Vak 41 gt; •■lt;gt; ^ ^ lt;•gt; c. ^ ^

O P E R A

W. A,

KCAXI W'VCKKXSIS.

UÜKAKMUXÜAK.

Tvpis ■). .1. !{()M EX kt F11 Typogr. S. Pontifiois et Episcoj)!.

B

179

Sisscrtntio ilc Jure Jiegufnri.

jure reden ncll in loc a,

equibus met injustitia expulsi Fuerunb.

O P E A

W. A. Notermans,

DEC^VI \Vyckl:X^«,

C O N V.

V

KUKAKMUNDAK.

Typis J. J. ROMEN et FIL. Typofr,.. s. Pontificis ot Epi.soopi.

I M 1' R IM A T U 11.

Ulhaemundae, 1 Apiilis 189Ü.

DK. P. MANNBNS,

Lihrorutn Censor.

Praemonitum.

Ki.Kiiosos ordines iihimnorwm, novitiorum ot professomm, quuni numero turn praos-lantia. magnopere nunc temporis orevisse, adoo ut nova monastei'ia fundaro, novas(|uo silii aertes erigere ncccssitas quajclam coinpellat, neminem latei. Quam o1) causam haiul semel quaestio movetur de porum reditu in ea looa, e (|uibus vi ac oppressione jjer magnam Gallica-nam Perturbationem deturbati Kunt. Paucis ituque exa-minare at(pxe dilucidare (juaestionem quo nempe jure Uogulares ad monasteria illa rcvorti queant, absre non erit oinnino. Al)sil autem inens dirimendi rem tot dHficultatibns intricatam; hoe unum liac nostra dissor-tatione pi-ae oculis habuimus, hoe tantum speramus fore, ut nostro tentamine doetiorihus ansa pi'aeheatur ut in re praesentissimae gravitatis inquisitione seientifica demon-strent, quo jure religiosae familiae proprio marte ad loca reverti ])ossint. unde olim vi ae injustitia ex])ulsae fuerint.

tl I'UA KMOMTTM.

ilisc.c la men (leolariiinus nos ex aniino paral os esse ad ohedienduin omnibus decisionibus R. Sedis, si iorte quae-dam exstarent vel in posterinn darentur, sententiae nostrae contrariae.

\'ici-^rriiA.ie(quot;ri ad Mosam in festo Annnntiationis H. Mariae A'irg'inis

ïntroductio.

. T % icut in omni quaestionc tractanda ita etiam ^ ^ in dissertatione nostra nodum (lisputationis clare et dilucide projjonero suinmopere expediet. Hoe; enim modo omnis lis, quae ad thesim nostram non l»ertinet, omnisque falsa circa finem nostrum opinio forsan praeconcei)ta eliminatur, ut status (piaestionis clare et pure concipiatur, semperque ])er totam expo-sitionem prae oculis teneatur.

Porro non agitur de novis conventibus erigendis. Omnes enim canonistae, hodie saltem, concedunt sine licentia S. Sedis et E])isco])i Ordinarii loei non posse erigi oonventus novos. Paxit Deus ut orescant religiosi Ordines ad majorein Dei gloriam et Ecclesiae decus; salutemque aniinaruin novis domibus erectis niagis ma-giscpie promoveant. Ast, quum haec novarum domorum erectio non inconsiderate et facile neque in iis, quae exoptant, locis concedatur, non inutile erit, investigare circa jus quod ad antiquiora monasteria recuperanda Regularibus coini)etit. Certum est. nbi ad licentiam

ixthoiu'ctiu.

Episcopi loci iüu S. Pontificis accedit, (hihiuin non esse, quin valide et lioite in antiquas sedes revertantur. Red quaestio praecise movetur, num etiain inoonsulto S. Pontifice et Bpisoopo Ordinario loci ad eas revert! queant ; num illa restauratio antiqui monasteiü, unde detinbati sint. sine juris canonici laesiono, proprio marte. ah ipsis ordinis regularis superiorilms fieri valeat.

Quum autem ])leraque monasteria aut plane dirnta, aut sine ulla spe resiitutionis alienata sint, quaestio haeo intime oonnectitur cum ea quae agit de transla-tione domoruin religiosarmn. Btenim nisi Religiosis jus competat intra eaindem civitatem vel eumdem locum allo transferre monasterium, mdlius prorsus emolumenti jus esset redeundi. (puim. uti diximus, ad eadem monasteria. quae antiquitus possederunt. l'ere non pateat accessus.

Ut autem online procedainus in ius statuendum nobis est 1quot; de jure redeundi ad easdem aedes, 2quot; de translat ione conventus ad alium situin inli a eamdein civitatem vel eumdem locum vi juris communis, 3° de translatione monasterii vi privilegiorum, 4quot; de decretis SS. Pontificum, quae speciatim ad casum nostrum speotant.

Monemus demum. nos hic non agere de conventibus Monialium instaurandis. Quum enim nee illae clausuram ])apalem .sine licentia egredi possint, nee earum monasteria sine ex])resso indulto clausuram pa])alem aocipiant, certum est requiri licentiam S. Sedis etiam ut monasteria anti(]ua instaurent. Multaeque liac de re prostant decisiones quas confer Anamocta Jubis Pontificii ITT.

Caput J.

De jure revertendi ad easdem Aedes.

■jAwm. Roligiosi, do (]iiihns agitur. vi jilt;( opprps-sione injusta, e eonventihus suis dopulsi

sint. neoessariuin nobis orit ])aucis dfiinonstraro Regu-lares jui ibus suis non spoliari ])cr injustani oppi-ossinnoin. (Vteroquin res jam jier sp satis clara est. Elenim certmn est prinoipium juris: „Quae contra jus fiunt. dehent utii|ue pro inf'ectis haheriquot;. In duhiuni itaipie vocari nequit, nullam violentam oonventuimi snppressio-nein a guhernio eivili peraetam, Religiosos nn(|uam jure in domos suas spoliare, vel nilo jii'ivilegio quod leuitiine per domorum suarum acquisitionem possidebant. Xequit enim furto jus veri et legitimi possessoris pessmndari. et finna stat semper priinaria juris regula. rem clamare ad dominum et jus legitime aequisiUun injustitia alioruin non ])erire. Sic nec Episcopus jus redeundi in dioece-sini suain injusta expnisione ainittit, neque hodiediuu Religiosi a gubernio (termaniae anno 1S72 expulsi jura

(A ITT I.

sua amisomnt. Statim onim ac patcat accesses, sine iilla fonnalitate a jure canonico requisita ad loca pristina reverti possunt.

Ratio est, quia Religiosi jura el privilegia sua tam-quain persona moralis acquisiveninr. Jura euim et privileiria. ita bene Cl. Bouix, „Oonceduntur (|uippe liis memhris (alicujus religiosae soeietatis) non tainquam pi-ivatis et individuis. sed (|uatenus alicpiod morale corpus, collegiimi neinpe, sen societatem conflantihus.quot;quot; (De jure Regul. toni 1. pars III, sect. 11 cap. 1 ^ II). Quamdiu itaque inoralem personam constituunt, jura sua et privilegia jure retinent, nec iis vi et injustitia spo-liantur. — Atqui Religiosi etiam durante dispersione moralem ]iersonam constituere non desinunt. Etenim non solum a votorum obligatione nequaquam solvuntur. sed insuper omnibus suis regulis. quantum rerum lt;;on-ditif) permittat, adstricti manent. Ita expresse declaravit Pius VI in sua Brevi ad Brunensium Episcopum, III Calendas Aprilis 1791 : „Nimis properasse te arbitramur ea declaratione quae monachos Carthusianos, tua in dioecesi, statim a proprijs legibus statutisque liberos solutosque renuntiat, \it conditionem, statumque presby-terorum saecularium illico inire valeant. Generalis haeo nanKjue declaratio, quae ins(!ia prorsus Apostolical Sede, tibi, Venerabilis Frater, oppoi'tuna malis visa est, nobis cum intempestiva, turn periculi ])lena videtur.quot; Quum itaque per ipsam dispersionem Religiosi neciuaquum a propriis legi1)us statutisque liberi, solutique existant, con-sequens est eos, durante persecutione, moralem ])er-sonam constituere, cujus membra iisdem regulis regantur.

Cetermn id quod astruiinus luculentius ex observa-tione voti cum paupertatis, tuin maxime obedientiae

dk .iiJJtK j{j;\ i:itTJ:xDi ad kasdkm ai:iii:s.

clarot. Xain (lubiuni non est quin Reliffiosi dispersi res necessarias et utiles sihi coniparare queant, eas sihi retinere, iis(jue, quantum necesse est. uti. Idque jure; quuin in neoessaiiis et utilibus, ubi non j)atet ad Pi-ae-liitum accessus, sufficiat ejus voluntas praesumpta. Ast, neque minus certum est, Religioso nef'as esse, res sihi coniparare statui suo non congruas, expensa non necessaria i'acere, eaque possidere quae luxuin potius quain spiritum ])aupertatis religiosae redolent; ad («a enim nequit legitime praesumi licentia superioriun. qui econtra praesumendi sunt se iis positive opponere. l^Tbi vero de Religiosis voto solemni adstrictis agitur insuper notandiim. cos omnia quae acquirunt, non sibi acquirere sed communitati. \^roto enim solemni incapux fit mo-naclms ponenfii ullum vei i doniinii actum; unde adagium: quidquid monachus acquirit monasterio ac(jui]-it. Quuin itaque etiam durante dispersione voto suo non solvatur. violentia enim votum mutare nequit, patel eum etiam in ilia conditione nonnisi ad ea quae temporum, locorumque nocessitas postulat, jure praesumere posse licentiam Praelati, caeteris omnibus in suo rigore persistentibus. Religiosus ergo voto solemni adstrictus non sibi sed monasterio acquirit, id est communitati; propterea com-munitas, persona moralis etiam durante persecutione et dispei'sione permanet. ])ermanentque cum ea omnia jura legitime acquisita.

Kadeni valet conclusio ex voto obedientiae deducta. Omnes enim sine ulla exceptione admittunt, Religiosos, licet disperses, superioribus debitani obedientiam negare non ))osse. Quodvis mandatum eis a Praelatis im])o-situin. obligat in conscientia. Nisi enim S. Sedes, ut eoruin subsistentiae et necessitatibus subveniatur. eos

cAi-rr I.

ad tempus loconim Ordinariis subjeocrii, superiorumque in locum Episcopos substituerit, nescio (juo jure quis so a Praelatorum umndatis obsequendis liberum ])ronuntiiire (juoat. Manent itaqne sub obedientia superiornm suo-runi. Vei'uni ubi liabetm- obedientia, necesse est ut adsint subjecti el potestas quae eos uubernet. Atqui luiec ad societatem i'eligiosam sen personam nioralem constituendam sufficiunt. Ergo Religiosi dispersi jierso-nam moralem, omnia jura et privelegia sua itabentem. non obstante dispersione constitiuint.

Seine! autem ao conceditur, Religiosos dispersos personam moralem const ituere, sponte sua consequitur jura et privilegia non iis tantum cptos persecutio disjecit attribuenda esse, sed etiam in aliis qui illis se adjungunt oontinuari, (|uatentis nempe personam illam moralem continuant. Cum enim in dispersis maneat character personae moralis, i)atet et omnes qui se iis adjungunt membra fieri istius societatis, proindeque jura et privilegia hujus societatis adjungentibus commtmicari in iistpte permanere.

Hinc ; 1quot; ubi singularis domus totam eongregationem constituit, ])ermanent jura tantum in iis qui hujus domus dispersis se adjungunt; per eos enim continuatur persona moralis. lino vero, ubi unus tanttun superesset, societas cum omnibus sttis jttribus et ])rivilegiis jter htmc unum perpetuari potest. Cnfr. hac de re Cl. Bouix loco citato.

•2quot; Ubi vero monasteria inter se ita conjtinguntttr tit unain vel varias provincias constituant sub uno Prae-lato sive Provinciali sive Generali, penes ipsos est, monasteria violenter vel in juste suppressa sine jtraevia ulla licentia reassutnere ad eatpte vel ipsos Religiosos dispersos, vel alios deputare. Quum enim alicubi novus

DK .TL*UK liKVKHTKNDl AI) KASDKM AKDKS.

conventus alioujus ordinis erigilur, faonltas et jus ilii liabitandi non privatis personis oonceditur, secl ordini et toti societati, quatenus tota conjgt;-regatio vel tota haec provmoia persiinani (pumulain inoralem constituit. Qua de causa Praelato semper lihermn est. juxta constilutio-nes, Religiosos talis conventus removere, alioscjue in eorum locum sufficere, monasteiium enim ordinis est. sen congregaUoni vel ordini facultas monasterii erilt;rendi data est. Mine etiam jus conventualiter ibidem vivendi ordini sen provinciae competit et facta dispersione Re-ligiosorum, jura et ))rivi!eg'ia penes oidinem manent et statim ac tempestas est sedata, ordo ipia talis ad pristi-nas sedes redire potest. Nam ut initio hujus capitis demonstravimus, jura et privilegia vi et injustitia aliorum, leiritimis tituiaribus ne(jua(]iiam aufenmtur.

IjX dictis, claritatis causa, liane nostrani conclusionem repetimus. Ürdinihus injuste e sedibus suis depulsis jus redeundi sine nova licentia S. Sedis et Ordinarii loei per se et in abstracto nefrari nequit. Quatenus vero Decreta pontificia huio reditui obstarent in casu Reli-giosoium impietate gallica sueculo praeterito sujipresso-rum. postea perpendemus.

Caput II.

De monasterii translatione.

et Regulurilms jus redcundi in civitates vel loca e (|iiil)us injuste ejecti sunt, negare nequeamus, alia tamen (|uaestio otitur ubi inonasteria eorum penitus alienata sunt, nec ulla spes restitutio-nis affulget. Hoc enim in casu plerique ordines a gallica perturbatione opj)i'essi jjlei-unicjue vci'santnr. Qua propter investigare statuinius num ordinibus regu-laribus jus transferendi sua inonasteria absque licentia cxpressa S. Sedis et Ordinarii loci concessuin sit. Quum enim eadem inonasteria recsuperare non |)ossint, li([uet eos de facto et in concreto redire baud posse sine prae-viis soleninitatibus, nisi etiam jus transferendi alio con-ventus suos Regularibus datum sit. Ideo expendendum erit: 1quot; Quid bac in re valeant Religiosi ex jure com-muni, 2quot; Quid cx privilegiis silii concessis.

J IK MOXASTKKJI Tlf AXSI.ATInNK,

Z)c tI'd/isi(itiouc )uo7icisieriI ex jure coDivumi.

Quod Regulai-ilms. inendicantihus salteni, jure !inii([U(i intei'dictuin fuerit inonasterionim situin niutare, dubiuni esse nequit legentibus Constitutiones Bonifacii VIII, HI). 5 tit. (! in 6. „de Praelatoruin excessihusquot;; Clementis ^ „Cuj)ientes,quot; de i)oenis, Clement, lib. 5. tit. 8. cap. H: et Leonis XIH „Romanos i'ontilices.quot;

Sic enim statuit Bonifacius \'1II anno 1298: „Cum ex eo quod Praedicatores, Minores et Religiosi alii Men-(licantes, in civitatibus, castris, villis, aut aliis locis ad hcibitanduin domos vel loca de novo suscipiunt sen olim suscepta dimittimt, se ibidem ad alia transferentes, diversa scandala quandoque proveniant, et frequentes clainores ad Sedem Apostolicam perferantur; nos supei-hoc providere volentes. hoc perpetuo prohibemus edicto, ne deinceps alicpiis vel aliqui de praedictis, quibuscum-que super hoc privilegiis inuniti existant (quae ipsis contra tenorem constitutionis nullatenus volumus suffra-gaii) in aliqua ci\itate, castro, villa sen loco quocumque ad habitandum domos, vel loca quaeoumque de novo recipere, sen hactenus recepta niutare, vel ex venditioni^, permutationis, donationis aut cujusvis alienationis titulo quocumque in alios transfer re praesumant absque Sedis Apostolicae licentia speciali, plenam et ex-pressam faciente de prohibitione hujusmodi mentionem. si secus egerint, irritum decernentes.quot;

Quum autem sive ob ignorantiam hujus Decreti sive ob praesumptionem, observantia hujus decretalis jam paucis post annis negligeretur, Clemens V in Concilio

CAl'fT TI.

Viennensi illud confinmvil adjeciii exooimminicationis poena ipso facto a trunsgressoribus inourrenda. „Cu-pienlos cos, ipios ad observantiam jurimn virtutuin pracmia non inducunt, tam adjectai'iim cxaggerationc j)ocnariiin quam adjioiendamin de novo formidinc, a temerariis ausihus rei'ronare. tmnsgressores oonstitutio-nis. qiuio Religiosis Mendicant il)us domos ad habitandum vel lo(^a quaecuuKpie de novo recipere, i-eeepla liiuuis(pie inntaie, vel ('a transferre in alios cujusvis alienationis titulo interdlcit, illos etiam Ileligiosos, lt;pii aliqua, ul andientes a deoiinarum ecclesiis debitannn solutione retrahant, in sennonibus suis, vel alibi proferre praesu-inunt, exconnmmicationis subjacere sententiae decerni-mus ipso facto.quot;

Quod jus antiipium. salva excommunicatiouis poena, a S. Pontifice Leone Xill pro Anglia in primo vigore videtur restilutum. Mac enim constilutione, qua mutua Episcopatus Regulariuin(]ue jnra et piivilegia quatenus praesens Ecclesiae status in regno Britannico secum fert, describuntur, S. Pontifex inter alia inulta etiam inculcat canonuin observant iam in novis erigendis convent ibns. Dein ita prosequitur: „Fieri solet utique subtilior inqui-sitio, an duplex ilia venia (nempe S. Sedis et loci Ordinarii) sit impetranda, si non prorsus novum opus regularis familia moliatur; sed ea quae sunt instituta velit iti alios usus con vert ere. Veruin. neque obscura ne(]ue amieps erit futura responsio, si varios. ipii accidere ])Ossunt casus distinguamus. Initio quis serio dubitet, an ea quae pietatis religionisque causa instituta sunt, liceat in usus a religione et pietate alienos convertere ? Restat itaque ut de tribus hisce dumtaxat qnaeratur. utrum nempe liceat dimovere de loco instituta alioipie

DE MONASÏKKII TKANSLATIONE. |7

transferre; aut immutare in usum oonsentaneum, qualis esset si schola in eoclesiam, coenobium in collegium, in (Ionium pupillis aegrotisque recipiendis, vel vicissim mu-taretur; aut demum, priore usu retento, novam oausatn si\e usum inducere. Jamvero quominus duo illa prima, pnvata q)sorum auotoritate, Religiosi sodales efficianfc, obstat Deoretum Bonifacii VIII, qui eos vetat „ad habi-tatidum domos vel loca quaeoumque de novo reoipere seu haotenus recepta mul are.quot; Rursus qui fieri potest, ex duobus illis alterutrum, nisi res incidat in fundatio-nem novam „Monasteriorum, Collegiorum, domorum, conventuum et aliorum Regulariuin locorum hujusmodi ?quot; Atqui id perfici' i)rohibuit Urbanus VIII ])er constitutio-nem Romanus Pontifex, nisi „servata in omnibus et per omnia Sacrorum Canonum et Concilii Tridentini forma.quot; Sic unum superest de quo contendatur; num priore usu retento. nova causa vel usus adjici vaieat. I unc autem pressius rem urgere oportet et accurate (lispicere, utrum ea inductio alterius usus ad interiorem admmistrationem, disciplinarnque domesticam spectet, velut si tirocinium aut collegium studiorum causa junio-ribus sodalibus in coenobio constituatur: an fines inte-rioris administrationis sit excessura, puta si inibi schola fiat aut collegium quod pateat etiam alienis. Plane si dictos fines excesserit, res redit ad alterutrum illarum. quae a Bonifacio VIII et Urbano VIII fieri pro lubito! ceu diximus, prohibentur. Sin autem intra liinites do-mesticae disciplinae mutatio contineatur, suo certe jure Regulares utentur; nisi forte leges fundationis obsistant. Ex quibus singillatim perpensis manifesto collEitur: Religiosis sodalibus non licere ea quae instituta sunt, in alios usus convertere absque expressa licentia Sedis

CAl'L'T II.

Apostolicae et Ordinarii loci, nisi agatur de conversione quae, salvis fundationis legibus, referatur duintaxat ad internum regimen et disciplinam regularemquot; 1). Clausuhs vero in fine adjectis omnia privilegia quomodocumque data sint et firmata. expresse revooantur, ut haec sola Constitutio suum habeat valorem pro regno An-glico -).

Ex hisce manifeste ajjparet, jure antiquo et oom-muni illicitam esse monasteriorum translationem, oerto Regularihus Mendicant ibus, at etiam valde probabiliter ceteris omnibus, quatenus S. Pontifex, deolarando cano-nes antiquos, omnes omnino Regulares, cujuscumque pint congregationis vel sooietatis, coinprehendat.

Diximus S. Pont ificem liic declarationem antiquorum canonum proponere, quae translationem illicitam pro-nuntiat. Nam quod Leo XIII hie non novum jus intro-ducit sed antiquum instaurat, patet ex toto contextu quum hujus loci turn totius Const itutionis. Quum enim post restauratam Hierarchiam in Anglia per se omnia juxta principia juris communis totius Ecclesiae regantur oporteret, lotus in eo est S. Pontifex ut hoc jus explicet variiscpie casibus occurrentibus applicet. Uhi vero oh peculiares hujus regionis circumstantias, jus commune nonnisi difficulter applicari potest, expressa fit mentio hujus exceptionis, ita v. g. quod ii Religiosi qui anmui-rum curae deputantur, quantum ad ipsosmet attinet, superioribus subject! manent (1. c. ]). 236—288), quod non solum Religiosi rectores missionum, sed etiam eorum

1) Acta Ijeonis XIII. J880--18SI pa?. 251- 25».

2) Ibidem pag. 258—259.

J)K MONASÏKKll 'PBANSLATIONE.

vicarii aliique Religiosi omnes qui apostolica munia oheimt, coetibus Cleri, qui collationes clicuntui', interv'G-nire debent, ]. c. i). 238—240.

At in loco de quo agitui-, ne verbulum quidem legi-tur, ex (iuo legitima foret conclusio, S. Pontificem liic novum quid statuere. Econtra, continuo in hac discep-tatione ad antiquas Ecclesiae leges appellat, sicut et fecit in paragrapho immediate praecedente qui agit de novo-rum conventuum erectione.

Jamvero, leges antiquas declarando, translationem illicitam esse pronuntiat nisi accedat duplex ilia S. Sedis et Ordinarii loei venia.

Nam 1quot; quidem, decretale Bonifacii VIII quantum ad Angliam attinet, pleno suo vigore non esse destitutum omnino docent verba u Constitutione hac allata. Hoe

autem decretali prohibentur Religiosi, quin „loca.......

olim suscepta dimittant, se ibidem ad alia transferentes.quot; 2quot; Ex tribus casibus a S. Pontifice propositus, hoc unum, pro lubito et propria auctoritate facers possunt Regu-lares, quod scilicet „priore usu retento, inductio alterius usus ad interiorem administrationem, disciplinamque domesticam speet et.quot; Mine, licet haec verba : „dimovere de loco instituta alioque transferrequot;, ([luie in hac Constitutione occurrunt, per se sumpta, translationem intra eumdem locum expressis verbis non indicent, haec tarnen interpretatie omnino admittenda videtur, cum ex commimi ticceptationo Ctinonistciruin, (jiii omnes, dum banc quaestionem movent, pa verba nsurpant de trans-latione intra eumdem locum, tum ex decretali Bonifacii ^ III, tum etiam ex variis casibus occurrentibus qui a Leone XIII in hac sua Constitutione specificantur adeo ut nulla mutatio, i)ropria auctoritate peraota. licita de-

CAPUT II.

clai-etur, nisi quae fit priore usu retento, in interna tantum administvat ione et disciplina.

Translationem igitur monasterii, sine S. Sechs ot Ordinarii loci approbatione, canonibus antiquis advor-sari nierito concludimus.

S 2.

I)e Translatione monasterii vi privilegiorum.

Alia autem est quaestio, utrum Religiosi, vi privilegiorum, translationem conventus propno marte peragere queant. Cui respondet Bouix; „communiter admittunt doctores, hand reqniri licentiam Bpiscopi ob commum-cationem privilegiorumquot; (De Jure Regul. Tom. 1. pars II. Sect. II, Cap. I § VII. 3). Bodem ferme modo Salmanticenses; „Asserenduin est, inquiunt, quod licet:

ex jure antique..... non liceret Mendicantibus monasteria

mutare sine Sedis Apostolicae licentia, nisi nuitatio ad eremos facienda esset; at ex privilegio possunt Praelati Regulares transferre monasteria fundata in locis sterih-bus, et inaquosis vel saluti, aut eorum observantiae minus idoneis et proportionatis, ad alia loca magis idonea cum suis redditibus, iVuctihus et proventionibus, et bona sua secuni ferre, et vendere aedificia et solum praeter ecclesias. Ita concessit Benedictinis Vallis Olivetanis Pius II Bulla G apud Rodrig. in Bullar. Idem concessit Sixtus V, VII Calend. Decembris anno 1580 Abbati ge-nerali Congregationis S. Benedicti Regnor. Portugal, prout refert Hieronymus Rodrig. in Compend. qu, regul. resol. 55. Portel, in dubiis Regular, verb. Monasteria,

DE MONASTEBII TKAXSLATTONK.

num. 7. Idem concessit Sixtus IV Minoribus in Bulla, Regimini apud Emmanuel Rodriguez in Bullario, Bulla 14 ejusdem § 35. Idem Sixtus IV concessit Praedica-toribus Bulla 14 et Alexander IV Bulla 7 ut Joannes a Cruce refert de privil. lib. 2. cap. 9. duh. ]. concl. 2, et Minimis Julius II in Constitutione Virtute § 2 apud Peyr. iom. I. privil eg. Minimor. in Julio TT num. 2. et his privilegiis uti jiossunt, non solum praefatae religio-nes quibus concessa sunt, sed aliae quae cum ipsis habent communicationem privilegiorumquot; (Tract XVIII de privilegis cap. III. punct. IV. III. nquot; 141).

Operae pretium erif hac in re ipsa S.S. Pontificum verba allegare. Quod ad bullam Pii 11 speclat, nullam aliam invenire potuimus quam earn quae in Bullario Pii IX lom V. pag. 169—172 legitur, et monachis B. Mariae Montis Oliveti, Ordinis S. Benedicti data est. In hac autem bulla nihil hujusmodi dicitur quod volunt Sal-manticenses, nisi forsan in ilia includeretur privilegiorum cominunicatione quam iis Pius II § 12. p. 172 cum monachis congregationis S. Justinae Paduan. ejusdem Ordinis S. Benedicti concedit. Neque laudatam Alexan-dri IV concessionem Praedicatoribus lactam, ullibi in-venimus.

Ast in Bulla „Regiminiquot; Sixti IV, ob amplissimas gratias et ])rivilegia Pratribus Minoribus Conventualibus Ordinis S. Prancisci die 31 Augusti 1474 data Mare Magnum nuncupata, Clementis IV bulla „Virtute con-spicuosquot; Integra invenitur 1).

Jamvero § 25 inter alia haec expresse statuit Cle-

1) Vide Bullarium Pii IX toni. V. pag. 217. § 2.

CA VUT II.

mens IV: „Unlversis autem Bcclesiaruin Praelatis et aliis inhibemus, ne confessiones vestras vobis invitis

audire...... sive lt;le statutis vestri ordinis se aliquatenus

intromittere, seu prohihere ne ad oivitates vel villas, iil)i religiose ac honeste morari possitis, a popidis evocati audeatis accedere, ibique pro vestris usibus oonstruere aedificia, ecclesias seu oratoria, aut in accedentes fratres sen construentes hujusmodi vol receptatores eorum ex-cormnunicationis sententias ferre praesumant.' Bt 27 ; ,,Ad hoe ut liceat fratribus vestri ordinis quum de i)rio-ribus loeis suis ad alia loca se transferunt, tam aedificia seu omnem aedifioiorum materiain locorum (juae dimit-tunt (dedicatis ecclesiis dumtaxat exceptis) quam libros, calices et paramenia secum ad alia loca transferre, et aedificia ipsa cum solo et aliis ad eadem loca pertinen-tibus, praeter ecclesias, per personas ad hoc a bede Apostolica deputatas, vendere, ipsorumque pretium in aliorum locorum, ad quae dicti Fratres se transferunt aedificationem, seu alias in eorum utilitatem convertere, secundum quod eis melius videbitur expedire; quod ipsa pauciora et alia loca Fratrum ad nos et Apostolicam Sedem specialiter et immediate pertinere noscuntur. Et ne aliqui Archiepiscopi vel Episcopi, aut alii Ecclesiarum Praelati, sen quaevis alia persona ecclesiastica vel sae-cularis, praedicta loca seu bona occupare, accipere vel usurpare, aut quocjuomodo sibi vendicare praesumant, absque dictae Sedis licentia speciali, districtius inhibemus. Haec bulla a Clemente IV data erat 21 Julii 1265.

Sixtus IV praeterea in sua bulla _vRegiminiquot; §. 1(5 (1. c. ]). 221) Praedicatoribus et Minoribus omnium respectivorum eorum privilegiorum communicationem amplissimam rledit.

IIK MO NA ST Kid I TRAXSI/ATIONK.

Julius II vero per bullam „Dudum ad Sacrumquot; die 28 Julii 1506 diitain, Minimis omnia privilegia quatuor ordinum Mendicantium communicavit § 14 ( I. c. pag. 426.), gt;5 20, insuper facultatem exstruendi monasteria sine licen-tia Ordinarii expresse oonfirmat (1. c. ]). 427). Inter translationem itaque et novarum domorum extructionem omnino distinguit sicut et feoerat jam Clemens IV loco supracitato. Praeterea idem Julius II in bulla „ Virtutequot; eodem die data, (§ 25. 1. c. pag. 44()| eisdem vocibus ad litteram fere exscriptis quas ex dementis IV bulla oitavimus, eadem privilegia Minimis concedit quae a Clemente IV Minoribus conoessa erant. Hasce igitur facilitates omncs ii ordines, (pii cuin supradictis privile-giorum cominunicationem habebant, jure possidebant.

Ast facultas extruendi ubique locorum monasteria sine Ordinarii loi'i licentia revooata erat a Concilio Tridentino Sess. 25. Ue Regul. et Monial. Cap. III. Quum autem non obstante Concilii Tridentini Deoreto, Regulares pri-vilegiis suis innixi, ubique monasteria sine licentia Episcojji loci construere pergerent, Urbanus VIII per Constitutionem „Romanus Pontifexquot;' die 28 August! 1024 eorum privilegia hac in re penitus revocavit. _rIn virtute sanctae obedientiae et sul) privationis activae et passivae necnon officiorum quorumcunque, ac inhabilitatis ad illa seu alia in futurum obtinendis ac etiam excommunica-tionis ipso facto incurrendis poenis interdicimus et prohibemus, ne licentiamm seu facultatum, j)er nos ut praefertur, revocatarum et annullatarum sive alio quovis praetextu vel causa, etiam quantuinvis privilegiata, nova monasteria, collegia, domos, conventus et alia loca regularia hujusmodi, nisi de expressa Ordinariorum licentia, ac servata in omnibus et per omnia Sacrorum

caput n.

Canonum et Concilii Tridentini.....forma, recipere, erigere,

fundaro, sen alias quomodolibet insticuere, sen inoepta finire el absolvere audeant seu praesunianl.quot;' (1. c. torn XIII pag. 200—201).

Verum (ilium aliud .sit privilegium nova monasteria erigendi alind vero transi'erendi ea (jnae jam oanonice sunt erecta, multi canonistae hanc ultimam faoultatem Regularibus Constitutione Urbani VIII non i'uisse ablatam asserebant, asseruntque, aliis, olim saltern, oontradicen-til)us.

In confinnationem prioris sententiae varias S. Congre-gationis Episcoponun et Regiilarium decisiones allegant Ferraris: Prompta Bibliotheca v. conventus nquot; 11. 12. Schmalzgruber: i)ars. III. tit. 36. nquot; 41 quos nostro saeculo sequuntur cl. Bouix: De Jure Regul. t. 1. p. II. sect. II. Cap. I g VII; Craisson; Manuale totius juris canonici t. II. nquot; 2581 seqq ; Grandclaude : Jus can. 1. III. Decret p. IV. tit. 3(5 III; Aichner: Comp. Juris Eccles. § 136. 2. a.)

Decisiones vero quae in favorem prioris illius sententiae citantur, hae sunt: in una Carmelitarum Excal-ceatorum 4 Aug. 1625; in una Oapuccinorum 13 Sept.

1641 ; decisio in causa Patrum Minorum et Capucci-noruin civitatis Corleonis dioecesis Montis RegaiisOMaii

1642 ; in Gerundensi 19 Sept. 1687 ; una Agrigentina 28 Mart. 1697; in Majoricen. 5 April. 1754, ad 11 dub; in una Hieracensi 6 Dec. 1760.

Al vero, nullus dubitat, quin Religiosi privilegia sua, suainciue exemptionem I'etineant, ubi monasterium de approbatione S. Sedis et de licentia Ordinarii loci trans-feratur. Casus iste omnino est extra thesin a nobis agitatam, quae tantum inquirit, num inconsulia S. Sede

DK MOXASTEKII TKANSLATK)N K.

et absque licentia Ordinarii loei Reli^iosis domum suam alibi in eodem loco transferre liceat.

Ad probandum, illud Roligiosis licpre, uti supralau-dati Auctores contendunt, allegare non possunt decisio-nem Hieracensem (i Dec. 17(50, quuin hoc in casn cum Ordinarii licontia tuin expressa S. Seclis approbatie non defuerint uti ox()onit Paliottini: Collectio Conclusionum S. Concilii Trid. ad v. Monasteria Monialium §11 nquot; 57. 58. ,0b terraemotum.... diei (5 Decembris 1748 praedicti inonasterii (S. Mariae de Valle Viridi in oppido Castri Veteris) aedes deseruerunt Moniales, animo tarnen, ut solemni protestatione declararunt, perseverandi in eadem regula et instituto ac retinendi antiqua privilegia et exemptiones, non obstante nuitatione situs facta ex necessitate, ne opprimerentur imminenti totius inonasterii ruina. Post doinuni conductitiam et conventum üoinini-canorum, tandem translatae i'uerunt in palatium Fami-liae Oppedissanae, illis a Vicario Apostolico designatum pro interina clausul a, idque probavit S. Congregatio Epp. et Reg. et injunxit Vicario Apostolico, ut statueret per-petuam clausuram inonasterii in eodem palatio. Hinc excitata est controversia circa exemptionem et antiqui inonasterii privilegia novae olausurae tribuenda. Duin enim Moniales contendebant, vigore translationis inonasterii formalis seu Communitatis Religiosae in novam clausuram, in eamdem translata fuisse jura quoque et qualitates omnes prioris inonasterii: Episcopus contra negabat ipsas exemptiones, adeoque nulla exemptio trans-ferri potuit in novam clausuram ; immo nee translatie in casu verificari j)eterat (piia nondum legitima auctoritate constituta fuerat clausura in Palatio Oppedissano.

Propesito vore dubie: — 1, An exemptiones, quae

CAPUT II.

competebant monasterio diruto Vallis Viridis Castri Veteris ad formam resolutionum S. Oongregationis 1579, 1581 et 1682, competant eidem monasterio noviter con-struoto in eadein ci vit ale Castri Veteris? — S. Congre-gatio responsum tidil; — ^ ad primum, Affirmative, et pro exequutione ad Em. Prael'ectiim ad mentem.

Ne(]ue ad propositionem illam probandam, Religiosis nempe fas esse propria auctoritate monaslerium trans-ferre, oelerae decisiones allatae valenl. Etenim Consti-tutiones et Decrela Aposlolica, super novorum conven-tuum erectione edita, non solum S. Sedis el Ordinarii licentiam rerpiirunt, verum eliam staluunt „loooi'um Ordinarios non posse licentiam ad novos conventus cujuscumque Mendicantium Ordinis in civitalibus ellocis eorum ordinariae jurisdictioni subjectis erigendos nn-pertiri. nisi vocatis et audilis aliorum in eisdem civitalibus et locis existentium convenluum prioribus sou procuratoribus et aliis interesse habentibus. Ila Clemens VIII 28 Julii 1603. Gregorius XV insuper mandavit ne infra certain quamdam distantiain aliorum convenluum Mendicantium existentium novae aedes religiosae extru-antur. Quapropter in transferendis monasteriis baud semel alii Religiosi bisce privilegiis innixi translation! sese opposuerunt. Cum aulem S. Congregatie Episco-porum et Regularium in tali lite, a solis regulai ibus ordinibus mota, Constilutiones Aposlolicas super novorum convenluum erectione in translatione inonasteru locum non habere decernil, nemo non videt, bac decla-ratione nihil omnino decisum luisse aut pennissum quod licentiam S. Sedis et Ordinarii loci non esse expetendam insinual. Porro ad hoc genus decisionum perlinet ea (piae .9 Maii 1642 odita est a S. Oongi-egationo

DK MONASTEKII TBAXSLATIONK.

Bj)isooporiiin ot Regularium. Causa haec, ut i-efert Ferraris 1. c. nquot; 12. vertebatur inter Patres Minores do Observantia et Patres Oapuccinos Corleonis Dioecosis Montis Regalis.

„Sacra Oongregatio..... ad relationem Bmin. Caesarini

utraque parte informante, iteruin negotio mature disousso, oensuit Constitutiones et Decreta Apostoliea super novo-rum oonventuum erectione edita, etiain in qua parte disponunt de distantia servanda inter conventus jam erectos et erigendos non habere locum, cum mutatur situs conventuum jam erectorum in eodem loco, ac proinde standum esse in decisis praemissis, caeterisque contrariis non obstantibus. Romae 9 Mail 164'2.''

Ex hac autem declaratione niiiii aliud inferri potest (|uam (juod ini'ert Cl. Monacelli, ex quo ceteii fere omnes earn habent: Regulares scilicet non posse se oppo-nere translationi, Decretis et Constitutionibus innixos, quae pro no vis conventibus eiigendis lata sunt. „Sic tenendun arbitror quod quando nova fabrica non extol-latur ad aemulationem aut inde notabile praejudicium luminibus vicinae non inferat vel servitutem intolerabilem j)rospectus non inducet aut iin])onat. Regulares praeëxis-tentes non possint se opponere translationi, (piamvis distantia a privilegiis requisita non servetur et hoe pro-bant Decreta supra relata in Montis Regalis et in Agri-gentina quibus contrarium non est aliud emanatum.quot; (torn I. tit. 6 formular. 19. nquot; 10.)

Et sane. Ut ex sola Decreti inspectione jam elucet, soli Regulares se huic translationi opposuerant, etquum decisum erat, translationem fieri posse, iterum reclama-runt ohjicientes Gannarum privilegium. Unde „iterum negotio mature discussoquot; Sacra Congregatio censuit neque illud privilegium translationi obstare.

CAPUT 11.

Item decisio in Ger. 10 Sept. 1687 lata est ,,in causa et causis vertentibus inter Pratres C ami el i las Caloeatos civitatis Ger. ex una et Patres Sooietatis Jesu et Carmelitas Excaloeatos ejusdem civitatis, et lites consortes, partibus ex altera, de et super translatione, fundatione et constructione ecclesiae et conventus rtic-torum Prat rum Carmelitarum Calceatorum in domibus de Abrich per ipsos inhabitatis.quot; (Perraris 1. c. nquot; 11.)

Idem dicendum de causa Agrigentina 28 Mat Hi 1697, quae inter solos Patres Capuccinos et Patres Minores de Observantia refonnatos agebatur. (Perraris 1. c. n⁰ 12 et Monacelli 1. c. n⁰ 7.)

Quod attinet ad decisiones 4 Augusti 1625 et 13 Sept. 16il, ex Monacelli bene probare possunius, eas ad rem nostram non pertinere. Etenim in opere suo „Pormulare legalequot; pars I. tit. 6. formula 19, nquot; 4 haec scribit; „Non sunt servandae praedictae Constitutiones in translatione conventus, qui fit in alio situ ejusdem loci vel ob peri-culum ruinae fabricae conventus antiqui, vel msalubri-tatem aëris, vel aliud grave incommodum; quia haec non dicitur nova fundatio, et oppositiones aliorum Re-gularium obstare non valent; sic respondet Sac. Con-gregatio Bpp. et Regul. in una Carmelitarum Excal-eeatorum, 4 Augusti 1625, in una Gapucc. 13 Sept. 1641'' etc. Ipse Monacelli hasce decisiones omnino limitat ad casum quo Regular es se translationi opponunt. Et quuni ex loco statim adducendo clare patet, euin dicta haec nequaquam ad casum extendere, quo Episcopus loci se translationi opponit, decisiones istae nihil aliud enuntiant quam quod in translatione monasterii „oppositiones aliorum Regularium obstare non valent , de Episcopi loci oppositione silent.

Ill-; MONASÏEKH TKANSLATIOKK.

Restat itaque sola causa in Majoricen. 5 Aprilis 175i, de lt;iua praeter nudam citationem, nihil invenire potuimus.

Parcat autem nobis benevolus lector, quod non nimiam fiduoiam huic citationi adhibeamus. Jam enim oinnes ceteras decisiones, quae citari solent, ad rem non pertinere dare demonstraviinus; alias autem statim adducemus quae prorsus contrarium edicunt.

Non diffitemur verba decisionum illarum de quibus supra egimus si premuntur, ansam dare posse doctrinae a Ferraris, Bouix aliisque propugnatae. Generalia enim esse ac etiam in nostro casu valere videntur, cum dicant „Constitutiones et Decreta Apostolica super novorum conventuum ereotione edita, etiam in (jua parte dispo-nunt de distantia servanda inter conventus jam erectos et erigendos non habere locum.'' Sed praeterquam quod verba decisionum explicanda sunt ex causa quae move-tur, aigt; ipsamet S. Congregatione alia Decreta emanarunt quibus verba supra citata ad casuin pi'opositum tantmn limitanda esse clare delnonstratur. In omnibus enim ^ illis dubiis a solis Regularibus lis inovetur et oppositio

oritur, ab Ordinariis locorum nullomodo. Unde quatenus decisionibus S. Congregationis dimicatur eae maxime et solae attendendae sunt, quae, EPISOOPIS se transla-tioni opponentibus, a S. Congregatione emanarunt. Jam vero istae, doctrinae, quam admittendam non esse duci-uius, omnino adversantur.

Hue spectat decisio a Monacelli allata 1. c. n. B et 10: _ 1 ii alia vero Panormitnna inter Patres Olevitanos ot Carmelitas Calceatos, in qua opponebatur distantia

novae fabricae conventus transferendi..... sub die 1 Junii

1696 respondit (S. Congregatio Epp. ot Regui.): non esse

30 cAi'Uï' ir.

locum translationi.quot; — Olevitani vero f|iii translationem postulabant succubuerunt ,non quia unice eis obstaret distantia opposita a Carmelitanis, seel praecipue quia Ordinarius assensum translationi non (lederat: ut patet ex integro rescripto in voto dictae causae extenso tenoris sequentis : „Non esse locum translationi, et rescribendum Arch iep isc op o justa mentem; et mens est quod exqnira-tur praecisa mens et voluntas A rek iep isc o pi.''

Hic autem satis mirare non possumus modum agendi Ferraris et Bouix qui ex ipso Monacelli varias deoisiones exscribentes, liane silentio ))remunt, ipsumque Monacelli patronum faciunt opinionis quam lion esse suam ipse aperte testatur. Perperam igitur a Cl. Bmiix omnibus Constitutionihus super novorum conventuum erectione datis haec verba Monacelli applicantur : „non sunt ser-vandae ])raedictae Constitutiones Aj)ostolicae in transla-tione conventus, qui lit in alio situ ejusdem loci.quot; (1. c. Sect. II. Cap. 1. § VII). Ne enim adeo aperte sibimet contradixisse Monacelli gratis asseratur, verba haec ad eas tantum Constitutiones restringenda sunt, quae sta-tuunt in erectione novorum conventuum audiendos esse alios Regulares certamque distantiam servandam.

Hue etiam pertinet rescriptum S. Congregationis Epp. et Regul. (juod refert Cl. Bouix (1. c.)). III. Sect. II. Cap. II. § III. prop. IV). Ypris enim civitate Brugensis dioece-sis in Belgio olim Carmelitarum Virginum monasterium existebat quod gallica perturbatione iis ereptum atque deletum est. Anno 1884, quum de restaurando earum convent u in eadem civitate ageretur. Pater Constant inus a 8. Maria, Carmelitarum 1'raepositus, ad S. Sedem re-currit et „humiliter petiit, quod Sanctitas Vestra decla-rare dignetur hoc suo proposito agi de monasterio

DU MONASTHRII TRANST,ATIONK.

restituendo, quod nullo jure vis j)i-aei)otens deleverat; no in luie reaedificationc religiosae domus stride exigantur (juae pro novis fundationibus Sacra Congregatio super negotiis E.E. et R.R. praeposita die 17 Mali 1603 et die 10 Aprilis 1614 deorevit.quot;

.Ex audientia Sanctissimi. habita al) infra scripto Secretario Congregationis Ep]). et Regul. sul) die 8 Augusti 1834, Sanctitas Sua attenta relatione Patris Praepositi Generalis Ordinis, benigne annuit; et propterea mandavit commiiti Episcopo Brugensi ut, veris existentibus nar-ratis, de intelligent ia Patris Vicarü Generalis Carmelita-rum Bxcalceatorum, ad monasterii restitutionem praefati Ordinis in ci vit ate Ypris pro suo arbitr io et conscientia deveniat,quot; etc.

Quum itaqtie Sacra Congregatio, ex audientia S. Pontificis, omnia in hac ipsamet restitutione monasterii Episcopo committat, ut ipse pro arbitrio et conscientia ad earn deveniat, nescio quo jure quis contendat, Reli-giosos proprio marte hujusmodi repristinationes et resti-tutiones peragere posse. Certe, Decreta illa 7 Maii 1603 et 10 Aprilis 1614 a quibus solutum esse ou|)it orator, non sunt ea quae in erigendis conventihus licentiam Ordinarii loei exigunt, vel saltem liac in re rescriptum nullam veniam (joncedit.

Adde quod Cl. Bouix narrat 1. c. ])ars II sect. II cap. I i; V, in line. „Nuper etiam ])ronuntiatam esse nullitatem quoad erectionem cujusdam oonventus monia-lium Carmelitarum do sola Ordinarii licentia in civitate Rietensi erecti, sen potius post violentam expulsionem reassumpti, ad me perlatum est.quot; Itaque nulla est reassumptio ubi non intercesserit S. Sedis licentia. Quum autem hodie nullus fere canonist a sorio contendat, lieon-

CAl'UÏ II.

tiam S. Sedis ad novos conventus erigendos extra Italiam non requiri, factum hoc a Cl. Auctore citatum ut hujus-modi licenliae necessitatem pro Italia probet, aeque bene in Dostro casu militat. Agitur enim dc monasterii post violentam expulsionem reassumpiione et, ut ex ipso narrandi modo conjicitur, diuturnum tempus inter expulsionem et restitutionem effluxisse videtur: (licit enim „quoad erectionem cujusdam conventus in civitate Rietensi erecti seu potius reassumpti.quot;

Ex omnibus iiis allatis sic ratiocinamur. In legibus ecclesiasticis et SS. Pontificum Constitutionibus expli-candis et applicandis nulla securior et certior indicari potest regula quam praxis earum Congregationum quas summa hac in re tribunalia ipsi Pontifices instituerunt. Saepe quoque sola earum praxis jam certain regulam constituit ubi nulla lex positiva habetur, ut est v. g. in quaestione de approbatione confessarii iis in congregatio-nibus, quae, licet non sint regulares stricte dictae, exemp-tionis tarnen privilegio donatae sunt.

Jam age. Inde a Oonstitutione Bonifacii VIII edita, variae emanarunt decisiones quae de monasteriorum translatione agunt. Ubi deceptatio inter solos Regulares, privüegia sua objicientes, habetur. non obstare Constitu-tiones Apostolicas, iteratim decrevit S. Congregatio, («isu forsan excepto ubi monasterio jam canonice existenti alterius translatio manifestum inferret detiimentum notabile.

Uhi ver o oh si si a ut Episcopi locorum Ordinarii S. Congregatie ad canonicain translati monasterii erectionem, praevium eorum lioentiain re(]uirit una cum venia S. Sedis quod luculenter ex citatis deoretis patet.

Nuperrime autem S. Pontifex Leo XIIl in Consti-

DE MONASTEBII TKANSLATIONE.

tutione „Romanos Pontificesquot; earn S. Serlis et Ordinarii loei lieentiam ad translationem eanonicam absolute exigit, idque Gonstilutioni TJrhani VI 11 innixus: „Rursus qui fieri potest ex duobus illis alterutrum, nisi res incidat in fundationern novamquot; Monasteriorum, Collegiorum, domorum, conventuum et aliorum Regularium locorum hujusmodi.quot; Atqui id perfici prohibuit Urbanus VIII per Constitutionem „Romanus Pontifexquot;, nisi „ser-vata in omnibus et por omnia Saororum Canonum et Concilii Tridentini forma.quot; l)

Adde quod notant „Collectanea S. Congregationis de Propaganda Pide nquot; 422: „Quae hac Constitutione praescribuntur ad plures alias Missiones Apostolica Auctoritate extensa sunt.quot; Hinc in promptu videtur con-clusio: Urbanus VIII sul) novorum conventuum erec-tione etiam translationem eorum comprehendisse, eamque Constitutione sua „Romanus Pontifexquot; illicitam decla-rasse, nisi S. Sedis et Ordinarii loci venia obtenta. Legem enim Bonifacii VIII ita explicandam esse docent ét praxis Congregationis Epp. et Reg. ét Constitutie Leonis XIII, quibus nulla certior regula in SS. Pontifioum legilnis interpretandis datur.

Quapropter, licet olim communis fere evaserit sen-tentia, Regularibus translationem monasteriorum propria auctoritate perficere licitum esse, ob allata argumenta opinionem illam non esse tutam arbitramur, atcjue anti-(|ua Religiosorum privilegia hac in re jam dudum Constitutione Urbani VIII fuisse revocata.

(1) Onfr. supra totuni contextum pag. 16.

8

Caput III.

De Religiosis Gallica Perturbatione ejectis.

BAKSLATIONEM itaque inonasterii propria aucto-ritate facere non licet, ut in praeoedenti capite vidimus. Semper enim S. Congregratio Epp. et Regul. veniam S. Sedis, locorumque Ordinariorum requirit. Unde ex hoc jam capite oppugnanda videtur sententia CI. Bouix quae asserit, Regulares, etiam (juo-rum monasteria a S. Pontifice fuerunt alienala, ad pris-linas civitates posse reverti, sibique domum quamoumque in monasterium acquirere absque licentia fe. Sedis et Episcopi loci. Decisiones enim quae in favorem hujus sentenliae citantur, intentum nullatenus probant; et si (juidquam probarent in favorem translationis propria auctoritate peractae, adhuc dubium moveri posset, num. in casu quid valeant, quum in iis sermo sit de conven-tibus jam existentibus transferendis, in nostro autem

CAPUT III. - BE IIBLIG. GALLICA PEBTURBATIONE EJECTIS. 85

casu monasteria non amplius adesse supponantur. Seel huic quaestioni imrnorari nolumus, ut ad alia prope-remus.

Initio diximus; Ordinibus injuste e sedibus suis de-pulsis jus redeundi sine nova licentia S. Sedis et Ordinarii looi per se et in abstracto negari nequit. Lubet autem paucis inquirere, quatenus jus illud Religiosis Gallioa Republica initio hujus saeculi ejeotis competat; mini et ipsis jus strict,um redeundi in pristina loca perduret, ita ut si eadem antiqua monasteria, quibus antea gaudebant, ipsis restituerentur, Religiosi continuo sine ulla nova licentia ea ad habitandum suscipere possint.

Et hie primo quidem notandum est, S. Sedem in hujusmodi repristinationibus et restitutionibus conven-tuum non semper requirere ut omnia prorsus juris praescripta serventur. Hoc enim luoulenter patet ex citato Decreto pro monialibus Carmelitanis in civitate Yprensi. Dispensat enim S. Sedes a quibusdam forma-litatibus in erigendis novis conventilgt;us praescriptis, quas Religiosos aliorum conventuum spectasse omnino pro-babile est.

Atvero alia est quaestio quae agit de jure stricto, ita ut nulla S. Sedis et Ordinarii loci venia requireretur, et, data occasione, Regulares propria auctoritate antiquas sedes recuperare possent. Hoc autem jus strictum negandum videtur, quod Regulares a Republica Gallic a saeculo praeterito ejectos attinet. Varia eniin exstant documenta et argumenta quibus haec nostra sententia roboratur et probatur.

Jam primis annis quum S. Pontifex Pius VII omnem operam restaurandis congregationibus regularibus daret, Religiosos hac in re propria auctoritate agere non j)ossc.

CAPUT III.

satis dare innuit . Ita jam in Brevi data die 13 Augusti 18H) ad Cardinalem Zondadari pro reintegratione domo-rum religiosarum Regularium utriusque sexiis,in universo Hetruriae regno. Bpiscopis veniam conoedit erigendi et restituendi 120 tantum conventus virorum et monialium; et in ilia quam dedit Arohie])iscopo Philippo in ducatu Lucae die ö Januarii 1818 non nisi sex monasteria re-lig-iosorum et septem monialium restitui permittit, praeter Mendicant imn coenobia vcl jam constituta vel in domihus quae ad id opportune haberi poterunt con-stituenda.

Quae autem in restitutione conventus Cisterciensium in territoria Darfeld, dioeceseos Monasterii, decrevit idem Pontifex, rem nostram mirum in modum illustrant. Pars enim Religiosorum monasterii Darfeldensis, ceteris in aliis conventibus se recipientibus, in antiquam sedem reversa est, unumque e suis, nomine Petrum Klausener, in Priorem elegerant. Interim a S. Pontifice humiliter petierunt confirmationem canonicam conventus restituti, abrogationem tituli abbatialis, reformationem juxta con-stitutiones abbatis de Ranee et immediatam communio-neni cum Superiore Generali Romae degente. Huic autem petitioni S. Pont'fex benigne annuit et Brevi, 2() Febr. 1819 Vicario Capitulari dioeceseos Monasterii data, huic potestatem erigendi dictum monasterium hisce

verbis tribuit:..... „discretioni tuae per praesentes com-

mittimus et mandamus, ut veris existentibus praenarratis, et postquam tibi constiterit de stahili etperpetua favore eorumdem monachorum adsignatione et effectiva tra-

ditione monasterii cum sua ecclesia ar dotatiane,.........

monasterium in territorio Darfeld sub titulo prioratus......

sub regula sancti Benedicti et juxta reformationem prae-

J)K HKLKrlOSlS GAljIilOA l'KKTUKBATJONF, E.TKCTIS. Hl

fut am ctiain cion facilitate hodierno Superior i dicti monasterii duodecim novitios sive clericos, sive laicos, dummodo -nihil obstet ex parte gubernii (juoad eoruni personas, recipiendi primum ad habitum et dein ad solemnem professionem, auctoritate Nostra Apostolica.... erigas, approbes, constituas at que confirmed; et ne re-ligiosa familia interim sine regimine convoceiur et existat, in Prior em VICARIUM dictum Petrum Klau-sener dicta Auctoritate Nostra eligas at que constituas, et in tali munere constitutum recognoscendum esse jubeas, donee Prior juxta regulas dicti ordinis et reformationis per secreta suffragia infra annum a praesentium exse-quutione eligaturquot; etc. (Bull. Rom. contin. tom. 15 p. 181.)

Religiosi cistercienses antiquum conventum recupe-raverant, ibique in priorem elegerant dictum patrem Petrum Klausener. Attamen Vicarius-Capitulaiis Apostolica Auctoritate dictum monasterium canonice erigit, idque nonnisi ea saltem conditione quod sufficienti dotatione fruatur; electionem vero dicti patris Klausener non sim-pliciter confii-mat, ut fieri debuit casu, quo electio cano-nica fuisset, sed eum speciali facultate Apostolica Priorem-vicarium constituit, donec Religiosi, canonice jam constituti per hanc Brevem, aliquem Priorem sil)i eligant: ,ne religiosa familia interim sine regimine con-vocetur et existat.quot; Praeterea ipsi specialis facultas oonceditur admittendi novitios ad habitum et professionem solemnem. Quae omnia dare indicant S. Sedem cano-nicam non agnovisse hanc restitutionem nisi post harum litterarum exeq^utionem : aliis verbis canonicam tunc tantum fuisse restitutionem quum S. Sedis oppro-batio intervenerit una cum venia Ordinarii loci; Vicario-Capitulari enim omnia exequenda committuntur.

CAPUT m.

Idem elucet ex causa Monialium S. Clarae in civitate Veronensi. Moniales enim S. Clarae dictae civi-latis, quae per Revolutionem Gallicam dispersae erant, Ecclesiae pace restituta, se rursus in communitatem constituerunt, imo antiquum monasterium multis sump-tibus recuperaverunt, multasque virgines admiserunt ad vota solemnia, quae ante dispersionem profitobantur. Anno autem 1843 auctoritas civilis hoc verum S. Clarae monasterium agnovit. quapropter Episcopu.s solemn! pompa se ad earum conventum contulit et uni et tri-ginta Monialibus votorum renovationem permisit, quatuor autem novitiarum vota suscepit, clausuram vero strictam Urbani IV observandam indixit.

Ast quum Moniales a S. Sede horum omnium appro-bationem expostularent, causa in S. Congregatione Epj). et Reg. mature discussa, banc restitutionem invalidam esse, decretum est, votaque emissa esse tantum simplicia, quia deer ai Auctoritas Apostolica. Pro gratia autem et ne magna ob populi existimationem orirentur incommoda, approbatie iis est concessa, vota autem coram Episcopo vel ejus delegate cum duobus testibus rursus emittere debebant, ut revera solemnia essent. Cnfr. hunc casum in extenso in Analectls Juris Fontificii torn. III. col. 213—217.

Adde causam Rietensem supra ex CI. Bouix cita-tam pag. 31.

Ratio hujus agendi modi S. Congregationis quaerenda est in ipsa natura gratiae quae per monasterii erec-tionem ordini cuidam conceditur. Etenim gratia haec non est tantum personalis quatenus membris alicujus societatis datur, sed etiam determinato aedificio adhae-ret, quatenus scilicet non datur nisi societati prout banc

DE KELIGIOSIS (tALLICA PERTCRBATIOXE EJECTIS.

clorntum incolant. Hoc omnino consequitur ex iis quae de translatione monasterii disseruimus. Quum enim non liceat monasterium propria auctoritate transferre, clarum est privilegia et jura aedifioio cuidam determinato annexa esse, nee alteri habitation! eommunieari nisi per S. Sedem et licentiam Ordinarii loci. Jam vero in oasu nostro S. Pontifex Pius VII pro suprema sua auctoritate et ad paeem Eeclesiae restituendam, omnia bona eeclesiastica, a gubernio oivili injuste occupata, in pacifiea possessione emptorum et acquisitorum remanere permisit. Looa itaque eeclesiastica plurima, inonasteria aliaijue hujus-modi aedificia in laicorum manus devenerunt, et saecu-larisata sunt. Hine eum gratia erigendi conventus, uti dictum est, partim societati concedatur, partim materiali aedificio adhaereat, pereunie parte reali et materiali etiam ipsa gratia pereat necesse est. Bodem etiammodo argumentatus est consultor S. Congregationis Epp. et Regul. in causa Monialium S. Olarae supra eitata, et eausam vieit ut videre est in Analectis Juris Pontif icii loco citato.

Religiosi itaque post perturbationem gallicam ad suas sedes revertentes, nullum jus strictum habebant, quo propria auctoritate in conventibus suis se canonice constituerent et nonnisi S. Sedis licentia canonicam mo-nasteriorum ereotionem adepti sunt.

Non autem negamus certum quoddam genus juris latissimo sensu sumpti iis adseribendum esse, quod neinpe nihil aliud est quam aequitas (pui scilicet S. Pon-tificem pro suo erga Bcclesiam amore et in ordines, de Kepublica Christiana bene meritos, propensione, valde decuit pro viribus restituere ea quae necessitate coinpul-sus iis, jure utique suo, auferre debuerat. Durum enim

CAPUT III.

admochini esset, iis qui vi ac injustitia a civili potestate jure suo deturbati sunt, et quorum bona propter pacem Ecclesiae conciliandam a S. Sede alienata erant, nee revert i in pristinas civitates permittere. Quinimo ad accelerandam felicem eorum restam-ationem S. Pontifex specialem quamdam Congregationem Oardinalium continuo instituit, et Episcopi pro viribus laborarunt ut S. Ponti-ficis votis obsequerentur et antiqua monasteria restaura-rent. Hoc enim ipsum Ecclesiae bonum, quod religiosis ordinibus quani maxime promovetur, expostulabat. Atta-men ipsa ilia restauratio et conventuum restitutio nonnisi mediantibus S. Serie et Episcopis locorum Ordinariis fieri potuit et re vera perfecta est. Cum autem omnes religiosae congregationes in eodem fere luctuoso statu tunc tem-l)0i'is versarentur, mirum non est, S. Sedem ab omnibus aliis formalitatibus dispensasse, maxime ab audiendis aliorum conventuum Prioribus. Hoc enim et ipsa aequitas exigere videbatur. Numquid autem ex eo quod tum tem-])oris ipsa aequitas, bonumque Ecclesiae monasteriorum restitutionem requirebant, concludere fas est, Episcopos neque nunc temporis repristinationibus hujusmodi posse et, justis de causis, debere se opponere ?

Post saeculum elapsum inde a calamitosa ista ])«•-turbatione gallica, ra^f,ionem aequitatis non ita urgere arbitramur. Multa enim annorum decursu adeo sunt mu-tata, inultaque nova instituta ubique fere introducta praesentibus necessitatibus adaptata, ut quae aequitas concederet, bonum populi christiani forsan adversetur. Jlinc Episcoporum erit judicare, quid in singulo casu verum bonum concrediti sibi gregis requirat. Quapropter ante cetera omnia expetendus erit Ordinarii loci consensus, nisi Religiosi ad S. Sedem directe recurrere velint.

DE RELIGTOSIS GALLICA PEETURBATIONE EJECTIS. 41

Attainen causam siuim non facile vincent, ut nobis saltern videtur, nisi ciisu (|uo demonstrare possent, Episoopmn loei Ordinarimn iri ationahillter se restitutioni

opponere; quod rarissime continget.

* *

Kx omnibus quae vidimus luiec conclusio nobis de-ducenda videtur: Regularibus qui, doctrinae cl. Bouix el Craisson innixi, sine licentia Episcopi loei et S. Sedis, repristinationes monasterioruin suorum propria auctoritate l)erlicere auderent, valde timenduni esse, lie S. Sedes de illa erectione nullitatis sententiam ferat.

Attainen, quum omnes ordines regulares nihil adeo cordi habeant, quam ut reverentiam, debitamque obser-vantiain erga S. Sedem, loconunque Ordinaries mani-lestent, lirmiter nobis persuasuni est. nihil hujusmodi umquam locum habiturum esse.