INQÜISITIO

PRINCIPIA, QUIBUS LEGES VENATORIAE
OLIM FUNDATAE SINT,
HODIEQUE INNITANTÜß.

m

lÊ^

SPECIMEN HISTOmCO-JURIDlCUM INAUGURALE

QUO IWQUIRITÜB

QUAENAM SINT PRINCIPIA,
QUIBUS LEGES VENATORIAE OLIM FUNDATAE SINT
HODIEQUE INNITANTUR,

QUOD,

annuente sümmo numine,

ex adctoeitate rectokis magnifici

SIMONIS KARSTEN,

PHÏL. THEOE. MAG. ET LIT. HUM. DOCT.
nec non

AMPLissmi SBNATUS ACADEMICI consensu

I

ET

nobilissimab FACÜLTATIS JURIDIC AE uecbeio,

summisqtie in jure romano et hodïerno honoribds ao pbivilegus

ISf ACADEMIA RHENO-TRAJECTINA

KITE ET LESITIME CONSF.QrENMS,

EKÜDITOKÜM EXAMINI SUBMITTIT

JACOBUS LYDIAS VAN REEDE,

Hheno-Trajectinus.

a. d. ii m. decembkis, a. mdcccxlvi, hoea ii.

TEAJECTI AD KHENÜM

apüd j. a. van avoestenkekg-

MDOCCXLVI.

TYPIS K. J. GIEßEN.

MATRI CAßlSSIMAE,
PATRISQUE OPTIMI PUS MANIBUS

VIRO AMPLISSIMO

GUILIELMO TOBIAS,

SOCEEO FÜTURO

S AC BUM.

•5?

2

jirt lïquot;-nswr ïffjrT^*nbsp;'èî/i'î^Â^ ft»

gt;nbsp;'nbsp;WIM «Jwi q^i-^l ' ii«, ^v^»-

^jBÎnbsp;»fliçnbsp;W» S

fciStBk-»-. .-cv-

La chasse est un des plus anciens exercices. On peut en rap-
porter l'origine au besoin de garantir les troupeaux des loups et
d'empêcher les animaux sauvages de ravager les moissons; on
trouva dans la chair de quelques-uns, des alimens sains; dans
les peaux de presque tous, une ressource très-prompte pour les
vêtemens : on fut intéressé, de plus d'une manière, à la destruc-
tion des bêtes malfaisantes: on n'examina guère quel droit on avait
sur les autres, et on les tua toutes indistinctement, excepté celles
dont on espéra de grands services en les conservant.

L'homme devint donc un animal très-redoutable pour tous les
autres animaux. Les espèces se dévorèrent les unes et les autres,
et l'homme les dévora toutes. Il étudia leur manière de vivre
pour les surprendre plus facilement ; il varia ses embûches, selon
la variété de leur caractère et de leurs allures ; il instruisit le chien ;
il monta sur le cheval ; il s'arma du dard ; il aiguisa la flèche ; et
bientôt il fit tomber sous ses coups le lion, le tigre, l'ours, le
léopard: il perça de sa main, depuis l'animal terrible qni rugit dans
les forêts, jusqu'à celui qui fait retentir les airs de ses chants in-
nocens; et l'art de les détruire fut un art très-étendu, très-exercé,
très-utile, et par conséquent, fort honoré.

Mebijn.

■ V gt;sal ^BOlt;lnbsp;, «««i ^aajï^gi. af» «jeuij s^i „ ,

■w'fe^^ïiiîa.'îro ^irrnj^- ^inJLflf »-jj«^ «ia »»ï quot;t? tnbsp;I-sp^

i. ■ ■■-nbsp;j'ffOT'jiSsno-» »yf «(•»■'îftTWnbsp;'A-^JJ^^^-MO^I)})

-• ^ttttt! ^ i w I ^nbsp;tftinbsp;Wil - AÄfifl« t -

' ■ «fi» ^ sJ) J10 mra xu'ä.'^Hifnm ijii* «i^ri «gt; rfi twïquot;nbsp;ilt;gt;

1-» -o^isS^air j iujMs lif-fimh iiamp; flre-hi.^ liYh'jSjf«. -sliapi'r-«igt;|Er gt;7

int /nbsp;^y^JWi^ ;

ï:»».-»--ijojft aarnbsp;-(»ji uï.bnbsp;.e^ffMirvai

liO droit de chasse est nécessaire au
propriétaire pour préserver ses fruits
des ravages qu'y peuvent causer les
animaux sauvages; c'est un droit de
propriété, dont il ne peut Jtre privé
sans injustice.

(toullreiî.)

Secundum disciplinam juris naturalis homini sunt
jura connata, ad quae nulla actione praevia opus est,
sed quae simul ac mundum intrat possidet. Ad ea
pertinet jus rebus, quae extra eum atque nullius sunt,
utendi easque sibi servandi. Attributione enim oritur
jus retinendi res, quas sibi quis assumsit, exclusis
reliquis omnibus, atque fruendi iis pro lubitu. Illud
dicitur jus dominn comparandi, hoc jus dominii com-
pamtum. Illud igitur est jus connatum, alterum jus
dominii ipsum, jus comparatum vel acquisitum 1).

1) Hübeh, Hedendaagsohe regtsgeleerdheid Lib. 2. cap. IV.

1

Jure natural! homo imprimis hoc jus dominii
acquirit occupatis talibus rebus, quae nondum alius
possideat, veluti: feris, avibus-et piscibus, secundum
regulam : Res nullius cedit primo occupanti. Singidis
igitur hominibus est jus capiendi eas, quod dicitur
venatio et species occupaiionis habendum est.

Quamvis non facile fieri possit ut in societate ci-
vili, qualis nostra est, haec jura naturae et dominii
semper cum institutis civilibus et socialibus concilien-
tur, legislator tamen ea perpetuo ob oculos habere
eorumque sanctitatem tueri debet. Itaque, si hoc
jus dominii arctioribus limitibus circumscribendum
vel tollendum est (quod nonnisi in utilitatem publicam
fieri debet), hoc nonnisi damno rite compensato fieri
potest.

Jam videamus, quomodo apud Eomanos res se
habuerit, et quatenus apud illos jui-is naturalis prin-
cipia invaluerint.

§ 1.

Ex jure Komano unusquisque habebat jus venandi
capiendique feras, nullis exceptis. Dominium tamen
ferarum acquirebatur demum facto occupandi, et 11-
cebat adeo eas capere et retinere, etiam si alius eas
persequeretur. Tamdiu autem ferarum dominium re-

tinebatur, quamdiu revera erant in possessione et
rursus amittebatur, simulac aufugerant et in natu-
ralem libertatem redierant. Cum possessione igitur
simul etiam amittebatur dominium 1).

Si quaeris, uU venari liceret, responderi potest:
ubivis, tum in tuo solo, tum in aliène, quatenus
hoe non diserte vetaretur a domino soli, qui vena-
torem ex suis terris arcere poterat; nam venatoris
juri apud Romanos oppositum erat jus domini soli:
plan£ qui alienum fundwn ingreditur venandi aut au-
cupandi gratia, potest a domino, si is praeviderit,
prohiberi ne ingrediatur 2).

Adversus usufructuarium vero dominus hoc jus non
habebat, quum illi etiam Jus venandi in eo solo at-
tribueretur, non yero solam possessionem liabenti 3).

1)nbsp;Cfr. § 12 Tit. 1 Libri 11 Instit. de rerum div. et aequi-
rendo dom. ),Qaidqaid autem eornm ceperis, eo usque tuum esse
Bintelligitur donee in tua custodia coeroetur. Cum vero tamen
•evaserit custodiam et in libertatem naturalem sose receperit, tuum
»esse desiuit et rursus occupantis fit.quot;

2)nbsp;Cfr. § 12 Tit.- I Libri II Instit. de rerum di^. et acqui-
rendo dom.

3)nbsp;Cfr. Lex. 9 § 5 ff. amp; usufructu, et hceee, Praelectiones
Lib. n. Tit. 1. Eaepsaet, Analyse de l'origine et des progrès des
droits des Belges et des Gaulois Liv. II. Ch. IX. in interpretanda
lege laudata 9 § 5 conjuncta lege 65 ppio fF. usufruclu contra-

1*

Ferae tamen, quibus venator in alieiio solo poti-
tus erat, etiam invito domino, manebant venatoris,
quamquam domino adversus venatorem actio injuria-
rum dabatur 1).

§ 2.

Everso Imperio Romano, quum Europae partem
occidentalem invaderent nationes innumerae, Roma-
norum leges quoque, quod ad venationem attinet, in
iis regionibus cessasse videntur; verisimiliter advenae
illi in Gallia et Germania initio venatorias leges nul-
las habuerunt. Verum postea, novo rernm ordine
stabilito, tales leges in plerisque Monarchiis exortae
sunt, principiis, non juris naturalis sed prorsus di-
versis nitentes, quippe quum secundum nonnullos

riam prorsns sequitur sententiam et ita concludit Ch. IX. § 272:
nL'txurcice de la chasse et la pêche ne peut Ugitimment apparte-
nir qu'à celui qui a pleno jure, la propriété du fonds ou de Veau
sur lesquels ces droits s'exercent.quot; At, pace viri doet. sermo in
lege 9 § 5 non est de eo feraene sint in fructu, quod quidem lu-
benter cnm eo negamus , verum num reditus 'venationis sint usu-
fructuarii. Eodem quoque sensu lex 9 § 1 de. usufructu et queni-
admodum, dicit, apes esse usufructuarii, quae otiam ad feras
referuntur, nec magis in fructu esse dici possunt. Cfr. etiam toül-
lier, Tom. IV. Droit civil. § 19.

1) Vid. Lex 13 § 7 Dig. de injur.

m

sensim paulatimque venatio jus Principum regale ha-
ben coeptum sit, aut saltem jus, quod non omnibus
incolis aequabiliter, verum paucis tantum competeret.
At, qua ratione ad reges hoc jus pervenit ? Sunt, qui
dicant cives hoc jus ferarum capiendarum Principi-
bus concessisse 1), at certo nulla ex re hoc concludi

1) Cfr.GKOHüs, De jure beUi ac pacis Lib. 11 c. 8 ubi dicit:
»Germaniae autem populi cum principibus ac regibus bona quae-
»dam essent assignauda, sapienter existimarunt ab illis re-
»bus incipiendum, quae sine damno cujusdam tribui possuut,
Kcujusmodi sunt res omnes, quae in dominium nullius pervene-
runt.quot;

Ita quoque pufendoep, Droit de la nature et des gens Livre
IV. c. 6 § 5—7. Hüber, Hedendaagsche regtsgeleerdheid, 2
boek 4 hoofdst. »Maar de meeste volkeren zijn van hun individu-
li eel regt afgetreden, en hebben 't aen haer Fürsten en regenten
omecrendeels opgedragen.quot; — Heinecoius , Elem. ,Tnr. Germ.
T. 6: L. 2. § 51 constare dicit, dominium earum rerum, quae
in legibus Romanis puhlicae vocarentur, apud Germaaos sive Theo-
tiscos principi fuisse addictum , ita ut nulli frui illis licerot nisi
principi vel illis, quibus ipse concedere vellet. Sed heiifeociuii
non magig quam Jurecons. bobt, I. D. n. 6. van de Domoij-
nen, van zdeok, Cod. Bat. Tit. Domeljuen § 6 n. 3 ct alii
aut opportunitatem, aut doeumeutum aliquod delati principi juris
nobis proponunt. Itaque cum thesmaro, Comm. ad § sadoro-
tiüm, et Illustr. bendorp, Verhajid. over het jagtreijt credibilius
videtur: «dat de Vorsten die zakeu lich allengskens zelf hebben

potest. Etenim opinio, a populo ad Principem jus
illud fuisse delatum, omnibus argumentis historicis
destituitur. — Alii rei originem quaerunt in regi-
mine feudali 1).

Haec tamen permultorum sententia, quasi jus ve-
nationis inde a primis temporibus nonnisi privilegiis
et usurpationibus Principum ac Nobilium innixum
fuisset, merito Eaepsaetium oppugnatorem invenit,
quandoquidem statuendum nobis videtur, usque ad ca-
eolum Quintum jus venationis in solo dominii jure
fundamentum liabuisse. Unicuique jus er at venandi
et piscandi in ipsius solo, eodemque modo Principi
in ipsius terris (domeinen) 2) et villis dominicalibus.
Nusquam reperimus, ulterius illos hoe suum jus olim
extendere voluisse. Imperante cakolo V vero plane
novam res ea nacta est faciem, quod Eaepsaet quo-
que loco citato agnoscit; imo ulterius procedit, quum
usurpationes illas jam inde a caeolo Magno quo-

»toegeschikt, daar de Vorsten zelden hebben gewacht, dat men
»hen iets gaf, wanneer zij 't zonder vragen kondon krijgen.quot;

1)nbsp;Cfr. A. KLUIT, Historie der Holl. Staatsregering, Tom. V,
et quidem: in Appendice ad Annum 1354, ubi lucnlentissime os-
tendit, illis temporibus nullas unquam possessiones vel jura prin-
cipi a populo delata fuisse.

2)nbsp;RAErsAEi, Analyse, liv. IV. Chnp. IX p. 507.

dammodo locum habuisse censeat, cui opinioni nos
adversamur 1).

Nimirum Cakolus V, dum vastarum suarum pos-
sessionum agrorumque partem vel in plenam proprie-
tatem vel tanquam feudum vasallis traderet, jus ve-
nationis aut exclusis reliquis sibi retinuit, aut domi-
nis possessoribusve feudalibus tradidit. Scilicet, pro-
babilis nobis videtur sententia Ampi, eendoep in
laudata dissertatione, Principes, quum loca deserta
et silvas sibi ex jure fortioris ac potentioris attri-
buissent, (quarum possessionem populus tacite iis con-
tinuavit) hanc proprietatem etiam extendisse ad feras,
in silvis illis et desertis degentes; verum enim vero,
quonam juris titulo nixi, cunctas feras totius Imperii,
eo tempore natas vel nascituras, sibi arrogare po-
tuerunt, et sibi suisque successoribus acquirere jus
pecuUare persequendi capiendique feras illas in alieno
solo et praedio hereditario, adeo ut ne legitime do-
mino quidem soli animalia ilia capere vel necare li-
ceret, quantumcunque damnum ipsi inferrent? —
Qua tandem ratione jus, quod secundum naturam
singulis hominibus competebat, populo adimere, (nam
delatum ad eos non est) sibique arrogare potuerunt ?

1) Cfr. MEELIS, Eépert. in vore Chasse.

Qui igitur jus, quo ipsi carerent, saltern quod non
jure possiderent, Comitibus, Ducibus et nobilibus po-
tuerunt cedere?

Quidquid est, hoc jus primum demonstrandum
est; est enim alienatio juris originarii quod universe
populo debetur; nunquam autem, ut ait GKOTius 1)
alienatio praesumitur sine documento. Igitur, quamdiu
non probatum erit quomodo jus illud ad eos perve-
nerit, contendere audebimus, rem ita sese habuisse:
infirmes fortioribus potentioribusque succubuisse, ne-
que prohibere potuisse quominus illi jus venandi sibi,
* reliquis exclusis arrogarent 2).

1)_gkoiiüs,nbsp;in opnsculo sno: Verantwoording. C. I. pag. 11.

2)nbsp;Cfr. MERULA, Placaten op 't stuk van de wildernissen, 2 boek
Tit. 2 Cap. 1. handelende van de personen tot de jaghtgTiequalißcee,rt.

»So voor, als nae de Sundvloedt hebben met het jaghtbedrijf
»zieh bekroont alle menschen in 't gemeen, sonder yemants uyt-
»»sonderinghe, sulex gheoorloft ende toegelaten synde zoo wel
»den armen als den Eijcke; ende was te dier tyt de jaght een
»specie van natuerlick Recht. Do menschen sich allenckskens seer
»vermeerderende, ende volgens d'oen den anderen met Jaghen
»verdrietigh, lastigh, bezwaerlick ende in de weghe synde, som-
»mighe oock daer geen groeten lust of vermaeck in scheppende ;
»s00 ist geschiedt, dat minder syn meerder heefl nmeten wycken, ende
nphetse gheven: jae is de saecke ten laetsten om sonderlingh be-
»denoken soo verre gebraght, dat dit recht den Princen , Heeren '

GßOTius 1) de occupatione bonorum, quae domi-
no carent, ad quae primo loco feras refert, dicit
qiddem: »Onder deze beesten zijn eerst vogelen, en
»wat meer vliegt; dan moet gelet worden , dat de
»jagt van de Edele vogelen de Graaflyklieid toekomt,
»en de genen die zulks by de Graaflyklieid is ver-
»gund, zulks dat wie dezelve zonder opzet vangt,
»dezelve gehouden is te brengen aan den Stadhou-
»der, waarvoor hy ontvangt redalyk loon. Dat ook
»de voghelery met de lange lyn van andere vogelen
»is Graaflykheids regt. En wat het grof wild be-
»langht, hetzelve mag niemand vangen dan die last
»heeft van Graaflykheids wegen, behoudens de vry-
»heeren het regt van een hert 'sjaars. Het kleine
»wild, als hazen en konynen mogen vangen alle
»Edelluiden, ende voornaamste amptsluiden van het
»land.quot; Verum, quando et a quo Comités, et post
eos Ordines Provinciarum Belgii Foederati jus illud
consecuti sint, videtur ignorasse vir summus. — Qui

sonde andere Hoghe Overicheden eygen ende als erve is ge-
nworden, aen 't selve verknoopende do macht daerover te mogen
»volcomelick disponeren.quot;

1) Geotids, Inleiding tot de Holl. Eegtsgolecrdheid 11 boek
4 doel.

jus venandi regale defendunt, provocant ad duo Edicta,
alterum ducis albEETI 1), quod ita se habet: »Ver-
»staan hebbende, dat alrehande Lieden dagelils onse
»hasen onredelike vangen, daar yvj aan onse Heer-
»lechede seer mede verkort worden,. zoo verbieden
»wy eenen ygeliken, dat niemant hase en vange
»noch en jage mit honden of anders.quot; — Et deinde :
»dat nyemant mit spanjoelen en ga buten wege on-
»gecoppelt en ongaseelt, deur onse lande van Hol-
»landt enz. daer hi aen onse hase scade mede doen
»mach.quot; — Alterum caroli Quinti 2), quo prin-
ceps jussit: »dat niemant zig zoude hebben te ver-
»vorderen door 't gansche Land vanHollandt, te ja-
»gen nog vliegen, nae enige hasen, conynen, kra-
»nen, fesanen, puttoren, moerhoenderen, perdrysen
»ofte andere edele beesten ende vogelen, tenzy dat
»hem 't zelve als andere gemeene Edelen van den
»lande van den ouder herkomen en gewoonten toe-
»gelaten zy, ofte daarvan hebbe spreuke, ocft-Iof ofte
»consent van ons.quot; At quid haec probant? alberti
Edictum inteUigi potest de venatione in domaniis;
CAEOLi Quinti autem referendum videtur ad illa de-

1)nbsp;Gegeven Donderdag na Vasten avond 1392 en 1393.

2)nbsp;Gegeven den 19 Mei 1544.

creta, quibus et alii principes jura sibi arrogaveruiit
circa res, in quas jus nullum habebant.

Initio igitur Iiis in regionibus omnibus hominibus
llberis licebat venari omnis generis feras, nullis ex-
ceptis, et venatio omnibus ea, quibus ad vitam sus-
tentandara opus erat, praebebat. — Itaque caesae 1)
de moribus priscorum incolarum exponens, »vitaom-
»nisquot;, inquit, »in venationibus atque studiis rei militaris
»consistit.quot; Hoc jus, unicuique connatum, omnes feras
venandi, diu viguisse, certe usque ad caeoli Quin-
ti tempora, credibile est ex institutis et moribus gen-
tium quae his in terris rel prope eas sedes habue-
ruht, tum etiam ex plurium aliarum gentium Ger-
manicarum legibus, quas majores nostri saepius imi-
tati sunt, libertatem naturalem spirantibus. — Sunt
illae leges Burgundiorum 2), Visigotborum 3), Lon-
gobardorum et Alemannorum 4), Saliorum 5), Ri-
puariorum 6), quippe ad oras Eheni, Mosae et Scal-

1)nbsp;De bello Gall. L. IV C. 20.

2)nbsp;LL. Burg. Lib. 67 , 78.

3)nbsp;LL. Visigoth. Lib. 8 L. 22, 23.

4)nbsp;LL. Alem. 98, 199, Bujuar. Tit. 19, 20.

5)nbsp;LL, Sal. Tit. 36. § 1—§ 6.

6)nbsp;LL. Ripuar, 42, dn Cangc in vocc Ripuarii.

dis habitaiitium, Angliorum et*Werinorum l),etan-
tiquissimae Frisonum leges 2). Quatenus leges cita-
tae tennerint in colas nostrae patriae ab iis que fuerint
observatae, vider e licet cap. II Dissertationis, quae
inscribitur: Verhandel, over den oorsprong der Vaderl.
regten, aüctore cel. van de spiegel. Ex his legibus
apparet apud nullum populum ex iis, quos diximus, ve-
nandi jus hominibus quibusdam, temporibus vel locis
fuisse tributum, nec quemquam venari vetitum fuisse.
Sed mature jam principes jus illud imminuerunt ve-
hementer, usurpantes jura, quae regalia dixerunt 3).

Primus fuit caroltjs Quintus, quem reperimus sil-
vas quasdam magnas usurpasse et omnibus interdixisse,
ne ibi venarentur; quod exemplum, ejurato philippo
II, Ordines Belgii Foederati secuti sunt. Usque ad
edictum cakoli V, datum die 19 m. Maji A' 1544,
nusquam invenimus, Principes potestatem suam lon-
gius protulisse quam ad sua deserta, sxias forestas,
suas dunas, sive, quemadmodum ubique dicitur, ad
suos ipsorum agros: ygt;tot hun proper dorneyr^^ 4). Jus

1)nbsp;LL. Angl, et Wenn. Lib. 17.

2)nbsp;LL. Msiorum Tit. 4 § 4, 5, 6.

3)nbsp;Cfr. Hertids, de super, territor. § 45—50.

4)nbsp;Cfr. Saxen Spiegel, B. 11 Art. 61. SivahmSpiegel^ C»,^■ 237.

quoque eorum forestall (regt van Houtvesterij) saltern
ante caeoli V tempora, non longius quam ad forestas
proprias 1) extensum fuisse videtur. Sed post caeolum
V et philipptjm II magis magisque hanc potestatem
vel extra possessiones suas extenderunt Ordines Bel-
gii, quique eorum nomine rei venaticae praeerant.

Porro, in diversis patriae nostrae regionibus magna
juris venatorii diversitas adfuit. Constituta Republi-
ca, in Frisia jus venandi adhue plurimorum commu-
ne fuit. In Hollandia regale quidem existimabatur,
sed ex gratia Ordinum satis multi ad venationem ad-
mittebantur 2). In Gelriae tribus partibus (tetrarchiis)
magis minusve jus venandi diversum fuit, sed uni-
verse tamen Privilegium erat Ordinum atque optima-

1)nbsp;Cfr. heetiüs, de super, territor. § 45—50 ubi dicit: »Jus
»forestale, quod vulgo die Fürstliche Obrigkeit und Herrlichkeit
»vocari consnevit, multa jura complectitur, quae ad summa haec
»capita redigi possunt. Legum ferendarum circa silvas et vena-
»tiones. Constituendorum magistratuum. Jus percipiendi emo-
»Inmenta ex Silva et praecipue jus venandi eum exelusione alio-
»rum. Denique jus cognoscendi de controversiis forestalibus et
»vindicandi delicta contra leges forestales commissa.quot;

Foresta est sylva quaedam sanctione subnixa: Ein gehegter
Wald; quoniam in illa neque feras capere, neqije lignum caedere
solutum fuit.

2)nbsp;Cfr. de groot, Inleiding tot de Holl, regtsgel. 11 Boek 4 Deel.

tium. Caeterum in Gelria lotus de venatione, ut
ex pluribus edictis patet, severe tractabatur 1).

Ilae leges et constitutiones de, venatione in diver-
sis regionibus vim exercuerunt usque ad rerum conver-
sionem anni 1795, quo tempore decreto 2) 26 m. Ja-
nuarii 1795 constitutum est, ut unicuique in suo solo
venari liceret; quo facto leges, constitutiones, privi-
legia, quae antea valuerant, omnia omni vi et elFectu
caruerunt. Illo decreto igitur omnia magis ad nor-
mam juris naturalis redacta sunt; eodem vero anno
plura alia deereta lata sunt, ex quibus unum est eorum,
quibus cura reipublicae Frisiacae demandata erat, (re-
presentanten van Vriesland), quo decreto cavebatm;,
ut venatores instrumento venatorio signato uterentur,
et modi venandi arctius circumscribebantur.

Ludovico napoleonte Rege rursus 3) nova ve-
nationis constitutio sancita est, quae cum ea, qua ho-
die utimur, multis nominibus congruit. Principium

1)nbsp;Placaat van philips 11. van 2 Juny 1547.
Placaat van Prins maueits van 31 Maart 1593.

Placaat op de jagt in het vorstendom Gelre en het Grraaf-
Bchap Zutphen van den 30 April 1675.

2)nbsp;Decreet der provisioneele Eepresentanten van het volk van
Holland.

3)nbsp;V^ot van 17 April 1807; Algera. bep. op de jagt en ^ns-

fuit : cuivis licebat in suo solo, aut in eo, quod ab
alio conduxerat, feras capere dummodo antea a sum-
mo praefecto venationis jus gerendi arma (port d'ar-
mes) impetrasset, id quod nonnullis in causis negari
licebat. Praeterea venatio concessa erat in solo ve-
natorio publico, id est, omnibus desertis, silvis , du-
nis, locis incultis et agris quorum dominus, ut nunc
est apud nos, limitibus positis non ostenderet, jus
peculiare venandi sibi se reservare velle.

Regno Hollandico cum Imperio Gallo-Francico con-
juncto, accepimus jus venandi Francicum, quod quoque
post varias rerum commutationes, quibus prioris tem-
poris leges et privilégia rescissa fuerant 1), ex pluribus
legibus et decretis diversis temporibus editis constabat.

Principium, quo venatio manente Imperio innite-
batur, ex jure dominii petebatur, quamvis finibusan-
gustioribus quodammodo circumscripto et immutato
pluribus constitutionibus, quod ad tempus et ad mo-
dum venandi attinet. Ita etiam requirebatur, ut ar-
ma geri beeret (permis de port d'armes), quae venia
pecunia emi sed subinde negari poterat ; hoc tamen

scherij voor het koningrijk Holland. 8 Mei 1807; Beglement op
de jagt in het koningrijk Holland.

1) Loi du 4 Août 1789,relative ii la suppression de la féodalité.

potius politiae, quae dicitur, praeceptum erat, quo-
niam nuüi, ne illi quidem, qui non venaretur, sine
venia illa cum armis in publicum prodire licebat. Nus-
quam venatio concessa erat, nisi ubi permissum; quod
directe oppositum est hodierno principio : ubique ve-
nari licere , ubi peculiariter vetitum non sit. — Uni-
cuique nonnisi in sno solo venari licebat, in alieno
nonnisi expressa venia impetrata. Itaque ut limites
collocarentur non opus erat, et venator ipse fines ter-
ritorii cognoscere debebat. Lex disertis verbis et se-
vere habebat: qui in alieno solo venans reperiretur,
sine expressa domini venia, poterat pecunia mulctari
et etiam ad damnum, domino sarciendum damnari 1).

Territorium venatorium publicum non aderat ; initio
enim in agris principum (domeingoederen) venari
vetitum erat 2), postea autem venatio in agris illis et
singularum civitatium locabatur 3).

Hic autem rerum status permansit usque ad nos-
tram in integrum restitutionem Anno 1813 ; quo
facto m. Julii Anni 1814 nova constitutio venatoria
introducta est.

1)nbsp;Loi du 30 Avril 1790, concernant la chasse.

2)nbsp;Arrêté du Gouvernement 28 Vendemiaire An V.
.3) De'cret Impérial du 25 Prairial An XIII.

§ 3.

Jam dispiciamus , quaenam sint principia, quibus
hodiernae de venatione leges in patria nostra in-
nitantur.

Haec ad tria referri possunt.

1°. Singulis civibus est jus venandi in locis pu-
blicis, domanialibus sive privatorum sudibus
non circumscriptis, dummodo praeceptis lege
datis satisfaciat venator atque pro hujus juris
exercitio certam sol vat pecuniam reipublicae,
quae ideo in venationis facultate eum tueri
debet.

n°. Singulis fundi dominis soKs, reliquis cunctis
exclusis, est jus venationis in solo suo, quod
quidem jus vel ipse exercere potest dominus,
vel aliis locare vel cedere ei licet, modo obedi-
at conditionibus, a quibus lege hujus juris exer-
citium pendet.
111°. Singulis fundi dominis est jus, quibusvis
aditu ad suum solum venationis exercendae
causa interdicendi, modo] hoc fiat ea ratione,
qua lex velit.

Exploremus haec principia singulatim, etiam ratione
liabita juris constituendi, et inquiramus, num in uni-

2

versum illa principia servata sint, atque ea secun-
dum jus naturale, jus legitimi dominii et Art. 625,
627, 641 Cod. Jur. Civ. spectemus.

1°. Singulis civibus est jus venandi. Hoc verum
est principium. Ad unumquemque pertinet ut res
nullius, et igitur aves in aëre, pisces in aqua, feras
in terra sibi vindicare ei liceat. Tam plebejus agri-
cola, quam dives patricius hoc suum jus exercere
possit, oportet ; at vero, cur tandem primarium hocce
principium statim derelictum est, introducto ordinum
ac classium inter cives discrimine, ratione natalium et
opum 1)? Cui vis Batavo, cuivis in territorio nostro
fundum possideuti est hoc jus venandi aut non est,
et quum ei sit ex jure naturali et ex jure nostro ci-
vili, ei esse debet, eodem modo iisdemque conditio-
nibus, atque cuilibet alii. Venatio regale non est
neque regale esse potest, non peculiare jus nobihum

J ) Qimlificatio. Qualißcatus dicitur is, qui litteras nobilitatia habet,
aut qui certain peouniam, tributi praedialis nomine, solvit reipu-
tlicae pro immobilibus, sitis in ea regione, ubi ut venari sibi li-
ceat, instrumentum venatorium (jagtakte) impetravit. Cfr. Art.
52 legis venatoriae H Julii 1814; Bdictum Regium d. S Febr.
1815 (Staatsbl. nquot;. ll). Jure quidem beneficium illud injustum
in specimine legis Ai J84.5 sublatum erat.

et optimatiuin, non Privilegium , verum jus, quod
indiscriminatim, atque aequabiliter est tuendum. Hae
in re Princeps omni alii par est. Sed, quum igi-
tur venatio non sit regale, iion beneficium populo
a Principe concessum, verum jus, jus naturale sin-
gulorum civium vindicandi sibi eas res, quae nul-
lius sunt, qaare legibus nostris exciuduntur ferae
nobiles (liet grove wild)? Nonne omnibus juribus
répugnât (quod jam indicavimus), quasi non res
nulHus sed regalis proprietas sit, ubicunque tandem
reperiantur illae ferae, solius regis eas fore 1)?
Unde regalis baec proprietas ? Quis tandem Régi eer-
vos, aprosve adjudicavit? Quis tandem potei«, quum
nullius proprietas essent? Quia Principes et Comi-
tés olim arrogaverunt hanc sibi injustam possessio-
nem, quaeque naturae contraria est aut quae potius
esse non potest, (qui enirn fieri possit, ut res nul-
lius possideamus, quamdiu eae nondum in nostra
potestate sint ; quî proprietatem habere rei alicujus,
quamdiu rem ipsam non habeamus?) ideo in tanta
injuria et supino errore perseverandum est, et Prin-
cipi atque iis, quibus ille velit gratificari, proprie-

1) Art. 13 legis venatoriae 11 Julii 1814. »Het jagen op grof
»wild, waardoor verstaan wordt herten, reeën en hinden, is, bui-
»ten speciale permissie, verboden.quot;

tas a priori ferarum nobilium attribuenda? Et fac,
eas revera Principis esse, nonne is qui cervo vel
apro potitus fuerit, furti 1), nec tantum solius de-
licti venatorii reus erit?

At, dixerit quispiam, lex non amplius, ut tempo-
re Comitum 2), loquitur de nostris leporibus vel cer-
furtum non committitur, nam Princeps cervos
et alias nobiles feras in proprietate non habet, verum
tantum sibi vindicandi jus habet; sed tum nihil am-
plius possidet quam quilibet civis ; nam cuilibet est jus
res nullius in publico vagantes sibi vindicandi, atque
solus Princeps, exclusis ceteris, illud jus exercere ne-
quit, quia nunquam cunctus populus hoc suum jus
abdicavit Principique concessit. Igitur apparet voca-
bulum regalia , quippe nostris institutis ac moribus
haud consentaneum, hodiernis legum codicibus meri-
to omissum fuisse, at, nihilo minus revera regalium
principia esse conservata, liquet 3). Consentaneum

1)nbsp;Feüeebach, Lehrb. d. peinl. Hechts § 348. »Der mit Unrecht
»sogenannte WilddiebstaJd.quot;

2)nbsp;Cfr. supra allatum Edictum duels albbeti Ai 1392 nbi: »Wy
verstaen hebbendequot; inquit, »dat allerhande Lieden dagelik o)ise
»hasen onredelike vangen enz. , daer hi aen onse hase scade mede
»doen mach.quot;

3)nbsp;Documento sunt legis 11 Julii 1814 verba, in Art. 15 ob-

est, ut viventes in societate civili, qualis nostra est,
quaedam jura aut tota aut ex parte in illius civitatis
gratiam relinquant, iisque valedicant ; sed tum de-
mum , quum hoc salus publica flagitat, in omnium
utilitatem ; quodnam vero commodum aut quae uti-
litas societati civili oriri poterit, salvis aut necatis
quibusdam cervis aliisve feris?

Duminodo pro hujus juris exercitio certain solvat pe-
cuniani reipuhlicae.

Quid est proprie pecunia illa, quae solvenda est 1)?
Num pro venationis exercitio solvitur ? Hoc esse
non potest, nam exercitium venationis est jus, quod
habeo. Si igitur pecunia illa necessaria est ad jus
illud exercendum, quid mihi prodest jus, quod exer-
cere mihi non licet ? Itaque hanc solutionem solun:-

via: »Waarvan Wij de jagt niet speciaal aan Ons zullen resor-
»veren, of door verpachting of op eenige andere wijze zullen
»afstaan.quot;

Tum confirmandorum horum regalium causa institutus videtur
supremus rei venaticae praefectus. Art. 1—5 legis 11 Julii 1814,
ubi ubicumque etiam verba Onze. Opperhoutvester reperiuntur.

1) Haec pecunia solvenda major minerve est, prout in pluribus
paucioribusve provinciis pagisve (distrikten) venari velimus; quam
molesta vero haec constitutio est iis, qui sacpius tribus vel quatuor
pagis inclusi coguntur pro singulis pecuniam solvere!

modo pro'oare possumus, si earn existimamus fieri
pro obtinendis litteris (patent), quibus venatori opus
est, vel tributi esse gentis, quod respublica vena-
tori pro venatione exercenda imposuit, sed quod tri-
butmn 1) unice legitimum videtur quod ad venatio-
nem in solo publico, quatenus respublica venatorem
in illa venatione exercenda tuetur. Dolendum sane,
rempublicam tam male officio suo liac in re fungi,
quippe quae non caret officiales constitui, quibus suf-
ficiens tribuat salarium, ita ut eo ad vitam susten-
tandam contenti, non tanquam vultures aut lupi fame
ducti invadant veuatores vel venationis amatores saepe
immerentes, et domum reduces de delictis venatoriis
instrumenta conficiant veritati plane contraria, eo con-
silio ut légitima mulctae parte et integro pretio telo-
rum venatoriorum fruantur: quemadmodum nunc res
se habet. Nonne iiic proprie illorum hominum agi
res videtur, ita ut veri raro tenaces haberi possint ?
Nonne eorum nimium interest, quam ut quidquam
ponderis vel fidei eorum relationibus haberi possit?

1) Sed etiam principiis juris veniae (patentregt) vel tribntornm
(belasting), non eonvenit haecce definitio; quo modo enim tribu-
tiim cogitari potest, quo inops pins solvere debeat dives quam
terrarnm possessor? quod tamen revera evenit in casu quaUJicatio-
nis, quae Iiodie adhuc apud nos viget.

Hille sponte sequitur, eos quibus, quippe semel et in
omne futurum tempus juratis creditur, quovis borae
momento inter perjurium et summam 50 vel 100
florenorum dubios baerere, inter inopiam et turpem
avaritiam ! Nonne praeterea hoc pugnat cum régu-
la juris : Nemo in re sua testis esse potest 1) ?

11°. Singulis fundi dominis solis, reliquis cunctis ecc~
clusis, est jus venandi in solo suo, modo obediant con-
ditionibus, a quibus lege hujus juris exereitium pen-
det 2).

Quaenara sunt illae conditiones?

Sunt 1°. Venia per litteras data, sive instrumen-
tum venatorium (jagtakte).

•2°. Ut venatio fiat tempore a praefecto ve-
nationis et ab Ordinibus Provincialibus
constituto.

'6°. Ut sudes venatoriae ponantur.

Primarium principium est jus dominii, confirma-
tum Art. 641 Cod. Jur. Civ. nHet regt om zich het wild
»of de visschen toe te eigenen behoort hij uitsluiting aan

1)nbsp;De offlcialibus venationis et de pluribus rebus ad rem vena-
ticam et forestalem (houtvesterij) pertinentibus plura iion dicimus,
quia a consilio nostro aliéna sunt.

2)nbsp;Hoc principium refertur ad venationom in solo propria, ad
proprium siv6 privatam venationem.

^)den eigenaar van den grond waarop zich het tcild,
»of van het water waarin zich de vimhen bevinden;quot;
et Art. 625 Cod. Jur. Civ. qui sic sonat: »Eigendom
ygt;is het regt om van eene zaak het vrij genot ie hebben
)yen daarover op de vohtrektste wijze te beschikken, mits
»men er geen gebruik van make, strijdende tegen de
»Ivetten of de openbare verordeningen — en mits men
»aan de regten van anderen geen hinder toebrenge.quot;

De singulis conditionibus breviter dispiciamus.

1 'Venia per litteras data, sive instrumentum venatorium.

Unde comprobari poterit officium per litteras ve-
niae emendae, ut jus quod natura nostrum est,
exerceamus? Nonne hac ratione venatio beneficium
fit in gratiam commodumque divitum et beatorum,
qui soli hanc sumptuosam sibi venatlonem pecunia
sua comparare queant ? Nonne beneficium pecunia
acquirendum, invito illo, a natura constituto legibus-
que confirmato, jure dominii ?

Venatio non est beneficium, quod civitati donan-
dum vel vendendum est, eo minus quum civitas ne-
mini jus possit dare, quod jam habeat. Quippe
dominus soli, vel sine venia pecunia data, jam
possideo jus in eo solo faciendi omnia quae cum le-
gibus vel constitutionibus pubhcis non pugnent, neve
tertii cujusdam juri noceant, ut Art, 625 Cod. Jur.

Civ. cavetur; itaque ibi venandi quoque, praesertini
quum Art. 641 Cod. Jur. Civ. praeterea jus vindi-
candi sibi feras et pisces, exclusis ceteris, domino
tributum sit.

Venandi jus est unicuique; at quod ad locum at-
tinet, vhi jus illud exercere liceat, circumscriptio
invenitur in Art. 641; nimirum non in alieno solo,
quandoquidem hoc, ceteris esemptis, solius domini
est. Verum enim vero, quid facit lex venatoria, ac
quomodo haec conciliabitur cum hoc Articulo, simul-
que cum Art. 627 Cod. Jur. Civ. ubi dicitur: )-gt;Ieder
eigendom wordt vermoed vrij te zijn. Hij die beweert
•oeenig regt op eens anders zaak te hebben, moet dat
»regt bewijzen?' Tertiis dat jus, quo licet iis, in-
vito domino, venari in ejus solo , et ita detrimente
eum afficere' 1), dum legitimus dominus vel vetatur
telis instructus aut canibus comitantibus in suo ip-
sius solo ambulare, quod instrumentum venatorium
emere non vult neque pecuniam civitati enumerare,
ut agros suos palis circumscribere sibi liceat.

1) Quaenaiu onera, difficultates, pcricnla adco e tali rerum
statu profliiere possunt, reveraque olim reduntlarunt in possessores
pracdiorum, testatur, inter alia, opus quod inscribitur: Verzame-
ling van stukken betrekkelijk de jagt, door c. j. bloijs vak
ikeslong (1784) .

Cur furem quot;vel praedonem e nostra domo vi re-
pellere, quin etiam necare nobis licet, quum, ut
leporem vel cuniculum, qui nobis detrimentum in-
fert, capiamus vel necemus, antea consensum vel
veniam certa florenorum summa impetrare debebimus?

Verum est quidem, Art. 641 1) addi verba: » On-
)■gt; verminderd de wetten en verordeningen op dat stuk aan-
loezig.quot; Sed, quoad Keitum est constitutionum publi-
carum ope officere juri dominii vel illud restringere?
Omnino non magis quam utilitas publica et commo-
dum civitatis postulet et necessario requirat, nec un-
quam dominum dominio suo privare, nisi damno sar-
cito permittitur. — Art. 162 legis Fundamentalis,
qui nos tuetur in tranquilla possessione et quieto usu
possessionum lODstrarum, liane tantummodo exceptio-
nem memorat: n onteigening ten algeméenen nutte in
nde gevallen en op de wijze door de wet te bepalen,
nen tegen hehoorlijke schadeloosstelling,quot; atque adeo
nullas alias, nedum majores imminutiones possessio-
num permittit.

1) Verba Art. 641 Cod. Jnr. Civ. »behoudens de regten door
tderden verkregen, waarvan zij tegenwoordig het genot hebben,quot; Vii^n-
tur respicere venationes, quae etiam nunc adsunt, toparcharum
(heerlijke jagten) quas hodierna lex venatoria non sustulit, et usu-
fructuarium.

Attamen neque Art. 641 verbis: »onverminderd de
»wetten en verordeningen op dat stuk aanwezig,quot; sig-
nificare potuit talem rerum constitutionem, secundum
quam nécessitas esset veniae emendae 1); quodsi
enim bic Art. voluisset, ut venia opus esset, qua
demum impetrata in suo solo venari beeret ferasque
quae in eo adessent sibi vindicare, cui tandem rei
inserviret ille Art. 641, quum idem illnd jus vindi-
candi in publico quoque solo exerceri liceat, dum-
modo venia litteris. nobis data sit ?

2°. üt venatio fiat tempore a praefecto venationis et
ah Ordinihus Provincialibus constituto.

Ab boc quoque praecepto, secundum jus dominii,
venationem quae fit in privato solo, liberam esseopor-
tebat. Videamus, cui rei illud praeceptum inserviat,
quidque significet.

Primum, datum est ad feras conservandas, sed

1) Olim haec referri poterant ad rationem politiac (politie-ma.it-
regcl), secundum quamyenia armorum gerendorum erat roganda
sine qua nemini armato in publicum prodire licebat, quae impe-
trandae licentiae necessitas hodie non amplius extare videtur. Arg.
Art. 18 legis 11 Julii 1814 n°. 3. »Het is verboden om met
eenig jagtgeweer of jagthonden , zonder van eene akte voorzien te
zijn in het veld te komen, huitm de puUidce wegen of gewone veld-
paden. '

praesertim, ut videtur, ut, quo tempore messis in
agris est, agros non contundant, frumentum et lae-
tas segetes diruentes, id quod villicus secundum nos-
tram venationis legem nullo modo prohibere posset,
sed patiens injuriae intueri deberet. Sin vero quis
ea mente veniret ut in ejus fossis pisces caperet,
hune omnino arcere ei liceret; nam, mirumdictu, quod
ad pisces attinet, jus domini (Art. 641) plane est
intactum, quod ad feras, nullius pretii.

Ne messis contunderetur, saltem non opus erat, ut lex
venatoria aut praeiectus venationis caveret, quia jam
secundum jus dominii unusquisque, sive venator, sive
alius, quovis anni tempore, et qwcis horae momento meo
solo abstinere debet, neque ei illud attingere licet 1).

Perspicuum igitur est, hoc praeceptum ad publi-
cum tantummodo solum referri, et, licet illud cam-
pum venatorium et agricolam tueatur, meo ipsius
tamen sudibus distincto solo, quod nemini attingere
licet, tutela illa non opus est; quod autem ad me
ipsum, ut dominum attinet, nemini est potestas cir-
cumscribendi me in jure meo, Art. 641 confirmato;
et si venationem meam corrumpere velim, tempore
quo ferae ovis suis incubant _vel partm-iunt, omnia

1) Arg. Artt. 625. 627. Cod. Jnr. Civ.

capiens et occidens, hoe meum est, et hujus rei ad
me ipsum detrimentum et incommodum mox perve-
niet. Num vero illud pati deberem, aliquando a
cervo segetem meam dirui, pati a lepore ligna mea
novella vel frumentum corrumpi, et sedate expec-
tare, dum venationi in publico quoque solo locus de-
tur, quo tempore calamitas jam illata erit, seges,
cui nocitum est domum jam erit advecta atque fera,
quae mihi nocuit, diu jam fortasse migravit et eva-
nuit? 1). Nonne, quod multo majus est, mihi licebit cum
telis, avium rapacium vel noxiorum animalium occiden-
dorum causa in mea proprietate ambulare, vel canes
meos emittere et ad venationem instruere ? Quomodo
prohiberi potero, quominus hoe meum jus exerceam?

3°. Ut sudes venatoriae ponantur.

Et qua ratione haec obligatio conciliari potest cum
Cod. Jur. Civ. Art. 641, 625 et 627, qui posterior Art.
dicit: Ieder eigendom wordt vermoed vrij te zijn. Hij

1) Lex 11 Julii 1814 Art. 44. »AI wie eene akte tot de jagt
»of eene permissie, om in geregistreerde jagten te jagen, of eene
»extraordinaire permissie zal bekomen hebben, zal op zijn eigen
»of gehuurden grond vermogen te schieten, en te dooden wilde
»zwijnen, wolven, vossen, dassen, otters, bunsings, wezels, wil-
»de katten, konijnen, arenden, valken, gieren, sperwers en der-
»gelijke schadelijke dieren en vogelen.quot;

die beween eenig regt op eens anders zaak te hebben,
moet dat regt bewijzen.quot; Nonne igitur necesse esset
ut quis suum in alieno solo venandi jus comprobaret 1)
vel hoe solo se abstineret, ita ut non opus esset do-
minum cogi ad sudes defigendas, quae res est sum-
tuosa, et praeterea ad certam pecuniam pro venia
sudium ponendarum solvendam ? Et si in ahenum so-
lum ire licebit cum consensu domiui hujus fundi ad
'pieces auferendos, cur ad feras auferendas hic con-
sensus non requiretur? Nonne haec est repuguantia?
Concedimus, si sohus utilitatis rationem habeamus, ut
lites et molestiae evitentur, probari posse collocationem
sudium, proprietatis indicandae causa, quandoquidem
nonnisi hac re fines proprii soli recte conspici pos-
sunt ; ita tamen ut nihil solvatur pro tabulis publ'icis
{registratiekosten), id quod nulla ratione probari potest.

Et qui, denique, post ea quae jam dicta sunt, ul-
timum principium defendemus?

III. Singulis soli dominis est jus aliis aditu ad
suwm solum interdicendi, modo viam ineant, quam
lex ipsis peaesceibit; quum haec via unice cerna-
tur sudibus collocandis et sumtibus circumscriptionis
sol vendis? - Quemadmodum jam demonstravimus,

1) Vid. Op. Oit. BLorjs V. thbslong. Inter alia, pag. 103—106.

haec sudium collocatio, quae vel sic tamea sumtibtis
non obnoxia esse debet, valet tantum ad fines pro-
prietatum indicandos. Nam quamvis nullae sudes ad-
sint, boc nunquam sufficiet (quia quod ad proprietatem
attinet, adest praesumtio juris, earn esse liberam) ut
ideo existimemus tacitiim consensum ease datum, quo
proprietaa in publicum solum converteretur. » Gelijk
nmen zijn eigen goed,quot; ait doct. mbrula 1), »dat
ontvreemd en gestolen is, niet en mach halen of leech-,
)■)voeren van eens anders land, of eens anders gebiedt,
»daar 't zelve zoude mogen gehragt zyn, sonder verlof
»des ghenen die het Landt toekomt, zoo moet men ook veel
»meer H wild, 't loelk ons nog niet toekomt, op eens anders
»grondt en bodem met vreden laten, en sonder verlof en
»toelating des ghenen die de magt over dien grondt heeft,
»niet jaghen; veel min schieten, steken of wechvoeren.quot;

Atque hisce satis luculenter ostendisse nobis vide-
mur , hodiernam venationis legem, tum etiam no-
vam legis 2) adumbrationem fundamentis omnino pra-
vis niti. Ubi autem principia legum non recte se
habent, num ibi constitutiones et leges illis aedifi-
catae, bonae erunt? Quis hoe contendere audebit?

1)nbsp;Lib. II. Cap. 3 pag. 124. Placcaton van de wildernissen.

2)nbsp;Specimen legis venatoriae A' 134.quot;),

Jam si ex nobis quaeritur, quibus igitur princi-
piis fundandae videantur leges venatoriae, videmur
nobis haee duo posse proponere.

1°. Omnibm Batavis quique Batavis addmUantur,
est jus venandi, modo, quod ad publicum attinet solum,
veniam nacti sint, quae a praefecto venationis petenda
est, nec tamen negari potest Imic, alteri indulged ; pro
eaque solvant pecuniam a praefecto ex lege statuendam,
et tempore legitimo venationem ibi exerceant.

11°. Singulis soli dominis, salvis juribus aliorum 1),
exclusis reliquis cunctis, est jus venandi in propno fun-
do nulla temporis ratione habita, quod jus vd ipse ex-
ercere vel aliis cedere vel heart potest.

Hoc igitur constituto, publicum solum ad sola Rei-
publicae praedia restringetur, et communes agri harum
vel illarum civitatum, municipibus tantum patebunt.

Itaque publicum solum venatorium coarctabitur ;
venatorum, qui victus quaerendi causa venantur, nu-
merus minuetur; ferae contra augebuntur: quo facto
studium venationis rursus provehetur. Aerarium de-
trimenti aliquid accipiet, vel potius non amplius injusta
ratione complebitur.

1) Nempc toparcharmn et usufructuarii.

. TANTUM.

THESES.

I.

Usus non est ususfructus ad necessitatem restrictus.

II.

Negamus Edictum perpetuum Hadriane imperante a
Salvio Juliane compositum, fuisse codicem juris Praetorii,
ex quo solo, abrogatis omnibus Edictis, perpetuo in pos-
terum jus dici deberet.

III.

Hodie in rebus mercatoriis adhuc valere nobis videtur
consuetudo.

IV.

Navigîa non continent rates {vlotten) jure mercatorio
nostro.

V.

Emtio et venditio rei alienaejure nostro non indistincte
nulla dicenda est, quamquam in Art. 1507 Cod. Civ.
dicitur: „hoop en verkoop van eens anders goed is nietig.quot;

VI.

Ipse reus peregrinus jure poscere potest ut ab actore
peregrino praestetur cautio judicatum solvi.

VII.

Non consentimus Viro Nobilissimo Raepsaet, dicenti :
(Analyse Historique de l'origine et des progrès des Droits
des Belges et les Gaulois, Tom. IV Chap. IX § 272)
„L'exbecice du droit de chasse et de pêche ne peut ljsgi-
„timement appartenir qu'à celui qvi a pleno jure la
„propriété dû fonds ou de l'eau sur lesquels ces droits
„s'exercent.quot;

VIII.

Indicum numero, qnorum in Art. 188 § 4 Cod. Quaest.
Crim. fit mentio, cum alii, turn officiales rei venatieae
comprehendendi sunt.

IX.

Ebrietas, nisi contracta sit malefioii perpetraudi causa,
mei-ito inter illa quae niinuunt noxiam referenda est.

X.

Ornnis cum peregrinorum, tum civium deditio contraria
est Art. 4 legis Imperü.

• *

»ft

.. • ,ojoïso«ïi. caTSA A .immâàfi
i-i.1 i^iji ^m i^î î n ..ïîx/iquot;nbsp;■

■ ■nbsp;- .nbsp;-jVi'T - ■■ ,

ä

.... .

• im-.l^.- iSf «Jg-.rlTs^r S»-