-ocr page 1-
Priis 20 sinten.
01000002010100000201010002020100010202020053000201010201020101530001000200020100020102025300020200000201000200480200
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
484823005353014853235353532323235348482348235348485348530101480023232323535348232353535348484848482323535353484823482353535348232301010101010148482353485353534848234823235353484848480200
232353532348532323485348235353534848025348484823232348234848010101535348485348535323482323535353534848482323235348480201010000235348232353535348232323000202010101000023010123535353015348
SIBRICHJE
EN PIBE.
Foardracht for twa persoanen.
— fen R. TOLSMA. -
r • -i: oTi
Hlllllllllln......1111..............t r.................111 -
IIM.IMMMIillllllllllMIIMHIIIHIIIHIIMIIII
W. A. EISSrarCTs. — Ljouwert
-ocr page 2-
-ocr page 3-
riM>.T> v
SIBRICHJE EN PIBE.
Foardracht for twa persoanen.
oooooooooooo
(De ienc moat hiel great zvèze, en de oare kiel lyls.
De grcale yn froidjucs- en de lytse yn manljuesklean.
ft fromminske moat carizcr mei ffoddertnftlsc of> hawwc.
SïBRICHJE.
(By 7 opkommen.) Joun jimtne allegearre! Ik tink
net, det jimmc my kenne. Ik bin Sibrich, fen Lang-
hüsterhoek, ja, lange Sibrich ; sa wird ik altyd by
üzes neamd. Myn fan is oars Langsma, myn alde ljue
binne lytse koumclkers, sjochje ? Myn heit is in folie
broer fen Oept, en myn mem in folie sister fen Kekke,
sjochje : Nou: Oept en Kekke, dy kenne jimme fensels
wol, dy binne hast oeral wol bikend, is 't sa net? En
om nou mar koart to gean, ivoe 'k jimme fortelle, det
ik foar in wike ef seis troud bin. Ik hie der al hwet
lang mei wachte, hwent ik bin mei Sinteklaes 3.3 jier
wirden. Ja, ik siz, der hwet lang mei wachte, mar det
learde my de tiid ek, om't ik noait earder oansiik krige.
LTs mem sei, det scoe der wol fen kommc, det 'k sa
iinbidige lang bin. Mar afijn, ik haw nou dochs in man.
Mar hwet it brykste der fen is..... ja, ik moat er
wol om laitsje, hwent dy is sa ünnoazele lyts, det, as
wy by'noar steane, den liket det raer, det siz ik jimme.
Nou scille jimme grif wol freegje : „Ho hawwe se elkoar
foun ?" Det scil 'k jimme yn 't koart fortelle.
Foar in foech jier kamen syn alde ljue neist üs to
wenjen. Nou, sadwaende makken wy jouns nei 't wirk
-ocr page 4-
2
wol gau ris in jounpraetsje en fornamen beide al gau,
det de iene wol in^wiif ha woe en de oare in man ;
dos as 't wêze moast, den koenen wy elkoar helpe, is
't sa net f Wy wisten beide ek wol, det wy net to kar
gean koenen, omdet it jongste fen üs of wier en de
iene to great, en de oare to lyts wier, det wy seijen :
lit üs de lappen mar by'noar smite, den binne wy beide
holpen, hwet de iene yn langte to koart sjit, det hellet
de oare wer oer, en sa krigen wy de gemiddelde miette,
is 't sa net ? En sa ha wy elkoar foun en binne boaske,
en wy kinne oan dizze tiid ta tige by tige best. En
nou liezen wy koartlyn yn 'e krante, det hjir dizze
joun in feest wèze scoe. Do sei ik tsjir. myn lytse
Pibeman, hwent sa hjit er, astou er sa oer tinkste as
ik, den woe'k dêr wol ris by sjên. Pibe sei: „Ho giet
det sa hwet ?" Ik sei : „Det scilst wol sjên, as't er biste,
mar it foldocht dy grif goed". Do sei er: . Nou, den
moatte wy er mar hinne", en sadwaende binne wy hjir
nou. Pibe is in bytsje bleu ütfallen moatte jimme
tinkc, omreden, det er net folie fen syn libben ünder
de minsken west hat. Syn heit en dy hawwe sahwet
in 35 jier fest boere-arbeider west, midden yn 't lan,
en Pibe kaem nearne by, sadwaende, sjoch jimme ?
(Hja Tvüst net de daar.) Nou stiet er hjir buten effen
to wachtsjen, oan't ik him rop. Ik moast earst de boel
mar ris effen trocli 't gat sjên, sei er, en den him mar
roppc. Nou scil 'k de greate reus den mar ris helje.
(IJja giet net de doar). (Tsjin 't folk.) Mar üs net al
to bot utgnize, hear ! {docht de doar iepen.) Bist' hjir
Pi bei
Pibk. (eftcr de skermenï)
Ja...... ik stean hjir.
SlBRICHJE.
Nou moast hjir mar ris komme.
PlBE (in slap neijcr, komt vn
'e doar en kipcl om 't hoekje
net' 't folk.)
O.....heare .... Sibrichje, hwet in minsken.
-ocr page 5-
3
SlBRICHjE (krijt him by dccarm
en Inkt him op 't ioaniel.)
Det is gjin byt allegearre. Dy minsken scille dy
net opite, t Hja lukt him nci foaren.) Nou, hjir is er
nou ; hwet sizze jimm' er fen ? Is 't net in aerdich
keareltsje ? [Pibe sjocht mar by Sibrichjc op.) Xou Pibe,
nou moast dy minsken ek fetsoenlik goe-joun sizze.
PIBE.
Allegearre mar ien for ieu, ef mar tagelyk.
SlBRICHjE.
Hwer hast it oer, ien for ien, den hiest ommers wol
in ure wirk. Dou seist mar yn ien sike : goe joun,
mei'enoar.
P]J!E.
Best, goe joun mei'enoar. (ky knikt).
SlBRICHjE.
Moai sa, mar nou moast dy ek in bytsje bikend
meitsje, host' hjitst r en dyn komóf en sahwet.
PlBE.
(joed, dou moast mar sizze, ho 't it moat. Nou,
minsken, ik hjit lytse Pibe, sa neame se my altyd, om
't ik sa koart bin. Mar myn fan is Dappersma, ja,
Dappersma. Us heit en mem ha my wol ris forteld,
det üs pake him yn 'e tiid, do 't wv vinder it Franske
juk wei komd binne, sa dapper halden hie, en det wy
dêrtroch d>- fan krigen hawwe, sjogge jimme ? (Pibe
haldt him effen stil.)
SlBRK'llJE.
Nou, dyn komóf scoest' ek fortelle net ? {Pibe sjocht
gemoedehk by hjar op.)
-ocr page 6-
I
PlBE.
Myn kom óf.....ja.....nou.....hwer 't ik fen
'e moarn óf kommen bin, wol, fen 't bêd, en do fen
'e souder, hwent dêr sliepe vvy fensels, omdet er yn
'e keamer gjin sliepstéden binne. (sjocht mar zvcr by
Sibrichjc op.)
SlBRICHJE (jo-vl kim in diisl.)
Fij.....sokses, is det nou in forhael fen dyn kom-
óf. Dou moast fortelle fen dyn bernetiid óf, hwerstou
berne biste en hwerst' nei skoalle gien haste, en hwetst
letter ütfierd haste en hwet jim heit en dy binne en
sa hwet. Mar fen 't bêd en fen 'e soudcr, hwet kin
det dy minsken hjir skele.
PlBE.
Soa.....moat it sa, nou, ek al vver goed. Nou, ik
bin berne to Langreidegea en yn in hiel lyts hüske,
ha myn alden my forteld. En do 't ik to wrald kaem,
bliek it al gau, det üs mem gjin tate for my hie. Mar
hja hienen lokkich in lyts geitsje, det hiele bulte malke
jowch, sei üs mem en do hawwe se my dêr mei op-
woutere. Heit hat wol gau ris sein, det er grif leauwe
woe, det ik sa lyts bleaun bin, omdet det geitsje sa
lyts wier.
SlBRICHJE.
Dou hoechst' al dj' skiterige dingen er net by oaa to
heljen. Dou moast it de minsken koart en bounich
fortelle, oars komt er gjin ein.
PlBE.
It is ck noait goed, nou seit men to min en den
wer to folie ; nou, den scil 'k mar mei myn skoalletiid
bigjinne. Fynst it goed Sibrichje ?
SlBRICHJE.
Ja, tigc best.
-ocr page 7-
5
PlBE.
Op skoalle sei rnaster gau ris : „Pibe is klein, maar
dapper". Nou, det mocht ik graech hcarre. De earste
trije jier hab ik altyd hollebrekken hawn mei it a-bie-
boek, mar do siet it er ek for goed yn.
SlBRlCHjE. {tsjin it folk.)
In oannimmelike kwekeling for master, nou ?
PlBK.
Hald dyn tut nou, ik bin oan 't wird. (hy sjocht by
Sibrichje op).
En do krige 'k in boekje, det stie fol
mei la, fa, ma, ka en sa hinne, dêr ha 'k ek trije jier
mei omsukkele en do siet det er ek yn.
Sibrichje.
Hiel geskikt om lid fen 'e rie to wirden, hwette ?
Puik.
Hald dyn smul nou hwet, oars hald ik my stil, hear.
(Sibrichje rint Invet hinne en iver mei de kannen oer
clkoar foar 't /Hf.)
Mar do krige 'k in boekje mei
lange wirden, dêr ha 'k noch twa jier yn leard, mar
det wier my to mansk. Nou, rekkenjen, dêr is fensels
neat fen komd, mar dèrom wit ik wol, det twa kear
twa fjouwer is en det in goune hündert sinten hat,
nou, den is 't al lang moai, is 't sa net? Nou ierd-
rykskinde, dèr hear ik se den ek wol ris oer, mar it
kin üs suver neat skcle, ho folie stêdden en doarpen
.as er yn 'e wrald binne, hwet seistou oars Sibrichje ?
Sibrichje.
Né, hear, det lit us kald, dy greate geleardens, dèr
sjitte w>' neat mei op, wy moatte it fen arbeidzjen ha,
«n det kinne wy beide goed.
-ocr page 8-
6
PlBE.
Sa 't Sibrichje seit, det kinne wy ut 'e pin, Do 't
ik feo skoalle kaem, wier m\'n earste wirk skytbütse,
stikelstekke en stiensiikje. Nou, det slagge my best,
dèr wier 'k handiger yn, as yn 'e boeken fen master.
Skiepmelke en earpelskile ha 'k ek goed leard.
Sibrichje.
En earpel ite ek.
Pi HE. {sjocht wer by hjar op.)
Kinst' dy al wer net stil halde ? En nou jow 'k et-
net sa hiel folie om, det ik hwet lyts bin, hwent it
measte wirk is by de groun, is 't sa net ? En elts-
en-ien wol my graech yn 't wirk hawvve.
Sibrichje.
Sa 't 1'ibe seit, hy kin tige by tige bazen krije en
halde.
PlBE (witst nei Sibrichje).
En Sibrichje is meastal ut to hüshimmeljen by lytse
en greate boargerljue, hwent dêr is hja geskikt for,
moatte jimme tinke, omreden det hja mar hiel selden
in trep hoecht to bruken, det is noflik is 't sa net ?
Sibrichje.
Sa hat it ek altyd syn goede side wer, as men
hwet lang ef koart is, Invette ?
PlBE. (Sibrichje oansjèttde.)
Dêr hastou it, Sibrichje.
SIBRICHJE. (hwci mei de hannen
op 't liif omtvirkje en hwet
kinne en wer skenke mei 'n
Mier gesicht.)
Nou scil ik jimme ek noch hwet fen i'is frijerstiid
-ocr page 9-
7
fortelle, (tsjin Pibc) en den moatte wy aenstons ek nei
hüs, Pibe.
PlBE.
Ja, det moatte wy, hwent it is moarn bytiid wer dei
for ós. Mar dy frijershistoarje scoe 'k mar net fortelle
wol ? hwent der komme sokke rare grappen yn foar.
SlBRICHJE.
En dèr just om, wy binne joun ut for üs plezier en
al dy minsken ek en den falie grappige forhaeltsjes
altyd wol yn 'e smaek.
PlBE.
Nou, to den mar, mar den moast alles net fortelle.
SlBRICHJE.
Hwet wost' der mei sizze ?
PlBE.
Dy stove-grap, dy net, tocht ik.
SlBRICHJE.
En det is just it moaiste, jonge.
PlBE.
Nou, den moast' it mar witte ihy rint hwet hintte en
wer to skcuken)
ik bin nou al slop fen gnizen.
SlBRICHJE.
Nou.....do 't lis frijerij sa hwet to muk losrekke,
dienen wy det jouns yn 't donker by üzes efter.
PlBE.
Ja, sa 't Sibrichje seit, det hienen wy den jouns as
't donker wier, efter ut. Jonge, jonge, hwet hienen wy
den in wille.
-ocr page 10-
s
SlBRICIIJE
Wis, hienen wy det, mar hald dy nou effen stil. Wy
hienen der efter üzes in alde hinneloop.
PlBE. (hy rint hinne en zver en
is slop.)
O heare ja, nou komme de grappen oan.
SlBRICHJE.
Hald dy nou effen stil. Dêr hie 'k de lytse man den
op sitten, en ik stie dêr den sa lang as ik woechsen
wier, foar, en den frijden wy mar, det it klapte.
PlliE.
Ja, 't is sa 't Sibrichje seit. Hwet hienen wy in wille.
Ik ha letter wol ris tocht: dêr moast in petret feu
makke wêze.
Sibrichje.
Nou, wy hienen al sa hwet in wike of rïif efteriit lis
frijerij foartset. Mar op in..... (Hja zvirdt slop f en
laitsjen en Pibe ck.) ik moat earst effen laitsje .... Ja.
PlBE.
Ja, ik ek ; it liif docht er my nou hast al sear feil.
Sibrichje. (forfolget.)
Mar op in kear springt de lytse reus wer op 'e alde
hinneloop en ja man, der pardoes troch mei syn lytse
maes, sadet syn knibbels en kin by'enoar to lanne
kamen.
PlBE. (laitsjende.)
Ja, as 'k dêr noch goed om tink, den bin 'k noch
slop fen laitsjen, mar do 't barde, hie 'k it smoar yn.
Sibrichje.
En do scoe 'k him er ut helpe en, och heare, dêr
truzelt 'r der hiel en al troch.
-ocr page 11-
9
PlBE.
Ja, en clo kaem it malste noch oan.
Sibrichje (kin 't kast net fortelle,
sa slof is ///a.)
Hy rekke mei syn lytse poepert yn in greate panne
mei drinkwetter for 'e hinnen, (h/a klaff rn'e kannen.)
Pihe.
Ja, it wier wol trije kear sa slim as det men yn 'e
broek pisse liat, mar ien gelok. lis mem hat er niks
fen mirken, hwent it wier krekt fen det moaije droech-
jende waer, det it spiltsje wier de oare moarns wer
droech.
SlBRK.'llJE.
Simt dy tiid is Pibe den mar geregeld by my oan
hüs komd. Mar do ha wy ek in rare set bilibbe.
PlBE.
Ja, nou wirdt it noch moaijer, det siz ik jimme.
Sibrichje (spant h/ar hroer yn
om it to tortellen).
Nou moatst' dy wer effen stilhalde. Wy habbe it ris
bilibbe op in Snjeon- en Sneintonacht, hwent Pibe
kaem altyd Snjeontojouns b\- my, Nou, as wy den
by'enoar sieten, den hie 'k in stove op 'e stoel stean,
en dêr siet 'e lytse man den op.
Piue (laits/endc.)
Sa 't Sibrichje seit, der siet ik den op,
Sibrichje.
Nou, stil mar effen, den kamen üs boppe-einen Invet
botter by'enoar, is 't sa net ?
-ocr page 12-
10
PlBE. {slop Jen laitsjcii.)
O Ijeavc santjin, nou komt it oan.
SlBRICHJE.
Stil effen. Nou, do hienen \vy it ris op in kear, it
hie dy Snjeons frij hwet waerm west en wy hienen 't
noch al hwet drok hawn, en it wier de nachts ek noch
fen det dodzige waer, det wy foelen om in ure ef ien
beide sahwet yn 'e sliep.
PlBE.
O heare ja, ho koe 't sa mal.
SlBRICHJE.
Det Pibe trüzele hals oer 'e kop fen 'e stove boppe
op 'e théstove en tsjettel en ik er boppe op, lokkich,
der wier gjin hjit wetter yn.
PlBE.
O heare ja, hwet waerd ik kjel, ho koe 't sa bryk.
SlBRICHJE. (fitst effen ut.)
Nou, troch det heislike libben fleagen üs heit en
mem fen 't bèd, det kin jy bigripe.
PlBE.
Ja, it is, as ik jimme heit der noch stean sjoch, mei
de sliepmütse op en jim mem yn hjar springrokje;
hwet grappen net ?
SlBRICHJE.
Do sci üs heit, wit ik noch wol, det hy op sa'n
menear syn nocht hie fen üs frijerij, det, as it goed
tinken mei ds beiden wier om to boaskjen, den woed
er wol, dat wy er mei foart makken.
-ocr page 13-
11
PlBK.
Ja, en jimm' mem sci krektlyk, wit ik noch wol,
hwent myn sliep wier do for goed vver ut en do ha
wy it foart dèrnei ek dien, n't Sibrichje ?
SIBRICHJE.
Ja, en nou scoe 'k sizze, scillc wy noch in lyts stikje
sjonge en efkes dounsje, en den moatte wy nei hïis,
PlBE.
PlBK.
Tige best, den moastou mar ynsette.
Sibrichje [sjongt.)
WlZE : Oépt en kekke.
Nou ken jimm' greate Sibrichje
Omtrint saun foetten lang.
PlBE (sjongt.)
En derby lytse Pibeman,
Ien fen de lytste rang.
(Togearre en bigjinne to dounsjen.)
De iene lang en de oare koart
En det hindert ek gjin spier,
Mar wy binne den nou dizze joun
Ris vit for i'is plezier.
Sibrichje.
Wy kinne tige, leau det fêst,
En det 's fen great bilang.
PlBE.
Wy dogge beide goed üs best,
En binn' fen 't wirk net bang.
(Togearre as foaren.)
Sibrichje.
Ik meitsje by de boargerljue
Al folie 't hüs hwet skjin.
PlBE.
Ik meitsje den om hüs en hear
De boel hjar goed nei 't sin.
(Togearre as foaren.)
-ocr page 14-
12
SlBRICHJE.
Sjoch.... is it wirk sims frijhwet hccch.
Den is det meast myn plak,
PlKE.
Ik siikje 't meastal mar omleech,
Sims yn 'e wetterbak.
(Togearre as foaren.)
SlBRICHJE.
Sa past de iene best omheech,
En de oare by de groun,
PlBE.
Ja, leau mar fêst, wy redde 't wol
As wy mar bliuwe soun.
(Togearre as foaren.)
SlBRICHJE.
Nou minsken, nou moatt' wy nei hüs,
Hwent wy moatt' strak op bêd.
Pibe.
Wy ha oars wille by de rus,
En wird' det hast net sêd.
(Togearre as foaren.) (,"/.)
B y 't w e r o m r o p p e n.
SlBRICHJE.
Ik sei tsjin Pibe, nou is 't bryk,
Wy ha net n'avent sein.
PlBE.
Ik sei: myn bern, dou hast gelyk,
Wy bin mar hird foart flein.
(Refrein as foar.)
SlBRICHJE.
Nou, navent minsken en folie plciier.
Pibe.
Ja, ek goeije navent, en as jimme ris wer
In pretsje ha, komme wy for fést ris wer. (óf.)
UT.