van onzen Allerh?iligstcn Vader"

d�or de Goddelijke Voorzienigheid Paus.

OVER EE EENHEID DER KERK.

/Cf Aan Onze Eerwaardige Broeders de Patri- %.

archen, Primaten, Aartsbisschoppen

Bisschoppen en andere Ordinarissen,

in vrede en gemeenschap met

AMSTERDAM.
C. L. van Lancenhuysen.

onxen Allerliviligsten Vader

door de Goddelijke Voorzienigheid Paus.

Over fle eetiei! fier Kerk.

\'��n7meg**\'

Aan Onze Eerwaardige Broeders de
patriarchen, primaten, aartsbis-
schoppen, bisschoppen en andere
ordinarissen, in vrede en gemeen-
schap met den H. Stoel

Eerwaardige Broeders,
heil en Apostolischen Zegen\'.

Overbekend is het u, dat een aanzien-
lijk deel van Onze overwegingen en zor-
gen gericht is naar het doel: door Onze
krachtsinspanning de afgedwaalden terug
te voeren naar den schaapstal, die dooi-
den Opperherder der zielen, Jesus Chris-
tus, wordt bestuurd. Op het nastreven
van dat doel bedacht, meenden Wij dat
de verwerkelijking van een zoo heilrijk
ondernemen grootelijks gebaat zou zijn
door van Onze zijde het beeld te schet-
sen van de Kerk, in groote lijnen haar
voornaamste eigenschappen te teekenen
en in het bijzonder, als de meest merk-
waardige harer hoedanigheden, hare een-

held in het licht te stellen: het voor-
treffelijk kenteeken van waarheid en van
onverwinlijke kracht, dat de goddelijke
Stichter der Kerk voor altijd zijn schep-
ping heeft ingedrukt. In haar ware ge-
daante, in haar oorspronkelijke schoon-
heid zich vertoonend, moet de Kerk een
machtigen indruk maken op de gemoede-
ren; en men kan naar waarheid zeggen,
dat dit schouwspel in staat is om de on-
wetendheid te doen wijken, de valscho
denkbeelden en de vooroordeelen te niet
te doen, vooral bij degenen, wier dwa-
ling haar oorzaak niet vindt in eigen
schuld. Zelfs vermag het in de harten
der menschen de liefde te doen ontwa-
ken voor de Kerk, eon liefde gelijkend op
die, door welke Jesus Christus werd be-
wogen toen Hij de Kerk uitkoos tot Zijn
Bruid, door haar met Zijn goddelijk Bloed
vrij te koopen. "Want Jesus Christus heeft
de Kerk bemind en Zich voor haar over-
geleverd. (1)

Wanneer, om tot die teederminnende
Moeder terug te keeren, degenen, die
haar nog niet voldoende kennen of die
het ongeluk hadden haar te verlaten,
hun terugkeer moeten koopen, dan, op de
eerste plaats, zal dit ongetwijfeld niet be-

hoeven te geschieden tot den prijs van hun
bloed (en toch tot zulk een prijs heeft
Jesus Christus Zich Zijn Kerk verworven):
dan, indien zij er zich eenige inspan-
ning, eenig lichtelijk te dragen lijden
voor moeten getroosten, zij zullen ten
minste duidelijk zien, dat de hun gestelde
pijnlijke voorwaarden niet door een men-
schelijken wil den menschen werden ge-
steld, maar door den last en door den wil
van God; en gevolgelijk zullen zij, met de
hulp der hemelsehe genade, gemakkelijk
in zich-zelven de waarheid ondervinden
van het goddelijk woord: �Mijn juk is
zoet en Mijn last is licht\'\'. (1)

Daarom, Ons vertrouwen boven alles
vestigend op �den Vader der lichten, van
Wien alle uitmuntende genade en alle
volmaakte gave voorkomt" (2), op Hem,
Die alleen �den wasdom geeft\'\'(3), smee-
ken Wij Hem met aandrang, dat Hij Ons
de kracht moge medodeelen om te over-
tuigen.

God, ongetwijfeld, kan werken door Zich-
zelven en door Zijn macht alleen al doen
wat de geschapen wezens tot stand brengen;
niettemin, door een barmhartig besluit

(3) I Corinth., III, 6.

Zijner Voorzienigheid, heeft Hij er de
voorkeur aangegeven tot hulp der men-
schen zich van de menschen-zelven te
bedienen. Door de tusschenkomst en de
bediening der menschen pleegt Hij aan
ieder, in de bloot-natuurlijke orde, de
volmaaktheid me� te dooien, die met zijn
natuur overeenkomt: insgelijks handelt
God in do bovennatuurlijke orde, om aan
den mensch de heiligheid en het eeuwig
geluk te schenken.

Maar klaarblijkelijk kan lusschen men-
schen onderling geen gemeenschap plaats
vinden, tenzij door uitwendige en zinne-
lijk waarneembare dingen. Daarom heeft
de Zoon van God de menschelijke natuur
aangenomen, Hij, Die �in de gestalte
Gods zijnde.... Zich-zelven heeft ont-
ledigd, de gedaante aannemend van een
slaaf, gelijk geworden aan den mensch" (1):
en alzoo, terwijl Hij op aarde leefde,
heeft Hij aan de menschen, met hen
omgaande, Zijn leer en Zijn wetten ge-
openbaard. \'

Vermits evenwel Zijn goddelijke zen-
ding duurzaam en blijvend wezen moest,
heeft Hij Zich leerlingen toegevoegd, wien
Hij Zijn macht mededeelde, en nadat Hij
op hen van de hoogte des Hemels �den

(1) Pliilippens., If, 0-7.

Ueest van waarheid" had doen neder-
dalen, heeft Hij hun bevolen, de gansche
aarde te doorkruisen en getrouwelijk aan
alle nati�n te prediken, hetgeen Hij zelf hun
had geleerd en voorgeschreven: opdat door
de belijdenis Zijner leer en de gehoor-
zaamheid aan Zijn wetten het menschdom
op aarde de heiligheid mocht verwerven
en, in den homel, het eindeloos heil.

Zoo is het plan, naar hetwelk de Kerk
is gevormd; aldus zijn de beginselen, die
bij haar ontstaan hebben gegolden. Be-
schouwen wij in haar het laatste doel,
dat zij nastreeft en de onmiddellijke oor-
zaken, door welke zij de heiligheid werkt
in de zielen, ongetwijfeld dan is de Kerk
geestelijk: wanneer wij evenwel de lede-
maten beschouwen, uit welke zij is samen-
gesteld en de middelen-zelve door welke
de geestelijke gaven tot ons komen, dan
is de Kerk uitwendig en noodzakelijk zicht-
baar. Door teekenen, die de oogen troffen
en de ooren, moesten de Apostelen zich
van hun zending om te prediken kwijten;
en deze zending hebben zij niet anders
volbracht dan door woorden en daden,
die beiden evenzeer onder bereik vielen
der zintuigen. Alzoo heeft hun stem,
door het uiterlijk gehoor de zielen berei-
kend, daar de kiem gelegd des geloofs:
�liet geloof komt uit het gehoor en het

gehoor uit het woord van Christus" (1).
En het geloof-zelve, dat is: de samen-
stemming met de eerste en opperste waar-
heid, uit zijn aard ongetwijfeld is het
besloten in den geest, maar toch het moet
zich naar buiten uitspreken door de dui-
delijke belijdenis, die men er van aHegt
�door het hart immers wordt ter gerech-
tigheid geloofd, maar met den mond ge-
schiedt de belijdenis ten heil" (2). Even-
eens is niets meer inwendig bij den mensch
dan de hemelsche genade, die in hem de
heiligheid voortbrengt, maar uitwendig zijn
de gewone en voorname werktuigen, door
middel waarvan ons de genade wordt
meegedeeld. Wij willen hier spreken van
de sacramenten, welke met bijzondere plech-
tigheden worden toegediend door men-
schen, die tot deze bediening met name
worden aangewezen. Jesus Christus heeft
den Apostelen en dezer blijvenden opvol-
gers bevolen, dat zij de volken zouden
onderwijzen en besturen: aan de volken
heeft Hij voorgeschreven, dat deze hun
leer zullen aannemen en zich gehoorzaam
aan hun gezag zullen onderwerpen. Echter
deze wederzijdsche betrekkingen van rech-
ten en plichten in de christelijke maat-

schappij zouden niet hebben kunnen duren,
of veeleer zouden zich niet hebben kun-
nen vestigen zelfs, zonder de tusschen-
komst der zintuigen, als vertolkers en
boodschappers der dingen.

Om al deze redenen wordt in de H.
Schriftuur de Kerk zoo menigmaal een
lichaam genoemd en ook het lichaam van
Jesun Christus. .Gij zijt het lichaam van
Christus" (1). Omdat de Kerk een lichaam
is, daarom is zij zichtbaar voor het oog;
omdat zij het lichaam van Christus is,
daarom is zij een lichaam dat leeft, dat
handelt, een lichaam vol van levenssap-
pen, onderhouden als het wordt en be-
zield door Jezus Christus, Die het door-
dringt van Zijn kracht, als de wijnstok
de ranken die met hem vereenigd zijn
voedt on vruchtbaar maakt. Bij de be-
zielde natuur blijft het levensbeginsel on-
zichtbaar en verborgen in het diepste
wezen, maar toch het verraadt zich en
wordt openbaar door de beweging en
de handeling der ledematen: zoo ook is
het met het beginsel van het bovenna-
tuurlijk leven der Kerk; het vertoont zich
voor aller oogen door de handelingen die
het voortbrengt.

Hieruit volgt, dat diegenen in een

(1) Cor., XII, \'27.

groote en verderfelijke dwaling verkeeren,
die, de Kerk vervormende naar hun eigen
goedvinden, zich haar voorstellen als ver-
borgen en geenszins waarneembaar: �
en dat eveneens zij dwalen, die haar be-
schouwen als een menschelijke instelling,
voorzien w�l van een organisatie, een
tucht, gebruiken, die zichtbaar zijn, maar
verstoken van eenige blijvende meded�o-
ling der goddelijke genadegaven, versto-
ken van al, wat door een dagelijksche en
voor ieder duidelijke openbaring getuigt
van een bovennatuurlijk leven, hetwelk
zijn oorsprong vindt in God.

De eene zoowel al? de andero dezer
beide opvattingen is even weinig ver-
eenigbaar met de Kerk van Jezus Christus,
als de bewering juist zou zijn, dat een
lichaam of een ziel alleen den mensch
vormt. Het samenstel, de vereeniging dier
beide elementen is volstrekt noodig voor
de ware Kerk, eveneens ongeveer als do
nauwe vereeniging van ziel en lichaam
onontbeerlijk is voor de natuur van den
mensch. De Kerk is niet een soort van
lijk : zij is het lichaam van Christus, be-
zield door Diens bovennatuurlijk leven.
Christus-zelf, het Hoofd en Toonbeeld dei-
Kerk, is niet geheel, wanneer men in
Hem uitsluitend de goddelijke en onzicht-
bare natuur beschouwt, gelijk de volgelingen

van Photinus doen, en evenmin wanneer
men op het voetspoor der Monophysiten
enkel zijn menschelijke en zichtbare natuur
in het oog vat; maar de Christus is
��n door de vereeniging der beide natu-
ren, de zichtbare en de onzichtbare, en
Hij is ��n in beide: op dezelfde wijze is
Zijn mystiek lichaam de ware Kerk dit
slechts op voorwaarde, dat haar zichtbare
deelen hun kracht en hun leven ontlee-
nen aan bovennatuurlijke gaven en andere
elementen, die onzichtbaar zijn; en uit die
vereeniging volgt voor die uitwendige
deelen-zelven de aard die hun eigen is.

Daar nu de Kerk zoo is door den wil
en volgens voorschrift van God, moet zij,
zonder eenige onderbreking, tot het einde
der tijden zoo blijven; anders toch zou zij
blijkbaar niet gesticht zijn voor altijd,
en het doel zelf, waarheen zij streeft,
zou beperkt zijn tot zekere grens
in tijd en ruimte: een tweevoudige
conclusie in strijd met de waarheid. Vast
staat derhalve dat, waar deze vereeniging
van zichtbare en onzichtbare elementen,
door Gods wil, in de natuur ligt en in
het diepste wezen der Kerk, zij duren
moet evenlang als de Kerk-zelve.

Daarom zegt de H. Joannes Chrysos-
tomus: � Scheid u niet af van de Kerk;
niets is sterker dan de Kerk. Uw hoop

is de Kerk; uw heil is de Kerk, uw toe-
vluchtsoord is de Kerk. Zij is hooger dan
de hemel en wijder dan do aarde. Zij
veroudert nooit, haar kracht is eeuwig.
De Schrift dan ook, om ons haar onwrik-
bare vastheid duidelijk te maken, noemt
haar een berg." (1) De H. Augustinus
voegt hieraan toe: , De ongeloovigen
meenen dat de christelijke godsdienst een
tijdlang in de wereld duren moet en dan
zal verdwijnen. Zij zal duren zoolang als
de zon: zoolang de zon blijft op- en onder-
gaan, dat wil zeggen zoolang de loop
duurt der tijden, zal ook de Kerk Gods,
d. i. het lichaam van Christus, niet van
de wereld verdwijnen." (2) En elders
zegt dezelfde Kerkvader: � De Kerk zal
i wankelen wanneer haar grondslag wan-
kelt; maar hoe zou Christus kunnen wan-
kelen? Zoolang Christus niet wankelen
zal, zal ook de Kerk niet bezwijken tot
het einde der tijden. Waar zijn zij, die zeg-
gen: �de Kerk is van de aarde ver-
dwenen" � ? niet eens kan men haar
doen buigen!" (3)

Zoodanig zijn de grondslagen, waarop
men bij het zoeken naar de waarheid
zich heeft te houden. De Kerk is gesticht

(1) Hom. De capto Eutroplo, n. (5.

(�2) In Psalm LXXI, n. 8.

(3) Enarrat. in Ps, �IIJ. serm. II, n. 3.

en ingesteld door Jesus Christus onzen
Heor; bijgevolg, waar wij den aard der Kerk
willen kennen, daar hebben wij v��r alles
te weten wat Jezus Christus heeft wil-
len doen en wat Hij in werkelijkheid ge-
daan heeft. Volgens dien regel moeten
wij vooral de eenheid behandelen der
Kerk, omtrent welke Wij in het alge-
meen belang hebben goedgevonden in dit
schrijven een en ander aan te stippen.

Voorzeker ja, de ware Kerk van
Jesus Christus is ��n : de blijkbare en
menigvuldige getuigenissen der H. Schrif-
tuur hebben die waarheid z�� krachtig in
aller geest doen wortelen, dat geen chris-
ten zijn stem daartegen zou durven ver-
heffen. Dan, waar het geldt den aard
van die eenheid te bepalen en vast te
stellen, laten velen zich tot verschillende
dwalingen meeslepen. Niet enkel de
oorsprong der Kerk, maar alle onderdee-
len van haar inrichting zijn het uitvloeisel
van een vrij-machtigen wil; hier is dus
enkel de vraag te weten, wat in werke-
lijkheid geschied is, en men behoort te
onderzoeken, niet op welke wijze de Kerk
��n zou kunnen zijn, maar w�l en alleen
welke eenheid de Stichter der Kerk aan
Zijn stichting heeft willen geven.

Wanneer wij de gebeurtenissen raad-
plegen, dan zullen wij tot de bevinding

komen dat Jesus Christus niet bedoeld
noch ingesteld heeft: een Kerk gevormd
uit meerdere gemeenschappen, die onder-
ling door eenige algemeene trekken van
overeenkomst op elkaar zouden gelijken
maar van elkander onderscheiden en niet
onderling verbonden zouden zijn door banden,
welke aan de Kerk de individualiteit en
de eenheid konden geven, welke wij be-
lijden in het symbolum des (�eloofs : �Ik
geloof in ��ne... Kerk."

�De Kerk is door haren aard zelf in
de eenheid gevestigd : zij is ��n, hoewel
de ketterijen pogen haar te verscheuren
in velerhande secten. Wij zeggen dan dat
de aloude en katholieke Kerk ��n is: zij
bezit de eenheid van natuur, van gevoel,
van beginsel, van voortreffelijkheid...
Overigens het toppunt der volmaaktheid
van de Kerk, evenals de grondslag van
haar bouw, bestaat in de eenheid : door
haar overtreft zij alles ter wereld, door
haar heeft zij geen gelijke, ja niets dat met
haar kan vergeleken worden." (1) Wan-
neer dan ook Jesus Christus spreekt van
dat mystiek gebouw, maakt Hij gewag
slechts van ��ne enkele Kerk, die Hij de
Zijne noemt: �Zal Ik Mijne Kerk bou-

(1) Clemens Alexandrinus, Stromatum lib.
VII, cap. XVII.

wen". Elke andere, welke men buiten
deze zou willen uitdenken, kan, wijl zij
niet door Jesus Christus gesticht is, de
ware Kerk van Jesus Christus niet zijn.
Dit is nog duidelijker wanneer men
het oog vestigt op de bedoeling van den
goddelijken Stichter der Kerk. Wat heeft
onzon Heer Jesus Christus gezocht, wat
heeft Hij gewild in de vestiging en in-
standhouding van Zijne Kerk ? E�n enkele
zaak : Hij heeft aan de Kerk de voort-
zetting willen overdragen van dezelfde
zending, van dezelfde lastgeving, die Hij-
zelf van Zijn Vader ontvangen had. Dit
had Hij besloten te doen, dat heeft Hij
inderdaad gedaan �Gelijk de Vader Mij
gezonden heeft, zoo zend Ik u". (1)
�Gelijk Gij Mij gezonden hebt in de we-
reld, zoo ook heb Ik ze in de wereld
gezonden" (2). Welnu in de zending
van Christus ligt, van den dood vrij te
koopen en te redden �wat verloren was\'\',
dat is te zeggen: niet enkel eenige vol-
keren of eenige Staten, maar de gansche
menigte van het geheole menschdom zon-
der eenig verschil in plaats of tijd. �De
Zoon des menschen is gekomen. .. opdat

(2) Joan., XVII, IK.

de wereld door Hem behouden worde" (1)
want �geen andere naam onder den he-
mel is den menschen gegeven, door welken
wij moeten zalig worden" (2). De zen-
ding der Kerk is derhalve: in wijden kring
de wereld over en door alle eeuwen heen
het heil, door Jesus Christus gewerkt, en
alle weldaden, die er uit voortspruiten te
verspreiden. Daartoe is volgens den wil
van haren Stichter noodig dat zij ��n
zij over de gansche uitgestrektheid der
wereld en door den ganschen loop der
tijden. Om voor haar een nog uitge-
breider eenheid te kennen denken, zou
men buiten de grenzen der aarde moeten
gaan en zich een nieuw en tot nog toe
onbekend menschdom moeten voorstellen.
Deze eenige Kerk, die alle menschen
in alle tijden en op alle plaatson moest
omvatten, Isaias had haar aanschouwd en
te voren aangewezen, toen zijn blik, de
toekomst doordringend, het visioen had van
een berg, welks top, verheven boven alle
andere, zichtbaar was voor aller oogen
en die het beeld was van het huis des
Heeren, d. i. van de Kerk. �In de laatste
dagen zal de berg, die het huis des Hee-
ren is, bereid zijn op den top der ber-
il) Joan., III, 17.
(2) Act., IV, 12.

gen". (1) Welnu, deze berg geplaatst
op den top der bergen is eenig: eenig is
dat huis des Heeren, waarheen alle vol-
keren eenmaal moeten samenstroomen om
er den regel voor hun leven te vinden.
..En alle volkeren zullen tot hem samen-
stroomen. . . en zeggen : Komt, laat ons
den berg des Heeren beklimmen, laat
ons opgaan tot het huis van Jacobs God
en Hij zal ons Zijn wegen leeren, en wij
zullen wandelen in Zijne paden" (2).
Optatus van Milete zegt naar aanleiding
van deze schriftuurplaats: �Er staat ge-
schreven in den profeet Isaias: �De wet
zal uitgaan van Sion en het woord des
Heeren van Jerusalem.\'\' Derhalve niet
op den stoffelijken berg Sion ziet Isaias
de vallei, maar op den heiligen berg, die
de Kerk is en die, de gansche romeinsche
wereld vervullend, zijn top tot den hemel
verheft.... Het ware geestelijke Sion
dus is de Kerk, in welke Jesus Christus
tot Koning is gesteld door God den Va-
der en die over de geheele wereld be
staat, hetgeen enkel waar is van de
katholieke Kerk alleen." (3) En de
heilige Augustinus zegt: �Wat is er meer
zichtbaar dan een berg? En toch er zijn

(:^J.) Di\' Schinw. Donut., lib. III, n. 2.

onbekende bergen, die namelijk, welke
gelegen zijn in een afgelegen hoek van
den aardbol.... Maar zoo is het niet
met dezen berg, dewijl hij de gansche
oppervlakte der aarde vervult en van hem
staat geschreven, dat hij werd toebereid
op den top der bergen.\'\' (1)

Hieraan moet worden toegevoegd, dat de
Zoon Gods verordend heeft, dat de Kerk
Zijn eigen mystiek lichaam zou zijn,
waarmede Hij Zich zou vereenigen om er
het Hoofd van te wezen, gelijk in het
menschelijk lichaam, door Hem bij de
vleeschwording aangenomen, het hoofd
vereenigd is met de ledematen door een
noodwendige en natuurlijke vereeniging.
Gelijk Hij derhalve Zelf een ��nig ster-
felijk lichaam heeft aangenomen, dat Hij,
ten einde voor ds menschen te voldoen,
aan het lijden en den dood overgaf, zoo
heeft Hij ook een ��nig mystiek lichaam,
in hetwelk en door middel waarvan Hij
de menschen doet deel verkrijgen aan de
heiligheid en aan het eeuwig geluk,
� God heeft Hem (den Christus) tot Hoofd
gesteld over de gansche Kerk, die Zijn
lichaam is.\'\' (2)

Gescheiden en verstrooide ledematen
kunnen zich niet vereenigen met een enkel

(1) lu Epist. Joait. tract. �, n. 13.

(2) Ephes., I, 22, 28.

en zelfde hoofd, ten einde ��n lichaam
uit te maken. Dan, de H. Paulus zegt
ons: �Alle lichamen, hoewel velen, zijn
nochtans slechts een ��nig lichaam : Z�o
Christus." (1) Daarom, zoo spreekt hij
voorts, is dat mystieke lichaam vereenigd
en gehouden. �Christus is het hoofd,
krachtens hetwelk het gansche lichaam,
vereenigd en gebonden in alle geledingen
die elkander, naar de aan elk lidmaat
ge�venredigde werking, een wederkeerige
hulp verleenen, zijn wasdom verkrijgt
om te worden opgebouwd in de liefde" (2).
Alzoo derhalve, indien eenige ledematen
gescheiden en verwijderd blijven van de
andere ledematen, kunnen zij onmogelijk
behooren tot hetzelfde hoofd als het
overige lichaam. �Er is,¹\' zegt de H.
Cyprianus, ��n God, ��n Christus, ��n Kerk
van Christus, ��n geloof, ��n volk, dat
door den band der eensgezindheid, geves-
tigd is in de vaste eenheid van eenzelfde
lichaam. De eenheid kan niet worden
verscheurd; wil een lichaam ��nig blijven,
dan kan het niet worden verdeeld door
de verbrokkeling van zijn organisme\'\'(3).
Om beter nog voor ons de eenheid van

(1) I. Cor., XII, 12..

(2) Ephos., IV, 15, 16.

(3) S. Cyprianus. De cath. Eed. Unitate,
n. 28.

Zijn Kerk te doen uitkomen, vertoont God
haar ons onder het beeld van een bezield
lichaam, welks ledematen niet kunnen
leven, dan wanneer zij met het hoofd zijn
vereenigd en onophoudelijk aan dat hoofd
hun levenskracht ontleenen; daarvan ge-
scheiden moeten zij sterven. �Zij (de
Kerk) kan niet verspreid worden in
brokstukken door het verscheuren van
haar ledematen en van haar ingewanden.
Al wat gescheiden zal zijn van het mid-
denpunt des levens, zal, aan zichzelve
overgelaten, noch leven meer kunnen noch
ademen" (1). Welnu, waarin gelijkt een
dood lichaam op een levend wezen ? �Nie-
mand heeft ooit zijn vleesch gehaat, maar
hij voedt het en verzorgt het, als Christus
Zijne Kerk, omdat wij ledematen van Zijn
lichaam zijn, gevormd uit Zijn vleesch en
uit Zijn gebeente." (2)

Men zoeke dus een ander hoofd, aan
Christus gelijk, men zoeke dus een ande-
ren Christus, indien men een andere Kerk
zich wil uitdenken buiten die, welke Zijn
lichaam is. �Zie toe waarop gij moet acht
geven, zie toe waarvoor gij moet waken,
zie toe waarvoor gij moet vreezen. Som-
tijds snijdt men van het menschelijke lichaam
een lidmaat af, of liever men scheidt het

(2) Ephes., V, 29-50.

van het lichaam, een hand, een vinger,
een voet. Gaat de ziel dan met dat af-
gesneden lidmaat mede ? Zoo lang het in
het lichaam was, leefde het; afgesneden
verliest het ook het leven. Eveneens de
mensch, zoolang hij in het Lichaam der
Kerk leeft, is hij katholiek Christen ; is
hij ketter geworden, de ziel volgt het af-
gesneden lidmaat niet"(l).

Do Kerk van Christus is dan eenig en
wat meer is, blijvend ; wie zich van haar
afscheidt, wijkt af van den wil en het
voorschrift van Jesus Christus Onzen
fleer, verlaat den weg des heils, gaat
zijn verderf te gemoet. �Wie zich af-
scheidt van de Kerk om zich te veree-
nigen met een overspelige echtgenoote,
doet ook afstand van de beloften, aan de
Kerk gedaan. Wie de Kerk van Christus
verlaat zal niet geraken tot de beloonin-
gen van Christus. . . . Wie deze eenheid
niet bewaart, houdt zich niet aan Gods
wet, houdt zich niet aan het geloof van
den Vader en den Zoon, hij geeft zijn
leven prijs en zijn zaligheid." (2)

Maar Hij, Die de Kerk als eenig heeft
gesticht. Hij heeft haar ook ��n gescha-
pen : �dat wil zeggen haar begiftigd met

(1) H. Augustinus, sorm. (JCLXV1I, n. 4.

(2) !■>. Cyprianus, De catli. Keel. Unitate,
n. 6.

een zoodanige natuur, dat al degenen,
die haar ledematen moesten zijn, veree-
nigd moesten wezen door de banden van
een zeer innige gemeenschap, z�� dat zij
allen te zamen slechts ��n volk vormen,
��n enkel lichaam." �Weest ��n lichaam
en ��n geest, gelijk gij tot ��ne hoop van
uwe roeping geroepen zijt". (1) Bij het
naderen van Zijn sterfuur heelt Jesus
Christus op de meest verheven wijze Zijn
wil op dit punt bekend gemaakt en be-
vestigd in het gebed, dat Hij richtte tot
Zijn Vader : � Ik bid niet voor hen alleen,
maar ook voor degenen, die door hun
woord in Mij zullen gelooven.... opdat
ook zij ��n zijn in ons.... opdat zij vol-
komen zijn in de eenheid" (2). Hij wilde
zelfs dat de band der eenheid tusschen
Zijn leerlingen zoo innig, zoo volmaakt
zou zijn, dat Zijn eigen eenheid met den
Vader er eenigermate door zou worden
nagevolgd : , Ik vraag U. . .. dat zij ��n
zijn, gelijk Gii, Vader, zijt in Mij en Ik
in U" (3;.

Een z�� groote, z�� volstrekte een-
dracht onder de menschon nu vordert,
als noodwendigen grondslag, de overeen-
komst en de eenheid des geestes: hier-

(2) Joan., XVIT, 20-22-2:!.

uit tocli vloeit op natuurlijke wjjze het
samenstemmen dor harten voort en het
samengaan in do handelingen. Daarom
heeft, in Zijn goddelijke wijsheid, Jesus
gewild dat in Zijn Kerk do eenheid zou
worden gevonden dos geloofs : want het
geloof is de eerste van alle banden, die
den mensch met God vereenigen; aan
het geloof zijn vrij onzen naam geloo-
rigen verschuldigd. �E�n Heer, ��n ge-
loof, ��n doopsel" (1) ; dat wil zeggen;
gelijk zij slechts ��n Heer hebben en ��n
doopsel, zoo moeten ook alle Christenen
over de gehoole aarde slechts ��n geloof
hebben. Daarom smeekt de heilige Apos-
tel Paulus de Christenen niet alleen, dat
zij allen hetzelfde gevoelen zullen heb-
ben, en dat zij het verschil van meenin-
gen zullen ontvluchten, maar hij bindt
het hun op het hart mot de heiligste
beweegredenen; �Ik bezweer u, broeders,
bij den Naam van onzen Heer Jesus
Christus, dat gij allen slechts ��n taal
voert en geen scheuringen onder u
duldt; maar allen volmaaktelijk ��n zijt
in denzelfden geest en in dezelfde ge-
voelens"\' (2). Die woorden, voorzeker,
hebben geen verklaring noodig: zij zijn
door zich-zelven welsprekend genoeg.

(2) I Corinth., I, 10.

Overigens, degenen die zich den naam
van Christenen willen zien toegekend,
zijn in den regel bereid om te erkennen,
dat het geloof behoort ��n te zijn Ho-
ven alles belangrijk evenwel en volstrekt
noodzakelijk, dewijl velen daaromtrent
in dwaling verkeeren, is : den aard, do
soort van die ��nheid te bepalen. We-
derom hier, evenals Wij het hierboven
in een soortgelijk geval doden opmerken,
mag niet geoordeeld worden naar eene
meening, naar een vermoeden, maar naar
de wetenschap der feiten : men moet
onderzoeken en vaststellen welke de een-
heid des geloofs is, die Jesus Christus
aan Zijn Kerk heeft voorgeschreven.

De hemelsche leer van Jesus Christus,
hoewel grootendeels vervat in door God
ingegeven boeken, zou, indien zij ware
overgeleverd aan de vrije gedachte der
monschen, in zich onvermogend zijn ge-
weest om de geesten met elkander te
vereenigen. Lichtelijk, inderdaad, moest
het voorkomen, dat zij het onderwerp
werd van onderling afwijkende en ver-
schillende verklaringen, en dit niet enkel
wegens de verhevenheid en de mysteri�n
dier leer, maar ook ten gevolge van de
verscheidenheid der menschelijke geesten
en van de verwarring, die do noodwen-
dige nasleep is van het spel en den kamp

der mot elkander strijdige hartstochten.
Uit de verschillen van verklaring vloeit
noodzakelijk verschil van gevoelens: van-
daar woordenwisselingen, oncenighcden,
twisten, gelijk men ze heelt zien uit-
breken in de Kerk reeds van het
tijdvak af dat aan hare stichting het
meest nabij was. De II. Irenaeus sprekend
over do kotters, drukt zich aldus uit: �Zij
belijden do Schriften, maar geven er
een valscho verklaring van" (1). En
de II. Augustinus: �De oorsprong der
ketterijen on der verderfelijke dwalin-
gen, die de zielen in haar strik vangen
en ze neerstorten in den afgrond, heeft
men alleen daarin te vindon dat de
Schriften, die good zijn, begrepen wor-
den op een wijze, die niet good is" (2).
Om de geesten te vereonigen, om de
overeenkomst der gevoelens te bewerken
en te doen voortduren, was dus, ondanks
het bestaan der goddelijke Schriften, een
ander beginsel noodig. De goddelijke
wijsheid vordert het: want Grod heeft
de eenheid des geloofs niet kunnen
willen, zonder op passende wijze te voor-
zien in het bewaren dier eenheid, en
de Heilige Schriften zelven wjjzen dui-

(1) Ib. III, cap. XII, n. 12.

(2) In Evang. Joan., tract. XVIII, cap. V,
n. 1.

delijk aan dat Hij hot gedaan heeft,
gelijk Wij straks zullen aantoonon.

Voorzeker, de oneindige macht van
God is gebonden noch verplicht tot eenig
middel, en alle schepsel gehoorzaamt als
een onderworpen werktuig aan Zijnen
wil. Onderzocht moet dus worden welk
van al do middelen, die Jesus tor be-
schikking stonden, door Hem uitgeko-
zen werd als uitwendig beginsel van
de eenheid des geloofs, die Hij wilde
vestigen.

Daartoe moet men in den geest terug-
gaan tot de eerste tijden des Chris-
tendoms. De feiten, waaraan Wij gaan
herinneren, worden gestaafd door de
Heilige Schriften en zijn iedereen be-
kend.

Jesus Christus bewijst door de kracht
Zijner mirakelen Zijn Godheid en godde-
lijke zending; voortdurend spreekt Hij tot
het volk, om het aangaande de hemel-
sche zaken te onderrichten, en Hij eischt,
dat men onvoorwaardelijk geloof zal
hechten aan Zijn leer; Hij eischt dit, on-
der belofte van eeuwige belooning en
onder bedreiging met eeuwige straf. »Zoo
Ik de werken van Mijnen Vader niet doe,
gelooft Mij niet (1). Als Ik te midden

van hen geen werken verricht hadde,
welke niemand anders verricht heeft,
zouden zij zonder zonde zijn (1). Maar
indien Ik zoodanige werken verricht
en gij Mij-zelven niet wilt gelooven,
gelooft dan Mijne werken" (2). Alles
wat Hij beveelt, beveelt Hij met hetzelfde
gezag; van de onderwerping des geestes,
die Hij eischt, zondert Hij niets uit,
Hij maakt geen onderscheid. Zij derhalve
die Jesus aanhoorden, waren verplicht,
zoo zij het eeuwige leven wilden verwer-
ven, niet alleen Zijn geheele leer te aan-
vaarden in het algemeen, maar hun geest
te onderwerpen aan elke zaak afzonder-
lijk, welke door Hem geleerd werd. Inder-
daad, geloof te weigeren, al ware het
slechts op een enkel punt, aan God, dia
tot ons spreekt, is met de rede in strijd.
Gereed om ten hemel terug te keeren,
zendt Hij Zijn Apostelen, hen bekleedende
met denzelfde macht, waarmede de Vader
Hem-zelven gezonden had, en Hij gelast
hen, overal hot zaad van Zijn leer te ver-
spreiden en uit te strooien. �Mij is alle
macht gegeven in den hemel en op aarde.
Gaat dan en onderwijst alle volken en
leert hen onderhouden al wat Ik u be-

(2) Matth. XXVIII, 18-19-20.

volen heb" (1). Al degenon, die aan de
Apostelen gehoorzamen, zullen behouden
worden; zij die niet gehoorzamen, zullen
verloren gaan. , Hij die gelooft en gedoopt
zal zijn, zal zalig worden; hij die niet ge-
looft, zal veroordeeld worden" (2). En
daar het geheel en al volgens het wezen dor
Goddelijke Voorzienigheid is, niemand met
een zending, vooral niet met een gewichtige
en hoogst belangrijke, te belasten, zonder
hem te zelfder tijd de middelen ter ver-
voeging te stellen, om die zending naar
behooren te vervullen, belooft Jesus Chris-
tus, aan Zijn leerlingen den Geest der
waarheid te zenden, die eeuwig met hen
zal blijven. �Als Ik henenga, zal Ik
Hem (den Vertrooster) tot u zenden. . en
als deze Geest van waarheid zal gekomen
zijn, zal Hij u alle waarheid leeren (3).
En Ik zal Mijn Vader bidden, en Hij zal
u een anderen Vertrooster zenden, om
altijd met u te verblijven; deze zal de
Geest der waarheid wezen (4). �- Deze
is het, die getuigenis van Mij geven zal.
en ook gij zult getuigenis geven" (5).
Hijgevolg gelast Hij, de leer der Apos-

(2) Joan. XVI, 7-13.

(3) Joan., XIV, 16-17.

(4) Joan., XV, L>(>-27.

telen als Zijne eigene geloovig aan te
nemen en heilig te beleven. � Wie u hoort,
hoort Mij; wie u veracht, veracht Mij" (1).
De Apostelen zijn dus door Jesus Christus
gezonden, gelijk Hij-zelf is gezonden door
Zijn Vader. �Zooals de Vader Mij ge-
zonden heeft, zoo zend Ik u" (2). Der-
halve, gelijk de Apostelen verplicht wa-
ren zich te onderwerpen aan het woord
van Christus, zoo en in dezelfde mate moest
geloof worden gehecht aan het woord
der Apostelen door allen, welke de Apos-
telen krachtens hun goddelijke zending
zouden onderrichten. Het was dus even-
min geoorloofd, geloof te weigeren, aan
een enkel punt van de leer der Apostelen
als het geoorloofd is, iets, wat het ook
zij, te verwerpen van de leer van Chris-
tus-zelven.

En zeker, het woord der Apostelen,
nadat de H. Geest over hen was ne-
dergedaald, heeft de meest verwijderde
streken doorklonken. Overal waar zij
hun schreden wenden, treden zij op als
de gezondenen van Jesus-zelven. � Het
is door Hem (Jesus Christus), dat wijde
genade en het apostelschap hebben ont-
vangen, om alle volken in Zijn naam aan

het geloof te doen gehoorzamen" (1).
En overal op hun schreden doet God de
goddelijkheid van hun zending door won-
deren uitschijnen. �En zij, henen-
gegaan zijnde, predikten alom, en de
Heer werkte mede en bevestigde hun
woord door de wonderen, die er
op volgden" (2). Van welk woord is
hier sprake? Klaarblijkelijk van dat het-
welk alles omvat wat zij-zelven van
hun Meester geleerd hadden; immers zij
getuigen openlijk en ten aanhooren van
geheel de wereld, dat het hun onmoge-
lijk is, iets te verzwijgen van al hetgeen
zij gezien en gehoord hadden.

Dan, Wij hebben het reeds elders op-
gemerkt, de zending der Apostelen was
niet van zoodanigen aard, dat zij met
de personen der Apostelen kon op-
houden of met den tijd kon eindigen,
want het was een algemeene zending,
ingesteld tot heil van het menschelijk
geslacht. Jesus Christus inderdaad heeft
den Apostelen gelast, het Evangelie te
prediken aan alle schepselen en �Zijn
Naam te brengen voor de volken en
koningen" en �Hem tot getuigen te zijn
tot aan de uiteinden der aarde\'\'. En

(2) In Matlh., lib. IV. cap. XXVIII. V.20.

bij de vervulling van deze groote zending
heeft Hij beloofd, met hen te zijn, en dit
niet voor eenige jaren of eenige tijdvak-
ken van jaren, maar voor alle tijden,
�tot aan de voleinding der eeuwen".
Naar aanleiding hiervan\' schrijft de H.
Hieronymus: �Hij die belooft met Zijn
leerlingen te zijn tot aan de voleinding
der eeuwen, getuigt daardoor dat Zijn
leerlingen altijd zullen leven, en dat Hij-
zelf nooit zal ophouden met Zijn geloovi-
gen ie zijn" (1). Hoe had dit alle»
verwezenlijkt kunnen worden alleen in de
Apostelen, wier menschelijke natuur hen
aan de algemeene wet des doods onder-
worpen deed zijn ? De Goddelijke Voor-
zienigheid had derhalve de dingen aldus
geregeld, dat het leeraarsambt, door Jesus
Christus ingesteld, niet zou beperkt wezen
door de levensgrens der Apostelen, maar
altijd zou voortduren. Werkelijk zien
wij dan ook, dat het is overgeleverd en
als ware het van hand tot hand in het
vervolg van tijd is overgegaan.

De Apostelen toch wijdden de bisschop-
pen en wezen met name aan degenen
die hun onmiddellijke opvolgers moesten
zijn �in de bediening des woords". Doch

(1) S. Clemens, Rom. Epist. Iad Car\'mth.,
capp. XLII, XLIV.

dit is niet alles : zij gelastten bovendien
hun opvolgers, zelven de mannen te kiezen,
voor dit ambt geschikt, dezen met het-
zelfde gezag te bekleeden en hun op
hunne beurt de taak en de zending van
onderwijzen toe te vertrouwen. �Gij dan,
mijn zoon, versterk u in de genade,
die is in Jesus Christus: en wat gij van
mij voor een groot aantal getuigen ge-
hoord hebt, vertrouw het toe aan be-
proefde mannen, die zelven in staat zijn
anderen daarin te onderrichten\'\' (1).
Het is waar derhalve, dat, gelijk Christus
gezonden is door God, en de Apostelen door
Jesus Christus, de bischoppen en al degenen
welke de Apostelen zijn opgevolgd door de
Apostelen gezonden zijn. �De Apostelen
hebben ons het Evangelie gepredikt, ge-
zonden door onzen Heer Jesus Christus,
en Jesus Christus is gezonden door God.
De zending van Christus is van God, die
van de Apostelen is van Christus, en
beidon zijn verordend door den wil van
God... De Apostelen predikten dus het
Evangelie onder de volken en in de ste-
den ; en na degenen, welke de eerste-
lingen waren dezer christen-gemeenten
overeenkomstig den geest Gods beproefd
te hebben, stelden zij bisschoppen en

(1) Epist. LXIX ad Magnum, n. 1.

diakens aan, om hen die in het vervolg
van tijd gelooven zouden, te besturen.
Zij zetten degenen, die wij zooeven ge-
noemd hebben in hun ambt en later maak-
ten zij beschikkingen, opdat, als dezen kwa-
men te sterven, andere beproefde mannen
hen in hun ambt zouden oi>volgen" (1).

Het is dus noodzakelijk, dat de voort-
durende en onveranderlijke zending om
te leeren alles wat Christus-zelf geleerd
heeft op blijvende wijze voortbesta, eener-
zijds ; anderzijds dat de voortdurende en
onveranderlijke verplichting blijve om de
geheele aldus onderwezen leer aan te nemen
en te belijden. Dit wordt op voortreffelijke
wijze door den H. Cyprianus aldus uit-
gedrukt : �Waar onze Heer .lesus Chris-
tus in het Evangelie verklaart dat zij
die niet met Hem zijn, Zijn vijanden zijn,
heeft Hij niet de eene of andere ketterij
bijzonder op het oog, maar verklaart Hij
tot Zijn tegenstanders al degenen, welke
niet geheel en al met Hem zijn en die,
niet met Hem verzamelende, verstrooiing
teweegbrengen in Zijn kudde: �die
niet met Mij is, zegt Hij, is tegen Mij,
en die niet met Mij verzamelt, ver-
strooit" (2).

(1) Auctor Tractatus de Fide orthodoxa
contra Arianos.

(2) De Haerecibus, n. 88.

Van dezo beginselen doordrongen en
op haar plichten bedacht, heeft de Kerk
niets meer ter harte genomen, niets met
meer ijver nagestreefd dan op de meest
volmaakte wijze de ongeschondenheid des
geloofs te bewaren. Het is daarom, dat
zij als verklaarde opstandelingen heeft
beschouwd en verre van zich heeft ge-
stooten allen, die, onverschillig over welk
leerstuk, niet dachten gelijk zij. De Aria-
nen, de Montanisten, de Novatianen, de
Quartodecimanen, de Eutychiarien hadden
voorzeker niet de geheele katholieke ge-
loofsleer prijsgegeven, doch slechts het eene
of andere gedeelte ervan, en toch, wie weet
niet, hoe zij tot ketters zijn verklaard en
hoe de H. Kerk hen heeft uitgeworpen ?
Eenzelfde oordeel heeft al de bevorderaars
van dwaalleeringen getroffen, die in den
loop van de onderscheiden tijdvakken dei-
geschiedenis zijn opgestaan. �Niets gevaar-
lijker dan die ketters, welke wat al het
overige betreft, de leer ongeschonden be-
warende, door een enkel woord, als door
een druppel vergift, de zuiverheid en den
eenvoud van het geloof, hetwelk wij dooi-
de overlevering des Heeren, later door
die van de Apostelen ontvangen hebben,
bederven" (1).

Z�� is steeds de gedragslijn geweest
der Kerk, in overeenstemming met het
eenparig oordeel der Heilige Vaders, welke
altijd als uitgesloten van de katholieke
gemeenschap en als buiten de Kerk staande
hebben beschouwd al wie ook maar in het
geringste afweek van de leer, door het
wettig leerend gezag onderwezen. Epi-
phanius, Augustinus, Theodoretus hebben
ieder een groot getal ketterijen van hun
tijd vermeld. De H. Augustinus merkt op
dat andere soorten van ketterij zich
kunnen voordoen, en dat indien iemand
ook maar een enkele van deze zou aan-
hangen, hij zich alleen door dat feit af-
scheidt van de eenheid der katholieke
Kerk. �Uit het feit", zegt hij, �dat iemand
aan deze dwalingen geen geloof slaat
(namelijk aan de ketterijen, die hij zoo-
even heeft opgenoemd) volgt niet, dat hij
zich katholiek Christen mag rekenen en
noemen. Want er kunnen nog andere
ketterijen zijn of ontstaan, welke in dit
werk niet vermeld worden, en wie ��ne
van deze zou aankleven, zou ophouden
katholiek Christen te zijn" (1). Dit mid-
del, door God ingesteld, om de waarheid
des geloofs te bewaren waarvan Wij spre-

(1) Vetus interpretatio Commentatorium in
Matth., n. 40.

ken, is met nadruk uiteengezet door den
H. Paulus in zijn brief aan de Ephesi�rs.
Hij vermaant hen in do eerste plaats
om mot grootc zorg de eendracht des
harten to bewaren. �Tracht do eenheid
des geestes te bewaren door don band
des vredes" (1) on daar de harten niet
ten vollo door do liefde kunnen verbon-
den zijn, als do geesten niot overeen
stemmen in zake van het geloof, wil hij,
dat bij allen slechts ��n geloof hoerscho.
�E�n lieer, ��n geloof." Eu hij verlangt
een z�� volmaakte eenheid, dat elk gevaar
voor dwaling erdoor worde uitgesloten:
�opdat wij niet langer mogen zijn als
kleine kinderen, die niet wotcn waar-
heen, noch ook modegevoord worden
her- en derwaarts door olken wind van
leering, door de boosheid der menschen,
door de sluwheid, die ons leidt in de
strikken der dwaling." En hij leert ons
verder, dat deze regel moet onderhouden
worden, niet slechts voor een tijd, maar
�tot wij allen komen tot de eenheid des
geloofs, tot de mate van den volwassen
leeftijd in Christus.\'\' Doch waar heeft
Jesus Christus het beginsel neergelegd,
waarop deze eenheid moet gevestigd zijn
en het steunsel, dat haar moet hand-

(1) Contra Hacreses, lib. IV, cap. 33, n. 8.

haven? Ziehier: �sommigen heeft Hij
aangesteld als Apostelen, anderen als
herders en leeraren ter volmaking der
heiligen, tot het werk der prediking,
tot de opbouwing van het lichaam van
Christus."

Het is dan ook dezelfde regel, welken
de Kerkvaders en leeraren van de oudste
tijden af hebbon gevolgd en eenparig
verdedigd. Hoort Origenes: �Telkens als
de ketters ons wijzen op de kanonieke
Boeken, aan welke ieder Christen zich
onderwerpt en geloof schenkt, schijnen
zij te zeggen : het is bij ons, dat het
woord der waarheid gevonden wordt.
Doch wij moeten hen niet gelooven en
ons niet van de oorspronkelijke overleve-
ring der Kerk verwijderen, noch iets
anders gelooven dan dat wat ons door
de Kerken Gods bjj opvolgende over-
levering geleerd is" (1)

Leent het oor aan den H. Irenaeus:
�de ware wijsheid is de leer der Apos-
telen.... die tot ons is gekomen door
de opvolging der bisschoppen.... ons
overleverende de volledige kennis der
Schrift, onvervalscht bewaard" (2).

Ziehier de woorden van Tertulianus:

(1) De Pracscript., cap. XXI.

(2) Comment. in Matth., XIII, n. 1.

�Het staat vast, dat elke leer die over-
eenstemt met die der apostolische Kerken,
de moedors en oerste bronnen des go-
loofs, als waar moet worden aangenomen,
wijl zij zonder eenigen twijfel bevat,
wat deze Kerken van de Apostelen, de
Apostelen van Christus, Christus van zijn
hemelschen Yader ontvangen heeft. Wij
zijn in gemeenschap met de apostolische
Kerken ; niemand onder ons heeft een
verschillende leer : hierin bestaat het
getuigenis der waarheid (1)".

En de heilige Hilarius : �Christus, in
de visschersboot plaats nemende om te
onderwijzen, geeft ons daardoor te ken-
nen dat zij, die zich buiten de Kerk
bevinden, het goddelijke woord niet kun-
nen verstaan. Want de visschersboot
stelde voor de Kerk, in welke alleen
het Woord des levens gevonden wordt
en zich doet hooren, terwijl zij, die zich
daar buiten bevinden, onvruchtbaar en
onnut als liet zand van den oever, het
niet kunnen verstaan (2)".

Kufinus prijst den H. Gregorius van
Nazianze en den H. Basilius omdat �zij
zich uitsluitend overgaven aan de studie
van de H. Schrift en omdat zij geens-

(1) HM. eccl,, lib. TT, cap. TX.

(2) Richardus a S. Victoro. De \'1\'rin.,hb. J,
cap. IT.

zins zich aanmatigden de verklaring ervan
te zoeken in hun eigen verstand, maar
die zochten in do geschriften en in het
gezag der ouderen, die zelvcn, zooals
met zekerheid vast stond, de regelen van
hun verklaring van do opvolging der
Apostelen haddon ontvangen (1)\'\'.

Uit al hetgeen gezegd is blijkt der-
halve ten duidelijkste, dat Jesus Christus
in Zijn Kerk een levend, wettig on
bovendien voortdurend leeraarsambt heeft
ingesteld, dat Hij met Zijn eigen gezag
heeft bekleed, met den geest der waar-
heeft begiftigd, door mirakelen heeft be-
vestigd, terwijl Hij gewild en ten strengste
bevolen heeft, dat de voorschriften, het
geloof betreffende van dit leerend gezag,
alsZijne eigene zouden ontvangen worden.
Telkenmale derhalve, als het woord van
dit leerarend gezag verklaart, dat deze
of gene waarheid deel uitmaakt van hot
geheel dor door God geopenbaarde waar-
heid, moet iedereen met stelligheid aan-
nemen dat hot waar is. Immers, indien
het ondor oenig opzicht onwaar koude
zijn, zou daaruit volgen, �■ wat klaar-
blijkelijk onzinnig is, � dat God-zelf de
oorzaak zou wezen van de dwaling der
menschen. �Heer, indien wij dwalen, zijt

(1) Conc. Vatic.,?sess, III, cap. III.

Gij het zelf, die ons bedrogen hebt OY\'.
Kan, terwijl elke reden van twijfel aldus
is buitengesloten, hot aan iemand, wien
dan ook, geoorloofd wezen, ecne dier
waarheden te verwerpen zonder zich
klaarblijkelijk over te geven aan ketterij,
zonder zich van de Kerk af te scheiden
en de christelijke geloofsleer in haar
geheel te verstooten ?

Want de natuur van het geloof is
zoodanig, dat niets meer onmogelijk is,
dan het eene aan te nemen en hot andere
te verwerpen. De Kerk toch belijdt, dat
het geloof is �een bovennatuurlijke deugd,
waardoor, onder ingeving en met de hulp
van de genade Gods, wij aannemen, dat
hetgeen door Hem geopenbaard werd,
waarachtig is ; wij gelooven dit, niet
wegens de intrinsieke waarheid der din-
gen, beschouwd bij het natuurlijk licht
onzer rede, maar op grond van het
gezag van God-zelven, die ons deze
waarheden openbaart en die noch Zich-
zelven noch ons bedriegen kan" (2).

Indien er dus ��n zaak is, welke zeer
stellig door God geopenbaard is en welke
wij zouden weigeren aan te nemen, zou-
den wij het goddelijk geloof volstrekt

(�2) S. Augustinus, in Paal. LIV. n. 19.

niet bezitten. Immers het oordeel, liet-
welk de H. Jacobus uitspreekt over de
zonden in de zedelijke orde, moet ook
toepasseljjk worden geacht ten aanzien
van de dwalingen des geestes op het
gebied van het geloof. �Wie zich
schuldig maakt op ��n enkel punt,
overtreedt de geheele wet" (1). Dit
is zelfs meer waar nog ten aanzien
van de afdwalingen van het verstand.
Immers in den meest eigenlijken zin kan
men hem, die ��n enkele zonde heeft
begaan tegen de zedewet, nog geen over-
treder noemen der geheele wet. Als
men aanneemt, dat hij de majesteit van
God, den wetgever van elke wet, heeft
geminacht, treedt die minachting alleen
aan het licht door een soort van uit-
legging, die men geeft aan de bedoeling
van den zondaar. Hij integendeel, die,
zij het ook maar op ��n enkel punt,
weigert zich te onderwerpen aan de
waarheden, door God geopenbaard, ver-
zaakt te eenenmale het geloof, daar hij
weigert zich te onderwerpen aan God,
als de opperste waarheid on de eigen-
lijke beweegreden tot ons geloof. �Op
velerlei gebied zijn zij met mij, alleen
waar het enkele punten geldt, zijn zij

(1) II Corint.h., X, 5.

niet met mij ; doch wegens deze enkele
punten, waarbij zij zich van mij afschei-
den, dient het hun tot niets, omtrent
al het andere met mij overeen te stem-
men" (1).

Niets is meer juist: immers zij, die
van de christelijke leer alleon nemen
wat zij goedvinden, steunen op hun
eigen oordeel en niet op het geloof; en
daar zij weigeren �alle begrip in dienst-
baarheid te stellen onder gehoorzaamheid
van Christus¹\' (2) gehoorzamen zij in
werkelijkheid meer aan zich-zelven dan
aan God. �Oij die van hot Evangelie
gelooft wat u behaagt, en weigert te
gelooven wat u mishaagt, gelooft veel
meer aan u-zelven dan aan het Evan-
gelie" (3).

De Vaders van het Vaticaansche Con-
cilie hebben derhalve niets nieuws af-
gekondigd, doch hebben zich alleen aan
de goddelijke instelling, aan de aloude
en standvastige leer der Kerk en aan
de natuur van het geloof\' zelve gehou-
den, toen zij het decreet formuleerden.
�Men moet als goddelijk en katho-
liek geloof aannemen al de waar-

(1)\'S. August., lib. XVII contra Faustum
M\'tnkhwum, cap. III.

(2) Soss. III, can. III.

(3) De UtiUtak credendi, cap. XVII, n. 35.

heden, vervat in hot Woord Gods,
geschreven of overgeleverd, welke de
Kerk, hetzij bij plechtige uitspraak, hetzij
bij monde van haar gewoon en alge-
meen leeraarsambt, verklaart door God
geopenbaard te zijn (1)."

Ten slotte, wijl het duidelijk is, dat
God volstrektelijk in Zijn Kerk do eenheid
des geloofs verlangt, wijl is aangetoond,
van welken aard Hij verlangd hooft, dat
deze eenheid zou wezon en door welk
beginsel Hij heeft goed gevonden het
voortbestaan ervan te verzekeren, zij het
Ons vergund, Ons te richten tot al die-
genen, welke niet besloten hebben hun
ooren voor do waarheid te sluiten en
met don H. Augustinus tot hen to zeg-
gen: �Zouden wij aarzelen, terwijl wij
daarbij op een z�� grooten steun van
God, op zooveel voordeel en nut mogen
rekenen, ons te werpen in den schoot
dier Kerk, welke, naar het gevoelen
dor gansche menschheid aan don Aposto-
lisclien Stoel het opperst gezag ontleent
en door do opvolging harer bisschoppen
het bewaard heeft, ten spijt der ket-
ters, welke haar aanranden en die of
door de uitspraak des volks, of door de
plechtige beslissingen der Concili�n, �f

(1) 1 Corinthi, IV, 1.

door do majesteit der mirakelen veroor-
deeld zijn. Haar niet de eerste plaats
te willen toekennon, is zonder twijfel
een daad van op de spits gedreven
goddeloosheid of van een hopelooze aan-
matiging. Immers indien het verkrijgen
van elke kennis, zelfs van de geringste
en van de gemakkelijkste, een onder-
wijzer of meester vordert, kan men zich
dan, als het de Boeken der geheimnis-
sen Gods betreft, meer vermetelen hoog-
moed voorstellen dan het weigeren van
de verklaring uit den mond van hun
vertolkers, en het verwerpen dier Boe-
ken, zonder ze te kennen (1)."

Het is dus zonder twijfel de plicht
der Kerk de christelijke leer in haar
volle ongeschondenheid te bewaren en
te verbreiden. Doch hare taak beperkt
zich daartoe niet en het doel, waar-
mede de Kerk is ingesteld, wordt dooi-
de vervulling van deze eerste verplich-
ting nog niet ten volle bereikt.
Immers het is voor het eeuwig heil
van het menschdom dat Jesus Christus
zich-zelven heeft opgeofferd; het is dat
dool, hetwelk Hij met al zijn loeringen
en voorschriften beoogt; terwijl Hij aan
Zijn Kerk heeft bevolen de waarheid

(1) S. Thomas, 2a, 2*, (j. XXXIX, a 1.

Zijner leer te bezigen tot heiliging en
zaligmaking van den mensch. Doch een
z�� groot, z�� verheven doel kan het
geloof alleen niet bereiken; er behoort
daaraan te worden toegevoegd de dienst
van God in den geest van gerechtigheid
en vroomheid, welke vooral insluit het
goddelijk offer en de deelneming aan
de Sacramenten: voorts het heilig na-
leven van de zedewet en van de
tucht. Dit alles moet derhalve in
de Kerk gevonden worden, wijl haar
de taak is opgelegd van tot de volein-
ding der eeuwen het werk van den
Verlosser voort te zotten ; het is alleen
de Kerk, welke den godsdienst, die door
den wil Gods in haar als het ware be-
lichaamd is, in zijn volheid en volko-
menheid aan het menschelijk geslacht
aanbiedt, evenals zij allfcn den menschen
alle middelen schenkt, welke volgens
het gewone plan der Voorzienigheid voor
hun zaligheid noodig zijn,

Doch evenals de goddelijke leer nooit
is overgelaten aan den willekeur of het
persoouljjk oordeel der menschen, doch
eerst is onderwezen door Jesus en ver-
volgons uitsluitend aan het leerarend
gezag is toevertrouwd, (waarvan boven
gesproken is; zoo ook is het niet aan
de eersten de besten onder het Christen.

volk, maar aan sommige uitgelezen man-
nen, dat door God do bevoegdheid ge-
geven is, de H, Geheimen te voltrekken
en uit te deeleu en eveneens de macht
om te bevelen en te besturen.

Inderdaad, het is alleen tot de Apos-
telen en hun wettige opvolgers, dat do
woorden van Jesus Christus gericht wor-
den: �Gaat door de geheelo wereld,
predikt er het Evangelie.... doopt de
menschen.... doet dit tot Mijn ge-
dachtenis... . "Wien gij de zonden hebt
vergeven, dien zijn zij vergeven." Even-
eens is het alleen aan de Apostelen en
aan hun wettige opvolgers, dat Hij be-
volen heeft, Zijn kudde te weiden, dit
wil zeggen, het geheelo Christen-volk
te besturen, hetwelk bij gevolg en op
grond van dit feit alleen verplicht is,
hun onderworpen te zijn en heli te ge-
hoorzamen. De functi�n van do aposto-
lische bediening, alle gezamenlijk, zijn
vervat in de woorden van den H. Pau-
lus: �Dat de menschen ons beschouwen
als dienaren van Christus en uitdeelcrs
van de geheimenissen Gods (1)."

Zoo heeft Jesus Christus alle men-
schen zonder uitzondering geroepen, �

(1) S. Hieronymus. Commentar. in Epist.
and Titum, cap. III, V, 10-11.

hen die bestonden in den tijd van Zijn
aardsch leven en hen aan wie het leven
nog zou worden gegeven in do toekomst
� om Hem te volgen als hun Meester
en hun Zaligmaker, niet alleen ieder
afzonderlijk, maar allen te zamen, ver-
eenigd door zulk een gemeenschap, dat
uit deze menigte voortkwam een enkel
volk, wettiglijk in gemeenschap ge-
grondvest ; een volk, waarachtig een
door de gelijkheid van geloof, van doel,
van middelen voor dit doel ge�igend;
een volk onderworpen aan ��n en dezelfde
macht.

Inderdaad, zijn alle natuurlijke grond-
beginselen, die onder de menschen als
vanzelf de gemeenschap stichten,
welke bestemd is om hen de volmaakt-
heid, waartoe hun natuur geschikt is,
te doen bereiken, door Jesus Christus
in do Kerk gelegd ; zoodanig dat in haar
schoot allen, die de aangenomen kin-
deren Gods willen wezen, de volmaakt-
heid, welke met hun waardigheid over-
eenstemt, zich kunnen eigenmaken en
aldus hun eeuwig heil bewerken. De Kerk
dan moet, zooals Wij elders hebben aan-
getoond, den menschen dienen als gids
naar den Hemel, en God heeft haar de
zending gegeven om te oordeelen en te
besluiten, zij-zelve, over alles wat den

godsdienst raakt, en de christelijke be-
langen te leiden naar haar eigen wil,
vrij en zonder belemmering.

Het is derhalve �f" haar niet goed
kennen, of haar onrechtvaardigljjk las-
teren, zoo men haar beschuldigt, dat
zij het eigen terrein van do burgerljjke
maatschappij wil binnendringen of
inbreuk maken op de rechten der Vorsten.
Veel meer nog,God heeft de Kerk gemaakt
tol verreweg de meest uitnemende van
alle gemeenschappen, want het doel, dat
zij nastreeft, gaat in adeldom de doel-
einden te boven, die de andere gemeen-
schappen zoeken te bereiken, in dezelfde
mate als de goddelijke genade haar
de natuur te boven gaat, en de eeuwige
goederen verheven zijn boven de ver-
gankelijke dingen.

Door haar oorsprong is dus de Kerk
een goddelijke gemeenschap; door haar
doel en door de rechtstrceksche midde-
len, die haar daartoe leiden, is zij bo-
vennatuurlijk ; door de ledematen, waaruit
zij is saamgesteld en die menschen zijn,
is zij menschelijk. Daarom vinden wij
haar in de heilige Boeken aangeduid
met namen, die passen aan een vol-
maakte maatschappij. Zij wordt genoemd:
niet alleen een Huis Gods, de Stad ge-
legen op den berg, waar alle volkeren

zich moeten vereenigen, maar ook den
Schaapstal, die door ��n Herder moet
worden bestierd, en tot welke alle schapen
van Christus hun toevlucht moeten nemen;
zij wordt genoemd hot Koninkrijk, gesticht
door God en dut eeuwig zal duren; eindelijk
het Lichaam van Christus, een mystiek
lichaam zonder twijfel, maar toch
levend, volmaakt gevormd en saamge-
steld uit een groot getal leden. En deze
leden hebben niet allen dezelfde bedie-
ning, maar zijn onder elkander verbon-
den en vereenigd onder het opperbe-
stuur van het Hoofd, dat alles richt.
Dan, het is onmogelijk, zich een men-
sehelijke gemeenschap te denken, die
waar is en volmaakt, en niet zou worden
bestuurd door eonige opperste macht.
Jesus Christus moet dus aan het hoofd
der Kerk hebben geplaatst een Opper-
hoofd, aan wien de geheele menigte van
christenen zou onderworpen zijn en ge-
hoorzamen. Daarom, evenals de Kerk,
om ��n te kunnen zijn, voor zooveel
zij is de cereeniging van alle geloovigen,
de eenheid vordert des geloofs, � zoo,
om een te zijn als door God gevestigde
maatschappij, heeft zij van Godswege
de eenheid van bestuur noodig, welke
voortbrengt en in zich bevat de eenheid
van gemeenschap. ,De eenheid der

Kerk moet worden beschouwd onder
twee opzichten: vooreerst in hot weder-
zijdsch verband der leden van de Kerk
of de vereoniging, welke onder hen be-
staat, en op de tweede plaats in de
orde, die alle leden der Kerk verbindt
aan ��n hoofd" (1).

Vandaar dat men begrijpen kan, dat
de menschen zich niet minder van de
eenheid dei Kerk afscheiden door het
schisma dan door de ketterij. �Men
maakt dit onderscheid tusschon de ket-
terij en het schisma, dat de ketterij een
verdorven leerstuk belijdt, en het schisma,
ten gevolge van oen verschil van gevoelen
onder het episcopaat, zich scheidt van
de Kerk" (2). Deze woorden komen
overeen met die van Joanncs Chrysos-
tomus, over hetzelfde onderwerp gespro-
ken : �Ik zog en ik stel op den voor-
grond, dat de Kerk verdeelen geen ge-
ringer kwaad is dan vervallen in ket-
terij¹\'(3). Daarom bestaat er, evenmin als
eenige ketterij gewettigd kan zijn, ook geen
schisma, dat men zou kunnen beschou-
wen als gepleegd volgens goed recht.

(1) Hom. XI in Epitst. au Ephes, n. 5.

(2) S. August., contra Epist. Parmeniant,
lib. II, cap. XI, n. 15.

(:i) S. Thomas contra Gent, 1, IV, cap.
LXXVI.

�Er is niets ernstiger dan de heiligschen-
nis van een schisma; er kan geen enkele
wettige noodzakelijkheid bestaan, om de
eenheid te verbreken\'¹ (1).

Welke is die allerhoogste macht,
waaraan alle Christenen moeten gehoor-
zamen? Van welke natuur is zij \'t Men
kan haar niet omschrijven dan door als
waarheid te verkondigen en ten volle
te erkennen, welke op dit punt is ge-
weest de wil van Christus. Voorzeker
is de Christus de eeuwige Koning, en
eeuwig blijft Hij voortgaan, van do hoogte
des homels onzichtbaar Zijn Koninkrijk
te besturen en te beschermen; maar,
omdat Hij gewild hoeft dat dit Konink-
rijk zichtbaar zou wezen, heeft Hij iemand
moeten aanwijzen, die Zijn plaats zou
bekleedon op do aarde nadat Hij-zolf
weder ten Hemel zou zijn gevaren.

�Als iemand zegt dat het eenige
Hoofd en de eenige Herder is Jesus
Christus, die de eenige bruidegom der
eenige Kerk is, dan is dit niet vol-
doende. Het is, in waarheid, onbetwistbaar,
dat het Jesus Christus-zelf is, Die do sa-
cramenten in de Kerk werkt; Hij is
het, Die doopt; Hij is het, Die de zon-
den vergeeft; Hij is de waarachtige

(1) Matth., XVI, 18.

priester, Die Zich geofferd heeft
op het altaar des Kruises, en door
Wiens kracht Zijn lichaam alle dagen
wordt geofferd op het altaar; en daar
Hij niet door Zijn lichamelijke tegen-
woordigheid kan blijven met alle geloo-
vigen, heeft Hij Zijn dienaren gekozen,
door wie Hij aan de geloovigen Zijn
sacramenten zou kunnen uitdcelen, waar-
over wij zooeven gesproken hebben,
gelijk wij ook boven het hebben ge-
zegd (hoofdstuk LXXLV). Evcnzoo was
het noodig, dat Hij, omdat Hij Zijn li-
chamelijke tegenwoordigheid aan de
Kerk moest onttrekken, iemand moest
aanwjjzen, die Zijn plaats zou innemen,
om te zorgen voor de gansche Kerk.
Daarom heeft Hij tot Petrus gezegd
v��r Zijn Hemelvaart: �Weid Mijne
schapen!"" (73)

Jesus Christus heeft dus Petrus aan
de Kerk gegeven als Opperhoofd, en
Hij heeft vastgesteld, dat deze macht,
tot aan het einde der tijden gevestigd
voor het heil van allen, door erfenis
zou overgaau op de opvolgers van
Petrus, in wie Petrus zich-zelveu zou
overleven door zijn gezag. Voorzeker
heeft Hij aan den gelukzaligen Petrus, en

(1) Pacianus ad Sempronium] ep. III, n. 11.

buiten hem aan niemand anders, deze
groote belofte gedaan: �Gij zijt Petrus,
en op deze steenrots zal Ik Mijne Kerk
bouwen!" (i; �Tot Petrus heeft de
Heer gesproken, tot een enkele, om
de eenheid te stichten door een enke-
le" (2). � �Inderdaad, zonder eenige
inleiding wijst Hij bij hun naam
�n den vader van den Apostel aan
�n den Apostel-zelven (Welzalig zijt
gij, Petrus, zoon van Jona), en Hij
laat niet meer toe, dat men hem Simon
noemt, hem uitsluitend opvorderende
als Zijn eigendom, uit kracht van Zijn
macht; en daarna, door een beeldspraak,
die ten volle ge�igend is, wil Hij, dat
men hem Petrus noemt, omdat hjj de
steenrots is, waarop Hij Zijne Kerk zou
bouwen" (3).

Na deze goddelijke uitspraak is het
overduidelijk, dat de Kerk, naar den
wil en den last van God, is gegrondvest op
den gelukzaligen Petrus, als een gebouw
op zijn fundeering. Want de natuur
en de kracht van een fundament zijn: aan
het gebouw te geven den samenhang

(1) S. Cyril. Alex. in Evang. Joan., lib. III,
in cap. 1, V, 42.

(2) Parcianus ad Sempronium ep. III, n. 11.
(8) S. Cyril. Alex. in Evang. Joan., hb. H,

door de innige vereeniging van de ver-
schillende deelen; en bovendien: het
noodzakelijk verband voor de veiligheid
en de stevigheid van het geheele werk.
Als de grondvesten verdwijnen, stort het
gansehe gebouw in.

De taak van Petrus is dan: de Kerk
te dragen en in haar het verband te
onderhouden, do stevigheid van een
onscheidbaren samenhang. En, hoc zou
hij zulk een taak kunnen vervullen, zon-
der de macht te hebben om te bevelen,
te verbieden, te oordeelen, in ��n
woord: oen eigenlijke en waarachtige
rechtsmacht ? Tastbaar is, dat de Staten
en de maatschappijen niet kunnen be-
staan tenzij in haar eon rechtsmacht is
gevestigd. Een eero-primaatschap, of
ook de bescheiden bevoegdheid van
raadgeven en vermanen, is ongeschikt
om aan eenige menschelijke gemeen-
schap een werkdadig clement van een-
heid en stevigheid te geven.

Integendeel, die wezenlijke macht,
waarvan Wij spreken, staat aangegeven en
krachtig uitgesproken in deze woorden :
�En de poorten der Hel zullen niet
tegen haar vermogen!" � Wat betee-
kent: , Tegen haar¹\' ? Is het: tegen de
rots, waarop Christus Zijne Kerk bouwde?
Is hot: de Kerk ? De zinsnede blijft

onverklaard. Zou dit zoo zijn juist om te
kennen te geven, dat de rots en de Kerk
slechts ��n en dezelfde zaak zijn? Ja, dat is,
geloof ik, do waarheid, want de poor-
ten der Hel zullen niets vermogen noch
tegen do rots, waarop Christus Zijne Kerk
houwde, noch tegen de Kerk zelve" (1).
Ziedaar de beteekenis van het Goddelijk
woord. Do Kork, steunende op Petrus
zal nooit, hoo groot het geweld zij, hoe
groot de vaardigheid zij, welke haar
zichtbare en onzichtbare vijanden tegen
haar ontwikkelen, kunnen bezwijken of
wankelen in wat ook.

�De Kork, het bouwwerk van Christus
zijnde, Die wijs, ,,Zijn huis op de
rots" heeft gebouwd, kan nooit onder-
worpen zijn aan de poorten der Hel,
en deze poorten kunnen macht heb-
ben over ieder, die zich zal bevinden
buiten de rots, buiten de Kerk, maar
zij zijn onmachtig tegenover haar" (2).
Dat God Zijn Kerk heeft toevertrouwd
aan Petrus, is dan geschied, opdat deze
onzichtbare steun haar altijd in al hare on-
geschondenheid zou bewaren. Hij hoeft
hem dus omkleed met het noodzakelijke

(1) Origen., Comm in Matth., tom. XII,
n. 11.

(2) Origen. Com. in Matth., tom. XII, no. 11.

gezag, want om een menscheljjke ge-
meenschap werkelijk en werkdadig te
onderhouden, is de macht om te bevelen
onmisbaar voor hem die haar onder-
houdt.

Jesus heeft nog aan zijn woorden
toegevoegd: ,,En Ik zal u de sleutels
van het Rijk der Hemelen geven". Het
is duidelijk, dat Hij voortgaat met te
spreken over de Kerk, over die Kerk,
welke Hij even te voren de Zijne ge-
noemd heeft, en die Hij verklaarde te
willen bouwen op Petrus als op haar
fundeering. De Kerk vertoont inder-
daad het beeld, niet alleen van een ge-
bouw, maar van een Koninkrijk; voor
het overige weet ieder, dat de sleutels
het gewone teeken zijn van het gezag.
Alzoo belooft Jesus, als Hij aan Petrus
belooft, hem de sleutelen van het Rijk
der Hemelen te geven : hem te geven
de macht en het gezag over de Kerk. �De
Zoon heeft (aan Petrus) gegeven de zen-
ding, om over de geheele wereld de
kennis van den Vader en van den Zoon-
zolven te verbreiden, en Hij heeft aan
een sterfelijken mensch alle hemelscho
macht gegeven, toen Hij de sleutelen
toevertrouwde aan Petrus, die de Kerk
heeft uitgebreid tot de uiterste grenzen
der wereld, en die getoond heeft hoe

hij meer onwrikbaar was dan de heme-
len" (l).

Wat volgt heeft weder eenzelfde be-
teekenis : �Al wat gij zult binden op do
aarde, zal ook gebonden zijn in den
Hemel, en al wat gij zult ontbinden op
de aarde, zal ontbonden zijn in den
Hemel". Deze figuurlijke uitdrukking :
�binden en ontbinden", betcekent de
macht om wetten vast te stellen en ook
om te oordcelon en te straffen. En Jesus
Christus verklaart, dat deze maclit zooda-
nige uitgebreidheid heeft en zoodanige
werkdadigheid dat allo bevelen, uitge-
vaardigd door Petrus, zullen worden he-
krachtigd door God. Deze macht is dus
de oppermacht en is geheel en al on-
afhankelijk, omdat er op de aarde g��n
macht is boven haar, en omdat zij de
ganscho Kerk omvat on al wat aan do
Kerk is toevertrouwd.

De aan Petrus gedane belofte is ver-
vuld ten tijde dat Jesus Christus Onze
Heer, na Zjjn verrijzenis, tot drie maal
toe aan Petrus gevraagd hebbende, of
deze Hem meer beminde dan de andereu,
hem in den gebiedenden vorm toevoeg-
de : �Weid Mijne lammeren.....

(1) S. Joan. Chrysost., hom. LTV, in Matth.,
no, 2.

weid Mijne schapen (1)". D. w. z. dat
Hij allen, die eenmaal in Zijn schaapstal
moeten komen, overgeeft aan Petrus als
aan hun waren herder. �Als de Heer
ondervraagt, is het niet omdat Hij twij-
felt : Hij wil niet Zich-zelven onderrich-
ten, maar integendeel hem onderrichten,
dien Hij, op het punt van ten Hemel te
varen, ons naliet als den Stedehouder van
Zijne liefde.... En omdat, alleen onder
allen, Petrus die liefde belijdt, wordt hij
aan hethoofd gesteld van alle anderen.. ..
aan het hoofd der volmaaktsten, om hen
te besturen, daar hrj-zelf volmaakter
is dan zij" (2).

De plicht en de taak nu van den
herder zijn: de kudde te geleiden, te
waken voor haar heil, door haar heil-
zame weiden te verschaffen, door de ge-
varen te verwijderen, door de gespannen
strikken aan te wijzen, door de geweld-
dadige aanvallen af te slaan, � kortom,
door het regecr-gezag uit te oefenen.
Derhalve, wijl Petrus als herder over de
kudde der goloovigen is aangesteld,
heeft hij de macht ontvangen om alle
menschen te besturen, voor wier heil
Jesus Christus Zijn bloed gestort heeft.

(1) Joan., XXI, 1(5, 17.

(2) S. Ambros, Expos in Evang. sec, Luc. I.
X, n. 175-176.

�Waarom heeft Hij Zijn bloed gestort \'i
Om Zijne schapen vrij te koopen, welke
Hij heeft toevertrouwd aan Petrus en
aan zijne opvolgers" (1).

En omdat het noodzakelijk is, dat
alle Christenen onderling verbonden
zijn door do gemeenschap van een onwan-
kelbaar geloof, daarom heeft door de
kracht van Zijn gebeden Jesus Chris-
tus Onze Heer voor Petrus verkregen,
dat, in de uitoefening van zijn macht,
zijn geloof nimmer wankelen zou. �Ik
heb voor u gebeden, opdat uw geloof
niet bezwijke" (2) Hij heeft hem, boven-
dien, gelast, telkens wanneer de omstan-
digheden dit mochten eischen, zelf aan
zijn broeders het licht en de kracht
zijner ziel mede te deelen : � Bevestig
uwe broeders" (3). Hij wil dus, dat
degene, dien Hij als het fundament der
Kerk had aangewezen, de zuil zij des
geloofs. �Kon Hij niet, uit eigen gezag
hem het koninkrijk gevend, zijn geloof
bevestigen, te meer daar Hij, hem Petrus
noemend, hem aanwees als het fundament,
dat de Kerk bevestigen moest?" (4).

(1) S. Joan. Chrysostomus, de Sacerdotio,
lib. II.

(2) Luc, XXII, 32.

(4) S. Ambr., dn Fide, lib. IV, n. 56.

Vandaar dat Jesus Christus-zelf zekere
namen, die zeer gewichtige zaken aan-
duiden, en ,,welke uitsluitend toebehooren
aan Jesus Christus krachtons Zijne macht,
gemeenschappelijk heeft willen maken
voor Hem-zelven en voor Petrus door
mededeeling (1)," opdat de gemeen-
schappelijkheid der titels zou aanduiden
de gemeenschappelijkheid der macht. Dus
heeft Hij, die ,dc hoeksteen is, waarop
het geheelo opgerichte gebouw zich ver-
heft als een in den Heer geheiligde
tempel" (2), Petrus gesteld als de
steenrots, waarop Zijne Kerk zou rusten.
Toen Jesus zeide : �Gij zijt de steenrots,"
schonk dit woord hem een schoonen titel
van adeldom. En toch is hij de steenrots,
niet zooals Christus de steenrots is, maar
zooals Petrus de steenrots zijn kan. Want
de Christus is wezenlijk de on-
wrikbare steenrots, en door haar is
Petrus de steenrots. � Want Christus
deelt van Zijn waardigheden mede, zon-
der er Zich armer door te maken. . Hij
is de priester, Hij maakt priesters.. Hij
is de steenrots, hij maakt van Zijn Apos-
tel de steenrots" (3).

(1) 8. Leo Mag. serm. IV, cap. n.

(3) Hom. de Pamitentia, n. 4, in append.
opp. S. Basilii).

Hij is voorts de Koning der Kerk,
�dio den sleutel van David bezit; Hij
sluit, on niemand kan openen ; Hij opent
en niemand kan sluiten" (1); welnu,
door de sleutels aan Petrus te geven,
verklaart Hij dezen tot hoofd der chris-
telijke maatschappij. Hij is steeds de
opperste Herder, die zich-zolf noemt �de
goede Herder (2)": welnu, Hij heeft
Petrus aangesteld als herder van Zijn
lammeren en van Zijn schapen. � Daar-
om heeft de II. Chrysostomus gezegd:
�Hij was de voornaamste onder de Apos-
telen, hij was als de mond der andere
leerlingen en het hoofd van het apostolisch
lichaam.. . Jesus, hom toonende dat hij
voortaan vertrouwen moot hebben, om-
dat alle spoor van zijn verloochening is
uitgewischt, vertrouwt hem het bestuur
over zijn broeders toe. . Hij zegt tot
hem: �Indien gij mij bemint, wees het
hoofd van uwe broeders" (3). Hij ein»
delijk, die in elk goed werk en in elk
goed woord bevestigt (4)", Hij is het,
die Petrus beveelt, zijn broeders te be-
vestigen.

De H. Leo de Groote heeft dus wel

(1) Apocal., III, 7.

(3) Hom. LXXXVni in Joan., n. 1.

(4) 11 Thessal., II, 16.

gelijk, wanneer hij zegt: � Uit den schoot
der gehecle wereld is alleen Petrus uit-
verkoren, om to worden aan het hoofd
gesteld van al de geroepen volkeren, van
al de Apostelen, van alle Kerkvaders;
en wel z��, dat, ofschoon er onder het
volks Gods veel herders zijn, toch Petrus
eigenlijk allen regeert, die op de eerste
plaats ook geregeerd worden door den
Christus" (1).

Evenzoo schrijft de H. Gregorius de
Groote aan keizer Mauritius Augustus :
�Voor allen, die het Evangelie kennen,
is het duidelijk, dat door het woord des
Heeren de zorg voor de geheele Kerk
is toevertrouwd aan den H. Apostel Pe-
trus, het hoofd van alle Apostelen....
Hij heeft de sleutels ontvangen van het
koninkrijk des hemels ; aan hem is de
macht opgedragen om te binden en te
ontbinden, en aan hem is de zorg voor
en het bestuur over de geheele Kerk
toevertrouwd" (2).





		ENCYCLIEK

		VAX

		onxen Allerliviligsten Vader I^EO XIII, door de Goddelijke Voorzienigheid Paus. Over fle eetiei! fier Kerk.

		\'��n7meg\'**



		4

		held in het licht te stellen: het voor- treffelijk kenteeken van waarheid en van onverwinlijke kracht, dat de goddelijke Stichter der Kerk voor altijd zijn schep- ping heeft ingedrukt. In haar ware ge- daante, in haar oorspronkelijke schoon- heid zich vertoonend, moet de Kerk een machtigen indruk maken op de gemoede- ren; en men kan naar waarheid zeggen, dat dit schouwspel in staat is om de on- wetendheid te doen wijken, de valscho denkbeelden en de vooroordeelen te niet te doen, vooral bij degenen, wier dwa- ling haar oorzaak niet vindt in eigen schuld. Zelfs vermag het in de harten der menschen de liefde te doen ontwa- ken voor de Kerk, eon liefde gelijkend op die, door welke Jesus Christus werd be- wogen toen Hij de Kerk uitkoos tot Zijn Bruid, door haar met Zijn goddelijk Bloed vrij te koopen. "Want Jesus Christus heeft de Kerk bemind en Zich voor haar over- geleverd. (1) Wanneer, om tot die teederminnende Moeder terug te keeren, degenen, die haar nog niet voldoende kennen of die het ongeluk hadden haar te verlaten, hun terugkeer moeten koopen, dan, op de eerste plaats, zal dit ongetwijfeld niet be-

		(1) Ephes., v. 25.



		5 hoeven te geschieden tot den prijs van hun bloed (en toch tot zulk een prijs heeft Jesus Christus Zich Zijn Kerk verworven): dan, indien zij er zich eenige inspan- ning, eenig lichtelijk te dragen lijden voor moeten getroosten, zij zullen ten minste duidelijk zien, dat de hun gestelde pijnlijke voorwaarden niet door een men- schelijken wil den menschen werden ge- steld, maar door den last en door den wil van God; en gevolgelijk zullen zij, met de hulp der hemelsehe genade, gemakkelijk in zich-zelven de waarheid ondervinden van het goddelijk woord: �Mijn juk is zoet en Mijn last is licht\'\'. (1) Daarom, Ons vertrouwen boven alles vestigend op �den Vader der lichten, van Wien alle uitmuntende genade en alle volmaakte gave voorkomt" (2), op Hem, Die alleen �den wasdom geeft\'\'(3), smee- ken Wij Hem met aandrang, dat Hij Ons de kracht moge medodeelen om te over- tuigen. God, ongetwijfeld, kan werken door Zich- zelven en door Zijn macht alleen al doen wat de geschapen wezens tot stand brengen; niettemin, door een barmhartig besluit

		(1) Matt., XI, 30. (2) Ep. Jac, I, 17. (3) I Corinth., III, 6.



		\'.)

		schappij zouden niet hebben kunnen duren, of veeleer zouden zich niet hebben kun- nen vestigen zelfs, zonder de tusschen- komst der zintuigen, als vertolkers en boodschappers der dingen. Om al deze redenen wordt in de H. Schriftuur de Kerk zoo menigmaal een lichaam genoemd en ook het lichaam van Jesun Christus. .Gij zijt het lichaam van Christus" (1). Omdat de Kerk een lichaam is, daarom is zij zichtbaar voor het oog; omdat zij het lichaam van Christus is, daarom is zij een lichaam dat leeft, dat handelt, een lichaam vol van levenssap- pen, onderhouden als het wordt en be- zield door Jezus Christus, Die het door- dringt van Zijn kracht, als de wijnstok de ranken die met hem vereenigd zijn voedt on vruchtbaar maakt. Bij de be- zielde natuur blijft het levensbeginsel on- zichtbaar en verborgen in het diepste wezen, maar toch het verraadt zich en wordt openbaar door de beweging en de handeling der ledematen: zoo ook is het met het beginsel van het bovenna- tuurlijk leven der Kerk; het vertoont zich voor aller oogen door de handelingen die het voortbrengt. Hieruit volgt, dat diegenen in een

		(1) Cor., XII, \'27.



		Il)

		groote en verderfelijke dwaling verkeeren, die, de Kerk vervormende naar hun eigen goedvinden, zich haar voorstellen als ver- borgen en geenszins waarneembaar: � en dat eveneens zij dwalen, die haar be- schouwen als een menschelijke instelling, voorzien w�l van een organisatie, een tucht, gebruiken, die zichtbaar zijn, maar verstoken van eenige blijvende meded�o- ling der goddelijke genadegaven, versto- ken van al, wat door een dagelijksche en voor ieder duidelijke openbaring getuigt van een bovennatuurlijk leven, hetwelk zijn oorsprong vindt in God. De eene zoowel al? de andero dezer beide opvattingen is even weinig ver- eenigbaar met de Kerk van Jezus Christus, als de bewering juist zou zijn, dat een lichaam of een ziel alleen den mensch vormt. Het samenstel, de vereeniging dier beide elementen is volstrekt noodig voor de ware Kerk, eveneens ongeveer als do nauwe vereeniging van ziel en lichaam onontbeerlijk is voor de natuur van den mensch. De Kerk is niet een soort van lijk : zij is het lichaam van Christus, be- zield door Diens bovennatuurlijk leven. Christus-zelf, het Hoofd en Toonbeeld dei- Kerk, is niet geheel, wanneer men in Hem uitsluitend de goddelijke en onzicht- bare natuur beschouwt, gelijk de volgelingen



		15

		wen". Elke andere, welke men buiten deze zou willen uitdenken, kan, wijl zij niet door Jesus Christus gesticht is, de ware Kerk van Jesus Christus niet zijn. Dit is nog duidelijker wanneer men het oog vestigt op de bedoeling van den goddelijken Stichter der Kerk. Wat heeft onzon Heer Jesus Christus gezocht, wat heeft Hij gewild in de vestiging en in- standhouding van Zijne Kerk ? E�n enkele zaak : Hij heeft aan de Kerk de voort- zetting willen overdragen van dezelfde zending, van dezelfde lastgeving, die Hij- zelf van Zijn Vader ontvangen had. Dit had Hij besloten te doen, dat heeft Hij inderdaad gedaan �Gelijk de Vader Mij gezonden heeft, zoo zend Ik u". (1) �Gelijk Gij Mij gezonden hebt in de we- reld, zoo ook heb Ik ze in de wereld gezonden" (2). Welnu in de zending van Christus ligt, van den dood vrij te koopen en te redden �wat verloren was\'\', dat is te zeggen: niet enkel eenige vol- keren of eenige Staten, maar de gansche menigte van het geheole menschdom zon- der eenig verschil in plaats of tijd. �De Zoon des menschen is gekomen. .. opdat

		(1) Joan., XX, 21. (2) Joan., XVII, IK.



		2-2

		een zoodanige natuur, dat al degenen, die haar ledematen moesten zijn, veree- nigd moesten wezen door de banden van een zeer innige gemeenschap, z�� dat zij allen te zamen slechts ��n volk vormen, ��n enkel lichaam." �Weest ��n lichaam en ��n geest, gelijk gij tot ��ne hoop van uwe roeping geroepen zijt". (1) Bij het naderen van Zijn sterfuur heelt Jesus Christus op de meest verheven wijze Zijn wil op dit punt bekend gemaakt en be- vestigd in het gebed, dat Hij richtte tot Zijn Vader : � Ik bid niet voor hen alleen, maar ook voor degenen, die door hun woord in Mij zullen gelooven.... opdat ook zij ��n zijn in ons.... opdat zij vol- komen zijn in de eenheid" (2). Hij wilde zelfs dat de band der eenheid tusschen Zijn leerlingen zoo innig, zoo volmaakt zou zijn, dat Zijn eigen eenheid met den Vader er eenigermate door zou worden nagevolgd : , Ik vraag U. . .. dat zij ��n zijn, gelijk Gii, Vader, zijt in Mij en Ik in U" (3;. Een z�� groote, z�� volstrekte een- dracht onder de menschon nu vordert, als noodwendigen grondslag, de overeen- komst en de eenheid des geestes: hier- (1) Ephos., IV, 4. (2) Joan., XVIT, 20-22-2:!. (3) Ib., 21.



		26

		delijk aan dat Hij hot gedaan heeft, gelijk Wij straks zullen aantoonon. Voorzeker, de oneindige macht van God is gebonden noch verplicht tot eenig middel, en alle schepsel gehoorzaamt als een onderworpen werktuig aan Zijnen wil. Onderzocht moet dus worden welk van al do middelen, die Jesus tor be- schikking stonden, door Hem uitgeko- zen werd als uitwendig beginsel van de eenheid des geloofs, die Hij wilde vestigen. Daartoe moet men in den geest terug- gaan tot de eerste tijden des Chris- tendoms. De feiten, waaraan Wij gaan herinneren, worden gestaafd door de Heilige Schriften en zijn iedereen be- kend. Jesus Christus bewijst door de kracht Zijner mirakelen Zijn Godheid en godde- lijke zending; voortdurend spreekt Hij tot het volk, om het aangaande de hemel- sche zaken te onderrichten, en Hij eischt, dat men onvoorwaardelijk geloof zal hechten aan Zijn leer; Hij eischt dit, on- der belofte van eeuwige belooning en onder bedreiging met eeuwige straf. »Zoo Ik de werken van Mijnen Vader niet doe, gelooft Mij niet (1). Als Ik te midden

		(1) Joan.,X, 37.



		29

		telen als Zijne eigene geloovig aan te nemen en heilig te beleven. � Wie u hoort, hoort Mij; wie u veracht, veracht Mij" (1). De Apostelen zijn dus door Jesus Christus gezonden, gelijk Hij-zelf is gezonden door Zijn Vader. �Zooals de Vader Mij ge- zonden heeft, zoo zend Ik u" (2). Der- halve, gelijk de Apostelen verplicht wa- ren zich te onderwerpen aan het woord van Christus, zoo en in dezelfde mate moest geloof worden gehecht aan het woord der Apostelen door allen, welke de Apos- telen krachtens hun goddelijke zending zouden onderrichten. Het was dus even- min geoorloofd, geloof te weigeren, aan een enkel punt van de leer der Apostelen als het geoorloofd is, iets, wat het ook zij, te verwerpen van de leer van Chris- tus-zelven. En zeker, het woord der Apostelen, nadat de H. Geest over hen was ne- dergedaald, heeft de meest verwijderde streken doorklonken. Overal waar zij hun schreden wenden, treden zij op als de gezondenen van Jesus-zelven. � Het is door Hem (Jesus Christus), dat wijde genade en het apostelschap hebben ont- vangen, om alle volken in Zijn naam aan

		(1) Joan., XX, 21. (2) Kom., 1, 0.



		30

		het geloof te doen gehoorzamen" (1). En overal op hun schreden doet God de goddelijkheid van hun zending door won- deren uitschijnen. �En zij, henen- gegaan zijnde, predikten alom, en de Heer werkte mede en bevestigde hun woord door de wonderen, die er op volgden" (2). Van welk woord is hier sprake? Klaarblijkelijk van dat het- welk alles omvat wat zij-zelven van hun Meester geleerd hadden; immers zij getuigen openlijk en ten aanhooren van geheel de wereld, dat het hun onmoge- lijk is, iets te verzwijgen van al hetgeen zij gezien en gehoord hadden. Dan, Wij hebben het reeds elders op- gemerkt, de zending der Apostelen was niet van zoodanigen aard, dat zij met de personen der Apostelen kon op- houden of met den tijd kon eindigen, want het was een algemeene zending, ingesteld tot heil van het menschelijk geslacht. Jesus Christus inderdaad heeft den Apostelen gelast, het Evangelie te prediken aan alle schepselen en �Zijn Naam te brengen voor de volken en koningen" en �Hem tot getuigen te zijn tot aan de uiteinden der aarde\'\'. En

		(1) Mare, XYT. 20. (2) In Matlh., lib. IV. cap. XXVIII. V.20.



		34

		Van dezo beginselen doordrongen en op haar plichten bedacht, heeft de Kerk niets meer ter harte genomen, niets met meer ijver nagestreefd dan op de meest volmaakte wijze de ongeschondenheid des geloofs te bewaren. Het is daarom, dat zij als verklaarde opstandelingen heeft beschouwd en verre van zich heeft ge- stooten allen, die, onverschillig over welk leerstuk, niet dachten gelijk zij. De Aria- nen, de Montanisten, de Novatianen, de Quartodecimanen, de Eutychiarien hadden voorzeker niet de geheele katholieke ge- loofsleer prijsgegeven, doch slechts het eene of andere gedeelte ervan, en toch, wie weet niet, hoe zij tot ketters zijn verklaard en hoe de H. Kerk hen heeft uitgeworpen ? Eenzelfde oordeel heeft al de bevorderaars van dwaalleeringen getroffen, die in den loop van de onderscheiden tijdvakken dei- geschiedenis zijn opgestaan. �Niets gevaar- lijker dan die ketters, welke wat al het overige betreft, de leer ongeschonden be- warende, door een enkel woord, als door een druppel vergift, de zuiverheid en den eenvoud van het geloof, hetwelk wij dooi- de overlevering des Heeren, later door die van de Apostelen ontvangen hebben, bederven" (1).

		(1) IV, 3 et seqq.



		37

		haven? Ziehier: �sommigen heeft Hij aangesteld als Apostelen, anderen als herders en leeraren ter volmaking der heiligen, tot het werk der prediking, tot de opbouwing van het lichaam van Christus." Het is dan ook dezelfde regel, welken de Kerkvaders en leeraren van de oudste tijden af hebbon gevolgd en eenparig verdedigd. Hoort Origenes: �Telkens als de ketters ons wijzen op de kanonieke Boeken, aan welke ieder Christen zich onderwerpt en geloof schenkt, schijnen zij te zeggen : het is bij ons, dat het woord der waarheid gevonden wordt. Doch wij moeten hen niet gelooven en ons niet van de oorspronkelijke overleve- ring der Kerk verwijderen, noch iets anders gelooven dan dat wat ons door de Kerken Gods bjj opvolgende over- levering geleerd is" (1) Leent het oor aan den H. Irenaeus: �de ware wijsheid is de leer der Apos- telen.... die tot ons is gekomen door de opvolging der bisschoppen.... ons overleverende de volledige kennis der Schrift, onvervalscht bewaard" (2). Ziehier de woorden van Tertulianus:

		(1) De Pracscript., cap. XXI. (2) Comment. in Matth., XIII, n. 1.



		■16

		volk, maar aan sommige uitgelezen man- nen, dat door God do bevoegdheid ge- geven is, de H, Geheimen te voltrekken en uit te deeleu en eveneens de macht om te bevelen en te besturen. Inderdaad, het is alleen tot de Apos- telen en hun wettige opvolgers, dat do woorden van Jesus Christus gericht wor- den: �Gaat door de geheelo wereld, predikt er het Evangelie.... doopt de menschen.... doet dit tot Mijn ge- dachtenis... . "Wien gij de zonden hebt vergeven, dien zijn zij vergeven." Even- eens is het alleen aan de Apostelen en aan hun wettige opvolgers, dat Hij be- volen heeft, Zijn kudde te weiden, dit wil zeggen, het geheelo Christen-volk te besturen, hetwelk bij gevolg en op grond van dit feit alleen verplicht is, hun onderworpen te zijn en heli te ge- hoorzamen. De functi�n van do aposto- lische bediening, alle gezamenlijk, zijn vervat in de woorden van den H. Pau- lus: �Dat de menschen ons beschouwen als dienaren van Christus en uitdeelcrs van de geheimenissen Gods (1)." Zoo heeft Jesus Christus alle men- schen zonder uitzondering geroepen, �

		(1) S. Hieronymus. Commentar. in Epist. and Titum, cap. III, V, 10-11.



		4 7

		hen die bestonden in den tijd van Zijn aardsch leven en hen aan wie het leven nog zou worden gegeven in do toekomst � om Hem te volgen als hun Meester en hun Zaligmaker, niet alleen ieder afzonderlijk, maar allen te zamen, ver- eenigd door zulk een gemeenschap, dat uit deze menigte voortkwam een enkel volk, wettiglijk in gemeenschap ge- grondvest ; een volk, waarachtig een door de gelijkheid van geloof, van doel, van middelen voor dit doel ge�igend; een volk onderworpen aan ��n en dezelfde macht. Inderdaad, zijn alle natuurlijke grond- beginselen, die onder de menschen als vanzelf de gemeenschap stichten, welke bestemd is om hen de volmaakt- heid, waartoe hun natuur geschikt is, te doen bereiken, door Jesus Christus in do Kerk gelegd ; zoodanig dat in haar schoot allen, die de aangenomen kin- deren Gods willen wezen, de volmaakt- heid, welke met hun waardigheid over- eenstemt, zich kunnen eigenmaken en aldus hun eeuwig heil bewerken. De Kerk dan moet, zooals Wij elders hebben aan- getoond, den menschen dienen als gids naar den Hemel, en God heeft haar de zending gegeven om te oordeelen en te besluiten, zij-zelve, over alles wat den



		02

		gelijk, wanneer hij zegt: � Uit den schoot der gehecle wereld is alleen Petrus uit- verkoren, om to worden aan het hoofd gesteld van al de geroepen volkeren, van al de Apostelen, van alle Kerkvaders; en wel z��, dat, ofschoon er onder het volks Gods veel herders zijn, toch Petrus eigenlijk allen regeert, die op de eerste plaats ook geregeerd worden door den Christus" (1). Evenzoo schrijft de H. Gregorius de Groote aan keizer Mauritius Augustus : �Voor allen, die het Evangelie kennen, is het duidelijk, dat door het woord des Heeren de zorg voor de geheele Kerk is toevertrouwd aan den H. Apostel Pe- trus, het hoofd van alle Apostelen.... Hij heeft de sleutels ontvangen van het koninkrijk des hemels ; aan hem is de macht opgedragen om te binden en te ontbinden, en aan hem is de zorg voor en het bestuur over de geheele Kerk toevertrouwd" (2). Daar nu dit gezag deel uitmaakt van de constitutie en organisatie der Kerk als haar voornaamste element, omdat het \'t beginsel is harer eenheid, de grondslag harer veiligheid en van haar voortbestaan,

		(1) Serm. IV, cap. II. (2) Epistolarum, lib. V. op. XX.



		63

		volgt eruit, dat het op hoegenaamd geen wijze kon verdwijnen met don gelukza- ligen Petrus, maar dat het noodzakelijk moest overgaan op zijn opvolgers on van den eenen aan den anderen moest wor- den overgeleverd. �De beschikking dei- waarheid blijft dus, on de gelukzalige Petrus, volhardend in do onwrikbaarheid der steenrots, wier kracht hij ontving, heeft nooit het roer dor Kerk, hem in de hand gegeven, losgelaten" (1). Om die reden bezitten de Pausen, die Petrus in hot roomschc bisschopsambt op- volgen, uit goddelijk recht, do hoogste macht in de Kerk. ,,Wij bepalen, dat de Heilige Apostolische Stoel en do roomsche Paus bezitten het primaatschap over de geheelo wereld, on dat de roomsche Paus is do opvolger vaii den gelukza- ligen Prins der Apostelen, en dat hij is de waarachtige Stedehouder van Jcsus Christus, het hoofd van de geheele Kerk, de Vader en de loeraar van alle Chris- tenen, en dat aan hem in den persoon van den gelukzaligen Petrus door onzen Heer Jcsus Christus gegeven is de vollo macht om te weiden, te regeeren en te besturen do algcmeene Kerk; zooals dit ook vervat is in de akten der oecume-

		(1) S. Leo Mag. Serm. III, cap. III.



		64

		nische Concili�n on in de heilige canons" (1) Het vierde Concilie van Latera- non zegt eveneens: �De roomscho Kerk bezit, krachtens de beschikking van den lieer, de opperste rechtsmacht over alle andere Kerken, in hare hoedanigheid van Moeder en Meesteres van alle Christcn- geloovigcn." Zoodanig was reeds vroeger het alge- meen gevoelen der oudheid, die, zon- der do minste aarzeling, de bisschoppen van Rome steeds heeft\' beschouwd en vereerd als de wettige opvolgers van den gelukzaligen Petrus. Wien kan hot onbekend zijn, hoe duidelijk te dozen op- zichte de getuigenissen dor II. Vaders spreken!\' Allerduidelijkst dat van den II. Irenaeus: �Met deze Kerk moet, we- gens haar hoogei\'e uitnemendheid, do geheelo Kerk zich .noodzakelijk ver- eenigen" (2). Ook de II. Cypriauus verklaart van de roomsche Kerk, dat zij is de �wor- tel en de moeder der katholieke Kerk" (3), de Stoel van Petrus en de voor- naamste Kerk, waaruit geboren is de priesterlijke eenheid" (4). Hij noemt haar (1) Conc. Florent (2) Contra Hoerenen, lib. 111. u. lil. n. 2. (3) Epist. XL VLll ad Corn., n. 8. (4) Epist. LIX, ad eumd. no. 14.



		65

		den �Stoel van Petrus", omdat zij bezet is door den opvolger van Petrus ; �do voornaamste Kerk", wegens het vorstelijk karakter aan Petrus en aan zijn wettige opvolgers geschonken; �die, waaruit de eenheid geboren is", omdat in de christelijke maatschappij de wer- kende oorzaak der eenheid is de room- sehe Kerk. Daarom schrijft de H. Hieronymus in deze bewoordingen aan Damasus: �Ik spreek tot don opvolger van den vis- scher en tot den leerling van het Kruis.... Ik ben gebonden door de gemeenschap aan Uwe Heiligheid, d. w. z. aan den Stoel van Petrus. Ik weet dat op deze steenrots do Kerk gebouwd is" (1). De toetssteen door den II. Hieronymus gebezigd, om te onderkennen of een mensch katholiek is, bestaat voor hem hierin: te weten of hij verbonden is aau den roomschen Stoel van Petrus. �Zoo iemand verbonden is aan den Stoel van Petrus, dan is hij mijn man" (2). Op grond van eenzelfde methode ver- zekert de II. Augustinus, die openlijk verklaart dat �in de roomsche Kerk hot (1) Ep. XV, ml Damas., n. 2. (2) Ep. XVI, ad Damas., n. 2.



		66

		oppergezag van den Apostolischen Stool zich steeds heeft gehandhaafd", dat wie zich afscheidt van liet roomsche geloof niet katholiek is. �Men kan niet geloo- ven dat gij het ware katholieke geloof behouden hebt, gij die niet leert dat men het roomsche geloof behouden moet" (1). Zoo ook de II. Cyprianus: �In ge- meenschap zijn met (Paus) Cornelius, is in gemeenschap zijn met de katholieke Kerk" (2). De abt Maximus leeraart eveneens dat het kenmerk van het ware geloof en van de waarachtige gemeenschap is: onderworpen te zijn aan den roomschen Paus. � �Zoo iemand geen ketter wil zijn, en niet als zoodanig wil doorgaan, dat hij niet trachte dezen of genen te voldoen.... Dat hij zich haaste te voldoen in alles aan den Stoel van Home. Is de Stoel van Rome voldaan, dan zullen allen overal en uit ��n mond hem vroom en rechtzinnig verklaren. Want zoo men hen wil overreden, die mij gelijken, zou het vergeefs gespro- ken zijn, zoo men niet voldoet aan en niet inroept den gelukzaligen Paus van (1) Ep A\'LIII, no. 7. - Sermo CXX, n. 13. (2) Ep. XV, n. 1.



		ii7

		de H, Kerk der Romeinen, d. w. z. den Apostolischen Stoel."�Enziehier, volgens hem, de oorzaak en de verklaring van dit feit. Het is omdat de roomsche Kerk �van het vleesch geworden Woord Gods- zelf ontvangen heeft, en omdat zij volgens de heilige Concili�n, de heilige canons en de definiti�n over de algemeenheid der heilige Kerken van God, die op de geheele uitgestrektheid der aarde bestaan, bezit het rijk on het gezag in alles en voor alles, en de macht om te binden en te ontbinden. Want wanneer zij bindt of ontbindt, verbindt of ontbindt het Woord, dat over de hemelsche krachten beschikt, ook in den Hemel" (1). Het was dus een waarheid van het christelijk geloof, een punt standvastig beleden en gehandhaafd � niet door de eene of andere natie of in de eene of andere eeuw, maar door alle eeuwen, in het Oosten zoowel als in het Westen �wat door den priester Philippus als gezant van den roomschen Paus in de Kerkver- gadering van Ephese, zonder eenige tegenspraak uit te lokken, volgender- wijze werd uitgesproken : �Voor nie- mand is het aan eenigen twijfel onder- hevig, en te allen tijde was het bekend, (1) Defloratie ex Ep. ad Petrum �lustrem.



		68

		dat de heilige on gelukzalige Petrus, de prins en het hoofd der Apostelen, de zuil des geloofs en de grondslag der katholieke Kerk, van onzen lieer Jesus Christus, den Zaligmaker en Verlosser des mensehelijken geslachts, de sleutelen van het Hemelrijk heeft ontvangen, en dat de macht om de zonden te binden en te ontbinden gegeven is aan dien- zelfden Apostel, die tot op dit oogen- blik en altijd in zijn opvolgers leeft en in hen zijn gezag uitoefent" (1). Algemeen bekend is de uitspraak van het Concilie van Chalcedon over het- zelfde onderwerp: �Petrus heeft gespro- ken... door den mond van Leo" (2) een uitspraak, waarop de stem van het derde Concilie van Constantinopel als een echo het antwoord geeft: �De op- perste prins der Apostelen streed met ons, want wij hebben als begunstiger gehad zijn navolger en opvolger op zijn eigen zetel... Uitwendig zag men (terwijl de brief van den roomschen Paus werd voorgelezen) niets dan papier en inkt, maar het was Petrus, die sprak door den mond van Agatho" (3). In de formule der katholieke geloofs- (1) Actio III. f 2) Actio II. (3) Actio XVIII.



		69

		belijdenis, door Horniisdas in het begin der zesde eeuw in duidelijke bewoor- dingen opgesteld, en ondcrtcckcnd door keizer Justinianus en eveneens door de patriarchen Epiphanes,Joannes en Men nas, wordt dezelfde gedachte weergegeven met groote kracht: Daar do uitspraak van onzen Heer Jesus Christus, die gezegd heeft: �Gij zijt Petrus, en op deze steenrots zal Ik Mijne Kerk bouwen", niet kan wor- den voorbijgezien, is datgene wat ge- zegd werd, ook bevestigd geworden dooi- de werkelijkheid der feiten, daar immers in den Heiligen Stool do katholieke godsdienst altijd zonder eenigo smet is bewaard gebleven" (1). Wij willen niet alle getuigenissen aanhalen; maar toch wonschen Wij te herinneren aan de formule, waarmede Michael Paloologus hot geloof heeft be- leden op het tweede Concilie van Lyou : �De heilige roomsche Kerk heeft ook den hoogsten en volledigen voorrang en oppermacht over de goheele katho- lieke Kerk, en zij getuigt, naar waarheid en in nederigheid, dezen voorrang en deze oppermacht tegelijk met de vol- heid der macht te hebben ontvangen

		(1) Pont Epist, XXVI ad omnes e,p. Hisp. u. 4.



		70

		van den Heer-zelvon, in den persoon van den gelukzaligen Petrus, prins of hoofd der Apostelen, en wiens opvolger is de roomsche Paus. En evenals zij ge- houden is, v��r alle anderen de geloofs- waarheid te verdedigen, evcnzoo rust op haar de plicht �m � waar in zake het geloof moeilijkheden rijzon �� deze door haar uitspraak uit den weg te rui- men" (1). Indien nu de macht van Petrus en van zijne opvolgers volledig en alles over- heerschend is, leide men daaruit niet af, dat er in de Kerk geen andere macht be- staat. Hij immers, die Petrus heeft gesteld als grondslag der Kerk, heeft ook ,, twaalf Zijner leerlingen gekozen, aan welke Hij den naam heeft gegeven van apostelen" (2). Evenals het gezag van Petrus niet kan onderbroken worden en noodzakelijk moet voortduren in den roomschen Paus, eveneens zijn de bisschoppen, in hunne hoedanigheid van opvolgers der Apostelen, de erfgenamen van de gewone zendings- macht der Apostelen, in dien zin, dat do bisschoppelijke waardigheid een noodza- kelijk deel uitmaakt van het inwendige samenstel der Kerk. En ofschoon het gezag der bisschoppen noch volledig, noch (1) Actio IV. (2) Luc, VI, 13.



		7J

		algemeen, noch souverein is, moet men hen tocli niet beschouwen als eenvou- dige vicarissen der roomscho Pausen, want zij zijn bekleed met een gezag, dat hun eigen is, en zij dragen in volle waarheid den naam van overheden uit eigen hoofde in betrekking tot de door hen bestuurde geloovigen. Daar nu echter de opvolger van Petrus ��n persoon is, terwijl die der Aposteleu zeer talrijk zijn, dient te worden nagegaan met welke banden � volgens de godde- lijke instelling � deze laatsten aan den roomschen Paus zijn verbonden. Vooreerst dan is de vereeniging van de bisschoppen met den opvolger van Petrus een zeer tastbare noodzakelijkheid en die niet den minsten twijfel kan wekken ; want als deze band wordt verbroken, wordt het Christenvolk-zelf niet anders dan een verstrooide menigte en kan het onder geen enkel opzicht ��n lichaam en ��n kudde meer vormen. �Het heil der Kerk hangt aan de opperpriester- lijke waardigheid ; kent men aan deze niet een afzonderlijke en boven elke andere verheven macht toe, dan zullen er in \'de Kerk evenveel scheuringen worden gevonden als er priesters zijn" (1). (1) S. Hieron., Dial. cont. Lucif\'., no. 9.



		72

		Daarom moet hier een gewichtige op- merking worden gemaakt. Niets is ge- schonken aan de Apostelen, onafhanke- lijk van Petrus ; veel zaken ziju geschon- ken aan Petrus alleen, onafhankelijk van de Apostelen. Als de II. Joannes Chry- sostomus de woorden van Jesus Chris- tus (Jo�s XXI, 15) verklaart, vraagt hij zich-zelven af, �waarom Christus, met terzijdestelling van de overigen, zich hier richt tot Petrus, en dan antwoordt hij letterlijk : �Wijl deze de voornaamste was onder de Apostelen, als zijnde de mond der andere leerlingen en het hoofd van het apostolisch lichaam" (1). Inderdaad, hij alleen is door Christus aangewezen als het fundament der Kerk. Aan hem is geschonken alle macht om te binden en te ontbinden; aan hem alleen ook is de macht gegeven om de kudde te weiden. Daarentegen : al wat de Apostelen hebben ontvangen, waar het betreft bedieningen en gezag, heb- ben zij ontvangen in vereeniging met Petrus. �Indien de Goddelijke Goedheid gewild heeft, dat de andere prinsen der Kerk iets zouden hebben in gemeenschap met Petrus, wat Zij aan de anderen niet weigerde, dan heeft Zij het hun

		(1) Hom LXXXVIII in Joan., n. 1.



		78

		nooit geschonken dan door hem" (1). �Hij heeft veel alleen ontvangen, maar niets is geschonken aan wien ook, zon- der dat hij er deel aan had" (2). Hieruit blijkt duidelijk dat de bis- schoppen het recht en de macht om te besturen zouden verliezen, indien zij zich wetens en willens afscheidden van Petrus of diens opvolgers. Door deze scheiding immers plaatsen zij zich-zelven buiten den grondslag waarop het geheele gebouw moet rusten, en zijn dus ook buiten het gebouw-zelf; om dezelfde reden zien zij zich uitgesloten van den schaapstal, die door den oppersten Herder bestuurd wordt, en verbannen uit het Koninkrijk, waarvan door God de sleutelen zijn ge- geven aan Petrus alleen. Deze beschouwingen doen ons begrij- pen het plan en het denkbeeld Gods in de samenstelling der christen-gemeen- schap. Dit plan is het volgende: de God- delijke stichter der Kerk, besloten heb- bende Haar te schenken de eenheid van geloof, van bestuur en van gemeenschap, heeft Petrus en zijn opvolgers uitgeko- zen om in hen het beginsel en als ware \'t het middenpunt dier eenheid te

		(1) S. Leo Mag. Serm. VI, cap. II. (2) S. Leo Mag. Serm. IV, cap. II.



		74

		vestigen. Vandaar dat de H. Cyprianus schrijft: �Om tot het geloof te geraken, is er een gemakkelijke bewijsvoering, die de waarheid omvat. De Heer richt Zich tot Petrus met deze woorden: �Ik zeg u: gij zijt Petrus...." Op ��n enkele bouwt Hij de Kerk. En ofschoon Hij na Zijn verrijzenis aan alle Apostelen een gelijke macht schenkt en tot hen zegt: �Gelijk de Vader Mij gezonden heeft... .\'\' legt Hij toch � ton einde de eenheid in het volle licht te stellen � door Zijn macht het beginsel en het uitgangspnnt van diezelfde eenheid in een enkelen persoon" (1). En de II. Optatus van Milete schrijft: �Gij weet zeer goed, en gij kunt het niet ontkennen, dat het eerst aan Petrus do bisschoppelijke zetel in de stad Kome is toevertrouwd: daar heeft het hoofd der Apostelen zitting geno- men, Petrus, die in het vervolg Cephas genoemd werd. In dezen eenigen zetel moesten allen de eenheid bewaren, op- dat de overige Apostelen zich niet ieder afzonderlijk op hun zetel zouden kun- nen afscheiden, en opdat ieder voortaan een scheurmaker en een misdadige zou zijn, die tegenover dezen eenigen zetel een anderen zetel zou stellen" (2). (1) De Unit. Fax., n. 4. (2) De Schism. Donut., lib. II.



		75

		Vandaar ook deze uitspraak van den- zelfden heiligen Cypriauus, dat de ket- terij en het schisma elkander voort- brengen on beiden haar oorzaak vinden in dit feit, dat men aan de hoogste macht de gehoorzaamheid weigert, welke haar verschuldigd is. �De eenige bron, waaruit do ketterijen zijn voortgevloeid en do scheuringen haar oorsprong heb- ben genomen, is deze, dat men niet gehoorzaamt aan den plaatsbekleedor Gods eii in de Kerk niet tegelijkertijd wil erkennen een enkelen Opperpriester en oen enkelen rechter, die de plaats vervult van Christus" (1). Niemand kan deelhebben aan het ge- zag, indien hij niet veroonigd is met Petrus, want het zou ongerijmd zijn, te beweren dat iemand, die van de Kerk is buitengesloten, in de Kerk bekleed zou zijn met gezag. Om die roden bo- rispt dan ook Optatus van Milete de Donatisten op deze wijze: �Zooals wij in het Evangelie lezen, heeft Petrus de sleutelen des heils ontvangen tegen de poorten der hel; Petrus, dat wil zeg- gen ons hoofd, tot wien Jesus heeft gezegd: �Ik zal u de sleutelen van het rijk der hemelen geven, en de poorten (1) Epist. XII ad Corn., n. 5.



		76

		der hel zullen niet tegen haar vermo- gen." Hoe durft gij dan aan u-zelven de sleutelen van het rijk der hemelen toekennen, gij die strijd voert tegen den stoel van Petrus" (1). Maar de bischoppen kunnen slechts dan beschouwd worden als waarlijk met Petrus vereenigd, op die wijze zooals Christus dat heeft gewild, wanneer zij onderworpen zijn en gehoorzamen aan Petrus; is dit niet het geval, dan ver- strooien zij zich noodzakelijkerwijze in een menigte, waaronder verwarring en wanorde heerscht. Om de eenheid van geloof en gemeenschap te behouden zoo- als deze moet behouden blijven, is niet alleen een eere-voorrang of een louter leidende macht voldoende, maar daar- toe is noodig een waar en tegelijkertijd souverein gezag, waaraan geheel de ge- meenschap gehoorzaamt. Wat immers heelt de Zoon Gods gewild, toen Hij de sleutelen van het Rijk der Hemelen be- loofde aan Petrus alleen ? Dat de sleutelen hier beteekenen de hoogste macht � het bijbelsch spraakgebruik en het algemeen gevoelen der Vaderen laten daaromtrent geen twijfel over. En geen andere uitlegging kan men

		(1) Lib. II, n. 4, 5.



		77

		geven aan de macht die is geschonken, hetzij aan Petrus afonderlijk, hetzij aan de Apostelen in vereeniging met Petrus. Wanneer de macht om te binden en te ontbinden en de kudde fe weiden, aan de bisschoppen, de opvolgers der Apos- telen, het recht geeft om met waarachtig gezag het aan ieder van hen toever- trouwde volk te besturen, dan voorzeker moet dezelfde macht hetzelfde uit- werken in hem, aan wien door God- zelven de taak werd opgedragen om de lammeren te weiden en de schapen.,,Petrus is door Christus niet alleen aangesteld als herder, maar als herder der herders. Petrus weidt dus de lammeren, en hij weidt de schapen; hij weidt de jongen en hij weidt de ooischapen; hij regeert de onderdanen, regeert ook de over- heden, want in de Kerk zijn niet anders dan lammeren en de schapen" (1). Vandaar bij de oude Vaders die ge- heel eigenaardige uitdrukkingen die op den H. Petrus doelen, en hem met duidelijke woorden voorstellen als ge- plaatst op den hoogsten trap van waardig- heid en macht. Meermalen noemen zij hem �het hoofd vande gezamenlijke leer- (1) S. Brunonis op. Signiensis, Com. in Joan., part. III, cap. XXI, no. 50.



		78

		lingen; den prins der heilige apostelen ; de steunpilaar van het apostelkoor; den mond van al de apostelen; het hoofd van dit huisgezin ; hem, die ge- biedt aan de geheele wereld, den eerste onder de Apostelen ; do zuil der kerk." De gevolgtrekking uit al hetgeen voor- afgaat schijnt als het ware te zijn saam- gevat in deze woorden van den H. Ber- nardus tot paus Eugenius : �Wie zijt gij ? Gij zijt de hoogepriester, de opperpriester. Gij zijt de prins der bisschoppen, gij zijt de erfgenaam der apostelen.... Gij zijt degene, aan wien de sleutelen zijn gegeven, aan wien de schapen zijn toe- vertrouwd. Ook nog anderen dan gij zijn deurwachters des hemels en herders der kudden; maar deze dubbele titel is met meer luister van toepassing op u, wijl Gij bovendo anderen dien als erfdeel hebt ontvangen in meer bijzonderen zin. Zij hebben hunne kudden, die hun zijn aangewezen, ieder de zijne; aan U echter zijn al de kudden te zamen toe- vertrouwd ; Gij alleen hebt ��n kudde, gevormd niet slechts uit schapen, maar ook uit herders: Gij alleen zijt de her- der van allen. Gij vraagt mij hoe ik dat bewijs. Door het woord des Heeren. �Immers, aan wien � ik zeg niet onder do bisschoppen, maar zelfs onder