-ocr page 1-
j! er*rf >*?•
o /
-ocr page 2-
-ocr page 3-
DE teGLEMENTtN
VOOR DE
SÉBERMMtSCHE
hervormd! kerk,
\'UA\'tVvAS D.K VOORNA VUISTK DAARTOK liKÜOORKNDK
• KÜS1XKT.T.1K1; l\'.N SYXODALE. BESLUITEN\'.
MET EENIGE AANTEEKENINGEN
t
EX F.K\'N UITVOERIG AU\'IIAIIETISL\'ll REfHSTETt VOORZIEN
C3-. BRUNA
l\'IIED!KA\\\'T 1\'K lUSSKI/i
\\
\\
Ctoedkoopc uitgaaf\'.
/let al de veranderingen .ook die in 1871 in werking treden.
ZWOLLE ,
V\\\\T HOOGSTEA.TEX k UOKTKU. .
Omtrent de bestemming van deze goedkoope
«IKie der Reglementen zïe men liet voorherlg t
-ocr page 4-
ï
-ocr page 5-
DB REGLEMENTEN
VOOR DE
JEDERLANDSCHE HERVORMDE KERK,
BENEVENS DE VOORNAAMSTE DAARTOE BEHOORENDE
KONINKLIJKE EN SYNODALE BESLUITEN,
MET EENIGE AANTEEKENINGEN
EN EEN UITVOERIG ALPHABETISCH REGISTER VOORZIEN ,
DOOR
Gr. BK.UNA,
PREDIKANT TE HASSELT.
IHjfbe, Ijerjtcnc goeïthooite uttjjoaf.
:t al de veranderingen, ook die in 1871 in werking treden.
i
ZWOLLE,
VAN HOOGSTEATEN & GORTER.
1871.
i \\
-ocr page 6-
*
Snelpersdrnle r«n H. C. A. TMeme, t« Nijmeqen.
i
-ocr page 7-
VOORBERIGT.
Deze vijfde door mij bezorgde uitgaaf van de Regle-
menten voor de Nederlandsche Hervormde Kerk is
,
bijzonder wat de aanteekeningen en het Register betreft,
voornamelijk bestemd voor die Kerkeraadsleden, welke
wel geene zitting hebben in hoogere Kerkbesturen, maar
toch wenschen te weten, welke regten en pligten zij naar
de kerkelijke wet hebben als Predikanten (Consulenten} ,
Ouderlingen en Diakenen. Dit belet echter niet, dat
ook de leden van hoogere Kerkbesturen hier voor hunne
behoefte althans niet minder ontvangen dan in andere
verzamelingen van onze thans vigerende kerkelijke Regle-
menten. Zij zullen hier zelfs nog wel het een en ander
aantreffen, dat elders gemist wordt en waarvan evenwel
de kennis voor hen van belang is. Toch blijft voor hen
mijne grootere, volledige uitgaaf van:
»De Reglementen
en liesluiten voor de Nederl. Herv. Kerk" bestemd, en
vinden zij ook alleen in het daarbij gevoegde, zeer uit-
voeriqe alphabetisehe Register
alle artikelen, ook die,
wier kennis voor Kerkeraadsleden als zoodanig van geen
regtstreeks belang is
, in bijzonderheden behandeld.
Wat deze uitgaaf betreft, men vindt hier den tekst
-ocr page 8-
*V                                                    VOORBERIGT.
der Reglementen eenvoudig, zoo als hij 1 Maart 4874
luidt, terwijl de veranderingen , na de eerste uitvaar-
diging daarin gemaakt,
cursief zijn gedrukt, en waar
die veranderingen van eenig belang zijn, tevens is aan-
gewezen , wanneer zij gearresteerd
, of wel in werking
getreden zijn. Voorts vindt men. hier onderscheiden
Koninklijke en Synodale Besluiten, ook eene enkele Wet, —
die ten deele tot opheldering, ten deele tot aanvulling
der Reglementen dienen
, wier kennis althans vóór de
Bestuurders der Gemeente en hare Armverzorgers noodig
is,
deels als Bijlagen, deels aan den voet der blad-
zijden als aanteekeningen. Eindelijk is hier opgenomen
ï>het Algemeen Reglement op het beheer der kerkelijke
goederen ," om de kerkbestuurders, die tevens beheerders
van hare goederen zijn
, ook in dat opzigt zooveel moge-
lijk te gerieven.
HASSELT                                                      G. BRUNA.
25 Januarij 1871.
■ i
l
-ocr page 9-
INHOUD.
HOOFDSTUK I.
HET BESTUUR OVER DE KERK EN DE VERHOUDING DER
KERKBESTUREN TOT DEN STAAT EN TOT ELKANDER.
BI.
§ 1. Het Algemeen Reglement.......1.
Bijlage I : Wet, regelende het toezigt op de
Kerkgenootschappen.........19.
Bijlage II: Kon. Besl. omtrent de nadere rege-
ling van de wijze van behandeling der zaken
betreffende de onderscheiden Eerediensten . . 21.
HOOFDSTUK II.
DE ZORG DER KERK VOOR DE OPLEIDING EN BEKWAAMHEID
VAN HARE LEERAARS EN LEDEN.
§ 2. Reglement op \'t examen voor de Ev.-bediening.    24.
§ 3. "Verordeningen op \'t prediken van Candd. in
Godgeleerdheid...........    32.
§ 4. Reglement op het Godsdienstonderwijs . . .    33.
Bijlage: Instructie wegens de Godsdienstoefe-
ningen in de gevangenissen enz......
    41.
HOOFDSTUK III.
HET ONTSTAAN , HET BKSTUUR EN DE VERZORGING DER
GEMEENTEN.
§ 5. Reglement op de erkenning van Nieuwe Ge-
meenten .............44.
§ 6. Regl. op de benoem, van Ouderll. en Diakk.
en de beroeping van Predd.......40.
-ocr page 10-
INHOUD.
VI
BI.
§ 7. Regl. voor de Kerkeraden »......    48.
Bijlage I: Jaarljjksche feest- en vierdagen. .    57.
» II : Voorschrift omtrent de wjjze van
corresponderen tusschen Keikelijke Ligchanien.    57.
Bijlage III: Voorschrift omtrent het indienen
van adressen om ondersteuning voor opbouw
enz. van kerkelijke gebouwen......    60.
§ 8. Regl. op de vacaturen........    62.
§ 9. Regl. op het Hulppredikerschap.....    85.
HOOFDSTUK IV.
HET BEHEER VAN KERKELIJKE GOEDEREN.
§ 10. Reglement op het fonds ter voorzien, in geestel.
behoeften.............    89.
§11. Reglement voor de Diakoniën......    92.
J; 12. » op de Alg. weduwenbeurs . . .    96.
§ 13. » op de Classikale kosten ....    99.
Bijlage: Algemeen Reglement op het beheer
der kerkelijke goederen en fondsen ....  104.
HOOFDSTUK V.
HANDHAVING VAN ORDE EN TUCHT.
§ 14. Regl. voor kerkelijk Opzigt en Tucht enz. .117.
§ 15. » op de Kerkvisitatie.......132.
Alphabetisch Register......... 137.
\\
-ocr page 11-
Verklaring van eenige gebezigde verkortingen.
A. E.         — beteekent Algemeen Reglement.
Ampl.                    »          Ampliatie.
Art.                       »          Artikel.
Besl.                       »          Besluit.
Best.                      »          Bestuur.
Cand.                     »          Candidaat.
Circ.                       »          Circulaire.
Cl. B.                    »          CJassikaal Bestuur.
Coll.                      »          Collegie.
Comm.                   »           Commissie.
Cons.                     »          Consulent.
Dep. of Depart.       »          Departement.
Disp.                      »          Dispositie.
Gem.                     \'»          Gemeente.
H. D.                    »          Heilige Dienst.
H. d. S.                »          Handelingen der Synode.
LL w. g.                 »          In werking getreden.
K. C.                     »          Kerkelijke Courant
Kr. , Krr.              »          Kerkeraad, Kerkeraden.
Min.                       »          Ministerieel.
Miss.                      »          Missive.
O. en T.               »          Opzigt en Tucht.
Prov. B.                »          Provinciaal Kerkbestuur.
Bes.                       »          Resolutie.
Syn. ampl. of S. A. »          Synodale ampliatie.
Syn expl. —            » » explicatie.
Vac.                       »          Vacaturen.
Wjjz.                      »          Wjjziging.
-ocr page 12-
-ocr page 13-
EERSTE HOOFDSTUK.
HET BESTUUR OVER DE KERK , EN DE VER-
HOUDING DER KERKBESTUREN TOT DEN
STAAT EN TOT ELKANDER.
ALGEMEEN REGLEMENT.
TOOR DE
HERVORMDE KERK IN HET KONINGRIJK DER NEDERLANDEN.
                                               I.
ALGEMEENE BEPALINGEN.
Art. \\. De Nederlandsehe Hervormde Kerk bestaat uit al
de Hervormde Gemeenten in het Koningrijk der Nederlanden,
Waalsche , Presbyteriaansch-lingelsche en Schotsche, zoowel
als Nederduitsche.
Art. 2. Tot elke bjjzondere Gemeente behooren :
die op belijdenis des geloofs tot lidmaten (a) zijn aange-
nomen ;
die voor alsnog alleen door den doop in hare gemeenschap
zijn ingelijfd;
die door geboorte uit Hervormde ouders, of door den over-
gang hunner ouders tot de Hervormde Kerk, gerekend wor-
den tot eene bijzondere Gemeente in betrekking te staan;
die in eenige Evangelische Gemeente, hetzij hier te lande,
hetzij elders zijn erkend, als behoorende tot de Hervormd»
Kerk, en van hunnen doop of hunne belijdenis door behoor-
lijke bewijzen hebben doen blijken.
Art. 3. Deze allen blijven tot de Nederlandsehe Hervormde
Kerk behooren, zoolang zij niet door woord of daad ten duide-
lijkste toonen , zich van haar af te scheiden, of door haar van
hunne betrekking tot de Kerk vervallen zijn verklaard.
Art. 4. Het bestuur der Nederlandsehe Hervormde Kerk
wordt uitgeoefend:
i*. over de Gemeenten , door Kerkeraden; ,
8*. over meer Gemeenten vereenigd, door Classikale Be-
sturen en Provinciale Kerkbesturen;
(o) Lidmaten zijn dut alleen die belijdenis hebben afgelegd, Itdt»
allen, die in de Herv. Kerk leven.
1
-ocr page 14-
2                              § 1. ALGEMEEN REGLEMENT
3". ovor al de Gemeenten te zamen, door de Synode.
De belangen der Oost- en West-Indische Kerken zijn een
voorwerp van do aanhoudende zorg der Synode van de Ne-
derlandsche Hervormde Kerk. De betrekking dier Kerken tot
de Synode blijft op den tegen woordigen voet, tot dat zij nader
meer kerkelijk kan worden geregeld.
Art. 5. De leden dezer Besturen worden benoemd door de
Kerk. op de wijze, welke verder in de verschillende hoofd-
stukken van dit reglement is opgegeven.
Met uitzondering alleen van die der Kerkeraden en der Al-
gemeene Synode, worden ileze leden benoemd voor den tijd
van drie jaren. Jaarlijks op den "Isten lanuarjj treedt een der-
de, of zoo na mogelijk een derde, van hen af.
üeen Predikant of\' Ouderling kan lid worden van een Pro-
vinciaal Kerkbestuur of van de Synode |i w. g. \'/j\'tWj dan
na vroeger lid te zijn geweest of nog te zjjn van eenig ker-
kelijk Collegia boven den Kerkeraad: en niemand zal tot
Ouderling in een Classikaal Bestuur benoemd worden , dan
die Ouderling is. of geweest is bij den Kerkeraad Van de
leden der Waulsche Commissie en hot Kerkbestuur van Lim-
burg kunnen ook de Secundi ter Synode worden afgevaardigd.
Niemand kan ten zelfden tjjde lid zijn van een Classikaal
Bestuur en van een Provinciaal Kerkbestuur.
Een lid van oenig Classikaal Bestuur, geroepen wordende
tot een Provinciaal Kerkbestuur, treedt, bij aanvaarding van
deze benoeming, in de eerste betrekking af, en wordt door
zijnen secundus vervangen.
Art 6. Aan elk der leien van de Besturen boven den
Kerkeraad wordt een secundus toegevoegd, die de vereisch-
ten heef om als lid op te treden.
Bij tijdelijke ontstentenis van den primus treedt de secun-
dus voor hem op als gewoon lid.
Bij aftreding tusschentijds van den primus, wordt de se-
cundus gewoon lid, gedurende den diensttijd van den primus.
De secundus van oen Secretaris of Scriba vervangt alleen
in het laatste geval den Secretaris of Scriba in zijne bijzon-
dere betrekking.
Als een secundus gewoon lid geworden is. verkiest de eerst-
volgende vergadering van het bevoegde Collegie een ander
tot zijn\' secundus.
Art. 7. Van alle benoemingen wordt onverwjjld kennis
gegeven aan du nieuw benoemden.
Van de benoeming tot leden of secundi van eenig bestuur
boven den Kerkeraad wordt tevens zoo spoedig mogehjk be-
rigt gezonden aan den Secretaris der Synode en de \'onder-
scheidene kerkelijke Besturen, die er belang bij hebben.
Art. 8. Alle stemmingen in kerkelijke vergaderingen, ter
vervulling van openstaande of\' openvallende plaatsen, geschie-
-ocr page 15-
VOOR DE HERVORMDE KERK.                                    3
den door de tegenwoordig zijnde leden, en wel mot gesloten
briefjes
Ter beslissing wordt gevorderd de volstrekte meerderheid
der behoorlijk uitgebragte stemmen. Wanneer deze, na twee
vrije stemmingen, bij eene derde tusschen do twee, die de
meeste stemmen op zich vereenigd haddjn. blijkt niet ver-
kregen te kunnen worden, zal het lot beslissen.
Voor elk lid en voor iederen secundus zal telkens afzonderlijk
gestemd worden.
Art. 9. Geen korkelijk Bestuur neemt eenig besluit, dan
bjj tegenwoordigheid van twee derden zijner leden, fenzjj de
Vergadering, wogena ongenoegzaam getal van leden, reeds
eenmaal was uiteengegaan, en ten tweede male tot behande-
ling der zaak wettiglijk was opgeroepen
Art. 10 De loden der kerkelijke Besturen stemmen in de
vergaderingen, tot welke zij zijn afgevaardigd, altjjd houfdelijk,
en zonder aan lastbrieven gebonden te zijn.
Elk lid is verpligt zijne stem bepaald uit to brengen, tenzij
de Vergaderir.g hem van die verpligting ontslaat.
Art. II. De zorg voor de belangen, zoo van de Christe-
lijke Kerk in het algemeen als van de Hervormde in het
bijzonder, de handhaving harer loer. de vermeerdering der
Godsdienstige kennis, de bevordering van Christelijke zeden,
de bewaring van orde en ecndragt, en de aankweeking van
liefde voor Koning en Vaderland, moeten steeds het hoofddoel
zijn van allen , die. in onderscheidene betrekkingen, met het
kerkeljjk bestuur belast zijn
Art. 1-2 Geene algemeen verbindende reglementen , of
veranderi g<m in de bestaande kunnen worden vastgesteld dan
door de Synode.
Indien dezo reglementen of veranderingen bepalingen be-
helzen, dio op de Classikale Vergaderingen of de Kerkeraden
regtstreeks betrekking hebben, zullen de Kerkbesturen de
consideraliën der Classikale Vergaderingen op die punten
vragen, ooi door haar reytslreek» aan de Synode te worden
opgezonden
|S A. v /7\'55]
Geene bjjzondere reglementen voor Provinciale ressorten,
of veranderingen daarin, kunnen in werking worden gebragt,
dan door do Provinciale Kerkbesturen, na de goedkeuring
der Synode te hebben ontvangen;
geene bjjzondere reglementen voor Classikale ressorten, of
veranderingen daarin. dan door de Classikale Besturen, na
de groedkeuring der Provinciale Kerkbesturon te hebben er-
langd ;
gvene bijzondere reglementen voor de Ringen of veranderingen
daarin, dan door de Uingsvergaderingen, na de goedkeuring
van de Classikale Besturen te hebben ontvangen.
Deze goedkeuring van een hooger Bestuur mag niet gewei-
-ocr page 16-
4                              § I. ALGEMEEN REGLEMENT
gerd worden, tenzij het blijken mogt, dat de bijzondere regle-
menten met de algcmeene in strjjd zijn.
Dispensatie kan alleen gegeven worden van die bepalingen,
welke uitdrukkelijk bij de reglementen zijn aangewezen, en op
de wijze daarbij voorgeschreven.
Art. 13. De kerkelijke Besturen bepalen hunne werkzaam-
heden binnen de grenzen hunner bevoegdheid , zoodat zij
niets behandelen , wat uitsluitend tot den werkkring van een
ander Collegie behoort.
Kerkeljjke Besturen hebben het regt, in zaken, welke tot
hunne bevoegdheid behooren. voorstellen in te dienen en voor-
lichting to vragen bjj de in opklimmenden rang naastvolgende.
De verlangde voorlichting zal door deze zoo spoedig mogelijk
worden gegeven. Eerstgenoemden zijn gehouden. de aange-
vraagde berigten, bescheiden en consideiatién zonder verwijl
op te zenden.
Art. 14. Een kerkelijk Bestuur, dat vermeent door de
besluiten van een in opklimmenden rang volgend Bestuur
bezwaard te zijn, heeft het regt, zich bij nog hooger te be-
klagen : doch is inmiddels gehouden. zich naar de ontvan-
gene voorschriften te gedragen, ten ware de zaak in geschil
bij einduitspraak niet meer zou kunnen worden gebragt in
haar geheel. In dit laatste geval wordt hiervan onverwijld
kennis gegeven zoo aan het Bestuur, waarover men zich
beklaagt, als aan hst Bestuur, waarbij de eindbeslissing
behoort, en als dit laatste de Synode is, dan. in den tus-
achentijd dat zij niet is vergaderd, aan de Algemeene Syno-
dale Commissie.
Art. 15. ledere beslissing van een kerkelijk Collegie is
vatbaar voor hooger beroep bij het in opklimmenden rang
volgend Collegie.
van beslissing, in hooger beroep gevallen, wordt geen
nieuw appèl toegelaten, doch kan alleen vernietiging worden
gevraagd, wegens schennis of verkeerde toepassing der
reglementen.
Het verzoek tot vernietiging van uitspraken van Classikale
en Provinciale Besturen, alsmede van de Waalsche Commissie
en het Keikbestuur van Limburg wordt gedaan bij de Alge-
meene Synodale Commissie, die in dezen beslist.
In geval van vernietiging wordt de zaak verzonden aan
een ander Collegie van gelijken rang, als dat de vernietigde
uitspraak heeft gewezen. Als ook dit Collegie uitspraak heeft
gedaan, is de zaak definitief beslist.
De Synode, geroepen om , hetzij in eersten aanleg, hetzij
in hooger beroep, uitspraak te doen, wordt bij uitloting
▼erininaerd op de helft harer leden. Indien van die uitspraak
herziening wordt gevraagd, wordt de zaak voor de geheele
Synode gebragt, die haar definitief beslist.
-ocr page 17-
5
VOOR ÜE HERVORMDE KERK.
Art. -16. De Hervormde Gemeenten, in art. I genoemd,
behoorende tot hetzelfde geheel, en onder hetzelfde gemeen-
schappelijk bestuur geplaatst, zullen echter, naar hare bij-
zondere behoeften en omstandigheden, hare afzonderlijke
huishoudelijke inrigtingen kunnen hebben, onder de bepa-
lingen in art. 1\'2 voorkomende.
II.
BIJZONDERE BEPALINGEN.
HOOFDSTUK 1.
Het Kerkelijk Bestuur in de enkele Gemeenten
en de Ringen.
Art. 47. De plaatselijke Gemeenten blijven bepaald binnen
de grenzen, waarin zjj nu bestaan, zoolang daarin, op wettige,
bij dit reglement aangewezen , wjjze, goeno verandering, zal
gemaakt zijn. De belangen van elke dier Gemeenten zijn toe-
vertrouwd aan Predikanten, benevens Ouderlingen en Diake-
nen , die allen door lidmaatschap aan die Gemeenten behooren
verbonden te zijn.
Bij langdurige ziekte of tijdelijk gemis van een\' Predikant
der Gemeente, zorgt de Ring. volgens de bepalingen vsn
het Reglement op de Vacaturen, voor de vervulling van zijn
dienstwerk.
EERSTE AFDEELING.
Be Kerkeraden.
Art. 18. In alle Gemeenten, waar het personeel daartoe
niet ontbreekt, zal een Kerk o raad zjjn.
Gemeenten . die, door gebrek aan genoegzaam geschikt en
gewillig personeel, geen\' Kerkeraad kunnen hebben, zijn ge-
plaatst onder het toezigt van het Classikaal Bestuur, hetwelk
met den Predikant, of bij vacature met den Consulent, doen
£al, wat des Kerkeraads is.
Art. 19. De Kerkeraad wordt onderscheiden in Algemee-
nenen B ij zonderen.
De A l ge me ene, die in alle Gemeenten, grootere of klei-
nere, bestaat, is zamengesteld uit één\' of meer Predikanten
en uit Ouderlingen en Diakenen.
Tot den Bijzonderen, die slechts in Gemeenten met
drie of meer Predikanten gevonden wordt, behooren alleen
Predikanten en Ouderlingen, terwijl Diakenen aldaar ook een
afzonderlijk Collegie uitmaken.
De Kerkeraad vertegenwoordigt en bestuurt de Gemeente;
en wel de A1 g e m e e n e of ook de Bijzondere Kerke-
-ocr page 18-
6                              § 1. ALGEMEEN REGLKMENT
raad, naar mate de zaken, die te behandelen zijn, tot den
eenen of tot den anderen behoorcn.
Art. 20. Aan Predikanten iR toevertrouwd en aanbevolen :
de openbare verkondiging des Kvangelies, het bedienen van
Do. p en Avondmaal. de leiding der openbare Godsdienst-
oefening, de huwelijksinzegening, het geven van Godsdienst-
onderwijs, de herderlijke zorg, en liet besturen van al de
vergaderingen des Kerkeraads.
Atin Ou derlingen is toevertrouwd en aanbevolen: met
Predikanten bezig te zijn in de heiderlijke zorg voor de Ge-
meente , de bevordering van en het toezigt op het Godsdienst-
onderwijs en de handhaving van orde en tucht: voorts het
ijverig zamenwerken met dezen in alles wat aan de Clniste-
lijke volmaking der Gemeenten kan dienstbaar wezen.
Aan Diakenen is toevertrouwd en aanbevolen de meer
bijzondere zorg voor de armen der Gemeente. Daartoe zjjn zij
belast met het dagelijkseh beheer der diukonie goederen, met
het .innen van alle. onder welken titel ook, aan de diakonie
der Gemeente aankomende gelden , roet do inzameling der
liefdegaven en met het besteden van dit een en ander tot die
godsdienstige en zedelijke einden, welke de Christelijke Ge-
meente voor hare armen beoogt.
In Gemeenten met één of twee Predikanten doen zij dit
onder medewerking, en in die met drie ot\' meer Predikanten
onder toezigt van Predikanten en Ouderlingen.
Het vaststellen van collecten, de zorg voor de diakonie-
goederen , alsmede voor de geestelijke behoeften der armen,
is overal aan Predikanten, Ouderlingen en Diakenen te zamen
opgedragen.
Art 21. De Kerkeraden geven , wanneer zij verkeerdheden
ontdekken in de administratie der kerkelijke goederen, daar-
van kennis aan het Classikaal Bestuur.
Art. 22. De censuur over \'de leden der Gemeente, met uit-
zondering van de Predikanten, zoowel emeriti als dienstdoende,
van de Ouderlingen, de Diakenen en de Candidaten tot de
Heilige Dienst, geschiedt, ter eerster instantie. door den
Kerkeraad. van welks uitspraken men zich kan beroepen op
het Classikaal Bestuur, alles overeenkomstig het Reglement
van kerkelijk Opzigt en Tucht.
Art 23. Het regt tot benoeming van Ouderlingen en Diakenen,
en tot beroeping van Predikanten, berust bij de Gemeente.
Deze zal, behoudens de verkregen regten van Derden, dit
èf zelve uitoefenen , of door hen , die zij daartoe bepaaldelijk
magtigt, doen uitoefenen; naar gelang\'zulks, in de nader te
maken bijzondere reglementen op de Kerkeraden en de Pre-
dikants-beroeping zal worden vastgesteld.
Tot dat daarin zal zijn voorzien, blijven de bestaande be-
palingen van kracht en toepassing.
-ocr page 19-
7
VOOH DE HERVORMDE KERK.
Art. 24. Wettig verkregen regten van Collatoren en Kloreen-
pligtigen worden geëerbiedigd, tot zij door wet of overeen-
komst zullen zijn opgeheven. Tegen dio verkeerdhcden of
misbruiken . die\' met liet bestaan of de uitoefening vnn dit
regt gepaard gaan , of daarbjj plaats kunnen hebben. zullen
door de Kerk de noodige maatregelen worden genomen of
uitgelokt
Geen Kerkeraad of Gemeente kan het regt van vrije be-
roeping in eene collatie veranderen, noch ook immer aan
iemand overdragen.
Art. 25 De huishoudelijke belangen der Gemeente kunnen,
in overeenstemming met de algeniccne of provinciale veror-
deningen , door plaatselijke reglementen worden geregeld.
doch zal van zulke reglementen mededeeling aan de (Jlassikale
Besturen geschieden.
TWEEDE AFDEEL1NG.
De Bingen.
Art. 26. Predikantsplaatsen van ééne Gemeente of van eenige
Gemeenten te zamen worden vereenigd tot Ringen.
Naar plaatseljjko omstandigheden is dio vereeniging zóó
ingeiigt, dat de dienst in de Gemeenten, ook bij vacature en
andere ongelegenheden, steeds behoorlijk kan worden waar-
genomen.
In do bestaande verdeelingen kunnen geene veranderingen
worden gemaakt, dan door de Provinciale Kerkbesturen , na
vooraf de consideratiën der in de zaak betrokkene Classikale
Besturen te hebben ingewonnen.
"Van de gemaakte veranderingen zal kennis gegeven worden
aan do Synode.
Art. 27. De Predikanten, dienstdoende bij Gemeenten tot
zoodanigen Ring behoorende, zijn verpligt töt onderling hulp-
betoon , in geval van nood, behoudens de bepalingen op het
hulppredikerschap.
Zij moeten. bij vacature, zorgen voor do vervulling van al
de deelen van het herder- en leeraarwerk, die Imn ter waarne-
ming door het Reglement op de Vacaturen worden opgedragen.
Art. 28 Tot dat einde verdeelen zij onderling de consulent-
schappen voor de verschillende Gemeenten, en maken huis-
houdelijke bepalingen ten opzigte van het Godsdienstonderwijs,
de openbare eereoienst en het herderlijk werk in de hulp-
behoevende Gemeenten; een en ander onder goedkeuringvan
het Classikaal Bestuur.
Art. 29. De Ringen vergaderen, zoo dikwerf zij dit noodig
achten, in de hooldplaats van den Ring, of in eenige andere
laats, door hen zelve te bepalen, en kiezen jaarlijks uit
n
un midden een\' Praetor. Vice-praetor, Scriba en Quaestor.
-ocr page 20-
8                              § 1. ALGEMEEN REGLEMENT
De Waalsohe Predikanten zijn leden dor Ringsvergadering.
Art. 30. Van het hun bij artt. 27—29 van dit reglement
opgedragen werk zijn zij verantwoordelijk aan het Classikaal
Bestuur, waaronder zij behooron.
Hunne verdere werkzaamheden bestaan in de overweging
en behandeling van onderwerpen, de Godsdienst en het
Christendom, de bevordering van Bijbelkennis en de waar-
neming van hunne bediening betreffende.
Jaarljjks zenden zij een verslag van hunne werkzaamheden
in bij liet Classikaal Bestuur.
Art. 31. De Ringsvergaderingen hebben het regt, om bij de
onderscheidene Kerkbesturen waaronder zij behooren, voor-
stellen in te leveren, maar zij zijn wederkeerig verpligt, de
door dezen verlangde berigten , consideratiën en beseheiden
ten spoedigste in te zonden.
Art. 32. Verschillen in en tusschen de Ringsveigaderingen
en tusschen deze en de Kerkeraden, worden onderworpen aan
de beslissing van het Classikaal Bestuur.
HOOFDSTUK 11.
Het Kerkelijk Bestuur over meer Gemeenten te zamen.
EERSTE AFDEELING.
Algemeene bepalingen.
Art. 33. Meerdere, in elkanders nabijheid gelegene Gemeen-
ten, worden, ter geregelde uitoefening van het kerkelijke
bestuur, vereenigd tot Classen.
De gezamenlijke Classen in ééne Provincie vormen een
Provinciaal ressort.
Art. 34. Er zijn de navolgende Provinciale ressorten met
hunne Classen:
Gelderland met G
Zuidholland »
6
Noordholland »
5
Zeeland »
4
Utrecht »
Friesland »
5
Overijssel »
Groningen »
3
4
Noordbrabant »
4
Classen : Arnhem, Nijmegen , Zutphen.
Tiel, Bommel en Harderwijk.
»
        \'s Gravenhage, Rotterdam, Lei-
den, Dordrecht, Gouda en Brielle.
»
        Amsterdam. Haarlem, Alkmaar,
Hoorn en Eiium.
»
        Middelburg, Zierikzee, Goes en
Uzendijke.
»
        Utrecht, Amersfoort en Wijk.
»        Leeuwarden, Sneek. Franeker,
Dokkum en Heerenveen.
»
        Zwolle, Deventer en Kampen.
»        Groningen, Winschoten, Appin-
gadam en Onderdendam
»
        \'sHortogenbosch, Breda, Heug-
den en Eindhoven.
-ocr page 21-
VOOB DE HERVORMDE KERK.                               9
Drenthe met 3 Classen: Assen, Meppel en Coevorden.
De Waalsche Gemeenten en die van het hertogdom Lim-
burg maken afzonderlijke kerkressorten uit. De Presbyteri-
aansch-Kngelsche en Schotsche üemeenten behooren tot de
kerkelijke ressorten der Nederduitsche Gemeente in de stad,
waar zij gevestigd zijn.
Art. 85. In de grensscheidingen der Classen en in de be-
paling der hoofdplaatsen zullen geene veranderingen kunnen
worden gemaakt, dan door de Synode, op voorstel van de
Olassikale Besturen, die er in betrokken zijn , na gehoord te
hebben de Provinciale Kerkbesturen, waaronder zij ressorteren.
Van alle zoodanige veranderingen zal terstond kennis wor-
den gegeven aan het daartoe aangewezen Ministerieel Depar-
tement.
Art. 36. De belangen van de gezamenlijke Gemeenten in
de afzonderljjke gedeelten der Nederlandsche Hervormde Kerk
zijn toevertrouwd aan Classikale Vergaderingen (overeenkom-
stig de bepalingen van artt. 37 tot 40), aan Classikale Be-
sturen en Provinciale Kerkbesturen.
De belangen van de Waalsche Gemeenten en van die in
Limburg zijn toevertrouwd, efrstgonoemden aan de Waalsche
Réunie en de Commissie tot de Zaken der Waalsche Kerken,
laatstgenoemden aan de jaarlijksche Kerkelijke Vergadering
en het Kerkbestuur van Limburg.
Art 37. De leden der Classikale en Provinciale Besturen
worden benoemd door de Classikale Vergadering, jaarlijks op
den laatsten Woensdag in de maand Junij te houden in de
hoofdplaats der C\'lasse.
De leden der Commissie tot de zaken der Waalsche Kerken
worden benoemd door eene Waalsche Vereeniging of Réunie,
welke, zooveel zulks mag te pas komen. de Classikale Ver-
gaderingen vervangende, jaarljjks gehouden wordt op zooda-
nige plaats, als door de Réunie des vorigen jaars zal be-
paald zijn.
De leden van het Kerkbestuur van Limburg worden be-
noemd door de jaarlijksche Kerkelijke Vergadering, op den
laatsten Woensdag in de maand Junjj te houden te Maastrioht:
welke Kerkelijke Vergadering ook. zooveel zulks mag te pat
komen, de Classikale Vergadering vervangt.
Art. 38. De Classikale Vergadering bestaat uit wettige
vertegenwoordigers der Kerkeraden, zijnde al de dienstdoende
Predikanten, benevens zoovele dienstdoende Ouderlingen, als
door den Kerkeraad van elke Gemeente in het ressort, voor
hare rekening, zullen worden afgevaardigd, mits het getal der
Predikanten niet te boven gaande.
Het reet van afvaardiging van eenen Ouderling heeft da
Kerkeraad ook, wanneer de Gemeente vacant is.
In gecombineerde Gemeenten met meer Kerkeraden zal
-ocr page 22-
■iO                                § 1. ALGEMEEN REGLEMENT
afvaardiging van de Ouderlingen door hen bij toerbeurten ge-
schieden.
Afgevaardigde Ouderlingen zullen, zonder schriftelijk bewijs
van benoeming, riet ter Vergadering worden toegelaten.
De afgevaardigden ter Classikale Vergadering doen aan de
Kerkeraden veislag van hetgeen daar belangrijks is geschied.
Art. 3\'J. Praeses, Assessor en Scriba van deze Vergadering
aijn zij, die deze betrekkingen bij het Classikaal bestuur be-
kleeden : doch de overige leden des (Jlassikalen Bestuurs heb-
ben als zoodanig hier gecne zitting.
Art. 40. Aan de Classikale Vergaderingen behoort:
•1°. het doen van benoemingen , welke haar zijn opgedragen;
2U. het geven van consideratiën op zoodanige punten in
Tast te stellen reglementen of verandeiingen in de bestaande,
»ls zijn aangeduid bij het daaromtrent bepaalde in art. 12;
3°. het opnemen en afsluiten der Classikale rekeningen, de
regeling van hetgeen betrekking heeft op de fondsen, waar-
toe die rekeningen beliooren , en in het bijzonder het benoe-
men van een Classikalen Quaestor.
4°. het beraadslagen over hetgeen bevorderlijk kan zijn
aan de belangen der bjjzondere en gezamenlijke Gemeenten
in het Classikaal ressort, inzondeiheid wat betreft het gods-
dienstig en kerkelijk leven:
5°. het in overweging nemen van de voorstellen harer
leden, om ze, als de ht.re overgenomen zjjnde , aan de Clas-
sikale Besturen en Provinciale Kerkbesturen, alsmede aan
de Synode, op te zenden:
Cu. het opnemen en afsluiten van de rekeningen der Clas-
sikale weduwenbeurzen , door die leden der Vergadering, die
tevens leden dezer beurzen zijn. Aan hen verblijft oolc het
benoemen van Quaestoren dezer weduwenbeurzen en de be-
handeling van alles wat verder op haar betrekking heeft.
TWEEDE AFÜEIÏLING.
Het Classikaal Bestuur.
Art. 41. In elk Classikaal ressort is een Classikaal Bestuur,
bestaande uit l\'raeses, Assessor, Scriba en twee of meer
dienstdoende l\'redikanten . benevens één ouderling voor elk
tweetal Predikanten, die in het Bestuur zitting hebben.
Ressorten met 20 en minder l\'redikants- plaatsen zullen twee,
die van \'21 tot 35 dr ie; van 36 en daarboven vier Predikan-
ten benoemen.
Art. 42. De Praeses, Assessor, Scriba en verdere leden
van dit Bestuur worden, met hunne secundi, benoemd door
ie Classikale Vergadering, bij vrije keuze.
De Scriba en zijn secundus worden bij voorkeur gekozen uit
de Predikanten van de Classikale hoofdplaats ot hare nabijheid.
-ocr page 23-
11
VOOR DE HERVORMDE KERK.
Praeses, Assessor en Scriba blijven als zoodanig werkzaam,
gedurende den tjjd vnn hunne zitting.
Art. 43 Aan de Classikale Besturen wordt opgedragen .
behalve het vermelde in art. il:
i". het toezigl over de Gemeenten, Predikanten (emeriti
zoowel als dienstdoende). Candidaten tot de Heilige Dienst,
Ouderlingen en Diakenen ;verg. art. \'22);
\'2\'\\ het kennis nemen van geschillen bij of tusschen Kerke-
raden der Gemeenten , alsmede tusschen deze en de Ringen
onderling;
3". (Je behandeling van geschillen en van zaken. belioo-
rende tot de kerkelijke tucht, te weten: over de leden der
Gemeenten in cas van appèl, en over Predikanten. Candi-
daten tot de Heilige Dienst, Ouderlingen en Diakenen, ter
eerster instantie :
4*. het examineren van degenen, die tot het geven van
God-dienst-onderwijs verlangen te worden toegelaten, en het
yerleenen van admissie aan zoodanigen, bij gunstigen uitslag
van het onderzoek ;
5". het waken voor de belangen van vacante Gemeenten
en van 1\'redikants-weduwen en weezen in het ressort, alsmede
voor de regten der Classe op de Classikale wed uwen beurzen:
6U. het toezigt op de administratie der diakonie, en het
acht geven op die der kerkelijke goederen;
7°. lie erkenning van nieuwe. Gemeenten, de splitsing van
combbiatihi en
het nemen van noodige maatregelen tot
het bepalen in geval van onzekerheid, liet beslissen in
geval van geschil, en het veranderen in geval van nood-
zakelijkheid, van de grensscheidingen tusschen de onder-
scheidene Gemeenten onder hun ressort, na de Kerkeraden
der betrokken Gemeenten en andere belanghebbende te heb-
ben gehoord, in genieën overleg niet de Cutleiiiën vutt toe-
zigt die lie belanghebbende ailminislratiën hooren
en wat
verandering betreft, onder goedkeuring van het Provinciaal
Kerkbestuur, niet kennisgeving van een en ander aan de
Regering en aan de Ahjemeene Synode
[i. w. g. \'ƒ3 6\'^]
8U. de vestiging van predikantsplaatsen op aanvraag van
den Jierkeraad e» onriet goedkeuring van liet Provinciaal
Kerkbestuur,
[i. w. g. \'/3-69]
9". het jaarlijks geven aan de Classikale Vergadering van
een beknopt verslag der gewigtigste werkzaamheden, door het
Bestuur verrigt.
Art. 44. Tot dat einde:
1°. corresponderen zjj met de Kerkelijke Besturen en an-
dere Collegiën, en waar zij het noodig achten, met bijzondere
personen ;
2°. doen zij, jaarlijks bij schriftelijke aanvrage, doch om
de drie jaren, en voorts zoo dikwijls zjj dit bij eenige Ge-
-ocr page 24-
§ \'1. ALGEMEEN\' KEGLEMENT
12
meente noodig achten, persoonlijk, kerkvisitatie. volgens de
daarop bestaande verordeningen Zij geven steeds kennis van
het resultaat hunner onderzoekingen aan de Provinciale Kerk-
besturen ;
3\'. onderzoeken zij voorloopig alle geschillen en aanklag-
ten, beoordeelen, aan wie de behandeling er, van moet wor-
den opgedragen , en brengen overeenkomstig die beoordeeling
de zaak öf ten einde, óf ter plaatse waar zij behoort
Art. 45. Zij zijn bevoegd tot het schorsen van Predikanten.
Candidatcn tot de Heiligo Dienst, Ouderlingen en Diakenen.
Art. 46. De Classikale Besturen houden hunne gewone
vergaderingen in de Classikale hoofdplaats, op de laatste
Woensdagen van de maanden Maart, Mei, September en No-
vember. Zij kunnnen echter hunne bijeenkomsten uitstellen
of vervroegen indien omstandigheden dit vereischen De Prae-
sos heeft hot regt, en is, door twee leden schriftelijk hier-
loe verzocht zijnde, verpligt, buitengewone vergaderingen te
beschrijven.
Art. 47. Bij afwezigheid van den Praeses. treedt de As-
sessor in zijne plaats op, en wordt deze vervangen door dien
Predikant, die het oudste lid der Vergadering is, gerekend
naar den tijd van zijne ben neming.
Bij onvoorziene afwezigheid wordt de Scriba vervangen
door een der leden, dien de ftestuursvergadering daartoe zal
aanwijzen.
DERDE AFDEELING.
Het Provinciaal Kerkbestuur.
Art. 48. In elk Provinciaal ressort is een Provinciaal Kerk-
bestuur, bestaaii\'ie uit dienstdoende Predikanten en uit
Ouderlingen.
Elke Ulasse benoemt daartoe een\'Predikant uit haar midden
en, wanneer het Provinciaal Kerkbestuur zulks verlangt, bij
beurtwisseling nog één\' daarenboven uit het Provinciaal
ressort.
Voor elk tweetal aldus benoemde Predikanten is één Ou-
derling, door de Classikale Vergaderingen bij beurtwisseling
af te vaardigen.
De Commissie vjor de zaken der Waalsche Kerken bestaat
uit vijf Predikanten en twee Ouderlingen.
Het Kerkbestuur van Liraburg is zamengesteld uit vier
Predikanten en twee Ouderlingen.
Voor de Kerkbesturen, welke niet meer dan drie Classen
onder hun ressort hebben, zullen ook zoovele Predikanten tot
t e r t i i worden benoemd, als er Predikanten in het Bestuur zijn.
Art. 49. Ieder Provinciaal Kerkbestuur kiest zich uit de
Predikanten in zijn midden, een\' Prebident en Vicepresident.
-ocr page 25-
VOOR DE HERVORMDE KERK.                         13
Den Secretaris kunnen zij uit de Predikanten in hun midden
kiezen, of ook daav buiten, maar in het laatste geval heeft
hij slechts eene adviserende stem.
De Secretaris wordt. bij onvoorziene afwezigheid, vervan-
gen door een lid , hetwelk de Bestuurs-vergadering daartoe
aanwijst.
Art. 50. De gewone vergaderingen worden gehouden drie
malen \'sjaars. op de eerste Woensdagen der maanden Mei,
Augustus en October. Zij kunnen echter worden uitgesteld of
vervroegd , indien de omstandigheden dit vereischen.
De President heeft het regt, en is, door twee leden hiertoe
schriftelijk verzocht zijnde, verpligt, buitengewone vergade-
ringen te beschrijven.
De gewone vergaderplaatsen der Provinciale Kerkbestu-
ren zijn:
voor Gelderland,            Arnhem ;
» Zuidhollnnd,           \'s Gravenhage;
» Nooidholland, Amsterdam;
» Zeeland,
                 Middelburg;
» Utrecht,                  Utrecht:
» Friesland,              Leeuwarden ;
» Overijssel,              Zwolle;
» Groningen,            Groningen;
» Noord brabant, \'s Hertogenbosch:
» Drenthe,
                Assen.
De Commissie voor de Waalsche Kerken zal vergaderen
te \'s Gravenhage, Amsterdam, of Utrecht, of ter plaatse waar
de Réunie vergadert, en het Kerkbestuur van Limburg te
Maastricht.
Art. 51. Aan de Provinciale Kerkbesturen wordt, behalve
het in art. 12 genoemde, opgedragen;
1° het toezigt over de Classen en derzciver Besturen, ter
handhaving der kerkelijke reglementen en verordeningen;
2". het kennis nemen en beslissen van geschillen, welke in
de Classikale Vergaderingen en Besturen, of tusschen dezelve,
zijn ontstaan;
3° de behandeling van geschillen en van zaken, behoorende
tot de kerkeli|ke tucht, te weten in cas van appèl, en ter
eerster instantie, wanneer het misdrijven geldt, voor welke
de kerkeorde afzetting eischt, of zaken waarin de Classikde
Besturen , of derzelver leden als zoodanig. betrokken zjjn:
4°. het examineren van (\'andidaten in de Godgeleerdheid,
en het toelaten tot de Heilige Dienst, bij gunstigen uitslag
van het onderzoek, alsmede hel verleenen van ontslag aan
Predikanten uil hunne bediening op daartoe ingediende
aanvraag, of het voordragen daarvan aan de Synode in bui-
iengewone gevallen
[i. w. g. \'/, \'66.]
5*. het waken en zorgen voor de Godsdienstige, en ker-
-ocr page 26-
14                           § 1. ALGEMEEN\' REÜI.EMENT
keljjke belangen in geheel het Provinciaal ressort, met name
ook voor de Provinciale woduwenbeurzen;
6". het behandelen . en, zoo mogelijk, afdoen van zaken,
welke betrekking hebban op de diakonie-administratie, voor
zooverre zij bij de Classikale Besturen niet beslist kunnen
worden In het bjlang djr administratie van kerkelijke goe-
deren stellen zjj zich . des noodig , in verband met het l\'ro-
vinciaal Collegie van toezigt;
7". de erkenning van nieuwe Gemeenten, de splitsing van
eomhinnliën,
het nemen van noodige maatregelen tot het be-
palen bij onzekerheid, het beslissen bij geschil, hej verande-
ren bij noodzakelijkheid, der grensscheidingen tusschen twee
of rneer Gemeenten in hunne Provincie, behoorende tot ver-
schiltendo Ciassikale ressorten, na de Classikale Besturen,.
de Kerlcoraden der betrokken Gemeenten, en andera be
langhehbemlen gehoord Ie heb\'ion in gemeen overleg met d
Collegiën van Toezigl
, die de helanglie\'ibendn Adnwiiifratiën
hooren
, en, in geval van verandering, onder goedkeuring
der Synode, met twnnutgeuing van een en ander aan de
Regering [\\.
w.\'g \'/, TiS.j
Art. 52. Tot dat einde:
1". corresponderen zij met alle kerkelijke Besturen en Col-
legiën zonder uitzondering, en, waar zij liet noodig achten,
ook met alle burgerlijke en regterlijke, of met bjjzondere
personen;
2\' geven zij der Synode geregeld die berigren van hunne
verrigtingen en zenden aan hiiar die verslagen d.fr Classikale
Besturen toe. welker meledeeling door do bestaande re^lemun-
ton gevorderd , of door hen zelve geraden mogt geacht worden.
Art. ïti. Zij \',ijn bevoegd, Predikanten. Candidaten, Ouder-
lingen en Uiakbnen af to zetten, en aan Emeriti het Heilig
dienstwerk te verbieden.
Art. *)\'(■. In geval van verschil tusschen tweo of meer Clas-
sikale Besturen, hetwelk door het Provinciaal Kerkbestuur
niet kan vereffend worden. of van verschil van eenig Classi-
kaal Bestuur met het Kerkbestuur zelf, wordt de zaak ter
beslissing aan de Synode gebragr.
HOOFDSTUK III.
Het Kerkelijk Bestuur over al de Gemeenten te zamen.
EERSTE AFDEEUNG.
De Synode.
Art. 55, De algomeono belangen der Gemeenten, behoorende
tot do Nederlandsche Hervormde Kerk, zijn toevertrouwd aan
de Algemeone Synode, die de Kerk vertegenwoordigt en voor
haar in regten optreedt.
-ocr page 27-
15
VOOH DE HERVORMDE KERK.
Art. 56. Elk der in Art. 34 genoemde Provinciale Kerkbe-
sturen benoemt jaarlijks, in zijne vergadering van Mei. oen\'
Predikant uit zijne leden of hunne secundi, tot het bijwonen
der Synodale Vergadering, bonevens een secundus, die ech-
ter niet optreedt, dan in ge^al het benoemde lid belet wordt
zich naar de Synode te begeven, üp gelijke wijze wordt door
de Commissie tot de zaken der VVaalsche Kerken een Predi-
kant en door het Kerkbestuur van Limburg een lid naar do
Synode afgevaardigd. gelijk ook door de commissie voor de
Zaken der Oosi- en West-Indische Kerken een lid, overeen-
komstig het slot van Art. 4.
Bovendien worden naar do Synode drio Ouderlingen afge-
vaardigd door de Provinciale Kerkbesturen, naar de orde in
art. 34 voorkomende uit de leden der kerkelijke Besturen, elk
in zijne eigene provincie, boven Oen Kerkeruud
. on door de
Coniniintie voor de zaken der Waulsche Kerken uit haar
ressort
[S. VV. v. s/8 \'58].
Voorts hebben ter Synodale Vergadering zitting de Secreta-
ris der Synode en de Quaestor-Generaal, met adviserende
stem. De laatste woont alleen die zittingen bij, waarin gelde-
lijke aangelegenheden worden behandeld.
Eindelijk hebben ter Synode zitting met pracadvixerendestem
drie lloogleeiaier. door de Hervormde Godgeleerde Faculteit te
Leiden, Utrecht en Groningen vit haar midden telkens voor
één jaar iilgexaardbjd
[i. w. g. \'/, \'08|.
üe Secretaris, van de benoeming der afgevaardigden met
hunne secundi kennis bekomen hebbende, zal eene naamlijst
van de leden der vergadering aan elk van dezen doen toe-
komen, met aanwjjzing van den oudsten in diensttijd onder
de afgevaardigde Predikanten.
Art. 57. De Synode kiest zich uit de Predikanten der Ne-
derlandsclie Hervormde Kpj\'k haren vasten Secretaris,
die met der woon gevestigd zal zijn te \'sGravenhage of in
den omtrek. Zijn secundus wordt benoemd voor driejaren.
Deze zal. bij aftreden van den Secretaris , diens werkzaam-
heden waarnemen , tot dat een nieuwe Secretaris , door do
eerstvolgende Synode te benoemen, zijne betrekking zal heb-
ben aanvaard.
Nopens het regt, den pligt, de toelaag on het ontslag van
•den Secretaris zal door de Synode bij bijzondere overeenkomst
en instructie nadere bepaling worden gemaakt, waarvan af-
schrik aan den secundus zal worden overgelegd.
Ook benoemt zij, bij voorkeur uit do leden der Kerkge-
meente te Amsterdam, eenen Quaestor niet zijnen secun-
dus, voor onbepaalden tijd. Over hunne continuatie zal de
Synode jaarlijks haar gedachten uitspreken. Hunne regten
en pligten worden in eene bijzondere instructie omschreven.
[Art. 58 is vervallen].
/
-ocr page 28-
■16                                 § 1. ALGEMEEN REGLEMENT
Art. 59. De gewone Synodale vergadering wordt, éénmaal
\'sjaars, te \'s Gravenhage gehouden, aanvangende op den eer-
sten Woensdag in de maand Julij. Deze tijdsbepaling kan
niet worden veranderd, noch eene buitengewone vergadering
der Synode beschreven dan door de Synodale Commissie.
Tot eene buitengewone Synode worden de leden der laatst-
gehoudene Hooge Kerkvergadering samengeroepen.
Art. 60. De Synode begint telken jare hare werkzaamhe-
den met, onder leiding van den oudsten in diensttijd der af-
gevaardigde Predikanten , uit deze voor zich een\' President
en Vice-president, met plaatsvervanger te verkiezen.
Art. 61. Bij de Synode berust de hoogste wetgevende, regt-
sprekende en besturende magt. onder de verschillende waar-
borgen in dit Algemeen Reglement en in bijzondere regle-
menten vastgesteld.
Art. 02. Zjj arresteert de reglementen, welke voor de ge-
heele Hervormde Kerk verbindende zijn. Elk reglement, door
haar voorloopig aangenomen, wordt gezonden aan de Provin-
ciale Kerkbesturen om er hunne consideratiën op intewinnen.
Van deze neemt zij kennis en maakt zij naar eigen oordeel
gebruik, om daarna het reglement. met du veranderingen er
in gemaakt, andermaal aan de Provinciale Kerkbesturen te
Eenden, die er dan hunne stem over uitbrengen Wanneer
de volstrekte meerderheid dier Kerkbesturen zich voor het
aanremen van het reglement verklaart, wordt het, als finaal
aangenomen, door de Algemeene Synodale Commissie uiige-
vaaidigd.
Met veranderingen in de bestaande reglementen wordt
evenzoo gehandeld.
Art. 63. De regtsprekende magt der Synode wordt uitge-
oefend naar art \'15 van dit Algemeen Reglement en naar net
Reglement van kerkelijk Opzigt en Tucht.
Zij beslist geschillen, welke in of tusschen Provinciale
Kerkbesturen mogten ontstaan.
Art. 04. De besturende magt der Synode gaat over de al-
femeene belangen der Nederlandsche Hervormde Kerk, en in
et bijzonder over alles, wat de openbare Godsdienst en de
kerkelijke instellingen betreft.
Art. 65. Bij de Synode berust het beheer der algemeene
kerkelijke fondsen. Zij voert dat onder administratie vat den
Quaestor-Generaal, over welke het toezigt is opgedragen aan
de na te melden Algemeene Synodale Commissie, en, voor
zooveel de algemeene Classikale kas aangaat, met verant-
woording aan de Hooge Regering.
Omtrent de administratie der bijzondere kerk-, pastorij-,
custorjj- en andere Gemeentefondsen, en de betrekking tus-
schen \' derzelver bestuurders en de Kerkeraden zullen nadere
bepalingen worden ontworpen.
-ocr page 29-
VOOR DE HERVORMDE KERK.                                  17
TWEEDE AFDEEL1NG.
Be Algemeenc Synodale Commissie.
Art. 66. Tusschen do gewone jaarlijksche vergaderingen
der Synode, worden, in haren naam, de belangen der Ne-
derlandsohe Hervormde Kerk behartigd en waargenomen door
een collegie, onmiddehjk uitgaande van , en in betrekking
staande tot de Synode, onder den naam van Algemeene
Synodale Commissie.
Art. 67. Deze Commissie bestaat uit den President, den
Vice-president en den Secretaris der Synode; voorts uit drie
Predikanten en drie Ouderlingen, zooveel mogelijk te benoe-
men uit de verschillende kerkressorten. Aan elk der leden
van deze Commissie wordt een secundus toegevoegd. Zij heb-
ben allen concluderende stem, behalve de Secretaris, die
eene adviserende heeft. Met uitzondering van den Secretaris
hebben alleen dienstdoende Predikanten in deze Commissie
zitting
[i. w. g. \'/4 \'64].
Verder heeft in deze vergadering zitting , met praeadvise-
rende stem, een Hoogleeraar in de Godgeleerdheid aan eene
der drie hoogescholen des Rijks, door de drie respectieve
Godgeleerde Faculteiten beurtelings te benoemen.
Art. 68. De Predikanten en Ouderlingen, leden dezer
Commissie, benevens hunne secundi, worden benoemd dooi-
de Synode, voor den tijd van drie jaren. Telken jare treedt,
met den dag op welken de gewone jaarlijksche vergadering
der Synode gesloten wordt, een derde gedeelte af, zijnde de
aftredenden niet herkiesbaar dan na twee jaren.
De Hoogleeraar wordt door de aan do beurt zijnde Godge-
leerde Faculteit afgevaardigd, voor den tijd van één jaar.
De President, Vice-president en Secretaris ter laatste
Synodale Vergadering fungeren ook bjj deze Commissie als
zoodanig.
[Art. 69 is vervallen].
Art. 70. Aan deze Commissie is opgedragen:
1". het uitvoeren van alles wat de Synode haar heeft in
I last gegeven;
2°. het toezigt op de nakoming van allo kerkelijke regle-
menten en Synodale besluiten;
3°. de behandeling en beslissing in vorderingen tot cassatie
van in appèl gedane uitspraken, overeenkomstig art. 15;
4°. het toezigt op de administratie der algemeene kerkelijke
fondsen, met magt, om, waar do zaak bij uitstel lijden zou,
daaromtrent te doen hetgeen der Synode is;
5°. het houden van zoodanig algemeen toezigt op de admi-
nistratie van kerkelijke goederen, als haar bij een reglement
zal worden opgedragen;
6\'. de behandeling der diakonale, alsmede van spoed
2
-ocr page 30-
18                            § 1. ALGEMEEN REGLEMENT
vorderende zaken; welke tot de bevoegdheid der Synode
behooren;
7*. de correspondentie, omtrent alle voorkomende zaken met
Collegiën van kerkelijk bestuur en beheer, met de Godgeleerde
Faculteiten en met de Hooge Regering.
Art. 71. De Synodale Commissie biedt jaarlijks der Synode
een overzigt aan van den staat der Nederlandsche Hervormde
Kerk.
Art. 72. De Commissie vergadert te \'sGravcnhage,
gewoonlijk twee malen \'s jaars, ééns in het voorjaar en ééns
in het najaar, en voorts zoo dikwerf zulks door haar Modera-
men noodig zal worden geacht.
Art. 73. Alle kerkelijke Collegiën zijn verpligt, aan deze
Commissie alle door haar gevraagde inlichtingen te geven,
en aan hare inschrijvingen te voldoen, behoudens het bepaalde
bij art. 14.
Art. 74. De Commissie is, wegens alles wat door haar
wordt verrigt, verantwoording schuldig ter eerste gewone
Synodale Vergadering.
Bij de raadpleging over deze verantwoording heeft geen der
Synodale leden, die tevens lid is van de Algemeene Synodale
Commissie, eene concluderende stem. Van uitspraken, dooi*
haar gedaan ten gevolge van beroep in cassatie , geeft zij aan
de Synode alleen verslag.
SLOTBEPALING.
In dit reglement kan geene verandering worden gemaakt,
dan door de Synode. Bjj verandering van deze grondregeling
des bestuurs wordt vereischt, dat eerst de consideratiën der
Provinciale Kerkbesturen zijn gevraagd, en voorts de toestem-
ming van twee derden hunner zij vorkregen, nadat deze ge-
hoord zullen hebbon de respectieve Classikale Besturen (vgl.
art. 62).
Aldus gearresteerd on ter bokrachtiging aan Zijne Majesteit
den Koning aangeboden door de Algemeene Synode van de
Nederlandsche Hervormde Kerk, den 9d«" September 1851.
Bekrachtigd bij \'sKonings besluit vanden 23sien Maart 1852,
No. 3, op den voet als daarbij vermeld (a).
[In werking gekomen den Istcn Mei 1852.]
(a) t)c elf reserve* onder welke tlic bekrachtiging geschiedde, zijn
buiten werking gesteld bij Kon. Betl. van 23 Julij 1870, N". 8.
-ocr page 31-
BIJLAQE I.
(Wat, regelende het loezigt op de onderscheidene
Kerkgenootschappen (10 Sept. 1853 ,
Staatsblad «°. 102.)
Wij WILLEM III, enz.
Allen die deze zullen zien of hooren lezen salut! doen
te weten:
Alzoo Wij in overweging genomen hebben, dat het noodig
ia, eenige wettelijke bepalingen vast te stellen ter uitvoering
van onderscheidene voorschriften van het VI hoofdstuk der
Grondwet en ter vervanging van op dit onderwerp bestaande
verordeningen, opdat Wij gelijke bescherming aan alle Kerk-
genootschappen in het Kijk kunnen verleonen, en waken,
dat zij zich houden binnen de palen van gehoorzaamheid aan
de wetten van den Staat.
Zoo is het, dat Wij, den Raad van State gehoord en met
gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden
en verstaan, gelijk Wij goedvinden en verstaan bij deze:
Art. 1. Aan alle Kerkgenootschappen is en blijft de volko-
men vrijheid verzekerd, alles wat hunne Godsdienst en de
uitoefening daarvan in hunnen eigen boezem betreft, te regelen.
De bepalingen betreffende de inrigting en het bestuur wor-
den , voor zooveel zij niet reeds aan Ons bekend zijn gemaakt,
binnen eene maand na de afkondiging dezer wet, door de
Bestuurders of Hoofden der Kerkgenootschappen aan üns
medegedeeld. Nieuw te maken bepalingen worden mede vóór
of bij het in werking brengen daarvan, op gelijke wijze ter
Onzer kennis gebragt.
Voor zooveel er zich onder de bepalingen, bij dit artikel
bedoeld, eenige bevindt, welke de medewerking van het
Staatsgezag vcreischt, wordt die medewerking niet verleend,
tenzij de bepaling door Ons is goedgekeurd.
Art. 2. Vreemdelingen aanvaarden geene kerkelijke bedie-
ning , dan na daartoe Onze toastemming te hebben verkregen.
Alleen in het belang der openbare orde en rust kan die
toestemming geweigerd worden.
Art. 3. De titulaturen in de Kerkgenootschappen aan de
bedienaren der openbare Godsdienst toegekend, geven noch
ten opzigte van het wereldlijk gezag, noch ten opzigte van
andere Kerkgenootschappen, eenige aanspraak, rang of voorregt.
In de aanraking met het wereldlijk gezag worden de titu-
laturen alleen gebezigd met vermelding van den geslachts-
naam der titularissen.
Art. 4. De ter aanwijzing van kerkelijk gebied door Kerk-
-ocr page 32-
20                    § 1 , BIJL. I EN II. DE BETREKKING
genootschappen gebezigde namen van Provinciën of Gemeen-
ten worden slechts als van kerkdijken aard beschouwd en
hebben geen eerder gevolg.
Art. 5. Synodale Vergaderingen en Hoofden, die Kerkge-
nootschappen vertegenwoordigen of besturen, behoeven Onze
goedkeuring op de plaats van vestiging.
Voor zooveel deze goedkeuring bij de af kondiging dezer wet
nog niet is verleend, wordt na met hen gehouden overleg,
door Ons, den Raad van State gehoord, over de geschikt-
heid der aangewezene vestigingsplaats uitspraak gedaan.
Alleen in het belang der openbare orde en rust en bij een
met redenen omkleed en openbaar gemaakt besluit kan eene
aangewezen vestigingsplaats als zoodanig door Ons ongeschikt
worden verklaard.
Art. 6. De Bedienaren der openbare Godsdienst dragen het
gewaad voor kerkelijke plegtigheden of bij de uitoefening
van de openbare Godsdienst, in hun Kerkgenootschap ge-
bruikelijk , niet dan binnen gebouwen op beslotene plaatsen,
of daar waar de openbare Godsdienstoefening, naar het 2de
lid van art. 107 der Grondwet, is toegelaten.
Art. 7. lilke oprigting of inrigting van een gebouw tot
uitoefening van do openbare Godsdienst, binnen den afstand
van twee honderd ellen van eene bestaande kerk, vereischt
in het belang der openbare orde een onderzoek omtrent de
plaats van vestiging.
Vóór dat de oprigting of inrigting wordt toegelaten, wordt
daaromtrent door het Gemeentebestuur beslist. Deze beslissing
is vatbaar voor een beroep op Gedeputeerde Staten, en bij
bezwaar ook tegen de beslissing van deze, wordt hunne
uitspraak aan Onze eindbeslissing onderworpen. Het besluit
door ons te nemen, na den Baad van State te hebben gehoord
wordt met redenen omkleed en openbaar gemaakt.
Wanneer de oprigting of inrigting zonder verlof heeft plaats
gehad, wordt het gebouw gesloten.
Art. 8. Het klokkengelui tot viering van kerkelijke pleg-
tigheden of om de ingezetenen tot de Godsdienstoefening op
te roepen, kan in Gemeenten, waar kerken van meer dan
één Kerkgenootschap zijn , in het belang der openbare ordo
en rust door Onzen Commissaris in de provincie worden
verboden.
Klokkengelui tot andere einden heeft geene plaats dan na
vergunning der plaatselijke politie.
Art. 9, Hij die aan deze wet niet voldoet, hare voorsohrif-
ten overtreedt, of elders dan art. 167 der Grondwet toelaat
de openbare Godsdienst uitoefent, wordt verklaard »i n s t r ij d
met de wet te ke bb en gehandeld" en veroordeeld
in de kosten.
Art. 10. De Officieren van justitie bij de arrondissement»-
-ocr page 33-
TUSSCHEN KERK EN STAAT.                              21
regtbanken eischen. overeenkomstig met de bepalingen van
art. 854 van het Wetboek van Burgerlijke Regtsvordering,
voor de regtbank, ter burgerlijke teregtzitting, de toepassing
van het voorgaand artikel.
Geene vervolging kan door hen worden ingesteld dan op
magtiging van den Procureur-Generaal onder wiens bevelen
zij staan, of op last des Rogters in de gevallen, voorzien bij
art. 81 van het Wetboek van Strafvordering en art. 73 van
de wet op de regterlijke organisatie en het beleid der justitie.
Art. il. Van hot vonnis wordt appèl, van het arrest
cassatie toegelaten.
Art. 12. Die, na eenmaal ter zake van overtreding dezer
wet te zijn veroordeeld , zich aan herhaling daarvan schuldig
maakt, wordt gestraft met schorsing in de uitoefening zijner
burgerschapsregten voor den tjjd van drie tot tien jaren, en
met gevangenis van ééne maand tot twee jaren, te zamen of
afzonderlijk.
Art. 13 De rogtsgedingen, krachtens het voorgaand artikel
ter zake van herhaalde overtreding gevoerd. worden op de
gewone wijze voor den gewonen strafregter behandeld.
De vervolging wegens overtredingen van deze wet verjaart
door verloop van twee jaren.
Art. 14. Bij het in werking komen dezer wet zijn, be-
houdens de bepalingen der wetten en reglementen, bedoeld in
art. 167 der Grondwet, afgeschaft de wet van 18 Germinal
jaar X en alle andere met de tegenwoordige wet strijdige
bepalingen.
Lasten en bevelen, dat deze in het Staatsblad zal wor-
den geplaatst, en dat alle ministeriële Departementen, Au-
toriteiten, Collegiën en Ambtenaren, wien zulks aangaat,
aan de naauwkeurige uitvoering de hand zullen houden.
BIJLAGE II.
Kon. Besluit van 29 ■ Oct. 1870, houdende intrekking
der Kon. Besluiten van
20 Julij 1868 (SM. nos. 115 en
116), en nadere regeling van de wijze van behandeling
der zaken betreffende de onderscheiden Eeredienslen.
Wij WILLEM III enz.
Op de voordragt van den Raad van Ministers van den
15den Aug. 1870.
Den Raad van State gehoord (advies van 20 Sept. 1870;
n». 9);
Gezien de nadere voordragten van den Raad van Ministers,
van 24 Oct. 1870, en van onze Ministers van Financiën en
van Justitie van 24 Oct. 1870, n». 6;
-ocr page 34-
22 § i , BIJL. I. DE BETREKK. TLSSCHEN KERK EN STAAT.
Gelet op art. 73 der Grondwet;
Hebben goedgevonden en verstaan, met intrekking van onze
besluiten van \'29 Julij 1868 (Stbl. nos. 115 en 11C), te be-
palen :
1°. dat de uitvoering en toepassing van de bepalingen van
het 6de hoofdstuk (!or Grondwet, met uitzondering van art.
168, en die van do wet van 10 Sept. 1853 (Stbl. n°. 102)
benevens van de bepalingen van artt. 947 en 1717 van het
Burgerlijk Wetboek ten aanzien van kerken, godsdienstige
gesticht\' n en kerkelijke instellingen van weldadigheid worden
opgedragen aan onzen Minister van Justitie;
2°. dat do uitvoering en toepassing vun art. 168 der Grond-
wet , het beheer der bij de Staatsbegrooting voor de onder-
scheiden Kerkgenootschappen toegestane geldmiddelen en de
daarmede in verband staande werkzaamheden worden opge-
dragen aan onzen Minister van Financiën;
3°. dat de uitvoering en toepassing der verordeningen be-
treffende do onderscheiden Eerediensten in de koloniën en
bezittingen van bet Rijk in andere werelddeelen wordt opge-
dragen aan onzen Minister van Koloniën; zullende met wijzi-
ging van hot Kon. Besluit van 7 Dec. 1820, n°. 113, de
Commissie voor de zaken Jer Protestantsche Kerken in Neêr-
lands Oost- en West-lndië voortaan in regtstreeksche betrekking
staan tot het Departement van Koloniën;
i°. dat omtrent al de hierboven bedoelde aangelegenheden
voor zooveel zo tot den werkkring van meer dan één departe-
ment van algemeen bestuur in betrekking mogten staan,
vooraf overleg zal plaats hebben tusschen de hoofden dier
departementen;
5°. dat dit besluit in werking treedt den! sten Januarij 1871.
Onze Ministers van Justitie, Financiën en Koloniën zijn
belast met de uitvoering van dit besluit, hetwelk in het
Staatsblad zal worden geplaatst, en waarvan afschriften zul-
len worden gezonden aan de Departementen van Algemeen
Bestuur, aan de Hooge Collegiën van Staat, aan de beide
Kamers der Staten-Generaal en aan den Baad der Ministers.
De Alg. Svn. Commissie, bij Circ. van 15 Nov. 1870, dit
Reslnit mededeelende (Zie Kerk. Cour. van 19 Nov. 1870,
No. 47) meldt, dat zij het ontvangen heeft met eene bege-
leidende Ministeriële missive , inhoudende:
dat naar het oordeel der Regering de volledige toepassing
van het beginsel van scheiding van Kerk en Staat de nieuwe
regeling dringend vordert, daar volgens de voorschriften der
Grondwet, de verpligtingcn en regten van den Staat tot de
Kerkgenootschappen zich bepalen tot bescherming, toezigten
ondersteuning.
-ocr page 35-
§ 1 , BIJL. II. DE BETREKK. ÏUSSCI1EN KERK EN STAAT. 23
Dat alles, wat de eerste twee punten betreft, behoort tot
den werkkring van het Departement van Justitie, en alles
wat het laatste punt aangaat tot dien van het Departement
van Financiën.
Mitsdien moeten door de betrokken Kerkelijke Besturen,
Gemeenten en personen van 1 Jan. -1871 af aan (het tijdstip
waarop het Kon. Besluit van 29 Oct. in werking treedt) alle
nieuwe vastgestelde kerkelijke reglementen, en veranderingen
van bestaande kerkelijke reglementen, en alles wat verder
betreft de uitvoering en toepassing der wet van 10 Sept 1853
(Stbl. n°. 102), tot regeling van het toezigt op de onderschei-
dene Kerkgenootschappen, benevens wat aangaat de uitvoering
en toepassing van de artt. 947 en 1717 Burgerlijk Wetboek
omtrent het aanvaarden van makingen bij uiterste wilbe-
schikking en van schenkingen, worden ingezonden aan het
Departement van Justitie; terwijl alle stukken betref-
fende de financiële betrekking van den Staat tot de Kerkge-
nootschappen bij het Departement van Financiën be-
hooren te worden ingezonden.
-ocr page 36-
TWEEDE HOOFDSTUK.
DE ZORG DER KERK VOOR DE OPLEIDING EN
BEKWAAMHEID VAN HARE LEERAARS
EN LEDEN.
§ 2.
BKHL E M i: X T
OP HET *
EXAMEN TER TOELATING TOT DE EVANGELIE-BEDIENING IN
DE NEDERLANDSCHE HERVORMDE KERK.
Art. 1. Ter toelating tot de Evangeliebediening in de
Nederlandsoho Hervormde Kerk wordt gevorderd een examen
bij een der Provinciale Kerkbesturen, of bij do Commissie
tot de zaken der Waalscho Kerken.
Art. 2. Het examen van hen, die de Evangelie-bediening
wensohen te bekleeden bij de Nederduitsche, Presbyteriaansch-
Engelsche en Schotscho Gemeenten, wordt afgenomen door
een Provinciaal Kerkbestuur; en van hen, die staan naar
de Evangeliebediening in de Waalsche Gomeenten, door de
Commissie tot de zaken der Waalsche Kerken.
Die van \'s Lands wege zijn opgeleid tot de Evangelie-bedie-
ning in de koloniën van den Staat, leggen het examen af bij
de Commissie tot de zaken der Protestantsche Kerken in
Neêrlandsch Oost- en VVest-Indië, zonder daarmede de toela-
ting te erlangen, bij art. \\ vermeld. Zij, die daar het Evan-
gelie in de Franscho taal zullen prediken, worden geëxami-
neerd bij de Commissie tot de zaken der Waalsche Kerken.
Art. 3. Wanneer iemand de Evangelie bediening in de
Presbyteriaansch-Engelsche of Schotsche Gemeenten, of als
Prediker in de Iloogduitsche taal bij eene Nederduitsche Her-
vormde Gemeente, wenscht te bekleeden, en hij de Neder-
landsche taal niet raagtig is , zal het geheele examen, mon-
deling of schriftelijk, in net Latijn worden afgenomen.
Art. 4. Al de leden eener Vergadering, bij welke een ex-
amen wordt afgenomen, zijn verpligt het onderzoek van het
begin tot het einde bij te wonen, en bij de uitspraak over
toelating of afwijzing hunne stem uit te brengen.
-ocr page 37-
TER TOELATING TOT DE EVANGELIE-UEDIENING.          25
Leden, den examinandus tot den vierden graad van
bloed-of aanverwantschap bestaande, worden door\' hunne se-
cundi, of, des noodig, door hunne tertii vervangen.
Art. 5. Bij de Provinciale Kerkbesturen, die uit niet meer
dan drie Classikale ressorten bestaan, zullen de secundi
der Predikanten, of, des noodig, de terti i, tot het
afnemen van examen worden opgeroepen, onder toekenning
van verblijf- en reiskosten, of presentiegel-
den.
Art. 6. Die hunne studiën volbragt hebben aan de hooge-
school te L e ij d e n, worden geëxamineerd door de Kerkbe-
sturen van Zul d-H ol 1 and, No ord-H olland, Zeeland
en Noordbrabant; aan de hoogesehool te Utrecht,
door de Kerkbesturen van Utrecht, Gelderland en
Overijssel; aan de hoogesehool te Groningen, door
de Kerkbesturen van Groningen, Friesland en JJren-
t h e, bij beurtwisseling , zóó te regelen , dat niet meer dan
zes Candidaten na elkander door hetzelfde Kerkbestuur tot
het examen worden toegelaten.
Art. 7. Tot de Evangelie-bediening bij de W a a 1 s c h e en
Presbyteriaanse h-E ngelsche ofSehotsche Ge-
meenten worden ook zij toegelaten, die aan wettig erkende
buitenlandsche hoosrescholen hunne studiën volbragt
hebben, mits zij zich aan het examen onderwerpen en de
vereischte verklaringen alleggen, indien zij niet reeds als
Predikanten eene vaste standplaats bjj een wettig erkend
Hervormd Kerkgenootschap bekleed hebbeu.
Art. 8. Zij , die buiten \'s lands, na volbragte studiën, het
regt tot de Evangelie-bediening bij een aldaar erkend Her-
vormd Kerkgenootschap bekomen, doch nog geene vaste
standplaats bekleed hebben, worden, ook wanneer zij vroeger
aan eene der Nederlandsche hoogesoholen hebben gestudeerd,
tot de uitoefening van dat regt in de Nederlandsche Her-
vormde Kerk niet toegelaten, tenzij ze aan het examen bij
het Kerkbestuur, onder welks ressort zij wonen , zullen heb-
ben voldaan.
Art. 9. De vereischten ter toelating tot het examen zijn :
a.   bewijs, dat men den graad van Candidaat in de
Godgeleerdheid aan eene der Nederlandsche hoogesoho-
len heeft bekomen ;
b.   bewijs, dat men drie jaren bij eene der door de
Nederlandsche Hervormde Kerk erkende openbare inrigtingen
van hooger onderwijs, waarvan ten minste twee jaren
aan eene der hoogesoholen, gestudeerd heeft in de Godge-
leerdheid , na het bekomen van den daartoe voorbereidenden
graad;
c.   bewijs, dat men de lessen der Hoogleeraren heeft bijge-
woond over de uitlegging van het Oude en Nieuwe Testament
-ocr page 38-
26                      § 2. REGLEMENT OP HET EXAMEN
edurende driejaren; - die over de kerkelijke geschie-
enis, de Bijbelsche en de leerstellige Godgeleerdheid, de
Christelijke zedekunde en de practische Godgeleerdheid, in-
zonderheid de predikkunde, gedurende twee jaren; — en
daarenboven de lessen over de theologische encyclopaedie en
methodologie, de uitlegkunde en de oordeelkunde des Bijbels,
de geschiedenis der Bijbelboeken en de natuurlijke Godge-
leerdheid.
Van het vlijtig waarnemen der lessen, van het getrouw
responderen en van gemaakte vorderingen zal bij dit bewijs
moeten blijken.
Dispensatie van deze bepaling wordt door het Kerkbestuur
verleend aan hen, die kunnen bewijzen, dat deze of gene
der vereischte collegiën , gedurende hun verblijf aan de hoo-
geschool, n i e t gehouden zijn.
Be bewijzen sub litt. a, b en c worden niet gevorderd van
de Theologiae Doctores.
d.   bewijs van twéé malen onder voorzitting van een dor
boven vermelde Hoogleeraren gepredikt te hebben;
e.   bewijs van goed zedelijk gedrag, door do Godgeleerde
Faculteit afgegeven,
/\'. eene, door de Hoogleeraren onderteekende, opgave van
de gedeelten der Heilige Schrift, welke bij de door hem bij-
gewoonde lessen over de uitlegging des Bijbels zijn behandeld ;
g. eeno kerkelijke attestatie, mede inhoudende, dat de exa-
minandus meer dan twéé jaren lidmaat .is van de Her-
vormde Kerk.
De bewijzen, sub litt. af vermeld, worden door hen,
die buiten \'slands hunne studiën voltrokken hebben, van
aldaar wettig erkende hoogescholen ingeleverd.
Art. \'10. Nederlanders zoowel als anderen, die buiten\'slands
tot de Evangelie-bediening bij de Hervormden zijn toegelaten,
moeten, in plaats van de bewijzen, in het voorgaande arti-
kel sub litt. a, b en c vermeld, vóór hunne admissie tot
het examen overleggen:
1°. voldoend© getuigschriften van de Godgeleerde Faculteit
der hoogescholen, waar zij hebben gestudeerd, omtrent hun
zedelijk gedrag.
2*. bewijs, dat zij zich aan die hoogesoholen in de, art.
9, sub litt. c. genoemde vakken met vrucht hebben geoe-
fend.
Voor zooverre zjj dit bewijs niet kunnen overleggen, zul-
len zij in de bedoelde vakken, buiten die in art. 20 zijn
opgegeven, een examen hebben af te leggen.
3". eene kerkelijke attestatie, als in art. 9, sub litt. gr, is
gevorderd.
[Art. 11 is vervallen \'/4 18641.
Art. 12. Candidaten tot de Heilige Dienst bij andere Pro-
/
-ocr page 39-
TKR TOELATING TOT DE EVANGELIE-BEDIENING.          27
testantsche Kerkgenootschappen, die verlangen tot het examen
te worden toegelaten , moeten overleggen :
1°. bewijs, dat zij den graad van Candidaat in de Godge-
leerdheid aan eene der Nederlandsche hoogescholen hebben
verkregen;
\'2*. bewijs, dat zij aan oene der Nederlandsche hoogescholen,
of bij hen, wier bevoegdheid daartoe door hun Kerkgenoot-
schap wettig erkend is, hebben bijgewoond de lessen, vermeld
in art. 9 sub. litt. e, en voldaan aan de vereischten, aldaar
voorgeschreven.
De bewijzen, sub 1°. en 2°. vermeld, worden niet gevor-
derd van de Theologiae Doctores;
3*. bewijs, dat zjj op belijdenis des geloofs als lidmaten
der Nederlandsche Hervormde Kerk zijn aangenomen;
4°. bewijs, dat zij gedurende meer dan twéé jaren lidma-
ten geweest zijn bij eenig Protestantsch Kerkgenootschap ;
5*. getuigschrift van goed zedelijk gedrag, afgegeven door
bevoegde personen , bij wie zij de sub \'2°. genoemde lessen
hebben bjjgowoond;
6°. verklaring van het Provinciaal Kerkbestuur, na inge-
wonnen advies van het Classikaal Bestuur, onder welks ressort
zij als Candidaten hun verblijf gehouden hebben, dat het tegen
de toelating tot het examen geene bezwaren heeft.
Art. 13. Zij , die bij eenig ander Protestantsch Kerkgenoot-
schap als Evangeliedienaars werkzaam waren en diezelfde
betrekking in de Hervormde Kerk wenschen te bekleeden,
zijn onderworpen aan een wetenschappelijk onderzoek over de
vakken, in art. \'20 vermeld, in te stellen door het Kerkbe-
stuur, onder welks ressort zij wonen.
Bij dit Bestuur leggen zij over de bewijzen van hunne
Godgeleerde studiën aan wettig bestaande inrigtingen van
hooger onderwijs, alsmede de verklaring van het Classikaal
Bestuur van het ressort hunner woonplaats, dat het tegen
hunne toelating tot het onderzoek geene bezwaren heeft.
Art. 14. Zij , die vroeger in de Róomsch Katholieke Kerk
den geestelijken stand bekleedden en tot de Evangelie-be-
diening in de Hervormde Kerk wenschen toegelaten te worden,
moeten zich onderwerpen aan het examen, in art. 20 vermeld,
af te leggen bij het Kerkbestuur, onder welks ressort zij
wonen, welk Bestuur vooraf hun aanzoek zal onderzoeken en
daarover beslissen.
Bij dit Bestuur leggen zij over de bewijzen van tweejarig
lidmaatschap bij de Hervormde Kerk en van goed zedelijk
gedrag, afgegeven door den Kerkeraad hunner woonplaats,
en daarenboven eene verklaring van het Classikaal Bestuur
van het ressort dier plaats, dat het tegen hunne toelating tot
het examen geene bezwaren heeft.
Art. -15. De aangifte tot het examen van de Candidaten in
-ocr page 40-
28                      § 2. REGLEMENT OP HET EXAMEN
de Godgeleerdheid geschiedt ten minste twéé maanden
vóór den tijd der gewone vergaderingen der Provinciale
Kerkbesturen, met toezending der in art. 9 vereischte ge-
tuigschriften.
De Candidaten der Leydsche hoogeschool geven zich aan
bij den Secretaris van het 1\'rovinciaal Kerkbestuur van Zuid-
holland, — der Utrechtsche hoogeschool bij dien van Utrecht, —
der Groningsche hoogeschool bij dien van Groningen.
De Secretarissen der genoemde Kerkbesturen zenden zonder
verwijl de door de examinandi overgelegde getuigschriften,
naar orde van het inkomen, aan het Kerkbestuur, waarbij
het examen zal moeten plaats hebben, en zijn verpligt bij
elke aangifte een bewijs af te geven, waaruit blijkt, dat de volg-
orde der Kerkbesturen om te examineren wordt in acht genomen.
Art. 16. De Secretaris van het Kerkbestuur, waarbij het
examen moet plaats hebben, doet de in orde bevonden ge-
tuigschriften dadelijk toekomen aan den President, en berigt,
met diens overleg, aan den examinandus, dat hij voorloopig
tot het examen wordt toegelaten.
Ook brengt hij deze getuigschriften bij de vergadering van
het Kerkbestuur, door welke zij voldoende moeten worden be-
vonden , vóór dat er met het examen een aanvang wordt gemaakt.
Art. 17. Het examen wordt in de gewone vergaderingen
afgenomen, zonder dat daarvoor aan de leden eemg geldelijk
voordeel ten goede komt.
Ingeval van onverhoopte wettige vorhindering, ter beoor-
deeling van hot Kerkbestuur, aan hetwelk hij was toegewezen,
zal het examen, op verlangen van don examinandus, in eene
buitengewone vergadering plaats hebben, onder voldoening
van de reis- en presentiegelden der examinatoren.
Art. 18. De examinandus betaalt, vóór dat tot het examen
wordt overgegaan, vijf en twintig gulden ten behoeve
van de Algemeene Weduwenbeurs.
Bij afwijzing wordt deze som teruggegeven; bij hernieuwd
examen wordt zij weder gestort.
Art. 19. Niet meer dan een tweetal wordt gelijktijdig ge-
ëxamineerd; aan dit examen worden vier volle uren besteed;
tot het examen van één zijn drie uren voldoende.
Geene voorafgaande tentamina mogen plaats hebben, noch
opgave van den gang en de wijze des onderzoeks mag aan
den examinandus worden medegedeeld.
Art. 20. Het examen zoo van Doctoren als van Candidaten
in de Godgeleerdheid gaat over de volgende vakken:
o. de uitlegging des Bijbels. Voor het Oude Testa-
ment twéé hoofdstukkon uit de historische en twéé uit de
overige boeken met vergelijking der LXX.
Voor het Nieuwe Testament twéé hoofdstukken uit de his-
torische en twéé uit de overige boeken.
-ocr page 41-
TER TOELATING TOT DE EVANGELIE-BEDIENING.          29
Bij deze uitlegging worden blijken gevorderd van genoeg-
zame bekendheid met de geschiedenis der Bijbelboek en,
waaruit de hoofdstukken zijn opgegeven, en van geoefendheid
in de Bijbelsche oordeelkunde.
Voor dat gedeelte van het examen is één en een half
uur bestemd.
Indien de geëxamineerde bevonden wordt aan dit onderzoek
niet te voldoen, wordt het examen niet voortgezet, — en hij
afgewezen;
b.  de Bijbelsche geschiedenis en de geschiedenis
der Kerk en van hare leerstellingen, bijzonder ook met
betrekking tot ons vaderland :
c.  de leerstellige Godgeleerdheid.
Bij dit onderzoek zal vooral in aanmerking komen het bij-
brengen van Evangelische bewijzen tot staving der waarheid,
ook met betrekking tot de kenmerkende en onderscheidende
leerstellingen der Nederlandsche Hervormde Kerk.
d.  de Christelijke zedekunde;
e.  de practische Godgeleerdheid, bijzonder de pre-
dikkunde.
De examinandus zal door overlegging van een schriftelijk
opstel en door mondelinge voordragt van zijne geschiktheid
voor de predikdienst doen blijken.
Vooraf wordt de duur van het onderzoek in elk der vakken
van litt. be onderling tusschen de examinatoren bepaald.
Art. 21. Al de leden der Vergadering, ook de Secretarissen,
die slechts eene adviserende stem hebben, en de Ouderlingen,
tenzij ze daarvan wenschen verschoond te blijven, nemen deel
aan het examen.
De vakken in art. 20 opgegeven, worden in dier voege
verdeeld, dat ten aanzien van het sub litt. b—e genoemde m
iedere der drie jaarlijksche vergaderingen eene geregelde
afwisseling onder de examinatoren plaats hebbe.
Bij de opgave der hoofdstukken voor de uitlegging des
Bijbels, die ten minste zes weken vóór het examen geschiedt,
wordt eene behoorlijke verscheidenheid in acht genomen.
Art. 22. Wanneer de geëxamineerde bevonden wordt aan de
vereischten bij het examen niet te voldoen, wordt hij afgewezen.
Geene toelating tot de Evangelie-bediening heeft plaats,
dan nadat zich ten minste twee derden der stemheb-
bende leden daarvoor verklaard hebben.
Art. 23. Bij de kennisgeving van het besluit tot afwijzing
wordt den geëxamineerde aangeduid, in welke vakken hij te
zwak bevonden is, en wordt eene schriftelijke opgave daar-
van binnen zeven dagen hem toegezonden.
Vóór dat hij, krachtens hernieuwd examen, tot de Evan-
gelie-bediening is toegelaten, zal hij zioh van de openbare
Evangelie-pre diking onthouden.
-ocr page 42-
30                     § t- REGLEMENT OP HKT EXAMEN
Art. 24. Na afwijzing wegens gemis van do vereischte be-
kwaamheid zal ten minste één jaar verloopen, eer het
examen kan worden hervat.
Het hernieuwd examen gaat weder over al de vakken, in
art. 20 gonoemd, en wordt ook weder door hetzelfde Kerk-
bestuur afgenomen, altoos onverminderd het getal der , bij
dit Bestuur , volgens art. (i. aan de beurt zijnde examinandi.
Bij de derde afwijzing zal geene toelating tot een hernieuwd
examen meer worden verguud.
Art. 25. De Kerkbesturen zonden van ieder gehouden exa-
men een naauwkeurig verslag aan do Synode, mede bevat-
tende eene opgave van de gedeelten des Bijbels, bij de
uitlegging des Ouden on Nieuwen Testaments gebruikt, van
de namen der Examinatoren in elk der vakken en van den
tijd, aan elk der vakken besteed.
Aan de Classikale Besturen, onder wier ressort de geëxa-
mineerden hunne woonplaats hebben, wordt berigt gegeven
van hunne toelating tot de Evangelie-bediening.
Art. 26. Een geëxamineerde. naar de uitspraak der Verga-
dering, op voldoende wijze aan de vereischten van het examen
beantwoord hebbende, heeft bij plegtigen eede te verklaren:
»dat hij ter verkrijging van eenige standplaats geene over-
«aenkomst hoeft aangegaan of giften gegeven, of immer zal
«aangaan of geven, en dat het hem niet bekend is, dat zij
»door iemand van zijnentwege of te zijnen behoeve aangegaan
»of gegeven zijn, of aangegaan of gegeven zullen worden : en
»dat. hij ook nimmer eene standplaats zal zoeken of aannemen,
■ welke hij kan vermoeden, dat door eenige bedingen, belof-
»ten of welke middolen ook van voorafgegane overeenkomst,
\' aan hem wordt opgedragen."
Art. 27. De geëxamineorden hebben daarenboven de navol-
gende plegtige verklaring of belofte af te leggen
en met hunne onderteekening to bekrachtigen:
«Wij ondergeschrevenen, door het Provinciaal Kerkbestuur
uvan..... (of door de Commissie tot de zaken der VVaalsche
»Kerken) tot de openbare Evangeliebediening in de Neder-
«landsche Hervormde Kerk toegelaten, verklaren bij deze
«opregtoljjk, dat wij naar het grondbeginsel der Christelijke
o kerk in \'t algemeen en der Hervormde in \'t bijzonder Gods
«heilig woord, in de schriften des Ouden en Nieuwen Ver-
«bonds vervat, van ganscher harte aannemen en opregtelijk
ugelooven; dat wij des zins on willens zijn, den geest en de
«hoofdzaak der leer , welke in de aangenomen formulieren
«van éénighoid der Nederlandsche Hervormde Kerk begrepen
»is, getrouwelijk te handhaven; dat wij mitsdien den gan-
«schen raad Gods, inzonderheid zijne genade in Jezus Cristus
«als den éénigen grond der zaligheid, ernstig on van harte,
«naar de gaven ons geschonken, aan de Gemeante zullen
-ocr page 43-
TER TOELATING TOT DE EVANGELIE-BEDIENING.           31
«verkondigen; dat wij op de bevordering van godsdienstige
«kennis en van Christelijk geloof en leven ons met allen ijver
«zullen toeleggen, en orde en eendragt voorstaan en aankwee-
»ken; en dat wjj alzöo, onder opzien tot de hulp die van
«boven is, de belangen van Gods Koningrijk en in \'t bijzon-
sder die van de Nederlandsche Hervormde Kerk zorgvuldig
«zullen behartigen, en, naar vermogen , aan de bevordering
«daarvan medewerken: verbindende wij ons bij deze onze
«handteekening tot al het voorschrevene, en om. zoo wij
«bevonden worden tegen eenig gedeelte van deze verklaring
«en belofte gehandeld te hebben, deswege ons te zullen
«onderwerpen aan de uitspraken der bevoegde kerkelijke
«Vergaderingen."
Art. 28. De geëxamineerde wordt hierop met gepaste toe-
spraak van den President tot de Evangelie-bediening toege-
laten , en ontvangt het navolgend, door President on Secretaris
onderteekend, getuigschrift:
«Vermits voor ons verschenen is NN., Candidaat in de
«Godgeleerdheid te....., (of Theologiae Doctor, gepromoveerd
«aan de hoogeschool te....), verzoekende tot het examen te
«worden toegelaten , ten einde de Evangelio-bodiening te kun-
»nen aanvaarden , en wij bevonden hebben, dat de vereischte
«getuigschriften, ook dat aangaande zijn zedelijk gedrag, in
«goede orde waren, hebben wij geene zwarigheid gemaakt
«hem tot het examen toe te laten. En hebben wij hem naauw-
«keuriglijk onderzocht in al hetgeen tot de onderwerpen van
«het examen behoort, en zulks met dien uitslag, dat wij
«voornoemden N.N., nadat hij den gevorderden solomnelen
»eed gedaan en de vereischte verklaring en belofte plegtig
«afgelegd en onderteekend had, tot de Evangelie-bediening
«hebben toegelaten."
«het Provinciaal Kerkbestuur van....., (of de Com-
«missie tot de zaken der Waalsclio Kerken)."
Art. 29. De aldus geadmitteerden verkrijgen den naam van
Candidaten tot de Heilige Dienst, en mitsdien de
bevoegdheid, om te staan naar de Evangelie-bediening.
Zoo lang zij echter tot deze niet met handen-oplegging als
Predikant bevestigd zijn, is hun het regt ontzegd, om Doop
en Avondmaal te bedienen.
Art. ISO. De openbare bekendmaking der toelating geschiedt
door het Kerkbestuur alléén met deze woorden:
«Door het Provinciaal Kerkbestuur van..... (of door de
«Commissie tot de zaken der Waalscho Kerken) is N. N. na
«afgelegd examen als Candidaat tot de Heilige Dienst
«toegelaten, en is hem mitsdien de bevoegdheid toegekend,
«om, in eene Gemeente beroepen zijnde, met inachtneming
«van de bepalingen in het Reglement op de Vacaturen, als
«Evangeliedienaar op te treden."
-ocr page 44-
32 VERORÜ. OP HET PREDIKEN VAN CANDD.
Overgangs-artikel.
De bewijzen, in art. 9, sub litt. c, voorgeschreven, voor
zoo verre zij niet voreischt zijn in het vorige Reglement op
het Examen, zullen het eerst gevorderd kunnen worden tot
het kerkelijk examen in Augustus 1850.
Aldus gearresteerd door de Algemeene Synode der Neder-
landsche Hervormde Kerk, bij besluit van den 30sten Augustus
1854, en uitgevaardigd door de Algemeene Synodale Com-
missie , in hare zitting van den 27sten November deszelfden
jaars.
§3.
VERORDENINGEN
OP HET
PREDIKEN VAN CANDIDATEN IN DE GODGELEERDHEID.
Art. 1. Het is aan Studenten vergund voor eene Gemeente
te prediken, onder voorwaarde dat zij
o. lidmaat zijn der Hervormde Kerk ;
b.    Candidaat in de Godgeleerdheid;
c.    een voorstel onder voorzitting van een der Hoogleeraren
gedaan hebben, en
d.    van goed zedelijk gedrag zijn.
De Predikant, voor wien zij zullen optreden, verzekert zich
vooraf door een getuigenis van den Kerkeraad hunner woon-
glaats, wat het eerste betreft, en door een getuigenis van de
odgeieerde Faculteit, wat het overige aangaat, dat zij deze
vereischten bezitten.
Het getuigschrift aangaande het zedelijk gedrag zal niet
anger dan één jaar na de dagteekening geldig zijn.
»De vergunning aan een Candidaat in de Godgeleerdheid
om te prediken in eene Gemeente vervalt
, wanneer hij niet
binnen drie jaren na dagteekening van zijn Candidaats-
examen als Candidaat tot de H. Dienst is toegelaten."
[i. w.
g. V, \'69].
Art. 2. Zij mogen niet voor eene Gemeente optreden, dan
in tegenwoordigheid, of althans met toestemming van den
Predikant dier Gemeente, of van één der Predikanten.
Art. 3. Jn ééne en dezelfde Gemeente mogen niet meer
dan zes predikbeurten, gedurende den tijd van één jaar, door
Candidaten in de Godgeleerdheid vervuld worden, tenzij met
goedkeuring van den Kerkeraad.
Art. 4. Geene openbare Godsdienstoefening zal door Can-
didaten in de Godgeleerdheid mogen geleid worden in eene
vacante Gemeente, overeenkomstig art. 25 van het Reglement
op de Vacaturen.
-ocr page 45-
§ 4. REGLEMENT OP HET GODSDIENST-ONDERWIJS.        33
Art. 5. Een Candidaat in de Godgeleerdheid is evenmin
bevoegd tot de inzegening van het huwelijk en de bevestiging
van Kerkeraadsleden, als tot de bediening van den Doop en
het Avondmaal.
Art. 6. De Predikanten in het bijzonder en de Kerkeraden
in het algemeen, zijn verpligt deze bepalingen in acht te ne-
men , en deswegens verantwoordelijk voor het Classikaal Be-
stuur , waaronder zij ressorteren.
Art. 7. Het toezigt over de inachtneming dezer verordenin-
gen is aan de Kerkeraden en hoogere kerkelijke Besturen
bijzonder aanbevolen.
[Gearresteerd door de Synode, den 28 Juli) 1858, en
uitgevaardigd door de Alg. Syn. Commissie, den 5den
November deszelfden jaars].
§ 4.
REGLEME NT
OP HET
GODSDIENST-ONDERWIJS IN DE NEDERLANDSCHE HERVORMDE
KERK.
HOOFDSTUK I.
Over het Godsdienst-onderwijs in het algemeen.
Art. 1, Het Godsdienst-onderwjjs omvat het onderrigt in het
Bijbellezen, in de Bijbelsche en Kerkelijke geschiedenis en
in de Christelijke gelool\'s- en zodeleer.
Art. 2. Het wordt aan de kinderen gegeven, zoodra zij tot
jaren van onderscheid gekomen zijn, gaat trapswijze voort,
en is altijd naar de vatbaarheid der onderscheidene leerlin-
gen ingerigt.
Art 3. Ook\' bij het onderwijs van mingevorderden wordt
een beknopt overzigt van den oorsprong, de uitbreiding en
hervorming der Christelijke Kerk gegeven.
Art. 4. Tot bewaring en vermeerdering van de verkregen
kennis en tot bevordering van de zegenrijke vruchten van het
Godsdienst-onderwijs worden zondagscholen, catechisatiën
voor lidmaten en Bijbellezingen gehouden.
HOOFDSTUK II.
Over de Godsdienst-onderwijzers en, hunne vereischten.
Art. 5. Het Godsdienst-ondtrwijs is steeds een van de
voornaamste pligten van do Herders en Leeraren.
Waar het noodig is wordt dit onderwijs ook gegeven door
3
.
-ocr page 46-
34 § 4. REGLEMENT OP HET (SODSDIENST-ONDERWIJS.
daartoe aangestelde Godsdienst-onderwijzers, onder welke be-
naming liier en in do volgende artikelen mede Onderwijzeressen
begrepen worden. Ook Candidaten tot de Heilige Dienst en
geordende Leeraren, buiten vaste bediening, zijn bevoegd
tot het geven van Godsdienst-onderwijs.
Art. ö. Het regt, om Godsdienst-onderwijzers in eene
Gemeente aan te stellen en te ontslaan, berust, overeenkom-
stig de bepalingen in artt. 14 en 15 van het Synodaal Regle-
ment voor de Kerkeraden, bij den Kerkeraad der Gemeente.
Bij ongevraagd of niet eervol ontslag is er beroep op het Clas-
sikaal JJestuur.
Art. 7. De Kerkeraad maakt voorliet Godsdienst-onderwijs
in de Gemeente bepaalde verordeningen, hetzij in zijn huis-
houdelijk . hetzij in een afzonderlijk reglement. Ook stelt de
Kerkeraad do instructie voor de Godsdienst-onderwijzers vast.
Art. 8. Candidaten tot de Heilige Dienst en geordende
Leeraren, buiten vaste bediening, maken van hunne bevoegd-
heid tot het geven van Godsdienst-ondorv» ijs geen gebruik dan
met toestemming van den Kerkeraad en onder het gewone
toezigt.
Art, 9. Van deze Onderwijzers worden, waar dit noodig
is, de meest geschikte tot Krankbezoekers verkozen.
Art. 10. In Gemeenten, waar openbare catechisatiën ge-
houden worden, zijn de aangestelde Godsdienst-onderwijzers
verpligt, daartoe gevraagd zijnde van do Leeraren en onder
de leiding van dezen , daarbij hunne gaven tot stichting der
Gemeente te besteden.
Art. 11. Bovengemelde personen hebben de bevoegdheid,
om bijbellezingen en zoogenaamde oefeningen te houden, doch
niet dan mot uitdrukkelijke toestemming van den Leeraar of
de Leeraren der Gemeente.
Art. 12. Het getal der Godsdienst-onderwijzers is in iedere
Gemeente naar hare behoefte bepaald. De keuze geschiedt door
den Kerkeraad, in Gemeenten van één Predikant, op voor-
dragt van dezen; in andere Gemeenten op voordragt van
hen, aan wie het toezigt over het Godsdienst-onder wijs is
opgedragen.
Art. 1 -1. De bevoegdheid tot de betrekking van Godsdienst-
onderwijzer wordt verkregen door het\'ondergaan van een examen.
Om tot het examen te worden toegelaten wordt gevorderd:
1°. dat men sedert 2 jaren lidmaat zij der Hervormde Kerk
en zich voorbeeldig hobbe gedragen:
2°. dat men zich tot het geven van Godsdienst-onderwijs
gedurende ten minste 2 jaren geoefend en voorbereid hebbe
in alles, wat tot het examen behoort, onder opzigt van één
of meer Leeraren der Uorvo\'mde Kerk;
3°. dat men op den dag der aangifte niet ouder zij dan 35
jaren.
-ocr page 47-
§ 4. KEGLEMENT OP HET GODSDIENST-ONDERWIJS.        35
Bij de aangifte tot het examen moeten ten deze de noodige
schriftelijke bescheiden worden overgelegd.
Van de bepaling, den leeftijd betreffende, kan door de Sy-
node of Algemeene Synodale Commissie dispensatie worden
verleend, op verzoek van het Classikaal Bestuur met over-
legging van gunstig advies van den Kerkeraad.
Art. 14. Het examen wordt, na behoorlijke aangifte in
eerie voorgaande vergadering, kosteloos afgenomen door het
Classikaal Bestuur, waaronder de Gemeente, tot welke de
bedoelde personen behooren, ressorteert; of, voor zooveel de
Waalsohe Gemeenten betreft, door de Commissie aan welke
de zaken der Waalsche Kerken zijn opgedragen, en , wat de
Gemeenten in het provinciaal ressort van Limburg aangaat,
door het Kerkbestuur van Limburg.
De Waalsche Commissie gedraagt zich ook naar de bepa-
lingen van dit reglement, behoudens de uitzonderingen, welke
de bijzondere inrigting der Waalsche Kerken vereischt.
Art. 15. Het examen gaat over de volgende vakken:
Bjjbelsche en Kerkeljjke Geschiedenis;
algemeene inhoud en geschiedenis der Bijbelboeken;
Bijbellezen; (verstandig)
Christelijke geloofs- en zedeleer;
gronden van de Nederlandsche taal;
onderwijskunde.
Art. lö. Nog worden bij het examen voldoende proeven
gevorderd van geschiktheid tot het geven van onderwijs, zoo-
wel aan kinderen als aan meer bejaarden, in tegenwoordig-
heid van één of meer Leeraren af te leggen.
Art 17. Het examen duurt ten minste twee uren.
Onder deze uren wordt niet gerekend de tijd, voorproeven
van geschiktheid tot het geven van onderwijs gevorderd.
Art. 18. Wanneer iemand bij zijn examen is afgewezen,
wordt hij door het Classikaal Bestuur niet weder tot een
examen \'toegelaten, dan na zich ten minste nog één jaar,
volgens art. 13, \'2o. geoefend te hebben.
Ook bjj verandering van woonplaats is alleen het Classi-
kaal Bestuur, dat hem heeft afgewezen , tot het afnemen van
een hernieuwd examen bevoegd.
Die driemalen is afgewezen wordt niet weder tot een exe-nen
toegelaten.
Art. 19. Geene acte tot het geven van Godsdienst-onderwijs
wordt verkregen, dan nadat zich ten minste twee derden der
stemmen van het Classikaal Bestuur (der Waalsche Commissie,
of van het Kerkbestuur van Limburg! voor de toekenning
verklaard hebben, en de geëxamineerde hierop deze verklaring
en belofte heeft onderteokend:
»Wij ondergeteekenden, bij het Classikaal Bestuur van.....
(de Waalsche Commissie, of het Kerkbestuur van Limburg)
-ocr page 48-
36 § 4. REGLEMENT OP HET GODSDIENST-ONDERWIJS.
geëxamineerd en toegelaten tot liet geven van Godsdienst-on-
derwijs , verklaren bij deze opregtelijk, dat wij naar het
grondbeginsel der Christelijke Kerk in het algemeen en der
JHervormde in het bijzonder, Gods heilig woord, in de Schrif-
ten des Ouden en Nieuwen Yerbonds vervat, van ganscher
harte aannemen en gelooven : dat wij derhalve des zins en
willens zijn , aan den geest en de hoofdzaak der leer, welke
in de aangenomen formulieren van éénheid der Nederlandsche
Hervormde Kerk begrepen is , getrouw te blijven; dat wij
mitsdien den gansenen raad Gods, inzonderheid zijne genade
in Jezus Christus , als den eenigen grond der zaligheid, ern-
stig en van harte, aan onze leerlingen en de Gemeente
zullen onderwijzen; dat wij op de bevordering van Godsdienst-
kennis en van Christelijk geloof en leven ons met allen ijver
zullen toeleggen, en de orde en eendragt zullen voorstaan en
aankweeken ; en dat wij alzoo, onder inwachting van de hulp
die van boven is, de belangen van Gods Koningrijk in het
algemeen en van de Nederlandsche Hervormde Kerk in het
bijzonder zorgvuldig zullen behartigen en naar vermogen aan
de bevordering daarvan medewerken. Eindelijk belooven wij
ons overeenkomstig het Reglement op het Godsdienst-onder-
wijs in alles stiptelijk te zullen gedragen, ons onderwerpende
aan het oordeel van het bevoegde Kerkelijke Bestuur, indien
door ons tegen de kerkelijke verordeningen mogt worden ge-
i handeld."
Art. 20. Na het onderteekenen van deze verklaring en be-
lofte , stelt het Bestuur (de Commissie) aan den geëxami-
neerde de volgende acte van toelating ter hand:
«Het Classikaal Bestuur van.....(de Waalsche Commissie,
of het Kerkbestuur van Limburg (geëxamineerd hebbende
N. N. geboortig van .... oud .... jaren, wonende te......
verklaart hem (haar) bevoegd, om te staan naar den post
van Godsdienst-onderwijzer (Godsdienst-onderwijzeres) en ge-
regtigd om, na verkiezing door den Kerkeraad eener Gemeente,
in die Gemeente Godsdienst-onderwijs te geven, overeenkom-
stig de bepalingen van het Reglement op het Godsdienst-on-
derwijs in de Nederlandsche Hervormde Kerk."
Art. 21. Op bet vertoonen van deze acte van toelating is
de geëxamineerde verkiesbaar in het Classikale ressort, waar-
toe nij behoort.
Om in eenig ander Classikaal ressort verkiesbaar te zijn,
wordt zijne acte van toelating door het Bestuur van dat ressort
geldig gekeurd op vertoon van voldoend bewijs omtrent zijnen
christelijlcen wandel gedurende de laatste twee jaren."
[i. w.
f. V2 \'051. Bij toepassing van art. 49 van het Reglement voor
erkolijk Opzigt en Tucht, wordt deze acte ingetrokken.
Allen, die onder het bestaan van het Reglement van 1816
tot het geven van Godsdienstonderwijs zijn toegelaten, behou-
-ocr page 49-
§4, REGLEMENT OP HET GODSDIENST-ONDERWIJS.         37
den de regten hun in art. 25 van hetzelve gewaarborgd (a).
Art. 22. Bij de vervulling der posten van Voorlezers,
Voorzangers, Kosters en andere personen, die onder
dergelijke namen in het genot treden van inkomsten uit ker-
kelijke goederen der Hervormden voortspruitende, zoeken de
Kerkoraden het daarhenen te rigten, dat, bij gelijke be-
kwaamheid tot de bedieningen, waarvoor zij in aanmerking
komen, zij in den regel verkozen worden, dié een bewijs
overleggen van bij een Classikaal Bestuur als Godsdienst-on-
derwijzer te zijn geëxamineerd en toegelaten. Voor hunne
aanstelling in de kerkelijk bediening vorbinden deze zich
alsdan schriftelijk om Godsdienst-onderwijs te geven aan
Hervormde schoolkinderen , indien en zoolang de Pre-
dikant of Commissie (art. 19) dit oorbaar acht en op zooda-
nige w ij z e en met zoodanige bezoldiging, als de Predikant
of Commissie , in overleg met hen bepaalt, zonder daardoor
de bevoegdheid te hebben om Godsdienst-onderwijs aan an-
deren te geven, tenzij ze door den Kerkeraad daartoe zijn of
worden toegelaten.
HOOFDSTUK III.
Over het Godsdienst-onderwijs inzonderheid in scholen ,
Godshuizen , openbare gestichten en voor de Armen.
Art. 23. Alle Predikanten zijn gehouden het gansohe jaar
door wekelijks even getrouw catechetisch onderwijs te geven,
als zij wekelijks Gods heilig woord verkondigen.
Art. 24. De Kerkeraden zorgen zoo veel mogelijk, dat aan
de Hervormde schooljeugd ééns of meermalen in de week
Godsdienst-onderwijs gegeven worde.
Art. 25 In allo diaconiescholen, en voorts ook in
alle Godshuizen, ver beter huizen en gevange-
nissen, waar zulken gevonden worden, die tot de Her-
vormde Kerk behooren, als ook aan do Hervormde k r ij g s-
1 ie den wordt Godsdienst-onderwijs gegeven.
Zooveel mogelijk wordt desgelijks voor de openbare en
b ij z o n d e r e lagere, (\';) alsmede voor de middelbare
(a) Art, 25 van ilil reglement houdt in: Deze acte van admissie zal
door elk ander Classikaal Beslunr , waaraan dezelve vertoond wordt,
geldig gekeurd worden, om verkiesbaar Ie zijn onder deszelfs ressort.
Allen , die dusverre door de Kerkeradcn tot liet geveu van Godsdienst-
onderwijs zijn toegelaten, zullen worden opgeroepen, om te ontvangen,
zonder examen , eene aete tot voortzetting van het Godsdienst-onder-
wijs, onder verbindtenis en onderleekening als in art. 23 is bepaald ;
bij verplaatsing uogians zullen zij verpligi zijn , zich aan liet examen
te onderwerpen van het Classikaal Bestuur, waaronder hunne nieuwe
woonplaats behoort."
(6) [Vgl. de Wet tot regeling van liet lager onderwijs van 20 Julij
1857; bijz. art. 23, lul 3, aldus luidende: »Hct geven vau onderwijs
in de Godsdienst wordt vrijgelaten aan de Kerkgenootschappen. Hier-
-ocr page 50-
38        §4. REGLEMENT OP HET GODSDIENST-ONDERWIJS.
en hoogere scholen de gelegenheid tot het ontvangen van
Godsdienst-onderwijs geopend.
Dit onderwijs wordt gegeven, hetzij door de Leeraren of
Hoogleeraren, daartoe door de Commissie van toezigt uitge-
noodigd, hetzij door anderen, daartoe volgens dit reglement
bevoegd.
Art. \'26. Die met dit onderwijs zijn belast, gedragen zich
bij het geven daarvan naar de regten, hun toegekend en naar
de pligten hun opgelegd door de Staatsverordeningen.
In het bijzonder hebbon zij, dien het aangaat, de bepalingen
in acht te nemen, van de Instructie wegens de
Godsdienstoefening in de groote strafgevan-
fenissen en in de burgerlijke en militaire
uizen van verzekering, vastgesteld bij Koninklijk
besluit van 11 October 1820, litt.C. (o).
De uitreiking van deze instructie aan de betrokken perso-
nen bij hunne aanstelling wordt daarom aan de Commissie
aanbevolen.
Art. 27. Wanneer dit Godsdienst-onderwijs niet anders dan
op t ij d e n van gewone Godsdienst-oefeningen kan gegeven
worden, is het alleen toegankelijk voor hen, die tot de be-
doelde scholen en gestichten in betrekking staan of op het
Godsdienst-onderwijs toezigt hebben.
Art. 28. Wat de genoemde gestichten aangaat, wordt
het onderwijs in de gebouwen zelve gegeven; alle Protestanten
daarin verpleegd, worden daarbij toegelaten; maargeeneper-
sonen van andere Gezindten hebben toegang tot dit onderwijs,
tenzij zulks uitdrukkelijk door hen verlangd wordt en zij
hiertoe eene bijzondere vergunning van de Bestuurders of
Regenten verkregen hebben.
Art. 29. Aan behoeftige personen wordt het Godsdienst-
onderwijs om niet gegeven.
Art. 30. Overeenkomstig de bepalingen door de Regering
gemaakt of nog te maken ten aanzien van het Godsdienst-
onderwijs, zoo in de koloniën van den Staat alsop\'slands
schepen wordt dit reglement, naar gelang der omstandigheden,
toegepast op de vorming en het examen van de daarvoor
bestemde Onderwijzers, gelijk ook wat het toezigt over hen
betreft.
HOOFDSTUK IV.
Over het toezigt op het Godsdienst-onderwijs.
Art. 31. De Classikale Besturen zien toe, dat niet alleen
voor kunnen de schoollokalen buiten de schooluren leu behoeve van
leerlingen, die er Ier schoot gaan, beschikbaar worden gesteld.]"
(u) Zie van der \'J\'uuk, Handboek III , bladz. 273 , volg. en de Bij-
lage achter dit Reglement.
-ocr page 51-
§ 4. REGLEMENT OP HET GODSDIENST-ONDERWIJS.        39
in vacature, maar ook bij langdurige ongesteldheid des Pre-
dikants of andere onvoorziene omstandigheden, in do be-
staande behoefte aan Godsdienst-onderwijs met gelijke zorg-
vuldigheid worde voorzien als ten aanzien van de openbare
Evangelie-prediking plaats vindt.
Art. 32. Den Godsdienst-leeraren is aanbevolen hun . die
zich tot het geven van Godsdienst-onderwijs wenschen bekwaam
te maken, de vereisohte hulp en opleiding daartoe te geven.
In groote Gemeenten wordt dit werk aan één of meer Leera-
ren opgedragen, die daartoe door den Kerkeraad worden
uitgenoodigd.
Art. 33. Het toezigt over het Godsdienst-onderwijs, ge-
feven door ondergeschikte personen , is opgedragen aan den
erkeraad der Gemeente (art. 6).
In iedere Gemeente van drie of meer Predikanten bestaat
eene Commissie, die dit toezigt namens den Kerkeraad uit-
oefent.
Art. 34. De Kerkeraad benoemt deze1; Commissie jaarlijks
uit zijn midden; zij bestaat uit een gelijk getal van Predikanten
en Ouderlingen.
Art. 35. De keus der leerboeken en leervakken, voor on-
dergeschikte Godsdienst-onderwijzers, wordt opgedragen aan
hen. die in hunne Gemeenten het toezigt hebben over
het Godsdienst-onderwijs.
Art. 30. De Commissie van toezigt beijvert zich om eene
behoorlijke bezoldiging te verkrijgen voor hen, die belast zijn
met het onderwijs bij artt. 25 en 29 bepaald.
Waar geene voldoende fondsen hiervoor bestaan, tracht zij
zelve de zoodanige bijeen te brengen en beheert deze onder
verantwoording aan den Kerkeraad.
Zij biedt de behulpzame hand aan verdienstelijke Krankbe-
zoekers en Godsdienst-onderwijzers, die door ouderdom of
ziekte tot waarneming van hun werk onbekwaam geworden
zijn, ter verkrijging van een billijk pensioen.
Art. 37. Zij bezoekt de inrigtingen van Godsdienst-onder-
wijs , die aan hare zorgen bepaaldelijk zijn aanbevolen, ten
minste tweemalen des jaars opzettelijk, terwijl elk van hare
leden tot deze inrigtingen altijd den toegang heeft, na over-
leg, waar dit vereischt wordt, met Regenten of Bestuurders.
HOOFDSTUK V.
Over het aannemen en bevestigen van Lidmaten.
Art. 38. Het aannemen van lidmaten geschiedt van wege
den Kerkeraad.
» Niemand in eene andere Gemeente woonachtig, ivordt
tol lidmaat aangenomen en bevestigd zonder dat hij overgelegd
heeft een behoorlijk attest van zedelijk gedrag, afgegeven door of
-ocr page 52-
40 § 4. REGLEMENT OP HET GODSOIENST-OND ERWIJS.
van wege den Kerkeraad zijner Gemeente. Van deze aan-
neming en bevestiging wordt binnen acht dagen na de vol-
bragte handeling door of van wege den Kerkeraad der
Gemeente waar zij geschied is, schriftelijk kennis gegeven aan
den Kerkeraad der Gemeente in de woonplaats, opdat de
aangenomen en bevestigde lidmaat als zoodanig in het lid-
matenboek dezer Gemeente worde ingeschreven."
[i. w. g. 1/3 \'66].
Aan de aanneming tot lidmaat gaat vooraf een onderzoek
naar de verkregen konnis van de Christeljjke geloofs- en
zedeleer, de Bij belscho en Kerkelijke geschiedenis , met name
ook van die der Hervorming; vervolgens , zoo deze kennis
voldoende bevonden wordt, eene belijdenis des geloofs door
de aannemelingen af te leggen. Een en ander geschiedt door
een Leeraar, bijgestaan door een of meer Ouderlingen.
Art. 30. De bevestiging van lidmaten heeft plaats in eene
daarvoor bepaalde Godsdienstoefening, bij welke hun de vol-
gende vragen ter beantwoording worden voorgesteld:
In tegenwoordigheid van God en van Zijne Gemeente vraag
ik u:
Vooreerst: Belijdt gij te gelooven in God den Vader, den
Almagtige , Schepper des homels en der aarde, en in Jezus
Christus Zijnon eeniggoboren Zoon, onzen Heer, en in den
Heiligen Geest?
Vervolgens: Zijt gij des zins en willens bij deze belijdenis
door Gods genade te volharden, de zonde te verzaken, te
streven naar heiligmaking en uwen Heiland in voorspoed en
tegenspoed, in leven en in sterven getrouw te volgen, gelijk
aan Zijne ware belijders betaamt?
Eindelijk: Belooft gij tot den bloei van het Godsrijk in het
algemeen en van do Nederlandsche Hervormde Kerk in het
bijzonder, met opvolging van hare verordeningen, naar uw
vermogen volijverig mede te werken ?
Na de toestemmende beantwoording van deze vragen, wor-
den zij plegtig en met gepaste toespraak tot lidmaten ver-
klaard.
Art. 40. Indien de bevestiging niot in de daarvoor bestemde
openbare Godsdienst-oefening kan plaats hebben, geschiedt
zij , bij uitzondering, in eene andere openbare Godsdienstoe-
fening , of, waar ook hier tegen gewigtigo zwarigheden be-
staan, ten overstaan van eene Commissie uit den Kerkeraad.
Art. 41. Niemand treedt in do regten aan het lidmaatschap
verbonden, dan die , na afgelegde belijdenis, als lidmaat is
bevestigd.
Tevens rusten op hom de verpligtingen, aan het lidmaatschap
in de Gemeente zijner woonplaats verbonden.
SLOTBEPALINGEN.
Art. 42 Na de uitvaardiging van dit reglement overeen-
-ocr page 53-
GODSDIENSTOEFENING IN DE GEVANGENISSEN.              41
komstig artt. 12 en 62 van hot Algemeen Reglement, is dat
van 28 Julij 1847 vervallen en buiten werking gesteld.
Art. 43. De Synode behoudt zich het regt voor, om in het
vervolg dit reglement zoodanig te veranderen of te vermeer-
deren , als bevonden zal worden te behooren.
[Gearresteerd door de Synode den 7 Aug. 1861, en uitge-
vaardigd door de Alg.Syn. Commissie den 13 Mei 1862, om
in werking te treden den 1 Ootober daaraanvolgende.]
B IJ L A 6 E.
INSTRUCTIE WEGENS DE GODSDIENSTOEFENINGEN IN DE GROOTE STRAF-
GEVANGENISSEN EN IN DE BURGERLIJKE EN MILITAIRE HUIZEN
VAN VERZEKERING . VASTGESTELD BIJ KON. BESL. VAN 11 OCT.
1826 , LETT. C.
Art. 1. De dagen, tot uitoefening van de Godsdienst be-
stemd , zijn de zondagen, de groote feestdagen, alsmede de
dank- en bededagen . door den Koning uitgeschreven ; deze
bepaling zal echter niet verhinderen, dat ten deze de schik-
kingen zullen kunnen gemaakt worden, welke de omstandigheden
mogten vorderen, wanneer de dienstdoende Geestelijke door
andere ambtsbezigheden belet wordt.
Art. 2. Do Kommandanten in de groote strafgevangenissen
on de Conciërges in de huizen van verzekering zullen moeten
zorgen voor hetgeen behoort tot de behoorlijke viering van
de Godsdienst op de uren, door de Commissie van administra-
tie, of het Collegie van Regenten bepaald, na : emaakt over-
leg met de bij het gesticht aangestelde Geestelijken.
Art. 3. Het zal aan de gevangenen, die noch tot de Roomsch-
Katholijke, noch tot de Protestantsche Kerk behooren, worden
vrijgelaten , om op zoodanige andere dagen, als hunne Gods-
dienst als rust- of feestdagen voorschrijft, geen arbeid to
verrigten: de toegang hunner Geestelijken, door hen ver-
zocht zijnde, zal niet mogen geweigerd worden.
Art. 4. De Kommandanten en Conciërges voornoemd zullen
bij de aankomst der gevangenen onderzoeken, tot welke Kerk
of geloof zij behooren, en zullen daarvan , wanneer zij tot de
Roomsch-Kathohjke of Protestantsche behooren, opgave doen
aan de Geestelijken van het gesticht, en ten opzigte der ove-
rigen , aan de Commissie van administratie of Collegiën van
Regenten.
Art 5. De Kommandanten en Conciërges zjjn bijzonder be-
last met de handhaving de\'r goede orde bij de Godsdienstoe-
feningen.
Art. 6. Geene gevangenen zullen om hun geloof vermogen
te worden verontrust, noch deswegens door eenigen Geeste-
-ocr page 54-
42                     § 4. U1JLAGE. GODSDIENSTOEFENING.
lijke van een ander geloof of iemand anders worden aange-
sproken of onderhouden.
De Kommandanten en Conciërges worden op hunne verant-
woordelijkheid gelast, voor de strikte nakoming van ditartikel
te zorgen, en, ingeval zij eenige afwijking deswegons mogteu
ontdekken, daarvan dadelijk aan da Commissiën van admini-
stratie of Collegiën van Regenten kennis to geven, op poene
van suspensie ot destitutie . naar gelegenheid der zaak.
Art. 7. De gevangenen zijn verpligt, ieder naar hunne kerk,
de Godsdienst oefening en het godsdienstig onderwijs bij te
wonen.
Art. 8. Bijaldien in de groote strafgevangenissen de Kom-
mandanten of Directeurs over den arbeid, en, in de huizen
van verzekering, Conciërges , eene meer bepaald verkeerde
neiging of bedrijf der gevangenen ontwaren, en de ontwikke-
ling en uitbreiding daarvan mogen vreezen, zullen zij daar-
omtrent aan de Geestelijken van het gesticht telkens de noo-
dige kennis en inlichtingen geven.
Art. 9. Alle beambten in de gevangenissen, zijn gehouden,
de Geestelijken niet eerbied te behandelen, en door hun
voorbeeld het gevoel van achting voor de Voorgangers van
de Godsdienst bij de gevangenen te bevorderen.
Art. 10. De Geestelijken, welke bij iedere gevangenis aan-
gesteld zijn, houden in dezelve, op de dagen bij artikel 1
vermeld, voor do gevangenen van hun geloof Godsdienst-
oefening, hetzij voor mannen en vrouwen te gelijk, het zij
(wanneer de localiteit van het huis zulks toelaat) voor iedere
kunne afzonderlijk: zij regelen zich hieromtrent naar de
bepaling door de Commissie van administratie of van het
Collegie van Regenten over de gevangenis voorgeschreven,
en zullen met dezelve overeenkomen wegens het uur der
Godsdienst-oefening, naar aanleiding van art. 2.
De Roomsch-Katholijken houden na de mis eene leerrede.
Art. 11. De Geestelijken zijn bevoegd, de govangenen, die
troost, vermaning en onderligt behoeven, afzonderlijk te
onderhouden; aan eiken gevangene staat het vrij, zoodanig
onderhoud te verlangen.
Art. 12. De zieke gevangenen worden bijzonder aan de
godsdienstige zorge der Geestelijken aanbevolen , en ingeval
de ziekte verergert, zijn de Conciërges verpligt, hun daarvan
dadelijk kennis te geven: ten einde zij aan hunne verpligting
omtrent de kranken mogen kunnen voldoen.
Art. 13. De officieren van gezondheid in de gevangenissen
moeten, indien de ziekte eene onverwachte en gevaarlijke
wending neemt, zoo dat- het afsterven te verwachten is, dit
zonder eenig verwijl ter kennis der in het gesticht dienstdoen-
de Geestelijken brengen.
Art 14. Aan de gevangenen zullen de hulpmiddelen en pleg-
-ocr page 55-
43
IN BB GEVANGENISSEN.
tigheden, welke de Godsdienst, door hen beleden, voor-
schrijft , toegediend worden.
Art. 15. De Geestelijken znllen zich ter bekoming der boe-
ken , het onderwijs in de Godsdienst betreffende, en van het-
geen tot de uitoefening van de Godsdienst benoodigd is, moe-
ten wenden tot de Comivrssiên van administratie of Collegiën
van Regenten, welke daarin zullen voorzien.
Art. 10. De Godsdienst-oefeningen worden in zoo verre als
openbaar beschouwd, dat de gevangenen, die eeno andere
Godsdienst belijden en mogten verzoeken, dezelve bij te
wonen, niet zullen mogen geweerd worden, mits zich be-
hoorlijk daarbij gedragende.
Art. 17. Bij afwezigheid of ziekte der Geestelijken , zullen
zij zich door eenen Geestelijke van hunne Kerk doen vervan-
gen , echter niet dan na daartoe verkregene toestemming der
Commissie van administratie of van het Collegie van Regen-
ten.
Art. 18. De Koning behoudt zich voor , om de tegenwoor
dige instructie ten allen tijde te vermeerderen, te wjjzigen of
te veranderen, zoo als bij de ondervinding zal blijken nuttig
te zijn.
(Vgl. Regl. op het Godsd. Onderw. Art. 26.)
-ocr page 56-
DERDE HOOFDSTUK.
HET ONTSTAAN , HET BESTUUR EN DE
VERZORGING DER GEMEENTEN.
§ 5.
SYNODAAL. REGLEMENT
OF Dl!
ERKENNING VAN NIEUWE GEMEENTEN.
Art. 1. Nieuwe Gemeenten worden opgerigt; a) door stich-
ting ; b) door splitsing van combinatiën; c) door toekenning
van een zelfstandig bestaan aan een of meer gedeelten eener
Gemeente. die op grooten afstand van het kerkgebouw ver-
wijderd zijn; d) door vereeniging van kerkvrjje buurtschappen
met een deel van eene Gemeente; e) door zamenvoeging van
gedeelten van meer dan ééne bestaande Gemeente.
Art. 2. De aanvraag om als zelfstandige Gemeente erkend
te worden geschiedt door den Kerkeraad, belanghebbende
personen of hunne gecommitteerden.
Art. 3. De aanvraag wordt, met redenen omkleed, aan
het Classikaal Bestuur gerigt, wanneer belanghebbenden on-
der dezelfde Classis ressorteren; aan het Provinciaal Kerk-
bestuur , wanneer zij behooren onder meer dan ééne Classis;
aan de Algemeene Synode of, als deze niet vergaderd is, aan
de Algemeene Synodale Commissie, wanneer zij behooren
onder meer dan één Provinciaal ressort.
Art. 4. De Kerkelijke Besturen, bij art. 3 vermeld, kunnen
ook zonder dat eene aanvraag bij hen ontvangen werd, elk
binnen zijn ressort, de oprigting van eene nieuwe Gemeente
in overweging nemen en, deze nuttig of noodig keurende ,
trachten te bevorderen.
Art. 5. Bij de aanvraag, in art. 2 bedoeld, worden over-
felegd: a) eene kaart of plattegrondsteekening, aanwijzende
e kadastrale uitgestrektheid, indeeling en begrenzing van.
de nieuwe Gemeente , welker oprigting wordt verlangd : b) eene
juiste opgaaf van het getal der lidmaten en leden, die de
nieuwe Gemeente zullen uitmaken; c. een voldoend bewijs,
dat de gelden, voor het predikantstraotement benoodigd, in
den regel althans voor de helft gevonden zijn; d. een naauw-
-ocr page 57-
ERKENNING VAN NIEUWE GEMEENTEN.                  45
keurig berigt aangaande hetgeen bereids geschied is en, zoo
noodig, nog geschieden zal ten einde te voorzien in de be-
hoeften der nieuwe Gemeente aan een kerkgebouw en eene
pastorij : e) eene opgaaf van de middelen, waaruit in de
behoeften der openbare eeredienst zal kunnen voorzien worden.
Art. 6. De Kerkelijke Besturen nemen op het verzoek om
als eene zelfstandige Gemeente erkend te worden geen besluit
dan na alvorens de betrokken Kerkeraden te hebben gehoord
en in gemeen overleg met de Provinciale Collegiën van toe-
zigt, die de belanghebbende Administratiën hooren.
Art. 7. De grensregeling der nieuwe Gemeente, aangewe-
zen op de naar art. 5 a) over te leggen kaart, kan door de
Kerkelijke Besturen, wanneer zij dit in het belang der op te
rigten Gemeente noodzakelijk achten, door grensverandering
van naburige kerkelijke Gemeenten gewijzigd worden op den
voet als bij art. 43, 7°. en art. 51, 7°. van het Algemeen
Reglement is omschreven, en zulks in gemeen overleg met
het Provinciaal Collegie van Toezigt.
Art. 8. Wanneer uit het berigt, in art. 5 d) bedoeld, blij-
ken mogt, dat de gelden, voor den bouw van kerk en pastorij
vereischt, nog niet gevonden zijn, wordt aan de nieuwe
Gemeente de erkenning toegezegd onder voorwaarde, dat voor
het bijeenbrengen dier gelden alsnog de noodige maatregelen
worden genomen, en volgt de erkenning eerst, wanneer in
hot ontbrekende zal zijn voorzien.
Art. 9. Tot de erkenning van \'eene nieuwe Gemeente wordt,
krachtens de aan het slot van art. 7 aangehaalde bepalingen
van het Algemeen Reglement, indien zij geschiedt door een
Classikaal Bestuur, de goedkeuring van liet Provinciaal Kerk-
bestuur , on, indien zij geschiedt door een Provinciaal Kerk-
bestuur, de goedkeuring van de Algemeene Synode vereischt
of, als deze niet vergaderd is, van de Algemeene Synodale
Commissie.
Art. 10. Van de erkenning eener nieuwe Gemeente geeft
het Kerkelijk Bestuur, waardoor zij geschied is, zoodra het
van de vereischte goedkeuring berigt heeft ontvangen, onver-
wijld kennis aan de Regering, aan het Provinciaal Collegie
van Toezigt, aan den Quaestor-Generaal der Synode en, wan-
neer zij door het Classikaal Bestuur volbragt is, ook aan de
Synode, alsmede aan het Algemeen Collegie van Toezigt.
Art. 11. Zoodra eene Gemeente erkend is, zorgt het Clas-
sikaal Bestuur, dat met den meesten spoed Ouderlingen en
Diakenen worden benoemd, en doet het de vereischte stappen
tot aanstelling van Kerkvoogden, Notabelen en plaatsvervan-
gers van Notabelen, bij eerbiediging evenwel van de regten
van Derden en met inachtneming der bestaande algemeene en
provinciale verordeningen.
Art. 12. Het Classikaal Bestuur dientjhet Provinciaal Kerk-
i\'
s
-ocr page 58-
46        § 5. SYNODAAL REGLEMENT OP DE BENOEMING , ENZ.
bestuur van advies, in welken Rinj de nieuwe Gemeente
behoort te worden opgenomen, en geeft, na verkregen berigt
van het desbetreffende besluit van het Provinciaal Kerkbe-
stuur , onverwijld kennis aan den aangewezen Ring, opdat
deze met vereischten spoed, onder goedkeuring van het Clas-
sikaal Bestuur, eenen Consulent en daaraan toe te voegen
secundus benoeme.
Art. 13. Met de nieuwe Gemeente wordt overeenkomstig
art. 23 van het Reglement op de vacaturen gehandeld, zoodra
er gelden aanwezig zijn om in de reis- en verblijfkosten der
leden van den Ring te voorzien.
(Vastgesteld door de Synode den 20sten Julij 1865, en,
wat betreft artt. 5, 6, 7, 10, alsnog gewijzigd of aange-
vuld den 23sten Julij 1867 en den 14den Julij 1868, en,
in zijn geheel in werking getreden den lsten Maart 1869). (
§6.
SYNODAAL, liKlil.KHli.M\'
OP DE
BENOEMING VAN OUDERLINGEN EN DIAKENEN EN DE
BEROEPING VAN PREDIKANTEN.
Art. 1. Het regt der Gemeente tot benoeming van Ouder-
lingen en Diakenen en tot beroeping van Predikanten (art. i
\'23 Alg. Reg.) wordt, behoudens de regten van Derden en -
met inachtneming van do Synodale Reglementen voor de Ker- -
keraden en op de Vacaturen, door hare stomgeregtigde Leden j
uitgeoefend.
                                                                             i
Stemgeregtigde Leden eoner Gemeente zijn alle mans\'id -a
maten, die onder haar ressort wonen, den ouderdom van 23
jaren bereikt hebben en ten minste één jaar geleden bij den a
Kerkeraad geloofsbelijdenis hebben afgelega of op ingediende k
attestatie of bewijs van lidmaatschap als lidmaten der Gemeente e
erkend zijn.
Manslidmaten, die in het jaar, dat aan de stemming of
verkiezing voorafgaat, door eenig Armbestuur zijn bedeeld •-
geworden, en zij, die onder censuur of curatele staan, zijn ie
van deze stembevoegdheid uitgesloten
                                     m.
Art. 2. Binnen drie maanden na de invoering van dit Re- ie
glement onderwerpt de Kerkeraad aan het oordeel der Stemge- ie
regtigden de vraag, of zjj het regt tot benoeming van Ouder- s,
lingen en Diakenen en tot beroeping van Predikanten zelven in
wensclien uit te oefenen op de in dit Reglement verder be- w-
-ocr page 59-
VOORSCHRIFTEN—WIJZIGINGEN.                      1 67
Voorschrtftvnaan kerkel. Besturen; wanneer dadelijk op to
volgen, bl. 4, art. 14.
Voorschol in zake van O en T.; hoe te regelen, bl. 122
art. 26.
Voorstellen van hooger Bestuur, bl 4, art 13* — van Rin-
gen, bl. 8, art. 31 : — door leden der Cl. Vergader., bl.
10, art. 40, 5°.
Voorstelling van benoemde Kerkeraadsleden, bl. 50, art. 8;
— van beroepen Vredd., bl. 76, art. 63.
Voorzangers. Zie Voorlezers.
Voorziening in de dienst a) gedurende vacature: door wie
én hoe, bl. 64—67, artt. 9—11; 13—17, 21—25; vergoe-
ding daarvoor, bl 67, artt. 26 en 27; —b) voor een Pred.,
die eone hooge kerkvergadering bijwoont, bl 68, art. 34;
die zich ontijdig heeft verwijderd, ald. artt. 33 en 35; die
ziek, ongeschikt of krankzinnig is, bl. 69 en 70, artt.
36—37*; die geschorst is , ald., art. 38
Vragen bij de bevcst. van Lidmaten , bl. 40, art. 39.
Vreemdelingen. Zie Buitenlanders.
Vrijdag (Goede). Zie Goede Vrijdag.
\'rrije beroeping mag niet afgestaan of veranderd worden,
7, art. 24, lid 2.
Vrijstelling van kosten in zake van O. en ï., bl. 123, art.
33, lid 3.
W.
Waalsche Commissie. Zie Commissie (WaaUche).
»         Gemcenlrn zijn een deel der Nederl. Herv. Kerk,
bl. 1 , art. 1 , een afzonderl ressort, bl. 9, art. 34; —
Predikanten, waarvan leden , bl. 8, art. 29; —■ Reünie;
hare bijeenkomst en werkzaamheid, bl. 9, artt. 36 en 37.
Waarneming van de dienst. Zie Voorziening.
Waterloo (Dankdag van), bl. 57 , N\'. 3.
Weduwenbeurs {Algemecne); hare bestemming, bl. 96, art.\'
1 ; bedeelden, ald artt. 2 en 3; deelnemers, ald. artt. 4en
5; inkomsten , bl 97—99, artt. 6—19; beheer, ald. artt.
20-23.
Weduwenbeurs (Classikale), bl. 10, art. 40, 6° en bl. 11,
art. 43, 5°.
Weduwenbeurs (Provinciale), bl. 13, art. 51, 5°.
Weeshuisscholen (In) is Godsd. onderwijs te geven, bl. 37,
art. 25.
Weigering van Kerkeraadsleden om langer aan te Blijven;
waartoe dit leidt. bl. 50 (a).
i Weigering van goedkeuring aan bijzondere Reglementen; bl.
I 3, art. 12, lid 6.
I West-Indische Kerken. Zie Indische Kerken.
Wijzigingen in Beylemenlen. Zie Reglementen.
-ocr page 60-
•168
ZAAKGELASTIGDE—20NDAGSCH0I
ENZ.
Zaakgelastigde in zake van O. en T niet toegelaten. 1>I. I
art. 6.
Zeevarenden; hoe hunne Godsdienstige belangen te beha;
gen, bl. 38, art. 80.
Zegel (Van) zijn vrijgesteld: de quitantiën der quota. bl. 1(1
(a); — »de registers van Kerkbesturen, en kerkel.Ontval
gers\' (Kon. Uesl. v. 25 Apr. 1821 , n". 11.)
Zieke Predikanten .Dienstwaarnemiiig voor), bl. 69, art. \'i\\
Zomer-Catechisatiën
; onderzoek daarnaar bij de kerkvisitati
bl. -134, g.
Zondag
(Op den) wordt in den regel de Doop bediend ,
52, art. 14, 1°, — tweemaal Godsd.oef gehouden, bl.
(a); in vacature éénmaal, bl. 92, art. 33; — geschiedt!
de afkondigingen en de bevestiging van Kerkeraadslederl
bl 50, artt. 8 en 10, ook de afkondigingen van een bl
roepen Pred , bl. 76, art. 63; en die in zaken vanbeheen
bl. 114, art. 53
Zondagscholen ; waartoe te houden, bl. 33, art. 4.