V" ( * \'. X^ * .

DAGELIJKSCH MANNA,

VOOR ELKEN DAG DES JAARS,

OVERDENKINGEN VOOR DE

LIJDENSWEEK EN DE VERANDERLIJKE

J. ft. L. ROOZEMEIJER,

ARNHEM,
J. W. & C. P. SWAAN.

BIBl/kffAl^K\' DER
RIJKSUNIVERSITEIT
UTRECHT.

Hoewel het geenszins ontbreekt aan dagboeken, voor
huiselijke godsdienstoefening bestemd, zoo wordt toch bij
dezen met vrijmoedigheid een nieuw dagboek aan het
Christelijk publiek aangeboden. Immers, uit den aard der
zaak is, bij het gebruik van zoodanige werken, afwisseling
gewenscht.

Men zal bespeuren, dat de hier gegevene overdenkingen
noch schetsen, noch uittreksels zijn, maar opzettelijk ge-
schreven zijn voor het doel, waartoe zij bestemd zijn.

Opdat niet het lezen van het dagboek het lezen der
Schrift zou verdringen, is boven elke overdenking een
kort gedeelte uit den Bijbel aangegeven om vooraf te lezen,
meestal dat gedeelte, waaruit de dagtekst is genomen.
Daarnaast kan dan, waar het dagboek des morgens ge-
bruikt wordt, des avonds, in het christelijk gezin, de
Schrift meer naar volgorde gelezen worden.

Dat de overdenkingen voor de Lijdensweek en de ver-
anderlijke Feestdagen in een aanhangsel geplaatst zijn,
is geschied om het werk ook voor latere jaren bruikbaar

te maken, indien men dan nog eens tot de lezing daar-
van terugkeeren wil. Zeer ongeriefelijk toch is het, wan-
neer men bij de lezing telkens gedachtig moet zijn om de
verandering van datums in acht te nemen. Met het oog
op de schrikkeljaren is ook eene overdenking voor den
2Qen Februari gegeven, al verschijnt dit werk tegen 1
Jan. 1899.

Zoo droge dan ook dit werk iets bij tot bevordering
van die huiselijke godsdienstoefening in onze christelijke ge-
zinnen, die van zoo onberekenbare waarde is voor de
onderhouding van het geestelijk leven. Waar elke dag
nieuwe afleiding en zorg, nieuwe moeite en verzoeking
brengt, is het zoo noodig, dat ouders en kinderen en dienst-
boden samen zich sterken door overdenking en gebed,
door een inademen van de levenslucht eener hoogere wereld,
opdat de ziel niet ganschelijk begraven worde in wat uit
de aarde voortkomt. �Dagelijksch Manna", � voedsel,
door God gereikt aan de pelgrims, op weg naar het hemel-
sche Kanaan, � zijn deze overdenkingen getiteld, be-
stemd als zij zijn voor zulken, die het woord Gods in
eere houden, en die achter den oversten Leidsman en
Voleinder des geloofs begeeren te wandelen op den weg,
dien Hij wijst.

De God van alle genade, door Wiens zegen all��n elk
menschenwerk ten goede gedijt, doe ook uit dit boek de
stem, Zijns Geestes verstaan, en gebruike het als een mid-
del tot uitbreiding van het Rijk van den Christus, onzen
nooit volprezen Heiland, en Heer!

J. H. L. ROOZEMEIJER.

Te lezen: Psalm CXXI.

Hebr. XIII : 8. Jezus Christus is gisteren en heden
dezelfde en tot in eeuwigheid.

Deze gewisheid zij de sterkte onzer zielen, bij het
intreden van den nieuwen jaarkring. Welk een rustpunt,
te midden van wat wisselt en voorbijgaat, te mogen
zien op Hem, die �dezelfde" blijft! Alles om ons heen
vergaat, en krachtiger dan eenige andere dag des jaars
spreekt de Nieuwjaarsdag van onzekerheid. Wat zal
het ook nu zijn? vraagt ons hart, en het wordt met
vreeze vervuld bij de gedachte aan alles, wat er komen
kan, aan alles wat ons ontvallen kan. En het zijn niet
alleen de omstandigheden, die ons met bekommering
vervullen. Het leven ligt daar weer v��r ons met zijne
plichten, � en het verledene toonde ons, hoe klein
onze kracht is! Het leven ligt daar weer v��r ons met
zijne verzoekingen, � en wij weten, door droeve ervaring,
hoe gemakkelijk wij te verleiden zijn. Het ligt daar
weer v��r ons met al de moeite en het verdriet, dat
er onafscheidelijk van is, en wij vragen ons af, hoe wij
daar door heen zullen komen .... Jezus Christus is gis-
teren en heden dezelfde, en tot in eeuwigheid: z��
klinkt het ons bemoedigend tegen.

Die Hij geweest is, die blijft Hij, wat ook ver-
andere. Geweest is Hij de barmhartige Heiland, die
voor ons het kruis heeft verdragen en de schande ver-
aeht, om verzoening te doen voor onze zonden, en ons
tot den Vader te brengen. Geweest is Hij voor ons

de Goede Herder, die het dolende schaap heeft opgezocht,
en gebracht tot de kudde, de ontfermende Leidsman,
die geduld hield met al ons afzwerven; die sterkte op
eiken weg; die met Zijne liefde alles heeft welgemaakt.
Die Hij geweest is, die blijft Hij. De nieuwe nooden,
de nieuwe verzoekingen, de nieuwe bezwaren, die het
ingetreden jaar zal brengen, zullen ons in Hem doen
vinden denzelfden getrouwen Zaligmaker, in Wien de
liefde des Vaders tot ons komt, en Die zelf van deze
Vaderliefde het onderpand is. Jezus houdt trouwe, �
en daarom, o Christen, houd moed! Vrees niet, maar
klem u vast aan Hem. Hij blijft dezelfde, om uwe
zonden u te vergeven; dezelfde om uwen moed te ster-
ken, uwe kracht te schragen. Heeft Hij het niet gezegd:
�Ik ben met u al de dagen, tot aan de voleinding der
wereld"? Tot die dagen behooren ook de dagon van
het jaar, aan welks ingang gij staat. Dezelfde blijft
Hij, in dit vergankelijk leven; dezelfde, als de ure des
doods u uit dit leven doet scheiden ; dezelfde, voor eeuwig,
in het Huis van den Vader.

Waar ons geen schepsel helpt, helpt Hy;
Als alles vlucht, staat Hij nabij;
In rust en vreugd, in nood en stryd,
Blijft Hij dezelfde t\' aller tp.

2 Januari.
Te lezen: Psalm XXIII.

Psalm CXXIV : 8. Onze hulp is in den naam des
Heer en, die hemel en aarde gemaakt heeft.

Met dezen dag vangt de gewone dagtaak weer aan,
die wij in ons maatschappelijk en huiselijk leven te

verrichten hebben. W�l ons, zoo wij die aanvangen met
dit Psalmwoord in het hart: �Onze hulp is in den Naam
des Heeren!"

Daar spreekt ootmoed, gevoel van afhankelijkheid uit
dit woord. Wie dit van harte zegt, die wil het weten,
dat hij aan eigene kracht en wijsheid niet genoeg heeft,
dat hij behoefte heeft aan hulp. Maar ook, die toont te
weten, waar alleen de rechte hulp is te vinden, namelijk
in den naam des Heeren. De naam beteekent in de
Schrift: het geopenbaard wezen. Zoo wil dit woord dan
zeggen: Mijne sterkte, mijne toevlucht is in Hem, die
zich als Jehova, als de getrouwe Verbonds-God geopen-
baard heeft.

Wat is er veel, waardoor wij aan die hulp behoefte
hebben! De taak des levens ligt weder voor ons, � en
hoe zwak zijn onze krachten van ziel en lichaam beide!
Hoe is gedurig ons wijsheid van noode, om de rechte
middelen te kiezen, de rechte wegen in te slaan! Hoe
behoeven wij, eiken dag en ieder uur, zegen op ons
pogen, zonder welken al onze arbeid vruchteloos blijft!
Hoe zijn wij, in de vervulling onzer levenstaak, gedurig
van verzoekingen omringd, verzoekingen tot moedeloos-
heid of tot overmoed, tot geldgierigheid en tot roeke-
loosheid, tot vleien der menschen en verachten der
menschen, verzoekingen tot zelfzucht in allerlei vorm!
Wat zal ons bekwamen om onzen weg w�l aan te stellen?

Onze hulp is in den Naam des Heeren. Hij zal
niet beschaamd doen uitkomen, wie op Hem vertrouwen.
Hij is de Almachtige, die hemel en aarde gemaakt heeft,
en die in staat is te voorzien ook in de behoefte van
Zijn schepsel, dat een stipje is in het heelal.

Hij is onze Vader in Christus, die ons Zijne liefde
geopenbaard, Zijne trouw verpand heeft. Die Hij voor

ons geweest is in het verleden, die wil Hij zijn ook in
de toekomst. Zoo laat ons dan niet vreezen, maar ver-
trouwen. In onze zwakheid volbrengt Hij Zijne kracht,
en aan het eind van den weg zullen al Zijne verlosten
getuigen: Hij heeft het alles w�l gemaakt!

\'t Behoeftig volk, in hunne nooden,

In hun ellende en pijn,
Gansch hulpeloos tot Hem gevloden,

Zal Hij ten redder z\\jn.

Te lezen: Mare. X : 46�52.

Mare. X : 51. En Jezus antwoordende, zeide tot hemr
Wat wilt gij, dat Ik u doen zal?

Bevreemdend is, bij den eersten oogopslag, die vraag
onzes Heeren. Was het dan niet uit zichzelf duidelijk,
wat deze blinde begeerde en behoefde? Zekerlijk. Doch
de Heer wil, dat hij deze begeerte in woorden uitspreke,
opdat hij zich wel bewust zij, welke groote zaak hij
begeert, en zich beproeve, of hij die met vertrouwen
van Jezus verwacht.

En nog veel noodiger is zulke vraag des Heeren
voor ons, indien wij met onze zielenooden ons tot Hem
wenden. Gewis, een: �Heere! help mij!" is reeds een
gebed. Maar eer dat gebed verhooring kan vinden, moe-
ten wij eerst leeren inzien wat wij eigenlijk behoeven.
Dat eerste vragen is vaak nog zoo onbestemd, zoo vaag.
Eerst moeten we iets van de grootheid onzer ellende
leeren gevoelen, en van de onmogelijkheid om door iets
of iemand, buiten Jezus, geholpen te worden. Eerst moe-
ten wij gevoelen hoe dringend onze nood is, en ons

zelven doorzoeken, of wij de vervulling daarvan nu wer-
kelijk en vertrouwend van den almachtigen Redder ver-
wachten. De redding moet komen als antwoord op de
smeeking des geloofs.

Doch niet slechts bij het eerste heenkeeren der ziel
tot den Heiland komt die vraag tot ons; ze herhaalt
zich gedurig, ook waar het geloofsleven voortgaat. Het
onbestemde, het nevelachtige moet plaats maken voor
welbewuste begeerte. Dan eerst leeren wij zien, hoe-
veel verkeerds in ons wenschen nog gemengd is. Het
is ons bij de beden om heiligmaking soms meer om
eigen eer dan om des Heeren verheerlijking te doen;
bij de beden om vergeving meer om wegneming der
straf dan om herstelling der gemeenschap Gods; bij de
beden om uitbreiding van Gods Koninkrijk meer om de
gevolgen voor ons zelven dan om de redding der zie-
len. Wij noemden slechts iets; elk hart vuile dat aan
bij ernstig zelfonderzoek.

En voorts behelst die vraag: verwacht gij nu met
vertrouwen wat gij vraagt, rekenend op Mijne macht
en Mijne liefde, en aan Mijne wijsheid overlatende om
den weg te kiezen, waarop Ik u het begeerde zal schen-
ken? O zalig, wie eenvoudig en vertrouwend zijnen nood
uitspreekt voor den Heer! Is het niet aanstonds, eenmaal
toch zeker zal hij ervaren: dat bidden is niet vergeefsch
geweest; het is beantwoord door den milden Ontfermer.

God is een Vader, die vergeeft,
Die blijdschap in verlossen heeft,

Een God vol mededoogen,
Die, op het stil geloofsgebed,
Het zuchtend kind uit angsten redt.

4 Januari.
Te lezen: Nehemia II : 1�8.

Nehemia II : 4. Toen bad ik tot God van dm Hemel.

Dat moet wel een gebed van een ondeelbaar oogen-
blik geweest zijn, dat gebed, door Nehemia opgezonden
tusschen de vraag zijns Konings, en het antwoord, dat
hij op die vraag moest geven. Toch was het een gebed,
dat verhooring vond, waar God het hart des Konings
neigde, om aan Nehemia te schenken wat hij vroeg.

Welk een voorrecht is het, dat wij zoo met een
enkele zielzucht onzen God mogen naderen! Hoevele
ontmoetingen, hoevele omstandigheden, waarin wij tot
oogenblikkelijk spreken of handelen geroepen worden!
Hoeveel kan ook weer op dezen dag ons tegenkomen,
waarbij wij aanstonds eene beslissing hebben te nemen,
eene beslissing, waarvan misschien veel afhangt voor ons
eigen geluk of dat van anderen! Hoevele verzoekingen
doen zich plotseling voor, waaraan weerstand moet ge-
boden worden, zonder dat er tijd van nadenken is! Voor
hoevele bezwaren komen wij vaak onverwacht te staan,
zonder dat er kracht en wijsheid is, om die te over-
winnen! Zalig dan, dat een enkele zielzucht reeds een
gebed kan zijn, en dat onze Vader in de hemelen
daarop let, en daarop antwoorden wil. Dat we maar
gedurig van ons heerlijk voorrecht gebruik maken, om
ook alz��, met zulk een enkele zielzucht, toe te gaan
tot den troon der genade!

Doch, zal dat geschieden, dan moet het opzettelijk
gebed, het gebed waarbij wij ons afzonderen om tot
God te spreken, vlijtig door ons onderhouden worden.
Niemand is in staat tot zulk een bidden uit de behoefte
des oogenbliks, dan die in gestadige gemeenschap met

zijnen God leeft, en die gemeenschap is niet anders te

onderhouden dan door het opzettelijk zoeken van Zijn

aangezicht. Maar dan ook mag met volle vrijmoedigheid

zulk eene ziel in de voorkomende nooden zich wenden

tot haren God en Vader in Christus, en er op rekenen,

dat Hij, die de eeuwige zaligheid wil schenken aan het

einde der reis, Zijne gaven niet onthoudt, die voor de

bezwaren van den weg worden afgesmeekt van Zijne

Wil de ziel uws knechts verblijden,
Ondersteun hein in zijn lijden;

Want ik hef mijn hart en oog,

Trouwe God, tot U omhoog.

5 Januari.
Te lezen: Luc. V : 1�11.

Luc. V : 5b. Doch op Uw woord zal ik het net
uitwerpen.

Wat eigenlijk �gelooven" is, wordt door dit woord
zeer duidelijk uitgedrukt. Neen! gelooven is niet dat
naspreken van wat door een ander gezegd is, waarvoor
het door zoovelen wordt gehouden. Gelooven is een daad
van koninklijken moed, een zich wagen op een grond,
die gezien noch berekend kan worden. Daarom is het
dwaasheid in de oogen der wereld. Dwaasheid scheen
het, op den vollen dag nog eens het net te gaan uit-
werpen ter zelfder plaatse, waar zelfs des nachts niets
was gevangen. En dwaasheid schijnt het, zijne vastheid
voor de eeuwigheid te bouwen op eene toegerekende
gerechtigheid, en zijne kracht in den levensstrijd te
"wachten van een ingestort leven, waarbij de niensch

zelf zwak blijft, en nogtans overwint. Maar \'t is dezelfde
schijnbare dwaasheid als die van den ontdekker, die een
nieuwe wereld gaat zoeken aan gene zijde des oceaans;
dezelfde als van de bruid, die zich den bruidegom toe-
vertrouwt, vastelijk geloovend, dat hij haar zal beschermen
en verzorgen.

Die schijnbare dwaasheid is de hoogste wijsheid,
waar Hij, aan Wien de ziel zich toevertrouwt, dat vertrou-
wen waardig is. In Jezus den Christus te zien, en op
grond daarvan zich aan Hem toe te vertrouwen, dat is
gelooven.

En dat geloof wordt achterna bevestigd door de erva-
ring. Wie door dat geloof vrede met God, kracht in
verzoekingen, sterkte in de ervaringen des levens heeft
ontvangen, die weet en is verzekerd, dat Jezus inder-
daad de Christus is. Eerst gelooven, dan ervaren; een
andere weg is er niet. Zoo blijve dan niemand met
zijne aardsche wijsheid van verre staan overwegen. Neem
de proef, door het te wagen op Jezus woord, en gij
zult weten, wie Hij is. En gij, die het weet, mijn Broe-
der of Zuster! laat, wat gij van Hem hebt ervaren, u
sterken om telkens vaster in Hem te gelooven, totdat
in \'t Vaderhuis het gelooven in aanschouwen verandert.

Nooit kan \'t geloof te veel verwachten,

Des Heilands woorden zijn gewis;
\'t Faalt aardschen vrienden vaak aan krachten,

Maar nooit een\' vriend als Jezus is.
Wat zou ooit Zijne macht beperken?

\'t Heelal staat onder Zijn gebied;
Wat Zijne liefde wil bewerken,

Ontzegt Hem Zijn vermogen niet.

6 Januari.
Te lezen: Klaaglied. III: 22�33.

Klaagl. III: 23. De goedertierenheden des Heeren
zijn allen morgen nieuw.

Te midden van de ellende, waarin hij leeft, vergeet
Jeremia het goede niet, dat de Heer nog blijft schenken:
voor wie des Heeren eigendom heeten mag, is er altijd
stof, aan het bidden danken te paren.

Wat de Profeet hier uitspreekt, is waarheid in dubbelen
zin. Vooreerst, eiken dag zijn er nieuwe goedertieren-
heden, nieuwe zegeningen Gods, beantwoordende aan de
nieuwe behoeften, die telkens zich voordoen. Onuit-
puttelijk ia de volheid van Hem, die zich tot Zijne ver-
losten nederbuigt. De rivier Gods is vol waters; een
overvloedige stroom van zegeningen komt in alle nooden
voorzien.

Maar dit woord is waarheid ook in anderen zin, in
den zin, die hier meer bepaald uitgedrukt wordt. Niet
slechts zijn er telkens nieuwe goedertierenheden, maar:
van de goedertierenheden Gods mag getuigd worden,
dat zij altijd nieuw blijven. Dat onderscheidt ze zeer
kennelijk van de goederen der aarde. Aardsche goederen
en gaven, welke ze ook zijn, verouderen; rijkdommen,
lang bezeten, worden niet meer opgemerkt: voorwerpen
der kunst, voortbrengselen van den menschelijken geest,
schoonheden der natuur, � zij maken, als men er aan
gewoon raakt, niet meer denzelfden indruk als in het
eerst. Doch Gods genadegaven blijven immer even heer-
lijk, \'t Is dezelfde vergevende liefde, die de afdwalingen
van den weg vergeeft, als die eerst de ziel met vrede
vervulde; dezelfde kracht der heiligmaking, die in den
strijd sterkt, als die eerst tot den strijd aangordde;

dezelfde hope der heerlijkheid, die daar blinkt voor het
oog van den beproefden pelgrim, als die het eerst de
ziel in geestdrift verrukte.

Maar dat alles veroudert niet; dat neemt niet af in
waarde; dat toont zijn goddelijk karakter, door altijd
frisch te blijven. Te midden van het eentonig eenerlei
van wat de aarde brengt, openbaren deze hemelsche
gaven haar hemelsch karakter: ze dragen het kenmerk
der eeuwigheid aan zich.

Zalig dan, wie naar deze gaven leerde vragen! Zalig,
wie door Gods genade de gave ontving der eeuwige jeugd!

\'k Zal eeuwig zingen van Gods goedertierenhe�n,
Uw waarheid te allen tijd vermelden door mijn reen;
Ik weet hoe \'t vast gebouw van Uwe gunstbewijzen,
Naar Uw gemaakt bestek, in eeuwigheid zal rijzen :
Zoomin de hemel ooit uit zijnen stand zal wijken,
Zoomin zal Uwe trouw ooit wankien of bezwyken.

Te lezen: Matth. XIX : 23-30.

Matth. XIX : 25-26. Zijne discipelen nu, dit hoorende,
werden zeer verslagen, zeggende: Wie kan dan
zalig worden? En Jezus, hen aanziende, zeide tot-
hen: Bij de menschen is dat onmogelijk, maar bij
God zijn alle dingen mogelijk.

Die verslagenheid getuigt van een dieper geestelijk
inzicht bij de discipelen, dan wij wel van hen verwacht
zouden hebben. Zij hadden kunnen meenen, dat dit
woord over de gevaren des rijkdoms hun niet aanging,
die al hunne bezittingen verlaten hadden en van liefde-
gaven leefden. Maar neen! zij verstaan, dat de gevaren
voor allen bestaan, omdat een begeerig uitzien naar njk-

dom even schadelijk is als een zich vastklemmen daar-
aan. En zij voelen ook hun hart niet vrij daarvan,
zoomin als het hart van iemand anders. .. Wie kan
dan zalig worden ?

De Heer zegt niet, dat zij dit zoo zwaar niet moeten
opnemen. Hij noemt hunne verslagenheid niet ongegrond.
Volmondig spreekt Hij uit, dat het bij de menschen,
voor menschelijke kracht, onmogelijk is om behouden
te worden.

Moeten wij dit Zijn verootmoedigend woord niet toe-
stemmen zoodra wij er over nadenken? Door de zonde ligt
de vloek van den Heiligen God op het menschdom: wie
zal dien afwentelen ? Door de zonde is de kracht verlamd
om rein voor God te worden: aan onze ketenen schudden,
dat kunnen wij w�l, maar ze verbreken � nimmer!

Eerst moet onze ziel van deze onmogelijkheid diep
doordrongen wezen, eer het woord dat er volgt ons tot
een troostwoord wordt: maar bij God zijn alle dingen �
��k dat behouden worden eens zondaars � mogelijk.
Mogelijk � doordien Hij den Verzoener der schuld heeft
geschonken, en door Zijn Geest een leven wil wekken, dat
alle ketenen breekt. En deze mogelijkheid wil Hij tot wer-
kelijkheid maken voor ieder, die Hem toelaat Zijn werk
te volbrengen. "Wat Hij van ons vraagt, \'t is niet dat
uij ons zullen behouden, dat kunnen wij in eeuwig-
heid niet! \'t Is alleen, dat wij ons laten behouden; dat
wij het Amen des geloofs spreken op het woord Zijner
liefde, en dat wij ons door Hem laten leiden op den
weg, die ten eeuwigen leven voert.

O G\\j, die onze schuld woudt boeten

Door Uwe gadelooze pijn,
O Heiland! leer mij aan uw voeten

In eigen oog een zondaar zjjn.

Met al mijn deugd, bij al mijn werken,
Vind ik geen troost, die n�j kan sterken,

Geen hoop, dan die ik op U bouw:
Op Uw genade zal ik leven,
Op Uw gena\' den doodsnik geven,

O Heer! aan Wien ik mij vertrouw.

Te lezen: Mare. VIII : 14�21.

Mare. VIII: 17. Hebt gij nog uw verhard hart?

Hier is geene sprake van eene verharding des harten
als van Farao, eene moedwillige, tegen God vijandige
verharding. Zekerlijk, deze bestond bij Jezus discipelen
niet. Maar uit dit woord des Heilands blijkt dan toch,
dat er ook bij aanvankelijk toegebrachten, bij zulken,
die reeds in Hem gelooven, nog eene verharding des
harten zijn kan. Het verband, waarin dit woord voor-
komt, toont, dat die verharding zich hierin openbaart,
dat zij, niet lettende op vroeger ontvangene gunstbe-
wijzen, niet getroffen door vroeger genotene heerlijke
uitredding, wederom zich bekommeren, en zich onvatbaar
maken voor het geestelijk onderwijs huns Heeren.

Gewisselijk, deze verharding is niet eene boosaardige,
als die van een Farao, maar ze is toch een teeken van
schandelijke ondankbaarheid; ze is een oorzaak van
stilstand op den levensweg, van onbekwaamheid om op
te nemen, wat de Heer te leeren geeft; ze is een kwaad,
dat voor God beleden en betreurd, en in Zijne kracht
bestreden moet worden.

Hoe vaak beeft de Heer oorzaak, die vraag ook nog
tot ons te richten! Hoe velerlei zegeningen hebben ons
leven gekenmerkt; uit hoeveel nooden zijn wij gered;

hoeveel dreigende gevaren zijn afgewend, eer zij kwamen!
En toch, als nieuwe moeite zich opdoet, � hoe vaak
stellen wij ons dan aan, alsof wij nog nooit hadden
ondervonden, wie onze God voor ons zijn wil, en hoe
Hij middelen en wegen heeft om op het onverwachtst
te verlossen, op het vriendelijkst d��r te helpen! Dat
komt, omdat wij aan de omstandigheden, de uitwendige
dingen toelaten, ons gedachteloos te maken, ons te be-
dwelmen door den sleur, ons af te matten door de ge-
bedsgemeenschap te verdooven. O, laat ons toch gedenken,
en blijven gedenken, hoe voor dezen ons de Heer heeft
gunst bewezen, en hoe Hij Dezelfde is, gister en heden
en tot in eeuwigheid, niettegenstaande al onzen ondank
en al onze afzwervingen, om ons te zegenen om Zijns
Naams wil. Vragen wij gedurig om de werking van dien
indachtig makenden Geest, waardoor all��n de ervaringen
van \'t verledene ons tot sterkte en tot leering worden
voor de toekomst.

\'k Zal gedenken, hoe voor dezen

Ons de Heer heeft gunst bewezen;
\'k Zal de wondren gadeslaan,
Die Gij hebt van ouds gedaan;

\'k Zal nauwkeurig op Uw werken

En derzelver uitkomst merken,
En, in plaats van bittre klacht,
Daarvan spreken dag en nacht.

Te lezen: Num. XXIII : 1�12.

Num. XXIII : lOi. Mijn ziel sterve den dood der
oprechten, en mijn uiterste zij gelijk het zijne.

Daar is voorwaar! reden en oorzaak tot zulk een
wensch. Hoe zacht gaat de vrome den dood tegemoet,

reeds onder de Oude Bedeeling, rustig zich toevertrou-
wend aan den God des Verbonds, maar nog zooveel
meer onder de Nieuwe Bedeeling, nu het leven en de
onverderfelijkheid is aan het licht gebracht door den
Heere Jezus Christus! Welk een verschil met het ster-
ven van den goddelooze, hetzij hij siddert voor het oor-
deel, dat hem wacht, hetzij hij daartegen het hart ver-
stompt heeft, en nu alleenlijk voelt, dat hem alles gaat
ontzinken, wat tot hiertoe zijn schat was!

Daar is dus waarlijk wel oorzaak voor deze begeerte
van Bileam. Alleenlijk, niemand wane, dat die begeerte
genoeg, dat ze althans reeds iets is van wat er noodig
is! Wat baat het, den dood des oprechten te willen
sterven, als men niet het leven des oprechten wil leven ?
En daaraan juist ontbreekt het bij het kind dezer we-
reld. Men zou na den dood wel in den hemel willen
komen, maar .... het smalle pad betreden, dat ��nig-
lijk derwaarts voert; een arm zondaar voor God worden,
die door genade zoekt behouden te worden; zichzel-
ven verloochenen en het kruis opnemen; den naam
van Jezus belijden te midden van den spot dezer wereld,
dat wil men niet. Wat is dan die begeerte anders dan
een ijdele, onvervulbare wensch ? Wie het doel wil, moet
de \'middelen willen; wie den eindpaal wil bereiken, moet
den weg betreden, die daartoe voert. Dit juist is het
gevaar van die schijnbaar vrome verzuchtingen, dat men
meent daarmede reeds wonderbaar veel te doen. Een
Bileam is met al dit wenschen een man gebleven, die
zich tegen God verhardde; al werd hij gedwongen Isra�l
te zegenen, hij had geen deel of erve met het volk des
Heeren. O, dat ieder onzer dan toezie, zich niet met
zulk een vromen wensch af te maken van dat, waar God
toe roept! De tijd is kort; de eeuwigheid wenkt!

Leer mij, o God! hier streven
Naar dat recht Christlijk leven,

Dat zulk een eind verwerft,
Opdat ik, na dit zwerven,
Ook eenmaal moge sterven,
Zoo als de ware Christen sterft!

Te lezen: 1 Petr. V : 5�11.

1 Petr. V : l^b. Hij zorgt voor u.

De liefelijkheid en heerlijkheid van dit Apostolisch
woord wordt in onze vertaling nog niet ten volle terug-
gegeven. Eigenlijk staat er in het oorspronkelijke: Hij
bekommert Zich om u; gij gaat Hem aan het hart. Dus
niet alleen: Hij voorziet in uwe behoeften. Maar: gij
zelf zijt het voorwerp Zijner teedere zorg; gelijk eene
moeder waakt over haar kind, zoo waakt de Hemelheer
over u.

Welk eene gedachte! De nietige, broze mensch, ��n
enkele onder die vele millioenen, een voorwerp van
Goddelijke liefde en zorg! Een mensch, die daar weet,
alles verbeurd en verzondigd te hebben; die geen recht
tot klagen zou hebben als God hem voor eeuwig aan
de ellende overliet, die hij zichzelven aangebracht heeft,
ontvangt de verzekering: gij gaat uwen God aan het
hart. Onze Bijbel aarzelt niet met zoo menschelijke taal
van God te spreken, opdat wij er toch maar diep van
doordrongen zouden worden, hoe rechtstreeksch, hoe per-
soonlijk de betrekking is, waarin wij tot Hem staan. En
voorwaar! hoe wij onzen God aan het hart gaan, dat
is wel gebleken, toen Hij, om ons te behouden, Zijn\'
Eeniggeborene overgaf tot in den dood, ja! den dood des

kruises. Dat dan ons hart die liefde niet ga betwij fe-
len, als daar moeite en smart is in het aardsche leven.
Juist dit is geloof, om ook dan nog te blijven zeggen:
�God bekommert Zich om mij", wanneer het schijn-
baar is alsof Hij ons vergat. En juist dat geloof, dat
volhardt in goed van Hem te denken, is de eere die Hem
van Zijne verlosten toekomt. Roemen in de verdrukking �
helaas! wij zwakgeloovigen kunnen het niet altijd. Maar
dat is toch niet boven het bereik ook van een zwak
kind van God, er aan vast te houden, dat Hij Zich om
ons bekommert. En � als de Almachtige Zich om ons
bekommert, dan zal immers het einde heerlijkheid zijn?
Het laatste woord in alle dingen blijft aan Hem, die
in Christus onze Vader is.

Zou ik, wie ooit hier twijnen moog,

Uw trouw, mijn God! verdenken,
Nadat uw goedheid U bewoog,

Om mij uw\' Zoon te schenken?
De nauwste twijfling waar hier hoon;

Of zoudt Gij met Uw\' eigen\' Zoon
Niet alles aan mij schenken?

Te lezen : Matth. III : 1-12.

Matth. III : 8. Brengt dan vruchten voort, der bekeering

Deze vermaning is niet dezelfde als die, welke tot
het doen van goede werken vermaant. Goede werken
zijn de vruchten van het nieuwe leven, door Gods Geest
bewerkt in het hart, dat tot het geloof in den Heiland
gebracht is. Zulke werken konden klaarblijkelijk niet
verricht worden door hen, die nog slechts begonnen naar

Gods roepstem te luisteren. Wat Johannes van hen
eischt, en wat God vordert van allen, die zeggen, dat
zij zich heenkeeren tot het licht, is dat het uiterlijk
gedrag in overeenstemming zij met wat het hart zegt
te verkiezen. Vruchten des nieuwen levens zijn daar nog
niet te wachten, want het nieuwe leven is er nog niet.
Maar wat w�l gewacht kan en mag worden, is dat de
ziel toone, dat het haar ernst is om God te zoeken.
Wat niet ontbreken mag, is het ernstig streven om
althans die zonden te vermijden en te bestrijden, die het
geweten reeds als zonden heeft leeren erkennen.

Zoo toetse dan iedere ziel, die zegt naar het heil des
Heeren te verlangen, de oprechtheid van die heilbe-
geerte aan het streven om los te laten wat men weet
zonde te zijn. Wie daar willens en wetens vasthoudt
aan oneerlijkheid, aan zinnelijkheid, aan hoogmoed, aan
lichtgeraaktheid, die bewere niet dat het hem ernst is
met zijn zoeken Gods! Bekeering is nog wel geene
wedergeboorte, maar bekeering is dan toch aanvanke-
lijke toekeering tot God. Hoe zou zij kunnen bestaan,
waar men opzettelijk vasthoudt aan wat men .zelf weet
tegen Gods wet te zijn? Slechts den oprechten gaat het
licht op; slechts door zulken laat de Heer Zich vinden,
die naar Hem vragen met het gansche hart.

\'k Heb in mijn hart uw rede weggelegd,
Opdat ik mjj mocht wachten voor de zonden.

Gij zyt, o Heer, gezegend; leer uw knecht
Door \'t Godlijk Woord, een helder licht bevonden,

En door uw Geest, al de eischen van uw recht:
Zoo wordt uw eer nooit stout door mjj geschonden.

12 Januari.
Te lezen: Openb. III : 1-13.

Openb. III : ll^�. Houd dat gij hebt, opdat niemand
uwe kroon neme.

Het eerste, wat dit woord van den verheerlijkten
Heer ons brengt, is eene vermaning tot ernstige zelf be-
proeving. �Houd, dat gij hebt," � maar hebben wij
waarlijk, wat gehouden moet worden, wat het houden
waard is, en behouden kan worden als al het aardsche
vergaat? De Heer zegt dat tot zulken, die Zijn woord
hebben bewaard, en Zijnen Naam niet hebben verloochend:
behooren wij waarlijk tot dezulken?

O, indien wij niet anders hebben, dan den uiterlijken
naam van Christen te zijn; niets dan het lidmaatschap
der kerk; niets dan eene meer of min rechtzinnige be-
lijdenis; dan bezitten we nog niet wat vastgehouden moet
worden.\' Wij hebben eerst dan, als wij de zekerheid
hebben, dat wij met lichaam en ziel onzes trouwen
Heilands eigendom zijn; als wij de gewisheid bezitten
van uit den dood te zijn overgegaan tot het leven. Wij
hebben, � als wij al het eigene hebben verloren, en
ontvangen hebben wat Gods genade schenkt aan wie tot
Jezus toevlucht namen.

Dan komt de vermaning tot ons: Houd wat gij hebt!
Houd het vast, opdat gij het niet door zorgeloosheid
verliest! Houd het vast, opdat het u niet ontrukt worde
in het gewoel des levens. Houd het vast, want de wereld
houdt bij u aan door vleien en dreigen, opdat gij het
zoudt loslaten. Houd het vast, want de Booze wil het u
ontrukken, opdat gij zoudt wederkeeren onder zijne heer-
schappjj.

Maar is niet dat vasthouden onmogelijk te midden

van zooveel bestrijding, en bij de zwakheid van ons
eigen hart? Zie, indien de Heer zegt: Houd, wat gij
hebt! dan ligt in die vermaning zelve de waarborg, dat
dit �houden" mogelijk is; anders zou Hij het niet ge-
bieden. Immers, Hij, die het gebiedt, wil Zelfde kracht
verleenen tot volbrenging. �Houd, wat gij hebt!" dat
zegt eigenlijk tot ons: laat u vasthouden door den
trouwen Leidsman; ruk u niet los van Hem, en dan
zal niemand uwe kroon nemen.

Die kroon is niet een kroon, door den Christen nu
reeds gedragen: hier beneden zijn geene kronen, maar
alleen kruisen te dragen. Die kroon wenkt aan het eind
van de loopbaan, � maar daar dan ook kan zij den
getrouwen strijder onmogelijk ontgaan. Niemand neemt
haar van u, niemand kan haar van u weren, � zoo gij
maar houdt, wat Gods genade u schonk: de kostbare
parel, die het onderpand is uwer toekomstige erfenis.

Houdt wat g\\j hebt, en laat uw kroon

Door niemand u ontrooven;
Zoo zult gy eens, voor \'s Heeren troon,

Met \'t nieuwe lied Hem loven.

Te lezen: Psalm VIII.

Ps. VIII : 5. Wat is de mensch, dat Gij zijner gedenkt,
en de zoon des menschen, dat Gij hem bezoekt?

Wat is de mensch! Hoe nietig, hoe gering! Z�� moe-
ten wij wel spreken, indien wij den mensch vergelij-
ken bij het mateloos heelal. Is de aarde zelve een stofje
aan de weegschaal, een druppel aan den emmer, tegen-
over al die zonnen, die zich wentelen en voortbewegen

op hare banen, � hoe onbeduidend wordt dan wel de
mensch, die wederom slechts een stipje is op deze
aarde! Voorwaar, een blik op de schepping Gods is
wel in staat ons van onze nietigheid te overtuigen.

Maar de Psalmist spreekt van die geringheid alleen
om er iets anders tegenover te stellen. Die nietige
mensch wordt door God bezocht. Met hem laat de
_v hooge God Zich in; aan hem gedenkt Hij, en aan den
mensch heeft hij een rang gegeven, waardoor de stof-
felijke wereld ganschehjk hem onderworpen is. Slechts
een weinig minder dan de Engelen is hij; een onderko-
ning onder God; een voorwerp van Gods welbehagen;
een drager van Zijn beeld. Broos en zwak naar zijn
uiterlijke verschijning, is die mensch volgens zijn inner-
lijk wezen tot de hoogste eere bestemd.

Het is goed voor ons, geen van beide uit het oog
te verliezen. Noodig is het aan onze geringheid te den-
ken, om diep ootmoedig voor het aanschijn Gods te
wandelen, zoodat wij levendig onze afhankelijkheid, onze
machteloosheid beseffen. Maar even goed en noodig is
het ons, te gedenken welke heerlijke bestemming ons
is gegeven. Niet aan het stof behooren wij toe, maar
aan den Vader der Geesten van alle vleesch, van Wiens
geslacht wij zijn. Zoo begrave dan onze ziele zich niet
in wat aan die ziele onwaardig is!

En de heerlijkheid, ons door de schepping gegeven,
wordt nog zooveel grooter door het werk der verlossing.
De eeuwige Zoon des Vaders, in Wien de volheid der
Godheid woont, is Zelf een �zoon des menschen" ge-
worden, ja de Zoon des Menschen bij uitnemendheid.
Hij, die de Heer der Engelen is, is in de dagen Zijns
vleesches, een weinig minder dan de Engelen geworden,
opdat Hij, onze natuur aannemende, ons Zijn goddelijk

leven mededeelen zou. "Welk een roeping dan, om te
wandelen, waardig deze heerlijkheid, om te waken en
te strijden tegen alles wat ons bezoedelen zou! Groote
dingen heeft de Heer ons gedaan; tot groote dingen
roept Hij ons!

Mijn God, wat is de mensch dan op deze aarde!

De broze mensch! hoe klimt hij tot die waarde,
Dat Gij aan hem in zooveel gunst gedenkt,

En \'s mensehen zoon Uw teerste liefde schenkt!

14 Januari.
Te lezen: Mare. XIV : 3�9.

Mare. XIV : 8. Zij heeft gedaan hetgeen zij konde.

Wat ligt er eene vriendelijkheid, eene erkenning van
het geringe, in dit woord onzes Heeren! Geene opzien-
barende daad heeft Maria gedaan; geene uitwerking op
het volk heeft dat, wat zij verricht; de toestanden wor-
den er niet anders door; zij heeft Jezus slechts een blijk
harer dankbare hulde gebracht. Toch is, wat zij deed,
den Heer z�� welgevallig, dat Hij aan hare daad eer-
biedige herdenking belooft overal, waar Zijn Evangelie
gepredikt zal worden!

Hoe mag ons dat tot liefelijke bemoediging zijn,
waar de Heer ons kleine kracht, geringe gaven heeft
geschonken, of ons arbeiden doet in werk, dat nauwe-
hjks opgemerkt wordt! De menschen hebben geen lof
over voor zulk werk; zij bemoedigen er niet bij door
hunne erkenning. Maar wat schaadt het, als de Heer
het opmerkt en er Zijne heilige goedkeuring aan schenkt?
Is niet Zijn welgevallen beter dan alle menschenlof?
Alleenlijk, dat wij ons slechts waarlijk bewust zijn,

inderdaad te doen wat wij kunnen. Op het groote, het
opzienbarende komt het niet aan, maar hierop, dat onze
consci�ntie ons getuigenis geeft, inderdaad al onze kracht
in den dienst des Heeren in te spannen! Is het ons
waarlijk, voortdurend om Zijne verheerlijking te doen?
Getuigen wij gestadig door onzen stillen, godzaligen
wandel? Streven wij er naar, zooveel mogelijk zegen te
spreiden in onze omgeving; steenen weg te ruimen,
waarover anderen struikelen zouden; vriendelijkheid te
bewijzen, die een zonnestraal brengt op een moeilijk
levenspad; in liefde te waarschuwen, zoo wij onzen naaste
in eenig gevaar zien ? O, indien wij die vragen ons ern-
stig voorleggen, wij zullen niet haastiglijk zeggen: ik
deed, wat ik kon! Wij zullen gebrek zien in al ons
werk; wij zullen ons uitstrekken naar wat v��r ons is,
en in stede van onszelven te prijzen, nederig doen
wat de hand vindt te doen, tot ��nmaal, � niet wij,
maar � de Heer zegge: Gij deedt wat gij kondet.

\'t Is geen geringe zaak, een kind des lichts te heeten;

Zoo leef in teederheid voor \'s Heeren aangezicht,

Dat ieder, die u ziet, het aan u moge weten,

Dat gij het licht bezit, en wandelt in het licht.

Daar is een heil\'ge glans, die van den hemel daalt,

En op het gansch bestaan van wie God lief heeft straalt.

Te lezen: 1 Cor. XIII.

1 Cor. XIII: 13. En nu blijft geloof, hoop en liefde,
deze drie, doch de meeste van deze is de liefde.

In onafscheidelijke eenheid vormen geloof, hoop en
liefde het Christelijk leven. Heet de liefde de meeste

der drie, het is niet, omdat desnoods de beide andere
zouden kunnen gemist worden. Want die ware, krachtige,
God en den naaste omvattende liefde, die hier bedoeld
wordt, ontstaat slechts waar het geloof aanwezig is, en
blijft slechts bestaan, waar zij door de hoop wordt gevoed.

Het eerst van de drie ontstaat het geloof, het erkennen
«n aangrijpen der onzienlijke wereld, op grond van wat
in de Schrift in meer bepaalden zin het geloof heet:
de erkenning van Jezus als den Christus, waardoor in
den nederigen Menschenzoon de volheerhjke Godszoon
aanschouwd wordt. Dat geloof ontsluit voor de ziel de
wereld der eeuwige dingen, en leert het hart zijn schat
te vinden in wat buiten het bereik der zinnen valt.

Maar hoe zou zulk een leven des geloofs kunnen
blijven bestaan in eene wereld, waarin alles daartegen
samenspant, indien het niet werd gevoed door de heilige
hope? Die hoop is eene vaste verwachting van het nog
toekomstige; z�� vast, alsof het reeds tegenwoordig ware.
Die hoop steunt onder de bezwaren van den weg; die
hoop geeft voorsmaak van hemelsch genot.

Waar dat geloof en die hoop in onze ziele leven,
daar eerst wordt het van nature zoo zelfzuchtige hart
herschapen en verwijd tot eene liefde, die waarlijk dien
naam mag dragen, eene liefde, die het leven vervult;
die zoowel in kleine als in groote dingen zich openbaart;
die gewillig en blijmoedig offers doet brengen, waar de
eere Gods of het heil van den naaste dat eischen.

En die liefde, uit. het geloof geboren en door de
hoop gevoed, is nu de meeste van de drie, omdat alleen
zij een eeuwigheids-karakter draagt. Eens wordt het
geloof aanschouwen, en het hopen wordt in bezitten
veranderd. Maar de liefde blijft, krachtiger wel en heer-
lij ker dan ze hier op aarde bestond, maar toch dezelfde

daar Boven als hier beneden. Zal zij daar ons leven en
onze zaligheid zijn, dan moet ze reeds hier in ons hart
zijn geboren.

\'t Geloof is de staf op de reize naar Boven;
De Hoop geeft een voorsmaak van hemelsch genot;
Maar Liefde is m��r nog dan Hoop of Gelooven:
De zegelring is zij van \'t kindschap van God.

Te lezen: Job VII : 1�8.

Job VII : 1. Heeft niet de mensch een strijd
op aarde?

Daar is wel niemand, die geen kind meer is, wien
het in gedachte zal komen, op deze vraag een ontken-
nend antwoord te geven. Moeiten, zorgen, bekomme-
ringen, tegenheden, tegenstand van menschen of on-
gunst der omstandigheden, � de ��n leert ze kennen
in dezen vorm, en de ander in dien, maar niemand blijft
er vrij van.

Het feit staat voor allen vast; de klacht er over is
algemeen genoeg; maar is nu ook ieder geneigd, het
rechte antwoord te zoeken op het waarom? en waar-
toe? Hoe velen laten het blijven bij een onvruchtbaar
klagen! En toch, als met ernst wordt gevraagd: waarom
zijn deze dingen alzoo? dan komt de ziel er toe, te be-
tuigen: wat klaagt toch een levend mensch? een ieder
klage over zijne zonde! Want indien er geen zonde
ware, er zou geen leed zijn, en het leven op aarde zou
niet een gestadige strijd zijn. Rechtvaardig oordeel des
Heeren is het, dat de aarde geen paradijs meer is, sinds
de mensch tegen zijnen God in opstand kwam.

Zoo laat ons dan zonder morren de tuchtiging Gods
aanvaarden, die in dit alles tot ons komt! En tegelijk,
laat ons Zijne wijze liefde loven, gedenkende waartoe
deze dingen moeten dienen. Hebben wij een strijd op
aarde, het is, opdat wij ons niet begraven zouden in de
dingen dezer aarde, en opdat wij zouden leeren uitzien
naar den eeuwigen vrede, die alleen in Gods gemeen-
schap is te vinden. Voor wie in Christus hunnen Hei-
land gevonden hebben, heeft de strijd niet opgehouden,
maar de strijd is van karakter veranderd. Het is niet
langer een reeks van nederlagen, die dan geleden wordt;
niet langer een vruchteloos en hopeloos worstelen met
allerlei neerdrukkende bezwaren; het wordt een over-
winnen, een ervaren van wonderbare kracht in eigene
zwakheid. En eens, als de proeftijd volbracht is; als te
midden van den strijd het geloof is geoefend en be-
krachtigd geworden, dan valt, in het Vaderhuis Gods,
alle strijd weg, en in de eeuwige vreugde wordt de
Heer voor alle Zijne leidingen gedankt.

Ik weet, aan wien ik mij vertrouwe,

Al wisselen ook dag en nacht;
Ik ken de rots, waarop ik bouwe,

Hy feilt niet, die Uw heil verwacht.
Eens, aan den avond van mijn leven,

Breng ik, van zorg en strijden moe\',
Voor eiken dag, m\\j hier gegeven,

U hooger, reiner loflied toe.

17 Januari.
Te lezen : I Tim. VI : 6-16.

1 Tim. VI : 12. Strijd den goeden strijd des geloofs.

Dit is nog een andere strijd, dan die, welken de
mensch te strijden heeft ter oorzake van de omstandig"

heden des levens. Het is de strijd, die daar noodig is
om te volharden in het geloof. Gelooven is het aangnj-
pen van de dingen van Gods onzienlijk Koninkrijk; het
leven in de gemeenschap met den Heer; het vasthouden
van Zijne hand; het bedenken van dedingen, die boven
zijn. Hoe zou dit anders, dan ten koste van strijd kun-
nen geschieden? De oude zondige natuur trekt telkens
af van den Heer; de omringende wereld tracht het on-
zienlijke te verdringen uit de gedachten ; de Booze poogt
dat onzienlijke voor te stellen als niet bestaande, �
welk een strijd is er dan niet noodig om onwankelbaar
te blijven!

Toch vermaant de Apostel er toe, noemende dien strijd
den goeden strijd. Hier is m��r nog dan een strijd voor
vrijheid en eer, voor de edelste goederen der mensch-
heid; dit is een strijd voor het leven der ziele! Wie
zijn geloof verloren heeft, die heeft zijn God verloren;
diens geestesleven sterft weg in jammer en vertwijfeling.
Strijd dan, o christen! tegen alles, wat uw hoogste goed u
zou ontrooven, wat u voor altoos ellendig zou maken!

Vraagt gij: hoe zal ik strijden ? Hierin alleen heeft
uw strijd te bestaan, dat gij vasthoudt, vasthoudt aan
wat gij hebt aangegrepen in de heiligste ure van uw
leven; dat gij een moedig: neen! stelt tegenover alles
wat u van uwe vastheid afrukken wil. Geloofsoefening
te onderhouden, � dat is het eenig middel ter bewaring
des geloofs. Gij kunt niet leven bij het gelooven, dat
gij in vroegere jaren hebt beoefend: dagelijks nieuw
moet u de toevloeiing zijn der genadegaven Gods. Zie,
voor wie in gebedsgemeenschap met den Heer blijft,
wordt de kracht der aanvechting vanzelf gebroken,
omdat hij de levende ervaring heeft van de werkelijk-
heid der Goddelijke dingen. Hoe zwak gij dan ook

uzelven gevoelt, o Christen! vrees niet! Hij, die met u
is, is meer dan al die machten, die uw geestelijk leven
tegenstaan. Hijzelf, Hij bewaart uw geloof, zoolang de
proeftijd duurt, indien gij maar blijft bij Hem. En dan
aan \'t eind van den weg, is daar geen strijd des geloofs
meer; het geloof is in aanschouwen veranderd.

Niet lang zal \'t lijden duren;

Draagt nog een poos uw kruis!
Welligt slechts weinig\' uren,

Dan zjjn wij eeuwig t\' huis,
Verlost van zond\' en pijn.

Als wy met alle vromen
In \'t huis des Vaders komen:

Wat zal dat zalig zijn!

Te lezen: 1 Thess. V : 8�24.

Pred. IX : 10. Alles, wat uwe hand vindt om te doen,
doe dat met uwe macht.

Wat onze hand te doen vindt, dat is in de eerste
plaats de arbeid in onzen bepaalden werkkring; voor
den man in ambt of beroep of bedrijf, voor de vrouw
in de plichten van het huiselijk leven. Allereerst deze
dingen geldt de vermaning: doe, wat gij te doen vindt,
met al uwe macht. Verbeuzel uwen tijd niet; zit niet
tragelijk neder; doe de dingen niet ten halve; laat uw
ziel bij uw arbeid zijn, opdat er wat degelijks tot stand
kome. Wie een kind van God wil zijn, moet den naam
zijns Gods niet onteeren door nalatigheid in den dage-
lijkschen arbeid. Waar dit allereerste niet wordt ge-
vonden, komt zeker van het meerdere niets terecht.

Want er is nog meer, wat onze hand te doen vindt,.

dan de vervulling van onze beroepstaak. Onze hand vindt
��k, in de veelvuldige aanrakingen met menschen, waarin
het leven ons brengt, tranen te drogen van bedroefden,
van kranken, van armen. Onze hand vindt ��k gelegen-
heid om steun te reiken aan wie gevallen zijn, of dreigen
te vallen. Onze hand vindt ��k steenen uit den weg te
ruimen, opdat de gang door he.t aardsche leven voor een\'
medereiziger wat minder moeielijk of wat minder ge-
vaarlijk zij. Onze hand vindt te arbeiden aan den opbouw
van den geestelijken Godstempel, daardoor, dat wij in
onze omgeving zielen heenwijzen naar den eenigen Redder,
en dat wij steunen al wat voor de uitbreiding van het
Godsrijk geschiedt. Voorwaar! aan veelvuldigen arbeid
ontbreekt het in het leven niet!

Doe dat alles met inspanning van al uwe krachten,
o, gij kind des Heeren!

De Prediker wijst op ��ne aansporing daartoe, als hij
laat volgen, dat met den dood de gelegenheid tot dit alles
ophoudt. In korten tijd moet v��l geschieden. Maar nog
krachtiger aandrang, o mijn Broeder of Zuster! hebt gij
daarin, dat dit werk u is op de hand gezet door dien
God, die u in den Zoon Zijner liefde zoo uitnemend
heeft gezegend. Zoo dringe u dan de dankbare weder-
liefde om tot Zijne eer te doen wat gij kunt, met al
uwe macht!

Dit is mijn wensch: voor TJ te leven,

Voor TJ, m\\jn Ziele-Bruidegom!
Neem, wat zich nog niet wilde geven,

En maak het tot Uw eigendom.



		508

		heid Gods, rekenend op de trouw en de liefde des Heeren. Halleluja ! lof zij den Zoon, Gedaald van \'s hemels hoogen troon, Tot heil van stervelingen: Hem, die voor onze zonden stierf, Kn \'t leven door Zijn dood verwierf, Moet al het schepsel zingen.

		27 October. Te lezen: Psalm LXVI. Psalm LXVI : 16,17. Komt, hoort toe, o gij allen, die God vreest, en ik zal vertellen, wat Hij aan mijne ziel gedaan heeft. Ik riep tot Hem met mijnen mond, en Hij werd verhoogd onder mijne tong. Zou niet deze aanhef doen verwachten, dat de Psalm- dichter een uitvoerig verhaal van Gods leidingen en van zijne doorgemaakte zielservaringen zou geven, eene ge- schiedenis van bevindingen in den besten zin van het woord? En zie, daar volgt niet anders dan: Ik riep den Heer aan, � en ik loofde Hem. De geschonkene ver- lossing wordt dus zelfs niet vermeld, maar kan alleen opgemaakt worden uit de achternavolgende dankzegging. Zeker leert ons dat in de eerste plaats, hoe de ziel met heilige teederheid en soberheid heeft om te gaan met wat God haar te doorleven geeft. Het heilgeheim des Heeren is niet voor openbaarmaking bestemd. Dat zou zoo licht tot zelfverheffing leiden; dat zou daarbij ook door anderen worden misverstaan. Maar daarenboven, wat eigenlijk door den Heer aan de ziel gedaan wordt, kan niet in zijn diepste wezen beschreven worden. Omstandigheden en aanleidingen en

		■



		EEN WOORD VOORAF.

		Hoewel het geenszins ontbreekt aan dagboeken, voor huiselijke godsdienstoefening bestemd, zoo wordt toch bij dezen met vrijmoedigheid een nieuw dagboek aan het Christelijk publiek aangeboden. Immers, uit den aard der zaak is, bij het gebruik van zoodanige werken, afwisseling gewenscht. Men zal bespeuren, dat de hier gegevene overdenkingen noch schetsen, noch uittreksels zijn, maar opzettelijk ge- schreven zijn voor het doel, waartoe zij bestemd zijn. Opdat niet het lezen van het dagboek het lezen der Schrift zou verdringen, is boven elke overdenking een kort gedeelte uit den Bijbel aangegeven om vooraf te lezen, meestal dat gedeelte, waaruit de dagtekst is genomen. Daarnaast kan dan, waar het dagboek des morgens ge- bruikt wordt, des avonds, in het christelijk gezin, de Schrift meer naar volgorde gelezen worden. Dat de overdenkingen voor de Lijdensweek en de ver- anderlijke Feestdagen in een aanhangsel geplaatst zijn, is geschied om het werk ook voor latere jaren bruikbaar



		te maken, indien men dan nog eens tot de lezing daar- van terugkeeren wil. Zeer ongeriefelijk toch is het, wan- neer men bij de lezing telkens gedachtig moet zijn om de verandering van datums in acht te nemen. Met het oog op de schrikkeljaren is ook eene overdenking voor den 2Qen Februari gegeven, al verschijnt dit werk tegen 1 Jan. 1899. Zoo droge dan ook dit werk iets bij tot bevordering van die huiselijke godsdienstoefening in onze christelijke ge- zinnen, die van zoo onberekenbare waarde is voor de onderhouding van het geestelijk leven. Waar elke dag nieuwe afleiding en zorg, nieuwe moeite en verzoeking brengt, is het zoo noodig, dat ouders en kinderen en dienst- boden samen zich sterken door overdenking en gebed, door een inademen van de levenslucht eener hoogere wereld, opdat de ziel niet ganschelijk begraven worde in wat uit de aarde voortkomt. �Dagelijksch Manna", � voedsel, door God gereikt aan de pelgrims, op weg naar het hemel- sche Kanaan, � zijn deze overdenkingen getiteld, be- stemd als zij zijn voor zulken, die het woord Gods in eere houden, en die achter den oversten Leidsman en Voleinder des geloofs begeeren te wandelen op den weg, dien Hij wijst. De God van alle genade, door Wiens zegen all��n elk menschenwerk ten goede gedijt, doe ook uit dit boek de stem, Zijns Geestes verstaan, en gebruike het als een mid- del tot uitbreiding van het Rijk van den Christus, onzen nooit volprezen Heiland, en Heer!

		J. H. L. ROOZEMEIJER.
		Arnhem.



		1 Januari.

		Te lezen: Psalm CXXI. Hebr. XIII : 8. Jezus Christus is gisteren en heden dezelfde en tot in eeuwigheid. Deze gewisheid zij de sterkte onzer zielen, bij het intreden van den nieuwen jaarkring. Welk een rustpunt, te midden van wat wisselt en voorbijgaat, te mogen zien op Hem, die �dezelfde" blijft! Alles om ons heen vergaat, en krachtiger dan eenige andere dag des jaars spreekt de Nieuwjaarsdag van onzekerheid. Wat zal het ook nu zijn? vraagt ons hart, en het wordt met vreeze vervuld bij de gedachte aan alles, wat er komen kan, aan alles wat ons ontvallen kan. En het zijn niet alleen de omstandigheden, die ons met bekommering vervullen. Het leven ligt daar weer v��r ons met zijne plichten, � en het verledene toonde ons, hoe klein onze kracht is! Het leven ligt daar weer v��r ons met zijne verzoekingen, � en wij weten, door droeve ervaring, hoe gemakkelijk wij te verleiden zijn. Het ligt daar weer v��r ons met al de moeite en het verdriet, dat er onafscheidelijk van is, en wij vragen ons af, hoe wij daar door heen zullen komen .... Jezus Christus is gis- teren en heden dezelfde, en tot in eeuwigheid: z�� klinkt het ons bemoedigend tegen. Die Hij geweest is, die blijft Hij, wat ook ver- andere. Geweest is Hij de barmhartige Heiland, die voor ons het kruis heeft verdragen en de schande ver- aeht, om verzoening te doen voor onze zonden, en ons tot den Vader te brengen. Geweest is Hij voor ons



		6

		de Goede Herder, die het dolende schaap heeft opgezocht, en gebracht tot de kudde, de ontfermende Leidsman, die geduld hield met al ons afzwerven; die sterkte op eiken weg; die met Zijne liefde alles heeft welgemaakt. Die Hij geweest is, die blijft Hij. De nieuwe nooden, de nieuwe verzoekingen, de nieuwe bezwaren, die het ingetreden jaar zal brengen, zullen ons in Hem doen vinden denzelfden getrouwen Zaligmaker, in Wien de liefde des Vaders tot ons komt, en Die zelf van deze Vaderliefde het onderpand is. Jezus houdt trouwe, � en daarom, o Christen, houd moed! Vrees niet, maar klem u vast aan Hem. Hij blijft dezelfde, om uwe zonden u te vergeven; dezelfde om uwen moed te ster- ken, uwe kracht te schragen. Heeft Hij het niet gezegd: �Ik ben met u al de dagen, tot aan de voleinding der wereld"? Tot die dagen behooren ook de dagon van het jaar, aan welks ingang gij staat. Dezelfde blijft Hij, in dit vergankelijk leven; dezelfde, als de ure des doods u uit dit leven doet scheiden ; dezelfde, voor eeuwig, in het Huis van den Vader. Waar ons geen schepsel helpt, helpt Hy; Als alles vlucht, staat Hij nabij; In rust en vreugd, in nood en stryd, Blijft Hij dezelfde t\' aller tp.

		2 Januari. Te lezen: Psalm XXIII. Psalm CXXIV : 8. Onze hulp is in den naam des Heer en, die hemel en aarde gemaakt heeft. Met dezen dag vangt de gewone dagtaak weer aan, die wij in ons maatschappelijk en huiselijk leven te



		8

		ons geweest is in het verleden, die wil Hij zijn ook in de toekomst. Zoo laat ons dan niet vreezen, maar ver- trouwen. In onze zwakheid volbrengt Hij Zijne kracht, en aan het eind van den weg zullen al Zijne verlosten getuigen: Hij heeft het alles w�l gemaakt! \'t Behoeftig volk, in hunne nooden, In hun ellende en pijn, Gansch hulpeloos tot Hem gevloden, Zal Hij ten redder z\\jn.

		3 Januari. Te lezen: Mare. X : 46�52. Mare. X : 51. En Jezus antwoordende, zeide tot hemr Wat wilt gij, dat Ik u doen zal? Bevreemdend is, bij den eersten oogopslag, die vraag onzes Heeren. Was het dan niet uit zichzelf duidelijk, wat deze blinde begeerde en behoefde? Zekerlijk. Doch de Heer wil, dat hij deze begeerte in woorden uitspreke, opdat hij zich wel bewust zij, welke groote zaak hij begeert, en zich beproeve, of hij die met vertrouwen van Jezus verwacht. En nog veel noodiger is zulke vraag des Heeren voor ons, indien wij met onze zielenooden ons tot Hem wenden. Gewis, een: �Heere! help mij!" is reeds een gebed. Maar eer dat gebed verhooring kan vinden, moe- ten wij eerst leeren inzien wat wij eigenlijk behoeven. Dat eerste vragen is vaak nog zoo onbestemd, zoo vaag. Eerst moeten we iets van de grootheid onzer ellende leeren gevoelen, en van de onmogelijkheid om door iets of iemand, buiten Jezus, geholpen te worden. Eerst moe- ten wij gevoelen hoe dringend onze nood is, en ons



		9 zelven doorzoeken, of wij de vervulling daarvan nu wer- kelijk en vertrouwend van den almachtigen Redder ver- wachten. De redding moet komen als antwoord op de smeeking des geloofs. Doch niet slechts bij het eerste heenkeeren der ziel tot den Heiland komt die vraag tot ons; ze herhaalt zich gedurig, ook waar het geloofsleven voortgaat. Het onbestemde, het nevelachtige moet plaats maken voor welbewuste begeerte. Dan eerst leeren wij zien, hoe- veel verkeerds in ons wenschen nog gemengd is. Het is ons bij de beden om heiligmaking soms meer om eigen eer dan om des Heeren verheerlijking te doen; bij de beden om vergeving meer om wegneming der straf dan om herstelling der gemeenschap Gods; bij de beden om uitbreiding van Gods Koninkrijk meer om de gevolgen voor ons zelven dan om de redding der zie- len. Wij noemden slechts iets; elk hart vuile dat aan bij ernstig zelfonderzoek. En voorts behelst die vraag: verwacht gij nu met vertrouwen wat gij vraagt, rekenend op Mijne macht en Mijne liefde, en aan Mijne wijsheid overlatende om den weg te kiezen, waarop Ik u het begeerde zal schen- ken? O zalig, wie eenvoudig en vertrouwend zijnen nood uitspreekt voor den Heer! Is het niet aanstonds, eenmaal toch zeker zal hij ervaren: dat bidden is niet vergeefsch geweest; het is beantwoord door den milden Ontfermer. God is een Vader, die vergeeft, Die blijdschap in verlossen heeft, Een God vol mededoogen, Die, op het stil geloofsgebed, Het zuchtend kind uit angsten redt.



		11 zijnen God leeft, en die gemeenschap is niet anders te onderhouden dan door het opzettelijk zoeken van Zijn aangezicht. Maar dan ook mag met volle vrijmoedigheid zulk eene ziel in de voorkomende nooden zich wenden tot haren God en Vader in Christus, en er op rekenen, dat Hij, die de eeuwige zaligheid wil schenken aan het einde der reis, Zijne gaven niet onthoudt, die voor de bezwaren van den weg worden afgesmeekt van Zijne trouw. Wil de ziel uws knechts verblijden, Ondersteun hein in zijn lijden; Want ik hef mijn hart en oog, Trouwe God, tot U omhoog.

		5 Januari. Te lezen: Luc. V : 1�11. Luc. V : 5b. Doch op Uw woord zal ik het net uitwerpen. Wat eigenlijk �gelooven" is, wordt door dit woord zeer duidelijk uitgedrukt. Neen! gelooven is niet dat naspreken van wat door een ander gezegd is, waarvoor het door zoovelen wordt gehouden. Gelooven is een daad van koninklijken moed, een zich wagen op een grond, die gezien noch berekend kan worden. Daarom is het dwaasheid in de oogen der wereld. Dwaasheid scheen het, op den vollen dag nog eens het net te gaan uit- werpen ter zelfder plaatse, waar zelfs des nachts niets was gevangen. En dwaasheid schijnt het, zijne vastheid voor de eeuwigheid te bouwen op eene toegerekende gerechtigheid, en zijne kracht in den levensstrijd te "wachten van een ingestort leven, waarbij de niensch



		u

		dezelfde hope der heerlijkheid, die daar blinkt voor het oog van den beproefden pelgrim, als die het eerst de ziel in geestdrift verrukte. Maar dat alles veroudert niet; dat neemt niet af in waarde; dat toont zijn goddelijk karakter, door altijd frisch te blijven. Te midden van het eentonig eenerlei van wat de aarde brengt, openbaren deze hemelsche gaven haar hemelsch karakter: ze dragen het kenmerk der eeuwigheid aan zich. Zalig dan, wie naar deze gaven leerde vragen! Zalig, wie door Gods genade de gave ontving der eeuwige jeugd! \'k Zal eeuwig zingen van Gods goedertierenhe�n, Uw waarheid te allen tijd vermelden door mijn reen; Ik weet hoe \'t vast gebouw van Uwe gunstbewijzen, Naar Uw gemaakt bestek, in eeuwigheid zal rijzen : Zoomin de hemel ooit uit zijnen stand zal wijken, Zoomin zal Uwe trouw ooit wankien of bezwyken.

		7 Januari. Te lezen: Matth. XIX : 23-30. Matth. XIX : 25-26. Zijne discipelen nu, dit hoorende, werden zeer verslagen, zeggende: Wie kan dan zalig worden? En Jezus, hen aanziende, zeide tot- hen: Bij de menschen is dat onmogelijk, maar bij God zijn alle dingen mogelijk. Die verslagenheid getuigt van een dieper geestelijk inzicht bij de discipelen, dan wij wel van hen verwacht zouden hebben. Zij hadden kunnen meenen, dat dit woord over de gevaren des rijkdoms hun niet aanging, die al hunne bezittingen verlaten hadden en van liefde- gaven leefden. Maar neen! zij verstaan, dat de gevaren voor allen bestaan, omdat een begeerig uitzien naar njk-



		16

		Met al mijn deugd, bij al mijn werken, Vind ik geen troost, die n�j kan sterken, Geen hoop, dan die ik op U bouw: Op Uw genade zal ik leven, Op Uw gena\' den doodsnik geven, O Heer! aan Wien ik mij vertrouw.

		8 Januari. Te lezen: Mare. VIII : 14�21. Mare. VIII: 17. Hebt gij nog uw verhard hart? Hier is geene sprake van eene verharding des harten als van Farao, eene moedwillige, tegen God vijandige verharding. Zekerlijk, deze bestond bij Jezus discipelen niet. Maar uit dit woord des Heilands blijkt dan toch, dat er ook bij aanvankelijk toegebrachten, bij zulken, die reeds in Hem gelooven, nog eene verharding des harten zijn kan. Het verband, waarin dit woord voor- komt, toont, dat die verharding zich hierin openbaart, dat zij, niet lettende op vroeger ontvangene gunstbe- wijzen, niet getroffen door vroeger genotene heerlijke uitredding, wederom zich bekommeren, en zich onvatbaar maken voor het geestelijk onderwijs huns Heeren. Gewisselijk, deze verharding is niet eene boosaardige, als die van een Farao, maar ze is toch een teeken van schandelijke ondankbaarheid; ze is een oorzaak van stilstand op den levensweg, van onbekwaamheid om op te nemen, wat de Heer te leeren geeft; ze is een kwaad, dat voor God beleden en betreurd, en in Zijne kracht bestreden moet worden. Hoe vaak beeft de Heer oorzaak, die vraag ook nog tot ons te richten! Hoe velerlei zegeningen hebben ons leven gekenmerkt; uit hoeveel nooden zijn wij gered;



		17

		hoeveel dreigende gevaren zijn afgewend, eer zij kwamen! En toch, als nieuwe moeite zich opdoet, � hoe vaak stellen wij ons dan aan, alsof wij nog nooit hadden ondervonden, wie onze God voor ons zijn wil, en hoe Hij middelen en wegen heeft om op het onverwachtst te verlossen, op het vriendelijkst d��r te helpen! Dat komt, omdat wij aan de omstandigheden, de uitwendige dingen toelaten, ons gedachteloos te maken, ons te be- dwelmen door den sleur, ons af te matten door de ge- bedsgemeenschap te verdooven. O, laat ons toch gedenken, en blijven gedenken, hoe voor dezen ons de Heer heeft gunst bewezen, en hoe Hij Dezelfde is, gister en heden en tot in eeuwigheid, niettegenstaande al onzen ondank en al onze afzwervingen, om ons te zegenen om Zijns Naams wil. Vragen wij gedurig om de werking van dien indachtig makenden Geest, waardoor all��n de ervaringen van \'t verledene ons tot sterkte en tot leering worden voor de toekomst. \'k Zal gedenken, hoe voor dezen Ons de Heer heeft gunst bewezen; \'k Zal de wondren gadeslaan, Die Gij hebt van ouds gedaan; \'k Zal nauwkeurig op Uw werken En derzelver uitkomst merken, En, in plaats van bittre klacht, Daarvan spreken dag en nacht.

		9 Januari. Te lezen: Num. XXIII : 1�12. Num. XXIII : lOi. Mijn ziel sterve den dood der oprechten, en mijn uiterste zij gelijk het zijne. Daar is voorwaar! reden en oorzaak tot zulk een wensch. Hoe zacht gaat de vrome den dood tegemoet, 2



		19

		Leer mij, o God! hier streven Naar dat recht Christlijk leven, Dat zulk een eind verwerft, Opdat ik, na dit zwerven, Ook eenmaal moge sterven, Zoo als de ware Christen sterft!

		10 Januari. Te lezen: 1 Petr. V : 5�11. 1 Petr. V : l^b. Hij zorgt voor u. De liefelijkheid en heerlijkheid van dit Apostolisch woord wordt in onze vertaling nog niet ten volle terug- gegeven. Eigenlijk staat er in het oorspronkelijke: Hij bekommert Zich om u; gij gaat Hem aan het hart. Dus niet alleen: Hij voorziet in uwe behoeften. Maar: gij zelf zijt het voorwerp Zijner teedere zorg; gelijk eene moeder waakt over haar kind, zoo waakt de Hemelheer over u. Welk eene gedachte! De nietige, broze mensch, ��n enkele onder die vele millioenen, een voorwerp van Goddelijke liefde en zorg! Een mensch, die daar weet, alles verbeurd en verzondigd te hebben; die geen recht tot klagen zou hebben als God hem voor eeuwig aan de ellende overliet, die hij zichzelven aangebracht heeft, ontvangt de verzekering: gij gaat uwen God aan het hart. Onze Bijbel aarzelt niet met zoo menschelijke taal van God te spreken, opdat wij er toch maar diep van doordrongen zouden worden, hoe rechtstreeksch, hoe per- soonlijk de betrekking is, waarin wij tot Hem staan. En voorwaar! hoe wij onzen God aan het hart gaan, dat is wel gebleken, toen Hij, om ons te behouden, Zijn\' Eeniggeborene overgaf tot in den dood, ja! den dood des



		20

		kruises. Dat dan ons hart die liefde niet ga betwij fe- len, als daar moeite en smart is in het aardsche leven. Juist dit is geloof, om ook dan nog te blijven zeggen: �God bekommert Zich om mij", wanneer het schijn- baar is alsof Hij ons vergat. En juist dat geloof, dat volhardt in goed van Hem te denken, is de eere die Hem van Zijne verlosten toekomt. Roemen in de verdrukking � helaas! wij zwakgeloovigen kunnen het niet altijd. Maar dat is toch niet boven het bereik ook van een zwak kind van God, er aan vast te houden, dat Hij Zich om ons bekommert. En � als de Almachtige Zich om ons bekommert, dan zal immers het einde heerlijkheid zijn? Het laatste woord in alle dingen blijft aan Hem, die in Christus onze Vader is. Zou ik, wie ooit hier twijnen moog, Uw trouw, mijn God! verdenken, Nadat uw goedheid U bewoog, Om mij uw\' Zoon te schenken? De nauwste twijfling waar hier hoon; Of zoudt Gij met Uw\' eigen\' Zoon Niet alles aan mij schenken?

		11 Januari. Te lezen : Matth. III : 1-12. Matth. III : 8. Brengt dan vruchten voort, der bekeering waardig. Deze vermaning is niet dezelfde als die, welke tot het doen van goede werken vermaant. Goede werken zijn de vruchten van het nieuwe leven, door Gods Geest bewerkt in het hart, dat tot het geloof in den Heiland gebracht is. Zulke werken konden klaarblijkelijk niet verricht worden door hen, die nog slechts begonnen naar



		23

		van zooveel bestrijding, en bij de zwakheid van ons eigen hart? Zie, indien de Heer zegt: Houd, wat gij hebt! dan ligt in die vermaning zelve de waarborg, dat dit �houden" mogelijk is; anders zou Hij het niet ge- bieden. Immers, Hij, die het gebiedt, wil Zelfde kracht verleenen tot volbrenging. �Houd, wat gij hebt!" dat zegt eigenlijk tot ons: laat u vasthouden door den trouwen Leidsman; ruk u niet los van Hem, en dan zal niemand uwe kroon nemen. Die kroon is niet een kroon, door den Christen nu reeds gedragen: hier beneden zijn geene kronen, maar alleen kruisen te dragen. Die kroon wenkt aan het eind van de loopbaan, � maar daar dan ook kan zij den getrouwen strijder onmogelijk ontgaan. Niemand neemt haar van u, niemand kan haar van u weren, � zoo gij maar houdt, wat Gods genade u schonk: de kostbare parel, die het onderpand is uwer toekomstige erfenis. Houdt wat g\\j hebt, en laat uw kroon Door niemand u ontrooven; Zoo zult gy eens, voor \'s Heeren troon, Met \'t nieuwe lied Hem loven.

		13 Januari. Te lezen: Psalm VIII. Ps. VIII : 5. Wat is de mensch, dat Gij zijner gedenkt, en de zoon des menschen, dat Gij hem bezoekt? Wat is de mensch! Hoe nietig, hoe gering! Z�� moe- ten wij wel spreken, indien wij den mensch vergelij- ken bij het mateloos heelal. Is de aarde zelve een stofje aan de weegschaal, een druppel aan den emmer, tegen- over al die zonnen, die zich wentelen en voortbewegen



		26

		inderdaad te doen wat wij kunnen. Op het groote, het opzienbarende komt het niet aan, maar hierop, dat onze consci�ntie ons getuigenis geeft, inderdaad al onze kracht in den dienst des Heeren in te spannen! Is het ons waarlijk, voortdurend om Zijne verheerlijking te doen? Getuigen wij gestadig door onzen stillen, godzaligen wandel? Streven wij er naar, zooveel mogelijk zegen te spreiden in onze omgeving; steenen weg te ruimen, waarover anderen struikelen zouden; vriendelijkheid te bewijzen, die een zonnestraal brengt op een moeilijk levenspad; in liefde te waarschuwen, zoo wij onzen naaste in eenig gevaar zien ? O, indien wij die vragen ons ern- stig voorleggen, wij zullen niet haastiglijk zeggen: ik deed, wat ik kon! Wij zullen gebrek zien in al ons werk; wij zullen ons uitstrekken naar wat v��r ons is, en in stede van onszelven te prijzen, nederig doen wat de hand vindt te doen, tot ��nmaal, � niet wij, maar � de Heer zegge: Gij deedt wat gij kondet. \'t Is geen geringe zaak, een kind des lichts te heeten; Zoo leef in teederheid voor \'s Heeren aangezicht, Dat ieder, die u ziet, het aan u moge weten, Dat gij het licht bezit, en wandelt in het licht. Daar is een heil\'ge glans, die van den hemel daalt, En op het gansch bestaan van wie God lief heeft straalt.

		15 Januari. Te lezen: 1 Cor. XIII. 1 Cor. XIII: 13. En nu blijft geloof, hoop en liefde, deze drie, doch de meeste van deze is de liefde. In onafscheidelijke eenheid vormen geloof, hoop en liefde het Christelijk leven. Heet de liefde de meeste



		28

		daar Boven als hier beneden. Zal zij daar ons leven en onze zaligheid zijn, dan moet ze reeds hier in ons hart zijn geboren. \'t Geloof is de staf op de reize naar Boven; De Hoop geeft een voorsmaak van hemelsch genot; Maar Liefde is m��r nog dan Hoop of Gelooven: De zegelring is zij van \'t kindschap van God.

		16 Januari. Te lezen: Job VII : 1�8. Job VII : 1. Heeft niet de mensch een strijd op aarde? Daar is wel niemand, die geen kind meer is, wien het in gedachte zal komen, op deze vraag een ontken- nend antwoord te geven. Moeiten, zorgen, bekomme- ringen, tegenheden, tegenstand van menschen of on- gunst der omstandigheden, � de ��n leert ze kennen in dezen vorm, en de ander in dien, maar niemand blijft er vrij van. Het feit staat voor allen vast; de klacht er over is algemeen genoeg; maar is nu ook ieder geneigd, het rechte antwoord te zoeken op het waarom? en waar- toe? Hoe velen laten het blijven bij een onvruchtbaar klagen! En toch, als met ernst wordt gevraagd: waarom zijn deze dingen alzoo? dan komt de ziel er toe, te be- tuigen: wat klaagt toch een levend mensch? een ieder klage over zijne zonde! Want indien er geen zonde ware, er zou geen leed zijn, en het leven op aarde zou niet een gestadige strijd zijn. Rechtvaardig oordeel des Heeren is het, dat de aarde geen paradijs meer is, sinds de mensch tegen zijnen God in opstand kwam.



		31

		uzelven gevoelt, o Christen! vrees niet! Hij, die met u is, is meer dan al die machten, die uw geestelijk leven tegenstaan. Hijzelf, Hij bewaart uw geloof, zoolang de proeftijd duurt, indien gij maar blijft bij Hem. En dan aan \'t eind van den weg, is daar geen strijd des geloofs meer; het geloof is in aanschouwen veranderd. Niet lang zal \'t lijden duren; Draagt nog een poos uw kruis! Welligt slechts weinig\' uren, Dan zjjn wij eeuwig t\' huis, Verlost van zond\' en pijn. Als wy met alle vromen In \'t huis des Vaders komen: Wat zal dat zalig zijn!

		18 Januari. Te lezen: 1 Thess. V : 8�24. Pred. IX : 10. Alles, wat uwe hand vindt om te doen, doe dat met uwe macht. Wat onze hand te doen vindt, dat is in de eerste plaats de arbeid in onzen bepaalden werkkring; voor den man in ambt of beroep of bedrijf, voor de vrouw in de plichten van het huiselijk leven. Allereerst deze dingen geldt de vermaning: doe, wat gij te doen vindt, met al uwe macht. Verbeuzel uwen tijd niet; zit niet tragelijk neder; doe de dingen niet ten halve; laat uw ziel bij uw arbeid zijn, opdat er wat degelijks tot stand kome. Wie een kind van God wil zijn, moet den naam zijns Gods niet onteeren door nalatigheid in den dage- lijkschen arbeid. Waar dit allereerste niet wordt ge- vonden, komt zeker van het meerdere niets terecht. Want er is nog meer, wat onze hand te doen vindt,.



		33

		19 Januari. Te lezen: Luc. XVIII : 9�14. Luc. XVIII : 14. Deze ging af, gerechtvaardigd, in zijn huis, meer dan die. De Farize�r in deze gelijkenis wordt ons niet als «en huichelaar voorgesteld. Hij is, in eigene, en zeker ook in anderer schatting, een vroom man. Wat hij doet, is prijselijk. In de vormen onzes tijds teruggegeven, zegt hij: Ik ben, Goddank! een onbesproken mensch. Daar is niets op mij aan te merken. Ik leef betamelijk en geef ieder het zijne. Wereldsche vermaken trekken mij niet aan, maar ik stel op godsdienst prijs. Ik ga ter kerk en lees dagelijks in den Bijbel; ik kom op voor de leer der waarheid, en ook, ik weet van het mijne af te zonderen om de armen bij te staan. Zijn dit niet al te zamen goede dingen? Zekerlijk. Maar het roemen daarop bederft alles. Deze Farize�r, hetzij van Jezus\' tijd, hetzij uit onzen tijd, ziet alleen maar naar dat goede, dat hij bezit en doet, niet naar de bij mengsel en der zonde, die daar bij zijn. O, hoe anders zou het oordeel worden, als hij niet slechts naar die uiterlijke daden, maar naar de roerselen des harten ging onderzoek doen! En hoe zou alle roem wegvallen bij de nederige erkenning: wat hebt gij, dat gij niet hebt ont- vangen ? In den mensch, door Jezus tegenover den Farize�r geplaatst, stelt Hij geen ideaal voor oogen. De tolle- naars waren niet voor niets onder Isra�l veracht. Het onrechtvaardig verkregen geld plachten zij overdadig en in zondedienst door te brengen. Maar hier is ��n uit deze menschenklasse, die tot schuldbesef is gekomen, 3





		34

		en nu zijnen Rechter om genade bidt. En zie, deze ootmoed, deze verbrijzeling des harten is Gode z�� wel- gevallig, dat deze tollenaar gerechtvaardigd wordt, m��r dan die Parizeer. Dat wil zeggen: de Parizeer wordt gerechtvaardigd in eigen oog, de tollenaar in Gods oog. De Farize�r gaat gelijk hij gekomen is, met de zelf- tevredenheid zijns harten; de tollenaar gaat met den vrede Gods in de ziel. Het eerste wat God van ons vraagt, zonder hetwelk al het andere niets is in Zijne oogen, is ootmoed. Het kan niet anders, bij een verlossingsweg, die in een ge- red worden uit vrije genade bestaat. Ootmoed all��n maakt in het hart plaats voor de toevloeiing dier genade; ootmoed all��n geeft God de eere, die Hem toekomt. Vragen wij dan den Geest des Heeren om hoe langer hoe meer dien trots te breken, die van nature ons aller hart vervult! Zondaars, geeft Hem uwe harten. Kranken, klaagt Hem uwe smarten. Armen, meldt Hem uwen nood. Hij kan al uw wonden heelen, Uit Zijn rijkdom u bedeelen, Hij geeft \'t leven uit den dood.

		20 Januari. Te lezen: Gen. I. Gen. 1:1. In den beginne schiep God den hemel en de aarde. Het is aan de goddelijke openbaring all��n, dat wij deze verklaring van het ontstaan der wereld te danken hebben, eene verklaring, die, waar zij eenmaal gegeven is, als de eenig mogelijke erkend wordt, en die toch door geen der wijsgeeren uit de Heidenen gevonden is*



		35

		Hoe eenvoudig verheven is dit eerste woord onzes Bijbels! Het is in overeenstemming met wat wij overal in onze Heilige Schriften vinden ; het hoogste en grootste wordt medegedeeld met die soberheid, met dien eenvoud, die het zegel der waarheid is. God schiep al wat bestaat. Gelooven wij dat waarlijk? Indien wij het gelooven, zoo zullen wij bewaard blijven voor eene bewondering der natuur, die niet hooger op- leidt, die, om het maaksel, den Maker doet vergeten. Maar ��k zullen wij dan bewaard blijven voor eene minachting der natuur, alsof de kennis der geschapene dingen beneden de aandacht ware van den Christen. Alle schepselen worden ons dan, naar de schoone uit- drukking in onze Ned. Geloofsbelijdenis, zoo vele letteren, die ons den Naam Gods te lezen geven. God schiep al wat bestaat. Gelooven wij dat waarlijk, dan zullen wij al het goede, dat uit de natuur ons toe- komt, als uit de hand onzes Vaders genieten, met eene dankbaarheid, die te vuriger is, naarmate wij meer be- seffen hoe alle die gaven verbeurd zijn, sinds in die door God geschapene wereld de zonde verwoestend ingetreden is. Hoe verheffend is de gedachte: al wat is, is een ge- wrocht van Gods almacht, wijsheid en goedheid! Maar hoeveel heerlijker nog, daarbij te mogen weten: daar is niet slechts eene schepping, maar ook eene herschepping; eene herschepping, eerst van den afgevallen mensch tot een kind Gods in Christus, daarna, aan het eind der eeuwen eene herschepping, die een nieuwen hemel en eene nieuwe aarde doet ontstaan, waarin geene plaats voor de zonde meer zijn zal. God doe ons die toe- komst met blijde hope verwachten! Maar, toen die God voor m\\j, godloozen, Zijn\' Zoon ter kruisstraf overliet,



		36

		Zoo groot, zoo godlijk, zoo oneindig Zie ik Hem in de schepping niet. \'k Aanbid U, nooit begrepen Liefde! Ik zink, myn Vader, God en Heer! Voor U, in sprakelooz\' aanbidding, Bedwelmd door Uwe grootheid, neer.

		21 Januari. Te lezen: Psalm X : 12�18. Psalm X : 14°. Gij aanschouwt de moeite en het verdriet, opdat men het in Uwe hand geve. Hier is geene sprake van rampen en tegenspoeden, van smartvolle leidingen der voorzienigheid Gods, van leed, dat rechtstreeks door den Vader in de hemelen toegezonden wordt. Hier wordt gesproken van leed, dat de eene men&ch den anderen aandoet. Die smart wordt aangedaan door opzettelijke vijandschap, door overlegde boosheid, door hardvochtige zelfzucht, die anderen ter zijde duwt, om zelf eene breede plaats te beslaan. Maar die smart, die moeite en dat verdriet wordt niet slechts daardoor ondervonden. Ook in omstandig- heden wordt zij ervaren, waarin geene welbewuste vijand- schap zich uit. Hoe vaak slaat onnadenkendheid pijnlijke wonden! Hoe dikwijls draagt de ziel leed, niet zoozeer door iets wat aangedaan, als wel door iets wat nage- laten wordt, door een ontbreken van hartelijke vriendschap, van innig medeleven, van vertrouwelijkheid, waar men die mocht verwachten. Hoeveel smart, die niet geuit, niet geklaagd kan worden, maar die intusschen knaagt aan het hart! Wat is het dan vertroostend, aangaande dit alles te mogen weten: de Heer aanschouwt het! En Hij aan-



		37

		schouwt het niet als lijdelijk toeziende. Hij laat het toe, opdat het Zijne oogmerken met Zijne kinderen zou dienen. Hij bepaalt er de maat en de grenzen van. Hij doet er telkens zegeningen tegenop wegen, en wil ook deze smarten doen medewerken ten goede. Zulk een zorgend Vader is Hij, dat niets Zijne kinderen waarlijk schaden kan. Doch, zal dat ervaren worden, dan moeten wij ook doen wat de Psalmist zegt: �het in Zijne hand geven." Dan moeten wij niet bij ons verdriet blijven stilstaan, het niet om en om wentelen in onzen geest, waardoor elke bitterheid nog maar te meer bitter wordt, en waar- door de ziel geprikkeld zou worden tot vijandschap tegen de bewerkers van die moeite en dat verdriet. We heb- ben het in \'s Heeren hand te geven, en in die hand te laten. We hebben Hem te zeggen wat onze ziele be- droeft; Hem te vragen, dat Hij ons toone, wat Hij er ons mede leeren wil; Hem te verbeiden, opdat Hij te Zijner tijd uitkomst geve. Geen moeite, geen verdriet duurt eeuwiglij k; eeuwig is alleen de trouw onzes Gods, die door de duisternis heen voert tot het licht. Hg zal in alle ramp en pijn Tot Mg om uitkomst zuchten, En Ik gestadig bij hem zijn In al zijn ongenuchten: \'t Gevaar zal Ik hem doen ontvli�n, Zijn levensdagen rekken, \'k Zal hem M\\jn eer en heil doen zien, En nooit Mijn hulp onttrekken.



		38

		22 Januari. Te lezen: Joh. IV : 28�42. Joh. IV : 42. Wij gelooven niet meer om uws zeggens wil, maar wij zelven hebben Hem gehoord, en weten dat Deze is de Christus, de Zaligmaker der wereld. Het geloof is uit het gehoor, zegt Paulus (Rom. X : 17). Eerst moet er een getuigenis aangaande den Christus ontvangen zijn, eer er sprake van geloof zijn kan. De inhoud van het Christelijk geloof is, dat de Zoon Gods op aarde gekomen is, om zondaren zalig te maken. Dit treedt niet op als eene stelling, die beredeneerd kan worden, maar als de verkondiging van een feit, van een in aard en oorsprong goddelijk feit, dat derhalve niet beoordeeld kan worden door de wetenschap, die, krachtens haar wezen, zich slechts met eindige dingen kan bezig houden. . Het is daarom zoo dwaas te meenen, dat men door het verstand, door de tegenwoordige hoogte der weten- schap, of hoe men dit anders noemen wil, verhinderd zou worden tot het geloof te komen. Dat er een goddelijke Redder verschenen is, dat is in de wereld verkondigd door menschen, die zeggen, dat zij er getuigen van zijn geweest. Zal nu die getuigenis vertrouwbaar zijn? Ze is het, reeds om de eerlijkheid, de goede trouw dezer getuigen, die boven verdenking verheven is. Ze is het te meer, waar deze personen zelven de levende blijken zijn van de waarheid huns woords, door de herschepping, die met hen heeft plaats gehad. En ze wordt nog te sterker bevestigd door de werken, die door hen verricht zijn, werken, die aanduiden, dat eene goddelijke kracht in menschelijke zwakheid werkzaam is geworden.



		39

		Maar dit aannemen van anderer getuigenis is nog niet zelf het zaligmakend geloof. Dat ontstaat eerst daar, waar de ziel tot dengene, die op Jezus heeft gewezen, zeggen kan, wat in dezen dagtekst de Samaritanen zeiden tot de vrouw. De getuigenis kan niet m��r doen, dan voeren tot Jezus. Nu komt het er op aan welken indruk Hij maakt op het hart. Is dat hart schuldbeseffend en heilbegeerig, dan gaat het in Jezus �den Zoon aan- schouwen en in Hem gelooven"; dan erkent het Zijne heerlijkheid en vertrouwt zich aan Hem toe voor tijd en eeuwigheid. Richt dan uw blik op den Heiland, o gij die nog van verre staat! Daar is geen andere weg om tot gelooven te komen. En dan, stel Hem op de proef, of Hij op uw gebed u niet geeft, wat Zijn woord belooft, d. i. niet: vervulling van aardsche wenschen, maar: vergeving, vrede, heiligmaking, blijmoedige hope. Zie, dan zult ook gij eenmaal kunnen zeggen: Ik weet, dat Hij de Redder is, � want Hij heeft mijne ziele gered! En gij, op uwe beurt, wordt een getuige, anderen heenwijzende op Hem, prijzende Zijnen heiligen naam. Jezus Christus! w\\j gelooven, Wij erkennen U als Heer! , Zend Uw licht en kracht van boven! Sterk ons, Heiland! meer en meer. Amen! \'t heil ons toebereid, Bhjft en duurt in eeuwigheid: Zalig, die naar U zich noemen, U als Heer en Heiland roemen!



		40

		23 Januari. Te lezen: Zaeh. IV : 8�14. Zacharia IV : 10b. Wie veracht den dag der kleine dingen ? De bedoeling van deze vraag van den Profeet is,, te kennen te geven, hoe dwaas het is, den dag der kleine dingen te verachten. En toch, hoe vaak geschiedt het! Hoe menigeen heeft slechts oog en oor voor het opzienbarende, het geruchtmakende! Hoe menigeen ziet de kleine aanvangen over het hoofd, die toch van v�r reikende beteekenis voor de toekomst zijn! Kleine aanvangen voorspellen groote gevolgen, zoo- wel in het kwade als in het goede. Naar de bedoeling van het Profetisch woord, hierboven afgeschreven, letten wij thans alleen op de kleine aanvangen van het goede. Hoe ondankbaar is het, die te verachten, in plaats van er liefdeblijken Gods in te zien! Hoe schadelijk is het daarenboven, omdat men dan gewisselijk ook verwaar- loost, wat ten opzichte dier aanvangen tot eigene ver- antwoordelijkheid behoort. Hoe berooft men zich moed- willig van den steun voor het geloof, dien God in deze kleine aanvangen schenken wil! Veracht den dag der kleine dingen niet, gij ouders! die in de harten uwer kinderen een aanvang aanschouwt van een vragen naar God, van een begeerig zijn naar de dingen Zijns Koninkrijks, van een ontwaken van plichtsbesef. O al is dit alles nog geen teeken van wedergeboorte, veracht het niet, verwaarloost het niet; dankt er God voor, en ziet toe, dat gij die rookende vlaswiek niet uitbluscht! Veracht den dag der kleine dingen niet, vrienden van het Godsrijk! waar de berichten der zendelingen nog



		41

		slechts van eerstelingen kunnen gewagen, niet van vel- den, die wit zijn om te oogsten. "Wordt niet moedeloos, alsof er niets geschiedde, omdat wat er geschiedt nog slechts weinig is: de dag der kleine dingen profeteert van de groote dingen, die volgen zullen. Veraeht den dag der kleine dingen niet metbetrek- king tot uw eigen gemoedsleven, o gij, die nog zoekt zonder gevonden te hebben! Misken Gods genadewerking niet, al is ze nog maar in haren aanvang. Dat gij on- voldaan met de wereld zijt geworden; dat gij uw eigene schuld voor God begint in te zien; dat het u eene be- geerlijke zaak is, een vrijgekochte door het bloed des kruises te worden, � zeker! dat zijn nog maar kleine dingen, want gij hebt nog niet wat gij hebben moet voor de eeuwigheid. Maar toch, veracht ze niet! Dank er God voor, en laat ze u bemoedigen tot verder zoeken; kleine dingen, door God gegeven, zijn waarborgen voor eene groote, eene onuitsprekelijke gave. Voleindig wat Uw hand begon; Schenk aan het zwellend ooft Uw zon, Aan \'t dorstig land Uw regen, En over \'t Evangeliezaad, Dat in ons hart ontkiemen gaat, Een milden Pinksterzegen!

		24 Januari. Te lezen: 1 Joh. IV : 1�12. 1 Joh. IV: 10. Hierin is de liefde, niet dat tcij God liefhebben, maar dat Hij ons liefgehad heeft, en Zijnen Zoon gezonden heeft tot eene verzoening van onze zonden. De Apostel stelt in deze woorden onze liefde tot God over tegen Gods liefde tot ons, en spreekt dan uit, dat



		42

		niet onze liefde, maar alleen Gods liefde eerst waarlijk den naam van liefde verdient. En voorwaar! hij spreekt zoo niet zonder groote oorzaak! Onze liefde, vooreerst, is nooit anders dan terugslag op ontvangen liefde, en dank voor genoten weldaden. Gods liefde openbaart zich vrij, onverdiend; Gods liefde open- baart zich jegens zulken, die naar het heilig recht zich dood en vloek hadden waardig gemaakt. Hoe zou dan onze liefde met die van God vergeleken kunnen worden? Onze liefde, verder, is zwak en gebrekkig. Hoe oprecht zij wezen moge, nooit neemt zij het gansche hart in � altijd blijft er een overblijfsel van zelfzucht. Gods liefde brengt de volheid van Zijn wezen tot ons; Gods liefde is volkomene afdaling tot ons. Onze liefde brengt aarzelend, schoorvoetend, hare offers. Gods liefde schenkt eene onuitsprekelijke gave: den Zoon des eeuwigen welbehagens, om onze zonde te verzoenen, om onze schuld te dragen en weg te nemen. Voorwaar! �hierin is de liefde"; dat is eene liefde, waarbij elke andere wegzinkt! Hoe moet deze gedachte ons tot ootmoed stemmen, en ons er voor bewaren ooit in onze liefde iets groots te zien, alsof wij ons daarop zouden kunnen verheffen. Hoe moet zij ons diep doen beseffen, dat alles, waartoe deze liefde ons dringt, slechts nietig stukwerk is, ver- zinkend in het niet tegenover de liefde, die ons is be- wezen! Maar tegelijk, wat ligt er in dat woord des Apostels eene bemoediging! Wij zijn zoo geneigd Gods liefde af te meten naar de onze, en weinig van onzen God te verwachten, omdat wij voelen, dat wij zoo weinig Hem brengen. Doe niet alzoo! roept het woord des Apostels ons toe. Gods liefde is oneindig grooter dan de uwe;



		43

		wacht v��l, wacht alles van haar, want in haar is. een rijkdom, dien gij nooit te groot u kunt denken; meet niet het goddelijke met de maat van u, die nietig schepsel zijt! Zal eens \'t graf myn stof verzaamlen, Juichend zal, in stervenspijn, \'t Laatste woord, dat ik zal staamlen, Vrjje gunst, genade ! zjjn; Ja, die zal ik eeuwig danken, Waar \'k den Vader en den Zoon Eeuwig lofzing voor den troon. Dan herhaal ik nog die klanken: God is liefd\', o Englenstem, Menschentong. verheeriykt Hem!

		25 Januari. Te lezen: Gen. XVII : 1�8. Gen. XVII: \\b. Wandel voor Mijn aangezicht en wees oprecht. Ziedaar de ��nige eisch, dien de Heer aan Abraham stelt, als Hij Zijn verbond met hem opricht, de ��nige eisch, dien Hij blijft stellen aan een iegelijk, dien Hij in Zijn verbond opneemt. Daar is geene sprake van eenig verdienstelijk werk, geene sprake van iets, dat de mensch moet mede brengen voor God. Alles wordt, in het ver- bond Gods, zoowel in de Oude, als in de Nieuwe Ber deeling, alleen uit genade geschonken. Maar in beantwoording aan deze genade, en als on- misbare zielstoestand om haar te kunnen deelachtig zijn, wordt dat ��ne gevorderd: �Wandel voor Mijn aange- zicht en wees oprecht!" Dat is: reis alz�� door het leven heen, dat gij u bewust zijt, in Mijne tegenwoor- digheid, onder Mijn oog te verkeeren. Ga door het leven met de gedachte aan Mij, en laat u besturen door de gewisheid, dat alles wat gij denkt en spreekt en doet,



		44

		Yoor Mij naakt en open ligt. En voorts: wees oprecht! Dat is, naar de bedoeling dezes woords: wees ongedeeld in uwe overgave, in uwe toewijding. Kunt gij ook niet een rein hart den Heer geven, geef toch uw gansche hart, hoe bezoedeld het dan zij; houd niets terug, dat gij aan uwen God zoudt willen onttrekken. Welk eene eenvoudige vordering, juist geschikt voor zondaren, die niets aanbrengen kunnen! En toch tegelijk, welk een veelomvattende eisch! "Wie voor het aange- zicht van den Heilige wandelt, wie zich bewust is onder Zijn oog te verkeeren, die kan niet meer willens en wetens eenige zonde aan de hand houden, die wordt door den gloed der heiligheid als vanzelf gelouterd. En wie het gansche hart den Heer ter beschikking stelt, die laat den Heilige toe, uit de schuilhoeken des harten ook de boezemzonde uit te roeien, hoe dierbaar zij aan de bedorvene natuur wezen mocht. Welk een eisch! Maar is het te veel gevraagd, waar God in Zijne ontferming zich tot den schuldigen mensch nederbuigt? Zoo oordeelde gewis een Abraham niet, � en wat zullen wij dan zeggen, aan wie nog zooveel grooter genade ten deele viel? Wij kennen den Heer niet maar als �God, de Almachtige"; wij kennen Hem als onzen God en Vader in Christus. Hij gaf Zijne volle liefde aan ons, in de overgave van den Geliefde: dat dan ons harte begeere, zich ganschelijk te geven aan Hem! Al wie Gods woord niet houdt, en zegt, �Ik kenne God", spreekt logen; \'t Geloof is in hem niet oprecht, Hij heeft zichzelv\' bedrogen: Maar wie dat woord getrouw bewaart, Die is uit God, en niet van d\'aard.



		45

		26 Januari. Te lezen: Gal. V : 1�14. Gal. V : 9. Een weinig zuurdeesem verzuurt het geheele deeg. In de gelijkenis van het zuurdeeg geeft de Heer ons te verstaan, hoe, in Zijn Koninkrijk het goddelijk levens- beginsel, in het hart nedergelegd, den ganschen mensch doordringt en heiligt. Hier gebruikt Paulus het beeld van het zuurdeeg om er op te wijzen, hoe, omgekeerd, een klein bijmengsel van iets kwaads het goede bederft, waaronder het gemengd is. Ook dit is eene even zekere waarheid. Laat uw doorgaande handel en wandel ingericht zijn naar de ge- boden des Heeren, � als er zich een bijmengsel in mengt, dat met den wil Gods in strijd is, dan wordt dat gansche leven bedorven. Als zulk een zuurdeeg kan eene enkele boezemzonde werken, of wel de zuur- deesem van Farizeesche, uiterlijke, onoprechte gezind- heid, een of ander klein, nauwelijks opgemerkt kwaad van welken aard ook. Zie, zulk een beginsel neemt de levenskracht, de innigheid uit de vroomheid weg, doet het licht nemen met afwijkingen van het smalle pad, verduistert het geweten, omstrikt den wil, opent de deur des harten voor allerlei andere begeerlijkheden, en geeft den Booze gereede gelegenheid om de ziel tot diepen val te brengen. Ware nu elke in den Christen overgebleven zonde zulk een zuurdeesem, het zou voor ons allen buiten hoop zijn. Maar, Gode zij dank! niet de zonden, die nog tegen onzen wil in ons overig zijn, maar alleen de onbeledene, onbestredene zonden hebben zoo verderfe- lijke werking. Leert de Geest des Heeren ons iets als



		46

		zonde kennen, dan wordt het de vraag, wat wij nu daarmede doen. Worstelen wij er tegen, met waken en bidden, dan zal het ons niet schaden. Maar zoo wij ons bewust zijn geworden, dat eenige begeerte, eenig streven, eenige hebbelijkheid zonde is, en wij laten dan toe, dat dit onbestreden in ons hart en leven bestaan blijft, � dan wordt het ons een zuurdeeg, dat het gansche deeg verzuurt, dat ons geestelijk leven ondermijnt, bederft, vermoordt! Zoo laat ons dan toezien en acht geven; laat ons strijden in de mogendheid Gods! Den oprechte onthoudt Hij Zijne genade niet. Och, mocht \'k in waarheid, niet in schijn, Die dubble gift ontvangen: Gelijk de duif oprecht te zijn, Voorzichtig als de slangen! In deze wereld vol bedrog En vol van boosheid tevens, Mijn dierbre Heiland, schenk mij toch Dien dubblen staf des levens.

		27 Januari. Te lezen: Joh. XIII : 1�15. Joh. XIII : 10. Die gewasschen is, heeft niet pan noode dan de voeten te wasschen, maar is geheel rein. De voetwassching, die het stof verwijdert van de slechts met sandalen geschoeide voeten, is voldoende voor den binnentredenden reiziger, die overigens rein is. Die waarheid, door Jezus aan den vurigen Petrus her- innerd, toen deze na zijne weigering om zich aan de voetwassching te onderwerpen, nu nog m��r wilde doen, dan de Heer van hem vroeg, heeft dieperen, geestelij- ken zin.