Editie: 1893, pagina 34 Blad XVa brengt een aantal typische Nederlandse landschappen: duinenlandschap, essenlandschap en een deel van het rivierenlandschap. Daarnaast is ook een historische kaart opgenomen van de ontwikkeling van de Haarlemmermeer. De uitsnede van Exloo is zo gekozen dat alle voor de bedrijfsvoering nodige elementen erop staan: de heidevelden waar de schapen geweid werden wier mest men opving om de bouwlanden (essen) te bemesten, nodig in dit weinig vruchtbare zandgebied, en de groengronden langs de beek (Exloosche diep) waar de koeien werden geweid. Oostelijk daarvan ziet men voormalig veengebied, ontwaterd door veenkanalen (hoofdvaart en wijken) waar men na afvoer van de turf de bovenste veenlaag door de ondergrond mengde, met de redelijk vruchtbare dalgrond als resultaat.
De kaart van de duinen (1:50.000) is moeilijk te lezen samen met de legenda, omdat de leesrichting daarvan haaks op de kaart staat. Men kan mooi zien dat de oorsprong van alle plaatsen in het duingebied vanaf de vroege Middeleeuwen (Ruïne Teylingen) lag op de hoger gelegen zandruggen (oude duinen). In Warmond lag het eerste Rooms-Katholieke seminarie in de Noordelijke Nederlanden, uit 1799. In het naburige Voorhout kwam in 1847 een vooropleiding daarvan.
Het kaartfragment van de Nederrijn laat de verschillende aspecten van het rivierbeheer zien: met kribben en strekdammen wordt de rivier bevaarbaar gehouden, de verschillende soorten dijken moeten het achterland in de winter en de uiterwaarden in de zomer beschermen. In de uiterwaarden staan steenfabrieken, een veerhuis, veerpont en een spoorbrug en zelfs een drijvende badinrichting in de rivier.
12 van 46
Editie
