|
VOORREDEN.
|
|||||
|
JVAARDE LANDGENOOTEN7
Ik Mede Ulieden Her aan een Bun-
deltje Geneesmiddelen , meest zoo door myn Vader zaliger als door my zelfs met goed fucces geprobeerd, en dat onder *den Tytel van LANDMANS ZAK- BOEKJE of den onöntbeerelyken VEE DOCTOR, bevattende in zig een beknopt Onderwys ter bereiding van veele tietje Geneesmiddelen , voor ver- fcheidene Ziektens en '■ Gebreeken der PAARDEN en RUNDVEE. Ik wil my geenjints onleedig houden
om, in navolging veeier Scbry veren, dit myn Werkje met eene lange Foorreeden op te eieren, denkende aan het Spreek' woord: Üat goede Waar zig zelve pryst, moetende ik alleen maar zeggen: dat hetzelve gefchikt is om den onkun- digen of minvermogenden Landman op eene beknopte ivyze te onderrigten, hoe by 'm ds meeste voorkomende ongejleld- A 2 beden |
|||||
|
VOO RRE D EN.
heden van zyn Vee, hetzelve met geringe
kosten zelfs km geneezen, zonder altyd verpligt te zyn na den Smit of Vee-Arts te loopen, om voor groot Geld geholpen te worden* Zie daar dan, Waarde Meedeburge-
ren! wat ik Uileden in dit kort Beftek te zeggen had; gebruikt dan dit myn Werk met nut en voordeel, e.n ik zal my mynen Arbeid dubbeld beloond agten, ■ ■
Uw genegen Meedeburger
F. VERHÖRST. |
||||||
|
■ -
|
||||||
|
LAND.
|
||||||
|
LANDMANS
ZAKBOEKJE,
OS DEN ONÖNTBEERELYKEN
VEE DOCTOR,
Zynde een Verzameling van verfcheide be-
proefde Middelen, zoo ter Geneezing van PAARDEN als van het RUNDVEE. o
EERSTE STUKJE.
REMEDIEN voor PAARJDEN.
Foor den Droes*
A an deeze Ziekte zyn niet alleen meest alle
de jonge Paarden, maar ook fomtyds de Ouden onoerworpen , wordende zy hier door van de overtollige kwaade doffen ontlast Dezelve is drieërlei, als : i. Wanneer de Kwaal zig door de Neus komt te ontlasten. 2. Als het Paard een koude gevat hebbende na bezweet te zyrj geweest. 3. Wanneer het 'kwaad befmerlyk -is». Voor de eerde foort , wanneer die zig van zelfs door de- Neus komt te ontlasten,- laat:ai*a As dé |
|||
|
6 REMEDIEN
de Natuur geworden, alleenlyk geeft men ze het
gewoone Droespoeder, aldus bereid : Neemc Duivelsdrek ( As fa Ftctida) en Fenegriek, van elks een Once gepulvrifeerd, gedeeld in vier ge- lyke deelen, doec 'ér dagelyks een deel van on- der wac drooge Zemelen , en zet 'c het Paard voor, moetende zoo lange vasten tot door hon- ger tot eeten gedwongen word. Anders kan men ook de Zemels agterlaatende, het voorlz. Poeder met Honing en Roggemeel tot een Pil leneeden, en die ingeeven. Dog by aldien het "Hoofd verftopc is : neemt een Once Peter Olie, fopt hier in twee Ganfenfchafcen, en fteekt ze geduurende een uur lang her Paard in de Neus. Of neemc een vierde pint Azyn . twee oneen Olyf-Olie en twee Eijerdoorns, famen wei ge- klopt, waar van men het dagelyks een paar lepels ia de Neus zai fpuiten, en hier op twee uuren .laaten vasten. Of laat een maatje Garst in Water gaar koóken, giet 'c nat 'er af, doet de Garst zoo neet als lybaar is in een mondzak, hangt dit het Paard een uur lang om de Kop, op dat de Waasfeül in de Neus zou trekken. By aldien 'er ec-nigc zwelling aan de Keel ont-
ilont, zal, men dié fineeren met de volgende Zalf: Neemt Laurier-Olie en verfche Boot er v;m elks een once, Althéa Zalf'twee oneen, al- les koud famen gemengd, tweemaal daags 'er de klieren meede gefmefert en braaf ingewreeven. Ten tweeden 2 Wanneer het Paard de Droes
door verhitting, en daaröpgevolgde koude «ekre- gen heef:, zoo za! men hetterltond Aderlaacen, en een Klisteer zetten van laauw Zemelwater : Ook bereid het de navolgende Drank : Neemt Schorfbneer en Cbicory Wortels , van elks een handvol klein gefneeden, gemaaien Zoetbout en Roo-
|
||||
|
voor de PAARDEN. y
Rotztnboning, van elks vier oneen, Anyt- en
Corianderzaad twee dragma's van elks, laat die famen in een kan Water kooken tot op de helft, dan doorgedaan, en dit het Paard in twee reizen ingegeeven. Neemt ook een roomer Wytt- jizyn, een halve dragma fyne Peper, een roomec Reegenwater, en een halve vingerhoed Most er t- zaad faamen gemengd, en fpuit 'er het dagelyks twee lepels van in de Neus. De derde Droes is geheel kwaadaartig , er»
word daarom re regt de Kisaade genoemd ; de teekens zyn de volgende : i. Verharde knobbels onder de Keel. 2. Uit. de Neus komt een ftin- kende geele of groenagtige ftofte zig als fchuhn vertooiende. Deeze Kwaal is zeer" befmettend en word zeldzaam geneezen, egter kan men de volgende Remedien beproeven : Voor eerst zal. men het Paard Aderlaaten, en met Zemelvoattr drie dagca agterëen klisteeren ; ook fteekt men een Dragt aan de Borst, ten einde de kvvaade' humeuren af te leiden. Vervolgens bereid men het volgende Poeder: Neemt Bakelaar, Gen» tiaan. Mirrbe, geraspte Hertshoorn, EnulaCam- pana van elks vier oneen, Zedoar, Anys en Kc~ tnyn van elks twee oneen , Kaneel een halve or;- ce, Kruidnagels twee dragma 's , en Papaver Zaad twee oneen. Dit alles famen gepulvri- feerd, waarvan men dagelyks twee oneen in een vierde pijn Witte Wyh roerd) en ingeeft. Be- langende nu de knobbels, ze komen zelden tot zweeringen, derhalven moet men die zoeken te verdry ven met het volgende Middel : Neemt Peter-Olie, Beijen-Olie, 'Eupborbium, Lyn-Olie 4 Aluin en Pek van elks twee oneen, famen ge- fmolten, waar mee men dagelyks wat met een borfteltjs , zoo heet lybaar' is , over dezelve A 4 fineert, |
||||
|
S U.EMEDIEN
inieert, ten einde zoude verdroogen en ver-
dwynen.
Remedie voor den HoeiU
Neemt geftoote Gengber vier loot, Boom-Olie
gen maatje, Witte Honing agc loot., gepoederde Zevenboom anderhalve vmgergreep, iaaai ge- mengd, en hec Paard ingegeeven. Anders.,
Neemt Carduus Benediftuï, Hyzop, Fentgriek
Zaad van elks zes o; een , Zoethout Ginever- besfen en Enula Campana van elks vyf oneen,. Cardarnon en Gentiaan van beide drie oneen, ylnys, Komyn en Venkelzaad van elks anderhalve once,. Kaneel en Nootmuscaat een halve once, . en. levendige Zwavel een half pond, iamen ge-
lamen gepulvrifeerd., en dagelyks het Paard twee .oneen mer een pint kauw Bier ingegeeven, en
hier op vier uuren karen vasten j dit herhaald men om de veertien.dagen... Pillen voor den Hoest
Neemt. Woew van Zwavel vier oneen, Groene
Anys twee oneen, Znethout, Bakelaar en 7be- waak van elks vier oneen , Zuiker zes oneen, Tarnen gepu'vriieerd,- word met vier Eijeren en 'agt oneen Ohf~Qlie wel ondereen geroerd,.maakt 'dan mer gemaalen Zoethout Pillen ter grootte van ^een Hoender-Ey , waar van men dagelyks het Paard 'er één, met een musje Witte Wyn ingeeft, en 'er een uur op doet vasten. |
|||||
|
foor
|
|||||
|
voor fe PAARDEN. 9
Voor een Verouderde Hoest.
Neemt drie pond Zwavel, en een ftuk Tzer ter
zwaarte van vyf a zes pond, maakt het Tzer gloeijend heet, en houd het boven een Emmer mee Water tegen de Zivavel, op dat die fmelte en in het Water na den grond zinker; dit gedaan zynde neemt de Zwavel uit den Emmer, iaat ze ciroogen, en pulvrifeerd ze zoo fyn u mogeiyk is; geeft het Paard van. dit Poeder dagelyks ge-. «burende vyf a zes weeken anderhalf once ia onder wat nat gemaakte Zemelen , en doet her. alle morgens een fles. van het. voornoemde Zvia- velwater drinken,. / Remedie voor de Vyver.
Deeze Ziekte .ontftaat gemeenlyk wanneer het
Paard doosheet gereeden zynde, te fchielylc koud werd, zynde de■ voornaamfte- teekens : 1. Dat de Keel van onder hart en zeer droog is, ook niet kan pisfen. ü. Een grootc p.yn en ontftel- tenisfc heef. Voor eerst zal men de beide Kaakenbeenen zeer flerk wryven, daar na onder de Tong en in beide Ooven Aderlaaten ; voorts met een Hoedenaald door de Neus ïïooten, en in de Nëusgaarea wat Zout en Peper blaazen. Sommige bfeeken de Vyver aan den Hals, dog dit is niet alleen onnoodig maar zelfs gevaarlyk, dewyl daar ibmtyds g;oote zwelling en. zweerin- gen uit ontdaan zyn j zelfs heeft men 'er gezien-, die geduureiide haar gantfcbe leven een uyvén Hals behouden hebben. Verders bereid "men de volgende Drank: Neemt een pint Witte Wyn, een ggfasgtó Nootmuscaat, een loot Ze- A 5 ven* |
||||
|
io REMEDIEN
venboom en drie Eijerdoorns famen gemengd, en
warm ingegeeven. Men kan het ook Klisteeren met laauw Zemehvater, dnders.
Of mengd een pint Witte Wyn met een halve
pint warm Varkensbked, kookt hier in een vierde pond Honing, en een handvol Wynruit, dan door een doek gegooren en het Paard dit vogt ingegeeven. Indien men nu eenige hardigheid befpeurd, het welk zig als een witte Sneeuw die in de lengte leid vertoond, zoo zal men de plaats met een Vlym openen, en "er dit Vleesch uit- trekken , wryfc het dan om te zuiveren met Zout, en legt vervolgens deeze Pap 'er op. Neemt drie loot Harst, zes loot Garjlenmeel, gekookt in Rooden Wyn, en verbind de Wonde met wie- ken in Olie, Water en Zout nat gcnia.üktp Een Klisteer.
Doet in een aarde pot een pint heet Water,
Toerd 'er in twee lepels Honing, en een handvol Tarwe Zemels, laat het dus twee uuren wel roe- gedekt weeken, dan door een doek gegooten, en met een Spuit het Paard meede geklisteerd. Voornoemde Zemehvater zonder. Honing is ook cm uitneemende Drank voor een ziek Paard , dewyl dit hetzelve zeer verkoeld , koomende de meeste ongefteldheden door een inwendige brand Voort. Een ander.
Neemt een pint wanne Zoetemelk, vier oneen
ClyfOlie famen gemengd, en'er het Paard meede geklisteerd. Nog |
||||
|
Voor de PAARDEN. u
Nog anders.
Neemt drie oneen Olyf-Olie, een pint kauw
Water, een dragma Aloë Poeder, vier lood Ho' ning en twee Eijerdoorns famen gemengd. Deeze Klisteer is zeer pynftillend. Een Wïndbreekende Klisteer.
Neemt zes handvollen Salie, gekookt in drie
pond Roodett Wyn tot op een derde, giet het nat daar na door een doek, voegt'er by een half pond verfche Boter, en een m aatje Olyf-Olie, moetende tamelyk warm gebruikt worden. Een Klisteer voor allerlei Hoofdgebreeken,
Neemt Salie, Wynruit en Roosmaryn, van elks
vier hatldvöÜen, kookt die in drie kannen Water tot op de hel ft, giet het dan dooreen doek, voegt 'er by een half pond Zoete Amandel-Olie , en een half lood gepulvrifeerde Campher, moet ta# melyk warm gebruikt worden. Foor het Pleuris.
Her Pleuris is een ontfteeking van het Ribbe-
vlies , met groote pyn , veroorzaakt van een fluxie van heet en galagtig Bloed. De teekens zyn hardigheid onder de Keel, en droogte in de- zelve, gaande het Paard dikwils leggen, ftaat Weer op en fteund fterk. Hier vóór zal men het rerftond Aderlaaten, het geen men nog na gelang van omttandigheden twee- & driemaal en herhaald ; intusfehen. bereid men de volgende Drank.
|
||||
|
is REMEDIEN
Drank : Neemt een handvol Wynruit, een once
Drop van Zoetbout,; anderhalf lood Rnbarber en Olyf-Olie, vierEyèrmorni en een pint Vers Bier, famen-wel vermengd.zynde, word zulks het Paard bloed laauw ingegeeven, en hier op een uur laa~ ten vasten ; dit herhaald men twee A drie dagen agcerëen. Voor een F aard dat niet kan Pisfen.
Als het een Merry is giet het kruis vol Gene-
ver , die men met een zwavel in den brand fteekt, en zoo lang laat bianden tot ze uitgaat, her geen her Paard geen hinder doer, moetende vervolgens wel in het Strooi gezet worden.. • Anders*
Neemt drie Eyeren met bet Wit en een vierde
pint Brandewyn of ftorke Genever r klopt dit wei ondereen, en geeft dit het Paard in, waarop het terftont moet draaven tot het begint warm- te worden, egter in apt neemende men van tyd tot tyd eens ophoud, en hettot pisfen aanport, daar na zal men het op Sral en wel in het Strooi zet- ten , braaf toedekken en -wat laacen rusten». ( Deeze Remedie is meede goed voor de Buikpyn. Nog. anders-.
Neemt voor.drie Stuiver? gepulvrïfeerde Laar-
leer en, laat die in een pint Water kooken;, doet 'er een glas Bier by, en geeft het bloed laauw in-. \ NB. Zoo het Paard geen Merry is, kan men wat Peper en Zont in de Schacht iïeeken. Of laat twee oneen Salpeter üneken in een gint [fitte Wym
|
||||
|
vochr ©e "PAARDEN. if
» Wyn\ dit ingegèeven , en het daarop wac laaüe»
i flappen, is meede goal. i Voor de Buikpyn of het 'Cholyk.
i De teekens zyn dat de Paarden veel gaan leg-
gen,.dan weer opltaan, fteunen., en dikwi.ls om- zien naar den Buik, daar zy de pyn hebben: Hier voor zal men ze hot volgenae ingeeven : Neemc een bierglas .Genever, en een lepel gemaale Pe- H per, famen gemecgd ;• na her gebruik van die . Middel moeten zy .een, quartier ,uurs gereeden worden. Anders.
Neemt Zevenboom en' Tbertakel van elks een
once , rtnys~ en Venkelzaad een vierde j pond, Brandewyn 'een halve pint, faamen in twee kan- ikjii versch Bier laaten kooken, tot op de, ..helft, dan door een doek gegaoten, en in twee reizen. ingegèeven. Noe anders.
° ■ Of mengd een glas Bra*devayn, 'een half glas
OlyfOlie, en een geraspte Nootmuscaat, famen ingegèeven, en hierop een 'quartieruursgereeden. Foor Warnwn in 4e Maag.
■Neemt Alf&m^ B^aké^w^i^lofmnt^ZenSla-
dtrcHièw Zeverzaad van elks eerf once, Calmus- en Zmbmitzüfiz eat een h^C-loo^, famen iü twee kamr n Bier gekookt, dan dooi- een doek' gegoo- ten, en in drie reizen ingegèeven. Anders.
|
||||
|
i4 RE ME DIEN
Anders, '
Neemt een (tuk Zwavel ter grootte, van een
half pond, laat dit tusfchen een héete Vuurtang in een Emmer Water fmelten , giet het dan door een Zeef; tot op een Kan van dit Zwavelwater, neemt een lood Aloë', een once Cohqüint, en een half lood gebrande Eijetfchaalen laat dit famen tot op de helft verkooken, dan döorgedaan, en dit ingegeven. Agt uuren daar na zal men het Paard met het volgende Klisteeren : Neemt een pint verfche Koemelk, een half pond wel ge- schuimde Honing en zes Eijerdoorns, wel door een geklopt. : Vosr een Paard dat Bloed pist.
Neemt een handvol Tarwebloem, in een pint
yerfchè Melk gekookt, en geeft het in. Of neemt vier Eij er doorns, een pint Zoete Melk , vyf lepels Honing en een handvol Wytenmeel, famen gekookt en wel geroerd ; dit vier dagen ogterëen bloedlaauw ingegeeven. Anders.
Doet het Paard Aderlaateny en bereid het de
volgende Drank : Neemt vier onc»n Honing, ■Anys, Coriander ;Tieruikel ertZoetböut van elks twee oiicen, famen in een pint Roodèn Wyn ge- kookt , dan doorgedaan, en in twee reizen in- gegeeven. Voor
|
||||
|
voor be PAARDEN. J7
Wynruit, famen zagt laaten trekken op een wei-
nig vuur, dan do' jrgedsan en her Paard ingegee- ven , waarmeede men drie dagen continueert. Andert.
Neemt een pond Olyf-OIie, met even zoo veel
verfche Koemelk gemengd , laat dit een w nig warm worden, en geeft het Paard in, na da hè: alvoorens twee uuren gevast heeft, ryd het aar na een quartier uurs ftapvoets af, laa he dan weer twee uuren vasten; Wyders geeft het peen Haver maar natte Zemelen, tu laat het Zemel- water drinken. Of anders : Kneed een deel Roggenmedvaet Honing tot een Koek , doet hec in een Emmer, daar telkens het Water op gie- tende als het Paard zal drinken; deeze Drank is in die Ziekte extra goed. Voor een Schel op het Oog.
Neemt voor vier duiten Blaauwe Vitriool, dit
moet men dagelyks twee a drie minuutcn in her, Oog doen, het zelve vast toefluitcnde,,wanrieir men het'er weer laat uitvallen; di: herhaald men tot het geneezen is. Een Vlek op het Oog.
Hier voor zal men dagelyks een weinig fyn
geftoote Kandyzuiker het Paard in 't Oog blaazen, Oogöntjleeking.
De teeken s zyn: dat het Oog rood , brandig,
en gezwollen is. Voo? eerst' sul men heczelae B voor-
|
||||
|
ï4 REMEDIEN
zindert.
Neetot een fr.uk Zwavel ter grootte van een
half pond, laat dit tusfchen een héete Vuurtang in een Emmer Water fmelten , giet het dan dooreen Zeef; tot op een Kan van dit Zwavelwater, neemt een lood Aloë, een once Coloqüint, en een half lood gebrande Ei jetfcbaalen laat dit famen tot op de helft verkooken, dan dóorgedaan, en dit ïngeireeven. Agt uuren daar na zal men het Paard met het volgende Klisteeren : Neemt een pint verfche Koemelk, een half pond wel ge- fchuimde Honing en zes Eijerdoortis, wel door een geklopt. Vosr een Paard dat Bloed pist.
Neemt een handvol Tarwebloem, in een pint
verfche Melk gekookt, en geeft het in. Of neemt vier Eijerdoorns, een pint Zoete Melk, vyf lepels Honing en een handvol Wytenmeel, famen gekookt en wel geroerd ; die vier dagen ogterëen bloedlaauw ingegeeven. dnders.
Doet het Paard Aderlaaten,» en bereid het de
volgende Drank : Neemt vier onc<*H Honing, dnys, Coriander, ,Theriakel en. Zoet bout van elks i twee oneen, famen in een pint Roodén Wyn ge- kookt , dan doorgedaan, en in twee reizen in- gegeeven. |
|||||
|
Voor
|
|||||
|
voor be PAARDEN. 17
Wynruit, famen zagt haten trekken op een wei-
nig vuur, dan do' rgedsan en het Paard ingegee- ven , waarmeede men drie dagen continueert. Andert.
■
Neemt een pond Olyf-Olie, met even zoo veel
verfche Koemelk gemengd , laat dit een w nig warm worden, en geeft het Paard in, na da he: alvoorens twee uuren gevast heeft, ryd het aar na een quartter uurs ftapvoets af, laa he dart weer twee uuren vasten; Wyders geeft het teen Haver maar natte Zemelen, tu laat het Zemel- ivaier drinken. Of anders : Kneed een deel Roggenmeel met Honing tot een Koek , doet het in een Emmer, daar telkens het Water op me- tende als het Paard zal drinken; deeze Drank is in die Ziekte extra goed. I Foor een Schel op het Oog.
Neemt voor vier duiten Blaawwe Vitriool, dit
moet men dagelyks twee a drie minuuten in hei; Oog doen, het zelve vast toefluitende,, wanneer men het'er weer laat uitvallen; dit herhaald men tot het geneezen is. Een Vlek op hst Oog.
Hier voor zal men -dagelyks een weinig fyn
geftoote Katidyzuiker het Paard in 't Oog blaazen. ■ Oogönt/ïeeking.
, De teekens zyn : dat het Oo£ rood , brandlg, en gezwollen is. Voor- eerst 'sul men heczelse B voor-
|
||||
|
i8 RE'M E DIEN
voorzigtig openen, en met Brandewyn en Water
zagrjes arwaslchen , en het volgende bereiden: \
Neemt gepulvrifeerde Bolus, mengd het met Azyn en Eywit tot een deeg; hiermeede zult gy het Oog geheel beleden, en met een lap vast- binden , ten einde het 'er niet afvalt , en dit tweemaal daags vernieuwende, na het alvoorens met Brandewyn en Water wel te hebben uitge- wasfchen. Anders gebruikt men in plaats van Brandewyn het volgende Oogwater : Neemt anderhalve once fenkelwater, laat 'er een ftuk Blaauwe Fitriool ter grootte eener Boon in fmel- ten, is extra goed. Voor gekvoetfle Oogen.
Hier voor zal men het Paard aan den Hals
Aderlaaten, daar na het Oog met warme Witte Wyn uitwasfchen : Neemt dan versch Hoender- vet een ioot, laat dit zagtjes fmelten, doet 'er <ian anderhalve once Roozenboning by, waar- meede men het Oog moet befmeeren, en voorrs overdekken met een Pap van Wittebroodskruim in Witte Wyn geweekt, die men 'er voor hec afvallen met een lap op vastbind. Maan Oogen.
Belegt het Oog met een natte doek geweekt j
in Brandewyn of Ruitwater, moetende geftadig | nat gehouden worden, het geen den Brand 'er uittrekt. Ook kan men het Paard aan beide zvden des Hoofds branden , en de plaats met ifork, Pek en Zwavel, zoo heet het lybaar is, beleggen, waar door de zinking ophoud. Of . fcind een gedroogde Padde op bet Oog, doende \ |
||||
|
voor de PAARDEN. 1$
{die zinking en het geduurig traamen des Üogs op-
houden. Anders.
Neemt Wierook, Mas tik en Armenifche Bolut
van eJks evenveel, mengd dit famen met Ei/et wit en het Zap :van Huhlook'ter dikte eener ftyve Zalf, fineert hier wat van op een {tuk Zeemle- der, en bind het op het Oog, moetende twee- maal daags ververscht worden. Villen voor een Maan-Oogig Paard.
Neemt Aloë twee oneen, Agaticus een lood,
Coloqaint drie dragma's , en Uetonybladeren een halve handvol, famen tot een zeer fyn Poeder geftooten ; mengd dit met een pond verfche Bo- ter tot Pillen ter grootte van e>n klein Hoorder- Ey, wasr van men 'er dagelyks een derdedeel. met een halve pint Witte Wyn ingeeft, moetende het Paard hier op een half uur vasten. Remedie voor een Dempig Paard.
Voor eerst moet men het Aderlaaten, en met
het meergemelde Zemehvater klisteeren Daar na neemt'een halve ÜLsOlyfOlie, een halve fles Brandtyoyn , famen gemengd , en geeft dit het Paard in drie morgens agterêen, dog men moét het zes uuren hier op laa'ten vasten. Anders.
Neemt twee handvolien Wtt-tvnllenkruid kiein
Rehakt, en «eeft het met natte Zemels te esrefl.
Voorts zal men het Paard tweemaal daaas wat
B % Witte
|
||||
|
ao R E ME DIEN
Witte Wyn in de Neus fpuiten, ten einde de
Longpypen te openen. Belangende zyn voeder het zal beftaan mt natte Zemelen, en geen Haver; maar veel Strooi, en voor drank Zemelwaier waar in Honing geimolten is. i . Pillen voor een Dempig Paard. Neemt twee pond Honing, een pond Kandy»
zuiker, en een pint beste Olyf-Olie, maakt dit famen met Roggenmeel tot Pillen ter grootte van een Duiven Ey, waar van men 'er zes het Paard dagelyks doet inneemen, en daarna ter doorspoe- ling een halve pint Honingwater ingeeft. Voor de Schurft.
Neemt vier kannen Manspis , een handvol
lloenderdrek, Aluin en Spaansgroen van elks twee oneen, Tabciksfleekn een half pond, fiimen een uur laaten kooken ; met dit nat wascht men het Paard over het geheele Lyf, zullende men welhaast zien dat 'er kaale plekken met rooven opkomen, waar na het zuiver zal geneezen. Een Luxeerende Olie.
Neemt drie pond Honing, een halve pint Rot»
den Wyn vyf oneen Coloquint, drie Lelybolhn in fehyven gefneeden, een once Maarcntakken van een Appelboom, een handvol Kamilbloemen, twee oneen Aloë, en-een sierde pint Olyf-Olie', doet dit famen in een nieuwen Aarden Pot met een Dekzel dat wel fluit, befmeert de-reeten toet potaaicte, laat het dus op een zagt vuur twaalf uuren trekken tor de Wyn verwaazemd is, zet |
||||
|
voor de -PAARDEN. 21
het dan af, laat het koud worden, en wringd het
door een doek, geeft hier van op eenmaal het Paard drie oneen van in. Dog zoo het niet genoeg laxeerde, kan men het den tweeden of derden dag 'er nog wat van ingeeven, tot dat men bevind het Paard eene genoegzaame Ontlas- ting heeft. Moetende men hetzelve na het toe- dienen van het vooifchreeve Middel één uur zagtjes afryden, voorts op Stal zetten, braaf toe« dekken en warm houden. Er is nog eeiie andere laxeerende Olie, die
men in de Apotheek bereid vind, genaamd Olettm Recicini; Neemt hier van drie oneen, het geen men het Paard op eenmaal ingeeft, is meede goed, ■Foor de Worm.
t
Deeze Ziekte is befmettelyk, en komt voort
uit drieërlei oorzaaken : 1. Door befmetting van andere Paarden. ö. Ongezond Voeder. 3. Kwaad vergald Bloed. Hier voor zal men het Paard drie dagen agterëen aan den Hals Ader- laaten, en het eiken dag na de laating ingeeven het volgende Middel.: Neemt een pint Zoete Melk* ten half loot geftoote Knoflook, een loot Duivehdrek ( Asja Fedita ) ; Dit alles favnen een weinigje gekookt, dan door een doek gegoo- ten en het Paard ingegeeven, moetende hier op twee uuren vasten. Anders.
-Neemt een once Galiga gepulvrifeerd , een
half loot As/a Fedita, en een bolletje Look, fa- men geweekt in een pint Witten Wyn} dan door- gedaan en ingegeeven. B 3 ' ■ ■ Nog
|
|||
|
sa REM E DIJEN
Nog anders.
Spmtyds word deeze Kwaal alleenlyk met
fmeeren geneezen. Neemt een Maatje Traan, een vierde pond Teer, en een pond Ttrpentjn^ famen gefmoken, en ziedend heet met een Bor- HeJtje opgefmeerd, drie dagen na elkander, dan laat men het eenige dagen rusten, waar na men. de Wonden dagelyks eenige maaien met koud. water afwast,.waar door die geneezen. .
Remedie voor bet Longe Vuur. \
Dfreze Kwaal is zeer kwaad en befmettelyk, j
en word geagt drieërlei re,weezen. De eerde is een heet pestilentieus Droog Vuur. 2. Een , vogtige en wateragtige Verrotting der Binnendee- Jen. " 34 Een gaiagtig bederf De teekr ns zyn j dat de Oogen bleek en vogtig worden, de Haairen . ftaan ftyf overënd, en de Mist is hard enftinkr. Voor eerst zalmen het Paard twee dagen agterëen Aderlaaten, intusfehen maakt men de volgende Drank : Neemt Lange Peper een lood, Zeven- boom, Galigc,, Culoauint van elks twee lood, Rabarber drie lood:, Wit Vierkruideen half lood', ■- Veneet [en 'Ir'takel voor vier Huivers, Hotting een ' pond, Brandeivyn_ een P"" * beste Boom Olie drie , stuivers, en twee kannen Bier; het drooge eerst gepulvrifeerd, en dan hetzelve twee uuren famen lasten kooken, vervolgens door een doek get'oo- ten , deeld dit in drie gelyke deelen , en geeft het in drie dagen agterëen in, te beginnen van de eerde Laating al', laat het twee uuren hier op vasten, is zeer goed. Deeze bovenllaande Re- ^ Biedie is nok dienftig voor Paarden die Verhitfte ]«Lfewandeo hebben. Anders. |
||||
|
voor de PAARDEN. 25
Andert* Neemt Voor drie ftuivers Laarbeere» klein ge-
ftooten, twee ftuivers Longekruid, een ftniver Zevenboonij, famen in een meni>ele Bier gekookt, «n het Paard, na dat het Adergelaaten is, twee dagen ingegeeven, en hier twee uuren op laateji Vasten. Nog anders.
Neerrit Zevtnboom, Laurierbesfen, lange Pt? •
per, gemaalen Pokbout van elks een lood, Ve- neetfcbe Triakel vier ftuivers , Brandewyn een half pint, beste Olyf-OIie een musje, ds fa Fe~ tida, Knofluok en Anaelica een half lood, Galiga een once, Boontjes Bakelaar, Iholwortel en Cg- loquitit een half once. Rabarber anderhalf once, famen in drie kannen Bier gekookt, dan doorge- daan, en in drie reizen ingïgeeven. Diapent Voeder.
Neemt Arhtologia rotundo, Gentiaan, Tvoor
geraspt, Larbesfen en Mytrbe van S\ks vier on- een, Saffraan twee dragma, famen gepulvrifeerd, Voor.-s gemengd met twee pond Honing tot een Conferf; Dit zullende gebruiken, neemt dan twee lepels t' feffens, roerd die in een half pint warm Bier, het geen men het Paard ingeeft, wel warm toedekt, e" het twee uuren hier op doet Vasten. Hebbende dit Poeder de kragt cm de ttieeste Ziektens re kunnen geneezen. Is ook goed om een goeden Afem te^rnanken, en om'er op te loopen. B 4 Her-
|
||||
|
»4 RE MED I EN
Hertogs Poeder.
fleemt Kaneel, Komyn en Noottnustaat van
elks een once, Aristologi , Longa en Rotunda, Cardemon, Gentiaan van ieder drie oneen, GtëPt dïihewdiEt, Fenegriek, Zoetbout en Hyjoop van elks zes oneen, Enula Campana wortel, Gene~ ver bes feu en ïf/tfj van elks vyf oneen, famen wel fyn gepulvrifeerd, en tot gebruik bewaard. Is iBeede goed voor allerhande Ziektens, wan- neer men "er telkens anderhalve once met warme Witte Wyn of Oud Bier ingeeft, het Paard warm toedekt, en twee uuren laat vasten. Konings Poeder.
Neemt Salphri Citrim', lans e Peper, Enula
Campana, Gentiaan, Aristologi Rotandi, Seinen Sillery Montani, Radix Qardo Patia , en Bacca- rtim Laury van elks drie oneen, Ellebori Albi <«? Nigri van elks een once , Saffraan twee dragma, famen gepulvrifeerd en tot gebruik be- waard. Is nuede goed voor veele Ziektens, als: Wormen, Droes en Schurft, elke reize een once met warm Bier ingegeeven, wel gedekt en twee uuren laaten vasten. Toeder van Oldenburg.
Neemt As fa Fetida en Anyszaad een vierde
pmó.,Cordelium een pond, Boontjes Boolwortel,
Afcjftsvrotiel, Gentiaan en Lavaszaad van elks s.vvre oneen, Zoetbout en Carwey een once, fa- *;k<ü gepulvrifeerd en rot gebruik bewaard; kan lange goed blyyen. Men mengd 'er een lepel van
|
||||
|
voor de PAARDEN. 25
van in Wyn of B/'er, en geeft het warm in. Is
goed voorden Droes, de'Vyver,den Hoest, en den Afera goed te maaken. Ruiters Droespoeder.
Neemt Ant'imomi Cru JU twee onzen, Aristt-
logia Fabac:, levendige Zwavel, Laurierbesfen, Gentiaan en Geneverbesfen van elks derdehalve onee, lange Peper, Mostertzaad en Galanga- ivortel, van ieder anderhalve önce, Herba $a- bini, Agaricus, van ieder vyftien Gryn, Sas/a- fras anderhalve dragma , en Alfem een halve once, f amen gepulvrifeerd, en hier dagelyks het Paard met wat Zemels een once t' feffens van doen eeten. Dit Middel is het beroemde Droes- poeder van het Regiment Schulte van- Haagen. Hoornzalf.
Mengd Hoornzalf ( dit koopt men in de Apo-
theek) mee Bafilicum famen vier oneen, waar- meede men de voeten fmeerd. Een Paard dat Vernageld is.
Voor eerst zal men die plaars, waar de Nagel
het leven geraakt heeft, tot het Bloed openen. Neemt dan.de volgende Zalf gemaakt van Ter- pentyn en Teter-OUe, van elks een once, Geele IVascb rwee oneen , famen zagtjes gefcnokenv waar van men dagelyks een deel warm van in de voet giet, voorts met Werk belegt, en 'er een Hoedvilt boven op bind ; hier meede vervolgt Uien dagelyks tot de Wonde geneezen is. B 5 zindert.
|
|||||
|
\
|
|||||
|
25 RE ME DIEN
Anders.
"Neemt Terpentyn-Olie, Witte Wascb en Boom-
Olie , van elks twee oneen , en voor vier duiten Spiegelglas, famen 'gefmolten, en voorts gehan- deld als boven. Won A-Zalf.
Zoo wanneer de Wonde dooreen Ichoot, fteek
of houw, of ook door de konstgemaakt is, zoo zal men die op de volgende wyze geneezen ; Néémt Olyf- en Terpentyn Olie twee oneen , Varkensreuzel een half pond, Witte Wascb een ■vierde pond, famen gefmolten, roerdVr dan een fchrupel Spaansgroen door, fmeerd dit op. Wie- ken van Werk, en fteekt ze in de Wonde; men vervolgt hier dagelyks meede tot dezelve genee» zen is. Anders.
•■ Wanneer de Wonde zeer onrftooken is, laat
een ftuk Pot-aarde in zeer jterken Azyn twaalf uuren weeken, neemt her 'er uit en bind het op de Wonde ; Dit trekt 'er ras de brand uit, en ^etneemt de zwelling geheel weg. Smeert'er dan op de volgende Z^f: Neemt Veneetfcbv i'etpentyn vier lood, Scbapen-angel een lood, Wascb een half lood, famen zagt gefmolten, en- met Wieken op de Wonde gelegt. Groene Wond Zalf.
'■'■■ ■ ■
Neemt een pond Veneetfebe Terpentyn, Spaans*
groen, Wascb en Spiegelbarst , van elks een once,
|
||||
|
voor de PAARDEN. if
OTce, en een musje OlyfOlie, zagq'es famen ge-
fmoken, en gebeezigt als vooren. Zalf voor Diepe Wonden.
Neemt een vierde pond Olyf-Olie, een pond
Terpentyn, een loot Spaansgroen , famen gefmol- ten, en gebruikt als boven. Zalf voor een Paard dat zig Pèrrekt beeft.
Neemt Laurier-O/ie, Kamil-Olie, Dialtbea,
en Popelhen Zalft van elks een once, famen gefmoken, en daar meede gefineerd, Hyperium Olie,
Neemt een pond Hyperium Bloemen., een ka»
Boom Olie, en een once Terpentyn, famen in een, fles gedaan, en in de Zonne drie maanden lang laaten Distileereti. Is goed voor allerlei Won- den en Verrekkingen. Timmermans Olie.
■
Neemt Terpentyn- en Spyk-Olie , van ieder twee oneen, Peter-Olie anderhalve once, Oltum 4e hteribus drie oneen, Radix Folicanme twee oneen, famen driemaal vierentwintig uuren las- ten trekken op een warme plaats, waarna men' *er de beleedigde deelen meede wryft. Is voor- al een éxperte Remedie in alle Verrekkingen. Knobbel-Olie. '
Neemt Qkum Philofopbarum, Amandel-Olie ±
ca
|
||||
|
28 . REMEDIEN
en Peter^OJie, van elks' twee oneen, Byfn-Oiie een once, famen gemengd ; Is een zeer goed Middel voor Knobbels, ook voor alle forceerin* gen, vooniamentlyk aande Beenen. Voor een Verrukte Koot.
. ■
Neemt Terpentyn, Spyk, en Bye» O/ie? van elks een once, famen gemengd, en de Koot (na dat men die alvoorens in zyn regre postuur gezet heeft) daar meede dagelyks gefmeerd, en met een doek omzwagteld. Voor een Gat in de Koot of Hoef, maar
bet Leewater uitloopt. Neemt Terpentyn, Eij'er, en Venkel-Olie, Van
elks een once, Lomprècurum een halve once, iamen gemengd, laat één Wiek van Werk in die Olie wecken, itcektze in het Gat, daar het Lee- water uitloopt; Zoo lange het nu loopt zal men de Wonde tweemaal daags verbinden, het geen dan in een dag of zes herfteld; waar na men de Wonde met voornoemde Olie zoo lam:e blyft voort fmeeren, tot het geheel geneezen is. De Spat.
Dezelve zyn tweeërlei : De eerfte is .hart en
word genoemd de Been- of Koefpat; .De andere Zagt en weekagrig, en genaamd een Bloeclfpar: Voor-de.ecrfle neemt Cantharidcs, Laurier-Olit en Euphorbium, van elks een once, Maagdt- ivascb en Harst een lood, famen gefmolten tot een Zalf. Van dêe'ze moet men ter dikte van ten Mes op de Spat fmeeren,; en uiet een heet Yzer
|
||||
|
vo&r de PAARDEN. ^
Yter ind'oogon; rik herhaalü men dagelyks een
geheele week agterëen, waar na men het dage- lyks met Brandewyn afwascht, tot het wederom van buiten genoegen is, waar na men het nog andere agt dagen met traan befmeerd. Dan by aldien het Hinken niet wil overgaan , zoo neemt een plat Yzer, dit heet gemaakt brand men de plaats op zyn kant, geb<and zynde, zal men 'er Pek ziedend heet op gieten, en mef een wei- nig Werk beleggen, en zoo lange het 'er op ka- ten tot het van zelfs afvalr. De voorfchreeve Remedie is ook goed voor Overhoeven , dié daar mcede kunnen ^eneezen worden. Anders voo*- de Zagtë Spat.
Neemt Amandel- en Peter Olie van elks eea
once, iavnen gemengd, waar meede men dage- Jyks de Spat moet wryven, en met een heec Yzer irfdroogen. Anders.
Neemt Pet(r- en Aard Olie van elks een once,
Nardus- en Spyk-Olie een lood, Tigge/en-OJie een halve once, Wah'neb-Traan nnderhalve on- ce, famen. gemengd, waar meede men de Spat fracerd en i'ndroogd. Egter is het altyd no'odig de Spat-Adcr in te korten. Alle deeze Reme- dien zyn ook goed" ter genéezing van Bosfcn , Gallen en Schythakken. St.eengallev..
Dit kryjjen fey onder iri de voet, waar door de
Paarden kreupel worden; de beste raad hier toe h, dat men door den Smit de Sool iaat uitvce» |
|||||
|
gen.
|
|||||
|
jo REMEDIEN
«en, ten einde de Voer lugt zou krygen. Neemt
dan gepiilvrifeerde Zuikerkandy, legt die op de Stecnual, houd een heet Yzer zoo lang boven dezelve tot de Zuilcer gefmoken is, en bedekt ze voorts met een Hoedvilt. Deeze Remedie herhaald men tot de Voet geneezen is. Anders.
Neemt Spyk- en Terpentyn-Olie van elks een
once, famen gemengd, waar meede men dage- lyks de Voet fineerd, en met een heet Yzer iu- droogd. Anders al is bet nog zoo flim.
Neemt Witte Lely en Poljn-Olie, van elks
vier oneen, Byen Olie een once, TerpentynOlie twee oneen, Aard Olie zes oneen , iamen ge- mengd, waar meede men de Voet fmeerd en in- droogd. Scbythakken.
Neemt een half pond Spaanfebe Zeep, voor
drie ftuivers Boom O/rV, en een bierglas Brande- v.<yn, famen gemengd tot een Zalf, waar meede men dagelyks dezelve fmeerd en braaf inwryft. Overkootig,
Neemt Spyk- en Terpentyn Olie, van elks twee
oneen, famen gemengd, waar meede men dage- lyks de Koot fmeerd en braaf inwryft, Doet dan een Touw om den gezonden Voet, en haald die een handbreed hoog van den Grond, die bin- dende aan de Latierboom, ten einde het Parrd op
|
||||
|
voor de PAARDEN. 31
ttp den zieken Voet moet ftaan biyven ; in dit
postuur houd men het dagelyks een half uur lang. De Legger.
Neemt een once Lyn O/ie, waar meêde men
de Lerger tweemaal daags fmeerd, en met eer» heet Yzer indroogd j dit agtervolgt men tot die geneezen is. De Mok-Poet.
De Mok is drieërlei, als: I. Die uit eenige
Zinkingen onttfaat, en geen Zalf kan verdragen. •2. Die uit zeer fcherpe en heete humeuren ontftaat. En 3. die zeer ftinkende Voeten maakt, waar uit water met fchuim zypeld, en vuile Knobbels veroorzaakt. Om de eerfte te geneezen gaat men aldus te werk : Neemt twee pond Honing t vier oneen Aluin gebrand, twee oneen Spaans- groen, en een handvol gepulvrifeerde halfgaar Gebakken Steen. Dit finnen in een kan Bier gekookc, dan doorgegooten, en 'er de Voet da- gelyks meede gewreeven , tot die geneezen is. Tot de dndere.
Neemt Spaansgroen, sEgyfitiacum en gebrande
Aluin, van elks een once, Vitriool ten lood, met een pint IVyn-Azyn, famen gekookt, waar meede men dagelyks de Voet wast, tot die ge- neezen is. Nog anders.
Neemt Aluin, Lange Peper, [Pit Vitriool'en
Koperrood, van elks twee oneen, Spaatisgrosn een once, en Mercivium Suhlimatum een half lood¥
|
||||
|
52 R E M E D I E N
lood , famen gepulvrifeerd , en in een nieuwe
aarde pot, met drie vierde kan Regenwater en een halve pint Wyn-Azyn zagrjes kooken, en daar de Voet dagelyks meede gewasfchen tot die geneezen is. Zalf voor de Mok.
Neemt Aluin, Blaawwe Vitriool, Roperrood,
van elks twee oneen, Ooudgelit een once, Ar- fenicum een vierde lood, en een pond Honing, famen tot een Zalf geroerd, en 'er de Voet da- gelyks meede gefineerd tot die herlteld is. Om een Paard de Beenen meede te luasfebetu
Neemt een pint. Brandewyn, en twee lepels
Campber gepulvrifeerd, laat die driemaal vieren» twiniig uuren trekken, en dagelyks braaf omfchud- den , waar meede men tweemaal 's weeks het Paard de Beenen wast, en met de hand braaf de Spat-Aderen wryft; is zeer verfterkend. Een tfrank voor een inwendige Wond.
De teekens zyn :, dat het Paard zeer mager
word, en niet wil groeijen, een Zwelling onder den Buik, of hardigheid in de Zyden krygt, wil- ' Jende naauwelyks eeten en fteend fterk, fomtyds a pist het ook bloed. Wanneer men nu eenige ' dcezer voornoemde gebreeken belpeurd, zoo \ neemt een mengele verfche Koemelk, een once ' Knoflook, en anderhalve once Zevenboom, laat ! dit famen een quartier uurs kooken, dan door een doek gegooten en het Paard nugter ingegeeven, waar op men her een uur laat vasten; dit herhaald \ men eenige dagen agterëen. Anders.
|
||||
|
voor de PAARDEN. 33
re
m dnders.
." Neemt een handvol Confolicla Wortel, een
vierde pond Honing, een half pond Boter, met twee kannen Bier gekookt, dan doorgegooten , en het Paard eenige dagen aktereen ingegeeven. |
||||||
|
Nog anders.
! r f}*®* epn musie ^om-Olie, twee oneen Ga-
Mida Wortel, een -handvol &/y, Z««r,w en ^W AW* Bladeren, een vierde pond ƒ&? amen in twee kannen Bier gekookt tot op de helft, dan d orgedaan en het Paard fngegeeveri- ait herhaald men eenige dagen agterëen. Een Drooge Longe.
Deeze ontftaat veeltyds door dien het Paard
buiten Afem gereden, ofte overwerkt, of groot geweld gedaan, of in ftcffige wegen gereden i's Gemeenelyk zyn de Voortèekens' van dit Onge- mak: Kortadetnheid, een Droog!-- Höesc en is CL-nigfints I )ampig. He Remedie hier voor isrdat ttien het Paard voor eerst zal Aderiaacen, en een lurraue mgeeven, best hier toe is drie oneen van «en Lnxetrenden Olie, Qzicbhaiz. 10.) Kn be- reid her den nawigenden Drank: Neemt geftoo.te iynzaadkoek twee handvolien, Zoeéfouteeti h&\£ Pond, Or.gezoute Boter een vierde pond, famen «1 twee kannen Water- gekookt, tot op de helft «an •aoorüc-oooren en het Paard fngegeêven; die i#i men drie dagen agterëen: Voorts z?j" ;'" het ;,e Ha»e? onthouden, en weinig Hooi gpveiv; bier tegen voerd hen natte Zemekn en *troor, men laat het drinken Water waarin tvi* n ■ ■, - |
||||||
|
34 REMEDIEN
koek en Zoetbout geweekt heeft. Men zal het
ook nunelyk dagelyks ingeeven twee lepels Poe- der üiapente, ( ziet bladz. 23 ) in een halve pint warm Bier geroerd. Voor een Paard dat te veel Purgeerd,.
Neemt een pint Rooien Wyn , vier verfche
Eiferen , een geraspte Nootmuscaat , en twee dragma Rnbarber, famen gemengd, her geen men - het" Paard ingeeft, en daar op wat laat vasten; en als het drinken wil, geeft het Laauw Water Ciet Tarwenbloem gemengd. Anders. (
Neemt twee pinten Zoetemelk, blust daar drie i
of viermaal een fluk heet Staal in, roerd 'er dan door een halve Nootmuscaat, en een handvol Tarwenbloem, en geeft 't het Paard in. Nog anders. 5
Zet het een Klisteer van een halve pint Olyf- <
Olie, en geeft het dagelyks in de volgende Drank: j Laat een vierde pond Arabtfcbe Gom in een pint 4 Zoetemelk fmelten, roerd 'er een oneé Terra Sig' gillata door, met een lood Rabarber Poeder, dan doorgegooten en ingegeeven. De Koude Pis of Lom erf al. c
c
Neemt Gentiaan en Alantswortel, Cardebenc h
fHB en' Alfèm, van elks een handvol, in een kan cl Wyn gekookt, dan doovgedaan, en in twee réi' C zen ingegeeven. Anders -
|
|||
|
voor. de PAARDEN. 3$;
Anders, |
||||||||||
|
c
|
||||||||||
|
• Neemt geftooten Tkeh 'm Water gekookt,"'clan
doorgedaan, en het Paard die nat ingegeéven. Ds Kramp.
|
||||||||||
|
n De teekens zyn : dat het Paard op hetonver-
. Wagts ltil blyft rtaari, zonder dat het hem v r lyk is van zyn plaats te komen. Voor eerst fcai men het tpsicnen twee ïlerke Kaarels doen ageer- waarts zetten, daar na wryft men de Beenen Te-pcntyn-Olie en verfche Boter ïamen geniën.' 0. Of men bediend zig van het Vogt ter veriterÊing e der Beenen, te vinden op fjjirdzyde 3a,. 1 1 Een Paard dat Gedrukt is.
Neemt de Perfica Major, of Petfik•kruid, groen
geplukt, wat gewreeven, en op dö Wonde ge-
'n Je^d, dit trekt 'er de brand uit en geneest de>;c.ive;
* ook belet l;es dat 'er geen gryze haairen opgj
: jen. Anders kan men die ook wasfehea' met
c ürnndeïtijn en Spaanfebe Zeep. » Anders.
- Legt op de Wónde een verfche Menfchendrek,
of anders, dewyl dit wa-t vies is, een gi. Orhszoorie, laat dit zoo 1 ;en tot\r cte * Wand uitgetrokken is. Neemt dan Asfche van
1 woogö $nfjomii{cbei!enr mengel die met Ba ' Q(ï« wt eerrZ'alf, en fmeeixi die op de Wonde.
|
||||||||||
|
3<S REMEDIE**
Nog anders. i
i
By aldien het Paard op de Schoft gedrukt, en 5
die fterk gezwollen was, zal men de Zwelling ,1
voor eerst openen, en daar op leggen Bratidewyn ;
en Boom-Olie gemengd,metxen weinig Rooden s
Bolus, hier van Wieken van Werk gemaakt heb- ;
bende, word op de Wonde gelegd. Daar na ge- bruikt men het volgende : Neemt de Zool van een Oude Schoen hart gebrand,'dit tot Poeder <
getlooten en met Boom-Olie tot een Zalf gemengd, ]
dit word met een Veder op de Wonde gefineerd, i
en zal die welhaast geneezen, het bekt ook dat 5er geen witte haairen opgroenen. Een Vaar.
Is een Spondeus en zeer kwaadaartig Gezwel, <
bet geen deTaarden, het zy tusfchen de Ooren» of op den Schoft krygen , fomtyds breekt het van zelfs door, dog anders moet het geopend wor- den, ten einde de-Materie zoude konnen óit- vloeijen. Om 'hetzelve te geneezen, gaat men 1 aldus te werk : Voor eerst zal men het Paard; Aderlaaten, en Purgeeren het met den Laxeerm- \ den Olie. Qzie bladz. 20.) Bereid rotusfchen < het volgende Poeder;- Neemt een goed deel bla- deren van Vrangviortels, een gelyk deel Gene- I verbesfen bladeren, een vierde deêi Alfemkruid, fatsen klein gefneden en gepulvrifeerd, tot een pond van dit Poeder,.neemt een half,pond Fe- negriek meel, en een vierde pond Laarbeeren, dit alles tot een Poeder gemengd, zal men twee- maal 's daags onder wat Zemelen een lepel vol her. Paard te eeten geeven, en hier meede conti- | nueeren
|
|||
|
voor de PAARDEN. 37
nueeren >ot het Gezwel is doorgebroken } anders
zalmen die openen, en met Azyn en Water wel uitwasfehen; daar na zal men <^e Wonde genee- zen met Wieken, beimeerd met Bafilicum en een .weinig JEgfytiacum, of een-der Wondzalven te zien op bladz. 26, Geeft om de drie dagen de volgende Drank: NeemtGemaale Pokhout,Ze- venboom én Kreeftsöogen, van elks een once, .Zöetbout twee oneen, famen in twee kannen vench B/Vr gekookt, dan doorgegooten, en in drie deelen gedeeld, en het Paard ingeg?even. Met het eerstgemeide Poeder moet men conti- nuceren tot het Paard ten vollen geneezen is. Om de Luizen te verdryven.
Neemt Oemeene Tabak tyirée pond, Arfenkitm
een once, famen in drie kannen Water gekookt, dan doorgegooten, en 'er het. Paurd meede ge- wasfehen. Raspen aan de Beenen.
Deeze ontdaan, uit een fcherpe Vogtigheid ,
die uit de Gewrigten komt en harde' Rooven veroorzaakt. Bereid hier voor: de volgende Zalf: Smjld een pond Farkensreufel^ rocrd'er een once Boom-Olie door, met een halve once Bloem van Zwavel en twee lood. Kwikziiver, famen tot Zalf vermengd , en 'er dagelyks de Beenen meed| (jefm«erd. • Is ook goed voor Engels-VToeten, en de Leest. Een Kwetfaur in'de Mond.
Voor eerst zal men de Mond met Zoutivater
üitwasfehen, én daar na wel uitdroegen;. Neemt C 3 dan
|
||||
|
38 R E ME D I EN
dan Honing en een weinig ^«-'/feyw famett-ge-
mengd, h t geen men op de vVonnen fmeerd ; dit herhaald men dagelyks tot die geneezen zyn. Een 'Wond Pleister.
Smelt een po, d Geel Wascb, en. aPt lood Ve-
ficetfche Terpeniyn , voeg'er byölyf Olie en Ver- milïioen, van elks twer. lood, maakt hier Rollen van, die men bewaard tot gebruik blyvende lange Jaaren goed. Wanneer men 'er zig van •wil bedienen, fatëlt men 'er een wmig van in eefl lepel, het geen men warm in de Wonde giet. Is extra goed, vooral wanneer men 'er eenige droppels Spiritus Cochkar byvoegd. De Kolder.
Is een groötc 'Bedwelmthcid der Hersfenen ;
de Voorteekens zyn : dat ze eensklaps zeer ffil liaan, daarna als-of ze alles aan ftukken zullen breeken, Somtyds zyn ze zoo dom dat ze met de Kop regens den Muur zouden loopen. Op andere työen; ftnsfeltmdfe of ze drongen waaren ; 3a vallen ur neer en legden als half dood. Hier voor zal men het '-'aard Aderlaaten , en een Dragt vlak voor de Kop zetten. En geeft het in de volgende Drank : Neemt Fenegriekmeel, Duiven drek, en Laarheer en, van elks twee on- een , Zevevhoom een once, famfcn in een pint Bier gekookt, en ingegeeven ; dit asrn rvolgr. men drie dagen agterëen. Neemt ook een maatje Wyn-Azyn, een half maatje Olyf-Olie, geftoote peper en Mottaartzaad, van elks een halve dragfna^ femen gemengd, waar meede men des morgens en *a avonds l^t Paard wat van in de! Neus'1
|
||||
|
voor de PAARDEN. 3$)
Neusgaten fpuit. Wyders onthoud men hec
j alle Haver, en gcefr het dagelyks Gnrst in IVater gekookt, en door een doek gegooten ; het nat hier van diend tot Drank, waar in wat Roggen- meel en Honing geroerd is. Kreupel in de Borst of Boeglam.
Dit ongemak krygr het Paard, wanneer het mee
j de Borst ergens tegens aanloopt, of overreden word ; zig forceerd , of door een ander Paard ge- fbgen is :' om te weeren de regte plaats van dit Gebrek , zoo gaat aldus te werk ; Men laat het Paard Draaven, wanneer hy nu de Voet vlak neer zet, dan is het Gebrek in het Schouderblad, dog als hy op de Teen tretd, is het onder in de Voet. Alrans het is altyd Kreupelheid , en word door 't volgende Middel geneezen. Neemt Spyk Olie twee oneen , Terpentyn - en Laurier- Olie , v?,n clks een onc", famen gemengd, Waar meede men dagvivks het Paard tweemaal fmeerd , : en een quartier uurs zagtjes afryd. Anders,
Neemt Spyk' en Terpentyn-Qiie twee oneen,
; Peter Olie een once, famen .gemengd , en 'er , meede gefineerd. : Nog anders,
1
: Neemt de Oliën van Terpentyn, Spyk, St. Jans
; Hommeien, yosfen, Dasfcn, Fenkd en Byen ,
5 van elks een Once, Pepulyn een half once, fa-
5 men gemengd, en 'er als vooren meede.gefmeerd.
>
C 4 Kreu-
|
||||
|
40 R E M E D I E N
Kreupel in het Kruis of Heup.
N eemt Spyk en Terpentyn - Olie derdehalve
once, Fosfen Vet een once, Pupulyn- en Byen- Oli?, van elks een halve once,. famcn gemengd en 'er meede gefineerd, en voorts mee een heete Schop ingedroogd. Om den Adem goed te maahen.
Neemt Tarivenblocm, Longfcruid, Gentiaan,
Komynzaad en Hoe f blader tn, van elks drie drag- ma's , famen gepulvrifeerd , Honing en Boter zonder Zout van elks een vierde pond, en twee verfche Ei/eren', dit ailes tot Pillen gerold, waar van men 'er dagelyks drie of vier het Paard met een halve pint versch Bier ingeef. Dcoxe Re- medie is extra goed om een goeden Adem te ma- ken , en té conferveeren, gelyk meede voor een Dampig Paard. Om een Paard Vet te ma aken, en de
Gezondheid te bewaaren. Zoekt in de Zomer het Zaad der fteekentte
Srandaeetels\ laat hier van een goed deel in de Zon langfaamdroosen ,pulvrifeerd ze vervolgens, waar van men daeelyks het Paard een handvol onder de Haver ftrooid, en het dus Iaat gebrui- ken ; Hier door zal het wel dra Vet en Poeslig» en het Haair zeer Glanzig worden. |
|||||
|
Zalf]
|
|||||
|
voor de PAARDEN. 41
|
|||||
|
Zalf voor Gezwolle Beeneny of
andere Gezindkn. Neemt een onze Kwikzilver gemengd met een
half pond Reuzel, roerd'er vervolgens Litargium en Bolus van elks een halve once famen tot een Zalf; deeze verzagc en disfolveerd alle harde Gezwellen. Anders.
Neemt Oude Boter en Roggenmeel', van elks
een pond, Kamilbloemen gepulvrifeerd, en Fe- ' ïiegriekmecl een lood,, niet een musje LynOlie gekookt, en 'er een vierde pond Lynkoek door- geroerd. Een Paard dat bet Vet in het Lyf'gefmolten is.
Voor eerst zal men het Aderlaaten, en. wat
veel Bloed aftappen : Neemt dan O lyf Olie en Brandeivyn, van elks een musje, met drie Eijer- dooms tor een Drank geklopt, en tweemaal 's daags ingegeeven. dnders.
Neemt Qhf-Olie een maatje, Raap-Olie een
half maatje, Peneetfcbe Triakel een lood, Bron- deivyn een vierde pint, 'met twee lepels Honing tot een Drank gemengd } dit het Paard ingegee- ven , en het daar twee uuren op haten vasten j het Voedzel zal dan zyn Roggenhrood', met Bier nat gemaakt om te verkoelen, en gekookte Garst tot flobbering. c 5 roef
|
|||||
|
42 REMEDIEN voor w PAARrEN.
Voor een Paard dat Vergift of Varen
gegeeten beeft. Laat een handvol Salie ineen pintverfcb Melk
konken, roerd 'er dan door een once Z iker, een vierde pond B ter, een halve once Zenen- hoorn en een'm^ane Brandezvytt, dan dooigegoo* ten en het Paard jngegéeven, is goed. De Wratten.
Dit Gebrek komt gemeenelyk aan het Hoofd,
de, Buik en Beenen ; De besTe Genezing V de- zelve met een Mes af te fnyden , en Yr Pïtrio 1- Olie op te doen , ten einde de Wortel zoude doodbyten , dog men moet het wat voorzigiig doen. Ceborjïe Zenuwen.
Neemt ByenOlie en zwart Pek twee oneen,
Jjyyaaad en Petet-Olie van eiks een once, fa- men fiedend heet gemaab , en eenige tlagen 'er wat van, zoo heet als lybaar is, op de plaats geftreeken, daar na befmeerd met wat Boteren Boom- Olie ; dit herhaald men alle dagen eens. Dit Middel is ook goed voor Spatten en Gallen, die wat verouderd zyn. |
||||||
|
EINDE.
|
||||||
|
LAND-
|
||||||
|
LANDMANS
ZAKBOEKJE,
OF DEN ONÖNTBEERELYKEN
VEE DOCTOR,
Zynde een Verzameling van verfcheide be-
proefde Middelen, zoo ter Geneezing van PAARDEN als van het RUNDVEE. |
||||||
|
■
TWEEDE STUKJE.
REMEDIEN voor het RUNDVEE.
Het Springvuur of Fenyn.
D e voornaamfle teekens zyn: Geel(j in plaats
van-Roode Aderen in het Wie der Oogen,.Pis« verftopping, Zwelling in het ttovenfte Kaakement desMonds, en robbelige Puisten langs den Hals; ook is het Beest loom en traag, en wil niet eeten. Zoo dra men nu deeze Kwaal befpeurd, zal men aldus re werk gaan : Voor eerst moer. het Beest aan weerskanten van den Hals Aderge- laatcn worden, ieder Laating groot een mengele, dus i*amen twee mengelen "Bloeds j dog indien |
||||||
|
4* ■ REMEDIEN
het Beest zes honderd ponden zwaar is-omtrent
drie mengelen; daar en tegen als het jong is, »
moet de hoeveelheid Bloeds verminderd worden. 1
Indien men B&edar de Ziekte reeds gevorderd is , zal men het, in plaars van aan dèn'Hals, op de Melk-Aderen aan weerszyden van de Urjers het Bloed aftappen, dewyl de Ziekte allengskens zig naar agteren uitbreid, en deszelfs toeftand doo- ■
delyker word. Na de Eerfte Laating zal men het terftond een fles van de volgende Drank in- ■
geeven : Neemt een half pond. Wilde W\ti- ;
gaarrfsivortel, vier lood Lange Hoolwortel, beide grof geftooten, agt lood Roodett Bolus ^oeder, i
€en lood gemeene /ilo'è, vyf pinten Bier ; laat i
dit famen een halfunrknoken, tot op eenderde, ]
dan dooreen doek gegooten en laaten verkoelen, ]
daar na wel geroerd, word in iwee pints flesfen ]
-gedaan en ren gebruik weggezet. Alvoorens \
een fles deeze« Dranks in te geeven moer die wel gefchud worden, tn tw.i.alf uuren daar na, of wat vroeger na den nood verëischt, geeft men de andere in. Indien 'er nu niet fpoedig een Herken Afgang voigd, moet dezelve h ••e-veelheid t
Aloë noo eens met Boom-Olie gewreeyeii, en ■!
daarmeede vermengd,ingegeeven worden; want c
de hevige Ontlasting yereischt haast; dog wan- 1
neerbyfde Kwaal van het Beest vqor he. gebruik i
des Hulpmiddels reeds Ontlasting verzeld ging, is t
een half lood AM by de andere Ingre■Jienten van c
voornoemde Drank genoeg. Ter fpoedigcr ge- l
nee'/ing van het Dier, moet een 7,\van .Nienvor- c
teltje op de Bil tu*fcheo het Vel en Venok ge- j
plaat-et worden, bekend onderden naam van een 1
Wrang of Oragt. Door deeze Remedie word i
die Kwaal, wanneer ze niet te ver gevorderd is, i
genoegzaam onfeilbaar geneezen , en is Anno *
1783
|
|||
|
voor het RUNDVEE. 45
1783 i • de Nieuwspapieren bekend gemaakt door
de Maatfchappy ter bevordering van den Land- bouw te Amiterdam. De Kug der Kalvert.
Plukt een deel ÏVolle Bladeren, ter quamiteit
van vier hahdvollen, kookt die in twee kannen Zoete Melk en Water, en geeft ze hier twee- maal 's daags een halve pint van in. Wyders zal men 8e om den anderen dag, (ten einde de Verftopping der Lor.gpypen re geneezen) ingec- ven een Theekop Raap-Olie ; zoo dit dan no» niet helpr, zal men ze in de Staart, digt by de Pluim, Bloedhaten, en vervolgens ingeeven een half Theekopje gemaalen Mostaartzaad, in een bierglas gemeene Sitoop geroerd en voorts mee vfzilVattr of 'Melk dui-Tge™^. Of /Inders
Bereid het volgende : Neemt Kaasjeskrttid
twee oneen gedroogd en fjepulvrifeerd, Bakelaary Selderyzaad^ gemaalen Zoetboi/t, van ieder an- derhal ve once, Anys- en Komynzaad een once, famen fyn gefcooreii; Hier van roerd men twee- maal 's daags een tinne lepel in twee a drie pin- ten Zoete Melk, en doet hun dit warm drinken; die veroorz akc een fpoedi e sjeneezing. Dan by aldien ze geen Ontlasnng k.ygen : Neemt een vierde .pond Kamilbioemen gfetroljkerT fca twee pond lifter, een vierde pond gemeen Znut, een lood Robarfrer Poeder, en. twee lepels Honing, famen gc-roe«:i, dan door een doek gegioten en ingegeeven. ' D"g zyn ze te fterk aan den Dry, 200 geeff-.hunjn een lulye once Rvbarber, met een
|
||||
|
46 REMEDIEN
een once Kryt en Kreeftöogen, famen gemengd y
wat vogt gemaakt, en met een Kooisblad in de Keel geftookën. Men kan ze ook Klisteeren met een Aftrekfel van Kamilbkemen, Honing en Zout. Het Schurft,
"Neemt Tabakjleelen vier pond, laat dit in twee
kannen Water kooken tot op de helft, doet 'er dan by Vampier een lood, Witte Precipitaat een vierde loods, Levende Kalk anderhalf lood, Bo- lus twee lood , en Spaanfche Wiegen een half lood, iaat dit vierentwintig uuren ïamen zagrjes trekken , wringt het dan door een doek, dan hebt gy een Vogr waar meede men dunnetjes de fchurfte plaatfen befhykt, die welhaast geneezen zullen. Om een Koe te doen Opdroogen.
Neemt een half pond Roode Bolus, twee vin-
gerhoeden gepoederde Zevenbocm, en zoo veel ' Groene Zeep.ah genoeg is om een Bal te maaken, die men het Beest ingeeft, en het 'er drie uuren op vasten laat. Üf geeft ze twee dagen agtere'en ' een pinr /Izyn in, en wryft de Uijers met Dial- ' thea Zalf en Groene Zeep vermengd ; dog fcy ! moeten dan niet meer gemolken worden.
i
Be Moerziekte.
i
Dëezé Zieke ontftaat door Ontfteeking inde l
Baarmoeder, doordien het Na vuil- niet genoeg :
ontlast is na hetKalven ; ter voorkooming deezer ' "1
Kwaal is het Aderlaaten ten minften tweemaal j
's Jaars zeer noodzakélyk. Dan by-aldien ze hitr door worden'Aangetast, zoo -gaat men !
aldus
|
|||
|
voor het RUNDVEE. 47
aldus te werk. : Voor eerst zal men bloedlaaten
Op de Melk Aderen, leggende aan beide zyden van den Huik. 2. Aan de Speenen ■ trekken , daar komt dan Yogt uit of .niet, ten einde de •doorftraaiing te bevorderen, 3. Het Beest warm toe te dekken, en met een Roskam zagt te ros- fen vooral op den Rug. 4. Bereid het volgen- de : Neemt anderhalve fles Water met een handvol Zevcnbsom , iaat die yerkooken tot op de helft, en geeft 'er het Beest een -halve fles van in. 5. Kookt in anderhalve fits Water een half pond l'ygen klein geiheecien een half uur lang, doet er danby IVynruiten Anyszuad.rva.n dia een handvol, laat het nog een half quartier kooken, dan doorgegooten , en bioedlaauw zyn- de, Klisteerd het drie a vier uuren na de voor- roei" o e ving van het Zevenboomwater. 6. Vyf uuren daar na, geeft hen» een goed glas Boom-Olie. 7. Neemt twee pinten Kaammelk, waarin men twee had vollen Plierbloemen kookt, dan doorgiet, waar van men het Beest vyf uuren na het gebruik van den Olie een fles met een vierde fles Zevenboomivater ingeeft. 8. Vyf uuren daar na geef. het in een halve pint Genever met een vierde pond. Siroop gemengd, en braaf omgefehud. 9. Ze; vyf uuren 'daar na een Klisteer- gcmtiak.t uit ecu pini; Kaammelk, waar in een hai kneust dnyszaed'gekookt heefc. 10. Geeft het vervolgens van vyf tot vyf uuren in een fles. van voornoemde Fliermelk en Zeven- boom, het geen men agtei-.vo.lgc zoo lange als men ziet dat zulks noodi:. Wanneer men nu be- vind dat het Beest beter word-, en.maar weinig Navuil. afgeeft, zal men het .nog eens een halve fles Zevenboomwater, ingecven , *ten einde het overige Navuil af te zetten ; Eu einde]yk zal |
||||
|
48 R E M E D I E N
men vooral zorg dragen, dat het Beest wel de
voorfchreeve Middelen gebruikt, en het zyn ge- woon Voedzel onthouden word ; daar en tegen zal ayrie Spyze zyn Gepelde Grut in veel Water gekookt, en deeze Slobber het voorgezet, moe» tende altyd bloedlaauw weezen. Een Wind in de Lyfmoeder of
in de Lenden. Deeze Kwaal ontftaat gemeenelyk kort na het i
Kalven , hoewel ze het ook op andere tyden '
konnen krygen, dog in het etrfte geval is't het j
allergevaarlykst. Wanneer nu een Koe hier- meede behebt is, zal men dezelve cp een wermé !
plaats zetten ; Ten tweeden ze de Mist afhaa- '
len, en in de Ooren en den Staart Aderlaaten; '•
Wyders bereid men de volgende Drank: Neemt '
een pint Witte Wyn, vier Eijeren, en een half '
lood Foelie, fyn geftoötèn; dit famen wel ver* J
mengd zal men het Beest bloedlaauw ingeeven. •
Voorts zal men het de Lenden beleggen met ,
natte Leem met Azyn gemengd.
I
Anders.
Neemt Saffraan , Boontjes Bakelaar , Wit
Fier kruid en Terpentin, van ieder een once, en 3
een dikke Porey klein gefneden, ciit famen in jj
een pint Zoete Melk gekookt, dan doorgegooten, ■
toerei 'er dan door twee klein geklopte Eijeren i ,
en geeft het in. Voorts belegd de Lenden met ,
Leem, Azyn en Terprntyn gemengd, Wyders ,
zalmen ze in de Tom.» en de beide Ooren Ader» laatcn, en de Klaauwen wat affnyden. |
||||
|
Het
|
||||
|
voon het RUNDVEE. 49
["' Het MM-Vuur ook Longè-Vuur genaamd.
De teekens zyn: i. Opgefpannen Bloedvaten
die van tyd tot tyd meer opzetten, i. Een be- naauwde Ademhaaling en Kug of Floest, waar aan het Beest, zoo men 'er niet fchielyk by is, weldra komt te fterven, hebbende een fteekende pyn en groote Zwelling aan de Kop, en eenig- , fmts een ftinkenden Aasfem. Ook is deeze ' Ziekte befmettelyk, dog dit kan door een Laa- ting voorgekoomen worden. Belangende nu da ' Geeneezing ■ gaat men aldus te werk : i. Zal [ men op beide de Melk-aderen Aderlaate». 2„ Drie dagen agterëen geeft men het in het vol- ' gende Middel, dog zoo het te zwak was,' flaat ! men een dag over : Neemt Wyn-Azyn een musje 9 \ Raap-Olie een halve pint, Schelhuid en Wyts- ruit van eikseen lood, Helleborus een half lood, Zevcnboom een once, meteen pint Water en drie. lood Knoflook gekookt, dan doorgegooten, yoons 'er een half pond Honing doorgeroerd en inge-j geeven. 3. Zal men het Beest in den Nek en Borst: Fitur kruiden leggen omDragtte krygen, ter ver* ligting der Koppyn. 4. Als het ten naasten by hcrfteld is, geeft men het dagelyks in een pint Kaarmnelk waarin Vlierbhemen gekookt,.hebben , ; met een lepel Cremortartaty daar onder geroerd , ■ Welk Middel men alle agt dagen herhaald, om het 1 Bloed te zuiveren. Ten 5. moet men zyn ge- \ Woon Voeder onthouden, geevende het. in die ; plaats een bloedlaauw Slobber vaa gekookte 1 Grutten en tot Drank Gr ut te-water* |
|||||
|
D Bioed-
|
|||||
|
Ho REMEDIEN
Bloedziekte.
De teekens zyn een waggelende Gang even I j
als of ze vallen zullen, de oogen zien zeer vaa- - kerig, en konnen niet flaapen, geduurig gaan ze ' : leggen en ftaan weer op, fchynen geen pyn te' . hebben want fteunen niet, ten minften is het : zeldzaam. Derzelver Geneezing beftaat in een \ JLaating aan den Hals en in beide de Ooren , wanneer ze binnen het half uur geneezen zyn; dog dan moet men ze wat warm houden, en hun laauwe Drank en zagt Voedzel geeven , waar meede men twee a drie dagen aanhoud. Voor een Beest dat het Ly f Zwelt.
Neemt Narduszaad een lood, Nootmuscaat en
Foelie yan elks een half lood, famen geftooten en gekookt in een kan versch Bier; roerd 'er dan twee Eijeren door, en geeft het in. Dog ■ deeze Remedie moet men niet geeven aan een ' Koe die Kalf draagd , dewyl 't het Jong zou ' i'chaden. Qogontjleeking. '
Neemt Kruim van Tarwenbrood geweekt in
Brandewyn, waar in het WH van twee Eijeren ge- roerd , doet 'er by een lood gepoederde Campber ? maakt hier van een deeg, legt dit een handbreed ( rondom de oogen, en ververscht het tweemaal < 's daags ; Wyders zal men dagelyks de Oogen j wasfchen met het volgende Oogwater': Neemt i Onderhaaf ( Hadera Terresteris ) vier handvol- 1 len, in een fteenen mortier geftooten, roerd 'et j dan door het Wit van zes hard gekookte Eijs- ren i
|
|||
|
voor het RUNDVEE. 51
] i-en, een halve pint Witte Wyn, en een vierde
I pint Roozemvater, drie lood Kandyzuiker, ander- half lood Koperrood, en twee lood Zout; die [ alles wel dooreen geftooten zynde, laat men het • overdekt een nagt in de Kelder (laan rusten , wan-
: neer men het door een Kous laat lekken, ftel- :' lende onder dezelve een Pot om het Vogt te ont- : fangen ; dit Nat bewaard men in een weJge» t ftopte fles, ; Anders.
>
Laat een half lood Vitrioli Cipti weeken in
' Vier oneen Roozetjwater, tot dit Vogt blaauwag- tig word ; is meede een zeer goed Oogwater Voor Rundvee en Paarden. t Een Pleister voor Stooten of Schoppen.
Neemt Rooden Wynmoer twee pinten, Groene
1 Zeep een half pond, Honing en Tarwenbloem van
[ elks een pond, zagtjes famen gekookt en wel ge-
1 roerd, daar na 'er een once Campber door ge-
ftrooid, en tot een Pleister op de Wonde gelegd J
is Probatum voor Runde rs en Paarden.
1 Anders.
> Neemt een pond Koepis, vier Eijeren, een
1 Once geftooten Aluin, een lood Z-wavelbloem,
• fcen roomer Brandewyn, een vierde pond Honing,
\ famen gemengd; voorts wat gekookt, en daarna : rnet Lynkoekmeel tot eert Zalf gemengd, dan op ' linnen gefineerd, en die Pleister op de Wonde : Selegd. Is goed voor Beesten en Paarden. ' D 1 Een
|
|||
|
'Si EEMED I EN
f i
Een Draagzalf.
t
Neemt Terpentyn en Honing van elks twee <
Jood, Mirrhe een half lood, ^/oë een lood, en j 'twee Eijerdoortis, fanien tot een Zalf gewree- ven, en op de Wonde gelegd. Toeder om te Verdroogen, en het Vïeéscb '
/e #'<#« Groeijen. i
Neemt Honing, en gezifte levende Kalk van J elks een pond, fanien gemengd, dan in een yzre e pot gedaan, en op het Vuur laaten calcineeren ' tot het droog is, dan: gepulvrifeerd;. is goed om t in de Wonde te ftrooijen, wanneer men het met een plat Wiek overdekt, Cataptasma, of Pap voor een Gezwel
i
Neemt de Wortels en Bladeren „der Bhmalv/i J ^
van elks twee handyollen, Komyn- en Lynkock' £ •meel een vierde pond , Brandneetels vier lood J J Hoendermist anderhalf lood , famen in verfche J Koemtlk gekookt, roerd 'er dan door Boom-Olit \ en Boter van elks een pond, Fenegriekmeelzoo '• veel genoeg is om eén Pap te maaken ; moet heet £ op de , Zweer gelegd worden, die dan. welhaasfj | rypen zal. De Koorts. <.
E
Voor eerst zal men drie dagen agterSen Ader' 1
laaten; neemt dan Garftewater drie pond, 'RboS' s
tnaryn en Salie van elks een handvol, Parietarit ,c
en Fioolbladertn fimen een handvol; Alles fy" 1
fcs'
|
|||
|
voor het RUNDVEE. 53
jgefneden kookt men een quartier uurs met een
I handvol Zout, zet het dan af,' perst het Nat door
een doek1, voegt 'er dan by Amandel- en Roozen*
1 Olie van ÏVlks zes lood, famen wel geroerd, waar
'I ftieede men het Beest moet Klisteeren. Is goed.
, Brandige Uijers.
Deeze Brandigheid ontftaat uit Verdikking en
gronte overvloed des Bioeds,. en word aldus ge- neezen : Voor eerst terftönd' Bloedlaaren cp ds 1 Jvlcik Aderen' &••' Befmeerd de Uijers met Kly 5 en Azyn linnen vermengd. 3. 's Morgens en 1 's avonds' gefineerd met oude Varkensreuzel; dan 1 zoo de Uijers"x-ig tot zweeren zetten, legt'erdaa C de volgende Pap op : Neemt Komynzadd en Ly.nkoekmeel yan elks eveveel gekookt in Zoete- melk, doet 'ér dan zoo veel gepoederde Hoen* dermist by, a's noodig fs om een "dikke Pip te maaken, .doet dip in een linnen Sloof, en aan de , vier hoelten een Tcuiv, bind aïzoo de Sloof on- » der het Lyf van het Beest., zoo dat de geheele- , Uij:'; '-'ingd, het welk' om de zes uuren wórden., wanneer de Zweer wel
>, dra ce'rj. Dog by aldien de Zwei- 1 jing oekt te doen ver-
nea , doet 'dan , in plaats "van voornoemde
; PijpJ.i ve-fehé MenJoJjei 2 tér moot men ' Var-
k'èrk [Jog wanneer
de ! neemt dan cie voï-
'füng en Terpentin van elks vier
fcod , -' //>;■£<? van elks, anderhalf lood,
' .eü' ■ «ï, famen toe een Zalf geklopt;
de ^Wonde in korten tyd.
^è • zynde, neem: men om
D 3 te
|
||||
|
54 RÈMEDIEN
te do*en opdroogen , en weder Vleesch in de
Opening te doen groeijen, het Poeder te vinden | ; Hadzyde 52. Koppyn.
De teekens zyn dat het Beest Haat of het Be-\ |
vangen is, wil niet eeten, en ziet'er zeer loom uit : Voor eerst zal men het drie pond Bloed aftappen , en bereid het de volgende Drank : ïveemt zeer fyn gepulvrifeerd Glas en gebrande Aluin van elks twee lood , Noottnuscaat een lood, Kandyzuiker• vier lood, alles wel ^eftoo- ten roerd men.in een pint Witte Wyn\ laat het Beest dan eerst twee uuren vasten, en geeft het tien voornoemden Drank in , waar op men het weder twee uuren vasten laat, wanneer het ras herfteld zal weezen. NB. Dit Middel is ook goed voor de Koppyn der Paarden. De Witte Loop der Kokers.
Dit krygen zy gemeenlyk of door verzuim, of*
door verkeerde behandeling; de voorteekensdee- zer Kwaal zyn : een witte dunne en kleverige Mist of Afgang, verzeld van een zeer Hinkende zuure Reuk; een verval van kragten en verzwak- kink der Ingewanden; en zoo men 'er niet fehie- lyk by is, een fpoedige dood. De Middelen hier tegen zyn : ï. Neemt een bierglas Brande' ivyn, met een geraspte Noottnuscaat laauvv in* gegeeven ; en voerd het des middags en 's avonds inaatig met warme Melk. 2. Zoo dit niet helpt* geeft dan tweemaal 's daags het volgende Middel: Neemt twee oneen Lyn Olie, een once gepul' ■vrifeerd Kïyt, en een lood gelloote Kreefts'óoget* f amen met een pond Gorfwater gemengd. 3' Laac
|
||||
|
vooft het RUNDVEE. 55
j Laat des middags een once Spaanfe Zeep in war-
me Melk fmeken, en geeft het in. Wyders moet men het Beest fpaarzaam voeren tot men wat beterfchap ziet. Wanneer nu de Zuure en ! Scherpe Stoffen ontlast en verbeterd zynde, den
Afgang evenwel blyft aanhouden, .zoo kunnen ! twee óf dne Gryntn Opium veel dienst doen.
Of neemt drie Slaapbollen in anderhalve kan Water gekookt, dan door een doek gegooten, dit Nat met Melk gemengd, kan men 'er twee- maal daags een halve pint van ingeeven. Voorts om de Ingewanden naderhand te verflerken, zal men dagelyks ingeeven een pint Water waar in gekookt is een halve handvol Alfem, Kamilbloe- men en Wiliigenbast, en daar na door een doek gegooicn. Ook moet men in het Hok leggen een groot ftuk Kryiof Pyp-Aarde, ten einde het Kalf daar aan zou lekken; zynde dit vooral extra goed. De Rauzende Blaat.
• De teekens zyn dat 't Beest op eenmaal dol en
Wild word, 'er verwoed uitziet, fchuimbekt, en
, een ysfelyke benaauwdheid toond, en fomtyds [ binnen weinigen tyd fterft. De beste Remedie J hier tegen is als volgd : i. Men zal het tor flaauw wordens toe Aderlaaten aan den Hals,
! en het zelve al was het tot driemaal toe herbaa- I len; Het Beest door de Laating tot bedaaren , gebragt zynde, zal men her geeven een fterke . Purgade van een lood Jalappe, twee dragma's dgaricus , en drie oneen Zout, met Siroop en
! Water ^ famen een pint nats uitmaakende, tre- \ rnengd. Voorts wat zwak voeren , waar na f men het ecni»en tyd wat Salpeter laat gebruiken, en dus decze Kiekte langzaamlyk zoeken te ge»
j neezeu. D 4 üe |
||||
|
S6 REM EDIEN
De Buikloop of de Scbyt.
De teekens zyn : Eerï' witte of zwarte dunne
zeer Hinkende-Mist, gemengd met zuiver of zwart Bloed, het Kalf verliest allen eetlust, vermagerd, verzwakt, en■ fterft eiridelyk, na• alvborei sdui- delyke teekens van zwaate Buikkrimpingeh ge- gceven te hebben. DevyLdeeze Ziekte be- fmettelyk is, zoo zal men , zoo fpoedig mogelyk is, bekwaame Remedien hier tegens'iugeeven. i. Neemt een halve pint Z/y»-0//V laauw gemaakt, waar meede men het Beest vier dagen agterëen Kiisteerd. i. Twee dagen zal men het ingee- ven het volgende Middel : Laat een vierde pond /Irabifcbe Gom in warm ^Wr fine!ren, rocrd ''er een once -Roode Bolus by, en een lood Ge- zegelde Aarde, doet 'er wat ■ M«//i' by, en geeft 'er telkens een halve pint laauw van in. 3. Om den anderen dag een vierde lood Rabarber Poe- der, om cie fcherpe ftoffen af te zetten. Indien nu na het gebruik dcezer Middelen, uit de tee- kens 'olykt, dat de pyn, de fcherpe (tof, en de winden verminderd zyn, dog de Loop nog aan- houd , zal men driemaal ingeeven een dragma Corte Sitfiaronbce met een pint warme Melk gemengd, of een glas laauw V/ater met twaalf druppels Tinttuar van Sydenbam. Wyders kookt een Ivol klein geïheeden Formentilwortets in een
■p'mi Water, dan doorgedaan, doei: 'er ■ by agt druppels Sydenbams Tinctuur, en kiisteerd 'er de, Vervolgens zal men dagelyks het Bebst
de Kling met Water affpoelen, en mer wat teiAW JVater en Brandetvyn wasfehen. Ook het Lyf Hf boritclen, ten einde de doorflraaling te be-
vorderen, zien tnf'-jt het ook. een insiclie Wcki-J |
||||
|
voor het RUNDVEE. $7
en des nagts een zuivere Stal bezorgen. Zoo
het egter gebeurde dat het Kalf nog eenigen ty'd loslyvig bleef, kan men het door het gebruik van eeri weinig Rabarber, een halve Nootmuscaat in een pint laauwe Roode.Wyn gemengd, voorts herftellen. Het Lmdebloed.
Dit is eigentlyk geen Bloed, maar Mist ver-
zeld met een lymagtige en fomtyds bloedige flofFe, die aan den "Aarsdarm van tyd tot tyd zoo vastdroogd, dat de Afgang daar door geheel belet word, door welke ftoffe eene verdikking en brandigheid in het Bloed te voorfchyn komt. Om deeze Kwaal te beletten en te geneezen gaar men aldus te werk : Men trekt eene Zeemledre Handfchoen aan , alvoorens wel vet gefineerd met Boom-Olie, ten einde ze zagten glad te maa- ken, waar meede men de Mist van langfaamer- hand zagtjes afhaald , en hier meede vervolgd tot den Aarsdarm geheel gezuiverd is ; Dit ge- daan zynde, neemt dan een Huk Oude Reuzel, en; fmeerd daar meede den Darm, zoo ver men tasten kan, het welk terftond verzagt; daar na zal men het Beest aan den Hals Aderlaaten , en een Klisteer zetten van een pint laauwe Boom- Olie. Intusfchen bereid men de volgende Drank: Neemt een kan Kanrnmelk, laat die met een handvol Flierbloemen zagtjes kooken, roerd 'er dan drie loot Cremprtartary door, giet het door een doek, en geeft uit het Beest in. Met welk Middel men vyf of zes dagen vervolgd wanneer hetzelve weldra geneezen zal. |
|||||
|
D s &*
|
|||||
|
E. E M E DIEN
|
|||||||
|
35
|
|||||||
|
De Ga kiekte, of de Gelww.
De voorteekens zyn Geele in plaats van Witte
Oogviiczen , en duisterheid van het Gezigt, 3yn- de de Gal en het Bloed door eikandes-geraakt : Voor eerst zal men het Beest aan weerskanten van den Buik Adérlaaten, en de Mond dikwiis met ZouHvater uitwasfehen. Wyders bereid de volgende Drank : Neemt Galinga,Mirrhe^e.n Gmtiatty , van elks een lood, klein geftooten, en gekookt in een kan verseri Bier^ dan door een "doek gegooten, voegt 'er dan by twee drag- mas Sal Prïmel, een half lood Cremortartary^ twee dragmas Bitterheilig, en een fcrupel Saf- fraan gepulvrifeerd, en lamen gemengd ; deeze Drank, in twee deelen verdeeld, zal men des morgens de eene helft, en des. avonds de andere helft'het Beest ingeeven, en daar op het een uur laaten vasten. Des middags geeft men het in een pint Kaarnmelk, waar in een handvol Vlier- bloemcn, en een lood Cremortartary is gekookt, en daar na door een doek gegooten; , Het Voed- zel moet nu weezen Gepelde Garst in Water ge- kookt, dan cloörgegooten, en dezelve bloedlaauw te eeten gegeevenj" ook verilrekt het.Grutte Nat tot derzelver Drank. De Puf.
Deeze Ziekte oritftaat door een te Vette Kla-
verryke Weide, inzonderheid tegens den Herfst, als 'er te veel Ryp.gevallen is, of wanneer hen Beest zig op den Sul aan Klaver zat geges hebbende, 'er aanftonds veel op komt, te drin- ken , of ook wanneer het fterk gemest word. |
|||||||
|
voo* het RUNDVEE. 59
De voorteekens van deeze Kwaal zyn: Een ge-
weldige Zwelling des Buiks, een treurig en als wild uitzigt, benevens een afkeer van Voedzel. Om dit te geneezen gaat men aldus te werk : Voor eerst zal men het Beest geduurig heen en weer jaagen cot het zweet, geeft het dan terftond een glas ftefke Anys of Brandewyn in, en dryfc her dan wederom , vervolgens wryft hec de Buik helder met een Borftel, het geen goed is om de winden te loozen; daar na dekt het wel met een Deeken, legt hier over een andere Dee- ken in heet Water doornat gemaakt, op dat hec Dier aan het zweeten koome; Raakt het nu aan den Afgang dan is het behouden, anders moet men de Ontlasting bevorderen door het ingeeven van een lood Jallap. Of neemt Poeiier van Senes- bladeren en Rabarber, van elks een half lood, en Potcis'ch met twee lepels Honing tot een Con- ferf gemengd, dit dan tot een Drank met twee pinten Oud Bier geroerd, en warm ingegeeven ; voors wryft men de Rug met natte Dóeken, en zet het een Tabaks Klisteer. Dog wanneer alle deeze Middelen nog niet helpen, zoo maakt men eene Doorfteeking in den Buik, daartoe best ge- bruikende eéne Heelmeesters Troicar, zynde een Inftrumerrt waar meede zy Het Water ■aftappen. Of'men rtiaakt met een fpits Mes een Opening van omtrent v^er duimen lang, waar na men 'er een Ganzenfchafc infteekt, waaraan een draad is, op dat die niet in den Buik zou vallen, waar door dan de Lugt uittrekt. Dit gefchied zynde, moet men de Wonde dagelyks met half Bier en Brandevoyn uitwasfehen, en daar na met QJie eii Teer tegens de Vliegen befmeeren ; ook moet men een Kleed om de Buik binden, om die te onderfteunen, en de yerflapte Ingewaaden te ver- |
||||
|
6o REMEDIEN
fierken. Het Voedzel moet nu maatig weezen ;
best is het eenig zagt Hooi, geen Groen en wei- nig drinken, waar meede men aanhoud tot het Ueest volkoomen geneezen is. De Bloei der Kokers.
Men kend deeze Ziekte uit het fterk groeijen
der Kal vers, wanneer zy vier of vyf weeken oud zynde, extra dik, vet en volbloedig worden, zy zyn duizelig , draaijen in het ronde, het Wit der Oogen word Rood; zy zwellen, zuizebollen en vallen eindelyk , hygende met groote be- siaauwdheid, ter neder. De Remedie hiertegen is : Voor eerst eene Aderlaating aan den Hals, dan ze te purgeeren met wat Zout-, men onthoud ze de Portie hunner Melk, die men tot op de helft verminderd; men laat ze op een fchraale "Weide loopen, en voerd ze met Stroo, of men haald ze eenigen tyd op Stal. Dog zoo de Ziekte ftcrk is, moet het Kalf by herhaaling aan den Hals Adergelaaten worden; want zonder dit Middel fterfr het Dier. Wyders wryfe het met Azyn onder de Neus, en geeft het by tusfehen- poozen in twee mengelen Gort-water, waar in een musje Azyn* een once Salpeter, en twee oneen Honing gemengd zyn. Verhoren Eetlust.
Wascht het Beest den Mond uit met Wyn,
Zout en Azyn famen gemengd ; dit agtervolgt men eenige dagen agterëen. |
|||||
|
Een
|
|||||
|
voor het RUNDVEE. 6t
Een Zweet-Middel.
Neemt Witte Hoendermist en Witte Honden-
drek, van elks vierdehalf lood, Campber een half lood, mengd dit famen tot een bal, en fteekt 'c het Beest in de Keel, waar op men het een pint warm Bier ingeeft. Koorts-Middel
Neemt Salie en Roosmaryn van elks een hand-
vol , Fioolbladeren en Parietaria van ieder an- derhalve handvol, Garftenwater drie pond, die famen een quartier uurs zagtjes gekookt met een , weinig Zouts, giet het dan door een doek, by welk Doorzygzel doet Roozen-Olie en Zoete Amandel Olie van elks zes lood, waar meede men hst Beest warm moet Klisteeren. Is goed. Het Bloedpisfen.
Dit overkomt hun wanneer ze in fchaadelyke
Kruiden hebben gegeeten, of door eene toeval- lige uitftorting van Bloed in zekere deelen van hec Lighaam. De teekens zyn : dat het Beest Bloed pist, ten minftan eenig bloedig Water loost, Voor eerst zal men het terftond aan beide de zyden des Buiks Aderlaaten, in de Meik- aderen , en bereid het de volgende Drank: Neemt Selderyzaad en Lavaszaad, van elks een half lood, Boom-Olie en Witte Wyn, van ieder een musje, famen gemengd, en geeft het koud in; den volgenden dag Laat men het nog eens aan den Hals. Neerrit dan Hoenderdrek .anderhalve handvol, Smeerwrtel een handvol, famen een half
|
||||
|
6a REMEDIEN
half uur gekookt in twee kannen 'verscb Bier,
dan doorgegooten , en het Beest ingegeeven. Wyders geeft men het eens daags inleen half musje Boom-Olie, met een once Kanariezuiker geklopt; dit is zeer dienfcig ter geneezing van dit Ongemak. Zyn Voedzel moet nu wezen : half gaar gekookte Gc.rfle Grut zonder Zout, en de Drank Garfte tvater, beiden bloedlaauw, dog geen Hooi of Stroo. Dan zoo voornoemde Remedïen niet helpen, zoo zal men het Beest nog eens Aderlaaten aan de Borst, en het drie- maal-daags ingeeven : een half musje Boom Olie met twee'oneen Kanariezuiker, ook eens daags een pint verscb Bier, bloedkrauw, waar in een handvol Smeerwortel gezooden is, benevens twee- maal 's daags telkens e*en halve fles Farkensbloed, dus een fles daags, zal dan wel ras geneezen zyn. De Blaar.
Is éen Opfpanning van de Buik, komende uit'
de Pens door veele Winden voort, wanneer die tot barftens toe \% opgezet, er. niet kan.loozen. De Middelen ter £&neeaing.zyq als volcui: i. Zal men het Beest Adedaaien aan den Hals, een ruim deel Bloeds aftappende. 2. Doe1: in ren Test twee deelen grof Zout, ;en verder sier een pint Bloedvat! hetzelve Beest, zoo dra hec bloe- den is gefruit, ïoerci het wel dooreen, en geeft het dus in. 3. Stopt een lange Tabakspyp met Tabak, fbelcfze aan, en lieekt den Steel daar van in den Aarsdarm, dog zoo'er Drek in zit, haald die dan eerst af. 4. JJjfeeme de Kop eener Pyp in de Mond , en blaast de Rook in hec Lichaam, waar door het Beest zoo fterk begint terooken, dat het binnen een quartier uurs twee , Pypen
|
||||
|
voor höt RUNDVEE. C3
Pypen leaüig rookt, het welkten gevolge heeft,
dat het. ..Beest binnen een half uur zeer vecle Winden loost,, en daar na een dunne Hinkende Drek :" Dit'alles alzoo' tn het werk: gefield zyn- de. Hinkt:het Becsr, en is in 6èn groot..- geneezen, en. zoo dun eu rank, als het ouit ge>- wees: i:... Voor d& Grmfee'rênde Ziekte, óf Fee-Pen.
■
De voorteekens zyn : 1. Wanneer het Beest
ftrfööfi ÖÖg al' eetende en drinkende, bégïht te knarstaitden, e;} <2 Zeever ten Mitil uit- loopt j hërh <ie Torg heer en dik word,
2. Darde Afgfslrig o'f bèaint op te. floppen , of by
andere;: :'v*el Ontlasting k'rygcn, forn- mig' ■, ee.n dunne wateragfge. Afgang, of ook we;'één met Bloed en Ètfer gemengd-»-wan-neer fej zeer mager wc 3. De Oogsn worden vnurfg 'en rood, e
wit word geelagtig. 4. De Doren worden finns
en koud,;§ft de"Dorst is geweldig. Voor eerst zai-men het zieke Beest van'de gezonde affchei- den, en alleen zetten, zettende men van tyd tot tyd de deur en vengffiers open, ten einde zoo veel mogelyk 'er verfché lugt kan by koeinen ; men kan de Stal ook nuttelyk berookèn mex Wie- rook en Mirrïje. Wyders- onthoud men het zyn gewoon V-óed'ze"!, én geeft een Slobb'ervan Garst in Water gekookt, ook een weinig best Hooi, en zoo-veel laauw Putwater als'het drinken Wil. Voorts gaat'men'aldus te werk: I. Zal men éit.Aderiaaten. 2. Met Vierivortcl ( F ér ) vuuren ,; in het haiïg&i der bei-
■ 1 fcende ïir elke Bil drie ftukken
dei- voorit'hr<e'óyè .Wortel--, een vinger breed van elkau-
|
||||
|
64 REMEDIEN
elkander , als ook twee ftukken in de Borst, en
ïn eiken Voorfchenkel flegts één; wordende alle deeze geftooken tusfchen Vel en Vleesch, en daar boven op wat verfche Boter of Varkemvet gefineerd, laatende die zoo lange zitten tot ze van zelfs uitvallen. 3. Wanneer hun Muil be- gint heet te worden, moet dezelve dagelyks twee a driemaal met het volgende Middel worden uit- gewasfchen : Neemt Vlierbloemen, ffynruit, JDonderblaaren en Ganferik, van elks een hand- vol, in een halve pint JVyn-Azyn en wat Zout op een weinig Vuur uittrekken, dan uitgewron- gen, en ditNatterwasfching gebruikt. 4. Wan- neer zy traag Afgaan : Neemt twee kannen versch Dunnebier, een vierde pond Spaanfchs Zeep, en twéé lepels Boe re Siroop, ondereen gemengd, en bloedlaauw ingegeeven. Of zoo zy daar niet behoorlyk van Afgaan , neemt dan een lood gepoederde Aloë, met een halve pint Boom-Olie gewreeven , en geeft die in. Dit herhaald men , indien het noodig is, alle dagen eens ; egter met opmerking, dat, wanneer de Beesten behoorlyk en natuurlyk beginnen Afte- gaan, men met deeze Remedie ophoude. 5. Dan ' wanneer de Beesten te veel Ontlasting krygen, of die met. Bloed en Etter gemengd is, zoo moet men ze des morgens en des avonds het volgende ingeeven : Neemt Gainooten, Bolus Armenicus, en Terra Sigillata, van elks een once gepulvri- i'eerd, en in drie Poeders verdeeld, waar van men telkens 'er één van in een halve pint Dunbier laauw ingeeft ; des middags geeft men in een once Feneetfche Triakel in een halve pint Bier geroerd. . Of anders in het volgende Nat: Neemr. Knoflook en Kalmuswortel', van elks vier lood, Lepelbladen, Salie en , Aljemtoppen, een halve hand-
|
||||
|
voor üet RUNDVEE. 65
handvol van elks, Peper wortel twee lood, FluiS'
look een handvol $ Gengber een lood, famen op drie mengelen Oud Bier, en een pint. Brandewyn gekookt een half uur lang, dan do:>rgegoot,en, én telkens hier van een halve pint, met devoor- fchreve 7riakel gemengd, ingegeeven, Wyders bereid men het volgende Poeder: 'Neemt Ko- tnyn en Anyszaad^ Bakelaar, Fenegriek y Ca- lifie Poeder, Geneverbesfen en Pestwortel, van. eiks'vier lood; dit alles gepulvrifeeid,. en het dagelyks twee oneen, met een once Triakel'm een pint ivarm Bier, ingegeeven ; dos? hier meede houd men op, wanneer zy te.veel Afgang,krygen, 6. Vervolgens voèderd men ze op de Volgende wyze : Neemt twee kannen Dunbier^ kookt daarin drie a vier fneeden Roggenbr-pod, zet het dan af, roerd 'er in,zes Ei/eren met het Wit eri wat Boter. Des morgens en des avonds geeft hun een Slobber van Grutten in Water zonder Zout gekookt ; de Drank zy Gortwater met twee lepels Siroop, laatende hun dit bloedlaauw drinken zoo v,eel zy willen, dnders.
Dan zoo wanneer een Beest, de Ziekte kry-
gende, zeer hardlyvig is, zoo heeft men eene andere manier van het te geneezen die veel een- voudiger is, en waar meede ik verfcheidene ge- neezen hebbe, hier in beftaaftde : t. Zal men het, na afzondering der Gezonden , nan den Hals Aderlaaten. a. Om Afgang te bevorde- ren , geef: het alle dagen eens in : een once Jl/cé met een halve pint Boom-Olie, %. Men klistóerd het mét een piot taauw Zemefwatgr, . een lepel Honing, en een musje Boom-Oüe. H 4. Geeft |
||||
|
66 REMEDIEN voor het RUNDVEE.
4. Geeft het driemaal-'s daags in een kan Ktud
Water, met een halve pint IVyn-Azyn, en-twee lepels Boeren Sironp fanun geroerd. 5. Zal men het Vuurkruiden in de beide Billen, de Borst en voorfte Schenkels. 6. Geeft her. eens daajis in de volgende Drank : Neemt Colcguint, Robarber, BakeJaar, Helleborus AM, en Boont- jes Hoolwortel, van elks een lood, Veneetfcbe Trial-el een once, Wyuruit een handvol, Saf- fraan een fcrupel, HuiUook een halve handvol, en drie lood Zout* fam.n fjfkookt in drie kan- nen Dunbier tot op de helft, dan doorgegoocen, en geeft 'er telkens een pint van in; de Spyze is als vooren gezcgt is, een Slobber van gekookte Gort, de Drank zy of dun Gortivnter, of fom- lyds flegts zuiver Putwater, bloedlaauw, men iaat ze zoo veel drinken als ze maar willen, want ée Beesten dan gemeenelyk zeer dorftig zyn. |
||||||
|
£ ƒ iV D E.
|
||||||
|
BLAD-
|
||||||
|
BLADWYZER.
EERSTE STUKJE.
REMEDIEN voor db PAARDEN. V oor den Droes. Bladzyde 5
Remedie voor den Hoest. : 8
Pillen voor den Hoest. ibid.
Voor een Verouderde Hoest. 9
Remedie voor de Vyver. ibid.
Klis teer en. 10
Voor het Pleuris. .'. 11
/^W £<?» Paard dat niet kan Pisfen. 12
^W de Buikpyn of bet Cbolyk, 1$
Voor Wormen in de Maag. ibid1.
'Voor een Paard dat Bloed pist. 14
Voor een Paard dat Bevangen is. " 15
Poeder voor een Bevangen Paard. 16
Remedie voor een Verbit Paard. ibid.
Voor een Schel op bet Oog. 17
Een Vlek op bet Oog. ibid.
Oogüntfleeking. ibid.
Voor (jekwetfte Oogen. 18
Maati-Vogen. ibid.
Pillen, voor een Maan-Oogig Paard. 19
Remedie voor een Dempig Paard. ibid.
Pillen voor een Dempig Paard. 20
Voor de Schurft. ibid.
Een Luxeerende Olie. ibid.
Voor
|
||||
|
BLAI>WYZER.
.yi o. I\ I . . .
Voor de Worm. zx
Remedie-voor bet Longa-Vuur. 22
Diapent Poeder. ' 23
Herpes Poeder. 24
Kontngs Poeder. ibid.
Poeder van Oldenburg. ibid.
Ruiters Drosspoeder. 25
Hoornzalf. ibid,
/W ££7/ Paard dat Vernageld is, . ibid.
Wondzalven. 26 Zai f voor een Paard dat. zlg Verrekt'leej't'.ïj
liyperium ühe. ibid. limmermans Olie. ibid.
JtnohhchQlie. . ibid.
jpocr ee« Verrukte Koot. 28
JFW Êf« G«j l;z de Koot of Hoef,/waar '
liet Leewater uitloopt. ibid.
'Remedisn voor de Spat. ibid.
'éteengallsn. \ ,'29
Schythakken. 30
tperhotrg.* ibid.
De.: Legger. . 3t
ï)& Mokvoet. ibid.
Zalf voor de Mok :> ..... 32
0?ü4 <?<?« /V/4W 0e Beenen meeds te was
.. . /tvfe». ïpvd.
£ö?j i>,"Y;?;/'. t'ogr eenJinvendige.IVond. ibid.
2&I Droóge^p^ . ' 33
/■■ow <?£« Paard dat°te veel Purgeer d.
De Koude Pis of Louterf.
|
|||||
|
.
|
|||||
|
BLAD W YZERi
'3e Kramp. 35
Een Paard dat gedrukt is. " ibid*
Een Vaar. ' 36
Ow de Luizen te ver dry ven. 37
'Raspen aan de Beenen., ibid.
Een Kivetfuur in de Mond. ibid.
•Eetï IVond-Pkister. 38
.06' 7ó>/i<?r. ibid.
Kreupel jn de Borst of Boeglam. 39
Kreupel ik het Kruis of Heup.t 4°
■Om den Adem goed te maahen. ibid.
Om een Paard Vet te'rtïddken, en de
- Gezondheid te bewaaren. ■ ibid.
Zalf voor Gezzvolle Beenen-, of andere Gezwellen. . 41
Voor een Paard 3dt het'Vet in bét Lyf gefmolten is. ' ibid.
•Voor een Paard dat Vergift of Veer tri gegeeten heeft. 4 a
Voor de Wratten: : .ibid*
Voor Gebor/ie Zenuwen. ibid.
TWEEDE STUKJE,
REMEDIEN voor hêt RUNDVE& "
Voor het Sprir.gvuur of,Fenyn. 43
De Mg der Kalvers. '$$
Voor het Schurft. 46
Om een Koe -te dven Opdrbogen. ibid.
Ds
|
|||
|
BLADWYZER.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
EINDE.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||