Machumetis Saracenorum principis, eiusque successorum vitae, ac doctrina, ipséque Alcoran, Quo uelut authentico legum diuinarum codice Agareni & Turcae, alij́q[ue] Christo aduersantes populi regu[n]tur, quae ante annos CCCC uir multis nominibus, Diui quoq[ue] Bernardi testimonio, clarissimus, D. Petrus abbas Cluniacensis per uiros eruditos, ad fidei Christianae ac sanctae matris Ecclesiae propugnationem, ex Arabica lingua in Latinam transferri curauit.

Wegens onderzoek aan deze collectie is bij deze boeken ook de volledige buitenkant gescand. De hierna volgende scans zijn in volgorde waarop ze getoond worden:

Due to research concerning this collection the outside of these books has been scanned in full. The following scans are, in order of appearance:

ÏARACENORVM PRINCIPISj EIVS Q-V E S V Cgt; CESSORVM VITAE, AC DOCTRINA, IPSEQ^VE

Quo ueluc authentico legum diuinamm codice AgareniSi Turcac, alrjq^CHRiSTO aduerlantes populi regutur^quæ ante annos c c C e, uirmultisnominibus,Diuiquolt;p Bernardi teftimonio,dariflimtis, D. Petrus abbas Cluniacenfis per uiros eruditos ,ad fidei Chriftianae ac fandæ matris Ecclefiæ propugnationem,ex Arabica lingua in Latinam transferri curauit.

Pits alt;Jiunéllt;e /ùnt C O Î^ F T ^ TIQ FT F S multo.^ runty lt;^guidentprobâty?imorum autborumy^rabumyGriecorunty lt;^ LatinorunîyUnàcuntexcencntt^^TbeoIo^ Fl^ F^FM FT I FCT^F FTjET FFI pra^monitionc. Ç)uibi(ô uclu'finßruclißima ßdei CatholiCiS propu^natorum aciCyperuerfa dogmata CT totaf tperßitio Fdaebumettea proßi^antur ♦

Adiundæ funt etiam, Turcarum,qui non tam fedatorcs Machumetkæ uæfa-niæ,quàm uindices amp;nbsp;propugnatores , nominisep Chriftiani acemmos hoftes aliquot iam iccubs præftiterunt, res geftæ maxime mémo*’ rabiles,à d c e c c annis ad noftra ufcp tempora. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

//tecomnid in unum uolumm reJa^dfunt, operd Q-fiadio THEO E) O P-1 El B Ll B) R^IfEccfeßteTigurmaminißri, ^uicoUdtisetiam exemplariéus Latinis Çr^rai, t ‘Bicordniteztu?nemendduitiÇ)-mdrgintÈ.dppofuitL...^EnnotdtioneS3 ^uihis dodirinec jM^dchu^ metica: difirditds,contrddtditones,origines errorum, diuinceffripturte deprauationes, dtp; aha idgenusindicantt^^ (^gat piudeminluccmedidit ddgloridm Eoniini I E B C ET E~ 1^ ^ B' Ejtytniet^fneem Ecdefice utilitdtem,dduerfiis Sdedndmprincipemteneirdrum,eius^nun ctum i..-Entichrifum:pueni oportet manifeßdriicy conficijpirttu oris C Ei P—E' ETES eruatoris noßri.

Apologia pro editione alcorani, ad Reuerendifsimos patresacdomiftOS Ep^ fcopos amp;nbsp;doctores Ecclefïarum CHRIST i,Theodoro Bibliandro authore.

EpiftolaD.Petn'abbaris CIuniacenfisadD.Bernhardum Claræualhs abbatê, de traflatione Alcorani,Gue Saracenorum legis/ex Arabico in Latinum» Summulaquædambreuis contra hærefes ôéfcdtaUi diabolicæfraudis Sarace-' norum,Gue Ifmahditarum»

Præfatio Roberti RetenenGs Angli ad D. Petrum abbatem Ckiniacenkm, de alcorani uerGone.

Codex authenticus dodrinæ jMachumeticse,ex Arabico uerfus per eundem Robertum Retenenfem,amp; Hermannum Dalmatam » ’ t/’

Dotfïrina Machumetis fummatim comprehenfa,quxapud Saracenös magnæ authoritatis eft,abeodem Hermanno ex Arabico tranflata. i^ -

Chronica mendofa æ ridiculofa Saracenorum,de uita Mahumetis amp;nbsp;fucceGo-rum eius,eodem interprète» 'Hj-

Annotationes eruditicuiufdam 8d recentiorisfcriptoris,quæinalcoranima* nuferipti marginibus adicctæ fuerant, una cum aliquot capitum argument tisSv cenfuris,item uaria diuerforum exemplarium ledione. --'u^

EPip/gt;ämtisi7leCypriusepiJcopu^,^uemd!UiiiHifTonymui = (yaHppatresecde/iaßici tan toperepreedicantnommefanditatiiextmicCjZ?'eruditiomSi in proam o /ilrorum de hecreß^ ins ualde probatßriptorum ddt^etiam, ^ui ießiarum çy ßrpentum formas Çy natur as, piantarunt^ turn panter noxiam çy ßthitarem literis prodiderunt : ut ^M generi humano maximum ieneflei' vm contukrint. S i^wdem homines indicata uenena redius caUerepo/funt, çy fi^ui iam inßdi fint ue[afflatu,uel morfi,ueldeni^; afiedu noxiarumiediiarum,ßanaripoß~unt,indicatisremcdfi,piif ins uenenum acceptum expeUitur. Eos^ uirospra^charos Epiphanius noder fe imitatum efe dicit, perferihendoßlfis çy peßifirasopiniones,turpiafßdahcerefiim,^ucc àconditomundoad Juauj^ tempora extiterunt. Qux guident unica ratio çy exemplu?n dodifimipanter çy findif imi epifio-pi aèunde definderent, nelpotius commendarent cc^uis ludicihus hoc uclnmen , ^uo mortfira Uenena draconis ifliusmagni çy rühmt is fing nine humano , mice per f^dachumetem infiiditmi^ fer is Mortaliamp;us ,fide optima indicantur : fimulf prahentur aiexipharmaca,^ucé uenenum repelhatî aut/a-fisprcefintemopemfirant,cooperantegrdtiaEominiEei, ^uiuultomnesfiluos fieri,Çyad cogniiiônem ueritatisperuenire. EerUm ^uia uariafunt hominum indicia, er ahium aliudmouet, ut al ter ins confilium autßdumproiet uelimprolet,^pologiaplenioritum reuerendifs. dominii çy ■ nbsp;nbsp;nbsp;patriiusepifiopis atp dodorihus, tum pfi omnibus huius edition is rationes reddidi,paratus etiant

uierius at^; prolixlusfitisßcere,fi^uis ct me poßulet. Quanjuam Chrifliane ledor non duiito, ^um diligenter apologia noflraperlera, non oifiurèfis inteUedurus, me nullaprawtäte animi ad hoc op us addudlumfid rationes maximasfecutum eßeif^imirum utfitance çy antichrißiaßusat^ fiaudes dete^ce melius caueripoßint, animiß CIm^ianor urn cdßrmentur in fide Catholica, çy ex-citentur adgnauiter inuigdadum filutifice hoc nouißquot;. Çy periculißimo tempore, utf hommes Cirri' ßo conficrati certatim incumiant adopp ugnandum antichrifiH, idf legitime, fiasßßcultates con^ firant omnes ad omandam çy ampltficandam Chnßieccleßiam, cuinos totos dehemus. IDeni^; ut ßimma opedecoretur nomen lefi Chrißidominédei çyfiruatoris nofird^ui hahet nomenfiriptui» in uedlimento çyfemore fuo, R^exregum Çy dominus dominât!um : ^uipercutiet terram uirga oris fiijamp;ßiritulaliorumJuoruminterfi'cietimpium. t^^men.Ealeamice lefior.Ex Eiguroxx^ diefanuarß i^nnofilutisnoßrccreparatcC fid D .^ EIJI.

N i T IO admonedus cft lector Chriftfanus, contra Mahomed furores jpræmunitioncm hancpiamamp;lfàlutarcm tenendâeße» EcckTia Chrifti profitetur dodnnam tradîtâper prd mospatres,prophctas,fïliü Dei amp;apoftolos. Hæc amp;nbsp;prima eft^amp; coniëntiens, amp;nbsp;cÓhrmax ta reRiicitatione mortuorum^ÓÓ alrjs inufitatis euentibus^quos imitari diabolica potentia no ditore omnium rerumtraditamj 8ó fine hoc uerbo nullas reh^iones recipiendas ede. Porto Mahometüs palamfatetur,feprophetarum 6óapoftolorumfcriptaabi)cere,ac prorfus gignere aliud dodrinæ genus. Quarehærccentesfabulæ Mahomednihiloplus moucreaut turbare Chriftianos poUundquam ueteres furores Aegyptri,qui bo^ ues,feles,ièrpentes,tan^ numina colebant,amp; ab eis auxiliu petebant.

Has iuperftitiones nihil dubiu eft,fuifle multo recentiores, quam üocem diuinam traditâ Nohæ amp;nbsp;eius filrjs. Semper igitur nobis, qui fcimus hoc uerbum per prophetas,Chriftum ,amp; apoftolos traditum, ucrèprimum 00 diuinum ede, tenenda eft régula. Nullas religiones d ne hoe uerbo recipiendas efte. Vtabominamur Aegyptias diper^ ftitiónes,Corybantumtympana,aütbaccharumuluIatus:ficMahox med deliria abominanda funt,quia panter hint extra prophetarum et apoftolorum uerbum ac doérnnam.Nam Ecclefia uera Defextruida eft fuper uerbum prophetarum amp;nbsp;apoftolorum : nee ullus ufquam Dei populus cogitandus eft,qui non ampleditur nee audit propheta rum amp;nbsp;apoftolorum feripta.

Hac (ententia,quæ eft uerifsima 86 certiisima, primum præmunh cndi hint animi contra furores Mahomed. Dein de eruditu s confer^ re doCtrinaru genera poteft. Quid aliud dicit Mahometu s, quam quod ethnicæ religiones tradeban tcNihil adhrmat de remifsione pee catorum,euomit blafphemias in filium Dei,non docet quid fît peceax tum,nonmonftratcau{às humanarum calamitatum, nihil poteft dh ceredeuerainuocationein fideï deniqearn dodrinamquæpropria eft Euangelq,totam abfjcit.ldeo facile poteft intelligi,06 pugnare Ma hometumcum prima doctrina tradita per prophetas Ô6 apoftolos, .86 tantum particulam dodrinx rationis humanx de lege, hu de mox

ribus rettnere, in qua ipfa tarnen multa infuntfocda, S^aJ Barbaras illas nationes coniungeiidasaccomniodata,interquasprimijm exar fit hoc incendium»

Nominarimprofiteturfchoftem eflerjs populis qui inuocantfi^ lium Dei, 00 ampleéluntur prophetarum amp;nbsp;apoftolorum fcripta : amp;nbsp;his populis hancipfam ob cauiam folam iubetinferri Bella» Conftitu-it igitur æternum latrodnium, amp;nbsp;parricidia. Deinde coniugium prorius abolet.nam Mahometus conceditduci,0CaBfjci, amp;nbsp;abiec'las reuocariinthalamum, quotquiicpuultpriuatoarbitrio. Hæclongè difsident etiam à Moie, qui non conceditpriuato arbitrio abqci uxo rem,nec reuocari earn cum qua fadum eft diuortium,Quid quod ne-farias libidines concedit, propter quas Deus non tantum quinqsur* bcs,ied etiam fæpe to tas gen tes deleuit.

Eft igitur Mahomed ftda confufto quidam ex bla^hemrjs,Iatro cinqs,amp;: flagitiofis libidinibus conflata, Hæfunt manifeftæ notæ dia boli,quæ deterrerehommes debent, etiamfi propterregni potédam, uidorias, amp;nbsp;fucceftuum maamp;iitudinem leuia inoenia minus abhorgt; rent a tan ta impictatc. Sed Chriftanos Eire oportet, Eccleßam in hac fubiedam eflè cruci,8ó fæpe imperia fuifte penes impias genres.

Ter do amp;nbsp;ho c utile eft prjs,quærere ex ipfis propheds amp;S apoftolis teftimonia.Prædicunt poft Euangelq propagadonê Mahomed erro rcs,eosq damnant.Nihil dubito,Danielem concionari de regno Ma homedco,cum de paruulo cornu uadcinatur: quodinquit bellum in-ferre fandis,amp; præualere cis,amp; loqui fermones contra cxcelRim.

Nonfruftrahæc præmonftrauitDeus ante Mahometum annis amplius mille, ac de Mahometo dici, inde liquet, quia poft Romani Ïmperp inclinationemin Oriente, primum extulitcaput Mahomed fadio, prima fubids fucccfsibus regnum pcperit,quod cæteris poten-da antecelluit.Concionatur autem Daniel de regn o, quod co] laben te Monarchia in orientegraflaturu erat, amp;nbsp;quidem nouas blafpheinias contra Deum armis propagaturu. V ides igitur pie leeftor, clara uo ce Dei dam natos efte Mahomed errorcs ac regnum.

Erft autem liber Mahomed adeo relèrtus eftprodigiofisfabulis, ut lani facile deprehendantauthorem diabolum,qui talibus iannis de ridetDeumamp; hommes,tarnen hæcledorempræmonui, utftquid fortafsisalicubiminus leurriliter dici uidetur, tarnen fciamus totum hoc poema nihilo plus ad nos pertinere, quam Aegyptiorum porten ta,qui fêles 8ó Arpentes inuocabant.

lllud poftremo cogitandum eft,quanta fit ira Dei, qui propter im-pieutem hominum finit graftari hanc teterrimam peftem, 00 uere fubqcit

fubrjcit orbem terrarum régi pefîimo, Ha ne iram pq déplorent, amp;nbsp;fua pœnitentia amp;nbsp;prccibus Icnire dudeant. Ecclcfia iam muleis feeuhs paruin Mahometica pefte, partim idololatria pontifieis Romani ua^ ftata Si attenuata eft» quæ ne penitus extingueretur, aeeendit Deus iterum E uangelq lueem,ut aliqui liberentur ab æterna ira. Sed erit eirea mundi finem, qui inftat,exiguaEeelefia.Ideo oremus Deum,ut potent tiam diaboli graflantis in impies imperils compefeat, amp;nbsp;finem bla-iphemiarum, idololatriæ,amp;aliorum malorumfaeiat,amp;nomen

■^ V V M doó/ina Machumetis, quæ nongentis dfdter | annis maximam habitatiorbis partem occupauitgt; at® depaftaeft uelut cancer, non edatur in publicum ipfa fola, ucrum cum acie ualidifsima fcriptorum, qui non tamconfutant eamSCrefellunt,quamiugulant âtque conficiunt: Spero nemini rcligionis Chriftianæ ftu-diofb, 8C eruditO, amp;nbsp;cordato uiro difplieerc faCtum, ponus^p typographi ftudium SCoperam fauorepro-fèquenda, qui non fineimpenfis pecuniarum amp;nbsp;labo-^rehoshbros inquifiuic, amp;nbsp;cotraxit,utin communem ufum ftudioforum uenirenqiudicaturos, quam ut ulla culpa bic deprecandafit* Sed quiatam mdodtió^mali, quam doÆ amp;nbsp;integri homines cenfuramfibilite-rariamfumunt,multis^ingenseftftudium omnia omnium fada carpendiSC calumniandi,exiftimaui huius editionis rationem, cuius mefatcor magna ex parte authorem, elfe redden da apud uos rcligionis Chriftianæ Autiftites : quorum præcipue intereft, fanam pietatis doctrinam confêruare,amp;; latifsimè difluiï dere:noxtjs autem ratione ac ordine obfiftere.

Primoep oftendam, etfiMachumetanx doeSrinæ codex, quem Arabes uo-cant Alcoran, eiusepiêdatorum hbri plurima contincant falfa, impia, blafphe-ma,non tarnen propterea non legendos effc,ncque publicationem eorum libro-rum labefaélare Eedefiam. Deinde indicabo, cognitionem dodirinae amp;nbsp;return geftarum fadtionis Machumeticæ, mulriplicem utilitatem aßerre Chriftianis hominibus, praefertim noftra tem peltate.

Namfi nihil elïètlegendum, nih ab omni mendacio 2d corruptela impicta-tisremotum, 2ddiuinæ feripturæ per omnia quadrans, pefsime raccrenthomines Chriftiani,quigentilium philofophorum 2d poetarum libros tones tranffcri bunt, 2d in priuahs atque pubkeis ecclcfiarumbibliothccisrcponunr,coscpltu-diofelcgunt, 6dpucrisin icholis interpretantur : quicerte non minorem conn-nent,docent^ impie täte, G quis illis magiGris uti uelit, quam Al coran Machu-meticus. Nam uelDeumprorfusnegant,quem naturaipfacundtishominibus efle demonftrat:uel in ea re hgßtant,uel plures deos adeoep innumeros fabrican tur.Etquibus numenatepdiuinitatemaffingunt, eildem attribuunt non dico probis hominibus indigna, fed in nullo uilißimo homuncione ferenda in emirate bene inftituta. Vt interim taceam, quod plerique corporum refurredlio-nem,animaïcp immortahtatê,2d premia bonorum, 2d fupplicia malorum æterna ' poft hancuitamnegant 2d irrident. QuæperfuaGo ubimentem hominis occu-pauit, tamlongèabomni officio 2d humanitate abducit, ut nulla fera, nulla ue-nenatiflima beftiafæuior 2d nocenrior cxiftat,quam homo homini. Quæ omnia quot;nbsp;quantumuis impius Machumet oppugnat. Vttaceam lafciuiam quorundam poëtarum, 2d obfccenitatcm,qua uelut dulcedine condiri aiunt fua carmina, Vtalia multa huius generis præteream. Vnde quidam graues uiri non dubita-runtlafciuos poëtas appellate tibias cacodæmonis,utquos ipfeinfpirans.per illos conetur ledferacommentaingerere hominibus « Tcrtullianus quoque pri-

mi ordînis th colo gu s, philofophos uocat hæreticorû patnarchas. Horum tarne • 1ibn chakographiapropagantur, Sdeuoluuntur, Óóiuuentuti proponunturin fcholis ica leccpto more, ut iï quis reprehendat,protinusaudiat conmcium afinL V tq; iegantur philofophi,amp; poet», amp;nbsp;altj fcnptores ethnicorum, Auguftinus, BaGliuSjHieronymuSjBcda, amp;nbsp;altj fummi theologi non modo permittunt, ue^ rum enam fuadent ac hortanturnd^ non folum ad facultatcm Latini aut Greet fermonis coparandam, fed enam ut fuperftinones ÓC praux opmiones ethnicogt; Tum cogniroe alqs indicentur, quo cauen' polïmt : amp;nbsp;ut arma praeparenturaduer fum hoftes ad pugna^fi quando cum eis congrediendu fit. Ad hæc,ut quæcuncp “uerajodbona, êCreefia repenunturineorum fcnptis, eatan^iniquis polTelforü bus ereptajccclcfiæ uendicentur, Quumigi'tur inlibro Saracenicæ legi's non plura extent faifaamp;irnpta dogmata, quam inethmcorü fcriptis, quæufupropè quotidiano teruntur manibus Chriftianorü.nec minorem utilitatem eius lectio «juamiftorS poteftafferre pio SC prudent! leélori,de quo plura dicentundoneis in locis,fpero,docffifs. atœ relfgtofifs.uiri,dommig amp;nbsp;patres uenerandi,uos mi-nimeimprobaturosefTe Akoraniedioonem, prækrtim cum tot fcnptores ciadgt; Ïunót fint, qui omneserrores detegant acrefellant. Confidoenam, uiri prüden* tes, facile uos intellefturos, cos qui nos criminantur propterea quod edidimusgt; aut ut Alcoran ederctur opera dedimus, priuatis affeclibus agitari magis, quant ftudio Ecclefiæ quod prætexunt.

Deinde, quis uel mediocrem peritiam ludaicarum return confecutus ignorât# cosmaximoflagrare odiofn Chriftum, S^eiusEcclefiamr'quorSlibripleniflïmi funtuanitateatep mendacijs, fuperftitione, imptjs dogmatibus, filt; blafphemiat ï^amtrinitatismyfteriüjóóCHRi STi lESV diuinitatepernegatcumTurcis* quo dép per mortem ipfius unica uia fit ad ætemâ felicitate,ut extrema infaniâ öd blafphemiâ deteftant.prætereacocceptum exfpintufanedo, amp;nbsp;natu ex integerri ma uirgine,uelis ÔC equis oppugnât : omniep gencre couicioru DominS gloriæ, amp;nbsp;Seruatorê totius mundi pctunt. QuS tarnen Machumet Maria: uirginitatê,ói coctepifTe ex fpiritu fancdo,non femel adftruat : Chriftuep magnis laudibus eue* hat,quanæ ut fummû prophetâ, non autê ut Deum. Nam quod ludæi armis 5C molentia niperftitionê fu3 non obtrudSt alijs, neep bella gerGt atrociaeû populo Chriltianoun caufa elt imbccilliraseorü. Namquotidianæ execrationes nomi* nis Chriftiani per fynagogas, amp;nbsp;fada quæ aliquoties deprehenduntur, fatis ar* guunt,fi dentur pares uolOtati fuæ uires,facfi:uros,quod olim duce Barchosba fe cerunt in Chriftianos,akquotmilibuscrudeliflÏmeinterfelt;ffis. Atqui Thaknud ccrum,quo dodrina uniuerfa ludæorû Chriftianæ doedrinœ in plerifcp aduerfa continet, altj^libri ludæorû ex eadê lacuna mendaciorû amp;impietatis afperfi, à Chriftianis in ciuitatibus ChriftianorG excuduntur, amp;nbsp;inter Chriftianos diuen* duntur. Necquifep fani ludicrj homo uituperatcorum ftudium, fed potius lau* datjUt benemeritos dcrepub.Chriltiana:quorumoperafiteffeótum,utopinio-nes amp;nbsp;pcruerfa dogmata improborG hoftium fidei Chriftianæ exacdc cognofci poffint. Hieronymus quoep SC Paulus Burgenfis,SC Nicolaus de Lyra,paftim in «ommentarijs facræfcripturæludæorumdeliramenta inferunt. Nee défunt-qui tuftislibris populo Chriftianoexponunt ludæorum peruerfam dodfrinam atqj fupcrftitionem,uclut Tertullianus, Auguftinus amp;nbsp;Chryfoftomus in Homelijs côtraludæos.Nondubito igitur, Antiftites religionis Chriftianc,uos,ornncsq; non liuoreatcp alijs affedfibusmalis occupatos, multo magis probaturoseditio* nem Akorani, quam ludaici Thalmud : ut ex Machumetis codice authenti-co, non ex particqlis hincindedecerptis, penitiftimèiudicaripoflitdeh oftium j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« 4 noftræ

Ad hæc libri cunofarum artium amp;nbsp;fuperftftiofarum,utgenethliacorS a: aftro logorum diuinantium, nee non artes chiromantiæ amp;nbsp;pyromantiæ,ôd eins ge* nerfs aliæjllæ ettam quæ commercium aliquod habentcum maligno fpiritu: quas exercere non modo legibus diuinis, uerum etiam Gxfarum amp;nbsp;Pontificunt uetitum eft : per calcographiam diuulgatæ extant, acieguntur. Diuus quoque Auguftinusinlibris De dodrinaChriftiana, minime perniciofum aut inutile cenkt, euoluere libros curiofarum amp;nbsp;fuperftitiofarum artium, fed eo qui futu* rus fit bonus theologus plane dignû. Aliquot etiam theologiæ doctores, amp;nbsp;in* quifitores hæreticacprauitatis,IudificationesSatanæ, atqj malehcarum actioncs impias amp;nbsp;turpes, quantum perueftigatione acri cognofcere potucrunt, conferi* ptasinuulgarunt, approbantibusilTudepifcopis » Quorum omnium libri à ty* pographis impreffl diftrahuntur, amp;nbsp;à ftudiofis leguntur, ncque fine magno fra du. Siquidem inde cognofei poflunt fatanæ cogitationes amp;nbsp;aftus, hominum^ cnormisperuerfitas,quifea Deo Sé uerboipfius, Eedefiteep ûndæ comma-nione aucrtentes, maligno fpiritui mancipati funt. Quod'nam igitur pericu-lum, quam minam Ecclefix molitur editio Alcorani f aut quomodo labefadat remp. Chriftianam;' Quumuiriprudentes,amp;reIigionisChriftianæ uindices edendo in publicum libros de fuperfiitionibus,amp;maleficqs,ó^ diaboficis opera* tionibus, ateptechnisuartfs, tollere periculauoluerint, Silabesatcp damna pro* bibere a' populo Domini.

Praetereaex inftituto eft omnium artium,nonmodónouiireuirtutcs, 6^ quid rede atcp ad finem propofitum accommode fiat, ueruni etiam uitia : Ó!^ tam darc præcepta quid uitandum fît,quam quid agendum,addudis interim exemplis eo rum etiam qui contra leges artis uel egerunt, uel locuti funt. Idcp ut eft in gram-maticis, dialedicis,rhetoricis,ethicis,in medicina,in re militari obferuatum : ita in theologia obferuatu maxime neceffarium eft. Et imperfeda prorfus uidetur feientiæ diumæ tradatio, niß iuxtà ftrmo fiat de inftitutis Dei, amp;nbsp;comentis atqj uerfutia diaboli ; de Chrifto Sd antichrifto : de orthodoxis dogmatibus,amp; hacre* ticorum uanilTimis 86 prophanis opinionibus : de uera 0^ falfa religione: de uir* tutibus 8^ uitijs : de bonis amp;nbsp;malis operibus, de probis hominibus 00 filijs Dei, itemep de perditis mancipijs diaboli. Vnde in prophetarum lèrmonibus,ÓC a* poftolorum fcriptis, propemodum pluradicunturaduerfum peregrin os amp;im* pios cultus,quam de legitimo amp;nbsp;uero cultu Dei. Neep modo prarfentis temporis impiorum hominum partus editos, hoc eft falfas dodrinas, peruerfas religio* nesS^peifirnasadionesattingunt,uerum etiam preterita répétant,Side futu-ris præmonent. Quemadmodum Efaiasinfermoncquicontinetur à quadra* gefimocapiteufqueadquinquagefîmum caput, totam Babyloniorum religio* nem, amp;nbsp;deos faditios, amp;nbsp;cultus,amp; perfuafioncs impias de fuis dijs,graphice de-pingit,ac populo luda proponit ante centum annos, quamabducanturinBa* bylonem. Simulcp rationes apponit, quibus olim confirmentur in uera unius Dei religione, Sd non deficiant ad Babylonicam fuperftitionem. Paulus quoep præmonensdenouiflîmistemporibus,i.epift.ad Timoth.cap.4 ait:Spiritusau tem manifefte dicit, quia in nouiftimis temporibus difcedent quidam à fide, attendentes fpiritibus erroris, amp;nbsp;dodrinis dæmoniorum, in hypocrifi loquen-tiummendacium,SCcauteriatam habentium fuam confcientiam,prohibentiunt Subere, abftinere à cibis, quos Deus creauit ad percipiendumcum gratiarum adione fidelibus, amp;nbsp;his qui cognouerunt ueritatem. Et Petrus i.cpift.cap.j.in-quit, quod qeniçnt in nomffimis dtebwsiUqfores? iuxtà propriasconcupifeen* tiai

T H. B I B L I A N D R I A P O t Q, G I A, tfas ambulantes,dicentes; Vbi cft promtfliô,aut aduentus ekisÆx quo cnim partes dormierunt,omnia fieperfeuerant ab initio creaturç. Scruatoretiam in euâgelio docet,in nouifsimis temponbus funeduros multos pfeudoprophcgt; ias,quidodrinam Chnftianamperuertant,indicantcs Chrißum m diuerfislo ciSjUbr minime rcpenturifore^ rempota plena proditionibus,perfidia,crudeU ta[e,queintet coniunctiiïimos homines gtaffèntur ctiam:hominescB uióutos fècute,deditos crapulæ amp;nbsp;ebtictati.Quæ omnia cetnimus euenifle. bt tarnen quitaliafaciût,amp;tradunt, uel porius obtrudiïtalijs,foluti ab omni religione, amp;nbsp;metu iudicq diuini,adeô non acceperunt fuam impictatem ex apoflolorû et Chrifti dodrina,uc modis omnibus quæranteos pcrdcte,qui redarguunt co* rum doctrinam,^ perditam uirâpet apoftolicâdoctrinam. Hæc quum ira fehabeant,petlelt;ßo femel Stuiter um alcotano,exiflimaui rem theologiæ trada töribus gratam,£f Ecdefip falutarem fore,fi Machumetis doórina £lt; res geßre eiusep febiatorum ederctur in lucem hac tempeflate,qua Chriflianæ res QC Ma ciiumetanorum Turcarum,bellis amp;nbsp;infcfiationibuS,amp; captiuitatibus,SC fade ribus maxime colliduntur inter fe . Itaque contuli earn in rem, quantum in-nq mci amp;nbsp;fortunarum tenuitas fuppeditauit, corrogata etiam amicorum ope» Nee uideo ullam rationem idoneam, cur debeat confilium faißum'que hoc noßrum improbari,

Porto quis nefcit,quâra fit Utilitas hißoriaf,qUaj prudenna âd fa eu bate aßert ludicandt de omnibus uitæ humanæ partibus?à quot hominib.eruditis euecta cß ufp ad cœlû fummis laudibusfQuis literarû amp;nbsp;fapiêtiæ cupidus no ea dde-lt;natur,Slt; htßorix lebtioni bonâ uitæ parte no impedufNee eß quife^ hißoriae kriptor tarn indoCfusaut infans,modo ueritatis explicâdæ ßudiü præ fe ferat, qui no aliquê frudîû lecßorib.aßerat.Eß aût hißorie,amp;qmdê eedefiaßie^pars CxpoGno doârinæ amp;nbsp;aliarûrerS Machumetis.Vt liquide perfpici queat,^ au-thore,qua occafione,quibus rationib .et genere doârinæ Arabes primû,apud quos olim florentifs. fucrût ecclefiæ Chrißi,deinde tôt populi Chrißiani abda tßi lint ab Ecclefiæcatholicçc6mcrcio,amp;:in acerrimos hofles côuerfi.Dequib» nônulia innoflrorû hominS fcriptis legi,quæ paulo aliter,amp; ^babilius narra* tut in Arabû libris. Quod fi que oß'endit,quod Mach umetica feripta plus ma li cp boni cótinent,is cogitet ingenq humani prauitatê,Slt; magiflri mendaciorS 2lt; omnismali natura. Vndefit,utomnis rerSgeflaruexpofitio loge plus malt quam boniexhibeat-Comemorat ne hifloria no tant5extera,uerû etiä eedefia flica,ôi fi fas efl diuina cotungere humanis,adde t^qj diuinâ,tant5 angelos aut fanrfloshomines,etpietatê,uerûŒCtre(fl5 Dei eultûjamp;honeflasaefîionesjutep ßmel dicâ,ea dûtaxat quæ q)banda,qua*imitâda,quç teneda funtfAnno poti us bonahifloriarû pars Ioquitdeprauishominib.amp; facinorofis, delurconib. tyrânis,latronib.fuperflitiofi's,aut etiâ extreme impqs f An nô crebra mêtio fit fuperflitionm^jphanp culturçnumtnis,falt;flionû,feditionû,belloruimmaniûi latrociniorQ,uenefictj,parncidiorû,luxus,fluprorû,adulterq,inceflus,luxuria bonis nefandp,frauds,furtorû,peculatus, facrilcgiorû,pHdiæ,rpditionû;'Qu« h^c no legi uelit in populo Chrifliano,eqciatextra limina eedefiæ hifioriâ uni uerfam ethnicorûôCecclefiaflicâ oportct.oportet ut deleatmagnâ parte facrac fant^æ^ hifloriç,ut dei uerbo uim inférât,ut diuinç fapiêtiç côfilia reprehédat dânctcç.SiquidêDeusfapiêtifs.beneuolêtilsimus,Slt;fancflifs.gnouultiniqui tarêjCuiusuolûtaseftfantflificatio noflra, talênarrationêfuopopulo tradidir, carp legi amp;nbsp;cognofci uult,no ut iniufla,turpia,immoderata,impia difeât ,amp; pa (centred ut homines prarmoniti caueât,abhorreâtjdeteftétur. Quaremihi ui* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dentur

dcnturjUcl de Machumerids fcdpfis,quæ hot uoluminc cotinentur, nonpros' bè iudicafle,uel afteduquopiam pnuato mouen,qui hanc Saracenic» hiho^

* lt;nbsp;Non ficegerunt ueteres illi nunquam fatis laudati ecclefiarum pr»fulcs,qui errores 5^ impia dogmata,ó^ hæreticorû doctrinas,quas ueluc arcanifs.mylic ria conabantur apud fe occulcare,haudquat^ latere pafsi funt. Ac cenfuerût im pi» dodïnn» confutationem amp;nbsp;iugulationem cdcgiel è latcbris in lucê protra hi,amp;dn Chriftiam populi indicium addud.Nihil enim eft infirmius mcdacio, ubiad lucernam diuinæueiitatis confideratur. Que enim mediocriter doctum in Euangelio amp;nbsp;lege Domini, uel tâtiHum moueantomnes Machumetis ratio neslanguid»amp;elumbes,quibusnitituradftruere ChriftûnoeflèDeû, fiunû in fafciculum coniganturf'Deus(inquit)unus eft.ergo no patent filius:cflcnt enim plures.Si pater ÓdHhuseflent,ÓCproinde pluresdei, fchifma cofequerct, amp;nbsp;fathones in cœlo;igitur Deus no habet filium. Deus nullius indiget, ac per fe potüit omnia create,omnia gubernare:igitur no genuit filium. Nefas eft in Deo cogitaremembra amp;nbsp;adionem generandi:igitur non genuit filium.Chri-ftus Stmateripfiuscomederuntutc»terihomincs:igiturnóeftDeus.Docuir, Adorate Deum 2C dominum meum:quare ipfè no eft Deus,quiDeum adora uit. Quem in^ dhr friuolæ argutationes moueretduel quis piorS ex diuina fcri ptüra no ftatim folüeret d Vnde Machumetift» à difputationibus St doctrine fuæ difeuffione abhorrent,præmoniti etiâ à fuo doôore callidiftimo: qui facile præuidit fuam dodrinam Confiftere non pofte,fi ad normam ueritatis exiga tur. Celant etiam Machumetani libros fuos,quantûpofrunt,ne ueniantin ma nus hominum diuerfæ religionis. Verum ne quisopinetur me ifta fingere,ap* ponâ uerbaeius uiri doch Streligiofi, qui anno falutis m c c c c l i Fortaliciu fidei feripfir in Hftpania,ubi mores amp;nbsp;confuetudincm Saracenorum ignorarc non potuit. Sunt auté hæc uerba in libro quarto,côfideratione tertia, de finui-tatibus Stfabulofis legis Machometis.Literati Stmagni fapientes inter Sarace^ nos no adhibent fidê,fed fidioné dodrinæ aduertunt in prædido libro.Cuius funtduoligna.Primum, quôd renuûtdifputarecum alps fapiêtibus publice» Sccundû,quôd noluntadduci alcoranumin publicû : St dolent uehementiftî-nie,cum ab alqs legituriSt nullo modo uellent, quôd in linguas alias St hteras transferrctur.Hæcille. Quapropterquieditionialcoraniobtredant,ôtnos quioperamea inrenauauimus,traducunrj Stfalfis criminibusapuduirosbo* nos nituntur inuifos reddere, nihil adhucamplius uel ftudrj uel operæ contu-lerunt in Ecclelîam christ i,quàm ipfimet fedatores Machumetis. Apud quosfortafsis inire gratiam uoluntifto beneficio.

Sed operæprecium uidetur hucapponerealiquas maiorum fentêtias St fada,ut planius cerni pöftir,alcoranum non ulla temeritate,aut propofito læden di eedefiam hoc tempore uulgari: lèd præmeditata ratione,St exemple preftan tilsimorum hominum in eedefia.Prius tarnen conftituendumeft, quo genere doc^finarum alcorancontineatur.Romana eedefia per libros pontifieq iuris, St in firania parafceues,lèparat ab hæreticis Saracenos,ficut St Iudeos,ôt paga nos, Epiphanius autem inopere de hærefibus,Iud»orumlèdas,pharifaïos, faduceos,herodianos, St reliquos : item^ fedas gentilis philolbphi», utpotc ftoicos,academicos,epicuræos,St cæteros uno genere hæreticorum compledi tur tanquàm partes. Qua ratione alcoranum inter dodrinas hæreticas redd fime conftituemus:prefertim cûeius peruerfa dogmata reperiâtur ab ahjs ante ipfum hæreticis iadataelTe.Ex definitionequoq; Auguftini,Machumct hærc ' fiarcha

fiarcha tudican débet,ciusqj dodtrina hærettea. Eft autê Aurelif Auguftini dégt; finittoeiuünodi exlibro de Vtilitatecredêdï,qtie pomt m Decreto caufaxxnq. quæftïone nj.Hærcticus eft,qui alicuius temporalis commodi, Ödmaxime uang gloriæ,principatuscp fui gratia, falfas ac nouas opinionesuel gignit, uel ièquû tur.Quæomnia in Machumete ita funt nota,ut indicio no egeant. Qyare iam exempla maiorum aliqua perftringam.

Ireneusepifeopus Lugdunenlîs,ôd martyr c H R i s T i, uicinus apoftoloru temporibiis,omnium hærefum ab afeenfione Dominiufqj ad fua tempora tra-dinones diligentifsimè eöferiptas pofteritati Chriftianæ tradidit. Jdemep in pi re fatione primi libri eius operis iftam rationê reddit: Igitur ne forte amp;nbsp;cum noftro delic'ïo abripiantur quidâquafi oues à lupis,ignorantes eos propter exterius o* uilis peliisfuperindumentum,a quibus caueredenunciauit nobis Dominus, ft milia quidem nobis loquentes,di(rimilia uero ièntiêtestnecelfarium duxi,cum Icgcrim commentarios ipforum(quemadmodumipfi dicunt) Valêtini difcipu Iorum,quibufd3autemipforum amp;congreflus,Ôdapprehendensfenten(iâipfo rum,manifeftare tibidilecïiirimeportentuofi'ftïmaöd altifsima myfteriaeorS, quæ nonomnescapiunt,quia no omnes cerebrum habent;ut ÖCtucognofcens ca, omnibus ijs qui tecum funt, manifefta facias, Öd præcipias eis,obferuare ft à profundo infenfationis,ôd eius quæ eft in Deum blafphemationis^

Poft aliquot annos inftcutus Tertullianus, libro cui titulus eft Aduerfus om nes hærefes,imitatus Ireneum,omnes hærefes explicaf,à c h R i s T i prædica-tioneulcpadfua tempora.Docetetiam,hærefts non caperequen^^nifiadmire turcas.Valere autem apud eosmultum,quiinfidenon ualent.

Dionyfîus Alexandriæ epifeopus, Ôd Euftbq teftimonionobilifsimus pa» trû,in feptimo lib . Ecclefiafticæ hiftoriæinquit : Ego traeîatus hgreticorûlego, Sd traditiones corû perferutor, etiamfi uidearad horam uerbis eorS pollui. Sed multum mihi confert hoc ipfum,quod ex ipforû uerbis arguere eos polTum. de niqjdûaliquisexfratribusôdcompresbytcrisprohiberetme,ne hæretica le Ci 10 ne tanc^ cœni alicuius fœtore polluerer: uifio mihi quædâ à Deo oftcditur,quæ me c0firmaret,ôd fermo ad me fac^us eft,hæc mihi euidenter proloquens: Lege omnia quæcunq; in manus tuas uenerint,quia probare fingula quæq; ôd difeer nerepotes:quandoquidem ex initio tibi hæc caufa fuit credêdi. Am plexus fum uiiïonem,quia ôd apoftolicæ fententiæ cócordabat,dicenti: Omnia legite,quag bonafunttenete.

Porto Epiphanius, epiftopus m Cypro infula, dodtrinæ celeberrimæ uir* addudus multorum piorum precibus,opus non exiguum edidit, quo hærefes oeftogintamemorat,non raro duas aut plures coniungens hærefts, Aliter nU' merus maior profluxiftet.

Nàm Philaftrius epiftopus Brixienfis, c L v 1 herefum dogmataôd propha na inftituta expofuit.

Poft quos diuus Auguftinus epiftopus Hipponêfis,ôd doctor Ecclefiæ inter catholicos ôd orthodoxos facile pfinceps,ôd prioru diligêtiam laudibus prosequitur, ôd ipfe librû quo hærefts Ixxxviq complexus cft,edidft. Cuius fânefîif-fimi patris uerba de utilitate quâ afferunt hærefes,licet diabolus ad nocendû Ec defiæconcitet, hucapponendauidenturexcap. viq. libri De uera religione» funt enim dignifsima,quæ turn in Machumetica, turn in altjs hærefibus infpi-ciantur.Quoniâ,inquit, uerifsimö didû eft,Oportet multas hærefes eflè,ut pro bau' manifefti fiant inter uos:utamur etiâ ifto diuinæ prouidétiæ beneheio. Ex bis enim hominibus hereuci Hunt,qui etiâfi eflènt in Ecclefta,nihilominus erra

rent. Cum autefons funt,plun'mu profunt,non uerS docendo,quodnefannfi fed ad uerS quærendû carnales,^ ad ue?û aperiendum fpintuaks catholicos ex citado.Sunt enim innumcrab lies in Ecdefia fanda Deo probati uiri:fed mani fefti no funt inter nos,quamdiu imperitix noftrçtenebris dclcbtati dormirema Iuimus,quam lucem ueritatis intueri. Quapropter multi,ut diem Dei uideant, fiCgaudeantjper hæreticosexcitantur. Vtamur igitur ctiam hæreticis,non uteo rum approbemus errores^fed ut catholicam difciplinam aduerfus eorum infidi as aflerentes, uigilantiores 2lt; cautiores fimus : etiamfi eos ad falutemreuocare non poffumus,

Omitto morem Ecclefiæ in librorS ccnfura,quæ quum in apocryphis no pan ca improbaretjuelut in euangelio NazareorS, in euangelio Nicodemi, amp;nbsp;alijs Triptis quæ multa olim circû(erebantur,hadtcnus damnauit amp;nbsp;rciecit,ut in Ecclefiæ publico cœtu non recitarentur,ut canonici £lt; ecdefiaftici libri : permitte-retautemptjs SCftudiofis hominibus,utpriuatim legerentcSiudicio:0C fi quid reperirent quod faceret ad ædificationem Ecclefiæ,id licebatetia in ecdefia pro ferri,loco idonco ÔC tempore, Prætereo, quod Hieronymus etiâ fcripfit de hæ-refibus, Auguftino teftetquodep in comentarijs feripturæ fanôæ palTim inge-rithæreticorû dogmata,fi quam icripturainterpretandocorruperunt, autex all quo teftimonio couinci amp;nbsp;redargui poflunuPrgtereo alia multa,ftudio breuita tis. Veterum itacppulcherrima exempla amp;nbsp;magna fecutus Dominus Petrus ab bas C!uniacenfis,curauit magnis impenfis,ut Alcoran à Latinis legi poffer, no per hoc incommodaturus Ecclefig,fed re utililfimam effetfiurus.Cui uiro quan tu tribuerit diuus Bernhardus,qui arctiffmo uinculo fanefig amicitiæ coplexus efteum,tumaliæipfius epiftolæ teftantur, turn cclxxvij ad Êugenium papam, paucis uerbis ingentem copiam uirtutum amp;nbsp;return bonarumei tribuês.Hono-” rateuirum,inquit,utucrehonorabilemembruin Chrifticorpore,uaseftinho ” norem,nifallor,plenum gratiæ ôe’ueritatis/efertum pluribus bonis.amp;reliqua» ’^ Quiuirpiusamp;eruditus, fiuidiflèt noftra tempora,magnamhauddubie partem opum cœnobij fui impendiffct,ut non modo fingulæ bibliothecæ collegio rum, fed etiam finguli magiftri eedefiarum haberent Turcicæ legis codieem: quo melius poffent hommes Chriftianos aduerfus periculum impendens diui-110 uerbo munire,

Sed non inutile fuerit etiam paucis indicate,quid Romani pontifices amp;f con cilia de hocnegotio decreuerint.ln concilio quidem Carthaginenfi decretü eft, ut cpifcopus gentilium poëtarum libros non legat: hæreticorum autem perlc-ln'Bi(filienpco gat,pronecefsitateauttempore.ld diftinëïionexxxvtj ponitur in decreto. Cæ-aho renouatu terum in concilio Viennêfi,quod Clemens quintus celebrauit Anno falutis no eft hoc decree ftræ M c c c xi. de Atabicislibris, inter quos Alcoran primatumobtinet, ad tU’i». hunemodum fanxit,uteftin CIementinis,Demagiftris,SCnealiquidexigatur pro licentia docendi:Inter follicitudines noftris humeris incumbentes perpeti tpro lucrb cura reuoluimus,ut errâtes in uiam ueritatis induccre, ipfosqr' luciferare Deo f^^-^^^ fua nobis coopérante gratia ualeamus, Hoc eft,quod profeefio defideranter exquifimus;ad id noftræ mentisfcdulo deftinamus affectum: ac circa illud dili-genti ftudio,uel ftudiofa diligêtia uigilamus.Non ambigimus autem, quin ad huiufmodi noftrS defiderium affequendû diuinorû eloquiorû fit expofitio con grua,ipfbrui^ fidelis prædicatio admodS opportuna. Sed nee ignoramus,quin amp;nbsp;hæc promi nofcant inaniter,uacuacp redire,fi auribus lingua loquêtis igno-rantiû proférant.Ideocp illius cuius uice in terris licet immeriti gerimus, imitan tes exemplu^q ituros per uniuerfum mudS ad euâgelizandû apoftolos,in omni linguarum

lingtiartim geliere fore uoluit eniditos; Viris catholids noticiam Iinguamm hlt;gt; bentibus,quibus utuntur infidèles prçcipne, abunda re fanôam affectamus Ecgt; cleßamiqui infidèles ipfos fciant amp;nbsp;ualeant facris inftitutis inftruere, Chriftico» larumep collegio per doctrina Chrdtianæ fidei ac fufeeprionem iaeri baptifina»« ^^ aggs'cuarc. Vt igitur peritia linguarum huiulmodi pofsit habiliter per inftru^ dionis emeadam obtineri,hoc facro approbante condlio, fcholas in fubfcripta rum linguarum genenbus,ubicunq; Romanam curiam refidcre continget,nec non in ParißenfigSC Oxonienfi,Bononienf i,amp;Salamâtino ßudqs prouidimus erigendas : flatuentes, Vt in quolibet locorûipforum teneantur uiri catholici, fumcientem habentes Hebraic», Arabice,amp; Chaldææ linguarû notitiam:duo uidelicet,uniufouiulcp lingu» periti, qui fcholas regat inibi, amp;nbsp;libros de linguis ipfis in Latinum fideliter transferentes, alioslinguas ipfasfollicitedoceant, eagt; rumep peritiam ftudiofain illos inßrudhone transfundant ; ut inftruÆ amp;nbsp;edo* Ôi fuffidenter in linguis huiuffnodgfrudtum fperatu pofsint Deo authore pro* ducere,fidem propagaturi falubriter in ipfos populos infideles. Hacfenus funt uerba Decreti. Quos autem libros Arabum, Synodus iufsit transferri in Lati* nam linguamfnon certemedicorum autaflrologorummagis,quam eos qui reU gionem attingunt. Ad quem autê ufum transferri iufsit d ut in cauernas abßru* dantur,aut cum tineis amp;nbsp;blattis ludtenturt' Nimirum ut publici ufus fiant, 0^ Ie* gantur,Slt; eorum perdifcantur opiniones,qui ad Chrihianam rcligionem addu cendi funt. Vnde autem linguam Arabicam magißri doccre portent, quam ex librisArabfcisf Nullus autem liber commodior efl rudibus tyronibus, quam Alcoran, propter leÆonem, quum uocales aliosep apices liferis appofitos ha* beat, qui ahjslibris défunt, sc propter obferuationem grammatices. Quemad-modum in Hebraica lingua nullus efl aptior liber difeeribus, quam Bibliorum: quum in ahjs not» uocalium SCprofodi» non adferibantur. vrilifsimStamen difcentibus Arabicam lingua fuerit, Latinam interpretationemadhibere Ara* bicolibro,etiamßpr»ccptordo(flusSCfidelis obringat, Qtiam utilitatemexpe* riuntur fludiofi etiam in Gr»ca lingua.

Proindc authoritas dodifsimorG S^ fandtifsimorG patrG de quibus antca me* rnini,iure pr»ponderat legi Theodofrj iunioris,8C V alentiniani, qu» prohibée Neflorq horos, que fynodus Ephefina damnauit,fcriptos habere, uenegere,aut defcribereaubetep diligentf Audio requiri,SC publice comburi.Pr»fertim ß quis infpiciat mores principum magnorum, qui plcrunqj de literis SC dodtrinis iudi* care non poflunt,uel per impeririam,ucl per occupationes bellicas:SC permittût camadminifhationem f»pe hominibus neep pqs,necp do(flis,necp prudcribus.

Certe ifli principes ea lege no maiorem pietatis 8C iunici» laudem adepti funt, quam ßMaximflianus Augufl»memori» pr»buiflet fè hominibus quibufda improbis dreumueniendum, qui poflulabant libros Iud»orum Thalmudicos eripiSCextingui. Nonenim hacuia Iud»i euafiflent Chrifliani, neque Chri* fliani meliores. Quibus fe flrenue oppofuit diuus Reuchlinus,nec permifit C» far Auguflus uirum optimum per uim opprimi: uterqj immortalem gloriam ex «o negodo apud pofleros colècurus. Et quid flammis effecerintTheodoßus SC V alenanianus,aut ahj eorum nomine talia fandentes, tempora fequentia indi* tant. Nam dodrina Neflorq flammis no deleta efl,SC Nefloriani fobolem pro* duxerunt,ut pofl annos propè c c. Sergius Neflorianus Machumetem fua h»* reßeffinxerit aliqua ex parte. Verboenim Dei, 6C fpirituoris Chrifli monftra h»reacorum domantur: Si Chrifliani piè fandeep uiuant, SC doceant iuxta uer* bum Domini : fiep fagadter praua dogmata eorum quos in uiam reducere mo*

fiuntur,pcrueftigent,00 prudenti modcratione accommodent mcdi'cinam, Poftremo, Viri doAfsimi ÔC religiofifMmijquod' nam piaculum cftcquod fce^

(us f quod peccatumC quae culpa, delictum,error C eum libnim denuo per typo-graphiam pubheare, qui ohm per chirographiam uulgatus eft,no ab impqs ho-ftibus ecclefiæ,fèd uenerandis præfidibus : non à temeranjs hominibus, led in primis circumfpedisinon à ftoUdis ardeliombus, led à grauilsimis 06 prudena-bus uins, quiecclefiam iuuare, non labefadarc uolueruntf Primum quidem iuris publie! Alcoranufecit,D.Petrus abbas Cluniacêfis.nam librû ex proprijs lerinqs proferre, al ij s cp delcribendum exhibere, ac librarijs permittere, ut in bibliothecas publicas 06 priuatas tralmigret, fi ante artem typographicam no fuit edere atep publicare, nefcio quid fît apud ueteres, libros inuulgare. Deinde loannes Segobienfis, qui poftea cardinalis creatus eft, in concilio Coftantienfi Alcoranum à lê interpretatum,ó6 notis adornatum, in ulum publicum edidit. Præterca nullû eft dogma infigniter impiû 06 peruerfum in AIcorano,quod no cxtetinlibriseorum,quos anteaindicaui,Irenei, Tcrtulliani, lcriptorû eedefia-ftieç hyftoriç,Epiphan ij,Philaftrij, Augufrmi.-quorû libri fæpius fœtant propé guàm cuniculi: Ô6 typographi quæftum inde nô exiguû tolerant, 06 rem ftudio-fisbonæliteraturæ in primis gratam faciunt. Qyædametiamablurdiorainue-terum hærelum deferiptionibus reperiuntur, quant Alcoran protulcrit. Quæ-dam Machumetis opiniones conflatæ funt ex feripturis fanÄs maligne inter-pretatis. Voluit enim uerlutilsimus pfeudopropheta fuam docOrinam colônam uideri lcriptis canonicis ueteris Ô6 noui teftamenti : quam allas fupplementnkp daici teftamenti Ô6 Euangelij appellat,alia's confirmationê.Quædam exapocry phis ludæorum Ô6 Chriftianorû accepta lunt. Tantum^ lèdudor Ipiritus anti-quas fuas nænias in Machumetis dodtrina palliolo nouo ueftire conatus eft, ne agnolcerentur,fi'ngens nuper hæccœlitus ad prophetam Machumetem delata elfe. Necp uoluit ullus hærefiarcha difcipulus uideri alterius, quum eandem do-ceret impietatem: fed colore aliquo luum dogma fucarunt feelefti deceptores,ut pro nouo uenditare poftenr.

Verum hæc aliquot exemplisdemonftranda uidentur,utnemo non intelli-gere pofsit, uitilitigatores iftos falfo nos criminari, quafî nouis ucnenis cedefîâ inficere uelimus edito Alcorano. Non femel in Alcorano leriptum eft,Heman quendam cum PharaoneMoyfî præcipueobftiriflc.Is nimirû eft Jamnes, ex co apocrypho prodult;ftus,ex quo et apoftolus magorum nomina lamnis 86 Main-bris accepit, Abraham quoep libros leripfifte ait: quod in Græcorû can one quo-dam etiam legitur. Exemplum quocpperueitendi fcripturas unum hiepoluiffe (at fuerit,quum in marginibus Alcorani eæ deprauationes annotatæ fint. Nam quumingenefîreferatur, quod capto Lot Abraham quatuor reges pcrfccutus (it : id uioienter torquet Machumet in earn lèntentiam,quód fidem fuam gladio propagate uoluerit»

lam uinumbibere ante Machumetem prohibuitSeucriana hærefîs, item^ Manichaica. Gladio pcrlequi aduerfbs fuæreligioni,ab Arrianis didicit;utta team Ariftobulum ludæorum ponrificem, 86 HeradiS impcratorem ,quietia uiolentia per trällere homines in religionem fuam conati lunt. Sacramenta di-uinitus inftituta pro nihilo ducere, comune habet cum MelTalianis, de quibus Epiphanius multa fcribit: 86 Pepuzianis, 86 Manichæis. Plures uxores ducere, patra exempio niti uidetur.Idem fecerunt Nazarei haeretici, qui 86 circumeifîo-nem Ô6 legis oblêruationem defenderunt,ßcut Machumet. Quod ft uerû eft, ut Machumet permiferit luxuriationem contra natura,quod Saraceni prorfus ne-gant.

galit,8^ plurimis in loets Alcoran earn feeditatem uehementifsime deteftatur: id tarnen ci commune efTet cum Ophitis feu Caianis,qui Cain, Efau, Core, ludâ, Sodomitas colebant,fuosqî cognatos confitebantur. Animas una cum corpo^ ribus interire, Alcoran ob feurius tradit.in libelle autem de doftrina Machumc-tis,cxpreffius didtur, 5vin nouifsimo tempore per tuba archangeliexcitandas eße. Flocipfum Arabianoruhærefis profeflaeft, temporibus Origenis. Etan*' tea Cerdon refurrcctionem animarum adftruxit,corporum reftirrecftionem ne* gauit. Quod de purgatione animarum,06 liberatione etiam maloru hominum, Sc diaboli docet,idipfum SC Origeniani docuerunt.Tantucp intereft, quod Ma chumet illam uirtutem Alcorano iuo uendicat, per quern redimendifint, fiuel nouifsimo die fidem ci adhibeant. Paradifum uoluptatibus corporis affluent?, poft Cerinthum 8C Papiam Hierapolitanû,qui Chiliaftarum hprefim codidiiTe rertur,Machumet fabulatur. Chriftum non eiTe mortuum, fed fruftratis ludxis ad coelos cuedtn,mentitur cum Cerdone, SC Marco, qui putatme paftum dicit: SCManichæis.cum Saturnino quocp, SC Bafilide, qui Symoncm Cyrenaicum pro ipfo crucifixum efîè comenti funt. Formam corporis humani Deo tribuit, cum Andianis,qui ÔC Anthropomorphitæ. Trinitatê negat,cum Noetianis,SC Sabellianis,qui SC Patripaisiani: aflerentibus eundem pattern,filium, SC fpiritu ianeftum.Haerefts etiam quæCataAeichinem dicitur, Chriftum eundem dicit cum patre. Praxeas quoep SC Hermogenes,deum fc fibi filium conftituifle dog* matizabant. Multo autem inianius hærefis quædam innominata, triformem deum Hngit,ur quædam pars fit pater,quædam filius, quædam fpirituflandus*

Cæterum plurimæ ièClæ a temporibus ieruatoris ufep ad Machumetem ne* garunt i esvm christvm eße filiû Dei. Quarum aliquas enumerate con* ftitui, ut cuidentius cematur, Satanâ hoftem Dei 5C generis humani improbiisi mum,nulli dogmati æquè infeftû eflè,atq} incarnationi filq Dei:in qua uera dei noticiacontinetur SCremiisiopeccatorum,uitadenicp æterna. Simulcp ueriu* tia diaboli agnoicat,qui iubinde nouo inuolucro ueteres SC letiferas opiniones tegereconatur* Adhæciudiciû Dei ipedeturadueriumeosquiDeiuerboin* carnato impie contradixerunt. Qiiorum hærefes quædâ fiCii longiore tempore durauerunt,omnes tarnen extinôæ funt,SC fenferunt quod Dominus hoftibus luis cominatus eft Lucæ xx.cap. Omnis qui ceciderit fupra ilium lapidem,con* quaflabitur:fupra quem autem ceciderit, cominuet ilium. Neep diffidendum eft, quinfidomiprimùmresnoftræ addiuini uerbi regulam componerentur, deinde uiri eedefiaftid, 8C magiftratus Chriftiani, populuscp totus fideliü iun* gerent ftudfa ÔC operas ad Machumetieam impietatem expugnandâ armis ipiri tualibus,breui Machumet uileiceret,eiuscp dodtrina in contempts abiret, Chri* ftiep regnum tolleret altè caput in ijs regionibus, quæ hodie principi tenebrarS letuiunt,olim ecclefijs Chrifti ornatiisimæ fuerunt.

Vt^atet^oribusChrifti ordiamur, Matthei xxij cap. fatis apparct, phari* fæorum fuifle opinion? faliam^Meisiam no Deum Deiep filiS, ied tantS homi* nem exifterc.Quos ualidifsime cofutat Dominus teftimonio Pfalmi ex. Capite quoepxvi. in Euangelio Matthæi, uariælêntentiæhominü de Chrifto referun* tw:quæ omnes eó tendunt,non Dei filium, led tantum hominem eße. Quibus opinionibus uanis Petrus nomine apoftolorum orthodoxam et catholicam op* ponit confefsionem,quód fit Chriftus filius Dei uiui.

Mox poft afcenfionem Domini exorta eft hærefis Gaiana,iêu Nicolaitarum, quosloannes in epiftolafua notât, uocans Antichriftos, qui ChriftS negarent in carne «eniflè,6cputarent non eflè filium Dei: ut eft apud Tertullianum.

Apoftolo’rum quoeptemporibus, Claudio inopérante Romanis,Symon Sa manra,in quern Petrus horrendam fententiâ tulit, aufus eft fe iadare fummam uirtutem, hoc eft, fummum Deum : SC tempore Tyberrj apparuiffeputatiuein hlij pcrfona,in monte Sina legem ludæis dediflè in perfona patris, fuper apofto los autem in linguis igneis SiC in cæteris gentibus quafi fpiritum fandtum aduen talTe.De quo Ireneus, Auguftinus, Eufebius,amp;c.

Menander fuccefsit Symoni,fcut5 diaboli,qui præceptoris fui Symonis im-pudentifsimam gloriationcinie tranftulit, lernet faluatorcm dicen s, qui ad ho-minu falutê decœleftib.ôdinuifibilibus foculis deftinatus fuerit.Idemcp in duo, no inChrifti nomine baptifauit. Cuius memmit Ireneus, Auguft.Eufeb.et alq»

Ebion,d quo prognati hint Ebionci,feu Ebionitæ, c H R i s T V M folum ho-mine putauir,^ per profedtu uitæ ac uirtutis uirum iuftum effedïu,ut in Eufebq chronicis,ód Auguftini libro de hærefibus,8d altjs eiufdem argument! legitur,

Carpocrates Ód Cei inthus, i E s v M tantum efte hominem dogmatÉaucrût, auchoribus Tertulliano,^ Auguftino,Sdc.

Marcion deniqj Cerdonis difcipulus,candê uindicauit impietatê,uiuentibu« adhuc Apoftolis. Cuius impiu dogma Lucanus excepit,authorc Tcrtuiliano.

Alogiani autê,ufcp adcó uerbü 8dfiliS Dei renuerunf,ut ctiâ Ioannis Euan* geiium reipuerint, eo quad in eiusprinapio feribitur: Inprincipioeratuerbu, amp;nbsp;reliqua. De unaep hærefi Auguftinus fcribit,poft alios.

Theodotiani tradiderunt Chriftum hominem tantûeflè, quan^concoeptu exipiritu fanclo,natum ex uirgine: ut Tertullianus Ôd Auguftinus feribunt, Quod Machumetis dogma refert proxime.

Origeniani non ueriti ftint dïcere,Chriftum à patte tantum diftare, quâtum à Chrifto diftent apoftoli.teftis Auguftinus.

Artemonis hærefim in flau ramt Paulus Samolatcnus, lub Galieno impcra-tore,circitcr annum Domini cclxx.Quæaflèruit Chriftum purum eflèhominê, hoc eft,abfq5 Deo,idq} traditû ab apoftolis.De quo Euftbius 6d Auguftinus..

Paucis poft annis Vrbicus genere Perfa, qui propter mentis uitium Manes, hoc eft infanus cognominatus eft,a quo Manichaeorum profluxit hærehs, infa-niaelatusnuncft paradctumprædicabat, nunc conabatur oftendere ft forma CHRISTI gerere, duodecim eligens diftipulos, quos ad prædicandum ftulta Sd impia, Ód à diuerfis hæreticis mutuatadogmata mittebat. De quo Euftbius, Auguftinus, alq.

Reddita paceecdcfijs poft Diodetiani perftcutionem, Arrian» hæreftos in-eendium exarfit, circa cccxx annum falutis récupérât». Quod multos epiftopos 6dprincipesinuoluit,acdiutilsimè c H r i s Ti eedefiamexercuit. Docuitaute impius Arrius, c H R i s T V m non eflè fubftanti» eiufdem cum patre. De quo Euftbius ódTheodorituscopioft,nec non Auguftinus,Sd alq.

Circa ftlutis noftr» annum ccdviipPhotinus Antiochenus pr»ful impium dogma protulit, idem cum Samofatena hærefi reipfa, uerbis autem abludens. Docuitenim Photinus,deum omnipotente unumeffe, qui proprio uerbo con* diderit uniuerfa.Refugiebat autê c H R i s T i hhj Dei natiuitaté Sd exiftentiam antef»cuIaprofiteri.Dequoinv. lib.Tripartit»hiftori».

Theodoho Sd Valentiniano imperantibus, Neftorius epifcopus Coftantino politanus tardioris in gen ij hominibus uifus eft cum Samofateno Paulo Sd Pho tino c H R i s T V M dicere purum hominem.Quod opinatus etiam eft Sergius monachus, qui dogma ihud ftdeftSoradiditMachumeti, Atqui Neftorius no ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;detraxft

Retraxit prorfus c h r i s t o diuinitatem, fed ab Humana natura in Chrifto I'ta feparauit diuinâ,ut duas perfonas fingeret impius fomniator. Vnde argutaba-tur:Quum Maria homo tueritjDeus no eft,quern ilia gcnuit:Etqiri adoleuitrp tuhominubimeftrisamp;trimeftris exiftens,Deushaudqua^ eft. Neep Mariam Dei genitricem appellanda efle,impius hærefiarcha latrauit. Neep fas,crcdere ib lum Dcum,qui pependitin cruce,qui mortuus eft.Interim uerbi Dei fubfiften n'am cofitebatur, amp;nbsp;c h r i S t o pro meritocollatS efle diunutatc. De quo Hi-ftoria tripartita amp;nbsp;Nicephorus meminerunt, amp;nbsp;multa in fciiptis Cyrilli extant, EodemThcodofio imperanteanno ccccxlviiq contrariahacrefis obortaeftau-thore Eutychete archimadrita,feu abbate Coftantinopolitano. cui fauit Theox dofius,ut fuitmagnælcuitatis, qui Neftoriu cum librisfuis penitus extincium uoluit. Confudit ante Eutyches duas naturas in c H R i s t o, SCpeimifcuit, ut humanam dctrah er et, dm in am duntaxatreliquam faceret.Dequo Vigilius cogt; piofefcribit.

Ex ea uero Eutychetis uefäna dodrina progenita eft MonothditarS harrefis, qua: Chrifto unam tan tn uoluntatem, nempe diuinam tribuebat, adcoep uerbo rumpræftigqs humanitate ipoliabat. QuoerrorçimpIidtusfuitetiâHeracIius imperator,per Cyrum amp;nbsp;Pyrrhum epifeopos,

Qiia: impia dodrina imperatoris amp;nbsp;proceru ccdefiafticorum authoritate iam confirmata in populo Chriftiano, una cum luperftitiofa cultura diuorum,SC in primis uirginis Mariæ matris Domini,ueneratione^ imaginû,non paru iuuc-runt facrilega dogmata Machumetis 5lt;ibciorû eins,aduerfum CHRIS Ti Ser* uatoris diuinitatê,SC facerrimS trinitatis myfteriü,^ colorem aliquê uerifimilitu dinis apud rudes hommes adhibuerunt,fimul^ totumpopuIS Chriftianuido* lolatriæ fufpedtü reddiderunt. ld quod animaduertere licet in aliquot locis Al-corani.QuumenimMonothditæ c h R i s t o adimerentuoluntatêhumanâ, nec cocederentueri hominis perfe tftâ naturS: Machumet cotrà probat fuiflè ho minern, quippe qui comederit bC biberit, amp;^rcliqua curnhominibuscomunia habuerit. SicutÔCEfaias adftruitMelsiæ humanitatem perfedam, loquens de Emanuele,quad butyrû 2C mel comedct:hoc cft,ritu infannu alendus fit.Dcin-decum diuâ Virginc coftaretcoli à muftis Chriftianis fuperftitiolîus, uthodic quoep fit, dum eius opem fuperftitiofi implorant, reginâ cedi, SC ftdlam maris, IpcmSCuitâfuâ appellantes : Hinc inuehiturin ChriftianosMachumet, quad 1res deos colanr,patrem,amp;matrem,amp;^filiû:adhæc fimulachra,quæ nec uideant, nccaudiant, nec iuuarc aut obcflcpofsint, uenerentur. Eterebro ingeminat, unS eflè deum,erroneos autê ci confortes adiungerezquæ fumma impietas fit,

Expofitis ergo rationibus,quæ plané oftendunt,necpDei gloriam obfeurare, neep moribus ÔC dodrinae Chriftianæ, neep ullo pado eedefiâ labefacere, quôd Machumetis dodrina amp;nbsp;res geftæ iterum ex typographica offiana prodeuntin manus ftudioforû ; paucis iam, Patres amp;nbsp;domini reuerêdifsimi, perftringâ utili tares aliquot redituras ad ledorcm attentum,amp; cum iudicio in libris aliéna: reli-gionis uerfantc: (quod ubicp facere conuenit,ctiâ in eeelefiæ dodoribus) ut nemo no cernât,in hac editione nulls piacul3,aut fedus aut errorê admilTuni eflê, Primum enim, uix ullum feriptum extat,aut memoria rei geftar, ubi ceman-mr cuidentius horrenda indicia Dei aduerfum cos hommes, qui reuelatam fibi ueritatem no habentin precio, ut fiant falui : pluriscp faciunt uoluptatcs corporis, 6^ diuitias,amp; aha qua: caro inimica fpintui expetit. Qiii turpißima ingratitu dine fua Deum clemente prouocant, ut fna gratia 86 cedefti cuftodia deftitutos permittat ludibrrjs Satans, ÔC nunciorum dus uerfutiac attp deceptionibus, ut

mcntc captf mcndado palpabili credant,amp;: darifsimam uentatem ré/puânt.fub fpecie piefatis etiam flagitia magna perpétrantes. Arabia namque, in qua Machumetica hærefis édita primum adoleuit, ac fota eft, deinde collets uf ribus in alias regiones irrumpens, populos à C H R i S T o Seruatore abdu-xit,quam ornatosdoélrina amp;nbsp;pietate olim Epiièopos habuitfOuam Morentes amp;nbsp;optime inftitutæ in ea foerunt eedefix f Quam copiofc lux Euangelq iele difFuderat in eo populof Cuius nominarim etiam Spiritus fanóus in pro* phetis meminit,quum iêrmo fit de uocatione gentium ad regnum CHRISTI» uelut Pialmo fêptuagefimoprimo:Reges Arabum amp;nbsp;Saba dona adducent. Et iterum : Viuet, amp;dabitur ei de auroArabie,ói adorabunt deipfofemper, to* ta die benedicentei. Et Efaiæ capite iexagefimo, ubi lub nomine Hierüfä* lern iêrmo eft de c H R i S T i eedefîa ex ludæis 60 gentibus congregandaî Inundatio camelorum operiet te, dromedarq Madian amp;nbsp;Epha. Omnes de Saba uenient,aurum amp;nbsp;thus deferentes, amp;nbsp;laudem Domino annunciantes» amp;nbsp;reliqua. Verum epiieopis ad priuatæ rei ftudium conuerfis, amp;nbsp;negligen* tibus fuum munus : Principibus quoque magis incumbentibus expilationi plebis, quàm ftudio tuendi Ô^conferuandi ueram religionemin populis credi* tis à Domino Deo fuæfidei, periêquentibus inftipcrftudioiôs iynceræpietatw ( ut fecit Imperator Valens, Arriana impietate deprauatus : amp;nbsp;epiieopus Lucius, ciufdem hxreiêosiêdator)plebs miièra,uelut ouicularum grex paftore deftitutus, abrjtin dinerfas opiniones, amp;nbsp;fecuta eft affectus iuos pecuinos, ut omnes hommes natura funt proclitics ad malum, Ô^iemper indigent habenis, ut in uqs Domini redià progrediantur.

Hine ccepit res Chriftiana indinare ad occafum apud Arabcs,ut paulatim cc-dcfiafticadifciplina amp;nbsp;C h r i s t i noticia exoleicerent, ÓC diuinæ fcripturac nomina, S^ umbra quidam tennis relinqueretur. Simul etiam liberalis educa-tio iuuentutis, amp;nbsp;artes bonæ expirarunt. Vt horrida barbaries tandem, 0^ denfa ignorantia omnium return bonarum,planum aditum præberentprind-pi tenebrarum,ciuscp legaris artificio decipiendiegregicinftru(ftis,omniatran* figendi pro fua peisima libidine in populo infelici. Quocirca eximium or-ganum Satanae Machumet, adiuuantibus duobus hxreticis profugis, amp;nbsp;duo bus apoftatis ludæis per doeftrinam ftolidam, impiam,furioiam,fibi contradi» centem in plurimis dogmatibus, quas tarnen iutelas oracula Dei, cacp per Gabrielern ccelitus delata aflerere nihil ueritus eft. Arabes primum, 6ó alios deinde populos Satanæ laqueis ita innexuit,utproftiperftitioneamp;uaniisimisnæntjs nihil facere autpati,non denique mortem occumbere reculent : fempiternam autem ueritatem, ÔC ueram unius Dei religionem alpernentur, oderint,omni genere malorum perfequantur. Quem iftapropiusintuentemin Alcorano, amp;nbsp;perpendentem, non horror, non ingens dolor inuadatf non mctusiudicio* rum Dei concutiatf'non curafalutisfuæ tangatacmoueat,ut ardentius orct, Deoep maiorem gratitudinem cxhiberc ftudeat,pro fummo 6^ inæftimabili bo-no rcuelatæueritaris lalutiferæ per Domini gratiamr'Cui non ueternusexcu-tiatur amp;nbsp;iegnities in opcribus diuinis,ut uerbumDeimediteturdieacnoóc, id'quefandtauita exprimât, amp;altjs monitor,hortator,impulforlêdulus inftet, ncperncgligentiamamp; cotemptum return diuinarum in illud barathrum igno-rantiæ,amp;impietatis,amp;:petdittonis præcipitenturC

Deinde magnum eft operæprecium cognouiflê milêram conditionem Si in-fdicem ftatum çorum, qui a Tutds abducuntur in feruitutem. Quæ res non ex

ex deccrptis particulis dodrinac Machumcric» probe cognofd poteft ; Ad per* fpeda totaMachumctisdodrinaexipfius Akorano,quo religfo 8^polina,6C omnia Turcarum negoria reguntur,tum demumheebit æftïmarc,in qualcm dominatum trahantur capriui Chriftiani, in quam ueünum 6^ perplexum dogt; drinae genus, m qua'm peruerfam religionem. Graue quidcm eft fpoharifa-eukanbus,abdud apatria,rapia‘parentibus,uxore,kberis,0^ charifsimis bo-minibus : adigiad immodcratos labores, maligne paAi, flagris cædi, ferremul-ta indigna. Sed hæc leuia Amt prac illis,quar animo pio perpetienda Amt.

Quid enim acerbius queat aeddere homini uel medioeri pietate imbuto, q uam priuatum iolano Euangelicæprædicatiopis,audircinauipicatas fabulas dodrinae Machumeticæpfpolïatum Acris óf rei diuinæ exerdno, fpedare in-Airutapropbana, eacplaudibus ad ccelos euebi cum eleuatione Cbriftianarre-ligionis pfoUidtari denique modis omnibus ad abominabiles 6C letiferas nu-gasf Hic dolores 6C acerbißimi cruciatus animo pio infliguntur : bic tendun-turlaquei conAientiarum : hicpericula urgent : bicgrauißimxtentationescir-cunftant^hominem. Qu^m fanè conditionem uiuendi, uel potius Arui-endi inter Turcas, qui non reformidat, Acurus indulget affedibus, neque dokt uicem fratrum CbriAianorum, qui iam Amt in earn fortem pertradi, aut periclitantur, ut breui deueniant in Turcicam Aruitutem : eum exiAimomen-te ac Anfu carcre bumano, amp;nbsp;quouis trunco ac lapide Aupidiorem efA.

Veteres certè CbriAiani periculoAAimam uit» rationem fub infideli-busprincipibusamp; populis intelligentes, inter præcipua pietatis operapofue-runt redemptionem captiuorum, Öóliberaliter rum priuatas opes turn ecclefia-fticas erogarunt ad liberandos bomines,quos Perl», Parthi, Gotbi,Vandali, amp;^alr) pagani ceperant. Ad eandem pietatem extimulabit cognitio dodrinae Machumetic» homines, qui modo non funt profligata mente, utemendatio-ne uit». Audio innocent!» 8C bonorum operum,confilio prudent!, orado-nibus pijs prouideant, ne ineam miAriamadducantur :fratres eriam,qui ty-rannidehoftiumimpiorum premuntur, iuuent precibus apudDeum, 06 omnibus facultatibus:r)eniquc fupplicent pro perfecutonbus, ut pater miAricor-diarumdignetureisbonammentem reddcre,ac errorum nebulis fublatis in-fundere ueritatis lucem, quo à laqueis diaboli crepri, definant CHRISTI glori», quantum in A eA,oblïAere,96eius cultures ad defedionem atqueper-bdiam extremam trahere.

Pr»tereacollatio Alcorani ad Aripturas diuinas aptißima eft, qu» dignitatem, excellentiam, maieftatem dodrin» Chriftian» illuftret, hominumç mores 06 corrup ta indicia corripiat: quorum pars faftidit canonicam SCortho-doxam dodrinam, pars iniquifsimè fert A admoncri uerbo Dei : abj, quorum prçcipueintereft curare, ut in Ecclefia per idoncos miniftros Chriftiana dodri-na proponatur, Ô6 Ahol» fint rede inftitut», negligunt fibi diuinitus iniun-dum munus. Eft enim in fandis Aripturis ueteris ac noui Teftamenti, A-hda ubiep ueritas : in Alcorano Aatentabfurdamendacia. In Andis Aripturis omnia fibi conAntiunt, eriam diuerA tempore Aripta : in conflando Alcorano Machumet cum pauculis adiutoribus non potuerunt fibi conftare, quia crebras ponerent anrilogias, 06enunciata ex diametro pugnanria. Sacr» fi-(erac Aquuntur naturam amp;nbsp;oprimam rarionemdicendi, ut omnia fint plana,

fimpJida,fidd 0dcharitatis rcÆfsimæ normac quadranria : in Akorano fine or-dine res congeruntur, omniacp (parguntur confuk atque perturb ate, ut quae-dam Lab yrintho inexplicabiliora fint, etiam confefsione illorum qui exercitati funtindoernna Machumetis. Nulla props argumenti cxplkatio rite confetfia ineft, nullus lepos autfuauitas orationis, quæ leótorem dednere poifit, unico rbythmo excepto, ob quem Saracent Akoranum mirificeprædicât. Vtep femel dicam, Scriptura oracularis aurum amp;nbsp;argentum fepties purgatum, 0^ triricum purgatifsimum,8C lux clarifsima exiftit : dodrina Machumetis fcoria, amp;nbsp;inanes paleæ, amp;nbsp;denfifsimae tenebra: iudicari debet.

In dodrina CHRIST! apparet, quod pollicctur,iugü fuauc,amp;f onus leuc: in Akorani codice iugum durum'6^ infuaue, amp;nbsp;onera difficillima: quatumuis Ma-chumetpromittatkreligionis rationem faciliorem attulifle, uidcaturepuiribus hominis tribuere falutis ætemæ adeptionem. Cur igitur tam mokftum eft pro-feffisC H R i s T v M, eius doc^inam aukultare ; quum Machumetiftas ncn P‘g^^b gnaros literarum, quotidie tempus aliquantum leeftioni Akorani ni-buercC Quanta reprehenfione digni font literarum ftudioß, qui nugis in-eptißimis fope delelt;ftantur,amp; in eis bonam partem uitat coterunt, facras autem literas faftidiofe relinquunt,aut fommo cum tædio legunt:quum Alcoran inter Machumetanæ philofophiat ftudiofos ftatis hon's,utcp uocantjcanonicfs,perle-gatur fingulis menfibus. Cur in proceribus Chriftianis tam kuis eft cura, ut dobtrina pietads per idoneos uiros colatur kdulo amp;nbsp;dextrè in Eedefia : ut febo-lis præficiantur magiftri Encfo's moribus,6C erudidone minime uulgari prædiri, qui iuuentutem redè inftituant ad pietatem,amp; prudentiam,Sif eloquendi facul-tatê,unde reip. uiri foppetant,qui earn féliciter gubernare poflint : ut rebus tam neceflarijs,SCfinequibus nullo pado incolumis poteft quatcunep ciuitas confi-ftcre, légitima portio ecckfiafticarum opumimpendaturfutde priuatishicta-ceam. Siquidé Akorano docendo magnifica gymnafia deftinata font, amp;nbsp;opes ingentes, quibus ingenia excitent, foucaturep tam qui docêt, quam qui difcunt perbenignè.Catterum Akorano reguntur no tantS cæremoniæ, 2lt;religioncm fpcdanda,ucrumedam politica tam in caftris quam domi. Vnde nomophyla-ces, quihodie Turcarum diakdo uocantur Jcfcherchadq, poteftatem habent retradadi fentendas per imperatorem latas, fi legibus Machumetis répugnent. Quæ autem hodie in populo Chriftiano dodrinæ ccekftis reuerentia C Vulgäres hommes admonerik, amp;uitia foa carpi non feruntæquo animo, fed recalcitrant unditp, dicentes knolle regi à facerdotibus. Magiftratus autem tantum non crimen 1 æfæ maieftads interpretantur,fi ada eorum aliquando facrædo-drinæ pugnantia redarguantur Dei uerbo. Qua: ingratitudo £lt; peruerfitas ma gnum profodo malum dabunt,nifi corrigantur.

Adhæc perfpedus Alcoran mirifice monftrat, quam faciant imprudenter illi magiftratus, quiprohibendo Euangclq pratdicationem, conantur ueterem (ut aiunt)fidem rednere, £C confirmare foam poteftatem uel tyrannidem, amp;nbsp;prohi-bere motus atep nouationes return. Quo fado,ifti fibi 6C fobdito populo pefsi-meconfolunt. Quandoquidem illud plurimum iuuitconatus Machumetis, quia reperit in Arabia populum barbarum, amp;nbsp;ftupidum, fine cognitionere-rum,fine dodrina cœlefti : qui nomina duntaxat euangelq ÔC ucteris teftamen-d habcret,ac tenue nodcia Chrifti. Nam per inida reftidt populus Machumeds S^dikipulorum eius dodrinæ ijsradonibus friuolis,quæin ore uulgi caren-tis folida gradæ ÔC fidei dodrina hodiéque audiuntur: Maiores noftri uixe-«^«dt, amp;nbsp;mortui font in hac rdigfonc : quapropter 8^ nos earn rednebimus perdna-

TH, BIB LIAN DRÏ APOLOGIA, pertinadter. Prindpes noftri fie rradidcrunr/ic uitac exemplo preeunt;qut no^ bis fcquêdi funt. Machumet homo eft nulla re infigni comendatus, nee edit mb racula,nee ei adhærent homines nobiles Ôlt;^ potétiores, fedinfimaefortis S^qua^ fi coliuuies hominu: cur igitur hdem illi adhiberemus, amp;nbsp;in partes eins defcende remus t* Verum eas obieÆones, amp;nbsp;fîmiles, facilimum fuit Machumeti foluere, quemadmodum in Alcorano cernitur. Et quia populus Arabiens non fuit eer^ tisaeiblidis ièntentijs diuinæ feripturæuelutanehoris eonfirmatus, aduerium fludius aduerûriæ poteftatis, haudqua^ ineertaminequodno tantuaduerfus carnem amp;nbsp;fanguinc,fed magis aduerfus principes 2lt; poteftates, aduerfus mun^ di reefores harum tenebrarS, contra fpiritualia nequienr in cœleftibus fuit, fine armatura Dei perliiterunt, fed palearûritu uentis impiæ dodlrinæ abrepti funt, Quum enim Machumetcum fuis diicipulis aliquâdiu fubintrando ædes,qua:^ fiuiffet ièdatoreSjConfifi iam partibus fuis auÆs, in apertum protukrunt mon-ftrum adultum : quum® pars populi induiflètperiuafionem,quód Machumet ueritatem traderet, pars fimularet uel ob temporarium commodum,uel ex metu pericuîorû,obtinuit in uulgoArabico imperiü Machumet,princspcrép opprefsi amp;nbsp;extindii funt,quoru culpa infelix populus pieudoprophetis obiec'tus eft. Habet enam ætas noftra exemplum recens SC uiuidum in regno Monafterienfi ana baptiftarum. Quodnifidiuinaprouidenria, êt^principum quorundamatqjub rorum optimorü,qui CHRISTI Euangeliogaudent, opera fuifietdeftrudum, ftarethodic in media Germania regnû per omnia fimileMachumetico in Arabia,quod feper temporis interualla diffudit in omnes habitati orbis partes.

lam uero quern non feculum hoc turbatiisimu excitet, ut pericula,quæ un-diq? nobis imminent, circum fpiciat,quando res Chriftianae SC Turcaru inter ft confligunt attp permixtæ funt, utalq cum Turcis fecdus habeant,alr) bella gerant, fiantep incurfiones hoftiu prope quotidianæ, quibus fratres ab oculis no-ftris abducuntur f Qiudep de nobis ftatuent Dominus, ignoratur,qu3 fintom-nes ordines Chriftiani populi multis 00 magnis uitijs deprauati, amp;nbsp;parua cogita tio de uita emendanda. Quare mihi uidetur hoc tempore ledio Alcorani no mo do utilis,uerum etiam neceftaria,utmelius ad omnem fortunam nos parare atcp inftruere pofsimus. Siue enim abeundu nobis in captiuitatem fit, quod Deus auertat,fiueinpatria diutius uiuere permittatur, ftimmoperecoducetinipcxiC kin authentico libro Turcarum, quibus rationibus nitatur iplbrum religio, SC quibus oppugnent hdem Chriftianarftmul^ præparatas habere kntentias ue-rißimas ex diumis fcripturis primum, deinde ex hoftium fcriptis argumenta, quibus uelutfuo gladio iugulentur. Nam in kruitutem abdudi, 8C cauerefibi melius poterunt,ut qui præternauigantpericulofa loea maris,anteadepericulis admoniti;SCmagnâfacultatêhabebunt infinuandi c H Ri s T VM idoneisho-minibus. Quibus autem concedetur patria frui,occanone reperta,amp;quafi oftio aperto,uel kriptiSjUel etiâ uiua uoce turn Chriftianis captis, turn uidoribus uiâ falutis commode indicate ftudebunt, inftitutis in hoc uiris, qui linguarum ha-beant peritiam, per quas intercedere pofsit commercium.Qiiç cogitatio fortafte uidebituraliquibusfuperuacaneaSC ftulta, quodprædicaturus c H R i s T v M inter Machumetiftas uitæ periculum aditurusfit, necpullum hominem addu-durus Eccleliæ : quandoquidem in fuperftitioneiuaobftinati, non ferantkr-monem contradicentem Alcorano. Equidem, licetftudium erudiendi aliènes à Chrifto, amp;nbsp;linguas primarias ad hoc negotium accommodandi, poft concilium Baflhenk totum deferbuit, multis rationibns in bonam fpem erigor^ ft resdiuina primum domi rede couftituatur, deinde fandi conatus intimore

Domini amp;C prudenter ad infidèles lucrifacicndos Chrifto extendanhir, non pt-rum efledium iri.Tantum experiri iuuet,Dominuscp dabit iucceflum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Eft SC ilia no parua utilitas ex leeftione Alcorani, quod inde capi poftunt cx-hortationes6Ccaftigationes,exeploprophetaru00apoftolor{T,SC c h r i s t i Seruatoris5qui exterorum didta ÔC faefta in loco adhibuerunt,qiubus Chriftiani cxtimulentur ad ofFiciG.utuerbi gratia, quum uideamus aliquos Epicureos uel porcos magis uiuere,utappareateos futuru ftculum non credere : an non acres correptionescruntin cos,liobijciatur, quo tics, quam uehementerin Alcorano futuræ uitæ perfuafio inculceturfGrauis etiam obiurgatio eft, Chriftianos mul tos imagines ad religionis cultum adhibere,SC diuos inuocare : quæ tarnen Ma-chumet,tenebn'cofæ dotftrinac magifter,cauenda 8C fugienda efte rationibus fo-lidis euincit.

Denicp indoeftrina Machumetis liquidifsimè ipetftare licet, quam uana6d inefficacia fint argumenta, quibus aliqui mentiû deceptores Chriftiano popu- ’ (o falla dogmata uenditant, fiCfucant, SCdefendunt. Non uerenturenim fedu-tftores fua commenta dicere uerbum Dei,nixaeflè diuinis fcripturistid quod 0^ Machumetfecit. Verum quum pollicitationcs magnifice reuocantur ad facrant (criptura,deprehendunturuerbo Dei pugnare,fiCfèntentia; fpiritus fanói maligne in alien urn fenfum detortæ. Diu (inquiunt) durauitilla docirina,idco ue-ra cft,amp;^ rc(fta,amp; falutaris. Atqui præferiptio Dcccc annorü minime patrocina-tur falfe 2Cimpiæ doktrinär Machumetis. Allegant 06multitudinem adhærcn-tium,Slt; potentia,et fandimonia. Verum orbis maxima pars regitur Alcorano, amp;nbsp;potenuisimain mundo:an propterea ftatim eft integra fiC fyncera dodtrina il-liusfEa eft etiam facerdotu amp;nbsp;monachorS exquifita fpecies iandtæ uitæ, ut nihil abfblutius dici poftit. Vulgi autê faneftimonia longe fuperat minoritarS £lt; car-tufianorum obïèruantias.Non tarnen ex hominibus fides æftimandaeft,lèd ex religione icu uera feu fa!fa homines,fint ne cultores Dei,an minus. Quod fi di-uitiæ,honos,ui{ftoriæ,fortunæ fucceflus,alia^ pertinétia ad felicitatem tempo-rariam alicui religioni bonitatem addunt, aut ueritatem, nulla eft cum Machu-metica religione coparanda, cui hæc copiofifsime fuppetunt. Scd ratio ifta lon-gifsime fallit, ut nifi Turcæ alqcp feeftatores Machumeris à fuo duce ad Chnftü tranfèant,æternæ damnation! adiudicari fint.

Poftremo quæftio nobilifsima de Antichrifto inter theologos,ô^inquam merito incumbuntomnesptj, explicari non poteft, mÙpeiTpctfto Alcorano. Quum enim aliquot eruditi homines noftriæui, amp;nbsp;qui ante annos ducentos fcriplcrunt,Machumctem caput amp;nbsp;fedtæ ipfius totum(ut ita dicam)corpus An-tichriftü dicat,de quo Daniel, Ezechiel, loanncs in Apocalypfi uancinati funt, nihilhacdcrepoteritexacte conftitui, nifi uniuerfam Machumetis dodtrina SC inftitutaexipnus organo cognita, cum prophètes conferamus. Turn enim de-mumÜcebit certum ;aliquid colligere, an fedtam Arabicamcum partibus omnibus pro Antichrifto accipiamus : an alium perueftigemus, quiiamucncrit, aut uenturus expedtetur.

Et quia mentio Antichrifti fada eft,pcto, Viri ornatifsimi,ut concedatur mf-hipaulÜper, ex quo planifsimè poteritperfpici, quodeditio Alcorani eeelefiæ Chrifti no pcricula ftruit,fcd periculorü indiciü facit: nó lædit,ftd iuuat:quodcp priuato affedhi aliquo ducuntur,qui fadin noftrum damnant. Ponamus enim, Antichriftum (quem ueteres aliquot theologi tradiderunt annis tantum tribus amp;nbsp;lex menfibus eedefiam perftcuturu, amp;nbsp;in templo Hieroiblymitano fefturum efiè tanquam Deurn ) iam in Babylone, aut ulterius ena in India,docere impie-

TH. B I B L I A N D R Ï A P 0 L 0 G I Ai tatcm K omnem nequinem, ahosep in fedta fuam adduccre perftiafionibüs fa fis,alios promifsis, ahos terrore atqj fupphcijs : agere etia iniuftiïsimè, turpitei, nefarieq'mmaniterrut omnis mah'da Slt; nequicies,amp; diaboheæ op er a no nes An ùchnftum obfident. Afferat ante ad nos uir cm meritô fides no denegetur, enïs untuerûm doclnna S^ fada plenißimc deffripta. Nonne typographi certarii n eum librum in omnes linguas translata cito fpargcrët per omnes nanones/Nee quifcp cordatus 6lt; æqui ludicq homo reprehenderet eorum fadnmjed laudarêt omnes boni amp;nbsp;fapientes,quôd fixa diligentia effecerint, ut homines impendent num malorum præmoniti fefc préparent,quo per Dei gratia in tentatione fub^ fiftere poßint. Et quod peccatS in editione Alcorani, quo religio amp;nbsp;leges Turgt; carum continentur,nec no aliorum librorum ipedatæ fidei,quæ res Turcarum docent,admiflum eft,quum Turcæ ritu Antichriftiano iam graflentur, à^ uicigt; nosfratres atque fidei confortes immaniter affligant, uideanturep prope in fo^ ribus noftris confiftere f cur non potius fauorem quam odium experimur, qui curauimus edi libros tempeftati noftræ maxime accommodosf cur non laudein magisquam uituperationemreportamus,qui prodeffe uoluimus cundis, ne^ miniobeflef

Verumenimuero, Domini 5^ patres colendifsimi, religione, fan dim onia, eruditione, fapientia ornatißimi uiri, quum pateat, libros ethnicorû,Iudæorû, libros etiam curiofis Slt; foperfliriofis ÔC maleficis artibus refertos imprimi, nulla id lege prohibente,nullo id fapiente uiro improbante, in quibus non minus eft prophanæ amp;nbsp;impiæ dodrinæ, quam in Machumeticis libris : quum theologia, ut aliæ fcientiæ,non modo religionem ueram trad ere, fed etiam contraria iUi co^ gnofoere amp;nbsp;indicate foleat: quum expofitio dodrinæ Machumetis amp;nbsp;return ge-« itarum,pars fit hiftoriæ,^ quidem ecclefiafticæ,quæ dignißima ledu iudicatur ab omnibus fono iudicio præditis;quum antefignani fidei orthodoxæ S^ catho* Iicæ,fraudes hærcticorû in lucem,Aquafï ad eeelefiæ tribunalia pron-ahere ftu^ duerint;quum ante inuenta typographiam editus fit olim Alcoran,Ód in bib!iogt; thecas diffufus,extentcp in fcriptis excellentium uirorum in ecclefia,quç in Alco rano funt maxime prophana: quum ledionê Alcorani afferre multiplicem fi-m dumoftenderim : Nihil dubito, uos editionem iftam probare, neqj ullum pru* dentem hominem re diligentius perpenia damnaturum. Nam de calumniatorigt; bus,quibus nihil ita rede, fyncerè, pieep fadS eft, ut non machinentur inde negotium bonis uiris faceffêre, minus curandum uidetur.Qyos authorita-te ueftra, amp;nbsp;ftudio erga eos qui eedefiâ Domini pro fua uirili iuuare QC amplificare cupiunt, à fortunis

p;) ; ?n-'i-‘;. jiJKthip / rihf'Oj-; ■ ' U-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

EPISTOLA DOMINI PETRI A® BATIS AD DOMINVM BERNHARDVM CLA-rguaUis Abbatem,de translatione fiia,qua fedt transferri ex Arabico in Latinum fcdamjfiue hærefim

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Saracenorum^

Ingulari ueneratione colêdo, totis charitatis brachijs amplcdle do indiuiduo cordis noftri hofpiti,Domino Bernhardo daræ uallis abbari,frater Petrus humilisCIuniacêfis abbas falutem ad quSfijfpiratarterna. Mitto uobis chariffime noua translationê noftram,contra peffimum nequam Machumethærelim di;pu tantem» Quæ nuper dum in Hilpamjs morarer,meo ftudio de Arabica uer

ia eft in Iatinam,Feci autem earn translationem à perito utriuiq; lingua ui-romagiftro P* Toletano» Sedquialingua Latina non ci adeó familiaris pf^y^^-po/pf^-uel notaerat,ut Arabica,dedi ei coadiutorem dodum uirumjdiledum nhu ^^j 10 amp;fratiem P.notarium noftrum,reuerentia ueftra,ut extimo,bene cogni^ p,f^,^ ^,,^,_. turn. Qui ucrba Latina impolite uelconfufe plærumque abeo prolatapo c^^^ dun;. liens Si ordinans, epiftolam, imó libeUum multis,ut credo,proptcr ignota-rum rerum notitiam perutilem futurum perfecit « Sed amp;nbsp;totam impiatti fe-Óam,uitamcp nefarij hominis,aclegem,quam Alchoran,id eft,collelt;ftaneü jj^^^^,^ præceptorum appellauit, fibiep ab angelo Gabriele de cœlo allatam miferri mis hominibus perfuafiqnihifominus produxi,'jnterpretantibus fcilicet ui ris utriulcp linguæ peritis,Roberto Retenenfi de Anglia, qui nunc Papilo- ^ßi,ertut ’Kaê nenfis ecc! efig archidiaconus eft:Hermano quoep Dalmata acutiffimi amp;nbsp;li^ nenfis. terati ingeiiq fcholaftico ^ Quos in Hilpania circa t Hibcrum aftrclogicæ HcmänuiDal Zo arti ftudentes inuehi, eoscp ad hæc faciendum multo predo conduxi ♦ Puit mata. autem inhocopere intentiö mea, utmorem illum patrum lequerer, quo tEfcorap/L nullam unquamiuorum teniporumuelleuiflîmam,utficdicam,hærefim, »wdidtur. filendo præterierunt, quin ci totis fidei uiribus refifterent, amp;nbsp;icriptis atque ^''“/^ nbsp;nbsp;nbsp;^^ difputationibus cfïè deteftandam ac damnabilem demonftrarent.Hoc ego “°”'^ ^^(hora de hoe præcipuo errore errorum, de hac fcce uniuerfarum herefum, in qua ^^•^’^’* omnium diabolicarum fedarum,qug ab ipfo Saluatoris aducntu ortæ hint, reliquiae confluxerunt,facere uolui gt;nbsp;Vt ficut eiusIctali pefte dimidius pene orbis infedus agnofdtur,ita quam execrandus 6C côculcandus deteda eius ftultitia Sef turpitudine à ndcientibus agnolcatur ♦ Agnofeetis ipfi legendo, jqQC ficut arbitror (ut dignum eft ) deflebitis,per tarn nefarias ^ abiedifli^ HodielatiM^ masfbrdes tantamhumani generis partem deccptam,amp;'a conditore ftio per Ipurciflimi hominis ledam nefariam etiam poft redemptoris gratia tarn i‘*1?^^'^^'^ ^^ kuiter auerfam ♦ Specialiter autem tiobis ifta omnia notificaui, ut 6C tanto nbsp;nbsp;^ nbsp;nbsp;nbsp;^ ' amico ftudia noftra comunicarem, amp;nbsp;ad fcribendum contra tarn pernicio-fuin errorem iUam ueftram,quam noftris diebus uobis Deus fingulariter co tulitjdodrinaemagnificentiam animarcm. Nam licet hoc perditis, ut extL ino,prodeflenonpoflet,relponfionem tarnen condignam,ficut contra alias hacrefes, ita Slt; contra hanc peftem Chriftianum armarium habere decereq Quam ft fuperflua quibus tantus fueriqquonia quibus refiftere debeant tali

40 bus armis imminuti non aflunt;nouiturgt;tn republica magni régis quædam a fieri

fieri ad tutdam, quædam fieri ad decorem, quædam ad litrumquc. Nam ad ; tutelamfadafunraSalomone pacifico arma, licet tempore iuo minus ne cefiâria» Præparati font à Dauid fomptus, perafla amp;nbsp;omamenta rempli dt-

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uini conftru(hioni Ô^ ornatui deputata ♦ fed nec ilia eins tempore alicui ufoi profeccrunt : fed in ufus diuinos poft eius tempora tranficrunt, Manferunc itaque ifta aliquanto tempore otiofatSed incumbente neceffitate apparue^ runt, quæ diu uacauerunt, fr uócuo fa. N ec tarnen, ut mihiuidetur, opus Ccwfr4 perucr jß-^^-j etiarn hoc tempore ociofum uocare debco.Qiiia iuxta Apofiolum,ue 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftrum eft amp;nbsp;omnium doctorum uirorum,omnem fcientiam extollentem ie ^‘*^dii omni- ^^“^’'^^5 altitudinem Dei,omniftudio uerbo et fcripto impugnare deftrue 10 ^^, re,conculcare.Qiiodfihincerrantes conuertinonpoffùnt,iakem infirm inis Ecclefiæ, qui fcandalizari ÔC occulte moueri leuibus etiam ex caufis fo^ knt,confolere æ prouidere doCTus,ueI doctior,li zelum habet iuftitue, non debet négligerez Proponoinde uobis patres omnes, amp;^ præcipue patrem ‘Exmplopa- Auguftinum.Qui licet Iulianum Pelagianum, licet Fauftum Manichæum trumh£)-c[cs uerbis amp;nbsp;labore foo adfidemreeftam conuertere nequiuerit,non tarnen . dtteffnd£ac quin deeorum errore magna contra eos uolumina conderet, omifit * Sic rcßUntdit. de reliquis foi temporis et non fui temporis hærcticisJic de Iudæis,fic de Pa ganis faciens, non folum contra eos fui tempons homines armauit, ièd e^ tiam adnosS^ad pofterosomnes maximæ ædiheationis ÔC inftrudlionis^o chanima tranfmifit» Si igitur reuerentiæ ueftræ in his laborandi Deo ad fpirantc uoluntas foerit,nam facultas per eius gratiam deefte non poterit,re y^Ueturieef' fcribite, ó(^mittemuslibrum,quemadmodummifimustutperosueftrum fe partent,aut jpftus laude repletum,lj3iritui nequiciæ fpiritus benignus reipodeat, ÔC Eo t ^uiddam. clefiæfuæthefiurosgazis ucftrarfapicntixfopplcat.

ÏNCIPIT QVAEDAM SVMMV LA BREVIS CONTRA HAERES6S ET SECTAM diabolic« fraudis Saracenorum,fiue Ifma^

helitarum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;50

Vmma tÓtius hçrefîs ac diabolic« fraudis feclæSaraccftorum, fiue Ifmahe!itarum,hæc eft. In primis primus amp;nbsp;maximus ipfo rum execrendus eft error,quod trinitatem in unitate deitatis nc ganuSieep Deum in una diuinitatis eftèntia trium perfonarurn numeru hon credut, in unitate numerS euitates, dum ternariS

numerö inquarn omniü formarum principiü atep finem,ficcp rerü formata* rum caufam et origine atep terminu non recipiunt,Deü licet ore cofitentes, ipfom penitus nefciunt. Ipfi aüt dcutfipfi uariabiles,principiü uarietatis et Le^rndüßne alteratis omnis uidelicetbinariü folS in unitate cófitentur,fcilicetipfam dû 4® Alteritatis. innam eftèntiam,óó eius animam»Vnde pluraliter loquêtem introducit fou Amma Dei. Alchoran, quo nomine legem foam nuncupât. Et interpretatur Alchoran ex Arabico,collcdtio præceptorumjlli autem cæciDeum ereatorem pâtre effè negantiquia fecundum eos nullus fit pater fine coitu. Chriftum itacp lû Chriftiicx por cètexdiuinolpirituGÓceptum,Deifiliueflenoncredunt,necetiaDeum, te aÿto[cunt, fed prophetam bonum,ueraciflïmüjomms peccati immune, film fine parte genu

gcnitum 3 nunquam mortuum : quia morte non eft dignus «Imo cum iV luniludæiinterftcereuellentjdemanibuseorûelapftima/cendiflèadaftra: _ _ ; jbiep nunc in came uiuere in præfentia creatoris,ufque ad aduentum Anti--chrifti,Quern dum uenerit,Chriftus idem gladio fuæ uirtutis interficiet, amp;nbsp;cim^M ludæos refiduos ad legem fua conuertet: Chriftianos autem,qui iam à logo ç-i^j.in^'^^1 ^^^ tempore legem eius atque euangelium perdiderunt, tumpropter eiufdem ^^„,,^ çf^j.^^ dilceflum,tum etiam propter Apoftolorum atq; dilcipulorum mortem leg?ßiamiferunt: fuam perfecte docebitJn qua omnes Chriftiani,ficut amp;nbsp;illi primi fui difcipu quam ip[crc^ li faluabutur.Cum quibus fimul amp;nbsp;omnibus creaturis Seraphim, quern ipfi ducet.

io dicunt archangelum unum,lonante buccina morietur amp;nbsp;ipie Chriftus: po-ftea refurreft urus cum cacteris,et ad indicium Rios dult;fturus,eiscp auxiliatu rusjfed nequaquam iudicaturus,Deus enim folus iudicabittProphetæ uero iadicium now[ Sc legati finguli cum fuis ÔC pro fuis intercellbres aderunt,amp; auxiliatores, fimum. Sic enim docuit eos miferrimus atqj impqflimus Machumet, qui omnia ia-cramenta Chriftiançpietatis, quibus maxime homines faluantur,abnegSs, iam pene tertiam humani generis partem,nefcimus quo Dei iudicio, inau-- ■ ditis fabularum deliramentis diabolo S^morti æternæ contradidit. De quo ^^ ‘^^^^ . quis fuerit,00 quid docucrit,propter eos qui librum iftum lecauri iunt, ut lei |quot;'^^^^ ^ licet quodlegerint, melius intelligant, SC quam deteftabilis tarn uita quam

io dodi ina iphus extiterint, feiant, dicendum uidetur, Putant etiam quidam huhc Nicolaum ilium,unum ex feptem diaconibus primis extitifle, amp;nbsp;Ni^ colaitarum ab eo dicforum fe(ftam,quæ amp;nbsp;in Apocalypfi Ioannis arguitur, hnacmodemorum Saracenorum legem exiftere. Somniantamp;alq alios,0lt; ficutlectioms incuriofi 5Creturn geftarum ignari,ficut amp;nbsp;in alqs cafibus,fal (àquælibetopinâtur» Fuit autemifte,ficut etiam Chronica ab Anaftafio ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,„

Romance Ecclefiæ bibliothecario de Græco in Latinum translata aper- y^^uarm tiffîmè narrat, tempore imperatorisHeracltj,pauIo poft tempora magni S: pn'mi Gregory Romanipontificis,ante annos quingentos ferè 06 quinqua AUoran tranf-gin ta, Arabs natione,uilis genere,antiquæ,primum idololatriç cultor,ficut i^tui auß^tcijs 50 ^alrj Arabes tunc adhuc erant, ineruditus,nullarû pene literarû. Strenuus Abbati duin fæcuiaribus,amp;: calliditate multa de ignobili amp;nbsp;egeno in diuitem amp;: famo- macenfis anno fum prouedus.Hic paulatim crefcendo,et cotiguos quolcpac maxime fan- «4î. guinis propinquos infidqs, rapinis, incurfionibus frequenter infiftendo: quos poterat furtim, quos poterat publice occidendo, terrorem fui auxit» Etfæpein congreffiombus fa(ftusfuperior,adregnumfoægentis afpirare cœpit. Cum^ uniuerfis pari modo refiftentibus,eiuscp ignobilitatem cô

' temnentibus, uideretfe hacuia non pofte confequi quodlperabat: quia ui . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

gladq non potuit,religionis uclaminc,SC diuini prophetæ nomine rex fieri ^^Hgioquot;^ P' attenrauit. Et quia inter barbaros barbarus,interidololatras6óipfe idolola ^^‘‘^^° ‘‘^'^^' 4ötrahabitabat, atq; inter illos, quos utpotepræ cundis gentibus tam diuini ^quot;*^ ^8^' quàmhumanælegis expertes ôf ignaros,faciles ad leducendum elfe noue- j^^^f^^^ flubidi rat, conceptæ iniquitati date operam cœpit» Et quoniam prophetas Dei capiuntur fad magnos fuiflè homines audierati,prophctam eius fe efie diceps, ut aliquid /^ j^po/îw-iî. bonifimularet,ex parteillos ab idololatria,non tarnen adDeum unum, led ad lue quam parturire iam cœperat,hærefis fallaciam,traducere conabatur» nomndu bd Cum intérim iudicio illius,qui terribilis in confilqs dicitur friper filios homi iudidu f}gt;eda-hum,ô^ qui mifetetur eut uulqæ quern uult indurat,dédit Satan fuccefium turmfiâaiftas a 2. errori.

Serght i^c/lo- err on, amp;nbsp;Sergium monachtrm haeretid N eftorq fcdlatorcm ab Ecclefi a « riantti lAa^u puifm^ ^J partes illas Arabia: tranftnifit,06 monachum hgreticum pfeudo--metis conjpim pæpjjgjæ coniunxit ♦ Itac^ Sergius coniundus Machumet,quod ei deerat, ’ fuppleuit, ÔC icripturas facras tarn ueteris teftamenti quam noui fecundum magiftri fui Neftorij intelledum, qui faluatorem noftr urn Deum elle nega bat,partim proutfibi uiium eft,ei exponens, fimulcp apocryphorum fabulis cum pleniflime imbuens,Chriftianum N eftorianum effecit» Et ut tota ini quitatis plenitudoinMachumetconflueret, SC nihil ei ad perditionem fui uel aliorum deeflet, adiundi funt ludæi hæretico. Et ne uerus Chriftianus fieret,doloiè prgcauêtes homini nouis rebus inhianti non fcripturarum ue-- ^^ ritatem, fed fabulas fuas,quibus nunc uiep abundat Machumet,Iudæi infibi lant.Sic ab optimis dodoribus ludæis ÔC hæreticis Machumet inftrudus, ignoruntut di- Alchoran fuum condidit,Sf tam ex fabulis Iudaicis,quam ex hæreticorum uiii£ feiètiæ 'm nænqs confedam nefariam feripturam barbaro illo fuo modo.contexuiU trrorem aidu- Quodpaulatim ptliomos à Gabriele,cuius iam nomen ex facrafcriptura co xU Arabes. gnouerat,fibi allatum mêtitus,gentem Deum ignorâtem letali hauftuinfe^ dt,et more talium oram calicis melle linens iubfequente mortifero ueneno, animas SC corpora gêtismifer€(próh dolor)interemit.Sicplanèilleimpius fecit,quando SC Chriftianam et ludaicam legem collaudans,neutram tamê tenendam effe cóHrmans,propriando SC repropriauitJnde clfcuodMoy^ 20 Chrißus(Ruilis fen optimumprophetam fuiffe,Chriftum Deum maiorem omnibus extitiC 4 Machumete fe confirmât,natum de uirgineprædicat,nunciumDei,uerbum Dei, ipiri--praduatur. ^^^ £)ei fatetur:necnuncium,uerbum,autlpiritum,utnos, autintclligit, aut fatetur»Filium Dei dici,aut credi,prorius deridet» Et de humanæ ge-nerationis fimilitudineuaccinushomofilrj Deiæternam natiuitatemme-

. tiens, uel gignere uel generari Deum potuifle,quantopoteftniiu,denegat ejurre to ö^fijßßiniiat,Rcfiirredioncmcarnis(acpercplicandoadftruitJudidumeC» Judicium extre ^^ *” ^’^^ fæculi non à Chrifto,fed à Deo exercendu eflè, nó ncgat.IUi tamê ^,^ iudicio Chriftum, ut omniü poft Deu maximum, ac feipfum ac gentis iuac infèmm. præfidium afFuturum,uefanit» Inferni tormenta qualia fibilibuit, amp;nbsp;qualia 50 Paradifw. adinuenire magnum pfcudoprophetamdecuit,deicribit.Paradifumnon focietatis angelicæ,nec uifionis diuinx, nee iummi illius boni,quod nee o-cuIus uidit,nec auris audiuit,nec in cor hominis afeêdit; led uere talem qua lem caro SC ianguis,imó fex carnis SC fanguinis eoeupifeebat, qualemcp fi.-bi parari optabat, depinxit. Ibi carniü SC omnigenorü fruduum efum, ibi ladis amp;nbsp;mellis riuulos,8C aquarû iplendentiû,ibi pulcherrimarû mulierum r. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;et uirginum amplexus,6C luxus,in quibus tota eius paradifus finitur,feda-

toribus luis promittit.Inter ifta omnes pene antiquaru hærcfiim feces, quas diabolo imbuente forbuerat,reuomens, cum SabeUio trinitatem abnegat* cum fuo N eftorio Chrifti diuinitatem abij cit ♦ cum Manichço mortem do 40 mini diffîtetur,licetregreflum eius non neget ad cœlos.His amp;nbsp;fimilibus nó acquifitionis, fedperditionis populum imbuens,a Deo pleniflïme auertit. Et ne Euangelicus fermo ultra in eis poflit habere locum, uelut omnia quae Circumcipo. ^’^^^ Euangelq 6C Chrifti fcientibus,cordium eorum aditum ferrco impieta Voluptat'n ma ds obice obtutauit, CircScifionem infuperuelut ab limahelegentis illius gifler îàaehu- primo fumpta, tenendam efte do cuit. Etfuper he omnia quo magis fibi alli met. cere carnales mentes hominum poflèt,gulac aclibidini frena laxauit.Et ipfe fimul

fimulxô^ ocflouxores babes,at($multoru aliommuxoresuelutexrelpori fo diuino adulterans,maiorem fibi uelut exêplo prophetico numéro adiun xitgt; Et ut non ex totp inhoneftus proderetur,ftudium eleemofynarum,et quædam mifericordig opera comniendat,oraaones colIaudat.Etfîc undieç monftruofus,ut flie ait,humano capiti ceruicem equinam amp;nbsp;plumas auium noratius m copulat » Qui qm fuadente iam dic^o monacho, ac præfatis Iudæis,idolola^ Arte. triam ex toto ÔC reIiquit,Slt;r relinquendam quibus potuit perfuafit, at($ unü Deum, deorumultiplicitatereliêia,colendum elîêprædicauit, hominibus agreftibusamp;Timperitisinauditadicereuifuseft.Etquiarationieorum hæc

to prædicatio concordabat,propheta Dei primo ab eis creditur * Dehinepro- imperif^ww/rt cefïii temporis amp;S erroris in regem ab eis,quod concupierat, fublimatus eft. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iudicio

Sicbonamalis permiicens,uera falfis confundens, erroris lomnia feuit, amp;C ^^ *^^. ^^ foo partim tempore, partim amp;S maxime poft fuum tempus {egetem nefaria ^^^^ igne æterno concremandam produxit. Nam ftatim Rbomano languefcen ^t^omanorum te,imó pene déficiente imperio,permittcnte eo per quem reges régnât. Ara déficiente impè bum uel Saracenorum hac pefte infeeftorum fiirrexit principatus, Atque ui rio Machumet armata maximas Afiæpartes cum tota Aphrica, acpartem Hifpaniae paula confur^t. tim occupâs,in fubiectos t ficut imperium,fic SC errorem transfudit.H os li tHoc Germâ-cetbæreticos nominem,quia aliquanobiieum credunt, inpluribus à nobis niaJjoctobu

20 diftèntiunt : fortaffis reCtius paganos aut ethnicos,quiaplus cft,nominarê» °’'^^ Chrifliit^ Quia quamuis de Domino uera aliqua dicant,plura tarnen falfa prædicant, ^'f^‘f^^^'''^^^ nee baptifmati,facrificio pœnitentiç, uel alicui Chriftiano facramêto, quod nunquâullus,præter hos hæreticos, fecit, comunicant. Summa uero hu-lus hærefis intentio eft, ut Chriftus dominus, neq; Deus neep Dei filius effè credamrtSed licet magnus,Deocp dileeftusJiomo tarnen purus, amp;nbsp;uir qui? dem fapiens, Só propheta maximus. Quæ quidem olim diaboli machinatio ne concepta,primo per Arrium feminata,deinde per iftum fatanam,fcilicet Machumet, proueefta, per Antichriftum uero ex toto fecudum diaboli cam intentionem complebitur.Cum etiam dicatbcatus Hilarius, antichrifti ori perpenUte uii

30 giném in Arrio extitilÏe.Dicit,quod ille cœpit, unum filium Dei Chriftum ^i chriftiani, elftenegando,Sequot; creaturam effe dicendo : Antichriftus tandem nullo modo an illud depré illum Deum uel Dei filium, fed nee etiam bonum hominem fuiflè afteren- hendatur mfn-^ do confummaturus eft.Meritó impnffimus Machumet inter utruep medius ^itio chrifii à diabolo prouilus ac præparatus eucuidctur, quiamp; Arrq quodammodo nicario. fupplementum,amp; Antichrifti peiora didluri apud infidelium mentes maxi mum fieret nutrimentum. Nihil quippe ita cotrariumhumani generis ini ^^fiftiß^fi^^ mico,ficut fides incarnati Dei: per quem præcipue ad pietatem excitamur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P^‘‘ et lacramentis cœleftibus renouati,fpiritulftmcti gratia opérante illüc,unde ^T”^/quot;^ ^^•_ nos deieciftègloriabatur,ad uifionem fcilicet régis amp;^ patri» noftræ ipfo re-

4° ge amp;nbsp;conditore noftro Deo ad noftrum exilium defcendêtc,noscp ad fe me gnu ftcrâ.çrc: ritum reuocante,iterü redire fpcramus,Hanc pietatis 06 diuine,di{penfatiö nisfidem, panter amp;^ amorem, fimpliciter ab initio in cordib. hominum mo iitur extinguere. Hanc etiam in principio adhuc nalcentis Ecclefti»,fi tune permitteretur,ftubtilitaté uerfiitifiima,SC pene hoc codem modo,quo poftea gentem iftam infeliciftimam feducerepermiftus eft,eradicate tentauit. Di- Porphyritti ciftetiam beatus Auguftinus,Porphyrium philolbphum,poftquam à Chri- apoftatm fiianitate miftrabiliter apoftatauit, hoc in libris fiiis,quos aducrftis Chriftia

nos edidit,rctuîiffe,quod fcilketoraculadeorumconfiiluerit, amp;dcChrtlt; ^® quid effet, inten ogauerit : Reiponfum ueroàdæinonibusfuifîe,quod Chriflo ßUo Qj-j^jfj-^g quidem bonus uir fuerît, fed difcipulos eins grauiter peccaffc, qui ^7 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eifœlicitatem adfcribentes,quâ ipfe de fe non dixerat, conbnxdient » Qiiac

diJboha fentenda penèqfdem uerbis ïn iftis fabulis mueniturfæpiffîine,Quanta aût ’ hæc diaboK fubtilitas exdtîtjUt de Chrifto aliquid boni diceret C de quo fi ex toto male dixifiet,nullatenus iam fibi credi fciebat,nô curas quicquid Chri-ftus putaretur, dummodo diuinitas,quæ maxime faluat homines, in iîlo no crederetur.Si quis plenius uult intelligere,Iegat xviq dibrum eiufdcm patris Auguftini.amp; xvüij.de CiuitJDei,06primum de Cófenfii euangeliftarum* lo Ibi enim fiboni aeftudiofi ingenq eft, conqciet pro certo, amp;nbsp;quid diabolus tune machinatus fit facere,fcd non permiflus:00 quid tandem occulto indi^ cio permittête,in hac Ibla miferrima gête feccrit relax atus, N uiïo enim mo.-do tales fabulas,quales hie feriptæ fequuntur, aliquis mortalium nifi diabo^ lo præfentialitcr cooperantejfingere potuifièt.Per quas poft multa ridicula, amp;nbsp;inlanifiima de!iramenta,hic præcipue omni modo Satanas intenditper^ ficere,ne Chriftus dominus Dei filius Ó^ uerus Deus humani generis condi tor SC redêptor effe credatur. Et hie eft uere, quod per Porphyrium dieper--fuadere uoluit: fedperDeimifericordiamabEccIefiaeo tempore ipirituß-famfti feruente primitqs exfiifffatus, tadem miferrimo homine ifto Machu iO met,6C utfertur à mu!tis,arreptido dó cadente,quafi inftrumento et organo fibi aptiffimo ufus,proh dolor gentem maximam,^ quæ iam penè dimidia pars mundi reputari poteft,fecü in æternS pérditionem dimerfit.Quod qua C^ilUt^uidc- te ifti permilTum fit,ille folus nouit,cui nemo poteft dicere, cur ita facis c' ÔC at nf clt;titit. qui demultis uocatis paucos eleCtos effe dixit» Vnde ego magis eligerê con Operemurfalu tremilcere,quam dilputareJfta breuiter prænotaui,ut qui ! egen t, in teil! gat: tem nojirton cü Et fi talis eft, qui contra totam herefim iftâ feribere et uelit Ô^ poffît, eu quali timoré i^’ tre-^ hoftepugnaturus fit,agnofcat.Erit fortaflè adhuc,cuius Ipiritû Dominus fit ^‘■‘^’bntEcclefiamDeià magnaquam indepatitur,ignominialiberet.

^ Quia fcilicct cum omnes fine antiquas fiuc modernas hærefes ulque ad no- 3® ’ ftra tempora relpondendo confutaucrit, huic ibli quæfuper omnes alias Operitpreciu *-®’” *^ corporibus quam in animabus infinitam humanigeneris firagê de-cognofeercdo- dit,non folum nihil relpondit,lèd nec quid tanta peftis efîet,aut indeprocef {trmam impii lerit, inquirere ûltem uel tenuiter ftuduit ♦ N am amp;nbsp;hæc tota caufa fuit, qua juiachumetti. ego P» fandæ Cluniacêfis eeelefiæ minimus abbas,cû in Hi^anqs pro uiß Petrut abbM tatione locorum noftrorum, quae ibi funt,demorarer, magno ftudio ÔC im-Clunidccnps penfis totam impiam felt;ftam,ciuscp peffimi inuêtoris execrabilem uitam de eurauit magnit Arabico in Latinum transferri,acdenudatam ad noftrorum noticiam ueni impenps,ut nbsp;nbsp;rc ft ci tut quam fuipeda ÓC friuola hærefis effèt,fciretur, Óf aliquis Dei fer-

twit legere pof- ^^^ ad eam fcripto refellendâ fand o inflammante Ipiritu incitaretur.Qiiod 4® ImtresSetrace- ^^^^ pæj^ pudoriam penè huiufmodiftudiorum fandorum ubiep in Ec-’ww». ^icffa tepefadoftruore, non eft quifaciat: (ex peda ui enimdiu, Af non fuit qui aperiret os, óf zelo fandae Chriftianitatis moueret pennam,óf gani ret ) ego ipfe,faltem fi magnæ occupationes mexpermiferint, quandoepidi 3§gtedi Domino adiuuante propofui.Simpliciter tarnen à quocuncß altero melius, quam à me deterius,hæc fieri,gratum haberem»

fcAT0R!S AD DOMINVM PETRVM ABBATEH GLV NIACENSEM, IN LIBRO LEGIS SARACENORFW» quern Akhoran uccantjid eft,CoIkdioncm pracceptoru, quxMachumet pfeudopropheta peraiv

liusó^^totiusboniftudioiusjfitiuitfterilem paludcm Saracenac fedtæ nondum uifæ krtilem efficere, fuumcp puteS exhaurire, propugnaculacp prorius diruere : ego peditis tantumofficio pracuq fundtus, uias amp;nbsp;aditus diligentiffimè patefect* Quis enim greflurn dilatabit f Quis nó citiffime curret, uthoftis errorem,ipiumcpui(fïum, fcmetipfum auttene re fententiam ubicp firmamatcpuiólricêagnokatc'Latinitastamcn omnis bucuicp non dica perniciofis incómodis ignorantiæ negligentia ue prefla, 10 fuorum hoftiü caufam amp;ignorare, Qc non dcpellerc pafla eft. Tua uerö peruigil prouidentia,fandtiffimos 00 præeledtos Ecckfiac doctores femper aipiciens,boc nuiïatenus noluit» Cum illum itaque patrerh atque dolt;Hogt; rem, cuius omnis hæreditas omni pro fuo facultate uænalis ftatuitur, tu di* fcipulus atque filius imiteris : nufquam alias reflexus, iperaui me, licet o--mnium tuorum minimum, tuam gratiam promereri pofle, fi mundani k» mnq militie queuoto poft pofito, tuisftudiofe nutibus inuigilarem ♦ Vn^ de quanquam te uelut alumnum 5lt; haeredem fapientiae cohors fapien^ tium circumflua conftipct,fuas manus tuis nutibus benigne cóferens:quo^ orumconuentu me minime dignum adhucfentio:ueflTum tarnen munu^ 30 fculum , puteum præfîgnatum paftdens , faltem femel non obliqué tuus perlpicaxintuitus,quæiodigneturalpicere. Quanquam enimin effragi-lifolcitumingeniolo plurapræceflerunt incómoda:tum hinc cloqurj pc* nuria,ilhincfcientiæ tenuitas, tumidquod ad nil agendum eft effica eins, ‘ fecordiæ uidclicet negligentiæcp mater defperatio multiplex ob translation nis noftræ uilem ÔC diftdlubilem,ac incompaginatam materiam,pro fui mo doprorfus,Arabicotarnen femoto uelaminejtuæ maieftati præbendam, non minus tamê obnixe tuum obfequium aggreflus lum : confifus nil effe* dru quaflari,quo tuum uotum igne diumo plenum adfpirat, Lapides igitur , 6C ligna,ut tuum deinde pulcherrimü Sd commodiffimum çdificium coag* 4°mentatumSd indiflblubile furgat, nil excerpens, nil fenfibiliter nifi pro* pter intelligentiam tantum alterans , attuli ♦ Machomet/que fumum,ad ipfius tuis follibus extindium ,’ amp;nbsp;puteum ad illius exhauftum, tuo uafe, i§*^’® queueftri tuo uentilabro fomentum atque feruorem, noftrt quefon* tis eductu tuo difcurftim, patefeci. lus igitur exigit, uthoftium caftrum, imo caueam delendo, puteum exiccando, cum tu fis dextra mundi pars optima , cos religionis acutiffima, charitatis manus largiflua, tuorum a 4 muni

munimcn corrobores^lda diligenter acuas, fontem^ fu3 fortius emanate, fuaecp charitatis uaUum protenlius atq; capacius éfficias * Si quis me uilitatis amp;nbsp;incompofitionis rèrum atep uerborum arguat, licet iuftèforfan : obfecro tamê ut eeßec,feiens meum nunquam hic fuiflè propofitum,floribus uenc* numtegerCj remep uilem Si abtjeiendam deaurare » Quodóf animituilux

,. admirabiliSj mira facundia pollens, manu fortillimauigens,mihi inde ßc* Q^a con/irat ^^^^ g^ ftudiofe deliberanti,lummatimcp dicere uolenti clarificauitXex ta--do rmahitc. ^^^^ ^p.^jj^^f letifera multis in locis,maximum teftimonium,argumêtum^ Hrmißimum fanditatis Si excellentie noftrg legis,uidentibus Si cleCtis prç betjftud quidem tuam minime latuitlapientiam,queme compulit interim lo aftronomie geometrieep fludium meum principale prætermittere. Sed ne proœmium faftidiö gener et, ipfi fine impono, tibiep cceleftfccelu omne penetranti,coelefte munus uoueo:quod integritatem in fe fcientig complex ófitur«Qyacfecundum numerum,óf proportionem atcpmenfuramcoelo ftes circules omnes,ôf eorum quantitatesjóf ordines óf habitudines, demo ftellarum motus omnimodos, óf earundem effedus atq, naturas, óf huiuC modi estera diligentiffime diligentibus aperit,nuncprobabilibus,nonnun quam neceflarijs argumentis innitens*

Ilcricordi pioep Deo,uniuerfïtatis creatorfcuius poftrema dies expedat, uoto fupplici nos humi^ liemus,adorantes iplum : fiiscp manus fuffragiu, femitscp donum óf dogma, quos nos ad fe bene uolos,nequaquamhoftes óf erroneos adduxit,iu giterientiamus,

In nomine Dei mifericordis,miferatoris. Gra jo tias Deo domino uniuerfitatis mifericordi,mifc^ ratorijudici diei iudieq,Te oramus,In te confidimus:Mitte nos in uiam re dlam,uiam eorum quos elcgiftfnon eorS quibus iratus es,necinfidelium.

In nomine Hei mifericordii,pij. Laut Heo,régi faculorum miferimrdi Cr plairez diei iudieij. 0 not omnei lÜt feruiamiu.certe adiuuabimur.Hiriff nos domme 'm ptmilum re{lum,'mpunilum inquarn ib-lorum,m quos tibi mmplacitum eü,fine ira aduerfus cos,er non embimus-

Quid conférât T N nomine Domini pij óf mifericordis.Liber hic ab lip falfitatis, uel erro liber Mchorä, | ns annexu, ueridicus eis,quibus ineft am or diuinus, deitatiscp timor óf 40 et quales requi c^I^■^5, f^^c non orationü ac eleemofynarum ftudiu,legum item turn tibi, tu rat difeipulos, ç ç^^j.^ prsdecefloribus cœlitus à Deo datarS obferuatio, fpescp fsculi futu

H, (èélMtt ueracem patefedt ♦ Hæc namlt;ç fui fcquaecs in Eimmum duceftsj (iitrimo bono ditat, ac ueneraturiudut incrcdulis £lt; erroneis fummum ma^ lum ucre uenturum minatur. Quorum licet uirgam tux corredionis adhi^ beasj nuUa tarnen adfidem fiet conuerfio : cum eorum aures amp;nbsp;oculos,cor^ da fimul Deus obdurauerieDeum item deique legem ore, non opere confi tentes : fic que nihil aliud quam fuæ detrimentum animæjhcet inlcrj jfibi lu^ crantes,animus uacillans poem's affïcit,eifdeni que cruciatum paritredargu tio : cum 1111 peccatorum lêrui fordidi, fe lotos 8C liberos oftentare praciu-* munt, P, Cum illis quidem bonae legis perluadetur acceptio, non oppu^ 10 gnantes coram, annuunt leep non aliamquàm redam ampledi ucllepoL licentur. Bonis tarnen infucceflu commodo fauentes, ièmotim illos fibi fuiffe ludibriofuis innuunt diabolis ; Cum illi poft damnofe fedam uera--cem r biniquam 5Cmendacemmutantes,lurdi,muti,ctccicp, fimul incon^ uertibiles deo ridiculum exiftant. Illis etenim aflïmilantur,quibus ignis ac- SMitudo clé cenfus extinguitur, renebneq; fuccedunt,feu nube corufca tonitrua ST fui- ijs,quidefminf gura geftante præoecupatis, aures ftias timore mortis obftruentibus, lam- feéiam,quam padeep fulguris ferè uifu priuatis : quibusferenitasmotum, tenebræquie ßnwUucrant. tem inducunt. Dei quidem ommpotcntiæ uilum illis SCauditum fnbtra-herepoftibile eft, Omnes igitur homines domini ueftri priorumep fado-20 rem,qui terram in imo cœlûmque fummo difpofuit, amp;nbsp;imbres, amp;^ arbores, earûmquefrudus producit,inuocantcs timete, eiep nullum exiftere parem firmate^hunc que librum ueracem ehe penitus crédité, uel confimilem fimul omnes manum confcrentes,li poftibile fit, perficitCjteftibusque firmate. Sin autemignemgehennæ malospuniturum pertimelccntes,domini paradilö bonos indudurum, ubi dulciflimas aquas, pomaque mukimoda, Piirddißtt, fi udusuarios,amp;rdecentiflïmas ac mundiflimas mulicres,omneep bonum in arernum poftidebunt,predicate. Prauos autem^ incrédules culici-bus ÓC humfmodi comparareDeus nequaquam erubelcet. Multis itaep bonis redo calle gradientibus,tarnen mali plures,ipficp foli mentientes,Deo

30 ne fanda, 5lt; à Deo prohibita, fic que fibi flagitio funt, gerentes, pernicio-famfedamexequantur, domini piece quare non fic dit is: Hie nos nam- j^^tfurre/fia que ad uitam de non elfe deducens,mortem inducetjamp;^ad le nos refur- mortuonatti gerefaciet: qui mundanis peradis afcendens, feptem codes omnilciens Califeptent dilpofuit,angelisintimansfefadurumfuifimilcmintcrra, Quem illi côtrà creati, ' fic affati funt:Nos in omnibus ueffræ maieftati fubditi, grates uobis denote refcrimus. 111e ucro ueftri fimul nequam,amp; cruoris cffulor exiftet. Tur c Deus fc rem ab angclis ignoratam fcire firmans, A dam uocabula rerum fc-motim edocuit,nondum angelisagnita: amp;illius elequium fuæpræcun- BomMitdi^i dis angclis argumentum induxit,firmans etiam,fe totius mundi omnium- tot angelosfn^ ^°que cordium arcana cognofcere : angelis tarnen prius fe uocabulorum

perinam ignorare fatentibus,cum Deus ab illis petqflèt illius expreffionem pcritiæ,fi ueraces eftent, Vnde angeli iufti fe coram’A dam humiles exhi berencquamBeltrebub excepte paruerunt. His omnibus fic ex ordine geftis,Adae prarceptum huiulmedi fccimus.Tu mulier que tua paradilb ma Homwfe/4^ neatis,quantumamp;quodcunque!ibuerit,nifi de hac arbore felum,comme- pfut. dëtes.Ques ab hoc côfilio dfabelica fuggeftio fern eues, eofdem cijciêdos à paradifoproftrauit,Vnde deus illis præuaricatoribus fuælegis inquit, Ad-werfantes

üerfantes alter alteri ad terrain,Ïbi locum horalcm pro uelle meo fi habituri defcendïte, Deinceps item Adæ adepto donum pietatis amp;nbsp;uæniæjficDeus inquit: Vos ambo meä mihi paradifum rclinquite,uitæ üiam3à me fumêtes, ^raèlitK akhó cujus omnis imitator nil periculi feu timoris, deuius Qi. cótradicens ignê in ranum comme fgj.j|^|g^ßnisnefciusinibit.Vos item hlqlh aël bonorum quguobis côtuli ‘^’ feminilcentesjfœderis inter uos conftituti diflolutionem uitatc,mecp iuper omniatimêtes,h5clibrûmeælcgisà me cœlitusmilEimjUeftræ legis firma métum elle cognoleite, Vnde nee uos eius obtrccQatores,neccótradiCtores leuojjicu, pfjjyjQsed^jusæquûexigit.P. Sit aut conftans propofit5,falfa ucris nequa

qua incerferere,nec uera cognita tacerc,amp; orationibus aflurgere cü fumma 10 métis QC corporis (ubieeftione fraduep,décimas,nee non amp;nbsp;débita Deo per i.Cor.9.Nelt;t- foluere,uos^ crebrisorationibus ablh'nentiacp premerc,quæ uelut malis lijs prlt;edicant^ tædium amp;nbsp;difficultatem, fic bonis,quorum idoneus ad dominum reditus ere. effi'citur,dulcedinemSCleuitatemgeneranf.Caucndumquoque,ne cæte.-in iudicio Dri ris bona prædicantes bene operari prçtermittant, amp;nbsp;ne legentes in fua per.-^mßj; onutfuu feueret inlcientia.Horum præceptorum uos filq Ilraël executores cxilfite, bjiulabit. judicij die, qua nulla anima uicem alius nee intercefloris effecrum percipe.-tio^^Exod* ' *‘^^gt;^*”'^*'*-®’’'^^®*’^^”^^^^®*'®*^*’’omnium,quæuobisdilectisattuli» vituli adora- ^^''‘‘'’■^ enim uos ego de manu Pharaonis prolem ueftram necantis, mulic tia. Exod. j*. J^^sep iurripientisliberaui, commode transfretanSjillumiummcrgenst'Vitu 20 crlatiolcgts. *“’’’ tarnen deinceps Moyfe quadragenarium leiunium, utlegem lufcipe-Exod.19.non ret,efficiente adoraftis, P. Huius deinceps criminis uobis data uænia, mi-nihil interpola hiep gratia reddita, per librum uobis à Moyfe traditum, boni mahœ difereti taexpofitione. uum, uos reeftam uitæ mam agnofcentes,Moyfi uos animabus ueftris noci

uos ob adorationem uituli increpantfidicentiep uobis optimum eflè Deum / inuocare, animascp ueftras mortificare. Sic enim a Deo,cum fit pijffimus, uæniam aflequimini, Refpondiftis,uos iwUc gerere quiequam huiuimo di, nifi Deum uideretisJndeep fe fulguris iftus uobis,cæteris uidentibus in geftit.Huius rei tarnen poftea uænia fa(fta,gratiacp percepta,têperata fereni ^nndi täte uos proteximus,manacp dulciflimü,quod comederetis, pluêdo pr^bui 30 mus. Cumep diximus, V illas ingredientes cibos undelibet fiimite:6ë per portam intrantes,humiliuoco gratos reddite. Sic enim malis uæniam,bo-CÖmi^ect duai niscp ftatum meliorem Deus annuenmalis ipfis hoe abutentibus uerbo,fic^ hiftoriat. Ex- quefibinoCiuiSjnonnobisjuindidameoelitusintulimus.Moyfês ruriurn od.if.cr 17. pluuiamfuægentipoftulans,medocêtepetram cumuirgaperCLiticndo,xq Hißoria Exo. fontes potaturis eduxit. lila quidem fic potu cibo^ ne prædatum iflèt,dita^ 10. depranata, j^, fo y^Q faftidirï uiHu, proferebat. Vnde ipfi precanti Moyfen , ut prece fua fibi comeftibilia, fcilicct bletas , cucumeres , allia , lentigines , cc^ pas creator è terra produceret, diximus: Vos peius pro meliore poftulates, ad Aegyptum defcendite ueftrum ibi uotum fufcepturi. Inde que con-A® temptusamp; opprobrium, atque ealamitas illis incubuerunt. P. Illis ita-

wufj De«^ quedilcedentibus, ira diuina foperuenit ♦ Quippe mendaces homicidæ, , cuq- proURi ncqtiaquam deum timcntes inuenti lunt, Sciendum autem generaliter, nkfaluabun' quoniam omnis rede uiuens,Tudæus feu Chriftianus,feu lege foa relida fur. Ad. 10. in aliam tendens , omnis fcilicet Deum adorans , bonique geftor, indu bitanter diuinum amorem aftequetur. Veftris iterum,o Iudæi,uotis ftgt; demadhibentes ^ fuper uos montem fublimauimus: Sic que ui Öó uirtugt; te Deum

te Deum timentes,noftns mandats paruiftis^Qu^poftea linquentes^pœnâ ^^ jj^^ ^^ amp;nbsp;interitum,nifi diuina fubueniflet pietasjmeruiftis» Vobis autem feien j^ colUgente obus diuina uindiâa die fabathi gerentibus illicita, fuiscp fequacibus i^ ;-^„^ gnum iræpro correePione bonorum impreffit^Moyfenrurfum Deinutu Pr^cipKc iw-uobis uaccarum caedem iniungentem increpaftis, quaerentes, an ei ridicu-- nuit uuccaw m lumeflètis.QuodipfonegantejCumuosnequaquam eneftultosadieciflèt, famüZ.i^.jed tandem ut per eius inuocationem uaccarum aetas annotefeeret-à uobis ro^ fabulofa admi^^ . gatus in quit: Sint ætatismediocris,nequaquamannofaî feu iuuenculæ» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i^^’Xm« Vobis^nondumpenituscertisadiecit,Sintfanènunquam lugo laboriep ^jj^jg^jj^^j.

10 fuppofitæ. Tunedemum uos eum cum uera certitudinereddifle ab opis diuinae prece fatentes,uaccam huiufmodi uix tarnen interfeeiftis, P, Cum quis Dei dogmate ipfoep faciente homicidam ignoraium patefacere ftu-duerit,mortuum cumaliqua uaccx particula tangat♦ Sicenimfufeitatus, i«lt;ilt;fiorwB o^i-rem ipfarn edocebit, Hæc his que fimilia ludæis agnita,fuam nequaquam /^‘”lt;«‘lt; li^T^O“ duriciam femoucnt,cum adhuc corda lapidea, imó duriora geftant ♦ E' pe^ *’‘‘^’ tris autem plures émanantes aquæ timoré creatoris diffluunt, Huius itaque géntis conuerfionem ad legem tuam expedtasrAbiit. lila namque Dei uer bum atroitum 5lt; agnitum mutauit,nec ex eo quid operari uoluit.Common dum tarnen cum bonis fimulaflumens,ipfisannumerari febonam faciens

tis arcanum^E uocem agnofcere ♦ Plures item nequaquam ex leÓione, fed nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ioiïri-

cxalienolèrmone fenfuque legem aflecutijibros ex ambiguitatis incom» „^ i«co-flt;e lt;(?i modo interefle uel non elle temerariè captum conftanter affirmantes,Deû ^^f^j f^jx«. Içfum à fcriptoribusjcum lub illius nomine eorum fcripta fignêtutjigném-que minime læfurum illos, nifi tempore determinate.Quos econtra^lic feri ptores redarguunt.Cum quo padrum huiufmodi firmaftisrCrcatoi ine nos ambiguum amp;nbsp;nefeitum imponitiscOmnis autem peccator eulpæ culpas ätgt; Q^i feruenti» lt;umulans,igne perenniter comburetur : uclut omnis Deum timens bono- aut f créant, turn perfecutor operum,paradifi gaudqs aeterne fruetur.P. Filq quidem le

it ra el fidemlibris in quibufdam adhibentes,in pluribus ueró minim e, paucis joadmodumacceptisjhancuitamfuturæparantesjhuiusfæculicontemptum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sdpoenamfuturiép maxime fine meta fubibût.Foedus namque diledtionis ^n^titran^ef noftrae firmatum,uidelicetquodfolumDeumadorarent,parentibus,lux ’^^^^^‘^d tegisprofeflbribus,orphanis,calamitofisfubuenirêt,cundïisbenedicerent, **”’*’ . nullius cædis profcriptionibus feu fadlores uel adtores orationibus inuigila tent,dcóque débita foluerent,ncc hoftium in mutuafeditione captorum re ^-^„j,^j^„^ demptionem fufcipercnt,rei fadiiin omnibus ruperunt ♦ P. Cacterisep progt; ceptum.^ phetis poftealibro tradito,Chrifto fimiliterfilio Maria?,cui Ipiritus diuinus Pröpbetrfrw» aux ilium arque teftimonium extitit, cm prophetas uobis miffos difplicita hóftes md^i, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prædicantes uel interficitis,uel contradicitis, huicóp libro cœlitus miftb ue^ chnfius à J^u

1 nbsp;nbsp;4°ftraelegis firmamentonequaquamfauere,fedcontradicere rem eundrarn rit» Dei hab^

\ uidentesmaluiftisCNonimpunèquidem. Hoceniminuidiaefadlum ue ^‘’•^‘’quot;®quot;^-1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dras peflundans animas,deitatis odium, Ód iram,mundicp contemptum Ód ^ ’*”''*“ J^“*

opprobrium uobis ingeret, qui legi r eßftitis,hunc fuum confirmatorem re- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

fp’jcntes.Sibonieftis, cur prophetas perimitisdP Vös per Moyfenmrtu-* nbsp;nbsp;nbsp;^*'

tibus Ód fcientqs inftrudli,uitulum adoraftis , foederéque dileöionis no-dræ firmato , monte que friper nos eleuato, noftrw ex ru mandatum

I nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fufeeptum

Mo« Sonis fufeeptam audiftis,ucfttæ legis adaerfarij fuift is. N onne mortem,fi aeraces oftanict. cflerisjoptaredsjcum uobispræcæterisgentibusfutarifæculiuita promitti turf' Quift^ ueró ueftri plus cæteris annorum Ipacium ob malorum aóuam antecedentium confeientiam aftedtant, ficet hoc eorum malum ex merito futurum nequaquam auferet,creatorefalt;ftum fa urn omne dijudicante Om Cibridf^mi- nis aduerfarius Gabrielis hunclibrumtuocordi per creatoremintimantis, Uitris mcbu- ipfumep diuino prxcepto tuis commiflum manibus, cum uiam redtam edo w. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cens fpembonam bonis poUiceatur, confirmantis ; omnis^fimiliterhoftis

Dei,ac Michaelis,« archangeloruflagitiofis cruciatibus aftligctur,Tibi qui Aduerfarij on- jefn firma,nee non amp;? mamtefta contulimus,quibus mali nequaquam obe^ lO ^^’'^'*^en^r ^*^*'^’ ^*“” prophet» ueracilfimi legem firmiflïmam,lua poft tergum mada

' ta protjcientes,neglexerunt,P^ Sicigitur lege contemptafcientiarn à diabo Salomon ma^ ^^ ^*^® malis Salomoni patcfadtam,prcfagiorum feiheet artemepmagieam, cam didicit i ftualis eft de diuifione mulieris atep marui, amp;nbsp;huiulmodi : quam lui princü damombui.lu- P^s in Babylonia uidelicet Arot et Marot neminê,nifi prius crcatorclcgecp daica traditio fixa negle(ftis,docerent:Illius tamê inefficaces,nift deo concedente, perfcru Mdetw. tantes animarum fixarum nocumentum, amp;nbsp;interitum didicerunt. Quibus commodius atcp lalubrius eflêtjdeum timere,credere,atcp Iperare.Secundu Contra ma^ - incredulorurn huiufmodi uelle nullus à deo fiber tibi mittetur» Sed ilfius pie casfuperjli- tag atep donum, m quos uult,ód quâdo uult, extend untur, cuius mandato ne 20 tiones. g]ccfto,uelconfimilc,uellcuiuspræbcbitur,Ânpotcftquis anim» fu»pro^ defte fine deo, cœlocptcrræpræfidentcdpfum itaep difigentes,ueftrum bo-» num atquelalutem,utprius plures à Moylèfeceruntjperfcrutenjïnijnequa^ quam ad incredulos à fide dilcedentes. Hab entes autem fibrös uellent inuu dia dudti uos adhærentes Icgi re cognita uera,malam accipcre legem ♦ Sed uosindurate,ulquedum deusomnipotens placere patefaciat*inuigilateï décimas date,Creator namep fuum cuiquerependet meritum. Aflèruntta-* Poftulat abalus wen,neminem pratter ludæum amp;: ChriftianS ingreflûrû paradifum.Quod dmonjlratio- fiuerum eft,demonftrationeprobent, P, Generaliterautemdifigentibus ne)w,^iMmip/èannotandum, quoniam omnisfaciem fiiamad deum nergens óóbenefa-jO non exhibit, eiens deum promerebitur nullo timore grauatus, Licet ludæis 8é Chriftia-' yudaonm z^ nis fumma controuerfig fis incidat. Alter enim alterum nullius efte legis af Chrißionorum ferit,utroquc fibrum legiferum habente,Qiiorum uclut S^ exterorum con^ contentio. fin^,}j,j dicentium, fitem in alio læculo Deus iudex dinmet. Qin's co peior Temp arum re çxiftit,qui domus orationuminterdicit, earum que deftrudfieniftudet^IL

' fis quidem ingreftus nequaquam pateat,nifi cum timoremaximo in hoef» -veri adorato- ‘’^^'^ contemptum, in afio poenam immoderatam habituro, Cum Dei fit resithnizexau- ariens amp;occidens,uerftxsquamfibetpartemorationes fundensdeum in^ diuntur.loanjt «enit, Suanamquepietas nullo loco circumfcribitur:Eius fapientiacun-

Óa compledfitur, Aflèrunt item quidam, uniuerfitatis creatorem, eoefi^d Nfg4t deißli»- terræœ regem,cuius præceptum omnia perficit,cui cunefta fiibïjciuntur,flgt; humfumpfifte,Quibus nequaquam ueritasconlènat,Sedhiquidem in^ fcij, uelut amp;nbsp;praedeceflores his dido confimiles inquiimt, fe credituros, fi Si^miraculii fe deus illisall o quio,uirtutibüsque patefacer et, Nonne fatisresarduas uit fidem pofdt, eûtes que fiiblimes fiepius fapientiS teftimonio peregimus:' Nunc tibi ucgt; racia praccepta committo, quibus bonos inftruas, nil curans de prædeftina tis igni Î fed ludæis Chriftianiscp pr»dicans,nullam legembonam eflè, nift bene

bene crcatorisXicct ipfi nequaquam Icgi credet, nee didhs tuis acquiefcet, niti cum Hiæ legis extiteris ♦ Cuius fi lam noftra dodrina præftnidus imita tor fueriSjDei diledionem et donû amittes» Omnes hünc librum coelitus miflumpro more debito aêquam'miter legentes credent: Increduhperpe^ Abrahridoâof tuo punientur *P* Abrahæ præcepta diuinitus petita complenti',fefe redo- ^ ^^^ confiitu-rem dodoremep ftatuere deus iniunxit. Cui refpondens Abraham inqüit: tut.

De proie mea quid faciâ :■ Inquit deus : Viris prauis et peruerfis uerba mea iioftnifu cam ne tradasJpfi quoep Abrahç Ifmaehcp fimilijer poftea nos orationis domu, 1*^ dandum. timoris expertem, eedefiæ refugium, h om mum cômodo proponentes, üt 10 earn mundam,et ornatâ,amp;idoneam illic örantibus,aliundecp ueniennbus efficerent,iniunximus4 Cuius fundamentum Abrahamftatuens inquit:

Creator optime, locum ilium tibi fàndifica,iplûm alylüm côfliruês,amp; nos tèpluMech^ filiosep noftros in te credentes edocens, quid hic boni gerendum fit, ueni- condàum ab amep tribuens, ut mifericors ô^pijfltmus noftræ prolis mediatorem pro -phetam excita,cæten's gerenda, uirtutesep tuas feripto notifîcantem, eisep benedicentem, cum tu fis dodor excellus,omnia leiens 6ó audiens» Quif-quis igitur legem Abrahacneglexerit,dereliqueriuie,brutuserit.Qui à deo '^‘^it Abraha rogatus,ut crederet, confeflüs dl,ferndeumtotiusmUndiregem credere* ^‘^Chrifti,amp; Vnde hic à Deo diledus,inter bonos fumma Corona decoratur .P, A bra- S'*quot;'/'^ ^A

10 hamquolt;ppraeceptüidemfilioluoet lacob intimans,inquit: Hanclegem ^‘gt;(^^‘^deti landam, atep diledam uobis à deo dätä,ante mortem ne mutetis. Iacob au ^^’'‘'^‘’^' tem ad loei limitem accedens,fic luos filios affatus dl:Me mortuo quem a-dorabitistReljponderunuCreatorem unum,fcilicetquem tu adoras,Ôi A-brahâ, ctllmahel, etilaac,Dixit aut eis : lllis iam defundis fecudum opera iua deus iplè index mérita prebuit : uobis quolt;p cólimilitcr iècundü ueftra Reddit Dcut daturus^Necenim ab illis uellra, nee à uobis iua perquirêtur opera.Nunc umcuiq; fecu» quidéludæi 6^ Chrilliani gentem tibi cómiflam abllrahere nitentes,utlua ^fff”op^‘ff«‘t-ampledaturlcgem,amp;illaprofiteatur, ammonêt.Eorum enimutercpluam ^^f^^”^^'^'^ legem tantSbona eflc cofirmat. Illa uero felegê Abrahæ,nó aliâ ampledi, a^J^

50 fülleprofitetur,uiriiullilïïmi.Tuergo fidem ereatoris illis prædica,penitus p^„,^ ^,io£* perfuadês,ut libris tibi diuinitus midis,Ahrahæcp,etlfmadi,et Ifaac atq? Ia conmentum, cobjöiStribubus legibuscp Moyfis, amp;nbsp;Chrillbcæterorûcp prophetaru nullis q^d Iibru cœ pertefegregatis, firmam fidem adhibeant,creatorê adorâtes.Qui finoftris htmaccepent. præceptisparuerint,fedâoptimam imitahûtur. Sinautê,Deusteliberabit idfiarut Eke ab illis* Nos quidem uerbiscreatoris,quibus nihil ell melius, Itibiedi lu- fait£.Euftb.6. mus in omnibus.Illiuero dicunt, Abraham,et Ilmaëlem,eorumcpfèquaces Uff-T^edtf.hift. ludæos uel Chrillianos fuifle.Huius tam rei ueritatêagnolcunt,meliuscp. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^r

Deus.Sed cum taceant, peccant* A gente præterita Deus nequa-quam opera uellra,nee à uobis fiia exiget, quærens,cur mak gens primum ” ’^^^^^ 4° orationis orientem dcreliquic, cum ipfius fint öriens 0^ occidens omnis, quoslibet eledos luos adle duccntis*T ibi tarnen nunebuenue illue alpiciê tfi tuisep admeorum propriorum noticia, qui lunt mediatores gentium te llcs,ftiuniprophetam propriumtellem habentes,orationislocumueragt; -^^rfwHecbS cem amp;nbsp;idoneü deotellificante uidelicet uerlusMercham, têplicp luimedi- i^({iàdopraci mn,quod Abraham primo fundauit,firmabo:quofemperubicunquelue- pit oranduiut tis,{icicm tuam orando uertas,ne te damnent, aceufentue alq,quam mali* i«tó tierfut Etfi legum populus illam partem orandi renuerit, tu ne fequaris cum. Hæc ïHemfaltm^ b etenim

etenimagens iam ueraci noticia tibi monftrata,malisconnumcraberis,iplï tarnen filijep fui ueritatem agnofcunt,licet eorum plæricp negent.Cauen-dunt quoq;,nc fis eorum imitator,qui nunc affirmant,nunc negât, Omni» tarnen uerius quamlib etpartem orans, quærendo quod eft optimum,de-um exauditorê promerebiturtLicet Optimus et ueraciffimus orationis alpe Salut deut ti - ^q^g uerfos centrum templi Mechæ uertendus eft, deo tefte ♦ Vt in te quidê mendus. j^^^jj f^mftiffeet uerbum,tucp bona fedlam exequaris, me folum timeluoscp J fiunlitcr omnes,quibus de uobiimet ipfis prophetam excitaui, qui uobis di DeutiS ^ cêdagerêdacp priusueftrænô ftibielt;ftaperitiæmonftret,P Vtuos aduo-\^^.j, cem,meum nomen inuocate,gratesreferendo, nequaquam negando.Bo^ 10 Prophetam de niepfibiper abftinentiâ,patientia, orationesprodefleuelint, Huiuimodt ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobis. GTc. namep uiris deus inhabitat, illis propitius ftia concedens gratiam,Paticnter

jnpatiêtiapof- enim colligêtes mandatu timoris, etfamis ac detrimêti, uitæ,pecuniæ^, et fidebitis ani- arborum,gaudiümetêt,et fimiliter damno ftiperueniente dicentes: O créa tnasueftrat. tor,tui fumusiad te redituri.Obfequio dei peremptos nemomortuos exifti ^^^t^^perdit ^^'^ ’ ^^^ ^^^°^ potiffimum uiuos 6d fanos,Meccham peregrinantes, locS in animamfuam, inueniet earn.

itinere,cui nomen Acepha,nullatenus adire prætermittant.Omni bonum corde puro proponêti,deusmultipiicem remuneration? faciatimala linque tibus,bonacp gerentibus dabit ipiê uenia,cum fit pius,ueniçcp largiton V ir tutes itemep bonum abnegantê, poftquam libri fapiêtibus illa patefecerint, lÀ deus abhorrebit,et deftruet. Mandatis Dei minimum contradicenti, ffeep mortuo,ira dei,Sd angeloru omnium,ac hominS fuperueniens,ipftimnun quam impunitum eflèpermittecQueni nee deus unquam relpiciet Jurans puniuntur. namep faifum confunditur:Vtroep uero iurante^ucrum fuper ludæos tran-

^^^*P* Creator inquit: Vnus ego creator fum,femperidêpius,etmilèricors: ^^^^ præterquemnoneftalius,cuiusmirabiliauirtutesq5fapientibusat(pdifcrc ^oberib ’^ ^’‘'’’‘'‘'^^’^terræcp machina, diei noeffisep uiciflitudo, naues aequorea:ui-’ ris accommodæ,educftus imbrium torpelcentis rigatum, omnium anima-

lum compofitio, uenti, ÓC nubes interpolatæ undiep uenientes, acrem ód terram occupantes,Pars hominû nequaquam Deum,fed aliud loco ftii co-j» lens, etpræ cæteris diligcns,cû iram Deiperipicit, illSfatetur grauiflimam.

omnemep deo uim attribui^qua plus Deus bonos diligit, diuino qui'dê iu^ Strofitpièt,qui ^^æ dilcementepios ab impqs, ßpicntes à ftultis* Malam fectam aflecuti, dodorci falfos cumneepœnænecardorisfinemfentient, fi fas effet redire, fibitp feßrant audiunt, cligcre,primosdodtores penitus reipuerent♦ Vos igiturhominescorne^gt; dite fapida bonacp terre,non exequêtes iniurias diaboli,uobis aduerfantist Diabolus im- quiperuerfa docensinfinuat, utcreatorisprorfusuobisignaratamentien--poßor. tes imponatis. Hi rogati præcepta diuinitus obferuare, dieunt fe nulls non primam fuorû fedtam executuros.Patres itacp fi ftulti egeiep fuer unt,imita-Stulti patrum biminiÆrit-is igturuelut furdumuti, egei,ftulti,ijs cóparabiles qui nil prêter4Ö ^mulatores. auditum proferût uel feiunt,Viri boni, deo grati,bona uobis ab illo cóllata comedite, grates ipfi redd êtes, et pre cunßis inuoeâtes. A mor tiein ijs uero, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;06 porco, et fanguine,et ab animali quolibet perempto non in creatoris no

^^ ^^ mine,uos abftinete, N eceffîtate tamê locou e cogête,inde quêlibet faturari, DiJ^èfatio rr ’™*1 ^’‘^ lecum inde portantem, minimepcccatum cenletur,Deus namque necejfitatc,no piusinde ueniam largitur * Hunclibruma creatore datum contradicenti ‘ ob^ecunw, um,etprominimo ducentium ventres ignis indeficiens cibabit,eïsque nut lum

lum opus profidet, Quinec diuinum alloquium in fæcuïo future, nec pœnæ decrementum acdpient: cumfedtam malam pro bona, iramqûe Dei pro ddcodoncfibi eomparauerunt, potius errori quam libro cœli -tusmiflo confèntientes♦ VerRis orientemuel occidentemorationes fon- Quid baiM dere, minime fideles Sd ueraces efiicitdcd in Deum credcre, dC alius aduen f^dtttiCt bonii tui feculi, nec non angelis, Sé libris, atque prophetis fidem adhibere, pegt; cuniâmque fuam beniuole confanguineis luis,orphanis,panpcribiis, Sé mendicis hoftiatim quærcntibus,atque captiuis impertire,orationibus m^ uigilarc,Deo débita foluere, uerbis fidem S^ conftantiam habere, horagra

*0 ui malum et fitem fuftentare : Hæc inquam omnia quibus infunt, Deum timentes atq; fideles perficiunt, Ca-dis umdictam æqualem amp;nbsp;confimilem C*«^« uindi^ii quæ mul toni uitas pro tcgcre,uerlusfcicntes deumep timentesuobis fcripfi mus,ut fiber fcilicet libero, captiuus pro lui fimifi,fœmina pro fœmina mor tem fubeat;nifi quis pro pecunia codonare uolês,lècundü Deipraeceptü,Iè uiushomicidæpacificetur» Aliter aut faciens,mal um diuinitus datuincur-ret.Quifibct item ad interitum accedens,de pecunia fua pofièlla rem deter quot;ElttmofyM^ minata atcp Icitam famifig lug,propinquisue fuis ad elecmofynas diftinflas f”quot; t^ftiif^ètu * pcragendas inde commendat : quas quifibet eorum pofteamutans peccagt; bit,creatorc fingulos actus luos dijudicante.P, Si prauitatem derilbrum fu

turojeiunium quidem uobis,ficut amp;nbsp;prgdecefloribus ueftris,per quod De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P'^®

urn timere uideamini, tempore fiatuto, certocpdierumnumero,uideficèt^^’^^^^^^' menie Romoda, in quo fiber hic legifer boni mafiep difoetiuus cœfitus eft datus, iniungimus : Quod quilque unius prêter infirm urn, SCuiatorem perlbluat.Quod amp;nbsp;ipfi poftea faciant tempore quolibet ♦ Deus énim mam-fuctus et pius,grauia à uobis nequaquam exigmqui communiter etiam uo bis nodurnos cum mufieribus coitus, cum abftinentiam huiulmoditurn difRcilem,tum uobis impoffibilem agnofcat, permittit, inde daturus uengt; am» Inoleuit quidem diuitibus conluetudo, ut clecmofynis ieiunium redi-

30 merent, Sed hinc alter comitetur alterum» Vos de me quæftionefatftajme propinquum orantibusrelponfurum, iuftisep premia fadlurum affirm a te» Inuocantes quoquemeis obedienter præcepris relpondeant, ne deuius er tor eos abducat » In templis nullus fit cum mufieribus coitus» Die tota ie^ iunantes, nocteieiunium folüite, tuc comedentes 6d bibêtes quanta fibue rit,fcrè ad principium hor», quæ Iblis ortum antecendit » Hos terminos a Deo conftitutos nemo tranlgrcdiatur » Ex mendactjs, uel pro caufis agengt; Çg^fy^ talunt ' dis, iudieqsue dandis met urn acquirere,pecuniam lumendo nolite» Intèrgt; nias étrabulaï ïogati de lunatioibus, doceteillashominicummodoftatutas,cumperéas ßre^fes. tempora peregrinationis atque lemntj dilcernantur: In quibus fiimmè Trnpor« 4P^itendum,utDeum timereatque difigereuideamini» Hoftés atquepu^öt/o'/wfw.

gnaces Deipræcepto dileeftioneep expugnate etinterficite,amp; à locis unde ^^^ è^»é, yos proiecerint eq cite » Infeftano namep feditioep pugnax plulquam cædes deogratum. ö officium » Apud Meccham tarnen nemo uobis fuperueniens hoftis périma IP^’^^^^f‘’'^~ tur/Ifiinc autemcædem promeretur,Solusdomorûingreflùs per portas, no retrorfum,non collaterafiter,iuftus atep bonus cêfetur»P»Hoftibus fient Qé exteris ad Deum redeuntibus, ipfepius prçbcrueniam,uelutpcccatû Sé ^j^ -^.J^^ multum menfelibertatis Sé quietis, in annilÏKcedentis menfe confimifi ue

^«mt« IK-iiiatnmeruit » Defacientibus illidtafiatjudidum, Inferentcmuobisfn^ didoruM. iy^j^ atque moleftias,cum fimilibus pœnis affidte, Pecunias ueftras pro» P^^^ Deurn in peregrinationibus expendite,non defperantes: necredea-t*s,mfi primum peradis omnibus, pro facultate ueftra, peregrinarioni ’ nbsp;nbsp;nbsp;* ' conuenientibus, nifitimoris locus impediat» Omnia complete Hudens,

cum DeusgrauiteröS exquifiteperfedtionem affe diet, pro modo iuæfa» cultatis operetur: Impotens autem in innere très, amp;nbsp;poft reditum ieptem, ficqùe decern dies ieiunet: quem fcilicet peregrinantem ffa muller non comitatur» Caput dolens,amp; acgrotus,luum elccmofynis ieiunium perfol-uaU Percgrinariproponens,fadtapraua,malasque cogitationes prorfus t^ j^etu remane^ abijdat, nee aliquam conn ouerfiam agat ♦ Omnes a dus bonos deus annu rat or inquires merat: cuius timor, fames eft atque fterilitas ♦ Huius abftinentiæ peregrin eiKfM.Het.n. nationisq^ tempus menfes ftatuti metiuntur, Omnes fapientes uiæ perils mefcant,a quo fibi neceflaria petere non uerecundentur, A peregrinatio» Deuifobu in- nibusquoq,’rcdeuntes,Sdrcpatriati, me dominum innocent,iuorumpec-' «o clt;tndiM. caminum ueniam poftulahtes; cum firn pius, ueniæép dator : Sedam bo» ham eos edocens, qui prins pranam atque peruerfam fecuti lunt, omnigt;-, busepperadis me,quantum patres ftios,plnsüe diligentes,honorificent* to^e^t^^° ^^*^^”' ehim folum inhocfæculofuo ditariuoto precantur, inalionil * ^ma ^’^ ^°^^ fumpturi : Difcretiores in utroque,fuo uoto bonoep perfrui,nec aÜ^ 29 ’ ’ quibus pœnis opprimf,fuppliciter Deurn ex or antes poftulat. Horö Deus exauditor,operumcp iuorum denumerator3merita multiplidfer retrib uit, Alteru neblar nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ peregrinattonis ab ipfo difpofttos ft quis prins pofteriusue per bi

bic apponit nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;duum ineoeperit, nequaquâ inde reus cxiftit, fi Deum timeat, uelut

Azoara 111. ad ipfum reditutus, Plures eloquq meUiflui, quorum uox cordinó confo^ lidp ß-atres. natjDeSlui cordis teftem aduoeât, cum ipft tamêperniciem,genticp flagf» tinm, frudibusép peftem inducere nitâtur, Hi tales gebennæ putco pœnis nndicpuexatifepelientunObfequio diuino deiep diledionemortem lub» Prf« Jludoid«. euntibus,diuina pietas gaudia probens ftiperuenit,Viri boni,pacem inuf» cem diligite,errorem diaboli uobis aduerfantis euitantes. Sedudi quidem 30 amp;nbsp;errantes poft noftrorum traditionem praeceptorum, Deum pium obft^ ludidu nouißi crando iperâtes ueniâ adipiicentur.Creatoris,nec no SC angclorum in nugt; mum. bibug aduentum, finguli fimpliciter expedcnt: ad quê omniü fiet reditus* Filios Ifrael de præceptorû noftrorum attp uirtutum quantitate, numéro^ pojä nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;percundari uelitis. lus moremep bonü agnitum permutans, Deum graue

* f ‘ atep difficile inuenietjncredulisatcpmalis bic à deouitaeuenuftate,iocun» ditatecp,quibus S^boniridiculo funt,ditatis,Deötimentesdie indierj pra*^ Seüiffwm con- ^®®^** quado Deus quos uoluerit, innumeris bonis ditabit. P. Humano trouerpM Mlt;t ^^^^ ^°^’ P”*® «ni genti prophetas mittens, ut ei fidem amp;? Ipê intimaref, ehumetfuflu- ‘-Ordern libris ueracibus bonimali^p difcretiuis inftruxit.Quibus tam man 4P Ut,^ redît ft- data iufta cognofcentibus,amp;no alqs, lis atep diffenfto nó mediocris incide luiisiter mon- runt, eorficp per fic amp;nbsp;nó fic eftc,difcretorü, quibus fibiplacitis Deus dein-ßr^tuit,fcilicet. ceps uiam redS oft end it. V nde uobis aditum in paradifum patere putaftis, cu ueftri prædeceflbres multa gerendo bona, pinrima mala perpeftt funtc* quonfep prophète uiriscp bonis cû eo uindicê quacrentibus intimatum eft, uindida propinqua effc.Perfcrutantibus, quid expendât^ut profint paren iibus,propinquis QC orphanis dicito.Quiequid boni feceritis, creator agno (eet.

feet ♦. Litium adS uobisjicet nolentibus, qui multa uobis utilia neghgitis, ®«»_ fgt;f^ in^ pluranociuadiligitis, cuius rei Deus eftcognitor, nos uobis miunximus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;P®quot;

In menfibus etiam Hbertans amp;? quietis pugnam ingredijmaximè tarnen co pw/o.i«#«« 5«»' tra non inuocantes Deum, iuftum eft amp;nbsp;utile:fed Mecha quofqua eq cere, grauiflimum eft Deo.Guerra namqj plus quam cædes officit. A tua lege t ^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;^

«bflidentes, ablcp intermiffione tuæ genu bellu infer ent, ulquequo earn ad fQ«^ 1^,7^^ fiia legem fi poflibile fit couertant. Tuam autem propter aham mutans, amp;^ p^x er cöiun-ineamanens,hic6^inaliofeculoreusigneindeficientcpéribit. Viribo- âiointer chn ni,Deum rimcntes,ó^ in cius nomine pugnantes, ipe diuina corroborent, ftunos a Wrf-10 Deus etenim pius atep propicius ueniam eis prcbebit.Sciicitantibus de ui^ chumetiftaf?

no,fcacis,talis, amp;^ aleis, óf huiufmodi, die, peccatum maximum elïè huiuC ^^'*^ ip^^ modi po turn óf ludum: Licet tam en dulceicant hominibus, turn utilitärem ^^ u^ifocn feranthaccpeccatorummateries,peccatatamênociua fiint. Quxrentibus, p^° t ^^’ quid cxpendent:dic,bona dei. Tu tahter huius futuriep feculi noticia per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Deum inftrult;ftus,pcriuade quærêtibus de orphanis, ut eildem benefaciat, tfibulatione ip SC fubleucnt,eoscp fibi fraues efficiât.Sin aSt, tanta illis Deus egeftatem Óf forum.Uiob. inopia ingerct,fi fibi placuerit,cuius uoluntati nulla refiftere queunt,quod nee fibi,nec alijs prodefiepoterunt.Bene opérantes, etiam ab alijs ipfemet difccrnit.Alterius legis foeminas in uxores nee ducatis, neefilias ueftras ui Patrimonium XO ris alterius legis nubere permittatis, nifi póft eorum ad ueftra legem couer fit inter confor fione facta, Homo namep legalis praccellit ex lege quamuis placidiffimo, t« reUgionii. cum illius ad ignem omnis greflus intendat. Deus autem hominibus per^ tgt;eut.7’Crc. fuadens,utfibi caueant,adparadilum euocat. Menftruatas item nemo tan gat,nifi prius mundatas.Res namque munda deo placet. P.Mulieres uo^ j^ t^^**’ bis fubiedas penitus pro modo ucftro,ubicunque uoluentis,parate,* Dc- ^yiokntiut urn timentes,ad quem omnium fit reditus, qui bonis praunia, malis crueia j,,-^ ^^^^^ ^ ^^^ tustribuit. Veftris animabus utiles eftote,necpcripfum nominatie fua ßns tortus eft fingulis negotqs iurate : cum ipfe fit omnium auditor óf cognitof • Irt illis quafi nefaria quidemfolis facramentis,quibusfalfitas corde firmatür,Deus appofitus permittat,(}ui{ jo laefionem Contrahit. Muliercs à maritis relidtæ, nemini nifi prius quatuor adijdakDeum peradis menfibusnubant,quosmaritisuolentibus renuberebonum eft. timentes,etc.

Sin autem JDcus audit óf uidet.Non nubant etiam aliquar reli(ftæ,nifi prL ^^ afitime^ us cmundatis tribus menftruis. Vulux conceptus nullatenus (Deum tL ^^^^ ^^^ *^^ mete)negetur maritis,etiam fi placuerit. Ipfi namque præfunt mulieribus. ^^^^ Secundo derelidac nubât, potius quam exteris. Tertio uero ipretæ,nequa p^”°’^^ ^^'.^ qua, ufepquo maritis alijs nupferint, óf ab illis relieftæ fuerint. Tune autem f^^ (.^’^_ ipfe uolentes,priorrbus maritis ante bene rcconcilientur, aut nullis coadlç vxor debitum uiribus honefte dimittantur. Aliquid primo datum illis auferre, nefas eft, reddat m^nto, 6f inhoneftum. Muliercs fugam préparantes, marito rtolcnte,rediman^ etc. t. Cor.7.

4° ’wr ab ipfo, non tarnen propter iram uel odium, ne diuinam iram merean^ Uxores perß-tyr. Diuina praccepta minime cum ridiculo fufeipientes, bonorum uobis ^f rfdt«^fndtgt; àÜeo datorum, librorumep coelitus miflorum, caftigati, Deumep timen--tesj óf eum omniafcire credentes, recordemini : ueftrisep mulieribus relL óis,cS terminus nubendi uenerit,nulla uim inferatistquin ^ uelle fuo cuL libet nubât. Vobis etenim,licet infcrjs,hoc optimS ede Deus agnoicit. P.

Muliercs per biennium Rios infantes nutrire, óf à patribus, uel ab eis qui- ^ducatio pro-, bus pecunia fua commendatur, uidui ueftituiqûe neceflaria determinata lis.

. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b 5 fufei-

fufcipere^iüs æqüum exigiefie tarnen,ut nee pater nee mater damnum feu periculum fubeat, deo nemini, quod eft impoffîbîle, præcipiente » Fas eft item, aliam altrieem aduocare, fed cum præmq fui determinatione mant-N«pfw iferrf-fefta* Mulieresfin'smaritis mortuis, nemininifipoft Iin.menfes,decêcp UmortMifM- dies,nubant» Hoeep deincepsprouellefuo faciant. Igitur abfquemoleftia ritis. Sc impedimento/permittatis easfiia corpora adaptare,atquepollire,fi-mul ^ nubere : quas uelle uobis coniugio uincire,nec uox ueftra promat, nee cogitatio perpendat,ufquequo termino peralt;fto manifeftè notificetis* Deo namque placet res manifefta amp;nbsp;determinata, qui cogitationes omnes dignofcit, Eildem item annum à maritis fumptum,ut domos poft mortem là eorum non egrediantur, accipientibus, minime licet exeant, molefti fitisï cum Deus huius eulpæ uindex exiftar. Eædem etiam, coram bonis uiris RfpKdww. pecuniam determinatam accipiant. Repudium Iponfarum ante radium ftium neminem aggrauet » Cynique namquemaritus fuxftc rclidtx, pro facultate fua rem determinatam,uidelicet dotis iuæ m edium, nift patre uel præftdente mulieri condonare uolcnte, quod Deo teftemelius eft, perfoL Orationes non uet,nec firmati foederis immemor elfe debet * Orationes, maximeep me-gt; funt omittedx. diamprætermittere,iummecauendum«Fiantigiturubiquemore ccnftie^ to, fecundum dogmanoftrum, nifitimoris locusimpediat„ Quo contint gente,pedespede, milescquofondâtorationes:Itauos Deus docctfiKt-âè rmn præceptomm peritiam» P, Nónnequaliter Deus ipic millenis uiris l^hutjoict. p^^ timore mortis domos fixas cgredientibus,inquit: Moriamini,nouiftis. Et eofdem deinceps iUefemper pius in homines, licet ingratos,reuiuifica^ uitCln honore creatoris cundla fcientis,óó audientis, fibique feruientibus multiplicemremunerationem agentis,quifiimit6C donat, amp;nbsp;ad quem o--«.R^.». Bifto mniumnt r€ditus,certamina perficite* Vobis quidem notum extimo, ruperperdex- qualiter populus filiorum Ifraél, Moyfis uidelicet pofteritas, à propheta ^P^'^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuo regein,fub quo lires ludæi nomine faceret,poftulauit,111c uero relpon--

dens,inquit 1V os certamen poftulantcs ,forfan fi piæcepcrimus.non age,-tis ♦ Illi inquiunt : Nos è domibus noftris atqueprole propulfi, quomodo jo t.Rtg.u. pro Dei nomine non pugnabimusf Bellum tarnen iniundium omnes, prêter admodum paucos, reeufabant, malosqûe Deus agnoicit, propheta quidem dicente ; Regem uobis Deus Saulemconftituit» Indignati finit dicentes : lUe quare rex noftcr efficietur, cum nec ipfe pecuniofus diuesfie fit,nec nobis meritis coæquetur t* Propheta inquit : Deus fixes honores 5d dignitates dans cui uult, illi corporis immenfitatem,ôôcordis amplirudt-nem conférons, eum fixper uos exalrauit ♦ Cuius rei uobis ftgnum fit amp;nbsp;ar-gumcntum,quod ipfe cum area, ubi repofitæ fixnt ditrinae uirtutis teliquiç, Moyfis amp;nbsp;Âaron, légiféra tabula icilicet, amp;nbsp;uirga ad nos ueniat, angelis affèrentibus arcam, quodmirabile uirtuofumep Deumtimentibus appa- 49 a ^^^^ Æ MSauligitur fie accedens cum exercitibus, inquit: Vosriuos dco aMCcere °ni~ décente uifiiri, nihil inde nifi quantû manus femel hauferit, guftetis:qtxod * dic.7. quilibettranigredi€ns,meiiuriseflêdeftftat»Omnestamenpraterpaucos i.Rf.i8, aliter praceptum potando tranlgrefli funt, Illis quidem, fuiscp fcilicet non potis, »iOT4tw bic. riuos tranfgreffïs, de pofte luo contra Goliam exercitumep fixum dubitan,-tibus,uiri boni,fcientes fe ad creatorem redituros,inquiunt: imminere cxgt; ereitus : parwiflïmi deo prafide corrobora ti, maximes uieeruntfunditus» Dei»

Deus enfin femper abfifnentfb us amp;nbsp;mdirratis fuffragfum præftat» Golfam Ptrfeuef^ntiS itaque fuo cum exerdtu commfnus afpicientes, Deum adfutorem contra ^°”^^^^'^^‘‘^' malos homines, amp;nbsp;datorem fortitudinis atqueconftantiæ lupplici uoto ^^^^'^^^^ , precantur: fieep uicfl:oresfalt;fHfunt,Dauid^Goliæperemptorideusho^ ^^^^“^^ ttuta--norem, amp;nbsp;regnum, rerumep noticiam, omneep magifterium pro uelle foo tribuit ♦ Tali quidem ratione,nifi deus alium altj reliflere, liremep fieri iugt; beret, terræ frequentatione cultuép carent^T ibi,qui es unus prophetarum, hasuirtutesjdeiepfignapatefacio» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Altern exem^

OMnium prophetarum alio fuper ahum per me füblimato, amp;nbsp;corum P^‘quot;’ ^^‘^ ^°^^^ quibufelam cum Deolocutis,ChriftoMariæfilioanimam noftram nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’

proprie conferentes,uim atcp uirtutem præ cæteris prgbuimus.Deo quidê 5 p ® P™' J prohibente, feu uirtutibus prius agnitis, nulla lis atep controuerfia incide^ knüßimo am^ rent: cum nunc omnes dilTcnnant, Vnus namque iua credit,alius minime: ^^^^^ coUata^ nee omnes bonam legem imitantur» Viri boni,de meis bonis uobis com^ cur igitur ne-~ mendatis,priulquam dies ueniatjqua nee emptio^nee accommodatio, nee gasfibu Dek amici beneficium proficit, expendite, meisep præceptis parete ♦ Increduli ^eneficemia. namep maximis pcenis affligentur » Ego quidê (blus Deus uiuus, Sb uerus Vnwi deus ue-creator, præter quê nó eft alius,edico,quatinus fiirgatisjnec uobis fopitio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘””''

feu fomnus irrepat. Dei lunt uniuerfa cceli Sb terræ : fine cuius uelle quis ”*“ “’(^'^^ °” 29 euiufquam orator erit b Ipiefcitmanibus infitum, pofteriusep, De cuius

fapientia cœlum Sb terramcompræhendite, cunóis incompræhenfibili, ' nemo quiequam aflequitur, nifi munere dei ucllcq; fuo*Vim nequaquam j-^.^^ ^^^ cogc-propter legem inféras, cum rebtaprauâepuiapateÉbtæfint, Noncredens ^^f^d religio-^ in idola, fed in creatorem, mandatis dei fapientis, Sb audientis, Sb omni-- në. At quoties buseum adorantibuspropicq,parce, Sb e tenebrisin lucem perducitur* tui oblitus Ma Ïncredulus autem, è contrario diftrahitur, igni perpctuo deputandus* chumet,tubes Nonne nom firs, Abrahæ à deo régis confit i tu ti, cum quodam alio de Deo eontrariumi difputätionerticGum enim Abraham dixifiet, deum mortificare amp;' uiuifi- flt;’^“i® btdai^ care, oftentabat Sb alius (è fimilitcr facere poflè * Abraham ucro dicentc, ^* ^‘ Ainh^, 50 folem ab oriente in occidentem fiolo Deo facientc rotari: alius illcftupidus

obticuit* Accepiftisitem,quahter quidam per uiUam defertam tranfiiens, Sb quærens, an earn Deus unquam reædificaret c'mortf centum annorum fpacio deo iubente fuccubuit:Qui uitæ reftitutus, Sb à Deo rogatus,an ac,-cubitus illic fpacium noflêt f inquit. Per diem,ucl dieiportionê.Cui Deus ait, Imó per centum annos.cibumep tuum abfep detrimento uitiocp,fimili- ^efurredio ter Sb afinum afpiciens, Sb qualiter ofla connexionem earncumque teg^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^if

men fumant,agnofcens,haecmirabilia uirtutesquegentibus praedica ♦ 111e nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^*'

quidem Deum omnipotentem eße fie feire deum confeflus eft* Abrahg rur ^^^° ‘p^mt di fum Deumdeprecanti, ut eum qualiter mortuos reuiuificaret, edoceret,

40inquitDeus:Nonnecredisadhuct' Refpondit, Ita:Sedcortneumfiigt; ^umconftansqucfieripoftulo* Dixit deus: Aues quatuor membratim meide, Sb per m ontes uarios portiones diflipa, uoeatæque cito uenient, feitoqueDeum incompræhcnfihilcmSb fapientem efle* Suaprodeodi- faneraturDo ftribuens,grano feptem fpicas, quarum fingulæ centum obtinent grana, mmgt;,quimife^ «nittentilimilis ex if fit. Deus cum fit potens Sb fapiens, atque heni,- retur pauperis, gnus,cui uult,duplicat * P. Exp en dentes pecuniam firam in innere Dei, id grant ftmili^ abfque omni oftenutione, indubitanter cum Deo manebunt. Alio ^ lt;*!lt;«« ofiëdit, b 4 quiQ

quin fcitum atque bcnignum, muneri cum pftentationc præualet: Cinn fit Deus copiofiflimus ÖC mitiffimus,cxpers iracudiacJgttur uiri boni,ueftras cleemofynas oftendendo ne perdatis » Sua namqp diftribuens, ut (ciant ho Smilitudo mm mines, nee deum die ludicij poftulans adiutorem, terra: lapidofe pulucrc *”i^^‘*' pauco coopertæ fupernè comparatur:cui pluuia iuperueniente, nfl nifi lapis remanet ♦ Subftantiam uero iuarn propter Deum diflipantes, amp;nbsp;in ba* - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . no perikucrantes, grano loco fterili feininato, imdc foperueniens imber

f nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immenfus quadruplum, imber uero paruus minus educit, conferuntur»

revendu. Deus omnia fada tam bonorum quâmmalorum rémunérât» Quis per* * ^ nbsp;nbsp;nbsp;pulchrum hortum Habens, in quo fmtpalmæjô^unes, iubtusep fluentesa* XQ

DfW uolcm iu qnæ, QC arborum genus omne, ipiè^ fenex pater infantum pauperu, ignis diciS, oditrapi omnia confumentis fuper aduentum querent. Huius diuini dogmatis, co KM, dM m hola gitationum ueflxarum prouidi,memores eftote,et elecmofynas de meliori t4ufio.'Eft.6i. turnpecuniæ lucro turn terraeproduduueftro: ncquaquâ autem de acqui*

fitis iniuftè, Huiuimodi namqj munera deus no curat» Satanas autem infi* nuat,ut aut nulla, tim entes egeftatem, aut iniufta diftribuatis, 0^ nefanda faciatis.Deus quidem ueniam amp;largitatem,atlt;çiapientiam iniungit: qui l^nwjynt quam^cK^ diieretioné cui uult optimum munus efficit, quod nemo nifi fen occ M me to- p^j^^ nequaquam inanis cerebri percipit » Elecmofynas palam facerc, lleemolynitre ^°^um cenfetur:clamuero,meIius»EthocpeccatatolIit» Deusnamejfe*^^ dmunturpec- cretorum cognitor,omnium iudex,bencficium omne fadum feu propofi* eatK, Dtm. . ^*” agnofcit:MaIi uero fuffragio carebunt» P.Meum quidem eft,nequa* Dn« ueritatê quamtuum,uiasredas cuiuoIuero,patefacere,Debonouobiscommiflo, reueldt folui. ueftris proficientes animabus, elecmofynas facite finguli » Deus enim fin* 'Verecu^ ino gulis fuas reddeqneminiep mal« faciet ipfe,Maxime tarnen illis benefacite pitui pradpue pauperibus, qui uno loco morantes, Óf pro uerecundia nfl poftulantes, di-fuccurrenduim. mïibus uel fibi iuisep iufficientibus qualitercunep connumerantur» Hoc e* nim iumme deo placet» Generaliter quidem lubftatiam iuarn die noducp ^^u^^Ek P^lsm óf dam in Dei nomine diftribuentes, diuinammifericordiam afiê* uP^ 14. etc 9uuntur,nec hic, nee in alio farculo timorem habituri» De feenore uiuen* j^j Pamtentibtu ‘ *^^^’ ^^^ “^ quafi dæmoniaci refurgent,cum ipfi foenerare, quod deus ne* codonätur pee ^ ^ fllicitum ftatuit,licitis annedant, dicentes fienus efle, qualis efi mer* tdiatc^uodfepe catura» Linquens peccatum, SCpoenitens, fadum practerirum deictum dicU, edufM ÔC ad nihilum redadum extimet: regrediens autem, óf reincidens, ignera dutem ignorât: perpetuum finetermino ièntiet » Hunc etenim, ficut óf omnem incredu* tumpf ebn/it lumacpeccatorem,Deusabhorrens,deprimn» Elcemofynarios quidem |èr««lt;tórM mor óf bench cos omnes, qualesfuntcredentes,0forationibus infiftentes, ac ^^’ Deo débita perfoluentes, fixa dfledione fummoep bono ditat » Boni ita* que uiri, Deum timete, óf foenerare practermittite » Sin autem, iram óf

;’* nbsp;nbsp;nbsp;„ odium Dei atqueprophetae fuftinebitis » A foenore rediens, capitale fo* 49

^jƒ^ ^**^ ^**^ ^^^ accipiat : nihil quidem ex alieno, nee alq de fuo debitore perlblue * 'iniuTc 2 X ’^^ i^^q^^w’^ï^ ^poifibflitatem expedet, óf elecmofynas agat» Hoc enfin EeMu ^^^ commodius eft,atq?melius»Diemueftrireditus adDeum,qua quifque ^ptiSis tabu fecundum modum atep menfura fuorum operu, Deo nemini malQ facien* Uquomodo te,füfcipfet,timete»Emptioibus ad terminü fadis adfit fcriba fidelis,et Ded I fdm. timens, qui nihil addat feu minuat, nee quid falfitatis immifceat. Et fi bene »promere nefcius óf infacundus fucrit, alius ueridicus pro co dicat. Sintep duo

duo uiri teftes, ud unus uir duæcp muheres fdoftc«, lit alteram immemo^ '^^fl^* rem altera reducat ad memoriam ♦ Diligenter quidem hoc intuendum, ut omnibus mercationibus ad terminum fadis,aliter non femper eft necefle, teftes atque fcriptor adhibeantur; ut nulla lis fit, aut controuerfia de re ipfa uel termine breui feu longo oriatur. Bed fiferiptorem uelut in itinere re-periri fit impofflbile, pignus fumatur. Quod fi alter alterius fidei mercatu- ^amp;u!. ram commiferit,debitori fiimme cauendum eft, fi Deum timeat,ne dolum ^^P^ßtum. aliqucm feu moleftiam inde faciat creditori* Teftimonium nullatcnus negetur,cum hoc magnum peccatum fit»Et Deus,cuius funt uniuerfa coz-to leftia atque terreftria, omnia occulta perfpicit,0£^ omnia librat æquanimi-ter,tam corde retenta, quam uoce patefacha, ijs ueniam dó bonum, ijs malum pro uelle lbo difcreto conferens,fuper omnia potens. Teftes atque fcriptorem nemo lædat, nee eis moleftiam infer at: Sin autem, ftimme Deum offender» P.Libro fibi cœlirus miflô prophetafidem adhibuit. Sieque boni uiri cuncfticredidcrunt in Deum, amp;nbsp;fuis angelis ac libris atque pro-phetis confenferunt » Inter prophetas difcutere nemo præfumat. Quorum intoß^iritui hic habetur fermot O Deus,nos ad te redituri,tuum audientes præceptum prophetarum paruimus,ueniam expeóiando, amp;nbsp;precando, neuindidtamde obliuione probandifunt. uel errorenoftro fumas, uel nobis me antecefforibus noftris tuam iram im

20 mittas,feu noftris humerisintollerabilequicquaimponastcum tuûfit,àne ^“^i^-*^quot; mine quiequa nifi fecundu uires fuas exigere, fiC finch's fecundum opera ^°^”‘J^’ jj^lt; fua facere»Tu Deus efto nobis mifericors atq? propidus,ueniçcp dator,qui hw^ es dominus nofter, ÔC nos à malishominibus protege,amp;: contra feditiofos nisprafiari ' auxiliäre» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;azoara v» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poffe/ubmde

it TA Eus pms atq? mifèrfcors, fcilicet uiuus,amp;: altiffimus, prêter quem nó didteum Pr-

nibus tradidit : peftremü librü ueraciffîmû *uidelicet Alfurca ueftre legist 1« Arabica in^ eófirmatorê uobis defuper pra’huit.lftecp cótinet uerba quçdâ firmiffima, ^^pi^gt; ïnnomi.-amp; infringibilia,quæ funtlibri fcilicet mater acmateriatquædâuero contra «^^«PV ^

30 ria,quænutantisperuerfitp cordis homines ad cotrouerfiScaïteris inferen dam,amp; ad expofitionis fue notitia exeqimtur.Expofitio uero fua foli Deo etfàpientiflîmis,qui toti libro credentes totS à Deo datu efte teftâtur, cuius p^^pifi^ ^unt nullinififapicntcsmemoresexiftant, patet. Increduli quidê,amp;huiclibro ^uangeho pre cotradicentes,cruciatusgrauiffîmos,amp;omnimodas anguftias patientur, omnia coÿ-u--altiflîmo Deo uindice:cuius fapientiæ nulla funt fncompræhcnlibiha, qui unt: alphurd uuluæ conceptum prout uult,cuilibet fimilê operaturJlle igif poft legê fuâ aut ifle non redâ à fe nobis intim ata, cû fit omnium bonorû largitor, omnm gentium it^gt; congregator,illa die poft certum à Deo tcrminû propofirum uentura, qua hcc proles,ncc^ pecunia, nec eloquiû prodeflè quibit, animes noftros infir

40 mari, imultariùe nô panatur, P» Per Pharaonis fùæcp gentis amp;nbsp;propriorû ttûmmandatisDei contradicentium exitium,diuinamcpuindi(ftâ, 6Cpcr ^^‘‘^^f^ f^^“ ïT^hacuIu et/â fa dû in illis duobus exercitibus,quorS alter Deo feruiês,alte mm Deo côirarium quadruplum uifu muante uicitjncrcduli diuinâ gra- ” uitatem atq; urndidâ pcrtimeitcrc,amp; ad fidem couerti,amp; tuo nunc parère npof^i^ (^^^ précepte debercnt,Mulierum coitus, ÔC filiorum amplexus, amp;nbsp;auri argen ^ minime beif.-0^ pondus innumeruin,ucl equos bonos ,acpecorafimul amp;nbsp;agriculturâ, tZfaeißt.LuJ. quæ cunda feculariafwnt,quibusmeliora Deusumenubus eu pollicetur, ^iproicß^etCr paradû

paradifum fcilicct,ubi perfeucrantes fponfas decentiflimas, dci^ ddeAox Bond opera, né omnia uidêtis habebSt, plures uelutfummedecora gaudêt alïèqui.Crc qua felicitate dentes quidê in Deum,peccaminücp fuorum uenia poftulantes SC ab ignis paradifi conß- feruoreliberationem,abftinentes5amp;ueraces, orarionibus infiftentes,ÖC e^ '^‘('^t' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leemoiynanj ,deo tefte,ólt;^ angelis atque fcientibus, qui ununi fokim deum

incompræhenfibilem fiC fapientem creatorem eflèfatentur: coram quo nulla lex perhibetur,nifi tantum fcfe totos, luacp negotia deo uouentium, Non difceptü' paradifi gaudio perfruentur^Contradicentium autem,feu nó credentium dum cum incre Dei præceptis,deus ipfe iudex fada iua conferens exiltit.Si quis tecumde dulii. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ccptar e noluerit, die te faciem tuam ad deum eiuscp fequaces conucruflè, ^9

quid agendo tam legemicientes,quamilliteratibonam legcm fcquentur» Sin autem,tuumeftmea præcepta gentibus folummodo patefacere* ln^ prophetorMn creduk,ó^ prophcticidæ, 5C iuftorum quorumlibet interfedores, in hoc Ic et iujtor^ oc culo contemptibiles, amp;nbsp;in alio perpétué damnandrpœnam grauilkmani ÏurRraui^mé ^o*^®^^ ^^'Ï uindicis expertes fubibunt. Partium Jibrilatoribus ad librum

* afcitis, ut inter eos indicium difcretionem præbeat, quidam eorum renu^-Purgatorium. '’^^ * Quorum hæc eft lententia, quod ignem geh cnn æ non nifi numero ferme ut mire dierum præterminato fentient, 6C ad diem ueritatis quilibetaccedens,ogt;-nao. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perum Riorum mercedem accipiet deo. indice nocino nemmi. Tu quidem gentes edoce, quod deus imperij dator,rex regum SC poteftatuum potent 20 tes deprimens, pauperes eleuans, cum in ipfius potentis manu fint omnia, dieinodis^continuator,uitædator, cuiuult donafacitinnumera, Ne^ Infidaigiturctt mouir bonus incredulum amicum loco boni,nifi pro timore folo infeipk Machumetiftis at, Hoc igitur Rimme cauendum, cum ex hoc multam oflenfionem con^ amdtia. nbsp;nbsp;nbsp;trahat deus, æque lecreta deus 8gt;C noce prol at a, amp;nbsp;quæ que cœli terræ que condita nofeens, die qua cuique Ria refpondebunt opera, omnis malus Cui Riorum fadorum intercapedinem atque diftantiam elle plurimum ueL-letj deumep fimul abeflèteum ipfe tarnen fingulis benefaciat, P, Deum di^ machumetum figentes me ièquentur,ficcp diuinam diledionem,peccaminumcp ueniam fequentes bona Dedpio ueniæ datore confequentur. In deum itaq; credenres,prophetæ ^Chr^’i'^'euM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deitatisamorecarereftudeatis.Ädam,acNoë,SëAbraham,il j genus. |j-^j^pofteritatem, Ôë loachim, alios fcilicet aliorum filios deus elegit, ÔC lüariie natales ^^P^r omnem gentem extulit, Mulier loachim legrauidam lëntiens in-quit,T ibi uentris mei conceptum Deus omniû creator uouens, ipRim tibi foli Ripplicem,feruientem denotepoftulo colligere digneris. Cum natam autem pcpcrilîcr, eicp nomen Maria poRiiflet, deum teftem fexus Rii partus aduocans in quit: Natam meam, Riamcpprolem, tuo penitus obfequiO deuotos,à tentationibus et infidqs diaboli protège.Hoc matris uotum de-us benigne Rifcipiens,natæ Riæ crementum optimum, corcp firmiffirnum Karia m do- præbuit.HancZachariasindomumRiamatcptuteIamRiR:ipiens,quotiês 4O ma Zacharie utorationcs funderet,adaltare proceflît,frudus optimos intempeftinos educata,^iru ^jpgj. ^g inuenit.Quæ ab ipfo quæfita,unde Rimer et fin quit, à Deo,quicui p^i^ochr^ia uult,donafacitmnumera, Zachariæ deinceps diuutfiliumfibigratum norum apocry ^ honorificum tribueret, deprecanti, cum orationes ad akare coram deo phas. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;funderet,angeli refponderunt: Deus ueftræ petitioni fatisfaciês, optimoep loanesbaptifta nunciolætificâs,filiumpermittitIoannem,côfi'rmantemuerbûdei.Erit^ uir bonus,ùirgo perfeuerâsjmagnusep propheta,Zacharias inquit,Cû fim fenex.

Cenex,mulici'cpm ca ftcfiliSjquomodo prolem creator faciamc'Inqüiunt an^ quot;Deprauat hh geli:Dco nihil eft nnpoflibile ,P. Zacharie pcenitêti^hbicp difficile quid im ft°^‘^^‘lt;''^ ** poni poftulati, triduana taciturnitatênifi lignis tantö euheminibus, et dit ^'“^ i^hnflut uinaminuocationê,preciscpftudiüfero maneepDeus iniunxit, Angeli

fus Mariam alloquentes inquiunüO Maria,omnibus uiris etmulicribus cî^fx^é^df/o*« mundior atep lotior, foli Deo perfeueranter fludes, ipfum cum humilibus, ^p,. j^^j.^ genuacp Deo fledentibus adora,Tibi, quæ nequaquam in terras iertes bunt inco.

proijcientibus amp;curiofa agentibus, quis Manx euftos efficcretur , bac Zacb.i.fuper arcana fecretiffima cómitto,Angelis dicêtibus,O Maria tibi fumminuneq lapidé unufep ^® gaudiu cü uerbo dei, cuius nomê eft Chriftus leftis filius Mariant qui eft fa tëceuh.Bocte des omniûgentiûhocfæculocpfuturo,fenes,etinfantuloscunabulasfeiuâ quot;‘^‘’ ^°”'‘ tes conueniens, præfens,fapiens,uir optimus ab uniuerfitatis creatore mit titur.Reipondet ilia: O Deus, cum uirum non tetigi,filium quomodo co- nbsp;nbsp;f°

cipiaCInquiut angeli:Deo nihil occurrit impoflibile,omnia proutuult ope j^^^^f^, f^'^ß^ ranti: cuius mandatum omneiuum placereperficit : Ipfecp filium tuumj.i^i„ff^pg_ cum diuina uirtute uenientem,librum Icgiferum, omnisep magifterq peri- lata hie. tiam,amp; teftamentum ac euangelium, mandatumcp filijs Iffael edocebit.il- tianiæ confia. lenamep formisuolatiliumluteis à fe compolitis iniùnlans uolatilefaciet: äürum mira-cæcos Ôlt;fmutoscurabit: morpheaticos atcpleprolbsemundabit;mortuosf«^o^quot;gt;”5“fde 2© creatore coopérante uiuificabit: quidepcommeftui, quidue difpofitieni^^^^^^’^fid^^^^^ deputatum fit, propalabit, Quscuneta indeum à credentibus miracula9“'^^^‘’‘^^f’'^ cenfertui.Vetusteftamentum confirmabit:quedamtamenprius prohibi-^'^W '“^ “• talicitis annumerabit,l'ecp cö diuina uirtute,potentiacp uenifle patefaciens Honuenitjol-' inquiet:Timentes Deummefequamini. Deusenim meiueftriep domi- uerelcgtmfci nus eft : Quem adorantes, redto procedeus tramite .P. Sciens lefus cos in mplere.

fua inaedulitate obftinaces manere,inquit;Quis in Dei nomine me feque Afando ad pit turt’Viri quidem albis induti ueftibusrelpondentes.dixerunt: Nos in Dei trtmmci.tnamp; nomine te fequentes,in Dcum credimus, te tefte,dixerüntque,O creator ^‘’^’'^^ **^fi^'** nos huiclibro fidem adhib entes ,legatum que tuü imitantes, fidelibus atq:

50 credulis adferibe.Fraudu lenti uero, eum decipere nitentes, ab ipfo uelut à caUidiore potiusdclufi funt, Quem creator taliter affatus eft: Ego tu- ^lluduurad U am ad me reducens animam, SCexaltans, 6d ab incredulis te liberans , cos qui te fecutifunt,eiscp tuouerbononcrediderunt,ufqueaddiempu- P‘’^‘’ '’'*'7» blicæ refurredionis Dpponam, óf tune ad me tuo reditu fa(fto,contro -uerfiam tuam atque litem difcutiam , amp;nbsp;incrédules omni uindice tu -toréque carentes lummis cruciatibus hic feculóque future profligam ♦ Fidelibus quidem, Ól bcncfacientibus mérita fiiacum gaudio perpetuo

confer um , malos atque flagitiofos perhorrefcens , De uirtutibus at - simUitudoA' que lufticijs lefti , quedammodo gerentis Adæ fimilitudinem , ifta dietekrifli, 4*^tibi reudare decreuimus . Adæ quidem de terraplaftnando Deus in ^nonPauhno

Suit,Fiat, amp;' faóus eft . Tum quidem dubitans amp;nbsp;incredulus , ut qui moretraHatii. nunchoc aflerit,nunc renuit, cum habuerisfirmum,ftcnullatenus eV.', fe uelis„ Etfiquis ratiocinationemhuiusrei amp;r controuerfiarn póft hanc^'quot;^'^’'’*/“* fcientia mtibideluper traditaminireuoluerit,dicfilijsucftrisamp; uirismu”®”^ Chn.^ (ieribfifque fimiliter aduecatis, eerum ueftnque fingulis mendacio con laMahumah confêntientlbus anathema iramep dei iniungamus «P, Creatorem non -^ nififolum«numtncompr^hêfibilem,etfaptentem,ueraciflïinusperhibet ^ ^ ’ ferme,

fermo, prêter quem non eft alius. Cuius ß quis uerbum quidpiam mutans incredulus extiterit,deûagnoicentemuiolentos etflagitioibs iudicem habe Atqui o Ma- bit. Vosuirilegesfeientesjhuiusfermonis fadores,utunusidemépièrmo chumet, Chri- q^ omnium noftri,conftanter eftote : ut nos non nifi deum unum participé fo oarentem adoremus, nee ueflri quis alius quafi uerbum dei conftituat, Illis autem hoc facere renuentibus die, quod nos in deû credimus, Teftes efto^ in nom' nbsp;nbsp;nbsp;^^ “*^* legum: Cur ueftræ ratiocinationis amp;nbsp;feôæ firmamentum ex Abra

rtfiliiet^iri- hamiflidtislt;cumteftainentum,necnonamp; euangelium poftipfum tradia tusftnäi. tiw” foerit,affirmantes quod nefcitis,Ipfè quidem nee ludgus nee Chriftia^ - . nusjieduirdeiamp;rnonincredulusuixitjeiuscp fequaccsuiriprxelelt;fti,Hic W omnium quidem propheta,eius^fèquaXjOmnescp credentesindeum,utuiriboni eredétilt,etiU' ^^^ ftint:fecüdum uelle ucro quorundam gentium legifubiacentium,eno diens circumd nei excicp uiuentes, Scdlicetipfincfciat, animas fuasiolum error abducit, fut. V iri legis,curDei præceptis agnitis nó creditis;Cur icientes ueritatem tacc

tis ^P, Pars gentium legis inquit, præceptis traditis bonis uiris per diei por tionem crédité:completocp die, uiquequo conuertantur,negate. Et nemt-ni nifi legem uefträ iequenti credentes dicite, omnes uias euflibet à deo tra diras,cum ille fit benignus atep üpiês,optimas exiftere:qui fibi dileóis pro^ ralenti aUego pleins atcp milericors,munera pro uelle fuo maxima facit, Sunt quida legi via ex làuange f^bditi, qui auri talentum fibi commendatum optime reddunt, quidam uc M, ^‘’* ro folidum commiflum abnegant,de poftulante fe minime curare dicen.-tes,et de Deo icienter mentiêtes,Sermonê firmum et cóftantem,dcumcp ti mcntem,deus ipfe diligit, Fideiuffionê et iufiurandü pro modicogerentes, Veritas, fides, nil boni fæculo futuro fumpturos, nee deus alloquetur,necafj3iciet die iudi periurium. eq^neciUis quinpeenam gr3uiffîmâfubeat,quicquàmprodeflèpotcrit,Qui _ ,, ...., nbsp;nbsp;dam item hommes uerba libris, quç licet opinio ferat, de ipfb minimefunt,

rumchn^um ^'^uiifccntcs, Deo icientermédacium imponût,NÔ eft cuiquam idoneS et deHair^unt. oppottunü,cui deus librü etfapientiam permifcripatep prophetiâdocêtem

homines,periuaderc,utDeilocoadoretur,Sedpotiffimeperiuadete,utprc Religioniittnti ^^^^ amp;facerdotes cü noticia fibi tum à libro, tum à legatis comparata diui ^o fites bortatur nis obfequijs perfeuerêt,no angelos,no prophetas deos extimâdo,cSprius ad cofiantiam. uiasrestas edoefti fint,Deus quidêaprophetis,quibuslibros etfapientiam Tropheti£. tradidip prius paefto foederis fumpto legatü firmantê,quod noftris ineft ma nibus,cuiuultnos adhiberefidem, et auxiliari,mifit,etillishocpollicêtibus inquit: Huius polliciti firmati teftes,quibus et ego teftis accedS,ftatui tc,P, Omnis huiufmodi teftimoniü imitans, malis et flagitiofis annum crabitur, Curalîus,quàm Dei Iegê,quem omnia coeleftia atq? terreftria,ad quê etipfa redibunt,et pro uelle pofteep uenerantur,tato defideratis ftudiofDicite uos credentes in Dcn,prçccptiscp tibi,et Abrahe et Ilmaëli, ÔC Ïfaac atep lacob, duodecimep tribubus, fimul et Moyfi 6ó Chrifto prophetiscp caeteris, quos 4Ö diieemere nimis eft, deftiper à deo fide noftra mifta,fidem et teftimoniü ad Tides tegern hibemus,Quis aliud per fidê quam legê aftequi ftudet:Oïs quidé incredu^ affes^uitur. Juj fæculo futuro danandis annumerabitur, Via ueritatis agnita linquen^ tes,cum prius miracula uidentes ueritatis prophetæ tefte fe extitiftenpquo nam modo fua dodtrina deus inftt ueturc’ Malis etenim ira dei ac cundtorS angelorum cthominüpromerentibus,omnishumana diuinaeppietas, re-dæŒ uig dodrina fubtrahuntur,eis^ fic femper manentibus,malü expers

aUciriationis amp;nbsp;dccrcmentireipeóuscpdiumifupCrinciimbctïnifiqiiipo fteapoenKcntesÓ!^ bene agentes fucrint, Illi's cnimueniamgaudi'um^ tri^ U^at uenum buet.Eorum reconuerfionemjqui prius credentes increduli faói luam au- defidentibut 4 gmentant nequitiam,deus minime colligit : nee eorum cuiuiuis fic in ei ro fidc^ut l^oua-ft mortui redemptionê quiequam auri terre capacitas luftineretjaccipcret, ^'‘”“- Cuitamê Pttnamigiturgrauiffîmamablsçuindicefufamp;agiocppatietur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^tutdao

PLenamdeigratiam dileótionemcp noftn nullus affèquetur,nifi pri- in Arabica in^ mus de fibi diledis diftribuerit. Ante teftamentum pofitum atque fir- ^jpn » ^ ßpf._ to matum omni cibo, nifi quem Ifraël fibi pofuit iUicitum, uefei filqs iiraël riores,lnnonii Iicuit,AbIato teftamento,an uerax fit bic fermo uideamus:Et quilquis deo ne dei, ejc. mendaciS ulterius impofuerir, malis adferibatur. Tuuero cæteris intima, Ciborum de-deum ueraciter iniunxiffe, quod Abrahæ le dam imitentur.Qui nee in ere ledof. dulus,nec idololatra,primam orationis domum, Mecham fcilicet locum t^echg tem-benedidum,ubi ex ipfius Abrahæ xdißeio uirtutes funt manifeftæ,primo {*^^ eöditum fundauit* Quo quilibet ingreflus,omnis timoris expers,quietus exiftit: Huneep locum ab omnibus honorari,amp;' a quolibet lua facultatepermitten te ped,deo fumme placet» Incredulos autem minime curat homines» Legû fadores,cur deipræceptis, qui teftis eft omnium Riorum operum,non paie reantc' Vel quare quicquam in ipfum credentes de lege lua iniuftè peruer-tant,cum ipfe lingula Ria fada dinoleat, per côtare»Viribonf fi illos legum fa dores imitariuelitis,uos prius bonos,malos efficient.P» Cumuirtutum Dei ledionem ueftrum prophetam habeatis, ad deorum fedam cur con- Contrit diuorä uertimmit' Omnis Deum inuoeâs, redam uiâ exequitur* Viri boni, DeS, uenerationein » quâtum ille meretur, pertimefcite,lege bona perfeuerantes, omnesep Deo tutori noftro cohérentes, eiusep mifericordiam petentes,diledionis fœdus fadum rumpite» Si qua ueftris quibufdam hoftilitas mdderit, orani femo-tadifcordiafefecundum Dei uelle cofimilës amp;nbsp;unanimes quafifratreseffi ^edintegrada ficiant,Dcum imitando,qui Iblus uos infidélités præcipitio ignisep conça- e^f^^dia inox 50 uo,ne caffim 6C peftem pateremini, diligenter extulit » Suarum uirtutum ^terfratrn.

atcpmiraculorumnotitiamuobisDeustaliter pandit,utfitisfibigensfiu-duôfa,amp;: antecedens,res Icitas atq; licitas præcipiens,amp;illicita prohibens, e^-non corumimitatrix, qui poft uirtutes agnitasfchilmatefadomultanoci- ‘'^^^jj £,f^^’_ ^ uaperpeffî, maxima graulffîmacppericulalübibunt, die qua facierû quæ- tribuitur po^u dam albefcent,quacdam uero nigrefeent» Nigrefccnt quidem,quæ fide re- la deierc. lida fadæ funt incredula£,lummum malum ob hoc guftaturæ. Horum autem albelcent faciès,qui lege bona perfeuerantes,diuinam adepti funt mifericordiam» Iftis diuinis uirtutibus tibi patefadis, fcito Dcum,cuius lunt «niuerfa, ÔC ad quem cunda redeunt, füæ gerttis nequaquam uelle malu»

4® V os quidem gentem meliorem eftè cóftat,qux dei prçceptis prius per uirgt;gt; ^tcs agnitas parens,amp;illicita prohibens,Deum inuocat amp;nbsp;adorat»Et fi 1e-lïy’ï'fadores uobis confentientes ueftram legemfcquercntur, fibi como-diores amp;nbsp;meliores exifterent» Eorum tarnen quidam credunt, quida uero jntnimè» P.lUi quidem uobisnequaqua,nifi ucrbolblofiocerepoterunt» In litfbus nacp terga uertent, nee adiutorem inueniêt, cum pufillanimitate quot;^j^orucertS prefft, àC ubiç rei conftituti ac affligcndi,nifi propter fœdus mutuum Dei ^‘’^^ nutu fadum,iram^ Dei promeritfótf ad inopiam aepaupertatem redadi

' ‘ l i- ■ j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c lunt» *

funt » Omnia quidem hæc Mis i'ncumbunt,amp;: eo quod incrcduK Af initiai prophetîcidæ omnibus uim inferentes pro poflè fuo, ÖC udle, nil pro *ugt; Bw operS^tei ftitia perKcere. Viri lcgum,de nodlc furgentes, ledionique uacantcs, no perdèt mer qui credentes in Deumipfum,totanode deprecantur, diem^ iudicqti* ffdm fult;tm, mentes, licita peragunt, ÔC ad omne bonum feftini. Si illidta prohibentes, cæterismeritopræreruntur* Deus omnium iudex, fetp diligentes agno^ Wicittu incre fcens,neminem quiequam bonac operationis fox perdere finit. Incredulis dulorumuento autem nee proies, neep lubftantia fixa prodeflepoterit, quinflamma inters noxiofimUii. minabilitorqueantur.Horumquidemfumptusinhocfæculouentonod* uo, flatu Eio cultus hominum noxiorum confundenti affimilantur, ipfitp j® Caumdi infidc ßßf malum inférât, nequaquâ Deus. Viri boni, nemo ueftri uerbis eorum - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ^^*^^b quonia abhorritionc odinep ueftri, lingua fua propalant,maius aut

^etM^ S *^®'in^cus abfcondunt. Vos itacp turn dogmate ueftro,tum propriofeniu cam eu fœdera P^æmuniti,cos uobis diligentibus inimicarijperpendere poteftis Jpfi tam? pangere. nbsp;nbsp;nbsp;uobis toti libro credentibus immixti,ueftra legem penitus ampledi confv-

tentur,femoti autem obftrcpunt, Óf ex fra nimia fæpius rodât » Die illfs, ut cum bac ira moriantur:Deum turn omniu feereta cordium nofeere feiant, Quanqua illis ueftri meriti gaudiu aducniens dolorê, uefter cruciatus gau dium pariat, corum ueirc nil nocum enti uobis inferet ƒ! deum tim entes w^ CofliilMnitim duraucriris. Ipfe namep ueftros adus omnes circumuallabit ♦ P. Die qua i^ eiua Sar ^* mane domum tua egreflus, ad loea litibus aptSda, uires Deo audiente atep ^awto- labo- f^icutcplurimum animafti, duabus uefbis cohortibus omnimodo fatiga^ raruni. ^*® * ^^^ omnium bonorö auxiliarorcs, qui uobis etia paucamanu multorS

’ uidoriam in Badar præbuimus,uim atep fuffragium contulimus, ueftrisep bonis hominibus quodâmodo ddperatis atep dicentibus, ueftram manum aduerfiis hoftes minime ftifficerc pofte,licet ipfe Deus angelorum armato.* Inauxilio Hui ’^'®quot;'®*a’”®*^’’ft^®'^»*^’^ift*’SiDeumtimcntesinduraucritis, dominus ito pone da fixt uobis auxiliabitur,hucdto miflurusquinqjmilliaangelorumbelligeran-nidoritc. tiumfilim. Hocquidem miraculum Deus uobis non ob aliam caufam edifferit, nifi ut uos farpe bonogaudioque firmet, óf partem fneredu^ jtf lorum debilitct,ftiis faciebus plagas infercns,aut ad nihilum deduces, Eius enimfoliusfapientis óf incomprathenfibilis eft omnis uirtus, atepufdo^' ria. Tua quidem manus nihil horum poflidet. Quippe cuius funt uniuen-fa cœleftia atque terreftria, ipfe pius, ucnfæqûedator, aut adfe trabens No foenerSidti. illos ueniam faciet, aut illis malis malum inferet, Omni timêti Deum fum^ Kachumetum mècauendum,nedefoenoreuiuat, P♦ Ignemincredulispr»paratumti^ fequeuM para mentes,Deo obfequiumpraeftando,óf iplêlegatumcp fiium Oquendo ue--i^tvm in^ediê niam atep paradiftim timentibus Deum fabricata,cuius capacitas coélo ter--tur. At Chri- j.æ^ coequatur,promerebitis.In tepore famis óf ubertatis fixa pro Deo db fiuiait,B^ hnbuentes,ir3cp corde funditus prementcs,óf códonantes iniurias,óf pro 4® pmHta.cre. peccatis poenitentes, nee ipfa icienter celantes, caftos etia, omnes tandem codMx^eXquot; Deum inuocStesjófbenefcidentcs, Deus illis ueniam faciens, inparaddo infaos petent q^^^ fecundum merita fixa diras locabit. Illicita uero,animabustp fixis no^ maU. ciua gerentes,igne feruebunt indeficienti.Mores et cofuctudmes anteceC*. ïjccp/o Wrfio- forum ueftrorâ perträfeundo peripicite, ut quis qualisue finis cotradieca-nm deterret à tium efiêt,percipiatis.Hçc quide timentibus Deum, eiusmfequacibusma tontutnatia. nifefta funt caftiganuna ♦ Tu quide omnem dolorê, óf triftitia, ac deipera- * tionem

tionem cxpeUc » quia tu tufep fuper cæteros fubh'mati eftfe, fi in lege bona pcrièuerauen'tis.Siuobis aduerfitates incubuerint,ifti ud quippe font dies cafosjatep fortunæ.Deus malos abhor tens,in fe credentes agnoicat,de cû-dhs teßes accipiendo» P» Bonos homines deus mundat ÓCpurgat: incredu scoriafttut /«-Iosautêjutferripurgamentumcqciens,adnihilumreducitgt; Opinati eflis fideles.

uobis aditS paradifi patere, nifi prius à deo fortibus QC magnanimis in bek J^nimatad beU loperfpcctisrAnte litis ingreffom uos morti paratos firmabihs:Nunc earn ^*?’*’ ^^^ ffH--uidédojquid agetis^Machumeto nó nifi legato Dei, quê amp;nbsp;exteri præceC amp;o”^‘^”;ii^ ièruntprophetæ, natura cædeùeperempto, ueftrâ legem defendentes, fuû ^^^^g^ '^^ *0 terminare negotium ftudeatis.Sic enim uobis deo grates referentibuSjfok j^^^f^j/KtnU

fragiüatcpmunimentribuetdiuinamanus*Nullusigit mortefobirepote^ ^^^^^ legalw. rit,nifi deo uolente,tépore fcilicet ftatuto,Deus omniü uota dinofcens,om ^ouidentia, niumep diues,mundana quærentibus têporale,petentibusép coeleftiafom^ mumbonütribueuCóftatitem,muItorüprophetarüuiros fommates, plu- Non dc/ficron rescp bonos interfedlos effe : nee inde detriments feu timor oppreffit Deo dum prefbetU pu^antes,qui fortes óf induratos diligit,atcp foftentat,6f hanc foa oratio- ocdlit, nem benigne folcipit : hic feculoep foturo illis mifericors atq; propicius ue niæ dator, cum eundtis benegerentibus benefaciat. O deus culpas noftras implorât Dei ablue,peccata dimitte, pedes firma, óf uim atep uirtutem nobis contraTna- etuxiliwm cotrit 10 los dC incredulos tribue.Incrcdulos nullatenus quis fequatur,ne deuium et infidèles^

erroneum illum ucrtendo faciant,fictp danandis adferibant.Deus aSt cm- Cato^^tom-nium optimus iudex, femper eft fcquendus. P, Cordibus incredulorS ob i^fide-mcredulitatemóf obftinanciaïnuia praua turbationemimmittä, igniscp “**’”’ perpetui feruori trada.Priufepnofiris cordibus diflênfio titubatioep fatigas inhaefiflent, uobis digredientibus à caeteris, utuefter foccelfos clareiceret, meprius turn uobis diledta patefaciente, Deus uobifcum pro foouellefe- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

dusfirmauit, uobis omniapeccataueftra, fola gratia mifericordiatp con- forum condo-donans. V obis tarnen poftea lite relidfa, per rupes atque conuexa fugien- „^fjo^ tibus,ncc prophetam uos retrouocantem, ut qui fortiter agendo foculi fo- fuga Saraceno 30 turi gaudium aflequeremini, exaudientibus, curam atque dolorem Deus rü^neepac^M

immifit. Deprarde quidem amiffione, uefiriep detrimente deo daturo ue- reuocante iUot niam,confolemini,nihil timentes,cum poft dolorem habitum uobis quie- ü^ddimete. turn fomnium deus induxit. Quo uobis refocillatis, ueftri quidam anima-rum foarum commode ftuduerunt: quidam de Deo rem iniuftam atep ne-fandam cogitaucrunt, intrinfecus retentam maliciam nequaquam propa-

I antes :cü in folius Dei manu ran óf a, in noftra uero nulla fint pofita. Vnde ^^ 1’owinS illis dicentibus,fe nequacp interfici,fi manus foa difponerct, manifefta eos: ^^^' nbsp;nbsp;,

licet in proprijs domibus atque Icótis quielcerent, hoftium manu foperue- ^*’*’ ß w nienteperimendos,Deuscpcognitor omniumueftrorum,arcana cordiS ^r^audeBtir^ ^ognofcit, Sciendum quidem, diabolS omnibus die belli retrocedentibus, defanes.cre, ’'^greffom propter aóus antecedêtes m achinatum efte, Horum tamê cm- TugitMes w *^'yni ueniam deus omnibus benefacientibus propicius permittit* Viri bo beUo,diabolo tw 5 nullatenus incredulis confentiatis, qui fois amicis pratdatum pugna- wftigaMe. tumue proficifcentibus difluadent, dicendo: V eftris domibus immerado, Np audiendi 4 naturae cædisep mortem cuirare poftetis,Horum tarnen corda dolor Sf de- i'^^ dderm^ ^.^^^æ P^’^i^nsoccupant: Deusenfingulos aóusueftrosdifcernens,hos ^» itiuificatjillosueroueUefijomortmcat» Gmnibusin itinerefoe mortuis

Premia in ex- ncnianrquæ cuhdis ueftn's pofTcHionlbiK præualet Jargfens,^ ad ludiqS peditione w- xnKiflimumreuocans.Situgrauisrigidicp cordis exifteres, nequaquam di nentutw. fcederent,Sed tuatibi tuiscp molHcies obfuiu Vndc nunc tills condonans, ilIis à Deo ueniani perpétra, eosep deinceps conlblens de omnibus tui's ne* gotrjs délibéra, amp;nbsp;in omni rerum exordio teDeo tutori commenda.Quo

Si Dfw pro no uobis auxiliante,quis uos uincere quibirc co uero nocente,quis lubueniett' bis,quK contra Cui finguli ûpientes le comm endant ♦ P, Dedecus QC illicitum prophetac nasi cenfentur,ut cum prædatum uenen't, quid prædæ negetur ♦ Hoc narnque No prlt;eda ne- fadens, die qua quilque Deo nemininocentelua mérita fulcipiat, lecun-gandaprophe- dumgraduum coram DeodiftinÆonem cum negato coram ueniet De^ to *^ximio Dei be ^^ 9^’^^ ^ uobis prophetam docentem prius erroncos uias redas, ÔC le^ wficio Machu g^jö^caftigantem animas, atque mundificantem ex citans, bonis homi^ met exhibits, i^ibus multum beneficium contulit: uobis fern el mala, fecundoip duplicata ttelpotius ex P^ffis, 3^ mirStibus,hoc unde côtingeret, uoimetipibs caufam iUius elle pa ira Dei. tefeci : quia Deus eft omnipotens,qui die coniundionis exercituum mala Probatio per uobis accidere permifit, ut fortes nbsp;bonos ab hominibus prauis cordis ÔC oaUmitates er inconftantis difccrncret,qui fcilicet pugnare hoftes, ne rep cere in Dei no--eladem. mine rogati dixerunt: Si pugnare iciremus,uos fequeremur.S ed illi potius incredulisquam bonis conftntientes, aliudquamcorderetentum, uoce proferût,morantes domo,fibicp dilcdis dicentes:Simodo uerbo parerent, zq TeUcet et nine nullatenusinterficerentur»Siueracesiunt,femortiiubtrabant. In ups Dei ten^M nwriun morientes,nequatp mortui dicendi funt. Illi namtp debono, Dei diledtio^ ^‘’ ^^^ gaudentesjapud deS uiuût, expedantes poft fe relidos, mlcp tim êtes»

IStis,ficut ÔC cundis obedientibus Deo, propfietae^ fuo,bene^ facieiU tibus,bonam de Deo ipem habentibus,deus iudex,nulli quic^ auferes, Adfamahoflis maximammèreedemtribuet,poft laborumftiftentamentum♦ Illos quos ‘“^^ fermo uentilat aduerfus uos,congregati,timcrc,uos præmunicndo,Deocp DeZmuoca^ ^°^^’^^’^‘^^’^‘^°’ ®^®” fuam augendo, dicentes: Deus fuum uellefaciet cu Contemnendi P’'olperitate,commodocpJllæfi reuerfi, Dei fummé diligendi, amp;honorifi jo maU. centiffimfdiledionemadeptilunnlllosquibusdiabolustimoremimmit^ tipnemo uir bonus timeat,fed ne tantS ♦ Increduli rurfum,óó ad malu uelo Telicitm pra- ces acproni,penitusnegligendi,uelutfibi,non Deo nociui,maIücpgrauiC «orowi, perdit fimum feculo futuro paflUrimbi nequaquam Dei participes crunt. Hic au cos. tem omnis uite ftatus iocundus et proiper illis à Deo pcrmittitur,nó ut fuis Machumet da- animabus frudificent, fed ut peccata lua multiplied ♦ Ad uefti ac legis item tus ut fermgi- confirmationem,fip bonorum in ea perfeuerantiam,ferruginem prius attp fecem abqcereDeus uoluit: quiuos ad incogpitum ÓC abièpsftiblimareuo ab ha mm .etcgt; lens, legatum pro uelle fuo uobis dodorem mifit. In Deum itat^ crédité, ^'^wcent ^°^ legato parête,mercedemcp maximam Ó^ gaudium accipietis. Diflï-- 4^ Prophetarum *”^’*^°*'^ ^ auari non efficaciter intelligunt, bona lua fibifatpius malum interfeHoreii gtauiffîmum generare, Deo totius bæreditatis cceliterræ^ domino fada ïudeifcilicet. ^^ iciente, illis mercedem æqualemluis meritis allaturo ♦ P. Eorumfer-# Contra poßu- monefcripto, quemdeumpauperemfeepdiuitesaflèrentespropheticidae lantetmiracula fadiiüntiniuftè,eos fic alloquemur:Damnati,reicp poenam,ignis^pferuQ ^Machumet. rem uobis propter a dus ueftros anteccd entes guftate, men emini malum wel miuriam agente, Dicentibus deum fibi mandafie, ne e^iquam legato-^ ïum^'

ueniflè, et ab illis nequat^ ueridicis interfedos eflè 4 N on mirandum itacp, Scriptureft^ fi uobis non paruerint, cum prædeccdonbus ueftris uenicntibus cum uir^ ^^ gt;*^^^ ^1^ tutibus,amp;pfalterioj librocp (plendidiflïmo contradixerunt, Omnis homo ^*^y^-^ niortcm’guftabipnec alias quam fæculo future mercedem habebit, liïcquc j^ß^^ fobs felix,quêDeus ab igne liberans, paradifo locabit, lila namque firma: j^p^ mottalui hæc uero uita, omniacp mundana fortuita funt, ueftrorum corporum detri mentUjdamnûŒ pecuniarü incurretis,et à uiris legü contumelias atqj con^

to uitia fepiusaudietis.Sed fi patientes,^ fortes, Deumep timéntes perfeue^ incertf.

raueriris, actemi gaudij praonium poffidebitis» Inter Deum uiroscp legum lud^orucr eà pado fœdereep firmato, fcilicct quod ipfi dodlrinam à Deo fufeeptam nee ru qui lege ac-gentibus negarent, nee inuite dilfimulando dar eilt, ómne pollicitum poft ceperunt Dei, terga proqdentes ad nihilum rcdigentur. Suorum faborum oftentatores, ßit i^^ com-^ ex operibus alienis, reue non farta laudis affedatorés, malum diutur- ’««gt;««’'‘’’ num atep graue fubibunt. Coeli terrarep machina,amp; notais atqué diei uiciC ^ß^^‘‘t°^‘^^lt;i fitudo, quarum opifex foJus omnium eft rex, amp;S omnipotchs, manifeftæ

font fapientibus uirtutes» P. Omni modo Deum inuocantes, amp;: coeli tcigt; p^^j^^b^^ rxep compofitionem mirando,fciendocp Deum hoc pró nihilö rton fêciflè CdiMbutiturf' Xo dicentes:Tu domine mifericors,nobis tuum præconem exaudientibus,üt^

legemredamfec^ueremur, noftra condona peccamina, noscp defundtos bonis adiunge, a te nobis per próphetas atm legatum poUidtum complës, nee die iudicij nos coritemnens, ab ignis feruorc,quO malos fine rem e^ dio graufter affliges, libéra : quia tu termine propofito, ueraciter omnium caularum iudex exiftes. Ifti inqüam fic dicentcs,hüiüfinodirelponfom audient:Neminem,feu uir fit,feu mulicr, hie ud ille,quicqüam foorum o-perum amittere finam » In litibus prædidis mortem feu damnum amore meipaflós, £C à domibus fois ciedos, foorum datapeccaminum üenia fe^ eundum gratiæmeæfoiqûemeritimodum, cummea retributie fit maxb j^ ma, paradifo locabo ♦ Summopere cauendum, ne uobis in terra, cum illa eSfartiZ infielè

fitanguftiflïma,participes uel ueftrorum negotiorum executores effician^ UZprehibet, tur : cum ipfi ad ledern malam atque gehennam proficilcuntur * Vdut è contrario Deum timentes ad paradifom, ubi eft quies amp;nbsp;aquarum fluxus: qua melius etiam apud Deum ad opus bonorum exiftit ♦ Homines Ïegt; gum, deum adorantes, amp;nbsp;in Jipfom', er edentes,foiscpmandatis fuperteôë ibeudnnumt' foper cacteros, Dei uirtutes nequaquam pro modico ducentcs,pofitis,figt; rato habet om^ dem adhibentes miferieordiam atqüe præmium à Deo,omnium operum »iumfaHa, promptilftmo computifta,lulcipient» V iri boni,Dcum timentes,ut præce- y^^dfi^ datis,omnibus refiftendo uiajs,bonum afliduc peragite, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Uirtutibuh

4ö nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* 2 o A R A V i i Ï4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;. 2

illis deinceps totum humanum genus, fieep uos Deo opérante fatfti ^^ proftuat ' ^is,timentes adorate: nee foeminis ueftris confanguineis beneficia dilc^ anwr coniugS. Ctioncmuelubtrahatis^Cum DeusSCangdi euftodes exiftant orphanis, Orphamhami pecuniam foam nil inde,led de ueftro comedchtes perfoluite, nequaquam frauianii. boni uieem malo fopplentes ♦ Sed fi üós illis orphanis non æquilibrè reefiu faccreputaueritis, aftasquotcunqueplacuerit, duasfcilicct, auttrcs,uel

Vxor« pl«r« quatuor uxofcs ducitc, nifi timueritis eas nufiatenus pacificarc pofiè ♦ TSc ÄKco-e licct, enfin uel unam, uel quod fua manus caftigare quiucnt, quibus rem deters-modo^uis^e- minatam donet, ducat, Res autem fuas illis permittentibus,ueftra uolunx retpacè inter täte poftulante,lidtè comedere poteftis» Neferjs amp;nbsp;temerarqs ante dies db-t« confernare foetionis iuæ folum uidui ueftituiep neceflai iatribuito: Adultis ucro, ^°U^' fepiusqüeprobatisjó^moderatisjacprouidisinuentisjintegrèreddatiamp;jnil Vxor« fwme- ^^j^ comedentes,fi diuites fueritis:fi pauperes autem, parum: hocque dc^ iwpro facultd jgrminatetlnrcdditionc pecuniae teftes adhibete.Deus autem totius com^ Ht ^f’”P^[^quot; puti cognitor eft.Rcrum à patribus feuparentibus relidiarum hiq, aefiliæ, Ugreditatê di- cæt^dcp portionem redam parum fcilicet, an multum accipiant * Horacp ta unièmes bene- diuifionis propinqui, SCerphani, aepauperes, £Cmifcri,aIiquam ialtem ’ fiel fint erga portiunculam cum miti dulcicp fermonefuicipianr. Linquentes infantes mopes, paruulos, fi timuerint Deum, pertimefcant, æ inde bene loquantur » Pc^ erphanorum cuniam orphanorum comedentes, ventrem ignis felus cibabit» Ipfecp fiaiKpumtur fempet flamma torquebitur in ipfa, P* Deo iubentc, quantum duæ filiæ, !. nbsp;nbsp;nbsp;* ®‘’‘’'unushabeatfilius: Etfipluresquam duæfuerint, fileduastertias: fiuna

fola, mediam : omnesq; parentes fertam obtincant, fi filius affucrit ♦ Sin autem,parentes fint haereditarrj, mater tcrtiam,nifi ffatres habuerin Tune ^ - - . enimmaterhabebitiêxtam,poft periblutioncm debirorum amp;nbsp;eleemoiy^ «ttfiow/ww”^“”’?^®^^* Vosncicio's,quisin Dei mandatis uobis eritmagis coragt; Z? * MKertum. modus,cognatus fcilicet, an filius « Si mulicr moriens infantem uobis non reliquerit, fuæ pecuniae medietatemhabeatis: Quartam autem, ipfapro^ lem linquente. Pecuniae uero mariti mortui filio carenris, quartam mulier habeacodauam autem,fi proles affit poft debitorum SC diuifionumperic^ lutioncm.Cumcp non filius, ied alius h^res acceflerit, uir feu foemina ger-manum uel germanam Habens, eorum quilibet partem fextam habebit » Et fi plures fratres fororesue fuerint, poft debitum eleem oiynasep ftias pergt; adlasièxlam inter (epartiantur» Omnis horum præceptorum obferuator, paradfium,quod eft maximum: inobediens omnis Sd præuaricator ignem

, Adnlterarum atque gehennam,mala contemptumep paflurus, poffidebit ♦ Mulier qua^ J^ poemt. tuor foeminis teftibus conuidta,in domo ufque dum flliuiamDeusape^ riat,uel ipfa moriatur, fit detenta : amp;nbsp;accedentibus ad illam malum ingéra-* tur,nifima!orelidtobenefecerint. Tuncenim Deus piusueniam dabit* Nefcienter autem fornicantes, citoqj digredientes non fic affligendos, Deuslenirerexaudit* Malequidem opérantes, necantemortem,fedin ipfo mortis articulo digredi uolentes, Sd fimiliter incrédules morientes, ^ptta,crfii- Deus abhorrens peen is affliger, V iri boni, uim mulieribus inferre, easuc eus nwlMus decipere,uel eas fibi blandices fiibripcre,ut ab ea prius fibi data,nifi rca fue i^ '^^' rit, extorqueantur, minimelicct:led illis benefaciendo procedere * Cum^ contigerituos filas non diligere, quanquam forfana Deo multum profi-4^ cuum allaturo dficd}æfuerint,unam pro alia mutare licet. S ed licet mutan-* yxorum mu - dæ,unum quintare,leuqu5tumlibct daretur, nihil inde refumere licet. Sin Mio. autem,iniuftumatcppeccatumfacietis. P. Quónam modoqualiue mente cum inter uos coitus inter nos firmatifoederis padlum fuerit,quicquam rcgt; fumere quiucritist Cauendum quidem maximè,ne dudlas à parentibusic cundum morem temporis gentilium ducatis,cum fornicatio mala uia fit et Tontudtio. immunda.Et ut generaliter ueftrum procedat clüquiü,omnes hæ mulicrcs

/ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uobis

nobis intcrdicfîæfufttamp;illicitaîjUeftræfalkctfliatrcs S^fifejibrores ä^a^ 'perlons ptoU jnicæjneptesatqjmaterteræjnutiîces atcpgeimanæcoUalt;fteæ,matresenâ ^^^^ ^ nintri--èC hhæ mulierum ueftrarum,fi à uobis taôæ fuerint:fin autem, licitce funt. quot;’^’’w. ISSurus eriam,duæcp germanæ,quæ tame alrjs temponbus quail licite fum^ ptæ funtjDeus quidem plus amp;nbsp;milcntors ucniam effidet»

A Z o A R A I x» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pudicx

LIber hicuobis cœlitus minus, licitS atep tenenduhoeuobisftatuit, ut ^^^çç„^^^°^^ pecunijs ueftris caftas mulieres undecunep quæfitas, quæ maliens fe-niotis neemeretnees neep fornicatrices exiftant, ducatis : illis pecunia fdx to tam amp;nbsp;determinatâprçbendo.Illis itacp ueftris taliter fac^tis, quod deinceps placuerit, ruboris atep timoris expertes agite. Et Deus quidem fublimis eft atq? fapiens. Impotens quidem ob diuitiarü tenuitatem huiufmodi bonas atep generofas ducere, fecundumanus fuæ potentia, mancipiabonaamp; ad ^-^^^ co/ortét lege coueria ducati eftepDeus legis (apics.Nubet quidê ea luis fcientibus, 4«cê(jlt;.(je«t,jt munera danda cü determinatione lumentia, ut bonæ fiât mulieres,nô fornicatrices,nee amafios habentes.Illis aüt deinceps fornicantibus,medietas malorü atep nuciatuu generofis fornicatibus inlerendorü in gerat, Indu-

* rare tamê atq; perpeti melius eft,Deo uolente, qui maiores anteceflbrü af-ferens uenia largiiicu ille fit fublimis amp;nbsp;fapiens,uemteep dator,leuia prxci-

to plens amp;nbsp;poflîbilia,cû hoïemfragile atep debilê effecerit.Sequentes uero fu# PcßiHUafirt^ osluxusetdefideria,nosoêsimitatoresfuicfleuellent.Viriboni;pccunias flau Dciprlt;e-ueftrasmendacia,ubipaeSûmercaturefirmatur,interüoSacciderit,nô co- erpw. medite, nee animas ueftras interficite.Hoc nacp fporc maliciofe faciens, in Hor.ßaudn i^ê proqcieftquod Deo leue eft. P.Omnê fe diuertentê à rebus illicitis amp;nbsp;acmatcndx.^ peflÏmis,indecp dcclinantè,in loco gaudn pleno-fummocp beno Deus ipfe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^?quot;“

collocahiunec uos dei munera exteris non uobis parata adipifci Rudcatis. ^^“’‘’®quot;**“^ Quifquis nacp uir feu muller operüfuorum mercedêàdeo,quifolus eftoia^’’ ‘ fciens,obtinebit,fïngulisfuls ofliens patefadis.Patribus atep cognatispor-tionem fua de rebus à le relict is pnebete. quia Deus eft emniütcftts.Cum .. nbsp;*

jo uiros mulieribus præeffe deo placuit,ut ipfi corrigat cas, cü qmbus fuâ ex- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jJ^

penderintpecuniam,ipfæcpdeûinuocent,amp;maritisparcant,amp;ieorumfe- ^^^ ^ ^j^’ cretafibicômiflaeelent,iusæquûpoftulat. Quæfifoitepræceptanô obfer vxor«qHlt;f»w iiauerlnt,à uobis correeftae amp;nbsp;caftigatæ, in domibuslectisuc detentæ uerbe j„^parèreclt;^ rentur,ufquequo ueftris nutibus atep preceptis pareant.Tunc aüt nequaqg ftigentur. quia Deus eft excelfus ÔC immèfus. Seditiene quidê uobis fuperueniente, fenfufpedatfipacênoluermt, umufep partis uirirecôciliatû cos accédant, ReconolMtóo» Deoqui eftincóprahcnlibilisamp;exccllusdireóie-nêatcpcenexu fadiuro. nen ■ Defitimentes, nullû ei participe aftimetis.V eftriscp parcntibus-amp;propin quis,^ erphanis, ac pauperibus,atcp uicinis, amp;: coitinerâtibus, ac peregri-

4° nis,fubditiscp uobis bnfacite:totius oftêtationis,qua deus abhorret, expertes. Auaris negatibusbona fibi à deo cómifla,amp; pfuadétibus cæteris,utidê AUivricid. treilt,malfl amp;nbsp;dedecus inferemus.Sua quoep pecunia ut holes uideant,ex- o/lfWdtorfi peMêtes,nec deo alteriusfçculi iudici crcdêtes,diabolis cófociabut. Qua- f’gt;pocrult;. re uelhos in deualteriusdiei indicé cTcdcrc,ucl illosbene fibi deftig data di ftribuere grauat f Omniü tamé dcus cofcius eft, qui nullû librO, licet etiâ fit formicac portiûcùla minus,-quin coputando remuneret, prastermittit^meri tuincf magmiiB §c copktum beneficium multiplicitcr reddet, ex fc etiatn t - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;€ 4 multa

MKrcdulidam- multâdaturus. P.Die qua nos cundarum gentium tcftimonium afTerco* Mndi. tes, horum uobifeum telles acceflerimus, omnes Deumnoninuocanfes, prophétisé minime credentes, fecretam planam effici, nee unquam de Sobrit «randii. Creatore quid negaflê, fommis uotis affebtarent » Oratum euntes nequa-quam ebrrj,fed penitus ebrij fint,ut quid aduri dióuriüefint, fanè cogno^ AblMtioaa,pK fcant.Poft coitum item,amp; egeftionem,antequam orent,abluanturïnifi ucl Ut^Tiitionef. acgrotijUel in itinere fucrint,ubi repertus aquæ fit impoflîbilis» Tunc enim terrae mundæ puluere quaß aqua tergendo emundari licet » Deus namquç plus ueniâ dabit. Partis uero libri datorcs, errorem fcquentcs,uos fimiliter indtifa^^rij erroneos perfuadët. Deus autem omruum euftos amp;nbsp;uindex,ueftros hoftes *^ k^m ^ et mare agnolcet Judæis uerba legalia diftorquêtibus,SC in legeplurima mala pro--^ ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferentibus, amp;nbsp;fe quidem audiße, amp;nbsp;non credidiflè fatentibus, commodius

atep melius ellètnobis credidiflè ÄS paruiflè » Sed horum pauciffimi fidem aflequentur, cum Deus ipfe gratiam iuam atq? piefatem ab illis penitus retrahit. Hommes tarnen legis,hic noftrum munus cœlitus miflum uefiram legcm confirmans,ante $ ueftras facies retrorfum aga, ut ficut caeteros die (abbati confudi,deftruam, crédité, Deum adorâtes, qui lumme criminalia peccata uidet,cçteris maiora nequaquâ,led minora cui uult,códonat,N5-' ne uidetis,qualiter ipfi glorificantcs luas animas exaltando deo mendaciS, quod eft peccatum maximum,imponuntf Deus tarnen quos uult, exaltat, Z9 nulli faciens iniuriam, nec auferens pondus nuclei oflis, P, Partis item li-Ambifuim fi- ^’^^ datores,magos Sé idola credentes, dicentesé lè mamretfliorem arque it,migi,idolo- meliorem exequi,Deus à fe rep el lens confundir,abfé Ipetutoris amp;^ uindi-Ufr/r, Dfo m- cis, Sed rurfus dinitiarum regnié pattern, unde nihil praebent, habere di-uiji. centes, hominibusdediuinomunerefibi coilato multum inuident, Ämc quidem genti libro SC lapientia regno^ àC maximo tributis, cum connu quidem quidam crediderint, quidam minime, incrcdulos noftns^ uirtu-tibus cótradicentes in ignem protjeiemus, eoru cutem coiuinptam femper renouantes, ut ignem fine termino guftent : credentes autem, amp;nbsp;bene ge-* rentes,in paradifofub umbra refrigerq collocabimus, Hoc uobis à Deo jq præceptum lummè confiderandum, ut depofitum remunerationemé fox „. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;genti reddatis,iudiciuméfadlurire(flèiudicctis,Hinc enim Deus omnia

GbeUëtie deo, uidens ÓC audiens uos bene caftigat,Deo,foo^ legato,uobis^ præfidenti, et legato,et parère, Cumé uerbum ambiguum ignoratumûe uobis inciderit,ad deum pnncipibm atcpprophetam,in Deum ßcculo^ futuro credentes,uos conuertitc:cthçc uobis melior expofitio fiet. Nonne uidiftis dicentes credere le prxceptis fo *^e^^twphe P^*^ ^°5 ^^ anteceflôres ueftros defoper miflîs,qualiter A theut indicium po ticofùïiendü l^^^^^bm quem neminem credere leu parère mandauimusflèdiiïos quàm * nbsp;nbsp;nbsp;longius aberrare diabolus foggerit, quod ad Dei pfophetæqûe mandata

conuertirogati, quàm effrenes arque proterui uiæ fox malx lemper in- 4”. nituntur, P, Quid facient,cum flagitium fiC mortem fecundum luarum manuum opus antecedens inuenientcMalis tam en peradis redeuntes, co ^eruicecet ^^ Deo le nil nifi bonum ÔC diredlionem ultcnus uelle pollicentur, Deo poft admomtio tarnen eorum corda agnofcenté, Tu quidem ab illis dilcede poft caftiga-«c relmquèdi. men,5C didtummennbus fuis intim ato, Nullum legate, nifi quem cuiulcp Curigiturali- mandata fequerentur,mifimus,Etfi illitecu deü ueniâ culpis negledlispo-W iubn oeddii ftularcnt, eü pium uenie^ datorê inuenirent.IUi uero diuino prgcepto mi nimé

nimè pafcbunt, ufquêquó te ludiccm fùæ^ contfoücrfiæ difcunorem co» ftituam5amp; ilh fuis animabus nequa^ odium uel iram,fed uei itatem ErmiC fimam geftent, amp;nbsp;ad inuicem fe falutcnt ♦ Si mortem uel exitium inningen remus, perpauci cócedeient.Noftrorum tamêpræceptorum effectus plus córnodi bonicp ferret, cum cis mercedem maximam tribueremus, recTtatp uiam doceremus.Omnis quidemDeum legatumcpfuurn fequens,prcphe ^ifcapit tisfuis^ credulis, Deicp nomineperemptis, quibus Deus mifericordiâ có tulit, aiiociabitur,Deo dante:ex cuius uelle amp;nbsp;mifericordiâ, cun dor um a^ ^ . .^^‘^‘^ * bundatia bonorum procedit, Viri boni,lumme cauete uobis in loco timo^ Cuwfio in brl^ 10 ris atep periculi, uos inde remouendo, autbene curado. Quidam ueftri re^ n^^etpremium

cedentcs,fi manentibus illic mala contigerint, inquiunt, Deum fibi ob fuâ milttüe pro abfentiâ minime fuifîè : Si bona uero, le nô affuiflè dolent, tanquâ aliquid jî^e, magnum per prçfentiam adcptos.Iltud pro feculo futuro uidêtes, propter Dei uiam redam lires efficiant, Omnem enim fiepugnantem, lèuuidorê feuperemptum maximo donabo gaudio. Propter uiros debiles, ôcT mulie^ res ac infantes deprecantes, ut eos à uilla propter homines educat, fibi^tu toremacuindicempræbeat,pugn5c|uarenô committitis f In nomme Dei uiribonipugnent; Increduliprauieppro Amotheut, dæmonis adiutores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

expugnate : Quia gens fua debilis exiftit, Nonne uidiftis quoldam inito Tmidos uitni 20 fibipræliohomines,utDeum,plusûetimerc,cxterisperfuadere,utrnanus perat.

re nunc,ncn ante uel poftea termino litis ftatuto,nos litibus adferibis f Hu liofidendtm iufinodiuiris manifefta, quod omnis huiusmundi pecunia poflefla pauca in certit dm-eft timentibus Deum ♦ alîus uero maxima ; ubi nemo moleftiam uel iniu^ tifs,fed futuri riam fentiet, nec locorum quilquâlicetturres cemento fabricate, mortem f^^^^^^ ^^^^ remouere po telt. Hi quidem commodum fibicp placitum adepti inquiunt, hæc Dei funt;mala quidem tibi penitus adfcribunt.Tu uero die eis, omnia Dei efle ♦ Quid de hac gente fentiendum,quac nullius feientiæ capax ede

poteft c' Quiequid boni quis fecerit Dei eft:quicquid mah^fuse animç,Deo bom^ Deo, ^ J0 tefte. Sequens legatum,Deum imitatur, Difcedente quidem nulli eufto- ia komm ai-dem uigilem fupponas: Prælentes le tui præcepta fequi teftantur, Akzentes, fenbenda. nodutranlmittant: Deo tamêluorum fecreta cordium dinofcente. Ab iL t^achumet fe^ Iisigiturtudeuitans,teDeo commenda, qui eft imperatorum optimus, ^wnisCta-w P.Alchoram fidem quarc non adhibent C* Qui nifi uir dei eftet,contrarie^ Sequitur fdU^ tatest multas obtineret. Mandate fecuritatis feu timoris illis adueniente, ^^ç-^j^fj ^^^g parum inde tradant^Sed ft legatum homines fapientesep fequerentur, dus^^^^ cotradi retenta cordibus patefcerent, Nuncautem nifi dm ma pietate amp;nbsp;abun^ flionesdgitur dantia fuffulti, diabolum omnes,paucis admodum exceptis, fequeren^ nontxDeeffy tur,Tu uero Dei nomine pugnamcommitte,nullius nifi tuælbliusanimæ Ad bellum in~ j^o euftos: boniscp ftmiliter litis effedtum perluade.Dcus namque exterorum flight.

^aliciam, cum fit eis fortior 6d efficacior,rcpellit, eiscp plurima mala retrix- Panperibuf c3 buet. Poftulans ab alijs beneficia ad opus inopum, beneficq partem habe^ quirent benefit bit. Ad opus quidem aliorum mala quaerenti,peccatum duplicatur ♦ Deus

autem eft creator omnium, Sd euftos. Cuilibet te falutati, faluta,- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;saluta' eCt

fendo multiplica; Öd Deus omnia nofcit, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;c

NOft eft DcuSjUifi unus, omnes cogregatuws die refim-ctQionis : ubi nullus dt locus mendaeq î Cuius uerbo quid eft uerius ;' Viri boni, quid CÛ illis incredulis,quafi duabus cohortibus, quorum capita deus ob er No conumica- rorem fuum ftibuertitjcomunicatisc' An ad uiam ueftram reefta iubleuare, iu mcrcdulis. Deo nolente eos nifi uia mala procederc, quæntis C Ipfi quidê uellent nos fibi in errore amp;S incredulitate coaequari, V os itaq? neminê eorum uobis nc Ogi foc^ adfu gociatore,feu fociSjUel amicum, nifi prius reda Dei uia pugnatû feu præ-^endi. dat5iuerint,aflociate.Sin aût,eosubicûcgrepcrtos,lîfitpofiîbile,capite,6(!: interficite. Eorum aut nullum uobis fumatis adiutorê, nifi cum quo fodus ne reßfliitii finnaueritis,autcuiuscordumcftutftcôuertat,neuoSjgentemûeftiâexx 1^ tMlOiCrc. pugnet, deo quidê fi placeret, eos ad uos expugnandû excitando iubleua-ret.Quod illis no agentibus, fed uobis ipote fua fe fubijcientibus, nulla cis f^ebcUanta op moleftiâ inferatis.A uobis fibi fuisep fecuritatem petentes, 0lt; deinceps co-^imendi. nbsp;nbsp;nbsp;tra uos pugna ineuntes, nifi uero uefhacp pacem acclamauerint, manusep

fixas retraxerintj cos in^ ubicimcp repertos, capite 5^ interficite, quibus e^ No» ocaiendi min entern inftigatorê amp;nbsp;imperatorê deus impoluit» P» Nemo bonus bo^ . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;num icienter interficiatjgnoranter quidê perimens alifr,bonü redimat, amp;

J t fT'*quot; ^’'^P^*’pafentelgrcddathomicidiü,nifidiacódonareuolente,Huiuseffe-rxpiaL Deut lt;^usimpotcns deoicpoenitentê,amp;ulteriusabliuiufinodi receflantêrett' •Militer, ’ densjduobus menfibus cótinuis ieiunet ♦ Spetaneus boni uiri peremptor, ^ C^da planta- ^8^^ gehennæ perpetuû, irâcp dei pœnâ ci fummâ infèrentis amp;nbsp;abhorred# «e-tgehennee ig patief. Viri boni, prædatû eûtes nullatenus aedamâtibus, eos furdos aures «N^Mt punuw, adhibeant,dicentes cos nequaquam credendos, utfuâ extorqueantpecu^ niam: cumDeusfiimmasdiuitiasinnumeracpbonapoflîdeat: qui,ficut ProrogtaiM prius cæteris incredulis,ita uobis uiam rcôâ tribuit,omnia leiens ♦ Domo teUigcratüiivM man entes, nullo morbo grauati, euntibus prædatum atep certatû in nomi^ pr» reUgiont, ncDei, cumpecunia iua uitaque, nullatenus meritis coarquentur,Hos namqueficeuntes, illis perendinantibus, Deus omnibus bona mandans, per gradum excelfum fuperponet,uelutmaiorismeriti,purioriscp uenix wiros ♦ Ab angelis malis interfedi,denimentumm fuis animabus opcrati, 5® quæfiti qu'l nam cflènt, ie debiles in terra fuifte teftatifunt ♦ quibus 8C hoe relpofum eft : N ónne terra Dei ipacioia falis Sd immenia, qua proiècftum iretiSjCxtidtdfti quidêgehenn5,uiamcp mala incurrêt,nifi uiri debdiffimi, fid mulieres ac infantes ingeniorum 6^ itineris inferj fucrint : quibus for-iànDeusucniæIargitor,ueniampræftabin Terrarum propter Deum cx^ pugnatores, dC è domibus luis propter deum atque prophetam quaefitum cxeuntcs,in terris aHundantiam adipifcentur, ibiep morientes Dei mfferi^ C^itiona in cordiam intègre confequenrur.Quando praedatum pugnatumue profcói expeditione. cftis, oradonem aliquam uel omnes prætermittere no dm cads: fi rimueri-' fis, malum uobis ab hoftibus futurum, cum dli uobis fumme inimicentur ♦ 49 P,Cum tu in exercitu ad oradonê iurrexeris,6C tecum plm-es,quida tecum orent,qüidaih arma tedeantrqui deinceps uice mutata,fundant oradoncs, uóbis arma tenentibus. Secundum eorum namcpuelle, uobis dli fuperue-nientes,^ uos interficerent, 5lt; fiibftandam ueftra tollerent. Vos item, ucl infernos,uel loco pluuiofo,uel lutofo man entes,arma ucftraponere,uos^ bene cuftodire,nG fit uobis tædiofiim,lcu diffiede.Eis namt^ deus malfi co tempdbdç dcdluOradonc terminata ftirgentes,iew iacentes, Deum nomi

hate i In loco uero‘timoris experte, orattoncs uobis bonis impoßtas per fuas Koras dicite, nee propter eos timidi, pufillanitnesque fitis, Quia fi uobis dolores incubuerint,et illis:fimiliter uos infuper,quod illi nequaquS à Deo lperatis,qui eft incomprachcnfibilis 6C fapiens, Librum ueraciffîmû ^j^dS Alcho fupcr te cœlitus miß, ut fecundum dogma noftrum inter homines indices, ’’* *^‘*«lt;iw.

nee cum mail's caulam incas. Sleep nbi tuisep Deus pietatis ueniæép dater, reatus condonabit.Pro ilhs item hominibus, qui anima: fuæ detrimentum operantur,minime Deo, et fui cordis arcana dilplicita ipfi Deo,qui omnes adusfuos circuit,celantibus,ratiocinari defifte ♦ Licet enim in hoc iæculo

1« pro eisdifleras, quis in alio contra Deum caufam tradiabit d Vel quis alt;L iutoreritd Omnisfornicator,ÓiSanimaeiuac detrimentorum operator, fi Deum precando poenitentiam egerit,ipfiim pium ueniacep datorem inue^ peccata nS rf* niet * Peccata perpetrans nulli nifi animae fux nociuus exiftit , cum Deus i^f nnputada, omniaiciat, P^Qiiifqnis culpam peccatumue perpetrans altj imputaue^ fedßbi, rit, fibi nociuus exiftit. V nde in iudicio errans, iuac tantu anima: nociuus, tibi minime indicium à te iudicatum falium prædicaret, nifi pietas amorep Deiiubueniftèt, Deus namqnc,magnus Si abnndans,te neftita docens, Ke non uerbU hunelibrum atque iapientiam fuper te defcendere deiuper fecit » In eomm inandmt. decü autê uerbis nulla perpenditur utilitas,nifi tatum illius,qui de fubftantia fua ranta fludium 10 rem icitam eleemofynamnediftribuit, SCconcordiam inter homines fir^ legit,pr^um mauerit, Huic namquetaliueniammereedemepmaximamtribuemus ♦ Aedpiunt. Omnem autem poft rcs icitas,uiamcp bonam agnitS prophete cotradicen nbsp;. . tem, eiuiâdefideratâpermittendo,gehênamalacp uiatorquebimns.Dcus ^j.’^^^j^^ ' enim nequaqua criminalia, fed illis minora,quibus unit condonat,cum cri minalegerens, in longiflimum errorem abrjcict. Inuocantibus nil nifi foe-- ^^y^^ minas, ferocemep diabolu, deus amorem fuü. Cui diabolus inquit,de gen mahotm i^ßi te tua partem ^nitâ ego iümens,eamabuiä, óf inftigandoac fuggerendo gator mali. , malo prona emciens, ut aures Si mêbra turn beftiarum turn hominS fecet iniunga. Omnis autem loco Dei diabolo fcruicns,ialt;fturam manifeftâ in^

50 currit ♦ Q;n licet illis hoc Sf aha facere poUiccatur, nulla penitus pollicita Ttiabolut uana perfolutt:Ipficpgehennamobhocingrefluri,nóinuenientexitum» P»O^ promttit [uK, mnes benefacientes in paradde aquis iubtus fluentibus amoena pcr(euer^ ^‘f^‘i'^ifi*^-ter collocabo, HocDei uerbo quid eft neriusd Secundum uelle uero tuum 8fpluriumhominumlegum,neminimalegerentiuiciffitndoremunerans nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i reddetur: Sed ex Dei parte nee fuffragium nee uindiÓam Deopræfente E^wwwww»* reperiet. Omnis autem benefaciensJegemen reda tenens uir feu fomina, ,^ remtne^ paradifum,ubinullus,quantum eftgranüfinapis,iniuftèperdit,ingredieu^. /- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;“ Vbi reperiripoteft lex melior quam hominis humilis, deo penitus deuoti, Mr^tekx9^ fcquentislegèm Abrahæ,quê eledum fibi deus omnia copledens, omnia p^j^^, 4® poflidês dilexitf Quæftione fada demulieribus orphanis, quibus determi orphanit ra-^^UfcriptominimèlbluGt,ófquasinuxoresducerepoftulatis,liberhinc«rt. quot;nbsp;^’Itgerenda traditjnfantulis,óf cactcris orphanis redum examen fadte: D^y^ enim omnes adus annumerat. Sic mulier fut mariti difceflum dere^ lidionemue timuit, ei pacem quacrerc, cum pax melior fit,non fit difficile» äußeret paa Similiteróf cæterç mulier es auarac fuper alias zelotypae pacem cóürment, fiudeant, atque corroborent.Omnis times amp;nbsp;bcncfaciens, Deo firigula iciente, mer cedemaccipiet, Interueftrasmuliercspacê^acqiwI^têrctinerccum fit

impodikne, eawm contrarietates prout minus potenns patiamini, Vobis cjnim paccm firmantibus deuspius dabit uemam Jllis quidcin diuißsjcuicp portionem amplitudinis iuæ deus immenfus Ô^ fapiens cundlacp poflidês præbebi't.Homimbus qui dem legû, tuis antcccfloribus, tibiep, timere deu iniunximus.Sin autem,Dei cunifta fcicntis atep uidentis fint uniuerfa: cui fi placueriqomnia mundana amp;nbsp;trâfitoria deftiuens,cum altjs ueniet fuper hoefummê potcns,apud quem cfi,quicquid de hoc, fieculoûe future quisH ’TefUmonium jj^j expetit»Viri boni,diredtorcs uel dilectorcs hominum amp;nbsp;æquilibres co jMtte redden- ^^^^ p^^ teftes,licet de uobifmetipfis fit,uel de parentibus,ièu propinquis, “*quot;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;diüitibus uel pauperibus, cum deus omniû fit iudex,eftote, nec uiâ falfam il

amp; erroneam Îèqui uelitis. Rem etenirn inuoluentes, aut de reôo difeeden Alchorâfi^ ^^®’ ^^^ agnolcct» Viri boni, in deum credêtes,fuo legato libroep Riper eu tribtutur. iniflï), amp;nbsp;libre quoep prius pofito, ÔC angelis ac alius dici aduentui crédité.

quot; quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Sin autem,Iôgus error uos abducit,Prius in deum credcntes,pofieafalt;ftos

Apoß4tlt;e incredulos,exhinc legales,poftremotp males,fi in ilia perfeueretis incredu peribunt. Iitate,ipfe deus penitus abhorrens,nec ueniam dabit,nec lecram uiam pa* tefaciet»Quibus tu manifefta, quod ignem grauiffimum introibunt» Loco eSmerdu in - bonorum, incredulorum amicitia amp;nbsp;fociétatem propter honoris adeptio* fideUumfit- nem,cum Dei fint honores uniuerfi,nemo ièrtiatur» Liber enim luper uos giendum. ccelitus miflus, quod cum renuentibus madata Dei non iedeatis, nifi prius Ü.

ipfis mutantibus uerbum, infiruit atep caftigat* Sin autem, ilhscêniti amp;nbsp;co fimiles eritis.Quia deus raptores, iniuftos amp;nbsp;incrédules in gehennam con* Arnki oU£ gregabit, Vobiicumblandiendo morantes,a uobis commode lucrocpfu* , Cr fortune, icepte, fe fuiflè uebilcum afierunt : Incredulis autem adueniente Ricceflü,

, . nbsp;nbsp;ter eosiudicium dabit Dcus,illos malos bonis nequaquâ préférés» P»In*

Aftuticaptun- erezuilDeumfallerenitentes,abipfopotiffimèfallfitur»Quifurgentes o* ^ *” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ratum,inconftanterflCacgrotamente orationes fundentes,hominibusbe*

' ’ nefacientes cenfentur: cum illi nechinc, nec ilhinc deum nequaquam nifi parum diligunt,ncc quis,quem Deus aberrate uult,uiam reóam muenict.P Illi inquam mali SC increduli, in furno feptimo putrorum ignco fine omni fpefuffragfjmergentur : nifi qui uia praua relida bene facientes,Deopa* rucrint, öiS fe in Dei nomine in fua Icgc purgaucrint * His namep fociandis

Do«6fnfK«fcbo’'’® bonïinibus comodum,pratmiumcpmultuma Deo fperanda funt. hominibut Vobis quidemmaluminferrinon uultDeus,fieicuigrates omnes red* gratit. dendécfiint,ineumcredentesgratiasretuleritis.

DEus omnia uidens anp feiens, folis male getentibus nccem contumc liofam,uerbumcp malum fieri dili^it. Omnis operator boni dam co ramüe,6£r iniuriarum côdonator,ueniâ a Deo omnipotente co iêquentur. 4® Semißdelet no Dco fuisep legatis inobedientibus, amp;nbsp;inter eos difcutére uolcntibus , fecp placent Deo parti non toti,ficcp redam uiam aflèquiputando,crcdere cofitenubus, uc* lut ipfius ucritatis incredulis,malum atep contemptum ingcremus» P.Cre* dentibus autem prædidis,nec inter e.os difcutientibus,mercedem innume Contra porten ram pins uenix largitor Deus tribuet ♦ Illis te precaturis,ut luper cos fiber itortem petito- ^j^ cœîo defcendat, die, quoldam a Moyfe maius hac re petifiè, uideficet ut res indtot. jpfèDeum eorumoculismonfiraret, ÔC ob hoc ccdeftefulgur eos pereuf-

fit.Vifis uirtutibus cis taurum adorâtibus ueniam fedmus, Moyfi^ regnS immenfiim ÖC manifeftum dedimiB,0C fuper eum montem extukmus,eiscp praccepto ut fiper portam humiliantes ingrcdcrenturfibiluiscpnöftrisuei nihil agerent, pad urn indehrmatumfumplimus. Quod deinceps illis rum^ iad^i pertind-^ pentibuSjprophetiddis^ fadis,at(Ç teftannbuslecorda dura et obdurata ge cescrduriccr^ ftarCjCorum corda Deus ipfe Ggillauit.Quorum præter admodum paucos, ’^^^^f' nulli credent unquam»Vnde Mariae blalphemiam amp;nbsp;immoderatam contu ^fL^‘fl‘'^ meliam inferunt,fccp Chriftum Mariæ hlium Dei nuncium peremiflè pcigt; *r^^^^^ p”^ liibent^Sednequaquaeum imóiuifimilêfu^endentesinterfecerunt,proh ijg.^f^erdo ct 10 tes etiâ leluæ cædis authores » Cordibus fuis non minimâ ambiguitatê inde ^^ h^tn^lo gerant. Sed eum nullatenus interfccerunt.Quia Deus incompraehenfibiüs quitur. SiCfapiens,eum ad ie tranlmigrare fecit ♦ In quem uiri legum ueraciter ante

mortem credent,Só eorum fæculo futuro teftis adftabit ilIe.Ob eoi um mui- luddicredeni iuriam atcpmalitiam, quaedam prius licita illis ftatuimus illicita ; qui quchiä olm m Chri-uiamDeifercpenitusderelinquunt,mecpprohibentefoenusaccipiunt,ho- fltlt;'^' minumcppecunias pro mendacqs dCiniurijs comeduntjmalum atcp dolore fa^ncratores cxpedant* P.Horiï tarnen confiantes,atcp fapienriflïmi,deumq- inuocan ^“'^‘^^' tes,praeceptisfuper tetuosep prædeceflôres coelitus miflis credunt. Quibus ficut et exteris in Deum dicicp futurae credentibus,amp;' orationcs atq? elcemo

ficut Noe fiCprophetisfiiccedentibus ipium,fcilicet Abrahæ amp;nbsp;limaèli, d ^^^^ ^’^‘’' Ifaac,atcp lacob, SC tribubus,ac Ieiu,amp; lob,amp;lonathac, Sd Aaron, ÓC Salo-moni,fimul ÔCDauidi,cui dedimus pfalterium,fccimus ♦ Quorum legatom ói^gy/«« ^^ nominibus fignatis,iunt Sé alij minime nominati.Moyfen quoqj Deus affa f,iji^ Deodd-tus inquit:Ifii luntlætidæbonorûcpnûçj,malorumq} correptores, ne pofi turn. ipfós miflós à Deo incôpræhenfibili ÔC fapiente,iufie Deum ob fuam accu- r^ibulæ ludai-^ fentignorantia. Præceptorum tibi diuinitus datorum,quod diuinatantü clt;edomofe, perfcdafuntfapiêtia,Deus efi tefiis, angelicp fimiliter,licetDei tefiimoniû fufficiatjncredulis aüt,quos longus error abducit,5d male gerêtibus, Deus jo riec uenid dabit,nec uiam nifi gehennæ,quo perpetuo manebunt, demon-

ftrabit.Quod ei leue iatis efi,at^ poffibilc.Legato ad uos cum diuina uérita l-fg«to treden temifio credite,ut boni efiiciamini, hoeep üobis erit optimum.Sm aöt, Dei ^‘^^ (apiétis Sé incompræhenfibilis iunt uniuerfa cœli SC terræ.Summopere qui dem cauendum,ne lege uefira quid indignumproferatis, nee de Deo quic- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

quam nifi uerum dicatis. lefus Mariae filius,Dei nunciusTuusep Ipintus, Sé y^^^.^^. ’^^ uerbum Mariaecœlitusmiflum exifiit,InDeum itac«,inicBfuo legato ere-J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerbum,nontd

dentes,nedicatisDeostres elle, CumnonlitnihDeusunus,quihliocaret: ^gj^^uf^ Eicpomnipotenti,uniuerfacœliterræcpiubielt;fiaiunt» P♦ Chrifiusquidem Quinegat fi^ -ipfemmimènegarepoterit,ficut amp;nbsp;nee angeli, Deo propinqui, qumDci Hum, negates ^0 ftibßt imperio. Ömnem negahtem fe in Deum credere, amp;nbsp;fe iublimantem, putrem, etc.

I^eus iuaé manui iubiugabit * Credentibus ucro,5d bene gereritibus, merce infidèles et fin-dom pró fuo meritotribuet,eorücp gaudiS ex proprio uellefemper augebit. P’^’^^i perden -Incredulos aöt, 00 fe fiiblimantes,poenis maximis affligetJta uobis lucê atep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;“''•

/plendorê Deus ipfe patefecit, qui cStfiis iri fe credentibus, pius atep propi-cius,munimê firmiflïmupèrleuerat,fiiis uiam rectâmanifeftâs, Perierutâti bus te deiurehæreditario,hôcDei uerburelpondetSi quis german a h ab es ^^diMriuni abl^ proie moriat,ip(a mediu fubfiâtiç fuç reliôg fortiatur. Si è couerfo cori ‘^’ d tigerit.

tigcrft,gcrmanus totum hæreditet» Si forores duae fucrint,diras tertias acc^ piant. Si Fratres uero multi,fororesep plûtes, fexui mafeulino dus partes, Ô^ foeminino una tribuatur/faliter,ne uos ignorantia turbet,Deus omnia IcP ens uosinliruit»

AZOARAXII» abiuttiti. -^ y iribonijinomni padto uobiTcunifirmato confiantes, mccptimentci y eftote,nec animalium fœtus,quos illicitos dixero, cum omnes ali] hei, ti fint, ni fi peregrinantibus,comedere uelitis. Peregrinanti quidem cauengt; dum,ne uenatus interficiat, Deo prohibenteuiifi prius mêles prohibitionis peraêloslTunccnim uenatus,lummefascenfetur. OmnisDei domumin-- 0 uocans,nequaquâ oblationes in alto ponatrô^utmifericordiam à Deo côle quatur,in ipfum credat:ncc ob^hominesprauos à uia recta fc diuertat,Dei^ drieêlionê,fuisq3bonis,nequaquâmalis ateppeceatisftudeat, Deum times: Uuitico lt;^ue- lt;^Lroniâ ipfe grains at^difficilisfuper return bines inuenitur.Suntautemuo dâconemunt. bis hæc iilicita,fanguis SC morticinium,animal quodlibetnequaquâ Dei no mincperemptum, et fuffocatum,ac igné combiillum,uel ruina morti dedi* iurandum in tum,amp; à lupo tadtû,nifl quis illud interfecit. N ullus item nifiper Deum iu-Dfi nomnet ret.Sin aût,iniuriam effecit.Malis quidem exhinccertû erit, eos uobis nun li^chnmet aut qyj dominaturos, cum hodie tibi tua lex,mihi propter te placita, donurnep iuratperca- necelTariû atep fufficiens copleantur^Mc ita^,non iUos timetc,Si cuirc jtf ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j-ujn iftarû aliquam,quafi fibi necelïârias quis quæfierit,nec culpç nec pecca jc unie ff j-g^ggrif* quia Deus plus inundabit ueniâ. Quærentibusàte,quæresfint Dro bcitæ,dices,Fapide Ô^ odoriferæ» Venatum tendens,fi fui canes ab co doifli, placita. ß^^ ^^ ^ Deo,ipfi beftias cœpcrint,luper eos Dei nomê inuocâs,eas comc^ Obiconeeßi. dat,Den tiniens,cui fubeft omnis rerû numerus, Amodo rurfum hic à Deo Venatut. uobis dat licêtia,utde dapidus hominûlcgû comedatis,illicp de ueftris.Eo^ Q5-lt;ffrt«î par rûcp fœminas bonas Sd timêtes,acin Deû credêtcs,etnequaquâ amafios ha ticipandum bcntes,cû illis munera dâda tribucritis,ducite,Omnis legi nô credens, om^ ewn\Mde'ts, niafoaperditopcra,indieiudieqeonumerandusamiflôribus, Viriboni, Lotiones. ^^ orani iurrexeritis,facies ueftras acmanus acbrachia ulcp ad cubitir, ôêpe jo des ufq? ad tibias abluerc,SC capillos reuoluêdo caput abftergere, ÔC poft coi tû mulicrû balneari uos oportet, Inbrmi quidê, uel in itinere ab egeftu,uel mulicrû coitu ucnientes,et aquâ minime repericntes,facies fuas atq? manus terræ mûdæ puluere tergât. Deus namc^ ueftrâ diligit mundiciâ,omcqœ di uini perfcclionê cum gratiarum fibi redditione et deitatis inuocatiôe.dûtp uos côfeflî fucritis corâ Deo,uos fœdus inter uos firmatS audire amp;nbsp;credere, Deû timetc,cûipfe arcana cordiû cognofcat.Omnemtalê elle decet, utne^ DeOtMn homi quaquâpropter hommes reêlû dicere fînat,fed corâ Deo,omnibus timea-»buf feruim - do,quoniam omniû opéra nofeit, reêtum quo nihil eft melius peragat,Deo

duw. Q-edentes,amp;f omnes benefa ci entes fpe conhrmaturo,et ueniâ acmercedem ^j amp;nbsp;mifericordiâ eis daturo, P, Incrcdulfucftriscp præceptis refiftêtes,ipfi gehennæ deputantur, Viri boni, manus hominufere uobis impofitas,ego dinertes à uobis retraxf.Vos itacp me,Deum omniû bonorum tutore, time rebfom’ r^* ^^5 adorate Jnter Deû filioscp Iftaelpado fœderis firmato, xq, expugnato-Sf andeprin- ’'^^ atep preconcs iuftitie miniftros ex eis Deus elegit,qufb.etipfedixit:Ego dpibM tribuu uobifcu femper prüfens adcro.fi in me credideritis,prophetis meis fidê adhi loquatur. bêtes,ct eis auxiliâtes, QC oratioes ac eleemofynas in meo nominefeceritis: uobis^

‘ üobiscp dans pcccaminum ucniam,paradifum 6^ actcmam manfionem tri^ buam^Omnem hæclinquêtcm,deuius error abducet »Illis autem nequaquâ fœdere firmato conftantibusjamoremnoftruinretrahentesjcordafuaper^ «erfa d uracp fedmusjfuæ legis partem retinentia et diftorquentiaiunde fern per res iniuftas facere eos innitendo uidemus. Tu uero Deum,omnes be intercedendum negerentes diligentem, pro ipfis,ut ueniam faciat,deprecate. Gum uiris ite P’'° Wlt;ew. Chriftianxprofeffionisjnoftrædilccdionisfoederefirmato, iUiquorundam ^

cis præceptorum obfiti funt.Illis autem, SC iftis, hoftilitatem amp;nbsp;infeftatione nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ' *^

lo ra lua uenturus iudex». Viri legum,uobis nuncius uefter miflus,uos muL i^iachumet le-ta prius à nobis negata docturus,multa adhuc taciturnitati cómendaturus, i^^^j.^ lucem lecumlibrumcp cœlitus miflum,qui timentibus Deum uiam faluam * amp;re(fIamoftendit,ódatenebriseijdt,afFert» Sciendum quidem eos incre dulosefle,qui lelumMariæfilium Deum eflè dicunt» Quis enim eis quic- ïefumDcimco quam faceret, inde fi Deus omnipotens,omnia prout uult fadens,cuius im ßtmtes, incre-perio cundta lubiacent,Chriftum atcp Mariam,omncsqj mudanos mori fa^ duU. cerct* Vos ludæi attp Chriftiani,fi Dei filij,iuicp dileóli eftis,pro ut uos dici Chriflumcr tis,cur uobis culpas atq^ peccata gerêtibus poenas etmaluingeritc'Certe uos iudlt;einonf^ nihil allud quam homines eftis, à Deo ucniiemcrccdisq; maximæ datore, igt;‘^gt;-dileëli, 2óadquem omniûeritreditus,crcatû P, Vobis,uiri boni,nunciûuefirum Î^a propter aliû prophetam à longe fequentê dimifimus,ne uos iufte côqueramini, uos carere do(fiore,qui gerenda præcipiat.illicitaq; prohibeat» Moyfes fuæ gen erbiorü » rôti perlùadens, ut Deum ipfum inuocando adorarent,quia cisprophetâ, 6d ßniinr. reges,ac diuites, multacp nulli cæterarum gentiû commifla côtulit,inquit: Hifhriam N«. Terram fanCrâ,fciIicet Hierufalem,uobis a Deo prædeftiriatam, iritrate re- it.et i^.perpc-trouertêtes»Sin aût,damnû et detrimêtum incurretis.Dixerûtilli: Cûhomi ramreplicat,ni nés ingétes,graues, atcç fortes illic immorêtur, nos nunqua nifi remotis illis Çolct. ingrediemur»Tûc duo uiri Deû timêtes inquiût: V olmetipfos,fi boni eftis, Deo comendantes,g porta luper eos ingrdlum facite,ficcp uidloriâ adipifee

-Q mini.IUi tamê obftinaces,quafi Moÿfen improbâdo,inquiût:Nifi prius ilIis cxpulfis, nos ncquaqi aditâtentabimus » SedtuMoyfes,atcgDeus,eos ex--pugnate, nobis hic flatibus. Quihus Moyfes relpondês,lè nullius animæ ni fl fuæ fratrisep moderatorê et imperatorê efle,Deum ut inter eüm illoscp ma los difeuteret, precatus efl.Dixitep Deus: Noli folicitari,uel quicquâ de hu^ iufmodi malis hominibus cogitare » Ego naœ illos malos amp;nbsp;nox{os,xt an-- , nos inducâ,amp; per terras uagari faciam». P. Illis hifloriâ filiorum Adæ,ubi ^ll^^üm oc-feiant quai lier alter alterû interfecerit,retexe.Illis holocauflû igné fliperpofi ^^P to facientibus, alterius holocauflû,altcrius minime à Deo colledlû efl»Vn^ de alteridiccntifratrilùo,Ego te interficiâ:alter rcrpondit,Dco nullius ho-- ^“^-4olocauflû acceptabiie, nifi timentis ipfum.Idcmcp dixiuLicet manu tuam ad fiiihimortc inferendâ luperextenderis,cgo nequaquâ ut te necem,manum ^^tendâ.Deumnamcplæculitotiusimperatorêtimeo» P. Adufipccca--tiep farcinâ feras,fîc igni deputadus» Talem nâcp mercede maleficus aflequi tur,rnintmc perhorrefeojUi itaep diu deliberâti,anima lua cædê fratris per^ lùadente,fratrê ocddit,deinceps perditis aflbeiatus-Coruus aût à Deo mif-lus in terra,quid defratrefuo gerendû eflèt,infinuauit.llle igitur necinertia nec plgrida retêtus,fratrê fuû,ut cornus coruû terra coopériês, femetiplum

Ho^cidium def^ceps reum amp;nbsp;repræhcnfibilcm notauit. Hac itaque de caufa filijs Tfraël jcelut maxi- lcripfimus,ut quifquis hominem uita priuauerit, ntii ipfe primus alïus inter ’ feôlorjterræép uaftator extiterit,quafi totius gentis perêptor exiftaüuniusep uiuificator,quafi totius gentis refuicitator habeatur,Multis ad uos iam pro^ quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;phetis CU uirtuti'bus miflis,poliea tarnen eoru multum terra manentes iniu-'

GrafTatorum ^*“*^ f^cuti funt.Omnes Deo fuiscp prophetis refiftentes,amp; ubiep locoru, ut poena, minrias hominibus terræcp uaftatione ingerant3diicurrentes,cædê ^ lufpe lt;fïionem,aut peda uel manuS per oppofitum abfciffionê promerentur, atep de terra proicciionê.lftióp tales in hoc fæculo contempts,ÔC in alio grauiflïgt; mum mais patientur,ninpriusilli mala dereliquerint,quam uos eos aliqui 10 bus malis puniatis. Sciatis etenim,Deü fua benignitate d uó um^uemâ datu inter fiheneß- rum» Viri boni,De3 timentes,fadis per quæ uos ipli propinqui fitis, ftu--ci Machumeti- deatis,ipfiuscp nomine ulquequo uos meliores,óó elatiores elïîciamini,præ fU,aliosperfe- datores 6C expugnatores eftote.IncrcdulorS aSt die iudieq nulla fiet redem •quantur. ptio,licet tantS quanta bis terra caperct, pro fe darent.Ipfi ndep maximis af-fligedi poenis,ab igne glifcentes,exirc3nunqua inde cuafuia^fumme torque

Vurti poena. buntur.FurSmanus abfcindatur3eo qp Dei grauis atep Fpictis offenfionê SC ira promerentur» P» PoftmalûperpetratSpœnitenti3beqecp faciêti3Deus pee-p.jjj SCmifericors fibi diledis ueniâ3inimicis malSpro uellefuo prgbês3Cum ^^^^’ ipfe fit omnipotés, ciusep fint uniuerfa3uenia tribuct,Pro feftinStibus fecun lö Contra ludlt;eos dS uircs fuas ad incr edulitatê3 qui fcilicct ore fidé confitêtes3corde renuunt, doilrinam Ma nee cura multa nee dolorê tu nScie iuftineas.Iudæoru falfa loquentiSjalqscp ohnmens oppu eófimilia fari perfuadenti33 qui uerba diftorquetes die3t: Si uobis hæc uel d gnantes, j^ dcderit,fumite: fin a3t3uos ab illo cauete3c3 ex Dei parte nemini quiequa proficere queat, cui Deus nocere uoluerit : HorS inquam uerba nequaqua ede mSda Deus cen{èt3eis in hoe mudo dedecus306 in alio graue mal3 allatu rus»Iftos quidê fie falfa protêrêtes3Só illicita ac iniufta premia comedentes,fi . nbsp;nbsp;. adteuenerint,autàterepelle3^dnectibinocebit:uelc3ueritate,quâDeus

HeUu^c^n ^digit3iudica » Cum ipfi teftamentShabcatiudiciS Dei docens 3 uidep reda dtim. ^ ^^^^ ^^ fapientiâ præftasduis cordibus SC mêtibus ad gerendor5 noticia à 50 Deo monftratâ3c3 quo prophetæ3timentes^ DeS3ÔC facerdotes atep ponti-fices iudieat3cur à te iudiciS poftulantÆgo quidê timendus uobis fum3non hominesinee mca madata pro modico precio uendere uelitis.Omnis iceun ExoJ.xi. d3 Dei pofitum nó iudicans3 malis Öë incredulis adnumerabitur» Eft a3t illi Kath.f, eo à Deo pofit3,ut anima pro anima3oculus pro oculo3naris pro nar€3et dês pro dcntctribuatur3amp; pro uulnere cofimilefiat: Hoctamê condonas3Dej lEuangeUmn miferieordia3peccaticpdecrement3accipiet»Chrift3itcmMarigfili33Cui co Chrifli lumen, mißmus Euangeli33quod eft lumê et conrmatio teftamennß SC caftigamen, crmnfiïmatio acreda uia timêtibus De33ad ueftrxlegis cóplementum mifimus » Omnis ^8*^ euagclq feruus3ipfius praecepta iudicado fequatur.fin a3t3 malus erit. 40 làbcr Kachu ’ *^’ qaoqj librS ueritatis3fuor3 præceptor3 confirmatorê, c3 quo tuum eft metif Chrißi iiidi'carc3acfùper mifimus.Tu igitur fecundS ipluminter eos dilcufturus,eo prxcepta cofir r^m uelle nequaqua31ed fol3 ueritatem ampledere, c3 fui cuiep pofita fint à matfidijs pla- nobis lex amp;nbsp;iudicia» SciendS quidê3Deum3fi fibi placuiflèt,omnes gentê eet. una effetiflê: fed feire quærit3quid de luis madatis quilcp perficiat » Sit igitur neut po}J'et,ß intentioueftra3femperbenefacere3 c3adDeumueftrasIitescôtrouerfias^ Hellet,omnei re difeuffurS omnes redibitis» P» Tu inter cos iudiciS daturus, fecundS Dei dilpofi

difpofirionemjCaue ne fuu uelle fequendo, tc à dato tibi cœlitus iri Aiam par ^'^’^^ ^ u^am tem diftrahant,Sdendum quidem, Deum illis malum etiâ pro minimis pee f^^^ ’ ^*’i'*^ cans daturum,fi tuis iudicqs non obedierint,Et eorum multi funt increduli, ^^c^^~^ quacruntep iudicia brutorum SC infipientium : cum Deo non fit iudex me^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5*

nor. V os uur credentes, luper uos nequaquam comtitut præiectos Icu lu- fHHg^f f^^^g^ dices ludæos ac Chriftianos permittatis » Omnis enim hæc agens, eis con^ trat, fimilis efficitur; cuDcus homines prauos ad mam re da minime diiigat» Vi Magiflratuiß~ htamêinfirmicordis,dicentesfcmalufibifmurü timere, qmbusfuo corde deiMachumt^ repræhêdendatimêtibus,Deus aiiqmsüc pro eo ui fuafuperueniet, illis obe ticlt;efint. NoM iQ diüt,ficep bonoriï teftimonio fua perdSt opera,perdêdis aflociadi» Viri ere ^^ uerb^grut-

dêtes, fi quis ueftri fua legem liquerit,uiros fe ddediores Deus ipfê diligent dos eliget,qui pij dulciscp cordis in bonos atqjfideles,grams ant atep crudelis lt;nincreduloshabetur.ExpugnatoresDeinominelitesaggreflÏ,nihil time^ ant.Hæc fua munera Deus cui uulttribuit,cü ille fit diues et largus,ac iapiés ^°^^T^j^^ amp;immê{us,SolusDeus3fuuscplegatus,uiricpboni,uideliccteleemofynarü i^J^^ ^^ ^^j^ ac orationiï fadores,fecp Deo penitus fubïjciêtes,uobis auxiliêtur «Pars em ^^^^^^ illis cômendata,uidoriâ adipifcitur.De noftralege ludü atep ridiculö faciert tcs,qui fcilicctpriufquam uos legi fubiedi fuerat,et fimilitcr incredülosjqui

uos orates illudunt, cu fint infipiêtes,nullatenus uobis participes,nec ueftro contra Macht ^ rum tradatores negotiorüftatuatis,Deü timêtes,fi boni eftis. P. Virile- metiftarum ha gü,eüm nos in Deû crèdimus,fuiscp præceptis (uper nos amp;nbsp;luper prædeceC Jks.

ióres noftros miffis paremus,uoscp peiores exiftitis,cur de nobis mndictani fumitisrtmó prioresçftimando uos ucraciter eftis,et à reda ma magis dcuq. Quibus Deus amorêfuum retrahês,ueftri quoida fïmias,amp; portos,ac idoló Ïatras cóftitm’t. Vos itê accedentes fidê ueftram cófitemini,qui femper SC ad uentu atep difceflu corda geftatis incredula, Deo cordiü ueftrorn fecreta di-nofcente.Horü multi maloriïftudiofi, mala gerunt,^ illicita præmia come dunt.Cû igitur à fuis primatibus cû tacenda dicät,amp; non agenda gerât,ha-c prêter mitt er eno iubentur:Manus Dei manicis ferreis cóiundas lud^is di J0 cètibus,fuas manus merito fic uinciri, feep peflundarijuerbü illüd exigit, cu diuinæ manus capaciftîmæ, amp;nbsp;penitus expanfie,prout uult,ÓC quanta uu!t, largiatur.Sed corft femper error augmétabitur, ut minus præceptis fuper te Acterna hojUlt cœlitus midis fidê adhibeât. Vnde uobis hoftilitas amp;S abhorritio, ante dié iu t^mdidtur da dieq nequaqua terminarida intercidet.Sed hoc quidêtibiminime curandi*, ^w* Machu quia flâm a corfi marciam Deus extinxit. Terras tamê adhuc uaftatu, que d ”’^^'^ contem Deusabhorrctproficifcütur.Nosquidêhoihinibuslegü,ficrederentatquc P^‘’”7**’ ., timcrent,ueniam peccaminü faduri,paradifiim ftifficientêtribueremus:Et fi’teftamêti,fimul et euagelq,ac coditus fuper eos miffipræcepta fequerêtur, chume^paradi^ tot cibis iotq5 bonis abudarenpquod etiâ fuis fubfternerentur pedibus. Eo futpro^ttitur. 40tütamêpaucifidê obtinent,plurimi quidêfunt increduli.Tudonu tibi cœli codrma cali tusmiftum nunciecæterisdocêdo tribuc. Siri aüt,teDeus abillis hominib. tusmlfa Mac, fiberabit,qui malos ad uiaredam nequaqua dirigit. Seiendn quidem, ui aliji tradenda tas kgu nullius legi fid chic perfedionê aflèquijnifi teftamêti SC euagclq ac ere. , huiuslibri à Deo pófiti præceptis pareant.Hic aütmultis eorü incrcdulitatê y^u^dodrind atep maliciâ QC obftinancia aUgebit:quod tibi nulla curam inijciat. P.Cre P^}^dla,quim dentes atep' Iudæi,amp;r angelos loco Dei adorantes,qui fcilicctlegem pro lege “^^“^ uariant,Ghriftiani etiam, omries hiinquafi in Deum crcdiderint,amp;iudidj

diem expédiantes benefeccrint, nihil timeant ♦ Cum filths Ifraël diledionö fœdereftrmato,noftrorum legatorumeisdeinceps mifforum,quiadifpligt; 'ar ^^^ diflSciliacp illis riunciauerint,quibufdam contia dixenint, quofdam au» Df^ R f^”’interfeccrunt, hoe nequaquam certamen atque fèditionem extimao* f« tnenw ^^® ’ ^^’^‘^* caeciep faëli funt, Deo fingulos fuos adus annotante» Omnes Imó 'jjiiritiif o quidem dicentes Chriftum lefum Mariæ filium Deum exiftere, mendaces ntniiqui negat ^ incteduli repertifurtt» CumChriftus ipfedixi{ïèt,Filij liraclin Deum ^oc,rx Dro no dominum meum atque ueftrum crédité : Cui quifquis ibcium atque partiel eü. pcm pofuerit, ingrellum paradifi illicitum fibi reperturus, ÔC in ignem ibit, Nrgrff trinita- in perpetuum expers adiutoris atque uindicis ♦ Suntiterum increduli, firx ^ temcum Sabel- mantes deos tres eflè : quia non eft nifi Deus unus» Vnde fi huiufinodiucr^ Uo h^retico,^ bum non mutauerint, mâlo grauiflîmo percutientur» Cur igitur ie non con ucrtantad Deum, ueniamfqueprxcentur,mirandum.lllenamqueucniam itt^erfonis or- ^*-9^^ miiericordiam illis tribuct. Chrmus qmdem Manx hlius,non eft nul thodoxè confi- Degt; nuntius,qucm amp;^plures miner) præccficrunt:matcrque(uauera,amp;iîli, femur, uterque comeftibilibus uefcebantur » Qualiter res ex plano peripice : SÓ Migniconß- quare non credant, poftcaperpende. Quia loco Dei,quod nee bonum nee /i/dngc/Kj. malum nobis dare poteft adoratis: cum Deus omnia fciatamp;audiat» Vigt; Contra diuoru ri Icgum , nil nifi ueritatem in lege ueftrafublimite, non imitantes ho» inuocationem. mines ,qui prius erronei multos errare fecerunt, Filiosautem Iiraèl,ob j® ^'^^^ nbsp;nbsp;quot;^^ incredulitatem fuam atque maliciam, ab amore fuo Deus per Iinguam Dau

er' Cbrijto da- ^j^^ ^ Chriftiep fill) Mariæ, prorfus eiecit» P. Plures Ic nequaquam à rebus . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;abftinentes,plurimamala perpetrabant. Forum item

plures incredulorum negotia,adquæmanusextendiflencfaseft,cum ob hoc Deus eos confundens femper in igne comburet, illis amici fadi tradia-* bant, quod nequaquam fieret,fi in Deum credcrent,fuocp prophe

tæ,librocB fuper eum cœlitus rnifle» fidem adhiberent. Sed eorum pars plurim a iemper in fua manet malicia»

A Z O A R A X I I I# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jd

chril^anenm Z^--Rouions hoftilitatis 5C infeftationis ludarf iemper erga nos, amicitiac prafuies neßio ^^ ueromaiorisChriftianireperiuntur,Chriftianorumetenimfacerdogt; qm tüaebume- ^^^ ^ præfules nó indignantes, pr^fumptuofiue, cum uerbu fuper prophe* tizagt;Wf. tam pofitS audiunt,ueritatemq5 cognoicût,lachrymâtur,etdicunt;O Deus* l.euißmaratio nos cum illis bonis hominibus credentesjte nos illis aflbeiaturûfummeipe* Paradifumadi- ramus.Cur enim in Deü,^ ei quod nobis de ueritate datu eft, nó er cd ere* pißendi. mus:Hoc aut uerbo,ficut 8i omnes benefacientes,paradiium aquarufluxU JurameMumex duiciftimam promerentur»Increduli uero, rneisep præceptis côtradicentes, am.noßamp;uin jg^j deputantur. Viri boni,res à Deo uobis illicitas ftatutas,uel è conueigt; 4* obligat. EiMqi fQ^cum Deus à fcprohibitagerentes abhorreat,nequaquaefficientes,bona Molau expia- p^pjda uobis àDeo coceftaipium timentes,quêadoretis,amp;inuocetis,comc ^’ dite. P. lufiurandum ex corde fadtum,non aliud uos coram Deo reos cf» ficit»Illiusquidem ueniam adipiici ftudens,decem pauperespafcat, ficut vint«» idea ûiam genrem pafcere mediocriter coniuetus eft, auteosinduat, ucl ho» feaci luduf ue minern redimat. Horum omnium impotens, tres dies iciunct. Hoc itaque tantur, propter iuaurandum faCturi, ca diligenter obferuantes, maxime nitetisï Deo

peouos fk fua fêcrcta docenti,gratesrcdditc» nbsp;Vin boni, mnum, 6^ nbsp;nbsp;nbsp;. ^

aleas, dó fcacos ,cum non fint res licitæ, fed diaboli machinæ, per quæ inter ^'S^*^* ^«S homines inimkitiam dC abhorritionem inijcere,6Ccosab orationibusÔC '^P^'^’^^’”^'^ Ïnüocatione Dei retrahere maxime nititur, prætermittite ♦ Dimittetis igû ** tur,an non;' Sed Dei mandatum lequentes,legato^ fuo parentes, uobis ca üete,Sin autem.non plus nuncio quàm mandatum perficere pertinct. Qiiâ do timuerint, amp;nbsp;crediderint, amp;nbsp;benefecerint, itemcp timucrint,ô6 credide^ tint, amp;; benefecerint, ficcp fado de cibis eorum nullam curam cufiodiamûe fufcipias.Deus cnim benegerentes diligit^ Viri boni, Deus uos in paruo yen^tio ticU 40 üenatu manibus ueftris feu lanceis fumendo tentare uoluit, ut fie timentes h^tiando.

fe dinoicaeProhibitum facicns, graue malum tolerabit ♦ In menfibus igitur prohibitionis amp;nbsp;peregrinationis, nemo bonus uenatum interficiat, quem quilibet fpente périmons,pro illius modo coram teftibus in cibis pauperum apud Mechan,uel deinceps ieiunio perfoluat.Hoc itaque prçceptum amo^ Mecha. do feruate tranfada pro nihilo ducentes. Deus enim incompraîhenfibilis

amp; fapiens,ulterius uindidam fumet. Omnis uenatus maris, euntibus Me^ chain ac difcedentibus,ad comedendum licitus eft: Tcrræ uero uenatus, mi nime. Ad Deum itaque redituri,ipfum timete.Mechæ domum,uel meniâs, acoblationes,Deusaramhominibus conftituit:utfeiant, omniacœlefiia

40 feu terrefiria compræhendi fapientia Dei, omnia feientis ♦ Quilicetpius Ô6 Alœr^n do^ri ' mifericors fit, grauis in fine cenietur. P, Adprophetam nil nifimanda- nanon uocan^ turn patefacerepertinet,Deo feiente fingula, manifeftafcilicet amp;nbsp;cordis ar- datudubtam/ cana,Mala amp;nbsp;infipida, licetipla plura fint,fàporiferis minime coæquantur. Homines ûpientes,ut in anterioraprocedatis,Deumtimete.Depræccptis huius libri quare quis qua’ftionem quærimoniam'ue mouet c' Poli Alchorâ cnim pofitionem, quicquam mutare nefaseft.Etmutatio fi fieret, uobis iram atque moleftiam generaret ♦ Hæc amp;nbsp;bis fimilia priufquam uos cæteri quæfiueruntjled eis poftea minime crediderunt, necBachiratin, nec cebi- P*^^“*” batin, nec cehiletin, nec ham Deus mandauit. Increduli quidem, amp;nbsp;mini- ^^°rf[^‘^ ^^‘* jo meDeum adorantes,deoep mendacium imponentes, cum ipfi poftulantur ^^^ ütMaUezM præceptis à Deo pofitis luocp legato fidem adhibere,inquiunt fe nolle quic- ^„/’ quam imitari, nifi quod parentes lui imitati lunt, Quibus talis fit obiedioj Tcfl4ment4. utrûmne patres, nifi uiam redam tenentes imitaminic' Viri boni cum eu inique iùa fit anima, nec fibi redam uiam proficifeenti âlius error noceat, uos ad Deum, omnia fada ueftra uobis didurum,conuertamini. Inter uos TeflitnotM, item teftimonia facite, cum quis ad mortem hora diuifionis appropinqUa-ucrit: fint que duo ueftri autalïus profeifionis teftes.Initincreuero mortem præoccupantes, ulque poft orationem terminatam tenere debeatis.

Sulque teftes per Deum iurabunt. Sed nee quicquam falfitatis apponere, 4« nec minus dicere, nee pro pecunia teftimonium uendere, cum quilibet modorum iftorum peccatum pariat. Si eos tarnen illic peccare contige-tit5 alq fiiper eos teftimonium dantes, iureiurando probent fuum teftimonium nerius quam priorum exiftere ♦ Deum timentes , ipium exaudi- tegätorZ örf ant, cum ipfe malos uiamredam nequaquam doceat. Die Deum om - iudicium. nes nuncios congregaturum , eos que quæret quid fcilicet proficuum kfM anima ha quiique fecei ittquod tarnen nequaquam eorum eftfeire, iedipfiusDei, betmundamet qui cunda nouit cordium arcana ♦ Deus lefum Marix filium affa-^wdidaTij

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;d 4 tus,

. tuSjCui tribuit animammûdarnatqjbcnedictain, qua fuuenesSCinfantuloS tm^u'* ^^~ artatuscft,ó^formisuolauliuluteisàfefadisinfufHansuolatûpræbuû.Cæ*’ timfia^V^' ^”’' naiü,atcp Icprofunl cufauit:Mortuos l eEifcitauitïquê item librC, amp;nbsp;ia* fl* picntia,nécnonEuangcliüamp;:teftamentüdocuit,inquitfl cbcadfiliosIC' rad cuni uirtutibus meo ueUe ueniente, eoru increduli magü dieperhibét» “lu uero de bonis tibi matrix tug diuinitus datis,mihigratias redde,Deo itc à uiris ueftibus albis indutis querente,an in fe nunciucp fun cicdercnt'refpo Hernnfit amp;nbsp;derunt,Ita,credimus,amp;tutelhs es. Inde eifdem à lefu Mariafilio quarenti ccena dominiez bus,an Deus iuper omnes menfam codeftê ponere potens efletdefus ipfe re morejuo nuga ipondit:SicreditisinDeü,ipiuiTitimete.inisaütdicêtibus,uolumusindeco t® tuf’ niedere ad noftrorü cordiü conHrmatienc,utrum te ueru dixiflê faamus,cu

Vajeha, nottro teftimonio eófirmemus.Deü inde fic exorat: O Deus, nobis mêiâm cœleftê qua fit nobis paicha,omnibuscp prgientibus,primis fcilicet,atq^ cx^ teris,atqp miraculû tribue.Quem Deus exaudies inquit : Illis earn prabebo» lefumnegat Sed quilquis detneeps incredulus fadus fuerit,eum pra cunóis mûdigenu Deiwn ejje. bus pœnis atcp miierijs affliga. Ipfi iterum Deo dicenti:O lefuMaria fili, tu ^y periuades hominibus,ucDci loco te matremcp tuâ duos deos liabeat,0C uex ^~ ^^’‘^^“’‘»’’^Q^o^iditldùsî NolMtDcas,utcgoquidpratcrucrudicam.Êtfî a‘^ ^^° prótüli,tu nofti.Quia tu omniû fecreta cordium noicês,mei cordis area tufd^m com- ”® pénétras,ego uero nequaquâ tui.Tu icis itaqj, me nil hominibus nifi ma jö peiercti ^^^^ ^^^ dixiflê,icilicet quod teDeum meum atqj (uum inuocêt,2f adorent, quorum quSdiunbi placuit,teftis affui:Nunc aüttu,qui es teftis omniû, poft qua ab illis ad te me fublimafti,eorü cognitor exiftas. Quibus fi malum fecc ris,gens tua funtiSi codonaueris, tu es incomprghenfibilis Slt;f fapicns.Dicit Deus: N une inftat dies,quo fua uindicis ueritas proficiet. Eis etenim ueniS quonia me fecuti funt, quod fibi prg cateris lucrü eft maximö,amp; paradifom aquorum fluxu dulcifrirnâ,ubi perfeuerent tribuâ.Ego namep Deus emnü* potens,coelo amp;nbsp;terra,Slt; uniuerfis qua iua capacitas conunet,impero»

DEo cœli terracp ereatori,qui lucê tenebrascp pofuit gtates reddes, in^ jO uoca:quituicundorücp plafmator uobisterminüöC placitumabeo prafeitû impofuit:quod uos ambigêtes nunc fic cflc,nüc nó efle dicitis. Scd ipie coelo terracp manês,omnia noftra benefatfta, tam arcana quam manife VicreiuU Chn ftadinoicit.Increduli uero,alium Chriftum,Deo cofimilem amp;nbsp;aqualcmpo flumxqualtm nür.Tuquidê nequaquâ adeoscum Deimiraculismanifeftisuenicsiquo» Dco ponêtn. nia ea uel ut odiofa ÓC côtraria reijciunt,et ucritati ad cos uenienti cotradixc ^.xemplh gen- runt.Nunc aut ad cos icientia rei,qua in idebant,ucniet.None uiderc que^ tiumquxobco unt,quotgêtes noftra tépora pracedentes,quibus pra cateris diuitiarum et temptof pro - y,qæ quantitate dedimus,amp; aquas de coelo uenire, riuoscp fubtus currerc fe r^tTdmAb ^’”’^‘®^^35pofteaculpascôfudimus,Ô^nouasgencrationeshominûfor41 corano eptab iTiauimusdlli tamêhune librummanifeftû,magicum eflè cofirmarent, fi eu Alcoran Rdes ’^ flU^rta pofitum manu tetigiilènt,dicentcs,ini credendum eflê,fi uel fuper obnegitur^quiii angelos,uel cum illis uenientem ponerctur.Quod nos minime euramus.Si per quartos ma enim angelum mittcrcmus,ei formam humanam atep ueftem tribueremus» ntütradttuf, nbsp;P.lis quinurteios te pracedentes deriferunt fecundum irrifionis modum

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;arque menfuram pcenapraparatur. Terras perfcrutandoperquirite,quis

èiTefirmas ^ Inquit,Dcum:qüi pijffimus die ucradflimo^quocötradicentes cmnesjlicet ne(ciant,fijas amittent animas,oês coadunabiticuius omnia fd cntis amp;nbsp;audiêtisjfunt umuerfa,mobilia fcilicet,motuue cardia,Noctc diccp nerninc nifi Deum cœli terræcp faótorê, qui cundos nifi iemetipium dbat, uobis in negotijs ueftris adiutorê uocate.Praïceptü eft quidem, ut primus in DeS credat,ne conumcretur incredulisiqui nifi fcccro,rnc malö grauiffîmû die magna paflurû pertimefcojlla die, inde recede« Deus pius ueniä,quod eft immenfum,largietur:cuius idû Ôf illaaonê pœnæ nemo reuelabit,bene ficiftep nemo nifi ipfo doctore prænofcet.Ipfe enim eft omnipotes, impera-

10 torep fapics, uim atc^ uirtutê fupergentem fuâ obtinens,Quonia cuius tefti nbsp;nbsp;, * ’ n ^ » nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;monio nil maius eft,inter me Ôé uos teftis aflidetiqui mihi höc AIchoran,ad ^^^^^^^^ J

ueftri corredionê atep caftigationê mißt, Sed uos alios cü ipfoDeo efle tefta ^gy^i„^^ nbsp;nbsp;'

mini,Ego uero non aliü nili ipfum unS,praeter quê no eft alius,cum ab hoc i^of^^^ quod uos dicitis,ego penitus firn liberatus, P,Non minus quam prolis fug yniudunta-detfimentQ,atc^perdi«o animarS incredulorS innotefcit his,quibus librum xat Deus. dedimus.Quid enim peius eft,quam Deo mendaciuimponere, fuisqj uirtu tibus contradiceretHis profedo nun^ Deus fuu beneficiö afferet, eis^ die cógregationis omniSdicet: Vbi funt ueftri participes,quos uobis auxiliatu^ ros credebattsfT une tandê fe erraflè cognófcêtes,inquient:O Deus,nos fui

^0 mus increduli, Confidera qualiter errando,mihicp mendaciö imponendo, obdurathO^ i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(uis animabus nocucrût,eiscpperemptiû oculis repagulû,auribuscp plumbû excueeati.

immifimus. Qui licet omnes uirtutes,omniacp Dei miracula uiderêt,nun$ nifi tecS difceptatione fada credéticum dicat hic nequaquâ fieri,nifi perpri mas ineâtationes, Eos tamen,minime credêtes ei, de ipfo malum audits tur bat atq? moleftat,Necipfi alq quam fuis animabus ofßci5t,Ifli guide in igne ponentur,fiio corde prius reteta propalabut,tandê diccndo:Si liceret nobis regredi,Deipræceptispareremus,nofinetipibsefficiêdobonos,Sedfidare turreditus,utprius,mendaces effedi,nulla nifi uiafuam redâ efle,06 fe mi^ ^elumawni nime refurgere diceret. P,Si quereres ab illis,quâdo ftabunt ante Deum, ^^^^^^^^ jO hoc ne uerS fit an nonCita efle,per DeS affîrmarêf,Sed Deus eis dieet : Gu-

ftatemaiü,ob errorêueftrum 06 incredulitatê. Qui cogregationi ante DeS uf^ ad hora fubita contradicunt, perdêdis aftbciati, fe nimiS ob incredulita tem erraffe côfitentur:quâdo fua peccata nimiS eos aggrauat atep premunt, s^culum hoe Mundus aSt ifte nil nifi ludus eft atq? ridiculü,quem tamê infipientes plus af f^ituU (^[^^ fequutur,Alius uero melior eft,curia timenübus DeS,Scio te moïeftari atqj mniumi pigere,quod ipfi tibi cótradicunf,Sedipfi cum fint increduli,Deiprius præ ceptis refiftSt. Alqs quidêlegatis priuiquam tibi contradicendo refiftebant, ficcp obftinaciter eis flagitiS atcç malS intulerunt,u{quequo diuinS illis fub,-ucnitauxili3,Deitamêuerbum ncquaquam fuo uerbo immutare queunt,

40 ptophetarS fine cognito. Si tibi moleftS fit att^ graue,quod tibi minime ere dunttfi tibi fit poflïbile,totam terra perfcrutare, ad coelos per fcalas afcende, ut cum uirtutibus atep miraculis aduenias, N onne fi Deo placet,omnes lub cadem lege uiacp reda coUigeret/Tu igitur brutis affimilari defifte, AZOARAXV,

Tv null a tenus cum auditu carentibusfermonêincas,Deus mortuos re iiondij^utlt;Ht^ fufeitabit, 06 adfe redire facict. Petentibus ut eis uirtutes miracula- dumeum intr^ que Dei facias,die, Deum omnipotêtem illa facere, licet pluies corum hæc dulis.

Ignorent ♦ Omne genus animalium terreftre feu uolatile ,hfc enim liber nfl prætermittitjficuosadDeumredibitiSiNoftris præceptis côdicentes, furdi mutiepjobfeura geftant uelaminaîDeo quibus uult,rcctamuiam monftran te,quos uult, aberrate fa ci ente. Si uos hora reftirredlionis ira Dei pereuffèx rit,quem tutorem aduocabitis,nifi qui malum uobis iubtraherejuel illius de trimentu aut obliuionê facere poteft f Plures etia gentium ante têpus tuum Gentes mere^ fummisafflitSionibusatcpmaliSjUtad uiârcciâcôucitercntur, aftruximusî dulapunitif, ç^^ eorurri pluribus fàâis lapideis, diabolus fua mala duleia formoficp fois apparere uifibus effecitJUis itaqgt; fie oblitis præcepta rioftra,ômniû rerS pof tam SC abundantiâ,uiquequo noftra munera fummû fibi conmleruntgaux 0 diumjaperuimus^Tumiep iecundo à nobis ipfis fobito capti et delperattjfiuo pidiqj facti font^SC corn primios atep poftremos prbftrauimus, gratias Deo ennedarum gentin domino,Deo uobis auditn atep uifom aufercntc,cordacp ueftra ûgiHâte;et alius rtequaquâ deus ipfe reintegrare poteft. Me taliterres inteUigi faciente, quare non er editisc' Ita quidê Dei fobita patenter ne co tin gens, non nift gentem mala fobruit. Legatis dût mets nil aliud iniungo,nili 'Legistioffi- quod uobis opus bonn 5C gaudiOrum effclt;ftüpeifoadeantjamp; illicitanefangt; citidoeere. dacpprohibcant.Qilibus omniscrcdens,£Cfc diligcns,acbenefacicns,nilti meafjCum ml mali paflurus fit. Noftris aSf præceptis refiftentesjmalSiracp Dei pró fatftis fois trucidabut^ P. N ec arcana Dei,nee ipfius area mepofjj Ctuishaberiue fiderc,cumnon ièquar,nifi quodmihimiflum eft à Dco,necmeangels ext Ut Machumet. ft ere, en nee æquales fint cæcus atepuidcns,qnod uos fic ede cognofcatis,un qua confirmabo ♦ Huiuimodi fermoneDenm timentibus,ut ipfom prorfus imitentur,ipfomcp timeat, cum nullus alius eis auxiliari queat,pcrfoadens, DeS mane uelperecp deprecates,Dei quærédo faciê,ab eo minimcrepelle» Non imputari^ Sin aSt,malis affociaberis, cS nee foorum operS numerus tibi,nec tuorS eis tur ulienu opc- imputetur.Ccteri uero plures alijs,inuidia fola repreflî,bonû dininitus data Mi patefacere noluerutdicet Deusfibigrates afferentes dinofcat. Sedtu enctis ad fidê uenientibus,præceptacp noftra fequctibus die : Salus Dei fuper uos, DoUrmapro-^ emus;animamifericors eft,^ptjflima.C^iiquisueftripoft malöignoranter «a pugandä. ggftg ^ malö declinauerit,amp;benefecerit,uenia amp;mifericordiâ a Deo confo ^'^^ ‘^ «tf ‘l'^^twr:Vtincredulorûuiæpatefcât,respenitusdifcutiêdaè font.Ego quidê Affliàwnesfu-^ caftigof,neiftuóccueladorê, quoduos loco Dei adoratis. NecueUeueftru flinerefe dicit, ampktftartquoniä uiam relt;ftâ,fecundum Dei mandats nufquâ errans,licet ob uerîMê ©- ^ UOS cotradicatis,proficifcor. Nec eft apud me,ad quod ueftri feftinct ani inuocdtionem müquia folius Dei,qui eft ueraciffïmus,amp;ldifcuflbr optimus, cundia font iu uniutHei, dieia.Si id quod affedfatis,noftræfobeffètmanui,interma ÖCuosres ad effe Hem habet da dlS tertderent.Deus aSt malos dilcernit,apud quê fontfecretorS claucsï Ga nesfeerctoru. ipfefolus uniueriaterramariepcótenta,omniü^foliorumlabentiSnumo Prouidentu pflegeterrægermina,ficc3 item omne SCmolle,uelut apud illS inlibro firma j Hei,uel pottus j^ dinumcrat. P. Solius Dei eft, omnia fa dia ueftra diurna dinoicere, Öd ^w^ '^ ^°® nodfe mortificaretSC deiricéps uos cxpergcfacics die,amp; fecS uobis onv gubemator nbsp;nbsp;’“^ Ldta ueftra didfurus, uos ad eS reditufos ad placitS fcitS ducês,uelut om

in pericuUi De ^^^^^ gentibus imperans:uos cuftodi ufqüe ad mortis horam, in cuius mo^ «« cofitentesy mento feftinStiffime uobis mörtêm mducit, ille committit. deinceps omni^ poßeafunt m- bus ad feuerfis, Deus ipfe domihUs nofter cun dia cito dinumeransjiudi^

S'^iU dum dabipNubibus maris Ódtcrræ uexatijinuocantes atque timentes,SCfe humiliaiv*

humiliantes, quærcnti,Qviis libcraret eosc'dixerut: Si nobis præfidium atcp fuftragium in his mails fcceris,nos ulterius reddemus gracias Jlle uero reipo dens ait; Ab qs ÔC ab omnibus malis uos Deus liberabit, Vos tarnen ueftra inanentcs malitia, non credetis ♦ Eft tarnen Deo poflibilc,uos ira fua peifi- ^^”^2j^^^*' Ipis^poenis undiq? circSdarejamp;uos fchifmatibus,6d alterms contrarietat^ ”‘^c^r '^: bus induere,ueftricp quofdam aliorum expugnatores 0^ infeftatores efficc-re. Rebus taliter ad ueftri nouciam explanatis,licet ibi nil fit nifi uerurnjuc ftracgentimaliciofi contradixerunt.Quibus tu dicasjueguaquam ueftri cu--ftodes exiftcre.Hora namcp feita omnium didorum atq; fadorum probat

10 tco cenfetur»His quidem dubitantibus de præceptis noftris, te uiep uerbum quodrelpondeant,fiibtrahe,Cum^ diabolus tibi rerum obliuioncm ingeß ferit,memoria reftaurata,cum malis hominibus ulterius ne moreris,Timêti bus quidem Deum,nequaqua malorum numerus adicribiturefed ut eos ca-ftigando,adDei noticiam atep timorem reducant.Suam legem pro ludo ri- Cwrf/Wt oc diculoep tenentibus,amp; de huius müdi uita tantum follicitis,manifefta,quod ‘^“P'’“ ^ ^^^‘^ ob 3aus fuos nullius boni fpern netç iuffragium à Deo uenturum expeôa-re debent,fed iram Dei 6lt;f flammam ignis,uclut omnes increduli» P. Vijs ‘^ redis nobis à Deo patefadis,cur in fine noftro ucrtêtes,impotem boni m a^ cotura dtuerK line uenerantes adorabimustSicut ille brutus amp;nbsp;infcius,qui à diabolo fedugt; q- inuginum ac dus æ irrifus focios aduocat,diccns:Venite,hæc eftuiareda. Sed illi Iblius adorauonem^'

Dei uiarn redam ede firmant, fibiep mandatum effè,ut non nifi' dominum tonus mundi inuocarent.Orationes itacp coram Deo fundite,ipfumcp time te.Quia ipfe coelum terramep cum ueritate fecit. A d quem omnes redibitisî Verbum Hei Quo dicente,Fiet,fada eruntcomneep uerbum eius uerax,fccundum quod ßnnmn. Iple iudicm iUa die daturus,cum buccinis canere faciet,ut omnes res abicon ditasatcpmanifeftasagnofcaqipfe fapicnselocutor» Abrahæpatrem fuû Abrahlt;e(^ Azur increpando quærenti, cur imagines fibi deös efficeret, undo ipfe '^barka difee^ genscp fua tota in errorem manifeftum incideret,dixi:T e quiequid ineft cœ ^*® ‘i^ido^ loterratcp,docebo,uttuum corfirmumatq; fidele fit.Node deinceps fuper ‘^^^ ^^^.^ 50ueniente, uidens Abrahaftellam,inquit:Hxc eft Deus.Sed cum earn in oc ^^ ort^exeo ' cafum tendentem agnouit,inquit:Rem tranfitoriam SC in occafum tenden ^„Ój pj^Hg ^ tem minime dihgo.Lunam item orientern afpiciens, inquitcHcec eft Deus, alij, tribuunt Sedeadem adoccafumtendentc,dixit: Nifi me Deus uiarn redam docue- Abraha Afira ric,erroncis adferibar. Sole deinde oriente,eum eftè Deum,quoniam ma- tiomia fdenM ior erat,firmat.Sed eodem in occafum uergcnre,dixit; Vos homines, à uc- i^gregiam-.in-ftra credulitatefide que, cum falfafit, amodo recedo. Ad Deum enim cceli deq^ fidei uen^ terræcp conditorem factem meam uerti,ulterius nequaquam incredulis ad- °'^^‘‘ßonfnf\ fcribendus, P. Hominibus luis inde fecum difccptantibus,inquit:Congt; traDeum uiarum redarum dodorem, huiufmodi caufam atep certamê agi 4°^^’ne contra me derelinquentem uiarn ueftram.Nihil enim ulterius efficiaj

riifiprccccprum Dei:cuiusicientiacompleditur omnia. Vnde uos minimé Praceptu Hei me mor es eft is: qui a uos nonpcrtimclcitis, in Deum non credcreamp;f abipfb »era faptemia^^ non ftatuta fequi, uiarn ueftram quarerimendo fequerert' Scitis^ne, quis ^rededtef cr noftrüm nil timere promereturtlllis uero non refpondenn'busu'nquit:Cre- bencagentes^ dentes in Deum, lute que fidei nullum malum an ne dent es, nia m redarh ^“fu’W, proficifeuntur, timoris expertes. Huiufmodi rationem Abrahst contra gentem fuam tribuimus, 6^ quem uoluimus, fuper caeterorum gra-

gradus exaltauimus: cum ego Deus firn,Deus Gpiens Si^ incomprçhenfibi hsJfaac rurfum,amp;S lacob A N oë prædeceflon fuo,fuiscp pofterioribus Da Uid QC Salomoni A Iofeph,amp;: Moyli amp;nbsp;Aaron,amp; Zachariae atep Ioanni,et lefu ac Heiig, omnib,fdlicethis bonis,et Samucli etEzechig,at£pLoth,uia# redas patefedmus, Óf eos fuper oês genres exaltauimus ♦ Et fimiliter quondam parentum lüorum,Së fratrum, fuorumep fuccellorum redum iter dux» mus Jta Dei lege fibi diledis patefada,fi Herent increduli,omniumRiorum » non creiant oporum iaduram incurrerent.Si illi quibus librum Së iudidu arep prophet Wacfcwwf^™ ^^quot;^ dedimus,non crediderint,ipfum credere uolentibus committemus» adaliosdiffüo- P» Crcdendbusitac^Deus,quosnequaquamcaeteri(cquufttuf ,ttiasrc^ t* r« trasfiretur, ^^s manifeftauit;nec ante precium aliud pro huiufinodi re poftulat,nifi gé uioyfis do^ri- tem fuam ammonere atep docere. Dicentes Deum non potuiflè quiequam wrf probat, fibi fupcr aliquem,interroga,quis Moyfi librum dariffimum homines edocen^ librum datum, tem plura, quorum quædâ chartis inferipta propalatis, plura quidem abico Uioyfidexpar ditis,tradidit^Sed ille quidem nee uobis,nee parentibus ueftris omnia eno^ timjcripto,par dauit»ODeus,in ambiguitatedifceptatione^ fuadimittc.MateruilIarum, ~t ‘■^^^^^ pofitis uillis atcp credentibus aduentum alius diei,perluade, ut hSc li thalmudici lu ^*^‘’' multiplicantem probatemep ueritatem,obferuationes orationum,cac dfietiatradut. terorumep beneficiorum præceptorem credant,atqt fèquantur.Quis eft de^ Petitione prin terior,magiscp reus,quam Deo mendacium imponens, uel Ie miflüm fuiflê ï^ cipijprobat,fi nuncium falfö perhibenstuel fibi poflibileleueep fuilïè,(e talem librum face bi librum da.- re,qualem Deus ediditC'Quid fi in mortis artieul o,angelosep m anus eorum tumdDeo. tenentes,^ taliter alloquêtes uideretis eos ^ Vos hodiemalum atep content ptum ob mendaciaDeo a' uobis impofita, fuorumq; mandator urn contradi NkiÏi« w terra dionem accepturi,ueftras animas emittite.Et ficut uitam ingrefiï,femoti aC Ueniens,nudut cedite,omniaueftraretroreliduri.Vbifuntuobispolliciti,ieprccefuaquc to ty ■ ^^^■^' potentia uobis fuffragari,participesquot; que fieri tquot; Nuiquam uideo» Hodie ue^ tmefTorn non ^^^^*’’ errorem difcutietDeus,qui grana fruduum diuidit,^ ex morfuis ui ualentcoram ^°® ^ ècontra facit,Së diem acnodem difcernens, nodem quieti députât,

^gg amp;nbsp;folem ac lunam certo numero promouês, fteUasep uarias dilponês,utper J® Stellx,figna. ^^s node, terra mariep rerum aliqua fumatur notifia ♦ Aquam ad ortüm ogt; mnium rerum attp nutritionem, quales font res uirides,grana fimplicia, at-que multimoda,palmæ ac uites,amp; oliuæ,malacp punica,fimilia atep diffimi-lia : quæ omnia turn ortu foo, turn cremento credentibus in Deum magnS Rowt omniu praïft5tmiraCul3,è cœlo mitfit,qui uos omnes natos atepfoetus ex unapro-ori^ ex ima duxit anima, Hic quidem Deus folus eft. Si unus incomprtehenfibilis,amp;fa anima. piens,nec aliud quifquam corde foo gerat, P. Quorundam quidê eft po-Quidam afic- fitio,diabolos focios atep participes Dei eflè,ipfomcp Deum filios et filias ha rimt, d£monei ßere. Ipfe uero omnium conditor,omniumép cognftor,prætcr quem no eft ejjedmin^ con aj/yj^ j^p nouittalium,qui omnibus uifibus incomprachenfibih'somniu ocu4* ^eumhabTe ^^^^^'^mentespenitus pénétrât,Nuncautemuobispfaeceptamanifeftiffi-filiosetfilias malargitus eft:quorum ignorantia,feunoficia,cuilibetinfita,foeftmperin cumbit animée: Necenim tu femper illis,nec ego tibifemper cuftos infide-bo,Tu uero res ita difcernens,illos Dei mandata, prater quern no eft alius, tncredidi retinedocetcû Deus uult eos redo tramite proficifci,Ab incredulis quidem, nil quendi t non m mali fou contumeliarum illis inferens,licet illi per fram amp;nbsp;infeientiâ de Deo gendi omis, maleloquanwr(cuiep nScp genau foa fibi placita formofacp uideri fecimus) recede#

recede ♦ Ad deum autem cum redierint, opera fua deo pandente cogriógt;^ (cent, amp;nbsp;per Deum iplum wrabunt, ie nuncio credidiflè, fi quemhabuiC- , (ent» Apud deum folum funt ea, qux quxrias ♦ Quibus forfan cum adue^ nerint,nó credetis.Deus aut increduloru corda, quia prima nice no credi-derût,probabit:et nos eos prauis cogitation ibus luis immorari pmittemus, AZOARAXVU

LIcet eos cum angelis,ac etiam cum mortuis loqui, 615 omnibus mundi rebus atque uoluntatibus abundare fecerimus j nunquam tarnen nifi deo uolente fidem aflequerentur: eorumep pars plurima brutis ariimalibus

10 affîmilatur.Cum cuic^ prophetarum hommes ateg diaboh',quorum fermo' j^i^f^üH i( ^' nés aufcultât, femperincreduli, dicerites eos ueros effe, cum de nihilo firit,,:, aduerfentutjDeo permittente,hos amp;nbsp;illos,Iocutiones^ iuas dimitte.Deus nbsp;nbsp;'

quidém index omnium optimus, huric librum b onicp mali diief ètiuum,ô^ ucraciffimum iUis teftibus, quibus iUe miffîs uobis largitus eft : nec tü ^^cui j^iuinuf codex plurcs fîs,nunc hoc negans, nunc affirmans» Hic namq^ Dei omnia Ccien^ Aiforan, tis amp;nbsp;audientis uerba, uera ÔC reda, quæ némo mutare poterit, compléta funt.Sed fi plurés, riil nifi dubium Ô^ ambiguum lequentes, imitari uolucgt; ris,te prorfus deuiare faciêt à uia reda dei, quae peripicaeïter credentes, amp;nbsp;iricredulos diieemit» Cum omnes in deum credentes, fuisep præceptis Obe per diatm nc^ ^0 dientes, licite de rebus omnibus, iuper quas nomen dei inuocatum eft, de minû inuoca^ alqs uerOnequaquam nifi neceffitate cogente, uelutiuperius didum eft, donc ahmentS comedere queant,eos minime cornedendo fequantur, quos uelle proprium pndificatur. non aliqua diferetio trahit in errorëm : quos amp;nbsp;Deus annotât. P. Cum o-- ^^^'^^ ^ quot;‘^^* perepenitus clam atcp palàm mala femper euita ♦ Omnis namq? peccans, acquamfuimeritimercedemaccipiet. Nullatenusquicquam,fupraquod ^^^^-^’^ Dei nomeri non inuocatum fuerit,comcdatis,qûiapeccatum eftidiabohm ^^^^^^ »^ fuis perfuaderit hóminibus,ut uöbifeum inde difceptent. Quibus fi uos aP fenferitis,crins increduli. Nos autem mortuos ad uitam reducimus,lucem dandó,qua inter homiriësmorariqueant . Incrcdulisquidem,amp;intcnc^ j^eu fedu^io-i^ brisfmeterminomanentibus,modumfuæfe(ftæfibi formofumapparerennhumaneaü lt;nbsp;fecimus. Singulis uillis maiores à nobis córiftituti,fe calidos Sgt;C aftutos fa- thórèdidt. Vc ciërites,fe decipcre cæteros arbitrantur.Sëd heet ipfi nil inde cogitent,ani- rüno eo fenfu, mas Idas folummodo fallunt. Ifti dei uirtute fuperueniente, öbftinaciter di ^uo Patdui ad cunt,ft minime credere, nifi prius fibi dato diuiriitus, qüod nuncio tribu^ Theß.cre, tüm eft.Dcus autem feit,quibus præcepta fua committit, amp;nbsp;quem fibi nun cium elégit.Ifta dicentes, contemptum atq; poeriam ob dölum foum à Deo fiifcipicnt. Eórum cor capaxamp;immenfum ad legis intelligentiam Deus efficit, quos uiam falutis docere quit : quos ueró ërrare permittit, ilh's ma.» hun inferens,cor angüftum amp;nbsp;arixium, ui tameri Óóiralürfum tendens, ge

40 ncrat.Hcc eft uia dëi rccfia,quæ fingula reminifceritibus difternit. Quibus Deus dans donum falutis, auxilium atque gaudium fecundum opera fua prabebit. Cum omnes coram Deo congregati, diabolos de derifioric atep ludicium ^ deceptione höminum iricrepauerimus, cofemep fuërint hommes, ft hit amp;nbsp;f^ifi dlis credidiflè,et ad horam inuidiam cogregatos eflc,Deus eis dieet,qui eft (ncompræhenfibilis 0^ fapicris, quod in igné perpetuo manebût, nifi quos

P ‘Plebs hömmum atep diabolorum,nonne uobis meus mit fus eft nuncius,qui uos ineas «irtijtcs atque mandata,amp; huius diéi réfurro ê Ôiorieid

ötonem óf aduentu ante me docerct f Dfcent,Ita: Sed fe ftulto mundo ere didfftè, animarum fuarum teftfmonfo confirmabunt ♦ Deus eufq^ fuorum fatftorum expers oblfutonts, nullis malumfnferre dcfiderat:cumfpfèfic-pq^ffimus, Óf omnium abundans ♦ Cuifi uoluerituos delete, óf deineep» quos uoluerit renouare, uelut de filqs ueftrorum prædeceflbrum fecit,tum poffibile,tum leue efi. Quod quidem uobis accidet, fed uos minime credu tis » Vos itaquepro more ueftro óf uelle facite, ficut óf ego pro meo ♦ Vos autem deinceps uidebitis, quê boe fachum finem habebit, óf ad quid quiC-StteriiegorurH que ueftri deueniet. Sciendum quidem, Deum nequaquam auxiliaturum i^mngt;^io. malis, qui uerbotenus Deo partem fuarum frugumatquepecuniæponût, t^* ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicentes : bic eft pars Dei, bic noftrorum partfeipum : fed iudicio ncquam

atquC prauo, portio partfeipum minime deo, Dei uero participibus præ-* betur » Eifdem quoque fui participes prolem fuam interficere, heep contra legemfuamlircm fnfre, quahdecens atqucformofiimpcrfuadendofece^ runt, Quod minime facerent, Deo uolente refiftere : fed eos in fufs operi^ •lOfiniSes de ue bus immorari permittit » Secundum quofdam omnes beftiçagricolac euf^ titisanimait- bbet, nifi quem uoluerfmus, ad comedendum funt illfcftic. Secundum but. älios la eer a turn*. Óf fecundum alios nulla, haper quam nomen Dei inuoca^ «wlà-‘ *tumfuerit.HisomnibushxcnonnififalfaDcofuperponentibus,profuae , - gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locutionis modo Deus ipferetribuet.Dixeruntitem,omnes foetus inuetv 24

quot; ■ trcbcftiarumcomcftuilfcitos, limafculifucrint: fllfcitosuero, fifeeminef»

Et fi mortui, omnes comeftionis fint participes. Hi quidem omnes pro lt;icäßirc!jihe mododicendimercedemaccipient, P.Suorum interfedfores filiorum,li' r^et^ lt;^lt;^^^^ cccncferjjperd ’ndisafïoeiandi, Óf bonafibidiuinitus data non fecundum w ab« iüicita jj^ pracceptum ilhcita ftatuentes, óf Deo mendacium fmponentes, erra^ Dro mm^cM ^^^ ‘^^A'-æ ^^’^H f^^* funt. De ffu(ftibus,quos omnes deus, faciens uineas ia obtrudentes pa tentes óf furfumeleuatas,óf palmas, méfies óp diflïmiles, Óf olfuas uarfas, riter pumendi. uobis tribuit, cumtempeftiuifuerint,comcdite, Cumfp collegeritis, inde truüiMuitiwm, reddendapcrfoluite, fcd nonfiiperfluè, Deusenimoditfupefiflua, Cum cSce{ßis:nota- beftiarum quædamad farcinas leuandas, quædam tantum ad decolam* j4 men urnurn. dumfint commodæ, uos de bonis uobis à Deo dans comedentes, erro-Kodutmbe- rem diaboli,qui uobis maximushoftis femperaduerfatur, nonfequami^ neficentia. j^j^ Pariliumviii.camelorum, ófboum,caprarum,ófouium,defingulis j^ .^- fcilicet duorum, utrummafculos an foeminas ueraciter illicitis annumc^ ’quot;* ranst Vos hæcteftificantes,quandodiufnumindepræceptumhabuiftfst

mendadum imponere, Ô^hommibus infers errorem inimittere f In om^ nibus quidem, nifi diumitus mandaris, nilcomedereuolcnd ilhcitumô^

Qu^eludati nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.......................

lt;M uftita pilt. ^^ ’ ungulam continuam habcntia, Öf uaccarum of ouium pmguedines, nij^utatcotrit ^^^coflisautcarnf uelofli commiftas.quodIicetipfi contradixermt,Deus UuUos Andit- fapientiflimus atque puis,cis fuam non fiibtrahetmahefam. Dfcenttarnen tntarummore. fncredulf, feparentesepfuosnequaquam ma'edulos,ueleisaljquidilljcfgt; turn fuiflcjfi Deo folum placerettquod Óf prçdeceflôres fui fccenint, ufquC dum malum graufffimum eis incubuit» Si quid conftans atquefdtumha-, r • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bedSj

bell's, coram ueniat, nee ultenus pro more ueftro rem incertam (equamint Deus quidem, quo uolente omnes mam ledtam fequerentur, omnem ue* dram côtrouerfiam difeutieu I\Vefth participes, teftantes Deum res praw dicatas iliicitas feciffe,quibus uel incredulis legicp refiftentibus tu nuUatenus affentias,a(rint,ut quas fibi Deus res iliicitas propofuit, addiicant * Nullum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

igiturilliusparticipemfaciant: parentibus fuis auxilientur: prclem fuam nullatcnus ob paupertatern (his etenim ac illis metum dabimus)interficianti nee aliud unum, quod Deus illicitumpoluerit» deinde nil culpabile clam palam ue perpètrent: Orphanorum pecunias ante dies ueneri ftaturosnee

to rapiant,nec difpcrgant: Examen atque pondus redîetrutinent ♦ Hæc præ# cepta Deus, haneepuiam rediarn, ß reminifcimini, tradidit» Earn itaque, non plures uiarum uarietates, ne difcrepemini, icquentes, Deumtimete» Vnüftlutisiter His per a dis, Moyfi librum,pracdidi confirmationem Sf complementum, ifigrediendum. omniumep return difcretionem, SCuiam, atque mifericordiam omnibus credêtibus fe redituros ad Deum, præbuimus » P. Librum utilimum è cœ« Alcoraucteri lo miffum fequentes, ut mifericordiam adipifcamini, timete : nee dicentes, ^ ”®“‘’ ^^^' Deum illis duabus gentibus præmiffis tantummodo legem feripfifle: nee ^^'^^ ^o^j^t’ uos melius legem obferuarc,fi uobis daretur,quàm illi, præfumatis * Vobis

iam Dei uirtute legecp tributis, illis refiftere, feu alias diuertere, cum hoe ni? r,~ jo hilfit detcrius, nolitis * Sed fcio, nil nifi angelorum, feu Dei aduentum, 5d

miraculorum effedum expedatis. Sed uobis nil fides proficiet, quando ue# ant,non necep nennt,quia prius non eredidiftis» Si uos expedatis, amp;nbsp;ego» Vos tarnen milt; idm, nime credo demultitudine fuam legem derelinqucntium exiftere:quibus

Deus fuos adus enucleauit * P ♦ Omnibus fuum beneficium decuplabi# becuptu præ-tur : omnt quidem peccatori fui mali met ces aequalis, Deo nemini nocente, tnium bonofUt reddetutEgo quidem, cui Deus uiarn redam atque diredam, illam fdlicct f™pl^ malorH Abrah«nonincredulipatefecit,ÖCimmifitgt; primo credens omnibus præ# APP^'«^* ceptis fuis: fin quem enim crederem, nifi in dominum omniumrerumdte# ftor,omncs noftras orationes amp;nbsp;holocauita, uitam etiam meam ac mortem, nbsp;nbsp;nbsp;j,

50 prorfus Dei,totius mundi dominatoris, focioep carentisjeffe, qui nobis om* ’

nibus ad fe redituris, omnia fada noftra propalabit, amp;nbsp;contrOuerfias difcu# tiet» lila autem nos in terra uicilfim amp;nbsp;fuccelforiè creans, hos illis prætulitjUt uos in fingulis commiffis uobis experiatur,SC probet,Ipfe namtp potens eft, ^‘^‘^ -^quot;^ “^'‘ rerumep finis,mifeheordiæ totius ueniæcp largitor» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*””^’

TVTEe fit tibi graue, nequemoleftum, hunc librum tibicoelitusmilTum A^co^^ tfquot;ff^ JL gt;1 penitusfequi,uerba bruter urn amp;nbsp;infeiorum minime curando, amp;nbsp;per ^‘^ cÖjUmcr. ipfum bonos homines caftigare,óf ad boni memoriam redamep uiarn pro^ ducere, Quoties enimuillis ueftra confufio nodu fuperuenit,illi bruti ma!o j^^f^^^ j^^^i^ 40 læfi nil aliud refpondent, nifi quod nos male fccimus.Nos uero ilia die,qua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. fj,.

ucrax æquilibritas ornne pondus examinabit, perfcrutabimur, quod illi panifie acce“ nuneqs uel è conucrfo dixerint: uideutrum noftra præcepta nunciata files p(^^ rmt, me tarnen omnia feiente» Sunt autem boni, quorum pondus maxi# mum fucrit: mali uero, quibus minimum, quia noftris praeceptis non credi-

derint. Ego quidemuosformans, terram ueftræuoluntati, licet cum mini- DwMtr«l«4, ma reditione gratiarum, fuppofui : óf ut angeli fe patri ueftro Adat proto« e 2 plafio

labubt deado' piano humiltarentjiniuftxi: pra’ceprotp meo cunóijBelzcbub excepte,pa* ratioc Ada, ex juej-Qut^ P„Deo quidêillic quærend, qua de caufa minime parêret,inquit: Ri^'^mH '^ Quiaegofaflus fumexigne,illideterrælimoplafmato,præuako* Inquit (tngeiommde Deus:Hincigit,utminimusefficiaris, defeende: cumtibifupermefublima duHi. ' ri fit impoffibiIe.Ei deinceps termina à Deo ante diem ueraciffimum poftu« Z^bulos,ideü, lanti, refponditDeus:Terminus quidê eft pofitus,Cui ipfc:Quoniâ tu mihi i m.iloru cofiUo fie moleftus malS hoe ingeris,ipfi fuæcp pofteritati recta ma fequentibus, cir «»» fuggeftor. eSquatp fuggeftiones et affuitus inferens efficia,quod eotö nemo tibi grates pcrfoluat.Quonu quê Deus fic increpans,inquit:Tu minime,tucp repulfe, defcenium accéléra, SC de te tuis^ fequacibus gehennam prorfus implebo, to ïMpfut homi- Adat uero,fuæcp muiien præcepit,ut in paradifo manentes,quod fibi placez ”^ Tü ”4^1 ^^^t:omederent:unatantSarboreminusurili femalos effemallent.Hisitacp ^^P diabolus fu^eftionefaciens, amp;admembror6uiriliügt; atqjpudendoïSdile* contaLuta, ^*onem intens,Deum eis illa arborent uetuiffe fall a citer infinuauit, non ob aliud,nifi ut uel illi nequacp angeli fierêt,uel ibi perpétué manerent. P.Dia-bolus itaeg iurans fenequa^ illis fuo nociturS alloquio,eos in uiS praua a rep peruerfam diftorfit.Guftnntibus igit illis de ai bore,ièxus a rep pudenda méss bra apparere eoeperunt. Quæ ipfis è paradifi fclijs legentibus, Deus in quitt None uobis hanc arboré interdixi,uobishoftilitatê arep maliciam diabolica enodasrRefpódcrunti!Ii:óDeus,nosnoftrrsan:mabusnocuiffc côlitcmur. zO Vnde nifi per te data uenia,perdcndi perhibimus. Quibus ipfe: Aduerfan* tes alter altert,ad terra ufqj defcendite,moram horalè illic habiturfibitp uitat ueftre perado fpacio moriemini.amp; deinde uos rcfufcitabo,uobiscpueftrçcp proli ueftes daturus, unde membra genitalia tegatis. HorCi itacp recordado, Deum uobis diuitias daturum timete. Et hoc eft præceptum dei optimum.

Cauendut dU^ ^^H Adæ,nullatenus aurem feu menté diabolo uelitis adhibere,qui patres bolm afiutißi- «cftfos è paradifo proiecit, ueftes apparere facicndo,quae prius operta uide-miM. bantur,abftulit.Hoc quidê bellum uobis fummè cauend5,cum uos diabolo fuæ^ genti fitis uifibiles, illi uero uobis inuifibiles. Diabolis incredulorum conliliatoribus effedtis,cum ipfi icelefta nefandacp gerant, aiunt patres fuos 50 illiufmodi fadia gefftffegt;amp;Deum bæc fibi præcepiffe. Sed Deo nil nifi redtu præcipienti, mendacium imponunt, amp;nbsp;uiam reeda delinquentes,falfam fe* Ordndu uerfm quuntur, extimantes tarnen fe redie facere. O filq Adat, ad templS tenden* templum. tes,ueftros óptimos ornatus fumitc. Verfus templum quotp facie uerfa ora* TemperMuid. tiones fundite, SC Deum puro corde inuocate. In cibis Sd potibus ueftris fu* perfluitatem euitate.Quis cóftituit ueftes Öd ornatus, ciboscp bonos Ód üpi* dosgt; uobis iUicitosdlli quidem liciti funt bonis huius iæculi,ôd puris ac emu* datis alterius. Tali ratione difcerno res hominibus, utipfi percipiantódin* Tecedtd qua ï^lfigant. P. Deus ipfe nil nifi criminalia modicacp peccata, ut falfas ra pi* Dein imputât. ^^^^ ^ iniurias, pofitionemep focietatis dd participationis in deitate, ipfique 4® Deo falfum imponere, Ód his fimilia, ftatuit cuique ueftrum illicita : nee cui* quam cft poffibile,terminum à Deo fibi præferiptum tranigredi.Filrj Adæ, Kdehumetdu- uobisiamaduenit de uobis nuncius,mcaprxcepta laturus: quibus omnis dunduf. contradicens, Sdferetrahens, igneperpetuo punietur. Timens autemjód obediendo benefaciens,expers timoris atque moleftiæ paradifi gaudio per* fruetur. Quis uero peior imponente Deo mendacium, aut fuis contradi*

«nte praeceptis c* Horum quidcm quifquc libn partem habcbit,ufque ad noftrorum angelorum aduentum, qui ducentes cos extra lumen uitx, dis centt Vbi cft,qucm adorauiftis in Dei loco ^ Refpondebunqeum aufugifle, tunccp fuarum animarum teftimonio perhibebunt,fe incrédules fuiffe. Tue Deo eis imungente, ut cum diaboli clientibus præ ceteris ignem ingredian tur, non deGnent ipG gentem prius ingrelfam increpare, ulquequo omnes in igne depofitæ fuerint, dicentep: O Deus, ifti nos aberrare fecerunt: unde si c^cwcicco tuo præcepto ignis eis duplicetur.Refpondens quidem Deus dieet: Ita effe, duxfùcrit,am~ licetipGnefciant.Primiuero fuccedentibusinquient: Bonoep gaudiocashoat^m *0 rentes guftate nobifcum malum,quod feciftis ♦ Nulli namque contradicem ßf(^‘‘f^-timandatis noftris, aut fe inde retrahenti, aperietur eoeli ianua, paradifiüc .,. patebitaditus, ufquequo camelo peruius per acus foramen greffus pateat: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^*

Sed eis in gehennam praeparatur lectus igneus, amp;nbsp;fimile coopertorium, ut, p^j.,7^^^’ mali merentur* P.Credentibus,amp; benefacientibus uos,nemini niG quam ^’^^^ ^^ poft iniungentes paradifum aquarum fluxu iocundiffimam dabimus mans Gonem perpetuam: ubi ipG per me prorius malicia fuorum cordium cm uns p^adifm. dati dicent, Deo grates referimus, qui nos uias relias nemini niG per ipfum compræhenGbiles docuit. Tune accedentes ueraces Dei nuneq dicent: Hare eft paradifus, quam uobis pro fadisueftris hæreditatem poUiciii fus to mus* IpGœparadiGhacredes, hominibusigni deputatisGbi Deumuerum

dixiffe conntentes quærentj an ipß fimilitcr inuenerint ♦ Quod amp;nbsp;ipßs te* ftantibusexclamabituruoce magna, Deum omnes fuamuiam reqeientes, if,ßfi. malumœ gerentes, alq^ læculo minime credentcs perdiiurum, Séfummis pœnis affliefturum. Inter hos quidem,amp; illos, in quodam quafi limite fublis meerti ^juidam miftabunt, quidam difcrete feientes horum ÔCillorum faciès, qui nequasparadifum ex-quam paradifum ingredientes, fed illudiperando expédiantes, paradilb ui= p^iian(es,in(er fis inquient, Saluet uos Deus:oculos fuos deuergendo. Illis uero apud infes ^‘’‘’^‘” ftditM-ros dicent : Nonne ualuit uobis numerus uefter ad reßftendum d Tu Deus, ^quot;^ ’^*^^' nunquamnos iliis malis aftbeia. Dicent illi: Ecce quibusDeus non manda*

50 uitmifericordiam fuam ♦ Sed uos confidenter paradifum in träte, nil timen* tes» Malis quidem in paradifo manentes deprecantibus,ut eos aquarum fua rum cæterorumep bonorum à Deo fibi datorum participes efficiant, refpon debunt ilIi,Deus hic incredulis fuam legem in ludo ridiculocp tencntibus,amp; pm^accepifli fuas uo!up tares in hoc fæculo perficientibus, illicita ftatuit» Nos enimibi hona tua inter

» noftris praeceptis contradicentes,Ôdirridentes obliuifeimur» P» lam illis lis rii,(tc,i.uc.i6, bro cœlitus miGo, qui rediam uiam fapienter credentibus difcrepat, omnes fuam cxplanationem expectantes,fciant,quod die qua uenient omnes, una uocc conGtebuntur, iam dei nuncios cum ueritate aducnißc, dicentep prius increduli,tunc ob errorem fuum animas perditi: Si quis pro nobis intercef*

4° for reditum exoraflet, melius quam primo faceremus » Nunc autem domi* num Deumnoftrum, qui cœlum Ö^ terram amp;uniuerfafexdiebuscreauit, Deimaieflot. Ö^thronum afcendit,qui diem nodlc cooperit, lunam Sd folem ac ftellas fuo præcepto promouet, uentisimperat, nubesfubleuat, amp;indeadarborum ortum Ód herbarum aquas ad terram mortuam demittit, qui amp;nbsp;mortuos re* fufeitabit: Ipfum inquam omnium pqflïmum, cum omnes fuis praeceptis o* bedientes diligat, cum timore amp;nbsp;fpe inuocantes adorate atque diligite : hu* e ß iufmodi

Ten-/ aÿcgo- jufmodi rcrum femper memorcs cftotc. Terra qtridem bona Dei præœpfo rü dehomni- germé bonum pariet,mala uero nil pratter malum SC inbpidum.Noë, fuacp fciM, ut id jie- gémi oJijj^ jajyj iniunximus, hæc hominibus diccremnum folum Deum, QC Noè ^'^^°^'^’ nonalium, utdcbeiiSjinuocate. Aliterenim fummetimendum eftuobis, VnM^ew ^ *^æmagna.Pars uero plurimafuægentisrefpondens, ait:In errore manifos nut^^ ^° teuidemus.Sedille dixitjIrocnon effeerrorem, fed Domini mundiman datum * P. Dei mandatum inde quod minime perapitiSjlibenter atque deuotè uobis nuncio » Nee uos miremini, quod uobis à Deo uenit natiuus nunciusjuos caftigans atque docens uiam Dei, uobis ueniam daturi. Cum^ que Noé contradiccrent, eum Rioscp fautores in area proteximus: Catteros to ■autntilJüidd, omnesuelut catcos fummerfimus Hut ad Hath gentemepfuam mittens, Hith. inquit:InuocateDeum, alius enimnóeftadorandus.Nónnetimetis eum^ Sed eorum pluresincreduli,dixerunt: Te uiam erroneam fequi cernimus, attire mêdaeem æftimamus,Quibus ipfe: Non fum erroneus, fed Dei nun dus,uobis fuum mandatum nil addendo feu minuendo ferens. An admira* mini Deum uobis nScium amp;nbsp;caftigatorem mififfe, natiuum hominemcRe« minifcamini quæfo,quomodo Deus uos, Noè^,fuæ^ gentis uiearios eon* ftituês,uobis augmentum uirium aiq ftaturæ præbuit ♦ Jpfum igitur ut prat* cedatis,adorate.Refpóderunt:Pratcipis'ne, quod unum folum Deum ado* remus, amp;nbsp;morem atqj culturam patrum noftrorum omittamus f Aequ6 eft zO igitur, ut tu didli tui probationempræbens oftendas, quid Deum faCturum nobis polliceris, 111e uero dixit: Vos iam iram odium^ Dei promcriti,mce3 de nominibus impofitis à patribus ueftris,quæ Deus nun^ praccepit, nó di* feeptabitis: ièd ipfum Deum difculforê expeéïate.En ego uobifeS expec^o, P.Èum,fuoscp faëtores, noftra pietate liberauimus : Præceptis uero noftris Schik propre refiftêtes,amp; incredulos,a fummo ad infimu deftruximus » Schale ad Zeuth timilfutid ànobis milfusJnquif.TuhommeseptuiDeum unum,quianó eftalius, ado ^^quot;^ rate: Et ego uobis uirtutes atque miracula fua, mihi nota, uobis patefaciam» Vos recordantes, qualitcr Deus uos uiearios Hath fuceep gentis pofuit, ipfi* uspræcepto in plana terra domos ædificate, amp;nbsp;fimihterin rupibus uobis jO manfiones excidite: nee ulterius terras uaftatum can's gt;nbsp;inuocantes nomen Dei, Camelæ libéra pafcua permittite, nullam ei moleftiam inferentes : Sin autem, graue uobis malum incumbet, Eorum quidem plurima pars in* credula, credentibus debilibus amp;nbsp;paucis inquit : Scitis ne Schale Dei nun* cium effe C Inquiunt, Ita : Nos fcimus, fit' ei credimus, Quibus écontra illi Nufitur ui et P^^*”^ increduli refponderunt : Veftrae fidei nos fumus increduli. Manda* ih^ decimtli ^*^”’ «aque Dei fpementes, camelam.interfecerunt, amp;nbsp;ipfum Schale ficaamp; ’oceifione. ^^^* foncSi tu es nuncius, tua ditfta nobis comproba, faciendo uidere, quod promittis, Quibus ipfe : Vobis Dei mandatum beniuolc,uclut bonus con-filiarius, attuli: quoduos abhorrentes, minimecuratis» Vndeipfo Schale 4® fc conuentibus eorum fubtrahente, terrarmotus fuperueniens, fuas domos loth Sodomi- funditus diruit. P, Loth rurfum increpante fuam gentem ob fcelus in* tamcrepuit auditum, amp;nbsp;nefasanemineperpetratum, cumnemopriusuirisabutere* obnefindum tur,rcfpondit:Ipfa è uilla tua,cun(ftos incredulos etjeejpfum quidem Loth, 1^^^- fibiep credulos, prætermulicrem fuam uetulam, quoniam iuamnon liquit maliciam, faluauimus, Slt; imbre falubri fufficientcr irrigauimus ♦ Quiique prouidu®»

prouidus, i'll or um malorum finem confiderct.Schaibh rurftim Middcnae Sc^«'^ ^‘^^ inittens mquit: Mihi mandata Dei ferenti parentes eftoteïDeumunum* ^^'^’^ miffitt-cum non lit alius, adorando, nulli quiequam menfuræ ponderisue dolofe fubtraheiidoj nee terram bonam uaftando * Vobis item cauete,ne qualibct uiamorandocredentesinDeumauia reóa diuertatis » Debetis enimtum commemorare gt;nbsp;Deum fcciffe uos multos è paucis : turn quis fit finis mere« dulorum, perpendite ♦ Licet ci nequaquam omnes fidem adhibeant, ere« dentes tolerando fuftincant, ufquequo Deus optimus index uentumsli* tem difcutiat* P. Primatum conuentus incredulorum illius gentis re«

ïo /pondit Scaibeh: Tc,tibitpcredenteseuilla noftraproijciemus, nifimore noftro uixeritis.Quibus ille: Nulla uis, nullacp coadio nos ad ham deducet, ut Deo mentientes, luamcplegem linquendo ad ueftram tranfeamus : ex quo nos ille liberauit ab ea,öi^ nos ipß /ponte noftrafubqeimur. Quem fup« plici uoto precamur, ut ipfe ueritatem inter nos patefaciat, cum fit ueraeiü fimus, amp;nbsp;omnia feiens. Increduli uero gentem fuam increpando inquiunt: Si Schaibe fequaces fitis, perdemini. Contradicentes autem illi, peffundati perditi funt, iuæqj domus per terramotum diruptæ. P. Ipfe Schaib iam retraólusabillis, refiduis folatium præbens,inquit: Ego uobis mandata Dcibcniuole, beneep confulcns,applicui. Quid curandum deincrcdulis;

jo Omnes uillas ad quas noftros prophetas mifimus, prius pœnis amp;nbsp;anxieta«» tibus, uteonuerterentur,preftimus: deinceps peccatorum ueniamfacien« tes, utaugmentarentur S^f foblimarentur, ufque dumbonum amp;malum perpeftæ fuiflent, fieep fecurac fierent gt;nbsp;quod nee eis noóu fop it is nee die ui* gilantibus atque uidentibus noftra uindiefta ftiperueniret. Eas deinde ob iua fada fcelera^ peffundedimus: quibus ubertatem coeli terræcp, fi' timuifi» fcnt,5C credidiftent, aperuiffemus. Ex hoe igitur fui fucceffores perpendere poffunt, quod cos pro fadis fuis punire, fic^ fua corda figillare, ut nihil exaudiant, noftræ uoluntati fatis eftpoflibile: Quoduillis, quibusmiflï funt nunclj, iam fæpius per nos contigit. P. Horum qui nobis diledio-jo nisfeedus pepigerint, parte plurima nequaquamfirmafidelicp, fedmere^ dularepcrta, deinceps Moyfen cum uirtutibus atquemiraculisad Pharaos j^oy^trâpA« nem fuamep gentem mifimus, Quorum non credentium, quis effet finis, raoneaäa.ßg^ uideâtur. Moyfi igitur Pharaonemalloquenti,dicenti^,feDeinunciumj ^^fffi^ ^^ß^^ nil nifi ueraciffima Dei præcepta ferentem^utfecum filq Ifraëladucniffentgt; mau^ ad cum accclfilTe. Refpondit ipfe : Si cum uirtutibus aduenifti, eas ut ueridicus exiftas, uideamus. Ipfius itaque manu fuus baculusproiedus, draco fadus cft, manusque uerfa apparuit candidiflima. Ob hoe Pharao# nis hommes eum magum fapientiflimum, amp;nbsp;regem à fuo detjeere regno uolentem perhibentes, quid rex inde uclit, perquirunt. Ipfe quidem eum

4ofratrumqüefuumcuftodiri, amp;nbsp;perfingulas urbes omnes fapientes magos coadunari præcepit. P. Illis igitur aduenientibus, amp;nbsp;quam pro adc# ptioneuidoriæmercedem fufcipercnt,quærentibus,dixitPharao: Familia# ritatem meam fummam, amp;nbsp;propinquitatem. Illis deinceps Moyfeep con# uenientibus, amp;nbsp;alternatim operum exordio poftulato,illi parentes, ui# nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

culusnoßro nutuproicóus, caeterorum omnes machinas amp;nbsp;fantafias de# uorauit,Et fic illis repreflis, amp;nbsp;ad minimum redaóis, ueritas apparuit. Om* nes deinceps magi fuperati, genua fuacoram Moyfe fleflebant, confiten* tes publicè, fc Deo Moyfis amp;nbsp;Aaron, creatori uidelicet orbis, fe fubijcerc» P, Ob hoc indignatus Pharao, quod in cum nifi nutu fuo crediderant, in* quit:Vos artibus ueßris atque dolis enitentes, ut fuam ex hac ciuitate gen* tem educatis, ueßris manibus amp;nbsp;pedibus abfeißis ex oppofito fufpendam» Cui illi : Cur de nobis ad Deum ituris, quoniam Deipiæccptis aduenien* tibus credimus, uindióam fumere quxris c' Tu Deus nobis fortem tole* rannam, amp;nbsp;in uera fide legccp tua perfeuerantiam, benigne pi æftare digne# »9 ris » Homincs quidem Pharaonis fic eum affati funt : Si Moyfen fratremep fuum terram tuam fic uaßare, tuamep fibi gentem allicerc dimifens, tuum idolum amp;nbsp;te prorfus negligendo dimittent * Refpondit: Ego fupcr cos for* tis atque potens,infantes interficiam,fceminascp euflodiam ♦ Moyfes item fuæ genti folatium præbens, inquit : Deum adorantes, ipfius auxilio fortes» H nbsp;nbsp;nbsp;®*quot;’™^ hbenter tolerate* Qui finis uitacp timentibus ipfum, terra fua quem

“’^^’'^æ’^®^“”conflituit*Ipfisauteinmdignantibus ƒ* amp;nbsp;obfirepentibus, duibus ufi fu- ^*^^^^^ fuum aducntum, amp;nbsp;fimiliter poflea mala plurima perpeflb dixit : ho* Kufexêplarib, Ö^n^ueßrum Deusexulabit, ÓCperdet, uebisep deincepsterram daturus,

effedius ueßrosipfc uidebit* Hominibus deinceps Pharaonis, fuisepfru# W Óibus pedetentim annorum intercapedine,utperhoccaßigatimagis Dei memores effent, decrementum immifimus ♦ Sedilliuelutinferj, quoticns

eis aliquod commodum contigit,hocfuum effe : quoticns malum, hoc per Moyfen fuoscp fadores contigiflcjcum omnia tarnen (int,affinnabant » P* lUis diccntibus Moyfi, quod incantationibus arte^ magica fuoseffeóus ^^piiphig^ compleret,necideo fibi credercnt,locuftas,amp; bruchum, ÔC ranas,ac fangum ^Utn txpoßtit nem diflerptim ingeffimus* Ipfi tarnen non minus incredul/perfcuera* in Exo. bant, amp;nbsp;Moyfi fupplicando)heet mcredultprecabantur cum : TuMoyfes, Deum propter amicitiam ueftram atque foedus inter uos firmatum, ut ma* Iumiftudexpellat,exoragt; nosquibi credituri,filios Ifracl tecum mittemus.J® Vnde illis ad horam malisfubtraiSis, accedente termino, ecce dimittere nolucrunt, Quod nos pracuidentes, uindióam fumendo, queniam noftris contradicendo pr^ceptis incredulimanebant,in marefummerfimus,IIlam* queterramab oriente in occidentem pauperibus incolendam tribuimus* Sicigitur Pharaonis fuxep gentis faóis didiscp deletis, filios liraël noßra uerba complentes tolerando transfrctare fecimus ♦ Qui deinceps tarnen inuenientes homines idolorum cultorcs, Moyfen precati funt, ut eis imagines fimiliter coflitueret^Quibus ipfdVos ucre cçci eflis,cum hanc gentê o* peracp fua quic$ eflc putatis. Vnus enim folus deus uobis efi adoradus, qui uos fupcr oêsextulit,éc liberauit de gente Pharaonis, quæ uobis fern per no* 4? xia prolem uefirS interfedt, ueßrasep mulieres, quod Deo fumme difplicet, , , fubduxit. P.Moyfes accepto termino alloquendi deö poß X x x, dierS pcr^ fcdtttr^xo ”^ ^‘^“*” ^P’cie,cuix* dies ipfemet adiunxit:ficcp funtfaói X L. Aaron fratrë rt ïr«poX f“ö afiatus inquit:Tu meus interim in mea gente uicarius eßo, amp;nbsp;bcnefaciês i^Deus Koyß nullatcnus uiâcrranü'5 excquere. Ad hora itatp conßitutä ipfum aduenien^ ^f paruit, tê deo affato Moyfes inquit: T« deus, ut te uidea, mihi præfla,Côtra quê fic Deusï

DeusiMc quidctn no uidebis.nifi meus à te uifus loco fuo permanent. Deo montem afeendente, ipfe in minimum arque minutum redacius cft. Vnde Moyfes quad mortuus cecidit.curatus autê inquiuO De us, ego uefter fum, ÔC in te primus er cdès. Dixit deus : Ego fuper gen te meam te præ cæteris de (Sum, mea mandata ferentem eolutui, tuep munere meoTumptogt;quod iam ftabnlis infenbitur/Deo grates perfolue * Continet autem illud omnem ge=« rendorum dodirinam, amp;nbsp;caftigamen, ac difcrctionem. Quod tu condanter ^firmiter fumpturus, ut tua gens fimiliter accipiat, intima » Domos increa duJorum mihinoftrisep fallaciter refiftentium, tibi monftraturus illos, licet ïo quiomniamiraculauidennt, noftraqj præcepta fepius audierint, nee ipfis necalij fæculo fidem adhtbenr, amp;nbsp;utraque uia uifa falfam fempcr profiel feuntur: Illosinquam, fuacp negotia penitus confundam, Scfibiluorum operum uicem reddam. Moyfequidem ab fente, fua gens ex annulis fuis amp;nbsp;torquibus tauri ftatuam 5 fonitiimquafi ftertentisemittentem, fibifecit. Hi^lt;”'M Exu-Pgt; Scd cumuiderent earn nil diccre polie, nee uiam reóam edoccre, cam quot;‘^•^‘’^^/^‘^ fuistratdando mambus, 1e confitentes erraffe,dixerunt: Nifi Deusuenis am mifcricordiamep fecerit, nosperdendis annumerabimur* Moyfes ita« que reuerfus, multa permotus iracundia, eos ob fui maliciam, Dei^ mans« dati feCtinationem poft fuum difceffum increpans, tabulas proiecit, fräs«

20 tremep fuum capillis arripuit. lUcuerorefpondit: Me debilem ipfi uolens« tes interficere, ferè uitam abdulerunt. Vnde de me uindieftam minime fumas, nefimridiculumhoftibus, nee me mails hommibusilhs admifces« as ♦ Moyfes hoe audiens, Deum orat, ut fibi fratriep fuo ueniam amp;nbsp;mife« ricordiam,cum ipfe fit omnium pfiftimus, præftet » P. Qui taurum ado-rabant, iram Deiamp;dedecus huiusfeeuhmeritófuftinebunt» Qui pee« catis commiffis, ad Deum poftea pœnitcndo fe conuerterint, ueniam Sdmifericordiam confequentur. Moyfes deinceps ira femota, librumód tabulas, uiam amp;nbsp;mifericordiam rimentibus Deum manifeftantes, fumens, adhoram fibimandatam,LXX fuorum hominum elegit, quibus peffun« jo datisinquit: O Deus, qui quibus uisredla, quibus uismalam uiam prabes, nunchosobfuam infeientiam facraqj nefandacondemnans, fituæfubcü fetuoluntati, prius eos confundiffes » Sed tu difcrete, licet arcane, omnia gerens, tuueniaclargitor optime, nobis ueniam SCmifericordiam præbe, fimulcp dahuius, fæculicp futuri bonum, nobiste, non alium adorantibus» Ïnquit Deus : His bonum, illis uero malum meo præcepto femper accidit» magnamep milèricordiam, omnium capaccm, timentibus me, Stquot; obedient tibus meis mandatis, ac eleemolynartjs præbebo,. P. Imitatores nunctj ats ^^chumetig' que prophete, legendi fcribendiue neferj, cuius nomen atque mentio ^'^^ hteraru. repcriturin teftamento amp;nbsp;Euangelio,qui gerenda praecipit, allacp prohibet, ^^^“^^^^

tiones prauas amp;nbsp;errores eqeit : Omnes inquam illi credentcs, amp;nbsp;auxilian? i„j^fiio„^ab-^ tes, atque fublimantes, fuisque mandatis obedientes, SC boni funt, ^ foluit, ex print bonis affociabuntur ♦ Vos uiri, ego quidem ad uos uenio, Dei nuncius, rccitatis ftmi-regis coeli amp;nbsp;terrac, prêter quem non eft alius, qui mortificat amp;nbsp;uiuis hbui itifirens, ficaL In eum,mihiqüe, fuo nuncio, legendi fcribcndiqûc nefcio, penitus ipfilegato Dei jpfifuis^praecepns fubiedi crédité, fuis præcep tisobedientes, ut boni effû credendu effet ciamini»

da mini» Quidam autem degente Moyfis, aduentatem iftamfe conuer# tuntjïècundumillam opérantes» Nos quidem in terra duodedmgenres diuifum conHituimus » Nos quoque Moyfi, cum lua gens aquam peteret, UiftorM Exo ut cum uirga petram percuteret, imunximus: apcrtiqdunt fontes duode* diperpera ad- dm^ eorum locis notis omnibus» Eos quoque nube proteximus, amp;nbsp;manna ducit, ut fupe- fimul amp;nbsp;coturnices ad comedendum præbuimus» Nunquam illis nocui, ’^'*^' fed ipfi quidem fois animabus nocuerunt» Eifdem item iniunximus, ut uik lamquamlibet frequentarent, SCquidlibetfibiplacitum comederent cum gratiarum redditione, 5C ut in portarum ingreffu fo humiliarent: Sieqj fem^ perpeccaminum ueniam tribuèmus, amp;bonumfemper augeremus» Hos» to ru'mueroprauisatqueperuerfis noftrum pracceptum mutantibus, malum rabuUtudaica cœlitus ob foam maliciam intulimus » Cum quidam in uillaiuxta mare in thfurdißmade ßbatho pifcium multitudine capitibus fobleuatis adueniente, quodcaeteris fabathouio- diebus minime cotigfonos enim ipfis uicê foorum operum reddidimus, no ^^°’ gcrenda perpctrabant, ab altjs caftigati dixerunt : Quare cæteros caftiga« tis, cum Deus eos confondet, aut graue mafom eis foperuenict cquot; Refpon* derunt: Noftrum eft Dei mandatum commemorare, cum forfon hoe no morem immittet » Eis autem caftigamina non curantibus, gerenda docen# tes ialuauimus, cæteros autem pro fois fadis damnauimus » Diximus quo;

que uertentibus ad prohibita, ut fimiæ perditæ fièrent, in hoc fæculo dede; 20 cusamp; opprobrium, in futuro malum grauiftimumaccepturx* Ipfiusprac# cepto, qui eft pius ueniatep dator,gentibus per terras diuifis, quarum quæ« dambonæfont, quædam autem infra, eis nunc bonum nunc malum exhio bendo, ut fie corum ad fidem efiTet conuerfiogt; tentauimus eas » Sed primis AkoYanu d ’ P^for^s foccedentes, libri partem fibi, uidelieet in hoc feculo plaeita feren« d/bar^m reci' *^*” accolunt, refiduum^ dimittendo dicunt, Deum inde fibi daturum ueo piunf,partim niam» Nónne fiduciamamp; firmitatem à uobis cepi, quod in hoclibro nü rei^iunt. nifi ueru efte diccretisf Cur infenfati uiuitis lt;nbsp;Alia quidê curia multo mclior habetur,quam libri fadtoribus, amp;nbsp;orantibus, fua perfoluendo premia trio Viube,ßueqult;e buemus* P» Montem foper ludacosnubifimilem, cuius ruinam fuper jp admontësinai fepertimebant, utficfaltimuilegemnoftramperciperent, fiCeam aflïduè apparuit/tuc ad timoris adeptionem leger ent, extulimus» Cumque cepi de filfis A* ^uæagmeneir jæcorumeppofteris teftesfoperanimasfoas, dixit Nónne ego fom Deus eudedit, monte yç^^fƒ Dixerunt, Ita Î Huiusq? rei teftes foper animas noftras adfomamus» **^ ’nwec'o Q“^^® egoJmó m alio ficculo teftes adeftóte, ubi no dicatis me nequaquï * * huius rei noticiam amp;nbsp;inteUigentiam uobis intimafte : nee iterum fequendo patres ueftros prius incredulos quæratis,Cur ob faôa prædecelTorum mala patiaminidta quacqpdiftinguo diligenter, ut ipfi DeS diligentes cfficiantur, 111e, cui prius iniunóto meo mandato deinceps fobtraxi fapientiam, malus effedus gt;nbsp;diabolum fecutus eft. Eum tarnen cum foa fapientia ad me fubli; 4® Teboraria ^e^ rnare meae uoluntati poffibile effet:Sed ipfe mundanam manfionem magis ternis bonis diligens,foum amorem amplexus eft.Hic quidê talis, extetiq^ meis cotradio pr^efirentesy nbsp;nbsp;centes precept is, ftcép fois nocentes animabus, cani afflmilantur: qui feu ad

D«$ uocatio ipfom accedas,feu nó, latrare non définit» Solus aut ille firmitatê cbtinet,cui nèj^ernêtes,ca Deus retfiâ uiarn prçdeftinauit.Omnis illinc abcrrans,in gehennâ ponetur: wbusfimiles. ^^^ mulniudinem diabolorum, amp;nbsp;hominum habentium corda fine difcre done.

tionc,öculos fine uifu,sures abfcp auditu, qui Erutis ammabus magfs erro* nei négligentes cxiftüt,mittemus Jllos igitur increduloSjquibus Deus mer cedê^mehtotribuetjdiniittêtesjcu ƒ *Deiplurimabonafintnoïa,ipi'um cum eis inuocate, fequentes ratione, uiep doóorem, amp;nbsp;fecundum illam o^ ^■^ ^uoar^ peratorem, P, Sic contradicentibus praeceptis noftrisjquibus infdjs ma^ j.^^^' laformoia uiderifecimus, quod omnibus callidior, omnibus arte prarua.^ jj.^ cobterent. leo* Nonneperpendunt, fcilicet unus è diabolo focius fórtitus lit, utrum bm alius quam nuncius uerus ♦ An cœli terræcp machinam, omneep diuC ptrtinaces re-num opus non confi derant tquot; cum forfan iam luie mortis terminus acceflit, Imqimdi» lo poft quem, cui uerbo credent f Cum nemo quem Deus aberrare feccrit,

uiae bonae doóorem inuenire queat,eos in cæcitate fua dimittamus.Quæ-rentibusàteaduentumhoræpoftremæ, die, illiusnoticiamnullinifiDeo j^^f^^^ bonü» compræhenfibilem elle, qui incoelo terraqûe grauis fubito pluribus nc^ ^j^, ^i^^ ^^^^ icientibus luperueniet, Sic enim tu nil nifi Dei uelle bonum fiue malum utßima» tuæ animæ commendare potens, abfeenduum agnoicens, multum boni, nee qiiicquam mali adipilceris ; cum nil nifi Dei nuncius, fuorü^ uerbo-•rum ad incrédules applicator exiftas » Adam pan e ueftro à Deo creato, 0(^ ex foemina ad ld urn concubitum,in primo coitu mulier concepit, fieep de- Ad^e er Pu^e inceps grauida multum fa efta eft, ob quodmaritus ac mulier Dcum depre^ prima proies, 40 cati dicebant : Si tibi nobis bona præbere placuerit, grates tibi refer emus,

Deo itaque prolperitatem arque bonum eis eonferente, cis luorum dono--rum partit ipem,unde te Deus liberet,conftitu€runt. Quomodo Deo Çq^ Protoplafti d^ cium atque particeps quiequam, non er Cans aliquid, fed creatum, nee fibi fo idoMdr^t necinuocantibus ipfum auxiliari potens,opinanturc' P. Hi ad re dram uiä à uobis aduocati, nullatenus uos lequentur. Aeque namq? proficit eos ad-uocare, atque tacere, cum fint ficut amp;nbsp;exteri, Qui fi fides ueftra ucra eflèt, uobis relponfa facerent.An habentilli pedes,quibus ambulcntfan oculos, Cotra idota, ta ut uideantdan aures,ut audiantdllos itaep participes inuocando,fi uobis fit P[al.ii},dt, polfibile, decipite me, qui foli Deo libri datori, ficut amp;nbsp;omnes boni homu

Jo nes,me cêmendo. Illi uero quos loco dei adoratis Ód inuocatis, neefibi nee animabus fuis prodefte queût. Ad uiam reelâ uocati, prorfus auditu uifnep carent. DedecimisödbeneHedsfume,deindefecundummorécêfucrum operare. Infers te fubtrahefempcr, Si aliquafortaftis diabolica fuggeftio riecïtn4( per-feu fraus acciderit, te diuina fmdtificatióepræmuni, Deo audiente atq: fci ciperr, «c beng ente, Oisenim deûtimens,cû eiquicc^diabolusintulerit,Deimemoreft, uticoceditur, ad.bonûfêcouertens.Cûteminimecûuirtutibusuenientêquærât, cureas nó cfiicis 'dic, te nil nifi mâdatû dei imitari.Hæc quidê funtres manifeftæ, ^*”f mrMuÏh uiacp uera,ódmilèricordia timentibus dcü. Cûlegitur Alchorâ,eûcûtoto corde,deuota^ mente,ut Deus tibi mifericordia preftet,aufculta,6d defr in

4° aïatua,unacp uocemaneÓd uefpere,ncqua^ hord aliquid negligcns,cühu nbsp;nbsp;nbsp;menteen

militate Sd timore inuoca Ód adora. A pud iplum quidê manentes, nullatc^ diendus. nus indignantur ipfum inuocare,humilicp prece ex o rare. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

OMnis return 8d orationum quæ Deo debcntur cxceftus, Deo 1egalt; Blt;ww offrit toép fuo gratus exftat ♦ OmnesDcum timeant, Óduiciflïm benefa--

riant, Deum adorantes : ftio legato, fibonifuerint, fidem adhibeant, COS imitando,qui lachrymas deum inuocando eHundunt.Diuina legendo mftacula.

miracula^fuam fidcm corroborant, S^ le prorfus Deo commendant,faden tes orationes de bonis ueftris fibi dads expendunt, Illi namcp ueritad bo* ^ nocp credentes,ueniam fummumqj bonum a Deo recepturi,cora ipfo gra lt;nbsp;dum ex celfum obtinebunnPoft^ te Deus uirtutibus atcp ui à domo tua tra gt;nbsp;xit,plurimx gentes ad fidem côadæ,ih ueritateiam manifefta,radocinangt; tes diiceptant,ijs comparabiles,qui ad mortem identes adducuntur* Cum Dri iuxitium Deus nos expugnaturos ire gencem tllam præcepit, ncqua$ opinati eftis f^bello, ipfum uobisauxiliaturum»Sedipiequ*dcmueritatemiutucrbiconfirmat, incrédules à primo ad infimum damnat, ueritatàn probat, falium quidem delet, autinfirmât» VndeuobisinuocandbusDeum,licetfixemcredufis lt;® dolorem parerét, me daturum uobis auxilium, mille angelorum poflicitus (um»Sciendum quidem,Deum ,cuius cit omnisuis ÓC auxilium atlt;ç uindi lt;fia,tot hocfeciflèjUtplenum uobis gaudium cordiumep firmamentum in* funderet» P» Quoniam uobis Deus fomnum ad cordium ueftrorum quit An eUboai f^^induxit,^aquam,qualotimündigefletis,utficauerbisdiaboliretra eo,^iiX|ig* «*^^«eflrapcdes^nfmarctfe,codititódemtfit^»Angelis luis ainEgouo bifcumfemper prüfens aderötuos autem euntes, illosmeos hommes fir* . .. mate,amp;adiuuate: Incredulorum ceruicesatq^manus,quorumcordibus ego timorem inij dam, percutite, quoniam mihi meo^legatonon credidc Ketufugiem mnt. Omnis etenim refiftens, megrauem in finefentiet, ignemep geilens i* »« beUogehen- ^^ fubibit » N ullus uir bonus mcredulos a^ediens,eis terga uertat, nifi nam promtre- caufa comodioris adaptationis,5lt; præmuniaonisîSm autem, irarri diuinä tur. ignemcpperpctuum,malamcpuiamincurret» Nullatenusteca:demmei»

intulifle,uel eos proiccifleprxfumas.Ego namep peremi,cgo proieefi Confiât autem hoc diuinitus fadum, ut Deus omniö auditor amp;nbsp;cognitor, Riorum cordium effedus atepiecreta cemeret, qui iemper artem atep negotiS ; , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;incredulum infirmât» Si litem atep uidoriam quacritis, ecce iam ueftris ad-

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eft manibus»Sed nos conuerti,uobis eft utilius atep melius: Sin autem,licet

ueftrç gentis maior fit numerus,nil prodefle poterit,Quia deus eft adiutof bonorum» Viriitacpboni,Deilegati(pluifcquaceseftote,nuiquamabeïs 5^ icienter difcedentes» P»Confitentcs fe audifle,cum nihil audirent, imitari • Ho»»» miifcre nolite » Nullum enim animal cöram Deo peius, quam furdus amp;nbsp;mutüs'6^ tu^,uel mppi- indildetus.Eistameauditum præftaret,fiboniqüicquâillisineflè perpen ens,odiojM Jefet Licet enim bonum audirent, in eo minime perfeuerarent » O ni nis Tlwots Dem ^O’''ws,Deo legato^ fiio uocatibus eum,utuiuificetur,rcfpondeat: Times mtanconfe- I^^nm,hominis cordis^ iuiiudicem,ad quem omnium fifreditus» Nülla-quetur. ®^hus item obliuiieaminiiuffiragij, uindidæcp diuinæ» Vndegrates reddi-ielU metuen- diftis,quando paucidebiles^,gentes uobis malcficas timebatis. Litesqui-(btiquippe qme dem iummè timcndac,quonia iplx no folum malos ucndicant,finisamp; Dei tonoi etidmau grauisoccurreret» Viriboni,nihilDeo,fuis^nunctjs,uelfibiuiciflimid4^ ßrunt. enter fubtrahant,Sciant enim,pecuniam fiiam atep prolem inuidiam pare-Vrohibetfrau- ret ApudDeum,lummarumdiuitiarum eftiumma copia,quimimeribüs àei,ipft(m^a- omnibus abundans, timentibusiepeccatorum ueniam atepfalutem prac-tMTKumi. bebit,quiputantestecapere,âutinterficere,auteîjcereiûisartibusfruftran _ tur, cum eius artes omnibus præualeant » P » Cum huiuimodi uiris uer-°”^^or’*^ ^^ ^^’ lcguntur,mdignanter inquiunt:Iam audiuimus,ó(l tak quid noftra

canturÿDcum, ut fi iHa fit fua ucritas, fempcr cos lapides malumuc graue pluendo cœlitus irruat » Deus autem eis nocere noluit, turn quia tu præfens »llis intereras, turn ut pœniteiido fe conuertant» Sed cum ipfi fe prauis mens’ ris indignos agendo, licet infctj,a templo Haran rcreirahunt,nec uerius tem tèpUi Ke^é plumaliamorationemquamfibilationesgeftuscp manuum peragunt,cut ^^^ftiHair^* malum Deus eis non ingerit tquot; Malum quidem ab illis perpetratum, ipfi gu^ ftabuntJncreduli uero, fuampecuniam expendentes, ut uiam Dei redtam derelinquant,niultimodamiaóurarnfentient» Poft fubftantiat namep con« nbsp;nbsp;nbsp;i. i

fumptsonem, diffieukatem inextricabilem incurrent, mneientur, amp;nbsp;ad ge* ......-*

’ : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;que purgatniniperdendorumaliud quafiingehennafuperponetur. Sciant

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tamenincreduli,ièprxteritorumueniamaccepturos,fifeconuerterint,Sin nbsp;nbsp;nbsp;- i-^'

autem, more priorum iam perierunt. Eos Temper ufquequo ad Deum om^ ^^ cogen^i nes conuertantur, neep fit feditio feu lis,expugnate, corumep conuerforum *^^^^’*^*.., » Deusipfefacfta dignoitet» P» Sciant omncsfeconucrterettolentes, Deunt ^ ciïè dominum noftrum, bonum QC uindicem optimum ♦ Sciat item omnis nbsp;nbsp;nbsp;/ ■ -^, ^^

in Deum credens omnipotentem, pofito fuper prophetam die coniunóio»-nis exercituum, quod totius prædæ quinta Deo attp prophetaê, Sc propin^ Quittapr^ße quis,acorphanis, amp;nbsp;mendicis, ac pauperibus debetur ♦ Die qua uos citra a^ ^‘'° **

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;10 quam prope, Ód alius uefter exercitus fubtus uos,altj quidem ultra longe fegt;

des fortiti eratis, fi uobis terminus poneretur, forfan fallaces uidereminu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Sed Deus priufquam quid effet, omnia præuidit. Sciendum quidem ilium uerum nlortuum, illumcp ueraciter uiuum, qui mortem feu uitam teftibus miffis adeptus eft, Deo res omnes audiente atep feien tel quo uos pauca do--eente, fi multa numerofitas uideretur, corda ueftra debilia timidacp fierent» Sed ipfe omnium cordium fecreta dinofcens, fua Uoluntate fingula mode* ratur, qui ueftris oculis cæterorum paucitatem, uifibuscp fuis ueftri minima quantitatem» utfuum dieilla mandatum compleretur, ad quemomniare* deunt,rcputauit. Omnis uir bonus in exercituum congreffu firmusfiat,ó^ Tortitudom

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;$0 Deum inuocando fuum increatur auxilium,fequens ipfum,fuumcp legatu* bellis retinêli/ Cauendum quidem, neuobisincidat contrarietastHæcenimuosdebiles efficeret,ueftrumcp fucceffum minueret.Sed tolerantes amp;nbsp;indurati perfeue* rate» Talibus enim Deus præftat fubfidium.Eos item non imitemini, qui dó Propter DaM mos fuas égrediStur plus pöpuli fauore, quam deitatis amore» Eorum tamê propter exi adusdiuina fapientia circuit » Diabolus incredulos fuos aäus fibi formofos nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fco-âpparerefaciens,inquitî Hodie quidem no uincemini, quöniam uobis ego ^‘^“^ ^ ''^* auxiliator adcro;fed exercitu uifo,moram fugæ non diftulit,dicens: ƒ * Ego sionuUludru-uidens ÓC uobis minimèuifum, Deum timeo, cuius finis gram's eft, amp;nbsp;intoU p^i^ pofitu, Icrabilis. Increduli cordiscp praui deinceps dicentes, nos ueftram legem ex; omnia exêpla--4® timare meliorem, cognofcat ipfum legi bonte adhacrere, qui fe prorlus Deo ria traßgt;ofae~ commendat, Angeli quidem illos incredulos faciebus óf tergis cedentes, óf rant, intcrficicntesdicebant:Malumferuoris ob atftus ueftros antécédentes,Deo nemini nocente, guftate : ficut illa gens Pharaonis,fuicp prædeceffores, no; Pharao, ßris inftitutis contradicentes,ob culpas fuas proprias, Deo nemini nifi delin quenti munus fuum auferente,pcricrunt;Sed Pharao,fuiep,per fummerfio; ^fP^tutaut oc nemtquiacaetcris animabus coram Deo détériorés funt increduli, quiprius ^*‘**^ suffer datam firmitatem Deum non timendo uariant Jn lite captos üd captiua,uel “‘’'’ '‘

périmé, uel per hoc fui caftgetur poften', amp;: fi timuentis alfquê quM fubtrs# here,dieillt,hoc Deo difpitcere» P*Cauendü,ne uos nimia fecuntate firma* yiftorfi fu tosjncreduli uicftl rurfus aggrediant Vofmetipfos i'gifarmis, Ölt;: beftijs, atep -^J«««. pecunqs praemunire.Oês cm ueftrosin «ia Dei fumptuSjdeus nil diminués, ^deMtefJein m^itipjjcirerredder, Vobispacjficéfefubrjcicntes, diligéter uobis rccócilia# d nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te, Dei fcientis amp;nbsp;audientis præcepto, qui tibi tuiscp præfens aderit. Si te fal*

sim Deifauo- '^® quæfierint, fine cuius uclle minime pax inter uos oriet,licet oêm terrena repax nullii fubftantiâ propter hoc expenderetis:Tu nuncie, me tui tuorumep fadorum humanis ratio- adiutore,tuis pugnâ perfuadc.Tui namt^ uiginti fuftinentes Si indurantes, ndiM firman ducentos alios fuperabunt: amp;nbsp;centum ueftri, cæterorum mille, quia funt in* jg potcü, vtinam difcreti. Deus autem hoc primo propter ueftra debilitatem facies, nunc im* hoeproeem minuit,Si centum enim fueritis, eorum ducentos uincctis,ólt;uos mille, ere te Chrifttampcr' rorum duo millia Deo prarfideindurantiumfuftentamine. Prophetarum ^uü Tö^öquot;' ^^*^* captiuos habere ufepquo terras expugnalfepnondum accidit.Sed uos Deut.iS.fum- ^^”^ mundSjDcus autem fapiês Si incôpræhenfibilis alium diligit.Propter pta,fèdmale boe quidé graue malum atep pœnâ pateremini, nifi Dei liber præcedens o* iptata. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mniacopledtens fubueniffet.Nune quidê de præda bonacomedite,timêtes

Captiuósclé^ Deum pitjfli'mu,ueniæ^datorê. P. Captiuisintuamanuprophetæreten* menter trailas tisyfiDeus bonum inene tuo cordt cognoucrit,tua cogitatione plus atep ma prophetareci- ius ubifribuepcum fitpius uenlæcp largitor, Si quid uero tibi fimulare diffi* ^^ pietpramt'am mulareûequaefierintjDcusgrauisatcpûpiensuinditfîâinderecipiet. Ter* amplißtmum, ramm expugnatores Dei nomine 8i iUius obfequio, c5 pecunia uitafe fua Muuaredocet, fg^^ppf indurantes, Si eorum auxiliatores, fibi mutua focietate conedunu qutbus cacteri ufc^quo htes ingrcdianpnullatenus conumerant.Tune aut iU los ueftrum potentes fuffragium,nifi tätum cotra homines uobis foederc pa« cis munitos adiuuate,Dco fingulos adus ueftros dinofccte.Increduli quoc^ fuiep fadores alternS focietatis conexum inibunt. Vobis quidê prædida ne* gligentibus,lis uaftatioep multa terra occupabût. Boni expugnatores, Si ob Dei gratis indurantes,eos quotp recipientes Si adiuuantes corS Deo côftan tcs,amp; boni ueniam plenam adipifeentur. llli quoq; boni,qui poftea pugna* j4 ces effèdi, uobilcum paffiones fuftinuerunt,diledi fimul Si eledpcum libro Dei fin gula fcientis à audientis,uobis annumerantur»

Contra pniti- T T Acc epiftola eft Dei legaticp fui illis incredulis miffa: cS quibus termi* iwt beüage- Xj nu pofuiftis,Libère per quatuor menfes quóuis terrarum pergite, fei* renda. entes uos Deo cûdorû incredulorS côfufori,minime nocere pofle.Dic qui dê peregrinatióis in mêfe gêtibus DeS fun^ IcgatS prædicate,dicêtcs, quod Perfec^uendi Deus fe fuumep legatS ab incredulis libcrauit, Couerti quidê,uobis effet me fiantannù 'm- Iius:Sin aût, Deo minime nocere poteftis, qui uobis malû grauiffirnSinge* creduli. 0 pro ni,illis cxceptis,qui paeem firmatâ tenucrint,ncc in uiros noftræ Icgis furre* 40 p6cM tmmemo xerintJUi namep in termino ftatuto côuerfi,cum Deus timentes diligat, col* tiâ^ÂxV^*** bg^ri’^* funt.Conuertinolentcs,ubicuncprepertos,menfibus Harâ peradis ti^c^2(^ fumite,amp;^ interficite, omnibus uqs infidiantes illis. Si ueftrâ lege fequi. Si 0* diuinoreim- rare,ac décimas dare uobifeS uoluerint,dimittendi funt : quia Deus pius Si ^aendoteffe. mifericorsueniam illis tribuet.Eorum quilibet ad tcucnicntehumiliter,dili-’ . genter collige, ut fie eu fit uelut animalia bruta,ucrba Dei audient, quac for* fan corû corda penetrabunt » Qualiterfirmi coftantesep côtra Deum lega*

tos^ HioSjUifi qui uobis tcmplum Hara fiduciæ pignus pofucWnt, aut aliud quidrepenuntur c' Quamdiu tarnen apud uos fua perfeuerauerit iußinajius ^'^ [fruad4, apud cos mutare nolitis, Deo timentes diligente.Et ft eos uobis fuper appa^ rere cotigent, aliud ore, aliud corde tenêteSjCum eorum pars fit pl unir a in« credula,Dci prgeepta pro minimo ucndidei-untjamp; fic aberrando malü opes rati funt. P.Elis eu nullius fint fubftantiæ,fed gratiauos hoftilitatis maxima: nemo bonus credat, nifi prius couerfis fiC oratoribus SC beneficis Fadils. Tue cnim in lege noftri Fratres exiftunt, quod fapiens quiuis diferete perpendit, P’'‘’AWlt; Port iuraiuranda fe uertentcs,Sd in lege ueftra main aliquod dicentes, cu eo«

10 rum lacraméntû anteconuerfionê nihil fit,expugnate.Cum illis qui nunem è loco fuo eijcere uolucrugnobis tamê prius eieóiSjCur bellum nó initisf An cos tl metis; Deus quidê omnibus credêtibus plus timendus. Eos expugna.* re nó differatisj cum Deus malum atep dedecus eis permanus ueßras fit illas turusjuobisq; ueniam atcp uießoriam, ueßrorumep cordium moleßiä eis ac^ cumulabit. Nec antefortitudinis ÖC audaciæ ueßrorum cordiû noticia ccC fabit:nec ipfi rurfum parti Dei omnia fua faCa fibi reuelaturijfuiep legati,cx terorumue bonorum nil eorum cuicpcelatègerentlum aßentiat. Increduli, quorum animte teßes funt erroris Öl'prauitatis fug fedîæ, quoi u fcilicet aóus ^f^^^^f^^i ** t^'* hic nihil funqfæculocp futuro manfio Focus,tcmplum Hararn adire minime

20 digni fununce etiam aliquls, nifi qui in Deum credidit, nullum alifi timens, ^^’^ “ ''*^^’'^* dielép Futucæfidem adhibucrit, fiCeleemofynasac oratione . feccrit. Hic namep reCto proficifcens innere, Deo dignus eß, Nullus extimet peregrina« tes ad tcmplum Hararn, Se' ibi potantes aquam, æquaies exißere bonis exs MiUtesbeni pugnatoribus,aliû Deum expetßantibus, amp;' in Deum credentibus, qui ma^ prieceVüt ade-los homines in uiâ bonam non dirigit. P. Expugnatores etenim tolerantes ««f« ^^ahä. ardua, pecuniamep fuam pro Dei nomine rôiumentes, plenum gaudiû has bituricorâDeo gradum altiorem obtinebunt, 5Cpræmio maximo per euep donabuntur.Nullus ucßii filijs fuis,fuis Fratnbus, nifi fuælegis Fuerint, cófis dattSin autê,mails annumerabltur. Si patres ueßros.aut fillos, aut ha tres, amp;nbsp;rj^-^ y^*^?*** 50 muliercs,gemctp ueßrä atep fubßanuam acqulfita,amp;i mercatui â,cuius fum?-^j^^ ciw«^ pm pcrtlmefcitis,ÓL ædlficia pulchra,pluf^ Deum,fuGcp Iegatu,et expedltio ^ig,o„i poft^ num effedus propter DeS dillgltis, indurate, ufepquo Deus illos malos ab' ponuni,maluni hortens fuum mandata afierat.ln multis aSt Iocis,amp;i maxime in die Heuna^ accipient. mi,qua ueßra multitudo uobis placens minime uobis profui ttquln fuga tcr^ Cladè domefti-ra fpaciofa fe uobis abbrculante iniretis,Deus uobis fufiraglu præfiitituûcep camrefricat, uobis ßationariä manfionê figens, cum exercitibus no uifis à uobis, malum incredulls intuIit.Hlc em exegit fuum merits, delnccps Deus cui uult, codo

nans uobis inde uenla præbult ♦ Viri boni, qui lege ueßram nó fequ'untun J^of' ”‘’ ‘^‘^'”'^ fcilicet illoti, poß hunc annS ad tcmplum Harâ nó accédât. Et fi paupertatê ^“'^^“’’‘'‘l ^^

40 ^Inopiaob hoc timueritls, Deus ditlTlmusamp;i fapientliïimus uobis de fua^'“’”' pecunia larglet. Nó credentes in deum, dielép futuræ, amp;nbsp;nó faclentes Harâ, (-hnni^na u qui fuo legato Deus Harâ c0ßltuit,amp;^ nó redte lirigantes uelut cæterarû legS ^^^^ ^^^^^ j^^ homines,ufepquo ueflri tributary lubicdticp fiantexpugnate. P. Iudaeos,di p,„ p,.Qpi^^ rentes Ozalr eße fills Dei : Chriflianos uero, lefum, quorum ueiba prides Del calât,cr eeßbrum nugls aßimilanf,c0fundatdeus: qui etiâ fuos facerdotes attp pon? potißen pro tifices, lefumep Marix fills fibi dominos loco Dei fumentes, ucnerant: cum fuiidnis et Hei ipfis praeceptS fit,non nifi Deunt unS adorarei Ipfi quidê Dei lucem ore fuo loco uourètur.

nituntur extingncrczfed ipfis nolentibus, luns fuæ copIcmentS cfffciet. f u5 «3C^ nundum cum uia reda legccp bona milit, ut tpfam manifeßetj amp;nbsp;fiiper Votifices et fj^ omnes leges extoUatJicet cacterinolintatcprefjftanU P. SacerdotesatefpÓ* cerdotes op« tificesfubilantias hominS gratis comedentes, nÓ redt am uiâ profidfeendo, comdentefyet nos uiriboniimprobate, Omnis thefaurizans auiö 5Cargcniö, nee expen* nomtwiWt«, dès in Dei nomine, mal5 grauiffimu fortietur, ipfiuscp die future, uenientis uituperat. gjgehennâ,frons 5^latera,dorfum SCnares inde cóburentur, effeduep the^ fauri malum ipfe reperiet,Cum in libro Dei,die qua cóelum Sd terra codidit, ExXi i men ßt torus menfium numerus xn» eorum quatuor haclege data fuper Hara, c nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*''quibus nihil animabus ueftris nociuS agatis, omnes incrédules, uelutipfi td

hM confetti. ^°® omnes, expugnate,fdentes deum timetibus auxiliari. Nulla fides eft ins Sicr^etpro- Cfedulorû, fed error maxim us. eu omnium rcrûharâ numero apudDeum pSxit dijuii- determinate,ipfi hale qued deus hatâ^ôf ècótra,ód qued hoe anno hara alio are connenit, halcjSC cétra coftituunCquos fuis fadis fibi uifu pukhris,per uiâ t eóa Deus minime dirigit. Vos uiri boni,cum uebis iniungituriter Dei,cut recufatis, hocfeculum plus quam aliud diligentes, cum Rue res ad return alîus copras rationem nihil fintd Ire nolentibus, Deus fummam poena inferet, alios eoiS 'Exêplo dome- |ocis altilcens, cui neme nocere poteft, cü ipfe fit omnipofens» P. Licet ues jh a dacet.ß- drum défit auxiliû, Deus minime fuû fubtrahit fubf idiûiQui tue adintor ads dw «0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^it, quado in cauernâob perfecutores folus unecomiratus intrauit, fccioep ja

^“® dixit:Nil timeas.Deus enimnobifeS eft, quicordibuseorum quietêins ^’ duxit.amp;cûexercitibusoccultisuosadiuuans, fuiîueibum fuper corn uerba

fublimauit,cû ipfe fit ahiftîmus et fapiens.Leues igit atep graues in litibus cö fuhftantia ueftra,uitacp pro amore det,quafi lopins, uebis nihil eft melius,in ^dnx^iuc“^ ^^quot;^^æ* S^’'*9®^5^“^*‘“™animarüperditores, Deoteftemendaces, quilt “* ‘’ locusfterilisamp;cómoduSjUiacpbreuispleins eilet,tefequerenf. Sedcumfit difticilis atep longtnqua,perdeü iurant femmimepofie ucbiku cxire.Quid de fuo dixifti exitu, ubi ueniâ meruit, quod ueriratê mendaciûùelôquentiS apparere uoluifti, uiris bonis nequac^ hærentibus, fed fii minime credenbus in Deum,dieicp futurs,Sif fimiliter homimbus contralijs illis,feadlitê ituros }0 cü fuhftantia uitacp fua pollicentibus,cum illi fuS perfoluant pollicitü,hi fais tim neceftaria præuidcrent,fe prçmuniendo,fi uox fua cordi eófonaret.Sed Deus timentes difcernens, amp;f horS iter abhorrés, cö nil nifi maliciam cordi 3 èC pufillanimitatem profeóiuebis augerét,cómorantibus in demo eos ma* nere uoluitjllis ueftrS malum atep feditionê affe(ftannbus,noftracp mandas Vyptcrite. ta ufquequo manifefta ueritas illis nó diligentibus apparuerit, uariantibus, quida uobifcum uiuentes,quos Deus agnoleit, obediunt. Eorum quida fa* nius intelligentes exorant, ut eis quælibet non uoluptuofa nee illicita precis pias,co quod huiufmodi uiros fibi gehenna uendicat. P» Si profedtis expu* gnatum fucceftus cómodus occurrit, mali domo reliói moleftia grauantur. 40 Ipfis uero uidtis, uel nil lucratis,lèd fibi bene prouidifle,quod no ibant,oftê* tant,maxim eep gaudent illis inani manu rcdeuntibus : huiufmodi uiris ma* nifefta,neminé quid habiturö, nifi quod fibi præferipfit dominus Deus no* fter:cuius tutelæ nos,ficut omnes credentes atep boni,cómendamur. Seien* dum quidé, ueftrâ nobifcum morâ elTecaufam ueftri boni, ueftrâ uero no* bilcS elfe,ut malû recipiatis,ucl iplb deo dante,uel per manus ueftras: Vndc fi «os ftetis amp;nbsp;nos, omnis f«mpt«s nofter fiuc fpétaneus fi«e coaóus, à Deo . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;minime.

minime,qmj malt cftis,col!igetur. Quippe neetn Dcum, nee legato fuo ere diderunt, nee orattones corde puro, nee fumptus nifi cotra uelle fuum effe* cerunt» P, Ho rum neep proies neep fubftantia tibt placcat, cum Deus nolit ^^oi' ^»^i^ cas alïus quant malt caufas 6C efFedtus in hoc mundo exiftere : amp;nbsp;cos itê uita ^ m.di^n^tibi priuabit,ipfis tncreduIis.Qin licet turado per deum fe ueftros perhibent, no lunt nifi gens à nobis amp;nbsp;à uero dilgregata/ed munimina feu cauernæ uel co caua, quo fugerent,illis paterent, cito recedentes retrambuli herent, Eorum ^5“‘’^ quifuu quibufdama tepetentibus aliquid dedccimis et beneficies, fi datur,eft cis pla ddum:Sinautcm, coquerentes amp;nbsp;irati recedunt, Sed fi Dei legatiép fuimu= ' 10 nusbonum ede faterentur, dicerent: O deus, tulegatus^tuus nobis pro

udlenoftro munera facictis, qui te precamur amp;nbsp;adoramus, P. Eleemofy* næ quidem,amp; beneficia pauperuni,^ miferorum petentium,amp; in Dei no= mineredimcndorum,acperegrinantiSinopum,fecundö deipræceptû om? ®‘’'» nium fapientiflimi, De propheta maleloquentes, ÔCdicentes fe nó dixifie, j^gi^^^^t^f graui malo prement. Et licet uos cöiurando, ut ueftrum amorê habere que? prophète Maant,ié uelle fimulent,tamê Dei nunerjep fui diletdionê atep fidem haltere m e? chtimet^uent lius elTeuOmnis deo moleftta ÔC odium inferês,ignê gehenne pafTurus, de? panant.

dccus magnum fubibit, CauendS incredulis, ne fibi fuperueniant azoaræ, offenfa neige quæfibi cordis fui fecreta notificât.Irrident tamê, quod Deus ab illis feruata hennamerctur. 20 pandet:quipereüdtatgfe deliberando dubitare fatent. An de deo fuoqj pro--

phetaridiculu agunt : Quid uobis incredulis fatdis, poft credulitatem pro? deft exeufatiorLiect enim quibufdâ ueftrorum Deus ueniâ largiatur, ceteris tamê,uidelicet incredulis,mal5inferet, P,Refiftentes attp perturbatores, SC infurgentes uiri,feu mulieres,hi uel illi prohibenda præcipientes, amp;nbsp;ècóuer? (Ó,(uar6(^ manuum cóftruHorcs,Deum obliti, à deo minime cómemoranf ob maliciâ fuâ.His amp;nbsp;huiufmodi fimiltbus incredulis,ignê gehennæ perpe? tuam mafionê deus tribuet:quos ipfe perpetuo côfundet.Prædeceftores ue-ftros uobis maiores,amp; fortiores, atep ditiores, pluriucp filioru patres, fua nes gotia pro uelle fuo ficut 6C uos perficientes, 0^ dicendo dubitâtes imitari n o 50 litis.Hic etein fua perdiderSt opera,fæculo futuro perdendis afTociandi. P,

A'prgdeceffbribus fuis,Noê fcilicet,et Baath,etThemuth,et Abraha,fuiscp ‘Prophetam cS fadoribus, amp;nbsp;à gente Madian et Almutefichech,Dei mandata cü uirtutibus temptores pu-atepmtraculis allatueftillis,quifibinocuerunt,Deo neminêlædente. Bono ^^‘f'D^o. rum qutdèiHorumjuirorum feu mu!ieru,alq credcntes altjs res fcitasiniun? gunt,nó agenda quidê interdicunt, orattones ac eleemofynas faciunt,deum attp propheta exaudiunt, amp;nbsp;fic à Deo fapientiftimo ueniâ promerentur,pa radilumaqutsamœnâ,amp;inGedena perpetuammanfionê,amorcmcp Dei ndêlocwspara maximum,quo nihil eftmaius,fufcepturi, O propheta, incredulosSCinfur diß/m Geneß. gentesaggrederè, illis manifeftans, quod adgehenna uiamep malaprofici?

40 fcêtur, qui poft uerbum incredulorö à fe didtum,fidcq5 fuam dereliôâjfe no dixilTe iurando,Deum teftê uocant. Veile tarnen fuS nequa^ ad aóG perdu xerunt,nec aliud quam quod deus ftiuscp legatus eos à fua uoluntate repule runf,adepti funt.Si redierintjcomendabile eft.Sin a0t,graue malum in hoc, Içculocp futuro,abßp rcpertu tutoris atep uindids fui in terra patientur.Eorü quidam hac utuntur ratione: O deus, fi nobis tuam uoluntatê dederis, inde deinceps beneficiacp,boni efftciemur.Deo quidê illis poftulata præbente,er rori cofentiendo, nil dare uolucrunt, Vnde deus cis finem cotrarietatê cor?

dia,et anxictatê,ut fie faltfm ad eum conucrterenf,immifit,eo quod fua Deo placita nô foluendojmendaces reperd funt. None fciunt, Deum omniû oc* cultorum cognirorê, eque fuorü arcana cordium Sd uoce prolata percipere!^ Derifores bonorO in eleemoiynis,quas facere nitunt, amp;nbsp;nil nifi per laborera Btiap Machu fuühabcntiüDeusirridebit,grauibuscprnahsaffliget. P.Refiftctibus Deo, metuenuddi- ^^^ p^æ legato,£d fic ingratis deo,fiue tu c5doncs,licet etiam feptuagies,fiue tamèlll^nó,Deusnequa^ueniamfacict.Succeiforesuieartjepprophète,quietegau

DcM dentes,pugnatum ire nolunt cû fubftantia uitacp fua propter Deum,perfua* Wètata geheii dentes ne quis tempore feruente pugnatum eat. Sed notandü ßpienti cuihd namfligatad bet,ignem gehenme calidiorê exiftere. Nune aliquantifperrident:fed muite w

querimonia: cum lachrymis ob a (kus antecedentes fequentur. Quanquam Deus ad aliquâ iftarum gentifi acceflerit,ficcp tecum ire pugnatû illa defide.-rat,dic ei,quoniâ primo domo manere maluifii,nunc quoep cû aduerfis atep contrartjs perendina,nun$ mecü profedturamee hoftes expugnatura. Nec ego fuper ueftri quen^ orationes fundam, nec ad ipfius mortui foueâ acce* .... nbsp;nbsp;dam,turn ob hoc quod Deo legatoep fuo contradixerunt, turn quoniâ incre ‘^^^^ mortui funt. Huiufmodi uirorü neq5 fubftantia, neep proies tibi placita 5 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ßt^quosfibiDeustantümalorummateriâelfequgrit,anirnasepfuasipfisin* credulisextrahet.Cüazoaram perfuadentêjUt in Deum credant,6d cum fuo

legato pugnatSproficifcantur,intjcis, eorû primates inquiunt, BonSeft, ut 10 nos perendinantibus remanere dimittas» Eorû itaep cum illis cotrartjs cômo rari cupientium corda,licet illis nefcijs,figilla ta funt. Prophete ucrOjfuisep fa ôoribus pugnatû profeefiis, cû fua uita fubftandaep deus femper fua negotia fublimaturuSjparadifi manfionê perpétua,quod præcæteris cftlucrû maxi* Q«fe immunii mum,tribuet, P.Deo quidê fuoep legato rebelles,domiep morantes, nifi de rf militia, ßßcs uel infîrmi,uel nô habentes neceflaria,tales enim abfcj rcatu funt, fi fo* lum bona uoluntate Dei fuié^ legati præcepta corroborent,prædiôla non a* ^abes. gendo,graue malû patientur. Arabum namc^ plures, cæteriep fimiliter ad te uenientes,nequa^ uiftû cgteraep neceflaria à te quæfita,ut te ccmitarentur, recipientes, minime dânandi funt, cû ob fupremam inopiâ lachrymâdo re* Jlt;gt; uerfi funt. P.Ilii tandem rei funt,qui nulla debilitate, feu morbo, uel inopia preflijCum aduerfis c5morantur:quorü corda licet ipfis nefcqs Deus figillat, Ïllis cora te redeunte fe excufantibus dic:uobis nequa^ ob ahq; excufationé creda ukeriustquia ia Deifadia ueftra uifurffuiep legati prçceptû audiftis, ad deum adhuc redituri,qui oês aóus ueftros occultos propalabit. Quida eorS tui præfentis difccffum per deü cóiurando poftulant:SC tu, cû nihil nifi malS fint,gehennâ ob fua mérita reccpturi,difcede.Eorû quibufdâ ueniâ petenti* bus,amp; obfecrantibus, minime da ueniâ: Quia licet tu doncs, Deus minime dabit, Arabes priores increduli funt,amp; expugnatores peflimi, dei præcepta fapientiffimi fuo Icgato fupernepofita prorfus ignorantes, Eorû quidâ fuos 4® fumptus pro tributo cônumerantes,uobis malû inferre nituntur: fed illud in eos redundabit. Eorû uero quidâ deum inuocantes, iudictjqj diê expedian* Militantet, cr ^^s,Deo Icgatocp fuo appropmquationô fua bénéficia fore credetes,minime quicos iimant, fail Unf. Hi.s etenim deus ueniâ, fuiep dilcdiionê tribuet. P.In litibus praeun ^atiâ pecca~ dbus Sdprimis,cordecp beniuolo fibi fufffagantibus, Deus integra peccami ' torum pronte- num ueniâ daturus,paradifum riuis ameenâ, quod maxim û cftlucrû, tribu* rentur. ct.Arabû aût Ôd Meduenciû quibufdâ,qui iam te nefcio,tibi litê ôé feditionê machinantur.

machinant,bl's nocebo, Ô^ ad igné dinertâ. Sunt St^alij Cira cofitcntcs pecca- Confitentiha ininaJicqj bona malis cómiïcentes,quibus forfan deus ueniæ largitor ignos piccata/f-euc-fcet. Elcemofynas de fua fubftatia fufcipe,amp;: eos emenda,bonücp tuS multi- mee aliquant plica,Deo pro ipfis muocando,utipfe cucia leiens amp;nbsp;audiens eoi u cordibus ‘’f^^à-quietêinducat.Deus em fuægcntispœnitentiâbenigneconigit, amp;nbsp;eleemos lynas ac beneficia fufcipitjqui eft mifericorsjueniae^ dator.Mala igit deichn quentes benefacite,ad cognitorê ÓC reuelatorê fecretorS redituri:qui, fuus^ Jegatus,uiricp boni ueftrauidebunt opera. Sunt item alq fpêin Deo ponem MquiEfai,^ tes,quibus aut ipfe malüfaciet,autignofcet.Templo ob malu amp;nbsp;incredufita dtcit,qutß!erat w tem,bonorâcpdiuifionemabilliscôftru(^ogt;quoscorâinuoc3ntibus deum, ‘^lt;^o,nvncon-{uoc^ legato prius fe nó nifibona facere uelleiurantes,Dei tefiimoniu men: ^quot;^^^'*^ ^^’ daces cóprobat, nun^ affurgas. Melius em eft orationes funderc in templo timore Dei fundato, ubi fe lauare uolentes córnorantur, Deo mundiciâ uo» lente.Quod em melius eft tcmplü,dci gratia fundatum,an illud,quod fuper prgeipinum cóuexö 6C cócauum ædificatu,fua ruina fecu fuos in ignê gehen næ deuergtt,quó Deus foiü malos demittit i P. Eorü cordibus, qui tem plu intentione tali fundauerHnt,nóaberitmalöatcpcótrarietas, nifi fuis animis prorfum immutatis. Bonis dei nomine belligerantibus, Deus paradifum tri ^quot;J^^^‘”quot;j^ buit,precis pro fuis animabus atqj fubftantqs,fiue perempti, feu pemptores nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘' '

20 exiftant.De dei quidem poUicito nemini dubitandum,quod teftamento,amp;: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;poUice-

Euangeli0jamp; Alfurcan eófirmatur. Sit itacp uobis pro ueftris operibus fum tur^utfokt. mum folatiu,quod deo ueftras animas,fubftantiâcp tota uendidiftis,cü aliun ^icorà Euari-detâtum lucrû nequa^ accidat, A' malo diuertentes,6C crantes aftiduè, gra gelioetuaeri tes^ reddentes,amp;^ fe humiliantes,genuacp fle(ftentes,amp; præcipientes gerent fcrip!u)-££-da prohibendacp côtraria, tandem oês obferuatores diuinorûpræceptorum ^t^iX-plenugaudium arep perpetuufornenf. Nemo propheta,necuir bonus pro P^® («credulis illisdepreceturincredulis,quosmalosignicj^dcputandos efte dinofcit, licet ”°quot; o^-»^aum. fibi fint illi fanguinei,fiue propinqui. Abraha uir bonus, aftiduus orator,ne^ j^y^^p^ p^^^^ quaquam iracundus, licet patri fuo prius propter fpemhabitam cófentiens ^g, 50 ueniam facereptame deinceps percipiens ipfum deitatis hoftem exiftere,ma p,J.^^^^^

num fuam penitus retraxit, Deus hommes poft adeptionem fidei non ensl» re permittit,priufquam eos quidtimere debeant5ipfedoceat.Omnia feiens, cœîum amp;nbsp;terram regens, uiuificans atqj mortificans, qui non alius eft tutor uindex^ nofter, idemep pius, ueniaeep largitor, fuusep legatus, expugnatos ribus, SCfuisinhoraneceflitatisauxiliatoribus, iam fuis dcbilitaris cordi* bus,ignolcunt. Idem quoqueptjfttmus tribus uiris ufquequo fub ipfis ter# rx capacitas angufta, animæcp fuac breues fibi uidebantur, SC fe non alias irepofle, quamad Deum folum perpendebant, fugientibusueniam, ut redirent, largituseft. Ipfum igituromnesbonitimete,amp;ueridicisperfeue« 4° ranter obedite ♦ P. Nec Arabes, nec Medenenfes euitare poterant, quin

cumlegato pergerent,0Cpro fuis animabus orarent. Necenim fitim,Icula« borcm,aliquodue malu pro Dei gratia,uel exuuiâ ab hoftibus fibi u en di car, neçfumptu breuem feu magnnfaciunt,nec aquas abducunt,nec tranfitS ad incredulorS molcftiâ atqt malu tranfcendunt,nifi quos Deus bonorum ope rum præmiû omnibus plenè largiturus, bonis operibus adferibit. Oêstamê adefte nec opportunum nec necefte fuerat: fed fingularum gentium alia quos abeffe, qui iuris miniftri legi prouiderent, amp;nbsp;credentibus quid geren? Iz^t«« ptri^ dum

dum effet,intimarêt.ïncredulos in ueftri diredo coHitutos, nos uiri boni ici entes Deû fe timcntibusauxiliaturS,Gc expugnate fortiter,ut ueftrâ fentiant audaciam.Sunt quidam,qui azoara pofita quærunt,Cuius fidem noftrS au 'Xd«°*^^gt;^ g®2tîit»Hicautcmconoborat,crcdentibusquidcm plénum habituris gau* lynceroMe~ lt;^“™ fidem confirmât,amp;^ augmentât: Incrcdulorum quidem uarqcp cordis tw.^ldf^he^ malo lt;«»*«“' accumulât, undefua peribunt incredulitate. Nonne patet,eos Witt igitur pro fingulis annis deteriorari,cû femel aut bis credentes,amp;: item increduli,nec fc more fuo. cóuertunt,necfui memores exiftuntCHi quidem azoara fumpta,fe inuicem cuicuncp refpicientes quærSt,an eos quis uideat:deinceps corda fua Dei di* leuiwm fuaru firahunt obfcquio,qui funt indifcreti. Nnciusdeuobifmetipfisimmutabdisio pr^co libera- Q^ cóftans uobis datus eft,quem cum fit boni pijcp cordiSjincredulitas ueftra lißimui. turbat,atcp molcftat, ut bonorS fides atœdilcôio lætificat. Sed fi nullatenus crederejfide^ perièuerare uoluerint,in Deo,prêter quem non eft alius, im* menficoeli domino,tecomenda* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;azoara XX»

HAeC huius libri fapientis doôoris mirabilia,cunóis hominibus admu randa,quibus homine de femetipfis afferentem illa)amp; monftrantê de# us maximum pracmiß bene gercntibus,incredulis poenas daturus, mißt: in# crcduli manifeftas incantationcs effe dixerunt» Sed ipfi quidem nee oratorê Df® motü h- fibi,nectutoreminuenient,nifinutuconfiliocp Dei,quieft dominus nofter, calemtribuit. coelum ÓCterrafex diebus creans, amp;poftea cœlos afcendens, return omniS 20 Dew tdtimut deliberator» Hunc itacp dnm noftrß, ad illu redituri,fummus etem terminus pms,et fummü en ueraciffimus,fi memores eftiS)aduocate.Qui creator oïm,ad fepoft mor# bonuM. tgj^ reuocabit oês, ut bonis ÔC credentibus reóü 2C æquû, incredulis ignem malu^ graue largiat.Idê etiam foli lumen,lunaecp claritatê,amp; raanfiones,ad annorfi cæterorucp fpaciorß numerß ueritatis tantß nofeendæ caufa tribuit, Ô^ diei nodiscp uiciffitudinê res fapientibus diieemit,omnibus^ fibi timen# tibus miranda in coelo terra^ cópofuit.Horum noftrorum^ prgceptorn nc gligentes,igni ob fuos acius infidebunt » Sperantes aßt fe redituros ad nos, hoc fæculfi alq poftponentes,fic^ fidê adepti bcnefacientes,in paradifo per# feuerabunt.Hi quidê tales Deum inuocant,et fefe mutuo demß falutant,ingt; 3® l^ngammM uoeationisep fine Deo totius mundi dnogrates foluunt. P. Si deus adeo fc# igt;f(«. ftinus atep pronus in malumhominü exifteret, quam in bonß, iam eorßac-ceffiffet terminus» Vnde no habentes fpê redeßdi ad nos,in errore fuo quafi cæcos errare patimut: qui malo côtingente fecunduipfum fui ftatus modß, fcilicet iacendo, feu ftando, fedendouc Deß quantocius adiutorê inuocant: Quo demente malß,quafi nun£|inuocaffent Deû, re deunt. Ita fua fatfta fibi uifapulchrafecimus:pluresgenerationcspracteritas,quialcgatisnoftrisuir# tutêafferentibus minime credideTant,6(S malefecerSt, ex merito fuo prorfus deleuimus.Quorßuos iam uicarios,ufcpquo fatfta ueftra uideamus, eóftitui

Cotradiceittes n^uj Cg e/g mftutes manifeftas Dei lego,ad deß nullß fperâtes reditu inquP ^ö corano. y^tj/\jjg Alchorânobis aportagt;uel iftß uaria.Quibus meid minimefatSurß refpodeo, turn ob diuinorß præceptorû obferuationê, tß ob mal crû die ma# gna timoré. Notandû item,me longo têpore prius inter uos corn or ante, nul latcnus uos cum eo uifitare, nifi diuina uoluntas copclleret» An nos error Ä infeitia uexantc’Quis enim peior imponente Deo mendacium, aut fuis con# tradicente praeceptis tquot; Cum huiufmodi uiris nullum bonß Deus dirigat. An uos mcred«Ii,et inuocantes loco dei putantes ipfum pro uobis precaturum, quod

quod utrïurq;,boni maliqmidclicct incffîcaxrepcritufj Den agnofccre, net coelo nee terra fcitum eogitatisc' Ab his quidem luis dióis deus me liberaurt, cumgenspriusuna, na nunc uanetur,nifipropter Deiuerbum prarfcriptS GratiiL.turßbi de lira côtrouci fia Ineqj fieret ludicium, inquiunt, fi diuina fibi præcepta nô •Ittod Dfwip-adfcripfifiet : Deus eft ommû occultorS cognitor: expeefietis igif^-' ego» P» Hominibus poft mafi paffîonê bono rchilaratïs,artc atep dolû m uefins pi çs “* 7 ceptfsfacerennentibuSjdiCjDeumcalfidiorêjamp;prouedfiorêefle, quifiiisle ^p„f.^^.J gatis omnes ueftras machinas atep dolos agnofeit » Ille uobis tranfiiû terrarû ^Hf^ona na^ ^animum præftâs, ufepquo oês in una nauicoadunauit, uentum profpeiû nigij ß^^ ß^i^ 10 gaudq datorê primo cótulit,deinceps ucnto peruerfo fuperueniente, SCuns accommodât, das circûquaep coagitâte, illi timentes hoc obfidionê effej Deum legis bonû adiutorem inuocando dixerunt:Si nos ab hoc malo liberaucriS) uhenus tibi fubicâi gratias reddemus. Sed ilIi en liberati, terraep pofiti, m a!û fallaciter SC iniufte perpétrât, fibimet folis hoc agendo noxtj: quibus ad me fuo faôo res ditu,oès fuosaôusreuelabo, Nôneperpenduntpaucitatêatep breuitatem Parabokhu-huiusmôdana.’fubflâtiæfHgcnâcpuitacampocôparatur, quiperaquâcœs manaru ren»» litusmiflamfefuofoetui cômifeentem, utuiôShumanSatep feralêeducat, «ottinfaùf Honbus ^ frudu décorât; hominibus me tûc pœnitentê efle fatentibus, des inceps noftra uoîuntate die notfiuûeduccnte,ad ftipulâ reducitur, priori for io m r ualdc diftîmilem. Me res ita difeementê fapientê exaudict Deus, ad uiâ

ialutis uocans,ÔC cledtis uiâicdâ notifi'câs.Benefacientibus tnbuet benû, ô^ fupra quorû faciebus nun^ inerit pallor feu moleftia, eruntep paradifi demi natorcs perleucranterîPeccatores autem æquum fibi fimilcep piæmiû fufee« pruridedecorc præmundi, nullu tutorê feu faluatorê habituri, udamê quafî i odein mgrâ,faciebus fuis apponent.Et fi line termino ignis miniftri mane but diecôgregationisomnium, corâmediduroincredulis,uobisueftrisep participibus,ctiâ uos nullatcnus adorafte me perhibentibus,poftulabitis dei teftimonium,inter nos et uos fuffic/ens adfit,nos ob incredulitatem tic fi ram négligentes cxtitiftc:tunccp fe ad Deum fuû uentatis dominû conuertentes, 50 priasdeierctueibum iùû, cumomnis anima præmiflbiû mercedêaccipiet. ^^^‘tfÿtbttfii

i^.Datorem tarnemdus in ccelo amp;nbsp;teira,oculorum ÔCaurium iudicem,uitæ ^“**^‘*’ -*’'^‘*'' mornsep Iargitorem,omniumcp rern prouiforcm,Deum efle teftantur. Cur £^^-i^^^ ^^^^.^ igitur nô timent eumcHic eft Deus fuus, dominus uerax : Et ueriratem des ß^^fj^f ^çg^^ iercns,nil præter errorem atep iadurâ fequitur.Cur conuerti ncgligitis,quot; Dei

quidem uerax eft uerbum,quodincredulosnun$ conuertendos affirmât. Cetrariaßpl-Eft nc quis ueftrorG participa homines creans,amp; ad fe reducês;Deus quidê m ({icit, ttempe ,erat,£V ad fe reditum prçftat. An eft eorS quis,qui redam uiâ inftruatcDeus quod incredu-quidem cas cd o cet, que imitari melius eft,quam ignorante,uftpquo doceat. 1^ pamtitibus Cur hicfic effe nó ddeernitis; Sed horS plurima pars ambiguitatibus amp;nbsp;opi» A^«t obtingat, '4^ nionibus, quæ ueritati collatæ nihil funt, abducit,Deo fua fada dinofcenteï

cuius nutu peeptoep folius,htc Alcora oïs falfitatis expers,quoniâ eft Dei do minimundi,cóftituit.Dicentibus eûcfrefigmentn,dic,utfaltemurâ azoarâ 7^’ harum alicui cófimilem, quolibet adiutore nifi folo Deo fuffulti, effîciât: ut „gcï^^gg^^^ fic an ueridici fint, apparcat.Plures quidê contradicunt, eo quodnoticiam probare.

cius fe minime polTe côpræhenderefatentur, Quid fi fua qualiseft explanas Alcoramdiffi-tio fibi mitteretur i AntecefTorum ueftrorS fimilitcr côtradicentiS, qui finis, cultM mtdlf^ ‘ perfpicite.Eorû tarnen quidâ illi credût, quids minime, Deo fîngulos difeer gendi,

Titrât ai cre^ nente, Contradiccntibusdicito,ut fibifuafîntncgotiajtibiq; tua,ipGq5 à tuis imdu {uhmic fadlis, ÔC tu à fuis liber» Te quibuldatn eorum aulcultantibus, cs^nepotens, ut ilii furdi, cum fint indifereti, tuant uoeem inteiligant c' Eorum quidam ad n^i; miff'd '^ *^^^'^fP‘Cbint, T u ne cæcos uiam rediam docebis f Deus ipfenemini facit in# ^cRbith^re' iuriam : fed homo ipfemet fibiefficit» Dierefurreóionis opinabunturfin# fint,qn£ tonpo 8^^^’ fe non plus quàm peruniushoræ fpacium iacuiffe: Öl ad inuicem fe ribm Gngendi cognofcencibi^ fummam iacturam lêntient,qui erronei congregation! co pmuferat Ara tam Deo contradicebant » Eorum quæ diccmusuc partem docebimus, aut biayinmaf m^ mori faciemus, amp;nbsp;ad nos faCto reditu cuiufep gentis, fuus nuncius libi mil# tenre c^icoripa fus uetaciflimus index nemini faciens iniuriam aderit, Deo omnium epe* 1Q ribm : laraque j ^jm alïïdente tefte. Quærentibus ilhus horæ noticiam, ad tua? uentahs pro# «cru rcjiituin- bationèrefpondeianimæ mee bo num feu malum nequaejj iudicoqiifiquod ^.^ Deus difcernens tribuit. Cuiepgentium terminusfuus conferiptus eft, que ' precced ere uel fubfequi nemini licet,nee cui^t peripicere datur, utru die no# Eflt;. fAm^ijdi lt;^ucfuutnmal«accidat.Scduosincredulijcuritaproperatist' P.Siquide ad, Veßmetet ^«*” aduenerit,crcdetis.Nunc uero curantccedcrenitiminic’ Vosincreduli cito ucwd,ctc. malicp^ucftra male fact a no nifi pro modo lueri ueftri guftate,amp; deinceps an fim uerax,quærite: Quod elle fie per ipfum iurando teftabunf. Ego fiquide Yioui^imi diei ueraxfum:feduos id minime dixiftis» Quilibet male gerennu tune femetip# rgt;vnoriS. fub'nt fumob maîefadîa redarguens, cum iudiciS inter omnesueracilTiinS omnis Z® de mculcat, expers iniuriæ ficqomne fubftantiam mundanâfi polRderctjCam pro fui re# demptioneredderet»Curigit ueftri reditus ad Deum uniuerforum regem, uitae mortisep datore, cuius terminus, licet pluresnefdant, eft ueraciftimus, no recordamini i Vobis quidem iam à Deo caftigamen, amp;.' falus noftrorum cordium occultisgt;uiat^ reeda SC mifericordia bonis hominibus dei mifencor dia nutucp gaudiu nobis afferens aduenit, quod omni neftra fubftantia me# tins eft atqj preciofius.Cu deus uobis uióu fufficienter exhibuit, cur de ipfo hoc Haram 0d iilud Hale eóftituitis f Vtrum hoc pra’cepto fuo, an impofi# tione ueftra facitis,de Deomentientes t! quid de femetipfis in alio faculo co#

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gitatdple quids hominibus prorfus utilis) licet ipfi grates minime perfoluât» J®

P.Amodo licet uerbS in omnem parte uergitis.omnin cogitations ueftraru Sl eledtionum atep fadtoruteftes crimus, nee alicui coeleftium feu terreftriS addi fubtrahiue poteft, nifi quod libro lucidiftimo inferibitur. Deo quidem ReUgioß et in fecômendantcs,uideIicetcredentesatcptimentes,fecundumDeiuerbSim# ^. mutabile turn in hac uita bonum, tS in futura plenum gaudium timoris ex# injuturo beau, pg^j^g fortientur.Neminem aggrauct nos dicere, folius dei feientis Sd audi# entis omnia,cutus imperio fubiacent nninerfa, qui nodtem quietijdiem mo tui députât,quaefuntfatisaudiêtibusadmiranda,immenfitatêuerumcp pre# Dfuw clt;trfre cium efle.Nó imitemur inuocantes loco Dei participes,c3 ignorata diedtes, flio probat ar^ ^1 prêter opinion? fequant:dicendo,Deum fumpfifte filiO, quo nequa^ in# 4^ gumenio friuo éigens eft, cumfitomniSabundantiffïmus, nninerfa ceeÜSd terra poftides» lo,quodnuüitü /\nhabent inde rationes hoe demonftraturasd An deonefeitû imponuntd ^dio^s XT O”^^’^ ^^® mendacium illud imponens, hiebono carebit, 6d ad ipfum fuo probatGeuha t^^’^ f^^o malum grauiffïmumob incredulitatem ab ipfo recipiet» P* i»(Te|ai»,«ta Audiant tfti Noë, fnagenti dicentem : Si fit uobis moleftum atque graue, fempitema: er me nobifcum præfentem exiftere, ut præcepta Dei uobis intimem, rebusue li^uidlt;e, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftris atque participibus, ne uos tenebrofitas ÔC error includat, coadunatis,

mihi memetipfum Deo comendâti patefaefte retinaculum ueftrC atqj fedli. Sin autem à folo Deo, qui me credentibus affociauit, nequa^a uobis pr^r^ dum poftdo, Ipfi quidem côtradicentibus eum, feiosep fa (flores in æquore uafe faluauimus, amp;nbsp;côtradicentibus fummerfis alios eorum in terra uicarios coftituimus » Ecce quis eorum finis contigit, quibus maxima merces pro«* mittcbatur,Poft hunc caeteros cS uirtutibus prophetas hominibus mifimusi fed eorum credere renuenti5,hoftilitatemcp malentium, corda figillauimus* Moyfenitem SC Aaron,cum noftris precept is ad Pharaonem fuamep gente ^oyfa amp;A^ mifimus. Sed illi ob maliciam Si. fuperbiam fua refiftentes, ueritatem uifam ‘’^°^\

'9 diuinitusjartem magicâ effe perhibebât: qua Deus odit. Si abhorret. Moyfi ^‘‘^‘^^ ^^‘^ quaerenti cur hoc facerent,dixerunt : Ideone uenifti,ut nobis,qui tibi no cre'*^”'’““^*^’ dimus, à felt;fla patrum noftrorum deiedtis, in terra noftra fuper nos fublis merisjndeep Pharao quatuor fa piétés magos ad feiuffit adduct PJilisquû ludai^ demeâpraïféntibus,Moyficppraecepto mutationépro uellefuo gerentibus, ^ ‘’’quot;^ inquitMoyfes, Curineâtationibusftudetis, quasdeus ipfe eófundet. Ope? p^^ ^ ^ ^^^ ribus em huiufmodi fua uerba eófirmans, licet malis nolentibus,detriment5 immittiuPaucis uero, illiuscp gentis minimis Moyfi credentibus, Pharaonê ut nimiæ potentig,amp; operis immoderati,fuamcp genté nimium timcutibus, ipfe Moyfes folatium probens inquit: Si in DeS creditis, eius uos tuteîæ có^

io mendate.Ipfi'igit fe Deo cômendàntcs,deum deprecanf,uteos minime ma lis gentibus ridiculum atep prodigiS eóftituat: fed pro fua pietate mifericor^ diacp ab illis liberet. Moyfi deinceps fratriep fuo praecepimus, ut in Mezara fuis gentibus domosuerfus orientem eóftitueret, amp;nbsp;in eandem partem ora^ tiones funderétj dicerentep bonos fummum bonum pofieffuros. Moyfi de* inceps Deum oranti, ut Pharaonê ornatu diuittjsep mundanac uitg donaret, fuiscp diuitrjs repagulum cordiep figillS obijceret,ut fic obßinaciter errone* us ante mali grauis aduentum nullatenus crederet, Inquit deus, fc fuis ora* tionibus reçois refpondi(Te,amp;' ne uiâ errantia infequeretur iniunxilTc. Qua# do CU filqs Ifrael mare tranfi'uimus,6C Pharaoni,exercituicp fuo ob inuidiam

50 amp;f inimicitia eos infequcntibus,ferè fubuerfioné induximus,Pharao ia nó in aliüquamin deSfiliorüIfraelfe crederecófelfus eft. P.Tandenenunchuc# ufep malefactor amp;nbsp;incrcdulus,hodie tuum corpus liberari, ut fit poft cris mi# raculum,quaeris tquot; de noftris miraculis atep uirtutibus pauci cogitât. Nos de# inde filijs Ifraël in Afia locum optima præftantes, eis bona faporiferaep côtu limus,nu!lâ eis nifi prémunit is ÔC caftigatis côtrarietatê inferentes,amp; eorungt; dem in feculo futuro poft feientiâ data côtrarietates difeutiemus. Si de man datistibi milfis quic^ dubitas,antecefforum tuorûlcCtioncs perlegcndogt;ue ritaté tibi miflam agnofees.nefis ambiguus,nuncnegâsnunc affirmas. Oîs em noftris præceptis cótradicens,perdcndis annumerabit, nec quis fuper fe gon i^ifuuit^

40 dei uerba firmâs, antegrauiflïmorûmalorSaduentûcredct, licet oîa mundi pcriondcouer miracula uideat. Adhuc nulli uillarû,nifi tuSgenti bonæ,fua fides interitum ß,fnalueis im-furripuiuEi uero huius mundi dedecus ob fidéfuâ auferentes, ufep ad termi pendens e/fr-num nó à nobis in antea pofitum promouimus. Si Deus ipfe uellet, omnes5^«quot;^* terræin fimul crederent. An tu gentes ad fidem amp;nbsp;credulitatcm cogere ftuf Curigiturgla-dest' nifi Deo uolente, nemo credere poterit, qui malos amp;nbsp;indifcretos in fua dio perßeutitf fbrdiciadimittit. P. Conftat euidenter, nil cœleftium feu terr e(iriumgt; nec es, et alias id fa miracula feu uirtutes incredulis quiequarn proficerepoffe, qui fuorS ante; ceredccmfiH cefforum

«fforum dies cuentuscp confimiles,nil ahud expeóant.Expedent igftutó^ ego deinceps,ut nos decet, noftros nundos c3 credentibus illis faluabimus» Ab ei's,quibus huius Icgis ineft ambiguitas,ego non diffennens non adore» Mlt;tchumet ex quos ipOlfed unum Deum folumgt; qui nobis omnibus mortem indudurus, ptglt;ino couer- |„e conuertens ad legem redâ credentem fedt,prohibens me, participes,8C futadfide,^^ aiiqmd loco Dei nee officcre nee iuuarepotens,adorare:cuius bonû munus *^’ nbsp;nbsp;/ ^'^’ ^’^^’^^ auferre potent,quu pro fuo ucllecuihbetaccidet. Malu nemo nifi ip*

*^^coM^U ^° pfænionftrante pracnofcere potent Ja diuina uen'tas nobis data, rcóa ui2 profidfeentibus oßendit,cuius obferuatio falutê obferuantibus generat, çt^ ror quidem detrimentum. Vobis itaqj cauetc, quoniam ego nó femperue^ '’® fter euftos exiflâ. Tu quoqj fuper te coelitus miffum fequere amp;nbsp;fufline, ufep quo Deus index optimusdijudicet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A z o à R A x x f, Ak rdw eh T T ^*^ uoluminis quam optime à fapientiflimo S^ eloquentiffimo có-* d ^^a a^o' ^ -^ pofiti, difccrncntisamp;caftigStisuerba, meindecaßigatoremanifefto# ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ promptocp,uobis perfuadcnt,ut non nifi Deum unum inuocetis, amp;nbsp;ab ipfa

’ ueniam amp;nbsp;mifericordiam poßuletis Jlle etenimexoratus, ufep ad terminum prædefiinatum uobis bic fcculi profperitatê,dcmceps cuiep fcilicet fuu merw turn tribuet.Sin aut, fuper uos ad Deum omnipotente redituros, qui ueftræ uocis cordiscp uariâ dilfonantiâ uobis inhärentem perfpicit,diei magnæma De origine re^ Ium proqeiemus, Deus quidem coelum amp;nbsp;terräfex diebus^perheiens, cuius $9 rum opinio, fuper aquas fcdes prius cxtiterat, amp;: à quo folSomnis creatura uidS accipit, qui rerû omniS loca præfentia futuraep dinofeit,nos in terra.eÔftituit,ut quis üefurreüiom ueßri melius operaretur, agnofcat* Si poft morte eos refucreefturos dixeris, mortuorum hie nihil nifi fantafiâ amp;nbsp;incantationê manifefta eße perhibeb0tïdicuntcp,mc eotrnUcente!. nequa^ potenteiUis main immitteregt;cum illis euentû ufque ad determinata hora differo.Sed fciat omnis hoe ucraciter fuiuru eße,licet increduli hoc de^ rideant,amp; ulterius nun^ auferendum: Si poft bonum à nobis eis datu, cum fubtradionê feu malum ingeßerimus, hoceosad incredulitatê amp;cor malu diuerget.Si poft malS habitS,bonum eis per nos acciderit,gaudcntes often« tant à fe peccata fua recedere, exceptis patientibus atep beneficis, qui ueniâ jd Simplex eredu plenumép gaudiS funt habituri.Sed fortaßis tuo cordi tçdiofum atep difficile UtMre^ritur. uidebitur,cS(fta præcepta noftra patefaccre, Vndequærêt cæterf, an tibi da« tusfitthefauruscoelitus,anangelornaduentusj‘Tuäaütn0eft,nißtuum in« uUadu^'^A ’^'’*^^ ^*1^* ^^“ nundare,Dco oim cognitoreDicentes hoc à te fuiffe copofi# zoare copoß- ‘^^”’’^^*^5 decê azoaras quolibet aduocato, nifi folo Deo,afferät,ut fic fuS di tionë: nunc ad ^“quot;^ probet eße poßibile: Sin aut,hic diuinae fapientiæ pofttS eße cofirrnet» dece,ßrte codi ^^ creditis in Deum, praeter que no eft alius:' Omni quidê uitâ iftä, huiusep tionë aj^ema- fæculi décoré diligenti,falt;fta fua no minuendo praemiû hicperfolucmus,fcd tui. in fgculo futuro nulIS bonö pro facets fuis recepturus,nil praeter ignis feruo« Kaloru projße rem habebit.Oés aut Dei redo procedentes tramite, per teftcs firmato,qua« 4® ruai no eß fili lis eft lex Moyfis,iâ præmiffa docens,amp; condonans credentibus illi,bonum citaiucra. præfidebitjncredulus autem 8i deuius ignê.De ueritate prçceptorum eorS tibi mißbrum,quan^ plures no credant,tu nullatcnus haefites. Imponentes Deo mendaci3,ficut peffimpa pietate diledioneep diuina repelluntur. Quis enim illis eft deterior f Incredulis femper, at£p fidem uiamep Dei fpon te fin* i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quentibus, in fæculo futuro malu nullo fubueniente indicé duplicabit, quia nee audire nee uidere poterunt, P,Qiii fuas hic animas opérande,amp;uerbis errando

errando perdant, ueradter fæcuîo future perdentubCredentes autem 5^ be nefacientes, S^ ad Deum fe conuertentes, paradifo perfeueraburit» Horum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;quidem mebrorum eft affimilatio,quafi exei ÔC furdi,ac uidenn's Qi. audien* PideUûet mß^ tis* Anhæcacqualia öd fîmilia memoratis ;' Noequidem lam fuægenti cafti» deliücoUatio. gatorem, darumepdodoremcumpræceptisnoftrismifimus: que perfua ^oedilunio T dente, ut unumfolumDeuminuôcarènt,quoniam eis magnaédiéi malum /«po'Aj»»^ futurum ttmebat, eorum plurima pars incredula dixit : Te quidem nôaliud ^^^^. “ ^ quàm hominem,Geut nos, nec plus quam nos fublimatum, nec alios quàm nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- y noftri détériorés, nulliuscp confiltj te fequi uidentes,te mendaeê opinamur*

01 Inquit ille : Ego forfan uiam Dei redam per fuam mifericordiam mihi data profîcifcor,quod uos cæci minime perfpicitis. An uero nolentes ad earn co* gamut f A uobis quidem inde nullam, fed à Deö folo mercedem expedo, Vndenequa^ credentes,quomodoDeo counienturtSed uos brutos etin* feios à me repello. Qiiis enim à Dei uindidame tueretur, fi bonos hommes reijcerem ^ An nulla memoria folidatieftist' P. Nec apud me thefaurû Dei dcpofitû,nec me angelum elfe, nec Deum no daturum illis bonö, quos uos irridetis, quoniam fuorum feit arcana cordium,nun^ perhibebotquöniam malis annumerarer. Illi quidem indignantes refponderunt : Hoc riimia di* fceptatio terminetur : tucp pollicita uirtuofa mirandacp, fi uerax es, perfice» ZO Dixit Noë:NulIus pratter DeUm fi fibi placuerit, cum his uirtutibus ueniet» Qui 11 dos uiam malam aberrarefecerit, cumipfefit Deusuefter, adquem omnium fietreditus, neemeum cófilium, nec ammonitioprodeffe potent, cum iametia impotentes ftupidiepfitis uos. DeincepspræcipientesNoë,ne nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' contriftaretur nimium pro fadis humanis.eo quod plures fidem iam adepti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i mininiecrederent,ut arcam luflu præceptoep noftro non præmuniens mere dulos amp;f malos,ut fumrnergërentur, fabricaret,iniunximus. Ipfe itaq? pares, maiorifuægentisportioniridiculumindefacientidixit: Vos illudentes me, ego quidem irridebo,uidcbimuscp malefadorem, Ö^ cui dcdecus perpetuS incumbet. Ipfe quidem ammonitionenoftra, omnium return duo parilia» ^o cum mandati noftri fignum,aqUa uidelicet emergens decannos apparuit,in area repofuit, omnibus pereuntibus pratter admodum paucos, cUm eo ere dentes in Deum. P. Noë cum Dei nomine,per qUemmótumatepftationê nbsp;nbsp;quot;nbsp;t habebatgt; area eum per mores quafi pér undas uehens, in ipfam coicendens, filium fuum in alia parte ftantëm aduocans ait: Fili,nobifcum equita» nec fis ulterius incredulus. Qui refpondens ait : Ad montem, qui ab hac aqua me protéger,ego proficifcar, Cui Noe: Nifi cui Deus mifericordiam fecerit,nis hil omnium return hodie faluari potent. Eos ita colloquentes,interueniens unda dilgregauit.Nobis tuncimperantibus terræ,ut aqua emitteret,cœlocp ut pluuiam dimitteret, fada eft Dei mandato aquarum congregatio, mótes

O Deus, omnium fapientum dodor, cuius omne mandatum eft ucraciftia nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tuum,præcipe de mea gente meum filium effe. Cui Deus fic refpodit: Tuus filius minime de tua gen te dicendus,quia nequam eft atep peruerfus, nec tu quicquâ à te nefcitum ulterius à me poftulcs. Te brutum enim amp;nbsp;infeiS effe CuriopM nolo.Dixit itaep Noë: Tibi Deus me commendo, uouens me nil perferuta-- ^°^ ** ®'^ turum,quod feirenon debeam:Etnuncfupplici üoto precans,utueniam et ^‘’i mifericordiam, ne fim perditus,facias, Noë rurfum finito dilüuiô diximus, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g cum

'Aliter ^uim Ciim falutc tuorumque falaattonc dcfcende,fîtcp fapcr te gentemqûe tuam Gen.i.G s. mukiplicatio magna.Erit autem hic tua gens, terras diuitiascp poffidês Ôi ta dicans,ufcpquo malum item magnS illis immittemus,Hçc funt Dci fccreta, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quæ ante tempus hoc à te gentecp tua fciri no poterant * lu quidem patient îmo rffMr {f Mo jgj. indm-a^ quia finis eft timentium Deum » Genti quocp Haath frater fuu8 Jesreilifiimè jq^j^ ^^^ perfuadecO gens Deum inuoca,quê,nô alium,deum habetis, qui V nunc es folum falfitatis prolacrix. P.Et iftud à folo Deo mercedem,nó à uo tuath emuth frisjes ß“® indifcreti amp;nbsp;infcff,poftulo,Deum fupplici uoto precamini,ut uo* ut[itpr£ fris peccata ueftra dimittat}amp;imbrium abundantiam inducat, ueftris^ ufri* bus inde accumulct, ne poft fidem adeptam fîtis unquam tncreduIi.Refpo* 19» deruntîO Huth,nos quidc pro uerbis tuis quibus nô credimus, minime re-futabimus quod adoramus,cum tu nequa^ cû miraculis Ô^ uirtutibus aece* dis. Opinamur enim ahquêeorum, quêadoramus,tibiplurimumneeuiflegt; Quibus ipfe DeS teftor,me liberum ab illis quos adoratis exiftere, £C omniS experte, nifi folius dci, qui eft dominus meus amp;nbsp;uefter, cui omnis mundana creatura fubiugat; Ipfiuscp eft ois uirtus uraq; rccfta. Vnde nos mihi cörnen--dato ipfi deo,pro ueftra facultate potentiaep nuHatenus me præmuniêtes no cete. Si côuerti nolueritis, poft dei prateepta nobis applicata didaep, alios uc ftri uicarios in terra côftituet Deus omniû cuftostnec uos ei nocere poteriris» Huth quidê ipfi credentes,à magno malo noftra pietate fubueniente protêt 20 ximus-Homines uero Haath fuo legato refiftentes,amp;^ cotradicentes,manda tagrauiû hominumatt^mendaciufecuti,obincredulitatê fuârepulfam hicgt; Scbdle propre fçculoqj futuro fortiti funt.Gêti quoep Themuth fuus propheta Schale fie lo ti gentii The- cutus eft î O gens Deum, præter quem creatorecares, qui te de terræ limo plafmauit,U'itæcp fpacium in terra tribuit,adora,ucniamcp poftula,pollicens te nil mail faefiurum ulterius. Ipiè namep præfens eft, relpondere paratus„ P.O Schale,nos tibi plurimum hueufep cófifos,ob hoc fratres ueftriinuoca* Herunt,detjcere ftudes, cum de hoc quod tu nobis prædicas, nos dubitantes ei minime eredimus.Refpondit ipfe : O gens, unde tibi feire côtigiputrum rem à Deo mihi fua pietate datam no imiterfQuis me nô agentem Dei prac j^ ccptu,côtra ipfum tuebiturfVos quidc m! nifi damna mihigeneratis. Hanc ineptitfuper ^^i camelâ pro fuo modo in tetra deieomedere finite,nullum ei malum in-Minelo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ferentes:Sin autem,in proximo uos mais percutiet. Illis autêearn percutie» tibus, dixi: Omne placcre ueftrum in domibusueftris per tridun efheite. Hic enim terminus uobis indubitanter pofitus eft.Eo quidem finito, Schale, fe* cumep credentes,ab illius diei malo mea pietate faluans, hominibus mihi co tradicentibus à gratia mea rcpulhs,uidclicet Themuth,fuiscp, malum terrai* Ahnha ut dn- motus intulimus. Vnde fadi funt quafi nunquam eflent. Abraham meis gelas hoplites nuneqs fibi miflïs, gaudium atque falutem anerentibus, uitulum faginatum

^'•^’*^* Sedillismanusfuas non apporrigentibus, hicftupidusamp;timidus4^ iMofe Gêi3^ f^cftus eft,Illi uero dicentes, fe non nifi ad Loth fuamep gentem mifTos, fieep °'^’ *’* * folatium Ä^ fecuritatem illi tribuentes, mulieri fuæ adftanti ridentitp dixc* runt : Ifaac filium paries, unde Iacob orietur. P. Hoc à Deo miraculum quomodo fiet, cum ego firn annofa, marituscp meus fenex f Refpondcrunt illüHoc quidem minime mirandumjDeo uolcnte, uobis grato atque bene* fico, cuius mifericordia munifica fuper huius domus gentem defcendit. Bli fic gaudq nuneq faói, cum Abraham iam fado fecuro, miti, non iracundo, bonorum

nentj ne caufam illorum ulterius trajet: Qina Dei mandato malum eis nSe Gen.'i^. Soio-infereturjuSquam eis auferendum. Eis itaep deinceps ad Loth uenientibus, nuefceluspu-doloramp;anguftia corems oppreHerunt* Illis etenim hofpitatis, uenit gens w««. fua,fcelerenefàndo prias imbuta, perfcrutatumillos. Quam Loth taliter afFatus eft: Has meas Elias uobis aptiorcs ÔC mundiores affumite, Deum tis mentes, nec meos hofpites dedecoretis, licet nullus uehri difcretus, feu legis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quot;^

ishferuator exiftat ♦ Ilii uero refpondentes,dixeruntï Confiât quidem apud te,nos minime Eliahus potituros, Sif quid facere uelimus ♦ Quibusipfere# to fpondit: OEfuper uos potentiam obtinerem,uel effet adiutor, quem in-

P« Gentem Madian fuus propheta Schaibe fic aliocutus eft:O gens,Deum ^^^^^'^ inuoca, qui, non alius, eft uefter Dominus : ipfiusep præcepto, licet auari fitis, unde timeo uobis diei futuræ malum, pondus atque menfuram im* jo pletc, amp;nbsp;res cuiufquam nequaquam uilipendite, nec terras uafiatum per* gite. Quia Dei refiduum, E creditis in ipfum, üobis eft melius atque com* modius ; nec ego uefter cuftos femper exiftam. Refponderunt illitO Schat* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-1

be, Præcipisne nos dimittere, quod patres noftrünuocaucrunt Hls nemi» tiSjamp;lprouidus, atque difcretus :■ Refponditipfe : An fcire poteftis» utrum EX parte Dei firn C Quo mihi uieftum bonum præbente, ueftrum à me dii* cclfum minime, fed mandati diuini uobis per me patefadi perfcóionis ftudium affedo ♦ Quia pro pofte meo Dei uiam, cui me commendo, amp;nbsp;ad quemredibo, uobis patefaciam, SC ad eum dirigam, nec uobis difficulta* tem fiue moleftiam mea uerba pariant: fed Deum precamini, pœnitentiam jo agendo, pium ueniaeep datorem ♦ Sin autem, uosincurretis pafliones Noë, feugentis Huth,feu Schale» feu Loth, quæ nequaquam remota eft« 1 Hi qui* dem hæcaudientes, dixerunt: O Schaibe, cumtu fisdebilis amp;nbsp;ignobilis, teparuum appréciantes, à gente noftra prorfus etjeimus, nec de tuis præ* ' ' ” lt;cptis quiequam retinemus. Refpondit ipfe: Ad meam gencrofitatem plus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

quam Deum ipfum attenditis, omniacp compledentem poft tcrga protjei* tis» P« Vositaquepromodoueftro facite, uelut amp;nbsp;egomeo, expedan- ' tes, fie ego, quis ueftri probabitur mendax, malo dedecoreep fupcrincum# bente. Ipfum itacp Schaibe, fuosep fadores, termine ftatuto libérantes, ma* los Se incredulos ad nihilum rcdigendo,quafinunquam effent,fuas domos

■40 funditus diuulfimus. Moyfi quoque cum præcepto noftro uirtuteep magna P^^rrfo Moy-ad Pharaonem gentemep Hiam mifto, Pharao refiftens, fuamep gentem di* Zf” mlipendeti fiorquens, ipfa uolente, ipfe dux illius in aliud feculum, fie ignem, locumcp *^™ P^f^i«^-malum effedus eft * Illis autem in hoc faeculo repulfam fie letum, fie in alio malum multimodum patientibus, nos minime nocuimus : fed ipfi fuis ani-mabus detrimentum operati funt « In mortis quidem articulo, amp;nbsp;malorum tuentuparum eis profuit,fed immoderate nocuit, quod Dei loco adorabat» Omnium quoque mllarum diuina captio grauis eft,fie ineuitabilis. P. Hçc i u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g 2 quideni

quidem fail’s funt admiranda, timênbus malum illius dief: qua poft terminS præ/criptum adueniente,oinöiö coram Deo fiet cógrcgatio,ncc quifpia nifi diuino nutu quid loquctur,ubi félicitas amp;nbsp;infortuniS omne pateHet. InfortU nati namlt;^,nin quos ipfe Deus uoluerit,omnia feiens prout unit, ignem ge* mentes ingredient,quo dum cœlû terraep durauerint,perfeuerabunt:Et per fpacium côbmileFelices omnes, quos Deusuolucrit, paradifum obtinebuU fdtru cMo- Dehis qui nihil nifi quod fui patres adorauerSt, inuocant, nil dubites, quin ^^^’ fibi parte fuam abfque diminutione reddamus. Nifi Dei uerbum præferiptô firmum effet, amp;nbsp;immutabile, eos quilibro Moyfi cótrarictates inferunt, cac* teroscp fimiliter dubitantcs,Deus ipfe iam iudicaffet,omnia feiens, omnibus tö fua reddens opera. Tu igitur te, credentescp tecum, ficut nos praecepimus» Kdchtmet ^®^^g^*’^€cFcun^indediuertatquifpiâ,cum Deus omniauideat. P, No* SoiiUtium nut ^‘^ ^°® male gerentibus affociare:Sin aüt,uos cóburet ignis, omnis adiuto* lorum cauere f*s expertes.Cora deo in diei capitibus, parted notais, ad peccamina delen* iubet. da,bonaqï c5rnemoranda,orationes fundite,expeóantes mercedem,quam Orationef. nemini Deus auferet. Si generations præteritarum, eorû paucorum qui li-berati fuerant,quis refiduus effet,ne malS in terra Hcreppræeiperet. Sed ma-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;los,nil nifi fec^a patrum fuorü fequi uolentes, Deus ipfe eófundit. uillas fuas

gens una fieret. Sed inent femper contrarietas, nifi quibus Deus ueniam Sd js mifericordiam fecerit : Cuius uerbum indubitantercomplebitur, uidelicct DitWfuforiint quod infernus de diabolis omnibus amp;nbsp;hominibus leplcbit, Inibimusep fer* wultitudo. monem cum omnibus de nunciorum noftrorum prarceptis, ut corda ueftra firmcntur,SCin hacre ueritatem,et caftigamen,atcp memoriam credentibus uideat.Incredulis autem dicito, ueftra negotia pro modo ueftro facite, expc eftantes, SC ego meafimiliter peragam. nbsp;nbsp;P. Deifunt arcana cœli amp;nbsp;terrar,

ad quem omnia mandata redeunt. In cum crédité, uos commendantes iUi, quoniam ipfe factotum ueftrorum non cft negligens» azoaraxxii.

LIbri Alchoran Arabice fa(fti,fpem noftræ couerfionis attp feientiæ res jO difcernentis, hic funt manifefta. Nunc autem omnium ueftrorum tibi mifforum pulcherrimum enarrabo fis, qui prius negligêtes at$ fecordes ex* ^^lofcphiex titerant. Quan do lofeph patri fuoretulit,feuidiffe xi.ftellas, Öófolemamp;lu* Gmef, «p. j7. nam,fe illi humiliantes,inquit pater:fili,fomnium hoc fratribus tuis ne reue* (jc.depramte les, ne per inuidiam tibi quiequam moleftiar machinentur, diabolo fugge* rep clt;tt. rente, bofte manifefto totius humani generis. Deus quidem fapiens ÔC ex* celfus te uerborum expofitionem docebit,te bono rep!ens,amp; fuper gentem lacob patrescp fuos te fublimabit. Audiant omnes, quid mirabile lofeph fratribus luis contigit. Fratres enim percipientes nimiam dileóionem pa* ternam in Iofeph,dixerunt : Cum eum folum pater plus diligit, quam nos 4® genten! immenfam,ucraciter errat. Nos igitur eum interficiamus, aut é ter* ra proficiamus. Sieep fiet pater deinceps nobis mitis SC hilaris, amp;nbsp;nos in eum boni. Eorurn autem quidam eius mortem diffuadens» inquit: Non périma* tur lofeph, fed in cifternam,fi uelitis, dimittatur, ut aliquis euntium ucl re* deuntium eum inueniens, hinc auferat, P. Fratres huius rei ftudiofi, pa* trem fuum fic affati funt. Quare lofeph, cum cum fumme diligimus, nobis nunquam committis ;* In craftinum nobifcum paftum mittatur, ÔC nos illius » u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiddes

fideles cuftodcs enmus. Mane itacp fado, in cofum cxitu mqtik pater : Do^ (eo te illos comitarûTiméo nam(ç,quod lupi rapaces,cum fis infcius ÔC ne« gligens, deuorabunt. Cm fratres refponderunt ï Silupuscum comederit» nos genti perditæ connumeremur. Eo itaque illoscomitantC) confiho pos nendieum in cifternam omnes adhæferunt „ Nos tarnen mandatum patri, undepercipiat iftud, interim mifimus: fed ipie turn negligens ipfius, turn infcius,rcmanfit,Fratrescrepufculolachrymandoredcuntes, in huiufmodi , uocem eruperunt'O pater, lofeph noflræfidei traditum,cum nofiro pecore relidum lupus deuorauit.Et argumentü inde,interulâ fuamfalfó cruentatâ, .

»0 afFerunt,dicentes:Ecce pater argumentum esedisuerax, tu licet nobis fidem, minimeadhibcas.Pater refpondens,inquit:Vos quidem hocfadû in corde ueftro uoluiftistfed ego patienter amp;nbsp;t formofè fuftinebo, 0^ Deum adiUtorê gt;nbsp;7ormofe pro in hoc,quod uos dicitis,habebo. Viatoribus ucnicntibus,amp;fuG elientem ad moderate, ut aquam haurienda mitterttibus illis, ipfe bonum retulit nuneiu dicens : Ecce «l'W f^'^* puer hic captiuus eft; Fratres uero lui dicentes, eum fuS captiuu effe, en pro precio modicogiid dice t pro nummorS numero certo uendidcrunt,fibime£ ipfis malefacientes . Emptor fuus de Mezara, fuæ præcepit mulieri, ut eum diligenter amp;nbsp;honorificefufeiperet. Sperabat enim ilium filium fuumados ptiuum, aliterue fibi comodum futurum. Ita lofeph in terram duximus,ads

to louantes eum in omnibus fuis negOttjs, qüan$ paucis id fcientibus, ut uer^ borum expofitor optimus efficeref: Ipfiqj iuueni fado, Epientiaattulimus. nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;•

Sic enim boni promerent.Mulier aSt praedida iplum in thalamo fuo repers tum,oftiü claudens precatacft,ut fecum cocumbere non refpueret.Cui ipfe dixitïNolitDeus,me lædere dhm me5,mihi benefacientê:feu Deum,malos nó exaudientem. Ferè tarnen utriuflt;p cofenfus affuit, ante^ Deus illi, quo« niâde rtoftragentepurafuerat,rationeminciufit,.quæmaliciâillampenitus ' diuertit.lpfumita(^fugientêmulicrinfecutaeft,quæmanufuâintjcienscas mifiæ fuæ,retrorupit earn. Quo fado, domino fuo ad oftiu fadi funt obuiâ.

111a quidêprius in uocem erumpês,inquit:Quid meretur,talcquid à mepe* '30 tens,nifi carcerem,maluüegrauedlIeuerO dixicipfametme precata eft. Ad hancrem difcutienda hommes, illius mufieris aduocati indices cotjeiebant, hec apparere uerS, illumcp mendacem couinci,fi camifig pars anterior rums peretuComnia uero cóuerfó iudicari, parte pofteriorirupta.Illi deinceps ru* pturam ante perfpicientes,perhibebat hoc de fœmineis artibus effe,quae ma Artesfeem^ ximæ funt î perfnadentep lofeph, ut ab ilia re fe diuerteret: mulieri autem,üt ^*’ ueniam,quonia errauit,póftularet.Hinc inter mulieres ciuitatis crebra eófas bulatio nata eft,dicentes:En en illius fublimis atep prglati mulier,fuü feruien tem diligens,eius concubitum precata eft:Et fic eorum utereç mam erronea ingreffus eft. P, lila Uero huiufmodi rumorum uentilationem percipiens, M^ co nd ol uit, ill ascp mulieres adducipraeceptt. Eis quidem ledifternia, ut acs

cit.Quo mfo,omnes menftruatae funt,amp;fibi quoep manum fuam fecuit.Eis Ö fadtvm er itacp dicentibus, nolle Deum illum hominem effe, fed de melioribus 6C da? obfeanum pro irioribus angelis, dia refpondit ï Hic eft, unde meredarguitis, qui me eins precantem concubitum non exaudiuit. Etfi meum mandatum cóplcre no# (ueritupfum incarccrabo,Ôd ad infimorum menfura réprima. 111e quidê hoe audiensjinquit: O Deus,tllunïcarceremmal0jqudm precantême, Sednifi

fuas artes à me diner ten's, forfan ego brutus effeóus ram ca peccabo.Deus quidê eum cxaudiens,qui eftomniu códitor 5C auditor,artes ab eo femouit. Re manifeftè percepta, ut uifum eft eis hunc ufe^ ad horam certa incarcérât dum, duo cum eo iuuenes in carcerem detrufi funt. Quorum alter deinceps diccns,fibi uideri fc uinum exprefliffe, alter uero panem fuper caput portât re,unde aues comedebant,precati funt Iofcph,ut iplc fe bonS probans,quid ill a ucrba prgtenderent,diligenter exponeret.Ipfe autem cos certiores,Gbicp magis credentes facere intendens inquit:Non dabitur uobis quid ad cornet dendum,quin ante fuum aduêtum fuâ expofitionem edifleram « Hoc enim meDeus docuit.Quonia gentê necin Deum,ncc altj faeculo credcntem,dit 10 mittendo, feólam patrum meorum fecutus lum, fcilicet Abraham, Ifaac,ac Ifmael atep lacob : nee cui$ noftrS accidit, ut Deo focium ftatueremus.Hge eft enim eius fuper nos uolütas. Sed plures hominumingratifunt. Vos mei carceris foerj pcrcSdlor, an decs difgregatos meliores, an unum folu Deum omnipotentem Ó^ uirtuofum effe dicitist' Vos autem nihil nifi nomina àuo* bis patribuscp ueftris prgfcripta,cum quibus Deus,cuius folius funt indicia, qui fe folum adorari praccepit, inuocatis : legem uero à Deo fancitam plures nefciunt ♦ P. Hoc quidem eóftans attp manifeftü cordibus ueftris, quod alt tpr neftri, domini lui pincerna ftatuetur: alter uero fufpendetur, de cuius cat pire comedêt aues» Ita fuis patefaeftisfomnijs, ei quem liberandum agnouit, Z4 lofeph noué on inquit,Me nominando,tuo domino notifiea. Sed quonia diabolo fuggeren nif w carcere te, hacciniungendo Deum nominate oblitus eft, in carcerc neuem annorS indufus:quid fpaciomoratuseft.Tunerexperfomniumuidêsfeptemuaccasmacilentas p commcn- deuorare Icptem pingucs, feptem^ Ipicas ficcas cofum ere v 11» uirides, ho^ duns pincerna, minibus fuis couocatis,ut ftium exponerent fomnium,fi fcirent,iniunxit.Illi Dew» non «o- qyfjg,^ cófitentcs,fetalium expofitionSignaros,hoc infomnium elTeputat ’*’’**** ’ bant,Tune tandem à carccrelibcratus,ad memoria duóus,inquit: Stad lot feph ueridicum me miferis,ucrâ bic tibi expofitióem refera. Ad lofeph italt;p nuneq trafmifli,fomntj fibircuclatiuerâ expofitionem inderequirSt, ne rex ulterius inde follicitet, Dixit lofeph: Septem annis cótinuis femina terrac cot 5^ mittite, indeepfpicarS colledarum minima portionem comedite, exterasep ipicas cóferuate,Septem enim anni graues lücccdcnt, eófumpturi prius fert uata, nifi medium à nobis referuatum, His fuperueniet annus hominupet nuriam alleuiaturus,fru(ftusamp;uuaslaturus, quibus hominum multi libérât b0tur,Hac expofitione cora domino redtata, eum adduci ante fe præcepit» Ipfe uero nuncium ucnientem,ad dominu redire fedt,ut fdfcitarct,cur prar-didx mulieres manus fuas fic fecabant : quarum artes Deus ipfe dinofdt» P,Domino qugrente,quid habebant, quado lofeph cocubitum poftulabâtî No« rex fuit, P^^ Hctim iurando cofirmabant, fe mali in eo nihil percepilfe, Tandc^ ret ^dregùupr^- 8“rauherinquit: Ad ucritatiscuidentia, meprecatâciuscoitum, eum^ret 40 fedui. cuPalfe confiteor:Huiuscp fecreti ipfe ucrax eft teftis,amp; Deus,mendaces abt horres, Nee ego quidem nego, animam hominis malorum ftudiofam elfe: ' Sed Deus pius ueniæcp dater, mihi mifericordiam largitus eft, T une rex col adduci iuflit, ut fuus feruiens efficeretur, Illum igitur addudum alloquens, eum coram omnibus praelatum amp;nbsp;fublimatum, fidelem fibi feruientem eft fedt, Quem lofeph fic affatus eft : Pone me euftodem atque fcientem fuper omnia granaria, atque depofita regni tui : Et ego fingula more boni euftot dis

dis traâabo.Ita lofeph terrain, quo ucllc fuum impleretur, præbuimus, qui cuilibet eledo mifericordiam utriufcp facculi largimur,nulli bonum opus au ferentes. Omnes quidem credentes, atep timentes alius fæculi, mifcncordiâ præferunt. Deinceps foos ad fefratres uenientes» non cognofeentes eum, lofeph optimenouit. Qui ipfis difeedentibus cum illo, propter quod uenee G«'-4» Oquot;f. ranqiniunxit, ut fratrem fuum ex paterno fanguine fecum redeuntes addu* eerent. Sin autem,ulterius nó accederêt,uelut nihil habituri, perfuafione di* cens: None uobis menfuram optim5,amp; pro leui predo tribuidllis itacp pol» licentibuSjfe pattern fuum exoraturos,utid in aóum ducant, dientibus fuis

M lofeph præcepitjin eorö fardnis fuam reponere pecunia: ut ipfa reperta, fa:« do reditu,domum libentius amp;nbsp;feftinätius redirent, Ipfi igitur ad pattern re-ucrfi,fic eum allocuti funt: Nobis interdicuntur reditus atep mefura, nifi fras trem noftrum adduxerimus, Eum itaque nobifcum mitte, noftrætutclæ fi-' deicpcommiffum,Vnde pater indignans,ait: An eum, ficut fratrem fuum, ueftræcommittameuftodiæ:' Deus quidem piorum pijflimus, melior cu« flos adhibetur. Poft farcinarum apertionem, deinceps fua reperta pecunia pattern lætiHcant, earn Gbi redditam oftendendo. Eoep fic hilarato, fratrem fuum fecum dudum exorant, affirmantes fe propter eum cameli fardnam fumpturos, amp;nbsp;eum infuper ueraciter reduduros. Pater quidem afferit,

20 eum minime tradendum illis, nifiprius ex parte Dei t redudus firmitate * ^eàuâut ao fumpta, nifi quis cisuim uel iniuriam inferret, Firmitatis itaque fœdere ’’“’quot;“^ reditin, fumpto, Deocundorum cuftode, paterillos ammonensjinquit: Ofilq, per portas uarias minime, per unam ingreffum facite, Ego quidem, cum Dei foliusomnia fint indicia, cuius tutclac me commendo, cuius praefidio omnes boni fubiacent : fi quid ipfius nutu uobis accidit, dcpdlcrc ncquiho, Ipfi pro paterna difpofitione portas ingtefti, nihil moleftix fenfcrunt, À* nimouero lacob inerat folücitudo pro dogmate noftro, cuius ipfe teftis eft, quanquam pluribus infeijs, lofeph deincepsfi-atri fuo fibi pratfenta# to, fe fuum fratrem reuelauit, prohibcns ne cuiquam hoc reuelaret, Ó^

jO ne de fadis fraternis multum curaret, Emptione fada, illis difcedenti» bus, in fuigermani farcinauas regium rcpo(uit, edidoepfado, miftiscp perfcrutatoribus, illis inquit : Vos uiri latrones, P. Refpondcrunt,Quid quæritis'Dixit lofeph, Vas regium: quod quifquis attulcrit mihi, fui camel» farcinam accipiat, 00 infuper illi benefadam, Illi uero refpondetunt, adfeis feentes præfentium tcftimonium,fe neccaufaterrampraedandiadueniffe, nee latrones cxiftere.Iftiscp quaerentibus,Quid meretur,in cuius farcinare« pofitS fuerit, fi' mendaces effent, cactcriscp permittentibus quamuis aliquod exigcret.Tunc omnibus farcinis perfcrutatis, deinde in germanifui fatcina repertu eft. Ita lofeph artê fumendi fiatrê fuS patefeci, exaltans fingulos pro

40 uellcmeo,amp;fapientê fapienti prarferens. Adftantes quidê, illos increpando dixerunt:n5 mirandQ,fi furtSfecerint, qui prius fimiliter fratrê fuSfubduxe« runt. lofeph hoc quidê uerbü intrinfecus ampledentc,nec inde quic$ pro* ferentc,refpóderunt: Vos detetiores eftis, uefttSep fermonê Deus agnoicit, Et ad lofeph cóuerfi, fic fati funt:Domine, efi tu uit bonus óf iuftus uidea* ris, loco fui quempiam noftrum accipe, Adhuc enim illi pater fencx fuper* fteseft.Quibus ille rerpondit:Nolit Deus, nos quen^nifi lattonem fumere. Sic enim miuriä faceremus. Fratribus itatp liberatis, óf de retéti nullo reditu g 4 certis.

ccrti's, maior eoruni coquerens dixit:N5ne fcitisjnos patri ex parte Deicon- ’ firmaflcjfui reduclu filtj:qui de loieph opus cófimile perpetrauimus f Terra nullatenus ingrediar, uftpquo ueniam à patre, reditus^ præceptum habere mer ear : Aut Deus iuum inde iudicium faciat» P. Ad pattern reuertite, du centes:pater,tuus filius furtum perpetrauit» prout nobis uüum eft, fecretum amp;nbsp;occultum,indc nefcientibus.Nos quidem niJnifi uerum dicere,tum uilla apud quam fuimus,tum cohors nobifcum rediens interrogataj teftis aderit* Pater igitur hocaudito,dixit:Cordibus ueftris fecretareprimitis. Ego quidê pulchre patiar, ufqj Deus fapientiflimusillosambos forianreducet. Et de lofeph coquerendo, 6d illum aflîduènominâdo, lachrymarum emanatione to’ lugi oculi albugine uelati, ipfccp mifer fadtus eft» quem fui filij interrogabaU An lofeph ußp ad amentiam mortemue tuam nominal e non deßnesdQui* bus ipfe : Soli Deo meam querimóniam facio, à quo uobis ignorata perct^ pio » Sed uos obfecro filij, ut rumores delofeph fratrecp fuo nullatenus de» iperantes(increduli namép foli deiperatifunt) perfcrutatum proficifcaminr» Tertio itaq5 profedïis,ód ad lofeph peruenientibus,dicendo: O uir fublimis, nobis malum amp;nbsp;gente noftra perpeflis, pecunia minutis menfuram adau^ ge,dando beneficium,Benefici namep Deo grati funt. Ipfe reipondit: Vtrfi fach ueftri de lofeph m emores eftis,an oblitifReipóderunt: Tune es ille lo^: fephdnquitïSum, SC hic eft frater meus » lamep Deus fuâ in uobis operatus !lt;? eft mifericoidiâ:qui nun$ fuS meritS aufert timcnti,amp; benefacienti,acper» feueranti» P, DemS fui fratres confèffriunt,eum fuper illos fublimat0,amp; (e quam logins aberrafte.Ipfcucro confolans eos,dixit;Nolitecontriftari, nee dolore tabefcere» Hodie nâep Deus, ueniælargitor optimus, uobis ueniam præbebit. Hanc meâ camifia patri noftro ferentes,in eius facie, ut lumê pers» cipiat,proijcite, Sd cu omni familia ueftra hue redite, lâ cohorte proficifcête, pater fuus inquit: Odorê lofeph filij mei ego fentio: qua^ uos minime mihf crcditis,Cui adftantes,dixcrunt: Adhuc feneóutis errore déliras. Sed gaudq nuncio ueniente, ipfoepuiium percamifiain faciem proicóa récupérante, dixit ipfetNóne me deDeo feireuobis nefcitafirmauic^RefpóderunttOpa» }Q ter,dimitte nobis peccata,quoniâ errauimus.Quibus ipfe pollicetur: Deum üeniæ mifericordiæ^ datore ego precabor,ut uobis ueniâ largiatur. Eis de» inceps omnibus ad lofeph proficifcêtibüs,paren(ibus fuis ab eo honorific^ fufeeptis, inquit : Mezara introite, totius, Deo propitiante,timoris expertes futuri.Eiscp fuper fedem fua exaltatis,omnes coram eo humilesfe reddebaf, Hoe fadto pattern fuu affatus eft: O pater,præteriti fomnij h^c eft expofitio, â Deo iam ucrificata, qui mihi benefaciens) é carcere liberauit, Sd uos ad mé duxit,poft diabolica comixtionem inter me frattesep meos.Ille nacp ßpiens, omnia perfpicacitet amp;nbsp;facile pénétrât, P, O Deus cœli terræcp côditonqui mihi poteftatem dedifti,amp; uerborn éxpofitionem docuifti, hic, feculoep tu» 4^ turo tibi me cómendo,tucp perfice me fide perfeuerantem mori,^ deinceps rxrecitdtdhi- bonisaflocia, Iftud tibi uerbum iecretu comitto, quinequa^ intereras illis ftana lofcphi, j.p5 ßj^s côgregantibus,qui te deciperenitebantur, Licet enim omnia perpe fideßbi lt;:onà- 'tfa^gs^tota gens tibi nequaquam crederet. Tu uero precium nullum cos po* tare jto ide ß^^j^^ j^^ß tantum, quod memores exiftant» perpendentes uniuerfa coeli td^

'Ie nequiter dtuértit, prêter eonftantes amp;nbsp;firm os, non timens, quid mali illis

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«Deo

« Deo futurum,nee aduentum illius hora: improuiTæ,DcL’m qu/dem folum adorare,fuiscp pracceptfs adhærerc,uel cóparère, ut ego meicp fequaces faci« mus.Non cm him incredulus, Reda uia rede cenfetur. Ante te quidê pro« phetas mifimus,ut hominibus de uiiïa prædicarent, ÔC quis fuorum anteeeß forum finis effet, cdocerent, amp;nbsp;patefacerent, aliâ curiam timentibus Deum meliorem exiftere. Sed uos ueßrä iuftitiam nequa^ relinquiftis » Vnde illis tandem dcfperantibus,amp; omnes effe cótradiduros opinantibus,nos uindi« dam nofti â fumpfimus ab illis malis, nun^ malu oblaturi, noftris amicis li# beratisatepfaluatisgt; P.Hæc quidem praedidatimentrbus,maximemiran«

W da funt. Hic em fermo nó eft fidicius,fcd eófirmans atep corroborans, quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

ueftris ineft manibus,omnia difcernens, amp;nbsp;uiâ reda credentibus patefaciês*

HVius uoluminfs præcepta,^ caetera tibi cœlitus miffa, licet pars pluris W^f phHoftt ma maneat incredula,ueraciflïma funt» Deus cœlu,colûnis uifibilibus phatur,udpo-^ minime fuIcirS, extulit. Et deincepsipfc thronSafcendens, folemamp;lunam adterminum ftatumpromoueriiufïit: rerumepprouifor,difcretionem uo- ^-^^ bis immifit, qua ueftru reditum futurum ad Deum perpendatis. Ipfe quoep terra cxtendens, in ea montes amp;nbsp;aquas amp;nbsp;omniû arborû duo parilia, hortos item SC uineas,ac meffes 6C palmas, tum fingulorum fœ[umgt;tum uarios par 20 turientes,pomoscp diflimiles diipofuit, nodemep diem fuccedere prarcepit,

qua: cundafapientibus atep diieretis manifefta funtmiracula. Omnisaus ^‘^ß^f^i* tem admirans illa, maxime uerba fic dicentium admiretur: Nos terra fadi, quomodo rurfum efficiemur hominescHoe dicentes,in Deum minime cre dunt» Vnde plus ad main quam ad bonum proni,colla carhenati grauiter in igne perfeucrabunt» Deus tamGn,cuius finis grauis eftmala quibus uultig« nofcit.Sed iam bono cœlitus miffo,dicêt increduIi:Si Dei prçcepta illis mit« tercntur,tuü quidem eft folum applicare mandats. Deus quidem fapiens Sd immenfus/œcum omnis fœminæ,uel quid addat feu minuat, agnofccns,c5 apud eü fit omniS rerS meniura, eSdorSep fecretorS noticia, feit quid cuiep

30 gentiS fadurus fit, P» VnO eft apud DeS amp;nbsp;çquale,fiue corde feu uocc quis ^gt;”»ifcit*i loqtiatur,^ feu die an node faciat. Ipfe namep euftodesomniS fadorS ante ^^‘*^’ manusSCretrorfum apponit,nemini malSfaciens, priufep ipfefùædetrimê« turn animæ faciat» Quo cuiep noccreuolente, nemo tueri uel prodeffepotes rit,adquêomniumcritreditus»Illecorruicationes amp;fulgura,amp;nubes im« mêfas,unde timoré atep fpe trepidatis, producit, fuacp gratia tune pro metu tonitruisSt^ angelispoftulâtibus fulgura, quibufcncpuult,immittit. Iftitamê fff^^ ^p^^ increduli in Deum ratiocinant, cuius artes arduæ funt,fiC quem folS adorare fifj^^f edra-æquû eft Qi. iuftS. Aliud em quam ipfum adorâtes,erronei funt,null5 refpös tiocm^do. fum recepturi. Deum quidê uniuerfa cœleftia atep terreftria, tS fpóte tum ui

loco fumitis, quod nee nocere nee prodcffe poteft animabus j' Suntnefibi fimiles amp;nbsp;atquales, uidens uifucp priuatus, aut luxSCtencbræf Cur fuas formas pofuerunt participes Deo c' qui folus omnipotens omnia facit, a«

ram difcurrcntibus, quod eft incommodum feu leue, tranfit, amp;nbsp;remanct, Cui focum apponitis, ut iHicannuIosö^torques, his^ fimilia fabricetis?

Sicut ipfc Deus hæc falfa ueris uidet, fpumam, tranfitonam fdto rébus coni modisin terra manfuris: Ita quoque omnes eum adorantes, â^mcrcdulos ipfe coniungit * Sed licet incrcduli duplum totius terrenæ fubftantiæ pro fc redimendo tribuerentjfed mal um grauiflimum perpeflunquot;, igni malæcp uiæ femper inßdebunt * P, Quis fcit ilia diutna præcepta tibi tradita ucra effei Aùt quis eorum eft conictusc’ Immemorcs enim funt omneS) præter difcrelt; tos. lUi namque dunnis praeceptis prorfus parent, Dcicp mandatum illis in^ iuncßum effidunt, Deum diemcp computi timentes: amp;nbsp;pro Dei dileëbonc fuftinentes, orat/onibus infiftunt, ueftra^ bona fibi commiffa clàmatquc tmisbonorum P^laniad fuorum deletionem peccaminum diftnbuunt» Vndebonumin »^ pitradifut. â^io fæculo fincm, uidelicet paradifum, adipiCcentur. Illuc enim patebit adP -, . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. tus omnibus, quiparentibus fuis, atquemulieribus, Scfi'lqsbenefecerint»

Quos amp;nbsp;omnes angeli per omnem portam ingredientes falutabunt, Ôi^ di* cent: Quia patienter fußinuiftis, domum optimam fortiti eflis. Rumpentes

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uero foedus eum Deo firmatum, amp;nbsp;delentes, quod ipfe delere noluit, ter* ramcp uaflantes, hic à Deo rcpulfam, amp;inalio iæculo malum peflimunt fufcipient, Increduli quidem hac uita, quæ nihil efl ad aliam collata, gau^ dentes,cum pluribus abundent,Deo pro uelle fuo huic multam,illi paucam SinemrdcuUi fubflantiam tribuente, dicunt: Si tu faccres Dei uirtutes, illis accidere. Deus AlcQranohiud quidem hune aberrare, ilium reóauia progrediprouellefuoperficit:per 2^ eredcMei,nec quem credcntcs,amp; confiantesfua corda corroborant, P, In deum creden wiraculii cre~ tes,etbenegerentesjre(fio tramite procedunt. Ad gentê priorum fequaeem, ‘^”^quot;’‘’ ht earn praeceptis diuinis infiruas, licet plurimi manebunt increduli, quod etiâ côtingeret, quan^ hic Alchoranmôtes applanaret,aut terras feindereU mortuosûe loqui faceret î quæ cuncta Dei funt, cui fi placeret, totû humant genus una gens fieret,atcp bona: te mifimus, eicp dicito : Solus Deus efi do* minus nofier, cui mCcomendo, fiCad quemomniSfictreditus, ad terminé quidem à Deo prçicriptû,qui ueraciter accidet.lncreduli,obfiinaciter fuurrt erroremfequent , Deriforibustüorôprædecelïorûpœnâparumper difiuli^

‘ mus:qu0s deinceps fumptos,ad malû fine deduximus,die qua faóa fua cun J^ Óis animabus numerabunt,llli malefici St^ erronei, qui Deo participes fecS* dum placere fuS pofuerunt,in hac uita malû, amp;nbsp;in alia peius, üindicis ÔC ad* iutoris expertes fortient, Sed quis ad rcóa uiam diriget, quê Deus aberrare ,P!(rlt;idifiw «9- facitfParadifi quidê,quod Deus fe timentibus tribuit, fiatus aquarum fiuxU lupMibut cor~ pulcherrimus cfi,et cibus indeficiens,ac umbra dulciffïma.Et hge efi creden porii^affluem, jj^^ meta, ficutincredulorû ignis. Gum illiquibus librum dedimus,nofiriS ^°^‘^ præceptis tibi cómiflïsgaudeant,liceteorü quidam parti cótradicant, eisdi* t uijwxi ,c c. cito,mihi nil iniundû eft,nifi Deum folû adorare,nec illi participé ex tim are, cui memetcómendo,amp;ad ipfum redibo.Ita difcretioncreru^ indices Ara* bice tibi fcriptis,fi poft hanc feientiam prædidos fequaris, corâ Deo nécuin ^ Librorü matter diccm nectutorem habebis , Ante te quoque prophetas, quibus mulicres apud D:um. prolcmcp concc(Timus,fingulos cS libris diuinorum præceptorû ad terminö quot;Ronom cjuidê red abri's, unde Deus, apud q uem eft librorü maten hoc pro uelle fuo dekt, Ubrorumfins j^^^ firmat,mifimus. P, HorS quæ te docuimus, portioné aliquam gentem l'^nUtM jpi- j0cgjj,'s,autforfantcmorti fuccumberefaciemus, Tuum quidem nihil efi, ” ''*‘uUiiw ”’^ tarifé ’^^^ prçcepta nunciare,nec eis luusfubtraheturnumerus, Nónne

* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ciusep

eiusc^iudiciumncmodiuerrit. Sedanteccffonim quidam aßuti, deceptiö^ iuHaumDei nibus innitebantur » Dei tarnen ftintomnes artes, fcientis quid animarum iu^MMei quaecp fibi Iucratur:quod euidenter patetïet,incrcduhs dicentibus, te nó effe Dei nuncium, cum qualitatem finis alius feculi perfpicient. Tu quidê inter te amp;^ illos conftitue Deum teftem,libri cognitorem atque doóorem*

HVncIibrum fupertepofuimusj utperipfumhominesab umbris ad temhominum^ luccm, ad uiam uideficet Dei, qui eft incompraehenfibiÜs S^ fapiens, I'd qui cundis coeli terræcp creaturis imperat, diligenter extrahas : Ineredulis ^'^^* ^nJ uero, uideficet huius fecufi uitam alq praeferentibus, amp;nbsp;à uia Dei fe diftor« ^tilitatê affè-* quentibus, fuumerrorem redarguendo, malum graudfimumfibi futurum fet.üotarnen patefacias ♦ Nullum prophetarum hucufque, nifi cum fuæ gentis lingua,ut idsatäifuh/ei fingulorum optimusinterpreshaberetur, mifimus» Et Deus omnium fapi= perdere. entilfimus, has in uiam prauam abducit, illos in uiam reóam dirigit » Sic Prophateom-Moyfes miffus fuæ genti, ut earn à tenebris ad lucem reduceret, amp;nbsp;dierum ”quot; tutgua ml Dei cos memoresefficeret» In quibus funt admiranda fuftincntibus, gra» ^‘^quot;^' ß‘’^' tesepreddentibuseij perfuafit,unum Deumadorare, ipfius^beneficium ^^P'f»^«’^ cxorare,qui eam de gente Pharaonis amp;; ipfo fibcrauit,qui prolem fuam per? ^“'”^ *” ^‘^^ ^ to émit, 6C fuis mufienbus potita eft : quod eft coram Deo deteftabile, qui amp;nbsp;/^jnif^ï^ ^^fg dixit, ueftra fe bona multipficaturum, poft gratiarumredditionem * Sed ßnhiic^iiaod fiuos,omniscpterrenus, incrcdufimaneatis,deuobis Dcusnullatenuscu? Kachimct n» rabit, quoniam ipfe cunóorum eft abundantiflimus, amp;nbsp;gratia plenus, P. abborruit. Nónne recordamini prædecefforum ueftrorum, uideficet gentium Noe Hoënation SC Haath amp;nbsp;Themuth, fuorumep pofteriorum, mandatiep diuini ilfismilfi, Harfr. quo Deus folus agnofcitC In hora quidem nunciorum cum miraeufis adue? 'themuth, nientium,incredulimanusinqciebantdicentes:Veftrispræccptis,quoniam mendacia nobis funt, nunquam credemus ♦ Refponderunt nuncq;InDco non eft quid ambiguum, feu falfum, eoefi terraecp conditore, qui omnes ad* jo uocat, ut ueniam faciat, terminumepfeitum in anteauobis conftituat, amp;nbsp;ad ^^lt;ttilt;^ tempus nominatum uos dilatet ♦ Ipli uero reipondentes dixcrunuCum uos uefut nos homines fitis, cur nos à noftrorum patrum inftitutis rep diere ni? ^^^^ ^’^*^ timinirAn cum rebus mirandis, ut in eas credamus, uenitis f Quibus nun?

cq dixerunt: Nos quidem nil aliud quam hommes, ficut uos,exifiimu5,fa? citep Deus in fua gente mifericordiam : nee nos ueftra poffumus adimpicre defideria, nifi Deo uolente, iam redlam uiam edocente. Cui nos fuftin entes malum nobis per uos illatum, nos commendamus,ficut amp;omnes fapientes atque boni.Refponderunt increduli: Aut ad legcm noftram conuertimini^ autè terris noftris etjeiemini.Horum deinceps confufionê Deus intulitipfis 40 ineredulis,ut fic credentes,6C me diemep futurum timentes,terram illorS in*

credulorS loco colât:quibus terras adperui,incrcdulos ad nihilu redigendo. j^ßri. Quibus deinceps in gehenna aqua uenenofa potum tribuetur, quæ eu attra hitur,uere fuffocat:mori tarnen minime poterunt, fed illos malugrauiIfimS impijut pui-pafluroscruciatusambietcircSquacp» PJncredulorûfacftacineriperuentû Mf,quèdifijcit impetuofum difperfo fimifia funt: cum utrobiep impoffibifis fit coadunatio, ufmui, Pfd, u amp;; profixus error. None coeli terraeœ côditore fatis eft leue,uos quacuntp uo luerit hora,cófunderc,afiacp gentêlaceref ad quê omniS erit couentus, Tuc

vîtimo îudicio etiam pauper es fuis dominis atlt;p prælatis inquientî Vos fi alicuiuscfiispo« feduHi accufa~ tentiæ,ueftri femper fequaces à malo protegite.Sed ipfi dicent: Si Deus no?

(ß’^^^am uiâdirexiffet,uosnobifcum duxiffemus. Nuncautem unum no* fcdp'u]tr4. nbsp;nbsp;bis incumbit,fiue patienter fuftineamus,fiuegemamus amp;nbsp;lachiymemur, cS

in manu noftra nihil fit u!tenus. Tune tandem diabolus ipfecóhtcbitur, uc^ lgt;iaboÏM men ’^“’” dicens: Deus quidem uobis ueritatem, ego faifitatem periuafi ♦ Lt licet iaciorü pares ^*^ conftans uel cuidens induxiflem, uos uocati fiatim me fecuti eftis: Vnde Vrobatu eft in *”^ nullatcnus,fed animas ueftras rcas cenfete. Hic enim nullus neftri præ* Machumeti- fidium alt) tribuet,cum nos omnes increduli fimus, poenas grautflimas paf-Pis.e^c. furi:Credentesautem Deipræceptoparadifum poHeilurffibi inuicem falu- ot 'Bonipmiles tem afferent, Vir quidem bonus gerit f militudinem arbons bonæ,radicem funt arbori pul firmant habentis,^ in altum fe porrigentis, quæ Dei præcepto frudum fuu chra^utpfal. 1. fempertribuit,Virmalus arbori malacfirnilatur,quænecradicisfirmitatem, fi9^’^t nbsp;nbsp;nbsp;nee retinaculum aliquod obtinetjftçfimilifudines hommes ad boni memo

b^^^^maU ”*”’ perducant.Deusomniaproutuultfaciens,credentesin hacuitaepfu* Pr poniur nbsp;nbsp;^^*^^’ ^°”*® uerbis confirmât: Incredulos deuiare facit» qui bonum fibi diuw

nitus datum ob incredulitatem fpreuerunt, fe fuosep fadores in domum ig* nis detruferunt, P, Videlicet in gehennam, ubi pofitores partidpum Deo, fimul amp;nbsp;omnes deun *” '°^° malo permanebunt, Hic igitur ipfi omne fuu Gperandum udle perficiant,igni poftea tradendi.Credentes autem,orationes amp;nbsp;elecmo j^j bene dam tem- fynas fibi de bonis datis dam atque palam efficiant,anre^ dies fuperueniat, pi« datur. nbsp;nbsp;nbsp;omnis emptionis amp;nbsp;mutuationis expers. Deus ceel urn amp;nbsp;terram creauit, 8C

obiurgat bene imbres ad ortum arborum uidum præbentium de cœlo demifit, mare cur* ficiotumDei {^inauium ueßrarum adapfauit,aquas amp;nbsp;folem 06 lunam motus indeficien immemores, tes,ÓC diem ac nodem difpofuit, omniacp ueßra uota tribuit, Cuiusomnia bona uobis data numeratecuiqüam non efl poffibile, Vos tarnen ueßram Abraha orauU incredulitatem ac maliciam non dcfèi itis. Abraham exorans Deum, ut ter* Deü,ut[uos ab ram fuam fecuram efficeret, QC fe iuosep filios, ne idoliS)quæ multos aberra* idololatria nbsp;nbsp;refecerât,credercnt,corroboraret,inquit:Quifquis me fccutus fuerit, meus

pr^feruareP e ft^ Cæteris autem tu Deus ueniam amp;nbsp;mifcricordiam tribue, tuep fic corda J^ hominum uelisædificare, dans illis hermodaóylorum copiam, ut templum Amomtidi at- Haran ædificatum in terra Aman, gente filpsq? meis culta, undemeffisnon tribuitMecha, Qj-^jy^^ oratumóf peregrinatum accédant, tibi^gratesperfoluant, quifcis pauw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;æque corde meo reten turn Ô^oreprolatum î quoniam tenullum occultum

coeli terræcp latere poteß, P,Tibi grates deuotè reddo,qui mihi munus ma* ximum, uidelicet Ifmahel SC Ifaactribuiflüquireipondens orantibus, in me

meamcp gêtem tibi placitas orationcs fundere perfice, amp;nbsp;illis tu benigne te* (ponde, ^ mihiparentibus^meis, fimul Ô^ omnibus bonis die dinumera* In infmure^ tionis tu ptjflïme ueniam largire. Nemo cogitet Deum ignorare incredulo* pedetur tiMlif, rum operajicet eorum iudicium ufq? diem iudierj dilatet:quô capitibus cre* 40 ubinulUrc- pus, nufquam oculos uergere potentes, cordeep mortui coiam uenient di# centes:Deus pohenobis terminum propinquumgt; fiC tuorum dida prophe* tarum ièquemur.Reipôdebit Deus: Ira quidem nos priusehe factures pd*

Iidti, minime perpctraftis : Licet cohabitantes inter hommes fuis animabus nociuos,noftram uindiélam de il lis fumptam fepius uidiftis,poft artibus at* que dolis ftudentcs. Nonne Deus omnium machinarum amp;nbsp;artium cegni* torç’ Sed quanquâ artes uehræ montes cxtuliffent, nô minus tamèdeberctis agnofeerc

ignofecreDeum pfcdoßffi'mum,ÖC omnium umdiccm efle firm urn SC/m-mutabilem in omnibus,quæ per prophetas foos mandauerat» P» Quontâ ^‘^^^ ^ f^-terra mutabitur in aIiam,ÓC coelum fimiliter,fietcp coram Deo folo cudipo^ ''‘’ quot;«lt;^‘’^’«'’f«^ tente conuentus omnium : uenietgens incredula, manus amp;nbsp;collum cathe-nata,camifijs ex Alchitram induta,taciem igne combufta,dabitq^ Deus pró ptus di num erator illis,licut et cundis animabus,fecundum fimm meritum» Ad bonorum memoriam confirmandam, amp;f incrédules ad fidem excitant

to TT Ic eft liber 015 Alchoran euidens,hora quidem ueniet, qua uellent om JLT nesincredulicredentesexiftere.QuodadhucueraciÜimefcient,licet t nunenee comeftiones nee actus infra uelle iuü réprimant, N os quidem ad^ ratu Bttrdefij' hucnullam uillam peirundedimus,nifi prius éi libro icito tradito.Gens item nis et valenti nulla fuum antecedet terminn,uel fiiccedct,Dicêtibus,te dçmoniaeû eße cû ^^^^^' hoc libro uenientêjôé ie tibi minime credere uelle,nifi cû angelis mentiri no léntibus adueniflês, nos firmamus, hunclibrü à nobis elle pofitu, cuius nos euftodes perièuerabimus. Omnes quoeß caneri prophetæ præmiffî, ridiculû 05 côtumelias paffi iunt. Quanquâ enim noftros in luis antecelîôribus effe^ dus uiderint,no minus fuorû cordiûprauitas cos noftris refiftere præceptis

jo ducimusjOmniS hçredes,Nosquocp natos etnaicituros agnofcimus,omncs Diabolus ex éoadunaturi,cum fi mus potentes ateß periti.Nos item hominê dé terra et lu ignepeflißra to, diabolo prius ex ignepeftiféró creato,plaimauimus » Cüc^meplaimatugt; ^^“^^ turn hominê de luto,05 eidê animae meæ portionem iniufflaturu angelis ingt; ^lt;^'^P‘^ timaui,illis iniunges,utie cora eo proiicercnt,humiliantes omnes paruerut. n.

4® ^wcia plenus relpondens aittOb hoc in me perpetratum à te, facia eis fiiacp ”^undana pulchra uideri,eos omnia mala dodurusjpraeter gcntê,que bono pwoep corde te fuper omnia diligat» P» Inquit Deus: Meæ gentisep meæ mæ reeftÇ funt:unde tu minime potês es credentium in me,nifi tantû eorum qUi malos ueftri fecuti fuerint:quorum omnium uobifcum fiet congregatio inßrnusdiflin-in inferno feptê portis diicreto,quarum quam portionem notarecipiet. Ti- élus[eptm por mentes Deum, par adifiim cum falutetimoris expertes ingrediantur: quoin tis. Cordibus omnê tollemus malicia,fiantcp fratres ex fedis deliciofiflimis,mu^ Far-tdifus.

tuo fefe rc{pidêtcs,nunqaam illtnc cqciendijncc aliquo labor c malóue fedé dtDic mexgêtï,quóniam ego fum mifericorsjueniaccp largitor, et in mantx 'jingeUAhrd- mea malum grauiJimum retinês. P* Eidem quocp manitefta,quod hofpi blt;e bonites, tibus Abrahac ad inde ingreflis, eumqj (alutantibus contigit ♦ quos A hr aha uidens inquit:Ego uós no medioditer ti'mcojnquiunt illi: Tïmere defifte* lactosnamque rumoresdepuerofapiente ategenerandoferimus^Quibus ipfc;Hocmihi quomodo gaudium aecidet,cum firn fenexClnquiunt; Gau^ dium eft uerui-n,(ed tu minime delpera Jnqûit ipie: Null a tenus deiperabo, cum hoc nemo nifi mal us agat. An alia de cau(a adueniftis nuncijcReipon^ Jj)tb feruettut derunt: Ad malorumhominum Loth perdition?,efilliusfuæ^ gentis,prælt; t^ fer angelos, pe ter millier cm iuarn antiquiflîmâ,liberationem atep falutem aceehimus, P* rtütc Sodoma. jy^igitur nuncijs ad gentem Loth uenientibus,dixit ipfa,Se nequaqua eoS agnófcere.QuibusiplirelponderuncNos uenimus,uobis ignorata patefagt; dium,nil falhtatis admixturi, Secretoep Lodi lie cóuennint:ln parte noôw tu cum gêtetua fugiens, illam fubfequere,non alias uifum dirigenstetuade quo tibi dudlum præbebimus» Hæc enim gens à primo ad poftremum dele bitur.lîlis deineeps ciuitatis illuc cû gaudio properantibus,Loth inquire His meis holpitibusobfecro, nuUatenus malûièu dedecus inferatis, fed Deum timetc. P, Illi quidem interdicebât ei,ne caufam illam tradaret ulterius, QuibusLóth:PerDeum,uos fedtam peffîmâ ampledimini, An uos uexat 2^ ebrietasÆn filiæ meæ,quibus pro uelle ueftro potiamini ♦ Illos autê obftina ces uox excelià turbauit,fûmma deoriùm fif ima lurfum nergens,cosq5 fungt; ditus pluuia lapidea fubruit.Quod diferetis admiratiois fatis imprimit. HâC ber ’^^^ redam uiam,non illud malorum prodigium,credens fequatur.De högt; ^^f^ minibus arbores inuocantibus,Ôf fictemerarie deuiantibus, noftram uindi dam lumpfimusîficut amp;nbsp;hommes Alhigero,noftris prophetis contradicert tes,prorfus deleuimus» P.Ipfi namep noftris uirtutibus fibi miffis minime credcntes,in rupibus fecando domos fibi fiibterraneaSjad fui protedionerri atep falutem aedificabant î quibus noftra uoce diluculo lumptis,omne fiium opus minime profuit. Nos cœlum Ôf terrain,amp;illis uniuerfa contenta cum jâ* ueritate creauimus.Horaep ueniet ueftræ formofe ueniæ. feptem uerbis Ô^ No» machut Alchoran immêfo tibi noftra gratia dato,nullatenus oculos ad maritatas eri fit Hiitchumet. gas,nec cas in corde tuo concupi(cas,fiscp ftibiedi cordis 6C humilis, teep n3 cium præcepta mea difeeptatoribus de Alchoran dubitantibus,fadurû,cla^ rifica.Illos quidem difeerptores, per memetipfum iuro,profadis luis atep fêr monibus ante me uenire faciam.Tu quidem interim illis mea præcepta nogt; Plures deot an tifica, ab incredulis te retraliens, Ôf ab irriforibus tuis ego teliberabo. Deo ftùuctci,fmdo- Deurn alium aftôciantes,an uerumfit,ipfi Icient.Iamcp uidemushoc quoda ÿnatif ptÿt. niodo fuis mentibus dilTonum Sfmolcftum exiftere.Tu quidem Deurn unS adora, eum inuocarc,ufquequo mors fijperueniet,non definens:amp; te humi qf Iiando,amp; infringendo,orationes funde.

NOlitenimium feftinare. Ecceiam aduenitpraeceptûDei, cuifirper omne didum ueftrum fublimatus eft, quiep pro fuo uelle Riper qucIE matt, het angelos animatosuit dicant ci,non efîenifi Deum unum,demirtif.Euin beneficia Dft ^-^^^ timete,coeli terræcp conditorê, qui ob noftra de eo dida fe fuhlimauit. omwef. Q^ ipermate hominéproducit: quêpoftea canidicum ÔC eloquentem, atep diferetum

difcrctum fieri coringit.Idem quoc^ munificus beftias tales fecit,ut uos indé calorêjó^ commodumjac ui(5èü,06 omatUjatcp decus,ad eundu Ipaciatu5uegt; ßras^ farcinas ad quaslibet terras portatü,quod uobis eflet turn difficile turn impoffibile, quales font equi,ÔC mulijSC afini,fortiamini. Idem etiam uobis ignoratafaciensjuiam reefia,licet eorö quidâ pro eo nil faciât,plurcs edoCet» Ipfo tarnen uolêtejOmnes uniulmodi eiufoemep ieelæ fièrent. Per eum im--

1 bres defoper in terra ad uites ÔC arbores educendas deicendunt. P. Vndè uos uieffum fomiris.Habetis etiâper ipfom meffes,SC cliuas,acpalmas,amp; ar boriï genus omne.Idem diern dó nodte créas, 5C folem,amp;^ luna,acftellas, om lonescpfoo prgcepto foa ncgotiaperpctrat,rcscp multiform es atep diffimiles in terra perficienstmare ueftro uiólui Ô6 ueftituijtum carnes récentes,turn egte ta comoda extrahendo,nauiumq5 curfoi,utper ipfom turn bona acquiratis, turn multiplicetis, Deo fauête,cui grates font reddendæ, cômodum SC ido-neurn ftatuit. Et in terra montes fiC aquas,ac uias ad itinera negotiacp geren da, äfften as aefigna ad rectarü uiarum noticiain cœlo dilpofoit. Quæ cun- ^x enui»erlt;ttti da uirtutes amp;nbsp;euidentia miracula bonis atq; diforetis apparent, quanta inter °P‘'’2^'^ ^^^ eft Deo potenti creare hominem,2d homini talis operis impotenti.Sed quis ‘^^^^^^^^^-^ Deimirabiliadinumerarepoteft;Ipfequidêcft: ueniæmifericordiæcplargi ^'^^^ /^Dfo tor,gquè fciês cordis arcana,uocecp prolatajlli quos Dei loco adoratis,facti ^^ coluwur le funt,nil facere potentes. P. V ita quidê carent, Sd infenlibiles funt. Hora quidêfoæ reforretftionis finguli icienr,unum folû elle Deum. Quiiquis afit alt) fæculo nó crediderit,cor malü atq; præfomptuofom gerit.Plures interro gati,quæDeipneceptafintillis tradita,dicunt,illa mirabilia prioru.qui fæcu P‘’f’’“^ lt;enwU lo future peccatorS cumulo prementur,tum propter pondus foorû peccato^ ^'”’^‘ mept^ rum,turn propter freinas incredulorû,quos fibi ftultè credere fecerât. Præ^ deceflôrû uero fuas artes facientiû,ædificiorû fundamenta Deus dirùens,fu per eos teda fobuertit.Et fic unde minus extimabant,malum eis incubuit.

Quos die futuro interrogabimus,ubi fint,quos mihi participes ftatuerutfSa pientiS quidein teftimonfo malü Sddedecus illius diei inferentur mcredulis, joincredulis perfcueratibus uieß dum angeli foas animas eliciunt, tuneep ie lU

lis cómendandodicêtibusfe plus neicire,Deus eorö faCtadinofcês inquiet: nbsp;nbsp;nbsp;„

Intrateportas gehennae,poftea nunqua cgrcfturi.Rcliftcntcs itaqt,malâ uiâ Botw/KtKrt/^-gradiütur.Timêtes Deum,quæfiti quid diuinitus illis fit datû,inquient, B cv ^“ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Z

num,Sciâtomncshiciæculocpfuturobonüpromerentes,illifæculibonum melius 2d præciolius ede. P.Illis,quos angeli mortis hora bonos inueniSt ' dicént:Saluete,et pro fa dis ueftris paradifum,dom5 optima,ubi funt fontes

amp;fluxus aquarü idoneus,introite,omne uelle ueftrühabimri. Tale quid e.- p^i^^di^n^, nim bonorum mcritü exigit. Non expedat increduli nifi aduentS angefo-rum,uel alïus à Deo dati. Similiter 2d foi predeceflores fecerüt,quibus Deus 4onequaqua,fed ipfi fibi mala fecere. Vnde propter ridiculû,cæteracp peccata, merito perierüt. Dieet aüt increduli: Si Deus uellet,nec nos nee noftri parê--tes aliud quant ipfom adoraifcmus,nccqmcq; nifi præceptüfuû facer emus.

Sui uero prædeceflôres fîmiliter feeerunt.Sed nuncio nil aliud pertmeemh Munmiegati, tantu præceptS applicare. Cuiep gentium miffîs nunefis, ut Den adorarc 2d cxponcrcmmi-idolis minime credere prædicâdo perfuaderent,quandâ illius partem ad uiâ data. redam,quandâ ad malâ Deus deduxit.Terras perfcrutentur,ut uideât,quis Uxemplapere^ Crat finis côtradicentium.Nonpreccris ut Deus malos uiamredâ edoceat. tintivm ob f^i-h 2 Nilcnim

^î# ycli^onan psjji enfiT^ proficict,nifi eut Deus uolucritjureiufando fuo fînn5tîbus,mor^ K nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tuos nunquain refurrcôluros,re(pondet Deustlmo amp;nbsp;terminus lUe ueraciC-i t^jutre lo. ßj„jj5 eft,quanquä plurimis nefeqs.Ego uobis contrarietates cxplano ï Póft nero cognofcent increduli,fc mêtitos fui(ïè»Quando quid fieri uoluimuSjdi cimus Fiat, Sc faólü efi, P, Poft malum laboremep perpeflum fadis expu^ gnatoribus Dei nomine indurâtibus, 5C ie ipfi cömendantibus, hie bonum facculoqp futuro maius fi fciuerint, tribuam. Ante te non alios mifimus nungt;' eios quam homines,qui diicretosperferutarentur, an librorûmirabiliû atep pialterq noticia afFeeftaretur^Tibi quoep librü iftum tradidi,ut eius praccepta dicas amp;nbsp;explanes hominibus,ut intelligat,SC cogitent,quid prioribus côtrax i» dicentibus cótigit.Culpabiles ÔC peccatores nequaquam opinati funt,quod uel tellus cos a blorber et, aut inopinabile malu illis incumberct: uel in negox tijs iuis,ieutimore,nil faccre potêtes caperêtur: Deus tamêprjflÏmus SC om^ Tnhrie,4dorlt;t~ nipotens,uoluntatêiuam in adtum deduxit.Nonnepercipiöt,quaïiter omx fco ^Krfiü Dei. nes Dei creaturæ dextrorfum 5C finiftrorfum,omnem^ parte uerius umbrä proijciendo,ieieDeo humiliât,ipfumep precantur.Omnes rurfum codeftes angeli,beftiæ^ terreftres,Deum iuper eos exaltatS omnifuperbia depofita timent,omnecp prgceptu illis abeo perpetran. P.Nulla tenus uobis Deo» diuerfos ftatuite:quoniâ no eft nifi fol us unus,ôfiUu adorate.Eius enim funt uniuerià cœleftia atep tcrreftria,SC omnis bona lex atep redta.Cur aliû quàm i^ cum inuocatis: Quid nifi ab ipfo comodi uel ui(ftus habetis^Malo uos per-cuticnte illû adorctis, atqîprecemini:quod ipfo tollente, ueftri quidâminix rUiottittrihui mè credentes,præcepta diuina fibi data illi participesponunt.Etnoftronim Dca,indigne bonorum fibi datorum portionê rei à fc ignoratç tribuut,Deoep filios,quod ^* nóuult,omniaprouelleiuodicentes adferibunt» Nuneproucllefiioagant quidlibet,atcp dicât:Deus aôt omnia uerba fua perferutaturus, eos fe cogna fcere faciet.Cum eorû cuipiâ filia nafcitur,fuâ inde dénigrât facrê,iuipiriacp trahit,ÔC ab homing conuentu recedit, uftpquo delibcret,utrû cam natâ tcx Tnxitimmitni- neat,an uiu5 fepeliat.Hen quàm prauû eft tudiciû, amp;nbsp;quàm miqua fimilitux tatem quorum- j^ corum,qui minime credgtaduentui fûturae diei.Deiquidê fublimis ÔCfit jP fo^n^'oèkr^ pientis fimilitudo celfitudinfs eft* P.SiDeus ad homingmalefada femper Loni^wwfeu reipiceret,nequaquâ in terra quitta animal dimitteret * Sed ipfe mitis atep Dd^ propinïjs ad horâ feitam fpaciû differt, quam,cum uenerit,nemo pra-ire uel fequi potcrit.Dc Deo plurima no d»cenda,illi bilingues atep mêdaces profcx JUd/^hemite. rentes,oftentant fe being habituros, cum nil praeter ignem ob ftultiloquium fuum fint accepturi.Per memetipfum iuro, me genti pratcedenti uos, manx ' datum feciftè. Sed diabolus earn diftorquens, fixa fibi uifu pulchra fecit ï Cui Alcoran dittut y nunc fe com endantcs,m alum grauifiimum paflurifimt. Hunclibrumnon utdißHu reh- aliadecaufatibi commifi,nifi ut hominibus fixascontrarietates exponas, gionu tollat,amp; SC uiam rediam, atque mifericordiam credentibus patefacias « Deus de clt;x4^ tAmfdutism- Jo dimittit imbres, utterram mortuam uruificent: ÖC de uentribus beftia ‘^“^‘’^' rum lac purum ex egeftione flC fanguine decolatum ad bibendum dulx ce,uióiu!que commodum educittamp;in arboribus acpalmisSC uitibuscre at,quodinebriat, amp;nbsp;optime pafcit * Hinc que uos aflumite! uobis. Quae ... nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cuntfta non minima funt miracula fapientibus amp;nbsp;audientibus , Apibus

Ap«’ itcrnnifiimus, ut in montibus æ arboribus fibi fixas manfioncs aedifieax rent, amp;nbsp;deinceps de pomis omnibus gufiarent, nee quóquam pergere quaerendS

ad fuum quærendum comodum Dei nomine differrent, ut fic ex uteris fuis (ÿropus multicolor faluber hominiljus oriretur»Quod 06 ita contingit fum^ me fapientibus admirandumJpfe itidem Deus uos creauit, amp;nbsp;perire lacier, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;;

Et ueltri quidam ad peiorem uitam deuergetur, ulquequo à (apietibus lacti funtmfcij, P. Deo Inncmaiorcuictus copia, iUiuero minoré n'ibuctc,cxi git ne uis, ditiorem à fuo participe, quam iple de rebus fingulis accipcrc; C“”^« idoloîa Cur Dei bona negatisrDeus de uobilmctiplis uobis mulieres,et inde prolé, ^^‘*^‘ ac inde cófanguineos,uiciffimcp res bonas tribuit * Cur igitur mala creditis, Confanguini.-uobiscp bona data negatis,Deicp loco nullum uobis uidium cœlefté feu teigt; flt;w.

• lo reft rem dates,daréue potentes adoratisdpfi nulla proponatis exépla,omnia fcienu,uobiscpnelcientibusparabolaiftam proponent!»Suntnefibi limi^ Com'^aratioue les an æqual es, quorum alter lummamifcria calamitatccpprcmirur, al ter no''‘ ^ f'f^fK-iti' ftrorü bonoru abundas,ea dam palacp diftribuit,minime Deo gratus,quod ^‘’’’'^ ^‘^“ eorum pars plurima manet inlciafAut funtfibi fimtles alicuius clientes,quo rum alter mutus 06 nequam, 06 in fuum dominum,prxcepticp nüquam eß! cax:06 alter,qui quolibet miflus,nunquam redit incommedus Ô6 inanis, nil prêter æquû 06 réélu poftulâsé N olite alia proficilci quàm reéla uia Dei, eu tus funt cœli terræ^ lécreta ; quiuos ab aluis matrum ueftrarûuobis nefeqs eduxit,et aures ac oculos cordaep fimul uobis ad luarum gratiarum redditio

Zo nem atqt noticiâ præbuit. Horæ quidé aduentus nô eft,nifi qualis ictus ocu AiaeZw^ dom-liad cœlum penetrans,autuelocior etiâ. Nonne uidetis aues cœlo propin- quot;* ‘'*^. “«^‘“*^* quas,non aliunde quàm Deo fuftinerié quod credétibus admirandû eif Vo bis aût domos ulcp ad morte inhabitandas,Ô6 de beftiarû pellibus ueßesjtum ^^^ in negottjs gerendis,tû in domibus ferendas,earûcp lanâ Ô6pilos atep cineres uobis omnia proficuû tradidit. P» Ita quoq; Deus ueftræ matenç iocundâ umbrâ,uobiscp locamôtuofa fréquentation!, ueftesep tû caufa caloris tû eau fa Irigoris,t5 gratia timoris cxpellédipræbés, uos adeô bonis hominibus rc-pleuit,utfanitaté atep làlutéhabeatisjllis aût eredere nolétibus, tuû eft tantû • præcepta nunciarc.Eorû etenim pars plurima manet incredula,bona cogni

50tarefpuês.D!e,qua de fingulis gentibus teftimoniü quçremus,nôincredulo rüm teftimoniü poftulabimus,nec eos aulèultabimus, nec eorû malû uifum minuemus, nec ad cos uifum refleélemus, qui uifis à fe pofitis participjbus inquienttO Deus,ift! funt,quos tu! loco adorauimus.Illis uero relpondenti bus,cos !nde métiri, ilia tandem die Deum adorabunt,relp!c!étes prius ado rata.Et tûc incredulis à uia Dei fe diuertétibus, malû aliud luper illud ob fùâ maliciâ accum ulabimus. Singularumq^ gentiû teftibus de ferne tip fi s aduo-catis,tecû gentis huius teftis adueniâ. Tl ibi librum iftû tradidi, ut cûéla præ-cepta mea patefac!as,u!amcp reélâ,ô6 mifericordiam,bonumcp nunciû cre-dentibus intimes,Deo præcipiéte,utiuftumbonûcpfacias,tu!scp confàngu!

4otteisbeneficus exiftas,qui culpas 06 inuidiâ prohibct,tc caftigans,utmemor efficiaris» P. InDe!nom!neuotatuaperfice,necnoadauge,Iufiurandu vàtdexoluen-firmatum,cum Deus omne tuum opus afpicicns,indefideiulïor exiffit, nul dj: fatenusmétiaristnecimiteris cum, quiuerbaprius firmata contradicédofa! lufiurandumrc fum inducit iufiurandû,uolens in hoc fæculo nobis probarc mendacia. Hic ^folfpflt;e-enimfœneratoribus annumerabitur.Etfi pes tuus primo firmus labitur,ma^‘^®’’*‘ I! grauiflîmi palïîonem fuftinebis, Inter uos falfà facramenta nullatcnus fac! te,nec diuinam firmaturam pro modico ucndite. Quod enim apud Deum

munißcui bo-^ refèruatur nobi’s, multo mehus cêfetur.Res enfin mSdana cfto trSfit, dfufna aorum remune nunquâ,Secundum optfinS modö fuorum opera quemc^ Deus rémunéra--r^tor Deut. jj^j ^^g tribucns ctcrnajiue ufr fucrft,fiue muh'er.Si uelletDeus,uos unain fiJcorM kan §^*^^^ efficeret.Sed hunc abcrrare,fllü uero crederefacit,QuadolegerinsAl dut am dt^nü ^boran, uofmctipfos diufna fandihcationc à diabolo protegite, impoHibili ftn^ißeatione ^^cerc quicquâ mil tantS incredulfsjamp; Deo participes ponctibus, P,C3 lit aduerfut dia- boc alicuius uerbi pro uerbo mutuatio,Deo pofitionê luafciente,dicuntin^ bolum. creduli:Tu quidè non es nifi mêdax,cü adeo uerba tua uarics. Sed huius rei plures eorS lunt infeij Jpfe nacp Deus,fpiritusq5 fuus benedidus,hunc librü ueracillîmû côpofuerunt,ut rectâ uiâ crcdcnnbus,plenicp gaudij ruinorê bo ta Car Latma no nis côHrmct.Sciinus quidê eos iam diCturosJinguç Latine uitu doecs^et Al latine feribat, choran eft Arabiens.Êos nunquâDeus uiâ redtam docebit,qui Dci præeex frigidediluit. pj 15 côtradicendojfoli mêdaciflimi funt:fèd malûgrauilbmû eis inferet.Poft „ Hdem habita incredulus ui coadtioneqj fadt us, Hdè legêép corde fuo retinés Viad neg^du ^^^^^ dânabitur. Sed hocfpontefaciès,quiahuius mûdi uitam alq prætulcrit, p ƒ «5, Deoin uiâredtâdirigendus.grauiHîmiscruciatibusafHigctur. Ta.^ retinès non da emm corda Deus ligillat,cd aures oculoscp hmul. V nde hicneghgetes nabuur, ld cam ^ hrfcij uiuütjdeinceps perdêdi.Expugnatoribus poft laboru atqj malorum hareticisquibuf fuftentamen cffcdfis,ucnia et mifericordiâ Deus impertietur, P. Die qua damhabetam quifcpprofedifceptabit, cuiep fecunduoperafua,abfqjuirin Öd iniuriarûiL w muv. lationCjinercedêDeus tribuettqui hancuobisparabolapraebet. Villæ cuida prüfens nihil timêti,futurorücp fecurx,fui uidtus copia multis locis redunda Ingratitudecw bat ♦ Sed ipfam nullas Deo pro fuis bénéfices grates referentè,fames atep tL tufdaoppidler- mor,Deoiubête,preflerunt:ódfuos incolas,nuciofibimiflbcotradicentes, ga Deum,gra- pej^jg mortifera peftundabat. Vos itaqj Dei bona faporifera,ód bale com ede Mter^unita. £es,Dcü adorate,ipfïcp grates perfoluiteimultücp cauetc,nc quid propter ue ftraru uoluptatum pcrfec7ionê,halc ponatis à Deo eóftitutum hara,ucl e co tra,ipfi mendaciö imponêtes.Tales etenim nee multü nee paru antecedunt, a n- ï'^alugrauiflïmuhabituri.Deus quidênilfecit t harauidluiueftro,nifimor prohh* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;b^^’biiüjSd fanguinêjcarnêcpporcinamjód animal nó Dei nomine dccollarû, 30

i auejci. jj^^^ tamê neceflitate eogête fumêti,Deus ueniâ dabit: Etfimiliter id faciêti nelcicter,ód poftea poenitenti acbenefaciêti.Eadê quoep ludæis harâ confti /derahebietof tuimusgt;nec eis nos,fed ipfimet fibi feceröt iniuriâ. Abrahâ uir in Deum a e ’ dens atep bonus,pro bonis fibi collatis Deo grates pcrfoluit,quas Deus beni gnefufcipiês,Sdeum in fcmitârcdtâdrrigens,cibon5 in hocfçculo tribuit,et Machumetßki ’^ ^®æ bonis aflôciabit.Poftea te mifimus,ut ipfius Abrahae legem fêquaris, /Lbrahacoßn. *T^ulquâ di(grediês,nefisincrcdulus.Sabathiquidêeuftodiânon iniûximus, Vanißme. «fß quibus inerat côtrarietas atep difceptatio,quas Deus futurus iudex difcU Sabathim. tiet.Côfàpiêtiapræfcripta,bonocpcaftigamineDeijinuoca,Difceptâdoho

Kodeftia ßmänefta uerba,bonacp tantum profer. Deus quidem difcutit Lpientcr, qui re.- 4* dam dif^utan- dlamuiam,qutuetortamproficilcitur.Omnitibiqufdingcrenti,modofimf do. idem pla- If refpodc.Patientertamêfuftincre,mcliusefijgiturScnónificumDcopa mß. docet Pe- d'ester indura.Contradicentes minime timeas, nee pro didiis fuis aliquate-trut Apaßolw. j^^^ cótrifterfs.QuiaDeus cü fe timêtibus et benegerentibus femper exiftit,

P:r'ento[um Q Eruum noftrum diledurn, euf uidelicetmultum profuimus,a têplo ha* wndadumad- O ram ad templum longfnquum nodufuftu]imus,ut eum de noftris uirtu tibufi

tibus ctmirabihb.doccrcmusjqui omm'afimul audimus atcçuidcmus,Moy '’^’^‘^^^ ^^^^^ fi quidê libium patefadentem uiam reda filtjs Ifraël poftens illius bone gen ^^^^^^ ^xquot; tis,quam i'n ar cam cxtulimus,amp;iUidtaprohibentcm dedimuSjdicentes illis j^f^y^ am-o^ in eOjquod bis terra ammittercnt,illic^ multum mfurgerent, terminocp pri folymam : inde mç deltrudiois aduenicte homines fcrocidimos atep fortes fuper eos luis do m ccelum. vide nnbus immitteremus,Quod et ita fecimusjillis auxiliati,et eos fuper primes cö/utationes Al *wultiplicatcs,hlrjs atcp pecunqs abundantes fecimuSjdicêtes:Si bene feeërie corani, defcalis hs,ueih'isprohcietis animab.fi malejroccbitis.In aduentu quidê termini Ücß“^ aßenfu iAn 13ei hoftes fuperueniêtes ueftris faciebus malü infèrent,2ë têplajUt prima ui ^^*^^^’

10 cejædiheiaep ueftra funditusdiruêt, nee quid ueftrarû poffellîonû dimittêt.

Forfis tamêDeus uobis adhuc ignofcer.Sed fi uos reuerfi fucritis,ct ego,car ^ ‘®’^‘*” ?’”. cerê omnib.malis infernu pofiturus,hic Alchora gaudq nScius mercedê ma ^°,,,„^^„,. ^^ ximaieculo future ciidtis credêtibus,incredulis malûgrauiffîmû nuciat» P. i^pÿ^^^^ Homo fuis negotqs impetuofus,æquè Deûpro malis ut bonis obfecrat.Sed precauonct quifep fuis humcris fua fada geftabit,fiue fuerit erroneus,fiue credês»Quod peruerfe. cuiqj het euidentiflîmû, cum fingulis librum apertü omnes (uos adus conti ncntê,utperlegatisdinumeratos trademus.Nöcfaltim peccatis ueftris impo natur terminus,prius à nobis duob. luminibus clariHimis,altero nodis, alte

i o diei cêftitutisulli noeftis deinceps tcnebrofitatê,illiq3 diei Iplcndorc adiu 2exirnus,fingula manifeftè difcernêtes,uthomo cum feiat annorS cætcrorûcp

temporum cóputum,tumfibiuidu cêmodumep perquirat.Nos hucu(q; ne l^ntlum popu^ miné lædêtes,nifi prius illi dato nûcio,cum uillâ peffundari uoluimus, ci pri /«’« Dewi per^ uatos ad huegerendû atcp potentes immittendo, noftrû propofitum percgi ^^^’ ’quot;f' pr^n^ mustquifapientes omniû,ôf audientes,omniûgenerationûpoft Noelæfo-rum,ficut ÔC caeterorS culpas fub certe numero cognofcimus.Licetplurium fit uot5 rcs feftinari,omnis tamê feftinatio nifi per me inanis eft óf cafta, qui gehennamalegerêtibus,utiiïicdedecorati repulficpfinetcrminomaneant: ^^ ^.^ , credentibus,hoccppromerêtibus, cum eorS fada fint mihigrata,paradifum ^^ ‘ ^ ’’’ fibuâjhis óf illis de diuina fubftâtia, quæ minime parua cft,largiturus. P.

30 En qualiter un urn ab alio difeerno,ur cuilibet innotcicat, quonia altcrius fe euiigradus eft elatior, óf exaltatie maier ♦ Nemalus fis óf erroneus,nullum ^^^^^ jyeui«9quot; Deo coæqua,qui tibi præcipit,ut eum folû adorcs,tuoscp parentes honores, ^^.j^^^^ dsep benefacias,fi ad te uterep applicuerit,uel fi unus uni.Cumep fenuerint, pietininparen nullü uerbum graue moleftùmue,fedbene formofum atq; iocundü illis diei tcit to,teq5 illis in omnibus cG humilitate atep pietate fubqciês, Dcü precare,ut il lis ueniâ atep mifericordiâ tribuat:quoniâ tibi paruulo fomentû neceflariaep tribucrunt. Deus eft agnofcês,quid ueftris inerit cordibus. Si boni fucritis, mifericordiâ óf gaudium prebebit.Propinquis itê óf pauperibus munerafa Propintfaie amp;• dte,fednó fuperflue.Gerentes nâcpftipcrflua, diaboli ducentis hommes ad p^upmhu^ ma '4cincrcdulitatê,fratres exiftunt.Ab illis ant fpe cómodi fi difceflèritis, pulchrü ‘^quot;‘quot;^ benefa^ facile; alioquin,m anus n cc penitus apertas,nee prorfus claufashabentes. Sic

enitn perdcremini, QC reprehederemini. Deus quidê huic uieftus abundan- tiberom oed^ til,illi inopiam,pro uellc fuc tribuit* P. Prolem ueftra inopiæ fumptus ti^poS'^^'i^fcelue, mere nullatenus interficite. Hoc eft enim peccatu maximuróf nes uidu illi, ficutuobis,tribuemus,Nó fornicemini.Hoc eft fcelus.uiacppraua. A Deo NÓ^rmdndS pofitum hararn non périmas,nifi pro ucritate. Ab iniufte namq; perêptore, praccipit Deus iuftitiam fumi ; Ipfecp uindex exiftet. Pecunia orphani ante . nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;h 4 uenereos

^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^^^°5 annos,nifi fecundum modum fibi meliorem,non tangatis. Firmi

' täte fadlaperieueretistquoniam uos Deus inde pcrcundtahitur.Menfuram Certa dunta- copletejponduscpréóum apponite.Hoc enim iuftum eft amp;nbsp;optimum. No xat dieèda. De lt;*^^^ quicquam,nifi cognitum.De dictis enim ueftris uos perfcrutabStur, omnibiu diäii Uêftrum audire atep uidcrè. N on eatis terras pcrfcrutatum,plus debito et iiP ratioreddenda. ftó.pCruos enimneC terrasfeiflà,neemontium longitudines applicarefict» VnUititwiDe HæcenimomniacoramDeo,noletetalia,peccata lunt. Præ

lt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut: quiaplurali cunCtis tamêprohiberDeus,ne cum ipfo ponas aliü.Inde nSep

qui Deo coequalcs atcp participes client, uiâ afcenfus ad ipfurn quærerent.Quodipie celfior illis, plus cæteris malis abhorred cum ipfi loh' cœlum, 6C terra,omniaep fubtjciûtur:nec eft,quod ipfi gratias nô referat.Licet uos cas non intelligatis, ipfeep max neat expers iracûdiæ,ueniæ^ dator. Vobis, ÔC ali, fæculo non ti noncredunt, credentibus,intercapedinem atep uelamen in legendo Alchoran interponc

♦iDro exaecati mus,figilla luis cordibus imprimendo,nc(cire queant,auribuscp fuis plumx cr obdurati. ß^n infundendo,Vnde fugiendo fe retraitunt,cum eos audire contingitin Alchoran, te nominâtem Deum folum.Nobis cnim patens eft, quid aulcul 2^ tant,uel quod de te uerbum faciat.In multitudine namep dicunt,Êum fequa

- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. mini,fi uelitis incantatores magiep fieri. Cum illis tôt exempla proponenz-mortMrum^ad ‘^°’^^® adeo manifeftè difcerno,cur errant à uia redia dcuiantesdllis dicenti firuit per Dei buSjCum eritis ofla,uel ad nihilum redadi,qualiter efficiemini homines no creators uir- ui;'rcfponde:Licetlapidei,ucIferrei,ucIfi quid eft durius,clTctis,quiuos prix Mem. 1^3 nice crcauit,ad uitam denuo uos reftifcitandos reuocabit.Sua capita rcx fle(ftendo,quaerentibus terminum iUius effelt;ftus,dic efte propinquum.Die, qua uos Deus rcuocabit fua gratia,omnes refpondebitis, putantcs uos non nifi parum moratos fuiflè. Perfuade genti pulchriora mehoraep Deum, ne fuus hoftis manifeftus diabolus illis fe immilceacfed Deum meliorê cognix 3® torem imitentur, qui fibi pro uelle fuo bonum fiue malum daturus eft. Nee Kachumetnon nostc quidemadhocmifimus,utletibicommendent,ueladorent:QuiDa ntiffufut adore uidi pfaltcrium dedimus,quibufdam prophetarum præ cæteris fublimatio^ iur,autpatro- nem amp;abundantiam permifimus.Inuocentincrcduli,quos adorentDcilo nusfit,atque ço^fmpoftîbiles fibi malum mutare uel delete: Non minus tarnen malum iU “*“*’ lis incumbet.Deum autem inuocantes,amp; in iUius iperantes bcneficqs, eius Omnia interitu propinqui funt,omnis tim oris expertes. N on eft uilla cui nô noceamus, uel ra ante nonif- peflundemus ante diem ilium. Hoc enim noftro eft præferiptum libre : nee ßmum diem, nos quis mandatafacereprohibuit,nifi primorum contradilt;ftores,uelut üK Cameli mortem q^- Themuth cam cl æ egdem prohibenti côtradixerunt. Nos quidê manda 4^

ta fecimus non ob aliud,nifi ut hommes me timerent. Somniû item quod te docuimus,ad gêtium admirationem, arboremcp retratflam pauci credunpquod incredulitatem graueep mal um augmentant. P. Quum nos angelisiniunximus,utfe Ada: (ùbijeerentjOmnes prêter Belzebub,diccntcm le nunquâ lub^ qeiendum creaturae lutcæ,qui^ minatus eft, quod omnem gé tem fibi pradatâ modo (uo prêter paucos diuerteret, fi ufcp ad alium

alium diem fibi Deus donarct terminum, parucrunt Cui Deus inqmtî Hine difeede, gehennam cum fequacibus tuis pro fadbs fois poflefforus» Diabolire^S De quotquot igitur corum poteris, tuo formone cum tua gente amp;nbsp;filqs, at- wfiaos diffi-que militibus, ÖC peditibus, ac equis, ridiculum atque iaduram facito ♦ In ‘i^quot;«*-corum item fobftantia amp;nbsp;proie portionem accipito, illis imperans 0£^ blan^ diens : quorum nil nifi lapfum 00 præcipitium Deus diligit « Super gentem autem iele mihi commendanti, nullius eris potentiæ ♦ In ualis æquoreis uo bis à Deo permifos ad ueftri commodi quæftum, cum uos na ufragium pergt; cutit,nullum nifi Deum adiutorem habere poteftis» Liberati uero, Ö^ia

10 terrapofiti, adpriftinamala recurritis: unde Deo fempcr ingratus hom© permaneat,Nónetimuiftis,quodiuxtaportumuos abforberet,utuentum lapides amp;nbsp;arenas uoluentem immitteret Deus, nee alium quam ipfom tugt; torem mueniftisf limendum quoque,neuosalia uice redeuntes ob ue--ftram maliciam fommergat, omni tutore carentes » Filq quidem Adæ per nos honoriheati, Ôf per terram atque mare diredinoftræ manus beneficio, uidum ilia bona iaporifera fofeeperunt.Et eorum quidem pars præ exteris elationem amp;nbsp;foperabuntiam fortin font» P* Cuicumque liber fous ledu ri dextra datus foerit, die qualque genres cum foo nuncio uocabimus,nullam iaduram fentiet, uir quifque lumine priuatus fi et, qui cæcus in hoc iàegt; ^■0 cu1operfeuerauit»Ibicp plurimiteamicum libenter fofeiperent,nifitcfir-marem, tum ab eo quod tibi mifi, ut aliud diceres, te diuerterem: tum diabolus ad’incredulos diuergereniteretur^Sicepte tutoris expertem, in hoc fæculôque futuro dupliciter punirem : pro more quoquc noftrorum prophetarum antecedentium nunquam uariando, è terra te uellent eqcere, nee OratieMi -nifi pauci poft te tui morarentur Ä mane ulq; ad ueiperâ orationibus infi-ftè/umniè cauês,nematutinalis oratio dcficiat.Tunc enim omnes adfuntte ftes.Oratio quoep nodis foperabundas,ulquequo te Deus in uiam reda di tigat,a te femper fiat,Deum fic deprecâte:0 Deus3in uera me dirige,falfacp prohibe,mihiep uindicê ex parte tua tribue. PJam libro pofifo,falutê atep p pietatem credentibus præbente,incredulis uero nil nifi iaduram,ueritas af-firmatur, falfumqj confonditur ♦ Sed homo femper peruerfos, à me fibi bo-num tribuentc,in partem contrariam defcendir.

Quimalo fibi cotingénte delperatus efficitur ♦ Omnis enim fecundSfoi Anim4i modüopcratur,Deo dinofcête,qui redius proficifcirur.Perquirêtibus cuius fit anima,die Dei,qui tibi,nil nifi paucâ inde lapientiam tribuit.pt fi cum libro tibi dato ddeedere uellem,nó inuenires qui tibi redderet,nifi diuina pie täte foper ueniente,quæ in te maxima cft.Licet enim omnes homines atque tterum conditie diaboli ad unius talis compofitionem caufa uenirent,fibimet mutuo profici nem mutât. Pri 40 entes minime facere poflènt.In hoc Akhoran omnibus parabolis explana- »w f«»»” lt;ii*i^» tis, plures manent incrédule dicentes,fe tibi minime crcdcrC, ulquequo fa- no pojje lir.um cias illis in terra fontem manantem. P. Vel paradifom palmarüm, uel ui-tium,atque riuorum foecundam tibi pares,aut res cœleftes foper illoS deicen nbsp;nbsp;nbsp;^toAMi

dere,fiueDeum QC angelos tecum cundis uidentibus uenirc facias, aut do- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

mum amoenâ,puram,ô[^ornatiflîmâ habeas, uel ad cœlû aicendas, in deep ft* tiiracula, bi librû ad legendum dimittas:nec prius tibi fide adhibebût.Tu uero Deum ut te liber er, exora, dicensiNonfom nifi uir nSdus, nias redas patefaciens, quibus

Ho»««« «Jho quibus eredere nemo prohibetjnifi dices meno efle Dei nuncm.Sciendum mmet mittutur, quide, angelum fuifle milKimJi in terra morates angeli hominibus cohabit nonan^li.etCi tarentjnrer me ÔC uos Deus teftis adeftfufFiciens,fuâ genre preipiciés, prof fuscp dino{cês:quo docête,quilihct uiâreóla benèprchci(citur,ö^ab eo quv libetfadtus erroneus nun^ dirigetur.Die cogregationis omniü,c£cis aciur dis,6C mutis fnafarfta dinumerâtesjeos igneferuoris torquebimus: 5C quato plus arferint,tâtoplusignisapponemus.Hiiunt,qdixerût,Cûnosin terra ^tfurreilio. g^ona redacti fuerimus,quomodo in nouas facturas reducemurtNone pof funt perpenderCjConditorê cœli terræcp potentc,quales ipfi funt facerer Ipïe quidê illis terminu abfq; mendacio pofuiqquod eis nihil pratter mcreduÜra^ lO tem adiugit» Si omnis Dei fubftâtia iuæ poteftati ftibeflèt,cx pendere tarnen ■^^gy^t^ phig£ timentes omniaretinerêt,quonia inde auari funt» P. Moyfi i x.mirabilia Xi« Exod.hic manifefta faccrepatefecimus,quod à filijs Ifrael perfcrutcris, Vnde Pharao tantum noué, ilium magû eflèperhibuit.Cui Moyfes reipódit: Tu3quê iam mortuis annu merojlciredehercs,hæc tam manifeftanó efte-nifi ièlius Dei códitoris coeli amp;nbsp;terrae,Eum uero nitentê prorjeere à terra Moyfen,fratrccp fuu amp;nbsp;fa drores omnes illius,in mare lummerfimustdcinceps hips Ifrael ut terras celcrêqin-' iunximus,quos accedente alïus læculi termine,ucraciflime crebro uenire fa ciemus.Te quidê deinde mifimus,ut prolê gaudrj ftimmiep doloris nScius ft eres^IdeocppedetentimAlchoranpofuimuSjUthomincspedetentimiplum ï^ perlegat,fiue credât,feu minime, Illi uero quibus cómittitur, cü illis legitur, Deo ie humiliât,adorâtes ipium amp;nbsp;dicêtes t O Deus, iam raufi prareptu ad^ impletö eft.Ifticp preces fuas multip!icât,humiles SClachrymätes effeefti. Scu Dettt,uel miferi Deum,feu mifericordê appelles,eius folius nomina iunt,Oration es aSt uo--(ors^idem. ce mediocri funde,Deocp gratias redde,qui fublimis fublimiü,ÓC omniü ma ximus,nec filium nee participé in regno,nee adiutoré feu uindicem h abet,

Ahora D« nut nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;]2us quidê glorificandus eft, ipfiep grates peribluêdae, quoniâ homini

nutexmnum. J__J ß^^ ß.^^- direéîionis fufheiêtis abfq; falfitatis admixtione eapacêtradia dit:ut per ipium uerbis ferijs óf caftigatorfs rumorê plcni gaudiguidelicctac 50

Dfio» filioca ^^Ptæï^^’Ti^*‘cedisinterminabilis6Coptimç,credêtibusctbenefaeiêribuspa rere teiadat.Dicentibus aut Deum iumpfifle filiü,quod ab ipfis et à patribus luis eft ignoratü,cum hoc fit mendaciS peflîmû,dicat:Quum nifiuerbû illud mu • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tauerintdpôre uim atep dedecus pafluri negabut. Pt nos,qui cundtas res mû

danas illis formofas apparere fecimus,ut uideremus,quis melior efficeretur, Uilloriamfeptè t^Yi cfurientê,amp; omniü iuorum inopê ftatuemus. Eos imitari noli, quonia dormiattium fortaflis pei ditis aftbciareris,Ad maiorêfidé publicae refurredbonis, quod qui Epheß The darn noftru miraculum de quibufdâ adoleicêtibus ad cauernâ atq? arrachint odoßo tertioirn profediis atcp fopitis,qui diuinâ miiericordiâ uiamep rediâ DeS precati funt, perante,refurre in mediû ducatur. P. N os igitur in ilia cauerna aures fuas per certu annox 40 élionêmortuo- , ym ipaciû obftruximus,etdeinderefuicitauimus,ncc eorû quis num crû die rumte^dtifunt, ^^^ fopitionis reiuicitatus agnouit.De quibus hec eft narratio uera.FuerÛt TuUm'umit-’^^ ^'’*^®” ^^* ^*^ boni,per nos ad uiam rediâ dedudai et adiutf,Deum folû, no Quanouarn ad ^^*’”” adorâtes,Vnde per nos reiufcitati,cordecp iuftificati dixerStlHaccno reßtfreHionem ^*'® 8^® ^^* ’°^° adorâs idola, unde nullâ poifunt inducere demirationem, probaniamac- necquis deterioreftimponentemendaciumDeo,temerariè deuiat,Eam commodat. nuUatenus imitabimur,cum fuus error lôgusfit,amp; inanis: Sed unum ibluni

■ Dc3 adorabimus, cœli terræc^ conditorê ♦ Vös ergo dïfcedetes ab ilIfs,quóS inuocatloco Dei^ad cauemâ rendue, ibiep Deus uobïs milèncordia amp;nbsp;ren! fufßcientiatribuet, Eos qutdëfbpitos fol criés in dextra parte perewtit ones, occidês in finiftra Jllis in medio pofitis atep lopins, licet quilibet afpiciés eos uigiles extimarepeoruep cauisbraches extenfis ante hoftiû accumbit, düs in dextra finiftracpprçmunitis, unde quilibet Riper illos afcendes,prpnmorefu giedo dilcederet.Eorum quide quilibet refufeitatus de fuo lopuionis ipacio, quafitus-diem dieiue portion? affîrmârct,cû hoefoli Deo fit cognitS» Yhde iphproponètes eorû aliqué adurbem cum argéto miner e, nifi quod cómo-jo dius SC faturitatis efficacius uidentur,fibi uidtuatferret, dixerut, Ad leuia ui lia(pprogredcre,noftr5noticiadiffimulans,Sienimïecognouerintybonus ulteriusperieuerarenôpoteris:quoniâàuttclafadabunt,autadlegefuamdi .•,,. uertencHoc quidê eft mirabile Dei,quo dirigente quoslibet, ad uiam reda diredi funt:detiiante quidê,nemo diriger, n P, Nosquidem eum noriheaui inus,ut fic conftantius atep firmius perciperent hommes horam illam poßre tnamfuturä.Quibufdamdeincepsc5trouerfantibüs,ßiperillosgdificiaface -i * xe,Deus optime prgeæteris eorû eße dinofeit:uelut nunc etiamquidäuidö . , .• res inquiunt,Faciamus Riper eos têpla noßra. De numero quidê Rio ambi- nbsp;nbsp;nbsp;anditem'

guitas nata eft.Quidam enim perhibent cos tres fuific,óé quartum fuum ca piaadmotumè ^ nem:quidaquincp,canêcpfextumiAÜj eosfeptê,etcanemodauü.SicquiC' tafandorum^ queprouelleluo defecretisetoccuInsloquipoteft.Dcusaüteorumcertum ' nbsp;nbsp;nbsp;'

feit numerum,pauciflirmis cognit5.^Tu uero nihil inde perfcïuteris,necquid falfum Sc nó.euidens inde proféras ♦ Nihil item te faduru firmes,nifï fupeigt; ^^^„^ p^f^a addito,Si Deus uoluerit. Qriandocuiufpia ohlitus foeris,dicïTuDeus doce cxpiift^d “ meuiâ rediorem ifta. Spacium aüt fopirionis prædidorum in cauema fuit c C c L X annorS,Deo quidê notü:cuius funt arcana cœli Ôé terr^. Efto uidés amp;nbsp;audiês hæc, quoniâ nullus tibi prodeflè poterit,nifi Deus. Vndc nee te co mendes alignée ipR participé ponasilegecp caeteris librü ribi à me traditü, cu ïus uerba nemo uariet.SC cum inuocantibus Deum,quê non alm uindicem

30 inuenies,patiêtcr Riftine à mane ulcp ad ueiperâîdiuinâ^ faciem ita defidc-ra,quod ad h uius fæculi pulchritudinêoculos tuos nuUatenus diuertas.N ec imiteris fecordes amp;nbsp;negligentes,qui fedieet fiiaru uoluptatü, quæ nihil Rint, fiudiofi,gcrcnda practermittunt.Diuinacp ueritatê nullatenus celes: cui quifVeritdiprop^^ quis uoluerit credit,eæteri man eat increduli. Quos die iudicq prorRis igne g^ndd. circûdabinius,eisép poftulatibus cæteri dabSt aqua, quafi flillicidiu oculoru corrodês:qui potus eft peflîmus.Credêtes 6? benefacientes, Ria no amittent opera. P.Illi nâq? paradifum fontibus amœnâ,amp;f illic annules, Ôé torques Farddifm.' aureos,^ ornatus fericos uirides Óé deauratos poflidebunget inledis aulea

tis accöbent.Et hæc eft maxima mer ces, crinterminabilis. Parabola de duo PafaboUu^ttu 4° üushominib.audiat,quorö alten' duos hortos femperfertiles palmis circüfi tos,amp; mefles ac fontes immixrim,nec fine fubftâtia tenétestakeri nulls dedi

mus.Illc itacp focio fuo,deridês ipRim,ingt : Te ditior atq; fublimior in gête ^-^^^i^feUcitutê mea merite cêlèor.Dcinceps alm locum adduces,hortosfiios anime Riæ ne expa^ntii, quot;nbsp;xiusingreftusdixit:Nechocnunc^dolendS,necmeftirredurSextimo:uel fi refurrexeromunep ulterius taleqdrepcria.Sociusiierö caftigäs ipRim,re^ Ipodiqlä audio,quS tu quidem es incredulus.minime cofidens in Den,qui te de terra plaRnauigSduirum fecit.quid egorDeû 0^ dominS adór o ■, néc ei

quenquâ participcm pono, T u qiwdem tuos hortos irtgreflurus,debères dv xilTe,bi Deus uoluent. Ab ipfo namqj folo omnis uis atqj uirtus procedit,En mihi minus lubftanüxproUsep poffidentijDeus forfan dabit tuis bonis mo liusjülis^ coelcftefolguriifeupeltem reducenccnieos ad arenofitatem atque fteriliütem, feu diffludum immittet» ; P^ Vel jiculan tellus penitus fontes ablcplpcpoffibibtatéuereduóius abCorbebitiEositaquepefte cociefti pror^ fus eircumdante, arbonbusep eófwfis poHeUor luus ad diftorfionem manuö redatflusinquic Vellern in Deum credidiamp;,nec eipartidpem pöfuiße.Sed tunc ex Dei parte nectutorê necadiutoremhabuit.SioDei mandata conv

, g plêtur,qui ueraciffimus mercedem optimam,finemcp bonum effidt » Doec 0 ’^^^b'^J'nines huius uitæfimilitudinem elfe,qualiselt aqua eoehrus dimilla, NM (OfXfMT. Qi^ cw*^ terræ fonibus immifcera debeatjiuenus iuperuenicnubus hinc 0^ illinc diftrada diHÏpatur,Deofupcr omniapotence» Proles atque fubftanua funt,uitat huius iacculiiocuriditas ÔC pukhneudo; A^ibus meliora remanêt apud Deum,undeiperantibus Ós^benefacientibusjopumaremuneratio prç I^ouißim diet ^««gt;f die,qua montesîlocalitefmouerifacianî,terramcp manifeße apparent er indicium. ï^quot;™ uidebitis.Deus dieet Omnibus nine èôgregatis, quo nullus aberit : Vo# ^ ' ’ * nbsp;nbsp;nbsp;qui negaftis me pofuilïê uobis terminumiÖumj ficut prima üice ereati iam

- ., nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;acceduis,. Tunq iUi aperto fuorum operumlibro tradito,increduli content

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ptibiles atep dolentes «ffecfli diccnt:Heu heu^quam malus liber hic:, qui nee JS

Muditad tibrü de minimis nee de magnis quiequam practerraittit » Omnia namep fada fua binielli, lt;jui coram ftanti perlcgent,nec Deus cuiquam iniuriam facie^Quado nos ini3 a(gt;eriri dicitur ximus angeUsjUt fele Adae fubijcerent,omnes pneter Belzebubgt;qui S^ diagt;* h iudicio Dei. bolus fatflus a Deo dilcéffit,pfaeceptum perfecere; 111 urn autem Uohis bofte pelïïmum,filios'ue luos Dei loco curinuocans rQuam eft nequam atep pra^ ua bic incredulorum mutatioeï P. In creatione quidem coeli amp;nbsp;terræ,anu marumue ueftrarum, cos nullatenus teftes adhibui,nec pro quoqua mco nc gotio gerêdo quenquam errantium aflumercuoIui.Die uero qua dicemus, ut participes noftros à fepolîtes innocent clamantes,reiponfum non acdpl ent» Vnde nos illisincredulls fuum confulorem immittemus,amp; focum uide jO buntjfeep cafuros in iplum prænofeerîtrrninime tamê euitarepoterut» Licet in hoc Alchoran multas liominibus parabolas præmifimus, plurimi tarnen

: ; corum difceptant Ót ambigunt» Voluntas amp;nbsp;inquifitio tuorum anteceflbnï ‘ .1.1 tantS gentes in nundorum aduentum ad Deum conuerti uetuit,uic^quo di 'Legatorum mnamg fuperueniêsmalüm intulit.Nundjs quidem nilpræcipio,nifi quod ptnStio. ]jQmmunci) caftigatores5d corredofes exiftantjncreduh uero dilceptatio-» nes ineunt,ut ueritatem extinguât,ô^ nihil atcç uana dicendo ueritatem dc^ Deßdentesire lent.SiccpmeapræccptaSC caftigamina lumme derident.Quis eftillo deto (tpa dodrma rior,qui prius do dus uerba Dd,poftea dilcedit,06 iplbrum aduum fuorum

■ peßimi. obliuifdturÆorum corda né làpiant,figillis indufimus, auribusep fuis plurt 44 «, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bum infudimus.Vndelicet eosâd uiamredam Dei pîjllîmiueniæcp dato.* ris uocaueris, nuquarn exaudient. Quibus,fi ad eorû fada relpiceretDeus, malum feftinâter incumberet.Sed iam cis terminus immutabilis pofitus eft» uillis ob fixa malefada deftrudis terminus femper prældiptus.Moylès qui* tabula udaica défit um mancipiS fie affatus eft : Nullatenus à me difeedas, donee uel appU de Kofe CT QjQ-fmus ad duorum marium conucntum,uel fimul per annorum fpadum famulo eiut. jyerjmus^flffadmarium coiùbdionem appbeati» lui pifeis in æquora tende 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;usiter

às iter obliti funt ♦ Ipfîs deinceps trans mare ucdis mandpium rogatum, ut eis pranfuin prgberet,mquit:ln hoe innere labor nobis partus eft. Ad lapidé namep quo applicuimuSjfolo diabolo impediente oblitus lum pifcis, qui ad maris palcuacóluetaredqt,Quid mirandumeftcHoccpmodoluo atqj ueU 1e Moyfes contigiflè hrrnauit.Illi deinceps reuerfi, perlcrutatum quenda dé gente n oft ra, cm mifericordiam 5Cde nobis lapiennam contulrmus,inuenegt; tunt.Quem Moyfes ut eum fequi poftet, uiamep reeftam per ipfius Tapten na addilcereqprecatus eft.Cui ille relpondit,mecum durare non poteris:Quip pefuper remjunde nihil lcirepoteris,indurares.DixitMoyfes, Deo uolen-lote,me quilibet fuftinentcm,nec te in quoquam oftendente femper inuenies»

Cui ip(c:Dc nullis itacp rebus me perlerutarejufcpquotihidixero. P. ftlis .\ itaq^ profcdtis uiep nauis confcenlum,ille nauem rupit,ut in aqua gentê Turn mergeret.Cui Moyfes inquit: Rem diflicilcm atque grauem iam pei petram ftt.Et ille: Nonne tibi intimaui,quoniam mccu indurare nó poftesr Et Moy fes : Nolime tantü obhuionis arguere, nee mihi pro meo negotio tantâ ue^ recundtam feu moleftiam inferre. Deinceps illis profeóisjmancipiü quolt;lgt; damoccurrensilleperemit.CuiMoyfesinquit: Mandpiumabfepiure peré mtfti,amp;lficiniuriuses.Cuiipfe: Nonnelattsprædixi,teminimemea meert toleraturumcEt ipfc,fi de me quiequam ultcrius perfcrutatus fueris, à modo

gt;c non patiar: quoniâ à te multa perpeftus fum. Ilh' deinceps ad uillam profeói perfcrutatum hofpitium, à nemine recepri,ad parietem cadcre uolëtem a o ceflerunt.Quem fuper fe Moyfes extollens,inquif.Si uellem, hinc precium fumcrem.refpondit alius,Hic hmulmodi facta ueftram feparationem perm mit. Aliud etiam tibi propalabo,quare mecum nequaquam indurare potui-fti. Nauis rupta pauperum eratpoftëflïo,per quam fibi uidum in man' que-rehaut. Quam ne rex immenfus cos perfequens, omnesep naues ui capiens fumere dignaretur,per rupturam ad uilitatem redigere uolui.Puerülüs item mterfedtus,omnibus fuis parentibus fidem adeptis,incredulus exiftit. Vndé ego timens,ne fa eu us adolefcens fuos parentes à fide ui diftorqueret, malui jo quad Deus lui loco meliorem, magisep pium reftaüraret i Paries a ut cm fuit duorum orphanorum,ftib fe refcruans illis thefaurum pij patris fui. Qiios ft Deus ad annos difcretionis perduceret, fuum ibi thefaurum reperirent. Hæcigitur occafio nos difgredat. P. Si quis te de Alexandre percunefta ßf Alexandra tus fuerit,dic ei,nos dedifte fibi regnü amp;nbsp;iudicium in terra,ómniumqüé re- iJiacedone mt^ rum icientiam,quam ipic femper fecutus eft,ultjue ad folis ortum applicüit, gatur, utlt;}uof‘ Si eum in fonteluteo quiefcentem inuenit. Eidemquetunciniuhximus,nè damcoau nit repertis üiiehominibus bonum feumalum inferret. Omni nafflque illis no w^ nwiuihm : ut centi,3d nos fuo fatfto reditu malum inpeiemus grauiffïmum,ficut dComni-bus malis. Credentes ÖCbenefacientes à nobis uerbum duldflimum, epti- ^‘^i^êf'tbulatt 4otnamcp mercedem accipient. Deinceps fita duftus fapientia, ad folis adicen ^“’^ ’“‘^*’ ium.iliuc peruenit,quo fol fuper hommes adfeendit, inter quos nullum ob-ftaculum pofuimus.Demum ipfo ad montes applicante, repcrietéque prins homines nullum uerbum intelligentes, precati funt citrapofiti Alexan-drum,utipfis 5Ctranfinontanis terrac uaftatoribus clauftiram amp;nbsp;obftacu-lum infereret. Eiep precium ob hocpepigerunt. Quod Ôf ipfepollicitus eft, ipfis que Deóque luis coadiutoribus. P. Vt incudes itaque cunfras, cæ- i^etalU Cÿth teraque ferramenta, ut prins per eorum interpofitionem montes connexe- P^'

ret J deincepscp cuprum adfuperfnfundendum afTerrent miunyft. Quo fa» Óo,ulterius illi tranfinontanijnce illud perforare^nce malum facere Dei piC täte fubueniente poterant.Termino uero ueraciffimOjquem Deus præferi» pfit, contingente, iiludfietminutiflîmû.Tunccp coram pulfaturi omnes con uecabimus» P. Tune etiâ incredulis paradifum uidcre permittemus, qui prius auditu uifu quepriuati, opinati funt,mcam gentem illos adoraturam, quos Dei loco inuocabant : amp;nbsp;infernum illis hofpitium tribuemus, ob hoc quod præcepta prophetarum deridebant,ncc diuinis miraculis,ncc diei pu» blicæ congregationis coram mefidem adhibebant.Sieep licet opinati fe be» nefacerCjfaóla fua perdiderunt,nullum examen habituri.Credentes autem, ^^ Hyperbole euS ^ benegerentes, paradifum hofpitium fempiternum,minimetimetes illinc gciica,totntmü ^H^^ ^«1 exulari,poflïdebunt * Sed licet æquor eius'ue duplum in incauftum du-! non caperct flucret,primum ipfum deficeret, quam uerbapracceptamDeipenttus inde libroi,z^c. in~ feriberentur. Tibiquidem præcipio, ne te quid aliudefl'e quam hominem tidu immaiiee perhibeas, necteftiheeris alium quam unum folum Deum ede. Omnis de» inde (perans fc Deo cóiungendum,bonum opusperpetret, nee Deo qucngt; quamparticipern ftatuat»

A Z o A R A X X I X* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i9

Zicbarittpro- T N nomine domini pq SC mifericordis ♦ Dei pietatem atqj milericordiam mttitur loM' JL fuus leruus Zacharias fecrete,nomine nifi folo Deo eófdo clamando, di itei.Alibieiiam xit : Cum o da mea iam eneruia fint,00 effrat^a, capillicp cani, muliercp mea marauit. fterilis,fummeœ tim ca, ne poft memei futuri uicarq turn mali fint, turn ma» los cfficiantuu Deus,cuius adoratio feu clamor mihi nunquam obftitit,miic ricorditer mihi tribue,quf mei uicarius Óf hæres,gcntiscp Iacob per te Ribli» tnatus,SC in bono confirmatus ftatuatur.Hunc Deus exaudiens,ta]e refpon fum reddidit; O Zacharia,cor tuum gaudeat,ó^ gratuletur. Habebis namfp filium, appdlandü nomine nunquam antea cuiquam impofito, uidelicet lo annes.Cui ipfe:Quónam modo filium generabo, cum uxor mea fteriÜs fit, 5® óf ad plurimü annorum numeru ego redadusc'AitDeus: Sed mihi quidem leuiffimum cft. N onne enim teipfum cum prius nihil eflês, effect f Hic itacg reipodicTu Deus mihi quid imponere digneris.Et Deus: Per tridufi igitur acque cum nemineloquaris.Hic igitur ab altari ad fuam gentem accedes, fi» gnis óf nutibus iniunxitcidtuinam muocationem conftantermaneöfue» hfMttbaptiflti. ipere^ loanni deindepræcepimus,utlibrum ui potêtiaep fua fitmeret, rem^ difcretionem puer adhuc fubiret.Vnde nos diligens timuit,fuoscp parentes honorificauit. Qirippe ubi erat minime diffïcilis,noftra mandata nullatenus contemnens.Super que die natalis fui,ófmortis,ac refurredionis Glus quie uit,Hic item liber minime præter mitt it, qualiterMariæuerfiislocum orient* Vlitrtdutcoce- f^qcmjà fita gente di(cedenti,iuiscp uelamen Ôf intcrcapedo côtigit.Cuifpi» noftrum,qui uerum imitaretur hominem coram ea,quod ôf uerc fe» wdiâu contra cit,mifimus.Cuius uiiu ilia pauefa(fta,Deum obfecrat,ut fe ab illo, fi Deuffl euàfflicahifio- timcat,tueatur,Contra quam ipfe fiefatus cft:Nil nifi Dcinuncius fum, qui rix ueritatè nar vbi puerum optime creicentem promittit-Reipondit ipfa: Cum uirum non ratio propha- tetigi,nec hoc opus nuquam dilexi,filium qualiter habebofinquit iHc: Hoc na. quidem Deo leue eft,atcp poflîbilcJn hoc hominibus mirandum unicum^ miraciR

miraculum,noftr£cp pietatis munus appareat, P, Iftud quidcm firme con ftantereç dijudicatum eftjlla igitur impregnata,cum eo longinquum m locum auïugit»Tandern menftruo partum praccedente diftillante, cum iuxta palmâ confifteret,inquit, utinani morti obliuiontcp fuccumberem,antequ5 htc miht contigiflèt, Chriftus autem fubtus earn cgrefiusuplam confolas in-quit: NetimeaSjCn ego tecum aflïdeo,Deinceps Deus iplam allocutus iniü xit) utpalmam excuteret, fictp fuper earn arruteba recentia caderent, unde ipfa comedens 5C bibens,cor fuum corroboraret,atq? mitigaretmemini ue-ro uifo colloquium præberet,fingulis innuens,feDeo dies abftinentig ieiu- Silentium ieiu~ W nqép uouifiè» Earn deinceps aff erentem puerum, lui non mediocriter in- nbsp;nbsp;‘^n^^^^^

crcpabant,dicendo : O Maria,cum tuorum parentum neuter malus exifte-ret, cur rem adeó mala perpetraftidUa uero pueru oftendens,ut ipfiim inde conuenirentfignisiminebat»Quibusqualiterinfantulum huiulmodicon-uenirent fcifcitantibus,ipfeprius in uocem erumpens, inquit: Ego fum Dei Cquot;”Æ“*V*^’ feruiens,qui mihilibrum tribuens prophetam conftituipóCloco quocöcp me horantem Óó utilem pofint. P. Mihi quidem orationes fundere, SC elce-molynas ac beneficia diftribuere,amp; meam matrem honorare, dum inter h o mines conuer(arer,iniunxit:nec me uirum difficilem, fed malorum experte creauit.Et fuper me eft diuina QIus in die meæ natiuitatis amp;nbsp;mortis, amp;nbsp;qua

*® uiuus iterum accéda ♦ Hoc eft de Chrifto Mariæ filio uerbum uerax:in quo tamêplurimi dilTentiunt homines, Sed leiendS quidem hicDeo nunquam contigiflè,nec hic uoluiflè,ut filium unquam alfumeretiqui quiequam perfi eere uolens,praccipit ut fiat,amp;fatflum eu.Eum itacp meum adorate dominS amp;uniucrlbrum:ficlt;p reólum callem carpetis. Inter cohortes quidam ambi guitas feditioep nata illa die maxima,malum incredulis maximü afferet. Au diatigitur omnis, £C c5fidcret,quid deillis dieaduêtusueftrifieulicethodic uia erroris proficilc5tur,Tü uero, licet ipfi minime fiêt increduli,dc die uin-didgpoenitcntiaccp,qua rerum certiflima difcuflio dabitur prçdica,cûDeus /^f^rahacr pi-ipfe dicat: N os quidem terram,omneep pofitum in illa hïcreditabimus, óf ad tm Tarrhue mn 50 nos redibunt omnia, Nec taceas item in libro, qualiter Abraham ueridicus certutio de reU’ atep propheta patrem fuum increpando,quoniam rem cæcam amp;nbsp;furdam fi- giotie. bi proficere uel obefie nullatenus poffibilem credebat,inquit:O mi pater,di abolum quod à Deo praecipitur,minime uolcntem,âf homines aberrare fa-cientem,imitari defifte,timendo Deum,fibi malum illaturum,amp; te diabolis aflbciaturum.Iple uero obftinax refpondittO Abraham, uis'ne me ab ido-lorum culturecedere ï*Te quidem nifi recedas,lapidibus opprima, uel à me longiffîmeproijciam.Relpôdit file:Ego quidem pro teDeum, mefortaflis exauditurum, deprecabor, qui me à te idolisep tuis retrahet, amp;nbsp;à malorum adu paflionecp,mea prece liberabit,idcmcp tibi falutem permittat.Abrahæ

4’ igitur retrado ab eo,quod quafi Deum adorabat, Ifaac atep lacob, prophe-tas fcilicet,quibus noftrapietate linguam elatam atep ueridicam côtulimus, retribuimus, P, Hic relponfiim codice nequaqua lubfit filentio. Moyles nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

purusnunciusatqi propheta,quern in monte Sinai uerbo propinquo co ire nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

nimus,eicp milericordes atcp propicq fratrem luum Aaron prophetam feci- jp^aron. mus.Ilrnael hoc item libro nominetur, qui luo fermone ueridicus nun ci us jfmaèl. ateppropheta,luis præcepit,ut orationes funderent,ôf eleembfÿnas ac Deo Heßram^« débita cornpier êt,fic^ coram Deo uir bonus inuentus eft, Heforam quoœ fhet4^

ucndicum ati^ propt ctS à nobis eleuatum in Ioc5 ex celfum^in hoO uolun« ne nomina ♦ lib's quidem prophetis ortis de blijs Adæ, Ód iequenter à Noê, ac gente Abrahac ÔC Ifraël,quitus uiasrecflas narrauimus,amp; diligentes box num contulimus.Cum diuine uirtutes prgceptacp legebâturjhumilitas ado ratiocp diuina iugiter inhacrebantJUis uero fuccedentes détériorés, oratio^ nibus abiedbs,uoluptates prorius iecuti,malum gramlfimum incurrentjn^ fi faCta conuerfione benefecerint,in fide perfeuerantes. Hi namep tales pax tadiium,expertes omnis nocumenti, poflïdebunt. P. Hanc quidem pax radifiim,ubi nemo contumeliam uel opprobrium, fed ûlutationem mutuS audiet,plenumq; uoti gaudium mane uefpereep percipiet.Deös,cuius om^ to ne mandatum pcrficitur,hxreditatem iuægenti, neeponentiuerbum ibud nifi cum mandato dtuino tribuit.Cuius eft quod ineft manibus, atep poftex , rius,nihil obliuifcentis Dei cotlorum fiC terrac, óf omnium illis inteipofitox 94li(irKho. rmn^Huncigiturpatiêter Óf indurate fupplex adora:Cuiquis nomen æqua k fortiturCLicet hommes afiueicant dicere,nos mortuos quiiquam uere fux kitabitur f Nonne rccordantur nos prius cos, cum nihil effent, creafiëfper. Deum3nos eos diaboloscp congregabimus,igne^ gehennç fuis cum corp© ribus circumuallabimus.Nos enim quarumepgentiu détériorés, Deum mi nime uocantes,fic^ fibi lucrantes ignem,optime diieememus, femotim au ig^n omnes fer en tes. P. Sciendum quidem neminem efle,qui non ad ignem,quonia z® ^Aunt,lèdim ßg^,Deus mandauit, proficifcatur,ubi corporaliter etiam increduliperkuc ^^ rabunt.Timentes autem Deum ialuabuntur.Increduli tarnen,noftrauerba era untur. j^^nifefta fepius audientes, à credentibus percunCfantur,quæ cohorcû fief firmius,adorctcp melius, Qiiot Riorum prædeccHorcs, ditiores atcp poteiv tiores illis,conRidimusf Scd erroneos Deus dilatabit, ufquequó uideantiP lius Repius dictum feiheetuel malum prüfens,uel diem illam, qua dinofecx tur,quis eflet debilior,quis ue partem priorem obtinebit.Credêtium autem fidem femper augebit Deus : apud quem eft bonorum refiduum optimu óf preciofiflïmum, remuneratioep præcellens. Nonne uidesmandatisnoftris non cred entes dicerefNunquam nobis prol cm ku diuitias dabitDeus.An }0 ne Dei fecretum ipfi kanduntfan cum illo padni firmarunt f Nos quidc cox rum diCta fcribcmus,óf eos in malo fuo prolongabimus. P» T aliter dicen tem firmare ore ftio,kntirc faciemus:ipkcp fingularis ad nos ueniet. Plures adorantes idol a loco Dei,ut ab illis honoré óf fublimationem habcant,uide DfiK traiit ^^bunt horam,qua nullatenus credent,eis iam illius malo contingente. Non^ (ret^tlosdia^^ papendis^nos lam mififle diabolos incredulis,ut de illis fibi ridiculum fa ‘’ ”’ ei a Rtf'Tu uero nullatenus uel eos kftinare,quoniâ nil eis, nifi eópumm fuâ faciemus die,qua decenter Deum tim entes corâ ipfo congrcgabimus,ct in^ .credulos adduftos igne kpeliemus,quâdo nee quis ueniam poftulabit,ncc quiequa nifi Deo iubente madabitiagnoketep dicentes Deum fumpfiflè fix 4* m^latm Chri •^*^’^turpe uerbu protulifle. P. Öb hoc quidéturpe didfum,ferè coelSfc Jbnnfiliu Dn cofudit,óf tellus aufugit,omniscp mons cccidit.Hoc eft enim inopportuns Atu^itoifern- æ inhoneftS Deo,cuius iugo kruitutiep iubfuntuniuerfa ceeleftia attp terre piienti dicit io ftria,ad cum ueraciter diftinde reditura,óf ab ipfo numero certiflimo dimi ilt;ni».}.Q«ino» meranda die illa.Et illius amorem aflèquetur tune omnis crcdès,óf bencfalt; ircditmHmg:- ciens.Tuæ quidâlinguæ nullâ facultatem induximus,nifi ut Deum timenx Mimh ere, tibus nunciS gaudio plenû,ôf caftigamé incredulis nunciet.Omni nc per al T nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;chim*

Chirnadc(lru(n:oruà nobis quenquamud fentire uel abipiô uerbum aliquod percipere potefte' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZOARAXXX»

mus,fed ut per ipfum à rege cœli SC terræ amp;nbsp;omnium illis interpofitoiiï,ter ’^ÇSP f^Ppofitorn,qui poft terra Ôf cœlos à fe creates thronû afeêdit côpofitum, diuinâ commemorationê dileôionêcp timêtibus dominû infundas. Ipfe nâtç feit diets,cordeep retentû,ÔC occultius eo:Et præter ipfum non eft Deus,iuacp nomina fonnofdîîma,Audi uerbûMoyfis,mulierigêtiœ fuæftatienê obfoeû Rfp^'^jplt;ipfr ab eo uifum iniungetis» V os null a tenus hic moueatiSjuiquequo uel ab igne ui P^‘‘”’’ ^^J^quot; (o fo uobis adducâ,uel bonæ uiæ doeftorê illic inueniâJlli quidem illuc afeendeti nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

dixi:En ego Deus ftim, A' pedibus tuis foleas abftrahe : quoma tu locû bene^ ^'^ *’ dicdS obtines,Et deinceps tu à me quidê eletftus,præter que nô eft alius Deus, meS præceptS audijamp;me adora,amp; orationê cum meo nomme funded eniet enim hora,omnib« mea ipôte celata, qua omnis anima lues aétus inueniat. A meo pcepto nullatenus diuertas. Si ucllcnâq; diletftionêcp nô credentiû fequa Ms,malûpatieris»Sedgd gerittua dexterafReipôdit:Lignûhaftilegeftat,quo iæpius fulcitus alleuor,gyrScp faciendo tû oues congrcgo,rum cetera negoria. Inquit illi Deus:Proîjce ipfum.Qiiod ipfo facicntc,imincfus ferpens inde pro celïït,hac Ôf illac irrepens. Quod ille deinde metu femoto,me iubête fumpfit, Ä0 priori forma permeredeûte. P» Meo quocp præceptomanufuaalam eius attingête, candidiffîma malorû expers redqtdiccp miraculû fecundû prodijt.

fepræfumptuofe fublimaritê acccderetjinquitlTuDeus cor meS aperi, nego-- ^of^f‘^i ^^^^ tiS alleuia, linguâ enoda, ut meus iermo promptus fit Sf intelligibilis,fratrêqî rMnm.Vide meS Aharon prælatû atep cenforêin gête noftra coftituc. Eo namcpfie operû ^^° meorô participe,fietmeû negotiûfirmius ÄScaftigatiustet te noftros adus oês 2t°,Ç^tj^^c«/rf^ pfpicientê deuotius,SC crebrius atep diligêtius inuocabimus.RelpôditDeus: Omne tuu uotû implebimus,qui te pucrum etia adiuuimus,Me namcp iuben te tua matrê, ut te cîaufiim in cifta in mare ppc er et, ut fie ad littus te reuerfum

50 meus hoftisep tuus fuiciperet,amor meus te fuftinuit, uifucp mei eduxit, 6C a^ luit:Quoniâ tua iorore dicente corâ rege,ego fibi nutrice inueniâ,ad tuâ ma^ trem te reduxi,ut cor fuS firmum Ôf intrepidû exifteret»T e rurius homicidâ li berauimus,ôf tu deinceps in gente Madian annorû numéro cômoratus, iam ad hora acceffifti, P. Cum itaqj te fie ex anima mea iuui,tu fraterep tuus ad Pharaonê prefumptuofum eûtes,ipfum formofo colloquio ad memoriâDeC ue timoré perd Licite, 1111s uero relpondentibus:ODeus,quot cruciatus atep fla gella uel ftatim inferet,uel ui Aor exiftetflnquit DeustEgo cunêla uidês et au diens,uobifcû fiim.Ad cum igitur intrepidâter euntes didtc, uos Dei nûcios enè,ôê præcipite,ut uobilcû filios Iftaël,in nullo noxius eis,mittat.Eos itaep eu 40 dimna uirtute ueniêtcs,dicêtesœ,diuinitus falutê eflè data credètibus, regiâcp Uiâfequentibus: incredulis aStof côtradicentibus,malûgrauiflîmû: quæfiuit Pharao;OMoyfes,quistuuseftDeusc’Rcipôdit.Omniû creator,hominibus omniatribucs,amp; uias restas edoeês.Et iHe: P* Vbi eft gens præterita f Regt; iponditiHuius rei notidainlibro omniS capace,necquicquâ obliuifcente cô tinctur apud Deum,qui terra applanâs,uias in ea peruias uobis patcfecit,ôfad aquas ad om niS nafeenriû ortum,ut inde turn ueftru uidtum, tû beftiarum pa-» ftum habcretis,de cœlo produxit,fciêtibusfcilicet miraculû magnum ♦ Et ipfe nos è terra creauit,amp;iterü ad earn reducet,amp;l inde relufcitabit» Hlc tarnen no^

ftris uirtutibus uifis cofttFafius cxïftitjamp;TobfiifladtCTfncTcdulufi mxit,indigné ter inquiens, An ueniftis eiedum nos è terra noftra incatanonibus arnbus^ magicis;nos non uiciffim cum fimile negotium reponemus.Lod ita^tempo riscp terminus ftatuatur certamini, quem nee nobis nee uobis ullatenus pracx termittere liceat.Illis itacp ponentibus ad hoe diem ibiennem, diluculo ibi faquot; do uirorum conuentu,Pharao omnes fuas artes ÔC artifices in unum reduxifgt; illiscp fic aduenientibus dixit Moyfes: Caueat fibi quifip ueftri, ne Deo men^ dacium imponat »Nemo namque mendax aliud quam malum ab eo lucrabi» tur Jlli quidem deliberates ambigue,hoeep iècreto,ne Moyfes hoeperciperet, dicebantJfti magi nos exulatum uenientes adiunt,uel noftros ornatus Sfpro tS cium delatum fccumproponunt.Noftris ergo artibus congregatis, linealiter difpofiteep proeedamus.Loco nam® iublimior uidoriam leuius adipiieetur* Sic itacp progretfi,Moyfcn fic affati iunt: An tu aut nos cauiàm nofiri conuen tus inchoemusdllis igiturMoyfeiubenteprimo proqeientibus funes amp;hafti iia,ièrpentes reptiles cernebantunMoyfen hoc uÜb corde trepidantem corro borans atep confolans,quoniam uidoria donaretur,iufiï,ut dextræ iuæ gefta^ men proqeeret Jnde namq; fadum ut aliorû opera cunda, quoniam magica Ricranqquæ nufquam proficient, deglutiret, Illi igitur magi in terra proftra^ ti,Moyfiscp pedibus aduoluti dix crût publice,ieinDeumMoyfis 06 Aharon credere.Quibus Pharao turbatus inquit: In eum antemeupraeceptum credit- zd tisdlle quidê maior efl,qui nos artem magicâ docuit»Ego uero manus uefiras amp;nbsp;pedes ex oppofito fiatim abfcindâ,SC in trunco palmarû fulpendâ.Siccp ma lo perpetuo deputati dinoicetis, quis ueftri maius grauius*ue malum inferre Non ui cogent qufuerit» P.Reiponderunt, N obis itaep tibi nequaquam fuper uirtutes agni ii homing, «ƒ tas,Dcumcp noftri fadorem credentibus,tuû libitum imprime,^ mandatum peum cognitu exerce,quod minime uitâhuius iæculi trâfeendit. Nos aût in Deum nobis ue ’ niam daturû peccaminum Sd incantationum,te cogente pracmiflorum, credi mus,qui eft Deus optimus,poft omnia fuperftes*Qui credentibus et bene ge» rentibus gradum in paradiio riuis amoena fublimem perfcueranter præbehitt incredulis aût ad cum uenientibus gehenna,ubi nee uita ditati,nec morti fub» 5^ diti m anebunt.Moyfes defneeps noftro iuftu educentêgentê noftra, SC in ma ri uia ficcam præparantem abiep timore, Pharao cum iuis exercitibus ex ecu» tus,mari manu noftra fiimmerfus eft, quiauiSredam minime profedus eftgt; Vobis itaœ file's Iftaël ab hofte noftro liberatis,poft terminum uobis in monte Sinai conftitutum,uidum manna coturnicescp dedimus» Comedite de bonis frit Défera- noftris uobis datis,nemini facientes infuria ♦ Sic enim iuper uos mea iracüdia uißm4. haderet,quæ cuilibet incumbens fumme nocebit.Conuerfis quidê, amp;nbsp;creden tibus,ac bene gerêtibus,redocp tramite poftea gradientibus uenia facio. P, Moyfes cur citius fixa genteueniflèt,a Deo rogatus,inquit: lila quidê me fiib» fêquitur »Ego uero te annuête praecedens, tuâ adoptaui faciemjpiè tamêDeo 4^ ^fcemeU uitu- dicête,quodprophetaineuelartifex Afcemelipoftdifceftum fuügentemfua iawindeprto lt;^^3.refecipreuerfus eft,no minimû iratus fùæ gêti,5p earn increpâs dicendoî fudit. o gens,quare placitû bonum uobis à Deo propofitü mêtiti eftis f An ftudetis ‘Exod.}t. iramincurrcrediuinadlIiucrorelponderuncNonipontetrafiuimus^Sedno

bis quodda ex ornatibus popularibus fabricate præceperût : Cui præcepto no bis fauêtibus Aftemeli taurû fudit,corporeû, emittentêmugitû,ô(fdixit,Eum ueftri Moyfiep Deu elle;quod ipfe tamê oblitus eft * Nonne uidere poteranp ipfum impotente uerbû quotquam reddere,uel eis prodeftefeu noeere poflec* Saltern

Saltern audilTct Aaron prænioncntê,dicentê^îVos per eu decepti, mefeqûà inini,meaprçcepta faciêdo,quod Deum dominû noftrum adorâdo fadetisJl U uero reiponderûtjfe nullatenus hoc dimittcrc,priu{quâ Moyfes reuertetun

P.Moyfes itaep reuerfus, percûdtatus eft Aaron,cuius prohibitione eu mini mefecutus fît,fuumuemandatû non copleuentfCui ipfe taliter refpondit: Tu matris meæ proies,nec barbâ nec^ capillos auellas mihi,timêü te dLCtur5,quo mam eO'S fccernerê,tuumcp uerbû minime copieremJUe deinceps ad Afceme U côuerfus,quid praeccpiflet,quaefiuit»Qiii re(p5dic,fc nequaquâ aceris uilum Uidiflè, Vnde ego de prophetæ ueftigijs manu mea claulum,quoniâ hoc bonS #0 uidebatur, inieci. Iniunxit itaep Moyfes,ut quàm diu uiueret Alcemeli perc^ gnnaretur3nec cuiulquâ comunionepotiretunSicep terminû nullatenus mê-daeê expcdtans,illû folûDeum confideret, cuius nullus eft terminus, prêter que non eft alius Deus,cuius feientia côplectitur omnia. DeS etenim illQ con flatu uel cóburemus,uel diminutû in mare protjciemus ♦ T aliter tibi prædecef foruadus manifeftamus,tibicp prçbemus fapientiâ,àqua quilcpfe diuertês pec torûfarcinâ perfeuerantê fentiet, die grauiHîma,qua flatubuccinæ oîm fadîo cóuentu,pallor incredulis infidebit. P.Dicent aût quidâ tûc,fe x^dierS ipacio ^^^^eautoetT iacuiilc:côfulnoresuerodiferetioresepjfenullatenusnifiperdiêunâquieuifle f^-^^ iuècui^ perhibebut ♦ Perferutantibus uero,Quid de motibus fictf intima, quoniâ ego f,otttßimum.

20 Deus eos radicitus confundâ,fua fundamêta plana facies penitus, amp;nbsp;æqualia, nomß.difSi nilqj luperius uel inferius dimittésJllacp die nulli diftorquere le poteruntj qua do uocantê ft fequâtur:ubi nec tumultus aliquis effïciet,nec uerbuDei inquie tabitur:nec quisprolocutor,nifi cuius uerbû Deo placuerit,ftatuetur,qui dino inttreefforesré feitmanibus inhacres atep pofterius. Quem tüc uelut uiuü et ueriïDeum ado- ram Dto, rabat ómnia.Illic etiâ malefactor omnis iacîurâ,benefaciès Ôf credens nullam Jniuna,mcritiuc detrimentufentiet. Taliter Alchoran Arabice difpofuimus,

amp; corredioncs infcripfirnus,utper ipfum omnes credêtes atep memores effici Almran wnß antur. P. Cum Dei ueri fit omnis fublimatio,Alchoran propalare minime ftf^‘ft(gt;i^ubU^. propcres,priu{qua tibi cunda iua præcepta difcernere permitto.Deum igitur jo iugtter preceris,ut tuâ augeat fapientia.Hoc quoep prius Adæ prgcepimus,cu ius ipfe prorfus oblitus, in noftris mandatis minime perfeuerans repertus eft» Cui tamê ut angeli ft fubijccrêt, nobis miurmentibus, omnes præter Beelze^ bubparuerunt : quê Adæ muliericp fuæ pemmu hoftem futuru, ego patefaci-ens perfüafi, ne ilios educerct à paradifo,ubi nec fames,nuditasue,ftu fitis,aut fcruor accidet. Sic enim illis labor immenfus incübcret.DiaboIus autem econ tra fic affatus eft:Ego te quidê Ada ad ætemitatis 06 imperij nun^ fenefcentis /^^^ f^pß^ arboréindecomeftüadduca.Vndecibatisillis,mêbragenitaliapatuerSt.quç ciabolißrm^ de paradifi folîjs fumptis tegere nitcbatur.Sic igitur Ada, à Deo minime præ^ «d Aiam^ ceptû opcratus,ius mortale fubiuit.Illis tamê deinceps ad amore Dei redeun^ ^P^tibus,prius m ale pada Deus cÓdonauit,uia infuper reda patefaciês» Vnde hC eet eis iniüxiflèt,ut omnis aduerfans abj defcêderet illinc ï uerü eis uiæ dogma patefecit» P. Huius autem uiæ omnis imitator, hic iæculocp futuro timoris omnis expers permanebit» Omnibus autem mederelinquentibus,ófmeum nomen non inuocantibus, uiam angufta,5C conuentu publico cæcitatem in,-feremus. Omnis turn huiufmodi dieet :Cur melæculo præfente uidentem bielumine priuasfCui Deusficre^ondebittTuquidem meorumopcrum atque præceptorum oblitus, hodie noftrapremeris obliuione.Talcnamque promeretur malefaciens,noftriscp præceptis refiftês» Alterius quidê ftculi ma

Ium grauws cftjpcrpetuumcp^Quare nó perpendunt,quot gêtes per alchimâ ptæcedentes,quoröhabitadones atep laboresmoderni poffident,confund^ musc'Hxc tarnen perids non minima notieiä adhibent, uindiôæ quide negO dum ftatim fequCretur, nifi propter uerbu Dei prxfignatS,ratum quidem 0^ Nor» concupi- immutabile.Eorü tarnen dióia patienter fuftinendo indur a: Slt; Deum ante fo^ fcêdauxor alie j^^ ^^^_ g^ occaftïm,no(fle quocß,horiscp diurnis^ufquequo mer cede ex meri^ ^*^ aflequeris, deprecate, nee oculos tuosunqua ad uxores alienasjicerhocmu non objeruatii ^° ipeciofas amp;preciofiffimas, couertas.ApudDeum etenim timcntibus,bex « lAachumet. ’^‘^^ iperâdbus,res multo iplendidior ÔC melior refcruatur* P* Præcipe tux lAiraculKnon gêd,utpatiêterSC iugiterorenqcumnosillisuiCtuS^ueftitûpræbcntcs,abcis0 opM effe m^t, minime talia cxigamus.Sed inquiunt;Si diuinis cu uirtutibus adueniflet.No^ quum do^lrma ne teftimoniude prioribuslibris attulimus:Si cummalis aut eos obruiflemus, ipfiut confirme dicerent,ante malorû iacHurxep condngenda fc noftris paruifle præceptis,fi fi turfcnptii AU' bf nuneq mitterentur.Dic igitur,expedent illifimul ÔC ego, uiquequomani-thenticis. Du £^q^ difcudatur,qui uiam recflam diuinaœ præcepta fecuti fuerint»

Ifioncontemnê T N n.d.p.e»m» Quanquamhominibus inde paru tra(fîantibus,fuus ad iudi duiMuchumet, X cq dicmtrâfitusplurimâaccedit.AliudaûtnouSillisex Dei parte miflùm uthomoifiqui- aulcultât SCnridct;fuo nequaquâ corde thefaurizantes illud, fed indignando dem alias nwr- dicentesjfte nil aliud quam homo,ficut Öf nos,cum arte Ina magica nobis ao jO 4 fs prop C M ^^^^^ j cuius uolumê allatû uel fomniû eft, fuumdefióidü.Sed Deus omnium ^'-’ddor ÖC cognitor, omne uerbn cœlo terracp propalatü dinofcit.Villa quoc^ ’ prius nó nifi per confufionê fiCuim ill a ta, ad fidem conuerfa eft. Alios enim nu cios carnales atq; durabiles, cibis potières ante te mifimus,quod à fapientibus quæfitu perfede cognofces»Cum quibus noftro ueraci termino firmato,dilex Óos noftros faluauimus.Incredulos autpeflundedimus^Cur igit non timeds, cum uobis libru noftra præcepta ferentê miftmusc' P» Quotquot uillarS no^ xiarum, quaru loca cæteris gendbus reftaurauimus,huc uf^ cófudimus,cum malorû prælcnfcrât aduentû,libenter fe retraherent^Vos aSt perfidia minime derelinquetis, fed ad ueftras manfiones reuertetis,ufqucquo percSflati dice^ ^q tis:Nos quidè erronei malefecimus» Hocquidè uerbu tacebiris,nifi prius qua fi meflïs manu ueftra proftrati.Nos quidè ueritatè crebro fiftentèfalfo prætuli mus,ut ipfum eófunderet. Vobis aüt turn ob falfiloquiu, turn ob incrcdulitatè malû inferet Deus: cuius funt uniuerfa cœli terræcp,cui femper affiftut, ipfum iugiter inuoeâtes nofle dieep totius experte ludibrq» P»Vbi fumpferut è ter ynus Dcut. ra fibi conftitutu Deum,06 effeduf Si effet Deus nifi unus, omnia funditus pe rirèt.Deus aüt excelfi throni dominus,dictum eorû abhorret, cuius omnium opera perfcrutantis,minime fafta perfcrutabitur, quifquam illius loco Deum alm aflumens:quod ueru effè,nemo dciurare poterit. Hicfermo præfens etia adhuc, atep præteritû amplcflitur.Plures etia ueritatis infcq,ab ipfa longe dif-40 Tilio Deus ^‘^‘^ï'^Pï’ophetam nullu ante te mifimus,nifi qui perhiberet Deum unum fo^ j-^^Pf lum efle.Me igitur omnis adoret.Dicût aûtplures, Deumnullarenus hoc uo^ lentê fumpfiifc film, qui tarnen bonos hommes, qui uerbum præceptSep Dei Atqui uer:tM nullatcnus tranfgrcdiuntur,diligit,fcicns quod manibus inhæret Sepofterius: ofiendit nobis corS quo nemo nifi fiio iuffu prolocutor uel exorator ftatuatur,Deû fcilicet ti* unumaduocacü mès«Ponès aûtfecundû Deiloco,gehennâ,proutmalimerètur,introibit.No lefum chri- ne uidèt increduli,quomodo coelü Óf terra illis primo creatis,claufis atep fterili fium, ere. bus aperuimus,et ex qua omnia uiuèü'aproduximusfCur igifno credutf P* In terra

Interrä quo($ montes magnos ad ipfius firmitatêjæ uaUcs atqj plamdes ad trineratrafituscp cognofccndoSjóC cœlû tedium optim« pofuimustquæ ftuU ri nequaquam ad mir an' (ciût.Diem ite QC nodlê continuauimus,ód iolê aclu nam, amp;nbsp;omnes in circule mobili currentes fecimus »Nee ante te quiequam tmmortalem condidimus hominü, ut te mortuo iuperftes exiftcret. Omnis enim mortem geftabit, amp;nbsp;uobis omnibus ad me redituris, quibufdam bonu quibuldam malS inferamjncreduli tarnen te uidcntes,diumum nequaqua nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

nomen muocantes, te non adorantem idola fua deridebunt. Homo enim tes eft fcftinans,ôd tranfitoria. Me autem meas uirtutes patefaciente, nolite uome ret frlt;^-10 feftinarejuel impetum faccre.Sed ipfi quxrent à te terminum illum, fi ucrax giin, es.Sciant autem omnes increduli,quorS faciebus atq; lateribus ignis inhere Diff nouißimä bitpcrpetuus,eum terminn ex improuifofuturû,ncmincpraedocètc ipfum^^certaßeut Tunccpftupidifalt;fti,nulquam diuertere ie poter unt» P. Similiter cxtcro^''^quot;o'^f«f-rum prophetarum ante te deriforesgt;ex fuiludibnj modo main iuftinuerunt.

Sedquistuebituruosdie feunodteaDeo:'AndIi, quos adoratis Dei loco, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;**•*”*'

quineefe à nobis liberare,neqt uindicare qucuntdllos autem Deum nomP p^^^ ‘^ nare de{mentes,parentescp fuos,in uitæ prolixitatem protraximus^ Nonne uidere queSt, quod terram é capitibus fuis minime fecimus d An fè uidtores fore cogitantdEgo quidem uos nequaquâ alloquor, nifi cum uerbo diuinP Tifnn^ ^efi^ ló tus mido/urdis inaudibili » Malo uero quoquam cos attingente dicunt, per diumidoquttur

Deum,nos ad noftri detrimentum uiximus Jlla namqj dié, qua nullus iniu- Machumet. os nam fentiet,ncc beneficium quotquam,fiue fuerit aureus, finapisquot;ue grand impudent. computâdo prçtcrmittcmus,adtuscjR omnium æquilibriter examinabimus.

Moyfi quoqt, nee non Öd Aaron, alfurkan lucem atq; memoria timentibus Mojß et Ahd.^ corde Deum, amp;nbsp;horam uenturam tribuimus, ficut Öd hanc fibi dodirinam. ron d^m codex Cur igitur non credunt eamd P» Abraham quoep prius difcretam rerum »Ißrcan. adfienê per me dodus,mc audicnte,patrê fuum atep gentê increpans,quæ- ■^^’^‘'^‘*’” ^^°^^ huit,Cur in idola credebantdCui illi refpondcbant,fe reperdre, parères fuos °(’P'* * adoraudTeiHaiEo quidem dicente,Tunc cos parentesep fuos errore manife|”^^* .

rum impotentes adoraftis d Hic quidem amp;nbsp;uobis amp;nbsp;illis eft inutile. An in^ difcreti uiuitisd Dixerunt uero cæteri: Adidolorum uindieQam iUcconv-F^^**^”“ buratur.Deus autem ignem frigcfccrc,amp;ialutem luper Abrahamquiex-^’'^J’“^^’ leere iuflÏtJlh' quidem nocere uolentes, perdidimus : Ipfiim autem Sd Loth nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

libérantes, ad terram benedidtam , ad opus gentium duximus . Et co.--^^ rum alteri Ifaac 06 lacob,docentes homines uias redlas, proficilci dedimus* Opbus Sd orationis ftudium,ód elcemolynarum,ac dccimarum donum,figt;

^^^’ deep diuinü iniunximus, Loth quoep nos propicq, quoni5 numero honor® inerat,ipfum fcilicet fapientê fecimus,ó^ à uilla male gerenriû fiC incrcdullt;v N®f« rü cduximus. Noë quoep nos prias adorante exaudientes, gentemep fua ab illa peftegenerali liberauimus,8Ca fuis cotradidloribus,quos uelut peflimo# Salomon. fummêrlïmus,üindicauimus. Nos item teftes iudieq Dauidis amp;Salomonis» quad de ouium in hominum cultus ingreflu protendebant, Salomonern ia is j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dicando peripicaciorem, SC in omnibus iapientem atep diieretum fecimus*

DMMifjbMo- jj^jji Ji quoq; mótes ÓC aues Deö inuocantes fubmil'imus ,amp; magiftrii Mat amap tialiQindumentorüjquibuslitefirmitasatcp eóftantia paraturpatefecimus* ' * ’ Et non inde gratias agctisfSalomoncm rurfus præbuimus, ut cum foo prac^ U cepto uocatus,immenius ad terram benedidlam curreret:Et nos quidem ici Salonumidœmo ^’^^^s omnium exiftimus. P. Per ipfum item daernones fubtus terram SC nn fubditi,ex aquas ad mira gerêda profedii iunt,me fingula perfpiciëte. lob rurfum da traditione 1«- mantem,Tu Deus omnium prjflïmus atq; mifcricors,a malo fuperueniente iteorumexor~ meprotege:nos exaudientes malum abftulimus, gentemep fibifuâ atep fulv aßartm. ftantiam reftaurauimusicum fimus propieq timentibus, a orantibus ac re* loL nbsp;Eamhi minifcentibusjimaël item amp;nbsp;Heldra,amp; Akhifla,indurantcs omncs,ôëpa*

fimjmoptima ventes,ac boni,noftram fenkruntpietatem ódmifericordiam.EtIonas,hcet jidercddit,cr jracundus dikederet,cogitans nos nihil fupcr id quod inuocabatpofle,tene mterpreu^. jjj^.^ fnclufis ait,non efle nifi Deum unum,fe uero malum extitiffe.Nos igi^ ^

‘ tur reipondentes illi,eum à tencbrisliberauimus.Quippe nos faluamusfin--Zacharidt pa- gulariter credentes. Zachariamitem,inuocandoDeum,flCdicentcm,Tu tfriwnnM. Deus omnium optimus hxres, nemefolum dimittas:cxaudiuimus,ftiamcp mulierem adaptauimus cis,quod loannem dedimus ♦ Quia ad nos adoran* dum proni,et diligentes,ac humiles femper reperti funt.Omniü rurfum mü herum optimæ,ab omnibus intaôç uuluar,noftram animS in(ufflauimus,el illam filiumep fuum manifeftum miraculum gentibus pofuimus» P. Mea quidem eftgens,6C ego fum Deus uefter.Me ergo adorate. Sedlicet genres mea præcepta dikrepant, ad me cundæ redibunt, nee quis credens beneep faciens quiequam fuorum operum,cum nos omnia kribamus,amittet.ViP ^ Gag Oquot; la uero per nos confufa,nunquâ conuertetur,uiquequo Gog óf Magog ex--Mig»^. cant,óf genres undiep conueniant.Hora uerace tune appropinquate,quam fuis oculis increduli uidentes lugebunt,dicentcp:Hcu heu, cur unquam cr^ ronei uel mali fuimusfDeus autem tune inquiet: Vos, Óf quos adorafti Dei Ioco,gehennç lignum eritis,quó perkuerabitis.Quo minime tenditis, fi il* li dij, quos inuocatis,ueraces e{ïènt,atcp iufti. Sed nüc uos omnes illue ituri, ignis krepitum atep feruorê nil audientes guftabitis: unde prius benefaciens retrahetur,nec quid inde kntiet,nec illud maximS negotiu timebit: fed per* feucranter angelis fic alloquentibus eos aflociabitur.Hace ek illa dies,quant pTacdicauimus,qua Deus fcilicet cœlû inuoluet atep plicabit ficut chartatófk 4® cm primo,ita nuncfecundo faciet.Hoc enim uobis in cum bit, ut iteremus. Pok cçtera quidê uerba in pfalterio fcripfimus,ikud folü de primo aliquo ca ttjli haredita- ^u audieracQuonia uiri boni terra hçreditabût,ad que Dcû inuoeâtes appli buntterram. cabût. Tc quidê fola picrate nokra gêtibus mifimus,ut kla præcepta nokra P^ }6.crc, doceas diccs:principalitcr non effe nifi Dcû unS, à quo fi qui fe diuerterint, die te feciflè nunciû, óf nullatenus kire, utrû terminus fui reditus a (finis fit, an remotus, óf an malum propinquum fit, an longe uenturum » Hoc cnim folum

fûlum prœnofcitur à Deo domino noftro nero mdicCjæquè dicfum cor deep fetentum dmofeente^qui nobis aduerium incredulos auxilictur.

‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A z o A R A X X X i r*

IN n.amp;’e.Genus humanS,Deum time,quoniâ horæ maximæ terræmo^ Dieswuiß. ßr tus eft timend us,die refurrecftionis,quando nutrix ftium alumnß renuet, mdabiln.veU ftægnans aborftim facieqomnisep (licet falfö) uidebitur ebrius » Quoniam iilt;^ntibtis,crc. Deus malum inferetgrauiftimumlqui fcripto notabit omnem infipiêter ra^ tiocinantcm in Deum,ó(f fequacem diaboli m ah. Singul os namep tales aber rabit,amp; ad ignis pœnam mittet.Quare de refurreôione dubitat quifquamf RefurfeHiopta 10 Nonne uos é terra primo plafinauimus'iccundo à ipermate primi pranacen bdturhommi te/anguineqj fequenterrertio coagulata maflà f quarto forma fimilitudiniSj^nTwhoe in ute non nünquam diffimilitudinis produximusfVobis quidem ad plenam no^ fo gt;n^t^gt; ' tidam ex piano fingula, qui matris aluum conceptui man!loncm adtermi.- nbsp;nbsp;nbsp;res aph^f

num feitum effi'eio; poft quern pueros educo,SC ad uirilitatem integram duco.Et erit quidam mortis iuri cito fuppohtus, quidam autem ad uitam pe iorem dedudtus : ubi primo diferetus infeius efheitur.T erra quidem ftabilis aqua Riper iplam cadente,mouetur atcp fruÆficat;5lt; ex omni nafeentiu go nere duo parilia decentia per earn orta funt.Hacc quidem digna hint memo ria,quodDeus eft ueraciffimus,mortuos uiuihcans,amp; omniporcns,^ è fo^

^0 ueis refufeitans omnes in bora totius experte mendacq ♦ Quidam in Deum infipienter inuedli, libro manifefto contradicentes, in hoc fæculo dedecus, ^ in futuro pœnam ignis patientur,fccundu aôuum præcedentium menfu ram,Deo nocentenemini.Quidam item non redlo modo Deum inuocan^ ' tes,fi quid boni lucrantur, credent in illum:fi quid autem mali, faciem fuam auertunt.Et fichoc,aliudcp fæculum,quod eft damnum maximum,amittet. Errore autem longinquo inuoluuntur,quoniam Dei loco bonorum Sd ma- idotaßmut er lorum impotentes adorât,proniores adfibi nociuum, quam ad commodu: ™'‘“^ eukoréi Sieep dominus eftprauus,fibicpferuientes nequam etimperiti.Dcus autem omnefuum uelle complens, Paradiium iocunda credentibus amp;nbsp;benegeren

jQ tibus tnbuct. Aeftimans Deum nequaquam futurum uindicem in hoc, fe- Aßyßn»ludit culocp fiituro,per funê cœleftem afcendat,amp; an fic fua quiefcat iracüdia,per ^ ^of gt;nbsp;lt;}m «0^1 pendatJam tibi cœlitus miftà remanifefta, quos uult,in uiam redta Deus di ^^^^^ Deum rigenqui fuper omnia potenshlla die credentiü 6d Iudæorû,ac leges uarian- ‘‘*^^^^^' hum Chriftianonj,item amp;nbsp;genrilm ac incredulorS iudex atep diftuftbr inter erit.Nonne uidcre queüt,qualiter uniuerla cœli térræcp,ac fol et luna,fimul amp;fidera ÔCmótes,ac arbores Si beftiæ, plurescp gentiû, cæteris in malo fuo manêtibus,Deum adorâtr’Â quo quilibet dedccoratus,amp;repulfus, nufquä^^^^^^p ^“‘^^^ adoratur .Controuerfantibus Deo,fimul æincrcdu!is,ipfc totu uelle fuß per nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^“^^

ficiês,ueftes igneas adaptabit,eorö uentres et capita,cutestpfoco uoluês perßißrios-

40 P^tuo, exireep inde uolentem repellens,ac feruorem indeficienter deguftet. Pcenlt;eimpio~

reas.Só margaritas,moniliacp,ueftesip fericas adaptabiquiamep reeftam, uer Paradifm erß bumep gratum cdocebit.Incrcdulis autem,Sf à uia prtemonftrata ft diuertê ^^^^^^ piorumt tibus, amp;templum Haran, cuius peregrinationem iugémqiie manfionem ^quot;*ff^ tem-«què bonaspofuimus, minimediligentibus, uel malum inferentibus ma- ^ T.^ _* , lum grauilïïmum imprimer ♦ Abrahæ quidem hic templum fundare, ó^2’*‘’f’WWi/if, iplum bcnedicere ac emundare, propter aduenientes amp;nbsp;inibimorantes,ac

Dcum adoranteSjDeoep nullum ftatuere partidpcmjamp;ad templum praedü Óum pcregnnauonem prædicando perftiadere, quo fuper beftias undique ueniant, ut libi proficuum teftiHcando uideant, diebuscp determinatis Ded ï'O’^^5do beftias facnficennVnde turnfe turnpaupeies amp;egenos paftat, flcnMio è fden ’'^gûuaep fua peragant,amp; uota compleant,ac templum uetuftum eïreumex ß^f ant;quod fadum maximum à Deo iumme remuneratur, iniunximus. Oxil Vdlfum teftimo quidem beftias licitasftatuimus^exceptisfuperius adlci iptisabftincnx.Om «Mww uitandü. nem rem malam, amp;nbsp;falfum teftimonium euitate : nee iniufte Deo partiez Simile de ido- pemftatuite.Hoc enim agens, eft quali quis è coelo decidens, uel ab auibus loUtrii. deuorandus,uel à uentis in puluerem redigendus» Qui Deum corde times, i® ipfius praecepta maxima peregerit, poft templi beneficium ftimmum profit cuum hora determinata fufcipiecCuicp gêtium locum fcitum difpofuimus, Qmn^ut genti y^j Deum inuocando amp;nbsp;glorificado ipfï, qui eft un us amp;^ fçlus,beftias immo im 4 Deo prlt;e- j^rent hora præferipta»Vnde fibi uiclû 5C pauperibus ac egenis acciperêt in Fquot;*^quot;* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dei nomme.Bonis etenim fummu gaudium eft fperandû,amorcp diuinus,

umtcutw.^ud ^^^ ßj^ cordibus iupplicibus iugiter orant,accidêtia fibipatienterfuftincât, in uieruft clcemofynasamp;hoftiasdiuinopraeceptopcragât.QyippcDcushominibus lem, neqi in mo omnia cômoda fee it, ut fibi grates inde reddât.* Qui carnes cruorem* ue fibi te Garizm ue- nequaquâ aftumit,fed ut timeatur,appetit. Ipfecp bonis bonum nunciû mit* roî ctdoratoret tens,eos à malis protegit : Subdolum autcm, 5^ fur cm, uel incredulum nuUa ^ Deu eolere. lo- tenus dilfgit.Suis expugnatoribus,uelut iam prædiximus,malum ingérant, an.^.erc. Qc Deus eftuindex optimus,firmus,ôô immenfus, qui uult rebelles Ôb uindi ^TieMnoneçr cesfieri.t Aliter enimturresjamp;mefquidejtemplacp quibusDeusmultûinx nés wéimaru, uocatur,penituspeftùndarentur,ô^ èdomibus fuis eqeerentur iniuftedieen . requiru, £es:Deus eft dominus notier JUt quibus ego Deus, omnium rerum finis,cox piam amp;nbsp;iuffîcientiâ indulfi,teUure orationibus infiftunt,eleemofvnas ac dex hic o lAnhu- ^’*^^5 tribuunt, remep Icitam præcipmnt,nctandaprohibent.oin autetibitp met^cum pf. 49 contradixermt,fimiliter ÔC prædeceflbribus fecerunt,uelut Noë amp;nbsp;Hat attp mich. s. etc. Themuth lux genres. P. Abrahx quo®, nec non amp;nbsp;Loth luus populus, t üceeßu ut re gensep Madian, Moyfiep fùa contradixit. Ego uero Ipacium illis incredulis J^ Ugiodeßndatur permifi,deinceps eofdem fuo malo cepi. Quotuillarum manu noftrafùam armntnêpefal obmaliciâpeflundatarumapparerentucftigia,parietibus ÔCputeis aemux p.Ndw uentet nicipijs fuperftitibusc^Quareper terras non proficifeuntur, utficfaltcm corx Chriftiam cru ^j^ fènfata QC aures audientes acciperent f Oculorum etenim excitas minus t^propagata offîcit,quàm cordis. Sed quanquam plures ad mais fint promptiores, DeuS ^“’ à termino iam prçferipto nequaquâ digreditur. Apud ipium autê eritdies, quales funt anni mille à nobis dinumerati. A d nos autem opportebat redire uillas omnes,quas poti ipaciSprimodatS diruimus, Vos hommes,egotantS fum caftigator et expofitor.Omnes credentes amp;benegerêtes,ucniâ uiôu^ bons aficquentur: Noftris prxceptis refifiêtes,igni deputâtur perhenni. A 4* Deo quidc nullus nûcius feu propheta miftus eft, nifi à cuius corde diabolix cis fuggeftionibus 2Cuoluptatibusaffedtomalum abradatjamp;'bonû inférât Dcus,ipfc fàpiens Së incomprxhenfibilis. Diabolus autem hominibusinx firmi cordis mala uifti formofà parat. Sed illi longis inuoluentur contrariera tibus. Semper enim côtradicentDei prxceptis, ufepquo uel hora fubita, uel malum improuifum fùperueniat.llla quidem dieDeus index credêtes amp;be nefadentes in paradifum introducer,amp; omni fuo uoto ditabiclncreduh's Si contradix

contradicentibus dedecus SC malum inferct» Prædatumuel expugnatum profedi) Qc armis uel natura mortui, à Deo optimo remuneratore mercedé maximam adipifcentur,m optimo idoneoep loco ftatuendi.Confimiliter fa« Ôafibi rependens, amp;nbsp;ob hoc deinceps iniuriamrecipiens, Deum pium uc= mæ datorem uindicem habebit, qui diei noótem inducit, amp;nbsp;ècontra, præter quem non eft Deus.Ipfe quidem eft immenfus amp;nbsp;uerax, adorata uero fui lo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

comendacia* Ille quidem aquasdecoelodimittitadterrxuirorem,omnia ^^ttsquaHitet quoip terreftria æquoreaep, Si naues mari currentes Dei præcepto hominu i^‘“^^‘^' commodo fccit. Codum ne cadat in terram,nifi mandate fuo,fuftinet,amp; ues

lo niamacmifericordiam hominibus prgbef,quos uiuificat attp mortificat,nec non Si refufeitat. Eius enim eft omnis uirtus atqj potentia ï homines tarnen permanebunt in credulitate.Cum à nobis cuiep gentium lex,quam fequuns tur, fit impofita, in tuo tibi minime controuerfantur negotie. Sed tu Deum adora, cuius eft uia reefta. Tecum difputare uolentibus die, Deum folum o^ ^' fiuKd^u-mnes aeftus tuos agnofcere, qui die poftrcma lites omnes Si contrarietates nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”^

difcutiet:quoduelutlibropræferiptumfibi leuiftïmumeft,cumSieiusfint ^r^atî^èü^* uniuerfa.Äliudinuocantcs loco Dei,cuius demonftratione fcientiacp caret, effifenda, uindice carebunt. Quorum facies in noftrarum uirtutum leótione colore immutantur,et ipfi ferè leeftoribus eerum malum inferunt. V obis quidê ifto

ZO deterius prædico,ignem uidelicet perpetuum,uobis à Deo prædeftmatum, uiamcpmalam. nbsp;P. Vosuiri, nouamameparabolamaudituri,mcmores

efficiamini.Omnesadoratiauobis,Deicploco uocati, culicem unumfacere ïa^itios Tgt;eoi nullatenus poffunt: nee uos illis quiequam auferre,fi nobis fubripuerint. Et no paffe udu^ fic omnes uos,interrogans fcilicet Si interrogatus,debiles et inanes eftis.De ««*» lt;^i*^‘lt;^^ ff' Deo quidem firme preciofiflimoep, quianequaquam mede débité loqui- ‘^‘’■^• mini,qui cognofcens omnia, ex angelis amp;: hominibus nScios mittit,optime difcernens,quid manibus ineft,quidcp pofterius. Vos itacp uiri boni,coram Deo uos fléchi te, ipfum adorantes. Si ad proceffum in anteriora benefacite, amp;lites pro poffe ueftro facultatecp peragite. Hoc etiam præcipit Deusgt;nil B^S«* findet.

50 nifi iuftum in lege difponens,quam pater uefter Abraham tenens,uos fides ^fx^^bomMa-^ les amp;nbsp;credulos primo uocauit, Vnde teftis eft hic nofter propheta, ficut Si ^f^f^^’f^f^ ^^-'. uos cæterarum gentium teftes eritis.Orationes igitur Si eleemofynas ac de-cimas facièdo,Deo cohaerete,qui dominus uefter, bonus Si iudex optimus, '^ ^

IN n. amp;^c. Salus SC multiplicatio credêtibus,cordecp deuoto iugiter orans tibus,ÓC otiofa prauatp uerbalinqucntibus,amp; decimatoribus, amp;nbsp;caftitatê ubiep nifi cum proprijs uxoribus,autfibifubielt;ftis,et ancillis,obferuantibusï Caftimania. Inde namep nulla net querimonia. Aliud autem quærens, malis adnumera^ bitur.Depofiti cuftos fidelis,amp;^ uerbis conftans,ac iugiter orans,hçredes ex: Depofti fidet, 40 iftunt. P, Alferdeum enim hæreditabunt,amp; in perpetuo manebunt. De tiommußr-

Into quidem hominem fecimus prius, confequenter ex conceptu fpermatis f”“^^^' in locum notum,unde languis primo,ftcundo coagulum,demum offa cars ne tegenda creantur, formam compofuimus. Omneep noftrum opus eft for mofum,optimecp eópofitum.Poftea quidem moriemini: Demum uos refu icitabimus, qui ueftri nequaquam obliti negligentesue, V11. operibus co* operuimus, amp;nbsp;aquas in terram de cœlo mifimus, quas noftra uoluntas pro* hibere poffet : undepalmarû Si uitium hortos pomaep multimoda comefti* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

bilia,ncc non amp;nbsp;arborem de monte Syon excunte untuofam St intmdionl ciborS comodam produximus. Vobis item beftijs mirandafecimus.Quip* pe iliac uobis muldplidter cômodæ, turn ab uteris fuis Cibos uobis emittunt, turn fardnas ueftrasleuant,tuipfacmetuefter dbuseffidunt. Nos quidemri Noe numinit, fimus Noe, dfeentem fuis: Deurn prêter quem no eft ahus,adorate,timoris quodfepc an- expertes.i3orûautempluresincredulidtxerunt,eum ml prêter homineeflc, tea fedt. qm paper eos exaltari uoluit ♦ Deo nâcp uolête, hic defeenderêt angelûquod nec nos nec patres noftriprius uiderunt.Huncaûtnil prêter homme infanu amp;nbsp;amentem,faltem ad horâ dimutite. Illi igit deprecanti, ut nos eum de fuis côtradieftoribus uindicaremus,iniûximus,ut arcam iuftu noftro præceptoep jo fabricaret, terminoep ueniente, quod per aquâ exeuntem de 1 annor péris penderet, omnis generis rerum duo paria induceret.Peribit cm omnis,nift quem fermo præcedens ratus liberauerit à fummerfione,Tu igit pro illis me nequa^ preceris. Sed cû nauem cum tuis afeenderis, Deo te liberanti à gête perueriagratias redde, ôC ut te loco bono fiftat,cum iHe fitoptimus ft a tutor, Îupplidter exora. Quod quidem opus nofttû fatis eft fapientibus admiran* dum. P. Alqs deinceps à megenerationibus creatis, ex feipfis nuncios mi* fimus,dicentesrinuocate Deum, nil timentes: quia prêter eum no eft alius* Illi aûtincreduli turn illi,tum diei fuiuræ contradicentesjquibus abundantia -A -. humanâpræbuimus,dicebant:hicnôeftnifihomo,comedensôCbibèsficut jô * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nos, prædicâs tarnen nos mortuos amp;nbsp;in puluerê redaCtos, item furreeturos:

cuiusuere fequaxperdet. Quippe DeomendaciSimponir, cuinos mini^ - ' mecredemus.Seunâ(^uiuamus,fcumoriamur,nôrefufcitabimur, cum no fit,nifî hec uita tantu, DIS itaep precantê, ut eum de fuis cotradiôoribus uin^ dicarem,exaudiens, pollicitusfum eorû paucos futures refiduos, amp;nbsp;eofdem ferepræhenfuros, PJIlositacpprouoceuerace rcpulimus,amp;deftruximus, ratum. ^corumloco generationes alias excitauimustquaiSnullaftium terminum uel anteceditjuel fubfequitur. Nobis iraep nuncios mittentibus, cuicp conti^ git,quod fua gens côtinuate fuccedens côtradixit illi* De quibus nos mira fa J^ofesetAct- cienteSjincredulisnônun^moramfecimus.Moyfi quidem amp;nbsp;Aaron fratrejlt;^ rS ad Pharao- fuo minis ad Pharaonê, gentemep fuâ, illi uelut præfumptuofi cotradicebat, n^n. dicentcs:Nos quibus gens fubqeitur, quomodo credemusillis duobus caris nalibus,ficut Si nofipfifPerierunt igitur,amp; côfufi funt. Sed Moyfi quidem U 1c{ùetMari£ hrumadfeientiâmemoriamepdedimus. P.Filiûigit Mariç,fimul etipfam, beatitudo. horninibus miraculû facientes, ipfis Ioc6 bonum 6C aquis amoenS habitant dûpræbuimus.Vos itaep nuneq de bonis comeditegt;bonacp facite.Ego nâcp ueftros aeftus omnes per fpicio, quem timentes adoretis. Genres uero noftra præcepta dircrepantes,fuæcp legi congaudentes,in ilia ufep ad horam præfis nitam derelinquite. Cogitant aût me neep prolem necp pecuniam daturum, nifi feftinanter et ad nutum omnia perpetrare.Sed per memetipfum iuro,illi 40 futura nefeient.Deum timentes credût ferentibus mandata noftra, ÔC minû ponentibus Deo participé,atep pauefeunt* P, Diftributores neftroi uni onai onei. j^q^qj-jj ßßj datorû,amp; credentes fe redituros ad Deum,ad bonfî opus agens dum proni próptiep funt; Quibus nullafiet iniuria, noftro libre ueraciffimo prohibente, nec iniungente cui^ nifi tantü polTibile. Corda uero claufa,res A/Jcrit faam fiftentiacp noftris præceptis gerentes, fua negotia tarde peragent. Sed cS eox authontatem. mm magnates fu 1cmus,precatü ucnicnt,Pro illis aSt nemo precef,quonia per

per nos nullam uîndi'ôâ habebuntJUi namep noftns auditis prçceptis,in ere, duli manebant,Quate rès difcretè nó perpendinsc'An pracceptum itê uobïs, Patnbiu enini non miffum patnbus ueftris,mittemus i Ân quis üobis propheta miffus eft, hominesmißi ignoratisc' P.Cur eum diuina praecepta ferentem, daemoniaeû appellatisflt- fnM,noangeli; eet ueftri plüribus uericas nequa^ placeat. Si iiéntas uellé ueftrüm fequere^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^^^

tutjCoelum Qi. terra cum fuis ortmibus peiriret ^ Nobis enim gerenda pr^d® ^°' * ‘^^' pientibus nó obedfunt: cü nos optima pecunia plcni, datorescp largiflui, dd fua nil quæramus pecunia.Ipfi quidem ad uiam reda per te uocati,non créa dunt, fediuo permanent in errore. Quibus quan^ nos mifericordes ómne:

W irtalum auferemus,nun$ à fua malicia declinarêt. Sic itaeg, cum nunep mali Àtquiamej^ , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cóuerfi fint ad Deum,illumüe precati,ante$ illis maligrauis portam apcruii Ni^wif*« co-

defperatos eos pelfundedi, Deus quidem, ad quê omnes redibitis, uobis o» cülos aurescp tribuens, amp;nbsp;corda, uos audienteS 6C uidentes ac intelligentes ^^^^ ilt;’Kquot;r^‘ dficinSed ueftripauciflïmigrates illi referunt, P.Ipfc quidem eft uitæ mor tis^ tributor, nodis dieiep uiciffïtudinê operans, Sed Uos tantum indifcrett uiuitis,anteceflbrum ueftrorum dida refcrenteshuiufmodi:Nos mortüijód in offa pulueremep rcdacti,quomodo refurgemus i Illud quidem mandats, noftrum mandatum eft. Sed illi paréntum fuorum mirabilia renouât, Quat# ^^ inßrmKni fiti tarnen à te, cuius ftt terra terreftfiaepi'dicent, Dei, Cur igitur non remmi^ tionibus ununt to fcunturdnterrogati rurfiiS,Quis dominatur feptem ccelis, immenioep thros ^^^ eolendu 9 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;no^perhibebunt, Deus, Eum itacp quarè non timen ri' Si quæras item cos,in ç^^'

cuius manu fit omne præceptum at^ iudicium, amp;nbsp;donum f inquient, Dei, °^ nbsp;nbsp;””'

Curigitur ridiculum committunt ^ P, No« ueritatem nunciamusi Illi ucro iiilt;il(^ fubiugitt felfaperhibent,Deusnequa^filium feuparticipem fumpfit,Deumalium. Dewm no ha^ Tunc enim quiftp cum fuis faefturis Ueniens, in alium infurgerct. Deus aute berefiUu-Sice^ occulta martifeftacp dinofeens, talc uerbum abhorret, à: fc fuper ipfum ex= quot;^ fi^^? altat. Tua ucro fit oratio: O Deus, menullatcnustaJêdi(ftumdoceas,nec zT^’^^® malis annumeres, Ego quidem te docebo, quae illis agenda mandaui, po; ^^^^j tens in huiufmodi re, omniacp diefta iua dinofeens, Tu autem malum illud

50 atCcumbonorepellens, obiecraDeum, Ut ab omnibus diabolicis fugged ► ftionibus teprotegat, amp;nbsp;eas à te protjeiat, Eorum autem quiUis ad mortem proijciens,accedens Deum precatuf,Ut fibi redire liceat, P, Tenamq', bo^ num à mode faciam, Hoc uerbo quidem dido coniequenter ignem inibit^ judieiü e amp;nbsp;ulep refurredionem illic perfeuerabit Tuncep fufflante buccina, nee illis ^^‘^’“ intererit noticia,nec alius alium percundabitur. Bonorum qUidem menfu^ bweiMf^^ tamagna,malorum adignem tranfeuntium, qUi fuasfaciescomburet, bre? bacitubit, uis exiftet.Cur uobis meis Icdis uirtutibus contradixiftistinquient demum, fe erraffe ob maliciam in illis fupérantem, Deumep precabuntur, ut cos ib line eqeiat eo tenore, ut malis aftbcientur, fi fimilia prioribus ulterius agant.

40 Quibus Deus reipondebit: State taciti, Partem namep gentis in me credent ? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem, Sc precantem ueniam ac mifcricordiam à me propicio ueniæép datore,

derififtisjufquequo mei nominis SC inUocatioriis obliti eftis, P, Rififtis,In* duratis autem,amoremcp meS lucratis, optima eccemercedêfacio. Vós aSt quot annis telluri morati eftisdnquiepper diemgt;dieiüe portionê, qUod à co putiftis perfcrutcris,Refpondebit:Si fapitfs,non nifi' paru c5putatis.Opinä* one eftisjuos à Deo pro nihilo creatos,amp; ad Deum no redituros :■ Deum ut regê neraccjdnm throni fublinlis amp;nbsp;immenfi,prêter quênó eft Deus, exal# k z taté«

täte» Inuocans emDeum aliu, nullam inde demonfirationê inuenittquoniS apudDeumfoló totuseftillius numerus, nee ipfe bonS tribuet incredulis» Tu Deus,optime largitor at$ mifericors,ueniam atep mifericordiâ tribue» AZOARA XXXIII !,

IN n. 6Cc* In hac azoara diuinitus poßta,res manifeßas ad hominum me* moriam feripfimus ♦ Omnis adulterans, centum ióus fufcipiat in multo* terij. rum præfentia: ut fic tum correptus, tum uerecundatus, ultcrius ab illo pee* cato omnibus bonis illicito ceflet. Nee quis Deum legemép diuinam times, aliquafuper hac pietate moueatur* Imponentes adulterium bonis foemi* Cdlumniatorii nabus, nee hic quatuor teftibus probantes, ióusoóuaginta patiantur,nec lö poen.:, qui non ukciius,qiioniam iam uiói funt,credantur:nifi fe conuerterint,^ benefcee* rint.Iilis etenim Deus dat ueniam.Imponentes quic^ fuis uxoribus abfquc Vurgdtio dduC teftimonio, quater iurent fe uerum diccre, quintacp nice dicant, Maledica# tm^/izdoty- niur, fimentimur » Mulieres quoepnepuniantur, econuerib quateriurent, piw marituiu- dlos fuifTe mentitos, amp;nbsp;quinto precentur fc ipfas deflrui, fi illi ueridici fue^ Korë no eSuin rint,nifi Dei ueniae datoris amp;nbsp;fapientis pietate fubueniente» P, Huiufmodi cat telhbus. mcndacior5 illatores iciant,hoc fibi peflimum effe,bonum nequac^. Omne ^Ua ratio etenim fuorum peccatorum efFet^us percutiet. Huius autem fceleris author mwn.y. fumtnoflagitiopunietur, Quando uerbum huiufmoditurpedebonisuiris feumulieribusaudietisdióumjdicentem caßigate, neuelithicdicere, cum-® Deuta^Anore fn fUis nil fit nifi bonum ♦ Etcoram Deo mendaxeenietur, quatuor carens duorim aut (.gflißus^ oreep proferens ignoratum * Licet hoe apud hemines leue uidea*

*“’’’ ^P“^ Deum uero dimcilimum, hoe fæculocpfuturo malum dedccuscp ' wertiwKcrc. grauißimum patietur, nifidiuinapietate dilcóionecp fubucniênte,Deus mifericors enim incompræhenfibilis pietate mouetur, ueniamep largitur omnibus fc Dcuï. cóucrtcntibus^5v benefacientibus,qui uos cafligat, ne un$ ad tam foetidum uerbum declinetis» P.Vos uiriboni,nullatenuserrorem diaboli,perßiadcn Diabohu ma- tis ilÜcita tantum,fequamini. Omnis enim illius fequax,eß erroneus: Diui-* lorumtantum nauerobonitas abundantiam,gratuitafuperueniens, conflantemamp;bonu, fuafor. foliep Deo deuotum efficit. Solus enim Deus omnia uidens Ö^ audiens, fibi JP placitum purgat amp;nbsp;firmat » Abundantes proculdubio amp;nbsp;pecuniofi, benefa* Diuitu officia, clant fill's propinquis, Ö^ paupen bus, aeprædatum aeperegrinatum amore

Dei proficifcentibus : ueniam^ faciant, ficut 6Cipfi Deum condonatorem Caffi muiieri- exoptant, Male loquentes de muheribus caflis, Sc credentibus, ac iugitcr o* rantibus, hocfeculocp futurorcmouenturaDco, grauitcriHos cruciaturogt; poen . Q^gp^fj-^j^f autem eum ueracem eßedie, quafuaadimplebitlegcm, amp;o* SimUigaudet mnium aeßus lingua fua fimul amp;f manus ac pedes teflificabuntur. Merctrw finüli. QQs 0^immundae cumfimilibusconueniunt: caflæbonacep fibicomportiez Aliénas aies nalibus gaudenU Hisep omnes adie^is tempohbus mundi, uenia uióum^ quomodo in- bonum accipfent.Vir bonus,nullius nifi fui domum,nifi aduentu fuo paté# 4® gredUiceat.^ fadlojingrediatur ï Ettuncintrinfecusialutet. Hoc enim bonum efl. Ne* *mine uero reperto,non intret, nifi iuflus * Iniuncßo quidem fibi reccffuipa* CAuinwsm A' ïeatHocenimuultDeus,omnium cognitor,Domosautem defertasindu* rabuffit tëp0 bitanteringrediatur omnis illicaliquidhabens. Deus quidem feit æquc re* ribus etia Htc- uelatum ÓC occultum. * Bonae fœminæ fuos uifus, quam licet,tegant, mem ronymi, ut pa- bracp genitalia fimiliter.Hoc enim eß optimum apud Deum» omnes fuos a* tet in comema- (3us dinofcentem, P, Mulieresitalt;j bonx fe eurent, ne lunaiicû alpidant, rijt^failt;e, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fuO^

fuoq^pcplo tégen tes coIlGiamp;'pcdlusjomnem^ fuapukhn’tudinê, nifi quan tum apparere neceffitas cogit, celent omnibus, fpeciem^ pedS etiâ eundo, nifi maritis fuis, eorSep fuis parétibus Öé blijs, atep priuignis amp;nbsp;fratnbus,atcp ncpotibus,amp; ancillis.omnibuscp nôfufpecbis,fuæ fubiediis manui, uel prius nó pollutis. Ad Deum aut omnes cóuertamini:quod eft uobis optimö, V e^ dras clientes turn degente ueftra,tû captiuas,fi bonæ fuermt,ducite, nullam vxor« ducen un$ uim illis inferentes ♦ Quæ licet pauperes fint, à Deo ditiflimo, datoretp ^j y^cs. largifluo pecuniam adipiieent. Nequeuntes aut eas ducere propter inopiâ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

W bonis agnitis, diuites 8C potentes de pecunia Dei fibi commiffa uel cito tri* J buant, uel fcripto notent* Huius amor feculi à nemine bono quxratur* Deus tarnen inde ueniamamp; mifericordiam fadet* lam prælibatis præde* cefforum exemplis 6C fac9is, undecaftigamenfibitimentesaffumant: Seis endum eft omnibus,Deum cceli terræcp lucem comparari lychno lampadis Dewtuxïy^ uitreat, ftcllam clariflimam imitantis, amp;nbsp;ex arboris fruebu ferè lucentcm fine tfino compn-fociattadujuidelicetoliuæ nee orientalis nee occidentalis accenfæzqui fuam »^atw. lucem clariflimam, cui uult,patefacit : amp;: quos uult, exemplis bonis inftruit, omnium doeftor 5C cognitor * In domibus Dei præcepto ftruóis, ad ipfius adorationem amp;nbsp;inuocationem uenite uefpere amp;nbsp;mane. Nemo cogitet de Preenfokann 2o mercaturis,uel huiufmodinegotijs, fed de benefieijs, ac dedmis dandis, amp;nbsp;quonudo far-’ orationibus, adorationeep diuina, timoreep dici, qua nutabuntoculi cors‘'^‘■”‘^^* daepfua. Sed Deum uoto precetur fupplici, ut ei mcliusfuis mentis efficiat, 'amp; ex fuis diuitqs augcat: qui cui uult, dona facit innumera* Incredulorum opera meredu quidem opera nebulæ montibus incumbenti comparantur : quam fitientes lorunutifirni-aquam opinati, illucép progrefli, nil inueniunt, praeter Deum fibi fuum n u® iw- C’A 6. mife merurncomplentem, ficut computifta promptiflimus agitant uelut umbra fi^^ordia uefir4 in mari magno,cum undam unda fuperuenit,et nubium nigerrimatu ferics ^'*‘’^ nubci, incumbit : quando quilibet manum extollens, earn minime uidere poterit* ^‘^' Omnis enim luce caret,nifi cui Deus dederit, que inuoeât uniuerfa codi ter*

jQ ræcp,fiinul etaues côtinuatim,quorum quodqj fuS orationem,orandicp mo Dat e[ca pullis 1 dum fcit,ipfecp Deus omnium dinofcitopera* P* Dei quidem eft omnium roruonmi/in-cœleftium terreftriumep indicium,amp; ad ipfum omnium erit reditus,ipfiuscp »olt;^oquot;t‘bus eü. quoep potentia nubes dif^regat, amp;nbsp;annedit, amp;hanc illi fuperponit : Vnde ^-Z^^'’*^* producit aquam, lapidescp fulgureos de eoeli fublimitatibus emittens * Hos inde percutit,illos minime, fualt;p inde lampas fulgurans,uifum afpicientibus impedit,diem noc^e tranfmutat,amp; contra beftias ex aqua producit: quarum quidam utero fuo prorepunt, quidam bipedes, quædam quadrupèdes exi ftunt.Deus enim omnipotens omnem fuam uoluntatem in effeeftn ducit,ÖC quos uult, ad uiam redta dirigit* Pluribus autem cofitentibus fe in Deum cre

j 4*’ dere,fuumcp propheta imitari, eorü quidam infirmæ fidei fe diuertunt,ifticp ^^^bgutuerbum bonorum inuocantiS Deum atcp prophetam, ut inter eos difcutiat:6C dicentium,nos uidimus,6C fecuti fumus Deum, no timeant ma* fum iHaturg illis malis.Scquês autem Deum, atcp propheta, uoto fuo potiet* P.lurantibus per Deum fefadluros exitSifi præcipiaturillis,dic, ne iuramê No« fernere to firment quic^ ab illis nequacp agendum,cum Deus omnia uideat : cuius iurandum, atcp prophet» fequax omnis,bono calle procedit.Illos igitur fequimini. Sin autem,ipfi prophetç nil aliud quam manifeftè Dei mandata nunciare debet:

fua fcfpodebuntopera, amp;nbsp;nobis ueftra. Deus quidem bonos at^ credent« priorum in terra uiearios ftatuenSjamp; Icgcm fibi dileóa confirmanSjomnem timoré ab illis auferet,ut ipfum adorent, nee illi quen^ participé ponât: De* inceps incredulus fadus,malus erit. Orationes, â^ elecmofynas, ac décimas efficite,prophetâ fequentes,uf^quo uobis mifericordia tribuat, Nô opineti ^tchumetac- ^m- increduli,fe femp fie in terra mâfuros. In ignem cm uiamep malâ profici* cedente aliénât p^g^f^ j^g ingreffu quidé uobis fubiedoru, leu minime ter pollutarûjUcl de rf cî,ne»ugt; iu- yg{|j.Q fupef 205 abiep appcllatione minime curandS. Cum auté ad muliercs ûmXmL.^nX accedut,nô intrent ante^ clamétificut amp;nbsp;de prioribus diximus, Ita fua prae* Uipf:m dece^ cepta Deus explanat fapientiffimus, Muliercs annofæ, nuptqsep defperatac, 10 ^dt, nip pronto minime fe poliant uel ornenttfed bene fc difcocperiant.Se tarnen tegere c5* %;u)7j. mendabilius eft Deo,cunda uidenti amp;nbsp;audienti. De cæco rurfum,uel infir*

An««» hone- ino.ucl claudo nullatenus tradandum.Non curetis item,quid edatis in do* fi'^- mibus ueftris,ucl utrius uel parentis, feufrati 0,uel fororum, uel patruorum,. aut amirarû,fcu auunculorum, feu materterarû, feu loco fuppolito elauibus amicoru ueftrorS. Seu fimul omnes comedatis, feu omnes dilgregatim.In* Salutere inui- grediéicsquidemdomos,falutaterepertosillie.Deonamcpplacet falutatio» can decet. gap,entes aut,^ in Deum crcdentes,fuocp prophet» patentes, amp;nbsp;ab ipfo cS eo iundi,qu»rentes ante fuß dilceffum,quid aduri fint,quibus tu pro libito Vt Baituel eonfilium dabis,Deus^ ueniam.Boninamq?funt.Noninuocet quifquam ï® frop etaw- ^^ßj.^ Deum uel prophetamjficut ueßri quis alium ♦ Ipfenamq;dinoicito^ uocan ut. j^i^^j dolentes fuis abrenSciare praeceptis: quibus maxime cauendS. MalS enim grauiffimü illis accidet à Deo, cognitore uoluntatS omniS, amp;nbsp;omniS fegc,cundis fuafadaminiftraturo,dic qua cunda rcdibunt ad eum.

jdeoran cafti^ T fq n.amp;^c.Hominu multiplicator,qui fuper hominem fu3 pofuit AlfurcS, ^mdühomni- nbsp;nbsp;Uttotigenticaftigameneffet,cuiusfuntuniuerfa cceli terraccp, neepfilium

^^^ participem in regno fuo fumpfit,omnia pro modo redo gerens.inerc filium. ^“*‘ uero,dominos alios fibi, nulla facientes, fed côtrà nee corum animabus ’ nociuos feuprofieuos, nee uitam nee mortem dare neep refufcitare potent jO tes,adorant,Qui dicunt etiam non mfi mendacium cffe : ad cuius effedum cæteræ genres auxilientur prophet»,Illis autem men tientibus, ficcp male lo* quentibus, dichunc nó effe pofitum nifi à Deo pio, ueniæcp datore, qui feit Kdehurnet occulta coelitcrraeép,lllietiâcrcdcntibus intimant. Ne lèquaminiunu ilium ^utre no audië dæmoniaeû ÔC amentem per incantationes. Comedit ut earteri, atep per fora âw, rdtiücula: uadit.Quare nô habet angelû cußodem,elicientem fibi thefauros,aut faciett gnumexuerbo tem hortos,undecomederetcHçctibiproponéteserrât,necuiamredâpro* dniyCrfanera feifei queût,Deouero multiplicatoreuolcnte, dabiturtibi melius, uidelicct tionisludicio, pafajjßjj aquis amœna,fimul Ôf turres, P* Illos quidé de hora ueraee men* tmfrdga ta t(tos,mittemusin ignem,cuius à longe uenientis flrepitus amp;nbsp;ira percipietur’4® PPPf * • Ynde ipfi locum angußum igneum poffeffuri,damabunt: Heu heugt; quam malum locum obtinemusîÇum potius conqueri deberent,fe pluribus malis locis ineffe,Vtrumhic,an paradifus bonorum mercesabundâs, perpétuât^ manno,uerax^ Dei terminus prçualetC Die quidem cogregationis omniS» Exe«4fwi(io- quaquæremusinuocatosloco nofiri, an ipfi gentem aberrate feccrunt, an hldtraru dpud fpO fponte deuiaffent, inquient ï Nos alium quam te minime fumpfmus» Deiwtt fi-iuQld. ggj ^1,05 20 yfep protraximus,quod ueßrum pr^eeptum negligentes,in ma Rdam

llciam duc^tf funt. N une autem nee difgr cdi,nce fe uindicare quÄ^Omni quidem contradicenti,ÓC imuftojmalunl grauiffînium inferemus,» Ante te nullum prophetam milimus, nili dbis utentem, SC ad fora pergentem* Qyofdam autem ueftri mirandos alijs fecimus, m forriter amp;nbsp;patienter fiiftU nendo, Deo euntfïa uidente * P, Non credentespublicum eonuentum CoiräMeg^ntei coram nobis futurum, amp;nbsp;dicentes : Nónne Deum uel angelos fui nuncios, gt;«’«'ƒ'’««*»» »^ ut eredam us, uidebimusf nimia præfumptione nimium efferuntur» Die namque quo uenient angeli,nullum bonum audituri dicent : Vtinam non eifemus nati, adluscp noftri præmiffî cuanefcerentuelut athomi » Gens au^ 10 tem paradiiï tune optimum locum poffeflura, uerbum profert melius ♦ lila quidem die coelum iudicis amp;nbsp;ferenis nubibus diftinguctur: angeli quie* fcent, omniscp ueritas atque iudicium Deifict: difficultasamp;lponderofitas incumbet incredulis, manus fuas corrofuris, ac conqueßuris fe uiam aliam quant prophetæ fecutos efle.atqp diéluris : Heu beu, cur ilium fortiti fumus amicum,qui nos à caftigamine praeceptisepmiflis diuertit c' imo fuus diabo« las eos à uqs reóis in prauas diftorfit » Tu quidem propheta, qui tuam gen^ temhunc Alchoran contemptui fumpfide, nee pro eo quiequam geffiffe perhibes, ignoras me Deum fufReientem adiutorem amp;nbsp;uindicem, pofuiffe ^^ cuique prophetarum incredulos hoftes, fatpius dicentes ï Si nos uel angeli

W femel Alchoran fuper cum poneremus ^ Nos autem tibi mifimus ad tui nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;’

cordis firmamentum, nonuenturiconfimilt, nifi ueritatemamp;expofitio# nem firmius exprelTuri » Ad gehennam fuper facies fuas congregaridi lo* cum deteriorem, erroriscp uiam perenniter obtinebunt ♦ Homines contra* dicentes pracceptis noftris, quibus Moyfcnlcgislatorem Aaronep fratrem fuum een (brem mifimus : ficut Ód gentem Noc prophetis refiftentem aquis nurac fummerfionis, incredulis femper malum atque dolorem inferentes: Hath item æThemuth, amp;nbsp;A razee gen tem, quibus omnibus parabolas, uelut Ô^cacterisgenerationibusinterpofitispatefecimus, magna confußo? L^g^j quot;nbsp;nediruimus. Super uillamiilamiamuenientes, nee earn uidere potentes, fe

53 nunquam refuicitandos opina bantur.Te quoep uidentes ridiculofe dicentt Hic cd, quem Deus prophetam mifit, qui nos ab adoratis prius ferè diucr* teret, nifi nos indurantes inneniffet • Hora quidem uifa percipient,qui ma* gis errorem fecuti funt. Nónne uides cuiulmodi Deum,amoremcp fuu prg-clegeruntC Fiesquot;ne cenior omnium:' Cum beftijs fint fimiles, magisue bruti, nbsp;nbsp;. putas eos difcernerc,uel audire c* Deus quidem umbram extenfam credlam faccret, fiuellet: cuius dux folftatutus pedetentim earn rccolligit. Idem confié efiam noefiem coopertorium,5C fomnum, diem expergefadtum, amp;nbsp;motum j,^^ ^^^^ ßl^^^ fiatuit, uentos arrectos inter manus fuas pias difpofuit, aquam benedtefiam cohndum. ad excitandam terram mortuam de coelis emittittunde potant beftiæ, homi*

4° nesep plures.Cur igitur eum non adorant:’ P. Hunc Alchoran ad gentium hinc amp;nbsp;illmc caftigamen amp;nbsp;commemorationem fecimus. Sed pluribus hos minum nil præter incredulitatem immittit. Si noftra quidem uoluntas effet, fingulis gen tl bus fuum caftigatorem mitteremus. Tu uero nequaquam ins Pu^4nct»elfe^ credulos imitans, uade pugnatum Sf peregrinatum in illius nomine, qui flumina fluentia 5C eoru difcretionem amp;nbsp;intercapedinê facies,hic ialfum,htc duice fiatuit. Hominem exhumore,0£^ex ipfo filios,cæteroscp poficros pro* duxit, fuper oïa potês.Incredqli tamê eius loco,bonoru Ôtimalorû impo tens

tem inuoc5t»Tu ucro tantS miffus addiuinorum præceptorum doc^rinam amp;nbsp;caftigamengt; die te nihil ob hoe ab iUis quaerere, nifi quod imitando te, reda ad Deum uiam proficifcantur. Tu quidem tcilli cómenda, ipfum de* precans,amp;^ glorificans, et adorans fuppliater,qui uiuit nun$ mortê uifurus, Crtittit omni- omniS beneficia peccata® dinofcens,qui coelum QC terra.et eorum uniuerfa buiperdiesfex fg^diebuscodidit, amp;^poftea cceIosafcendit,Sed cuincredulispræcipitur,ut Jieumafeedif- jjjm„ adorent,inquiunt, fuam adaugendo malicia amp;nbsp;incredulitatem ï Quis je calum, ^ ßjg Deus, que nos adorare praccipisï' P, Mukiplicans in calo figna, nee no Iumcn,amp; lunam lucidam difponês,amp; diei nolt;fïis^ uiciflïtudinem,homi nibus^ motum facile fuper terram efficiens, à cundis bonis eft adorandus, jö opent bona Dicentes nefcijs amp;nbsp;brutis etia,faluetc:nolt;fte^ furgentes,ut Deum inuocenl ^uæ beito! fa“ gjjp precentur,ut eos à poenis gehennæ, ubi nee ftare nee federe bonum eft, hberet:fuacp mediocriter amp;nbsp;moderate diftribuentesïnec Deo participem po tp ^e «. jjentes:necquic$haramaDeocóftitutum,nificumaequitateueritatecpue* tantestSC nullam fornicationem comittentes, cuius aóori cótcmptibili Icmp malum in alio üculoduplicabitur, nifi poenitens crediderit,amp; benefecerit, (tune enim Deus pius amp;nbsp;códonator peccatum pro bencficio cómutabit)IlW inquam omnes paradifum Ibrtientur* P. Peccataderelinqucns,amp; benefa* ciens,nullumcp teftimoniS falfum,nec ludicrum proferens quid,nifi forme* fum dicens, Deumep deprecans, ut fibi demulicribus fuis amp;nbsp;filijs honeftam ï* iocunditatem, amp;nbsp;bona aptitudinem tribuat, Si femetipfos m chores fiC ante-* cedentes efficiat, à Deo colligetur paradifo perenniter, loco fcilicct ad ftan* dum atep fedendum optime Jbi^ iugi falutationc gaudebitis. Deus autem nil quærit à uobis, nifi tantum ut cum inuecetis amp;nbsp;adoretis» Sed uos ei con* tradicetis:quod uobis grauitatem amp;nbsp;diffieuhatem infer et»

Dfw no eoÿt T N n.etc,Hçcfuntlibriclarimirabilia,Nunc^tuam anima meritiminoris ^fiifin- 1 extimesjlicet tibi prædicanti minime credant » Si uellê,diuinitus mitterê, cui cunôorûcolla fubqcerenf» Illiaût nuncab omni nouiter adueniente, cô præceptis amp;nbsp;caftigaminefe diuertunt.Sciunt aSt adhuc, unde ridiculum fe# J® cerut. None uident,qu aliter om nis generis return duo creauimus C quod eft fapientibus mirSdum.Plures tarnen funt incredulitSed eft Deus pius,ó^ im* Kayß ad Pba- menlus.Deo praecipiente Moyfi, ut gentem malam, no timentem uidelicef, 7a”/ ^*^f'r P^^^raonis uifitarctjlle refpondit: P.TuDcus, cG timeam eos mihi contrat ^*^“’^°®’^ perempturos etia,quoniam me reum ftatuGt,ct lingua impedita tietfaâum't^ hab^,undcfoUfcitabor,fratran men Aaron mitte. Inquit Deus: Tu quolt;p quod redargui fitnul,quoniâ tecomitabor,audiens omnia,amp; Aaron, Pharaoneuifitantes, tw Exod^tf. dicite: Nos à Deo rege mundi eundarumep gentiG miffi ueninlus, utnobi* fcum mittas filics Ifraël. Refpondit: Nónne tu es, quem nutriui puerum, Ä nobiftum per annos moratus illud perpetrafti t* Vnde mahisamp;' reus fadus 4® CSC' Refpondit: Feciquidem,amp;erraui: undetuasmanus timidus fugf Inquit deinceps: Deus, fuo legato prophetæœ conftituto,fapientiam01 difcretionem tribuit » P. Iftud bonum benefterjepmentiointirnenturin hoc, ut nobifcum mittas filios Ifraël» Pharaoni deinde quaerenti: Quis Deus omnibus creaturis QC orbi dominareturcquot; Refpondit: Efto certus illum effe, qui cœlo terratcp, eundisep creaturis eorum imperat » Pharaoni quoque quaerenti,quis cum co maneret f Inquit Moyfes: 111e quidem Deus nofter

noßer eftiôd Deus pfiofum patrS noftrorum.Refpondi'tjHicueficr legatus amendam amp;mlt;ama prodit. Et Moyfes: Me mifit dns orientis QC occidcntis, ac in terp o G torQ. An dinofdsc' Cui Pharao : Si ceperîtis ahum Deum quam me, uos protinus mcarceratis amp;nbsp;uindis adiungam * Moyfi quidem dicenti, quid G cum re manifefta miranda ueniof Inquit, Veni itacp, fi uerax es.Pro» iecititaque fuum lignum, 6C m ferpentcm ingentem redaóum eft,manuScp ftibfeuatacernentibusapparuitcandidiiïima* Quod Pharao miratus, ma« gnatibus amp;nbsp;multitudtm circumftanti dixit : En uere Gipicns magus, amp;nbsp;nos arte magica de terra etjeere proponens ♦ Quid igitur hinc deliberatis t' An W UuInsfRefponderunt ilh,fratricp fuo,termino dato per omnes urbes coadu» natum omnes fapientes magos cum adminiftraiionibus necedarijs nun« dos dirige, Illi deinde congregati loco dieep præferiptis, pompa popular* comité , uelut extimante illos fore uidores, ad Pharaonem acceUerunt quxfitum,quid illis patrata uidtoria tribueretc' P. Ille quidem poUicitus eft, fe Utos amicos familiäres futuros effe.Moyfe deinceps iniungente, quatinus ordircnturrtlh proijcientes funes amp;nbsp;haftilia! eófirmabant per honorem Pha« i'aonis,feuiiftonaadepturos.Baculus aut Moyfisproiclt;ftus,omnia opera de uorauit. Omnes itacp magi uidi cofitebantur fubictGijfe Deum mudi totius, 0(^ Moyfi,0^ Aaron adoraturos. Indignas inde Pharao dixit, An ei creditis, 10 antc^ præcepidfte quidem nobis maior, uos artem magica edocuit, Quod percipietis, cS ueftras manus amp;f pedes ex oppofito recida, 5lt; deinde uos fu^ fpendâ.Dixerunt: Nos quidê hoc minime curamus,quoniâ ad Deum tiâfi* bimus,a quo noftrotû peccaminum ueniâ,uelut primo credetes, fperamus, Moyfen deinceps iulïu noftro gêtem nofti â cduétui û præmenuimus, quo* niâ Pharao per urbes homines coadunaturus, eû perfequi amp;nbsp;aduerfari pro« ponebat gentê fuâ animaturus,dicendo quod ab) pauci effent, fui ucro mul ^b^8° quidem Deus illos extraxi ab hortis fu'S,^ fontibus,atq: ihefauris,lo« ciscp bonis, SC eorü hacreditates Glqs Ifraël tradidi. Moyfen aut perfecuti per uiâprauâ SC inuia. P.His illos amp;nbsp;ècóuerfo uidentibus, Moyfis holespauefa 50 ^fidixciût,fciâab hoftibus effecaptos.Quosipfecófolans inquit: Deus me comitat, docturus nos,quóna modo liberabimur, Ipfe itacp per me doeftus, mare uitga pcutiens,ipfum dÜgregauit: cuiuscp pars collateralis quafi mons niagnus apparuit,ficcp credentes,Moyfen oêscp iuos carteris oïbus, quod eff mirandü,fummerfis,quod plures tamê minimecred5t,ego Deus fapiens Së ïinenlus liberaui.Dic illis.qualiter Abrahac quçrêti patrê fuu uti ücp)quê ado raret amp;nbsp;inuocaret,refpóderunt:Idola colimus,etin hoc pfeueramus.Et ipfe: ^^^^^^^^^‘^ AudiSt ne uos inuoeâtes illa,uel bonö malûûe facient uebisfRefpederunt: Nos inuenimus parentes*noftros feciffe talia.Et ille: None fcitis illa,quç uos adoratis,mihi effe inimica,et Deo meo creatori,bonicp dotSortuieftusep mei 40 datori,amp;infirmitatis curatoria' P. Idem me morifaciet,amp; ad uitam reducer,

què die magna meorû peccatorum códonatorem fpero,Tu Deus itaq; mihi lapientiam præbe,boniscp connumera,mc ftaruens ilbs æqualem, amp;nbsp;in alio fæçulo ueridicum, amp;nbsp;cohæredem in paradifo, quam timentibus formofam promittisjcffice, patriep meo fuum errorem dimitte, meep die illa non uilifi« ces: qua nee Proies neque pecunia proderit, nifi tantum ad Deum uenienti corde puro.MalorS aSt perfuaforibusinfemn patefaciês, inquiet : Vbi funt quos adoraftisDei loco: profunt ne nSc nobis, an obfunt: lUos quidê,amp;: qs adorabant,

Howirt« Implj adorabanttotumcp Bekebub cxcrcitum,i‘n igncm capitc fubucrfo dcqdef» ca 3elzfbubet Quorum alius in alium cotrouerfiam amp;nbsp;quenmoma aget: publicêuero con timrxrrcitu firmabunt,fe uiam errons fecutos fuifle,qu5do prxccptis dtuinis fideicp do* froijcimturai (flis nó crediderunt,flits diabolts confentientes. Nunc autem prolocutorcó^ ii^ros. uindiccjac extraCtore,amico£p bono caremus» P. Si redire poffemus, ulte* tius crederemus.Hæc mirabflia plures nequa^ creduneSed Deusimmen* ®®*’ fus cft,amp; omnia nolctt, Noé gentem fuam prophetis refiftentem» fic allocu* tus eft: Ego quidem ad uos mittor, nundus uentatis amp;nbsp;fidei, Deum itacp ti* metc,me fequêdo:qui nihil ob hoeà uobis pofiulo» fed à folo Deo rege mS* ^*'^*^* w^*quot;® lt;^æ^bât : Tibi quomodo er cd eremus, quoniam tantum textores *^ Mifbunift fe- p’^bsep uilis fequunturcRefpondit,Sui quidem num erum/a(florum cp fuO» cutu cß priow. ’■“*” noticiam Deus habet: nee ego reqcerc poffum ,qui fum nuneius tantS Argumenta co ^ cxplanator Jllis aut minantibus Noê lapidationc Ó^ motte, nifi retrahenti petit m hjcre- fc inde,ipfe Deum fie preeatus eft : Tu Deus,me à gente cótradieentcdifgrc /fs, non aut in gas,me meosep fautores libéra.Ilium igif, fuosep, faluanimus in area. Qüod doürinüchri- licet mirandu,paueicredunt:Deus aut immenfus, omnia dinofcit. Gentem fit,ut^ioan.-r. HatIcgatis contradicentem,Hutficaffatuseft:Non timeatis,quin ego fum Hlt;tt co^adicit nuctusacquitatis 8i fidei.Timetc Deum,et (equimini me. Nü ob hoe à uobis prop ^^“^^ petetur,fed à foto Deo mudi dno. P.EninloCisexceIfisædifieiafiruitis,mi-Aedifi io urn *'3nda^falt;ftainuirtutequçgeritis,utfictimoremottisCareatis.Meöètofc* ^ iunitiif ftw^'ïdo Deum timete,qui uobis tribuit pecunia, amp;quot;nbsp;pecus,atq3 prolê,óf hor* tos,ac fontes. Vobis aSt dici grauis malum futuru pertimefco. Illos uero dix cCntes,unum cm eft amp;nbsp;idê nobis inc5bcns,fiue per te caftigenfurftue no: cö hoe tantupriorum nugis affîmilef,nec nobis malS fllud accidet: fieep cótradi centesnoftris præceptis nos côfundimus.Hoc tarne mirandum pluribus eft Tltemui ref- inCredibile;Deus aut omnia fapit. Genté item Themuth legatis refiftentem fit fuo proche Schale precatus eft,ut fe nucium uentatis ÓC fidei fequendo, Deum timer ét: u Schale, qui fllis abfep timore penitus fuas pofTeffiones dimittcret,uidelicet hortos,S^ fontes,ac mefles,ac palmas fruóü dulcem ÔC bonS ferentes.Idemcp præcipit cis,in locis cxcelfis bonas domos efFicere.Et dixit:Dcn timcte,lêqüendo me, jO nil à uobis,fed à Deo mudi dno petituru. P. Nefanda gcrentes,^ nfl boni, deftrueftores® terrarum nullatenus imitemini.lHi nero dixerunt: Tu non es nifi magus, of amens homo, ficut Äf nos. Vt te ueracem probes, mira cub Tabula edmeU P^ferjattj Dei precept a. Qui reipondens ait,hoc elfe unû.Camela femper ut crambem iHæfa die determinata potatum ex aqua acCedat, amp;nbsp;uos fimfliter : illam uero fepim admor- lædentes,malum capictis.Illisetenimdeinceps cam interficiétibus, amp;fepolt; têetiâapponit. ftea reprçhendcntibus,malum accidit.Quod mirû,plures nequa^ credunC Lotb. fed Deus immenfus omnia nofeit. P. Loth t mterrogatus gente côtradicen interrogattu^ tem prophetis, quare no timebat,inquit: EgO Uobis mittor nuncius uCrifatÔ pro fetfeitatut, ß^fidei,nil à uobis quærês,fed a folo Deo regemundi,quê timeatis,fequcn#4^ uclcum int^- ^Jq me. Quid abutendo maribus, prætermittitisatfturrtcum mulieribus ria* rogajjet. tm-alem,à Deo ftatutu^Dixerut: ô Loth,nifi te diuCrteris ab huiulmodi per* fuafione,te noftra manus eqeiet. llle quidem fe fuos a élus abhorrere confer fus, Deum precatus eft, ut eum ab huiufmodi gête fadisep fuis Iiberarct, pef imbré immiffum refiduos oês peftundedimus. Quod licct miradum, plures Seaib uel Zhai nô credunt : fed Deus immêfus omnia pénétrât. Scaib quocp gente Àleicha bead Aleicha. côuadicentc legatis quaeres, quare no timeret,ait: Ego fumnSciusæquitatis

amp; iuris, nihil à nobis,fed à Deo folo pc tens, que timeatis,fcqucndo me * P, Mêfurasæquilibriter examinate,ne damni aliquid incubât, feu detriments, iußitiä comma nee hominibus res fuas uilificate,nec terras peifundatS eatis,timcntes Den, tatiua. ueftripratdeceflorumep uebrorS códitorem. Illi aut uocantes eum amente, 0^ nil Riper hominê,rogabant, ut ad fuæ ueritatis firmaments fuper eos ali* quas cœli fcdTiones cadere faceret.Ille uero refpódebat,Deum fuos euentus dinofcere.Illis quidem cótradicentibus,obfcurae diei malS grauilfimS amp;nbsp;im proiiifum incubuit.Quod mirandS eft,licet plures ignorêt : Deus aut fapiès omnia nofcit. P. CS hoe tibi diuinitus milTo fpiritus bndi(fïus,penituscp iu5 Ebi6r« ff y^ù to flus tun cor penetrauit,ut cüm eo caftiges Arabice,amp; manifefte. Has tarnen *^'^ bc^diHH uirtiites in primis libris defcriptas, filq Ifraël fcire deberent. Si librS aSt hunc ^^^^^quot;^^^' euilibettraderemusad lcgendum,nó credereteorum quif^tadeo preflimus ^^^ propriet ' increduIorS corda» P. Non ern credent ante mali grauis aduent6,quod ft a-- ^Q^jff^ fimfubitoepueniet.Quo córingentegt;dicentieminimecaftigatostuiftc,mcn tiullagenià tiendo.Nullâ enim gentem eófudimus, nifipræmiffo monitore. Necenim Deoperduay cui$ iniuria fecimus. AduentS ne uelocê nortræuindiôæ petuntf Qiiid cm mfi prim admo quantiilibet morae fpaciS uitæ fuçpermilfum prodeft,ad malü auferendum^ nitet-Quod uere demum accidet. HSc autêeópoiuiffe librS diabolis turn difficile, ^f‘’f’olo! ^oco turn impoffibile fuit:cum ipfi proeul ab audiêtia femoti funt.Cum Deo nul P®^'!?^. -^^f®' 20 btenus inuoces alium, ne damneris: teen bonis arcl? credentibus parificâdo,

gentem propinquam catuga» Cm te minime Icquenti, dic : A tuis quidem r - acumé, operibus liber, illis diffideo, me Deo pio cómendans, qui cunóa uidens Sd audiens, uos oratS furgentes afpicit » Super peccatoi es aSt, amp;nbsp;mimos canti^ lenarS di(currenti3,nil nifi falfa dicentiü,diaboli quiefcunt,nifi poenituerint, ^oeimuitupe^ ^ credentes benefecerint, Deumep iugiter inuocauerint, amp;nbsp;poft makim iU ’^‘'Mquot;“’” ^^ Uturn fe uindicauerint. Sciant autem increduli,quam uiam profedfi funt» nbsp;nbsp;’«‘’ P‘’‘’^‘'^’lt;^-

INn.8dc.Hgcfuntfecreta Alchoranihuius,libriclari, uiamrectadocen? -^^rorrf comert tiSjSdfpcmbonampollicenïisorantibusód decimantibus, ratione dieiep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

50 futuiæcredentibus.Increduks autem, alio fæculo perdendis, malumq? gras ^^^,//f.^ uiffimSpaffuris, fuos aekus pukhres apparcre fecimus, Ipfi quidêcxci funt. ß(i,fj„afu' Tibi quidem hunc Alchoran ego Deus fapiens,Sd optime euneka difponcs, ß-c-ß^j^cquc tradidi.Moyfes allocutus fuam mulierem de foco uifo, unde pollicitus eft fe pr^conto. Uturum illipartem ad calefaciendum fe,feu quem rumorem cómodum ad; Moyfis cu deo ueniens illue hic à me uei burn audiuit: Ego Deus mitis, mundi dominus,in eolloguw rcpe nullis follicitus, in ignem tibi proficuum,amp; etiam cuieSep pofcêti ftatuoj qui ^'k «^“^ ^ ^ fumincompræhenfibilisôd fapicntiftimus, teeptuum proqccrehaculü præs ^°‘^° legimui. cipio.Illumitacpproiecftum Moyfes uidens. Sd quafi quid erroneum uel dæs moniacum moueri, ftatione reliera timens retroceffit. Quem Deus confos 4® Uns inquittO Moyfes,nullus apud me quifquam pauefcat Icgatus, nifi tans

turn malefaóor, Gereutem uice mali bonum, ego ueniam faciens pie fufeis pio, Tuamanusin ftnutuopoftta,candidilTima redibit* Illodeincepsad Pharaonem gentemep fuam malam profeCko, nouem cum uirtutibus, illi præfumptuofi negabant cas, licet ueras agnitas, incantationibus annumes rando.Quiseorum maloru finis,percipito.Dauid itê amp;nbsp;Salomomfapientia Salomefüiudai fimul Sd abundantiâ,unde nobis grates foluerût,præcçteris bonis dedimus, ^‘^ ßamp;”^t‘( ett--Salomo quidê Dauid fui partis fiteres côftitutus, inquitî Ego quidê garritus auium

auium noridam didi'd, S^ præ cæteris Deo dante plun'bus bonis abundo* Deincepsillefuis cum exereinbus turn dæmonuni turn hominum,tum ani* um ipfum gloriHcânum,ad locum formicarum ufcp pcruenit. Quarum una perfuadente cæteris fuarum caucarum ingreflum,ne à Salomone fuisc^ ne^ fcijscôculcarentur» Salomon fubrifit dicens : Tu Deus immenfa tua pietatc mihi uim Ô^ effcôtum tribue, ut de hoc cômodo cæteris^ bonis mihi patricp meo collatis, te digneglorificem, opuscpgratum peragam, uiriscp bonis æ«® qualis exiftam ♦ Auibus deinceps aipeens, uppupacp non reperta, qua late^ retjquæÜuit ♦ nbsp;P» Ipfi quidem malum uel mortem immittam, nifi mihi alp

Dc re inlt;i Sa ^^°® rumores rciulerit Eo itaep paulifper immoratojlla ueniês inquit î Ego lO bafah^Lr‘^ ^® Saba quidem tibi rumorem ueracem afferens, rem amplec^or tibiminT ni ’gnißce, ut ‘^^ cognitam. Eft ibi namq} mulicr omnibus imperans, omnibus abundâs, ai Salomonern alla maieftatis fede quiefeens, cuigenticp fuæ foîem adorantibus Deiloco» uenerit. diabolus eultum fuum pulchrumreputans, eos aberrare coëgit. Non adora bant enim Deum cognitorem omnium occulcorû, cœleftium atcp terrefinû, 6C uocum ac cogitationum,throni dominum,præter quem nô eft alius.Rclt; fpondit Salomon: Ad tui diÆ probationem, hanc meam chartam illis after, amp;nbsp;reuertere,ut quid aduri fint,nobis innoteleat, Illam itatp uifam magnats bus aduocatis regina perlegit,in ea uidens nomen Salomonis » nbsp;nbsp;P. llli igif

magnates confulenti,quid fibi uideretur indegerendum cfie, cum nil nifi co 10 filio fuo faceret,refponderunt illi:Nos quidem fortes amp;nbsp;audaces atep poten* tes,tuo femper præcepto parebimus*Tuum itaep uelle compleatur, Quibus 111a rcfpondit : Cum illi quidem potentiflîmiuiHam quamlibet ingreflîfun* ditus earn proruant,fuos^ potentes déprimant,illis tributum mittâ per nun dos aliquos, ut per eos ipforum uelle percipiam. Eos deinde profetes Sa* Ïomon uidens, quæfiuit: An mihi pecunia ueftra, unde plurimum gaudetis, proficere ftudetis f Nónne mihi Deus maiorem ÔC meliorem cómifit t' Eam potius referte. Ego quidem cum exercitibus intolerabilibus uobis fuperue* niam,uostp dedecoratos cqciam.Illis ftacp difcedentibus,Salomcnrcp fuum populum lcifcitantc,an eorum quis reginam in fedefuç maieftatis prius ad* J® duceret,quam ipfa cum fuis credens accederetcpollicitus eftjdiabolorn qui* dem arte magica præceUens d' eftïcax, iê duefturum eam fic coram abfqj læ* fïonc,priufquam à loco fuo difcederet. Huius namep rei potens extitit, P. Gyrauit quidam librorum peritia profedtus, pollicitus eft fe faóurum illud prius etiam, quam ad 1e fuos oculos diuergeret, His perceptis Salomon in* quit,His fuis muneribus mihi collatis Deus me pertemptat,an illi digne gra lias SC gloriam inde referam. Omnibus autem hoc facientibus, fuæ prodeft animæ: non agentem, Deus omnium dator parum curat. Sede quidem fua iuffu Salomonis in aliam redatta forma, ut fic perciperetur, an fui memor, an immemor effet ilia» aduedam quærebant, an fua fedes talis effet f Quaiu 4® lalemex opinione fua perhibebat illa, amp;nbsp;abeiuscultu quemadorabat Dei loco difceffit. Puit enim incredula* Quæ pauimentum ingredi iufla, putans hoc effe aquam,pannis eredis ci ura detexit,ut tranluaderet.Salomoni uero innuenti, hoe uitreum eire,illa rcfpódit: Quis mihi nocumentum uel impe* dimentum intulit, iam credenti cum Salomone in Deum totius mundire* Schale ai The^ gem i P. Schale miflus genti Themut, ut ei Deum adorare perfuaderet, ’’’*^' cum illius difgregatè altera pars côtrouerfaretur,quæfiuit, cut potius ad bo*

num quam malum ilia mala properaretf Si ueniam à Deo poßularet, adipic fceretur.Refpondcrunt:Tunc tuiep fautores eftis nobis auguriumf Quibus iUe: Apud Deum tantum eft auguriorum effedus attp perina: quod uos ne« fcitis.In Medina manebant nouem cohortes terrarum uaftatores,boni uero Medina regio, nullius authores» P» Illi quidem per Deum afterebant,fe peremturos eum mulieremcp fuam nodu, didurosep petentibus, fe nullatenus eorum inters fedoresnouifle,hoccp probaturos »Illis autemdolofis ^proditoribus nos callidiores, ingenium ab illis improuifum obiecimus » Ob fuas namep mal is das eos deftruximus, fuascp domos euacuauimus : credentes autem atep ti* 10 mentes faluauimus.Ex hoc autem fapientesmirari qucunt. Loth autem fuâ iatth. gentem increpanti, quoniam uiris abutentes, fuis negledis foeminis, inCa* niebant5re(pondebat:Ille,genscp fua tota balneis utentes erjeiantur. Nos au tem eum,omnescp fuos fautores,pratter foeminam fuam annofam atque de* crepitam,libérantes,refiduos per pluuiam caftigatis incredulispeffimam fe^ cuimus* P»Gratia diuina falusqj fuper Dei gentem ele0â,incredulæ prat» mfputatunü eeUentem * Quis aquas ad fpeciofarum arborum ortum è coelis dimifit, oms niacp creauit, nifi Deus f Hi uero nil create potentes, à reóo digrediuntur. ^ir eolendum. Opis item terram ftabilitate fundauit, amp;nbsp;in ea montes amp;nbsp;aquas ac maria dis ßinxitCuentis obedientibus imperatdndigentibus inuocando refpondet, amp;

gt;0 malum aufert c' cacterosep cacterorurn uicarios efticit f in umbris noctis terra mariep ducatum præbet,præter Deumdtem ipfe quidem primus creator os mnium,omnia fecudo uiuificabittuidum è coelo terracp tribuit, Veftri tamS pluresimmemores SC négligentes funt omnium harum Dei uirtutum, cols btorumepbeneficiorum, Ipfi quidem omnium altiftïmo moleftu eft, quod illi participem ponunt, pratter quem non eft alius Deus: nee ipfi fuum didtu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i demóftrare queunt. Pratter ipfum autem nemo feit cœli terraecp fecreta, nee borat publierrefurredionis: Vnde plures ambiguiter ratioeinantur ut egei, Dicunt enim: Nos patrescp noftri in terram amp;nbsp;olfa redadi, quomodo refus ^ffurrefho ge fdtabimurç^Hoc tarnen antiquorum dieftum mirabile, nobis noftriscp patri- ^^“^^ ^hm jo bus fatpius eft relatum » P, Tu uero catteris perfuade, ut per terras eant fis ncsmalorum perfcrutatum,nil curans de illis, nee inde follicitus,quod quæs runuQuädo continget hora illa,fi ueritatis es cofciusCQuibus tu refpodeas: Forbn cito.Deus eft autem in fuam gentem benefieus, licet pluribus ingras tis,qui iuorum fecreta cordium dinofcit.Liber enim euidens Ôd clarus, nuL lum occultum prætermittit.Hic Alchoran filtjs Ifracl maximam partem cos quot;^ ^‘”‘‘* rum,inquibusdiffident,patefacit,uiamrccftamÓCueniambenecredentibus r^^ oftendens.Deus autem omnia nofcens, fuo iudicio eundorum controuers in^^oj.{Ji^ fias difcutict. P,Tu fuper uerum euidens confirmatus,Deicp tutelar fubies jq^ p;„„„ ^g, dus,nee mortuos feu furdos, quoniam in errorem diuertunt Dei præceptû pacef Alco-4® audire, nee cæcis uiarn rectam ad erroris fui repulfam aperire, nullos tandê r^w.

nifi bonos, præceptisep noftris parentes corrigcre perfede poteris. Quando noftrum mandatum illis accidet,amp;incumbetillis,quoniam infirmi funt,bc Bc/lieloquen-ftiam è terra eolloquentem producemus die, qua partes quarumep gentium ^quot;’ namrum ut uobis côtradicentes coadunabimus,dimoucntcseasincarccrabimus.QuL ‘'fiquot;‘‘ Balaam. bus aduenientibus dicemus : Vos neicientes 5C obdurati noftris præceptis contradixiftis:uos quid fciuiftisfOb fuum malefaóum dingues,mutiep nêt, Nónne uide ir,nos noefte quieu fomno^, diem^ lud deputafte :' Hoc qui« 1 dem

tudicij Ultimi dem fapienttbus eft mirandû.Die fonitusbuccin^ untuerlà cœli terræcp tuf* horreda fades bata,nifi quê Dcus uoluerit,cito uenient,montes uifu congelati, ficut nubO ^^^’ promouebuntunDeo hoc facienteiquicundorS actus dinofcens, omnia fa / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pienter amp;nbsp;optime fecit. P.Cumbeneficio ueniens, optimum munusinuCquot;

niet, turbationis illius diei fecurus, amp;nbsp;intimidus manfurus. Afferens autem peccata,faciem fuam in ignem fubuertet. V nicuiqj merces pro fuorû operS Mandata Ma- modorependetur» Mihi quidem non eft iniundtum, nifi dominum ciuita* chumetiaDeo, jjg Haram adorare, ÔC in eum eredere cuius funt uniuerfa, ÔC Alchoran ho* minibus cuidenter legere, amp;:peripfum caftigare. Opus autem cuiufquere* fpondebit.Deum glorifica, amp;nbsp;fuppliciter adora, qui te luas uirtutes edoeês, tô tuorum operum nullatenus erit negligens.

Kilionam de T N n. 5Cc ♦ V olumen iftud euidens, cuius hæc iunt mir an da, ucram ht* Pharaone a ftorfam de Pharaon ÔC Moyfe, tibi cæterisep credentibus pandit. Pha^ Mope optime faQ præfumptuofus, fenimium extollens, gentem^ dilgregans, partent perjenpp.pa- jgßjjjtamt 111e namquc diftradror prolem illius uita priuauit, foeminas au* con^urcat. ‘^^*” “’^ donauit. Deus uero commodus atque propicius, Aegypttjs debt* litatis eos præcellens, amp;imperantes, achæredes, ac ditiftimos eftecit. Pha* raoni quidem 6C Hemen exercitibus fuis timoremimmifit. Matrem Moy* fis|ipfum ladle fuo nutrire,timorecp fuperueniente in mare protjeete fine20 moleftia pauoreep præcepimus, earn de reditu fuo certifîcantes, amp;nbsp;ipfam de illo legato futuro lætificantes, quigentibus qutbufdam Pharaonis, uelut hoftis fuus aduerfaretur. Ipfe namque Pharao, amp;nbsp;Hemen, totusep fuus ex*

Profile Pha- erdtuserrabant. Muiterautem Pharaonts, dicens illum purum, honeftum, raonis uxoran amp;nbsp;commodum, feu filium adoptiuum fibt futurum, mortem tlhus difluafit pomt. omnibus illum ignorantibus. Matris uero Moyfis animus motus atque tur* batus, ferè rem penitus reuclauit » Sed nos cor fuum obftruendo firmaut^ \ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mus. lila itaque credens, illius forori præcepit, quatinus fratrem fuum fcrult; taretur. Eum itaque cæteris nefcientibus, aliunde ueniens recognouit iïla.

P.Omnibus nutricibus adduAs, per me faAsharan, fuafororinquiUja Egoducameum domum, quanutrieturoptime, fufeipieturep beniuolc, Ita cor amp;nbsp;oculos matris quiefcere, dit^umep noftrum uerum apparere, licet pluribus hoc ignorantibus, reductu Moyfis ad ipfam perfecimus. Ipfi qui« dem uiro fatfio difcretionem, optimamep fapientiam præbuimus. Ita bonis benefaccre confueuimus, Ipie deinceps in hora fuæ genti minime præuifa, ciuitatem ingreffó) duorum hominum uiforum abillo alternatim in fuam Aegyptimi mortem enitentium,alter uidelicet de gente fua, fuum auxilium in altcrum, Moyfeocci- fcilicet fuorum hoftiumunum precatuseft* Hoftis ita manu fua repulfus fM.Exod.i. perqt. Quo uifo conquerendo perhibens gt;nbsp;hoc elTc faóum dæmonis denial toris, hoftis humant generis, feep precaife confitens, à Deo pio condonato# 4^ re ueniam adeptus eft, amp;^ dixit: Licet hoc mihi beneficium tu Deus dederis, illis malis hominibus ulterius apparere non audebo. Vrbem tarnen dein* ceps ingrelfus, ante repertum hominis, cui fulfragium attulerit, timcrenofi celfauit. Illo uero uocibus eum infequente, ait Moyfes : Defifte fodes aded contumeliofus amp;nbsp;malus exifteregt; mihiep fulfragium præfta » Quod ipfe re* nuens, exclamauit: Anme,ficut amp;aliumhefternadie, pcrimere quæris; Te quidem in terra nuUatenus potentem elfe uolo, cum malorum meorum

fs «adonQuidam autem à capite ciuitatis adueftfens, mquft : O Moyfes, populus iUe te morti tradere nititur ♦ Ego uero tibi fidelis cxifto ♦ Exiuit ita* que omidus, fibi cauens, amp;nbsp;deprecans Deum, ut eum à gente mala protca ' -geret» P. Ad terrain autem Madian facie fuauerfa,dixitï Deus forfan t^oyfapri^ me uiam redam docebit ♦ Madian quidem adueniens inter homines ada# ÿ^fm^dian. quantes pecora, duas pueUas pro ucrecundia retrocedentes inuenit ♦ Qiiae abillo quæfitæ caufam receffus, dicebant, fenequaquamaquaturasante paftorum difceffum, cum ülæ uerecundæ patrem antiquum haberent ♦ Ille deincepseasadaquarefaciens, in umbra difcedendo dixit: Tu Deus mihi nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

W nil h ab en ti neceffarium, aliquid tribue * Qui deinceps aduocatus per alte* ram puellarum, uerecundè dicentem. Pater meus tibi noftram adaquatio* nem remunerate proponit : accedensomnes fuos euentus prodidit ♦ Cui die, ilium confolans, inquit : Ne timeas, iam enim à gente mala liber es, Altera filiarum poftulante patrem, ut eum fibi clientem amp;nbsp;mercenarium, uelutfortem atque fidelem conduceret, pater Moylen allocutus eft: Vt ha-rummearum filiarum ducas alteram, annisodio, feuteuolente, decern (ego namque tibi futurus commodus, nil contra tuum uelle poftulo) fer* uias, exigo, Cui Moyfes refpondens,^ abfquc follicitudine fauens,Deum dlius padti teftem aduocauit,Tcrmino deinceps completo,mulierc^ dufla, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' r

14 foco^ mfo in monte Sinai, fœminæ fuæ gradum fiftere praccepit: donee uel inde rumorem aliquem,uelaliquam ignis portionem, ut illafecalefacerct, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■ afferret, Veniensigituraparte dextraadarborem fruólificantem, uocem buiufmodipcrcepit:0 Moyfes,cgo fum Deus,mundi dominus, P, Moy* les Ddiuffufuum baculum protjeiensjipfum^ mobilem quafidaemoniaeö nbsp;nbsp;nbsp;’ perpendensjpede moto rec^'t, nil tarnen mali fufeipiens. Ipfe autem iuffu noftrodeinde rediens fecurus, amp;manumfuaminfinummittens, à:hale

1 coniungens, ipfam exire candidam uidebat, Ille quidem iulTus has demon# ßtareuirtutes Pharaoni, gentiep fuæ, malerefpondit: O Deus, ego reus apud illos ob homicidium ftatutus, timeo perimi. Fratrem meum Aaron

J9 expeditions linguæ,maioriscp facundiæ,ut mihi fit adiutor,uerborum meo« rumep probator, contradidîionisep difeuffor, mecum mitte, Cui Deus in# quit: Tefratre tuo corroborabimus, amp;nbsp;indicium atque uim ac difcretionem confcremus,SC cum tuis fautoribus uincere faciemus abfque læfione, Illos itaqueueftrasuirtutes oftendentes, cæterimagos effe perhibebant, cum nee patres fui prius talia uidifient, Moyfe dicente, Deum agnofcere uera* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

rem, amp;habiturum finem bonum, qui minime prodeft retrocedentibus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;■

Pharao talitermagnates fuosatc^plebem affatus eft: Deum præter me feire - nbsp;nbsp;nbsp;' quot;

*ïon poteftis, Hemen autem illi artifici Pharao praccepit, quatinus ex lateri* bus turrem munitam adeó fublimem fibi ftrueret,ut Deum Moyfis tranfee# deret : quern nil diccre nifi falfum opinatus eft ♦ Illum igitur infurgentem in nos iniufié,nee opinantem fe rediturum ad nos,cum exercitu fuo fumptum m mare fummerfimus.Ecce talis eorum finis extitit, P, Hos fic igni députa«

tos,mhocfæculomalorumcopia confufioneeppreflîmus,Seinfuturoma* nbsp;nbsp;nbsp;- , r ,

ionbus poenis affligemus,nullum uindicem habituros.Poft prædeceftbrum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. j ,

confufionem Moyfi librum praebentem lucem,uiam^ re(fta,6e uenia ac fa* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

pientta crcdentibus, praebuimus, Tu quidê nequa^ tune parte occidentale obtincns,nec inde teftis,nccp uifor affuifti; Sed nos unæ longitudinê per ge# _ 3

nerationum fericm extendimus. Tu rurfum minima: genti Madian pratdi» catum miffus fuifti,fuis fibi Icgatis tradids ♦ Moyfe rurium legcm accipicntc i^chumetdo- j^ monte Sinai, nequa^ afFuifti ♦ Nunc autem tediuina pietas mifit,pracdilt; «or imperitif- çg^m gentibus,atlt;p dotSum eas,minime prius erüditas. Si malum quidem jimorum. ^j^ fnarym manuum opera prius illis incubuiflet,dicerent : O Deus, Si no* bis nuncium mitteres,eum fequentes in te crederemus. Noftris autem prac* ceptis aduenientibus, inquiunt, Se talia uellc, qualia Moyfes attulit, quibu# plures cótradixerunt,afFirmantes eos magos eue manifeftos,ficut 0^ te mo«« H4fwi« dute derni, Quibus tu dicas, librum ifto meliorem noftrum ditSu affirmantes af* V^yfenet pro ferte,eumcp beniuolefequar, Illis uero minime tibireipodentibus, fcias cos t®

”’^ ®**® uoluptates fuas et uota Icqui.Quis huiufmodi incredulis liquentibus Chrifti Eua^ “‘^quot;^ Dei,nó dirigentis malos ad earn, detcrior exiftitc' P. Sermones ferialt; geliü.Curigi- dm fequentes ad hominum doónnam conteximus ♦ Quibusuiriiamlibro turno ob tem- prius ditati perceptis, fiC dediis fe credere confitentur, eoscp diuinitus pofi* pcTdfM,o Mrf- tos affirmât. His quidem fuum duplicabitur beneficium, eo quod indurauc thumaijü: runt, Sd benefices peccataterferunt, bonacp fibidata bene diftribuerunt» auditiscp mendactjs recedentes dixerunt, Nos quidem noftram feóam recu fauimusiSalus fuper nos,ueftra uobis opera,nobiscp nefira refpódeböt, Tu Niß rgt;etK^ra- nullos,nifi Deo faciente, in uiam rec^am diriges. Dicunt increduli, Si tuam bat hornig, do tecum uiam proficifcimur,è terra forfan etjeiemur. Non nos undiq? uióutn i» ilormlcfficiet, dimoag^ fem ad tuam hararn fecimus tquot; Omnium uillarum à nobis diftraCta

rum manfioncs nuUi,nifi perpauefpoft reacdificabant. Nos autem omnium hæredes fumus, qui nullam uillam nifi praerniffo nScio gerenda prædicante» jyiuitiieon- camq5 malorum hominum tantum confudimus. Vobis quidem nullam pc* temnendi. cuniarn, nifi mundanam, amp;nbsp;illius ornatum, quibus apud nos meliora fünf, prarbuimus, An fenfu caretisf P. Mundana: pecuniar diues, in fxculo fu* turo perdetur. Omnis paóum à nobis cum illo firmatum proculdubio reperiet die, qua Deusinterrogabitdeparticipibus pofitis, Illi quibus hoc uerbum Dei unum pcrtinet,inquient:O Deus, nos ad hoc per illos déduit fuimus,iam uero recedimus. Deus autem iniunget,eius aduocare pardeP jO pes. Quibus deinceps aduocati nil refpondebunt, eorum uifo periculo, qui redam uiam in hoc fæculo minime fecutifunt. Quos Deus interrogabitî Cur legaris non paruerunt, in caccitate ffultitiacp manentes, ncc ab ijs peri* tiæ quiequam perferutade^Qui poenituerit,^ credens benefecerit,Deo pro* PritdcßtMtio^ pio^ote bonis affociabitur, Deus enim incredulorum dida minime curans, ^w^^T °^^P^°'^^^’ corde^ retenta perfpiciens, cuifoli gratia debetur,omnes in “ hoc, fæculocp futuro, omneep iudicium, amp;nbsp;ad quem omnium fict reditus, quem uult eligit, omneep uelle fuum producit. P. Si Deus ipfe nodem condnuam protraheret, quis diem inducerct, uel èconuerfo C Non audids^ nónne uidedsc' Ipfe quidem folus fuapietate diê motui quarftuiep neceffario 4® rum,nodem quieti condidit.Vndc grates illi maxima: reddendae. Cum ad* uocatis pardcipibus iudieq die, amp;nbsp;de quaquc gendum adhibids teftibus fui ludaici fabula culwsjóf orationem fidei qua:remus,agnofcentomncs increduli unö folum df Karone qua Deum amp;nbsp;ueracem effe, feep prius erraffe cofitebuntur. Karon cuidam fub* dä,ßue Corcy iclt;fio Moyfi tantam thefauri copiam cotulimus, quod ipfius claues folæ ca* ßue ahum m-^ meld fortem geftantê eas,ferè preffere.Quê fuipracmonentcs,fic affati funti teUigat. Tuam pecunia nequa^dbi gaudiumfeu fpemexdmesj fed tuac partis hu*

iüs feculi non oblituSjiUmc aliud feculum tibi compara,St^ à mail's opcribus ^fgt;^f‘‘‘^f^^lt;^ ccffans,cxteriSjUt tibi Deusjbeneficus efto/libi namep cófimiles aliter agen tes Deus abhorret.llle ucro refpondebatgt;hoc fibi nullatenus effe datum,nifi

tantum lapientia fua. iNonne uidit multas gentes tum eo poientiores, turn ^^c ^g ^^^ ditioreSjd Deo fuiffe deftruCias^ Nónne culpas incredulorum bnemep per# fcrutari uoluit ; Illumdeinçepscum fummisornatibus exeuntem, amicis mundi præferentibus, illiuscp pecuniae maxima confimilem quantitatem optantibusjiapientes re(ponderunt,eos malum et uotum fiC uerbum feeiiïe. apud Deum enim feruatur optima remuneratio, quam folumtimentes amp;

INn.amp;c.Pcccatoresfalfoindicates,febonoröforeuidores,opinatifunt, Maliuana^c mepalfurüeosdicereprofuoruanteceflbrucófuetudine, uidelicetquod‘(wc»««lt;r, credanuCum ipfi potius fidei nullius,amp; increduli,cordiscp praui fint,egocp dinofca.quis uerü.quis falium proférât. Sperans fe Deo couniendü, cunda

40 dentes SC incrcdulos,huiufmodi mentes hominum illis ctiam perfedius pe« netratfincredulorum perfuadentium credentibus,utfuam uiam fequantur, r^^x^onpo illis falfè permittendo,fe laturos eorum peccata, cum hoc fit illis impoflibtle, ‘’‘”‘quot;’ fuorum peccatorum mole preffis, fermo feculo futuro pertradabitur. Noc P“quot;^ J^ r‘’^ quot;nbsp;ueurum legatum inter fuos annorum mille fpacio minus quinquaginta an# L^^^^^^ nismoratu, fuos^ fautores in arcafaluauimus, exteros autem diluuio fum^ jj^^^f^^ merfi'mus:quod eft fepientibus mirandu. Abraham item fuæ genti perfuafit /^i^y^j^^jy,^ h jc dicens:Deum inuoca,timens ipfum,Hoc eft em omnium optima.Illius

loco nullatcnus adores idola, nequeutia uobis uidiS daret quem folus Deus omnibus glorificandus tribuit, ad quê omnium fiet reditus» Non mireris,fi Eegati offlciu. fj^j cótradixerint,cum prædecefTonbus quoep contradicebatur.Legati qui* dem efl præceptum, aperire tantum. Si nunciarc» Nonne uident Deum ho netaquterea- mines creaffe,quos lecundo leuiter uiuificabitc’ Peregrinatum addifeât eun* au ommes,fa tes,quoniam Deus omnipotenshuic bonum,illimatn,pro uelle foofaciens, ^j StX7 O“™® creauitjfecundoep uiuifîcans ad fe reducet» P»Vobis eflimpoflibile ' nbsp;nbsp;nbsp;’ quicquam incœlo leu terra mandate» Solusenim Deusuefleruindexeft

atep conditor» Contradieflores præceptorum ueflrorum die refurreeflionis à noftra mifericordia ucniaœ deiperati, graue malum patientur» Gens autem t® fua nil aliud refpondit, nili quod uel cædi uel combuftioni tradetur » Deus Sinwlachra co autem eum ab igne libcrauit,quod eft credentibus mirädum.Imagines qui* têtes dänantur. dem Dei loco in hoc fæculo adorantium, altj diefutura repræhendent alios» Loth. £{ maledicent,ad ignem iturifine uindice.Loth illum fequendo, Dei fapien tis amp;nbsp;incompræhenfibilis uiam fecutuseft» Ipfi quidem Abrahac dedimuS Ifaac atep lacob, librumép legiferum, ÓC de proie fua propheta excitauimus. Ipfeép diues in hoe facculo, bonis in alio adnumerabiiur » Loth conquefto gentem facere fcelus nufquam antea perpetratum,hinc maribus abutendo» ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn uias abfcidendo,tum caetera nefandagerendo, illa relpondit:Vt te uera

cem probes, diuinam exerce uindidam» Ille ueroDeum inuocando preca^ 2^ tus eft,ut ab illis maliuolis amp;nbsp;flagitiofis fe uindicaret» P » Nunerjs ferenti* 'ftbraham. bus Abrahac gaudium,ó(l dicentibus,fe deftrutfluros uilJas illas ob maliciam inhabitantium : Abraham intimauit, Lothearuminhabitatoremefte» Illi quidem confeflï fe hoc fcifte,polliciti funt fe Iiberaturos Loth,atcp fuos,praeter foeminam fuam decrepitam » Et hoe idem dixerunt, uenientes ad Loth» ipfos timentem,amp; ab eifdem poftea cófolatum amp;nbsp;cdoctum,illos immifluros Sodome er ui coeleftem uindidîâuiHæ, propter maliciam hominû.Huius^ rei man ent ad* cinaru urbium hue manifefta ueftigia cutflis admiranda» Schaib uenienti ad gentê Madian, fubuerfarum praedicanti^, ut Deum adoraret, amp;nbsp;de diefutura fperaret, nee terras expu* « u nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;S’'‘^^*’‘^bdla cótradixit»Vndc earn cofundenre fulgure, fuarum domuum alia J®

w^ruwXtr ^“P^ aham remanfit»Hath amp;nbsp;Themuth fines atep loca,^ Pharaonis,amp;l Ha» ^’^ pheL mcr,atqï Karon, præfumptuoforûfimiliter nouiftis» Quorum nullus uióor j^^f/j. neep uindcxfui,quin ob culpas fuas eos diruercmus,cftepotuit. Eorum ent Pharao, quo fa eft au en to difperfimus, quofdamuoxdiffipauit,hos tellus ablôrbuif.

Deus ipie dinoleit ♦ Noftra quidem exempla fæpius allata foli fapientes di« ^MparaboU fcernunt,quibusdiuina cœliterræcpcreatiemanifeftum eßmiracuium.Li* eoemna i^a- ßj.^^ jj^j- miffum lege.00 iugiter era» * oratio namq5 fornicationeSjCXteratp 4® e^-fed ufurba- ’‘^^f^’^d^’'^mouet: Deumep cfióos aflus dinofcentem inuocare, maximum taolimiob.B. mereturmeritum » Omnes homines legum, pratter malos, honefiis uerbis Efailt;e.s9.. *difpufâdofemperalloquerc,amp;confitereteinDeumcredere, amp;præceptis Ofe£.8.etc. ßbi mißis parere:cum Deus fuus fit tui Deus, QC omnium omnibus adoran-gt;irOrationisfan óns Eorum quidam,quibus librum dedimus, illi creduncquidam autem, {heUK. uidclicet mali,nequa^,qui femper pratcepta uefira renuentes,diuinas uirtu :^Moclefliain tes fuperfe defcendiffe poflulant» Sed tu dic,folius Dei praeceptum afep uir* di^utando fer u4ndtt.praceptumftnèincu'clt;(niwnM.achKinetiflKfetm‘lt;giflr(sn9firK, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tUtem

tutem effc^te ncro folSmodo legatum, Nun^ illi's nee leges, nee manu ferf:« bes,quin hoc effe falfum,nô Dei mandatum iudicentdicet corda fapientum mamfeßeuideant illud nil nifi diuinum, P* Nonne fufficit illis me mififfe tibi librum legendum illis, patefacientem diuinam pietatem amp;nbsp;fapientiam credentibus f Tn conftanter dicito : Deus uniuerfa cœli terræcp dinofcens, mihi uobiscp teftis atep iudex fufReiens interfit. Obedientes mendactjs,amp;in Deum nó credentes, die futura perdentur. Eos enim ad malum feftinantes, quibus amp;nbsp;iam accideret, nifi propter Dei pactum firmatS fubito quidem in« cumbet,illis nil inde tratfiantibus gehenna cireSdabit, unditÿ main atep do^ iQ lorem inijciens,me tune dicentedada ueftra guftate. Vos boni eredentesep, nie,cui fubeft terræ capacis immenfitas,inuocate:uobis tutclæ meæ cômens datis,mercedem maxima daturû,paradifum mundi gradibus diftin(dä,amp; as quarum fluxuiocundâ.Omnis em anima morte guftabit,amp;nos deinde uifi *3bit,qui nos SC animal omne,etiâ fuum lucrari uieftû impotes,pafeit, omnia uidens amp;nbsp;audiens. P. lUi quæfiti, quis cœlos ÔC terram creauit, ÔC folem ac lunam currere fecitCRefp5debunt,Deus.Cur igitur nô creduntt Ipfe quidê

omnipotens 6C iàpientilîîmus, cuilibet pro fuo uelle uitgum, estera^ bona tribuit,Interrogati, quis de cœlis aquas ad terrenorû uitam SC ortû demifitî' lt;nquient,Deus, Deo gratias. Eorum pars plurima nefcia cæcaep permanet. Huius quidem fæculi uita nil nifi ludus eft, ÔCludicrum inane. Alius autem fæculi uita melior efl:,atcp uerior.Nauem afcendentes, corde deuoto Deum f“^quot;^'^ inuocant : Egredi, ficeoep ftatuti. en recedunt ♦ Noftris item prxceptis refis ftendo,nónneuident,quodnosterram Haram timoris expertem fecimust' ^^^’^^^^'° ^’ quo noftro præcepto proheifeuntur hominesc'Mendacqs,SC nó noftris pra^s ccptisfauêtes,quibus nullus eft deterior,ÓC in Deum nó credentes, gehenna mafionem perpétua fortient,uelut benefacientes paradifum, quibus noftras uias patefecimus.Deus quidem bonorum eft illispropicius,atcp mifericors.

IN n.SCc. Agentibus in terra propinquapeffimaepChriftianifuperati, chnftiamtùéli ^^ nbsp;nbsp;poft I x. annos eorudem uieftores per Den, cuius funt prima poftremacp poflannosiic^

mandata, fadi funt. Vnde die il!auindi(fta Deicondonatoris atquepq, f^f^o^»-^^ credentibusinipfum gaudium fert. A'Deo nunciatumnunquamfallit. ^^’^ f f Plures hominö hoc nelciunt, huius fæculi uita apparentem agnofcêtes, alius minime. None fua corda perpendunt,Demu cœlos,SC terrâ,omnia^ inters pofita cum ueritatc, termine^ noto creaflefCur igitur nó credunt illum eos , refufeitare potentem i Peregrinando uideant finem anteceflbrum fuorum, illis potentiorum ac ditiorum, terræcp minima miranda componentium, terrascp plures colentium:quibus poft aduentum legatorum mira facient, iâ malum illos uelut contradiêlores 6C irrifores deftruens incubuit, Deo nocis

4« uo nemini: Sed ipfimet fibi plurimum officiunt. Deus omnium origo prins Deus omnium cipalis,adferedirefacietuniuerfa. P. Inaduentudicipoftremac, incres origo et finis. duli penitus defperati, nullum à participibus pofitis fuffragium, feu uindis Ex quo, et per Óamfentient : Sed eorum alius alqs contradicensgt; SCnoncredensaduers quë,etinquent fabitur, ipfiep malum patens Sc praciacens incurrent. Benefacientes autem o”‘^‘(fi^‘t. atqt credentes,paradifum læticia plenam ingredientur.Deum uit» morrist^ Row.n. datorem SC relufcitatorcm, qui uos de terræ limo plafmans, multitudinem Dem un tu ten icobrum dein ceps eduxit, ÔC è nobis fœminas uobifeum manfuras, dis adorandu»

ledioms^ uinculo côneétendas edidit, cœlo terraep glorificandus, uefperc manec^ horis fingulis l'nuocate.Ipfc quidem cœlorum terrçcp côditor,aquaS de cœlis ad exenandâ terrain dimitat, corrufeationé cœlorum uobis timoré atep fpem afferentem apentjinguas multifanas eoloresep mulupiices diftin^ xit,no(ffem quietïjdiem neceflariorS acquifitioni difpoluit: Cuius iuffu cun da creata funt»Quc omnium regem adorant uniuerfa, ad eum nutu fuo re* ducendajabftp difficultate ♦ Ipfo namtp uocanteftatim accurrent uniuerûî quæ cunda diferetis amp;nbsp;fapientibus funt admiranda.Ipfe iùblimis amp;nbsp;incoin* prathenßbilis, uobis diuinas amp;nbsp;excellentes ßmilitudines de uobis amp;nbsp;illis, ‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quos in fuis bonis uobis commiflis participes ponitis, prætendit, quaerens ilt;

an uofmet illis parificetis, cum illos ùelutanimas ueftras timetis C Me taliter fräuifcciuHtur res fapientibus difeernente» malefadores tarnen fuas uoluptates ftulte fe* dffèiluffuos. quuntm-^ Quis enim patefaciet uias redasillis, quos Deus aberrarefacit,Ô^ à uindice tutoreep deftituitrCor tuum beniuole uerte ad legcm diuinam, im ^rts^wnÆ^ ”’^^^^*^^’°*^^^*^5 diuinitus miffàm gentibus* Hæc eff enim lexredajicet 9cntib mlU P’““quot;^“® nefctjs.Illâ itaep fequere, diligenter tuâ faciem ad Deum dirigendo

’ cum timoré,Ôiforandoiugiter,ne fis incredulus. P.Cohortumlegesdifcrc* pantiumquæcp fuç legi cultuicp c5gaudet:omnis tamê malo fuperueniente» Deum adiutorem inuocat. Quidâ aût mifcricordia diuina fuffragioep fuftê* tati, déclinant item ad feelus,prima increduli fadi:noftra ncgantes munera» î® Ko probiit di- ç^jQ noticiam futurâ expedct.Plurcs hune librum lucidû fibi diuinitus datô fapulot Alco- adepti,colloquio dicentiû fe ncqua^ in Deum credere,potiuntur.Gensa® *^“”'^’^ænoftræ mifericordiaedatoepbcnefîciocôgaudet, peccato ueromalocp eu ci ut. pæfyargmanuâoperibusineSbentedefperant,nôneuiderequeôt, Deum abundanter amp;nbsp;illaboriofeuidû cæteraep bona cSdis tribuifîec' Opus præcei 'Reneßcenti^. igj^j g^optimum eft,propinquis,amp;pauperibus,ac mendicis fibi danda prae* Tanin- |jcre,omne^ bénéficia duplici mercede remunerahit. Suam fœnerando pe cuniam äugens,apud Deum nô frudificat, neccrefeit. Ipfe quidem cundis uidum amp;nbsp;diuitias præbet,uitac mortisep dator,amp; omniû rcfulcitator î quod participum nullus facerc poteft. Ob incredulorS opera malum à Deo feeun j» dum fuâ menfuram fumentium,ut fie cóuertantur,mah terraep feelus appa* ruit. P. Fines prædecefforâ fuorum, quorS pars plurima manfit incredula, gyro uagando perquirite. Faciem ueftra ad legem reda uertite, antc^ dies ueniet uere uenturalqua fiet diftindio cedentiS ad ignem,^ ad paradifum» Et Deus abhorrensincredulos, quêlt;p pro fuis mentis rémunérât, cuius im* perio parctuenti.Spem bona fæpiushomimbus afferentes» quo iubente na* ues promouent, manuscp fua uobis omnes poffeffïones ueftras tribuit. Ve* ftris digna gratibus. Cuiep gentiS noftris legatis miflïs,m5datisép relatis,ego credentiu amp;nbsp;bonorS uindex,illos à malis liberaui,qui uêtis utnubes per cœ« ,.,^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lum diffufas afférant, eas^ diffipando pluuiam faciant, hommes prius defpc 4^ ratos fpe bona cofirmante,impcro. Deus ita terram mortua uiuincat, qui fi* militer mortuos refufeitare poterit, cS fit omnipotens. Si uentum aat tui bi* dum feu croccum immiferimus,fient increduli, Deo cótumelias infer en do.

P. Mortuos nequaquam feu furdos audire, uel cæcosania praua diuer* Uominnuicif- tere, null os tandem nifi credentes,audire faciens.Deus enim fapiens,omnia fitudincs. prom uult operas, hominem de re fragili cópofuit:illi deinceps uires, poftea ,1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;debilitate, tandem caniciê cofcrens, Hora poftrema fuperueniente, iuraböt increduli

incrcduli.fc ncqua^ moratos mfi per hora unS» Ah hoe tarnen diélo poftea l^efumHio. diuertunt, percipientes hoc effe falfum, Inquient em ilhs credendi fapientia prædiü: V os fecundu libri diuim determinauonê hâc refurredhonis horam, cuius uixiftjs infcrj,expeótabat(s.Illa die nee excufatio proficiet malefaótori« busgt;necfi'des adhibebit. In hoe Alchorâ iam exempla plura cótulimus. Sed licet afleras incredulis uera, fummeqj miranda, nun^ definét te mendacem Perfeutrantiit appcJlare.Ita Deus eorum corda figillauit. Deum time, amp;nbsp;patienter indura, Maebunittif. eiuspadumueraciffimumexpedandOjnetedubitantesirrideant» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

gt;0 T N n ♦ SCc ♦ Hæc funt huius uoluminis optime compofitifecreta ♦ Ipfum -^^cor^nbene X quidem mifericordiam uiamep reótam monftrat benefacientibus, amp;nbsp;o? rantibus,acdantibus décimas amp;eleemoiynas, fæculocpfuturocredentibus: ^'^^^J^’^'^^'y. quibonamfequendouiamfemperantecedunt.Homines uerba falfa uiascp ^^^^ aternam dénias line uadentes,qui noftrisiierbisleCtisdifcedunt, quafi nonaudien» i^fiiic^i^icnt, teSj feuplumbatis auribus, dedecus magnumep malum patientur. Credent tesautemS^benefacientes, paradifum manfionem perpetuam fortientur: fecundum ucraxDei mandata, qui fublimis amp;nbsp;fapiens, coclum fine column Harum fuftentaminefurfum erexit,amp;i terram montibusfirmauit,amp;in ea cu-iuiep generis animalium par unum eóftituens, ad eorum crementü, ÔC ortü,

^® aquas èccelisdimifit* Monftrent increduli fadium faltem aliquod eorum, quos inuocant loco Dei, cunda prædidia facientem, Illi quidem uiam erro^ ris fequunt. P. Aluchmen cum magifterium optima, operiscp difcretionê Aluchmenßtiü tribuimus,unde nobisgratiasperibluit, inquit filium fuS caftigando: O fili, ^duniu^Dü nee cum Deo participem ponas,nee quid Haram interfîcias,nec huiufmodi ^^^^, inflituit, criminaliaperpètres, Omnisenimbenefaciensfibiprodeft, amp;incredulus ^quot;Abaern. f bimet operatur.Deus quidem pijffimus nullius eft indigens. Omnisquis Deo et paren-dem ad me rediturus, mihi, 0^ utriep fuo parend, quorum alter eum necefs tibus fammut farqs fuftentauit, altera prius al uo fua concipiens, amp;nbsp;fomentando in aliquid honor debetur. ducens, cum prius non effet, deinceps ad cibum à ladïe ieparauit poft biena

jo nium, nil's inquam, amp;nbsp;mihi, gratiam amp;nbsp;honorem faciat ♦ Sed licet ipb nass turn precentur, ut cum Deo participem ponat, uel de Deo quid mali dicat, » nuUatenusin hoe illis pareat : fedillis inhocfeculobenefaciens, uiam ins uocantis Deum, reuelaturum omnibus fua fadla, fequatur. Ille namque lili)fiibtiliffimus,amp;omniapenetrans, omniaremjinerabit, fiuefueritaure« quot;^^igt;fdnimaba us,finapis granum etiamin pc tra, feu terra, coeloüepofitum.Tu itaque puer mi,orationes funde, iuscp notum præcipe, iniuftum prohibe, indurans fus^^^‘ peromne propofitum noftrumamp; commodum, nectuamhominibusfas

riem rubtjcias,nec gyrouagus nifi fecundum ius Sd honeftum exiftas. In iris Vf peregrinan nere nam® tuo,atcpiêrmonemodeftusódmediocriscfto. Vox enim nulla dum.

4° prior eft abninaiSC Deus fraudulenios Sd iadatores abhorret. Nónne uide ^defliain ris Deum omnia fecifte uobis commoda, 6C cœli terræcp lingula, uobiscp ^‘^^' damôd palam de fua pecunia dedifte ^ Sunt autem quidam irrationabiliter in Deum,uiamcp foam redlam, librumep manifeftum ratiocinantes, amp;nbsp;dis centes, cum prædicantur illis diuina præcepta ï Nosnoftrorum patrum fe? Pittrum fcdla-Öam imitamur,Quid fi diabolus illos decipiens,eos ad ignem uocauitfTuâ to^^gt; ad Deum facie ucrtens,nec illicitum aliquod perpétras, firmitati rerS, quarS omnium Deus finis eff,adhère,ob increduhtatcmmalorum no folliciteris.

• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ad me namcç redibunt Gngulf, didiurum fllis omnia faóa fua: cGomniurt

fccreta cordium agnofcamUicet paulifper malos dilatans, quos in ignê pin* ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;guem proïjciam.Quæfiti tamen^quis cœlos Sd terra fcccntrlnquicnt, Deus»

Deo gratiasjquod eoiC pars plurima manet incredula Dei,glorificandifein per, amp;nbsp;nullius quoq? indigentis fuper omnia cœlorû ÔC terræ, Ad cuius in* ,., compraehenfibilis Sdfapientis intégréfcribendamiracula, non fufficerent o* hole Cur nSc5 ’^’^^^ arbores in pennas redaC£æ,nec mariû feptuplum incauftum.Cui cun* tentut fuit illit lt;^^nidcntiSdfcienti,adc01eueeftomnesiufcitarc,ficutunum,quidiem no* ioan.ultinw.to t^b 6d è conuerfo lungiqfolcm Sf lunS ad terminum feitum promoueri fecit) tw mudwt non omnium opera ueraciter dinofeens, omnia uero fufeitaturus. Uli aute quos 0 Mperef Ubrot, adoratis Dei loco, fallaces funt amp;nbsp;impotentes* Ipfius quidem Dei praccepto ere. miranda gerentis, naues çquora fulcât,quod credentibus.Deccp grates red Périclitâtes no dentibus eft admirandum* P* Vndis aut homines cooperti uelut montibus, uere munißce^, Deuminuoeât corde deuotojadlittusaStreuerforum quidam, uotis fuis ab quodno joluut renunciant.Increduliquidem tantSnoftrisprçceptisrcfiftuntOmnesboni eratt. £)eutn,illâ^ diem,qua nee proles patri,nee ècóuerfo proderit, uere uenturä timete,ncc huius mundi uitæ confiditetnee uiâ faUam ingrcfli,de Deo, illius aduentû hora: nofcente,fccuri fitis: A ' quo procedit imbris defcenfus,aluiqi quot;incertaresmor conceptus perfpiciunec quis pratter eum fcit,quid in craftino fit alt;fturus,ucl tulüi. Ucob, 4. ubf moriet.Ipfenacp folus fapiens, ÓC eloquês, hæc omnia perfedte dinofcit» ^

Alcoran dDeo y N n.Sdc. Hunc librum ambiguitatis expertem,à Deo totius mundi com txhibituf,utru j pofitS,tuüopus elTc dicentincreduIi*Tu uero die, folü Deum hoefeciffe, d« plane ac im p^j. ^ ^^ j caftiges gentem prius dodlore carêtem, ut in uiam red!am fe uer* per os oceat. fat. Nectutorênecuindicem habet quif$ pratter Deum,quicunlt;ftafcx die* Keru creatio. bus creans, ód deinde thronS afccndens, omniacp ab ipfo creata bona bene Anima hom- difponens, hominem deluto plafmauit, pofterosepfuosex humorefragili, niidej^intu eidemepde fuofpintu infufflans,aures, Ödoculos, accorda præbuit: Ad ua^^limcUi 9’’^™^*^*^^®*”omnia defupermifta, redibunt finguladiefpaciofa, quafi xit Reh^itaut miUe noftri anni.Pauci tum grates perfoluunt.Dicentes enim,nos mottuos n hareßm Gnoßi 9nomodo fefufeitabitdnon credunt congregationem futuram coram Deo» eoru et i^ani- P« Omnes ab angelo mortis fibi à Deo tradito terminati, ad Deum redi* chaorii et Pri- bunt* Increduli coram Deo capita fua declinaturi) feuidilfe fimul £dau* feiUianißarum. difte dicent, Deumep poftulabunt, uteos remittat, pollicentcs fè credi* Per Deumflat, turos fid benefadturos. Siuellemus, cuique gentium bonam uiam Ódre* quomnutoès dlam daremus. Sed iam uerbum noftrum firmatum eft, ut infernus de tenedt ueräß- dæmonum Sd hominum confortiopenitusimpleatur* Vos itaquerefut* ^“’”^rf^cS*il ’‘’^^^”i^ ^ reditus ad nos obliti, undeueftri minime recordamur, ma* ’om perpetuum ob opera ueftra guftare « Soli noftri memores noftris uer* lo MojisetPau

li Quern unit ^’^ obediunt, Deum adorantes, digneque Deo grattas reddentes : cuiu$ ’indurat. Sed nniore,fpcqüe bona fubftantiam fibi datam diftribuentes, fomnum 6dle* fcriptura fan- (Gum linquüt,ut Deum innocent, * Nemo mercedem fibi pro fuis operibus Ha probe flip- dandam prænofeit. Credentisautemôd increduli magna eft diftantia*Crc* fam expUcat. dens enim Ôd benefaciens, paradifoï incredulus autem,inigne, cumnon * Homines ig- credidit,perfeuerabit, nunquam difceffurus * P. Faciemus ei etiam guftare norant pnemiü malum minus,quamilludmaximum, utficfaltimfuafiatconuerfio* Quis fuioperis.pro- cftautem deterior, quant delinquêsattpdifcedcnspoftnoftrorüprtveepto* pemodii id dicit quodSophiflaflgnari an in^ratia Deiflut,an 'm ira, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn

rùm perccptionêr Nos quidcm indubitâter ex co fümemusiam. Per Moy^ Moyßsdo0lfi-fen librum,quê fequendo penitus Dec coniungetur, indubitanter mifimus «^ amplexâtet blijs Ifraël.Qjjorum quidam indurantes, ucrbiscp noßris credentes,uias rc- lugemur deo. cflasdocuerunt: quidam autem diffenferunt, Deusautem dieuentura fuas ^ci^^^^. ^’'‘^‘^ difeutietcontrarietates» Nonneuident, quotprecedentes, quorum obtbYg^t^^^ nentloca,nosconfudimus, qualiter^ per aquas cœlitus adterram initias-, ^i^gj^ifg^ meflesôëherbas eorum, beßiarumepuidum produximusc' Que cunëîa ftimcni’iv, cui fapientibus admiranda funt. Nonne uidere queunte' Siquærant return Machumetco-cucntus,et finis nôticiam,illa die fcient, qua fides tune fum pta nil proficiet, tradidt.

INn,amp;c,TuprophetaDeumomnianofeentem,tuacpfac^aperfpicien- ProhibetmeC' tem,timens,nequaquam malos Sé incrédules fequcre,te prorfus illi com- filt;^ nupM..

mendans, cuius protedio fufficit. Nemini quidem duo corda tribuit, nee mattes in uxores, que caufa funt uobis balnei, ducerepermifit, neefilios uefiros : quod Öë uos etiam confirmatis. Deus ipfe uerum omne dinofcens, uiamep rectam pandens, iliac aduocari noluit, ièd parentes fuos, quod efl optimum, uelfratres, earumue cenfores, Defadïisiniuflisnullatenus,nifi ^ob^tartii M^ W fponte crebroep factis.molefteris. Deus enim condonabit, prohibons om^ '“^'^demum

nibusbonis, ne matresin uxores ducant ♦ Vnius etiamlegis quidam plus ceteris promerentur,uelutbenefacientesgt; firmeep credentes» Hoc enim per Deilibrum firmatum efl » Te quidem, ficut Sé ceteros prophetas, Noë indeSi Abraham, acMoyfen, ChriflumepMariefi'lium, pactodilebtio? chriflutMi--nis opetisep boni perflruximus, qui fuum à ueridicis uerum perfcrutabi# ^^‘^fi^^^-mur,amp;incrédules malograuifiimotorquebimus» Omnesitaquecredens tes, Deum innocent, illi grates in omnibus referentes * Quando Deus adlus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

uefiros perfpiciens , amp;nbsp;credentes tentans , exercitus à nobis non uifos, pofi uentos immenfos undique fuper uos uenire fecit, oculi ueflri flupue« ^ ^^^^^ nbsp;nbsp;’

Deum atque prophetam falfum feeiße pollicitum, gentem lethrib exami^^^^^’^^^’^d^^f’^^ nabant,inquientcs : Mora quidem uobis efl impoflibilis: fed potius tes ^^^^^ ^• ditum properate, mittentes ad prophetam, nunc tantum uos excufantes, amp;nbsp;nwnuertint^ad dicentes:domos ueflras efle defertas. N on erant ante deflruôæ, fed fie fugæ reßpifeendum. confulebant ♦ Licet enim undique illis domo repertis fuperueniflent exercis

tus,non niß paucos rebelles,plures autem fugientes reperirent. Ab illis qui» dem prius pollicitis, ie nee uincendos, nee fugandos, Deus promiffum ex» quiret, Sed quid prodefl eorum à caedemorteue fuga, cum eorum uitabre«

40 uiiTimafitï’ QuiseosaDeo, nocereuelobefleuolente, quifolusefl tutor ^°A5'^'^ ^ uindex, proteget f Ipfè quidem feit ueflri fociorumep, fe per alios defend ^jY^ttrahis^ dentium, SC dicentium, ut uos paucis pugnae dimiffis ad illos eatis, iniurias ^^^^^ ó^eontumelias. Illiquidem rumoremetusaccidente,uos circumquaque uelut mortis certus,at£pcetus confpiciunt:mctu difcedente uos oculis acutis refpiciunt, Sé auarilfimi manent. Deus autem eorum fatfia delet, multumcp kuiter. Siillis cogitantibus exercitus non difcelTuros, illi fupcrueniflent,pau

cos rebelles inuemrent, Eorum nam que pars plurima fibi timens, exercitus ïo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;afijs

K4chumet nbsp;nbsp;aîqs incumbcrcmilt's optarch P.Pfophetam (amen dncem,8Cperfecutor?

‘*“5 bonum,tn Deo fperantcm,eum^ multö inuocantem, dieicp futuræ «eden i «nj^DM ** ^^*^ habebant.Boni qmdem illts exerdtibus uifis, Deum fuo prophetæ uer* Eßidduidem ^“*^ mififfcjfibi terminum illum propofuiffe firmabaneße^ fides corum et pr^cipuû ’m du merïrum crcucrût.Credenhum illud Det uerbum quidam morti fubeubue* ce. pfd. 18. etc. runt, quidam fuperftites nihil inde mutauerunt ♦ Deus autem «edentes ob fidem fuS optime rémunérât,in«edulos damnat, uel forfan fua pietate fub* ueniente ueniam tribuit» Reducentur quidem increduli irati, uclut ml boni lucrati,ad Deum ipfum,qui fortis ÔC potens bonos à lite protexit: Illis rebel* les,à fuis fublimitatibus depofuit,et eorum cordibus impreifit» Vnde eorum (* quidam mortem,quidam captiuitatem paflt funeuosep fuarum terrarum ^ cæterorum etiam hominum, nondum à uobis uiforum, fuarum^ pecunia* Vxorw Kdchu rum barredes Deus omnipotens conftituit»Tu propheta tuas fie muli«es al* met conditio, loquerc: Si uitam 5C ornatum huius mundi malueritis, ucllcueftrum uobis dabojformolc^dimittam. Si Deum autem, atq? prophetam, aliamep uitam plus dilexcritis, uobis, uelut amp;nbsp;omnibus bonis, Deus ueniam mercedem^ maximam tribuct, beneficium duplicando, gaudiumep plenum praebendo» Et quoi tibi no Omnis quidem à prophetae mulieribus quid nefandum uel non gerendum w^irisTur P°^“^*^*”’'I*’™ fonni à Deo duplicatum inueniet. P»Omni quofp mulic

^^PæP^^^æ’ P^^nmamp;ipfum fequendo benefacienti,mcritumiüumdupli* ^ rit utuch^eti ^^bitur» V os prophete mulieres fi timueritis, cat ten's nequaÇ fimiles, nolite uerba blanda feu lafciua proferre, fed honefia ÖC cognita» Homines etenim cordis infirmi, tune à uobis aliquid non agendum iperarent. In domibus uc ftris manete,non cuntes modo priorum: Ô^orationes acelccmofynas geren do,Deum atep prophetam imitemini, amp;nbsp;Dei fapientiam fuacp prarcepta k* cta fuperuos nominate, Deus enim à uobis, quoniam prophetae domS in* habitatis,omne malum auferre proponens,uos lotas amp;nbsp;benedióas eflc defi* opo-i bomt, d^ratj cum fit mitis atep fapiens, Viri,feu foeminac, fe Deo penitus uouentes, feu officia ui- ^ eredentes, ac orantes, amp;nbsp;ueraces, amp;nbsp;indurantes, ac flentes, genuacp Deo roruw er fx- fledentcs,ÓC cleemofynas acieiunia peragentcs,caftitatccp p«feu«antes,et ƒ mimtrum. Deum iugiter inuocantes,a Deo ueniam Sgt;C gaudium plenum afiequentun Nó decet uirum, feu mulicrem benefaeientem, non adhaerere iudido dato» Ixo'grf dillen- fœderiûe praecepto à Deo feu propheta.Tu uero uirum à Deo ditatum affa* füiofuper ma- tus,diccndo,Tene mulicrem,timeep Deum, quiddam à folo Deo notS plu» pimento, tjjncre deberes. Poft moram igitur fui mariti pro uelle fuo cum illa, tibi per* h^c dei^a mifimus illam duecre fponfam. Licet enim etiâ bonis omnibus, poft difcef* uxore regu u- f“™ ^““‘” ® maritis, quaslibet Deo iubente ducere. Non erat igitur propb«* cobuarum. tæcurandum turn Dei mandatum, turn praedcceftbrum morem diuinims

ftatutum exequi.Deusep folus cft fuffïciens dinumerator,(uamadata feren* Kachumet ul- tium, amp;nbsp;fe folum timentium. Machometus nequa$ pat« alicuius,ueftrïs^ 4* timut proche- tantum Dei,fcientis omnia,legatus,poftrcmum omnium figillum QC cunni* tu,ut quids 'm- lus acceffît, P» Viri boni,Deum iugiter, mane uefpereep ipfum adorantes, terpretatur. Di inuocate : qui uobis bcneficus atep propicius, ficut amp;nbsp;angeli fui, uos è tene* uerfum tarnen ßj-fj ad luccm reducit: gaudfiep pleni dator, die congregationis uerbum ft* legu de religio ^^5J-e profert,Tu propheta, miftus à nobis teftis Ö^ nuncius, ac gentis corre* ueTurcarum. ^q^j.^ efusep prolocutor coramDeo, luxcp manifefta bonis, fenunciatums

gaudium plenum habituros,Malos amp;nbsp;in«edulos non fequere,fed potius ib •

los linquendojte pi*orfus,quod falutem fuffici'enter præftatjcomm enda. V111' Sie^udiuM. boni,fi mulieres deiponfatas intadas dimiferitis, illis munera fadendo, for^ mole dimittite.Et iplis deinceps de mora determinate non eft curandum»1 i Ofxdtßimüli-bi qmdem,0 propheta,mulieres omnes,quibus donando dedens, amp;nbsp;omnes f’idmii mMci^ tuæ manui per emptionemfuppofitas, 06 ainitae tuac materteræ que hlias, ^^^^^^^^^f°^ omnes item bonas muliereSjtibi uolenti gratis fubcumbere cupientes, hoeep ^°^ M^d^ tibi folipermittiturjicitas conftituimus. lam notum elle cenfeo, quid tibi à f^^^t^aiftper-. oæteris bonis demulieribus ueftris, atqt de iuppofitis manibus ueftris agen- j^^ potucrut. dumfit,. P,Hasatefemoue,inasadiunge,prouelletuo:necpriusabie(ftis, Dmortij ic^i, 10 ft dilexeris eas,molefteris Jllæ namep tuo uoto parère debent.Deus autê fub-^ nelt;^ Mop, w^ limis amp;nbsp;Gpiensjueftrorum fecreta cordium agnofdt.Poft illas tamé non eft ti natura huma-bilicitum,aliasjlicetpladdiores 06 habiliores.pro tuis mutuo fumere,nifi tan na eSgruentef^ turntuæ manui fubditas ♦ Deus enim omnipotens,omnia pénétrât. Nullus prophetg domum comeftum ingrediatur,nifi uocatus.Tune autem accedes, ’^tUceat domu pranfus ftatim exeat,nee aliquod ibi ridiculum ièu ludum agat.Hoc enim eft ^ï^f^w’*^ prophet« nociuum 06 tædiofum, qui uos uerecundatur. Sed Deus quidem

Herum abfcpuerecûdiapromit.Quærens autem quodlibet, extraportam ma nbsp;nbsp;nbsp;f^omuaf.

neat. Hoc enim eft optimum. N eminem quidem oportet uel prophetam in i^cne fibiubiip aliquol«dere,ueluxoremfuamnunquampoft eum habere ; cum hoe Deo ^'^nctlcgnlator, gt;0 moleftum lit,atquc graue:qui perfecte peripicit, ft quid dam ièu palam fece- ”‘’ï“^ iniuria. ritquis. Nemo tarnen zelotypia torqueatur,ob patres, uel fratres, feu filios, zdotypia mo-uelnepotes,aut mulieres irigrcdicntes,feu fubditos.Deum timete,teftem 0^ dumhabeat. mnium.Cumep Deus Ô6 angel i propter prophetam exorent, uosquoepDeft Orenthominef precemini pro 1 pfo,ut ipfum laluet 06 protcgat. Malè loquentes de Deo atep proMachumet, propheta,in hoc iæculocp futuro à Deo repeUendi,graue malum patieritur. ntfcruetar:quia Malum quoep dicentes de bonis uiris,feu foeminis menticndo,mendadi gra (gt;’'o fpß^‘^n-uisqt peccati fupplicio punientur. Tu quidem propheta generaliter iniunge ora^Q^^„3 tuæ, cundorumœ bonorum mulieribusSèfÏliabus, ut fuas facies quantum^ ampkxeturUii bettegant,nequales fint uideantur:ucl malum de illis uerbum profèratur,cu fapientiami Jo ïus ueniæ Deus largitor eft. Nifi fe conuerterint inconftantes,cordiscp pufik faminaue-

nifi parum manfuri,ubique repulfi,6Cquóuis reperfi perimantur. P.More Midenenfes ac-prioruin adhuc inuariabili de Deo dubitantes,amp; qugrentes aduentum illius eufamur timidi horæ, fciant Deum folum hoe dinoicere, 06 forfis illico ueniet. Illos autem ^‘‘^^^

Deus repudians, igne perpetuo damnabit, omnis tutoris 06 uindicis expert Nauißmi diet tes.Die quidem,qila filas in igne facies uoluent,optabunt fe in Deum fequê^ ^duentm meet, do prophetam credidiflè,^ conqiiercndo dicent: O Deus,noftris m agnati- ^^’ bus atque potentibus,caufæ uidelicet erroris noftri, quos nos fecuti fuimus, malum imputa,longiuscprepelle. Viri boni, non imitemini male loquentes

40 deMoyfe,quiper Deum a prauiloquioliberatus,honeftus et bonorum cxê^ plum apparuit. P, Deus farta ueftra diriget,peccata^ dimittet: quem,atcp prophetam qu 11 ibetfequendo,magnum quid adipiicitur. Conditionem ue--ftfarrifidelem, iuper ccelos 06 terram acmontes firmatam, homo fuis adium^ pfit humeris:quam poftea derelinquens,malus 86 infcius eft effertus ♦ Incre^ dulis quidê uiris feufoeminis,iuiscp participibus,Deus flagitium inferet:Bo^ nis autem omnibus,ueniam 86 gaudium tribuet ♦ Eft namque pijflimus, uegt; nisep datof.

Gr4titu3oergit y j^ n.etc Jncopi^hciilibilifapictb^ Deo,ucnia: daton',perfeóèccpdinofcS Deum, nbsp;nbsp;jj' omnc terrain Ingrediens, uel exiens, amp;nbsp;de ccelo deicendens uel aicengt;

denSjCuius funt uniuerfa cceli terræcp,omniscp gratia fæculi futuri, gratias dl Dief iudidj. gne reddamus Jncredulis fcifcitantibns, An hora illa cótinget;dic,lra:uenict per Deunijfecretorum cognitorem: cuius fapientia nil cœlefte, feu terreftre» nee formicam etiam, illaquot; ue minorem feu maiorem, cum in libro manifefto fint oinnia,prætermittiuOninibus enim crcdentibus,amp; benegerentibus,uc niam amp;gaudium promerentibus,omniafua beneficia redder, præceptis digt; uinis aduerfando refiftentibus, omnefuum maleficium annumerabitur.No lö fin quidein fapientes percipiüt,hoc coelitus miflum elle uerum, ÓC à Deo pio Kti^umeiis do glorificandoep compofitum. Dicunt autem increduli ; Hoc tictitiuin amp;nbsp;no^ firma content- ^^-^^ linquite, noscp docebimus hominem dilt;fiurum, quando uel quid mail ^^‘^^ration^ paüemini.lfti quidem coram Deo menticntes,ad diabolum tendunt:qui fægt; ^'titrerculofuturonon credentes,prolixum erroremingrelfifunt. Nonneuident ftmutcontra^ ^“inhacrensmanibusjó6pofteriusr'De cœlo terracpnoftraquidem uolunx refes Actcrti£ ’^^‘■^ potente,uel eos in terra obruemus, uel per coeleite luperncue quid acc^ : autem ueritatis dens premeremus, quod ueftris conuerfis eft admirandum, Dauidi diuirias exiflunt Chri- abundanter contulimus,amp;montes,ac aues illi parerefecimus, ferrum^ mof fiiamdogmata. liriluflimus. P.Ipfum itarp loricas inde bonas texere precepimus: Qyonia ÿi Dautdis memi- ego Deus omnia fua facta uideo,ÓC audio. Salomoni quoep uêtos amp;nbsp;pluuias nit,ut priM. uefpere maneep parère fecimus,fuæcp manui mineras aurichalci, amp;nbsp;diabolos Salomon. opifices,ut illinc pro uelle fuo aras, amp;nbsp;imagines,06 paropfidcs, 8C amphoras fabricantes fubiunximus. V nde naihi genti Dauid grates perfoluere debens, quod rarillimefaciunt.Ipfius autem,ad mortem per nos redadi,mortem pe nitus ignorabant,ufquequo cecidit infima parte fui baculi à uermibus corro fa.Mortis itacp fuæ fecreto taliter reuelato,confirmabant,fe nequaquam tan* turn malum a dedecus efle paflbs,fi feifleut.Mortis dcinceps illius rumorem b / gés Cheibadmirata,dixit, Velut hortos à dextrafiniftratppolfidentcs,bond ditatcaor^ ’’^‘“”ciborumefuiftudeamustcumterranoftrafitfoecunda,Deuscp ueniani}? rumpunitmob ‘^°’’^^b P.Illisdigreffis,pertorrentêmalum SCmagnu immiflum cœlitus, luximt. fio’^^os fertiles in fteriles amp;nbsp;inutiles redegimus. Quippe tamarintas 06 ficuP nos,ftcriles Ô6 fpinofos frudus feretes arbores induximus illis, Ô6 utilibus uif lis cæteras uillas elatas, quibus inerat iter peruiu atep fecurû,die noducp, nos interpofuimus. lUi uero fibi nocentes, earum longinquitatê Ô6 remotionem optabant. Vnde nos illos diaboli uerbis credcntes,prætcr paucos,fecimus mi randos indurantibus,Deocp gratias dicentibus. P.Non eft illis quicquam gerendu,nifi tantS ut fciatur,qui credât,ô6 qui nó.Deus tarnen omnia uidet* Videte firmiter, an à nobis adorati loco Dei, quam eft formica,in coelis feU terra mädent, uel aliquä apparitione fecundS dida ueftra fortiantur. Coram 4» Deo nifi fecundum uelle fu6 neminiprodeft alîusoratio.Illiquæfiti, Quid mâdatDeuscInquient, Verum.Quçfiti quocp,Quis diuitias omnes etuidS cœlorum atep terræ præbet^Refpondent,Deus: nec tamê cæci efle ddiftunt. Deus autem nos omnes congregaturus, omniû index Ô6 fapientilfimus, qui uiâredâ,quia prauâ fuerint fecuti, dijudicabit, nec à mefua, nec ab illis mea Quift^ onuifu perferutaturus opérai Qui tune etiâpræcipiens, ut incredulifuos participes m baiulabit. aduocent, fe foIS 06 unum Deum exiftere patefaciet.Tu uero tantum miflûs euhdis

kpóWs gentibus boni nCcius, ÓC caftigatorjquacrétibus huius aduentus termi nuiTijdicjllos habere terniinum,quem nee etiarn pef horæ fpacium uel præ^ ratum, cedere uel fcqui queunt* P, Increduli nunc dicentcs,fe nee huic Alchoran liée tuis uerbis præientibus fidem adhibere ueUe, reiufeïtan coram Deo Hti-giutn committent mutuum, Debiles enim amp;nbsp;pauperes magnatibus at^ po--lentibus inquient: V os quidem noftrg damnationis amp;nbsp;increduli ta u's occafio Ahtreatio ïm^ fuiftis ^ Vos enim die notfieqj præcepiftis, nos nuUatenus in Deum credere, piorum die iu^ fed nu participes ponere, Vnde nunc malo uifo,fc noftra corda remordent, didj. Refpondebunt illi: Nos quidem nequaquam uos feduximus,nec aberrare fe

10 cimus: fed uos ipfi potius nocente^ 6C increduli permanfiftis. N os autem ho rumfiCillorum colla,fuimeritircmuncratores, cathenisoncrabimus.Nun^ Omnibut lega^ quarn nuncium aliquem cuiquam gentium mifimuSjquem non increpafient tis Dei feproce fui principes atqj magnateSjdicendotTu tua præcepta perhectNos autê ma^ t« oppoluemt. ioripotentiaprolcq? pollentes, nee illis credemus, nee fecund urn dictum ue^ ftrum confundemur,Heu heu: Nonne fciunt,Deum pro uelle fuo huic mul-tam,illi paru5,alij nullam poientiâ tribuiflet’ Coram quo nil nifi fides 06 bene ficium perficict,nifi tantum crcdcnti,06 bene gerenti,qui duplex meritum et paradifum indubitanter poflïdebit, Omnis autem noftris mandatis refiftês, malum euidens amp;maximum incurret.Deus enim largiror optimus,pro uel-

101e fuo munera facit,06 confumpra reftaurat.Coram quo nos congrcgaturo di cemus angclis,illos uocaflè nos omnes,re{pondcbunt; NolitDeus conduor nofter,S6dominus.Sedeorum plurimapars increduladiabolos adorabat, quorumhodie nullus cuiquam bonum feu malum faccre potens exifut.Gu-ftet itaeç feruorem ignis,cui credere noluitjncreduli namep nofirorum præ-eeptorum atcp uirtutum IcCiioncm audientes,inquiunt:Hic non efi nifi magus Ô6mendax,totum fiditium ab ipfo compofitum aflcrens,ó6 nos fie à patrum nofirorum feda diuertere proponens.Quippe fui quoqiie prædeceflb-res nofiris prophetis,ßc quemihi contradicere loliti finit, Sed h ace gens, cui neclibrQlegendum,necpropheta antctcmiiïmus,fibi confulat,ó6 dcliberet:

, ^0 iï^^ fuiul, uel feparatim finguli,feu quodlibet quod agere dilponat,quid^ fi- jj^^churneteni bi eommodum fit. Omnis autem non obediens huic eum cafiigatum milïb, j^^ ^aleficum quem dæmoniacum 8^ magum appellant, graue malum patietur : Ipfe ucro j^ementei pd nil à nobis,fed à folo DeO cognitore omnium fecretorum et tcftc,qui eum ue mentur, ritatis nuncium mifit,expecfiat.Inde turn quo ueritas acccflït,unde nee appa tet,nccreuertitur falfitas,fiue uiam reóam nunc à Deo mihi patefaólam, feu prauum errorem fequor,mihimet tantum opcrabor.Illis quidem turbationê immittens, quod nullatenus euadere poterunt, loco fumam cos anguflo, Sebreuiter.Mihinamqueprius ignorata dicendo, fiiasque uoluptates fè-quendo contradixerunuSicut Ô6 prius prædeceflères fiji,prius ambigentes, i^o^iUicita perpétrantes.

IN n.ó6c.Deoquilcpbonusgratiasreddat,quicœlorû06terræcoditor,anAn^lorumdU gelorü quofda habêtes duas alas,quofda tres,quoidâ quatuor, (cuiep enim uerfit^.

pro uellefuo cómodum auget ) mifit: quo beneficium cuilibet darc uolente, omnia bond 4 nemo difturbaretprohibente uero,nemo darc potcrit.Ipfc namep folus omni ®‘^t potês,folus omnia facies,uobis coelefte terreftrcqj bonu præbens,præter que no eft alius Deus, omnibus imperat ♦ Cur igitur o uiri fuoru beneficiorû im-

_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;memorcs eftfs,æ mecum no crcditisc’Si tibi contradixcrint,fimilitcr Äf pratgt;

Dmißnii deceflóribus prophetis fecerunt,Omnium tarnen Deus finis efficuius omnC nbsp;nbsp;*''

omnium, mandatum uerumeftjpfiusitaqjprxccptiscontradicere,uelhuius farculitd Cduendut dia- tæconfiderenullatenusuelitistfeddiabolumuobis femper aduerfantem, 0^ ^°^‘*^' tantum ignismali^ perfuaforem, prorfus contemnentes euitate. IncreduU quidem graue mal urn, credentes amp;nbsp;benefacientes ueniam amp;nbsp;gaudium habe bunt.Periêueretinfaólis iniuftis, cui placent:nee hoc tibimolcftiam inferat* PritfriRi negli Deus enim leiens huncdeuiarejillumretfleprocedere,pro uellefuoperfidt: gantur. qui cundtos alia uice uiuere faciet xquali potentia^qua terram excitât per uc Optra bona, tos dCnubes ateppluuias,ApudDeum eft omnis open's uerbiep boni fublima t# .^“?'’^‘^’ tio:Peccatoris uelutgraue malum pafluri,fiet opus omne incommodum Ä jorma miulceptibile. P,Deus è terra uos plafmauitjamp;l deinceps è ipermate fui cóquot; ß b R^' fimilesproduxit:finecuius fciêtianullamulicr fitgrauida,nccuitacuiufqua inhon^! 3ugerur,nec minueturjuifi fecundü libri predeterminationem.Ipfe itê aquas

’ diflimiles condidit,hanc uidelicet dulcem potui bonam,illam falfam ÔC aiTiagt; ram,c quibus carnes recentes comeftui,0£l ueftes ac ornatus elicitis, amp;1 in illis nauigando curritis:Indegrates ipfi Deo reddere debetis.Ipfe quoc^ diem no dlijamp;l è contra,inducit:Solem flC lunam ad terminum ftatutu promoueri prx cepit»Et ille quidem eft Deus uefter,omnibus imperas,omnia regens.Illi ue^ ro quos adoratis Dei locojnec etiam quantum eft alkitiner mandant,nee uo ï^ cati audiunt: et licet audirent,minime refponderent,fçcu!ocp futuro uobis co tradicent, Scito te nullum dicere uobis hoc,nifi fcientcm,uos quidem gratia* Deum omnibus abundantem femper glorificandum,paupereseftis:cuinex quaquam efiet difficile uolenti omnes uos perderc,filt; cum gête noua redire* Tu peccatum omne dicendo feu gerendo femper euita,T antS timentes De3 fiC orantes caftigans. Omnis bencfaciens,fibi prodeft. Ad Deum aSt omnes Oiferîmè inter redibunt,coram quo non Hint squales cæcus amp;1 uidens,nec lux amp;1 tenebrae* vominet mram nbsp;nbsp;p^ Non item coacquantur feruor amp;nbsp;refrigeriS,nec uiuus amp;nbsp;mortuus.Deo ^f®’ quidem auditu cui uult præbente,cû fit omnipotens, tu nequaquâ,cum fis ca ftigator tantû à nobis miffus5ueritatis nuncius, mortuos audirc facies. Si tibi j^ côtradixerint, hmiliter SC legatis prius miffis cum uirtutibus diuinis ÔC pfalte riojibroq; lueido. Omnibus enim gentibus legatos mifimus, quibus contra--Varirtat in re ^*^'^ incredulos côfudimus: Chorum quis effet finis perpende. Soli tarnen ' rum natura ^^P*^t® Deum fublimc,ucnigcp datore tim ent,qui per aquas coelitus raiffaS

’ arbores multimodas,0^ montiû has partes albas,Alas rube3s,c0ruosœ nigro# Tœlicem merca æ homines et beftias acpecora coloris multimoda codidit.Librum diuinum turam promit- legentes QC orantes,ucftracp bona fibi comiffa clam SC palam diftribuetes,ipC tit benefadenti rent mercaturâ nuHatenus deceptura eos,fed fua mérita coplcturam.Deus Cx bat,qui tantum nim glorificandus ueniä tribuit,meritScp mulnplicat, Hunclibrum ueraciffl fifturi f«ecidi ba mû tibi miffum confirmantê,quod tuis ineft manibus, hæreditatê tribuimus^ M quarere ia- bonis hominibus:Qyorum quida animabus fuis nociui fnnt,quidâ uero mû , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^5^- nime,quida ucrobenefici,I2thilucrummaximü,uidelicetparadifum,ubitof ^coranbottu ^^^j aureos SC margaritas,ueftescp fericeas habebût adepti,Dciï pium 8^g^o “^‘^ éditât riofomlaudabimceo quod eis Alius curiæmanfionêabicptaiftulaborisetnia taradifut ’' præbuitjnereduli uero foeû gehennat mortis,^ alleuiationis expertes pof l„ß^l[ feflûri,fecundû quem meritû increduloru elamabût: O Deus,cqce nos h inc, Ôif amodo melius operibuspraeteriosperpetrabimus, Deus aût reipondcbiiî Nonne

Nonne uobi's nuncinm mifi,uitam^ tribui,ut memorcs Öf ftpientes efficere miniCMalum tutoris amp;uindicis expertes guftate,Deus quidem feit cordium ó: cceloru ac terræ feer et a, qui uos prædeceflbrû uicartos,amp; madatores in ter ra côftituitjnquem quiiquis no crcdidcrit,nil corâ ipfo, nifi damnû Ôf lactu ram ientieuVeßri participes inuocatiloco Dei,quâ in terra potentiâ,uel qua cœU portionê habentfAn mifimus illis librû illius feôtæ dodloremf Mali ue^ PeruerJk da.^ ro malos, nô nifi cum nugis,ôf male caftigant. P^Deus quidê cœlum öfter ^gt;'i^lt;f’ Türpe ram fuis in locis immobiles tenet:quo mouente illos à loco fuo,nemo rétine^ ^fi doUorhcum re poteritXicet nunc iurcnt,fc futuros meliores fuis antecefloribus,fi nunciS ^'^^flt;^'^^^^amp;'^^^ 10 baberent: tarnen nunc minus eis nundus,nil nifi præiumprionê,Ôf incredu-

litatcm,5f à bono difceflum augmentat»Mores enim tantSmodo patrum fuo l'^trumfcd^-rum obftinaciter amplecfïunturtSedmos diuinus eftimmutabilis.Quarenó io^^^gt;. perfcrutantur fines foorum anteccflórum,qui potcntiores óf ditiores illis,nü quant omnipotêti fapientiep Deo in coelis terrauc quiequam auferre poteratf

Si Deus aüt illico de fadlis hominum ie uindicaret,nihil in mudo dimitteret. Tonganitmt Sed ipfeprouidus Öf patiens, eos ad horam terminatam differt, in cuius act- ^‘’^’ uentuDeus optime perlpicit,quid luis fadturus eft,

IN n.öfc» PerhuncIibrumfubIimipiocpDeocompofitum,tibi^miflum se fuum^ Ua-ad caftigationê hominum à fuis patribus, quippe negligentibus Öf infers, datcodicem, nequaquâ corredtorüqu es nuncius ucrax, V erbum aüt incredulitatis pluri-morum cordibus firmatu eft:quorü colla cathenis onerabimus mento nifum prelTo.Licet enim fuis manibus infit arbitriu uoluntarium,cæcitamê femper Tiberum arbi-nunqua credêt,fiue caftiges fiue nó. N ullus enim à te caftigetur,nifi uerborü ^^quot;lt;quot;’‘ Worum imitator, óf Deum timens,ac iperans daturu ipium fibi uenia Öf gau dium fæculo futuro, P* Vos mortuos omnes uiuiHcatis;omnes fuos præce dentes a drus in euidente libre fcriptos cis reuelabimus » Die illis exemplü de ^xemplum^^ gête uinæ,quæ duobus nuneqs primo midis contradixit.Eildê quoqi rurfum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;v

aduenientibus,tertio comitatis, Öf dicentibus fe miflos illi nucios, rebellis ex contem^um jo titit dices.Per uos tanm homines,ficut 2d nos,nihil unqua madauit Deus:fcd prophetarum uos mendaces aduemftis. Illi uero relponderunt:Deus leit nos eße nuncios, perierunti quitus nil nifi nuncium patefacere pertinet * Illis dicctibus,Omine malo uos vidimus : unde uos nifi cito fidto difcefltt lapidabimus, pœnisqj magnis affli gemus,Refponderüt nuctj : Super uos onus ueflrû,qui licet nobis docetibus

amp; admonentibus, prodigi profluiep manetis ♦ Interim uir quida à parte uillæ remotior ueniens,inquit:Hos nuncios quam uiâ redtâ abfep nofiri precq pe.-titione docentes, omnes fequamini. P.Deum mei fadtorc 2drefufeitatorê quare non inuoeëdQuomodo fuiloco Deum alm iumerê dlllo namep uolête mihinocere,nu]lusuindexueladiutor aderit,quinmala uiâ proficifcarjpfi 2j^^ itacp cófitentes, fe in Deum fuum credere, 2d optare gentê fuam feiße, quod iamDeus eûbonû eßecit, illiparadißim pollicitifunt ♦ Incredulis aüt illis fola nox immifla.nullo diuinitus poßea præcepto mißb morti tradidit. En quam infortuniS illis ineuhuit.Omne enim nunciu illis miflum irridebant, Nonne perceperat,nos prius multas gêtes cofudißedquare nullus reditus ad eos per^ mittebaturf Omnium ant ante me côgregatio Het. P, Nonne uiderant nos terra excitaße,indeed grana ßio comeflui neeeßaria produxiße,2d uincas au quepalmeta, fontesqj, ut de frueßibus labored manuû fuarum homines corn 3 mederent^

medcrcntjOmni'umcp terra nafccnnumjamp;animaliû Sc rerum/gnoratarû paf j unum fedlïe,obfcuramcp nodicm,admïrandum gentibus die recedente, fo^ lemcp nefcium quieris in curfu fuo, lunamep per manfiones promoueri, ufcp ^ilituiy lepi quo diminuta lient fcopac fubtile fignum 6C antiquum appareat ^ Cur igitur ib,«4 Kimlfu- Deum hord ladorem omniû,incompræhenlibilem,5Cfapientê,non glorifia p''lt;«. cant,nec adorantÆodem quoep dilpofitore nee lol lunam cofequitur,neqult; Hiuigationii nox diem prxcedere poteft.Hxc in circulo dilponuntur.Eft item illis admp mr^cttlum. randg^quod Hlq fui nauibus oncratis per æquora curruc, P. Alias item illis

cquituras fecimus,fi nos eos aqua fummergere uelimusiNecuerbum contri ; profèrent,nee protêtorem inuenient,nifi noftra pietas fubueniat,cos ad tcgt; jo i pus finitS dimittens,Quum dicitur illis, Timete,credêtescp benefacitejUtmi 1 Icricordia 8C ueniâ alfcquamini, nullos enim nifi digredientes SC incrédules nbsp;■

pereufîît umdieffa diuina,bonaq} uobis à Deo commiffa diftribuite : rclpoiv [ l^euf^o mlt;t- denc,Q_iaredaremushuicuclillicibü,autaliud:Dcuscnimi!lidaretfiueUeb • ligiwi-ii, ciui ele j^^^^ quam errore manifefto ucxantur:querentes à te terminü,fiue taxes,no mcoid t' expédiantnifiuocêfubitouenicntemfuperiIlos,negotiafuacaulàsŒtraôâ iiefurreilio tem.Sedtunenecquic^uammandate,nccluosrcuocarepotcrunt»Bucdna namc^ fonate,cun(flos e foucis Deus fufeitabit. P. Illis cóquerentibus,HeU heu,qui nos fopitos expergefecitddiceturiHic eft terminus à nuerjs firmatus, quo per fohitû unum omnes ad Deum reuocabuntur.Illa die nemini malum jf fjrddift uolu - faciemus,nifi fecundü meritum fuum.Tunc^ uiriparadifi,mulierescp fuac,fi i ptM. militer de nullis folliciti,puluinaribus fericis accubitati,de frudtibus omnibus ■ in umbra comedent, omnes fibiplacitum inluper accepturi, uerbSfalutis SC V-imn^tio m- diuinxpietatisalternatimaudiêt.lncreduliucrorepellêturillic. Ofilij Adæ, pioram. nonneuobismandaui, nediabolumueftrumhoftempeflimumlequeremlx

radis,de indifeteti perfeueraftis,en hic eft infernus,quem uobis nßeiauimus« nbsp;nbsp;f

Hodie fcietis,uos incredulos extitille.Hodic uobis ora ueftra figillabo, ma* nuscp noftrae uobilcum fequentur, 6C pedes erunt teftes operum ueftrorum» ignh purg^o- ^^ ucllcmus,oculosueftros clauderemus,ne purgatorium ignemtranfeundö ^# niu trmjéun- uiderctis. L liet item uoluntatiueftræ poflibile, illos luo loco transformare, dm.Dcijuofu- necquiequamuiderent, uel recederent. Cui uitalonga permittitur, in mox penm. dum breuiorem redigitur. An fapientia fenfucp caretis d Nos quidem nequa nbsp;nbsp;,

^rgatfepoëti- quamcantus feuuerfus,fed Alchoraneuidentem,perquemcaftigenturut* ( c ndoerre.Ta- ucntes,firmcturcp uerbum luperincredulos,docemus»Nunquid uident,qua metji Alcoran jj^cj. beftfas eorum feruituti commodoep ncceffarias fecimusd P. Nos qui* uerfumnipofi ^ç,^ m^g manfuetasfecimus,quarum quafdam equitant,quafdamedunt, SC

Aï) nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ex illis proficuumeliciunt,SCirrigant.Cur igitur Deo grates non redduntd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

tr^'timicim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Deum alium aflumunt, ut cos uindicet, qui tarnen præfens illis luccur* nbsp;nbsp;f

D^-um ueneran ’’^^ ^®” poteft ♦ Verba fua te nullatenus follicitent. N os enim Icimus, quid 40 ' (j„„, cordecelcnt,quidüepromât.HomoquidemmefaóoredeIjrcrmatefadlus, dnicaiiditho caufidicusdCdilputatorcfficitur,uobisinducens fimilitudincs,oblitusanimç fninon^is cr fa fuæ.Ait cnim,ofîa in pulucrem redadarelufeitare quæris c' die:Qui uos pri* ♦ ci'f nurtuure- moplafmauit,fecundo rcuiuificabit,omnium üpiens.Illequidemarboies fufeitabit, ere. uirides educit, è quibus ignem accenditis.Nonne cceliterraeep conditor cóü miliafacere poteftelmo.Eft enim omnipotês,et omnia feiens, cuius mandatS folum omnia perficit.cuius manus omnia rcgit,SC ad illum rcdibüt uniuerft*

IN n»6Cc» Per angclorum m ccehs fencm, homines a uia maladiucrten-- itv^tpiran^' tium, praccepta^que legentium, Non eft nifi Deus unus,qui coelum Ô^ter- ios^unum dun^-ram,amp;:interpofttumomnecreauK,SCon'entibusac occidentibus imperat, ^‘•xKteU'eDeK^ coelumcp pulchre ftellis diftinxit, ipftim à diaboh's, nequid à ciuibus coelefti-bus percipiant,cuftodiens.Quibus undique reiedis, graue malum inde fum pturis, quillbet eorum aliqua re percepta, fugientem feftinanter ftella perfe-quitur. An funt ifti fortiores amp;nbsp;potentiores exteris hominibus,quos terrx de

10 lutofecimusc'Cum eas licet nolentes docemus,uirtutibus patefaciis,eas der£gt; dcndo dicunt,easnilnifi manifeftas incantationes efle:amp;:quxrunt,quo^ modonos mortidcdiri,noftnquc patres,amp;5 in puluerem redadi refurge^ musft Jmmó:fcd dcdccorati,06 contumely's affedi^Vnus enimbuccinx fo ïmôa/Jèuer^ti nitusomnesexcitabitjdicentes: Pgt; Heuheu» Hxceft dies ilia, fcilicetiu- Atqui refurgéi diefj, nobis fxpius prxnunciata, amp;nbsp;à nobis femper contradida » Vos igitur “^^^'” adigno^ omnes incrédules cum uxoribus ueftris, ÔC quos adoraftis mei loco, gehens mawm. nafepcliam,nunquam morituros »Quarenon uindicant ueftriquidama^ bos hac in die f Oportet autem omnes mifcricordiam diuinam expeeftare» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .

Hi tarnen illos increpabunt, dicentes : Vos potentes ÔC prxfumptuofi amp;nbsp;in^ ^^^^^^^^ to creduli, quibus nos minime refifterepotuimus,huiulmodiprxcepta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r^^

attuliftis» P. Super nos uerbum Dei firmatum fuit,quod malum reuera gu uanturi. ftabimus » Quibus aly relpondebunt: Nos tales talia uerbauobis perfuafi-mus » Nune autem omnes malorum participes exiftimus. Ita fiet incredulis, qui quotiens audiunt, Non eft nifi unus Deus, fe prxferunt, amp;nbsp;dicunt: ^achumtt nd Nos ncquaquam noftrarum eultum imaginum dimittemus, propter illius ßßcator, mimi uerfificéqueludentis uerbum » Ille tarnen iôla cum ueritateuenit, cx^ teres que confirmans nuncios » Malum igitur illud fecundum operafua gu gt;• bet omnis, nifi Deo puro corde deuotus» nbsp;P» T aies emm uicium bonum, p^radifut ßiü^

?° in paradifo, fuis ledis in aliorum diredto pofitis poffidebunt, habentes mu-lier es oculis elariflîmis amp;nbsp;immenfis uclut oua, nunquam illos nifi tantum ad maritos fuos erecturas » Et eifdem udeentibus frudlus quoslibet, porrigetur leyphus plenus humorerlariffîmo,amp;dulci, amp;nbsp;iaporifero. Aliorum uero pericrutantium alios, quidam inquiunt: Socium nobis dicentem habuimus, quare creditis iftud c^ eo quod feimus nos mortuos, Ô^ in puluerém redadios, nunquam furreduros»RelÎ5ondentaly: Vultis'ne icandere,uthocuiden-do notetis t'Afeendentes itaque, in igné medio pofitos uiderunt, amp;dixe-runt: Nobis ferè multum obfuiftis » Vobiieum enim iam effemus , nifi dû uina pietas fubueniftet» Nonne dixiftis ,nos primx morti perpetuo fuc-4®cumberc, nec unquam ulterius refurgerec' Nos quidem immenfam glomm adepti fumus» nbsp;P» Hic quidem eft, quod promerentur bene geren-

tes » Hoc quidem hofpitium iocundius eft atque commodius , quam arbor ezetus, ob malos plantata cyros, fîcutdiabolorum capita geftans,^ cxlùa radice gehennx focum emittens »Vnde cibandi increduli, uentres fuos farciunt»Potaturi deincepsquiddam exignibusuarys confedium,amp; demum ad ignem redituri : quem iUi lui patres prius errantes, quorum le-lt;ix fuerunt imitatores, lucrati funt. p» Suorum anteceftorum parsplu-m 4 titna

rima nunqiiam errate cefTäuit,Quorum nifi tantum corde Deo puro deuo^ Noc. torum,quis eflètfinis perpende.Noftris tarnen nuneqs nulli caruerunt.No^ nos precantêjgentemtp fuam à diluuio liberauimus,eiŒ cum filijs fuis fuper^ ftitijfemper fuum ufip finem profecimus, fuper quem a fuos falus Dei quio Abraha oh ima uit,quoniam in me crediderunt:caeteros autem fummerfimus. Abraham aSt ^aa ddeHas ^^ jlhus genere procedens,et adDeum corde fano iupplcx acccdens,patrern peridiMiK.De nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;q^ gentê fuarn fic afFatus eft: Huni(modi res mutas Dei loco cur adorax

qw antedeua. j-j^-Q^ß^ je fpßj mundi conditore cogitatis'Ipfe deinceps ftcllis uifisjfemor bis affligi fingens,cæteris difcedentibus,ad imagines inquit:Quare nô corné ditisc' Cur uerbû non profertis^Deinceps manu fua fraefiis illis, hominibus ac jo currentibus inquit: An manuû uefirarum fatfluras, quos tarnen amp;nbsp;uos Deus côdidit,adoratisfIUos quidêiubentes çdificium magnum erigi,utillû in igné prorjceretur,fubeffêfecimus*Vndeipfegaudens inquit: Ad Deûibo,qui me uiam redtâ docebit,mihicp fuamiiericordia, preeem ueftra quodep bonû trû immoUtiolfddc ’^'^^^’ P.Nos itaep nunciS pueri mitis côtulimus.Cû quo deinceps ad mor^ pattlo aliter de- ^^‘” accedens,inquit:O fili,mihi quidêuifionc nunciatS eft,quod te decollagt; feripta quàm rem.quid tibi placeat inde,perpende,Qui relpondit: O pater,nunciatum tibi Gen.ii. perpetra ♦ Me ndep fortiter pafluru omnia reperies. Illi itacp præparanti eu ad

decollandû,diximus:O Abraham,ueræ uifionis côfirmator,cum hic fît malu . euidens,nos eu moleftiamagna redimemus,cui deinceps multû profecimus» ja Sic enim benefaciêtes remuneramus,Salus Dei fuper Abrahâ noftrum fidex km SC iuftû.Tale quid enim promeretur credens,amp; benefaéîor» P.Eu de* inceps,fif Ifaac,filioscp fuos euidenter fuis animabus proficientes mukiplica Mo/«er uimus,Moyfi quoeç amp;nbsp;Aaron obnoxqs nobis ob noftra collata fuffragia, ui* Aaron lt;^oï'^3m fuper hoftes ueftros præbuimus,ipfos^ fuosep fa flores à graui perix culo libérantes ÔC ipfos etiâ libro fibi tradito re ft am in uiam duximus, fuper quos pofiremo multiplacatos diuina falus defcenditlquoniaboni credêtescp Blwï.j er 4. fuerant»EtnosbenegerentibustaIemremunerationemfacimus» P.Aliocp Rf^um. noftro nuncio quærenti gentê fuarn,quæ timebat amp;nbsp;inuocabat Balen, dimit

tendo conditore optimum uniuerfitatis,qui reuera Deus eft illius füoruep pa J® rentum priorum:gens fua rebellis obftinacitcr extitit. V nde gehennâ ingref fi lunt,praeter credentes timétesepDeum cordepuro.lpfo deinde multiplica Irlt;i« ^° fuper ipfum,amp; gentê quoep ferin, quoniâbonus fuerat,falus cótigit,uelut l^ilj fuper omnes crcdentes»Loth itê nunciu noftrum,fuoscpfaflorcs omnes,prac ter fœminâ decrepita faluauimus»Cætcros aut cundos confudimus * Quoriï adhuc indicia uos omni die amp;nbsp;noftupergentes iliac uidetis, nifi prorfus fins i)»lt;w, creon- infcij.Ionas quoep nofternuncius,nauem onerata ingreflus eft. P. Super uerjio Ntniuf ipfum quidê poft fortiu proieftu fors cecidit.Ipfum deinceps eieffü quafi reS tarum. cetus abforbuit,eómque femper in uentre illius Deum inuocantem,Deus ik line inprimum extraxit, amp;nbsp;pofthedera fuper eum eleuata texit, amp;nbsp;eundem^s miflum demum ad centum millia hdminumuelplures, illosquot;qucfaflos crex Honmodo pro dentes,ad horamfeitam dimifit. nbsp;nbsp;Perquiratur ab incredulis, an ipfi pcrx

phanè,uerum- h^bent filiaseflè Dei, filios'que f Sui pars autem plurima mentiendo dix etiaminfam ri- xit,Deum habere filium .Coepitne filias plus diligeref quid iudicatis imgt; tublatterat, mcmoresf An ueftri didi rationemfirmam habetisc'Librumquidemuegt; Deum non ha- ftrum, fi ueraces eftis,in medium afferte.Eft autem eorum pofitio, quoniant herefilium. Dei dæmones^ populus unus font» Sciunt uero diaboli, fe promeritos iram

EM.Et huiußnodi di(fîa Deus abhorrer» P»Qyid uel uofinetipfbsjuel d uö bis adoratos Dei loco,fore cenfetisC Omnes ad ignem ibitis, ubi cui^ uefirü focusfcitus præferiptus eft;quoniam Deum uerum minime uocatis ♦ Dicitis ui^iorum ^ó^ tarnen uos tore bonos amp;nbsp;puros, fi primorum memoriam haberetis ♦ Hli uero Stores, contradixerunt, quod SC ipfi percipient,Præcepta quidem noftra per nucios noftrosfemper uindicâdos,quippe noftrifemper exercitus uincent,aures gé bum attigerunt, Ab illis ad hora diieedens expédia,ficut Ód illi faciunt ad ma-tum fuum properantes : quod cum acceflèrit,grauiter illos percutiet, Sua di-dta nullam inferunt moleftiam, Incompræhenfibili Deo, luper cuius nûcios 10 ht talus, amp;nbsp;ipfi conditori mundi grates dignacreddantur»

IN n.amp;c.Pcr Alchoranhominesinftruentem,ÔCdocentem,ambigentes'^ituperlt;anogt;i S^præfumptuofi nobis aduerßrq manentincreduli.Qiri cum memoratis ‘‘‘^'!''^'^^^^^^^‘^ gribus deletis à nobis admirando dicunt, illis non fuiflè locu inhabitandi có gruummuncium^ fibi miflum de femetipfis,mendacê Öd magum appellant» Mirandum enim eft,quomodo Deos noftros unum ponat, Hic etenim mos ïncreiulimü-A-no aus ab ilto fidlus, à nobis eft inauditus » Vnde in noftrorum deorum cultu ^f^ '‘ ^'^^^^'‘^' profuoueftroep ueUeperfeueremus. Hocfuudidlum qualitcr uobis inde du ”^'^^^’^ ^^ bitantibus eft interpofit5,uindi(flam meâ quare non timent ^ Eft'ne in manu nbsp;nbsp;^quot;““^Zquot;

0*0 fua mifericordix diui næ donu c' An imperant illi coelis Sd terra: cundis^ in^ Keeffe ” * terpofitis ç' Per funes uifum illud afcendant, P. Gentes prius Noë fcilicet, ^ nbsp;nbsp;nbsp;quot;nbsp;‘

Hatjatep Pharaonis, ÔC Inhalandet,ac Themuth,5ë Loth, ac hommes arho-ns,noftris contradixere nuncijs, V nde quod mädauimus,illis accidit, Ifti qui dem tantum uocem unam aduenientem,poftqua nee gemitus nee fingultus felus utia fcquetur,expédiant ÔC oranttut ante diem computi fibi futurum ac^ cdat,Tuuero fuper hoc quod dicunt,induräs die, qualiter clienti noftro Da ^^^i^ ^^^^-^ «id bono potentiep montes,Ód aues omnes uetperemaneep Deum inuocan- ^^^^^^ tes parebant,amp; qualiter ipfum tufte iudicantem,ó^ fortê,amp; firmiter imperan tem,5c difcretum,atq,' facundS fecimus, A' quo fi memor es, ad altare ftante, cafligAtionem .30 quidam quæfitum iudicium accefierunt, PJlli eos ingreftbs timenti dixe^ DauidKperüii runt,noftram caufamtimoris expers difcutetuerum uiamepredtam oftendês tham prephetS nobis caufantibus ob inuidtam. Ifte meus fuper nonagintanouem mulieres » Rfg-wutó re habens, mihi tantum unam habenti ui moleftiaque fraude iubripere parat» f^^ ^‘^ P’^h CuiDauid retpondens, alium malefecillêtlicetetiamamicorum fi boni credentescp bene fucrint, alrjs muideant, boni uero perpauci funt,te peccaflc cognouit» V nde fc Deo fubq ciens,reuerius eft»Illum itacp bene poe^ nitentê,nobis data uenia cóiungentes,fic affati iumus» Tu Dauid uicarius in terra conftitutus, inter homines uerum iudica, non iequendo deuiantiSuolu ptates amp;nbsp;uota.Errantes quidem grauemalum patienturt quoniam diei iudi^

40 et) non recordantur. Nos quidem ccelum amp;nbsp;terra amp;nbsp;interpofitum,nequaqua pro nihilo fecimustheet hoc opinentur increduli, focum ob hoc perpetuû in^ grclTuti.Credentiû enim ab incredulis, öd timêtium ab intimidis magna fiet Alcoran aâ H^ diftantia»T ibi quidem librum commodum mill mus, ut per ipfum fcientes ad uinamcogmti» diuinam cómemorationem redigas»Damus item tibi uirû bonû,Dei fapien- nbsp;nbsp;perduetn,

tem, Salomonern, qui bonis equis fibi ueipere monftratis, aie P» Equos^ ^^^ tftosproiuftu diledlionéque Deirégis,tantum abortu adoccafum dirigoîFatwklg-Illos à me diuertite, colla que fua cum pedibusabfcindite»In ipfius Salo^drfifr,

mom’s Ie(ftum,niminm diligentis natum fuum,iprum mortuS profirauimu?, Vnde poemtens ipfc,deinccps mquit: O DeuSjda mihi uemam,SiiS regimen^ quak poftea ncmint dones,cum tu fis largitor optimus, Subiunximus igituT illt uencos,fuo iuflu kuiter quocöqj currentes,amp; diabolos, quorumlibet ædû ficiorum £C machinaru ftruóores ÖC fubmerfores,alïos etiam ferro urn dos» Nos huiußnodi domum,ÔC alia multa facientes, damus amp;nbsp;retinemus fine co ^0^’ puto, Omnis enim nobis iundiis,bonum poflidcbit ♦ Qualiter item lob bogt; mo nofter,diuinam pietatem inuocauit,dicens : O Deus,iani mihi labore Si damnum amp;^malum diabolus intulit:non taceas» P Jnquit Deus, eum itC cum pede repelk, Hic^ iocundS afFuit,quafi dukis aqua porreda,fiue lyro* l^ pus,Ei dupliciter gente fua reftaurata, noftra pietate fubuenicnte, fapicntes animate, præcepimustut cum radicibus fragflibus amp;nbsp;ficcis manufua colledis fj^ys faceret,quoniâ iam bonus amp;nbsp;indurator repertus eft, Abraha rurftim SC ijaac jp^^ç ^j^ lacob in hoc fæculo bonos Ô^ pures legum obferuatores, amp;nbsp;in al io /æ^ mecu optimos non prætermittas, Memores item Ifinahel, amp;nbsp;Alieza, amp;nbsp;Al* AUeza ‘^h‘^^’9^'^ boni patientesep uixerunt,Talia namip dicta fapientibus uiam rex Akhiphla. ’^^’” ^'‘Î pcrma elucidant.Huiufmodinamep uiris portæ paradifi patebunt, faradifu! car- ’*' 9*^2 molliter dilcumbcntes,pomis multimodis amp;nbsp;fyropo potientur. P» fialis. Mulieres etiam ucrecundas,£C coæquas,nufquam uergentes uifum nifi tan* 1 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;turn ad mantos fuos, habebunt » Hæc quidem omnia dies ludicp patefaciet, î^

jnfiri. ubi fietmunus,gaudiumcp perpetuum.Præftimptuofi uero,malo iuo redeux tes ad infernum,malum reperturi, grabatum malorum confedione igneuni i guftabunt,Quos cæteri peccatores ficincrepabunt: Nos quidem uos hie in , igne comburendos multum abhorremus,quoniam noftræ damnation^ ope ris praui fuiftis occafio. Vnde Deus ignis feruorem uobis,obkcramus,dupH 1 tußifaUcißime cet.Sed ubi funt ô Deus,quos opinio noftra males reputauit'Vtrum illis alp j habebum, flu- quod negotium ininxiftisr An oculis noftris hint inuifibilesCTakm caufim i fentibiK ob hoc ju igne medio ueraciter peragent.Tu quidem dic,te tantum cfk nunciû Del ittcredulis. potentis,amp; incompræhcnfibilis,ueniæcp datoris,regis cœlorum amp;nbsp;terræ, Si ^^■*’ cundorum illis interpofitorum, praeter quem non eft Deus alius, Diuinum J® mandatum eft maximum,Sed uos non creditis illi, mihique non pertinet de magnatibus illis ratiocinantibus tradare,kd tantum caftigare, mandatumep

Howiw créa- diuinum explanare.Dcus ipfe dixit angelis,lefadurum hominem de luto, nbsp;nbsp;t

/‘^ P,Illiitacpquam optime compofito,denoftrolpirituinftifflauimus:eidê^ I Angeliiujj» iuflu noftro,præter Beelzebub recedentem,^ incredulum, omnes angclile ‘ Dei adorant, humiliabant,Qui quæfitus,cur in Deum infurgeret,nolens fe humiliare,rez

Adam.rcfirtali IponditÆgo quidem igneus,illo luteo melior exifto,Inquit Deus : Hinc exi i quam umbram fgitur à diuina ipe,ad diem aliam retradus. Illi deinceps terminum ulque aJ fini quad 'm e- diem publicæ reftirredionis poftulanti, Deus inquit: lam tibi terminus poß ! pift.iiebr.dici- ^^^ ^pj ^^ ^^-^^^ horæ feitæ. P, Relpondit: Pertuum honorem 0(5 exaltatie4* * Æ nem iuro,me cordibus eorum omnium,nifi tantum bonorum, amp;nbsp;tibi deuo* - 'nill ^c ^o^^”’ immiflurum malum fempcr,Cui Deus : Veradter igitur tibi promit* DiaboU jiudiü, to,quod de te tuis'que fequacibus infernum implcbo. Tu uero die, te tan* perdere. tum clk miflum, caftigatumSC patefadum mandatum tibi diuinitus,nec Nachumeiis quiequam aliud, Cum firn itacp caftigator ego,uos adhuc caftigamen Ccictis, kgatio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZ O A R A

! nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»43

ÀZOAlRAXLIX» ÏN n.ôfc. Hunchbrum ab incompræhenfibili fapicnticp Deo compofitü, tibi cum uentate dedimus.Dcum itaque dantem abi legem pur am, corde puro iugiter inuoca» Aduocantes etiam alios Dei loco,non aha de caufa fa- Deor alienos » ciunt,nifi ut Deum pro ilhs exorent.Deus autem illorum errorem amp;! contro leredidthic pU' «erfiamdilcuUet,qult; mendacibus 8C incredulis mam reóam non aperit ♦ Si miuyquidiuotu Deus filium lumpliflê uellet,optimum QC danflimum à fe creatorum accipe- plt;ttrbónu or reuquod ipfe plurimum abhorretæft enim unus amp;Sfolus Deus ,forris 06 po- »»itrcd^iortei« tens,coeliterraecp creator,uerus,maïftimabihs,ucniaccp largitor.Qui dici no- P^^'^f-

. nbsp;nbsp;nbsp;10 dem inducens,ÓC ècontra folem SC lunam ad terminum ftatutum promoue-

4 * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ri iuffit,humanumcp genus totum pro dux it, confequenter ex uno patre, ab taturexhumli

codem fua multere lumpta, uoscp formando tribus obfcuris receptaculis di- ^^^^ Qj^^ißi ^^ fpofuit ; Et beftiarum odo pariliafecit » Hic inquam Deus eft dominus ue- u^iQ^i^^ fter,rex totius mSdi,prêter quê non eft Deus alius.Cur igitur non cóuertimi ni,timentes eudncredulitas quidê ueftra minime Ibllicitat eum.Sedipfe uult fuos ede credentes,et glorificantes eum,ut fic fuis profint animabus.Cum ad Deum lècretoru cordium cognitorê,didurum fingulis adus fuos,ucrc redi-bitis, ulterius precare defiftite ♦ Quilibetmalo læfus, Deö corde puro preca-’ turjiberatusiæpiusillius precis obliuilcitur, ponens illi fimilê,uiam redam 20 exeundo.Perlèucret igitur paulilper in incredulitate lua,quonia igni députa

'4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bitur, Omnis autem inuocans Deum die noducp, ÔC adorans, diémque fu-

turam timens,diuinam fecurè mifericordiam expedet. An ftulti fapien-tibus coæquantur lt;nbsp;Hoc quidem nulli nifi difcreti percipiunt. P. Omnis ’ quidem Deum timens, amp;: credens,acbenefaciens,inhocmundo mifericordiam diuinam afTequerur. Deus enim cuiuS eft terra iÎ5aciofà,merentibus bo num innumerum tribuit : cuius eft mandatum, quod ipfum inuocem corde puro, legêmquot;que miflam imitando, credentium primus exiftam » Aliter au- lAacbuntttpri' tem graue malum fubibo.Deum itaque, legemcp fuam corde puro conftan- tn«t credentiui ter imitor:uos uero,quos uultis inuocate,Perditorcs fuarum animarü, fu»c^ ^^ ^A gt;^‘^»^ feit 50 g^ntisjfxculo future ueraciter SC euidenter perdentur» Ignis enim eos undi- ‘^* eondUor. que teget»Dcum taliter fuos homines terr entern,lumme timete, qui plenum præbetgaudium, diabolos SCidolalinquentibusjamp;r adDeum folum ft con- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. .,

uerténtibus. Aufcultantcs uerbum meum,reda uia iugiter incedant,melius ^ ^'^^quot;^ imitâdo.Illos enim,ficut fapiêtes,ad uiaredam dirigimus.Tune uis igni de- ^ ^. ^. ‘^“’”* putatos abiplb proqcere,cumfupereosuerbûdiuinûfitfirmatumc'Soliti-metes Deum, matton es gradatim diftindas lubtus fluentibus aquis,Deo nu quam diuertente ft à madato luo,poflïdebüt, Deus quidê de cœlis in terram aquas dirnittit,quihus fern entes primo uirides educit,ôô eofdê deinceps cro-ecas,tandem ficcas efFicit:Quod fatis lapientibus eft admirandum. P, Cui ^emfidem lt;t ^o^^uscorad credendum aperit, fuam lucem immittit : Corda uero lapidca nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,■;

geftantes, contra diuinam inuocationem , euidenter in erroribus SC te - quot;^ ^confonat' nebris inhabitant» Cum timentes Deum uerbumoptimum,uidelicet li-brum ubiqué confonum fibi audiunt,capilli Riorum capitum eriguntur,cor- ^^tu^.Sed aU-daque moUeftunt ad opis diuinac petitionem , dicendo : Veraciter hanc^^o^/cj ßf^^j elft uiam redam Dei, docentis earn, quos uult» Ä quo quilibet deuid^ßrepatdisditt. tus, nunquam ab alio dirigetur, quin faciei fuæ malum di ei futuræ gra- pafon: igitur uiffimum incumbat, cum nos incredulis mala fua perada guftare praece- no cßex Dtoi

pi'mus.AnteccHores quo/ç foos noflris nuneqs contradicentes, malum iffl'’ nbsp;nbsp;|

prouilum tetigit,amp; huius feculi dedecus incubmt,óó alïus Rteuh malum mul . to peius,atep perditio.Nos quidem in boe Alehoran Arabieo/alfitatis expef ƒ ^®’’‘* te,plures induximus fimilitudines,utfiememores atc^ feientes efticianturhO ” ‘’ nbsp;nbsp;nbsp;^^” mines.Fuit uir quidam Habens quendam participem Hdclem à' unanimem,

Aenigma quoi ^ ^luïw nequam à^ diffidence.1111 ne limiles SC æquales effe eenfenturfHoC ^hm^m po- exemplum à pluribus (Deogratias) eftignoratum. Tu quidem,fieutSCoiU fitthtb nes alq,mortalis exiftis, diecp futura eoram Deo eaufam ÖC iudieium omneJ habebitis, P.Nemo deterior eftillo,quiDeo mendaeium imponit,amp; ueri tati uenienti eoncradieit. Nonne loeus elt ineredulis in gehenna tquot; ucritatem 10 ferentes,atcp firmantes,Deum timent,SC apud iUum omne fuum uelle,proul boni merentur,habebunt.Deus enim illis peeeata dimittit,amp;munus fuis ope ribus melius amp;nbsp;maius effieit Jnereduli propter imagines fuas inuoeatas Dd loeo,tibi terrorem immittunt: Sed Deus ipfomet celte,fuos potanter uindica bit,qui eftuindex Optimus.Quo doeente quemlibetuiam redt à, dir edle pro-* cedit: qucmlibet uero deuiare faciête,nunquam diiigctur.Potcrunc ne,quoJ inuocatis loco Dei,mihibonum à Deo uolentepropofitum auferre, uelmaz ylt;tnatfl diuo-ium repelleren Deo quidem ego me commendo, cui ie commendant omneS mm muocatio: fapientes.Opcrimini uos more ueftrojicut amp;nbsp;ego meo;uidebimuscp,cuima Siquidan uolü- lum perpétuel amp;nbsp;dedecus accidet. Licet tibi millus fit liber diuinitus ad opuSïlt; tan dwinte ne- gerttis,non tarnen fis cuftos,nifi perftcientium uclle tuum.Quilibet namque nu potejirefi- ßßj^ uidelicet uerä uiam feu faliam fequens,operabitur. Morientibus mortis

. ”^f’hora,caeteris hora fopitionis,Deus animas extrahitiquibuidam item reddês niompia ^^® adhoramfcitam,quibufdam nunquam,omniaprofuo uelle faciens: fatronidiui,la Quodmirandumcftiapientibus.LocoDeifumuntur, quorum aliuspreca/ 0 Dei habetur, tnr pro alio ♦ Illi tarnen imperio fenfucp carent penitus. nbsp;nbsp;P. Deus folus eft

prolocutor, amp;! iudex cœlorum fid terræ, ad quem omnium het reditus. Eor5 tarnen corda,qui iàcculum aliud futurum non credunt,diffugiunt, audiendo Deum folum inuocandum eilêtCpterorum autem Dei loco fumpterum,iiv uocationi congaudent. Deus autem cœlorum fid terræ conditof,omnium^ j» Ow'd ß homo iêcretorum cognitor,diffenfiones fid contrarietates omnes difcutict.Si quilP ÏHo-e.«r«tti«frbet incrcdulus totius terræ fubftantiam duplicatampoffideret, diequanoU fun mH»dü,ant æftiniatum,qua fæpius ab illo derifum fibi lingulis peccatis fuis reuelatis alpi * n ^. ciet,eam totam pro ie redimendo præberet. Hoc enim malo fibi contingent ^tu^br^' ^^’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;intente precatur: aduenientebono,firmat hoc fibi nullatenus elft

tibufhominés ^^tum, nifi per fapientiam fuam.Sed plures hoc ignorant: anteccilbres quo/ quidammuo- quefuis malis uifis,peccatiscp reuelatis,hoc eodem uerbo potiti funt.Sed to/ cant Deum: tum lucrum iuum nil cis profuit, ficut non fuum perdendis quiequam profit ionaobueniat ciet.Nonne iciunt,Deum huiciubftatiam multam, illipaucam pro uelleiùd tia fua arrogat tribuiflenquod credences admirantur.Gens mea,quænefandapeccatacppct4i, mdußri£. petrauit,ne deiperet.Deus enim ipie miicricors peccata dimittit. P.DeuiU ^emifito pee- igitur antemalorum aduentum adorate: Ad ipfum autem conucrfi,fidfcqué catorum. ^gj hbrum optimum,uobis diuinitus datum.Malo namque fubito uobis noO trafiïantibusindciuperueniente,nullum habebitis adiutorem uel uindienn* Pereumtef cul Omnis enim anima mala, tune fuum conquérons infortunium, dieet: QiO^ pam Deo impure derifionem fecid non ex Dei parte deriibr extitit. VelinquietistSim^ tantfalß, Deus ad uiamredam dirigeret,timens eflèm: Etfi nuemihi daretur reditus, bonun*

bonum cffîcerem.Refpondcbit dominus ipfe:Nuncio uobis miflo contradi xiftis inaedulijunde nunc malum Ö^ perditions incurritejmponentes Deo mendacium,faciesiuasiUadie nigreicere uidebunt,ingrefluri gehennam, quamfibilucrati funuTimentes autem ÔC bonos Deus creans omnia, cuius funt uniueria, mali totius amp;nbsp;timoris expertes efficiens, faluabit » Vos ne uiri nefcij,me quenquam nifi Deum folum adorare,periuadetisÆx prædecedo^ ribus meis percipio, me perdendis aflôciandum,fi Deo participes ponam,fib-cut amp;nbsp;illi fecerunt, cuius tota multitudo totam terra mcludit,in cuius dextera cœli cundiprorfus inuoluentur,ó:5 incredulorum didareipuitjpium igitur igt;to adoro:Illigratias reddo.Primo quidem buccing fonitu morti fuccumbent o^ ultimo Hit pri

. nmia,nifi qug Dei uoluntas protexerit: Secundo lonantc,lingula reuiuiicêt, nw tub£ c5cen .Deicp iplendore cœli amp;nbsp;terra iplendefcent.Turn Deus omnium conditor cö fquot; »tonew o-ptophecisinterfeÆs accedes,omniacumueritateiudicabit,neminifaciurus fnnes^fcofdore iniuriamjOmniep fuum meritum completurus, multas^ gêtium coliortes ad ^^‘*H‘^'^ ♦ -^^‘-ipfius infemi portas ducturus ♦ Illi deinceps ab inferni ianitoribus quæfiti, ^^^”*' Nunquid neminem nuncium Dei die illa prædicantê habuiffent, refponde^ ^,^^ nbsp;nbsp;nbsp;’ ’

buntjita.Sed uerbum mali fuper incredulos firmatum eft.Dicent amp;nbsp;alibPor iM^/cwwH/u'' Jas igitur intrare,perpetuam ibi manfionem faCturi* P.Cohortes timentiü jj,«^, ad paradifi ianuas ducendæ,amp; præcepturæ fibi portas aperiri,hoc à ianitoru

fin i. Vnde gaudentes illijgratias Deo reddent,ob uerbum fuum uerax:Quo Angeli indices, niam ipfi prius ab ipfo telluris h^redes conftituti,dcmum in paradifo,optima Aliquoties fo -beneficiorum mercede,uelle fuum omne perficiüt,uidcntes circa Deum an-- lum Deunt lu^ gelos illiusjcirca precantes gratiam,2lt; iudicantes inter genres» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;i^‘^lt;f^^feribit,

: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;A Z o A R A r»

IN n» 8(:c.Per hune Alchoran à Deo fublimi fapienteep cópofitü, ipfe mi- per Alcoran in hi diuinitus milfus eft à Deo ipfo,qui peccata dimittit,pœnitentes recipit, rat, quad ei pi bencfacientes optime rémunérât, largus amp;nbsp;immenfus, praeter quem non eft exhibits4 Deus.Increduli uero tantum in diuina praecepta dilputat: de quorum fadiis, Dro.

30 feudidfis,nullatenusfolliciteris,Quæ^ gêtium, contradicentiû fcilicet Noë pluribuscp,per eum cogitauit dilputando cum fuo propheta uerum tollere» Ego uero uindidtam de fingulis fumpfi,quie qualis efièt.perpende.Super incredulos enim firmatum eftDei uerbum,quoniam ipfi perpetuum ignê ini-bunt.Subleuantes uero Dei thronum,ód circumftantes,in Deum credunt,et inuocado gratiam obfecrant,ut ipfe bonis ueniam faciat,dicentes : Tu Deus mcompræhenfibilis SC fapiens, omnia tua pietate fapientiacp compledens, pœnitentibus indulge ueniâ,tuicp fequaces ab igné repellens,paradifum tri-bue:quam fibi,fuis^filqs,ôdmulierib.acpofteris,bonis fcilicet poUicitus es» Talibus enim iudieq die nufericordia praebebis,gaudium^ perpetuü. Incre-

40 duli uero tune didluri Deum fuifte callidiorê,quando uocati ad fidem nó ere diderüt,inquient:ODeus,nobisiambismortuis,etbis uiuis,tefaciente,cul- ^uas mortes ó^ pascpnoftras nunc cognofcentibus,uiam para reditus» P. Nonne uos audi liquoties dicit, to folum Deum rififtis, audito participes credidiftis d Hodie quidem Dei iu- üt Apocal. ld-dicium eft folius omne,qui uobis prgcepta tradidit,bonü de cœlis pofuiuhoc lt;mnis, tarnen nemo nifi conuerfus ad Deum crcdidit.Dcum itacp regê throno fuh-Iimcm,amp;gradatim fublimatorem,licetnolentibus incredulis,6C dantem cut uult fpiritum caftigaminis, atque dogmatis illius diei, qua (blus Deus impe-

räs, omnibus fuum mentum iuftè daturusjomnlum fecretorum infpc^or ^ promptus dinumerator,uerum dabit mdidum cætens omnibus, nee amic^» nee peroratorem qulcquam de luis fadtis flue coguationibus aufcultanteiU habentlbus:qulppe corda faudbus inhacrebunt,Illum inquam omnia uiden tem SC audientem,corde puro lugiter inuocate.IUi uero quos adoratis Del 10 co,nihil mandarepotcrunt» P, buntes per terras uideât,qualiter Deus uu' dex grauiffimus potetiores QC dariores ædificatores fuis pro eu Ip is fumptos, quoniam prophetis fuis docentlbus diuinas uirtutes contradixerunt,nullufrt . Deum alium habereuindicempotentespeHundedit,uelutPharaonem,ólt;^ ^^^^^ Haaran,0lt;S Karaon dicentesjMoyfen de noftris præceptis differentem, men l^ ’ dacem ÔC magum exiftere, amp;nbsp;præcipientes utfilij credentium ill! nequaquä mehores interficerentur : cum ille tantum errorfs opifex elfct ♦ Dixit autem Et pro uel. Pharao: Sinite me Moyfen interficere,t et Deum fuum,quern terram meant uaftatui urn timeo,precetur 0f inuocct.Cut Moyfes rclpondit: Deo domino mco, cund}orum^ueftri,uelutamp;’ omnium præfumptuoforum amp;nbsp;infideliu, me comendo.Interim uir bonus de gente Pharaonis,lege in corde fecreto cU Cmplium cu- ftodiens,accedens fic affatus eft: Hominem diuinis cum uirtutibus uenientS w ■ ” te^a 0^ confttentem Deum effe fuum dominum, cur interficerescSimendax eft, in A- ^^ ^*^’ refpondebutmedada: Siuerax,fuorum didorum mentum aedpief, His Apoll Deus enim neminem mendacem amp;nbsp;præfumptuofum in uiä redam dirigit. î^ ’ Sed in terra ueftrum fit iudiciû amp;nbsp;fublimitas: quis nos de diuina uindida fïp perueniente protegetfCui Pharaon inquit: N ec ego uos,prêter quod uideo doceo,nec in uiam nifi redam mitto.Refpondit amp;nbsp;ille: O homines, maluni didgrauis, ÖC dedecus futurum uobis ficut côtigitprimis cohortibus timeo.

PJtanamq; contigit genti Noë,6C Hat,atcpThemuth,luis^pofteris,Dic congregation is 06 edidi,qua perdemini,no habebitis de Deo uindiccm,fcU i^f^pb. protedorem.Ä Deo dedudus in errorem,nunquam dirigetur. Poft lofepb diuinitus milfum uobis, cui etiam nunquam credidiftis, nullus poftea uobis etiam teftibus inde miftusJta femper Deus præfumptuofos amp;nbsp;contradicen^ tes errare faciet,fuacp corda figillat amp;f obdurat:apud quem om nes ratiodnan ^ tes in diuina praccepta fine peritia fibi tradita, fummam diffieultatem amp;f odiö 9h^^o poilu- inuenient. PharaonueroficHem allocutus eft:Aedifidum adcoeleftiüpor^ latmnßrui ædi tarum attadum mihi conftrue,utficDeum Moyfis,quem fallum æftimOjpet fpidam Jta Pharaonem aberrare,fibicp fuum malumplacere, cuius artes ftW ^on fenut ab ^^^'^ damnolæ,fecimus. Vir autem ille bonus ÔC credens,ainsi me fecuti fue^ furdam fabula ««Sjtedam uiam me dodoreprocedetis ♦ Huius mundi uita nihil eft : aliud baneponu. ^^o fæculum eftmanfio perpétua,ubipeccatoromnis mcritumcenftmift polftdcbit. Benefaciens autem omnis uir feu muller, paradifum Ingrediens, bonum fumet innumerum. P.O homines,meuos ad Blutern uocante,cur ignem incurritis'Qiiare me non in Deum credere, fed cum illo participepO/p nere,cuius eft ipfe nefcius,pcrfuadetis‘Mc potius imitemini, uocantem uos adDeumueniaedatorem,antequem uelutanteDeum fuum die communis reditus uenient,nec hfe nee facculo futuro cuiquam profeduri. Ego quid ent Deo uobis dida mea commemoraturo me commendo, qui omnia uidet 0^ fapit.Illum igitur à malo, quod timuit,proteximus, inferentes periculum ho minibus Pharaonis,qui nunc manc uefpereep foco Iæfi,in grauiori malo poft horam refurredionis ftatuentur. Quando pauperes in elatos potentia diuB tijs^

Îqs^ fie ratiodnabûtur:Cuin femper nos ucftiam fedam proceflîmus, nunc ^xprobrätio vel ignem demitate,uel minuite.iUi uero refpondebut: En omnes iniùmus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^i

lam Deus inter homines dqudicauit,Omnes autem in igne poiiti, una uoce ^y^^'^y^^''*^ poftulabunt ignis miniftratores, ut fua prece Deus folum tUa una die quiefee re permittat,Quibus quærentibus, Nonne uobis Dei nuncius aduenit C Re-({3ondebunt,Ita.Nos igitur inuocetis, atep preceminiDeum.Hoe clt,nil ni-fi damnum ueftrum eft atq? dedecusJta quidem nuncios noftros fuosep tact o resinhacuitauindicamusdemalis,quibus indie futuranulla proheietex-eufatio, quin repulfam domumep pelfimam ineant. Librum quidem Moyß to traditum,filqs Ilrael hæreditatê, Icientibus uiam reefiam atep mernoriam tri-buimus,Tu quidem terminum Dei ueraciffimu expedans,ipfum mane ue-fperecpglorificans ÔCinuocans,pro tuis culpis dcpiccaiinö deiine.Infipien- prophète di-teruerodifputantium dediuinis prgceptis,cordibus nilnifimalum inhtcrct. iputJuSadem Tuuero eunefia feienti uidentiep Deo te commenda: cuius cœlorum tei ræcp lunuarguiare^ machina euneflis hominum operibus præcellit. Licet hoc plu res minime per tem impt^im-pendant. Sed cæcus Sf uidenSjamp;S peccator acbenefaciens,nul!atcnus coçquâ lt;ur. Paucinamque creduntjhoram illam falfitatis expertem fore uenturam.

Deus quidem pollicens fe refponfurum inuocantibus cum,amp; daturum gehe nam dedighantibus,hic diem motui,lucïquc,nocftcm quieti dilponens com- \ ^ tOmode gentibusomnibus, dominusnofter eft,omniacreans,præterqucin

no eft alius Deus,In ilium igitur quare non creditisClUe uobis terram immobilem, coelumcp tedium pofuit,uoscp pulchræ fimilitudinis efficiens, uidtum Eporiferum tribuit. V eftri namcp,mudicp totius eft dominusjuiuus St^ uerus, pr^ferquenon eft alius Deus, Cuius folius glorificandi lex eftgloriofaiquod tarnen non credunt noftris prxeeptis refiftentes, Ipfum igitur corde puro iu-giter muocare.Mihi quidem hie diuinitus lege data praeceptu eft, nuliatenus illos, quos Dei loco uos adoratis, inuocare : Sed in Deum totius mundi dominum credere,qui primo uos e terra plafmauit,deinceps è fpermate per fan uonwi guinci coaguli fucceffidnem puerum educens, fenem iuuentute mediante

J “ perficit,Quidam tame hora feita prius ueniente,prius pereunt, Illa enim eui Yatam; rare fequendo, uel prareurido, nemo poterit, Ille rurfus öd mortem inducit: quo dicente Fiat, fadlum eft.Qui pracceptis per noftros nuncios latis,hbrocp 'noftro contradicendo uel dilputandorefiftunt, quare fe non conuertuntd V client quidem conuerti, cum illi onerati colla cathenis longis, trahentibus illos ad ignem,illic perpetuo man fur os, me fic quaerentem audient : Vbi hint participes à uobis pofitidSed inquient:Illi nobis erroribus illatis dilcefterunt, Nuncep cognolcimus,nos ador alle res friuolas etinutiles.ItaDeus incredu-los aberrare faciens, inquiet:Vos rebus mundanis fuperbia præfumptioneep potitt,mentum confimile fufcepturi,portas intrate gehennæ, perpetuam ibi ’4omänfionem habituri.Tuucro, quoniam terminusDeiuerax eft,indura, öd uel partem nunciatorumiHistibi patefaciam, uel te mori, öd illos redire fa-^'Jl’^''• Ogt;nnium prophetarum ante tcmtlTorum, quorum nullus quicquam prophets p^r^ nilidiuinum præceptum attulit,quofdamnominauimus,quoidam autem timneminaUi non.Quorum ueritatem hora ueniêteDeus difcutict.Ad incredulorum de- C’c. tnmentum Deus humano commodo beflias creauit.Has enim comeditis,il-las equitando,tum farcinas ueftras ad naues feu quouis defertis,tum legatio-iies ueftras cordisquc uoluntates cito perficitis. in ipfum itaquedocentem n i üos/

uosj quarc non er edit« ƒ P, Quarc no perferutantur per terras fines firord antccc(ïorum,potenriorum il!is:quorum adhuc indicia terra retinet:^ Hic tax men ab illis minime lemouet opus prauum atque peruerfum, noftris nunctj# miracula ferentibus uifis, foæ congaudebant fapientiae : poftea tarnen ob^ ,. ftinaciter deridebant. Sed noftra uindicfla demum apparente dicebant, cm» ctU4^^mte^ ^^^’” crederenil profuit: NosinDeumunumSi folumcredimus,nequa/’' ipfumeondaji A^^quot;* ’^ participes pofitos»Mos Dci femper fuit, in incredulitate perler „^, uerantes perdere»

IN n.amp;fc.AIcboran Arabiens à Deopiomilericordéqucpofitus,resCno^’® dans,atque di(cutiens,fciennbus bis bonum, illis mal um nunciat.Sed plu res ab auditu illius difcedunt,dicentes : Corda quidem noftra contra id quod prædicas, elauduntur, aurésque noftra plumbo figillantur « Sit igitur inter nos diuifio,uoscp pro modo ueftro, fie ego pro meo,qui ficut uos homo fum, i facitc. Milli quidem nunciatum eft,quod Deus uefter nô eft nifi Deus unus. Ad ilium igitur reefto tramite procedite, Ôf precando fuppliciter ueniam acx qui rire. Incredulis autem,qui icilicet nec décimas foluunt, nec alîus aduentS ' dici credu nt, malum perpetuum incumber : Vélut credentibus Si benefaci^ Rrrwn ori^, entibus, bonum indefteiens tribuetur. Sed uos quare ponitis pares Deo do-» mino mundi,qui terram in biduo creauit, Ôi in ea montibus firmata, cunôa *’ comeftibilia duorum çqualium exquifite dierum Ipacio creans,ex ilia fernen omne multiplicatum edidit, pofteaep fumo cœlos afcendente, illi terracep dp xit: V trum (ponte ueftra, an ui uaditis arq? reditisCllli nô re(ponderunt,(pon Ccdipptcm. te» P, Cœlos deinde feptem biduo diftinguens, in Gngulis eorum res pro «elle fuopofuit, Vndemundum fulgoribus ÔCcuftodibusdecorauit* Non credentibus autem in ipfum Deum,talium operum faôorcm,dic;Quoniam ipfi patientur ficut Hatamp;Themuth,quinoftris nundjs clamatque palàm perfuadentibus, ut in Deum unum credcrcnt,re(ponderunt; Si uelletDeuS nos in cum credere,angelos nobis mitteret: Vobis autem nequaquam fidert Haf, adhibemus.Hath fe cum gentefua fallaciter ftiblimanSjinquit:Quinoftripo ' tentior uiribus exiftitf Nonne uidere poterantDeum efte potentiorcm,cux ius uirtutes eti am ui(as ipfi negabantril lis igitur uentos frigides in diebus ma lis immifimus, illos confundentes, amp;nbsp;eofdem tutore uindicéque carentes agt; lîusuitædoloregrauifttrnopunimus* Themuth quoqueuiamredam doz cuimustfed ipfecaecus eflèmaluit» Vndeilli fupplicium amp;dedecus intulp mus: credentes atque timentes faluauimus,hoftescp noftros hora (cita coadU nandos,in igne perpetuo damnabimus.Opera quorum oculi fui fimul óf aü res ac eûtes Deo faciente loquentes reftificabuntur, putatis*ne teftibus in op« ribus ucftris carere, óf Deum opera ueftra neicire i Oculi ueftri quidem Ä aures teftimonium ferent.Vnde coram Deo nil prodeft excufatio,fed obeft 4* Cum fuorum prcdccc(forum,hominum fcilicet óf diabolorum,uerbum perz ditionis fuper eos fit firmatum, cis*que pares conftituimus, qui fuis inhacrens manibus atque pofterius fibi placere fecerant.Dicent tarnen femper incredtJ li:Huic Alchorannullatenus credatis,fedrcrjcitc,ficquc fuperabitis.Illos quidem ficnoftris refiftentes prarceptis, ob huiufmndi uerbum grauiter affli gemusjillaturisfibi peiusopcri fiio damnationem perpetuam* Sed ipfi die iudicij Deum poftulabunt, ut fuos deuiatores fibi monftret, óf eos fob plan* uspe^

b’s pedum fyorum ponat. Confess autem Deiim fumn efle dominum, ficcp ludidtm nouf redis, angeli fui cuftodcs nundantes fibi gaudium promiflum amp;nbsp;paradifum, fimum. dicent; Nos in alius fæculi uita ueftri fuimus, ÔC hie nundamus uobis, quo^ An^U cuftodes niam omne uotum ueftrum amp;nbsp;uelle perfidetis» P. Vos boni, manfionem ^of^inum. ueniæjdiuinæqucpietatishabituri, ubinoneft nifiiermo falubris S^opti^ ^tl^b^^^^be' ulusjbenefadte/emper inuocando Deum, SC confitendo uos in cum crede^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

re,pcccataque cum beneheqs cum lint dilparia remouete» Die quidem iudi- peccatabmeß-eqomnis adueriarius ueftcr amicus elle defiderabit^ Nemo uero gaudium eijs^tmif-polGdebiqnifi benefador et indurator»Cuicunque contigit impedimcntum

*0 aliquod à diabolo,Dei cun da uidentis 6C audientis tutelar protedion'ique fe conîmendet, cuius font miracula dies 6Cnox,ac fol Ô^Iuna » Nemo ueftri fo-lem feu lunam, fod foum conditorem adoret, 5C inuocet» P. Multi tarnen dedignantur,cum Deo uero manentes, ipfom indefidenter adorant die no-* ducp,qui per aquæ miflioncm,terram mortuam aperit,SC foetum efBcit, qui mortuos limiliter reuiuificabit,cum fit omnipotes»Tui repraehenfores me ne quaquam latebunt.Eftne melior,in ignem eqeiendus, an timoris expers, ab fceflurusfVeftrumpIacerefadte:Me quidem adus ueftri nonlatebunt.Om nes enim contradicentes noftris nuncr)s,5C libro, iam in libro elarilfimo font pr^notati.Hic liber à Deo pio fapienteep compofitus,nec mendadû aliquod Alcoran nan

20 prüfens feu fotui urn indicat,ncc à prophetis praeteritis contrarium nundat, »^ediurdepra' Qiri fi Latine notaretur,fieret quçftio, cur Latinis 8C Arabids literis non dL figt;^^l’lt;*^ ftinguerenturfdic:Imó credentibus uiam redam ÔC ialutem prédicat» Incre dulorum autem auribus plumbum,oculisep excitas inhxret. Vndc lilos à lo^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ co longinquo uocabimus : libro Moyfi tradito plures contradicentes, unde inter ilJos uelox fieret iudidu, nifi propter uerbum dminitus firmatum ♦ Sed illi licet dubitent, omnis benefaciens fibi prodeft, omnis quocp maleficus fibi nocet,Deo noccnte nemini* P.Apud Deum folum eft horg noticia,qui modum ÔC quantitatem fœtus, 6C partus arboris æ fœminæ perfediffîme di-nofeit. Cui interrogaturo demum incrédules, ubi foi fint participes C inqui-

50 ent,Nos nefdmus.Eorum enim nullus nobifcum eft.Ab illis enim prius ado rati,nonopinatifetalemcaufamhabituros,difcedunt» Nullus delperet ora- pamtentia^ re propter bonum.Cum cuiquam malum accidit,defperat;cum bonum ei tri buitur,aitlioc efiêfuum,negatque reforredionem illa hora futuram» Ad Deum tarnen fo conuertens,bonum apud illum inueniet ♦ Nos quidem fin-gulis opera foa monftraturi, grauiflïmum malum incredulis inferemus, qui prolperitate contingente operari bonum cedant: mal o quidem accidente. Prices malorXl multum Orant. P, N onne uidere queunt,hoc à foloDeo compofitum effèf Nee tarnen illi credunt, Quis eft peior illo, qui tam longum errorem incur-ritcEgo tarnen illis diuina miracula,pracceptacp coelicp uirtutes,ut uerum per

'40 cipiant,patefaciam. N onne fciunt Deum ede teftem omnium: Illi uero non etedunt fe redituros ad Deum,omnia feientem SC continentem.

IN n. 8i^c»Deusincompræhenfibilis6Cfapiens,fommus8^maximus,cu-P^Alwapré iusfunt uniuerfo cœli amp;nbsp;terrae, tibi, ficut ôC prædeccdoribus tuis, librum ^icanda iudteif tradit Arabicum, per quem caftiges matrem uillarum,^ affines, prxdicans ^i*^ßi^i dies. illis de die totius Elfitatis experte: quâdo quidam paradifum, quidam autem ^ehennæfocumingredientur^Cœlum quidem caderet Riper hommes, nifi Calü caderefi n 3 per

»ifi ^Upra per angelos Dcum adorant«, Ôf precantes pro manentibus in terris Deur» tfwrtaUbiu om ipfum pium, ucniac que datorem» Quippc plures Dei loco cacteros adorants «/»lt;. quorum cum Deus fit perfpicax cognitor,tu minime cuftos adefle cures* Ogt; pf«lt; qui unit mnisenim gens una fierce,fi Deus ipièucllet, qui pro uelleiuo mifoicordigt; matrat, çrc, am facit his,illos uero punit,fufamp;agio uindióaque carentes,cum alios lui lo^ co fumant.lllc namc^ cundipotens eft,amp;f mortuos fufeitabit,omnium^ diC* fenfiones difcunet, Ad ipfum igitur me conuertens,fuac tutelar me comment do* Ipfc quidem cœlos amp;nbsp;terram condidit, amp;nbsp;beftiarum pariles,ac de nobiC* 0wlt;»i«»er4 met mulieres creauit, ipfeepuidens omnia nil comedit*fplequoque cun da ftMimeqiuh fciens,0(fcoeliterraecpclaucsretinens,huicuidum iubftantiamque multam» ^ ftfnfurit di- iHi paueä pro uelle fuo pratbet* P.Prgeepta quotp legu amp;nbsp;mores,ficut Noë» ftribuit- Si tibi,ac Abrahar,^ Moyfi,ac Chrifto patefccimus,nunc docemus.IIIis igi* tur adh^rctc,ficut lex pratcipit,nec illi côtrouerlârttes,ncc ab ilia diicedent«» Hoc aût tardiofum atep grauiffimum eft illis,qui non credunt in ilium, quern adoratis*Deus aût omne fuum uelle pcrficiens,uiam redS ad ie conuertenti tflichumet ar- bus manifeftat,Poftfeientiam quidêmiflàm,noantea fehiimatafadafunt ob ^ùcr diffenjio- inuidiâinortâtVndegcntcsdelibrisfibi traditis dubitates, malar fufpicionts num religions, funt, N OS aut iam inter cos difcernemus,nifi propter uerbû diuinû.Expedâs '^itiudi / *^^rminüftatutum,DcSinuocaïamp;rfecüdumiUiusdogmatedirigc,nequaqu»

**’*‘ hominu uoluptatcs SC uota fcquendo, fed eófitendo te credere libris pofitis à it Deo,qui redû examinatum inter uos fieri prarcipit,qui noftri ueftriep domf* nus,nobis noftra,uobis que uefira redder opera: qui edam nos ÔC uos omn« coadunaturus,noftram controuerfiam difeutiet.Ratiocinâtes in Deum poft noftrum reiponium illis fadum,friuolas rationes apud Deum habent : cuiu# hunclibrum cumueritatelibrâque ponentis,iramamp;odium merentur* Ho** ra forfis cito ueniet,cuius contradidores quâm longiflîmum errant, Ô^ ad il* Tiieionüni ko ïamproperantur:Credentcs autem pauefeunt, quoniam illamucracitcructt » exfxtnefeut. turam agnofcunt,Deus quidem cuftos fubtili(ïïmus,fublimis,5f fapiens, cift uult neceftariorum prarbet copiam* V olens bonum alîus fçculi,fufcipict illud manu noftra* Studiofo quoque bonorum huius fæculi,dabimus illa:fcd nul*- J^ Ctÿifruuturbo lam in alio portionem habebit.Increduli quidem habent participes, pofito^ ^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;res morum in lege nunquam à Deo ftatutorum,quibus malum atep dolor in^ urebut/uturn. cumbet.Iamép difeuterem inter eos,nifi propter Dei uerbum firmatum* HliJ nequaquam fada fua timentibus,omne malum accidet: Credentes autem SC benefacientes,pulchcrrima loca paradifi poflefluri^mne iuum uclle perfieP entihoeep lucrum eft maximum* P*Huiufmodi quidem pollicitum credert tibus amp;nbsp;benefacientibus fummam Içticiam denunciat,Ego uero nihil ob hoi ^tM henruo à uobis poftulo,nifi quod propinquos ueftros diIigatis*Omnicp bene geren*’ if/xw. n' bonum fuum augebit Deus pius,ueniçcp dator.PIurcs ante te Deo menda .

cium impofuifte perhibent*Sed fi Deo placuerit,cor tuS figillabit,falium ab/ rader,uerbum uerum firmabit.Quoniam ipfe nos,cuius feer eta cordium,pt* nitentes colligit,peccata dimittiqoperumcp cundorum cognitor,0!S creden* cium ac benegerentiumexauditor,bonumiuum augebit,incrcdulisgraue malum infcret,qui pro uellc fuo modum atquc menfuram omnibus rebus im poncns,uclut omnia uidens amp;nbsp;fapiens. N equaquam hic fibi plenum uidunl atque fubftantiam coaceruat,neàcacteris inuideantur♦111equidem mif«^' cors,imbres iam defperads tribuit,udut omnibus imperans,omnibuscç glorf ficandu«»

ßcandusjqm' codes 5^ torram mirabiliter t machinatus eft,amp; in eis fua pofuit n^chtMtMefk animalia,poters itcruni,hora fdlicet qua uoluit,cunda coadunare : qui per,, pro [threßfit. euffurus malos fecûdum manuum fuarû opera,muleis ueniarn faciet ♦ N aues

«ê udificatas acquora fol care facit.Quo uolente uenti quiefcunt,mariscp pla-*^°® ®^er« immobilis: quod mirandS eft omnibus induratibuSjDeumep glorificatibus:practcr quê nee adiutorem nee uindicem habebitis» P,lucre dulos forfan omnes Deus confond«,forfan eorum multis ueniarn faciet,no^ urorumœ pracceptorum contradidoribus forfan nullum à nobis diffogium patebit.Pecuniae uobis datac font uitat huius breuis mundi, quibus mclior 8£.

lodurabiliorfèruatur apudDcum,ad opus credentium, SC feÓeo commenda tium,atlt;p rcfpondentium,ÓC orantium, ac confolentium, bonacp fibi data du «initus expendentium, amp;nbsp;à criminalibus ac culpa Sf ira mala fe retrahentiu, stip diuertentium malum.Cui lib« inferentes malum,confimile merentur» Dimittens tarnen,melius operatur,à Deo optime remunerandus,malos illos abhorrcnte»Vindicansfepoft iniuriam illatam,nequaquam reus exiftit. Ma ^j^ retdii» lum enim inferentes,atep nocentesfine caufa,foli rei font,malum graue paffo ycpn„^^n^^^ ^g rirPanens tarnen amp;nbsp;dimittensjprae caeteris optime facit» P» Ideo pofitus in i^g ni^ Koßt» errorem,poft Deum non habebit adiutorê»Incredulis autcm,malo uifo quae MihiumUââ, rentibus,an fit uiaredeundi,tot contumeliac tantum^ malum infertur,quod er e^ rctri-ioloquela uifoép,nifi tantS fl:upido,pro dedecore carebunt die,qua foas animas hmm, cre^

gentemeç foam perdituri,perpetux damnationis indicium ferent,nunü adiu torem feu uindicem habituri» Viarn faUacem exequitur,quem Deus aberra-*eperficit,antequamdiesucniat,quaneminidifcederelicebit:neccxcufator neead/utor aderit diuinac uoluntati refpondentes. Nos quidem nó mifimus ^^ 5? f^chii te euftodem, uel coadtorem difgredientium à lege» Tuum enim non eft, mfi ’!'^^*^ ^™ ^ rem tantum nunciare. HomobeneficiofibicollatocongaudettMalouero “*^ ^,r°”z propter peccata foa contingente,confringitur manens incrcdulus » Dei quu nbsp;nbsp;nbsp;^

dem eft imperium cœlorû ÖC terrae,quiequid uult opcrantis,dantiscp pro uel- p,„ ,g(^^ ^^ le fuo,huic mares,illi foeminas, uel etiam gemellos huius amp;nbsp;illius fexus, feu fa y^e fangum^ jodentis fterilem:Cumillefitomnipotens,óffapiens» Nonacciditcuiquâho- rU ifltt lex,di

minu,quod cum eo Deus foblimis ÔC fapiensloqueretur, t nifi per uifionem w^duerfummr ÿi^ uelamen interpofitum, uel per internuncium,omnia pro uelle foo praece- credulesi ptoep dicentè. * Tibi quidem,quilibrum Qi. legem ignorabas,noftrum fpiru ‘*’Molt;l«i collar turn mittentcs,lucem praebuimus,per quam tu pro uelle tuo caftigans homu W nes,docens uiam redaDeijCuius font uniuerfa cœlorû fit terrae,Ô^ ad ipfom nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

IN n.ôf c»Hic liber euides à nobis Arabice pofitus,ut per ipfom fapiêtes ef ƒ, ^o^it^f^i^ fidamini,apudDe3fublimêSifapientëinmatrelibroröcontinetur.Nos n«,H«c uMi aSt illius memoria pedetentim uobis fubtrahemus,quoniam rebelles eftis,5lt;^ ««ß^dinxttU 4oprophetarum omnium,ficutpraedcceflórcs ueftri,derifóres» Quorum poten ßa^tßiuf.

^?55’ ^’^^’æ côfudimus»Quorû qualis eflèt finis,fatis innotefcit» Increduli ta wwir libnr^ mê interrogati,quis fit cœlorû terraccp coditorfdicut,Deus» Ille quidê terram tiobls mannonê praebens, dia uqs diftinxit,ut quorfom greffos têderetur,pax teret. Idê de cœlis aquas moderate mittens,terra mortuam excitât, uos fimf-liter refufeitaturus,omniumcp beftiarn par unum faciens, naues amp;nbsp;beftias c^ Sutaturas tribuit : ut uos illas condendo, Dei nomen inuocetis dicendo : O

feciftijtcglorificamuSjäd tercdicuri. Secundum didum quidcm ponentiufli participes;,^ cuidenter incredulorunijDeus fibi filias fumensjuobis dedith^ lios, Vnde quilibeteorum audito rumore de Hlia,iram incorde fuopre^ mens,faciem fuam dénigrât .Idem etiam alîèrunt, angelos circa Deum exî* Df anfflis opi ftentes eile foeminas . An adhibiti funt illi teftcs in angelorum creatione? moAbfurda. Nos autem ueftris teflibus fcriptis à uobis fingula percunóïabimur,quidid^ tis,nos nequaquam in illos crcdcredi Deus uellcqnullam Icilicet iapientiam, Patrum feUa- f^jfdas opinionesiecuti.lllistarnenforfanlibrüantededimus,fedfequöiur eumtimó fedam fuorum patrum inuentam fe confitenturimitari. Quid ucz ro dicecisji uobis rem meliorem iecta patrum ueftrorum attulcroc DicenU t? Non credimus iUi, cum quo uenis. Similiter dixerunt magnates omnium gentium,ad quas primo noftros nuncios mifimus. Nos quidem ex illis uirv-iArabicm. didamfumpfimus. Et quisclTet finis,perpende. P. Abraham pattern ftt* urn, fuos que ficafFato : Omnibus abrenuncio, quos adoratis Dei loco, in nullum credensnifi in Deum creatoremmcum,qui me uiam rectam docuif, uerbumque manfurumgt;ut fciatur,pofuitjllis,parentibüsque fuis Ipacium tri buimus,ulquequo ueritas nuncqcp manifefti miffi funtillis. Illi uero uerita-* gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tem uifam, incantationem ede dixerunt, óf ie nullatenus illi credere uclic.

lt;ïg-T?^,M^ AI ader ni conquerentes Alchoran non ede pofitum fuper uirum aliquem chumetihomni magnarum uillarum,diftribuunt nc dona diuina t'Nos quidem irt huius fz^ h^d permde culi uita pro uelle neftro diftribuimus, extollentes gradatim quoidam fuper nobiU Alcoran alios, ut illius cacteri fint obedientes óf neceflatq. Sigens quidem omnis cf-mimmffum |^ una,negantibus Deum daremus domus tcctis argenteis, quibus adefient pne Qmiii'tgf gr a Jus ad afcenfum, óf portât de argento, lednque aurei : adderen

*”^5 defuper aurum copiofum.Quibus eundisjeum finthuius mundipccü* fecubjuimin ’f^ia,apud Deum timentibus femelius referuatur. Omni quidem carco in di^ terra quiiquam ^‘''^ ^^^^ ’^'^s adiungemus foei urn, illum à uia reefia diuertentem: fè tarnen poßtdeat. iequi uiamrcclam cogitabit. In refurreÆonis uero die flans ante nos, in^ quiet: V tinam nobis interefiet orientis óf occidentis intercapedo. Malus e^ nim ófperuerfus fuiftifocius. Hodiequidem niluobisproficiet,qUoniamJi malum perpctraftis,cuiusnunc participes eritis. Tunefurdos audirc,uel cæcos,an erroneos,docerepoterisc'Teforfan difcedere,eos'que mandata mea cognofcere faciam. Quod nobis fan's leuc efl,atque poffibile. Legi qui* dem nofirx tibi mifiat, quac tibi tuis que uiam reflam atque iapientiam quç** fitu dignam patefaciet, adhacreat que perfcrutare, An nuneqs pratmiflïs alp Jnugmnddm- quas imagines adorare praccepimus Dei loco, qui Pharaoni gennquefuat p quot;‘’^* Moyfen, confefTum fe régis mundi nuncium effe, mifimus. P. IlIum aUquot; KoyjisGrPha ^^^^ cumuirtutibusuenientemdiuinis, miracullsquemaioribus præceUen^ raonn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femmß^ faltim conuerteretur, deridebantdiccntes:0 mage, Deum obd^

' jedtionem noftram pro nobis inuoca ï quoniam fic forfan conuerteremut. ^ Malo tarnen ab illis remoto, en illi redeunt, Pharaonem enim dicentem, 0 gcns,nonne ego imperans Mizere, óf aquis fubtus fluentibus, illó contenir pribili feréque non apparente melior exifto ^ An angelis coæquatur C Qua^* refuper cumnon defcendunt aurei torques,óf cacteri ornatusC'Ipfum in^ quam dicentem fic, lua gens nequaquam fècuta eft. Illarh igitur incrcdulaUi lubmergedo cu ducc fuo,nos pofteris exemplu præbuimus. A Chrifto quoep Icfu Marias filio parabolas exponentc,plurcs difceflèrunt/uas imagines prx ferendo#

fercndo, dicendóque, Chriftum eloquentem effe, fuaqueprarcepta contrat' lefut Chriftuti riaJUcuero nonfuitniliuirtantum,cui multam bonitatem contulimus, do-' multis dereU^ «floremque filijs Ifraêl prarpoluimus. Eorum quoque quofdam indices, terra ^f ob eloqucgt; rum que reges,noftrac uoluntatipoHibiIc effet ftatuere.Deum quidem,apud ^‘‘*fgt;f. quem efthorae noticia, fequendo,non contradicendo,icóto calle proceditis: A quo nuUatenus uos abducat hoftis uefter,diabolus nequiffimus» Cum Chnftus diuinis uirtutibus ueniens inquit:En aflum uobis cum fapienna, ue ßrasdiflenßones dilcu(Iura,me que lequendo timete Deum,mei ueftnep do nunum : fchifma maximum cohortibus incidit, QC gentibus ♦ lllos autem qut

gt;0 non crediderunt,dic graui malum grauiffimum puniet.Cur non cogitant de No« eredentn hora illis non inde tracHantibus fubito futura, qua amici' cumfli fient hoftes, chrtfiogt;punutt praeter eos qui Deum timuerunt^Quibus Deus inquiet : Nihil hodie timea- f«n tis,nec molcftemini » Omnes enim qui noftris pracceptis crediderunt, hodie tuin fuis mufieribusparadiium poflidebunt, gaudium plenum accepturi.

P. Cum cathenis etenim ÔC poculis aureis,plenis omni fuo uelle tum for--mofo tum laporiferoadminiftrabitur illis,illicperpetuomanfuris,omniumcp uotofuo perpetuo potituris,fru(Hüsque multipiices comefturis.Omnibus e-nim bonis paradifum harreditatem pro factis luis tribuemusdicut incredulis amp;nbsp;malis ignis feruorem, quo nullum leuamen percepturi, defperati fine fine ^manebunt. Nee nos illis nocebimus,lêd ipfi fibi damnationèm meruerunc.

P. Illis quidem conquarrendo diduris,angelus mortis O melich, utinam nos perire tunditus Deus praccepiflètfflle relpondebit,Imó fuperftites eritis, quoniain ueritati uobis millac non credidiftis. An cogitaftis nos ignoraturos tieftrorunïcordiumfecreta,uocéqueprolatac'Imó. Noftri namque nunerf feiebant omnia. An adhuc Deum habere filium affirmausr Ego uero creden pp,- ß[-^^ ^^ tium atque deuotorum primus,à ueftro ftultiloquio liber,in Deum folum do g^f, minum cœlorum SC terrae acthroni aedo.TuDeus coelorum terræ que créa Maekumet pri tor,fublimis fiC fapiens,eos gyrouagos QC uentilantes ulque diem fui lucri di-- mui ßdein. mitte. Pffoti us boni multiplicator tobtinet, cuius manus obtinet imperia tobtinetfuper^ ^o um atque indicium coelorum dó terrae,amp; omnium interpofitorum, folus hogt; fi^ ponuiv^ tam communis reditus ad ipfum agnofcit : qua nullus adoratus loco Dei pro quoquam precabitur, nifi tantum qui uerum dixeritamp;iciuerit. Increduli tum interrogati,Quis fuus creator fitdnquient,Deus. Cur igitur nó credute' 8ed h xc gens eft incredula. Manum igitur tuam tu retrahe,dicens; S alus fijgt; per uosiueftrum^ meritum agnituri quale fit,intégré fumetis,

cumffa uidente, amp;nbsp;audiente,feientéquecompofitum, bonosdocentem, Ataoran nefy malos caftigantem, in no^c frudtifera pofuimus:qui fumus coelorum óf ter- plutißraedt^ ^0 rx óf torius intercapedinis creator, óf dominus ueftri, parentuep ueffrorum, *“*• uiuos óf mortuos faciens, praeter quem non eft Deus ♦ Sed tarnen plures in-creduUtate fita manentes , óf de noftris præceptis ludum óf ludicrum fa-eientes. p. Expedia diem, qua coeli fumus manifeftus teg et gen tes, ma- Diatuditifd lumep graue cOntirtget malis,tune didturistO Deus,fumum aufer, atep crede mus. N une tandem cognofcitist Nonné uos à nucijs noftris uirtutes Dei pa-tefacienubus retraxiftis,dicendo,Ifti dodores dæmoniaci fiintcNunc quide manum retraham paulilper : fed poftca redibitis die, qua maxime feftinabo

Ae^ptiorum uindic'lam mcam plcnefumptUTus.Gcns quidêm Pharaonis maximum pec **^^°' catu perpetrauit,cóiradicendo noftronuncio bono uenienti,dicêricp,Deü irt Uocate,me nuridurn uiddicet lequcndo:nec mihi fapiendam rcgimencp ma nifdtum aHercnn,Deumcp protedorem,ne me lapidens poftulanti,pracfer^ n uclitis.Sin autê,a me difcedice» P.Illi deinceps dicenti:O DeuSjhçegenS nequam fuam incredulicatem non reliquit:Deus præcepit, Ex ire feftinanev ÔU cum gente fua,marecp fadum immobile taliter dimitteJpium enim ruo9 Alibiuertit hoftes te perieeuturos iummergec. Hortos autem eorum relidos, SC fontes, amoena. ac menés,locacp t formofiflima/rucfluücp fœcunda cæteris hommibus harte ditatem tribuimus:Vndecoelum amp;nbsp;terramnecflebant,neqjdolebant.Talp|ö ter filios Kfaël demalo dedecoreep Pharaonis omnimodèpræfumptuofij mo dum omnem excedentis,liberauimus» P. Illos iuper exteras genres Epien tia uirtuteep fubhmauimus.lHi tarnen dicêtes non elfe mortem,prêter hâc prî RefurreHionê mam,necaliquosreiùfcitandosj dicuntprophetis:Siueridideftis, noftrospa iügt;nfgantei. très redire facite:uel,an fiant illi melius,an gens Tuba,an cçteri priores,pmis à Deo fern per prop ter incredulitatem confufir'Nos quidem cœlos amp;nbsp;terrain fiCinterpofitumomneminimèpronihilOjfcd cûueritate,licetplureshocne^ feiant, tedmus : uenietep terminus amp;nbsp;hora eundorum dieiudidpqua nullus dominus feruo fuo proheiet.nee quenquam alius uindicabignih cui pietas la GratiaDdfer pientis Dei amp;rincompræhcnfibilis fubucncrit. P, Nos peccatores dbandiifl !

*“^’ ex arbore ezccum,quæ uelut ignis in noftris aluis feruebit,cibû ilium in igné Injtrorumtor- medio fumêtes referuate, capinbuscpdemcrfisfocum immoderatum obue-* ”^quot;*^' firam luperbiam amp;f prelumptionem guftate,cui lemper contradixifiis.Timé tes autem,locum hortis etfontibus foecundum poflïdebunt,uefiibuscpfeTids faradifut car- Si purpura ueftiendi, puellas ducent cum oculis claris amp;^ immenfis : quoruin 1 '’lt;'/«• albugines candidifiimar,ó^ pupillæ nigerrimæ. Pro uelle quoquefuo frudus multimodos abfep timore comedent,non gufiaturi mortem nih prima.Deus enim dator optimus,eos à foco liberabit:Hoccp munus efi maximumJta pd linguam tuam,ut egteri fapientes,memorescp herent,res explanauimus.Sed cxpecfia,quoniam expedant illL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jb AZOARALV»

N n.SCc.Hic efi liber à Deo lapiente pofitus,qui mirabilis apparct lapiert tibus in machina ccelorum Si terrae,SC in conditione uefiri SC omnium a/ nimalium,in uidflïtudine quoep nodis atep diei,amp;^ in aquae donis ad terrain excitandam,acuentorum undiq^ currentiûmotu.Cumhæcomnia,cæteracp fimilia Dei ucraciflime fint miracula, pofi illius mandatum quid creditis pd eatores $iincreduli,de Deo finite loquentes ’Diuinis preccpiis auditis,uel in ridiculum faciunt,uel quafi nihil audientes difcedunt.Sed infernum demurs -4. incunent: cum nee opus praeteritum, necquos adorabant Dei loco, quitgt; quam iUis proficcrepotuerunttquinpoenas malûmquegrauiflîmum patiart^-^ Almranonon tur.Hic quidemliber uiamteefiam ofiendit:cuirefiftens,ænon credens,gt3 eredentesgraai uiflagitio perimetur, P. Deus quidem uobis marenauibus fiilc3dum,uni ter punientur. u^j-ß ccelorum amp;nbsp;terra humanoferuire commodofirauit,Vndegratiasho^ Boni precan- mo Deoreddat, admirando amp;glorificando, Hommes boniprecenturpro turpromalis. delperatis, quatinusDeus illisbonum profaóisfuis impcndat,ad quem redi Jfraëlitarü ex- bunt uniuerla.Omnis benefaciens fibi prodeft, omnis que peccatorfibimet eeUenM. malum ingerit.Filqs Ifraël indicium atqueprophetiam, ackgem, atquepo-^ tentiam,

tcntijm,amp; diuidas præ cnndi's hommibus mundi dedimusjlfis tarnen nuL la côtrarietas interddit,niß poft hæc munera fibi data,noftrascp uirtutes agm' t.as,cuius occafio fola fuit inuidia.Eorum autem dtflènfiones Deus ipfe mdi ct] die difcutiet.Tu tandem cum lege reólajmoribuscp cum luftis minus, eo-rum imitator efto,nequaquam uoluntatem inftiorum, quoniam ipfi fibi in-«icem aflbciatijCoram Deo folum fe timentes diligente,tibi nullatenus profi cerepotuerunt.Hoc autem eft lumen,uiacp recquot;ta,miiericordiaqj bonis dó co firmatoribus eius, Perftueranterpeccatores opinatifunt, mortem ÔC uitam non clTc,nifi tantum unam,iè^ iuperponendos credentibus ÓC benegerenti

*® bus. Sed hæc quidem eorum opinio fallax amp;nbsp;falia. P. Deus coelorum ter-ræq? uerus conditor, tufte cuiep fuum redder meritum, nemini facturus iniu-riam. Nonne uides,qualiter Deus illos à fapientia deuiare fecit, eorum aures ^ corda ligillans,oculoscp regens,qui fine fapientia uoluntate propria duPti deos fibi cóftitueruntf’Quis uero præter Deum uiam reddam oftendetc’ Qua te mem ores ÔC iaptentes effici recuiatis d Dicunt enim,non eft uita nifi tantu Epicta-ei mg-m buius fæculi.Hic namep uiuimus,ód mortem incurrimus: hoeep iæculum tan f« uitim £tcr^ turn nos node dieep perimit.Hoc quidam affirmant,non aliqua fcientia, fed ”^* opinione fola dudi. Audientes cnimpræccpta noftra manifefta, non habet, Patrum autho-= quid contra proferant:nifitantü, ut fuos parentes adducant* Nuneq fibiueri ritatemdüegan ^® dici funt.Deus quidem cœlorum de terræ conditor,mortis uitæcp dator,ad fe t^t profummit cunda redire faciet, licet pluribus hocnefcientibus : horacp ueniente omnes ^‘f^^°gt;^' a'ncreduliiaduram facient,omnescp genres ftios libros aduocabunt, Deo di-cente,hodie fier uobis fecundum opera ueftra. En,hic enim fiber nofter o- j”^ ^^^^ *^ mnes actus ueftros compledtcs,noftra manu fcriptus, uobis ueraciter omnes j^f^j^eitM adus ueftros aperiet.Hodie quidem omnes credentes,amp;5 benefiet,miiencor „uferiptui. dia munus accepturi,plenum intrabunt gaudiS.Incredulis autem dieet: Ho Damnatio 'mß die uos obliuifcor : quoniam uos audito fermone de die iudicij,horacp uera- deUum, lt;iffima,confeffï uos inde nihil fcire,ncchoc affirmare uellc,ridiculum feciftis huius obliti dici,Se in incredufitatefirmati. Nunc igitur uifo ridiculo ueftro,

30 peccatoep, ignem intretis nee adiutorem nee uindicem habituri. Quoniam Dei preceptor urn derifores,huius mundi uitam dilexiflis,hodienecuos quif quarn educct,nec excufatio ueftra credetur. Hodie quidem funt omnes gra-tixDeifapientis, amp;nbsp;incompræhenfibifis domini coelorum SCrerræ, totiuscp mundi,cuius in ipfis eft fùbfimitas omnis amp;nbsp;honor*

IN n. Stl'c.Hic fiber à Deo pio fapiente quepofitus,qui cœlos Sf terram 8C eorum inter capedinem non nifi cum ueritate condidit,ad terminum no-minatum. Sed qui caftigationibus atque doeftrinis minime credunt,audigt; 4^tis diuinis uirtutibus, humeros ÔC caput reüertunt»Illiueroquos adorant AuertetUesfei Dei loco, quid in terra fecerunt quot;nbsp;Vel quarn portionem in eoefis obtinent: doUritu Ma -Afferte mihifibrum aliquem inde, feu fignum, ut fic ueraces appareatis, ^^f*'”^' Quis eft peior feu ftultior illo, quarn qui uocat Dei loco non relponlurum ante diem iudicij,tune que futurum hoftem fuum , nunc autem nefcium

^ negligentem C Ob hoc enim incredufitatis poenam fubibit ♦ Incredu- lurätßenonßn li quidem audientes præcepta manifefta, dicunt illa magicam artem ef- xilp Alt^raUf fc,inéque finxifle ♦ Sed ft uerum eft tllud, nullam de Deo partem acci-

’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;piam

îAlt;tchumet ig. piarn, qui iudex nofter aderit, amp;nbsp;teftis piusjueniæcp dator.Ego non fum pr^ narut, quidp- mus nurtciusinée fcio,quid milii feu uobis gerendum fit. Diuina mandata W bi aut aliji fa- men explanabo:quæ Heet Dei fint,hócqueteflificent, plures Hliorum Ifracl denduft. Qult;è credentes illis,uos minime creditis. N ec Deus malos in uiam retflam dirigé» conßßio dede- Peccatores autem non credentes,necre(fiam uiam uidentes, dicuntihoe efle

^^° depnorummendacijs,nequemeuenilïecumhoCjfibonumueluerumelTét. p eta^eftq-con nbsp;nbsp;p,Moyfipriaslibrummunus quemiièricordiætribuimus,fîcutamp;tibiU*’

brum hune ueridicum Arabicefcriptum,per quem caftiges malosjbonlsque fgt;iM ipfiw nuncium bonum feras,Dicentes Dcum elle dominum omnium amp;regem fo Parentes hono ImiaiOmni timore moleftiaque carent,Pro fa dis enim fuis paradifum perpe^ * randi. *^^o polïïdebunt. Parentes foos homo multum honoret, cum fua mater eum Templis ladan Ut concipit,amp; in pariendo laborat,amp; ab impraegnationis hora menfes trigin di infantes, ta ladis alimoniam tribuit ♦ Sic que du dus ad uirilitatcm, fcilicet annorum quadraginta ipacium,Deum glorificans, ipfum fic deprecetur : O Deus, faC I me tibi dignas redderereferregratias,ob bona mihi parentibusque meis tru t buta, tibicpfimul amp;illis placitumfteri,meis^quepofteris bonum amp;nbsp;common • dum:Quoniam ad teconuerfiis, in te credo .Tales enim Deus optime coni' gitipeccataep dimittitjôf paradiium bonis omnibus promiffam tribuet. AH' quo tarnen iuis parentibusdicente,utlegem diuinamiuafedarehdaiequan tur,cumipHusmandatauerafint,necimitcnturgentempræteritam pracfum ( ptuoiam,ilH reipondent,Maledicitis.Hoc enim eft de priorum faUacijs. Su' per illos autem firmatum fuiruerbum primum ftiorum anteceflbrum,quifri licet erant diiputatores atquediaboli, Nos quidem omnibusiuorurn opC' t rum gradus ÔC mercedes implebimus,nuni faduri moleftiam,die, qua morv Sententiadiui- ftrabimus incredulis ignem, quern iaepius contradixerunt.Dicetep Deus 11' na in impios. h's: Quoniam in terra uoluptates ueftras fequendojine ueritate bonoep, max la perpetraftis,hodie malum meritum recipietis.Tu caftiga genres, ut De uni unum non ahum adorent,malumcp dieigrauis tantum timeant. P.Dicuirf autem, Venis'ne feparatS ab illis nos,quos adoramusfSi ueridicus es, tua dv . da manifefta. DicDeum folû noflè,quod quærunt : teep nihil fadurum, nifi ' quod diuinitus prædpitur, illos aütfuam incredulitate obtinere.Illis autêopi naris nubes uifas,póft aquas eile pluuiarûjdiccbatur: N on eft nifi uentus, iHa turus uobis grauemalum,ad quod feftinatis,deleturus omnia iuflu Dei ♦ Nil j igitur iuperftes exiftet, nifi domus fuæ tantû. Sic enim merentur incred uli. nbsp;nbsp;i

Illis tarnen uidum atep d initias, óf oculos ac aures,atcp corda,ficut uobis, dé' dimus.Qiie omnia,cum client increduli,nil profecerunt eistquonia illis acd dit,quod deridebat. Exiftentes etia circa ciuitates confudimus, prius tarnen ttiaboli couer- explana ris fibi mandatis diuinis : N ec fufffagium aliquod ab adoratis Dei lo ( tfodi per Alm- CO,cum illi defeciftènt,tunc fua mendacia prcmentcs,fnfccperunt. Cum dia' ra». Qwö quid bolos ad auditS Alchoran malos atep te couertimus, ipfo percepto gentemfn -^ falfiusi am caftigatumfugerunt,dicendo: Ogens,iamaudiuimuslibrumilïümpoft

Moyfen,omnisiuididiconfirmatorê,óf dodorêuiæ ueræ redæcp. Pareté uoeâti uos ad Deû,illicp credite,uobis peccata ueftra dimiflùro,ôf à graui ma Pefurreélio lo libératuro. Aliter aut in terra nihil uobis prodefte poterit.Sicut Deus codS probaturex re Q^ terra iHaboriolê óf infatigabiliter codidirtfimiliter et mortuos,cü fit omni' turn creatione. potens,relufcitabit die,qua ipfe moftraturus contradidoribus igne, quærctî .•

Nonne uerus eftiftefocusc'Illistprelpondentibus,Ita:dicer, Guftatcfocum, quoniairi

quoniamnoncredidißis, TuucroforriterfuftinCjficutó^ caetcriprophet« conftantes, Deoepdeuotttneque tu mandatum feftinatcudis. Die name que, qua patebit fingulis mandatum noftrum, accèdent finguli, quafi non morati nifi per dæi horam unam » Mandata cunôis applica î InCteduli tan* turn ucto confundentur»

INn^amp;cÄ uia Dei fe diuertentes, Qi increduli,fadïorum fuorum perdit torcsjó^ faifi tatis funt imitatores.Bcnefacientcs, 0^ ucritati fuper Machu« tnetum pofitae cfcdentes,ipfius Dei uiam amp;nbsp;ueritatem fèquuntur, quod có« lo donaturus illis peccata iua,cun(fl:a fua negotia faÓacp diriget, cum iit omni« potens.Ita Deus hommes fuis inftruit parabolis.Increduh à uobis litibus ui» Iz^ff benige-lt;^ijufqucquomultafietcædcs,capita perdant» Ca ptiuati firmiter ftringant, randi centra ut febene redimant, lis nee ceflet ante tdorum depofitionem » In terra pu- i^fideUs. gnantibuSjUtrobicp fatigatis,Deus quidem ab illis uindit^am fumere poflet: Scd mauulthosper illosexperiri. Omnibus Dei dileótione pugnantibus, Deus fada fua rcmunerabit,complensquod bonis mandauerat,eiscp paras trlt;emiSmilitie difum bonis creatam tribuet ♦ Viri boni,fi Deo pareatis,uobis auxiliabiiur, P^^fitf». pedesueftros firmaturus » Incredulis autem, Dei prasceptum audire nolen« tibusjunde fuos adus amittunt, nos cofufionem à malum in feiern us. Qua«

ÎO re nô fcrutantur terras, ut fciant fines eorum, quos Deus confundit, omnes incredulos fimiliter confufurus C Quoniam Deus eftbonorum dominus Ô^ uindex. Increduli quidem domino carent ♦ Credentes atep beneficos Deus in paradifo ponct» Peragant nunc increduli fuas uoluntates, m creep befiia« rum comedant:Illos ueraciter ignis iequetur » Quae uilla fuit uefira per nos confufa firmior, protedlorcm autem non inuenit e Quis enim diuinam uim atep uirtutem fuperate'Aut cui placebunt aäus illfus„nil nifi uoluptates fuas fequentisÆme paradifum,timentibus tributam,ubi funt aqux caetcris odo» honicot iubet refaporeep confimiles» Sunt illic amp;nbsp;alrj riui faporiferijalius lacïis,alius meri, ^^^ pandi^ alius mcllis deipumati » Sunt amp;nbsp;ibi omnimoda poma. Peccatores autem in f^^' 'amp;^^lt;tuitt jo igneperpctuo manfuri,potumfumentigneum,mteninafua coóuruni.Ho rum autem quidam aufcultandoapplicantcs tibi,dicüt: Quid modó dixiftis^ ^^quot;^ Amores incredulorum fecutis,Deus corda figillauit: Timentibus autem fi« dem äuget,atq5 timorem : unde Dei termmum ueraciflïmum,horamcp fubi Oiesdnißr-tam, forfan cito uenturam, femper expédiât. Scito non effe nifi Deum unS, toffebreui uat-quern preceris pro tuieundïorumep bonorum uirorumfeumulierumdcli? ^^’^“^ lt;^'s,qui quid agas uel legas,intimedinofcit. P. Boni quidem atqj creden ^Cg^^ tes,a2oaram de pugna poni multum optant.Illa ucro optime compofita,pu ƒ**' fillanimcs amp;nbsp;cordis infirmi,quafi iam ferè mortui, audita pugna uos refpici« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^'’^ *

4oenimprafparatione commodius effet cos uerbum de Deo melius protulif« fe,uerumcpficdixilfe: Quidcogttaftis,cum c5doterras deftru(fium,uefiras genres difgregaßisC Tales quidem Deus rcpcllet, illis furditatem 6C cæcitatê tneref^ ceffi^ ilIaturus.Quarenon cofuluerunt Alchoranc' An cordacathenata geffeiGt^ toresm belle, llUsdifgredientibuspofluirtutesagnitas, diabolus fuggefliones prauas in« tulit. Vndcpolliciti fimt,fê adhæfuros illis, quibus diuma prarcepta difplicc* bant. Deus autem eorum fecretadinofcit. Quidigituriflifecuti Deodi« fplidta,nequaquam diledla, unde fua fatfia confundet, facient : cum angelt

„ ^ fias animas extracHum, amp;nbsp;fades atque colla pereuffum aderunt ^ Nunquid QM« no drff« opinait funt, quod Deus malum in cordibus fuis habitum non ehceret lt;nbsp;Si ehuwti^d ’^^''‘^‘'‘^^^’daremus tibi fignum atep peritiam,ut eos formis fuis atq, uerbis a* homitium ber SUofeercs.Sed nos eorum atfius amp;nbsp;mentes penitus agnofeentes, te probable j^ic^g mus,tentantes, uf^uequo tuas peregrinattones ÔC expugnationes ac opera cognofeamus ♦ A uia Dei difgrcdientesjprophetæcp contradicenteSjpoft* quam utam retfiam utderint, fibimet non Deo negotia fua cunda confufu^ ro nocent.Deum igitur atq; prophetam,ne ueftros adus perdaas,fequcndo mariem m in- crédité. A uia namq3 reda digreffis, amp;nbsp;incredulitate mortuis, nunquam De cre^titenon us uentam dabit.Non fitis contemptorcs, fed pacem difigite, eamep uocate, t® fdlu^itur. Sei quoniâ uos digniores amp;nbsp;potentiores exiftitis. Vnde uobiieum Deus de bc^ Akorano tri- nefictjs ueftris nil minui per mittet. Huius mundi uita nil eft prêter ludum et tiutuimferudn ImJicrum. Credêtibus autem atq3 timentibus,optima remuncrationê Deo» di diabolos er fg^gj^^ nemine quic^ de pecunia fua poftuIans.Sed amp;f fi fxpius ad fatigatio Porei ^itèk ”®*quot; “^‘^'^^ peteret,uos nullatenus daretis ei,nifi mortem minanti. Vos qui* adbüt^ Dei*^ ^^*quot; dicitis,uos efle diftributores return in Dei nomine ddedioneep. Quod ^liquid benefi- quidam ueftri minime faciunt.Quifquis autem non fcccrit,fua deficient ani c^conßrunt. mæ.Deus enim eft omnium abundans,uos ucro pauperes, Vobis difceden tibus,ueftra loca Deus fupplcbit alns,nequaquam talibus,quales uos eftis.

AZOARALVIIL nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;î^

P^emißiopecco T Nn.ô^c. Tibiquidcmfummâleuitatem atqjfacultatêinacquirendo tr^ toru etiom fittu x buit Deus» tibi peccata praïterita futuracp dimiflurus, fuS præceptS faóu* rot« promffo ro, qui te docens uias redas, potenter te uindicabit : qui fuper te falutem Ä Viochumeto. fecuritatem, animos^ credentiû recôciliationem amp;nbsp;augmenta fidei ponit, qui fapiês SC incoprachenfibilis,exercitus cœlorû amp;nbsp;terræ creauit. Credentes । uiros feu mulieres in paradifo perpetuç mâfioni miflurus, quod fibi leue eftï • Incredulos ac ponentes c6 Deo participes,ac de illo malS cogitantes,in ma* ; lam uiam repulfurus,grauiter puniet, cum ipfe dominetur exercitibus codo nunciugoudij g^ terrae.Te quidem teftem, gaudrjep nunciS SC caftigatorem mifimus, f^ 'fe^fdcit ^^-'^^fequendoinDeumcredant,fuiscpparendopræceptis,illnmaximeglo Orationes’ ”®^^ ^ mane uefpereep fupplicitcr innocent. Manus fuas fublcuando foli ’ Deo feruierunt.Manus namqj Dei fuis præfedit manibus. Omnis aut men* dax,fibi mentietur: V erbis autem eóftans, mifericordiam eófequentur. Ara Arobibut detre 5^5 autcm rudes domi manentes,pecuniae fuç fimul Ôi gentis impediments ßdntibut ntili prætendentes,fecp fie excufantesiueniam poftulant:aliud uoce praeferentes, nbsp;nbsp;t

ÉMw minotur. ^Hud corde tenentes.Sed quid impediet Deum omnes adus fuos dinofeen' | tem, quin bonû uel malum illis inferat pro uellc fuo C Opinati funt autê hoc nbsp;nbsp;;

etiam optâtes,indeep praui malicp fadi, quod nun^ ulterius propheta uiriip nbsp;nbsp;i

boni fuos reuifitarent,fed hominibus nequa$ in Deum credentibus, neque per prophetâ fecutis,feruorcm ignis praedeftinauit Deus, imperator cœlorS 4^ amp;nbsp;terræ,huic cÔdonans,illum pro uelle fuo dânans,pius ueniçcp largitor. In domo tarnen refidui,Deiuerba mutare quærentes, fallacitcr inquienttCum prçdatum iueris,duc nos tecS.Tu uero refponde, Nolitc me fequi.Sic enim antecefiores ueftri prius polliciti funt,decipiendo.Illfs tamê ditSuris, hoc oh Promit fortiter inuidiam fieri, nefeientibus tarnen hoc,ficrefpondc:Nosuocabimus uos ad pugnontiü^cr litem maximam,ubi uos,nifi fe uerterint aln,pugnare necelTe erit.Si pugna-fanofugiètM. uerins,maximam à Deo merc€dem:fi reccflerilis,ut prius,graue malum ac* cipietis*

cipietis. Cæcusquidem, amp;claudus,ac infirmas, nullatcnus ob moramSC immunai nianfionem reifunt.Demum omnisfcquens Deum atep prophetam, para^ milité. diVutn poflidebit ♦ Difcedens aut, graue malum patietur» P» Viri bon^maï nus fuas fubtus arborem eleuati, Deo placuerunt ï qui nofccs fecreta cordiu luorum, fecura firmitatem illis tribuit, SC prædam mukâ ac capturam omnê ^^^^^^^nscU illis kuiter attulit.Quoniâ cos multam capere prædam,hoftescp lues manus ^^^ r^^ ’^^^ ab illis retrahere,ut fic illis populis admirandi fièrent, præcepit: fine quo do? l^^^f^ centeuiasrestas,minimeuidioriamabilliseffentadepti. Sedipfe liais fern- mereduUcufi^ perpropitius,omnipotens eft» P.Sipugnarent uobifeum increduli, in tuga ddibu^ mlitm to ucrterentur,nec adiutorem,nec umdicem habituri, praeter Deum,ius primu taadfig^m immutabile mittentem, qui cudos adtus ueftros perfpiciens, manus uefiras prompti. ab illis,amp; fuas à uobis circa Mecha, pofic^ fuperiores fadi eflis, retraxit. In-' Fr^:liuin apud credulis aut nos à templo Hara diuertere credentibus, malQ fubiiu amp;nbsp;impro ■M‘lt;^^‘”quot;' uifum iam incubuiflet, nifi propter bonos uiros feu mulieres,licet uobis hoc •gnorantibus.Sed fi maloru atep bonoru difiundiio fieret, incredulis malum ^^g^^“’'‘ maximûinferremus.Seddiuinapietas fuisfubuenit.Incredulis quidem fum ^^^^^ ma fiducia fperantibus in fuorû auxili3,prophetæ fuis^ fecuritatê amp;nbsp;fortitu-dinem, uerbumep diuini timorisintulit. Vnde muncra Dei,fcientis omnia, meruerunt. Vcraciterquidem fecundum uifionem ueram diu nitus pro?

^ phetæuidebatur, quoniam ipfe timoris expers, Sd abralb capite, Deo uolen ^^chumet te,templum Haraingreflus,uocem huiufmodi percepit: Ne timeatis: Deus enimfcit,qux tu 6d cacteri ignoratis,quod uobis licite captionem tribuit, llle quidem prophetam dodiorem Ód ducem in lege iua conftituit, ut ipfe Deo tellefulFiciente, legem fuam fuper omnes alias extollat, Ód mamfeftet - Ma? (^autionem nS chumetus enim, fuiep fautores, incredulorum (Deiiulfu) uidiores exiftent, ^-^^^ pQJJ^^ ^^ fibinietinuicê profpicientes, ipfiep Deo propter fuâ diledlfonê humiliantes, ter officia facicsep geflautes h umilitatis, o rationes fundunt iugiter. Hiep fecundum te? pietatis. flamentum Sd Euangelium affimilanturgrano, quodincalamum furgens, Eudgeheap^ra meffem reddit multiplicem,læticiamcp feminâtibus, Ôd incredulis iram. Cre yol‘t de graM 50 dentibus Sd beneficisjoptimam mercedem tribuit Deus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiiilt;ipts,aut

AZOARA LIX. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fiumenti.

INu.ôdc. Viricredentes,nolitcprocedere Deiprophetæ^ manus, ncc 9 ^^^^^^^^^ uerba ueftri fuper ilia prophetæ exiollere, nec ipfum fic aliquam ueftrum nbsp;nbsp;^ '

quilibet alius acclamare.Sicenim,licet hoc à uobis minime percepto, ueflra negotia perderetis.Deum autem omnia fcientem,6d audientem,timete. V i rorum namep blandi Icniscp fèrmonis in prophetam corda Deus in bono probauit, illis ueniam meritumep maximum daturus. Extrinfecorum atque pracdonum te uocantium,plures funt inlènfati. Effet ertim illis melius atque . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

commodius, tuum ad illos exitum expediare ♦ Deus enim eft ptjlTimus,ues er amplifia 4® niscp largitor. Viri boni cauete, ne fi quis malus uerifimilia prædicet, uos ^^^l^f^‘^c.

in klost Ad inueniatiam prophetam hahentes.Pœnitentia namep fcquetur. ^^.p^^do dirmê Morsepiam uos prelfilfet, fiueftram uoluntatem omnem fuus effeóus fe? d cotent tones cutus elfet. Deus autemfidei boniep dilcdtionem, Ód malorum ac increduli’ infidehutntmt-tatisabhorritionem cordibus ueflris ingeffit t fieep uiam redtam, diligendo ru ut ^ßyrim , Deum,incompræhenfibilem Ôd fapientem fequimini. P. * Gentes confimi tfx arbiter inles interfepugnam committentes,uel dirigendo pacifica,ucl hancinfeflan t^ceßitinter o x tem U’^‘i^^itlt;»f'

tcm illam ob inuidiam nee pacificari uokntem, ufquequo Dei praceeptiso^ bediatimpugna» lllis autem pacem quærentibus, redtum examen in teriHas cttice.Deus enim iuftum iudicium diligit,omnescp credentes fratres funt.ll* frohibetirri- lis igitur pax eft imitanda» P* Nemouir feu muiter,ut fic maior uideatur, fïonëeteStume imdeat alium, nccuerbisinhoneftisdedecoret, pofthdem adeptam. HoC iMoeterM. enim malum eft, Semoueatitem à fe quifque fufpiciones malas. Nullus m-' ^^“^ A nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’n 3 ^^c de abfente quid mali dieat, An ueftri quis cames fr a tris fui

Jr!^'^‘ mortuicorrodereuclletf Abfit, Timete Deumueniælargitorem,quiuos Drtrf^Jtio' ^^mafculo feemina^ producens,in magnam multitudinem redegit: utipfe Katio Pauline cundla dinofcens uideret, quis eum plus timendo, plus diligeret, Arabum '^ al f. ad chari uulgo dicenti fe in Deum credere,rcfponde : Non credis, fed te Deo corn* taten hortans. mendare dicis, Si corda ueftra tarnen fides intrauerit, amp;nbsp;Deum atque pro* Arabes hypo phetam icquendo, in litibus cum pecunHs ueftrisSd animabus aftueritis, enta. Aliter namque faciensjnon eft credens,feu bonus, Deuefttisopertbusne* Omn^cimzr gotqsuc nil amittet/s, cum Deus pius talibus ueniam præftet. Non doceatis snunificui Deum legem ueftram,Improperantes enim illi,quoniâ ipfe uerus,folus uos ^'^“*' crcdere faciens,uniuerfa coelorS Öd terræ regens, Sd eotu omnia fccreta, nee non amp;nbsp;adus ueftros dinofcens,omnia perfpicit, Sd optima mercedê tribuit»

IN n,amp;'c. Per Alchoran difcrtü fumme mirati funt increduli, nuncin de ié ^^ metipfis effe miflum,indignStercp dicunt,hoc diuinü efte miraculû. Sed li eet ipfi dicant,Cü mortui nos in puluerê redadti fuerimus,prolixus crit redi* tus:tamen nos fcimus,quantû defuo numero parua fingulis diebus iurripitj amp;nbsp;quado fiet reditus. Apud nos cm eft liber Jiacc omnia notans,Illi uero ue* ritatis miffç cotradieftores, fumme dubitant. None uident,quomodo coeluiw fupernum fine plicæ cofuGone fpeciofiflîmû ornauimus, amp;nbsp;terra planando montibus firmauimus,SC in ea rerS omniS pares formole creauimus, ad om

nium bonorS uifum amp;nbsp;recordationê: amp;nbsp;per aquas utiles coelitus miffas pro* ducentes hortos,amp; fpicas,acgermina,nccnópalmasproceras,amp; hermoda* lt;ftylos,ui(ft6fcilicethominibus,terrâmortuâ cxcitauimus,cólïmiliquocpp01^ Exempta m- *^””'^ ueraciter illos fufertatunV Sui quoC^ prædeceifores, uidelicet homines ertdulorum. ^oc amp;nbsp;Hat/uperbiep Pharaóis, nee nó amp;nbsp;Tuba, n oft ris prxceptis,atq; pro phetis côtradixeiût.llliscp côtingit,quod illis prædiôû eft amp;1 piædicatû, ÉgO Oeusdepro- qy/jg hominis côditor,fui cordis fecreta cognofcOjiHipropior quàm gut tuf pmquo, fuum, Nihil autê in dextris uel in finiftris loquitur quis,uel operatur, quin à Deo fciatur aten firmetur, P,Verum ueraciter mortis ebrietas, quâ uos dit Sentenliano ^“ggt;ftis,flatu^ buccins ueniet tudicq dies,qua cunôæ corâ uenient animsf) uißma Dei. ^^”^ teftibus fuis addudtis.Dicetóp Deus:Qui diem iftû neglexiftis, fam de* tectis oculis ueftris limaciter pcrfpicite,Slt;f gehennâ omnes intrate,malö gra-uiflimû paffuri.qui noftris præceptis côtradixiftisgt;incrcduli man entes, amp;nbsp;bo 4® na prohibcntes,malacp gerentes,amp; cum Deo ponêtes participes, Sui quotp focq dicêtes hoc idem fibi côrigilfe,Deum fic alloqucnt;O Deus, nos quidé eis nullatenus errorem intulimus,fed ipfimet errauerût.Refpondebit Deusl Dtiuerbü non Nolite mecum caufasagere,Verbum enim meum non mutabitur,quin co-nuàatur. tradicioribus infernus impleatur,ô^ uos iam meos habuiftis nuncios. Infer*

nus quidem ab illo tune quarfitus,an plenus fit,refpondebit : Adhuc tribue, Credentibus

Credentibus quidem, amp;diuina mandata corde puro cußodientibusj inlt; quietDeus:Paradifum timendbus factam,mtratccum falute» Hæc eft enim ^‘f^'^^^fi gt;^^t^ dies,qua perpetuam manfionemillicaccipietis, omneuelle ueftrum habis turijquodamp;ego femper augebo » Plurimægentes illis potentiores à nobis nSperfiéifha-dcftruclae, m terra multum malumoperatæ, an quoquam in terris appa^ ^^//„y^^ rente Hoc quidam fapientes in memoriam reduccre deberent, Sc recolere, quomodo fine labere fatigatione^ cœlos, amp;nbsp;terram, ÔC interpofitum omne fexdicbuscreauimus»Tu quidem dióum eorum fuftine,6C ora Deum ante Or^ntes dient folis ortum ÔC occafiim,caput bis ad terram inclinans,et expeóans,quando dni expeâent. '0 prçco clamorem ex propinquo faciet ♦ lila namep die uocem ueram audient ^efunecho.

omnesjS^ è foueis exibunuTerra namep cito diuidetur,noftra uoluntare lu^ bente, ut ad nos redeant omnia ï quibus prius uitam, poftea mortem dédis mus. Nobis omnia fua diefta cognofcetibus,nullam illis caftigando uim ins j)ocèdi,no m^ foas;fcd tantum Alchoran iftum illis explanajUt fic timentes dirigas» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gendi homines.

INn.amp;c» Peruentosfufflantes, attradasepnubesponderofas, amp;'naties iuratperum-æquore currentes, angeloscp nuncios, haccomniapræceptauerafunt, tos,^c.ueiru»t diesep ueritatem probans ueniet. Per ccelum uero rubore folis affeÓum, eße Alcorn. nos uerbis contraries inhafretis, quæ quilibet proferens graue mal um pattes

2°tur. Noftra quidem manu perierunt, quifalfasopinionesóediffenfiones ^enfucarent, induxerunt* Illi namquelumine,amp;fobrietate,acmemoriapenitusafFeefti, Ÿ^^'^^^^^”^^^ dieiueraciffimi aduentum perfcrutantur» quam ego monftraturusillisin igne,dicam:Guftate,quod feftinanter quaerebatis. Timentes autem, paras E[febontm,cü difumfontibus foecundam, effebonumillicfumpturi, pofiidebunt* Quos ipft heatitudo, niam prius credentcs, paruoep fomno contenti, Deum maneprecati funt, pecuniam^fuam pauperibus amp;nbsp;quxrentibus diftribuerunt : Quodfirmis Öf conftantibus in terra memorandum effet ♦ nbsp;nbsp;P * Ex ueftris quidem anis Culpa fu4 DeS

mabus prouenit, quod non uidetis omne ueftrum bonum atque uidtum ignorant ho~ è cœlo procedere, per coelorum terræcp conditorem » Ita uerum crit,ut uos quot;’quot;’quot;.

30 loquitnini. An de bonis rumorem hoipitibus Abrahac percepiftis ( Quibus -^braha ^nge-falutantibus ipfum, ipfe falutem reddens, inquit î An boni fitis,ego minis ^°^ ^‘’^H^o feme nofco. Quibus ipfe deinceps uitulum faginatum à gente fua referens, ^'^’ ^^'*' ’^’ porngendo dixit t Quare non comeditis i Ipfum uero timentem ipfos,fos *^’ lantesrefponderunt: Ne timeas, fed propter filium fàpientem tibi diuinitus Exempla con' dandum fumme gaudcas. Muiter quidem fua deinceps conquerens, fas^.”^'^^‘^“*^‘'t''' efem fuam manu percutions in quit: P» V etula fum,atque ftcrilts. Quos ^*“’” ^ominu. refpondentes, Dominum omnipotentem ÔC fapientem ita uelle ï interros gauit Abraham,Quid quærcrent:’ Illi uero refponderunt ï Nos ad gentem malam mittimur, ut illis incredulis lapides luteos, amp;nbsp;acutoS) propter uindis

40 ótam diuinam immittamus ♦ Nos quidem illinc extrahentes, bonos atque credentcs,unam tantum uidelicet familiam, illic iudicia manifefta graufs ma li timcntibus,dimifimus, Pharaonem item amp;nbsp;fuos exercitus, dicentes Moys Pharao. fen fibimiffuni magurn exiftere,in mare fummerfimus, quoniam rei repers ^xod.3.C^e, tifunt. Hat item uentum immifimus, nihil dimittentem, quin in pulucrem Hrff. redigeret . Gentem quoque Themut, difcedentem à præcepto Dei, poft Tfcfm«f. fpacium fibi permiffum fulgur euidens occupaufdunde nee furgcre,nec uin o 3 diefiam

Nor. djóam habere potuJt,ficut nee gens Noe, prier faam ob mail dam eenfufa» Cœlum quidem ÔC omnia cœlcHia pro uelienoftro creauimus, optimcŒ tel ram applanauimus, omnium rerum in illa parcs conftituimus « nbsp;nbsp;P ♦ ego

Error caftigM uobis miffus nuncius amp;^ explanator, hoc uobis caftigo, ut ad Deum fugien* ^,quod Detu do^fpfum folum adoretis,nullum illius parncipem ftatuentes. Si tibi uci o co abeat parent. Q^dixerint, uelut omnibus prædeceflbribus mos inoleuii noftris nunctjs co . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tradicerc,abillisfidifcefferis,nonrcusftatucris, Prædicare tarnen non defi*

pterfeaeMit ^^®’ 4“®”*^*” ^^oc bonis proficit, Diabolos quidem amp;nbsp;homines ad me tan* ins: mpwquo ^^quot;^ glorlficandum ego feci, nullam eomeftionem feu uiôum ab illis expex que^erc.cr ^€®S’ j^^a namtç manus omnem uiôum, atep diuitias, potennamep tribuit» ’* diabolos. Male geren tes quidem, ficut amp;nbsp;focq fui, peecati pœna punientur. Ad malû itatp non feftinent:quoniam ucraciter illis accidet in die iudicij,

ïurafDcium- T Nn.amp;c, Permontem Sinai, Iibrumcp hneariter in chartisfubtiIifTim’S iHiantimpen- feriptum, ôf periùpernedomumaedificatam, teôumcpfublime, marcep ‘Ifff’ metis preffum, Dei uindida fuperueniet, quam nemo deuitare potent die, qua cœlum cum uniuerfîs illo côtentis mouebitur, amp;nbsp;montes cum nubibus, amp;nbsp;côtradidores malum fæpius illis didum fortientur » Quibus tune ad igné gehennaeuocatis, Deus inquiet: Hic cfteccc focus, cuifaepiusderidendo contradixiftis» An hune fantaßieum attp magicum, an uerum eße perfpicP î'’ tisdHum igitur patienter fu ft in etc * Non minus enim patiemini, fi fußinere nolueritis:cum iccundum opera uefira meritumfuicepturi efiis, Timenti* faradipulurco j^^j autem,paradifum poiretTuris,ôô ab ignepenitusliberandis, dicetu: De nibwnppfù- fructibus omnimodis uobis datis, optimoep uidu comedite, atcpbibire, ob * ' adius ueflros optimos : SC fuper ueßium firamenta formofißima pro modo uefiro dißumbite, dutSuri uirginesdecentifiimas, cum oculis immenfis at# quepudibundis, nufquam nifi tantum admaritos fuos fleétendis. Cre# CreienitZ filij dentium quocpfilioscredentes fecundum opera fua fufiieienter rémunéra ^tatepuenU ßin-^s Jibs ßueßus amp;nbsp;cames pro fui uoti modo multiplicaturi, qui pucris thpîmee^- ^“'® fpeciofis, utmargaritæconflipandi, potum fument, ncc uerbi fetidi ncCjO mm. *™quot;’®®ß peecati participem. Et horum alq fie alios alloquentur: Quoniam nos hominibus mifericordes,Deum prius atep fuppliciter inuocauimus, ip* Inflandum c(l (g p/yj ueuipep dator nos ab ignis feruore liberauit.Homines ad memoriain doflrm^. reducerenon dcfifie. Quoniam licetnon GsprorfusconuerOonis eßieax, « . ^ nonesauarus,ncc uerfificator: Cum expeeßantibus tarnen» nee conuerti uo’^^'dbus ante mortem,tu fimul expedes * An dicunt fua fomnia talia fo* filtres ^ ’'^ ^^® fuperbia pratfumptioncue dudi ponunt alia : an perhibent hunc iHa affèrunt. dixifle,óf nee ideo fe credcre uellc t' Veniant igitur cum f milibus, fi uerum dixerunt, necillos pro nihilo fecimus. An illi eerlos Öf terram condideruntf Hoc autem nequaquam aßerunt. An apud eos Dei pecunia deponitur ^ at' 4^ Scala: ficut ipfe ipß de Deo iufie conqueruntur Can’t fcalam, utcoeleflfa fecreta percipiant, per fcalascalu obtinentC Res igiturnouas atquerumoresafierant, Anrcmunerationem, afcendit. ancalumnias ab illis quaeres C Dicent quidem illas fibi grauiflimasamp;im# poßibüeseße. An efl apudeos fecretorum noticia C Senbantigitur. An quærunt decipereCDeceptores quidem funt » An hunenifi Deum unumC Nolit Deus, quod ipfi perhibent, Qui uidentes aliquid cœleflc caderc, di* cunt, ld efle nubes bonas conglomeratas ♦ Illos ufque ad diem dimitte, qua malorum

malorum operatoribus amp;nbsp;incrcdulis, quorum pars eß plurîma, nec ars afi* qua profidet, nec quifquam adiutor, feu uindex aderig Tu quidem patien* ter expédia diuinum iudidum, te uidenie gerendum» Cumtp fun exenspao ludicium, Ôeqîjlimiliter cireïter autoram,Deo grates humiliter redde, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ctratio.

IN n.ôde. Per flellam uefpertinam diens noficr, nullatenus errans, nil ex itirat ß in calü proprio uelle, nifi tantum diuinitus fibi mandatum loquiturïqui fubicuas raptU, dtdiciffi tus ad orizontis celfitudinem,ad Deum ipfum inßruentem ilIS, atej docen» ntyfima h^c. tem efficaciter, acedfit: tanti tamê fpactj interuallo, quanta fagitta arcu miß ^^(‘’^ f”^^^‘^~ 19 fa bis iranfeurreret, Qui tune pratcepta Deum fibi dicentem audiens, anß ^‘itffi^ltberea mum minime dubitantem inde tulit : ubinec uoseum de diuma uißone cas l^*^;Cuiw^quot; lumniemini, In loco namen propinquo paradifo, optime de uirtutibus ma=

tonbus uidit,ocuio luo nullatenus eum tallente. An tribus imaginibus unis, '^^^ j„ confute uidelicet Alleto, Alance, Meneth, iriafculosDeocpfccminas adfenbinsd tioniluf.üotet Hæc quidem eß iniußa partitio : quoniam illa non funt nifi uana nomina, erroris effica-tantum à uobis patnbusep ueßris fießa : quibus nullas uirtutes Deus permis dam.

fit. Sed uos nil nifi tantum opiniones fequimini, uefiras amp;nbsp;uolütates, Nunc TuturiftettU autem uobis reeßum humanumep uotum à Deo mittitur, huius Si alïus fat? afftrtio, culi dominoTine cuius uoluntate nec etiarn aliquis multitudinis angelorum

29 cuiquam prodeffe poterit. Altj tarnen farculo non credentes, angelis nomis nafœminarum imponunt, nullam peritiam habentes. Opiniones enim ucs rum impedire minime potentes, tantum exequantur. Ab illis igitur me nos ^ minare nolentibus, fed huius mundi uitam diligentibus, cui totum fiudium ^^ nbsp;nbsp;’

atquefipientiam pracbent, manum tuam retrahe, »Deus enim reóeproce# dentes ^ aberrantes dinoßens, rebus uniuerfis impcrans, malis fuam mer« cedem, boniscp fuamfimiliteriulhiïimèredder: Qui tarnen turn peccata maxima, turn culpas modicas committcntibus,amplam mißricordiam fa« ciet.Ipfi itaque ßienti, qualiter uos prime creauit, amp;nbsp;in matris aluo ßcundo formauit, cur de corporibus ueßris diuina débita beneficiacp non tribuitist' jo Ilie quidem timentes annotat. Nonne uides ilium à beneficqs ceffare pent« tus, qui primo paruum præbuit c' Apud Deum eß uifus atque noticia feere« , •-,1 torum, Nónneuidit, qualiter libri Moyfis amp;nbsp;Abrahæ iam defunóorum ^Jt. 5 / ’^ præcipiunt,ne quifquam peccata peccatis tranlaaisaccumuler: cum omnis ^ '-^ mercedem fuam optime uifurus, fecundum opera fua tantum iudicabitur, ^^^f^ -„^^ ^^^ diuina tarnen mifcricordia meritum augente, P ♦ Omnes quidem redis cryphos ludteo bitisadDeum, quiridere ÖC plangere, ac mort æuiuere tribuit.SCmafcus rumfrerunt. lum Sdfoeminam defpermate fecundum modum atq; menfuramfecit, om« nes alia uice fufeitaturus : qui pro uelle fuo hos diuites, illos paupercs cfficif, Eflep dominus Acheare.Ipß quidem Hath confudit,nec Themuth dimifit, Megat fluids 4®necgentiNocprius maliciofiori atque fuperbiori pepercit, Alunccfichct f^P‘^ iterate, etiarninterram deuergendo, penitus fuperno cooperuit. Analiquodißo« ^^^^^J”^^'^ rumDeifaeßorum contradicitis ^ Vosquidem caßigat, ficutSf primes,Ä« liud autem fæculum tam appropinquat, quod nullus nifi folus Deus diucr« ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

curantes dcridetis,indecp!udum facitis. P. Deum humiliter adorate, 0lt; ipfum iugiter inuocatc,

Tuigitmirdc^ y Nn,S(fcgt; Appropinquauit horajunacp bipcrtiro diuifa cft ♦ Hoe tarnen lum, ut luna bi | caetenscpmirabilibus,nificontradilt;4oresfuasuoluptates, prophaqjuota (icrtitodMijMi fgcuti difcefferunt, affirmantes hancartem magicamefle. Sedcumipfius Cur iehu^to- P°^^ miracula fæpius uifa, quæ deberent ad fui conuerfionem fufficcre, ca* ties Hegauit,fe fiigari reeufantUu manum ab illis retrahe.Die nero generalis edidi, è foueis milJum cum quafi locuftæ totam terram occupantes,exituri, amp;nbsp;ad uocem prçconis acee* mirMulK^ leraturi, fuurn malum atep dolorem perfpicïent, Vndeconquerentes, diem niluuiS. mra- dlam grauiffîmâ effe inquient.Noëquotp fui fimiliter cotradicentes, eum^ culu generale, daemoniacum effe perhibcntcs5reiecerunt»Vndeipfecoadtus, Deum adiu* tö Exeplu uideli- (orem uocauit ♦ P» Deus quidem ut fe umdicaret imungens, eoeli portas ad cetiudicii di- aqua^ym defcenfum terræcp fontes apcruit ♦ Vndecongregatisauibusad timt,crc. Dgjyejigçojnpiendum, ilium in Fabrica ex afferibus ligneis clauis compa* ginata,quænoftro iuffu curfum fuum peregit,pofteadimiffa miraculü gen* tibus generale faluauit ♦ Diligenter itacp perfpice, qualitermeuindicando caftigamen adhibui ♦ Alchoran quidem iftum, iam leucm intelligcntibus» mifimuS:Sedinde quis ne memor efficitur f Homines rurfus Hat contradi* rentes, peruentosillisimmiffos diemalorumSë infortunq,illisospcniius diruendo dirimentes, ficut palmas eradicatas deftruximus♦ Eccequaliter uindióam in illis exercuimus ♦ Alchoran autem ifium leuem recordantibus ï* Themutb. tribuimus. Hominibus rurfus Themuth, fuo caftigatui contradicentibus, amp;indignanter dicentibus: Huie ne præ omnibus nobis fapientia diuinl* tus eft traditacNil nifi mendacium profert. Vnde fi nos eum hominem tan* turn,ut nos,fequimur,erramus,Illis inquam ita dicentibus, eo refpondente, CameVi fabulo Cj-gs fcietis, quis mendacqs innititur: nos camelam nemini tangendam po* famrepeat ad fmæuj^ iniungendo Themuth, ut eorum adtus perfpiciens, amp;quot;nbsp;patienter fu* naujeamulij^. ftjnens ediceret: quatcnus aquam inter fe diuiderent, hora fua fingulis ad* fcripta. Ab illis autem focius fuus aduocatus, earn per emit ♦ Sed quae noflra Alœra toléra “*”‘^*‘^^ caftigatum miffa Gt,recordarc ♦ Vocem enim illis immifimus, illos biliordodlnna. f^digentem in puluerem * Iam Alchoran fapientibus alleuiauimus. Homf 5® Sodomaperdi- ï^tus quocp Loth, pracceptis noftris contradicentibus, SC hofpites fuos per* tif,prlt;effr Lof, fcrutantibus,ficut amp;nbsp;omnibus refiftentibus,malum ingeffimus,eorum ocu* Gen.z^. los obducendo, pefteep matutinali diruendo, cum noftro caftigatui parère noluerancfamtliæ tantum Loth diuina pietate fubueniente. DifcrctisAl* Pharao, choran hic leuis miffus eft. Hommes quoque Pharaonis noftro nuncio uenienti contradicentes, ui potentiacp deleuimus ♦ Sunt ne potentiores ilWs psalterium, increduli ueftric' Anhabctisinpfaltcrio,quoduobisfalutempræbeatc'An dicitis uos omnes congregari,ut uobis uindióam adipifcamini tHora, qua ueftrum erit placitum, die fcilicet uobis amara, die grauiffima, uos omnes prorfus uincemini, terga uertendo * Increduli namque tune omnes erro* 4^ . rem amp;nbsp;ignem paffuri, faciebus fuis ignecoopertis, dicentem audient: Gu* * Nosenimomniacumpondéréatque menfura

' o* menara ^^lt;^*™^‘ mandatumepnoftrum eft,utibius oculi. Quarecaftigari renuitis, Sdp.ii^ “’^® pluribus ante uos manunoftra confufis lt;nbsp;Quorum omnia faóa in pfal^ a r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*^'® *’®P®”” poffibile eft, Adtus enim omnes tam minimi quam maxim» ^lt;^ fp pon^f fcriptt funt.Timentes quidem, paradifum aquis toendam, in fede ucra eum '®^ nbsp;nbsp;f’’ omnipotente Deo rege cuntHorumpoffidebunt»

IN n.amp;c,Hunc Alchoran,Deus ipfe return expofitionem hominibus pa tefaciens, docuit : qui folem ÖC lunam fecund urn numerum, amp;nbsp;arbores fcipfi humiliantes, amp;nbsp;coclum prae cacieris fublimauit, amp;nbsp;examen,ne quid faifi tatis uel iadurx trutinando fiat,pofuit, humano^ commodo terram exten« dit: Inquapomamultimoda, amp;hermodaóylosgt;actrtticigranumacfolia produxit» P, CuifadiorumDei contradicitis :‘ 111e quidem hominem de ^T^*^?^ « celcsl, atque diabolos ex ignis flammacondidit, Quodiftorumoperum ‘^.’'‘‘’ ** “7 Deireprehenditis ;■ Ipfe quidem rex eft orientium SC occidentium» P.Ma

10 ^i^ currentia ut coirent,ego nolens hic propofitam intercapedinem repreffi. tnierreg^f ^^ An ueftriquis hoe renuit i Ex illis quidem corallum Si margaritas piures re/jgt;3det:n5in extrahunt. An ueftri quis hoc negat C Ipfa quoque uafa uelificata in fe mo* coccina, pro-uentia geftant. Quis ueftri contradicit iftud t* Omnis quidem rcs mundana bat auttiudidü terminabitur: Sola uero Deimaximi largiftimicpfacieseftinterminabilis, Dnfuturude An negat hoc aliquisf Vniuerfiscreaturis cœlorum amp;nbsp;terræ noua contin» ogt;»»tigt;ui,ey gunt » Iftud ueftri quis contradicit t' Cum hominibus atque diabolisnoftra ^^àith præcepta fpaciofe peragam ♦ An ueftri quis hoc negate Vos homines atque nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^°quot;‘’*

diaboli, an ambitum mundi, nifipermeamuoluntatem, egredi poteritis?‘*’* Minime ♦ Quis igitur huic fadto meo non credit t' Vobis nullum uindicem îohabituris,ignem darum atque fumoftim immittam » An huic rei quis ueftri

fidem non adhibet C Quando cœlum diuidetur, ut flos rofeus, feu minima rubicundS exiflet» An quis hoc negate* 111a die nec homo nec diabolus quac« ftionem de peccatis faciet* An contradicitis e* Incredulos fuac forma? patefa« tient, ante pofteriusepnoftra manu fumendosgt; amp;audituros: Hic eft infers nus,ab incredulis contradióus, in illo tarnen ulterius ignem perpetuum paffuris » Scd quis hic contradicit c* Qui timuerit, coram Deo ftans, duas Dwz {»aradiß, paradifosrerum multipliciumomnimodicp bonifœcundas, fontium'que fluxuiocundas, hxfeditatem accipiet: Vbi font omnium pomorum pari* les. Analiquid borum faciorum Dei contradicitis c* Illic quidem credentes

50 accubabunt tapetis Icricis.ftramcntiscp purpureis, omnibus que fibi dileóis perpetuopotientUr, ducentéppuellasformofiflimas, uthyacinthus 6Cmara garitæ, ab hominibus atque diabolis nunquam deuirginitas, nec menftrua* tas.An horum aliquid abnegatis e* Bonorüm folum praemiorum bonum eft ^opt^opefi occalio ♦ An hic aliquis contradicit C Erunt QC illic arbores colore inter uiri* dem croceumœ nitentes,fontescp fortiter emanantcs,amp; poma ac palmæ,po nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^*

macg punica. Quod horS uerum effe no creditis i Illic quidem erunt mulie* ^^^^^^ resoptimae,amp; fpeciofiffimæ,in umbraculis fedentcs,cn oculorum albuginc pturaßnda, candidiffima,pupilliscp nigerrimis,in uirore fplendido iacentes,ab hominid bus atque diabolis mtaeftæ * An horum aliquid falfum effe dicitis f Deus eft

IN n.8Cc. Rerum euentu ueracifttmo contingente, quando nullus men* dacio locus dabitur, quorundamexaltatio gt;nbsp;quorundam deprelfio fiet, Tune que terra penitrebit, amp;nbsp;montes inpuluerem redatfti atomisudümis Iabuntur,fietcp euneftorü cohors tripertita,fcilicet dextra,finiftra,et anterior, * * qd«

quæ paradifo ditiffimæ propius exiftunt » Gens nero prior poftcriorcp,pars minima, illic fedebuntaccubitati, hiquideminillorumdircóis. Quibus eateerthe adminiftrabunt adolefcentes pulcherrimi cum phialisgt;cæteriscp uaGs plenis f^l^fi^i- optimo liquorc, nee capitis dolorem nee ebrietarem parituro : eletflatp po* ma,carnescp uolatilium afferent. Aderunt etiam amp;nbsp;uirgines, oculis immen* fis atque pulchris. Talem itaque fuorum factorum remunerationem acee* StmueoeUtü. pturi, nullum uerbun'fetidum feu culpabile, fed tantum falutationisuer* bum mutuum audient. Dextræ quoque partis homines inter ficus, arbo* resep proceras manentes, umbram immenfam cum optimis ftramentis, amnemcp fluentem, poma^multimodaillisnSquam prohibenda, uirgi* ^“ s nesep coaequas, maritos fuos maxime diligentes, habebunt. Sunt amp;nbsp;in hac ' Dlt;wfM»Jt ai cohorte pars priorum, parsep pofteriorum ♦ Homines uero finiftri focum i pnilham. peffimum, umbramcp fumi nigerrimi inibunt. Quoniam prius negligen* tes, amp;nbsp;malis obftinaces, dixerunt : Cum nos in puluerem i edaói enmus, nunquam nosulterius,feupatres noffri,refufcitabimur. Sciendum autem, primes atque poffremosomnes in die præfinitacoadunandos, amp;nbsp;deineeps homines errantes atque contradicentes in igne perpetuo manfuri, uelut efu rientes de arbore ezecum comefturi, uentres fuos farcient. Deinde igneum quafi fitientes potum haurient. Mihi creatori ueftro quare non creditisï' Vtrumego fperma fœtumep, anuofipfi, fecimusC Vos quid em mortem ^^ manu noftra uobis immiffam uindicarc non poteffis. Nos formas uefiras immutamus, amp;nbsp;plura uobis ignorata facimus. Primam uero faóuram ue* ßraibou« «0 ftram,fi mcmores eftis,agnofcitis. Nonne feitis, an nos, an uos hortum fc* luptaw condi^ minauimusï' Si ueftra quidem uoluntas exigeret, penitus exficcarentur, dit.Gen.t. utdeincepsnoßrauis atque uirtus apparcrct: utrum nos an uos aquas cœ* litus mißas, quas uos potatis, præbemus f Nobis quidem cas falfas dimit* tere poffibile effet. Gratias igitur noffrar maieffati quare non foluitisC Quis ueßri lignum ignis materiam fecit f Nos quidem hoe ad commodum me* ter oceafum i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bonorum fecimus. Tu Deum iugiter omnibus fuis facris in*

r^°Alc^ni ^°^^’ P^^ locum occafus ßellarum, quod magnum fcientibus efl facra#Ï® pró eSpofitu “®“t“*” j ^æ Alchoran optimus à rege mundi compofitus efl atque po* ’ finis, in loco tantum à mundis atque bonis tangibili. Cur igitur illius uerbo contradicitisfHora quidem à uobis expédia ta, quafi animae fuis faucibus in- i hacrebunt, Quibus nos fingulis,licet nefciant,propiores alliflimus.Quilibet , nbsp;nbsp;nbsp;anteriorum ÔC appropinquatorum, quietem Ôd odorem optimum, atque

paradifum perpetuam manfionem habebit. Super quemlibet quotp dextraf partis falus Dei defeendet. Refidui uero, uidelicct côtradicentes amp;nbsp;erronei, ucraciterardebuntignegrauiffimo permanfuri.Hæc quidem defæculofo* tura uera funCunde tu Deum immenfum inuoca fuppliciterjSC adora,

Ownw Dripo 7* ^ n.ôfeVniuerfa cœlorS Ôd terra Deû in coprah en fi bile Ôd fapientê toti* ttntiif^ndütxt 1 ws mSdi regê,uitæ mortisep da tore, Ôd oipotentê,primu amp;nbsp;poflremS, oim tu uenerantur. occultorum amp;nbsp;apparentiS,fimul Ôdomniû cognitoréinuocant, Ôd adorant, Quippecœlosôd terram fèxdiebusillecreauit, deinde thronum afeendit,

Ipfcc^ uobifcum ubique acHus ueftros fingulos annotans, amp;nbsp;umuerfis impe jyeut uUiji ho-rans,quid terram mtret uel exeat,quidé^ ccclos Mandat,defcendatue,ficut et minib.friéfenst omnium cordium fecreta,cum ad ipfum omnia mandata redeant, dinofcit*

Inipfum itaque crédité, fuo^ nuncio, amp;nbsp;de bonis uobis commiffîs expens ^Icewfynif. dite » Omnis enim credens amp;nbsp;benefaciens, mercedem maximam confes quetur* Cur itaque non expenditisf Cur Deo fucep nuncio uos ad Dei cultum inuocanti,non crediditis f Si fidem quidem habetis, amp;nbsp;creditis, tam à uobis fcedusfumpfi. Deus enim faciurus uobis mifericordiam Öi^ uenis am,prophetæ fuomißt præcepta fplendida: quibusuos è tenebrisad lus

10 cem educate P ♦ Quare bona ueftra non diftribuitis in Dei nomine, cas lorum mundiep totius hacredis t” Qui pecunias fuas in litibus agendis ante terrarum atque prædarum captionem confumpferunt, expendentibus pos fteanonxquantur» Maioresetiammeritifunt* Deus tarnen omnium ues ftrorum adiuum cognitor, omnibusbenefacientibus in fui nomine, benes ficium muItipKcando redder, die qua cunói credentes tam uiri quain mus liereslucem fuam anterius amp;nbsp;dextrorfumadipicient» optimum nuncium mercedis maximæ percipient, uidelicet quodparadilûm aquisamœnam poffidebunt * Qui cundtis incredulis precantibus iUos, ut fibi quid de luce fuafumereliceat, refpondebunt : Redite, amp;nbsp;uobis lucem lucremini ♦ Tur; rahuh/a gu^ Xorimigitur inter eoscum patente porta fabricabunt. Erit autem mtrapors damtunisin tarn, omnis quies atque gaudium: Vitra uero, dolor omnis atque miferia. Incredulis autem quærentibus, Nonne uobifcum manfimus d credentes refpondebunt, Ita. Sed quoniam incredulitatemanteterminum diuinis tusnominatum linquere noluiftis, hodie nec à uobis, nec ab aliquibus mas lis redemptio fumetur: Sed diuinum odium uobis omnibus incumbet. Vident enim nunc increduli, credentes cordibus deuotis QC humilibus, Deuminuocare, ueritariep pofitæ confentire: remanent tarnen qualesiplî quibus antea librum dedimus ♦ Sed licet terminus longus pofitus fit, fintep cordafuamultumobdurata, SC eorum plurima pars incredula, fciant tas nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' J9 men Deum terram mortuam uiuificaturum ♦ Si fenfum quidem haberetis, uobis optime resexplanalfemus, Omnes credentes Dei præceptis, fuoep prophetx, eorumep telles 0^ confirmatores,ueniam 0(^ lucem mercedemep multiplicatam à Deo fortientur ♦ Increduli uero uobis contradicentes, igni deputantur.Scitote uitam huius mundi nil elfe nifi ludum amp;nbsp;ludicrum, \7[t^prj:fcni omatumep uanum, 0^ opprobrium atep contemptum ♦ Quæ cun dia, ficut fabula eü. amp;;multæ pecuniae,necnon prolis appetitus funt, ficut imber incredulis plas B^eru euamda-cidus,oriri faciens rem inutilem,citocp marcefcentem. In alio quidem faecu* ^^ pattibola. lomalum perpetuum fequitur. Cum igitur huius mundi pecunia tota nihil Bietatiietbene fit,Dci^ dileàio eóftans QC uera,ad Dei pietatem atep mifericordiâ, paradis

40 fumep promerenda : cuius ad opus timentiü Deum atlt;p propheta fabricatæ capacitas eft, quanta cœlorum 6C terræ, quam Deus largifluus pro uelle fuo fuis tribuit, ueftrum iter dirigite ♦ P* Nullum animabus ueftris nocumentu Batu c{uo dgun jn terra perpetrabitis, nifi quod ante ueftri creationem in libro praenotatum ^quot;’' ^o^f^tes. (uit a Deo cunóa completflente. Nec amilfio rerum faóla uobis dolorem

inférât, nec euentus futurus gaudium praebeat * Deus neminem fraudulen« Peccata Dru?» turn, uel oftentatorem, aut auarum diligit, Cui, cumfit abundantiflimus, lt;tlifnant.Bfaig nullius ab illo difceffus moleftiaminfert» Nos quidem per noftros nuncios ^9gt;G'c,

i^itu comma cum rebus manifeftis miffos, librum atcp libram, ut gens fuftum opcretui'» tatiu4. pofuimus: qui ferrum fortiffimum, amp;nbsp;humanis commodis fumme neceffa* rium tribuimus.Deus quidem omnipotens atep fapiens, omnium cognitof» Pa Koert A- fumn prophetam iudicabit. Noeiam 0^ Abraham nuncios mifimus, fiCeiP brahamhber j^j^ Hlios prophetas dedimus,per quos librum mifimus. Eorum tarnen qui ch 'll nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dam boni,pluresautcmfueruntincrcduli» Poft illosrurfusalqsnuncnsmif*

Uu^uiDeo 09»tandem Chrifto Manxfiliomiftb,cuiusfequacesipGpenitus obedien* tü credentes till tes,corda conftantia, amp;^ humilia, atep fidelia geflerunt, nos Euangelium de* gratia cofequa dimus,non ob aliud,nifi ut per ipfum Dei diledionem atcp gratiam afteque tur. Hoc tende rentur.Sed non ut dignum erat, obferuauerunt. Sed licet plures eorum lint '^ Kachumetici, increduli,eorum tarnen credentibus meritum debitum £C maximum tribui* ercocedetaad mus»Viri bontcredendo prophetæ, Deum timete, ueftra beneficia muItipU tedeßam Sa- cando,rcditum uiæcp redae lucem ÔC ueniam daturum : Quoniam ipfe pius Homirm^lbr ^^’ ^^”*æ^ dator. Sciât autem homines libri,fe minime potentes fuper Dei ü fS oui Pd’ ^“‘“'as exiftere.Ipfe nacp cum in fua manu fint omnia, cui uult,illas tribuit» ranhabc^. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZ O AKK L X V I 11.

Dubitanta de T ^ n,5Cc.Sermonem coram te conquerentis de merito fuo,6f de Deo ui* prlt;cn«oßbi ob' JL iore cundorum ÓC auditore,tuumcp Deus audiens,inquit:Suæ coniuges uéturo à Deo, minime funt fuæ matres» Solac namep parturientes eos: undc uerbum mari* grauiß.peccat. tus illius horridum ÔC mendax protulit.Deus autem pius cft,ueniaccp dator. Peccatorum re Omnis quidem huiufmodi uerbum profcrens, uel aliqucm redimat, uel ca* iemptio per ptiuum fuum liberum faciat,antequam tâgat earn ♦ Sic enim praccipit Deus, operaboM. omnes noftros adus dinofcens ♦ P* Impotens autem huius rei, duos in* tegrecontinueep menfes ante concubitum ciusieiunet. Vel huius item im* potens rei, quadraginta pauperes pafcat. Hos quidem fines Deus ftatuit, üt in fe, fuoep prophetæ credentes agnoicat : Quorum omnis negledor amp;nbsp;in'* Propibetu er credulus,graue malum patietur.Ómnes quidem Deo fuoep prophetæ repU Dea repugnan gnantes,Deus ipfe,ficut amp;nbsp;anteceftores fuos,deftruet, Cuius uirtutibusiam ” *’'””” ^«7 m^^'f^^^^pofitis omnis contradicens, malum Óf dedecus die publicæ refur*

’ redionis,qua Deus omnium fuorum fadorum dinumerator, quorum ob* 1^ liti funt illi, uelut teftis cuidenter pandet, quippe omnium coeleftium amp;nbsp;ter* Dei priifentia reftrium cognitor,fortientur,Nufquam eft triumconuentus,quin ipfequat mter homines j^j adfit: Nunquam quintp^quin ipfe fextus : Tandem omnibus, fiue pluri* ^i»h^^duo ^’“’j^tipaucioribuSjillcfcmpcrpnclênsadeft, Vndeipfecundorum cogui ueltres ere ^°’^’ lundis omnes fuos adus die futura reuelabit » Nónne uident illos,qui* Katth,is. ^“5 fuper præcepta noftra conuentum interdiximus, à nobis prohibita pet* petrare, uerbumep peccati proferre, prophetæcp nul lat en us crcdere îquot; Vn^^ uenientes ad ipfum dicunt : Deum illa præcepta nequaquam mififte, arbi* trantesDeumnequaquamuindidam fumpturum de didis fuis, quæbbt damnationisuiæcpmalæcaulàfunt» Vosuerouiri boni, noliteloquendM’ malum feu culpam incurrere,ncc prophetæ contradiecre,fed Deum,ad qu^ nUbohapræ- fiet uefter reditus, timendo, uerbum iuftum Óf honeflum proferre. IlIoruiU apuebonisno autem diabolorum omne uerbum ad id nititur, ut dedecus atep malum bo* ccrccupif.mhil nis inferatur hominibus i Quod illis eft impoflibile, nifi Deo uolente, cuif^ poteß^ candi boni comendant. Vos uiri boni,locum poftulantibus præbete.Deus «ffteere, guitn ^nim uobis locum tribuet.Quærentes fublimationem à uobis,Iocum excel* '^‘pen^tU ^“*” accipiant. Sic enim Deus omnes ueftros adus agnofeens, «eftri bonis

step fublimibusgradum Riblimem permittet. Cum prophetam coueiicritis, bénéficia perpetranda promittite^Qiig fi minime facere poteritis, Deus pius

^^^*^ » ^^ ^^ bénéfices præcedentibus moleftamini f' Si bénéficias ^fttfficenti^, pOlubilibusueniamnequaquamadfequipoteritiSjOratoresôiS decimatores eftoce,fequendo Deum omnium operum cognitorem atep propheta.Nón: ^p^^^”’ neuidentDeum illisiratum effe, qui fe cuncftis homimbus commendando, laentcr^ mendacium proferendojnec uobis nee illis confenuuntpQui licet ©bfuifalnatjongni iuiaiurandafaciantja Deiuia difgrediuntur. Vndemalö iupurandu uh w^dedecus fuicepturi funtjignemep perpetuu p a dur i, neep fua pecunia,neep ^^^^^ luitpct-^ *0 proie,nee etiam ipfo Deo fubueniente,A' Deo quidem lufcuan, fieut nunc ”*

Uobis iuraiuranda facient,cxtimaturi hoe illis prodedetSed mimme.Menda CCS emm comparebunt. Ipficp foctj dæmonis,qui prçfidens illis eos obliuifci Deiim fecerat,perdentur, Prauêloquentes, atep renitentes Deo, fuoep pro^ plietæ,quos feriptum diuinum Temper fuperaturos afferit, cum Deus fit o* Wnipotens, uelutomnium miferrimipedibus fubdernentur amp;nbsp;concalca-buntur, P. Nemo quidem crédens in Deum, diei^ futuræ, repenri po* teft,qui Deo fuis^ prophetis renftêtes,!icet parères feu fratresfilque feu fami . nbsp;nbsp;~ .

liares fmt,diligit.Talibus enim Deus ipfe fudragans, corum cordibus fidem ^^^v^’^^^j“ att^eóftantiam inferipfipdaturus illis ueniam placidam,^ paradifum,man’ ^^ wfcnbit, fionem pcrpetuam.Üli funt namc^ gens Dei,femper antecedens» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Populm ad. *

lern amp;nbsp;fapientem, qui die iudieij incredulos hominu libri, è domibus fuis 'vidorï£ (ub^ contra fuam opinionem eduxit. Extimabant etenim fe protegendes à Deo, d^tm mminu, pereaßrafuamunitiflima.Deusautem improuifus aduenit,qui tantum eo* rumcordibuspauorem intulit, quod domus fuas bonis homimbus defere* bant.Hocitat^ uidentes,mcmores eftote.Illi uero hoc à Deo dedecus atque malum,niCi propter fugam illis perfcriptam acciperent,facculocp futuro per* petuum ignem,quoniam fuum prophetam impugnabant. Quafcunep fuas 30 arbóresfecueritis, uel fuis radicibus firmiter inhatrere permiferitis, diuino inandatöperficitur, ut ficincredulis dedecus amp;nbsp;damnum inferatur. Deus quidem fuper quos uult, fuum prophetam exaltans, cum ille fit omnipotès, ffli partepratdæ uedrædeterreftrqs amp;; eximijs da tuit, præcepitep quod opes Öprtc/Mitdrii üillarum Dei fint atep prophetæ, Qépropinquorû atep orphanorum, Ä’ pau* ^^u^t^ er perum ac peregrinorum.QuieqUid igitur propheta uobis iniunxcrit,facitct abillo prohibita dimittite,timendo Deum, in finegrauem. PaUperes in Dei nomine peregrinantes, edomibus fuis ateppecunijs exeuntesà Deo» fuoep prophetæ fubuenientesjueraces exidunt. Quorum primi credentes, diligen tes adfeuenicntesalios fibi præferunt, bonacp fuadiuinitusfibiccmmilfa

4® Ceteristribucndofibifubtrahunt, licet eos famesatep neceditas premant» Horum autem fuccedores Deum taliter exorant : O Deus, nobis nodrisep pratdeceflóribus ueniam tribue, omnemmaliciam contra bonos homines a cordibus nodris remoue: quoniam tu es optimus largitor ueniæ. P. Nón* ne Uidcs,qualiter mali fuos focios librorum incredulos alloquuntur i dicen* tes ï Nemini fuper uos fidem adhibebimus, qUin uobifcum eieedis a domi* busuedrisexeamus, amp;nbsp;de uedris expugnatoribus uindiedam accipiamus» Deo uero tede mentiuntur,Quia fi fucrint eieÓi, minime cum illis exibunt,

nee lilos unquam uindicabunt.Lkctemm nonnunCÇ umdicare paraueräUr ante uiéîonam adeptam fugam proparabunt, V os emm nunquam aggtedi uel expugnare præfument, nifi ex caftellis muniris, uel poft muros, Wis ta* men meft fua femorim uerbotenus audacia, dicentibus fe fimul omnes oid parti fauere, cum eorum uelut infoorum corda penitus difgregata fint» Vnde graue malum fubibunt, uelut SCfuuam prardecefiores fuamincrO' dulitatem ♦ Velut diabolus, qui cuidam homini Deo dtfplicita facere per* fuafit» Ä^ cum poftca liquitjdicens, Sc Deum mundiumere: undemerceS uirtusep contigit fecundum commune meritum talium,ignis perpetuus» Viri boni,timetc Deum, Se uidcat omniSjquid propter craftinum diem per* *^ mittit, Nullatenus obliuifcamini Deum, omnes adius ueftros dinofcentem» Afœrawi «is, }pfg namej tune uere damnandos uos traderet obliuioni.Homines quidern ^u^ mates Uque ^gj^i deputati, minime coacquantur hominibus paradifi. Illi namep his mcho res exiftunt,Si fuper montem quemlibethuc Alchoran poneremus, pro di* ^uadTbTtfù '^‘^° timore funditus diffolueretur, Hunc fermonem proferimus, ut fic hu* diuim uerb}ue ™‘^^® memores efficiantur, P.Ilïe uerus Deus eft, prêter quê non cft Deus rifiimedtcutur, alius,æque res occultas ut manifcftas agnofccs,pius,* codonator, rex, iudeX quoi fitnuüe- ben edict us atque faluator, omnipotens, altiffimus, maximus, participibus iMcotundès pc illi mendaciter adicriptis carens, omnium creator, res faciens, amp;nbsp;corpora tras,or ignis. Formans » Cuius nomina formofiftimafunt, cui cuntfta codorum amp;nbsp;terr^ leren, xj. z^c. fubijciuntur,cum iUe fit fapiens amp;nbsp;incomprathenfibilis» gt;t-peinomina. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZOARA LXX,

^Uc^lTâ^^ T ^n.5ec,Meosóeueftrosinimicos,ouiriboni,uebisnullatenusamicoS n t^chumeU f^^*’*^'*^ ueftra fic fecreta dinofcant, en ueftrac Icgi ueraciffime reOftant» c4,twi{rcana fe ^ P’'ophcta etjeere quarrant. Si firmiter aStin Deum credentes, amp;nbsp;in ipfiüS ^le cognefat. nomine pugnatores atep praedatores coftantes fucritis,ne dicatis fecrcto,uos amicos eorS exifterc.Omnis em hoe faciens, longe deuiat, Deusep dinofeib quid clàm,quidûe palam agitur,Si uobis item illi dominati fucrint,uobfs hu fies exiftent,uobis cum amaritudinemanus attp linguas illaturi,cum eorum uelle fit,uos increduios permanere. Die quidem futura nemini prodcrit fua }^ gens feu proies, cum Deus omnium aóuum cognitor, lites omnes dirimcG AlrabSexem- cuiqgt; fuum daturus premium. Suntepuobisbonum exemplum Abraham p’ü eü, nequis atcp fui, qui fe fuarS gentium aliud quam Deum adorantiû focietatêlinque* falfos deos etM re uelut abhorrentes, fuumen cultum négligentes, ufquequo ad Deum folS *popK/o fto côuerferentur,affirmabant,Abrahâ autem fiio patri pollicitus eft, quod pru cultos tmere- j-pß ^ p^^ uenia precando pctereqcófeffus fe nee fibinee illi codonarepol* fe. Cuius talis erat oratio: O Deus,nos ad te conuertimur, tuatep tutclæfum* mittimur, ad te redituri : tucp cor noftrü malcuolum et infeftum nullatenus effice, fcd ueniam tribuc, Quoniam tu es pqffimus, amp;nbsp;incompræhenfibih^ »rHoßes nodtli ac fapiens, Iftos itacp bonos uobis exemplo pofitos, in Deum dieiep futui^ gendi.Refirt il credentes, fequamini, Omnis autem ad hoc fe diuertens, Deum gloriofum tud ex lege: diU négligente inueniet* Vos fortaftts hoftesep ueftros Deus ipfe potes, QC piu^ fuS ^odh^a ^^^ condonator,amoris uinculo coniungetiqui minime prohibet, quin ho bebis mimicum worein atqueiuftitiam cis impendatis,quinecuos expugnauerint, nee pro* tuum, quod fcripferint,Deus enim rede facientes diligit,^ uobis iniungit,ut non part** lAutth. f. chri cipemini aliquibus in negotns. * CS expugnatoribus uero pro legeueftra, flus interpre-. Qc domo5 ueftras uobis auferentibu5,nec cos uHatenus diligatis,Sin autem» tutur, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mah#

mails affociamini.O uiri boni,niulicrcs bonas ad uos fide fumpta ucni'entcs t^Ueres exa-^ optime probate, eascp fidei firmæ repertas, ad incrédules minime uertatis, Uen^ reUgione fed illis fuos fumptus peratfios pcrfoluatis. Illorü enim cóiünóio nó eit licis ‘tdueniètes,pro ca.Eas quidê deinde ducere cü danda dcderitis,nec incredulorö mores exe® ^^^ftfik^ cuti fueritis, minime dubitetis» Deo fapiente aten difcrcto illud inter uos iu# “ *^* oicante» P, Marrus quoep euciarum mulieru, ad illos incrcdulos iugientiu, fui fumptus reddantur » Deum timete, in illû credentes» Cum mulieres cre-^ QH* ‘‘^^IP ^^ dentes tibiuenerint o propheta, fideep firmauerint, fe nee Deo participem beätifidehum pofituras,nec furtü,feu fornicauonem,uel filicidium,ucl ab aliquo tuo prao

10 cepto digreffum perpctraturas, amp;nbsp;amendacijs fe difceffuras, tu quoep fide firmaDeum pium ueniacep datorem pro illis exorabis,Viri boni, nee credas tis, nee ueftra cómittatis negotia genti diuinam iram promeritæ, quae iam à die futura defperat,ficut inereduli ab hominibus commiffis foueis»

IN n.amp;c.Cum omnia coelorS atep terrx Dcüm incompr^henfibilem atep Promiffa pré-fapientem adorent,uos homines credentes amp;nbsp;boni,cur pollicendo quod ft^nda.

uó agitis,Deum ofFenditis iIpfe quidem diligit pro fui nomine pugnanies, ^^^‘ prlt;tlian aciebus bene difpofitis, more firmiter ædificq ftruói præeuntes ♦ Cum poft ^^^ ^^'*^ ‘‘”^^^’ Moyfen quxrentem fuâ gentem,cum prauis operibus infifterct, poft ipfum , „ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,.

20 nunciü illi midum illa Dei uias difcrepat,Dcus à fuis cordibus bonum dimo uit,cumille malos illos abhorreat,amp;in utamredamnöquam dirigat. Chri= tèucnturu.in ftum item Mariae filium dieentem i O filrj Ifraël, ego uobisa Deo minus genere fanédi^ nuncius,quod deteftamento meis ineft manibus,affirmo,uobistp nuncium xit,utnturos affero, de nuncio poftme uenturo, cui nomen Machumcius, magum ede multas pfeudo^ illimendaciter aderebant» Quis autem peior eftimponente mendacium prophetas,d^' Deo,uocanu cundos ad Icgem redtam, illoscp malos abhorrenti t' Illis qu^ busptcauedu. dem ore fuo Dei uerba delere nitentibus, Deus fua, licet illos pigeat, prae^ lt;^°ßl^itgt;t*t cepta complebit, quo nuncium fuum cum lege bona,uiacRrcóa, ut fuper omnemlegem præemineat, licet rndedolentibus qut Deo participes po« ^ pr^anine-p nunt,mifit.O uiri boni, mercaturam uos à maximo malo defenfuram patés ^^ UeuenifJe' faciarn, uidelicet in Deum atque prophète crédité, amp;nbsp;prædatum ac expus iam proh dolor gnatum in Dei nomine cum ueftris animabus atque pecunijs tenditc. Hoc cemmui^ut enim, fi fapitis, eft uobis optimum, cum Deus ob hoc ueftra peccata dimits maximapars tet, amp;inparadifo habitationcs amoenas, domosep perpukhras uobis tris orbisedlcqua^ buet* Dabit item amp;nbsp;aliud à uobis maxime diletdum, uidelicet uindióam, tur.chrißuf £lt; terrarum leucmôd facilem acquifitionem j bonisepmagni gaudq nuns‘’“**'/’’*‘f^** dum.t Omnes boni Deo fermant, ut Chriftuslefus Mariae filius perfuafit, ^l^^^ interrogans uiros albis indutos ueftibus: Quis mihi fubueniet, ex parte g ® quot;nbsp;V Dei me fequendoc' Refponderunt illi. Nos » Quidam autem filiorum ^^ßfiemiac.

4lt;gt; Ïftaël crediderunt,quos, caeterisincrcdulis manentibus,pracfeiendo, longe -pchriftti hor-fuper illos extulimus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tank homines,

AZOARALXXII» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;utDroferuiat.

INmamp;c, Coelcftiacuntda, atque terreftria cunóa, inuocant Deum re? f^u: ; fuut albis gern benedictum, incompræhcnfibilem ÔC fapientem, * qui feribendi le ‘tcfulus induti. gcndi^fimulinfctjs nuncium ex femetipfis excitauit, quieispriusen oneis ^ ^pocalyp. uiam redam, Ôf librum ac diferetionem, diuinaep praccepta patefaciens,bes *^‘’^ '^^'‘'‘ ^ nedicet illos, ÔC alios etiam deinceps ad eandem legem alliciet. Per Deum

fapientem dC incompræhcnGbilcnijqui cum fitdiriflimus,hancfuam ab un* luizet co/rrtm- dantiam atque diuitias cuilibet pro uelle fuo committit. Illi quidem, quitus turapnoge^ teftamentum portatum mifimusjpfiep minime tulerunt, affimilantur afino fiandlibres. librorum latori » Eorum enim incredulorum, diuinisip prarceptis contradi* centium, exemplum peflimum habetur coram Deo, illos nunquam in ui* am reôam direduro. O ludati, fi uerum fit quod dicitis, uos icilicct penitu» Mort bonis q^q deuotos amp;1 adhacrentes efle, nil tractantes de hominibus, cur mortem optan a. fyn^mopere no optatisClHi uero maxime propter prauos actus fuos pttcmil* fos cam reipuunt.Deus tarnen huiufmodi malos agnolcit.llla mors,qua hi* 9 a a quot;i g*”^’ ^®® aflequetur, amp;nbsp;ad cognitorem icerctorum amp;nbsp;apparentium omnb ^* terhiupt- ^’”’ ’^i^urum uobis omnes actus ueftros, ibitis, Quandodieucneiisora* * ' tumuocatur, omnisbonusforumatquenegotiumdimittat, amp;Dcumin* uocatum eat. Hoc enim eft optimum, fi fapitis. Oratione quidem termina* ta, difgregemini, ueftracaptatum commoda, Deumcpinfingulisrebusin* uocatum atque precatum,utficueftra négocia procédant. nbsp;nbsp;P. Dimitten*

tibus autem horam iHamj ob mercaturat feu ioculationis afpectum, die mc* lius atque iocundius illis mercaturis amp;nbsp;ioculationibus apud Deum effe, qul uittum optimum gaudiumep plenum praeftat.

IN n.amp;fc. Ad te uenientes increduli dieet,fe teftimomu peihihere,quoniï ^* tu es Dei nuncius.Deus aStagnofcens quis fit fuus nSciuSjilIos eflemen* daces perhibet:qui facramento facto propter fui laluationê,uiâ Dei derelin* quuntmalegercndo,cnex credentibus fiant increduli, NosaSt corn corda, licet ipfi nefciant, figillauimus. Eorum tamê corpora uifa, quafi fiipites per* pulchri parietibus infixi, fui^ fermones auditi iumme placent tibi. Ab illis tamen,uelut abhofiibus atep mendacibus, ques vV ipfe Deus deftruet, tibi cauendu cft. Ad propheta enim aduocati, ut ex Dei parte uemâ cofequanG inuoluendo iua capita diuertunt, amp;nbsp;infurgut. Vnum igitur amp;nbsp;idêprouenit, fiue códones fiue no. Deus enim nun^ illis ueniam facict. Perfuadentes nc OpprfwrnJi prophetæ factoribus fumptus indulgeatur,ut fic fuis fumpubus penitus fintJ^ jH«t, qKt rugae jnopes 3fq, mendici, à fublimibus atep diuitibus prefli diruaniur amp;1 erjeiant, d ^^* autem, omnes coelor urn atq^ terrat diuitias pofTidentis, nee non Öf pro* Wefcuwrtiï. ph^æ ^^‘^ bonorum,cft emnis lublimitas atep uietoria, licet hoc ignerêt in-' Antemortem crcduli.Viriboni,nôuosdctineatquippiâueftrumnegotiSin pecunqs feU facultaies di~ bips,ab inuocationcdiuina.Harc enim agens perdefur. Ante mortis aduen J^enfandit. turn de bonis datis uobis, bcnefacitc, nc tune neceffitate cogente dicatis 10

Deus, uitam meam ad terminum propinquum protrahe. P. EIcemofy* nas enim faciam, amp;nbsp;bonus efficiar. Deus autem omnium actus dinofcens, r^tiM». neminem ultra terminum fuum aduenientem protrahit.

INn.6^c.Deum omniSiudicem,et omnipotente, acgïorificadum,omnis cœloi 0 atcp terrae uelut fuum dnm adorant.Ille ueftri códitor,SC omnium ueftroi 0 operum atep fecretor0 uniuerfalis cognitor,quippe nuUa latent cS, uos pulchris formis codec orauit,öiS eerlos ac tena ueraciter, ac uniuerfa Gmi liter, amp;^ quidem ueftri perhibent,creauit. Nónne percepiftis ueftros antcee^ fores incrédules, ob fuorû operum prauitatê graue mal0 efle paflos,granit' fimaep palTurosCNoftros em nuncios cû diuinis prçceptis miffos,increpan^

do dicebannVos homines tantum Jicutóó nos, uias Dei reflas doccreprae# fumitisjllos autem fic incredulos manendo, Deus minime curabat, Dicen# tibus quidem incredulis,fe nun$ refufcitados,reipondeas: Imó per Deum, RffumHiot imoDeus eos fufcitabit,omnes luos abtus, quod fibi leuiffimS eb, patefadiu rus. In Deum itacp ueftrorum operö cognitorem, attp prophetam, amp;nbsp;hunc Alchoran uobis diuinitus miffum crédité. P. Dies ueftrae cogregationis co ram Deo cundorum refufcitatore, uobis fiet amaridima. Credentes aute Öi^ benefacientes tóe ueniâ adepti,paradifum perenniter inhabitanda, quod eft maxima,poffidebunt. P.Increduli uero,ueßris^ pr^ceptis contradicentes, . lo *^'^* manlionicp prauae perpetuo tradentur.Omnis mali lucrator fecundum mandatum Dei ibium proHeiicitur, nufquam excedens : Sicut amp;nbsp;ipfe Deus omnia dinofcens, in credentium animum fedtam uiamep ueracem immit^ ht» Deumatqueprophetamimitanbudete, Quodlicetrecufetis,prophe.

tæno attinet,nifi tantu mandata nunciarejamp; euidenter explanare. Deus qui ””^“^ °^^^^* dem unus eft, prêter quê nó eft Deus alius.Cuius tutelar finguli boni fe corn nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„

mendant. Vosuiriboni, cum quædâueftrarum mulierûinfantiumepuobis quot;^”* inimicentur,cauctc uos ab ilIis:Pro quibus licet precati fueritis,ucniamcp fe ^^^Xw^ centis, Deus folusueniælargitor exiftit. Veftra quidem proles atquepecu-. opescr hbert nia,malorumnonnunquam eftoccafio.Apud Deum eft autem omnecom ahquSdo mulo 20 modum,omniscp diuiiiarü copia.Ilium itaqj pro pofte ueftro timentes exau rum occaßo, dite,amp;fequentes benefacite: Quod ueftris utilimu eft animabus. Ab auari« cianamcpliberi,femperantecedunt. P, Omneueftrum in Dei nomine be# neficiû ipfe multiplicauit,peccatacp dimittet, glorificandus amp;nbsp;lapiens, arque no/cens occultum 5C apparens, incompræhenfibilis amp;nbsp;immenfus.

IN n.amp;’c.Cum tu Propheta mulieribus repudium feceris, ante terminum Quamodo M^ completum 5C icitum Deum timens, nee à domibus fuis illas elicias, nee chumetpoßU iplænilî propter res manifefte mal as exeant,Termin o quidem accidente, te diuortiu face^ ftibus bonis atep fidelibus adhibitis, nullatenus coram Deo eunefta uidentc ’’^- Yquot;“^ ^^ jo mentiriuolentibus, ueleascumre determinata retine, uel dimitte. Huius

enim termini à Deo ftatuti omnis negletftor, fuar nocebit animar. Forfis tas '’ ’ men aliud mandatum deinceps faciet Deus, qui nos nunc caftigans arque perfuadens in ipfum crederc,dieicp futurae fidem adhibere, omnes fe timen* tes ab inuolucris 0^ impedimentis expedier, uieftumep tnbuet ex parte non cogitata, fibitp commendatis femper proficiens, omneqj fuum mandatum cotnplerifaciens, rebusmodum atquemenfuramingerit» Menftruapro* pter actatem defperantes trium inenfium metam, amp;nbsp;prargnantes terminum partus expedient. Timentibus quidem Deum, dus mandatum expeditum T^f^^'^f“ eft amp;nbsp;facile, qui tribuens hoc peccata dimittet, mercedemep maximam tris ^^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘^•.

turn illatione fadte, amp;nbsp;pugnantibus ufque partus horam fumptus indulge* te» deincepscpfiprolcmaluerint, pad urn déterminât urn amp;nbsp;cognitum fit* mate. Ipfisautemnutrirenolentibus, alianutrixadhibeatur,amp;hisuelillis ja^^j^j^/f^ pro menfura ueftra pofteep benefacite. Deusenimomnem difficultatem doar^te con-in facultatem redigens, nemini prarcepit expend ere, nifi fecundum mo- tradictmes oè$ dum fui pofte. P. Omnibus uillis Dei prophetaecp praeceptis contradi« grauefuppU^ centibus, graue malumintulimus, fuumep malum illas guftare fecimus, dum lucrunt.

Quorum finis intcritus fuit atque perditio ♦ Omnes itaque fapientes time* ant Deum,dantem omnibus credeniibus fapientiam/ui^ notitiam » P, Mittit cnim uobis nuncium docentem amp;nbsp;explanantem diuma praccepta» utcredentesSC benefacientesetenebrisad lueem educat, Ommscredens Scbenefaciens, à Deo paradifum aquis amoenam, perpetuam manfionem, gaudiumep plenum accipiet, Ifte quidem feptenaho coelos terramep nume* ro difpofuit,quibus mandata funt interfita, ut fic ipfc cundipoten5,omnia^ fua fapienua compleCtcns,a cundiis efle perpendatur.

Fi«5if DfiwM y N n.SCc. Cur tu propheta ftatuis, illicitum à Deo pofifum, lidtcr ob tua# i^ ^rmi^ffe di' y rmy, muliern amoremeDeus quidem pius ueniæcp Iargitor,omnium do# Ipenjationê («^ minus fâpicnsôCincomprafhenfibilis,tibi iuraiuranda delete pratcepit.Pro-* ^dicS^exmi^ta P^^^æ quandâ fuarum mulicrû alloquentipcuelando quoddä, ilia refpôditî tam, eu uxores ^^ ”^1 uerbum illud aperuitf'At ille, Deus omnium feien ti Him us, ad qué duttUu depri ^ cóuerteris,omnibus malis cor tuum alienabit;Et fi malis obftinaciter inhac heitdtjjènt con ^'^^^^^ Deus dominus ueftcr, SC Gabriel, angehep carteri, hominescp boni te# fies aderunt. Aliquibus autem repudiaus forfan Deus meliores, firm a- fidef, iugiterorantes,amp;multum clcemofynarias, turn coniugatas turn uirgines, carumlocorefiituet, Viriboni,uos ueftramep gentemafoco nilnifiiuUur Sc homines comburente, cuius cuftodcs funt angeli feroces 6C immenfigt; î^ nunquam à Dei pracceptis digredientes, fummopcrerctrahite, uos^inerc* dulijdieiudicq nullam practendatis excufationem, cum Deus tantum uosfe cundum opera ueftra iudicabit» Vos uero uiri peccata ueftra derelinquêdOj adDeum corde puro coucrtamini.Illcnam^forfan uobis peccata dimifiu* rus,paradifum aquis amœnâ tribuet die,qua ncc prophète ncc fibi credent!

incohep.^ddiß bus dedecus infertunfed lucê ante fe fuæ dextræ guftabSr, ipfiep iugiter una orant fuâfilici uoeg die en f, Tu Deus,quoniâ omnipotens cs,meâ lueem adaugendo nobis inmiuloi^r ^óple.Tupropheta incredulosexpugnatu SC prçdatum proficifcere,8C ut te

diett aperte,a- .. e . . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, -. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. - nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- . . prouerbiiihie ’'** protmt luorum marttorum bonttas,quin Deo praecipicte cum cætens in* nuUumdidt. trantibus focum æternS ingrelfæ fint. Credentes aut fibi fumant exemplum

^xèpld duo bo Pharaonis coiugem,SC Maria filiâ loachim, quai o altera Dcum iugiter pre# nrfrô tnulieru, cata eft, utipfam àPharaone,praui$cp fuis operibus, genteepmala liberans, totidem^i m- fibi domum in paradifo firuerct. Altera uero, Maria uidelicet, fe dirigendo larum. nil maliciæ feu prauitatis operata eft » Vndeanimaminfufflauimusilli,no# mariiimlifiidi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ir_______

Operadniper' T N n.SCc.Dcus return multiplicator SC omnipotens, cuiusmanus cótinet ßdiß'.mameoe J^ omnia,mortem SC uita,ut quis apud cum melior cfficcretur,intulit,ipfètp 4^ lots'm terra, códonator 6Cincopræhenfibilis V11 cœlos difpofuit, In cuius faóurisnil fu*

pel fluum uel incopofitum cuiuf^ oculus percipiet, licet bis uel farpius intu* ens.Ipfe cœl3 fidereis ornauit lueernis, quae diabolos expellant illinc, tirno* rem intjeiendoDeum no fequentes, gehennâ ÖC infortunium patientur, in inferno pleno, ÔC ob iram nimiam obftrepente, audituri nimiS increpatione ab inferni iudicibus,quxrentibus : Nonne uobis nuneq miffi fuerant ^ Re* ipondebunt, Ita: Sed nos illis contradicendo,pcihibuimus cos erroneos ex* titifle,

Wtlflc»nec Deum quic$ per illcs mandaflé. Nun c enâ ignis minime nos Îae* deret, fi præceptis auditïs fidem uelut fapientes adhibuiHemus. En qualiter culpas fuas,m aiumep patefadendo proferent.TimentesDeumjæque fccre* tacordiumô^indidauocum agnofeentem, uenia mercedeep maxima do» nabuntur » Non fdunt omnium conditorem omnia fore» Ille quidem ter» ram humanis quæftibus amp;nbsp;itineribus applanaum amp;nbsp;ex iîla fœtum humano uidui produxit, amp;nbsp;ad ipfum omnium het reditus » Habens'ne fidudam de cœlorum conditore,quod uos fimul cum terra minime pdfundetc' Ipfa qui» dem uobifeum fummergenda confundetur. An tutifecuri^p manctis, quod Terra f^w-10 uobis uentos non immittetc'Sdetis autem poßmodum, quod uobis caftsga?

uerim. Videte,quis fuit finis antcedforum noßris contradicentium» Quare nonperfpidtisaues, quas nil nifi Deus folus omnia uidensfußinetf Quis in Dei loco uobis feret fuffragiumc' Increduli uero nunquam errate defi» ftiint.Quis Deo prohibente,ui(Sum atque diuitias uobis minifirabit C' Refi» fientes autem, amp;nbsp;perfidi, fuam excitatem nunquam derelinquent » Vtrum eftmelior, capite fummiffo fadeep dedinata pergens, anreóeuiam profids J^o^f’^ ft^ feens^ Deus quidem nosinterracreans,adquem finguli redihitis, uobis auditum, amp;^ uifum, corep tribuit, licet uefiri paud fibi grates référant » QP* rentibus illius aduentum termini à te,ut te ueridicum probes refponde: Ne^ J^^^^ A *™ 20 mini nifi foli Deo illum effe notum, teep nilnifi nuncium tantum amp;nbsp;expia» ^rrfw«», natorem exiflere. Hominibus autem illum uifuris terminum, facies nigre» fcent,cumillisdicetur: Hiceflille dies, quem uobis fepe prædicauimus* SiueDeum, me meosep faóores con(ufurum, fiueuenia mifericordia*que don atm um uideritis, quisègraui uindnda Dei malos illos amp;incredulos cijcietc’ Nos quidem in illum Deum credimus, amp;nbsp;eius nos tutdæ t nos fup» ^^•*f’dtt, pofuimus» Finis autem omnium difcemet, quis uiam errons fecutus fucrit, ”^‘ Si nofiram aquam tellus funditus abforbuerit, quis aquam dukem atep b 3 «tam potum afferetc'

IN n.amp;c. Per calamum 0^ lineas atep fcriptum, tu non es nifi Dei nuncius ittrat per cak-habitus optimi, mercedem maximam inde fumpturus, non magus, i”«Oquot; fcriptia non dtemoniacus» Quod fiet euidens, quando Deus bonos malcs'que ”fm,feDtinS difcernens, quisredam, quisue prauamuiam fecutus fuerit, explanabit» ^quot;'’”‘’””^‘'2“* Contradicen tes, qui te fibi fimilem eße defiderant, nullatenus fequaris, nee herum crebré iurantes,quoniam ipfi contemptibiles funt» nbsp;nbsp;P» idem quo-

que funt rerum uilificatores, amp;nbsp;feditionum feminatores, detraóores etiam, Crimmatur boniép diminutores,amp;: culpabiles,ac increduli, prolis tarnen atque pecuniæ fu^dodrht^ 4° diuites:qui noßra præcepta audicntes, ilia priorum eße mendacia perhibêt, contemptoret,

Vnde nos fibi fuas facies denigraturi, mal5 ab illis Êepius cótradióum infe» remus.Talium enim dormientiü facies diuina uinditßa fuperueniens, quafi nodem cöburendo denigrauit. Qui mane nifi tales'à c acteris rogati,ut ficut pnuS)fi' poffent, fua negotia per a gerót) tandê percipiendo fe prau5 amp;nbsp;falfam uiam eße fecutos aßerebancEorum uero medq dixcrunt: Nónne uobis di» uinam inuocationem iniunximusfllli uero fe male feciße,Deum teflem ad» hibuerSt» P,Sic bis illi fui caufam erroris improperabât.Forfan tarne Deus p 4 hoc

hoc malum in melius mutabit: Quoniam ad ilium orandum plane con* uertimur* Cum que malum huiusmundi magnum fit, confiât apudfapi* entes, alîus maximum effe lt;. Timentibus enirn, à Deo paradifus tribuitun Vos minime, malos bonis coæquare poteritis. Aut quid dicitisC An librutn hoc affirmantem habetis ^ Quis eorum, ditfium hoc afferit ;' Perfcrutetun Vel fi participes habent ad fui didi probationem gt;nbsp;cum illis accédant ♦ Die, qua uocabuntur Deum adoratum, hocagerenequibunt: Quoniam hoc fani uocati recufabunt ♦ Siue paulifper dona illis fpacium, qui quaefiti reatus emendationem feu beneficium, hocimpofTibile fibi dicunt efle ♦ Ego enirn fapientiflimus SC prudentiffîmus, dlos quo neiciunt, attraham. An funtipû i? ixanplo Ion* fecretorum fcientesc'Scribant igitur ipfa. P/Fu ucro diuinum expeda iu* deterret ab in- d/ciuni,non imitans inclufum pifci,qui reus diumitus aduocatusgt;nifi piëta« creduUtate. ^^ d/uinafubueniente, ibi permaneret: per me tarnen extradus, bonus effe* dus eft. Increduli librum iftum audientes, uifum aduerterc nequeunt, fed Kachumetdo' nyncium dæmoniacum,cum non fit nifidodor gentium,appellant»

Hater The- T Nn.amp;c» Verumquidem, uerum^ ueraciter eft illud, cui Hat arque X Themuth contradixerunt » Vnde gentem Themuth ob fiiam præfum* ’^^'‘^^^j^'P^oi'^^atquefoperbiam confudimusgt; populum Hath uento grauiffimo ‘’ dilperfimus» P » Ventus enirn illis feptem diebus amp;nbsp;nodibus odo incum 1^ bens,prorfus ut palmas uacuas et fragiles proftrauit eos.Quare fi quifquain ^ ‘‘’^^‘’‘fuperftesexiftat,perpcnde» Pharaonem item, fuostp prædecefibres ob er-roresfuos Dei nuncio contradicentes, diuina uindida grauiterpereuflït, Noc tempora, diluuioep ucniente,noftros per arcam liberauimus» P » Hoc quidem gen tibus commemorandum pofuimus,ut aure percipiant, cordeep firme recon ^^t”'’ dant.Primo buccinac fonitu tellus amp;^ montes profternentur, amp;nbsp;in puluerem °' redigentur,horauenicnte, ccelumepfundcturSt^dcbtlitabitur, amp;nbsp;angelio* efen ‘^“’*'j^q j^gj jj^fg^mj^ fy^g^t^ßm^t HJa ^jæ j^yUyjn cuiufquam hominis fadum quot;Beandiicharta celabitur.Omniscp chartam fuam dextra fumpturus,inquiet: O mater, me* feu cajologm am chartam legam, qui me uenturum ad hunc computum fern per exifli* 5^ opera in dexte n^aui » Vnde nunc uita dulci perenniep perfruar » P » Hominibus huiul* ram tradetur, „lodi paradifum fublimcm,ubi propinqua pomorum eft copia, poffidenti* ^ ^^5 dicetur : Pro uelle ueftro, modoep penitus propter adus ueftros prarce* * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ dentes, comeditefimulatcpbibitejlltueroquorufiniftris charta cómittetur,

inquient: Vtinam huius enartæ dono coputiep noticia careremus,unacp tan turn uita fuiffetjcS pecunia iam deleta nil nobis proficit, Faucibus enim at^ Cathenis firre- gutture fumpti in ignem protjeientur» P. In cathenis quoep L X X.cubito* M umdeniur ^nm detenti firme uincientur: Quoniam nee in Deum credidcrunt,necpaU damnandi. paribus cibum praebuerunt.Hodie namep nee amicum,necuidum,nifi tan tum peccatorum, uidelicetigneum, cruentum, atep uenenofum inuenient. 4^ Per res uifibiles amp;inuifibiles nuneq uerbS bonum eft à Deo copofitum, nó Pana pfeudo- à mimo,uel cantore,uel mathematico. Si quic^ enim praeter mandats à me propheta. profertur,il!i dextra fumptauenam cardiacam abfcinderem, nullomihipro hibere potente. Hoc autem uerum, uerumep ueraciter eft, ueram fedam ti lt;nbsp;mentibus patefaciens, incredulis maliciam adaugens, nee nobis eft ignora* turn, qui credunt illi, quitte contradicunt » Tu uero Deum cum ipfius im* menfis nominibus deprecate, te fux tutelac commendans»

IN n,amp;c,Licet homines de male fæpius quaeßionem facient, quod ineui# De iudiclj dit tabiliternemine prohibere potentejnfert Deus incredulis: lHam diem co loquitur. minus uidens, à cæterisà longeperfpet^am, qua ad ipfum afeendent angeli . ^homines,cuius tantum efi ipacium)quantum efl L.milia annonrmgt;tu pa? ^^^g^^^*--denterindura Jlla quidem diecœlum utfumus euanefeet, tellus ut lana car* .^zn ^^^^^ c petufjUec amicus amici recordabitur» P, Illa quidem die quilibet incredu j„ cltrarM loq' Iusgt; pro fe redimendo filios iuos atcp mulieres, omnesep fuos, totamcp terra: tur/tepimferi-fubftantiam tribueret. Tunc enim incredulos, quoniam Deum non adora? t« finale bre W bant, pecuniamep multi coaceruando nil boni perpetrabant (quippe Deus ui uêturu.si tot hominem fic compofuit, utmalouifo pauefcat, bonum adeptum redneat) annorumiten graue malum paffuros,ignis comprimettOrantibus iugiter exceptis, ÓC dan ^uomido Malibus rem feitam quafrcntibus,at(p paupenbus, dieiep futurac euentu ueraci; ^^^f^ ‘^^ ^ teralTerentibus, uindióamep diuinam ineuitabilem timentibus, amp;nbsp;caflis in ^^ g^^^^ç^ omnes,prxter in mulieres proprias, fuaccp manui fubd/tas, unde nullus rea» ^quot;/^af j„j,7ffquot; tusfequitur.A' praediJiis alia petens,uclut malus damnandus efl » Depofiti tantalum dun' cuilos fidelis, teflisep conflans, amp;f uir immutabilis, ac iugiter orans paradi- fentur, bono him, Ôd honorem fufficientem habebit» Cum te dextrorfum Ôd finiftrorfum gaudcant.

ambiant increduli, cur fuumerrorem non relinquentc' Quomodo fpcrant Vidaur Itbidi-20 Deum daturum fibi paradifum C Per orientis Ód occidentis dominum, nos »imal^trtbue-corum loco meliores ponere poterimus » IpG ucro in me nullam uindióam quot;nbsp;^^it^id. Sti exercere poterunt. P. Ulos nunchoc,nuncillud dicere, 6d ludum at?

quederifionem exercere permitte * Die namep, qua fæpius illisdióarcpe? Ï‘lt;quot;'‘f‘^J”'*'® rient, per me fuis è foueis confeftim reiufeitandi, uelutad concilium profit ^Xwfraw^-cifcentes,uifibus fubiedtis, minimetp perfpicacibus dedecus fidei fæpius iliis („ j^^g pnuile pracnunciatae,malumcp patientur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ÿvmfin^a.

INn.ödc. Noëmiffus cafligatum hommes, ante maligrauisaduentum, Uoc,^^^^ inquit: O uiri, uobis dodtor Ód cafligator diuinitus milfus fum, ut exau» téporis exem-diendomeDeumtimeatis,Sic queuemam peccaminum aflequemini,pla? plohortaturai citumep dilatabitur. Dei tarnen terminum nullatcnus cuitari fapientesin? ertiuUtattm, teliigunt ♦ Sed licet noeflu dieep illos cafligando doceret, nil hic nifi diflugi? urn fuum ab illo effecit » Quanto magis enim obnixe eos cafligauerit, Öd à Deo ueniam iliis quacfiuerit,nunccp fecretc, nunc publice, ut Deum ueniae datoremobfecrarent, precatus fuerit, tanto magis infurgendo fuas aurcs digitis,oculoscp palmis fuis atep ueftibus cooperuerunt» P ♦ Coelum qui? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*;

dem uobis imbres ad augmentum pro!is,atcp pecuniar,nee no hortorum,6d ^^j^y^^**”*^ amnig donum Ód increments mittet, Deo iubente,qui uos multiformes eG

4^ fecit, Ôd eerlos ordine fepteno diflinxit, lunamœ lueem, folemep candelam conftituit, Idemep uos è terra plafmans, uos ad le denuo fufcitando Keuocaa hit, qui terram ueftris itineribus planam effecit » Cur ipfum igitur corde pu« romoreep bono non inuocatisd P» AdhucitêfermonemfuSprofequendo Noë dixit:O Deusgt;ne nullatcnus imitando, fed dolos quam plurimos per* f jjeorumßut petrando, id quod fibi pecuniam atque prolem non nifi dam no fuo tribuit, magmu tem-fecutifunt » Vnde illi perfuadcntes,uiciflïm ca:teris,nefuas defererent ima- porti ü^htnu^ gines, quac maxima multis erroris occafio fuerunt, uidelicett Huden, ««sbiwm,

DjcitNoe pre Schuan, laguta, lannea, Nacen, cum propter caßigamina plus aberraue* atu,uttotuje jfi^f^j-^j^multS extiterintjnoftramanu fummcrlifunt,dcmccpsin ignepoß Iwlmturoi ^»®*”“* tutoreujndicecpcarcntcs.Quodamp; Noë denote precatus eft,dicenlt; fenptwafM ‘^O’T“ Deus,null« eorum peccatorS fuperftitem effe patere: quoma plurcs iU non habet, ^^^^^^ facient,nulla nifi malâ amp;nbsp;incrédule proie fa(Suri,]Mtbi uero,meiscp pa rêdbus atep credenbus uema largirc, amp;nbsp;incredulis nil nifi eófufionê immitte»

EtiS coßtentes T Nn.amp;c* Mihi diuinitus miffum eft, quod homines diabolid aufeukan* Alaoranü,etne idodicebant: Nos Alchoran mirabilem auditu, uiam redïam edoceiv gâtes Dei finit, tem credimus, nee aliquem Deo fublimi, nee filium nee mulicrem habend, 1® nefianiamulta partfeipem ponimus,Iicetinfcientesamp; inertes multa deDeo nefandapro* profim^tde fcrant. Nosautemopinatifumus,nechominesneque diabolos quippiam ®™', Deo falfum impofituros. Quidam tarnen exercitus darmonum alqs tantum to fftra/S * perfuadent, ut in Deum nullatenus dicendo credant: Nos prius aflueti toe* feëdere losaufcultatum adlcendere, nunc ipfumplenum atquemunitum euftodi* aufa Sedpo~ bus peruigilibus reperimus, amp;nbsp;aufcultantem omnem della lucidiffima pro* fieaitereüprlt;ie lequar* Vndefcirenequimus, t anterrenosodiat, dïligatüeDeus, Cumep clu[um,nJ^is nodri quidam boni, quidam terra fimus, uiasuariasproficifcimur. Nos pofiularet,ut autem opinati nihil Deum euadere, nee agere contra poffe, reóam uiam inoculishomi- patefadam credimus ♦ Omnis enim in Deum credens, omnium ma lorum î^ wSafiëderet,ut Q^ iniuriarum timore carebit ♦ Quibufdam itaque noßris credentibus, qui* Chriftut ficit. ßufdam minime,credentes reeda uia gradiuntur: Increduli uero dilgredien* tsophifiieu,^ jgj g^ jjjg^ j-^ ignemferuentemÖC furfum erumpentem prorjeientur. AquaS i«^ «Z Dri ^^’^^^ bonas illis potum præberemus, fi legem bon am fpretis erroribus ac irt umplts aute aperentCum tcmpla quidem Dei fint,nullum in ilIis cum Deo participcm Deifunknon inuoectis» P ♦ Fcrê multitude gentium undique concurrens, cui Dei uit muoandifunt praedicatum 8C inuocatum furrexit, ipfum conculcauit dicentem : Non in* fiHitij det. uenio quenquam quem adorem,nifi Deum folum,cuius mandata nuncio, nullum illi participem fiatuens: de quo neminem protegere uindicareüC quaefo,nec cuiquam bonum uel malum immitto. Omnis autem no credens J® !kincertüm,diet in Deum, ate^prophetat, perpetuum ignem patietur, dieep manifeßationis dni quotum ab' omnium Dei pracceptorum, quisdcbiliorminorisuecomputifuerit, plané fit-.ntß Machu- percipietur, * Ego nefcio,an illum terminS Deus elógSbit, an Ratim inferet, nuti,quiaU- pj^^ enim fecretum nemini nifi prophete pro uelle fuo, cuiep patefacit, qui ^uoties duü je p^jg^j^ ßj^ omnia nSciata, omniu fuorS opera index amp;nbsp;dinumerator exiftit# igrurare, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZOARA LXXXIII»

Tepui orandi TNn.5Cc.Tii propheta noede furgêdo, cius medietatem parumue minus prafinitum. | plusüe pro uelle tuo, uigilijs nahe) 6C Alchoran iugiter atepdeuotdege» Hanc tibi grauitatê inqcio, quonia cG die cæteris intentus fis negotqs, borat nocRurnç meliores funt atcp Icuiorcs.Dcicp nomê inuocando,qui dhs eft 0* 4*^ rientis SC occidêtis,prçter quê no eft Deus,illi te penitus cômenda,malorûcç diefta patiendo,6C te inde formofe liberando,illos cG mihi côtradicant, fint® ludidum Dei. diuites,mihi dimitte. Decreto namep fpacio fibi permiiTo ad nos uenicnt,iu fcepturi dedecus amp;nbsp;ignem, maloscp cibos die, qua terra cum montibus pef* fundata, montes ut puluisuentisagitatusefficicntur. lamuobis nuncium ueftri tcftem,fi'cut prius Pharaoni à nobis,quoniam non credidit, ftatim per dito,mifimus:quare non timetis f Nónne cr€ditisdiem,qua capita puerilia , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;canefcent,

«anefccntjccefumcp tfrandcturf Hoc quidem ucraciter eucn/ct. Vndc me«; *H«ttolt;wï» mor at^ kiens effici poteft,omnis ad Deum ire proponens ♦ Quod m non® AnnoMucÄ»» nunquam ante duarum tertiarum, quadoep medietatis, nónunquam unius tertiae nodis tranfitum furgiSj homines^ tecum morantes GmilnebDeus o* mneshoras nodtis attp dici agnofccnsperfpiaUqui ueniâ inde, quod totum £f^,j,„; j^j^ legere nópotes,prgbcbK,fi pro poffe tuo leóionibus infiftis.Ipfe nacp noutt fafùiumvum homjnSquofdânônun^ morbis grauari, quofdâirelucraiû, quofdäexpur ;-f^«.rit. gnatâ.Omnes itaœpro poffe ueftro legite, amp;nbsp;oranones fundite, ac décimas

10 præmifliim inuenietis » Quod crit uobis melius, oprimaep merces. Jpfe nacp nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;à precatus,amp;anobis glorificatus,ueniam 8C mifcricordiam pratbebit,

IN n.8Cc,Virpanis laneis cooperte,cito furgcre, reep corrigerez amp;” à rebus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^’*°^**

iniuftis declinarc, omniacp côtingentia pro nomine Dei fublimis oîumep y^;”^ jj^^^ maximipatienterfußincre, teep tuasepueßes emundare nullatenusrecufes. ff,^^^ft^^ Dies quidèrationis omnis amariffima fiet incredulo.P.Illü mihi dim it te, qui foluseum côdidi,pecuniâcpmukâiliiplures^filiostefiesprçbui,fpacium^ . permifi, cuius augmêtum illc fpcrabat. 1113 enim in ignê CyrCum tendentem ’’®P‘®’''‘^ afcendere facia, quoniâ noßris præceptis no credidit, amp;nbsp;praerneditate prout ‘^‘' ZO uoluit,interfecit,corukecp fadus eß interfedor» P.Deinceps iraeSdus refpc ' xit,amp; dilgrediens ac infurgês, hoc incantation?, amp;nbsp;nil nifi uerbis ab homine côpofitû elfe côfirmauit, BIS igitur in ignê quietis impatient? amp;nbsp;in terminas btlêjincredulos côburentem,cut dec? amp;nbsp;nouem fuperfunt,deqciâ* P, Nos j^^^^i ^^^^ no pofuimus fuper populS ignis,nifi tantS angelos,eoi Sep numerS fignauû ^„ in^alit mus, ut mirentur increduli. Homines uero Iibrorû atqt boni corda firment, carcerii. fidê adaugeant.Homines uero cordis infirmi quærant, ut quid hâc Deus fi* mi!itudinêexhibuit.Ipfequidem De us. Ho s itaep dcuiare,inosredeprofici Ici pro uelle fuo facit. Quod cS fit multagentibus peritia,nullus exercituum Dei opent m-Dei,pratter ipfum folS,agnoßit. P. Per lunâ Ôi aurora anp diluculS ifie efi comprehm-50 un us rnaiorum,caßigantium atep docentium genres, quas credere feu reeë-' fif^tl^-derc uoluerit. Omnibus quidem adus fui pignora fient, exceptis dextræ p**^* P“^^** partis hominibus, quiparadifo manfuri, uicSîmdiccntincredulis: Quis ^‘g”* uos in ignem deiecitfRefpondebunt: Nos quidem nec orationes fecimus, qj**^^^j^„’^ necpauperes cibauimus, fiC iniuße deDeo locuti,hunc diem ußp ad illius roanifeßam euidentiam,quando nullus prodefl interceßbr,contradiximus. Quarc non reminifcuntur i Quare non fc conuertunt homines;' Sunt qui* lt;ieinuelufafini,leonemcxpauorcfugientes. Quibus licetmultumoptan* seruilitrr TteH kbus, notulx bon» nequaquam tradentur, Quoniam diem illam minime timentes aßw timebant. Hoc autem, nil nifi fapientiam amp;nbsp;recordationem, qui uult corns timemileone 4®uiemorat.Hoc tarnen agere nemo potcrit,nifi Deo uolente,a quo procedit ßmila.

IN n.S^c.Pcr die fçculi futuri.animâcp ream, licet homines opinentur,mc I5«««lt;rlt;rt fe minime potentem oßa ßia reßifcitare, ego fuos digitos erigam atep recos fejujeitaturum ponam. Sed homo falfa proferre laborans, alïus aduentum Êcculi perfcru* ^^^^* tatur t quando fuis obfeuratis luminibus,ôé luna edipfim patiente, folique coniunda, diffugiumfludiofe quanent, P, Locum autem nullidiffugio peruium

pcnifum rcpeituri, anteDcum ßabüt, dióunim cuflt;p, quid pnus pofireme Hxeufatio md^ peregerit, omni fuper lemetipfum teftimonium ferente. Excufare namlt;^ ^^ fc fu^nc^, uolentijDeus inquietiLingua tua nullatcnus loquatur.Quando hoe noltrö cft,qui eunda congregauimus: Alchoran uobis miffum quare non credidi* ftisc’Noftrum eft hoe explanare. Vos mundum iftum tantum dilcxiftis, ne* ghgentesah'um.Dla quidem dicfaeicsqugdam.eruntpulcherrimæ,uidelicet afpicientium Deum : ahorum uero turpiffîmæ, qui nos malum illud dlatiP ros minime cogitabant, antequamfaucibus inhætebantanimæ»Tuneaute carminatorem amp;medicum quærentes, nee hoe mortem effe penitus opinât tes, alterum crus adiungunt alteri, tuneep Deus eos refufeitabit. Deemofy^ '® naSjSt^ décimas, ac orationesfacerereipuentes, cótradicendo difgredi funU Quicondidit Melius autem,melius illi effet credidiffe.An cogitauit homo,nos eum ita di-bommë,etmdë miffuros: quem cumpriuseffet fperma, deinde coagulum fanguincum, re^nrabit. Deusintegreformauit,parilescpfccit,marem uidelicetatepfaminamfNun quid igitur mortuos uiuificare nequibit^

AZoARALXXXvr» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(

INn.amp;fc*Poft tempus, quonequaquamhómonominabatur, noshomt* i nem de liquore produximus,dantes illi uifum amp;nbsp;auditum,uiamcp doeu:* mus, quod quidam reddam, quidam prauarn excquentur: gratias^ quidam ( reddunt,quidam uero minime. Incredulis quidem cathenas,amp;' ferrum amp;.(o^^ cum præparauimus.Ex uafe uero camphora condito, amp;^ ex aperto fonte ho mines Dei potabunt,quibus inerat uerborum fides atep conftantia, timortp j dieilongiffimimali, amp;nbsp;diftributorum ciborum pro dileóione diuina paupe ribus, amp;nbsp;orphanis, amp;nbsp;mendicis, quiep eófeffi funt, fe non dediffe uióum illis nifi pro Dei facie, nullam inde remunerationem feugratiam expédiantes, 1 quoniam Deum amaramep diem timuerunt. P. Deus igitur illosab illius i malo diei libérât,dans honorem,amp; ornatum, atep mercedem maximam, pa : tardHpie^ radifum uidelicet, ÔC ledtifternia ferica propter indurationem. Vbi nee folis fmptio. feruorem feu frigus fentient: fed arborum obumbraculum, fibi fuos frudtuS colledios inclmantium, illic habituris, Et ibidem cum uafis uitreis fic argem J® teis optima compofitionis,illis potus,uelut zinziber faporifer, ex fonte zei# zebil adminiftrabitur. Aderunt SC iuuenes uelut margaritæ fpeciofi, omn^ umcpdiuitiarumódbonorum copia» P. Veftes quidem fericasSc deaura tas illi iuuenes induent, torques argenteos in brachtjs ferentes » VinS quoij benedidium illic Deo dante fufficiet » Huiufmodi quidem mercedem ob a* AIcomm. ^“5ueftros gratos amp;^ commendabilcs accipietis» Tu quidem, cui Alchoran iftum mifimus, diuinum expedta iudicium, non peccatores amp;nbsp;incrédules imitans, fed mane uefpcreep diu Deum deprecans, amp;nbsp;humiliter adorans. fo loco diligentium mundum iftum, dieiep grauiffimacobliuifcentium, noßra ITewdrfiï Df« uoluntatepotentereftitucmiisaÜos. OmnibusadDeum progredi uolentiM’ ucna,nipipp bus,quod nemini tarnen poffibile eft,nifi ipie fapiens 8gt;i immenfus uoluerit, * uoluerit, hæcfuntcommemoranda« P» Quiuultueniamamp;mifericordiam, mife* ricordiam praebet,malis malum grauiffimum illaturus»

TifuiiuYdtctiS T N n. Sifc. Per angelos legationis efficaces,uentoscp ficcos amp;f imbriferos, per demones. X dacmonescplicitorum amp;illicitorumdifcreturos, aeprophetis diuina man Ijïfdn^iiftdi data corredloria uel inftnidlorw concitó ferentes, omne noftrum mandaió dofirinam, Omnii^er mniorèwr((t:lilt;br.6, ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueracitef

ueracitet accidet, Turn obfcurabuntur ftellæ, coelum findctur, ac m ontes iri puluerem redigentuisdie fdh'cetjquaplacitum difcullurum lingula, uobis à prophetis indidturiqug contradicentibus grauis ent,et amara» V os quidem, primis noftra manu confufis,corum fucceliores perfecuti fuimus, amp;nbsp;caeteros adhucincredulos fimiUterperfequemur,quibus iudieq dies encditticilima» vNOs homines ex humore fragili creauimus» P, Hos quoqj nos ad fcitam horam loco fcito conftituimus, illius fadi porcntes.Pildem quoep mortem ôC uitamin terra montibus excclGs dilpofita,aquis'que dulcibus potui fœcunda præbuimus^Contradicentibus autem, diesiUafietgrauiffima ♦ Quibus tune lo dicetur rem à nobis foplus contradidlam, amp;nbsp;umbram tripertito diuilam ini- infiforum üi’i' te. P, Vmbra quidem non minor eritigne,lcintillas uelutturres camelosc^ biatripertMi fufflauos efflante.Illa die nee aliquod fietproloquium,nec excufatio rccipie^ tur. 111a namque dies contradicentibus amariffîma, dies ell dileuflionis, qua uos anrecedoresep uedri per me congregandi, coram, G me decipere poteru tis,decipiatis,Vobis autem contradicentibus,dies entdiGicilima. Timentes autem in umbraculis ex fonribus,2C frueflibus,cæteris que cibis pro uelle fuofpaciofeproptcr afous fuos commedent atque bibent.Talcm namque mercedem bonis exhibebimus,die contradicentibus grauilïima hoe uer^ bum audituris: Comeditejamp;S paulilper expefoantes quielcite,ob ueGram ma ÏC liciam atque uerfutiam habitam. Hæc enim eft dies malts amara, qui le hu-

miliai e rogati non parebant ; Scd quod uerbum poftea credent, ilia dies eric difficilima reprobis.

IN n,amp;c. Etquidremillamimmenlam,undefummauobtsinoriturdiC De He Htdidj. fenGo,tam fcdule quxrunrrSciant autem illam,me monftraturo,qui terra

planam montibus quaG cardinibus firmaui,uos creans parties, ueGræcp quie ti fomnoque no0em,lucro motuique diem dilponcns, feptémque res hrmas fupernefabricaui: Ibi lampadem Iplendidiflimam inferens, aquas item ex Septéresmmu nubibus ad edudfum granorum,hortorumque crebrorum, amp;nbsp;cætérorum na dofu^morei JO feentium demiG. Dies enim omnium dilcretiuus, eritillius placin' terminus, qua buccinæ fonitu gentes omnes accèdent, cœlum in portas plurimas ape-rietur, montes ut æGiua nebula tranfeurrent. P. O uos mali, ueGrum ad-wentum infemus Gtiepcxpectando, qui ueraciter illuc uenturi, ibi que man-furi,necrefrigerium quid, neeutnum, fedignemtantum atque malumob ueftram prauitatem,amp;huius dici defperationem, noftrorumquepræcepto-rum contradidlionem, quæ Gngula nos in libro notauimus, guGabitis, nihil

à me niG augmentummalorumlulcepturi. Timentes uero, lufhcicntcrillic Parddifut uefd poffidsbunt hortos palmarum, amp;nbsp;uitium,puellas que confocias,ÔC conGmi- ptuarijs graN ■ les, papillis brcutlGmis, uafacp plena, nullum uerbum inhoneftum feu men- * Proucrbialu '4odaxaudituri. Hoc eft donum, optimàqueremuncratio Dei. Contra quem focutio,fmnpM cœlorumamp;fterræ omniumqueinteriacentium dominatorem,nullumuer- ^^

burn proferre poterit,niG lu Gu s ab illo uerum proferre die ucritatis,qua refur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^„^ 2

gent animæ.â^ angelt Gmiliter ordinatim.Quam omnis qui uoluerit,credat, ßij^^,f,j,^i^^f^^^ SC Deum adoretlllius quidem dici malü à Gnefore prçdicaulmus,qua quifp montibm, Cadi quod præmiferit,relpiciet;et incredulus optabit, * ut tellus cGiciatur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te fuptr nos.

N n. amp;GÄnimas tnalorum,ui coadlastp^bonorum autem knfter ctfpon te extrahunt angdi, præcepta^ diuina citias omnibus alijs deicendendo prophetis aff erunt.Die uero bimembris fonitu buccinte, corda fient contcm ptu plena, o cul iep tenebris eorû, uidelicet qui fe uelut prius ad foueas redire rhiträo memo^ pluriniuinoptabunt,Nonneuides,qualiterPharaonemcófeflumfeDeuoï rabüccxemplïi. elle maximum,indeep femper contradicentem Moyfi^quem Deus afTatus in loco benedido iuffit eum adiré Pharaonem, utipfum pro poflefiio uirtutes gerendocóuertcrct,uiamcpre(flam patefacer et,Deus in hoemundopefiun' dedit fuum ob fiultiloquium, foculoq; future fortius fuppliciû inferens.HxC lö quidem diuina uindteta timentibus Deum eft memoranda. An eftis uos iHo potentiores,qui cœlos crcans amp;nbsp;ornans,furium extulitjamp;S terram extendens iplam uobis animabus^ cæteris ftabilem montibus ucIut anchoris firmaurt, et aquas ac herbas in ea produxit,no0cm^ tcncbrofam,diem^ iplcndidam fecit. Die quidem graui(ïïma contingente, quiiep fiiorym recordabitur opcgt; rum,amp; ignis ingrediendus ab omnibus contradióoribusjhuiuscp mundi dk leóoribus , propalabitur uifuris. Timens autem fiationem coram diuina præfentia, animamep fuam reprimens ab huius mundi uoluptatibus amp;: amo-^ ribus,paradifum poffidebit. P. Quaerentibus aduentum iniushoræ,regt; (ponde, Ilium foli Deo patere, te'que nullos nifi timentes illam caftigarct î^ Qua uifa, optabunt fe non duxilTe witam huius mundi, nifi per unius horat dici feu nodis Ipacium.

N n.2Cc. Ad te cæco uen fente, diked ens iratus esJlle tarnen for fan ad bo num conuerteretur,uel faltim quod fibi comodum eflepreminifceretur. glexeritqu^dd, Pecuniolfs autem atcpdiuitibusteuinciriatqjfauerequæris,utfictibimunc D^uienttumgra ra facianc. Sed cur inde tradas,ieu curasfA timente quidem mendicare. Si à ' tumcaptiiis m te quippiam quæütû ucnientc,diuertcris.Hçc quidem fcireuolentibus funi' term, me commemoranda iuntjlibriscp benedidis funt adnotata fcriptorum mani bus.Homo quidem ob incredulitatem fuam pcrijt,quem de ijjermate plafinajJ turn Deus intégré formauit,eicp deinceps uias fnas patefecit,tandem eum ad mortem atq; foueam duxit,omnes deinde uoluntate fua potente refiiIcitatiP rus.Cur igitur mea præcepta non exequiturcRecordetur faltim homo,fuum uidum atq;Iubftantiam confiderans. Nos enim aquam adfruduum ortum ! mifimus. Nos terram aperuimus,amp; in ea méfiés ac uuas, amp;nbsp;bletes ac oliuas, Öf herbas uobis beftqsep ueftris,óf poma,palmascp praebuimus.Illa quoep die contingente homo derelinquit fratrem fuum,^ utrumep parcntem,amp;muli« res,atq? filios.Omnium namep tune fuum proprium peragere negotium fatis erit,atcp magnum. Quorudam autem facies illa die ipeciofæ fient,amp; hilares, atep ridentes: Aliorum autem, uidelicet incredulorum, malum fuum uiderV'4* tium,pallentes erunt Si cinericiae.

N n.ôfcætera. Die qua foloblcurabitur,ftellæ que cadent, montes'qu« fient puluis , locâque uiÜarum herema , beftiarum que fylueftrium in-* ter fe fimiliterque inter le uicifiîm conuentus aderit, Ôf ad corpora regt; dibunt animæ, Ôi foemina de fuæ cædis occafione quæfita fucrit, librigt; que femetipfos ad peripiciendum inferiptum fibi reuoluent, cœlûmque

rit: Tune inquam omnis anima fuos aclus omnes agnofcct ♦ Per ftellas com^ luramentiim He buftas,óf rétrogradas,atep diredtas, ac noefiem obfcuratam,8d autoram, hoc certitudine do-uerbum eft boni prophete,ipfum abfquc augmento diminutionéue ferentis, ^fi^‘e er fan' qui coramDeo potens ch,ipli deuote feruiens, fuum pratceptum nunquam ^^“^^^ Mrfffe»«-tranfgrediens»NulIatenus autem eft dæmoniaci, feu diaboli ♦ Quo tenditisc' ^^^‘'^’ hoe noneftnifi commemoratio,certæqueuiæ dodtrina, omnibus quires tfïificari ftuduerunt ♦ Quod tarnen nemini contingit, nifi Deo mundido^ mino uolente»

IN n.6dc.Dum cœlum femetipfum aperiet,foueæm fimiliter, df ftellarum cafus,6d aequorum concurfos accidet, quid præmilerint, quidûe relique^ rint,omnes agnofcent animæ.Cur igitur in Deum largum,munihcû, homo non credisrlpfc quidem te pro uelle fuo formauit. Cm diei futuræ contradilt; dscTibi quidêpræiunt uigiles cuftodes, diferti fcriptores, omnes tuos adtus feientes atque notantes ♦ Timentes atque boni bonum atque gaudium afle^ quentur: Contradicentes amp;nbsp;increduli,focum interminabilem, nunquam ii^ los dimifTurum.Sciendum quidem,ilia die neminem altjs imperare:Sed dim B.egnum D« ; na manus omnia tenebit»

IN n.Sdc.Qiii modum examinando non truant, m'delicet infra fiftentes, cum ceteris reddunt,ultra uero c2 accipiunt,licet fe minime uenturos an--te Deum in die publicæ refurreedionis arbitrentur,graui fupplido punietur^ Huiufmodi quidem malorum, cæterorumep diei futuræ noftrisep præceptis contradicentium, malorum autem tantum : qui keftionem noftrorum præ^ ceptorum audientes,illa priorum elfe mirabilia confirmât. Qiiippe Deus fua corda figillis ob fuos adtus impreffit, difceffurus ab illis die iudieq ad ignem tcndentibus,cum angeli dicencEn à uobis fæpius contradidtum.Horum in ï^^M iußwan quam liber fuis malis infignitus,in terrarum infima reconditur. Liber autem ^ imufimm-30 bonorum formofiflime icriptus,altiflîmo loco ponetm,legendus hominibus

Deo propinquis:qui puluinaribus,ftramentism fcricis paradifo quiefcent,po taturi uinum fapidum, Ôd uelutmuftum odorilcrû : fùis^faciebus omnis in^ erit décor atep pulchritudo. Erit quidem illi uino cômixtum de thofuez fon^ roni,wtieDd^ te, uidelicet à Dei propinquis potâdo.Credentes quidem tafia, hoc maxime fectur potm bé pro ilfis laborare deberent.Llla quidem die credentes hoc derifi, fæpius derL utorum.Cap,^ debunt incrédules,qui cum fructibus ad fixas mufieres tranfeundo ,illos errO 80. uide. neos,curacp carentes fæpius adpellareconfueti funt. nbsp;nbsp;P. Tune aût illi boni

X reuelabit,propter Dei præceptum atep iufticiam,homo tune ad Deum itu fuSjopus tu5 omnereperies. Cuiufcuncp dextræ fua charta tradcturjllc quk demlcuemhabiturus computum,ad fuos redibithilaris.Cuicûqp uero charta suprÀ dixif, poft tergum committetur,clamabit: Heu heu quàm grauis, quamep difticifis chartam efjc d.^ hora.In ignem enim proqcietur,ob gaudium hic inter fuos habitum,ôdquox damKalain!:-: niam minime fperabat fc rediturum ad Deum,uel uifurum cum unquam. nißras niiim-y. Per oecafus ruborcm,nodfcmcp tenebrofâm, lunamcp deficientem, ex hinc

mandata poft mandata uidebitisgt;Quare non credunt^ P, Cum Ïegitur fn« Alchoran,quare non humiliant feCContradicunt autem, manentes incredu h.Deus quidemlcit foorum fecreta cordium, Tu conftanter ôd euidenternS cia malum illis omnibus uenturumjexceptis bonis, qui plénum gaudium S^ honorem integrum abßp contumelijs ÔC opprobres fortientur.

IN n.SfeTer ceelum figniferum,placiticp diem, ôtT teflantes ac teftiftcato« ex alhududjaccenfo fbeo pereuflisj Ô^hàbitaculorum fuorum fuper fe cafu dirutis non ob aliud uindifla fumpta eft, nifi quia minime crediderunt in j Deum fublimem et immenfum totius mundi dominum,amp; teftem omnium* $® Male nameç loquentes de Deo,credentibuscp uiris feu fœmmis,nifi refipuc^ DnprMMum ™bmalum ignis atquegehennæpatientun Credentesatquebenefici para^ fß'mmutubilc. ^*ßnw aquarum fluxuiocundam,quod magnum,poffïdebunt. Omne quide

Deiprgceprum firmum eft S^immutabileJpfe namq; rerum principium ateg , Hnis,^ pius,ueniæcp largitor,in throno fedens, omnia pro uelle iuo perficit» nbsp;nbsp;•

fhiirao. Nunquam ignoratum eft tibi,qualiter Deus pcifccutor exercitus Pharaonis ! IbtijMt, ateg Themuth,incredulos óf contradieftores obledit. P» Hic alchoran bo^ nus atque dilèrtus, in tabula caftigatiflima continctur»

IN n.Öfc.Per coelum,ftenam^ currentem lucidâ,omnis anima fuum opus ^^ icriptum inueniet » Homo lui confidcrando materiam, uidelicet humor^

JBx ßrm4tiom ex dorlb uenis^ fluentem, fciat Deum illum reduccre pofte die, qua cordis bominii doce - hominis fecretum omne propalabitur,cœlûcp uerfo modo mutabitur. Óf tcr^-turnurtuorum ra confundetunHoc quidem uerbum eft ueraciftïmum,non ludicrü.Scd in^ rc^^^tio. (^rcduli artium atq; dolorum executores, me quoque callidiftimum fentient* nbsp;nbsp;!

Pauhiper itacp paulilper illos incredulos dimitte. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Gr/tniumeJlitt T N n.ófc. Nomen Dei fuhlimis iugiterinuoca,quires çquilibritercondp gitcr. 1 dit,dilpofuit,præcepit,ôf docuit,herbaseducit3Ôf demum exficcat» Vaca J^gendum fe^ le(ftioni:Nequaquamobliuionicommittas,praeterquodDeusnoluerit:quir ^^^gt; Iciês occult urn óf manifeftum, te redtam in uiam diriget.Memor igitur efto, ficut ófomnis timens Deum,non autem incredulus amp;malus,igne magno có burendus,ubi necmorte,nifi uitapotietunHoc enim cómodum eft tibtBo-^ num opus perpétrât,qui credit in Deum,óf ipfum orationes iugiter fundeiv do inuocat. Vos autem hanc uita plus alia diligitis.Scd quamobrem, cum i^ Iterum AM^ti la melior fit,óf acternaCHoc quidem foltjs priorum, Abrahg uidelicet óf Mo/ fcripti citât, fis, inferiptum eft»

IN n. ófc » An ignoras homines oculis coopertis, óf faciebus inclinais ad lua negotia femper fuperftitiofe laborantes dIgnem quidem feruentifi 4® gt;nbsp;fimum inibunt, fontes ibi fluentes potaturi, óf fambuca tantum ibi cibandi, ' nee eos faturare, nee famem expellere lufficiente » Aliorum autem illa die fa fitraiiß flt;xU - eies fient formofiftîmæ, qui propter add us fuos, labores que bonos, parade citM. (um excelfam confeendenttVbi nullum uerbum inhoneftum audituri, foiv tem profilientem, leflosquot;quefublimes cum ftramentis fericis puluinaribuslt;ç congeftis, óf fcyphos appofitos habebunt» Nonne uident,qualiter Deus nu^ bes conuocauit, cœlos extulit,montes dilpofuit,óf terram extenditf P»BIogt; caftiga» 1

'caftigafimuljatt^docc^TunamcpdodoreSjnoncoador.Omnisquidcm dif Vcólor.nö eva grcdiensjamp;incredulus permanens à Deo, antequemomnesuenientibiiu^ (^’^ Mahumet dicium habituri,graue malum accipiet» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;muranum

AZOARA XCIX» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ffptßmemAl

IN n. amp;?c. Per autoram, no dés que X» Öf per pafcha, biduumque pracce- y^^^^^^^ dens,nodis que tranntumjÓ^hocapudfapientesiufiurandumeflè con-^ pef^f^p^f^ ^^ flat» Deus Hat filio * Herantis ædifierj ftrudori,quale non alia terra ui^ h^gi-^^ dit, amp;nbsp;Th emu th lapidum ermolatori,0C Pharaoni Alantheth : his omnibus ExempU um-uidelicet in terra ma! eh cis 8Cdeftrudoribus,malugrauiflimum dicjt£ mcredu intulit omnium infpector^ P^ Deo cuiquam bonum pecunt- litatii.

amcp præbente, dicit ille, meis ex meritis Deus me diiigit. uidu autem tenuem,modicamue fùbftantiam à Deo fuicipicsjnquit: Hominum per^ O Deus,curmihi dedecus efficis CMe quidem iam minime diïi^ uerfitM, qnibo gis» Quare non impenditis orphanis atcp pauperibus curam bo^ ^'^ ß’^ »Kneo . nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;namj2lt; beneficiac'Magis quidem diligiris aliénas hxreditates co fdfaAuntttM h fr medere,amp;' pecuniam coaceruare.In ipfius autem Dei amp;nbsp;angelo ^''^ ^‘^ i^digwi uiieturprofU ’^'^quot;^ aduentu feriatim dilpofito, cum infernum palam facient, ^^^gf tuitrio,ut Gr£~ quando tellus minutiflime icindetur,quid agetisdlla quidê hora àdicuthermo- fi bbi proficeretjcflèt ne poflïbile,memor efficeretur homojcum ^o^/ypuw, cre. dicer et; O qui fibi praemilît beneficium, opuscp bonum » 111a die nullinifi malo nociua,ipfifóli iuum uotum abnegabit» Animæ uero bo^ næ dicetur: P» Ad Deum te uerte, fuis que te commilce, âf paradis

À Z O A R A c, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J

IN n.amp;c. Per terram inhabitatam à te, filium que patri fimilem non iuro: jjlirabik diäui Quoniam hominem fortem atque potentem fecimus » Ille fuperbiens nil quod Dein ab*-fibi præualereextimat,fuæ^fubftantiæfumptummaximum conquærens, harret lunre hoc elle nulli notum arbin atur»Oculos autem ÔC os atque linguam ego illi tri per terram et ß bui. P. Viam quoque bipcrtitam,redam uidelicet atque falientcm, illi pa-- hum m^qualc, 50 tefeci.Cur igitur hominem non redimit:uel orphanum,at(^mendicum, ha- quifupri tura-imiep proftratum urgente fame non cibate'Credentes quidem,amp; patientes,at “'^ P d£moiK{. que benefici infidebunt parti dextræjincreduli uero parti fmiftræ, quos ignis HorMfwrad be feruenriffimusproriusoperiet.

IN n. amp;C. Solem apparere diluculo,lunam^ fuccedere, diemep darifica^ nbsp;nbsp;nbsp;bilt re fingula,5^ nodem operire illam, Deus ipfe præcepit: qui ftruendo cœ- ^^^^ tronfbofue Ium erexit, amp;nbsp;in imo terram extendit, habitu que bono ditauit, ani^ rat bac duo ca-^ mam ipfam malum ÔC bonum edocens »Bonum autem exequens iemper pita,hocnent^ antecedit. Alius autem grelTus retrorfum efficitur» Hommes Themuth con- pc et pr£cedêsi 40 tradicentes fuo prophctæ,illos docenti dilplicita,amp;^ de cibo potu que cam cl æ Themuth.^ nuUatenus interficiendæ caftiganti, cum ipfam peremiffènt, terræ motus fuperueniens illos funditus coxquauit» Deus autem talium perpetrator, eos nequaquam timuit.

IN n.amp;c. Sicut nodis aduentüs diem tcgit,dics autê res manifchat, ft' ma Diuerßßmuti Iculus atep foemina differunt, fic amp;nbsp;adus hominum minime coæquantur» bene aut male

Timentem etenim,fuarcppccuriiae ih Dei nomine diftributorem,Dcicp pre- a^miü exitaii q 3 ceptorum

ceptorum confirmatorem, Só iugiter orantem, in uias redtas dirigemus» Huic autem contrarium,in ignem feruentiOimum proijciemus. Quid igitut fibi,malum paflùro,fua proderitpecuniafNos autem utricp freulo domina/- nbsp;nbsp;( mur.Meum eft, uobis redias uias aperire, Sd ob ignem illum caftigare,queifl contradicentes Ód dilgredientes inibunt : timens autem, fidcleemoiynarius» nbsp;nbsp;' nunquam.Ob hoequidemnullum petopræmium,nifidile(fiioncm diuina«-

Conditio MdT N n.Sdc. Per diluculumatq; crcpufculum,Deus te nequaquam dimitted tburnttHiCr na X qui te repertum,Sd orphanum,ód incredulü,uiam redlam edocuit,ód pair- !

*'^' pcreminuentumditauit. Huic autem fæculo futurum longe praccellit. P, *® Orphano nullatenus uim inféras, nee pauperem repellas : Sed de bonis fiW j commiflis à Deo,benigne partirc.

Tiretam’ni^ T N n,Sdc.Nosatereatumaufercntes,corampIum,capaxcpiubtiIium,tergt; corporit Ma - X gumep graue fecimus. Nomen item tuum maxime fublimauimus,tuamcp thumetK^tón- dimcuStatem facultas,ódècontracommutabit.A’ cacteris uacans negottjsjii^ quewmtn. uocandoDeum teiugiter exerce»

IN n.5dc.Pcrficos,SColiuas,montemcpSinai,ifiameptclluremimpauida, hominem habitus optimiep modi crcauimus,5ddeinecps infra eudîaredP ^ gimusipfum.Omnes autem credentes atq?bencfici,optimamercede dena--buntur* Vtquidaduentui dieifuturæ contradicunt aliqui f Nonne Deus re/-dli us öd æquilibrius,quàm omnes gentcs,illa die iudicabitd

IN n.amp;fc. Lcóioni uaca, exordium gerendo Dei nomine. Quoniam ipfé maximus omnium,hominem à fe creatum ex coagulofanguineo,neicifa prius,offïciumcp pennac docuit.Ipfe uero diues efie(5îus,præfumptuofus at(Ç cMi^i. fuperbuseffe(5luseft,adDeumtamenredirurus. P.Sirec^auiaprofidicês, i^gynicp timens confentiendoproliibentife beneficium orationésquefacere out acTM. jjQ^^'jj præceptis contradicerct,nunquid Deum hoe agniturum non perpefl )^ deretdpfum quidem fi fe dtuerreret, collo capilliscp uerticalibus ob fuum peC carum arep mendacium retrahi iuberemus ab aduocatis,ipfum ad ignem diP ó:uris.Illumigiturnonexaudiat,fedDeumadoret,0!^adipiumpropoflêiüo

C^tnoBxï'' T N n.£Cc.Hocinnolt;fiealchidera,uidelicetfoeliciflima,milIcmenfibusifl^ gitione: fndt Ji X liorc,fijpcr te pofuimusjlla namq; nodte fit angelorum Dei mandata ferf miM nf(«,cr tium atep falueem difce{rus,non prius aurora terminans» JdcoTM tradi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZOARA CVIII»

‘^‘^' T N n.Sdc.Interlibrorühomines.ftatuêtcscpDeopartidpes,anteDcinuA , J dû adueniente, legentêcp illis libros bcnedidlos, quibus diuinaprafccpt34* iunt infcripta,amp; prædicantê illis,ut unü Deu adorarct, Ód orando corde puro gt;»t* Mnchu - fugftcr inuocarêt,Sd necefiaria petêtibus impertirêt,quæ fcilicet lex re dl a ath ^*in” '“'^»rÏquot; nio^^bdifrenfio,cS prius nihil fcifient,atcp cótrarietas incidit.Omnibus aut2 ^^‘ ”''^\ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;détériores funt homines legibus rubditi,cum increduli maneant Deo^ pargt;

fduerunt^B/w dcipcs adiungât»VndeperpetuS ignem gehennæ perenniterpatictur.Vc/irï ta,nè 4cluètn dif credcntes,æ timcntes,atqj benefici omnium optimi mercedem maxima,ui--feapo esi ort4. ddiectparadifum fondbus irriguam,apud Deum fortientur.

IN n.amp;c. Die qua mouendaeft tellus, omnes ftiasrcsponderofaseijcict, toietudidj om omnis que dieet anima fadum fuum omne* Deo iubente,ucnient homi- niaßcnt mam^ nesordinatim,auditum Deum omnibus omniafatfta fua móftraturum:Vbi/'A‘^’ beatitudinem praeftat, quantum eft formica breuis, beneficium, amp;nbsp;tanwn- '^^ quot;“”'’”“Jquot;^ demmaleficium intelicitatem*

AZOARA C X* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ contrit

IN n.5^c*Qyando ftrepitum anhelo peeftore emiferint cqui,amp; ex iuorum pedum idibus ignis lapidibus excuflus, æ è terra puluis eleuatus ma-tonepræda fada contingit, homo bonorum atque diuitiarum ftudiolus, Deo nequaquam inde gratiam feu gloriam perloluit * Nonne cogita uit, nbsp;nbsp;nbsp;* quod Deus homines è foueis fufeitaturus , illis iufeitatis omnia fada fua reuelabit*

JL nunciliac promouentes, Hentep mótes ut lana decerpta * Et cuicunep pon statherlt;e iudi-dus immenfum pracponderabit,uitam uiuet optimam: cui uero leue contige cùriæ itcrum

2oT N n. amp;^c.Qiiando noftrirerumep noftrarSnoftrabenignitatemullus ex-x creuit numerus,ad foueas uiep négligentes acccfliftis.Quod uobis euiden ter improperabitur,quando re ipfa, feruore^ foei ueftris oculis perfpedo, à nobis omnes aeflus ueftri perquirentur.

IN nÆc. Perhuiushoram,8dhiftoriam,homodamnumatqueperditio-nein infequiiur,nifi tantum credens, atque beneficus, amp;: ueritatis monv toijHcindurator»

IN n.êCc.Rcriiinuilificator,5f obtredator,ateppecuniarcoaceruatoraua Qui djmnäMt tus, quam fibi durabilem,Ä: iemetipiumimmortalem arbitratur,ignefcr- pricipuefriu-uente, uidelicctinterminabilihommum'que corda comburente,5lt; defuper datores,detre-^ corda imprimente damnabitur» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hntorcsjtu^-

IN n.Sec. Nunquid te latet,qualiter Deus artes hominumelephantiscrro re coegit,immittcns illis uolucrum multimodarum cohortes quam pluri-mas,üuæ per nimorum lapidainiedîum,illos uelut tritici cortice euacuabât» AZOARA* CXVI*

IN n.Sec* HommesCorafchinæftiuohycmalicpmotufuo,femperepfe-Curitatem nuncadepti,dominum huius domus, qui illos ex pauidis tutos ^.atquefecuros, ex indigentibus copiofos atque faturos reddidit, corde puro fuppliciter innocent*

ÏN n.SCc* Legi contradicentes,^ orphanos fua priuantes fubßantia,ac o- No« onmiahit rationum obliti, nullity de fua fubftantia benefacientes, nifi propter often ponuntur qu^ tationem fuperftitionemep uclut maliperdentur penitus* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f^^ ^ Arn^

Ik Z o A K k CXVIU* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^*‘

coram Deo Funde, ipfi^ fuppliciter immola ♦ T uns enim hoftis adiutoribu» prole^ carebit»

tiu^JeM T ^ «♦æc» Incrédules talitcralloquere: Ego quidem legem ueßramatque tM.^osp^a- XFedam minime fequor,nec uos meamjgitur mihimea maneant,uo* tiam Da raine bis que ueßra, btmM,c{U(edo- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZOARA CXX*

nault {)crchri T N n.amp;^cCumdiuinauindidaliberationecpfuperueniêtejmuItasgentc» fium^itmfim. X Dei legemafTumereuideriSjilh'sucniamatcpmifericordiamàDeo poflu Vi concluadfe la.Quoniam ipfè pius eß, ueniæc^ largitor» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;»3

Üaminde par- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;AZOARA C X X U

Cra '^i^’ T^ n.ô^c.Nihilunquamfuapecuniafiuelucrumprofuit Auileah,quoniî ’^ti^^rophetie ^“^^manusperditafit,ignemep tandemferuenteminibit,quofuamuliet dete^lo. conumfunecathenis'ueligatadignum afferet,

Non deßnit ne T ^ n.amp;Tc.ConßanterdicilliSjDeumunum efle5nccenàrium omnibus, SC iirefiuû D«. X incorporeum : Qui nec genuit, nec efi generatus , nec habet quenlt; quamfibifimilcm»

Quîioranium T N n.amp;Tc. In nomine Dei,dominicirculiuifibilis, te fàndîifica,pofiulansiô preapuc. J ipfum,ut ab opèrepeflîmOjmaliscp tenebris noétis, magorum ÔC inuido* rum SC fafeinantium nocumentiste protegat,

Vt à prceatio- T N nomine d.pq,amp;fmiC Te fandiificando, omnium gentium dominum» neorfw tfl,ita £ omnium regem,omnium Dcum,iugiter atq; fuppliciter exora,ut à diabo »P'xpirfcjpif io Humana corda penetrante, hominibuscpdiabolicis atque peruerfistede*

diaboiH crpra , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

MS homines. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Subijciuntur m Arabia jcriptura uerjm ahtjuot utet coronidis. C^a de caufa Latmus w-terprcsomjerit^iwtipolßumßatiiimelli^re, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

ILLVSTRI GLORIOSOQVE VIRO PETRO CLVNiAz cenfi Abbate præcipiente, fuus Angligena Robertus Retenenfis librunl inum Sar'aee- ißum tranßulit. Anno domini MCXLiii, anno Alcxandri MCCCCIIU wrä, ut in uitis anno * Alhigerc D X X X V n. anno Periarum quingentefimo undecimo« fuaeßorum Ma thnmtl.

»XPLICIT LTBER LEGIS DI A ßOLICAR SARACV norumgt;qui Arabice dicitur Alchoran,id eß,coUe(ßio

tNClPiT DOCTRINA MA* cH V MET, dVAE APVD SARACENOS MAGNAE Av^ Üiohtatis eft : ab eodem Hermanne translata,cum eflêt peritiffimus utnultp linguæ,Latinac feiheet atc^Arabicac»

Wiï hlelof i Kdehumete[criptui tun eß;,fei lt;tb alio dufdem f^iritui prophtta : ([uißmta dialog cS^ ^f^fnifrefammatm uoluit pritcipua dogmata Kachumetii. Eft^; à feèatoribiu receptie inter authen^ tUos libros. c^um pim lechr a)gnofcet,non tantum ut iAilefiat er ApuleianasfabuUt: fed etiam ut exent ® nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;plum doUrm^tin quam iußoDet iudicio prolabuntur,qui C hrifii Seruatoris dodrmamfalu

tifiram non habent m precio, er bbentim attenduntfabulif à ueritate animos abducenttigt;uf.

Rat nuncius Dei,oratio Dei Riper eum amp;nbsp;falus. Cc dens inter focios in ciuitate fua Ïeïrab,amp; defcendit fupcr eum angelus Gabriel dicens:SaIutatte Deus o Machumeth.Reipondès aiclpfe eft dominus fa-* lutis.Ab eo namep procedit,0f ad eu reuertitur. Et ille: Veniunt,inquit,ad probandum te quatuor ui-ri prudentiffimi. Ipfi principes ludæorum, 06 ma-giftri inIfraël ♦ Maximus eorum Abdia iben Sa- Abdianebr. et lon.Praeterea dictus Abdalla iben feleh * Cui Ma- AbdaUa SaratO __chumet : Ad falutem ueniunt amice, an in oppro- ”^ DeiferMM briumf Ad faluitcm,inquit»T une nuncius Dei patruelem fuum Haali,ftlium 1°quot;“^' ^^‘^‘^^_^ Abitalib, in ocevtrfum eorum egredi iubet,defcriptis ex nomine fingulorum ^^‘^^ Aud^t perfonis amp;nbsp;habitu-Qui eum occurrerct,falutat dicenstSalue Abdia iben Salon,amp; cacteri per ordinem,fingulos fuis nominibus appellans. Qui admiran nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

tes rogât,quis ei fingulos ita difcrete indicarit, aut unde præfcierii uenturos» Rofpódit,ièmiflum ap.atruelefuo Machumet,cü huiuimodi indices. SequS jq tur uirü conferentes inter fe de q s quæ audierât, non fine admiratione. Cum ergo peruenilfent ad proph etam,pr ocedens Abdia iben Salon,ait : Salus iu-per tcMachumet.Et ille:Salu's,inquit,fuper eum qui falutem fequitur,óf po-tentiam Dei timet. Cui Abdia: Ego, inquit, Abdia iben Salon,ethi focq mei periti legis noftr3c,uenimus IcgatZà populo ludæorum,exquirendi caufa à te i^^^/ ^f^,^ loca per legem noftram minus ‘pcrlpicuanobis.Videris enim, prout audiui- ad Machume^ tnus,qui laborem hunc fi placuerit,facile abfoluere poflis,Et ille: Ad temptan turn quaftionn dum,inquit,an ad inquirendum:Ad inquirendum, ait. Licet igitur, inquit, obfeurM fua U quantum libuerit, quæras. Tuneille ex centum quæftionibus principalibus, £«• quasper omnemlegem fuam exquifite exceiptas,fcriptas attulerat, primam 4optoponens ait: Die ergo,fi placet, inprimis o Machumet, propheta es, an nunciusiRefponditjEtprophetamóf nuncium eóftituitmeDeus. Sicenim Mach.nuntïM ait in Alchoram:Partem mifi fuper te,partê nó mifi.Et fermo Dei alter: Nee er propheta. eftpoffibilehominicolIoquiDeo,niGperinternuncium. Ait, Verum di-cis.Dic eïgo,legem tua prædicas,an legem Dei:^Reipondit,legem Dei. Et Öle: quid eft lex Deidvelpondit,Fides.Quæ fidesiAit,Nó dp,fed Deus ipfe C?^” “®^ unus,fi'ne participe.Ego Machumet feruus Óf nuncius eius, prædicans fine, ” ‘’‘t«, quo fine dubio mortui refurgent. Ait, Verum eft quod dicis. Die itaque ft placet.

placet, quoi Eint leges Dei ^ Refpondit, una» Qiiid ergo dices de prophetic, VM kx feufi- qui te præceflèrunt c* Reipondit : Lex quidem, fine fides, omnium una, klt;^ des Dei:feddi~ ritusdiueribrum nimirü.diueru,Ait;Ita eiqut diers» Sed die deinde, Intra*' uerforum ritus bimus paradiiumprofide,autcredufitate,autprooperec'Reipondit,Ettri3 ^^‘*^^; fixe neceluiia.Et córingit tarnen, ut fi quis ex ludæis aut Chriftianis fine g2 tilibus adfidem Saraceuorum conuerfus ante opus morte occupetur, folaiv credit b^ ^^®fuamp;ïciauSic^fiue Iudgus,flue Chriftianusdlue etiarn gcnuÏis.omni pic* ’ ' tatis opcrifatisfaciens,nee ld amore Dei,Ö^ipfum deepuseius ignisaflumcU Aiquerum eft» Sed dic,fi pïacet,mifit Deus tibi Icriptum lt;nbsp;Reipondit, fio Alfurcan aiM- Qpo*^îÜicit,alfurcâ» CurditSum alfurcanfDixif,quiadiicretæiuntfenten^i^ redteatur. «iæâtfiguraeciusiNeccnimfimuIddcendttiùperincuerbumDei,quemad No pmul Alco modum fimul data eft lex Moyfijpialmi Dauid,amp; euangelium Chrifto» Alt, M tradituf lAa uerum dicis.Dicergo eófequenter, quod habet principiû alfuikan.’Rcipon chunut. quad dit:initiumfibri,InnomineDeimifericordis ö^miferatoris.QuidpoftfAif» in Alcorano td- abuget,ôifcætera.Quid eftabugetc'Re{pondit:a,deus,b,potentia dei» g, puk menfepe dici- chritudo dei,djlex dei » Præuenit enim Deipietas iram » Ait ille : id quomo^ ^,er mox ««dot Reiponditteum enim præ cæteris creatus Adam, primum coniurgeref, ^^hia^or ^^^^'^^^'^*^^^i^^^gratias^Quodaudientesangelidicunt,PietasDeifiP

* per te Adam.Et ilIe,amen.Quibus dominus, Præcepi orationem ueßram» Ait, ita quidem eft,ut dicis, Procédé ergo, amp;nbsp;enumera fi placet, quar funt ib ^^

lt;iMtuor Dn« la quatuor gcnera,quæ Deus proprijs manibus operatus eftcRefpondit: Ma fuis mlt;tnibM fa nibus quidem proprijs ædificauitparadiium altiorem,plantauitarborem tiP brepcu. bæ^pialmauû Adam,fcripfittabuIasMoyj.AitcEt h^cquidem ita,utdicit:fo lum ut adiungas,quis tibi indicauerit. Reipondit : Gabriel, ex domino unb uerfitatis.Ait,Ita certe uerum eft.tantummodo fubiungas,in qua forma, uid an fcEminacfRelponditjUiri ranè:eredtuc,nunquam dormiens,ncque cornez dens neque bibens,nifi laudem ëCgloriam Dei » Aut, ÓC hoc quoque uerum» Kyßeria nume nbsp;nbsp;Nucitac^fi placet,per ordinê exponas,quid eft unû, deinde quæ duo,qug rorum ab wio tria,quæ'quatuor, v. vi. V(i. Vdi.ix.x. êlt;itaper ordinem,uiqueadcentiï»

** D^P Refpondens ait : Vnum quidem Deus, cui nee particeps, nee focius,necfiz J^ '^ ^filio ^’^’’^ ^^^^ manu uita S^mors,ipfeftiper omniapotens.Duo uero,Adam â^ ’ Eua.undeparinparadifo,antequameijcercntur» Triauero,Michael, Gaz Quinque ora- briel,Safaphiel,archangcIlt;ièc“etarij deitatis Quatuor,IexMoyfi,pfalmiD3 tiones Dei. «id,euangelium,amp; alfurkan.Qiiinq; fiint orariones Dei, quas mihi Deus SC populo m eo nulli prç ceteris fæculi prophetnrum datas,neep futuri cuiquam» Sex, dies illi quibus creaturam fuam Deus confumauit. Septem, funt ccelü Sic enim ait in AlchorantOrdinauitleptem coelos» Odo fiint angeli,quiin die iudicij portabutthronum Dei» Nouem miracula, miracula Moyfi. Dc-' nies ieiunij lo. cem uero,dies ieiunijtquorum tres in itine e peregrinationis, ieptem in redi tu.Vndecimftellç,quas lofeph in fomnic fe adorareuidit.Duodecim, menz4‘’ Ximcrftó iésanm.Tredecim uero, undecimuidelicetfîenæ,cumfoleô(^luna.Quagt; pmdètes circa tuordedm, candelae pendentes circa thronum Dei, longitudinequingentoz tkronum Dei » rum annorum, Qyindecim,quoniamAlchoran continuo quidem defcendiC à fiimmo cœlo ulque ad infimumtinde paulatim lapfus eft ufque ad quintum decimum diem ramadam » fic enim ait Alchoran: Menfis ramadam, in quo defcendit Alchoran,Sedceim,funt legiones angelorum Chérubin circa thro num Dci,Iaudantes nomen domini fui,Decern Sf feptem,nomina Dei inter imuni

Ïmum terraamp;f mfemumjquae fi mterpofita non cfient,erumpens aftus mfef Quidivfimi nitotum mundum confumeret. Decern âTodo, interftia'a inter thronum prohibent ihm Dei amp;nbsp;aërem:qua fi mterpofita non cHent, daricas Deitotum mundum ex- mofitrrra. . cacaret.DecemSCnouem,luntbrachia2:achxinfcrnalisfluutjjquiindieiu- ^“^fluuiM diep ualidofonitudamabi'^df refpondebunt omnes damnati ♦ Vigmti, quia '^'^ ^^^ uicclimo die ramadamdefcenderunt pfalmi fuperDauid.xxi, Nam uice pr^i^^n^-^-^ fimoprimodieramadam natus eft Salomonjamp;monteslaudaueruntDeum» ^^ ramadatra Vigintiduo,Nam uicefimoiccundo dieramadam,ignouitDeus Dauid pee ^^^^f^i DMidü catum Vriac.x x 11 i,nam uicefimo tertio die ramadam natus eft Chriftus, fi- i^ataiaChriJtii *0 liusMariæjOrationes Dei fuper cum. Vicefimo quarto, locutus eft dominus

Moyfi.Vicefimo quinto,diuiium eftmareMoyfi,ó(fpopuIo Ifraëfi Vicefimo fexto,deditDcus tabulas Moyfi. Vicefimo feptimo, deglutiuit cetus lonam eiedum naut Vicefimo odauo,reddidit Deus uifum Iacob,cum afferret lu-lt;ias camifiam lofeph. Vicefimonono,aftumpfitDeusEnoch»Tricefimo, abijtMoyfes in monté Sinai. Hic interrumpit ludæus, dicens: Faebreue, optimeMachumethjô^ expedite. Siquidem mirum in modum cunda exe-queris. Faciam,inquit,quod poftulas.Sed ne ante finem quaefiti defifta:Qiia draginta funt dics,quos ieiunauit Moyles. Quinquaginta uero,quia diem iu dicqcontinuabitlpaciumquinquaginta milium annorum. Sexaginta funt *® uenæ terræ fingulorum colorumtquac uarietas fi non eflêt, nulla inter homi

nes foret noticiæ dilcretio.Septuagintauiros aftùmpfitfibi Mqyfes. Octua- lyLucnflm-ß ginta idus debentur inebriato. N onaginta,quia t angelus minus ad Dauid, ßn^lorum œ-ait: Nonaginta ones habebat hic focius meus, amp;nbsp;egounam, quam abftulitmi lorum.

bi.Centn ucro luntidus,quihus in adulterio deprghenfi flagellantur. Ait, KSanfflut/ei Et habet quidem omnia ita rede,ut lunt, intégré executus es. Procédé er- prophete frît. go fi placet,amp;: exponc,quomodo fada eft terra,amp; montes, SC quæ eis nomi- örig) mum fa na,óf quando fuerüt.'Rcfpondit.Dcus Adam de limo, Limus autem erat de bulofor (juim fpuma,Spuma autem de proccllis,Procellæ uero de mari,Mare autem de te- in rheo^ma nebris,Tenebræ uero dc luce,Lux de uerbo, Verbum de cogitatione,Cogi- Uefiodi, JO tatio uero de iacinto, lacintus autem ex praecepto Efto óf fuit. Ait, Vcrû eft

quiequid dicis.Dic ergo, quot angeli præfunt hominibus f Refpondit : Sin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'^‘^^ ^‘^

gulos homines bini circumftant angeli,alter à dextris,alter à finiftris.Dexter ç'^^^ ß^^ uero benefadahominisfcribit,Siniftermalefada.Ait,Vbiaflïdenthomini,

aut qualiterfin quo fcribuntfRelpondittSuper humeros hominis fedent.Ca ^^^^^ ^^^ umiucv lamus, lingua eorum:incauftum,faliualinguæ:Tabulanotoria,corcorum. ^^ Ait,Ethocquoqueuerum eft.Sed prolèquere,fi placet:Quid poft hoc opera ' tiis eftDeust'Refpondit,Tabulamóf calamum.Dic,quam tabulam,ófquem

. calamumfRefpondit: Tabulam quidem,in qua Icriptu eft quiequid fuit, eft 6ferit,in cœlo et in terra: Cala mû uero,de luce elarilfima, Ait, Quem longitu Cahmat è lu-

4odocalamic'Refpódit: Lógitudo quidêitinerisquingentorSannorü,latitude ceportentofa ucrooduaginta itincris annorü.Oduaginta dentes habet,qui no ceflàbunt muÿùtuHnii^ feribere,quiequid fit in mûdo,ufèp ad diem iudicq.Sicenim aitin Alchoran:

Nun uuacalam uua me afturum. Ait, Et tabula unde f Refpondit, De fina-ragdo uiridilfimo,uerba cius de margaritis,dorfum eius depietate. Ait,Quo tiens ergo relpicit Deus illam tabula per diem Ôf nodêfRclpondit,Centum fexaginta, fingulisep refpedibus erigit quem uult,ôf deponit quem uult. Sic enim ait in Alchoran îQiJOtidie Deus in uoluntate fua. Ait, Nec de his quicquaiq

quicquam^nifi ucrum.Precede crgo,ô^ exponc,cur ccchim dictum eß cœlu; Refpondnddeo quidemjquia defumo creatum : fumus uero, uapor maris» , . nbsp;nbsp;Sic enimaitin Alchoran;Vualme am uuægehu.Ait;Quid ergo habet,quod

^’^’^*‘^^ ^^^ Refpondit, ex monte kaf. Mons enim kaf ex fmaragdis paradin» ' ^ ’ Qui mons orbem terræ cingens,cœlum fußinerfic enim ait in Akhorâ : kaf uualcoram elmegid.Ait, Habet itacp coelum portasfReipondit: Habet, ita^ portas pendentes. Ait,Et porta- dauescReiponditÆt portæ claues in thefaU ro Dei. Ait,Et portae undefRe^ondittPortæ aureæ,portarum feræ de luce, claues depietate.Ait,Verarefers.Sed coelum iflud noflrum, die undecrea-' Porticati. turn efl^Refpondit,Primum de aqua uiridi, fecundum de aquaclara,terliuin lt;• Vndc calijc- jj^ lmaragdo,quartum de auro puriffîmo, quintum de hiacinto uiridi, fextû mn) . ^^ nebyja lucida,feptimumdeiplcndoreignis. Ait, Ncquehocquicquarn Karittfupra nih uerum.Quid ergo fuper cœlos feptemcRefpondit,Mare uiuificum.Ait, c«los. QuiddeincepscRelpondit,MarenebuIofum.Ait,Profequereperordinê uf Ordo cr gra- qyg 3jfummum.Procedit defùpermare aëreum,deluper mareIapideum,de dmuniuerjorü. f^per mare tencbrofum,defuper mare folatr), defùper luna,deiùper fobdefuquot; per nomen Dei, defùper fupplicatio, defùper Gabriel, defùper pergamenô rafum,defùper plenû, defùper feptuaginta interualla lucis,defùper L x x,migt;' lia interuallorum uirtutes, defùper LXX.miliamontium, defùper mille fpa^ cia,in unoquoep l x x. milia turbe,in unaquatç turba quinq; milia angelorS,^ nunquâ celïantiû laudare dominû uniuerfitatis.defùper addet almuncihe,id eß terminus angelicæ dignitatis:deßiper uexillû gloriç, defùper interuaUa de margantis,defùper interualla gratiae, defùper interualla potêtiæ, defùper inlt; ! teruaUa diuinitatis,deßiper interualla difpenfatiôis,defùper fcabellû,dcfupcr foliû,defùper domus umuerfitatis. Ait,Mirû in rnodu cunda,prout funt, exe Î ^Icxluna ß- cutus es.Sequitur itacp,ut decernas,fi placet,utrû ne fidèles fint fol amp;Iuna,an ( ^^^^^' infidcIest^RefponditiFidelesquidêjamp;obediêtesomnimâdatoDei. Quid ergo habet,quod nô çqualiter lucêtcRefpondit:Aequali quidêuirtute amp;fplé dore creauit eos Deus. Euenit ergo,ut incerta clPet diei óf nodis uiciflitudo, Caufr cdipßs quouic^ Gabriel præteruolans motu uolitandi,forte ut fie ala fixa lunam tetfi 1® *’ gipse exinde luna obfcurata eß.Sic enim ait in AlchorâtPræpolui diei Ôf no Ôi luminaria,Ôf extinxi nodlurnum,ôf illuminaui diurnum .Ait : Cur ergo nox dida noxcRcfpondipQiua nox uelamenmaris óf fœminç.fic enim ait in Alchoran;Pofiiino(ßem ueßimentum,0f diem uidum.Ait,Et hoc quotg StcU^umtres proutueritas habet.Confequenter itaque, fi placet, edilPere, quot funt ordF ordines. nes ßellarum f Rcfpondit,Tres.primus, dependentium per cathenas à folio DeiJucenrium ufque in feptimum thronum : fecundus,flellarum quæ Óf c^e ïum ornant, óf quando diaboli ad infidiandum cœleflibus confilijs iubintra^ re parant,occurrentes fugât. Sic enim ait in Alchoranî Et cœlum cum eis or-* nauimus,Ôf diabolis cas obiecimus.Tcrtiuscfiinfpedtuangeiorû. Ait, Mio-w VU.ÎM quehæcu(piamàueritatcrecedunt.Dicergo,quotinterfuntinternosôfcoe»’ KT fœium zx juinmariatRefpondit,feptê.Ait,quotuerouentiinternosôfcœlmRelpon terrain. dft,tres.Primus uentus ßerilis,quem ernifit Deus ingentê abat. Secundus ni ger,eleuans mare: óf hic exafperabit ignem in die iudidf.Tertius efl,qui ten* ris marisep minififat.AipNeep hic quicqua nifi uerum, Quotfunt interualla inter nos Ôf cœlûcVnum plané: quod nifi jnterpofitû effet,omnia terrena coe leßis confumeret ardor, Ait,Et hoc certe uerum» Si folum fubiungas, ubi fob

RcfponditJn fonte calido, fons nero in coIubfO gt;nbsp;coluber in interuaHo, in« Solincaîiâo teruaUum in monte kaf, kaf autem in manu angeli tenentis mundum ufque fintefedèha-indiemiudictj.AitjVerumeft quod dicis.Dicdeinde,Quismodusdeferen f’ft.etaUalSge dum federn Deit' RefpondinCapita eorum fub fede Dei, pedes fub thronis ^V^dißma. V11, tanta quidem ceruicis amplitudine, ut ß continue uolaret auis, uix mil Ie annis ab una aure perueniret ad alteram ♦ Cornua fuper capita eorum Vehiculu Dei, implicata, uidtus amp;nbsp;potus eorum laus amp;nbsp;gloria Dei ♦ Quorum prima f’o quäle Eze-acies, cuius dimidium nix,Jdimidium ignis.nec tarnen uel ignis niuem con* f^i^^^’ fumif,uelnixignem extinguit.Secunda acies,cuius dimidium tonitruus,di-jo midium fulgur impermixta»Terria,cuius dimidium gleba,dimidium unda:

nee tarnen unda glebam diluit, uel undam ebibit gleba, Quarta, cuius dimt dium uentus, dimidium aqua,incommota ab inuicem.Qiiinta, cuius dimi* dium ferrum, dimidium ignis, inconfofa ab inuicem,Sexta, cuius dimidium aurum, dimidium argentum,Septima,cuius dimidium laus, dimidium glos ria,Odaua,dejfuIgidi(ßmo fplêdore» Ait, Nee hoe quoep uipia aliter quam ueritas habet. Nunc itaep fiducialiter oro,ne pigeât, exequaris fpacium à no bisufep ad cœlum ♦ Refpondit : A' nobis quidem ufep ad infimum cœlum, ï»lt;'^«^Ö^ '’lt;*-' iter quingentorum annorum : tantumep per ordinem ab unoquoep ad pro- ^°^quot;' ^^^’'‘^ ^^^ ximum,amp;^ amplitudo uniufeuiufep itincrum quingentorum annorum: Tot 2ounoquocp angeli,quod nemo numerate poteft,nifi folus Deus. Ait, Et hoc quoep uerum. Die itacp conièquenter, quæ aues funt inter nos ÔC cœlumf

Refpondit: Aues quædam, quæ nec cœlum neep terra unquam attingunt. ^quot;^ interca^ Ipfaccolubri albi iubas habentes equinas, comas ut coma mulicris, alas ut as ^“^ ^ terrant, ues. Ouapariuntfuper caudasfuas, ibidem^ filiosproducunt, illinc ufque in diern iudictj, Ait,Ita quidem uerum eft.Dic ergo,mundus ifte cur dic4us nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-Jen-munduse Refpondit:quia mundusiftefadus fuit praeter aliud fæculum. Si ^^^*^“^ cnim cum illo faeßus effet,perpetuusforct,ut illud. Ait:ucrum eft,Dic deim “^ u^emun de,finis cur dieSus finis ^Refpondit, quia eo refurget omnis creatura. Ait,lta eft.Subiunge ergo,iàeculum aliud,cur ditSum aliudcRcfpondit, quia poftre jo mum,poft mundum iftumfuperftes futurum, cuius nulla fimilitudo expria

mi poteft. Nec enim coloni eius mortales, neep dies eius fub numéro. Air, Similiter amp;nbsp;hoc uerum.Sed quidc'Aliquid nempe hodie proponam,ubi im ^^St^^^t^ cidas.Die ergoß placet, Quisfilius pâtre fortiorcRefpondit, ferrum. Quid ferrofignis. Quid ignefaqua. Quid aqua t* uentus. Ait, Ôd hæc omnia uera. p^r^^ Nec ceffes,fed die confequenter: Adam cur dióius AdamcRefpondit, quia creatusdclimo terrarum omnium,nonunius. Si enim de uno creatuseffet, liehomints nulla effet inter homines noticiae difcretio. Ait:Ita eft: dum fubiungas,Cum ßmiatione fadus fuit Adam,qua intrauit fpiritusin eo:Refpondit,per os intrauit inui^ fabulatur. tus,amp; per os exiuit. Ait,Quid ergo dixit, ci Deus^Refpodit,Habita tu amp;' có 40iunx tua paradifum : Comedite amp;^ bibite, tantum ne huic arbori appropin*

quetis.Ait,Qux nam fuit arbor il la cRefpodit, arbor tritici. Air, Quæ forma Arboré feiêtu arboriseReipondit,feptemipicashabebat. unamrapuit Adam in quaerât beniermaU, grana quinep, de quibus duo comedit Adam, duo dedit Euæ, quintum dc= diat arborent tulit fecum. Ait,Quantum fuit gran ume aut quid inde fecitcRefpondit-Ma ^i‘i^‘-gis fuit ouo, quod ubi in fexcentas particulas comminuiffet, produxit ex co ^lt;i^ eieélu4pa cunda feminum genera. Air, Qua receptus eft paradifo expulfust'Refpon voperu^ dit: Adam in India,Eua in N ubia, Ait, Quid induebantcReipondit, A dam ^^ ” ^ ^ r tria

trfa folia de paradifo,Euam coma cooperiebat Quà ergo couencruntfRe*. (ponditJn Arafe^AibVter dealterofaflusrRefponditjEua ex Adâ. Vndc eft quod mulfer operitur d Ex cofta eins fin dira • nam fi à dextra, «que forti» effet. Alt,Quishabitauit terram ante Adam ;■ Refpondit, Pnmum diaboU* DirtMor ft4« tleindc angeli, poft angelos Adam. Inter diabolos amp;nbsp;angelos ieptem milba ^^ nbsp;nbsp;nbsp;t ^^“ annorum,inter angelos et Adam M.anni. Ait,Rem omnem utgefta eft nat

co ijje ggd de bis fan's eft. Tranfeamus ad alia:amp; die ft placet Quisincapitpc* AdS berem-intt ï'cg’‘^”’tionemcRefpondit, Adam. Ait,Quisrafitcaput eif Refpondit, Ga* tiononrfdMe- briel. Ait, Qiiis cirencidit Adam: Refpondit,ipfernet, Ait,poft Adamquis thamcoftituU. circuncifuseftt'Refpondit, Abraham. Air, Ethace quidem manifeftafunt. tö iderafu^MdeU Habemus alia.Dic ft placet,Quae nam eft terra, quam femel uiditfol, nun$ cetut t^dchu- deinde uifurus ufeg ad finem faeculorumf Refpondit : Quando marediuifd met, et dreun- Moyfes,denudatus eft fundus pel agi, quem tune uiditfol, poftreditum un* f^^fti. darum amplius non uifurus.C^uid ergo uidetur Abdia, ne reperis hare in Ic* Aerngma de ggtyaf Etille, Nee hare quidem,nee multa alia, quac petflus mihiminiftrat Si^oUciiudla ^g^’ ^*^^^*^'^^5 n^æf^aiquot;^^ domus habensduodceim portas, perquas tio indw^nam ^“o^^^’m pot^oncsexeunt, duodeeim cum generationibuslt; Refpondit, ' Icgem. Rupis illa,quam pereuffit Moyfes, aperuit duodceim portas, óf emifit duo* InAlairàferi- dccirn fontes,per duodceim tribusIfrael.Ait, Verumdicis.Seddie, cuiter* bitur,utiAo!ef rarlocutus cftDeustRefponditMonti Synaiprarcepit,uteleuaret MoyfenJ’ wmfamtdoM ufcp ad eoeium. Ait, Bene dicis. Die deinde, qui uiuit, nee habens fpintumf item referent. Refpondit, Nox. nec enim fpiritus uemtufq? ad mane. Aft,Hoe queep ue Aenigmade rum. Age ergo.quid in primis lignum, pofteacum fpirituf Refpondit, Vir* j ttode- ga Moyfi nunclignum,nunc fcrpens.Ait,ita eft. Nunc itaqjrefer, ft placet, j ^^d^t\o^R* ^^æ fœmina ex mafculo tantum,amp;quis mafculus defcernina tantum; Re* Aent ° 4de E ^P°’^dit,Eua ex Adam folo, Chriftus ex Maria uirgine f Ait, ita quidem re* tac/chnjlo. f^’'S,«t uerum eft,dum fubiungas,Quac funt terra illa, quæfine uiri rem mi* Artes Abrahæ xtione édita fucruntC Refpondit, Adam, arics Abrahar, 6f lefus Chriftus» ftneparente Ait,uerumeft.Dicdeinde,quod fepukhrummotum eftcumfepulto; Re* editie. fpondit,Cetus cum lona.Ait,uerum cft.Dic ergo confcqucnter,qui funtfo 5® Aenigmade li illiduo,quorum fepulcra ignoranturfRefpodit, Abitabil.amp;Moyfes.Ait, io«4. ld quornodofutbreuiter de utroque exponas. Refpondit: Ibetabil quidem Sepultura Abt- ^^^ mortem prarfentiret, iniunxit, ut poft obitum camelus fuperpofito fu* ^^^^^' nerefuo impellcrctur ad cundum,quocuncpfors duccrct, euntemep feque* rentur, quoufep fponteprocumberet, Sicfaóo,ubi funusab Ibetabil defe* rens camelusprocubuit, f diendo repertum eftmonumentum, quod No2 præparauit Abitabil. Sepulto itaqueamilfus cftlocys, necunquam poften Sepulture Mo- rep ertus. Moyfes ucro cum folus perdefèrtum uagarct, forte fcpulcrum ua* fis er mors fa- cuum amp;nbsp;apertum inuenit, rede ad quantitatem fuam effoflum. Quod ad* bulopfiima. mirans, ineoepit ad propriam ftaturam metfri. Interea angelus mortis aduc* 4** nit ad interficiendum Moyfen. Quem cum cognouiftet Moyfes, quarfuit dicens: Ad quid uenifti;Refpondcns,miflus fum pro anima tua. Cui Moy* fes,Qua ergo putas eam eripcre ^ per os enim non poteris, quo locutus fum Dominotneep per aurcs,quibus audiui uocem Domini : neque per oculos, quibus faciem dominiuidi:necp per manus, quibus donum Dei recepf' ne* que per pedes,quibus montem Synai confeendi. His auditis,ahi}t angelus, formal mutata, attulit pomum deparadifo. quod cum olfaciendum porri*

gefet,rcccpit Moyfes» Cumep naribus apponerct, arriputt earn angelus pet nares, per quas tanquam emungens animam eius extorfit ♦ Quo faëïo,re* manfitcorpus eius in fepulchro, nemini unquam reperto ♦ Ait, ita quidem tadum eft,ut dicis ♦ Sed die quis ignis comedit amp;nbsp;bibit,amp; ex quo extingut Aenigma 3ecn tur,non accenditur ufœ in diem iudieq^Refpondit, Ignis in corpore huma« lore hominis no, uidu fuftentatür, aanimaabeuntcextinguitur» Necantequam illare- fii^‘*^i-deat,accendetur * Ait, Etitauerum eft» Die deinde, quid paruum femper, ^^ ^ quid magnum fempercRefpondit,Lapilli,SCmontes.Ait, bene efr.Sed die, P^r^^^^ ubi eft medium terrxcRcfpondit,In Hierufalem. Inde namep difperix iunt

»0 genres,SC illic congrcgabuntur.Ibi crit pons et ftatcra fuper infernum,quod ffHi^Jiofi^ij apportabunt illuc feptuaginta millia angeÏorum per totidem tenaces. Ait, Etitaeft.Sed quare Hierufalem di(9a domus benedi(fïafRerpondit,qüia in ^^^ ^‘^^ ^°-' direâocœleftis Hierufalem, quodep locutus eft ibi Deus 5C angeli cum pa^ ^‘^ benediâa. ^iarchis fiC prophetis ï dedit® ibi Deus Moyfi praccepta tria millia quingen ƒ “ ta quindecim. Ait,Etita conltans eft.Dic deinde,quis humor fit neep de eœ jj^gyp^^f^ ^ Io,necp de terrafRefpondit, fudor animalium laborantium.Ait, bene dicis. ^^^^ nÜMtaH Sed memora,fi placet:quomodo faóa eft nauisfRefpondit, Nauuem incee adierit. pit primus Noc: claues dedit Gabriel: intrauitep Noecum filtjs,^ procédés Atnigmade ex Arabia fuper Meccam,circuiuit fepties.Indenamgâs fuper Hierufalê,amp; fudore.

io earn fepties circuiuit, peruenit in monté ludææ, ibiep decrefcentibus undis, haerensréfedit. Alt,quidem ita eft.Dic ergo,ubifuitinterim Mecca^Refpos Mecha fertuta dit, Affumpfit earn Deus in cœlum,Hierufalem uero cômifit monti Abiko? P^düuutü in beZjódferuauit cam in uentrc fuo. Ait,Omnia quidê utgcfta funt, exponis. nbsp;nbsp;nbsp;^^ ^'^

Die ergö,Qux ratio, quod qui nafcitur fimilis eft patri, aut matri, eorumue parentibus: Refpódit, Quum fuperatuoluptasuiriuoluptatemmuliens, cauüf^^em trahit conceptus fimilitudinem patris, emsep paren tS: Sic in parte altera, fu? lih^^^ft ßn^nf perantemulierislibidine,Ait,Ethocuerum4 Exponecortfeqüenter,punit tudoparentu. Eieus quen^ fine rationeJvefpondinnon. Alt, Et filrjs mfideliö quid facietf Refpódit, Venient in die iudieq filq infidelium ante faciem Dci,^ dieet eis:

50 Qus eft dominus uefterfDieent, Tu domine, qui creafti nos. Cui ergo fera uiftit Quem adoraftic' Domine nofter,necp aurium, neep linguae officio uti, neep nuncium tuum fequi potuimus.Dicet eis, Faceretis ergo aliquid fi prp inßdeliüßlij ii ciperetur uobisf Dicent, Digne dominenofter SC iufte,quicqüid ptæcipere berahmiturm placet. Tuncetfluer epræcip iet unum de fluutjs inferni,amp; dieet cis;ln(ilite in dieiudicij/jo-gurgitem iftum ♦ Hinc ergo qui obedicrint, illæfi exibunt,amp;l in paradiftim bedientes Deo tranfibunt : qui uero renuerint,ibunt en patribus fuis in infernum.Sie enim ait in Alchoran:Qui obedicrint,erunt in paradifo,qui renücrint,in inferno, Ait, Vere ita eft. Sed uellcm, ficftaliquahorumfimilitudo, eammihiexs primcres* Refpondit, Ita, Nam QC fidelium filrjs, fi qui nafeuntureæei,

40 furdi,muti,cadem fit quæftio, Ait, ita quidem uidetur, dum confequenter ^xponas,Qiiomodo foluetur terra ^ Ignis terram diriget in cinercm. Cine? vttcmfol-remaquadiiuet.Ait,Ita eft.Sed montes unde exieruntc'Rcfpondit,demon uenda. te Kafifixitep cos Deus palos in terra.Sic enim ait in Alchoran:Pofui terram Vnlt;if Montes. planam,0(: montes palos tcrræ. Ait, Verum dfeit. Die cÔfequenter, quid nâ Sub terris feptè reftat fub his feptem terris ^ Refpondit,Bos. Ait,Sé pedes bonis fuper quid: °\ portrntoße Refpondit,fuper lapidem album. Ait, quæ forma bonis f Refpondit, caput r x eins

eius in oriente,cauda in ocddente.Ei quadragin ta cornua, Sd totidem den!« tes,à cornu ad cornu iter mille annerum» Ait, Et fub lapide, fuper quern Mont zohot flat,quidfRelpondit,Mons cui nomen Zohot. Ait,Cuius hic mons^Refpo 'mmfirno. dit^infemi.Ait,Quæ eiampIitudoc'Refpondit,Itineris milleannorum. H6c afcendet omnis turba infîdelium.Cumep uerticem confederint, omnis in ne rniieet mons,omnemcp turbam detjciet in profundum inferni. Sic enim ait in Alchoran,Sourhicubuazohot:quodeft,deftrueteos zohot. Ait,ucrû eft* quod dicis.Sed quid fub moniec’Reipondit,Terra,Quod eft ei nomencRe fpondit, Vuerclea.Quid fub ea terrarRcfpondiqmare.Qtiod eftei nomen^ Alkaßmare. Âlkafem.Etquidinfràfutomniaperordinem édifieras, Refpondit,terra i® Aliolen, infra mare Zerc, infrà terra Neama, infra mareZegir, infra terra therib, infrà alia terra Agiba,alba ut lac, redolens ut mufeus, mollis ut cro-* eus, lucida ut luna ♦ Super hanc congregabit Deus omnes iuftos. Sic enim ait in Alchoran : In die illo mutabit terram pro alia terra ♦ Infrà hanc mare P Alknitar: Infrà pifcis nomine albehbut, cuius caputin oriente, cauda in oc* c'dente.Super cuius dorfum terrae SC maria, tenebræ, acr, amp;nbsp;montes ufque er mare. ’^ f nem fæculorum, Infrà pifeem, uentus pifeem fubftinês, infrà mons, in# lAiru chaos ^3 tonitruus, infrà fulgur ♦ Sub his mare fanguineum, infrà infernus con# potius.quàtn clufus,infrà mare igneum, infrà mare opacum, infrà mare po *, infrà mare ordo atq;dige- nebulofum,infrà laudes,infrà glorificatio,infrà folium,infrà tabula,infrà ca# î’ ßio partium Iamus,infrà maius nomen Dei. Et quid infrà f Refpondit, Infinita quæren# mimdi, do profequeris Abdia. Quis ultra potefi f Praeter quod æqualis eft undique uerfum omnipotentia Dei. Ait, Res mira. Nihil quidem aliter quàm eft uel opinari uideris. Sed profequerc deinceps fi placet, amp;nbsp;die. Quae funt l^paradifo pro jj.,-^ q^æ de paradifo in hunc mundu ueneruntr Refpôdit,Mecha,amp; lefrab, dicrtmt oppida ^^ Hierufalê. Ait, Veru dicis.Dum fubiungas,quæ quatuor in hoc mûdo cX Ex 'mfem^^^a *^flt;^f*^of^^Q’o^^ftgt; Vaftat ciuitas ægypti, fecunda Antiochia Syriae, tertia tuor urbes Ehberam Armeniae,quarta Elmeden Chaldææ. Ait, Et hoc quoep ucrum» Orbis ambitui Confequenter ergo metire mihi orbem. Refpondit, Orbis quantitas iter ü# iter diet unim. nius dici. Ait,Q_uomodo:Rcfpondit:Totum enim fol ab ortufuo uf^ ad oC® cafum permeat. Ait, Argute quidem hoc animaduertifti.

Nunc itaqj fi placet,quoniam fumma amp;nbsp;infima uideS) paradifum oro,^ quae incolis eius uita,plané mihi defcribas. Refpondit, Quia cêuenienter Sé Paradifuf iu^ ex ordine quæris,placet,dum attêtus afiïs.Paradifi namep folum aurcQ,fma^ xtafomnium fagdisamp; hyacinthis crebro interpofitis diftinóS, omnifruóiferaconfituin Machumetis, arbore, decurrentibus per amoena fluentis. Quorü alia quidem lac, alia md album, alia uinum puriffimS fundunt. Dies enim mille annorü, annus qua# draginta milliö annorü.Quid ergo^Nunquid no ira beatitudini fuffïcereui deturfAit, Quinimo,amp;uereuideri potent,dum incolarû eius habitumS^ Prlt;tco,ide{l ufum exequaris. Refpondit, Incolis quidê eius, quicquid defiderari poteftj 4^ Machumet,m' ftatim aderit.Omni liquidé colore ueftientur,præter nigrSlQui color nemf nem illic attinget,excepto tprecone mod0jqui ob infignehuius uitac meritS qo pngu an pj-Qpjjg colofcm fingulari priuilegio rctinebit.Peifecli omnes in ftatura qui ' dem Adæ, in forma uero lefu Chrifti, nun^ increments aut detrimentum InmUparadilt aliquod patientes.Ait,Haec quidê ita uerc funt. AlTume iam de uióu Si uo* ßatura Ad£ bip ta te eorum, à primo introitu incipiens. Refpondit, Primum quidem in# oès C^ßrma chrßi. In Alaraji tarnen aliquoties pueri 'mdicantnr, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;greffis

greflisuefcedumproponitur iccurpifdsalbehbutj cibus quam ultra mirart Efutpifeisex poflis ddedtabilis.Succèdent frudlus arborum, potusep defluenris paradifj, foMis ïud^o--deinde quicquid afFeôanntjpræfto crit. Ait,Die crgo,cû quicquid mfiuigct rudeUuutM, effluere necclTe habet, none ut comedet,fie amp;nbsp;iam egercre oportebitfReipo dit, No requit» Na amp;nbsp;infans in utero dum uiuit,uefcitur,nec tamê egerit.Et quatn cito egerere incipit, mortalitatis legem fubit» Quae amp;nbsp;illos, fi egererêt, neceffîtas côfequeret.Si quid tarnen fuperfluit,id per fudorê exit,odoiê mu* ftifragratem» Ait, Bene quidem,SCdifcretehuic obiedioni refpódifti, dum rubiüngas,etia 'ne panem Ä^ carnes cemedentjUt frudtus amp;nbsp;exterat' Refpon

10 ^*fgt; Plane quidem quicquid gefticrint, oblcóamenta tantö, nó fame praeter illicita: quæ nee ipfis placebunt. Ait,Quæ nâ t'Rerpondit,uerbi gratia,caro C-tu^yCuri fuilla.ÄitjBeafti me,optimeMachumet. Eâ fiquidê ßC nobis ludæis, ^ feio porchi4 carne no fine caufa,prohibuit Deus:quàm uelim,ni pigeatjper Deum obfecro in^ ter estera,dum locus eft,edifferas.Refpondit,Piacet,dö hud io fus ades. Na lefus Chriftus, dum rogaretur à dilcipulis, ut mods arcs Noe, habituep fu- “^ ^'^' perftitis in ea generis humani exponeret, tacitus rogantes audiens, formula . nbsp;nbsp;. ex luto inter manus liras confeciam iecit humi.Et ait,furge in nomine patris ^'^ ƒ„ƒ^ff^2 mci.Etfurrexithomo canus.CuiChriftus,TuquisesfRelpodit, Ego lafeth pJ/j^,«,^^ filius Noe. Cui lefus, I ta'ne canus mortuus esif Refpondit, Nequa^. Sed in

-20 hac ipfa hora, putans me ad diem iudicq furgere, metu canus effeCus fum. Prscepit ergo lefus, ut omnem hiftoriam areas difeipulis rogantibus expo* neret.Tuncille rem omnem à primordio narrans, ordineperuenuadlocS, ubicum fecelTus inquit pondère egeftionis area inclinarct, timuimus ualde. Cofuluititatp pater Deum.Cui Deus: Adduc,inquit,elephatem,amp; uertepo ftcriora eius fuper locu.Et fecit. Vbi ergo elephas timum fuum hominû ege* fnoni iniecit,furrexii fus grandis. Satis 'ne uidetur ergo caufæ Abdia, uitädi animalimmundumf Ait,Gerte fatis : Dum profequaris,quid profecerit hac neceffitateeditus. Refpondit,Quscum omnem (inquit) maüamillâroftro fofforio difpergeret,cóceptum infuetis naribus foetorem efflans, murem edi '^ndemureî^ -

30 dit. Qui deinde turn tabulas ind ebnen ter rodcrct, confulto pater Domino, leonemin fronte percutit. Leo concitus, flatuanhelo cattum naribus eiecit. Vndecatti, HicIudgus:Bene,inquit,omnia.Sed hoc fatis, ne à propofito longius digre diamur.Ecquonia de uidu incolarum paradifi plene expofuifti, reftat,ut de uoluptateeorumprofequaris.Etilludprimumgt; quoniacomedentamp;bibêr, „ „ fietiam mifeeantur illicmu!ieribus,idq?qualiter, 5C qua lege. Refpondit, Si ^^'^ ‘^quot;f“f’‘^ ullum obledamenti genus deeffet,beatitudo minime plena elTet.Fruftraer^ T/^“^quot;* go deliciæ ade(rent,fi uoluptas deeffet. Quinimo fi quicquid uolunt, praefto p^^“ ^^’“ß^ cft,ó(:quafcunque,amp;quomodocuncpuolunthabent, amp;qualiter, Ô^ubi, ÖC ^„/^ uiLaMur quando,5C quantum,amp; quotiens uolunt,fine mora amp;nbsp;diffïcultate,ita quidê, uerecundim -4® quad quas hic uxores habuerunt fideles,habcbunt óe illic.cæteræ,côcubinç habere, ^tunt. Ancillarum uero non crit numerus. Ait,Optime quidem amp;nbsp;ad uns guem omnia.Sed illue recolens,quoddicis, prêter illicita: cum illic uini flu* enta defenbas, quæro quid nam operis illic habcant, fi uinum illicitum eftf Caufa,ob ^uam aut filicitum efi,quid tibi caufe affumis in hoc fæculo uini prohibendifRe- dumo abfline-fpondit, Adeo quidem argute quaeris, ut nccelTarió una quæfiionc geminâ ‘'^J'^ id tarnen relponßonem extorqueas. Vtrûcpergo exponam,5C illic effelicitum, amp;hic ’’‘ '^ iHicitum. Erat enim angeli duo Arot 0^ Marot, miflï olim à Deo de cœlis in ^ ƒ ’“ r j tcrramgt; ‘

ferram.gubernando Si inßruendo genen humane,tribus bis inferdiói#, ne occiderent, nee iniufteiudicarent,nec uinum biberent Muite ifrq; tempere fie habite neói indicés client per uniuerfum orbem, uenit eis die CjUodam mulier prat cunóis foeminis omnino pulcherrima,caufam habens aduerfm maritum.Quac ut parti fax aeeommodaretiudiees, inuitauit ad prandium» Sequuntur. Ilia fatagens, couiuantibus inter epulas amp;nbsp;pocula utni appenit» Adftat miniftrans, offert crebro, inffat ut fumant. Quid plura f Vicerunt blandiciacmulieris, Inebriati poculis,inhofpitam formofaminealuerunt» uiói, accubitum poffulant « Spondet ea conditione, dum alter uetbum do* ceat.pcr quod afeendebant coelcs:alfer,per quod defeendebant. Placet con t® VrHwrphO' didie.Cum ergo didiciffct,eleuafa eft fubito, amp;nbsp;afeendit codes. Quod cum fo^nw^ue^ uiderct Deus, explora ta caufa,pofuit earn lu eifer um, pukherrimä inter fteh iJn Ventris ^^^’“^ fuerat inter feeminas.Illis autem in indicium uoeatis. propofuit cisD^ ’ us,ut eligcrent inter poenam huius fçculi Sei poenam alicnus. Elcgerunt haC. Depenfi funt ergoper cathenasferrcas, demiffiscspitibus inputeebebil, ( ufc^ in diem iudicij. Qiiid ergo Abdia C Nonnefufficiens uidetur caufa cuf amp;nbsp;illiclicitum fit uinum,amp; hicillicitüfAit, certe fans, fiC merité. Sed quenfä bare ad plena expofita funt, uellcmfi placet, utetiâ de inferno breuiter per# In^orum curras.Rcóc pofiulas,amp; ita facia.Infernifiquidêiolum fulfureu, fumofum, ’tejariftio. crebrapiceinterfertum.Ipfetotusflammisteterrimisarfiuans. Suntincola'î^ eus amp;nbsp;putei profundilTimi, plenipicefcruente, fuppofitis flammis fulfureis, quibus quotidicimmerguntur damnati. Sunt illicamp; at bores, quarumfru* lt;ff thus uefeentur : quocibo nihil grauius in toto mundo excegitaripoteft» AitjBene omnia cxponis,fi interferasgt;ubi eftiHe,quern Deus cuocabit port diem iudicq? Refpondit, in medio uallis inferni, tn ualle gorges, in gurgite puteus,in puteo area » in area uldtus caihenis, aftrióus compede,fpc con* OanSjper milleannos inceffTantermifericordiam appellabit.Ait, Quid ergo faciet ei Deus ^ Refpondit, Poft mille annos adduci facict eum, amp;f dieet o» Qi^ff nbi uis mifcr,qui aurcs meas inquicrare non definis c* Quac te fiducia ‘^^^’^^° merito fperas f Refpondet gemens, Domine Deus meus, ego5® ’ non habeo Deum nifi te, qui mifcreatur mei. Tu fan's babes pratter m e, uH iram fuam uindiccs.Mifcrere mei Domine, mifcrere mei. Ait, Qjrid tunc^ Rcfpódit,eum reddi inferno, Adducctur,nec adhuc inuocarc mifnicordiä Dei eedabit. Mifertus tandem mifcricors mifcrator, eripi pratcipiet eum» Cumep pice nigrior eum infernalis calor tangat.Intcrrogabunt angeli, qua* liter paradifi incolis milceri poflit/Tune lauari pratcipiet eum Deus in fenti t nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aèrio,2lt;l fict albus totus, practer maculam in fronte. Mundatus ergo incedet per paradifum,in publico confpeóu omnibus uocabulis. Hie ergo affigna* nbsp;| bunt eum in inuicem omnes uidentes, ereptumep inferno, quafi impropo* randohincindemurmurabunt. Illc uerccundus ufqtadeópudorcfupera*4? bitur,quouicp dicat,mallem inferno reddi,quam buiufmcdi prebra IcngiuS ferre. Dieet itaqj mifcricors mifcrator angelis fuis,ut iterum eum in codem fonte quinquics lauent. Quod ubi fcccrint,aufcretur nota de fronte eins,fi* etm fimilis paradifi incolis, amp;nbsp;ita ceffabit opprobrium. Hare funt quac te de inferno quaefiffe opinor Abdia.Procedc fi quid fupercft. Air, Omnia quidé

Nuncttacp per Deumtuum obfecro. ut quonfam eundatibf quaßprae «nambusjdiem ludictj plane mihi defcnbas.RcfponditjPlacetjdum attentua adfis, In die illo mandabit Deus angdo mortis, ut omnem orcaturam fpiri» turn habentem intcrimat,tam angelos omnes,amp; diabolos omnes, quàm ho inines,aues,pirces,beluas,0£^pecora.Sicenimailin AkhoraniOmniamor- . lua pratter Deum. Poft hæcuocabit angelum mortis, dicenstO Adreiel, eft# j^jj^^^j^*** ne quid luperftes ex omni creatura meafDicet, Nihil domine mi,prêter me *’ feruum tuum imbecillem Tune dieet ei,Quoniam omnem ereaturam mea oeddifti, abi hinc inter paradifum amp;nbsp;infernu, St' occide poftremo teipfum, *® ac morcre. Abibit infelix, atœ in pracferipto interuaUo proieeftus humi, £C a-- ^^^ ^ *** lis fuisinuolutus, feipfum funocabit,cum tanto quidem mugitu, qui amp;nbsp;cce» leftes fpiritus ÓC terrcna animalia ft uiuerent terrore exanimaret. Stabnep tc« tus mundus uacuus per quadraginta annos. Poft hoe eoelum amp;nbsp;terram pu* gno continens dieet: Vbi nunc reges amp;nbsp;principes amp;: potentes fareulit' Cuius eft regnum, 5C imperium,atquc rerum potenuafdicite,fi ueridici eftis.Et his uerbis ter repctitis, fuftitabit Seraphieiem, amp;nbsp;dieet: Accipctubam harte, amp;nbsp;^^“P^^'^ ^^^ defeendein Hieruralem,0(^ clange.Tuncaccepta Seraphiel tuba» cuius ion? nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^^

gitudoitincrisquingentorumannorum, ftansinHierulaleminfufflabittu« *** * ’ bam,cxintus omnes animas iuftas S^ iniuftas inibi interim feruatas. Animae io euolantcs in omnem terram,quæcp ad corpora fua, ubicunep Tint difpergen tur,atcp ad primum hunefomtum omniS offa congregabuntur. Tranfadis quadraginta annis iterum fonabit. Ad quern fonitum offa, carnem, amp;nbsp;ner» uos affument » Atquc inde poft quadraginta annos ubi tertio fonuerit, 0« nines animat corpora fua induent. Sic faefto, ignis ab occidente accenfus, omnis creatura Hierofolyma agitabit, Quocumomnesperuencrint,cef* fabit.Hic ergo ubi per quadraginta annos in fudore fuo natauerinr,expeóS tes iudicium, tot tandem mi fer lis affeâi appellabunt Adam, fie dicentes: . x. , Pater Adam,pater Adam,ad quid nos genuiftit'huiufmodi fcilicet mifertjs, ^^a, Noe,/-Sf tormentisf Ica ne pater filios lub incerto fine, inter fpem amp;nbsp;m etum fluita» *’'quot;

jo repatens^quinimo Deum ora, ut plané finiat de nobis qcquid inter paradis ^t^;i^Jif,l^ ftim amp;: infernu fadurus cft.Refpôdebit Adâ,amp; dicet;O hlrj hlii,fcitisut fua» dicij,rrtperuf‘ dentediabolo inobcdiêsprçcepto Deicxtitcrim,quae caufa,ut indignus hcc „itadlefum habitus officio,uel huiufmodi pratfumâ.Sed ite ad Noë.Côuerfi ad Noc,di chriftum, po~ cêt:Intercede pro nobis,eleóe Dei pater Noe. Refpödebit Noe dices: Feci firemo ad Ma-^ quod potui, faluaui uos in diluuio. Hie nihil mihi fupereft officq. Sed itead (hunted Abraha. Appellabunt Abrahâ,dicentcs:Pater fidci amp;nbsp;ueritatis, pater Abra« ^rahapater ham,refpice nos mifcros,amp; miferere.Quibus Abraham: Quid à me petitisc' judder uen» Non recolitis, ut diu uagabundus idololatra incircuncifus errauerimtNon ^‘^^’ fufficio.Sed appellate Moyfen. Appellabunt Moy fen, dicentes: Audinos

40 deäc nuncie Dei, amp;nbsp;propheta, famulc Dei Moyles, Quibus Moyfes: Que appcllatisf Nonne legem uobis dedi, mir a cubs confirmaui, nee tarnen ere# didiftisfSi mihi crcdidifferisgt;facerc poflem quod poftuiatis. Sed ite ad lefum ChriftS Couerfi ad Chriftâ,dicent:Iefu Chrifte,fpiritus,ucrb0 et uirtus Dei, Chrißti^-ff^ir!^ moueat te pietas tua, Sef intercede pro nobis. Tune dieet eis lefus: Quod à i«î»«o^«»,çr me pctitis,ipfi amififtis.Miffus quidem fui uobis in uirtute Dei, amp;nbsp;uerbo ue “*’'^“lt; 0«. ritatis: uos aut aberraftis, 6^ me plus quàm ego praedieauerim uobis, Deum r 4 ueftrum

Seopui prima- ueßrumfcciftis * Hocitaqjbeneficium meum amififlis, Sed ite ad ultimum omni^h^r'^ P’’op^^^ä’^®‘^^*'*^ßg'^^*^’“®»^“*” quoloquerisAbdia,Adquem conuet , fidicent: Onunciefidelis,amp;amiccDci,quammale quidempeccauimus» na fini Dn cT J^^^'^'J* **0® Pæ propheta JJeiJpcs una fupcrltes.INam polt tc,in quo ^era* occulere myfie bimusÆxaudi nos,potentia,tibi à Deo collata, Aderit itatp Gabriel: nee im riumlt;eternum potentem finet amicum fuum uoluntatis fuac. Procèdent focq ante faciem uer^falutii. Dei,dicetcp eis Deus:Scio ad quid ueniftis. Abfit itacp, ut fidclis mei uotum inAlmrächri in aliquo quaflem ♦ Hicergo ponte faóïofuper infernum, ad caput pontis fiotribuitur e- aderit flatcra: qua fibratis uniufeuiufque fadis, ambulabunt fuper pontem» *4 patrociniu. galui ergo tranfibunt,damnatiin infernum décident. Quaere deinceps Ab?* dia, quid placuerit. Et ille, Proh dolor, quæ me hueufqj dementia tenuit^ui ucrum luce clarius non uiderem, Sed quoniam omnia tibiprouotomeo occurrunt,procédé, Nunquam enim hareaudirefatigarer. Enumcraergo acies populorum in die illa, amp;nbsp;difcerne fideles atque infiddes * Reipondif, Erunt acies omnium hominum, C x x, é quibus tres tantum fidclium, reli* quæ omnes infideliumt Eritep longitudo uniulcuiuftp aciei itineris mille an^ norum,latitudo uero quingentorum. Ait, Vereita efl,utdicis.Concludc pofiremum hoc,quod cum omnes creaturæ in cum modum, quo defcripfi* fli, inter utramque region cm diuifæfuerint, quid fiet de morte cRefpondit, Mo« i« artete f^utabitur mors in arietem, amp;nbsp;adducent eam inter paradifum amp;nbsp;infernum» mutabitur, jq^^^ magna inter utriufcp regionis incolas diffenfio, Nam populus para» difi metu mords necem machinabitur ♦ Infernales uero ipe mortis,fupetfti* tem fore cupient.uincet populus paradifi, amp;nbsp;mortem inter paradifum

amp; infernum occident. Hine ludacus exclamans,ait, Vicißi optime Machumet, fifle, amp;nbsp;recipe confitentem me, Ego credo, Ô^ uideo,quia non funt dngt;fed Deus unus omnipotens, cuius uerc tu nuncius à' propheta,

B x P L i C i T dodlrina Machumet, quæ apudSaracenosmagnæ authoritatis efl, licet ibi multamêdacia funt, amp;nbsp;multa ridiculofa, De

TVLIT HERMANNVS DALMATA Scholafticus fubtilis St: ingeniofus,apud Legio» nentem Bij^anu duitatem.

Qjtif^uisfcripfit apud Arabes de natalibuf c:r educatione Kachumetis, dignus eü author itlo quetn ^udetmendacijs Mer diuos pottere. Efi^^ uel oh hoc dignißimum feriptum quod légatur, ut euidentim (^natur,quibui hominibus ad fuain reUgionem opus fit fomnijs, (y reudationibus, zr confi- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, dis miraculistquibus nituntur pracipue inter Chrifiianos,qui uolunt deiculi haberi.ut qui libris confèrtnitatumgt;z^ id genus commentis

Ibergenerationisnuneq DeiMachumet, oratio Deifupereum,ô^falus,abAdâôCEuaperordinê ^‘^ *’quot;^’^ parents utriufcp fcxus,ufcp ad tempus quo produ xit eum Deus perfedtu, gratiofum, amp;nbsp;idoneu fibi* Cuius authores per ordinê, primus Kabalachbar,

deinde Abnabdalla Machûet Hiius Eize.Poft hue Abnalmutarreff, Abderachin filius Eize, deinde Abuzaid filius Elearab* Poft quem Abumachu-met, Alabez filius Abdalla.Sictp Alfald filius lah» ’0 far atej Abulambez» Deinde Ezerigi filius Fulenum. Poft quê Machumet Abhalati.Poftremus filius Zaïd Abnamar* Primus igitur Kabalachbar, fe« quentium omnium teftimonio, cum in fcripturis prophetam hunc faeculo ^j^^^^f nbsp;nbsp;^ nafcitururn ftudiofe didiciffet, omneep hiftoriam uiri aftrologico teftimonio approbaffet, Ecce fæculorum ferie inipfis diebus fuis uirum natum audit, induit ate Arabiae lerefab, omnia prouidentiæ fuæ fignacula praefer entern,. Celebri deinde fama,frequenticp teftimonio motus, hominem adit. Quem undique uerfum perfpiciês, omneep modS eius amp;nbsp;couerfatione obferuans.

Ka quidè ut ipfas etiâ corporis notas eafdê quas præfignauerat, repcriret, ut in fronte macula,inter fcapulas huiufmodi charadtere, hunc ipfum Machu* met elfe plene depræhendit.Quod deinde ut etiâ feculoiû ferie diuinaep di» fpofitione eS probater, incipiens ab Adâ amp;nbsp;Eua ufep ad Machumet ordinê gprationis eius, à magiftro fuo Rabelmehdi acceptâ,in hue modS exponit, C Reator Deus omnipotens,ut primS Adâ creauerat, eófurgentis reces nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ ^^ cerebra fubito cótremifcens fonuit naturaliter,quafi frondes uento có ’^ots.Quod ftupenti Adæ,dns inquit, Que miiariscAdâ fignû eft prophe tarS Ôi: nunciorû mandatiuû. Hoc ergo lucis feme uirtutis meat dono côce»

ptum,nô nifi dignis lSbis,mundæcp uuluæ cômendabis.Fuit itaeg lux nafei» turi ex eo prophetç Machumet,omnibus dieb.refplendês ex facie Adâ tanC^ fol in rota circuli fui,aut luna in notule pIenilunîj.Quotiefc5cp etiâ aggreffu» 30 rus eratlauari amp;nbsp;mSdari caftigabat, dubius qua hora dns fernen lucis ex eo ^moueret.Obferuabat ergo Eua præcepta mariti, quoufqj cocepit Seth, pa trem prophetarû amp;nbsp;caput nunciorû Dei.Qua ipfâ hora lux fplendês, à facie Adam migrauit in faciem Eux» Fuitep exinde Eua cuncHis diebus in formæ décoré,

décore, lucis quc fplendorc addens ufque adcó,quod 0^ acris terrae que antmanria uultuseius nitore admirata ftuperent* Stupens 6C i'pfe Adam» fea tadïu gramdae cohibuit. Singulis itaque diebus angeli falutantes ad* ^^^' ueniunt, odores paradifi afferentes, quoufque genitus eft Seth folus» Nam praeter Seth omnes partus Eux gemelJi fucrunt, finguli ex mafculo ÖC fœmina ♦ Nafcens itaque Seth, materna: lucis fplendorcm propria fa* cie praefert, matre exuta ♦ Pofuit que Deus inter infantem amp;nbsp;fatanam ter* minum, quem tranfire nequiret ufque ad feptem annos» Stetitque lux eredïa inter coelumSC terram, perquam angeli fuper Sethdefcendebant» Pracco etiam fuper thronos audiebatur,cunóis diebus damans : GaudetO terra, SC exulta, digna luce Machumet » Super eum oratio Dei QC falus fuit, Itaque lux illa relplendens à facie Seth cundiis diebus, quoufqueap* propinquaret terminus Adae» Adam uero uidens imminere fibi termi* num, acceptum manu filium Seth ducit ad locum oratorium, fic que affa* tur : Quæ feruanda commendo fili, omni uigilantia amp;nbsp;cauteïa euftodfas» Deumfiquidem,^ Dei noftri pracceptum habeo,ut ante obitum meuin teharnentum tibi faciamlucis, quampraefers: Ne,quemadmodumego quoeÿ diuino iuffu feruaui, earn unquam nifi fanéto digno*que commen* des ♦ ConuerGque ad Dominum fermone,ait : Domine Deus meus, ecce cgo,prout præcepifti mihi, fernen lucis, quod priuilcgio quodain U mihi commififti, uni de filtjs mets commendaui, Mitte ergo de ange* lis tuis tehimonium inter me SCeum, antequam uitæ noftræ fiatfepara* tio. Vixitadidlis, adeft angelus Gabriel cumfeptuagintamillibus ange* lorum, finguli cum paginis albis, calamo que de ealamis paradiß,faiii* tantes Adam, amp;dicentes: Audita eft uox tua Adam ♦ Dixit enim Do* minus, ut ordo generationis procédât ♦ Scriptum itaque edidlum Adam hæredi fub angelorum teftimonio reliquit, figillo Gabrielis eadem hora fignatum» Induit itaque Dominus Seth tunica duplici, punicea, Iplenden* Kichuueliet te ut fol, tenui ut flos uiolac „ Eadem que hora in præfentia coetus angelid /órorrtMxor f^j, omni teftimonio defponfatur Seth fororMachuueliet, candida, matrij®

Euæ ftatura amp;nbsp;habitudine acqualis, forma: decore uultus^que uenuftate fimilis ♦ Sic falt;fto» mortuus eft Adam.Seth uxorcmcognouit,concæpitE* nos ♦ Audit igitur grauida cunflis ex locis continuas angelorum faluta* tiones, in gloriam ÔC. beneditftionem lucis Machumet, feruauitep earn, omnisque coetus angelicus, tam ab homine malo, quamafpiritumali* ßno ♦ Nato igitur Enos, 0^ adulto,pater admonitum confilium diuinum* que decretum prædicat, feruandi luminis amp;nbsp;propagandi cum dignitate £C reucrentia » Per ordinemergo lucis priuilegium Enos commendatfilio fuo Chainan, Chainan uero filio Machieil, Machieil autem filio Bara* dæ, Baradæ uero ex Barra coniuge genito filio Enoc, Enoc autem filio 40 Mathufalem ex coniuge Thurige, Mathufalem uero filio Lehet magno 5^ forti» Lehet autem filio Noë ex Kainufa filiaKebil: Noëuero filio Sem cxGenrara, cum arcula panter teftamentum lucis continente, ab A* dam tradita, ex materia fplendida» gemmeis ualuis» ex aurcis cathenis, amp;nbsp;fmaragdinislaquearibus dependentibus, ordinatis in ea manfionihus omnium prophetarum» Sem itaque luce Machumet refplendens, uxo* rem

tern ducitexftirpcfcgia » Commendatep lucis pnui1cgium filio Arphaxafj Arfaxatautem exMargena coniuge filio Heber, qui amp;nbsp;Hud propheta: Cui omnia loea conclamabant,hanc lueem nafeituri propheta: Machumet, qua omnia idola deftruebat, quacunque graderetur, Eberautem exMu* fâcha filio FelechjFelech autem Salech, Salech Argauua, Argauua Sorach, nbsp;nbsp;nbsp;“ ’”*^^

Sorach Thaod, Thaod Tharoch, Tharoch autem Abrabac, exlbccilne quot;^ ’^‘^ “^^ coniuge * Qui cum nafeeretur, crumpentia duo lumina ex oriente SC occi* oflemum, fed denteinmediomundoconcurreruntjfandla'^que eftluxunaomnem mu tv commennuum, dum illuminans à terra ufque ad eerlos ereóa » Faóus que eft fonitus an« jogdorum per uniuerfum orbem plenus tripudio, amp;nbsp;modulaminecoelefti

cum ingenti pracconio, earn ede lueem prophets Machumet, fuper eum oratio Dei amp;nbsp;falus. Exaltauitep Deus Abraham» quemadmodum Adam» Stupens itaque Abraham dicit Domino, fe nunquam uirtutem buic fimi; Op^fo K^tnifi tem uidifte » Cui Dominus : Hæc inquit lux, quam admirari non fufficis, ’”‘‘lt;^e‘”’wW‘ cxfemine tuonaicituri amict amp;nuncij mei eft: Cuius anima in prima anF marum creatione, animae tuæ permixta eft ♦ Cuius uerbum in uirtutc mea: Cuius nomenincœlo Achmet,interraMachumet,in paradifo Ab» TriaMachit^ ualtrazim* Fuit itaque luxilla ex Abraham facie refpiendens,fenefcente metmonun^. tam Sara ftcrili » Qjjac cum diuinam promiffionem ex mariti uerbis quafi ïodiffidensfaepiusretratftaret, Abraham angeli coamonitu Hegir ancillam

adit, ftatimep luminis claritas in faciem grauidæ migrât. Nafcitur Ifmahef, patrum lumen præferens. Sed Sara grauiter Ferens, Quid eft, inquit, quod ego uacua manco, atque alia feminis tui fructum proferet, quæ ego totiens nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

pfomilTum, diufruftraexpetfto^ Qyam cum nequaquam defperans iugi affirmatione folaretur, adueniunt hofpites angeli numero tres, qui inter estera Saram impregnate inducunt» Poftremo igitur Abraham cum im« minere libi terminum fentiret, aduocatis filtjs, in cuius facie lumenfuum cognouit, ei luminis teftamentum cum arcula continente tradidit» Ducit Deuxorih. if-itaque Ifmahel Beelam, hham Albar ♦ Quam cum cognouiffet,genuit Kei» mjëlii. Gen-u^ ^0 dar, paterna luce futuri prophets fulgentem. Cui feptem dona collata Funt, Cedar feptë do nuUiantefimulhabita. Fuit enim ualidus,audax,pulcher,uelox,æquus, tibiamfgnii, uenator, fagittarius. Facius que rex,uxorem duxit Miliam de terra Ifaac, Accidititaque die quodam, ut dum uenatu fequeretur, uocem audiret di« Centern ïOKeidar, ne lumen ttbi commiffum indigne colloces, Quodfa« ctendum reftet, facrifieqs refponfa quaeres. Hic monitus, omnirelievo negotio in terram Ifmael proficifcitur, Qua primo altari conftrudto fe*-ptingentos arietes adhibet, Quos dum figillatim immolaret» holocauftum cœlchis arripuit ignis, quoufque uox audita eft, proficifeiiubensfubar« borem heremi, captandi refponfi caufa, quid faciendumreftet, Pergit,

4° auditep uocem, uxorem ducendam ex Arabia, nomine Älgadira, Parens igitur angelicæ uoci per omnia, in Arabiam proficifcitur, lato que terra« rum fpacio peragrato, perucnit ad regem Alierchamin, filium Aomaricui ’^‘^^ y’w^^l'f^; unicafilta erat Algadira. Algadira ducit Keidar, Reuerfusep in patriam, uxorern grauidat: in qua conccpti feminis lucempropheticamcmicaret, ^-^^^j^ ’ Indignatifilq Ifaac,feditionem mouentKeidar, caufam proferentes pro eo, quod ipfi filq fint prophetae : Sibi potius deberi teftamentum lucis prophe« ticac,T une Keidar accedit ad arcam,aperire parans, fubitoep audit uoeê pro hibentem

fiibentem ïllidta, future^ fæculo diuinitos rcferuatà, fed deferenda arcuta Iacob» Cut dum Kridar diuinae inftttuü'ont obtemperans deferret, audit Ia* cob in terra Chanaafonitum arcç: occurritep cum filqs, Keidar arcam tefta-menti tradidit lacob. Cui Iacob : Gaude (inquit) Keidar, amp;nbsp;exulta. Natus eft tibi node ifta filius, cœlefti præconio prædicatus. Cui Keidar, Quid^ quos rumores nodis proximx de Aram afferres in terra Chanaan t' Cui la* cob: Vidi,inquit,node ifta codos apcrtos,coelefti^ lumine mundum omne iHuftrari: angelos uero quafiex minifterqs,officioafeendentesamp;defeen* dentes.Inter caetera præconium ingens audiui, Algadirâ peperiffe tantac cc* iebritatis caufam » His didis, referuata apud lacob area leftamcnti, Keidar *’ abtjtgt; reperitep natum Hamel, patcrno decore infignitum. Adultum igitur Hamel cum pater Mecham duceretad fanduanum Abrahæ, obuiatiniti* nere angelus mortis in forma hominis, habitoep uiantium fermone ait,con* filium fibi fore cum Keidar » Keidar aurem praebenti, angelus animam per aurem eripit ï Caditmortuusinter manusfilq. Filio deftinerepatris anxio, adueniunt uiri, quorum auxilio fepultus eft Keidar in monte Cafiber » Va* luit igitur Hamel duabuspatris uirtutibus, ualetudineamp;uenaticne. Poß hæc ducit Hariedam, gignitep Thebicht, patrio infigni decorum. Thebicht Ai**^ P*^*** ucro genuit Hamiesfa.Hamiesfa autem genuit Adeth, qui primus de tribu wfer Ifmahel fcripturis opcram dedit. Adeth autem genuit Aduuc. Aduue auté ÿ *** ^r^ied^t Adnen,cui ob format inuidiam infidias plcricp pararunt. Adnen autem ge* Kachat rex ””“ Machat regem bcllicofum, Ifraeli infeftum. MachataSt genuit Nizarï ^rrfèüf« mfi- *“ cuius facie cum pernitentem uideret pater lucem nafcituri prophet«, ho* fim, locaufta arictum filio facrificat, Nizar autem genuit Mufarê : cuius daritaté cum pater miraretur, caftigauit, nc fernen lucis nifi digno utero cômenda* ret.Sandumep padi chirographum,infanduarioMcchefcruatum eft. De* inde Mufar duxit Kerinam de genre fua.Qug confeda fenio,pcperit AlieZ. Qui cum diufine coniugemaneret,commotafuntuifcera eius,audiuiicp fo nitum lumborum fuorum.Territus,diuinos adit,Rcfponfo monitus, ducit Machara.Ex qua nafcitur Madraca.Madraca uero genuit ex Pharadz Hoe rima,cui in uifione mandatum eft ducere Atamram filiam Vdem^ex quage nuit Kinena. Kinena uero genuit Annofi'a ex Kehiana. Adulto igitur An* Sommu.'EtM- nofra pater fomnium exponit,quod anteipfum uiderat. Arborcm uidelicef wttlt;M ffl,«6t ex lumbis fuis confurgcntem,micantibus ramis coelos córingere: per ramos muita fomnia. ^ero hommes albos afcendere,amp; defcendcre.Refponfumepà diuinis: arbo

rem tantam effe prolem ingentem,quae SC terras illuminaret, 6C coelos afcen deret. Tantus igitur extitit Annofra, ut cum Deus ab angelisfuis quaererct, dicens:Eft 'ne hodie homo in terris memor nominis meirRefpondcrunt aU KeUe S^^t^^nainem plane,excepto Annofra filio Keinena de tribu Ifmahd.Poß* Cudai rex ^^æ^ Annofra ducit Rahel: ex qua nafcitur primo Luie, Luie uero GalibeU) 4” Ardbit, ^^bben uero Kab,Kab autem Murra,Murra Cudai regem Arabic fortemj prudentem,et iuftum.Cudai uero genuit Abdamencf,regcm potentem pet quatuor mundi partes. Habuitep Archxam arcam Himahelis uexillum Ni* zar,0£f claues omnium idolorum Mecb«.Gcnuit Abdemenef quintpfilios» Primus Hefim, dominus paternx lucis, nafcituri prophet« Machumdee* gnum poffidebit, uir tant« mundici«, ut teftatus fuerit ei dominus in h«c uerba:Teftimonium adhibeo noftrum angeli mei,quod hominem bunc o* mnis

mm's immundidæ immunem feci, ut digne in lumbis cius fernen lucis nun* ctj mei Machumet cami et fanguini eius miicuerim.Fulgebat em facies eius, non minus quàm luna SC lucifer» Quæ cauia erat,ut tam iniigni uiro omnia fupplicarent » Currebant ex omni parte reges 8é principes,ofFerentes filias uirginesregi.Repudiabat omnespariter cum filia Conftantini,filtj Helenæ, Romanorum imperatoris, nonimmemordiuinimoniti, nonfuperclTediï CoßaMnü Ro gnam in terra fuCcipiendo lucis femini, excepta Seline filia Zeit, filtj Amar, ngt;«noru mj)e^ filtj Leuit,filtj Harras,filtj AddiJilij Baharregis.Genuit igitur Hefim ex co^ p*^®wpwo6-iuge Seline Abdalmutalib, omniuirtute plenum, paritercumlucéfutüri

Wprophetæ» Quicumdiequadamdormiret, fomniopertcrritus,fubitoper* j^fP quot;nbsp;* gefadus eft.Perterritus itagt;nititur diuinis * Refponfo accepto, deiponfatuf iterumfomnOi, HendefilieAchamet.Igitur Abdalmutalib cS effet x v annorum, pater He firn termina fibi prefentiensjprincipes 5C magnates regni fui cóuocat,fiericp ptæcipitfilio Hommipariterctiamarcam Ifmahelis, uexillum^ Nizar, o« mniacp armariaMechæ,5Cinfignia hæredireliquit.Huicigitur omnis prin# logent uis opu cipumpopulustributa folucns, métalliaggcrem congerunt» Erat^ omnis exueäigaUb. illa terrarum pars huic régi fubdita,excepto Cæfarcfilio Hermetis regê Me- C^ßr filius diæ;cuius inimicitias fuperarenequiuit. In diebus Abdalmutalib quotiens Ho7wfw. nimia ficcitas terram urgebat, concurrebat omnis populus ad regem, arres ,

2« ptamegmanuducebantinmontemCafiber» A* quo cum ex facie eius lux ^^tp^ufùant ilia terram illuftraret, continuo fequebantur pluuiæ» Accidit in terra, ut rex orientis Abrahat,filius Affabach,excitareturin Abdalmutalib, ut Mecham ^^^^f^^J^^ omnesep terminos eius extirparct » Fadumep eft, ut cum multitudine graui

irruens ciuitatem obfideret, tons terminis cius deprædatis fimul cum quai McchacbßlJlt, dringentis camelis Abdalmutalib» Incolæ ad regem Confugiunt, confilia amp;nbsp;auxilia captantes» Solaturrex, firmatepfiduciam, cxponens ciuitatem illam dominum habere cœleftem, quifouere amp;^ protegere earn non definat. Hæc dicens,paucis comitatus procedit in montem Cafiber : unde fplendor nun# ctj Dei tanquam pleniluntj ex eo ubiqj erumpens, ufep in fandtuaria Mechg

50 in modum cerei flammatis corrufcat » Quo uifo,firmata fecuritate, comités redire iubet: Ipfum Mecha recipit. Videns igiturhoftis fe quafi negledum, mitrit equitem ftrenuum Heiatet Abhanieri caufam quarfiturum, ad regem Mecbç. Ad quem cum ueniffet,uifo lucis infigni,pedibus eius prouoluitur» Expofito nuncio, confurgens Abdalmutalib equitem fequitur » Venit ante regem Abraahat» Abraahat exurgens uenientem excipit, fecumep rex rege collocat.Mutuis itaep uerbis habiris,conuerfus Abrahat in faciem AbdaImu taHb,fcifcitatur : Vtrum he id lumen primus ipfe habuerit, an ex parentibusi collatum. Reipondit, per omnem patrum fuccefforum feriem dcfcendiffc. His habitis, iubet Abrahat elephantem in oftentaculum produci» Procèdes .. , . .

4** elephas,corruit ad pedes Abdalmutalib, fimulcp in uocem humanam erUm ^^J^ ^uaMa pens,hisuerbisinfonat:Salusfuper tc Abdalmutalib,amp;:fuperlumcn, quod ch^^eü,^ aß ex lumbis tuis emicat»T ecum dignitas QC claritas,honof amp;nbsp;uictoi ia. His cô^ „a Balaam fei' motus Abrath, magos» fortilegos, arufpices. Si ariolos accerfiri iubet,eau- heet. fam^reiperc5dIatur»Qui dicunt,nonid exhibitum effe Abdalmutalib,fcd femini lumborum eius»Vndeegreffurum prædicant regem,cundlis mundi Machumetcu' rcgibus maiorem futurum.Pofthxc Abrath rogat caufam aduentus Abdal ^ii mundi re-mutaIib»Cuiciim expofuiffet de camelis, ait; Quiautprimumuifus/ftatim gibuimaior^

maiorem wo meuicifti. Et camclos reddam, Ô^ m cætens note tuo conec* dam, excepta aduentus tantum caufa Mecham deftruendi. Redd/t Abdal' mutalib: tubet^ ciues ad montana effugere« Ipfe fanôuaria cendudit, cumhuiufmodiorarione: Domine quifeunque eshuiusdomus, cumho# minesetiam manfiunculasfuas defendant, quanto magistu Domine do* mum tuam ï* Interca Abrach caftramouet,iubeicp omnem exercitum ciui' Veruin tkph! (gj^jp aggredi, elephantem cum omni mole impedimentorum præmittere touwMulum. parans^ Concitus elephas,uteoimpellifcntit,horridusbarriens procidit,

Agitarq fruftra conantur.Nam nccflagcllis,nectympanis ad aures tinnien* tibus proficiunt. Matura tandem ultiodiuinaauiummultitudinem immit*'^ . tit. Aues defupcr lapidibusimmiffis,omnem exercitum obruunt. Inter este I ros Äbrahat médius crepuiptotaep caro SC offa cius fubita pefte confumpta, horrendé fetida,corui colorem induSt. Hoftium itaq? teliqutjs tota regione ( abûdante, ipfe Abdalmutalib immenfé ditatus, duxit Bethalam filiâ Haresî i Exquanatuseftei Abulheb, malignusamp;inbdelis. MortuaVchela, duxit j Zaada filiam Giez: ex qua genuit Alaabez.Mortua Zaada,duxit Hûcida, exquagenuit Hâza.PofthæefiC Hûcida mortuaeft.Acciditigitur die quo-Iterû[omnium, dam,utdormiens fuper lapidem,quem Abraham in fanóuario fuo Mecham fundauit,uideret uilionê;Cuius terrore expergefaóusjdiuinos adit,fequen* te paruulo Alaabez filio,exponitcp uifionem,ut ex Ifibis fuis caihenâ produ ^^ cente uiderit quadripertito hinc uiep ad oriö foils, iHm c ufep ad occafum fut* , fum ufcp in cœlû, deorfum ulep in profundum abydi : fubitoep tota cóplica^ ta,inimmêfam arborem mutata furrexerit, uiridem 6cflorida,qualisnun$ uifibus humanis patuit.Interea adfiftentes fibi duos fenes, ad quos cóuerfus cum rogauerim.ait,qui fuerint,alter Noë, alter Abraha, prophetas altiflimi Dei fe elfe côfeffi funt. His inquit expergefadtus, ad uos nefcios cêfulendos adueni.Datur refponfum, ex lumbis eius egreflurö hominem, per quê eoeU amp;nbsp;terrae credant, omnes^ nationes ad iuftitiS amp;nbsp;unitatem cóuertat, quitü^ ens omnê dolum amp;nbsp;iniquitatê deftruat.Moratus eft ergo Abdalmutalib ah* quadiu dubius,cui mulierS temporis fui potiffimû iungereturtquouftp ota* 5^ culo didicit,Fatimâ filiâ Aomar ducendâ. Ducit Fatimâ datis in arras fpo^^ C.camelis,amp; totidem talentis auri.Genuit ex ea Ibetabil, amp;nbsp;Eminâ, amp;nbsp;B^r^ tam: Nee fplendor lucis à facie eius migrauit, quoufep die quodâ uenatu t^^ diés oratione foluta fcffus,ut fit,aquç poculo fitim extinguit.Hauftus liquot Abdallii,(iui iQboscócitat, Vxorem adit. Grauida lucis fplendore corufeat. Coniuget^^ er Abdallet, deinde exuto,peperitJgitur Abdalla,qui primû diótus eft Abda]let,minotS

^^*^^*^ Abdalmutalib procedit. Abdalla paternæ lucis fplédore corufott^j et'mnl^c^n lt;^tiius natiuitas eadêhora Alathor Syro cognita eft. Habebat em Syrustd^ c^ Chrijliano' dclanacandida,tinââinfanguincIoânisfiInZachariç,quarhoranatiuitatgt;s^ | ni,m,Abdctlllt;e Abdalla fiillare ccepit.Quod illc fcripturarü,quas legerat,tcftimcnio confer I [amUiaris. tcns,cognouit Abdalla film Abdalmutalib.Notatoep annorüsmenfium, Öi tAimculofui dicrum cóputo,ut cognouerat,inuenit. Cu igitur actate proceffiflet Abdalbj , fanguti b.ipti- conuenit multitudo magow5Carulpicum,cü fortilcgis amp;nbsp;ariolis.multacpid fl£ loannif. genus plebe,ut occiderêt eü, pro eo quod de femineeiusomnis culwrsfc^ l^agicourant ruina præuidebant.Datus eft igif Abdallæ paedagogus tutor,quiuidebatut fio''’'’o,nccerat,ipfumcpperpetuisexcubijsobfcruans,oêsillorumuifusfrti* ftrabat, Pugnabât eo tepore Arabes c5 Syns, quotiensep ex Arabia qutq^

in Syria uenirêt, à diuinis Syriac ab Abdalla rcucrfis,quld de illo uifum effet, fcifcitabantur^Qiiibus iUeJe reliquiffe cum in magna uirtute Si fortitudine, lumcn^ illud prgdarum amp;nbsp;admirabile,quod pracfentabat,nequaquam eins cffe,fednafcituriexcoprophetac,amp;nunctjDeiMachum«.Pofthacccolle0i , . „, flintfcptiiaginta fapientes de Iudxis,coniuran omnes unanimiter in necem ^lj°^^^ Abdalla:. Arreptis igitur L x x gladijs toxicatis, pariter omnes Mccha pros ^. i/iatbum^ fidfeuntur: ita quidem ut nodiu irentjucem quiete amp;nbsp;fikntio, SC in abfeon* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

dito tranlîgentesjquoufc^ in finibus Mediae in ablcondito recepti funt. Hie dumjUt mos crat,quietem nodem ut praeftolarentur/ors Abdallam t ucne xi^ftuf ifgêd. jo Mtpergcqtem folum, per medias ingcrit infidias, Cognito que quacrebant, pn ^u^c mut'-libera adione oblatum totus hoftium populus ftridis gladijs occurrit : Cir* n(Tlt;it,çrc. cundant hominem» Homini iaboranti auxilio ueniunt uiri, qui uidebantur homines, nee erant : Partim^ caeßs, partim difperfis hoftibus, laborantem fbpinnt,SC incolumem laluant, Aderat eminus hoc conipiciens,qui nee in® tenin appropinquare ceffauit, Abdemenef Azuchri » Cumm cognouiffet Abdallam, reucriusdomum conuenit uxorem Berramdcnlia Hemina, quam pulcherrimam Ö^ honeftiffimam habebat, ut fi quo modo fieri poffer, amore caperet Abdallam, antequam alijs occuparetur » Fadum eft autem, utBerra cum filia omatiffimè compofita, quafi uifitandum Abdallam ucne

lont» Vifae uirginis amore iuuenis haefit» Nee immemor uifionis» qua id pracs fcriptuni acceperat, aut longum differens, Eminam ducit » Quo zelo per cc.mutieret omnemferè Arabiammulierum multitudocorreptaeft: in tantum, ufque obumMamo' quo ad ducentas numero flamma fruftra fyzt^ü amorfs confumptæ interics rem mertuee runt, Qiiamplurcs uero ex longa uexatione uix deinde refipucrunt» V entS ^ longa facculorum ierie ufque ad terminum, quem prouideratDeus, amp;: præfenpferat, ut lumen prophetæ Machumet ipfum tandem in mundum ‘^'Beßmeßfpo prodiret, Fadacp eftin menfe t dulcheia, node ueneris,diei * Arrabajuox domini ad Arriduam,diccns : Aperi portas paradifi, omniace eius pénétras *’^‘’”’“‘quot; Ç“® lu» Node fiquidemcomplacuitmihi. Ut lumen nuneq meiexlumbis Abs f^ f^j^ii jj^g^ 50 dalla in uterum Eminae transferam, in mundum proceffurum. Sic fado, cö cf,^.

iret Abdalla filius Abdalmutalib, iudex amp;nbsp;dominus Arabum, ad domum /^y.iaVd prm-orationis,reipiciensuiditlucem magnamadomofuaineoelum efflamma» cept Arabum, re. Quod cum fimul comitantibus affignaret. Si ipfi idem fe uidere teftati funt,Poft haec mortuus eft Abdalla,pracgnante uxorc,Tranfadis igitur die AhdaUa pater NifoM^Ätbus Xii faabem, feria fecunda prodit in lucemipfe Machumet, nodum édita mdirwüt feet Qg^ jpf^ horaindinatafuntidola,0£^denigrata, Arreptus etiam i^^^^^f^ «t' Lucifer ab angelis, immerfus eft profundo maris alcazô: Vnde ^^^^^ ' *^^^^’

W !.^ß “’' I?oft quadngfau dies endens, in montem Kobdz sulugit. ^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

. inmon Aïclt;t-Q«® ^um tcrribih fragorc fiC horrendo mugitu omnes angelos i^^antt lïiw». ^“®® cóuocaffet,quid caufx fit,anxtj rogant,Caufam exponens, fatut^aUterab-CodUulü ca Qi”^ “’^cft(inquit)Machumet filius Abdalla,quê Deus pro- lumikgitur. Et coitemomticau duxit,mtffumin gladio radianti,acie c5da penetrante,in noftra hacnerba in te fa Machumet. plané ruin3,nc quic^ nobis in mundo fuperfit, nee reftet locus, xtu ponuntur, i^onietMssatSquónon perueniatper cum dodrina de unitateDci,qui cunda ^AlchorM,ii organum tuu, creauit. Propter hune etiâ prophetâ dânauit me Deus, Si pofuit ^^ naßow. f, jedjtmuM. Satanâ maledidû. IftcJcnim eft propheta t alumi arabide * AL P^°gt;lt;i»ß^Az4 thoras Tuhenn azezenn, dns uirgac Ôf cameli, fidelis Deo: Cuiusunitatem

^,de AlchorM prædicanSjOmncm partiapatS abiget. A' que, amp;^gente cius, 8C cor Ô^ocuH Tuhemi, id eü, j^^^j obftriienturjUt nec fuperfit locus fugæ noflrac tutus» Cut fatellitum fuo* c^rf A ^’'^ci^^id ’^^^^ principes refpondentes,aiunt;nec hoc domine rex nofter curç tuæ caU ^w®clt;cns eft.Memimftt fiquidem, ut Deus Adam feptem uirtutibus per^ ’ nbsp;nbsp;nbsp;’ fetfîum creauit.Dequibuscûhoctêporeunatantûfuperfit, anmetuis,qua

in ilium præualuimus,nos refiftere huic no pofie^Quibus file: Nequa^, in* quit, cofido» Hominem fiquidê uideo, qui dolü amp;nbsp;iniquitatem perdens,iu* ftitiam SC ueritaté ièruabit, Aggredicmur,inquiunt,genus humanu per con Dolo b pom c^P’^r^has eorum,doloamp;^hypocrifi,omnicpingeniomendacij; Multis^ nwndacio,e- ^miufmodi fruftra folantur ». Cum autem anno ilio tota illa pars terrarû ßc* »^ gregiefifcum rüfiate deprauata effet, Deus nati prophetæ SC nunctj fuibenedióioncamp;fa ßcit. turitate totam repleuit, Pofuitep ea noóe per omnem Arabiam interftitium inter mafculum 0^ fœminatn, quod nemo Arabum tota illa noefie tranigrc* Qnmj plena di potuin Omnibus etiam magis, fortilcgis ëC ariolis eo die artificium fuum [wji: miracHtii. defecit, Euerfa funt cadem hora ontnia loliaregum ab ortu folis ufip ad oc* tiota flatim co cafum, ut nuUum ftaret ereólum » Qua ipfa hora iecit Deus præconem per tradiüionmt fcelum 5C terram, natum fibi amicum fidelem amp;nbsp;benedióum. Teftatur ÓJ *^**^ ^’ mater,filium nee in utero, nec partu, ullum feciffe dolorem : Hoc referens, quod cum fola effet in domo folitaria parturiens, nec adeffet qui fitienti po* culum miniffraret, nec ipfa fufficeret, Adeft, inquit, muliercumbaculoin i^ uafepcrlucido) hauftumep præbens, laborantem reficit, Aflunt ÓC obftetrfi , ces albis indutacjfimiles filiabus Abdemenef, ut iufta me admiratione terrue rint, quis illis indicaucrit, aut unde tam eeleres aduenerint » Interea uccern audio dicentem, recipi infantem ab oculis hominum : uideoep acics auium cum roftris fmaragdineis, atcp alis hyacinthinis, extendentes uifus mees ab ortu folis uiep ad occafum * Terrica ad infantem refpiciens, uidi quafi infic* xum,tendentem digitos ad coelum, tanquam fundendis precibus. Aduenit amp;nbsp;uir albis indutus, tres claues margaritis fimiles infanti proponens » Qtias cum fimul omnes collegiffet infans,exclamauit dicens: R ecepit Machumet Nachumeitm dauern uidoriae, SC dauern legum, amp;nbsp;dauern prophetica:, Sequuntur tres Jö claues aceepit. uiri,faciebus tanquam folradiantibus » Quorum primus peluim fmaragdi* nam cum quatuor an fis margariteis continentibus proponens, ait, Hic eß mundus ifte,^ cardines cius : Hic oriens,hic occidcnsgt;hfc meridieSjhicfc* ptentrio : uideamus quam partem capiet » Illo totum è medio capiente, aiU

\deR,templum QiuarccepitMachumet t Alkaaba per Dominum ccdi5Ctcrræ,ô(f Abab , j kiblatoti mundo impcrabit. Capienscp urceolum ex fecundo, infantemfc*

* V r^bf” ptieslauit, deinde manu tergens, euoluenscpfigillum inter fcapulas cius fu* ( °’ pra fcriptum ch arabier cm impreflit » Tune affumens cum inter alas, affixo oreinauremlongum fuditfufurrum,neminiauditum»Datoquot;quein fronte

Kachumeti co ofculo, ait, Gaude, amp;nbsp;exulta Machumet» Tibi enim conferuatum eff, quic« 4gt; fcrMtü,quicqd quid caeteris negatum fuit prophetis:quos omnes fapientia amp;nbsp;cordis ampli* negitum aüjs [udme fuperas.Cum tibipræ cæteris data fitdauis uibioriæ,eris fine metu et ^n°^^^^^' horroretnecreftabit inmundo,qui nomen tuumnon prædicet. Hunedicit bit et^Ma^ Alabem fuiffe Arriduua.Atteftatur amp;nbsp;auus Abdalmutalib, quód cum dfet

* met cadet ’^ oratione t fibeit Alcharam idolum Abel adorans,repente infonante ua* Tibeit,ide{i', lido fragoreperterritus cft.Hic(inquit)adftitituir alatus, alarum attabinper in domo, territum confortans » Interea woeem magnam audio ter repeutam: Deus maior,

inaior,dominus Machumet omnipotens,domumc^ ipfam Eæc amp;! uerb/s ùl^ tonantem: Nuncemundauit meDeusabidolis,omni£peorumfpurdcia* Hts attonitus ad uifendu nurS properat,puIfat,apenÜ Viia nut u, Quid (in« quit) o nurus optima,quid uides ;'Dormio,an uigilocquot; Nurus, Vigilas land Et ille, Vbi eft ergo fplëdor faciei tug^Cui illa,in nepote tuo.lam cm peperi» Socer,Iudis neme;'Nam nee uerißmile eft, quod diets. Nullum enim ügnö partus in te comparet, praeter Iplendoris abfentiam î cum præferum nee par turiends (olatium, nee partus auxilium aliquod fola relief!a uideam. At ilia. Per domus huius penates, peperifte me nodubites. Et ille, Vbi eft ergoc'de« tomonftra,utuifendum adeam natum. Cuinurus: Nechodie uidere tentes, quoniam certum habeas his i x diebus humanis uilibus prohibitum.Hie iU iicxtradogladio, Aut tu (inquit) iam uidendum dabis, aut ceruieem huic gladio:autegoquidem,ututricçfatisfaciam,inmeipiùm huncgladium con -uertam.Mulieruitftäjillicefte, digitoafTignat: llleirrumpens, ut penetralia adiré parat, uirterribilisobuiusoppofitoenfe aditum prohiber. Vifotcrris tus, in fugam conucrtitur,impeditolinguæ officio per feptem dies. Hic igi« tur, ut Ibenabem afferit,certatim conueniunt omne auium genus, turn nu= ^I’fnaimct-bes amp;: uenti ex omnibus mundi partibus, poftremo amp;nbsp;coetus angelici pro d ^‘quot;“’■• ducationeinfantisaltercantcs.Dicebantenim fe aucscommodiores effe nU ^^‘^^^'^^^e 20 trimento infantis. pro co quod diuerfis fructibus cógerendis faciles fint,Di-- ^^^^^^^^^^^^*

cebantuenti, Imo nos potius,quitotius mundiodonbus eum replei c poffu ,^^^^„ j^p^ mus.Dicebant nubes, Quinimonoscómodiffime,quibusomnium aqua» ir^i^onKrù rumdulcedinem miniftrarepróptum eft. Indignati angcli aiunt: Ad quid hicnobisbaeccuraTuperfitrLitemeompefcuituoxdiuinajdicens: Nonaufe returmanibus hominum. Nam beata ubera, quae füget:bcatæ manus, qui« bustraâabituriBeatadomus.amp;fcubileeius.IniunxitcpDeuscuramhanccf , . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

officium Halime filiæ Ducib Azadi. Cuius rei caufam amp;f ordinem Halima Wrf/twlt;t nutrix ipfa exponit,dicens: Anno fiquidem eo tota Arabum regione famepereurt *^’^8° gtauida tanto grauius uiuebam, quanto fterilia rura quærendis Uitac

'50 fuffragtjsperagrareminus ualebam. Producebam tarnen utcunqueuftam^ fufficientem campeftribus quibuscp herbieulis, nó mihi magis anxia quam fœtui,gratias agens per omnia Deo.Peperi tandem, nee longe poft partum ecce in üifione fomniantem me uir ad flumen perducit latte candidi us,mek kdulcius, Croco fuauius^butyro blandius: unde bibere iubet, unde implear Eâe amp;f beneficio.Cumep bibiffem,monet denuó. Cum que bibiffem, cogit tertió.Poft hæc conuerfus in me, Nofti ne m e,aitcRefpondi, Non. Tune iP k, Ego fuirt finquit) Gratia, quam agere Deo no intermififti, in omni affes ^^^^^^^^ ^ionetua. Mando igitur,ut Mecham pergas. Inuenies enim illicgratiam, Óif ampla beneficia : unde cum integro fplendore tanquam plcmlunium re*

4^ dibis,omniacp hæc filentio feruabis. Tune manu fua peóus mrum tangens aie I,cum gratia Dei,det tibi óf ladtis abudantiam Óf beneficiorum. His ex* pergrfaëla, plenam me amp;nbsp;integram reperi, lade ex uberibus meis in modu canalisprofluente: idepeonempe tempore, cum tota propemodum gens Arabum fame pcriret. Atténuante namep manecorporum Óf habitude flf color immutata erâi. Gcmebat omnis domus, nee audiebatur per mees niti tanquamaegrotantiumuoces. Deerant óf lachrymae intenta ficcitate Nef tJe^pronofoSi mirum,omnis enim tellus arida,onmi uirore carebat, Arborest ne de florin utrumetiant^^

bas, imô etiam frondibus nudae» Ipfi etiam montes amp;nbsp;fyluæ gramma fgno# rabant. Inter hæc, his^ fimiha, me fabita commutatione amp;nbsp;habitudine pie* nam, amp;nbsp;colore integram, mirandum, omnis populus accurrit, id ualde Bu* pentes, quodcum externo die fame côlùmpta nec homo uiderer, hodierno delicqs affluens uiderer filia régis. Itacç diequodamegoamp;pluresaliæcuin „ in partem Mechæ ui folebamus, quærendis graminibus exiuiffemus, audi-tuitoèmtgt;.irtii ^’quot;’^^ femel omnes præconem uocirerantem, quod Ueus aluHimus a be* ‘ nedic^us per totum ilium annum ab oriente ufque ad occidentem interdi* xerit omnem partum,tam hominum quàm dacmonum,caufa unius qui na* Kakhorais. tuseftMalchorais. Ipfefoldiei, amp;lunanoôtis. Accurriteergomulieresde t^ Alchorais. ßeni^at,amp; inuenietisfilios nutriendos.His auditis reuertunturomnes, qui femel mecum audierunt, ut cum maritis fuis conferrent de uerbo, quod au* dierant.Inftituunt iter Mecha. Ego cum marito mco afinam fedens, poftre* orte. Miter. ^^ egredior. Dumep pergogt; audio aluum afinac t mutu grefTus dah dah re* fonantc,utpote potu inundante fine cibo. Inter harc maritus increpat, ut ac* Vox nora- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« quoniam præcefferunt omnes. Audio fimul omnibus ex locis

tuUtionii. uoc^m Hamen hamen ô Halime. Coniugem appelle. Non audisgt; quæ au-diofllle, Quid audiamf Infana es,aur paues. Vrget afellam ftimulo. 111a im-becillis uix mouebatur,Pcruenimus è monte in uallem.Et ecce uibin manu fua telum fplendidum, quo percutiens afinam fupcr uentrem,ait, Perge f^ iam ô Halima cum pace amp;nbsp;falutc ad effedum uifionis tuac. Prarcepit mihf Dominus,ut euftodiam te ab omni homme malo, ÔC omni fpiritu maligne» Appelle contugem,Audis'neamp;uides,quæ audio amp;uidcot’ 111c,Quid ha* bespauidafTecum eßo. Audiam 'ne amp;nbsp;uidcam,ubi nec uox fonat,nec cof pus adeft i Impellit afinam, lila iefiu uiri reftituta fadllime profilât: ita qui* dem,ut alias omnes, quae longe praecelferant, nos facile confequeremur» Peruenimus manc prope Mecham ad duo milliaria. Hic ego feffa confia dens, maritum praemitto, ammonitione uocis quam audieram, ad domuin Abdalmutalib.Interea omnes alias accerfiuerat Abdalmutalib,omncscpre* pudiarat infans. Vndc rcuerfe omnes iam inuencrant, quod quæficrant» 5® Solus fupereft films Abdalla, amp;nbsp;ego fola. Interea perueni amp;nbsp;ego, audio'que præconem, quem iccerat Abdalmutalib: Si fuperfles eft alia de mulieribus . Benizat,ueniat. Et ueni.amp; refpiciens Abdalmutalib rogat, Cuias eft i Re* Al f^io fpondeo,detrenizat.Etille,QuodtibinomencEgo, Halima.Hicille,Pa* Kachumet or- Pæ bath beth,mquit,Zaad amp;nbsp;Helin t rô omnia in una refponfione:Eft miW fhanut.quippe nepos orphanus, nomine Machumet, qui iâ omnes alias repudiauft. Vcnl poßhimut. uidere.Faciamjinquam, fi priuscóiugemconfuluerim. Etillc,Ncobteftor, ofFcnfarecedas.Ego,nequaquam. Maritus reciperc confuluit. Interrupit ffatruelis meus, qui unà nobifcum aduenerat, quid mihi uclim,ut orphan nû penuriæ domus meæ adqeia. Ego cêcelTione marin nec immemor uiûo nis,infantê poftulo.Exhilarata eft faciès audicnris. Acceptaep manu,dcducit ad penetralia. Intranti alTurgens mater infantis Emma, cultu amp;nbsp;forma fplcn dens ut lucifer,ait:Grates amp;nbsp;gratias. Tibi ô Halima datur infans, fupcr cum oratio Dei amp;nbsp;falus. Inuolutus Undone laneo lade candidiore, mufto fua* uiore: fubtusmterulafericauiridis blandiffima, refupinusdormiensmclli* r. * ’ turn attingens. Expergefacio » Aperiens oculos, arrifit.Ex ore luxemicat

ufqucin coelum.Stupcftsfadem dus openo, per hör am ddnde mammillae nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;ƒ prxbeo» Recepit dexteram.Nam Ibenabez ait, finißram eum collegae fuo, hlio nutrids, nomine Daram, rehquiße ♦ Recepto igitur infante, cum ad coniugem redirem, ait, Halima, reipiciens uidiindinatocum capitchu* miliari ablato infantuEt dicebat, Gaude Halima» Necenim uila noßrarum cumtanto beneficio reuertitur» Mandauit autemmater, ne Mechadi* feederem, antequam confilium eins audirem ♦ Quod expedians tranfado triduo, nodte quarta forte, ut fit, expergifcor ♦ Et refpiciens uideo uirum uiridiperluddo indutum,ad caput infantis fedentem, ofculis frontem par* to uuli continue rcpetentem.Suauiterexcito coniugem, utmiraculum uideat»

111e uidens fufurrantem confpicit, amp;nbsp;filentio rem feruari monet» Tranfas

^hs itaque dicbus,cum reditum omnes pararent,procedimus amp;nbsp;nos, Cuma ’queconfedißem afinam, præbet maritus paruulum, Procumbit afina, AßnaMaebu^ tanquam adorando, Sufeepto coniurgit, amp;nbsp;fubleuato capite praecurrit os f^ftifeinctinat» *nnes,quiiam praecdTerant.Etcum uiderent, admirantes rogant: Hæccinc eft afina tua, per dcos o Halima d quam nudiußertius totiens rcleuari uidi* tnusCRefpondijhacc ipla, hæc ipfa. Afina tanquam pro fe refpondens, 6din AßMh^» «erbahumana prorumpcns,alta uoce prodamat : Sic me Deus ex percuns t^ft^omurd' terefecit, ex morte inuitam reßituit, O fi iciretis, quis cß, quemdefero, ^* nbsp;nbsp;^ ^ ’* ^®Hic cß, inquit, figillum prophetarum. Dominus nunciorum, melior prio* ribus, amicus Dei omnipotentis, Quid plural Perueni ante alias omnes: omniscp Fortuna meaita commutata eß, ut non iblum domus mca, uerum omnis uicinia fortunæ meae fauorem fenicrit, Ita ergo educatus eß, ita cre* uit,ut nullus unquam nutrientem moleßqs infeßarit, Fadtum que eß, ut cum puer iam inter pueros lufum iret, amp;nbsp;redirct, die quodam lufu rediens, interrogat dicens, Vbifunt fratresmeit'ómater, cumeoshienon uideam^ Refpondi, abeffe ad pafcua, nee ante uelperum redituros. Coepit fiere,do* lens,quod ipfe cum eis non ierit, Solata fum, promittens, Manc fado, ap* pofitis quæ 5c folis terrori SC ofculis faleinantibus opponuntur, pucrum Suptrflitto, 50 cum Blijs meis ad pafcua mitto, Sic quemultis diebus fado, cece die quo* dam uenit accurrens filius meus Danira, ualido clamore totamdomum terrens: Accurrite: nee enim fratremmeum Machumetinifimortuum inuentetis. Terntus pater quænt, quid nam accident, metres uirospucs ^^„g^^^chtt turn è medio fociorum arreptum in montem eleuaffe, apertoquot;queuentrc ^^^^ totum euifeeraße ait ♦ Accurrimus amentes, inuenimus'que ut dixerat uiaehSet puer in monte illæfum, Turn rogamus queruli, quid'nam accident t* 111e qua^ euifceratus amp;nbsp;fi terrefadus. Tres (inquit) uiri de pafcuis arreptum hue eleuarunt. Quo* repurgfituf. turn primus à pedore ufque ad umbilicum nihil laedens apcruit, aperta que uifcera niue lauit, Succedens fecundus, cor per medium fcidit, amp;nbsp;è me*

40 dio granum nigrum eripiens, abiecit dicens, Hæc eßportio diaboli. Ter* tiusloca extergens, me ut fueram, Si fum reflituit, nbsp;nbsp;Quo fado me in una MdthUet mul-

libra lance pofuerunt, in altera decern uiros, Si iterum partis meat pon» tiipriepoderat. dus uicit. Sic fado, Sinite, inquit unust Nee enim innumerabilishominum QïioduerZrfit multitudo huie æqui pendere poffet, Ofculiscp mihi in capite amp;nbsp;fronte das hquot;^ ^^^^^ tis,abeunt.Et ecce digito aflignans,ait, Abcuntes nónne uidetisCHieep tans ^^^g«’''« tidhi^ quarn febre pereußus, intremuit, TremulS folliciti diuino, quonia uicinum ^^^ Mdcfc«-s 4 habebamus/^^«’’

habebamus^adducimus ♦ Cui cum rem expofuiflemus, ab ipfo audire ucKc ait» nie ab initio rem omnem per ordin em pandit ♦ Aurem diuinus at ten tu« præbct. Vix dum finicrat: Et ecce arufpex inflammatus fpiritu, inicóis ma^ nibus arripit puerum, amp;nbsp;adßringens exdamat: Hunc crédité,li fuperfiiicin dimittimus,ruinam omnis fidei amp;nbsp;religionis neftrar patimur. Pro turba deo

rum accurritcio populi, fi quos deorum facra mouentïnec tantam diuinita* / ieorum. ^^-^ Jadem patientes,me potius cum ipfo pariter pcrimitc. Hic ego uehem et* ter irruens,puerum eripio.Domumep reduct o confulit omnis uicinia, ut ab

folitaria educatione puerum parentibus reddam »Credito confilio,cum puc Senatut in por ro Mecham tendo*Cumep per maiorem portam intrarem,in introitu portât iO itt. ^0 loco fenatus confederat.Hic 06 ego cum audicndo caufas conlèdiflem,puero an

^®™5collocato,fubitó inter manus meas puer euanuit. Exclamo territa, ’^patcüniob ^^’® ”’”* fubduxerit,aut fitfubi uifus fueritcOmnes ufdilTe neganudaman* cr MoCe ^^^ dementiae potius amp;nbsp;furoris increpantes » Ingemino milerandas uoces, ' lachrymis profluens.Audientes plangentem,folatio accurrunt.Dumep cir* cumftant, adftitit fenex tremulus, ferula lubnixus, monens ut Abhabd re* (ponlum quaïram*Cui cum refpondiffem of* dos ne pro eo rogem fruftra quem ipfi adeo fulpedum habent,ait. Sequere ergo me, fi tudefperas: Ego pro te orabo^Sequor.IngrelTusitaque fenex incuruatur Abel ptincipi,fic^ foctjs drjs per gyrum datis ofculis, manibus amp;^ genibus Abel fupplicat pro 20 Qao-ft/ ieo^ pueroMachumctfilioAbdalla,fiIij Abdalmutalib. Hic ipfe Abel, omnis^ ram uidciuium iHic adfiantium Si multitu do contremifcens intonat: Nos' ne finite fenex in' per M^chumet feftare uenis,cum nominans,qui in ruinam nofiram natus efte'Abi bitte ma fe deftruendos. lè fanc.Ita'ne tefettium alienauit, ut tuioblitus aliéna tracées:' Hint ego, in* gemmato dolore attxia recedo, cogitans, utanterumoremego prior ad Abdalmutalib occupcm,aggredior. 111e ut audiuit, uchementi furore con* citus,ualido clamore totam urbem commouct. Arreptoep gladiot Quonia» inquit, inuidia mihi nepotem ademit,ego bodie tâtam cædem in Aleborais conficiam, quanta nullis audita fæculis : aut integram raibi uindidam red* dat, ut lal tem iram abundantia fanguinis fatiet, Affluit turba magnatumS^jO pkbis.pauidecp trementibus altjs,procedentes principes folantur, dicentes;

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ut quid bic domine rexf Nónne equorum curfu totam prouinciam lufirarc poflumus,ncullus fuperfit locus,qui abfcôditum rerincat ; Sic fado, bufira fatigati redcunt.Rex impatiens tcmplum ingreditur,utlàltem deorum mu* nere amiffum recuperet, Audit interea præconem cœlitus damitantem, in* xta fluuium Tahenc fub arbore beremi reperiendum* P/ofiliunt rapidizin* uencruntcppucrum,cum gaudio amp;nbsp;exultatione magna reducunt. Ego ^ogqs muneribus diues, lacta domum cum gratiarum adione rediui.SCc*

Ij6f5i« ißt Je uitii Machumetii or fuccefforum eiut,etß non integer e{l,quod coUigi potcü ex pri^ ^iibroCnbrationis Almrani moolaide Cufa:nontameningrlt;ituieritftudioßf) dum integrum nlt;(n~ ^i liceat. Oliendit autem initia z^ peßimat arte{,quibut imperium Machumeticum eil conditum. quidam etiitm,qu«e teäioni Alcorani accömodafunt,

N creationis fuæ primordio Deus, manu propria quatuor côdidit,prout multorû ArabS, caeterorSep SaracenorS plu Aliquid diffe-rimum teßimonin pcrhibet,amp; authoritas aßerit. Ego uero remiainter A-Latinus interpres, eorû nomina filêtio comendaut Vtem ^‘iificr Sard' à latinitatis regulis prorfus funt aliéna, fie illi licet diligêter ^^^’ adnotata,penitus manerêt (rugis omnis expertia:Nifi quis ucrborôprolixitatem,ôdfoliornaugmentum, frudtum extimet. Creauitigif ^‘gt;^‘f°^ dem primo calamS, per cuius officia ad mundi fine ab ipfius initio cunlt;ßa præno ^,^^^P^^ ^’^^^ tcntur:Secundô,protoplaflû primum Adâ:Tertiô,thronû:Quarto, paradis ^^’^‘‘^^^^^ fum, Ad Adæ quidem plafmationê pugno fuo Deus puluerem multicolore pg^ndifim, collegia Vnde quædâ hominis in dmidua albedine,quaedâ nigredine, quae* 10 dam colore mediotquædâ item malicia, quædâ bonitate, fie cæteris qualita* tibus participant.Propheta Machumetus Arabes alloquens, ait: Vos gene* rationes Lx x.nafeendo fecutç funt:Omnibus gêtibus probitate bonitateep ^'^^^^^ oagen præcellitis.Subfequenter ÔC ipfe perhibuit,Deû homini nomen impofuiffe, ^‘^ P’'dcc}Iunt^ pnuf^ crearetur.Eiufdem efl,quod foetus in aluo materna per x ldicslpcr ma perfeucrat. Illud x L diebus fequentibus in coagula iângaincS côdenfaf. arrogeant Vndecarnis foetus corporis lineamenta fufcipiens, in diebus xl fucceden* formatio ho-ribusformat. Illi tandem quadragenario dierû numéro fequentC) angelus à minis in utero. Deo mittitur,ut anima infpiret illi, quatuorepneeeßaria præfcribat,uidelicet Anima mß^ira quo uidu,quo uitæ termine,qua forte fruef, Vnde per Deum,præter quern tur ah angeb, }o no eft Deus, inter dänandü quêpiâ Sd paradifum intercapedo fold cubitalis fatum.

ex operatióis fuæ meritis appareat,neceflario redibit ad opera, quæ ab ange lo præferipta iliû in igné detrudêt.Huius ^cp côuerfa fiue couerfionepädat» Spacia quidê temporû inter patres nofiros primæuos, tu inter fe tu inter fuos fuceeßbres habita ita dinumerat, Adâ præceiïit Noe per m C C x L11 an ^^t^popTgt;tis nos.Poft Noë quidê uenit Abrahâ,annis m L x Xx,Intelquot; Abrahâ autem amp;nbsp;^^^‘°f^^^ ß^ Moyfen uoluti funt anni d x v. Inter Moyfen amp;nbsp;Dauid, D ♦ amp;nbsp;l x 1 x.Inter Dauid ÔC Chriftg, mille CCCL^. Inter Chriftô amp;nbsp;Machumetum, tandê D C amp;

' Moyfen QC Chrifts de filrjs Ifrael facHi funt prophetac M.Inter ChrißS autê amp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Pgt;'o

40 Machumetum quatuor » Expraedióis itaep inter Adam amp;nbsp;Machumetum, coUigitur numerus annorS quinep milliS c C C c x x v 1. NotandS itê, quod nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ Chrifli mater Maria,cuius totam uita l x 11 anni mêfi funt,poß ipfum quin- j^^y^ f^if^ ^„ quêni)fpaciofuperflesextitit.Super AdamdefunóS Seth,Gabrieleiuben^ nemfx.it te,xc v orationesfudit. Cum dies authodierna numerum orando quina^ qult;ev.annis num feruet,fciêdum efl,orationes quinep fa dras fuiffe propter Adam homi; po^ chrifli ncm,Xc uero propter ipfum pattern amp;nbsp;ducem omnium gentium, Fuit qui (‘ß^tifum, dem amp;nbsp;eß orationts initium, alla uuaackbar, id efl, Deus amp;nbsp;omnium maxi*

Uumerut mys* Scicndu cft,omttiu prophetarum numéro eße cents xx mäßadlegt« propfertrfrowi. torum autem diulnitus miflbrS gentibus prardicatur C c c x V, Hora quin^f fuerunt Hebraei,uidelicet AdamjSeth,Efdrik, Noë, Abrabâ. Arabes quoi? Hor« propte- qmne^ fuerunt,fcilicet Huth,Schale,IfmaëI,Schaib,Machumetus« Leges » tiOquot;« ashn e5 men optime praedicauerunt,turn uinbusatquepotenttjstulerunt.Propheia ^A^r ^ primus ludacorS Moyfes extitit,Chrißus ulumus.Eß item feitu dign6,quod chnli^M- P’fop*’®“® cœlitus mißt funt libri c 111 i,Quorn L^dati funt Seth, Moyfi tefta* mus ludneonm mêtum,ChhftoEuangeliü,Machumeto AIchor5» Omnium gentiSfapien* propheta. u'iTimæ funt quatuor,uidelicet ArabeSjPcrfae,Romani,6d ludæi. His nam^Ç Libri fucri. cactcrac collate nihil ceniëntur,Cum quida cui per fomniS apparuit Machu# t^ Gentesfapien- metus, gradS obtinens fextum cuiufdä eelß loci feptem gradibus diftinói/' nßm^. lud reuelaßet ipfi,tale propheta refponfum edidit:Locus iUe mundum defi* gnat,fuorum gradua numerus mundi fpacin, uidelicet v 11 miUia annos. Ju vuchüctfexto quorum fexto millcnario ego uenio: poft quê non eft alius propheta uentu^ miUenario mü~ rus.Finem quidem mundi propinquS clanficabit ortus folaris in occidente» di uenit. Qc occafus in oriente. Sciendum item, quoniâ cum Noe tres filios habuerit» Origines popu feJjeej Sem, Cham, ÖC laphet, ex Sem proceflerunt utiles, boni uiri, uideli* °Gm 10 ^c ^^^ Arabes,Romani, ÔC Perfe. De Cham item bonitate uiri prarditi, fcilicet ^ ’°Goe Acthiopes, Alhabacs, fiC Aegyptrj ♦ Orti autem funt ex laphet t Obog^ Propheta in ü- Magog, exteracep gentes in Deum minime creden tes. Propheta quaefitus, i^ ; beüo hoc pro quando praeceptum eft ipfum fieri prophetam i Refpondit, inter corporis Machuet poni Adæ creationem, animae^ fuac infpirationem. InfiltjsHimaclDeusfiW ( tur, perantono præelcgit Kyuem, amp;nbsp;in filqs Kyuem Chorafc, amp;nbsp;in illius filq's Hefim ï Inter ' maßam. ciufdem filios Machumetumpracclcgit,amp;pracamauit» Eius quidem geneiquot; ratio totius fimpliciter fornicationis expers, ex A dam legitime proeeßit uß De ißaluce in que ad ipfum naturalem illius egreßum ab aluo materna » IllicB nafcenti Mtalib^ uia- Deus lucem quandam impofuit, Chorafc uidelicet, quae (uclut plures per* ^mv ^‘^^’^^^ duobus millibus annis ante plafmationem A dar manibus create* fidci,exhbro^ rftstnfiacrcnsjipfilmadorauitjficutamp;angcU* HancdcincepsabipfoDeo gencrationis cr’caute Adam,illius coftisinclufam, ficut in terram, ipfe dctulit. Eandein}^ Mahurit talis *t^ Deus in area Noë coftis mifit ♦ Ipfam itidem fufeepit diuinitus Abra* eft fuceeßio. ham,in igné proqeiendus.Confequenter quoep uentres illa maternas (emû ifmael. Cedar, neuiciffitudinisIngrediens, adMachumetum orientemperuenit, ipfum Hamel,Te^ illuminans.Cuius hare eft generatio.

tich,Hame/Ja, $ p Q^y 1 T V R GENERATIO MACHVMBT^ AÆ Achumetum quidem genuit Abdalla, qui fuit fiÜusAbdalmutaliß K in' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;9^* ^*^ Adamanef: qui fuit Facien : qui fuit Kaleph: qui fuit Mortat

Alien, Ewß- ^^‘ fuit*Kabni:qui fuit Lunay: qui fuit PaÜff: g fuit Phafee: qui fuit Melichî rlt;lt; Ulelich, guifuit Anafcere : qui fuit Chinenc : qui fuit Hudhaifâ : qui fuit Mudicitat 'Vain,i.uue, gui fuit Ylges:qui fuit Mudhar : qui fuit Schaad : qui fuit Aadiren: qui fuit 4’ Galibem, nbsp;nbsp;nbsp;Âbhimaifta:qui fuit Nifeatqui fuit Celif: qui fuit Amir:qui fuit Amubafear:

Caph,iAirrha, qui fuit Acaba : qui fuit Abhuen: qui fuit Almucaicn : qui fuitNumbibî Coidai, Abde- qui fuit Kaab: quifuitThebit: qui fuit Ifmaël : qui fuit Abrahaeî qui fuit menoph,Abde' Ydriff: qui fuit Staron : qui fuit Hut: qui fuit Felcchî quifuit Amer: qui mutaliph, f^jit Farcaftad: quifuit Sem: quifuit Noë: quifuit Lemich: quifuit Abdalla, Almuta Vuaslak: qui fuit Annaft: quifuit KanoK: qui fuit Bard: AVe omet, iionpoßutbarbarailUnominarcHeinßat«rarißnclibrKAri(hi(if,nt(etMmmnl; qwf turn m bu riKmentieüßturn.

qui fuit Beîchil, qui fuit Chamcn, qui fuit Ânufc,qui fuit Seth, qui fuit Adae protoplafti^. Huius quidem generationis fériés lie ex ordine paternifan« guinis proceflit* Matrem illius Eminam, genuit Azohaar Wia Veheb» Quamgenuit Abdemilef* Abdemilef autem natus ell ex Azoharata,filio Kileff. A' quoprimum naturæ generis utriufque parentis fui coniungun« tur » Natus quidem circumeifus amp;nbsp;bilaris prodiens ex aluo materna, die lu* næ duodecima die menfis rabe, primo anno, anno Elfi! poft eins initium, fexagelîtna die eiufdem idem Eltil, Anno uicefimoquinto fundatum eft Älkaba: anno uero quadragefimo Machumet propheta datus eft. Elfil autê 10 ülefecum adiutorem ducens, Abruatam Hlium facum regis Alhabafc in me dio Almuharam Mecham profunditus atep profectus dirutum Alkaba, ut fic iram fuam fatüraret,uindi(fta grauiflîma iumenda ob plenum pudore fa# ^urn, uidelicet egeftionem cuiufdam ciuis Mechenfis, in templo ab Elfil •pfofundato,in cuius medio cafulam fimilem Alkaba apud Mecham circuit endam peregrinantibus ædifîcauit, cum exercituum fuorum uniuerfo fere numerocontritus eft, impartes minutas quafigrana frumenti redadus» Iniectu lapidum nigrorum ab auibus multimodis diuinitus miflis, uindi# catum icelus illud. Machumet quidem poft feptem dies ab ortu fuo nutri# citraditur» Pater in Yetrib animam cxpirauit. Quó deinceps mater fua ^orsparmtu 2^0 cum illius tota pecunia fimul amp;nbsp;altrice puerum ferens, ipfum auunculis

Df hoc uanif-admodum paucos,fcilicetcredentes,occuluit. Emenfisautemx vi11 men# ^^^^n^it 50 fibus a tepore quo fui fadlores illû ducematop primate ftatuerunt, à Gabriele f^^^-^ summit archâgelo Hferufalê duGus, ab eodem eftillic in coelû fubleuatus.Vndead tmaute reß-^ terra fadto defccnfu,fóctjs^ fibi iunctis,uidelicet Eubogara, et Ali,ac Zaid, tur à Pichardo profedus Athaift publice docuit, comuniter perhibens, feprophetam effe. in Cofutatione Indecp Mecham reuerfus eft,Annis tarnen decem uelut gyrouagus nöchac Alcoran. nunc iliac gradiens,qjocïïnqp fcilicet fpes aliquosad Deum legcmqj cóuer# Subintrauit ut tendi duxit eum, procui dubio pollicentê paradifum cóuerfis, ferè nihil iro# *^^Pquot;» eteünt niæridicuhcpunquâgefiiiyindcficienter tamendd cfficaciterinfiftens.Vndc fingulis in domihus eam allcxit. Tandê in loco fui comitatus Alabem turbâ

LXXuiroraiampereumcouerforn,côquerentemeûtâtolaboretorqueri, ^„atisiJarUbui 40 prædicationisep latentis cura tabefcere,cû iam potês effet legê uiribus infer# exiflmauitfe re,uenientêafpiciens,à comité fuo pertimefeente quæfitus,quid'n3 effet illa ^j aliqd poße. cohors i Inquit illam fuæ legis effe, nequa^ ulterius hic paffuros, fed legem DoUrina Ma-manucollataiUo aduentus fui poterne conftanter affirmabat, amp;Iegemui# chumetuerbo. ribusillaturos:cum iam nulla domus credentis expers maneret.Illis quidem ^fii^antmoco fic eum coniulcntibus,quid fua uoluntas difponcretdnquitillc: Mea quidé S^f^ßtampUtu uoluntas exigit,uos mâdata legis penitus cxequi,amp; fibi in diuittjs ac pauper °^^pbicopa-^ tare conniui: Et nos alterna firmaep dilcGione quafi filiali, uel propria per#

f rui : Ht à nobis nullatcnus aliénas uxores fomicatoriè reipici: uos item a ma lis abftinere,amp; illaprohibere, bona perfuadere, amp;nbsp;perpetrare: Et in Dei no^ mine lires peragendo,metum uimep inferendo circa pafcha decimi diei dub hega leges infer ere fummo defiderio, Vobiscp pro talibus operibus paradij fum uere promitro. Vnde Zaid fiiius Zuzara Hdem fumpfit prophetar, fibl fidem fuam mutuo tradens, exteriep fimilitcr auxilium illi fortitergerendt Mecham itaq? profcc9us,fccum dueës Eubocarâ^SC Ali, atep Zaïd, 0^ Thab ha,acBibeI conuerti, fuaccplegis manda ta fequifecit» Cömenamp; Zaid,ó^ T alha,ac Azubair, caeterosep tot, quod numerum quadragenarium impie«“ uerunpeum Aomar,qui gladium fuum euaginans Deum iurauit, fe nuilatc t® nus ultra paiTurum diuinam inuocationem legiscp fuæ eelebrationem oc^ culte fieri * Viribus enim notatur fuæ uiam fortis armatus inuenit : Enfis^ Inlts fiepe plm timor fæpius plus quam rationis amor efficit.Deinceps ergo armatç fortisep quùmrauoeffi manusuiribusprophetaconfifus, apertemulta cum audacia prædicauit,cö ^’■t- Quigl^' eniè,cum ore proficiens» Deoep iubente cum exercitu Yetrib aggreffus efi» di^ Mcipitt Ipfe quidem amp;nbsp;Eubocara Yetrib tenden tes, cæterisep uifis exire præterAli g (uoperi nbsp;nbsp;depofitorum euftodem,ut illis redditiseumfequeretur, admonet. Fauri,calt; uernam ingreffî, pertriumnocHium duorumep dierum fpacium ibimorati funt.Quo duobus fibi camelis addudiis, ab Amer amp;nbsp;Abdala, inde minabat perrexerunt» Vbi nodîis dieiep mora confumpta,quendam icilicet Aomar ^® adibant: Cum quo quadriduana mora peradla, letrib uadentes, illam in« greffi funtferia fecunda, die duodecima rabe primi ♦ Vbi bonorum multi« tudine conuerforum perenni conftipatus, feptendecim menfibus non alias quam centum uerfus Hieruiàlem orationes fudit. Deinde ab ipfo Deo ca« ftigatus,orando uerfus Alkaba faciem fuam uertebat»

Q.V A L I t E R ÉXPVGNAtA MECHA VIO* lenter kgem fuam impofuit,^^ m prophetamfmul CT in regent eleuatmfit^z^ de tota uita eita ufque ad mortem.

ROmodam igitur dié x 111 feria vi.anno fecundo poft exitum fuum’a 1® Mecha,eiuscp derelidum. uel poft eiUs biennium feu triennium, ut pb Machumet eet Abbohut,certamen certauit primum. Secundum autem, die Albandara apudiAeeham. p^^Zeabb,anno quarto,fèu quinto fecundum aIios,peregit,Anno quidem fexto in menfe dulcada* apre albudembie pugnaUit» Anno uero feptimo,in quo fuam peregrinationem Romadam Mecham expugnauit : ubi per X V» notées moram impendês, orationes deuote fudit. Inde profedtus Hunaim, gentem Illiche Vezin menfis SchauucI medio repertam deuicit. Vndemnl tatrophæi fpoliafumptauiritimdiuifit.Confequenterciues Tharf obfcdit menftruo fpacio. Vnde fatigatus abfep captione difcedens, Ictrib ufep peme nit,Mechædeinceps dominio ditauit Azeib, qui fecundum quofdam eodc4 anno uidelicetodïauo,Arabibus,alrjscp multis Saracenis comiratus,Mccb^ peregrinandopettjt.Fuitautemeodemanno præfedusMechæ Moaadfi« lius Gadel manu prophetæ, ut Alchoran iuracp tenendo in pecuniarum db uifione morte ueniente doceret. Anno quidem odlauo,menfe Raieb,M^^ chumet cum exercitu fuoTamhich profedtus, templum ufep in diem bodies num durabile conftituit. Illic ab ipfo quidem mifii Zalid,amp; Meluuelid, ad Alozaida filium Almathaliff regem Aliendel, tUurn fibi tributarium effedin

in regno fuo dimifcrunt, Madnimet lechibntfCUCrfuSjEubochai-ammißt MriK MechäjiniungenSjUt cS gente fua peregrinationê facerct, amp;nbsp;edicens, ne gs ukerfus nudus illic egrederet, nee quifpu prêter holes fuælegis intromitte= ^fglt;ttionet cir reuEt fi tunc,anno uidelicetx, credentium tantû populus acceffit. Eodè eti ‘^‘*^'»'^ttens ai am anno reges circ5qualt;p cirtis fuis admonuit, amp;nbsp;ad legem fua beniuole fu fcepiuDirexititênunciosfuos eneadem admonitióe, ad regem Perfarum, uidelicetRe^rejAbdalha. Mifit^cpDecherafilium AaifajadRomanorum * tmpcratorê,Et Aomar filium Alafct,ad regê cinneïSt^ Alale^ad imperantem duobus fretis:5C Animarata hliü Mumaiajad regem Aethiopiae: Achatib fili

10 uni Rabeagt;ad labala regê HefthêiSC Stuna,ad Alökaritz,regem fcilicet Ale xandriæ.Eodê item anno in prædiÔa peregrinatione Dulchada quinep diebus refiduis Machumet Mecham uéniensjdiemep feßS expédias, hoîbus pu bliceleges atqi iura mößrauit» Vnde letrib reuerfus, ubi per totû Dukheia, refiduû anni fcilicet X i. termina, amp;nbsp;fequeter per totâ almuhara atcp Saphar permanfit. Vbi feria fècûda mehs rabeprimix 11 die, in quarto fcilicet letrib prima ingreßus eft, uitam expirauitjllius igit t alhigerâ intégré decêne fpa j^ihigerd,^ dum menfum eft.Sumopere quifqi diligenter attendat, oêm hoiem ineuita cfl^regnH Ma^ Mitermorti fuccumbere.Loco qucmDeusfuæfepulturæpræe!egir,indo? chu.'iz..an-mo Aifex mulieris fux,filix Eubocare, qua tefte per morbum cardiacum o# norum.

20 bijtjfepukhrü in loco fux dormitiöis,ubi die adhuc hodierna têplum uide« tur,exlatcrib.oocflilibus fibi ftratSeft.in quo corpus fuu eft conditum, tribus albis panis inuolutum,ubi nee peplum affuit,nee interula.Quidâ quæfiti,cu nbsp;nbsp;nbsp;''' ' nbsp;nbsp;* fus ætatiseffet,illiphibebât, ipfius mêtum raris canis albefcere. Illâ tarnen ca nbsp;nbsp;nbsp;' niciem mentum mufto cxterisqi perSdlum occuluit,Aly quidê a quibufdä interrogatus de illius qualitatibus,refpodebat, ilium habuiffe caput immen* ^°^^ Machu fum, facie albedinis fid ruboris innati participem, barbâ prolixâ, pedes optis '”^^' mæ côpofitionis atep coloris. Gradiendo quidê aqug fluxS ab alto in imum imitabatur. Idem ipfe afferit, fe nu^ uidiffe quê$ tanto decore talicp forma _ . præditu.Eiusquippe facies oïm gentium faciebus luce præfuit. Nee minus

jo cordisbenignitate magnanimitateep ualuit. Vnde quada die equo currens fella carente apud Ietrid,cum holes illius cafum timerent ob equi curfus im petuni, nimmep turbarêt, illc fecurus inquit, Aequoris fimilê inueni.CS illi ^ponentiRomano imperatori charta mittere,diceretur,ipfum minime litc risadhibiturS nifi ftgillatis,annulu argenteS figilli form â hab entern fieri iufi i-i;«!»} Machu fit,æeideminfculpi,Machumet nuncius Dei. Apud ipfum quidê eandem irsctmßnitis dignitatem obtinuit TeidêfiliusKakiz,quam apud regem iufticiarius. Seri partibucmodr^ ptoresfuifucrunt ZaidzfiliusThcbit,fid Inoaypha filius Effitu. Exercitus flior uicarioru ^1 x eduxit Bis peregrinatus eft. In Dulhada MechS quatcr uifitauit. Ans chrifli.

00 quoep icquètcinDuIcadafcmcl,fidineodêmcnfcuicefccûda,cûprxdâ ^i'^^xpedt' 40 adduêlamde Humani diftribuit. Tertioep in cóftmili menfe peregrination iio'^^fßlt;flt;^^piigt; nemefficiens, Mecham aduenit.Suæ quidê uitæfpaciS LXIH anni menfi ^^^^^f^ funt.Perhibuit poft illum autê Xl 1 ex natione Chorafc fui uice pofituros.

Quor0 primus, uidclicet Eubokare, uitabreuis erit. Secundus autem Arabs erit Optimus, molcndini quidem dominus, fcilicet Aomar filius Alathab, ui tam longaducfturus. Tandem ob iuftitiaperimetur.Propheta uiftimfuum ad Ademen nergens,illS fic affatus eft: Si tibi Deus camifia induerit, nun$ tux uoluntati parens awferre conerisSin autê,per Deum cuius manibus in' t tereft

teren anima noftra, no ent camelo trafitus per acus foramê difficilior, quàm tibi ingreHus in paradiium.Ipfe quoqj teftatus fuæ legis prarcepta, omnifiep fequentium prælatorum conftanter atq? diligenter obferuari ufe^ ad finem X i i.uicariorum fuorum decoraffe. Maximæ quidem turbæ fecutæ illumjfic locutuSjdomumcp reuerfuSjquærentiep return euentus poft illos x i i.ille re«* fpondit: Contrarietates contrarietates, Ac ei dicunt: Abdalla filius Mono2 interrogatuSjindeperhibuitprophetamaffirmaffe xii. fuorum poft fedo^ minaturos,fecSdum morem amp;nbsp;numerS fubditorn Moyfi.Machumet hort« quendâ ingreffuSjUio clienti familiari, uidelicet Neg inlunxit, qua tenus per cutientem portam extrinfeens introduceret, dupliciep gaudio ketihcarct di-1® cens:quoniâ poft me popuïö meu\m reget, ÓTparadifum præmiS fufcipiet.il

troducens inquiqPoft Eubokara regnabis,amp; paradifum poftidebis. Tertio uero percutienti fcilicet Odmê,icruiêsprædi(ftus ore prophète monitus ait,

; ; poft Aomar regni gubernacula fortieris, amp;nbsp;per caedem uita priuaberis.llle quidem introgreftus, hoc audito moleftus prophetam curiofiftime cóuenitï Poft tuæ legis profeftïonem nee me mendacio pollui, neep membrum uirile cum dextra tetigi. Reipondens autem propheta, fic proculdubio futurS at» N«Hi« prallt- hrmauit. Cuius fententia eft, Nullü pradatum ingrefluru paradifum,nifi po ^ fiw paradifum p^^Q hbi cómifTo optimepraceritproutfibidifpofucrit.Omnis quidêx.ho* regimini præfidens,ad iudiciS manibus mento ftridié fuppoGtis ue^ befiraeri^ ***^*»01*38 libéré fcmoucrcfibilicebit,ft r^endo iuftitiam excrcuerit.Sin aU ’ tem, immotæ manebunt, ufquequo euneftorum iudicium terminetur. On ■quot; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mnis exauditor mei, Deum exauditorem inueniet. Hocepdeuicartjsmeis penituscenfendum. Vndenecipfe Deus exaudiet, non audientesme,kit meos. Ipfe propheta femel in templo fuit prædicans.Inquit, Si quilibet Ae# - P^f*^*^“*’ thiops feu captiuus uobis præpofitus fuerit, illum ficut me diligenter audite, Omnium hominum Chorafeboni bonos, malicp malos imitabuntur. Meat quoep legis dignitas et obferuatio perfêuerabit,quamdiu de Chorafc X X fol® perftites erunt ♦ Meiquoep fucceiforeshabitu uililTimo potientur, ufquead Vrffmwi« Ma fj-iginta annos ♦ Vltra uero ornatibus gaudebunt, atqj fuperbia. Sciendum chumetK de lu ft^nt onmi prophetæ quatuor confiliatores effe datos,duos fcilicet cœleftes, ßeut huic Michaclem amp;nbsp;Gabriëlem:duoscp terreftres, quales funt Euboka^ C^tuorc5p- ’'^ ^ Aomar. Afterebat quidem Moaxihlius, Ochn feaudilleprophetam Uarijfingulis dicentem, quod illi de Corafc præ cæteris inftituta gubernacula traóabant: prophetii. Poft mortem tarnen omnia præcepta legis obferuent, iuraep peragant ex do Carina Eubokare amp;nbsp;Aomar.Illius item praenunciatum eft ore, poft fe trigin* taduos fubfequi, Deoep fibi mendacium impofituros. Quorum unus,fch licet Alafuued,rex erit Chanaa, ubi fubtiliflïmum eft artificium pannorum 4? Torte Aliemo- fericorum. Alius quidem, fcilicet Mufthaleime,regno cui noment Aliema* ma,utmfvriui. nia,dominabitur.

COmmuni igitur affenfu prophetæ præfagium comitante, regni guber naculalegiscp curam fufeepit Eubokara, cui cognomen Abdalla.Hu BbuberK,^quot; j-^jj autem pater fuit Odmê,filius Amir: Amir autem genitus ex Amara,filio Empo ora,etc. j^^^ß^ Kaab autem fuit filius Zaid, filtj Thaib, qui genitus eft ex Murra. In quo

quo eins atc^ prophctæ t no concurrunt.Mater quidem crus Celine,cui co* tMlt;^lt;f,«d gnomenOamalafair * Illaautem genuKKathnam,Hlium Amacetquifuiï ^lt;f'«^'lt;^^* natusKaab,Kaab quidem gcnitus eft ex Zaid,fiIioKaibj filio Morrac* Sub* limarionis quidem illius die mortis prophete eelebratar principes extiterut, Beftie, amp;nbsp;Aornar, amp;nbsp;Bobaida fauore ♦ Ipfe quidem eleuatus,impugnando malos Af incrédules ad legem conuertiU quam ipfe penitus more prophet» turn firmiter obferuauiqtum cæteros hoc idem facere eoegit. Mendaces aût prædidosjfcilicet Almuftai, Hilemc, amp;nbsp;Holefuued peremit, amp;nbsp;Aliemoma

in fuam feruitutem redegit: dolofumep Talha captiuauit. Vndenee quisilli '’j No poffimi 10 refiftere quiuit.Eius color fubnigcr extitit : ftatura medioens: barba rara at* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;H^td

qucprolixa» Fuit quidem amp;nbsp;macilentus, manus t aiebuina, tingere folitus* Phtifisipfum eófumendo, per xv. dier urn fpacium infeftans, mortê * illutit ^mtulit. illi.Super que duobus pânis inuoIutS orationibus fufis oret domar, iuxta ^ P^ftâ fepultus eft:Qui anno alhigere amp;nbsp;t r i menfes ac X111 dies eft priuatus tAowrfh uita.Propheta Deum exorans inquit. Tu Deus genti mifericordiam atque protedionem pracbe,per Eubokaram amp;nbsp;Aornar in lege firmiflimam,

S Ê Q^V i T v R de Aornar,fucceffore Eubocare, A Omar cóiêquenter legem, amp;diligentem cura legis adminiftrauit.il* le quidem patrem habuit Alhata, film Alphail, quê gen uit Abdalore ^® films Reia, filfi Adij, geniti ex Kaab. A' quo rami generis illius attç prophc* tæ prodeunt. Natus autem ex matre Khacuna filia Ofcib, quem genuit AU mughira,filius Abdalla. Ilium autem genuit Aornar,filius Maktum, 111e qui dem,ficut Eubokara,primitüsnutu prophetac fublimatus, legem indeficien ter obferuauit t populum fapienter uirtuofeep rexitt numcrofis exercitibus multas fuæ potenti» terras fubiugauit.Ipftus luftu ob ritum funt congrega* ti ter fcripti : At fcriptores pro modo fui meriti remunerati. Ipfe rmfus pri* mo fingulis tem plis orationes fic in menfe Romodan fieri præcepit, amp;nbsp;ordi* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

nauit, ut menfe completo totus Alchoranperlegeretur. Annulum geffit Owm/a Jtf prius habitum à propheta, confequentcr ab Eubokara. Scriptores eius fue* '^ ‘^”^ ^ }o runt Abdalla, amp;^ Zaid filius Thebit. Ipfe quidem longus extitit, fubniger, caluus, barbam habens raram,amp; fempcr albedine tindtam, manu quoduis opus optime peragens. Interfecit eum tarnen captiuus Almigira. Vitam fuam menfi funt Icxagintatrcs anni.Iuxta prophetam amp;nbsp;Eubokaram fepul* turam fortitus eft. A nnis fingulis Mecham peregrinatus eft. Morbo graua* tus, uit» termino ueniente præcepit, ut communi confilio fui loco uice que fungcretur, qui melior dignior que inter feptem ab illo præelecftos, uideli* Ö^««t^gt;«J cet Odinn, Ali,Thalha, Azur, Vbair,Caad,Abdarakcm. Qui pr»cedcns, hoc audito,dixit : Regnum ego renuo, fed deliberemus,quis aptior uidea* tur.Electionis igitur dignitatem Odinem obtinuit,qui C.etiam folis portio* 4onemaccepitab AufF filio Abdarakinum. Quipatrciubentc, utdepecunia fuafingulis refiduis Dobera C, praeberet folis, fingulisprêter Odinem qua* draginta contulit. Regnauit quidem Aornar decem annis óf fex menfibus, uno die minus. Qui fublcuatus dccimotertio anno alhigero uitam uigefi* moquartofiniuit, Praccepitpropheta» utiuxta eum fepeliretur, ubicunque morfuus. Omnis tefte propheta uitam exuens, abfque confiliatore bono, more beftiali morte mala perire perbbetur»

ODmem quarto loco rex conftitutus, atque dodor, fuit films Alphen» qui fuit filius Alaci : qui fuit Vtraien: qui fuit Abdaftametz: qui fui* AbdamineffDe quo procefferunt huius atque prophète genera. Ortus eft quidem ex matre Aruua, filia Rabea, filq Abib. Quem genuit Abdaftam^» filius Abdamineff, Vnde parentis utriuftp genus effluxit. Iftcper triduüm antemortem Aomargenerali fauore prælatusftatutus,annulumfuamanü geffit prophetæ, duorumcp fuccefforum illius. Quo in puteum ex illius infi* pientis manu lapfo, alium iterum argenteum fieri iuflit, his literis infeuf* S'^mlolu 4nnu, pjm^. y^j fndurabis, uelpcenitcbis, Scriptorem habuit Marcuuem filium W ^°isoimiin’'^‘ ^l'^2Kem, Faciem habuit albam, uenuftècompofitam,ßaturam medio* fcriptu-udcon crem,barbamprolixam. Ab omnibus uel ante fui conuerfionem adlegon, ' fiant eris,uel amp;^pofl:eafummèdilcdus. Qui multum pecuniofus turn obmercaturam, poenitèbii. tumobfapientiamatt^ prudentiam, iargus atque munificus in prophetam atque bonos inuentus eft,omnesq^ fui redituum amp;i tributorum crementum /dartin col- fenferunt ♦ Ipfe quidem cacterorumep auxilio Alchoran integritatem colle* leam. git primo ♦ Qui poft multarum terrarum captionem in Ictrib leflioni ua^ cans,in domo propria, manu maximae turbat accurrentis peremptuseft» Quem infepultum triduanoipacio,deinccps quinque boniuirinoóuue* nientes, ipium latenter fepulturac commifcrunt. Vixitannisolt;ftogintafc*ï^ 1 ptem,imperauit duodecim annis,una die minus.Propheta quodam in loco | lites poft cum uenturas pratdicens,de quodam illic facie cooperta tranfeun* ï te dixit : nie uiam ueritatis non derelinquct. Quem quidam illo profcóuJ agnofcens effe Odmim, indeep quærens prophetam, an illumintellcxiflct, reiponditftta.Propheta quoq} loquendo profequens inquit: Omnibus mc* fiores Deus mcos focios pratter prophetas pofteros elegit.Quibus tarnen o* mnibus bonis,bonitate pratcellunt quatuor, icilicetEubokara, Aomar, Od* impieieiortu mem,amp; AIi. Ait item,Quime uidit amp;nbsp;credidit,bonam mercedem habebit» ai viachvmet Septuplumtamen,quimenonuifocrcdiderit. Nullus hucufque propheta tierbu chrifti, peremptus eft,nifi cuius mortem comitata eft catdes feptuaginta hominum« JO quot;ËcatiquinoM Neefucceffor etiam quifquameius uicarius, niG cumquoperemptifunt ^*‘f§f’^^^ft^**^9^^»^“’^^^ pratdida donum Odmem amp;nbsp;ipfum obfidcnte,qui* diderunt, j^j^ y^y propinquus exiens, cui nomen Abdalla, filius Aomar, taliter illius Vliiocei' pro “”P^wmatlt;pfuforcmmitigarcnifascft* AitenimïPfopheta defunâo,ô^ \heurum fimduor tribus ciusfcquacibus illius nutu,ficutSC Odmem, ut fatpius prat* ’ dioGum eft,pracelelt;ftis, fi mortem Odmem affeeftatis, atque figitis, nobis iUo mcliorem reftituitc.Quod,ueIut arbitror,uobis occurrere irnpoffibile,

HAIi confequenter regnum fortitus eft ♦ Filius fuit Abithaliff, filtj He* fccr,quem genuit Abdemineff.Vnde ille attp propheta dcriuati funt» 4* Mater autem fua dicebaturFatima, filia Azad, quem genuit Hefcem. Die quidem catdis Odmem hie eleuatus eft. Multis tarnen difrentientibus,amp;ob hoc Mecham euntibus, fugitiuis ad Ayfca filiam Eubokarac coniugcm pro* phetæ:Cui adhærendo,fuo fulciti confilio rebelles effedi funt. Vnde dies ca meli partibus ambabus L.necem plorauit.Difcedentes autem inde, A a li re* uerfus eft Alchufa, Aifca ucro letrib » Tandern Moaxia filius Gephin fuo excrciiu,

dens paternum fanguinem iuxtafluuiumt Abforat bellagercntcs,decis toHcAßrätiU uibus 0^ adiutoribus Arachac prope duitatem Aracham conueniunt. Ibiep '^» Bupbr^tn^ quinquagtntaquinque diebus contra fuoshoftes beUa gerentes, dciHisui« gintiquinquemortidedcrunt,nec fine detrimento fuorum ♦ Exuirisenim Heicem fexagintaquinque animas tfpirauerunt. Vndedcincepsutraque t fx/piuKt^ parte délibérante, pacicp confulente, omnium afienfu comm uni duo Uirij ^^f^, ex parte uidelicet Aali amp;nbsp;duium Arachac Alafcari, ex parte MoauuifUo* rumep Ammara films Alafd, eledi fungut corum indicium terminum beU to lisimponcns, fuis in locis alios bonos arque dignos reftitucret » Illis igitur

egrelïisdcliberatumad locum, cui nomen Algendel, Atafceri confilium Aali ab honore fuo prmari iudicauit * Alter uero ipfum fuo regno firmum affirmât,. Sic tarnen litediuifa, necpace fada, Aali reuerfus eft Alcupha, Woauuia uero Hefcern♦ Iftis deinceps temporemultomanum bellonen 83ntibus, fuiuiciftim hommes inter fe ter pracdando, terpugnandomala fecerunt.Blis poftea Cepham conuenientibus, Aali partem uigintiquinque uirorum protegebant, partem uero Moauuiafeptuaginta. Aali uero pro« fedus cxpugnatum Albcftera, triginta fecum duxit ♦ Iftis quidem bellis communis fententiaperhibuig omnes bonam uitamducentestllicperem« 20 ptos paradifum poffidcre ♦ Poft illa bella perada, eis iterumarmatis ad beU lunijmagnis fadis exerdtibus, Abdarakum filius Mulgem in templo pere« mit Aali menferomadam,anno Alhigere quadragefimo* Qui poft oratio« nemfadamfupereum orefiltjfui Alhatcm, ex parte folarisoccafusextra uillam Alculpha fcpultus eft ♦ V itac quidem fuæ fpacium quinquagintafe« ptem amplexumeft* Annisquatuor,menfibusnouem regnauit. Annul» fui fculptura talis crat : Corde deuotus, Deus eft meus dominus* Colorcm dus fubnigredo notabat, ftaturam breuitas commendabat * Barham pro« lixaniibrachia amp;nbsp;tibias pilofas geftabat» Qui talis apud prophetam hoc per« hibentem inuentus eftgt;qualis eft Aaron apud Moyfen:hoc tarnen excepto, jo quod hune prophetam nullus propheta fequitur. Prophetar quoeç fenten« tiam nemo nifi uir bonus diliget, hos quatuor fdlicet Eubokaram, amp;nbsp;Ao« magac 0dmem,0;^ Aali. Cuius filq,uidelicet Alhatem amp;nbsp;Alhuacin, quanto cundis iuucnibusparadifipraecellunt, tanto fuperanturabomtate patris« Cuius fuit fublimatio anno alhigere trigefimofexto.

ALhatem patre fuo defundo, per Arachat emes in regem fubleuatus eft. Qui natus ex Fatima filia prophetac, fimilitudinem prophetæ for« mam^ repraefentauit. Suus annulus his litcris fuit infignitus ï Dei folius eft cxaltatio.Eius fcriptor Ouuaidalla manum auxilq cacteris Arachac fublima« 4otoribusilliusconfidenterconferens, illum comitatuseft pugnaturum con« traMoaxia, cum exercitu uenientem de Heicem * Illis igitur coniundis in Elember, Alhatcm exerdtus ambos a{pidens,pietate caedis bcllictcppericuli motusjfe manibus Moaxiæ fuppofuitgt; illum fibi praeferens. Illis igitur cum utroqucexercitu profedis Alcupham, illic Moaxiac amp;nbsp;Alhatem pecuniam pro uclle fuo tribung tranfmittentcs illum letrib * Poftea per ipfius manum apud Alcuphc Almughire rege conftituto, ipfe Moaxia Hecchera teuer« t ; fus

fus eft, ambobus exerdtibus comitatus* Alhatem ex hora fuse fublimarion» nbsp;nbsp;I uftß ad redditionem honens,quinque menfes et uiginti dies numcrauit»De nbsp;nbsp;j quo feme! eo praciente fic propheta loeutus eft: Per puerum iftum pacem fu per duos excrcitus, quorum alter akerius mortem ftudebit,Deus conuerteU Pater fuus, fcilicet Aali, fimpliciter folis uacans iitibus, nun^ peregrinatum luit.Fuit anno X L v. mortuus in Ictrib, die prima» x die Almuharan, anno Alhigez x L v. Fuit autem natus anno Alligez tertio* Propheta tunc htetn faciente, Alhatê ob quoddam fomnium uifum hcllarircnuit. Videos enim propheta in fomnis tenentem manum fuper ihronum Dei, amp;nbsp;manum Eu* bokarç iacentem fuper humerumprophetac,amp; fuper illius fcapulas manum « Aomar, cuius humerumtenuit manus Odmem, inter quos ipfe cruorem cernens,amp; caufam illius quarrens,audiuit illis patefadentibus, ilium die fan guinem Odmem,cuius uindióam Deus ipfe required

TV T Oauui itatp filius Cephim, filq Zargar,filq Nuharb,filrj Vmaye,fil«i JL Aadaftemus, filij Abdemineff, unde propheta defeendit : natus eX matre Huid, filia Odebc, filtj Rabca, filq Abdaafteniz, filtj Abdamineff* Hie inquâ pacefirmata, comuni fauore fublimatus,omnia redegit in meli* us. Ad quern omnes orientales amp;nbsp;occidentales confluxerunt, illiparentes* Rniwt Alenin, 7\nnum autem in quo contigit illud, annum alema,ideft, annum congres2® gationis appellauerunt, llle quidem iuftitiacbonorumcpmorumfirmifti* mus tutor, mitis, expers iracundiac,fapiens, modeftus inprophetam, om* nesep bonos largiHuus. In littore maris Romanorum multa munimina cœ* pit,ÔL in terra Chriftianorum multa mirabilia peregit. Erat illius inferiptutn annulo:ODeus,ucniammihipracbc. Scriptoremhabuit Vuabaidalla, De* dit quidem Albeftcrum Alkigire, Alcupha d dempta, SC Azed tradita.’qd fuit uir bonus, âC in utraque'urbe pracdida templum fundauit. Fuit autem Moauuie colore candidus,facie ucnuftus, ftatura mediocris, oculcs habens uarios,barbam afluetus tingcre.Cum Alhima amp;nbsp;Alchatin ipfius quondam infpiciente puteum quendam ore crucntato, per fpafmum uita per aliquot j9 dies moleftata finiuit. Qui poft orationem faóam fuper eum à filio fùo le* zid,in Damafco fepukus eft menfe raieb,anno alhigere fexagefimo.Totam ciusuitammenfifuntoäogintaanni, Regnauitannis nouemdecim, uno 1 die minus, Potens tarnen fuit fuper Hefcem uiginti annis, ante Aomar Ä ’ Odmem, Secundum prophetat teftimonium Algoda terra Damafci, carte* ras terras à Sarracenis habitatas fertilitatc fupcrat, Moauui profetSo eum Odmem in expeditionem Öf peregrinationem, ejuidam dux corum dixit, poft Odmem regnabit Hali, Refponditalius, Imo qui mulam albam equi* tat:Ggnificans Moauui,Quod etiam conceffit Hali, percundatus inde pro phetam iam animo fuo bono dato, bonis hominibus inuitatis, ab illo qui* 4* dam illum fic precantcm audicrunt: O Deus, uocc Moauui fenbere, ÔC nu* merare, amp;illum àmaloprotege, Propheta nuncficfuosdifcipulosaffatus cft : Cum uos omnes paftores fitis, ueftrac curac amp;nbsp;euftodiae Deus quafitof exiftet, qui perfcrutabitur muliercm de euftodia domus uiri fui, feruientem de domini pecunia fui,fingulos ftmilitcr de fingulis opcribus fuis.Hali quac' fttus, cur fibi fuccefforem non elcgit,refpondit : Nolo quidem hic, prophc nbsp;nbsp;J

ttmimitans.Sedfî Deus nos ddexeritjuos unanimesfadet»utucßradélite* ^êgt;^fi^ii rationemr bonus ÔC dignus uobfs rex perficiatur»Quidam uir probus lefta- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'quot;^

tusfenunquamuidiffe mdiorem Moauui poft propbetam, pcrcuncftatus^'^”'“'“^*^* a quodam alio,an illc de bonitate fuperaflet hubokarara, rdpondiu Euboa kara fmt mclior, fed ifte bonus ♦ Huius GmiÜtudinem eriam retulit de iUo ad Aomar amp;nbsp;Odmem.Moauui primus cum Odmem, alqV que multis uiris

amp; mulienbus nauigio '*' Chriftianorum eft ingreffus» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;terr^m,

IEzidfilius Moauui, filq Cephin, natus ex Maiocara filia letrib, filq Calp, filij lohimer, Die obitus fui patris, per quem prius adhuc uiuum eleóus

^w regnum accepit populo fauente» Suus annulus bas habuitliteras: ^cus eft Dominus mens. Scriptor fous Amere, 111e quidemmorbum paralyticum, ftaturam longam habuit, Qpi fenbens ad Abdalla filium As 2abairgt; inquit : lam tibi miffis à me compedibus aureis, amp;nbsp;cathenis argens tós, illis uindus ad me feftinanter accede, Ilie uero reicribens, illi dixit:Tu» nm uerbum me nequaquam emolliet, uel eneruabit, nifi prius lapide fo nioliem mafticatui præbente, InHarramtexpcc plcumoniaobt)t,anno exp^ipnfu-' lOtricefimofeptimo, Super quem locum Damafcus frater eiusorationemfe* mcm^.

cit,óf eum terrae commendauit. Regnauitannis tribus, menfibus 000, die* bus duodecim, Solebat autem dicere: Nemo prxlatis ÓC regibus makdicat, fed ut Deus emendet deuoté poftukt, ficut eriam iuffit propheta, Quodam tempore nimium feruido, hominibus in expedirione potantibus atque di* centibus, lezib libate pocula ob illius tentorium claufom, impetus uenti fo# perueniens tentorium cuulfit, Etficillum natarikdtioni innotuit. Dice* «‘lt;f‘lt;’’f‘ bat quoque propbetam praecepilfejfubditos omnes patienter obtemperare fois regibus, frue prælaris,!icet malis amp;nbsp;flagiriofis, atque dixiffe : Miferkor# diam uos confequemini, illi poenam, Tyrannos igitur uobis praelatos, 50 licet pecuniae ueftrac corporibuscp detrimentum inferences , æquarumiter

foftinetejn diebus eins ciues Alcupha fcripferunt Alhiatem filio DaÜ, pro# mittentes ei regnum, fi à Mecharediret, Amer autem filius lezid

illud pcrcipiens,obuius illum deuicit, ÔC in Alcuphe j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;confinioperemit, diedecimoAU

Tanti reUgione ac fide up fumai in deferibenda etUm inßnpßimi Chrifiiautt reUgionii nofira mimici le ge,ut exempUri primo quod mitari per omnia jldtuer((mui,quM depmuatißimum tarnen erat,ad duo alia qu^ nbsp;nbsp;, paulopoß amicorum aliquot opera nadifumui,diligenter coUato, er confulto etiam ubi neeeßi uidebatur M bico optime atque emendatißime feripto, quiequid uel leuiter uariarent illa inter fefe,uel cwm melior quoque le llioßrte animo noßro occurreret, annotandum id qualecumq^ effet,atque hic feorßm adijciendum eße operas precium duxerimut. Itaq- etiam hanc indufiriarn noflram,Cbrifliane ledor,iequi bomq^ confule.

CTIONIS DIVERSORVM Q_V ATVOR EXEMPLA rium,quibus in defcribendo conferendoep fumus ufilpri-mo numero paginam,altero uer-fum dénotante.

5 lo putantetiam al. putant. c. kg. enim zi diaconibus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kg. diaconis zj legend, liane moderni.

5ï inlïftendo nbsp;nbsp;nbsp;forte kgendutn infeftando

4 ly pthomos nbsp;nbsp;nbsp;al. perthomoskgend.per tomos.Nam fmgulas Azoaras, id eft,uifio=: nes ad fe perferri finxit, ut quidam dicunt.

ïo propriando In altero exemplari des funthatc. al. properando.forte legend, probando etiatn reprobauit

« Deum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. Dominum

iJ uaccinus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leg, fatuus

zS nifu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. rifu

’9 aegentis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leg. adgent.

59 uelanit nbsp;nbsp;nbsp;pro,infanientium ritu bias

1 10	mm berditorum admnxit
1 10	prxdieatio	al. prædieando
n	fomnia	al. femina
15	uclSaracenorum	al. amp;Sar.
’7	tota	al. deeft
19	complebitur	leg. compkbuntur
Î0	unumfil.	al. ucrum. al.uerbum
51	dicendo	al. de Deo
40	meritum	al.nutum
‘’4 i	fcclicitatcm cod. quam	al. diuinitatem rem quam
6	extitit	al. extiterit
it	coniicict	al. uiciet
iS	Ethic	kg. hoe
gt;9	eo temp.	al. eoadhuctempore
K	miihisuoc.	etiam uocatis
54	inquirere	inquiremus
3?	minimus	al. humilis
41	pudor	al. dolor
43	ganiret	forte garrirct
7 U	fetid	al. fero
16	greflum	greffus
19	hueufep al. hueufepdicam.forte lege
dum, Non dicam qua		mpernitiofis
ZZ	noluit	kg. uoluit
k	pro fui	al. profui
36	tarnen	al. tantum

li ij

gt;4 IJ

tranfpofita xö inuigilate orationibus inuigilatc 47 nifibene nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. nifitantum

1 Licet ipfi al. ipfituæ,alias tantum 14 mcdiarorem.alib. fïlium.forte kg.fidum 44 quemlibct nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leg. quolibet

47 ci,'tpnullum. alias défunt uerbaiftajeistp amp;lc.uf(p,cumfcdl:am,amp;;c. ,

19 derilorum nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;kg. diuiforum

X4 quifep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;prounufquifque

;j fere nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fereufepad

4; nemo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' nemo nifi uobis

47 multum al. inultum.indemenfc xj uiæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. . al. me

1; repatriati pro patriae rcdditi,feu reduces zo difcretioncs kg. difcreriores autem 5Ó Deouitæ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. Dcoomniuitæ

40 diferctiuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. difcretius

i Litium. Litern pro bcllo fubinde ponit

^Ecis M A C H VMET ICAE, QVAM VOCANT A b C O^ R ^WM, fingulariinduftriaacpietateadodifsfmisatc^opti'misuiris partim Latine, partim Græcè, ad impiæ fedæ illius, errorum^ eius im-pugnationcm.S^ noftræ fidei Chriftfanæ confirmationeni olimfcriptæ, ac magno Audio hinc inde coiv quifitæ,in^Iucem editæ*

Adiccra quoep eft Lodouici V iuis V alcntini, uiri dodiisim^de Mahumete amp;nbsp;Alcorano eius Ceniura, ex Libris ipfius de Veritate fidei Chriftianæ decerpta,unà cum alijs Icdu digniisimis.

CONFVTATIONVM LEGÏS MACH V METICAE,' fecundo hoc Tomo corner eh enlir um Cmlogus.

Lodouid Vuns Valentini deMahomete Si Akorano ipfius Cenfura,ê Librit eius de Ven täte fidei Chriftianæ decerpta.

Mahumetanorum fecSam omni ratione carere, Commentatiucula leëïu dignif* fima,Hieronymo Sauonarolaautore»

Difputatio Chriftiani eruditifsimi, qui diu uerlatus eft apud prindpem Sarra* cenorumcum magna dignatione,^ Sarraceni fodalisipfius,aduerfus dodd-nam amp;^ flagitia Mahumetis»

Cribrationum Alcorani Libri tres, Reuerendiis. atcp dodtifsimo D.NicoIao de Cufa Cardinali autore»

Richardi fratris ord.Prædicatorum, uiri dodtifsimi, Confutatio legis à Mahn'» mete Sarracenis latæ, per DemetriS Cydoniû in linguam Graccam translata* Eadem Richardi Confutatio è Gr«co rurfusLatinitatedonata,Bartholomaeo Piceno interpreter

Chriftianæ fidei ExomoIogefis,fiucConfefsio, Sarracenis fatfta, cum primis quidem pia,0d Ipiritum plane Apoftolicum redoIens,Græcè £lt; Latine,incer-to autore.

IPSIVS, SIVE SARACENORVM LEGE, LODOVICI Viuis Ccnfura,c libris dus de Veritate fidef

Rimaatite Mihometes fuit pauper jamp;exercuitîittrociniai tun na£ius opulentas nuptias-, mditauit fub lieraclio imperatore, in~ ter populäres fuos Arabes.In ea militiaoccafionemprincipatus ac potentice inuenit. Nam quum Arabes irati Éeraclio difcefionen abeofeciffent ,hicfeordinibusiratorummilitumadmifcuit, eo' rum^i animas aduerfus imperatorem exacuit, amp;nbsp;in defeSiione conf rmauit. Turn creatus efi à parte s^uadam militum dux Nabu^ metes, quemadmodum ij folentin omni feditione extolU-,(lui pra^ ua multitudinis confiUa comprobant, potentes^; amp;“principes in~

jfiianturMumilitatem generis amp;nbsp;uitix prioris fardes multi in nouo duce afpernabantur. Ipfe ut '‘^illofecontemptuuindicaretyciuode^apudfolidam plebemfacillimumatt^efficacifimum,di.gt; wnitatem fuis a^iibus pratendit-,noniamfe ducem amp;principem ferens,militari fauoreele^ium^ fdpraphetiim amp;nbsp;nuncium Dei omnipotentis,utobtentu diuinitatis omnes haberet di3:o audien-t(s.Caput uero negatij crat, Deu mififeprimo humanogeneri Mofen, hinc Chrißu 1E S VM, ^nfru^os facultateprodigiorum : hommes iUis nonfe prabuiffe objequentes : fatuiffeMahume tem mittere fine miraculis,armatum., ut quos non mouifent oracula, cogèrent armafe eff poftre tmon nuncium,nee futurum poflea ahum.pradirtum à Chri^lo in Euangelio,pranunciatum luce aiminbiliauti ab lua per fuccefionem generis in omnes mulieres tranfent ufe^ad matrem far amp;e.de epi^us plura in Alcorano,hoc ef legefua,^uam fibi dicit ccelitus traditam,ut communiait rethommibus.' in i^ua ef miraeius incon^antia. Alias enim dicit, fe gentem haberepeculiaremr rui fit mi fus :g^ neminem mtclleciurum fuum Alcoranum, nip fit Arabs,autfciat Arabicè » A-bas dicit, omnibus fegentibus ferre leges.. Prceterea nee minus fecurè inpnitamendaciain Alco rano conpngit,partim ex ’Thalmut luaaorum,(^uce tarnen ipfe magis corrupit,ut de Ada,de Cain ^ Abel,depradicatione Nde,de morteMofis : de Pharaone, quiiußitfibi eedipcium uf ^ ad cœ^ lum extrui,utuideretdeumMofiside Solomone, quodhaberetexercituhominumdtemonum (^ auium,iffnj gloripcantiuide Dauide,cui montes amp;nbsp;aues obediebant. lam qua funt aperte pit nis uerbis in ueteri Tefamento explicatappfe deprauat,(^ narrat falfó,ut deMofe,de Pharaoner de Gedeone^ Saule (2r Ndeamp;'arca,de Abraham ç^ Lot,de lofeph. Dénoua autem Teßamen to narratfalfô natalem Daminh^ de loanne baptißa,^c.Necplum de utroc^ Tefiamento tant licenter mentitur,fed amp;nbsp;de hißarqs gentium. Alexandra ait tributam à Deo fcientiam rerum om^ nium. Qifsunquam id tradidit inter tôt Latinos feriptores amp;nbsp;Gracos, qui illius uitdf^resge^ ^as memoria mandarunt i Lien profeéiô non poteß, ut Nahumetes legerit utrunq- Teßamentu, Nïwamp;fi ego de lUo périmé fentio,non tarnen arbitrorfuipe tam excordem,ut fie aperte mutaret (tr detorqueret,qua nihil ipf obérât integra relinquere.in quibus etiamfifuipet error,non tarnen trat is tanti,ut diuinacorreäiione indigeret. Sed deutroq- Teßamento partim ipfe fando audiue^ fÄ nonnulla,quaprauè reiinuerat : partim Chrißiani ^ iudai perfuaferant fic habere.. Itaq-eit ßripfit,per qua manifeßö uanitas amp;nbsp;impentia illius fepatefaceret, amp;nbsp;ueritas epet ad percipient dumnon dipicHis. Necapfe quid fiteuangeUum nouerat : quanquam fape dicit ChriHo ef edat turn librum euangelium àDeo. Nullum librum Deus dedit Chrißo,necipfeeuangeliumfcripptr fedlatifimutn nunciumattuhtgenen humano,reconcdiationemferi hominis cumDeo, amp;nbsp;plaat-tamiram Dei,cePare ultionem,reditum adgratiampatere : quonullus eß nuncius melior. Luange bumenimbonaeßannunciatia. Liufdemnotaeß^irillud,quodaitDauidimipum epe pfahenj bbrum,quum illepgiUatim pfalmos compofueritjamp;cecinerit Domino. At quo ore, quanta impu^

dentia^^udß nihil mutdlJet^Si fluid Qniuit') dubitatis in bis, ciuarite ah ijs ^H/ librum legeruntifi' te nos,meerite ah ils qui legem amp;nbsp;euangehum legerunf.hoc efl.à iudteis amp;nbsp;Chrifhanis.lïunc tu pûtes uelfrontem habuilfe^uel cor il^eceUe eßuel ilium nihil legtfje, fed quee accepifjetib ahiSf habuifje pro indubitatiSiin iiuo eius Urditas t^jocordia oßendiiur; uel ßi quid legitamp;nouit,non protecteeßolum amp;nbsp;proßigat^^ed dementißimce eß impudentne^eos proßteßes adducereiquorÜ teß:imomoßciat ß condemnatum in. Profe^ioalterumneceßecß ; uel ipßtm beluam fuiße, uel eos quibus loquebatur habui^e pro beluis. Piura de Alcorani amp;nbsp;Mahumetis erroribus.nem^ pe quam abfurdadeDeoyde Chrißo, der er um natura-, de dieextremiiudict/bdebeatitudineßa-tuat, itemq. de legibus (^ uita Sarracenorum plenißima traciationereperies in Lodouici Viuis de Ventateßß'i Chrißianalibro 4-qui in hocipßo confutado totus uerßatur.Nosißaduntaxathoc loco adiecifße,utdißutationis huius)altem admoneremus le^iorem, operaprecium duximus»

DE MAHOMETO, EIVS'c^VE LE G I B V S, amp;nbsp;Saracenorum rebus, ex V olaterrano.

SJ\.racenorumgente Arabiafeheis numeroßaac bello potetißima,nulla magis Chriüianos ex ercuit : eius Ptolemäus amp;nbsp;MarceUinus in primis memineredi diu regtbus Perßarum und cum rehqua Arabia ßeruierunt,ußq; ad Heraeß principis tempora,annu uideUcetjalutisDC^'X. Tue primum M.ahumetes ex eis caput extulit,quem Çut refertBibliothecarius') humili genere natu, de' funfits parentibus captiuum, Abdemonaples ßmaebtici uirgeneris emit, ßibi gratum obformam ^ ingenium. Quapropter mercimomisacnegocqsabeopraßcitur. Prequentabateatempeßate domum Abdemonaplis Sergius monachus, qui obße£iam hareßeos èConßantinopoh in Arabiam fugerat,Machumetemq; ob ingeniu ualde dihgebat.Inter im herus ßne liberis moritur-, uxor uidui t:^ quinquagenana hunc ßbi in uirum capitis igitur cum jape in alienationem mentisße uenire o-ßentaretyf^ tanquam qui morbum patiatur comitialem,corpore pro^erneretur,admirante uxore: Define,inquit^miran, hoc mihi ex ipßius Deißintu me corripienteprouenit,qui mihißuturaßug-gerit. Seq^planèprophetam di£iitabat, atq^ hac omnia luuante amp;^conßulente Sergio agebat, PaU' latim(yuulgatafama,nec multo pôR hares ab uxore moriete inßitutus,opibusß adaubius,ßimulß autoritate,interßuos legem condere ccepit : nouam'q^ proptereafe£iam edidit, ab Hebrats nonnul la mutuando, partim etiam à Chrißianis. Circumcißionem amp;nbsp;abßinentiam porcina ßimul amp;nbsp;ul' ni pracepif.ieiunium menßem continuumßeruare, tantumf noêiibus ueßci,diurnam abßinentiam longa crapulacompenßando.'Venerisdiem colunt,quàdin haciUerexfaßus ‘.uel Çutquiddaïut) ut Hebrais Chrißlanis'qidißßentiantieadem'q-decaußaadmeridieconuerßi Deoßupplicant. VxO' res,quot proßacultatibus licet,ßas ducunt habere:quaru felotypi ßolenteffeiadulteras capiteple' £iendo‘.nullamfceminamnißiopertafacießoräsprodire,mancipnspro libidineuti,uoluptatescor ports futurafelicitatiminimeofficere. Ins tantum prophetasadmittunt, quos Rafales uocant, Mahumetem,Moßem,lt;ey‘ Chrißum,quem minime deum alioquin effputant:amp;angelos,ueterem etiam legem recipiunt.Hac reliquaq- pracepta in uolumine coßcripßit, quod Alcoranü appellant, atq^inlatinumßermonemcöuertitloannesPlißanusin concilio Conßantienß,Martiniv tempo' re.idß Chrißianis argumentationibus publice reßelht. Contra hoc item Ricardus ordinis Prad, ßummusq^Theologuslibrum condidif.quem Demetrius Cydoniusin Gracußermonem couertit, Hac igitur ßuperßitione armatus Mahumetes, obtempérantes Saracenoruanimos adrebellandum cotraPerfas excitauit. Vixitannos liCLMoricnspradixitße iturüin cœlu:quod diu expeßatesj tandem tetrocoaßi odorefepulchro mSdaruntapud tAecha ciuitate,qua aditur ab eis utanoßris Hieroßolyma.Poßeius morteplures è fucceßioneprincipes eius gentis, partito interße exercitu ali bialq regnauerunt^uarßetidnominibusappellati,Calypba,Amorrai,Admirati,Miramemelinh Sultani,qua eßapud eosßummapoteßas» Homarigitur à Mahumete tertius,poß Perßasßubiuga' tos,Plieroßolyma omneß Syria cepgt;it,anno circiter D c l^yiys.ßdente Agathone et Conßantino 1111 imperatore.deinde Aegyptu inuaßere,coßituto apudea Calypha.Res itaq^ incolumis Sarace' noru ufq^ ad Mauguet Perßdis principe durauit, Phe cum Himbraelem Babylonia rege ex eadem ßeßit

pftdexpugmre»eilet, inter fe^uoOi dißiderent, Muchtletum Turcarn ex Scythiaaccerßuit : a ^uopofteaPerfidis imperiaex»tus fuit. üincTurca quat^uauerlusprceualentes,etiam ^egypta potiti juntper Syracinum,qui Calyphainterfecit,Almertciregis'tiierofolymitamtempore:Sitltit f^^siilt;tppcllatus eli,cui Saladmus juccefsit.Verum Saracem ex A fia pul ft,ahj alia loca pctiereln Africam tr anfgrefi,apud Carthaginem regiam confitueruntiinde in SiciliS Sardlnlamf^ac non^ nullas Tyrrheni mans infulasyfimulamp;B^earesinuaferunt,Anno D C C X X X, i/wreMM-momehno Hifganiam petiere, quod helium in eius defcriptione comemoraui, Badem fere tempore quot;Zulemane duce in Thraciam traijcientes, ConfantinopolimLeonenit.imperante claffe poten t^ma ohfidione triennah cinxeruntiquam reUnquere tandem diuinitus coaâi fun^pefle maxima famec^cofumpti.Anno D c CC L vi i i, fedenteLeone tut-exAfricafoluentes,Sicilia omne occupauerunt.ln ItaUam quaq^ trans frétante s^Apuha capta, apud Nuceriam federn conßituerunt ^'ahos annos,egrefiq-inde Ójiiam ui. i^ cur flauer e.ïndeq-agrumpopulatbhafihcas etiamapoflo.gt; loru dicuntur incendiffe,quihus Leo cum Romana iuuentuteoccurrens eas reprefit. Liaud multo pof,anno uideUcet DCCCCXVn, iteru oram percHrrentes,loannes X pontifex ad Minturnas nobtliprceliofudit.Anno DCCCCX.^iQjQV,ex Africaloluentes,Stcilia,Sardiniafialeares, mfu lasq^ Betruna plures occupauerutioraf eius omne,fimul amp;nbsp;Genuapopulatifunt.Ad locaquoq-in Adriaticum uergentiapenetrantes,Lotario Imp.^ Sergio fedente,Ancona adpltcuere,totofe-fèPicem littoreoccupato 1 undeapud Crotonemuiciores Vcnetorum clafisfuere.Qtüueroin Kiffaniaerantconati m Galliamtraveere, ah Eudone Aquitania duce contra Erancos uocati, à nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ƒ

CarolaM.artellocladememorahiliadfliéii,interfeéiisexeisprope ccc milihus.Infequentihus deinde temporihus Eiiffaniee regum,pr£efertim Eerdmadi nunc regnantis uirtute, exEuropa pent tus pulfijuntiqui quamuis Africa nunc quoq- dominentur,uirihus tarnen ac uetere helli gloria ma gnopere ceciderunt.Duplex eorumhodie quireftantgenus in Africa: quiurhescolunt,amp;lgt;io-mades,qui foris armentapafcunt,quotidie'q-per agros incertafedc uaganturtquorum eßpracipua conditio, formidiniiy urhanis funt,à quihus amp;nbsp;ueciigal certum exigunt. Annis ahhinc XXV.

Cidianus quidam prophétie nomine inter eos ceeperat ad ßem gentem profligatam reuocare^opi-nioneuiteeuirtutisfi'.fedhreui tempore pereuntishominis uanitas animaduerfa. Saraceni Ara-hesq- omnes lingua utuntur Arahica, ^ propria,illor»m f ’^œ communi, uerum indigence lange puriore.

M A H V* RÏ E T A N o R V At SECTAM OMNI ratione carere, Commentatiuncula lecru dignifsima,

ATMahumetani quodammodo inter ludceos amp;nbsp;ELereticos medij, poflremo nabis loco con-uincendi fuperfunt.tSiam ^ ludceorum circuncifionem imitantur,amp; omnium ferè hcere~ ticorum errores coaceruarunt.ldeo non multo laboreheeccontra lUospugna confcietur. Si quis eniminter eos uerfetur,illorumq- mores ac religionem diligenter confideret, legiferi'q^ Mahume' tis perlegat Alcoranum,quem inuiolahihßde tenendum putant,facile uanitatem rei deprehendet. Qmnisnamq^uera religio autà naturali, autàfupernaturali lumine profcifcitur. Sedeorum fu--perßitiopenitus confufaß neutra horum lumine prouenit. Ggiuis enim uel mediocriterrationis philofophicefi peritus,tam m fpeculatiuis quàm in pra^iids, earn religions facile fuhuerteret. Cuius autor fe literarum omnino ignarum fuiffe oßendit.Lihrum enim juum, quern Alcoranu, id eß praceptorum colleüionemuocat,adeôiniulfeacconfufetradidit,utànemineordinemullumin- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ï

eo deprehedipoße exißime:quodpreecipuü ignoraticeeßatq^fecordia fignu. Tot prcetereain eo fabula,totq.cötra bonos mores imperata uelpermiffa cotinentur,quee Philofophiludibria amp;nbsp;ne^ faria cëferent,ut eairridere fatius fit qrefellere, Eluiufmodi er go religio ah ipjo lumine natur alh cuicotraria eß,prouenirenopoteß.Lieq; etia à fupernaturaliproueniet.Qiacqd enim naturali lu^ mini aduerfatur,ipfietia fupernaturali cÖtrariu eß,utpoßea oßedemus.lte qua mala inchoataf ant principiofbonu perraro »el nunqua exit»fortiuntur, Sed hcec fecia autoregloriatur Mah»mettt‘»

a^ißcut cerhi trddit hi^oriiiifror^us irrdtioiidbilis, Çcelerdtus, adulter, lt;^ fpo^uloru priiditor fuit.Gwinq.epileprico,«t ferturymorbo flt;£ipecorreptus collaberetur,int€rrogatus cur idei cotl' tittgeretyleangehcoUociuiotunc fruireferehit.Viautëamp;gladlOynÔrationtbus infru£ius,poll « atationihus frimu rnalaci’ arte homines rudes ac im^uros fibi afciuit.Quibus paulatim alios in fui Îafciuia fabulofam'cjife^am peUexit.Armis'qi^eruagante Ucentia^imbeUem multitudine fubegit. Cumergo origo périma fuerit, ne/yà Deo ccepiffe, neq-bono f^oteß fne concludi-ln Alcorano item Mahumetes Luangehum uetusci^Tejumentu ubiq^ probans ati^ confrmans,Chriiiu cornent daf.ciuem de uirgmenatum^prophetam^i uerifimü cofitetur. Ç^uidergo infipientius dici poteß, t^uàmeadem affirmare ^ negare,nec earn auamprobatdo8:rinam,fed contraria fec^ui^lUud au-tern ridiculum eß, lt;j^uodin erroris fui excufationëaffert,dicens Euangeliu à nobis effe cum ueteri Teßamento deprauatu.Q^d tarn facile ac aperterefellitur,lt;luàm leuiter temereß prolatu eß.Pro certo enim confiât,utriuß^ Teßamenti codices Hebraicis Gracis Latinisf literis luxta haru na-tionum idiomata antiquismonumentis afferuari, ^per uniuerfum orbem exiß coplura uolumimi eodem exemplo uan^s tëporibusfdeliter eße tranfcripta,uetußißimisci; nouißima coßrmari. Ç^-modo ergo in tot exemplanbus^apud diuerfas mudi nationes, uarijs linguis dißimihbusci- hominu fludijs amp;nbsp;ingenijs potuithac fimul locu habere deprauatio f Imo ex huiufmodi fcripturaru cofert fuilhus fabula acmendacia,iiuibus ineptèprocaciterlj^ utrumcy quot;Teßamentu uitiauit,plane depre' henduntur^ Vera infuper religio ad bene beateq- uiuendu,amp;‘ ad cordis puritatem,ueritatis'(ii con' templationëeß ordinata.Eiufmodi autëfeéia, terrena tantu fapiens,nulla uera beatitudinis men^ tione habita,beßialem Ruanda uoluptatem uentri confentanea poRprafentem uitam pollicetur, Heihuis ueroeumparaboUcelocutuexißimans,in ahum fenfumillius uerbaaccipiendaputet,affeé ueratio totius fermoms oßendit.ln i^uo hberu fibi mentiri put ans,nihil in fguris à fe traditis inter tot deliramentauiK^ua dixit.Huius ergo uanitas religionis per fe declaratur. Nil praterea diuinu aut mirabde in hac fedia,propter ^uod à Deo exißimadaßt,apparet.Nullis enim, quemadmodunt Chri^hana religio, fulcitur miraculis.Guodipfe Mahumetes atteßatur. c^ui ait Chrißo miracu-lorum uirtutem,lt;iuibus potifimèmundu conuerteret,ßbi uero gladij poteßatem eße coceßam, amp;“ adhoc mißum ut per uim ad ßdefuam populos copellat, perindeacpertyrannideuoluptatesci;ßat acceptabileDeo facrißciü, Quodautem maximu inter eos habetur,eß ubi pronunciatur,Non eß DewsnifiDeus, amp;Mahumetesnunciuseius.Etfaperepetit Alcoranus,lDeuseßmagnusamp;pO' tës’.i^ notifima e^uadd de Deo,multis poßea deturpatafabulis. Quas nee pueri nqflri dignarctur.

Nemo infuper inter eos magnaru diuinarumf return autoruelpropheta alu^uando uifus eßt fedfatuos^ultosiytluofdayperfurorem acinfania feipfosferientes,acdebacchantes,tantiuafan-cios uenerantur,apud([uosnullaomnino diuinorum peritiaeß. Q^amßulte etiam Mahumetes inAlcorano fibimetcontradicat,uelexeoapparet, ubifenefcirefatetur,utrUm ipfeç^ fuiinuia fint falutis,necnet neminemqßntermortales haberi,(iui Alcoranumintelligat.Nónneisautorde fuadef^aUorum faluteincertus, acmandataperplexa infcrutabilia'q^proponens,potiuslapidibus ebruedus iiuàm imitadusfuit ! Cum itaq. nullis rationibus,nullis miraculis,nullaci- uitafanctmo nia huiufmodi dogma fundatu fit: fequiturutomni exparte fitfugillandü.Quodfi difputandi cum eis daretur locus, facilhmeuanitatis huiuserror detegeretur. Sedinfeitiaac prauitatis fua con' fcius Mahumetes,calUdemandauit,no nißgladio religionëfuam tuendam eße.Vt quodrationeamp;' boneßate defendinonpoterat,ferinoimpetu decerneretur.Sed fortèobijciat aliquis : Curfde Chrißi iam in toto orbe terraru propagata,paffus eß Deus opere Mahumetis innumeros populos ab imperia ipfius Chrißifubduci,^ ad alias leges cbpeUil nee ultricem manum tanto tempore m eos extendit ? fed potius illorum impenu in hunc ufq; diem augeri permifit i Si ergo Chrißus eß Deus,illici;Mahumetesaduerfus,cUrfeàMahumetefuperaripaffus eßi VeraigituróncpuiuntSa' raceni) fdesnoßraeß, ueßraaute fal fa.Hoc emmpotifimu argumenta aduerfus Chrißianosß defendKt,(iuoetiammultienoßrisitaobuoluuntur,ut quidrefpondeant,prorfus ignorent-Atnos primo refpondemus, ex hoe fuperioraargumenta noßra, lt;puibus Chrißum Deum O' religionem Çhriflianam ueram eße proyMmus,no infrmari.Nam fuitafan^ior ea, quam docuit Chrißus, inuenin

intieniri non (loteß ; atej; ft nemo aims à feculo tot mirabilium lt;amp;nbsp;diumorum patrator operum com pjcHit.^uis dubitethunc ccehtus deurn amp;' hominem pro falute humani generis aduemije, quern ta iliac tanta oracula,ßgna-,ge/ia^fucceßl(s'qi teßantur^ (^odßqua in terris religio itéra eß-, nulla prlt;eter Chrißiana aha daripoteß.Q^eeproféra Mahumetis legi penitus ceßinet,ß.mehorapra eeptaab eointroduéia-,autmaiora operafuißßntexhibita, Cum autem in eius legeuniuerß)'q;po-pulo nil magnißcu-,nil praclamminil ßngulare editu ßt, ßed enormia amp;• ßubßtnnanda multa con ßiciantur-, nunquid pneferendus eß Chrißo, eo quod multos à catholica ßde feduxerit-,plures debellauerit,amp;in malo inualuerit 1 Cur non pari argumento humani generis fubuerßor diabolus Chrißo mehor dici poteß^quiplures multo quam MAumetes à ueritate detorquet. Cur iuflisßm ^isß uiris imp’^ amp;nbsp;bonoru corruptores^qui plures quam iußi ad ß trahunt,non praponuntur^ O admirabileargumentu,Mahumetem Chrißo præponhquia rudes amp;nbsp;eneruatos populos ip hu s fr au dibus i^pollicitationibus-gt;minis infuper amp;gladio à ßde Chrißifanchfima fubdu3:os,aauolupta ^^m perditosq; mores induxerit, Sanè operaprecium eß in malitia gloriarh Baudtalia noßra (unt ^^gumenta, Non his religio noßra nititurfundamentis.Qmdueromirumeßßpauciores Chri-ßumßequanturdubentem beneßicere,amp; mala path amp;nbsp;propter inuißbiha omnibus mudi blanditijs ibßmere, duraf omnia acerbe fpotius eligere quammodeßiamfcontinentiam ■, iußitiam, piëta--temßdem'q^ maculare^Quvd ßi lïlorum tiahda eßetratio-,omnis philoßophia conßundi paßet, dum bonum malum,uerumfalßum,ac lucemdeniq^ipßamtenebras exißimare appellareqßiceret.Pauci enirnphiloßophorum ueritatem uerumq^ bonumßequuntur. Ideoq-rariinter eos uiriintegri ex-titerunt. Si ergo uitam ex numero commendemus-,certe bonum quod à perpaucis obßruari con.» ßueuihmalum potiusymultoru autem errorem bonum eße dicemus. Quad cum abfurdum ßhcoßat ab ipfoMahumete non ideo Chrißum eße ßuperatum-,quod diuinaiußitiapermittente multos laßet uientiUcentia armisf fubegit i quemadmoduetiam diabolo acprauishommibusaßidueincautos amp;nbsp;inertesßmplicesq^ amp;nbsp;innocentes circumuenire amp;nbsp;opprimere permißum eß. lgt;lamß. Chrißus cumadhuc eius nomenignotum eßety amp;nbsp;nouitateignominioßamortis inaudita omnibus fugiedus (f nihih pendendus uideretur,contra uniuerßum mundum preeualuitiquid modo ß uellet,poß eius ubiq^glonam celebntam receptamf eßicerepoßitll^^onnefacilius nunc quam ab initio Chnßia^ ni nominis palmaconßurgeretlSed htec omnia ipßoßeiente ac permittente, quemadmodü etiam ab ipfopnenunciataßunhinultionemßcelerueuenerunt. Scriptum eßenimi Multißuntuocathpauci ueroele3:i,Lccleßaqßlt;!epenumero auSia g^ diminuta eß.Liberum enirn ad uirtutes amp;nbsp;ad uitia no' bis De«s dedit arbitnum-, nee ab ipßo deo in alterutram partem coguntur homines. Meq. enimßan te natura cogipoßunt.alioquin neq. merito-, neq^ demerito locus eßet, ßiUbertas eeßaret.Deus an lern pr^mijs tantum homines at trabens, gy'poems à malo deterr ens,no femel coeeßce natura uio' latorßed conßeruator exißit.Delinquetibus itaq^ uarias poenas comimtus, primam ßatuit,nißcito reßpißceret,mentisexcacationem.Vndeinperfona Chrißiamp;iußorumomniu contraimpioslo~ quiturDauid'.Obßcurentur oculi eorum ne uideant,amp; dorßum eorußemper incurua.Lt ad Eßaiam titDominus’.Vade excaca cor popuh huiusy^ aures eius ag^aua,amp;oculos eius claude,ne quart do uideat oculis ßuis,amp;auribus fuis audiat,amp;‘ corde fuo intelhgat,etconuertatur,amp;‘ fanem eum. Sic ^ incredulis ludais, qui cedere primi debuerat cordis obßinatione Luangelio, f epius amp;nbsp;euer fio Hierufalem,eorumq; captiuitas ufque inßnem mundi duratura pranunciata eß,

item multos àßde catholica defeèiuros,paucos'q^faluandos letmus. Vhi in ipfo Euangelio de nouißimis diebus loquiturDominus‘.Qmaenim abundabitiniquitas,refrigefcet (inquit') charitas multorïi.'Bt alibhCum ueneritfilius hominis,putas inueniet ßdem in terrai Et Apoßolus eius Pau lus ad Timotheu fcribittSpiritus manifeße dicit,quia in nouißmis teporibus difcedet quida àßde, attendentes ßiritibus erroris,et do£irinis damonioru,in hypocriß loquentium mendaciu. Deniq^ ßEuangeUca docinnam reuoluamus,hac omnia à ChriRo pranunciata,g^ ipfo permittentefub^ fequuta eße cöperiemus. Male uiuentes enim fuo priuat lumine,ac in cadtate relinquit.Q^mad' durn ergo ludaos propter ipfor ufuperbiam pertinaciamq^,ita tir Mahumetanos ahosq^ à ßdecontu^

mices propter Reelern pumuit. NhHæ enim peenagrauior infligipote^iciuàm ueri luminis re^læ^ uita priuatio : propter ([uint certi damnatioms atem^ uia pracipitium ducit.Nam prontfupenus declarauimusyextrdfidem Chrifti nulla re8:itndo nullaiy I'dlus-,jed error ac perditio eft, At forte diceSt Cnr pro pdtnbusfilijpcenas luunt?Sienim prifci hidcei acMahimctini peccanernnt^cnr infiios amp;nepotes corum^]; poßeros hmußnodi pana deuolutieß '. Reßondemus itaa^^eam effe Chriftiana ßdei uhici; terraru niitnifeftiitionem-,'ür miraculorufiimam.utnemo Çe excnfarepopit, quin ei ueritattsinlt;iuiredie cognofcedceq^faculttis ohlatd ßt-t^na ßi neglcxcnt.ipßimputctur.^efj; eniminparentureatuueniretnltio, nifiidëenmen jet^mretur-Antfiiuxtarationënaturalemuiti faltem coponeret, ah ipfoDeo, qui in necejjanß nemini deeßifedtemper eßpneßo, proculduhio illußraretur. ld quod lam faits f uprà oftendmus. Qjytnquam occulta infuper Dei indicia plunma funt, qnx ah hominibus inueßigari no poßunt. Propterea ait Apoßolus : Condußt Deus omnia in increduhtate^nt omnium mißreatur.Moxf infcrutahilem (^profundißimam dtuince maieRatis ahy(fum expauefccs,exclamat:0 altitudo diuitiaruifapientiaamp;fcientilt;eDei-,quam incoprehen^ fihilia funt indicia eiuSj^ inueßigahiles nia eins. Qins enim cognouitfenfum Domini i aut quis confilianus eins fuit f aut quis prior dedit illt-, amp;nbsp;retribuetur ei ? quoniam ex ipfo,amp;peripfnmt (P^m ipfo funt omnia,ipfihonoramp;-gloria in feculafeculorum, Amen,

lllnd tarnenfciendum e/l,quod ficut Dominus noßer lESVS CHRISTVS futura hcec mala prlt;enunciauit:itai.ccleßcequoq;fuceinßabili petra fundata nun quam defuturum atteßa-tus ed:ydicens : Eece ego uohifcumfum omnibus diebusufq-adconfummationemfeculi.Sicutergo quais pranunciauit, adhuneufq- diem omniaeuenerunt-, interquamultoruaßdecerniturdeß-éiioùta credimus^ccleßam in aternum permanfuram,'Tam folida enim habet fundamenta,ut pugt; tare nefas fit eapoffe fnhuerti, Quinimo ubi ultrix ira Dei in peßimos Christianos caterosq^ mf ' deles completafnerit-, Ecdeßiam illum fnam renonaturu, atq^ uniuerfum terrarum orbem adfecon uerfurumeffeconfdimuS‘gt;nt f at unum ouile amp;unus paRor, Quodno proeulahhinc omninofo^ reßperamus. Atq^itaper uarias temporumnicesnuncpropere,nuncaduerfenauigansPetri

nauicula per feuer abitydonec ueniat dies Domini magnus'.in quo mantfeßa erunt ahfeon ditatenehraru,inStifima'q; Dei ludicta turn demum cognoßentur. Nuc autem quod adperuerßtatem Mabumetis pertinet-, fatis didum ed ;poßquam neq^ diui-nis neq; hnmanis rationtbus fe tueri poteß, fed fola ui atq- irrational..

bill impetufertnr. Cumq-nullum uiolentumpofit eße per' petuum-,qnantomagisaudaeß,tantomaiorecor^ met lapfu, Cuius fané ruina fedudis

ab eo populis comperta nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lt;

Dij^uMio Chrißuni eruiitißimi,lt;lM diu aerfitus eß apui principcm Sdrâcenorum in mdgnd dignutione' et Santetni foidln ippus,dduerfus dodrinam cyßigitid ^\dchometii,dignißintd uifd eß,ciu£ ex X X1111» libro Speculi hißoridln hue ddijeeretur. Licet enim tn compendium ßtcontrd£ld,multd turnen cotinet dd hif ftori£cognitionepertinentid,multd i^ue dd ledionem Alcoruniconßrunt.lpßum uero fuperbum molmen Md (humetic£ßuperßitionis, uelut dries udlide imprejßui.ßubruito' demolitur.Vt ßeUe uppuredt, ^Udnto potentior pt ueritM pducis er ßmplicibus uerbis exhibitd,(iudm menddcium inpnitd uerborum congerie oquot; uerfutid ßdtum.

Er idem tempus Cyrus Älexandrinus epifeopus 3(5 f Ser^ Pyrrhus gius Conftanrinopolitanus patriarcha Monothelitarum hx refim praedicabant: qui icilicet unam tantüin Chrirto aatu^ rameireputabant.Aquibus deprauatus Heradius Augu-dus, poft taatas uictorias aberrauitacatholica fide. Vnde diuiao iudicio Agareni,qui ÔC Saraceni dicuntur, Humma-ro duce t coeperuntlacerare.Nam Hummarus Damaftum dus imperium

^ regionem Phoeaicis, 5x1 HieruElem, totamep Syriamoccupauit, Qi Aatiox grduiter ehiam comprehendit» Promotus eft etiam Mauchias à prxfato tyranao praetor 10 8^ amir as totius regionis.quae eft ab Aegypto ufep ad Euphrate. Hac præferea tempeftate Saracenüqui ÔC T urci dicuntur, Machumet pfeudopropheta eis du= catum præbente, à fuis fedibus exierunt,amp; imperium Heracltj grauiter deuafta re coepcrunt.Porro ifte Machumet Saracenorum amp;nbsp;Arabum princeps âf pfeu^ Mdehumeti ge dopropheta,fuitdegenerelfmaelfilq Abrahae.Qui cumin primæua ætate fua ”“^’ effet mercator,pergebat frequenter cum camelis fuis f apud Aegyptum amp;: Pa “^ lxftinamcumIudaeisamp;:Chriftianis,aquibustam nouum quam uetus t tefta- ^«‘^»dt menttï. Sed amp;nbsp;maguspcrfeclafsimus effedlus eft. Et cum hac illaccp difcurreret, contigit ut Corozoniam ingrederetur prouinciam: cuius prouinciaedomina Cadigam nominabatur. Quae cum diuerfas fpecies, quas fecum Machumet at« jQtulerat.mirareturjcœpitci præfata mulier familiarius adhacrere.Quam Machumet incantationum fuarumprxftridlam phantafmate,ccepit aftu paulatim in er rarem inducerc,dicens ei:quod ipfe effet Mefsias,quem effe uenturum adhuc In daci expedant.Suffragabantur uerbis eius tam incantationum prxftig(a,q callf ditatis eius ingenia copiofa.Qua opinione nó folu potens mulier eft decepta,fed ^ omnes Iudaei,ad quos famaeius pertingere poterat,ad eum cum Saracenis ca» teruatim confluebant, attoniti t tanta no ui täte rei» Quibus coepit nouas leges tdnt£ fingere,amp;Seis tradere,adhibens etiam ipfis legibus teftimonia de utroep Tefta-mento»Quas leges Ifmaditæ fuas appellant,eumep fuum legislatorem elfe faten tur» Præfata quoep mulier uidens hominem ludæorum amp;nbsp;Saracenorum pariter j^contubernio uallatum,exiftimabatin illo dtuinamlatere maieftatem» Ét cum effet uidua,adfumplit eum fibi maritum.Sieep Machumet totius prouincieillius obtinuit principatum» Deinde ueró Arabes ei adhærentes,regnumPerfidis coeperuntinfeftare,acdemumorientalis imper ij fines ufep ad Alexandriam fu-per Heraclium inuadere » Poft h,ec uero coepit cadere frequenter epileptica Mdebumet paffone. Qiiod Cadigam cernenSjOppidó triftabatur, quöd nupfiflètimpuriftî-mo hominiàSepileptico.Qnamille placaredefiderans,talibusfermoaibus de-muIcebateain^dicensïQuodGabrielemarchangelum loquentem mecum con-

tem plot, 5C non ferons fplendorem uultus eins,utpote camah's homo, dcfici'o S£ ComitiM h' cado^Credidkergomulterjamp;TomnesArabesSC Ifmaëhtæ,quodex ore archan' boraife Mlt;i' geh Gabrieli's illasfufciperetlcges.quasfuis dilcipuhs dabat :eó quod Gabriel ebumetum. archangdus fepe adeo mittatur hominibus fandtis,

' nbsp;nbsp;‘^^ T^Ertur autem t libellus in partibus tranfmarinis, de Machutneti fallacqs 5 in quo Iegitur,quodipfeuolens fibi conciliate animos populiÄrabum,dice« bat ie eflè prophetam ad corum falutem diuinitus miflum: ut uidelicet Icgcm lu* dxis ÔC Chriftianis, que nimirum rigida nimis ac ièuera effet,mitiorum præcc/ i® ptorum promulgatione temperareu Et ut eiufdem miflioni adinftar Moyfi pro digia quidam uiderentur atteftari,populum affignata die cóuocauit ad ccrtuin locum,quafi legcm diuinitusmiffam in fignis Sf prodigijs acccpturum.Tunc co Columbd Md» iermocinante ad populum,columba quæ in uicino erat,ad hocipfum fallaciter ef (humeti hume dodla,fuperhumerumeius aduolans ftetit,6f in eius aure iuxta morem folitum rw dduoldrc grana inibi repofita comedens,quafi uerba Icgis fuggerere ei fimulauihTaurus edodd. quoqs Gmilitcr ad hoe ipfum confuetudine quadam edodïus,ut de manu eius pa Td«ri«k2M K bulumaccipcret,aduocem eius coram populo uenitjamp;Tquafi legisnouac manda brußm dffue ta cœlitus mifla, quæ «pfccornibus eius alligaucrat,detulit. Sed âS Picerias la» fräui, c^e ac melle plcnas,quas ipfe in certis locis terræ latenter infoderat, quafi perdk *® uinam rcudationem ibidem effodi fccigóf populo uelut in fignum abundanriæ futuræ, quam per eiufdem legis obicruantiam idem populus mereri iuberetur, oftendittSic^ quafi miraculis amp;magnahbus diuinis congratulantes amp;nbsp;aeela» mantes feduxit,atc^ ad legem fuam quafi diuinam recipiendam pertinaciter ani Ifgw mauit. Pond dclibro t regis ipfius,qui Alchoranus dicitur, qualiterconfidius fit,et quam dilaceratus atep confufus,dicetur paulo inferius. Hie enim pauca IP Sdrdeemaquot; bctinfererc,delibellodifputationis cuiufdamSaracem' fid cuiufdam Chriftiani ebrjjhdoif'bi» de Arabia, fuper lege Saracenorum amp;nbsp;fide Chriftianorum, inter fe : Qiii am« lofopbi di^j^U' boprobatiphilofophi,0finfe0iafuaperfcdti, EmirhelmominiregiSaracenoru tlt;*t*o. erant familiäres ac noti,fibim inuicem amici chariffimi.Hunc autem librum fe« }• D. Petrus fiib= cit dominus Petrus abbas Cluniaccnfis de Arahico in Latinum transferri, à ma bds Clunidcen/ giftro Petro Toktano,iuuante Petro monacholcriptore: cum effet idem abbas fw« in Hifpanijs conftitutus,cum imperatore Alphonfo,co anno,quo idem imperator Choriam efuitatem cepit,SC inde Saracenos fugauit.

loldtrd. TTOmoigitur ifte,uidelicetMachumet,pupilIus fuitinfinupatruifui Abda jLjLmancf,quicognominatur Abdemutalla, In cuius tuitione pater ipfius mo« ricns,eumcommendauerat: Er atep tu tor 5d curator illius,Ipfe uero præterca cultor fuit idolorum,quæ uocantur Ellech SC Aleze in Mecha,cum omni domo amp;nbsp;gencratione fuajficuti in fua fcripturatefiificatur dicens, ita didtum fibi fuiflé, 4^ Nónne tu fuifti pupillus, Öd collectus es: et in errore,et iuftificatus es: et pauper, Öd ditatus escquot; Ita ergo uixtr,ulquequó peruenit ad feruitium camelorum Adegx filiæ Hulert, cuius fadlus fuerat mercenarius,Et proficifcebatur cu camelis in Sy riam æ in alia loca,donee duxit cam uxorcm,interueniente caufà,quam tu feis» Poflquàm uero fe diuitem fadurn eiuidem mulieris opibus uidit, conatus eft fu« per gentem SC patriam fuam regnum arripcre.Seddum hoc ad effedum, prout PropbeUno cupicbat,non polfet pcrducere,præfertim cum paucos adhuc fautores haberet, men ßbiuendi arteddingeniomagno ufuseff,utquircxeffenen potcragprophetam fe Dei fi-cdtiiach, mulareteflè,óf nuncium. Hoc difplicuit omni parentel» Ód generation! eius, qu»

quæ uocabatuf Chofacs^Cum^ hoc modo prophete fibi nomen ufurpaflet,ina greffus eh ad homines,qui tanto facihus qualibet aftune machinatione dccipi po terant,quanto longius ab omni fapicntiajSC ufu ci'uilitati's.totius^ humanae pru« dentfæ honeftate per agros 5C uillulas fequeftrati,quid Dei nuncius nel prophe-ta effet, aut in quo cognofd deberet, deniquequid inter ucritatem 06 menda* dum, inter fatuitatemdiftarctamp;fapientiam, difccrncrcnefcicbant. Ad hos de ciptendos cuiufdam aftrologi,cuius poftea nomen amp;f caufam dicemus, opéré et opw^ er confi concilio non mediocriter confortatus,hommes ad Ie peftiferos, Sé uiarü inßdiagt; flt;o toresjfugitiuos quoepet homicidas fibi aggregauit.Quos etia ad deuia fyluaru, »0 ad cacumina montifqSd ad proximafontibus loca cireüquacp mittebat,infidiari

fcilicet négocia torib.fid iter agêtibus ad interficiendS eos,amp; diripiendû ta came los q egtera que ducebât,uel que negotiationis uel neceffitatis caufà portabant»

DEipfo etiâfcimus,qgt; primo tempore prophétie fuæ, eu de ciuitate ueniret ad Mechâ, £lt; inueniret hominem camelû habentem, cundê illi camelû ab i^echi, hulit.ct cum iam quinquaginta triff annorff cfTeqtali beneficio predicationis fuæ primordia dcdicauit,Habuit autem ibi quadraginta de fuis,qui affucrunt cufto-dientes eum ab illis de Mecha,quos ualde infehos habebat: eo quod ipfi omnes arteseiusS^maleficianolîènnOderantquippeilium nimis,quod cum latroâd Wpeftifer clTet,prophctam Deifccflelfultishominibus mcnticbatur, Abqt autê m ciuitatem quandam dcftiuctâ, quâ ex maiori parte ludæi pauperes inhabita-banrdn quam cum ingrederetur^uolons oftendere iufticiæ fuæ regulam,SC t pro prophetijt phetice modff,pupillis cuiufdâ carpentarij filqs domu abftulit, 8i(. ineâ meskidâ fecit. Deinde mifit in prima fua expeditione Hanzetâ filiff Abdimelech eff equi Mdebumeti U tatu X x x«uiror3,ad fyluas regionis in Hemê»rapere camelos Chorais,quando trocinid o' ex reuertebant de Syria,Cff^ illioccurreret Hebegel filius Hyflen in trecentis ui- pediuoueî. ris de Mecha t difperfos, ubicp cum eo erant,nullum certamen aufus comittere, dij^erfn fugit.Poft hgc in fecunda expeditione mifit Hugaida Alarachi, filq Amichallabi ficuttunouifti,in t L X.militibus,ut effet duplex numerus primo cœtui, t nec fa Tcortè,fexcen' jo eile ab aliquo terreri poffent,ad loca proxima AIfagati. Cuioccurrit Ebezefin tis.dutdbfupes cum fuis militibusjnter quos tanta extititeffufio fanguinis,quantam ipfe noui- riui, trietniii fit Ego afft nullff ibi ab angelis adiutff audiui,c3 dicatur in Alchorano,quod an t «e ƒ gelus Gabriel in fimilitudinê equitantis fuper albâ equâ,habens ueftimenta un i dia,comitatus fuerit filios Ifraëhcff eos perfequeretur Pharao in c C C C.curribus* Sed ueniamus ad tertia expeditione*In qua cff milfus effet Zaidfilius Ebibacad* fimiliter nó longe ab Algafati in X X.uin's,amp; no inueniflet camelostiâ enim af tcradic tranficrant,fpc fua SC defiderio fruftratus,inanis Af uacuus redqt* Licet afft très ifte expeditiones fufficere pofsint ad conuincenda falfitatê tui prophete, non tarnen alias ipfius,quas per fe uoluit facere improbitates,tacebimus: illâ fci-

4o licet primu commémorantes, qua egreffus eft ad capiendos camelos Chorais, quando uenit ad locum qui dicitur Gueden.Vbi cff coueniffet Vmbrem ftlium Guhfelmuhinæt non præualeret aduerfus eum,redtjt uacuus. Iterff exijt per fe*’ metipfurn.donec uinceret Iambo,quærendo iter ff camelos Chorais,q crût apud Scm,A quibus infidiabatur in redeundo,Et^uis tune pro eis acriter dimicaret, tandem confufus abfcefsit. Aduerte fi huiufmodi expeditiones ad Dei propheta Mdchuiüet fdH debeant pertinere,in quibus nihil aliud ^ fraus óC uiolentia, SC humani langui* ^nindrii»^ ttiseffufio,amp;quicquidprorfus latrones et uiaruminfidiatoresfaciuntjageba* lur.Fuerunt^ expeditiones ipfius uiginti ftx,prêter infidiarum affultus,qui fie bant node ac die, Quarumnouem ipfemet fcciqrcliquas focijs imperauir.

/“^ 'T^Adcbatetiam,quodpeiuseft,utfiquÏ€imiftisf maleficqs contradiccrenf, J/ uel m aliquo eum reprehenderenufratim eos,ubicunq^ fibi connngerent aui per fe,aut per fuos,dormientes fine uigilantes proditorie lugularet. Sicut fenern \ui£ut ^««Jdw ilium ludæum dormienteni,fècurû,in ledo fuo ideo iugulari fecif,quia le ab iHo dormiens4îJid uituperatumdicebat.Quisun^,n5dicoprophetam^ffcdqui uel in modico qua/ chumete ob^ lemcuncp Dei noticiam habereutalia fecilfe auditus eftfAn non poter at aliter de truncatM. ludæoiUo fuas iniurias uindicare,nin dormientem confoderet f Quod non fol3 apud deum,lèdamp; apudomnem creaturamipfo auditu fuper omma mala horri-bileeft.Certèquod de bruns animalibus^ipià humani cordis naturaUs affedio «» fieri deteftatur,adeó ut pullos auium in nido repertos nullatenus occidere, pro lege teneatjifte de hominibus fadebat. Vnde igitur hoc illi,niß ex diaboli parte» qui proditor fiC homicida primus ab initio extintjinefle poteratf Quod óf huma no èc diumo indicie o nines impietates exuperat» Vbi eftquod dicebas cS in fua fcriptura dixiflèjMiflus fum ad homines cum pace ÔC mifericordia t'Hæc amp;' his fimilia,quæ fi per fîngula dicerentur,poflênt fatigare legentem : tu uide » fi pro/ phetæDei opera funt.Namillam ridiculoûm ipfius expeditionem, fuperfluum Mrfebwet a«l pmo retexereJn qua cum ci præcifo labre,dennû etiâ inferiorum médius exenfi neratus. f^js fuiffèqinfuper et à Gutheba filio Abhiacad in fronte et facie uulncra fuicepiP ièqfilius Cumennæ dextrum cumhumero brachium peneilhfnftulerat:lufi a ta cudßUet Thala filio Humetcalla, qui ibi digitum perdidir,defenfus euadcrct.Cui tarnen digitum,quod fatis prophetâ decuiflèt,nô relliruir,oftendens ^ alicnus fit ab illo quificutEuangelium narrat,etiaminimico auriculam abfcilTam reddidit, Jfte enim nec amico,qui fc pro illomortiobiecerat, inaliquo fubuenire potuit. Et ubi erant angeli,qui ohm cum prophetis femper fuifie leguntur,coscp à perfe cutoribus defendiflefficut Heliâ ab Ächab,Daniclem et focios eius à Nabucho' donofor,multos^ alios,quos numerare longum ch.

Vi taie dedecus in fcriptura prophetiæ fuæ fibi facere non erubuit.ut dô y 2 ceret datum fuis renibusadeo, XL uirosin coitu potentiisimos forti- jO Libiiinis mdn tndme libidinisadæqnarc.Vbiquoqj inter cetera, rebus oderifcns amp;nbsp;mulieri-dpium turpi^i bug fi; ddedari dicit.Sed ut etiam de his aliquid nominatim dicamus, nonne ip-mum Aiftcb. fi; cum adamaifet Zameb filiam Gayfshuxorem Zaidi,2C non pofset earn habe re,Deum illi in Alchorano introduxit loquentem ita: Cui dédit De us,ego illi fa-dam uirum tuum retineri fuper te : Tu autem rirnebis Deum, amp;nbsp;celabis, quod fadurus efi. Et fi times hominem,magis Deum. Iterum ad feipfum loqui Deum faciens,Cû(inquit)compleuerit Zaidi uir eius uotum fuum in ea,tunc earn dabi mus tibi.Nihil eft enim prophète difficile in eo,quod Deus inftituit. Quid uero Aylfd ïAdebu turpius dici potcft,quàm quod in fuauxoi e,quæ uocabaf A y Isa, ipiè feeffse dici» metj uxor. turf Hæc enim cum pulchra efsefiôd libidini dedita, diligebatur à Zhaphagam 49 filio Almuhatham Ethfulami, qui amp;nbsp;confuetudinarium cum ea ftuprumgerc* deillo batjipfü Machumet feiente 00 conientiente^Cumep multi t inde loqucrentur,ô^ teftincarentur,maximccpMuiàtha et Hazen, ad ultimû i»cro Hali filius Abitalib princeps SC nobilis inter fuos inde eum liberius argueret, copiam mulierum effe dicens,ncc decere tantû hominem à muliercula dehoneftari, dignam^ repu dio effc cofirmaret,refpondit,nullâ fibi adeô charam uel dileef am, utpote quam oJiHmimer uirginemacceperat,et adhuc iuuenculâ.Videbaturnon fèindecurare,nccpro/ Ay^æ er Hd pter hoc mulierem fibi habilem dimiffurum. Vnde ufœ hodie odium eft in Ära-Uj^o^eros, bia inter generationem Ayffe SC generationem Half Poftmodum uero dicit in

Akorano,muù'ercm I'llam l'nnoccntcm eflc,ôô fibi hoc diumitus reudatu. Fuc» runt autem uxores et us X V. ingenuæjamp;T duæ ancillæ: Quarum una fuit Hune» teline,cuiusnomenlud,filia Abimnei.Ipûeftfêducfîamaterinfantium, de qua Mrfebweti w» dixit Machumet, quod auferret ab ea zelû, quando difeeffit ab eo ad matrem xor«. fuam^ fugiens uxorem Gaiaræ: quam poftea reuocauit, dans ei ueftes, SC orna» menta Sf duas armillasJpia uero accepit hec de podeffione huius ièculi, 5lt;' futu* ri.Alia fuit Zameb filia Gayffî,Zaidi,cui ipfc mifit portionem carnis,amp;f ipfa re fpuit. Vnde ÓC ipfe indignatus eft in earn,propter illam quoqj in alias uxores ira tus,propofuit fe ad nullam earum ingreflurum per unum menfem, ingreflus ta»

*° menuicefimo nono die. Alia quo^ Zaphia Iudæaalabaftria,filia Hai, fill] Ap' tab: quam docuit gloriari fuper alias uxores fuasiquæ improperabant ci iudaif» mum,SC ut diceret eis:Ego,cuius pater eft Aaron,patruus Moyfes, maritus Ma chumet, O ^ longè eft ab ifta impura ÔC turbulenta dodrina, Chriftianae difci» plingpiaamp;f fanda religio. Si una fola uxor à Dei amore (mpedit homincm:quo modo qui t tantas habebat,off icium prophete congrue adimplcre poteratfOffi tot cis nanep prophetæ no aliud eft,(^ ieiunare,orarc,prædicare,ôô bis fimilia bona Prophète offi/ opera facere,Quibus,miror,fihomo tantis flagitijs deditus unq; potuit uacare, dum-

io V^J^etia uefter^pheta docuerat,uidcamus.Propheta eft,ignora prçdicés hue Prepbfa ^«w. de præteritis fi ue de futuris. Scimus autem,quod olim quando prophetic fucrût, non ftatim quicunep hoc nomen ufurpaftcpautoritatcm habebat lt;nbsp;Sed longa ÖC diuturna uitae ianditatCjfignis quoep amp;miraculis à principibus Óf populis Dei primitus comprobatus, huius nominis gloriam obtinebat.Si dixeris,eum multa præterita enarraflè, ueluti fciücet de Adam,de Noë,de Abraham,dc Moyie,óf Machumet Chrifto, utinam ficutapudnos enm^ipfe ca ueraciter prædicarct.ôf nó per mul pr^teritorum ta mendacia delirans,totam penè feripturæ fandae ueritatem fubuertcret.Quan mrratione tum ergo ad præterita, iam de ordine prophetarum cecidit,qui tot mendaers ue Scriptur£ f^n ritatemcorripir.Sanèfi aliquasfabulas,forfitanad fuum hbitum,cópofuit,quæ d.« umtaUm njo nunquam auditæ funf,nullatenus eicredendum eft.Quia amp;nbsp;hoe à quolibet faci- fubuerterecO' Ie poteft fieri,óf ipfe iam in alijs mendax probatus eft. De futuris uero quod ni» natm. hil dixerif,nec teipfum ignorare puto,maxime cum in tota feriptura eius nihil tale inueniatur. Vnde óf quantum ad futura,a prophetali gratia exclufus. Iam hec fignis,nec miraculis,nec prophetia,nec uita inter prophetas eftê merebitun Nam illud totum,quod de paradifo quafi prædixiflê uidetur, ad nihil aliud nos çogit,nifî ut dicamus,eû ita mentiri de futuris, ficut probatus eft mentitus fuift fe depræteritis. De fignis uero óf miraculis,quod nó fint lUi data à Deo,ipfc fibi teftis eft, dicens : Nifi feiremus eos tibi non credituros,ficut nee alijs credide-run^daremustibifigna5f prodigia. Iterum forfitandices,quianifi effet pro-- Mdebumeti

4ophcta , nunquam ad talem potentiam perueniffet. Maxime cum foctj eius fuccelfm in pauci effent numero,quando pugnauit contra regem Per far um, qui erat for' teütJ. tifiimus atcp potentiftimus , óf obtinuit triumphum . Qiiamuis uero fem ' per illi qui Dei cultorcs funt,hoftes fuos fuperent, tarnen inueniuntur etiam in feriptura facra pauci idololatræ multos Ifraëlitas fugaffe. Sed óf ilh qui femper wincunt, non propter fua merita femper uincunt:fed quia illi contra quos dimft cant,tali poena dignifunt. Nihil enim mirumeft, Periarugentcmidololatram Óf fpurcifsimam à Machumet uieftameffe. Non quia iplè melior illis erat:fed quum ipfi hoe promerucrant,ut a fibi confimili diabolo punircntur.IIIud deniep quod fibi dicitDeum dixiffè,Nifi feiremus cos tibi non credituros, Ófc.ad Ara/

fees quid pertinebat,qui nee prophetam uiderant, ct ideo nee figna prophéties contempfifle un$ potuerante Cuius autem impudentiae eft dicerejillos hgnis e^ lus non credituroSjqui non fine fignis tantum,fed et fine aliquO alicuius boni irt didojquod neepeeora facere debuiflent,peftimce uit» homini erediderunt e

Via ergo ill3 tarn philofophicis rationibus, quam diuinis autoritatibus V Z fua etia cofeisione ab omni ^phetali grapa extraneu effe probauimus, reftat, ut quales fint fabukcjin quibus cotra id,quod fupra dixerat figna fe feeiP Wdebwweti p» fe,aflêrit, uideamus ♦ Dicitur itaqp ib^quod aliquando audiens ululantem lupu, gua ridicule tt foeijs ait,fe ex uoce illius intelligere,quod lupus ille inter alios maior et princeps '” ßbulofä. omniüeflèt.Ofignüprophcticü.Nónncfimiliter potuit dicere,quod lupus eu t inde in ilia uoce propheta efle fignaretfQuis enim illû poftet arguere, cû quid inter fe lupi dicât,homines neftiatr’ Certè fabula hanc multo urbanius, fi quid inreb ligcret, coponcre potuiftct. Sicut SC de quoda alio lupo ibi refer tur: quod cS ab locutus fuiftèt Veheben,fïlium Haizelhfim,ftatim fic fa flus eftSaracenus, Vbi fi leone pro lupo ille fabularü copofitor pofuiftêt,multo elegatior fabula extitib fet.Sed non immerito fabulis fuis præcipue lupos intexuit, qui more lupi rabb dusfemper æ cruentus inccfsit,Qinetiabouê Zozaidnofuolocutü fuifle dixit, Se quod fuper ubera Humemabet mulieris manS fuam pofuerit, Item quod ipfe præceperit arbori,6e ftatim adorauit cû. quod tarnen Saraceni ipfi faifum *” eftè teftantur.Iierü dicit,quod cu Zameb iudca uxor Zelem,filïj Muflim,Iudæi in oue afta uenenS fibi appofuiftèt,icapula ouis locuta fit ei,dicens : Noli me co-injidlt;i medere,quia ueneno t confccta fum:Èt ipfe noluit comedere.Comedit aßt inde GuitfeapuU bibetêfiliusMazu,Semortuuscft.Veilemfcii'c,utrüipfcfolus,an omnes qui locuta. cu eo aderant,uocê illius fcapule audierint.Si enim ille iolus audiuit,quare foci3 fuß inde comedere permifit» Si ueró omnes audicrunt,mirum eft quomodo ille comedere aufus fuit * Nifi forte de fuo propheta fperans, quod etiam mortuum refufeitare potuerit.Iterum narratur ibi,quod aliquado milcrit manum fua in ca «erna, unde exierßtaqux,de quibus ipiè bibit, fle focij eius Óf pccorarius,Quod Waebwmet magis de Machumet filio Azari narrari folet,cum de utroep apud Saracenos in* ^ fl.Azari. certó Se friuolß habeaturJpiè quom ifta omniß mendacifsima efte teftatur, cum in maiori fcriptura fua dicat,figna fibi non else data. Et cum iterß loquitur, db censtNon fum miffus nifi uirtute gladrjiet qui no fufeeperit meam prophenam, occidatur,aut reddat tributum pro infidelitate fua, Se dimittatur, Vnde ueró a« pertius aut manifeftius ipfo tefte falfa eftè il la omnia eóprobantur, quam ex fuis iterum diÆs,quibus in Alchorano fic loquitur: Quiequid inueneritis fcriptura pro me,conferte illud cum Akhoran.Et fi ei non concordauerit,fcitote,quia in-nocens fum ab illa fcriptura,Se non eft mea.Ergo fecundum iftam regulam, ft-gna illa omnia refpuenda funt,qux nullatenus in Alchoran inueniuntur,

IAm ilIud tam ridiculß nobis,quam lamcntabile fuis eft,quod cum præcepiflèt eis,utmortuum fe non fepelirent,eo quod tertia die aftumendus cflèt in cœlû: dicnU apotheo ipfi^ pracceptum obferuantes magnis hoe defiderijs expcclarcnt,Se iam à fecun ps. da feria in qua mortuus fuerat,ufm ad uclperam quarts feriæ longa expedlatio ne fatigati,nihil aliud in eo quam fœtoris magnitudinem fuperexcrefcere cerne rent,tandem (ficut retulit Humbrem) nudum eum proiecerunt ♦ Guinbran tarnen filiusHelizam dixit, quod lotus Se tribus ueftibus indutus, fepultuscp h*: ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;per manus Hali,fihj Abitalib,5e Alfadi fihj Alahabet, filq Abdemutalla partus

funFertur enim,quodper ieprem dies morbo pleuritico çgr o taue rit, Se amifertt fenfum/eptimo ucro ie cówaluerit.Iratus eft Hali filius Äbitalib,e9 q^od per-

diderat fenRim,Sif dixit hoc et At ilk iufsit nullum amplius remanere fecum irt domo,nifi Alahabetfilium Abdemutalla, Alia uerddie kpttma mortuus cft,6^ intumuituenter eius,0Cretro curuatus eft minimus digitus eins» Et fuit obitus eins fecunda feria X i h die menfis rabcg primi, anno L X111, uit» ipfius, poft-quam ægrotare coepit X111 i.die. Vita ergo eius L x 111. annis extitit. Quorum in prophetia X X n i.expendiqX.in Mecha,X i nan ciuitate.H«c funt qua: fecit JMachumena principio ufcp ad finem,

MOrtuo ueroMachumetjOmnes abeo decepti, reucrfi funt ftarim unuf-quiscp ad fuâ,quâ ante tcnuerant,fcói3,fiue idololatriam, fiue quamlibet aiiam:practer paucos fue cognationis,qui expeóabant ie fore fucceftbres in regno. E o tempore fuit Ebubere filius Amichahaf, uir prudens óf callidus ; qui no MachuntetifHi multo poft regnum adeptus eft.Quod uehementcr diiplicuit Hali ^ filio Abita- ceUigt;resgt; hb, quoufep rex adeó illum obiêquijs Óf blandittjs deliniuit,ut etiarn regnum ei poftièdelegaret.IUosquiauerfifuerantaiccftaMachumetjOmniingcnio ad ea reuocans,iterurn eos ftulticiæ mancipauit,Quidam enirn timoré, quidâ fpc ho» nor is, óf facultat3,alïj alterius cuiuslibetlucri caufa, omnes tarnen fimulatoriè, non ex animo redieruntPuto autem te optime recordari, quod dominus meus Emurhelmoni.aliquando cum elïèmus ei adftantes, óf quidam quererentur de

io aliquo,qui uidebatur eflè Saracenus,óf non eragcoram omnibus refponderit« Dixit enim ita: Ego miror,quod de ifto folo,quafi aliquid nouö mihi dicatis :cü fdam non iftum iolum,ièd multos alios nobiliores óf probiores in palatio meo, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

Saracenos efle.oftendunt quidam fe elle, fed non funt.Eft enimjinquigmos pene ProwertJe omnium,ut ficut deludxo prouerbium dicit: ludæus nifi poftquam elficitur Sa mto» racenus,Iudacus non eft: Et uix aliquisfuam legcm,nifi prius aliani accepcrigdi ligit.Ego autem de hoc quid aliud debeo uel poilu faccre, quam quod dominus meus Machumet ipfe faciebatrNam illihoe etia contigit,ut ferè omnes, Óf maxi mè qui ei proximiores et familiäres effeuidebantunnOn nifi fimulate ac decegt; ptoriè legem eius tenerent, Adeó enim ipernabatur ab eis,óf quiequid dicebat, jQpronihilohabebant,odienteseumincordibusfuis:ut quadâ die uolentcs eum occidere,cxpe(fta rent eum in quadamualle, qua tenus trankunte illo terrifica* rent fubito mulam eius,utpræcipitatus interirenQui tarnen nun^ propter hoc eis fe iratum monftrauiuEius igitur exemplo omnes iftos, qui fiue de Chriftia» nis,fiue de Judæis,fiue de paganis Saracenos fe eflé dicunt in regno meo, óf non fijnt,nun^ ad aliud coga,Scio natp quod nullus Chriftianus qui timoré Saracen nus fieret,in Saracenitategmanebit.Similiter de alijs fentio.Qtiid ergo amplius pofsu faceref Videat Deus,óf indicé t. Hoe folü facia,ut femper maledicam eis,

SEd itern fi forte dixeris,n5 debuifte me reprghendere ipfum illü,fi ft aliquan

do uindicauit: cu hoc inueniatur feciffe Iofue,0f cæteri multi prophet^: Scias vinUcare fi aliud eflè quod fit praccipientcDeo,aliud quod homo præfumit, Deus enim hoc ({ttiittinKlictui illis prgcipiebat. De cuius praccepto,quodcû(p fit,quâdocûcp fit,nô licet homini iudicare. Ergo inquis,nec Machumet t de hoc hic reprehêdi: Siqdê óf illi Deus iff'fi talia precepit. Vnde tarnen probas,quod deus illi prgcepitfdcus enim ille fi deus fuit, in aliqftdeu eke oftendere debuit. Secund 5 ea uerô,quæ fijperius oftendt-mus,nec fignis nee miraculis hoe oftendit.Nos igitur eü deu fuifse no eredimus, Quod em de Deo eredimus,tâ in nouo ^ in ueteri teftamento,fignis óf miracu= Dew, lis cómendatü nobis óf cófirmatüeft.Nec afin un^ pro deohabebimus,nifi illu un5 óf uerum,qui quotiens legê dareuoluit, fignis hanc diuinis óf mirabilibus, confftmauft.Prophew «eró tuus quis fueuGuel wade ueneriqneftio, cum dma-

t«r mihi à domino meoiESV CHRiSTO, quod in Joanne Baprifta finis fit om' Propbciirttt» nium prophetarum.IHudquoc^ prudennæ tuæ nullo paótoconuenire arbi'tror» omnium finK quad inuitare me uoluifii,ut fcilicet dimfttcrcm facrofam/Ja 5C fpirituaba domi* w loanne bdgt; ni noftri CHRISTI praecepta. Ex quibus ipfe mihi non illam fordidifsimam quä fttßlt;i^ dcfcnpfjßiparadifumtuamjfed æternam angclorumuitamincœkfttbus pro' tnittit: amp;nbsp;accederem ad impuriisimos QC pecuaks ntuSjiion à Deo, quod abfit, imo à fpiritu fornican'oniSïamp;f gafinmargig miièrrimis SC camalis fccukntic 1er' Uisinfelicilsimis perfuafos.QLiorum,ficutde fimihbus Paulus apoftolus didf, Deus uenter dpät'gloria in confufione ipforum» Qui non nifi terrena, caduca, uentri 5C libidini congruenda lapiunt,nec fapcre polTunt. Excæcaui't enim cos ƒ fpiritus immundiciae.Qni æternam putredinem 6C uermes immortaks hæredi* tabût: quia porcorö more femper in ftercore dC fœtore libidinis uolutantur, E' go enim mirari non fuffïcio,quomodo perfuaden' potuif,non dicoalicui lapien' ti,fed 1111 qui per fomnium aliquid humanicordis le habere putaret, iftum fuifie MddiMWci prophetatn,cum eins ÖC uita 00 dodrina ita contraria fint nó folum diuinæ rcli' Mnprppbeta. gioni,ueriîenâhumanachoneftati:utiplàquolt;^ brutaanimalia penehocintek hgere pofsint.Sed ut itéra aliquid minus dicemus quis un^ fandora ÔC diuino rö nuncioriï,quos àDeo efle nuffos cognouimus, in terroregladq fe miflum aP kruit;’Quis ita facinorofè uixitfQuis dcniqj tot fpurenias docuit pAut quis ita uentri 01^ libidinigenus humanum proftituitc' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.^

ITerum tarnen ad præceptaeius diligentius inipicienda reuertamur, quae ego nefcio ad quam kgê pertinere uideantur. Duas enim à Deo accepimus, una Lex3«pffX4 gratiæ,alteramiufiiciæ.LexgratiæàChriftodatacfi,lex iufnciæàMoyfe.leX Dtotradildi gratiætaliaiubet: Diligitcinimicos uefiros,Benefacite ijs qui oderunt uos,ó^ caetera huiufinodi.Lex iufiiciæjOCulum pro oculo, dentem pro dente, ufturam pro uftura,pcrcuiruram pro pcrculTura, A cetera que ad talionem pertinenqred di imperat. Harö duarö nullâ focij tui elle manifeftû eft, Muldtudo enim antc-quam ipfe emcrgcref,una à Chrifto,altera à Moy fe data eft,Cum enim iftae dux tantummodoleges hominibus datæfint,quarumalteradiuina,alterahumana ï” magis ede uidetur : ifta tertia kx à focio tuo inucnta,quid eritnifi diabolica f Diabolo enim infpirantemaximehancfubitó,nelcio unde emcrfille cognofeP Mdehumetikx mus: quænechumananeediuinaeflè probatur.Sedinter utrunqj prodigiofa 1^ didboUca. cic,nunc hoc nunc illud uideri uokns,et fe nunc illam nüc iftam efte cófingens, nqllumahum nifi diabolum,qui kinterdeum óf hommes femper medium fe« cerenifuseft,imitatur,Sedforfitandices,ind^robari hanc kgem eflè diuina: Quiacum Maehumetidiora Afinehteris cfkqnullatenusearn kribere uelan Mdcbumet idl'd nunciare hominibus nifi diuina uirtute potuifset. Maxime cQ ipfe dicat : Quia tlt;i,cr hterdrum nee homines necdæmoncs talem feripturâ faccre poflènt. Et iterö : Si hanc k' impentus^ gern keifsemusdefeenderefupermontemjnclmaret k mons ipfe, Sf adorarct,^ earn, præ timoré Dei. A alia multa friuoia Ôf nihil rationis habentia, quæ tu a» perta A manifefta figna prophetiæ focij effe dicis,quibus probe tur elfe uera.O fi gna óf miracula iniltis aitMachumet.O figna comparanda man' rubrodiuifo, folidè öf t foil ad imperia lofuc ftanti,óf Chrifti præcepto mortibus imperad Jmo uc' re magna tam ueritatis quam uirtutis inopia, quæ tibi hec fola argumenta ,imo dehramenra omni ratione Óf uirtute uacua dereliquit.

Q^VALITER ALCHORANI LlBER CONNEXVS SIT. Sergiui mond- C' Ergius monachus cum in monaftcho grauiter peccalkt, et prop ter hoc ex; ciiMs. jJ.:ommuxucatws Óf expullüs fuilfet,ucnit ad regionem Cuhenne:óf inde ukp ad

ad M eha defcendens/ibi erant duo populi,unus cultor idoIorS^S^ alter ludatz eus, tnuenit ibi Machumet, qui eolebat idola, uolensquc aliquid facere.unde monachis ilüs qui cum expukrant placcrcqSc reconciliari mcreretur (crant e- Neßorituu hif nimhxretici Neftoriani,qui dicunt Mariam non pepende deum, fed hominem retai. tantö) omni ftudio 3^ conamine gfaadebat ei,ut ab idolis recederet,SC Chriftia*

nus Neftorianus eflèf. Quod cuetfectui macipaflèr,difdpulus ei fadus eft Ma- ^àchumet chumet,óiS ilk ie propter hoc Neftoriû nuncupauit.Et ita fada eft,ut ab ipfo mo Ne/ionw nacho aliqua de ueteri QC nouo Tcftamento cdoctus,ipfa in Alchorano fuo fatwa lofe ac mendoie intexeret. Hoc amp;nbsp;ilk perfuafmut in Alchorano fuo poncret di' io(fïumaDeo,quodmonachi Sf presbyter!Chriftiani famihariores ei effe debe*

rentiquia non fuperbiunt.Cum ueró cognouiffent Iudaei,quod multi, amp;nbsp;etiam Machomet ipiè,ad qualemcunq? quafiumbra Chriftianitatis illQ monachum iè querenturj5lt; penè illud quod pokca factum eft per Machumet,per iftum t Ne- i^t/loridnuni ftoriû lam confummatû elft t,profilierst très Îudæi, Ôf «mentes ne in uerâ Chri ftianifatemquando^ Machumet mcidcrcnacccfferunt adeum^SC maliciofa cal-liditate focios uel diicipulos cius k elle in hac ieeda diccntes,ei^ omnia quaetur» piora uel nequiorain Alchorano font, feribere perfuadentes,ufc^ ad finecius cS eo iemper fucrunt.Poft mortem ueró MachumetjCum,ficut diximus,unuiquifqî

redijlfttadfedam fuam,2c' fucceflilVetinregno Ebubcre,Hah'quoep filius Abi» Haih i*°taiib,hcctnobihorco,fubipfomaneret,pracdi(ftiludæiuolcnresiterû turbareo« mma,perfuadebant Halüdicentes: Quare eff fis fortis Öd^ nobilis,non te in propbeta eleuas,ficut fecii focius tuns Machumeng erat Chriftianus Neftorianus ^ Etcrimus tccumdicutfmmns cü illo,adiuuantes te in omnibus.Ille autem, utpo te iuuenis,SC totius bona: doedrinx expers, facile acquicui« jam enim quafi ad hoc prædodîusfuerat.Siquidemaliquandocû puer eilet,äf uagabundus,utillius æfatiseft,quadâdieperahquadeuiaincedcret, t Neftortjillius pieudomonachi iitüoridni la«bulü,unde ab eo Machumet furtimrefponfadabantur,ofFendit. At illecum fedeprchenfumuideret,puerß tarn minis quam blandicqs induxit, uthoc nulU hominum proderef. Jtaque iampeneadhoc incipiendum dcclinauerat HalU'

^oSed rex Ebuberc hoc comperto , ad ft uenire mandauit. Quem cum ue-nilTetjtantis blanditijs acpromiiRonibus deliniuit, utab huiufmodi incoepto omninodefiftcret,ftcpillifubditum in omnibus exhiberch ludæitarnen non ceffaucruntfaccrc,quod potuerunt.Nam acceptolibro ab ipfo Hali, quem relk queratei Machumet,quicquid fibiuifum eft,auf addiderunt,auf detraxerunt, Akomnd ïu' aut mutauerSt.Ex quibus illud eft unü:Dicut Iuda:i,Chriftiani nihil funuDicSt dits magna Chrifiiani,ftd ludæi ftulti funt, lté inter alia multa SC fabulofa illud capitulu,ubi parte autant eft fabula de formica.SC aliud,in quo eft fabula de apc,^ aliud de aranca narrai

^^ Valitcr autem ftriptura ifta non folum à Iudæis,fcd etiam ab ahjs muftis V^^uaric t incepta,diuerfe intclle(fta,muftiformiter expofita, amp;nbsp;tandem penè deeepta tota dilacerata fit,ex aliqua parte explicabimus.Poft X L.uel ficut ah] uolût, poft ftx menfes,ex quo regnare cœperat Ebuberc,uocauit Hali filium Âbifahb,8d dt xitei;Qitarepræfensnonfuifti,quandofa(ftusfumrex, amp;? non cum ahjs nobis adftitifti, cum fis magnus princeps ôf nohilisCRcfpondit Hali,Quia occupatus fui ineolligenda ftriptura,ficut iniunxit mihi propheta.Etiâ coUegerat Ekage filius Nizef multos codices, et diminuerai mufta in illis.Sic^ cçteri mufti.Qin« dam enim legebant fecundum Hali kilicct familia,6C domeftici,ct propinquio/ ßmiHdrei tes eius,ülam feripturam quæ fuerat apud Chorals,amp; qua: prima filius fuiffe di-cebatur,

Heflorianta cebatar,q!ramtradideratei Neftorius monachustquemuecabat aliquando Gabrielern,aliquando fpiritum fidelem. Altj ueró legebant collegium à diuerfis hominibus.Multi ucro fccundum Arabern quenda,uenientem nupcr de fofitu-dine: qui multa inde fcripkrat ab fep fenfu óf ratione, Altj fccundû Zabefarin,et Arabin .alij fccundû alios.Qui omnes in membranis óf rotulis, quod unicuitp uidcbatur,tranftulerant.Erant itacp narij inter fe óf difcordcs,dicebantcp cum ie Alcoran colli' gerent alter ad alterum: Ego melius quam tu,fed tu deterius quam ego : Et ego gentium alter' totum habco,fed tu nihil: Sed tu nihifiôf ego totû.Hoc igitur modo alijs adden-catio. tibus,alijs minuentibus,alijs mutantibus,alrjs alio quolibet modo corrumpenti* bus,liber file omni fide indignus effeftus eft.

DE ITERATA COLLECTIONE ILLIVS, ET DISSIP ATI O NE. DEniep mortuo Ebubere,0f fuccedente fibi Ozimen filio Hafen, cui infidia oatur Halffilius Abitalib, óf quærebat eum interficcre: cum perlatum fuillèt ad regem de diuerfitate lcripturæ,ôf alfiduis contentionibus óf rixis, quæ propter earn fiebanqdicerentep illilapientiores,timcre fc, ne de hac cauE feditio nes óf dilfidium orirentur in regno, maxime^ ne ex toto fcriptura illa periretî praccepit rex,omnes libros óf chartulas undecunqj eolligi. Licet tarnen Halt, Abitalib,CdIbenmuzodlibros fuos dare noluerunt:reliqui ueró coHeóïi.datï AÏeoranißr' funt in manus Zeidifilij Zebith Aleuzarfet Abdalla filij Alahabet,ad redigen rago hinc inde dum omnia in unum codicem,óf emendandum.Dieftum^ eft illis : Sicontigerit celleda. uos in aliquo capitulo non pofte concordare ,fcribite illud fccundum exemplar

amp;r autoritatem Chorais.Quod amp;r i'pfi fecerunt.Sicu^uerbi gratia, quando mue* neruntin quodamloco arcam,æ abus dixitarcem,ó(ralius arcum^ tandem fccun dum ld quod habebat Chorats,dixcrunt. Sic 6C de multis alijs, Facientes^ qua-filcordni pn- tuor GituIcs codices,unum mifcruntin Mecham,alium inSyriam,aliumin AIc mum quatuor iarac/alium rclinqueruntin ciuitate.Scdilk qui ad Mecham miffus fucrat,ineen foUces tantum dio perijt, quando uaftata eft Mecha ab Ozeario Jlle ueró qui in ciuitate reman-

fit,in diebus Gezit filrj Maioma,perditus eft.Tertius qui in Aleiarac erat,à tern* Mech« uaHa- pore Almuftatnuf^ coparuit, Rex aStAzime,qui libres illospreccperat fieri, tio. quæcunq5remanferuntinchartis,praecepit comburi» Exhisigitur uarietatibus ^ óf mutattoni bus, quæ iuperius diftæ funt,contigit, ut mul ta ibi capitula diner-Alcoran quare fa inter fe Ôf Iibi inuicem contraria inueniantur.Sicut,uerbi gratia, capitulû bo-multa habeat uis SC capitul um uaccæ: de quibus dicitur,quod capitulum bouis ante fucrit pro contraria inter lixius capitulo uaccæ,nunc ueró breuius. Dicitur etiam, capitulum corruptuni fe, eflê Óf imperfeóïum.Dixitetiam Aiffa uxor Machumet, Hali multa inde abftu-lifiêjöf pene totum demutaflê,óf infuper prohibuiffè homines, ne kgeretur Al-choran,óf propter hoc multos fiepe uerberafle.

P Oft multa iterum tempora Elehagig filius Vizes cum regnare ccepiffcLiuf fitcongregariomnes libres,Sf chartas Ôf uolumina : confelt;fto^ ex eis uno uariault, uel codice ad fuum libitum,poftquàm multa adiccit ôf multa detraxif,multa(^ t nar (»«Wwtlegffi- rauir,cæteraomniaquæ ubicuncp inuenirentur, iuffît incendt Fccit autein de dumefl. fuo libre cxemplaria.Ex quibus unummifitin Aegyptum,alterumin Syriam* alterum in ciuitatem,alterum in Mccham,alterum in Mefepotamiam, alterum

in Albazara. Aliquando etiâ uenerut ad iftos multi de genre Elueh betfiqui ido-lolatræ erant,ôf fimulantes fie uclkelk Saracenos,ut legem eorû fi polknt anni-hilarent, multanihilominusinprædieftaferiptura, ubicuncp latenter poterant, médis omnibus lacerabant.Quodfi nulla alia uarietatis huiufmodi feripturg can •, pw/fc fa t^uideretwr,quamexiUohabebawr,fcilicetquodHaliï2cEbubere,óf Ozim2

$lt; Goftor femper difcordes fucraftt amp;nbsp;mimici/ufEccret.Dum pro certo confiât, fingulos corum pro fua intentione altera aduerfus altera in libro illo iuxta pro' priam uol un ta tem, quicquidfibi plaçait, ad fuæ commodum uel addidiHc.uel Udridjft minuifïèjuel t narraflè» Vincertè probi Saraceni,SC qui fatis inde dolebant, mi-hifspiushocdixerunt,quodtotaAlchorani icriptura adeo commixta ÔC confu fa fit,ut quicquid ibi eft,totum fine continuatione,fine compofitione, abfqj omni uerborum ordine, poftremo abfqj ullo iènfu uel ratione uideatun

MIrorautem,quidillictibiplacere pofsit. Nam fieloquentia confideretur, Akordnietiänt nemo tam turpiter aliquid Arabicc ici ipfit, Quantum enim ad fapkntes Arabia birbd* Arabicos fcriptores,quid eft totum Alchoranmiß digna rifu barbaries C Si ueró ««♦ fententiæ perpendantur,ego nihil ibi uideo, fi tarnen eflè poteft, aliquid boni» Nammalaillicmulta reperirinondubium eft^queeuelquilibetftultus fimiliter, aut certè multo elegStius fingere poffît» Efto tamê bona ibi uidcatur eflè aliqua, ficut uerbi gratia,ut aliquando ieiunetur,oretur,6C ut fiant aliquac eleemofynæ: Nunquid primum taliainuentafuntàMachumete,qualiafcilicet ante ipfum Ciuiequidin nullus audieratj' O quanto fanctius,quanto honeftius, quanto rationabilius ÔC Akorano boni Moyfèsjö^ Hellas,dé alt] prophetarum multi;'Iohannes quoœ baptifta, iêd amp;nbsp;ip efl,multo me-fe dominus om ni 3 lESVS CHRiSTVS,amp;:ieiunauerunt,etadorauerunt,SCmile litaiocuijfe »oticordias impenderunt : nos quoq^ ieiunarc,5C orarc,amp; elcemofynam dare ante frophetasaUa prodigiofam prophetiam Machumet infinitis retro temporibus docuerunt» cr Chriflum» CeflètceflètMachumet,earumrerumuelleuideri magifter primus,quaru nee dignus fuit in aliquo difcipulus effe uel ultimus. Abfit abfit à nobis talis prædica kwnitm* tor ieiunq, qui poft monftruofum ieiuniü fic omni libidini SC ingluuici operam impendere præcipit, ut non ad aliud uideatur mftituiffè ieiunium,quàm ut po-ftea uoluptuofius 8^ appetentius excitetur omnis turpitudo libidinum»

lam ueró illud quod ÓC tu mihi dixifti, amp;: ipfe in eadem fcriptura prædicauit, hanc fcilicet fcripturam talem e(re,qualis nee ab hominibus,neca demonibus fie Mdchumetili* ripoteft,certefatisipièelegit,quibus diceret,rufticiflïmos uidelicet S^agreftes Hatores ^«4-^0 homines,qui et nouiter de diuerfis feeftis uenerant, ipfamqj linguam Arabicam les, ignorabant»Cactcrum fi hoc nobis exponere liceat,per omnia fic ei concedimus, quod uerè tam ftulta,tam inhonefta,tam£p irrationabilis fcriptura nee ab homi» nibus,nec à datmonibus fieri poteft»Puto enim,quod etiam daernones talia feribe reerubeicerent»Sanè fi tantü uult Machumet gloriari de fuo Alchorano, quanto magis gloriari poffentahj quidam, quos te ignorarc non puto : Muzeilenia, Akoranaptu Hclcaifi.fi*^ Aethiops Alabazbi,amp; Calliata Elleccdid Qui codem tempore aernu» rd etü ab alijt Utioneillius,ut fic ipfi nomen fibi apud homines compararent, iuum quifqj Ab fcripta, choranumfecerunt:multo^honeftiora,etfaltem in aliquo uerifimilia conferi« pferunt, Scd quia non ex toto uentri 5C libidini frena laxabant,nó tantos beftia-

SI ergo miraris,quare tantum hæc fcriptura placuit,pro certo teneas, nulli (^uibupdnt unquàmnobili uel iapienti earn pfacuiffè: fed miferrimo imperitifsimo uub gariumhominum generi. Quiabeodelocis fylueftribus congregati,cum has primas literas auditfen^rei nouitate ftupefa(fli,facrilegas fabulas diuina effe ora culacrediderunt.Deniqpcum SC paupertate SC affiduo ruralium operum labore confetti fuiffênt,cibi,potus, precioiarum ueftium,amoenitatis umbroiæ,uafor3

• ipedabilium.uxorum infuper pulcherrimarum,8C infiniti concubitus, aharuep Ipurcifsimarum paradifidehciaruna,quas etiam te proh dolor enumerate non puduit,

pudui't, beatitudinem audientcs, fe^ ibicx promifHonc Machumctiam jam^ fecuini futuros effe fpciantcs,ad omnia quxcunc^ uokiit, pecorfni homines eucurre-runt.Inde eft,quod contra regem Perfidis exiens,fic adiutus eft ab eis, ut uince* ret.Promifcrat fiquidem omnibus,qui in bello ipfo mori pro eo ebgerent, fui pa radifi delicias.Qiiidam tarnen magis idcirco pugnaHe dicuntur, ut hortos opti-mos,quos in Perlide uiderant,obtinerêt. Nam amp;f illos fc poft uieftoriam daturS eis dixerat,ut amp;^ in hoc feculo amp;rin futuro femper in hortis eflènt. Nofti autem, /rilt;6ejborto= Arabes quantum dele/ïentur hortorum pulchritudine, Scd dicis: Nonfolum rum amMes, ruftici illi,fed amp;nbsp;multi abj funt fecuti eum. Verèmulti a lip fed pefnmi,amp; keeatO'

res,ÓC qui grauati acre alicno,ucl pro fuis fceleribus morituri,hanc folam euaden ^ di uiam inuenerant.Namdie mihtobfecro,quem unquam fapientem, autnobf lem,aut honeftumadSaracenitatemuenireuidiftisc'Illienimqui éludais uel é Chriftianis adhuc ueniöt ad uos,abfit ut aliqua prouocati honeftate hoc faciantï Sedquiamiferi óf impudicilegisfuæ régulas non ferentes, ad latam óf fpacio* üm uiam, quamfocins tuusdocuit, feconuertunt» Quodquibufdam maxime Chriftianis contingit,Quorum lex fpiritualis óf cœleftis,omnia quæ in mundo ■ funt,córemni fpe óf amore uifionis Dei æterne præcipiens,dum carnales óf fla* xas infcbcium mentes comprimigftatim ab ea diffugiunt : quia pugnare contra concuptfeentias negligunt.Hoc tarnen certifsimè fcias,quia neqj ludæi, neqj pa*

MdehumeU gani,nccp Chriftiani,quocuntp modo fc exterius habeanr,óf fi uenientes ad uos ^^ Mfeddßmu' de ueftra feda 1e effe fimulent,unquam ex corde uobifcum fint. Simulant quidé Utores. fe efle, quod non funt,ut,ficut prædixfaliquod corporis euadant incommoda î aut ut porcinis uoluptatibus,quarum apud uos copia eft,perfruantur, Adeó aut quicquid facitis,pro nihilo ducüt,ut frpe inter fe loquêtes, Machumet óf legi e* ius maledicangncc dignSeS aliquandofuiftèprophetiauel Dei lege affirment» DE NOMINE MÄCHVMET, Q.V O D ß.lß dicatur in throno feriptum.

S Anèfuperfluum mihi uidetur tecum agere de illis, quæ tuam non latentm-duftriam,qualiafintapuduos,óf quàmnulli pudenda,Icilicet diuerfitas in præconio,celebritatescxequiarum,uarietasin tcftimonio,orationes folennita* J'’ tum,follicitaad plagam meridianam conuerfio,óf modus legendi ,ôf modus df fcernendi,fimilescphuiufmodiuarietates,Qiix omnia in corde tuo quàm nihil finr,lcio: cum hæc fola fuperficie teneas, non tarnen propter principatum quem tenes,dimittere uelis,Porróilludquodmihifcripfifti,Antequamf2eculacrearet deus, t'fuiflc in throno,Non eft deus,nifi deus, Machumet nuncius Dei:unde ac ftrij^lum ceperis,aut ibi inueneris,nefcio: cum nee in Alchorano, nee in alia qualibet ip' fius inueniatur fcriptura, Veruntamen ponamus,ut alicubi hoc repertum fit, Velim ergo,ut mihi dicas,fi hoc in throno fcriptS eft, quis fcripkrit, An aliquis fcripfit hoc deof Sed quis poftet lcriberc,cum nee dum fæcula creata eflènt t* An Deus ipk fibi fcripligtimcns Icilicet perdere nomen fuum,nifi illud kriberetf ^’ Qiiod fatis abfurdum uidetur,Sed forfitan deus fcripfit,ut angeli poftènt hoe k* gere.Et hoc non minus infulfum eft fentire,Non enim per literas loquitur deus Zingtlif lt;iuomo angelis,fed illuminationepræfentiæfuæ,que illis ubiepadeft.Numprgtereapro doloquitur pter hommes kriptum eft, utipfi legerent, óf fcirent f Sed hommes in throno Duw. quomodo legerentf Reftat ergo,friuolum óf uanum eflè: quod óf teipfum intel ligere credo,teep tibi ipfi fcienter illudcre.Sicut quidam de locijs dicunt, qui hoc pro nihilo habenf,dicentes à ludæis eóftcium eflè, óf inter alias fabulas mixtum, utrifumdeuobis totimundo moucrent.Certecumaliquis uult bcnediccre Ma^ chumet,óf ultra modumlaudare,hoc folummodo dkiiïDeus tu benedic Ma* chumet.

chumet,ficutbenedixifti Abraliam 5f generation!'d'us. Vn.de 5C m libre cius feriptum eft î O filij Ifrael/ecordamim beneficiorum quae ego exhibui uobis : ^^t^umetó quia prætuli uos omnibus gentibus. Si ergo ita t benedici Machumet à Deodv benedicindißr cut benedieftus fuit Abraham SC generatio eius, fiipcr omnes laudes amp;nbsp;benedi ' ’”«^‘‘-ctiones eftjCtfi filij Ifraèl prælah funt à Deo omnibus gentibus.cû tarnen nee A= quot;^ benedidtur braham, nee generatio eius nomen habeant feriptum in throno : quomodo fa*, Óum eft,ut nomenMachumetjqui fecundum hanc regulam ipfo Abraham Ö^ generatione eius minor habetur,ibiferiptum fit C

*0 ,. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cf ÏMderii Sardcenorum.

DEnit^ inuitas me ad quinep orationes, d: ad leiuniu menfis ramazan. Vbi non tam tibi refpondeo, quam ut ipfe tibi refpondeas, uolo. Dixifti enim in tua exhortatione, quod inter alia,qux de noftra rehgionc cognoueras, etiam orationibus monachorum 2f ieiunqs interfueris,genunexiones S^ mftantia de» precationum uideris,amp; caetera omnia,quæ uerè fanda ÄT cœleftia effe nullus ne gate poteriuSuper animam ergo tuam hoe pono,5f teipfum indicé m facio.Scio nameç pro certo,quia fi,quod ludiciö rationis exigit,inde dicere uolueris,quan yiunU er ora ht ad ieiunia amp;S orationes Chriftianorum,ieiunia Óf orationes ueftrorum non fo fiones, lum ieiunia amp;C orationes non ede clamabis: uerum etiam quod tales fordes ue» aorisSf fandis feruorumDeiuirtutibus fe comparare ullo modo aufæ fint, cum maxima indignatione ridebis^Quoduerofrequenticorporumt lauatione ho» lotions minem purificari creditis,eas^ lauationes totiens frequentatis, hoe tibi refpon» ï^otionumIre' deo, quod Dominus meus in Euangeho fuo ludæis fimilia facientibus ait : Vac quentid. uobis hypocritae,qui fimiles eftis fepulchris ornatis de foris,cum habeant intus cadauera: Ita uos quidem lauatis corpora ueftra foriniècus,óf corda ueftra pol-luta funt iniquitate.Quid ergo prodeft lauare manus óf pedes, óf extergere ca» put,5f infiftere orationibus: cum confeientia cordis,óf mens,óf animus occupa tafucrint in effufione fanguinis,óf diripiendis fubftantijs alioriï, uxoribus quo» queSf filqs captiuandisf Vide ergo,quomodo refpondctcis fpiritus uiuibeans, jo Oportet enim hominem prius lauare interior a cordis fui, óf purificari à cogita* tionibus pefsimïs: deinde fi placet, óf fi necede eft,etiam corpora.

Clrcumcifio uero quid ad uos pertineagfeire non poffum, cum nee Machu» metcircumcifusfuerit,necin Alcorano fuo inde aliquid dixerit. Nift forte quot;‘’ Abraham in hoc uos fequi dicatis.Cum enim uos limachs filios edè iadetis, óf Abrahx dicatur a Deo,non in Ifmaële,fed in Ifaac reputabitur fibi femen:uos in - , femine Abrahac quomodo eftis,qui ad Jfaacnullo modo pertinetisf Si uos dici- u”**^^** tis Chriftum fuiffe circumcifum, quid ad uos,qui Chriftiani non eftisf De cuius 40tarnencircumeifionequamrationabilisfuerit,fiuel digni edètis,uel in aliquo adeum pcrtinerctis,plcnifsime refpondcremus, Nunc uero cum nee ludæinec Chriftianifitis,circumcifioneminueniftis.Nificertè, quod ualde credibile eft, hoe etiam à ludxis libro ueftro infertum fit: ut ficut de quibufdam Paulus apo-ftolus dicit,in carne ueftra gloriarentur,dum uos more fuo circumcidi facerent, óf fuosinerrore focios habere gauderent.Quare etiam Machumet porcum co mediuetuerit,nefcio,Namóf ludæiàporcoôfàquibufdamaltjs prohibit! funt. ^‘”'^'”‘lt; f“** Ratio certaapud nos eft, quor um fidei lex ilia militabat. Et licet nos modo ilia ‘”ff»‘‘l'd4. corporaliter non fcruemus:ea tarnen que ibi fignificabantur,lpiritualiter impie mu$» Quibus innouo Teftamento reuelatafunt omnia per Chriftum, qui utrP

nfep teftamenti conditor cdJpfe emm dixitpcr apoftolum fuum: Omnia mun« da mundiSjSC nihil rericiendum,quod cum gratiarum at^ione percipitur. Illam 9“^ ueróturpitudinemtaudiensnoexhorreat,quatnnoerubuit Mach inner in AP chorano fuoponerec' Vtfcilicetuiroqnandocuncp uoluerit,qiralibetetiam eau* KtpuUj Heen' fa^poCsit uxorein repudiate; fed non nifi prias alteriuiroiungatur, nee fi uelif» tK pofsit cam reuocare.Hanc eerte legem etiam bruta animaliadi loqui poflèntjtur pifsimameiTe clamarenr.

Vid eft autem,quod me inter alia legis ueftrg optima etiam ad Alahagh, lO V z hoceft»ad peregrinandum in domum Dei illicitam,quæ eft inMecha,cx Kecltim free hor tat US es î ad proqeiendos quoqp lapillos, Öf ad inuolutioncm linteoli circa re ^uentanUfu^ nesf Miror etcnim,quod ita mecum loqueris,acfinuncme primo nolle incipe* per^itio. res.Nunquid ego aut cæcus,aut furdus nuper effeelus fum,autforfiran mutatus inpuerumfCuificilludcrepoisiSjUtmodoprimumdifcere incipiam inanes Si ’ fàtuasfuperftitiones,quænecrationem,nechoneftatem in aliquo habere pro* bantur. Quafi uero nefeiam, quid fit. Si unde proceflerit, uel qualiter ad uos ritus ipfius errorque ftultifsimus inter alia mala deuolutus fit« Nónne w hare Si ilia præclara focq tui t idolorum deftrudlione diligentia f Vt cum Venerif cultm à exterorum cultu (uos difcipulos inhiberet,iftud tarnen in honore Veneris fieri jO M«bx. Mecham fuam permitterenQiiod quale fit,uel à quibus cœperit,quoniam tu te ignorare t fimulas,audi.Duarum Indiae gentium, quar uocantur Zeehian Si Albarachu ma,annqua confucrudo fuit,nudos Ö^ dccaluatos,magnisi^ ululatibus perfona* tes fimulachra d^monum circumire,angulos quoqj ofcularfiet prop cc re lapidet in aceruum,qui quafi pro honore dps extruebaturjnde enim eft, quod in Iibro S^omonif lo- Salomonisdicitur;Quipropcitlapideminaceruum Mercurp. Faciebâtautem ew- hoc bis in anno,ible fcilicet exiftente in primo gradu arietis » ÄS rurfum cum effet in primogradu librx;hoc eft,initio ueris Siautumni. Hæc ergo confuetudo cum ab Indis ad Arabes dcfccndiflêt,eamœfuo tempore apud Mecham in ho« note Veneris Machumet eelebrari reperiflèt,fic illam manere præcepir,cum ta« jà men cetera idololatriç preftigia remouiffet.IHud uero foli Veneri in illa célébra LnpiUorum fu tione dicitur exhiberi folitum,ut lapilli retro, id eft,fubgenitafibusmembris ferftitiofa pro proijccrentur,eö quod Venus illis maxime partibus dominetur. Vnde adhuc ita ie^Ho, fit in domo Dei,quam tu uocas i!licitam,id eft,ubi nihil licet,nifi quod facrü eft* Veruntamen cum hoc à nudis ex toto hominibus,femper fieri folerer, non tuliC hoc humana uerecundia Jnftituerunt aliqufiut proiceftores lapidum paruo ft F tem lintcolo renes obtegerent, neomnino denudatihommes canum impuden tiamimitarentur.Hancergo infaniam merito creditur Machumet faluaamp;Sin* columem,cum reliquas dæmonum culturas ceflare prxcipcref,dimififtè, ne do* minam fuam Vencrem,in qua fe effè potentifsimum ipfe iaeftabat, penitus fine -p Mlt;lt;d)«wefi honore rclinqueret.Pro quo beneficiotalemilligratiam Venus rependit, ut ad Veneri aidi' cum totam huius gioriam referri,utpote ad fingularem amicum,æquanimiter dw- fuftineret; Dum uos modo non Veneri, fed ipfi prophetic eins hoc obfequium impendatis,Quodapudquofdam ueftrum tantaeftulticiædcputatur,ut uir pru* dens Gomar films Hazha cum ad ofculandos laides ({quod ante alia Machu* met 5ó keer^t^Si fieri iunerat)aliquando accefsiflet,fic locutus fuiflè dicatur ; Ego fcio,quia lapides iftos ofculari nee obeft,ncc prodeft.Sed quia fic fecifjfiet^ que iufsit nofter propheta/acio: licet fît omnino inutile,

ECccquideftalahaghueftrum,SCakhimar,flCperegnnatio in domum Dei niidtamr’ Ecce ad quæ facra,ad quam feftiuitatem, ad quanta honcftatis 3^ -utihtatis celebranonem amicostuos inuitas^ Obfecro chanßime, ut ^ nobis s in hoe 5C tu» quoqj uerecundiæ amodo parcas,nec hommes ad huiufmodi fpur-cihaSjfed magis porcos,fi ira uoluens,aduoca. Nunquïd autem uerißimum in tua laudatione dixifti,quod fcihcet mira ibi fieri uideantur,Et uerè mira non ib- . lum uidentur fieri,fed Hunt: quando rationabiles hommes in beftialem fenfum ieinutati,iftàqiiacnarrauimusamp;ffimiliafaciunt.Nônenimhoc facerc poffent ho« mines,nifi prius ab humanx rationis iudicio ad pecualem animahtatem conuer* terentur. V erum ne dicas,nos ferio,non ludo tecum ageredebere, dimittamus paululum ioca,ólt;r quod ad rem pertine^diflèramus* Quæro igitur à te,quæ funt illa mirabiha,quæ ibi fieri uidiftguel audiftifNam fi me interrogates de locis uel dcecdefijs Chriftianorum,tale aliquid non unum ego, fed mille tibi loca nume-rare óf oftendere polïêm,in quibus egei uifumjfurdi auditum,muti loquelam,pa Chrißianorum ralytici uel quolibet alio modo elaudi grefium recipiunt lt;nbsp;Ad ultimum, ibi om= eccleß£ mim^ nium generum languores Sf incommoda,fine animarum fiue torporum,dcpel= cula célébrés. lunturJbictiamfiepe,quodmaiuseft,ipfimortuirefufeitantur .Et hocnonalP JÖ quibus exterioribus adiumentis,fiuequolibet genere medicinæhumanæ,ièd fide, Sf oratione,5f pura cordis deuotione id apud Deum Sf fancios,proiufticia et uera pietate erga mortuos impetrante.Tu ergo fi un^ uel feme! huiufmodi uir tusaliqua in illa quam uocas domum Dei,faifta fit, enarra: Et fi faltem unum tale quid ibi aliquando factum mihi oftendere potes,concedo uera efle , quæ di-cis.Sed quoniam fcio te id nullo modo poffe,non enim illud tacuiftes,fihaberes, quandomeinuitans.ôf mirabilia illanarrans,nihil habuifti quod diceres,nifi quia lapilli proijeiuntur : quod non uirtutis diumæ miraculum,fcddiaboli-cæ impuritatis conftat efle deliramcntum. Cur illa loca iacrata etiam dixe-ris,refpondere nequis.

DEniq5 inuitas mead uiam Dci, quæ eft expeditio contra aduerfarios,0f in-eredulos, Ôf participatores, icilicct in itfhi gladq^df populatione Sf deua-ftati0ne,donecingrediantur in fidem Dei,0f teftiHccntur,quia non eft Deus nifi Deus Machumet,0f quia Machumet ftruus eius Sf nuncius,autreddanttribu-tum fubiedi. O tu prudens Sf fapicns,obfecro te, quomodo poflunt continuari uerba tuaf Nam multum diicrepant, cum dicas hoc contra tuam fcripturam, quam credis efle à Deo,quæitadicit:Miflus eft hominibus pariter in pietate Mdehumetfart ÔC mifericordia.Qiralis habetur mifericordia cum effufione fanguinis,5f latroci guindriuf. ^^niojSf prædaf Si autem iterum appofueris nobis Moyièn,quoniam ipfe culto- Mofes res idolorü expugnaueritjtecordare illa prodigia óf miracula, quæ legifti eum feciffe in lege : óf uidebis, quod iuftum eft credere, illum ex præcepto Dei hoe feciffe.Similiter de lofue filio Nun, cui ibi óf luna (tetere. QÙiæ miracula cum iofue fieri non poisint nifi ab electis Dei,credimus,quod quiequid fecere,iuflti Dei fa A« molentid tftum fit. Tu autem nunquam legifti in diuina fcriptura,aliquos ad Deum uio- cogendi homigt;-lenter conuerfos: neçpræceptis,gladio,direptione,captiuitate,ficut tuus focius nesddßdem. feciqSf iufsit obedirc,coactos,Multiccrte olim hæretici fuerunt, quorum tamê nullus nee gladio,nec aliqua coadione aliquem adfuam fedam pertrahere co« natus eftZed fallacijs.Qiiicuqj enim uoluitinducere homines ad ueritatem fiuc

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;B * admen«

îî^reticortm ad mendactum,non potuithoc faccrc fine aliqua uel faltcm ucriGmili prædica'* I^ticu. none.Etomnes quidem prêter fodum tuum ita feciffe nofcuntun Jpfc enim ad fuam fedlam non ita homines,hoc eft,non fola arte calhditatis aut tngeniofa lo' quacitate,ièd gladio^SC uiolentia,5lt; oppreffionc,amp;f depopulatione coëgit. Nun* Prophete exP quam auditum eft ab aliquo,quod ille dicebat hominibus: Quicuntp non confia jtmationc ßbi tebitur me prophetam ede domini feculorum, gladto ilium feriarn ego. Et om* Machumtt nes quicunqp de progeme mea fiint,fimifiter facient, QC domum eins dinpiam» ttü minando Q^ omnem familiam etus capttuitate affltgam. anoMt^

TV TOn fcripfimus ex inutdia uel indignatione,fcd caufa difjjutationis, ad qui 1^ nos tu prouocadè utdens, Compufiftt nospauca de multis in medium pro ferre. Nofter liquidem ignis latebatin lapide: fed tuo chalibe excuflus, coaclas crupit in Hammas, Quocirca tam tibi quam omnibus qui meum fcriptum uide rinr,plane SC fiducialiter loquor.Quoniam illa ad quæ me inuitafti de rebus la* bilibus QC fugitiuiSjtam ftulta ÓC inania funt;utetiamfi æterna effent,nullatenus homo rationabilis ea deberet appetere,uel fuum ad hæc animS inclinare,præicr jf^undkrerü^ timcüaperta fint afinis amp;f porcis, fiuecgtcrisanimalibus in quibus nihil aliud nmndanarum eftquamcomedere,ctbibere,amp; concüberc.Hicetenimmödus.qui maxime per ^ MnUM, ifta miferos decipit,apudrationabiles homines cum omnibus illccebris pro ni* hilo deputatur: qui folerter ac ueraciter cunda eius blandimenta amp;nbsp;gaudia fu* gitiuaami(èraeflèconfiderantes ,fecpab ipfius laqueis uirilitcr excutientes, CHRISTI Domini uera 06 fempiterna bona in futuro feculo promittentis Ecro lançais ueftigqs adhæferunt.Iftis autem tuis inordinatis admonitionibus nemo dignus habetur,nifi qui fuœ carnis mifene fubiacens,pronus 06 præceps ad que libet libidinisincitamenta,ficut equus Ô6 mulus fcrtur,06 rapitur. Ego autem tenonputocredere,mcad talia anhcIarc.Sapientes enim ac return caufas fubti* liter perpendentes,ab omnibus illis,que tu pro magno munere in libro tuo pro mittisjonge diftare uidentur.illi enim indefinenter toto nifu per Dei gratiam e* ^ laborantjconcupiicentias 06 uitia carnis extinguerc. Et ut etiam quod non natu Caßimoniißu raliter fuperfluum habetur in corpore,pofsit aufcrri fanAfsimo caftimoniae ftu dmm. dio feipfos n5 definunt caftigare.Deus enim no creauit hominem ad hoc, ncc in dieiudicrj ad hoefimile refufeitari faciet. Tu aut in libro tui ibeij fcis hoe feriptu elïêtNos non ad aliud homincs Ô6 demones creauimus,nifi ad eolendum nos. Deinde aduerlus foluitpadtum,et deftruit œdiHcium,prçcipicns uxores tres uel Lfgw Mdebw' quatuor ducere,ô6 anciîlas quantaecuntpinueniri poterût,unumquencp fibi ap* mette« lidtia. plica re: Infuper Si more pecudum comedere Ô6 bibere abfep ordine,omni^ mo derationis difcretionc. Capitulum uero rcpudrj,06 licitæ reuccationis hic pone rem,nifi prolixus eflè timer em,06 librum iftum uerbis inhoneftißimis fordida/ 4® re refugerem * Nam Ö6 ipfi gentiles,qui filios fuos idolis immolant, hanc turpi* tudinem omnimode abhorrebant.Ego autem confundor talia nominate,56 feri bere.Illud uero quod mihi aliquando dixifti,06 me tuis minis uerberafti,fiducia liter in C H R I S T o agens nontimeo.Dixifti enim mihi : Confideraquacfodi* ligenter,06 hanc iniuriam tibi inferre noli,necp quod noccat prouoca. Audi ergo Dominumiesvm cHRiSt vm infuoEuangeliomihi dicentem: Nolite timere eos qui occidunt corpus,animam autem non pofTunt occidcre : Sed pO' dus eum timete,qui poteft 06 animam 06 corpus perdere in gehennam. Ego igi* tur fecurus 06 conffans }fdo ^ credo » quia nullus in animam meam pote» ffatem

ftatem habet: nifi Dominus lESVS christ vs, cuius nomen fitgloriofum filt; bcncdi/lum. Qui in me abundare fccit clementiam domini mei Emir moli^ mini.Nam amp;nbsp;ego amp;nbsp;mei fimilcs,qui cius uel longe nel propè familiaritate gau' demus,fub umbra alarum ipfius in fecuritate, ÓÓ æquitate, atque benigni-täte manemus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

FRuftra igitur inuitas me ad feefîam tuam dicens: Inuito te ad quinep oratio^ nes,quas quicunep impleuérit,petitione fua,non fraudabitur ,nec damnum

aliquodpertimcicet: erit^ tam in hoc fæculo quam in futurolaudandusjftæ QwntiU£ ora lo quippe orationes duabus inftitutionibus datte funtjuna quidem à Deo, altera à tionum fuller

Dei nuncio Sunt enim poft eoenam tres genu flexiones, âf duæ in aurora, amp;nbsp;flitio, poft meridiem du:r,Slt; duæ poft folis occafum. Qiricunqj autem aliquid ex hoc dimifent, apeccato immunis non erit,öf oportet ilium poeniterc,óiSfubdicor' reptioniJnCtitutioorationis inter diem â^nodem XV ii genuflexionibus con* ftatJn aurora due,poft meridié 111 i.in uefpera quatuor,poft folis occafum qua-tuor,in prima ccena ante comeftionem duæ, poft eoenam (quæuocatur ultima, quandoiameftalahathama,ideftdenfitas tenebrarum ) duæ, Rurfus inuito te kiunium* adieiunium menfis ramazan,quod Deus iudex inftituit,SC in eoAlchoranue Al. romadan

' Ui're fecif»In quo menfe de noefte prædeftinationis tcftificatus efi,amp;f nox illa mik aolémenfibus melior habet.Ieiunabis in die ab omnibus cibis et potibusjS^ concu bitu^uftpquo folis lumen occidanamp;f notais ordo incipiat.Tunc comedes, SC bP bes,^: concumbes per totam no(ftem,quoufq} filum album anigrodiieemi pof* fit.Hoc enim liberum æ licitum eft,ó(: uita tranquilla amp;: fuauis à Deo. Tune ue ro fi puritate mentis ad celebrandam noctem prædeftinationis peruenire merue ris,ab omni malo Só mineuse: in futuro iceulo fecurus eris. Dixit etiam deus glo « riofus ótT excélfus: Scripfi uobis ieiunium numeratis dicbus,ficut feripfi illis,qu» uos præce(ferunt,fortafsis timebitis,Si quis infirmus eft,aut occupatus itinere, eundem dierum numcrum alio tempore ibluat.lllorum uero ieiunium,qui iciu nare non potcrinquiHu unius pauperis redimatur.Interim qui obedient,melius 50 üli erit,Si enim ieiunaueritis,SC fcicritis,qnod hominibus utile eft,ÔC iuftificatio nis teftimonia,Sd Alfurcan,propriammercedemhabcbitis,Dormireucrócum Libidimi U' mulicribusinieiunio,licentiauobistribuo.lllæindumentumuobisfint, 06 uos fm inieiunió fimiliter iHis.Præfcmit enim Deus,quod circumeiiuri eflètis animas ueftras, et conceffm, pœnituiteum, S6 liberauit uos, Adhærete igitur illis,06 diligite hoc,quod uobis fcripfit Deus*Comedite 06 bibite,donee in aurora diieemi pofsit filum album à nigro. Deinde perficite ieiunium uflt;p ad noblem fine coitu mulierum, Eritis e^ nim perfeuerantes in domibus orationum : tarnen appropiabitis eis. Hæc funt præcepta Dei. Præferebat enim nuncius Dei uefpertinam cœnam matutinoci' MtehacuUtti» bo.Itemm inuito ad domum Dei illicitam,quæ in Mecha fita cft,et uiidere illicit

40 turn nuneq Dei,06 confiderare ueftigia Ô6 loca ipfius,06 quomodo lapilli proij= duntur retro quod uocatur Alchimar, 06 inuolutioncm linteoli circa renes, 86 quomodo ofculatur angulus domus illius,06 uidere loca illa fa er a ta, et multa mi Expeditio iM ra, quæ ab hominibus appetuntur.Iterum inuito te ad expeditionem diuinam, no, quod eft contra inimicos‘S6 aduerfum incredulos proficifei, Ô6 expugnaret par ticipatores Ô6»hæreticosin oregladq,donee adfidemDeiingrediantur,Ötte-ftificentur,quia non eft Deus, nifi Deus Machumet, 86 ipfe

figmentd Kachometi, ITcrum inuito te ad confefsionem Dei,ad cuius nutum rcfufcitabtmtur mor^ tui,qui iudicabit eos in iuftidagt;d^ bonts bona retnbiiet,fiC malts mala « Et fa' ctet fuum populum eos qui fibt obedicrunr,amp;f confitentes Imgulantatcm eins te fiihcati funt,quodMachometeftprophcta ipfius 8gt;C nunctus,óf credideruntom' nihus,quæ fuper eum defcendenint a Deo,in excipiendo legem uidelicct de pa-radifo,inquomultabonafuntillispraeparafa,cum habuerint armillas de auro 6^ electro, eruntep ueftimenta corü ièricaA dfeent: Gratias Deo,quia nó abftu litanobtsretribu«onem,NulIaopprefsiouelmoleftia cos tanget. Habebunt «o certum alimentum,ó^ frutfluSjamp;T crût in paradifo deliciarum exultantes, óf ft bi Prffd^i/t ßäi' inuicem öccurrcnteshonon'ficati.Diicurretur pereosuafisargenticandidi» U^unluputeft QuilibetbibentesdelecQabuntur.Noneritibi ludlus,nelt;p moeror. Habebunt mulieres uenuftis oculis.Habebunt cœnacula,ôf fupcrcœnacula, fub quibus C' runtflumina.NunquamenimpromilsioDei fa 11 it. Et dicetur eis:0 cultorcs Dei,nolite hodie timerc: Trifticia non appropinquabit uobis, Ingredimini pa' radifom uos óf uxores ueftræjôf eftote iecuri,Difcurretur per uos calathis et feu Cellis aureis,óf habebitis quod anima* appetunt, et concupiieunt oculi in iccura man Gone in hortis etfontibus,Ibi primo primam nodlem alia non fequetur * Et fadet eos fecuros à tormentis inferni. Hac eft gratia Dei tuGlpü eft enim libera. lO tio magna,Dixit enim Deus gloriofus et excel fus: In paradifo, quem pollicitus fum timentibus me , funt flumina,aquarum, in quibus nihil noxium eft,! Sunt flumina ladis,cuius Epor nunquam deficit : flumina quoque uini,bt' bentium delecQatio : flumina uero mellis purifsimi,habent fiquidem omnes ineo frudus,óf remifsionem à Domino* Dixit quoque gloriofus óf excels fus: Timentibus Deumoptime erit in ultimis. Aperientur eis port» hortin Edcn,ubi pariter difcumbentes prxcipient fibi afterri uinum, óf abundantiam frudluumjóf habebunt oculis uxores fpeciofifsimas ♦ Hoceis promittitur in die iiidicrj. Vidfusibi nunquam defidet.Dixit iterum Deus gloriofus óf excelfus, in defcriptione paradiG: Sunt in co duo fontes currentes,Sunt in co pomorum p arbores,0f palm»,óf mala punica. Difeumbent in excclGs uiridartjs fuper po-mis Óf prunis.Adducentur timentes Deum in paradifum per turmas óf agmi-na congregatt.QiGbus cum hofGarfj ianuas aperuerint,dicent: Pax uobis, ha« beminis: Suauiter ingredimini, óf eftote hie in perpetuum,

ADHVC DE EODEM. ET dixit gloriofus excelfus: Fed eos occurrere gaudijs óf deledlatfonibus, óf dcdi cis pro retributione paradifum,co quod patientiam habuerunt. In ,• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quo erunt difcumbentes fuper plumaria, óf non percutiet eos fol,necp Aigus :

Et fuper eos umbra: illius permanebunt.Per quos etiam uafis argenteis 6f cam Aris difeurretur, fimiliter óf uafculis modids argenti,0f pixidtbus miniftrabA 4« tur eis,0f facient eos potare uafe quafi commixti ginginberi, Fons in co eft qui daritas appellatur,Nonaudientibidolum,neŒ mendacium. Hæc eft retribu' tio domini tui5quod eft donum præmaximum.Dominus enim corum liberabit eos à cruciatu inferorum,dicens:Comedite Óf bibite fecuri, difcumbentes in k' dlulis dilpoGtis.Dedimus eis uxores pulcherrimas,nihil^ eis de fuo malo opéré imputabitur,óf unufquifqp fecundum quod appetit,obtincbit, Dedimus eis diuerfitates pomorum, óf quiequid carnis adedendum concupifcunt, óf ut fibi propinct inuicem, Miniftri ficut aurum fulgentes difcurrent per eos,ad feruien« dum parati.Et dixit benediflus óf excelfus:Pr»cedentibu5 Óf feftinantibus den

tur manßones in paradi'fo uóIupfotis.Paud de primis,8f pavei de nouißimis cgt; runt fuper kdulis ordinatim difpofitis,fcmettpfos ad inuicetn intuentes ♦ Inter quos crunt miniftri fine fine manfiirijtenentes difcos 0^ conchas óf uafa precio-fa.Qin'cquid de pomis nel de carne uolatiltum uoluerint,obtinebunt ♦ cum qui* bus adhærebût mufieres uelut margantg fulgcntes,fcilicet fui opens premium. Non exiftit illic dolus uel iniquitas/ed tantu pax Sf ûlus.Hæc eft deicriptio pa radifi.quam præparauit Deus credentibus in Iê,ôf in nuncio eins, Vbi prépara» ta funt illis mul ra dekdabilia edendi, óf bibendfóf dormiendi cum mulieribus intaûiis.Q^iæ funr uelut lapides preciofi fine fine fplendentesj óf accipient om* 10 nia,qux oculi eorumconcupifcunt,óf habebunthonorem óf uitam. Et fede* hunt fuper thoros mollibusinduti,óf purpureistomatt quoq? armillis pr^cio* fis óf nitidis. Vultuseorum hilares óf iocundi. Inter quos mares óf fœminæ firuientes ambulabunt, óf uelut aurum rutilantes fragrabunt utmufeus, óf ua« dæ aromarum fpecies. Bibent de fonte fuauitatis, óf dicetur eis, Auete in omni pace.Comeditc óf bibite,óf delectaminfeo quod digni eftis,cü omni fecuritate,

INfideks uero qui participes faciunt Deo,óf pares illi attribuunt,0f prophe* taïDeinoncredunt,necepiftolamciusfufcipiunt,óf præcepris Dei aduerfus

prophetam eius rebelles effedi funt,deputabuntur gehennæ incendia; Eruntep injifto dtßiM loinauciatuSf ftiidoreinclfabilfäf ignefine fine inextinguibili .Quorum cutis lt;^H“».

quotiens ignis ardore confumitur,totiens ad noua iterum fuppliera reparatur, Manfio eorurn puteus abyisfpotus omni felle amarior,cibus de arbore quæap-pcllaturtazachum,Öfcftomnipefsimoftporedcterior,Eruntfubira Dei cum Atçtko/i diabolo,6f angelis t ius.Dixit quoep Deus gloriofus óf excel fus ; Qui non cre* duntmirabilibus Dei,óf prophetas óf eos qui ueritatem predicant interficiunf, erunt in horribili cruciatu, Q^iorum opera maligna,nullo cis auxiliantc, fuper ipforum capita redundabunt.Morientur,nec ramen a cruciatu liberabuntur.

Et dixit, Arbor azachu data eft pro dekdatione impîjs.Ipfa eft enim,quç in pro fundoabyfsinafcitur,cuiusfrudusquafi dacmoniorum, De quo manducantcs jo uentrem fuum impkbunt.Denicp omnibus malis fubqcientur,0f femper ad in-ferni fupplicia reuolucntur.Superius óf inferius caligo,ignis,0f tenebræ, Etdi* xit : In die refurreÆonis facies eorum qui Deo non credunt, horribiks arep m* gerrimæ.Nunquid enim gehenna manfio impiorum non eft,óf eorum qui no* Sris fignis non credunt,óf damnandi funk Et dixit; Qui non crediderunt, de* trudentur in infernum conglobati. Ad quern cum peruenerint, óf miniftri portas aperuerint,dicent illis; Nónne ex uobis erant nuneij miisi ad uos, qui uobis infinuantespræceptaDci,annunciauerunt dieiiftius occurfum. Intrateigitur portas gehennæ,ad habirandum in ea fine fine. Hæc domicilia præparata funt fuperbis.Et dixerunt qui in igné fummerfi funt,miniftris; Deprecamur uos, o* 4o rate pro nobis Deum,ut alkuiet nobis cruciatum huius dier.Miniftri refponde-runt; Oratc, Sed quid oratioimpiorum,nifi error;' Ex hinc fentient pondus cathenarum,óf uincula.Erunt palkntcs in igne,óf rurfum fatigati in igne.Tuncui debit eos affliefione oppreflôs,Ôf tumidis oculislatenter afpicientes. Iterum di« xit bencdiclus óf excclfus; Impq permanebunt in cruciatu gehennat, ubi detru-fi ulteriusnonrclpirabunt. Nos nihil illis iniufte fecimus,kd ipfi fibi impijex-titerunf.T une uociferabuntur; V fœ quo damnandi fumus,ô rex^Dixit,Ita ma-nebitis fine fine.Etiterum dixit; Arbor azachum cibus eft peccatorum ; feruet in uentre ficut fulphur,Accipite illum,óf ad horribilia infemi loca deducite, óf fuper caput eius cruciatus óf dolores infunditc.Hxc funt cm opcra,que facieba*

ti's.EÉ dixit gloriofus 5«f excclfusjAfFertcaquam amaramjqucirifceracorumdi rumpat, Væ non credentibus in die qua nee permntenturloquijUtaliquâlia beant exeufarionem» Hæc de ilia difputanone duorum philofóphor«m3 pagam 0^ Chn'ftiani, breuiter excerpfi,ad infinuanda fix gmenta ÔC fallacias Machomett

HI C ftati'm fubfungere Richardi Florentin! Confutationem Alcorani* itemcpConfeffîônemChn'ftianæfideijConfilium erat:nempe quod praeter alias rationeSjamp;r tempore uterqj libellus prior eflet. Verum cum amicorura quorurtdam ope utrunqj etiam græcè feriptum nuper nacti eßbrnus, uifum eft ordinem nonnihil immutare, ut cum alqs quæ fcquuntur Græ-cis in Alcoranum difputationibus coniungantur, Jd^te amice Ledlor, hoc ftatim loco ad monendum duxi-mus, ne quid aliud forte fuipiçarere

Vme fanÆfsime Papa libellum hune,per humflem feruulü tuum fidei zelo collegium. Vt dum more ter ianeii Leom's Papx,prædcccfToris tui,Neftorianam hærefim apoftoheo ^‘^*^ fpiritu,angehco ingenio, diuino^ eloquio damnanus: m ^^®' Machumetanam fedam de lila exortam,eodem fpiritu, pari ingeniojfacundia^ æquali, erroneam, ehminandam^ o* ftendes, cito prompte^ quidam rudimenta icitu ne cellar naad manum habeas.Tuo etiâiudicio,qui in epifeopatu fidci princeps es, ilium âf cuneQa qua; icripfi icribamue,atcp me totum,ut fidelem decet, fubqeio in nul-

Eci quarn potui diligentiam inteUigendi hbrum legis Arabmquem iuxtatranslationem per Petrum abbatemCluniaccnièm nobis pro ^ii^^ ClunU curatam Bafikac habui: cum difputatione eorum nobilium Arabs, tfnfif» quorum unus focius Machumegnifus fuit aliStraherequi dortior amp;nbsp;magnus inter Arabes,Chriftianam fidem quarn zclofc coluit, o-ßenditpotius tenendam.Erâtetiam alia quædam opufeuîa de generationeMa^ chumeGÖ^ duodecim fuccefforibus eius in regno,ôe de ipfius docirinis ad centS quçftiones ♦ dimifi Iibrum apud magiftrum loannem de Segobia, ÔC ad urbem nbsp;nbsp;* ’0 Conftantinopolin perrexi, ubi apud fratres Minores habitantes apud fandam crucem,reperi Alchoran in Arabico,quem mihiincertis pundis fratresilli prout fciuerunt,explanarunt.In Pera autem, in conuentu fandi Dominici erat transla tus, modo quo Bafileç dimifi\Quaefiui fi quis Græcorum feripfiflèt con- JoMnes Î)(im4 tra illas ineptiasiâif non reperi nifi loannem Damafcenum,qui parum poft ini ß^nM tium illius fedæfuit,pauca ualde fcriplifle, quæ habentur« Fuit tune Balthaiâr ' de Luparis mercator apud Conftantinopolin:qui uidens me follicitû circa præ« didajUarrauit quomodo dodiisimus SC maximus inter Teucros, poft$ in Pe^ ra occulte de Euangelio fandi Ioannis inftrudus fuit, cum duodecim uiris ma-

, gnis ad Papam uenire proponeret.amp;S plene informari, fi ego fècrete eis de coiv 3°dudu prouiderem,Comperi relatione fratrum hæc fie fè habere: æ difpofui cô« dudum,utpetierunt.EtquiailIe fupremus praeerathofpitalibus,uoluitilla uifi-tare: amp;nbsp;demum declinando ad locum ubi nauis eos expedabat, Romam profit eifeffed peftis eum in uifitatione abftulit. Dominus Balthafar, qui nunc miles Bononiæmoratur,fæpiusmihiretulit,omnes dodores eorû,euangelium ualde amare, 6ô libro legis fuæ praeferre. Demum concitaui fratrem Dionyfium Carthufium,ut feriberet contra Alchoran: qui fccit,ôc mifît opus fuum magnû donyfiuf. Nicolao Papæ, Vidi poft hæc Romæ libellum ff atris Ricoldi ordinis prædicato Ricoldu$, rum,qui Arabicis literis in Baldach operam dédit,SC plus cæteris placuit, Vidt ThomM, amp;nbsp;aliorum fratrum de ea materia feripturas catholicas: maxime lândi Tho-mæ,dc rationibus fidei ad Cantorem Antiochenum : ÔC ultimo reuerendiisimi

^°domini Cardinal is iandi Sixti,hæreiès Sô errores Machumetuiuis rationibus côfutantis»Egoingemû applicui,utetiâex AlchorâEuangeliû «erû oftenderê

Appetitwj. 1^ Xperimur in nobis appetitö quendam efle,qui ob motum qui in co eft,fpiri Sf^irUus. jQ/tus dicitur: quodep ratio motus ipfius eft bonum Jn ratione enim boni,mo^ ueturappetitus,Sicuidemusbonumfuaui traherefpiritum noftrum:ac quod nullaeftalia ratiocurbonumappetitur,nifïquiabonum, finis igitur defiderij, bonum.Neq? poteft aliunde fpiritus nofter habere appetitum boni, nifi à bono. iBonum. Bonü igitur,eft creator fpiritus noftri ad iètóifeft eius principium pariter SC fi'-nis.Non igitur quie feit fpiritus nofter,nifi in fuo principio. E t quia fpiritus nO' fter intellectualis non eft ipfum bonü quod appétit,cum bonü illud non fit in ip/ foifi enim in ipfo intellcciu eflèt,eflèt intelleAum ficut fcitum in icientia eft feien * lia : Ignorât igitur intelletftus quid fit bonü illud. Appetit ergo fpiritus intdlc-' cftuahs,in fua natura eóprehendere bonS illud, Na ctfi nulli deeffe pofsit quod eft,cum eflè fit bonü: tarnen nifi intdledtus intelligat ipfum,caret eo,æ quiefee» re nequit,Et cum intdlectus quid fit hoc bonum,quod eflè nô dubitat, ignoretî , non habet etiam icientiam nominis eius,et conceptum de ipfo fâcere ncquir,que non h a’fi tat omni côceptu maiorem amp;nbsp;mdiorem.Et quoniam nihil experimur in noftro intcllecftu compræhendi,quod per fenfum in ipfum non intrat ( cæcus enim à natiuitate feientiam coloris non habet) feimus bonum illud non eflè de regione huius fenfibilis mundi,quodcp fpiritus nofter in hoc mundo ad quietem non perueniet.Cum autem fciamus appetitum boni illius nos non habere fru' *® ßra,etiam certi fumus fpiritum noftrum intdkdtualcm nó effe de fènfibifi mun* do, fed quod exuta fenfibili uita ipfius appetitus ad quietem pertingcre potcrit, Verum nifi ad hoc noftræintdleduali naturae ifte mundus conferrctjfruftrain« traflemus in ipfum,Oportet igitur quod fateamur,nos in hoc mundo habilitari uel dehabilitari poffè,adhocquodinfuturo feculo quietemur uel inquietemur, vilt ui co^= Viaautemper quaminhoemundotranfire dcbemus,uthabilitemur adapprae ttonem boni ue henfionem defiderati boni, non debet effe nifi bona: dC quae fêducit,mala erit, rd^Mif. Hire fiefe habere,cuitphabentiinteUeeftum darum eft. Sed cum multæ poffint uiæ eflè quae bonaeuideantur,manethaefitatioj quae fitilla uiauera ÔC. perfeda, - , : nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;qua certitudjinaliter nos ducit ad cognitionem boni,quod quidem bonum no* ^

ViofeSt minamus Deum: ut dum de ipfo conferimus,nos mutuo intelligamus,Moyfes ebrtjiut, quidem defcripfit unamt fed non eft ab omnibus recepta»nec intelledia. CHRI* Mdebmet, sTVS illanïilluminauit,fiCperfecit,multistarnenadhuc incrcdulis remanenti* bus^Machumet eandem uiam,ut ab omnibus etiam idololatris reciperetur, facf liorem defcribere nifus eft,licet aftu maligni feductus.Et hæc funt magis fama^ tæ defcriptiones,dilt;ftx uiclicet aliæ multae üpientü 06 prophetarum faeftæ fint, Omnes autem defcriptiones iam diôtæ,infundamento habentbonum illud fae^ DEVS uniK, pe dictfijclTc maximötamp;f ideo unu,quod unü Den omnes appellant:fuas^ deferi er bonü unum ptioncs bonas dicunt,quiafint ipfis,aut putëtur ab codem bono Deo reuelatae.

Clarü eft autc,quod cum nullus purus homo Deum cocipere poffit, quod non 4® habemus certitudinem,qualemcuncp purü hominê nobis pofte uiam ad fibi ig' notü terminü padere, Vnde fi nee Moyfès,nec Machumet unep du in hoe munlt; do eftèntjfepe dieftn bonü uidcrût(Dcû enim nunq uidit homo) quomodo tune ahjsiter ad ipfum paderepotuerutfEftoaut quod fèrmonesaliquos eis immif - fos publicaftet,qui.figurabat feu fignificabât Deû,ÔC uiä ad ipfum:tamcn ipfi ib los exponere nó potui(fêt,necpalius homo. Et fi aliquis homo hac uiâ manifefta Cbn/ï«$ uer£ re potuiftcr,aut pofter,illü utiq^ maxima omniS hominu efte neceffè fuiftèt,quê-aiDeumuu admodüMefiaefteoêsnationesfatenf,qgt;fiillehomonóeftêtipfaomnifciêsdi^' doder, uinafapiêtia,pcr qua deusomniaoperafutiep lt;pfibiincognitü eifct,reuelare ne, quireU

qufret«! E svs afft utrgi’ms Mang filins,c h RIS T V S ük.per Moykn S^^phetas prænunciatus uenturus, uenit,6C uiam fæpe di(flâ,cum nihil ignoraret »manife» ftifsimepropalauit.atteftanteetiâMachumct.Ccrt5eftigirur,quodqui CHRP STV M ^ uiâ eius fèquitur,adc5prghenfionemdefi'derati boni perueniet. Vnde fi Maciinmct in aliquote h R i s T o diflentit: necefle eft,ut hoc aut faciat ignoran fiat quia c H R i s T v M non fciuit,ncc inteHexicaut peruerfitate intentionis,quia non intendebat homines ducere ad illû fine quietis, ad quem c H R i s T v s uiam Kdehumeti ofiendipfed fub colore illius finis,fuqpfius gloriâ quæfiuit. Vtmnep aût uerum feopw. credi oportcre,côparatio legis Chrifti ad kgem iplius docebit. T enenda igitur Jgwramiit er-*ocredimus:ignorantiam,errorisôCmaliuolentiçcaufàmcire,Nemoenimcogno roris çx md' feens CHRISTS M,diflentit ab ipfo,aut detrahit eidem, Intentio autem nofira Uaolenti^ tau* cft,præfuppofito euangelio CHRIST I,librum Mach omet crib rare, Ôf oftende^ fd, gt;^2illainipfoetiamlibrohaberi,perquæ cuangelium fi atteftatione indigeret, walde confirmarctur.ô6 quodubidiîïèntit, hoc ex ignorantia, 5C confequenter ^x peruerfitate intentionis ipfi Machumet cucnifTc ♦ CHRISTO non fuam glo» fiam,{êd Dei patris,8C hominum falutem: Machumet uero non Dei gloriam Ô^ hominum falutem, fed gloriam propriam quærente,

Efert nobilis ille Arabs Chriflianus,de quo fupra meminfiSergium Rieddut, ^^^^ monachu de monaflerio fuo cicclû^Mcchâ applicuiflè,ibi^ duos po Sergnu mond/ pulosrepperiflèjidûlolatrasjamp;iludteos.prædicaflê^ ibidem fidem chus.

—---caret ad gratiâ:quia omnes idololatras couertiflet ad fidcanter quos Machumet eraf, qui conuerfus de idololatria,mortuus eft Chriflianus Nefloria nus.Scd tres aflutifsimi ludci fe Machumet coniunxerunt,ut ipfum auerterent, neperfeefius fieret,Sailli fuafcrunt uariamala, Pofluerd morte Machumer,onï nibus adfuafccfiareucrtcntibus,il!iluda:iacccflèrunt Hah filiu Habitalix ,cui HdU fucce^or

Machumet fuas collcdtiones dimifit: amp;nbsp;perfuaferunt ci,ut ficut Machumet, ita iàdchumetit Ô^iplelcin prophetâelcuaret,5C appofuerunt,5C depofuerunt de libro Machu* jo tnetgt;quæ uoluerunt, Videtur igitur quod Machumet ab initio fundatus fuit per Sergiu,ut eßet Chriftianus,et legem illä feruaret. Ab iila uia nö potucrunt ludet ipfum amouere:fed ut quantum poßent retrahcrcnt,addiderût ilia per que uiefe rctur propria: fedîæ propheta.öd’ ueteri teßamento non minus quam euangelio fidem dare.Sergius autem obtinuit ab co (ut refert fupra allegatus ) quod fpfe pofuit in Alchoran Chriflianos maiores amicos, maxime religiofos 5c facerdo-tes,quam Iudæos.3^ quamuis hxc dicat,tarnen pofleaà ludæis indudus, Chri-ftianos deridef,qui fuos prxlatos ÄT pontifices Dei loco uenerantur. Hoc ided, quia Chriftiani nominant illos nomine quo folus Deus nominatur, fcilicet do-nunos.Nulliauteconuen]'tiIlud,nifiDeo,Sicenimin Exodo habetur:Domi- Dominidpptl* (Jo nus,ipfe efl Deus.Facit etiam de decern nominibus Dei aliquando mentionem, btio foli neo inter qua: efl Adonai,quod dominus interpretatur.se nomen ineflabile per A- conuemcns. donai lignificatur,legirur,5C exprimitur.Idco in Alchoran,nulli nifi deo tribuit hoc nomen,imo nee CHRIST O,nec Mariae uirgini.Et quia Chrifliani nommât C HRISTVM,Dominum l E S V M,ôd Mariam dominam: dicir,quod loco Dei ipfi Uenerentur» Et ficut cauet quod nun^ nifi Deo tribuat hoc nomê Dominus,ita 5auet quod nSc^ Deo tribuatnome pater : quia dicitdeS,^utuult omnia facere, Pafw appeUi ided nokoucnit ei a Stus generationis.Quado igifipfe de Chriflianis bona dicit, tio in Dro. intelligit de ueflitis inalbo: fie em difcipulos nominat.amp;i de credulis Chriflo,u« fi Neflorianos puwbaf,quorû errors ignorauit,ncc alios Chriflianos cognouit. t^eßoridni

Ne Ro rins autcm omnia quæ fuftt in Euangelioacccptamtîamp;T quod in'CHRI* Uejionj error, jjQ ^ß^j corpus, anima, ÔC dium/tas: drca modum autem unionis erra-uit.Fatebatur corpus amp;nbsp;animam umri unione naturali,ut eflèt uerus homo ; fed hominem ilium uniri diuinitati aicbat per gratiam.fed non per communem gra tiam,quia boni Deo uniuntur,fed per plenitudinem gratis, ob quamuna effet Dei amp;nbsp;hominis i E S V uoluntas.propter quam excellentifsimâ gratia de CHRP S T o uerificaretur,ipfum effe filium Dei.Sed non admifit Mariam efle matrem Dei: quia id quod in CHRIS TO reperitur à matrefua rcccptum,non conuenit Deo. lic uoluitnaturam humanam in CH R 1ST o efle deificatam.Et quia cuangc Jium dicit, quomodo uerbum Dei faóum eft caro,non quod caro fit fada lo uerbum Dei ; idea hune ienfum damnauit ecclefia in Conciltjs uniuerfalibus, -lAarid theoto tertio,SiC quarto,dans matri IE s V nomen quod eft thcotocos,id eft Dei genitrix* fos, Neftoriani autem generationem æternam confitentur. Quare uidetur Machu* met contra fandifsimam trinitatem QC generationem æternam nihil uoluiflc fcribere,folum pluralitatem deorum damnans,ut dicetur.Etiam fi quis interro* gaftet Machumet,in qua forma mififTet Deus ad homines legatum plus quam angclum,ccrcum eft ipfum dixifle: fi Deus angelum mitteret legatum ad homP neSjCum forma humana indueret.ftc,SC fi plus quam angelum mitteret, refpom chriliumDei dcrecMifitautem,fecundumipfum,cHRistvm:querndicituerbumDd,SiC uerbum effe co filium Mariac.Quare cum uerbum Dei fi t eiufdem naturae cuius eft Deus,cuius ^ fiteturetiam eft uerbum(omnia enimDei,Deus funt,ob fimplicifsimameius naturam)quan Mdehumet. do uoluit Deus fummum legatum mfttere,mifituerbum fuum, quo non poteft maiorlegatusconcipi.Et quia ad homines mifit,uoluit quod indueret humana EuÂ^eHj uerita natura mundifsimam: quod itafecit in uirgineMaria,utfacpiuslegitur in Ah tern reperiri eti choran.Non igitur erit difficile,in Alchoran reperiri euangeltj ueritatem : licet am in fdeordn. ipfe Machumet remotiffimus fuerit à uero euangelq intclkdu.Nec eft praeter--mittendum,quo modo capitula colledionis diÆ libri legis Arabum,non conti Alcorn uerßb. nuantur ad inuicemîfèd quolibet de per ft,intégra exiftit:S^ proprius eft rhythm [criptum- mus, feu carmen plcne menfuratum ♦ In hoc enim fummum ftudium adhibuit compiIator,utblanditijsdilt;ftaminiscunlt;Rosallicerer,0^ in ftuporem uerteret, ygt; ficep didata faceret diuina uideri.Hinc ignofeendum mihi, fi non uidebor un-di® congruum ordinemtenefe: quando confufifsimi libri contincntiâ diftutio» OPVS IN TRES L'IBROS DIVIS I, ET

St liber legis Arabum Alchoran,ob praeceptorum colledho nem,atq} AIfurkam,ob diferetam capitumfeparationcm,no minatus.Habetôif alianomina.Dicunt quidam obfêruato* res libri,ilium aliter in Oriente,amp;r aliter in Hefperrjs parti- gt;® bus diftingui.Occidentales enim,poft orationem quæpræ-mittitur,ôf mater libri nominatur,aiunt rotum librum azo-ras feu capita habere 123. Orientales ueró primam azoram» Alc«r4mautoi aiuntdurare ul® Soret amrâ, quod eftquintum Cap, in libro Hifpaniarum. res. Hic liber ut in Hifpanialcgitur in latmum uerfus, per nos uifus eft ,amp; ubi de

hoc libre legis quicquàm allegamus, illud in latino illo haberi,dicere intêdimus» Huius autem uideturapocryphus.Aiuntenim quidam Aiabesjpfum Machu» met q uendam de A rabia de genere J finaél compofuifle. A hj uer0 dicunt, Ma- ' chumet dixiffe hune libr um in lèptem uiris à dco defcendific, quos nommant. Altj dicunt,mortuo Machumet quatuor différentes et difeordantes Alchoranos jo per quatuor quos nominanf,fibi adueriàntes,compofitqs, Dicunt etiam quida, hune qui in ufu eft, Merbam filium Elheken compofuiffe,ÔC alios igni tradidiffe Fertur etiam Elgag,uirum potentem Sy.fèntentias detraxiflè de libro,Ôlt; tonde alias addidiflè.Legimus in chronica Machumet, 06 regum fuorum fucedîbrû Gom4r. quomodo Gomar fccundus rcx poft Machumet,ordinauit orationes fieri in fin gulis remplis,in menfe remadam,ô^ Alchoran,côpleto menfe, pcrlegi. Cui fuc-Odiner. ceffit Odiner,qui auxilio aliorû,integritatem Alchoran primo collegit, Ex quf bus certum eft,licet Machumet aliqua prateepta ex tefiamento 06 euangelio col legeriqquæ præcepta Dei feu Alchoran dicebantur: tarnen liber ifte in fua intc gritate poft eius obitum eolkdtus eft. Liber ueró ipfe in primo cap.fic dicit : O- 40 mnis aduerfarius, Gabrielis hune librum tuo cordi per creatorem intimantis,i-pfumep diuino præcepto tuis commiflum manibus,ôfc.Hec ut dei uerba ad Ma AMtorewAko chumet leguntur,^ fæpifsimeinlibroeadem fententia repetitur, quæ unit fo-r4m non ejjè him deum creatorem autorem librielfe.Sed ut fapientiores Arabes 86 uerae hi” Dern* ftoriæ habcnt,5C liber ipfe atq5 nomen Alchoranoftendit, tune eft collectio quo rundam præceptorum.6C quæquidcmcolle(fiio,nullo mododeo uero attribux pôteft. Vnde ipfe colligcret, qui eft ipfa fapientia ‘6 Oportet igitur, quod collelt; tftio quæ non poteft nifi in tempore fieri,nequaquàm deo aferibatur: cuius ope-ratio eft fupraomne tempus fine fucceffione. Cui igitur debet aferibi collcâto» ' nifibo»

nïfi homini : qui de diucrfis fcnptüris colledionem facit, æ colkcHa ut unît ap* pellat,quemadmodumhxccollelt;ftio Alchoran dicitur f Idcö quidam fapicntes CoHcdio, Ïibri defehföresj aiunt coUedfionem cflc humanam: intimationem ueró dei, 'per Gabrielern cflc. Ver um eftjcolledionem hominis eflê, fed quod deus créa* toruniuerß,per Gabrielern ipfum librumintimauerit cordi Mahumct,non ’ potefteffe uerum i cum ilia in libro contineahtur, quæob fuam turpitodinem, imufticiam, Ód notam mendacq » amp;nbsp;contradidlionis, deo fine blaiphemia afcri-bi nequeanr. Alius igitur ent autor eius, quàm Deus uerus:necpoteft cffc,nifi deus huius feculi. Hic enim eft, qui excæcat mentes infidelium, ut non fulgeat

»0 illuminatio euaiigcltj gloria: CHRïSTi,qui eft imago Dei inuifibilis.«quibüs Chrißm imd' cumeuangcliumfitopertum,ipfipcreuntj utapoftolus Corinthijs fenbir. Hic go Du. felfus deus^ièu princeps huius mundi,qui à prineipro eft mendax, per aliquem fuorum angelorum,qui fpeciem lucisióC nomen forte Gabrielis aftumpfiqinuc- i^àchümitUo niensMachumet hominem idololatram,Veuerem colentem.SComnia quæ hu- loldtr^iO'^Ve' ius mundi funt concupiieentem ^ ad hoc aptiisimum : pet ipfum principalis neriscultw,-tcr^óc eius fiicceflóres,mendofam Alchoran collegif,cui hacreticos Chriftianos S^rgius. ’gt;? Ö^perueribs ludaios aptos ad boe conhliarios adiuhxit. uti funt Sergius Ne- Batheira. ftorianus, Só lacobita Baheira: V ludæi^Finees amp;nbsp;Abdia,nomine Salons Fineer.

. poftea diCtus Abdalla i ut uerœ hiftorix de hoe apud Arabes repcriuntur. Abdu Salon, xo Et licet multa teftimonia' uideatur continere de laude ueteris teftamenti » Abdalla,

amp;S euangelq, 65 prophetarum Abrahæ, Moyfi, Ôd maxime IBS V CHRISTI filtj Mariae uirginis : tarnen cum ill is omnibus quo ad uerum lt;V falutarem finem contradicat ( ut infra patebit ) potius ad decipiendum hæ laudes po-fitat creduntur.

DTeunt autem fequaccs Machumenbona intentione Alchoran fcriptum, amp;nbsp;continere Machumetorphanum,erroJieum feu idololatram, atque pau-jo perem,lcgisSCfcripturaepcnitusignarumgt;folum natiuam Arabum linguam icientem,multas uxores habcntem,a Deó mifericordiam confecutum,diui- ^achunut^a tem,Sf magni cordis fubtfUum Capads^âf aid nominis fadum. Quernipfè lispritdicttHri Deus dodorem rudis gentis Arabic» SC idololatt» conftituit,legatum'que feâatonbusip' fuum ad ipßs creauit,2lt; cis prophetatri prxpofuit, abique tarnen manifefta mi/ ßus. raculorum poteftate, ut gentem illam fibi commiflanl ab errore in uitam redui ceret.Et rcuelaUitei Deus,utfidcm Abrahæ uiri iuftifsimi ( qui à deorum cul-tura reccdens,unum foluni Deum uniuerforum creatorem adorauit ) accepta-tet,óiJ ab Arabibus acceptandamfuadcret, abfquetarnenuiolentacoac'tionc, s.. prædicaretque ilium fol um Ôf unicum omnium creatorem, £C non alium eflè 40 imperatorem âf regem uniuerfi, omnium bonorum datorem, omnipotentem, Alcordiii fun» uit» amp;r mortis difpcnfatorem,üpientem, incorporalem, incompræhenfibilem, fn^, ÔC interminalem feu infinitum,pium,ó(^ mifcricordem jueni»cp datorem omnibus fidelibus ipfum adorantibus SCirtuoeäntibus.qui in die ilia tremehdi iudi= cij,qua: erit omnium terminus,refufeitabit mortuOs eä facilitate qua ipfos crea-uit.âr iudicabitinter bonos óf malos,dans fidelibus amp;nbsp;crcdulis fecundum meri tafiiaperpetuamparadifi omnium uoluptatum Ôf defideriorum manfionem,ôf uitam optimam: Incredulis uerô amp;nbsp;ma! is, lux ta démérita cuique, gehennam Ôf perpefuam pœnam. Librum uero Alchoranum à Deo deicendiftè dicunt,cuius hbri mater Ôf uerifsimum fundamentum^ fides præmiflà unius Dei » et reditus

omnium ad ipßus terribfle iudidum affirmant. Alia autem quae in ipfo Iibro CQntinentur, quaedam aiuntprobationesilliusfidci ,quædamuerôkges Aragt; bum,quas fecundum Itbrumilium creduli Arabes feruare tenentur, fiDeO quern colunt obedire^ÂS in eius gratia perfiftere uolunt, amp;nbsp;iuxta mérita felicem K»ßümanm. affiqui in paradifo remunerationem, Vnde omnes hanc fidem tenentes, Muf' filmannos, fdlicct fanx fidei appellant : fiue fint homines, fine angeli, aut dæ' mones ♦ Hanc igitur fidem dicunt de neceffitate falutis, omnes qui ignem æter^ num uitare uolunt,tenerc oportere. in quam omnes,ut aiunt, prarteriti prophet tæ confentiunt. Ideo liber ille, nulli prophetarum contradidt,fcd approbat eos, ÔS confirmât libres à Deo ipfis traditos:icilicet tefiamentum Moy ii,pfalterium ‘^ Dauid,óóeuangeliumtraditum lESV CHRISTO filioMariaeuirgirus,conclu-dens,omnes prxdióla credentcs,amp;legem inlibrisIcgis fuæ feriptam obier* De«m omw' uantes, liberari à gehenna. Dicunt, quommodo omnibus gentibus deus natP frur^entf^ uos nuncios miferit, 0^ cas commonuitquid credere ÖC quid agere ipfas opor* tiaüiKs nutt' tetjUt in die iudicq inter bonos connumerentur, amp;nbsp;paradifum plenum gau-dos mittfrt, jq aflequantur ï ne caufam habeant tune fe cxcufandi i non recepiflè dotSorem 015 eommonitorem:quod^illis Dei nunerjseredcre debebant,ó^ diuinis per eos promulgatis pracceptis obedire,in quo decipi non poterant, Quomodo

/ enimDeiuerbis parendo,in Deo confidens,qui eft ueraciffimus,quifquam in die illa (è pollet reperiri deceptum f Quare concludunt, quod fi uarietas Ie- ** gum ucl rituum in identitate fidei in narijs gentibus per Dei nuncios praecepta repcriatur, hoe quidem obedienti, nequaquàm quo minus apud pijffimum attp iuffiffimum iudicem condignum praemium aflcquatur, obelïè poterit» E* N«nfij Dej, numerat autem prophetas SC Dei nuncios,quibus credendum erat. Abraham, ^butertitn» Ifinaélem,lfaac,lacob,Moyfen, christvm,amp;5aliosplures,Hxceft fumma ^f^ continentia: Alchoran fecundum libriillius laudatores.

S Ed qui tam inter Arabes quam Chriftianos perfedionem dono Dei afle- ^® cuti funt,aduertunt,quoniam fub practextu huius eradicationis idololatriac. wdogmate, alTerit CHRIstvm nee Deifilium,nec crucifixum,05 quodhæcadiebtioui* deturtotius libri intentto:feilicetquod CHRISTVM feuMefiam nee Dei fi-iium,nec crucifixum perfuadeat ♦ quoniam CHRISTVM filium Dei ehe, 05 in cruce mortuum,eft fides illa qua: uincit diabolum 05 mundum, Ô5 fola eft uera SCpcrfedia, 05nulta fides praeter illam refiftere poteftdiabolo,05 dareuitfio* riam et immortalem uitam fideli,in regno coelorum inteHebïuah Ô5 incorruptP bilt Ideó hoc medio iathan,de mundo ipfameuangelicam fidem omnino elft minare conatur : quemadmodum uidemus multa Chriftianorum régna iama^^ din/liM tM' fide uera CHRISTI receffifle,ô5 Arabum legem acceptaflè. Scimus autem tarn dem «idor, ex cuangelio,quam Alchoran, Mahumet non pofte praeualerc, ftdCHRiSTVS demum uincet, ut infra patebit. Multi etiam Chriftiani fub principibus fe* «ft»Arabum CHRISTO deuotius ièruiunt,05 infiniti Chriftiani renegati,05 Arabes, 85 eiufdem iegis cum ipfis, timore gladq fingentes ft illius

ftdae, in hora mortis profitentur fe Chriftianos,fic frnaliter omnes facient, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Dieftantemquidam(apiens,attcndendum,quomodo neceflê fuit,Machu- ^^chumet li» met ( qui nullam pratter Arabicam linguam iciuit.nec legendi ar tem, nee tfrarum pror» fcribendihabuit,etiam fi eloquentia Arabica rythmica amp;nbsp;poëtica præ exteris fMmperitm. poHebat,quia præ cundlis Arabicis Lbris Alchoran laudatur: ) habuiflè ludacos óf Chriftianos,quiilliin Arabica linguaea quacin ueteri teftamento,pfalterio, atqj euangelio continentur ,referrenr. Nam in illis facris literis per Alcho-

10 ran approbatis ÔC conhrmatis, tanquam lucidis amp;^ perfedis dodrinis, eum pcritumefleoportebat, cum fint Alchoran fubftantia,Si præfuppofitum,ô^ nominantur fupra aliqui ex illis ,qui ei adhælerunt, Sed cum illi hoe obijce-retur,quod fic inftrueretur, cecidit in faciem fuam , amp;f contracta: funt ma nus eius amp;f pedes, SC foerj cooperuerunt ipfum ueßibus fuis, qui ad fc re*-diens dixit: Deus mifit corripcre uos de fermone quem dixiftis , quod ta» les me docerent,amp;^ legit unam fententiam ex Azora eluael, quod interpretatur “ palma,quæ fic habet : Scimus quod ipfi dicent,quod inftruet eum homo lingua ‘* eorum qua loquuntur perfica. Hæc autem Arabica patens eft. Ex hoc dixit, Quomodo poteft dici quod illi me inftruerent, quorum unus perficus ,amp; alter

*oHebraeuseft.quidixcrunt ci :Potefteflê quod lingua fua loquantur tibi, 6^ ex-- Ojiando M4« ponant, amp;nbsp;tu lingua tua omnia redifices. nee inuenit refponfionem. Ecce chumetfloruc* ipfum Machumet à diuerfis inftrudum. Et quia eo tempore, quando Ma-* rit. chumet poft CH RIST VM annis 6x4» tempore Heraelij Iniperatoris incoepit, multæhæreiescirca euangeln amp;nbsp;ueteris teftamenti mteUedum dudum exortae fucrunt,amp; fynodaliter reprobatgieft uerifimile ad ipfum plures confluxifte,qui puritatemintelligentiædidarum icripturarum permixrameum nouiratibuso/ pinionum minus uerarumhabebant,5C fcripturas ueteris teftamenti cum Tak muthicisnarrationibus,0Ceuangelijclaritatem cum Apocryphis libris permi*^ icebant,SC prout ipfum uifum fuiripfi Machumet recitabant. Fertur etiam, fu' Uiflorit pdeha jpprànominatosludæosfe Machumet coniunxifte,ut impedirent ne perfedus rameuriueti fieret Chriftianus. Ex quo ÖC poëtico feribendi modo euenifle aiunt, raro con' rii er noui te-cordate hiftorias in Alchoran deicriptas,cum ipfis in ueteri teftamenco SC euan' ßamenti btßo» gelio pofitis, Sed contra hæc ( ut aiunt ) nititur Machumet refpondete,fc non riß dtßideant. nifiàdeoinformatum: uolcnscp excuiationemadducere,dicitx;.cap. Cum fit “ hæc(lcihcetin Alchoran ) alicuius uerbipro uerbo mutano,dco compofitio- “ nem fuam feiente : dicunt increduli, tu quidem non es nifi mendax, cum adeó

Uerbatuauarics.ièdhuiusreipluresfuntinfetj. Ipfcnamq?deusÔCfpiritusbe Variatiaintiui nedidus,hunclibrum ueracifsimum compofucrunt. Sedhæc excuiatio confi' bufintelhga» da Ô^ mendax, non fuffieit : quin libri compofitor uarius repenatur ,quodde twr.

40 uero amp;nbsp;incommutabili deo aflerere blafphemia eft. Netp dicimus uariationem, fi fituerborum aliqua mutatio,ftanteidentitate fententiæ, fed ubi fententia Alchoran non eft eadem cum cuangclio,aut ueteri teftamento,tuncenim nequa« quam excufabilis eft Alchoran, quin concedi oportcat ,deum ilia non tradidif-fe, cum non concordent cum prioribus diuinis,à' per Alchoranum approbatis Maria foror libris. Pura, ait in Alchoran,uirginem Mariam matrem 1E S v,fororem Aaron, Moßs^ Öffiliam Amram : certifsimum eft,illum qui hæc Machumetnarrauit, erraife, amp;nbsp;ueram cuangelq hiftoriam ignoraftê. cum Maria filia Amram, foror Moyfi amp;: Aaron,mortua fuerit annis plus mille * QC in deferto fepufia, ante uirginem

Mariam matrem lESV CHRISTI glorioßm, qua,ut in eodem Icgifur AP chorano, fuit tempore Zachana: pa tris Ioannis bapnHæ, Etcumhxenon lè' tnel,Iêd pluries Akhorandicatjhoc unicum exemplum fuffleit errorem reperi ri in libro, 6ó ideo dei compofitionem non eflè. Adhuc dicit Capite feptuagefk moquinto de Maria in fine: Maria Ie dirigendo,nilmalitiac feu praaitatis ope^ rata eft. unde animam inflauimus illgnoftrauerba librumep confirm anti ,amp; in bonitate perfeucranti ♦ Certurn eft Mariam ante Alchoran penèfexcenrisan-nismortuam:Quomodotuncconfirmauit librum Alchoran, de quo tarnen A* rabes ipfum loqui inteUigunt f Sic errat in Capite trigefimoquinto in recitatio-Pbdrdo. neilla,quando Moyfes uenit ad Pharaonem : ubi Pharaodicit,fe Moyfen in ” fuadomonutriuiflè. Nam ille Pharao qui Moyfen nutriuerat,diu mortuus fuit ante reditum Moyfi ad Aegyptum : Exodi cap. 4. Puit enim quadraginta annis Moyiès in Madian, quo tempore obierat. Taha plura reperiuntur dif-fbnaàueritateiacrælcripturæjâ Deo,ante Machumet traditaCjamp;T Alchoran præferendæ.Nec Alchoran hoc negat. Sic enim Capitedecimonono dicit: Si de mandatis tibi mifsis quiequam dubitas,antcccfic)rum tuorum libros legenda ueritatem tibi miflam agnofces,ne fisambiguus nunc, nunc negans,nunc affirm mans.Ecce iubetin dubijs rccurri ad libros priores ,qui etiam admitti^quod uc riores feu meliores libri oftendantur, SC illis ftetur. Sic enim Capite trigefimo Iniahijs recur dicit : Recentes te magum affirmantes,tu die, Librum ifto meliorem, uefirum »• reniumadlii dieftum affïrmantemafFerte,eumcpbeniuolefequar, Ecce quomodonunc uult broi meliores, affirmare Alchoran cuangelio præferendû.Non funt igitur ea quç in Alchoran continentur,ut Dei uerba acceptanda, quando prioribus à Dw traduis j óf per Alchoran admiffislibris, aduerfantur.

DEfcendentes italt;p ad magis particularia,ut deueniamus ad id quod inten* dimus,fciliceteuangelium Alchoran praeferendum,dicimus eum qui AP „ choran in Hilpania in latinum uertit,referre in principio Capite quinto feu So* j(j „ retamram fic haberi : Deus pius óf mifericors, uiuus óf altifsimus, pratter „ quem non eft alius, qui prius uetus teftamentum, deinceps euangelium re* „ eftas uias hominibus tradidit: poftremo librum ueracem ,uidclicet Alfurcan, ■J nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ ueftræ legis confirmatorem, defuper uobis tribuit. Iftéque continet uerba

quidam firmifsima óf infringibilia, quæ funt libri mater óf materia : quae* AUIerlitri. dam ueró alia, óf reliqua ♦ Ecce quomodo uetus teftamentum óf euange* lium redlas uias dicit continere, óf confirmât ipfa: Alfurkan ueró dicit ue* racem, óf continere quatdam firmifsima, quæ funt mater óf materia libri, óf „ quæ illa fint fupra didum eft , óf continentur in oratione in principio libri „ quodprincipium mater libri nominatur, fcilicet quod fit unus Deus creator 40 „ adorandusactimendus,óf terribilis iudex in dieultimiiudicp,quando eft re* furredtio. alia non habent illam firmitatem infringibilcm. Quare ubidiieor* dant,cum ueteri teftamentouelcuangelio, potius ftandum illis. Ad idem atten-fidcorani teßi' teaduertendum,quomodo in Alchoranlegitur, Deum ludæis dixiffe, Cap«, u» moniudeEuan CHRISTVM Mariæ filium, cui commifimus euangelium, quod eft lumen óf ^ehj uutoritate confirmatio teftamenti ac caftigamen ,Sf reefta uia timentibus Deum, ad ueftr« legis complementum mifimus. Alibi fiepe nominal euangelium lucidum,óf a-liquando iplcndufifsimum. Cum ergo hoc ita fit,quod euangelium in fe omnia necefta^

r , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4»

nècefTariâ ad Gintern contineat j 8C fuppkatad Icgcm uctens te flame nt / qy^ fupplcnda reftabant: nihil igitur in Alchoran repcritur,quod fit neceflahum ad falutem, ultra id quod ineuangelio conrinetur: amp;f non eft aliquid neceßita-tis in ipfo Alchoran,quod non fit euangclio conforme, Ait criam quidam de» uotus, e: Arabica: linguae peritus, qui in Baidach Audio Alchoran operatn dédit: in cap ♦ Elmeide fie haben: Limitauimus ueftigia hominum per l E s V M filium Mariae ueracifsimum patenters' dedimus ei cuangelium, in quo eß di' rcctio amp;nbsp;lux amp;r ueritas manifefta. Ex his patet Alchoran Arabas ad euange» ** hum remittere,tanquam ad lumen amp;nbsp;redlamuiamDeum timentium^ Dicit ‘* 10 enimin Alchoran: Sciendumquidem,uiroslegumnullius legis fideiue perfe* ‘* äionem afrequi,nifi tefi:amcntiamp;euangcllj,achuius libri à Deopofiti prae- “ ceptis parcant, Nee hoepotefi: de illis Chriftianis intelligi, qui lucidißimum hbrumeuangelqfequuntur,cum ipfein plcrisqj locis atteftetur, illos CHRP STI difcipulos in albis ueftitos, perfertiffimos effe. Oportet igitur utde lu^ ‘* dæis Sc Arabibus,qui funt uiri legum, intelligatur, Mandatur etiam feptuagc-fimocapitc Alchoran,quodomnes boni Deo ièruiant,ut CHRISTVS lESVS Mariae filius perfuafit. Si igitur ad hoe boni Chriftiani nituntur,ut faciant virilegum* quemadmodumibidem Alchoran continet, eertißimum eft, ipfos ab illis qui Alchoran credunt, irrepræfènfibiles eflè.

ALchoran dici non potefi fufficcre j 2c ma rcdla effe, nifi indudatur lA » ipfo cuaugclium,amp;: folum illud confiât, luccm ueriratis amp;nbsp;rede uiæ in

Alchoran dici debcre,quod euangclio confonat » Nee de euangelio hœfira* Eudngelif ïoca bat autor Alchoran* Allegat enim paffus ÓC continentias euangelq, de co aliquotrecitdri quod CHRISTO parabolas exponenti,aliqui abierunt retro, de grano fru' in Akortmo,

gt;0 a^^^abatur per ipfumin partibus Arabiæ,amp; undique reperitur, etiam for« taflis hodie Óf prius icriptum in aliquo antiquo uolumine quam Alchoran con-ficeretur.óf c3 ab initio fidei Chrifiianæ per tot Centenos annos ante Machumet cuangelium mundo publicatum Ôf hueufque inuariatum maneatjde quo nee Machumet tune legitur dubitaffe : mirandum eft,cur Arabes pro inteHedn Alchoran generaliter non addiderfntftudio óf ledioni cuangelium »ficut mul ti fapientes eorum, fecrete cuangelium fumma deuotióne ampleduntur, cum f^raies quofdd fineeius feientia nihil perfide ex Alchoran trahere poßint. Sed ut quidam EuMgtUumrt peritus ait, alia cauß non eft nifi quia fapientes eorum iciunt, quod falfitas AI- Ugiofc amimie'

, choran de facili deprehenderetur,fi' ad legendum Geros óf ucraces didos libros lt;K.J ^oadmitterentur, Vnde óf fi quis rede confiderat ,illi nationi Arabum non fuit Ie gatus necefGrius ad aliam,quam ad cuangelij fidem óf legem docendam.Pofte-nim c H R i S T v M, omnium prophetarum etiam fecundum Alchoran altiffi-mum,óf hbrumeuangcltj omnium librorum perfedifsimum,nihil melius refta bit a deo expedandum.Hine fi quid pulchri,ueri,et clari in Alchoran reperitur, Euängdij ra * ncceflè eft quod fit radius lucidifsimi euangeltj,óf hoe uerum uidet, qui euange- dim quiequid Ho ledo ad Alchoran fe transfert.Vnde contemptus huius mundi,et prelatio fu tft ueriin aUo turi icculi,perfuafio iuftici^ óf opcrurn mifertcordi«» QC diuini proximi amorfs run^

unde uendino omnium fuorum,etiam an/mæ Ipfi dec, maximilucri conufncun turf Vnde habetur quod mor! pro deo fit uiuerc æternahter,unde uirtutum di' k(flio,ufurarû,homicidiorum,periuriorum, fomicationum, a ftp adultenorum, ahenorum^ concupifeentix prohibitio,in Alchoran fuae daritatis iplendorem receperunr,nifi ex euangelica perfedione Ô^ conuenientiaf Cur alia mulra,quae circa uoluptatem fenfibikm 0^ immundiciam carnis promittuntur in A khora, tenebroia amp;f tetra uilia^ ab omnibus fapientibus etiam Arabibus reputantur, rufi quia ab euangeheis promifsis diicordant,ut infra latius dicctur f Lucet igi' QiK‘^“lt; lucent, turcuangclqfpkndorin Alchoran,ilhsfcilicerquifpirituCHRISTI ducuntur, tuangelij fplen etiam prêter intentionem autoris: fed nonipfi lubrico Machumer, amp;S illis anti' »»' dor in AkorS. chriftis,qui hoc feculum futuro præfcrunt,ÔC nihil bonû iudicantnifi huiemun-do 2C eorum concupifeentijs conformetur. Illi putantDeum autorem Alcho' ran,fuacorruptadefideria confirmare: non aduertentes,nihilueri efle, quod, euangelio contradicit.

NEc debet quenquam moucre id quod dicit ahbi,librum Alchoran non po' tuiffe.nec ab omnibus hominibus,nec dacmonibus componi ,ob ipGus ad' mirabilis didiaminis elegantiam j ac quod ideó diuinus cenferi debet. Efto jO; enim quod hoe donum Machumet habuerit,quodcenfetur per alios Arabes fin gulare,diuinum,amp;^ inacceflïbile: 0^ hoc arguat ob pukherrimum didlamen, dul ccdinem,amp; blandiciem fermonis ftupcndam,SC cundis mirabikm, librum dei donum cflê: non tarnen propterea eft afRrmandum,omnia quæ in ipfo conicrip-ta funt Dei uerba eflè.qui uerax efi,5C ftabilis,SC fibi nequaquàm contrarius. Vnde cum m ulta in Alchoran de ijs quæ in teftamento ÔC euangelio habentur, adeó uarientur,quodfimul cum prædidiis ucra eflè non pofsint, ut iep deo igno* rantiam 6C inconfiantiaatep mendaciü afcribi oporteret,quod tarnen etiâ in Ak Nó^KWekgati choran pro maximo peccato habetur.Qiiod autem dukis krmonum compofi-oriüione aU^i tio non concludat dilata ueragt;patet ex tertio cap, Akhoran,ubificdicitur:Plu' j* (ompoßtum, res eloquq melliflui,quorum uox cordi non conibnat,deum fui cordis tefiem in-Oei nernm. uocant,cum ipfi tarnen pcrnicicin,genticp fiagitiumjrut^ibuscp peftem induce« re nitantur,hi tales gehennæ puteo,pœnis undilt;p uexati kpelientur.Sed fi,ut kz quaces Alchoran aiunt,admitteremus,libro Alchoran finem et intentionê eflè, non folum non detrahcrc,nec deo creatori,nec CHRIST O,nee prophetis ac lega tis dei, nee libris diuinis tefiamentfpfalterrj.SC euangelij: fed gloriam dare deo creatorijlaudemamp;teftimoniumCHRlSTO Mariae uirginis filio fuperomnes prophetas pcrhiberi,teftamentum amp;nbsp;euangelium confirmare 06 approbare( eu' ius contrarium omnes fapientes 06 zdofi crcdunt,ut fupra paruit ) utiep tune c3 hoe intelklt;fiu Alchoran legens,licet uaria occurrant quæ ofFendant kgentem, 45 quafi ilk liber ob fuam contrarietatem,quam tam in fe habet quam cum euange lio Ô6 teflamento,non poisit dei eflè,ac quod Machumet uir muli'ebris,lubricus, totus huius mundi Ô6 fenfibilium amator,de peruerfa idololatria 66 ignorantia adlegationem dei Ô6prophétiesfpiritum fine poteftate miraculorum àdeoaf fumptus non debeat credi,nec ipfius fimplici relationi ftari,qui inconflans Ô6 ua rius rcpcrirur,66 Dei arcana fe ignorare confitetur, 66 multa fortia argumenta quæ in Alchoran contra Machumet in uarqs obtjciuntur,66 non foluuntur : ramen quando hxc omnia fic confiderantur quod prædidæ intentioni feruiant, tune

tunc aîiqufs did poteftfru^us»Puta,cumquïs legit irftam Machumet quæ in l^Hionis Ako Akhoran fcribitur,fta«'m intdligat,ideô illam deo permittente infertamjut feia xmfruiÏM. tur ipfum nó eflè,nec CHRIST 0,nec Moy n,nec alqs prophetis comparandum, ÔC multominus prxferendum.Qyando enim comparatur uita SC feientia alio*

rum prophetarum ad uitam 6C fcientiam ipfius, ftatim uidetur, nullö debere po nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4

aus fcqw Machumet ^ c h r i s T v w^quod ena Alchoran manifefte confitetur. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

ADmittit Alchoran,c H R l S T V m fequentes præferri omnibus, cum C H RIST v s fit omnibus fandifsimis prophetis fuprapofitus. Ait enim fic fictus

Deus in Alchoran, Gap, 4. Omnium prophetarum alio fuper alium per me « fublimato,SC eorum t^uibufdam cum Deo 1 o cutis »CHRISTO Mariæfilio ant- chri/httpro» mam noftram propne conferentcs,uim atqj uirtutem prac exteris prxbuimus» fi,etis omnibut Ecceait,præ cæteris præbuimus,Siigitur prophetas nobis à Deo miflôs audire frufiMtUor, ^ fequi tenemur,prae cæteris utiep C H R i s T v M fequt tenemur. Hoc clarifsime f^icoram quot Alchoran exintentione intendit,C HR 1 s T o fcilicet potius adhærendum » Dicit ^„jtfjiimonio. enim alibi Alchoran, C H R i s T V m dixiflè : Timentes Deum, me fequamini. « Deus enim meus uefterep dominus eft,quem adorantes, redo proceditis tramt- « te.Et fubiungit:Qi.iomodo uiri albis ueftibus induti ipfum fecuti,ali}s omnibus «

»0 per Deum fuprapofiti funt,Et alibi fcribitur.ut fupra allegauimus: euangdium effe lumen amp;nbsp;confrmationem reftamentfStquot; caftigamcn,^ redam utam deum ^MugtUum, timentibus,0£^ legis complementum»Ecce CHRiSTVMamp;f eius euangelium fc= quijCft fequi lumen, æire per redam uiam deum timentium. Et iter um alibi: « lam diuina ucritas nobis data,redam uiam proficikentibus oftendit. cuius ob- lt;« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, kruatio,falutem obferuantibus generat,error quidem detriments, Ecce diui- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

naueritasutiepperCHRiSTVMineuangelioeftpatefada. Alibi deeodem fic ait: Tandem CHRISTO Mariæ filio miflo.cuius fequaces ipfi penitus obedien- r« tes corda conftantia,5C humilia attp fidelia gelfcrunqnos euangelium dedimus, lt;t non ob aliud nifi ut per ipfum Dei diledionem atep gratiam aCTequerentur ♦ fed «« jo non,ut dignum erat,obferuauerunt,5C licet plures eorum fint increduli,eorum lt;« tarnen credentibus meritum debitum 6ó maximum tribuimus ♦ Iterum alibi : ^ OmnesboniDeoferuiant,utCHRISTVS lESVSMariæfiliusperfuafit,interrogans uiros albis indutos ueftibus,quis mihi fubueniat ex parte dei me fequen « do:' refponderunt iUuNos.Quidam autem filiorum Iffael crediderunt, quos cæ « ten's incredulis manentibus,longe fuper illos extoUimus, lam fan's oftendimus '' ex Alchoran, chrisTVm potius quamMachumet,2lt; euangelium potius quam Alchoran fequi oportere.Nunc defcendentes inquiramus,an omnia quæ q^^^^ honina in AlchoranTcribuntur,tendant ad gloriam detOmnes enim homines creates ^j oionficandi elfe adglorificandum Deum, Alchoran atteftatur » Videtur autem qui plures j^^^^ ^^g^j,-^ '^ deos ponit,uelle Deo fuam claritatem SC gloriam obfufeare» Ideo ponere Deo focios,participes,filios,alios deos,cft glortæ magni Dei detrahere,^ con-fundere arque diuidere uniuerfum » SC cuncla in fchifmate SC in confufio -ne Qc malo ponere,ut Akhoran déclarât,fecundum inteUeeftum quem A-rabes libro attribuunt.

Vm tu author libri Alchoran,fblum deorum plur alita té damncs,cur Chrl ftiano5,qut c H R i s T v m filtS Dei creduntjüwredulos dictsfNónne poft^ Alchoran

Ajehoranplanes ncgauitdcumfiltumfiimpfiflè,fem XXXn.Cap.ficrefoIiift »» d*cens:Deusnequaquàmfîlium(cupartici'pemfumpfitaliumdeum,tunccnini »» 9uifq5 cum fuis faduns uentenSjUi ahum infurgeret. Dieft alium deum : in qup Cm^tM Dfi^ déclarât, Chriftianos non effe incrédules, fi dicunt C HR i S T V M dei filium non i- liw j non aUm cq^ alium Deum,Inquantum enim gloriæ def non detrahit focietas,participatio Cew» ó^ filiatie: Alchoran fccundum uos non intendit illa dé Deo tollere,cui nihil p^r fecQionis deeffè poteft, Sed inquantum illa dicunt ahS deum, ÔC illi uel illis glo' riarn illam foli creatori debitam tribuunti tune detrahunt à Deo creatore fuam gloriam,Só alten' diuidungnce manet deus creator,deus^quando non habet om nem gloriam,amp; maior in gloria eflê pofièt Jdéo nulla ratione hoc dici potefhim ’• plicatenim contradictionem, plurcs cITc deos: quando fequitur nullum eflê Deum,cum quifqj careat famma gloria, quæ foIi Deo conuenit, Alchoran huic * ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fententiælècundumuos cönlèntit,5f aitomnesprophetas in hoccOncordare:

nee in hoc Chriftiani Óf ludæi contradicunt.Et Alchoran dicit, Mahumet miP fum ad Arabes idololatras,ut eos ad cultum unius Dei creatoris ducauSi igitur Mahumet eft ad hunc finem tantO miflus ad idololatras fuæ nationis, euf Chri-* ftiani perfecutionem patiuntur,qui nee funt Arabes,nee plures deos coluntfPa tet fatis Alchoran,fccundum etiamintelledum quem ipfi Arabes tribuunt,non negare quinDeus habeat filium feu filios,dummodo non fit alius Deus, aut atq dq,Chriftiani enim óf ludæi non funt rcpræhcnfibiles in co,quod in oratione ad'** Deum creatorem óf originem omnium, nomment ipfiim patrem : óf quemad^ modum hoc tarn in ueteri teftamento quam euangelió legitur, liber Alchorart Deo filiosditri non intendit negare, nifi quod fibi abfurdum uidetur, homines ledei filios ap* huert,(iuomed0 peUare.Sic enim ait cap.X 11,Vos ludgi atcp Chriftiani,fi dei filq eius^ diledi e« ^bfur du dicat ftis,prout uos dicitis:cur uobis culpas atq; peccata gcrcntibus,pcenas Óf malum Alcoraih mgeritfCerte uos nihil aliud quam homines eftis,a deo ueniæ mercedis^ maxi* mæ datore,ad quern omnium erit reditus,creati* Videtur ex hoc,ipfum arguere præfumptionem óf modum dicendi, quafi filiatio dicat confubftantialitatem. Sed ubi no intenditur,non negat : et quia in teftamento ueteri ac euangelio nuP quam legitur, CHRISTVM, aut alium qucmcunlt;^ fie filium dei appellari,quod J* fit alius deus à patrc creatore i nee probationem Alchoran refellit quiiquam Chriftianörum,icilicct deum non pofte lùmerc filium, ne® ab uxore, cum noil habeat,ncq5 fi fumeret nobiliffîmam creaturam in filium ♦ Non enim efle poteft crcatura ciiifdem naturæ cum creatore, ficut neceflario filius exiftit, Etfi aflu' mere deus filium,utilt;p cum in tempore fierct tab's afrumptio,hliuscreaturaeP let, Concludit igitur Alchoran j impoffibile efle deum habere temporalem fi-lium,quam cortclufionem Chriftiani nequaquam impugnant-Negatautem AI cMfiuelJefi' choran, CHRiSTVM filium dei, licet ipfum exaltet fupra omnem prophetam; iiwn Dei,negat Interrogo autem te fubditum libro Alchoran, cur negatur Meflias filius dei, Alcoran, cum in euangelio per te approbato,læpius legatur C H R1S T V S dei fih'us,Forte 4* dicis ex Alchoran,CHRi S T V M coram deoad rationem pofitum,quod ft deum nominauerighoc confianter negafle.ideo huius contrarium in euangelio repe* firi, nequaquam admittit. Non tarn admiramur, quando c HR rsTVSeoram deo de hoc inculpatus fit quod ft Deum nominauerit, Ófquomodo præftns fuerit Mahumet,qui deum inuifibilê (ut ipfemet fatetur) nunquam uidit, quàm plane irridemus.Ignorabat né deus ueritatem, óf c H R i s T 0 falfum impofuit ? aut fi ueritatcm,tunc primo fciuit,poftquam CHRiSTVsft excufauit:nonnè ft-cundu Alchoran CHRiSTVSeftincarnemortaliuiuus,inquodalocoamoeno aquis irriguer óf aftipfum uent«r«m denuo in hunc mundâ,demû moriturü,Sf furredurum

furrecflurum .æ in ktdido future rationem operum fuorum redditurum ƒ quo/ modo hire concordant,hæc effe fa(fla,quae in future îudicio fccundum Akhorä fieri expecflanturc’ Nonne dicit Alchoran, nullum uiuum hominem deum acce derejamp;r cum eo colloqui polled Ecce quod huic dido Alchoran non eft fides ad-hibenda. ót: uthocex textu Alchoranucrurn uidcatur, aducrteficin textu dici cxCap.i4«filt;^itiodcodiccnte:OiESv Mariaefili,tu perfuades hominibus,ut ** dei loco te matrem^ tuam deos habeant SC uencrentur.Refpondit i E s v s: No» ‘* Iitdeus,utquidpræteruerumdicam,ô6fiprotuh'jtunofti,quiatu omnium fe^ “ cretacordiumnoicens,meicordis arcanum pénétras, ego ueró nequaquàm tui« “ ^ Tufeis itacp n»l hominibus nifi mandata tua dixiflè: fcüicet,quod te deummeu “ ó^fuuminuocentó^adorcnt,quorum quamdiu tibi placuit, teftis affui. Nunc ** autem tu,qui es teftis omnium,pofiquàm ab illis ad te me fublimafti, eorum co» ‘* gnitor cxillas.quibus fi main feceris,gens tua funt:fi condonaueris,tu es income ‘* præhenfibilisamp;iàpiens«Dicitdeus: Nuncinftatdies,quo fua uindicis ueritas “ perficiet.eisetcnimueniamjquoniammefccutifuntjquodipfis præ cæteris lu-' “ crum eft maximum, âf paradifum aquarum fluxu dulciisimam,ubi perfeuerêt, “ tribuam.Ego nant^ omnipotens deus, coelo amp;nbsp;terrae SC uniuerfis quæ eorum capacitascontiner,impero.Eccerextum,quinihilfacitcontra diuinam CHRI- Chrijiui foliut STifiliationem«Scdquod CHRIST VS nunquam perfuaferit fc ÖÓ matrem loco p«trM gloriam » dei uenerarijnee id euangelium habet,nee Chriftiani credunt« Non enim uenit iuiffwit»

15 S y s,nifi ut daret gloriam deo patri fuo,amp;^ fuam nequaquàm quaefiuit« CVOD CLARE OSTENDITVR, CHRI-flumelfi Dei (ilium. Cdp, X.

Dleeret Arabs: Si C H R i S T V S deus fiaftetjUtiep cum ludæi dicefent,quia tu homo cum fis facis teipfum deum,nô exeufaftèt fe,allegando in lege deos diçj,ad quos fermo dei faôus fuit ,fed tiare reipondiflet.Dicimus eum elare re- '• fpôquot;ndifle,aiebat chim: Si illos dixit deos,ad quos fermo dei fatftus eft, 5C non po “ leftfoluifcriptura,quempaterfantftificauitetmifitinmundum.uosdicitis,quia ‘‘ blafphemas,quia dixi,filius dei fum.Si non facto opera partis mei,noltte credere ‘* 50 mihi.Siautem fâcio,6Cfi mihinonuultiscredere,operibuscrédité,ut cognoica SermonurnDei as,de credatis,quia in me eft pater,Slt; ego in patre.Eece quàm date locutus eft: cdpaces, dÿap fcihcet,non ciTe blafphcmiam,fi fe filium dei dixit,amp; ideô le tacite deum confeP peUrfti. fus fit,Nam fi fermonum dei capaces dq dicuntur, non eft dubium, quin is que pater ut pater ab æterno fancfihcauit,SC in tempore in mundummifit, non bla-fphemat,fi fe dei filium appellat. Pater enim,ut patcr,non generat nee fandiificat nifi filium.qui autem fancftificatus eft à patre ante mundum,^ deinde in mun* dum miflus,utilt;p coæternus patri eft« Quod autem hoe cognoici poßir,quanta ad credulitatem fufficit,opera oftendunt,quae nullus hominum ante ipfum fecit na quod humanæ nature ilia afcribi non poflunt,aut creaturæ,ièd creatori. Nifi

40 igitur pater creator elTetinCH RIS TO,quomodoeius opera CHRISTVS feciP fetC Eflèntia igitur patris,quac operatur omnia in C hr 1 s T 0 erat« Etfi deus pa» cM^Im Dn ter eflèntialiter eft in C H R i s T o,erit CHRISTVS eins filius,quia eiufdem effen» filiut. Üa^firitigitur CHRISTl ,quiafilius,inpatre,cumextra eftentiam patris films

. ' elfe non poßtt.Sicui fi autoritatem mittentis uideo mittentemjóC ae-qualem autoritatem in mifib uideo miffum : utiqj mittens cftinmiflb,Së miffus in mittente ob æqualita-

ADhuc attente confiderafidem Chn'ftianam eflè^patrem omnipotêtcm et fe Deu creatorem,amp;5 C H RIS T v M jillum Deum nominare fuum patrem* Ait enim in euangclio ad ludæosÆft pater meus,qui glorificatme,quem uos di »j citisjquia Deusueftereft.inebeneintelligitCHRiSTVMnon feDeü nommait 53 fè,quia fe pattern fuum nommaffet.Oftendit autem fe fatis filium Dei,quando Cur chrijlui iHum femper patremnominauiqquemludaciDeum dixerunr»Vnde Dei filium fe non Deum, fcnominauit,SCnondeum:cumnominatioDei,fitnominatiopatrisCHRISTI» fed Dei filium gß igitur CHRISTUS filius Dei patris,CC non Deus pater. 6C efi uerus filius dei «o appellee, partis,ideó Sf confubftantialis patri: licet non alius Deus,quam pater. Vndc CHRiSTVSnoneftDeus pater creans omnia, fèdeftDeipatrisuerißimus fi' lius,ciuldem naturaecum patre,per quem Deus pater créât omnia. CHRISTUS igitur non eft nifi Dei filius unigenitus ,amp; hinceiufUem eflèntiæ amp;r naturæ cum deo pâtre: cum hoc fit de natura filq patris,ut fitcum eo eiufdem elïèntiæ lt;2C na^ turæ,uti filius hominis eft ciufde elRntiae et naturæ cuius eft pater eius, eiuidem fcilicethumanæNaturæ: fedeflentia humananoneft idem cum homme,ut ta« men elTentia diuina eft idem cum deo, ob fimplicitatem maximam diuinitatis.

Ided filius hominis licet fit eiufdem naturæ humanæ cum patre,non tarnen idem tiliwDeiidein homo,fed alius. Filius autem dei eft idem deus cum pa tre, amp;nbsp;non alius. Hæc tO Heuicupatre, elarifsime facrumeuangeliumreuelat, quod Alchoran approbate in genere3 SC ci in Ipecie non contradicit,ut ex fequentibus oftendhur.

SCribiturenimin Alchoran, Mariaeuirginis filiSlESVM CHRISTUMeffe, per hæc uerba: O Maria,omnibus mulieribus et uiris fplendidior,mundior, „ atcpiocundior,tibifumminuncij gaudiumeum uerbo dei,cui nomen eft lEZ „ sus CHRIS TV S,qui eft facies omnium gentium in hoc feculo atcp futuro, fa* jo „ piens uir,optimusab uniuerfitatis creatore mittitur.Illarelpondit: ODeus, co „ uiru m non tetigi, filium quomodo habebo C Inquiunt angeli : Deo nihil occur/ „ rit impofsibile,omnia ut uult operanti. ipfe filium tuum cum diuina uirtute ue „ nientem,librumlegiferum,omnis^magifterijperitiam,0C teftamentum AS e« „ uangelium edocebir.Ille cæcos amp;nbsp;mutos curabit,morpheaticos et leprofos mun „ dabit,mortuos creatore coopérante uiuificabit : quæ cunda à credentibus in „ deum miracula cenftntur.uetusteftamentumconfirmabit.ft^cum diuina uir „ tuteueniflepatefaciens,inquiet:Timentes Deum,mefcquamini. Deusenim ,, mei ueftri^ dominus eft, quem adorantes,recto procedunt tramite. Iterum ali« bi fie: 1ESVS Mariæfilius,Dei nuncius,fuuscpipiritus,ô(f uerbum Mariæcœ- ^^ „ litus miffuniexiftit.Ecce 1ES V M,ecce Mefiamfeu CHRI sT VMjamp;T uerbumMa riæ cœlitus miffum,hoc eft à deo coeli miffum: quare eiufdem naturæ,cuius deus mittens.Non enim dici poteft, quod diuinum uerbum, cum fit dei uerbum,fit; Uerbum Dei y aliud quam deus fimplicißimus.Deus enim,ÔC fuum uerbum,non funt duo dij» ‘^ê ^wd dem. fed idem Deus fimplicilsimus. Sic igitur patet:Deummittentem,SC fuum uer^ bum mifrum,eflè eiufdem naturæ diuinæ:fed cum mittens Deus non feipfum mittat,nec alium deum mittat,nonerit mittens miflus,nec alius deus, deus mit^ tens, QC alius miffus.

F A CI LIS OSTENSIO, C H R t St V M, Q_V I EST uerburnDeipatrie,ejftdutfilium, Cdp. XIII. '

D H V c fiercertum eft ex AIchoran,uerbo Dei omnià eflè creata.uerbum Verlum è« igitur Dei, incrcatum eft, quoniam per tpfum omnia creata funtæft igi- increatum, per turuerbum, sternum, i'ncrcatum. Non eft igitur üerbum (èhftbïlé', fed'pluis ipfumuero re quam intclleclualejntellecftuale ueró uerbum,per quod i'nteïlelt;ftus omnia ope- ^ta omma, ratur, intellecftuah's eft conceptus« nam nifi mtellecftus inmeatur m conceptum ftium,quem intellccftuahter generat, non facit quicquam Ïntclletftualitcr« Sicut ' , xdificator domus in uerbum feu conceptum intuetur, per quem ædifteat « Di-iocitur autem uerbum, nam ficut uerbum extrinfecum ienfibile, generatur à uer-bo intrinfeco intelleduali: fic conceptus generatur ab inteliedu, óf dicitur eins uerbum« Intellectualis igitur natura »omnia per uerbum fuum format, óf per uerbumreformat.Aedificatorenim per uerbum format domumlSf fi ruit, per idem uerbum reformat.Deusficper uerbum format,óf reformat, Hoe uerbum 'VerbumUtm. uocatur etiam fapientia.omnia enim deus per fapientiam facit, Etdicit Alcho- lt;iuoi Sapiëtia^ ran:cHRiSTVS cum diuinis uirtutibus aducnicrls inquit, En affum cum ia - “ pientia ueftras diftcnfiones difcuflurus,me^ ièquendo,timete deum « Nominat “ igitur Alchoran » id quod prius uerbum aiebat, nunc diuinam uirtutem óf iagt; picntiam,Sic uerbum ratio dicitur,Omnia enim cum ratione fafrafunt. Nihil R^wt 10 enim eft»cuius légitima ratio non præceflît. Sic uerbum for mo dicitur, ars, ièu magifterium,pcr quod Deus omnia facit, Euangclium ueroillud nominat uerbum, fine quo fadum eft nihil, óf idem uerbum nominat Dei unigenitutri, per quem fecit Óf focula, Sed cur potius Alchoran nominat uerbum, quam filium Vnigenitut ià ilium per quem omnia farta funt f Fortaffis ex eo, quia cum uellet omriem mo» dum pluralitatis deorum eliminare à rudibus idololatris,noluit occafionem da- ‘ re errandi illis qui capere non poterant filiationem intdlertualcm, aliter quam in fenfibili mundo uidetur«Intellertualf ueró fcecunditati propinquius uerbum quam films acccdit,Ncqj apta locutio eft,Deum habere filium « nam cum Deus fit pater omnipotens, omnium creatör, qui omne id eft quod habet, cum nihil jö fibi deeftè poisit: non eft apta locutio,ipfum habere filium«quia idem uidetur, ac fi diceretur,Deum pattern eflè filium; cum habere iri ipfo fit eflè«Propter höc ta- ' men non intendebat euangelio contradicere,nec tcftimonio Ioannis Zachafiae, Ïoannti Zichi quemapprobat, óf ait elk confirmatorem uerbi,qui ineuangelio confirmât rUr. CHRISTVM eflè filium Dei unigenitum, Vnde cum illum quem Chrift/ani nommant c H Ri S T V M, nominee Dei uerbum,óf Mariae filium ; tantum in hoc â Chriftianis uidetur diforepare,

OBIECTIO EX ALCHORAN, c^autfolutio. C4p. XIin. Dïccret aliquis: Nónne fic legitur in Alchoran^' Pars plurima mentiendo di “ xit,Deum habere filium:quomodohaec non contradicunt euangelio fDi “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

co Alchoran fo deel ar are« Addit enim: Ccepit ne deus filias plus diligere^ quid ** • iudicatis immemores:'An ueftri dirti rationem firmam habetis.^librum quidem Deum non hd' üeftrum,fi ueraces eftis,in medium afferte « Ecce Deum non habere filium hu- btrefilium b«d mano modo,euangelio non contradiciCcum Deus fit fpiritus,qui carnem et of- mano módo. fo non habet, Sed quod C H R i S T V s fit unigenitus Dei filius,librum euangelio-rum in medium proferre poterimus,óf ueraces reperiemur. Adhuc diceres : Nónneazora antepcnultimafichabetc'Conftanterdicillis, Deum unum eflè, *♦ heceflarium omnibus óf incorporeum,qui nee genuit,neceft gencratus,nee ha' “ betquenquamfimilem.Refpondemus, illam asoram intelligi debere taliter,

quod per Ïpramfntendit dare Deo gloriarn,8(f non detrahere a c H R t S T Olau* demgt; VndecumtneorporeusDeus amp;nbsp;deltas fint idem,G Deus de quo loquitur azora deltas intelligitur,non contradiciteuangclio. Deltas enim cum fit effent ha dtulnajicc efi gencransnee genlta,ncc Gäbet aliam deltatem fibi arquakmt fed pater generat Hilum eiufdem eflènhæ. Vnde confiderare te oportet,quod 11- - * cetldem fit Deus amp;nbsp;deitas,cum Deus fimpllclffimus fitpenitus Incorporcus QC Incompofitus, tarnen quando rcfpicls In deltatem, nullam uldes generatlonemî Oewp4fer,n3 tumrelpiclsInDeum,uldesIplam-NamDeumpattern nominarl,ln ueteri tefta autemdatM. mento,plàlterlo,æeuangello darelegltur:deltatem autem,non legltur,pattern uocarhSl Igltur Deo conuenlt quod pater nomlnetur,^ in hoc non impO'- •® hitur d ullum mendaclum:tunccum uerum fitlpfum Deum efle patrem,nô In* conuenlt Deo quod Deus films nomlnetur, cum pater non Intelligatur pater finefilio.Etlam azorailla,llcetad exclufionem plurlum deorum pofita fit, cunt ad hoc totus liber prlnclpalitcr tendere uidetur,per elus fequaccs, amp;r ad hunc fi' nem per eos irrepræhenfibills ludicctur: tarnen etlam fecundum ueritatem euan gelicam azora tolerarl poteft/Dcum ulddicet nee genuifle,nec gencratum efle. Dew» nee genu generatio enlm in diulnls cum fi t in aetcrnitate,nunquam tranfiult in præterltû, iße,nec efjege' m deus dlcatut genitus,ucl generatus:fed Deus pater æternus,generat Deum fi nemtum- Hum sternum,eadem deltate Deum.eademæterhltateæternum«

ADhuc dlco, co quod Alchoran dlcit i E S v m Matlat fillum Mefsiam feu C H R i S T V M,omnla quac prophetac fatentur de Chrifto,lpfe fatetur, Dlcit -,, autem Micheas propheta: Êttu Bethleem effrata^paruula cs in millbus luda.ex „ te mihl egredietur^qm fit domlnator in Ifiacl.Sf egteffus elus ab Inltlo, à diebus acternitatls.Hicprophetadegeneratlone Mefslxloquitur: 06 duplicem ponlf Ktl^i duplex generaaonem,unam temporalem in Bethleem/aham æternam. Ab inltlo mun^ gentratio. dl ptophetatum eft,deum,Mefsiam faluarotem in mundum mlfïurum.Certum eftjMefiamantemundlconftitutlonemcflèïUtCHRiSTVS de ie loquens inC' „ uangelio atteftatur ad pattern,dlccns: Clarifica me pater claritate, quam habul ï® „ ante mundi conftitutionem.Ecce dlcit,Clarifica me pater. Vnde fi Deus Mdslâ miffurus erat,illum qui ante mundi conftitutloncm clarificatus fuit : urique 111e Mefsias, qui ut omnium fupremus 06 maxlmus faluator expedtabarut /Dclfi* lius,fuitaliusa patreipfummifluro. Deus Igiturerat, eiufdem fcilicet natu/ r^ cum patte ante omnem creaturam»fi enimtunc fuit, quando non nlfina* tura dlulnafult utique illius naturae fuit, Ô^ id co Deus fuit. Hine Efaias pro^ ^, pheta dicebat: Deusipfe uenleqamp;faluabit nos. tune aperientur oculi caecorum, „ amp;nbsp;aures furdorum patebunt.Et fcqultur ibi de fern 1 ta 0(5 uia reCta, quæ fanefia Kel^^ei^itut uocabitur:euangcliumficappellans,utl Alchoran. ItaBaruch propheta uidlt mfum Mefsiam deum.SC Del fapientiam,uenturum, 0(5 cum hominibus conuer “^ falurum.Sic caetcrl.Nec difficile hoc uerum ulderi.nam Mefsiam uenturum in hunc mundum,antc eius natiultatem ex ulrgine Maria, prophetae uiderunt, 86 Ïudaci credlderunt: ficut 86 hodle uenturum credunt.Non poteft did,quod dum Mefsiam uiderunr,06 illum uenturum pracnunciauerunt,creaturam aliquam u* détint,fêddiulnam uirtutem 5C potentiam menteconfpcxcrlnt, quam in homE nem uenturam,óf in mundoiè manifeftaturamexpe^arunt. Et ficut credide* runt óf expedlaruntjita fadium eff. óf non eff alius Mefsias de Maria natus, Ód allus quem uidentes feu prophetac uiderunt: fed iam Iplè quem mente in acterni-täte contemplai funt/n tempore apparuit, Neque opus eff ad prüfens, ut mul-

ta de Meßia Jicamus: cum IE S V S fit ilk C H RIS T V S, de quo omnes fenpturæ locutæ funt,amp; atteftantur ipfumeflè,quemadmodum euangcliumdcCHRP ufumchrißum S T 0 loquitur. nec Alchoran minus de c H R l S T 0 intendit affirmare, $ euange e^e McJ?i4»j. lia et prophetç, Vnde cum ait,ipfum fummû dei nunciû ueniffe eu uirtute dei,ac quod fe cum ilia uirtute feu poteftate ueniflè patefccerit, maxima de c H R i s T O affirmât,Quo modo legatus eft capax poteftatis Dei ipfum mittentis, fi non cli fie fummus,quo maior efle nequeatc'quo modo eft pura creatura, quo purior SÇ nobilior per Deum creari non poffitf quomodo potcrit creare, quæ non eft fim-plicitermaxima,ita quod maior per Deum fieri nequeatjamp;T ci communicari

VErba igitur,quod in uirgine Maria humanâ recepit naturâ, no fuit uerbS mfi omnipotens omnipotentis dei patris,cuius incapax eft omnis creatura Rede igitur ait Alchoran, Illi fapientiâ ôf ornne magifteriû aferibens.et in hoc optime ait,quod affirmât C H R1S T v m patefecifTe mundo,fe cum diuina potefta te ueniflè,ut icilicet ipfe legatus Dei cum omnia dédit in manu poteftatis eius,©- chriflut Dei mne id poftet quod homines à Deopctcrepoffiint: miracula enim quæ CHRi= legate, J ST vsopcratus eft,patefeceruntinipfo efteeandem poteftatem quæ eft in Deo *opatre,quieummifit,Etuthanc patefadam Alchoran rudibus melius déclara-ret,enumerat in fumma curationes incurabihum morborum per homines, S^ re fufeitationem mortuorurn: etiam addens,quomodo Fadis de luto auibus infuf-flando eis uitam tribuit.quafi diccret,nihil defuiffe ri quæ deo afcribimus. Sic in Ex lihro de Jm dodrinis fuis Machumet afterit,C H R i S T v M ex terra in nomine patris fui, la» ßmia chriftù phet filium Noe excitafte,ut referret gefta patris fui Noë in archa.Per quæ uer^ ba etiam patet,ipfum c H r i s T v M filium Defquem patrem rius afleruit: SC ad quem finem hæc fada fit patefadio,Alchoran concludcre uidetur, fcilicet ut fi-dem haberent.Nam cum nullus nuncius,quieft purus homo, fit talis quod ne»

, c«flè fit ipfi crcdi,cum omni rationali creaturæ,quantumcuntp ueraci,deus uera

' jo ciorem create poisit: manet hæfitatio,an illi quis talem fidem dare debeat,quod ipfum fequatur.Noneft autem apud quemcunt^ dubium, deum eftè ueracem, amp;nbsp;eius filium cum fit eiufdem naturæ,nequaquam minus ueracem quam deum creatorem.PatefecitigituriES vS,ièCHRiSTVMÓëlegatumcumomni uirtu» te Óf poteftate dei ad falutem hominum, ad quos miftus fuit:quia lESVS. Ideo adiccit,ut ait Alchoran: Timentes deum,me kquamini. Deus enim meus ue-fter^ dominus cft.Filio enim regis unigenito hærede uniuerforum ad reg-num mifto,óf patefado quod ipfe fit filius óf legatus patris fui,fciunt cundi ipfum eftè fummum legatum,quo pater nullum potuit maiorem mittere : quodep '''‘■ipfe cum fit unigenitus,diledifsimus regis patris fui filius, cü omni uirtute et po 40 tefiate uenit,óf ei fit penitus credendu óf obediendSjlle filius couenienter uriep diceret;Timentes regë patre meuime eidê obediendo fequamini, rex enim ipic meus uefterep dns eft. Vndeilli qui Machumet 1 lia uerba in Alchoran fepe repe tilfe aiunt,icilicet c H R i s T V M dixiffêDeum fuum óf aliorum dominum, ad 0- chriftui Deunt ftendendum C H R i s T v M non fc confeffum deum fuiffè,cum dicat deum fuum peUrem cur do dominum,Alchoranmaleinterpretantur.ApprobateenimiES vweftè CHRP minumfuum STVM,óf euangeliume(ïèuerum,ÓfnegareCHRiSTVM efle filium Deijim- weet. plicat contradidionem. Sed optime conuenit C h r 1 s T 0 filio dei, nominate pattern fuum, fuum dominum ; quando fatebat ut, fe filium óf legatum adipfius

Ïionorcmamp;: glonam augendam aducnifîc,æ nequaquàm fuam querere?ut Euangclium atteftatur,

quot; . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(ontinmt, CHRIST VM. Dei filium elfe.

DTeeret aliqms: Quid fibi uult Alchoran,ubi fatctur,quod CHRISTO Ma' noe filio fpiritiis diuinus auxiTium atep teftimonium 6x11111' Spintum diuiquot; ^^ num teftimoniumdediflè CHR isToJoannesZachariæaiteftaïur: ut in euan' cMfloiétu à gclio fcribitur ♦ Aitenim: Qiiiauidifpiritum deftendentem quafi columbarrt J^iritu diuino te ^^ ceel0,5^5 manentem fuper IE S V m: 6^ ego neftiebam eum, fed qui mißt me '® jtimoniuiqHod baptizare in aquadpfe mihi dixit: fuper quem uideris fpiritum defcendentem ' fit filw dei. 0^ manentem fuper eum, bic eft qui baptisatinfpiritufinbto.ÓL ego utdi,Sf refti » monium perhibui,quiahiceftfilius denSpiritus igitur diuinus in columbxfpe» cie fuper c h r 1 s T v m in lordane defcendens,dedit teftimonium,quod ÔC loan« nesperhibuit, CHRIST VM efte filium dei» Dedit etiamin omnibus apoftolis j'llc ipiritus,amp;S alqs fanchs teftimonium,ufqï ad mortem indufiue,quoniam i E' svScftCHRiSTVSfiliusdei.Qiialeautem auxibumdederit CHRISTO inuirgt; gine Maria concepto de fpiritu fàn(fîo,amp; in omnibus qui fpiritumûniftum regt; cepcruntproarrapromifsionum CHRISTI,6C quomodo ille fuggefsit fidelf busutintelligerentuerftatemeorum,quæ CHRISTVS loculus fuit,quoniam *• eft fpiritus ueritatis,(ciunf,qui euangclium attente, atep faneßorum fcripta Hu' Ïölt;ojnt$ Bdpti- ducrunt.Hoc meo arbitratu notandum, quomodo Alchoran ex tol lit loannem fin laut ex hl- Zachariæ,tanquàm ilium cuiornninoeredendum: quem dicituirum bonum» voranitejUmo/ uirginem perftuerantem,magnum^ prophetam, uerbum dei confirmantem, mo. amp;nbsp;fimiliter teftimonium fanefti fpiritus allegat,Hxcomnia mifericors deus in-fevi uoluif,ut fic fapientes remittat ad ueritatis teftimonia, ne C H R i s T O detra' hat, fi rudi populo hoc palam nonpublicat,ob caufàmfuprapofiram,CHRl« ST vM filium Dei.Nam etfi dixeriiDeum inuifibilem,incorporalem 0?quem nemo unquàm aperta facie uidit,iia quod quifœ bene intelligcre poterit uifibi-fern CHRISTVM fenfibilibus oculis nonfuifife,fccundum conditionemillam ji üifibilemamp;rcorporalem,deum:tamenquiatimuit,fpiritualcm diuinam uerbi ' Dei naturam incredulos attingcre non pofte,idcó illis idiotis SC igmtis, quibus loquioportebatuttalibus fènfibilibus,deintellelt;ftualibusnihilfentientibus,cau tius confiderabat negatiue prædicandum, c H R1 s T v M Mariæfilium non eflè filium Dei,cum filius Mariæ homo corporalis amp;nbsp;uifibilis effet,qua: natura: diui-nxnonconueniunt.Eum tarnen habere uirtutem amp;f poteftatem diuinam,quæ folafidc uideri potuipatteftantibus operibus illis miraculofis,quæ nemo homP num ante eum fecit: negate non potuit.

Q^VOMODO ALCHORAN INTBLLIGl debet, CHRISTVM effej^iritumCTdnimdmDei» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;40

cMfiat lt;iuos T^Tceres,Curfatctur Alchoran christvm fpiritum Dei:óf alibi,quod wodoj^iritiu J_y Deus ipfi animam fuam propriè contulit.Dicimus, Alchoran animam óf erMimdDei. fpiritum fepe proeodem capere: Sgt;Cnosintelligimus per illa,uiiam illamintellc lt;ftualem,quæfapientiaeft.Contulitenim ei Deus piam Óf mifericordem animam fuam, hoc eft uitam,non appropriatè,fed propriè, ita ipfe CHRIST VS ait „ in euangelio: Sicut pater habet uitam in femctipfo,ita dedit filio uitam habere * in fcmetipfo,Ecce quomodo Deus pater animam feu uitam fuam propriè dédit

dit C H RIS T o: Ut pater animalis,fuam uitam animalem propriè dat filio fuo, ut infemetipfouiuatjicut pater uiuit,â quo uitam reéipit. Vna eftigitur uitalis na* tura Dei patris,Ô!S cius filij Christi: quod Alchoràn per unarn utriufque ani-mam cxprefsit.Et quia in patre eft uita omnipotens, ita ut quem uoluerit uiuifi-cet: ita amp;nbsp;dedit filio,ut ita quem uoluerit uiuihcct,ó^ ideo illa uita fpiritus Dei di , citur,propter uitalem motum.Omnis enim motus à caufa occulta,fpiritus dici* tur,etiamuentus, In uita enim, nifi tiitalis SCdeledabiliflïmus motuseffet,non Spirits. cflèt uita uiua.Quare ficut fomnolentia eft figura mortis,ita uigilantia ob fpiri* tualem motum figura uitæ.Rertc igitur id Älchoran dicere potuit,quod CHRP

ï » ST VS deieineuàngelioloquitur:EgofumuitaSCrefurrecîio,fcilicetàmorte* ‘* Et alibi: Verba quæ locutus firm,fpiritus amp;nbsp;uita funt.Spiritus enim CHRISTI, “ eft fpiritus bonus, qui ad bonam uitam 0^ immortalem,quæ Deus eft, mouet, Sed fpiritus diaboli,eft fpiritus malus,qui mouet ad mortem perpetuam, 0^ V 0 M O D O INTELLIGI DEBET ALCHORAN

Væreret aliquis,quid hoc fignificat quod Alchoran ait,c h r i s T v m up \. 2 rum bonum 0(^ optimum,SC faciem omnium gentium in hoc,futuroq; ie^ 2® culof Dicimus, Alchoran uirginem Mariam fuper omnes uiros Óf mulieres ex-altare^Sf benc:quia mater eft C HRI s T l filij dei.Certum eft autcm,C H RIS T v M chriüitsfu^rd fupra Mariam eius matrem exalta turn, Erit igitur uir bonus, óf optimus, quo- mutremßunm niarn melior effe nequir.Omnis uir quantucunep bonus,qdiu no eft adeó bonus exaltatus. quodmelioreflè ncquit,non eft fimpliciter optimus in pofte óf effe, óf cum fo-lus deus fit fimpliciter bonus,imó optimus,ac bonitas ipfa,cerrum erit, uir3 qui fie eft bonus,participando bonitatem quod etiam eft optimus,inter ilium et den non pofte mediate quenquam. Sed fie erit ille uir bonus, quod etiam ipfa bonitas. Vnde CHRiSTVScft bonus, bonitate creata : quæ non eft ipfa bo» nitas fecundum earn naturam,qua uir feu homo.óf cum hoc bonus bonitate in-t 50 creata,quæ eft ipfa bonitas,cum fit adeó bonus,quod opQmusgt;qui melior eftè ne quit.Patet,quomodo idem C H R1 s T V S, ut eft filius Mariæ,matris fux humana Chrißus quo^ habens naturam,eft bonus bonitate creata : óf ut eft filius Dei, pat ris fui dim- modo bonus, nam habens naturam,eftoptimus,hoc eft bonus bonitate incrcata.Qiiæ ideó op exoptimus. tim3,quia nee melior,nec aliter eftè poteft,cum fit aolu omne id quod eftè poreft.

Quod autem 1 e S V M fadem ait omnium gentium,tam huius quam futuri fecu- Qwoiwodo k-li,maxime CHRI ST VMextollit.Nam per hoe exprimit,illum eftè de quo pro- fusommügent phetaDauid dicebat: Speciofus forma præfi'lijshominum,diffufa eft gratia in tiumfreies. labtjs tiris:propterea benedixit te deus in ætemû. Vbieft refplendentia pukhru ‘‘ tudinis uitæ,nifi infacief Qiiid pulchrius facie omnium uirtutum f Quid aliud e 40 C HR1 sT V s fecundum prophetamDauid,nifi dominus uirtutum,SC rex omnis gloriæ,clariratis,ôf formofitatisQuareipfeeftfiliusDei,in quo habet pater fummam complacentiam:0f eft c H R1 sT V S,unctus præ confortibus fuis.

VndedicitMachumetindodrinis:Perfeeftosinftatura Adæ,ôf forma lESV '* CH RI ST hrefurgere in die iudicij.Nam hæcforma,quæ eft facies omnium gen- •‘' tium,eft perfeeftio perfeeftorum. C HRIS T V S igitur eft, per quem perfedi iudi-cantur.Sf eius forma eft illa,quæ folum immortali uitæ apta eft.Qui igitur fimi-les eierunt,intrant in gaudium domini.Ob hoc Alchoran alibi pluries repetit, quorundam facies indie iudictjalbefcere,0f elaras fieri,feilicetperfeeftorum Sf D 3 beato/

fetes dUoriun beatorumtquorundam nigrefccre,fcilicet mcrcdiilorum St^malorum-Etutper* uiefeere indie breuiter dicam: CHRIST VS eft omneidjquod in omnibus gentibus præfentis aucij,lt;diorum QC futuriftculi uere 8C iufte laudatur.Hincipfe eft omnium facies decora,in quo biÿrefeere, omnes genres quiefcunt amp;^ benedicuntur.

ŒVomodo Älchoran c H R i ST V m dicitrubella,cuius interpretations abj dicunt efte flats dci,alij fpiritS dei/alfl uerbu dei,alij anima dei:licet hæ in terpretationes no uarient ueritate»Qiialitcrcuncpenim interpretetur, fine fit fla tus,fiue fpiritus,fiue anima,flue uerbum Dei,neceflàriô deus eft,ut fans patet in ‘f præmiffïs,Nobis tarnen uidetur,quod bæc interpretatio, quod fît uerbum Dei, feibeet intenec'luale,quod conceptum appellamus,quia cum facratifsimo euan^ gclio concordar,fit merito acceptanda.Et utfimpliciores exemplo fènfibili du» canrur,per quod patrem,uerbum,amp;r fpiritum aliqualiter à remotis uideant,pro inteilcdiu præcedentium SC fequentium eft confiderandumjquomodo magifter Vitrarijmi^ qui uitra facitoperatur.Vitrificaturacnimeftopus intelligentiac» Carentes iiv randa ars. telIcclu,earn artem non capiunt. Applicatautem cannam ferream,06 ei adbære re facit aptam matcriam,5C infufflat in iplam,SC effleir uas uitreum pront uolue--rit.In co flatu eft confiderandumjquomodo intra materiam opcratur,^ format eam.Opus enim illud,fimilitudinem babet operisnature,Ars enimab extrinfe *• co operatur»Natura enim intrin(èce,ut quifep feit 2C uidetJn eo igitur flatu, con fîdero duo.unum eft extrinfecum cius,amp; eft iènfîbile: ut eft uentus,feu aer, qui expiratur per artificem.inintrinfècoilliuscôfîderointelleiftum,quia artifex ad finem faciendi uas uitreum,operatur»lntelligit enim id quod facit» HicinteUc-. lt;ftus non intelligeret nec fe, nee id quod operatur, nifi de fe gencraret concez ptum uafîs quod efficit.amp;f bunc conceptum intcllcetualcm, uerbum dicimus» Loquitur enim intellecftus fuam intentionem, SC conceptum quem intra fe ui-' der,dó fenfui uifibilem facit»hoc uerbum generatur ab intellelt;ftu,fe in ipib expli-cante: ficut iermo generatur à conceptu fe explicante » amp;nbsp;quia fermo fîne flatu nonexplicatur,poteftfermoflatusappcllari humani conceptus,amp; conceptus jo pariformiter dici poteft flatus intellecftus. Ab intelledu igitur,2C eius uerbo,pro cedit intellectualis motus,qui cóplet Operationen!» V tiep ifta fic eflê inteUedlua' liter,quifep confpicere poteft.In efflatione igitur uitrificatoris,uidco intellcdïua km icilicct inteUeeftum eius uerbum,36 utriufep fpiritum feu motum, quae fi ibi , non eflènt,nunquam ipfa efflatio formam uafis introducer et. Neep tarnen intek lelt;ftus,uerbum eius,SC utriufep fpiritus,propterca recedunt à uitrifleatore, quia Gperationum in efflatione uidentur,Conformiter fiunt omnes operationes intellectuaks, Ik inteHeHuaUum eet non corporaliefflatione ,fcd intellectu,uerbo eius Si motu ku fpiritu utriuf' ratio, quetinknfibilibusperknfibiliainfenfibili materia, mediante medio Si orga^ nofîue iiiftrumentofenfibili. Acreatore ueró omnia mediante ucrbo,diuino 40 motu feu fpiritu in elk procedunt.Sicut enim ipk eft abfolutus ab omni contra» (ftione,itaabfolute fine medio extrinkco créât intellecftualemnaturam, amp;1 cun* lt;ftautuult»Sedeftconfiderandum,quomododeusinftruxit Eliam tertio Re* gum decimonono, quod ipfe non eflèt in forti fpiritu ku uento fubuertente montes,nec in commotione eumkquente,nec in igne commotionem fubk» neMfpiritus, quente,fed in fibiloauræ tenuis ,ignemfubfequente. Dominum igitur infub» ^uomodointeL tili fibilo tenuis aëris elk,ipfum fpiritum elk omni fpirituquantumcunque ligatur, tenuifsimo fybtiliorem oftendit* Non eft autemDeus (piritus in fibilo tenui, aliter

aliter quam fpiritualiter fine Iod occupatione, ficut intelleôus in fcrmone, Neque fpincus ille,qui Deus,eft alicuius alterius fpiritus autacddens,ficut accidit fubftantiæ: fed eft fpiritus (eu motus fubftantialis , omnem fibitan^ dam Si eunefta creans. In quo eft omnium fdentia,fiue ars:SC intclledus,fci-entiæ Si artis pater : prout infrà de hoc fuo loco latius dicetur. Subftantiam igiturfpiritumeftè, Si Deo fimiliorem,qui fpirituseftjpatet« EtquidemphP lofophus attendens,quomodo granum poft euaporationem fpiritus,in qua, ’ naturaperdit fecunditatem,ftminatum frudum nequit producere: dicebat, fubftantiam fpiritumeift. Hæc fie ditfia fint,ut rudiores Alchoran fubditi, 10 eleuent mentem ad fpiritualia , confiderando fpiritum imitari Deum per O' mnem fubftantiam, Qiiodque fubftantialia , quae (blo intelledu confpici poffuntjUtique accidentahbus ftnfibilibus fint longe præferenda. Cum ac-* cidentis non fit elft,fed adeflè. Ac quod in fcholis diuim's ftudere debemus, ne^ quaquam comparantes generationem in diuinis Si inteUeCtualibus genera * doni ftnfibill ; nee gaudia uitæ dtuinæ/ad quam aipiramus, gaudijs uitæ mun-dans: cum improportionaliter intelledlualia excedant fenfibilia. Vt fic

j Vnc accedamus ad elucidationem trinitatis, quam in diuini- Trvntdti an täte coIimusjSCoftendamus Alchoran,pia interpretatione tontradicat Af non contradicere trinitati, modo quo nos de ipfa loquimur, ‘orM» ' qui euangelio inh^remus.Dicit fortaffis aliquis Arabs, Qiiâ' uis negari nequeanthæc quæ de laude euangelij dicta funt,

.i fana fides fitunius,folius SC fingularis Dei omnium creato-ris,fine omni participe,fine foctjs,fine pluralitate,fine filiofeu filqs et xqualftate quacunq},óó Chriftiani dicant pluralitarem Dei patris creatoris,amp; Dei filq eius, 4o fiC Dei fpirftuflandi utriuflt;^,non contradicere euangelio ? ideb Alchoran Muft Mulßt/ium^^ ftlmanni præferunt euangelio. Et Calife in Baidach,ubi ftudium eius ftete eft, Califx. inhibent euangelium Si philofóphiam publice legi. Experti enim funt,ante pro/ hibitionem,eos qui euangelio opcram dederunt, Chriftianos fa bios, êC quen^ dam Cahfam Chriftianum crucern in ftcreto pedioris continue portafre,ac phi« lofophos Alchoran deridere. Ideón.Cap. Alchoran,dicitur:CHRISTvs iE' ‘* SVS Marfe filius, Deiquenuncius, fuufquefpiritus, Si uerbum Maria: eoeli' “ tus miffum exiftit. In Deum itaque illique fuo legato credentes,ne dicatis Deos “ tres elftjCum nonfit nifi unus Deus ,qui filio caret ; eiqüe omnipotenti, uniuer- «‘

fâ cœlijtcrraf^ fubieda funt « ch R1 s T v s quid cm ipfc minime negarc potent» ficut nec angeli deo propinqui,quin dei fubfitimpcno.Ad hoc rcfpondemus î Dfor«wp/«rd Euangehumomnemdeorumplurah'tatem non folum damnare,fed impoßibi làlt;(t(m dlt;imn4 Jem afnrmare»Deum enim pnncipium amp;nbsp;unde omnia oriuntur, nemo dubitat, rittiieuMge' Pluralitasquomodo effet principiumjcum ante plurahtatcm fit unitas feu fin» ^0’ gularitaSîquæ ncceffario eft æterna,cum fit purum principiumf quod ideô æter-num effe neceffe eft,quia principium.amp;nonprincipiatum. Illud autem prince pium poteft confiderari fine refpecftu ad principiata, ut non plus fit principium quam non principium,ea confideratione, eft penitus infinitum SC interminum, incomprachenfibile,3CineffabiIe,Tune certe cum excédât omnem fcnfum,0C 0' '® mnem inteIlelt;ftum,0C omne nomen, 6^ omne nominabile,nec dicitur unus, nec trinus,nec bonus,nec fapiens,nec pater,ncc filius,nec fpirituftanrtiis,0^ ita de œ Dionyßnf A' mnibusqugdiciautcogitaripoffîint,utDionyfius Ariopagna hocaftruit,quo' rso^ägitd. niarn omnia talia nomina cxccllit SC antecedit in infinitum.Sic manet abicondi-tus ab oeufis omnium fapicntum,6C nulli creaturæ,fed fibi tantum cognitus. Et hoc tantum de ipfo cognofcimus,quod ipfe eft ipia infinitas, excedens omnem creatum intelledlum infinite.Eo modo,cum de ipfo nihil propriè dici 5C affirma ri polsit,quod non excedat: in filentio tantum admiramurSC contemplamur, æ colimus.De illointermino SC infinito Deo loquitur Alchoran xp.Cap. dicens :

„ Sieep ter min urn fcilicetmundihuius,feudiem iudicq nulla tenus mendacemex^ *® „ pc(ftans,illum folum Deum confideret,cuius nullus eft terminus, præter quem „ non eft alius Deus. Etin Capite64; Omnis quidem res mundana term ma bi* î, tur » fola uero Dei maximi largilsimiqüe facies eft interminabilis ♦ An negal hoc aliquis tquot; uninerfis creaturis coelorum amp;nbsp;terrac noua contingunt,

ALfo modo aduertimus mundum iftum uifibilcm,cum aliter eflê poffet qudmnunceft,noneflcàfcipfo:namfuiffètantequàmeiret. óf cum aliter jo poflête(ïè,putaautmaiorautminor,uelalio modo: cum magnitudo fua fit ter-minata óf finita,cui non répugnât quod maior fit aut minor,utiep ab aliquo prin tAundiertati cipio feniori ipfo id eft quod eft, quod ipfum fic fecit,Sf non aliter. Illud autem prweipiwn. principium cum non necefsitaretur ab alio, quia principium ante quod non eft aliud principium,liberum fuit Sf eft create fif non create,quemadmodum intel letftualis natura libera in fuis operarfonibus.Sicut autem intelletftus quando o-* pcratur , neceflâriô in mente feu in compræhenfione habet id quod opera-InttUtHut o* tur,aliter nefeiret quid opcraretur,6f non effet intellecius :fic habet etiam ne« (gt;cr4Ho 5«41w. ceffarid in feien tfa feu arte, id quod operator. Si enim arte operandi careret, quomodo operaretut f habet denuó neceffarió id quod operatur in uoluntate, 40 cum nolens nihil faciat nobilis intellcdlus* Expetimur in nobis qui intelle* dlualiter operamur, illa fic effe neceffaria, Quomodo enim pidror per intel-lecftum pingerct, nifi in mente haberet quod pingetetd Et quomodo poffet pingere id quod in mente habet, fi fcientia pingendi careret f Et quomodp perficeret, quando nolletf Vnde uidemus uoluntatem non effe artem, nec men tcm,nec artê mente. Non em eius quod uolo,fempcr artê habeo :nec cius quod in mente habeo,feientiam feu artem habeo, Et licet fciëtiam pingendi habeam, Urnen Mahumet depingere nequeo, cum ipfum mente non teneam. Vnde ft ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mens

Inens,fcientia,amp;' uoluntas fint ciuOcrn intcllccfinalis fubfiantte fif naturæ, ac cgt; dam ex mente gencretur ars amp;f fetenda (carens enim mente caret arte»SC carens mente âf arte, caret libera uoluntate ô^eleÆone) proceditigitur fibe* ra uoluntas à mente amp;nbsp;feienda feu arte, 06hoc primo notabis, Conlcquentcr Voltf/rtlt;lt;ïtóègt; adirer te, quomodo id quod efl: in mente operands intellecflus, eft etiam iri radmenUc^ arte amp;? in uoluntate: 66 non eft aliud in mente, aliud in arte,66 aliud in ffûniM proew uoluntatetalitcr non eflet una perfeefta opcratio Jd uero quod in mente,eft mens ^*^ (ibicnimcomprxhenfum6Ccomprxhenfio,feu mendonatum 66 mens,idern funt) fic id quod in feienda efl,fcientia eft. Scitum enim,ibi feienda eft, atque id

*® quod in uoluntateeftjuoluntaseft.lbi enim uolitum, uoluntas eft. Patet igitur -Me«, non aliud efle mcntem,6C aliud iciendam,S6aliud uoluntatcm, fed idem elfen’ Scientid, tiahter,licet non conucmbilitcr.fie fcihcct,quod mens licet non fit feientia feu Vol«nt4t* uoluntas,non tarnen eft aliud mens quam ars 06 uoluntas. Exigit igitur nobilfi *^sintellelt;ftualisnaturtc,quae libera eft,mentem non efle feientiam de fc geni-f^m.Çy lia cum fit ab ipfa mente genita^non eft mens feu pater generans.Sic exf S^tmentem 66 feientiam à mente genitam non efle uoluntatem ab ipfa 66 arte procedentem, Procedens enim,non eft ilia à quibus procedit.Hæc ided, ut libc-*e 06 perfeefte poftet intellecftuales producere opcradones, Hæc agricola femina tor grani,bene capit. Oportet enim ipfum in fua compraehenfione habere fe-*°mengrani506 in fua feientia artem femmandi granum,06 in uoluntate uolunra tern grand feminandi. Seminare enim,eft opus intcllccftus, 66 hæc fic fc habent*

AT quoniam intcllccftuah's naturahoci06hanc nobilitatem non habet nifi à Creatore fuo ( nam operatur in fimilitudine creaton's fui ) ficut creando ucrasresproduciqitaintellcdusimago eius,opcrando producit fimilitudines uerarum rerum. Create enim, eft elTendare; S6 intelligere,eftalfimilare.Quare Creare. creator omnium cum intclligat id quod créât, 06 feiat feu artem habcat,66ue« inteü’gtre» jolit : tunc unus creator omnium ad hoc quod nobihlsimus 66 perfetflifsimus atqj liberrimus fit,creator ueraciter trinus eft.Cuius fimilitudo,in noftro intelkblu unoincircnda,66trinoinopcratione,praemitdtur,Diuinam igitur mentem, in qua omnia quæ creari pofluntjæternaliter confiftunt,Chriftiani pattern 66 créa- Pdter,cr((itor, torem appellant. Artem uero eius omnipotendæ,fèu fapiendam,fiue feientiam, dus filiû uocant,pcr quem omnia facit, Voluntatem uero fine qua nihil eflè po» Tiliuti teft,cumàpatrcó6filio fcilicctmenteÖ6arte procedat,fpiritumfantftum confia tentur,qui omnia ad effeeftum producitSunt autem indiuifa trinitatis illius ope Spiritu/Jdn^ut ra,quia eft una omnium operatio 66 creado.In creatione igitur ex fimilitudine ' operationis inteUedualis unius creatoris uidemus trinitatem ,ob quam trinita-4otemMoyfèsDeumctcatorempluralitcrinprincipio Genefis per Elohim,66 Elohitn.

uerb5(Faeiamus homincm)cxprefsit.licet alibi diceret,Ego Deus zclotcs.Sic 06 in Alchoran ait Deus: Nos,homines ex humore fragili creauimus. Et alibi : “ Ooelum quidem,06omnia cœleftia pro uelle noftro creauimus.Licctalibi dicat: “ Die rneæ genti,cgo fum Deus mifcricors. Et quemadmodum Mo y fes 06 Ma-chumet per exprelfioncm pluralitads in creatione feu operadone Dei nolue-runt plures deos fateri,fic Chriftiani propter trinitatem recede re nolunt ab unitate Dei creatoris.

Q.V0M0D0 DE FOECVNDITATE INTELLE«; £luulii^adfxcunditiitemdiMn£nâtur£eleucmur,

ET ut per fênfibilia in fœcunditatem inteUed^us, SC de illa in dminam te ek-: ues foecunditatem: attende, dum uides tôt pukhras dC uarias ftrudiuras ck wtatum,teBnplorum,caftrorum,Ô£r ædifinorum, tôt uarios pannos, tôt pidluras amp;nbsp;ornatus,tot linguas, tôt fdentias ÔC artes, atqp libros, tôt dukiffîmas harmo^ nias,tôt deledlabiles didioncs,tot ordinafas politias, fiC alia innumera eflè opus fimplicis atep sjc rini intelledlus,inuifibilis 6^ nullo fenfu pcrccptibilis,à quohaec omnia exiuerunt,SC non exiuiffènt,nifî in eo intelkdîualiter muko aluon gradu p • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;præexifterent: ÔC mirabikm ualde uides inteUedlum.tunc akende ab intelkóu

ad creatorem ipfius,5C omnium,ut uideas eius diuinam fœcunditatemj quomO' do intelligentigjCœli,ftellæ,fol,luna,elementa,et omnia quç funt,uiuunt,ó^ intel Dd credtorii Ïigunt, funt opus fimpliciffimi atep foecundiflimi creatoris : amp;nbsp;quod creatio, eft fm^heitdi, oltenfio eorum qux femper Ói: æternabter in mente ipfius fucrunt ipk, dó in ar-' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;te feu fapientia kmper dó æternahter fuerunt idem ipk,dC in bene placitouolun

tatis fuæ æternabter fuerunt idem ipfe deus benedióïus. qui diuitias gloria: fux ex mera bonitate fua oftendit, ficut diues intelledlus ad oftenfionem gloriæ fuæ fè in operibus fuis oftendit dlt; communicat.0^ ea quæ intra fe habet intelkdlua» ; liter,quanto præcifius poteft, lènfibiliter nititur explicate, ut fic iuxtanaturam ^^ boni fe difFundat,óiS particibabilem faciat.dC uidebis deum fimpliciflimu ,ineffa biliter diuitem dC pukhrum, atlt;p plenum omni foelicitate uitæ gloriofæ. de cu' tus diuitijs,ipk tot lueidas intelligentias formis pknas,tot iplendidas ftelias, tot uiua animalia,totdukiflïmos odores)^ fapores,atlt;p pukhcrrimosflorcs,dC cat tera innumerabi lia produxit dó oftendit»

ET quia Mahumet in eo quod deum credit creatorem omnium,etiam de illo ; ' afferit neceflario quæ de eius trinitate Chriftiani confitentur : ided ut ad diuinam foecunditatem partum,dó amorem omnis Arabs poflit quantum foffi' ' cit fidei,pertingere: iterum dicimus,mundum iftum fine foecunditate ,prole, dó amore non pofte perkuerare dó fubfiftere, certiftimum efte. Nam his fub^ M««J«mp«lt; latis, mundum deficere oportet, dó foecunditate , partu , dó amore unus eft facunUtate, mundus : unius igitur mundi funt foecunditas,partus,dó amor. Nec foecunditas 'prok, er omo eft alius mundus, ÓC partus alius, dó amor alius : fed funt unus dó idem mun-re non fubffe dus. dÓ fichæc funt unius mundi »ut nihil mundi fit fine illis. Participatur re* enim foecunditas mundi, dó partus, dó amor, in angelis angelice,in homini-bus humane,in brutis brutalitcr, in uegetatiuis uegetaliter, in mineris mP nerahter,in coelis coelice,in fok folariter,in luna lunariter ,in ftcllis ftellalt;4o ritcr,in entibus entice,in elementis elementariter,in uiuis uitaliter , in in-telletftualibus intelleóïualiter, dó ita de fingubs fuo modo» Et unde habet Kundut unM mundus illa ut fit necefiario ita trinus,ficut unus,nifi à creatore ^ Si igitur fine O' tnniK. hac trinitate mundus naturam non haberet,nec naturalem perfe(ftionem,nccbc nedictioncm àDco polsideret,quæ in unitate eftèntiæ fic triniter lucct,quomo-do dicemus creatorem, ifta perfcebone naturali carere, quam omnibus tribuit, ut fint meliori modoquo efte poftuntf Sicut igitur crcatum eft, unitri* num ; ita dó creator, cum creatum à fe nihil fit, dó omne id quod eft in hoc fub-fiftat

fl flat,quod cd imago Sgt;C fimflitudocreatons.Tfirtitasfgitur quae fncrcaturaufgt; Deaf unitrinrn» detur,efta trinitate mcreata tanquam imago ab excmplan',amp; caufatum à caufa. quemaimoduM Eft igitur unitrinus Deus,qui creauit unitrinum mundum adfui imaginera SC f;y mundut ab fimilitudinem.Indiuinaigiturnafura,eftfoecunditas,proIes,0Camor. Fcccuiv to trtaUKt ditas j Deus eft, qui Sgt;C origo èC pater ; proies autem ipfius foecunditatis * ft* lius: amor, nexus utriufq).

T ut in creatura magis deo fimili, imagine illius uideamus,ad naturam in* telletftualem infpiciamusJn ipû enim natura intelleduali fpeculatiuajqua* ta Utfoecunditas,proles,ÔC amor,oftendunt nobis libri innumerabiks contera-platiuoruin.Quot theoreraata circa ueritatem generauit intelletftualis foecundi* tast' qnot deletSationes procefkrunt ab illis, ôC fuauitates fpirituales î quae fece- ^^j, runt illos pro nihilo habere gaudia huius mundi.Sic de intellecftu pracftico dicen dum,ut fupra tetigimusjn ilia enim natura inteUecftuali eftfoECunditas, quæ de k generat uerbum,feuconceptumintellelt;ftualeraîamp; ab ipfis procedit ample* Xus,feu uoluntas. Quando enim mens, uerbum, ku noticiam generat,ftatim procedit amplexus,feu uoluntas.ficutenim id quod non fcitur,non amatur; ita y^ij^^j^^^ g «’40*^0** nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”“' nbsp;° f ”*^ mero bonorum honorabilium:bonum autem eft quod appetitur 4 omnia enim * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^ * bonum appetunt.Ita patet,quoexemplo ducipoterimus ad diuinam trimtatem. Deus enim non poteft dici ignorans feipfumdi autem fc intelligitjde k concepts kuuerbumfuijpfiusgeneraLneceft idem,generans uerbum äC genitum,ku concipiens æ conceptum.nec aliud in eflentia diuina,cum Deus fuqpfius conce-ptum talem generet,quod non pofsit cfk p er fecQior, Er it igitur arquahs xquali täte fubftantiali,quae eft perfedior accidentali; quare nequaquam alterius natu* rae ku elTentiac.fic nec amor ab ipfis procédons,poteft dici ea à quibus procedit î nee poteft dici aliud,cum fit perfetftikimus ante omnem aheritatem; quare con*

ter moueri,alio exempio ad idem procedamus. Nemo eft qui non uideat, amoremomninoneceflariumad hoc quod munduskibfiftat:quoniam eofubla Amor ad man to,penitus nihil fubfifterepoteftJnnaturisintelkêîualibusô^ uitalibus amorê difubßflentiam , reperiri,ficut 5C in omni quod fubfiftit,kio modo certurn eft. Priuabimusne deS nectffariw^ amore,qui eft creator 8C dator omnis amorist'S! igitur Deu dicimus amorem ha berc, utic^ id eft quod habet,Deus igitur, eflèntialis charitas,feu amor eft.Quo»

40 niam autem amor unit,amor perfedtifsimus qui maior elk nequit, neep minor, cum fit fubftantialis,maxime unit. Video igitur in effentia ipfius amons union* tis,unitatem,quomodo enim effet unus unions amor,fine uni ta röt'Video etiâ æ* qualitatê in ipfo.Nam amor gignit fui ipfius æqualitatem, fcilicet amorem ♦ uti did tin: Si uis amari,ama. Vnitas igitur generat æqualitatê. Video deinde proce vnrtat, Ae^tM dereex unitate amoris QC eius æqualitatê,utriuftp connexionê, fcilicet amorem lit««, connertentê unitatem amoris generantis,0d æqualitatê amoris geniri, Amor i-gitur eft eónnexio pa tris, fid eius filij,a quibus procedit, Certum eft aûr,unitatem efk ante omnem multitudincm:quare æterna oft. Aequalitäte ante omne plura» Iitate,quia plura co ipfo quod plura func inxqualia.Cadit igitur ab equalitate in*

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aequali

arquaiiras: eftigitiir æquâlitas ætcrnâ.Sic Ô^ nexus ætemus,quia ante pluralitagt; tem.Pkira enirn neceflànô funt ab inuieem dimïà^Diuifîo uero cadit à connexio ne, anteigitur omnem diuifionem eft connexio procedens ab unitate âS æquali' täte eins, bic patet unitatêjæqiialiratê,ÔC connexions,ante omnê multKudinè in/ çqualitatem 5C diuifionê,æterna eflè,5C c5 non poGint eftè tria ÄternajCum ante omnê mnlntudmê fit uniras, qua multitudo præfupponit^ficut inæqualitas præ^ fupponit æqualitatê,ÔC diuifio præfupponit connexionê:ideô uniras, æqualitas, Connexio. amp;nbsp;cônexio nô funt tria æterna,fed una æternitas,fic non funt tria : quia fi eftent triàjcflènt tria æterna.Non eft igitur aliud uniras,aliud acqualitas,aliud utriufrp nexus*quia tune eflènt tria: amp;nbsp;tria æterna.nec tarnen proprerea uniras,eft æqua ’’ liras,aut connexio, cum æqualitas fit genita ab unitate • genitum autem, non eft generans:necnexus,eft uniras,aut æqualitas,quia ab ipfis procedit.procelt; dens autem,non eft ilia à quibus procedit.Patet igitur,quomodo in eflentia di* Amorti ituim uini amoris,unitas amoris,æqualitas amoris.ô^ nexus amoris, non funt très a' tM, tequaUtas, mores: quia unus amor,non eft aliud ab alio.licet unitas amoris generantis, no nexuf ,tdem. fit æqualitas amoris geniti,aut nexus amoris urriufq5 ab ipfis procedens.

NVnc patet,quod qui non attingunt,non aliud non efle idem, 5ó non idem ^^ non efle aliud,non poflunt capcre unitatem,æqualitatem,ô(r nexum efle ft dem in eftentia,2^ non inter ft idem, ided trinitatem in deitate non capiunt, niß in tribus dqs, C H R i S T v S autem nos docuit,Deum pattern uiuificare ,0C filium cius uiuificare,0c^ etiam ipiritum procedentem ab utroep uiuificare : ut ineuan^ gelioeiusper loanncm apoftolum defcripto legitur. Non funt tarnen propre-* rea nee très uiuificatores,nec très dij uiuincantes: licet pater non fit filius, nee fpi D ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’'’ttufl'aneftus ab illo amp;nbsp;filio procedens.Palàmeft,illos qui hçcnô capiunr,nó habe

o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o » jfg^onceptuitt perfectiorem de Deo perfeeftiisimo: ftd fibi fingere Deum quen*

dam nequaquam ultima felicitate felicem,innaturalcm,ftcrilem Óf infcecundor, carentem dulcedine paternalis óf filialis atœ utriuique amoris óf gaudq, atque perfeeftione foécunditatis.non attendentes Deum per Efaiam dixflft: Nunquid ' ’ trgo qui alios patere facio,ipft non pariamr' dicit dominus. Si ego,qui cæteris ge ” nerationem tribuo,fterilis etof dicitdominus Deus tuus .Neqp poflunt Arabes ” hunc Efaiam prophetamrefpuere, cum in Alchoran nullus prophetarum re/ fpuitur,fed omnes acceptantur,

OPortet in iftis ad ænigma tccurrere,quoufcp habeamus intefleélum exetei tatum. Vidi aquam magnam inter rotundas ripas fine alterius aquæ influ xu Óf effluxu ftmper eiufdem quantitatis,habentemin circuitu foecundas arbo 4^ res,ftgetes,óf prata: óf ruftici propè habitantes non fuflSciebant laudare aquam qua nullam putabant dari meliorem. Admirabat quomodo non diminucretur amp;nbsp;exiccaretur,cum non uiderem riuulum in ipfam fluentem,óf cur non putref ceret,quia ftagnalis apparuit. Acceisi propius, óf fubtiliori confideratione diu habita,comperi in medio fontem apparerc. óf hoc,ex flumine,qui efflui de een' trouidebatur,fic efleiudicaui,óf dixi:Hæcforte eft ratio, cur hæc aqua nun' quam minuitur,quamuis arboribus óf ftminibus atep herbis præftet,undc uege tentin’: quia uiuus fons non finit ipfam imminui, óf quamuis fit ftagnalis inter ripas,tamen continue innouat ftipfam,quia procedit ex fonte óf fluuio fonris.j.

Non igitur pntrcfcit,nec corrümpitur,quia non antiquatur, fed fempcr ex foe* cunditate fontali innouatur»Vnde uidi ipfam aquam,effè fontemjfluuium Sf fta A^weaietà gnum,amp; hoc acquabter: quia non magis fuit fons,quam fluuius,amp; ftagnum* Sf fèns.fluuiM, ei in ftagno fluuium SC fontem,nec tarnen fons ftilt flumus uel ftagnü, nee flumus ftagnum, fons nel ftagnum,nccfl:agnum fons uel fluuius Nec hæc uidi, nifi intelleduab» ter confidcrans fontem de fè generare fluuiumJdeó fons ÔC fluuius,differunt ut generans 06 genitum,fiue ut pater âf filius.Nec ftagnum,poteft efle fluuius, uel fons,a quibus procedit. SC dixi : fons,unitas: fluuius,æqualitas: nexus utiiuf^, ftagnum. Conclufi igitur: quoniam fi ad xternitatem dimiflb ænigmate aften' AettrmtM tri* ■° dèro,ipfam ucriori modo comperio trinam amp;r unam,quam hanc uibbilem aqua» naerHM, óf facilius,fuperius dicta,de generatione óf proceflione æterna,indubia fide ere didi.Dixi etiam in Alchoran feribi: ex aqua omnia uiuentia effe. Igitur fi aqua lt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;?

ifta dat uitam uegetatiuam omnibus circumftantibus arboribus óf feminibus óf herbis * fine fui diminutione : quanto magis creator aquae huius, omnibus creaturis dat omnia fine fui dimirtutionef aquam in aqua uidi fontem, fluuium, , óf ftagnum: tranflumoad abfolutâm eflèntiam,de qua omnia quæ funt,id quod ' font,recipiunt, tam illa quaefunt, quant quae font óf uiuunt,óf qux font ui* imnt,óf inteUigunt,

•o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iuilio, Cdp. X.

ADhuc attende.Non ita dicimus efle plûtes humanitates, ficut plures ho' Dew er dàtà minesïfic non eft idem humahitasiet homo,fed idem eft deitas et deus,pro idem.

pter fimpbeifsima eflentia diuina* Vnde ficut nó font plures deirates,ita nee plu res dtj.óf non font nifi tres perfonæ in humanitaté,lcibcetego,tu,ine. Vnde ue^ raciter dico,Ego fum homo,tu es homo,ille eft homo.ôf font très illæ perfonae eiufdemhumanitatis.Vnde igitur haberent hoc illæperfonæ,nifi creator Deus o f ; . éflèt fimiliter trinus in perfonis,óf unus in eflentia i Poteft igitur Deus uerad-

ter dicere: Ego fum Deus,tu es Deus,file eft Deus eiufdem deitatis ♦ Óf non font DeitM und, ut tresperfonae,tresdq:quianonfunttresdeitates,fèdfontunus Deus,quia una DeMf««»«, jo deitas,quae Deus.Ccrturn eft etiam,tres perfonas in unitatc, non efle unitatem

fou fingularitatem : óf tres perfonas in numero, non efle nifi numer urn óf plu* ralitatem.nos autent dicimus tres efle diuinas perfonas in unitate,hon in nume* ro: óf tres humanas perfonas in numero dicimus,ideó plures homines.

Z^ Vod autem Arabes oporteat hancTrinitatem indiuinis Eteri, pater, V 2 Nam nifi fateantur,cum credant Alchoranefle bbrum ucritatis, connin' cunturdeo dare participcm.Scribiturcnim in Alchoran,quomodo Deus dixit ** Mahumet: Tibiquidem,quilegem óf librum ignorabas,noftrum fpiritum mit *‘' 40 tentes lucempraebuimus,Ét alibi: Cumhoctibidiuinitusmiflb, fpiritus bene' ‘' didus penitus iuftus cor tuum penetrauit,ut cum eo caftiges Arabice. Iterum a» ** libi de C H R1S T 0 dicit: i E s V S Mariae filius, Deiep nuncius, fuus^ fpiritus óf trimMis aßet ilerbum Mariae coébtus miflum exiftit. Iterum alt bi: Ipfe nam qj Deus, óf fuus üoetiaminAi foiritus benedilt;ftus,hunc Alchoranlibrum ueracifsimumcompofocrunt.Con’ cordno. fimilia in multis alqslocis Alchoran habet. Vnde cum fpiritus Dei benedidus “ non pofsit dici creatura,óf miffus fpiritus nó fitafèipfomiflus,ideó nifi dicas ip» fum efle tertiam perfonâ in diuinis,ôf à pâtre óf filio miflam(quia dicit nwlura' li mittentes)neceflè eritquodponas plures deos,icilicetmittenteS óf miflum. I« terS uerbu deieoebtus miflum,eft I ES vs Mariae filius,óf non poteft uerbu dei

eflè ereatiira,qnfa uerbo dommi omnia fant creata.Verbum igiturDei, Deus cft.Si igitur eft Dcus,6C non eft kcunda perfona quae filius didtur.fcilicet uerbä patris,erit neceflegt;quod ponas plures deos,öf uerbum Dei particeps Deo« V^ dequandouishocnegare.quoduerbum Dei non fit filius dei eiufdem naturae cum pâtre,ne uidearis deo dare participem/unc tu das deo participem« Et hoc ** ctiamprobaturexilla autoritäre: Deus 5Cfpiritus eius librum compofuerunt« Si Deus 8Cfpiritus non funt duo dq,ièquitur quod ijsiritus fit perfona in diuP nis.Oportet igitur Arabes de necefsitatefateri trinitatem: alias font incredulf» dantes Deo participem. Adhuc fie: Euangelium fatemini librum lucidilsirnum 6C ucracifsimum,in illo continctur unum eflè Deum patrem ÔC filium ÔC fpirP «o tumfant^um, nihil igitur in contrarium allegari poteft per uos, quando hoe uO' EM4ngd^ auto bisexeuangeliooftenditur,cumnonfitminoris autoritatis euangelium qua'm rittu,Alcorani Alchoran,ut Alchoran tradit.Quod autem in euangelio reperiatur, eer turn eft« teßimonio, Legitur enim in ipfojC H RIS T V M dixiflè: Vnus eft bonus Deus,Item: Sic deus »» dilexitmundum,ut filium fuum unigenitum darct«Item: Paracletus autem fpilt; » rituffan(ftus,quem mittet pater, Alibi: Spiritum ueritatis, quid patre procedit. , .5 Et iter um CHRISTAS mandat: Baptisantes in nomine patris,ô(f filn,amp;f Ipiri-tuffan(fti,Ex quibus SC alqs euangelq locis clare colligitur,unum elfe Deum pa trem,SC filium,amp;^ fpiritumfandîum.bthæc de fandia trinitate dióa fint.

REftant non par uac difoordantix Alchoran ab euangelio élucida nd ae « Scru bitur enim in Alchoran.Cap.x I. c H R1S T V w non fuiflè mortuum, fed agt; Cbriftiwino« liumquendam CHRISTO fimilemludæosfufpendiflè,fodCHRiSTVM nullam tfft mortuum tenus interfeciflè,quia Deus incomprarhcnfibilis óf fapiens eum ad fetranfmP affirmât Ako' grare fecit.in quem uirilegum ueraciter ante mortem credent,Ôf eorum feculo ran. futuroteftisaftabitille,Hæcibi,Sed euangelium Ôf cundæ Icripturæ alborum fou difoipulorum arque hiftoriæ temporum,concorditer affirmant, non folum CHRISTVM mortuum,fed etiam fecundum feripturas prophetarum de Mef-fia taliter,ut prxdi(5Ium,rcpcritur mortuum eflè.Et quia focundum libri fequa^ j» ces, Alchoran non debet intelligi quafi fibi contradicat: Ôf cum euangelium Ôf prophetas approbet,idcó intcllcClus quærendus,quid in his prpdidtis intelligi uc lit.Etprimoeliciamus conformia euangelio,in quo foribitur demum CHRISTVM unum paftorem,etuniuerfum hune mundum unum eius ouile futurum. Conformiter aflèrit Alchoran, omnes uiros legum tam ueteris teftamêti quàm nouhartp legis Arabum,in ipfum ante diem iudieq ueraciter credituros. Totum fAtorani Jco^ autem ftudium A!choran,eft perfuadcre,infolum Deum credendurn. Et quia piM. hieaflèrit,quod omnes uiri legum ueraciter in CHRISTVMeredent: utique

CHRisTVMàdiuinitatenonfoparat,necalienum facit,fod diuinac naturæ ip-„ fum eflè tacite affirmat,Sic aiebatc H R i S T v S in euangelio: Qui in eum creder 4'’ „ rent,in deum patrem crederent qui eum mifit. Secundo aflèrit euangelium óf Cbrijlw iudex Alchoran,extremi iudieq eundem iudicem óf teftem. Hunc autem iudicem C' r:rttßKintx= uangelium dicit christvm eflè.Hoc óf Alchoran hie tacite approbat, cum trtmoiuiicio dieat CHRISTVM teftem illorum fibi fidelium in futuro fcculo.Per confequens jWHn«. foretur christvm etiam,óf iudicem,ficut óf euangelium.Non erit autem iu dex fecundum Alchoran,nifi Deus creator. Eritigitur C H R i s T V S homo, quia iudex etiam deus.Dicit autem Alchoran Cap. 4s. Tu Deus omnium conditor, Cum prophetisinterfceftis accedens,omniacum ueritate iudicabis. Attende, fi ” deus iudicabit cum interfedis prophete,óf CHRiSTVSeft fuper omnes,qui no décrit

décrit in indicio: etiam (èciindum Alchoran(ut patct ex præmiisis ) ent 5«f ipie de interfedlis prophctis primus,amp;fuprcmusjóó ipfa ueritas,ct demtim uerbum ucrax,per quod omnia iudicabuntur fecundum allegatum locum Alchoran. Vnde reck’ ait euangelium:Dcum patrem omne indicium dediflè blio fuo,quia 00 filius hominis cft.Pcr formam enim humanam iudicat hommes fibi fimiles fi hos deiciTc,fïcut ipfe cft,6d ka erunt filij immortalis uitæ,SC diisimiles.filios eter , næ mortis exiftere. Vndepatet fecundum pia interpretationê Alchoranjhæc fc-creta non nifi fapientibus uoluiflè reuelareJdeo ait,illü nihil fecretorum fubtice AlcordnifoUs re,amp;? iolis fapientibus facilem effe Alchoran,alijs autem difficikm, Non crante- ßp^ntibm ß' 10 nim rudes Arabes,quos ait Alchoran omniû incredulorS peffimos,aperte de fe ‘^’^’ cretisinillo principio informanduQ^iod fi Machumetmfis fimplicircr euange-liû predicafièt,2lt; non dediffet propriam legem, acceffirfènt ad legê Chrifh'anâ, Arabes. quâ penè fexcentis annis refutarunuPrædicauit igitur ipfis,quomodo efient IP maëlitæjSC ab Abraham orturnhabuiffent: quod^tamludæi q Chriftiani illû Maehumeti «irû ut prophetâ laudarent,ôf eius fidem approbarengper quam à deo maxima pridicatio ^ua effet hic 00 in alio fcculo affecutns.ô^ cum hoc facerent gentiles,qui fequendo A* Hs. brahâ eiedtis idolis,aliquam aut Moy fi aut CHRISTI legem fouerent: à fortiori iph,qui ex Abraha nati eflknt,facere deberêt, Qiiodtp deus ipfum Mahumet in fuû nuncium ad eos elegiflèt ,Ô6 præciperet eis,Abrahae fidem SC legem acce-ioptarcjuiri fcilicct opiimi Ô^ fidelis,ncc ludægnec Chriftiani, quos antcccftkîcr. Abraham. qui ciertis idohs,fc ad uniuerforum creatorem conuertit, ipfum^ adorauir, ei^ obediuit.fimiliter ÔC pofteri eius Jfaac,Iacob,SC duodecim tribus Jfiaël.Hoc mo do perfuafit muhiplicner idolorum eukuram abqcgquam prins ob cuangclium nunquam abijeere curarût, maxime quia euangelica perfedio cis grauis uiû eft, ôf talisgt;quod eorum parentes earn acceptare timebanpedoefti ( ut Ôd Alchoran Eudgehea per continet) eos qui Chriftianitatê acceptant,ÔC non feruant mandata, plus omni' fidio grauior bus deû ofFendere,amp;r grauifsime in inferno crucian’« Quare Machumet ipfis fe- uifa Arabibus. creta euangelq occultabat,crcdens quod fapientibus in futurû patefeere poftent, . ficut etiam fantftum euangelium muftis mànfit in principio obfeurum ÂT inco-}oignitum,et fnccefsiue eft magis ÂT magis apertum.amp;S nifi hoc cxpcdiuiftcgC H RI

Vncadnertamus,ut myfterium eliciamus mortis C H R 1ST i:qnomodo in-telhgcndnm fit,C H R i s T v M non fuiflê in cruce mortuû.Primo certum eft ipfum concordare cum euangelio,quod C H RIS T V S uiuat.Si igitur uiuit,amp; cx= pedatur ut redeat in mundum,ad conucrtendos omnes uiros legum, urique ex hoc confiât,Chriftianos qui eius euangelium acceperunt,non accepturos aliud euangelium ab ipfo,cumiftud fit perfedum etiam fecundum Alchoran« Alq i» 4ogiturfilibroslèquuntureuangeftj contrarios/aut difeordantes ,uticp neceffe e-ritillos proijcere,ÔC euangelium ampledi. Non funt igitur illiin uiareda.fèd tunç primum erunt«Abfurdum eft igitur ualde,Arabes perfequi euangclq ob-feruatores:exeo capite«quiaeorum Alchoran,fecundum ipforum intelledum nonconcordat,Faciuntenimcontra Alchoran, in eo quod perfequuntur cre- Éuangeliumab dentes,ÔCin ipfis euangelium,in Alchoranapprobatum.Dicuntforte:Chriftia- Alcorano ap* niineononfuntChriftiani,fedblafphemi,quodcreduntCHRiST VM dei uer- probatum. burn,per perfidiffîmos ludæos in cruce fufpenfum.Refpondent Chriftiani : AP choran poft mortem CHRIST I quak fexcentis annis compofitus, appro« bat euangelium tempore mortis CHRISTI fcriptum,6C prophetas qui ante mor b i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tert

tem CHRISTI prophctarunl,c H Ri S T V M tune uenturum quando uenit,fta fa* ebrißimors durum ficut fecif,ita moriturum ficut mortuus eft. Et attendendum, quomodo tianielij^riedi/ Gabriel angelus Danielireuelautr,poft6i,hcbdomadas CHRIST VM occidide^ ^lt;lt;« bere,utlegitur Daniell's 9«Cap.quemadmodü ÓC fadum fuît. 111e enim Gabriel angelus hæcreuelauit prophetæ,quem poni't Mahume^fibi Alchoran intimaP fe»Quomodo ïgitur hoe ftabif,quod Gabriel lulTu Dei mortem CHRISTI prO' ilt;ifln phetæ pracdixerit,6C t eidem lapfo tempore illo prius per ipfum prædido,dicaf, ipfum non fuiffè mortuum,deum 0^ fe mendaces faciensf Adhuc cófïdera,quO' modo C H R i s T V S ante mortem fie Ce in cruce moriturum fuis difcipulis prædi* xitjta concorditer dicunt hiftorix illius temporis : 6C fic tenueruntomnes tam ’O Chriftiani,quam ludati 6C gentiles,ante Mahumet quafi fexeentis annis, Vndc debet argumentum fumi,quod fi Alchoran hoe negat,uticp euangelio eft potius ftandum,cumnullam rationem affignet, Dicunt autem quidam compofitori Alchoran uifum fuiire,hoc effe blafphemum,ÓC de tantopropheta credi non de« , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bere, quafi non dicat ad eius honorem.Sed fi hoc fie putauit,uticp myfteria crU'

cis C H R l S TI ignorauiuCrucifixio enim C H RIS TI, eft ipfius C H RIS TI exalta* tio,SC glorificatio,Chriftianor û iuftificatio et uitaxt omniü hominu refurredio. Multi fuerût reges ÖÓ principes,qui Chriftianos deridebantamp;f perfequebant,có quodcrucifi'xumcolorent,utiEgeas in Achaia Andream primum CHRisTi difcipulum: cui apoftolus relpondebat,hancderifionem euenire ob ignorantia *lt; iHyßtrium cru myfterior urn mortis c H R i S T i in er uce,qux per gentiles capi non poterant. Et sischrifli. Paulusapoftolus,dumdecruceCHRi STI prxdicaret,licctludxiseflèt fcanda*

lum,6C fapientes mundi Grxci hoe ftulticiam reputarent: tarnen no tacuit,quo-ufqp redemptionis myßeria Chriftianis aperirct.Certum eftigitur,quod Alcho* ran illis Arabibus.fi line my fteriorum aper tione C H R i s T v m crudfixum aper te aflèruiffetjC H R i S T v m in eorum mentibus non magnificafict. Voluit igitur lèeundum piam intcrpretationem,occultare ipfis uilem mortem,50 quod adhuc mueret amp;nbsp;uenturus effet affirmarc.Quoniam eius refurredionem à morte » per poteftatemquamhabuitanimam fjam ponendi amp;nbsp;iterum affumendi ( ut inc-uangclio fatetur) non potuiffèt perfuadere,nifi ipfum non folum hominem, fed J® 0^ Deum oftendiffet : quod unitati Dei, quam prxdicabat,aduerfari putabat. Nee conueniebat fidei fux affèrere,ipfum,iam à morte refurrexiffe, ut ftatim di* cetur Jdeó ficforte locutus eft.Dicittamê hxc taJiter,quod fapientes elicere pof* funt,euangeliumuehffïmumeflèutputabat, '

Q^V OMODO DEVS ANIMAM CHRISTI AD ft rtduxUßpfum tränfmigräreßeit ZT dffumpßt.

ALchoran récitât, quod cum increduli fraudulenter cö CH RiSTO agerent, fcilicet ftudentes ipfum per mortem extinguere,dclufi funt. Quem créa* ,» tor taliter affatus eft: Ego tuam ad me reducens animam, 0^ exaltans, ab incre* 4^ cW/li» Ako- dulis te liberaui. Poft hoe alibi dicit, quomodo Deus ipfum CHristvm adfe ranHtßtmonio tranfmigrare fecit, lier um alibi dicit,CHR 1ST V M per Deum ad fe affumpturn, lt;4 Dtum rece= Hæc omnia ordinate Chriftiam' fic effe affirmant.Nam euangelio tefte,dum da* ptw- maret uoce magna in cruce ad patrem,ut quid eum dereliquiffèt,amp;r fubiunge* ret,quod in manus fuas commendaret fpiritum fuum,quem fic clamado emifit, tune hoc uerificatum eft,quod deus animam eius ad fe reduxitjdem enim efta* nima SC fpiritus.Sed per refurredionem,uerificata eft tranfmigratio.Iuit enim per mortem ad uitamimmortalem. Sic cum deus ad ipfum, qui folum habitat Pdfcljij. immortaUtat€m,tranfmigrare fedu óf hanc tranfinigrationê Chriftiani pafeba nominat.

nömtnant.Dequocdani AlchorämemininVltimoin afcenfione christi ad patrem aflumptio ucrificata exiftit.Negat autem Mahumet, ludæos cum pere* miflèî fed didt,ahum ilk firtu'kmipfbs fufpendifïè, nullam fadens unquamde Crucemenrionem.AduerteMahumetfic forte argumcntänuelle: CHRIST vs Chnüumiïut. uiuit,crgo per Judacos non eft peremptus.Si enim peremptus fuiflet, quomodo d^if crucifix uiueret,nifi refurrexifletfRefurreeftio autem mortuofurn nondum aduenit, fed xum quomoda uentura eft dies in qua omnesrefurgentamp;redibunt. Ante ilium diem omnia «eget Akora» quæ uitam habent,liue angeli,fiue homines,hue alia animalia, extingui necefle eft: ut omnium refurredfio ÄT reditio fiat.CH R1S T v S igitur qui uiuir, quod cer

»0 turn eft,nunquam fuit peremptus.morietur tarnen tandem,et in die refurredio« nis refurget.Hæc eft Mahumet perfuafio, quæ in Alcoran licet fparfim, contP netur.TamenCap.48.dicit:Primo quidem buccinæfonitumortifuccumbunt ** omnia.nifiquæDei dexteraprotexerit. Secundoibnante,reuiuifcunt. Ethæc S‘ nota propter ièquentia.Etaduerte,quod Mahumet tenetfolum Deum refuici-tatorem mortuorum,SC quod refufeitati amp;nbsp;refufeitandi non debent cenierire--furrexifle à nortuis.Ideo oportet illos denuo mori ante diem refurretftionis.De, interuaUum in inde confidera,inter diem mortis 0^ diem refurreÆonis fecundum ipfum nul- ter diem movtU lum fenfibile tempus currere.Ita quod Abel filiusAdæ primus mortuus, quan- z/rcfurreHio dorefurgef,noniudicabitftdiutiusfuiftemortuum,qudmille qui ftarim ante nis.

to diem rcfurredtionis morietur.Dicit enim Cap./5.infine:Die namlt;^iudicrj,qua “ patebit fingulis mandatum noftrum,acccdentfinguli quafi non morati ,nifi per ^ dieihoram unam.Sic dicitetiam Cap. 19. amp;! inalijslocisiæpiisime« Ob hoc de illo medio tempore poft mortem, ÄS ante refurreóionem non facit æftimatio-nem,licet dicat,il los qui propter deum mori uidentur,non mori. Sic etiam in AI ** coranfcribitur.Obièquiodeiperemptosnemomortuosexiftimetjfèd illos po- “ tiftimû uiuos ÄS ianos.ÄS alibi: Obfequio diuino,dei^ dikcQione mortem fube» “ untibus,diuina pietas gaudia præbens,fuperuenif. Etiterum: In uqs dei morien ‘* tesmequaquâm mortui dicendi funt. Illi nanep de bono dei dileeftionem gauden- *• tes,apudDeum uiuunt: expédiantes poft ft relieftos,nihilcptimentes.Vnde licet ‘* jo dicat,omnis anima mortem guftabit,tamen cum euangclium dicat, non debere timeri eos qui cum corpus occiderint,non habeant quid amplius faciant, quia animam occidere non polTunt,ftd eum qui etiam ultra hoe poteft animam mitte re in gehennam. Ideó ftcutus eft euangelium ÄS libros fapientiæ, quomodo iu» fti,licet oculis infipientium uideantur mortui,funt tarnen uiui óf in pace.Et nihi lominus animas talium demum mortem guftaturas affirmât,ut refurgant in generali refurre(ftione,quam appellat diem ueritatis.Dicitenim fic in Alchoran: Ditsturitait. Die ueritatis,quarefurgent animæóf angeli.Etin doeftrinis ad Abdalla: Jn die “ illo mandabit Deus angelo mortis,ut omnem creaturam fpiritum habentem in ‘‘ tcrimat,tam angelos omnes,quam diabolos omncs,quàm homines,aues,piftes, “ beluas óf pecora.Sic enim ait in AIcoran:omnia mortua prætcr deum, Et fub- “ iungit: Quomodo Adriel angelus mortis,demum feipfum interimet.Poft fequi ‘* tur refurreeftio.fie dicens: Tune Raphael accepta tuba,cuius longitudo quingen “ torumannorum,ftansinHierufalem,infufflabittubam,óf efflabit omnesani- ‘* mas interim fibiftruatas,quæeuolabunt ad corpora fua.Secundum hanc opi- « hionem certum eft,c H R i s T V M non effe peremptum à Iudt'is,quo ad animam, propter deum enim,ipfum interfeciftent: Óf tales non debent cenftri mortui, Vnde id quodludæi c h r 1 s T v w fufpenderur,falfum eft omnino, Sed id quod ftquitur in Alcoran,Profitentes etiam ft fjæcædisaueftores,cordibus luis non ‘*' tninimamanibiguitatem inde gerunt,ftd eum nullatenus interfeterunt : eft be«' ‘‘

ne confiderandum. Videtiir enim, quod ex his uerbi's non ncgetur,qum Iult; daetcaedis c H R 1 S T i autflores efle poffint : licet ipfum non mterfecennt. Non negatur igitur, christvm crucifixum in toto, Alchoran : quant crucifixionem non Iudæi,ïèd Pilatus facere potcratjmodo quo dicit cuan* gelium,

ŒVodautemCHRiSTVS cxpcrsmalorum,mortULis,6flua uirtuteitez rum uiuus acceffit, ex Capite uicefimo odlauo, medio icilicet, Akhoi aio alerta in ran uidetur manifefte haberi.ubi CHRIST VS poft multa fie kribitur locult; ’? Alcorlt;m, tus:DeusmeuirumnondifficiIem,fed malorum expertem crcauit:amp; fuper a me eft diuina fa lus in die meæ natiuitatis amp;r mortis,a qua uiuus iterum accedam. ^ hoceftdeCHRiSTO Mariaefiliouerbumuerax,in quo tarnenplurimidiflen* tiunt, Ecce dicit de die mortis, amp;S non de die generalis refurreeftionis, ficut dicit alibi de Joanne Zachariac. Vbi dicit, quod diuina falus fuper ipfum Io* annem die natiuitatis,mortis fit refurreeftionis. Et ideô intelligo, C HRi s T v M ante ilium diem mortuum , amp;nbsp;iterum uiuum accefliffe, modo quo cuange^ c.. hum hoc récitât. Vnde non eft uerum, CHRiSTVM SC omneuiuum mori Airid. Jbnantc buccinajaut per Adrielem mortis angelum , ut in doeftrinis Mahu^ met legitur, Ideo pro correÆone illius affertionis Capite quadragefimoft'' *5 », cuudoadtjeitur ; Omnia mortifuccumbere,nifi quæ dextera Dei protexerit, etfialiquisfitilla protediione dignusgt;utique CHRIST VS erit,quo nullus di» gnior.imô ipfe eft illa Dei manus dextera,feu potentia: per quam Deus fecit, âf ■• facit, atque faciet omnia. Facit ad hoe id quod legitur in Chronica Machumet ôfipfiusfucceftorumregum,Mariam matrem lESV poft^fnm quinque an-nis fuperftitem fuifle,SC quinquaginta quatuor annos uixifle. Sed dicite nobis » magiftri legis Arab urn : Si propter Deum interempti non funt mortui, quia apud Deum uiuunt: utique anima illorum à corpore ftparata uiuet. debeme a* nima illorum poft hoc die occifionis omnium uiuentium mori f 5C fi dicitis quod fic: Nónne ille Dei amator, in uia Dei ambulans, qui ea dieinterficitur JP per angelum mortis, etiam non mon'tur in anima, ficut fi dudum ante fuiflet interfeiftusc'Si fic: Non crit igitur ille fee und urn animam Dei generalis refur« recitonis mortuus,quare nee prius interempti propter Deum. Non enim erunc peiorisconditionis. Anima igitur omnium taliumnunquammorietur,nelt;prlt; furget:licet homo totus ex anima ^corpore,quimortuus fuir,refurget. Et quia non eft conucniens, dicere animam peccatoris mortuam, Sf extin« clam,adeorcfufeitariadfinemgirardeatæternaliter in gehennatided CHRI' Atamitmmor STi doeftrina,animam non pofte occidi,utique ueriftima eft. Oportet ergo, tdii, quod id Alchoran, Omnia mortua praeter Deum,inteUigatur in comparaquot; tione ad Deum : qui folus habitat immortalitatem, A quo omne uiuens in 40 tantum uiuit, inquantum ipfe Deus id illi tribuit. Sed Deus tribuit animae intellediuae ut libere uiuat, Sd iudicetur fi errorem ueritati præfert. Non deficiet igitur, cum fit fubiedJum diuini iudieij. Animalia uero ratione caquot; rentia cum non poftintiudicari,0f ad indicium ipû refurgerenonfit necefquot; fe,in uanumrefurgerent. Et quomodo eadem animalia refufcitarentur,a« nima priore non rcdeunte in corpus, quæ penitus per mortem fuit extin(fta,0^ in nihilum redadaf Sic anima intelkcliua cum creetur ex nulla præiacenti maquot; gt;nbsp;teria,fi ipfa per mortem in nihilum redigeretur, quomodo eadem refurgcret C ■ Jta nee angeli,nec demones rcfurrcfiiione opus habent : cum fint inteUedualis naturae

naturae,öd fam iudicati.Ne® opus eft ut eunefta non fudi'canda ad Deum, à quo funt, redeant: cum apudipfum nihil tranfeat in obliwonem, feu practeritum.

Oportet igitur Arabes intelligere talia euangelio diflbna,modo quo Chriftia^ EUdngeliu ejje ni euangelio inhérentes, Ideó non fine optima caufà Alchoran euangelium fie lucidißimum, pe lucidiftimum aflêrens,relt;ftam uiam effè dicebat. Non eftigitur afterendum, ti^nreüd, er CHRiSTVM iterum moriturum,amp; demum cumalijsrefurredturum,fcduere ^ßfr^AkorSo àmortuisrefurrexiflè. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-

Al Y s T E R I V M N A T I V I T A T I S ET nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

,,0 A TutcaufàmmortisCHRiSTiincrueeuideamuSjpræmittendumjDeum OmttiddT!co ^27xomnia in oftcnlionc gloriæ fuæ crealïè.Nam cum rex incognitus in gloria ‘*‘^ gicrilt;e ßhe fua ndpofsitcenferi magis rex quam nonrex^dC careat honore 5C benchcentia, à^^l^rdtionem ideó ut uideatur uirtus amp;r gloria fua^ac per hoc magnus cognofcatur,honoretur, «redW.

amp; glorihcetur.omnc fuum ftudium applicat amp;nbsp;conuertit ♦ Non autem oftendit gloriam,nifiintcIligentibus.Sic Deus creaturas intellcduales, capaces indicq glorié 5^ ueritatis creauitjutcognoicatur.amp;T propter inas,cunlt;fta inferiora,quo niam propter ièmetipfum omnia operatus eft, ut in Cap, xciii 1, Alchoran dicitur,ipfum efte rerum principium QC finem, Homo autem inter illas inrcHc^ âuales infimum locum tenens,intelleclum habet in potentia,indigensalioalt;ftu, 10 quiipfum de potentia in aCtum ducat,Pofitus eft igitur in paradifo, dotatus iri,. nocentia: ut innocens fub obedientia dei uiuens,demum gratia dei ad uifionemi glorié dei fui transferretur,ô6 ea frucretur. Sed quia homo liber fuafu diaboli degit potius per feientiam aicendere,quam per innocentiam SC obedientiamtre cufauit Deo obedire,ut fecundum promifla diaboli eflet per fe leiens bonum S^ Hominis Idpfus malum,Deparadifoperditainnocentiaeieeftus exiftit:06qui prius,fi ftetiftet, crreftitutio. femper uiuere poiuiftcqfaCius eft mortalis SC ignorans.06 propter hoc non fuit pofsibile,ullo unquam tepore ex omni ftudio fuo ipfum adimmortalitatê 06 ui/ fionem glorié dei pertingere,que ab omni mortali uideri nequir.Nec erat reme dium, nifi ille qui ipfum ad hoc creauit ,etiam denuo gratiofe reformarer. Ad jo hanc igitur reformationemaptandam,probatus eft homo,an lege naturé,qué ipfi concreata eft,proficere poftet,cuipoftea lex fcripta fuperaddita, hominem erexit ad fperandapromifta dei: primo in lènfibilibus, deinde in intelletftuali-bus,Et inter omnes prophetas,omnium faluator Mefsias à deo mittcndus,pré-' nunciatus eft aliquando ucnturus,qui uirtutem dei habcns,completc ipfum dei populum reformaret Ô6 faluarcr,hic tandem diu cxpectatus,dc cœlo fummus le gatus Ô6 dei filius,in forma hominis humilisó6 pauper Ô6 pauperis filius uirgP nisMariéjinhuncmundumuenienSjiESVs christ VS nominatus, cum dtquot; C^rißt incar-uina poteftate apparuit,fe opere hanc poteftatem Ô6 dei uirtutem palam dodtri natio, na coelefti S6 miraculis diuinis habere oftendens,utuiderent in ipfo deum patrê

40 qui ipfum mifi t operari : Ô6 uerba qué loquebatur,ueracis Dei efle» Cui Joannes Zacharié, teftimonium certiftïmum dedit: 06 illaquéapud pattern fuum coeleftem uidit, enarrauit. 6Cquieius uerba receperunt,compercrunt ipfum efte Dei uerbum ueraciftïmum, Dedit igitur ipfe Dei filius diledJus, omnibus qui crediderunt eum Dei filium,poteftatem filios Dei fieri.Nam in hoe fuit omnis diligentia eius,ut crederetur filius Ô6 uerbum dei, tune enim, firma fide cunlt;ftaquéannunciaretreciperentur,ô6 promiftîs eius de regno futurocœli, re furreóione à morte,06 éterna uita indubia fides adhiberetur gt;06 eius précepta lèruarcntur,Qiiisenimpeccaret,quandoex uerbodeiindubitato lcirer,peccaa turn infer re mortem perpétua;' £6 quis nô obediret uf® ad mor tê,quando nó hé E * nbsp;nbsp;4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fitaret

fi tare tin uerbo dcijibi pro tcmporali morte ui'tam perpetuam à deo optime re# muncratore tribuendamf Qiiomodo enim homo dubitare poterit in promiffis» qui certiOfima fide ca dei promiflà eflè creditflntrauit igitur IE S V S in hunc mun dum,fine quacunepcamis concupiieentia amp;nbsp;uoluntatc uiri : mo’ nequaquàm obnoxius,quae ob actuale pcccatum primoriim parentum St^ nbsp;lt;ginale corum,

corundem filiorum ex carnis concupifcentia genitorum curu lOs quos permifit Cbri/ïi« per/ê deus inuafit.Erat igitur innocens i E S v s, fiber à morte: qui nee in peccatis na* nortino obno tuseft,necullumunquàm peccatumfecit, Reuelauiteadepatre ccelefti 0^ eius xiw. regn o SC gloria, qux fibi fofi nota erant, lt;V nulfi alteri: cum nemo pattern un» quàm uiddTetinhoefenfibifimundo,ubinonuideripofeft,ÔCieuiam,uitam,0^ *• ueritatem propalauit.Scripturas aperuit,quoniam deipfo erât:60 quod ipieme« dicus,contra omnes infirmitates corporis ÄT animæ.etiam contra mortem effet, facio amp;nbsp;doftrina patefecit Quod(^ ipiè rex 6C Meflïas eflèt:ficct regnum fuum dehoemundo non effet, atep hunc mundum,SC hanc fènfibilem uitampro ni« hilo habendam, compara tione futuri facculi amp;nbsp;uitx, uerbo amp;nbsp;facffo manikffauit« Et poft multa figna æ miracula,ut oftenderet hanc uitam propter ueritatem SC regnum immortafis uitæcontemnendam,5C deo ufip ad mortem etiam crucis Chrijiimort, turpiisimamobediendum:ipfe quieffe potuitimmortalisai uoluiffèt,mortuus eft,Sic Deum pattern fuum,qui ita uoIuit,clarificando:6C morte fua innocentif fima omnibus hominibus ipfum per fidem recipientibus SC induentibus,æternâ s’ fecum uitam promcrendo. Meruit enim confummata mors innocentiflimi uni' geniti hlq Dei,quam in humana natura palfus eft,rcdcmptionem omnium capti uorum per fatanam,mortis aueftorem^in qua CHRISTI morte, quiflt;p fidelis eP dem incorporatus,mortuus cft,5C uitam mcruit.In morte igitur crucifixi Mef-fiatcommortui omnes fideles.meruerunt uitam fibi perpetuam in C H R1S TO re ^urrtdio» tribui. Refurrexir au tem die ter tia propria uirtute, qui habuit poteftatem po-nendi animam in morte,SC iterum fumendi earn in refurreSfione, Vnde eius re* furreStio eft,per quam omnes homines refurgunt,qui cum eo eiufdem funt humane naturasquacin ipfo eft uitæ immortali unira.Refurrexit autem tertia die, utfaifto probaret refurreStionem mortuorum credendam.quam docuit die im J® dieq expertandam.Ipfe eft igitur,in cuius morte morimur,ÓC in cuius refurre' dlione uiuificamur: amp;’ per quem acceffum habemus ad Deum pattern creator rem,ad uidendum ipfum in gloria fua ,amp; cum eo ipfum CHRISTVM 1E S v M eius filium femper benedidum.Ex his perquam breuiter tadis, eóftat mortem C H R i s T i in cruce ignominiofam,maxima habere myftcria,5C fuiffe tam fidefi-bus neccffariam,quam CHRISTO gloriofam,qui mortuus eft,ut clarificarct pa trem:SC oftenderet,quantus illeeft cui Mefsias in fuo corpore,SC turpiffîmaSC dolorofiffîma morte ufcp ad omnium terribilium terribiliffimum oftendit obe^ diendum: SC quanta eft illius Dei pietas 6C remuneratio fidelium, qui omnibus Chriftiformibus ob fill] fui mortem eiscommunicatam,cum eodemfuo dik»4® dliffimofifioregnumuitaeretribuitpoffidendum, Hæc mors CHRISTI crucü diri/lut nortt fi'xi,I E S v m clarificauit effe diuinæ bonitatis filium. Quoniam non fuiffèt adeo puuelmdxime pius,mffèricors,amp;f uoluntariusadobediendum ufcp ad mortem indufiuejnifi l^ißhusdeda perfetftilsimus fuiffèt SC deiformis , fic reuelans pattern per tefhmonium in ratus. (anguinefuo,Deum effe fupra omnia amandum,óf fic ei kruiendum,ÖC C' ius præcepta impknda,amp; uitam futurammagnificandamufquead huius mi-krac uitæ contemptum. Oftendit etiam promiffa partis fui,SC quæ de feipfo præ dixitimpleta:SCueracemeffèpatrem,fecp eius ueritatem: omnem^ feientiatn fiC kripturarum m y fier ia ,atcj quantum fitpater de coelis ab omnibus diligent dus*

diis,pafefecit.Hæc fciunt filq lucîs,qut c h R i S T V M Gqnuntirr : 8^ fîlq tenebra^ runijhuius mundi amatores,fpiritu c h R i ST i carcntes,ignorant,

Dleeret aliquis zelofus Arabs :Si mors CHRISTI danficat pattern omnium creatorem,urilt;p potens amp;nbsp;laudabilis eft, Ôf de hacreiocundum effet pies nius infor mari. Zelo illiusuirijconabimur pro noftra paruitate aliqua adhuc a- Pwr^W Huide petite,ut quifep fic effe non haefitet,Nam cum non fit dubium, peccata diuidete Jquot;® wier De« tt inter deunt 5C hominem,ut ait propheta,dicens: Peccata ueftra diuiièrunt inter domina.

’0 uos Sc deurn ueftrum.Sf hine Dauid propheta imitator dei ait.iniquos odio ha» bui: hoc quidem peccatum poteft effè ab ortu,ut fic in peccatis conceptus à ma-tre exiftat ex immunditia amp;Suoluptate car nis, ut idem propheta fe conceptum aflerit.Et quoniam omnes fic ex Adam à matre ex uoluntate uiri concepti funt, amp;^ nemo mundus illa munditia quæ efi deo grata,Iob dicente : Nunquid iuftifi- ‘^ tati poteft homo comparatus Deo,autapparere mundus natus de muliereï' Na ‘‘ feimur enim filij irx cum fpiritu concupiicentiæcarnis,qui non eft de regno intellectual i cœlorum Dei noftri incorporei, amp;nbsp;experimur ex pronitate ad mal ff, quam ab adoicfeentia habemus,nos non moueri fpiritu dei bono, amp;nbsp;hoc in nobis dei dono experimur.Deus enim fic hominem compofuit,ut malo uifo expa ao uefcat:utaitCap.79.Alchoran, Quapropter nullus eft ex Adam uia concupi/ icentiæ natus,qui non fit à Deo,uel uitio originis,uel peccati adtualis feparaturi folo CHRISTO excepto.Qui,atteftate etiam Alchoran,a matre uirgine Maria, quæ nunquàm mala op^rata eft,fine uirili femine ièu carnis uoluptate,mundiflï Chrifli natiui^ me natus exiftit.Et non eft natus filius iræ QC odq aut abominationis,fed mundif fM, fimus: quare Deo inter omnes qui fuerunt ÔC erunt hommes,dilcdtiffimus. Hic utic» nullum unquàm fecit peccatum aótuale.Ipfc enim eft de quo feriptum eft ; Qui peccatum nó fecit,nee inuentus eft dolus in ore eius.Et ita à Deo nunquàm diuifus,ieu feparatus. Hunc diuina iàpientia,in fui unionem affumpfit.Nam fi-cut fapientia maliuolam animam SC corpus fubditum peccatis abominatur, fic

30 diligit fanclam animam,2C corpus ab omni peccato mundiisimum,ó^ fibi perpe ebnfluj primo tuo foedere defponfat.Ipfe eft igitur primogenitus fimiliter, 2C unigenitus filius genitus parit^r régis uirtutum,qui eft rex gloriæ.Nam fi(Moyiê tefte) Deus dixit,filius meus er um^tnitus primogenituseft Ifraël: negari non poteft,C H R i S T v m in Ifrael, omnium pri- DeißUuK mum qui Mefsias,at(ç ipfum primogenitum Dei in orbem terrarS miffum,qui amp;r fimul eft unigenitus dei filius.ut ipfe C H R1S T v S ait:Qiii nó credit in me,iam iudicatus cft,quia non credit in nomine unigeniti filtj dei.Si igitur hunc fuS dik ‘* Ôiffimû primogenitû et unigenitû film Deus dédit ƒ falute müdfutiqj maxime “ mundü dilexir.Quod autê hoc fecit,atteftatur euangeliS quod dicit:Sic em deus dilexit mundum,ut filium fuum unigenitum daret.Nónne empti fumus precio quot;

*4omagnoc'puta preciofiffimo fanguine unigeniti filij eius,ut fimus Dei,qui fui- “ mus fub principe ten ebrarum. Ait enim Alchoran,quod Adam à Deo præcep-tum minime opcratus,ius mortale fubiuit. Vnde totum genus humanu ob peccatum primi parentis ipoliatum innocentia, quæ fola in regno cœlorum locum habet,fubditumprindpihuiusmundiæternaliterdamnatum,ad priuationem uifionis gloriæ dei,quæ mors eft intel leiftualis naturæ,fôluit debitum in morte unigeniti filij dei,qui pro omnibus ipfum ut Meffiam amp;nbsp;regem intellectualis uitærecipientibus,mortuus eft.S'e omnes in eius morte mortui iàtisfeceruntjôf ebrißimors liberati font à kruituteprincipis mortis.Mors enim unigeniti, qui plus omni- pronobis, c-bus diligebatur à Deo,preciofiflïma ï abunde ideó fatisfecit,quia fuit mors ius^ meritum.

præcidcntis dolorem morris,ut ait propheta, quem omnes m orientes ignorant. ’ U Quare dicit idemî Vere languores noftros ipfe portauit.Et dum ad fidelem, fi/' dri pattern Abraharefpicimusjquantó ipfe meruiuquiafiliû fuum unigcnitum Ifaac ut deo placer et in mortê tradere uoluit, fiatim uidemus quid meruit McP fias,lèipfum in mortem tradens,ut deo placeretfinredemprione generis humant Vide ineffabilem laude m dei patris,in eo quod filio fuo non pepercir,lèd pro nobis omnibus tradidit iUum.Nónne meruit habere innumerabilem multitudi nem filiorum 06 haeredum regni fui ccelefl:is,quemadmodum AbraamÆt quid meruit IE s v s realiter turpifsima St dolorofiffima morte mortuus, quae omnes dolores morientium excedit;’ Certe quia uitam deditrefurreAonem à mortuis ’^ meruit pro fe SC fratribus fuis patri acquifitis: inter quos ipfe eft ut primogeni» Kegnumccdo^ tus,inmukis fratribusprincipatnm tenens.Neecftregnum intelfecQualiumcoe rumutlt;gftimdn lorum æftimandum,ut eft regnum huius mundi: quod dum plures habent, qui-dum. libet minus habet,led dum idem fine defecku ab innumeris poteft uideri amp;nbsp;intel ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ligijipfumregnumintellcctualcabinnumeris intellcetibuspoteft à quolibetin

folidu pofliderijntellecftualis eft uita refurgentium,ut fciant Sif dclcCtentur fe ui ' uere.Quaeefletremunerario fidelis pro deo morientis,fi maneretin morte, aut fi neleiret ft uiuerec' potius homo optat non effe,quam fine omni intelledlu elft« Sdj^itntiitt Quare non refurgithomo ad uitam intcllcetualcinjufi in fapientia,quae eft iapi

da ftientia,ut ft fapiat S^ fciatuiuere. Sapient ia autem quæparticipatur in omni ^ ' bus inteUeeftum habentibus,in Meffia magifterium habet.Parricipatione igitur illiusmagifierijjUiuitomnisin CHRISTO refurgens,quiaipfe eft refurrectio amp;nbsp;uita,quæappetitur.Iam uidetquifep zelofus, quantum opus reformationis humante naturæ excedit opus crcationis,^ quam fa pienter omnia funt ordina-ta.Sapientia autem quæ omnia fapientiflime difpofuit,tam circa mortem quàm refurredfionem CHRIST i,licet nunquàm c H R i s T v m dereliquer it,non tarnen mortua eft, c H R i s T o fteundum humanitatem per ftparationem animæ et cor porismortuo,neceftaliafapientiaquæaflumpfit lESVM hominem, quàmilla Amw^ Dei. fapientia patris dei creatoris per quam cundla creauit,quam Alchoran, anima Dei nominal e uidetur,cum dicat animas hominum participare tantum de anf F

, ma dei,quantumipfafapientiarelucet.ftdanimaCHRISTI plenitudini fapien* fabula ex A- tiæ dei eft unira. Ob hoc ait Alchoran,deumproprièanimamfuam CHRISTO pocryphis. dedilftî Ôdipfumillam ab utero matris habuiflè,certis miraculis excmplificat.

Loquebatur enim,ut ait.matri fuæ in pundo natiuitatis,ipfam confortando-Rc fpondic tune pro ipfa, ilia die cum confanguineis malum de matre fufpicanti“ bus.Loquebatur quando uoluit infantibus,ficut ftnibus: Ôd luto formato, ut ho mo aut auis fieret,Et ita fadtum,Mahumetindoctrina fua SCin Alchoran alft» rit.Sic locutus eft cæco nato,ut uideret: leprofis,ÔC a bps infirmis, ut fani elftnt : mortuis,ut uiuerent.Hæc Ôd plura ex euangelio fid Alchoran elici pollùnt : qui liber eum etiam fapientem alftrir,dans ei idem nomen quod Deo,quem incom- 4® præhenfibilem ôlt; fapientem læpiflîme affirmât. Si igitur fatetur C H R i s T V M abfolutefapientem,ficutôddeumpatrem,noneritalia fapientia patris creator PdtrU er ebri ris,5d alia CHRIST i.Sed pater creator per fuam fapientiam, quæ C H R i s T V S PieademCdpi^ eft,omnia operatur.Hæc eft fapientia immarceflibilis,uitam dans omni intelle-entia. duali naturæ,quæ fine lapientia mortuaeft. Ideo ad illius appræhenfionem, fi' nis tendit creationis intelleduàlisnaturæ:quamhomo,nifi mediatore CHRI' STO, in quo humana omnibus hominibus communis natura, fapientiæftp-premæ indiflblubiliter unira eft, attingere poteft in fua propria natura humana, C H R 1 S T 0 Ôd fibi communia Quare c h R ï yT v s eft ma giftet, habend

habens do(^i inam fif uerbumui’tæintelledusnoftri,rcudator omnium quæ in chriftipr£-thefauro Dei conrinentijr,oftenfor patris/ontis iapientiae æ gloriæ eius.quæ o- ßantia, ftenfio,eft receprio fapicnriæin fe mtclledtualiter , uimficans æternaliter ipfum, ^ faciens ipfum fimilem c H R i s T o filio Dei,qui eft in gloria Dei patris»Et hoe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’^' eft elfe foelicem,amp; regnare perpétué incœleftibus fummo gaudio beatitudinis» Ö^ hxc funt promifta CHRIST i,omnibus ipfum recipientibus firmiftima«

DTeeret Arabs aliquis: Remota funt amp;nbsp;multum diftantia illa quac de parad! ib in Alchoran leguntur.ó^ ea quac euangelium promitti t. Alchoran enim *® detideriorum omnium complementum credulis et legem feruantibus promittir, defcribitep illa defideria quac comuniter appetuntur per uoluptuofos : led euan^ gelium folum promittit intellertualem fœlicitatcm,quç eft in uifione intelledlua hjó(^ fcientia,fapientia,5f cognitione.Refpondemus, ièmper nobis apparuiflé, tantum inter pa''adifum Mahumet amp;nbsp;CHRISTI intcrefte, quantum inter inter Mahurne fenbbilia Si inteUedlualia : aut inter uifibilia,quæ funt temporalia , æ inui- tiparadifum fibilia, quæ funt acterna. Sie Ôf de Alchoran amp;nbsp;euangclio pariformiter, cr chrifium Sunt tarnen qui allegant pro exeufatione compofitoris Alchoran, qiromo- Quanta difian' doipft rudes Arabes trahere uolebat,ut in unum creatorem crederent, qui tia: item inter dédit eis oiuere in hoc fæculo temporali, quod ille etiam eis effet daturusj euM^eUum ey »oin fæculo futuro perpetuo uitam fine defedèu, multo ifta uita meliorem» Aleoran.

Quodep ad hune finem,ut in Alchoran legitur,plures fimilitudincs introduxit, quas tarnen no expofuit,!èd lapientibus illas notas rcliquit.amp;' niß exempla fum pfiffet ab hac uita fenfibili prædicendo futur» uitæiocunditatem,neque intclle-3tifiènqneq} moti fuiffent propter promiffa eis incognita. Ait enim Cap, p.CrC' “ dentes ÔCbenefacientespulcherrimaloca paradifi poffëffuri, omne fuum uclle quot;nbsp;perficient,Hoccp lucrum eft maximum.Huiufmodi pollicitum, illis fummam “ Ixticiam denunciat. Vndc uidetur unam condufionem uelle prædicare, feiheet Alcorani po* quod Deus eft rémunéra tor fidelium fibi feruientium,fecundum fpem amp;nbsp;defide put. ria feruientis: pro feruitute temporali temporalia affequetur,pro perpetuis per« 5opetua,prouoluptuofisuoluptuoügt;pro intellectualibus feruiens intelledualia

habebit,Sic enim dicitcap.o.Deus omnium uota dinofcens, omniumep diues, *• mundana quærentibus temporale,cœleftia petentibus atque cœleftibus fummû ‘* bonum tribuit. Et Cap. lib.dicit: Studiolbbonoröhuiuslêculidabimus illa,fed ‘‘ nuHâ in alio portionem habebitJdeó ubi in primo cap.dicit bonos paradifum in “ troirc,ubidulcifsimas aquas,pomacp multimoda,fruc'ius uarios, etdecctiffimas ac mundilsimas mulieres omneep bonum inxternum poffidebunt: aduerten* dum ad id quod dicit,omneep bonum in æternum poftidebunt : utiep illud non eft aliud quam Deus.tarnenfenfibilium promifsiones fæpifsime repetit, amp;nbsp;demum in Cap.64.dicit: Omnes itatp ûpientes timeant Deum, dantem omnibus *‘ 40credentibus fapientiam,fuicp noticiam.Etcap.107,dicit,Paradiluin apud Deum « fortientur.Et fæpe ponit fimilia,fdlicet quod æterna uita,æternum gaudium, óf beatitudo,fit rcmuneratio.Dicit etiam in do(ftrinis,quod nulla futuri feculi tradi Tuturi fecuU pofsitfimilitudo.Idcö non uidetur finalitcr,quod pofsit euangclio contradiccre, nuUd tradi p» quod paradifum intclledtualium 5f fapicntü,uifionemdei amp;nbsp;eius ûpientiæ iêu militudinem CHRISTI affèritJdeó Alchoran alibi,eos qui in inferno funt,priuatos aitdiiere poße.

tioneóf fapientia,Etiam alibi, enumeratis omnibus quæ in hoc mundo uiden-tur,ôf quæ fæpe promittit paradifum intrantibus: addit,quod bona futuri feculi his omnibus funt meliora, quoniam iftud feculum in comparatione ad illud futurum nihil fit. Vndc ficut per fimilitudincm cruciatusignisfenfibifis poena

panam corum qui damnati funt de(cribif,tta per aquam æ fontes uitam faluai torum.Non tarnen complete intelledfualem falidtatem defcribit, fecundu A* Auictnnt de uieennam in metaphyfica fua^Nam liceteflèt de lege Arabum, affirmât Machu üaebumet te» metcorporalemfœlicitatemdeicriberejÔ6 quodm‘tellcdîuahs,illa multo excel« ßimomum. lennor,perfapientes melius dcfcribatur-Scd Alchoran heet minus extenfe, per« fertam fœlicitatem fapientum ponat innoticiaDei SC fapiennæ, quæ eft films Deiiècundumpræmifla:quemadmodumamp;? euangehum ex CHRISTI perfc' dlifsima dodtrina,Preterit enim ifte mundus cum concupifcentqs fuis «lila ueró quæfuturi2Cperpetuimundifunt,habent iè ad ifta huius mundi ficut perpe^ tuumadcorruptibile,Vndenoticiafeu uifio Dei patris SC iapientiac eius, pa* ^ icit immortaliter inteUedium, quia fapientia eft immarceffibilis, ut liber là« pientiæ docet.

ADuerti dum legerem Alchoran,quomodo fiepifsime fit mentio de die fre* mendi iudictj,paradifo,amp; inferno,5C lèmpcr uarie 5d per fimilitudines.

Senpbm4 intel» Cum aliter id quod hunquàm in conceptum hominis intrauitjdefcribi' non poP ligibiliumima» fit: nifl coniedfur a liter ad fenfibiiia,quæ intelligibilium imagines cxiftunt.amp;f ÿnes. quia ita uidi per uarias fimilitudines regnum calorum fignariin euangelio 8C ueleri teftamento,intra me admittebam,pofte illa,pia lèquacium libri interpret jo tatione,excufari. Verum poftqudm legi ibidem,caftitatem in uirgine Maria, fid in loanne Zacharie,êd generaliter in omnibus laudari, Ód quod concubitus in templis prohibetur,Sdlotio poft ipfum præcipitur ante orationem ob eins fœdi* tatem,quodœ mundicies Deo grata fîgac quod Deum uident boni,6d cum iplb funt in paradifo,6d quod Deus ipfos maxime amet,6d eis id quod maximum eft retribueqae quod ipfum maximum,fimplicitcr non fit nifi gaudium fempiternJ klcoTM turpi 2d incorporcumlftupebam de co quod fæpe de puellis,Sd earum papillis, Sd be/ tuimepknui, ftiali concubitu in paradifo totiens replicauit,diccns Cap, 8S.illam efle optimam

Dei remunerationem crcdentium:2d uerccundabar ilia turpia legere, intra me dicens: Si Mahumet adfcribit Deo hunc librum plenum turpitudine, aut fi ipfe fo fcribit2d Deo audoritatem tribuit,miror quomodo fapientes fid cafti uirtute^ præditi,Arabes,Mauri, Aegyptq, Per he, Afri,fid Turci, quiiUius legis efTe di* cuntur, Mahumet pro propheta habeanr,cuius uitam nemo fequi poteft,qui ad regnS ccelorum anhelat,ubi non nubent,5d fimiles angel is funt,ut C H R1S t V S docuit. Nam tarn turpia itaturpiter nemo lOquitur,nifl plenus omni tali turpi* tudinc.Ex abundantia enim cordis os loquitur * Et hoc ueru efle, patet ex Gap» 4**ubi dicit Deum uoluptates etiam illicitas alijs,iuxta prohibitionem quæ po/ Veriuriumcum nitur 7.Cap. Alchoran in fine,fid uoluntariasquafcuncp,ci permififTe, nbsp;nbsp;quod

uduUerto. iuramentum licitum fadum per ipfum,ne adultcraretur cum Maria Chriftiana

Iacobina,præcepiflêt dele ri. De quo loquitur Cap.7$.in principio,côrra ilia quæ i^ alibi de damnatione adulterorum fid periurorumdicit.Ipfe enim in Cap.77. P^*’ iuros,qui ob fui faluationem iurarunt, effe damnatos affirmât, Quomodo igP tur non ueretur Deum blafphemare,cui afcribic periurium pratcepifle, Ut aduP teriS continuaretur per ipfum;* Probant fid hoc pluraquæ circa mulieres permf ', fit, Vtillud Cap. î. Mulieres uobis fubiedas pc ni tus, pro modo ueftro ubicun-que uolueritis parate. Et Cap.8,tot permittit uxores ,quot quiuerit quiftp lubt«* », gaic,fcu caftigare,Etcap,9,flc dicit: Liber hic uobis cœlitus milTus,licitum atlt;p „ tenendum hoc uobis ftatuit,ut pecunqs ueftris caftas mulieres eis præbendo du* „ catis.flacçtaliter ueftrisfadis^quoddeincepsplacucriqruboris atep timons cx*

pertes agite. Etfi repemtur Damd excefliffèfn numero uxor«m,autaltQspögt; ftca fandos, hoe non cxculat Mahumer,qüi uiakgis indulfit »quafi deo fie uo-lente,quod prins apudomnesprophetas amp;rlegislatoresfuitmauditü.ó(r eftblaP phemujdeo hoe imponere quod perfede Icgi aduerfatur ♦ Et confideraui, quo^ modokgiinÄlehoranCap.LXX vi.ficpræcepdîêdeum Mahumet; Vt teue* ’• racemcomprobes, non die te nißnuncium tantum effe. Idem in Cap. LX X V H» “ in principio pcriuramentum deus affirmât,nundum fcilicet ad Arabes idoloh» ' tras. Et Cap.x x v 11. Tuæ quidé linguae nullam facultatem mduHimus » nib ut ‘* deum timentibus,nundum gaudio plenum amp;nbsp;caftigamen incredulis nunciet. ' ** '*° EtCap.xxXii,Dicito,mihinihiliniundumeftnififolumDeuadorare,necilli “ participem æftimare f cui me commendo, amp;nbsp;ad ipfum redibo. Sihæc uera lunt, “ cur non feruauitfeur ahjs fibi non iniundum iniunxitfCur cap.L X X V11, k do/ M4cfc«mrt tun dorem gentium nominauit,qui fecundum præmiflà nuncius ad Arabes idolo- ttm nHndWt ktras fuitcEtfi de his fibi non commiffis intromittere nuUatenus præfumpfif,dic Mahumet,cur loqueris contra euangelium ÔC uetus teftamentum, amp;nbsp;nouam ks gemfiChbrudoceretentafti,quafi haectibi commiffa fuerint f-Quandofaterisquot; tuælingu^ non elk facultatem conceflam,nifiut nuncies deum timentibus nun dum gaudio plenum, amp;nbsp;caftigamen incredulis: in his facile ri bi et cuiep creditur, Hoc enim quisep dicere amp;nbsp;nundare poteft,cum fit uerum ♦ amp;nbsp;à deo uero, omne

*® eft uerum.à deo te poteftatem hæc dicendi habere,ribi ÔC omnibus dicentibusfa cilecredipoteft, Inalqs uero quomodo loqui praefumis ,cum tibi non fit à deo nee iniundum nec indultumf Et fi dicis,cur ribi credam,quando deo no obedis f Vriep excufabilis es:nifi uarictatem immutabili deo, ut foies,tribuas, ut fic blaf- ' phemando euadas.omnipotens tarnen deus inter omnia ilia fpurca £C uana,ô6 fa pientibus etiam Arabum abominabilia,talia eriam inferi uoluit; in quibus euan gelicus fplendor fic lateret occultatus,quod fapienribus diligenri ftudio queficus feipfum manifeftaret.Tanta etenim eft lux euangehca,quod fine ipfa nihil appa E^^g^ij f^^^ rzre poteft uerum SC darum.Sed omne didum amp;nbsp;fefiptum ilia luce carehs,qua: dicit:Egofum lux mundi,illuminans omnem hominem uenientéinhunc mun- « ^dum,utquifcquitur me nonambuktintenebris:eftobfcurum,inordinatum,te' «lt; nebrofum,mortifcrum,Slt;S intelkduali naturæ abominabik, licet beftialitati fit animalitati quæ eft de hoc fenfibili mundo lapida uideatur.

4olt;LVjö’d A L C H O'R A N FIDE VNIVS DEÏ SALVA omni6«itl4«dtt«r,CHRlSTVM Urnenj^njirtnio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;—

Portetut qui Akhoran kgit ,aducrtat, quomodo falua fide ’qua: eft,non eft deus nifi deus,nulli intendit contradiccre.Ideó ^ itauariatéa,ubidiflènfioncsc(ïèfciüit,ut quifip aliquidgrati Akontnaiom reperiatjcuiulcunqphærefisautfedæfuerit.puta fiepe dicit, qgt; mum hire fes inter mortem SC refurredtonem cuiuftp, uix hora interfit, ne er fedM aceS' de ftatu animaru ante ludiduopus fitdubitare. • Tarnen etiam. modutum.

interferit aliqoas in amoeno loco fontibus referte, medio tempore Iocari,ut d« C HR i sTO 5C uirgineMariacap,XXX11. fcribit.amp; iuftis ob deSinterempris, quos uiuere in deo aller it. Sic etiam dicit,aliquas uiep in diem iudicij igne crucia ri,eodem cap. x x x n» licet nullas dicit in paradifo uel inferno ante fententiam iudicis in die finali reperiri. Hæc ita ambigue fcribit, q uod contrarias do Lirinas hacreticorum ÔC reôe fentientiû de animabus defun^orum ante indicium fouet Curfubinie de ^^ uideatur:fic nititur in omnibus facere opinionibus. Nam de regno cœlorum Paradijo lo^M non dicit quicquàm ,fed de paradifo faepiflime loquit, ac fi de paradifo terrefiri tur Alcorantde inteaderet,Ô£f quod ad locum unde eiert us fuit Adam,homo poft diem iudicij fi/ regno uero cœ défis ÔC meritus reftituetur,ibi perpetuo manfurus.Tamen ne Chriftianorû pa^ * lorum nihtl. radifum, icilicet regnum cœlorum negligere uideatur.duas ponit in certo loco paradilbs,amp; gradusineaplures.SC in paradifo afiquando ilia reperiri affirmât» quæ Chriftiani credunt in regno cœlorS haberi,fcificet uitam actemam.Sic dicit cap.xx v.Res mundana cito,diuina nunquàm penbit.fecundum optimum mo *‘ dum fuorû operum quemep deus remunerabit,uitam tribuens cternam,fiue uir “ fueritgt;fiue mulier. Ecce acterna uita eft diuina,quæ in regno dei cœli habetur, AT “ per Chriftianos expertatur.Sic etiam dicit cap.x v 11 ^Tandem omnes obferua “ tores diumorum praeceptorum,plcnum gaudium atep perpetuû for tien tur. Hoc ** autem non poteft effè,nifi apud deû qui habitat in cœlis.Dicit etiam cap.x X VL bonos afféqui paradifum,ubi de diuina fubftantia eis tribuetur. ita facit de cun^ *• rtis. Vnde allegat deum eodem cap.x x v.fibi fie dixiflê:Hunc librum non alia *‘ de caufa tibicommifi,nifi ut hominibus fixas contrarietates exponas.Itcrû in eo* “ dem Cap.loquitur : Tcmifimus,utipfius Abrahælcgem fiquaris,nußp digre* diens,ne fis incredulus. Sabbati quidem euftodiam non iniunximus,quia inerat “ contrarietas atœ diflènfio,quas deus futurus index difeutiet. Et alibi ilium alfjs *‘ pracfcrt,qui credit prophetis,SCinter eos non difcutit.ut Cap.i 11 i.circa finem.et ** Cap.x i.fic dices : Deo fuisœ legatis inobedientibus,^ inter eos difeutere uokn tibus,fiœ parti,non totijfic^ rertam uiâ afféqui putando crederc confitentibus, •‘ uelut iphus ueritatis incrcdulis,malum atep contemptum ingercmus : credentk ,“ bus autem prædirtis,nec inter eos difcutientibus,mercedem innumerâ pius ue^ j« niæ largitor deus tribuet. Ecce quomodo in contrarietate ôiS difiordia cuilibet le gatodei dicit credendum.ita quod nullius opinio particulariter fitfumenda,imd dileuffîo ad Deum in iudido remittenda.Hoc modo iàepifiimè loquitur,dubia le gu et prophetarum ad ilium diem ueritatis effè remittenda.Sed quia dicit fuccefi hue amp;nbsp;pedetentim Alchoran ucnifie,utcap.xx v i»ait,Ideo eft confiderandum lt;3mßo enden ante hoc cap.x l.fcilicet cap.i ) I.difcufiionem inter prophetas fertam tóe CHRP 41M1 w dubijt^ s T v stbi legitur omnibus fuprapofitus,quarc tn dubijs CHRISTO ftandum:qui dicebat ft non ueniffe foluere legem,fid ad imp 1er e : ac quod omnia quae firipta erant in lege ÔC prophetis,de eo fuerunt. Vnde cum C H Ri £ T v s fit finis 2lt; con* dufio legis Si prophetarum omnium,qui prophetarunt aut prophetabunqquan 4» do eius de terminationi ftatur,omnium prophetarum difiumoni ftatur.

« nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;V 0 D ipfi autem Mahumet non fit primus,fatetur cap. L V. dicens : Ego “ ^J^non fum primus nuncius, nec fiio quid mihi fiu uobis gerendum fit.di-•* uina mandata tarnen explanabo:quac licet ibi fint, hoc^ teftificent, plurcs fihO' « rum lirac'l credentes illis, uos minime creditis. Ecce qualis eft Machumet pro^ pheta,ignorans quid fibi gerendum, £lt; alijs:nift ea quae prius praecepta fuerunt aUegans

aUegans pro fe lùdæos fn teftes.fdlicet ipfum diufna priorä^raaccpta teftamenti cxplanarc.Didt etiam,eos qui præcepta Moyfi iequuntur^aflequi beatitudmê. Mdebwet Aliquandoautem ludæos omnes damnat: quia refurrediionem non credunt, ^«dlt«prop/jegt; CHRISTVM nonacdpiunt.SicChriftianos,CHRiSTVM ffquentesjaluosdi' t^»-du Alibi ueró tam ludæos quàm Chriftianos, quia utriep Deo hlium tribuunt, incredulos ait.Licet de ludæis hoc non fit uerum,quod deo filium tribuant. O» mnes autem incredulos fxpiisime damnatos affirmât,Sic Cap.x L1 X,dicit:Fir' Alcoranßpe matum eft Dei uerbum fuper incredulos,quoniam perpetuum ignem inibunt. fi^^ (ontrarU ^dCap.Ll. dicit: Incredulos forian deus omnes confundet, forian multis uelt; lt;!««»■?.

’° riiamdabit.Sæpiflîmeetiam dicit,omnes animas redire ad corpora inrefurre» dione .In Cap.x v 11 i.dicit fic: Morientibus,mortis hora, cæteris hora fopitio» “ nis Deus animas extrahit: quibufdam reddens eis ad horamfcitamgt;quibuldam ‘‘ , nunquam:omniaprofuouellefaciens,quodmirandumefi: fapientibus. Alibi “ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;„ '

angelos dicit animas è corporibus extrahere. Sic refurredionem generalem, lt;nbsp;qua penè in omni Capite repet in in dubio dimittit,quando aif:quibufdâ animas extradasnunquàmreddere.Obhocnihilcertiapudipfumraanet,nifiquod u-nuseftdeus creatoruniuerfi.ldeôlôlumfidem unius Dci fæpifiime alïêrit.de Dedeofolum necelfitatelalutis.Etdemumetiam de hocdubitans,refoluit omnem necelfita- «rtd Alcorani tàtem ad hæcuerba: Non eft Deus nifi Deus,amp;^ Mahumeteft nuncius eius. Et aßertio.

*° addunrfufimagnus. Deûnemo dicit paruum,quia magnitudinis eius non eft finis,Nec quilquàm dicit hocfalium, Icilicet quod Deus fit Deus.Etiâ idololatra plures dcos colens,hoc uerum fatetur,Deum fcilicet eflê Deum, quia per fc no-turn,Nullus igitur incredulus nec fuir,necerit.Sedquodaddit,âf Mahumeteft i^âchumet, nuncius eius: fi intelligitur quod fit nuncius ueritatis, fcilicet illius propofitio- quomodo Dei nis per fc notæ.non eft magnum. Semper enim uerum fuit de eo amp;nbsp;quocuncp a- nuncius, lio,uerum nuncium elfe,qui hoenunciaret. Aliter autem hoc credere, icilicet «j Mahumet fit nuncius dei,non poteft eflè neceflîtatis. Nam fuit tempus in quo hoc fuit ueriffimum,icilicet non eft deus nifi deus : óf falfum fuit, quod Mahu/ met fuit nuncius eius,quia nondum natus crat. Si igitur tune per fidem illam, jo Noneft Deus nifi Deus,faluabantur hoc credentes: itanecefiario omnes omni tempore,hoc tantum credentes.nec tempore eius erat neceflarium, quod omnes ïaluandicrederentMachumet nuncium dei gt;cum ipfe fateatur fe nuncium ad Arabes 6Cfuam nationem milïum.Netp Arabes tenebanturei credere quod Mahumeti nul efletnuncius Dci ad eos,quando non uenit cum miraculis óf uirtutibus talibus, ü mirdcula, quæ in ipfo dei uerbum eflè teftificarentur,Sed cum fine poteftate miraculorum compareref,óf communem peccatorum uitam agerer,fuiflèt^ idololatra, utalq Venerem eolens: non mirum fi ei oppofuerunt,quomodo per aliquem deorum offenfus,ut fe uindicaret,fe nuncium dei finxiflèt,ut Cap.x X. Alchoran ♦ Alibi Cap.x X X.opponebant ei,quomodo ipfe homo eis fimilis eflèt,cum arte magw

40 ca eos accefliflèt. Cuius uolumcn,uel fomnium ucl fiditium eflèt. Et tal ia multa peripfumallegantês,quac nonpotuitaliter folucre,nifi quod Cap ♦ xxiX. dixit: Inquiunt,fi diuinis cum uirtutibus adueniflèt, nónne teftimonium de prio- “ fibuslibrisattuIimusf’Ecceadducitinteftimonium priores libros,fcilicet euan *‘ gelium Óf teftamentuin.Dicit enim Cap.x VI i.Quod mentio de eo fiat, óf nomi netur in teftamento óf euangelio.Et Cap.L x X.dicit CHRISTUM prædixifse: Nuncium poft me uenturum Machumet nomine denuncio, quem mendaciter “ ■ nbsp;nbsp;magum dicent.Ecce omne teftimonium,quod Mahumet fit nuncius ' nbsp;nbsp;* dei, Sed cum penitus fit falfum,confiât nihil uerum manere, nifi hoc folum,non eft deus nifi deus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-.

POftquam Mahumet uiditfe deficere m ucritate,SC mendada quæ ex teßa^ tnencp amp;nbsp;euangcHo alkgababrudi ignorant! populo non porfè dm occulta rijChriftiams ÔC ludæis hoc uerum negantibus^cum nee in ambobus nee in alte«* ro librorum allegatorum mentio fiat aut nominetur Machumer,ad arma iè tran gt;j ftuhGæ populo dixit: luffit deus gentes me gladio expugnare,donee teftificen-j, tur,quod non eft Deus nifi deus^ôf quod ego fum nuncius eius.Quod fi hoc fece ,, rint,confeftim faluabunt fanguinem Af pecuniam fuam.Terrore igitur pereuffi «o multimandatoparueruntjóófaluifaóifuntafanguinisefFufione,^ rapina»0^ Sdludti^qui 0- nominabantur faluatiieu MuflcImanni,Etattende,quomodofepe fe folumna läulftlmatmi. tiuum Arabum nuncium,qui prius prophetam non habuerunt,aflèrit. Deinde „ generaliter dicit in cap.Prophetarü,deum dicere:Non mifimus te nifi ad uniuer », fitatem gentium; in hoc,ut in alijs,contradidioncm Deo fuo enbuens. Et demS poftquam multi acceflèrunt,dimiflc» quod eflfèt nuncius Deijfecit præconiiâri»

» » Oiucuncp dixerit ,non eft deus nifi Deus,intrabit paradifum. Et ut Arabes fer-uare dicuntur ,tunc intentio Machumet erat, confeisionem faciens paradifum intrare, etiam fi fornicatus, latrocinatus,óif alia peccata feciflèt, quia fides Gluaret, Depofuit igitur mandato Dei fui Capite L x xi i. de titulolega^ i* ,, tionis nomen Dei, Sic enim ibi feribitur: Vt uerax comproberis,non te nifi nun „ cium tantum dicas,SicMachumet,qui fe dei nuncium nominauit, reprarhenfus à Deo fuo,fe folum nuncium dicere debet.Et quia non eft illi uifum quod conue niret intentioni præcontlàre,non eft Deus nifi deus,amp;f Machumet nuncius:ideó dimifit totum de nuncio. Sic ad eos uenientes,per eleuationem unius digiti pro» fe fs ion cm unius dei facint,quod dicunt fufticcre.Eft igitur ultima refolutio pro* GlaJwï, tdtb bationis omnium quæ in Akhoranleguntur,gladius.Sic enim in Cap, prophet wrf omnium Al tarum,in Akhoran fcribitur de Machumet: Dixifti fomnia,Slt; blafphemias co* coram ^rohd- cinnafti,uelfortepoctizas.Veniasfaltem cummiraculo uno,qucmadmodum Uonum rtfolu* nuneq priores,Refpondit: Deftruximus,inquitdeus,ciuitates ante eos quæ nop tio. crediderunt. Nee etiam uos miracuhs credcretis,nih per gladium, More fuo Deum iufliffe dicens, uiolentiam hominibus inferri, Faciens Deum, quern fæ' pifsime kribit coadionem amp;nbsp;uiolentiam takm fibi inhibuilTe, mutabikm, ua^ rium,SC mendacem.De quo poft hoc fubiungetur.

Q^V OD DEVS ALCHORAN, VIDEATVR DEVS abfolutui: ZX Deus dUus,de ^uo loqiatur^rebus ßt immerfus, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cd^p, IlII.

NVnc inquiramus quis fit deus Akhoran,Nam ait fie Deus Mahumetcap. X x 1111, Nos item hominem de terra ÖC luto(diabolo prius ex igne pefti-5, kro creato)plafmauimus: cü me plafmaturu hominem de luto,ÓC eidem animæ 40 „ meæ portionem infufflaturû,angelisintimaui,Et Cap. xX vi, Perquirentibus 5, cuius fit anima,diCjdei,qui tibi no nifi paucâ inde fapicntia tribuit.Et xxx,cap. ,y ubi de loanne Zachariæ loquitur, dicit deus,quod anim â fuâ ucntri matris ingt; „ fufflauir,amp;^ illâ filing fuû manifeft« miraculû kcit.Cap.XXX i,ait: Deus homi j, nem deluto plafmauit,pofteros^ fuos exhumore fragili,eidemcp de fuo fpiritU „ infufflans.EtCap,XL vii.Deusdixitangclis,kfacfturumhominemdeluto. „ 1111 itacp g optime cópofito,de noftro Ipiritu infufflauimus,eidemcp iuflb nofttu s, præter Beelzebub recedentem amp;r incrcdulü omnes angeli fe humiliabant * Qy* „ qu«fituscur in deum infurgeret,nolens feh«railiare,refpondit:Ego quidëig-neus,

neusjilloluto mcli'or fum.EtCap.XXVi.dfci'tDeus: Credentibus,bócque pro* quot;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

merentibus, c3 eoru facula miht grata,paradifum tribua,his ÔCillis de dmina fub “ ftantia,quac minime parua eft,largiturus.Ex his patet,quomodo deus qui in Al “

coran loquitur,nominal aliß deû.Dicit cm:Dic quod fit dei,non noftri,uel met o«« Mccrttni SiigiturdeusquilôquiturinAkoran,eftdeusdeorû,ÔC deus de quo loquitur aUuidDeore/ cft alius deus, cuius dicit effe anima,amp; qui anima fuâ diftribuit hominibus, ÂT di l’«$ immerfo, uidit fuâ diuinâfubftantiâ fibi gratis,SC fuû fpiritû infufflat in uentres prægnan tium,uticç deus Alchoran eft abfolutus ÔC imparticipabilis, Et Deus de quo 111e

quot; deus loquitur,cd immer fus rebus Sd diuifibilis: igitur SC corporalis. Et ita cum

, dicutur propriè deus QC creatura,led impropriè fic dici poftcnt/olus uero C H R i

jo ST vspropriè-Hocquidemnecefieeft fatcri,qui Alchoraacceptât. Vnde patet, i» chrißoom/ quod CHRJST yseftperfedioabfolutaintelledualium creaturarn,decuiusple ni^creatune nitudine omnes participant.In CHRISTO igitur capite,omnis creatura: eft per* perjîÆo. fcdio,quæ nee poteft ene maior nee minor.Quia eft omne id quod elle poteft.

In alrjs autem creaturis,eft perfedio ,quæ poteft ede maior 06 minor. Eft enim CH R i S T V s, ut ualor auriin auro puro: 36 aha: creaturæ intelleduales, ut ualor auriin alijs metallis, quorum unum plus habetde ualore auri,ó6 aliud minus.

'Q^VOD DBVS ALCHORAN VIDEATVR Ml* nor omnibus rebus,zr Reruns MAhumet,at(^ eius conceptus.

‘*° Q Ed quomodohoc ftabit,quando Deus Alcoran iurat per dominum orientis Deum Alcona 06 occidentisc' Per hoe enim apparet,quod Deus qui loquitur in Alchoran, ni iurare ettam recognofcatalium deum fuperiorem fe,ó6 domina orientis 06 occidentis fe ma» per uiles creatu iorem.Noneritigiturdeusfupremusô6abfolutus.Imôiurat per calamum,fi' rtu. curn,culicem,06 multa ftmilia quæ funt creaturæ.Deus enim teftamenu 06 euan gelrj non reperitur fic iuraffè,fed folum,per femetipfum,cum maiorem non ha-beat: nee mutauit modum iurandi,cü fit deus conftans abftpmutatione .Ifte au té deus Alchoran,cum per uiles iuret creaturas,ó6 nuc per illas,poftca per alias,in* coaftans Ô6 uarians,erit minor omni creatura. Fit enim confirmatio didi per ue»

racicrcm et maiorcm,pcr quem iuratur,amp;'qui in teßem adducifur,ut didlo fides Afeordu/ Jew dctur.Itcm ad hue fi aduerntur ad Cap.X 11 i.Deus Ak horan ïcruus efi Mat hu fcruut AUchu' mct.lpfe cnim amp;nbsp;angeli pro Machumet orant, Loquirur deus, qtiæcuncp ipfe »we*. Mahumetloqui uerccundafur.Mediatoreftinrcr muheres Mahumetetipfum» r.ruiendoardoriimmundiflimæconcupifi?ennæcius, difpenfandoob hoe con-' tra iuramentum li'citum,5lt; leges atlt;p promifia,ut fuæ uolunran eomplaceret: aP fumens in fe uerecundiam 5C culpam atqj peceata,ut Mahumet ipfe nee famam necreputarionem perdat.Eccequomodo Mahumet feeit deum feruum luum î 05 hoc undiqj confiât. Nam cum Cap. X L V111. de fe Machumet dicat : Dei « mandatum eft,quod ipfum inuocem corde puro,legem mifiam imitandocreden'® ». tium primus exifiam. Aliter graue malum fubibo. Deumiraque, iegémque » fuamconfianter imitor. Et tv Cap.de ièdicit: Ego uero credentium amp;nbsp;de/ Ädeteet Je uotorum primus. Quomodo ifia compatiuntur ié cum eo quod tu dicis, te non f;t(gt;fo loquidif kruar nee legem neeheitum iuramentum,quia Deus inhibuit nbine f mares, fidenua, quando immundum cor tuum iioluptatêcarnislegi amp;nbsp;facramento prætulir, tu introducisdeum tibi fie mandaflè.^quomodo es tu credentium amp;nbsp;deuotorö prk mus,qui alibi Moyfen primum affirmast'fuifii ab initio peccator, amp;nbsp;peccare nó ceflafti, dC mortuus es in domounius mufieris rux.pofiinnumcras ianguinis ei* ftjfiones,prædas,ttupra,ÔC pauperum oppreffioncs. Si deus tibi iniunxit,ut uirü iufium Abraham fequarisjfi es ultimuspropherarö ut aflens, quomodo es pri* »• mus credêtium óiT deuotorumfNon efi igitur deus Alchoran ille deus magnus, cui omnis rationalis crcatura credere debet,quia omnium creator, fed efi Deus Alconni ora^ ruus,qui per te loquitur ca quæ tu concipis.Omne igitur quod in Alchoran re' tuil» nihil ahud peritur deum dixiflê,fi efi uerum aut falium,non nifi conceptui Mahumet aieri jMimföcfpfM bidt bet. Et quia multafcripfit aut fcribifecit,quae à Sergio ÓC Baheiraatt^fuis tà»thumeti. foeijs ludæis audiuit,Slt; non intellcxit,ficut forte nee illi qui ei retulerüt,idco ipie nonomniaintellexit,óf folideoaici ibit mteliigcntiam Âlchoi an. Qui ut Cap, L X X XI i.Iegitur illiiniunxit,ut iugiter amp;nbsp;deuote etiam de node Alchoran 1c-geret: quod tarnen contradicit illi dido,quod legendi finbendi^ fit inlcius, a» libiin Alchoran pofito, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j»

ADhucdicito: Pofiquam deus toties tibi dixit,uim nequaq -àm propter fc-gcsinftraSjinCap.iili.amp;Cap.XV. Ab incredulisquidim ,nil mali fiu „, contumeliarum illisinferensdicetilliper iram Si infeitiam de Deo male loquan ,, tur ( cuique panique gentium fua fibi placita,formofacp uideri fecimus) recede: „ adDeum autem cum redierint,opcra fuaDeo pandentecognofcent. Et Capite AJßlem nemo dccimonono dicitur : quod non funt genres cogendæ ad fidem. Quia nifi Deo 40 €o?eniivs,etiani uolcnte nemocrcdere poterit,quimalos ÔCindifcretosin fua forditie dimittic. iuxta prlt;eceptü Ibidehocplura.EtCapitequinquagefimonono: Nullam illiscafiigando uim Alcoram. inferas,fed tantum illis Alchoran explana.Et in alps pluribus locis. Quomo-,, do,inquam,contra Deum tuum qui tibi hæc fuafit,præfumis dicerc,Deum præ* ccpifleurincreduloscapias,interhcias, amp;nbsp;fpolies,cogas crcdere,aut iributum folucref Deo magnam facis iniuriam amp;' contumeliam, apud quem coada fer^ uitia,uitia funt. Jdco uult feruitores ex fua libera eledione,fibi fideles amp;nbsp;credu-„ los. Tu dicis Capite dccimonono, Deum tibi dixiflé ; Contradicentibus diciro, Ut fibi

Ut fîbt fua fint négocia,tibi tua. Non dieft, quod ufolentfam cfs inféras. Alibi ais,tales contradiationes ludæorum, Chriftianorum, ÔC alforum fn die ultima diffiniri.alibi introducis Deum,te laudantem de pietate 8i manfuetudine.Quo.. modo te ahum fado manifeftas,ÔC Dei teftimonium falfificasr'quid cft hoe quod deum tuum tones fibijpli facis aduerfari,quoties tu ièntentiam mutafti?In cap. X X V.ais: Poftfidem habitamgt;incredulus ui coadione^ fadus, fidem Icgcmcp corde fuo retinens,non damnabitur,ied hæc fponte faciens, Seis enim Chriftialt; nos fidem unius Dei habere fine participe feu alio Dco,amp;ideó fecund um te ere duli funtJdeô 5C fi coaditibi uidcantur conièntire,corde tarnen Chriftiani ma-

*®nent,ôf tecum non damnabuntur. Cur CHRISTO inChriftianis intantum ad- i^drtyrum c3 uerfaris,quod eos perfequeris,quos non negas in fua lege faluarifFuerunt Chri fluntia^cr eo' ftianiantete,06 CHRISTVS poffedit in fuis fidelibus huius mundimagnam rundemper partem,conftantifsima obedientia ufqj ad mortem infinitorum Dei martyrum. chrißum con' Cur perfequuntur tui fequaces C H R1S T V M, ut auferant acquifitum populumf firmAtis. Confortamur autem per euangelium,cui poft totapprobationcs iniuriaris. Vbi ait c H R i s T V s; Beati qui perfecutionem patiuntur propter iufticiam,quoniam *' fpibrum eft regnum cœlorurn.Beati eftis,cum maledixerint uobis homines, Ö6 “ periecuti uos tuerinndf dixerint omne malum aduerfum uos, mentientes pro- “ pterme.Gaudeteâ6exultate,quonsammercesueftracoptoiàcftincœhs. Sice- “

ADhuc die Machumet, Cur Chriftianos perftquerisf' Si ais, pröpter pccca-tum; Refponde ,fi tu credis coadione quern uiolentari pofle u t fiat bonus, JO cur tunc nono Capite dicis, Deum criminaliapeccata nequaquam condonarc, fed minoraC Et Capite duodecimo habetur: Homines prauos ad uiam redam Deus minime diriget. Et cur ais decimonono Capite,Deum dixifle:,Dei uerax ^^ eft ucrbum,quodincredulos nunquam conuertendos affirmat.Et Cap.quadra- « gefimonono: A Deo dcdudus inerrorem nunquam dirigetur. Et Cap. i- x v i. nbsp;nbsp;nbsp;,. „

Nullum animabus ueftris nocumentum in terra perpetrabiris,nifi qd ante ueftri nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*

creationem in iibro praenotatum fuit à Deo cunda compledente. Nonne ifta da ””” ^onuertia ic oftendunr,non pofle malos per te in uiam redam dirigi,cum nee deus illos di ^*° '’*’'^^^ ^ * tigat; Dicis tarnen fiepe contrarium iftis,ut in omnibus facis.Qui enim funt tui fequaces, intelligunt te uelle,quod omnia quæhomo facit, ideófacit,quia fic

flint. Adhuc dtcito î Qtiid ins ut faciat credulus, quem ad Alchoran remit® tisjcum ncmo(ut dicis) ipfum intelligat mfi folus deus,ó^ fapientes diuinam fei' Alcoräni diffi' entiamhabentesfEthuiuscontran'umeriam affcrissfcilicct Alchora, darum SC cultM er lt;on^ facilem.Quis ifta capietc' Et ita omnia muoluis per contradicliones 5ó uarieta' trddiüiones. tes,quodargumentum illud quod pro Alchoranfacis Cap.ix.condudit. AisCquot; nim: Nifi deieffet,contrarierates multascontineret.Ideócumfibijpfi tonescon® tradicat,uticp ex Deo effë non poteft.

S Ed uifus es mihi ô Mahumet,prætextu religionis,dominandi potêtatu quac^ gt;® fi|ffe:omnia enirn in gladium refoluis,amp; gladio faltem ad tributum perueni-ftopus m Aho re.PerfuaOfti quemlibet in fua kge faluari poffê,acquod deus fidelium conftan* r^^ tiam diligat,uariantes uerônequaquàm,Deinde accipis gladium,quafiillos ue^ lis ad ueritatem compcllere,quos animafti confiantes manere, Sed das option? ipfis,utuel uarienr,uel tributum foluant.Quis non intelligitfinem tuæ religio® nis,zelum âf ritum tuæ legis tantum ad hoc tendere,ut dominerisf Tributo e-nim,quis deo amp;nbsp;tibi fatisfacit,Non erat alia intentio fua,quam quod Deo SC reli gione medrjs magnus elles.Nunquàm credidifti ea uera,quæ Hngis Dei præcep ta: quianon feruafti ea.Nónne deum facis afferere in Alcoran,Chriftianos tuos . melioresamicosquàmIudæos:'Etahbiperfecutionem,quam quidaminChrP jó CbYiftid»oslu= ftianos exercuerunt.deteflaris: dicens,quomodoDeus confortauit eos.Capite diets pritfirri XXXI X.Inprincipio à gentibus in terra propinqua pcfsimacp Chriftianifupe/ inAlcordn, rati,pollnouemannosearumui(5toresper deum,cuius funt primapoftrema^ ,, mandata,fadli funr,Ex illis non uidetur,tealiquibusinimicitqs feu legis tuæra-» tione Chriftianos illos perfcqui,fed folo dominandiappctitu uim ipfis intulifti, 5C tuis fucceffbribus tale exemplum reliquiftfutique pefsimum ualde.Eundcm enim dominandi animum habcntes,ubilt;^ Chriflianos periequuntur.Sed Chri fliani dcidono,dcmum fuosuictores fuperabunt,

CL V O D MAHOMET NVNC SCRIBAT CHRI» fiutn Deum er hominem,nunc hominem tdntum,ftc nunc ßngularem Deum^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j»

DE cHRisTo criam fæpe Alchoran taliadicit, quæ ipfum diuinænaturae confortem concludunr.Namfundamentum ponigmiraculadiuina effet diuinitM. c H RIS T V M autem miracula fuper omnes feciffè approbat. Et non folum illa quæ in euangelio continentur afFirmat,fcd etiam quæ in alqs libris ( qui quonia occulti funt ob autoris innoticiam, Apocryphi nominantur ) allegat, ut eff de Apocryphi U- creationcauiumuiuarumexluto,^pleracpalia,quæ CHRIST VM diuinæ na^ bri. turæ fuiffe concludunt.Habere enim generalem omnium miraculorum potefta tem diuinum eff. Sic enim i E S V S fe Mefsiam prohauit,quando loannes Zacha Chrijli mirdcu r (æ ex uinculis duos ad ipfum mifif,intcrrogando:Tu es qui uenturus es,fcilicet 4® ld. McfsiasCanaliumexpedlamusc'refpondit lESVS: Euntes renunciateloanni, ,, quæaudiftisamp;T uidiftis.Cæci uidcnt,claudi ambulant,leproG mundantur, furdi „ audiunt,mortui refurgunt,pauperescuangelizantur,amp; beatus qui non fuerit „ fcandalizatus inme.Ecce quomodo i E S VS refpondir, per opera, feipfum effè

ill urn Mefsiam expectatum, quem loannes his auditis non hæfitaret Deifi® burn effe,cui fpirituffaneftus in lordane teftimonium perhibuit, Sic etiam Alchoran ipfum ad confortium diuinæ naturæ nititur eleuare , quando-df* ■ , omnibus prophetis quantumcunque Deo familiaribus óf proximis,

v C H RI S T v M fapraponi. Vticp qui etiam altifsimis prophetis fupraponitur, inter ilium SC diuinam naturam nihil mediat,cum nullus eo proximior Deo dan' poisit, Didt etiam Alchoran,deum bonos homines inhabitarejamp;r christvm Akoram ie maxime bonumjièu optimum omnium afleritjpfumigitur deus maxime inha- chrifto teliimo bitar,iraquodperfecliisimecumomniplenitudine,adeó quod naturahumana nw, cft diuinæ nature ipfum inhabitantis fummo gradu unionis unira, quam hypo* haticam fiue perfonalem uocamus: uti in homine corpus unitur animac,ièu animalis natura unitur intelleduali naturac^Quapropter inter naturam humanam 2C diuinam,ipfe C h R i s T V S eft mediator,5C talis,quod Ikut inter ipfum æ 10 hommes nihil mediate poteft propter identitatem natura: humanæ ipfius amp;nbsp;o-mnium hominum,ita etiaminter ipfum amp;rdeum nihil mediate poteft, propter identitatem naturæ diuinædei óf ipfius.Et quamuis Alchoran talia de c H R 1-S T o dicat,per quæ fapientes ifta facile elicere poffunt: tarnen alibi uariar, óf il la de c H R i S T o dicit,quæ uidentur in C H R i s T o confortium diuine nature negate. Quando ait,Mariam uirginem eius ueram matrem, óf ipfum cum matre ufumfuiflèhumanis cibis óf comeftilibus: cum tarnen alibi ponat,quod deus ni

• hilcomedat,5f dicat etiam,quod deus fit CHRISTI dominus óf fuperior,qui cum óf matrem poftet fi uellet annihilate,ficut alias creaturas : óf quod non fit nee Deus,ncc filius dei,nec concurrens aut particeps.Et talia dicit, quæ priori-ao bus diflbna uidentur:quæ tarnen fi fibqpfis non contradicunt,neceftè eft ut in-telligantur modo quo præmifimus,fcilicet CHRiSTVM non eflè ahum deum, Chrißiu äufß licet eiufdem diuinæ naturæ cum omnium creatore. Sic óf de imitate Dei fæpif- rutur^f cm firne rcpetif,unum folum deum creatorem eflè: Sf tarnen pluries in opere créa- Deo, non Dn«« «onis.Üf alps in Alchoran loquitur diuinitas pluraliter,fcilicet, Nos creauimus 4llt;wj. hominem.O^ix tarnen fingubritas óf pluralitas fi fibi etiam non contradicunt, intelligcrc oportet ut prædiximus,fcilicet quod trinitas feu pluralitas quæ expri mitur per Nos creauimus,non fit in numero feu in plurali numero aftirmanda, fedinfingulariquæeft uniras.Pluralitasenim,etiam apud Grammaticos noeft pluralis numcri,quia fingularis unitas.Ita etiam apud thcologum,pluralitas eft join imitatefimpliciisimædiuinænaturæ.Etideô non eftnifi ipfafingularis Ôf u» nadeltas,quæDeus: quemadmodumbreuiterinpræcedentibus tetigimus. Et hoc uidetur dici in Alchoranxx x i i,Cap.in Hne.Inhibet enim ibi inuocationê alterius dci,diccns: Qiiia apud Deum folum,totus eftillius numerus,

Dlcit in Cap.feptem dormientium, quo modoquifi^infècretis Ôf occultis dicere poteft quid fibi uidebitur,quafi in hoc non fit repræhcnfibilis, Ideô Occultorum inrecitatione opinionum diuerfarum,etiamcontrariarû,modounam, pofteaa- efftlibéra inü liamamplediuidetur.Omniaautemreputat occulta,inquibusprophetæ Ôf eo cü.

Jo rum libri eis (ut afteritur)dati non concordant: præceptis à deo datis cuilibet ie-paratim exceptis.Nam ilia obferuari dcbere per eos quibus facia funt, fatetur. Ineoautem in quo concordant omnes prophetæ fecundum ipfum, à propheta Abraham incipiendo ufcp adipfum,eft fides unius dei creatoris,iudicis in die rc furrcctionis,quam refoluit in uerba iftalNon eft deus nifi deus. Sine qua fide,ut Kachurnttic^ afteripiicmo faluatur. Quod fiquis fimpliciter fiecrediderit,ôf legem fibidata fidetfummat per prophetam feruaucrtt,paradifum pofsidebir.fi non crediderit, nifi deus uc-niæ largitor indulferit,condemnabitur æternaliter:fi uero crediderit, Ôf præce« pta legis non feruauerit, impoenitensque fuerit, condemnabitur» poenitens

ucro ante mortis articulum, adatorçuemae mifericordiam confèquetur, HaeC rrMfeuntes de effe uidetur intentio.ut fupra didum eft, Videtur tarnen uaneloqui de tranfeun UffutM in^ÏM tibus de una lege inaliam,Dicitur enim fic in primo cap,Sciendum autem gene « ralitcr,quoniam omnis redteuiuensjuda’us fcuChriftïanus,feu lege fua reliCïa »gt; in aham tendens,omnis fcihcet Deum adorans,boni^geftorjindubitanter diui »» num amorem conièquetur.amp;T infra : Omnis uero pcccator,culpæ culpam accu^ mulans,igne perenniter comburetur.Dicit omnis,generaliter,etiam fua lege re »» lidtain aliam tendens. Cap»ueró 111.dicit; A lua lege defides,abfcpintermiffione „ tuæ genti bcllü inferent, uiquequó earn ad fuam legem fi poffibde fitconuertat» „ tuam autem propter aliam mutans,SC in ea manens,hic amp;r in alio feculo reus ig'‘® « ne mdeficiente peribit. Ecce contra hoe quod primo generaliter dixit,nunc ex-cipit homincs fuæ legis, icilicet quod illi in alia lege non faluentur. Et contra ik 5, lud 111 i.cap.fic dicit : Vim nequaquam propter legem inféras, eu recta praua^ w uia patefacdg fint. Non credens in idolajfedin creatorem:mandatis dei fapicntis }, amp;^ audientis,amp;S omnibus eum adorantibus propitipè tenebris ad lucem perdue» sgt; tur.Incredulus autem contrario,diftrahitur igné perpetuo cruciandus, Hoc di' edum cû primo concordat, fi ne exceptione generaliter loquens.Sic v. cap. dicit î », Credentes quidem in deum,peccatorûcp fuorum ucniam poftulantes,et ab ignis „ feruore liberationem,abftinentes âf ueraces,orationibus infiftentes, amp;nbsp;eleemoquot; 3» fynaripdeo telle ÔCangelis attp leientibus,qui unum folü deum incompræhenfi xo „ bilem dC fapientem creatorem elïè fatentur,coram quo nulla lex probabitur,nifi „ tantum hominum fefe totos fua^ negotia dèo uouentium, paradifi gaudio per-fruentur.Ecce quomodo generaliter loquitur,ficut in primo cap. Similiter dicit „ X i i.cap. Omnes qui in deum credidcrmt,6C iudictj diem expédiantes benefece-„ rint,nihil timeant.Cap.X X X v i i.aliter dicit:Scilicet tu libr um,uidelicet Alcho „ ran,ex infperato tibi milïum habens,ab illius mandatis nequaquam ulterius dfr grediaristnefis incredulus,autincredulorü adiutor.Et cap.X L i. Quis deterior, „ quam poft noftrorum præceptorû perceptionem delinquens,uel recedens f lam „ per Moyfen librum filtjs Ifraël tradidimus,quem fequentes penitus indubitan-

ter deo coniungentur, Ecce introducit deum illa dixiire:quafi quifep legem deip. chrißidni legé qnim recepit tenere debeaUalioqui malus reputabitur. Et quia Chriftianiplus udriätes, iuxtd a lijs legem fecundö ipfum uariant,eos legê uariantes, læpeignominiolè appel-Akoran. lat.Secundum igitur hoc dilt;ftum,non folum de lege eius exiftens,lèdnee Judeus nee Chriftianus,fine tranlgrelfrone Só peccato legem femel accepta mutare po-teft. Ait enim alibi,deum fideles Sd confiantes in fua lege plus alqs diligere. Ire-„ rum dicit cap* X L V111. Omnis quidem deum timens, Ôd credens, ac faciens in „ hocmundo,diuinam milèricordiam afièquitur.Etaperriuscap. Li.ficdicit:Prg „ cepta quoep legum ôC mores, ficut Noë Sd tibi ac Abrahæ amp;nbsp;Moy fi ac C H R1-,, s T o patefecimus,nunc docemus.illis ergo adhærete,ficutlex præcipit, nec illis

controuerfantes,necab illis difcedentes.Ecce aperte fatetur,non uelle pracceptis 40 legum ÔC morum præteritis prophetis patefadlis contradicere,lèd illa doccre:5d ideo illis præcipit adhærere, Ôd nequaquam ab illis (ut lex præcipit) dircederc, Alibi aitjChriftianos amp;nbsp;ludgos incredulos,ôd omnes tales damnatos. Quis po-tefi ex his folidi aliquid elicere f

SEd dicito Mahumet, credulitas efi neceflîtatis t'tibi autem ais à Deo re* uelatum,ut legem Abrahæ fequaris,non declinando ad dexteram uel ad fi-

ad finiftram,nc reperiaris increduIus,Quomodo pracfumis dicere,lcg€ni quam Alchoran continet,Dei cffc,cum nulli dendas Abraham talem legem dediffe f Nonne fi tibi deus reuelauit legem Abrahar fequendam i fi lex Moyfi data ,ÓC lex c HR i ST o data,funt in diuinis libris teftamenti et euangelij,ut aneris neceft ürio à lege Abraha: nee ad dcxteram nee ad finiftram déclinant. Quomodo igi* tur pracfumis dicere,tuam legem eminere prac alqs t* Non funt duac leges tefta^

menti 5^ euangelq.fed una diuina lex, quam C H R i S T v S non foluit, ièd com» Teßdmenü er pleuit,oftendendo fpiritum intelligentie legis,qui fub litcra continetur, ÖC non cuungeUj lex cognoicebatur.neep uetus,necp nouum teftamentum deuiat à lege Abrahac, fed uM, •o explicatea quac Abrahac praccepta erant: Icihcet quod coram domino ambula-

tet,ut eflèt perfectus. Hoc pracceptum Moyles explicat, quomodo coram Domino effet ambulandum, Chriftusuero explicatquomodo ambukns coram Domino iuxia explicarionem legis Mofaieac, peruenire poflit ad pcrfe-lt;?honcm Abrahac pracceptam.Nihil igitur de lege Abrahac reftat explicandum« Quomodo igitur lex tua quac Arabum dicitur,dici poteftlex Abrahac, quando ab euangeliodéclinât''Vriep nó debes pracfumere,deumïtibi maiorem peritiam dediflè quam C H R i S T O,quem 0^ tibi amp;nbsp;eunc^is prophetis praefers.Oportet igi tur ut ktearis,non effe nifi unam legem SC Abrahac amp;nbsp;Moyfi óf c H R i STi: qug feruantibus fummam remunerationem acternac uitac promirtit. Neque poflunt *®eflenlura perfedikima,cum quodlibet poflêteffè perfedius. Sola igitur una eff perredifsima uia feu lex,ad unum perfedifsimum finem perducês: quacalia effe non poteft,quàm illa per quam C h r 1S T V S qui omnium perfedifRmus, luit óf docuit eundum. Quid facit te adeo uariantem óf uacillantem in omnibus ,nifi ig norantiacHRISTifDicis 1EsVM Mariaeuirginisfiliumeffe CHRiSTVM,óf in hoc non erras: fed quid C H R i S T V S fit,penitus ignoras .Si uero (cires firmif-fima fide, c H R I S T V M ucrum filium Dei partis Ôf Mariae matris : tu ui-deres uitam aetemam,quae eft (umma Sf defidcratifsima foelicitas, non effe per hominem attingibilem,nifi in ipfo.Et deus in te maneret,óf tu in deo: óf non flu duares in opinionibus corum qui c H R i s T V M ignorant. Vtinam tu literas (ei» Jouiffés,3f ftuduiflêsfaltcm illiusdilcipuli CHRiSTidilediffimiloannis euange-liftac paruam Canonicam epiftolam: uacaflès utiep à laboreAlchoran,óf acquie-uiffes illi luci ueritatis.Cur uoluit deus,ut illi in albis ueftiti C H R l S T V M jfequê-tes,tones in Alhoran fummis kudibus extoHerentur ( de quorS numéro fuit illc euagelifta loannes CHRISTO dilediflïmus,óf permanês uirgo)nifi ut uos illius ßoU tanoni libri Alchoran cultores,óf illorum uitam óf dodrinam perquirentes imitaremi ca. ni. Quacrite igitur lueem in allegata cpiftola,ut ad C H R1S T V M,qui lux uera eft omnem hominem illuminantem pertingatis: óf inuenietis thefaurum fapientiac Öf inteUigentiae omnium (cripturarum.

Q.V OD ALCHORAN MALE DICAT, fl^breiidm ^Ife idolol4tram,amp; utra hißorid ponitur.

/^ Vod autemeuangelium perfediffime nobis legem Abrahac tradiderit, V Z niinc oftendere conabimur.Et primo,Euangelium óf euangclq obfèrua.» tores non detrahunt laudi Abrahç,quemadmodum Alchoran, óf eius fcquaces, qui aiunt Abraham primo idololatram , óf poft conuerflonem (uam Tharac Ahrt^amn^: luum genitorem de idololatria reprachendiffè. De quo multa Alchoran narrat, ßijje idoloU Hoe autem Abrahac in ignominiamcaedit,utindodrinaMachumetlegitur: tram, Ïuomodoipfeobidülolatriamillam,indignum (e fatetur interceflórem apud ^eum. Hoc Machumet non habuit ex textu ueteris teftamenti, fed ex

quadam glófa,quam quidam Judaeus pro euafiónc obielt;Qronis quaeStde annis Tharæ 06 Abrahæcogitauit,quam Ghnftiaiïi non acceptant, nec^ Iudaeusïofè-’ ojfpJtw bijto» phus^hiftpriographusmaximus,Vndenéquaquam efteredendû, Abraham de riografhus. j-j^j^ate Vr Chald;eorum edutfiüjidololarram fuifje,auteins patrem,aut auum Hictr«. fgt;Jachor,ucl Heber(d quo ipfe SC ludæi hehræi didti funt) aut NoeJiue ahquenl alium praedeceflorem eius* Ad mandatu dei Abraham fubito egreCTus eft,de ter ^ yerade Abr4 ^.^ cognatione fua in terra Ghanaan,5C deus ob hanc obedientiadixit: Facia bamp hijtorw, ^^ ^^^ gentem magnâ,ô^ benedicä tibi,óf magnificabo nomen tuum,eriscp bene-txjacriihtt' didus.Benedicäbenedicentibus tibi,0£^maledicam makdicentibustibijattpin rw, non lud^o ^^ benedicentur uniueriæ cognationes terrae-Et itcrü: Omnem terra quam con» ló r«m /»*’«i*^* fpicis^dabo tibi amp;nbsp;femini tuo ukp in fcmpiternum,faciam^ fernen tuum ut pul üerem.fiporeftquis hominu numerate pulucrê terræ,fernen etiam tu5 numera re poteriteEtiterü:Nolitimere,ego protector tuus fum,amp; merces tua magna ni mis« E t iterum: Non erit uernaculus tuus haeres tuus ,fed qui egredietur de ute^ ro tuo,ipfum habebis hæredem,Sufpice coelum.SC numera ftellas fi potes, fic e-rit fernen tuum.Gredidit Abraham deo,óf reputatSeftilli ad iufticiam, Etite^ rum : Ego deus omnipotensïambula coram me, óf efto perfclt;ftus,ponam^ foe^ dus meum inter me óf te,óf multiphcabo te uehementer nimis, Gecidit Abraha pronusintcrram,dixit^eideus:Egofum,ófpaftum meumtecum,cristp pa-AfcrdWjAprd' termultarum gentiummecultra uocaberis Abram,fed Abraham:quia pattern ^ ^‘”’’' multarum gentium conftitui te. Faciamep te crefcere uehementiflïme,óf ponam ingentibusjteges^ex te egredientur. Etftatuam padum meum inter me Sf te, óf inter fernen tuum poft te in generationibus tuis fœdere fempiterno: ut firn Srfrr^i, S4rr4. F)eus ruus,óf f minis tui poft te.Sarrai uxorem tUam non uocabis Sarrai,fed

Sarra.óf benedieam ei, óf ex dia dabo tibi filium ,cüi benedidiurus fum ,erit^ innationes,óf reges poputorum orientur exeo.Cecidit Abrahaminfacie fua, óf rifit in corde fuo,dicens: Putasnè centenario naicetur filius, óf Sarra nonage/ ifmael. naria pariert'dixit^ ad dominum: Vtinam Ifmaëluiuatcoramte,quemex A-garancillahabui, Sarrahoedefideranteófdeprecante, Et ait dominus ad Aquot; ' braham: Sarra uxor tua pariettibifilium,óf uocabis nomen fuumIfaac,et con- jo ftituam padlummeum illiin fœdus fempiternum, óf femini eius poft eum. Super Ifmaél quoepexaudiuité. Ecce benedieam ei,óf augebo óf multiplica-’ boeumualde.XInduces gencrabit.faciam^ illum in gentem magnam, pa^ xftum ucrómeum ftafuam adlfaac.Poftea ut deus mandauit,circuncidit fe A-braham óf Ifmaelem X11 i.annorum,óf omnes uiros domus fuæ. Deinde appa-ruit ei dominus in ualle Mambraskdenti ad oftium tabernaculi fui in ipfo fer-note diei.Cuicum aperuiflétoculos,apparuerunteitres uiri ftantes propèeum, quos cum uidinêt,cucurrit in occurfum eorum de oftio tabernaculi, óf adora* uit in terra.óf dixit: DominCifi fnuenigtatiam in oculis tuis, non tranfeas fer« uumtuum,fedafferam pauxillumaqux,Óf lauentur pedesueftri,6f rcquiefci-40 te fub arbore: ponamep buccillampanis,Óf confortetur cor ueftrum,poftea tranfibitis. Q^ndixerunt, fac utlocutuses. Sarra concepit,ófpeperit Hliunt in feneeftute fua.t empote quo prædixerat ei deus: uocauit^ Abraham nomen Ip4c. filtjfui, quem genuerateiSarra,lfaac:óf circumciditeumdie odiauojficutprx*' ceperat ei Deus, cum centum eftèt annorum. Gumque uidiftet Sarra filium Agar Aegyptiæ,ludentem cum filio fuo Ifaac,dixit ad Abraham : Erjee ancib lamhanc.óf filiumeius,non enim erit hætes filius ancillæ cum filio mco Ifaac, Et dixit Deus ad Abraham : Omnia quæ dixcrit tibi Sarra,audi uocem eiusï quoniam in Ifaac uocabitur tibi fernen, Sed óf filium anciUæ faciarn in gentem magnam»

magnam^quia fernen tuum êft.Demde tentauft Deus Abraham, dicens : Tollé filium tuum unigeni'tum,quem dïligis,lfaac: ÔC uadé in terram uifionis» óC öfteres eumibi inholocauftumTuper unum monriiim quem monftrauero ribuTu* lit Abraham ligna holocaufti, 0^ impofuit fuper Ifaac filium, ipfe^ portabat in fuis manibus ignem S^ gladiS-dixit Ifaac: Vbi eft uitftima t* dixit Abraha : Deus prouidebitde uicï:ima,fili mfiCumep colligaffèt Ifaac filium fuum,0£r pofuiftetin altare fuper ftruemlignorum,extendit^ inanum,5C arripuit gladium,ut immo laret filium fuum.Et ecce angelus domini de cœlo clamauit, dicens : Abraham Abraham,ne extendas manum tuam fuper puerum,necp facias ei quiequam» 10 Nunccognouiquodtimeas dominum,3^ non peperceris filio tuo unigenito propter me. Abraham uidens arietem inter uepres cornibus hærentem, ipfum obtulit pro filio.Per memetipfum iuraui,dicit Dominus : quia fecifti rem hanc» 3- non pepercifti filio tuo unigenito,proprer me,benedicam tibi.SC mukiplica' bo fernen tuum ficut ftellas cceli,amp;^ arenam quæ eftin litore maris. Poflïdebit fernen tmim portas inimicorum fuorum,ÓC benedicentur in femine tuoomnes genres terræ,quiaobediftiuocimeæ. Moritur Sarra. Abraham aliam capit ugt; xorem, ex qua habuit filios, Dedit^ Abraham cunda quæ poftidebat Jlaac.fi» lijs autem concubinarum, largitus eft munera: Sf fèparauit cos ab Ifaac filio fuo.

amp;^ deficiens,centum L x xV.annorum mortuus eft, Dixit^ Deus Ifaac : Ero te- Abrahte mor$gt; io cum,SC benedfeam tibi, Tibf enim Sf femini tuo dabo uniuerfas regiones has, complens iuramentum quod fpopondi Abraham patri tuo. Et multiphca-bo fernen tuum,lïcut ftellas coeli,dabo^ pofteris tuis uniuerfas regiones has, £C benedieam in femine tuo omnes genres terræ,eô quod obedierit Abraham uoci meæjamp;S cuftodierit præcepta amp;f mandata meajSC cerimonias leges^ feruauerit.

A Braham uero pater multarum gentium, quia pater fidefiCredidit em deo, Öt^ reputatum eft ei ad iufticiam, Ided omnes deo credentes,modo quo Az jo braham,iuftificantur per fidem.Etquia Ifaac filium Deus illi dedit propter fidê, qui aliter fecund um naturæ curfum ab Abraham x C i x.annorum,ex Sarr a no nagenaria,^infuper fterili, cuimuliebria deficiebant,generari nonpotuit : fei- ïideiuis. muSjper fidem nos defideria confequi æternæ uitæ,fupra mortalem noftram na-turam,Optamus fiquidem filios habere, ut in ipfis nofter mortalis defeeftus in ftauretur,^inipfis uiuamus.Per fidem uero uidemus Abrahæ defiderium iufti ficatum. Meruitigitur confequi defiderium fuum ab eo, cui credidit nihil im-polsibile.Per fidem confecutus eft uitam in filio fibi à Deo dato, Slt; confèquen-ter in pofteris ufep in fempiternum.Dicit enim Deus : Terram hanc femini tuo 'dabo ufepin fempiternum, Viuitigitur infempiterno femine fuo Abraham.Et AbrahautU 40 quomodo uiuitS non fècundum carnem,modo quo in Ifmaëk filio fuo pater Ä- quornodo ßm^ braham uixit,qui fuit filius fècundum carnem: non fecund urn repromiffïonem, ^itema, fed fècundum ipiritum,modo quo uiuit fpiritus credentis in promifsis Dei. Pathum igitur Abrahæ cum deo quod eflê debet fempiternum,continuatur per I-faac,non per Ifmahelem: fcilfcet in femine fidei,non in femine carnis. Hinc omnes fideles,in Ifaac uocati funt fernen Abrahæ, Fill, igitur Abrahæjfunt creden-tcs Deo in tantum,quod fide iuftificentur.Ideóaiebatpropheta: Lætare fterilis “ quæ non paris,erumpe Së clama quæ non parturis: quia multi filq defertæ, ma- « gis quam eius quæ habet uirum.Quare ex Sarra libera,licet fterili,Ifiac promif fis: oftendit omnes gentiles fideles in patre Abraham benedidos, filios promif

^brih£ ernen Ronis cflè.Sicita^dum deus Abrahx promitterct feinen eins uehemennfsunc btntdtilum, augendumjn quo omnes genres benedicerentur,amp;r omnes tribus tcrræ,unquc Chriftus, de CHRiSTo locutuseftpartumdeiSC Abrahæ,feilicetquiaunusipfe creator effet Deus corum,Seruatum eft per omnes filios Abrahæ prophetas, qui circa iUfuspaeftiobferuantiam fumme uigiIarunt.Et deinde deueniendum crat ad ont nium prophetarum maximû,ubi femenülud uehemétifsime creuit, in quo effet plenitudo promiffæ benedictionis.Et hiceft c h R i ST v s,in quo Abraham Ô^ œ mnes fideles æternalitcr uiuunt.Ideô dum uirgo Maria fcccundata CHRISTO „ exultaretinfpiritu,SCanimaeiusdeum magnificaret,aiebat: Sufeepit Jftaëlpue „ rum fuum,recordatus mifericordiæ fuæ,Sicut locutus eft ad patres noftros. A-19 „ braham,ÔCfeminieiusinfecuIa.Excuiuscanticofcimus,CHR 1 STVM pucrum Cbri/lus^ucrui eflè Ifraël,uirum uidentem deum,fecundum promifsioncm faeftam Abrahae 8^ ifraël. femini eius.Et Zacharias propheta,pater Ioannis baptiftæ,de lESV dicebatdp' fum effe cornu falutiSjeredum in domo Dauid,fcilicet Mcfsiam faluatorcm.Si« ,gt; cutlocutus eft per os fanetorum qui àfcculo funr,amp;f fecundum iufiurandû quod „ iurauitad Abraham patrem noftrum,daturumfenobis, CHRISTVS igitur,fi'-lius Abrahae,eft illud promiffum femen.filius fcilicet immortalis, in quo omnes fideles uiuuntæternaliter,cum omnes tribus terræ fideles in pâtre Abrahâfint beneditftæjamp;fipfeuiuatinfilio fuo lESV, femmebenedieto,uiuiinr fie omnes benedidiinpatreÔCinfiliobencditfto.Quapropter c h Ri STv s dicebat ad lu» jo daeos,quomodo feiret eos eftè filios Abrahç,icilicet fecundû carné. Sed quia hoc no fufficiebat ad ucrâ filiationé fpiritus,ideô dice bat: Si filij Abrahae cftis, opera Àbrdh^fH^ ue Abrahg facite. Inftruens illos,eos ueros eftè Abrahæ filios, qui cius opéra faciât, re ^«i. qui fcilicet funt credul^Sf deo obedientes.Dicn etiâ, quod Abrahâ exultauitut uideret diem fuS: Ôf quod uidit,amp; gauifus eft. Vidit igitur ante fè C H Ri s T V M, Ôd ilium fibipromitti,6f ex fua progenic, Ôd hune aduentus diem dum uideret, gauifus eft,à in hacuifione certificatus eft,omniafibi premifta compleri,nec hæc promiftà fibi fadtafuifTe propter legem aut circuncifionem fol um, fed prO' pterfidem.Hæcmyfteriaàfxeuhsabfcondita,nobisper CHRlSTVM SC difci' pulos eius manifeftata funt. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jo

NVnc attendite uos Arabes,quomodo uos ex Ifmaelc fecundum carnem geniti,non eftisin foedereSCpado Abrahæ cum deo, ficut filij promiffo' nis exliaac.SC nullam habetispattern hæreditatis Abrahæ, quia ex ancilla Az gargenitbamp;S aduerfarij fpiritusjicut car0 femper eft contra fpiritum,Etnon po teftis effe benedirti in femme Abrahæ, nifi fitis filij Abrahe in fpiritu per fidem, ebrijiuj finis ^ tune affequipoteritis repromifsionem benedidtioms in Chr 1 sTo,quieft fi' ercompkmen nis Ôd complementum promifsionis.Intelligite igitur fidem fpiritu capi, ÔC ter/ 49 tumpromißio minari in CHRISTO uiuo,uita immortali 8C fempiterna,cum fie fit films homi' nis j^brah^ß nis,quodamp;: films dei,quifolus eft immortalis.Legitur autem in primo cap. Ab Hg. choran, Abraham fie oraflê: O deus,noftræ prolis filium mediatorem prophet!

, excita,cæteris gerenda, uirtutescp tuas feripto notificantem,ciscp benedicentem „ cum tu fis dodior excelfus,omnia feiens ÔC audics-Ecce quomodo de c H R1STO media tore inter deum Ôd hominem Abraham loquens,fic orat. Neepoteftdea' lio inteUigùcumloquatur de propheta filio prolis,cius fcilicet Jfaac,qucm Deus nominat unigenitum cnis.Et hic mediator eft inter deum Sd hominem, quia ip» refoldseftinter quem Si Deum nullus médiat, cum fit altifsimus propheta CHRI-

C H R i sT V S, qui folus cft deum patrem notiflcans,quia filius eius, 8CBdeles in ^^^'^^“^ f^^“i femetipfo ut maximus iacerdos benedicens* Videte Arabes quomódoièquimi ntdiaïwint^'' ni Abraham,qui hanc fidem non tenetisf quomodo cora deo ambulatis ut per* '^f«”’ ^ homi fedißtiSjUtquandononcftisfilijrepromifsionisin c H R 1S T 0 lES¥ƒquaeri ^^^^ tc,ói. non reperietis deum unquam legatum,aut dolt;fïorem,prophctam,uel nun-ciummififlê,quinonfueritdeobiêruantibuspaóia SC foedera quæ Deus pepi-gitcum Abrahamgt;Iüac,SClacob,Decorumenjmgenealogia omncs fucrunt, Prop^^f^f«« quibus deus fpintum prophetice dedit;non de gcncalogia Ifmaèhs, cü quö deus own««»» genus pactanoninijt, fed ipfuni excludensjfaacelcgit,Licet ei ob Abraham benedi/ fx Abraham.

30 cillime refufeitat, Q.V0D NON NISi CHRISTIANVS TRi-nitatem in unitaie adorans, Abraha filius effè pofiit.

PErfediffima igitur Abrahæ fides,cuius Ifàac uerus fuit fuccefibr óf hæres, typum feminis illius perfedlifsimi Mefsiae gerens,obedienas deo patri fuo ifaac chrifti, ufep ad mortem,etiam turpifsimam.Sed quid amplius notandum f Certe quod typus. aries pro Ifaac oblatus eft, Aries ille qui repertuseft per Abraham,quem pro fi-lioobtulit,oblationemóf uidimam fignificauftCHRi STi,quiuerè oblatus óf C«r aries pro mortuus eft,ut Ifaac fidelis óf omnis fidelium generatio uiuat,Ifaac igitur figni- ifaac oblatus. ficauit C H RIS T V M,ob pronitatem obedientiae uftp ad mortem,quæ ineffe dc' betomnibusuerèfidelibus.Sed aries fignificat C H RI S T V m, uteftholo- , . cauftum,morte fua omnes deifilios per confummatam fidem faluans, óf à morte perpétua liberans, Indodf inis Machumet dicitur, arietem fine commixtio-ne,ficut CHRIST VM,natum, Abraham autem,firedecapis o Arabs, nonfuit .

(ut Akhoran quodam loco dicit)ante C H R l S T V M,óf ideo ipfum Chriftianum negat,fcd ante ipfum fuit cH R i s T v s Dei filius, Deo patri fuo coæternus, Ita enimIegitur,CHRISTVm ineuangeliodixifiè: Antequam fieret Abraham,e- chrifusante go fum.Viditigitur prophetico fpiritu,ipfumMeffiam mediatorem 06 faluato- Abraham^ rem aliquando in mundum uenturum/ine quo nee fe hec quenquàm ad Deum

Abrahdm Chi patrem accefTum habiturum crcdiditJdeó Abraham Chrißianus fuit^crando IUmus. medio CHRISTI feimmortalemuitamindubieaflecuturum. Hæc eft föla 0^ perfeefta fides Äbrahx,quatamp;Seffe debet omnium quiünamfidem habere uO' Junt,5C per ipiain fceliciter faluari expectant, Vidit Abraham tres in ualle mam brç,SC pronus in terra adorauit,dicens:Domine,fi inuenigratiam in oculis tuis» non tranfeas feruum tuum^ Vnum dominum,in trinis perfonis adorauit. Vtiep ^hrißidnorum hæc eft Chriftianorum adoratio,quam nifi uos Arabes faciatis, non eftis Abra' adoratio. hæ fucceflores.Quomodo putatis uos Abrahæ uiri iufti ueftigia infequi,qui A' brahx fi'lios perfequiminif v nus eftAbrahæfilius,uniuerforum hæresgt; i E S V S CHRISTVS Mariaeuirginis,filiacAbrahæfîlius.Hic,cuiustypum Ifaac geftif» *® uerus hacres uniuerforum. Quia idem amp;nbsp;dei filius,eft c H R i s T V S, deus uerus, quieft merces magna nimis Abrahe.Deusdedit Abrahæ filium Ißac,quiacre-didit deS in promiflîs ueracem:fed propter obedientiam quam in filio offèrendo oftendit,dedit ei filium CH R i S T V M,uniueribrum regem ÔC dominum. Vos ue ro, ô Arabes,non creditis Abraham talem mercedê pro fuaiufticia amp;f obedien* Chißidhi ueri fia affècutum.Minus igitur de Abraham crcditis,quam Chriftiani,ueri Abrahe Abrahtefilij. filrj.Non eritis igitur cohæredes CHRISTI filij Abrahæ,qui fidèles Abrahæ fihjeflè reeufatis,

Q^V QD ARABES LEGEM ABRAHAE PE» nitiuignorenttO'eiuipnt perfteutores. C4p, XVI, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®

Ciretmeipone T^ St né hoc fatis quod circumeidimini, quafi in hoc legem ipfius impleatis C* nonptri Abra JL^Circucifio non arguit uos Abrahæ fihos,qui credidit Dco,6f repurarû eftei htfÜtos: cur^ ad iufticiâ,(êdfides Abrahgiuftificat.Iuftus erat Abraam nondum circumeifus. üladDeoinjii Sed deus qui elegit Abraam, Ifaac,ÖC lacob.amp;Teorum poftcros in populum fuü Md. peculiarem,pacQum firmari uoluit,quod ipft eflèt deus eorudn obedientia circa cifionis,ita quod foedus taie cum quolibet in illa fanguinis eftuGone ad obedien# dum deo farta,amplius negari non poftet: quodep à cultu accepti dei recedens, præuaricationis fuæ teftimonium in corpore fuo circûferret, Chriftiani uero in CHRISTO circumcifi,cum fint corpus CHRiSTi myfticum per fidem 5Cbap' tifma faCti,iam circ6cifi in C H R i S T O, nomine fuo fe fideles dei omnibus mani F feftant.Si circ5cifio,fignum eft uoluptatû carnis abicifionis, uticp legem ueftrâ illas abundantius indulgentem,non eflè Abrahæ oftendit. Mandatur circumei' fio,6C ooiauodie natiuitans fieri,modo quo Ifaac fuit cirCûcifus : uos autem non tfmdèUtdrum mandatumdeiexcquentes,inxiii.anno(quiatuncifmaëlfuitcireScifus)eain, tircumciponö utfitisIfmaëlitæ,facitis,Scitis Abrahâ,ut fratrem fuSliberaret,iuftearmafum* è.die,fed u.dn pfiffe,5C tarnen de fpolqs ÔC rapinis dC aliorum bonis noluifteditari. Vos autem no fieri folitd. in iniuftis aggrelsionibus,rapinis quæritis impinguari,£C ex lege ueftra uobis li cere aftêritis,quæ tarnen à lege Abrahæ in nulio debet declinare, Blafphematis deum Abraham in Abraham,quando hæc legi Abrahæ conformia mentimini.

Lex ueftra dat deo quintam partem ipoliorum,cuius funt uniuerla-Quid ridicu 4® SpoüorM qtan' lofiusc'Dicitis: Hæc fiunt contra incredulos.Nónne hoc eft occultum fecundu ue td ^drs Deo ftra legê,quis melius ambulet,licet quiftp ft putet redtius ambularc ^ Deus em, ädtd. ut Alchoran dicit,dedit cuilibetgentiqua fua funt ei placita.Ideó hoc occultum, fpediat ad iudicem occultorö extremi iudierj.Oftendite ubi hoc Abraham aut.fe cerit,aut fieri præceperit.Et quia non rcpcrietis,male dicitis uos Abrahg I^em fequi.Quoties dicit liber uefter:Si deus uellet,omnes eiufdê legis öd ritus eflenf« fed fîc,uti uidemus,permittit.Cur uos præfumitis de mundo aliter difponere Ç deusf nifî quia deo ad corrupta ueftra defideria plus omnibus blafphemando a* butimini f Dicitis fortaflïs,Nos decimamus ficut Abraham « Nónne Abraham, Melchi-

Mclchifèdec Geerdoti dcdi't deeïmasï’ Quid figor abat rex falcm, Geerdos fuma mi dei,aliud quam Meßiam f hoc Dauid propheta de ipfo dicit Deum dixiflè, Mekhifedcc ie Pfalmo c ix. Tu es Geerdos in sternum,fècundum ordinem MelchiGdec. (im£ ab AbrH' lESV CHRISTO fie ilium pGlmum in euangelio exponente. Si dans décimas hamidtue^ CHRISTO æterno facerdoti,décimas Abraham icquimini. Si non datis ei, etiâ fi detis,non eftis fequaces Abrahac* Vos autem perfequimmi C h r i s T v M,ÓC ip fum ipoliatis dC opprimitis in fuis membrisjideo iniuriam Gciris Abrahæ, cuius gloriamini fuccefibres. Vtinam intelligcrctis.myftcria huius panis amp;nbsp;uini,obla tfmeamp;iu A» nonis aetemi facerdotij Qi coeleftis menfæ,æternahtcr pafcere.De qua in Alchogt; brahte fucetfa lorantuncpcrfedle uidcrctis,quodficutfubftantiapanis5Cuini,quænonefi ui- fores^ ua»opere naturae depuratur amp;f aflumitur per fubftantia humanam in fui unio-nem uiuam,quoniam fubftantia nntrimenti trartfitirt urtionem fubftantiacalin: fic fubftantia uiui hominis depuratur öpere uerbi dei, Öf demum aflumitur in dus unione,ut uiuat uita al nori quam prius,fcilicet diuina Ó^ æterna ♦ Et in hoc nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

«idetur,quomodo uerbum dei C H RiST y S,ói^ eins Corpus myfticum,uiuunt u- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;/

na uita per unionem antcdidamummortali ÖÓ petpertua.Sed hæc myfteria oc-cultifsima,per uOs capi non poiTunqqui non crediris perfonalcm unionem hu-manænaturæamp;diuinæin CHRiSTO.Ncqjfrudium fupràdidiumguftarcmv quàm poteritis,qui eftis increduli ,ód firte fpe*

*0 SVASIO, Q.V0D SOLTaMV5 MANDET Man«» uirginem thtolocon crédité' lumtn Euangclij ampltdh

NVnc poft hoc,O tu Solthane Babyloniae princeps gentis magnae, confide Solthunus aU' racurtibiafcnbiscuftodiamlems Arabumcommilfam.Fuifti aliquando quando cM' ChriftianuSjSd abrtegafti(ut aprus elles ad pnncipatum)fidem Chriftianam.nó ftidnus,regni fatcris te C H RIS T V M abiicgafle,fed minus credere de eo quàm prius. Crede- gratia apofta* bas enim cum Hilum Dei uer um,modo fecurtdum legem Arabum non credis, ta freins. Non abnegafti fidem unitatis dei,quant habuifti,ôd tenes modo.Credebas Mariam matrem IE S v CHRISTI efle theotocon genitrieem icilicet Dei : modo dix JP cis,uirginem Maria efle matrem C H R l S T I,fed non dei. Credebas C H R i s T v Aï in HieruGlem per Pontium Pilatum crucifixum pro noftra Glute, uifitafti locum fepulturac in HieruGlem,uidifti figna quæ acciderant mortis hora, icilicet faflurant petræ ex terra: motu,modó negas eum mortuum, Ôd aftruis eu adhuc uiuum. Vidifti deuote SC fæpe locum natiuitatis circa præiepe in Bethleem: mo do negas hoc uerum, diccns,fub palma quadam in loco folitario c H Ri s T y aï natum.Mira rcs eft.Gdlus es Solthartus,non ut imminuas laudes Sd exaltation? c HR isTi,ôd matris cius Mariae uirginis, Loca ilia quæ ad laudem conftruda funt in perpétua memoriam Crucifixionis Ôd n atiuitatis IE S y,que perhibêt tefti=gt; ntonium continuum mille annorum amp;nbsp;plurium(ne detrahas laudi)eflè finis, æ

o te per illa conuinci nô cruhefeis.Credidifti aliquando Gabrielern miflum à deo ad uirginem Mariam in Nazareth,6C ei annunciafle quomodo ipG paritura eG fet i E s y Aï filium dei,modo credis Amrâ pattern Mariæ.amp;T per confequens ip- Attirants Gm non efle iUam de qua euangelium dicir,quæ iècuta eft illam primam Maria plus quàm mille annis.Et fi dicis Alchoran in hoc crrafle, co nièquens eft quod i^dcbumd Gabriel euangelicus fit uerus,6C Gabriel Alchoranicus fit mendax.Confidera per lud^os de« fi Mahumet per ludæos fibi aflîftentes deceptus fuit,qui iiïi perfuadebant, Ma» ceptus, riam matrem c H R1S T i ibrorem Aaron fuifle, in multis eum decipere potuifle tanquàm penitus ignarum hiftoriarum tempora. Expetit à te uirgo gloriofiGG ma Maria,ut reftituas ei honorem à deo datum,06 in terria fynodo fub Theodo

Hojatep quarta fub Martiano imperatonbus dcclaratum. Rcfpice tn illos glorio fos imperatores,Theodofium,Maraanum,Conftantinum,ÓCcæteros, qui glœ nam inrgmi 5ó matn CHRISTI fummo ftudio augere procurarunt.Si princeps es,aduerte hæc eflè honons tui,ut fimilicer fadaSjCum ad idipfum obligcris ex e* uangelio prius per te prüfens,Óf nunc in acceptatione Alchoran de nouo firma* to 06 approbate,Diccres fortaisis; Abfit abfit,quod ego debitum honorem Ma næuirginidarerecu(êm,Neœenimfieiutclbgo Alchoran, Ideoblafphcman-tes ipfam,mando mortis (upplicio tradi,Sed deeft intelhgentia circa modum ge Incdmdtionii nerationis lESV CHRISTI deuirgine.RelpondeoîModusincarnationisuer uerbimod^/u biexcedithumanumintellecîum.fcdcum euâgclium dicat,uerbumcarofabîu» ’® prà caj^tumhu hocutitpàtecredioportet,fieuangeh'ocredis.EtiftudfufRcit,fi credis matrem VMiwm. CHRISTI, qui CHRiSTVS eftuerbumdeiinuirgineincarnatum,modo quo deus hoc opcratus eft.Siitatç pracceperis in omni imperio tuo omnes credcree-uangelio,modo,tali quo Aegypttj, Afri, Romani, Afianicp credidcrunuSC giori ficaueruntuirginemMariam temporeMahumet, 06 antèSCpóftomnesChri/ ftiani,autmaioreorSparsjiuftumeritmandatumtuum,Deo06CHRISTO 66 uirgini intemeratac fore acceptum,ô6 infinitarurn animarum tribues failitem 66 quietemqibiep laudem immortalem 66 uita perpétua, Euenire debet tempus(uC tutufum tern- fupra didium eft ex Alchoran)quo non erit nifi fides CHRISTI. Incipe tu accept« quo ««nd dere,ô6fêqùenturteomnes orbis66fedèæilliusprincipes,Tunedicetur:Ecce ao fit fides nifi in deus permifit fieri malajUteuenirentbona, Fides euangelq ubiepab idololatris Chrifium» orienrahbus fpretafuit,uenitlex Arabum^quafi nolens coufcntirc inipfam, SC ad cultum eos unius dei,approbato tarnen occulte euangclio,conduxTt.NuncpU cuit deo,quod approbatum euangelium,coopertum multis ineptijs in Alchora ( quemadmodum approbatur fope in eodem Iibro)in lucem ueniat Jta ducen* tur de lege Arabum ad euangelium prius fortiisime refiftentes,ad gloriam ma-» gni dei,regisregum,creatoris 06 dominatoris uniuerfi,

AD CALIPHAM DE BALDACH, Q^VOD luiici de Abrabtim appofuerunt in alchoran. Cdp. X 7111^

PRimumàtuaprudentia,quipræeslegi Alchoran,depofco,utr5 credis deS p eflè auciorem Alchoran,an non^Si non,cur mandas tantam diligentiam li* AnTteus AlcQ broilliinftudioBaldachadhiberi,quide feipfo perhibet falium teftimonium» tdni dutor ere/ cum dicat ft à deo compoßtum,quod tu non credisf Si ucro credis librum dl urn denduigt; dei uerba continere,quomodo poteft liber diccre,quod per Gabrielern deus ip-fum Machumet intimauif,per hæc uerba: Gabrielis hunc librum tuo cordi per creatorem intimantisf Quomodo poffunt hæc uerba deo loqucnti adaptari, qui eft creator:’ Tu nofti per difturfum libri talia fçpiffîme reperirfiquæ per ft often dunt,non eflè uerba dei qui Ioquitur,Efto igitur,quod iftis et alqs obiedionibus non obftantibusjtu omnino credas deum libri illius collcbtorem.Credere igitur te oportet omnia eflè uerifsima,qug in ipfo continentur.Dicito igitur,quando le 4® ], giturCap.xvi.Egoquidcm,cuideus uiam reflam atqjdiredïam,illam fcilicet „ Abrahaenon increduli pateftit,06 immifit.Quid per Ego inteHigis^ fi dicis,Ma chumct,uticp non funt illa uerba dei,nee eis credendum.Dc ft igitur Machumet teftimonium perhibens,nihil probat: Ô6 illa uerba cum in Alchoran fint fcripta, ,» dei eflè prædixiftûquæ fimul ftarenequeunt,Adhuc nónne Cap.V i.ponitur:Tu „ ueróexteris intima,deu ueraciter iniunxiflè,quod Abrahgftdaimitent,quinc incredulus nee idololatra,Si hæc deus ei praccepit,06 poft hoe Cap, X VI, eidem Alcordnpede' primo immifit 06patcfecituiam Abrahæ(Alchoran enim fuccclfiue deftendir, tenttmeoüeaus 66pedetentim,ut Cap.XXV 1,) quomodoh,ec fimul ftabunt,06 quomodo corn#, pauun*

£uifle,Só in dodinnis idem amrmat.Dicito,cum Mahumet XL.annorü,de idolo -M«fc«met ih lama conuerfus fit per Sergium monachu ChriftianS amp;nbsp;Neftorianum, cuius c- lolatra à Str» ttam habitum religiofum acceptaffe didrur,amp;quot; in ea fide mor tuus afferitur; quo ÿo monacho modo eft hoc uer3,quod Abrahælegem tenuentc'Vbi legifti in Akhoran præ» conuerfus. ceptû de circuncifione,aut Mahumet circuncifum: utiqj non in odauo die natiquot; uitatis fuæ,ut liàacamp;S filqs Abrahæ fuit præceptum, ncc in x 11 i.anno,ut limael (tune enim idololatra fuit)nec poftealegitur circuncifus«Sed quia Chriftianu$, licet Neftorianus,utilt;^ baptizatus fuit.Neftoriani cm EuangeliS ampketutur, UtjlorM.

«o amp;: baptizantur.Neep eft uerifimile,Machumet ifta in Akhoranicripfifle.Nam ut patet ex Akhoran,euangelq laudes ponuntur in x i i»cap. ÂT ante capita ilia quælegem Abraha: immiflam Mahumet dicunt.Similiter amp;S laudes CHRIS TI capJ i ii.qux credi poflunt à Mahumet pofitae,cü eflêt Chriftianus,ut prgfertur, CertS eft aüt ipfum, c H R i S T V M omnibus prophetis preferre,6f legê euange« heâ omnibus ahjslegibus,ideóquod derchdio CHRIST o Sd euangelio ad A' braha fuerit per deS remiflus,nequaquam eftcoulbnu rationi nee uerifimile gt;nbsp;cü Chriftiani in obferuantia euangclq no dubitent omnê perfedtionê fidei amp;nbsp;kgis Abrahæ continerijfta igitur de lege Ód uia ipfius Abrahæ ♦ Verifimiliter ludæi Alcoran a Ju* poft mortem eiusappoiucrunt ad Akhoran, quoniam in eorum manibus erat d^s com^oß/ ‘aocolledtio Machumet,utpræmittitur,Nunc uides Califa,uos,per aftutos,peruer^ tus, v

met publicatum(necp eius unquam continentia plene cuiquam reperitur coin- 5 municata)poft mortem Machumet,antequam ludæi illi qui Machumet adhæfe f ant,Sc colledïionem præceptorum eius in fua poteftate habuerant, ipfam Halt ^ cui Machumettradimandauit)aisignarent,illa inferuerunt de Abraham, cuius fe ludæi filios iacianTatqj aha multa quæ in Akhoran remanferunt. Hare cQ optime fciasifume uirilê anima in dei timore,6C ucritatê mendacio præferas»

'5° QEcundoconfidera,quomodo CHRiSTo lESV Ödeiuseuangelioabftpom j^nihxfitatione etiamfecundumMachumet fubijcidebeas, fiadæternam ui- sinechrißo tamperuenirefperas:quoniam fine CHRISTO hoc omni horaini impofsibile feruari,nuüi eft.Etad hoe oftendendum,præmitto etiam fecundu Akhoran, hominem mor» pofMe. talem nullo modo pofte quocun^ ftudio autexercitio uirtutis immortalem fie» n'. Mor tal is enim natura fi fèipfam effieere poftet immortalê, faceret SC fcipfam deum,qui folus per naturam eft immor talis,etia fecundü Alchoran.Non poteft igituraliquishomotaliaftudiofafacere opera, propter quæ merito Sf de iure fiatimmortalis.Et cum immortalitatem omnes defideremus,nemo crit felix uk nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

tima felicitate,nifi ipfamaftequatur-Nee fuffïceret,illa finemerito habere. Qui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

^^ etenim non aftequitur regnum immortalitatis ut hæres amp;nbsp;dominus per iufticiâ, nôdum eft felix* Non enim uaflallus,qui de gratia id habet quod habet,fdix eft, lt;luia feruustfed dominus,Sd hæres,Quomodo igitur crit poflibile, quod homo ad regnum coelorum SC immortalitatis perueniat,ut fit rex amp;nbsp;dominus ÔC hæ» fesregniiUius,fimortalis immortalitatem fie mereri non poteft, quod ei de- calant nullius beaturfSicutenim fenlibilis uita cuiufeunep bruti animalis nullo unquam excr» hominis merito titio ad hoc afcendere potcrit,quod fiat intellectualis amp;nbsp;intelligens, licet unum p^rdn paffe. animal brutû plus uideatur per doCtrinâ hominis ad conformitatem intelligen» tiæ afccndere,quàm aliud:nunquàm tarnen erit poflîbile,beftiâ fieri intelligente, Sed fi aliquod reperiret animal fpeciei beftiaiis capax doCtrinæjalùcr qgt; excrci

tiocStinuato appræhenderet niteHigêtiâ corû qug homo inteiUgitiS^ hoc operc oftenderet» nequa^ uerum effet illud animal fuiffe puram beftia ,fed habuiflê «gt;’ tcUec^Lim.cui ànimaiitas ilia brutaUs fpeciei fuiffet ut fuæ hypoftafi unitau'deo id ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;quod in radice ilia quam hy poftafim dico habmt naturahtcnpotuit etiam in af-

lumpta IpeCie brutali congruo mereri exercitio. Et quemadmodum base de bru/ * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;to Ö^ inteHigentia uera fungfic de homine amp;f diuinitate,qux SC immortahtas no

jninatur,dicioportctiNulIus enim homogt;quantumcun{p uideaturimmortahta ti feu Deo fimilior quam alius,nunquam tarnen per quodeuneç exercitium ftu^ diolum licet fandlior continue fieret,ad diuinitatem ku immortalitatê perueniquot; ret. Et fi quis perueniffe creditur,necefle fuit quod illius hominis radix feu hypo *® ftafis fuerit diuinajut in afiumpta humanitate exercitio uirtutis apto immortali* tatem mereri poffèt,quam habuit in radice ku in hypoftafi, Vos autem kcundu Älchoran,nondubitatis hominem fideamp;f operibus mereri pofte,quod per kn^ rentiam dei iadicis æterna uita in die extremi ludicrj ei adiudicetur, De CHRP S T o igitur minime hoc uerum dubitatis,quod eo nemo dignior, Oportet igitur fateri,quoniam C H R I s T V S homo mortalis meruit immortalitatem in hu-' tnana naturâ,quod illa humana natura in ipfo radicata,amp;(ut fic dicam)hypofta tizatafuitin diuinajUt prefcreturtet in nullo alio homine natura humana ita ek ïmmortdliti« uata fuit,ut cius hypoftafis effet diuina,Ipk enim klus akifsimus,Nullus igitur homniperfo^ homo alius immortalitatem mereri potuit,neque poteft, naturae fuæ huma/ *** lim Chrijium human»: klus autem CHRISTAS potuit,Meruitigitur immortalitatem, om-pdrM. nibusciufdem naturae human» fibiconformibus,Ideóintelligimus per angelà cam Gabrielis annunciationem Mati» uirgini fadfam, in euangelio kriptam, ipfum 1E S V M à deo nominatum,quia faluator eft,faluum facicns populum fu3; fid Mefsiam fine C H R i s T V M regem elk ,dc cuius regno funt omnes qui »ter* nam öd immortalem uitam alkquentur,

Chrißi merit». nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Chrijlituti/s immoïtalitiitem. Cap,XX,

INtellige Calipha,quod C H R i s T V S meruit hoc regnum immortalitatis irt hit mana natura affumpta de uirgine,quia in radice ku hypoftafi fuit immortalis 5® per naturam,Vnde ficut ipk kcundum hypoftafim diuinam fuit naturaliter im ! , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niortalis,ita in affumpta humana natura meruitjutelkt immortalis, Natura igiquot;

tur humana in ipk non eft fadla immortalis klum ex gratia unionis eius cum di uina hypoftafi,fed etiam ex exercitio uirtutis. Meruit enim depofita mortahra' te per mortem,qua ob obedientiâ dei paftûs eft,fieri amplius immortalis. Mek fias igitur,feu CHRIST VS rc'Xjpræconkrtibusundlus, natura Ôd merito rex eft »tern» ku immortalis uit». Hoc quidem regnum fuum eft,qui eft rex uirtu-Chrifiut Dei ^nm QC glori»,6C in ipfum ipfius regnum,omnes creduli fid fideles per ipkm, ut cr hominum fintconregnantes,uocati funuSd qui audiunt uocem eius, 2d kquuntur ipfum, mediator, poffidcnt immortalitatem.fam dare confpicis, C H R i s T V M elk mediatorem 4® dei 2d hominum,6d nullum hominem fide 2d operibus,nifi per ipfum,mereri of tarn »temam.Ipk eft h»res regni dei immortalis,quod klus deus inhabitat, ad quod omnes homines alpirant,H»res quidem omni dicendi modo, kcundum naturam,ôd conftitutionem,Et quia kcundum naturam eft h»res, tune dicitur ConlUttOio du ^^^'^^ ^husDei:filius enim h»res eft naturalis,Et kcundum conftitutionem h» ,. fcjejj, res eft,2d dicitur filius hominis,unlt;ftus pr» confortibus fuis,Duplex eft aSt c5t ' ftitutio:una,qu» fimpliciter dependet ab eledione cóftituentis,alia,qu» non k tü ab eletftione coftituentis dependet,kd ex merito cóftituti,ac fi rex Habens filid 2d for tê aduerfariü,faceret proclamare,qgt; lUû milite in hgredê côftitucret qui ad^ uerfaiiû uinceret,2d naturaUs filius kruilem militarem induens forma Mi^ot fie

ret,file omni modo Heeres ciïet,natura,SC conftitutione, Ita CHRlSTVS, Haerc» uniuerforum natura ÖC conftitutione exiflitjnduitenimhominis fcrmlcm for« mam,Sc pnndpem huius mundi uicit,dei aduerün'um,de cuius manu hberauit humanam capnuam naturam,ad dei imagmem 6C contcmplationem eius créa« tam,Vides CHRiST VM perfetQißimumdeihæredem,naturaSCmeritofilium ebrißtamoml dei SC filium hominis,SC omnes homines Chriftiformes,per ipfum dei hxredes neschriüico' 6^filios,SCipfius CHRISTI cohæredes,Hæreditasautemeftregnum uitææter ^^fifi pfrip na,in quo uidetur deus pater in gloria fua,óC C h r i s T V S uidor in gloria dei pa P'^» tris,Netp alius poteft effe uerus Alchoran intcllccius/iti tuipfe pura mente có^

ET quia circa modum,quo Humana natura diuinæ Hypofiafi uniatur, plerK^ non ret^eimaginati funt, quoniam illud quod omnem intclledtum exupe» *°rat,imaginationonattingit,ideô pauca circa hoc, ne erres fequendo aut Nefto-hum aut Euticen,aut alium aliquem non fane in telligentcm^circ debes,quod fi eutv. Cap. Alchoran fcribitur,l e s V M, Adæ quodammodo hmilitudincm gere-re,ad bonum intelledîum.Hoc fie ucrum concipe. Adam à deo creatus ut præcf Cbrifli er A« fet animalibus,rcx ÔC Mefsias animalis fuit.Ineoenimaltior hypofrafis quàm dit ßmibtudo. in brutis,fcilicct naturæ intdlcóïualis fuir,in fe brutalem animaliratem colhgens amp;nbsp;uniens.Obquam etiam hypoftafim naturæ intclledlualis, una fuitperfona licet intcllertualis pariter SC brutalis naturæ. Et quoniam omne perfedionis ordi nc,natura eft prins,deus omnia antecedit non tempore,cum non fit in tempore, fed natura,quia perfedior. Ita Deus, antiquior intelligentia, Intelligenria,anti-jo quior fenfibilitate feu brutalitate.Senfibilitas antiquior uegctabilitate. Dico an tiquior, non tempore,led ordine SC dignitate atqj perfedione.Eo dicendimodo intelledualis natura in Adam antiquior lènfjbih,in fc uniuit fenfibilem natura. Et fadus eft rex omnium uita lènfibili uiuenti5,quia ipfam fenfibilem uitam in unionem antiquioris intcllcdualfs uitæ affumpfit,amp; mouit corpus uiuens uita fenfibili,adadus uitæintelledualis.Sic C ftRlST V S quodammodoin GmilitU' dine tali concipi poteft, elle Mefsias 8C rex omnium uiuentium uita intel ledua-H. Qriia diuina uita antiquior intelleduali * in fe uniuit uitam intelledualem hominis, SC mouit illam humanam intelleduakm naturam ad operationes diuinas, Dicitur autem, quodammodo eflè fimilem c H R i s T v m Adæ,

40 non totaliter. Nam uita intellediua in Adam, non folum in lè uniuit uitam chrißtatpiati fenfibilem, léd quia inter ipfam intellediuam SC fenfibilem quædam potuit nus Ad« ßn^ eflèproportio,cum quæIibetfitfinitaSCcreata,hinc uita intellediua in unio* lis, neprædidafeda eft forma,formansfîbi unitam fenfibilem uitam, Diuina autê uitaincH R i ST O,licct in fe hypoftatice uniret uitam intellediuam humanam, non tarnen formaliter: cum inter diuinam uitam,cuius magnitudinis non eftfi-nis,amp; intellediuam finitam non pofsitcadere proportio, quæ eft necelTaria iiv ter formam 8C id quodformat.Cum tarnen hypoftafis fit infinitæuirtutis,natu/ ram in fe attradam nunquam deferit,ficut uirtus magnetis in fuam hypoftafim ferrum attradum nunquam deferit^SC per medium attradi ferri aliud ferrum at

Ïrahit; Ôl hoc faccret fn infinitum,fi uirtus effet infinita.Non tarnen fit ufrtus ilîâ magneus forma ferri,nclt;p tranfit in ferrum ut fiat ferrum, Neep componitur eu ferro ut fiat unum tertium exipfis compofitum,fed remanenribus natuns inc^ fufisjitaferrum hypoftafi uirrutismagnctisadhæret,quod ipfamnon dcferir, fiuc furfum,fiue dcorfum,fiue lateraliter moueatur.His ænigmatibus quamuis remotiSjCHRiST VM aliquantulumappræhende.Adhucficut Adam terrenus in fè complicuitomnem hominem qui uenturus erat in hoc regnü ÓC hunc mum dum fcnlibilem,ita quod complicité omnes homines in ipfo erantjamp;f ab ipfore-ceperunt ut huius mundi hommes eflepofient,itaincHRi sTO,fecundoÏcih'cet ChrißM feeun Adam ccelefti,complicité funt omnes ptædeftinan ad uitam immortakm alte«'® dm Adamgt; nus mundi SC regni coelorum,d quo neceflario omnia recipiunt, ut illius incor» ruptibilis coeleftis regni eines ÖC domeftici effè pofsint.Quæ clafifsime amp;^ aper-* tifsime fic effe reperies,fideus dignabitur tibi oculos apelirc, utlegas SC intelh« gas Gcratifstmum euangelium.Quod tibi cocedat Deus pius dC mifericors,fcm per benedieffus : Amen, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;F 1 N I Si

B A R T H 0 L O M AE V S P I CE N V S DE M O N T E A R D V O, / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FfrJw4«doRegi Arrfgonw cZttfri«J$Sif)Iù S. P. D,

Vm 'Demetrius Cydonius, tdr uiriufq^ Ungut peritißimus,i latino in grtcum,ofus KicUar^ difratr'isordinis VrtdicatorumtranflulijJèt^nonabremhi uifum eß Serentß.atciuecd=^’^ tholicerex,üludrurfusi grtcoinlatinumconuertere.lion quod apud Latmos huiußnodi opus extare non exißnmem»fed cum uidißem Demetrium Cydonium opufculum iUud è LaUT no m Grtcum elegantion ßdo tranßuliße,idcirco pro uiribus conatus [urn libeüum lüum iterum ea dicendi e^ legamta ciuociuo modo in noüram ling^am transßrre,^^ eum in nitidiorem cultum^candidioremq; ßylu pro wribusredigere, er tibi ferenißimeatt^i catUolicerex,iüum dedicare debere.Qui folus inter CbrtßianorM reges hac noStra tempeßate Niahometanam fe£lam maxima cladibus afficiüi-Ham non minimam laudê tibi comparaßi,(um Belicam prouinciam,(lut per o£lingenlos annos t^ahometanam fidem coluerat,in Chrißia» norum potefiatem redegiüif (^nunc uniuerfam Apbricam capereintenda^:tluamß.cde ajjiqui poteris,cum gentes lüt hic tempore imbeües fint, i^uoniam cum ChriüianK diu pugnare non confucuere. Difficdius enim tibi fuit 3eticam prouinciamexpugnare,ciu'am totam Aphricaminpoteüatem tui aßerere^Erantenimin Bt J» ticamilitesiütflrenuifiimi,cum Utßianomilitebeüari femper aßueti.Athicontràhomines ignaui,uentri Gquot; ocio dedttt,cum Chrißiano nomine iamdiu prtliari deßieti.i^ec ßtnt in hello exercitati,ciuales olim duce Ban ntbale Bißamam er italiam occuparunt.I^ec earn copiam atmerum habent,c^uam Bißanus mdts,inbeUo firenuißimus er exercitatißimus,habere dicitur.üec ibi magnt défunt opes^quibus mditum animt fiie predt maxime aceenduntur.Omnia tibi profigt;erefuccedent,fi relicluias incapti belli profec^uaris.Kee eü quod UC' reare,bellum in Bißpania tibi ab aUciuibus moueri,prtfertim hoc tempore,nouo tibi ob aßmitatem cum Chri ßianißtmo Erancorum rege fœderc inito.Erofequere igitur blchoatum helium, er omnes uires tuM in Aphri^ tam transfir • Quarn fiedeDeo duce fubiugaha,zr ea fluidem fubaHatGquot;inChrilUanorumpoteüatem re^ ^da£la,fictie deinde BierofolymamrecuperabiSyiluttam ampla^tam firtiUsttamfanHa terra Sultano Baby* lotus hoe tempore paret.Qui autem nutte earn patriam tutantur,ferui funt uenales,ex diuerfis prouincijs em- 40 ptt,cr hi ciutdem ad furnmam uiginti milium non afcendunt.Qu,i cum coaHieffent à Chrißiana reUgione dip cedere,M.ahometaiiam nunc fedam pq«Hnt«r.ReI«qMt uero Sarraceni qui eis fubijciuntur, quarn molles fini er effaeminati,ex hoc coniedare poff umus,quod his nunquim licet arma tradare^nec equum afcendere, nee uirde quiequam feere,fel uel agnculturam, uel mercaturam,uel alia huiufmodi uiliaexercent.Quod cumiti fit ^nemini dubium ed quin fctlhme ex ea expeditione uidoriam cummaximo triumphofis reportaturuheT ciuitatem fandam Bicrofolymam,in qua Sdualor noßer dominus lESVS C H RIS T V S euMgrltum pr£dtcauit,et nouum tedamentum nobis conjiituit,ab immanißima Kahometanorum fuperditione liberabis. djia quarn uana fit,quarn fiiuola,quant nullius momenti,in prafentiarum nihil attinet dicere: quemameant ^MK primum intelliges,cuin hunc Kiebardifiairis Confistationem diligentfr leUitMefa. Vale.

inualuitecdefijs tertiacorruptio,ex fai^ fis fratribus uidelicetpehculü.Vndeamp; poft Gregorij tempora ftatimtribulatio per corruptos homines intelletftum ro-borauit,inhypocrifimendaciuloquen^ oum,amp; tot mendacia 0^ figmenta rena-ta Hint uitæ,dodrinæ amp;nbsp;iuftitiæ: ut mul ti client, qui defcenderent,SC adiuuarct iniquos ÔC tyrannos(in tantam enim hi fatuitatem a prauitatem prolapfi funt) e conuerib perfecOiffimos homines obla tarent, eis^ detraherent. Hæc contra eedefiam corruptio ufe^ ad fcnium amp;nbsp;ie netflutempermanebit: ut nequaquam fpes aliqua rclida fit, nifi diuini auxilij, amp;nbsp;proueritateinftantiæ. Vndeamp;pro temponbus his dicit Dauid : Omnia mandata tuaueritas : Iniufteperiècuti funt me, adiuua me.Quafi dicens : Etfi proftrata eft ad tempus ueritas, oportet tarnen hanc uelociflime exurgere, amp;nbsp;ef-ficaciter cognofci, maxime diuino coopérante auxilio.In hocigitur tertio con-ditionis ftatu, poft têpora uidelicet bea-ti Gregorij,in temporibus Heradij, in-furrexit ueritati amp;nbsp;dei eedefip homo q-dâ diabolicus, primogenitus fatanæ, in libidine procliuis,amp; ex fraude machina mentis deditus, nomine Mahometus.

■^^r^äup y^xipwp t^xsH^lv 'nsi/xx -^TveX' V0(aX hX^SVVTCep Tn^lJ-CfiTM . «)iC iihdvg pi' 7cè TXXStX tTffiepV9 Twig iicKÄHinXlg H ’Jft' TH ifSo^cc , o lx -^Çr •^^(Axt/liAtjxep t/lf/AxcA» IctVfAcU/Og . 03^ g^ pi-roc TOVg -70V pXKX^' ovP^Hy0amp;L0v ^óv0vg^lt;(l)3vg H ^\i^ig g^c-ri^' Xilt;/li XV^^Ói-tffCiip IcXTicp^X^pSivUp-^P vovp,^ -(saoKQilt;ret AxKovt^up ^-/iVt/log.g^-rBxxvTOC -^tiljt/lu g^ TfÄoJxpXTX XViCpy» Jit0Vylt;/ll(/lxX' *® Kxhixg -n g^ (/li(uu.0a-iujHg^óüg'rz’a[o'^0yga' vxt -nvg mujxyo^^oélxg ggu (nujxy0vt^0pt' V0vg tptg -mvit^otg t^ -rv^ccwoig, Kxp amp;g ömp ov' 2* crLouÓTHT0g iy -mvHgaxgihxfxaxn' »^ Tsvxf vxv-ntp, gsu ^ -nhao-rocrup T0vg Lx^hAX' KTSv7Xg gt;y c^a-v^ovfxg.xvTf)t/ti« t^ -ngtlt' KÄHlt;nxg cpdo^cc^Zùùg yn^ty -rt^db^aov c^pkeSf äg-n. pH(AxpóSlt;^ ^cc^XtlpiK-rnt/lx-j-r^Hp Sâxg JioH^amp;xg^ty-ng ^t^ mg «Ku^âxg tjvsxfxiug* Sdlt;^ K^ ^i^Tup ttXi^üp’rovTiüpepKxi^'Bri' }0 XCU OU t^'^AoU X0V KAHdeiX.Xt/lfKOlg hxTit/litO'

iotf 'Hr«lt;'7ws K^ty^^voTves « iatitJii^s, rbv Otf 6v tKKÄKcrixy tJ'^itû^Ÿ'. iyt^ Iviy^ (tóvty ipoTTU 5ifoertftcAçv, «AA« ’Jjoiai quot;tt^S ‘^IKU' wrgt;i5t wSt /M KTrlwéi rv^cwvamp; Tv^cwviJt, vuil t/è dl^ms^ 7015 vóytus kttkths . vuu Jè J^t \sii!tiKëinas gt;nbsp;cwa'jf tTruy cw «7ïA»sfcgjs54 is T H^f r» Hiuirv 7*1 aïniviMm yxnTntramp;y w ïc7/Kru,lt;rvyyta^iiati SioH, os èï^ (foSi^ès ^ TBUs ^e^MS ^i^ ww v^f '?Sï M/S^üiTrœy.

10 Ej« fllVtWyO ^ TM TK^H T^'Tt^iJinft'n^Coy t' i^X^^®', ^ ria-tüiTHS ovii^io^KS truuxhywy wZs HTraTnyAvots, J^ti^aymnciilui tks oJlvs UB, I(flü tZTiSfi^« fW Tw/xs (iV SiS TTC Itxf/v amp;Lx Tÿ Öt» ♦ 20ÇV leiAxy^ lt;^TT€}gt;xiras mJiKx, USU ^HH^s, K^ 7^ Tr^wwtioy '^ otc^^kkh viy iiro^ni rlui ßx^vhüvx KSCTTC^xCwy, ^x 3kto fttyistt H^ HfiC^oAtKÓlTVCT« 'ï'SÏ7m§X ’Pvr^is tivenaiy sixty, xiiTtiót « TTcy^xy^iiceTTe H^ r/ui cc^^xSikIui Jix^iKTPy oycotus nx6wy, *0 ««eté’fcsa'TW Ti quot;ny TWTuy vemoy MxXi^xyti' V^,ajJT!lt;P-0U.CTTCTli Ti löK «nUUySs li^TX TÜy TiK^ M/^is JiJ^ctxK^Kwy JixAiyéyAv^^ yxK ^5? HS“ na^oy e/js: tms Tsé^XS KSCTOiM^tt TO •mfi ir^a^Hyiivx vóy.^ lt;/lixsfocpoy.i(^ /ù äi^y os rüi AxTivuy c/ix^iKT^y ftiwcpi^ny xy l«fiSiv@', T^oTVTovs w^ey gvö»? n xytxus^ ^^/v H^ ^Kxxlt;Jgt;fty.lxs,KffU. iruuiyH lt;^ 7mv Ttoy lt;fiKvxamp;.xv Ti i(^ Traffii^eyiew^KS t'xH' tfixs tn •jrÄH^CoäliiioU , 1(0« ^TCVllXTOU/TTCy^X' Je 4'‘gt;^ Ttvetz u^ffoKxs ’n^amp; quot;^ TTmvTCiiy SKxx' ^Mlii£y,Ti^s '^ êeMtiS^xxxv iKKAncncw^Sis 71^ ÏKeiV9 mytepifjAjvay ^ TtiKQix •4'V^S» vuu fffiSt net XitS7lTS,'^ ««f« Xhu3Óx ^VC^^HTCOI Tt, m Xi^xAcUCo/bSil^X Ti H^ Cty^lKUT^X ^i'^tAn t£gt; ’;^ca/cin^ vóns toutov t/iihiy^cUy luw T^is KitiOts -/S/xAhepüy ‘!T«§X‘j(óy xefo^' nhu, J^i «5 ewfxoy mixHSc^iXtt^xe Tt^s ’ny öiO{Z J^UH^SfC^, Wd TMS XnSÓxS TOUITMS cu^i' munis- uxM lt;/f. o^ mT« Tteftus '^ei'n^o5 4o uQ/xtAix xicfixAaux J^oy Ïyvuy tIuj ohlui lt;fii fifty ir^xytutTftciiVt

fupra omnes qui fucrut,uel futun* funt, ccclefia Dei periecutus eih Non enim uno folum modo ecclcüapcrcuflit, fed tribus gencraliffimis:nunc quidem fr^ uatyrannidcjuuncautem perdecepti onem in legibus,nunc uero per hypo-crifim fimpliciores fubuertens : ut iam magnam partem orbis terrarum dece^ ptioni fox fobiecerit, ex Dei permiflio ne,qui eftterribilis in coniilijsluprafi-hos hominu Ego igitur in ordine Pr^ dicatorum minimus,tantam calamita^ tem deceptis compatiens, conlideraui uias meas,6C pedes meos in teftimonia Dei conuerti. V nde cum tranfiuiflem multa maria, ÔC loca deferta, Si inclyta Saracenorum urbem Babylona depre Babylon Aeg. hendês,ubi maxima amp;r uniuerfaliaftu quxBaldach. diaapud eos exiftunt: illiccp liter as 5C Arabicam linguam fimfliter difcens, diligentitlimecp Si continue cum max-giftris apud eos dilputans, magis ma-gisep depræhendi prædiôæ legis perx.

ueruonem.Etiam hanc in Latinam lin Ri«^’‘^lt;i'W A?-guam transferre incipiens, tot inueni (’granum cape-tabulas,fimu! Si mcndacia,amp;: blafphe- ^^J*'^^“’” ß mias,ÔC continuam per omnia fabula^ tionem,ut trifticia plenus eflem.Decre uiep idcirco ieribere quafdam epiftolas de tantis bïafphemrjs, ad triumphan-tem ccclcfiam : conqueftus^ fum tan-quam illa in amaritudine animac» Nuc autem eftmihiintentio, fumma ucrita

te confidenti,capita Si principalia mê^ r*««’huiusferi dacia iniquæ legis huius oftendere, Si pt^fanepius-alijs fratribus caufam exhibere, pro^ pter quam facilius ad Deum reuoca-repoflent huius impietatis hxreticos» V t autem hoc cum ordine fiat,in deter minatacapita oportere cognoui totum traflatum diuidere.

OPERIS DIGESTIO IN

CAPITA XVIh

Primum caput continet principa

les huius legis errores»

Secundum,quis modus cum eis fcr-uandus eft,

H Terdum;

P Rim um igitur dccet feire principales errores, quos Saracenorum lex ponit, fecundum quos maxime di-uinarlegi aduerfatur. Notandum igitur, quodomne antiquorum eoenum, quod diabolus in alijslparfim dilfemi-nauit,inMahometum comprehenfim Hderdtioneuti cuanuit* Hicenim cum Sabellio nc-tur çr Clur.ia^ g^t omnino trinitatem : Dualitatcm fcn/isAbbM. autem quandam ponit in diuinis,quæ nihil honeftum Ól diumis finiile in fe ipfa

^ ictUTÛ lt;/\uj(t(jS)jilu/, mcaUi J^ l’TjS^ó-m©' overw a^-j^bJ, x^sron^Kcrt ya^ mitIuj n Tidf 8sxv ovihetv j j(gc4 tIuj 7^17»$ '^vyfiv « cö^v «f V tcKus^dwoiJ ts?\.h3ujj71kus ^entyet /ix' ^iJ^/jSltoii -ny Ö^c(J, dis c/ïifiè^i cÙjtLÙ tIm tïJ) iwv i^Vyliü, Klt;Ù «Ó-7Tp Viy )^tS0IJ «A\» J TTK' ÇX T^ÿ Ûiàjj lt;^c(^yetif ovaixs, 1(9« ihK'jJw©' quot;^ êiov n^ xxTD'nTdeyfiAvus M^^» a-vinfi' ^epSiv!^ (^ SPVSPIS «^etu n^ HhyoixtM^ X^^' *0 Ti^acn 'n^i ^isoy, 'i't^ojj w K^icrti«, zstW'

7CiHI pSijV rCl TWy KÄÄWll Visd^i^^, XVT») /ti J^ó^x tx 7(^11 TTÄaruvixMii di^ndt^ J^a^ K^ gt;nbsp;vcr7j3tp(^ü)(/ -niJ Kii^oy 6ioiJ, miTrifx JT«^l76ljJ , V^ /nntov^yoy , C^ cv TiVK VOUV i' 7i-iyiy Tr^di-ny oüK^fvlwcu,, ^ w 7mvms etveu 05X3 Äerevs '^ ovTuy, »o« v'^HÄOT^oy ISM/' ^biÿ, cy x^ zncTpu^y vouu 7i^myó§lt;i\)oy‘ ilt;^^^^7Kasii^lgt;^t'M^^il7^IH9lt;r(A0V '^Vy/iV. t^tfwç JÏ^TK ^stTri: b7icry.X7«. w •ygt;ivtjUJ ^ iO Teas y^xi^cas 7iiiamp;. vgt;v y cv 7£i amp;iov Ä^yeyi' vx,TDCÙ7 ’ iTT iK^voy rny vetw cwfiycy tKavoi, yccl^isK, ^'' 1(5^ ’^ ^^(^ yfxlt;flugt; quot;ny t/oy 7tiv StoO, Stütz ^ediJicw, n^ Qiov Acyoy gt;(sc^ 2kéiy, H d^óf« H^ « 'J^tz a^tva-lt;^x enwxd^a^ cj ^i^ tÙiu Tcv 7ffcii7tv ov^MCV 'i'VyliV, tÜ V!^ic7Uu vcHcny ’éwvTt^Hfft^ Ktvicrxv 70y 7i^S Vgt;y ov^x^ióy, us iTnxeivx ^ ^^ «xgw quot;ny ^iiy KS^êti^V^ gt;nbsp;0V7(gt;) TtiVUJU el O^lXVCt ^C' yuxeev 7P^^ TT^i ycv 7£l óiCV J dis ^fj KTl^yX V' Jo 7rd}ii^yTS!!lÓ/7licy '^X^hiiy K7i7(iX7Cgt;iy • CV

yilt;n7^W7cs, Tsrcói7X Toy 6ièy JkJ^nyiv^yHKi vxt. c^ÿv j(gtc o yaixyi^ yTSroTiäuenTzy ^iscy^ iyióiTaTzy f((^ ^ei^i7iigt;7«vgt;y wö^cemy, V' »tg 7ri!cv7«s 05« xf^nSf^ä^f^Trcvs-didy^Hcrhy ^‘t 7t ^ «0 W (pH^iy ^ 1(9« quot;^^2 w^t^amy. ivsyx^ei yilt; xv-ny fióyey ötS, J(9tc Trytn/fza Ót»» Ê' 'i-V'^luj 7£i SiV.7^ di Sièy KIX7^ xÂHÛamp;xy At ylt;,^^-!ffcw7X7tTXlt;n y^^s7ay HyäTea.^g^i ttÊs tIui KTTcdafiyravT^v, J^vxi yxÄiSK)^H7CU, 40 tn (tJü,^^ ydJ^^ cùj7zy 7óy^tsoy^ ynd^i Tree

•mn asd^ iMviv (VQ° i^icryye/m^ u amp;7ramp;y, tT^^Mdt^iff^ Tpvvmnicy a7ramp;y» ôSçv epuriy, isofj^t^caioi cfxo’i '^y^isoy etveu. Óioy. k(u vil TUIS ind^oü-cis eiXSCV7@' «ifiv 7£gt; y^lSOV, Tr^xKUVct-n 7 3icy yn 0 Stop vy.wy,7iiy kv'

ipfa poteft demoftrarCjCum totius alto ritans pnndpiü fit,Supponit,enim di-uma ellentia, ÖC huius anima, Vnde m Alcorano indudtDeö pluralité/ loque tem:ut uideatur ipla anima Dei,et ipfe Chriftus alterius præter DeS efle ellen tiXjóC minoris De0jamp; eilubditx:cóue niens in his cu Arrio amp;nbsp;Eunomio, fup ponit ChriftS exedfam elle creatura, omnes tamê alias creaturas excedentê, Hecaut opinio ex Platonicis motaeC OpmioP^dtoni lè uidetur;qui fupponunt fummû DeS ^orumde Deói patrë omnium amp;nbsp;creatorë,ex quo qua dâ mente dicebat primS defluxiHc, in qua quidé funt oes rationes cntiü,amp;: 0^ mnibus excelfior cft:quêamp;paternam mentê appellabat, poft hunc elle mudt anima dicebant : deinceps aûtreliquæ funt creaturæ. Quæ igitur de filio Dei in fcripturis dieütur, hæc ad illâ m entê illi referebatemaxime aüt,quod Së diui nalcriptura film Deifapientiâ A Dei i.Corin.t. uerbû appellat.Cû qua opinione Ôd ea loan. 1. quæ eft Auicènç côuenit,qui fupra pri Opmio Aui^ mû cœlû prima intclfigennâ fupponit, ^^^ ‘^ ^^^^ quæ primQ cœlû mouet, ultra quam in fummo Deûfirmari dicit,Sic igiturAr ^PinioArndii naniexiftimaucrût defilioDei,quod ^f^”^’ eflèt creatura,qugoês alias creaturas ex ceding mediante omnia Deus creauit. Vndeamp; Mahometus fupponit Chri^ ftû fin Aiffimû, ÔC hominê uirtute pre^ ditû lupra oês alios.Palàm aûtqdin eo dicit elle fupra hominê. appellat eni eu uerbû Defet fpnitnDei,ct anima Dei: Deû aût lècundû ueritatê dici.omnino ridiculû putat. Et ad demonftratio nem huius, duobus maxime utitur:uno qui dë,quodnun^ipfe Chriftus de feipfo hoc alîèruit,uel dixit : altero autê, quia iplè contrariû dixifle uidetur. Vnde di citMahometus, quod Chriftiani dient Chriftû eftè Deum.etennn ludæis ipfe Chriftus dixit:Adorate Deû meum,et ioh.îQi Deû ueftrû,dominû meû,et dominum ueftrû.Hæc aût longius expofui,ut oês cognofeat, quod lUud quod in princD

^hài ^ »5 HsirtiO) Ji« 'T£i et£wv •n^aftiK^tih Â(iijSta/@'ô JixCiTit^, ov}(Olt;©^ n 't'^lt;cfgt; n' heiùatu *cisipy-ir« 'rteSTCe (aec^ccvôlt;^7i^ (oü ^ TW iKKÄHince. 'r£i ^n^v, ^ lt;Æ mvttç/tts edi' ^cweiJAvHS, ctvi.'oiÄH^un lt;/}x tiSI iiuàiaï^.iiJi! ûiites J'icc TTiv (à/7J-)(^^s^v, gt;üW as rtA©- l^' ofOlajTitù Tffovnoâiiev « cj euaiseiavi 'ny nslt;r' l^ey^us ovT^K^,it3ùs Stoj, ovn St» ^ôçêlhp «^isof, «AA’ avi/l ’ M/Ô§a)7r@' «yaûàs.a 71^« ycv(iJije@' 7eivuiJ a-nSTni 'f‘v iiUKti’'t3 à^, w W Trei^aii Ttni y^oà-sèii (in « Staj?, (x« 7% yoii à' vau Ôii' «2}^'' xyiop Tivx H^ lt;n(fàiJcwS^ùi7n(/y Hgu 7i^(fiH7bu (ityisv^i, M/dy tiktjoos Ïk tik^ ê^v yty^vuiiHj^cii ♦ ÿv aïs Kfi^'^K^xrei 1^' cu^^7JKCü crviilt;piiûvéi,i.7t /üa-yyod^TDUpJ^U' vx-mi/ aveu ’^y Ôièii tj^ap t/è^i, dïà y» nn/t yiweÛKeuib^eni. '^^ edi'hf^' lt;^i 7mKni cû^^7i' KM KXV TUVTM mUJx/'MIJ ‘ W^a-Ti^Htri Zèf as a-^dp è Stàç ay^ ÿèjj, ^ (nvd'tWM eue à' veu 70 Tueùi , MS iœtiAùcv n^ a'yilt;riiX7amp; i^ ^ cdi7eîs c^ MixyKHS-^ e(S ievtTcùeis »(^ xif--J^MVl trVlKjlMvéï ls^ CU^iTiKM . dix7âvi71ia J^k , liùt/l^ van) 7My Iov/'cÛm^ yamp;so^i eùift' ÇH^CU, H» 7i SOW^U^luJOU f X^Koc/mx x^' ÂsiJ \k^vm ôiMi0ii - ^ ois lt;rv(i(p^^i7oU (jiewt' y^eiS • TffÿOXTi^Hoi « K^ù iP, Trp Stop «î tew/Top iii7tens(^ian^eu tcii j^cysop. ngù nX' Âi(j ediTCii TO’ÇûS ^^ tIa« T^v KSo-ncv (Pic' vim^eu, H^ ^vX7M7eiJ orp cùiTtyoïo-wp (i'c7zlt; J^i roeSTtii TneiHireni dey êzoy, X7re^' J ® väy dey \amp;.siy, 0 /i 70 Ts«/amp;l^ et^vwyi' Vamp;' quot;tpii y^^ y cefva70ti Tira/vT« 7« ths IkkAho-ixs yvsHlt;2ax, tx vv êamp;ov 7mêevs f* t^X^HQMy iy^ovret. lt;^ oïs Tï?? eu^iTtnSiS dhgt; vx7tseü.s 7V(iep^ovéÏ, cpH7t /i, n^ 7evsJ^eU' yovas J^uux^M (TM^bjJXiy J^ix vv XÄK9' ^M/ov * MS 7^ H^ isoWsvs ed)7My wV^ X' K3vcreuiTXs , y^fc^« xeeßyxKluiotis » tw®* (jdtjv@' ^ 70VTPts xynyiTSf) quot;^ MQay^d, At^ yup a-Mêno-i^M TPVS d^oùiiWXS • TsAeJd/a (Æ, 4* Hgu isps 7oy êioy eevihSeiy ^ on vnit^ 7eV' 7i)v vy yxJisÀKK XTrisaAiyv o Siós, HS^ t^ yp^x TPV7M de y Ôiày uè^óéivou, H0X TCo-xtivnt x^-xyStdis 7£i 6zov quot;^-v^iMS «i^nmy ÄxSamp;y ^^ owyiXTi^MS t’ ethrldi J^nÂamp;ày ytyS/- '^ “^ ^xyiMS yvi^sv.i^ oïs d^»^ós d^ naivMviy win eiv3pM'sioy,oplt;12j.70(is, xMyxxmay epx/o'KOvt'*

pró in mundo per Ännnn feductor dia bolus nó potuit peificei e, hoc poft hæc marcefcete quidcm in eedefia zclouna ftciaaütcrelcêteper Mahometum ad^ impleuit, óf tandem per antichrifti nc-quitia roborabu. Qm perfuadebït mun fiHi wip do- do^quod neep uerus Deusjiiecp Dei fi^ ^madeChnlw. j^-^j^ ^,ß. Chriftus,^neep homo bonus.

Principalis igitur intentio Mahometi, cft,pcrîùadere,Chiiftû neq; dcumuieqj filii^m efte Dei,led faneftum quenda £C fapientem hominê,etprophetammaxi munijablêp patre ex lurginegenitum.

Smpui do^ri- j^^ quibus cum Carpocratehæretico có MüM^ ygnitJtê aflii mat, impoftibile eflè De6 * haberehlium,propterea quod uxorem nó habet. Cum codem rurfushærctico etiam in hoc cóuenit ♦ ÄddUque, quod fi Deus haberet tilium, in periculo iam omnis res cHet, tanquam futurum fchif ma eftèt inter cos exncccflitatc.fn qui-buscumludæisÔt Cerdonio hæretico conuenit. Subiungitcp,neque à ludæis Chriftum fuifte interemptum, neq; cru eihxum,fed alium quendamilli fimró Icm, In quibus cum Manich^s, t con * . uenic,AdditÓR,amp;^Deumadfcipfumac 1 Ucobitif, r rr

^^ ccnillcjkxruriuseuminlinemundiap ’ pariturum , amp;nbsp;intcrempturum Anti-chriftum, Poft hæc autem facict Deus Chriftum moi i. Qm autem paftionem Chi lui ncgat,ncgat omnia ccdcfiæ my ftcria,quæà dm ma pafîîonc eftîcaci-ambabent.Inquibus cum Donatiftis TiiihoHferuan bæreticis conuenit. Dicitautem amp;'dæ difecufidü Ma moues pofte faluarf. per Alcoranum chumetem. Ôl quod multi corum cum hoc audi^ uiftent, faCri funt Saraceni, fequens in Non Ori^nè, bis aliquo modo t'Origenem, qui dm fedperßdos ha citfaluandos foicdæmones.Dicitque rcticoi,ahnten' Q^adDcum afeendifte, quandopro eo Gabriele mifttDcus,et manû huicDeû } mi meh fmpQfm'ftè, Qc tantû Deo tâgente rigidi taris fenfum cepifte in corpore, ut amp;nbsp;is niq; ad medulla fpinæ dorfi pertrafiret. In quibus manifeftu eft,qd cû Antropo morphitis ccmuuicat,q corporale Deû afleue^

•rui iio^i^Xtyei Jèn^-^ xyisy Trv^iiXiKTitr lut • liKKitfhviu rujuxJ'‘uii • V *^5 ‘^ (f «O'Kei CW «JytASVS J^'MliOVCtSy^yOVt^M gt;nbsp;lt;*« Jiv?^K' ^lt;^m; TrOttr-rK'^äTV®' rnSi amp;iov, '^jJ «J^Kl^ ’^«KUtlHlTM , ovj^^vx Ht(tOV(lSiV®^ tfCUVi' quot;nu . hl^^ Jè 1(^ 'fiuj I^XtIm 73p Cwó^WTlW t^KKUOXOTflTK , ^«tfS^Xiria v^'7jpvcf^hi' yeiy et^,i(^ 'mamts mKv'nÄtm,^ mc^X' J^enmi^ ci^iKsy^iJ lt;^'nv'nii KVÇjît^u ^pT *0 CUji7ÏK(5,X«£ TKnjJ O^y^IQ xyiisvii . J^Ù-^ ot^TPliHS J'i J^eipïyii^ Atyei, TO 'rß ox^i' 7JKSV ^libClUV©'i7TW.I'£if t o-vyycil^a i/èl(^ '^H^@' yjUMKi/j'^r^J ^y^ y«iilU,7rKKXKS^ ^ 0 ^^XTTMt/wiJ emerai w Tti ^ mhtfiu fix^i^t JïuJXtT^ TJOilfC-i^ . 1(9« 'T«5 '^«^^«(J t/^yiujiiû.Kfiiç, a:/l^.(fü^(tii ^xySca/ajj ♦ ygt;?ï M' 5i7JH9Jj VlKS^lTMi 5 ^ quot;nwis b7ngt;/jiilf@', ’S^KVTKi lt;/è j^^f t^Heny M/CU^éil^Xt , ’nvs i*K ^ rev-nv -tffei^üiiRMövs vó(tu, Tif.bu ei lin *® •JofSS -«Asr^v. J^Kei t/è avyytü^àp i(^ to xó' f^luriKx T^T? ewt^xn i(^yuuiiup(j, ^ ^«J'

^ jBoos KityxKxia'eï hç^ oi K^y ‘^Jk' fxfj^fict, Touj-rct miivCT^tuS TKriy cf^ny»' trim xvyne(.hv':ifivot^,o J^t 'wis ’fivnv xfQ' quot;^i ^y j ccTmis^-M y^’xreuf S-wij» ca/ yt' y«K^nyvèy ^m 'ifftset,x^J'vlt;ry^'eixv i}lt;oy ^ 'W KSiv^^^icÜbjJM •■ lt;rvyyagt;^Hcrxc o% WÄi/, tij) * C7r^ cw lisi^^^Tréïi uoty, oi Vgt;jj tsXjmviri 'ST^iXKheayAvet ^ t{g« ycJ^t^ Tay Jo «KKuij oï x^ycéjidb-, yxsQiyc^rixy c/IhAovÓ' Tl y cc^’isxylàf , n^ «KS^xlt;rixy ^ Tsrtez /t rüy Xj‘'cTS)ij^ 0Ïoy Txxffeivocp^omjJUQ^yxK^O' ^vyix5 i a^bJ^s, iyK^gt;xréiX5, h rnis eis quot;^y tshHinoii «yx/TCHS , « 'nv ïx^^v^v TtAsvs, cvlt;/llt;^Çùis ei’ayety')xfió?lt;sycy GTr^v .isca/tTi TC tffi^ Tcvrccy rüy xuTov '4'lt;(Vlt;/lamp;' yn yx^ius 'i^^iyyot'njtl^i« n ^ 'sxxAcuxs » beu' ^gt;i^ J''ix3finHS, » i(^ J^i uy ty^x'^'Caz ci d^J^ÄS' lt;rotfHlt;rca/r^f, ^oïs f(^ cutrei Tn^ Ti X^i^ 40 ® KSCKixs Êï Vgt;v 'itrycc/rpv 'lihcvs J^nÄxßcy^ yttiAlt;yi ynJ^xyws ’Bytsoy amp;vm 'nx^oTiTet^yv^ CSXi^ av ^jsP' TffX^ CU/Tamp; Ti^^Tt vÓyU ^CW' 710y ycesK^yet. cù/xi^êiiâi Ji 0 mvs ’^cevnoy Tt TSTM ÂtyeiyTOhyûVTtCS» (tiJ'^S 0*ï TO, Ti ’4'Xf^THQiöy,i(^ ris xWsvs7r§0lt;p'nTKS,Kl«y tyKuyix^ei, t(^ T!xo2ikcc yt^ xl/rßefux'i rey J^isoyTr^^nTdUirxi^’^iihxyyiAiUf Tvïs tjois

afleucrant, Dicttép ^ fpintumfancfïuin creaturam ede, cum Macedonio con--uemens. In quibus autem dicit angelos dæmones fados efle , cum nolutf-fent mandante Deo Adam adorarc^ne-mmem in hoc imitari uidetur, Nuga-tur autem , amp;nbsp;ukimam hominis bea-titudinem , in intemperantia amp;nbsp;deli-cijs diccnsclic,amp;ueltibus lumptuolis, Sc hortis irriguisjConueniens in iiis cum Cerintho hæretico,SC quibufdam an-tiquis infidelibus. Et circumcifionem 0-portcre ten ere dicit, commendans, quæ hæretici Ebionis funt-Concedit amp;nbsp;nml-titudinem uxorum in nuptijs, pellicö^ SC ancillarum,5C quotquotquis in bello capiens poflèt educate, SC aliorum uxo-res indidercnter capcre,hæreticos Nico laitas in his fequens.Omnes autem dicit oportere interimf, qui huiclcgi non obtempérant,nifl tributa foluat» Videtur^ concedcre Sodomitica in uiris et mulic- yi^enturuiol? ribus, in Capitulo de uacca, 5C fi horum tiatucrbn lÄi^ fuccenbreshichoneftioribus expofitio- chimdis exyó nibus eoeperiantv Hui as a irrem omnis ßta,zclo qui-intentio eft,ieiccare, quiequideratardu dcyrofideebri urn in credêdo,SC difficile in operando. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ I^'d concedcre autem omne ad quodprocli- ^'^ *‘’-ut erant, quæpræientibus capiuntur, SC maxime aliorû Arabes,gulâ uidelicct,ra pinâ,ÔCintemperantiâ.De uirtutibus au tem,ficuthumilitate,patientia,pace,con tinentia, autin proximum charitate,uel de extremo fine nihil, ut ita dicam, pre-cio dignu dix it. V t autem aliquod de his mendacium nó facile argueretur per ue tus uel nouum teftamentu, uel SC per ea que philofophâtes icripicrunt,in quibus amp;nbsp;ipfi de uirtute SC uitio SCextremo fine tradlauerunt, nihil quiequam fidc dignum elfe iuffit, quod legi ab eo 1a-tæ contrarium eilet • Interim que man -dauit, qui contrarium aliquod huiedi cere auderent, grauiori poena pledû Ipfe autem pfaltcrium SC alios prophe-tasualde laudauit, SCmuka de eo dicit Chriftum uaticinatum elTeineuâgelio,’

T «rngv^y Ttv êiz^/ty n^i^fa y.^'r i^it*^(^^ ’n ovoya ctbvgt;v yuayi^. /üer^e/^i-n /i 'myvoyxcSiPii/^xtJi^y^j^iep^i ^ '^ tïS amp;MÛ 3^óru, Tt^s VH ZC^toiSi lt;^ nbsp;nbsp;nbsp;tw»«?»*

fw y-i^d. TT^ï /i V ’Tvev’rK 'Busttim^m^iV^ lt;/lt;jfv Tnx^i/dfi ^vy«, «AA’ «myvyvûmt ”’^Kp^ jitpfif^/ ’ ovK «^ Jiiuayd ^vyx/' ’ruy, «aa’ ^ ojiAtofz varo mP Svev «ttiskK' amp;«/ . TViSr amp;xty OU. x^y^^/ts/piu-ï^cu^i'19 lt;n.(fiy^ «f 7pi^'tx® ■” «^y^s^x^oy, c^tp tih vó' y®' 7^ ffX^yxKliuwy.T« /i (^ èxöt'^ 'OT^et-iy^y^X ’4///v , C)!^/oy KTTH^X OW dÿ’TSi^» ç^wylt;;^ ^ ^yxramp;t KiOpxhxi^ 7tf«yyx7d\f

«714, -^^ Ti^ttyuxTüy 'AiMr9 tÆK«.«A\’a Ö pr Tt^óinacrjy ic:i^J^fifai iüfl/etKvvirxt r« FI ^Xi 'jpixJ'‘®'(j(^ T^aJi^x Ói7tt'/7risi6ei,^' 70) yoif ST* Tritts lu/y ovn t^tStcHij x^ix^i^fO' F^ i^ vgt;t riuj li[)xy^ihtK[iu xi/iy^TiM, « lamp;i v xhna^ouioii xvttjAiXjtrv^è .bTinn^ TX SxuuXTX inévu^y HH'n TVÜi7VCyHnny^X tftK[wne(jgt;TUQÏxv ^^vTU)l/. dyo^ xgx -n x^ 1lt;S^X4/il/ C^Hxi 57^ 'r£gt; 6iOV , (ÜH htyeTi T^ftS tO èioùsjUs^x^nt/iiTcDxi'^IJ hóyop xuTtKic Afc'

W) Wj «9 liOV©^ i(ï Ó êiOQ^X^ »ti^S av 7iv VV TtVVXJtfnO^ efXfJ^y X^X XVyK{t7«7töb^ P^K 'IPVI^IS j ^ 0^5 (^xcri/j ^x «VM ^töj/. oigt; lt;Jgt;xijÓIm ov (icvi/j r^x èvxt, «AA« K^ X' '*!^Vïit'7Bp , 0VT^ X^h^ HStVUVÔjJ WXe/it' •fbxfj^ i(^ xUitl^iTi^l/, Sis-n^ odi-ni tIw 'i'Vj^b^, H ^gt;11 KÓyeiJ, « TP -ïsv^iix, « S^op quot;nvx V0tW,aiS Jïv^^^tK -^ Hi/t^Z MUTlSfUjlH ^'fZTiilt, » (/iè Jè quot;^ cu/amp;^ü)yfivu vu è^txcuü ^■0 rliu âôxx (nyx^eiCTHTX. t(^ voiti^ety tKa' vluj nù èvxx, Jicè 70 n» (/hwx^xi -nvnvs V0aij tIuj Tiy 'JS^0xó)'a!Ctgt;igt; (/Iix/kamp;lxh/ , ^' eis Tïv /ixK^vsJy i(^ tIj^^ ovxixjv. «AA* ovlt;/l' ovTCiùi ia-^^ovi Ï^vxt Joyeus lirais vuTV^ övï ovii c^ (Zlcujouni'^ Avail ÿxifiuÇgt; Vv-To T^ivuu x^iiè 'orfès X’xioAayixv thq 7rt' sicoj. tKavo ^i lt;/la (ixAT^ii Xütovsx'TtW.' T^fJ , Tl JiavAiTCU TO tsx^ «ÜTÖlt;f «A»®fX' vs^iy OTXv ToirxJUTXlUi aa-x/yi) tsAhSuvtI' J 0 «»S wtei iXUTCv c/hxAiyófj^oiJ ’ny êtoii, hxii.r’t pfc xisAsiuj ov7X ^^ i^x. 7‘vvgt; i/i ’ XTrtu.TH’ni^ ximovs, ivx xvxyHSix^ièxni X^iêliijj y/ Tsîÿ Tff^axôùTB-oti o/jt-oAsya^. xsi' Zi(/li •nvTiii xX^Kua-zcoi (iVSHSMV, owij» XJJTo{ jUÄk x^vsuh't'M •srcuiTCcfTTtxxiii, »nas J^t iffisi^xiJJb/ 7X1! IfbxyyiAiKciài kis-óni' voi fHxixt^ lt;/la ^HT^ij ^ xïiTWiJy -ajoSçv t^XXIfJ us Xt/lauXTOil 70^1 StCfZ XXJIKCO^H^ vxi. » yxy 07t nù JiJiwnn, i(^ 7DV7^ lt;(^i 4° 'i''^lt;^lt;^ * Tsxvnc^ujtjxn®' yXf wiijXffxvTtx

lt;f\uJXT«i , ^ ÖOTK OVK tsiy XVTiCfXTtS . « ê' 71HHH7n5KVgt; IPVVZ ’Srotüxxiy HS^ 0V7tùSO TtQ» xgu Iff^OT^il , H ÖTJ HH JiiSovAliTM* XSfi quot;ns «wTBv tvuScvA©' yiyevyiiH i/ïilt;/lv' VH7vU fiSji, 5^711^ n^ nAio(i ÏAxt/svx -nv voit 0V7®' XiretHXXt., 1(9« tH'ä^OVX , ow •574' miHKi c/li . Xpu 707^ «'W(W7hTiS{/ x}j7aiS, XTnc/ld'

à rebus,tail's apparct.Sed Si fi nofeis nort infint demonlhationcs, oftêdentes quæ font trimtatis, amp;nbsp;alia quæ ad fidem perd nent (neep enim tune fides mercede di^ gna enetihabemus tarnen cuangelicam audoritatem, quam etiam Akoranum leftatur: item et miraeula,cum illi nee au Ôoritates necmiraculahabeant.Etfi c^ nim Akoranum de Deo dicit, Ne dica--tis tres deos:amp; reddit rationem fiatim di cens, quod fit unus. Sed nos non huius contrarium dkimus:fed fimul hatcafo firmamus , in quibus dicit unum efië Deum,quem dicimus non folum unum e(ie,fedetiam fimpliciffimum♦ Neque ei confortem quendam damus, 0lt; fimul participem, ficut ipfi, animam mundi, uel uerbum, uel fpiritiim, uel diuinum quendam intclieëlum tanquam feruum ex didtis nobis foperius» Non oportet autem humano intelleëlui adequate di^ uinam maicftatem,amp; exiftimareillam non efle,propterea quod bi non poflïmt intclligere perfonarum difcretionem , abiep quo amp;nbsp;eflëntiâ dikernât ♦ Sed neep fie fortes rationes habent ad hoe,quas n5 poffimusfoluerc ♦ Hoe igitur fufficit ad defenfionem fidei.Illud autemoportet potius t eospeteretquiduult Akoranu tpro,a6f0WP apud eos,quando totiens inducitDeum tembare. de feipfo pluraliter loqucntem, cum firn plex fit SC unus ;■ Hoe autem eos Petent-

dum, ut cogantumumerum in perfonis in^Jidßt^pt^ confiteri.De myfterio autem incamatio ”'gt;A^'lt;’^w* nis,quodipfiquidem negant omnino, '’‘’^'‘’quot;'^t nos autem credimus, fequentes euange lica dida, oportet quærere ab eis, unde kiant,quodimpofnbiIeeftDeum incar natum fuifle. Vel enim quod nó potuit, amp;nbsp;hoe eft falfum* Omnipotês enim cum fit,omnia poteft, in quibus non eft con--tradieftio. Vcl quod nefciuit hoc facere»

amp; fic quod SC prius.Vel quod noluit: Et quis eius confultorfuite'Velautempotuit quidê,ficut folem minoré quam nue eft facere,ct maiorem,tamen no fecit-Et tunc petendû eos demonftrationê huius

TPe-rtiy /GLyivütrKamp;iJ, 071 v aÄKS^Ä^op ovK ist von®' êiv. ovn yoè^ « Tmhoux

^^nKVi ov'n TT ^iXjytAiög, 'ruTtu a-vy-p^dj'' Tvgs’ötj cmefcn^ns 70 «ht^^cwa^i tia^rv^fit «'n «Adtóï (iO't vop-ot üiV. itov@' cd ’ o (iX^V' t^iT rnn^tiiny iCU/Til/ , »(sù Tï^ kXU7tf (iX^' w^amp;.iyafTói 3iV vó(iamp;',amp;5'!^ im^x 'm ^ tnuiz^i^ ^^^TVV XUTBV K^^ÄK^itSLvf| '*')S'i'y°Vi KS^ iKeiSamp;' TÜ^y KQÂKOiy t^fi-nU 7jSi tTi^a, us n Hiß iHßes^ TrOxfiHTiy, K^ Xj^otpm^a'ons/ 'r£gt; xhKsv,^gxitiyvH' ^0 'nu 'ipv-nv. k^ TffXVTiib- 'jr^iepuT^crew wt

W 7tf -jt^oje^ov, Ei roivtw f^gui'f^dP^XKliAwy vcy.amp;', viiJi®^ leÜTT^iii, KS^ » «S fW’f' quot;^y nyoy KhUdit tv v^spo^w La, «AA’ uè^^at^H, VS M-pt (pxm, Tsüs VTU (Ütihx^i. nw «AAsvj VrOx^uTzti, Sis « ^ti/lt;^x eiTrêy 71 Ti^ iXU' ’t^'^ti^^'ii }^ i:/^ iv^cySlM, H -ni/ ii(i»vlt;rLa, « «AA^j/ nv« -^ 7r^(Jimiy, » edj-ny 'n y ^i' sèy, (hi-ÓfTaS 71 51^ 77)1 liCDKyié , » 7l^ T°V l(gT ’ «L-ny vé^ov. « g« 0« ay«xt 71^ 70V, JO J^depvKxTfio^cu osv 4'^d^7rQo^'n7as • d^mn

Jè(S ó Xatsoj, y.'fj(Ç/s iaxwrvy 'py fóyty eivxt, «Cea ftfvj 'jt^qtHTixs. Siï 'n yvaiveu. -ny tisirycy, yen/f^x 'ygt;v Ksi7say 'irGai^HTLa iK^'n!^^, vt^t 'nm h^ovtQ' ■7!^:yHT^W7«,te{)^cy dld VidM-ras iÄ-jn^^y. 0/t ycmscii'i3, Kgamp;aAnóg tKwipg t^««^ am iff^ü^^mLa. Hym Jl^xy' flt;gt;tvySLv,d i(^'sr^cefH-ru^ ohus lt;^y • exySjf V^ TPt, ws ovcfï7rii’7n'n •ntovTamp;' 'f^s 7* ^jsT HSlt;ryu ytycve^ tpAou/®^ , ^ ovri» ß^xyd ^0' jj^o Vta •nmvipus xv3^ii)7nvs v^^ J^nyovs K'ntm'

(ddt®'Ó7rXJ.J})vS‘ 7r0ï dsifgt; i/l ’ xmKçdvov'nu tl da^XKLaoi htycvr^Slr, -ny ycuvxbà tied ow itAAyç ttSxJhtwç, 7rûgt;i:f«Tlt;i17izKlt; xi^ 779 yxyÿ ttirquot;ny tfi^isèy 'y-cnsrii) HH^^ôi'^^oy îP^èi XUTi) Tr^cfift'nvimiyamp;S'n ^çù 70 ci'Og« 'nvvgt;i/ ti7rfiy. oôçv d^uKiÿ^iu. tpIç {fois ilt;r^x»Â,î^xy' ythi^oyou vyiy rèy «TiifvKsy vtf Ôt», os «ƒ«

nu non eft lex Denneep emm Ve^ tus teßamentum, neep EuangeliG liane teftantur:qug utracp Akoranu teftatur, quod uerè funt leges Dei, Solus autem Mahometus contiKuit^eiprum,amp; dele ipßteßimomaperhibet:LexeniinDef nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

tanquam catheria quædam eft cotinua ßueathena abeodëartiftcefabricata,amp;r quihbet a-- ter fe cohxreti nulorum alten' cohæret,6C quihbet pro phetaiö de alio prophenzat, fiC memi-nithuius,etomnes prophetizauerStdc Chrifto. Si igitur Slt; Saracenoru lex,lex efletDci, amp;nbsp;in hanc iegê uocatio, non peruerfiojfed conuerfto eilet,ut ipfi di-eüt : quomodo ficlatuiftêt ah'os prophe tas, ut nullus ah'quid de eo iplb diceretC’ Nos enim nihil inuenimus Moyfen, uel alium quendam prophetarum, uel ipfuin Chiiftum,dicentes aliquid de Mahometo, uel de lege fecudum eum, mil quando t dixit, Nos cauerea lal j- j-^a^y lis prophetis , Dixit autem amp;nbsp;Chri- iiütth,7.cr»f ftus,ufquead loannem legem elTe amp;nbsp;prophetas,ut mundus cognofcat nuU lumpofthac prophetam uenturü , qui de aliquo qui uenturus fit, lit uaticina^ turus,adqucm oportet oêsfperare. Ma hometus auf uniucrfalem feipfum dixft elfe prophetam. Nos aöt ignoramus, fi et prophetaomninoeft.Scimus tamê, quod nunqua talis quidam fedueßor fuie in mundo in fic breui têpore,qui tot ho mines ÖC populos fequacesfibi fecerit* AdhocaütrelpondentSaracenfdicen tes Moyfen amp;nbsp;alios prophetas,uaticina tos fuillede MahometotChriftus a fit tü to clarius de eo uaticmatus eft,ut Ófno^ mêeius diceret.Vnde dixit filrjs Ifracft

t« T^wü^iX ïrt/«j/yîÄz« ) ouTt KU'fèc 'ny((u.gt; 'ioyKtu^iy^iVTi^ h^Mi^fJquot; TiTratfOVT^ tier oLlg^ iJiieyx'n i/^i-n^Htrew. «Aa’ ev/t ysisn 7i9 M-nv trvyy^xtpites,«^^ ó y^ yxv' ÖO«©' i^^tKUS ^ TH ijsJ^CUeC. , IhAbuiKcis J^b i ntwyHS ^ TH Kinct, óyöïut Jé n^ ó ^VK«i 7^ '^ «;^i« j « J^t yeygt;K.@' ÄxTiviKÜs ^ m tr«Aia.. « Jt -nvTiiüy as ’n ÄX'nviwy tyg»^ re« j j-éyFt o^ ygt;v tdfiuvvyov, n^ -^ xK' lo loiy TTO lt;râgt;y }^óvuy ’nv y.t6«yt.i3 » xg« jzt^ ywHKffin 'TX tcvnypxifix ^ t^xo-mq •mts c^' ^iK-nti. ovK X^x diujx-ny Iw Jt« nyuy efdi^ ^my ouTui x)^eti»3liiüxt ws Jit^Kav( , ue ’n j^ «yvaH^liÛM, Eti tv/lt;^ 'Jhy ^ 7« 70-sa ouTug cwxyxxioy nsu inyx^us-irQi « lt;rxf' KOiffis Toy 3i0V hoyiV, 'fiV’nsi ro -ny xA/^^u^ my iKàny avat 9tJ{/. wtez nvipv Jt, nç^ ^vo')(i^is«'ygt;y lü Toy vso-yiay isaâbÛM. JÜ X^iji^lt;/üy.cüot KS^ofK^^fVnJifis^ramp;LXuS' *® mii iruiii^üi t-nert x^ KSi^ó^sv IJ^iufcw wv

XeiSJ«rflV{ , i(^ ’B^X^HTHO-XA/'TI} /ifxcr^Xl 70 ^x-yyihioy xgà rluJ isi^y j Jix n Atyb^xo vèy Kv^^uTiTy ixavoy àvxt ^zóy. ovy^ ou HH teo^J^yg u/^ ■oT^ó'iJ^sy t(s^ Mlt;^xi n^ yv' tcÜKfiS 3mv{ i(^ 3t«5 avea tJ^i^xA/TO, «AA tTfïïr^ 5 y^isis, y» i^(!^i/ioH9'Tagt;y TÜy got' yxiuy, amp;toï avM ihtybra, 07i^ tKavot tfea^ iivoy, ii n (iHJ^lt;jvx hiybäxA 3isy, 7oiyhïis svyKÄnre -^-ttifiDy ylt;eW’ K^ J^K ’n riy dié y ^O'nv'nynH J^^yy^M mt^iovoy. et yo^ 'ygt;v’ygt;y t/i^xuip j HvxyKx/cr^H(rew cw nÿcrxhtTrety •nvi X^^vt Slavs ’ Sar^ i(^ xZ'n ^xvTioy tu Ttiii tSioi rûy « i7rxfytüy, xs« Txy fkiyt,{ZlKüÜlfV0y^ÜJlf ^ TfftJûÇ C^ Vgt;tV(W 0i J(eZ5»«WI i^-m iXUTxy J^Ax^» n^Kvyitnns isrzstas Xgù i^i3txtA0v wr Miriy Tiy fuy-xcuy c^' p^vTuy^ uKsvra rots libxyyihtots 7r^x3buxi •ar^xyyx, ovre» y-tyx ’n t(^ ccTfi^wvoy, ’WXU' 7^yxf»J^blt;rxAgt; Tovioy vy va^uy xnói’ntTÓy I^ 'n i(^ ISb^ySiTK'ny, ^lt;i\i Tgi T^xAfr« ho-yty

^i^^oàvov’nç ’nvTBv’ht'yii ƒ«, to -ny ^âçu Triiy iKavoy w Óioy. ei -n x^x •^8' tjsT li^xyyi' f^tu bJ^a ytTxëx^ày cé^y^tsixuovSi ytb’n^X' }sy xu y^x^yni Ê? xtfêtKsy^ et’n hu x'Ttiüxuoy, Xgü TT^n^HKxu M 7« ’^dxux ytxAKsy, « r» owxhnt^ty.^n Tffäixuei^is^xvot 5ïs 'tTsJ''lt;gt;à' ttsrvnh^amp;y n/iujn^HJay, Jy a^yxiM ytla-ei

quatgor cuSgeha, neeg codem tepcre, neeg in eoelê loco, neeg in eodê idioma te édita font, ÔC ab eodem audore : fed Matthaeus quidem hebraiceinludaea, ’videEufebi^hî Joannes autem græcein Alia, fimiliter aût Lucas in Achaia, Marcus uero Ia^ tine in Italia fcripfere. Horum aût in la tinum interpretatio fac^a eft per Hicro nymum ÔC alios ante tepora Mahomc ti, amp;^ remanferunt exemplaria in omni bus linguis. No igitur pofobile eft, per quafdam corruptioes lie inutiles libros foifle,ut ignorarenturjtenr nihil eft in fideficneceflarium ÔCmaxime arduû, ' ft cut incarnatio uerbind eft, hominem

ilium elle Deû. De hoc diflïcillimû fuit ^^’'^' melt;tnu' mundumperfoafiire. QuareSC Roma ^SX^ ni ÔC all] impq in trecentis continue an * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

nis,fiC uniuerlaliter perfecuti font Chi i ftianos,et reeufaueröt fuleipere euange liumamp;fidê,propterea quod dicebant hominêillum efleDeO. Non quod nul losiam priusamp;uiros amp;mulicresdeos

amp; deas efte fofceperint, fed quod Chri ftus non cócedentibus Romanis Deus ^'^quot;^fEtuV. ede dicebatur, Qiiod et illi prohibebat, '” ^poJg--i0 ut nullus Deus dicereturjablcg fentêtijs '^^^‘h fenatus:etpropterea,quod Deus bic co forte non fofeipiebat.Si enim hue fulce piftèntjcoadi elfent alios deos relinque re: quod 06 ipfom cotrariumeratmori--busprouinciarQÓClegüRomanorumi ,.« . QuomodoigiturChriftianiincorüip-' ^T^ r nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. Chriftianof no

forum dano A perniciefidei,ö6 irntati one RomanorS principû,côtra eos cœ pillent euâgelrjs addere rê impcrfoaflbi lê é Oes em fcie bât hâc lege fanóiflima etrationabiliflîmâ elle, quippequç ont nê rationê nô exeedat:huius dico iâ di^

lt;fti,fcilicet hominê illû elfe Deû, Si igi^ tur aliquid eorum quæ font in euâgelio oportebat Chriftianos mutare,muta,-uiflent iam à principio, amp;nbsp;abftuliflène fi quid foiftêtimperfuafibile,S6 addidif fent iam perfoafibilia magis^ ecôuer fo.Item quomodo Chriftiani cû ludçis couenne potuilfent, qui antiquo odio

feparabantur, corrumpétes fcripturas, e/jg^yuo/^ovnu, (fixlt;ifgt;3éi^avTdb ms }^xlt;j)xi* QC maxime addêtes illud in quo nequa KS^ fixAtsu TrOza-nbi^T^ ix^va, ^ u gn/x' Chri/HMScum quam conueniuntfNeque enim ludgi liüs xv^icytavaven j atn/èye^avc/l ’ix/ciut ^X' tancenK c5ue dicunt Chriftum, uel Deum efte, uel xi ’^^i^^i^oij, « S^d^ amp;vm , « ^3^ta7raii Styx' Óag.ad^z êGgt;ii Kfix« Kip, ^K xag^xxbjuals iz^ Asp xvn^eùvvini/ai)^tsgcuiai iAi'yevffi 'fni%t' sip 'T£iAaJyt50(/ Kytagt;7«'n^i Mb^aeTraii axM^ ÊTi 7rÓ ^ TjJi (ix^viar xm^jsxixs, ai ^t^tX' vaiyi{^Hx/Amcailt;^ ni mzxtpAh, JiK^HijSb/ai Hxaui as c/Jaafa^aus cu^txaSi nies xoay vzsaamp;X' ^^

nirtmagiSy^cü hominembonum^undequantum ad iuditif. hoc, Chriftiani magis cóueniunt cum Saracenis:qui dicunt Chriftum ad mi^ nus (andidimu homine die. Item ante aduentum Mahomed, Chriftiani,ÔC maxime in oriente, diuifi crât in diuer fas fedas; Ncftorianorû uidcJicct,ôf la cobitarum.Ncftoriani aûteum Sarace nis maxime conueniunt: quare Ôf Ma hometus proprie eos uenerari iubet, Qiiomodo igitur lacobite cû Neftoria nis conuenire potuiiTent ad euangelq corruptionem, qui tâto odio inter fe di uifî erantjUt SC te mutuo interimerentf Sed tarnen ipfe inueni ÔC legi euange-liumapud utrQcp,idcm quodeft apud nos. Itê cuius gratia except lient ChrC ftiani nomen Mahomed ab cuâgelrjs, cum is tâtum laudet Chriftum, amp;nbsp;illius matrem et cuangeliumcQiiarc dicit in AIcorano,quod in euâgelio Chrifti eft rcóitudo etperfetftio.Sed nó illincma gis abftulerüt nomen diabolfSC Pilati,

vuy /ti^voTty i(^ ixKuStrS^ ^ tï cf^i visvçjut' voi, (nx/hisK ro'ii av^^XKNVo'ti irvtiefxmvoviriyt tPiè ^^ ó naiKHi^JJius «L'nvs TtßxSm ttK' ^XKiÂ^iTW, . TiTÛÇ Ml TStVUJU TOtÇ ViSC^tX' voii ö» tXKa)Jii'nUlt;ruMÜh3üfi,7r^os 7^ 2v y^Aiv ep^a^MZ, remvTM utaet «JViHÄüjp Ji«' SHIMOI, cas n ngu «Khu^ani amti'nviwtUt

«M 0t*.ai5 C!CU7O( ^gu W^0il, 1(9^ MZiyV(»if , 21«' ^«itlt;fo7iifot5 'n libxyyif^tüpy TM/ny ^«jf ttX^ H^iïp lt;^ KTrKffJii èy. Evi TUv y«/e/p i/^^(^9^ 10 M/-^ lüixyyihion) oi)^tSJMzoiy vi wotiX-nv nanKtiii^, mjtpv mnvnp 'nil ^tsiff l^rtU' voui/T@'^t(^ t/w iKetvov fj-HTT^^x i(^ n ^xy ytAtaii. S)i n ks^ Aiya ^ ^ xAkü^mhu , ij ^^pT Jtba^tAiüi'Ttf^/suv isijz lt;fbdw7»{ lyi T^ÄftöT«?, kAA’ ovx cw ixêiii^ tixAAa^i îcifà' Asy n ovaiiX Tÿ e/fgiSi^v ns^'uSt •jnAx'nVf

qui Chriftum Hagellauir: minimeep Óf nomé Iude,quihüctradidit.Item quo^ modoradonabile, Chriflianosaddidif ^As^p TrOi^àveu ipùs^igicu/islt;^'^^xr jO ie in euangclio, Chriftum óf crucihxü y^Anu ’ny^tsoii^ti^ sav^u^nvau. n^ «m^x cfte,ct mortmnn;cum honorabilius ho vamp;ti «AxSij iMTinarii^av nis ew8pÜ7rats ^0' MSuï/T©^ 'Jl^iz.Ucâxizéis IstCV^UiSj.H^ TSaviK •^mcffui «a-vtupaavéi nv ngu diép rgt;p xzjvy à' VMyUs^ Is^ lihxyyiAiu Atyii.’rKt. TtntXii lt;^ euf tj(^a rü/ xttsAavêiM, J^vo Tanunfj xA' AmAo)^ J^ixipa^x ^ nis iJiots /óyiixmy V' ■5rlt;,amp;tóou, wj Ti (ThAxi/^h nil xùn^ ng^ X'

Etï VOTTiS^T©' ^ tsxfxxis TMS JiiJiAsti ^9 mifyoji^M/avi TPvvi Ttr^air^amp;vau ,7tsau/aias Ti s;),^tTü Tfffia-ou. taxlvneç M/3^i)7nv5, icjcc Tofs iKamp;vap iyy^x/'i-au v^v-n ng^if^iMi. HSf^ oiz.a)Ç è ‘Hgo'n©' titxs awx'sri.’süascu , ^^ i^ t/li^au/Ta gov'Ll x^^vr^ i(g« vv^auzvat, Jo« lt;Z/-AÓxalt;J)ot, Tm^ x^tJ^x/xTCDii H^ Tsty/n'rai^ iuz3^iii7ruyt Sis my^Toiz ^ quot;^ ÊxJivAüvt Kft Avifcä’

lex, neq? cuangclnim (quae diuinae leges fontjUt amp;nbsp;Mahometus confitetur) hanc teftantur,fed potius aduerfantur, dVOD ALCORANVM NON eH lex Dehquomam non habetflilum cr modum cum alijs oonuenientem. Cap. 1111.

aVarto oportet fare, quod Ako ranum non eft lex Dei, propte^ rea quod no habet ftylum,nec mods di-tdeoranum me uinæ legi firmle. Eft igitur ftylo rhythmi trueferiptum. ^y^^ y^j metrics,Ôfaftèntationeplenum in fermonibus,et fabulofum .Quod ante ftylo rhythmics fit,per totS librS manife ftS eft legentibus.ExemplS aSt huius no poflum apponere, propterea quod non poteft faluari rhythmus ueluerfus ucre etfecundum omnia, cum inlatinStranC fertur, Saraceni autem amp;nbsp;Arabes in hoc maximegloriâtur, quodlocutio quae eft apud eos,legis celfitudinem habet et rhy thmum,ô^ in hoc maxime oftenditur li-brum à Deo copofitum fuifle,amp; Maho-meto fecundum locutionem reuelatum Vldhometui eflê.Mahometus idiota exiftcns,ignora idiota. battalem fententiam 3^ locutionem.Cu ius contrarium apparet. Videmus enim in diuina fcriptura Deum loquentem cu Moyfe,^ cum alqs prophetis, amp;nbsp;nun$ rhythmisuel uerfibus his loquentem.

Moyfi aötlegem.ÖÓ euangeliS,dicitMa hometus à Deo efle,Deum libros Moyfi et Chrifto dedifle. Sed hi non Hint metri ci uel rhythmici. Et nullus aliorum prophetarum qui diuinam uocemaudierOt, dixit Deum metricelocutS eflê,quod SC fapientes 6C philofophi homines dedig-nâtur.VndeÔCintulerSt quidahocMa-hometo, ficut dicitur in capitulo Elêpq, quod interpretatur prophetaï,dicêtes ei: Potius quidê igitur fomnias,potius qui-dê igitur tripudias, amp;nbsp;alia quaccSeß talia huic improperabât,confiderantes quod no ibis hçc locutio nó eft à deo,fed neep omnino prophetica.Vlterius aStlexhec toe Saractna- plenaeft aflentatione inuerbis,5Cma-rumplenaaffètt gfsquam quis pollet credere uel dice-tatione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

|.g^ Aliquando emm per totum capitulum

rÓncy^ftH Tt TT èiba^tAlflf/ (« 8atSS w veim ^ ónuKiJiié èico^yet)'iPV7U o-vitp-C^f^^^Pt aAAtic nxH^ti/ ^cu/TiiSvu.

tsï von©' 8^,ivà n» lt;p^«tnp 1(5« « Sa 7075 K^ts avnSoù.vovm, Tt-m^roiJ J^ayiviie-Kamp;tJ,07i’n èc^vS^iX' vop VK 657 von®' Siijt^ ’n g« cp^Kmp Ónoïuv 'i)(ap iy^ Sau vónu . tS7 ^«ÿ TH t^^K' ffi fuSni^p, « ni'Tfwp, vs^xK(x; nisop ç* ^ ^ ■WK hóytlt, K^ n^SlKOp ^ TH Jlcwolx » 05* lt;Æ TH (p§«lt;r’^ tsï ^vSnwp J^ü^v t£i Jhi^M, eftoovi^op ’n?! ewxytvóxrusvon. •vm^xeTaynX J't ’ipv’nv ov JhiüxnXi TrU^x^t^w, J^ix 5» n» J\wxlt;^ ffw^^Bu ’np jvSnop N TP w©^ «A«öws KP« t^TX ’sjxv7X ni'r^^bjuiyp^o^ as ’n J'iX’nviv^p. oi /i a-a^ÿxKlu/ti x^ « a^yxS^ , u£^ Tivru otnvuuov’rou nxfhisie. Tilt (p^x/mp ’nv Tra^ od/TOts vopov V' ‘^®''iy^px^ fv6nSp• X£^ (pxxip, ^TóV'^^ 7u n«^isK J^anw^xt, ’n AiShtopy’^mn TiV 6iov tnuü’nSà^xi, x^ 1^ n^xniS xstTwhi fip Xsf^KiKfi^yipSou.iyy na^xpiS iJióófHS xp, ovK Ho^a ’nicdjTbv J^tewotoev ’n x^ of^axip» ov ’3Pvvcw’riop (peteviTvU. e^tJ^ii^us.o^wpSJf ^lt;^TH Sact y^xopS JlxKi’yónSj'op ’np S'tip ncovxêi X3iu lùè xsü. ’fgt;'Ïs xh^a xytots Tr^(pgt;* TOUS, x^ x/t7T0’n gvSnoa » ï-snin ’ipv’FH 2lt;xh»xcu/’nc. -np /t Tiamp; n^vnus vcnop,X^ ’n libxyyi^top opHxïp ó nuxniS quot;^çx 6iov a'^O vou., xsù ’np Stop TX Jit^Atx xL^^ pM^^^ X^ ly' y^Ü (k/ooK^OU . kAA« TTXÏ/TX OVK axf ni'rfixoc h yvSninx. J(pù ’^ «Af^up /t Tr^opmiSp ’f^ ’Z Saxs XKUusoTup epavis, d' Zes tep^n ’np Siip ni'^inus dJgiÄty^ * 0 Xç^ oî ovepot x^ oi (ll^Aonpoi ’^ ewS^uTrup XTcxjiimp. oS^ TrOtuviyxffp 1/ovTO x^ ^ ntOXniS Tivts, äs hi^iTOU ^ ly^ K^pX^MM i^in'^Sy S tçnf^^i'^ TV^pÜTOU * ÄtyOV' ViHr M13^,nx^^p fdljv Sv gx^u/^âs, I^^^' ^» ^p pAif Sv ova^o’mÂàs, nxAKsp (jAigt; Sv ^' ç^as^ Xi^ x^^x x’i/x TtioóiTte ’ipvru ùvâJi ^opj irujuvoivTlt;(b’ us a novop h ’iPixL rif pçxm5 ÿK à^ 5^« 5751 SiijX^^ ^t/î oAUS Tf^pHTiKH. TTl^OUOT^U tfi XSÂXKtXS lt;fèl Misés ^ ’fgt;tS^0 yots VT®' « von®', X^ 7r/lt;iop uxuS'' omp ^ Tis ’TtjsdVQnt,» è7nh7rv7f. /\ ye^ tfiij^v tamp; KipX‘

Mt^ceXozev vifMveiigt; «juhiyty J^l ovJ^lt;^,y.ó vsy Zi OTt a 3tos ist niyxi K^ v'i'ftKoSyH^ iretfos, tyu »okAos , »(^ 071 M'IPv àa-t Tsew^ m m^ ^ ov^iwu, 1(9« 7«lt;^7nyH, n^ mtUTOc^v. t(gu. oti J'^tKMUi KÇ/.vflt;i,tiçiù, Kjtô’ vamp;svy ^Hy.c( iTTcwKcßisÄK^a Âlyüy, «i/â-ôùi M7Di, i(gu. TiVTO Tsewnhäs x^^ tw«y X«j Tirés tTrx^/xÄxtt^xva insiTPVTXKts 1(9« WÄamp;ojz. agu. (ti-m Tvö/T« efHO-iy^ ovk tsi Stos 10 tsaIuj zpv èiov,n^,'7rtsii\ii’n as -ny Si.oy^amp; as 'n y cemifv^sy cu/rtv ’ tco/irp X'^isoJ^y Siov ovoyci^aiy * K9Ù (pKeri TaSTix urcu/T« X' |*Siff7aS c^ M-fiV Trtf SVItXT®' a^H^Xt T^V Swi/j 1(9^ 07f evK cw HiTa ivój7« Äiyay o yx P^vyiT^xX^x ’ni/'n tsjy tS©^ uSï vgt;v Stov, xù-ny To-tei totuTtf us tt^ br^'av htyay, Sti o Stès t?i inyxs n^ v’^'KÄos, i(^ x^Äx TOIIIÜJTX , X'S^i^ i-TTXVXKVKfiSujj «hJ^iS eW èg. o-^yaunsy J^t f(^ -nv-n, art n^ mo-' Ä0 ytsvis i(^ yxlhistt an^MKäiS « voy©' ov7amp;' evsyxat j^Htdu ’ oïty, tbis 7hs tnuuBvxtxs l(^ f^yvaxs, S)S'n^ tS®' uamp;i -f^'y^ytM7V' vrauy f^ïy^^iu, 7« efè 5T^ tUs ip^xnus Ö rüs ^Vitxs, hi^ouoy ^^ ipxvi^oy t^Ïs CWX' yivuxnsvm 'zaxtny ^ is at/ yv^i/^MS. x7i^ a 1(5« lt;/iÓ2sv Tiotir®' if^y^ ^ 'naj ySLi zpi oM' yx 'nvx xfio^'y^'r^x /oHSuïi7X ttx^x^H' f^. Äi^TTia y»ÿ «^ ^jsT KiCfX^ouey tm v^yz' At, o i^ybi/^iTM yÇx, is o xo^syiy yiyoJ' Jo ^»y x')yiAiey muuHyxy^ s^xtim, ^^ x^ê^i Truy^HSf^ xAÓyay ^iüiy. X7i^^ySivot Jè iV' ^y us7ri^ 7ivx ytfiy 'TrOTXyoy. ^^ Tvn J^h aTri^ » ytfx * « yi^xc, vyàs anhSin as 7XS mtniKiXS vyiy, ïvx y» Jlc(,(póé^a vyxs 0 mhoyiy, ^^ ’n sfx/r^yx 'ygt;v'ipv i ngu é yijx vanyatTiixa-i, kcu yir^ ohiyx TreW' m 'ne O^ViX (^ ^^ S:fX7^yX7t iV^NTDU, wwovim, 1(9« awçv 6 xo\syiy, 71 ’lt;f^y 0^ 71 ov)(_c^i rbjj KShxtna^ixijrluj ,n^X' ^j^ ipihi 7XU7HS tIw Kicpx^lw, H xTrtJ^óxrf/ yoi

7oy Koyoy ,J^ioy «71^ j^^ tyj Tsó^^aiS^.y^ emlt;^, tyx3cy c vyas xytfcan. ';(^ nh^cy 7i^s vyàs tK QtSixs yï[x xXiiêSy xyyiÄtiy» iv^oy yXf j^xinsi JixxiA^yxxv ^ cù/7°ts, l(9U.HVxyilt;fftm 7XU7lun(^rny Axoy xLths «nétióna ■ny nhtoy xMii\t7i\ êiov,t^ tx Äst' ïtk^Eti ^ l^ x%lt;ffltAlt;Wüa Ttf KX^xyx^, 0 tf*

yitViVi^Xi

pitulum fubtexit predo dignum quf-demnihil,folumautem quod Deus eft magnus ÔC excelfus ÔC fapiens QC bonus, æ quod dus funt omnia quæ funt in cœ lo,ôd quae funt in terra,amp; quç funt in me dio, Ô^ quod iufte iudicat » Et fecundum quodlibet uerbum duplicat,dicens: Lan detur ipfe.Et hoe omnino abfqj neceffE te aliqua duplicat centies SC plus, amp;nbsp;poft haecdicicNoneft Deuspraeter Deum, amp;nbsp;crédité in Deû, flC in apoftolum eins, feipfum apoftolum Dei nominans.Et di cit hxc omnia abfque medio ex ipfo ore Dei dicta efte, amp;nbsp;quod nefciebat hæc di eere Mahometus,fed hic eft mos in Deo eum de fcipfo tanquam de altero dicere, quod Deus eft magnus ÖC excelfus, ÖC a-lia huiufmodi : quæ duplicate defuetum eft* Notanduethoc,quodetiaturpiflï Akor^niohf:^ mis amp;nbsp;maxime carnalibus nominib* lex ’*^^‘^' hæc utitur, ficut his, fcilicet coitus SC lu-xuriæ,ficutmos eft his qui humi depreC-fi funt.De locutionc iam Qi ftntêtia, firms æmanifeftS eft omnibus legêtibus, quodfitfabuloia♦ Sedamp;fi pertotü talis eft,in quibulda tarnen pauca quædâ quç precio digniora uidentur apponâ.Dici-tur enim in capitulo Emele, quod inter-pretatur mufea, quod Salomon magnu angeloru congregauit excrcitu,amp; homi

num,amp; irrationally animaliû.Receden FabuUdeMU' tes aStinuenerunt quafi fluuiu quendâ mulcarujA^ tune iam dixit mufeæ. O mu fca, uos introite in habitationes ueftras, ne corrumpat uos Salomon,et exercitus huius.Et mufea fubrifit.Et paulo póft o-mnes aues in cxercitu inuentæ funt, mu fca autem abfens. Et dixit Salomon:

Quid eft quod non uideomufcamCpu-niam earn, amp;nbsp;amputabo caput eins : uel redder mihi ration? propter quamabeft, amp;^16ge eft.Et dixit: Didici quod uos ig-noratis,amp; ueni ad uos ex Sabça cum ue ris nuneqs.inueni enim mulierem impe rantem illis,amp; coegieam Slt; populum eius colere folem abfque Deo ♦ St' reli-qua. Item m capitulo Caramar, quod

«JWvrttjjTa'tTTc/sxçv cÙ/tIm iure^o^iy ♦«ÎT* ei* TCÜJtIu/ ^ I^ OV^CWM Hi7«jv -^ CtSi' Çi)f^)ô7Ta) KSi^ij^ ) u5'^ Kcw Tn y^ itzTufv ^ )Ui/MKÙi/ (iu.o^o^âms j^i quot;fOUs «ßC^rß' ^IZ Kvyi?^si5 cu^inais ^Ô7nv Jiav^sivvi nS' f^^tu/ou, ^TixS^vc iPu^voTt Hi^ro liiKT^v ^ * tAsfzSó/ö)^ M/Täii ^ 1^ isx^óvn (J^iTAo/j ^liâi^n^luaMf^fi^THtri^'TSv’nvs’^ ^xSu^ïövlQ' cpçiKTi)’^ miTùiJ (^i «Avams ^^ inJ^K^xSility^^ ^^7» Kamp;.lt;ri Niii^x^.iwjTit KS^VivmscitoiXi^ l^jsT TC^B^HiiSLita-sii' ^iJ^VIKi VOliU^/'i WilTSXSVD(Jl9S JïuJM,7^ ^ ^yHfôxTKamp;lf VTSÄKa-lMi^^ 071 ^liT ovj^t^cf rf^^Tny vôiiamp;' â% 9Q©'.(iv^'yiÿ t* Sty sMs (^ èi^» lt;^ TStÿTûùjJ t^uSailf JjgiÂi y%^ gt;5lt;S ewS^â'smSt

OTITOAAKOPANON OYK iSi vêii^ êiÿ,t.7rà t^ù lt;rv[tqiuvà t^rx ? 0 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Jicûfsicu/ ivS^iit nvit

△ H A O N e/S KcW7^Sy/^ g« «l'eu vô' HClf ^aoy Tsy «Âvis^cwilf j /ixrà lift ^^ ^ 78V Qi6V VOliM aVU^MVeHI, (itiTi Ta?s (^^sa-c^^oiS 7012 7i^ a^iTÛiJ i{^ Ttw 77 cwamp;gojorf/j icry^v^v n^vs J^ix^x^cumy. 'sjc^^vT’ y^ 9* (Sl^ômcfot cüjtIm rhù cw-^^(oviivlui Ülij'xtiiivixv, ^ (^ ve^^u n^'a THS 4-V\HS HVM * K^ '^hl VOUÙ «K^CW ^J ly* J 0 ewS^ama J^wxinii 0v7Xy7ß «xgs «fou voii' quot;nv * i(çfi7li^l^j^M(Mvicw (^i7j72«amp;As{/«^ m • usa tliù x^irbù ùâi -nt layoJhx «rou, »(^ tf^va-j^^H • )(^ «AAx TttajjTayd 1^ g» 'nÂaû)2 vià^i TK 7gt;t(ü}7a Hdiwxjvn.o Jé y^Oi' 502 «y zi tkütk ^ ^^ tiiixyyifdu J^aKwoiy ^iyàigt;^slt;^liù ^ 7^ X7my^(rciw as tIm ^tubù *gt;lt;^ '‘^iK^oAt^vs^ mis J^i W’/ ^^[jAvus* ^X7à«ju Ji tIm oJ^oy tIiv xTruy^ircw «’2 quot;i^ «TrihaxVjH^ 7« fisi^. ^ tstm J^ tm 40 779 x^tsa-nAÿç cCfftfxirej av(tSoû,vamp;, 0 2 cfHOi^ J^vlt;^i^i^ l» tfÿtT^ a^irluj ^i^yBii,S)5y^ ^ KVKÄU •7ÿ K’^'^ÿ 7vyycw^^^o-^ Ohly» Ttvtv oj{/.E7ï Jè 0 j^tsos 0 liit 70 cù/S^uTru IfljiTxt t^avtxv ^Tn'j^st ^iov ^iuolx 7iéHlt;n, Atyof/, XV7H ^jj H xuDvt©' {«« j ïvx ytvxurKum at reiJ (iOVOfJ KÄH^iVOp Stop . où TW J^t TW/TK yviuç^niiTtcTsi anf^^jH TTOAdtç (/Jsi^HKK,

audicns, fedt earn Ludferum, ut effet hæc in carlo inter aftra ita pukhra, ficut Sim terra fuit inter mulieres ♦ Data autê peccantibus angeh'seketione ubi uelint puniri, tunc uiddicet, uel in future, elf* genribus cis in prefentipotius punui,pe derefecithos per pedes catena ferrea in Babylonis puteo,ul^ in die iudieq.Hge Sahl's firn ilia inpraedidla kge continen Cw^Ot tur J propter quæquilibetfapicns poteft utique rem cognofeere, æ quod nuUo modo lex eft diuina*ncquc enim folk

tus eft Deus per tales fabulas cum hominibusloquf»

Q.VOD ALCORANVM NON

off lex Deiyquoniam twn amuenit fecundumlen-tentiameum aliquoaltcro.

Cap. V.

MAnifeftum Sd bine eft,non efle Ie

gem Dei Alcoranum, propterea quodnec^ cum lege Dei conuenit,necç cum philofophis,qui de uirtutibus amp;nbsp;de extremo fine qui eft inhominibustra«» elant. Suppofoerunt enim philofophi Taîkiî^ ^c^ ipfam humanamfœlidtatemin intelk^ nisfecsintiuphi cfiuali parte anima: elfe, óf in telle drum lofopbcf, fummam in hominepotentiamexiften tern, extremi efle intelligibilis, Sdfoe-licitatem uirtutis premium efle, amp;nbsp;uir-tutem circa magna efle SC diffîcilia,ô^ alia huiufinodi, QcG. no perfedie tafia iru telfigere poterant Chriftus autem bate ipfa in euangefio oftendit, dicens angUz-ftam efle uiam quae ducit in uitamacter^ Ww**» nam,0dpaucoseflequiper eamucnint: latam autem efle uiam quae ducit in pcr^ ditionem,0d reliqua In hoc autem cum Ariftotefis fententia conuenit, qui dicit difficikcflèfccûdum uirtutem operari, ficut attingere centrum in circulo,quod pauci faciunt ♦ Chriftus autem 6d homk nis fœlicitatê in Dei Ipeculatione ponit, dicens : Hæc eft uita æterna, ut cogno» fcanttefolum uerSDcum»Hæc autem ipfanotiflîma funt ex Veteriteftaméto,

I j Abrahæ

Abrahac enimfadatfunt promiffîoncs, cui Deus proprie promifit eu ipfum da^ re in terra promiffionis, amp;nbsp;feminis bene didionem.amp;Moyfès autem,cui tot mi rabiles gratias Deus prebuit,qui amp;nbsp;Deu in fuppofito acdificio ipeculis digne fe-ipfum confidcransnonhoc fufficereei, llxod’th conftanter petqt uidere uuItumDei ÓtS gloriam eius.Mahometus autem de uir^ tutibus quali nihil tradauit, ied de bel^ lisSC rapina latamuiam fibijpfi conue^ nienter elegit, 0lt;!^ iuijpfius fequacibus, blijs perditionis 0^ mortis» Vnde nihil adfalutcm eis prodeft dicere: Non eft Deus præter Deum, amp;nbsp;Mahometus eft apoftolus Dei » De ultimo autem fine cum nullo conuenittpracterquamcum antiquis quibufdam,quiuitam irratio^ nalium uixere, ÓC non difcretionem fa-ciunt inter intelledum 6c fenfum » Vn-de amp;nbsp;foelicitatem in fenfualibus quibuC-dam fupponunt, in cibis uidclicet, 5^ in intemperantia^amp;fin hortis óf ueftibus fumptuofis»de quibus póftinfextoca-pitulo fpeculabimur»Et non poffibile eft hæcfecundumfimilitudinemquandam PtiraioU EuM did ab cisjicut Si in euangelio mcnfç et ffUj^cr Alœra cibiôftalium eftmentioinuita æterna» Viloffimcrfe. Oftcnduntur autem hcc ex euangelio le cundum fimilitudinem dici, quoniam multa etiam aperte illic dicuntur de æter na beatitudine»Sed in Alcorano nihil omnino deucrabcatitudinedicitur ma nifefte,fedficutconueniens eft homini qui nihil de hac deprehenditjfblum autê fecundum literam talem pingit fœlicita-temjqualem conuenienseft hominem carnalem Ôf intemperantem appetere» Scd Ôf fi nihil de uera fœlicitate uel côfi-derauitjuel promifit hominibuSjquaedä tarnen uera et infignia de ultimo fine Sa racenorû demonftrauit, quafi diuino ipi VdiiemiûNia- rituafflatus.Dicit em Saracenis ipfeMa bometi de Sard hometus:uospofimeinfcptuagintatres cenis. partes diuidemini,quar5 ima faluabit, reliqua uero ois igne deftruef. Hâte fen-tentia fie ualet apud ec5jUt nullus neep (à

^«af yoÿ nS^texid iJHêne-cu/ m tTfKy^ihKUyV Z,vt à âtoj iJïui ■OTt^^ tew/wp Jhuiicu, Tt^i -ri yu ipl iTTajytAw 1(5« th 719 caTi^ii(tTamp; ^Âayict.n^ àlnnVa-ûs, u ^treui-rtc 9kvp«sÂ yÿçjilt;rijw[lt;ti^^'ny)flt;rlt;^5 ôté?, 0 0 Tïpêlt;^o^/9* y^Kai/Sb^fy K7icr(ilt;e7t ôiU§Sy,«ftus twnJ KCtTco'oâyyy.ii Tj^-r c^Kamp;y ixula^'', ùamp;tyoyuS HTHiT^/ îJ^ày -fi 7i^on}7rty •? ôta CJ 7^ Ja^xi/ MTSgt;, o Jè yxyiiar 5r^ {/^ Xf'^^ ^S'^ ^' lt;r^'t7f^lt;tyy.x'nvmamp;jX^lt;!(^lt;^'!^^iyagt;V^ fc^TrtnyHÇ T^jTrAitTamp;cw é/ày txurS (ruy^ii' VMS cu^üyAjvoSyHgù 907$ tpci/Ttf 07rw.J}gt;ts, Vgt;tS ^OÎS 7? X^haXS 0 719 ÔcU/K'JTf.ÔÔŸ^ s/^ -JT^S ffiùrtQÀav cù/TPÎs tnui-fkAfi -n Atj-aj/, ovx Ïs* Ôtos tiaIu/ 719 amp;ii,^c yxyvinr «Tn^ef^S Î^ 719 Ô^v,'!^^amp; Jé -nSi i^x^v -n^vSjViT'^i a-vy (JiMvéî- Tt^bv xjgt;y^cts TKriy ßioy «Äciyay ßi' StuwviyX^ yH (^KOtvitn yi-rx^v vv nç^ M' ^HdXWJ. ÓSlt;^ X^ quot;f^ ^J^fuyovitw ^ M^H' Zi'is'ntny-itFO'TióiV'nU^^TfttJxiü.sti^fiKgvc'Jf ^-»(gc «HS^xaici 1(5« -^aj'amis, Ksx tyxmiS -mfi.vnhiot, -irf^ wy yz-rx ■jvói'ne ^ 1^'tx* •ra àiefxÂcùti) ^itii^Hamp;HnTM. t(gù v lt;ßwxvgt;lf nxS-rx i(£t3^ óyotórKrK-nvx äi^zStü tt«^ . Xu-ruy^uS ttew Is^ ïiV«jyiAift) 7|olt;t;Tt^«ç ^^ TfoefiHS 1(0« 'ï^ TtiirMy à^ yvHy9^^ -jn «lU via '^tu^./^KVV^ y^ w 719 'diixy^ihiit,rt)ül' •rx i(fi3^ cyoiaTHiK TïvxAtytamp;Xi* ivrei mh' ^cè i(^i^XKiHfiAvyytiivus ixâ At^CTDü w^ ^ MMViJS yXKiiWTHT^. «^’ ^ '^ icJ^lf^' . çM/a, ilt;ß^ isx^rxTrKin ?i^ ^ xhvêis ya- ' KXamp;.oTM-r^^iy^.’nu t^xvd^iwSi 0:^’ e^cyè' »Qt TTK^ fwé^ógt;7nv yn/^ 7i^ rc(L-rns wnt hxy€xvovr®',yivoy Jèt^-r» y^xyyx fiM rbuu ewx^oy^x(foiJU)'ramp;' ixu-rä -rldj iiïi/xty» vtxif^o'iew dr^s fcOxt«^ ^ë^wnTy Qx^KWy «w^xsey, «^’ ö Ö yse^y sr^ ^ «AbÖw lil» Zxiyovtxs « ^0nx^f, « fca-t5^^ ygt;?5 xvë^â' •miSj-nvx ySj) 'fgt;t xgt;lt;h6k i^ t-rtianyx 7idamp; fcj-^'7ty -nKsvs •^Sj ox^^XKlujSy xniefLuX' ^t 70, uS7t^ Ùamp; ^ ëamp;v tTraytySU®' srvd^jyX' Ss.^«(rlt; jlt;y 78rï tnt^fXKuuüÏs xu-ns 0 yu«' yi3 • vyês yxT^ lyt as kSJiyKnèvnc •rf^S (fixi^i^Hn^M yil^xSi ^yy^“ vtt^HxyrtUt •n /b ysen^st-my Tsrew Htxm^^-yuamp;tm'rM 1^)12? TBV^, xvrf « xnró^xxis, evru x^X' •fa TTK^ MftÏSt ^Squot;!^ ^ni^x ynrt oeifiy

y-kn

Contraiicere quod interpretatur muïicrcs:Nifi aDeo fibi AlcoranZ eflêt hoc Alcoranum, multx in eo con-(» mÙLi. trarietates ÔC contradidiones inueniren tunetem ipfe in multislocis dicitjquod Deus non deducit errantemtSC tarnen ipfe in multis locis docet orare, ut dedux cantur à tenebl is in Iucem,ct ex reditu^ dine in reditudinê ♦ Item dicit de feipfo, quod faóus eft orphanus in erröte,idola tra enim erat. Sed tarnen ipfe dicit,quód talem eum prophetam fecitDeus, quo^ niam quando Deus eum accerfiuit, afcê dit ad Deum ufep ad Optimum cœlû, Ö^ impetrauitueniam abangelo quodam, qui milies mundo maior erat, quem in^ uenit fuqpßus peccata déplorante* Itc _ dicit, eum prophetam ede uniuerfàlem: AteorMu Ara fed tarnen dicit Alcoranum arabicis lite bifcicriptum. j-fg à Deo datum eflè,neque ullam aliam linguam eum fcire pratter arabicam*

Item dicit in capitulo Inpacara, quod interpretatur iuuenca, quod ludaci amp;nbsp;Chriftiani ÔC Sabaci faluabuntur*et in ca pitulo Abraam, dicit poft bate,quod nul lus faluabitur, pratter eos qui funtin 1e--ge Saracenorum * Et ipfe mandat his, nedilputent afperis uerbis cum homini bus alterius feeftae, led fuauibus.nó enim ad hominem pertinct deducere,fedad Deum folum. Et unufquifque pro fe-ipfo iolo, non pro alio rationem red x det * Poft hæc autem ipfe in plurimis lo-ds mandat interimi om nes, amp;nbsp;ipolia-ri,qui nonaedunt,quoulque credant, uel tributa foluant ♦ Item ipfe dicit in capitulo * comem ï Quod eorum qui lufcipiunt altcrum Deum pratter De^ um,horum tu non fis euftos uel cura» tor, fed fibi foli hoc feruauit Deus* Hæc autem eft precio digna contradi» lt;ftio,hinc quidem, totiens mandate interimi infidèles : illinc autem , rurfiis mandate, neminem tanti fceleris ef-fe punitorem, léd foli Deo pro hispu-nitionem feruari* Item ipfe in capitulo Elteminim,in fine,iêipfumia(ftat, quod nóeft ex his qui cÓpeUunt credere*

« i^yiw^vnu yjJjoaitifb', o liù ^nc^tt Äww Lp Kip v «Afts^Moy, TToAheu ^nvnerttf •nas ivOM-t^vf» w ^ etw^^ ♦ «AA« nluz, m^hou ^ M^i^ ^ewni'nt'r^ jlt;^ MirKpa' o^S ive/a-t^vnu * i(^ yc^ W'ns ^ 7ngt;lt;}^1s •nTnii lt;fnlt;rïy, 071 o Óios ov^^^o/Hyà y’p TifM' vufjAjmy ♦ }{^ ót*us td/rns /t/àa-Kd tt^o-^ yiStte^tv^ éJ'^Hytiv’n )^ y^«yeiv^iii^ai^ •:pvs fis do ifSs» t($d t« ^ euioc/ices as ritju Kb' 6v7fi7iiCt Etj n ifHcn itK^i icujtT9, as '^aiiv ® o^tfewis ^ TrAKVtfei/u^Ai.Tpnsyi' Lu.k^ o^as curns epHŒiy, 07t T^iin^i audciJ Tt^tf«' rluf imtMor^f ó diés i07tonó êiès aud:^ iti' nKSt^iote70^ewKASlt;^ amp;S réii 6ioy,(ti^ts i€lt;/^ fiv s^KvS, t(^ ÿwtft trvj^vamp;iiitjM «5^6 A« n^ vi,ytAi«Kis namp;^avi ov7t Ttf KSff'MS)CP tvjt ê^» tfouü7ti rx iOUJ7iSt«iia^7titiX7TX * Etï epHiriif iMi-niJnr^at^hrluj amp;vxi.fi{it3}Aiiwti'«!\J^ê' tius (fna-i 7gt; Khiiè^cuieii «^^xSn^ts y^iijna' ffiffxxn'nSi êiv (PoôLuJcu ' (ÀH Zt iitccvncdj'^^ dcyx?IkIjJ7y2lt;üoscw ei/i^MTrAlMrus«^fX' €tKH5,t7t qgt;nlt;rïii ^ W Ktc^xAcutji 7a 1^7^' iui^«,o i^ubj^Kb^rca /xiixAts, oTt oi iü/óitt

01 yo/^ewd^ j{^ 01 onCêcust a-a^noevToat Ki^^h^' KzifixAoüu W «n^xii (}na-ï (tiTte tvcHtk , c7j tv/ds a0ièiilt;m7M, '^(ui ^ vop.e»'^ a-afgXKlujSii,i(^cdi7gt;s ^liMi' 7ou 7igt;vvgt;tSi i^» efJgiAiyf.^ AÓyets Tjiayii^lf tT^^xs ót^inus. «Za’ nyncis ^óyois, ev yt^ tu/^^ümv K^ 70 iui7K^7i^ap, c^AA^ Ttf à» J 0 tióvn, n^ insist v^i^ ic(jj7£l t^évtSjKJiC v^ vrotg «AAsv AcyciJ J'óicm, ihtk Jè 7«ïl7« edi TPS ^ TrAasots Tcmis ^7i2Ai70U, «7nK7(i' Viamp;Xi TffdWTXS , K^ A6i)7ft(/'V7amp;^ cSis HH '7nsK\/ov7KS,ti‘iy^is cw » TUsibotam^,» nAt' ooiri (famous ^ Eti «judss (fHir'ni^ I^KOfK' AcUCft TO gt;trHÏ^a7t dS^ dï^lMcuy amp;Z0(/t7K^,lf tiAIm 7jSi êiv, 70V7bgt;y VK fm Trtut/lxyoiyoS « u8lltlAH7HSy«^^ louls^ Itciva fStJo 7f7H^ft X^w 0 6ios * (vip /i K^^f «^iiiAsyamp;' i^xv7ti)' 4’ ^avix^do ^7KVamp;ÿ^ (jóagt; 7gt;irau7tiKiS7[^0'' 7K7}eni^C6\} X7nsvvs X:iiK7avwixt’iKa6(^ lt;fè Tsx/Alp 7!'^(r7K7/€H/.iM/l^X 72? ‘^odsTSVltV tgt;tgt;vs amp;V Köhxsbjj, «AA« ncvu Öii rldj ^ï^ fOV76ùlJ TllMQlXV 7Wgêeamp;IW.E7ï MjdeS ^ TV Kiefixhiuu quot;^ ihTiviviity'sr^ès to TiASjt«« dty y^ou^^^vs VK w^k d tivxyi(f(llt;iv[»y'7r£s

e*l’ avK i^y fcx 'nüriiy^ó Tff^ttrmosüäy Kim' KrsiViSvet j(^ T^umJ^VTa^ou. revs t^H 'art' sibovTOCi- 'ni yoif (iâ^ay cMxyK^ rev (phvav^ T£.Tilt;^ ^ K^cfct7^oà^)i 'ns JiaoijCrvyyu^ein quot;^^K t^viny y-tyw^txt KVd^x/aj tfsfiyujucu' fh (pHxi -yx^ Tôts tm^yXKluJo'is, y» yo^uhay tc(U7vvs yiTK 7^ KTrisrSiy, nr^y cw 'ms^' tmxn.ngu. 7i^ 'i^ywoUKciy (fucriy' cuyuveu K^ib- vywy, cyov^cu vyiSiy. ctyanynKcm'n ^ '0 «UTCus,0)S aw ßnÄi'n.K^ eyus ^ ^y'’ cuf7ä Kilt;fxhc0.lu TT^aTr^^y 07t OÎ ùSï 719 ÂÙ7 ffOefh' yt7xa^ woyoy 'rm^©' àçyKtroovTPyH^ 7vïs quot;arPOT^oy ^4(ûj «ubtib' , Eti m/tos c^Hai nnzi 7ov «è^xxy h^ ïoaxK )lt;^ ixKuJi, ngy 7Üytjóiy eiU/7iiv,0TtHlt;rxyira^fXK(urai,«2it! oyasdü/Tss efHxty a^H^ouxi/b^ •rrx^« tov ^iov^curroy avou J^HÄxJ^n às rluJ Triply tcm rim Tff^MTPy m^yaKLMcy, 'srais ovy »xxtr iKavoi a-X^fXKluJOt, à uroc/vTuiy Txy lt;rx^' iQ^xnlurSy óyxyovyir nr^ST©quot; b^i t-msK KvxlyK9y7tvxS trx^^XKbuovS'ar^o TPÛrk^à' viu. 7oy vóyoy “ny riy trot^fXKbuuy. o ^è 7Óiy xa^fXKbuüy voy©' ra xhns^xfvoy t' sty^ olt;f'H J^tJ^OTDU yi'rtt -nyiPv yuüxtus vóyoy H^ 70 lü/xyy'ihuy , axTtir^ w ocu^ unziiyiToti W «hw^oc/vM . yxMoy y^Ji tvy ovarco tr^XKS^tx Ir» J^ttiA^ay yi7K •ny yoixlyi^. ó J^t vu'c, h^ ó óiS^xxy. mÀ è ixxxKy x^ ó (CiJi^J^ gt;nbsp;Ksb'or^ó Tttvlilixy -jQ yihmv t(^ 7igt;v ywx^.us Vcyovxxiy » a J^i Atya (rxjt^xKbrJOVS ^vou 1PV7^VS, ‘^^K 70 nr^aaJ'^du 7X f^vnaxyev Ksu.'src'Jvr« iw «ÿvaxxnr^o'iitf^ixcw nr^ot^HTM óv7^* a'/i^ is ct^txxsvr©' aLf^is tov x^tts^afvou, x^ 73X70 «/twxTvy , Tsroh^ls yoijgt; rüy ■vjfo Tiv KÄHSjÄ^öv vlt;^oyo3i7Kylt;^a)y tx ^xv' TIK iTTOtourj iKavot. Ê7Ï cdins (^Jt^iyVy 6ioy Ktnhvxou ipxso’khvovs * n^Óyagt;s xu-msitH-71 yim TWIT« , ^ ^' Kilt;fXhMM W^ i' ^^TiX^xdfi'otaivt^ixrKc 4 a i7lt;^'lt;»s yfi /wL'X^i,

^ ^ 7ytiyx7iyotiü -nu J'xK7vhov. K^ó y» quot;TOXT» -tsdiiiy y (xoxóiyx , i.7t cdiTÓs ifiH' a-iy,txu7oy «TnsKÄ^i 'ygt;'ts x^^X'4't, (^ 'n yu tyay c(x7oxs «7n9o^sy 7tvx '^x 7i9 Sii^ ^H7i J^y tf^À 'n xhxs^xvoy ^ yóvH TH «f^X' ^iK$yÄ0gt;igt;7HißiJaäS.(pH7i t/èy-xç^ ixx'ny yH aJ'^/fu K^i^ljLU JixÄiK^y •^fiy 7^ x^^x^ttens»

Sed quomodo hoe ueram eft ;* cum ïpfè mandetmtenmi amp;nbsp;(poliari cos qui non credût « qua: enim maior copuHio quam cædesdtem m capïtulo Bonis,concede quod eft præter natura,mifeeri mafeulis , ,f' fîCmuheribus,Dicitenim Saraccnis, ne ^^•^^ ^ '^^ maculent feipfos cum infidelibus ante^ quam credât.Et de mulieribus dicit;Mu lieres ueftræ, terra eft ueftra:arate eas,ft--cut uuitïs» Sed tarnen in eodem capïtulo ante dixit, quod Sodomitæ tépore Loth abommabile peccatum commi(crunt,ct nationibus que prius fucrant defuetum* Item ipfe dicit de Abraham,Ifaac, SC la^ cob,et blijs eius,qüod erat Saraceni.Sed tarnen iplc dicit,quod eft ei à Deo reue^ t^rhonutuf Slt;i latum, eS elle uidelicet in nJem hac pr^ racenomm yrt mum Saracenum,Quomodo igitur erat ””^crédit illi Saraceni,fi omniü Saracenorum Ma hometus primus fuitdtem nó necefte, ef le quofdam Saracenos, antequam lex la taeftet Saracenorü: Saracenorûaûtlex eft AlcoranS,quod iam eft, amp;nbsp;datum eft poftMoyfi legê eteuangeliü,ficut in ip-1b Alcorano c5tinetur,immó modicum plus eft $ feptingenti anni quod fuit Ma hometus» Incœpit enim anno à natiuita Mahorntti tent te Domini noftri quingetefimo nonage j?orit, fimoo(ftauo:Noë a ut 8C Abrahâ et Ifaac ôC Iacob ante euangeliû 5C Moyfen fue runt. Si aut dicit Saracenos ede hos pro-Oierea,quod præfeiebât quae erant legist Etenim omnia eftè potuilfcntquçcuncp præfciuerât,cum prophetæ client. Si aût dicunt, quod placebat eis Alcoranû : ÔC hoc impofiîbile » 111 multis enim quae ab Alcorano fancita lunt,cótraria illi facie,^ bat» Item ipfe dicit prohibere auguria» Af^?^. et tamê ipfe dicit poft hec in capitulo Ela phar: Auguremini,fi aliter non poteftis, in feiflura digiti: 8C qui hoc nô facit, ana thema fit. Item ipfe dicit,feipfummiftum efte Arabitis propterea, quod hi non ha bent apoftolum quendam à Deo ♦ Dicit autem SiC Alcoranum in fola lingua ara^ bica datum efte, diatque ÔC ieipluni nefeire aliam linguam praeter arabicam*

Vnde

tem gentium ♦ Vnde in Capitulo prophetarum ait, dicere ci Deum: Nos mi-fimus te ad uniuerfitatem gentium* Sedquomodo uenirepotuit ad omnes ^eiHefro.Hn gentes,quæ diuilæ erant in feptuagin-amp;undiuife, ta linguas, qui ignorabat apen're ftii-ipfius uerbu in alia lingua præterquam arabica r’Manifeftumigitur, contrarie-tatem Si mendacium manifeftum effe, eundem foils Arabibus miflum elle. Si omnibus gentibus. Non igitur lex Dei cft, in qua tot çotrarietates eftinuenire*

Q,VOD LÊX SARACENO-rum nuUo miraculo conjitmatur.

Caput V l L

SEptimo eft confiderandum , quod neep Alcoranum eft lex Dei,que mi raculis cónimcrur, neep Mahometus cft apoftolus Dei,nullum enim miraculum hocteftatur, Quando enim Deus mifit

Moyfen

ôê^ 7rQgt;lt;rf^7iKHSlt;^7©' ly' nx^vn^'f^^^i ïxKCüStTis(ii7iw.^« i(^ lt;m\ó)vov Taikow,lt;^ «S/xÄAxiK'ms vi^^inJ^©' t(^ M-nViKÿ^ ffiA«n fovJ^Duov^Kcu. wui/KiyóvTun uS va MTän iKeiv®' Ji/^xa-HSfn, edj-ni 'sna-àif uSï'tff^(iawmn,lt;rujUihKv^axün xit-nv rülf ^et^uim^ quot;^ mankin,KS^’^i'r’Sfut/ ed/'Ti^ KX^v’4'cd’TUin cd/Toy 3^5 InxTttts eut^j'ir^S iXi/TDlJ uè\Sfgt;X(p^S ftn^f ’ Ó Öiè? XTTiSaMyl Ihtyfxi vn«s w^ 70V AÓytv, i d^HtficTi. amp;S '® int quot;^tcv^Pi J'^tJ^x/iTKet^. x^tyvu ’n m'^pÏï ^ •4’filt;12/lt;rnx j oTSTfcg tfhp ^ ^^ nha VV ma,quæ fie dicit: beim usquodipfidicêt, ewxyvüa-nxT®' nv ihyxiA , S i^n^lt;^^' quod inftruunt eum eum loquuntur fic wi qoivii, outu htytan * ïa-fdiv o-n lt;ifilt;n^ ci in lingua perfica, hæc autem arabica xù-ni, oti i^â^uTr®' JiJ^xa-na xur^ij * » J^t faciliseft.Et ex hoc dicit: Quomodopof y^utf^xnew'^ dlçtÂiyev'nu,lt;f^7!^(nKH» fibilc eftillos me docere, quorum alter xvTfi lt;fè » «^fxStKH,fxJi'x lt;lt;^. KXK’jovw quidem Perla eft,alter uero Hebræusc' tpuri, T^iSs Jdnx'^n inavss int JiJ^xa-Keiit, Qui dixerunt ei,poffibile elle eorS ipfo- un «■7^©' pidif ■sri^ms K^n, 0 c/l ^si-ms t' mm lingua tecum loqui,amp; exponere ti- S^cüamp;ièmvTun lt;/i*iKamp;vunit/djJX'nn gvm^^ bi:te autem tuqpfius lingua omnia con- 7» ixurün dJaLhiKr^ 7i^s a-i cfl^^iy^Snu, ftruere» Non inuenit ad hoe relponfio- its« ixriSi^ m ^xiJ^TH mv^si yKuxsai nem ♦ Sed fi non poterat inftrui ab He- •»■«lt;'7« trwnx’^amp;n * ovy^w^i tt^s c^ «7n' bræo Si Perfil,qui propinquifunt: quo- Ke^tmn, «M ’ àn» fUs n Im vito tégolzf i(^ modo ipfe poterat remotiores ab eius Tri^avvJi/xo-Ki^^ónfio'^unavTcenxu^f lingua docere ^Ipfetarnen pofthæc di- 'JsrS5iKav®'Hc)iijjar'xLcUfTrep^taTvcTU^ cit, feiplum milium elle ad uniuerfita- «w-rt)y^óilt;xsns di/xxKan- xn-ns (Oj/vgt;i n^ roe rouiree e^ua-in gt;nbsp;txju-nn «Tn^hamp;xc Tf^S riiM óAornr« '^ i6vüngt;ó6lt;^ to Kiefix^xta ’^n^ipHrunyefiHxïn dyrdn xL'^ -nn SiOfJ^j^ «n^S «TriSKAttStnitM n rr^i rlui c^c'thtX ’^tôvùn 4 aM« •aus cw K7TK^Ólt;^ amp;s •ax^'Ttt 'ne iSvyjamp;siSJbn^t^yf^ j/Aftjojeeï AKƒ«g£■' vx^ ó xyvaün XTnsónxrt^etn ron ixwnv hó' yen ^ irifet yhu/Ki«, ny^dù rus xgfxCiKHSi J^H^^sn rotvuu lt;(^n,^cwn(gt;THrtei(^‘4'lt;iVJigt;S XTm^xnseAv^^oiJ w rB^’^n edj-n/j névois 'n vgt;'is x^^X'^ijj XTTiseéhSxi^y^-axxt -y^^Siävi' eny.-SK x^x von©' ^ 'r£i êii^ ^ u roreui-neS ^xvnórHTKs tsin w^^n^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;4*

EB A o M O N èfh Sitoffl^iriX«, 07J ov' n -TB x^Hsoxvan tsï von®' ^tov 3xu' nxxi JiiCxiov/dijv©', ovrio nuedni^x’ao' soA©’ d'il rgi êiov * ov d^H yXf ^edinx quot;nV' rut avnno^Tv^amp;tOri •yx^o^is RWS^^A»

107 n^t utoùfliù as n^ (Jicygt;xai tuyaux 7i^x7a t/af^i « óftotois J^t K^ »hixs KS« t^to^oü®' ^^ ot xK?ai TBfoifHTVu, (nyx/Äx k^ ^'*' ^vsx à^ytxJtrewTO 3cd/(iXTX * K^ (ix/hisa si ùcuvôp Tt as rop Jito^ axlt;^iynsv7iilr, 0 •f^i^gtaos, i/toos ^ ^v(M«i i(£^ xHnaots ia yisois ihH^vólt;^ j wS7r£fgt; n^ MT^s ó nx^V' V'iT ^ i^ à^fisçxi/ta lt;fnxiy. a J^t htyoilt;^ •• m^^XKbuot, •ars/Vitic ^ layxhx dav^X' lo Tft 'ïsotHxxo TOjj liX^viar, ustt^ ygt; «m' facrasUxcu TÙù nhHvluj JiM^ibàxxv, n^ '^Hybù vJ^xr!^ 'm tùij xutpv J^XK^vAaifj Km^fuiiucu, hH^amp;’ lt;fSi nsip, k^ ^cu/Tiojj Ïipr «L^^ xhtiS^aJvu , KUhva yo^ ó HX' }$V(tZTi quot;tin^ XifjPv Tt TBiovTPi/ laisliyali, quot;Srhbù TÜii ^ iy x^HS^Muy^y^xtiiJSlji’faiJ, ^ßi TBOW^UP epHxi TXy TT^CfUtTUfJ 'WO^' ^i mKhà i^'^o'fU'f^ gt;nbsp;^‘^ ^'^‘^ KÖ« ’^^^ ^I^v ^ayi^otvn Tivls, 'mavo liovoy lai^ 'b' 2S)I^^^ isriscAJfeió«, o Jion3aTou th /uuxiJ^a '^^óyuy ipv xAna^ewov. mat'@'yt^änd/' t^tne nù TBOiHmtSjK^ aip /afou Jiovhóiib' V®', àmya JixKbyófjJiMüi^ m^ ^iólJ, v^ tjixa-itavTXjàTri kvqios m^ós la, /l»dKP Sm'

g«7W 171 Tffoiamp;if iv (rvy$»^(H, 'ivK (i^ nç^ mi ^tK 7« ^vnxm, 01ff^ To7s KÄÄSH TB^O' (fHTKlS CVlJ^Jifi. TV tOUTOV ■niVWU ihtyyi' 'nu (Àd^rVQÛç , CvJ^i a-HnHo^ TSiTniHKUS, »0« «ums ytCf ó lix^^viAiT y (TUUiyus ^ ^»sT «hvS)^0(/viu ipHo-iy/ÓTï 7^1/ cw^^uTTUiJ Aiyóv' vaijJ m’^^/H^oi/ lt;r«iAamp;oif^wSTB^ imdvo-hs H^ y^is n^ ö» «Äfst TB^otpHTM tmiH' o-cui, «TTiKo/varo • 07Î ó ncttyo-üs «ASt m^ •iti a-HneufjyX^ ti K^^at KTBisih(jiivoi ma' fcè 3tGv, t(^ nahi^ o j^exsój, o ^ turisots tAsAvSs: T^am y n^ o HS^l^®^ ovk t7iisii$' n Ttivvis ’ «KA^ihiyi,lt;fc(jgt;liXHSvS K^yóft' 7KS éiVM ■nv'ygt;vs * ff'^ixvgt;v'n o Stos ov xV' vi^a^Hm ii6t ^vt^XTof m Tsetay, où ytif cw iTsis^oy • «AA’ «Aamp;ap ^ lt;/lwuxJ(iei ö' TsKoiy, mv^MJ^t tKiyyi'nUcpxv^MTK'nit ^'tiViA©' oij, -Brûs yxy ovK cw tTsis^axu •fivra gt;nbsp;TitoifixxvTt ^ajj(AXTX • o» vfisiiïj' XOWT^ Kül^jJ' 3«JJl/,ó/TCitiy yu^S ) tiovoy ^' 7(i^X(^lt;ifl XTSOKTetVMJOU, , ^ X^TSof^Ulf , j(gu TBÄa^S J^iX^^^^^y yuncünfis ' H^ 0' ^óvTK tivn «J^óvrQ'i i{gu oof^^iio^ xuTi

Moyfen ad Pharonem,magna prodigia Prophete mira oiïcnditdlmihter autem 06 Hellas et He fw^w Mar^ti. Idxusj0£^ alij prophetæ magna amp;nbsp;inaudi ta miracula fecerunt:amp;^ maxime qul no^ uum quoddam In ultam Inferebat. Chri flus autem proprie In mltaculls ÔC Ggnls maxlmls uenlt: Geut dClpfe Mahomet tus in Älcorano dielt» Slautem dlcant Saracenl,multa amp;nbsp;magna miracula fe^ clGG Mahometum, Geut relntegrare lu-nam dlulfam, SC fontem aquæ ex elus dlgltls defluxlflc:fabula efthoc, amp;nbsp;con^ trarlum eldem Älcorano » Prohiber e^ nlm Mahometus de eo allquldtalecro dere , præterquam quae fcrlpta funt In Dr M«chume^ Älcorano » De omnibus prophetls dl-- tofolumcreden clt: Multi multa mentltl funt: quodne daquiein Mco de me exlGlmcnt quidam, Idlolumde ^lt;fgt;tocotinêtur. me uerum credatur, quod Älcoranl audorltate fulcltur»Ille enlm cummin racula non fedflet, amp;nbsp;hoe often de re uolens, Induclt Deum loqucntem amp;nbsp;dlcentem:Dixlt dominus ad me, Pro pter hoe miracula te facere nó permltto, ne tlbl propter miracula euenlat quod amp;nbsp;alijs prophetls accldlt » SuoipGus Igl-tur teftlmonlo conulncltur,nullum fignum feclflê » Iple enlm Mahometus continueIn Älcorano dielt, quodcum hommes el dicerent : Oftende allquod Ggnum, flcut Moyfes uenlt cum Ggnls, fiCaltj fclllcet, QC ChrlGus,ó(^ alij prophetæ fecerunt » Relpondlt, quod Moy fes amp;nbsp;prophetæ mlffl funt à Deo : maxime Chrlftus, qul In maxlmls pro-dlgqs uenlt, amp;nbsp;mundus non credldic hls, fed dlxlt hos ueneficos amp;nbsp;Incan-tatores ede » Propter hoc Deus non permlflt mlhl facere miracula, non e-nlm credldlfïènt, Sed ucnl In poten- Mdehumet ue^ tla armorum.Hoc autem manlfeGlfli- t«IJft^«quot;tpoten me oftendltur quod falfum fit » Quo- ^^^ontpn modo enlm non credldlGent hulc fa-clentl miracula,qui ablque miraculls ere diderunt folum mandant! Interlmere 8£ rapere , amp;nbsp;plurlmas mulleres corrum pere,St^ dêtem pro dente, £lt; oculum pro

oculo

oculo effodere ♦ Procliui cftim font ad ta lia qui in mundo uerfäntur : quare uix à multis iudicibus QC tortoribus etpunitio nibus coërceri poflunt ♦ In potentia autê armorum, quod pro miraculo inducit, manifeftum eftmendacium.Non enim femper uitflor fuit/icutMoyfeSjamp;f lefus Naue, amp;nbsp;Helias ï quos angelus domini femper protexit,6ó uincentes fecit. Ma^ hometusautem aliquadouincebat, aÜ^ quando uincebatur:ficut Ö^ altj tyranny Kihonututno Dentes enim eius cótritifontinbelIojamp;S femper uiihr. facies collifa.Ex quo manifeftum, quod nó eft miraculum quod ab eis pro figno aflèritur,magnam uidelicetmundi partem ei répété adhaefifle. Talem enim co ftituit legem, Së talia dedit mandata, ad quæ homines fine legibus procliui font: ut in foperioribus manifeftû eft* Manda uit enim mihi dominus,dixit, enfe genres expugnare,quoulcçconfiteant,quod no eft Deus praeter Deum,£ë quod ego fom apoftolus Dei» Quodqui confeflï font, eorumargentseo conferuauerOt,

amp;C fanguinem.Hinc 06 Saraceni, faluati Slt;irlt;ict»i,quiet dicuntur»QuienimMahometi madata Sahtati. füfcipiebant,feruabantur,6é ab eo,Sf ab eis q fob illo erâtîneep interimebant eos, ne(^ ipoliabat.Vnde amp;nbsp;Saraceni nó uo Kefeltmïn. cantur faraceni,fed Mefelamintquod in pretatur,làluati.Et deridét Chriftianos, qui dicunt foipibs faluatos:multis autem talemfalutem à Mahometo fofcipienti-bus propter prædida caufarn» luffit poft hæc predicari,quod quicunque dixerit, non eft Deus praeter Deum, intrabit in paradifom : ÔC fi moechus fit, uel latro* Venit autem ad eum quids qui Euordi dicebatur : quaerens ab eo, fi hoe eft ue--rum f Relpondit autem, Etiam ♦ Et ad-dit ad prædida: Si bibat etiam uinum, , nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uel Ö^ interficiat » Et addit, Etiam fi tor-

At tbiionia fonttabidode nares.Ad confirmandum autem hacc omnia, nullum fignum o-ftendit, fed nudauit enfem» Item cla-rius continetur, in Capitulo prophetarum »Legitur enim fie iUic : Dixi de '• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Mahorn«

ocfi^etÄiAoü c/^ü^y’^eip. uSif^iTTamp;s yeX^ Tt^f TW •nteü/TU , oi ^ nslt;rna cwctsfgt;iepo(jAjroi' WS« itoÄH'inro mÄhwit JiHfesSy ^^ßx' erewtswiJ n^ tisAeefnaip XKÄVi^M /MK' ^Txt ,^c/i^ diuixtiei oTfÄui/ «efty^t, 07t^ Kvn ^KViiKT©' (fffuyet, epewi^ip êûü ’4^^' J^©'. av yüf «ei viKHTÙçluii wS7r^o t^av' o'»S, Hfl« a T^ vixuH inenvifif^ näiks * wy «y yth©* KVamp;TS «amp; ^i^uairt^, 1^ VtKÜVTttS imiyta/i (ta^vtar lt;^io'n(i5ijr ^lf(!e^i'ïlt;i vlan Zi ^ix«vgt;, «571^ n^ ai «^at Tv^cW' vat. ai yc^ oJ^ivrilr «uvgt;v tmu^TjaiJiHa-Mf ^ TrtÂfc/xWjj^KTB Tt^howmii, t/^aUjUiaux ïsi 3cójiix ro 7mf m-^ mti mitwv tt^jkS' Hi^o(/Stjvaigt;)’n inyx t^^'©' /x^vaTt 'zÿ xslt;f' (iV Xu^ff Tff^oa-'nóbMM i/j^auepvus, TicuTpy ya^ ^iSHown vcnap, i(^ vixiimç /i/aa' xlt;yv ^'jphas^itf^ «7ri^ at ^Ó^amt i(^ riiMif yuç/S xxsXf^vmiJ , as tf^üAs^ ^ mS eivu’3^aa,lt;^iTetAxamp; yX^izat xvamp;ós^ e}inj-t^ft llt;gt; t^et fWrteTTBTiiiiHerau tw t6v9,it.ij^ts au/ ènafs yumaijj, 3« vx Ï^ Stès •^(w ’r£i 8«, )(g« 071 iy w «7nsvh© amp;i^i Ttf Üiav. 07z^ ot èna' ^yxxcu/'r^, iepvAxfcw v Xjgt;yyamp;oy euj'^, i(^ v ^æ.^T^'â^z if^ ei tncfyxxlu/ait As* ^/flizTTü n(mer(iSiiat,at yc^ rits ’rH nxy^vtni c/ïy^(jAjzci^iPA«Si tepvAnasaWi n^ xxa au/e Til y i(^ \xsa ’^ixetvav. n^ evn iepév^ap auzesif, OW« tÄam/vnioj. eSqv n^ at mf' ^xxlwai^av KSt^a^'nu tm^fxxbuaiy «MK^O via-i^xiiiit » 3 i^iJt(iiJii\)i'TBti, ffitraxiiStziai, ifSfi i(St‘r«yi?lt;.£(n rap y^SJeuzap, hiycvTaiJ Ixvr^vs zntzao-iiSjzavs. tffû^Âà^ J^z tIxi ’m' W7bj7 (züTHoiauz Traget quot;nv /xa;^vgtT A«* Jievray^ Ji« tIuj TrOzet^HtzStiluz «fnauz,i' XiK^n tZti7« TOUZTK XX^V^i^aU , TOaUZ ' TW 'n^z Ätyavm, f*« «rot Stop tszaIw quot;nv 6iav, (Sn^zi^n^eu ds vp Tree^a/J^axaiz, » n^ Tffi^v© ts/p H ÄHsSs » HASt (Tè TJS TT^S cuzTep lib/a^/a AiyófjAjt©, ^HvS^z 71«^ cut 4'^ Tov , « 7avT^ tihp PASSÉS; «tsixe/vx'ra* vlt;M,n^7t^n3hxlt;yv ^Ht(^ '/üz TBv ^'/aj J^xj/ivx « TO-gos J'i 'n JiiJiaaetüz 'reüz7« neauz^ quot;W^ oy/lt;yv ÏJ^afi (THuday* «?^K^ «anyvtt' vau (ióvoiz 'n fiep©. tri xfit^^éaT^ap wt* Gutyiinii ^ ^f xiepxTzauu ra^z Ts^atpnrSiz» watytviia'KVTait ya^ av^aag ixd ♦ è7ny wie«

9iP liUKHi^ * ^vnsiy, ^V7rvt6)i/ kkhkamp;xs, Ji?iXlt;r(f»tttxs cruiJiamp;Ht{Sti, « lt;lt;7WS^X'4-ult;^^igt; ihamp;t Tl^ff iuxs ’m Axyisvy ^ tVt ^M^iXTIi ey Tpomfj ngu 0Î TT^oT^ajj xTnsKhHXXjif t X' 7nK^/ê9, K»'n^b'4-X[iJü/ Çamp;7rlt;/t è ôtès) tks mAaS ^^MTUOIZ •T HÙ '^S^XMTUy, H^ ^i^' 9« ’nà/TX oï TT^ ópSy »X iTris^xx^v • «AA’ ^t/l^cw Vitas uè\.si\jtmn fan» nbsp;nbsp;nbsp;^iepivs,

Jli^vO^liiP Jè euxStUS VWJ 'm amp;iv ^s eu/' ^'^'nyoyx^Q^h «TTistAAlqP, «yup TT^S txL-niJ KU 71 ^Üoyjóvov (M ita^Oll, «iuów ^ thXT' vp. ovoitx ^ bJ Isfï' ^«w, tÄitTn^xK « lt;fii' Atj,(qo Jè 'n ^aoif j Tr^kuTiKTa JÏ ^ luêe. ü' fa 0(1^0^ Tr^^TnnSvrK ythtcJJ^uii iiHii. K^ ’ntS-m tmit) ^v rvxTÏ ♦ km -nvxs «XKvs ^b' f»f, T^ aifj ^ ly' o^K» 7« KUfxKcuu inrit quot;neSTK è^Min’nit.H Jè^^t^ewiKfi rnsi;, ^'i^ myxhu^ ^rih^liSivt f wi 3xhitxlt;n ifxvi' pij Ji^^Hoinots oA« 'nSiin^tu’nU^ x'^ ov 2 0 i^v®' 'aimltiK^ ó )(^amp;.soSi «AA« Kpa o» «tui sofstin’T cui-n^i'Jr^n'n Jè h^ oi /i/xa-iist AsGO« w lt;ibxyyihi0iJ Ö riesy^xtfeès '^ i(:^^ ï^-xii lt;^HyHin(i/Sbf0ttlt;ä in^t -^ivruii km ^uy JJff^Ksvin rit ÓMitxne, c/Imhovoui thxu VOliSjiuil, X^Ÿ'^y ^i^XTT^OlJJiVüiip , ViK^Slf MisKitSiiuij 4 reuir« rit êcd/itxrx 0f yamp;s^X' voi 0 7ri7niHt(Silt;n, Ö mtvlt;n(/, ol Xi’yovns ^ tSKu^aiiiSb^oiJ ^tsiif «ÄHÜtilt;^nov0iJ ^Özijj' «7i^ à Aij/Wÿv 01 cm^fXKHVof n» 'Tns^ajj^ j Q ®S lt;*« '^0ltSijlr0iS, J^af0(jóLl' tUtamp;ts tta^iii flow itx^cpxvi^ilf^j^ us Tt^ 'mj^isi ^Zô/j oKss 0 V3trn®' ■n'is eïJ^û^SiS nCxs X7rygt;'iit0i) ' it« k^ lt;/è 01 ^Cuitalaiy 0trfuj v^TiUKluity^vrdlj' mrx^yiew. «M’aT^i tIm '-^)^t^MÜi/ t/i' fwS -Tii^iyi^vitóniJ tnisiiïlGxii xhnSü Óiofj «p ’nil iscoj^ûùiAvtii^tsci/^x^x Ö KSiri'^v (TM Trewrufj '^ xJtKuii üiSii/^0l7i€p uSï fgt;xi '^tgt;J^ónif ^Hlt;rit0vs edu'^fits cflgt-^a/uÄUüii iJÏJhrew, ^x^v t/è ÿJ^tyi cd/Vgt;i5 i7r^7ii^lt;r0w 4o ^^ Jg'SïKv/x«s '^risiuSiSrus Knóuy K^ tt^yx fiUty uBjTiö^TCiip 1^ KSlt;rita)'0i0if Kfitratp^t' vaii ^ritn^KfiTatf^ivaii touT-, xyxTTM reu ‘X^f®S)‘^\'‘3ï '^t? ^ JiuKSvfuy^^i^y^amp;i) reu KfitHi’miQuüras, 9« xftiórpix ß» x^mé' {ay^rie ie/lg:^Qt^Sxttr0^/'nc ’STXvm o user Itamp;' quot;laxs 'n^o^tfxvgt; 5 riugt; rrtbr^ow rei' ^/f' «TTTÊitAAo^xRi'©' « nf ’nivuu J^i tKcwSii

Mahometo , id eft info m ft ia audiuifti, blaiphemias compofuifli, uel forte caritas» Veni ad nos ad minus in uno mira-culojquo modo ÔC qui prius miffî funt. Reipodit: Subuertimus ( dixit Deus) ur bes coram non credentibus, óf poft hæc qui fuerunt ante uos,non crediderunt» Sed neep uos creditis, nifi per enfem. Af ^itbulii ^i.Ïm«i ferebattamen, quod à Deo ad eum mifgt; P‘’»'‘lt;f’ fus eft Gabriel, ducens ad eum quodda animafmaius quidem afino, minus augt; tem mulo,nomen autem animait erat EI maparac,Loquebatur autê animal, am-bulabatcp in hora uiam quinqj miliS an-norum,ôfhæcfaciebatinnoôe.Etquaf dâ alias fabulas,de quibus in decimo ca-pitulopofthæcdicetur. Chriftiana autê fides qug ardua precipitan miraculis ma nifeftis óf utilibus tota fundata eft, qua: nonfolumfecit ChriftusJcd etiam apo-ftolipofteum,prætefea óf magiftriqut euangelium Óf fcripturas apoftolorum expoluerunt,óf ulcp ad præfentia têpo-ra durantmiracula,dæmoniorû quæ ex pelluntur,dcbilium qui curantur,etmor Chriflianneli^ tuorum qui relurgut, Hæc autem mira- diiumcuitf, cula Chriftiani fecerunt et faciunt,diccn tes Chriftû crucifix S óf uerum óf foi um Deu efic.Qiie fi dicât Saraceni nô crede re,tanquam hæc non facia fint, oftendâ cis maius miraculû ♦ Manifeftum enim, quod ante Chriftum totusfere mundus idolis honoré tribucbat,maxime autRo mani,qui mudi monarchia tenebât, fed hi Chriftianorûfidem fufeeperût, óf no folû crediderSt uerûDeumefle Chriftû crucifixu,fed ctrefpuerût oés alios deos, qui tâto tépore relponfa eis per idola de-derunt.graue autem nihil impofuerunt, cum Chriftianafides fie defueta et arduâ Pr£ccpt4 Clii mundo impoftiiftèt, ficut contemnere fiianii, mundum, contemnere feipfum, amare inimicos, orare pro pcrfcqucntibus, benefacere malefacientibus,aliéna non rapere , propria donare » Hæc omnia mundus fufeepit, ritum priftihum ab-rjetens » Vel igitur fufiteientibusmira-

K cult's

TW (tlict^7icuf avKyyamp;X^ ^ » gtTÇvo«lt;r^. p«AZSp fj^ DVf) 'Sr^OCTb^Wt TH «HC^Tice. tisa h^ettrcfHUtKiV , Tsxa^cwóli'h VOltU Jib^MM ^5 Kiirlu/t ws y^ «Tma-ifj tyvu^xxi to^s fn^fXKbüotS) o litaxnié « h^x Tiyog lutoiag 0' ^ofix^oiMng ixKuJiiTtJ^©' , lu) ty^oia-X' 'n 'nvT» o rwii ixKooSiTtÜ^ JixtriKws t^X' Ki)lÜ@' 4 J''V0 (Ti tx Wfl TjJI (itO«Hi3 JUÜlXi' KÜy, uiJ XT^x (jSOf iÄiyftt« wiirt^óvyxrH^ 10 WV igW^TtXfcJjtWJ^tSWT« 'F^f xKAuy. « À Asj^-« xxirx, êvyoch'Kÿ oiiK§, wmiun» ^H' Ï^V7iix Tff^og rliù (jLXZÏcw. xi Hi^b^x wi Wfos du-niJ ^lt;nÄäovlt;rxt, bv^c^ cu/TOif ervy' i(SiS^quot;J^0V7« 7« iMo/x, n^ amy ovra J''à Wep TOjJ ’ht^oiahtIu/ ; »(gù os anrywuSagy amp;iwrbf t^fiJ'^'b “aon tpv ^imv yvam^cu tfui (tXQ^CW . 1(96! W^iO-ÿV o ÖJ'X©' MfTOÜg.O' ^vytvJ^b 7rK^x^çvbvramp;' )^óvov, ovy^0Ïamp;’ w ij^^ bcu/Tü^t uditryéii/^J^io j(^ viiio^ 10 tfisx^ , SlgTC^ lx sifiXT®' êiOVjXTnmStAV' 'IwT^ có^^j 1(96! ’*j^H(fBll y^lu/byKlt;^ ^ ^ «AxófW^rf , ^ ^eP KbifXÄMU ^^ b^Hl' T^d^tfz J a b^(i(uJ^bT0U 'bTTtyH , H Wx/äi^iX. Çv^K (^uirtiJ'ai Tff^otftÏTWf li KuAvag, o trat 'nLUbyói^Ho-^' o 6^05 ; y^o/^b^ou ^htamp;s ‘nug »•«ii ylt;jjjcu^ii/ 5 tK^ÿ mi vóitojj bê»Klt;y/ o Ötè?, Sis'if^éivM lt;rot Ävirxt quot;ifivs mug o^Kovg. cv' •rag uèïo^KHmg, Ïyvu i^xÄiy xjÙTluf^eiTrùiJ Kva-cu rap o^vamp;fJ cu/^ 'ny êbo^, [ic^rV' jQ ^aM/rbiy àâ' mv-n luyxHÄ 1(96! yxJizi»?^»

1(9« 8?r7*«ü^^ (ilxrùijcù/gpvyuuMKcüi)' « lAUxfltbS, Atxv tcBrovJ^xa-^/ 0 âiàg ùâ' m o-^b'JnSvuix. béb?M^ J^b J^tx vgt;vfiiv e^7^â^l• waç 5 ébàg irai ^KKwif,Miirw Kn^ivuK^yv t^'^ ^W . 1(914 TS^ioiÔHKb 5 g« (Ùf-ng Ó SbÓg mt TDV' TO ’aotHcreu ^brÓAxvgt;, lirà cv -nv’n /ix ^(tXT®' ttU^Tv^èig • quot;taug 5 Ö40S} y^oia-X' Ä« o®4 ^mà^ tPix vvnv n^ TffÂ«lt;rtxcrM ni, edfreg tfè Txüg J^vlt;ri yu/joufly olay xt/by' J|g va TJ bm(tHjt0)j ^ quot;^^ Kb^XÄMU 7Kg bTIV' ytig 51(96! öiT^v wg fcx ’tm^oaamw -nv Ötsv, tibTKVOntrXTb ^MTaiûjJ 'TOV 3bOV , OTl 0^4' K^tVIIW (U KlXjiJ^ttU VliSj/ Iff424 TKg KffTH' yOQUtg.^byblfj ^ Hg mtTHyi^HfBW CU/fV bTsi ^fejjP xSitri^iu yej(iu. ’b7mod n itfifug, « vitxg bK^x/^Ketj J^xcroi xi/la^ xvè^ viM(i ÉihTlOVg vuil/ ffd^^XKluiKS } 'Xnsxit'Sf^V' mxgf

uel futjpfius peccatS annundaucnt,ucl poenituenupotius quid cm igitur addidit blafphemiam, tniqua lege id affirmans. Sicut enim omnibus Saracenis notö eft, Mahometus forte cuiufdam Marie amo jfHahometim re tenebatur,que lacobins appcllabatur, fnarum laak' quam ei donauitMachobçus lacobitaru imamor, rex.Duæ autê ex uxoribus Mahometii quarum altera quidê dicebatur Aiefc^fi-lia Empipecer,aliarum nobiliffima : alte ra autêAaia,filia Ümanmouebatur rc^ • lotypia in Mariam.Qiic quodam die ad eum uenientesjinuencrunt ipium fimul dormientê eum Maria,amp; dixerunt : Sic oportet facere prophctamcQiii uerecun datus,iurauit nûquam pofth ac fe eognd turö Mariam.Sicq3 placatæ funt ad iufiu randum.Pauco autem póft tempore ela pló,non potuitfeipfum contincre. Qua re amp;nbsp;legem tulit tâquam ex ore Dei, qui ei rcuelauit, Öd fententiam intulitin Ab corano in capitulo Elmetearê, quod in^ terpretatur uocatio,uel anathema, ubi di eit: 0 propheta,quid prohibes quod tibi conceffîtDeus j'Gratifîcari quæris tuis - . . uxoribus. iam tibi legem tulit Deus,ut li ^-^-^^^^^ ceret tibi foluere tua iuramenta.Sic peié rans,cognouitrurfus eam,dicens foluib fe iufiurandum ei Deum,teftantibus fu.-perhoe Michaêleamp;T Gabriele. Et dixit ei una ex uxoribus eius : O Mahomete, ualdeftuduit Deus in tua concupifcen-tia.Voluit autê propter hoc dicere:For^ te Deus tibi æmulans, ut iniquo tecum communicaretopere.Etaddidit: Nun-quid Deus ipfe tibi hoe facere madauit, quoniâ tu hoc per os reftaris:forte Deus gratificari tibi quærit,ôê appropinquate tibi. Ipfe autem duabus uxoribus totum legit quod fequitur in capitulo V etatio-nis, amp;nbsp;dixit tanquam ex peribna Dei: Pœniteat uos coram Deo , quoniam dcclinauerunt corda ueftra.deaceufa-tione dicens, qua eum aceufmerunt de inceftu. Sequitur que deinceps : Si forte Deus uos repudiaüerit,dabopro uobis ei meliores uobis Saracenas,

K 2 fideles.

fideles,diuitesjpœnftcntes 8^ orates, agi Ies,amp; uirgines. Quod audientcs, dixe^ rût:Pœnitet, Similiter autem fedt,quan do accepituxorêZeith alumni fui. Di^ xit autem fupcr hoe fententiam in capi^ tulo Elazeb,quod Deus dixit:T u aemu^ lans in animo tuo,quod Deus propalat, öiS times hommes,fed iuftum eft magis ti mere De um »Tum cp enim reipuit earn Zeith,dixitep ei: Ne ducas hanc in uxo rem apoftole Dei.EtreipóditMahomc tus, V as tibi,Deus mihi hanc dedit ♦ Qui poft hæc de feipib hoc diuulgauit dices, quod Deus hanc prophète dedit »Ecce per maius,minus peccatum occultauit. Etenim ipfcMahometus dicit : Nullum maius peccatum eft,quam Deo menda^ D'tiJo à pro- ciuminiügcregt;Itemnunum eftficinter phctim Jpiritu prophetas peccatum intolerabile, ficut iUeiM. £^ intemperantia amp;nbsp;immundicia fimul effè,cum fpiiitus fantftus nó tangatpro-phetica corda in adionibus uenereis, ut dicit Hieronymus, et philofophus quoep dicit, quod in talibus atftionibus impoffi bile eft hominê fpeculari. Eft igitur om-ninoirrationabile,ficfalutaris Icgis (ut ipfi dicunt)miniftrum et prophetam car naliflimum 8f immundum hominem ef fe,in quo ipfe de feipib gloriatur:tantam dicens in agendo uim et affluentiam in-temperantiæ,quanta in quadraginta ho minibus, et fi Deus priuauit hunc filiorS Ibbole: unam enimfolam habuilfe filiam Kibomtiowni dicitur.Irrationabilis igitur lexhæc pro c4 tantumßUa. pter legislatorem,turn quia Iceleratus ÔC carnalis,tum quia infeius ÔC incertus. fient et defeipfo teftatur in Alcorano: ne-feire fe quid erit ei uel Saracenis, ignora re utrû ipfe uel ipfi in uiafalutis fint, uel 11. non. Sed neep per feiplàm lex hæc eft fecundu rationem,tanquâ habens nomi na turpiflîma,æ in quibus uelari iuftum eft,Sômaxime carnalibus conuenientia pafïîonibus ♦ In plurimis enim locis tur-OifeamtatAb pilïïmo hoc uerbo utitur,coëo:quod nul corani. Ja alla lex facit. quo uerbo uix poctat ipfi Çomici utuntur,quibus materia poc matum

ffixSjfareivoiscnti^ •x^o-Kuuovims, iitgt;9v«iitgt; ’tSh^tv'mevi, 1(5« TTOgS^ç, « «usvaKirtu à' Tn^i, liiTcwoifjtSb^^Tif/l^ofiotûy wimtHKyt) onthetSi tIÙi yuucîitist ^tê T^t'Jfatfioii eut' vv. à;rt J^ ùSi TitTa 4''Hlt;fgt;9iJ ^ 1^ Kilt;fX' Aeùü) Tÿi iAx^i^i 07» 0 Ûios amp;çnKlt;^ «ù^^'irv ^«As?S (^ TM '4'V^HOW, OTt 0 dlOÎ /NHOfft^'etf ii^ /amp;Atxs wv cwamp;^wTnvç.àAA« Jinxioii HU UKAAoy quot;nif Ôièi/ c^JhtKlt;^iu. 07^ j/oÿ t^otuA»'

o ^ï6y ^iff^óiKSci^Stji mt rouTLuj u (ix^v * ® (t.^r^è^7ri Jè xhla^ o ^lé^ nù mvi-liu »yiya à7r5SÜÂt 72$) âtà; «(gÙ X7riKQLäH,XM(mt^0 amp;WÎ IMl TxHjtIw iK/i/ülK^ , H Tiff M^TO TVÜTX, Î7^ iXJU7HS TBV'f) i/iinA^ 3?VAASVim , ®ff 9 6i0i mVTbü ly' •Tiamp;lpHrK ^'i/(ii)Klt;^. îJlv c/Js: i?l (iamp;^ov/Q' t/Ùj iAx-ifo) lt;ruuiirKixxlt;^ X' fiXfgt;'nxv,i(çjx yi^ cut-ns a ttaxfjuS (pncriyoù' i/k(itx tid^üiij xiiX^Tix ^y, « ly' Siu -^^Ü' /^ ’TrOxmTÏfamp;y.t.'n x/yi ^y xtus «efo^U' -ny ^ TT^qiHTDUQ xyc^rnyx, a? «upAxoixia H^ XHft^çxix tnwâveu, TjJi xytx TsrvivyX' r®' yù tc^oySLix 7^ Tr^efuTtKay Kff^t/iSy ^ Tms 7«filt;n '^*«(p^d/ïtnuy, wff ^»CTp k' ^wvvyamp;’-K^ o ^AocnxJi®' ƒ t ifuny, us ^ Tous nixLrods ^lt;i^yôcus, «/twx-ny td^ty vy ^S^U7roy viây. Ist ^ivwu 7rxvnAüs x^ yeyyXru asjTitQióiJ^xs voyxs ( «ff cd/'^i c^xiri) Jixnsvoy u^ Tr^cfurlufy im^KttcÜTterDy t^ xni^^TPy t^ó^lüTTVy ^.tip' a ^ edj-ns -an' ei too/TiS) ny,vlù/^7tu, iPcrxvTlüJ e^ AÏyuy j 0 ^ M-m ^J 'y^ e^xv ixyuï/yUguTr^verixi/ X' uaAxlt;nxs.,olt;rHy ^v mysxyKuavm cwS^u7m5-« »(gà o âtôî t«g«(r2v fî^pf/ 'arod/uy yovus* yixv yc^ yóvuy i^K^nu Aiy^rou Svyxn' ^x.xAsr®' yo^ è vóy®‘X7‘S, lt;^ quot;ny voysSt' Tuyiß^ y^ «f xuóxioy n^ (m^Kidsy Trou/Ti Aus, Rnjp (Pt u^ amp;S quot;^tnyny xvaun n n^ «Jii^Moy.us HSU ^’^ MT^l yx^rv^ay ^ m xAvs^xviyfyH d/y/xt 'n tsra. , » lots (m^^xK[wo7s' t(^ xyvoamp;y •aoi^oy xu-ns, h ^ó H^ {dz-rti^yj-TH oJ^a -ms om'rueJas dxly,» ÿ. «Ati xJÏ J^i ixu-ny 5 voyos V7®' IfSiKSi'rxAa yy:,^^ y^ us tyoiy ovóyx-m M’ytsa^^ t^^ 015 iynstAv7^^^ JiKXuyjift^ yxAistc on^iU' XS?s TT^musvnc mcóiffjy. «^ ’^npusyt^ 'n wrlt;ff,y' M^isu rovTiy fHyxn^ yÓAis edz^i j^uv'nd o» Kuytusi Tniwnliyets vAp quot;i^ quot;^nm yx^cziy^

fixruy »i m^KtKct ^ MO-)^«, à K^ v'^i arx VIUS’ WS7^ é^KTI©' dÙlCUl/ÎÛS èiTT^yV cTiJll' W ^^unsmx^cäy, q^ ^ C'A i(^amp;w$ ^çiù m/vgt;ç ^ßtiTliu cfKcri^jKK t^y wâ^a'wamp;' (^ '^ iia-fuil lt;fïu)x(Jlt@' 71 K^iQ^avoiJ V0amp;IJ. )(5« ^f»5 T(Q)nraflt;y/ 0 óiO5 osip 7»g«lt;0j, « ft« ƒ ï^ ^üiKi Ö V0amp;lt;ÓKigt;J^êi Jè ytvóxrKetfj, wf ^ 1^ ^«Jj/iAj« »(/'^ ^P) 0-7^ ^y^0Ï0i'n iHy/jAi' Ö »’Oftcatj'^ ipl Tiisius 1^0071 S0nóis/jhi0i.x^K^ ^^vJit^TK 7[^i^(/ilj7x i^ rsTM JiJ'^Kyiicèlx

^ gt;Ut7K hóyeii.lt;pHlt;ri yOf ^ mTiKoÏs roTnt^y Vfj Üiop TT^a-mtey^iiu. rgt;?ç «^i^stSyTr^a-' Kouia-cu -ny xJ^Ky^ K^ cSis fjólji/ iiù ôtÂHo-ûW 7»f,^tc9j J^cùiMvas'^ lt;^ 7rQgt;irKtwgt;tlt;rcW' '^i)li^VM «yyifSVi.t^ TtSs CW Ó Óiès ^iT^' ^X'rgt; 0tJ'-a)^sKx7jpi«v, Ö toÏs «Tikoii t^' xÏ/tS t^ovluj oifet^spmbx/ ÏJ^oiKi Jh'^ouf^ êtï i(^ ra ^oj^au -^^ JiJ^ayyxrciüyyXXayci ’dh.quot;^quot; yi' «^ iKwifi ^^ voy-x HK^^ 0 ixóvöy MXyKxicy 10 »? 0^7^1(^X71^757^ ïs^,v‘ lt;43^yyi7A,i^ ttxv'

Ttlyv^ai iSK isa óiOS TC^Lu ^ 0^5,^ 0 liXjl^yiT ^y «7r0^^5.7TQgt;xTiêtxin 71,2? 0710 6ioi tsj gt;*t)'«s.àA^à 7ïï 'tiïixyyihix ^y « y^iojjth^'S' i^5y^lt;(hAÓyta^a)p2i'amp;'^ ci cwami 'ny tiiy amp;igt; yiK^oy.Üc H Aiyvm TF^crtCffU^VK tn tièi Tf^ùy 7£gt; dt5,«A»ö«S 657 Kfü^ xvrlw, »(ga ^Ï ^/ijVOS MTiAiy^T^ , «71 tJ? «9 ötOJjGTS 5iAa»ï.Ö ùâ 7rc^70}y «ÄuSiSKTH tf^y^HTCt' ttM79 i7rKvxJi7fAagt;tni' vKtst yc^ «yyi^Si, a jo ft««:^tXs;gt;(c5vxisjy cwê^iii7ni,ciy»lt;^Ó^U'

Tm'lâ «Ki^y 0 0Vamp;',amp;y» OUCi^Óyi' JUi ‘K^ « KV00y,SKt^y o7os.» lt;fê. Äiyvm^o yxyovyiT if^y «Tn^^ç Tfi ötS, hlcw ^y «yiz^^0^?* mix 7010X11 xiTix ^ tnujxtJifii '^ J^v0 tcv^ 7tiiy TT^iTTXatccy-yiXi pRio 11^3^1(0171x1 yvu' ÎKÇ^THJ 0^ f^lTTHi xyveesm HSe3’tCU17UJX ; « 7nix cii't7ll « U^iÂaX, TK ’filcÓÏTtt Oy02S' y^ViKS^ iS7Cigt;i eio coixyKiiu0y^ ui 7^ d^cwxy' Mi cw^Sixi 7ucó/7X rny ara? oyc^s^ouT«-40 £71 ó yxyovy'i7 ^ (^ Tf^ei^HySMU voyu

lt;pH7ty^07t ■a70lM7t!li- 01 ^d^umt lt;^ H7XV,1(^ yi«i oó^inui, Ö yi«i 3^HaKamp;Xi,’^y tfè êtoy efj^^i^vi coici^ 7mH7cu(C:((saKco/7tc efjs^epó ^0Vi7T^l^«7«! t Kip C^è ovjïyi^t 7£l ifilfcu è^ (Oi aA»5£ç.ô yXf yxht;ix tf; Sto?, 5lt;^ yx' iasxrljuJ ^C7H70:1(90 '^ -^' civ3^Ü7ruy lt;ramp; ‘THQjix^ «yxTsûyî cox tc^ t/li^hz Ttvi xv^

Û^Û7nv!

matum eft catnahs Si tufpis,6Cfi hi raró» ficut Aratusimpudenter dixit, Nonti^ mui coiens.Hoe autem Si ipfe palam di cit,Non eft homo in mudo qui poffit AI coranum inteHigcre.Et quomodo man« dauit Deus hoe lcruari,fi nó dedit Si in^ telh'gi^Opoftct aütfcire,quod in euage^ lio nihil eft,quodnonpolfimus etiamin telligerc,Hdei lumine adiuti» Sed neep propter doeftrina quæ in eo continetur, eft fecundum racionem. Dicit enimin multis lociSjDcummandauifte angelis, adorare Adam : Si eos quide qui nolict, fieri demonestadorantes aut,man ere an gelos/Et quomodoDeus mädaifet idolo idololairia'} latria,SC angelis honoré tribuiflct,qui lo li Deo debebaturdtem et ratione doAri næirrationabilis eft, ex dieftis ipforü ♦ in illa enim lege maxime neeenàriû(ut ipfi dicunt) hoe eft,ut dieatur ubicp,quod n5 eft Deus prêter Deû,amp; Mahometus eft apoftolus Dei.additcp,Et quod Deus eft magnus.Scdquaeannunciatioeft ifta^ Nullus enim qui ratione utitur, dice re poflèt Deum elle paruüjtem propofitio quæ dicit. Non eft Deus præter DcG: ue ra eft per feipQm,amp; à nullo ei contradi^ citur,fiue unus fit Deus,fiue plurcs.Et iri omnib» ueriflima eft talis duplicatio ♦ nó eft enim angelus nifi angelus. Si non eft homo nifi homo, Si nó eft afinus nifi aft nus.bos enim et canis nó eft afinus.Qug aüt dicit,Mahometus eft apoftolus Dei: ualde eft ambigua.Quæ igitur ratio con ^idicuU pro-nexionisharuduarum propofitionum, poßtionumeS unius qui dem per feipfam notæ,alterius nexio, auté per ièipiàm ignotæ^Quæ uirtus ucl quæ utilitas,ut quicuntp hoc cófiteatur, de ncceflîtate faluetur C Item Mahomet tus in prædiefta lege dicit, quod om^ nés homines unum crant, Si unius (c^ lt;ftæ,amp; unius religionis, Deus autem di^ uerfbs eos fecit,qui mifitdiuerfos pro^ phetas. Hoc autem neque quoulcp appa rcat ucrum efte poteft.Maxime enim u--nus Deus, qui maxime unitatem Si ho minû falutê am at, Nó enim diuififletho

Seäitrum di- mines in diuerfas fellas Sócrrorcs óCper ^fit^‘ ditiones.Sed hoc inuidia demonis fadu eft, amp;nbsp;nequiuahominû,permiflioneta--men Dei, qui permittit eos qui nolût ere dere ueritati,in diuerfos errores ineide^ re» Item Mahometus in prædicta lege iubet tanquam ex ore Dei, interimi infi deles,id eft eos qui nô funt Saracenic Itê dicit de eis, quod non poffunt reefta cogi tare,cum à Deo non deducuntur: Deus autê eos non deducit.Sed inconueniens interimi,propterea quod non poffunt: quos autem pollunt,non conueniens eft cogere,propterea quod non placet Deo feruitus coacta,Interimi aötnift aedât, uel aliquo inodo fimul impelli ad er eden ikdßdfmneiw dum,óf ipfèqui hæc mandat Mahome--aÿndu!. tusjinconueniensiudicatamp;r irrationabi Ic.Dicit enim in capitulo lonæ;Si uoluif fetDeus, omes iam credidiftènt qui funt in terra» amp;nbsp;tu cogis homines ut crcdantC Et nullus poteft elle fidelis, nifi hoe ei conceflum fit à Deo» Hoe autem latius *^’* explicabimus in iequentibus, in nono capitulo, Irrationabilis eft aSt lex hæc Ahfurdit in Al Q^ propter hæc de quibus traslat »Facit for^wplcrati;. ç^j,^ capitulum proprium de formica,et aliud de aranea, SC aliud de fumo, cuius autem gratia Deus talia mandauit de for mica amp;nbsp;de fumo ^ Item dicit, quod nun-qua Deus parcere poffet,oftendenti tcr-gainimieis,amp;r reliqua. Quodautpecca,^ tum,fugcre homine in hello,uidente fe-ipfum in pencuio'Sed uoluit ueî beilico fos ipfos, uel audaces Mahometus face-re. Itê lex quæ iubet de lauatione,irratio nabilis eftomnino. Madatenim quado orare uelint,lauaremanus etuultum Sc^ podicem et pudibunda, Ô^ pal m as pedis, lotionkfu^cr- ^ brachia ufquead cubitum. Si autem fiitio, non inueniant aquam , intingi manus in puluererSC poft hæc terentcsmanus puluere tilitas per faciem,pnlncre illi-nire fiifficienter eorum ipforum uni-tuin. Sed Óê ft lauare rationabile : ra-tionabiltus iam eflet lauare cor,fecun-dum Hieremiam dieëtem: Laua cor tun à nequi-

ÓfWï7tv5 aj e^^cgsf cugfclt;?Sï, ï(p« 7iAat'«f, lt;nbsp;t{^ «Traihamp;as. «^cè wjo tfêóvu 'n5i /Miu'. r©' yiyfv^^^if^ TnvHs/x cwê^uTriDif^'^a)!» ^Hm 2/ Sta, ons ^z« S^s^iMjss ’^stüja'cit iß «huSetet, c/jacpó^ns \^n^ia'amp;ii cu^ïirn/l °’^yx^^f“^llt;^'^sgt; ÊTÏ o IMuiyiiÓ ^ 7K Tramp;öf«' (Mta vóiiCfl Kih^ayWi-^ tx s^i^KTPs St», eft v^ii^ csis ondsies^ T^ii^ wù nù avnies ereeß fCtKliJJ^S.KOU. TCiyc, eiTTWy Tpi^ CtV'T^ MS ^Zv veu/TM m 0^§K ef^ovamp;ii, f*« ^« ^ii i/Kyint^ ® vcc^ij (^ ^'^^^f «^cw (j^i'i eJ'Hyüerxi.KK^ct «79 irvii epev^'ii^j lt;/^ -n fjLi: AwctiS^' sj (^ JïijJX (Mss V 7f^lt;riinsiJ bv ewetynse^i^j,(fix 79 n» K^terKamp;ij '4»ef Sta riuj KSeTlujaynsea-iikibii kx'ipamp;cev, '30 «%' Cf cveiViSm a ^/; Tos^'eroz^ çv, H vr^oij ip67siijj enweu^à^vu àç -n tsn' sd\j(Hgt;y J(^ C(M7DS 0 TIXÏj7et Tt^erTKO^UlJ liX' ycovuiTyK-r^mi/ kqJ.vamp; x^ x^rep. efnai ylt;(f ^ '^' KiCfXAcUe^ Tât lùtVX * a «StAÿV Ó äiOS, 'oxeci/'T^ cue Imst^Uxcw y oî lt;^v m yv, if^xviC civxyKie^ci5 orw ctvS^uTnvs Siç-n ws^’a/j-^ v/'w JÏjjjxtki. evxt msoç, amp;nbsp;lis 1^,7 cuela^ ycuSA^^v TTX^x êii- csijp aÏ Tif^xivni^ci) 4774 JtAlt;A/0;z49w,^ 'ïO(ï tTr/ZÂVûiÇ ^ TO eftx^TW mefxÄcue^,KÄsy©r' J'i èJhp »T©' ó vón©',^ e^ ix Tie^asiJ ir^xyicxieiiénixiu ^ Trcifixett yoèf KicfxAxio^e ic/insfj 7i^ 1^ tiv^i^Hnss, ^ a^o 7t^ ^ eXfxyrv^ H^ x7iea Ttf H»7C vi,'nv®' c/^y^S/y i Óics tpimtk ^iiBf^a'fi ’ne^èi 116^ lÀV^luHHSS ^ ^ }(ti7rvi; i2ccfKxi^,aiS J* ÿj^im'^eût i êiii ffVyyvd^ (ra^^xh[u.gt;M,cf'ei' fau/Ti vuTx 2Zf lyó^oiiyamp;'fex ^snim.mix9 X' ie-Xjgt;7ix,efvyèy t Mê^CüTi) ^ mAiiJiif),^^^^'' 7X iceu’ny ^ xivefïjjjU' x^ hSe^nê^ lt;ë mki luKZi eejuexv Ö ^^(jLH^T^i ó p-ayiy-iT: minemit En o vetta öif cf^giKih^'^ -^ Æ^As-ena?, xKsyos lt;^ 7rcugt;'n^üs.7e^sKÏ/ei yo^,ón ie^ mv^x^xe ót^stlt;yVi vi’^amp;i/ Wï yamp;§xi, K^ quot;^ iffoemc^l/yH^ rtiy Tt^x-ny, ngu 7« Me/hM, H^ w Trihux-rx^Hÿ^ tpvs Ji^xyiova? /xfc};W ^* 7=v quot;Jü/iJ^i©- » H /è' leui iv^oi^z v/üt:;) Hx'-^t' ^cu tài y^^as ^ iß xsva, i(^ (mx ToeS' lesc iQiJiauTcilr ms yâ^aç xixsviie^xs J^fX nv TS^^Oerttimv, nsvi^ecfj Ixcwüs 10 is^oo'ei)' m^ tcoj^ x/i^x a 7^ i^i/iiifiiS^ t^i’Asyoif) ^ ^yxn^oij cue (w TieKujjamp;ie t^ Hfe^c/ioev l^ 7* nitt^my nS, i^lt;iiii2S'7fAuiioiJ 7^ xfi^efheov xx

•^ *»wiei«c. y» «A' véptit ä^mTleiy W tÆ C®^M , Ttjlîop J\wXTM Äoytp '^X^f 5 l^X^^iZ (^ gt;^ omit Qp viTifeiff lt;ii'^ygp ^ •ntnvTPy 'n Xon^iSxa i(^ -n xia-j^t^^ce-TSTn^ If^t^ç^X' ^y^lf’ (iXÂtsa ^' xAsy^' a vcnüamp;' vt^' J^û' *« fl 7i^ 'n? (Ct^ssccnv. JÏwxtvu yc^ xte^^X' KÜuoî txfaÀA^p rüj i.xjwnv yuüxÏKSC, hç^ ^Ktjj cùjTÎt '(StTaTiiX'jf’eSTxe yomMi cw mv' Tti) X^iO-K^^H «7m^iXK9,ST!ü (iSlV T^l, ATÏ (ii IQ'T« '^ 7pîrbjj iKko^IjM (iù tAivx^xt otwx tIm ^irJ^tyiS^j ttkIjlÙ g (ah rutiT^^®' mt^ KtKÙi xÙtIjm yvoi», [iù av xxv '^ reïg iimk' voii . à lÆ Tcdjrluj yvaiN^ (iù inxi/âs ^nT«' f^ij Mi^aiu, {^K/yK9 7r€fixc.T^iii) yvûvou xxyThu J ^xx^^ùs ^v-nm^tSiiaj l^^ fx^A«« oSi^CTW jicVÂCüVTXlU tacmf^^xÿfi^Xl ’TVÛS iXUTÜp yuVXtf l , TÎtiUllX c/li^CXTl TVC^AM 'nvl, « fc7^^ ^îxAs '^ff^olt;rûl)7^ta,lt;rujü^J•ont' vutticdir» ywiuxi ^ n^ lam Toiv7X itii^' iO TV^HXiVTt f/lHliSirtX , H^ t^ßaxÜTJ ßcV^i'

(r^t TUvrliu tK^x^Kay, cv 'j^CfiilMov, 5 WgiT^ J^twxrtU KtCTXÄÄx/Tfeiy iÙjtIÙjI^ lt;^^s^,^ion /ifemyTOff x^iTusviny où' Ttus ai J^^7^3t,Sgt;i Ti ^iyengt; xi/mSjtiK J^V' vxSw ixévauf yuQi^Sxi. ^^ Ton ó tsou gt;nbsp;T©' XxiCxhwii -n Tifj-unx n^ xitb yweÜKix, iKTltTlfet ’n; iKUTOV i^TliJ^©^ .■ 01 jJ VOfi©' av quot;nnuTay Kv^^óimts, oxaigt; ^xois Äoyav isi^H(/kMat5 TST^aXHKWll, XÂÂ^0V^13^ Siw, ^Q quot;fe^ Tsxvrx inui KÓyai JiûnS(W7i.(ixÂtst( JÏ

X^syamp;' avT©' o tfop-®' ^, WTX ’n T4A@' Hgu Tov; gnöavj avs ^f^à'rau, c^Hxi yXjgt; dia^^v Tgi xhxs^xvaVyón « (jixx^tQ/OTHs ’Till ox^^XKHviii d^^xff’rx^^vnvi mci^xJ'amp;cxivt KiKn^XC. yUCJCÜK^i d^ KSIX, IS-XhXKXi TiTa^' A«ï ViXi^XiaywuTHÄXi K^ ^(P-^XS, -sys^^V' Ço?? iuxTiat; ^/i/viMx^, XKvefovs J^ï ]^V' xav; nçù a^yv^avs J^nx rSfi'jpX'sri^iii lt;^' '^i^VTXi , XtTlX fxAlSX . TW^ lilx/Al' ^g sa wrxhiya (^ '^ xiafiXÄaüad W ih^xy'

I*!gt;ui , o t^iiluiiib'iToa 'tKiii(iaiiJ. ^ dt hi^Ma th; J^nf^XTKftXÏxi Tav ßX^v(iiTy ev at hayat niyxfKx d^wucui'TW ttk^ od/TPiif iXTtênn tIiju TX^ip riij a-iTtaaii. »(gît tfxxi nr^S’TBii (jJij^ amp;vou, O'i’ay ’Till 'W^0Ti3et'n' ytivaaii txs, ’n niixx^ tov «ÄfiTmsyavT iy-^Vamp;'fO’tTtaii KK^aaS «J^v ’ HS^ HiTX TUtj-ne

à ncquiua. Pducrem antem apponcre uultui,quam poteft habere ranonemr Magis quidem igitur quâtum lauare eft rationabilejtantum puluere illimri fneo ueniens eft SC irrationabde. Maxime au tem irrationabiJis hæclex uidetur, qux eft de répudie♦ Poteft enim Saracenus ^^^^tex«^ eqcere fuqpfius ux er cm, et rurfus ei con J^^”^\ ciliari totiens quotiens huicplacuentuel diiplicuerit.fic tarnen ut poft tertia repu« diationem non poftit earn fuipicere : ni--fi quis alter earn carnaliter eegnouerit, non exiftentem in menftruis. Si autemi hanc cognouerit non fuflicienter exten fo tefticulo, necefte ulterius hanc cogno fcere fuffïcientcr extenfo membre» Vn--de quando uolunt conciliari cü fuqpfius uxoribus,dant precium cæco cuidam, ucl alten' uili perWnæ.quæ cum tali uxo rcftmulfutura eft. Etpofthæcteftabitur publice, amp;nbsp;dieetuellehanc repudiate.

Quo fadte,primus poteft earn fibi conci liare » Aliquando autem tantum placent eis fècundijUt dicant non pofte eas ab iU lis feparari. QC tune primus amittens pre^ cium fiC uxeremidecedit à ftiqpfius fpe» Quorum lex non tantum hominibus, quantum animalibus ratione priuatis co uenienseft.SednequeDeo, qui omnia fimilitercumratione gubemat, cenue^ nit. Maxime autem hæc lex irratie^ Iiri • nabilis eft feeSdum finem,et premia qug promittit. dicit enim per return Alcora^ num, Beatitude Saracenorum eft, irrE BedtituitoSard gues hortos poftidere,mulicres QC pellü cetwrumin q^ ces iuuencs,uerecundas etpulchras,pur ^i(^fitlt;fi puteis ueftibusindutas, fcyphos autem aureos amp;nbsp;argenteos per mclas difcurrê^ tes,et cibatia fuauiftima haherc.Hçc ma ximé numerat in capitule Elragman, quod interprétât miferator. In libre au^ tem de doeftrina Mahometi, qui liber a^ pud ees eft magnæ aucftoritatis,exponit ordinem cibariorum. Et dicit primum quidem efte ferculum eorum quæ illic funt apponenda , epat alimpeput pi^ fcis,cibariorum ualde fuauc, éc poft hæc

éx fuccefTionc arborum fruiHus ♦ Et dc^ fcendens m eodem capitulojxnterrogan tibus eum quibufdam, ii Si luxurientur, refpondit:Non eilet beadtudo,fi quædâ illic nó adedet uoluptas. Potius quidem igiturfruftra eiTent omnia, eum non fe^ queretur uoluptas fecundum luxuriam * Alcorani [co- In hoe autemeftomnis Alcorani intens pMi i^r^cipuui tiojamp; tonus Saracenorum fedtæjbeantu ^'*^' dinem maxime m luxuria Si uentrecô^ ftitüere.Ethæcnon fecundum ßmilitu^ dinem quandam uel exemplum dicitjßa cut amp;nbsp;facra feriptura meminit cibario^ rum amp;nbsp;mefe in beata uita. De uera autê beatitudine, ficut de fpeculationc Dei, uel deperfedtione fecundum animä,nul lam omnino mentionem facitMahome tus.propterea quod necp hanc concupi-fcitgt;nccp apprehcndit.Sola enim quæ co cupifeie, bare iam öd promittit ♦ In hoc e^ nim aperte oftenditfeipfum contrarium Chrifto,0d omnibus prophetis Öd philo-fophis,Sd omnibus qui ratione utuntur, qui omnes communiter conueniunt, ul Verafcowi«« tirnam hominis beatitudineelle in Dei icatitudoin co cognicione Jicutineuangelio fecundu ÿiulone Dci. loanncnuHæc eftuita ætcrna,ut cogno lob.17, feanttefolumucrûDeumÆtAriftote^ les dicit, quod uita fccundum intellect it optima eft.Igitur circa uencre etuenerea peflima eft,ctcnim fit impedimento bo^ nitatiintclledlus. Sed quonia Saraceni, neep diCta diuinæ feripturæ fufeipiunt, neq-philofophorû,propter ratiôes in pri mo capitulo prædiôas:redcundum iam eft ad quandam rationem, quam Ödipfi irra tionales exiftcntcs,nô poffunt omni no hegare. Sit igit ratio auctoritas, fine qua nulla ualet auóoritas, Ödoftenden^ dü.quod neep in uêtris, neep in intempe râtiæ operih.fœlicitas hominis eft, öd ^d ^ litre non crût ilhc.Cöftat enim ^deibos tienäi auf^^ adhoefumimusjutcorruptie,quepoftet accidercexcofumptione naturalis humi dijCuitetur,ód fiat augmentum.Hæc aût duo no crût illic:omncs enim in cômen furata quätitate refurgcnt,öd pofthaenô poterunt

tx t^Jb^HÇ /^J^üp f^^^Tni. i(^ ‘M^imf''

CUjls^ Xit^etÄMM , ^U7wvrvif cu/Ttp ft n^ Äctyv^HovcriiJ ; tçTriXQÎvai^, ev» cwlujliKKSiQ^iCTHS, ft TIS ixéihh Tm^hü iJ^ VH^HKÄfisp (jSli ovp^uktIjuj fjóü' cw Hcreu/ ntuf W, g« i(^ quot;jng tatric rluj ^etyveew è/ovxi i?tT(jiStjiHS. ^ ’niniti c/l ’ ogt;i^ ó tsks '^v vs^cw6v o-HÖWtSjKöa oÄns7HS7Üigt; ac^^X' KUUtil/ 0U.^intüi^ I^ tLu (JlXXStamp;.Ó7H7K t^X' Äi^ ^ hxyvax n^ yxs^ cmuistiu/tu ^ i^ 19 Tvajra ev )iii7K7tvx o(Mt(i7H7i( » mi^i/ery got lt;fXlt;rXamp;, SlS TT^ t{^ H hg« gig^KTOU J^lt;t' ^« 0271 (up H^ 7pX7ri^HS ^ TH pKCKSKamp;O- (dOV* 71^ p^ 7HS Kh^3wS plXKSiZdÓ7U7©' , ClCli 7Hi 7(9 ^ïffV 3i(UQMSyH 7HS KfidT« •^VyLu Ti' hamp;CTh7©' ^cvJ^ilitcw Ti7(iagt;7ix7ralt;rn/ Ttvtâ 7T)U p-vipiuj Ó liK^VlUT, e^lst •zo g«7t uSlSv' pneraz 7CitJ7HS, iuH7^ u3gt;AxSt£nu, nóvx J^ up tzitSvgft, T«?7fl; (f^H n^ visbTyiT). ^ Vgt;VTU yi' (U/XKiKSt^Vp-pJlMUS ^GKWenp iWt9 T^p ^ecv7iop ly^ Tl yfitsu n^ laxot Tr^cpit^ 7yus }(^ lt;22/?^mcfotS)i(^ Trxfft thÏs Äoyu^u ttS^MOlS'OlVSlVoi 7rlt;M'7db- CrVlUfUvSoj^TÙjÙ if' yv7Lu l^ -Ttf cw^^umv ^(ibJ^xiiiovixv ^ 7$ 7iSgt; êii yvueramp;.ws ^tS}^ luxwHp*xv79 ** sip » iMÜvi@' ^UH, ItfxytvóiTKUm ut 70ppi' vop «Aaêivip êiop, (ÿ x^i^7i^9S /t efnenp ^ 1^ 7im^7U -^»Ôixùp, Hi^ (/luc/ÏKPTU pb 7« TX epvmxx, ^ a i^ vouii^uH e^(s9 l^p^ H xy'x 7!^ 7^ yxst^x ^ tk «cp^o^enx yéOt' j 0 siD i^ip^7u 7ÿ vi xrxÓu ipmt/lwp yi^üp5LÜH^ K^^ i7ià ci a-x^^xxluj«i 'in toymze ç’I Ôàxi ^xc^HSt/ltyct/T^ jimù ’/ÿ^ Q/^smejiupt/JsH T^vs ÿv 7ri^u7U Kilt;fx2«iu(u Tr^amp;^HiJiSLievS^0' y^S, i7rxvtnop xv Gy tm 7ivx hoycp^op Kgn t(bfgt;i x^syci zsxvTXTrxtnp ov7lt;ilr ^ ov^oiot 7^ datp «T^vtiffa^ra.y^i^u tbÏvuju o Äoycs yH7ep,ov wd\j if/l^i i^^vg '^ gn-np, lt;^ c/lax' nop, 071 ov7i ^ T'is 7HS KxsÄXTixs ^'yus « l^ÏK^cupovtx (f^ 710 (wé^ümv, n^ 0717ixS ^ 7« cvxiX0V7DU ixG, (fixTtuTS è^xviy' XHÇ 7« oinx hxpScwopiUjK, ïvx n 7bi/ t/\wX' pSiiluf CTVpCMVSp epSt^CW IxT^n lt;pV7IWp vy^op cùxhKrxiamp;ia, (pvÄx^upi^ i(^ TT^S Camp;^H7ip , T«Ï/7X l/lt 7X edvi OVK b70V7Xt’ t' XG . '!ffx/v7db' yo^ ^ 7171 7Vppt7ygt;U TSO' TiTXTi KVKsiiTeVTm . ^^ T9Û ftt'SIOV CV

/auHtf^nu «môvHiTKamp;y, S «A^y nvcc 7fó Tiry tK^fiTrai/. és K^ edi’ns o liX^vinr, ^ 7V iKuv^v J'icf'xansc^ix lt;f Heriot, o êiès «' TnxTy/w T^y ^vifnii. ^^ t^i-nc TWTtty tùxsHirov'nu. a^vcevii ^^ «Ki^'cuoi « « it' v«KH^tS üfx TÜigt; (mitait , oviAitiitaS if^lf tivKyKcuM^ è(toitaS J^t , ovJ^t » réit K^^S' /Knuy j^HtnSiina Haji inw ay (f^ii eu/ay' KÓiit, ei lift taS « (Jgt;vAK'5/i^cu. * Hjiw 7® a-10 (Zl©', Tfl M« o^ujux/fiS^oii «^ ly^ ccratiu»

Etj 0Ï eiviscc/ijAj/ot w^^tanrot , « à« ^ntrev' ua, H «s Tpoef^ ^ua-av’rou. tisr’ «Trei^oy 7owts Mtfliu^tKftiv'r«/. TO (rtait-itmy » Ï' mvTW. n^ txa IkkoZ^s , j(^ «h^cu tata-' yttlicovjucu^ taSn 'n(n£i'i°ii (ivaAviamp;üU,a' œil TjiiTTiTW eis 'Tfotfluj. tay eK9i'^oii t' slit ocTomi/. 'argos ttvtd J^t KTrvKamp;vtwt o i(K^Vl^^7y ^ 1^ ßlShita ms 'i(KtJVgt;V (Tl' J^KirnscAias htytaii » és ovk emt txa tftKamp;i' Î0 ^'^i éurj^taft, «hf^a KSi^^ifts (P't iJjotartalt, i(^ Troya^ö ’a^ct^ca/J^eiyit.ajTrit ^ m yce' SeZTÎÎç (JLHTJpÓs Tt^li^Ct (fS TfilflCf/ii^^^taS ^Hiny)ûVK.iKKÇjivei,i(^Z( ovn m 'actPa/ety Hce 7gt;vvgt;v j ovn é ^oy(^ Tr^s Z^vtnit ifi^iJ i' Kwès, s 'ns uStShiTret. eitri yet^ mx ^ Vgt;lis ienhitn, ^oycy Ï^vm nAeiómr®' ’ Sen^ y» vis quot;nhéieis 'óv7«,7r^s xm^vStWetvois l' siy.t-n ei h y^titns «(p^oJidtay (f^y tKa, eig« ftmlui ei^ j iTriTod n^ ’^iffiit t^^xt és Jo w^ K^ vut/ « ’WOhKit X^X y^VVH^ttXWTPU H'cm tIm xvoc/sttenit, 'w^o ms m,'xstéo\taS HH ofT^ilr, fixrbtt ce^x v’mvmii m Ttay vi' notait (ivxsKns ^s(Xjgt;X’Tâv^’re^^, luxTucwriSb-«MOV ei vLu xL'j^ 'i^v7^ efvtniijf^xSet^t '^ ^lt;»lw,i7i et K tt,xKfi?/óms^ ^^jsT ^xyt'i\jeni iamp;i TBoKfixsiyeti/yuücÜKffS ^^F,olt; it-^TCe tZw t^xIsKtnii y^vK^HtniMet, cv (f'^iwitocvreu «‘'«4 itLxweioi, ei iMH ynujcÜKSCS 'sroAhxs hx/^ fölt;5*. cv if'tiUJfKrn'Tcu J^t hxëéiit evn ii^xl^ou, ^0 l^lt;gt;ylt;^i)'gt;S'n)(scnsJ^(ict.(iovxsgt;c^e((^lt;ly C^lt;t (/kit

^i f‘'^)^‘i (^ kXKcu Tf^éiss '^JpnStacn.n^ tV' VtaJkntret 7n2i(XS (M yf^vi^cu yavdlitfiS} thiycvs Ji xv^xs'i(^ Srtas ^ fg®X® ’t®“?“ im tl Xjtyti -?^ yuveuKta^.'É.Tt à fi^TX riuj X' vasafOTp iTOt xvóftaTTtait yS^ims^oi y^vHamp;Kn' ftii'at » 7m^nt {f.êx^umv’TWy iHow^ xif^^ fti i{gn K^MxsPhei un t^êx^nnvnu, mT^^^x

poterunt mon,ueJ aho quodS modo de-Hcere.ficut S^ ipfeMaliometus m fua do drina dicit;Deus interim ct mortem, SC pofthxc refurgent immcrtalcs Ó^mte^ gri, Aflumptio igitur cibariorum nequa quam eft ncceliaria. Similiter autem nes que reru uenerearum ufus, quoniâ neep nunc eft neceflarius^nifi ut ieruetur fecu nbsp;nbsp;nbsp;nf^f^

dum ipeciem quod nó poteft feruari in *‘i‘*^^ indnnduo. Itê hommes qui refurgent* uel femper uiucnt,etfemper nutrientur. Et fi femper nutrientur, confequens his, quod augebuntur corpora, uel erunt dC illic egeftiones 6f alix fceditates,ut tantS relóluatur quantum cóuertitur in cibü, quorum utrunep eft incenueniens. Ad boe autem relpondet Mahométus inlü bro ftiqpfiüs doctrine,dicens:qued non erit illic egeftio fordiu, fed purgatioper fudorcm. Et adducit ex cmplum pueri in utero matris exiftentis, qui nutritur ( ut dicit)amp; non egerit. Sed neep exemplum huius,necp ratiOjfi quis diligenter relpi-ciat folutionem, eft fufticiès. Sunt enim quædam de perfedbene imperfedïi,quae in re perfeefta eflent magnte imperfeCtio nes. Item fi ufus reru uenerearü eft illic, nifi fruftra eftet^equeref 0^ generation?

fore ficutetiânunc.Multiigiturnafcent ^efurreZ^iei^è poftrefurredbonê^qui anterefurrectio- conjec^uê^ü ab nênon fuenint.Fruftra igitur in tantum f«rJ4j(x K^ah» mortuorSrefijrretftio elongatur, utom^ *’*‘quot;f* do^fi^^if nesfimul qui eandê naturShabest,uitâ capiant. Item fi beatirudo in luxurian do,amp; multas mulieres habende eft, qui poftreftirreeftionem nafcenturnen po^ terutefle beatinifi mulieres multas capi ant « Non poterunt autem capere ne^ que foelices, neque infoelices : igitur regt; manent, quoulquc plures aliat nafcan^ tur. Et fic oportebit plures quidem na--ici mulieres, paucos autem uiros, 86 fic in breui tempore erit imperium mu^ lierum. Item fi poftrelurretftionê erit ho minu generatie, qui gignentur, uel rut-^ fus corrûpentur,uel erStincorruptibileS 8C immer tales» Nifi corrupentur, multa

fequen-

» yiÿ tfvins 'wgûî Tovra mg KJhvxg irtt' Jÿv lt;^ rnuTiiUg 7VÎg ^^^■yâtug, ïvx (i» J^ix •ni/ mvoit 7« ^âx TÛiJ KvxyKWuy 'iPVTcey TTig (fva-iug ^'yuif xlt;12ji^vn*o iruutëxt-V^ CW^ à (AH TW ^X iJ^OVOU TrOtiKSl^uÙ' V . tSÏ 'ntVUÜ 7xf^lg X'^iTTfig 1(^ 7rô3v* «f©' J à J'Aille lAovxg mg Ht/lovxg cà lt;^i^^ yam xvrou nAavn. ovJ^xi^Mg e^x ^ quot;nig twismi/Sbioig^ ai/ » ^aù libTiXK'mKTV \^Kft 'Owe. -fS/ movTaiJisva vnmg ’ ^^ mÂ^ù

iÂxTjsii quot;^^^ vgt;iowgt;tg, H nihT^avmc t^ ^^t/lxtuoviX, xhAug yXy, -n iKtehvi k^ 7« Isi7m x^rx {«« li\i(PMiJt.avx ^ Ttug 7ramp; f{§H(Ailt;ug lt;^i^yamp;xtg ittiii iQtvuvoui/Ttt ; Egt; quot;nà^ mv7Wg Taïg ^i^yéeug « ia-)^79 ^ cw^^umv libi^tiuiiovix ^y, ug o (ix^vt^ir (fltt^gH/ljuj J^Kà Atyamp;i/, w®' y^amp;igt; vuù ii/'a tyK^XT^n^ 70VTCDIJ ^ «KK^v ttxh' ^e «gfcg«î K9« vvKrvg l^iamp;iJ n n^ xnshX' 2QS^vamp;iJ^ ivx ^TW^x libJ'^cùiMviib- Wig a l^h-^ XTiKx TTK^X TffXlt;nigt; CW^^UTnig) H^ TIK' g« 7BÎS mtgfccxlwotg Jî MgPig, ntivoTr^^oy Jigt;K^iyK^X7^'i^«i '3PVTCigt;il,i^Vlt;n Jè KCU. i VXg wj^xg ^iU^HTiVSVg K^ iyK^XT^g i tvg (t«Azs» iTmivimii, «A^’t^rs cwÔK7Ti(j li^htxv ^riKÛg lt;^Âiy^'^ cwê^uTTM lt;p§ovnnu)g mev XKTfXOJil isb^gt;t(gt;^Vgt; ^iS^ lt;nWXV0HTW.Ve{ÿ «i/vlg, K^ Âiyeigt;, amp;nbsp;^ 7«vnag Twîg ^z^' yaMg H ix^Tÿ 'n9 xvô^ôiTnv tibJ^x^ovix ^Q^fi^y-n7ntftxamp; X^x H yuç^^êcm^-VX^ quot;^^o

TTlg cà/XSXnUg,H iiH'J^ i^tfilJ (fïuJXpSi^ÿ, (*■» 'n xnÂytùvamp;y '^ xKK^ovlt;/l^ o» xyy^^snffO' ’n J^uifHoornu aveu libiTcuneviflr, rcHy iPiS' •tuij HiP'avui) xyd^lsvi ti-Ttel^ 1^ ’isoh^eig (jSjf tyay^uuounstg gt;nbsp;civxamp;^t*’f*'^vs (^ 7mh' ^KXg JôK ViUT^Xg,» ix^^TH TUjJ cÙ/J^Ùy ^J^XtliOVtX à^ , TStÆJ W J\jJJCUV7t Xijuucü^ xÆ- w lHiJ'^iiu(Mvlt;ilr, ß M« ^^‘^ ’^avg ^' fQ^xg ; «AA« thxàiij , Tsûg Jiwx'ny -ny eu/-4o «0®« w itxi^zuy, » Ttvamp;'uyuuH mJikig xh f^Jigxvt^xgtyamp;iXVxyKÿ gpîvuu^H TÜ/ywiû HSt ’lt;i^ilt;f^(iâ(MVXjH^ -niJ wJjox (Tvsv^' « •nif /^ ^J^a lAXKXamp;^i/y’nig efèyuucûiwg 0 9ig Viur^xg iiiJJ^iKSensJ^oùiMvxggt;7rûg j J'^u Vxnpy amp;V tMtW^lgt;gt;^ TTXXX « OiKtX up XyX' wx, xô^tx Ö KSeyfsJ^euiiCüiJ ^^gt;•^ù^9yó'n^o^^ •rgt;tvuju Tity^^jfÿ cçù Me^xg 0 TxgjuvMnstg

quidem natura ad hoc uolupta tes ord/gt; nauit m his adtonïbus,ut non propter la Voluptatts m borem animaUa ab his nccefîarijs natu^ quëufumàna-rx operibus dongarentur: quod aedde^ *'*''‘* i^pi»^‘^’ re poiïèt,nifi animalia uoluptates prouô carent.Eftigiturordo inconueniens ÔC præpofterus, fi propter folas uoluptates àdiones hæ perKeiantur » Nequaquam igitur in his qui rdurgent, quorum uita bene ordinatiffîma iupponitur, taliû cft uius, 6C multo minus in talibus futura c^ rit fœlicitas. aliter enim quid prohiber, et reliqua animalia irrationalia fœlida ede in prædiÆs adionibus, quac nobifeum cômunicantdtem fi in his adiôibus ex^ trema hominis fœlicitas eft,ficut Maho-metus palàm dicere uidetur,cuius gratia nunc oportet ab his contineri,8Cnon pö tius die ac node comedere amp;nbsp;luxuriarf, ut QC hiefœlices elle poffirnus.’Sed apud eStinefaM ip^-omes homines, SóapudSaracenosiplbs psetiam Sara^ honorabilius uidetur, continere ab his* cenKlaMH»^ Habent aut amp;nbsp;quoldam uiros ipeculati^ uos amp;r côtinentes, quos maxime laudât* Sed quonia fatuum eft,ualde rationabdi ter loqui cum homine prudetia omnino priuato,liceat fimul infanire et dicere:Si in talibus adionibus extrema hominis fœlicitas eft, quid faciet igitur anima fc* parata ante refurredione, quæ neep co^ medere, neepluxuriari poteft c' Sed neep angeli poterut efte fœlices,cum tales uo^ luptates non guftent. Item fi in habende quidê multas mulieres, innumerabiles autem pellices Juniores extrema homi num fœlicitas eft, quomodo poflent mu lieres fœlices efle,nifi haberent plures ui rosc^Sed rurfus,quomodo poffibile eft ui rS efte beatS, cuius uxor multos alios ha beat uiroscN eceffe igitur, uel mulierem beatam eire,óó uirum infœlicem:uel ud rum quidem fœlicem, mulieres autem ÔC iuniores eius infœlices * Quomodo autem poffibile eft , efte beatum ahd quem , cuius omnis domus quam a-mat mifcra amp;nbsp;infœlix eft f Rationa *-bilius igitur eft , Ö^ uiros ÔC mulieres

miferas

homo ignanis Chridianæ linguae ♦ Chu ftiani enim Chaldæi SC omnes oriêtalcs, uocant cpifcopos etmonachosjcolentes cos, Rampan, quod interpretatur magi ^Mpii. fter 5 uel maior meus, In arabica autem linguajrampa eft nomen Dei, quod in^ terpretatur dominus, abfolute, quod SC de folo inteUigiturDeo, Sicut ÓC apud nos quando dicimus, Dominus tecum, Falfó igitur dicitMahometus, quod de-os Chriftiani hos uocant. Item idem di-cit de Chriftianis, quod deificantMari-am.Inducit autem in capitulo LI meide, quod interpretatur menia, quod ChiL dus excufet fe de eo apud Deum, quod non dixit mundo,matrem eius efle dea. KdriäChrißiä g( udè: neque Chriftiani hoe dicunt, tas no pro dca, Manamindeliceteflè Deum ucldeam, led dicunt,quodfuit puriflima mulier, Etenim euangelium non deam eam no to^gt;,». er 19. minat, uel nunciam , fed mulierem ♦

Item inducitin eodem capitulo,di--cens de Chriftianis amp;nbsp;Iudæis,quod non lunt hi filq Dei, uelamici Dei, Quod oftendit ex eo,quod affliguntur pro pee catis,iïcutipièdicit. Hæc autem demon ftratio falfa eft omnino.Multx enim tri-bulationes iuftorum , Et ficut ad Hex Hf6. u. bi-ços ^jj-Qf ApoftoIustPlageUat omnem filium quem fuicipit. Aliter tarnen iufti, amp;nbsp;aliter imptjflagellanturà Deo, Ere-nirnipfis Saracenismulta flagella Tar-tari intulerunt,Ô^ ft legem non habeant, ». eiudan. nbsp;nbsp;De ludæis dicitMahometus in capi

tule T elteumpe,quod interpretatur pœ nitentia, quod deifteant Eleazar, ÔC dicunt quod ipfe eft filius Dei.Hoc autem mantfefte eft mendacium, ludæi enim nullum hominem Deum faciunt,neque filiumDeidicunt efle. Item in capitulo Elnafa,quod interpretatur mulieres, di-cit quod ipfi iudçi dicût inter emiffe Chri ftum lefum filium Mariae apoftolSDei, Hoc autem manifefte eft mendacin, no enim Ielum,Chriftum dicunt efle ludgi, neqj apoftolum fuilfe Dei,fed hominem iniquum, 0^ dicunt ipfi, propter hla-

Iphemiam

«i'amp;gft)3’©^ M/^TnstiHup 7H5 J^ifthiKltv, a* yiy )(amp;s^xvoi,yÿiÂj^cüit,i(^ Tfflt;xlvTlt;Hr oi acvx T^^iv^t jifii^pwoi tat^ven quot;ifivs ^amp;ilt;rtfS7TCvS K^vgt;vs tit^va^vSi’Jinfiivrdlredj'nvs ^yncitz TTc^'o i^iibju^iTM lt;/i/«!rnftAi, « (i^^up tgt; t^OV .^ J^-TH K^^xSlK^ y^iOlKu ro px^-mif tsip 0V0iiX TSV ÖiOV ,0 ^§i^.bJJiy^T0Ü KVßZ®^, «TTvAiAi/tJJii/as, H9^ 7[^ (iórov voovfjAjnp mS^ 3il3V'S)S7I^ t(^7m^ Ml^PjOrCW Aij/U' /jJli'yOKVlt;ii@'(jii7Kavv.l^’n-nivujuoit.x^v^ ^ [üT, ö7J Óicvs oi )(Q(^cwo( ipvvgt;y HU^venpi Etï e M’ns cf niri T^i^ TÜp yfii^ccvüp, 3« ^tOTTütova-i Tby iJ-xZiM/ » sitmya c/it ^^ ^ ^ KitfaAouüi W^ tA/zaæ«, o l^iilujzvi' TM Tfixm^a^'nii ^Q/sop 7rz(^cu'y:v(Ji5b,'CiJ U' TTi^ iCU/Tamp; ■np SzQfJjülS VK elmVT©' lt;^ HST tao, 6iip e» rliju ^n'r^^x cd/irSl. n^ xAHÜ^i» ovt/l ’ oï ^QjC^dU'oi evip ifxlt;ri ^ t/Ù) (jmetwoJ-euf fiXe/eWy /hASVOTI Siop ^ H êiPW, «AAX Atyif ert '^iaLu '^•^Svay^lL/c!Û.H^t.x^ yc^ ygt; 5Az(«y' ^^ yiAiap^s Stw mtIjm ovsiix^a, « «yyiAi/Xi «AAxywxcHSC, Etï àemysi ^ '^ x/jla^ Ki' tfaAcüaijAtyamp;p 7i^ -^ y^snxv2p ^^ Tup tovJ^M-up, »5 flvx amp;lt;rip im ygi 9wv, « lt;0^' Ast Stütz • 3 /amp;KVvlt;np tK quot;nv bAtCi^au, iat^ XliX^7iÜp,US CUtTDi Cf »Tip , XVTH tf't H «7fV' J^amp;^IS, '^d\)J'‘Ùs li^ TffXjVTiAxS , TffOAAcU yc^ CU SAtVas TSp lt;/iK!iü.up,i(^ éi ttÊç Tevs ** Sextus tfna-iti o X7igsoAamp;‘ yiixsryct tsmtX i/ipjcp TTK^xtf^iyi'nu.oit.cni n^ oi ZIkmoi ^ JÖ ei «mfaf (ax^^ovtm ttx^x vv Stov. t(^ xo vgt;t.s yxy Tgt;js ob^xkIujo^s , tsoAAks i7r[u/iy' KXp Ot TO^7«§0t (ix/sjyxs , xcü Ttt véttOf l^» ty^VT^b-, wtei J^t Twp tovJ^xcup Cf hertp a (jcux/inè^^ls^ KiCfxAciiamp;i 7Óip nATiSVttnt, o i^nluJiViTM liiTCW0tX,WS 3t97rtgt;tO(JMT(iip Tnp tAii^xg, x^ AiyóvT(iüp 071 edtrii lt;(by o yii -nv Stov. ygt;v7ó «/'t cfx^/^üs 3^ 'il^' j^@^,oi yo^ oi tovJ^xcot, ^J^c^« xM^^cuTroy êü mteveny, ovn yoy Stev efxxiy èvM. Etj ^ 4* 7WKiCfxAcUU ly^ tAViTX^olçiiHViViTMyV voÜKiilrjCfxa-iy Mcé^ reu in/'odes AiyayX:^' KTeivxt ■^y^tsay inonuii, t yoy ^ yxedxSj ■ny «msoAsy t öii.cSip j cfxvi^óös if^ '4'^' f^t^ tovyg^-ny ihtmw j^isèy^ Cfxxiyot itstTcuot^xAlCxi/è amsoAsy ^fclt;3ï óii)XKi dtf 6^6o7n!y mvH^èyt ^ cfxxiy wortf ït^ JiAxx

^HiaXi CU/TOIZ KTSiKTftVSU « TetgX J^t TM^ tt-aasoAdy (fHcriiJ ^ ly' ki^pcAmw i^ «* fxt^iClf lt;fHlt;ri TsxirSfx ’^i^xtTiv (MV' nas , on iKavit it*affTVçna-xv »(get èisoi/ ^ X2^^^1 ®f «Ï* lt;rXffXKlufoi , lUtiHIW HßU XTsrofo^et quot;nu t^^vimT, 'ni'n J^t tn •gt;)gt;^V/@' o iJli^ yx^ Xamp;sos i(^ 01 «TffosO' lat, vriè -rtw t*(t}^vniT yiyóvxcru/ Exits' ffioti inxnt. o yOy (M^vynT, ÜÄ' tüij T’W 10 «^««Abov J^óraifi M/i^M/ÿ, os H^fxva ßxxi' AdVfljz iy^ i^xttSenosM J^iKK^rtji tra 7hs quot;nv Kvoiv lt;ra^KÓgt;xius * oS^v a^rco acrifz t» quot;^XnifflX 67» , Xtfi' OV y[yOV^gt; Ó t^X^V^iT» fort J^i Yf^iot (Ttxnsa-tatjtf^ •arh'koiifè^ ov yiyov^ ó x^e/sos 1(5« Oi «Tsrigolat, J(gù ■ra-wc Ht/ltwcwn oi XTixósalai àvM o-t^JixKluJoi^ Xgù ttiuHTm. ngt;v itx^vittiT, ^ 6k ts^ao-v' tmv -nv Stov ^nrtel^fiÇui Xi/ns epftxn» ^ ^ xlfts^xh'^y^ IsjaT kv^xAhum 1^ iA' 20 Kwifiiiç ^etviu a-XffXKliuu') o Tir^ÜTlamp;' quot;^i' vuu trOfPXKljMttriMOi, «ara ■Fv tttx^VßiT «gf«F. ot xTffcselat Xjgt;x , ovn a-ocy^xw' voi èiviu, uJ^xueu/rp, ovT^ Ikamp;hv tuitmiià^ tv ifxtiilt;rtoistnlt;rt(/ nyna-xvTP. «, a xX^' fXKUuaï Htreat ixavoi, ou/rcy itJ^wxvtif et' viiu Tff^ü-Pit. -ortei J^t Twy 7m’jpixf)(üy, n euf-n J^üx^yo/^iToa. ^nxi yXf ^ ixl.eta' Xt 701X015 TPV KÄttS^M/OV , OT« ^ X^^XXti^ »19“ » tXXXK , 1(9« o iXKlilJi , 1t^ ot yoi tKÓl' iovuoyiXx^^XKbuof »xxy 'n t/l^ «iz-p ephxi H^ mat lov vüi, OT/ iw xx^^xkLuvos , n^ onJ^ixnuTio itowAS^ 5 wncKkixniç ets ^y ilt;sx(*oy, i^ix -n txamp;voy Hgu. Tm^ouvay Fws (iM'9j'®'5rows ^^fciöoU xX^ixkIuzovs^ouz' T0vs lt;/li KTsenveix^M . -iPvn /t nrxvTi' ^«ï ^ •4-lt;fVxamp;’. TirwS yy ^‘^^‘^'^ ^''^ lt;^Xy^xxluzo!, os 'Tff^OHyHXXTt fv itagt;Kfy.i3 ^tythiots ixy''^^lt;^io‘S i'fïxiy ; fcT/ J''i n^ xzz-nv-nv yx^vytiT l\!tyovr®'iicuz'Pyyi' ^^Vi^cuis^cü7oy xxygXKluzoy^'b^ tts^naa,

x/iüzx'ny J^i Atj/ap, rty vüi i(^ 7oy K' amp;^»xizt èiVM xX^^xxbzjovs, «ff ouzruy nvs xx^^XKbzzovi ^ygt;txcw7uy,xv7Hyc(fH i/^k yntnif ^xzzTix ^ Ij^bT «AxPj’oo'«, OTTOV Atgt; y^ma -ny «S^xxy y» y^iiSixtj^tSïxvoyy ytn t^ iovJ^ctiay, «AA« xxf^xxbizoy XKamp;SH * i' •'«y x» Ji, «STT^ 6* 7jJ) «fj««/* yiyóvxxty oi xn^éx'

fphemiam eum interemidè» nbsp;nbsp;De apogt; 4i^eajgt;ofiolii,

Itolis autem didt m capitule Abraam, quem dicunt pattern fuillè Moyfi, quod illi teftati funt amp;nbsp;dixerunt Chrifto,quod eflênt Saraceni, imitatotesep et apoftoli Mahometi ♦ Et hoc autem eit mendaci^ urn » Chriftus enim 06 apoftoli ante Mahometum fuerunt fexcentis annis ♦ Mahometus enim in temporibus He^ raclrj apparuit, qui ineoepit impera^ re anno fexcentelimo decimo ab in^ carnatione Domini »Vnde uix feptin^ Mdebumetjex^ genti anni funt,ex quo fuit Mahorn e - X„.^^”3* tus gt;nbsp;Sunt autem mille ducenti, amp;nbsp;plus, j^ ex quo natus eft Chriftus Ö6 apofto^ li » Et quomodo apoftoli potucrunt Sa^ raceni eflè , 06 imitatores Mahometi, cui ex perfona Dei mandatum eft (ft-cut ipfe dicit in Alcorano,in capitule Elcaminar) quod fit ipfe primus Saracc^ nusrPrimusigitur Saracemfmus à Ma^ hometo ineoepit. Apoftoli igitur net^Sa raceni eflè potuerunt, neq? illius imitate res quem fexcentis annis prgceflerunt*

Vel li Saraceni erant illi, impoflibile eft j. d^a^;,.,-^^;: eum finde primû Saracenum» De pa- ^^jj nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;«

triarchis idem affèrit.Dicit enim in plu-ribuslocis Alcorani,quod Abraam 06 Ïfaac 06 lacob Ô6 blij illorum Saraceni e-rantJdem autem dicit Ô6 de Noë, quod fuit Saracenus. Et quod propterea dilu-uium uenit fuper terram,quia iple præ-dicabathominibus,quod fierent Saraceni,06 ipfi renuerunt. Hoe autem om-nino eftmendacium.Quomodo enim potuit Noë elle Saracenus,qui prarceflit Noc. Mahometum duobus milibus quingen tis annisjtem Ô6 ipfe Mahometus dicit, feipfum fuiffè primum Saracenum in mundo ♦ Impoffibile autem eft, dice-re, Noë Ô6 Abraam eflè Saracenos, quod ipfi Saracenos genuiflent ♦ hæc e-nim expofitio contraria eft Alcorano, ubi dicitur: Abraam non fuiflè Chriftia num,neqp ludaeum, fed puru SaracenS» N eceflè igitur, ft cut ex Abraa nati funt

L 2 Saraceni,

Saracenijfie ex eo amp;nbsp;Noê ludaei amp;Chri ftiani nari funuEt dicunt etiam Sarace-. ni3quod Deus promititMahoineto,ut nullus mtroeat inparadifum ante cum«. Et poft hate aflumpfit eum Deus, amp;nbsp;du^ xitin paradifum,* Et uidit illic uiros SC mulieresmultas,amp; dixicQuid eft domi nec'Dominusautem dixitadcum: Ne mirens, amp;nbsp;hi cnim imitatores tui lunt, Ïmitatores autem elle Mahometi impof fibile,nifiper Alcoranum: fedhocnon fuit reu datum ante tempora Mahome-li,licut in pluribus eius locis continetur, €C maxime in principio« Huius autem ft gmenti mendacium quicunque intello dl urn habet,poteft bene confiderare, 8C propter hoc in talibus uerfari non opor-i^ldei^meni jet, De dæmonibus autem fpcdale ^'**’ quoddam capitulum in Alcorano eft, ubi palam dicitur, quod dæmonum mul titudo multa audientes Alcoranum,ga^ uifi funt, SC teftati funt, quod per ipfum poterant faluari.Dixerunt autem amp;1 fe -ipfos Saracenos,6C faluati funr. Hoc autem quantum mendacium continet, no cftneceftarium argumentatione quadS TILDeengr- demonftrari,Deangeli^autêdicitgt;quod ^5* omnes adorauerunt Adam, prêter dia-bolum.Itemdicitipfe, quod quando ad Deum uenit cum Gabriele, uidit in eoe-loangelum unum quimiliesmaior erat mundOjSC flebat fuijpfius peccata.Et ip-fe ueniâ fuis precibus fibi impetrauit « Et multa alia falfiflîma dicit,de quibuslatius narrabimus in fine prçfentis opens,cum dicemus uifionÔmaximac fiction is, qua feipfiim uidifte aflèrit.Item palam dice-re uidef de angdis,quod funt corporel Dicitenimin capitulo Sad,in pluribus locis,quod angeli ex igne creati funt, ho mines aSt ex terra.Dicit enim in alrjs locis , quodfuntmagni fpacio, ficut in fe-quentibus dicetur, Deuirgine autem Tin. Dfttir- Maria dicitpalam incapitulo Abraam, g»«aprilt, quodipfa fuitfilia Abraam,Abraam aöt paterfuitMoyfi 6C Aaró.In capitulo aut Mariem, quod interprétât Maria,palam dicitur,

tm^^XK^j^ ai livrais y^ MJTfiia^'Ki/vZi if iv/cüai K^ ai )^amp;sicu/ai t'^vnSna-M. KS^ 'r£i'n /t c^xlt;rty ai aOf^XKlwaï, és i 3t«ï ^ (tx^viHT ^ir^'n,nHi/l^(^x anh^êil^ eis quot;^if Tnd^iJ^daa^ 91^ au/Tß. f^ law TOUf' •rat ewtÂx^Ÿ^ M-^y ó ^ós, H^ fiyx-^ eis tt^ •:^xJ^eimigt;, tt^ èi/lt;^ wróii m'c^xç n k^ ywjcunfis Tiz^^xs « K^ èim,'n lt;(^ KVQUié Jt KVamp;os •n^sxij^il*» êaujn«atiSgt;lt;^v'amp;t^tit (iH-nd aa e^a■i^.xlt;/\wx'r^i^/ J^ ninH7èes fir'll 9 liX^vinTyiiit.» c^ iß Bthf^^tdva, «J^ix nïip VK Uu xmKtnjx^vßiddiüii Tj-é -^}^lt;ivtgt;iy quot;fv tiX'jiiyiTiSiS’n^ ^ ïi^«i3öï limts xuiß Tsri' Q^ijfZIOU, ngu. yX^iSK lt;JV 7« Olf^i?- TïSV ifé iß TfAxxyxias 'n '4'lt;^(^amp;', tt^s vodi/ i^toy /v' vxivu HSentvona-xt, x^w c^Q^ ^ quot;nis ViV'' intS Jjÿ.'rpiSety v/ä. ar^ dé '^ dxtycivuyf idtKoy 71 Kiifamp;hauoy ^ ^ «Ax^g/ww i^p, C7jtv dl£f.^fgt;iJ'‘f‘y Äty^mu^ us dxiyóvuy Tif^ü 0@' •mhv,ài^vxxA/iA- -ny «fiKS^eevoy, éydilt ^HxMyt^ tyx^iv^Hxav és fiAujigt;wygt; dl« iov'nv ffjüêhvM.cwamp;Trty dé ifsu ixucéii yXKhjuiSiKÿ^ id^êno-aut. (y!^dé emy Tid^tyet •^t(Vdlt;^, avK xvxyKoüay uè^ya^'nyxn ’nvl icTndéiKvv^. '0^01 dé -^ «yy'ihuy efn^iy^ usTsxv7iib-'n^!n.K(WHXxv'(3^ «d«yi,7fftbu •irß dlff.Jio?^V. £71 tpHO-iy ah'^s 3 «S C7t -Brj«? •ny 3ioy «Tffnhói ynx 1^5 yx^QA^Ä, èd^ ^ la^ ov^Kvu «yy^^sy lt;^x, yvQiKKts yH' ^avx iß nèa-yov Tstca-ns^ê^b^ctwra ixs tt^ J 9 7iv «yxjgt;iixs, u xvyyvéyluj idix dwxet cdi-ns i^rnHXX'iP • Hs^ xetoKÄx «h^x •id/' ditsufnc t^Ktri, wtex uy dufadiKui^ay t' Tffz^i/idxreyi^ Ts^is iP •nAei lûç metyav' ff-HS 7ifxyy«i^xs, aixv w^ ^ yx^iSKtsi' 7/Axxy5LvHS Óiueïxs dls.hiycy.i^, lui iciwny idéiy dtï‘yyç/^i'T0U. £71 dixyytidlw Atyeiff disKei 77^ -^ xy^ihuy, Sti eixt tmyxiittai*^ ^Hxi j^^ TO KitfxAcuu iß tretd,^ TfAenit •nmis, alt ai «yyi^t tx 7/v^ès id}lt;yiy§ynêH' 4* XX//^oi dé M'^^Umt iK^OS.CfiHxi J^ ^ i'/i' ^ois lómis, ê-n eixi yiyx^ai i^i t^axe/e/' és ^ -nis iinySévais èi^»mou. tt^ dé ^ arx^' 0lt;^ yx^/xs, lt;fnx( dlx^yndLu/ '^ ^jeT KitfX'-Kodaa ^' «y^«yó dé ccy^xyi 7miùfâ^i^ yunus H^ xetfüy, çv dé ^ipr xt^ttAeww quot;i^ yxQiiy j o éfyüjjdj'i’rou yx^x, dif^^»dbigt;

^Klt;ri t Sis »T^v \^SVU HHTH^ lÀXOÀx , «J^ih-4« luf aix^aiff * n^ ori (JtXi t^uverns k^ «X' ^lt;^if iO-^ir ftvee «c/lih^luf ÄZ-^0^luJ lUX' amp;Mf, XSK 071 Oi 7J3amp;S OVIPl èrew ^oi WW «MJKM , ^H^SfJ ^ ^jaT tKTU 7ÛIJ TTK^XAet' ^(tü^Uff, «JA« (nmfv rcuivusn mstitX' eixSi^ä quot;ms liXKi^amp;ixs 7rK^3lt;^ov ms t^x^ixSi ns umpos ihmv ■j(^snv ^ov quot;nv Öwv, x»quot; Aix 'Br^/nti/tstnx tm i^^i/HO-cw. i^ h (/SJf 10 'tS^iiTH IM^X i'^tn ^HUU XTSfi^V^ , 076

« HuViTHS H^fc ms ó^w^cv ùSï TUif ybJ quot;^S i'srxyyiMxs, 7=ùs yavs ilt;r^xfÏ7i ,70 m S^ti 0Vt/l^ H ^il{JM b^ oiffSlt;/loiJl.K[JkvH ,H iH' “^ 70(27« m^l^iKtUI^ Ùamp; TWJ? )^(ivuy 6^6-Kiov Jix^i^'^iüis iovJ^x'05 y^'ygt;v^ ^i^rc( ot-Ttensma tm i(^ tstAsco . o J^è yamp;sos iKmv5 iiHT« ^(^K^ou( y^yovi 701/ Jixm^ix, 3^F«Söï u THs 7mf3lt;^ov tJixamp;xs j u^' 7101/ ^wvmiii amp;Xinhi.(ilt5 CKSC7«êtlXJV0V , HiTX iTsfXiiSinX i' icmi^ ’armaio X7tó t^Kim, lÆ ’ ov j^hvov H' ^9 ^^y ^bù mvns7(Aov iMve^yjew oï ƒ«* itcuet^^ CitffisetÄKV Jixoihäs às T^ inJ^ouiw^ 2amp;ïv )(^ tiiajgt;7bçjL7(ci/ oi tovj^dim 3 (*« Ï' X^F J^X7thix, ö ;*« bcuim^x. k^ tnttotU' ó-at, on nec^Sis i^Hcny cdiyovs'iv©^ ^ 1^ J» Jii^ÄM 7ffi^ m$ m^iois 'iPv Stuw, « /«Äi fig» ^v^/bi^HTO à^ ruy )^óvci»y «p^^gt; « HSt7«nvxs «AJ^vS'ramp;l^x-iov ^nm/t bu ^ov@' 1^ itr^xÙÂ ^ m yu 7^5 iTircyy^' j 0 Al«? 3 5 7Si(/ i'^XH$7K0IJ J^i)(itOK7ü), c^ dy, elfSo'i tT^à (j^ eWHifSvret 1^^ iHoov 70V VKUlï.l:^ J^t^OVeuTSy KQl.7WIJ^i79 7piX nèinx etüsn^/vbx *{^6yi^ «^fxvvgt; JixenAÓïs ^MTi^t 7pixnscnxc/^Ki(SV7te/vi}tTÿ,«(^ cv æt äi 7»s mAiais 3iyiAtoi KStn^^KQu^ow ^■i\^( 7H5 '^v»(ftcos r^^y^sdv ibnfxiisinx 7r^7HKSV7«lt;J^V9 b7fJ,SlS7^ (fHCty 0 cUkVSVOS TTMiKos ^ ims ^üüyxnidiS isoQtciuS ♦ irv vi^Si' ^«n ZivM ni TïviiVyx 73 aytifj^^rio TpSètepa ^ o ’'BS 4^'^/'»? khüveu ’n!/ y.x'^ybr, usn ttkv

7«xv^^ü)7rvyyaJÏus'^ xmC7bu tfCe^KOHU-‘^^^ÿ^^ lt;P»7ly o abniSy »? iKOivos in Sas ^ÿy^n Öt» vós.(£? af ttjj7gt;5 avisos fiS^t. iMiTScàiîi ^KiC^Ha^'y «AAa yi^^ \i0DsoAlxS ^^ 727» iOUT i^ ^ èii ■/^«TftS, «? yniTk mn TO Kso-yu 7'7’ «g«x«s. fs^ ^ çaoi^Ss ^ •4''^'Jigt;5gt;y'b)^X7r^ y^ c^^^ « ƒ »|» ^rSn

didtw, quod Mafia mater Chrifti forof fuit Aaron ♦ Et quod Moyfes ÔC Aaron habuerunt quandam foror cm quæ Maria appeUabatuTjôf quod hi très crantfi-Iq Abraam, quod manifeftum eß in fe-xto Parahpomenon.Sed inter hanc Ma nam S^beatam uirginem Mariam matrem lefu Chrifti Hlq Dei,miile quingen ti anni interceirere»Et prima aaide Maria in eremomortuaefl,quando Moy-ies duxit per eremum filios Ifra ëÏ ad ter- N«W,»cJ ram promifSonis/Fune autem neq; Ro maaedifieataeratjied poft hæc fundata fuitintemporibus Ezechiae régis ludac, qui fuit poß feptingêtos et plures annosa lefus autem Chriftus poß Ëzediiam regem natus efl ex uirgine Maria,genitus in temporibus Oëlauiani imperatoris, pofl feptingentos amp;nbsp;plures annos abE-zechia,quo tempore iam Romani mun di monarchiam tenebant^SC miferunt re ges in ludæâ^Vnde amp;nbsp;ludei teflati Emt, fe no habere regem, nifiCæfàrem» Et ^oh.ÿi nota quod ficut dicit Äuguftinus, Ro- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;. ,

ma fundata efl in teponbus Âchaz,uel XVni._ ßamp;^ fecundum quofdam alios,Ezechiæ,Et lt;i^Ci,Igt;«» tûc habitabat populus Ifraël in terra pro« miflîonis, quod fuit feptuagmta quincp annis ; quorû uiginti feptê peruenerunt quidem ad lefum Naue»Temporeau-tê Iudicum,anni trecenti uigintinouemi ex quo incœperunt eßereges illic trecen fis fexaginta duobus annis » A quo autem urbis fundamenta iaëla flint ulque adnatiuitatem Chrifli, ièptingêti quin-quaginta duo anni interfuere, fleut dicit diaconus Paulus in Romanis hiflorijs» Permifit igitur fpiritulfanctus,Mahome turn fie manifeßum mendacium capere, ut quilibet homofacile deceptionem ani maduerteret. De Chriflo dicit idem, ^.HeCbrißs, quod ille neque efl Deus,neque filius Dei:amp; quod ipfe Chriflus de feipfo hoc non dixit,fed quod apud Deumie humi liter excufauit, nunquam mundo hoc di xit» Hoc autem manifefte efl menda-cium ♦ Scriptum enim efl in cuangdio

tucwvav Ifijttyyi^tu^ ón cd/v»! B'wjv t^/ ■ni/ yo^l WM 3wtZ. XÖ« TCTt 01 iovJ^eUOt i' 3iA»(rew (U/7eii fi.t3o3o^Mlt;rou, üs 7i^ ß^Xf OJt^tX^XifHn /t tMtrtii K^ ttroif even Stw, K^ ^ybù, o iiof^isK Stip (ióvu y^y oixêe^t H^ eTss-^, 8 iPÏf hoyoit ßov lt;x« St AtTOtt Trt' s^e^fj TPiç tift'yois TffisdVtru'n. ta^oaTfe/t' lt;AeKT0Ci /t ^ ^jeT TQÀ7lt;igt; Kicfixhenu, is a/iwxzPi^ gt;lt;iyeigt; -nds (to^^xkLjUovs , tep' 3x^(Moii w -711 tibxyy 'i^top •■ x^ù on to tt«^ * ipTy ^xyyihioy liga tIuj tcxKoumv Jix^H' k(u/ otpaKsvin lt;/!tyiâxi. «AA« x^à M/Tos a fixyvt^'i'r ^ quot;h^ KitJixhona quot;^ iÂXKxep,^«' •rè /eyftbdou xu^^ v yH’^^i ipv Jit^Mev ® y^)^^'^°'^ quot;^S^ quot;^^ 0C^n5^ocfvov. tUT« ToeS' m epruri Tui^ -jov yß^sov , us Miros ovn isouf^unu , ovn «m^wv^y «AA’ o 3wï ‘WgOJ IW' «A« TOV V30'lMU ■WClHim VV' T^j/ KTVO^vey » X0« «AA« Kisa^a '4-lt;^'/'9‘ up7 ewowTix ^ •nïsiü)xyy^^(ois, K^ T»?, fi/ «Ähousy^xepous ’sniiii^v'nu ♦ « fixx^c^i cut ëf KftToeÄiyei», TSiQi Jé IPV ^mv xis^üs JiïxyyÇjiyiDU, us ovlt;rlt;^^ ijpc’^oi/ J^uueC' Viz cd/'^it iyey t/èp, 071 ft» Jt yuüMKfe t' yet . ngu vzihi) nwiyus iTffeovxKVK^Ï,iiu/' 71 «AAsu 711/àî uju\ye^Hiixr©' izryy^ov. 7rfgt; 'n Jt de uèïy^^Hnx yonotoii usiff^ ëisoit •np Stop iJZH àvM ovlt;rixv^ 071 itnlyeervit' ^iChHSS. ^1*» ^bd/f 071 itH i^iet H fwxwê^ ciüvoH'ramp;' M -nKid/T» epxvTUxix, n^ xv3^i'^ ^ 7nv ts^H(Mv ^yia-nov i(^ vov, otyOfy^' Siou/ti, ovyus Wjuiieudss JtJcxiTiy yoiz ^ Sefc, «AA’ usia^ IK pÿd 719 isv^os rbu 3fcg» Itluj j c^ H^iov Jt TP ictaxbyxirtix, 1(^ ’fip i, Acyo^z Km -30V Atyovr^, « -ar«4-7« KhK' Sas hiyevTou '^v«^eu èii^fiù tx yiwou' vss. o yo(jgt; t/os TPv 9»ov, K'acd/yxo'iAxI Jix H^ Äoy©' IPV KiJtov TUKTfOSy crujuxij}amp;' HgK OHOOVXlQ' , X^Ù ^ TTf od/TH ilt;rC7»7f, usxaJp Ji H 3lt;^'tJ.f!K^ 70 «7srxüyK7(iX0V j^ yUQjL^0V7M TtV 'WV^OS , TT) -WVg iM 7°l ^t0 Ti 7TIV K7rKUy«e/j-(ZK7@' if/ty xvlt;i\j 7»s ^Ï^ gsf H5ivuvë, usTi^ u^ vov 7ftS Axfiteed^ Jlt;!^ lt;PU70S ' ’^ÜTiJi 7ÛS ^t^tzeKS XV^ 7^ K7rKtjyixJx(4X7@^^ us'^f^ ^ quot;^eT unisv^U' (tSLl'U atJ^H^oj * 0VTU )(^ o ^ÖS 7tf 9iöV , If' JujjXTO trec^KU^liJJeUf X5W «ó^ Ttf del/ me'

Ioannis, quod ip(e dixit ieipium fill um eile Dei ♦ Öé tune ludæi uoluerunt eum quali lapidare propter blalphemiam.Di Chrifiut Dei ft y, it autem et fciplum æqualem eße Deo, bw,D'-u«,fgt;rm amp;f principium, quod foli Deo maxime dl^ii, (yc. gß proprium, dixit que : Si uerbis meis non uultis credere, credatis operibus. Ante autem demonftratumeit in tertio capitulo,quod impoflibile eft quod Sa^ raceni dicunt, corruptum elle euange-(ium,5Cquod euâgelium quod eft apud nos,06uetustcn-ainentum,debentfu{ci-pere. Sed 5C ipfe Mahometus in capita^ ioElacaph,quærit demonßrari ei auclîo ritatem libri qui fcriptus eft ante Akora num.Pofthçc dicit de Chrifto:quod ipfe nequc crucifix us eft, neqj mortuus, ied Deus in fine mundi facicthunemori:^ alia infinita mendacia, quorum centra^ ria in euangelqs ÔC alijs feripturis conti-y nentjr,quac longum eflet enarrare» De Df j^Q_ Deo autem fïmpliciter aftèrit,quod nulle modo poflîbile eft cum habere filiff, quoniam uxorem non habet.óf hoc có-tinuè repetit, dicens pro alia quadam fortiargumentatione.Hæc autem argu mentatio fimilis eft,ficut fi quis dicat, Deum non effe fubftantiatn,quoniam non habet accidens,uel non uiuere,quo niam nó comedit,uel relpirat. Fatua eft talis phantafia,óC hominis carentis intel Cl»owJo ft- kc^uamp;^ratione. Chriftianienimnó tan Uutex^atre, quam exmulicrcdantfilium Deo, fed fi cut ex igne caliditarem, ex idle aut fplen dorem,SC uerbu ab eo qui loquitur.qux omnia uere dicuntur gigni, amp;nbsp;fi non ex mulicrc.filiusenim Deilplendor eft, Sif uerbum fempitemi patris, coxternum amp;nbsp;confubftantiale, ÔC in eadem æqua-114.1. Iitate . Sicut autem caliditas fiC fplen-dor non feparantur ab igne, ignis tarnen aliquando à fplendore nobilcum fine caliditatc communicatur , ficut in luce lampadis : aliquando autem caliditas abfque fplendore eft , ficut in accenfo ferro.Sic SC filius Dei potuit in-carnari,amp;: abfqj quo incarna tus eflet pater

»^«,« TC ^Tf't/Vix« quot;A «yu^ tm^KulUvM, à 0 «‘/i(u^Z7K Gffi 7« ^'yx ^ yftxJ^s.ÿrùi Tm^ ^lt;P « yoj Ttfl Ôt»,ô Ttf Ôii hoyos^'n 't^ ttk^os f^^oitjyxxnXyMJiuJX^ ^ M^HTÜ Stëhluj^x fPxyeUjûin ^^m/ê^UTrui/ MxrtvôxrKi^^lâ f^^HTÛi -rx t^'yx oà/'JiSf è^xSj, Ö w xx^kÏ »và)uJgt;j}oii.amp; quot;^ A ^‘^^^oi' '^ y^yfxuplb/oif^ Tÿ-nsi^i H irxpf,»(f^x'^ e^^^imâj.o Ji Ttf Mstë hôycs,ijAvlt;làç -nil mmvx’Siqt^ ^^ yo 10 Tjfl QxffJhitiS TT^ÓsKrftXi 'm! T fïoycjj KÙ^ àç ƒ5 w’ (ù/Tvifybiji^ JiiCÂ.îw7r'ip.7nvT«s^cü/' quot;ns ^ XK dW KM/ôé^j A (fè ßtShtOll /tuJXTOU Kiû.iâj,(f:xxi Vgt;tVlüJ OÎJ^tS^XVûij T ^tSO^ Ko yof it/Tv âi^yt/ày nbsp;nbsp;êii. Ttf T fuz-n jt^ôiJix

y^lüT TT^ MZ'n^ï^HX^/, d Ö (inn uÙtsT(iz,i vus^n'tt 7% vcùit.tpKxi y^ ^ lÉjeT xK'Aamp;çcwat lt;^ TOKiifixÄMUTOtAvifreê, oi^tzwivi} yvvai, fiiSfCTt o)^iso5 ixxii i/os T? (iXo/xi^AÓyos ^ W Óiiy^ TTv^yxt à^ Öt», Jjÿ.'n T/oiifuju^Kk' 8 0 Aty^ o (z,xyiS(z.iTi 071 x^^iuXTPii -n^êio^/ ty^y

^oyey » 7rvlt;iV(iX^i7rd (tn jyuuxïnst ïylt;I.^H7Ji noy 71) tv tut 71^ quot;^ Qx^^XKWXjJ^SlS TO ^HTH Pïtt OildS^ -^K ^ (ZùûKtiiÿyCTCW ^irlt;{ Tpi^/sÓfZ ^oyup ^ TI^ óiX,K^ TTvdUlJtX iK Ó'cX^TnTT^^d^ ir^^7rvlt;S\jiix'^!^'7ii AÓyx (pHxt?'7r^if9 CiKx,» 7i^ -r xtnüJi)vSyTX7i9i vri^ Sv ktI' «,«Sv «KTiSX.d ^ 7l)^è!Z-^c/^(id7Ti^lKX,H'amp;l •nv K7tsx, xriüi xiJ-évop ó AÓyei x^ A jyrdV (4« quot;T ètitSHt IK 7TV 6iXy «AA« S? Dt AoyOt H^ ^Q7Ù7rtgt;^'tiX7tt ^ x7A(t)p 7i^aiH-?ê/^lt;s^ ':^xÄ'

Aügt;l/(^XKSt2lli)(J cevê^ioTrUy. Ö Kit7X Kwdni yxi ns ’lt;(hy t7rou.vai d^ 7i^ 7gt;v^tsx, oii ó ttifj(X(it7 ii/iati amp;nbsp;wÈf Trewfa^ ou/^^oonxQ Sx Ai7^ (ruütsdu/i)u,x^' yc^ (^ T TPtiiPiz AÓyey ^r^viXT^li 7rvtiV(tx,7f/-’i$uzj'^KSs Cl Öióf un 6X ictü’T Ji^AiyOp^x^Tif eXay^T? ^ oAw to KAtts^xvu.d JÏ Atj« 7i^ Tquot; «K-Tlsx Ö xenó)' J^ns Aoyx •? Óii amp;nbsp;7rt'ii\}(z.X7°i,STX lt;rviJt€ouvK ^ii»iz4l) t7rt TO ?1 oK^Kiomui (^ 7' ^'jgt;ixlt;^5 4«Uvs«ex8.É7ï cpHiriy o ßxyxinr ii^ ■?Ûix,^

TO KitfxAouta TO iAnxyLHv 't(i,'c7i d c ötöj dyyz *f^Pgt;^V KivJïuju dir Ldo^sç ó yslt;rfj.@'^lw ydf tw ÇV XU71gt;IQ lt;yiXHX,XV7K ^ « XXïddienQyAtXZZ

‘4'^d'»i,\;xsD7Ïêntnyi\(i,H0tóy to w doy iioylyay ^èy,d yù Trovn^èy ^^ «v'^dv K^ iivv7n7oeK7ty. Kydi t/i (pXftSjv^ÓTi ó yos quot;rdv iki^ Aoyas ^ -? êti^ngd ù^sttyt r 7TK7J3OS,

ter uel (jî^ituflândus, QC fi mdiuifibilw lunt opera trinitatis,Sic rurfus filiusDei Verbtói^^ ÓC uerbum Dei patris,potui't in fenfibili libro faibi, ut ab hominibus legeretur, amp;nbsp;fenfibiliter opera eins uiderentur, 0^ efle carni unitus^Etliber quidê fenptus, potuitinterrumpi, uerbum aSt Domini manet in acternum, Sicut amp;nbsp;régis man- Pp'’»*** datum,quimittit uerbüeiusinlibro ad terram que lub eo eft;ipfum aut uerbum nunquam comburi poteft,!ibcr aüt com buri poteft.DieGt igitur Chrifliani,Chri ft urn, cQ fit uerbü Deffiliu efle Dei. Hoc idê amp;Mahometus de eo dixit, 6C ft neep fciebat, neep intelligebat. Dicit enim in Alcorano in capitulo Elnefa,quod inter pretatur mulieres,quod Chriftus lelus fi lius Mariae, uerbü eft Dei, amp;nbsp;fciritus eft ^^lt;gt;^^^^^ Dei.Quare igitur non dixit Mahome-tus,quodimpoflïbileeftDeuhabereuer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;f*

bum uel Ipintum, quoniamuxorem no i^jj^ßiinuj, habet','' Quaerendum igitur à Saracenis, utquærantipfî à Mahomèto,quando di cit Chriftum uerbum efle Dei3amp; fpintn exDeo,utrü de ipirituueluerbo dicit, de accidètali quod profcrtur,ucl de elfen tiali,id eft er ca to. Sic no folû uerbü ÖC fpi ritus Dei eft à Deo,fed 06 uerba amp;nbsp;ipiri-tus aliorü prophetarü,SC aliorS hominS beatorü.Et fecundu hoe nó magna qug-dâlaus eft hæc de Chriftojquê Mahome tus proprie Sd. fupra oês hommes uult co ftituere.Sed neep propter talê rationé ÔC talem fpiritû pluraliter Deus de feipfolo quitur,ficutinducunfin toto Alcorano^ Si aût dicit de increato amp;nbsp;eflcntiali ucr-bo Dei et fpiritû,fie uticp nobifeû fentiût tam deincarnatione,quàm de myfterio trinitatis. Itê dicit Mahometus de Deo m capitulo Elminim, Quod fi Deus ha-beretfili5,inpericulo iamtotus mûdus eflet. elfer cnim fehiimainter eos. Hæc autem fuppofitio ualde falfa eft. Suppo-nitenim,nonpolfibileelfe Deum habe re filium , nifi iniquum ÔC audacem amp;nbsp;inobcdictem.Nos autemdicimus,quod tid pliMueT'' filius Dei eft uerbüDei,SC fciétia patris, bum ipßm,

L 4 per

per quam omnia operatin', V erbum au* tem comprehenfum in mente, ÔC arrifU cis icientia,nunquam inhomine fepagt; ratura concipiente intclledtu. Nifialu cubi blaiphemans Mahometus dicat, diHcntire ad feipfum Deum, amp;nbsp;contrat riadicere futjpfius intelleóuiamp;cogita^ tioni, Idem Mahometus dicit in eapitu^ lo Elezat, quod Deus QC angeli eius orant pro Mahometo amp;nbsp;Saracenis, Quod quidem eftangelorumjeftomit* lendum . Deus autem quando pro eis orat f Quem orat f Angelos, uel homi^ nes, uel leiplumç’ Sedhoc eft mendax num, orat lèipiüm : amp;nbsp;maxime feeun--dum Mahometum,qui uerbi incarnatio nem negat, SC ncque perfonarum difcre Mia inenddcii honem ponicin diuinis. Ponit autem 5C rxAleornno. aliamendaciaquidam, ófimpoflibilia, ficut incapituloElafiar,diciturquafi ex perfonaDei: Sihoemiferimus Alcora^ num fuper unummontcm,uidercsiam cum utique fcilïum a reuerentia amp;nbsp;ti^ more Dei. Et Geut in capitulo Elcami-nar,quod interprctatur luna, dicit,quod luna contrita eft : ÔC multa alia,quac lon^ dum eflet enarrare. Vndc poteft omnibus ßpientibus manifeftum efte, legem allam non efte à Deo,quac tot amp;nbsp;Gc mani iefta continet mendacia , Inueniuntur autem poft haecamp; alia quaedam ablbna,

translata ex Alcorano in modum expo-fitionis,continentur autem palam in li-K^jonetiU- j^ro Mahometi de expoGtionibus : ex 1er de Aï««- quitus cum multaGnt,paucahic com-r memorabo,Vnumeftquoddicit,quod tuK.lseiiqiain nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, r c

fcnbitur üedo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Gwt cœlum cx rumo, tumus au-

iirmniAachu- ^^’” ^^exhalatione maris,mareautem j^. ecquodammote qui Caph appellatur.

Si is circumittotum orbem terrarum,ó^ fuGinet cœlum. Dicitep folem SClunam arquai is lucis S^ uirtutis fuiftc, 8C nullam difcretionê efte inter no die et diem. Ali quando aSt accidit, quod dû uolaret Ga briel, ala eius lunâ tetigerit, quæ Ôd Geut nunc uidcmusgt;obfcurxu eftJtê dicit, Ôd fuem

J^i «j rseJvTte ^ycJ^vTKi.ó Zl Xcylt;^ é UV^ A«^5ef ^ TH edtwota, n^ h quot;nv nyviTBV öè^sim^j 6Vlt;/li'BT0'n ov^’ Ta^ twé^ WW J^iiscwmU Tfiv lt;rvMcenJiah'otf'ramp;' rtv» ei lift 'sxev Ji^czertfm/ócy ó i/a^viHT, è^ Ji^Vüamp;i/ 'is^oSiCU/Vi/ ’Teyèiiii,K^c^'BJ^ yety quot;^ iciWTiS^vü nç^ vo'iiiiKn, triénK^ ^vinr lt;p«criigt; ^ ^^ Kilt;fahoù.agt; ^^ tAt* ^«w, 07ïó êtes tf^ii «yy'i?^i cùjTTSi dV^^ ■navwfcf 'T^i(Jtu«fiiiamp; n^ 7£'i/ «h^taii ce^'l^. yeeK(u/wp ♦ ’n (M ovi/ rüy «yyihajif,‘m^iti' 7^011, Ó J^i óiós on XWÊg MTCOif ^'^'nU , Ti' vt l^liyiTOU- 7gt;is ayyi^sti, « mçowä^imroUf « t«/1^ 5 «AA« Ttf t’ 2J^ ’^lt;SVJ^@', 'n d^* yi^vu Iwj^^'f^ (ioJAts« KSfne ’n!/ (ta^V' 1^7, 05 n^ 71m Tifl hóyov a-a^'KOKny Ofva* TOlt, i^ ivJi Jia/namp;tni) ’TrCxnUTruy TUlHcnif ^ 'mts Óétti. ’liênm 0^ ^^ «Mx K’i/a ■4-^' /»s H^ «efïwx'm, wi-ni^j» ^ quot;^ KiepaKcuu 1^4A«lt;rwgAi^^TtiU, ui-n^ tK'n^müTitvïO^ 'f£ióiov^eii’STi(i’4-ctiiSbf 'Tamp;'ï» 'n cc^ns^cufoff ds ^ '^ o^^tgt;} «/^ ew aillai lt;ryiamp;lt;yv «Trt 7Hg libAftSeiXS n^ 7tgt; i^eSou 7£i Ówv. J(^ US':^ ^ ^jsT Kilt;fXAciÜ.lU ^^ i.^H£C(itx^/o tg' ii^jM^ fnu (KAIujh, cyHa-’ngt;^o7t m n/^LuH lt;rv' Pi7JilC^. t(^ TTï^« K^«,tttiX)lgO(/ ew 09 X' ^me/Sneii. oê^ Jïujx'nU’osain miyo7s ^t' Soit Hff7ttifxi'iiy'nif vcjxn^ tKamp;voy im^Tree gx Sti, 7elt;rxÜ7X t(gù 0V7io J^i^x Ti^t^V' 7X •4'dlj/ÿ . ivoia-HsvTou J^t littw TWj-nej* neu 7ivx x^x X7ieiJi)v'ne, X7t^ as JitScuie lt;/ii^yçJ.lov7OU ol xX^fxnHvoi^iitTtteftgóijJijftt tK 7£i xAnsgoóvv è/^uyttenus '7fgt;07ru'7r^t^ TM Ji JicegfN/bjjy ^ 7w TT^ Jiny/nnui» tjA Hù)K(iiamp; ^nèAiM.c/^ ay 7n2fiüp ovlatf, ohly»^ e^T0Üidx nvHitov^'cn}. lt;^ lt;7^1/ o epucny^ÖTtO KTisos ^gowos,ytyov^ tx }(St7rvov' o Jè nftTT' vos, fcx 7HS Mxäviitx/nas 7ns ^äx/khs* » /k ^Axo^x 5 fcx 711'©- ogovs xvep mtlsU' (j}iiov,o TSiO^^óivwxif^ ohluj 7LÙoinavut'4* vbii,i(SU ewtya 'nil ovgx^oiJ, ejinxi Jè neß vif n^ioy n^ riui erthitvliu, inv epa'ns t(^ lt;/lv' vx/inas quot;^tSKt y j(^ nn/t fiteul Jiocfxeimif àvM (ii-nx^v WK'vs K^ Hti^'xs ♦ tson J^i •stviMov vu yxamp;Qiiiigt;^,lt;nujtJi9’n^igoif aù-ny x-^xiSlcu 7Ïis xthlufus, « K^ iSTf^ ó^i(J^ vwi ierteSTlor^t. i^t tfuri^rèii fiS^

VÛÛ 'ÄpäyWöt'tX THSnSTI^V •^vlhitfCW' Tamp; y^KH^bi/M , ‘^y JÎ null fc« rüi t^TtOsV ^v }^i^ov, roy J^t ytt?^bü ix tiP tf.i'n'mv quot;^v htor7amp;' ♦ I^y J^i •ny TfoTTtfJ ÿ^Hyà' '^. orr^' y«^ 'f^ 1^û^ ^ 711 KiSwla^ p-i' t« TÜ^ yüy 1(S^ TÛf/ ^UICDi/ , on Tff^Ot KTni' ^quot;^V l^^OUJU, ixAjFty» « KlßcuTBS * KP« l*(lt;/!ustli 2« 0 ihi(f«S «Tfffei . H^ J^HX 70 hiw (fo^^Svee, tt^MTmr^y/ ó vui '^^ Stap. 10 os fc^y, «’afih3ijffsuiir^olt;rKiwHlt;ri)igt; np ttSj-

Kn^ oiuvgt;v WJOS 7V oifffi, c^ ns 'ar^óda-t^ « »(STïrg©^ ♦ ov yf^ottSiji’ov, xiix n ^la « xs-wg©* , x^ ruu MjTTi ^t^@' (Aiyts®^ ^tfw. ovru f^yX^ ’^S riirOivs ( as awôçv) o;vosivramp;', « t^-is i^vH^v . K^ H^fx-TO rtma-^ie^ ris rxvi/xs r^S kiHut^v. ngb ri7i Hxf^iSV tt^O^H^HO-XV . H^ i'Wi^UTH-’ otts ó v£^ ny Kvomy, iw«;7wjamp; nil Äuv' 7« ^ ^^ tarÓTsreo, HS^ c/^HA3i yx^u, Jj^ lo rif/ iiVKrH^uy ou/7vv « x^ rxLrljM ivxt ^«lt;zj rluz ouriow ^ J^i lu/ ri nv j^l^ov ifi« «Kx/àx^TX amp;vou ifxort. (furi /t Tm^ 7* Is^ duffs' f ôn ó Stoj wgoï Ti'

Aa rgt;w nsxi/ov KTircKT^^d lexa-eu/ Kn' wp, X9« Tovs K^jtAsvï xP“ d^)^y'yiJ^V5gt; ^^où/y^ \S(3r)Aatp^HXirou.^Mii,TffKljiU70v ^iavu^Tiv^vx/iPV os'ii^i/«yy^^amp;'ns Aiyóiiamp;vlQ^ xlt;/lamp;H}\. . xpw '«'»* ^«AaToa xvat®* -y' oc/sjL»K,«7nKréivou idjun^i, tv 30 J^of^sw, ifoovnaf/ kv^ms tpeovu u^yx/hfi, t(SU lt;^d' mv do-iii oi mtTpxTrW- Td) nsiruv, usa 01 df^^VTiib'‘H^U'^^ricrviSnx ou/xsHcnl 'ZffxvTX^du'nsn TmAty i (ixy^vtur, imiH' o-i ^ßiShioit, oTTBv ty^x'i'i J^iJi-KU yi^tx/xs f^oyay 3xvlixstS^l. ^viiK^/vroni t/è x^ ^«•' Tttwfui/, ^^ewr« iKàvx «ä«Üh d^^itmKól vxn' uivx ri Tpt^iAix kAh^««^ tj^sp, 7« x^x‘4'lt;^‘i'aOTXV T^IVUU ^ TO Tt^a ÇHlAiM JilCXtU ^lt;(\jJ^S quot;^ XS/TXÄXU^XVHT^^ 40 ^*’^'‘igt; oi m^fXKluiti, xpi IW» quot;«P u(t^^' itir aney, u» Tsou/rx aveu ihndü, nvou. J^ t(Sfi 7óv‘rgt; t/^ mdvcD^, Th/l^ \xjrs^Si7rni, 0--Aep y* TM iXurS^ fyyt à« Jl^tf/Siiaii. cvi^ tHz t^u rovs ooc^çxkIujovs Tretdy n^ uSi nv K\n3^o^tv, dyo^ xpw 'waAKoc ^-^J^» KUrX' f^l/CxvovTou ^ xinS, au^s Jix/7tfx tmoA' i}^{digt;x ^ dewy' if,namp;{i, Sgt;S711^ Sijv f^iyO' rtiixnu

fueni agreftem eX fiercore elephatitis lU turn efle,murem autem ex ftercore portel 3 cattum autem ex fronte leonis. Hoc autem ifto modo exponitur*Cum emm Noe efletinarca cumhlijs ÖC animait-' bus,quando ad latnnam fecefTerunt, ingt; cltnata eft area, ÔC maxime quando Cephas aderat.Etpropterea quod ualde ti muitjconfuluit NoëDcum*Qui dixit: Recede,amp; adora podicem dus ad fora- ^^^^^ ^ ^ men,ex quo prouenit ftercus»Quo fado ^ß^^g^ff^ fimul exiuit ftercus, amp;nbsp;cum eo poreus ualde magnus, cuius roftro ftercora ( freut con(ùeuit)effodiente, mus natus elt, amp;nbsp;incœpit rodere tabulas arcaj. Et tunc maxime timuerunt.Et interrogans Noë Dominum, pereufrît leonem in fronte.

Et exiuit t muftela per nares eius * Et cMw. it^enini hanedieunt efleeaufam, propter quam habet liber de carnes porei non licitas eflê dicunt • Di- ïioH.ÿUfhtt cit autem rurfus in eodem capitule, f»fib quod Deus in fine mundi interimeto-mnem creaturam, ÔC angelos, ÔC arch-angelos, 6C nihil relinquet uiuens præ-ter Deum, ÔC Mortem : quae eft angelus quidam, quidiciturÄdriel.Tuncman- Mors, Adritli dabit dominus Adrieli,ut interimat fe-ipfum. Quo fado, clamabitDominus uoce magna, ÔC dieet, Vbi funt fatrapac mundi 0^ principes f Et poft hxc re-lurgent omnia» Ipfr que rurfus Ma-hometus fecit librum , in quo fenpfit duodeeim milia uerborum mirabilium. Buoiec’m iiil^ Mirantibus autem amp;nbsp;quærentibus qui- bum uerboruni bufdam, fi omnia illa uera funtcRefpon ^^^f’-bb^t dit, Sola tria milia ueritaiem habere, alia autem falfa efle. Quando igitur in praedido libro falium quoddam de-prachenditur, dicunt Saraceni, amp;^ hoc Mahometum dixifle, non tarnen omnia efle uera, amp;nbsp;hoc ex illis effe.reli-/quum autem totum infuo roboreper-manere. Credo etiam idem facere Sara cenos in Alcorano ♦ Etfi enim multa mendacia depræhenduntur in eo, tarnen propter quaedam , quæ in ipH continentur,uera, freut Dei uerbum, in preis

inpredohabetur apudeos.Dióumeft autem nobis fupenus, quod ficut didt Auguftinus: Si unum folum uerbum fal fum in euangelio inuenirctur, iuftum ef fet3quod totum euangdium friuolum et uanum exiftimaretur etfabulofum.Ego autem firmiter fenfi,quod Saracenorum maxime fapientcs,amp; qui literarum pert /torlt;n5 ipps tiarn habent,uerbis Alcorani nullam ad et!lt;imslt;frttcmis hibent fidem , fed fidionem dodrinac fu}peiiÜ,ideo^; eins auertunt.Signumautêhuius,quod publicari lUud curn alqs fapicntibushipublicc dilputa ^efuflmtnt. tcreculant, ficutego perexperientiam ipfam cognoui.Et ipfum Alcoranum in medium afferri nolunr.uehementiflime enim triftanrur,cum ab alqs legitur, flC nequaquam uolütin alias linguas ipfum transferri. Scimusautem,quod purum aurum neque aquam ttmet, neque ig-neiTijnequeindicë.EtpropterhocChrii fuaiu ueritati Dei confidentes, quar for^ tilfima eft,amp;^ manet in acternum, liben^ j^^ ter de Euangelio cum alqs nationibus di ' ’ iputant,amp; gaudent cum alqs nationibus dirputare,^ gaudent cum ab alqs nationibus legitur,dcfiderantcp ipfum omnibus publicari,amp;in alias linguas transfer rij 06 non literis folum,fed etiam fcriptu-rispublicis Chriftipaffionem oftedunt, quod ab alqs gentibus ludibrium et igno minia uidetur.

TtiidTCU Ttv^ ctL'n7s^ a^nWiJ^tSiiiyfUfttf^ quot;T^ü), 071 KftSiï {fHoriy cù/yevstv©', « fH' voy tff AÓylt;^ •]^^J^»s ^ nbsp;nbsp;nbsp;^xy^^Ktu iV' SJLTKiTP ,Luc(^ JiKcu» ouTiX 71Sgt; 'n Tihayyi' Aioigt; ó^Hf necfrouay Xayi^i^tu tf^ y^ybu/^t. tyù Ji JiiCcuus y^cyhu, Stj Twy agjiyxjat' v£y oi yx^isoc nepoi i(^ y^ayy-xhaiy t^' rdlr Tsréi^cw, cv -ro/r^'ovCT 7oÏs 7ÿgt; «Ktts^i' rov Aoy)is y itAhii ’n Ts^xiryx ?1 tfi/xin^' f^ixi MATOIS XTnKiKsc^vyySivoy lt;^. erhy-óicyiO (fè 'n, Sij «AKsis tmpoii odi'nyg lt;/lny.c(rta lt;^ Äty^^M , Tset^ouTfi^at * SisTi^ ïyi ƒ/« THt isa^xi tyvuy xuTHi. n^ M'n J^ 'jo xfi' v^^xvoy ov Jiovysv'nxJ^i/lHyttmviamp;xi ♦ xeft' JjaÓTXTtKycèf X)(^aV7Xgt;U, ^ ’ Khhuy Mixyl' vuxi^ySióov, nsfi ov/xyus tStAtvcip «j xA' ^xy^xyyx7V n^^ JixXtK'i^vs cu/'io m-rtic^i^ ^ièxi. ix/jJIm lt;/^, 071 'n KÜ^^èy ^vxicy, tvn (AiJbiK^ ovn 'n 'Bivf. i(gx ^x ü^ 01 yQji$M»oi,7n irSt StovaZhööa ^^fouü'^if Tdlr, txyy§07V7H -n ouxit j(^ ySjnvxrt «J ’n y diävx, xxySü^'Cuç •artei vgt;y li['xyyi,^!iV quot;nît Xhfgt;Sli '^ZXl Jlst^'iyOV7T)U,f(^ y^^jn^lf vis^x^uiy eèvxyivuxwySiiav. ùJ^ôvyovtn 'n xLn nixxi (A/tyotrnviSm, n^ àç xXKxi yf TOf^ó^'tcamp;Ke ö^Atx7oVf, m^ ivy^xyyxat yi voy, «XKx m^y^xipcus. (^Hyoaixtt 70 tjO y^sov njoJ^^ iAeiKvvoviny,07r^ voi rüy a^haty t3vüy 7rCU.yn£(/ldb', »(ga xriyix ri' yi(i7«i^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jO

Alvt'fiy ocpsiJ^eyJljt noiff^y, 071 'n x^nS^Moy ovK tsn véyamp;' Sii • Jiixai yXjgt; Jth » »(gù anugt;7iyus a’arejy, o voy©' aV' KvoicoS tw hi'/n'iP rey©' xcpxyHt Ki^ Stw^lfiv, ov yófoy on xtuvia» Tm^xTScyTra ^yoefru, «^^ ctï xepxyu myxTiKH ngü ix ^9 rxTu «w Mi^ógt;7nvs Jiix^i.'nu,'msivfiy 5lt;f ^ xvlg^ Kiyeydiiois. xoti 'myt ^ xLtS Igf^ «ÄnSt^owu ^ TO Kilt;pxhoü.» TO t^yTraKfi^cc, o i^ybjuwi7ou Jiis,hiy^7Tgt;u, «s ^ W ^óy^ •rt) Sis evKiSi Jiïx, tüß 071 'n imy ÿ^ lt;^X”2 «^V c^wstna» «vx tsi «/S yé^ay twiyw vis

i^ ^ «rif xynSt o O^x tfj^ rrMTiii ^ ewd^é» nvs wx-ynsc^Ufj vó(i@',«K fcSï vcii@' Öi»« cut ffi tfi oi (ra^^xKHvoiy ifsiKiffip wvgt;y '^uw' l*^S)i^ ihiottAin, o tfgwr^'tTj’ (m/Kç/aç vó' FöJjÖ vó(ti5 ów^KV^Ui oifiéhui/ Avj^eSj, K« ^às ^^KTDU vónoi HSCTitKO/nUS i^ óxi/X^Vt tamp;i xvn « ó/os oiKamp;x y'iyevi quot;ipiovra vétiu •(9« voitohtrii^us n quot;^ Ttf aa^iXTtH^v deu/x^ T'V eph^M lt;rvyHtt7«'namp;iStü, Ig^ nSi cauvtov 10 ^i'Kl®vxc/xw ws^ni/ij ’n ecvxTfKhiy oi y^^ sicuol tS^ ffüniX'rmamp;v èca/x’nv nixmepfovouü T^^tvyyeuivfn ^ xteovijs ^utis,ilt;rù(/ TDiwy ó tgt;^Kiii3, ttK^oigt; lt;fè è 'jpotpivs camP Ji«§Q' A©^,7T)f/ VOUOy I^y 'Tgl Ôamp;0V vÓtiOV Tuewn' Awj J^iïStifjJIj'Oif VV-n ^ TN TSXÄOUX H^ TV ’n KMO» «^« )(5«7rÊs louj-ni/ Jj^^fuviUM^ ‘Wj 1^ xvA/ ’iffxvns n^ AÓyov n^ bouji^X' 'J'©-',(Ö efdov^x 9[^t^v’nx ^^ÜJ^n, Ö mÄ' ^vs ^smvAxèan/ i^l^ ’TVoiTOc inSnu oy« pm/ts 20 S^VToci cutS, J'’ï/uK^ M/TÜ Ig^' tiCii«iJiiamp; a§ yMoy oiKamp;iüyy’r^'nsj fiifoi t^s ’n tfov^'i/ii, i(^ aifTBS lt;f^'i/(igt;Klt;y^ ^’nhljM ^ ^^ vótJ.u^q)o V^'iamp;Xi TTm/xS tW ^KvTiHii^LvVi, H^ H» TH siA/ovrees, t(^ c/Jef. KiP ovx ^ tw Ktc^xhiüw ^ovoy Ki^iTOUj K^X lt;fiÓ^£V Ttf JilShlOV , SlS ^i^ 715 ^TOAh Kfi^ÓT^Vy^X^'f^V^’n X:t^K7é' ^i'n, xv7» » ó/os cpw^i}^ ^ewnx 0^ ^jeT Xe^saijöj ^■n^tTou H^ oKs tyS^is xyxTreü'^ ^ quot;^Èg ^ JiuHSvraiiJ liljyiSvx, k^ 901/5 |0 i^^K^ownts ^»i^'i^y^'Tamp;iJ. o:^’ o ituxiJ^i^ ’nv (UTt^^lSOV ’X^Ói^0(l@^ äy^oJ'cjJ ’Tt^H'PlliX' o-^v ^ W xsxiiu ^' ^ «TruAamp;xs t/a’HTts iJ^OQ ’7roxoy if^y x^y^quot;, J^n^y ytyov^ ^ ^ oyi/üu xiepxÄMW.^ ycù KU^wç ipumy où/ yiss'ivamp;',«^X y^ W 7JS diLunè^n ngù g« Sy ^lt;gt;liS(j/@', 7ns^amp;ij Jé yiTxyäi Tthliu êi^xy^ ^éi ip(vuju o Stx^Ji5'7a y^ (nny-xTt 'ms^’ao^ ^lt;l^«yS5 Jé TK mc^Jici ’?ns^m.M'r£\ ’r£) xv ^VH«Kisx ’ri^KSf^jyowTra^xTPV xv^^u^ ^0)7nv ^’mwTamp;'yHffne'Tfyty ’dm^xlt;yiiMi o^ HSt^Jiew mv, Tm^nySf/ /t {«gT yuixtii^, »(^ « Ss©- «VTïJ) ffaffXxlwoQ éinyfb/l^^x^ «' TTi^n Jé isrox tydt fm 'j^ü-n ’s^otxxxvTtyïfb Vv iyi XJiAl^üV • a Jh Ó (tOOKflH^ 'xisi' Kç/vx'P • XTnxnvâ n « Öat. 0 ƒ t ö:t^v, «JtjjjX7ty àviù -n xAfg-, ovlt;/llt;yv irJ^oy t' ?». mix amp;7Tlt;yv « S«©-, «KSAsvó«lt;rw mi «’s «77^

quàin cædesC Lex igitw quæ per hâc hö mines compellit-iion eft lex Dei» Ipfi au temSaraceniuocant earn denominatie ue Elefalemjquod interpretatur lex falu tis Dei,quae proprie debet did (ficut die ôum eft)lex cædis amp;nbsp;mortis» Et hæc nia commoda fuit tali legi ÔC legislatori,ut ti more mortis corporalis, confentiant legi mortis æternæ: lient econuerfo Chriftia ni corporalem mortem contemnentes, uitam acternam confequuntur » V t uidit igitur Mahometus,potius autem alume nus eius diabolus, legem hanc à diuina lege omnino differre,ó^ ab ea quæ in ue teri SC nouo teftamento, amp;nbsp;ad feipfam diflêntire,06 abfq? omni ratione amp;nbsp;mira culomanifeftamendacia continere, amp;nbsp;cum exiftimaret multos propter hæc foe re qui ei contradicerent,dédit ipfi Maho meto inftrumentum proprium, id eft en fern ad interimendum»amp; ipfe deditman datum in lege3Ut interim erentur quicua que huic legi aduerfarentur, amp;nbsp;non créé dcrent» Et propter hoc non in uno capfo tulo folum dicitur,fed per totum librum, ficut mandatum quoddam uniuerfale: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- #

Interimite,interimite. Hæc uia manifee fte contraria eft Chrifto, qui mandat æ inimicos amare,amp;pro perfequentibus orare,ô(r eis qui nos offendunt beneface re.Sed Mahometus Antichrifti præcure for exiftens,uiam præparauit inmune dohlio perditionis » Quæ uia quantum eft irrationàbilis, manifeftû fuit in odtae

no capitulo»Etenim ficut dicit Äuguftie cre^„e^„^f.u nus: Cæterum poteft homo inuitus créé in^Kufpoßit, dere, poteft etiS côfiteri ore qui cogitur credeicorde aût credere minimecogi po te ft, eu ipfe Dominus maxime cor ab ho

mine quærat. luxta lUud: Fili,præbe mi P)-o«fr,*;J hi cor tuum » Dedudus autem fuit Mae hometo amp;nbsp;auunculus eius dicens,Quid

mihi,fi hoc non fecero, fili fratris meit' violently MAz Cui iam Mahometus refpondit, Interie hometi,^ mam te ô auûcule.Hic aût dixit: Impofo fibile eft efte quoddâ aliud :■ Nihil aliud dixit» de dixit auunculus , Sequarte ad

^ lo,credentes uera effe,menda cia, T ertia particula eft eorum,qui nolunt dilcede-re ab errore maiorum fuorum,fed dicut, detinere ea quæ eorum patres detine-bant, aquibus maxime difcedunt : qui pro idololatria, quam prius detinebant, Mahometi feCtam tanquam minus ma^ 4 lam fine dubio elegerunt, Quarta pars eorum,qui propter remiftionem uit æ, et mulierum multitudinem, amp;nbsp;alia remifti bilia, potius in his immundiciam quam aetern itatem futuri feculi amaucrunt, 5C cum his concordes funt,qui apud eos fa-' pien tiores a ppellantur. Et qui literarum peritiam habent,non creduntlegem illo rum eflè ueram, uelbonam fimpliciter: feduehementia uoluptatum ièdatJudi^ Clrißjani aU- num rationis, prout dicitfapiens, Sicut quoi amp;nbsp;rjeenv- Q( muItiliterarumexpertiapudChriftia rumnatores, ^os, non ftruant Euangeltj legem , SC ft credant ueram efte amp;nbsp;bonam , pO'; dus imitantur uiam Alcorani, quamuis credat in ueritate illum erraflè, Ethuius rei fignumin utrifep eft, tranfinutantur enim quids Saraceni in Chriftianos,amp; Chriftiani quida fint Saraceni,Chriftia-nus quidê nunqua in morte fieret Sara-cenus,fedin uita: Saracenus autem in morte potius fit Chriftianus, $ in uita.

071^ CW 8iÂHS,y^ôâ6^U (iCVOl/yK^^S Kfi^J^Of» quot;^ /ta 7tf ^tc^ivç . 0 t/è Ot^ix^ 0 t/OS Tÿ mt' •nt^'^a/fi cà’xyKSi^ôpitM®' èm, Kvamp;tt erv oî/ces oTtiicvu ^ 'T£gt;8cw«7gt;v cpiSayivi' Hlt;iu cm^-XK^UJOS, H^ o l/OS efè '31SI ilJi7nXSXXf 1^ (foSa'r^t^lcfovs ytyevio-elfyaKiwos ,9' 6lt;yv t7riiA'4'tngùy^«(itiX'^ ^i quot;^ ittcrtd, « yuuù 77 J tK^V^^yV quot;ésT» 7ttS 'jpt)^^ ^ KilfX' ÄNS, tilu/vani 'ft'Ïs ^ 'n mÄa liw mc^jsoiew •^v liCDKiaê, amp;s n ipvAx/fxi^ curr^vt rluf lO ßicw -ns tKavov /i/xa-KSthixsAstoiJ /è,'nv 7«^as wcu. i^ii^xs Kfitny^vrait lïùf 7r^ vbü n^ tiagt;«iJi.t3.'^ó)'T9 p^oï^XjT^ quot;nil tm^yx KluJio-iioy xasiK8ivTüiH/c/lci:7£ifllt;fovStigt;S^' ^utM ' oi'uç^ vuu rluj tca/TcHy yivicnsvr^ nrhcwliu, e/^ainoa-cwn cw cw'^ij yànù'n ^i epi^ t/ahiuiJ.xÄÄH nol^x ^^riy quot;iai^ -nv lt;^Jiókgt;v NTTX'niMan/, quot;cffts/ióvT-u^ xÄ«' S« aveu. TW ’4'/j/^^ TÇ/Tÿ i^ci^x y Til) nù /icv?siAw(»iJ XTsroslwcu. ths 'srh«JvH$ rä^ 10 TS^oyóvbi(j ednäy, «AA« ÄtyhvrcßiJ K^a^âf/ cmstTay^lJ K9^et 7Ta7z5^tç cwtûij'uiiKOHL'

SCW7M (itaA^SfJ^oi'KVT( T«S àJ'uÂOÂCtTQMSt ^ TCi^anf^ûp USùTei^VTPj'rliù 'nv(i(iù«ni9 tu^ ^itniJ^. is cw n-ifoiJ 'wovu^cu'cà/ctiJ.lt;2^€ÔÂ(Di Tffÿoeif^vn, nTOc^Ttij m^t^ lt;{^, 'rSy /ni •n kv^^ij rus c/gt;v,u^ -n '^^unouKaiy ttâ» ôamp;'iH^ rà K^Âx '^lt;fiîtnnce,it«2lt;lï.oij Tiw ^ rv i^iSKnix^^incw ^Kit/ioTHT©' z^v niMsf 'r@' «ióiv@' Hy«7rnirtgt;w, n^ TBVTPts ao-i jq a-vncpçov^, olt; Tse^cè Vgt;is crx^yxKlwiîs O'O' qiamiliot hiyc/jAjuoi, u^y^atiHKTuy ùS^sH^ (iovib ovr^ . ov yo^ tsis/iova-t quot;np voiAOff tuavuiJ «âh3h èivcUy » Kyxbojj ktiàûS ’ «W? « irCfod^OTHS 7^' Hlt;figt;vû^ KStTttTTCeLa Tiùb Ksi oui quot;lÿ hcrÿ^is (pHcriy o (nxfos.Sisyj^ u^ tttA Âciy^centiKToiiJ tn^Tml^ot ’:^k quot;nts \amp;5îx^o7s ^ (fiV^KTlznn Tty ’7j5t ^«jÿtAfs vo(ioif,Klt;iû. vt ZTts^'ovns K^uôn «? t(^ «yceêàjj' iax^iKûij Jè Tiw è/oti nifJt-VV'nU 77P àAHÔ^«f », x« 3z %* ,|» s/jovni i7r «ÄHÖetxs tK^voiJ iffi-^Ki^. 0 T»2v m(iW^ ^ «(i(Jl0'fl{f6tS'lii7K7t8ittSiilt;gt;gt;(t y«^Z.va)iJ tm^yKKljuuùij amp;s}^t^curss,amp;}^isaiC vi^t •nvaiz ymiMiey att^yceKHvip » 0 /\ yamp;t' ^twis ÿ/i mTew ^ to Sm/ktiu lt;^oi^ (^ê yXKHVOS^K^ ^ 'n ^OlH.Ô 3 Ott^^lItKHlriS ^ ^ ^KVI^TM HK^9^ yîvi^ ^^isitues, H lt;^“7» ^^^*

Ad hoc cftfm prarcfpuc mftruuntur fiC nutnunturjut cçdcmfacûnt.Hoclcdus non Chnßiani folum, qui fandîiflimam TA’ittris tiuUi lcgCmhabentjabcminantur,fcdamp;Tar-fcx fréter M- tari,qui nullam legem feipfos habere dû turakm. cunt,praeter naturalem,Lx his igitur aps paretmanifeftejquod Saracenoi urn lex, iex eft cædis Si uiolentiac. Eft autem uio kntum,cuius motus eft ab extra,qui nul lum memêtum huius quod mouetur re-^iolcmuciuid. xnittit,utdicitAriftotdes.Etex hoc ma nifeftum, quod non eft lex Dei.

QVOD ALCORANVM NON f fl lex rici, inordinatum enirn tS,

Cap. X I.

VNdecimo confiderandum, quod Alcoranum nô eft lex Dei, inordi natum cnim eft. Quac enim à Deo funt, I^cw.ij. ordinata funputdicitApoftolus. Vide-mus autem hoc in operibus naturae,et in facris icripturis.Firmiflîmum enim non folum Chriftianis,fed etiam ipfis Saracc nis,Moyfilegem fiC prophetas ÔC euan-teßamcniiuc- gelium à Deo clTe.Hçcautem omniaor teruordo. tjfnata funt-Moyfes enim ualde ordinale incipit à mundi aeatione,amp; deinceps 'totum pentatheucum percurrit fecun-dum ordincm temporis Si hiftoriac, Si alij autem prophet« ben eordinatepro-ceflèruntfecundum ordinem temporis, dcmcnhiantes quandoamp;quibus regibus, ucl fecundum ordincm hiftoriaf,uel tn^gelij ordo. ad minus fecundum ordinem materiæ.

Et euâgelium bene ac ordinatiflime pro cedit,Sc temporis ordine,SC hiftoriar, Si materiae. Incipit quidem ab incarnatio-ne Si natiuitate Chrifti, deinceps autem de uita Si dodrina 5C miraculis eius, Si Alcorani nul - poft hacc de m orte Si refurredione Si âÇ lusordo. fùmptioncdicit.Alcorano autem omni no nullus eft ordo temporis, N eq? enim dicit quib. regibus,uel fecundu quod tê-pus. Neep hiftoriae ordo eft. primS enim capitulü unde ineoepit, dicitur inferiptio vel aperitio hbri,in quo indubitató pro-pi ie meerpit ab oratióeSC laude Dei. Et abfep medio, poft breuê orauone trada-tum

w^s JW ^lt;^ «c/}lt;»ï «iwJi fcttiTfitn ngL 'J504 tfiseni/, usn efóvevt ifydlS^^eiü . kIsp «yO'^ o^xoi yamp;siewoi /xûFCt'jàyiûJTtt^F e^t'T^ vó nep, Jicf^ÄVK0V'7X)U,«?i^« i(^ ei m^m^ei,et tv/lt;^it vcu'^l' to^nw lt;peeerïp tytty lef^uà 719 lt;Jgt;vmxsv, tx ’nvrup vfvuu epcui^rM ^H' vi^^üi, ws é rSp a-e(£^KKbju£p venQ'^venQ* If^ crefixyHÇ n^ huts^ iS^ /t JiK!Ucy,6v i xp »Htm i^p ^(iü3^/,evlt;/èp-ix^ 'TtiKivevpiiiov ^/nrótgt;70‘ feTiibjJ, WS epnlt;r '(p «eiseirn^HS» ' ® xax 7ÏV7BV J^ifip, és ovu iffi teepQ^ èii»

Eli/iKli'np Siu^knop, 071 ’n i^HP^K' vop OVK iS7 vóp^ Swv ’ K7V(K7Dp yOf Jfti. 7«/t 7ne^« viv^êiev^rkTtiiypSiitc daip, amp;S efump ó «Tnse^©'. è§£pibf (f( (^ ^«20 'ims efivenus df'yeis,i(^ ^Tvüs h^eäs y^tt' efeüs t ßiScuomvp j ei^ 'i^p cv pevep yei/,' siewoïs, ic^Äci i(^ oeii'y‘'is '^'is o-cc^yaxbjje'is, 7zp 7tv puventus vópep n^ ’nvs Tff^ctfH’ TOt usa ’n mctyyt^icp ’tsa^K 5\9 amp;i'ou.7teü' TV /i TffMT«, nwj pSia dalp, c pSJu yoÿ puverkS Ateuf ^WXTamp;ij Hj’Jx'3o tXT«j yy vslt;rp^v /npicv^ytas, «(ÿi fclt;JtJ«ç efihu 7(1^ ’S!M7d\iy^P JiifHhói , KftTW 7liÙ Tté^ip 719 7^ y^óv6V i(^7MS ise:e/(es^ K9^ ei K^^'Si /tj^ 'BJ^^cefh'nU ,l{\gt;K7TXX7US V^cÜAêoPy/fiKHÜl' 7dlr HPTK 7lw'nv y^cviiV7C(/^tp,’ac7\t(^ ùâ Teeliop Jiita-ifJutjp, « (uiw 7bjv 7«/fip T«f iscQMs, « vv ÄcJyifrp, Ka^v rlw 7ce/' ftp ^ VhhS, ^cÇ'y^phep fikt UTT ?1 ff Af' xémes K^ ’rus y^vunus ’Tamp; yamp;fev, t^v fÜs/iTS'eÇ^ Tgi JitCV 1(^ 7MS /t/ttff1(ft^(elS HÇ^ 7Ùp ^vpoehtop Xit-iPV ’ KJ^ pi7« 7«S' ree, Vi^ ipv ^avk/w , ngu t«s tuaset/' enus, K^ 7riS tu/ct^H^-iteS. ^ J't quot;^ «^V$' 4* ÇOi/rtp, TffMT^fiäs ^{/ipta à^ 7tèfiS,cvTcy^e' Vis.xt/iyi' ^tya vSi Tivaip JiaenÄtoepfH KPffèt Ttux Kou^èp, tvn i^e/xs 7«fis ’ v pktyA^ 7rfûr‘p, ô8lt;yv M§fx7e,^iy\,7vu iö^y^xefquot;, » Jiiió/otfis 7ÿi ßi^^icv,^ u xvxp^Jie^^eS ‘gt;^' Ktius H§fxip tx Ta^cffi^jySs iamp;i vpyev Stov. iefifUs ii xpiffUS t^ifit ß^xyaew ’iiiyfiHi ••sla'»

«ƒƒ«•/» THS Tr^CtyiiKTaXÏ,^^ ^ Ki(flKÄ0U,0(/ iT^7^0^ ^ii^ nbsp;nbsp;TTV^fKS J^SOSjIm lamp;Vm P-UiV

O'quot;!, «S i^Q/X ^fJ «^ quot;^^ Alt;A)i7Jxÿ . 70^' V’l' J^t Kilt;fce/^XMIgt; ,•^S^^'J1£I o’lUSV TPV «ëpX' ®tlt;*, 0? ytj^rt 7TOT«g ncDvcnus ^ w wüAz A« 'jo'tßi •jov ygis^v 'arag'jvijSceAA'c, u^ cpx' oi tIxu TVX§3^0igt; (ixe/xv «/iAtfljM ^U cSift nuva-iui i(i^ ax^ùy. i(SU tcfifHi mt^ TBÈfjB nTK^Toy Knfx/Axtoii 'Bazi rail yv^' 10 VCUflUil , OtiOKaÇ (f^iKS^'Of’t.Ót. TMjJ KhhUlJjOV' 7us K7tcquot;7tiii, Ui 74 tinJ^^^x étyxt xvamp;^a7n^ is cw J^tijjxtvgt; hóyo^ «7rolt;/i)aï/xt quot;ms TK^ius quot;^S troQ/xs n^ 7ÜiJ KiepxAlt;ücgt;ni ^ xh^ ovJè « “ns vf^HS 7x^15 ^y. ovJ^imn yc^ (ncw i’Sü^^'^’nU vhdu li\)Tx/K7US, «AA’ iCfi' f«J KTTO litis VÄHS itp^ i7^XV yS^^éiXtj/ ISXjVTiAiiliS «XVtißxTPif (i^7«lt;pt^l'TM., c^^ VIK^VS SlSTT^ t^iSUKUS • Xhh^ OVlf^t 'f^^S^U lya uS^ySi^Hl^lx/TlmlJ , « Tïvef K7lvJ^flfiCgt;)St io «AA’ « /-iJ^XXHffihiX 'S!«XX , è/^ \:7S1gt;óbinlt;ii)S

Ts^óetirt, t(^ yststiÓifjJb'®' 7tvx nr^oTreriif mtè^ txurLù xÄtiamp;H, (f^ iKavus «hhluJ Tt' vet xvuTr^Mva, t/MiT^^ t^vtmfj H9ir«p 7r^s 7bju tff^óirbü. oïe^i ^ 70 ctojtyis vä^ xù' •nv Aiycpóó'op, 071 è Óios V’4'HAos ^ K3t^ «yx6is, x^ Tö xKvamp;i^alv'i/ vem^' d^ OW' VKoixs, K^è fites ^ S’^o!) K^ 07( cu/as Jftit/ «AA^ 6i0S tbaIlÙ vgt;v öbOV, gt;(^ i {iU' xfitbè (iÄ ’By^û{J)quot;7HS «Âuôùs . Ó7ntOIJ J^i i' jO Sï wv-jo ’n xvii7Si^X7nx , 70 'np nuaJ’ lnS amp;VI1U «AttSü 7SV êiOV /üv^sp , ÖTlt; 0 SiOS 457 ötö?. i(gù S)S'7r^ ^ ^jef KicpxÄtiüa ly^ ihiutl/«,i i^ulw^bTOU 7]lt;l»TSi^X,lt;lgt;HxÏ, Hfi nsHX^ »tity o êiós otKixv i^x^xiJ^, vivn' Vt(/ XV7tl ^ly 0tKamp;' HiXKi ’ ^iHll ist ^ *Ns«aï rov xx^fXnliuiirti'Ov . KS^ ytviiX” Xl7l, 071 Ö èiÓS quot;Bix/yTa ci/'i , TW lt;yV OV^X' v^ tt^To: uamp;i yUsjH^ o SiosotJ^b Tiyciwo' Ti^y isi^.xAAxTis TSavv'y'iy M/os7Q',5iS7 40 Xiilt;!Ït^lt;xf^ety, et ó Ötoï 'Bf«fv7« oiJ^lt;yv ; fesa Jè

•W Ttvec xnlt;^Jiix/A.Aeip, Tirtiw xus^svêtxtz ^X^ ■” 5 *F ^‘^i' (^'lt;-o-gt;ii i(^ 7^^ vusetew 5v óa^^XKnvix(ii imvos Tniéti! ytvóixKety x^p ^^i^xt7i)v ehf'ty/xt quot;^y é'tèy wcü/Ttt ytvóxr ■ Kay^crutJiyus Ji J^kamp; c^ÄtyePüM SisTiiSp t^ VVTTVIX^QS , 1(^ lixfAtSX Tréf^X 70 TlAt^ 7t)W ètamp;lt;tov j imv JhKä tüt Äcycv5 uè^/lt;éi7rety

turn incœpit.Et eft capitulum fecund um de fulua boue,quam obtulit Moy fes,cu^ lus hiftoria eft in Leuitico ♦ Teitium a litem capitulum eft de dome Abraarn,qui fuit pater Moyb ,m quo multade Chri-fto interferit, QC dicit uirgmem Mariam fororem fuifleMoyfi amp;nbsp;Aaron ♦ Et dein ceps fequitur quartum capitulum , de mulieribus.Similiter autem et de aiqs lie inordinate procedit, adeo quod nemo eft qui poflit reddere rationem ordinis hiftoriæ ÔC capitulorum.Etnequcma-teriæ ordo eft . nunquam enirn unam materiam bene ordinateque pertranht, fed deinceps ab una materia ad alteram per fuppoluioncm omnino impertinentem transfertur, tanquam abftra-lt;ftus»Sed ÔC ncque ordincmhabet ar-gumentationum,uel alicuius demonftra tionis » Sed omnis doeftrina ex fuppofi-tione procedit, SC fuppoGtioncs quan-dam propofitionem per feipfam ueram, ex ilia aliam quandam concludit, quæ nihil commune habet ad primam.Sicut eft continue quod ab eo dicitur, quod Deus eft excelfus ÔC bonus,Ôd quod Al-coranûlex eft falutis,amp; Deus eft Deus, amp;nbsp;quod nullus eft alius Deus prêter De-um,amp;^ Mahometus eftpropheta uerus. Quae autem hire conclufio, Mahome-tum efle uerum Dei Ieru5,et quod Deus eft Deusc' Et in capitulo EImaiada,quod interpretatur menfa,dicit; Conftituit no bis Deus domum EIaram,id eft uocatio nis.Hxc eft domus menlæ.Menfîs eft ié iuntj Saracenifmi ♦ Et hoc eft, ut feiatis, quod Deus omnia nouit quæ funt in cœ lo SC quæ funt in terra,Sf Deus feit quic-quid eft,Sed quis eft tarn deines, ut dubi tetquin Deus fciat omniaf Sed pofito quod dubitetur ab aliquo,quæ efthæc confequentia, quod mêla amp;nbsp;ieiunium menfis Saracenifmi faciat fcire, quod Deus feit omniat Et connue autem uide Loquifur tur loqui tanqua fomniator, 0^ maxime hometm ut fó ' circa fine libri, ubi uidêtur ei uerba defi- muMton

M i cere

ccrc.Sicut fn cap/tulo Elcaphcrû, qd m^ terpretat Hæreddjdidt de uerbo ad uer bum: O exccrabileSjnô adoro quod uos adoratis, neque uos adoratis quod ego adoro:Ego nô adoro quod uos adoratis, neq? adoratis uos, ^d ego adoro. Vobis ueftra lex, amp;nbsp;mihi mea lex.Sed quilibet hæreticus poteft hoc dicere,ut intercîdat materiâ quç eft de inquilitione ueritatis. Et nec^reminifeorme inuenifie in toto libro unâ folâ argumentationê, quæ fe^ cûdum rediâ fuppofitionê St conuenien Akounttimt- temordinemprocédât,Nominumau--trifUicrrhyth temordo illic grammatice amp;nbsp;rhythmic •“‘^’^’ ce optimus eftderè enim totus liber me-tricus amp;nbsp;rhythmicus eft, Vnde SC ualdc gloriantur Saracenijin ficpulchro amp;nbsp;or nato arabicaclocutionismodo:5C ex his argumentantur,uerum prophetam fuiC-ié MahometS. Nó enim fic ornate fetuif lètloqui homo omnino idiota.Sed ficut (uperius uifum eft in quarto capitulo,nó cófueuit Deus loqui in müdo,ucl cS pro phetis,per uerius uelrhythmos. Sicigit maniteftu,quodlcxhaccnon eftà Deo, quç nulls habet ordinc nifi folS rhythmi cû,ôC grSmaticum,qui Deo nó cogruit. Q^VOD LEX SARAC6NORVM

DVodecimo oportet confidcrare, quodlex hacc nó eft à Deo, Deus enim eft lumme bonustoptimi aSt eft,o^ ptima facere ,fecundS DionyfiS. Quod McordnUex aStlexAlcoraniiniquaeft,exipfo Alco i^tqtM. ranomanifeftSeft.Didturenimin capi fürgument.i. j-^Jq nicaph,óif in capitulo Elgem, quod interpretatur dacmones,quod ipfum Al coranS placet dæmonibus, amp;nbsp;in codera dele(ftâtur:Dæmones aûtiniquilunt SC peruerfi fecundû uoluntatê,quibus prêter iniquû aliud placet nihil: Alcoranum * igitur malum eft. Item, Alcoranum caufa eft omnium malorum , ficut cae-dis , rapinac, periurij, ^ huiufmodi, quae non lolurn permittit Alcoranum, fed eriam mandat (ficut luperius ma-nifeftumfuit) amp;nbsp;maxime cædes, Non

ctu^^.«S7rl^ ^ ’^ xi^atAcoa 1^ tAiyt^-' C^Pjö i^nlu.'^'z'nu cu^irttisi, (finlt;ri KStf«}^*-' ^ty' U JiK«ixlt;fHiUl^0V Tff^oa-Kuuùy 0 Tff^9(rKlt v^TM. aud^ vnamp;s v^etTKUjuan, o vr^aa-KV' vu . VfiT^i a v^fc7!jji@- ven©'} KS^ quot;^ot a va' (*©• a tno5- «AAce w« aujSTixs? k^ J'imX' TOU hiyen/y ivet t/ixvi'yi^ei tCjj vaIuj ’riet/ tstv ex ms ^nTimu? ’ms àÂn3âxS‘«^ovJè lAl* VHnlt;^ tïïo'n Jin iffcwms nSlt; ßtShlav ^ n^von uèt^à^nneew^ùnKS^'r 'ti^t^Kew’tsise^'i.iniJ ^ '^ ’a^i’mvemu/ Tix/^n/^ « J't TÙy ovan^^Tcen ‘rd' fiS tK^iyi^xnnx-nKus Hgù «ZA^ntfids W^' Aiz^ If^.tryiJ^on’ye^’re Htamp;Moyo^n/ H^ fv3ntftsigt; 'ti^n. 08^ Mew Kewy^vreu ai tre^' yxiiLeuai ielgt;' ovTie KSc^u xs^ KiWlt;rnn(J^M iç^xSiKHS d'txMf'cas ’jpcTT^. x«x vgt;VTa)if iamp;iyaeovffin, kM3h ’tn-^ae^KTluj itviiu. ■ny n^ y^vn^T. avK ew ye^ ovTU H^irnius »iffiSKTP (HxMy/t^txi^ewé^UTr©' Trewn^üs iJ^iie’jJtS» «Ti! ais cwüi’rt^u 'n3iói§»’n)U ^ 1^^ 'jx-rcé^' ^9 'TU (t^^fxT.CUU,0trK äfcSÿV fl 910? e/}«Al^tlt;51=!£ 1^ itstrnu^H -nis’n^ep»TOUSjif'l tTrüiJ Hyv3 nün-V7U iPtvuu efewieon^ cTt i vén©' vi©“ VK Ïsi er«^«Ai»y n^e/^ni^ ï^h^y ’^fty^à n» navan^vintKlu/ t(^y^«nyfi^^ld/^^ quot;^ SiV vx^^nó^et4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1

OTI o NOMOS OYTO2

VKiSIVÓn©'.

△ n/'tt(Sevgt;n J'à^'M^fini 07*5 von© j® OVT© OVK ist 7T«§« 9101/. ó yoÿ 9105

«K^taS l^^y «yx3os , vav J^t «otsev ïf^yi et^isoc -wotän^KStT« -^n J^iavvnon .ón lt;Ü9 von© vgt;v othvs^a/vov -aavH^is If^in, ^' vgt;v ’Tov «Kvs§«/vev {fewi^on. MyiTM yoCf ^ ^ Kilp«AoUU ^ lAXCÏ^I, 1(5« ÇV ly* XÏ cpxKixM Ihytn, o ii^nl^lt;^''‘’mu Zounov^t OTI 0W’n 7= KitKi^^VOn ClfitrKft 'niS J^di' noo’ty, K^ p^^ovtnn «ùl^ . oî J^eûnov^ ’srevH^ot eitn Hs^ J^tiSfetnn^oi ffSfric tIui 91^ 4* ÄKtrHI , olj 'SShLuJ ViV TffOVH^OV 5 oyj'^t^ ITV ^oy ce^io-KH • Tfl «Kvs^eJvoy c^x Hitvsy t' sry, Eti TO «ÄKö^ce/voy, oLtTtoy àh Tffxivruff '^H«Kwy^ûioyy(povci)y^«i^7myns,uàto^MCtSf Ksù. TU y TtteyTuy ♦ « J^ù ov nôvoy lt;rvyylt;gt;gt;§^ •n «ÄH9^cwoy,«?äs.« ngù 7i^^o^lt;i,us eovu’ri' ^(oyiyovi /îiMiy^nf^ nlt;^M^ epiivovs^ovy^^

»Kowi

Jkäv« (Æ T^iUTÄöis, TT Tt^sttasamp;y wù KTii' Siovs ftfiKT^vvwutiu.jic^« ßH cw Trifnvs.tfHcri ytf cwxiilt;]2JiCoKais, on ó -jnsos ovx. oepâ^oi à' mxTftvvwuou, ynsofj^eu/offi Jè csii cc^rtsnQ «' yriKfavi^i ^7i?iKimiiyamp;nù (fiô^ÿç 'n?^ilt;^,'n afx ifó^ovs nKay, ixov« ^p Mn«, Ttf « ç»t'lt;fVtcamp;az, « i^H) 015 'n ov xüôo cc'7iisvv5iquot;fô 'mi'nyt Un Kfiôùs ^ 'sxÂaooi ’nmis ’^ KÂ' iG§cwov Ay/fïtó, où/f^ lt;ih tiamp;^tii nstwii 3 « 10 T^ â»w •4’lt;^J^amp;‘ ùamp;inêlt;^M » '^3 /t kAhS»'

^(woif 'sraM« ‘X^ K^ÄK •4-^quot;t/l9 uSinSHin ’m (iùj 'Tm^K TW M/iin^oiJ et^HiiSLix ’fepT ^' vechu K’t^KhMülj'SIi^ quot;^ ^ •nV’TOl 'fl^i}^ tgt;Stjiiigt;y '4'lt;^lt;f'^‘^y 3 « quot;^M/TU els quot;ny Sioy Itt«' vaKSCyi^ei à 'ro,«Axö^M/oy(Sis ifcten) vóy.amp;‘ tsi Sii, JïuJKiti^ e/è }(^ a^iM TTÄ^u J^eiKvv inu.^ -ycif iy' Kiiftt^Müi i^ ihiyt.lt;fie«h ^ ó i^y.büilji’nu Lt^J^ÿi (pHo-ty^an àiri nv« n9 ^^i(^'rß icalisö^sv Ki^J^Hy x^ JÜTOatrew 'm 90 StanTTty.'^oyy.i^©'^^uy Ki^c/l^isiny^ «A

Jlt;«ynm'n0 êtes Srius ^ mvn^is, Sisna-vr X^öf«p «^TTKyay, ’tv* ixamp;amp;i^u 'n ’tstyi'^oy A«* 6ai (xig^. « ÿ’ru 7r^H5 i étés 3 »5 '^ t^^tX^y iS^ cur é^t'lt;^H (Sis •Tifuyss td/^Jsiist tries y» ç«S Ö tw o^epewis K^ lt;xis ’^otxvs, ïr!^ aiy tK^cflsi:?\iylt;i,7^yG yù (rvyyat^HOtn, tIui «^’^ yityiSiS'r ixeid^/ Ki^J'^Mvety, ie^hóóis o (nuoc/' V’'^ x^ivuvoy lourm quot;7(0101 ny 6ioy ^ quot;^ 7r5 ^?^gt;oylt;pHa-i HH cl\jujx^ou tyety vstvoivoy ^ Jo 1^ «y«öi£,E7ï ei Êl ^ia-n v «AvS^Mioy KU' hvet tIuj K^’TTKyliiJ x^. 'ziri uèïo^KiMi Ö «A* A« nvi nbsp;nbsp;nbsp;x!Xxwy, oyons cùiTÙ » KÓiAvtrts,

^y^a^l’f^Sns yxXKoy ’J^.epna-iy^^yù •mitt tiinü. 'ne amp;nbsp;ne xitKix'^yi' eeftirsasin 'm Ôiàt e 3 7ntHlt;ni'naye(ij'3os K^y tJiinyony Ö oix-n^' yoiy^f^ J:«Jia)5 vyïy ffV^^vóitn^^Triamp;L 3 *^ «^ ^yós, èJ^èy ÿ/i mn ^ivetÄXTi wst^oe:^' ^iwM'vefè •ntv'jojj Mj’ni'i.amp;asiyyseny.K^i^ce^ *a 71^5 'm 'nKet t cm^jetKwoy etTrayySK ïn 4c ôtas 7[A»y Tüi ötS, X^ o yu«yiamp; «mn^S ^

'’’^ tó, Sis-TT^ cwoi'TTi^oo yiyovi Ziifsy ^ ^^ vriyi^u Kt^eeÄMu, ^r^ Jè tms ^o^Kixs, lt;fii’ygt;'pnlt;}^(ui (pHlt;riy ^quot;^ KiepeeKMuls^ lAz Itetvriy o 'c^y{ujS\ii’TM'7j3citf7ri^x'ov^yiamp;gt;' ^^ vyty o ätoj 'fill ktiktIlu 'n ogH5VjO:^K* taamp;va tÄi'^^Sy^nycenets vyxs ^oy^s mtei « ùamp;fljxiflCj 05^55 nyoioias* X^ yvrie 'roerree ^xlt;rly,

fufßaensautemexcu^tio eft3 mandare infidèles interimi^fed neque fideles. Ui^ citenimmdubitato,quodfidelishon de bet interimere fidelem: ipfos autem infi.-deles mandat interim er 63 nifi tributa fol liant .Tributum igitur foluere, fufiiciens caufa cfimterimendi^uel nócQuarenó, inquatum infidèles font,eft taleç’ Item, ficut in pluribus Iods Alcorani dicitur3 ? Nullum eft maius malum, quam Deo mendadum iniungere.Älcoranum au- Akoranimtn* tem multa S»C alia mêdada iniungit,prægt; ^^ terquam qug dida font foperiuSin nono capitulo, de mendacqs quæ in hóe con-tinentur, quæ omnia in Deum refledit, Polfomus autem ÖC aliaplura oftende-re, Incapitulo enim Elemphaal, quod interpretatur Lucra, didt, quod font quidam Dei amp;nbsp;apoftoli lucra, amp;nbsp;dent Deo quintam partem ex quibus lucran-tur.Sed nunquid Deus eftfic iniquus ut permittat rapinam, ut illinc quintam ca piat partemtuel fic pauper Deus, ut non habéat unde nutriat pauperes eius di ui-duas amp;nbsp;orphan os amp;nbsp;peregrinos,de quibus illicloquitur,nifi permittat lapinât Quare ut illinc lucretur, certeiam facit Mahometus Deum conforté fibi in ma-Ïo,qui non poteft habere cofortem in bo no. Item, 5d fi aliquando Alcoranum prohibeat rapinam SC periurium, SC alia * quædâ mala,tamén hæc prohibitio,per-miffîo quædâ potius eft.Dicit enim: Ne fadatis mala,no enim placent Deo, Sin autem feceris, ipfo eft miforicors QC mife rator, Sé facile uobis pareet. De rapina .aüt nihil unquâ mandauit ut reftituatur, neep talé ipfi confoetudiné habet, fed fof ficit in fine Saracenum diceré, Non eft Deus præter Deum, fiCMahometus eft apoftolusDei,ficut foperius manifeftum fuit in quinto capitulo, De periurio aüt Periurium, palam dicit in capitulo Elmin, quod interpretatur méfa : N on imputabit uobis Deus fraudationem iuramenti,fed inuo cationem eius.Quafi dicat: Periurm no obligat ad culpâ,fed ad pœnâ, Et poftea

Ä» »^s “A ög/Aoj/wî $v^0^ivst Jix^^ ya^ ®^ ^ Tt^tpHTH , (cl Mlt;^UJJi7Xgt;U KtyaiJ.KMi • âwî SK M'^ujuiTM Äiyfijj rliM «AH^fiew.ws V^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ew H^bÄHrnntHtrou,

S mc^ «ÂÂui/ 'ß^i^m, 70 ô^sii ^SieT Stÿ cwi7i^(i)MÇ iKamp;vev 7r^a-7T)co^oyramp;' ev^ Tft yivi^Kc, KaK 'nv'rgt;v vedvm m hhkx 0tvs}^v^tt(r^iS)Ç'n^ lt;/^ cfLê^/TiKS T^l vap-ûv' quot;nvn^lf J i(7i0K7eivviwM, «^Tsnx/^amp;p, not' *® )(ß^eni 1^7« 7HS jUVMKSt ^û^ , Ktnontfttts mtéty^n^rànit^cfS ^ ^(^gt;^lt;gt;^^*'^‘gt;^»5 u^9§' *®Fgt; Kö“ t^^ ({gt;uÄK7Îe^ll Trisj^i ^ rots izsb^fi' V^otitTnvH^oi e^a ^n ST®' o vinoilOifio'' KUy n2fi Is^ oßf.Jic^M , TT^TfilffUn t/i as 7« mvH^a.sK aßet tik^k Stev i^f/, osaK^ais ^y «y«amp;os,K9U TT«^ ov «yx3oy nlt;»'oy Tr^óet t^iKtOisy t/is/Ÿ^.

Ena IPtvaiJ J^iJ^aKTM ^07tVgt; K^KS^i' rey^o quot;^^ m^^aKHväy /u^vöTt vonamp;‘}

VKiSl mc^à 6iSfi7ri70tl lv7H7lt;IU TT^ '^TiSt na/uniS naQurüy, n^ tks «-usKnoos 'ipv TeOxi^nySivov «ÄKS^ewoVt J^^ TOtveuj ytvüa^ Kayßili ^iëMÓ7«70t TUsi^iTf-ivn ^7m^ Mavais lt;mfiüy,n^ i’^v^o'ïsèe^J^aKyvTOU AÓ' yiS ) quot;ny Tt^MToy 7£i k^vs^mov Tniwrlui sk jO av3^ai7nij ‘^[^m, cthhix lt;fia€a\sy, off iJliM t^^ovu n^ 7T«^a)(U^H(ret amp;««, J}x tvis tov f^as anc^TiKs KitTi'yyny Ö H^fetro ctva7ri7r wySivetis n^ t^^^f ^ «7ii5^as 979 ciV7tj^{ iVfi^Sy 7gt;évuju o JiaCo^ss, Thv 7£gt; yamp;sov çw sty ^ ygt;»s cwanAinslii wfea/ovatw nb^itn^ HgtiT^w aJ^Oü^^xTfiay 'bKhaTnuxcuiyNTjH' ^^t!^ fiJ'^ÿ Tit^a^ós 7£t -^ TT^aSy ham A»«s (ö (XHƒtou 979 a/ai?£hK7f^, cfls^7i9)(^ ^ SlKVtK(i37te70V JiaOlhiUS K^KK^aOV , os J^H 4° KAïTÏStAi 7oy v^'KÄoy tffv^ycy oy aù-ns unä

•f^nH7i^ó}^7^!gt;HSiKj^vmvHgu aßyv^sH(ßt T^t^uy 7tniuy,Jßf. rluj à/u^shei^îeuf^^ -ny gecu^iy 7Sgt; ^^si Stoos v^-uêe^/a c^ -nP «g« « nhaSjH^tTi v'i'(o^Hlt;n(j2foy^(iHKA7i J\wàni

Vamp;' iKTiKay tIw 7n\vQaew, g«7t Tgavn' A»S Toy 7tv nuxtus voy-oy Kgu n 7tvj^tsov Ïbayyifitoy yßo^vääjßtJ^i usent 7riw7« vy t^itryoy

fueritis 5^ comederitfs, exite, Ô^ ncHet« ad loquedum cum ianitoribus, quia mo leftum eft prophetx,amp;f uerecundum eft diccre^Sed Deus non uerecundatur du cere ueritatem» Breuiter ante, quicquid uolebat facere, uel quod fieret,id totum Deo iniungebat, idep madabat quod ita fieret. Et ex hoc fubfecuta funt omnia mala,quafi ex aueftoritatelegist id eft,in terimere, rapere, moechari, cum uxore Zeith inceftum committerc,cumMaria lacobinfta peierare, 6C non feruare fide Condußo, in promiftis, Iniquaigiturlexhacc, quae placet quidem diabolo,amp; quæ ad multa mala nos inducit. N on igitur à Deo eft, qui fumme bonus, ÔC à quo bonû Iblum procedit,malum autem nihil.

Z^ Voniam igitur demonftratum V Z eft,quodAlcoranum, Saraceno rum uidelicet lex,no eft à Deo,fequitur, querere de difcipulis Mahometi, 8C de conftitutione prædicii Akorani.Opor^ tet igitur feire, quodfirmiflime creditur à fapientibus illorum,et efficacibus ratio nibus oftenditur, primum Akorani au- -Atorani aWör Óorem non hominem fuiflè, fed diabo- lt;l*^‘’^'*^i lum . quipropria inuidia SCdiuinaper-miffione, propter peccata populi, praeua luit inchoare foleniter ÔC efficaciter per-fidiam antichrifti. Videns igitur diabolus fidem Chrifti in oriêtalibus partibus maxime cre(cere,amp; idololatriam defice re,fuperato iam Chofioe Perlarum rege et Medorum idololatra, per chriftianiC-fimum Heraclium impcratorem, qui ex eelfam turrim dirait,quam ipfe Chof-roes gdificauerat ex auro ÔC argêto SC la pidibus prcciofis, propter idololatriâ : ÔC quod crux Chrifti iam tu erat p HeradiS exaltata,amp; amplius exaltäda;etcum no poftet diabolus amplius multitudinede-orS defendere, nee omnino Moyfi lege et Chrifti cuangeliön égaré,qa iäß totu

niundam diudgatum crat: excogitauit figmento legis cuiufda, quafi mediae m^ ter nouum Sgt;C uetus teftamentum, mun^ dum decipere.Et ut hoc ad effedtum de^ duceretjaflumpfit hominem quendâ dia bolicû, nomine Mahomctum,religione idololatram, fortuna pauperem, mente Nakonuti con luperbumjmalehcqs celebrem. Et quidê ^^^^^' libêtius afîumpfiflèt diabolus hominem bonac famæjfi h oc ei permiflum eflet: fi-cuti amp;nbsp;libêtius temptaffet hominem per aliud animahin quo amplius ipfius male fîcia celarentur,quàm per ferpêtem» Sed non permifit diuina fapientia,nifi ut tale animal aflumeretjet per talem hominem mundum inuaderet,ut ipfe mundus faci 1e pollet confidcrare,qualislcx illa eflet, quæ per talem legislatorem data eft.Su-perato igiturChofroe à prædidîo Hera rramldtio cru clio,^ translata fanda cruce in Hierula cis Chrifliin lemcumtriumphojfexcentefimouicefi Hieruftlcm, mo anno ab incarnatione Domini, deci mo quinto autem imp er ij Heraclrj, ap^ paruit quidam Mahometus arabs, qui primu diues fa dus per quandam uidua, quam in uxorem duxit,amp; poft hæc prin ceps latronum fadus, in tantam proru-pit luperbiamjUt et rex A rabum fieri uo Zwerft, Sed quiaipfi non fufeeperunt eü, ^^h^met ‘^^‘^ ^^ genere à opinione uilis erat,fin idiota ’^*’-^^ efteprophetam^Etcumcomitiali ’ morbo laboraret,ne firmiter quis eo de^ tentum elle crederetjcotinue cadens,dicebat angelum cum eo colloqui ♦ Dabat autem poft hæc relJjonfiones quafdam, quas (ut dixit) audiebat quafi per modö campant circumfonantis auribus eius, Mahometi fè^ Etquiaidiotaerat,ó(SilIiteratus,deditci âatares, diabolus focios propnos,Sd quofdam hg reticos amp;nbsp;Iudæos,amp; Chriftianos fimili-ter hatreticos * Adhæfit enim ei quidam lacobita, nomine Baira,^ durauit cum Mahometo ufque ad mortem,Ferturcp, quod Mahometus poftea intcrfecit.Sed amp;nbsp;ludæi quidam , Phirtees uidelicet, amp;nbsp;Audia, nomine Salon, poft hæc autem Audala didus, ÔC Selem : qui etiam

r{STitni c/lixmifN^t(r(jSgt;J«^/, Ïyvtt 'v^eóo‘' (KCTl vinOV HVOS , WSTffd^ ^ p(t(rw 7»$ TPX' f^MKS Xâà KMVHS KTnXrHO-lU 7011 uéo'(i0y* ii^ ïvx ’nv-n amp;s ^'yc^) «yedy», ’n^nhed' €i'n 7ivx Kv3^u7nii diaßohtwii, ovcuixn tcuedtn^, TM ß^He-Kect d/ai^sAahpLu, 7» 'Tvyn 'iB^^H'TK , ^jtP (f^ornuxTl vai^HifX' vey y nauSv^yteuQ xxai^ftepewsy. i(^ n/ioy tw Ttr^onfioJSi^ xv^^waroy Kyx^üi ^«gKf, o TBt/T9 iffc^iyai^aiP, èitirdli i(^ H/toy tw 10 •ny Tsr^ÜTcy XM^^coTss'oy txsagxir^ J^i tT4' göV ^Ó10V H t^l Oi^iUS^ ^U » 'tKamp;VOV XSaVHQ^X yâ^^y cw (fsriK^vS^. xKÄ^ tv cruuiyii^n^ a-y/H Qax aodiWy n^ /tx reiTP Ttttvvy cw^Axß^ ^ioy , t(^ t/lix 7oiov'nv xv^^U' UFOV ^jaP nsiryiiü tWiS^, WJ t’ cutTsy -ny Kso-ycy yadiuiQ t/lwuH^Lüxt KH'rxvoHO-xCt TffO7VC7nç cw av o viy®' ^Kciv©', o dig, -ni' ovrgt;v Zc^àî veyo^iW. 'nv ^lt;r^ócv ftt' vuu H-ijH^^Tl^ TffC^x Tov a^nySivov ü^X' 20 KÄaov,i(^ yiT^'i^^T©' -nv «yiov sxu' çtv eis -rluv ii^cvmchHy giv« êamp;xyCis ^ ri ifxuserttsoy èwsoy txT’j/tT©^ àwô twJ Tov Kvejiw xajiKilo-itas, sr^mKxiJ^itiecfTa J^i -nv ßxinÄtus «çxKÂamp;ov, cuquot;icfitJv» -ns yx^vyiT, a^x^-» «S 715 'wgw -y^y -srJiavn®* j^yevàs , t/liod 7ivamp;’ yH^xSiiiu eis yuveü' Kü »yx/yGp, n^ yi-TK -neS-nc a^yuy ^H' süy ykytvciis, eis v-icdi-rhu mt-n-Bna-^ V' •aF^^Ke}lXlgt;^xy , Sis 7S n^ ßxin^ivs a^yxf' .q ßuy -^i^M SiÄucrxi ♦ i-TitÄH-a^iws «ZÏ äy, tvx ß^€xlas Ksev^ydi -ns èivxt •jsisii\jH’naf tmuzyis -ai-s^CDy , t/t^ ceyj^^y w^ lt;rvÄÄxÄGy ♦ itßt/ov /t yi-ric -ravT« a^-K^at/s -nvixs , «ff Çamp;sïh'i'^')Hvamp;\ylt;.J^lKlju Ki/^v©' -isiCjiM^virKS cd/nv vis ùxri. i(^ tOTS i/iurtts bv,i(^ xy^KyyxT©', /t/a' xlt;^ cdila^ ó (ßx/ßcÄlt;^ t-ï^^ovs oixievs td/f

cü^i’nxsvs'nvxSK^i6v/euevSii(^yamp;‘’ ^xvovs èytius xt^i-nx^vs ♦ 'nrgfl^xöAA«'^^ év yc^ cd'hfS' Tiff ixxu^iTHSyOviyx-n ßxet' ÇK, K^d J^tftqK-ccr^^ yi-ne nv yux/yiê x^' ^èy y^yOt ^KVxf-iPv. tfxtvi-nu /t, us yi-•rx rceS-TX tuiroy ó yx^vyiT «-sfiKTet* vyv. «AA« j(pi iov/xut -jivisj cfints lt;d«^* vÓ7t^i(^ tUfJixtèviyxTt xxgt;lt;ùy ^ yi-ne -mS-•rtt dli tù/J^xf^Âx ei§Hy}d@',n^ ffi!\iy,ci

gt;£2«

f^)^yivitirt tra^^ftKhtftbKM quot;rtv^ vaio^x roi^oi hoc/Kisk K9iyuvovlt;ri o-a^^XKlu/ois ht' yoi'TÆ-j^/i Stop j^^Hi^eu tK^üsi^x^xs '^lt;^^lt;^lt;iV yXK7C Kvd^UTffC^ tHinuÜ ^SO^/t Kfitt 717^ (mutShxyu ó /zewo/pttS ■nvix vep-üu quot;^otiru ^ Jict TÙy fcTTSjiap, Axp.€x/y(iiiJ 7Hfx (i^ tx T«f VXÄMXS f WX /t tx rüs KM' f^i Jix^HKHi , OV {iLÙ vew 0 A«lt;Jf fiylt;^ 'n «f^KSoM'0^^, Ki^iTW (M TC» ^ Ttus M/TMll *0 (fooAMS e7raif 'ni/ iJxt^viHT'KStrHh^^jv Itt

t^t OT xÄKS^x/yoy lt;^j i’^x KvJ)°«n ’ »(^ 3-‘^tw •s^o^vK i ((jgt;Ka, Äiyevm/t 'y»vygt;vs J^tóou 'ny vxlt;piii(^ top, iiix^yOiAë^x y lA-f^^lt;i(?i «lt;rM§ v^y i/iigt; fv Ki'TMÇ, XP^ quot;^^ ^ó^i -ipv «(nç. ifovpiijy -ntvaju «if-jplt, Mty' 1gt;t»lt;reü nr^'n ß^ ^wTnty 'nv nuce/niä ; k^ tox/vrUr i^tvm^ov^tjXh^^ói'jHoii -^ ■7if‘lt;ib' hu'iifuy , Kgu ovrui é^tj^ex r’v pcoa/piS. hi^Moy J^i à^p, oT/ ovvgt;t «v lt;ruuielió)VHlt;rcw T“?ï ^ffçó)•nlS'^s^^a■Jiv^^ots ^tn xvxyvai' tret Iw vuil Km'n^vtniJ. o J'aKWrM tx -nv, w •nv iff^w'nv iAi^'amp;‘ Mx/yv(»crtJt.x ^xv' quot;noy WM ^^ (T^'jifu nl^a. «rrè yXf 'r£i (iM^ov -nv (iux/ni^ ovJ^às iûÂsHtiUjJ yi' j-m wv xÄKS^x^ov ,amp;it»ó Xi/J^xh^xó f^as quot;iPv (nm-iovi/l, XP^ o ^tïS « VAS ^v wpe-Mriâ, X^ « KXVXÂ/ t/Oi cepub , XP^ Ó iti-lSH ijiof ri'®-. -sriei t^t -y^v x^ü ttiv i/ev •nv X' èrnKin, Tifis Myivxiy iuft^^M in^^'y 30 7gt;«s ^i ov . fcXPïs^©' ^^ f^vraiy enua^H'

K^f xf^KS^x/yiy , ^ fièy xKAuy xÄKS' ^x/vu MnattCTVCVUt . fnvAiliHrM c/lt XC« Wjgt;oï aAA«Asvj M^XS^ Spd'o/'Wv, g» lAiy^' y^ot 7« TÓiy xKAuy. gtw c/lt roy iKfivtey ÖRfftTop, itfiy^vcMx^f ö A«oï ^ j^jeT «Axs^ yol’«, gt^W 'nP KM^ov TS^ii 'yiiigt;tffM/, Tcv ^8 tAtxèg,ó'j nui't6nK^ xjj-nïs asip 'n x^kS' ^Moy 0 vuüïyüvriy, ^tTr^Hin. J^ K^ 'ne xh' Alt xKvs^xvx. xp^ 787^ ui àçHyStjyii i'^ïfx '^ i^ mhiuy X£^vTlt;^, xvrfi^ny à^HAeK ^r«

TÏfy^XynixrtKK xpù -nii tJïoiç ijiûyxmy.iv foyAu Ji ^ Touç î^ç/ms xjjT^, oTi'nTiiX' msitKiw Ktefx^Moy \:ai^ 't€MVi • tis Jii Ki' ^xMMy 7HS Jiiii -n -yifä-ny ^ Jltxt^xiMS xjuxfnÿyT« x'm^ixneny lui, vtw Jli muji' t«xfc 'n e^sy tx lt;/ióilt;/linst . lt;yxxi lt;/li x^Aoi H^ V Kicfx/^nuy ins jigè$,yff\.ixs «Tf'^äA’fj

qui etiamfaóifuntSaracen/.Etquidam . . Neftoriani,qui maxime cum Saracenis ^^^^^^‘ conucniunt diccntes, quod Deus nó cft natus de beata uirgme, fed homo lefus Chriftus. Et töc compohiit Mahometus quidam m modum legis,per fociosj aflu mens quidam quidem à ueterijqugdain autemanouo teftamento ♦ Non tarnen tune populus habebat Alcoranum. Dici tut tarnen in eorum hiftortjs, quod Ma^ hometus dicit: Defcendit ad me Alcora num in (eptem uirisjamp; quiequid eft fatis fuffîcit.Dicuntautemhos fuillè,Naphé, J^leortmiaiiè*. Si Eon,Omar, Om ra, Eleefar, Ahr hliu ^^^t Cethir,amp; filium Amcr. Diximus igitur eisjquando lege runt hoc coram Maho^ metofEt omnes dixcrungqued nó ,fed coram fenioribus,et fic ufep ad Mahome tum.Firmum autem cft,quodhi non co uenerunt cum fenioribus prioribus in li teraquamriunctenent, Quodprobatur •A^clt;”'‘lt;«i ^o^ ex eo3quod litcra prime partis contraria eft parti fecundæ, A tempore enim Ma--hometi nullus peritus fuit Alcorani, nifi Audala filius Meietud, Si Zeith ftlius Tampeth, amp;nbsp;Ocanan filius Ophyn, Si filius Oenpe filius T ap,De Alete autem filio Abitalem, quidam dicunt fcire par^ tem,quidam autem nó, Qiiilibet autem AkoraM horum compoiuit Alcoranum,aliorum I^^ur^’^ Alcorano diflïmillimum, Pugnauerunt autem Si inter fe ufque ad mortem, non fufeipientes quæ crant aliorû,Poft mor^ temdiflenfitpopulusin Alcorano,uiep ad tempus Mermpan filtj Eieren,qui co pofuiteishoc Alcoranum, quodnucha bent. Combuffit autem Si alia Alco^ rana. Et tune etiam ciuitatum præfedti feptem contradicebant fibi in grammar tica, Si proprijs idiomatibus ♦ Inucni^ mus autem in eorum hiftorijs , quod repudr) capitulum excedebat capita^ lum bouis , quod primum in ducengt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

tis triginta fententijs fui, , nunc au-tem totum conftitutum eft in duodc-cim. Dicunt autem ahj, quodamp; capi^ tulum bouis aliquando mille fententias

continet

contincbat, hodie tarnen odlogintafep^ tem. Referunt edam amp;nbsp;de quodam potenu', nomine Elgas, quod abftulerit ab Alcorano oóogintaquinque ièntêtias, amp;nbsp;addidit alias tocidem altei ius fenfus. Quomodo igitur eit uerum quoddicunt de Alcorano,quod Deus dicit, N os de-fcendere fccimus monitionem,et nos eâ * Viitliomtti ^^“^^**”iïS’Narrant etiam quidam hi-* ftorix, quod Mahometus ueneno mor-tuus eftjnec nabuit populus Alcoranu» Cum autem Empeumpeccr fuleiperet principatum, prarcepit ut quilibet colli-geret quæ pollet:ÖC hoc quod eftpræ ma nibus, Alcoranum compofuit, rcliqua autem combuflit. Sed in capitulo Elam-ram,deAlcoranodicitursquod nullus prêter Deum cognouithuius expofitio nem.Sd qui profunditatem fapientiat ha bent, dicunt: Credimus ei, totum enim eft à noftro Deo » Et ucre in hoe libro multa funt fic difperfa,fic inordinata, fi-cut etiam fuperius manifeftum eft,ut nul lam fententiadicant, dcmentiampotius amp;C mendacia cooperiant. Facflum autê fuit,quod conuenerunt hoc elle Alcoranum,quod nunc in manibus habent, Ä^ dicunt Deum Mahometo reuelauifle, et fcripfilTe ex ore Dei.Elphocaa autem,id eftgt;magnido(flores 5C expofitores, nun Se^dlorMH Al quam conuenerunt in expofitionecius, iortini diutrß- nequeinæternum conuenient.Etheno tlt;*tgt;^ folum orientales ad occidentales, fed ori entales inter fe, 0^ occidentales inter fe, £x^ ineifdem fcholis dnieriac funtfedæ, êt tantum diuerfæ, ut una condemnet aliam.Quidam enim fequuntur Maho-incrum, QC iunt plures : quidam autem Hali, 6C funt pauciores, ÔC minus mail âf dicunt Mahometum tyrannica po tenria fibnpfi ulurpauifle, quod fuit Hali . Inhirrexcrunt autem contra utrof-que quidam philofophia- experti,SCin-' « • «pientes legere in libris Ariftotelis, CotyStutto C4 ^ Platonis , rclinquebant omnes Sa-

^^ ^' racenomm fetfias, AS ipium Alcoranum ♦ Qiiod intcUigens ex Babylo-nequi-

«r^lj^ep mn, mui^ci/ n^ Ttn^Tp H^ï'^ djcitfslt;nce orJiifiKSvm iT^K.ipcfi^i'rKi Ji i^ Tï^i 7ivi^ lt;/\uj(tTT9 et et^xn ihyMyVTt a^o Aÿv tx 'ramp; «AnSf «4'» oy Jh'iinsvTW quot;Wf^Ti kttC' (fams, n^ ’n^o\6hK(^ «hgt;^x5 TCO cümX5 fit «AAsp o-H57rTp Kifo^oxnes. Tssäi Vtfwu isilf «ÂHêts,Ô7T^(^alt;rt-n^ ^«?lt;itsic^}i e^ttff '^i'^'‘ói')07ifitJiêiSJiscmSHvac, TsiTmnufipi^ ’fiat X^XtiUHoiy^i^ ü(iài cUjtIuj (fvÄK^cfiitJf' tf):nytwj'TW. J'i nviHr çdniiJ is^Ç^cw, dis quot;^V ^® Itxy^vtiiT Cf cygt;ttKKcp «;/iêxgt;vóvTamp;', ovK a^^f o Äxos «hns^caioy. ttP J^ iiiTrifViiTriKt^^iliJJ Ciygt;)(«y hxSovT@'yi(gx 'n^siK^ciun@' eu/xyfK èilwixx ncfi^y o JiwATcU, cruiui'nêH -n vuü T'' y^^^^^f Of K^VS^Oevoy , TO t^i 2^l7m J0Z7V Kcujôÿ.^ lA ^pT Kicfxhciüu 1^ thxyc^ixycj’cffi ei '^ «^.ns^cwv cfHcriy, oTJ ûvJ^às tiaIiÙ 'mv êii ij'VCn rlui mvTov t/^nyumy, k^ oi Ji«è®* (rD(lij.xs ty(OvnSiCfgt;xlt;rf,'}nsd\io(jóljgt; «Ltü, ófiSiy y^ ist T^à 7751 Hy.^^n^ßs 6iov . i(^ «httéis ^ ï* ©VTA)'^eP Jit^^tCfi ymX^« amp;cny S7lt;us o'HSTO' VK, isreu JitcwxcrySLvx ^ «rax^Xydis ^^ «-vcti^rd^ca ytytvi c^H^y , as nù Jè ydcui Jia/' votxv ÄtycvT-db-jr/uj cu/otoev niÄf^y h^tK '4-d\iJ v xvj^Kfihvidfay.y’iytvcu Jè rvyccftotH er ca. T»T w 715 x^us^cc^oy, evuu ïyyseny ^ yy^ / xCyif^ amp;7ray, -Jy êièy StigKfcKv'^cu, -rcy yM' ^viar, n^ cd/Jcy y^x4-ou. tx soy.xT@' rnJ êii. ot Ji. iKepmecd^'rinsty oi Jic/ixHSt^iof HiyxKst 0 oi ijxjlt;x7t^, èt/limn enuuicfüvff J • xem c^ 7K (/^ftyncm cicï/'nSgt;,ov'n amp;s y^y cuivee xvy-cfaiVHxvfft .usuriv» Tsyovoy oi ca/x'^^i' test T^f rev c/vTiySVS,«2iiCXf(^0Ï ^CU/XV' Ans 7rÖf x^icH^svs, K^ oi c/vmcsi'ir^S «^* A»s,«(gtt (^ 7B?j tcLviÏs xy^oAtots Jixefo^ot à' xly cu^ixas, »0^ rexvv'rcu JicJcfo^ai, «J 7X1 yixiv THS «ÄÄHS K»'^'J'Hlt;I2/^^M, wh fdijf yc^iTxavTuu 1^ yxy^vyiT^ i(^eexi7rAÓ' ovs''nvU Jit quot;^ «f^H, K^ ovfn àxiy i^xf' •nvs,H^ Hxfcy iffcicsi H£^ tfaxi^-rry yxy^V' 4* yl^'r TV^ciwiKH c/\uj«yetvoxci^xa^lt;ia, tew' 1^ 70 Til icKH,t7rccviSKxctii Jê. nucrd^ois Qc^ yxKHVot TJv^ a^f^xcK^xstyTc/^oi^y^ cc^fx yAfat tivxytvaixKey ^ 76?; JitShiois a^i^c^n ^vs »cei TTÄXTOiv^^, «Ttixw^XKi^oy 7ncxxs TOÇ Twy xa^yxKbaüy cu^ixeiSt flt;^ oiMTa V «flt;t^9^cw«y, e HHXKS W^vepis ”5 ‘* ^*-'

TltSe^^KcuJ'tHff'^y J^éi iiU^ay^oTT^i •a’i'WÄaa’ijSijiluf biu^iewa yx^vy-ir ruvfc8«xyiz, ^ttyneny ova-xjv «htlt;S)^XM6V Ti^ vis « (fn^ï y^ ^ ^»sT KicfKheuat -i’ÿ/ tfiy ïa-'' J««A, Mv@' i^ ■sroi»xwn Jiihóay •ny/i quot;fey tu/T^t ^ ^1« wK'n ex ttP 2gt;l)xT«eZlt;)v -nv ^Xjxxy., o If^iy oiK^ yt.iKi^y.i-j(^ tiP •m^ßi»' mviv libKTHQiiSy o ^y oikQ^ «yt^ ii^so«' jO liHy-jlw ^As(j,Hlt;nX/Jif',)(pu TwAfi/TX. t/^ny»' siS lt;/Ê 7Hs ibütpa/intùs 'rMms ^i^y ^o’né y«' ^vfiir Tv yix '^ iyi^äy k'4'«7ilt;i tIu/ itD$i' vlw mt£gt; u^dv^litj nç^ 'n^Airas am 'fgt;ts iw i^itTrets, » yyamp;s MÓ^UTnt, KSxrewoHffttnt X^tç yi7« ’n djÿislufBU yi vyvy, «AÖt 7rfcs »‘t5j,«feZ«AMt9« ’ridiïiry^'rlu/ iOffiÇjLvlu/ *i'«hyM(fïcw, »{^ am yst, 5 yuot/tn^, ^^ quot;nAAtitU trot o Óiès, ù^lt;TK^’’^x^ou «L-nyi « ftwup j i^ TWw xb-ny uègt;-XKi‘4-oyou ; »tg« ^Q (m^) ó yxJ^OiHh, ^ Lef TSOT« Ststöw fô* i(gù «yaj/t yet ktLH®' , y^^oy ySjv evoVy t^eJ-iJiiy Z^i Hytovev. »(gù r» ovoy«, ihy-TTi' fKK^K^àm ym^cà'KJëouvi Tß^'/o^tf^tAxu n yiyfSA uo oiväy '^ «ylav. x^ wf tip^cv^ 'n^oy Mx^xivamp;yiiipvyi v ktIux®' . ilt;^ amp;' wy? nHh^ , ïsxn «xlt;p«K£s , è yxyov' jttT)-lt;«'j 'lt;f^yóa’t amp;gv^éi^Q* (wxfiliyeu^

tuscompofuit,quæeft expofitio cuiuC dam Akorani.Dicit enïm in capitule fi hor urn Ifracl: Laus ci, qui fecit tranfire feruum cius in una noóte ex oratorio EIaram,quod eft domus Mediae, ulque ad longiflimum oratorium,quod eft domus fanda Hierufakm, quam bcnedici mu5,ÓC rcliqua,Expofitio autcm (enten tiae huius cft,quod Mahometus una die-rum pfalkbat matutinam cius horam» quam cum perfeciflet, dixithominibus: 0 uos hommes, confiderate. Heri poft-quam ego difceffi à uobis, uenit ad mc Gabriel poft ultimam uefpertinam pfak modiam, Si dixit mihi : Ô Mahomete, mandat tibi Deus ut uifites cum.Cui di-xi:Etubi uifitabo cumÆt dixitGabricI: _ . Inlocoubieft.Etadduxitmiliiiumentü ^^.^ maiusquidemalino,minus autem mu- jj^fj^va» lo , amp;nbsp;nomen cius Elmparac. Si dixit Mrrationibus mihi: Afcende hoe, Si equita uftp ad do quoi^ conßrn mum fandt â, Cumep curar cm afcêdcre, poßit, aufugit iumentS.Dixitép ei:Sta firmiter* Mahometus era eft,qui uuh te afcedere*

Etre-

Etrefpondit îumentum : Nunquid pro co tniflum fum ;' Refpondit Gabriel : Vtique» Et dixit iumentum: Nonper^ mittam cum afcêderc,nifi prius rogaue^ rit Deum pro me ♦ Ego autem intercefli pro lumen to apud Deum meum,afcengt; dique iplum, amp;nbsp;ambulabatmc infiden-te tenui greflu : collocabatquc ungulam pedis in orizontc,uifus lui ♦ Et ficue-ni in domum fan di am in minori ipa cio , quam quantum oculi idius perfid-ci poflet» Erat autem Gabriel mecum* Ôd duxit me ad rupem in domo fan^ dia Hierufalem, öd dixitmihi Gabriel: Defcende, quoniam ab hac petra afcen^ des in ceel urn . Et defcendi » Et Ga -briel ad rupem iumentum Elmparac, cum cingulo liga uit, Öd portauit mein humeris luis ufque ad cœlum « Cum^ que ueniflcmus ad coElum,puIiàuitia-nuam Gabriel,didtumque fuitei,Quis es cRelpondit, Ego fum Gabriel, Di-dlómque fuit rurlus ei: Et quis eft tecum d Refpondit, Mahometus ♦ Dixit autem ianitor : Nunquid pro eo mif-fus fuifti d Et dixit Gabriel, Etiam ♦ Et aperuit nobis ianuam ♦ Et uidigen-tcs angelorum : öd bis ficdiens pro eis genua, effudi crationem. Et poft bate cepit me Gabriel, 6d duxit me ad fe-cundum cœlum ♦ Erat autem ipacium borum duorum cœlorum iter quingen-torum annorum. Etquamprimum pul-fauit ianuam, relponfio fa dl a eft ei le-cundum omnia fimilis ufque ad fepti-mum cœlum, In quo feptimo cœlode-fcribit ft uidiffe populum angelorum ♦ Konprä tin^^ ProJixitas uniuftuiulque angeli multo orum rP^^^ miliesmundomaior erat,quorum quift que habebat feptuaginta milia capitum, öd in quolibet capite feptingenta milia ora, öd in quolibet ore mille ftptingen-tas linguas , laudantes Deum feptin-gentis milibus idiomatibus ♦ Et alpc-xit unum angelorum flentem. Et quae* finit caulàm fletus eins * Et refpondit, ft peccatum elft» Ipft autem orauit pro eo»

n^i KTSiKQA^1f 7S Itrlw^', H» ^i^iumv KTaiSK^lw ; àmxeiamp;ÿ o yeeJieiNh, rot. »üA «5« 7« ktLu^', cv (Tvy^^'itau cutroizi' vxjilu/cu , « t^H üT^OT^Üil ixsi§ t(MV W 8mv tfinSaf. iyu ^ tJ'in^lui tev Siew 'msw vartj» 7JÎ) xtImous . iTrtSluj n wv»^ f^ffu TH eiiTrnva uèttfe^èhitRjiv ^ov m^icf fii-^v » t' SHamp;c^t n TÜf yx^luf 7cv Tirocf^ès ^ ó' eÏ^ovTi T^s o^-itaç «iiTOv. K^ tV7US «A9ef èg -n^ oinsy TOif «yioy^ ^ Ihafifon /msh' ’ ® ftxrt, « co-op OM/ ó jßoA« oep^Aftav nf^i' âa^, luu /t i(^ ó yx^amp;uh iht tinov. i(^ xyxyi t^i amp;S XTTo^^wyx ^ ^^ oix^ ly' «' yio) ^ m ii^vaahHii. Ö èirc (tot o yx^amp;xh* W7téSH3t, ott «m r»s tai'jfxs rcänn^ X' rx^na-et ès TOif ov^euio(/^ t(^ HUnJ^luJ. i(^ o yx^amp;LHh »xtfxhtemr^ ^xfrô xvxAsv wgoS rliù xm^guyx TO xtIuj©' y» iÂit^rte^ix, i(^ iSxSXn pt ^ ToZs ^(tOlS UMT^V , (ti)(amp; mv ov^ewev, x^a oTt «A9o^aZr ■wfôs -Ap cV' Z 9 ^xvoigt;, iK5'4-i rbù Qv^xtf é yxßamp;MÄ, yÿH' Sy rh •argof eùi70(gt; yTtç à‘, XTS!iKamp;.^v j ij« amp;iti yxhoÀHÂ^ tfyn^9'hTffK/^ngt; 00/^ » ^^ •ns lt;(h gf/w mv-xTtnKQÄ^fi, 5 (tx^Citir. ewt J^t o 8vç«gèf, g» v'B!i^ 70V’r6v lut û XTSOSO?f.M ; FOM . )(^ HfOl^Ÿ' ^(tîf fbù tSV' Jiluf, K^ aJ^û^ ÏÖfj «j/jlt;ÎAû)g. n^ /is tiftit' 4-xs v’atiftdiTw(gt; wyôvx7K^è/^iyi0ii'3t^' o-Aiybtj, i(^ (nm ‘Tvarx, ihxJii ni o yX' ßQi»!^ gt;nbsp;»(^ «J/aJ/^ gï -arf ós Trg lt;/l^7^oi/1 ^ ov^cuoy ^bu /t TO /ioe/sK(tx vùy /ve OPV' 'rûù(i ov^x^éi^, 0/05 tsf^mnänooii iTÛ^.Kgx uior^ tir^iivoy iW'4» 7lM 3v^xv^n^ xtao' Kamp;xts ytyav^^ mla^ K£C7X'stoc/vt« oitoix gtX®' ^^ quot;^^ ^^flt;!'^^tMgt;v ov^ctvav‘^ « iji/o' (ta ov§at/u iTixy^x^tpa^ i/èi/ hxo(i «yyt' htoy ‘ TO (tûx©' CFOS ixodsov xyytÂsv lui, •fgt;v xso-gow tsoKÄet/xtg yiJ^toTstÄx/tncui, lut ayi -ns iT^xttSa-ixs )(tÂiC(//xi xitfxT^ocs, »0« ^ ixoefsH xi(pxgt;gt;.H toifx^Sxtxs (tvOiaJ/ai^* gviixm, n^ ^ txx/su siiiXTi, yt^txs t’^' musxtxi y^ùx^Xi, oivovutes 'nil Stóp, tTT' •jTimsxtots itvSix/J^uy iJ''tói(iX/rt. i(^ Tsr^O' lt;rtJi^b'4'^ ^X quot;^ «yyi\a)(i,ê^buoiwrx.i(St^ l^HTHXi 7^ Xiricw TOV 3^luiV XU-nv 4 mft X' 7r^KQl39^K(AX^7ÏxiV w. tufns 3 i/m^i ^^S

tun^û, ovTU Ti tfHxin, 0 yxRamp;ù^ Trti^b^i^ eo,Sicq5,inquit, Gabriel commendaint 9»«*fc KjiytAw £7^'ûü, KXKàvamp;' kAAsü ,1(^ me alteri angelo, SC ille alio, ÔC fic dein--»rasi(lgt;i^H5,niyeKïsHn '^ócTfioy 72$i êii ceps,quoufque fteti coram Deo,amp; tribu 'rt’ J^»n«Tamp; cu/'zamp;.tf^ H^x-n nov 0 Óios 7? nali eius. Et tetigit me Deus manu eius

X®ßi «ùiiP «^ /xttrw -^ aijxui/, £W5 v « '4'V^ó ’■«?^J(^SgÓj CU/TiSi JiHhéntiyOi 'T£gt;(iViKSV ^g«yiu5 72^1 vó-nv.if^ amp;7ri not o Sic?, otI' eius pertranfiret.Et dixit mihi Deus:Im fl«’w ewi n^ W'Aaii OTv 2îbj(«ç. nsiTK^ca/Tt pofui tibi 6C plebi tuæ orationes ♦ Cum^ æ4 not Tt^s -nn si-m^roy ov^o^vo|J)CrwJ^€av' que defeendiftèm ad quartum ccelum ;

' ® ArfVa-jv o ;*a,vir«f,fcnquot;lt;w'6A9s^ ift TF^s w Wv lt;!ij.lt;rcu. ’ny KxiiJ, n» ovra JiuiX'^iJ cZ^a^Kajj 'nercuj'nus ^j^oij. KS“ ?? 7r^0iTK tTrxveJ^My iAxfop K^imy «m J^iKii (ii-j(amp; n^ -pl mv^ nui remiflionem à decern ufe^ ad quar^ quot;ns i'!rewóJlgt;vi(^ 7w -zirt/xï^s iTreufotTii!), 0°' tam, öC à quarto reditu ufque ad leptin

“S oKtyxs ^X’mn^vxc. a'mvT©' Ji tüP nygt;' fiteS) nfiiZ^'^lt;^y'^tgt; f/iuuHinSxc ’^n^xon' tya xtxyuu^as ais iPcrxunxKtS cx/X^xs, ovx xvißluz ’orAion ' oc?il\.^ tASàp ets'n ihn^nt' iO ^KK gt;nbsp;uAxuvon iTTXUtàin amp;S quot;ny otit^n nvn^'

Ki.r^irtUlJ t^ TffM/TColl }^(IV®' iAKT/oil/, » 719 J^iHStVgt;IJ Hi^^'THÏ WK-nS^THi Jl Stûüg/eïÇ T«Ó7«s TirAfcOf/ o •zsraÿ’tA^TDfzRx',«' o /tfiyntriX' l^i^ (ftHa-11/ cvy^.^x(pivsgt; rMTlui /t 'tbu ^iUQÏav i/‘iiiy.Hffx^i)v rbv (iOnx/iaS 'sciW' dimifimus^quamquodnarrauimus, CS 51 ^ A««, K7riSHa-(w oiSi vó{tov (ü/^it yt' que narraflet Mahometus uniuerfis gen f^ii/^ib-Kvó^ói7rc»iJ. amvruiK/l'^iKa^ tibuSjmille homines à lege receflerunt^

i’üip «L^pTjto'aeZiSz »n^çxi as T ov^ewon, ó' Çtovfüiij HuwpyK^ acfhpSijti cs^ nuüowTwuTKS 5 o «rot àjyiAsvç’yx OTtj/F« ra toz/Ttf 4-lt;^'‘Z'®')

KTiCettfff^'MViins 31« noygt;n'‘ K^ôn amp;' n 't tyà), H it's TSiJ oivô^iiTreon Ks« K7r0soÄ©'i tVTOlS^ls^ KitfXÄOUU TÜn TT^t^HTcHy JllH' yOiTXi TffiQi futy ^mOWOTUn jJ^fctSj 7rx^ XU »v mn^x, amp;7ron or^ zpv ni^ox/ni^ * «ksv-ytei ^v7rvtx.,^ÄxxtfiHnio(S truunyxytilr, « t-pas ’TiziHTiKws tfêlyy^. IaSs 71^5 in^n 'f^y ^otytsoy ^ ivi 3xvnx7i) oy 'jpomjj KTnsiX' 7(HXXU H^ ci 71^0'1^01/. ^fOO/v'eTOU ‘XV^cTp i' 4-0 '4'X(tSljfÇilt;fiHxlt;y/ô6ios)7xç 7rôhlt;{i,tn7t^^'^

quot;^ n» 'ons'^otrTiijn.n’iyi'nt msdM'avvxtiH^ Trüç tMxnhvat 7m^ xù’èv 7« amp;xûnxr(X‘ Æ:f^'

mads.ipfe cnim Mahometus eft, qui aC-firmatnullum miraculum fe fedfle.Lon ge autem plures fuerunt quos enfis con^ fompfit,quamquigratiseü fecuti funt, ficutfuperius demonftratum eft.Haec io Ia fictio uifionis prædidæ, debet fuffice re ad confutandum quiequid dixit amp;nbsp;fe-eitMahometus.Sicutenim fæpenume-ro ante didum eft, ficpermifit eum fpiri tuffanólus mentiri,ut quilibet homo faci Kieniticiorum k figmentum cognofceret. Nunequi--^thunuti im- ç|pæ didt de feipfo inaudita miracula,ali fuiientia. qy^^jo autem dicitfe nullum miracu^ lumfeeiiïc, Öé aliquando dicit, quod eft folum nundus;amp; homo: aliquado uero, quod óf plus eft quam angelus, amp;nbsp;fupra angelos,Et quare indiguit afino uel iu^ inento à Mecca ufque ad Hierulalem, qui ex Hierufalem ufque ad ultimü cce-lum afcendit abfque afinolt; Quomodo potuittotlplendores angelorumin eoe-‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lo iuftinere, qui dicebat, quod quando

apparebat fibi unus angelus, femper in terrain concidcbatgt;amp;Ipumans agitaba-turjet incuruabantur et contrahebantur manusóf pedes eiusÆtneque in prædi lt;fta uifione ponit k raptu ,fed dicit,quod afcendit cum corpore fimul et anima.cu ius fignum eft,quia dicit quod Deus ma nu fua tetigit eum inter humeros, óf fen ^ fitfrigiditatem ufq; ad medullam ipinae dorfi»VndeDeum óf angelos iupponit, pofitionem habere Ipacio corporalis

DE Q.VIBVSDAM SEX QVAE fitu in Alcorano communibm,^ de Chrifti ifd M^hontetum excellentie.

Cap. X V.

^i-n. xL-n ra nce^v(iir i^^i^cuovrva M*' J^lt;^ TffimiHK^CU füllte . Tte^^U TTAMVS t' ^■ü:/'7t, dVÇ TT» ftef©' (iu/«hunrüigt; Insv' rauf KM5?^v^Hirc)cvru^ xblai^, wS7r^ ewu' r^u Jhl^HAumu. Kip ßävai/ 7ws 7r^a^fi(Jit' VHS óitad-üS 'rö ttAccct/x« , ejg«^ o^Kurcu 7r^5 oua-^(w[iM Tuewns, o m7r«»«x4, n^ èaquot;^ a liux/iad. US yc^ TffoÄÄXKts Ti^óf stom , OV' ru ruuiyü^Htrc^ M'^j/ tt Tffv^i^ce re Kyic^f •gt;}-d\j(mi8Txt, us n 'wec/vm tw^^uTTCy yX'^^ (ficus uè^yvuvau, r» Tshac/criix. vuu p^Jv yx'^ (pHn 7rfëiiKur]9 ewHvsvsac ^vnaru ,«h' ^n /i ^«OTp , 071 XTTi^^l^C^ èl^ fiOVOff iigu cu/ô^war®'. ^tor^ ift, otï »(pù iffAMi» ^f «yyi^aay^ H^ ^t^ «yyi^uic * cf^reu^ ri (^ ngu tifara ovav » Krwuavs, amp;7n rns ui* *6 ^t^X®^ '^^^ f^ovaacÄHii ; os lx rüs ti^cvxx' Ahh tiiyiü r£gt; icr^rav cv^cwev ou/ühSi x“quot; eis ov0v.x^ '^ais nfujui-.df) vgt;crctijrtts cd/' yds «yyiAuy^ 1^^ cv^cu/u yezra^dvxi^a ZO hiyui/yusen cd/la^ iisdyyiZi®' iTH^cx' vÇpyXscrtern'^'Il/ enu/iyus ^' 'rld/ rbd,t(^ cc(p§oy.«m':^vfni if^muihKi^ou r«sy«' ^as x^ rpvs TffoJ'xs cd/rtv. «AA’ evJ^t ^ 7X 'sr^eamp;^HiM» êiuofct leu/rei/ f^nd^xa epHo-tyyCCÄÄ« itiri a-ü(iar@' tt^-^vynSCi' ViKÛamp;i/ • o-Hnamp;ap cfèyK^'X^cu rail êièy xuvti OV yatçd ^ ’nis Utuots, K^ (MÓicöou ^-V' fiacs RX®^ ^ quot;nv nvi^siv rus yxfyiusf^v vürbv. 1(5« rgt;vs ceyyi^avs vgt;(vuju ^^ ren 5 ® Stop ‘'^ri^Hcrt hierin iyamp;n lt;runxTiK$c/Jsb' sedcrat

PEPl TINftN E3 3HT»« licJruy uamp;i rav cchtt^^a/vav Kotvuif^ n^ mei rUs '7£i ^ojisvü 71^1

^U'fill ^H7HHK C^ , 71 Jitshi-nit 70 «Kv^px/' VO/J ^^iyamp;y^oTCUf VtrCIUJTKKli SiJUya 7gt;ll óiOfJ TrÄHiuvilKÜS 7I^J. tOa/Ttf C^Atyi'^uÂl'ûp; epH' ^fytXf^ls^ KUfXÄMU^^ HKtiJI.7r«Klt;^Kli, w ’n^mUTT}! 7i^ Siov^ amijóijf tpIs Kyyt^stSi '^7KUJu'nlt;mnly' xJ^xt/^v^ ra ^i7m, Ö RÏP larx 7oüj7te JiÓKsv Ktya (Ay^ ’nv n' ^vs vv ßtS^ivy mn fjtSi 7rAH§MjZ.KÓii mç^ ötS lt;/jffKiyó(J^05^7n'n lt;Æ wxiSï. Jiz€ou,Ó7ül' * ® »gt;{/ ƒt èftj Train ^isicwoÏQ n^ ioviTcuets ilt;gct ^ adfyaKbxTui) Tots 7ióytü^t»(Mtnt,i^a èt' fM TOfJ amp;iOIJ , 1(^ HÓVO^ H^ KTTÄSUU , H^ ftH ^^x^txc ty^l) Tivix KStvuvoy. eflg:7i 7gt;ivuü TTAhSuuTIkSs (p3tyyi70U 7I^i ilt;XJUVgt;V- kMC X Jïujcw7oa KtyefJ, Tsfl ieuj^ n^ t «jytAwp Vj/ èiófj ^iyamp;iJ4^iylt;,70Uyi' wäjamp;TniiSbf SZj KJj/tAsisaSï TBiviM o AÓyos ’f‘v Öt» xr®', ov ’^ ayyifiuit, «M« tt^s cw àjytÀsvç.ÊTi ^ TUKitpahcuula^traJ^,KiyJ}Ó7t ttcwthoi ? 0 Kjj/ïAsj •n^crKiAiHimw iy^ aJ^ait, ttAIuj tov lt;^C!ihx47ra(nii c^x ^ts ityyt^tç (jtt^j o Öw?, TtOxTKUJUHcmn «J^at^^hTJ ^ mX^ots 704 Ttots T «ht^^ews, ètcmyov7ou ’^twrod TtvtS t^Abfamp;S 7fAHÓuJU7lKÜi TT^i ^óbXlt;^ 'IPICUT' TOUS i^^yacus,^ aïi aï «yyb^si xi/lanäs tS 6ita KSlVUVXmyy amp;S7!f lt;^7H^ VSaUX J^HinX^ yiXjamp;TH JiKMoKra Zv «n€xs.^ty^7oa yaf ^ Ttfiamp;sois TOTWis r ahvs^mnSiHiiéis (i^Ktn^') i/Hiux^yHoocfiStv ’ny x^Xivèii^f^ rùù yb^, n^ 5 O T« Iti7«fv » ’^t^yaS'if^ HHamp;S bJiKXiólffU'

(Jijf 70^1 ^d^umfjyf^ »néts an^i^ÄKUfjiSM 4 {fajj ^ (iaamp;las,amp; Jk/óiKSo/Ji^ oLtu ttv^hx ayatiif^ quot;^ '^tty^i^ioy Ö ÓoLuxtoc, Ö 701(0/ Txi 7tva ^ 015 oi ayyi^t xJ'^xt/ws J\wxA/^ t^sn Higt;Vfi^gt; êbu, oï yc^ ayybXx bJ^ni^tx^yn^H' (kP XOT ^ êbx.aXC x oXLu/Hf^ix^yxcri rä Óiu quot;nf/ x^cu/ij/ Ö T^ yHf^^ 7« iHTK^v. Ö xJ^v tfeu/T^ hiya(/i/i ffa^fXHHVoi^ésHTiAHÓui/TJKH IKW^ (patVH^lfOitVH ^ ^V óiXy H (fUVH êiX KOU. 4o TlVOS bTl^fx VX ^i^CiCn^lSI^S KTlSXjlTi TBXV 7« TTbTrsifiKyv ó Qios, S1Ç (fxcn. J^a^y yOfy o7t Trew 07/^civ H '^x T âiày KT/aya ^jÖ xJ^y KTKryx Jïiûp^ oTwJ^Hyix^yêy to ötw.ÉTi x il\wx7 htylt;{y^ 7/AHÓvvb.Kamp;s 7oy dioy cffst^byit, ^^t/j^7xs ^ cu/rS i^efó^xs miofufas* «loy J^ujauty.,lt;n^x//jJiKcu6lt;nujlu/^^ ra T^tedj' Wf as oi a^yx^is nyKom insipàt ttviStX j^

eft. Quid uult Alcoranum dieet egt; quan-do tonens inducit Deum pluraliter de ie QJilt;fflf^gt;^’ ^‘^^ ipfo loquentem c' Dicit emm in Elimpa-ceram,ex perfonaDei : Diximus ange-

lis adorare Adam,ó^ reliqua. Et poft hec introducat Alper totum dicit ufq^ ad RnemUkri,cliqua: coran, i.

do pluraliter de Deo loquens,aliquando autem fingularitenFirmiflïmü enim eft omnibus Chriftianis 06 ludgis 06 Sarace nis,qui ratione utuntur,unum efte Deü, 06 folum 06 fimplicem, ÖC non pofte habere confortem quendam*Quare igitur pluraliter loquitur de eo ipibÆtnô pof-funt dicere, quod Deus loquit de feipib et de angelis.Dicitur enim ibi,Diximus angelis.Eft igitur locutio hæcDei, non angeloru,ièd ad angelos» Itemincapi * te Sad,dicitur, quod omnes adorauerut Adam,praeter diabolum. Omnibus igi-turangelisdixitDeus,Adorate Adam» Iteminmultis Alcorani locisinducün- ? tur tales quidam locutiones pluraliter de Deo, in talibus adionibus in quibus angeli nequaquam cumDeo communi cant,ficutm crearionemundi, 8/6 tuftifi-catione impq » Dicitur enim in pluribus locisAlcorani:Nos,dicit,creauimus cœ lum 06 terram, amp;nbsp;qux funt in medio, 8/6 non incaflum iudicauimus hominem,et nosmifimus filium Mariæ, Ô6 dedimus ei fpiritumfandrum 86 euagelium, 86 mi racula,6C talia quædam in quibus angeli nequaquam poflunt communicate cum Deo» Angeli enim cread funt à Deo,fed non fimul créant cum Deo ccelum öfter ram, 86 quæ funt in m edio.Et nó poftunt dicere Saraceni,quod pluralis illauox eftDei,Óf cuiufdam alterius intclleóus qui excedit creatum,per quem fecit omnia Deus.Conftât enim,quod quiequid eft præter Deum, creatura eft, óf à Deo creatum, 86 nulla creatura poteft efte fimul creatrix cum Deo» Item non pof ♦ fibile eft dicere,quod Deus pluraliter lo» quit propter diuerfas quæ in eo funt qua litates,ficut eft potêtia,fapictia,iuftina,et talia que Arabes uoeât Saphat. Hæc cm

N z non

non accidentia funt in Dco,ncq; différé ti^,fed funt in ipfa diuina effentia» Vnde in Deo nullam compofitionem necplu ralitatem faciunt, ut per ilia Deus de fe-ipfo pluraliter loquatur, Quin imo nee liomo,ncc angelus propter eorum diffe-retiam, poteft de feipfo pluraliter loqui: amp;nbsp;fi hec in homine amp;nbsp;angelo accidentia funt,^ quandam in his compofitionem faciunt«Etueretalis locutionis modus, Deum uidelicetunum exiftentem, plu-ralitcr de feipfo loqui, feme! à Moyfe inuenitur in Genefi ilJatus.In formation ne enim hominis, locutuseftDeus,di^ censiFaciamus hominem ad imaginem ^^^ j noftram«Quod dicunt Iudæi,uocem eC fe Dei ad angeIos«Quod quidem eft con trarium diuinçfcripturæ,quç nunquam elicit angelum fecundum imaginem ho^ minis formatum efle, fed fecundum ima ginem Dei* Et hoc eft quod etiam addit Moyles deinceps,poftinos fermones di^ cens: EtfecitDeus hominem fecundum imaginem 6C fimilitudinem fuqpfiusjfe^ cundum imaginé Dei fecit eum.Eft igi-tur uox ilia patris ad filium,uel totius tri--nitatis adfeipfam«Vnus enim etfimplex Deus eflentia, trinus eft in perfonis « Et hoc dicere potuiflet Alcoranum fimpli -citer,nifi timuilTet pofte efleperfonarum diferetionem, diferetione fecundum eG ientiam,Propter hoc dicit in capitulo El nefàn:0 focietas librfne uacetis in lege ueftra,5C ne dicatis de Deo præter uerG Tm/fi« etiam taté,quodChriftus lefus films eft Marip, Alcorano poß- ^ Apoftolus Dei,00 uerbum Dei,quod ta , nommi^ ^-^^ ^^ pofuit per fpiritum fan eft urn. Ecce quot;rifw/ßnßi. ^*^ nominalDeum, QC uerbum Dei, QC fpiritum fancftum. fed timés, ne propter hæc diuina eflentia diuidatur,uel multi-plicetur,uel terminetur,fubiungit fta-timî Et ne dicatis très Deos,quoniam Deus, Deus unus eft « Ecce quantum appropinquauit ad illud quod eft maxime arduum in fide , modo quodam iJorfd.y. j^o(. dicens Ioannis : Pater 06 uerbum ^ fpiritus, SC hi tres unum funt.

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Inducit

cv O-VltjiiSHKSTte Gertp ^ ly^ Si^ , 6V'f^ J^lt;X' epa^K, «^’ àa-iy m/th h 6^x tvaix. «Ö^v ^* bij' èiUivJ^itïxv a-iuj^'iinpH’tBhHè©^ mt' oympjOisn Jj^'neuTK '^p Óièp 's^^HÓuju7t' xüi lt;/i«K^y^^cu. pxhf^p fiJli' ovp ovT ’ M' 6^uis@' ovT «y^h@'i lt;fi« tIm vgt;v'r!iüp Jixepo^xv, /wuKTou -wtat twrev nrhHÓuu' TJK'iç ?Ciyeip,KM’niT{xS7«^ Is^ Kyyiha i(^ ly^ Mió^ÓiTffU O-VttJiiJiHUSTK ela-(, K(U 71VX trußSifftp ^ T^vysis TffOlOVaj , J(^ ÖV' 10 TUS^O'n 0VTamp;' THS lt;fixAi^lUS'JJpÓTS©','}gt; •np êiop /nÄstfCTi e^x 0V7V( tsähSwutikÜS 'artei IxvTsv lt;/}xÄtylt;t,^M, xi^xf vtotj 719 frtffifffas iv^uTDU (^ TV ^Sitra, ettr^yi/bjuiy' pSb/®', ^ yocy TH TsAx/ira 'nv Kvó^unffov, iÄK/ÄHlt;r^ è Ôiàs Atyap, Tsotim/j^ ^S^U' •Biop KSC7 ’ àfiSVX ftp.iTl!fKV4 0 (fixenp Ot itV' J^xloi^cfiuvljjL/avxi 'nSgt;6iov71^5 iPvs xyyi' ?esvs ' 071^ èfi^p ^xv7iop m Öaa y^xtfuy « 7ïj ovJ^i^ffon (fNlt;rt quot;rep x^yif^p tiffir èreS' i 9 vx tàfô^iimv TffiTffÄx^cu, «AA« hüt' a^S' vx amp;iov. 0 H^ ’Bx^axTiQuenp è pcuvxHi, Icfi' fus p,iT tKayovs vgt;vs ^óyovs ^tytop, ^^ tgt; minx’^ o 6ios ’^p wd^oump ngir av^yx n^ cpoihienp Xnm^, KSiT^àysvx êi6v Iminx^f edn^p. tsj •iPiviuj » (fcoy» weiVf/^ tiS* TffX' 7^10! -üy^os TCip yop, w cA«s Tfis 7jpixlJ^@^ w^ï iXJurliu. o jÆÿ tlt;s ^ «wAsvs Óios 7« ovaix, rpixe/inss lt;i^ 7B?s Tx^exéintyots. »(^ TtfT’w GWi KS^TTi xÄns§x!vapxvrÄ£s,^ 3^ pu iJk/oiKei 70 P» J^tWXamp;Xt èveu Tff^oxó)' TTUp JicJHQyLtnp, wdL THi KSiT ovoixiy d/gi' KQintüS . djgt ^^ (fHXtp lt;^ quot;i^ KiCfiX^Xt-M ^ fcArtaw w feTJi^a« t«s htJi^su, P» ^' Äx^in ^ ^ yepu «pup, »(pù pn ^iye^n 51^ Ötsv TxAbjLf T«s xhnóéxs, ö7ï o yfitsis ifixws ifoilt;f$i THÇ pxo/xi, »(pà x7n^Aamp; 719 êuv, n^ Aöy©^ 6iev. o ^ cdiTn ïêHKi e/ix Tav^pxT@' « i/ov ^TXxÏi^TX cyopaJ^a 6iop,i(c^ hóyep Öe5,xg« Tffve^Upx xyisp. à^à 4® eSispSivl^ ïyx p» c^ txjjtk « Sao: ^ajx pi e/^H^H TrAhSeaiêHyii cßziö«, Tr^xTiêun ttX' Çlt;i\)ôvs ♦ i(^ pn amm Tpds , oTi o êiis 6ios (f^p us. ief^ov TTOxop TffZ'nÄHenXKefvße pa ^isKptyisop ((^p^TniffiseiyTyncTTcp WX quot;TXt/m ^iyup ^jeT itiicwvfi ♦ o mcTHg, ó Steo^^ y Si ^ 70 nv^pXi Ksèi s^i 9i^amp;57^ s* ^^'^^* aimyot

àarcJyii ’plvwu ^ quot;^ «K«S^odvu S i^cecJia^ Vgt;lf amp;»à(z TffAnQujuTtXMS JixÂiyôiJ^ûi/, «j^^ voSy Tàù curixjif « J^û^sy iPtvuu ^T^fUS^yv qo ’^^^7gt;IJ ^»THliX , 071 nSlVÛS TS^lSÎ^âfjShc IHt' Kw^^-nii Ôtoi/'i^x iiovoy w K7r}\Si/. MV't Jè ïy^vmiJ ^ ^jpr KÄnS^M/U ’ o êiOStya t(gu, hôyeij n^ TrvdViiX. i(^ ovra Tns^o^tib/ quot;n^t K^hÔh f(^ ^X XC^ K7t^ClUJ âzOjJ^iç fJ^Î'i' VK WKUS «^AtJ^côj’i^ Jé Vgt; '7flKlt;finSy W Io 'n'is'nQgt;cni)mts,'^io'ni;^7rÂHêtjUJ7iKMS,

à^'^li^Oil ^HTHl^X ^P , 075 y) «ÄKSOtWüp ouai^siCrK ihhvutM 't£gt; xyiÿ Tffvlt;i\/iJiXTlt;is, K^ 7ÄI ^,Srov mSi êiov, 77 ■nivtw ^ 1PVT0 'n ’srvdViix ’n xynpi iy’nsoT^^ Öt» Aóy 5;?i^ f^ Sv 'Tß xyiov 'sryi^ijiiXT®', (pniriy ^ ^^ Kit^XhoaU 1^ tÄTmKi^Xli lx ’TT^CramV 'Tamp; Siov ’ i/'ù^Si/^ ^ i«lt;^v '^ ya ’me nx' Qute 5 'mtey ’n^x-n: i(^ ö^vp^TW tfcuf'z^K 0 iTiKeiwimfjAjv xL’ny o^ TTV^^j^XT^e «yin, ^® Xpà 729t’ cù/’n i7rxjvxhX(iSxvei Jj^ ’ajewni TSi mtfx^cùv. l^’n (^NcrtiJ ^ tS KitfxÂcào) ^ tAçnâ 7!^ Fl t^XQMe,lt;^i(fgt;filt;rgt;iim[jSiv amp;e cdnluj tx TPu ’xrv^'tix'ramp;' 719 xyiis ’ J{^ «^ TfAwajii kAAslt;s ’n7nte,’ncoitotx c^Atj^Tou 71^ 7£gt; xyiov ’syv^iJ.X7amp;^,n^ S iTtJLiJCW'rM Myfui 01 a-XfyxKUMot K7ilt;rnx ’n eiv, otoy xy' y^hie ne «yxêèe,i7ra ivtxSe 71^ cu/Zv c^' f^iy^'nd^âe ’i’^ It'ós «J/WV. oï Jè aytoi xyy^ 7^1 mTikaï an^ i(^ ’iffMTlt;ili’ axi i^v Öt». 'ne 50 iPlvutt « Mrix iviKue 77^ xn'èv c^Atj^eSj;

i{ÿX Ätyay Min’r^e x^ xym.n^ tn ovk m/ LS i^tyx iyKÓinto(/ TT^ ’nv yfiis^v^êp ’n xh' vs^xvoy ijixe xiiS7ré{ atwisaw, ^gf J^iveu 7 fitop cunS xyyi7sip c^vÄxKß,.infesté y^'^cw ^^ói7ruii,ïy^ w^iAsp tfvAxtw^Hsù yxf ó Ötój quot;mtà oM xyyi hue Trv^iixnt 0 »(niaise ^ sÓKiü^ais ejiKxi 70 xhnS^nSvoit lt;^7« Kic^xheuu i^ iAluKxcKt. Ê7101 xyyif^i, ovy^xytx^n wu cu/S^ó)7nve 5 xÄÄ^ o âtèî xiiixue k^ pó' 4^ viQ'.SieTi^ nov®' o ézee ’Twe xticc^nxe xlt;2^ tn^mtèiiQ A^y^Toa ^ '^ «Axögai'w. 'n ’n^a ^Mlamp;MOjJ T^ivujj TffVlt;fljlJt,X,XhHamp;gt;»e lt;^ 040? . à-A«Ö«{ lA ötoj,Ö ó 71^ 7 Trnvin.x’i^e c^Ki'yó fiSljiae^o KvycjyJiJ^iiKPCfiJi»' oü/’m vrvifUiJtx X' yio^i, i(^ lt;^i(iiKxn(m(jSbi lx ^ ’zavw(nxTamp;' •nv xyicv. Itts ‘nlvun « âa« ovxiXj pi« èf^ lt;ÜU K'Sr^H , Kö« cv yiu/flSTDtt t^KOilvi^,

Indudt igitur in Akorano Mahom etus Deum pluraliter loquentê,ignorans eau lam,Manifefta Ïgitur hmeprima quæ-ftio, quod commumter credimus cQ ins Deum ede unu, amp;nbsp;folum ÖC hmplicem* ipfi autem habentin AlcoranOjDeus ha bet 8C uerbum amp;nbsp;Ipiritum , Sé fic ere^ dimus uerum Sé unum Sé fimpheem Deum ♦ Et proprie de le loquitur fm-gulanter : propterea autem quod mnus eft m perfonis,ah'quando de le pluraliter loquitur» Secunda quadhoeft, quod Q^fftioU.de Alcoranum continue meminit Ipinrus ^irift^«^« ianAi,amp;ucrbi Dei. Qiris eftiUe Ipiritus fantQuSjSC quod eftillud uerbum Deicquot; De fpiritufancflo quidem dicit in capitu * nbsp;nbsp;^ lo Elpalceram, ex perfona Dei : Dcdk mus lefu hl 10 Mariæ ut faceret prodigia Sé miracula manifefta Sé perfecimus eu per fpiritumfanélumtSC hoc idem repo tit per totum capitulum» Item dicit in i ,capitulo Elempai de Maria , Inlpirauk mus in earn ex Ipiritufan Ao.Et in pluris bus alijs loeis fimilia dicit de ipiritufan^ (flo,Etnon poflunt dicere Saraceni,cro aturam quandâ efle,ficut angelus quida, fcilicet bonus, quoniam fingulariter de eo loquitur,tanquam de uno lancho» fan db ante angeli plures hint, et omnes hint t)ei.Quæ igitur caufa,ut de ilk lingula-' riter diceret, noftro Sé fan (flöt' nbsp;nbsp;Item * nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* non diet magna laus de Chrifto, quem Alcoranum intendit fingulariter coni'-mendarc, quodDeus dedilTet ei ange--lum euftodem » Etenim Deus facit an^ gelos ipiritus, Sé noftros apoftolos ; fi^ cut dicit Alcoranum in capitulo Elmak ce» Item angeli non fanctihcantho.' 4 mines,fed Deus immediate,et folus:tan quam folus Deus poteft peccata dimitte re,ficut dicit in Alcorano. Prædictus igi turipiritus uerus cftDeus, uerus autem Deus Sé qui de prædicflo ipiritu loquitur dicens : Dedimus ei ipiritumfancflum, Sé inipirauimus ex ipiritu fancflo» Quoniam igitur diuina elkntia una eft Sé fimplex , non poteft difcemi, ucl

diuidi;Slt;'ibi' eft dans Si datum.dans,qui dicit,Dedimus:SC datus,qui didtur Ipin tuflandus, qui didtur datusôiS mlpira^ Verfonarum t« tus Jnter dantem autem,ÔC qui datur, re diumii difae- qmntur utdiftinguatur pcrfonaliter fo^ ^^^’ lum,non eflentiahter, Si fie foils relation nibus diftinguûturæthgceftfola difere tio,quàm Cliriftianiin perfènis diuinis faciunt.Hanc eandem omnino quæftio nem quam de fpiritufàndfo quefiuimus, poflîimus querere etiam de uerbo Dei.

rut angeli beatac Mariæ,O Maria, Deus prepoluit te fupra oês mulieres ♦ Et poft hæc dixerunt angeli:0 Maria,nûciat ti-bi Deus,uel nûciat tibi uerbu eius,amp; no men eius Chriftus lefus filius Mariæ. Et in capitulo Elnefa dicitur : N e dicas de Deo præter ucritatcm,quod Chriftus le fus filius Mariæ apoftolus eft Dei, æ uer bum Dei,quod ipfe pofuit in ea per fpiri tumfandum, Affirmât igitur omnino, ‘ ’’V“*(3hrfftgugj.bggfl^I3ef^ Quæriturigi--Dq. 9uod fit hoe uerbu Dei tquot; utru uerbü accidêtale, uel potius perfonale Si reale» Si dicituerbum eftè vocale fol5, ÄT acci^ dêtale: hoc nó poteft dici. loquitur enim de Deo Alcoranü Si Euangelium fingu lanter, Si de uno uerbo tan tu: uerbü aüt Deiuocaleamp;accidentalc, quoda Deo exit,nó unü, (cd multa» Omnia enim bo na uerba SC (anda et uera,uerba Dei dici pofTunt. Item nó eftet excelles cômen datio Chrifti, quê Alcoranü intendit fin gulariter comendare,fi propter hoc dica tur uerbum Dei,tanquam uerba Dei di-cens.Nó enim folus Chriftus, fed etiam alq prophète uerba Dei nunciauerunt. Si tarnen nullus illorum dicitur uerbum Dei» De folo enim Chrifto euangelium amp;^ Alcoranum dicit,quod fit uerbu Dei» Si autem eflèntialiter uerbum capiatur, manifeftü quodfèmpiternü eftet uerbu Dei,5C Deus uerus. Sicut enim uerbum Argununtatio quod procedit ex ore corruplibilis ho-icontritrio. minis,corruptibile eftexneceffitate:fic uerbum quod ex fempiterno ore procedit.

« (Ziiu^éiâ^'iKGi ƒ t è(b J}/vi »où JiJ^u^oy» lt;fi/v y^j o hiynii t/ktraitfseijAv, lt;/iJlgt;f^oigt; tf^t 70 TffvUJiJtx ó Jilt;/hTiiU)f(gu. tutfvirK'nU.iii'rtt ^V Jè IlSI JïJUvTDS 1lt;^ tfil/ll/SiMISi ^7amp;'J^ JU gt;iamp;lt;ns, M/xyKij 'ny Jit/hvTK n^ i(tlt;fivtrüv7tt 6i0y^ Ö 70 jiJUfH^oii lt;ä tiiipvmiJSivc^ TffffiV' ßet^TrOsatüTriKÜi c/^KQ^vz^rm lAcvo^i, k^ VK ^(nuiTûç.ty vrai ficvcuç nus dvtcefoPMS Jjg^' Kç/v0vniu'amp; aym K^ jzóv? « JixKQAinS)^^ oi ^i9icw0i^'è7s6«otS7i^aW7niS7ióixxi, TtlO lt;/Ï £0/715 7r£O/7W7rK(7J ^H7H(iK,0 7!^ 710 «J/Uf 7rvi\jiJLaTamp;' t^HrnffWfjJif^JïuiKiii^ l^râ^t (Ö TT^èx 719 KÓ-yv r^i Öt». x^yi'^rö x^n^^X vcü^tnuii^S (i'i(ivfi^ r£i hóyv Ttf- êii.htyiiT^ yXf ^ ï^eT KiifxÄcuiu ra xii^x(iy am^i oi xy y^^si ni tiaKeis/x iixsïet, 5 ^xo/x, o SiOS TrOsiduKi n vaitg ttkoks 7KS^cügt;(et5. Kö« /xtr« toö/tö; etTiny o* K^tAsi, ù y-xo/x./i^ixy y^Äi^nd xvi o Óios, » xvxyyi^lt;l 001 r AÓyeif xjùrÿ,(^ 70 oveiiX xLrÿ,^tsos Ihxvs V^f rinO li^XQ/xS‘ K^ ^ ^y' KiCjiXÄxtta TO tAj/terâ Afcquot; jtTf, /X« a7r«s 7ii^näiv^TTÄrty ^xhHamp;axSf onoj^tsas ivxvsóyos ?Ï (ixamp;x5 X7nsvhamp;' ^ rgi diVjf^hóyos quot;T^^ Siv/oiz xi/ns ÏÔ«xÿv lt;^ xl/ni JJ^ Trvivtixns xyiv. lt;fii^vçÂlingt;u. ifgt;t vuu 7rxv7«7mxi, niJj^isoiJ hoyaii w 0^5 » ^* T«7f ntvtw^ns cw è^ ims ó 7quot; Öt» Acyesi^iv ri^ai/ AÓyes rvii^iênnsSyH nx^oii TT^oWTii' WS £' Tffxyiixmiss. « Atya Koyep eti/ c^xvH 7tHSi/ (ióvlt;n/^lt;^ £rv/xêtf«KS7W, fwp VK xv J^V' j o voun Kiyey, t^Âi^iT^ yXy 7ii(ii xb^ 70 «A vS^xv0yjamp;70 ÜXixyytAtcii iViKus^ais r^i troj liów hóycv.ó Jè (paivHnHSS ^óy0S (^ aviiSi^ft X9t,»j(tK,«AA« 71021^01.TS'cui'nsyo^ oi xyxamp;cl 2i.óy0i Ö xytoiyH^ xÄHdas, 2\0yoi Ó^i Jïi^xv^ AtJ^eSj.tTÏ Jè VX.0W hu ^i^èx2^0ll 'n i^KU' 1^101/r6ij^isv.oiiie/iagt;S'^ xKhspx^oij J^ivÄii^ i-TiWvéiif^el cZlsf. d^ ÄtrotTP Aöj«s Öt», ws cuts AÓyvs fiTiàijjnPS'ci.v^J^ó^'isyy ó)^i^os, lt;x2ii.x Öoj x2iK0t 7röi^«^,0M Äoyvs 0wn'^amp;2icw ni^^ Ó^i^^ ó^taiS vJ^^i iKftvxp AÓros 2ty^ ^ ä^i» Ttijii itiw y^ r£ij^isv 70 «d/oc^tAiof/ »(ga 70 aAKSfio/öp epmriiJ, ais ^9 2\.lt;iyamp;êiv .aJk X' fflùùJ^ÙS i{^ ’7f^Xli}7nKis Ó ^lOy©' ÄXtiCxV0t' n, transi/ydis xïcfi@' cui ^9 o '^ Sïöv Âoy0St i(gu Ötöj xAHamp;»s.aiS'^rip quot;yo^ o tKnÇi sviMtr^ nSgt; cf^w^n xv3^ói7rx tt^ïoh^ Koy(ii)lt;^^^'^2

y^ t^iyioiç Î^^t, ovria Ks« é è^ «iJïov TirçO' jih^ani Tov s^(tX'Tamp;‘ Ttv StoC ÄoylQ', d^t ov •np ov^Kvojj n^ Tlàtyhûf(^ TU ninx^ù (p y« ^ rgt;v ô:ÂH9^«l'flv^«lt;7©glt;u f^oru^tTntH lt;rlt;^i«lt;li^^'amp;li xgù KitTtoy aveu twiyKff.Trew d^t TO iK IPV Stöv iff^otopy ovenud^üg d^ âtèg, H^ aipy v^lZ Tpowup j ôtés diiy è -nv Stev T^ôyl^. 3amp;ÇV t'a;« o ^ôyl^ tpv Ktytv'ramp;' 1 1(92 vv vooujûramp;' '^p KÔyeii dix^ii^ei ipi' * 0 liroy uv« ^^dîm ^fta overieç, cv dujucenu dviu dicu^ilt;rig « diodKÇ/fftg , dvedyKÿ txs aveu Tffçoirun^iKbù (Mvbjv dtx/K^my , wg 7* ùy hoyoy tpv Ätyovr©^, cw«cf6^«i,g djÿi • KQLvt^Ki itovcug, ugvidfi ^^ isiot ipv «ytev •tilViVy.«7amp;' d^HUKl . xsù 0V7amp;' d^y 0 hi' yamp;'jV o Sïûf Tsr«/v7« w ytvófdbv« è^^s^yy^' Vi^u,^^^ ytyav^ • ugvidp ^çjù lt;^ ^ «h' VS^edvU hty^TM, t(^ i(fC7«'nvTP (TVtilfU' và 70 «fitts^x/vey la^ dbxyy^hw ipv iatcw^ ^0 y» J 05 (pHenj-arx/vm di cù/T7Sgt; fc^fî“. OT«

’nîuuu ^^ Ttf Ätyovr®' a Kay©' o-vdtlt;«y.' Jixvi'nu,i(^ vot^âg y^vxrxxt 'n^io icep* tfd^iiv ‘^viifjSljvoy, i(fii3^ onoioTHT« TPv a' /avg^guTHg(}gt;vlt;ning Äi^^TMyogyd'tK'i^' quot;py quot;Py Âoyoy mv Stov, ^tyoydljv yoy tov 9iow. Sig-^^ a «ÂJ©^ a •niovTPy icarcu/y««' y« ty^va d^ iQUj'nv,5ig'n aveu Hhtoy^TffxV' 7iag iKdvoy ùy HÂioy gt;(^ do «Tffcduyxa-y« K^ yoy xv ihtyofjAjv 'pv ûhiov, ^ tovtu Î o i^Siv TBld^jj» {/lff.tpo^«y ou ^ (jdljv Tp'îÿ KU«' y«iny ^ otg/ixipt^ot v dvxt i^ « ovxi«, cv /lûixv'nu TsoAMisMinx/^f^ m vwO' Kotfidijva, g« gt;0« rüg tpvnug laoÄÄXTffÄ«' oix^oyStjvHg , oamp;ÿv 5 xv^^cott©'' «Ä^y iW' SjaTiBj/ 'ÿywx'o dt ^tà?,^ tu rwrziy Kh da svou ^^ tt ovaia, d^ iXwnv ^^väy hó' yy j ovK «dKoag Öioy y^v« . « yüf 6d« ov^ xt«, ev7' xvoyowg d^y, ovn ’wtepvKi ttoÄ' ^«TaK«in«^t^«t KStui uv« Tjoomy^d^ TÎùt 4« «gt;i^x« 'nÄdOTHUt i(^ «tiTKÓTHUX. 0 ycux/' y.i3 ipivav «HSvmg «w y^^tuxoovg, ÄtyoV' quot;^S quot;Py dioy iyety yoy, ovk hJ\whamp;^ Äsyitr«' ^xtyUg dïujx'py «y yoy yyiQigyuvazdag. H^ dfc^nsilP ovdiyi a^Ks vm^nyx’^ uèiyó^H' yx Tidpt Tav yù îy^y yoy 'py Stop, « ou ovk tyotyiwcuKtc.^^ OVK ^ty/hvo-tyv óu è dx^id’, oy Tanv-ny 'iyKtoytK^eij'^K day tpvtra yoy^

dit, per quod coelum ^ terram amp;nbsp;quæ funt in medio ( ut Alcorani uerbo utar) fecit,fempiternum âS incorruptibile elle necefleeltQuicquidex Deoautê pro cedit,eflentialiter eit Deus,amp; hoe modo Deus eb Dei uerbum, Vnde cum uer^ bu aliquo modo différât à dicente ÔC cô^ tinente uerbum, amp;nbsp;in Dei effentia non poffit effe diuifio feu diltinctio efléntia-lis, oportet quodibi fit diftindïio perfo^ nalis:et quod uerbü à dicente proprijs et folis relationibus diftinguatur,licut et de ipiritu dióum eff. Et hoc eft ucrES, quo Deus omnia quç funt dixit,et facula funt: ficut SC in Alcorano dicitur. Et fecudum Vtrhum eiJên4 hoe conuenit Aleoranum cum Euan^ ^^‘‘^^^ gelio Ioannis , qui dicit : Omnia per ^‘lt;quot;'*’ ipfum facia funt. Quoniam igitur ab eo qui loquitur, uerbum compræhen-ditur , amp;nbsp;intclleciualitcr gignitur : dC quod ab altero generatur , fecundum fimilitudinem fpeciei SCnaturæ, dicitur filius:proptcr hoe, uerbum Dei dicimus TiUjappeÏUiio^ filium DeuSicut fol ft generaret ex fe ta* lem fplendorem qui elfer loi,ilium Iblem ÔC fplendorem diceremus filium folis* In hoc tarnen eft differentia , quod in creaturis, in quibus effe amp;nbsp;effentia dif-ferunt, nonpoflunt multiplicari fubio Óa, cum non multiplicatur natura, Vngt; de QC homo alium hominem gignit: Deus autem , in quo idem eft effe Sé effentia, ex feipfo uerbum gignens,non alium Deum generat, Diuina enim eC fèntia neque diffimilis eft, nequeinna-ta eft multiplicari fecundum aliquem modum , propter fummam perfeeffio^

nemamp; ftmplicitatem ,Mahometus igf- MahotneUopi' tur audiens Chriftianos dicentcs De^ niodeßhoDeb urn habere filium , nefciuit confidera^ rc,quod poffibilc eft elfe filiumabfque mullere , Et propter hoc nüllam aliam adduxit argumentation?,nifi quod De^ us non poteft habere filium, quia uxoré nonhabet.Etnon excogitauit quoddi^ xitDauid,quemtantum commendauit Mahometus5qui prêter filium natural?^

N 4

dixit Deum multos habere films ado^ PfalSt, ptiuosi dicens, Ego dixi, dij eftis,óZ filij cxcelfi omnes:amp; non ex muliere. Alias tamenlicetMahometumfimul cum eo inteUigere, qui dicit Mariam poflê habe re filium abfcp uiro : fed quomodo, non conuenienter confiderauit, quod Deus amp;nbsp;abicp muliere potuiHet habere filium^ Verum igitur dixit Mahometus, quan^ do dixit Chriftum lefum filium Mariæ, amp;uerbum Dei efle:fed non intellexit.

èm »(9« «AAsvf yovs eiX7roi«'fivs tyeiy^ji' yny* iyù èi’iax-, Stol tet, 1(9« ^ot v'^'isw TTKi' 7lt;ilr ♦ j(5“ «vx tx yuuxiv^i . oyui tfisi trv' vxvovndvey c yx^vyi'r si'xwy 'flut yxQÀcw /uux^iu. t}(ay yèy «i/dV weeds’ •sreSj oyK ew anSTOH t^yia-XTP^ 071 » Stoff »(9« ^^ yuvMHSi iJ^uuxTP lâ i)(Gy yiyy KhnSii •jPivuu ilt;^ita-yv o yx^vyi'r, o'n O' -ny yç/scy innuü 'ny yèy rUi yxo/xi, i(^ AÓyoy amp;vxc. Stav ’ «AA* ovk ^yvixxi^r *® d yxy (^ódy amp;7r^iy, d Kffêo yói'iih^yX' oi-Xiy o:A«amp;«£ ’^y M/Ö^ans®', i(c^ tatSi^S' y®' ^ 'T£l êiov , «A«S«ï è^ Stof. ov yo^ï' ^y ó Stos inwöi7®' » K'nhJii, Sii7r^ 0 3^0177®', CV ö Äoy®' t(çù » xv^ÄH'4'ti mS t/ïxi/otxit f(^ » 'n)(V9yH^ H ^i§yetx cvK. t^y t^b^u'ts®'. yx^Zsy ySjgt; ovy Ö7i^ tuf H nv 6iov Óioi 'lihy. ó6lt;j7 K^ ó nv Óuv Ä»' y®', âiôi èih ’ Kö“ « vevi nv âicv , 6iot t-Sï 'H^ « ^i§yamp;x tov 6i0V j Siói1fa^'nJ^}^ «Ans^x/voy j ^d^U'Sfcyyóvoy ÏAxjii ny\^' soy. F^ t/fÿ. cvbp yi'n: 'n à7rày, on Aay®* Lu nv Ôiov, ny^oeriSuKy/ fin o innvi oV'

Si enim intcUexiiTet, dixilTenEx quo eft filius Mariæ,eft uerus homo : ex quo eft uerbum Dei, eft uerus Deus. Non enim eft Deus compofitus amp;nbsp;imperfedius, ü^ cut homo,cuiusuerbum et comprehend fio mentis,fiC ars ôC adtio,non eft homo. tittiequiie^ Quicquid autem eft Dei,eft Deus. Vn^ tld,idem etta de dC uerbu Dei,Deus eft, amp;^ intellcdius CcumcjJc, Dei,Deus eft,amp;: adio Dei,Deus eft. AI coranum autem hominem folum cepit Chriftum. Et propter hoc poftquam did xit,quod uerbum eft Dei,addidit, quod IelusficeftapudDeum,ficutAdam,quê vanif^ -ay^oQ-ny S^o^^ Sii7i€^ó «/«liciit' creauit de limo terræ: ÖZ dixit ei,Efto.Et

1(5« c5ï?gt;'nröjf-JoZs Tir§OHy6V(Mots atwaj^a, msn v^[/ cu/v^i/ (TofcJ^dii ^^éivcu fjSl^ m Hxamp;x vgt;(/ hoyoi/ 'n 'Javtüïiix «u/tpv, ö^ oy '^t^M 'np ^^sèigt; ♦ k^ ji^-rx 'mSTte Irakli/ Ji^x/^e^i, wç -nil a/^xn «uTop avM, jd| é{z tTB-AacT^ tx 'mi yüi. KtrytiUxT^jj 'isMi' ’nhui^ 'ny hayey •nv Óny, t(^ -n nrv^yx cü/TBy ^uü etveu. amp;nbsp;yn mv 'tIjjj 'nv Ówv (pvo-iy ^uu ''^slt;sv6óiyi^, ötitQ» xisóij. lui yo(y cw o!ioy@' cdiTPy ngu 'n ‘xv^yó^ixu' vv^ Siiisi^ 7ti cweD^txi, y-H-n voZy, yx^ n TfftfiOiy ♦ vuu Jè ê Öws iyäy^ oi li^y libA»* ynyiv®' amp;i -nvi MÓivxi , ó^x h^ xiisvet iBiccfvrK, 1(5« tje» Äoyoy na-xyKOjySü/oy ik THi xytxi 'syX^6^iV, Kö« wdV/x« 7» tsh^' 4® 6'^agt; iTfftxKtevxxu , }(9cc rbù ewtf^^oTmx •nv hóyov 'mÄH^uxcui, 4 t/l^ ''IxnXxyJixl' vavxty èyotui n^ ^ ^jsT xlt;/l«y, 'nyn Ao-

yofj ipv Óieü, i(^ n TirviiUiix ^teSra, «AA* evx ixtfiv^ovna 'nv ^'^vJ'ovs -n tpeun^ tumfm^bm, QC terra illius unicum eflèt, dC ipiritus ^ap.a ya^ ó AÓy®' -spy diov m tm^Ki tt^ replCd ^^i fexérsv «rcnr», kc« ^ wrrfl/}*« o°«/ iTrhft^un

iTrfiH^un -nil «J^«it^cv/b7nT^ ew HTmn' lt;rlt;^ wèvoiJ o aavDWXS^» K5!;T{f«A2Vj'amp;^ ^è 7^óyu cüiTTSi è7rlt;^ è Stoj i^ «J^xti, too, w •VeWTK 'WbmtHKi , H^ flff ye;xïjïov Iw TSXÿ tü/lsi^, tsï nivuu è j^exsoj ^ Stas «Akamp;«j , t-5T« »(5« Aoj/®' amp;iev.ov yed^ d^/j Iäut/oiii nSi Sts Ó hÓyamp; CU/Tlamp;.t^ /i t(^ M/^^UTT©' K' A»5«s tx r»s 'orccfê^^is i^xQ/xs ylt;.‘^vfti/itj!'oç, H^ nSt^ómjj w3^U7ramp;', n^ xm^Ä©' d^ *0 719 amp;tav, KPW 7r^if'»7ifS Mirtv i(^ JbvA©'»

H^ acmij Tf^s Q^) KHÂÛi (fmlt;ri 'n ichns^x/' Vip ^ ^' KbtjixAxtu Z^ fcAytaa, o7ï evn o yamp;soi,ovn ot isTi^ï xyy^.^sl x^vnaovnu/i ^ycü/TBi) w 7^19tcv, vvnsï »«iSè wSg«* my,-sybv^KrKiTxxi(Av'm ^oAa l^' ^dbxy y^knu, MJ-TZi^ quot;^11 yo^so^i fiTrèiJ 5i^ Ixuipv usa^dhvA©' 6iOVy ivx [t» wAiW^a/ etmyaf' yv,x^ ovdi dia^JiHJ^liu èiTT^ji-yü a^i Ótoj« evlt;/l ’ MS§ai7ramp;' ^ «^’ « AnSIot ^ç^ cpavi^o7s iO^'yots iJ''ej^ bxwni/, vç^ Stóf/ wtw x^h^

^iyH^ xv^^wnty xhtidS, n^ ‘^ (^ amp;n-lt;^i e tgoi flv ötAtTi '7rtsd\iamp;^y'n'{s d^’yois 7nsd\gt;' enn^tf^xvru d^ d)°x^K(gt;)7^x xm/a' fz?, « a KÓytis iJ^hvoti i^ amp;7rlt;^. s^mM lt;/li xviwji^tt), J^ix 73 Tirgo 729 ttkSövs evisp ovx è^HKb dix^yuj^luj ,0fdl^ XTIV^^St H^ 01 ’db' xyychtstUj f(^ 'ny^c'r^oiJ n^ (ii-rie tW}-!^ euru epw^ovç KÓyovs f(^ ^vttxm i(^ amp;' '7nigt;n^tJ^amp;^x^,ajSTffM'r«'^liHSxiioif xv' Jo viAx^bUxtyC^urtsdljxxt , o /t (tX^viUTy

fnm ’n i(gtAóös ^TBay ’n!/ y^si^i àvxt ÂO' yay SmVjOvk tsÿ ^ ’in aAK^aa, XÄK cùnà' nlt;^ tàü^ , etTrùy cuiny foy yfits èy y.» àvM Stàfz 4 Kip yS^ uç à'taùy^'syXjfXi'THinc' ôta -ny yoisoy ixuroy '7iSgt; amp;tflv mex ’nv-nv^o tpxjvb^ùs tJ'^ây^f) quot;i^dUj^©’ oy y/ lt;^ ^Vk/tM KitfXÂcÙa 4 ToOtB J^i oit amp;1Slt;^ f^dny yamp;i^iy elTr^y, T^^oxKuijän ipy Stop yov n^ 3ioy vyûy, -ny KvHÔy yov H3U, KV' A^amp;.oyvyüy^’nvfiJ^tovil^xy.Mçls^ hoyat7i^ eisKTOu 4 ffffêócmy ygt;ÿ «AkSws aa/âgûJiïr©^ b^i'K^X^iHÔlIi tfbvA^ Lu'Tamp;^iOVjOlSWU' T^ea ytyoviJ^H^sy, a-vnHiSHKi-nlvau ly^ yx^vyir J « ’snçA 'Tdoy xTiKuy cujtps ty^X' •4^(^ ^ W Lie^xhoctu Tÿ luvx, At^toj? j amp;if wxî X’^/’OKiyx^vTXÇ K y» voovtn^xgù x |M J^WXVTW. y^nyamp;^xi ♦ MTXH^ K^ W'^S

KTTiJb'

repleuiflêtAdam^nôquam decip€tepô.gt; tuiiïèt ilium fathanasjuel fcfclliHct.V er-bo tarnen fuo dixit Deus Adæ,Efto,hoc eodem uerbo quo fecit omnia,quod qui ^^j^ ^ dê ab aeterno erat apud DeS.Itacp ChiE flus uerus eftDeuSjSC uerbü Dei, N eep chriftiK,ueriu enim uerbum Dei minus eft quam totus Dei,honugt;,apo Dcus.Eft etiam homo uerus, ex uirgine fioiuf, prophe-^ Maria genitus:^ in quantum homo, 8C tn/erttus, apoftolus eft DeEamp;T propheta Dei, et fet uusDei» Et quantum ad hoc, bene dicit Alcoranum in capitulo Elncia, quod ne que Chriftus, neep fideles angeh' nega^ bunt eum feruum efie Dei^id eft,inqua^ turn homo eft.Noninuenitur tarnen in toto euangelio,quodipfe Chriftus dicat defeiplö,quodfitièruusDei, ne errorc inducat. Sed neep palam dixit, Ego (urn Deus,necp homo,iêd ueris etmanifèftis operibus oftendit,feipfum amp;nbsp;Deum eC fe uerum,amp; hominem ueru 4 Et propter lohaot hoe dixit: Si mihi no uultis eredere, ope ribus crédité. Et hæc eft cffîcacior probä tio,quàm fi uerbis iôlis hoc dixifrct4 DA eftum eft autem fupcrius,quare ante paß ftonêhocnon dixit palam. Apoftoliaût 6C euangeliftae prius,amp;pofthaïc SC alq prædicatores,ficmanifcfta uerba et dixé runt amp;nbsp;oftenderuntjUt totus mundus co uinceretur hoe eredere. Mahometus au tem, poftquam benedixit Chriftum eflè uerbum Dei,non ftetit in ueritate,fed co tradixitfibqpfi, dicens, ipium Chriftum no efie Deum.Tamen dixit,quod apud Deum ie excufauit,quod patuit fuperius in nono capitulo, manifefte falfiim eiTe, tumquia dicit quod ipie Chriftus dixit, Adorate Deum meum et Deum ueftrü, dominum meum Sfdominum ueftrum. loM*«« Hæe autem ratio nequaquam conftat. lob.i9t Inquantum enim uerus homo fuit, ue^ rus ieruus eft Dei,ut fuperius manife^ ftumfuit. Contingit ergo de Maho^ meto, quod de ahjs ipfe fcripfit in ca^ pitulo lonæ, dicens, quod quidam re-' probant quæ non intelligunt, amp;' quaé non poiTunt exponere, Sicut 8( ipfe

reprobauk myften'5 incarnationis, pro^ pterea quod ipfe nó inteUigebapncc po-terat ex ponere quæ in euangelio diceba tur de Chrifto « Ét fecundum eandem ra tionem neep trinitatis myfterium fufee-pit.non enim potuk intelligere perfona rum difcretïoncm,abfcp difcretione quæ eft fecundum eflcntiani.Etquid mirum fi homo carnalis non percipit excel!en-tiffima Dei myfteria i Hæc quidem igi^ tur fuftïciantde tertia quæftione» Quar ta quæftio eft, quodMahometus continu. Delibru nuein AIcoranoIaudatlegemMoyfi,et Vioyfi,eteuan Job,amp;Dauid,amp; dicitpfalteriumlibrum ^^^^' efte claru, fupra omnes autem libros co-mendat euangelium,in quo dicit efte fi-lutem Si. dedudbonem.Qugritur igitur, Quare neep habenpneq; legunt Sarace-ni libros iftos,necp interpretantur f Chri ftus enim, cum commendalict Moyfen fiC alios prophetas, Chriftiani cum hos non h aber ent, acceperunt illos à ludæis, amp;nbsp;eos in diuerfas linguas transferri fece-runtjhabentep illorum libros autenticos, leguntm cos in fcholis.Dicunt autem Sa raceni,îudæos quidem corrupiflè libros ueteris, Chriftianos euangeliü amp;nbsp;libros noui teftamenti, SCquod nihilueritatis remanfitin mûdo,præterqua'm quod eft inAkorano»Sed ante demonftratum eft hoc in tertio capitulo, quod hoceftfal-fum,et contrariû Alcorano.Item,Quo-modo tâtus propheta, qualem exiftimât eflèMahometum,tantum commendaC-Ubrineiuïetue ^^ corrupta exemplaria,et dixifletinhis teris Teftdmëti ^^ falutem ÔC deduóionem ^ Vel quo-tmdhidxis,Gr modo non prædixiflèt inpofterumeflc Chriflums cor corrumpenda c' Sed potius contrarium rupti. dixit ♦ Quod fi in ambiguo quodam de Alcorano fuerint Saraceni, quæ-rant ab his qui ante eos libros leger un t: id eft, à Chriftianis ÔC ludæis ♦ Et hoc dicitin capitulo lonæ. Oportebat autem potius dicere: Necredatis his qui corruptos libros habent. Item in capitulo Abraarn docet, ut Saraceni quæ-rant autoritärem kgis Moyfi, dicens:

Affer-

icTTufiiKiiJtxn 'n nvsHamp;oy 'f fftt^Kiintn,^^ •ïo itH'n viamp;igt; lin'n J\wx^ixt t/^nysSm 'ne ^ li^ixyyi^iu ^iyófiSUfX 57^ 'r6gt;)^tsegt;v^H3f^ KSe'TK quot;ni/ (Ui'np hoyop, vJi 'n ^ 'jj3t«//amp;' ^ivsHQjlo^/ •jfQgt;nJ^'ifavgt;,ov j^ uJïuJX'n nôif quot;riiit 7^ ’nOxmTTuy Ji«Kamp;miJ,w^ ^ KS^ni •riL ovincw c/lg^Koitnus. K^ n dwvii«so[e,et wS^UTT®' mt^KlKSS OVK f^OKO-i vw’ ^^Ci' ^hustx -^ Ttf Üii itvsHamp;iaiili'roój'm (Âif evif Ü^Kamp;rU 57^ Ttf TJOJTBV ^H7Hlia7@'» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ®

Tt'm^'rgt;oigt; ^fmux èf^^-n 'nil iJta^vnir cV' Vleistem lt;^ '^ «hita^cu/efi lyKCottta^aiJ •yy vinoy (tuvnus,amp; Vf/ iùS^tf^ 'y^jj /xCtJ^, ^ ^^y^lgt;)'^ ''^xh'THamp;oy StShtef/ efar^voi/.^t^ Jè Tredvru 'ne xM^x JiiShïXityKa)iJtii^amp; ^ 2V* xyyi^to^, ^ w epneri^ ew owneixv n^ o/h' yiw.^HT^’nu ^évuiu, t^ii ït ïy^cni/^iTi X' vxyivóxrKnajy oï ott^^xKwoi rxjwneç 'ms Ul' SAiss,v3' i^ltHv^vmp ^ TOUS ^ohcüsiT£gt; J^ j^isi'nii nuvtrSy lt;rvs'Hxcwfgt;s, Ö mii «2iKss^9 '7r^epHmS)«ï ^^isix^eof hh t^vns xLes^d^AX' Soy tK '^ ïis/ouuy^ Ö mrye'ï^ïivxi 'nuf^vs tx Jlseefo^tey y^aoeruy m'ontHffeeny^i^vl^ 'm Ixavuy ßtShix xLÔ^'nKx, eèvxytvûxxif' en 'n xù'm ^ Tôls ^ehtois» J^vyovm Jé oi o-Xf^ ^XKHvoi, «îw (M ie/oùovs effseefSet^cu 'm Jif Shlx ï^ TTKÄtuxs, WW Jîj^t^curès 'n Kbx'yyi htay (^ ree JiiShéx ^ KouvSs' K^ on d/^' ^ TOUSy^xepeas «AnSaxs ^XTTiyavi quot;^vâx' y.agt;y’ÂÂ»y ^ ^ ^ xhna^ewo) ims.x^i^K “^ó j 0 X'^oJ't/etKTOu. ^ ly' Tjoltru Kitfxheuu, ötj aip ^ ’4'^JbSiK^ ^M/noy 'm x^^vs^edvu. Etï 7rüs o vgt;mvT@' 7{^epHTHS)Ó7n7oy nm^ ^my aveu 'ny yuxyi^, •nnv'yy civ tTrluji' mcèefiiep^x^yjiixedv'ny^xepx, SiST amp;Tffamp;y ^ oLfiïs «vou ozûthqÙw i(^ o/Mytxv^H Trois ov nr^oéiTTi Toev'm epdx^Hxóyüvx yiTX 'ne» 'm ; y«K2^y yAp oZy ensa 'nvvxvTtoy. us arst^ ^ xyfJÏ/JiÓKiy 'nvi tm^ 'nv èe^tia^xf' vev '^otwgt; oï a-XffXKLuoiy^uray lx '^ tt^ 4® cuiTmy ÄxJiovTuy Toès JiéS^svSi'nv'nn TfX' ^X TÓëy y^newwy ^^ rSy i2sJ''oüüiy,n^TSI' 'n epMxiy ^ 1^' KiefxÄxteu t£gt; ixvx. t/a /i yx^^sy avray ^ yù’STis^H'n 'ygt;v'rgt;ts Jiiep' ^x^y^xs t^vn JiiZl^vs ,i.'n^'h^ «»* e^xheuu 1^ xy^xy, J^i/xxKa ww xx^^xkh vis^^KTGy'np'yiy^véyv Itui/nuSi^ty^V»

^ij'’WÄ ’tiui nrf^TKr^^y, « kâhÛhç UL »(pi WKyvtun^ffffi TU ^tme. h JÎ cutixtiS^ I*« nvetytvwa-Kamp;y a-e^gXKlujis 'ne 'n^a^Hiib vaamp;iShtx^vJi.(tix à^, TfAny on tmeffiy ti mt^iii ruTuy, usgxc/ïus «hûmnu ’is •gt;},lt;(]} ^1^ 'I£I «Axsçcw j amp;nbsp;TOÎ teyixs K^ KÄH^äs ytvuiritHif^ Jiî^vs. o^ÿv X£W quot;^ «ÄHS^Mfoy •WiKSvçyws ’n^a-^^cHtmTP iciui'rÿgt;,f(^ noir«' 5«S Ôb^«7re«s ■^fcâG’, 7iJ) /*« rï '4'lt;^V/@' eu/ 10 739 eftivi^oy Heiôésielt;^tuy fÂù 2ftj, -n '^ré' f^x^ou cçü i^cuincy n quot;^ «hvs^owu 2ebyov' wjjO yiytvi /ù^sy iwu’r^u ^ 1^' 'n'rà^' 'ri^ Ki(^xhcù.u,er^''ni^lt;}y,'n a^éty y.» i^^i' yt,lt;^ yZ7« KVamp;§Û7rUy «^«Ç cÛ^iO-iUS. 'fft-'^^y)’nKUÂvlt;mt TV7gt;ts TUs^^eiy'efHtriy^’ ^ TO Kieftxheùeu quot;^ «y^Ky, yù Tfis^oH-n 'nvt quot;^Im T b-vnySj/uy tû »ybi^u viyu,amp; toS TO àn’ùy^f^ ^ libxj^bhhf) emni^éx// w Ö ilt;!''Hrî«v,ip!tlt;ri ^ 0 WW a-tX^^XKwis yn/'f^ w 2o yn TrÀH^ûa-av-nes 'n libxyybKtoy 0 t vhyoy, ^epêif^veny cifxbyay xt/’3ve,'n'ne^'^y,'n yusÀ ?t«3î ;ra(/TïA»s UôFûJf/jÔ Âbyay,'byoi a tyis voyi^^t^ v^tly a vlt;lt;t7T^(^,lt;CÎ 'm f^iTm.^^ yîfKrKulXjbÂ^Sb^ot bsb vyèsjuy lyu Tt^xf TU J tixyù wy vyàs. ^ dsip efHxiy ^ tü Kb' lt;fxKlt;ùu TzP lUVK.^ 'fgt;tvuju oî lt;rclffXKKVoi Kst' ^MS bÂ«y€owoy 7^ tSgt; «KvS^owza-vy^s^lujj *^xylt;lisS(iÂus cw ot^Hyivn • à^y ■yetf cw -n ^xyybÂioy^ 0 'ny v!iyoyyuvnus,lt;^ toç xK JO f«!tsxyixsyç‘Xlt;pxQ,y«ÂtsKxù'nS^'n9xÂKS§» , y» OTXv byKuyix^v quot;ny yuvxüy, 'ygt;y J^xSiJ^,

T m^yùv'ntjf^ ww «Maç '7i^lt;f'H7aSy^byov' 2f lt;nujbyùs,ùs T^Tuy vJ^^ J^h 'Tf^Z.yô'n^oy W b't^S . T0Ûj7« Ö TT^Î TO 'nnX^TPy ^«T»' yXjTTby^oy Çi'nyx ^.TO cw Jijs^si'^ Aty^y ® yx^ybf,^ TK xÄKS^twu 'amp;crcaj'7TXKtS ttkK ^tfsySy quot;n^ bouir t^y^xefuy, '^ns^b'n as “^ 6iiy 0 x'm^Ttsyy^XKÿbn 'm êiù (ëJ i^ o^sÓAamp;jKHSAaöaTO to êiu Ö to ob/iso^u.tx 4oF^yJ'yóva m 6bu oefiaKii^ 'Ttisty) nyluj

^x^axSy^b^yax// \ac(tH9«ç,gt;(^ xHS^eSnemy èJ^v.xùres yety iS^ yóvos » ttf)(^ (^ 'n 'nKamp;' 7rxvTuy,ó6lt;^ isJ^às ^J^'b'nc'n 'rr^e^'n-nts tTOA ynm. Tvxl'ne avray, Ö vw Öti c/^oyoïouù beu/' vy^’nïs'ntis-nts^uyvJ^^/x yxJ^b'm'nKSi vuvoy H xvyybóLsbu '^bSsou., ó yAlv yoey kv Wï ^ ^ vóyty 729 yuvnus, 'nts istTeuots

Affcttepcntatheuciim,n ueraces cftis^et legite m eoróCreliqua* Caula aöt quod Saraceninonlegütprediótos libres,nul CurS^ractnilé Iaaliaeft,nifiquodfciunthorum fapien gKcreuange^ tes,quod facile deprehenderetur menda ^ijltfgt;ros non le cium Akorani, li fancies Só ueraces hk ^‘^^^' bros legerenu Vnde ÖC Alcoranum ma--liciofc prouidit fibtjpfi,0£f quatuor mede las fuppofuit,ut mendacium eius nó ma nifeftum eóftitueretur. Quorum unum Qjidtuor pra quidem eft,mandate interimi qui con- cipu£ Alcorn trarium aliquid Alcorano diccrct, quod nicanteta., manifeftum fuitfupcrius in quarto capk tulo,Secundum dicit, ne difputent cum hominibus alterius feefîæA ertium,pro-hibet bis credere.Dixit enim in capitule Abraâ, N e credatis alicui,nifi his qui fc-quunturnoftramïegcm,6C quod in eua gelio cftfalus Ä^dedudlio,Dicitetiam, quod Saraceni nihil lunt,nifi adimpleât legê amp;r euangelium. ergo debent cuan-gelium habere. Quartum,feparat fe om--nino ab tills,6C dicit:Mihi mca lex,amp; uo bis ueftra,ÓC reliqua.Et poft hxc : Liberi eftis uos,a quibus ego fado. A ego,à qui bus amp;nbsp;uos.Et hoc dicit in capitule loup. Si igitur Saraceni bene acciperêt co nik lium Alcorani, proculdubio deduceren tur.habuiflent enim euangelium QC legê Moyfi, A alias fcripturas » maxime, cum ipfum Alcoranum continue commen-detMoyfen3Dauid, Salomonê, Sf alios prophetas:ÓC frequentiflimedicat, quod alterum altcri nó præfert.Ethæc ad quar tam quæftionem. Quintaquæftio eft. Qu^flio v. ié QuiduultdicereMahometusin Alcora conform Dth no,quod retiens dicit ÓC repetit de le leri bens,Crédité in Deum amp;nbsp;apoftolS, obe dite Deo 8C apoftolo, fequaminiDcûamp; apoftolS c' Scimus enim,foli Deo deberi fide,honoré diuini cultus,adione obedi entiæ,ÔC fequelâ uiæ ♦ Iple enim folus eft prindpi5,et finis oïm.Vnde nullus un^ Apo^.*», prophetaaulus efthæcdicere,etDeofe^ ipfum in talibus aflbciare:cui nullS un$ poftibile eft focium uel fimul partidpem fieri,Dominus eminlegeMoyfi ludçis

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dixiq

Dfttf.n. dixittSods quod ego (urn fblus.Propter ï. Rfgwn 18. hocautem ö^Heliasdidt: Si dominus eftjite poft ipfum:fi autê Baal, fequamgt; ni cum. Videtur igitur ex talibus,Maho metumnonfolum dare Ie Deopartici^ pem,fedfacereleipfum illius focium, amp;nbsp;limul confortem.Et ficdicitur in capita loElnefa: Non pareet Deus,fi quis ei de deritparticipem. Solus autem Chriftus, neque conforsneque particepsDei,ièd Deus ucrus Si homo uerus, potuit dice^ I0E14. re : Crédité in Deum, amp;nbsp;in me crédité» qui tarnen nunquam dixit: Crçdite in Deum de in me,uel obedite Deo St^ m^ dtttlHo, s. hi,nehomincscrederentcum Dei parti cipem SiS cóibrtem. Sexta qucftio eft: Cum AJcoranü de Chrifto quidem mul ta dicit, 6C magnifica, econtrario autem pauca de Mahometo, æ quidem uilia, quæritur igitur,Quare Saraceni non po tius fequuntur ChriftS quam Mahome-tum,amp; euangelium quam Alcoranum:’ Et quia cotraria iuxta fe pofita magis elu cefcunt,uideamus è regione de intrinfe^ eus,quid Alcoranû de utroeç narrat.Di-duti Akora-- cit enim Alcoranum,quodChriftusfuæ numdechrijh matri fuit annunciatus per angelum, de iiarret, quid^ fanóificatus per fpiritumlànlt;ftum,etuir de iAlt;fhometo, tuæDci conceptus,non operatione na^ turæ,amp; ex fan (Minima uirgine Mai ia,et fupra omnes alias mulieres mundas,ge^ nitus cft.Dc Mahometo autem nihil tax le dicit,fed quod fuit orphanus,et uagus, à Deo conducftus.Item dicit de Chrifto, quod eftuerbum Dei,^ fccundum hoc nihil potuit ignorare : Mahometus autê fuitpropheta incertus. dicit enim, le ne^ fcire quidde le fict, a c fuis. Dicit etiâ ipfe: N efcio utru ego aut uos lumus in reamp;i^ tudine. Vnde et fertur dixifle de pâtre et matre fua: Vtinam Icirem quod eft opus corum ♦ Item fertur, quod ipfe fuit præx ftigiatus à ludæis, acubus ab aliquibus mulieribus in uultum cærcum immif-fis , ^ proieftis in puteum » Affir^ mant que communiter , ipfum Max hometum ueneno uitam finiuifle, quod aflumplit

eputrlir, îo^Tî oTî tyw ap.t (iov©', Jf^ esW ^^ H^ 0 Hh(X5 tfiHtrljj, et KVQX®' 5 ôtés ^, '5’’«' g^'ifôt 07rilt;rai (d/TSi, dJè JiMÂ^av^^sv^H' tmn cd/la^. J^CK^'y‘îvuÀJ iKwii’ntovratlf 5 liX^VlUT , OV nÔv0igt; J^t/iveU dtl/ 3i0f/ IfSt' VUVC^I , «ZAcC H^ i«U7gt;il imotamp;ll tKSVÛV vil' vuvoijn^ lt;rviiiJilt;(^islùi,i(^6VT(i) Âtyvrtit ^ ^’ KÄKSgai'W, ^ ^^ xtlt;J) «Aotiw nbsp;nbsp;nbsp;4 Aquot;

Vix«'OV e^dinreU g Sios, s 71scd/la^ J^tJitf vsivuvojj^iiôvQ'tfîo ^QisèsitHTi itsivurès, t# (iim trvi^niOdsùç wf/ 719 ê^ov, «AA« Stôs «f» «A«amp;«s H^ w^^U'ie©' «âh3hs f J^i/guJUTi Ai-yamp;p,Tsisd\finamp;sdeiiêio(/ t(^amp;sll*l ^i' S^in ♦ KM Ttt iKamp;Vamp;' ov/imn amp;7ri,TSl' s^\J^n es v^ Ôiiy ^^ es £;*£, « vwÄMÖviT« ly^ ôiunç^iliO(,1va(AHTffts^lt;rùgt;lt;rniot^' ê^anffoi ifStvuvoi/ (d/reii 7^1 Ôiov, }(^ lt;rvnlt; HiTÔ^IJ ; bKVgt;ll ^HTHlioJ y^iz , OTTUS Vgt; «A' vs^two/j 'sn^ (M nv quot;j^ëisov TsoMcc lt;fn' ffm^ lnyx^STi^iTr», vvvavTîoii /t I^/H' t^ A« quot;JSTtei -nv tf-Ux/^bQ • ^117^700.7tiVUU,e^' 71 oî o-o^^kkIu/oi OV HK^f^aiJ KftS^vôovm ^ 6iu « quot;(^ liwoc/iad, n^ ^ijsT JfVay^tAia« ^y^ kAhS^m/w ; XS“ w« TWCC07ia 'WOj'ÇiÂ' AhÂX TîôiludWiliKAf^y iK(J)CUV0V7TXt, l/u' (jSi^ i(^'^xStt?iti0vrlt;ib-K2ilbH^tS)7i'n«Â' vS^KVOjj Tirtei ix«’ï’îl2s /ti^eert, ijmo-i yo^ Tt «Ki^^oc/voiJ^'nij y^soiJTH bc(uvgt;vnHTÇ^ i^i oeyyi^sv ’lt;^nyyii.Âè^cu, i(^ Jid iirtfiljuX' T’amp;'xyiov »ytx^ou, n^JiwKi^e öiovaV'^O veÄHifi^t^ oc^2i ov (fva-ius ^b^yéee •n^ t« , mo^Sc^ov «yiUTKTits, n^ vartf 7mlt;ms 7XS OCÄÄKSybUJCUi^S Ki^^^OCS y^'^H^M * quot;Sfi' ci c^ 7ÓV iiux(ji.bö ovJ^lt;^ 7Viïs7in/ (fHiriiJ, «AA* 071 bd o^efewas K^ tstäcu/hths vwi Ôbw cV' VXyamp;èsgt; ÊT* lt;fHlt;rt 7[^ -ipv yfitsov, oTi ^ At y S Öts’1(0« t^ Gxp, ^lt;I'lt;^ utdujxv ayvoêtn o d^ (iX^vnb7, bd 7r^lt;pH7tis ocit'lt;!2/ß0Ä@'t qgt;Hxi yg^ bwn(/ xyvoêiif,7ibsm. cd^yH 'nis idiots « cu/TBS 'naTTyVj xyvoS 7aÓ7d^ofi 4® tJ/W « vues 474 ^ 19jêv7H7i , oSyVf(^ qii^ 7ca amp;7TèiJ xd'^iJ mei ttiv 'sr«7jo(5j xö“ thJ nmpos^eÿyv udei/ TÜiiii’n ^'yeit xL-^. 47» Tb qgt;i^i7M, «71 «wrgt;5 ytyo^b inx^x rSp iov' i^ «itop Hgb ès lt;Pçbx§ am^gtefês • v^' K^XTe W ttStVH CU/TOlt T^y HX^VlibV /gt;t' ^»71}^^ rbd ^oobd feKnAtcfw, «zr^ ^tCx^i

7iVTI^

EVangcltj autem ad Alcoranum ex ceUentiam,facile ex fuperioribus di óÜs poflumus cognofcere, Antè enim demonftratum eft,non effe Alcoranum legem Dei,propterca quod neque uetus Epiloatt. j'^^^^owum teftamentumhanc teftaiv tur,ói5 quod neqj in ftilo, neep in fenten^ rijs cum alfjs conuenit, amp;nbsp;quod contradi citfibijpfi,amp; quod nullo miraculo confir matur,ó^ quod eft irrationabile,ó^ quod manifefta continet mêdacia,ct quod uio Ientum,amp;quodinordinatö, amp;nbsp;quodini quum,amp; quod ambiguum.hæc enim Ox mniaperipfum AlcoranS breuiter funt ante demonftrata ♦ V eruntamê idipfum Acornnu tegen Alcoranum legcntibus, melius hæc dcx dum^utquim monftrantur. Quare nos audadter dicex fint abjurât re poflumus,fi nobis credere non uultis, eins dogmata Alcoranum legite. Horum autem con^ mtelligatur. tfanam euangelica dodtrina manifefte apparent, Etenim Mahometus præeix pue,quafi fupra omes prophetas qui funt wel q futuri funt, Chriftu cómendauit,ód cyan-

PEPI THE TOV EVATB'

Aj» 71^5 ^ «hWfawey wt-çoyn^»

KitfX^t tS .

Tbu/t'nv ivxyy^,Atcv vi^ès '}gt;KhKP' ^ce/vcy vadfSoyuu ^ sx r£y ewu'ni^u , a^nyStjiuyyxJ^KiiiS J^wux/yidvc yvuveu,. 7^/ X7nJ^ii/amp;Kmu yüji, y» iivxt -n k^ks^oJ' voy vóyoy Stev, c/f^ 70 yn-n tIuj mxAcufuf} ^0 yt^T^ tLu View 'nvTu lt;rvyyx§rv^ày, KP« cTî ovTX ^ TM ef^iffa y ov'n ^ tous «mefX' nm^o-vySxiva •jais «A?^is. Kpa otï ewTihi' yet ixuls^.n^ 07» ovJ^qvi ^vyxTS JiiCoui' •nu, Kgà 07» tf^y «fsycy^ i(^ oTt efewi^K 'na Qitye ''fd^/v, x^ 071 ßteuoy, »o« 071 «tkk' •ny, Kÿu 07» TtWH^iy^if^ 07» «yt^Cot^y, 'nwTK ^0^ Tffcw'ne us ^ Ji§xyamp; J^i cài'rÿ 'xSgt; «Ans^cwov TrOiXTnJ^iJ^aKTOu. tiAIui 'iPÏs ^ Xü^ quot;^ xAns^cwa cwxyivóxrvsvn, hi^' 4® •noy /aKwnU•neS-ne^us Ö ’iyxs ^a^yoiW' TUS J^uuxâi ^iyamp;y^èt Hy'iy Tots^ay is ßof^i ^i^'n uhvs^ewoy cwKrvu'n.Ti^uy ^ txvcui Tix ùâ ^ ivxyyihiKHS lt;/i/xa-Ketgt;itxs efnevi 'ewn^^K^is,^ yoif o yxy^yiTyisquot;^ «§■»ƒ» P^tms quot;^tg'sscw7tes eüs ovens'n^(p»'x«Sii‘ iinyyj^‘iss,'i7i-gt;(nn Toyj^isiyiVTti) ^x^Tv wxyyi“

*A)xyylt;i.KÏav tf^iJ^xtrKfthixv itJ.iyxf\!Wlt;^ v^ n't^TSx/jKQ r«i 8amp;XS y^Xipxs. Ïxfj^ ^ ais evZ'^ «Jijp ouTiioi ixyy^x t^gu iAiuxth nXjgt;' rvw A ƒ «j-gt;Glt;:Ai«ï » Jitov, H o ttk^x 7ÜiJ iTTKyHy cw'^7i ttiit‘4't^ U^yfi^0UU7Uy iTlXU V^.epHxi lA xb-^S o liX^VlUT ^ ly' X^HS-f«!vttiy^ y' KiCpX^OXM y' ihliaJ^ya)Qj.XTt' ^‘^^'70^ èJ^èil 700igt; XvS^Ógt;7rfDigt; (^ 'TOV iHXDV y^snv Tiiyv^ (Moixi, Ttf xÄH3isteT°v tt^ IQcJ)'h-)ou * i(^ JïJ^imsc/jJijp xbls^ 'n li\)Xyyi' hilt;H),^uK^ilJÓJ'nyix,i(gxlt;Jgt;óës,i(gxxhHÜnx lt;fxgt;u^x.x7iKxi(^^7nhf,s'is Ttmui'nS) x\' HS?x!v0v i/j;H^v(Mciti iyKtiü(nx^et 'y^'lt;i\jxyyi' ^Cf. «AA« K^ ‘^'^ quot;^ ^tHixyyifm)^ ^ Tsxf' v« y^^x i(^ J^ghttiJu v'i'ft^iiiT«'^ '^ ^‘^ t^cu cfiM/i^ol iXU-n, ais'n ^xP^o^TUS eimutt fW TT^ xL-JT^ n7ç XXjt^XKOUOÏi , à ^gf ^(ii' ri^iU liOlKlJ^iê Jia^St^i H t^H Jia^l^i Tns^' fiy^fr^ T^^l^xyyihiüi ^xv7ä Is^ 'libx'jyi' 10 ^flt;igt; w/xyvtD’n.ns^ t7rei,i(ftamp;à)! Ay^^ «^ (s^ «AjOjiflU/iW ^ iy^ KitpXÄMU Is^ thlt;^if(Uf,S]t KoiJSlM®'o SiOS XAuü^aiJ TÙjÙxhHdaXV J}x Til ^iyov xI/ttP, n^ e/I^KST^i^ tIÙj X^yfui xt^i'nKSii, Sistk T^ KÂHÔeiXA/ xhuâ^ei^, K^ rilf nx'nuÓ7H7TX nx70uilt;^«t, Tramp;ÿvow^ lt;nr7s,:(5« amsi'ói^»^'^ ó Öioj, Ïvx fi» o nsxiioç J^i xyvcixv xm^vTOU, r^p HSivüs tffXin xgù. (ióvini xvxyKxlüi/ viiioif, 'iPv-n^y v^z 7iilt;i\j' xy^ihiov^ttm ^ tvi Ti^u, «Aa’ ^ Jixcpo^oii ^^i-m^ylxii^vJ^^^ wt l/twfiXTi^xhhx Jixipó' fciS K^ K«SoA/x5?s JixhiK'ZPii y^xcplijjxt, i^^XÏKÜS i(^ fU(iXtKÜS , ngu (iZTX TKÜTIX ’’BisSi, as Tax/xttS (ii7lt;y/zy3lazxi txs lt;l^tX' ÄWTBi/f « TT^ç ^i V'ramp; 2ngt;{«yjvA(ov t(Aa, ^tT«A«ygt; veZï uLtiSgt; hcc^ktxüs o )(^sos, «j Wo/l'T« 'np VSO-ftO^ e/joXSH^üOi KH^V^M n ^^xyythioy. 07[^ ïvx n^dSirou ia-yva-axn^ J^iJ'inKf^ eù/T^K yKQ/a-iJta yAaitgt;sü(j, x^ lt;^V' VXfity ^VtiXrhUt .7^cfl^ XhnS^OWOlJ X^pxSt' Q «Æç goFöf/ toz/TO ^Hcrut \ssn ^ amp;ii c/k^amp;m^

(Ö 4» m^yXKKVoi JiiSoÛülÇ TTtsAlÿcn , HHlt;A':^X J^x^óa (^ yiviia-KG^yTiuj xç^xSikIlu xy' vüouuTX JixÄiKTP^/.i'^n^ Ji^fi» Troufrttt yt' vaixKamp;igt; rià) xf^xSiKfiy yKüigt;^ouf, urm /v' vx^m ToLrlm lix^v^xv^i/. yiy^xTrfcu. J^t ^ ^ «^»S^cwu.HScSaiSH^cC^J^biraK'rDUyHH-J'^/X JïuiX^ XJÜamp;HVXi TTAIm ^ 1^ vi(tM '^

cuangclrj doónnam fupraomnes dtu^ nas fcripturas magnificauft, Sdmus au-tem 5 quod nullum fie efi tam ualidum, tameppotens teftimonium doónnz ucl uitæ,quàmlausabhi5qui conantur re^ prehenfionem ïnduccre. Dicit aute iplc Mahometus m Alcorano,in capitule EI meideiTerminauimus utam hominum per lefum Chriftum fihum Manac, uera cilfimum prophetam, amp;nbsp;dcdimus ei cua gelium,in quo eft dcdudio ÔC lux amp;nbsp;ue-riras manifefta.Et in m ultis locis Alcora nf praccipue commendat cuangclium» Etenim ipfum euangelium in omni loco fit lingua excellentiflimc mudo feipfum manifeftat* Quarc conhdentcr dicere Euan^lijmuni poflem de eo Saracenis:Si ueftro Maho frflatio (Muf^ metouultis,uelnonuultiscredercde c^ nudiàCeoM-uangelio,id ipfum euangelium legitc. flifttt'^' Etquoniam,ficut dicitur in Alcorano in t capitulo Elcmphal,uolens Deusquod uerificeturueritasper uerbum iuum, óf intercidatur gubernatio hæreticorum, 6f ut ueritas ucrificcturöf uanitascua-neieaqprouidit SC difpeniauitDeus, ne mundus per ignorantiam perirct, ut lex illa,quaf generaliter omnibus óf fola ne-ceflaria erat, lex ca quæ eft euangelij, non in uno loco, fed in diuerfis prouin -cr)s:ncque in uno idiomate, fed diuerfis et in omnibus linguis fcriberetur,h dirai car, graccc,0f latine,óf poft bare fideliter transferretur * In fine autem euangclq mandauit difcipulis fuis Chriftus,utin ^«r« *s, uniuerib mundo cfticaciter cuangdi urn praedicarent.Quod ut perficere poC fent, dediteis gratiam linguarum óf uir--tutem miraculorumAlcoranum autem arabice folum fibqpfi dicit à Deo datum eftetóf Saraceni firmiter credût, nullum pofte hoc feire qui arabicam linguam ig^ norct.Sequitur autem, non omnes fene arabicam linguam, neque pofte hanc di fcere. Scriptum autem eft in Alcorano, ficutóf ante demonftratumcft,nullum pofte faluari,pratter eosquifuntin lege

O 2 Saracena

SaracenorS,Quarc conuenienter quacri lt;rafyxKbjuwigt; ,amp;sr^ attSTUs t^ (Hrn^âf,« y^ct'tvs ßovfi^nF'm^h^tu TOUS a-a^^xKhïivS Ó 8ilt;)S,l(5tt “Ft/J yivóxmSVTKS TUU TW^tX^' yoe^uy yhüo^x4/. o ƒ t rwj/ yQ^^cu^ä^/ vófUSt o ^ 7r«/lt;rousy^y^Xii(Jiilji@' toÏs t^hiKTBis, ipgt;«ri^ 7(^1 Sw^z TSx^TKS M^^MTtovs ^l^aff cron^titjcu, oi (rXÿfXKlujei tdivcuj oi liéru W ovó^XTi hiyófjiHj'tt ncrucriiAvûtjiw^ùs fi^ei çhtM , ngu oi xÄÄSl lex/vT^b-oi H^tx x^'h' QdPUf a-cu^lujcu Jiov^óf/Xjfoiy itxbiTuarxjV Tty 10 yOAsiii avM niTH^x, xvxyivtaxrKi.'ri^a-M Ti •F JrtzajytAiöp ^ » w Jiov^svna efJ^ÄiKT», H^ w^Howoi cryi/oti i^xv7tx Tffx/vTX To'is

uos ficrijSC eos qui arabicam lingu^ fci-unt.Chriftianorum autem 1 ex, quæ foi--pta eft in omnib,linguis,dicit,quod Deus uult omnes homines faluos fieri. Sa-Sardcem,Sd- y^ceni igitur5qui iblo nomine faluati di-** ^ cuntur,lïcu£ ante didum eft, ÓC alij omnes qui fecundum ucritatem faluos fe fie ri uoluntjdiieant Chriftum effe faluato-rem, legantcp cuangclium in quacunep lingua uolunt,SC inuenientferè contraria omnia quæpraedieftafuntô^ demon ftrata ab Alcorano.lnuenient^,quod Law cMn^Hj Moyfilexamp;prophetæipfum teftantur, Chrißi. ÔC nullam efte euangcltj contrarietatem, fed potius complcmcntum Sgt;C perfeeftio-nem omnium aliarum foipturarum.In-StHißm^Ucit^f, uenfent quoep in euangclio ftilum non metricum uel rhythmicum, fed fimplicê SC commun em,nó quidem propter fim-plicitatcm foibentium, fed propter uti-litatem legentium,ut ab omni fimplici et , idiota conuenienter intelligipoften Mo dum non habet aftentatorium, neep tur-piauel deiueta nomina, fed communia amp;nbsp;honeftiftîma.Fabulam autem omni-

To^oei^Hl/SU/ots n^ Zi/ayi/JLiois \xn Ttv xÄvs^cwv. w^umvn (rvmm^Tv^ouÙTK W' »y' 70^ TVUiiUnUSVBliOlfyHS^TÓVSTI^ipH 7«s, ^hJ^iuxs turns TT^ï MT^us vgt;ù lihxy' y\^ie lt;^ou/7iÓ7HTQ',(iXh^ir(tSU' ^ cruy.7^i» gWTlXSé' K^ TihaOTKT« TTXOTUy '^X^ClH/‘ iü^Hirovai7ilt;^ 1^ Jn/xjytAÜw cjgt;§xxni è Ui' 10 T^IkIm MfvêtJUKlw , eeJii XTTALm t(^ nsivbxj‘ è t^ 7ÙÙ XTlAoTlITtlC 7Óiy y^XlfOVTtül/j «AAlt;Ï t/lsf tIuJ OKp^^eXV -^ M^XyiVÜKTUSVTtiiy , us ö’vsn» Tsxv7es xtt^su n i(^lJ}óü-nu ti' Kvus eùfxytytta-Kiâwt JïuJX^Kt ,h^^ Jèï' ya ov x9A«xilt;U7ï«5p, «^ vlt;/l' Mo-^x « «i' Óh üyciMX7o:^x?^x HS/Fcc usa oinvÓTKTX. nü' no nullam continet euangeliö: amp;nbsp;fi quaf Óoy Jix/t^a TSK^TiÄUs Tr^î^a -^ ^lï^*-hioiJ,«Xh.lt;iii(^a7ivx$^iO7i'^xSiiA«$'!ra' ^X7idnlt;nii, ^ xu^ ^ 719 AÓygt;v Kns^£v3ix$ p /nKwrai tjixvi^ws, on ttk^xSoKikws o^At yKtToU, truuxi^a Jè ^ TBUS Kmt^ànfHi tv Mo^öp TOUS xgt;litus ißieüs y^xepoüSyKti^üs a-f «Tvu, «AA« 1(0« ToZj (Z^^snefots vgt;ti -atioi X'

çtTwp i(pù 719 ta-^itv ’^ Mi^uTruy ti^vs icm/eiKTiKSs « f^ytuSs ‘xj^ttytnin^bouitt' tfoiSt Tr^lt;r7ièHn fiiLi vgt;t x«i Tiv« v'^sAatW' 7«, 14»’ « « t^vmwi i(^ civô^u^fit/©' ?iôy@^ a J\ujXTM fcQixsiamp;«.j(9« ei/lt;^ x/xitus cfH' fftPjU M 71$ it7n/amp;K7JKtè$ t^^fl ♦ 7H$ yc^ 1^0 «m/afiUS «AHÓi$ TSiamp;i^vMS , liovo^ 7»

7M7ri /uju«r»l/ lt;^CW7iu3luj(U. «' KQi^ws 74 lt;rftS7nvijJljiots, ovJè (ita ^cuma' Kenx ^ TDK liïiayyihiais ivs/irKi^.üs Ti iti tiovs^/ ^ ?fV«jytAlt;op touTW lt;rvit.(^avéiii.,xJi^K i(gu TU nosK^a «hhu^ais Te«lt;n vts Tin' ei tJ Tfis^ff twxyKMeiSiTÜ'nsJi’it^ ms aa^

itMinafjTwj /iJ^XiTHltf^tx!, 'ramp; “incêw!, quot;ns tùrxsojffuiç, THS MXÂH'^iilüS vu )(ßl^V, KM quot;nt^i Tuy TiK^xf^aiJ ^tiltxyyftÂiuit ^ /tx-/posais Timis KflK J^ixcph^ots f/lixAiKrots, 171 nyri^/ixipôçuit lt;rvyy^xlt;piagt;iJ ^ ^' y^S a-vyyi.y^xn(i5Lvani^ws Tr^a^HTM, Tivts (‘AMTttTâpXTSS^^VSi^aH/ ^ihxßülJlt;^ quot;^ ^xyj^^tu àvM ^ew7icTiim, J'^nx n o7r€p ^li'i (iïixyy^ÂtM ■yij^X’^Mj^^KÂtaiiNTai' loetsx^fôwï. Tilg» ^ ovK Ï^it lt;^cu/Tia^syixy «AA« nxh^s^ oivSivoittx Stov. tbv j«ÿ «^ ywv '5r{'^/X«T®' TrK^0TJpUJU0VTamp;' TB TffXÿ tvôj Jfbe^pzfcA/yov mffiUTTHiMap, tT^©quot; à -■art.TT) «À' vif ’ tves lt;^xyyii,Âts^v y^xfyi^ ov' /as H^VHffttfi 7Üi/ «Muy Tflült j H ^tW' quot;ney 71 èi-ar^f « «AA« KS“ ov'ygt;i oï Twe^^f eu 'sjx/vT« 7« ^'yx « TUt/f hoyevs V^v yamp;' tau enufiy^a/'i'Kvn y tc^hx i^évoii W vr^S VaTHamp;UW CWXyKMOT^M t TSUS /t » y^Ç^^X'

2 • Vix« /i/xlt;rKSC^i(t,nÂaais ^vnxn JkCMi' rxt , fMillis Ç^ ^ i^/ititu {tifX^MU Tr^xm/i/aKTKi ♦ »(gà ev /â ^ tstAscj/ ^ TStî iüJT^7s t^TjotJia^. ovJki»x /b lt;(^if ^ W* KSTHU /t/xo'Kff^iX » véli©-' 0V7US /Sf^yQ' ujjif^ 'nÂa^'faSTT’Sp o l^hxyy^' 7uKSS, os 'sre/vr« TK Titida tK T«Sft^nS M^' csrxinyvov nlivoii rny xr«KTtgt;y lt;^b§yamp;xv, « •rè tjwôçv ç»iM KuAviity j «AA« 1(9« ridi x^ TtiKTOii vgt;v ^aytirnov KÎVKiniJ, « tIlu 1^/otj jQ Jix/èitn^, oïaii v^bviiicw, o^yliù xtuktvij,

H^ 7« TitcûiTX, SIS Tffx/ym m tje# Kfi^x fciirsr TDü. ifvr/in /b ifi^ XTffn^TUffi ttxv' 7X TX xyx3x ^ TH ^tdAh TUS ’nÂaoTxf' T«5 Xyx/tffHSi’nÛ StOV /nÂSv07l H^ fgt;V 7^1» nap ♦ « 7Js ^ Tehn^uiJi-x vó(tov. (fVT^3a' VHS yo^ lt;72)^^lxs H^ «yaJiuHS nhaxs, ft TSy t/iaiiJ xyxbüii TBis xh^ts HStvavaiJ X' vxyKoJ^a, OVK tTi tf^iJ MxyKMoy JïkmO' OTwllU ^H7«P , ^oefyowtw W^ès 70 7« «A' 4. 7lt;'o7pix xTTo/i/óvM. ÉTï ot/^byd 70 l^bxy'

ybAioy 73 oiKaoTXiPi/ ffffi fvinusy iff^o^y' (iX • om cw StAHTi 7vx 7ioj«cnp vi^ïp o» »M' ^^umt j }(g« vtiès miàTi oiioius cu/’nis ♦ o nóvoy quot;nis KTHmySLiots ovlt;/llt;yi ^ «AAs ^y KVxyKMoy 'iff^ó^yiM, övoy is^os réi 7ff^fi' moy. y yóvoy /b xÄM^aew sr^lj^a 70 ^«jyt A(S{/,«AA’ wsw^ Tils^soiy o» lt;/}/xxnff^‘ ^

natione,doctrina,pa{ïïone, refurredïïo^ ne, afcenfione Chrifti, amp;nbsp;fpintuflan^ lt;fli mtffioneiSC fi quatuor cuageUa in di-uerfis locis ÔC diuerfis linguis, nee non à diuerfis audtoribus à principio conferi-pta luntjUt ante dictum eft, Quidam ta^ men fimpliciores exiftimauerunt,in euâ gelio eflè cütrarietatcm,propterea quod illud quod in alio euangelio continetur, in alio euangelio non continetur ♦ Hoe autem non eft contradicftiOjfed potius di ipenfatio Dei,quafi mfpirantc fpintufan lt;fto, ut quod ab uno euangelifta practer-miftum eft,alter dicat:quod autê ab uno euangelifta fcriptum eft, nullus aliorum trium negauit,uel contrarium aliquid di xit.Sed hi quatuor no omnia opera, uel Chri/hoperäd uerba Chrifticonferipferunt,fedibium didanonom^ quæ ad ialutem funt magis necefläria» f^i^t ^ Euange--Quomodo autem doórina Chriftiana ^[fr^ perfefle miraculis fit confirmata,in fepti mocapitulo manifefteante demonftra^ ' turn eft: quare non oportet amplius in eifdem ucrfari.Nulla autem eft in mudo do(ftrina,uel lex,quæ fie rationabilis exi ftat 6C perfecta ficut euangelica,quæ om nes paffiones radicitus auellit» N on folü inordinatam actionem amp;nbsp;exterius uer^ EuangeUc^tè^ bum prohiber, fed ÔC inordinatum ani^ ^^ perfedio: mi motum,uel intrinfecum affe(ftum,fi^ cut eoeupiieentiam, iram inordinatam, amp;fimilia,ex quibus omnia mala exterio ra fcquuntur, Plantauitcp, amp;nbsp;conferua^ uit omnia bona in mandato perfeeftiffi^ mæ dileÆonis, Dei uidelicet óf proxi^ mi. Habita enim amicitia óf charitate p^ fedla, quæ propria bona cum alqs cornu nicare cogit,noneftneceflàrium iufti^ ciam quærere, quæ nos inducit ad refti^ tuendum aliéna* Item continet euan^ gelium naturaliffimum óf proprijffimS

mandatum , Opacanque rato ut 6^ ^;j^^„ „„jj ciant uobishommes,óf uos tacitelimi icnti£expert liter ei», Qiio (blo habito, non eft ne- ^nn^i^^mi ceftarium aliud præceptum reipec^u pro ximi.Nonfolum etiam ueritatem continet euangelium , fed, ficut credunt

O 5 Chriftiagt;

ut fimphciores ad eâ facile accedere pof-fint.item oportet feire, quod nihil eft in euangeliOjquod non polÜbile lit à nobis intelligi,qui fidei lumine ftimus adiuti* EtIieetin le certillïma,tanïê nó ab omni bus inteUigitur, led ab humilibus Iblum, fie humilibus cordc,Superbi autê amp;nbsp;car-nales non poflunt hanc inteHigere: quo^ rum intelledus fic fe habet ad earn, licut uelpertilionis oculus ad Iblem.Sacri au^ tem Chriftianæ fidei doóores, non tao-quam uelpertiliones in nodle uolantjed attentis oculis tanquam aquilae, ueritatis radios in feipfis contcmplantur: alqs au-tem ignorantibus, fiC rationem quxrengt; tibus,propriç interpretantur fidei fiC ueritatis myftcria ♦ Et non dicunt eis, ficut in Alcorano in capitulo Iong,öe in capi* tulo Elcapherim,quod coueniens eft Sa racenos dicere altjs nationibus quæ non credunt,ôe contradicunt AIcorano:Mi-hi mea fides^ôe uobis ueftra.Sed fiint pa rati ad relponfionê cuicun^ polcenti ra tionem de fide,2e Ipc quæ in sis eft. Hoc Sapieitiii pre^ aut eft propria fapientis,rationem ct cau pruwn. fam lui operis reddcrc.AIiter enim quili betfatuus poftet legem condere;,amp; con-cludere quicquid ucllet, fie dicere, nihil oportet contrarium crederehis quae ab eo pofita funt.

DE SARACENORVM RESPON pone xiprxdiHit. Cdy. XVII.

ADhaecautem conantur relpondc re quidam fuperftitiofi fie conten-tiofi SaraccnijdiceteslNo dicimus quod euangelium non fit à Deo,cum Alcora-num hoc manifefte teftctur, neque dicimus imperfedum efte,cum aDeo fit,fed tarn ardua fie perfcdla continet euangelium, ut non lufficiat mundus ea perfice-re.Quis enim DeS ex toto corde,etpro- EM»^l^fgt;f£i ximu ficut feipfum poteft diligereeQuis ceptorU perfid potcftproperlequentibusfiecalumnian ^' ribus orarecQuis ex toto corde beneface re malefacienribusÆt alia quaedam pcr-fetftiftîma mandat euangelium. Quoniâ igitur non erat lex quæ potuilTet feruarf, 0 4 prouidit

XsitltfiSî fiVi XV^SVS^WtiTB^ (Ù/rlw jut' Jïm tivxCcuveiii t/ïwec^Kc » t« lt;A’ /à yivóxr' ndy, on utti^tji/ Jóip ^ ^^ lihxyy^Aiiu, o (AH tf^xvy vlt;p ’ HfAcùy voétSvic, quot;^ ms yiisius 3aH3eu(tSLiu(gt; e^un. à Ji gt;(pa ica-tpxKisHtm ^^ f «M ’ onuz üV)(_ VOT ’srcwTüni voeiTvu, è^ vsrè -^ WTravUiJ (tévoir, i(^ raTravSp f^ fdt^Jïx.oi tfè yasn^Htpewoi t^ im^KiHSi, » ^iujcwrnu tmtIua voäy, amp;(/ ó vous ovTUS Ï' ' ® X® quot;^s curlwySuTi^ ó 1^1 wKT^/i®' o^' öwAjtos 7^5 ’^F «Amf«o» ^ ii^» ^ \Zi?J(cvt x«S ■aïsrteuf J^iJ^itr^tc^t, Kx«j WKnolJ^db-^ n/xw 'arfc‘jo»'n«,àA\’àTŸ''t(n{/ o(p$xK(Ao7Q^ 3i;7r€^ xlt;cpi -nes aA«öa«5 xKTivxi ^ kxu 7®Ïï biu^ovfft» quot;nti ƒè «AAlt;»f »gt;lt;? ajlt;FSflvlt;n, Keu ÂÔynjj ^HnSitrui, oÏKet0V ^(t(uJ^ouffi tk 9^ Trimus gt;19“ ’quot;S aAsSoftf lAVSHamp;x. «AA’ » ^iyiuffifj Mjms SiSTT^ ^ quot;^ K^i^^xiu, ^ Ïgt;e)' Klif « Ac« w ly^ i^WtfioKyy on J^Ufj wa 10 rxjjxKliuovs ^iyamp;i/quot;f^Jts xh/isis '^itn^pts

F« Ttts^ovn KS^ htyovin quot;^ aAKS^«i'(w, i(xoi « srisis n tg»,gt;(^ V{i7ii h ^(tiTr^X' «AA* axtyt-nnot 7rés «Tsa^sytMi Tsxjvn iït,J^ M' tgt;tJU/7t hóyty VW ?1 ^ cù/nts TslsiUS ){^ lAw ƒ (^,fj^ Zi èftip tJisy nSi imptv^hoyoiz W iJiov ^yev XTttJ^t/óvtu, «AA«S yo^ cw 1STK5 xvonr®' hlt;/1(WX'76 vóiuy crtuj7i3^tUylt;^ o‘V(t7i^!UV«i(i 071^ cw jiivhsiv^H^ At ƒ ajz, (iüJ'^^ /amp;y ^xuna^ Tirisi^i^vct ms ^^M' )0 Tjj) Tt^apÄvwf.

nVOS TW/TK ^ È^yamp;^votiJ k^^syóÜièxc 7tvlt;^J^eilt;n/'lt;gt;ü(MVis xx^jxKlwoi^i^ J^vtiamp;J^iSi^iynvns'è lt;fx(jAv rgt; lt;ibxyyiKisii ïw fiif -^x Óis^9^' «Agt;iög»i')ftn3o (^HO-t^'vn i^xfiSi inAts «5,7^« ötS d(i'x?iCÜTCu tnyX' 4« A« 0 «As« w’^ix« n 2rtgt;«^tA»eFgt; “S'” i^'* cejKay T nàtriMy retüT« TiAimii ns 7^ '^y 6ioy lt;^ oA»J ^ft^l/ixs , Ö T 7tÄHoicy às tWT J^XT^ ityx7rewi ns lt;f^e^ ^1^ n Jiu^v ray lt;lt;Vxtlt;9ï,Ö irvvSlt;fxvrisvraiyi7ii è^ 2a«s ^ KSt^jïxs li\ji^yrtrfïy wa gt;tfi»07relt;»F7flf?;Ö «AA« ƒt Ztv« ‘nhjóm-r« 'jt^5tc'^lt;l quot;^ ’lt;ibxy^ JuV 071 quot;itinu/ w Sy veyssjH^fi^ JïuixpUj^os^ 2r€gt;^0«

promditmundo Deus per legcmfalutis, •7rQgt;i^iHim'fi'nSlt;vscrnevo^iose^7tvvoit6tf ^ote’rHQÎets^H^tWvlQJin’nes'^'amp;ÂKSfd'is quot;^ nsiriiu 'n KÄnO^cwüii, g« wiazt^j/ 7« J^veryigH 'TixS’ne, kAA«gd/ioii op -n^s 'n ffO ^Sm /i edvv r^vf etv6^0imi/s. SS^v tjuta-t 'n «ÄHSged/ep ptxh^sp ftviu nstvop, if^ Atou/ ce^K^p 'n^s ffimizécu/ Isp? vâa-pip. tes^ c^ flSjo KSi^viftyn K^tiSgcwep ’^aivvpuS}*«' popn}TnQiecStlt;p»o’i'amp;iviuj, ôTt ’n cc^tts^éd/ep dii/tfaiP 'n ^ayyiÂtep'ëi iffcw Ô7/€}gt; bd à' tO yeeêop ^ 'm ^xyyiÄiu, ^tius oAsp lt;^ 79 ih' tt^gowai ^p,uS'r'»J'’9 P» ^^dow r ’iSbay^ ÂÎiSiXJâiK 'neS'm efoungop T/^iy^m •4.lt;fïJJ}iSt d ye^ J\wKVgt;p Âiyap,7r^s Kou^op lt;/kJ)iâj 'n ^libayyihopiOÎtp pi}^t 'n!! «hus^cds' lt;0 pi-ri

veeny ^tye^f, Sti ni7i ip J'owcu 'n way' 23 yihtoii, è 6ios ruuéitP^, us tv tfïwnn'nu o HScruts T«j «oK/ «uTT, (cl Jlïi d^ Jio^óóiffa’n fjili/ T^ i§tiHVfieugt;i7{tL (fè ^nhiiy xisefo'j^Mf imiMlt;ry/j w5civic:^‘T xn^ou.vóv'ruii w j^óif

rKytv0gt;lt;rKiäilt;nujamp;^S)M/9yt^ aSio^c/^ec^ X»Si'n /\ rgt; ’ól;«jytAlt;igt;(/ '^ifa^-n Jè oi W' . 6^a)7m lt;nuuHJbvT^,amp;av^ JÏ TiTtii/j amp;nbsp;cd/' 'n ’n «AMSgwA cflHiriij, ais vJ^^ dmii et auf git KHvoi^d (i» 7i^Hgóiffttt^ rgt; lt;ib«^tA/ö(/,(cJ nf/ vónoigt; t/uvoitaSy^^ ’n «AHSgiu/oiiyés Ggtf/g à' 0 vüiT^u et cfè ^i^cuiei (/éveil vgt; lt;il/«^BAlt;flp ^H^Simi oifethisffii/, E77 ttus uw /nfïmccn V* ^ctyythioi/ n^sioii ^iy/^ixejiiH cwxfgt;9yigt; il^ ’m ^ Mé^óiTTUii J\wx(ilt;ly (ii^dèHStvus 'ffigdi' lt;9j ifdit«^, â d ’n^iloii ist ’n libayyi^itci/^ ^ quot;^i^X^ ’W w^j ’rid fftiiTHQicui cweerKOuit^ 'n j Sucv/wtsop « 2tj'«s 0 kM«? ervptéaA«? vgt; 4«Aflcf ’7ifti)(^^i(/iyK?\.MS ims ‘nA^ó’TH^sJeut •nes iM 'm t/» hiyai/ KvayKouets ^ ttÊs ira 'j-HQ/av.'céit óGgt;i/ ■ns vóiMS (wTAci/ isifz m(^s, 4®' ’nlt;rev’ft[/ tsi KÄS’ tooT^f/. n-ilet/ ii/i/iSi@'^

s ^tvuü ’n ccKnsgcwop Kÿepé'r^op Ifh 7351 zib-ctyyitÄtäv^ovy^opeiais ceyx ist 7r^slt;^'r/ie/«ii^ _tO^xsHQiop. èyo^ câ ïd'uK^ é êios véptep X' **^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^~ Et confiât in Alcorano,quod SC per ip - i^mvisigop (ddv Trôj aarHoieu', uè^-mvai' aram tijtmo^ ^^^^ Alcoranum daemon es faluaripof- ’n^op di.hiyii.'nu ƒ i ^ W x^v5^cd/u,a' ^'’’^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'n (Ti cd/ifiv Hç^ ei/cupoviibe aa^ui/ou J^V'

*SJh'ltU HilfetÄKLUfOi Ttv/flr ^ Jïlûccv^ o^ 779 IVâ^iAi» craiÔHVou.,'i^i) ix^x 'n ocAwt^cw} aw quot;OHOtâc/ls nâ^ûy^H TT ^«^iAzOp’ Sisn uèl' mti)7ji^oigt;,amp;/vlt;^^^^slt;i^c^l.t■n à tt aAnp^i oin/y^xaty viiios ^f, ù^KivJïüJon^ojj 0 fia ^ov^ x^tey lan^'iOiS Ïsxu, TT g« ifvAxTfait Vttr.iûil^ oi (rc^fXKHVûijCvipV » Tü^itny'uèX' tuvJïuuôn^0^ x^x xiiX^rcwsirut, 3tï /ê g^ ’!l^xêiùv}soi,J''n^sif^Tiive(n j^ otvcit,^ JioTSi lo veui lÂ'iêvxnsyTf-, t^Gsm n 7ivx àgt;üiamp;rgTfl?

TTK^ M/'ro’is^x Tii^icn n Tàù y«?«««/, aw lith 'n^lt;rlt;i\/^(jMjV'T covxAitrv^vin iffl r/ùz xùrây ^quot;m^cw • 1(9^ x^x 7rji?Ax,x JiiÄTioy tiJ^Ÿ^ o^TH Tj^f «vnKj cùzxspetpH Tréïÿxzz •nvroni i^xSùjz.âTXfX^xJiojz evip e^xê-Ÿ^^^n J'v^ fiQ)T KtvJïaJCiJ VK tKCfi^’y'isoi^. «Ax’ W’ «A« 6amp;XS a iz-X'^iJ'iT iTTi^â^Hm (J^ ^x-noy Jlv^ VXi V0(i0p , ^ trVyKi^M^Kl^ lAv 7^1 r^X êii 5' 71« cfl^dUvCU. T HSC^X(i0ilyamp;S Tl (iH m^Ax Zv' 3t^?“ quot;^Xiii^xt. 7!^^ylt;l(jXigt;yi' o vétif^ txa »©^ J^V‘yi^fiXV 7r02l\UJJ,^7a V0filt;^,Aiyi,1^ joy ygt; X^m^ais \:m tiów voéi7^ Tgi Öi». (yep lt;A OTTcos i(^igt; x^sycy, J^fif'^iJ yiyouty^ c^zun' f» lt;^ 'iy' oyJila) KiepxKeuu. Etj -A Zvyi^»! fô ;t^ TT TUSiA/tcSj. ^Mxi ylt;^ tÏm '^âlt;^û(/ tgt;'XSjLxv,'^6^^joii yp^vnoxt T^jj iHcnuu, (Ö -nf/ 6ioy tyeni ^eyep t(ÿù nvifU^x Kncyx wx X' VXrKoix aoi^ T^èç 7^ HUill^fxV mSJIJyTlÄV^ ^Vl^XOl JiiëoU,(iüê^TTX. En TT «fv^tgWf i^hjz Jo K:^7fAH^ù)amp;Hvaji. J^l ^'^0^1 • oio^ lt;(^, tt 7r^' •jiiiVzSjyl^ 7ï i^H quot;TiiveiiJ otvo)j^amp;tt^amp;l 7£iifv i^xy/i^ Jja^ 779 oixi^x ^^^ J^i xfAuiJ rixi pib lliu,ë^ 511^ VHSamp;Xi èl 7ramp;crlt;Aij(Kj, (^ ToS^ (iz 7«Jigt;nagt;5 j^ tIuu quot;^x Öt» t/iJhiMlui JHctit^

(eptimo capftulo, qui no poflunt faluari per euangelium.Eft igitur Alcoranû ma gis falutare quàm euangeliû, ergo ÔC la-boriofîus ÔC diffidUus Jtê,fi Alcoranô fa dlior lex eft, ÔC periculofior, maiore rc-prehêfîone dignû erit câ non obferuarf» Sed Saraceni cam nô feruant : pcriculo-fius igitur peccât.Quod aût cam nô fer-uât,neccôplcnt,manifcftü cft.Bibunt c- Sttr^cetUf non mm uinûjôC inebriâtur,comcdntq} illid f^uare Ai(or4 ta apud cost nô feruantieiuniû, ncq? ora ^^^SF’^r tionc,necp expendût luxta eorû faeuka-tem,amp;alla multa, quac mclius fdt qui m côucrfatione inter eos cxperientiâ horû capit.Siue fadlê hanc dicût,fiuediffîdlê, penculum non euadunt.Sed in ueritatc, Mahoffletusconatuseftquidêfadlêlegê Akorttn»»» dare,nô tarnen permilTum cftficcalamû difficile.^ têperare,quin diffîdlia multa intcrlêruc rit. Côtinet enim lex ilia diffîcultatê mul tarn ad eâ intelligendâ. Dicitur enim in Alcoranojquod à folo Deo intclligitur. Hoc aût quomodo fit irrationabile, ma-nifeftû fuit in oôîauocapitulo.Itê côtinet etiâdiffîcultatêad credendû* Dicit cm, uirginc Maria peperiffeIcfùm,amp;DeS habere uerbû ^ ipiritu fan dû, que necer fariafunt ad noftrâfidè, Ôlt;^ tarnen mira-culis confrmata. Itê diffîcilis eft propter opera adimplcrffîcut circûcidi,^ nô bi bere uinQ,ôê cauere ebrictatê per ciccrâ, amp;nbsp;alia que funt de ieiunio 8C orationc,ct de collatione cuilibet fecundû facultatc fibi data à Deo,amp;multa alia, quæ pauci Saracenorû ieruant. Sicut igitur fuit m3 do ncceflàrium,quod alleuiarêtur pratee pta cuâgelq,amp; daretur Alcoranû leuius: ita poffet dici ab a!iquo,quod effet necef farium ut daretur alia lex leuior,quç pof fct ab hominib.obfcruari,6C tam cuâge-lium quàm Alcoranû dderentur. Vcl fi pauci faluarenf,effet culpa Dei, q talé le-gê dédit quam hoîes feruarenô poffent, Qnod fi hoc eft incôueniens, ftandû eft

Cnw tfiiiSM’^ titAA« «AA«, xtt^ oAtyet lt;J)V' J^xïJstn -^ im^yxKW(üiigt;Sgt;i7i^ rDiviuz yïyo' •'’‘^ K9lt;rtf’(^ (gt;ugt;xyKxiüy KS^lt;)Ti^«s y^ieSj TBCS TiSi Jfba^iAis lt;^ToA«ï, jlt;^ ws H9Vdfón-, ^oy vz xh»s^cüzoy (Dtûûvxi^xra) ^ 7T^xt.7^(o 4^ 7rxvfu)g Hy MzxrKxioii, x^oy iAxtf^cn^oy v h 1^ J^ówcX^^XCi/ if^XyS^ quot;ÓliJT •r wó^óiTruy TSf«^.« oAiyanf ovTüi^i ^ asi^y^azy^nbiJi.' ^IS x^ XVShisSet tS ózÜ^TTiKTaf/ (/^/^UXSTl vÓ ¥^y i^y^nav fiJ\ujM'7B (pvAxTfet^i ot xv^^U' mt-^ 3 wja ’^^1 xlgt;7nit,J^amp; xyx uamp; ^ Ti^u in primo,fcilicet quod euangeliû fît lex j Tov (sacSj • ijT^ /H^sveTi A èÜja^tAfeiy ^ Deo, fanctilfima pariter 0^ obfcruabihs vuuy r^x 012,xyió)7X7iy n og»,Ö Tiu/ /v^ inndo,amp; quac uires hominü nó excedit, vi^y'iy'^ewd^ótTruyis'^ysiSi^xi-^tVTKt nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;FINIS»

Sw Kichardui florentinui, quad flylw er aUti quidam dreumftantitfubindicaitt,lïue aUut blt;incfi' ' ici Chrijbitnæ cxomologcßn fielt :(gt;ia certe eft, er ff iritivmtipoflolicMnredolet. Exhibctetutcmfirmutn profitrndicathoUcam er otthodoxam ChriftireUgionem citrapctul^ntiam er maledidairurfum^-ßncomni fùœfiguratif potim abnegationif,quant confißiottK. Quod fi ardentibus uotK à pâtre mefiti impetraremua ali quot eiufmodi operariot, qui peritta diuinarivm feripturarum tnfîrudi, er amore diuino infiammati adirtnt nationes aliénai à Chrifio,ut iÜe uir eximiui Aegyptuw adijt, didiat^ Urgu^m Atabicam,er dodrinätfim ^^ [edf propio inffexit, nwx mde Chriflianam fidem expofuit, er eorum dogmata refiÜit,feruata ChrijUana modcratione^uideremuf breuifiudut copiofios m horrea domini Dei ne fin nUiQ.

tu(îândi,unius fummi 8C omnipotentis Dei,creatons et gubematons uniucrfo-rum^pura amp;nbsp;fyncera intentionCjCtnulla Humana paffîonemoti, corâtuaettuo^ rum terrena ÔC tranfitona poteftatenos humiliter præfentamusjadduo firmiter Duo agutur m et conftanter faciendum.Primo quidem hacoratione. ^j profitendum nomen Domini noftri Icfu Chrifti,eiusep fyncera; amp;nbsp;immacu-latæ fidei,atep fanói euâgelij ueritatem: Secundo ad annûciandum uobis uiam, extra quàm falui efle nô poteftis. Ad pri mûcogit nosdiuinus honor atc^amor. Etenim in lege diumaferiptum eft:Dili-ges dominum Deum tuum ex toto coigt; de tuo,ex tota anima tua, ex tota mente tua. Quæ quidem diletftio ad diuinum pertinet honorem 6f amorem, qui quidem honor amp;nbsp;amor in libéra tandem, (pontanea 8Cuoluntaria coram homini bus confeflîone oftenditur,ôfdéclara-tur. Vnde amp;nbsp;Dominus lefus in euange-liofuo ait: Omnis qui confitebitur me coram hominibus,côfirebor Ôf ego eum coram pâtremeo,qui eft in cœÜs : amp;' qui crubueritme,ôf mcosfermones,huncfi lius hominis erubefeet in maieftate fua, Ôf patris.

(nuii^op ^ '^ ovóitxTJ ^ xytu7«7»s TfiX'lO JitSiTß 7rK7f0S)amp; TTdyi^K^nnSi xyta ’srtid\l' irxr@', otf troj xx^ov i(^ '!scaivgt;x^x’n^amp; Siiy’tÿiffxints^yoù Ö avfd^rwSv rxi/ chup, KA^^a n^ itAtxenvà crx£7ru tf^ ^ (xx/i^i tti(S^(igt;TrivaTrKÓamp; xivifjAjrot ßi^TrOi^y^ vis crûs K^ '^ lt;róip yxiva i(^ -^içy^pSbins iff 9 erixs, vXTrsivùs Tnx^i^ni^^ usvi/vowx

THUHO'CU, ^i^cutos ttgu ^^'i'ôis,7r^âipp (jAV} Siin ôncKirNont nre avetex Tti Koefn tipip Î»' t^^}ß,i^^gt; »(^ '?l»(i£amp;KÇKÇ KS^ «laulinrtsTirt'jO siim «Lt , ^ r «yta ^xyyihtjs t^ «Afiô^ou', /ti\j'rd^opySiS'ncà,‘ayydÂeu.vti7p t^ c/c^t, us if (Il niSnvcu té lt;fïu:x^ ,7r^i to 7r^£'yp iiàxy xfi^f ûn«s^H 'lÿi êii Ttnii (^ «yxTrt.^yt^ ^y' vcp-Cfi T^êiiyiy^x'^eu, «yK^'utrets xv' Çjiopi -np blip a-^ßjj: c2ms •ƒ xse^J}'aS (ra,^ iff cA«S 'ß '4'Vyfis (niv,i(^ ^ cZ« TO lt;fÏM/oia tnif « Tes /ù «y«nH WKyH^ 7r^S T^ ^ êii Ttiibii 0 T 7ivêûp.«t/'ni lt;fi £ 711x11 (^ é Trééci if âxt/v TOU ^ eptuii^i'j^ «^ TO fcZ^iVâtf a (^ ixtsinu ift ^o Trô^ÿv -^ÿè(o/ß^inffcti/ cixcKsyiet. céÿv i(^ i J^axTOTUS ihtris, ^ W iJ}'u d^xyy^Ât^ zb yei^TffXi os rts ((■i ôixoXsy'mrfi ïfx7r^^Ÿ^ TÛp xv6^(i)7iCiHtyèixo^syiicrtij t^gù iyù xaiTcptiiTf^' ^qv 'j£i Treffes fxts^^ ÿ^tu/oîs,^ ose^ tTrtu ^ujuôû nmi^osi) i(xis AoynSt Kipp K^ « V^î ’f cM^^CDTiis iTrKr^uuSiimJ ^ im JUfn W’r,

C?'7î5l wkJ-ûj «ü'nP, ^ -? K^iÄamp;jp T «ylaiy, wÔS TO JivTii^oy Jiiréi^lt;l Hi^is è ^hAss « « rlt;e;r« « «clt;ÆÀlt;ZJiK»,ôây/ (3 m cwciT^t» à^HHb F!» 7vygt;Aÿ Z7^i 7^ «yaTTHS ^ Ôt», «liicriâç a-v VK'^iT^ H ^90A« 71^1 ^ «CKTlHi quot;T TrÄHojoy, STÄv j«ÿ At^t’jjKj'OtarwiTaj Kvoiop TOp Stop r»,Ö m ?si7r«,'lt;i\jâvs tiro^^O, n^ TOp ttA« CKp lt;ns ais tnctwny.Tvnsi, Tr^j to ewro n' ^S)7t^S quot;^ «WT^ mnHQÏcw (^^Vlt;f^lUliOVtlt^^, *0 ïrês Lu mxw^y «y«n^«s Ö «7r^SMilt;{sy«yx nnaas Ö quot;ny TiAnmy (rv^^ t^ cdirLu nu^^ lt;f^9V7tàs aafHQÀcw.yvùisày ^ tsa vy^y 7namp;lt;l voTK^tj iuxs w ixufvSy^ mTi^äy « ƒ» ^«w ^iquot;^ ói^ccTrax ^ SiS «diJLi^aiySbl'^Si Ö cui» ^KSf^ Kyx^'riühiS)^7ricfiv'nuyStjvjss^ ^»sT ««» KVSÀVyTT^S TO ptAiTOÏ' (^ ^1^ VeyU M/' ’^»yi^xs ^ WK'ns ,Kjlt;^ TH kkqlSamp; yihiT» «Lr t^ y^Z7Kffti,«Knüi5It7« iJï/'XyêHf/iL'j o ” « -^^s '?^ KttêohiKfis tKKÄHerias nbsp;nbsp;nbsp;)^‘^gt;t

^® v£y,HS Tiras »yès àV/xW oyi^syHTWjï^y K' faidisiéTH^vJk.ytcai (^ t«ü7H 7i^tyxav^':TK' tLu « ’4gt;i(ljJ}is-i^ TO ^â^IaA -rpgzsâjêûn ré pcf Sta KycoyoSiLdi^'cCfiy tks quot;^vyKS^ytt^' TVQ^X r Kve/is TriSH, avdï/cui -^'tyiuy vuTii' tis.JiKouomujM KVo/v^ii^jSfiCu, libcp^duvxcrttt ’WÎJc/llïÇ.’^y'A« KUQüS THÄetUynS, CyaTI^ÿim et^SxAyis, ais «tt clt;LrT£gt;óii yt^. rm^ès c^ ’Ä* AÓyn ccLr,e^ •/ and^ixs cuLr^/l càir T^i yovo'^ii ÿÿ c(Lr,J^i i ttko-cw t« r ynJkvos 3® -i^Hyxyi KTicny, voyoèiTHÖ^s v^ctj -^ 7nxjgt;t

«f\^yi7n?}^vfvnus TT^aSZ^GSjVerè ^ ts^ ÇHTùiy 7t^ggHÓamp;S)lt;^ c^x^li^eis Mviyyxlt;rt Ö TUTSIS Tr^TV7raiêamp;s tt^ TraXKüyj^éruy, lt;^ iKSn^cy TÜ hxu T Öt», tS -n »«tAapk/« -^ iiiP'ouaiy lyrar tóvuy'K^ isi^ûy, J^t xy^ ^ Ös«ï toQZ(«s ^M/ê^aiTnmms W ria-yu quot;^xJiiSós TO »y cfcaii^aiêfiS, êwyxaiois any» ais Ö J\jjjxyitn JizCcuaiôàs, v^ T hß^ä^aiy . ^S^)(^^S,i^ TU 0u.yxTt w^yix^às, aùiTT^ ^* TO T vgyoJiiTij mtri^tsi, Ö xL'^ r xyiaiy

cc^sahuy^ifj M/xQ^dyHTOiy itjufUs yx^u ^üy^m «yiuy r^isioyo^synr ty (/ïJ^XT WÄuyyHyxn tf^yi -^x/óyyxn, mJ^xyHis tfSft êxuyxcnais (fau/i^aiêeiSiK^ quot;^^ xriuy yU' ^ùy i(^ ^Ö^top Ös« yx^oy » eu/ó^aiTiivit ly x^xfoixi^gu HseSe^oTHTt Tr^S^itKn Si^xvai' Éaï, K9« TM '^ yiTxuagiMiTaiy xL'^ 3«V'

Ä^patnsjafüncflorum angeJorum« Ad fecundum indtat nos zelus dC amor fra^ ternus»Vnde ÔC fiiperiori mandato 06 di ledione Dei immediate adiungitur prac ceptum de diledioneproximi, cum did tur:DiIiges DominuDeumtuum, Ä^c» SubiSgitur amp;nbsp;ftatim : Etproximum tuS ficut te ipfum.id eft, ad eundem fine, ad eandem falutem et fœlicitatêjad quam te ipfum diÜgis amp;nbsp;dirigis, diligas SiC proxi^ mum tuum,amp;eandem ei procures ialu^ tem, NotS itaqj fit uobis diiediflimij nos efïè hommes iam apluribus annis diui-no cultui dedicates, licet indignos amp;^ pee catores,plantatoscp in domoDomini ad meditandum in lege ipfius die ac node» In cuius diligenti meditatione etperfcru tatione ueriflimc didicimus, quod fides eeelefiæ catholicac Chriftianorum, cuius nos fumus profclTores, eft ueriflïma,nul lam in fe continens falfitatemautmen- ExecUeMuer daciu.Et euangeliS Chrifti eft lex domi- certitudo fidei ni immaculata, conuertens animasitefti Chriflianf. monium domini fidele,fapientiam præ-ftans paruulis.Iufticiç domini redg,laeti ficantcs cordatprxceptum domini luci^ dn,inuminas oculos,utpote ab ipfo Deo patreper uerbum fuum,per ßpientiam fuâ,peripfum unigenitS fuumfiliS,per quê uniuerfam ex nihilo produxit crea^ turam,didata à patriarchis multis pracht gnat a, à prophetis prxdida uanjs aenig^ matibus amp;nbsp;figuris,multis antea feculis apud utrumep populS Dei,fcilicet qui lu dæorum dicebatur,ÔC gentile,præfigura ta. Et tandê per ipfam diuinâ fapientiam humanatâ mundo tradita, SC manifefta^ ta, mirabilibus fignis Ô^ portentis cofir^ mata,ab apoftolis prædicatat ipfius legis latoris IefiiChrifti,ip(brûcp fuorS apofto Ior5,et innumerabiliS fublêquentiû mar tyrS fanguine cofecrata : fandorC Chr^ fti confeflbrû amp;nbsp;dodorû uerbis Ô^ exem plis multipliciter etmirabiliter deelarata: fandaru uiduaru amp;nbsp;uirginû diuina po^ tius $ Humana côtinentia etpuritate uir ginali decorata: ipforû pœnitêtia mirabi

tJ^os J^H^svi-n^J^i «s «7T^êtwóni8ct t/^n ttAX' ^gt;*^lt;^l^,KKHêilx,J^i «f ^(eTilifAi^KfUH K7m ’^gt;i^i(/^.^ü)H^J'i «s luomKitiSKy HH iK^lTTU #*^lt;C)f 'T ÖfS.öÖTV «ff Tiff CW HN ^Cl^^ ^ TH flt;^ù rcu/rfi^TiÄcwK'j^^os rts Toónliu nù im' •'• Js T^ kAhSscw^^ ’m lt;rys7lt;l ^y, off Tiff g» CftHTnJiQTWt T«WT« TH ^C#f, ViXjÔff ^y . o6^ ® l^iytes Tiff TîS)?fV«^tAlt;x2 vofjt.'s JiaTTV^®quot; ^S^fi^o« jjsfKiyéiiiU/es Ti^i 'jiSgt; oviiittTamp;' ^O'^PiJ'^SjOvx tS7{/ «AXo woiMt Jiiâ^^xxm 'n!/ ^^«^fàp^^ a J^à»(txs ow^iSS.avTD 'fiivwu ^ ^lt;P « o/àS}Klt;^ «ff toy Tiff tKKhlvH •n^i lt;fliftK « (cetriçàj TTÀcwKT^.vJ^ tfdnw^ «s quot;ny o^oy “Z ’'^THÇJUti lt;cJ ^ MUVtS ^/cUlMVtHS’ItVrH 6' *'{/ « èJ^ès, ny 0 iin'ni^^' voyas è 2rtz«5y»Alt;^ H$: J^^Kwat (^ vt^MyeiTOUt^â Ivx ^Tru ySii Tt °'y^H-^lKiS v^ (mTKQÏUi , ÏTlIff 0 vÓy@' H” (‘■^y o libxyyi^tnss /âwvm rlài Tf^a^Hyt' ^f‘yètl^oy ^ ’TpKrh'^ôi’ny, tstHs wrcdurluz 10 ^5 iJ^ày ^hiTrisyStjf ^^ ytvôxrxuySiVf Ö ß^o ^ ?! 'jnsvui.t/kv’r^oy, »-wff cw ^ wth 'm iJ^a àn^yoïyi^ 0 tsuyidx, Ö «Qo Jjài quot;^ yvsHq/My^t'iPyyTrSs yi^èc 'n Tiéb^cu ^ eu/ 'n,i(fftlt;i\/amp;uJuSnmyidXytvx y» eù/'r^ ^■nxo/ ^bgt;y!b(gt;^amp; lt;pamp;KaaySb/ T ô^oy *ƒ uÔ/h^kî 0 T? '^J'^Myevlxs'^OsiPiC^^ ^iPÂwy 0 'ï^ K' ff^'. cff Tiff ^ 9fcÂa ozaânveu, ’n^7rcwrùgt;y J^^a ’d^y (ù/TSyKçülày t^ Kfiôe^tKÙy -Tn^y, if^H^avo7t ^ KSeêohiKÙs iKKÄncnxi ’^j^iSiX' JO ^^y gt;nbsp;^î cu/m TH ixKÄfKrict e/js: ^ ?rt)«jytA»» •^xJiiJ^uenytvx epaTi^K'/^ 0 ^Âi7ZH n^ yi' VüxTK^ Tcti/rlu/ Tiù)o/ôy, nstfa xJbjJXTca ^li^tyiTèe -twStk, tvx tw yvsfiQia ^ tx-’^^^ntnxQ ^ÙÄxëw5 xvx/ifK'nU, us eu/ nÔM^ ’w iJ^ta^/i «s Mxyxÿ ^y oJ^^lt;iy Tt^s 'rbù ^Tnsixv.vsi^oy, üs eu/ (fïa/ftèH 71^5 t o^oy ^ lt;nirHQÂxs K^ ^ iv/xtyovixs «a-epxhâs lt;f9alt;âî,«a(t ^y J Ivx (pv^XT^U T«S WX'^i' ^iKxs ^Zhus 0 SsÄffjÖ f^ ms ix^i'rxs ’nés gÇg ûioT^syiKÙs oyi (3 'ms »SiKXS T^ fc«/7j9 ^uùy quot;ncilif (ÿ ^i^rS.^H Ziveu/^u mô^vaJxZi^e/Iff T^ usi'nçjLxv vyûy, 0 Tt^i -r Ôtâ 0 Ti^i ^ 'jrQxiçntAiiiS o/à, » Tiff è^y 0 yfiisès, «ÄÄUS ifSU “^ioy ^^ovéiy amp;nbsp;voamp;y, vî^ô ^ Tw aAxSfa y» vySy tyiTi*^ u 'nvt, 0 Ö •^î tS^ Ôti ^ (U/T Ttf KVçàs iyûy tuai }ÿsv tr^Aoc «âh8û ß^tu/i^Xi x 0 iyfis ôye^iySU/,iy^7i,oyus

Yii uiddicét, qua dirigimur ne erre^ mus : ueritas,qua iHuminamurj ne dedgt; pûmur, uita quauiuificamurjne defida mus à termine ♦ Vnde quicun^ non eft in hac uia,errat : quicuncp hanenô aipi-dt ueritatem, in tenebris eft: qui hac no uiuificatur uita, mortuus eft, VndeSC magnus quidâ euangelicçlegis eximius prædicator damat, loquens de nomme Pft.AHoruAi lefuiNô eftaliud nomen datûfubcœlo, in quo oportet nos faluos fieri ♦ Hæc eft igitur uia, à qua fi quis déclinât ad dexteram uel ad finiftram , errat, nec pertinget ad terminum falutis, amp;nbsp;fœlici^ tatis æternæ, Hæc eft uia, quam lex no-ftra euangdica oftendit, amp;nbsp;demonftrat. Et ut aliquid fummariè ÔC falubriter proferamus: Hæclexnoftra euangdica oftendit prædieftam uiam in tribus ♦ Pri^ Eu/tn^Uu tri-: mô,qualiter hanc uiam uideamus SC co- pUcùeriaam gnofcamus,amp; hoc per fidem, Secundo, Chriflum iiwri qualiter in ilia uiaponamur etftatuamur ßrat,^ amp;hoc per facramenta. Tertio,qualiter iam in ipfa pofiti dirigamur, ne ipfam deferamus, amp;: terminum ialutis amp;nbsp;fœhci tatis attingamuSjô^ hoc per præcepta ÔC uirtutcs.Qiiicuncp igitur uultfaluus efic, ante omnia opus eft ei ut teneat catholica fidê,fcilicet cedefie catholic^ Chriftiano rS,proutipfiecclefiæpereuâgelium tra- iedeß^ßdes. ditur ad hoc utinuminet,ó^uideat,atqué cognofcat hanc uia extra quam nó eft fa lus » Deinde ut facramenta eedefiæ reue rêterfufcipiat,utponatinuia per quam necefte eft ad falutê ambularc, Tandern utpoflït terminum falutis ÔC foelicitatis fecureattingere, opus eft utobferuct c-uangehea præcepta QC diuina : QC fecun-dum uirtutes theologicas pariter amp;nbsp;morales ftiam uitam ordinet, SC opcretur. Oportet ergo, dilediffimfpro ueftraia-lutetade Deo quam de fupradida uia, quæ Chriftus eft,et plus fentire,quàm m ueftro Alchorano habeatis, in quo licet tam de Deo quam de ipfo domino no-ftro lefu Chrifto multa uera 6C prçclara, quæ QC nos confitemur, habcatis:tamcrt

P quiä

lt;fio7t ov KStTV 'n y xùn^ 7jo09rej/,aiî xuT» « «ÀH^a« lt;jv 1^ ^«^tAja ilt;J)C!wt^(Dlt;rlt;jfi/,ivJi ixxf/ûç • i/l^ aip xù-ns 6 von®' '^ «àvs^x/' vov, avx X^xà TT^î ozothzlxà/ . 7rK^xJilt;l^(*' ffjyXfoù/'r^'nxÂvS^M/on^i^'^^^^i’’'^^' fJn^‘S)«lt;^i^'^S,XVÂ@',xÔ§XT@', XKfiC7« à.H7Îf@',v ■nv@' ovn n^'^y®', f^’”^ xsivu' vis lt;iïin‘^ 'n ytt^ cÙ/ttSI ^Ufi xsù ^vxT®'t xù-ns ^t^ Tffix/v7a/twx'^s i ^t^ isx^/ilC «HjàiyxnS^®' ♦ tuj'^s J^xniov^yèç, Kv€^vH'ia T«f ^ lt;/ixi)u.(ii7»s ^ '^^X^l'i ^ TcflAAtè «M«, « Tïr« Kgà un^i xàHâùi 7nsii\)o(jJljv xsfi kh' çv'ifan^-xàfi^ quot;^vraijOTt x^vaToU •r^n SiOff t(^ ‘vm'nifx, où xa^KtKÜi tx yuaxixss fc^r® •wi^nx ‘f^n' ^^ ** ^ oùxixs XjÙtjSi vi^Ss y}: xtJis cnmx((/ioigt; t(W ^ '^vHxou yon, ^ •n^xyxyamp;n TrvdVnx xyton^iàioivùs vriTfÀX' VHToUjixà^Tra 'n 0^59 i?l xAnSaxs 'n9 igt;b«^4 Aiis*07!^ ßiSMus Jilt;/lxxK^ylt;fgt;x w nn ^toi/ ^ 7w oùoixn^'ncpvira, )(^ 'jptxJ'x^ Sîf jj 7r^aa'7ms,Hyouju ■vrK’nifx »(92 yoy, (^ Tjrrilîi nx xyioy^ VePè w xjù'ny,ÿiy il quot;^ -srvi^Unx 'fi «ytoyjni-n^y h xstvuvoy iiS^ âii^ivr]/» tiüï 7ii^©^ xlz-^s niv^y^ quot;nvi » x^tvuvîx, x^x ovcncu/ùi i(^ tJivxtKcëç tS7 S^àç, tÙL xù-i^ ni 'ne 1161 äii K^ -TmTpos xJioù^^^y }(^ xn^Si svy i^VT^flr '^, óiOTH'ns cpvxty.ó-vi^ xKSf^ Ax^oy '^ Ü'có'txr®' v-4'@',vJ^^i yvigt;mtu, ietv n^ “^óoT^y Jjgi ■nXTreivÔKn.uç ^«ef ^«^ Aiu '7ns^'(m ♦ óSlt;^ xcu 7ïs '^ X^^uy 7r^'j j opH'^ Aiya^ixv yù 7TJs^xHri,v y» tnwü'j'i» t(^ o KVQAOS nyuy od/'^s ^ 1^ ^«^tAja cflg^AiyóySbfOS T^J fiy quot;^TX-r^x cpuxiy^i^oya AsySyox mt •vrX'n^ xveXi T^i d^xvi Ê* quot;^ y^Sf on x7rÏK^v'4'XST«S'Tixx:^mifüyKS^(nnii' ■^fH^ X'!ff'cfWAV'4-XS cdj7K VH-TnatS^^ quot;^A' Ax xAAx xAmamp;h AxyTi^x Ö yirxAa'TT^iTrH 77^

'Aîcarinqu^ie' qmanoncadem,utipfaucritasineuan-M Audicnda^. gelio manifeftauit,necfufricicntcr;idco ipfa lex Alchorani non fufficit ad falutê, Tradit enim ipfe Alchoranus de Deo, quod unus fit,etincorporeus,immateria lisjnuifibilis, incompraehenfibilis : cui nccpai ticeps nec focius eft,in eius manu uita ÔC mors: ipfe fuper omnia potens, fu per omnia benedidustipfe creator, gu-bernator, Ôf iuftificator ahimarum,ôf multa alia quæ certe amp;^ nos credimus, 06 prædicamus * Scd in hoc , quod negat Deum patrem, nô carnalitcr ex fœmina cum fpiritus fit, fed ex fubftantia fua in-telledualiterabæterno coaeternum fibi gemuilTefilium, ^produxifle ipiritum fan(fium,mi{erabiliter errat, amp;nbsp;déficit à uentate euangdtj : quodfirmiter docet, unum ciTc Deum in (ubftantia amp;nbsp;na^ tura, 5C tnnum in perfonis, fcihcctpafrê amp;fih'um 0^(piritumfanóum. Nccfilm aiitfpiritumlanóücfle partidpem, aut focium Deo,ciTm utrumcp nó participa-tione aut focictatCjled fubftantialiter amp;nbsp;naturaliter fit Deus, candem cumDeo patre indiuifam amp;nbsp;impartitam habétes deitatis naturam. Quatn incompræhcn fibilem deitatis altitudinê nemo cogno-fcctjUifi primo per humilitatem euangc lio crediderit » Vnde 6C quidam antiquo t/ii^f. rum prophetarS ait,Nifi crcdidcriris,n5 intelligitis.Et dominus nofter ipfe ineua gelio loquens ad patrem ait;Confiteor ti bi pater domine cœli amp;nbsp;terrae, qui abfcô difti here fapicntibus,ô^ prudentibus, Ô^ reuelafti ca paruulis, Multa infup ucra, præclara,SC magnifica tradit de ipfo domino nofiro leiu Chrifto Alcoranus : ut pote, quod dominus nofierlcfus Chri-ftus eft filius Marie uirginis,omniû mu-lierum optimç:quod fit Dei nuncius, fit usep ipintus,uerbû cœlitus miffum Mariae : uir optimus,fapiens, propheta, qui cçcumnatû atqjleprofum curauit,mor-tuosfufcitauit,quod cum uirtute diui-

na uenerit, quod librum légiféra attule-rit,omnisquemagifterq peritiam, quod teftamen

^^hkIjjj j^ci ïft'ajj/tAzóp »(^ lt;^7thlw spls ^0iS IX^XHK t^i^aj^v , T^IJU TTKÄCUCUI t/jg^^H' xll^i^i€xiCi6Xlt;yi/^ J(gà 77I/(è TiTr^ynf^UfJ KiKU' f^VUiVX vïs lt;^i/liJ^üljSb/3tS (TUUKOi^liNX^, ^WfTx J^H ^gu •^eiavx x^x hxii7t^Ss a^ng-i VX ^ ^^ xhna^cu/cg^7(^ 719 KV^iS HHUIJ IH^ ^v ylt;iisBv, i(jju H^às 7nslt;{\jopSjii, xe“ i^irà ^ms Xiu/hvs XTS'Oe/ky^y.iÛx» è^à JÏÓlc X TU «ut£ XHSTTM, u ngu ^j ^^ ^^xyy^K^u Kiyov lO ’^) K9“ ^’’^Q« ti^iialu ’^Tt^a^Hui'

^lt;gt;gt;(/ Xlt;12JL^7W i(^ CC^VOM/Tred TT^ XV7ff, ^ d^ V Jil^^iO^ 7)9 XÄHS^MV , » i^ovtfj XK X^Ka Tf^s 7àù aZi7KQj,X41, X^XK^TBXVTX' ^ny l{^i^^ atäTHo/xs. TO 7!^a^H(jtSgt;jvx quot;iPtvuju 7i^7j9yfii^Vi^ ^^ xhns^có/u Ka' li^XiMxyK^ isl n^ x^us vaay,^^ tTriKa Vx TtUTUiy X^X ßa^VX Ö Ü’^'H^OTlf^X 5r^ ^lt;5» 9rïSiïl/ö(/. J^a y^ 7rts^eyyO7t c y^isès vnóvo^ isi 7^ 7m^ê^av nxamp;lxSi «^ £77 7(9« 20 WSi» gi)Ffl^«S t/cs ièiioxmas K^éiilmiits

Ö ’ilt;r@' }^ TBMiTx quot;^ Ötw Hfl« 7ïa}gt;lt;, ^ xt (fk^H^Miflj^^óvxtf^ii^yHS, usêixKÓy©'j ^S mdf^^us lt;f^xttts,'^vuamp;as’J^i » tpxvth IJ^f^ . 05 77Ç VSi^0y (Ti HUKS OW cw3^il'

Wf, 1(9« c^ T^ Hi^in^xv irctiTHQiciw^Kfl'n f» tx ’^^^KJVUi/f 1(^ tirX^Kilôÿ iK TB vililiCC' T©' «ylv t(^ Itceeixs ^ ':^S^i K^ xv3§u.gt;^ quot;^i ytyovlt;^,^ o7t iscw^óiêfty Ö «:;rfcö(W'7',Ö ‘’W?9 «^HÓÜS'K^ tviSt« ^ TO iJïiu 7rQ;)ffZi TTW Im ,071 TH TpirH Hy.i^Ct. MiS^ CC^ ’^ Vi^ K^it/yMi^H as T è^xvoy 7^ iJïx (f\w«iMa ais iiis^óamp;fy/ u/x7»hê^/’vydt5 K7iiT(ix tAxvlt;óss, *5 KSC7t(7[)[^7/lt;l ^ xAns^cü/ai/ V(iüi/4^ KSt^K quot;»tt vuil ÇV TH J^ftX. 7amp; TrXTfOS^ oà VSl^y V*^ T^ha -fS^ MÜvuy tAiiïinTDU {ht« lt;/}gt;' ^'‘SyK^ïvM ^üv7«s K^ vuxf»S’ » T*^ Sxmhaxs ^Kisxi7iA®'gt;J^^'3°tvuju Trts^apjOTt 0 y^ ^lt;IS isiyx^nSiiS óiOSyH^ XÄHamp;HS lt;^6s(gt;gt;7ramp;', o’ufn^ X^ Av^WTWj 71SI Hsa-fiVy h^ws as quot;ni/ euxvx i^ rliif TX^iy niÄytn/iK • 1(9« «gros xnmiiaSyó cu^ui/7ÙI1 xiiX^Ttcuf T^i^xtaSyt' yuy 7xs Khas 7^ JixmAaxs ^ ^^x^^Si/^^Tr« XCW lt;JV V^KV^ ^^yv l/^xdeU/' V 71V®r' H è/^JS mx xiJit^isliJ n^ sJixinKax MJTÿKcp, ^^7@' , 077 Jixerthti^erfJ ^ Tas? OtKU ixKuü as-n^/Maux, t(^THsJixlt;nKamp;X5cut7amp;,SKt' m -nA©^ « Stj o j^etsos ÿ^{/ txav©-,^ m JST/Asj/K-

teftamentum aceuangelium mandats^ Ritjs Ifraël edocuern,uetus teftamentü confirmaucrit,SC quædâ prius prohibits licitis annumerauent.Hacc udque et plu ra aha prædare dida m Alchorano de domino noftro lefu Chrifto amp;nbsp;nos credi mus, 86 cum omni uencratione fufeipi* mus.Sed quia non eadem intetione qua Civisßt Chri-in euangelio dicuntur,ÓC plurima,5ë ma fifd’ ioraprxdidis omittuntur, QC negantur de ipfo: ideo liber Alchorani non folum nó iufficit ad falutê,fed omnino eft co tra falutê, Prædiëîa igitur de Chrifto in Alchorano pofita3neccflè eft et aliter intcl-ligere, amp;nbsp;ultra ea aha maiora amp;nbsp;altio-ra de Chrifto credere » Oportet enim credere , quod Chriftus non folum eft Mariæ uirginis, fed etiam Dei unige-nitus filius, confubftantialis amp;nbsp;cox -qualis per omnia Deo patri ab xterno, èc fine tempore ac initio,ut Dei uer-bum , ut lapientia, ut uirtus, genitus: per quem omnia facta ♦ Qui propter nos hommes, ÔC propter noftram falu-tem delcendit de cœlis , amp;nbsp;incarnatus de ipiritu fando, ex Aîaria uirginejæ homo fadus fit.Qiiod etiam crucifixus, mortuus, ÔC fepultus uerè, amp;nbsp;in propria perfona fuerit.Quod à mortuis tertia die reftirrexerit,alcenderitcp in cœlum propria uirtute , ut Deus , unde uenerat: nonutcreatura tradus,ut Alchoranus uefter fingit ♦ Sedeatep nüc ad dexteram patris,Quod tandem in finefeeuh uen-turus fit cu gloria,iudicare uiuos et mor-tuos: cuius regni non erit finis * Oportet igitur credere, quod Chriftus fit uerus DeusÄSuerushomo,faluator06redem ' ptor mundi, facerdos in xternum fe-cundum ordinê Melchifedech, agnus-que immaculatus , qui tollit peccata mundi : habens claues regni cœlorum, amp;nbsp;omnem in cœlo ÓC in terra poteftatê. Cuius potcftas xterna eft, amp;nbsp;regnum eius incorruptibile. Quod regnet in domo lacob in xternum,fië regni eius non eritfinis » Qiiod Chriftus fit illc,inquo

bcnediccndæ erant omnes gêtesjde quo promiflîo fada eft Abrahæ m Ifaac hlio Iiberç,amp;: non in Kmahelc filio ancillac^te / nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftc feriptura: Erjee ancillâ amp;? hlium cius,

quia in Ifaac erittibi fernen. Quod ipie Et ille Meffias, Ô^propheta magnus, de quoMoyfes Ô^prophetae feripferunt in lege. Quem Abraam fummo defiderio , expedauit, ut uidcret: ÖC tandem uidit, öf gauiius eft. Qui à propbetis nomi^ natur angelus teftaméti, Emanuel, Salu tare,Conliliarius,Deus,fortis,pater futu rifæculi,princepspacis.Hæc 015 multa aliatradit euangelium de uia falutis,quæ Chriftus eft,ut earn uideamus, «SC cogno feamus per ftdem, Verum quia modicum proficit cognofcere 06 uidcre ui-am falutis, nifi in ea homo fit, 06 po-natur in ea: ideo ultra fidem,necefta-SrferrfWfrtU. ria funt euangelica facramenta . Inter quæ primum,Ô6 ianua aliorum eft ßn-dum baptifma:de quo ait Dominus in cuangelio Ioannis ad Nicodemum: Amen amen dico tibi, nifi quis rena-^i^ttifmm. tusfuerit ex aqua 06 ipirituiando,non poteft introire in regnum Dei.Et poft re iurredionem fuam afcendés in eoelum, trades huius facramenti formam, inquit difcipulis:Euntes igitur,06 docete omnes genres , baptisantes cos in nomine patris, 06 hlijjamp;f fpirituflandi, docentes eos feruarc omnia quaccumque mandaui uobis ♦ Et iterum : Euntcs in mundum uniuerfum, pracdicatc euangelium omni creaturac : Qui crediderit, 06 baptizatus fuerit,(aluuserit.Eftigi-tur hoe facramentum , quo régénéra^ mur ad uitam, neceftarium ad filutem : quia nifi quis renatus fucrit ex aqua , 06 fpiritu fando , non poteft introire in regnum Dei . Cum igitur Alcora-nus prohibeat omnino hanc bapti-fati regencrationem , non aperit, fed potius claudit regnum Dei his , qui eum fequuntur . Neceflc eft ergo , ut qui uult faluus efte, 06 introire in regnum

tvXpy»amp;HC70»''ngt;{i tsiircu at, ^üù, if^ù mat cv « iTmyyitÄiec yiytvi ftS^xtin ^ ^gt;2? imixKlsfa yùt«çtAlt;A)3^«ï, t^^evK^ls^ iiTitKHÄ ^jeT yü ï^ 7twJïirK«s, nc^rv^iV' rus TÜsy^czflHS nbsp;nbsp;nbsp;tOv TrW-efia-KÜu y^ 'n^

yoy ((u'rSs*lt;!^tc'^ ^ ^»eP ï(m«K tsru avi can^' HX. OTt M/TBS 2i^p Wß»'©' C liilt;nXS}H£^» (42}/«$ TrfkefHTHs, 'gt;1^ » 5 nuVaras y^ at tr^ epHTDU l^X'i'M ^ W^ vitUf), «p o «Êg«c«M ax^atüXSvpi« Tr^ntf^oKMir^ iJ^«p,ysuy' lO s^oit a/i, i($« »x?^*' ’ ®S '^5 '\55n) tS^ 7i^' efmäy ovini^iTBU, «yj^ÄQ' (ZIs^hkhs gt;nbsp;tit licw^HK^ffaTH^yO-vit^üvK®', Stóf, io-yy^os, TTKthç 'I^ HiA^V7amp;' KlUvQ' , Ct^yyy à^«' VHSt TVÛÎTK y^ 7IB2iK(è «^X TTK^Xt^iJ^Uffl Tt libxyyiÄtop TS^ ?1 cJiv ^ ffUnnoixs, « 7)5 à^fz oxe^sès, »r« M/iiu/è^Si/Sly yj^yivucr' wp^ e/jgi 'TfisioiS' 7r^bju, tfia 71 oÄtyoy ^i'^ Aa yivixrKeiiJ tIm o/ii/ ^ ö:A«Äe«j,gt;(gM j6aL Trent^cwn» o mS^uttO' h ysß nóu «^ M/Ty, ia iJj» (^ tzrixar« ^ •tFisias Mxyxeux à' ri roi ^^xyy^hiKx nvsHÇ/a ^ o»? ’ar^uTfii) y^ Svj»« 7^11 xAKul/ ^iy -n xyia^i ß(x/?r'. 7tlt;riixgt; 'Wie/ ov (Jgt;na-(p é kvamp;@'. yz ISjpf lt;^Q y^hiu 7amp; iuMW TS^S viKsJ^Mncy ’ «y.[w «' ybu Ai^a mt^ ewyH tisxvx’^vhÜS^^ v/'X' 7®' y^u. itrvlt;i\jy.K7®' xyiou, cv tfhjüxrtiU amp;' ffiA^éty as 7I1Ù Jixenhamp;xv TPv Ónv, y^ yi' 7X7liu (wee/slicny ii(u7amp;cwicity eis “^li w^X' vèy, 7rK^xlt;ri/-ovs t^vtpv 7iSgt; y-vsH^/iv rot/ .^ 7ymy^êi7Ti7[i'is t^x9H7«ïs,'!rB^^3lt;^7iilf ’ (fiJ^xo-Kin vrewT« 7vci6v9iJix'7ift^lt;iv7^ lt;*« reu eis ’n èveyx 7ti mcTfos ysix’nSi yi^'r£gt; «yts 7rviS\jyx79Si t/iJ^xrysvns cdn^ TH^êiy 7r(M7tie oem ^i7eiKxybjj wgZp.Ö Tm^iy^ vm ^6lt;f/TiS ds ▼ y^criMy nxvm, xH^v^xn 'n iibxyyihioy ttko-k th x7ixei‘ ó 'jrts^üims y^ Jix'T^t^amp;SiffSióxn'j^tiTi ^tviuj 0^ n yvsH amp;tlJ,u tà'x’^vôiy.iôx TT^s tIiL ^üibu, cwxy' Klt;wy7i^s ra'rxQiiiuf ' JiÓTï icw y» 71? eux' ^j ^F«Ö« i/^ vJ^X76s 0 7rvi\jyx'rgt;s xytv,v lt;l^v' vx^ timf^Qéiy eis 7^' ßxmXeixv r Sii. t7ró 2/ vuu,'n x^ys^cway ytiXv^ 7mv[i7gt;.£s 7cdi7luf •rßxyifKry«7®' 7^' cu/x'^vnaiy^^y twety^, «/1A«ï yxÄ^ay yJ^âej rj Jixcjhéxv ^öiS T^k ttysÄ9v6üvlt;ny xLquot;^^. xv«fyx9 'rgt;lvuv i^t/i ny StAsi^TK pzi3ltüxt ygx einh^^yà tW

vKay ifè f iTraJ^x y^T^u tf^ty ony 7ramp;s dt mblu/M^ Vgt; aveu f(gu '^iSwe yamp;isjcwoy ovo yx^)X^ yx ^'yoisPsuSm rii^TH oJ^u^n^ yx t^üT^^iduay m ï/ta J^tx^xyeerK as do '®'tglt;«f, /i« TOv'T' us ’r^aó’rteT®' vóyos do «yioy tibxyyif^ioy, dyovoy /axwmy xyïy t^ Wo(z dj^ pl Trisius, iamp;t •nâxny xy«s ^ cd/' quot;^dlït dS/ yvsxoluy, x^ 67» Ki^ o^èus t(SCi ^a-J'iUSCt'axd\jÓMJafiyxs ds dgt;TfftçxS)0^^ùs 2 0^^ ‘^ dS/^n^Sy t(^ dë/ lXp^^uy, yadius d^dljfdë/a-vy€ovhuy * ovJ^as yo^ voy®' t-diy xy4:yovi Tion, «s 7ïï ovru Tramp;^jn^ovs lx eiCoÏ T«s KSCfcixs, ovru Jix^ius tyxyi/ramp;^a Tccs ctpiTocs, ov7U '^veutas ras Ódxs ini' l^yx^Tou ^v-fAccs, ovTus « ƒ tas TTÈs tIw iK7tAx^uny r^s 'nKaoTXT®' axept^a ras crvy€ovh«s, üs“^ cd/d^s ó ’dbxyyihtvss VO' y©',0T!/«(ri)u/nKaa'rx'r@' óJ^iy Tid^iyuy Kj d^dlaxvvs- 'ds yu^ Trón vóyos ytyov^y/^ jo off Tiff ^Tus liïmëùSy^rus ZÏ/KxSüs.ovtu yz' rx^STT^iTrüs 0 vÄtxiivüs v^y 6ioy Ói^xvnv'

nitads, icihcet patns, amp;nbsp;filq, amp;nbsp;Ipn itus fandi baprizetur : deinde cibetur dbo Eucharißiä^ cœlddjfdlicet corpore SC fanguineDo^ mini noftri Idu Chrifti, ipib dicente in euangelio : Qui non manducat meam carnem,ô(^ non bibit meum ûnguinem, nô habet uitam æternam ♦ alqs que iuxta exigentiam imbuatur ecdefiafticis facra mentis» V Iterius, quia fruftra eft, quoad falutem, fieri amp;nbsp;eflè Chriftianum no^ mine,amp;operibus ftare in uia,^ non di-rigere fuos greflus in terminum : ideo ut perfediffima lex fecundum euange^ lium, nó folum oftendit nobis uiam per fidem, ponit que nos in eadem per facra menta,fed etiamtredè amp;nbsp;faciliter dirigit nos in terminum , rede quidem , per præcepta amp;nbsp;uirtutes: faciliter autem,per confilia» Nulla etcnimeft,aut unquam Pr^cepiadé fuit lex, quæ tam radicitus extirparet u^ ofpeiji. tiajtam profunde infereret uirtutes, tam ardue diuina exequeretur mandata, tam fuauiter ad implcndum perfedionis có^ filia demulceret,ficut eft euangelica lex, quæ omnem perfedionis uiam cotinet, amp;nbsp;oftcndit»Quæ enim lex unquam fuit, que tam pie,tam deuote,tam magnifice, ^pureDeum colere docuerit : nomen ipfius Honorare, fabbata amp;nbsp;feftiuitates

Ôos non oeddere: pudiddaferuata m omnibus, non folummo do nonmoecha ri, fed nee fornicari, aut pollui quoquo modo : non furtum facere : non latrocfo nari, non alias opprimere proximum, non contra ipfurn falfum teftimoniu dfo cere. QC quod amplius eft,non(candalfo zare ipfurn, nee ei irafci : non concupfo fcere uxorem ipfius, non ancillam, non rem aliam quamcunquc in hoe fæculo» Et non folum hæc,fed etiam quod cargt; nalibus hominibus uidetur impoflïbigt; le:DiIigere inimicos, benefacere odigt; entibus , orare pro perfoquentibus,amp;

trvKSïJi’M'TWTWj/ «z*«s. xpù Iv« 7ramp;^ tksX' ^i7a5iKêit)(x!iLc, e/là^ f^^ TKTretvixnfiis KSf^ 7f^XCI7H'!PS T^ ’Vai^filfCU/lCiV S^^ÿt^iffl^ tf^di ^1 ^lt;i\jyv6»iiûlt;njjjns vy lt;pamp;cvcy viKK^jj^ 7^ (»-^ ■yKÂS7r^i7ramp;X5 ^ tK^ôiÇ^ÔTH’nS T^ (ïiJ^hC^' yvoîeu/ ^i^S(ùvG^c/l^ 7^ oûicfi^ûirUüKS 01)quot; xf«T««? ridi yttsptiJicc^ylKv Tt^aijvay c/l^ i^l liXK^oSviJiixs T^ o^yny tr6lt;yvvvaj lt;^ ^ cars' J^HS fi) ùamp;JtiiÂaxs c^ XKuJixM tKV^Q,i^lt;{. Jls: c/i “^ xyv^xi lt;0 (Oiiep^otrujjHs.s y.ôvoy t^ «K9-' 10 hxaixv, (cl Tsrxxxv c^t^Nÿ xinÂyâxs y^hiviî^ x2ilt;x (cl Trouas (cl 7i/.amp;sss, Sis7i^ sù/mms' çxvtx lt;0 «craiixm Trv^nxrtt, ^KüêlsHffUf xttkÔch 7rcu^7iÂciiiS‘7i TfÀioifyXiJcàis «rS^’ilt;fi T^' O^-llt, Ivx (it/i Jiki7rmrX'7Xiao7H7ttS,KÂ(l(t T^ àK9«{/, b-« (ifm MliXfiÄH (21 «Ktf« XKS9t. KdcÄvtl T^ ydijtrtjj/tvx (*ù '^ «êi (r.i7Uii iSiêv HHjKl^VX T^’ OCrtJi^KCrUI, Ivx fj^ù as (iXTDUXS ^ êxvxtnepó^ss oÄti^KiVH »/ vmas^ y^-^^’'^^ ^ MÓihKlt;{tÓL XCp»ir,tVX n» quot;^KiKUAVirS^tDIJ ^® OTTOJS J''t‘7mn x-rifH^^S xLtk 7r^7rAtXK7?«a •gt;•5 ms XKfiêx^7SS ^óvtrNims KScêoü^fi) TOS JihxSi^xs iefbvxs (fiaiKa^T^Tr^ tk aêtirijx xvrKei'rKÜ'itrjy kuAv^7rxvni7nxlt;rt, '^y^Ü7 7XV iTnya^csii ^óyss TX-^a^TX «Ö9 iruuTtSit 01,7« ^'yX ^^fi7lt;^\^StJCUe^ , TW Tt^Xmix HffTX' XaTnirSivx wxktkt^ . ^ lux Ivi AÓyu nrxv' m 'n^Ax€ü)(jSljry svgt;s cPi/xa-Kilt Óièi/ efe^^ Sm,^ Mi-n^ oAri 'm KSt^Jïx «rx7rcür, M'h^ yrOians^X^j^â xtt oLtSIHHirimn asquot;ni/^^ XiävX ylt;ilamp;l.^iSj.o7i if^y XK^X ^lt;i\jJ^M[iOVl'x,^ Xtr-iTpOS nJlvÙj ^TVÓiSx cdyC[rSil/H c/J^ i^-^' lt;^5,ais J\ujX7 ({^{/^(^VSi^C^I ^ TO ä^« ^i^ TH (pcu/i^waei ^ 7r^xy(rxv:gt;s ’nAat»êHlt;rciAv9 (Ö xvti7rAfi^uÖHm(JiSLv9 c^ axtfai».« TeS i^H ^ lt;/lxi(tlt;ivlx (à vJbvHjtSJ Tif^s K^ 3gsf ^ óJ^V, J^i HS o VdxyyiAws vóiros mis xns^éêss cùr7amp; Xy4(cl t(iC7^êuJU^,Hiió^ i i(^KT^^Ó7nVtO(/lH n?^S f^ 7ri^xs,o trZüfHZixri (cl iv/xiiMvicwhi yefsSlj^yà(cl wsTs^ XKff.Txhuc^oi/, stoi i(^i'^ TrOicarthxs'oii If^^, Atj-evsoj tiP Tf^c^HTV »' (sxi^jO^fêxhiios i5K a(/i.y^Si/i ss hksxlt;^,vJ^ ^ quot;Sri KX^efixv cwS^cuTTS Wiéy, xt xyxêop cAh^^ vo7J 2 ö êios HViifixn 'SPts xyX7rült;rni cw7'ó' trois Kxêo SvnZi gt;i(/,ciS,i^ Jïwxtrui dfsiiAi/ H 5r^ xuTSiyH^ ji^xytaiSi'ivx tx ^ ^lt;lvgwc V^v xê^sv^tr,» xif^sf’i^aivTM où. ’^vy^Hif^i'i

yirMt( calummannbus nos » Et ut ad un tutes ueniamusjipfa humilitate SC manfuetu^ dîne fùperbiam deqeit, bcnignitate mui diamuincit, magnificentia SC largitate auanciamfuperatjtempcrantia et fobri^ ctate gulammitigat,patientia iram ex^ tinguitjfollicitudmc ÔC diligentia acedia am eneruat j caftimonia uero 00 pudid-tianonfoIumluxuriamSC omnem im-petum Iibidinisréfrénât, uerummultos ctplurimos ueluti ipfos cœleftes et incor poreos fpintus redditimpaHïbiles omni no,Quid pluradpfa auertit uifum, ne ui deat uanitatem : claudit auditumgt;ncin^ utilia ÖC fcurrilia audiat: prohibet guftö, ne illicita concupifcat : temperat odora-turn, ne ad inanes 6Cmortiferas dilaba^ tur fuauitates : réfrénât ÔC retrahit tadû, ne prohibita quoquomodotangat,aut ampledatur ♦ Ipfa cogitationes immun^ daspurgat,dele(flationes noxias fugat, confenfum ad illicita omnino prohibet, linguam cohibet, fermones ordinat, mo res componit , opera dirigit , omifla qug agêda funtreftaurat.et ut uno ferma ne omnia coplcdamur, ipG docctDeû timerejôC ipfum toto corde diligere, ipfi adhærcre, 6C ab ipfo nunquam in æier-numlfeparari: quod eft fumma fœlici-Summ^faUci- t3Sj^ immenfaiocunditas,hicinchoa^ (^. ta,utcun(^poflibile per fpeciem,quæ tan dem in alia uita per rci euidentiam corn plebitur ÔC perficitur ex integro. Quæ fœlicitas SC iocunditas eftfinis ÔC rerrni^ nus uiæ3per quam lex euangelica fuos fe datorcs ducit, ÔC dirigit,modo ut di^ rinit^fuminûm (ftumeft.Quiquidem finis 6C terminus, quebonum,aut quod falutem ÔC fœlicitatem dicimus,li^ termimM, cet ficut incompræhenfibilis, ita SCin# exph'cabilis fit, dicente Efaia propheta, Oculus non uidit, n'cc auris audiuit, nec in cor hominis afeendit, bonum fei-licet quod Deus præparauit diligent tibus fe : nihilominus ut nos mortal les poflumus , aliquid ÔC breuiter di-cemus de ipfo , ut ex ipfa auiditate præmq , animi noftri non abhorreant ardui

’n itty^èi^ ^ óJ''z.amp; )^ H ''i^/'ütj.p.tvix^H(j « îiWjÿiAiHSî vo(Aosxx!i^véiTf ■n'ti)^t^pu/o'i5, ï inwisaTDU ^ Krum -yHÏvüjy «yxääjj^w (^ TJiOefH TTCWZpJ^XTrÜlJ meÇKây J HyeUJU K^i^lJ J^i tfSC^TTÜy’VK^ mapi aïvs,^^^^©' Ö j,« A«XT©^) ^K ^ H(/lvTH’n H^V vJ^KTlUy Ijpi' ^vrttàyjOyy'TÔèy /hAsvotj xsà 'tsNyäy, iSK lt;^ ’^T^TfAtKH f^ (cns^Kcici (m^KiKH m^duotK' ’ruyyuacuKiiy Ö -A^SyJuyyW yj K^oa, ir^s *® inva « tm^KiKH ué^êvy-lx usu « êvurù v^y ^iya^a’ómÏay ’^x/aary vyjy t^ «h^s^X' ny vyuy ^i^vè’rtiU, a?^’ » (f^J^My-QVlX »' yiy TÜy yamp;.9iMfS)y,bju ^uLuj cuaivixjv htyii' (Au j muuistcnu ovaius yJ^i' K^ '^x^K7t' *‘^'^S,f({tb'’ iOJUT^Vy^^ yu^f -nvos xTiynv yb' nv,^7H biKQ^ix. xifTTts v’lêamp;XQ cymxi H^ tpvmns, oóyv o KVamp;i@' «yuy ^ 1^^ ’dbxyyy-' ^lu cfHxiy^xv-nt lt;f!»y » Muvi©' fa«, ïvx yi^ ftea-nsven a-t'nyyovoy xhuSivoy êbèy,i(^ oy ^® KVis4hx5 iuxiy yamp;isoy.n^JiÓTi -n TDtiviy ceuySLucyb^m. ^ ^^ ó^üvn J^t xyxnn5,H7ti yi-mCxAha ’n y ^óHi/tk àî ’n ^ôiySMoy^xù' T« TH ^bUQÎ» XH3^Sy^»lt;^ yiTUyO^tflUXtS quot;^S H^ bK-nxini, « Tivt ó xyx7rüy ^ueJ^ns «' ’m’n^iA/b'mn’nu, n^ kbxthx^ n xyx7rai' y^oy,K?Ax u^^Bf^J isvx ^ ^ ?^i7jM y xL' vy ’nSi Kvç^^ AiyüVT@',ó ybvuy ^ bylt;}t,t{^ tyà) ^ xul^. /ten o Sta? xyxTTH ^. o ybvü)y ^ ’m xyXTTH, ‘^ 1$^ óbM ybva, i(^ o 5® Ôtàç ^ xu'^yi^ JUti 'TT^s T^ bvueny 'fsy ««gas iruui^^ySbi}S)'b7rb7t(t «Jiv» xfi^Xy W' ’n ’m amp;Ba }(^ xk/Iim óbUQAx «hsAsvÖhcz« i^iKtP'tnyH’r®' y^VKy’TH5 H^ hJ^cvh , hu i' J^toi ovóyxn xtso^ewrny ^.byoySb/. j(^ -mxu fv, ómtxv ovn viç vanxMyOV’n y^w'ijx J^u ^Sa-eu ÓvHTÜy Jïwutn'nxt.hu ^vyx^iiy J^ x C«^ ó ’nOx^HTHi ^ nv^yeth bScx hb-y^y, oii, mKv-n 7[A»amp;amp;”JTii ^HsoTHns lt;nv xvext, (iu bK^v^cts ’ip'ÏstfoSavySiiiis.n. •nx^x J^t ^^’tIm’a^oei^Hykvluj THS Ôâxs 0'mqJ.xs yxKfit' SAOTHTKyU Ttvl H Hyb’Z^X '^VyH c^ XKi^XtOV yxi(S(w6»in'nU ,bfay^ t(^^ Is^ xxyx' Ttrbù '^J^ouyovttiw, KSt7« -ny euj-ny ’jfgt;ó' •aiiy. i{^yoty-ngt; xóiyx’ne '^ yxnsiamp;uy t-mv’nu x6lt;gt;wx’nt, xlt;f^^'^iH9h ’nna/'nÄus Kxsxamp;ü , hb-nfix 'JU^OS TOvntSyli^ nshi^X^ Kfl« TMwp, ’^o é HÄi®' vuü lt;fii^i(s^ Axy^x

arduitatem itmeris , Eten/m fecheïtas quam lex euangelica promitat Chn-ftianis, non confiftit m pofleffione bono rum terrenorum,nonin efu omnigeno-rum carmum QC fructuum, non m potu uim' melUs amp;ladïis, non in fuauitate fo-nitus aquarum currentium, riuulorum fcilicct amp;nbsp;fonnum : non in amplexu 2C luxu camali, pukhernmarum mulie^ rum SC uirgmum : non tn cætens , ad quæ carnahs concupikenria 0^ mortal lis fcx mftigat, emufinodi paradifum uobis uefter promittitAkhoranus, Sed foehcitas noftra Chriftianorum,quam ui tam auernam didmus, confiftit fubftan-tialiter quidem amp;C eflêntialiter pcrfe,ÓL abfque quocunqj create medio in uilio--neipfiusdiuinæeftèntiæamp;naturæ. Vn ■. de Dominus nofter in euagclio ait:Hare t^i^^^aufaU cftuitaçterna,utcognofcattefblumuc- ^^^^ ’ rumDeum,óóquemmififtiIefum Chri ftum. Etquia taleuifumerit in uidente per amorem , qui transformat aman^ tem in amatum, adipfam uifionem fe^ quitur transformatie quidam Só tenfio, qua amans deiformis efiicietur, amp;tene-bitamatumtimmo amp;nbsp;unum eritin reik quo,dicête Domino, Qui manet in me, et ego in eo^quia Deus charitas eft,ctqui manet in charitate , in Deo manet, amp;S Deus in eo,quia ad unionem fummæ co uenientis,fequitur diledio fumma. Ad illam diuinam amp;nbsp;æternam uifionem,k^ quitur inenarrabilis dulcedo 06 fuauitas, qua proprio nomine fruitionê didmus» Et talis, qualem nee mens cogitare, nee lingua ualct exprimere mortaliü.Quam admiras Dauid propheta in fpiritu da-mabat,dices: O ^ magna multitude dul cedinis tuç Domine,quam abfcódifti ti-mêtibus terPrçter prædidâ diuinæ uifö nisbeatitudinê,qua anima noftra ex m.^ tegrofoelicitabitur4babebimus et in corpore felicitate ftiomodo.Etenim corpo ra beatorS crût immortalia,incorruptibi lia,et omnio impaflïbilia,fubtilia deniep, etagibilia,etplusg fel mode fit,iplêdida^

P 4 nbsp;nbsp;ÓC ro

quiuXreligione, rebus geftisu'tem^ de ordmatione po^ litiæ eorundem domi amp;nbsp;foris,^ difciplina ac or^ dîne mâldæ Turcicæ, de^ itiheti-bus inTurciam, Vnà cum uitis omnium Tureicorum imperatorum ad nofira ufque tempora,alqs^ ledu dignifsimis, hoc^ præ^ ferdm fæculo cognitu utilißimfs,ac ualdeneceffarqs» Quorum catalogum proxima ftatim pagella indicabit.

De moribus, rehgione, conditionibus Si nequitta Tureorum, Septemcaftrenfi quodam autore incerto»

Epiftola Pq Papac i i.ad Morbi’fanum TnrcarSprinci’pem,qua Si oftenfis Ma-humetanx felt;flx erroribus, ipfum admonet, utrelidailla, ueram foltdam^ legis Euangelicx erudmonem amplexetur »

Turdcarurn rerum commentanus Pault louq epifcopi Nucermi, ad Caroluni v.imperatorem Auguftum»

QuibusitineribusTurdfintaggrediendi,FelicisPetantq Cancellarq Segniae ad Vladillaum Hungariæ amp;nbsp;Boemiæ regem liber.

lacobi Sadoleti epifcopi Carpentoraétis de regno Hungariac abhoftibusTuP ds opprelTo SC capto,Homilia.

R A T i A M amp;nbsp;pacemin Chrifto. HuneÜ-bruin derelisioneamp;moribus Turco rû obla-turn jib enter accepi, amp;nbsp;non fine con filio,ut mihi uideor,{ano,edereconftitui«Halt;flenus enim cum uehementer cuperem noffe religionemSC mores Mahumeuftaru, nihilofferebat, quant quædam Confixtatio Alkorani,ô^ item Cribra tio Alkorani Nic. de Cu ia, Alkoranum uero etiamnum cupio legere. Videbatur ianè tamiUe Confutator, quam Cribrator,pio ftudio Chriftianos fimpliciorcs, uelle à Mahometo ab-ftcrrerc,amp; in fide Chrifti retinere, Sed dum nimió ftudent, quæcç tur-pifsima Óc abfurdifsima ex Alkorano exccrperc,quæ ad odium faciunt amp;nbsp;ad inuidiam mouerepofsint uulgum, S^ bona quæm eo funt,ucï tranièunt non confutata,uel occulunt,fadum eft, ut parum fidei amp;nbsp;au thoritatis inuenerint, quafi uelodio illorum uel impotentia confutan difuauulgarint.

Hic autem uir,quifquis fuerithuius libriauthor, uideturfumma fi decauiam agere,qua fideamp; apudmemagnâauthoritatem confecutus eft,ut ei fortiter credam,tanquam fynceriter uera narranti.Et quanqua modica 8^ parua funt qug narrat,amp; plura 8^ maiora defiderem,tarnen eaipfa modica 8d parua fidelitcr oftendit. Sic enim ea narrat,ut non fo kim malacorum recitet,fed etiam optima eorumiuxtaopponat:eaç fie prædicat,ut noftros homines illorum coUatione arguat, 8^ uitupe-ret. Nee tarnen ea probat tan^ pie faefta, led animoft 8d fortiter, quantum pro illo tempore fieri potuit, confutat. Hæc fimt ianecertafigna candidi 80 fy nceri pectoris, nihil fenbentis ex odio,fed ex amore uerita tis omnia narrantis. Qui enim hoftem uituperat tantum,amp; folum tur-pia 8d abfurda eius criminatur, honefta uero amp;nbsp;laudabiliaeius tacet,is magis nocet caufæ quam profit.Qiiid enim facilius, quam palam tur-pia amp;nbsp;inhonefta(quæ feipfa confutant)criminari f At bona honefta^, Ipeciedetralt;fta,c0futare : hoceftcaufieprodefle, hoceftfcandala tollere, SCangelumlucis mentita forma lpoliare,amp;lua propria turpitudi-ne amp;nbsp;rapina lucis odiofum redderc.

haeç ex hoclibro uidemus, Turcorum, feu Mahomed religionem^ cæremontjs (pene dixerim) amp;nbsp;moribus,eflè multo fpeciofiore, quam noftrorum etiam religioforum, amp;nbsp;omnium clericorum. Nam ea mo-deftia,8i fimplkitas ufdus,u€ftitus,5edium,ó^ omnium rerum,ut hic

liberindfeat,item ieiunia S^preces, conuentus generales uuig^apud noftros non uidentur ufpiam: imó impofsibikeft, uulgus noftruad ea perfuaderi. Deinde miracula amp;nbsp;montra abftinend^ amp;nbsp;difciplinac in religiofis ipforum,quem no pu defacerent mon ach or 5, fiueßt Cartu-fianus(qui uolunt optimi uideri)fiueBenedidinus f Vmbræ funtno-ftri religioß ad illos coUati, 00 uulgus noftrum plane prophanuni ad ü* lorumuulgus comparatu. NecipfiuereChriftiani, necChriftusipfe, necapoftoli,nelt;^ prophete, tanta (peciem unquam præftiterunt Ateg hoceft quod multi tarn facile à Chrifti fide deficiunt adMahometû, amp;nbsp;ei tarn pertinaciter adhærent. Ego plane credo,nullum papißa, mo-nachum,clerum,aut eorum fidei fociü,fi' inter Turcos triduo agerent, infua fidemanfurum. Loquordeips^quifcrio fidemPapæcolunt,5^ optimi inter eos funt. Caetera turba, 06 maior eorum pars, praekrrim Itali, quia porei hint de grege Epicuri, nihil prorfus credentes, fccuri hint ab omni hærefi 06 errore, fortes^ 86 inuidi infua fide Epicurea, tam contra Chriftum,quam contra Mahometum, 86 contra ipfum fuummetPapam.

Atqjhocconhlio hunclibrum edimus, 86in faciem adueriäntium Euangelio protrudimus, utftultafuaopinionecófufi,reipfacxpcrian tur,86manibus proprijs palpent, hoc quodEuangeliûdocet, uemm cflè.Nempe,Chriftianam religionem longe aliud 86 fublimius aliquid elïè, quam caeremonias fpecioias, rafuram, cucullos, pallorem uultus, ieiunia, fefta, horas canonicas, 86 uniuerfam illam faciem eedefiae Ro-mangper orbem.Nam in his omnibus fupcrantlongifsimè T urci,qui tarnen Chriftum 86 negant, 86 ardentiisimè perfequuntur, no minus quam noftri Papiftae eundem negant 86 perfequuntur. Deinde 86 hoc palpent eße uerum,fcilicet Chriftianam religionem longe aliud eße, quam bonos mores feu bona opera. Nam in his quoq oftendit is If* ber, T urcos longe fuperiores eße Chrißianis noßris.

Ite nunc Tyranni 86 Pontifices,86 propter fidem Chrißi,id eft propter cæremonias ueßras,occiditc,cxuritc,fußocate,profcribite,86 pleno impetu infanite : cum hic uideaus, ueßrarum cæremoniaru clarita-tem non eße claritatem, propter excellentem daritatem Turcorum:86 ueßros mores, adillorum mores coUatos, plane abominationcs eße. hac^ pro apologia quadamEuangelq noßri, fimul hune librum edimus. Nunc enim uideo quid caußefuerit, quod à Papißis fie occulerc-tur religio Turcica : cur folum turpia ipforum narrarint. Scilicet quod (ènfèrunt,id quod res eß, fiaddifputandum derdigioneueniatur,toms Papatus cum omnibus fuis cadcret,necpoßent fidem fuamtueri, 86 fîdê Mahometi confutaretcum ca conftitare oporteret, quæ ipfimet maxime probant, Ô6 quibus maxime nituntur : Ô6 ea tueri, quæ iUi

Sunt,fa£eor,plurima apud Turco s in fpeciem quoqi turpia,amp;r abfur da fortaffe, amp;nbsp;interim plura creuerut: nee modo per omnia tales nunc Tureifunt, quales bic liber pingit, ante cap tam Conftantinopolim, id eft ante fèptuagintaannoseditus, ficutfolent omnia cum temporein peius prolabi« Sed hæc m ala pulchrè teguntur fpecie tam efficaci 00 ua* lida cæremoniarum, bonorum morum, amp;nbsp;falforum miraculorum» Nam quid non fuit apud noftros quoep turpitudinis,in tot monftris li bidinum, auaritiæ,ambitionis, fuperbiæ,inuidiæ,difcordiæ, blafphe miæ,mendaciorurn,uanitatis,impietatisc’ut Sodomam 06 Gomor-tam uinceremus :ÓÓ tarnen hæc teda fuerunt infirmiore ipecie cæremo niarum,quàm T urcorum eft, ut ea omnia non uiderentur,amp; ipfi mhb lominus faneftihaberentur, quanto minus mouebuntTurcos fua tur^ pia,tam rcligiofts cæremonrjs ornata ^

Proindehunclibrum, etiam hocaltcro conGIiocdimus,utfcanda^ lum Mahometicum præueniremus* Cum enim in uicino nunc Tur^ cam amp;nbsp;fuam religion cm habcamus, monendi funt noftri, ne Ipecie re^ ligionis illorum amp;nbsp;facie moru commoti,authumilitate noftræ fidei ac morum deformitateoftenfi, negentChriftumfnum,Slt; Mahometum fequantur. Scddifcant,religionemChriftiaIiud eflè, quam cæremo-* nias amp;nbsp;mores, atcp fidem Chriftiprorfusnihildifeernere, utræcære-* moniæ, mores Sieges,fintmclioresautdeteriores:Sed omnesinuna maflam contufas,difcant adiuftitiamncccfte fatis,neceis efteopus* Hæc nifi difcamus,periculu eft,ne plurimi ex noftris Turci fiant, alióx qui procliues ad multo minus fpeciofos errores.

Et quamuis bic author Turcorum abftirdaamp;fturpiafatiscxagitet, deinde eorum fpcciofa fcandala (quibus amp;nbsp;ipfè motus aliquado lapfus eft,utifatctur) fatis candide amp;nbsp;rede confutet: tarnen uidemusillo tempore non ita ualuiflè in publico noftrafummapræfîdia, 8C robuftifsi-ma arma, quæ funt articuli de Chrifto, fcilicet quad Chriftus fit filius Dei,mortuus pro noftris peccatis, refufeitatus aduitam noftra, quod fide in ilium iufti,amp; peccatis remifsis falui fumus, 8óc. Hæc funt toni-trua,quædeftruuntnon modó Mahomctum,fedamp;fportas inferi.Ma hometh enim negatChriftum effe filiumDei.Negatipfummortuum pronoftris peccatis. Negat ipfum refurrexiireaduitamnoftram,ncx gat fide in illum remittipcccata,5lt;nos iuftificari. Negat ipfum iudi-cem uenturum fuper uiuos amp;nbsp;mortuos, licet refurredionem mortuo-rumamp;diemiudieq credat. Negat Spiritumfandum: negat eius do-na.His 8^ fimilibus articulis eft muniendaconfeientia contra cæremo nias Mahometi. His machinis Alkoranus eius confutandus eft*

Nam fi iam didos articules quis neget, quid illi profit, etiam fi an* gt;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aa j

gelorum religionem habeatjCtiam fi bis fit T urcorum religiofusîCoti trà, fi quis hos articulos teneat, quid iUi noceat, finccp tam multa leiu^ net,oret,uigilet,abfl:ùieat:neq5 uidu,ueftitu,geftu,refamiliari tam mo deftus fit. Suit Tureb fint Papiftæ his rebus elari: at fimul uerà fide ua^ cuijamp;Siuxtà alps criminibus turpifsimis oppleti finît, 06 coram Deo abomniabilesjamp;apudhomines odibiles. Sedueniahtu'cdandaeftau thori,qui communi uitio fcculfimaiora non attigit:amp; quæ attigi'pftilo ufitato fui temporis formauit. Laudandus uerà ob infignem zelum, candorem 00diligentiain,quibus quantum potuit, præftint fideliter. Plura forte dicam,fi quando rnihi ipfiMahometus,Âlkoranus^ fuus innianus uenerit. Spero eiu'm Euangeliumnoftrûtantalucefulgens, etiam impetum faetnrum cHc ante ludicq diem,in ipfiim Maho-metum,abominabilem prophetam.quod fâciat

Tdmaßauthor huiu^ hlri Je religiose ac morièm T'tircoru nomen fitim mojeße fupprimieptt triam tarnen indteat, Qr ^uo tepore ad^uce loca perdudlitsßi,^ua^ occaßoneperßezerit res Tur Corum. J^t appareat ez munihus circunfianti^'s, eum mererifidem in hac hißoria. Afihi e^uidem uü detur heneuoloDominicoßlio adolefiens ilho ingenio, iHo^ animopreeditus, ez regione Septemca' firenfiaidueSus, çyper zi. annos in ezilio confiruatus, uelut Daniël^ußiam, çy in eas domos in^ trodudlus, tthiezadlißimdpoßet cog naßere omnem D urcicam inßieutionem, ^uam eccleßcc Cirri' fliauecezponeret.ue percepta conditione ChrißianorumfilDurcicafiruitute, eztimularentur homines ad uitam componendaez uerho Dei ad omnem pietatem,ne unc^ua tradaneur in manui ßo' rum hoßium, Ißec off endue ledlorem pium, ^uodfèrmo non halee ezadlam elegantiam Laeinißr' monis, ^uum intelligi plane poßie. Et multa leguntur lariarißima orationeßrriptd,^ucC tarnen paremßudlum a fferre non poffimt ledloriim.

MJWAI^ISSIMA pcrfequuuonumgcncra,nontarnhu* mana quam diabolica, tribulauoncs amp;nbsp;anguftias, amp;nbsp;terrorcs nouifsimorum temporum,quæ humane generi futura prædi _ dia funtjSd adhuc quoridie annunciantur, m fene ram ueteris nom teftamend, in horrendis draconum amp;nbsp;beftiarum hguris, Sd ftupendis cceloru amp;nbsp;elementorum modbus, amp;nbsp;cce------' leftium fpintuütaminfolirisadïibusamp;geftibusjhaóenusin ’o codicibus legebamus.Nuncautem non muldsexemplaribus opus eft,cum ma nifeßis expertentij s,luce clarius doccamur,ca in foribus noftn's adeffe, amp;nbsp;cerut cibusnoftris inceflanter SC mdubitanter meumbere. Nifi force non uidemus illam cruenrifsimam beluam,inimtcum crucis Chriftijdraconem crudelifsimu

( fedam dl co amp;nbsp;cateruam Turcorum infidclifsimorum) demolitis cundis par^ dbus oricntalibus,Slt; afflatufuo,populi Chriftiani multitudïneinfinïta, uene^ no fuæ infidelitads infeda,finibus Italiæ appropinquare, amp;nbsp;ad ruinam Roma næ cedefiæ, quam folam hadenus intadam reliquerat,roti's uiribus inhiare,

O quis non doleat fuper tot Sd tantarum animaru morte, quas quoridie aper-ris faucibus infatiabiliter deuorauSd fuæ damnationis hæredes facit d O pernu *® ti'ofa amp;crudclis nimis perfecurio. O à feculis inauditS fcelus.Non enim in corpora,ficut cæteri pcrfecutores,fed dl in animas fouit.Et dum corpora exterius fouendo,fub pietaris ipecie non occidit, interius fidem aufercndo, animas fua diabolica aftutia occidereintendit. Huius rei teftimonium innumerabilis mul

titudo Hdebum elle poteft,quorum multi promprifsimi effent pro fide Chrifti, amp;nbsp;fuarum animarß falute,in fide Chrifti mori,quos tarnen conferuando a mor tecorporaIi,ÓC dudos in capriuitatem,per fucceflum temporis,fuo infedos ue-neno, fidem Chrifti turpiter renegare facit. Huius rei ucritatê amp;nbsp;in meipfb ex-pertus didici, qui cum multo mentis gaudio expedabâ mortem pro fide Chrifti fubire,ô;: tarnen (ut inferius dedarabo) de igne femiuiuus extradus, amp;nbsp;uitac Jo redditus, per fucceflum temporis detentus in manibus eorum, ueneno erroris eorum quaft infedus, de fide Chrifti non modicum dubitaui. Et nifi mifericór dia Dei mihi adfuiflèt, dl me euftodiffet, turpiter eam negaffem. Jgitur meæ intentionis in hoc tradatueft,ea quæ de adibus,coditionibus,moribus,amp;ne-quitus T urcorum, experientia me docuit,mcmoriæamp; feriptis recommendare: ut fi fecunda nice ( quod Deus auertat,licet adhucfatis rimeam) meiam fenem in manus eorum incidere conringac,ab eorum erroribus melius quam iuuenis aa 4 fed

feci,me euffodire ualeam .Et credo,quod etiam multu utilitatis pofsit conferre, fi unulquifqj fideliS iftis temponbus talia audire, legere, ftudere conaretür, eo quod ficut liquide confiât, multi, imô innumerabiles Chrifiiani, fidem Chrifit renegant,ignorantes,imó nó credentes ea quæ de corn afiutia dicuntur, donee illaqueati docentur experientia,quod prius intelligere neglexerunt»

v N C autem meæinfelicitatis hiftoriam præponereuolo,quomo do fcilicet SC quando captus fuiaTurcis, SC dudus in eorum ca/ ptiuitatem,ut ex his etiam illis quæ didurus fum, unufguisep cer-tius fidem faciat,dum me non fabulas feu fidicia,fed expertam in meipfo ucritatê narrare fimpIiciterdeprehenderit.Vnde cum An noDominit m. ccccxxvi. inobituImperatorisRomanorumSigifinun/ di,magna inter Hungaros SC Alemannos exorta fuiffet diffenfio de faded o rege,co quod Imperator legitimu fucceflorê fibi no rcIiquiffet:T urcus magnus, quiuocabat Moratbcg, pater illius qui nunc regnat, uidelicet Mechemetbeg, cum magna exercitus multitudine partes illas intrauit.dicebatur enim habuiHê trecenta miliaequitü,ea intentione ut totam Hungariâ deuafiaret : quod fecif-lèt,nificuiufdanuutj inundatio (Deo fiedifponente) fibi impedimetofuifièf-lila iragj intentione frufiratus,direxitaciem adprouindam ultramontanâ,quæ Septem cafira uocatur,SC omnia fibi occurrentia crudeliter dcuafiauit SC demo litus efi,nullo fibi impedimento obfiante. Ea tempefiate ego iuuenis xv,uel xvi annorü,ciufdcm prouinciæ,anno precedente recefferâ de loco t ciuitatis

meæ, amp;nbsp;uenerâ in quoddä caficllû, feu duitatulam nomine Schebefeh feeun^ Kuelenbag dum Hungaros,in Teutonico uerô tMulenbach,ftudendigratia.Quæ guidé ciuitas tunc erat fans populofa, non multu tarnen bene munita. Ad quam cum T urcus ueniffeget caftris pofitis expugnare cœpiflêt,dux V alachoru,qui cum / nbsp;nbsp;Turco uencrat,propter antiqua (quam prins cotraxerat cum ciuibus ipfius cf

uitatis) amicitiam, uenit ad murüjamp; fèdata pugna.uocatis ciuibus perfuafit,ut fuis cofilijs cofentirent,amp;cum Turco no pugnarent,eô quod nequa^ ciuitaus munitio effet fufficiensad refiftendu (hocenimcius crat confiliü,utciuitatem Turco cum pace darent)^ ipfe à Turco impetrare uellet, quod Maiores ciuita tis uiep ad terra fuam fecS ipfe duceret, amp;nbsp;poftea quando placeret eis, recedere, uel etia ftare poffent ; reliquum uerô uulgus fine aliquo reru uel periônæ detrb mentoTurcus in terra fua duccret,illiccp data ipfis terra ad pofsidendS, deinde ad placitu recedere uel habitare in opportunitate têporis,in pace poffent.Quæ omnia ut promiferat impiëta uidimus. lm petrare igitur funt cü hoe pado indu cia? uigt in craftinu,ut unuiquifep pollet fc dilponere cum rebus amp;nbsp;familia cum pace exiturf. Quida uir nobilis c3 fratre fuo æquè ftrenuo uiro,qui prius fuegt; rat CaftelIanuSjóó cum Turcis muItS coflixerat,huiufmodi cofilio SC pado ne/ * guacp acquielcens, dixit fe prius centies uelle mon,quam fe SC uxorê fuam SC fi- 4® hos in manus TurcorS traderc. Perfuafitetiâ ^ pluribus altjs.Et electa una de turribus qua introiuit, SC per totâillâ node arma SC uidualia intulit,SC fortiter muniuit, Cum his igitur SC ego turrim intraui,SC expedabacum magno defide riö magis mortê ^ uita» Fado itacp mane,Turcus magnus in propria perfo^ na ad porta ciuitatis uenit,SC omnes exeuntes unuquemep cü familia fua,iufsit fcribi,ÓC deputatis euftodib.in terra fua duci,fine aliquo rerS uel perfonç nocu mento.Ciues quoep SC maiores duciValachorü,eodê modo ducendos in fuam terra cócefsit. Cu igit uninerfus exercit us eius de hac præda nullâ parte h abere potniffegeû maximo impet« SC întolerabili fgria gnanimiter ad turrim,in qua ’ “ nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' eramus,

Uranus, fpc aliquid lucrandi cucurrcrunt. Quanta autcmô^qtralishæcfuent tempeftas, lingua nulla fufficeret exprimerez Tantaerat denlitas fagittarû Ôd lapidum,quoddenfitatem pluuiæuel grandinis excedere mderetur.Tantus crat clamor pugnant/um, amp;: fragor armorû, ÔC ftrepitus currentium,ut cœlum amp;nbsp;terra concuti uiderentur in momento. Et quia turn's multS decliuis erat,im* mediate^edû fagittis amp;nbsp;lapidibus contriucrunt:propter fortitudinem tarnen tnurorum nequa^ poterant præualcrc. Cumigiturtardior effet hora,utputa foltdeclinans poft meridiê,ôd nihil profeciffent, inito cofilio, ahjs pugnantib, decîithâm ^üj ad deferendum ligna cucurrcrunt, amp;C ftruem lignorû quafi ipfi turri æqua-'° ueruntz Submiffb igitur igné, nos quafi, ficut decoquuntur panes in furno, decoxerunt. Et iam quafi omnibus mortuis, cum uidilTent amplius neminem in turri moueri,diftrahentes ignem irruerunt per oftium, ut fi forte aliquos fe-oiiuiuos inuenifrent,refocillatos extraherêt. Me quoq; eodem modo extrahen tcs,mercatoribus uenditû tradiderunt,qui me cum cæteris captiuis pofitum in catena,trâfito Danubio,ufcpintAdrianopolim,ubieftfedesipfius Turcima- EdrenopoUm gni,deduxerunt,De anno autê Domini pra.’di Ao,ufq3 ad annum Domini M» AdrianopoUt Cccc. Lvi ii.inc!ufiuc,illius dUrifsimæ captiuitatis grauifsimaonera amp;intole fedes Turek rabiles anguftias,n5 fine corporis Só anima? pericuIo,fuftinui;SC tandem Deo auxiliante,ut infra oftendam,liberatus,fuperaui.

E C V N D V M omnes hiftorias feribentes aperte conftat, quodlexMahometi, Sefedta Sarracen orum incœpit circa annum Domini ièxcentefimû, fub Bo nifacio quinto, fid Heraclio Imperatore, Floruit au-tem circaannû Domini odingentefimû, fub Leone quarto, amp;nbsp;Ludouico Imperatore.Tune enim Sarra-ceni ad tantum creuerunt numerS amp;nbsp;multitudinem de audelitatem contra Ecclefiam, utiamdudû capto imperio Hierofolymitano, Romam uenientes, earn ob federint, dC omnia quæ extra munitionem inuen^

ta funt,crudeliter côbufTerunt : eedefiâ quoep fandti Petri ftabulum equorum fecerunt,Sdfunditus dcfrruxcrunt:Italiâcp de Siciliâ deuaftantes,in terra fuam redieruntFrueftS autê omnis maliciç de nequitiæ in fignis 00 prodiges menda cibus(quibus nunc innumerabilib.abundant) incœpit facere circa annû Domini M. CCLXXX. Tuncigitur,Deopermittente,Soltanusmagnusegreflus deplaga mcridiana,procefsit cotra orientem,amp;obtinuit omnem regionem 2d 40 munitioné ufcp ad mare. Cum igitur uidiffet terra fpaciofam de multû aptam ad inhabitandû,diuifitcam in feptê partes, 2d dimifsis ibi feptem de prinripib. fuis,unicuicp pattern unam cómendauit,2d tradidit iure hæreditario polsiden dam. Quorum primus habebat nomen Othmanbeg, fecundus Ermenbeg, tertius Germenbeg, quartus Czarchanbcg,quintus Andinbcg,fèxtus Men-theisebeg,fèptimus Karamanbeg.Cum igitur procedête tempore unufquifep terram fuam incoleret, gubernaret, QC in pace pofsidcret, ille qui uocabatur Othmanbeg, incœpit terram fuam amp;nbsp;fines eius dilatarc,óó eius qui iuxta eum Qt^^m^fg; erat à parte orientis, terram inuadere» Cui cum ille refiftere non poffet, re* lida terra fua fugit, 2lt; ad illum qui Karamanheg dieftus eft, fe contulit.

Îgitur Othmanbegillius terra obtenta, conuern't fe admuadendum terram i1gt; ii^itye husquiiuxtaeumeratexalia'tparte,2Ceo,'i'utpriore,expuIfo,tranfijtadtertiu, pnom modo Q^c ad quartum,0d ad quintum. Et fie omnium afiorS terras ipfe fobs obnnuiG excepta fokim ilfius qui Karamanbeg ditkus eft. Et hoc ideo, quia ifti qui a facie eius fugerant,eidem auxilio erant num etiam, quia terra ipfius muItS ad exgt; pugnandS difficiks erat,tum etiam ( ut magis credendum eft ) Deo ficplacuit* in deferto g,j.emm olimtin terra Chanaan aliquasgetes Deus inuieftas dimifitjin quibus exerceretur Ifrackfic etiam ilfi facere uoluit, Nam ufcp in hodiernum diem inui lt;ftus perfeuerat,06 multas infidias QC obftacula d præbet, Nifi enim cum co paz cem Turcus habuerit, nequaquam audet ft contra afium ad helium mouere, to Quod fi fecerit, immediate ille terras bas inuaderet. Ter enim, me adhucibf clem exiftente,deftendit,amp; illius terras inuafit,0^ multa uaftauit5combufsit,0i diripuitJlIe etiam cum cotra eum pluries afeenderit, tarnen modicum profecit, Vna autem uice cum tantafuria 06indignatione ad eum exterminandum cum magna multitudine exercitus perrexit,inter quos (utdicebatur) erant xx.milia peditum,portantes ftcures SC alia inftrumenta, ea intentione, ut terra illius pe-nitus euerteret,incifis arboribus SC uineis, ita quod ampfius inhabitari no poffen sc tarnen reuer fus compofita pace,omnia intadareliquit.Vnde ex hoc po* Trouerbiu de teft haberi certa coniedtura, ÔC commune prouerbium habetur inter eos,quod Karamanbeg. Karamanbeg ftabit in æternum.IIle igitur Othmanbeg (SC poftcri eius,qui ab *® OthrnanogU. ^q nomen acceperunt, SC Othmanogfi diói funt,id eft, filq Othman) ufq^ ho-die eft rex SC dominus totius Turcig,ÓCin tantum profecit,ÓCquotidie proficit, ut non folum in oriente,uerumetiam in occidente iam eius timor habeatur.Et Tartam. heet iplum Tartarus magnus de orientafibus procedens femel fuperauerit, ut Iblitus erat dominus meus narrare, quia adhuc ultra mare nihil obtinuerat, SC ideononhabebat potentiam refiftendi: tarnen iftis temporibus tantæeftpoz tentiæ,ut eo potentior non inueniatur,nec audiatur in orientafi plaga. Caetera omneregnum ultramarinS adhuc ufeß hodie in feptem regiones diuifum, uo' cabulis priorum inhabitatorum nuncupatur, ftilicet Othmaneli, Ermeneli, GermanefijCzarchanefijAndingelijMenthefchefijKaramaneli» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ï®

Q^VoMoD o MVLTIPLICATA SIT SECTA Turcorum,z:rlt;jnomodohocnomenTttrcutacceperit. Cap. ir.

DE feda autem Turcorum, hoc quod in praecedenti capitulo tadum eft, quod uidelicet hæefeda frudum malicix bæ, dculpa Chriftianorum Chrifti fidem negantium,confecuta fit, eo ordine quo nunc quotidie apertifsi-mè confpicitur fieri,eodem etiam ordine tune fadum fuiflè, nulfi dubium elft poteft, Vnde ficut didum eft, cum Sarraceni uel Mahometiftae ineoepiflene Chriftianos perftqui,SC terras eorum occupare,multi ex Chriftianis, uolentcs deefinare perftcutionê eoru, feipfos eis iponte tradiderunt. Et hoc patet, quia 4® adhuc ukß hodie multa caftella SC oppida funt in T urcia,dc illis antiquis Græz cis fub dominio Turci,quæ ft tune fponte tradiderunt,ideoep intada permah ferunt. V nde fadum eft, ut ipfi Chriftiani eis auxilio fierent ad perftquendos alios,ftu caeteros Chriftianos.Et fic eorum culpa coepit feda Turcorum crefee re,propter cenbras Ecclefiafticas, quas non timebant incurrere. Et quiaipfi Chriftiani crant, incœperunt fub quadam pietatis fpecie deuidis Chriftianis parcere, SC eos in feruos SC ancillas fibi retinere.Et ex tune incepit illa impia aui ditas polsidendi ftruos Si an cillas,qua ufep hodie in ipfa ftda perdurat.Tan-dem ifta ftda ilfius pietatis culpa in tantum exereuiqut maficiaChriftianorum

^n perfequendis cæteris Chnftiants,cxcederet malfnam infideIium,S^ l'n hoc eo» rum magiftri fièrent amp;nbsp;prælati,amp;in culpa difcipulos haberent,quos ad perden* dum animas magifiros ipfi habuerant.

Et ex tune intrauit ille nouas amp;^ fpin'tualis Mahometus, nuncius Antichri-fii : ôS cœperunt lam ipfi non Sarraceni, fed Theonci, id elljfpirituales,nomcn T«r« the»^ habere, eoquodinattrahendis Chriftianis adfuam maheiam, ÔCauertendisâ ^‘^‘' fide Chrifti2lt;focietateEccIefiæ,quafifupernaturalem uiderentur habere effi-caciam . Cum igitur Ecclefia eos comgere per pubficas cenfuras deereuiflet, *° ipfîculpam fuamexeufare, ôc^feipfosluItiHcarccœperuntdiccnccs, (eEcclefiae in hoc multum fcruire,eo quod Chriftianos ab îneurfu Sarracenorum euftodi-rent.Ettuncadditaeft cisiccundamahcia, fahect fida humilités, thoc efifui t cr fuijppat ipfius,fub fpeciehumilitatfs, contra Ecclefiam ereefio, cuius t primumeftex- tprjewiiM» terior apparentia in moribus,2lt;^ excmplaritas fimulata, Sé religionis fi ôta often-latio.Et ex hoc hypoen tæ nomen SC rem fibi non immerito uindicauerunt.

Cum igitur procedenti tempore, crefeente culpaeorumamp;malicia, Ecclefia uideret eosobftinatos , brachiofcculan armata contra eos proceflît. Sed ipfi non cognofeentes, fed defendentes eulpam fuam fiiuolam, Ecclcfiæ publice re-ftiterunt. Et habita contra earn uictoria, terras Chriftianorum inuaferunt» Ôd *® more tyrannico omnia deuaftantes, totum orientem obtinuerunt. Et ex tune hoftes Ecclefiæ Ô^ inimici Dei faeti, ab unitate Ecclcfiæ diuifi, ipfihumani generis iniinicofèfubdiderunt. Cuius demum auxilio Ô^ potentia freti, etiam valfis tnimeu^ uirtutibus amp;nbsp;falfis miraculis clarere inceperunt, utfcilicetpræmiumfuædefpe- lis darerett» rationis confècuti,SCin obftinatione omnium malorum confirmati,citius SCfa- cos, cilius ualerent imperio diaboliparere, amp;nbsp;ad eius libitum animarum perditio-nem operari. Et ex hac fanctitatis fpecie etiam tertium nomen acceperunt,ut fci-licet idolum uocarentur amp;nbsp;effent.

Sed quod taie fuiffetinitiurnhuius fectæ, apparet infigura Apocalypfis Loc«»« decimo tertio, ubi ultimæ perfecutionis forma ponitur in figura beftiæ afeen- Apoe.tj» i jo dentis de terra, habentis duo cornua fimilia agni, SC loquentis ficut draco. Ifta enim beftia afoendit de terra, quia à foliditate amp;nbsp;firmitate catholicæ fidei orta . Habet duo cornua fimilia agni, maliciam inuidiæ fub fpecie pietatis,6i nequitiam fuperbiæ fub fpecie humilitatis QC obedientiæ confecuta» LoquE tur ficut draco, quia opera falforum miraculorum uirtute diabolica fefacere often dit.

Nunc demum uide, quomodo ecclefia Antichrifti per omnia fimilitudinem tenet Ecclefiæ Chrifti,licet peruerfo modo. Illa enim pro fundamcnto fuo habet opus faneftiftimæ Trinitatis, unicuiqj perfonæ proprium attribuens.Nam præ-laturaccclefiaftica, eft opusTrinitatis attributum patri. Exemplaritas,quæper 40 nbsp;nbsp;nbsp;incarnationem amp;nbsp;obedientiam fuit, eft opus Trinitatis attributum filio,

Miraculorum autemoperatio, eft opus Trinitatis attributum fpiri-tui fando. Ad hæcenim tria omnia reducuntur, qua: ad falu-tem animp pertinent. Ad ifta etiam tria,qug de principio ecclefiæ Antichrifti fupradiximus, reducuntur omnia etiam qua: de neceffitate hunt ad damnationem to

QVa'm TERRIBÏ LIS, Q^VAM Q_VE TIMENDA pt(cä.i Turcorurn. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ca^. lll.

CVm tam multa, i'mo ferè omnia huius tempon’s accidentia 5C occurrentia nobis perfuadeät, nos debere effe folicitos, amp;nbsp;doceant finem mundi time* re, præfertim cum nobis certum fit quod nos fimus in quos fines fæculorum de^ uenerunt:iàcraquoque fcriptura utriuique teftamenti,præièftim ipià Apocaly* rigurlt;e Dante pfishocipfumnobisperfuadet.inæ^tembilesamp;hombiles figuræDanielisôd IK er Ezeebie E^ecliielis : quæ nobis non tarn ad feiendum QC inteHigendum ,quàm ad timen-^^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;dum de ultimorum temporum periculisjfcriptis mandata: funt.quorum etfi ma*

teria deferiptionis terribilis fit, effectus tamen multo terribilior fine dubio cre- to dendtiseft. Difpofitio qnoque huius mundi,ciusfcncctutcm ô^piopinquum Signa finis mû fam fiaem nobis aperte demonftrat:icilicet in omni ftatu pronitas ad malum,dit *^’ ficultas ad bonum, auiditas prælaturæ, tarditas obedientiæ, artium quoque eu-riofitas, ædiheiorumuaria fuperfluitas, Ôdinfeientijspræiumpta nouitas, Sdin omnibus denique rebus fuperaddita antiquitatinouauanitas, Sed inter hæco-mnia ilia cruentabeftia(fecHamdicoTurcorum;nosmultum folicitare debc' ret, cuius continuum augmentum aisiduitas præliorumamp;periècutionum,diu-turnitas durationis, non aliud quàm aliquod grande diferimenamp;feandalum, tribulationescp Ôd miferias extremas denunciat. De quibus tamen omnibus quafi nihil curamus, non ob aliud certè, nifi quia abfeondita funt ab oculis no- *® loacbim ai' ftris, teftante abbate loachim, fuper illud Apocalypfis decimo tertio: Quis fimi-^‘^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lis beftiæ, ÔC quis poterit pugnare cum ea f ita dicente : Heu heu quot efle arbi-

Apocal.t}. tfQf natos in mundo, qui tantæ huiuscalamitatis anguftias non euadentdôi * nunc abfeonditafuntaboculiseorum.ïnfœlices matres quætales genuerunt, quot;nbsp;S/, ubera quæ ladauerunt filios : mifèri parentes, qui pro talibus thefaurizant, *“ nefeientes quôd cogitet Dominus malum fuper diuites terræ» Audite, audite * obfecro uos omnes qui diligitis natos uefiros.audite omnes,quiparuulos delica-” tenutritis. Docete filios uefiros habitarein fyluis,uiuerein defertoderadicibus * herbarum.Delicias affluentes derelinquere,ôd carnis epulas deuitare, ut difeant *• commorari cum feris, donee pertranfeat indignatio ifia. Hæcille. Certé cre- î® do, quôd ficut tempore Noë incredulos aquæ diluuq repente occupauerunt, fie l'fiistemporibusfacietincautos magna uindidîa Ôd uniuerfalis indignario diui-na,ineuitabilis Sd fempiterna.Ifiam quoque extremam necefsitatem Saluator in T^tthicuo. Euangeliodocetdeclinareamp;fugere, dicens: Nolitetimereeosquiocciduntcor-

cordis conftann’amuindt, amp;nbsp;in tantam cædtatcm perdudt rationemhominfs, ut fidem5pro qua prius paratus crat mori,poftea infecQus amp;nbsp;dcuictus turpiter ne gare cogatur. Quis huius poteftads mahciam ualet euadere / tantæ cnim eft t uio whcmcntiis lenuæ ÖC cruddnanSjUt anima in corporeexiftente,utrunc^hominem occidat,Slt; mittat in gehennam. Quomodo enim uiuere diccndus eft,qui tones mortis peri culo expofitus, autpecunijs uenditus,tones fui inn's proprietatem amifit i Aut quomodo uiuere dicendus, qui mortem tones defiderauit amp;nbsp;quxfiuit f* Gerte ft mihicrediturexperto,totmortibusinterq,quotinterTurcosuixi dies.Sednon fan's dixi.Si cnim ouis in manibus lupi uiuereper hóram non poteft, inter quos

’0 eft foluminimicitianaturalis: quomodo Chriftianus in manibus Turci uiuere poteft,inter quos eriam eft inimidtia fupernaturalis,uel fpiritualis f Hoc malum perfuadeo unicuicp Chriftiano,quantum pofsibilc eft, deci inarc : ab hoefœtore unumquenep fidelem longé efte confulo.Tanta eft enim cius intentio, ut ad inti ma cordis penetret, ncc etiam ipfius anima: précordia infedta derelinquat»

CLVOMODO DIFFERANT INTER SE, perfecutio corporam er perfecutio dnimarum. Cap. 1111.

VTautem uideamus quomodo différant eedefiæ primapcrfecutiOjSCifta ultima, non incongrue applicari poteft figura Apocalypfis n. Ibi enim fit Apoclt;t.i3 mentio de duabusbeftijs,quarum prima de mari afcendiffedicitur, altera de ter^ ^^ ra.Et illius quæ de mari aicendit,terribilis quidem afpe(ftus,non tarnen terribilis defcribiturinfacfto.Sedillaquæ de terra, licet non terribilis multum inafpeóu, tarnen multum terribilis in facfto defcribitur. Etquiaficut cultus diuinusdupli- Cultui deidu-citer confideratur,fcilicetaccidentaliter amp;eflèntialiter: fic ad eius pcrfecutionem plex, eiufdèq; duplex modus perfequêdi neceflarius fuit.Sicut in his duabusbeftqs patet. Fuit ^^^ duplex int igitur primo cultus ueri deiimpugnatus ab idololatriain accidentalibus, QC ideo P‘*Sff‘^^^o^_ omniade prima beftia ad exteriora pertinent. Confiftitenim cultus diuinus acci dentaliter incompofitionemorum,inhumilitate SC paupertate,continentia,ca' ftitacc,frugalitate,fobrietate,pietate, uigiltjs 2lt; orationibus,oblationibus, facri-fici}s,cleëmofynis,peregrinaaonibus,ecclefi'arum ædificationibus,ô^cuftodijs,

3® amp;his fimilibus, quæ corporaliter exercentur. Contra taliaarmauitfegentilitas cum exteriori Slt; materiali apparatu. Vndein prima beftia defcribuntur decern cornua cum decern diadematibus,amp; feptem capita,cum nominib. blafphemiæ» In quibus decern cornibus poteft defignan omnis potentia, quæ confiftit in ic^ bus terrenis acquirendis, gubernandis, dilpenfandis, expendendis, euftodien- ^efliteprimit dis cum omni fuffïcientia,in omni pompa quæad hoc pertinet. Per diademata, ^^F^’ eorum efficaciain omni pompa amp;gloria,2lt;ornatu,qucm confecuti fuerant Ivo. manigentiles in dominio totius orbis,accipi poteft.Per feptem capita no incon* griieomnis induftria,prudentia, aftutia, qua pollebat ad fubqciendu fibi popu-lum amp;regendum,defignaripoteft.Nomina autem blafphemiæ,quid aliud, nifi patrocinium,adiutoriû, Ôd fauor, quem habebant a dæmonibus, quos colebant fuper malitqs contra eedefiam pcrpetrandis,dici poffunt f Etfic breuiter in iftius beftia’ figura, continetur omnis illius primæ perfecutionis malicia contra eccle- .

Cam,adeuacuandum cultum Dei, Sedhoe quoddicitur décapitéquafioccifo 5^5^-^g^nior m mortem,cuius tarnen plaga mortis curata eft,lignihcatur, quod illius periecu-^onis malitioia inten tio,nequaquam effeeftS habuit.Quia dum ad euacuandum cultum ueri dei, Martyrum corpora immanifsimis fubegit fupplicqs, SC eos ua-tqs mortibus interfecit,non folum nihil obfuitperiècutio illa:fed quantiï ad me* ft turn uitæ æternæ animabus ÔC corporibus fandtorum magnum obfequiu præ* nauit. Et propter hoc plaga jmortis eius curata eft,eo quod per orationes eeelefiæ h; ƒ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bb impedita

împedita eft, ne culpa ei'us ad ultimum exceflum Ettinger et, nt faVcctinimicM Dei fieret,amp; plaga eius incurabilis fieretjquia tune eedefig orationes eiauxilium effècontra diabolum nonpoflent, Vndefaólumeft, utgentilitas propter fidem Chrifti impugnatam,demum mereretur præmium fuæ perfecutionis accipere. Secunda autem perfecutio, quia diuini cultus cffenhalia impugnare debuit, armis fe fpiritualibusmuniuit.Diuinus enim cultus effentialiter in anima et fuis ftfliafecuttiU potentes confiftit.Et ergo non immerito ifiius fccundæ beftiæ duo cornua firni-txf^Ucatio. nbsp;nbsp;nbsp;ha agni defcribuntur,in quibus fimulatio uirtutis amp;C (anditatis exprimitur,congt; tra duas potentias animæ.Etquod loqucbatur ficut draco,per quodfalforu mira culorum ôiuirtutû operatio, contra tertiam potentiâ animæ defignatur. Quod ^^ autem ignem decocio defcendere fecitin terram, illud inordinatum defiderium fupernaturalium experientiarum,quæ folentiftis temporibusabundare in men tibus fimplicium, amp;curiofitas ad perfcrutandum fecreta Dei,poflumus non in* 3eJiU chiffd- congrue accipere. De imagine autem amp;nbsp;charadere beftiat talcm interpretatio* ^^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nem formate lieer. Nam qui propter bona qua: facit,reuelationes uel uifiones fpi rituales expédiât, uel conlèquitur,chara(fïerem beftiæ in dextera ÔC in fronte por tat. Et ficut prima perfecutio totum mundum fua culpa participem fecit, ficut B^omMorum patetin Romanis, qui per totum mundum idololatriam dilatauerunt:fic perfe* idol8Ï4tri4. cutio fecunda fuæ malitiæ pefte, quafi neminem non infedtum relinquit. Quis enim fimplicium uel idiotarum, fèntiens in fealiquid uel modicum deuotionis, j® non ftatim defiderat habere reuelationes, uifiones, uel fcire fecreta Dei f Sed de defiderio inordinato SC appetitu dignitaris ecclefiafticæ SChonorfi quid dicâ.^Eft ne inueniendus aliquis, qui fibi oblatû quodcunep benefieiü ecclefiafticum,non fine omni mora 66 fine omni fcrupulo ignorantiæ, uel infufficientiæ immediate non accepter d Sed de his qui taliatyrannice inuadunt, uelpro pecuniaemunt, simonie in uel alqs illicitis modis fibi ufurpare non timent,nihil audeo dicere,nifi hoc quod Kcleßa. nbsp;nbsp;in ifta figura ponitur : ut ne quis poftet emere uel uendere, nifi qui habeat chara* derem beftiæ.quafi digito demonftrans præfentem eedefie ftatum,in quo nihil reperitur,quod à uitio fimoniæ fit alienum.Sed nunc in hoc concludendum eft, quod licet inter Turcos perfonalitcr non fint, omnes tarnen reprobi, men tali ter ,0 ab eorum confortio in culpa non fynt dißundf, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’

DE SOLICITVDINE, Q^VAM HABENT £ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Turciadinuefligdnduma'rapicndumchriflianos. Cdp. V.

CVm igitur,ficutin præcedenti capite dielum effaille duæ perfecutiones df-uerfæ fint,imôoppofitæconditionis,neceffeeft ut media,quibus exercen-dæ funt, diuerfa amp;nbsp;oppofita exiftant. Primi igitur perfecutorcs non multum 1a-borabant ad inueniendos ipfos Ghriftianos, eo quod ipfi fccis ultrôofferebant. T une enim maioris meriti erant, qui fe ultro perfecutoribus offerebant, quàm quos ipfi deprehendebant, uel quærentes inueniebant. Perfecutorcs uero anf ^® marum fugere amp;nbsp;declinare, ad fàlutem nccefiariû effè, Euangelium docet, dum „ Mattb.10 eofdem fignificando dicit: Oftendam autem uobis quem timeatis. Non enim fine culpa effet, ad periculum animæ fè ultro exponere.Ideo nunc de Turcorum Tureorum uer induftria,uerfutia,ô^ nequitia, quam inuencruntdocente cos inftinctu diaboU* futiaad capien ÇQ^ ^d inueftigandos amp;nbsp;capiendos Ghriftianos, uidendum eft. Vnde Turcus dos chriflù' magnus ultra exercitum fuum uniuerfalcm, femper tenet unum excrcitum par-”°^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ticularem, xx uel xxx. milia uirorum aftutifsimorum magis quàm fortium, cul

^erdtiupar' præficit unum de omnibus peritifsimis, quos in fuo exercitu habet. Quiquaft ticuUruTurci. latrunculi quidam magis node quàm in die opérant. Ifti nullo anno intermifto;

” nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;femel

femel ad minus adprædamexeunt, aliquando ctiam in uno anno bis uel ter,fc^ eundum quodcommoditas fe ofterc,exirecotendunt.Ethococcultè amp;nbsp;cum canto filentio,quod uieini corn uix poffunt eorum recefTum perdpere, propter cauß fam inferius dieendam.Quiquia opus totum cum ciirfu perficitur meceffe cft ut equos Eros Slt;proprias pcribnas.cum t certa induftria amp;nbsp;ddciplina fciantad hæc clt;ctera habilitareSCdifponere, it^quodcriam ficontingateos perunamtotamhebdo- DifapltnamiU madam die nocÈu^ currere,nihil tarnen molcftiæ uel ipfi ucl equi eorum, ex im- ^‘‘’'‘^ Tweoru, petu illius curfus patiantur. Vnde tempore quo ipfîs uacat,fêipfbs amp;nbsp;equos fuos fiegubernant amp;nbsp;nutriunt,utbeneimpinguentur 2lt; fortificentur. Cum autem

10 intenduntexire, fcptcmucl ocEo dies ante exitû fuumfibiamp;equis fuis cum una certa difciplina, potus amp;nbsp;cibi fcilicct rchricEione, amp;quodam moderato exercitio apponunt diligentiam,utcorpulentia amp;^ pondus corporaletollatur:amp; fic fagina interior in medullis remanens, eoshabiles Slt;^aptosadcurfumreddat. amp;ante^ exeunt,diuulgantfeaduiamamp; locum ire,adqucm tarnen nó intendunt:amp;hoc propter decipiendos,fi aliqui fuerint exploratores. Et non uadunt, nih h abeant unum aut duos Hddes conductores,qui uias SC femitas terra’,quo iturifunt,opti mè cognofcant.2lt;cum tanto impetu Slt; uelocitatecurrunt, quod in fpacio unius ProfeéHonum noctis trium uel quatuor dierum uias pertranfeunt. Et hoc ideo, ut fi aliqui eos ceientM. fenièrint, nullatcnus tarnen eos præuenire, ad prodendum aduentum eorum

»0 pofsinr. DecognofcendisequorumnaturisSCconditionibus,tantambabent IndußridTur-induftriam, utuideanturomnem phyficæartis peritiamad plenum conEcuti, eorumcogno' Ad unicum enim rcfpe(fïum,omnes eius defeelus 0^ profetdus, SC cuius fit utili- f^^dii equis. tatis,ætatis 5gt;C ualoris, immediate difcernunt. Omitto autem,quomodo no de jurd pdtien' frigorchyemis,neqjcalorc æftatis, neep aliquo incommodo aëris uel temporis tißimimalorü, curant,SC quomodo non faftidiunt nee abhorrent afperitatem locorum,longitu dinem uiarum : amp;nbsp;quod magis mirum cft, quomodo non portant de ob o ô6 po* lu,ucl armis ucl ueftimentis,quod cis pollet ede impedimento, led modicis imó paucifsimis contend, ad longifsima locorum fpacia tianfcurrunt,necaliquaïi* terdefiftunt, donee aliquos incautosinuadant, ÔC fatiati domum redeant. Sed reutrtantw

30 de his rebus hie breuiter dieere uolo, quod ea quæ de eis narrantur, prorfus in-eiedibilia funt. Nam,ut Uerum dieam, nifi me experientia docuiflet, SC oculis proprijs afpexiflem, nullatcnus quæ deeisaudiui,crederepotuiirem.Inhocau* tem concludere uolo, quod fi eorum aftutiæôë ardus feriberentur, libri effent compilandi plures. Quis autem cogitare polsit, quanto tremore Së ftupore concutiant illi,quos fic incaute Së inopinate inuadunt t' Certe fi ferrea, uel etiam adamantina effent corda,refoluuntur,06 totis uiribus deftituuntur» Quid enim faceret, ucl quo fe uertere deberet, qui fubito amp;nbsp;inopinateinimicum fuum mor* talem,extra(Éo gladio ante fe confpiceretf Certe hoc auditu non mediocriter for midabilc,fcd multum terribilc eff, ficut ego experientia didici, 8C proprijs oculis

40 uidi. Sed quo fine omnia talia fiunt ? non ad aliud fane,nifi ut incaute amp;nbsp;fine fan* guinis effufione amp;nbsp;occifione hominum,capere,ó^ uiuos pofsint conferuare corporaliter, quos fpiritualiter intendunt occiderc. Nifi enim diabolus eis auxilio -effet Óëconfilio,nequaquam talia attentare præfumerent, neœ perficerepoffent. ^^J^^ ocade-Reputât enim pro magno damno,fi unus homo occidatur. Vnde etiam Turcus ff. mcdMfludiii magnus,cum fitpotentifsimus,Slt;multas terras amp;nbsp;infulas poffet ui armorum ca- Turcw. pere, tarnen ita cauet occifionem hominum, quodpotius uult eos habere uiuos

amp; tributarios, quam cum effufione fanguinis capiendo pofsidere. VndenuUo modo occidereuolunt homines, nifi extrema necefsitate compellantur, fcilicct quando fedefendunt, uclfugiunt : fedomnino conantur, ut uiuos capiant. Sic po- corpora de uno homine duplex rapina perlicitur.Turcus enim intendit,uendendot pro fu£ nccrßitdi b b * corpore

corpore fuæ cupiditad fansfaccrerdtabolus autcm,Edcm anfcrendo,animam Ce* Cum m gehennam miferabiliter perducere.

VT autem faciltus ÖC commodius pofsint captiui confer uari,habent députa tos mercatores peromnes ciuitatesad cmendu amp;uendendum hommes, »rnoKores no- ^^^ ficut SC mercatores aJiarum return habent priuilegia à rege,ut pofsint capU' minnm, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^^ quofcunep amp;nbsp;à quocunep captos emere,uendere,impignorare,redïmere, fe-cundum ftatuta regalia, fuper hoc décréta, fine aficuius uel aliorum impediment to.Neqihancemptionê fblum in ciuitatibusexercent, fedetiarnuaduntincamt «3 Sum cum exercitu,portâtes catenas, ut emant captiuos de manibus rapientium. li enim qui rapiunt,quia gubernare non poffungfiatim uendunt amp;nbsp;pro maiot ri ud minori predo,(ècundum copiam uel inopiam captiuorum. Nam aliquant do in tanta multitudinecapiunt,ut unus homo ( ut audiuiab eis ) pro uno pileo uendatur. Illi igitur mercatores eos emunt Ô^ gubernant,mittentes eos in catenas æreasjdeeem uel duodecim in unam catena. Non eft autê medicus neque phy-ficus, qui ualeat iftis mercatoribus comparari,in cognofeendis complexioni-busôf codirionibus hominum. Immediateenim utinfaciem alicuius infpcxc-rint,cuius fit ualoris,artis,uel fortunæ, cognofeunt. Non folum autem magnos uel prouetftæætatis, fed etiam paruulos SC pueros adhucin ladle matris, uel etia *3 eos quos folent protjeere illi quirapiunt,nefint eis oneri, inuentos portant in Cdptiuoruum faeds,^ nutriunt cum magna diligentia SC mirabili induftria. Præterea in om* ditio,^ empo nibus duitatibus, finit ad cætera mercimonia, fic etiam ad homines emendos 2d ”*’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uendendos habetur forum propria, amp;nbsp;loca ad hoc légitimé deputata. Ad hunc locum fid forum, pauperes captiui cum catenis Sd funibus ligati, quafi ouesad oedfionem, ducunturJbi examinantur, denudantur. Ibi rationalis crcatura, ad imaginem Dei fadla, ficut animal irrationale, uilifsimo predo uenditur SC com-paratur.lbi(quod pudendum didlu) mafculorum 2d fœminarû pudenda coram omnibus contredlantur, amp;nbsp;manifeftè oftenduntur. Nudi etiam compelluntur coram omnibus incedere, currere, ambularc, SCfakare: ut manifeftè appareat, p utrum infirmus uel fanus,mafculus uel fœmina,lènex an iuuenis, uirgo an cor* ruptafit.Etfiquos uiderintcrubefcere, circa illos magisinftant,impellendo, uir-gis cædendo,colaphizando,ut fie coadle faciant,quod iponte erubuerint coram Atif/jdf. omnibusfacere. SeddehoemodieSdixi. Ibiuenditur filius,infpicicnte 2ddolente matre. Ibi emitur mater, in confufionem SC defpectum filij. Ibi marito eru-befcente,uxor ut fcortum dcluditur, SC alij uiro traditur. Ibi paruulus à finu matris rapitur, SC cornons totis uifceribus mater ab eo alienat.Ibi nó defer tur digni-tan,neepardtur ftatui. Ibi faccrdos SC plebeius una pecunia taxantur. Ibi miles Scrufticus una ftatera ponderantur. Initium autem malorum hoc, uide quid fè-Curißma ci- quatur. Emitur SCeducitur, SC unius uilifsimi ruftici SCturpifsimi uillani ferui 4» ptiuorumferui nOjUilifsimS mancipi5 perpetuis carceribus cÓdemnatur, nulla am plius eft Ipes tutupud Tw- libertatis uel requiei,nullu prorfus folanfi autcófoIatio.Sed SC in maioris defola-^^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tionisopprübnü,totiusdomus 2domniu quæincafuntonera,fills humerisim- 4 .

ponuntur.Et fi defedlus euenerit, uidebis ficut afinu uerberibus lubnci, SC inter uerbera crucis SC paisionis Chrifti improperiü fibi irrogari. De intolerabilibus laboribus tacco,de fame SC fiti, SC nuditaos opprobrio nihil dico : fed hoc folum adiungere uolo,quod SC tanta amp;nbsp;tam amara eft illius fcruitutis anime SC fpiritus afHidlio,quod SC mors ei æquiparari nequaquam pofsit.Quid enim faciet mife-ra anima,cum ft cofiderat ab omni bonoimpeditam,2d omni malo expofitam t* Mende, Videt fibi dominas inimicû cruds Chrifti, uidet ft oppreflam tanfis laboribus 2d narijs

fC uarij s occupa tionfbITS ; con fidcrat fe feparatam ob oufli Chrißi, 8C traditam m manus Si fauces luporû. Denies uidet fe indu fini perpetuis carceribus,ÔL omni fpefruftratamlibertatis.Demum uidet fcderclictam à Deo,Sf traditamin ma nus diaboIi.Certe fi optio daretur,magis eligerct morfquam uiucre» O quam multi hums calamitatisdifcrimcn nonferentes, in baratrum defperationis ceci-derunt. O quam multi fe multis modis morti exponenteSjfugerunt, amp;nbsp;in monti bus amp;nbsp;fyluisfameSf fin perierunt: uel quod extremum malum eft, fibrjpfisma' nus inncientcs,uel laqueo fibi uitam extorferunt,uel feipfos in flumen proqcien tesjuitam fimul corporis amp;; animæ perdiderunt,

fcruos GT aneiÜM; erdeßga feruorum er libérât tone. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. VII.

TAntaeftinter eos auiditaspofsidendi fcruosamp;anciUas, ut intota Turcia una omniü uniucrfalis h abeatur ifta opinio,quod quicunq? potuerit pofsb

dereunum feruumuel ancillam,egeftatemamplius nonuidebit. Neeeosfallu Opinio Turco iftaopinio.nam procertocredo,quod ^pterhocmaledióioDeiintratindomü ’’ƒ'» depcßidc dus,utfruftratus totaliter fpe felicitatis æternæ, gaudcat felicitate terrena. Nam ^^f^Mi*

Si ex tune tanta infariabilitas cor cius occupât, ut cum unum polfedci itferuum ucl ancillam, immediate ad habendum fccundum toto cordis delidcrio afpi-ret. Et fic deinceps de fecundo ad tertium, de tertio ad quartum : 0^ fic crefcen-?

*0 teculpa,in infinitum feextenditconcupjTccnna.ka quod multi inueniantur, quiuillas de fcruis amp;nbsp;ancillis conftituunt, amp;fcruum cum ancilla coniugioiunx genres,domos effiemnt^qnarenns ex eis nafcentibus filqs 06 filiabus,fuo infatia^ bilidefidcrio aliqualiter fatisfiat.In tota enim Turciauixdomus inuenitur, qua* uno ad minus feruo uel ancilla carcat. Vndefitut quantumcunejj in numero Si in copia multiplicentùr,nunquam tarnen nalor uel precium decrefcit,imó potius augetur.Etexindectiam ipforum raptorum,óf etiam mercatorum exercitatur fo Iertia,dumconfpiciunt fuorum mercimoniorum precium óf ualorem ex copia non minui, fed potius augeri. Et ficut dominorum magna eft auiditas fcruos pofsidendi, ita Sf feruorü eft magnu defiderium manuseorum euadendi. Nam

P nihil aliud inter fe tractant,non aliud cogitant Si loquunt,nifî quomodo Ôf quo fugiant Si euadere pofsint. Sed cum ipfi domini eorum perpendunt Siconfide-rant hocexafsidua Si mutua collocutione,ftatim incipiunt eis negatecopiam ali mentorum,ncexfuperfluitatc fibiad fugam uiaticum præparare poterint.

Fugiunt multis modis,nihilominus nihil proficiunt.nam uix aliquis fuga eua Captiuos in dere poteft,maxime de his qui ultra mare ducuntur. Inuenerunt enim ipfi Tur^ Turcia diffù ci multos Si uarios modes eos impediendi,requircndi, Si inueniendi- Cum igiz cilimèeffugc turpoftfugaminuentifnermtSfrcducquot;ti,dup!icafcismifcria:Sffifecundofugez tint Si fuerint inuenti, iam non eft locus ueniæ, fed fine aliqua mifericordia uer-berantur,ciuciantur,ôf affliguntur.Si autem fugiendo perfeuerauerint,uendun

40 tur,uel etiam narijs necefsitatibus à fuga coercentur. Nam alij eis cibo Si potu ne gato,óf ueftimentis, permittunt mori. Alij maflâm ferri in pedibusapponunt. Alij colla catenis conftringunr. Alij combuftis neruis claudos eos reddunt. Alij abfcifsis auribus amp;nbsp;nafo, inutiles Óf deformes reddunt, óf notabiles. Alij etiam crudeliter gladijs occidunt óf interimunt. Sedhuic incommodo quoddam rez medium inuentum eft,quod tarnen non omnes,fcd folum fapientiores óf tma- iftitiores. iores eorum obferuant. Vt enim eos a fuga compefcere, óf ftabiles reddere pof-fint, inducunteos ad accipiendum padum libertatis. Quodcum facere content!

fuerint, ducunt cos ad indicé ordinariu loei illius, óf coueniunt cum eis pro certo PaSum hier-termino tcporis,óf quantitate pecunia’, Sf firma to fuper hoepado coramindice tatit.

^^ teRibus, ^ chirographo confecRo, reddunt cos fecuros de liberate habenda* Cum igiturhoc quod in pactoeft, perfoluerit, iudex cum authoritate Im pc naît perpétua donat libertate,cum m Gr um en to folenni, quod nemini aliquatenusH-cet infringere. Per iftum modum amp;nbsp;ego hberatus fui. Hæc autem libellas præ-tertcis temporibus erat uniuerfalis Sd larga, ita quod potuiflent ad libitü in Tur^ cia Gare, nel reuerti ad patriam.iGis autem temporibus reftridia cft,ita quodltbe*

ratis non licet reuerti ad patria, fed fold man ere in Turcia. Et ergo poft habitam Iibcrtatem,magn^ eft difficultas pofte exire,eo quod in omnibus loris, fine porti bus mans,Gue alibi,interdidiû liabctur à rege,quod nequatp deditilibertatiper luddcndi duo mittantur ad patriâ reuerti. Suntamp;alqquamplures modi euadèdi, inter quos «o funt duo eiiam magis uGtati. Quorü prior eft, quod illi qui polTunt habere corn* moditatem acquirendi pecunia,poftunt à facerdotibus, peregrinis, SC uagantf bus huiufmodt Iiterasemcre,Sc’ ficoccultêrecedere. Secunduseft,quiafuntquG dam fures, fub fperie mercatorü illorum qui uendunt homines, euntes de terra in terram, quicum inuenerintièruosuel ancillas fugere uolcntes, recipiunteos furum,£lt;uendunr adloca remoriora:££ fi quosinuenerint magisaptos, faciunt cum cis pactum, amp;nbsp;poftquam ter autquater ifto modo uendidcrint,liberos cum hteris permittunt abirc.Dc illis autem qui liberantur,paurifsimi ad patriâ reuer-tuntur,quia iam ibi familiaritatem contraxerunt:uel etiam propter diGicuItatcm recedendi3utfupradiximus.

DE HI S Q_V I NON I N VIT 1 NEC COACTI, fed)jgt;ontehuicpcriculojeofferunt,uelingentnt. Cdp. VIII.

SEd fi dchis,qui quotidicinuiti,dcuicti amp;nbsp;coaóiabducuntur, fedailla Giki' mentum amp;nbsp;augmentum reripiat,tamen culpa corüin immenfum exceditfa

emus illorum,qui tan^ arida ligna huic infatiabtli incendio, fine contradidGone feipfosexponere non dcGGunt.SediGi dum fponte fe quotidiein tanta multitu' dine ad negandum fidem ingcrunt,non folum Gbi, fed etiam exteris inritamen^ turn ruime hunt. De quorum generatione ad plagam Aquilonis quatuor uel quinep magna regna funt Gra, quorum terras licet Turcus ipGsdeuicGis, longo ante rem pore poflèderit,tarnen eas propter amplitudinem amp;nbsp;latitudinê nequaep P Bolha. fU’Ti Turcis adhuc implerc potuit. Quorum hæc funt nomina:Bofna, Amant, Laz,SIauonia, Albonia, Viide ufq?hodie genres illæterram fuam fub dominio firMntldz. ipGusTurci inhabitant: fedpropterttibutaannuaIiagt;6Coneragrauia,amp;muItas slduonid. incömoditates,quas pattutur, ita depauperati funt, quod uix fe nutrite poftimt, Albduid. Vndeht,ut ægcftatecompulG,annuatim temporelaborisueniant,amp;perciuigt; tates Turcorum difperga ntur,ut inopiæ fuæ,more mercenariorurn,aliquatenu8 Eccf Gog erualeantcüfudorelaboris fubleuamen inucnire.Ethi,fiintemperiesaêrisn6ob-ftiterit,in tanta ueniunt multitudine,quod iam no pro alia mercede, fed fold pro uidlu laborare contenti funt. Et iftis faciliter perfuadetur,utnon recédant. Ideo quodilliusidiomatis2lt;generationistantaiamibicreucritmulticudo,ctmaxime 4® in ciuitate regia,quæ t Adrianopolis dicitur, quod fere omnes mafeuli 0d fœmi-næ,parui amp;nbsp;magni,hocidiomaloqui didicerût.Nam in curia ipfius regis uix alG quando idioma Turcoruauditur, eo quod rota curia 0^mi.ior parsmagnatorn ex renegatis illius idiomatis congregata exiftat. Præterea Turcus magnus ab omni prædaôôrapinacaptiuorû derimas fuas habet,amp;cum hmferit copiam effe illorum, præripit utomnes iuuenes à xx. annis amp;nbsp;infra, pro parte derimæ, quæ ad eum fpecGat,Gbi offerantur.Sed Sé per omnem terram fui dominij adhuc mul tl funt de Græcis antiquis, amp;nbsp;alqs nationibus, qui caftella amp;nbsp;oppida plu rima in' habitant.^ ab omnibus ftatutis £C oneribus aliorum dominorum libcncvex^

cmpcijipGus regis feruirijs intenduntjôi ad eins curiam pcrn'nent.Horum Ghos auigind

^^^’S*^ annis et infra aetatis,mifsis nuneqs dequinquennio ad quinquennium fibiadducerepratcipit, d^iubet,uc diftributi per curias magnatium morum, in monbus amp;ritibus Sein armis erudiantur amp;exerceantur. Qui dum circa xx.an-nos uel amplius ætatis peruenerint, redutfios ad curiamfuam,in ftipendium fu-um cos recipit,Slt; fibi famulari facit. Talis eorum lingua Gingitfcheri uocantur, Ethabentur aliquando in curia regis xxx. uel xl. millia. Portant quædaminfi-gnia in ueftimentis, amp;nbsp;maxime in capite. Portant enim pikos, uel mitras albas, quibus nemo audet uti,nifi fit de curia regis. nbsp;nbsp;Et ex iliis habentur clecti fagit-tarij, v.uel vi.milium, qui arcumfiniftraraanutrahuntjCt uocantur Czolaclar, »0 id eft,finiftrartj.lftihabent areus tantæfortitudinis,quodfagittareorumomne kutum amp;nbsp;loricam penetrant. Et immediate incedunt ante regem. Et dum rex proceditad campum,his omnibus quafi quodam caftro utitur.non enim fe moz uetadpugnam. Et fi omnem exercitum fuum frangi contingat, nibilominus ipk cum fuo exercitu uictcriam non amittit.Sicut audiuimus faólum in ifto maz gno trium dicrum Sf noótium conHiCtu, quem habuitcum rege Poloniæ. ubi licet exercitus fuus communis totaliter difperfus fuiflet, amp;nbsp;uióus, tarnen ipfeH-naliter cum fuo exercitu uieSoriam obtinuit. nbsp;nbsp;nbsp;Ex iftis iam dieftis feruis fuis, fe-

omnes fui magnates âd principes totius regni, quafi quidam officiales,SC no do- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^

lo mini uel pofleftbres fint à rege conftituti : 6C per confequens ipfe folusdomi- ^^^^^ ç^i^

nus SC pofteftbr, 8C legitimus difpenfator,diftributor SC gubemator fit totius rcz gni.Cæteri uero executorcs,officiales,et adminiftratores fecundum fuam uolun tatem SC imperium. Habet autem inter alios dominos, duos maiores, qui omnibus alijspræfunt. Vnumcitra mare, SCalium ultra mare, qui fecundum

fuumimpcnum5lt; uolunrarem habent omnianegodaregniexpedire;qutuogt; cantur Bcglerbegi, quafi domini dominorS. Et exmde procedit, quod in regno fuo3quamuis fitinnumerabibs multitudo,non poteft orm aliquid contradiÆo-nis uel repugnanriæ, fèd quafi ufr iinus in omnibus,ÔCper omniaumti, ad unicum eins imperium refpiciunt,fubqciuntur,amp; indefeiTe famulantur, Ód fine auz jo thoritateeius nemo aliquid intendit præfumere.Siautem aliquis,fiue magnum, fiueparuum attentauerit, co fa a o priuatusomni beneficio, amp;nbsp;rcuocatus ad euz riam,priori feruituti fubijcitur,fi non fuerit maior peena infligenda;fin autem, t ad libitum eum occidif,amp;carceridéputât,uendit,amp; in ieruitutem redigit,fine ali cuius contradióionis rcfpcctu,ucl perfonæ. nbsp;nbsp;Nunc ucro ex hoe quifep cogno* feete poteft, quod illorum rçproborum amp;nbsp;iniquorum coneordia, non ex aliquo - commodo accidentali, uel exteriori procedit, cum fintillius crudelifsimi tyranni

tiali QC interiori fundamento 2lt; caufta,quæ eft defperatio de bono, ÔC ob ftm at io vnde iflacon-in malo: ad quam fuis eulpis exigentibus deuenerunt, quafi inebriati, SCquoda cordiaoriatur, 40 infimc^tudiabolicoconfinaiÔC adunatiàfuroreiufti iudicis, cuiuscalicem indi

gnationis bibcrunt,ut in finem maliciæ Sc' totius peruerfitatis pofsint fine interz mifsione SiC impedimento currere,amp;locum fuo domino diabolo amp;nbsp;Antichrifto præparareQui cum eorum malæ intentionis menfuram impleuerit,amp;^ omnium

reproborum SC iniquorum in fè perfonam recipiens, maliciam, qua dei ccclcfia impugnauerunt,ad plenum perfecerit,ita ut fe ab omnibus pro Deo adorari fa-ciat:tunc interficiet eum Dominus i e s v s fpiritu oris fui, ut ipfe cum fuis membris ieruitutem ientiatpunientis, qui patientiarn Dei contempferun t,tam diu ad poeniten riam expedantis.S^c.

MOtiua autem iftam femm, SChuncerrorem perfuadentia,funtin duplici fpccie,fcilicetnaturaliaamp;ftipernaturalia,Naturalia iterum duplicia,fcili* eet uniuerfalia amp;nbsp;particularia. Vniuerfaliafuntduplicia:aliacoie(ftur«,aliacxpe • rienti«.Conieclur«funt, qu«continguntà remotis, amp;nbsp;folum ex auditu : experienti« ueró,qu« ex uifu Äf iènfupercipiuntur. Demotiuis cóiedïur« dicit Ab* Apocdl.ii. ßjs Joachim, fuper illud Apocalypfis 13. Et uniuerfa terra admirata eft poft be* ftiam.Licet illud in die fuo complendum fit,iam tarnen non defuntplurimi, qui adniirentur,Slt;quafititubareincipiuntdicentes:Quodeftè crediturhociudiciü, quod tanta mukitudo aduerfatur fidei, amp;nbsp;quod ita pr«ualere permittitur contra populum Chriftianumr'Putas tot milia hominu damnandi funt, quafi unus homo r'putas fine caufa permittit Deus, illos intantam excreicere infinitatemd

iccrur«. Primo enim fic audientes potentiam ipfius Turci, ÖC uidorias eius con^ tra ChriftianoSjd^ multa mala que facit quotidie,admirantur amp;nbsp;dicunt:Quomo do tanta mukitudo contrariaturhdei.^quafi dicerent, Cumipfäueritas fern per præualeat errori,amp; magis eft amata amp;defidcrata ab omnibus, non eft pofsibilc, quodtam multi earn impugnent. Ergo ubi mukitudo, ibi ueritas. Secundo fic: Quornodo poflunt pr«ualcre ueritati,cum Deus femper fit adiutor ueritatis,uel ipfarn tenentium f Ergo qui pr«ualent,tenent ueritatem.Tertio fic: Quornodo pofsibileeft,quodpoftent ficmultiplicari amp;nbsp;crefcere, cum omnis error fit fine 5® fundamento, amp;nbsp;fic non poteft mukiplicari ? Ergo, amp;c. Quarto fic : Quornodo Deus permittit,ut tanta mukitudo tranfeat in perditionem,cumipièuukomnes homines faluos hcrir'Ergo,Slt;c. Iftis motiuis uel conceptibus refpondet Siiple 7\13bas loachim,per dióaPfalmift«dicentis:Quammagnificatafunt,2lt;c.quafi diceret: Cum ipfa natura pro modico grano conferuando amp;nbsp;nuniendo, minv menfum faciat multiplicare paleam dC ftipulam,óó tarnen in hoc non errat: quid mirum, fi Deus propter falutem paucorum iuftorum, multos reprobos patitur amp;nbsp;fupportat d Sed hoc non confiderant infipicntes,qui pro fuis phantafijs 06 co* gitationibus, uolunt indicate de diuinis operibus incomprehenfibilibus.

Motiua experienti« funt duplia'a,fcilicet uniuerfalia Ôé particularia. De uni* '^ lier fallbus motiuis experienti« notandum, quod tenta tiones qu«fiuntperexpc rientiarn uifus,uehementius feingerunt quam ill«qu«per auditumSCconiedu ram percipiuntur,de quibus iam breuiter didium eft. De his autem qu« per ui* fum et experientiam fiunt, nuncdiligentius eft infiftendum. Vnde pro fundamento ipfius materi« hic aduertendum eft ,quod in moribus exterioribus «qualitcr fe habent boni 6d mak, licet in«quali intentione : quia ficut bonis omnia cooperanturin bonum, itaeconuerfo,omnia malis inmalum. Vnde fi boni bonis polleant moribus, ad exemplum uirtutis facit: fi autem prauis, ad cuftodiam uirtutis interioris uel humUitatis facit. Reprobi autem bonis moribus

moribus ad dccipicndum, mail's autcm ad cornimp en dam animas fideli» utun^ tur. Vnde de primo dicitim Moiliri funt fermones eins fuper oleum, amp;nbsp;ipfi funt PfaLf^. lacula.DefecundoautemiCorrumpuntbonosmoreSjCoIloquiapraua. Quis '^■Connt.if. enim,nondicofimplcx rantum,fcd etiarn fapiensquif^, non moueretur prima, fronte, uidendo tantam cêpofitionem morö in ipfis inndehbus f' Omnem enim leuitatcm,in quibufeunqj actsbus cotum amp;nbsp;geftis,ueiïitu ^ apparatu,deteftan- ^opoptiomo-tur Geut tgnem,S^ abominanrur ficut peftem. Vidcntcsenimleuitatem Chri- *'‘*^‘igt;^'^‘*’^‘^^^-ftianorum in neftitu 2v equitatu, Sd alijs quibuicunqj, derident, amp;nbsp;cos capras S^ fimias uocant.Honeftifsunüenim modumimo religiofifsimum habentin uefti

w tu, tam marcs quam feeminæ, tarn maiores quim minores, tarn curiales etiarn '^^'M-cotii' quam ipfîrufticiamp;uillani.Et ira comunem 6^ fimplicem, ut omnino nihil inde- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

eentiae uel inhoneftaas,feu fupci Huitans uel curiofitatis,ucl iemtatis pofsit in eis deprehendi uel notari» De his autem qui religiofiores amp;nbsp;deuotiores habentur, quid dicam fTantum enim fimpÜcitatis ôdeonformitatis Sd fingularis apparent Veßitturc!i~ næ Ôd exemplaritatis oftenduntin a cd i bus, geftis, Ôd motibus Ôd ueftimentis, ut ÿ^'j'^gt;'i,m. cosaliqucm modSregularis obfemantiæcrederes profdTos, In equitatu etiarn

fidalijs apparatibus,non folum fimpliceSjfcd etiarn ipfi magnates, in tantum de- ^“^‘^' utuntur uitant omnem ftrepitüódrumorem,utnullomodo aliquis equitetequum,qui ‘'‘^'^‘^ clt;^nlt;tM non fitcaftratus. In uno enim cxcrcitu centum mille equorS,non audiretur unu

*0 minimus rumor uel ftrepirus alicuius equi. In fellis 5d in frenis nulla prorfus cu-riofitas,nulla uanitas uel fuperfluitas habetur. In omni apparatu equorum fim-plicifsimum tenent modS. Nullus armatusincedit,dum ad campum exeunt,fed omnia arma eorurn in farcinis deferuntur camelorum Sd mulorü.Nullus difcur-rit,nullus cumequo faltatucl tempeftat,uteft moris Chrihianorn. Ipfi deniep magnates ôd principes itafimplidter (èhabent in omnibus, ut ab alijs difccrni ^,jii^,j,^ir^^^, nonpofsint. Vidi regem euntem ad ecdefîamperlongumfpadûâ palatiofuo „jenperfonar^ cum duobus iuuenibus. Et hoc uidi etiarn, ad balneum euntem facere. Nee re- interTurcos^ uertentem deecclehaadpalatium aliquis fuit aufus comitari,necin plateafibi aliquis aufus eft occurrere,uel clamare,ficut folentfacere et dicere, Viuat Rex,ód Turcorum re-

10 huiufmodi. Vidietiaminecc!efiaorantem,nonincaïhcdrauelfolioregali,fed gnjmplcxci4 fuper terram, fubftrato tapecio,ad modum cæterorum fedentem. nee circa eum Mt. aliquod ornamentum fufpenfum,uel oftenfum, feu extenfum. Nihil omnino fingulariratis in ueffimenris uel in equo utitur,quo pofsit tab alijs cognofci. Vi- pr^ dieum in excquijs matris fuæ, nee pofsibilc fuiflet meeum cognofcere potuif-fenifi mihioftenfus fuilTct. Habet firic^ifsimè interdi(fium,ne aliquis eum co-mitetur, uel ei in uia occurrat, t nifi fua licentia fpcciali. Omitto multa quee de eo ßne audiui,quomodo fit affabilis in collocutione,maturus Sd benignus in iudicio,lar gus in cleemofynis,2d in alijs acribus fuisbeneuolus. Vnde fratres Chriftian» in Pera, dixerunt mihi, eum intrafie ccclefiam eorum, Sd fedifle in choro, ad ui-

5° dendum cærimoniasSdmodumofFicij. Vndeetiarn ipfimifiam coram eo,ipio ficuolente,cclebrauerunt,ódhoftiamnonconfêcratamineleuationc demonftra uerunt,uolentes eius curiofitati fatisfaccre, nee tarnen margaritas porcis prode-re.Qui etiarn dum cum cis de lege Sd ritu Chriftianorum colloquium habuifict, Sdaudiflèt, quodepifeopipræefiènt ecclefijs, uoluit utadconfolationem Chriftianorum aliqucm cpifcopum adducerent,cui adomnia fuoftatui neceiTaria, promifitfefauorem Sd auxilium finedefeclu praiftiturû. Quis autem,audiens uidorias.bellajódcxcrdtus multitudincm,gloriam ôd magnificenaam, talem in co poffet fimplicitatem fofpicarfiuel auditam non admirari f

DE M o T I V I S E X P E R I E N T 1 AE, tfx particulanbus. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. X.

MOtiua particularia funt duplicia,fcilicetextrinfcca SC intrinfeca, Extrinfé ca funt ea quæ pertinent in primis ad mundiciâ. Tantam enim in omnibus exterioribus oftendunt fc diligere mundiciam,ut quafiomnia quibus uturn tur,fufpccta habeantur eis de immundicia.Nam in domibus corum,ubi ipfi co-medunt,nullatenus permittunt,ut habeantur pulli, uel quod intrent canes. Et fi cafu canis uel pullus tangeret fcutellâ uel ollam, ex ea amplius nullatenus come* derent. Quando uolunt comederepullum,prius eum fex uel feptem diebiis fa

dunt ligatum tcneri,amp; purum granum ad comcdendS ei tribui. Si quodcuncß «o animal moreretur,cui non fuiflet indfa gula cum gladio uel foro, 8C effufus fan guis totaliter,nullo modo ad comedendum de carnibus eius contingerent. De mundicia autem corporali tanta eft cura, maxime iiïis qui fréquentant oratio* nem,quod in ueftibus Sc in corpore minimam maculam non fuftinent. Delo-tionibus autem, quæorationem præcederedebent, infra dicetur, cap.ij. Eade caufanon bibunt uinum, nee carnes porcinas comedunt:quia, utipfi dicunt,ho minem immundu reddunt. Nullo modo etiam poftquamcüqj pollutionê naturalem, aliquêfecü permittit loqui,uelfe permittit ab aliquo(quanti5 pofsibile Totionesfre- eft ) uiderf, nifi prius totaliter corpore in aqua merfus, uel aqua perfufus. Vnde quentißima:a- propterhocinduitatibuscontinuis utunturbalneis. Vbiautem nonhabentur iö pudTurcos,ut balnea, aliquem lêcretum locum ad hoe præparatumhabentip domibusfuis, ohm apud 1«- utftatimpofsintaquaperfundi antequa domumcxeant.Nampollutuquemqj

Tfchumup uocant,per quod notâtimmundiciam,quæmultûexecrabilishabet apud eos. Motiua intrinfeca funt, quæ ad appetitum SC defiderium pertinent, f^edipcia Tur^ Vnde primo occurritmagna fimplicitas eorü, quamhabentin ædifidjscorum. corum qualia. Nullam enim omnino deletftationem habent in ædificandis SC coftruendis adi* ficqs,ftuedomibus,Et licet fint ditilsimi in auro SC argento,5C in pecunqs, tarne omnem fuperfluitatem SCcuriofttatem itadeteftantur,utpaupertatemcrederes eos effe profeftös, Raro eft domus aliquain duitatibus delapidibus, nifi magno rum dominorum, 8Cecclefiarum, êC balneorum, fed funt communiter de lignis P xn^edipciorum amp;nbsp;terra conftrueftæ. Miro etiam modo fcandalizanturdeChriftianis,propter bixum. ædiheiorum fuperfluitatê, hiquiea uiderunt. Cum autem narraturhisquinon uiderunt,deteftantur, dicentes, Putâtlèilli pefsimipagani lèmperuiuerc pofte?

Deniep ipfi magni domini,quâdo no fit conuocatio ad çampû,in æftate exeunt ad locaamœna, SC non curâtes de domibus,habitant inpapilionibus, SCinfiftut continuis uenationibus SCfolatijs. Præterea eft quædâ generatio inter eos,no ad aliud nifi ad nutrienda amp;nbsp;cuftodiendapecora opera dans, tenens moduanti* quoru patrü : SC iftifunt innumerabilis multitudinis,ita ut difperfi per tota Tur-ciam,uix fuffïciat eos capere terra præ multitudine pecorü SC beftiarû. Non enim curant de domibus uel ædifictjs, led circûeuntes terra, fecundum comoditatem 40 quam exiguntipûpafeua etaliæ utilitates pecorü. In hyemeenim ad locainferio ra et calida defcêdunt,in æftate uero ad fuperioraafcenduntloca.Suntetiâ ditif-fimi SC potentifsimi in tantü, uteoru unus cu familia fua SC diuirijs, unüexercitu armare SC expedite pofsit, SC tarnen habitât in uilifsimis tentorqs et tugurijs,de* moftrantes fe no effe incolas huius müdi,lêd peregrinos.Etha'çagunt ex quoda inftindu naturali,qd’ Chriftiani propter jChriftfi et fidem eius facere deberêtex uoto. Nunc fecundo occurritfimplicitas quâ habent in hoc,quod picturas feu Turd pi^urat fculpturas omnium imaginu fic abhorrent SC deteftantur, ut Chriftianos qui in er fculpturas his tantum deleCiantur,idololatras SC cultores dæmonumuocent, SCinuerf deteflantw. täteeffe pedant. VndedumeffèminChio, SC ambafiatoribus Turcorum, pro recipiendo

imouixpofTunt expedare donecueniat tepus excundi, fed ^ iphpræueniùnr. Sed amp;fi quandoc^ contigcrit cos à belio uacare, magno affïciuntur tedio. Et non folum illi qui fcripti funt, fed plures illis quafi motu proprio ad hoc currunt ÔC fe ftinant. Et propterea non multum iaborat Turcus ad congregandum exerd* tum fuum,fed folum mifsisnuneqs ad præGdentes,dcfignatdiemamp;tempus.Et Qwmodo rex illi immediate faciût præconizare in ciuitatibus amp;nbsp;oppidis, amp;i fic in fpacio unius Turcorum con menfis coueniunt in ordine, fecundum quod fcripti funt, pedeftrcs feorfum ab greget exerd^ equeftribus,unufquifq3 cum fuo Præfidente,eodem ordine quo amp;nbsp;in campo fo-lent caftra ponerc,amp;ad pugnam proccdere. Nee etiam utuntur uexillis,fedipfi Turcos no uti Campidudoresprofignohabentlanceam altam,in cuiusfummitatehabentde.- ta uexiüts. pendentes pilos allein ris coloris, per quod omnes adeum pertinentes, poffunt eum cognofcere. Et unuiquifqj illorum Campidudorum utitur üno tympa* no magno cum Hfrula,ad conuocandum fuos, à ad concitandum amp;nbsp;prouocan-dum,quando necefteeft,ad pugnam.Et illiuocantur Czumbaftchi.amp;unicuicp eorum fubqciuntur Centuriones,plus uel minus,fecundum quod requiritexerx citus.Et funt ad minus quatuor,ad maius autem decem.Et ifti uocantur Tftheri bafthi.q uorum unufqüiftp præeft centum equeftribus,qui uocantur Czinghe-ri.Ifte etiam ordo in pedeftribus obfcruatur. Cum igitur reuertunt de pugna, unufquifqi liuemagnus, fiue paruus, fe præfentat Regiftrario, quieftunus de magnatibus,ut fi aliquis dcfuerit,loco fuo alius fenbitpofsit. SiautemTurcus ra uidcrit contra ft grauari bellum, ftatim mifsis nuneqs per totum regnum,quarx tum uel quintum, cum expenfis remancntium,cogit exire.Et ifte exercitus uoca tur Efcherihor.Et per iftum modum infinitum poteft congregate cxercitû.ltacp feruore hocedicGo per nuncios publicato,cum tan toi furore proftquuntur 2v faciunt, ut unus pro alio ft offerat : SCille qui remanet, iniuriam fibi fieri credat. Infupcr Ff^toj cxißb dicunt fe felicesfore,fi' non in domo inter lachrymas et fputa muliercularü,ftdin mdriquidb ho campo inter haftas fagittas hoftium pofsint mori. Et de eis qui fiemonuntur, ßibM oeddun non folum non dolent, fed eos fanctos Si uictorcs predicant amp;nbsp;extollunt.

Secundum cft,uiCföria corn connua contra Chn'ftianos;quod altquos mulw mouet,ut in ocnnuo capite diólum eft,fèd minus ßpienterjUt infia de interpréta jo tione motiuoru patebit. Hocetiam cos multü cofortat amp;nbsp;confirmât in ipfa fec^îa. Vnde etiamuidoresfenominant, amp;nbsp;gloriantur, quafi uióores totiusmundi. Turd Mulâtre ^^”f®®*^”’ prouictoribus fpecialiter in omnibuscongregationibus fuis, pragt; ui^dores m!idi ^*’«'quot;*’^ continuis poft comeftionem gratiarû adionibus. Superbiuntinfoper, Turd Chrifliu SdChriftianos fœminasdelpiciendo nominant,amp;^ieuirosearum. Etutadhoc nos faminds, mag’s aernagisincitentur, anteceflbrüuidoriasdefcribuntjdecantantjlaudant, fe uiroi wedt. amp;praeconfeant.

Tertium eft,eorum maxima QC continua augmentatio, non folum ab bis qui inuiti ac uidi adducuntur,uel qui fponte fe offerunt, ut didum eft fupra in capi* Vnufquifefitur tefeptimo/èdetiam dehisqui intcreosgenerantur. Vnde unufquiiep corum 40 corü poteß hd fccundnlegcm poteft habere duodecim légitimas uxores, ancillas quot amp;^quanz bere XII uxo tum placetÓncnuméro Slt;computationc.Étfccundncandcmlcgcm, omncsfilij res legitimdf. 2lt; hüæ ancillarû habentur æqualiter per omnia hæredes cum uxorum filtjs, Vn* de mercatores eorû,aut etiam alij domini potentes amp;nbsp;diuites, in qualibet ciuitate ubi habent pradicare, habent unam domû amp;nbsp;uxorcjilios amp;nbsp;lil ia s. Et per iftum modum aliqui ufep ad duodecimü numeru perducuntnumerum uxorum. Paux d tarnen inueniuntur qui duas uxores in una domo teneant,propter iurgium Só Libertds Tur- inquietudinem earum. Habent etiam fecundum eandem legcm liber ta tem re-cor« dimitten- dpiendi,dimittendi,tenendi 8C non tenendi uxorem,quando fibiplacet, fineali diuxorfs. nbsp;nbsp;nbsp;quo refpedu. Vnde ligamen matrimonrj, quodipfi Kebni uocant,in poteftate

dicuntcffe ipfius uin, SC nu uxoris. Et heet quifcp poEi't hoe foluere ad libitum^

Quartum,eft multitudo ad eosteonuerforum, non folum fimph'ciu,fed etiam cojfuertentium üpiêtum, 8C deomni genere SC códitione SC dignitate hominS. V nde religions

SC iacerdotibus Chriftianorum ad eos couerfis, mehorem prouifionem faciunt, j,\nitosConner ut fint exemplum conuerfioms aliorü. Vnde uidi quendam fratrem ordinis MP iï^d Turcos^ norum, qui magnam prouifionem de camera régis habebat, eo quód fidem abquot; negauerat. Audiui etiam de uno fratre Prædicatorû,qui fidem abnegauerat;qui dum cotra Chriftianos in quoda nauigio cum Turcis trafiflet, inftante fortuna

10 mariSjCæteris ereptis nauigi}s,ipfemercedem fuæ perfidiæ, fubmerfonauigiofb loinquoipieeratjæternampcrditionemnonimmeritofufcipcremeruit^ Tufquot; noc autor di-cineminemcogStfidemfiiam negate, necmultum inftantdehocalicuiperfua- cnfrotcm^O' dendo, nee magnam æftimationem faciunt de his qui negant. Vnde uidi quen- reiuo. dam,qui in curia cuiufdam magni domini puer literis deditus, amp;nbsp;tandé optimus facerdosSCplebanus,thabensuxoremSCfilios,mortuodomino fineexprefsio- f^^^^^ «^ ^■^' ne libertatis, ab æmulis uenditioni cum finis fuis expofitum, needimiflum, nifi ^^'’^• fe ad placitum hatredum domini fui liberafièt.

‘o TTOcautemquodnuncdicereuolo,fiquiscredcrenoluerit,indidaminerez TTlt;^æ rationis iè ipfum interroget:tunc ipie mihi teftis erit,quód à ueritate ua cuumnullatenuselfe potent. Sienim in redt æ rationis iudicio a capite procedit, quicquid in corpore fuerit, quomodo non dicatur procederea uirorum impudi-citia,uellafciuia,quicquid in moribus uxorum inhoneftum uel indecens reperi-turfcum teftefcriptura,Vir muhens caput ehe comprobetur.Gerte mihi magna t.Cor.it. admiratiooritur, quädo honeftatem, quam uidi in fœmineo fexu inter Turcos, confidero:SCimpudicifsimosornatus,öCdamnatosmoresfceminarSinterChri-ftianos cofpicio. Sed quia hoc quod ibi ujdijta uniuerfaliter in omni loco Tur ciæ ueritatem habet, utpenitus aliud fieri no uiderim in omnibus ciuitatibus feu

jo locisquæperluftraui: hocautem quod inter Chriftianos uideo, nonita commune SC uniuerfaleeft, ut uniuerfali indigeat reprehêfione, fed folum quorundam, non uirorum eer te, fed effœminatorum bominum,qui ita in carnalitate fubmer-famhabcntrationcm,utncquaquam difcernerequeant,quidcommuni proxi-morüfalutiexpediat,fed folummodothçcintendun^utfuisimpudiciftimiscor- ad hoc dibus SCoculis fatisfaciantincultu meretriceo uxorü fuarum. Nee propter hoc excufabiles funt ipfæ uxores, quia uiris fuis hoc optime placere fciunt. Nee uiris coguntur obedirein hoe quod obeft faluti : alioqui hocinipfis implebitur quod feriptum eft, Omnis mulier quæ eft fornican'a, quafi ftercus in uia, ab omnibus -EccleßaAici^, prætereuntibus conculcabitur. Virorum quoqueculpa earumculpamexcedit,

40 dumearûeffrenatâimpudicitiâ freno difcretionis non dirigunt. Ö execrada, inuehitur animo diabolica impudicitia, quæ quia non poteft fingulorum membris ft fuppogt; tor in perner-ncrepolluendam,contendittarnen fingulorum ft oculisSCaffeeftibusingerere fos moreseer proftituendam.Certefuntmulto ftheioresproftitutæ inlupanaribus latentes, inhoneftumha, iftis impudicifsimisfoeminis, ad perdendas animas totam ciuitatem circumeun- i’^^ß^brifliana tibus. Sed o talium mulierum omnium infoeliciisimum genus. Credis te tenere ’'“ f«»gt;iKarS, iura matrimonii, qui tories adulterium cómittis, quoties collum tuum SC petrus nudatum,oculos nutantes,faciem placidam,ceruicem ercctam,capillos defluen-tes,oculis impudicorum obieciftftSed tuo uir huius impudicifsimæ uxoris,non tuæ folum, fed omnium : ó proftibulum Sathanae, qui talem foues 5C nutris la-

queum diaboli, non exiftimas te redditurum rationem de totmalis, dieenteferfi MaUtó j. ptura : Qui uideritmulierem ad concupifcêdum earn, iam machatus eft cum ea in corde fuo» Sed nunc ad id redeamus,de quo eft intétio fermonis noftri.Ccrx Turcos JKcere ^^ mi-Qj nó immerito dixcrim ipfos Turcos, qui dum quilibet eorum duodecim ^n'^ro^taU ^^°’^^haberefibiliceredicit,innullâfpecialiterearSamoremfirnfeinordinate U^n^ar^rë transfundcreoftendit:fed omnibus æqualiter, ad cócipiende amp;nbsp;nutriendæ pro-^^_ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* lis necefsitatem utitur. Et dum unum uirum duodecim fœminis præferri fecum

dum legem fuam docêt,illius infcclicifsimi generis uilitatem,2lt; créa ton's fenten-Geneßss. ®*^“’ 9*^^ mulicri dixit,Sub poteftate uirieris,confirmant:Eosq5 qui fceminas fi-VMjfKtni. bi dominaripatiuntur propter libidinis ardorem, non uiros, fed Ruffianos pef ’® 0mos,ipfi'us9 diaboli adiutores ad perdêdas animas,non immerito effe een (endos. Pro magna enim infamia reputaretur uiro apud eos, fi' uxor fua in confpe lt;ftu uirorü, fiuein domo propria, fine extra domum difcooperta facie apparere Veftitus nwlie uideretur. boem in a’ infuper eorum fimplicifsimo modo utunturin ueftitu, ff rum TurcorU. nenotaalicuiuscuriofitatis,uelfuperfluitatis.In capiteutunturmitrisfuperpofi-tis uelis, ita utinuoluta diligenter amp;nbsp;decenter mitra, extremitas ueli dependens, remaneat ad dexterä faciei:quâ fi domû exire, uel in domo corâ uiris apparere co tingat, ftatim circûducerc amp;nbsp;totâ faciem uelare, exceptis folis oeufs, pofsint. Sed hoc de omnibus,etiam uillanis amp;nbsp;fimplicioribus dico. In ciuitatibus ucrô magnS nephasputaretur, fi uxor alicuius notabilisextra domû, nifitotafaciecumfubtf *®

11 fenco ita uelata, ut ipfa alios uidere, à nemine autê fades eins uideii pofsit, exi-re compertum fuifirL Nunquam audetfemina, ubi eftcongreganouirorum, coparere,amp;forum adire. Vendere aliquiduelemerefœminâ, apudeosomnino illidtum eft. In eedefia maton' locum longe à uiris habent feparatû, amp;nbsp;fie feeree turn,quod nemo pofsi't introfpicere,uel aliquo modo intrare-Etillünpnomnes, fed folum magnorum dominorum uxoreSjöC nunquam amplius^nifiin die Ve^ neris,ad unica orationis meridians horam, quæapud eos fblennis eft, decetalfi quo modo intrare. Collocutio uiri cp muliere in publico ita rara eft, ut fi inter eos per annum efies, uix feme! experiri pofles. Mulierem federe cum marito, uel equitare,ab omnibus habetur pro monftro ♦ Etiam in domibus proprijs, uiri J® cum uxore nunquam in adibus 3Cmotibus,uelcollocutione, minimum indicia lafciuiæ uel inhoneftatis deprehendi poteft. Et tanta eft maturitas uirorS, etiam in domibus proprijs,ut timor amp;nbsp;reuerentia ab omni familia eis exhibeatur: præ^ fèrtim autem erga uxorestrigorem nunquam relaxant» Magni autem domini, quia cum uxoribus fuis effe fern per non poftunt, eunuchos ad euftodiam earum deputatos habent, qui cum fumma diligentia ita eas euftodiunt, ut conditionem uiri cuiufeuneß penitus ignorare uideantur,nifi mariti fui. Reliqua caufa breui-quindecim tatis tranico. Hoc autem quod in domo patroni mei ultimi (in quatad uiginti annos fui continue) à fœminis expertus uidi, longum eilet enarrare per fingula: nihilominus tamê non permittit me tacere omnino opens magnitudo. Nâ uxor 4® fîltj eius quæannos uiginti in domo eadé tranfegerat,habens filios amp;nbsp;filias,nun-quâ uifa eft præfênte pâtre mariti aperto ore uel difcooperta facie comediftè, uel . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;locutafuiflè.Et hune rigorê reuerêtiæ à prima die qua hanc eandem domû intra-tiTou nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uerat, nunquam relaxauit, nec in pofterum aliquando relaxare decet » Etifta eft tur 1 Lamm's orn^ium una generalis confuetudo in fimili ftatu degétium apud eos. Eft etia Turcorum nbsp;nbsp;ahnd quod ftridtifsimè obfcruât » badio em defpofationis pabto inter filiû unius

ôë filiam alterius, nunquam amplius fponfus aliquo modo audet parentibus uel propinquis fponfæcolloqui uelapparere,ufqueindiemnuptiarum,fed declf nat,2d fugit erubefcendo prxftnuam eorum, quantum eft pofsibile. Hoc idem obier*

obfèruaturabipfa fponfa refcedu parentum 8lt;f piopinquorum fponfi fui, 6^c» DEMOTIVIS SVPERNATVRALIB VS ET SPIRITVA-libiif,Z^ primo de profifione ex lege Tureorum. Cap. XIII.

PRofeisio, fuper quam fundata eft lex TurcorS, ifta eft, Layl Lahahillal lach mehemmererczullach. Hoc uult dicere fecundum communem opinionem exponêiium, Deus eft uerax5amp;Mahomerus eft prophetaeiusmaior.Omnium «£’’''lt;^ opinionum difficultas in ifto profefsionis modo confiftit. Si enim fe unius Dei ^rf/juwme« cultoremefteperfuadereporuerit,uenenum fuierrorisfub fpeciepietatis facili-ter diffundit.Hic eft lapis offenfionis, ad quem multi impingentes, inlaqueum nbsp;nbsp;nbsp;.

*’ perditionis animarum inciderunt.Hæc eft illa mollaafinaria,qup multorum col-lisappenfa, in baratrum defperationis cos demerfit. Dum enim fimplicesaudiût nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;* *

cos idola execrari, Sd omnem forma uel imaginem ftcut gehennæ incendium re-futare,2C unius Dei cultum tam conftanter profiteri amp;nbsp;prædicare,non manet arn pints de cis lufpicionis locus. Scd amp;quidam defapientibuscaufam durationis illius fcctæ fuper alias ft Gas amp;nbsp;htereftspHam dixerunt efte: quia idola deteftatur, amp;nbsp;unum Deum colit. Sed hoc mukùm improuidè dictum uidebitur, fi de repro-borum duratione,quid fcriptura commemoret, diligêter inipidatur. Deusenim reprobos ideo paticrer expeélat, ut in dieiudicij eos in plenitudinepeccatorü pu niât. Quos autem hiccirius tollit, nee permittit ex fentêtia agere, hoe utiqueideo

^c facit,ut in pemis cum eismitius agatur.Culpa igitur, clementiam expectantis co temnentium reproborum,dum ad inhnitum tendit,quid agit, nib ut furorem iu fti iudids contra fe graftantis fineremedio amp;nbsp;fine, ftucrius in peenis uindicê ipfa expeeftet Qé. recipiatf Quomodo autem hæc profefsio interpretanda fit, in cap. 17.dicctur.Quid autêcontincatlexhuius profefsionis,hic uidendum eft. Com munis opinio fere omnium Turcorum tabs eft de legeeorum. Dicunt enim pri-mum prophetam magnum, cui data fuit lex primitus,à Deo fuifle miflum, id eft 'Moyfen,cui datus eft liber Tcfrit,quem nos Pentateuchon uocamus,amp; omnem hominem qui co tempore ipfam legem obferualTet, faluatum efle. Cum autem per fucceflum temporis humana malitia Sd negligentia hanc legem corrupiflet,

5*6 in huius præuaricationis remediu eleeftus eft fecundus propheta magnus Daqt, que nos Dauid dicimus, cui datus eft liber Czabur, quê nos Pfalteriû uocamus.

Quo prioris modo feruato, amp;nbsp;corrupto, tertius propbetamagnus fubiunGtus eft lefle, id eft i E s V s, cui tertialexcum libro Ingil, quem nosEuangelium dicimus,mifta eft,quæluistemporibusomnibuscaufaialutisfuit. Ea tandem prçx cedentium modo euacuata,quartus cledtus eft Mahometus,qui legem cum libro qui Alcoranus difttuseffia Deo accepit.quæ (euacuatis omnibus ante habitis fo la necefsitatem falutis, donee alia fuper uenerit , plenè amp;nbsp;indubitanter ab eis præ-dicatur Sd dicitur habere.Hçcigitur lex Alcorani,primo in præcepto habet,utogt; mms utriufque fexus,dum ad proucctam peruenent ætatem,extra limites matrix 4'0 mon ij uiw non ducat. Deinde omnes paritdiftinÆoneadorationemfubijcit, defriâione quæ quinque uicibus in die,quincpad hanedeputatis horis amp;nbsp;temporibus,perfigt; cicur.TempusprimteorationiseftjOrtusSoliSjnoncomputandohoramjfedacö Oradi modus. piendo tempusgroflbmodo:eoquódipü'nullam artemhabentcomputandi,fed Tureiignari folùm infiinciu naturali de tempore iudicât. Ifta ergo oratio prima per quatuor artis eäputädi, Erket amp;nbsp;duo Grata mat perHeitur.Erket eft geminata inclinaoo, cum toiidê pro-ftrationibus: Czalamat autem eft ipfa fecreta oratio, qua facit fedêdo poft quodlibet Erket, cum falutatione à dextris amp;nbsp;à finiftris, Sd imprefsione pacis, quam utraque manu in faciem obducendo facit. Tempus fecundæ orationis eft: circa meridiem, qua: decern Erket Ôi quinque Czalamat continet» Tertia oratio in

dedinationc fólis tempore ucfpcrtino fit,amp;: ipfa octo Erkct Sf quatuor Czalamat habet,amp;C. Quarta oratio quint^ Erket amp;nbsp;tria Czalamat continensjtempus circa occafum folis fibi uendteat. Quinta amp;nbsp;ultima reliquarum prolixior, quinde-cim Erket amp;nbsp;o do Cralamath aber, amp;nbsp;poft cœnam tardiori hora celebratur. Pri ma oratio eorum lingua Dagnanias dicitur, ftcunda OrIenanias, tertia Kindi-nanias,quarta Achfamnanias, quinta laczinanias.Hasthoras unufquifque cum parochiano fuo, amp;: in eedefia propria tenetur orare, nifi légitimacaufa in-teruenientenune autem in omni loco hoc licite faccre poteft.In obferuatione tem poris eadem eft difpenfatio, ut fcilicet uno tempore fuppleat quod alio omilTum eft. Die autem Veneris, quæ apud eos Celebris eft, attentius orant, non tarnen ’® abftinent autuacant à quocunquelabore.Inciuitatibus habeturuna folemnis

amp; principalis eedefta, quæ tEnemefgit dicitur, ad quam in die nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,, Venerisomnesconueniunt, tamipferex quando præfens eft, turlithnc‘^wnam quamalij principes.Et oratione meridianafolenniterperada, prueconMmJquouo-fit prædicatio,ôi eleëmofynarum regalium elargitio. Deordi- eâtur hommes ad tone autem, honeftate, fiientio, amp;nbsp;deuotione, quæ omnia obfer- plum uiceeSpam £' uantineedefia,longumforetenarrare perfingula. Hoctarnen ris,utioannes The' rum m ecclc- breuiter dico,quód quando in Turcorum eedefia, eorum filen- [aurarius régis tratt' fiatcsrc. num, amp;nbsp;Chriftianorum in fuaecclefia tempore orationis tumul lt;^i‘^’ ^^i ‘^»nosqua' turn confidero, magna mihigeneraturadmiratio, de tanta ordf ii^orimter eos capti' z» nis permutatione ,unde fcilicet in illis tanta dcuotio ,amp; in iftis tanta indeuotio eftè pofsit: cum tarnen contrarium eflè debere, ^^ babet tnquiptores caufa Së ratio ipfa requirat. Habent SC inquifitores, qui accu- ^o^tlr'^^oqui' ^* h£retic£ pra- fatosdeomifsioneorationismultisafficiuntignominqs. Cirdï- uimmmifiruqtU »O' -ducuntenimeos,tabulâmescaudisuulpiniscolloappédentes, caturiauetden,quod amp;nbsp;non fine taxa pecuniæ dimittunt, maxime ifi hanc orationis fonat præconem, qui negligentiam in quadragefima eorum admiferint. Habent e- [applet defiHum cam tiam triplicem lotionem,qua fè ad orationem præparant. Prima panarum. thus o^-eft perfufio totius corporis cum aqua ita diligenter, ut non rema emmefl^ut hora pre' neat locus, quantus eft punóus unius acus,inta(ftus ab aqua, a- ^‘^l‘°^‘^ turrim mep jo lioquininualida effet lotioifta.Et propter hoc fblent frequenter ^‘^^^^^'^‘idratam/m ÓCdiligentifsimè rädere pilos in omni parte corporis, excepta ^^V

barba muins, oLcapiteinmulienbus, quorum pilos multo ftu- afandat,ad diftermmant ^‘® l^'’^^”^ amp;nbsp;cum pedinibus frequenter difcriminant, ut aqua ^uamhbet parté da' penetrate pofsit. ineïdunt diligentifsime infuper ungues ma- metaltauoce,obtura nuum Ôd pedum. Et propter hanc eandem cauflàm, reor eos uti tis auribus cum digi' CircZeißoTur dreumcifione, ut inferiusdicetur in capite uicefimoprimo. Et tis,utuox[)rtiusre' corttw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^æc ^®fio 5 ut fupra didum eft in capite dccimo, poft quantam- [onet, uerba[u£ lm'

cunque pollutionis maculam neceffaria eft, amp;nbsp;uocatur Zcoagir ^«-f, i'*^ ^ gt;^bis gmeg. Sccunda lotio uocatur Tachriat,amp; eft neceffaria, quan [°nagt;K:iiilaliudpp[' 40 docunque opus naturæ exercetur, uel etiam aliquid uentofitatis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Geus^i^aiw

antotaf: tocemm in aliqüo loco fereto pudendaamp; pofteriota “XX»»^ ablueda funt. 1 erna lotto uocatur Aptan,uel Abdas,öd eft nc- ^-^j - j„ releuationé celTaria in quinque fenfuum organis, incipiendo à manibus: pfccatorH noßrorü. quibus lotis cum braches ufque ad cubitum, procedit ad os amp;nbsp;Et paße a [ubdit, u nares, deinde abluta tota facie cum oculis, tranfit ad aures, amp;nbsp;GaltbineHaUaiidell

manu cum aqua fapcrdult;fb capiu, dcfccnditad pedes, 5C cruribus ufque ad tu biasabluns perficitur, Hanclouonemin omni loco licitum eftperagere, SCnon eft nccelTariumjUt præcedat unamquamque orationemjnifi forte aliqua immun-diciahocexigente.Si autem poftprimam orationem poteritcaueri omnis immun dicia, eadem die ad omnes orationes non requiritur alia Iorio. Aliqui tarnen pro deuotione, amp;nbsp;pro maiori cautela earn frequentare folent. Habent SC unam lu-nationem inter duodecim lunarioncs anni communis, in qua iciunant. Et quia annusfolaris non concordat in menfibuscum anno lunari fine embolifmo, SC ipfihanccomputationem ignorantes, computantduodecim lunarionespro an-

gt;0 nondcomenfisieiunq eorumnuncin hyeme,nuncinæftatecontingit. Inipfo ïduniumTitr' autem ieiunq die abftinent ab omni genere cibi SC potus. In node autem omni contw. genercciborû,SCquoties placet,utuntur. Habent SCunupafcha in fine ieiunq, Tumidunan’ in quo uifitant memorias mortuorum fuorum, ibidem orantes, SC quæ fecum •^quot;^”°” ^^‘^'^^ portaueruntcomedentes, SC inuicem ofculantes, dicunt, Baaram glutioc^ong: p /^^lurco' hoceft,ueniatribi bonum pafcha. Et hæcomnia obferuantetiam in fecundo pa- ^^^^ fchate, quod in fexagefima die poft primum celebrant, eo quod tuncucl inipfo die peregrini eorum intMeche celebrant,SC peraguntritum peregrinationis fug. i^ckye

Nam magna muhitudo de feda ilia, no fokim de genere Turcorum, fed etiam s^pni^jj^^ ^y;.^ de omni gencratione quæilli fedæ defer uit, fcilicet Arabes, Sarraceni, 5C Tartar honied uifa^'

»0 ri,annuarim uifitant memotiamSC fepulchrumjMahometi,inlpcoquiabeis in tur. eorum idiomate Mechenominatur, SCeft ultra Hierufalem ad fexagintadie- t^tkye tas. Et non poftunt tranfire illuc, nifi cum camelis, eo quod arenofa ÔC aridifsi-ma eft uia ilia. Vnde SC Soltanus habet ad hoc prgparatos camelos pro peregrinis ducendis. Habentur autem SCt Chriftiani peregrini, qui fepulchrum Maho- ifli meriuifitaueruntin magna reuerentiaSCreputarione, SCuocanturtHatfchilaf, iMfehM amp;i utuntur multis priuilegijs. Vnde SC in iudicio unius eorum teftimoniS pro tribus aliorum teftimonqs acceptatur, SC proeis fpecialis fitoratio, ficut pro uic^o-ribus. Et propter eos duo habentur genera hofpitaliorûin omni loco ; unum Uolpudupra in uqs, SC aliud in ciuitatibus. Hoc quod in uqs, uocatur Czeuuenczereq. Et eft peregrinis.

jc ædificario magna in Iocis,ubinoninueniuntur habitatores fufficientesad recipiendum uiatores SC peregrinos. Hoc quod in ciuitatibus eft, uocatur Ymarat, quæ funt eeelefiæ magnæ ædificatæ à regibus SC principibus, SC dotatæ multis pofteisionibus, ita utomni die poteft fieri bina refedio aduenientium, SCprimo peregrinorum,iecundô ftudentium ad hoc feriptorum. Quibus refedis, fi quid fuperfuerit, omnibus indifferenter præfentibus diftribuifur. Et hoc quOtidie, temporeprandq SC temporecœnæ. Sacerdotes autem SCftudentes,quiibi feri- Sacerdotes. ptihabentur,prorefcdioneobliganturibipcragerctfpeciale offidum pro ani- J^intuale ma illius qui hoc fundauit SC inftituit. Habent infuper gymnafia magna SC studentes. multa,in quibus doccntur quædam leges ciuiles æditæ à regibus, pro gubernan-

4c do regno. In quibus qui magis proficiunt, promoucntur ad bénéficia, ad iudi-candum fcilicet,SC regendum populum, Ethabentduplicem gradum : minores, qui Minetichuz uocantur , maiores uero Muderis. Minus dodi uocantur Tamfman, quibus fufticit ut Alcoranum bene fciant, SC cæremoniasquæado-rationem SCeultum Icgispertinent.Et fecundum hoc habentur prouifioneseogt; rum. Nifi enirn fint indices, uel regiftrarq, uel iurifconfulti, qui Calife dicuntur: iurifcofulti. qui fibi uacare non poffunt, non habentur aliæ prouifiones, nifiquod fint libe-

ri SC exempri à feruituteSConeribus communis populi. Sacerdotes enirn co- QuaHs reU-rum non habent occuparionem circa curamanimarum, in audientia confefsio- gio, tales facer num, SCminiftrationefacramentorum, SCuifitationeinfirmorum,uelftpukura dotes.

mortuorum. Ncchabentmagnam curam cedefiarum curn reliqugsS^ paramen ds j Si facrorum uaforum Si altarium, de quibus omnibus nihil habetur apud eos.Non enim potTunt pollui eedefi» corum,uel perdcre fan(ftitatem,quam non ^^‘^ funtconfecutæ, Nullam edam differendam facerdotes eorum à communi populo, nee eedefiæ eoruma domibus communibus habent.Oradonuin nume-qkÆw rebm ^.^^^^^ podunt lacerdotes, ut alij, fine omifsione laborisimplere ; non enim uacant ^aTuremm ^’^‘^‘•^“^‘'’^‘’Sjuclftudtjslitcrarum,fedfolatiouxon's,amp;filioru»n,óifcommunis

^ * familiæ, iumentorum Si polTeßionum, mercanriæ Si ufuræ, lotis âC uenadoni-bus,ambus Slt;^canibus uenatorijs. De quibus omnibus Si fimilibus', nihil eft eis illicitum facere,nec prohibitum.Qualis enim lex,tales Si facerdotes: Si qualis cul- lO tus, talcs miniftri. De his quæ dicenda eflent, excederent menfuram calami Si chartæ : fed hæebreuifsimè perfirinxi, ut darem occahonem rcliquainquirendi, amp;: diligentius perferutandi. Pudet enim Si tædet me dicere, quæ in particular! de hisvndiô^audiui.

fieri uirtute dimna, quod diabolus facit. Vel ut credant fibi fieri pro falutc, quod ad damnationem fieri confiât. Vnde quôd ignis de coelodefcenditjamp;combuf-fit familiam Si pecoraipfius lob, non erat mendacium,licet ficrefoperatione dia^ bolica,Deo permittente. Ifiis igitur modis credendum eft unicuique fideli,pro-digia amp;nbsp;figna innumerabilia mendaciter fieri per religioiôs ipforum perfidorum Turcorum, tarn in uita eorum quam etiam poft mortem. Nam tanta eft poten* tia diaboli in cis, utuideanturpotius diaboli incarnati, quam homines. Secundum enimdifferentiam quam habent inhabitu exteriori, latctetiam ipfa diabo-hea uirtus in cis. Quidam enim exeispræferuntmaximam patientiam, Óc'ifiiex- jo tenus non portant aliqucm habitum, fed nudiincedunt, folum coopcriences ui-nlia. Et in ifta fpecie rcligionis inueniuntur aliqui tantæ perfeóionis, ut qua* {lrida,utuo- fi impafsibiles fint,utnihilexterioris imprefsionis (entireualeant. Nam in maxi* mis rrigoribus hyemis ipfi nudato toto corpore incedunt, fiC non fentiunt. Et hoc fimiliter in caloribus æfiatis Ifti fuæ probationis rationes Si paticntiæ uerita-tem oftenduntin narijs ftigmatibuscombuftionum, Si cicatricibus incifionum corporum fuorum.Nam fi quis probare uoluerit, facit fibi apponiignem, uel in-ciderecarnê curn g!adio:quæ omnia tantS fcntir,ac fi lapidi ignê apponeres, uel li gnu gladio incideres. Alt) ex eis magnam prgferunt uirtuté abftinentiæ : de illis dicebatur, quôd ad tantâ perfetfiioné perueniunt aliqui,ut rarifsimè cibû Si potu 40 fumant. Äliqui autem Si magis perfekte,fine omni potu Si cibo corporali uiuut.

Alij ita magnâ paupertate habet,utomnino nihil de terrenis rebus cogitateaut curare dicâtur,nec in craftinû aliquid retinere. Alq perpetuS filentiû tenet, Si mu toru nomine Cramutlar nucupati, nulla cum hominib couerfatione agut,nead loquêdum prouocentur.Quoru unum folum uidere potui,n5 fineadmiratione-Alij uifionibus,ahj reuelationibus narijs funtdonati. Alij raptus,alij ecftafes fix

tlegcntöï. Et fecundum uarfctatê ipfarum expenentiarum fptrituaJiu ircl fu^ peinaturalin,enam differunt in habKir,amp; in modo uiuêdi.Nam unufquifq; por tat fîgnumfuæprofefsionis. Si enim uideris aliquem incapitedeferre pennas, Rdigiofomm dénotâteum meditationibusamp;reuelarionibusdeditumefle. Siportathabi- Turcorü f^uot turn confutumtuariorum colorum pecijs, fignificat paupertatem * nbsp;nbsp;Jlli qui in^ flt;^^‘^-

aures portant in auribus,bgnificant feipfos obcdientes elle in fpiritu,propter ra* tt^f^ium ptus frequentiam» nbsp;nbsp;Portantes catenas in collo uel in braches,dénotant uiolen-

tiam uel uehcmentiarn, quam habentin eeftafi. De pariétibus fuperius dictum eft, qui nudi ambulant, SC fie de aies muhis. nbsp;nbsp;Varios etiam modos tenentui-

’® uendi. Illi enim qui minus t periti funt in ipiritualibus, fcilicet in raptibus Ô^ «»pf^tü alqs,communemuitamducunt,Ôchabitantinterhomines. Alijuerofeorfum habitant, congregaci per modum uiUæ. Alq etiam folitarq in nemoribus amp;nbsp;fo^ litudinibus uitam ducunt- Alij in ciuitatibus hofpitalitatem exercenres,quorum domustTeche uocantur. Rccipiunthofpites fâltem ad quiefeendum, fi non Teldje habentundereficiant. Alij ex mendicitate continua uiuunt. Alijinciuitatibus portantes aquam cum utribus, de meliori aqua quæibi reperitur : amp;nbsp;dreumeun tes duitatem,omnibus præbentad bibendum recentemaquam, Anihilmcr^ cedispetunt, fedfolumfpoi«c oblatumrecipiunt. Alij habitantes circa fepul-chra nominatorum fanôorum , amp;nbsp;euftodientes , Slt; deuotis amp;nbsp;oblationibus

*® populi uiuentes. Vtrum autem omnes uxores habeant, percipere non potui, co maxime, quia de lege Turcorum, qua’ hoc præcipit,ipfi non curant,proprer opinionem ipforum ab alrjs differentem, de quo infra dicetur cap.20. Non ReUgiofi Tur-enim obferuât alias cæremonias legis,in orationibus, amp;nbsp;lorionibus, amp;nbsp;alijs fimf corum per om libus. Qua propter etiam quia forma aliarumuirtutum in eis fupernaturaliter mafimäesno' exercetur, ut dictumeti,credendum eft,quodetiam prodigium continent^ firisSharifeif, non debet deeffe. lltud uero magnum portentum, de quo raagnus inter eos

eff rumor ( fcilicet plures conceptos elfe ôd natos fine uirili femine, qui Nefes Pi«r« coacipi oglidicuntur, dequibusetiam infequenti capitulofitmentio) credendumeft, cr^eißneui fieri per fœminas non corruptas carnali corruptione. Poteft tarnen elle, quod ^'^' [fgt;”i^^^

P ipfæ matres talium , fint uxores religioforum, Sd propter prodigium continent tiæcorum,nafcantur eisfiltj modo non naturali:fed modoalio diabolicæ digt; Ipenfationis, hominibusocculro. Vnde propter hoc ipfisTurcis nonuide* tur infolitum,quando Chriftiani dicunt, imo ipfimet dicunt,amp;confitentur, Chriftum ex Maria conceptum, amp;nbsp;natum fine humano femine. Quocunep igü tur hoc modo fiat, licet fit infolitum amp;nbsp;mirabile auditu, non tarnen impofsibile uidebitur diabolicæ potentiæ,fiestera cius opera infpiciantur, crux in eis Qi.

amp; per eos operatur. Agunt amp;nbsp;ipfireligiofi eorum quafdam feftiuitates, uel Feff««^*^« proprer uota populi eis oblata, uel propter prædecelTorum fuorum memorias, uel etiam propter communem populi necefsitatem, fcilicetpro pluuia impetran

40 da,uel ferenitate,SC huiufmodi. Tuneconueniunt,Ô^congregantur omnes anomodoß-qui funt in locis propinquioribus, amp;nbsp;fit primo omnium communis refeóio.oc- ^««'^“^f^^ Twr cidunt enim animalia,fi habent:fi autem non habet,faciunt delegummibus, uel quot;nbsp;ufo, fecundum facultatem fuam cibaria , qualia poffunt. Et compléta re-fcChone-ille qui primus eft inter eos accepto tympano facit modulationem, ö^ furgenres cæteri per ordinem, incipiunt ludere. Vocatur autem feftiuitas corum Machia,acludusCzamach,quifitquadam totiuscorporis rcgulataamp;be' LudmCz^ ne modificataagitatione,cumhoneftis Adignis SCualdedeccntibusomnium mach, membrorum motibus, lêcundu modulationem menluræ infirumeti mufici, ad hoc cóuenienter apt a te, et in fine per mods uertiginis,quodâ motu uelocifsimo, cc 4 nbsp;nbsp;amp;nbsp;circular!

2d Circular! rotanonegteï reuoludonc, in qua tota uis ipfius ludi confiftit. Nanti feruentiores corum, in tanta uelocitatereuoluûtur, ut non pofsit,ufrum fitho* mo ucl ftatua,difcerni ab intuentibus. Et oftcndunt fe in hoequaft fupernatura Icm agilitatem corpora habere. Et licet aliquis pofsit cos imitari in caeteris ipfius

ludi geftibus,in ifto tarnen reuolutionis adu,nemo eos quantumcunep aptuset agilis fucrit,poteft aliquatenus imitari. Poftquam igitur finguf i lufêrunt, fur gunt omnes fimul, 2d confulb ordine ludunt, emittentes quafdam imprécation nis uoces, pro falute eorû qui eis uota fua uel elcemofynas elargiti funt. Vtun fermonibiti turetiam quibufdam t carminibus, à prædecefforibus fuis fibi traditis, quieos ’0 dum in raptu uel in extafi erant,in fpiritu locuti funt, qui fuauis funtfacundiæ, 2d rhythmatice prolati,2d faciliter menteretinêtur, fed fecundum materia de qua tradant,uel longiores,uel breuiores exiftunt.Alij enim fêx uerfus, alfj ocdo ucl decern, alij plus, alij minuscontinent.Ettrahuntomnescærimonias legis Turn corum 2d ritus ad fenfum fpiritualcm:quorum ego magnam habui copiam,tam in fcriptis quam in mente: 2d dcledîabar in eis, eo quod magis Chriftianam relin gionem confirmant quam T urcorum. V nde facerdotes eorum non accipiunt cos ad authoritatem,dicentes illos qui cos dixcrunt, non intcllcxille quid dice* rcnt,quiaini aptuueIextafipoGn,00 extra fenfum conftituri crant, dumeosdigt; ecrent. nbsp;Quando igitur ipli rehgioG funt inter homines, unuiquifep fuæ p erz is

feÆonis ud profefsionis f ignum oftendere conatur : amp;nbsp;inter cæteros adtus fuæ of tenfionis,nullus eft tam prouocatiuus deuotionis uelferuoriSjGcut ipfèludus eorum fupra didîus,Nec carettmyftcrio’.nam amp;nbsp;fandii prophetar antiquitus hu^ iuGnodi ludis utebantur in fuis feftiuis ofticqs. Sicut habetur de Dauid,quod lu debat ante arcam Domini, 2d denyrltis alijs ueteris teftamenti. nbsp;nbsp;Dum enim quidam eorum in domo noftrahofpitaretur,poftcoenam furrexit, 6d præcinxit fc, 2d incœpit ludere: 2d dum fe reuolueret, audiebantur quidam uoces ex ipfb fonantes, ita quod omnes qui in domo erant, attoniti ex admiratione,uix potcz rantalachrymisconcinere. nbsp;nbsp;Aliauice quidam eorum, dum eftemusmeœna,

repente raptum incurric, 2d totaliter extra fe, ufu omnium fenfuum deftitutus, p quafi mortuus fedebat,nihil mouebatur uel fentiebat. Sæpius autem apud eos hofpitantes, de fèrmonibusfupra didiis, confolationem præbebantaudienfiz bus.Sunt cnimtantæ exemplaritatisin omnibus eorumdidîis2dfadîis,inmo* ribus 2d motibus tantam præferentes religionis oftenfionem, ut non homines, fed angeli uideantur cite. Nam in facie eorum quandam fpiritualis reprefenta-tionfs notam habent, ut fi nunquam amplius uidideseum, quod folius uultus mines^lcd ange in tuit 10 ne eum ftatim cognofcere pofles. nbsp;nbsp;Sed quia fatis de exteriori apparen-

Uuideaiureffc. tia eorum locuti fumus, nuncultimo uideamus, fi poffumus, fru(ftus,per quos elTc cognofcêdos tales internis Saluator dicit Matthaci 8. Si quis enim uolucrit di Óa eorum 2dfactapriuatim 2d in particular! perfcrutari, tantam in eis inueniet 43 ambitionem proprix reputationis, 2d tantum fpiritualis fuperbiæ uenenum, ut hoc quod aicitur,Angelü fathanæ fe transformare in angclum lucis,proprie de ipfis pofsit intelligi. Nam ipfi' dicunt fe præcæteris à Deo eleóos,^quafi ami cos Dei,feab omnibus debere honorai!« Dicunt, fe gratiam Dei t fpecialiter ab alijs 2d præ altjs cófccutos,ita ut nemo pofsit faluari,nifi mediate gratia eorû. Et propter hoc dicût, uota et elecmofynasjtotius populi deberi fibi. Vnde fi etiâcos aliquis in modico offenderit.ftatim utndicado, indignation? Dei fibi imprecan-tur. Quidam enim eorû,dum ad hofpitandu uçniffet in domü cuiufdä diuitis in partibus illis ubi ego eram,nó longediftans à uiqanoftra eratdomus ciufdedi uitis,qui dum circa pecora occupatus cum familia,quia têpus eratpluuiale, non

ïttcndincthofpiu fecundtim uoluntatcmefus: file immediate dcdomocxicns uodferando SC imprccado eis indignationem Del jrecefsit.Eodem anno in tan- ctanorum. turn uindifla Dei fecuta eft,utin domo ilia nee de hominibus,ncc de pecoribus ^liquid rcmanfcnqquin omnia interierint Et hoc de mtikis alqs audiui factum. unde mukum cauetur ab omnibus,ne in aliqiro offendanturJEx hoc conkdera ^^^^t-^^ ■ -^^ tc potes,quod iftac non funt condition es amicorum Dei,quKUuIt omnes homi- coi^i^'^ Ues faluosHcri:fcdipfiusdiaboh,quinon qtiæric nifiperdere, Dehacautem ^^imo.z. materia,adhuc aliqua fum ditkurus in iequenri capitulo. Hoc ibium addere uo- iohan.3, io,quod omnem maliciam fiC uerfutiam diabolic« fraudis, omnes deniep nequi-*® tiasartiseius,adperdendas animas, plenifsimeiniftis reprobis repehrinulla-tenus dubito.

INter cæteros huius feet«,qui poft mortem ßgnis 86 prodigtjs mendacibus da ruerunt,SC adhuc quotidie clarent,eft unus principalis qui magn« reputatio-nisSCuenerationis habetur in totaTurcia,cui nomen Sedichaft, quod interpre-tatur fancktis uidor, uel uióoriofus inter fandtos, cuius fepulchrum facrum eft sedichaß inter fines Othmani SC Karomani. Et licetifti duo frequenter inter fc difcordias fepulchrum.

'0 habeant,ÓCunusinuadatterras alterius,nemo tarnen eftaufus aliquando appro pinquarefepulchro cius, uel terrisei propinquis aliquid mali inferre: quia ficut fepe expertum eft,qui aufi fuerunt facere hoc,magnam in eos fecutam eius ultio nem fuifle. Etilla eft inter eos omnium communis opinio,nunquam aliquem fuifte fraudatum defiderio fuo, de his qui implorant eius auxilium in qiiacunqj necefsitatc,permaxime autem in bellorum fadtis amp;nbsp;négoces præliorum. Et hoc probat magna multitudo uotorum, inomnigencre animalium SCaliarum return ÔCpecuniarum,quæ annuatim à rege ÔC principihus,amp; totiustuulgimulti- populi cornniu tudine communiter ad eius fepulchrum deferuntur.Maxima nanep fama SC «fti nitate matio habetur de co,non folum inter Turcos,fed etiam in omnibus huius ledig

tut quafiadiutorium peregrinationis, qui etiam multum inuocatur SCuenera- Dÿ auxiliaret tur,maxime à percgrinis,qui eius auxiliu frequenter experiri dicuntur. Alius Twi corw»«. dicitur Afcik pafla,qui ab amore nomen habet, 8C dicitur quafi patronus amo-ris,quiin matrimonio exiftentibus,ficut in partus pcriculo, uel habend« prolis defiderio, uel difcordantibus marito cum uxore, SC pluribus talibus necefsitati-

busopem ferre dicitur. nbsp;nbsp;tAlius Van pafla, difcordantibus patrocinium con- ^^“^^ ^^IP^

40 nex apparebat- Scheychpafla,conturbatis SC tribulatis folatio elfe folet. nbsp;nbsp;In il-lis autem partibus ubi ego fteti, multi fuerunt olim, qui pro Sandes habeban-tur : quorum nomina nefciuntur, nihilominus fepulchra eorum habétur in magna uenerationc. nam fi pro pluuia habenda,uel ferenitate cofequenda,uel pro quacunoj alia necefsitate folicitudo incüberet,conucniunt fuper fepulchra corn, ÖC uota ma SC oratiocs facientes,magna fpem exaudatiois fu« reportât. Quibus ego fepius interfui eu eis,caufla habêdi aliquid boni de his quæ portât ibi ad co-medendû. Inter illos autê duo funt, quoru nomina fciûtur:quorû unus Goi, uel Mirtfclïin,alter Bartfchum pafla nuncupatur:quorS mira gefta narrabantur in eifdê partibus,maxime circa euftodia SC conferuationem pecorum SC aliorum animalium«

animahn.Scd prædpueiüi'us qui dicitur GoijUd Mirtfchin.dequo ipfa mcado' Dtus pecorü. mina fepiCsimc mihinarrabat, quod magna bénéficia eius céfecuta fuifièt circa cuflodiam fuorû uitulorâ:unde annuatim ei certam quâtitatem b ut y ri uouebat, ^ reddebat. Addidit etiam dicens: Si quando obliuifcor uel neglexero uotû red-dere,ftatim damnum aliquod incurro. Sed amp;nbsp;mihi perfuadebat,ut eum inuoca-rem,dum in pafeendis ouibus lupum haberem infenum. Sed necfilentio prat tereundum exiftimo,quod dominus meus fæpifsime folitus erat narrare. Dice^ bat enim, quod cum una dierum unus taurus fuus de armêto de fero cæteris ue* nientibus pecudibus defuiflet/iatim ut in illis partibus moris cft,conuocatis om nibus uicinis,per modum uenantium unufquifqjeum pharetrajamp;arcUjamp;: canfi *® bus,ipfo ièrotranfeuntesad propinquiora loca fyluarum, nullum penitus iniic nientes indicium, reuerfi funt.In craftino, eodem quo prius modo perluftrantes omnia loca pafeuarum,nihil omnino profecerunt. Die tertia cum iam aduefpe* rafeente die fatigati,et om ni fpe fruftrati clTentjin reuerfioe fubito inopinatè do* minus meus conueriusad femet!pfum,mentequoddam uotum eoncepic,fcilice£ quod pro amore fanói Goi,uel Minichin,fl iumentum repertum fuiflet,unufn fahlamit. panem calidum,quern ipfitPaflama uocant,butyro fuperpofito,cum peregrinis comedere uellet. Adhuc eo iüa cogitante,fubito concurfus cum elamore excitan tur,ôi^ ecce taurus hörens cornibus in quadam arborefurcata inuenitur:amp; eo mi rabilius,quia per triduum locum eundem inquirendo pertranfi'crat,nec pofsibi* *• HijMxâiurcs. lefuifièt à feris faluum potuifietaurûremanere, Cum dominus meus uotum quod concœperat omnibus retulifièf,omnes in ftuporem conuerfi, Deo gratias agentes,ÔC mérita SC nomen Goi,uel Mirtfchin extollêtcs,cum læticia 6C gaudio reuertentes,non folum de tauro inuento,ièd etiam miraailo, quod experti funt.

Eft SC alius,cui nomê Chidirelles,qui uiatoribus præcipue necefsitatem patien tibus,folet efie auxilio:cuius eft tâta exiftimatiointota Turcia, ut uixaliquisin* ueniafur,qui in necefsitate auxilium eius non fènfent, uel à fcnticte narrare non audicrit.Ilte fokt apparcrein forma uiatoris,grifeum equum infidêtis:SCfiatim uiatori necefsitatem patienti fubuenire folet, fine eum inuocauerit, hue etiâ eius nomen ignorans,ie deo commêdauerit, ut à pluribusnarrantibus compertûeft. P Sed ÔC alterius prodigium narrare me compellit euidens ucritas,quod narraba tur ab his qui de eius cognatione adhuc fuperftites erant. nbsp;nbsp;Fucrun t enim quo*

[u(gt;erfiitionem dam tempore rcligioG loci illius, qui nobis uicinus erat, diffamati per t fufpicio-nem de quodam tradimêto contra regê faôo, fuper quo nimis indignatus Rex, omnes eos igné comburi mandauit. 111e autem qui inter eos prior erat, dum pro cxculàtione SC fatisfaCtionc fûa SC fuorum,nequaquam eum placare potuifièt,fa igt;’iemoraiile è^a conteftatione fuæ 8C fuorum innocentiæ co ram Deo, ipfè coram Rege pri* prodigium. orardentemcomburendusintrauitfurnum ,,ÔCquoufquetoturaincendiumcir ca eum refriguit,omnino ab igné illæfus remanens,furoré Regis mitigauit, feep cumfuisàpericulo mortiseripuit, 8Cpofter«arifuæ,nccnon SCuniuerfæ gen- 4^ ri illius fectar exemplum folenne dereliquit. Cuius planellæ, quæ cum ipfo in furno ab incendio intadæremanferant, pro teftimonio ueritatis adhuc hodie in gt;nbsp;eifdem partibus repofitæ habentur. nbsp;nbsp;nbsp;Taceode innumeris geftis, quæ au*

diui ab uno quiadhuc uiuus eft in corpore, non longe à parribus illis ubi ego eram, qui tantæ erat famæ, ut quafi in omni loco, ubi efièt conuentio uel con* gregatio hominum, deipfb talis erat rumor, quod de omnibus rebus occultis tam manifefta indicia dabat, SC maxime de rebus perditis , uel furtim abla-ris, quod omnes latrones SC fores illius terræ propter eum exterminati erant, necaliquis audebat apparereDt licet multas infidias eifeciflènt, tarnen omnino nihil

nihil nocere poterant. Et quod multo mirabilius eft, pluribus ad le uenientibus, pfius iple occulta metis eorum coram eis déclara uit, quam ipfi ea fibi retuliftènt» Quem SC ego propter fame magnitudinem uidere decreueram, poftadeptam li-bertatem : nihilominus præpeditus recedendi folicitudine, quæ mihi tune infta-bat,ÓC anxietate difficultafis in exeudo SC euadêdo. Ifta SC alia multa, queaudie tam jicglexi uidere; SC forte Deo ftedifponente, quod magis credo: quia talia uidere SCeurioftus perfcrutari,ftne dubio magnum detrimentu fidei pofsitinferre» De his autê qui Neftes ogli dicutur, ficut fupra dixi, quorum femper duo uel tres in illa ciuitate magna, quæ Prufena uocatur,dicutur haberi:quorum capilli, ’° ueldeueftimentiseorualiquidreceptum,omnem infirmitatemdepellerediceba-tur:dicerepluracaufabreuitatisomitto.Dicunturenim tales prodigiofenafci, id cft fine uirili ièmine: SC per cófequês,tota eorü uita SC a kt 10 fupernaturalis SC mirabilis credêda eft.de quo etiâ in precedêfi capite aliquid, uel modicü ditfiS extat.

SI autê aliquis mihi diccret, Quid te mouit, quod tu de fide Chrifti dubitares? Sc forte negafles,nifi miièricordia Dei tecoieruafret/ßreuiterrefpondendo, ' ad hiftoriam meæ infclicitatis,qua in Prologo narrare incœpi, ea quæ huic quæ-ftioni congruere uidencur, adiungam » Nam cum à primis meis emptoribus du-*° dusfuinèmtAdrianopolim,meemptum mercatoresultramarini, inquadam ciuitate qug Burgama uocatur,cuidam uillano reuendiderunt: cuius mihi crudelitas ad hoe profuit,utcelerius agerem pro libertate confequenda,infuper horrorë illius iêeftæ mihiinducens,SC kde Chrifti me confolidans. SC licet longè me abdu ctum confpicerem,mhilo!'ninus dedei adiutorio non dcfpcrans, fugam inireno diftulL Cum igitur poft primam fugam mihi inuento, amp;adtdomum reduefto, furorem conceptum reprimens pcpciuiTc^minando ft fecundo fugerem, duph-ds uindidæ meexpedare ngorêmc, qui magis mori quam uiuere optabam, n5 fokim non terruit, fed etiam ad (ècundam fugam citius agêdam prouocauit. De his autem quæ mihi poft fugam fecundam fecerit, hoc folùm dico, quod non fb* jo lùmeaquæminatusfuerat, perfecit, fedomniaquæcitra mortem fieripoflint fine aliqua miièricordia crudelicer peregit ♦ Nee à uinculis abfokiilfet me, nifi' duæ forores eius carnales pro me interueniftent, fidemep iufsiflènt, meamplius no fu gituru. Hæcomnia confinés, nee iam dubius de crudelifsima morte, ft' poft tertia fugam mereperiftent, non longè poft cuidam demercatoribus fimulatis, de quu bus mentionem fuperius feci,me iponte tradidi, qui medeipfo liberatum,in fpa cio quatuor menfium,de loco ad locum tribus uendidit uicibus, amp;nbsp;tandem inlo-cis remotifsimis dimifit. Interea qumq? anni in ifto medio tranfierSt. Dum igigt; turomnesmodos fugiendi,cummaximispericulisólt;^immenfis laboribus pro* baifem, poft ulfimam fugam, quæ erat odaua inordine fugarum, quam feci in 40 domo ultimi domini, quafi omni fpe libertafis fruftratus, amp;nbsp;à Deo derelióus, cœpi intra me cogitare, Ô^fafigatus atque fradtus quodammodo, in animo hæ-fitarc,ÓCdicere: Vereft placuiflètdeoillareligiOjquam hadenus tenuifti, utique te non dereliquiffet ifto modo, fed auxilio fuiflet tibi, ut liberatus ad earn reucr-tipotuiflès. Sed quia omnem liberandi uiam tibi obftruxit, forte magis fibi pla* eet, ut ilia derdicia ifti fedæ adhæreas, amp;nbsp;in ea faluus fias» Et ex tune negle-dis orafionibus amp;nbsp;pfalmis, quos ibi fcripferam 8^ frequentaueram, incœpi ad-difcereorafionesSCeeremonias corum, amp;nbsp;frequentare diligenter quantum po-tui,Sc quantum permifit onus feruitutis : SC hoc magis noefte SC occulte quam de dic, Cœpitp inter cetera doctrinas religioforum(dc quibus fuperius mentionem

feci)diligentius ruminare, que cæremonias 5C legis ritum ad fenfum fpiritualem trahunt,SC quodammodo religionê Chrifti approbant SC confirmant. Frequens igitur illarS ruminatio fuit apud me. Tande elapfus in hac mea Huóuationc, vides Mioris ^^^ “^^ feptem menfibus,fubito una dierum,deo auxiliante,mentem meam mu* rurfum tirma- tauit,ita ut dimilsis omnibus fectæ illius ritibus,incœpi priftinasorationes meas refumere,amp; fidem cathoheam quafi perditam Â recuperatam drachmam fortius amare, SC conftantius tenere, ÓC diligentius quam prius feceram euftodire. Illos igitur quindecim annos, quos ibi poftea tranfegi ufque ad libertatem, ita firma* tus permanfi, ut nullum motiuum, fiueintenus, fiueexterius me perturbare po-tuit. Omniaenim quæpofthacaudiebam,uel uidebam, nihilaliud quam delira* ,□ m,enta A illufiones diaboli interpretatus fum. De ifta igitur modica fluóuatione in tantum profeci,utfi cêtum annis inter eos manere debuiftèm,nullatenus motus fuiftem:nec de religione Chriftiana aliquid dubij admififièm, auxiliante mf hi diuina dementia. Ex hoc igitur exemplo unufquiftß perpendere poteft con dufionem quæftionis noftræ, quod omnia motiuapoftùnt quidem animum fi' delis Chriftiani, deo ad profedtum fuum hoc permittête, aliqualiter perturbare: à fide autem Chrifti auerterenullatcnuspoftunt, nee fpem falutis adimere. Mea enim perturbatio non fuit propter defperationem falutis, fed libertatis. Credeba enim deo pIaaTc,ut legem illam tanquam remedium falutis amplecïerer,ex quo ab alia me feparaui.amp; ideo quia illam dimifi, cœpi aliam amplcói, glt;; in ea falute je quærere. Nonficimpijrenegati,non fiefadunt, no enim alicuius fedudimo-tiui fallada, fed propria iniquitate amp;nbsp;malitia indudi, fidem negant ; necob illam obferuandam,iftam abrjdunt: fed ficut iftam no nifi fide tenuerSt, ficnee illam intendunt obferuare. Sed quia in ifta quæ ftridions eft obferuâtiæ, fentiunt fibi ad perpetrandum malitia fuam obftarercmorfum confcientiæ,ad illam quæ lar-gior eft,fe eonferunt,ut libertatem malinxhabcntes, uelamen damn ate fuæeon feientiæ, ad ducendam uitam in omni genere uitiorum, pofsintpertingere ad fi-nem totiusdiabolicæ nequitiæ,ad quem (èdæilliuserror plenifsimè perducit. Nequaquam enim Deus ueritatis audor, permittit aliquem, fpem falutis haben tem,derelida ueritatis uia,errori adhærere. Nam fi aliquis Chrifti fidem, permo ^ tiua indudus,uel tribulatione Ód anguftqs coadus,negate deberet: multo magis ^go negaflemjquia ea tantum expertus fum, quantum pofsibile eftaliquem pof fe experiri» Necreperiri pofsibile eft unquam aliquem Chriftianum fidem ne* gaflè,cum no folum fortes amp;nbsp;uirilis ætatis, fed etiam teneras uirgines amp;nbsp;pueros, examinatos exquifitifstmis tormentis, fidem Chrifti ufque ad mortem conftan* tifsimè confeflos, firm iter tenui fic, quotidie legereamp;prædicare audiamus. Vt* fo igitur exemplo, audiamus etiam quid dicat autoritas Abbatis loach im, fuper Apocaiij^ ifto uerbo :Quisfimilis beftiæf'amp;c. Multipnquitjqui habitant in terra illa, in die illo terribili frangentur amp;nbsp;difloluentur à compage fidefpercuisi timore. Non e* nim uidebitur illos pofte fuftinere flagella,qui pofiti in pace eccleßg,nequeüt uel leuifsimam contumeliam pati. Dicantergo,quis ftmilis beftiær’amp;c. Prius defpe-rabunt deuidoria,quam perueniatur ad bellum:SC territi à uoce beftiæ,perdent fidem,quam inaniteramp;fidê pacis tempore tenuerunt. Et loannes in Canonica lAodnmsi, fua:MuIti à nobis exierunt,fed non erantexnobis: nam fi exnobis fuiftènt, nœ bifcum utiquepermanfiftent. manifeftèoftendens, quod fidem Chrifti quidam perceperunt, fed earn operibus non impleuerunt • Ad idem teftis eft Apoftolus Row.8. Paulus,qui dich: Quis nos feparabit à charitate DeifSCc»

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Dein-

DE IN TERPRE TA T IONE H 0 TI-uorum. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. X V11.

VIfo,quod nequaquam aliqua motma funt fufFsdenna ad auferendum fidc, nûc quomodo interpretanda funt cuîlibcthdeli, quo poffumus modo me-. horijUideamus. Quia igiturccdcfia Antichriftï, quafiquoddam ædifidûdifpo-fita eft,cuius fi fundamentum quomodo à uentateuacuum eff uifum fuent, togt; tins firucturæ uidere ruinam in promptuerit.Profitentur enim(ut fuprà dictum eft)dicentGst LaaIIa,hahi!lalacb,Alchcmercrcquot;ullacI], Vndeamp;inprimisconff iUaylachUylU derandum eft,quod non præponitaLquid,ncq; fupponit/ed abfolute pronun. ylah mehem-”^ ciandodidt,Deuseftunus. Iniftoprofeiîionismodo,àfecultumDeiufurpa- f'^ft turn ad aliorum profedtumjuam ucro pcrnicicmjnanifclk oftendunt- Ea enirn quæad Liera’ religion is profectum 8C fuffidentiam pertinent,omnia hiedetiemt, Fideles enirn fe uere Dei eultû habere oftendunt, dum in fua profcftidnedicunt lt;^«i^«^ fideliu. Credo.In quo habitus fidei oftenditur,per quam Deo, quem colunt,fe fubditos elfe pronunciant. In hocautem quod fubditur,In Deum, amp;fc. often ditur habitus charitatisamp;amoris, per quem Deo, quem colunt, uniri, amp;nbsp;cum eo corpus u-num effici fe declarant. In omnibus autem alqs qua? fcquuntur, fcilicetmyfteriu trinitatis,creationis SC redemptionis, habitus fpei comprehenditur, per quam to tius falutis fe poffe perfedteconfequiefficaciam demonftrat. nbsp;nbsp;Quid autem ifti

^- ncphandiirimiTurc!fibiuoIunt,cumdicunt. Deusunuseft, nifihocLuciferi Ep.t4, patriscorum,quandodixit3Supercœlos afcendâ,6Cfimiliscro akinimo, tNam '^f’^^Uÿ-àtatis diabolusetiam fciebatunumdfeDeum. Sed fortedicunt, intelligendamdfe ^”^^^^j^'^(.”^j^' pronunciationem cum addifamento,utfcilicetdicatur,VnuseftDeusquemco ^^^^ htu^-jii' io,quem adoro,SCc.Sed tune quantæ deteftandæ blafphemiæ ex eadem pronun ciatione refultent,uidcamus. In primis corum principes SC prælati,Deum fecö

• lere dicunt,cuius non folum cultum uerum,quantum poffuntimpugnant, fed etiam fe ab omnibus,dum cosfibi mancipando fubnciunt,coliproDeo uolunt: amp;nbsp;fic non immerito Deum pattern blafphcmat, dum beneficium poteftatis accc ptum ab eo,in fuam iniuriam et inimicitiam rétorquent. Sacerdotes uero eorü, Jo dum (àpientiædonurn fe habere fimulant, SCfidelium animabus occulte infidi-antur,nonne filium Dei,qui Dei fapientia eft,Deum fe colere dicentes, blafphe mantfSC cultum ueri Dei oppugnantcs,SCdodtrinam totiusperuerfitatis docen tes,animas fidelium fecum in perditionem ducuntf Sed forte neeminoris nequt tiæ Dcriiufchdcr,qui 8C fimulati religiofi eorum qui fpiritum diabolicum præfe rentes,cum fimulara oftenfione uirtutum,dum colere ft Deum dicunt, fpiritum fandlum (qui ueritatis infpirator eft SC do(ftor)blafphemant,6C ad cuacuandum ueri Dei cultum, cum toto malignitatis fpiritu anhdare praefumunt. Videat nunc uerus Dei cultor,quomodo hæc diabolica ftfta,fupcr fummam totius ma^ liciæ confiftitfundata. Præcedentium enirn perfecutorum Ecclefiæ Dei, aliqui 40 earn impugnauerunt : reliqui uero in expugnando earn laborauerunt : cictcri au tem adcuacuandum cultum Dei operam dederunt. Sed hi omnes ecclefiæpreci bus adiuti,ad effedum fuæ maliciæ peruenire permilîînon funt. Et propter hoc ufq;nuncdiaboIus,Ecdefiç precibus impcditus,quafi ligatus in Apocalypfi de^ fcribitur. Ifta autem feda quafi caputomnium prætcritarum,ad effedum max lidæ in tan turn pcrucnit,utiam Ecclefiæ precesei auxilio,inhisquæadfalutcm ^^^°!^^ pertinent, nequaquam efle poffint, Etideo diabolus quafi folutus à uinculis, amp;nbsp;expeditus fine omni impedinento, ad omnêartemfuæ nequitiæfeconuertitin tantum,ut nunequidem in myfterioadorariftin reproborûpeffona facial: dax pfo autem no multo tempore,enäin perfona propriahoc facere eum dubiS non dd eft*

C^cr/wnis di cd. Tria igftur indicfa cdtj diutni, i'n ifta fedta fupcr cm nes alias præteritas, uitu triplex in eófiderare debemus.Pnmü eft,quód Deus permïfit,ut eukores Dei nemê ufur-bacjcüaargii' pare ß^f præfumerent-.quod quantum Deus odiaqapparet in hoc, quod potiuS wentum. i. uoluitutidolacolerentur,quàmquôdàreprobiscolereturDeus,cuiusmyfteriô

, , ignorant. Minor eft enim culpa idololatriæ,quam Deum Hóe colerc.Vnde plu Idolo.atrM mi- ^.^^ idoloîatræ fidê Chrifti receperunt. de Hcus autê Deum eolentibus, ut fupra nor ypocrijt. j^^y^ cft,nunq? aliquis ad Hdem Chrifti reperiturcouerfus-Etft aliquis conuer fus inueniretur,magis ^ro miraculo homini haberetur fa(ftü,quam per uiam or-dinis natui aÜs,maxime iftis temporibus. Pro quo notandû, quôdofFenfio dft uina in tripîici gradu habetur. Primus eft iniuriæ, £lt; eft omnium extra Deigra* »o «am cxiftentiû.Sicut funtinEdcIes,amp;' peccato mortali obnoxq, qui auerftonem Dei incurrunt. Et ifti poflunt ex facultate liberi arbitrij fui, ad Deum conuerfib* nem acquirere pcenitendo. Secundus gradus offenftonis eft illorüjqui peccata peccatisaddcndogt;contemptum Dei incurrunt: ut funthæretici fiC hypocritæ,ôi t)eum Hctecoientcs,Sv liuiufmodi, qui honori diuino detrahetes, iram Dei me* rentur, quam per fe placate non poflunt, quibus necefTarq funt intcrceflorcs.

Tertius gradus eftiiloru,qui ad contemptüDei,defpelt;ftQ addunt.6ChoceftgC nus defperatorû,qui ad gloria Dei afpirantes,gloriant cum male fecerint : fuper quoru animabus diabol us poteftatê inuincibilê accipiens, ufep ad indignations Dei eos perducit. Et tales modo ordinario ne qua q; amplius, neqj per fe neep per »o alicuius intercefsionê,ad Deum conuerti pofsunt. Abfoluta tarnen potentia diui næ pietatis,quæ infinita eft,hoc faccre poreft. Etlicet igitur prioribus temporibus, de huius iêeftæ reprobis plures fidê Chrifti receperint,ftcutlegitur de faneflo $, Vincentiai, Vincentio ordinis noftri,quiplures Sarracenorü cóuerterit:tamê modernis tem poribus,fecundümeam conietftura,credo, quodculpaeoruexcreuit in tantum, -quod de fecödo gradu offenftonis diuinæ ad tcrtiü iam produói, per diaboli in- r uincibilem poteftatê, mdignarionê Dei contra fe fic prouocauerunt, ut iam nee per fe,nec per alicuius interceftionê,ad ftatS falutis poffint reuocari. Et ft factum fueritinaliquo, pro miraculo habendûexiftimo,ftcutetiâ infra in cap. xo. dieet.

* Secundum indicium odq diuinqeftftmulatio fanêt!tatis,2lt; prodigiorumSCß* P gnorum mendaciurn oftenfio.Cum enim iuftiad deferendu honorem debitum, omnium bonorum largitionem à Deo cognofcentes, nihil fupernaturalis expe* ricntiædeftderent,optent,uclconièquantur, non immeritôdminæ indigna tio-nis2êodij indicium effèdicendû credo, quod reprobi tantisfignis amp;prodigijs mendacibus clarenf,quæ confecuti funt ex inordinato defideno, Óêappetitu ua* næ laudis amp;nbsp;gloriæ, ad deprauandum uera ftgna Sêprodigia fanctorum, 8lt; ad detrahendum diuino honori,amp; ad euacuandum diuini cultus myfteria SC facra-menta,SC ad fine cæterorumq; damnation is cumulum,

dmiutio nbsp;nbsp;Tertium indicium odq diuini,eft longæua t duratio fuper esteras ft'êtas, de

quo etiam fuperius in ij. cap. diêïum eft, ÔCpaulo ante in ifto capitulo. Nulla 4® enim lèêlarSpermiffa eft,de iniuria diuina ad contemptum,SC de contemptu ad delpec'ïum peruenire, ficuthuiefedtæ crediturfacftum. Sednecdum finis.Nam licet in contemptu fatis profecerit,defpe(ftus tarnen initium iam incipit facere.ut fupra dixi. Poterit tarnen iam de profedu aliquid conietflurari, uifo initio, ut in fequenti cap dicetur. Licet ergo Deus ifta tria iam dida patienter difsimulct, fir* miter tarnen credendum eft, quod ei tantum funt in odio, ut tandem prepter fi* nalem maliciam eorum, quaft' coaêïus SC conftriCtus, ad iudidum uenturus fit. Cum enim cultus Dei, propter quem omnia creatafunt, euacuatus fucrit, non immerito omnis creaturacommouebitur, amp;nbsp;iuftum iudicem adultionem inimi-corum inuitabit, Sed euacuationem diuini cultus cum audieris, de accidental!* bus,

adexercendum cçremonias,quæ ad cultus diuini folenniratem pertinent, amp;nbsp;hoc Deo permittente,5Creproborum malicia exigente,ut fdlicet credant contra De-um feiam præualuiffe,ôd cultum eius totum euacuade, tarnen ufeß in finem fecu li nunquam deficiet, imo femper proficiet cultus diuinus in effentialibus, ita ut cleftitemporis nouifsimi, periectionem omnium præteritorum Sandtorum ha Ekäi tempo-bebunt fummatim, licet paudfsimi la titan tes in cauernis amp;nbsp;fpeluncis, exhibe- ris nouißimi. bunt tarnen cultû dignifsimû Deo uiuo amp;nbsp;uero. De hoc autê quod fugerius re-plicaui,quomodo fcilicetreprobino pofTuntadiuuariorationibus eeelefiæ: nota MrfrWiKW.

w dû,quod Martyriû eft fpedes pœnitentiæ,quae uoluntariæ aflumit amp;nbsp;tolérât,SC per difeiplinam reguläre, ficut caetera opera pœnitentiæ,perfidtur, Vndeplures fanch licet perfecutoris gladium nô fenferint,tarnen propter uoluntatem patien di,SC pœnitentiæ fuæ afperitatem, corona martyrq non funt priuati. Vnde perfe cutores martyrum, eis magnum t obiequium præftiterunt, SCquafi quidam ad- ^xequium pne iutores,uel etiam caufa,ad tantam gloria perueniendi extiterunt.Et propter hoc etiam cultus diuinus,quafi eorum adiutorio, ad culmê magnæ perfection is per- ^’^^‘/ dudtus eft. Et ideo non folum ipfi Martyres, fed ipfa etiâ eedefia uniuerfalis,qua fi multü obligata,dum pro eis oraret, ficut pro alqs debitoribus, exaudita eft : ita ut magna pars eorum ad fidem conueria eft, öl'tandem tota gentilitas cultrix ueri

*c Dei efiedta eft. Opus autem iuftificationis,quia non ad humanam,fed ad diui ^gt;^ffic4tion^

nam iuftidam perriner, non perfidtur difdpïina régulai i, fed cœlefti : necems peena eft uoluntaiic affumpta uel tolerata, fed inflicla fecundum modum amp;nbsp;uo^ luntatem Dei iuftifeanns. Perfecutor autem, amp;nbsp;anima iuftificata, habent (è per modum inftrumenti,6C non per modü agentisSC patientis. Indeeftutdebitum quod interuenire potuit, quamuis modicü, beneficio temporalis feruitij, quod à iuftifi'catis,perfecuroribus fuis cxhibetur,copenfationem redpit.Etdum eedefia oransdidt,Dimitte nobis débita noftra,ficut amp;nbsp;nos dimittimus debitoribus no- “ ftris:nihil eis prodeffe poteft quibus eedefia nihil debet,nee eulpaeorum à iuftifi catis,quibus nihil nocerepotuerunt,nec aliquid profuerüt;fed à renegatis, quos ïc ad ftium errorem traxerunt,8C damnationem,augmentum recipit. Et fic remoto impedimento, quod eedefiæ orationibus fiebat, diabolus quafi folutus à uineu- ^^^^°^ Commet lis,ÓCpoteftate accepta, dehumananatura intendit ft uindicare, ficutmanifefte ^ ^du^om, apparctin reprobis,in quibus quotidie tam magnum profeflum facit,in perden nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘'^^’‘^ dis animabus,in illa fetfia. Sed quomodo meritoriü fit opus iuftificationis,cum r ƒ ^. non fit uoluntanu,in is.cap.patebit, cum decoditione 8gt;i. t ueritate difeiphnæ di '^j^* cet ceelcftis, que ipfa natural!a,artificialiter operado,quafi fupernaturalia efficit»

DE PROFECTV MAGNO FVTVRO HVIVS SE* élte,lt;iuiexfündamentoe!Uicofideratur. Cap. X V11 r.

SI igitur,utin prçcedenti capitedidum eft,ifta fedta defpedus diuini initium fecit,SC indignationem Dei cotra ft prouocauit, quafi dibanum fuccenfum ad confumendum, Sc diabolus diuinac uindidæ adminiftrator, quafi leofolu' tus à cauea,fuccinlt;ftus cum omni malignitatis fuæ poteftate SC præparatus : quis potent ftarc ad uidendum furoris illius ardorem æternum f aut huius executoris tyrannidé fuftinere f Certe intolerabilis nimis erit furoris illius afpeftus, SC executoris illius tempeftas tamhonibilis, ut cœlum fuperius, SC terra inferius con-tremiftent,fidera cunfta nutabundapauebunt, maris pelagicp fundamenta eon cutientur,6C omnis creatura, turbato crcatore,imm êib tremore turbata illius cru* delifsimi exaftoris, tantam fuper ftacceptam poteftatem cernens,utnon efleul-lum modum uel locum euadendi,infolitis modbus exagitata, in feipfa tabefada, dd 1 deficiet,

defîaet. Non igiturô fideîis anima te moucant,quæhalt;flcnus audifti amp;nbsp;uidiRij amp;nbsp;experta es in initio tantorum malorum, Sed difpone animum tuum in omnlt; fpe amp;nbsp;fiducia, exerce mentem tuam in omnibus operibus charitatis, cofirma cor comparatione tuum infideChrifti,uttenomoueantterribilia quæfutura funtjinquorûtope-ratione fblatium apparebunt ea quç hadîenus magna putafti. Audifti forte,SC experientia didicilfi Turcorum magna prælia ÔC uitfîorias, A mirata es: fed fcias quôdinitium malorû funt ifta.Nam modicum expédia,uidebis in haefeCta tarn tarn tyrannidem SC uictoriarû magnitudinem futuram, quôd nec Alexandrima gng^ri-omanorü uictonæ, quifibitotum mundu fubiugauerunt, ualeanteis comparari.Nonenim,ficurinilforûtyrannorûbellis,fblumcorporûeritoccifio: fed animarum fimul SC corpora æternalis, per quatuor telimata mundicritunf '” uerfalis perditio. Item uidifti no fine admiratione feruorem maximû Turcoru ad propugnandu et dilatandû fedtam illam.Scd maiora uidebis.Nam intantum extendetur audacia SC præfumptioeoruminfuturo, utflammaipfi'usdiabolici fpiritus incenfi,totü genus humanu in ftuporem uertent, ipfam quoc^ curiâ cœ-leftem in admirationem fui mittent. Item miraris multiplicationcm eorû : fed multiplicatio eorum futura,fi quanta fi'tconfîderalTesjpræfens corum mukiplica no tibi uiluüîct.In tanta enim eruntmultitudinefuturi,utaerisatomosôCpulue rem terræ, arenam quoqj maris excedere uideantur, SC morelocufiaru totius ter-ræ fuperficiem implebunt. Item dicis,quomodo tam multi ad eos couertuntur: expédia,SC uidebis de omnibus gentibus, populis, SC nationibus, SC linguis cis *® adhérentes uniuerfaliter, ut uix pauci cultorcs dei in fpeluncis amp;nbsp;cauernis terræ remanebunt, ad obferuationem SC confèruationem cultus Dei uiui. Miracula Sc prodigia mendacia,quæ nunc inter cos hunt,no funt nifi quædâ femina mali-cié,demonfirantia qualis futura fitilla meßis diabohcæ opcrationis, quado ipfe fatanas in humanam formarn transformatus, ad omnia opera ncquitiæ,ad quæ à reprobis fuerit inuitatus,ita fe promptifsimè ofFeret,ut nihil malignitatis ftudfj remaneat,quod no ad plénum impleatur. Videhis mortuos refufeitari, omnis generis morbos curari,fecreta cordium rcuelari,SC abfeondita a feculo thefauro-

rum loca rcpenn,2lt;: nihil ex omni genere maleficiorfit forc,quod non confequu , tumàreprobis fuerit. Tanta præterea erit fimulatæ fanditatis amp;nbsp;religionis ^® oftenfio futura,ut fandorû patrum quorumeunqjjôC ipforum apoftolorum fan-lt;?îitatem,uidebuntur excedere. De ipforum morum êv aliarû uirtutum fimula tione furura, hoc folum dico, quôd tanta erit in uniuerfo populo de eis fama 5Z æftimatio,uteorum fimiles à principio mundi ufq; ad finem,nô credantur pofic reperiri.Quid enim eis poterit deefiTe de omni genere fimulatç uirtutis,quos ip^ malignus fpiritus inhabitando mirabiles exhibebit in afpcctu,ôf mirabiles in fa ÔOjita ut ab omnibus pro dqs colendi cenfeantur;' Hæcigiturpaucadeiftius malæ arboris peßimo fructu futuro,ficinterpretatus fumperconietfluramiCO quôdinradiceeius, quâtam firmiterfixit, amaritudinêitaguffando probaui, ôf „ expertus fum,quôd no folum talia quæ dixi, fed in infinitS plura,quæ neclingua 4® poteft exprimcre,ncc fntellcctus capere,fine dubio credo ex ea proceffura. Sed nec quifquam fapiens eff,uolcns quotidianumdefeôlum Chrifhanitatis,6f iHius feftæ continuum augmentum,diligenter amp;nbsp;fideliter confîderarc,quinon itahoc futurum effe fufpicabitur.In tanta enim uelocitate uidemus cultus diuini diligen Chriftutcüftiit tfam inter Chriftianos continue deficere, amp;nbsp;omnem uanitatem ac teporem fidei, infirma, dia- ôf torporem charitatis,ÔC maliciam uiciorum augeri,utbene confideranti non fit bolus cum fuis dubium,quin ilia diabolica poteftas iam initium fecerit,6lt;non elapfo multotcm potens. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ports fpacio ita fediffundet Ô^extendet in mentibus humanis, utinomniftatu

uixaliquæ reliquiae Chnïii’anæ religio nis inucritate poterunt repenn. EtUcet foris folo nomine aliquid apparently remaneac,tarnen interius no iam Chriftus, fedfatanastotum occupabit, ut non iam Chriitiani^ed potius antichriftiani no immento dici poßint: amp;nbsp;tune negabit mihi aliquis die opus aliquo motiuo, cum uideritipfos Chriftianos ex propria malieia iam,antequam ueniatTurcus,Chri ftum abnegaffe. Quis ergo antiqui hoftis poteftatem ac potentiam, qualis in operefuturafit,non uideat,fi in tam breui temporis fpacio talia perpetrauitrFa-ciant igitur hdè ea quæ uidemus,his quæ futura diximus,5C timere nos faeiâf,ne incauteincidamus m manuseius,dequibuseuadendi nuUaremanebit facultas» D E R H L I Q^V o R V M M O T I-

VI ib autê in fnpcrioribus de interpretatione fundamenti,quod eft ipfa pro.» fefsio,nuncdereliquorum motiuorum interpretatione confequenter di-cendum eft. Et pro inrrodudione iftius materiæ notandû, quod omnia quæ de interpretatione motiuorum dida uel dicenda funt, ad iimplices,qui de exteriori-bus mouentur èi. indicant, pertinent. Spiritualis autem homo, qui omnia iudi- iXorintb.t, cat,6dànemineiudicat,huiufmodi interpretationibusnoindiget. Namomnia quæin exterioribus geruntur bonis amp;nbsp;malis,communia funt,quorum indicium amp;nbsp;differentia in intentione confiftit.Qua agnita,uniufcuiufcp opus, ad quemfib *° nem tendat,faciliter iudicatur. Si igitur fecundum intentionem uolumus iudp carc,uidebimus Deum in Chriftianis,amp; diabolum in Turcis inuicem pugnan-tes. Sed ab initio mundi femper malieia diaboli Deus in caput fuum retorfit : 6^ quantum acrius amp;nbsp;crudelius eedefiâ fuam perfecutus eft, tantum Deus earn per maliciam eins ad t cultum gloriæ amp;nbsp;meriri prouexit maioris. Quia autê ab initio cuhneit mundi, nunquam fuit perfecutio fimilishuicinmalieia SCdiabolica aftutia, cer^ tifsime amp;nbsp;indubitanter credendû eft, mintp ex aliqua perfecutione tantö frueftu meritorü Ecclefiam Dei reportalïe,ficut ex illius fedæ confequit perfecutione.

Veniamus igitur ad aliqualcm practicarn,amp;uideamusquæfit differentia inter mtentio Deiet intentionem Dei amp;nbsp;diaboli,in uidortjs iftius fectæ.Diabolus enim Chriftianos diaboliin tucta J® in ipffs Turcis periequendo,captiuado,tribulando, amp;nbsp;in uarias anxietates Ói ca- rijs Turc or um Iamitatesmittendo,incarcerando,emptioni ÔC uenditioni exponendo,confufio-nibus SC erumnis innumeris,fupplicijs amp;nbsp;mifcrijs afffigendo, in tendit cuItS Dei omninoeuacuare,0dfalutemhumanigenerisimpedire,necnon propter potefta tem magnam quam nunc accepit, credit ft etiam de Deo poffe uindicare. Sed intentio Dei longe aliter ft habet. Deus enim intendit cultum fuum non extin» guere,fed multiplicare.Meritô enim gratiæ, quo prius Eedefiâ fuam decorauit, nunc meritum gloriæ addcre intendit,SC Ecclefiam fuam taneji fponftm ornare, amp;nbsp;earn fine ruga et nota alicuius offcnfionis fibi exhibere,ut digna fit thalamo SC amplexibusfuis. Ethoeperiftummodû. Intendit enim uoluntatem humanam 4® mortificare,8Ccarnalem aff eCtum in fpiritualêmutare, amp;nbsp;de corde humano om-nem peccandi auferreconftnfum. Videamus adhuc magisin particulari. Primo peccator punitur intentione pcenitendi, amp;nbsp;per iftam pœnitentiâ omnis cub papeccati deletur. Secundo punitur in ftnfu, SCaufertur pœna peccati. Quare autem iam tertio punitur int ftnfu, nifi ut uirtus tinducatur pro uitio. Quarto conjenfu igitur loco, quo modo adus ipft per pœnitentiam no fit meritorius, quâdo non indicatuv de eulpa nec de pœna, ftd de uirtute procedit d Quis ergo no miretur,quomodo in unoeodemep opéré culpa peccati SC pœna deleatur, 6C uirtus cum meritoin-ducaturfSed hoc mirum non erit,fi' uirtus diftiplinæ cœleftis dilÿenter infpicia» tur,de qua paulo inferius dieet, Chanta autê 6C qualia fint necefuria ad ifia per^ dd 3 fidenda.

4i fidenda, fokis ipfê firmmus artifcx feit, quiad tam mirabde opus tam mir^dum inftrumentS fabricauit. Gloriantur igitur Turd de uickoriarmuko magis Chrt impij uincen- ftianusgIorietur,quiperhancuidoriamdeipGusdiaboJt poteftate edpitur, dites umeuntur, in libertatem filiorum Dei transfertur,per quam ipfc Turcus diabolic« feruituti pij uidiumait mandpatur,libertatem in æternû amplius non adepturus. De interpretatione feruoris notandu, quod iple mimicus“ humani generis, incendiS odq 6Cliuoris excitât in cordibus reproboru, amp;folicitat fineintermifsione ad perfequendS fideles.Sed econtra Deus in deckis fuis,flammas illius fanckifsim« charitatis, qua «nimicus diligetur,accendit,uteis cum diligêtia feruiant, honorent,obediant, di domos eorum gubernent,filiosdCfikas nutriant,^ feipfos finepr«iudicio fcrui «o tijs corn impendant,di quafi fuijpkus obliti,uerba di uerbera contemnant. Infu perillatasfibiiniuriaspro nihilo reputent, panes fuosdieac nockecumlachry^ Pij propter ^ mis,Slt; potö cum fletu mifcentes,quafi à Deo derelidi,capita reprobis inclinent, per Deum om' coram eis ingcniculcnt,amp;fatigati iniurqs obfccrent. Nee tarnen lafsis datur ulla nia mailt con- requies, fèd de agro reuertenti labor uine« indicitur : di cum omnia opera nihil flantißime um omittendo perfecerit,uix panis ficcus cum aqua,ad refodllandu potius quam ad ^“^^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;comedend5, ad inftar canis extra domûuel retro porta porrigit : di ut fefiinâter

fe expediat,cum indignatione præcipitur:di ne tempusociofe tranfèat,quam ci-tius ad omiffum opus no tam deftinatur quam cxpellitur, nbsp;Hæc 2t innumeraz

• biliahis firn ilia, fpiritufianckifcruore accenfi fideles Chriftiani, mimicis fuis fer* *♦ uiendo tolerant, utualeantad meritum æternægloriæ finaliter peruenire. De multiplicationis interpretatione notandu,quod reprobi multiplicantur in nume 1'0,2lt; deficiunt in mcriro.klecti autem déficientes numero,in tantS multiplicantur merito,ut quafi fteHæ cceli,numerari non pofsint. Quot enim in anima amp;nbsp;in corpore funt fpecies indiuidu«, tot funt eorum materiæ merendi. Coeleftis énim difdplina non coarekatur loco uel tempore, fed omnia fimul cople^itur, prinev pium medium di finem inunaeademq;operatione coniungens, prüfens præ' teritS di futurs in uno momento coftituês,de imis ad fumma no difcurrêdo,fed difcernêdo,n5 interueniente mora afcendit di defcêdit ad ima de fummis. Infu per eadêccclcflis difciplina., intenfionê, fenfum di cofenfum atSS^ineadcope }0 rationeno diuidit. In fubftantia elfe di nó elle,in memoria fcire di nefcire, in po tentia pofTe di no poke,in uoluntate uelle amp;nbsp;non uelle, ita coniungit, ut quod in uno deficit, in alio fupplet, nihil defeduofum, nihil incopletum relinquens, fed dC profpera di aduerfa, l«ta di triftia, amara dC dulcia, denique bona SCmala,SC qu«cuncp in humanis pafsionibus interuenirepoffunt, omnia ad meritum co-operantur.Qu« igitur poteft elle coparatio, demultiplicatione numerofa repro borum, ad multiplicationem tantorum meritorum r’Prorfus nulla. Sed nunc demiraculorS SC prodigiorü mendaciS interpretatione aliquid uideamus. Pro quo notandû,quôdipfe diabolus, quosmotiuis exterioribus SC materialibusib laqueare non poteft,quia curiofi funt di fagaces, ijs neceffè habet ut prodigiorü 4* z.'rheß.t, mendacium laqueos inqciat.Vnicuiep enim elcam deceptionis fecundum fuum appetitS uenator ftudiofus curat proponere.Sed fruftra iacitur ante oculos pen* natorSreteillius diabolic«tentationis. fagitt«enim reproborS repercufl«fidci fcuto,m corda eorum intrant,6C oculos mentis eorum in tantS exc«eant, ut dia» bolicasillufiones, diuinascSfolationes credant. Etdum propter hoefeipfosre* putantes,c«teris lê pr«ferre pr«fumunt,quid aliud nifi illius antiqui hoftis mili tix fè ad fingularc certamen,cotra eedefiâ Dei, primicerios di duces oftendunt f lufti autê,dum tanta nequitiâ diabolic« fraudis, cum adiutorio diuino eualc* runt,pro maxima eis uitkoria afcribitur, SC quafi fingularis certamims culmen ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;adepti,

adept!, in peribna uniua fafis ccdefix tarn militants quam tnnphantiSjglotio-fæ m'ctoriæ prima corona accidentalis præmij obrinebunt. Præterea reprobi pro con fol anon c iß a momentanca, quantas æterngdamnationis defolationesfint accepturi, ipfi tuccxpcrn uidcbut.Qnod aut iuftis in hac cofolanonc fubtrahit, centuplum in cóiblationis æternæ præmio reddetur. Videamus nunc dcfola-rionis mods. In tantu enim alieni ab omni cofolatione funt, in omnibus modis dcfolanonis pratfentis uitæ, quod non fol3 infra ip fam natura, fed SC contra na* turam unäagere uidcant.Et omnis reputationis fpecies ficeis aufert, ut pofsint eße in derifum etin defpecTu, 6C in opprobriu omnibus, quafiiam no cum uiuis *0 fed cum mortuis deputati,defpedi SC deicerf quafi lutu SC ftercus execrati, SC ab omnibus quafi terra,quæ pedibus calcatur,reputati, SC non fold ab hominibus, fed end à proprijs pafsionibus ita deuiÆ,ut fe ipfos iam no homines, fed beftias if ordo efi quot;Del icpment.Et confufi in femetipfis, ita utetia coram hominibus apparere non au^ iniuß^cando^ deant,fed quantu poffunt déclinant, ne ab hominibus uideantur: fed Si in tantu p^i^iï dumnatt ruboreperfufi,utièhominûconfpelt;Quiindignosinucritatecredant. Infuper ‘^^‘'*'^‘ inflifi-etiam quod maius eft,ad maiorem eorum cofufionem, Deo permittente, fæpius contingit,ut in medio hominn,quorum pracuerecundiaafpedum declinare uo- *’^**‘ lunt, inuiti deputentur. Et fi de eis aliquid uel modicS reputationis haberi ab aln quibus permittitur, hoc no ad materiam c6iblationis, fed ne in baratrü deipera^

*G tionis ueniant, ad extrema: deiedhonis aJiqualem releuationem eis conceditur»

Quisergo tantxdcfolationis i acerbitatcm d^nc potcrit æftimarc f Defimu-. , . iatione fanctnatis 6Creligionis iftorü hypocritarS notandum,quód diabolus pee ^^,^„f,o„fj ^S' cata iftorum reproborü, fuperdudîo fanctitatis Si religionis colore, ne ad lucem ÇoiationefùtU' ueniant,SCarguantur,abfcondit,ÔCinipfisipfehabitâdo,exteriusâfèSCabalijs, j..^ ^ßi^^rc ad fuorum SC ahoru pcrniciem,fandtos Si bonos reputari eos facit. Sed Si hoc eu ^igne potcrit mulo damnationis eorS accedit, quod dum feipfos reputado Si iuftificado, alios quidtutc^üe' indicant cord hominibus,cord Deo alios iuftifïcâdo,fe ipfos condênant.Et dum mo prorßM. minima aliorû,fine termino Si mêfura,aggrauant:fua magna apudiußu indicé, qua peena digna fint,oftêdunt. Econtra iufti,quafi ab omni creatura notati, ita 30 uiles SC modica: coditionis funt, uteoru no folûactioncs, fed Sicogitationesha*

beant in notitia et rcprehcnGonc.Ipie enim inhindtus nature,cos Ipecialiter ar* guere uidet,dum ea quaeomnib.comunia funt,t is fubtrahereuidet. Sæpeenim eis dum uigilare uellent,fomnusoccupat: Si dum dormire uellent,fomnus fugit.Et fic de ahjs. Influentig etia naturales,dû eis duriores alij fêrcddüt,quafi pane quê comedSt, eos indignos notât. Alia quoq? neceflaria,düeoruufibus fubtrahunt, quafi omnib. reprobis etpeccatoribus détériorés, quatuorelcmêtis,quçbonis SC malis Famulant, ipfos uti no dcbere,oftcndunt. Omnes ét fpiritus uitalcs SC Conditiones fubftdtic abftradg SC cocretæ, corS defolationi Si cofufioni arridere uident. Sût piornm. etia fuper egteros infirmi, debiles, ignobiles,deformes,timidi,pufillanimcs,mate

^ riales idiQtx,SC omnibus ahjs defeeßibus abundantes. Cum igit eorû peccata SC defectus ita detedh etmanifeftati, ad notitia omnis créature adincrepandu SCar-guendu fint perdudti, merito in iudicio Dei in obliuionê uenire debet. Si exeufâ tionem recipere,hoc^ ipfa diuina iufticia exigente, ut hi qui hic præ cæteris op* prob rij s sc confuGonibus faturati funt, ibi torréte uoluptatis Si libertate domus Dei,fpecialitcrincbriari debet. Deapparétia Gmplicitatis 6C morü maturitate TurcorS dicere. Si interpretationê facere uolêtes,notabimus,q) omnia exteriora efficaciâ et uirtutê ab interiorib.hominis trahere foIent.Mores enim exteriores,fi ab aftedin uitiofo immudo SC carnali proceflerint,quantûcunœ^copofitifuerint, fcandalû præftant. Si autê ab effedtu mûdo SC uirtuofo procenerint mores qua* *umcunqpincompofiti SC uitiofi, in proximis tarnen atdiGcaoonem operantur, dd 4 Mores

Mow repro' Mofcsigituvreproborum, quamuisoculis intuentw placcreuideantur, tarnen boruin er elc- propter uenenuin,quod m a fleet ti latet,quafi mola afinana feipfos amp;nbsp;proximos Üoruni. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jjy foucarn defperatioms mittunt. Et è contra mores eleóorH,^’Uis uitiofi ÔC mo-kftrjs pafsionudeformeSjtamcn propter aftcdïuspuritatê,cceleftis difdplinaeos attenuatos óC al!euiatos,quafi quafda penas efficit, quibus eleói, ad inftaraqui-larum in fublime fubuedb, ut omnes hunts uiæ uanitates amp;nbsp;errores,fcrupulos SC ui tæ difcrimina, fine omm offenfione trafire ufepad fine, SC no deficere po (sint, DE MOTIVIS RETR A HEN TI B V S nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;' ab errore Turcorum. Cap. XX.

Pnmumeftillorum,quiinpura fimpficitate uitaagunt, nee aliquid de factis eorum curant, nee inteUigunt.lfti eos infidèles efïefciunt fimplicitcr, amp;nbsp;ideoeos de ritus eorum, quantum captiuitas ipfaamp;feruitutisiugum permittit, deuitant £lt; déclinant,ólt;^ timent ne ab erroribus eorum dedpiantur, amp;religionem Chrifli conantur obferuare,quantum fciunt ÔC poiTunt.Et ifie modus kcurior efi.Sicut egoquofdâ uidi, qui in fimpficitate fua firmiter permanentes, amp;nbsp;inamorefidei Chriftianæ3mores amp;nbsp;a Crus eorum exécrantes, poll multam fugam £C labores pa tienter toleratos, tandem in fide Chrifti mortuos, quos etiam martyres efiectos reihmo.Afios etiam fiberos effccflos rccefsifle. Secundu genus eft illorum, qui *^ curiofe circa fadia eorum intelfigenda 8ó pcrfcrutanda (licet pericula quæ intcrue nirepofrunt,no aduertant) incautè fe ingerunt.Ifti licet magno periculo feexpo nant,tarnen fi dco adiuuante,ad perkrutandu eorum fecreta eis tempus foffece-rit,Slt; intellcdtus ad inueftigationem, amp;nbsp;ad interpretationê ratio, maiorem fiu^ drum fecuritatis reportant, no folum fibi,fcd etiam afijs profuturu. De quorum forte,ego quoep non modicu laboraui, nee fine periculo, ut latentem errorem in fpecie refigionis explorare pofiem Sd deprehendere. Nêc me defraudauit diuina gratia intentione mea,fed omnia cooperata funt mihi in bonum. Tertium genus eft illorum,qui medium tenenr.quidum incauté confidcrantes,fad}aeorum penetrarenequeunt,8d interpretari: iftidecipiuntur,erroremeorücredentesue- P ritatem,fidem,quam fidlê tenuerunt,perdunt, Sd errori eorum adhérentes, non folum fibi,ièd etiam afijs detrimenti amp;nbsp;difcriminis exemplum fiunt. Tafium infi nitus eft numerus.Qui quanta in ifta fedra fint muItipficati,Sd quafiter principa-turn Sd regimen Sd tonus regni gubernationem cofecuti fint, fupra in feptimo ca pitc pleniusdictumeft. Siautemin aliquoeorü quinegant, aliquideflèrccn-ftantiæ métis, Ódnóita repente crederentmotiuis, perftiadennbus iflam ftdlain, fcd difigentius infifterent perftrutando,inuenirentproculdubio mulra retrahen tia ab ifto errore, 2d fuftïciens argumentum eius infidefitatis præftantia. Quorum tria funt principalia, Primum eft diuifio feu difcordia animarum. EtIieet magnam cocordtam 2d unitatem uideanturhabere exterius, amp;habeantdefadlô 4‘® ad perftquendum cultum Chrifti, 2d dilatandum fedtam fuam, 2d ad perpetran-durn omne malum:tamen in his quæ ad falutem pertinent,2d ad agnitionem uc-ritatis, tanta eft inter eos diuerfitas opinionum,2d diuifio animorum, 2d peruerfi tas uoluntatum, ut nulli pofsit dubium efle,quin ifta fedia non à Dco,led a diabolo habuerit initium.Omnia enim quæ pro lege utuntur,no funt nifi quidam adinuentiones ad libitum inuentæ,et per confuetudinem introdudîæ,nihil my-fterij, nihil ueritatis continentes, imó plenæ blafphcmijs 2d fuperftitionibus, 2d diaboficæ fraudis effedfibus,

Schis fîmilia.Quæ fi omnia quæaudiufiuidfiSCexpertus fum,narrare «ellcm,ta:- QuaHiarbor, chum generarent,óónaufeam audienribus. Sortilegtjs amp;nbsp;incantaciombus amp;nbsp;di^ t‘*^ff fruUia, uinationibus ita iiifeâi,deturpati amp;nbsp;corrupti funt,ut uix fit uetula,quæ non ha^, beat earum afiquam artem QC fdentiam. De lege autem eorum, 00 Akorano,. Sarracenortm nel Mahometo,tanta eft inter eos dikrepantia diccndorû,amp; irarrationis diuerfi- ^ ^corano et tas, ut fi centum de eis,de huiufmodi interrogati fuerint,nullus eorum refponde ^J*'”‘^ ° '• bit ad propofitum alterius. Sacerdotes eorum, licet magnam oftcndant religio ^^çf^'^Q^f^ nemcorâ hominibus,inocculto tarnen plenifuntomni nequitia,itautdeomnt bus fcekribus fe intromittant, amp;nbsp;kribantliteras pro pecunia,proquacunque

’° caufia uel negocio fuerintrequifiti. Scribunt multis literas libertatis,ut fupra dixt capite quinto, pro pecunia, utpofsintfugereSlt; euadere manusdominorü fuo-rum. Scribunt fiC alias literas his qui præliantur, ut gladius uel fagitta non pofsit eisnocere,amp;taliamulta.Etiftæliteræuocâtur Haymayly.EthocIicctfierifoleat ab omnibus, tarnen prædpue ab ilhs qui negant, multi dedpiuntur. qui recepta pccunia,fugiunt de loco ad locum, ut nequitia eorum no deprehendatur. lihsód alijs innumens modis,rcp!cti funtiigmenrisamp;dolofitat!bus,utquotquotdiabo licæ fraudes excogitari pofsint,in tot partes erroris inueniâtur diuifi. Inter alias particulares diuifiones,que funt deceremonqs legis,amp; ritu amp;nbsp;inftitutionibus,ógt;^ cultu,amp;obferuationibus,qua; inter eos habentur,quatuor funt opinionesfolen

*° nes, de facfto faluationis inter fediftinefiae, quarS quamlibet una generatio illius fedæ tenet firmiter,amp; fequitur,ita ut non folum una no conkntiatalteri, uerum etiam una alteram perfequatur uiarmorû,etmunitionibuscaftrorum,ut multon tics perturbato uniuerfóregno,nifirexmanusapponat,nequaquâ{cdaripoft SacerdotesTur feilte Prima generatio eft lacerdotum, quihabentur inter eos in magna reue- dd honorant rentia,quafi restores popuIi,SC exccutores,SCdifpenfatores Icgis,doctores,amp;iu- ^f*^^i‘*i^-dices, amp;nbsp;præfidentes in beneficijs fpirjtualibus,^ecclefijs Qi. gymnafijs. Qtiorü opijiio eft,quod nemo poteft faluari,nifi iniege Mahometi.Et hoc docent amp;nbsp;per fuadent omnibus. Etlicet hoe probare non pofsint aliquaratione, uel authors te,uel exemplo,tarnen conantur contradiccntibus,omni quo poffunt modo refi^

30 ftere.Ethimukoshabentfibide populoconkntientes,præcipueexprincipibus I^dz^e^.

amp; magnatibus. Secunda generatio eft illorü,quiDermfchler dicuntur,2lt; funt religiofi, qui equidem ab eis in multa ueneratione habentur, quafi fanedorum fuperftites amp;nbsp;fuccelTores, £lt;: quafi totius regni conkruatores, amp;nbsp;amici Dei Sd Mahometi.de quibus plenius in decimotertio capite dichum eft. Quorum opinio eft,quód lex nihil prodeft, fed gratia Dei eft qua oportet omnem hominem fàluari, quæfine merito amp;nbsp;lege fufticiens eftadfalutem,quamipfiRachmatak lach nommant. Neeilli fuam opinionem in aliquafundantratione,uel authori-tate: fed prodigqs amp;: fignis ea probare conantur,ut fupra in cap. 14. amp;nbsp;ly.patum Etiftietiam multos habent fautores, amp;nbsp;fibi confentientes. Etpraccipuedeillis M^^'^^f'^ ß’^ 40 qui magis fpirituales, deuoti amp;nbsp;humilesin eorum uitaexiftunt. Tertia genera- ”^'y^^ 'j-f^^ tio eft illorü,quiCzofilardicunf, quafi meditatiui, uel etiam fpiritualibusexerci ^‘'^^ ^ * tijs dediti. Et ipfi habentur in magna reputatione, quafi fucceftores prophetaru

amp; patrum, quihanc fec^am fundauerunt, SCkmaioris dicuntclfe authoritatis quam cæteros. Nee illi fundaments aliquod fuæ opinionis habent, nifi quod eis dicuntfic ab antiquotraditS. EtiftorS opinio eft, quod unufquifi^ debet faluari per merits,00 hoc fufficit ad falutê fine gratia êC lege: 2lt; hoc ipfi Pereketallach uo cant. Ifti multS funt foliciti ad orationes particulares,ÔC exercitia fpiritualia in ui Eucbei£ Tw-gilijs Si meditationibus.nun^ enim celTant ab oratione cotinua, quam ipfi Czil eorum. Jaraitmach uoeât. De node enim co ueniSt,et circula titer fedêtes,incipi5t dicere.

Layla iHalach repctendo cum comorione capitum,pcr ah'quod fpacium tempo* ris.Et poft hæc dteunt Lahu,iterum eodem modo repctendo.Deinde ultimo di-cunt5Hu Huptcru repctendo,ita quód quafi exanimes efieCti,cadunt èC obdor* miunt. Etiftietiam fuxopinionis multos habentfautores, maxime de bis qui de antiquitate uel nobilitate generis gloriantur, qui Effïeler Embielcr dicuntur. Hi igitur autentici habentur, quia genus eorum alterius nationis commixtio* nem non accepit,necab origine primorumfundatorum illius feôæ receisit.

Iftæ igitur tres generationes cum fuis opinionibus omni populo manifeftæ funt,et plures inter fè tam in priuato quam in publico difienfiones gerunt,nihil* ominus eo quod æqualitcr æftimatæ lunt ab omni populo, nulla poteft præuale »o re alteri,fed continuo ad pacem SC concordiam reducuntur, Quarta autem ge* neratio, eorum lingua Horife dicitur, quod hærefim fonat : quorum opinio eft, quod unufquifcp faluaturinlegefua,amp;^unicuicpgentifeunationi lexdataeftà Deo, in qua faluari debet: et æqualitcr omnes leges bonæ funt eas obferuütibus, nee aliqua eft præferenda quafi melior alqs.Et ifti à Turcis fufpedi habentur, amp;^ Turdhecreti- quafi habent pro iehifmaucis:QCfi inuenti fuerint, coburuntur. Et ideo opinio-cos coburiM. nem fuam no manifefte,fed occulte tenent. Huius generationis unum reperi, dum eftem inChio,qui intrabat ecclefiâChriftianorû,et fignabat fefignocrucis, amp;afpergebat iè aqua benediefta,^^ dicebat manifeftè: Veftralexeft itabona,fi-cutnoftra.quod nullusalteriusopinionisTurcusprouitafuafaceret. Tantis *« igitur diuihonibus repertis amp;: expertis,amp; in ueritate in hac fedta cópertis:quis iu iudicio rectærationis eam no omni ueritate uacuâ,imô no diabolicâ,amp; omni fu* perftitione plena, 2C fine aliquo fundamento æftimaret,^ merito contemneret ƒ DE SECVNDO ET TERTIO MOTIVIS, RETRAHEN* tibiisaberroreTurcorum,qucefunt]gnorantiao'Obftinatio. Cap. XXI, SEcundum motiuum, per quod habetur euidens arguments infidelitatis huius fe(fiæ,eft ignorantia.Licet enim maximæ fint aftutig ad omne opus mal3 rurcorum. pcrhcicndü,amp;in rebus naturalibus magna amp;nbsp;quafi fupernaturalê habeant pra-éticam Sc experientiâ, tarnen in his quæ ad falutem pertinent, 5C ad res ipirituales cognofcendas,tam ftolidi tamep inepti funt, ut uideanturad modü beftiarnufü P rationis carere,6C quafi faxa indurati nihil fpiritualis intelligcntiæ polTc capere.

Nulla enim ars penitus de liberalibus reperitur doceriin gymnaftjs eorS. De Artes liberales omnibus alijs feien tijs ita funt alieni,ut nee nomina earS inueniant, ucI cogno-nondocétur in f^anturab eis.Quid enim de fadtis Deidquid de myfterijs 6Cfacramentis f quid Twew. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j^ nobilitate animæ uel falute eius, intelligerc poterunt, qui de cæremonijs legis fuæ ÔC inftitutis nullam fciunt dare rationê C Si enim diceretur alicui,quare nó bi bij uinü,uel quare no comedis carnes porcinasdSC fie de alijs:penitus obmutefee ret,uel aliquid mendaeij uel hdtionis refponderet, uel, utin capitulo nono didtS eft,immundiciam caufarct, De lotionibus autem quibus utuntur, utfuprain cap. 13. didtumeft,Seinclinationihus,SCalijs cgremonijs,tantahabentæftimario 4’ nem,ut credant ualereea ad conferend3gratiam,et remifsionem peccatorum,6C præmiS uitæ æternæ. De peccatis 6C cafibus confeientiæ, SC quomodo per pec* catum anima maculetur, SC quomodo per penitentiam iter um purgetur, quomodo deniep Deus offendatur,SCquomodo placetur: infuper de uitijs SC uirtuti bus,nulls in eis nee minimS indiciS cognitionis uel feientiæ habet. Humilitate laudât,SC cæteras uirtutes:fuperbiâ et cetera uitia uituperât,no culpâ uel meritS: fed lois ipfts naturales pafsiones cofiderantes, non culpâ.Solum enim crimina, Ojite crimina quibus concordia communitatis,uel commodum turbatur priuate conuerfatio* Turcipuniant. nis,ficutfurtum uel homicidi3,5C cætera,taliaiudicio condemnant ÔC puniunt.

De reliquis facinoribus manfieftis ÔC occultis,magnis SC paruis, nulla fit mentio nec

nee eSfeßiOjnef p(Yn!’tcnn'a,ncc abfbîutio,nec correÆo, nee fînaîfs emendano»

Vtuntur cdam dreumdiione, non m remedium ahcuius culpæ uel pcccati,eo Turd dreum' 9uód de criginali peccato penitus apud cos ignorât quid lit,fed ibium pro qua' ciduntur. dam fuperlhtione. Vndepro magno improperio habetur, quado didtur alicui, Cziinctfe, id eft fine cireumdfione.Et hoc idem ipf hequeter improperant cæ-teris, dkentes ; Vosincircumcili. Sed mihiuidctur, quod potiusutuntur dr-’ Quure Turd cumcifionepropter hoc,utIorio,qua fe aqua perfundun^non fitinualida,rema' ^‘^‘ff’^^f’^ circu^

’'i eunep modo hat,certum eft,quod no nifi fupcrftitioftutuntur.Namfifij eorum, fre^juenter fine circumcifione moriuntur, nulla folicitudinêut circurnddantur adliibentiquod uriq? no permitterent fieri,fi faluti crederent obeffe uel prodefle.

Cum igitur de hoc,uel de qui bufeunqj alijs, interrogati fuerint, ne ignorantia corum notaripofsit,inuoluunt fententias,amp; quodam obfcuro modo loquentes, uelamenobducut excufationis.Ethocfacerdotesfaciunt,cum de rebus! pintua-libus, uel de uitaætema interrogati fuerint. Seculares uero, quando dehocinter cos fenno oritur,uarqs truflis amp;nbsp;infolentqs prouocati, dendetes amp;nbsp;fubfannates, all] dicunt. Forte habebimus pulchras uxoresialij autê,Forte multa fuauia habe' bimus ad manducandûôé bibendS, dicunt, amp;huiu!modi.Si aliquis autem ferio *0 forte aliquid dicereuoluerit, nihil omnino dignû ad propofîtû dicerepoterit, eo quod omnino nihil rarioni confonum in libns eorum de hoc uel alqsreperiri pO' teft.Etideo unufquifq? eorum,fiue facerdos,fiueidiota fecundu propriam phan tafiam de hocblafphcmat amp;^obloquitur. Multa de Antichrifto, que ipfi Teth' I'^tn deAnti^ fchel uocant, amp;nbsp;de refurreeffione mortuorum, amp;nbsp;extremo iudicio, St de inferno, chn/lo tnultd ^ purgatorio,fn'uola amp;nbsp;abfurda,amp; ad libitum inuenta, fabulantur St garriunt. ^^^^^^'

■ Et inter cætera dicunt, Poft iudicium Mahometus omnes liberabit de inferno, cuiufeunq? fectæ uelrcligionis fuerint,neminem relinquendo, propter max gnarn potentiam fiC audoritatem fuam, quam habet apud Deum. De alijs in' numeris fabulis,amp;mendactjs quæderebusfpiritualibusuerfant inter eos,cau-3® fabreuitarisdicereplusnolo.HoctantSadijeereuolo, quodnequitiacorn, ficut in cæterisomnibus,ueîaminefimulationisobtegitôtablcondif.ItaSlt; ignorant . nbsp;nbsp;.. ~ tia lacerdotu eorum,uclut cuprum auratu,iub auri nomme öt æftimationis nigo nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;- nbsp;nbsp;. reobtedalatet.Namquicquiddicunt,quidùepræcipiunt,itauoluntabomnib» obfcruari,quafi præceptû Dei,ut nemo audeatuel in minimo contradidionem uelrefiftentiamfaccre. Tertiummotiuü,perquod habetureuidensargumeU' oja/^^f/p ■j-g,. turn infidclitatis huius ièdæ,eft obftinatio.Quis autem dubitat, ueram fidem,Ii' ç^^^f^^ bertatem uoluntatis augere, amp;nbsp;nó minuerei'V nde in Euangelio fideles docibiles didi fuut,co quod rationes no fpernunt,fcd probant, Ôt malum per rationes ré-probant,amp; bona probates quæcuncp no recufant,de malis quocp bona eliciunt,

4« amp;aduerfa ad fuam utilitatê rétorquent.Ethæcomnia fiuntinlibertate fidei, per quam omnia cooperantur in bond,his qui fecundu propofîtû uocati funt fandi. 'ruya fide fui Non auté perfidia TurcorS fic agit,fed more beftiarS, ftda fuam non ration^ non fedpturist bus feu argumétis, fed gladijs 6lt;armisdefenderec0tendunt,eoqj in lege fuafîc fed gladijs çr fe habere dicunt in præcepto. Tantaenim pertinaciâ 8lt; obftinationêinhacrêdo armis defend !èdæfuæhabent,quôdquafiufumrationis uident amifilïè,amp; ad nihil aliud fè dunt, pofte moueri uel Hedi ex necefsitate oftendunt. Nam quicquid uiderint, audie-rint,ue! fenlèrint, qd’hâcièdânocomendat, immediate quafi phrenetic!,amen rcs,execrâtes abhorrent, fugiuntep tan^ mortale uenenû.Ncc funt ahcuius fpiri tualis impreftionis capaces,nec aliqua fpecics ucritatis eis mouuö prgftare poteft.

Et qua mill's hoc umucrfalitcr de omnibus fiar/amen præ omnibus alqsqUi re-P^enrgati chri Hegati Chriftiani amp;nbsp;dcfpcratijkerroribus excæcatâhabentcofcientia, quod ui-fiiMÙ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;deantur ligati catenis igneis diaboli,quas nullatenus difrumpere ualeant. Vnde

quendam eorum in familiari collocutione interrogaui, Qiiare ( inquiens) rogo propter Deum,hoc feciftir'aut quid te mouitr'nihil aliud refponderepotuiqnifi, Maledicta dies in qua hoc feci.àego,Quare ergo non reuerteris ad fideChriftif Et ille retorto coHojSC auerfo uultUjNon poflumnnquitmo poflum : nihil aliud adijciens. Eft amp;nbsp;aliud no minus de obftinatione corCt notandû.Creditur enim pro certo,qu0d no fit aliquod genus nationis,de quo ad fidem Chrifti non inue^ niant aliqui conuerfi. De ifta aute peruerfa generatione, alique prouedx aetatis »0 ad fide Chrifti pofte couerti, quafi pro impoisibili habetur,tame ut fupra in cap» Kï.didû eft,fi fieret,magis pro miraculo habendS eifet. Nam cum in primis am nis Sixti quarti,legatio,quæ cotraTurcos milfa fuerat per mare plurimos eorum Roma detuliifet, quorum meliores Papæ præfentati, reliqui aliofS prælatorum curqs deputati, omnes fere baptmati funt : quoru aliquos ego familiäres habui, qui magnam deuotionem ad fidem Chrifti oftendentes,me interprétante, etiam confefsionem öd comunionem petierunt.quorum unius quidem confeftionem accepi. Ei autem qui curam eius habebat facerdoti, communionem difterie per^ fuafi.mihi enim multum difficile uidebatur,ueram fuiffe conuerfionem eorum: ficutpoftmodureiprobauiteuentus. Nam poft aliquos annos, omnes inuenta »® occafione ödcommoditate, fugerunt:licet etiam qui in curia Papæ eranqbonam habuiffentprouifioncm. In hoeaperteoftendentes, feadbaptifmum fidteaceef impoßiUk eßi niTc. Vnde de opinione quam prius habui, nuncindubitatam fententiam de rurcumalloué ^^^ proferre po!fum,quod impofsibile fi't,aliquemTurcS fidem Chriftirecipere, recline fidem nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;jpg Q_V O D A M NOTABI LI FACTO, Q_V O D

Chriftidnam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;contigitinTurcid-.adprobdtioneml'uprddiâorum. Cap. XXII.

Vne ad fupradidoru elariorem notitiam öd probationem, non puto præ-tereundum quodda fadium notabile, quod me cxiftente in Turcia conti* git. Quod eocertius credendum uenit, quia non occulte, fed pertotamTurciam Turedrum promulgatumeft, Ödnonalicui priuate, fed ipfitterrarS regi, ödtotiregno eius J® , euenilfe narrabatur» Illius enim regis,quiMirathbegeft didus, pater illius qui nunc régnât,non póft multo tempore, quo nos in captiuitatem adduxcrunt, fa* flaeftquædam contentio inter facerdotes qui Tamfmanidicuntur, öd religio* fos qui Demrfchler nuncupant, cuius quæftionis tab's erat tenor : Vtrum uota Ôdeleëmofynæ öd oblationes cómunis populi,iure debeantur ipfis facerdotibus, uel ipfis religiofisCDicebantenim facerdotes : Nos fumus curam populi haben-tes,in cofiliando^in fudicando,f n regendo, Öd docendo, legem tribuendo Öd ob-feruando, öd totius populi onus portando, Quia igitur minifteriünoftrum ma* gis eft neceffariS populo öd uniuerfb regno,mcrito uota populi nobis debentur» Tdh^nitcon- Econuerfo ifti dicebant,nos fumus fucceffores QC uicem gerentes illorum,qui 4° tmtio interna fundamentsfunt legis öd gratiæ,6dqui pro populo coram deo afsiftêtes, omnes et mouchas ^^^^^‘^^^^ “’«s fuis mentis öd intercefsione fupplentes,totius regni mala öd peri Wf»lcrf«t« ‘^^^^ auertêtes,ód bona cooperates,qui omni facilitate öd ftudio deficiente huma* no,fuccurrût öd auxiliant. Et ergo nobis potiuseleëmofynæ öd uota populi iure debent» Cum^ ita cotenderent, öd nullam quæftio determinationêacciperef, in hoe omnes confènferunt,ut caufa Regis arbitrio cÓmitferetur,ód quiequid ah eo determinatum öd iudicatüfufffet, fine omni côtradiefiioneratum ab omnibus haberetur» Cum itaep Rex audita caufa,rationes utriufep partis diligêtius per-uolueret in animo, coepit æftimare,quôd minifterium facerdotum regno magis neceflarium

necefTanum effet, propter rationes fupradicffas : Sif quod propterca uota pópüÏb in recompenütionem retributionis magis ad eos pertinerent. Sed dum ifta uoluntatis conceptio Regis ad religioforum peruenifTet notitiam, illico Regem adicrunt,6lt;: petierunt, neiftam fententiam diffînitiueproferret, donee ipfi inter fediÜgentius dehacrecoferreportent,nc anticipatio fententiæ in tarn ardua eau fa,perpkx;itatem animorum generaretfuturam. Qiiibus dum rex annuiffèt, amp;nbsp;iêptem dierum inducias interpofuiffet,una notrtc,trafaetis aliquibus diebus, Regi in ftratu fuo requieicêti, fubito magna commotio uifcerum, quaff inftarct necefsitas natura,exoritur: qui cum feftinarione furgens,ad locum explendæ ne cefsitatis peruenit.Cum igiturcum quodam impetu fuper fedes fe iactaifet, fubi to tabula fub co rumpitur,ôd deorfum cadens Rex, in medio loei fuper quadam partem muri,uel ut dicebatur, fuper quodam ligno fufpenfus remanens, ad infigt; ma non defcendit.Cum autem uociferaret,et nemo auxilium præftare poffeteo quod omnes portsièrisfirmatæ inuentsfunt: tandemfatigatus,quaffunius hors fpacio laborans,amp; nihil proficiés,fubito uenit in meutern eius, ut aliquem fanefforuinuocaret. Qyodcüfeciffèt,moxinlocolumenapparuit, SCquiddam in forma religioforum apparens, fic cum alloquitur : O domine rex, ubi funt illi quos tibi ód regno tuo tam neceffarios sftimaftif’Quare in ifta neceisitate tibi non fubueniuntplllo autem prs timore amp;nbsp;terrore uiffonis nihil refpondentepne adiecico rex noli timere» fcirete uolo, quod illi tibi 2lt;regno tuo magis neceflarq funt, qui in extremis necefsitatibus auxilium præftare poffunt, amp;nbsp;cum defecerit uirtus humana,tuncinuocantibus fe,uirtus corum maxime fe oftendit,amp;; fuccur nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• rit uniuerfis.Etcum hoe dixiffet, ipfo Rege fine aliqua moleftia proprio iecto re- qvmu diabo ftituto,aboculiseiuseuanuit.EtficRexad felèreuerfus, quid ff bi accident ani- hiUufjo. mo reuoluens,licetextprodigio cum admiratione fufpenfus, tarnen quia de dif- prodigiorm hcultatequæftioniscertiffcatus amp;inftru(ftus,multumcontentuserat. Fado admir. igitur mane omnibus conuocatis,rem per ordinem cxponit,amp;iubct,ut cito om-nes religioff,qui tune inueniri poterant,coram eo adducerentur.Quo fado, ipfe fedensin folio fuo,iuxta fehabens uas plenum pecunijs, ffngulosreligioforuad 3® fe accedere fecit, diligentius unumquenep intuens, cognoicere uolens illum qui fibi apparuerat, unicuiep de pecunia quantum pugillus capcre poterat elargien-do.Cumqj finguli pertranffflent,amp; de fupradido nihil notitiæinteruenilkt, SC ipfe Rex de hoc miraretur,ille qui inter eos maior erat,accefsit,8C dixit ci:Noucx ris rex,quod ille qui tibi apparuit, unus quidé uifus eft, fed in perfonaomnium noftrum hoefadumeife non dubites,eo quod omnium noftrumcauffaincom muni tradabatur. nbsp;nbsp;Ex tali igitur uiffone, imo(ut melius dieam) diabolica illu fione,Rex ille in tanta dementiam 2C alienationê animi perdudus cft,ut filio fuo paruulo uix adhuc decern annorn in fede regni relido,iplè ad quandâ ciuitatem, nbsp;nbsp;nbsp;. quæt Manaffa dicitur,fecefsit, SC cum alt'js religiofis,quorum ibi eft magna muh

-^® titudo,uitamduceredecreuit. Tranfado autem in hoc fuo propofito aliquo RexTurcorH tem poris fpacio, SC filio fedente in folio regali, quædam turbatio magna non fi- ß^‘f^ moM' ne fanguinis effufione inter Curiales exorta eft,intantum ut turbationem totius ^^‘^‘ regninonulli timuiifent fuiuram,fi citius no fuiffetremedin adhibitum. Nam il- seditio orta i» li qui Gingitfcheri dicuntur,quorum in Curia regia magna eft multitudo,cotem ter Curiales pto puero régis,fibi unum qui eis præeffèt elegerunt,ut fè poffent opponere con Turci. tra omnes quieis non confentirent. Quod dum principes amp;magnatesperpen-derunt,regem, pattern uidelicet pueri adçuntes, non tam predbus quam minis perfuaferunt,ut regni totius difcrimen,quod imminebat,auerteret,et futuro ma lo antequam inaugmentumucniret,feopponeret, Sicigiturdiect reludantem,»

gt; nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ee adfedem

ad federn priTfinam reduxerunt, 8C ufep ad mortem regnare co'égerunt. nbsp;nbsp;Fa*

dlum ilt ud in tante fuit rumore per totam Turciam, ut à fingulis fcrè nihil aliud tune tracdarctur. Ego etiam,licet à pluribus in communi locutione audiuiiïcm, tarnen fpecialiter SC priuatim ab uno religioforum, qui tune perfonaiiter intcr-fuerat,diligentiusfingulaeognoui,quietiamquantumpeeuniæ demanu régis tune aceepilïèt,ÖL quantum gratiæô^fauoris unufquifc^eonfèeutusfuiflètàre' ge,S(^ plura alia quæ tunc conugerant,narrauit. nbsp;nbsp;nbsp;Eft Sf aliud fadtum non me

diocre,quod non fuperflue ad pr^dicta addendum putaui,quod regis illius qui nunc regnat, lilq illiusde quo nunc dictum eft, temponbus contigiffe narra-Mrfgmw batur. Eft enimin partibus Orientalibus quidam magnus Tartarus, qui to TumerUn, -Demyrlcngdicitur,dequo etiam fuperius mencio faefta eft,qui quodam tempo* re ad mortem regis Turcorum,ftimulante odio, afpirans, quofdam fui generis in omni ncquitia artis diabolic^ famofos amp;nbsp;expertos,precibus et precio induxif, pluraeistribuenSjfedmulto amphorapromittcns,ficaput Turdinimici fuifibi deferrent. Quidumexequendtfacinoriscommoditatem amp;modum pluribus temporibus quæfiftènt,2d in omnibus rci difficultas occurreret: amp;nbsp;quia ipd mul-tx artis diabolicæ, magicæ quoejj fid necromantiæ non modicam h^oentesperi* tiam cogitaucrunt aliquid nouitatis prætendere, ut fub hoc pr^rCxtu dum régi euriofo fuirent præièntati,amp; ipfi no pofte iè artem amp;nbsp;ludum nouitatis fuæ cxer* ccrc,nifi omnibus exclufis,dicerct, ad fui propofiti commodum amp;nbsp;executionem 10 uenire poftent » Sed rex auifatus per quofdam, qui illos fufpectos habucrant, eorum machinamenta cautus præuenit. Nam dum inuitati à rege, in habitu amp;nbsp;forma religioforum exterius,armis uero intus benemunit(,antequàm ad ipfum regê intraftentjCapt^et pœnis fubatfti:hoc malû quod in regem cogitauerût,ipfi àregeinterempti,expertifunt» Prætereaomneferènephas publicum exer* cenres in ciuitatibus, in uqs amp;nbsp;ncmoribus,amp; ftratis publias, bono communi Si paci inOdiâteSjCriminoficR, Si omnia genera flagitiorum fcc'tantes,narrabantur eifdem temporibus in habituamp; forma religioforum latitare. Quibus omni* ^Ugiofi om^ quot;J^ws rex permotus, Si permaxime fupradióorum ncquitia commotus, emiftb n^sèTurcin publico edilt;fto,omnesreligiofos de regno fuoexpcllcreac perturbare feat: St üi- jo fxpulfi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;uentum quequam in habitu religtonis,publicæ pœnæ Si euftodiæ fubaclum,ic

bus omnibus Si uita priuari mandauit. nbsp;nbsp;nbsp;Tantam autem execrarionem 2C de*

teftationem illius generationis regis animum tune occupauft, ut non folum no* men illud audirenon poterat, fed etiam quoslibet qui in babitu pauperum Obi * ubteunqt occurriftènt,nullatenus fine perturbatione poterat intueri. Vndc qui eumcomitabanturuelprxcedebantinlocisquibus erat traftturus, nequaquam pauperem aliquem fmebant apparere. Et ft quis incauteapparuiflêt, perturba* tionis eius fcuitiam incontumeltjs amp;uerberibus experiebatur. Huius rei tanto fecurior teftimonium perhibere pofTum, quanto earn uerius non fine tf

' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;moreamp;periculoinmeipfbexpertusdidici. Vna enim dierumdiluculo poft or- 40 turn fob's, contra aulam regis propter frigus, ad folem,cum pluribus alijs diuer-fi' generis amp;nbsp;habitus hominibus Si pauperibus, fedendo ad fpcctaculum curia: amp;nbsp;pnneipurn, quorum multi ad regcm,qua dccaufanefcio,tuncuencrant,tran fa cl a hora iam fèxta, inca ute remanfimus. Recedente igitur uniuerfa curia, in* opinatè uidimus de curia regis exeuntes equeftres, præcedente præcone eu ba* culo, amp;nbsp;fubfequentibus duobus iuuenibus , Si regem ad balneum ( quod retro nos erat) iturum. Vifis igitur nobis, mox ipfè rex cum magno ftrepitu uo* cememifit. Tunepræco cum uclocifsimocurfuuenitad cxpellendum nos à fa* de regis. Et ilIos quidem qui ad mam, quo erat iturus,fugeranc,non a edo tier* beta

heracuadere potuiffermc autcm,qui ad ahain partem fugi, Keet tufteuixcuade^ re potui, timoris tarnen magnitudo in futurum cautiorem me reddidit, ut ante confpeefîû eins,maxime cum alqs pauperibus nequaquam ultra comparerem in uia, in qua erat tranfiturus. Ex his igitur cxcmplis,unufquifq; fidditer confi derans,poteritpcrpendereomnia, quxdeifiafeóladiflafunt, ueritatem habe-re:maxime circa diuifionem jobftinationem,amp; ignorantiam.

DE RECOMMENDATIONE RE' ligionii Chyiftianæ. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Cap. XXIII.

DE feeta Turcofum in fuperioribus fub breuifsimo compendio dictum eft, Epilogut, quomodo uidelicet omni fundamento ucritatis careât. De ncquitia quoep '' Tureorum Ô6malitia,quibus Chriftianos pcrfcquuntur, 2lt; de motiuis earn ue^ ram pcrfuadentibus,2C de his quæ ab ea retrahunt:amp; de omnium motiuorum il lorum déclaratione SC interpretatione, cum quibufdam cxcmplis. Nuncin ifto finali capite de recommendatione religionis fanciifsimæ Chriftianorum,paucif finis uerbis aliquid dicerc debitum æftimo,ut de eiu idem ueritate,cum illius fe* eda’ erroribus comparatione falt;fta,quilibet bdeliSjquam eligere,quamcp detefta-ri dcbcatjluce clarius intelligcre poftit. nbsp;nbsp;nbsp;Licet igitur fancSifsimam Slt; dignifsi-

mam rdigionem Chriftianælegis,nullalinguafuffïcicnterpofsitextollere,amp;fi' chriftiante re^ cut debitum eflet,magnificare,tarnen quanta ad præfentis materia’ cxigcntiam, ligionis com-^0 breuifsime in feptem caufis principaliter eam intendo commedatam habere: fei mendatio ex licet in fundamenti eius firmitate amp;nbsp;necefsitate, in cultus eius dignitate,in facra- 7 c^mfis^ mentorum eius fandtitateg'n uirtutum eius nobilitate, in feientiæ eius fublimita' te, in meritorum eius qualitate, in præmiorum eius quantitate.

Samftiftima religio Chriftiana myfteriü iantftæ amp;nbsp;indiuiduætrinitatis pro 1 fundamentohabc(,cuiusabinitiomûditâtanecefsitas fuit,utfineeius agnitióe Myfleritvmldn nullapenituseiletcauftafalutis,2lt;uiauclmodusplacandiiraDei. Vndeficut ^^Trinitatif. in ucteri teftamêto nemini prorfus dabatur ipes uenne uel clemêtiæ Dci,nili my frerm fandtæ trinitatis ei fuiflet, uel in ænigmate, uel in aliquo figno uel figura demonftratum: fic amp;nbsp;in nouo teftamento nemini penitus eft fpes amicitiæ Dei, 30 nifimyfterio iàntftæ trinitatis ueraciter fit imbutus, amp;nbsp;per charactcris imprefsio' nem fubftantialiter ei informatus. Habuit ÓC ab initio hocipfum ßncdifsimc trinitatis fundamentum, tantamin mentibus fideliû firmitatis efficaciam,quod ille antiquus humanigeneris hoftis, cum omnibus artibus dolofitatis lux, ipld usep carnis illecebræ,Slt; mundi fraudulcnti iinndiæd'upcr ædificatam ei fidei fpei amp;nbsp;charitatis ftruduram nunquâ deiicere potuerunt,necufip in finem hocipfum aliquatenus facere poterunt,licet in nouifsimis temporibus, noftris fcilicet amp;nbsp;fu turis,maximafitipfiusdiaboli poteftas,Slt;c. nbsp;nbsp;ErematigiturinreprobisMahogt; ^‘iximaiam

metus,fæuiat quantum potent in Antichrifto diabolus, nullum frucium ncqui ^^°^^ C°tc^ tiæ fme reportabit, fed quantumcunep malitiæ excogitate potent, clectis Dei ad ^'^‘

4c gloriamjibiautcmamp;l fuiscomplicibus adæternædamnationisaugmentum redundabin

Cultus fan dîtfsimæ religionis Chriftianæ tanta eft dignitatis, ut in principali ^^ adlufuou'plbsmortaleshominesualeatquodamodoipfi'sfupernis ciuibuscoa- ’Dignität cul-quarc. Nam licet illi aterno Deo ineffabiles laudes amp;nbsp;diuina obfequia indefefte tf^^rifiiame reddant,tamen diuinamaieftatis oculis non minus placerecomprobantur debi ^^ fronts, ta lèruitutis officia amp;nbsp;gratuita obfequia, nee non ipfa laudum facrificia,qua ueri cultores in ipiritu amp;' ueritate, de donis etmuneribus defuper eis datis, in eedefia militanti quotidie offerunt. In catcris etiam,qua in ea geruntur, excedit in di gnitate omnes aclus humanos,quantumcuncp dignos ÔC pracipuos.Si enim in-fpiciatur

fpiciatirr Cicrædoc^r i'll æproccdcdi grauitas, rrcîâan tin matiiritas, matcriaru con miniftronim fornutas/undamcntoru folidiraspdoCiorum auëïohtas,tmyfteriorü fubk'mitas, faciamenrorü fanCtitas,fciKcntiarüfirmiras,iïcrborü tenadtas, argumentorum inconcuirauentasjianonumfecuntasjdubiorum claradilucidano, errorum om^ mum confutatiojcontemplatio diumorum^deuono officiorum,miniftrorum no bihtas,pra:Iatoi-um dignuaSjfubditorum fimphcitaSjefficada docendorumdub fidenna omnium ad falutem pertinentiumiinfuper abundantia gratiarum, uiP tutum rcdolëna, deniep omnium diuinarum amp;nbsp;humanarum reru magifterium, amp;Hdcliumanimarüconfolario Ongidaris, omniumcpfpintualium charifmaturn copia amp;nbsp;plenitudo,aliarumcp rerum fummum faftigiö amp;; excellentiainfinita,cre f o do quod fi omnes humanorum actuum excellentie fucrint exhibited parti huit extreme non ualeant comparari.

JU nbsp;nbsp;nbsp;Sacramentorum fanAtas huius fa node rcligionis tanta eft, ut in creatura ra-

tionali,non fotum intcrioris hominis fubftâtiam diuino ufuiaptam reddere, fed etiarn tantarum ei gratiarum redundantiam infundere fuffîcit, ut amp;nbsp;fecundn ex/ terioris hominis facultatem,ad utilitatem proximorum,de effluêtia gratiarum,in colloquendo,in conuerfando,in docendo ^ exhortando,in confu!êdo,in neceft Sdcrdimcntom fitatibus fpiritualibus Só temporalibus fubucniendo:Sóin ahjs operibus pietatis fanélitM,zx ef feruiendo,frudïum falutis ualeatoperari,SC fmgulorum animos ad amorem Dei fimeia, prouocare. nbsp;nbsp;nbsp;Siautemmaiorisdefiderij cordaflagrantiainuenerit,tantâhabet ta

efficadam Si potentiam,præcipuc fancSitas facratiisimæ Euchariftie, ut utriufep Iiominis naturis,fub!ata uitiorum Si terrenorum farcina, adhuc in terra pofitis, • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;illiuscœleftispatriæguftumfiuitionis ualeat côferre, Adhuc etiamipforum

quatuor elemêtorum,folis quoqj amp;nbsp;lune dignitaté Si nobilitatem, ceterarum^ creaturarum déçus amp;nbsp;ornatum, in multiplici idolorum amp;' da moniorum eultura perditum 5é amiiTum recuperate. Si priftino ualori reftituere : id quoqj quod in uariarum infenfatarum rerum nephando obfequio,à reprobis à principio mun* di infideliter exhibito,neglecfîu uel deformatum eft,in ufum uerorum cultorû,ad honorem Si Jaudem creatoris,6C gloriam ipfius fummi Dei,renouareplenifsimc Slt;reintcgrarefuaeffïcacia poteft.Hocquoepquodin quorumeunq? blafpherno p rum ufu malcdicdum eft ueî maledicendum,ufcp in finem mundi,erit iphs impijs ad damnationis cumulum,eIeÆs uero ad multiplicem meritorû fructu mgt;coope-rari Hnalitcr Sd exhibere poteft.

Illl Virtutum nobilitas,quibusanimæ fanctæ in Chriftianitatis religionecxer-Virtutum »0- mentor,ad uitç fpiritualis profccfum,fecundum modum Si formam uirtutum na Itlitmm Chrb tnralium,aduitæ fcnfibilis perfeéîionem regulantur.Spiritus enim fenfibilis, de flianti religio, kapitein membra corporis diffunditur, amp;nbsp;fecûdum difpofitionêorganorum for fie. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;niât aéîum in operation?. Eodem modo ipfa diuina gratia in anima rationali 1 e^

fidens,fecSdum diipofitionêuoluntatum Óé effectuum humanorum,format ef-/ibrabdin bd- ^^‘^^sfpiritualisuite. Videquamnobilêfru(ftumfidei,exaffeéïutambene 43 trurebd nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;difpofito, fando Abrahe patriarche diuina gratia produxit, qui propter excel-

lentiam ipfius fidei, quam in Deum habuit, hlio fuo non tam charo quam raro, imo primogenito Sé unigenito,non curauit parcere. nbsp;nbsp;Fructus autem fpei in af

Noë. fectu Noé fancti qualis fuitCqui uniuerfo orbe corrupto,folus in fabricatione ar^ chelaborare,têpore tam longo non faftidiuit. Quid charitatis fruóus in fanéto Moyfes. Moyfefquiamore fuperno ardens,filium filie Pharaonis ft negauit:8épereuflo ^^gypfiOj^^breuliberanSjiramPharaonisincurrerenontimuit. Sedhec Sdn^i noui te- quafi quedam ftmina, in fandtis patribus ueteris teft a menti pertranficns, fi ad ftamenti. nbsp;nbsp;nbsp;amplifsimam meflem fandorum noui teftaméti accedere,et quid in fingulorum

purificatx mentis affèóu diufna gratia,tam de theologids qu^m cardinalibus 8d moralibus uirtutu (pedcbus,frueius pioduxerit,fcire quis ctmtelligere uoluent, Chn'ftianorüIibranasperanTatramp;cumjquafithnidma legendarum mulutudv infimtam nem huius matcriæ mfpexent, reperiet proculdubio magis admiranda quant in* ueftigandam huius religioms uirtutu nobilitatem- Hocautem non tam mira bile quant ineffabile,quod in affectu fpirituali eleóorü nouiisimi temporis ope* randum uenit,diligent ori ftudio 3l deuotioni relinquo. In hoe cocludere uolo, quod quiequid ordinis,quicquid perfedionis amp;nbsp;decons,quid ue dignitaris amp;nbsp;ex cellentiæ in uniuerfo orbe à principio ufqj in Hnêrepcriri potuit, totum ab huius

’0 fanôifsimæreligionis uirtutum nobilitate procefsit. Quibus fublatis,nullus or-dOjfed fempiternus horror terror permanebit.

ris ßmilitudinis modu inuenio,quam ficutde Paradifo exeuntes quatuor flumv ^ibUmitMebri na totum munduirrigarunt, fic nimirum quatuor Euangeliorum feientia QC do filante fiiêtie. drina,de rcligione Chriftiana, quafi de Paradifo ccelefti egrediês,uniuerfam hu mana natura,diu aridam amp;ftcrilë, falutisfœtnfœcûdauit. Jlleenim magiftercoe leftis qui dixit, Vos uocatismemagiller2Cdomine,etbenedicitis,fumetenim; iohan.y. ueniens in terris fcholas tenuit, fancrant catholicam eedefiâ inftituit, amp;nbsp;feientiae fublimitatem,quam in ca docuit,et pofteris docenda dereliquit, manifeftæ often

ia dit,quado dixit: Omniaquæcuncpaudiui à pâtre meo.nota feci uobis. nbsp;nbsp;O ad- ïoban.t}.

mirandum myfterium, ea qua- in cœlo empyreo, amp;nbsp;in confiftorio fanôæ trini-taris tra(ftantur,hominibus in terra manifeftâtur.O immenfa dignitas religionis Dignittas rdù Chriftianæ, quæin feientia angelos,archangelos,amp;reliquosordinesbeatorum gionis chrifita fpirituum tranfeedit, amp;nbsp;ad ipforum Cherubim Sif Seraphim arcana confilia acce nte, dit.Etquid mirum,fihæc feientia de hominibusdeos,demortalibusimmorrales faccre pofsit, que talem ac tantS doeftorem habuitf Huius fantftifsime feiêtiæ Scientia ebri-fublimitatem,profunditatê,longitudinem 5^ latitudinê,intellelt;ftusnon capit hu ^lt;mormnfol4 manus,nee lingua exprimit,fed hdepercipitur,fperetinetur, amp;nbsp;charitate perfici- nbsp;nbsp;nbsp;P^lt;^i{'‘tur

tur.Huius feientie fcholâ qui intrauerit,quamuis indoctus, dorftifsimus euadit.

50 Quieunc^ autem earn ingredi aut negligit aut contemnit, quamuis doóifsimus, ignorantie fuæ tarnen cæcitatem in æternum lugebit.

De meritorum qualitate huius fancdifsimç Chriftianp religionis, argumen- vi tan'autdubitareipfis infidelibus 5^ hæreticis derelinquo,quorû quidä Chriftum Mérita ebri-non uerû Deunt,alq non uerum hominê,reliqui folum propheta fuiflè blafphe- filante reltgio' marunt. Nemoautêlïdelium,qui Chriftum film Dei,3lt;^ uerûiilium hominis, de nu, fpiritufanc'îoconceptû,de Maria uirginenatum, inter hommes jj.annisconuer fatum,filt; poft infinitos labores, po ft miraculoiu amp;nbsp;doktrinär û infignia, à ludpis captum,ligatum,flagellatum,confputum,irrilum,illufum,fpiniscoronatum,ód infinitis doloribus 00 confufionis opprobres,iniurqs amp;nbsp;blafphcmqs fatiatû,tan-

40 dem inter latrones affixû cruci, Si pro falute humani generis acerbifsima morte finitum,credunt,confitentur,amp; fuppliciter adorant,de eius infînito merito dubi tarepérmittitur.Quod autem infinitum eft,ultramultiplicari non poteft. Super-fluum tarnen noneft,figloriofe uirginis Mariç,omniû faneftoru, apoftolorum, martyrum,confeirorum,atcßuirginum mérita, quibus chriftiana religio dotata eft,addere uoluero.

De quantitate præmiorum quid diç^ndû putamus'’Non ne iuftum eft,ut le- vi 1 cundumlaborêrequies,fecundndoloresgaudium,etlècundum confufionê gto Oÿ^âtittupr/e^ ria retribuaturf Firmiter igitur credamus,ÔCnullatenus dubitemus,huic fandtif- miorum. fimaercligionijproinfinitolaboreæterngrequieifolaciû,protantarûpafsionum premiapio^ ce 3 doloribus rtvni.

dolonbus fcmpitcrni gaudq refrigenu, pro confufionum Sif opprobnornm/m-menfitatc con (olanonc gloriæ fine fine manfurp in retributioms præmfûjà lufto ôS æterno indicé,in fuo di firicto et extremo iudido exhiberi. Félix igitur,imo felicior amp;nbsp;felidfsima anima,quæ huius fanctifsimç religion is fundamenti firrtiF täte fundata, cultus eins dignitate mancipata, facramentorüquocp eins ûndîita-teconfecrata, uirtutû nobilitatedecorata, ÔC fciêtiæ eins fublimitatetam fideliter 6Cexcdlenterimbuta,utpereiusinfinitamerita,adpræmiorûeius tamfublimia faftigia finaliter ualeat peruenire. Quod nobis præflare dignetur i e s v S C H R1 s T v s Dominus nöfter; qui cum pâtre amp;nbsp;fpiritufanefto uiuit 8C régnât Deus,in feculafeculorum,Amen. nbsp;Quidefeóa TurcorSmagna 8Cadmirada ‘®‘ fcire defideras,pauea quæ hic inculto fermone amp;nbsp;incopofitis uerbis dicta funt,ro go ne fpernas Nam fi fingula bene infpedia amp;nbsp;intellcdta fuerint,de multis amp;nbsp;ma gnis debitg inquifitionis materia, amp;nbsp;rei ueritatis feriê, nequaquä tibi negabunt.

quædiiîafunt. HI in return bumanarS dubijs, maioriexperientiæfidesadhibetur po tior,nullaminorcm mihi,de conditione amp;ritu Turcorö Ioquenti,fi dem debcre ccnfco,qui coru truculentifsimæcaptiuitatis QChorren- *® dæ perfecutionis,pcr integros uiginti annos-tcrnbilcs tempeftatum fpiritualiu turbines,amp; immenia pcricula corporis Si animp pcrtuli. Et utpoflêm euadere,præcipue periculû animp,amp; conferuare fidem Chrifti, ocdo folenncs fu gas peregi,quarum quælibet hominê non fblum in perturbationem mittere,ucgt; rumetiamin defperationisfoueam deqcere, futdiciens materia exifierepotuiflèt. Quater quoqt poft fugam precio redemptus: fep ties pro pecunia uenditus, amp;nbsp;ro tidem emptus fui. Præterea intantum couerfationis cord confortio aftridus fui,utmaternamlinguâoblitus ,eorum Barbarid idiomatisloquela ad plenum eruditus, nee non literaturæ eorum tam extraneæ ÔC peruerfæ non mediocriter I'nftrudus, adeô ut Sacerdos eorum unus de maioribus, ad beneficium eedefiæ î° fuæ nonmodicisredditibus dotatum,quod ipfe mihi obtultt,mefufFidentem amp;nbsp;idoneum æftimaret. nbsp;nbsp;nbsp;Porto religioîôrum eorum moribus amp;nbsp;ritui fic me con-

formaui,ut fermonü fpiritualium,quibus ipfi in collationibus fuis amp;nbsp;propofitio nibus populi utuntur,tantam haberem experientia et copia tam in feriptis quant in mentc,ut non fold uicini noftri, qui me frequenter audiebant in cógregationi bus fuis,uerumetiam de alijs locis me proponentê audire defiderabant,ipforum quocprcligioforum plurimi,quos proponcrent populo, à me didicere fermones.

Deniep domino meo ita charus eram,ut fepius in collocutionc plurium,plus quam filium fuum,qucm unicum habebat, me diligcre affereret : amp;nbsp;propter hoc poft adeptam libertatê,promifsionibus SxL predbus me omnibus modis retinere 40 attentabat. Sed quia fciebat me ualde auidum ad difcendum Iiteras,per exeufa^ tionem,quame finxi ad ftudiü ire 00 reuerti,deceptus, me dimifit, non tamé fine tonus familiæ fuæ defolatione,rogans,8C per nomen Dei amp;nbsp;Mahometi me adiu rans,ut quantotius redirem.Et forte adhuc reuerfurum à ftudio expecïat,ut uide licet de meo facerdotio,ó^ fui defiderfi impletionc,duplex fibi gaudiü,quod muf turn optauerat, accrefcat. nbsp;nbsp;nbsp;Demum in fine, quod ualde paucis dudis in eo

rum captiuitatemcontingere poteft,cumlitera Jmperiali authoritate confeefta, amp;nbsp;autenticorum teftium folenni uallata teftimonio, Deo mihi adiutorium præ-ftanteamp;mifcricordiam, no folum illius durifsimæcaptiuitatis nexibus folutus, uerum enam illius cruentifsimæ feâæ diabohea infedione folutus, fiber exiui.

Detur igitur maioris experience tcfiimonium,cum cuidenti ratione: 8«f ego meis poftpofitis/uis aficruombus indubitanter cum carteris fidem adhibebo»

CAffil olma aths goefingqhalinga bakodeni, gore ruenelit itma doenuede, yafu derung del cm gocr,niticheler uatir duefle beni,girnulam tftheya uef-fuebemi Czuem uekleri tfaifa beni tßhur beniolâ guer. Kym ach iduep kilirza* rikuenethdur cnindeuuari.Gutfihmifthyatirkarigiri miczkrj nueriguueleni goer czorma hallyn kynczenc uuarma yeramaezine Kymezini goef deezini nul lubgycniiulanigoer.HantzMeheknimetmuftafa, huekymittikaftäkaiFa.Do* enne kyme kildi baifa, aldaniben galani goer, Aldanma maladanuara kulukcy-ladiakaiar, Seuigile bik uuara balei iotalch olanigocr lonus bijezufteri tfattar balka moriffer iatar Gendiezine hadar dutar czoledigi ialani goer.

lana itßhim goner ofim bon oelim angitftac,olim endeftherezin hofi,uulurara dantÜhag.Oliczeris belli beangifsiitfthimis olor earn, tenefthir uftinekonp,hal* kunginde iuunt fthad,hitfch hilmcczenben nitge iden,hanke ianna, czafFaridê, yacaffis don geemgidê, bachfisattabinnitftheg. Geile bagakauum gardafth ola tzim degi ioltaftb. Kim olaezar bâga haltafth ben ezinin do egalitfthag,galâ ben amalimla hernitgeezq halimla. Gide kauSguule guele, efdciaga donitftheg. Sa* ga aidirem ai paiïa,nelerge!liczor bafia.Kimingiczidcm bagir pioche, Kim fchra ba amtfihag, yarrin eziaezar guria tfchumlagaleik dcrle. Kime inir czeuuan herk, kiming iezidem iantfehag amaf uuerunda tflhoapamalfifa olor hedep, fchol bifichia olmaczhczzep, bunda azatolitfthhag, yonusemdi kiliarak ut an* meaezin dogri bak.Tfchumla gakik derle atli atilia ezaqt litfchag.

OEI efrcincautus,apcri oculosjamp;confideraconditionemtuam, quia mortalis es. Ét noli inique agere in hoc feculo,kd de commif

fispœnitentiamagerecura. Confideramultitudinemmorientiû, Ô' difpofitionem eorum in fepulchris, SC deformitatem, quomodo pleni ucrmibus amp;nbsp;ferpentibus, fades deturpatæ, phlegmatepleni, Omni putredine amp;nbsp;fccrore. lufti in hoc fæculo cum timoré uixerunt, amp;nbsp;cum do* lore mortui,2lt; non comparent, lit miferi peccatores rident SC confolanturjCreden tes fe mortem cuadere poife. Noli igitur argumentum quarr ere ab aliquo, uelra-tionem. NcccontrariumdicentibusuoIucriscrederc.Quotidianamorientiuex* Mf^^j^ „;,j, perientia amp;: conditio de hoe te certum reddant.VbiefttMahomet MuftafaCqui ß^ß.. luit tantæ authoritatis,ut cœlo amp;nbsp;terræ imperare uideretur. Et fi huiemors nó pe* percit, quem non feducat mundana uanitas f Non ergo blandiantur temporalia 40 amp;nbsp;caduca,fèd exerce te in cultu diuino,amp;^ afiociare fpiritualibus rebus,quæ tibi in extremis polTunt effe refugiu. lonus has ientetias copulat,uendens popuhs mer amonta fpiritualia,cuius fermonu ueritate meliora iatSa teftimonio effe pofiunt.

qwa omnibus commune mon' fcio, aliqualem mentis rcleuationem habeo.Cergt; turn eftquod omnes morimurjed horammortis tune fel urn experiemur, quan-do fuperferetrum pofiti, incipimuscoram oculis omnium lauari. Quidfaciamf autquó meuertam ncfcgt;o,quando omnia mihi prins chara mefolu derelinquunt» Töc pannus quo inuoluar, amp;nbsp;tabula cum qua efFerar, mihi ex omnibus remane* bunt.Sed forte amici mei ^proxtmt cópatientes ufçp ad tumulSerunt mihi focq» C2 4 Qiieni

aliqua rationc humana uidetur effemunitus, fed folum deteftado furore menda-cij,ó^ tyrannica armorum poteftate defenfus. Quantum ueró inualuerit in bre* ui, 6f quam cito profecerit in malitia fua, haud dubiü propter peccata,teftatur de-folatio ecclefiarum Syriæ, Së Phcenicis, Palcfiinæ pariter SC Aegypti, necnon 00 Aphricæ,amp; Mauritaniæ, amp;nbsp;infularum maris, in quibus abolito Chrifti nomine, ipuus Mahomet deteftanda traditio,quafimagni prophete Domini, Slt; preconis aldfsimi prædicatur. Heu fi tâta mala faciet Andchriftus, quâta ifte fecit in men jo dacio fuo.ut enim Mofes legislator longo ante præcefsit Chriftum,ita amp;nbsp;ifte lator mendaeq parauit itinera Antichrifti. Ac ne cui immanitas huius beftiac uidca-tur effe fimilis aliarum beftiarum,ludæi quidem pugnauerunr contra fidem Chri fti: fed tarnen eis renitendbus amp;nbsp;inuitis, ædificatae funt eeelefiæ Hierofolymis, Si non poft multos dies abforpd funt à Romanis, ita ut ex dïc quo ad eos, finem ac-ciperet amp;nbsp;perfecutio ecclefiarum amp;nbsp;regnum ipforum. Pagani pugnauerunt contra Chriftum, fedquotidie uincebantur à militibus eius,ita ut in diebus Sylucftri Papæ pene redderent arma, Së eidem Chrifti uicario fceptrum regni afsignarent. Gothi amp;nbsp;Vuandali, 5ë Longobardi, ÔC alq hacretici partira deled funt ab exercitu Romanorum,partim ad catbolicam fidem conuerfi. Hacc uero quarta beftia ita ^q indomabilisfuit, ut licetapparuerit ad tempus humiliata, amp;1quafimortua,quam iterum magnificata fit, amp;nbsp;ad deuorandum parata, plus timere eft quam exprime-DanieUsj. re, Hæc igitur eft ilia beftia, quam fanóus Daniel quartam nommât,tcrribilcm nimis. loannes uerô tara earn quàm très alias comprehêdit fub una haben te feptê Apocaî.tj. eapita,8ë in unoeorS cornua decem. Et infràpaulo póft idem Abbas Joachim ita diciqPerh^nebeftiam diabolus meridianam incolentes eremumuiros fofitarioa impugnauit, Et per hanc talia facfturus eft, amp;1 ex parte iam facit, qualia non eft permifrusintemporibusalfjs,necetiam quando fanCtos martyres

Uniareidfibusuarijsfineretur, ,

Appendix

OTAN D VM quôd genres Cbhnfanorum diuiduntur fn dc-cemnanoneszuidelicetLatinos, Græcos, Indos, lacobitas, Ne-ftorinos,Moronitas, Armenos, Georgianos, Sunanos, £lt; Mozarabes.

Prima natio eft Latinorum, qui habent imperatorem Alma- Latini, ___niæ,amp;reges multos,uidebcet reges Caftell£,Arragoniç,Portu-ganiæjNauarræ.EtilîifuntdcnationeHifpanica. Innatione Gallicaeftunus ’° rex Francorum,amp; multi duces amp;nbsp;comités. InnationeueroltaliæcftrexSiciliç, Ncapolitanus,multiduces,comitcs,marchiones,accommunitatesmagnæ,uide-licct Vcnctiarum,Florentiç,Scnarum, amp;nbsp;lanuæ. In Germanica autem natione prêter imperatorem qui debet efle Almanus, funt reges multi, uidelicet rex An-diæ, ScotiæjHungariæjBohemiæjPoloniæ, Daciæ, Frifiæ, Suediæ, Noruuegie, Dalmatia;, amp;nbsp;multi marchiones, lantgrauij, duces, comités, Ô^c. Item ininfula Cypripex Cypri. Omnes prædiûi funtobedientes Romanæ eedefiæ.

iêm,archiepifcopos,epifcopos,abbates,8Cc.infpiritualibus .Intemporalibus ue-rô imperatorem,duces,SC comites,SCc.Pauci tarnen numéro funtnunc,quia Aga

*° reni ÔC Turci occupauerunt SC inuaferunt maximam partem Græciæ. Et ifti no obediunt eedefiæ Romanæ,amp; habent errores multos qui funt condemnati per ec defianrquiadicunt, quôdfpirituftandus non proceditàhlio, fed à parte folum.

Etiam dicunt,quôd non eft purgatorium. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

Tertia natio eft Indorum, quorum princeps eft Prefbyter loannes, cuius pote- Indi.

fias exceditomnes Chriftianos,Nâhabetfub iè feptuagintaduosreges.SCquan- prefbyterloim doditSus dominus Prefbyter loannes equitat,femper facit ante fèportaricrueem m. ligneam. Quando tendit ad bellum , facitportari duodecim cruces de auro ÔC la-pidibus preciofis facias,pro uexdlo. In illius terra eft corpus beati Thomæ apo- CorpuiTho^ ftoli in maxima ueneratione. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;m£apo/loli,

î'’ Quarta natio eft lacobitarum, à lacobohæretico, difcipulo patriarchæ Alexan- Idcobitie^ drini lacobitæ didi funt.Hi in partibus orientis occupant magnam partem Afiy, terram Mambræ,quæ eft propinqua Aegypto, SC terram Aethiopiy ufque ad In-diam plus quam quadraginta régna. Hi cireQeiduntur amp;nbsp;baptizantur,cum ferro ignito charaderemcrucisimprimunt'in frontibus SC in alqs partibus coi;po-ris,ut in pedorc,uel in braches. Hi confitentur foli Deo,SC non facer dotibus In dæorum SC Agarenorum. Etdicunt,in Chrifto efte tantum naturam diuinam.

Aliqui eorum loquunturlingua Chaldaica, aliqui lingua Arabica, alq uero alijs lmguis,fecundum diuerfitatem nationum.Etifti fuerunt condemnati in concilio Ccdenfi.

4° Quinta natio eft Neftorinorum,àNeftorinohæretico,quifuit Conftantinopo '^eßormh litanus epifcopus,fi'c didi Neftorini.Hi foli ponunt in Chrifto duas perfonas, u-nam diuinam,aliam ueró humanâ.Et negant beatam uirginem Mariam elfe matrem Dei, fcd bene hominis lefu. Hi utuntur lingua Chaldaica in fuis fcriptu-ris, Sc conheiunr corpus Chriftiin ferméto. Hi inhabitant Tartariam, SCmaio-rem Indiana ;SC funt multi numero. Terra eorum continet tantum,ficut Almania SC Italia. Et ifti hæreticifuerunt condemnati intertia fynodo Ephefina, 8C fuc-runt diuifi ab cedefia Romana,ÓC permanferunt in pertinacia.

Sexta natio eft Moronirarû. Moronitæà quodam hærctico Morone didi funt. Moronity, I ft unum intelledu SCunâ uoluntatê in Chrifto tantû ponût. Hi habitât iuxta

Lybia in proumda Phœnfccin magno numéro, uni bellatores, in præltjs cdoôi amp;expcrti,fpeciahtcr utûtur arcub. amp;nbsp;fagims. Hi more Latinoru câpams, amp;nbsp;eorû cpifcopi annuli's, mien's SC baeulis paftoralibus utuntur.In feripturis h'tera Chab daica^ddinuulgari Arabica utuntur lingua, Hialiquandofucruntfub obedien tïaRomanæeccleû'æ. NameorumPatriarcha interfuitconciliogeneraliLatera* nenß, celebrato Romæ fub Innocentio tertio. Sed poftea reeeßerunt ab ecdefia Romana.Hi primo fueruntcondemnati in fynodo Conftantina,amp;poftea uene* runt ad obedientiam Roman« eedefiæ. Et iterum reuerß funt ad proprïam eorö opini'onem,in qua perfeuerant hodierno tempore»

Septima natioeft Armeniorum,qui habitant in regno Armenia’ prope Antio »® chiam. Hi proprium idioma dé linguam communem omnibus habent, A feriptu ras fan Aas, amp;nbsp;officium ecclcß« cantant, ÔC dicunt in uulgari lingua, ita quod ab omnibus fecularibus tarn uiris quam feeminis intclhgantur. Habent fuum Pri* rnatem,quern uocant Catholicum, cui obediunt ßeut nos Papæ, cum magna de* uotione ÔC teuerentia. Quadragefimam ieiunant cum magna deuotione, in qua no comedunt pifccs,ncc bibuntuinu. In diebus autê Veneris comedunt carnes.

OAaua natio eft Georgianoru. à beato Georgio,quem habet in prglqs in patrô nûjdiAi funt Gcorgiani.amp; habitât in partib.oriêtalibus. Eteftpopulus pulcher, fortis,amp; dçIiciofus:MediSj Perlis, A Syris (in quorum confinibus commorâtur) ualde formidolofi. Et utuntur lingua Græca, utuntur facramentis more Græco* îo rum. Clerici habent coronas in capitibus eorum rotundas, feculares uerô qua* dratas. Quando ueniunt ad fangum fepulchrum,non foluunt Sarracenis tribu* turn, amp;nbsp;ingrediuntur Hierufdem cum uexillis crcAis, quia Sarraceni cos timenr»

Eorum feeminæ utuntur armis ficutuiri,barbas amp;nbsp;crinesetiam habentßeut ui* ri,utuntur pileis altis in capitibus ad altitudinem cubin'. Quando fcribunt Solta* no,ftatim conceditur eis quod petunt»

Nona natio eft Surianoru.ßc diAi Suriani, à ciuitate Sur,que eft eminentior ci-uitas in Suria, uel Aflyria. Hi utuntur in fermone uulgari, lingua Sarraceni-ca : in feripturis diuinis A offices miß«, lingua Græca. Habent epifeopos Ôd confuetudinem Græcorum ftruant, amp;nbsp;eisobediunt in omnibus. Conficiuntin 30

fermento, amp;1 habent opiniones Græcorum contra Latinos. Hos fcquuntur ali SamariMni ^^^ Chriftiani, qui in terra fan Aa uocantur Samaritani, prime conuerß tempore ’ apoftolorum,fed ipß non bene fapiuntin catholica fide. i^ozarabes. Décima natio eftMozarabum, hi Mozarabes fuerunt olim multi numéro in ’ partibus Aphricæ Sd Hifpaniæ, fed modo funt pauci. Sunt autem diAi Mozara* bes, quia modos Chriftianorum de Arabia in multis tencbant. Ifti utuntur in offices diuinis lingua Latina,£f obediut eedefiæ Romanæ,St prælaos Latinoru. Conficiunt in azymo,ut Latinffed in multis diferepant à Latinis.quia cu dies na turalis diuiditur in uigintiquatuor boras diei amp;nbsp;no Ais, tot officia habent fiue ho* ras, fid pfalmos ac hymnos certasep orationes habent Sd nimis prolixas, quas non 4® dicunt more Latinorum. Nam Sd quod Latini dicunt in principio, ipfi dicunt in fine, uel in medio. Sacramentum euchariftiæ diuidunt aliqui in feptem partes, a-qui in decern. Et eft hæc natio ualde deuota. In matrimonio uero non coniun-guntur, nifiperfonisfuægentis, ßuenationis. inter quos fœmina amiffo primo marito,nunquam coniungitur altcri,fcd permanet in caftitate perpétua» DIVERSITATIS HVIVS INTER ChriflianoscMfie.

?rim(iC(W^4. Auffa uero tantæ diuifionis inter Chriftianos fuit, quod ab antiquis tem-V 7 poribus Chriftiani fuerunt aftriAi, ne celebrarent Concilia generalia. Ideo

Ideo infurgentihus hærcridSjfn dmerßs mundi partibus, non fuit qui rcmcdium apponerct. Secunda cauß fuit negligentia fummorû Pontificum jquia non eu- Secund4. raucrût nuncios mitierc ad Chrißianos in errohbus pofitos: quia fi hoefeciffent, multos, aut omnes ad unam fidem ^ obediêtiam Romana: eedefiæ reduxiflent.

RVM DEI ILLVSTRI MORBISANO TVRCARVM principijtimorem diuini nominis £lt; amorem.

C R i P T v R i ad te aliqua pro tua falutc amp;nbsp;gloria, proep corn muni multarû gentium eoniolatione S^ pace;hortamur utbe nigne audias uerba noftra, nee prius damnes, q indices, nec prius indices,^ lingula diligeter intelligas. Accipe qug fcribi-mus in bona partem,6C ufqj in hncpatietcr audi:G bona funt quæ fuademus,amplcc'îcre:ftnmala,refpue,amp;in igné mitte.

_________________Ncq; idcirco cpiftolâ retjeias, quia Chriftiani hominis eft, Ôi »0 eins Chriftiani qui ceteris præeft. Non ein te odio perfequimur, neqj tuo infidia-murcapiti,quamuis noftrærcligionis hoftis exiftas,amp; armis Chriftianam urgeas plcbcm.Opcribustuis,non tibi fumus ofFenfi.Diligimus,iubente Domino, ini-micos noftros, Qi properfecutoribus noftris oramus : fapientibus amp;nbsp;inGpictibus ^Jw^ü debitorcs fumus,amp; omnes cupimus fieri faluos, Grecos, Latinos, ludæos, Sara^ cenos, omnibus optamus bona. Sed fcimus uera bona neminem affequi poffe, Extraeudnge' qui extra euangelium degit.amp; à Chrifto domino noftro eft alienus. Nok autê au Uum er chri-res dauderc,autoculos-auertere;cuni Chriftumnominamus, quem Mahumetea ßünulU faim. lex iniqua natum amp;nbsp;uirum fangum, Sif prophet! magnum, QC uirginis filium, amp;nbsp;miraculis darum dicit.MuIta tibi per eum amp;nbsp;maxima bona cuenient, fi ei credide jQ ris, óf dus facrisinitiariuoIueris.Horrefceshxccum primüm accipies, fed au'

dienda eft totaleXjdeinde indicium promendum.Audi quotendimus. Muka tibi amp;nbsp;tuis progenitoribus cum Chriftianis bella fuerunt, mukus fanguis effufus eft, mul ta: urbes ddetæ, facræ ædes meenfe, raptæ uirgines, uiolatæ matronæ, naftati agri, feelera pcrpctrata funt quæcunque in meutern uenire poflunt, dum Turca ê2^Chriftianus, uter imperet, gladio contendit : tibi ( ut farna amp;nbsp;opera ipfa loquuntur) ingensdefideriumeftChriftianos fubiugum mittere,amp;imperium Latini nominis obtinerc. Etfuntfortafte qui hoc facile fuadent, amp;nbsp;omnia tuisargt; mis peruia dicunt. amp;nbsp;alij tuas uires amplificantes, Chriftianas atténuant: alq in d» uiGonibus 5c odrjs quægentem noftram excedunt,fpem collocant, haud difficile ^j. exiftimantes cos uinci ab exteris pofte, qui domi deftdent. Nos non ita ignarum te credimus noftrarum rerum, quin fcias quanta eft Chriftianæ gentis potentia, quam ualida Hifpania, quam bellicofa Gallia, quam populofa Germania,quam fortis Britannia, quam audax Polonia, quam ftrenua Hungaria, quam diues amp;C animofa Sd bellicarum perita rerum Italia : fola Hungaria diu progenitores tuos amp;nbsp;teipfum fatigauit. Octogefimum iam annum aducrfus Hungaros Turcarum Ggna fcrücur,SC adhuc circa Samum ac Danubium hærct una gens,quæ te tuascp uires agitat. Quid facias fi tibi cum Itabs,aut Gallis, aut Germanis res fuerit, am- lußmiatwihn' plifsimis Qi robuftifsimis popuIisc’Fortafte non deeft qui dicat, luftinianû impe- perator, ratorê Conftâtinopoli fedenté, miffo in Icaliâ Bellifario cum parua manu militu

pcrdîtam Romam, S^ reliqua loca ufque ad alpcs rccuperafle, ncc te lufèïn 'aao fiditlator.es re^ minorcm effe. Caue ne te fallant adulatores, domeftica regum amp;nbsp;afsidua pohs. ^aßiduape p^^-j j^ principes magna de feloquentibus aurem preftant, atqueidciïco fepede* ’ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cipiuntur. Raruseftuerô,quinonfemaioiemcredat.luftinianusuni'uerfæGregt;

ciæ Si niyrîci Si Afiæ Slt;^ Lybiæ dominus erat,amp; Italiam non acquifiuitj ied recens perditam recuperauit, Slt; a Gothis gente barbara, non ab Italis abftulit:nondum amor imperii Romani in mentibus Italis refriguerat, neque ullus crat qui barba' ricumiugum æquo animo ferrer. Cundt arma pro imperio, amp;nbsp;pro patria magnis animis fufeeperant, nec tam Bellifarius Italis libertatem reftituit,quàm Jtalifuum ’® decus uendicarunt. Tui progenitores nunquam aut pollêderunt Italiam, aut ui' derunt,nec tibi ius ullû in ea eft.Quôd fi pergas Italiam inuadere, fentics tibi cum uiris beUn cilc. Fatemur, res elaras maiores tui egere, nec tua minora funt opéra, qui Conuantinopolim expugnafti, amp;nbsp;Peram è regione Genuenfium coloniam, amp;: Peloponnefum, magna ex parte in deditionem accepifti, amp;nbsp;in Radia Si Vata* chia non paru agri adeptus es. Si fæpe tuos hoftes fudiiti. Et hoc anno Synopem Kithridatts uetuftamurbemtMetis Eupatorispatriamamp;eiustyrannum cepifti,ô6Trape-zunte direpta, incolas eius Si imperatorem in captiuitatem abduxifii ; amp;nbsp;loan* nem Caffanum prælio congredi aufum fuperafti. Magna hæc tibiuidentur, nec

Pontiüca ^^^paruadicimus.AtluliusCæfarcum deuidoriatPontica triumpharet, incur ^’ ru quo uehebatur,hæc uerba iufsit inferibi : Veni, uidi, uici. Imbelles cas genres , amp;nbsp;parui momenti exiftimans, quas Pomp ci us paulo ante domuerat, Si tu hac æ* Itali ^^^^ fuperafti. Alia eft Italorum natura,aliæ uires,alia ingénia,alq animi.Nefeiut fubelTe, qui folici funt præelfe.Et nunc tota Italia armataeft, equis Ödhominibus plena: nec pecunia caret, quae neruus belli dicitur. Non pugnabis contra fœmû nas,autItaliam,autHungariam,autaliaminoccidenti prouindaingrelfus. Ferro hic res geritur,n6 Aliaticis fudibus.Chalybeus torax pedora tegit, equi fimul Si homines tcdi pugnant,ordines feruant,nec uano metu pauenr.Fortior fitne-cefie cft,amp;manupromptior. Si animo præftantior, quieosloco depellat. Nec Chriftiana diffidia defiderio tuo conducere pûtes,haud in his confidas. unientur J® chriftianis dß Chriftiani omnes, fi quando te audiant interiora Chriftianitatis accedere. nec tu fidijs Turcane melius Chriftianorum paci confulere potes,quam ualidis 0(1 magnis copijs Chri-conpdat. nbsp;nbsp;nbsp;ftianitatem inuadens : celTabunt priuata odia, ubi publica fenferunt, Si conium

dis uiribus aduerfus communem hoftem arma fumentur. Nec tu necefte arbitre ris ad propulfandas tuas incurfiones,ad comprimendum tuum impetum, tuasep uireselidendastotam Chriftianitatem uniendam efiè,quod fatemur difficile elfc. Sed una ex quatuor nationibus fatis fuerit, fuper^ fatis, tuas copias profligate. Arque ut de alijs taceamus, complûtes elfe in tuo palatio arbitramur, qui terram Italiam luftrauerunt, Si uires Si ingénia nofcunt. Ipfos audi atep interroga, an æ-quari tuis uiribus Italia pofsit,an uinci tuis armis,an tuo imperio fubqei. Plus ne* 4’ gotq Rom anis fuit Italiâ acquirere,quàm orbi reliquo frena imponere. Diceret aliquis,quod fuprà tetigimus, inteftinaodia, quæ noftram gentem exagitant, in* troitum tibi in Italiâ pofte præbere: Si fi unus principum teexdudat, alterS incîu-ïtdloïû ßdlio- furum, daturumep aditum. Suntdiuifiones fane amp;nbsp;inimicitiæ amp;nbsp;fimultates inter «lt;r. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Italos, plûtes Si graues Si. periculofæ, Si utinam non effent; fed nullus eft qui do

minum pati non Chriftianum uelit, omnes in fideorthodoxamoriuolunt. Nulli animus eft à religionerecedere.Non hic inuenies, quod tui maiores apud Græ* cos:quicontendentibus de imperio duobus,nunc uni, nunc alteri minus poten* ti auxilia miniftrauere,donee ambos eneruatos Siexhauftos eiccere,Sifibiprinci patuni arripuere. Alia: funt Italic potenuæ,ahj regum oculi, alia ciuitatû confilia.

Venctof U refpublicaßpiefttia dines, Ôif auro,Chrif!o dénota, ut noflra fert Voiefi. opinio,prins cuertetur funditus,quam hoftem rdigioms in Italiâ patiatur intrare. An^hgcquidê per {êfèquandoftatuerit, nullis adintauicinis,tuas opes euer teu tantum terra mar iep poteft. An Florentin urbis magnificent florenM» tiam ignoras,amp;ruires,Só opes, QC quantuseftinearcligionis cultus,quanta erga i e S V M reuerentia,quantus amorfCredishe fieri polfc, u t hæc ciuitas Italiam diucriæ religionis hominibus aperiri finatf'Suntalia: multæ urbes infigncs, multi principes clan' amp;r magni. Nihil de regno Sicilix dicimus, SiciUxre/ quod armis hactempeftateconcutitur, nonpolTumus multa nobis de illo gnum, ïo promicteredicet tarnen hoe a(rereregt;quódquanquam duo reges deipibliti gent 5C bello decertent,maluerit tarnen uterep regno priuari, quam tuis au xilijs uictoria potiri, quod fi ad te alter confugerit, totius Italiæ in iè odia concitauerit, In Gallia Cifalpina,quæ ôcS ipià pars eft Italias,dux Mediola= nenfis in armis excellit, ôf potentia par regibus habetur. Nee paruæ funt duels Mutinæ uiresfaut Gehuenfis, qui Liguribus præeft marinis ♦ Non Mkim# dax. contemnendus duels Sabaudlç,opulentus Ô^ ualidus in Italia princlpatus. Genuenßs. AdeftMarchioMantuanus.SuntSCahjcomplurcsurbiumdomini,qui- S‘i^‘f‘^^‘*^-bus nihil poteft elle moleftius, quam nobilem Itallam uanae fuperftltlonis M'^^t^quot;“« rltu feedari, De nobis SC ccclefiæ Romanas ciultatibus 8^ prouineqs race» 10 mus,quonlamnoftramtibipofleislonem baud ignotamelleconfidlmus, quibus fola cura eft ftruandæ et ampliandae fidel domini noftri i e s V. Hæc fi accepifti ab alqs,gaudemus,ueritatem enim acccplfti.fi minus, hortamur hæc dlfcutlas, 8C uerum inueftiges. inuenies nihil nos elle méntitos, non folium Slbyllas,utquidam alt, led euangelq paginam rccltamus. Difficile tftjatipadeo difficile,utimpofsibilc did queat,tetuainlege permanentem uoti Computern fieri,Si,utalunt,Imperium Chriftianoru defideras,dicens quam plurimos tibi Chrlftianos fubefle,amp;: de reliquis idem iperas, non eft par ratio, Pauclßlmi fub tuo imperio Chriftiani funt,qui ad ueritatem am ChrißUnißub bulent euangelq.Omnes aliquo funt errorc imbuti,quamuls Chrlftum co Tur«.

30 lant, Armeni,Iacobitæ,Maronei,ô(r alia quaedam nomina. Graeci à Roma næeedefiæunitateaberant,cû tu Conftantinopolim inuafifti,netpadhuc decretum Florentlnum acceperant,SCinerroreftabant,ne(p de faiicto fpi/ ritu,nelt;j de purgatorio igne,confcgt;na reelæ fidei fentientes, Paud for talie inopes ueri Chriftiani, neceisitate,non uoluntatc tibiobedlunt. Aturbes Italie potentißlmas, noneft tuû cogere,ualidiores lunt, quam tuis qucant cxerdtlbus iuperari. Nofti quæ acciderunt, cum Taurinu inuafifti, quod noftra ætas Belgradum uocat.Paud crucefignati, innumerabiles tuas co- Belgrad' opp« pias proftr auerunt.Non eft de Italis iperanda uidoria.quibus aduerfa fuit gnatio-in Hungaris pugna, Quo circa ut eó tandem uenlamus quó noftrafeftinat

^0 oratio,Sc ld dicamus quod ad feribendû compulit, tuamep gloria 06 tuam fahttem tibi deniep oftendamus;adhibe hisjpauds anlmu. Si uis inter ChrF ftianos tuum imperium propagare, 06 nomen tuum quam gloriolum effi^ cercjuon auro,non armis,non excrdtibus,no clafslbus opus cft. Par ua rcs omniu qui hodie uiuunt, maximum 06 potentilsimu Ô6 clariisimum tered dere poteft, Qiiæris quæ fitsNon cft inuentu dlffidlis, neep proeul quaeren da,ubilt;p gen tul reperitur:id cft,aquac pauxlllüjquo bapti2erls,S6 ad Chri Ad biptißmum ftianorum iacra te confieras, 06 credas euangelio.Hæcfii fieceris, non eritin botfatwr. orbeprinceps quite gloriafuperet,autæquare potentiaualeat ♦ Nos te Græcorû 06 Orientis imperatorem appellabimus; 06 quod modo ui occu* ff pas.

pasjSif cum fniun'a tones,pofsi'debi’s iure. Chrifriani te omncs ucnerabungt; tur,ctfuarumlitiû ludicefacientOppreisi undicpad tcueluh commune pa troctniu confngicnt,5^ toto fere orbe ad tc prouocabitur. Multi fpontefua fefe tibi fubijcicntjtiibunalia tuafequcntur,5ó tributapraeftabunt, Licebit tibi fur gen res extinguere tyrannides,iuuare bonos,oppugnarc malos, nee Romana ccclefiate arguet redla uia uadentem. Eadcm ent erga te chantas prime Icdis,quae in ce rer os rcgcs,et tanto maior,quato eris ipk fublimior. Vlidisldut Fo/ Paciie hoc pacro finefanguine,fine armis,multa poteris naciici régna,Via lonU rex. nbsp;nbsp;nbsp;diskus Lituanie princeps Vituldi frater,cum afpiraret ad regnü Polonie,

eflètqj infidclis,utuotilui compos fieret,effedtus fin t Chriltianus,et deinde ,o Ca[mirus. etiam regnü obtinuit. Cuius nunc filius Cafmir us regnat,a! ter filius,qui e» nam apud Hungaros regnauit, in bello contragenitorê tuum gefto firpc-ratus occubuit. Qiiid reris de te fiet,Chriftianis initiato ücrisfMagnus erit ad te cocurfus, êd felicitatis genus exiftimabitur Chriftianis,lê inter fubie« effos tuos annumerari,quippe utarbitramur,fi Chriftianus fuiffesjnortuo LadislaoHungariæ ac Bohemix rege,nemo praeter tefua régna fuiffet adeptus,Speraflènt Hungari poft diuturna bellorü mala,fub tuo regimine pacê,etillos Bohemi Iccutifuiircnt.Sed cü efles noftrae religionis hoftis,ele gerfitHugari uiri fortes et fidclilsimi, religionêpotius cü bello rcrincrc,q?

ea pdita pace confèqui. Qiiot funt hodie in Epïro,in Pcloponncfo,in Mace ïo donia,in reliqua Gracia,in Dalmacia,ininfulis ægei,Carpathtj et lonq ma ris,qui tuS imperia non alia de cauk refugiunt,nifi quiaalicnus cs à CHRI s T1 ritufSd hi modo ad nos,modo ad alios recurrûtjOpê^ petunt,extrema omnia fubituri, priulqua te circuncifum Sf alicnigena dominum ferant.Et nos eis aliquando argento,aliquando frumêto,ahquâdo rebus alijs fubue^ nimus. Qiiod fi baptizatus efles,et nobifeS ambularcs in domo Domini cü lt;nbsp;confcnfu,ncc illi tuü imperium tanto têporeformidarêt,nec nos eis aduer fus te ferremus opê, fed tuü potius brachia in cos imploraremus, qui iura ecclefiæ Romanæ nonunquâ ufurpant,et contra matrêfuâ cornua erigât, Vldijluiphus ZT Et fient noftri anteceflbres,Stephanus, Adrianus, Leo, aduerfus Haiftuf °^ Dejiderius re/ phn,ód DefidcriS gentis Longobardæ reges, Pipinu Sfi Carolû Magnum gf^’ acccrfiucrunt,5c liberati de manu tyrannica, imperia à Grœcis adipfos 1P beratores tranftukrüttlta etnosin ecclefiæneceisitatibus, tuopatrocinio uteremur,5C uieë redderemus accepti benefieq. O quanta effet abundantia pacis,quâta Chriftianae plebis exultatio,quantaiubilatio in omni terra,re Epai. dirêt Augufti têpora,et quæ poëtæ uoeât, Aurea iccula renouarcturthabi tatet pardus cû agno,ôd uitulus cû leone,gladq uerterêtur in falces ,inuo/ mercs aeligones rediretomneferrû,excolerentur agri, euclleretur aipera domus, terra mitefceret,uici rcpararcntur,eturbcsrefurgerêt,tcmpladeo iacrata quæ ceciderunt emergerent,collapfamonafteria et plena uiris reif 4® giofis,diuinis omnia laudibus perfonarêt. O quanta eflet tua gloria,quapa cë orbi reddidifles.O quâta tibi redüdaret félicitas, qui ad ætemi paftoris ouile endfas redegeris oues.O quanta te omnes amarent,obferuarct,etcx toilerët,qui cômunis omniû pacis et falutis fuifles autor, Diceret aliquis, hanc pacë,hanc unionê,hanc commune lætitiâ, haberi poflëftib tualege. Errat qui hoc cëièt:multos reges,multos populos unites efleoportet,pri uf^ tuâ legë ubiq? diflemines. Nee fi unies corpora,unies et animos.-feiunt cMjlidnorum Chriftianifuam legem fandam elfe Sducram Sdfalutarë, needimoueriab lex^dndd, ue/ eapoflunt, quamuis aliquiaut libidinedudi,autauaritiatradi,autuo« ra,idlutdrù. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;luptate

luptateinedbautmctu mortis attoniti,autcfudattTfupcrati, nonnimqua drcunddanturjÄT m tuos ritus cönddant iquorufi corda poflès inipicere, intelligeres neminem effèqui libenter coniulto^ receflèrit ab euangelio, Oftendimus fupra,quantum prxcellant Chriftianægentis uiresjamp;r^ difficile fit, tot nationes Chriftu colentes euincere. Noneftquodpacemiperes fub lege Mahumetea,in qua non eft ülus : difficultatis experimentu ipfe ut des,qui 06fi multis Chriftianis, his^nonomninouerisimperas, minime LexM^uwr/ tarnen eis tuam legem perfuadere potes, minus periuadebitur ueris. Quæ ticuin jim^n non in argumenta tionum rationibus, fed in fol o ferro fundata eft, ut quæ tf^W.

‘° uinceredifputandononiperat,feduinciformidat.NonfuntChriftianiqui uel bello fuperari pofsint,uel difputationibus decipfiquando et armis excel Iunt,ô6 rationibus munitiisimi funt,non folu diuine icripturæ, fèdetia pht lofophicæ. Impolsibile eft fub lege Mahumetea unionêfieri, fub Chriftia» na facile fieri poteft. Et id magna ex parte in tua uolütate cofiftit, Tu unus fi annuas,T urcæ omnes annuent:nec Syri,aut Acgyptij, aut Arabes, aut Libyes adueriabuntur, Tecum quicquid eft intra Helleipontû 06 Euphra tenjô6 quicquid polsides in Europa, conuertetur. Quid laciet baculus Ae gyptiorûarundineus,quando Chriftianû te indent eftedumfOiud imbel-

. lis Arabs?Quid nudus Aferf Omnibus his Aethiopes imminét, qui Pref: Prepytcr loM *° bytero lohanni parêntes,quod Chriftianus eft,non poterunt Ô6 illis Ö6reli na.

quis Chriftianis obfiftere. Noli curfumretinere.poffunt Aethiopes etcon gregatam aquam dimittere,quæ rumpat aggeres, Ô6 totam inundet Aegy ptum, atquefubmergat,cum fidus apparetardurfHiipani Ô6 Siculi facile Mauritaniam inuadunt,06 Cathalani cum Genuenfibus» Seis quanta uale antocciduxclaflès,66quantus eft terror uel Syrijs, uel Alexandrinis, uel exteris Orientalibus, quando Chriftianæ triremes ad eos nauigant. Tua certe autoritas 56 animi magnitudo,S6 in bellis felicitas,apud omnes admi rationi eft,qui Mahumeteam fequuntur legem. quod fi te nobis adiunxe* ris,breui totus Oriens reuertetur adChriftiï, Vnatantü uoluntas pacare orbem poteft:56 ea tua eft,fi ad baptifini gratiam ft conuertatfin te,crudeli bus bellis imponere finem,56 tantuprgftare mortalibus bonum, quantum effarinó poffumus, Qugret aliquis,quomodo quiefteretorbis Turcis ad Chriftö conuerfis, quando necipfi Chriftiani inter ft concordes exiftunt, 56 multa per Italiam,Germaniam, Galliam, â6 reliquas prouincias defæa uiuntbellac'Diximus,dilsidere inter ftftnoftrægentis homines,non nega mus,56 plunbus in locis ferro contenditur.Diuino olim confilio fub O Aa uiano propter reuerentiâ Saluatoris,qui tune ftcundû carné natus eft, ea pax in orbe fuit,quæ nec antea ncc poftea uift eft. Difficile eft, Ô6 propemo /^^^uum ^pr^ . dû impofsibile,quiefcere in terris omnia,ubi homines funt affedibus fubie nit^s omnis diff 4o âircprobis.l!lûambitioexagitat,hunccupiditas trahit,libidoaliûimpel/ ßdjjinwbecM

lit. Multa eft inter mortales belli materia, fed no funt ta atrocia inter Chri p.

ftianos prælia, ^ inter Tureas et Çhriftianos. Chriftianus c3 Chriftiano de agri poireisione,de regno,de imperio, de gloria contendit. Cu Turea de religione,delibertate,de uita.Inter Çhriftianos qui bello uincuntur,po fitis ar mis,nec uitam,nec libertaté amittunt, Ô6 multis etia patrimonia di-mictuntur,principes imperio priuatur, inferiores domû mutant, reliqua tenent.In præltjs quægeruntur autcû Turcis,aut cum Saracenis,qui iuc-cumbunt,i i uita non amittunt,in ftruituté rediguntur, 56 multi etiam reli gioni renunciare cogutur. Hec acerbifsima funt,et immanifsima bella:que » fitol-

fi tollantur/quod in tefit« efle monftraufmus) pax maxima exor/tur, 5£ uniuerfàlis quies. Nar cliqua Bella huic comparata, fadem quodammodo pads habent amp;ottj :necillatammultaeruntquandounus alsit,quifolo nutu compdeere pofsit fniunas,qualiter te future non ambigimus, fi cum tua potenna Chriftianus efReiaris ♦ Vides'ne quantS tibi laudis affert bap-tifmi lauacrü, quantû cum Chrifto fublimis amp;nbsp;confpicuus reddensfQin’s prohiber aquacQuid metuisf Voces fortaflè aulicorü times tuorum, quO' Aiuhloruntuo mm non diibitamus dicQuros tibi aliquos: Quid cogitas, quid agis, quorquot; «î,deborto«ftK fum te tuauoluntas trahitfuisbaptizarif uis Chriftianus fieri? ndcis quod «c jitrtCbrijiw/ periculü adis, omnes te Turex deferent,6C ubi exiftimas fieri magnus, fies «o nw, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nullus.ex Turcis natus, T ureas defcres,inter T ureas creuifti,T urcar« te

manus cxrulit,Turcx AliâetGræeiâ gubcrnantjTurcæexercitibusprçquot; fint,qui fi uel minima fama tux mutationis acceperint, eueftigiofumptis armis,te dciedo,imperatorêaliö fufeipient: tu nudus 6t^ expulfus fi euaft* » is,apud Chriftianos mendicabis pane, Nam quis Turea eft quern fuæreli gionispoenitcarlt;’moricmur omnes,prius q; noftri prophetxiugS excutiaquot; mus.Non funt parua quxifti obqciunt.adhibcnda eft ethuic parti mcdcla, qua nemo teipfo melius inuenerit Nofti tuos homines, æquibus prouinz das commiftris,non ignoras quanta fit cuiep fi'des,etquis animus non te la tct.Nonfitfinepcriculomagnu facinus Sf memorabile, Vilia funt que par « uocmuntur. Diligentia hie amp;labore opus eft,perueftiganda funt amieorö confilia,noicendalubditoruingenia,amp; hisutendueftquos fidos et prudent tes uidcris.Scruiunt tibi non pauciex Chriftianis nati, quiquauis circun^ dfi funt,non tarnen Chriftianu nomen oderunt.Hisexercitus, his pr^fedu ras reddere potes, qui tui fint amatiisimi,et ita regnü ordinäre, ut quando T«rclt;efMWitt uelis prxfto fintomnia, Tui fubditi magna ex parte Græci funt et Arme-Cl?n}lù«i. nbsp;nbsp;nbsp;ni(u t diximus)lacobitæ,qui et fi aliquid erroris habent, Chriftiano tarnen

nomine ccnfentur,nec aliud magis cupiunt ^ tefimilê eis efle,etil!ü Deunt ^ colcre quê colunt ipfi, fpcrarent meliori fe loco futuros, qui nunc mancipia , quàm uiliisimafunt,tributa exoluuntgrauia, iniurqs afiiciuntur quotidia ï’ nis,ad bcllü ducuntur inuiti,öf inermes cxdibus exponun tur,priuantur li beris et uxoribus:miferrimares eft,poftquafilios educauerunt,cos perdut, rapiuntur in palatiö,pucricircunciduntur, óf Mahumeteis ritibus imbu-untur,uident infelices parentes non modo corporaliberoru, ueru animas etiam ire perditu, óf anguftiatiinter tot calamitates plorare non poftunt, maiora mala timentes.Nemo horü tediligit, neep enim naturafert, uteos amemus à quibus patimur mala,Quodfi te Chriftianu cernerent, mirSin mods diligerent,felicitate tuam cupérent, óf omnibus ftudqs tuagloriam qua’rcrcnt,óf filios fuos et fcipfos ^ libcntifsimc tibi donar ent. Magna eft hors multitudo,etpro fuarcligione conftantia. quod fi prudenter cos tra- 4® dauer is,nihil tibi de rebellione Turcaru uerendum ent, qui medios inter Chriftianos feiè uidcntcs,tuc potius uoluntati coniêntiêt,fortunas etdigni tates ftruaturi,^ mortis periculo ie fubqciant. Non fuademus rênouâaut infuetâ,tutum eft iter quod oftendimus, multi hoc óf magni reges ingreßi RfgttW aU([uot fiunt, Apud Francos ex gentili óf idololatra Chriftianus effedus eft Clo^ cxawit,lt;lM ex doncus,0f fimul cu eo regni proceres baptizari nonrecuûrût.Apud Hun ^entthbus chri/ garos Stephanus noftris initiatus facris, omne iHâgentê Chriftoacquifi« lïum [mtß^Hi. uit.apud Vefogotos,qui longo têporeinHiipaniaregnaucrunt,ôf ui® in hcc tépora eiuidêgentis fanguis imperat.Richardus Lemugildifilius,rua-dente Leandro Hilpalenfi epifeopo» Arrian« renuntiauit hxrefi, óf cum omni

omnigctttcfuacathoh'cafi'dcm coplexus eft, ApudLongobardos Ägflol phus,fuafu conïugis Theudelindæ.reh'quitidola, Ôf cû omni populo Chrt ftianæiêfelegi fubiecit, Apud Hyberos,qui funtin Afia ,imperante Conftan tino maiore,rcx genus cû contuge,ô^ omi nobilitate atep plebe,ad pre-dicauonem unnis capuuæ muhens,rehkfta idolorû infama, baptizatus dh Sed quid moramur,5C no exemplû illud adduximus,quod ommu eft maxi mû;'ConftanU'nusipfe imperator acmonarchauiâaperuit,quâ tu à: un fî-miles mgredi ablcp ulla cundatione poflètis.omnes qui en preceflerant im ConjiMtinut peratores,cxcep to Philippo,gentiles fuêreJoué, Mercunu, Apolline, Her I'»pcn!or.

‘ *0 culê,amp;ralla quæ funt monftruolâ nomina,tanquâ deos colebant. Senatuiet omni Romano populo,ftukiuaChn'ftus erauProponebantur pafsimedi'a tfta quæ Chriftianos coprehendi iubebant:amp;'nifî Ïacrifî caret idohs,crudeli bus modis intcrfici. Nihi'l uihus erat nomme Chriftiano. infame genus ÔC malefîcû habebatur omniû qui Chrifto crederent.Sub Nerone,fub Domi-tiano, fub Diocletiano crudelilsima m Chriftianos defæuit pcrfccutio. ÄC Conftantinus acccptisimperij falcibus, poftquâperfuafus eftà Sylucftro, prædeceflbre noftro,in fimulacris dæmoniacoli,et unû tan tu deu clïè cum pâtre amp;nbsp;Ïpiri tu fanefto c H R i S T V M r e s v Mgt;et in euagelica tantumodo lege iàluteinuenin'moneftcuncftatus Chrifti ftdêampledi: non dixit, Senatus to mihi aduerfus ent, refiftet populus, copiarûduces alienabuntur, imperio deijciar.ftd alto animo iadlans in deo ipê fuâ,legêedidit,qua publiée Chri-ftû coli iufsit,amp;reâfidé teneri ab omnibus imperio fubiecîis, quâbeau apo ftoli Petrus lt;36Paulus Romanis tradidiflènuneepropterea lïniltri aliquid fibi acecidi t,icd tune potiisimû excellens et glorioius euaiic,cum in uexillis fuis crux domini i E s v appofifa reiplêduît. Viderat per quietê in aëre fignS crucis,et uoec audiuerat dicenteUn hoc Conftâtine ninces. Parauituexilla Vox cœlitui dl crucis,erexit,ciuilibusbcllisfinêimpoiuit,fuperauithoftes,barbaros affli= Conftantmunt xit,imperiûampliauit,pacêfubdius dédit, eccleÜas aperuit,côcilialàcerdo ‘'^‘W. tû celcbrauit,her efts eliminauit,luce qua acceperat ab cuâgdiOj cüdtis gen

10 tibus cÓmunicauit.Magnificus etexcelfusfuper omnes Cæfares inuentus, Græcis SC Latinis noftris edebratus. Imperauit annos fupra triginta, ftde imperij apud Byzantiu erexit,etampliatis ciuitatis mœnibus, mukisep tû conjldutim publicis,tü priuatis ædifictjs magnifiée cókructis,dcfuo nomine Conftan- j^Kf. tinopolim appellauit. amp;! plenus dierü,apud Nicomediaedito teftamentOj quo filios imperrj fucceftbres rdiquit,ut Chriftianü decet, iaerametis eede hæ receptis,è uita decefsit. Quid erat quod ille amplius in terra poftet opta ref imperio potitus eft omniû maximo,uita ci ÄTlongafuit, et paucis obno-xia morbis.inimicos humiliatos uidit.-et quod hominibus dulcilsimü eftè ftgt; letjhærcdes amplifsimæfortunæ filios dimifit.Nccalienû fueritgt; tantû im/

o peratorc,qui Chriftianâfidé tantopereampliauerit, in alioftculo cû Chrifto regnar e,ut eft,credcre, cui ftruiuit in hoe dû uiucret. Qiiod ft omnibus quipatriam auxerint, iuuerint, defenderint, certüeft eftè incœlûdiftînitû locû,in quo beau æuo ftmpiterno fruâtur, ficut philofophi doctiisimi tra-didcrûumuko id certius deillis iperandû eft, qui pro lege Domini uel fer-uâda uel augêda fummis ftudijs contenderûU ficut de Conftantino oftenfû eft,que ficut in terra fdicêfuifle dicimus,ita 5f in cœlo bcatû credimus, Ea-dê proculdubio euêtura tibi efte côfidimus,fi nobiftû ûpics Chriftû colas, 06 magnû Conftantinû imiteris: quemadmodûRomani cum fuo impera-tore Chriftiani funtefftefti, ita 5C Turcæ unà tecû baptizabûtunerit^ tuû regnû fuper omnia quæ funtin orbe, S^nomen tuû nulla filebit ætas, lau-ff î næ tei

næ teIftcræ 5^ Græcæ ^ barbare celebrab nnt, nemo inter mortales erft» qui te potcntia autgloria précédât, Magna funt hæc quæ pr omittimus, maioraquç fcquuntur,De regnojde potcntia huius fcculi,dcgloriahuma Kesterrent ont nafumus locutùCaduca hcc 5C incertafunt,amp;fluxa: omnes morimur,oin» najiuxig, nia nata occidunt,ÔC omnia or ta fencicunt, breuis cfthumanæ profperitaquot; tis curfùs,cito regnndefîcitjnulla potentia longa cil, gloria quoq? clari no^ minis,quâuis de maximis rébus diu perfeueret,finitur tamêaliquandOjôif cû têporc dcficu-Nihil cft inter mortales non mortalc,conterir omnia tem* pus. Efto durer per multafecula nomê,que dulcedo poft obitS laudisc'auf damnatus eft homo in altéra uita,et nihil ei prodeft fama quæ remanfit.aut ‘” faluatus eft,amp; ca no eget,beatitudine donatus æterna,que omi ex parte ple nifsima eft. Filios ac nepotes prgclara maiorü nomina iuuât,et nobis quocp dum uiuimus,dulceefttalêhæreditatê poflèrclinquerejquæfitpofteritati folaciû.Eftid quidê aliquo modobonû, ftd meliora quærendaluntamp;f fta-' Bononnn tria bilia bona,quæ uere noftra fint,necp unquâ nos deftrant. Philoibphi,quos ^enerd^ peripateticos uocauit antiquitas,tria bonorû genera pofuerunr;^ alia eflè

animi dixcrunt,alia corporis,alia cxterna.Stoici ca dûtaxat bona exiftima runtjquæ animû excolerêt.hoc facit iuftitia,prudentia,moderatiojfor titu do,5C quæ funt aliæ in animo dotes.Egregiâ corporis forma,roboris mul titudinêînobilitatê,cliêrelas,opes,inter bonanon acceperût:quç neq? funt i® in poteftate noftra,neq; poflèflbrifelicitate præftant, Sed necp illç quatuor uirtutes,quæ principales exiftimantur, tranquillam homini mentem red# dunt:nifi aduniantur aliæ très,quas theologicas appellant, et in animo fitæ VirtMtff tbfob ftint,Spes,fides,chantas, Triftis eft, SCin anxietatemoratur, Ô^ torpet 56 ÿc£tres, angitur, amp;nbsp;nihil boni operatur, quifpefuturæuitæpriuatus cft, Sinefide Hfb.n. impolsibile eft placere deo,qui eft ultimû hominis bonum,et finis in quem

tendimus. Charitas diuino amore feruet,curiolâ eft animg noftræ, £lt; proximo confulit, quem iubetlex, ut tanquam nolîpfbs diligamus.Si ergo ani mi bona cupimus,SC moralibus uirtutibus opus eft ÔC theologicis, neq; in his ulla eft nobis cum tua lege contentio, alia funt,in quibus diftrepamus. J®, Fatebitur tualexÖcTuitam æternaminalteroftculoreperiri,amp;hisitineri/ tfx Mdbwfti bus ad earn perueniri. Dieet fidem neceflariam efle, ucrum non earn fidern t^iMtcnus db£/ quam nos recipimus amplcctctur. Laudabitcharitatê, fed aliaeius officia Ud^eUodiaer^d. efledieet,C^ Chriftianus.Sine fpcnon poflè bene homini eflè fatebitur ; fed fpei fine longe diuerfum à noftro recipiet, Pax erit in nominibus, bellû in rebus. Faceflat nunc hæc cótentio,et quomodo uera £f æterna bona,ex fide c H RI s TI confequi pofsis, 2d animæ tuæ confulere, qu æ immortalis eft, oftendamus,Et fi enim huius ftculi quæ dicutur bona concupilcis, et inter mortalcs magnus uideri uis,non tamê animæ tue oblitum te credimus,nec ex illorü numero cenfemus, qui cû Epicuro etalijs quibufda delirantibus 4® philofophis,extingui anima fimul efl corpore putauerunt. Nee rurfus te fi CdUfcü ne Deo eflècêfemus,ficut olim de Gallicis in Hiipania traditü eft,qui nul

lum colebant den: amp;nbsp;de Py thagora,quê ferut dicere folitü efïè, non lique-PjtbdgoMr. re fibi andcus aliquis eflèt, Quæ ddputatio adeo impia iudicata eft, ut ab Atheniêfib.autor eius eiectus fit, et libri in quibus ea continebatur exufti. Ej^icurus. Pofsidonius fcripfit,Epicurü de deo nihil fenfiflè,fed ea quæ de dijs locutus cft,inuidiæ depeîkndæ caufa dixiflè.Stultorû hæc eft aflerrio,Ücut in Pro-,, pheta legimus: Dixit infipiens in corde fuo, non eft deus. Haudequidête adeo rudern exiftimamus,ut cœlûcrcdas restore carere,5d liane pulcherri mam

mS Inundi machtnam cafu cmcrfiflc,SComnia fieri fortin'to.fed arbitratrluf te Deum unum confiteri, âf in cum credcre, qui ccclu creauit Sf terrain,Slt;S omnia quæ in cis funt, Ó^ quæ creauit nonnegligit. Ncc te ignorare cenfe-muSjincorriiptibilcs eflè animas hominumlSC cum è noftris corporibus mi grant, in alias regiones transferri 5lt; bonas larta fortiri loca, malas ad iup-plicium rapitquodnoniblumincuangclionoftro icriptum eftó6 inpro^ phctis,ièd tiia quooj lex idem docet.quamuis in hoe mfido temporalia quæ putanturbona, cafuquodafortuito cuenire non rede arbitratur. Socrates amp;nbsp;Plato Ôé Ariftotelcs ,philoibphorû principesjde mundi regiminegt;dc im/ lo mortalitateanimaru, dedeo^eadem credidcrunt quæ Chriftiani : quamuis aliquanoue legisarcanajquænondum édita erantjignorauerunt. Platonis in epiftolis hæc uerba leguntur:Credendu cit aüt ièmper ueteribus la er isqj pbtonirpwfert fèrmonibus,nobis aflèrentibus anima efleimmortalê,iudices^ habere , ac tnjïw. pcenas dare maximas,cû à corpore fuerit fèparata, quod intelligendû,cuni male uixerit. Non eft hic locus apud tealtius exanimandus, qui pro tua lege deum eflè intelligis,qui omnia uidetjólt; omnia iudicat;d animas corpo-rea molefolutas,pro fuis operibus in alio feculo uel præmia recepturas,uel ' fupplicia,non dubitas. Qiiæ cum ita fint, ftultum cognoicis terrenis rebus itaaliquem inhærere,utceleftianeghgar;ôô dum corpori ftudet,anima per

10 dat.Breueeft omne quod uiuimus æuum, etiam fi Mathuialem aut Nefio-' ris annos polsimus attingere, quiequid æternitati comparatur, momenta^ neumeft, Quotufquifcphodiercpcritur quicentefimüuideatautumnumf' vitjihumMis Quotus qui odogefimüimpleat annum:' Vita hominis (ut inquit prophet trewi^w^ ta)in ipfis ieptuaginta annis in po tentatibus : aliquando ad odoginta pro-tenditur,ulterius labor Sèdolor. Quotus iteru ex eis qui nalcuntur,ad per/ fedaperuadit ætatemfquam multi moriuntur infantesfquotpucros extia guütmorbbpauciisimiiuuentutem fuperant, Anguftilsimacftuitahomi-ms,Slt;incerta,milleinftantin omneshoraspericula,millemortis fauces ui-tænoftræinfidiâtur:minimares curium noftrûinterrumpit, Alieno hic ar

’° bitrio fumus,uocatnos Deus quando uultjamp;T ubi uultgt; amp;nbsp;cü minime credit mus, tunc citamur, Peremptoria monitio cft,nec licet prouocare,aut cotra niti;parendueft altifsimoDomino,ct uilhcafionis ratioreddêda,Sapiunt, Vitabifc rfdjw/ qui ita uitam inftituunt,ut uocati,alacri animo abeant,et cora iudice,quini hil ignorât,impauidi confiftant,in die illa tremenda SC amara uald e, in qua ‘”* nihil amplius mcreri lieer, 06omnis Ipcs ac metus ex his quæ ada funt pen» det,nec fupplicare iuuar,necp ncgar c. Eft igitur de anima curandû,quç poft hanc uitam, aha habet uita,in qua uel doler, uel gaudet. Quid prodefthomi nbsp;nbsp;, ^^^

nifiuniucrfummundûlucretur(inquitineuangelioDominus)animæue ” ’* rofuædetrimentu patiaturç'auf quam commutationédabithomoproani

40 mailla:' Viuimus,aclapimuSjacDeo fimilesfumus:hæcmeliorparsnoftri eft reb.omnib.preciofior,dimiflb corpore,in alias regiones ingreditur,Cor pus in terra lacet,amp; in puluerê conuertitur, 86 ufep ad ultimû maximuep lu diciû fenfir carebit:tunc uero pro meritis quæ illi cu anima fuere comunia, uel adgloriam uel ad poenam refurget. Quid Nino prodeft late per Afiam impcrafic : quid Semiramidi eius uxori : quid Dionyfio,quidHerculij ad Jndos uftp penctrafle f quidIdamthirfo, Scythiæ atq; Afiæ lugum impo-lùiflè ƒ quidNabuchodonofor,ad Gades uftp perrexifle ? quid Ofiridi, dix miffà Aegypto,per Syriam er Afiam in Thracia duxifle copias:* quid Aga meranoni,lliu exuftiflefquld Cyro,Perlarum Imperium conftituiffe^ quid IF 4 Alexandre»

Äkxandro Magno ill nd cucrtifle, amp;* nfq; ad Hiipafim in Oricntcm.ôf ad Laxartemfluuium feptentn'onemuerfus arma tubflèf'quid HannibaIi,Ita ham ucxaflefquid Sdpionibus, Carthaginem dclcuine ï' quid Pompeio o-n'enrales reges debellanèf’quid Julio Cæiari fubada Gallia Romanum im«* perium inuafifsec'quid Hunorum régi Atnlæ, Pannonia Germania^ pro trira, Aquilciam in Italia fubuertide f quidTamerlamo, tot AfiæSyriæ^ urbesincendidcjatcpauûtuumpræliofuperaflèf’quidgenitorituo Amira to,fæpc de Græcis,iæpe de Hungaris triumphaflef’quid exteris regibus at-queimperatoribus,res magnas etclarasgefsifleprodeft,fi abicp cognitione ueri Dei mortui funtjæ nûc eorû anime apud inferos crucianturdaudâtur k hic,ô;r ardent ilIict’Qiiæ famæ uoluptas in cruciatu edè potedf Qiiæ dulce» do gloriæ in doloribus?Dura uox ed: eorum,qui uel in tauro Phalaridis bc atitudinemededicunt.Nô bene cohabitant dolor ac uoluptas, necullus eft infœlicirate mœror ♦ In cœlo plena félicitas eft,apud inferos plena miferia: cum ed uentum cltjnhil iuuat gloria quxprxcefsitjamp;T fama féculi. Student dum igitur eft,ut poft obitum quod per omnes fe horas infert, eertus 2C in-eertus,animabus noftris bene confulamus.Prxueniendus eft pijs operibus Df«i f«w/ ^‘^ mortis,A omnes atftusnoftriita dirigêdi,ut Deo placcamusJpieefte-mimbonii. nimfinis omnium, Aftimmû bonum,ad quod afpiramus:etipia beatitudogt;

’ cuius cupiditas omnibus mortalibusineft, Quxrendum eftiter adeamjd ^ reda fides oftendit, A operatio iuftitix : quia nee iuftitia fine fide, nee fides flt;o^.,_ fi'neiuftitiafufflcit Juftus exfideuiuit,utlcriptum; A fine fide nemo accept

’ tus deo.Tualex,utaiunt, infuaquenepreligione faluari hominem cenfet, fialioquin cafte iufte^ uiuat,nifiMahumetea traditionerelidaadaliam ï tï'ttwefi I ’^ranficrit,Dicunt A in tua legefcriptum ede (eftenim fibqpfi fxpe contra-in^aih- üb' ^’a)i^“fii Blutern parère,nifi in ca, N os co tra fentimus, A certi fumus, uiam contr^ru. ^’”witæfoli Chriftiano,fibene agat,apcrtamcdc, Aitenim ucritasnoftraine-uangelio. Qui crediderit, A baptizatus fuerit,faluabitur : qui non credide-rit,condemnabitur. Tu ergo 11 futurum credis feculum,fi uis fieri faluus,fi

’ ’ animx tux bene confultum cupis,ut fidem Roman« ecclefix ( extra quam j* non eft ftlus) A baptifmum recipias oportet. His duabus clauibus, fide A baprifino,aperiuntur paradifiportx.Illistamenqui appofitè ad fidem uiz uunt,nihilproderunt:namfides fine operibus mortuaeft, Euangelio pras--bendxfiint aures, A Chrifti dodrina lequenda,qux nullumfallit. Dice« res nolle tuæ leginoftram proponere,aut Mahumetem rclinqucre prophe-tam magnum. Rogauimus ab initio, ut benigne audires, itidem nunc peti/ Vm H rärui nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nunc maxime attends auribus,A pia mente opus eft, Aiudicio re/ j„p,^c-pj{^/^'^®»Sb*®*'lt;ioadradiccmarborisi'nfrult;ftuoI« admouemus fecurim . Audi UslociM nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftriem return,nofce hiftoriam fidei,prxbe aures uero, cui perraro eft in al-

tisxdibuslocus.Califthenêphilofophumcrudelibus modis lacer urn in cu/ 4« ftodiam rapuit Alexander,quiucra loquens diuinum cultum homini dene gauit: A Clitum Philippi laudes cômeniorantem lancea transfodit. Timet homines exempla , A uidentes melius adulatoribusfuccedcrequàmreda Antigoma- monenrib, ad nugas ft cóuertunt, A quæ placeant loquûtur. Antigonus ali quâdo unus ex fuccedbrib. Alexandri,qui regnauit in Afia, inter uenandu mutata ucfte,relidis côitib.errabûdus apud agreftes homines, in uili tugu-rio pernodauitincognitus: A cóbibcns,dcfcipfo tanqua de altero pereucta tus aftantes,omnia quæ feccrat mala, ab cis audiuitk Mane quæfitus, ateß in uentus,cum ueftem allatam A regium ornatum uididèt:Date(inquit)pur« puramjquam ut primum mdubuerurn de mc nifi hac node nunquam audi

ui-Et Auguftus mortuo Varo » idcirco fè/pfom Hipra modu dolerc afebat, AwguiW* quia non eflet à quo uerum audirct. Ad pauperes philofophos relegata eft inquifido ueri,qui propterea ßpientie amatores uocantur,quia ucritati fèr inunt,2C nolunt dedpi. Turpceftcuicp homini errare, maxime regi ; quifi Philofophiap/ per(èipfum nófan's ïnteHigitj propèhabetmagiftros quos interroget:tan/ penató. turn placeat audire,nec pudeat difcere quod ignorât. Tria funthominn ge--nera,ut inquit Hefiodus. Primi óf optimi fungqui per fefe omnia nolcunt, His proximi,qui recta monentib. aulcultant. Tertij prorfus danandi funt, qui neep ipfi uidennneep uidentibus credunt.Sed nulla in re periculofius er

to ratur,quàm in his quæ pertinentad fidem:nelt;p utilius inuenitur ueru. Rede ad Antipatrem de Alexandr o ieribit Ariuotelcs, monens, ne pro tot exerdtib. uidorijs^óf fubiugatione orbis terrariaglorietur,fedcogitet, quodfi quid de Deo redecognoicat,nô minori gloria dignus eft^ quam ip ie pro fantis rebus geftis tantatp potentia,Etin Ethicis, Sapien tem inquit Supiésoét efleamieißimum deo.Sapiens autem nemoexiftimandus eft, qui à redafi^ amid^ui de eft alienusJn his uero quæ hint fideijneep tuus legifer iatis intellcxit,necp tu in hanc uftp diem iatis didicifti. An uero reda monentê audire óf icqui uehs,futurus dies oftêdet.Siucrohecquzead teicribimusaudieris,ftgnuni erit ad diieendum parati. Si feceris qux monemus,eris proculdubio fapiés»

gt;0 Nemo hominum Sapiennam contemnit,nemo odit, nemo eft qui noli teile fapiens. Verum primusiâpientiægradus eft,nolleerrare, óf uerum quam libentiffe audire: maxime in his rebus , unde homini eft ialus.ficut eft re-Ïigio,quæ ordinaturadæternamuitam. Audi ergo uerum circa religio-nem. Si non fcribimus uerum,argueicribentes, óf deipicetanquamftuiz tos.Sed noli falfum dicere,nifi cognoueris falium elle, Et narrabimus bre-uiisimè ab initio mundi,uilt;p ad obitum Saluatoris chris ti noftrijegis ar cana.Deindealiqua de tua lege dicemus,eacp eóferemus ad inuicê, óf quart turn interfit oftendemus, conabimur^ quantum ex alto dabitur,Iuccm tiz bi oftendere,per quâ poisis ad cam lucem peruenire, quæ illuminât omne hominé uenientê in hune mundû. Cum creaffèt Deus in principio cœlum Ifg«lt;fc«'*lt; óf terram, óf maria, óf lucem, óf folem, óf lunam, óf alia fidera,óf plantas, )^^”^ ** rondin óf herbas, óf uolucres, Óf piftes, óf quadrupedum genus inexterminabile ®’’w wplt;«*’ (utferibitur Sapientiæ ftcundo)acreptilia, Óf aliaanimantia,poftremo Ä-dam creauit, óf inftifflauitin eumipiraculü uitte,óf pofuiteum inparadiib ^^^^’ -* deliciarum,óf fecit adiutorium fimile fibi Euam,ex cofta eius edudam, Et data licentia qua poifent cæterarumplâtationum deguftarefrudus, ut ab-ftincrenta plantario prudcntigimperauit.Et ambos cûpræuaricati ciTent, ex paradifo deiecit, atep in eis humanum genus morte damnauit. lufsitcp la borioftm uitam et ærumnis plenam agere. Ab his propagata creatura rati *°onahs,cü rurfus animo rebelli diuinam maieftatem contemneret, óf in ui» nbsp;nbsp;nbsp;.

tia quoep prolaberetur,aquar urn diluuio deleta eft» Noë cum cóiuge óf iëx ®‘“*“’** alijs animalibus in area faluatus eft,óf ab his omnes homines qui modo fut, ^’’^* óf poftdiluuiumfuerunt,originem ducunt.Tres fihj Noë,Sem,Cam,óf la phet,rcdeuntib.aquis in locû iuu,humanam gentem reparauerunt,adeó ut traditum fit,priuiquam Noëmoreretur,quatuor miliahominS exfuis et fi hor urn lumbis exiuiflè,ex quibus etiam iniqui emerferunt, Nemrotfilius ^^^ ^^ Cam, óf qui cum co in contumeliam Domini turrim Babel ædificare cœz ^^^ perunt.In ca diuifum eft labium uniuerfæ terræ, óf confufioneimpeditum -opus. Secuta eft peccatumpclsimum Pentapolitanaiùbmerfio,et Abraam ^ Lotinuentircligiofi; in ftmineAbraâ benedidæfwntgentes,ôf circum cifioms

At/dkw. einen fs paó nm cum co pereuflum eft. Fuit cni'm luft us, amp;nbsp;placui't deo in Jfdde. openbus fuis, cumfilium Ifaac diumo imperio immolate non detredtaffef, Idcob. Neep Ifaacpatris uiam deftruitcui natus eft Jacob, qui alio nomine didtus eft Ifrael, amp;nbsp;huic duodecim fill) fuerunt,a quib.duodecim tribus emanarut. lofcfb. Js cognito quod loftph,quern putabar extinct urn, magnus amp;nbsp;potens effet in Aegypto,cum reliquis filijs adeum migrauit.Multiplicatum eft illiclu* dgorum fernen,öif in gentê magnam cum creuiflènt Iiraelitæ,furrexit(^ rex alius,qui Jofeph 0^ opera eius ignoraret,grauiisimis laborib.oppreisi font, Wop^* Ö^ contumelrjs innumerabilibus affeefti. Et miièrateDeo,per manus Moy fi amp;^ Aaró fcruitutê effugerüt,amp; ficco ueftigio rubro mari traielt;fto,per atv 10 nosquadraginta cibo coelefti uitam indeler to egerunt. Et circa monte Sv nai diuinS Icgêin tabulis lapideis acceperut. Acquifitaeft terra promißio' nis. fed nó tota in manu Moyfi.Poft obitu eius mirabiliafuerunt opera I0-’^‘’f“^- fue,6C^ aliorum iudicum.inter quos etiS prophetæ clarueruntuiri excellent tilsimi.Succcflèrunt deinde reges Ö^ a li) prophetæ in populo dcijamp;nó fine cœlefti munimineconferuata eft gens Hebræa: 5^ prophetæ quideminter prêta ti legem,lalubria tradidcrepræcepta,uirtutem cxtollcntcs,^^ uitiaeE fulminantes,06 muka per illos feriptafunt diuinitus reuelata, quædefutu« risnotitiam præbuerc,N5tarnenpaucapcrpclsifuntaducrialudæi,euk'' ^^ gem Domini contemnerent, 06 in traditionibus patrum nô permanerent. 1uig£gentii CcperunteosChaldæi,ô6inlêfuitutêredegerunt,EtnuncSyri,nunc Ara aduerÇa. bes,nunc Aegyptij in eos arma uerterunt, Mukæfuerunt eorû tribulation nes,muke calamitates acmikriçlkd de omnibus liberauiteos Dominus,eu addeum calamauerunt,ô6 totamente redierunt:quia cor contritum ô6 hu^ Leÿdium£CTmiliatumnondefpicitdiuinamaieftas, Hæcutarbitramur communiatibi t/idchumeticie nobis^ font, 06 in Alchorano Mahumetæo magna ex parte continentur. (ludtemK con / y^j.^^ igitur Ô6tuo 06noftro iudicio lex Iudæorum,uerax Moyfes 06 Da' uid 06 Sî^omon Ô6 Jfaias 06 Jeremias Ô6 Jezechiel 06 Daniel, Ô6 ueraces om^ nés prophetæ Dominijucra Judæorû fides,qui ante Chriftû in Icge perman Jèrunt;mendaces omnes gentes,quæ coluerunt idola. Notus ante Chriftû ’° folû in Judça Deus, Nihil hue ufep côtendimus. Concedis hæc nifi fallimur omnia. Jnhis quæ lèquûtur,dilcordia crit.Sed nos in luce ambulamus,neep offendimus ad lapidé pedesnoftros:0«6ne de cætero tu quo® offendas,mag nopere cupimus, Ô6 ultro ne decipiaris,lumen offerimus.Tu creatura Dei es,06 ouis eius:fcd errabunda extra caulas in alienis pafeuis, procul ab ouili dominico,letiferum capis cibum, et peftiferaaleris herba. Nos bonipafto ris exemplo,qui relitftis nonagintanouem ouibus in delèrto, unâ quæ ab-erraueratjlècutifumusjte^ quærimus,ô6inuiam falutis optamus reduce' re.Dolemus te uirum excellentem nobilitate,moribus illuftrem,geftarum rerurn gloria clarum,imperio magnopræditu,et pluribus naturæ dotibus 4® eminentem, no incedere in uijs Domini,non nolle mandata cius,nô effèin lege fua.Compatimur tibi,ô6 tuorum fobditorûinfelicitatem deploramus, qui tecum pereunt.Nec tecredimus libenter errare,cuius naturambonam eflèconfidimus.jgnorâtiaueri te retinet: Tui teparêtes,etlèipfos,perigno rantiam decepere, cum progenitoribus laberis. Sed timenda eft Icriptura, ,, Coft i4‘ quæait: Jgnorans ignorabitur.Quod fi ceteris in rebus præcipuam curam, exacftam diligentiam,fummum ftudium adhibeas,ne quis fallat te;circa rek' gionem potilsimè curandS eft ne Jallaris,in qua tanto cautior é te effê opor' tet,quanto in ea eu maiori periculo deiinquitur, Caetcrarörerö ignoranna ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;hæcquæ

ror akerius mtæ bona,id eft animae fclicxtatem dcperdit. Qirod ne nbi acci- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

dat,fi nobis aures 06 fidem præftiteris,facile adinmento crimiis. Audifti ea quæ de uetcri teftamento diximnssnunc de nouo agendum eft, in quo pin-rimum diftordamus. Audi quæ fubiungimusjic ut tue legis tenebras odio habebis,utfperamus,amp;rnoftræ legis lucem amabis, Duo in ueteri teftamen

to uaticinia reperiuntur, quorum akerum eft : Non auferctur iceptrumde Gf#’4?» Iuda,nelt;p dux de femore eins,donee ueniat qui mittendus eft,fiuc(ut Chab dæidicunt)Meftias.Alterûeft,quodait.- Cum uener it fanet us ündorum,

*0 celfabitun Clio ueftra. His uaticinijs pr^dieftum eft in aduentu Chrifti, lu- ’iudei^-regitd dxos amp;'rcgnumamilTuroseireSCiacerdotiumJicutamp;f faeftueft.Regnum *2^ ^^cerhtioi quodludçorumfuerat,ldumaîi acceperunt.Regnantenanque primo He/ ’wf^ficCbnjloi rode Antipatrisklio,gencreJdumæo,amp;ralienigena, Chriftus ex Maria uirginc natus eft dei Filius,uerus deus, amp;r uerus homo,qui facerdotiû ludæ crû ad Chriftianos tranftulittPetrofibifucceftbre delecfto, in quê pontifia cis maximepoteftatem transfudit,necp ukerius apudludeos paftoralis out «m curapermanfit,dicente Domino adPetrumtPafceouesmeas. Paftor ipfe bonus,StT pontifex magnus, Chriftus : paftorcs deinceps amp;r pontiHees Chriftianos,non ludæos elle conftituif,quamuis Petrus 2C al ij plures ex Ju

» dæis,nonampliusludæi,fuumfummum pontificiumacceperunt. Atepin hunc modum Judaica ceflauit un(ftio,amp; translatum eft iacerdotium, F^io fa(fto,5C lex ipfa translata eft,dicentc Apoftolo;Qiiia trans lato facer do tio, HfEy.d». necefte eft ut legis etiam translatio fiat.Deus igitur,qui multifarie mukis^ modis olim patribusin prophetis locutusfuerat, nouilsimè per fikufuum, quem conftituit hatredem uniuerforum,per quem fecit 5C ftcula, allocutus hommes nouam legem edidit, amp;r noua dédit præcepta, quibus feruatis ui» tam mererentur te ter nam , Jn tempore igitur , quod in akißimo in-diuiduæ trinitatis confilio ab aeterno fuerat difRnitum , regnante apud Hebroos Herode , imperante apud Romanos Augufto, quicicente

*° mundo gt;nbsp;SC aduentum Domini mirabili ÄS inaudita prioribus lècuks cWfli inc^mi pace honorante j miflus eft Gabriel angelus de cozlo , qui Mariae fcli- f'o-cem coneoeptionem 06 facratifsimum partum annunciaret, Scd ante præ/ ^*^’'’ curfor natus eft Johannes , qui pœnitentiam prædicaret, 56 uiam Domino præpararet ♦ Concœpit uirgo de fpiritu fanefto , ut prædixerat angelus» 06 feruatadiginitate uirginitatis,filium fimul 56 Dominum peperit.Natus eft c H R i s t v s iàluator octauo Calendas Januarias, 56 ebri^MtiMtM in ipfis Calendis circuncifiis eft,ô6iuxta uocem angelicam I E S V S ap-pellatus, quia falutem attulic humano generi, PlurimadeinfantiaSak uatoris feripta font, nec dubium eft » quin omnis eins ætas fignis S6 mP

5oraculis plena fuerit , Sed Ecclefiæ noftræ grauitas Ô6 acre indicium, ea tantum recipit,quæ certa font , apocrypha prætermittit . Duode-cimus Saluatoris annus memoriam habet , quia tcmplum ingrelftis, cum legis dockonbus difputauit, 06 aliqua ex parte iplendorem kite diuinitatis oftendit . Sed circa tricefimum annum fulgor ille pleni-us emicuit ♦ Tune enim baptizatus eft à Johanne , 06 Johannem ipiè baptizauit, S6 paterna uox audita eft : Hic eft filius meus dilelt;ftus,in quo mihi complacui . Conuertit aquani in uinum , Ô6 innumerabili- ebnfli mdca bus coruftauit miraculis . Elegitfibi diftipulos, quos uocamus Apofto- k, los. Er circuiens regiones, 06 mentes hominum 56 corpora fanauitægro» tanuuin

tanü'û:5lt;f fades ipfêqng docebat,toto trienmo pi-gdicauitenaiigeïiffpcrliie cM^i do/ dæâ Sóuicinasprouindasjbeatiißima uox eiusintonuit. Qiiæ uitaliominu firitKt’ ciïc dcbercf,oftêdit exc€nentifsimè,et præcepta tu uetera mnouauit,ta nOquot; ua,pn'onbus multS utilfora inftituitrabdira ÄT obfcura, quæ erant fn ueteri Iege,muIfareuclauit,fiC öbfcuros prophetarum aperuitfenfus, Sôquædefe prædidafuerant,palam expofuit .• myfterium fàndæ trinitatis oftcndit,ó^ unitatem fn trfnftate monftrauft,docens turn patremjtum ftiium^’rumTpiri turn fandum dfufnfs honorfbus profequendum,0!^ hos tres unu cHc deum; Prædfxftnonmodo morte fuam,uerumetiam genus mortis: amp;f quodter-tfa dfc rdurgeretjó^ quod afcenfurus fn cœlum, rediturus eflèt in fine fecu, 10 Uors. li iudicare uiuos Sómortuos.Comprehenfus eft ficut ipfc uoIuitjCt traditus

Pilato præfidi,qui eum neci daret. Teftes fn eum cftatf finit,neeeft fnuenta mortfs caufa,qufa peccatu non fccft,nec repertus eft dolus fn ore dus, -Maz xfmum crimen obfeceruntjquiafilium dei fcfccit,æ regem dixit ; Sf propz ter-uerftatem oceffus eft,crucifixus atcpfêpultustSf fuxta uerbum fuum re' Re[umxio, et furrexftàmortufstamp;SquadragintadiebuscûdifcipuIiscommoratus, eum (i[cenfio, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cos confirmafTet QC corroboraftct,atcp in orbem fre fufsiflèt,euangeliü difle

minaturos, tandê uidétibus illis cleuatus eft, 00 nubes fufeepit en ab oculis coru.afcenditad cœlumjamp;r fedet ad dextera def patris, óf inde uenturus eft Spiritutfd/ fudicare uiuos Óf mortuos, óf redditurus unfeuft^ fecundn opera fuaJntC' 10 àm. reafjafritus fandus ab eo mifrus,omnfa függerft ecelefite,que nceeffarfa fut ad uitam æternam.Hæc nos Chriftiani firmiter credimus, hæc eft fides no-ftra,quam cundfs gentfbus pnedicamus, óf impartin' omnibus cupimus/ Haccabapoftolis Óf eorumfucceffbrfbus per fideles manus fmmutilataóf SdweenorK de incorruptaadnos ufcp delata funt. Hæcuos Turcæôf Saracenimagnaex ebriflo opinio parte negatistóf fi enim CHRISTvm exuirgine natu, Sgt;C lands uirum, óf dei ”^^‘ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;flatS,óf prophetam magn5,óf mirabilis operS effedorê, óf adhuc ufuente

confiteminf: deum tarnen óf dei filiS effe inficiamini,nec fibf, nee lando IpP rftuf dfuinitatem concedftfs, et trfnitatem perfonarum fn dfufnfs relpuitis, óf Chrffti mortem derfdetfs : quem translatum,óf aliumfibf fimflcm loco ’ fuo fnterfedum arbf tramfnf,nec eius aduentS fn extremo fudicf 0 expeda/ tfs, óf alfa no pauca Chrfftfanæ legis reijeftistóf plurfma crcditis,quæ apud noftros riftidignaufdentur,quç nó dimittemus intada. At quænoscredl mus, nonfolumex noualege, led ex ueteri fnuitamur. Vos Mahumeti óf Alcorano eius,fidem tantummodo adhibetis,óf hominem mortuum, fine contefte,fine ratione,fine mfraculis fequf mini. Nos uiuo credimus, uiuit c' nim ueftroteftimonioCHR iSTVS;nos deopr^ftamus aures,etfignfs,et ratio nibus,facrfs ducimur teftimonijs. Quod fi nos audies,monftrabimusbreuf ter noftræ legis Iplendidam lucem,ôf tuæ obleuram ealiginem detegemus, Sedopus eft pqs óf attentfs auribus,quando fidei lublimitas attingitur, Óf '^® ridei drcuntt magni def panduntur arcana, Sæpefoefs óf fnanibusfabulfs te praelèntern pijs er Mentis adhibufftf,ôf leuf ores audf ftf narratfones; non eft cur hæc gr aufa conténas, dunhus percipi ^m- ga node recules,ex quibus tua pendet lalus. No eft anima nobilfs euf no infit ueritatfs amor,nó eft homo quf nolf t laluus fierf, Audi ergo qui gene' rofus es, audf que te faluarepolsSt.Qufd eft fnter Chrfftfanos Turcas^ co/ trouerfiæ,inquolîmul contendfmusfquæ dfßfdq caulà? Sane non alius df« feordfæ fomes eft,nifi quia circa diuinitatem non eadem lapimus, depatre, de filiojóflpirftu fando contendfmus:hoc eft præcipuumdilsidiS,quo lub' lato,facile omnia coniponentwr.Attingemus fixe,óf qua: fît fnter nos de dl ui ni ta te

umitate diffenfiojatiusexpottcmus . Nosm dcotrcs dicimus pcrfonas CiiiJ!iumS4rx/ effe,pattern 00 filium SC fpintS (ancètimmos unam tantum, quam nee pa- emis er eMf tr émanée filium, nee fpintum landium dicitis, led deum tantummodo ap= ^Umsde diuini/ penatis,amp;' hune unicum eflè dicitis creator em call ÔC terræ,ôô omniûquæ t^iedÿmfw^ in eis fuut. Nu lia eft de imitate contentio, non latent nos uerba Moyfi ,di= centis inexordio legist Audi lira cl, dominus deus tuus unus eft. Etrurfus

in lege fcriptum eft;Ego fum dominus deus tuus, qui te eduxi de terra Ae- E’to'^'^O’ gypti,non erunt tibi dq alq præter me, Et rurfus; Ego fum, qui fum. Etfi quæfierint nomen meum, uade, SC die cis, Qui eft, mißt me ad uos » E t in

10 canticoExodidicitur:Domirtus omnipotens,nomen eius . Quxteftimo- Dciumtas^ nia unum effe deum,et unum dominü,manifefte declarant,et unam potefta tem,SC unam natura.Nam deus nature,dominus poteftatis eft nomen.Paz temur idê quod uos,de unitate diuinitatis » Hic amicitia eft atcp concord ia, uobis unus deus eft,SC nobis unus.Dicitis principium omnium return effe deum,nos idem affïrmamusjn quo igitur diflêntimusf Multa funt que de deo aliter Chriftiani dicunt, aliter Saraceni feu T urcæ, V os deum corpo-reum dicitis,nos incorpores, Vos for tuita elTe que hic in terra geruntur ar bitramini,nec curare dehis deum:Nos gubernareeum,qui creauitomnia, non dubitamus. Vos deum pattern in diuinitate negatis; nos pattern ÔC fix

»0 lium cognolcimus. Vos fpiritum Ian Slum exdiuinamaieftatereijcitis.’nos ponimus SC ueneramur. Mittamus alia, hæc aggrediamur in quibus plus ponderis eft:Nos ChriftS dei filium dicimus,uos negatis.Cur negatis? Sa- Clmjlwod né quianecuxore habet deus, ex qua filiS procreate poftet, Qirodfiuxor i^’ ei fuerit,filios^ genuerit,mundus qui unius imperio regitur, in plures di-uifus dominos,diu ftare non poftet. In unitate concordia eft,qme femet im periann pluritatc difcordia,quæ maxima régna iubuertit, Sed quis tarn ru dis,tarn uecors,tam demens Chriftianus eft, qui generare deum ex connu bio et permixtionefœminæ arbitreturfNon fumus adeó hebetes Chriftia-ni,ut tantS nefas admittamus.Saracenis fuaderi hoc polsit, qui deo SC cor=

10 pus SC caput SCmanus,SC estera membra concedunt, Nos deum fpiritSef- D«»^»^’. îèaftèrimus,incorporeS,immortalem,æternum,etincomprehenfibilê,qui dumftipfum intelligit,in mente fuauerbSconcipit, quod nos filiSdei eftè dicimusmec aliud eft in deo fcipfum noffe atqj intelligere,quam deum eftè: nihil eft enim in deo,nifi Deus, Deum autê cuius eft uerbum, nominamus patrétSC proceftum ipfius uerbi,generation? filq dicimus,Necueritas hsc de uerbo dei apud Chriftianos tantS illuxittgentiles philofophi ante ChrP fti aduentum eadem quæ nos afterimus,nonnulli affirmauerunt.fiquidem

Platoniciphilofophi in fuis libris apertiisime dixcrunt,quod In principio PUtonicoru de erat uerbum,SCuerbum erat apud deum, ÖC deus erat uerbum : hoc erat in Deofententid^

4.0 principio apud deum. Omnia per ipfum faSla funt, Óf fine ipfo faSlum eft nihil,Et reliqua ferme omnia comptobant de uerbo Dei,quæ Iohannes in euangelio luo tradit.ufqj ad incarnationem uerbi,quam ignorarunt : quid nondum natus erat Chriftus,2C al ta legis myfteria abfconderat Deus à lapt entibus huius Ièculi,quæ reuelauit par uulis, Quod igitur Platonici uerbS dei nommant,óf deum eftè dicunt,nos filium uocamus ex deo genitum, Óf deum eftè fatemur:nec ruina mundi ex filq generatione timemus, quando unus duntaxat filius eft, Et pater óf filius unum funt, una poteftas, una uo-luntas,unamaieftas,nec uerbum conceptu ab intelleSluconcipientedilcor dat.Oblèurahsc uerba uidebuntunatuuoles, prsfto erunt qui lumen af# gg ferant,

ferantîSf apcftißima omftiarcddant. Et tu fblehuftccorporett ecrùîs,quî notfîcm a biens, Ôf diem effîcit rediens : hic à feipfo lucis producit radios» Solùrfcî £iùnit4 Hæc produdHo,generatio quædâ cft in fole;amp;radq foil’s, filq foil's eins non temcompAra/ inconuenicntcr uocantur. Qiiæfimih'tudo quamuïsmultifarieeftinepta: tw» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nâ fob’s phires fæpc uidtmus radiosgt;deo unfeus tan tn eft filins : in co tamen

conucnif,quia una eft Sf fob’s Sf radiorum fubftanha,ôf una eft patri’s ^V fix Iq diuinitas atq; elfen ti’a: qua mm’s comparatio corporalis rerum nulla fatis CÛ diuinis quadrari poteft.Sed accipe teftimonia, SC qui ratione non capis, cede autoritati. Vetus teftamentnet ludcis et ChriftianisetSaracenis com

P, munecft,Erult;ftauit(inquitDauidexpcrfbnadei)cor meu uerbumbonu, 10 Hoc eft,quod dei filiudicimus, Sf unigenitû patris æterni, non ex carnali C0iugio,aut humano côplcxu, fed ex corde dei, id eft, inteUedu produdu jgt; afrerimus.Etrurfus:Filiusmeuses tu,egohodiegenui te, Hodiedici’t,qa deonecheri præterrjt, nee eras imminer. Scdhodicfcmpcr adeft, cniprie« »» fcntiafuntomnia.Iterum,Antelucifcrû(inquit)genui te.utintclligas,quia non loquitur de Salomone Dauid,fed deus pater de filio deo,quia ante luci ProKcr.8. ferQ nemo fuit. Et in libro Prouerbiorû legimus,Sapicntiâ dei, quæ dei fi^

,, buseft,dicentê;Nondûcrantabyftî,ô^ ego iam concepta eram. Ante mon tes amp;' colles ego parturiebar.Nunquâ cnim pater fine filio fuit,necfinepa-

» » tre fib us. Et hoc cft,quod in euagelio inquit Johânes:In principio erat uer- ja ” bum,ôf uerbûcratapuddeû,ôf deus cratuerbû, Qiiæ myfteria profunda Amus- g^ 3jf3 ^-q j^Qj^ intelligeret Arrius,nec Mahumetes comprchêderct,negarc maluerunt ucritatê dci,quàm fuâ ignorantiâ confiteri:ôf fuas ineptias im^ prudenter ingerere,quàm aliorû fapientiâ humiliter difccre,.Stulta hæc et dânofa pertinacia eft. Deo cm amp;nbsp;prophetis e-ius oportet cred ere .• amp;nbsp;fi quid

, » eft cuius ratione no capimus,debcmus cu Paulo dicerc:O altitudo diuitiax s,rß feiêtiæ ôCfapientiædei,cpincomprchenfibiliafuntiudiciaeius, Ôf inue« ftigabiles uiæ cius. Fatentur iurifcôfu!ti,non omniû quæ à maioribus fuis inftitutafunt,rationêreddipofre,Ô!l^ tamenlegi parendûefTe, quia non fine ArciMUà in' can ft côdita fueritjquâto minus arcana dei licet cognofeere.^ Plurim æ finit ’® comprebenßbi/ occulte caufæ,ad quas nulla potuitcuriofitas hominû pcruenire;quia fient ^•*‘ oculinoduæ ad folë,ita2C noftcr intuitus adeaqug finitdimnitatis.Nô eft ergo mirandß,fi ncq5generationêfibj,necp fpiritus fandi proceftionê,ncc^ triniratêin diuinitateqntellcxitcarnaliter homo, uel Arrius uel Mahume tes. Sed iliud in eis dânabile ac deteftabilefuit, qgt; facræ feripturæ, diuinis^ teftimonqs non acquieuerût,nâ quid opus eft argumêtis, ubi deus ipfelo-quituri’DcPythagoricis traditü eft,quodindifputandofoliti erant dicere, Pythd^oras. Ipfeait,lpfèautêeratPythagoras,tanquaeiusautoritatinôliccrctaduerfa

n: quanto minus deo,qui uerax cft,Sf omnis homo mendax , Sed negabis hæc effe Dei,quæ afferimus, teftimonia. De his pofterius dicemus. Nuede 4° fpiritu fando agendaeft,cuf tualex diuinos honores abrogata, Nó efthu® spiritui fan/ lulmodi erroris Mahumetes fnuêtor, Arri] et Neftorij ff Mac'’donfj hæc £lus, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;olim demétia fuit, quos facra patra cócilia dânauerût: fed eorû uirus apud Aegyptios óf Arabes alfquâdiulatuit,ôf poftremó, autoreMahumcteóf magiltro eius Sergio, late diffufum eft. Nemouearisdum ueraloqufmur* Caue nc fcquaris cæcos, difce fpiritu fandum effe deu, Sf tertia in trinitate fore perfonam-Diximus paulo antè,deum pattern dum fè cognofcit,ucrb« concipere,^ fibum gignere.Nunc quod fèquitur, adijcimus cognitioni an nexam effe appetinuam quandam operationem gt;nbsp;cuius principiß uoluntas

eftHnter operation es uero^quasuolûtas pfoducit,prçcipiia cftamarc« Ad* hibe hic aures, Ôf mcntem erigejn deo perfecta 5lt; abfolutam fateri cognia tionem oportetjSC amorê pari modo, cuius proceflus per appetitiuâ opera tionêexprimi tur,ficutamp;r uerbi generatio per intdlediuam: ÔC aha eft ope-ratio qua intelhgit,alia qua appetitjntelletftiuaex his completur,quçfunt quodammodo inipfointelligcnternamficutfenfibihain fenfu,ita intelligi* biliainintellecftudicimuscfte. Appetitiuaautem complementum aceipic iccundum quendam ordinem uel motum ad eas res, qua: obijeiuntur appe titui,ctoccukumquoddaniprincipiumfuimotushabet.Ea ueroquxprin s^mtut.

*° cipioferuntur arcano,ipiricus nomen acceperunt: nam SiT uentosipiritus elTedicimuSjamp;fin icripturis,procenaruiipiritus appellantur, quia non ap« paret afflationis fpiritusinitium.lvefpirationcmetiam SCarteriarum motum abintrinfeco ôCocculeo prinetpio manantem,uocamus fpiritum; atcp hocmodocongruentiquadafimilitudine, quantadiuina humanis uerbis indicaripoflunt,diuinus ipft amor à patrehlio«^ procédés, ipiritus dieftus eft.In nobis duplici ex cauia proceditamor, Aliquandoexcorporea,et ma Amor in nobis tcriali natura.- ÔCis plcrunqj immundus eft,fiC menti noxius, aliquando ex ^“P^'d »x cau/ ipia proprietate fpirituahs natura:, cum bonaintelhgibiha 06 rationi con- ^’ uenientia adamamus.-SC hie parus eft amorj66 laudabilis ,56 anima: faluta-

* •“ ris. In deo corporalis amor leu materialis locum non habet,led ille tan th re peritur,quifimplex eftctnitidilsimus ct puriftimus,quern fpiritufandtum appellamus. Necnosintelletftuali 06 iànêtoamorequicquâ proicquimur, nih quod intelleCluconcipimus.Conceptio autê (ut diximus)que fit ab in tcllceftu,uerbum eft,atq5 itanecefte eft amorê ex uerbo exoriri. Amat cnim deus quod de ftipfo intelhgit,id cft,ucrbû quod concipit intelligendo. Ver Verbum dd^tlui bum autem dei,dicimus filium dei,qui 06ipiepatrem nouit etamat.-ateg ita ^h“^ fit,utamor ipfe,cui ianeftus ipiritus eft nomê, ex patre filioep procedit, fitep cS patre Ô6 filio pariter deus.Nam ficutdiuinu intelligereelfentix diuinita tis eft,ita 06 amarc. E t ficut deus fe fem per intelhgit,ita 06 fe iemper amat.ct

’° omniaamat,fuam bonitatedum amat.Rurfus^ficutdeifilius,quieft uer-bu deiin natura diuinafubfiftens,patri coarternus,perfc6tus, Ô6 unus deus eft,ita 06 fpiritus ianeftus deus eft patri Ô6 filio coxquahs Ö6 coæternus. Et quiaomnequodfubfiftitinnatura intelligibili,apudnos peribnadicitur, PerlbM^ apudGræcos -v^sir^n^conicquens eft, uttresperibnasindiuinitatepona- ’'^^lt;n{* inus,quia très funtfubfiftentes, pater 56 uerbu Ô6 ipiritus ianCtus, neep has peribnas dicimus efle per effentiam diucrias, fed per iblas relationes diftin-cftas,quæ exproceisioneuerbiô6amoris proueniunt ♦ Atqtinhunemodö Chriftiana religio diuinitus illuftrata,diftinlt;ftas très peribnas confitetur in PerfoMrumix diuinis,non tres deos,ficut Mahumetes falfo opinatus eft:fed patrem,fi6 fi- trinitae di^Z

*° hum, Ô6ipiritum fancftum,unum ede ab çterno deum aderimus;nec tarnen d«lt;?-ipfum patrem qui filius eft, nee filium qui pater eft, nee ipiritum fan cd urn qui pater eft aut filius. Vna eft enim paths 06 filij 06 ipiritus ianefti eftentia, in qua non eft aliud pater,ahud filius,aliud fpiritus ianCdus; quauis in per-ionis alium patrem, alium fihum,alium ipiritum fancium, diuina docente autoritate,dicamus. Necfimilitudo in his quæcreata iuntfummg deeft tri nitati.Jnuihbiha dei (ficut Apoftolusait ) perea qua: faeftafunt intcilecda, ** conipiciutur.Sempiterna quoqj uirtus eius acdiuinitas relucet, quippein ‘* animanoftra,quædiuina: tnnuatis eftimago.Eftenimanimanoftrafub» ftantia quædâincorpom,S6rationeprædita,ô6 aCtus quide fine forma or/ gg » gamei

gam'd corports,quæ dum corpus mouet Ä' régît, fui meminît^ft intellîgît, Ôf fc diligittquibus in rebus quædâ apparet ti initas,mcmoriæ, intelligent AmMdnoßrd ôôamoris.Triahæcadfeipiàreferuntur, quianoneftamor fine memoria, diim£ trmitdtis ncc memoria fine notitia.Nam quis meminit aut amat quod ncfcitdufcpa^ indgo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;rabifia funt hæcà fcmctipfis,amp;^ tarnen quodlibet corn, ÔC fimul omnia una

eflèntia funt,et una uita in anima una, Differunt tarnen,quia memoria non eft intclligcntia uel uoluntas,nec intelligentia uoluntas fiue amor, Qiiod ft hæc diligenter infpicias,inuenics fummæ illius trinitatis atep unitatis uefti giü,etimagincm quandam quamuis impart Quicunep enim ièmpitemam et in commutabilênaturam,pcr memoriâreminiieiturjintuetur per intelli ‘° gentiam,amplcctitur per diledionem, Profedoreperitin fcipfo fummæ trinitatis imagine, non tarnen omninofimüê, fed qualemcuncp,itaut in fP militudinc magna inueniatur diisimilitudo, Etfi enim homo meminit, in^ telligitamp;rdiligit,non tarnen memoria eft,nee intelligentia, ncc di lcft!o,ièd funt hæc in co Ôf in unafubftantia,non ficutaceidêtia inlubiect is, quæ pof luntabeflc,lèdfubftantialiter exiftuntin anima. Óf unus homoeft qui ha-• nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;bet hæc tria,nonipië eft hæc tria,Infimpliciueronatura,quæ deus eft,quâgt;

vis unus fit deusjres tarnen pcribnæfunt,ut dictum eft, 6C ipiedeus eft hæ tres peribnæ,Sed illud fatis ad rem noftram eft,quia tria hæc aliquo modo unû funt. Reperitur Sf fub alijs nominibus,óf alio modo in noftra natura *• I^mtifmüiüii illiusfummectinefFabiliSstrinitatis imago.Na mens etnotitiaeius et amor, imdgo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tria quædâ hint: mens enim nouit fe, óf amat fc,nec amare ft poteft nifi etia

nouerit ft.Duo quedafunt,mcns,ct notitia cius.duo etiâ funt mens et amor eins. Cu ft nouit mens,óf fe amat,manet trinitas:fcilicetmcns,amor,etnoti

• tia.Et hæc fria,quâuis diftinda inuicê fint, unum tantü elft dicuntur, quia in anima fubftantialiter cxiftunt.-óf eft ipfa més quafi parens, óf notitia eins quafi proies eius. Mens enim c3 ft cognoftit,notitiaftiigignit,etcftiblapa rês fu æ notitiæ-Tertius eft amor, qui de ipfa mente Ôf notitia proccdit, dû mens cognofeit fe,diligitft:nonem poftet fediligere, nifi cognofteretft: a-matenim placitâprolcm notitiâfuam.Et itaamor quidâcomplexus eft pa ^* remis Ôf prolis:nccminor eft proies parente, cum tantam ft nouerit mens quanta eft.nec minor eft amor parente Sf prole,id eft,mente et notitia.Con fiderathæc rationalis homo, Sf uidens tria in una eftèntia concurrere, ex-tendit ft ad contemplationê creatoris,ôf intelligit imitate in trinitatc,et tri nitatem in unitarc,óf unû deum colitjUnam eftentiâ, ÔC unum principium, Abf^ diwnûte ficut et patriarchæ óf prophetæ atep apoftoli tradiderut.Sed audiamus iam ^imonijsomnis tandem ipfos,5f diuinclegis autoritäre Sf teftimoniainmediû afteramus, de hsargumen fine quibus uana eft omnis argumentatio.Deum patrê,omnes fteræ fitere fcróo udnd. nbsp;nbsp;nbsp;confitentur,óf dei nomen paternitatem ad omnia refer t. Et fi filiü dicimus, non poftumus patre negare. De filio addufta funt teftimonia legis, ergo et 4* ïóhdn.i4‘ pater oftenfus eft,ficutet Saluator ait:Phifippc,qui uidetme,uidetet patré Gcne.i. meum,Nuncdeipiritufanfto,quodcæpimus,profequendûcft.InGenefi legimus, Qitia ipiritus domini ferebatur iuper aquas. Qiiis tune dominus ’ nifi deus fuiqóf cuius ipiritus nifi dei rquot; Et quomodo dei Ipiritus, nifi deusf Deus eft quiequid dei eft,nee aliquid illi immixtu eft.lncompofitus eft,firn Iolj.i}3, plex cft,fif purus deus,In lob ftriptü eft:Spiritus domini fecitme,Sf fpira-culü omnipotétis dei uiuificauit me. Dei iunt hæc opera,nó hominis.Quis fecit hominê nifi deus,aut uiuificat hominê nifi deus f eft igitur ipiritus do-slt;ipifn.i. mini^propter quod dictum eftin Pfalmis: Spiritus domini repleuitorbcm terrarum

terrariTm,5lt;f hoc quod continet omnia,Icientiam habet uocis. Quis hiefpi'-ritus nindeusf’quisimplcatorbemnin deus,cuicœlûfedes eft, St terra fca^ bellum pedibus cius f Et apud poëtas deum ire per omnes terras traeftusep maris,cœlumŒ profundu,traditü eft.Etrurfus, Eft neDei fedcs nifi terra, pontus,Str aër,^ coelum SÜuirtust'Propter quod rc(ftcaitDauid:QiTÓibo ppLijS. à Ipiritu tuo ? Oftendens non efle locum in quo poiïet fugere fpiritum do-mini,qui eft ubiq^ Efleautem ubiqj, implere ÓC continere mundu, ióli deo tributu eft. Deus igitur ianclus ipiritus eft,qui hæc pcragit, SC futura pra:= noicit,amp;’ prædicitjicut icriptum eft: Reiponfum accepit Symconà ipiritu Lk««.

,0 fancto,quia non morcrciur nifi uiderct Chriftü domini.Non eft cur deum “ ncgemus,qui dci efficitopera.Nonigitur folus pater deus eft, neqjfolusfi-Iius,ftd ipiritus iaueftus cum patrefimul 5C filio deus eft,Quia non aducria tur rationi trinitas perfonarum in unitatediuinitatis, quemadmodum fu-perius oftenfttm eft. Sed iam trinitateipiam ex iacris codicibus demonftre-musjSC Moyièn ante omnes audiamus, cuius hæefuntuerbain capitelibri quem Genefîm noftri uocant: Jn principio creauit deus coelum amp;nbsp;terrain, Terra autem erat inanis amp;5 uacua,et ipiritus domini ferebatur fuper aquas. » « Tria commemorat:Deum,principium, SC ipiritu, Ideoindeo, patrem in-' tclligimus:in principio,filium:in ipiritu domini,ipiritumiancftum. Et acci piatur hoc in loco principiû pro filio, ficut in Pial mis de iuo filio dicit deus: Tecum principium in die uirtutis tuæ in ipiendoribus fmetorû, ex utero pj'j.ioj. ante lucifer 2 genui te. Atep ita in exordio nafcentis mundi, trinitas ipfa in * « diuinis perfonis adducitur. Hic fi placerct, interieri poftèt de Heloenim, ftcundum Hieronymum ad Marcellum, Tentans diabolus primos paren tes,interpofito ferpente,amp;fuadens utedant de lignoprohibito,Eritis (ina quit)ficut dqjfcientes bonum SC malum. Quod pcrinde accipiendu cft,ac ft diceret,Eritis ficut diuinæ perfonæ,quibus ignotû eft nihil.Ét cum etjeere-tur A dam de paradifo,inquit Dominus, Ecce Adam fa (ft us eft ficut unus « « ex nobis.quibus nobisfpatri fcilicct,amp; filio, amp;nbsp;fpiritui fanCto, Sed manife=

jo ftiuscadem trinitas oftenditur,cumdicitur:Faciamus hominem ad imagi- “ nem SC fimilitudinê noftram.Cum air,faciamus,0C noftra, plures peribnas inducit.Cumdicit,Imaginem,unitatem diuinitatisoftendit.Neclolitarius eft cum dicit, faciamus.neque aliéna à ft Ioquitur,qui Noftra ait. Duo funt pluralia uerba,Faciamus ÖC Noftra, utuideatur pater cum filio ÔC ipiritu-fanefto miftcrefermone, quod noniono uocis,ftd intelleCftu expreisius eft. Dixerat,Creauit deus coelum amp;nbsp;terram.Deus,0C Creauit, fingularia funt: “ quia unus eft deus,0C una diuinitatis eflentia.iubiungitur, Faciamus,et No ftram,ut pluralitas in perfonis intelligatur .Idem SC Pfalmifta canit regius, dû ait: Verbo domini coeli firmati funt,ÖC fpiritu oris eius omnis uirtus eo= “ 40 rum.Quid manifeftius dici potuitfln conditione cœlor2,trcs perfone con-currunt,dominus,uerbu,5C fpiritus;dominus,patrê exprimit: in uerbo,fi'-lium accepimus;ipiritus is eft, quern ftneftu uocamus. Et rurfus Propheta, ut trinitatem perfonarum in diuinitate cognofcas, ter deum prouocatin benedi(ftione.ßenedicat nos (inquit)deus deus noftcr,bencdicatnos deus, ppl.lt;îlt;î, amp;nbsp;metuant eum uniuerfi fines terræ.Trina dei confeisio,trinitatem expri- ‘ ‘ mitperfonaru.SC cum fubditur, Metuant eum uniuerfi fines terræ, unitas apentur diuinitatis. In Pialmo quoquexLiiil. mul turn exprefte trinitatem innuit,cum dicit filio: Sedes tuadeusin ftculüfeculi. SC poftea fubdit, “ Propterea unxit te deus deus tuus: id eft, pater SC Ipiritus lancftus. SC cum ‘ * ftquKur,PrgpartKipib«s tuis.myfteriüquoepincarnationis aperit,dequo

fuolocoprofequemur, Etlßiasinuifionc fua damantù introdirdtSera* ipüfS. phim,Sandus fandus fandus dominus deus fahaoth.Ter Sandus ad très perfonas referturjóf femel Dominus, Só femel Deus cVdtur : quia unus eft dominus,óf unus eft deus. Et rurfus idem uates ex perfona CH R IS T iloqul », tur,0f dicit;Dominus meus mifit me, óf fpiritus eiïis. Dominus meus, m-' quit,id eft,pater meus:mifit me,lcilicetfïliû:ôf fpiritus eins, qui eft fandus fpiritus. Qins hic non intelligat trinitatem? Non latuitproplaetas hoc my-fteriu.Poft'entctaliaplura huiuftnodi teftimoniaex ueteri teftamento after ri,qug trinitate plane oftendunt.planius tarnen loeutus eft in euangclio do

’,, minus,quicuinorbêmitteretdifcipulos:Euntes(inquit)docete omnesge ‘lt; ,, tcs,0f baptizate eos in nomine patris,0f filq,0f fpiritus fan di. Tres nomi-nauit pcrfbnas,In nomine,dixit.‘non, in nominibus, ut eftentiæ imitate in perfonar û trinitate monftraret. Et Johannes euâgelifta, qui de pedorc do

,, mini ueritatêhaufit,in cpiftola fùainquit : Trcs funt qui teftimoniû dât in Row.ii- cœlo,Pater,ucrbû,etfpiritus fandus;ôf hi très unû funt.Et apoftolus Pau

,, lus:Mifit(inquit)^iritûfiIijfui in corda noftra. Et alibi: Spiritus eius qui ,, fufeitauit lefum,habitatin nobis.Etiterû:Exipfb, inquit, ôf per ipfum, Ôf » gt;nbsp;in ipfb funt omnia, ipfi gloria. Ex ipfo dicit,propter patrem; ôf per ipfum, propter filium:in ipfo,propter fpiritû fandum. Non dicit ex iphs, aut per ipfos,fîue in ipfîs,necipfisjcd iphgloria,inquit:ut trinitatêfimul ôf unita- ta têcognofeeremus, A tc^ his teftimonrjs etautoritatibus iliuminata eft defu per Chriftiana religio. Summa enim fiducia confitetur óf prædicatunum deum effe^qui eft caufa caufarum,principium amp;nbsp;finis omniû rerum, ôf om nis autor creature, ôf fummumbonum, ôf nihilo minus tres perfonas in deo recognofcit,óf trinitatem in unitateueneratur:cui qui aduerfatur,falu tis expertem fè reddet,0f ambulat in tenebris, óf ueritas non eft in eo. Tu nero fi fipias,de tenebris emergcs,óf candida luce perfufus,làcratifsimâ tri nitatem ôf cognofcendo coles, ôf colendo cognofces, Nee aduerfaberis fa^«

gt;gt; crofando euangelio,in quo legitur, Verbum carofadum eft. Negattuus Verbiincitr legiferincarnationemuerbi.Nam cur (inquit) fadus eft deus homo, Vin J® Mtio. ligno crucis pa{rus,qui alio modo genus humanum redimere poteratf Ne-gat tua Icx Chrifti necem,óf alium fuo loco interfedu exiftimat : nee deum incarnatum cognofcipneq; crucifixum aut mortuum. Nos utrunep pr ædv camus,quia fadus eft deus homo,etpairus eft : Ôf propter falu tem hominis

,, hæefada efte teftamur. Ait em de feipfo Dominus; Venit filius hominis lal igt; uarequod pcrierat, Conftabatprimi parentis errato, omnes homines culpa tenerficlaufà erat paradifi porta,nee mortalibus patebat in cœlû aditus, Decebat fummam dei bonitatem,hominem qui ccciderat reparare,nec mi-fèrum dfe perpetuó finere,qui ad beatitudinem perfruenda creatus fuerat. Sed obftabat iuftitia dei,quæ pro peccato fatisfadionem cxigebat,Dignus 4» eratinfinitapoena, quimaieftatem offendcrat infinitam. Nechomotanti

/ crat,ut infinitam poftet redimere culpam. Stabathinediuina iuftitia ulrio-nem petens, illincdiuinabonkas miferendum eftecontendens, Audienda fuit utratp uox,quiauniuerfaeuiae Domini mifericordia óf ueritas. Quare óf fi poteratdeus aliter humanæimbecillitati confulerc (eft enim omnipo-tens ) hic tarnen conuenientifsimus fuit modus quemelcgit, utafTumpta humana natura,ipfepœnas folueret, Fadus eft deus homo,ut homo fieret deus: ueritas de terra orta eft, óf iuftitia de cœlo profpexit. Coniunda eft huipanitas diuinftatijUtacciperctdeplenftudinebonitatis, quodfuædefe-dum

ér um fupplcrct infirmitatis . Fuit hk modus lalaandt humanï generis diuina: bonitati conuemens . Satisfadum eftiuftinæfimul dCmiIèncor-diæ, fatisfadum eft amorf Sé odio, Placuit hoe diuinx potentie, quæ om= nem defedum noftrurn fua uirtute fuperat, Placuit óf fapientiæjquæ nihil fruftra, nihil non dccenter ac conuenientißime facit, Et licet ncccfsitate ab-fblura,qua neceflarium dicimus, fine quo aliud clTc non poteft * incarnatio voH incarM uerbi neceflarianon fuitreo tarnen modo quo neceflariumaccipitur id,quo Mtio ciuo pa/ conuenientius Sé congruentius peruenitur ad finem, dicere non pudet ,ad do necc^arut reparationem hominis incarnationem fihj Dei necefiariam fuifle. Ego finn ß^c^tt-

10 Deus,ego fum Dominus,Sé nó eft alius abft^ mefaluator,ex perfona Chri- ‘ ‘ fti inquitIlaias,quia nó poterat homo faluareiêipfum,curnecefiarium fuit “ ut homo fieret deus,et Deus homo faluaret hominê. Propterquod pulcher rimc Sé ad propofi tö aptißime inquit ex noftris profeftbribus unus in hue modÜ5demyftcrio diumæ incamationis; Sufeipitur à maieftate humilitas, ïncamationii à uirtute infirmitas,ab æternirate mortalitas, Sé ad deponendu conditionis f^y^lt;:^ilt;^* naturæ debitum,natura inuiolabilis eft unita paßibilfiDeusqj ucrus Sé homo ucrus in unitate reperitunut quod noftris remedijs cógrucbat,unus atz que idem hominum Dei^ mediatonSé mori ex un o, Sé refurgerépoftèt ex altero.nifi enim effet uerus Dcus,n5 afferret rcmediummifi eftetuerus ho^

ïo mo,nonpræberetexemplum.Jntelligisquam conuenienter filiusDeicar^ nem aflumpfêritutDeus,5é mortem obierit ut homo , Sed quæristeftP moniaantiquælegis.nonnegabimus,pra:ftofunt:Ecce (inquit Ifaias)uir^ go concipiet, Sé pariet filium, Sé uocabitur nomen eius Emanuefiquodin- * terpretatur nobifcum deus.Quomodo nobifcu Deus eflénifi quia uerbum * * caro factum eft, Sé habitauit in nobis.Et iteru eiufdê prophetae uerbafunt; Puer natus eft nobis,8éfilius datus eftnobis, cuius imperium fuper hume^ ‘ * rum eius,Sé uocabitur nomen eius admirabilis,confiIiarius,Deus fortis,pa ‘ ' ter futuri feculi,princeps pacis. An non hic myfterium incamationis plane ‘ quot;nbsp;oftendituréSéquçtûcfuturaerantîtanquâprætcrftamanifeftanturr’Puer,

’° inquit,natus eft nobis,quia natus eft in humana paruitate.et datus eft filius, ^P''^ ^‘’^‘^ ^^ quêadmodû Johannes ait; Quia fie Deus dilexit mundSjUt filiu fuum daret pf^*^’ unigenitS.DatuseftChriftus exdiuinitate, natusexhumanitate, natusex ‘ ‘ uirgine.Cuius imperium fuper humerumcius.quodeftimpenu Chrifti,ni

fi lignum er uefs,in quo pependitjmundü uicit,aëreas poteftates debellauit, Cquot;’'*™ «wpfi^? Sé luhaéto trinphatoqj diabolo,regnü fuu poteter intrauit. Oportuit enim ^^’'’**’ Chriftum pati, Sé fic intrare in gloria fua,ut inquit ipft in euangelio Lucas, Imperium igitur fuper humcrum eius fuinquia crucéfuam fuis geftauit hu meris.quamuis co fatigato Simon Cyreneus angariatus fit earn tollere, Di cituradmirabilisjpropterfignaSéprodigiaquæ fecitjumencæcis, auditû

♦ ° furdiS)Claudis ambulationem,debilibus fortitudinem,5é mortuis uitam rez ftituens. Confiliarius appellatur, propter euangelicaconfilia,quæ adiecit antiquæ legi.Deus afreritur,neputares purum hominem natum,nam De-us humantenaturæ coniunctus eft. Fortis, quiafpoliauit infernum , Sé portas aèreas confrcgit,et ucc7es ferreos dißipauit, Pater futuri feculi,quia cœlum aperuitcle(ftis,Sé regnum homini præparauit æternSpoft hanc uitam in ccelefti lcruiàlê. Princeps pacis,quia nato Chrifto,claufum eft apud Romanos templum Jouis,Ôé mira pax cxorta eft:et Gloria in excclfis Deo, eantauer un t angeli,ôé in terra pax hominibus bonæ uoluntatis, Oftédit ôé aliolocoidem I (aus in tarnationem tj erbij dicens;Dominuscnim index no/

, nbsp;nbsp;, » fter, Dominus kgifcr noHer, Dominus rex nofrer, ipfè uchict 8^ kliiabit , gt;nbsp;nos,quad permde acefpiendS cfnac fi dicat, carnem acdpi'ct, êómortê pro lAi^ 45'nobis fubibit.Etrurfus; Veretu es Deus abfcondinis,Deus Ifraelfaluator, Abfconditus,inqint:quiaincarnelatuitfaluator Ifrael, quia fua morteno* j’gt;ftram mortem redemit.Etne pûtes temporalem eße falutem,faluationis ge nus addiditilfrael ßluatus eft(inquit)in Dommond eftjin uirtute Dominx» Etfubdit,fàluteæterna:quam cókeuti funtomnes,qui'ex Ifrael Chriftocre lo-f.ij. diderunt. Apertifsimum teftimonium eft Ilaiæ.fed audi leremiam, fua funt j 5 bæc uerba. Ecce dies ucnient,dixit Dominus, amp;f fulcitabogcrmen luftu ex ,, femme Dauid,amp;regnabitrex,óf fapiens erit,Scfacietiudicium:óf indieb, »• ï, illis faluabitur luda, 06 habitabit Jfrael confidenter: 06 hoe eft nomen quod uocabunt eum,Deus iuftus.Cófidera uerba,06 attende myfteria.Sufcitabo (inquit)germen iuftü,id eftjChriftü fanerfi Ô6 luftS ex fèmine Dauid feeun LocMi Xmmiis dû carné.quia ex profapiaregia et de fanguincDauid Maria.mater Domk explicdtu^. nbsp;nbsp;ni nata eft. Etregnabitrex.quomodo regnabitc' Sanè quemadmodum ipft MM i8. apud Mattheu in euagelio dicit: Data eft mihi omnis poteftas in cœlo 06 in terra, q, eft regê eftè. Et ftpiés erit, fapientia creata fciiicet quæ hominis eft, 06 increata quæ Dei eft,06 quæ eft ante iècula.Et feciet iudieiü, difcretionis icilicetetdilcuisionis.nficdiftretionisjdûeligitexmortalibus quosuult,et alios fuo arbitrio dimittit:06 in fine feculi diftuftionis,quado reddet unicui *• que fecundû opera fua. In dieb. illis faluabitur ludaud eft,quicuncp credide rint et baptizati fuerint, falui erunt.Et habitabitIftael confidenter,in ftatu ccclefig triûphantis.Et hoc eft nomê quod uocabût eû,Dèus iuftus: utfeias quia Chriftus ex femine Dauid natus eft,non folum homo, fed etiam Deus eft:nec altcri quam Chrifto hæc uerba conuenirepoflunt. Accédât 06 alius Bdruc. ï. propheta Baruch nominc,quid ille ait^Hic eft,mqt,Deus nofter,06 nó efti« gt;nbsp;gt;nbsp;mabitur alius aduerfus eum : hic adinuenit omnem uiam difciplinæ,ô6 tra/ 3» didit illam lacob puerofuo,06 Iftael dilcCto fuo.Poft hæc in terris uifus eft» », 06 cum hominibus conuerfatus eft. Docent hæc omnia incarnationemuer

bi,06 hominem fadum Dei filium manifeftant.Nunc de morte audi, S6 eos j • contemnito,qui Chriftum uolunt efte translatum,06 nondum mortuü, fed incredibili dementia circa diem fupremum iudicq cum omnibus angelis in Cbnïl« Ho-cef terficiendum putant.Etnefandam audaciam,06ftultitiam alias inauditam, femortuwn. dimitfimus,angelos,quorum fubftantia incorporeaeftetimmortalis.Chri ftuminterfedum negant,06aiunt interficiendum ; AtDauidexperibna PpI.68. ChriftûQuæ non rapui,tunc (inquit) exoluebâ. quia non pcccauit,S6 poe-. nas dedit,pro alieno delido mortem fubqt ♦ Qiiod manifeftius liaias often^ ». dit,dicens: V ere languores noftros ipfe tulit, 06 dolores noftros ipfc porta* ” uit;ipft uulneratus eft propter Iniquitates noftras, attritus eft propter feek »» ranoftra:difciplinampacisnoftræfuper eum,ô61iuore eiusiànatifumus. 4# 5 gt;nbsp;omnes enim nos quafi oués errauimus,et unufquifqj in uia fua declinauinet ’» Deus pofuit fuper eü iniquitatem,expiandis omniü noftrum. Et fubditur: 5 ’ Oblatus cft,quia ipièuoluit,06 nó aperuit os fuü.Etpaulo póft.Tradidit in ’ ’ morté anima fuâîô6 cû icclcratis deputatus eftupk multorü peccata tulit, et » » pro trêfgrelïorib.rogauit.Si uidiflèt propheta paftionê Chrifti,uix potuif/ 5 ’ fetapertius loqui.Nec Jeremias tacuittormenta Domini,qui eum exligno » 3 crucis ita loquentêinducit: ‘O uos oês qui trâfitis uiâ,attendite,amp;6 uidete, ft ’ ’ eft dolor fimilis ficut dolor meus.Et iplc Saluator de fe ait : Ecceafeedimus »» Ierofolyma,06 filius hominis tradetur principib.facerdotû Ô6 icribis,etcon demnebunt

demhabant cum ofte,êCtradcntcumgcntibiis ad il!udcndü 5^ flagellandu ƒ * 00crudfigend5,5C tertiadierefurgct,Étïtcrü alibi:Sicut Moyfescxaltauft ‘ ' ferpentem fn deferto,fta exaltarf oportetfilfum hominis; ut omnis qui cre= lobün.i ditin eum,non per car, fed habeat uita acternam-Et ne de morte dubites,icrf biteuangelifta:Cumacccpi{ïètIefusacetum,dixit:Confummatüeft.Etin' ‘ ‘ clinato capite,emifit fpiritum. Prophetæ Chriftum moriturumgt; SC à mor» ‘ ‘ tuis refurreóiurum prædixerunt:Euangeliftæ æ obijflein cruce, QC fepuE turn refurrexifle tertia die affirmât, Certa res eft,nihil ambigiu tatis habet, ueritati omniaconibnant.RefurrexitDominus,afcenditad caclum,d^uen

10 turuseftiterum,utfaciat indicium in fine ièculi, Tua Iexnonrecipit,quia non fapit de Chtillo,quæ faperc oportet, Cuius alter um aduentû non Îblû Cfnßt diamf euangelium,ied antiquietiam uates oftendunt, ficutpaulo antè de Icrcmia tw[ecundiH’ diximus,Conteftis eius eft Daniel,dicens; Ecce in nubibus cœli quafi filius ‘ ‘ hominis ueniebagSf ulcp ad antiquum dierum peruenit.Et ièquituriSC de- ‘ ‘ dit ei poteftatem amp;nbsp;honoré âfregnum, amp;f omnes populi, tribus, 06 linguæ ‘ ‘ Eruient ei,quibus in uerbis uiri dodiores indicium Chrifti facile inuenint * * fn finemundi.Et iplè Chriftus deEipfo loqnitur:Dico uobis,quod uos qui ‘ * fecuti eftis me, inregencratione cu Eder it filius hominis in fede maieftatis ‘ ‘ fuæ,fcdebitisô6uosiudicantesduodecimtribusIEaël.Etinadibus Apo/ '‘

ao ftolorumlcgimus,ConftitutumeflèChriftuma Deopatreuiuorûô6mor “ tuorum iudicem,Hæc nos de Deo Entimus,hæc 06 firmiter credimus, hæc falubrircr prædicainus,ætcrnâ nitâ promittentes omnibus qui Chrifto cre dnnt,S6 in trinitatis nomine baptizatfioperafaciût euangelio digna, Quæ ^‘^ ‘^.^^^^ ris que fit fila uita æterna,qd agat illic homo5qua uoluptate Iæterur,ô6 qua ^‘^ ^“'^ beatitudinêaffèquaturdvelpondemuscum euangelioIohannis:Hæceftni jo|,^f,, ,^, ta æterna, ut cognoEât te uerum Deum, 06 qnem mififtiJefum Chriftum, Summa tibi félicitas erit,uidere Deum in fna natura,06 eius perfrui bonita^ te, Gaudio noftræ mentis hinc iàtiabimur,hinc implebimur,hincfummafe heitas erit hacrere Deo,et Deum cognoEere,Videmus enim nne per fpeciiquot; ‘«

,0 lu ( ut ait Apoftolus) tue facie ad faciem,ô6 in nubilo,tefte lob: In facie Do “ mini uidebimns Iumê,ô6 iatiabimur cum apparueritgloria eius: 06 erimns “ fibifimiles ut,aitJohânes.Nccoculus uidit(inquitlEias) necaurisandiuit, “’ nee in cor hominis aEêdit,quæ promifit Dominus diligentibusE.Et Apo ** ftolus,nó cflecondignas paßioneshuius Eculidicir,adfuturâgloria qugre uelabitur in nobis.Tua Jex in alia uita flu mina ladis 06 mellis 06 uini,pmitgt; tit,06cibariadelicata,06uxoresmultas,ô6côcubinas,ô6uirginû coitus,Ô6 QUdUnt^'Ucif angeloru in turpib. obEqnqs minifteria , 06quicquid caro depofeit,Bonis tdtem Mcerdni hæcparadifus Ô6afinipotins,cf: hominis cft.Nâquismortalis eft, hominis lex^romiitdt. habens fadem,qni per omnem uitâ fuâ corpori feruiat f quis nó aliquando

4o in mentis EcclTum abit,quis non pafcit intelledum aliquando,66 à fenfibus reccditfpeculando^Annon eft honoris Ö6 gloriæ uoluptas mul to iucundiz or Ô6diuturnior,quàmcibus ipfenclpotnsfßibitfapies, atq) edit, utuiuaU Tua lex ideo uitâ appetendam homini exiftimaput edat Ô6 bibat, Sicut in hoc feculo carneus fuit Icgifer tuus,ita 66 in futuro carni findendu putauit: neep curauit ia tiare mentem, cui omne ftudium fuit implere uentrem : atqj fn earefummum bonü elft putauft,quod neep gentiles philofophi,præter PMofopbroW paucos, admffifEnt, inter quos fumma fuit de fupremo bono dfifenfio. Ä- dejuwmo bon9 iqfndolorfs priuationefclicitatem pofucruntjUt^Didonfus : Alij iiiho = dijlenjlo. neftate uoluptau cemunda, ut Calipho 66 Synomachus ; alij fn Efenz

da,Ut Her?1us:ali) i'n fola uïrtutc att^ honeftate,ut Zeno amp;nbsp;Stofdtalq inbo msanimiamp;r corporis amp;nbsp;for tun æ, ut Ariftotcksamp;T Peripatetici. Soli Ari* ftippus amp;f Epicurus,SC eorum fchola,fummum bonum in uolptatelocaucquot; runt,atcp his tua Icx conformis eft, qui fæx omniû philofophorum ScfoetP dum cœnû fuere, Ncc tarnen illi in eo errorefuerunt, ut hanc fdicitatem in al tero fèculo expcdarent,quibus futuræ uitæ fpcs nulla fuit, mortalem ant mam exiftimantibus. Noftri philofophi fummum bonum nee in terra,nee Sllt;(Wt»M bo in fcnfu,icd m cœlo amp;nbsp;in Deo querendum cenfent,et eo fatiandam mentem ^ wDeo. exiftimant.Etnatura inftituitnos,ut cœlum aipicientes, có uotis omnibus

alpiremus. ficureftillud poëticum; Oshominifublimededit^coelum^ui»* dere lußit, ÔC credos ad lidera tollereuultus.Qiiis neicit finem his pradfa-re, quæfuntadfi'nemf'omniahæccorporeaobledamêtaeôrepcrtafunt,ut jfpes hominis côfcruari,SC infuumfinê,quieftDeus, per hçcadduci pollet. C^is aut cderet,aut biberet,aut procr candis liberis operam daret, nifi eflet in his aliqua deledatiof' At hæc non eft lini s hominis, qui ad Deum fadu« eft.Ô!^ nifi adDeum ueniat, nunquam quiefeit, necper carnales delectation nes ad Deum iplùm peruenitur : led quanto his magis immerfus eft homo, ^.„^ tanto eft ab ipfo Deo remotior.qui taliquadoeobcatior exiftit, quato angc licç diuing naturae magis ac magis adhæreenec curat carnaliadeiideria,qui ßonisfruitur fpintualibus. Sicut ignis et aqua fimul elfe non pofsûtjficdelPx* ciç ipirituales carnalibus noncohærentttrahuntillæadièhumanânaturâ, amp;: totâ in le rapiunt^neq^ientirefinut quæcaro appétit. Guftato ipintu, de ft«w~^.i jle/ ftpitomniscaro, utinquitunusexnoftris, Tualcx in paradiiouolupratcs luMUi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;admittit,quas nec S olônec Lycurgus permifit in terra. Quotfœditates de

cibo amp;nbsp;potu de alijs uoluptatibus oriuntur, quas in paradtio nephas fuerit nominarefaut enim gignerêtur fine finehomincs,ô(^ implcrent omnianun quam morituri:aut fruftra elTetpcrmixtio maris et fœminç fine frudu,quç ctiam in hoemundo damnatur. Dicis, Quid ergo foeminis opus eft,fi non eft coituseDieimus SC nos, Quid opus eft coitu,fi no eft generatioePropter uoluptatem,dices. At hgcfœdauoluptas cft,5Cindigna,quæ paradifum noje ingreditur. Nam quomodo illic permilfa erithæc turpitudo, quæ hie taa* quam obfeoena prohibetur?5C tantum propter fobolem,aut cuitandi maioz Votfrew cot / ris mali caufa permittiturCHippocrates diuinæ uir lcientiæ,uenereum coi. ft« morbi comi turn partem elfe quandam mor bi teterrimi exiftimabat,quem noftri comt« óaliscitt^ddm tialem dixerünt.Quis igitur habens aliquid humanipudoris,(utuerbis cut plt;rt- iufdam gcntilis utamur ) uoluptatibus iftis duabus cocundi att^ comeden*

di,quxhominicumfueattpcumafi'no cómunesfuntjgratuleturfNonfunt hæc,quæ pia mes in cœlo requirat.Dicis iterû, Igitur nô erit plena félicitas in paradiio,li aliquod defucrit obledfameti genus. Ergo ut exiftimas, cum narijs rebus oblecftentur homines,faltationc,uenatione,pilcatione,ludo, lit ^, cro,cantu,cibo,potu,uenere,SCaltjsquampluribus,eademomniain paradi fotuo requires,SC cum Virgilio dices; Qiie gratia curi um Armoru^fuit, uiuis quæ cura, nitentes Paicereequos,eadem iêquitur tellurerepoftos. Va nahæcphilofophia eft, quam nulla unquam ciuitasbenemftitutarecepit. Nos(ut diximus)mentis gaudiaSCfpintualcs delicias quærimus.Beatitu* do noftraquam expedamus in altera uita, eft ipfa dei uifio,qua nihil opta-BMfitedo file/ bilius inueniri poteft. Videbitenim beatus animus SC quæ funt incœlo, SC lui iudUsfùtura quæ fub cœlo. Quid erit quod eius afpecium fugiat, qui uidebit uidentem

verbi, de proccJsioftc fandti fpiritus,deücfamefttis cedefiae, de cætcffs'àrgt; cam's, tune apertaeruntæ mamfefta: null um décrit oblcda men turn, nihil requiret ultra pknus animus.Nam quid pleno opus eft f nihil illi decft,qui nihilcupit,Defidcria noftra implebit optimus acmaximusDeus, inquo omnia botjamfunt, necullum cupiditatibus noftris relinquet locum, brit I)eus omnia in omnibus, qui fine fine uidebitur , fine fineamabitur j fine dckï omnU defatigatione laudabitur. Qnæ lingua dicere, uel quis intelIeClus capere inofwmW fufficitillius fupernæciuitatis quanta fint gaudia, angelorum chonsintc= reffe,cum beatißimis ipiritibus gloriæ conditoris afsiftere, præfentem Dei «o uultumcernerejincircunferiptumlumenuidere, nullo mortis metu aftici, incorruptionis perpétue munerelætarhnccpillicbeatitudohumani corpo ris in epulis erir,autinuino,autincoitu. Exredundantiabeatitudinis ank mæ glorificabitur corpus ipfum,amp;^ fimilitudinêeius induet. Fulgebit tan* qua foi in confpectuDei, teneritati eins nulla refiftet materia, leuitas ÔC agi litas infinitafpacia in iCiuoculipermcabit,nihileritquo amplius lædi pok fit:inuiolabileeritet impaftibile,more animaued ita totus homocxulrabit, 0!1 dieet cum Propheta: Cor meum 00 caro mea exultauerunt in Deum ui* uum.Neefruftracrit differentiafexuum, autartusreliqui fuperfluent. re* j^.^^^^^ rœ^ furgent uiri et feeminte integris mcmbris,dt non fold in fpecie,fed in ipfo in ^^^^-^ ^^ to diuiduo humane nature perfedio reintegrabittnec tamê animales operatio p^Kio.

nes aderût, nee cómixtio maris ÔC fœminæ,quia cefiabit cauffa propter qua fueratintroduda, Erit enim compléta multitudohominû à Deo pr æfinita, nee ullus erit carnalis appetitus, nee puliabit tentatio mimici, nó patebit in fidiæ locus;cum peruentu fueritad triumphum,pax ibi ineoneuflXamp;f qui-csamp;rfummaconcordiauigebit» Vides inter tuamSCi noftra beatitudinem, ^utituiinii no quantumintcreft.Noftrafelicitas nobilion hominis parti,ideft animar,rc- iir^ er Mali» fpodet; tua uiliorfiid eft corpori.Noftra mentalis eft,tua carnalis.-noftraful metier di^n/ gens ÔCnitida,tua obfeuraet feetidamoftracumangelis et ipfo Deo commit trun. niseft,tuacumfuibusamp;:alqspecoribus:noftram dodiomnes philofophi 5° laudant, tua uituperant:noftracœlo dignaeft, tuaetiain terra reprehendi*

tur. Sed dices,in Ecris etiä codicibus conuiuiareperiri,quæ futura uiden-turin cælefti Jcrufakm,potu ciboqj plenaJnquit enim IlaiasfEaciet Domi ipiZij. nusexercituum omnibus populism monte hocconuiuiu pinguium. Etin ‘‘ SapientialegimustMilcuit uinü,amp;rpofuitmenEm.Etiterü: Veniteóóco* ‘ ‘ »neditepanemmeum,6C bibiteuinum quodmilcuiuobis.Etin Ecclefiaftiz ProKer.j. eo:Cibauit illQ Deus pane uirædlintclkdus,5v aqua fapientiæ potauitiU ‘* 15, Et Dominus apud LucatEgo (inquit) difpono uobis,ficut difpofuit mi LUC« »»•■ hi pater meus,utedatis amp;nbsp;bibatis fupermenfam meainregno meo,Omnia hgc,óó his fimflia,ipiritualê habent intelligentiaiquia de menE ipfa Epiêtig 4° nó corporalis uel cibus uel potus affumitur,fed mêtalis,qui fuauißimus eft

ac müdißimus : dl hic eft quê nos expedamus in future ieculo.Tâto eft igi* tur noftra dignior c^ tuafelicitas,quato nobilior dldiuinte beatitudini pro pinquior. Sed attingamus nónullas alias tu te legis ineptias,que tu facris lite risaduerfantur,tu philofophicas ratiocs excludut, Dicitlcgikr tuus, tp te-tigit eü Deus manu fua inter humer os,et ufep ad medulla dorfi eius pénétra uit frigus. Qiiod perindceft,acfi corporeü elft Deflaffîrmet.-quia tadus no eft nih per corpus. Nos incorporeu dicimus Deu, Aitern leremias ex ore Daainco/ dei;Cœlû et terra ego implebo.quod nó pofftt fieri fi corporeus effet, et pro pomu. ptereadftitinPfalmisDauid:Spiri£usDomini rcpleunorbeterrarü, Spi ierm,i3i

ritus(inquft)Domini, fiott corpus Domini.Etlohanncs mcuangclio, Spi ritus cft Deus^PhilofophiDeupurum acfium eflèdicunt,principiumomnium rerum,naturgomninoïïmplicis,Slt; æternæ. Qiiod fi corporeus eiïet, eflèt compofitus ex elementissant aha matenaret poftenor fins partibus, ne que fimplex,neq3 purus,ne(j origo omnium rerum;8C creaturas haberetfè ipfo excellêtiores, angelos fcilicet(nobilior a funt enim fpiritualia quàm cor porea)quod eft opinari abfiirdum,ne dicamus allerere. Nec fimul ftare po« teft,ut caulâcaufarum fit deus(ficut philofophi iioIunt,amp;rrcCtc uolunt ) dó compofitus inueniatur. eflèt enim ab alio compofitus: 5C illû nos potius di' ccremus Deum qui compofuiflèt.Non eft igiturcorporeus, quia compofv ja C»r Deo i«p/ *^^s ®^ô eft. Nec mouemur,quia in facris literis et caput Ô6 manus, Sè pedes et cris literis më/ oculi,Sè digiti,et cor,amp;5 utérus,et huiufmodi attribuâtur Deo:utitur enim hneüÄl^utnMa. Ipiritus lancftus,qui loquiturin lcripturis,uocabulis quefiintinufu,per fi/ attributif. ,, militudinê quandam.ficut dicit Jezcchiel ex perfona Dei:Ego uifionè muh ,, tiplicauieis,Sè inmanibus prophetarum alsimilatus fumeis . Eftenim naturale homini perlènfibiliaadintelligibiliaperuenire,6è omnis noftra cog/ nitio à lènfu capit exordium. Atep idcirco fpiritualia nobis in lacris codici-busfub metaphora corporalium exhibentur:atqueitafit,ut etiam rudes ali quid capiant,qui alioquineflent diuinæ làpientiæ minus idonei auditores*

Dixitpræterea tuus iVlahumetes,omnium peccatorS caulàm efleDeum. ^^^ Öf exclamans,his uerbis utitur: ‘O Deus, quibus uis bonam,quibus uis ma Deusan pecat lam uiam prebes.Nos mortale peccatum,auerfionem quanda eflè dicimus ticauff. ab ultimo fine;nee pofsibilecenlèmus,Deum,qui ultimus finis eft,uolunta tem cuiulpiam à fe auertere.eflèt enim fibijpfi contrarius, E t fi Deus omnia Sitpif«.H. diligitquæcuncpfecit(uteftilludSapientiæ:Diligis omnia quæfunt,ôènî hil odifti eorum quæfecifti. ) quomodoconlèntaneum eft, utpeccaticaufa fit ipfe Deusfeum dicit in Pfalmis Dauid , Odifti omnes qui operantur int Ecc.iJ. quitatê,EtinEcclefiafticoIegimus, Omne excrements erroris odit Deus* Cotrariafuntamor 06 odium. Audi ulterius intolerabilem tuæ legis erro rê.Si nobis(inquit)aduerlaincumbunpincubuerunt Sè exteris, funt enim ’® ProuUentidi» pq' dies cafus attp fortunæ. Negat diuinam prouidentiam curare mortalia. Aiuinam negat p^Qj de diuina fapientia dicimus,quód attingit à fine ufip ad finem fortiter, Mdbuwet. nbsp;nbsp;^ dilponitoiafiiauiter,necfummæ Dei bonitaticóuenit ea negligere quæ

creauit.Propter quod inquitapud Mattheum Dominus:Omnes capilli ca , nbsp;nbsp;nbsp;... pitis ueftri numerati funt, Addit Mahumetes, angelos creatos ex flamma

'’gf ‘ IF^ ignis,06peccarc,ô6mortuos eflè. Nos cumprophetadicimus, quodDeus corf^ora. £^^^^ angelos fuos fpiritus,06 creauit cos exnihilo. Et philofophos nobifeS fentientes habemus,qui omnes angelos,quos uocantintelligêtias,incorpo/ reos eflè dixerunt:nec peccatum in angelis reperiri polïè cenfcmus,qui De urn in eflèntia uidentem omnia uident,06 omnia intelligunt ad fuam perfe- 4° ótionc necelTariarnec eft in eis ignorantia peccati mater,nec (ubicctam cor/ ruptioni naturam angelicam arbitramur,in qua non eft materia quæ lèpa-rari polsit à for ma,fed ipla forma per ft fubfiftit incorruptibilis 06 immor-Origenes. talis. Origenis,prædari 06 exceUentis ingenij uiri, ficut multa extant præ^ clarilsima opera, itaSè nonnulli errores perniciofiftimi reperiuntur:inter quos unus ille eft,quia dæmones per Dei mifericordiam liberandos eflèaft quando à poenis alferuit.HScftcutus eft Mahumetes,qui faluados per Ah coranS malos angelos affirmat.NoscSllaiadeomnibus damnatis,fiueho' nmubus,fiue angelisjunam fententiam habemus.quod uermis eorS nó mo

rfetur,amp;!' ignis corum non cxtinguctur. Et Saïuator m cnangeh'o damnas tis in ultimo iudiciOjignem eter nu repromittitjdiabolo et angelis eins prequot; parata, Qin'd quod tuus legifer anima humanarii portionem elle aflèrit ani mæ deifSicnonnulli philofophi palam tradiderüt,et Maniehæi iecuti funt* Nos humanam anima ad imaginem SC fimilitudinem dei fact am dicimus, Anlmx bomimt ficutferiptumeftinGenefi: Faciamus hominem ad imaginem SCßmilitUquot; an diuinx mu dinem noftra.-quod de anima dic^tu eft,non de corpore. Quod fi anima hoquot; f»£ ^onio, minis portio effet dei,eflètutitp dcus:nec effet homo no deus, quodftultiP fimum cft : cum manifèftum fit labi hominis anima à bonitate in malitiam, jo a ueritate in errorem,a gaudio in tnffitiam,d fpc in deiperationê : quod cft

a deifubftantiapenitus alienü.Nec illud uerum eftquodinueftra lege traquot; ditur, animas hominum ex materia produCras effè omnes. Afferunt enim Animlt;e dn ex philofophi,ab extrinfeco effè homini intelledlö, SC quod innato,fit ipiritus mitera produf uitæ iuflir dei. Et theologi, rationales animas omnes exnihilo creatasdiquot; ^£gt; cunt.Et Adam cum facftam uidiffètfoeminam,Hocos(inquit)exoisibus ‘ ‘ meiSjSC caro de carne mea:non dixit anima de anima. Êt propheta in Pfib mis canir,Qiii finxit fingulatim corda eoru. Ponitur enim cor pro anima, pp-jv quia fedes eius ineo eft, Ét deus fibi animarü produftionê referuauit propter earum dignitatem,qui per Ifaiam ait:Omnem flatfl ego feci. quod ins ‘ ‘

to telligitur de flatufpirituali,qui eft rationalis anima, Præterimus quodeœ Ium ex furno fadlum dicitis.quod fi ucrfl eflèt,corruptioni fubiaceret.Prgquot; terimus quod iblcm 5C luna æquales ab initio uirtutis SC luminis tuus pro-pheta teftaturmos dicimus eoelum ex nihilo creatum, SC duo luminaria ma gna feciffe deum ab initioduminare maius,ut pr treffet diei;SC luminare mi/ nus,ut præeflètnoefti. Ad illud tranfimus, quod in ueftralegedulciisimfl amp;: falubernmum eflèputatis,uxores multas ducere. quod fideoplacuiffèt, vxowwpltfl’it/ creato homini ab initio non unam tantum fociam prgbuiffet,fed plurimas: ‘‘‘quot;‘ nee dixit deus,Relinquet homo patrêetmatrê,etadhaerebituxoribus fuis: fed uxori fuæ,dixit, Nee amicitia inter uirum SC uxorê ueraeflè poteft,ubi

30 non eft æqualitas,cum uir pluribus miieeatur, mulier uero uni tantfl adhx reat, cuius eft in alias piures diftradus amor. Nee propterea numerus hoquot; minfl augetur,quia plures uni nubant feemine: nam to tide uiri priuati con iugio fine prole decedunt, SC p rte fer tim cö mulier es numero pauciores exi ftant.lniqua infuper rcs uidetur, SC naturali aduerfa libertati, unius urbis • ciuifl alios multiplici matrimonio uti, alios in folitudine degere. Nee propterea ealaudanda confuetudo,quód in ueteri lege pleroique finCtos uir os pluribus uxoribus fuifïc coniundos legimus,quia nó id ex lege,aut ex uo-luptatcfecerunt,fed diuina quadam dilpenfatione, 5C ad fobolem procrean dam3quæ creicerctincultudci.Tacemus dediuortio, quod permittitura- Dworttuw^

40 puduos contralegemeuangelica,amp;^ deadulterio etfornicatione,etahjs ftc ïeribus,que licet antiqua lex deteftatur,SC noua prorfus abominetur,apud uos tarnen conceffa mdentur. Non eft quod omnia tuæ legis errata pereur ramus,quando neep nobis fcribendi,necp tibi legendi fan's eft ottj, et tu ipfe pro tuo ingenio multa intelligis adeó ftulta effè,ut nulla poflènt ratione de-fendi, Tota de deo quæftio elf hue omnia referuntur,totff in hoc confiftit, utcHRiSTVM IBSVMdeum effècredamus:quoconcefïb,ncceffèefteius ^^»Slumeffe legi obedire,et eius uerbis credere, qui uerax eft gt;nbsp;ÖC mentiri nonpoteft. Jn D^“gt;wj eius lege trimratc,de qua inpra diximus, in unitate diuinitatis eóperimus, «tincamanonem werbi, SC proceEionêIpiritus fandi, et relique omnia quæ hh rctulP

retuîinmsiuftçad extremum indicium. Qiiodautcm Chriftus deus fit,lam fupra oftenfum eft ex uetcri lege at($ prophetisilicct enam ex tua lege mon ftrare, q uæ prophetam SC fandlutn uirum fuiftè Chnftum aflerit. Si prQ= phetaet lancftus,ergo uerax:fi uerax,amp;f deus. Nam deum lèipfe teftatus eft, ïoh^rt.io. dicens.Ego CCpater unüfumus,SCquiuidetme,uidct06pattern: 06fi ere» gt;nbsp;GT‘ . ditis in dciim,ó6 in me crédité: 06 aha multahuiufmodi, per quæ diuinitas

Chrifti colligitur : 06 æqua cum patre 06 Ipintu fancto maleftas. Bene eft /gitur,ut legem noftram ample(ftaris,quæ uerax eft Ô6 falutans à deo data: ^ tuam relïnquas,in qua non eftueritas neep falus:homo illam tulit, pecca tis Ô6 ignorantia pleiius.Intellexifti quanta adducimus ex ueteri lege tefti- lo monia,quibusdeusoftenditur,06homo,CHRiSTVS lESVS,06pronoftra falute fupplido cruci's affedtus. Audiuifti Beras fanch euangelij atteftatiO' nes,06 ipfius Chrifti uoces, quem tua 1 ex fandtum habet. Quid igitur ob* flat baptiftnodquis prohiber aquamfquid morarisdlngredereiam tandem fiilutis iter cum pr æcellentibus uiris et magnis imperatoribus,ad ster nam lalutem fub Chrifto peruenies. Diximus de Conftantino feniore, Ô6 Philippa,qui rempublieam tenentes in Chriftum credidere« Poft Conftanti-num creati Cadares idem iter fecuti funt, et in fide noftra obierunt:excepto ÏuImus d/ luliano apoftata,qui exmonacho C^efarfadtus,tranfiuitadidola, quæ ui-f o/ht^. nbsp;nbsp;tam laxiorem promittebant. Sed ille in bello Parthico poenas dedit, 06 fa- 20

gitta confoflus in incertS mifta, co a dus eft cadens dicere: Vicifti Galilxc, fic enim per contumeliam uocabat Chriftû.Fuerunt Ô6 aliqui fchifmatici et hæretici,qui Ô6 fi Chriftiano cenfebantur nomine,non tarnen redta incefle-impfraforn runtuia.Jmperatores Chriftiani nullo errore polluti inuenti funt, Jouinia ^hn^ianiqui. nus,Gratianus,Iuftinianus,Valentinianus,Iuftinus,duo Theodofq, Area dius,Honorius,Carolus Magnus,Ludouicus, Ô6plures Franci Ô6 Tcuto-nici:tres Otto nes, Henrici aliquot,et nó pau ci fub alijs nominibus.Prgteri mus alios reges fa ma daros, g uel in Gallia, uel in Hifpania,uel in Anglia, uel in alijs prouineijs Chriftianis, facris initiati fuerunt,06 in Domino mor tui,ad uitâ creduntur migrauiffe beata. Cum his non eft cur te pudeat Chri 3® fti iugû fubire,ô6 lub eo regnarc,pcr que reges régnant,06 legu con dit or es iufta decemût. Multos inuenies rcges,qui tecolentêChriftûhonorabunt* Et fi em aliquando horrebant reges Chrifti nomen, Ô6 propter idola Chriz • ftianos perlcqucbantur,poftea tn propter Chriftû idola dclcucr unt, Honc fta hæc focicras eft,eu qua te uocamus in uiâ falutis, ueritatis etpacis:illa ni Othonwnor«)« p,j dignitatis habet, cû qua te tua lex in dcuia rapit. Nam præter Othonia» fàmlid, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;norû familiâ, de qua natus cs,ô6 illuftres progenitores tuos,quis eft qui ma

gnopere laudari inter Saracenos queattColebatur Saladinus quidâ,ô6 ali-quipauci nomen habent,quires memoriadignas geffere. At Chriftianoru exccllcntifsima nomma omncshiftoriasimplcucrût, Noti funt in Syria,et 4® in Aegypto,et in Afia,Godefridus,Balduinus,Bohamundus,Tancredus, Coradus,Philippus,et alij admodû multi,qui ab extremis Galliarû Ô6 Ger manig finibus,cum ingentibus copijs 1erofolymâ petiere, iter^ fibi per me dios hoftes ferro parauere.Hos tibi comités damus,cû his te Chrifto iunge re cupimus, honeftiores hi fbeij funt, cp Aegypti effœminati, aut imbelles Sfgt;iI)iC. Arabes.Tua origo(ficutaccepimus) Scythica eft: inter Scythas multos fit life uiros in armis claros, memoriæ traditur, qui uedigalem Afiam pluri-bus feculis tenuerunt,ô6 Aegyptios ultrapaludes eiecerunt, Non funt comparandi aut Aegyptij, aut Arabes Scythico gcneri, non eft forti 36 ignauo

ignauo aequa fodetas ♦ Mirandum cft tantum potuiflc fuis fedinationibus Arabes,ut audaces ÂTpræftantes Scythas infuamfocictatcm adduxerint«. Quid dicimus fbeietaternfnon eft hæc fodetastieruitus eft, quando coriim Ïegi fubfeeftus es,quæ utinam lex effet,St^ nondeceptio acpræftigium.Con formiortibi cSChriftianis fbdetascrit«Forabusuiris facile admittuntur fortes,uircus uirtuti placet.PuIchraetftabilia funtinter æqualesconfortia, ff cade religio eftjdemep cultus dei. Age igitur, accipe Chriftianos foei os, accipefidemetbaptifmum,qui tehicin terris facict magtiS quoad u/xeris, amp;nbsp;poft obitum inccelo beam reddet. Audifti promiffacuangdica, SC quo* «o modocundaquacdiximusueterislegisautoritateprobâtur. Scd times ne tedecipiainus.Recordaris tuilegislatoris, quiaffèritlegemóf prophetas à Iudæis,euangelium à Chriftianis effecorr upturn, tantumiç de ueritate uel noui teftamenti ucl ueteris remanfiffè, quanta Alcorano continetur ♦ Ex* ploratuidforfitan arbitraris Sé uerumefle, atqj idcirco teftimonijs noftris non adhibes fidénec baptizari audes,aut inCHRiSTVM credere. V tinam tam bonus fuiffèt tuus legifer quam callidus, tam uerax ^ ucrfutus,tam tu* ftus quaminiquus.-tota eft artificiofa 06frauduknta lex eius. Nam qui diui MrfbMWrtUrte nu fibi abeffeauxiliü non ignorabat,ad humanas confugit aftutias,Cupic= *‘’^‘* jraumieitf batlegem ederequæ fibi nomen dar et, famam^ etiam per flagitia exopta- ^‘*’

prudens, poftqua uineam plantauit,foffam circumducit Sé iepê,ne deftrua-tur afcrisfita amp;nbsp;Mahumetesfuam legem conferuare aemunireftatuit.ank maduertithomolagax,duobus modis fuS dogma conuelli poffe, attp con^ fundi.autoritatelcilicet Sé ratione. atep aduerlus hec duo quæ poterant in-ueniriremedia,nonncglcxit4Autoritati appofuit, quodpauloanterctuli/ mus,antiquam feiiieet Sé nouam legem deprauata effè,nec quiequa ueri re ftare,nifi qiiod Alcoranus haberet. Rationi arma obiecit, iubës ne quiipia defua lege difputaret,ne'ue rationê quæreret:in cum qui contra nitcretur, ferro uindicandum effe, atep huiufinodi uaUo fuam legem callidus uctcra-hh » tor

tor communfuit. Sed non eft Efe adamantfons murus, ne^ ferreus,neqp ex uiuo lapide:fragili materia eft,creta SC Into muni ta domus,facile oppugna-bitur,ncq} r efiftit tell's noftris,facile ruunt aedificia in arena fundata. Aggrc Slt;icrlt;is Uterus diamur hæc telis tuæ legis munimenta.Corruptionem in primis facrarum corrMplareJJc, literarum obijcitis.hoc ei probandumfuerat,qui fadtum alfcrit:nobis fan's /àifo Mahwrne erat negate factum, Libet tecum aliter agere, dó apertam tuæ legis latoris turn afferere. calumniâ oftenderc. Lex Judaica quam Moy fes amp;nbsp;prophetæ tradidcrunt, antequam Mahumetes nafceretur,pluribus ièculis fcripta fuit,SC multis in Iocispromulgata,etin aliénas translatalinguasmeefuit unus interpres,fed plurimi: rogante Ptolemæo Philadelpho, feptuaginta presby teri lege in/ ,3 terpretati lunnamp;T confona dixerunt. Aquila etiam,ô6 Theodotion,et Syrn machusjS^T alij uetus teftamentu traduxerunt.padla eft antiqualex amp;nbsp;Græ caamp;l Latina,multis ætatibus,antequamtuapromulgaretur, ImpletæfunC omnes bibliothecae Mofaica óf aliarum prophetarum traditione, Alexan» driæ,Ilt;omæ, Athenis,Carthagine,Syracufis,T oleti,Lugduni,öf in omni bus locis quæ infignia eflènt,fiueapudGræcos,{îueapud Latinos,uetus te ftamentum ex Hebraica ueri täte traduCrum et habebatur et publice legeba tur.Quis illæ ludæus tam potens fuit, qui corrumperelegê ubilt;^ gentium Septudgin/ potuitiNondum natus erat Chriftus,cum Septuagintainterpretum editio tdinterpre/ facra eft:quo tempore nulla erat caufa corrumpendæ legis, cum nulla effet *• lt;»♦ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;cum Chrilfianis,nondum natis,de lege contentio : nee propter alios opor«

bat legi aliquid detrahere,qui legem non acceperant: nee propter fc qui ta' lern acceperant,etlaudabant,fi qua corruptio intcruenit,in ea potuit inter-uenire,quæ apud Hebræos remanfit, non in ea quæ inter Latinos Sf Grecos diuulgata eft,etper infini tas diffuià prouincias:quanquam nee Judaica corruptaeft, quæ ui^ inhancdiem cum Græca óf Latina traditioneconcordat,difficilis ac pene impofsibilis fuiffètcorruptio in tot manibus. Ma-humeti leuefuit unum codicem corrumpcre, óf illum tanquam uerum his tradere, qui fibi ab initio crediderunt, Quod fi multi funt hodie apud uos codices unius continentig,non tamêidcirco ueritas in eis eft:ab uno enim, »0 qui falfus erat,émanantes, omnes falfitatê continent. quia non defluunt ex amaro fonte dulces riuuli ♦ Quærimus ex te magne princeps, fi te indicé, duo rationum codices affèrantur,quorum alter ex altcro tranicriptus exi' dat, óf in co de quo eft fada tranfcriptio, Sempronius mille debere talenta icriptus eft,in exemplari duo milia,cui potius fidem dabis f aut non exem-plo magis ^ exemplatof'Hebræi parentes antiquæ legis exiftunt, óf apud cos exempla legis habentur,apud alios exepiaria, Rurfus ex te quærimus, quatuor inueniuntur rationum libri apud quatuor negociatores, Seium, Caium, T itium,óf Sempronium. Jn eo quem Sempronius producit,crcdi toripièLucq in centum ralentis feriptus inuenitur, inalqs debitor,cui ere- 40 desfquid refpondebis;' an non très libros uni præfercs rquot; Certenondubita-bis præferre, Si ita iudicas, foluta quæftio eft. Quatuor libri habentuetus teftamentum: Vnus eft Hebræorum, alter Gentilium, óf tertius Chriftia-norum,ultimus.SaracenorÜ3qui à cæteris diierepat.-mendax enim eft.nam reliqui conformes inueniuntur. Na óf Græci qui gentiles crantante Chri-fti aduentum,ôf Latini ante Mahumetem,uetus teftamentum non alio mo do habuerunt,cp nos hodie habemus.Hoc fortaflè inficiari poffesjquia non reperiutur hodie gentiles,qui bibliothecas habeantueteres,Sedinterroga Iudæos,inuenjcs wer a elfe qu^ dicimiis.Etadhuc extat lofephus Hebreus, qui

qui translationsantiquglcgis in manuPfoIomgi,quenominam*mu’Sjcma * narunt, quæ uRp in hanc die perfèuerant,amp;f Hebraice ueritati concordant» Stuka eft igitur Mahumetisficliojamp;r turpis inuentio,necquicqua habet ue rifimile, nee tam confukone quam irrifione digna eft. Qriod diximus de No«i teUdmen/ ueteri teftamento, idem licet de nouo intueri, quodnec ab uno feriptû eft, ticoncordan/ necin unalingua,necinunoloco,necinuno temp orc, amp;^ tarnen una lenten igt;‘i' tia eft, Sc unica concordia. Quod Græci habent, hoc Latini, hoc Hebræl, hoc Syri, Armeni, hoc omnes barbari Chriftum colentes : quamuis hære--tici aliqui ad tuendos errores fuos corrumpere nonnullos codices aufifoe*

’° runt.Qiiidagesf'quiddicesf'cuifidem adhtbebis fquot; an foliSar aceno, an Latino,an Græco,an Hebraicof Multo antiquior eft Chriftiana lex quam Sa racena, Mifit Chriftus adhuc in terra exiftens dilcipulos fuos in orbem, ut prædicarent cuangelium omni creatur æ. Audita eft in omni terra euange hj tuba,ficutlcriptum eft;In omnem terrain exiuit ibnus corum,5^ in fines ‘ ‘ or bis terrxuerbaeorum, Vulgata eftrecepta lex Chrifti per totum Roma num impcrium,priulquam tuus legifer prodiret in luccm. Et idem euange Iium,quod nunc habemus, omnes genres fulccpere. Nec fuit maioribus no ftris aut facultas corrumpendi rem adeo uulgatam5aut necelsitas,cum non nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

eflet Mahumetes,cû quo de fide contenderent, Corr uptio ei neceflaria fuit, . ^Mumetet

»0 quinouamlegem edereuoluit,ueteri ÄS noug contrariam. Nec dubium fa- ^^^ ciet iuftus iudex,quin Chriftiano maior fides adhibenda fit de Chrifti lege, ^^^^°'''' quam Saracenoupfe enim conferuator eft fuac leg is, St? manet in traditione patru.Saracenus ab ea recefsit,6C inuentiones fequitur nouas, quas fui ma» lores ignorauerunt. Euangelia apud nos quatuor recepta funt,qug lumma diligentia, uigentiftudio, Sc?acridilculsionelanrftipatresingeneralibus coneikjs non prius amplexi funt, ^ eflè uerißima, muftis modis recogno-uerunt. Non eft igitur quód tuus legifer de corruptionefacrarum literal

rü pofsit obijccre.De ciuitate Domini,qug eft ecdefia,inquit in Pfalmis Da PpI-47’ uid: Fundauit ea deus in æternum. Noneflèt fundata in æternû eeelefia, fi

» 0 fundamentum eius, quod eft cuangelium, uiolari aut corrumpi potuiflet, nec uer urn fuillct quod ait propheta Baruch,loquens de lege dei: Lex,quæ ‘ ‘ eft in æternum. Nec illudftaret quoddicitur, In æternum per manet uer= “ bum tuum,et inleculum feculi ueritas tua.NecIlaias uerafuifletde Chrifto ‘. iocutuSjdicens: Super foli urn Dauid ÔC fuper regnum eius fedebit, ut con= nbsp;nbsp;nbsp;?•

firmer ÔC corroborer illud in iudicio St? iuftitia ulqj in fempiternu. Nos Gabrieli angelo credimus,qui de Chrifto Mariæ uirgini fic ait: Dabit illi do-minus deusftdem Dauid patris eius, SCregnabit in domo Iacob in æternum, Quomodo regnat Chriftus in domo Dauidc'nifi per fidem.Quomo» do per fidemfnifi per cuangeliumin æternum.Quomodo per cuangelium

4o in æ ter num, fl corruptum eft euangcliumfMendax lingua,falfa ealumnia. Ego uobilcum fum (inquit Dominus) ufcp ad confummationem feculi.Et Ofee prophetæ uerba ad ecclefiam conferuntur : Sponlabo te mihi in fide ^i^lt;^''* ulbueinlempiternum.EtadPetrum uicariumluum inquitSaluatorjTu ‘ es Petrus,6f fuper hanc petram ædificabo ecclefiam meam, amp;nbsp;portæ inferi, lt;nbsp;non præualebuntaduerfus eam.Etiteru:Rogaui pro te Petre, ut non deft lt;nbsp;c ciatfides tua, Præualuiflet portæ inferfiSC delecilîet fides Petri, fi làlfum effet euangelium quod lequimur. Sed manet fides magni paftoris in eeelefia Romana,quænunquaminuenta eft erraffe, neq? errabit in æternû, Magi-ftra eft cmnijSS mater omniû fidefium,SC dilciplina ueritatis, Caue Mahu* hh 3 metes

forphytiia^ lt;nctcs,caiTe magne princeps, ne fequans erroréPorphyrij Siculi, qui tu» fulusa^ofiatii. ^^g’ confonadidt.Js ex Chriftianifmo ad idola tränkens,ait(èdeos confulu iflè quid de Chrifto fèntirêt:amp; ilios rcipondilîèjbonû uir um fui de Chriftû» fed peccafle difeipulos eins,qui diuinitatêei attribuerant, quâfibijpfi nun' quam arrogalïèc.Hoc deortî teftimonium cil, id eft, idolorum,quæ tu dx“ inonia elfe non dubites, Annonintelligis fraudemfan non uides rui legife/ ri et dæmonû efteunum argumentum,unam conclufionê,unamfallaciam, ôc Chrifto diabolû inuidcre,eius^glorix et maieftati detraherefeuius con hl:o atlt;^ fuafu tualex édita eft,euangelicæ atep Moiaieg contrar ia.Dices pa ri modOjChriftianam legem Mofàicæ adueriâri.nancp iuisit Moyfts pluri ,0 nugquæ Chriftus uetat:eapermittens quæille uetuit.Neftis antiquælegis arcana,quædiu grauidafuit,nouam in utero gerens,5C cum ftatutû diuino conhlio tempus uenit,eam peperit ♦ Vidit Jeremias per ipiritû legem hanc jf^f.ji. noua,cum an:JJcccdies ueniunt,dicit Dominus, ÔCferiam domui Jfraël et * domui Judalœdusnouû, non fccundum pacrû quod pepigi cum patribus ,, eorum.Sedhoceritpadfu quod feriam cum domolfrael. Poft dies ilIos, dp ,, citDominus, dabolegêmcam inuifeeribus eorû,etincordeeorum feriba ,, cam,amp;cro eis indeum ♦ Nouû fodusinquir, quiabaptifmus circuncifioni ,, fuceeßit:5^ legem mcamjinqintjfcnbam ni corde eorum, quiauetus lexin

LegÛKrterw tabulis lapideis fcripta fuit, noua per charitaté in corde hominû radicata. ^^ tz nomedtierb J^j çj-q çj5 j,^ deum.quia noua:legis autor 2C promulgator Chriftus5dcus et homo eft. Antiquaper Moyfenmnotuit,tantû hominê:etaduenientcper^ felt;fto,cuacuatum eft impcrlectû;nec amplius in præputio nobifeu deus,fed ,, in corde pafcitur,dicente Apoftolo:Si circuncidamini,nihil prodeft uobis. Neculterius ceremonie legishabentlocu.Vcnitemilledequo loquiturm Deuteronomio Moyfts propheta;Degente tuafufeitabit tibi deus,ipfum • ’ ficut me audies. Et fubditur:Ponâ uerba mea in ore eius, loquetur^ ad eos ’ ’ omnia uerba qug prxcepero illi.De Chrifto hgc prophetia eft,q locutus eft ” ex ore dei,quod ueru era t os Juu, in cuius aduentu legalia et exremonix de futuraerant.heutapud Matthæûlcriptumeft.Lcx 06 prophete ulcpadJo= îlt;* , hannê.Sacramenta emqueuctcres et prophete obier uabant,adnunciatiua « cjtYcnw ^1'^^*^ ucnturi Chrifti,quæ in eius aduentu compléta ceftauerunqamp;l aha in-Hi^^per cMü ftitut^ funt,uirtute maiora,ucritarc meliora,adf u faciliora, numero paucio fuM^^ ra.fîfficutàccrdotiûmutatumett/ubcuiusadminiftrationelexeratjitaec legem mutari oportuit, Noneft igitur adueria ueteri noua lex,quæ in eius uentre conclufa crar,amp; adueniéte Chrifto,56 euangehj luce clarefcente,paz £efa(fta,circumcilïoni et alijs exremonijs antiquitus obferuatis (ficut prxH-nitüerat)finem impofuit. EftautéChriftiana lex tantodignior q; Judaica, quatonobilius eft oraculudei,^ hominis. Cognoleis iamgt;nififallimur,ue ritatem 06 maieftaté noftrx legis,nec utilitatêignoras; incipis^ de tuadif= 4® fiderc,et ardes defiderio diiputandi,uellcsqj knus eunefta diicutere;ièd ob-ftat legifer tuus,et inquirere uerS prohibet,et interminatur et clamat;Non MakmetJe eft mealex quæ difputationifubijciêdafit.cauenequid loquaris,armafunt lege fud di^uu ’^ »nanu mea;dum mihi credis,multû imperij adeptus es. (^i non audiunt re frobibet. mea uocê,gladio conterendi funt,enfis mex legis dignitatê tuetur, Jn Ara bia ortus eius fuit, ex paruo principio ; quanta creuerit uides. Aegyptum Regioner [ub adieci mex legi 56 Syriam 06 Mefopotamia 56Libyam Ô6 Jndiam 56 Mau' Turaciu£. ritaniam,56partem Hifpamx, 06 diuitem Afiam,Ö6doclam Grxciam, 56 fortemThraciam,06 nobiUmMaccdoniam.dunt56aiix quam plurimx regiones

regiones fuL imperio meat Iegis,quæ armis,noft uërbis quæfîtac RmtMufâ ebreeft ucrbauerbis refellere,uiriferro decertäuSinöfudïèt liera mealex, nó dediflent fuperi imperio noftro,necnon dominationi noftræ tantos fucz ceiTirs atqj profperitates. Amat nos Deus,amp; legis odorê fentics gratulatur, et fternnlier uicaonis noffris,Seis quam féliciter i^peinhoftes pugnauifti, amp;C modó in Ponto óC ie pc in Græcia. En fili quid cogitas, quid moliris, tot triumphis Eib mea lege iliuftratusfChriftS perièqueris,cuius cultorcs ftra/ uifti toties,SC ad intemecionem ufqj cccidiltuCauc ne meam linquens lege» relinquaris à Deo. Credimus his te uerbis non parui cómoueri,öf aliquem 10 ineffein tua mente timorê-Sed audi quam inanis eft timor. Omnis qui ma- « « lumfacit(inquitineuangelio Veritas)oditlucê.Furesno(fï:u domos perfo ‘ « diunr,SCinobE:uroadultcrilatitant,nóadhibêtteftes qui peccant,nolntde prehendimendaces.Cûhis ièntit tuuslegifer.’uereturnedifputando fuæle gis uanitates innote{cant,ueretur ne pudenda fua detegantur. prohibet di-keptariuerbis:armis defendifuamlegemiubetgt;necaliöïudicem quamkr^ rum depofcit.multumcp gloriatur de fuc legis incremêto.Diximus cur ere uerit,plebes uoluptas allexitmeep inficiamur multas tuæ gentis uicforias partasjSf ingcntiaconkctabella,öif tuipfeinprælijsclaruseuafifti. Vieilli holles non paucos,amp; triumphallilæpe; fuilli tarnenetiâaliquando uietus-j^^ parua Chriftianorum manus tuas ingentes copias, ut ante diximus, apud cofluentes SamS et Danubium paucis antè annis deleuit. Nó milites uetcra ni,n5 duces in bellis ante probati,non uiri nobiles armis potentes,ó6 equis, fed pauci cruce fignati ex agris colledli inermes Só nudi,fide tâtû armati/er ro fulgentes 5C auro,tuos fuderuntexercitus. Qiiod fi uictoria ueritatê le= '^i^onufucef/ gisollendit,hocunoprgliolatis admonebare,in quo multi fugerutpaucos. Ç^non decid'd Tuæ uidoriac nihil miraculihabêf,ad quas nunquâ One grandi tuorû præ » uerd reUÿo/' rogatiua uentûcll.Sedqdagimusr'nôhis argumêtationib, Hatreéîafides, nein^ Vici,fudi holles,imperiû teneo.Si fie licet arguere, liera fuit fub Alexâdro Magno,totuieftorijs illullrato,ôô lub eius fuccelïbrib.religio, q SC in Grægt;

lo cia,etin Afia,etin Syria,ctin Aegypto,etin Libya, amp;S in Perfide, et in Scy thia,etinJndisregnauerc,imperioparmaquæfito,Veraetiâ Romanorûff des ufcp ad priorê Conllantin5,qui orbe fibi ferro fubiecer ût,et oês domue requas adiére gentes.Scimus th 0(5 Alexandru öd' eius hæredes, ÔC Roma-iios,etquifub eiserât,Iudæis exceptis,idolacoluilRialijloué, abj Martern, alq Mcrcuriû,ahj folê Ôd Lunâ,5C alrj lîdera. Multi etiam,ut Aegyptij,ani-malia bruta colebât.Qiiis nefeit (inquit unus ex poetis) Volufi Bithynice luuendi SOyf qualiademens Aegyptusportentacolat, Crocodilonadorat.Etqdlultius rdii, fuit,5lt; alliu,ôô portos SC cepe inter numinapofuerunt. Præclaræ tamê Ae gyptioi^uilt;floriæmemorâtur,licutde01irideprodituell,g uidû^pagrar

4° lut orbe. ErgoS^deos Aegyptiom recipiemus, âf uerâeorumrcligioncm fatebimur,quia uicerunRNô fie ratio luadet, nelt;p fie ludæi fêlère,qui mibi ab Aflyrljs,SC ab Antiocho, Ôf à Romanis,5f inferuitutê ducri, non tamê uiêlor 5 leges de dtjs acceper5t,lèd uifti et angariatfet mille modis opprefi ffinlùalegemanlërunt.Nec nos Chrilliani,cum prælio fuperamur, aut a-hjs calamitatibus affligimur,legênollramautrelinquimusaut acculamusî lèd arbitramur pium Deum nos tanquam filios propter peccata,quæ com' mittimus,uerberare:quia no paremus euâgelio, nô lèruamus legê noflrâ» neep manemus in traditione fanfloi^ patrû, fed uifti fragilitatc aberramus» et iabimur ut homines, Iplè uerb laplbs corrigit, et plagis multis noftras int fab 4 quitates

gui fa tes emendate Cogftofdmas errata noflra, 5d confidcrantes quæfeci ïnus,minorem ede pœnam quam delidum non ignoramus. Si cadimus in hello,fiamittimus regnumgt;fiiugo fèruitutis opprïmimur, dicimuscum D4nid.2. Daniele propheta: Deum elfeincœlo,qui rcuelatmyftcria , mutât terri* pora,ôu trâsfert régna,ut uniucrfi, cognoleant, quod dominatur in exeelfis in regno hominûfôC cui uolucrit,dabitillud.Nouimus Deum et ludæos et Chrirtianos pofle cum ucfit,ÔC uoIuilTe aliquando, alterius ièdæ hominib. fubijcerc, propter ofFenfas populi,qui eum ad iracundiâprouocauit:fed con uerfi ad Deum,non deiperamus mifericordiâ confequi, Quamuis enim ira «0 feitur Deus(ut inquitpropheta)nó tarnen obliuÜcitur mifèreri. Pius eftô^ Religio no fern bcnignus,ncc deferit clamantes ad fè. Abfit autem ut propter uidiona,me' per melior pe/ Iioremeflecrcdamus rcligionem uiCtorü. Sic enim fatendum eflèt,omnes nes tuüores. qm' mcerunt Hebræos,mclius de Deo fenfifie quam ipfi uicti,quod neep tu diceres,neq? tuus legifer,qui defenfionem fuæ traditionis in armis collocat, SC omnegenus ratiocinationis efFugit,maximum iniquitatis indiem. Non fic beatus Petrus .qui donatus à Chrifto domino cæleftisregni dauibus,SC paftor conftitutus gregis Chriftiani, paratum iè aitrationem omnibus red deredeeaquæeratineofide,nee aliter fuos auditores edocuit. Etbeatus Laurêtius martyr:Meauox,inquit,obicurûnô habet, iêd omnia in luce da *® Luca u. refi^unt.Et in euangdio non probat Dominus eû qui lucernam acccndit,SC fub modio ponit,fed iuper candelabrû earn efîè uult,utluccat omnibus qui AUttb.io. pyj^j.j^j domoietpredicariuerbafua fuper tcCtaiubet,5C defeipfo dixit:Ego ’ ’ palàm locutusfum mundo,Deceptores SCpfeudoprophetæinangulispræ dicangSC uolunt occulta elfe quædicunt, aut iuramenta tacitumitatis exP gunt,ficut Romæ accidit in his qui bacchanalia célébrant. Jn occulto enim iZc Gri^ift ' Dco fuo facrificantes,nullum flagitiû libidinis omittcb.it. (^od fi alia non t^ecur b ^h' ^^^^ aduerfus tuâ lege indicia,hoc unû fufficerepotuit: quiaprohibuiteius buerh. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;lator in difputationê uenire.Sciebat nô çqua elFe,nelt;p uera,quç tradiderat:

uidebat ueterê SC nouam legê contra fe ftare,intuebatur philofôphorû acu= 30 tilFimas rationes fibi adueriàs dïètneciperauit in cœtu hominû, aut in Icho lis uirorû excellentiû fua delirameta polFc defendi, Animaduertit homo û' gax SCingeniofus in malo,gentiles qui Deos colebâtdamnatos elle, SC iam ^pemodum exterminatos,necludæis locûcflc quoi^ lex trâslata effet cum ûcerdotio ad Chriftianos. Cumep ftatui{fct nouam legem, idemep fibino-mêdaret,fperauit qgt; modo euenit,iratû Deû Chriftianis,quifuælegis man data tranfgrediebantur,aduerfiis traigrefibres uidoriâ concdEirû,atlt;p id» ’ ■ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;circofuæ legis defenfionê inarmis collocauiqquâalioquinhominib.gratâ

propter licentiâ uoluptatû nô ambigebat, Diaboli hoc fuitinuentS.AntP • quushâcuiâfuænequitiæièrpêsexcogitauit, quicûuidiflètfèiê proculeij 4® ci,ÔC Chriftiana religione augeicente,idola deleri,nec amplius deorû multi gt;nbsp;tudini locû clfc,(cd unû tantû Deû adorari cû pâtre SC ipiritu lancio lefum KMumetana Qj^j-ßf[y, Heradio imperante,Mahumetis ipiritû excitauit, eumep fibi mf aongo. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;elegit,hominem rituprius idololatram,fortuna pauperem,mente

fupcrbû,natione Arabern, qui confilio ufus quorundam ludæorû SC Chri-ftianorum peruerforum, inter quos fuit Sergius, fpiritu ambitionis infla» Sergiwi ma tus, legem tertiam edidit, ex ueteri SC noua conflatam, multis ineptijs ex/ tuichui. trinfecus adiedis. Legê diximus, quia ipfe legem uocat, nos blaiphemiam redîius appellamus.Rugafti frontem,auertifti oculos, horruifti, turbatu» es, fubiratifses, dum hæcdicimus ; at fi «entatis amicus es , audiendaeft

veritaSmcCrt tuns Icgifer,h tibi amicus eftjUeritatêintcfd/cct, qug tanto ml gis amica cft,quato falubrior homini, ac ipfa natura coucniennor. Audi ue rum,06difcequornodofit appcHadalex.Legêdicunt clfcphilofophi, quód Lex^ut^t rationepræcipitur:6(Sfunt qui nil aliud legem affirmant, quam recflam ra» tionem,à diuino numine duc^am.Quicquid igitur rationi aducrfum eftje gis nomine caret« A t tuns legifcr ratiocinari de fua lege prohiber, SC fol um arma illi fuffragari uulcNon eftigitur dicenda Icx, nili ex illis quarum con ditorcsapudll^'amdominus maledicit.Docetnos Dauidcognoicerelege Domini,dum ea quæ propria fuut exponit. Attende, ÔC uidebis an Mahu»

»o metealcx decœlo fit, ÄT à numine tracla diuino,an alifidc.Lex Domini (in pplw.i?.; quitpropheta)immaculata,conuertens animas,teftimonium Domini fide/ ‘ ‘ le, iâpientiâ præftans paruulis.Immaculata eft lex Domini,quia mala que=’ ‘‘ que excludit, neep libidine, neep turpitudinêullam admittit.Sicapudeun/ dem Prophetam:Eloquiadomini caftadieuntur.amp;fapudloblegitur; Non P[lt;dm.it, inuenietisinoremeoiniquitatem,necinfaucibus meisftultitiaperfonabit. lof’-’^i Et ApoftolusXexfancfta,inquit,SCmâdatumfàntflumôCiuftûàf bonum« Rom.7. At quornodo Mahnmctcalcximmacn!ata,quœftupra 6C adulteria,ô( om/

nés libidinû maculas aefœditates admittitc'Diccs,quiaiciuniaqua:damprg ^^^^jj^-meHriffe cepit,ÔCoratione3,SCeleemofynas.non damnamus, hoc abfit ut ea mala dP gjj q^^e^^^ ia

10 camus:inuentoremeorum Mahumetêeftènegamus, abfq^Mahumetefei- „lt;,, ebamus hæc elle bona. Iciunauit Elias,ieiunauit Chriftus; orareSCfrange^ re efurienti pané fuß, SC egenos ÔC uagos in domum ducere, multo antiqui us eft,quàm tuælegis inuentû.Multi noslegislatorcs ad operapietatis im uitarunt. Verü adulterari,fornicari,icruire uentri»SC in cœno uoluptatum ïacere,folus tuuslegifer inter bona colIocat.Solus Mahumetes eft q turpia doeet,SC flagitia præcipit:quamuis hereticorû more ut facilius decipiat, bo nafimulôCmala cômifeet« AtlexquæDominidicitur,utingt Propheta, animas conuertit.Quo couertit!radDeû,conuertit ad fuû creator?, adfura mû bonû.ad ultimûfinê.atlex Mahumeteanô conuertitad Dcû,fcd auertit

,0 ab eo.Dicitem dominus Deus;Eftotefanlt;fli,quiaegofancflusfû. Mahume LeM(.t^4 tes, Vxores(inqt)ducite et concubinas quot placet.nâ ego quadraginta ui® rorû in meis lûbis uires habeo, SC uxorib.at® ancillis permifeeor plurimis. Qind de teftirnonio fidch.^Cû data eft Moyü lexdomini in monte Sinai,fui guraamp;f corufeatioes apparuerût Ô( figna de cœlo, quæ teftimoniû legi præ . buernt,Lex Chrifti miraculis admodû multis conHrmataeft,dicêteiplb;Si ^‘’”‘^* ’ ‘^’ operanôfecilsêin eis, quæ nemo alius fecit, peccatû fcilicet infideliatis non haberent.Et^pterea de ueteri,quæ côuertit ad fuum crcatorê,ad fummum bonû,5C noua lege ingt Dauid: Teftimonia tua credibiliafajflafunt nimis. pfal.^». EtineuangelioLucæ circa fine Icgimus;Illij)fecfliprædicatrerût ubiepDo ‘ ‘

40 minocooperante,ÔCfermonêconfirmâtefèquentib.fîgnis, AtMahumetis «* legê,quæfigna,que miraculaj)bant,audiamus eû:Nô fum miftus inquit ni ‘ ‘ fi in uir tute gladq. ôC g non fuiceperit mea prophetiâ,occidat,aut reddat tri butû,preciû pro infidelitate fua. Quid eft hoefnûquid manifefte negat fe mi faculoi^ uirtute carcre,ÔC ficta fa fia® elle omnia figna demonftrat,quæ tug legis doôores in populis prædicâtfNô habet igitur tua lex teftimoniû, nili in armisfièd id non eft fidele,ut ante docuimus. Ad ultimû tranfeamus, SC quornodo fapientiam pr æftet paruulis,id eft,populis tua lex, animaduer ta mus.Sapientia (ut antiqui tradiderunt) diuinarum SC humanarum rerum s^pientt^ feientiam con £inetgt;eft^ admodû lapida SC dulcis,dum amorem diuinitatis mentibus

mentibus noftn's mftfllat.propter quod inquit PfaImographus,Quam dul PpI.» 18, aa faucibus eloqui'a tuafuper mel ori meo, Tua lex neeß de Deo fapit j nec^ de cœleftibus,necp terrena fan's inteUigit, quæ putat fupen's cura: non eile. Magna ohm 0^ florida in Alexadna philolbphoru fcholafuit*0^ multi per Syriam SC Afiam mri doCtifsimi dar ucrunt,quoru nomina ad nos ulq; per T«rc4r«w trfruencrunu At poftquam lex Mahumetea curfum habuit, paucifsimi nomi* iaries- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nantur,qui naturæ arcana perfemtati,excellentes euaferinnquia non p rac

hat paruulis fapientiam tuus propheta,aut tua lex,cuius fundamentum uo lupras efi:,Sd tutclagladins durer nos uero liber ahum artiumftudia admo-' dum flor ent, Legitur publice philofophia/auditur in fcholis theologia, nul j, lum dodrinc genus prætermittiturgt;gymnafia hterarum inpluribus Itah'g ciuitatibus dariCsiinarepcrintnr,ncc trans Alpes inHifpania,i'nGallïa,in Germania,in Britannia.collegia defunt uirorum excellentiumjquifapiciv tiam præftantparuuhs.Eftcnimingcns Chriftianorûcura,utïndoÆ eru' dianturjamp;r ueritatem inteUigantin noftra lege,quæ nunquam mentita eft* diuinitus comprehenla. Ac Icgifcr tuus non modo mcntitur,lèd leuiter,fed indoctc,fed imprudêter,fed infipidc metitur, amp;nbsp;fibiiph fæpc côtrarius eft: quêadmodû fuæ legis infpcdtor plane intelliget-innumerabiles funt eius in Df Mdbttwif/ epti»,amp;:aniles febulæ,ôif pueriles nugæ,Dequibuslibcthoclocopaucarc tiraptu 01 ca/ ferre,quæde ceteris iudiciûpræbeant. Exponés Mahumetes capitulu Al x« livm^bulA. nbsp;nbsp;corani quod dicitur filiorum Jfraefin hâefententiâ loquitur.-Sn laus ei,qui

ftruum fuum ab oratorio(quod eft Helcarata, ipla eft domus Mefche) ufep in oratorium fandtæ domus Jerufalem node una tranftulit, circa quam be^ nediximus Deum. O uoshomines audite amp;inteiligite. cum abq àuobis, uenit ad me Gabriel fero poft pfalmodiam ueipertinam, quæ ultima eft, â^ ait:'OMahumetes,iubetDeus utieadeas-Cuirelpondi, Etubienadeamd Etait Gabriel, Vbi ipfc eft, Etiumentum ilico adducit,magnitudine inter afinum 06 mulum. Elberahil uocant, humanæ uocis capacem. Et una non amplius horaiter egi annorum quinquaginta mihiûjdd ait Gabriel: Afeen de animal,66 ito ad land am domum.afeendere uolentcm, fugiebat lumens j^ tum,ô6iuirum eft ftare,quia Mahumetes alcêfurus clTet .Nunquid accerli-tus eftdnquit.ErrefpondentcGabriele,accerfitum elfe: Nonlinam ,addi-dit,nifi pro me Deum rogaret, Obruli preces Deo mco pro iumento,quod me infidente fuaui ingreflu incclsit,ponds ungulam pedis anterioris in ori-' zontefui uifus,ô6 minori fpacioquàm idus impletur oculi, adiandam do mum perueni.cornes aderat Gabriel, qui duxitmead domû iandamin le-rufalem,66 uicinamrupem.dixitcp, Defcendc,quoniam exrupe ad cœlum alcendes.ôdcolligatoilluciumentOîportauitmehumeris fuis in cœlum. Et cum aplicuilTehius ad cœlum mundi, 66 ad portam eius ,pulfauit Gabri» el,66 quæfitum eft,Qins efletfôd relpondit Gabriel,Ego fum.Etiterûqug= renti,Quis tecum adcftdrcipondit, Mahumetes, 06 fubdiditianitor ,• Nun-quid uocatus?EtaitGabriel,Vocatus,Etaperta eft porta, 06 uidiangelos, Ô6 bis genua fledens,oraui pro eis. Et accepit me rurfus Gabriel, 66 uexit ad fecundum cœlum, 66 fuit diftantia inter cœlum 06 cœlum,quantum eft iter quingentorum annorum. Et ficut in primo cœlo, itainhoccœlo pul« iâtum extitit: 66 rurfum pari folcnnirate ad lêptimû ul^ cœlum procedit, æquamcœlorumdiftantiamponens.Etait,infeptimo cœlo uidhîefeange iorum populum,ô6 longitudinem angeli cuiiifqj inftar mundi fuiflè,Ô6 ali* quorum mille uicibus extenfiorem,ô6 inter eos unum inucnillcjcui lepties

centena mille miilia eflènt capita,amp;r in quolibet capite totide ora, Sef in quo übet orc linguçtotidêgt;qugièptingenismillemillib.idiomatib.laudabât De um.Et rurfus altcrû angclû oftendiflegt;qui Hcret,ct qugfîuiflecaufâ fletus^et cûilledixiiïètculpas effè,oraui proco.Êt tu cômêdabat me Gabriel abjan^ gelo,et ille alij,donec fui in conipedu Dei,et tribunal! eins adhæfi, tetigit^ me manu fua Deus inter humeros^SC frigiditas manus cius peruenit ulqj ad medullas dorfi mei. His nugis arq; deliramentis implet Mahumetes aures populi.Sed audiamus altéra fabula in lib.cui titulus eft De doefirina Mahu metis. Duo angeli nominantur Arathes ÔC Narathes, quos ille a Ecrit iulTu Alu ßbuh ^g *° Dei in terra defcendillc, utgenus humanû regerent atep inftruer êt,trib. ma dwol««iCigcl« dans acccptis.Primûuic quenq occidcrêt.altcrû ,ne gd iniufte deeernerêt: tertiû,ne uinu biberent.Cum aliquâdiu rcxilîcnr, dC iâ ex toto orbe ad eos indiciadeuoluerentur.-mulier quædam decentiforma, StTomninpulcherri ma,aduerfüs maritû fuû cauûm habens,iudiciû ab cis petqqatep ut fauentes habcretiudices,utapudfeprandiü habcat,mulris precib.inuitattnó abnuut angeli, paratur iplendidu cóuiuium,epulas et pocula mulicr ipü miniftrat. apponutur fercula multiplicia,et cü bis uinû.Quodeû angeli recuürent,in ftante fepius mullere,Óf multas obijciente blandicias,tandê biberunqamp;f in., ebriati uino,in holpita incaluerunr,eiuscp cubitS poftularSt.fpondet mulP ao er ca códitione,ut aker corü ei afeenfû in cœlù oftederet,alter defeenfû.Plan

eet conditio, Jlla,utita didicit.mox afcenditin cœlû,reliais at^ irrifis ange lis, qua Deus recognitâ inter fideracollocauit, cui Lucifer eft nome. Ange Ludjer.

Ii ad iudiciu cuocari/atenis ferrcis in puteo prowdifsimo religati funqulcp in diem iudictj permanfuritcum elegiftent in hac potius uita, quam inake^ ra plccü.Hæc eftfapientia Mahumetis,quam docet paruulos .• hæccius the ologia,hæc do Carina diuinitus reuelata. Mira hominis audacia, ne dicamus ftultitiam feu dementiam. Quot fun tin his fabulis deridendafomniaf Non ratulapnoï!^ obiurgamus iumenti uerba,quando óf afînamûcrælitcræ loquutam pro- abjurditt^ de/ dunt,Óf gentiles boucm,Sed quid cftquoduna horaiter quinquagintamil ctwtit.-

^ ÇJ hum annorum pergitur.^Metire hæc,ôf diligenter cogita,an corpori non-dumglorificatoidpofsitaccidcre. Quo iuit,ubifuit, quidcircuiuit f Non adhuc cœlum afeenderat, quibus in locis tantum ipaetj peragrauitf nee iu-mentum cum tulit, quis tulit eum f unde uenit f quomodo uenit f nihil ho= rum dixit.Qiiid peccaueratiumentum, ut precibus egeret, cui non eftlex alia nifi naturæ, óf illi paret f quid oftiarius in cœlo collocatus, rogamine Mahumetis egebarfan non fttis felix erat. Fortaife akius cupiebat afeende-re:tanquam nonfitillic perfecta hominum beatitudo, ôf regnet adhuc am/ bitio.Diftantiam cœlorum oftendit,ôf fpherarum quanta fitcralsitudo de-monftrat, quingentorum annorûiterex cœloin cœlumponit, ôf parère

^^ omnium ^iftitudinem,quid hoefquis credat gentilium fabulistfimile fom-nium eft. Aiunt illi Dionyfiodorumquêdam geometric icientiæ nobilem De üionyfi^ in patria ftnedfam diem obijflè,propinquos funus ei duxiffè,ad quos perti/ ^oß^K'^lt;f-nebat hæreditas.hos confecutis diebus cum iufta peragerenginuenifte in fe pulchro eius epiftolam Dionyfiodori nomine ad fuperos fcriptam,qutedi-ceret,cum à fcpulchro,ad inflmâ pcrucnilïc terrain,efteep illuc ufep quadraz gintamilliaftadiorum.Nec defueruntgeometrae(ut Plinius ait)qui inter-pretarentur, f gnincarc epiftolam à medio terrarû orbe miflam,quo deor-fum à fummo longifsimû cEct fpacium, ôf ibidem pilæ mediS. ex quo con-fccuta computatio cft;qu.v circuits terre,id eftjtonus pila? ambitû, ducenta quinquaz

qufnquagjntaquin^ miîlia ftadiorum pronundaiu't, Scd harmonica ratio, quæ cogit rerum naturamfibi ipfum côgrucrc,(codcm Piimo tefte) addif De Tm-.crfw/ huic menfure ftadiorum feptem miHia^Heratofthenes huiufcemodi rerum to o^iniones. folertifsimus indagator,uniuerfum terræ ambitum ducentorum qumqua/ gmta duorum millium ftadiorum prodidit, Hipparchus ftadiorum paulo minus uigintiqumcp millia adieci't.reperiuntur ^ ahorum fen ten tie admo dum diflbnæ,necp in hanc ufqj diem mortali cuipiam fati's exploratam cre^ dimus terræ menfuram,cuius netp feptentrionem,nelt;p meridiê uerfus cog niti fines funt.At tuus legifer maioraconcepit animo,qui tanquam cœlum afcenderit, quingentorû annorumitinere diftarc cœlumà cœlo prodidit, Rdbbi Koy[(s quoniam tanta eflèt eraßitudo fphærarum.Hoc idem aflèrit rabbi Moyfês Hebræus genere philoibphus, qui apud Aegyptios claruit. A t philofophi quos noftri probant,non ira ientiunt: nec Ptolemæus Alexandrinus aftro Lumris ^hxz nomor um facile princeps,de craisitudine lunaris fphæræ cum tua lege con r« cra^ùudo. cordât, in qua iter annorum iexagintanouem, 06 aliquorum menfium ac dierum pofuit,milibus pafluum uigintiquincç,fêu fiadijs ducentis pro qua libet die computatis. A lij uero aftronomi qui hæc diligenter indagauerût» Soldm. fphæramicilispluiquamiêxcentisuicibus inperare lunarem tradidcrunt, Martii, Rurius^ marris iphæram,quamuis fole altior eft, 06 longèmaiorem habet ambitum, ipilsitudinem tarnen multis uicibus iuperariJmprobum huma^ næ mentis aufùm, uerû ita fubtili argumentatione comprehenfiim,utpude at aliquos non credere,plurimi hæc incerta refpuunt, Tuælegis latori for/ rafle credendum fuerit,non quia illucangelo bono defer ente conicenderit, fed quia cû peruerio ceciderit. Quod fi hac de cauià fidê expedit, credimus: alioquin cû facra fcriptura dicimus, Cœlû iùrfum Ô^ terra deorfum, amp;nbsp;cor regis inferutabile eft.Sed alia percurramus, angelos mûdo iè maiores uidiP AngcU an wk fe affîrmar,eofdemcp corporeos. Si mundo maiores angeli funt,neccflâri« do maiores. nbsp;eft aliquam eorum partem extra mundum efle. At philoibphi mundi cir*

cumflexu omnia contineri dicûgneqj quicquam exterius eftè» Tuus legifer quando aliquidiblito plus adbibit,fôpori deditus, quicquidfomniauit,pro ; uero retulir,etomnia fibi licere putauit : quo errore ÔC angelos corporeos, amp;C peccare,amp;^ egere ueniat,amp;ferogaflepro eis dixit. Simili fomnolentia ta* dtum fe fuper humeros aftirmauit manu dei,cuius gelu uftp ad dorfi meduV rabuid de ange las penctrauit. qug omnia fuperius côfutata funt, Quis illud patienter audi« lis (finjùtdtd. at,cp angeli Dei uino inebritatfiljpecie mulieris decepti,côcubitû eius appe^ tierintfquæ iter in cœlum edocta, ad confpedtû magni Dei peruenigS^ ho* norifice acceptainteraftralocum obtinuerittangelipœnas [dederint, atep idcirco uinum homini interdidum, quod tanti mali caufa fuerit. Commet morat hæc tuus legifer,,ÔC tanquam ex penu Dei recepta hominibus incul* cat. Videquàm grauiter, quamuere, quàm periteloquitur, Poëtarum -figmenta , quæ pueris leguntur , inter arcana legis inferit ♦ Pueri no/ ftri non fine rifu audiunr,cum raptæ in cœlum fœminæ referuntur, 2C in* aftra commutatæ, quæ maior S^ minor urfa uocantur, pigri circum farra* ca Boœtæ lucentes.Credimus pro tua iàpientia te iam parui facere,at(^ eoz ebri^dnorum temnere tuæ legis figmenta.Sed miraris uehementer,quodindies aliqui re ad Turcarn de/ lido dogmate Cbriftiano ad tuû migrant,011 alTerentes iniquam legem no* ftdw. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ftram,ampicxi tuam,circumciduntur,et tuis initiantur facris.-ôd qui trinita

tem prædicabant,nuncdeteftantur: Sil qui Chriftûcruciaffîxû eolebantôd laudabant,nunc dérident, S tint qui hoc agunqnô dubitamus, Sed qui nam

hominesffanê aut libidims {crui,aut ambitJoniSj8lt;f quitus nullus erat locus in no ili a lege, fpretiànobis,ÔCeieâitanquâuiliaamp;inunlia madpiaad te tranliueröt, nee tarnen illos inextinguibilisconfeientiæ uermis rodere ceflat. Quod fi poffes forum introfpicere corda, intelligeres proculdubio eos aut uitæfuturæ fpem nullam habere,aut admodum elfe anxios, quia fonte aquæ uiuæ reliquerunt C H R i s T VM i E S V M, amp;nbsp;nefeiûtquo paôo redeât, maius fuum peccatû exiftimâtes, g Dei mÜèricordiâ.Sed quid miraris, h ad opes cofequendas, ad uoluptates exhau-riendas,n6nulli tuae legi fefe fubijeiut;’ Nô eft hoc nouû,nec dignû admiratione* Idê quoep amp;nbsp;Saraceni faciQt,qui fæpe ad nos migrât.lllud eft mirabilius,illud ftu^

4® cidarunt.Quid dicemus dereligiofis domibus,in quibus angelica ducitur uita,ôi pro peccatoribus afsiduè effunduntur preces Domino,nec unquam ceftant diuF nælaudesacpfalmodiç.BenedidîusNurfienfisapudnosmultorummonachoru jj^onachorUdit doctor Ôi pater extitit, apud GraccosMagnusBafilius.Secuti funtBernardus abz teßgndni. bas Claræuallis, amp;nbsp;Bruno qui Carthufiâinftifuit. quotidie fandtorû uirorû apud nos augetur numerus,ædificantur noua monafteria, amp;nbsp;fanda renouantur inftitu ta.Quos frudîus edidit ieraphicus Frâciicus,eximius paupertatis amator, in Vm nbsp;nbsp;,

bria(quç pars eft Ifaliæ)natusf’Quoteum difdpuli fecuti funt,quot fub eius regu la uiri fanefiisimi florueruntfAntonius Pataui iacens,miraculis elarus: Bernardi nus Senenfis in Aquila, que noftra aetas quafi alterû Paulum predicantê audiuit.

Nkolaï Lyranicxtatopera,qufomnesadmirantiir.DominicusjnextremisHif-paniænatusoris,quafi alius uefperemieuir,qui nouum quendam fandum amp;nbsp;ni* tidum uiuêdi morem fuis audiroribus fradidit, amp;nbsp;Prædiearorum inftituta regui* uniuerfum illuftrauit orbem. Multi ex difcipulis eins clariffimi euaferut. fed præ* Pibertuf yili' cipua eft Magni Alberti lama,qui nullum dodrinæ genus ignora (Te creditus eft: gnui. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nee minor eo Thomas Aquinas fuit in literis,amp; ßmaior extitit in fanditate. Ch*

Thomas Ac^i- ruit Si meo feculo fub eadê régula, Vincentius Hifpanusgt;qucm nofter anteeeflbr »^* inter fandos Chrifti cófelforesretulit.Et in ordine diui Auguftini Nicolaus To-Ymcentiiis. jj^rinas, paulo ante inter cœleftia relatus fandorum agmina. Noua in dies proie Nicolai« To- ßorefeitnoftra religio; quod fi non défunt peccatoresdiuinamprouocantes ma-10 enttnas. iefiatem, non défunt että conciliatores uiri Andi Deo accepti, amp;nbsp;uirgines imma-culatæ,precibus afsiduis diuinâiram auertentes.Nectimemus ruinam,tantis ad* luti patrocinqs. Tu ergo princeps nohilis,qui no es rationis incapax, neq; inge-P ^ ^ ^* nq obtufi,collige que diximus,amp;conièrua in menre tua, amp;nbsp;coiule tibi Si tup gern ^'^^* ti^Oi noli efie incredulus,fed Hdclis.rclinque tcnebras,d' lucem fêquerc.Intelligis quo pede claudicat tua lex, Si quantis fcatet erroribus, Si quam procul à ueritate recedit, Si quad non eft in ea falus, Si nouæ Si antiquæ legis inimica. Intelligis quàm foîidaefteuâgelicadodrina,quàm ucra,quam fan da, quàm munda Ôdim-maculata, fîC quôdea tantum iter in cœlum oftendit, Si non alia. Intelligis, fi uer-ba noftra memoria tenes, quod trinitas in unitate, amp;; uniras in trinitate eolen- jo da eft, neque altera contradicit alteri. Intelligis, quo nam modo pater fibi Hiium xqualem genuit,^^ quomodo à patres hlio fandus procedit fpiritus, qui eft cha riras 5lt; amor,amp; fimul colenduseftj^ deus cft ; amp;nbsp;quod filius pro noftra falutein* carnatuseft,mortê tulit;Sd fpoliatoinferno,tertiadierefurgens, quadraginta dic-bus cum difcipulis conuerfatus,afcendit in cœlum,fcdctcp ad dexterä partis, uen-turus in fine feculi iudicarc uiuos amp;nbsp;mortuos. quo fado, mali perpetuo pcvnain ignis fubibunt, boni æternâ beatitudinem coniequenturtnon in carnalibus defi-derqs, aut impudicitqs, non in cubilibus, fed in dulcedinc mentis amp;nbsp;in charitare CHRIST i,quaefupcratomncmfcnfum. Ante omnia uerômonftratumcft,no pofte te alTequi inter Chriftianos gloriam. Si potentats quem uideris optare,m3/ p xime apud Europaeos amp;nbsp;occidentales populos, du tua in feda perfeueraris Quod ft uelis Chriftianisinitiari facris, magnam tibi fpem fecimus amp;'potêtiæamp;gloriæ* Memeto igituruerborSnoftrorü,amp; accipe fideleconfili3,fumebaptifmS c H R i s T i, amp;nbsp;lauacrS fpiritus fandi. Ampledere facrofandum euangelium,amp; illi te to turn commitre-fictuam anima lucrifacies, fie Turcarum populo bcncconfulesjic tux cogitationcs adimpleri poterSt, fictuS nomen in fccula celebrabitur: fic te 0-mnis Graccia,omnis Italia,pmnis Europa demirabiturfik Larinpte Iiterp,ficGrc cæ,fic Hebraica;,fic Arabicae, fic omnes barbarac celebrabSt, fic nulla actas de tuis laudibus conticefcet, fic pacis autor amp;nbsp;fundator quietis appellaberis, fic te T urcæ animarum fuarS repertorem, S^ Chriftiani fuæ uitac conferuatorê uocabunt. Sy* 49 rn,Âegyptq,Libyci,Arabes,ô(îquæcuncpfuntaliçgentcsextra C h r 1 s t i eau Ias,authisauditis,tuamuiamfequêtur:auttuis, Chriftianisarmis paruonegotio domabuntur.Etfinoluerintin noftra legere fociS habere, experientur dominum in fua:nos te iuuabimus, amp;nbsp;omnium eorS afsiftente diuina gratia legitimS pi inci pem coftituemus. Hæc funt quæ tibi cum baptiimo premia promittuntur, his te bonis diuina pietas proculdubio cumulabit obfequentem euangelio. Quod fi re-Ipueris confilia noftra,peribit tanqua fumus gloria tua, amp;^tu more hominS teuer fus in cincrem totus morieris. c h r 1 s t V s regnabit in æternum, cuieft honor Si gloria in fcculorum fccula-Amen, F 1 N I J.

o R B i s A N V SjHebrei 6óGgfq,01 fui'sfratribus Cerabt Eiusbait impcrarons Organi collaterales pugiles inpambus Acherc,ma-1 gnofacerdotiRottianorumiuxtamciitadileóo. Nqperaunbus ^Hv^ I noftrisintonuit,quodmpartibus Italiæadprecesamp;poftulauonê populi Veneuarüjin bafilids ueftris publicè facitis diuulgan^qucd quicunep fumpfent arma contra nos Sd noftros, fuorum in hoc feculo remifsio^ nem peccatorum,eiscp beatam uitam promittitis i'n future. Cuius rei ueritatê ocgt; *® culta fide decernimus,per aduentuquorundam peditum Cruciferorum, qui nu per in Venetorum nauigio transfretarunt. Propter quod admirari cogimur ue-hementer.Qiiia dato quod à fummo Tonante uobis effet data poteftas abfoluen di animas S^ ligâdi,tamê adhuc maturius procederc deberetis^neq? Chrifiianos, maxime Italicos,crucis charaëtereinfignitos, inducerefuper nostrum, feeSdum quod patres ante dixeruntnobis, populus nofterTurcaruinnoecnsfueritmor.-tis amp;iniuriæ Chrifti uefiri: QC cum terra amp;loca ubi fanduaria ueftra funt, mini., me pofsideatur per nos, imo populos ludæorum exofos femper habuimus Qâ ha bemus, quiaproutin hiftorqsantiquis amp;chronicis noftris audiuimus, ipfi pro. ditoriè Sc per inuidiacundê Chriftum ueftrü prophetâ Icrofolymis tradiderunt ‘quot;^ prarfidi Romanorü,quem in crucispatibulomorifecerunt.Acinfuperadmirari SC dolere compellimur, quod furgunt Italici contra nos, cum latens amor rios in^ citet ad diledionem ipforCt, eo quod ipfi SC ipforü magnalia SCparentes à Troia-norum fanguine procefferunt,quorum autorem fuiffe fcimus ueraciter Anteno rem SC Aeneam de fanguine Priami procreates,in cuius locü duduri fiimus inv perium in partibus Europa, fecudum repromifsioncs à dqs noftris, quas patres noftri habuifiènofcuntur. SC Troiammagnam intendimusreftaurare, SC ulcifci fanguinem Hectoris,ac Ilionis rufnam, nobis Græcorum imperium fubiugan-do, SC iniurijs des neftræ Palladis fadis eefdem punire ia tranfgiefforum harre. des.Infupercp intêdimus Cretam SC alias marinas infulas, quas Venetorum po. Jo pulus antedidus extorfit à nobis, imperio repromiffo totaliter uendicare, easep noftre fubqcere iurifdidioni.Idcirco prudentiam ueftram attente requirimus ^ rogamus, quatenus epigrâmatibus ueftris per terras Italiæ mifsis, ad inftantiam fupradidi populi Venetorûfilentiûimponatis,non prouecantes contra nos am plius fub pietatis fpecie populum Chriftianü,cum erga uos SC ipfum nullâguer. ram propter crudelitatis differentiam habeamus. Cum enim nihil nobis referat, fi ipfum colitis Chriftum, quia SC nos ipfum reputamus fuifiè prophetam : neep enim exIcgeipfius, prout audiuimus, poteftis aliquem ad crudclitatê cepellere* Si autem lis aliqua uel difcordia orta eft inter nos ÔC populum Venctorut hoc ac. edit,quia ipfi indebitè n ullo iuftitiæ muniti colore, fub Carfaris nomine, uel al. 45 teriusmonarchæ,cuiexlegealiquatemporaliafintpromifîà, fedfuafuperbiaac temcritate,iamdudum quafdam marinas infulas SCalia Ioca,que noftro (ut fupra diximus) funt repromiffa imperio, crudeli tyranide fubiugarunt. Quæ tolerarc non pofrumus,cum futuru tempus noftræ repromifsionis inftat;propter que SC alia poteftis merite ab ineoeptis defiftere ; SC fpecialitcr, cum audiuerimus ipfum populum Veneteru forealienS à uita SC moribus RomanorS, quia nee fecum le gibus uiuunt,nec moribus conuertuntur,fcd fe folos aftimant cundis cireüftan fibus populis meliores, quorum infania fuperbiam^ deorum noftrorS SC fum. mi Jouis auxilio ad extremS dcducemus. Aliequin fi ueftra prudentia non defi-fiat ampliare, curabimus uires noftras fuper eo diuini imperatoris Organi auxi.

too lio,3d aliorum Orientalin regum Si prindp5,qm Omulant fe hodie dormfre, quo* rum muniti præfidio,trahemus à finibus terræ armatoru ades copiofas, per quas no folu co era ueftros pedites Cruciferos refiftemus, uerG etiâ 0 cotra nos Roma-nam ac Germanica SC Galh'ca militia prouocetis, intendimus hoftiliter obuiare: ac demum fauête Mercurio, per mare Ponticum 6C Dalmatia cum innumerabili noftro nauigio Euri flatibus perducti,intendimus pertranfire: 6C feptentrionale plagam,præfertim Croaciam SC Dalmatia, uifitare. Datum annoMahumetile-ptingentefimo quadringentefimo quinto,in introitu menfis hallen»

DOMI ET FORIS, EX ORATIONE HORTATORIA ad bellum Turcis inferendum:quam uir in rebus magnis dia cum gloria magna uerfatus habuit ad Maximilianum Cælàrem»

V R c A R v M gens ante pauca fæcula adeo obfcura fuit,utena ipfi nullas à feres geftas memorig dignas ante Othmanum,qui primus hanc gentem illuftrauit, narrate pofsint. Et licet de origine eius apud autores parum collet, earn tarnen ScythicâelTe, à mores SC lingua baud dubic demollrant. Plinius quoc^gra* uifsimus autor,in Alia circa Mgotidem lacG,Turcas ufe^folitu zo dines faxofis cóuallib.afperasaccolercprodidit. In primisita«^

Turcctrum In- inopia teru coacflfuidnas nationes latrodnqs potius, ^ legitimis prælqs infefia^ trocmia. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;runt.Mox crefcente audacia, duce Othmano uiro bellicolilsimo amp;nbsp;callidifsimo,

no folG ut prius rapinis SC incurflonibus, fed iâ aperto Marte coterminos popæ los inuafernt.Cuius fucceflbr Otharn, infeliciter cotra T artaros pugnâs, cû mul Regum fuceef- tis populis gentis fug occubuit. Poll que Amorath fadlus imperator, ubi ita irn-fio^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;perium auxit,ut ufqj ad Pontum longe latecp fines fuos cxtêderet,debitû naturæ

perfoIuit.Succedit huicBayazith, qui cû pari audacia finitimos populos inquic-taret:captus tandem à magno Tamberlano, cum ingenticlade gentis fuæ, finem audaciac fuæfecit. Poll quern quatuor imperatores fuccelfetunt. Qui quamuis jo de genteOthmana non fuilTent célébrés, tarnen bellageflèrût.nam CelebymuL torum populorum uidor, partent quocßimperq Trapezotis fubiugauit. Soleygt; man, cuiTamberlanus tributu rependit. Orhan fecüdus,qui multas urbes Afiæ SC Ponti expugnauit,Mulè autê,cum Orhanum dolo interemiiret,magnâ parte Afiæ in fuam ditionem redegit. Poll Alufem eulmen impertj ad gentem Othtna Kabometh. nam redqt.Machomet itac^ex eadem gente potito imperio, Satacenos, Gordiagt; nos, Perlas, Cappadoces uarijs prælqs fudit, nomenep Turcaru ita eelebrè fecit, Amorath, utiam genres Europæ illud reformidarent. Cuius frater Amorath, qui primus hometi frater. Turcaru in Europa cum exercitu ttaiecit, mukis regnis Europg deuictis, memO' rabili illo prælio ad Varnam Vladiflaum fortifsimu regê Hungariæ cum magna 4° egde populi Chrilliani debcllauit. Huius res geftas filius eius Mahometus in tan turn fuperauit, ut ad folis ortum SC occafum plures terras, maria, infulas, popu* los,régna, imperio Turcaru folus ipfe adiecerit, quam omnes decem fopetiores» Cuius uielorias fi quis uellet reeëfere, profedlo maximam parte Afiæ SC Europæ Boyazith rex. enumeraret.NeccontentusfiliuseiusBayazith,quihodieregnat,tantüimperiu à maioribus fuis pattû eoleruare: ièd plura caftella SC oppida in ditionê fuâ rede' git, nee in dies celTat terminos impcri j fui ufquequaqj dilatare. Croacia igne fet-ro^cofumpta, SC crebrisincurfionibus pene exhaufta, nuper eeleberrimum regn« Polonig inuafit, SC abduces l X millia Chrillianorû,cû inaudita crudclitatc «alla uit,

uaflauit SC damna intulit. cm m'fi cito per maießatem ueßrä Ô^ cæteros principes Chn'ftianosfuccurraf,paulopoftipfieriâhoftiimmanifsimoerkmifèrâdum :Ôlt;i deinde quid mah ex ipfius ruina cæteris regnis ipfi adiacentibus immineat, optk me intelligere poteft maieftas ueftra. Suntem huic Bayazitho hlij noué, quorû ^dydzithi pUj nomina exprimere no pigeât. Eft itaq; primogenitus hlius eiusMahometh Ce lcbi,quihodie prefes eft in Amafia. Secundo genitus eft Churchut Celebijqui præfes eft in terra Charanian. Tertiô genitus eft Synan Celebi, qui praefes eft in Domufly circa Rhodû. Quarto genitus eft Ahmath CcIcbi, qui præfes eft in una ex prouincijs Hufunchafan,in Perfîa. Quinto genitus eft Murath Celebi,

amp; ut fummatim dicâ, unus tantu dominus eft : cæteri uerô mancipia, ÔC ad hbitû eius periclitari poflunt. Præterea difeiplina militaris apud eos adhuc locû habet.

Î® Nullû autêeft diicrimcnobilitatis, uelgeneris. Is namq; gencrofus habetur, qui fortior in bcllo extiterit.Is plura ftipêdia meret, qui fortius dimicarit. Vnde præ-mia tanta milites ftrenuiores reddut, ut unufquifqj cæteros fortitudine fuperare conetur. Vtigitur maieftas ueftra liquide cognofeere pofsit,cótra que hoftê dimi catura fît,hoc c6mentariolo,ftilo rudi accraffe exponâ,quibus magiftratibus to* turn imperiû ÔC aula imperatoris Turcarû gubernetur, quanti fint ordinarij redditus imperq, quæ fint genera militû,ôd numerus eorû, modus qui fit côftruendi exercitu, cum imperator ipfe bello intereft. A' gubernationc imperq exordia fu^ mam. Summaigitur totius imperq tribus magiftratibus ^bernât,quorû fum- imperil ’^‘^r^:* mus eft Quatuoruiratus,qui ipforû lingua appellâtur Vefierbafda.Hi funtprin ‘^‘ ‘idnnmfirii' 4C cipes confiliarq, qui quater in hebdomada fedét pro tribunali, in loco qui dicitur ^“’’

Duyan, ut audiant legatos nationû, amp;nbsp;hominû fupplicationcs, quas imperatori referût. Hi quoq; iudicât caufas,quorû gratia prouocatû eft ad imperatorê. Et cû quis horû depoutus aut defundusfuerit,a!tcr dcnuô fubftituif, ut fît femper ma ciftratus Quatuoruiratus. Poft que fequitur magiftratus Duûuiratus,qui dicit Beglerbeghi,principes prçfidû.Hi præfunt prçfîdibus prouinciarû.Et ut hic ma giftratus melius intelligatur, diuifîo totius imperrj hoc in loco recenfenda eft. O^ Ww»“*« »» mnia itaq? Turcarû régna in duas partes diuifa funt:orientalia, quæ nuncupatur

Natolia: SCoccidêtalia,quædicit Romania. Natoliafîtaeft ultraHellefpontû, ^^'^“^^ quæcotinetinfeprouinciasinfrâfcriptas: Bithyniâ,Âfîâ, Cappadociâ,Paphla-

goniâjSd Can'â.InfuJas uero principales quatuor, AcoIia,Ioniâ,Lesbû, 5^ Sniyr* quot;nbsp;» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;namrquæomnianoftrofeculoTurcarSaduentuimmutatafunt, Ô^adeoruhn-lÀtigiMmsA gc guam accomodata. In ipfa quidé N a roll a ifb funt linguarû genera: Græca, Itala, Karf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Scythica,Arnienica,AggiamicajCercafica,Zifsica,Egnafica,Meng!orica, Vua lachica,amp; Ruthena.Tenentitac^totâ Natoliâ x x x v i prçfides uexillareSjquî Turcarû li ngua dicûtur Sangiarchæ. qs enim imperator autoritäre tribuit erigen di uexilla in propres prouincqs quib.præfunt.Quorû quidé præfidû refidétiaelo ca proprijs nominib.ad maioré rei intelligentie nohiinabimus,uideliect Amafia, Trapez5ta,Capha,Cheftemoni,Burfa,DomufliuelSeteli,SarchanjKaraman, Vfunkaflan,Aydinmêtes,Languri,Kermen,Enguri,Boliafsiria,Engheri,Iaia, ‘® Charafarchen,Ghenimufrolni,Chefle,MitiIi,Emittili,Syfchup,óifc. Romania n-jntMia. ucrôcôtinetprouinciasiftas:partêDaciæ, Thraciâ,Dardaniâ,Achaiâ, Pelopo-

* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefum,Acarnania,Macedonia,Epirum,Rafsiara,amp;lllyriæ parte. Etipfæprogt; uinciæ gubernatæ funt per perfidos uexillares,fîue Sangiarchos X X v.quorum loca rclidentie funtiftarKiliæ, NicapogIiæ,Bdyngh, CaIlipoli,Seres,SaIonych, Negroponte,Morea, Argnocaftro, lamane, Prefrer, Oheid, Vocetorum, Cofta-Smed:rotM,fi^ din,Cernomê,Azigan,Scodri,tSmederouo,Bofnauerbo,Zonnya, Kruzéze, ue quot;Zend -reu, Suonick circa Taurinû. Turcarû itac^ régna in l X i prouincias diftribuûtur, area Taurinü. Qcin qualibet funtmilites quibus agri afsignati funt,unde uiuût,qui Timari ap^ Prou^ncbc rc- pdlâtur, dequibus poftea mentionêfaciemus. Beglerbegh ergo, fine princeps *® ^m TM-cid. nbsp;nbsp;præfidû,quilibet in fua parte fine præfidib.imperat: uidelicet unus in Natolia, ai ter uero in Romania. amp;nbsp;fi quæ difcordiæ inter milites ortæ fuerint,ipfi difeemût, quorûcp iulfa nullo paélo prgiides retraefiare poflunt-Et quia omniû pofièfiîonû militariûcollatio ad folûimperatorêpertinet, quilibet nihilominus Beglerbehg in fuis prouincijs coferrepoteft, cui uult, pofTefsionem afeendenté ad fummé af-priûquincp mille, hoceftducatorûcentû. Perhos igit très magifiratus totafum-viagiflratm maimperijoptimegubernat» Suntprætcrcaalij magifiratus,quilicetimperia ilij. nôgubernêt,tamê æquitatê Ôéiufiiuâ tuent : fine quibus nullû imperiû diu fiare Pcj^herchadi poæft,3fig‘Jbernationêimperqiurapertinereuident-Pefcherchadi,fummiiudi WiLces, cesexercitus,quiduofunt:unus NatoIiæ,aIterRomaniæ. quiiudicâtomnescau 5° fas,tam ciuiles q capitales,pro quib.ad imperatoré prouocatio facta efi.Quinena bi poffuntretradare fentétias latas per imperatorêl, fi cotra legê Mahometi latæ fuerint:quia fecundû ipfius legê omnia iudicât, quibus femper aditus ad impera torem patct.Nec poffunt prefidere huic magiffratui,nifiab origine Turcus fuifi Kuchti. fet,id efi Mufloman,ueI circumeifus. Secûdus magifiratus nuncupat Muchti, id efi fummus legis interpres:qui quûdealiqua lege ambiguitas ont, ipfe difeer-nit, amp;nbsp;explicat, quid lexipfaamp;iura uelint: cuius fententia non potefiprouocarû Mo(kw legis nbsp;nbsp;Sunt etiâ Moderis, id efi legis periti ÔC doctores, q nos cofulunt pro uarijs eau-periti. fis Ôd neccisitatibus. Sunt amp;Thephterderi,id eftadminifiratores rationa,quo-Thephterde- rum unus procurât rationes Natoliæ, alter uero Romania : qui magifiratus exu 4® ry. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;mix dignitatis habet. Nunq ab aula imperatoris difccdnt,ficut SC Vefi'erbafiç,id

eft cofilianj. Et quia de qugftoribus hie mentionê fecimus,fubdemus etiâ unde Redditm impe proueniât omnesredditusimperatori ordinary,amp; quçfit fumma ipforû,Ex uni-rif Turddun^ uerfa itacp fumma domus in imperio fuo exiftête tam Chriftianorn q Turcarû,et aliarû nationû que uiritim pendût tributû fingulis annistité ex fodinis auri, arge-ti,ferri,plûbi,amp; aliorû metallorû,ac ex Syla monctarûtâ in Romania ^in Mato-lia Item ex aurifodinis in Cheftemoni, Ôé ex fodinis aluminis in Natolia. Item ex Bonibate,Oreza, £^ex ueéîigalibus fcriciin Burfia. Item ex pifeibus falitis tâ ma rinis ^ fluuialib.Itê exreddiub.fahû tâ in Romania, ^ in Natolia. ité ex decimis

( nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;« ôupafeuis

^ pafcu^s cuncfloru am'maliu.ïtê ex omnibus frugi'bus, amp;nbsp;cMcris terræ nafcenrf bus.Itê ex portortjs inNatolia,et ex Sehalogqs m Romania,fd eft doams fiue uc Cigahbus. Irêcxtraiecto CaUipoIifano, amp;;ahorülocorü. Itcmcxhæreditaribus mortuori35quädo ex dcfcctii fèminis propinquorü deuoluStur bona ad impcra-torcm.Itê extributouanaru urbiû,quæfuntin Romania, Morea,Epiro,Mold^ lama,Scio,CaIIoier,SCRagufio.Simih'terexurbibus8Cprouinctjs,quæfuntin NatoIia,Charaman,Synope, Symi(ro,Anguri,Finica,C3deJoro,Capha3amp;^ab altjs fatrapis maioribus uel minorib. habet circiter quadragies cêtena milia num Somma tribu-morûaurcorû.Sedquiauarijsnatiôibuset linguistcrraruimpcrat, needle eft ut torom.

«o fint uarq fenbe amp;nbsp;cScelIart), fecundS uarietatêlinguarö.Eft taméintereosunus fupremus cacenarius.GrcGs itacpet Itahs Iingua Graeca fcribüt:Hügaris,Molda Scribarum di-uis,fiueVaIachis,Sclauis et Ragufcis,litens Rafdanis.Turcïs pterea,Saracenjs, ^^^hi^‘^‘ Perfis, Armcnis,Slt;c£teris natióibus Iingua Agiamica, Arabica,uel Perfica. At file qui eft euftos figilli imperatoris,Nifancibaftia nominat. Singuli autë prinei pes cófiliarïj peculiare figillS habet. Peraeftis magiftratibus,quib.tant3imperiü gubernat,uenicndü eft ad eos qui palatio imperatoris feruiSt. Miniftri autë im- Solatia mini-peratoris oës funt impubères,eligSturcp eximig uenuftatis,in flore artatis fuæ,no fi^^»tet,(:r re minant Spahioglani,filq nobiliu,amp; iècundu uaria minifteria uaria nomina Ibr- ^^ßipatorcs. tiunt.Quidä funt dapiferi,pincernæ,cubiculartj,cuftodes rerû preciofarû, quos

us Ha^znador nominât.Cûcpadannospubertatisperuenerint,admaiores dignita tes afcëdunt. Nâ multi eorû præfides prouinciarû elFiciQtur,fecundu uirtutes ôë mérita eorû. Maior tamë pars eorû poft annos pubertatis euftodes corporis imperatoris efficiunt.Ita hi qui minus ftrenui apparët, retinët priftinû nomë, amp;nbsp;di cuntur Spahioglani;magis autë ftrenui,Soluphtuariappellâtur. Cû igit impera SateUitom nu-tor iter facit, eft ftipatus undicp cateruis horû cuftodû.In una em parte funt Spa* merui. hioglani,qui funt circiter mille amp;nbsp;fexcenti. In altéra parte funt Saluphtuarq, qui funt circiter quingëti:qui oës prænominati uiuûtex ftipëdio. ingrediuntur præ terea quottidic palatiû imperatoris,propter ornamentû aulæ. Sunt Ôë alq max PrmdbüfilM. gnorû principû circiter fêptuaginta,qui appellant Mutapharichi : Ôë hi funt iibe nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

ri ab omni onere militiæ Ôë aulæ,nifi cû ipfe imperator eft in exercitu, ipfi quoqj

JC necelfeeftutmilitcnt.uiuuntexftipëdio. Habetetiâimperator alios corporis ^M'tta quot;nbsp;euftodes, qui funt optimi fagittarq, eleëîi ex numéro lanirariorû : Solachi nun- * nbsp;nbsp;'*

cupantur.Hi nonuaduntfn equis,ôë funtarmati frameabreui,arcu cum fagittis promptis ad idû. Scheuphias byrreta in capite deferût,albas ôë restas,circulis au reis redimitas, ôë ueftimëta fuccincîa.Hienim funt præcipuieuftodes imperatOx Cu^oda, ris,cû in itinere eft,nun^ ab equo imperatoris difeedëtes: numéro funt circiter fe ptingëti,ôë funt diftinefti per cëturiones,et uiuût ex ftipëdio. Sunt Ôë lanitores, I«*«^«”'«. qui etiâ ex lanizarqs creâtur:quorû numerus eft c c C.Capiti uocantur.Hi etiâ ui uunt ex ftipëdio. Sed Ôë Mehtery, tentoria ôë papiliones extëdunt,Ôë omnë fu pelledilëaulædifponûnqui circiter fexcëti funt. Suntprætereaartifices diuer ^‘^'^^^^’ 40 farum artiû,quaî ad ornamentû aube imperatoris pertinët:quiomnes in aula im peratoris uiuuntganquamancipia. Imbrahorbaftiaoeftmagiftcr Agazonum.

Imbrahali dicûtur,qui diftribuuntuexilla. Segmenbaftia, eftmagifter uena bonis. Alia multa officiaomittûtur, gratia breuitatis. Sed poftquam de magi ftratibus,quibusimperi3gubernatur,ôë deminiftris ac euftodibus corporis im^ peratoris abûde differuimus,fupereft ut de generibus militû, Ôë modo eóftruenx diexercitû fèrmonëfaciamus. Sunt itadiuerfa genera miIitum,uidelicctThi- ^Hitumgene-marci, lanizary, Alfa pi, ôë Accangi: de quibus fingulis figillatim tractabimus.

Thimarci funt milites,équités omnes,quibus agerabimperatore attnbutus Thimard.

eft,undeipfecû quatuor militibusloiicatfsuiucre pofsit : S^ fic Thfmar apud cos intelligit ager unus, de quo quinep milites uiuût ex decimis, per fubditos prouin ciarum,de domib. 06 omnib.terræ nafeentibus datis,^uis ipfi agri no funt squales. Quia aliquis eft,qui poteft diuidi in x x, x x x,^^ X L partes Thimar:amp; o men ab unopofsidet.Sed adinftarmagnitudinis agri prouen tu3,tab's pofleflor Agrorû,crnù équités fiue milites tenet. Vndecôputatis omnib.agris militanb.maiorib. amp;nbsp;mi' Utumiiumcrui. noribus,qui habenf in Romania,numero funt quatuormillia et quingêti;militS uero,uigintiduo milia amp;nbsp;quingêti. In Natolia uerofadïa fimili fupputatioe,nu mero funt quincp milia amp;nbsp;quingenti milites: ex quib.omnib.Thimar,in Natolia Ei^uitcs. fciIicetamp;Romania,refultâtquinquagintamiliaequitû:quioês obediûtluispræ 10 fidibus, amp;nbsp;fern per ftant parati ad bellS, nee aliud alimentS habent q ex agris ilhs. lanizitrij. SecundQ autê genus militü eft,qui lanizarq dicunf.Omnes enim pedites funt, 6C ex ftipêdio Imperatoris uiuût,amp; femper funt ubi Imperator eft.Maior pars co ChriftUni mili rü eft ex Romania,et ab origine Chriftianoru. Qui a femel in triênio fit ddeeftus tes fub Turca. per tota Romania,amp; colligunt filq fubditorS, eosq5 mittStin Natolia, utibi im* buantur lingua Ói^ ritibus Turcarû.Cûq, ad annos pubertatis peruenerint, exer citati in armis,qui magis ftrenui funt, pedites effiemtur ,amp; ad euftodiâ impatoris députant, QC in ipfa euftodia funt femper noué uel deeë milia : quorü capitaneus Agganuncupafjuir magnæ authoritatis.Qui autê minus apti uidëtur militie,de ligunt ad euftodiëdas munitioes Stquot; arces:amp; funtcirciter numero xxx milia, qui jq obediut fuis Dazdar.ideft caftellanis,uiuëtes ex ftipêdio. Sunt autê lanizarq mu nimê et robur impatoris,eiqa funt obftquêtifsimi,tuêtur^ ipfum cotra oês tumul /ilJk^i. tusamp;feditioes. Allapi,funtmilites gregarp minus exercitati,acprecioc6du(fti: quorü aliqui funt pedites,aliqui uero équités. Hi etiâ dafsêmaritima intrât,habë tes pro ftipêdio uiritim afpra quinqj per diê.De tali autê genere militû quâtS ipiê imperator uult,tantu coducere poteft,cû fint uulgares, amp;nbsp;ad pugnâdû inexperti, tâin pugnaterreftri^nauali.à poisutefte Aflapitâ Chriftiani,^Turcç,àaIig Accangi. natiôes. Accâgi militât ad fortunâ fine agris,amp; fine ftipêdijs,quinta partê præ-I» Alcoran ctia dæ dant imperatori. et fi qui ftrênui apparuerint, Thimarci uel alterius dignitatis qu'mtaiprte' nomêSCgradûiôrtiunt. Sunt qexercitûordinâtdauisferreisdii milites in fta^ jo d£kxarrogi(t nonibus fuisftarecog3t,amp;femperpræced3timperatorê,ei^uiâparât,amp;appel-prmeipi. fantur Zaufti:numero funt quadringêti,uiu3t ex ftipêdio. Sûtpræterea quidâ 'Ziu/li,uiatQ- milites prodigiofarû uiri3,qui côtra quin^ pugnare perhibent.Stipendi3 quotp r«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;pro quinqj militib.fumûpF^elsliuocant: numéro funt cc.ueldrcaïuiuûtexftipê

Belfli. dio. Sût Ôd Gonili,qui in arte gladiatoria peritifsimi habêtur,maxima^ agilita Conili. te lanceis,fagittis,g!adijs exercêtur.Sunt femper equites,quor3 numerus eft een turn amp;nbsp;ièxaginta,uiuût ex ftipêdio. MufTclym funt,quimunitioes,caftra,etpro Viulfelym. pugnacula coftruût: quorü merces eft diurna quin^ afpriû,quartus ex diefta pro uincia intrat exercitû.Sed laya funt T urce,qui proprijs expêfts militât: quia exê-ilt;lt;M pti funt ab omni alio onere: ipfi quoep uias müdant cû Muifelym.Sarahori habêt 40 Sarahon. ftipêdiumabimperatoreafpriü quatuor per diê : homines funt agreftes, quife* quentes exercitü omnia uilia opera exercent,ficut amp;nbsp;alij fuperius nominati,id eft Muftelym dC laya. Hi omnes funt, perquosmilitia terreftris imperatoriTureaquot; rumperfidtur. Clafsi'sTurcarü imperatoris cótinct ad fummüuela cCCC. fup Claris Turcd' putatis nauibus,triremibus,biremibus, palandiarïjs,grippis, amp;nbsp;alijs generibus rumimperatO' nauigiorum: quæ capitcirciter hominum triginta milia, amp;ipfam parare folent •^’ Conftantinopoli, Nicaoniae, Gallipoli, Negroponti amp;nbsp;Vaulone. Scd cûfintin ea homines ut plurimü agreftes, amp;nbsp;ad nauigandü inexperti,magnas uires habe re no potefticuius capitaneus femper eft praefedus CallipoIIi,et iUi qui ipßm in-trant.

trant,omncs funt predo conduóli jfecundu diftindionc exerdtq 5^ ofRdorum» Peregimus randê magiftratus,quibus gubernatur imperiS Turcam.Palatiu quoqj,quibus miniftris regatur,abode cxpliaumus. Genera quoq; miiitO diftin ximus,ac maririmae dafsis quantitatem,ód quo in loco parari foleatjoftendim us. Nunc fupereft,ut defcribamus modum caftrametand«, cum imperator ipfe per-fonaliter adfitincaftris. nbsp;nbsp;nbsp;Priusigitur caftrametatorcseligutlocum aptiorem Nodm edflra-

pro ca ft ris, qui tutus fit ab omni impetu hoftiû,ex quo de facili hoftes expugnare metandi. pofsint.Eligütitacpquodhabeatmontê,ueIfluuiü,uel paludê, quibusmunitior fit,quem locu defcripto ambitu caftror5,foiratis altdsimis muniOt. nbsp;nbsp;Poft quæ

‘® fequuntur cuneiacutifsimiin circuitu, cathenis defupereolligatis. nbsp;nbsp;nbsp;Sequitur

poftcaordo camelor3,qui comeatum amp;nbsp;impedimenta pro ufu caftrorü baiulàt.

Poft quas minor altera foffa foditur in ambitu, c5 haftis pro maiori tuitióe in circuitu affixis, quo in loco Saraliori,Iaya,et Muflelym mafiones et habitation es fuas habêt. Poft tot ualidas muniti5es,pedites,qui laniczarij dicutur, p multiph toedtio exerci ces ambitus papilióes et têtoria fua hgunt:in quorö medio imperator ipfe cQ fuis tuum ïmpjur pueris 06 miniftris ornatifs.têtoriahabetdEminêtpreterea duo maxima cornua cdnmi. cótra hoftes,cotra quos pugnandü eft,adhærentia circula caftrorü,in quibus col Ïocati funtequites cü fuis prefidibus.In uno enim cornu funt milites Thimareq, qui agros pofsident in Romania;in altero ucro,qui agros pofsidét in Natolia.ln

10 capite uero cuiuslibet præfidet princeps præfidû, id eft Beglerbegh, At in medio horûcornuûlocâturomnes cuftodes corporis imperatoris,hoc eft Spahioglani, Soluphtarij, Solacchq,amp; cæteri aulici. Poft quos fituata funt uaria genera ma^ chinarum 2lt;tormentorû.Cûigiturpugnand3 eft, in qua parte imperq bcll3ge- tAoduspugndn rendum eft,Beglerbegh illius partis c3 fuis præfidib.pugnâ incipit. Qiiod fi co- di. tigerit milites illius cornu ab hoftibusfuperari,mox aliud cornu ope fert. Supera tisambabus cornubus,pugnatur omni genere Muflelym amp;nbsp;tormentor3. Dem-ceps cuftodes corporis manus coferunt,ultimo laniczarq imperatorem ipfum in medio duorum cornuum collocant, ne forte uertes ipfe terga hoftibus, caufa in-temitionis totius exercitus conftare uideatur.

50 Hæc funt quæ de imperio Turcar3 longis peregrinationibus, fubtihminda gatione copcrimus: quippe c3 ciuitas noftra Ragufi3,quæ in cofinibus ip lorum fita eft, quâplurima comercia c3 gentibus illis habeat, non defunt nobis faculta tesfingula perquirêdi.quæ quidê humili fermone, amp;nbsp;fineullo elegâtiæ fuco feri-pfimus,non ad res Turcar3 extollêdas,Ôd ad incutiend3 terrorêmaieftati ueftræ, amp;nbsp;cæteris principibus Chriftianis:quin potius,utclarius fole demóftraremus, fi ipfi Chriftiani poten tiâ T urcar3 recho iudicio perpêdiflènt, uires^ fuas agnouif fent,iam pridem deimperio Turcarum aeftum effet.

Nûcquæfo animaduertat maieftas ueftra, qui fuerint ante pauca tépora Tur-cæ,^ imbelles gêtes deuicerint, ' 0^ quam uanis amp;nbsp;falfis terroribus imperi3 fuum 40 auxerint. Reperietnepeeosfuiftehomines agreftesSCinermes,inopia omnium rer3 ad latrocinia amp;nbsp;rapinas coados. Perquirat diligêter hiftorias uariar3 gentiu, Romanorumonumêtaeuoluat, inuenietfemper Aftaticosfuiffe molles ^timf ^^^^i^i Qf^j^ dos:utextatuulgatusillelulq Cæfaris titulus, quêincurruc3àtriumphoPonti- pefmolks. co rediret,infcribi iuflerat, Veni,uidi,uici:imbellêearn gentê, nullius^ mometi exiftimans. Siquidê Romani,orbis ferè quonda domini,per plures annos cotra Numantiâ unâ urbê Hifpanig pugnauere,quam cótra tota Afia.Quid ergo tam magnum,genres Afiaticasimbelles,etfemperferuire alfuetasdeuiciflef Quid tarn arduum, Græculos elfeminatos, inteftinis odqs Icmper difsidentes,debel-laflèt'Quid tam grade,Rafdanos amp;nbsp;Bulgares,homines inermes,circa metalla 8C

pecudes occupatoSjfubdidiflëj'Qmd tam generofum,Boïhenfês debacchantes, difsidêtibus inter fe prinemibus Hungarian,in dedinonê accepiflec' Quid deniep tam ftrenuisprincipibus Éuropæ uerè dormitantibus, gentes timidas öCinHdas fponte feiè dedentes,in ditionem fuâredegiflèf* Econtrario uires fuas maieftas ueftra,^ cæterôrum pïincipû Chriftianorum examinetjgenerofitatem amp;nbsp;poten tiarn cofideret.Nunquid props innumeros annos ferenifsimæ maieftatis ueftre, liungiiri. Hungaria populofiisima,tamê adh uc rudis, cotra Romanos orbis dominos for tifsime pugnauitf'ingetes^ clades illis intulitt' SC deinde pro Chriftiana tide quo ties Saracenos debellauitc' nunc florentifsima, artibus^ militaribus apprime in-ftrudatcuiquodämodonunagensjnulla^potötiarefilierepoteftjutexgloriüfif ’® fimis uicTorijs coftare uidetur : cotra uilifsima mancipia pro Chriftiana fidebella re non audebite'ufep ad internitionê profcqui non patieturr' Quia furor eft profe óèOjdeterreri à potêtia T urcarû.Quippe præter quinquaginta uel fexaginta mih Turclt;e exerci- lia equitn,ct decem milia peditû,quæ fupra retulimus efte in exercitu Turearum» tus i^imUs, reliquü uulgus iners Sd inerme eft, acuelut grex pecudum ad libitu uieftorijs fine ulla pugna duci poteft.quod lècus in prouincijs Chriftianorn côtingit/nâ amp;^ uul gusarmis aptifsimum eft,SC ad pugnanduferocifsimum. Exurgatergo maic' ftas ueftra una cum principibus Europæ,qui comune bonum amp;nbsp;uulitatem defi-* derant,amp; præcedente Christi cruce, arma contra hoftem fæuiftimû fumite, Fidem,patriam,leges,templa,uxoresdibero3, parentes^ chariisimosdefendite: *® iuftiisimo^ bello,auxilium diuinum uobis non defuturum icitote.

INVICTISSIMO CAESAR! CAROLO, EIVS NOMI-nis ijiuntOt PdulM ïouiM Ppifeopus üuemnui

B^i Vandoquidem omnibiK notißimu eß,inuiflißime Cteßdr,te pro tuaßngulari rdigioitedtq} anrni magmtudme, nihil aliud nunc magic quam beUu in Turcac meditari^quod quide no y B bis ut ob eoru proj^eritatem atq; audaciam neeeßariumjta omnium iudicio diamgloria-urnßicritjuobuyut anwlarer illos qui te armis, nauibus,equis, er theßauris adiuuabuitt, ___________quumego nihil aliud proeft are poß(m,ßl[c tibipeculiarem atq; apertam müuia:, potente ï® ac uiHoriarû, quibus ipfi Turc£ potitifunt, cognitionem præberc: acßmul uiam breuiterfideluerq; often-dere,qua hacßra natio ad tama imperi] magnitudiné tato cum honore,militari ex arte parto peruenerit:ut à ducibus ac militia: magißris certa remedia contra eorum er aires er artes inuenirißeile poßtntter Clm flianimilites exëplis rerum prateritarum inßru£H,meliorem et ebmodiorem beUandi difeiplinam percipiat, quo tandem eosipfos Turcos debeUare queant.Quad quidé tibinonerit admodum difficile, quipoß infini-tas uidorias pacem adeô magnifite,neq- idfine gratia Dei,omnibus aepriuatim defiffie iam italiatdonaue-ris,atq^ ammum Chridianißimiregis PrancifeifixUeibus fororis nuptijs tibiadeo deuinxeris,utisquumob propria uirtutem,tum uero ob titulum quo gerit,non poßit uoluntate, confilio ac uiribus tibi non eße con-iundißimustqueadmodum etiam de alijs principibus chrifiianis ßes eß fùturum.pnefertim quum Beatißi-mus pater Papa Clemens religio fa quadäpromptitudine ipfos inuitet': qui quidem Clemens uotis omnibus nonfolü res facros et nonfacros,uerumetiâmentem ac corpus ipfum huicfandißima prouincix dicauit. Et 4® quoniam apudte laudc eloquentie minimum querere, fed tätum fidelem er Chrißianum animum hac in re mihi oßendere propofitum efl,tediofa proamia er Tufei fermonis omamenta,tanqua res fuperfiiuas,pr£' termittam.atq; ut uerba ipfa comodius excipiantur,ßmpliciori atq; umuerfe Italie comuntori lingua utor, quo fubßantia rerum abfq; temporis circa uerborum uanitatem amißione percipereßciliuspoßis.^^eq; mi-reris optime Cefar,fi egoipfe homo demiße ad talu toge,facrisq; initiatus,qui nunquälimites Italie trafic rim,derebus militaribus ac de longmquis regionibus loqui audeam.Tibi enim perfuadeos ueUm, me diutina predpuacq; diligentia,auxilio fummorum principum, relatione exceUentium ducum, militum,oratortan,ac deniq; cuiufcunq; conditionis hominü ufum eße, ut ueram mihinotitiam rerum in noßris Latinis Chronicis deferiptarum parare. Que quidem Chronica ,quodm Dei laudem,atq; in tuam tuorumq; auorum perpe-tuamgloriamccdat,brcuiin publicum edcrcconsiitunnus. Vale.

TARIVS, PAVLI lOVH EPISCOPI N V CE-hni,ad Carolutn v.Imperatorem Auguftum: ex Itahco Latmus fadus, FRANCISCO NIGRO BASSIANATE

Vrearum natio à Scythis, quos nuc Tartarosuocamus, qui T^ttari folitudines ultra Calpium mare circa Volgam fluuium inha bttant,originem dubio procul ducit.Id quod exipforum mo ribus,ex facie, ex ufu fagittarum, ex beUandi confuctudine, ex fuperba deniep loquendi forma Scythicac fimili, facile de-prehenditur.Änni funtplus quam fexcêti,quôd ij in Äfiam minorem,quam Natoham appenamus,perucnerunt:quo in Ki(toliti oeoprædæae bellis continueincumbentes,qua'm plurimalocamunitapaulatim fubiugarunt, adeoutpopulis illis, qui non admodum exatfie arma exercere note uerant,magnorerrorieflènt. Neep tarnen principem aliquemunquamhabuex runt, fed ueluti Aphricæ Alarbes quos uocant, diuifi per turmas, regionem ib lam amplifsimam tyrannico impcrio poisidebant. Cæterum fub magnifïci duo's Gottifredi Bolioni aducntum,qui ut terram fandtam acquirereb cum trecen-tis millibus peditum atquc equitum centum millibus tranfierat mare, uiresin unum cótraxerunt:ac fub regimine Solimanicuiufdam excdlctifsimiducispro^ pe emitatem Niceam Chriftianos aggrefsi, maximis nortrorum laboribus ac j^icea h^c o-pugna non incruenta, fufi tandem fugatiqj funt. PofthuneSolimanum Tur- timAntigonia, cæper pluresannos, nullum dueem, cuius extetmemoria,præcipuum habuere. «tb Antigono Verumdrea annua CHRISTO nato m. ccc. Ottomanus quidafliusZichi, Philippt filio te qui tenuis condiuonis homo fuit, nomen, uires, ac dignitatem inter T ureas ha^ conduore di-here cœpit. Atqj is extitit, qui Turcarû imperatoribus, nimirS ijs qui per mafeu-lorum rcctam lineam deicendunr,nomen familiæ dedit.Is inquam magnum in-genium cumuiribus corporis comunctum, aefortunam mirumin modumfa^ uentem habuit. Plurimaloca munira, Pontico mari adiacentia, indeditionem accepit.Sed egregias fuas uictorias maximopere nobilitauit,debcllata Siua ciui- siuci,ciu£ Scia tate pulcherrima, quæantiquitus Sebaftia dicebatur. Regnauit annisuiginti fliaolim. odo. Defundusep eft falutis noftræ Anno w, C C c X X V111, fub pontificat tu papx Benedict! X i»

JO Q Vccefsit Orcannes, quipaternis uirtutibus immenfam animi magnitudi-j^nem, aefubtiliorem inacquirendisfinitimisregionibus artem adiunxit.Libe ralitatcm erga milites pro comité perpetuo habuit : qua uirtute nullam uiuidio- Liberdlitdf. remprinceps aliquis haberepoteft,utmagnus arqueadeo immortaliscito effï-datur. Copiofusac ingeniofus in militari apparatu, necnon in nouis bcllids machinisinueniendis fuit. Primusextitit ejuifamiliam illuftriorem fecit,accet ptain uxoremfilia regisCaramaniæ,quæauetcribus Cilicia diôaeft. Isarma Caramanu^ inMichaelem Palæologum Conftantinopolitanumimperatoremmouit. De-niqueBurfiam duitatem egregiam (hæc Prufa uetufta fedesregum Bitbyniæ Prufit, fuit'ex pugna uit. T andern ex uulnere in ca ipfa expugnatioe acceptogt;quâquam

46 Ieueuideretur,occubuit:atcp Amurathifiliouiiftoriamfruendamreliquit.lmpe. ramt annis'duobus Sduiginti:acmortemobijt,quo temporepapatui præcrat Clemens fextus.

Amurathes ambitiorus,fimulator,infidelis,ólt;^ quod ad corpus artinct/nuaÏi dus:(êd aftutusacuigilans,(èmper^adquamlibetoccafionê,quaimperi3 dilatare pollet,paratus extitit.Necilli fortuna quod optabat negauit. Naquum pacem cö imperatore Conftantinopolitano inuirct,difcordia inter Grædæ prin cipcs,atq? ipfum imperatore exorta eft. Marcus uero Craiouichius Bulgariæ do minus prindpibus fauebat : quam ob rem imperator ab Amurathe tanquam ab ^Iganam «- amicouidniore auxiliumpeterecoatftuseft.Amurathesautcmliberaliterimpe-fenorem Mœ- ratoriadfuit.namduodecimmilliaeleóorüTurcarum illicoinGrædammifit: fianteffe multi quibusadiutusimperator,Marcûipfum accæterosrebellesfuditfugauitcp.PoP «a arbitrahtur. ró ßnito bello,fcptem Turcarü millia in Afiam remilït;quod reliquum fuit,præ' fidij loco fibi fcruauit,atq? Amurathi gratias egitpro huiufmodi benefido:quód tarnenorigoruinæ Conftantinopolitaniimperq, acprincipium noftrorumuul nerum fuit.Etenim Amurathes quum ex militibus,qui in patriam redierant,ac-cepiiïèt,et Grædam pulcherrimam e(reprouindâ,amp;pefsime inter Græcos prin cipes couenire, illico traiieere deftinauit, ut imperatoris inimicos perfèqueretur: is illi traiieiendiprætextus fuit. AnguftiasigiturHellefoontiacasannoChriftia^ næfalutis M c C C lx 111 tranhuit, duabusGenuenfibusnauibusineamope

ram conduÆs:quarum altera Intenanajakerauero Squarciaficauocabatunqug pro fexaginta Turearö millibus rra!eótis,rotidem numos aureos accepere.Turce xo autem quum in Grædam perueniflent, totam regionê excurfiombus belhris m-feftarunt, Galhpolimcp ac uicina Hellefponto oppida expugnaruntjatep ibidem AndrinopoUi, nauesad pedicesequitesepex Afiain Grædam trandendosconftruxercrquibus Adrunopo- poftmodum nauibus Turcaexercitum continueaugens,atcBomniatanqua ini' efl.Semiafu micorum imperatoris debellanSjtandê Philippopolim amp;tÄndrinopolim ciui-tatem magniheam cepit.Inde in Seruiam profeÓus, maximum d proui nciæ terror cm ineuftit. Quapropter Lazarus Seruiæ Defpota amp;nbsp;Marcus Bulgaria* do-minus,acnonnulli principest Albaniæfimulconiunlt;fH,uircs in unum contulc' runt,ut Turcis refiftcrent. Quumep in præliû defeendiiïent, Chrifriani fere om-nes truddati funt. Defpota uero captiuus quidê fadus, fed tarnen amp;nbsp;ipfc paulo jo pôftinterfedîuseft.Cæterumferuusquidam natione Seruianus, Defpotæ propre domini mortem ægre ferens, eamep lummopere uindicare defiderans, egre* gij uiri nomê, (prêta morte, poft (è rclinquere decreuit : (Ïc^ natrus occafionem, pugione Amurathem interfecit, Imperiopræfuit Amurathesannis xxi 11. Pcrijt anno poft c H R i s T V M natum w. c C C L X X111, fub Gregorio un, decimo PontificeRomano.

Reliquit Amurathes duos filios,Solimanû óf Bafazetem. Verum hieneim-perq æmulû haberet,SoIimanü interhciédum curauit: ac ftatim cotra Mar, cum Bulgariæ prindpem,patris mortem uindicaturus, magnum coparauit exer 40 citum. profest usepad locum uhi prius pater fuerat interfeÀus, Marcum ipfum cum omni Bulgarorû ac Seruianorû nobilitate in pugnatrucidauit : ac poft cam uiefteriâ omnibus fere Bulgariæ ciuitatibusÔf munitis locis potitus eft. Neep ita multo pôft,nempe anno à reftituta falute M. CCCLXXvi, per Bofinam tran hens, crudclifsimas in Vngaria, Albania óf Valachia excurhonesfedt, Chri-ftianosep quam plurimos in Thraciam captiuos duxit.Enimuero prudentia Gn-gulari.maximocp cum animi tum corporis uigorepræditus fuit,fed fuper omnia folers in prouidendis,ac patiensin expedandis returnoccafionibus extitit. Verum in negotijs exequendis tanta eeleritate utebatur,utBaiazetes Hildrin, id eft cccli

cccii fulgur cognominaretur Ji's igitur naturae dotibus adiutus, totam ferè Grät' dam fubegir. Porro tandem eti'am Conftantinopohm obfidione dnxir. Quam ób caufam infcelix imperator, ut à Chriftianis pnndpibus Occidentis auxilium peteret,in Galliam nauigare coadtus eft. Gallis regnum Carolus eius nominis Carolas Gal-icpnmus tune temporis adminiftrabat. Is ueluti qui pietatem cum magnanime lortimrex. täte contundtam haberetjohannem Ntuernenfem comitem ducis Burgundis filium, proprium fratrem, iuuenem aÜoqui audacê, cum ipfo imperatore mifit: quem pr trop ui Galliarum principes,nimirum Guido Tremolis dominus, Phi' lippus Artefiorum comes, Joannes Viennæ dominus, comes de Cuci, comes

*0 de Diû,atq?alij complures comitati funt : ac fecum mille cataphradtos und cum kuis armaturs aptis equitibus conduxere. CJiiumqj in Vngariam perUeniß vagaria^Fon-fent,Sigifmundo rcgi,qui poftea imperator exritit,fe cóiunxerunttac demum fb nontacß. mul omnes innere per Seruiam DeJpota fauente arrepto, poft leuiculas aliquot inter eundum adeptas uidtorias, Nicopolim peruenerunttatep ipJam urbem op' pugnare quidem eoeper une fed Turcis earn egregiè defendentibus,laborem om nemfruftra confumpfere. Intcrea uero Baiazetes temporis fpacium, quo uires fuas in unum colligeret,nadïus, innumerabilem equitum multitudinem contra Chriftianos adduxit.Porro Galli in anteriori exercitus parte cofttitutfquum maximam ftragem pahntin Turcarum, qui exploratum uenerant,efFeciflent : neq?

*5 monirionibus, neep proteftationibus ( ne uidelicet fine Vngaris, Germanis, ac Seruianis equitibus in hoftem impetum facerent) audacioresquàm fapientiores contineri potuerunt,quin fugientes profequerentur, pneferrim quum nonnulli ex duo bus iam didtis, malignitate Sigifmundi, qui Gallis primü honorem inui deret, huiufmodi proteftationes fieri affirmarent. Vndecomes de Diu, atep alq ferè omnes principes, Viennenkm dominum uexiUiferum per uim in hoftes im pulcrunt, fic^ tubis clafsicum canentibus in denffsimam turmam' conftipati, Turcas inuaferetadeoep multos in primo congreflu occiderunt,ut uidroris accia mareiam inciperenr.Verum ealstitia breuis admodum extitit. NamBaiazetes und cum fcxagintamillibus equitum in lunarem formam recens edudtorum ad-

3® ueniens, ipfos circundedit, acmedios, antequam SigiJmundus auxilium ferre poftet,inclufit. Atepinhunemodum Galli temeritatis fus pcvnas pendentes, fc' rè omnes,licet ft uirilitcr tuerentur,interfedti funt: id quod reliquo exercitui tan' turn terrons ineuftit, utabfeppugna turpiterac fcedemilitesomnes aufugerinu Sigifmundus uerôaemagnus Rhodi magifternauiculaDanubiûingrefsi,uix Khodijequites euadere potuerunt,Turcis dfluuq ripa fagittiscos connue impetentibus.Enim' fuampraßetä, uero ex Gallis trecenti équités ftruati funt,in quos ob diuitem ueftium ornatum t^agnum magi auara crudelitas Turcarum,quo precium redemptionis extorqueret,haud fæuie- fl^f* lt;i^p^^gt;ft* rat. Porro Baiazetes Niuernenftm comitem, qui ferè nudus erat, iufsit ad ft ad-duci,habitacp 2C ætatis, amp;nbsp;regij fanguinis, ex quo is exortus erat,ratione,no tan-

40 turn ipfum in uita ftruauit,ftd infuper facultatem concefsit, ut ad releuandü ca» ptiuitatismoerorem,quin(pexftjis quos uelletfocios deligeretJs autem fuperius nominatos duces fibi dari poftulans, ipfos à morte liberauit,excepto Viennæ principe,qui in prælio defundîus erat. Vbi uero ftledli duces ad comitem dedu-dti fuerc, Baiazetes cæteros omnes adunum trucidari turbatouultu imperauit. Verum comes quum inter eos, qui interheiebantur, BuccicaldumGalliæMa- tnar^calchm refcalchum (ut uocant) hominem giganteæ ftaturæ cognouiftet, fupplex ac la» »omen dignify ehrymanseumquoep fibidonari obnixe Baiazetem orauit, idquod Baiazetes t^^if^dGal-humaniftimè concefsit. Alij autem omnes ante oculosftx horum fuperftitum «udelifsimè necati funt, Quod uero ad Marefcakhum attinct,is Buccicaldus ilk kk eft,

eft,qui poftea Genuægubernator extitit, atcp ibi Gabrielern uicecomitem Pifa rum principem decapirauitiquiqj cum Galeauo Gonzaga homine paruulo fin* gulaie certame inijt ac fuperatus cft,fecp ob id ipfum uoto obftrinxu arma, non amplius induturum » Sed, ut ad rem reaeam, Niuernenfis cornes una cum cæte* riscapciuis Pruiam deduCtus eft, quo in loco per aliquod temporis fpaciöhaud digne fatispro códirione eft habitus. Verum conftitutotandê omnibus redem-ptionis precio,liberiusaliquâto accomodius uiuereillis permiflum eft. Nam 5^ idBaiazetesliberafitcrconceisitjUtomnis generis uenationibus uterentur. Po* ftremo ducentorü millium aureorum precio fimul omnes redempti funt : quarn pecuniarumfummamlacobusMithyleneusprincepsfoluit.CæterumFrofar- ’O tes Gallus hiftoricus,qui captiuos,pofteaquam in patriam funtreuerft,allocutus eftditeris mandauit,cornua exercitus Baiazetis in alæ curuaturam ad ftmilitudv nemnouælunæfparfa,plusquàm feptem milliariorumfpacium occupauiflê, iudicatum^ efledn eo exercitu plus quam trecêta hominum millia, ex omnibus orbis tonus nationibus collecta extirifte : Chriftianos ueró uix numerum oÓO' ginta millium attigifte,inter quos circiter uiginti millia equitum erant.Incidit au tem is conihotus in annum falutis humanx m cccxcv,quodiediuoMichae-li uigiliæceiebrabantur. VeruenimueroBaiazetes pofthuiufmodi uidoria ad Conftantinopolitanam obfidionem reuerfusjantiquas omnes Grgcorumdeli-cias,hortosnimirumatc^xdifidaextra urbem dcmolituscft, agrosepipfos qua- *• quauerfum incurfionibus patebant,populabundus uaftauit.Neep ulla profeCio rationeimperij caputilludferuaripoterat, nifiTamberlanes Zagataiae orienta Swpfi-iiM diaü lisScythiæregionis ParthiamaeSogodianamuerfus, princepsqn minoré Afiï rjifiifiammiw pcruenilTet, Samarcanda ciuitasad fluuium laxartem conlhuCta, Tamberlanis rem BatoUant patna fuit:quiindepeditumatq5equitum innumcrabilimultitudinefecüduéïa, nunewean. Natoliamtotamoccupauit, Quarn ob caufam Baiazetes Conftantinopolireli* f^ngorium ah lt;fta,exercitum nauibus Angoriü deduxit. ac prope Stellam montem, ubi olim antiquis And- cum MithridatePompeiuspugnaueraqcumTamberlaneconHixit, acfupera* radicebatur,^ fügeft.FIuncigiturcaptum Tamberlanescatenisaureisligauitiatcpin ferreaca-itf ^mdaputad ueam detrufum, per totâ Aftam ac Syriam circunduxiqquoufep tandem ipfi mi 3® fèriarum hnem mors attulit. In eoprælio,quod tempore Boni fact] papænoni commiffum eft,plus quam ducenta hominum millia defideratafunt.

EX AngorienficonflictualiquotBaiazetisfilijaufugerunt,atq5inGræco* rum manus qui Heilefpontnm claflècuftodiebat,peruenere.Vnusautem ex ijs fauêre fortuna euafit,atqj Andrinopolim perdueftus eft, iscp Cyhfcelebes, non autem Calepinus uocabatur, quemadmodum Nicolaus Secundinus ere* didit,qui Turcarum genealogiam Latino lêrmone conferiptam Pio papædica* uit.Id quod in caufa^it, ut ferè omnes ahj corrupta ueri nominis pronuncia* Cyrifedebes. none, pro Cyriicelebe Calepinum dixerint. Hicigitur Cyrifcelebesinftauratis 4® imperij uiribus,aduentanti Sigifmundo uiriliter ie oppofuit. Etenim Sigiftnu-dus haud fuftinendum ratus, ut T urcæ poft tamam à Tamberlanc acceptScIa* dem,uires refumerent,magnüfibicompararatexcrcitum,acSaIumbezenosca* pos occupaucranidquodin annum c H R i ST i, M ccccix incidiflc conftat Ergo in ijs campis cum hofte congreflus,fugam faccrecoactus eft,annö tertiodecimo, poft earn pugnam quarn prius infœliciter cum Baiazete pugnaue rat. Enimuero iplè rex non minus hic fibi fauente fortuna,quarn apud Nicopo* hm fauerat,èuicftorum manibus euafit. Animaduerfum eftin co conflictu SigiF mudi pedites ante fagittis fuifte confoftbs, quarn in phalange difpofiti cominus congre*

congredi cum hofte potucrint: équités ucrô ad primum ftatim inuadentishoftis impetum terga uertide. Porto Cyrifcelebes poft hac uieftotiam Seruiæ Deipota bdlolaceflèrc, impcratoriscp Coftantinopolitani fines deuaftare incapit. Verum infirmitate præuentus, in ipfo artatis fuæ flore,fub Alexâdrini Quinti pon nficatu uita cö motte comutauit, quö plus minus fexannis imperia obtinuiflet

EX Cyrifcclebc Orcannes Ó^Mahometesfilijfuperfucre.Sedenimquum Orcannes adhucparuulusauxilioquorundam ducum aftumere fibi im^ perium uellet,à Moie patruo interfedus eft. Attamé ncc^ ipfe Mofes diu eft rcgt; ‘^ rum potitus : quia Mahometes Orcannis frater, tanquam partis legi trimus fuc^ ccflor,co occifó,imperium arripuit.IsigiturMahometes eft,qui Valachis afper risnum bellum intulit. Mox in Afiam profedus, loca omnia quæ T amberlanes occupauerat,recepit,ac plurimos principes Turcicx nationis ex Gallatia, ex Po to,atœex Cappadocia pulfosfunditusextirpauit.Imperatoria infigniaex Prugt; fa in Græciam translata, Adrianopoli,quæ caput eft Thracia:, collocauit.Impex AdritmopoHs riuquatuordecimadminiftrauit annis,acmottuus eft anno Domini M cccc ^^^^^'^^^‘^ Xix, Martino quinto Roma; pontificêagéte» Ergo (ècundShâctêporisIup- '‘** putarion0m,3pparethuncMahometem, 8Cno Cyrifcekbcm,prope Salumbe-zium Sigifmundum fugafle. Verum ueritas hac in re fuum fibi loeui inucniat»

MAhometi fucceftitclariflimus Amurathes eius filius, qui expeditione in Seruiæ Defpotam faefta, Scopiam, Sophiam amp;nbsp;Nouemontem occupa-«it, tres® ipfius Defpotæ liberos captiuos duxit: è quibus duos mafeulini fixus arec inurumento ignito,Iumine oculorum priuauit: tertiam foemina,quia pul-cherrima erat,in uxorem accepit.Hieprimus omniü, ordine peditS, quos lanfi zarosuocant,inftituit:eoscpex Chriftianis,qui tarnen c h r i s t v w abne-gauerant,elegit:quorum uiribus SC ipfe, SC qui ipfi fucceffere, ex innumeris ferè prælqs uidtores euafirunt, ac penètotum debcliarunt Orientem. Verum de ijs fuo loco dicetur. Amurathesnon cotentus Vngariam, Bofinam, Albaniam, Jo Va 1 achiam £C Gracia cxcurfionibus infefta(re,Venetisquoq5 bellij infirre per- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

feuerauit,quouf® illis Th eifalonicâ nobilem ciuitaté per uim ademit.Mox bef wadumobfedir,Verum inoppidifofliscirciterdecernhominum millibusamif ^,.jXrwwm hs,cum dedecore inde difcedere coarSus eft. Caterum non ita m ulto póft Ladifi ^ antiquii ef-lausPoloniaatep VngariærexmagnoexercitucomparatoinSeruiamacBul- fediüum ganam fi contulit,atc^ in montis Hemiuallibus, cum Amurathis duce Caram-beio uiriliter conflixit.Sedenim in eo pralio pedites Poloni,cominus cü Turcis pugnantes,acbreuibusquibufdam contis equos fuffodientes,integram uieflo-riam capto Caräbeio reportarunt. Porto Ladislaus anno earn uitftoriâ proximo fubficuto,pacem cum T urea optimis conditionibus inrjt,ac Carambein precio 4c quinquagintamilliumducatorumredemptum dimifit.VerumeapaxparSro-borisapud Ladislaum obtinuit, proptereaquód isingratiam Conftantinopo-htani imperaroris,atq3 Eugenq papæ, amp;nbsp;Philippi Burgûdiæ ducis, ac Veneto* rum patois nonftetit. Venetienim HcllefpontSfioccupaturos, atep Amurathi, qui ab Europeis ob pacem confedtâ nihil timens,in AfiS contra Caramaniæ re* gemtranfierat,reditumclaufurospollicebantur.Vnde Ladislaus gloria SC utilitäre uidoriç recentis illccftus, V arnam ad EuxinS fitam petqt,ut inde proferflus eó,ubi Chriftiana claffis cotinebatur, fuas copias cûmaritimis coniungeret. Vc rn Amurathes,quum hocaudifletjneglcdoCaramanrj regisexercitu,acfupera-tis feptuaginta Chriflianoru triremibus,quæ fummo conatu redeunti iter impc-kk z direnite-

dire nitebantur,per angufti’as Hellefponti'acas reuerfus eft; acmox edentate mt Varn^, xima ufus,dic leptimo prope Vamam ciuitatem ab antiquis Dionyfiopohm uo 'Dionyßopolis. catam^cum oóoginta minibus Turcarum fefe hoftibus oftendit. Porro lohan* nes Huniades, Matthiærégis pater, fumma militaris artis peritia, fic difpofuiS Chriftianorü exei citü,ut latus unS ad plaudern quandam,alterum uero ad cur» rus fimul catenatos,tergaautem ad montem conuerfa milites haberent.Quûq^ aeriter diu pugnatum utrinep eflèt, primi Turcarum ordines tandem in fugam conuerfi fuut. lamcp uidioriaad Chriftianos inclinarejatep Amurathes identide fuga propri» faluti confulere uelle uidebatur ; quum duo epiftopi, nempe Vax radinus amp;nbsp;Strigonia fugientem hoftem intempeftiuius fecutiqcommiffa fibi lo* 10 ea de fernere, Tureicorum equitum turma: adim in noftrum exercitum^er eum quemdereliqucrant locum conceflèrunt. Sic^effeeftum eft, utingreffiTurcæ lagittarum grandine pedites noftros fuo ex ordine difturbarint. Huniades fgi* turftiis tantoindifcrimineconftitutis opem ferre defiderans, refumendarum uirium commoditatem Amurathi dedit. Ergo Amurathes turn huiufmodi oc^ B((lfi^gnitlt;t' cafione,tum uero exhortatione Galij Baflacanimumredpiens , cum lanizaris th eH turnen conftitit,ac Ladislaum regem infœlicem, équité s Portât fuis cataphracOis impe* 4pud Twe^t. tentem non tantum fuftinuit, uerumetiam arte quadam medium daufit ; tan-demep poft aeerrimam pugnam ex equo prolapfum unà cum quampîurimis nobilibus Vngaris 6lt; Polonisinterfecit.Huniades autem corpus régis exhofti-19 bus per uim extrahere conatus, in maximum uitæ diferimen incidit; nihilomf nus SCipfe tandem,cum ahjs quiiam per montes amp;nbsp;paludes ac fyluas inacceflas fugiebanteuafit. In ea fuga lulianus Cæfarinus Cardinalis Papac legatus ocef fus eft. Perfualèrat is régi prius, utcum Turcis pereuffa feedera difrumpcret: InfidcUbut quâdoquidem nulla omnino fint uincula, quæ Chriftianos obftringant,ut in* lt;i^oq;feruM~ fidelibusfidemftruareteneantur.ficilleaiebat.Cæterû Amuratheseoloci, ubi

pugnatum eft,columnam uitftoriac inferiptionem continente erexit. Sed 8C ibidem in hanc ufp diem oflium tumuli uidcntur, qui indices magnitudinis per* petratæillicftragisftrnt.Pcrpetrataautemeftannofalutishumanæ m c CCC x u 1111, in menfe Nouêbrfeo qui diuiMartini fefto dicatus eft die. Hancpu jq CaUymdchi hi gnam paulo aliter Pius Papadefcripfit:iêd nos potius Callymachum fequimur, amp;oriAVnglt;i' quiin fuaVngarica hiftoriapulcherrimo ordineacfineaffeôibusearnpingit. ried. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Porto Amurathes poft illatam Vngaris tam fœdam ftragem, aepoftpaeem cS

Uexdinilos, nbsp;nbsp;Venetis antea bello diu laceflitis inltam,in Grecos conuerfus,Hexamilum Co-

rinthi petijt; qui quidem locus murum in ftx milliariorum fpacium porredum habet,inijsangufttjs,quac Aegeummare loniumcpdifterminant,acPeIopon-Worex. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nefum totam (hodie Moream uocant)adco indudit, ut earn ueluti infulam efff

ciat.Huiuimodi igitur muro Amurathes expugnato ac demolito, Confiantinox politani imperatoris fratrem qui ea loca tutabatur, cum omni Graccorum exerx citu fudit.Inde Peloponnefum uniuerfàm ferro ignetp deuaftans,incolarû par 40 VeloMm,lt;ili' teminterfecit,partemcaptiuamduxit.Subhacc Velonæ portumèregioneHy-quiOricuAiiti druntioccupauit.Verumenimuero quum pofthæcomnia Scanderbeçhus Ah quh diäüßnß baniæ præfedus ab Amurathe,cui alias inièruieratjdefeciffet, Amurathes ipft fe exiStimant. inaximoexercitu,acMahometcetiam proprio filio fecum ducto,Croiamucnir, ScanMech. ^^^ urbem ipfam diu machinis beUicis impetiuit. Verum quum eius capiendae CrowjXWi^ui- j^^jj^ facultas daretur, amouit quidem inde caftra ; ftd tantum dolorem ud pox cX«'^” ^^ ^*“^ rabiem ex ea re contraxit,ut mala ualetudine correptus, Andrinopoli demS

è uita exceflerit, Anno ab inftaurata falute m c c c c l, in menie Nouembri» Regnauit annis x X x 1,tempore Nicolai papæ quinti,

PoftAmurathismortem,Mahometesciusfiliusannum uigefimumprimS agêsgt;maximo militum fauore imperator ßlutatus,utliberius imperio pra-eiret,ftatré illico iuflït occidi. Hic profperrima fortuna aura ufus cft,animocp ac ingenio, neeno gloria cupiditate magno Alexandro perfimilis extirit,nihilomi-nus crudelisadmodumcum inbcllo, tuminPortaclaufurafuit-adcoutiuuen- Quidporu^

culos etiam ac pueros, quos tarnen libidinofó proftquebatur amore,uel minima ttei Port£ dtut decaufainterficerct. Caterum liberalem prindpem egit, pradpuè uero uirtute figt;/lt;tfit,mß-praditos, acfortes uiros,fibi^ ex animo infcruientes,magnis muneribus dona- ^^'^ß^ il^^^^ uit. Quamplurimi fuerequiexiftimarint, nonmagishücMahometanareligio- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;p^teoit-

ni, quam aut Chriftiana.autgcntiliû adhafifle. Educatus quidem à matre Chri ftiana Lazari Seruia Defpota filia ab incunabulis fuerat, Angelica mep faluta-tionem,ac Dominicam precatmculam ex ea didiccratdcd quum adoleuiflèt,Ma hometanam fee^am fecutus,talem ièexhibuit,utnccp in c H R i s T V M,neque in Mahometem credidcrit. Hinc^ effectn eft,ut promifla, nifi quatenus in fuö commodum ccderet,minimeièruaret:atcpin nullo fcelereculpam aut peccatum conftitueret, quo fuis fatisfacere defidérijs ualeret. Excellentes inquauis arte ui-rosfummopcre dilexit. Impenfiffime curauit, ut uicioria ,quibus ipfepotitus fuerat, à doctis atcp iudicio praditis hominibus confcriberentur. Antiquorum uero hiftorias continue legere confueuerat. lohanncm Mariam Vicentinum Muftaphaprimogenitifui feruum maximis excepitblandirijs,quod uióoriam, quamipiède VfuncafTanoPerfia regereportarat,Turcico fermone atep item Italico literis mandalTet.id quiequideft, nos quoquelegimus. BcUmum Vene-tum pidlorem, quem Conftantinopolim, cum utfuam ipfius imperatoris fadem ad uiuam effigiem, tum uero ut occidentalium hominum habitus depin-geret, Venettjs euöcarat,largis muneribus ditauir. Ad iummam,plunma uirtu-tes bonafortunacomitata, hunc ad Conftantinopolitanum imperium perdu-

xere.Etenim hoc ipfum imperium, ne infimis expeditionibus, ac parum honox ris in fecontinenribus occuparetur, ftarim aggreflus, innumeris propemodum 3® machinis arreis terra maricp adhibias,Coftantinopolim expugnauit: qua in ex^ pugnatione Conftantinopolitanus ipfe imperatorarmatus acpugnansoccu- poUsex^u^Mz buit.IIIud autem notatu dignum ac fatale ferè habetur, quod quemadmodum ^^°z ConftantinusHelenac filius, primus Conftantinopolitanus imperator fucrat: hc amp;nbsp;is qui poft annos ab illo primo M C X X i, ultimus extitit, Conftantinus Helenæ filius fuit. Vrbis uero huius expugnatio, quarto Calendas lunias faóla cft,anno poft uirgineum partum, m c c c c l 111. Poft huiuimodi autem me-morabilcm uióoriam Mahometes Græciæac Natoliæ duitates omnes impcrio Conftantinopolitano fubiectas habuit. Porro non ita multo poft ducentis mib hbusTurcarum fecum duóis,Bclgradum inuafit.Sed uirtute Huniadisegregq

Hac tantS in re aducrfa fortuna ufus. Sub id tempus Romania Baflam in Pe- RomttniäTbrtt ioponnefum cum exercitu mißt, qui Gracorum ac VenctorS copias bis ibidem àlt;e parte ap^ cccîdit.Inter cos autê qui occifi funt, hi pracipui duces extitcre : Emanuel Boc- pfUttriputiit^ calus,MichaelRalIus,Ciccus BrandolinuSjSdohanncs Telia, unacu Veneto-rum tprouilbreBarbadico, qui fuper eminentem Patrarum turrim palofuffï- P^o^^ijoff! yc xuseft.Ethuiufmodiquidem uießortjs Turca per fraudem femperpotiri funt, ^dptf^ tinbeb Chriftianis uelutiinnafïamattradtis,eorumq5ordinibusdcturbatis .Hexamili ^^^°^ «ofRo-deinde murS iterS demoliti funt: eundem enim ipfum murS poft priorem illam-deftrudionê,cuius Amurathes autor fucrat, Veneti quindccim dierü fpacio ex

cifdcm ,quibus antes coftabatquadrans lapidibusïnftaurauerant, trfgînta mfl* Lciwîos de Mi- Iibu5 hominum,6Ceo amplius ei open deibnatts. Sub hæcTurcaLemna ac Mi thykn^ cautie, thylenem infulas cepit, tncredibilicp apparatu ponte fupra Eurip5 conftrucio, t Cuboid anti- t Nigropontem expugnauit, Chriftianis foeda ftrage anèdis ob daffïs Venet» ^MM Meant, prouifons i'nertiam,qui uentis enam profpens flanribus, non aufus eft ponten! Seutarn, anti- triremibus inuadcre.His peratîîts, Turca Crotam ac Scutarum duitates in Ab ^w Scodra. nbsp;nbsp;barna poft iongam obfidionem ac uarias pugnas in dinonem accepit. Regnum

præterea Boffin» adonu^Jaizam urbem regiam expugnauft, ac Stephano regi captiuo caput amputari tuflit. Magnam V alachi» amp;nbsp;Iranfalpme parte fuo im^ perio fubiedt. Caphâ Genuenfiü urbem in Euxini ora pofita deuicit. Pnameto J® Caiamaniacregi multas ciuitates per uim abftukt.[ Cü VfuncafTano Per fiæ rege bis accerrime cóflfxü, femel prope Euphrate,ubi fuperatus decê mtlitu millia unà cû Afmirathe Bafta Græcohomine, oilmen imperatoris Conftantinopolitanf confangumeo amifit. Vcrû fccundo prælio V funcaftanus ac Perfe fufi fugatiep funt,ZefnaleVfuncafTanifiliointerfedo. Atephæc uitftonaTurdsnômfiob muldtudïnê aerearS machinarû,infohrû aurïbus PerficorS equoru ftrepitn infb' TrapfieuMtft nantiu, obugft.Mox Turcaipfe Trapezunrinu impenu occupauft, infolicccp ceeuj^atio. nbsp;nbsp;nbsp;imperatorem Dauidem nomine,Chrtftianü,VfuncafÏani focern oeddit, attota

illius ftirpem crudchfttme fuftulit: Carinthia ac Stiriâ militaribus excurfionibus SaniacHs notni infeftauit.Tandern Homarbeiû Boffin» Saniaeû, Genuenfis cuiufdam hlium, *• rumegdigni- hominemalioquiegregiû,adltaliæingrefrummifit,quiexercituiVenctoGradi tatKcfl,inon obuiusfacïus,lïngularemuieftoriam noftrocüdedecoreadeptusefthoenimirö »wa« tomen nbsp;nbsp;ordine,mille equites,quos notftu Lifontiü fluuium uadarc lufierat,quads in ual

j^J^^”* ^‘^^' Ie occulte adeo collocauit, ut Veneti,qui in unû colletfti, in fluminis ripa Turcis oppofita, caftra metati fuerant,animaduertere non potuerint. Summo deinde wanealamequitum eundemfluuiumtranare, acnoftrosad præliumaudader prouocare imperauit.Enimuero Hieronymus Nouellus amp;nbsp;comes amp;nbsp;primus eX' erdtus dux,m tres partes copias omnes Italicomorediftinxerat: filiû pratfecerat primç,ipfeperfèpraeeratfècundac;IacobusueroPicininus,ÔCAnaftafiusàRo' mandiola tertiam dudabant. Ducis igitur filius hofte uirilitcr fuis cataphradis P inuadens,plurimos trucidauit: effedum^ eft ut reliqui tanqua fulï, terga uerte-re coeperint;aciuuenis,qui ut corporis uiribus, ita animi audacia pr»ditus eraf, diu fit fugientes infecutus, etia inuito patre.qui TurcarS infidias ueritus,tubar3 clangorc ac uexillis nonnullis in altum fublatis, ipfum fubinde, ut reuerteretur, admonebat.Etreuera fiatim infidiatreted» funt. Na uix iuuenis equum refle^ xerat, quum ecce Ture» conuerfi, totâ noftrorö equitum turma circundederSt, ac narijs modis impetita prius diffipauere,quam comes filio fuppetias fene pof fèt.Eodem temporis momento Ture»,qui in infidtjs Iatitauerant,fupra partent exercitus extrema in motis dediuio apparuere, Barbaricis^ uodferationibuse monte cü impetu dcfcendentes,ea ipfam partem in fuga uerterSt. Homarbeius 4® aStunà cü reliquo exercitu comité inuafurus,flumen uadauinfic^ tandê nolHi MemorabiUt omnes ad unum fere occidione occifi funt. Comes uero no fine T urcarS ftrage, noßrorwm do quû Si Homarbeiû uulncraflct,occubnit.ld2 accidit comitisftlio,idê Anaftauo, d«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;idé Badoario prouifori.Nonnulli tarnen duces, quôd pulchcrrimis eflëntueftf

bus ornati,in hoc tantum feruati funt,ut redéptionis predS ab ipfis extorquerc-tur: atcp ob idcatenis uindi, ad Turcarum imperatorê funtdedudi: inter quos lacobus Picininus,hlius chariffimi comitis Iacobi,qui in Neapolitana arce inter-fediw eft, atq? Antonius Caldora, Ô^ Iohannes Clericata extitere. Hæc Turcagt; fumuidoria totam Italiam terruit.Homarbeius autemigneferro^regione de-uaftata.

oaflaOjCUm infim'to capnuoram numéro ad fuos reuerfus eft. Verücnimüero hocinconflidueft manifefteperfpedium, Turcas arte magis ac mulrftudine, Tuya! in'.ilti-quam uiribus ualere.Nam ft Hieronymus comes,kgiones nofiras mimicorum tudme nd^s legionibus non in directum, fed per latum oppoluifletupfemedius inter prima lt;l'*^f» tdmui actertiàmlegiones ab utrot^ latere m fimilitudinem Romanorum cornuum fi' ^‘^^‘^^'^' bi a dl Keren tes extitiflet: fte^ exerdtu uelutin unum corpus redaefto, Turcæ ta • facile ipfum circundareac penetrate baud potuiftcnt,ut iecci unr,ac tones faeTn^ ri funt5quoties præpoftero hocordine cum illis pugnabimus. Anno qui earn dadem fecutus eft, Turcæ uiginti millibus militum in unum colleôis,eadem ilia

’® locaitcrumpetierunt.Sed VenetiCaroIoMontonecomiteexercitusducecofti tuto,non temerè cû qsamplius conflixerunt.Enimuero ex Johanne Paulo Man froneequitum præfeefîo,qui pofteafub Papiæmocnibusinterfeiftus eft,accepi, noftros icmcl tantum caltracxijlJc,cataphracnis omnibus, quorum ipfe primum fe fuifle aiebat, in cunei formam uetufto Romanorum more dilpofttis : Tur^ cas ucro,qui eum cuneum impetiftênt,feiplôs lanceis inftxine,quas noftri ordn ne militari minime derelidto in unamquanq? partem contra inimicos uertebant* Igitur quum Turcæ nihil contra noftros eo loci promoucrent, in Germanos co^ ucrfi,Cadorum oppidulum, ubi tranfttusper Alpes in Germania eft, occupa^ eddorumoppi runt,atcp innumeros Inde captiuos abduxerunt. T andern ucro Mahometes eu didaw captai

’0 Venetis paceminî)t,actotius orbis imperio inhians,tres uiio amp;eodem tempore expeditiones fufeepit.Nam Mefithum Balîam Qræcum genere,ex Palæologo-rum famiIia,Rhodum miftt:qui tarnen poft multas accruentas quidem illas ur^ bis oppugnationes, cum fuoru dedecoreaeftrage repulfus eft. Acomathê uero Baflam, HydruntS Apuliæ oppidS petcieiuuit.Ipfeaötpcr fe Syria petiturus, atep Alcairi Sultanü inuafurus,in Natoha traiecit. Et trecenta quidem armatorS millia,duccntasq5 triremes,ac necenta minoranauigia his tribus in locis eum ha buide creditum eft. Verum quum iam prope Nicomediam eßet, colico dolore nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;, correptus,quarto demu die uita hniuit,quinto nonas Maias, Anno CHRISTI M ccccLXXXi, fub Pontificatu Sixti quarti. Pon o Mahometis mors

30 Italia: faluti fuit,propterea quod Turcæ,qui omnium fere Chriftianorum uires per annum iam dC menfes aliquot Hydrunti fuftinuerant,audita Principis mor te, Acomathem Baflam,qui cum uigmtiquinep Turcarum millibus Hydrunti num exercitum inftauraturus, Velonam aduentabat, haud diutius expetftarStï led cum noftris ea feedera pcrcuflcrc,quæ bellicagloria prius partâ minime de.-nigrarint.Etenim amp;nbsp;an tea fe militiæ magiftros elle oftendcrant,cataphracfîis no fins lgpiusrepulfis,acduobus primi nominis dudbus,ncmpe luliocomité duels Hadrienfts pâtre, Mattheoep Capuæ principe intcrfcdtis. Vna tantum inter noftros equitum Vngarorum ala inuenta €ft,quæ part' arte cum Turcis congre^ dcrctur,affucta nimirum leuibus pugnis, quas in Bclgradi ac Samandriæ fini-

•40 bus abfp intermiffione eurnipfis committunt. Johannes autem lacobus Triub dus princeps fæpius refene folitus erat,Italos duces didicifie optima propugna eula conftruere, ex qs quæ T urcæ mtra Hydrunti meenia fingulari artincio fa.» bricanmt. Cæterum poft receptam â noftris ciuitatem, Calabriæ dux piurimos e Turcis qui inea fuerant,ut fub femilitarent,conduxit:atcp q pofteain eo præz lio, in quo ipfe dux contra Sixti papæ exercitum in loco qui Campus mortuus Cdiupta rd^K'. dicitur,pugnans fufus eft : adcôuirilitercumhoftibuscongrcflifunqutpcdf lt;w. tes, quos lanizaros uocant,baliftis equitum impediti, nec tarnen unquam ter* . gaucrtentes, ad unum omnes pericrint : équités uero, magna militari cum uir-tute , turn arte fæpe in fequentes conuerft : arque iter inftitutum qs repreffîa

proftcutijDucê ipfum,contêpto hoftiS impetUjUfep ad Neptunfana mcenia ftv columê perduxerint. Veru quod ad Mahometê pertinct ,pra;fuit is imperio an* nis x x x 11, quos tamê nó omnino ex picuit. Aetatis uero annum l 111 ,quu mórtuus eft, agebat. Homo neruofi acrobufticorporis extitit:faciem fubgilua, atq3 oculos eiufdem coloris, fed aliquâtulum amphores ac fupercilia arcuata ha* buit:nafumaüt ufqjadeóaduncü , utfummitascotingerelabrauideret.Porto in bellis quæ is geffit, plus quam trecêta hominû millia ferro perp fle copertS eft» BAIAZETES II.

TRes filios Mahometes habuir,inter quos Muftapha iuuenis præcipue in* dolis primusextitit.Isinpræfiocontra Vfuncaffanum fuicepto egregiefe i® gelfitiquinantea quocplofèphüPerfianOducem, régis Caramaniæfautorem in fugamconuerterat.Verûquûhyemaret Iconîj,uenationibusac Venereisrebus nimiû indulgens,in ipfbiuuentutis flore deceflît. Enimuero in huius gratiâSo* limanus,quinuncimperatoremagit,primogenitumfuum,annos xx11 na* tum,atqj in menfe Iulio proxime præterito maxima pompa circuncifum, eodem nomineappelIauit.Superfoere Baiazetes ac Zizimus,quorum alter in Cap* padocia, alter uero in Caramania agebat. Cæterû defuneflo Mahomete, Mehe-medes Bafla genere Caramanus, qui Vifir,id eftimperatori a cofilrjs erat,cada-lier ftatim curru ConftantinopoÜm uehendum curauit. Inde Zizimo atq3 AI* cairi Sultano percitiflîmû nunciû hacdere admonitis, ipfum Zizimû principe j® conflituere peroptabat-Interealanizarilitus maris acceflerant, ut Connantino-polim peterent.Sed Mahemedesinde naucs omnes amouerat,neexercitustraij* cere ualeret. Quo copertojanizari maximo furore fuccêfi,lembis quibufdâ pan Iatim,acper partes trâfîre cœperût.Mox qui tranfierât,maioribus in eo litoreac-ceptis nauibus,alios omnes trâfuexcre.Sed quûMahemedes amp;nbsp;ipiè ob id furore percitus,cos utinfolentes aeparû obfequêtes uehementcrincreparet, in unQcoI Iecfli,hûc ipfum ædibus,in quas fè receperat,expugnatis,intcrfecerût: nam amp;nbsp;ab omnibus,tan^ nouorûuecÂigaliû inuentor,odio habebatur. Poft hæc lanizari Baiazetem ab lente im peratorê créant, 8C id quidem auxilio ac fauoi e CherftoH BaiTæGrgeiæ Bellerbeq^amp;f Agar Ianizarorû,qui Baiazetis generierât.Sedenim ja llàachus amp;:Dauthus ambo Baflae ac Vifires,fummæcp authoritatis uiri,Cóftan tinopoli tune têporis agentes,ut tumultus fedare ac melius omnia difponere ua* lercnt,Corchüt5BaiazetisfiIium,annos xii i natum,imperatoremlàlutarûf, quoufqj pater ConftantinopoÜm reuerteretur.Iam enim amp;nbsp;id ferebatur, Zizi* mum maximocumexercituaduentare,ut fcipfum imperatorem conftituerct. Neq^ ita multo póft Baiazetes affuit,adeoep puerum ibllicitauit, ut tandem patri filiusimperiumrenunciarit,Baiazetepoftimperatoriam dignitatêacceptâpol* Iicente,imperiü lèpuero tempore opportuno reftitufurü.Interea Zizimus Bur-fiamperuenerar5atcpipfaciuitatepotitus,fummis belloruconatibustotam Na* toliamfibifubtjcerequærebat.Quâobcaufam Baiazetes exercitum per Helles 49 (pontum traiedt, atcp Acomathecum qs militibus, qui Hydruntinis fuppetias tuliffe debuerant,reuocato,prope Niceam cum fratre conflixit : quo in loco Zi* zimusuirtuteipfius Acomathis fufus, amp;in Caramaniam ufquefugatuseft.fed quum ne illic quidem ob infequentem hoftem tutus effet, in Syriarn profeeftus, Âlcairû,Sultano feipfum comendaturus,tâdem uenit. Vnde ÔC factû eft ut pau* lo póftipfius Sultani acregis Caramania? adiutus auxilqs, qui ÔC milites Apecu niasfubminiftrant,in Aftam reuerfus fit. Baiazetes autê Acomathê córraeS

ibiqj fpcomni' deftitutus magno Rhodi Alagiftro feipfum tradidit, a quo po-ftea ad Innocennum quartum pontihccm Romanum milfus eft.Is cd Zizïmus Zi^hnta. qui à Carolo Francorum regeeiusnominisolt;^auoex urbeRoma Ncapohm werfus dcduóus, m itincreobïjtTerracina:,ueneno(utcreditum eft) ab Alexa-diopapainterfeóus.Huiuscadauer pofteaFcdencus rex Conftantmopoh'm mifk , utcahbeialiratequænihil jpfi conftabat, Turcjci prindpis beneuolentiâ contrahcrct.Zizimusautem uir grauisatcp cxcellcntisingcnij fucratiac magna cum prudcnna,tum animi tranquilitate capnuitatem tolerauerat. nbsp;nbsp;Porró Ba-

'® mo^ amp;terreftrilt;lt; mantimo belliapparatu,Lithoftomo in Danubq ora fito,ac Moncaftro erga Borifthenem fluuium (hodie Neper uocant) pofito debellatis, Moncafinimt Cóftantinopolim reuerfuseft. Vbinon ita multopoft,Acomariiê Baftam,quü iJeper, innumeraipftus officia rependere aliter non poflet,interfiniuffit:teftatus nimia ferui magnitudinem ac uirtutem domino timore incutere.Is Acomathes ex Albania oriundus,antiquis ducibus uirtutc militari æqualis fuit, adeô ut prouin-ciæ omnes,quas impeterct bcllo,uel folum nomê ipuus pcrtimefccrent.Cogno-minatus eft Ghendich,quoniadens ei unus deeflet:nam id Turcicalinguaghê- Ghcndich. dich figniheat. Verü tribus pofteaquam hateperaóafuntanniSjBaiazetes AI-cairi Sultano, quód Zizimo fauiffer,bell5 inferre coftituens, CherfcolS Baffam

audito Mamaluehiftatim AntiochiæconueneruntjatepAmanum, nunenigru Sultani mititet montem appellatum,tranfèuntes, Iffum petiere : quo in loco Magnus Alexan- t^t^dluchiuo*^ der olim memorabili pugna cum Dario conflixit.Éx Iffo Adanam Caramaniæ clt;iblt;intun duitatê curfu citato profccn',T ureas caftrametantes inuencrunt:ex innere enim fcHi, acfolciam inoccafum inclinanteuiresin caftrisreparareoptabanLErât^ •pfi Turcacnumero multo plures,quam Mamaluchi: fed hi meliores equos atep arma quam Turcae habebant, neep ex innere admodum fatigati effe uidebâtur.

Dudbus igitur,quid fado opus effet, in medium conferentibus, duo Itali Ma-rrialuchi pugnam in poftcrum diem minime differendam, fed eodem temporis lo momentoTurcasimpeditos, acfub Papilionibusfineordineagentesimpeten-

doseftê, pluribusaddudisrationibusconfulerc.Quod quuomnibus placuif ftniheo tubicines daffeum canereiuftèrunt, ac plurimis in locis uno 8C eodem tempore Turcarum caftra ex improuiie» adorti funt : tantuscp Mamalucho-rum fornter omnia diffipannum impetus fuit, ut Turdcorum caftrorum cufto-diarperfifterenon potuerint,quoufcp cacteri milites confeenderentequos. Vn-dc Calubeius exerdtum in fugam conuerfum uidensjaufugit dC ipiè. Cherfeo-lusuero poft uulnus in manu acceptum captus, Alcairum ad Caitheum Sulta-num deductus fuit, Et hoc quidem dedccore atep hac Grage nullam maiorem TurcanmJlré Turcae unquam à quauis orbis natione perpcffi funt. Baiazetes autê inita poft 2^^ wfisf^*

V elonam fitS cepit. Quumep iam annus humante falutis m ccccxciu ageretur, Cadumum Baflam præGantiffmum ducemin Vi^ariam mißt,qui cum oóo millibus equitum Zagabriam ufep profe(ßus,non fine maximo popu lorum illorum terrore omnia deprafdatuseft.Quamobrem Croadse,Sclauoniac atep Vngarix principes,quos Banos uoeât,habita tarn damni nuperiHatiquàm quod in futurum inferri poterat, ratione, magnum ßmul exercitum compara-runt.Idquod incaufa fuit, ut Cadamusufmad Diauoli monfcm,quiCroacia T^uuoUmos. a Corbauia diuidit, fuos retraxerit. Cæterû Iohannes comes cognomento Tor-quatusjuir prudcns,armis^ amp;nbsp;confdio ualens,non in patenti campo cum Tur-ds congre-

cis congrediendumjiedcos in angulhonbus Iods,ubi etiam montes auxilioedê poflentjarcSandos arq? «mpcllendos cenièbat. Verum Bernardinus Francapa-nus cornes plus audaciæ in confulendis, quam uirium in peragendis rebus bel* licis Habens,aperto Martedimicandum fuadebat.Idem Vngaria: Banus inimi* cos contemnens,iudicabat.Quorum iêntentia quum præualuiffètjiuxtaMora* uam fluuium certatum eft * Cadumus tripartite exercitum diuiferat, ac primam partem Hifmaelbeio Seruiæ Saniaco, fecundam Caruiliæ Vaiuodæ commife-rat,rcrciam fibijpli feruarat.Hoc idem amp;nbsp;Chriftiani fuos pedites inter tres equitS Sclttum. ^^^5 æqua portione diuidentes effecere:prima, quæ Sclauinos loca inter DrauS

amp;Sauum fluuiosincokntes continebat,Ferdinandus Berisburchus regebat: «o fecundam Croates continentem, Iohannes Torquatus duóabat: tertiafubNi-colao SC Bernardino Francapanis crat.In huncigitur modS exercitibus ordina-tis,Hifmaclbeius tanto impetu primas noftrorum cohortes inuafit, ut Ferdina-dus è fuo ordinedcturbatus,non tantum cederc, kd etiam fuos pedites derelin* quere coalt;fïus fit.Vndetj ftatim in fcedam amp;nbsp;cruentam fugam ufcp ad Morauä aefti,obiniequentium Turcarum timorem fcipfos in fluuium prxcipitarunt. Hifmaelbeiusucróprimahacaciedeuitfïajiêcundamaggreirus eft: quam etiam Coruilia eodem temporis momento inuadens,Torquati milites ad unum truck darunt.Torquatusautem pluribus circa feTurcisinterfetSis, amp;nbsp;ipiètandéoc* dfuseft.PorroncepCadumus occafioneminfequendi Vngarosomifit.nâuir/ 20 tute fortiisimorum militum,quos in hoc fibi delegerat,adeó omnia difsipauit,ut in ipacio propemodum uniushorx capto principe Bano,eiuscp filio interfedo, ^gf^’a ^«ïïoria paucis e fuis amifsis potitus fit. Numerari deinde cadauera in-terfediorum iufsit,atcp in teftimonium ftragis Chriftianis illatæ, multa capita ac nafos quam plurimos ad imperatorem fijum mifit. Enimuero qui occifi fuerut, feptem millium numerum exceflere. Sub hæcBaiazetes anno ab orberedépto M ccccxcviii bellum Venetis inferrecœpit,quôd lohannem Cernouk chium comitem propinquum Cataro contra Turcasdefendêdumfufccpilïent. Halis Bafla Eunuchus ex Albania oriundus,clafleTurdcaIadramufœper-uenit: abduóis^ ex tota Dalmatia prædis,uniuerfamprouinciamigne krroc^ p defolauit, ne uidelicet Veneti, milites in maritimi belli ufum confehbere uale-rent. Cçterû V encta elafsis Turcicæ prope Methone obuia fabîa,câ,qua tarnen longe fuperior erat,opprimere non tantum non tentauit,fcd etiam occafionem Sapimti^por fj eftidendi in Sapientia: (ut nuncuocat)portu opportunam dimifit.Quam ob caufam Antonius Grimanus, claflis prtefecius apud Venetos ,huius rei reus a* ótus,in uincula coniedtus eft,acfic Venetias deduótus.Interca Turcica claflis in Corinthiacum finum profeCta, Lcpantum duiratem, antiquis Naupaflum di-Óam,cepit. Verumenimuero fub id tempus Veneti Ludouico FrancorSregi h uius nominis duodecimo,foedere fe coniunxerunt- Vnde rex ipfe in Italia con tra Ludouicum Sforciam ueniens, Mediolanenfem ditionem, qua nondu po- 40 titus erat,cum Venetis diuifit.Quamobrem Mediolaniduxab omnibus derclk élus, ad Baiaxetemcofugit,pluribus^in medium produdlis caufis, orauitutfi* bi auxilio efle uellet, Venetis ualidius impetitis. Quod Baiaretes fiue ob huiuf modi prcces,fiue ob deftinatum fibiantea propofitum lubcns efFecit. Na Sehen* derum Baflam cum decem millibus equitum in forum lulium mifit, a rep ca loca excurfionibusinfeftarimandauit. Schenderus autem licetaliquantulum infir* museflèt,Tiliauenturn tarnenacLifontium latafluminauadauit,accœli ful* gurecelerior inTaurifinum ufqueagrumpopulabundus proceflit. Sedenim quum cos omnes, quos captiuarat, abduccre fecum non ualerct, in Tilia* uend

tfentiripacaputhominibus plus quatcr mille amputari iufsit. Nee Veneti pro- y.eucruentum uifores,quos uocant,Tureas unquam inuadere aufi funt;id quod in caufa fuit, jfedaculum, ut ipfi Turcte libéré qua libebat uagantes, Venetqs adeo propinqui eftethi lint, Ur e montibuseminentioribus urbisfitum contemplaripotuerint: id quod in menfe Odlobris anni fuperius iam dichi M ccccxcvtii accidit. Verurn Baiazetes eo anno quihuncinfecutuslcft,adexpugnandum Methonemper fe* ipium eft profcctus,excrciruc]5 in très partes diuftb, machinis æreis mœnia diu tius imperiuit,propugnacula diruit,domos® quant plurimas in urbemortarqs (ut uocant)pcrforatas deftruxit. Methonenfibus igitur iam ferè extrema patien ^0 tibus,quatuor Venetætriremes auxiliarijs peditibus atep alijs ad bellum neceft Erps rebus onuftæ aduenerunt.Quo cognito,q qui in urbe erat ob priefens au Xilium keti, omnes ad portum cucurrcrunt,ac mœnia fine euftodqs amp;nbsp;fine de-fenforibusreliquere. Quodubi lanizari fenftrunt, per ipfa mœniain urbêin-grcfsi, Veneres pedires ad unum trucidarunt,atlt;p ipfa demum urbe potiti funt: amp;hujufinodi quideiTidades,quo die diui Laurentij feftä celebramus, factaeft, Anno qui à cH R i STo nato m d numcratnr.Turcicusanremimperator Methonen fern epiRopum, aliosqjcópl tirés cora fe decoHari præcepit.Mox ingt; de profe(fïüs,SC luncum, amp;nbsp;aha mul ra Pelopóneh loca obtiniut. Cæterû quum principes Chriftiani id ægerrime ferrcnr,nauium ingentem numerum ex Gal-•« lia,exLufitania,arq; exreliquaHifpaniain unum corraxerunt, ac Duceeo qui Magnus Capitancus cognominatus eh,una cum Venetis ad expugnanda Ce phaleniâ infulam perrexerunt Veneti uero etiâ fanôlæ Mauræ infulam poftea cepere. Verum non ira multo póft Andrew Griri, nunc Venetiarum cîarifsP mi ducis opera,qui tune Cóftanunopoli captiuus dctinebatur,ea reftituta, pagt; cemcum Turca fanxerunt,quæquidcminhodiernumufcp diem perfeucrat.

Porró Baiaretesiam iènex Apodagrofus effetnus,omiisis bellis,incumbcrc quieti ac philofophiæ ceepit, præfertim uero dodrinæ Auerrois, qua fummo^ pere dclecïabaturifimulq; eodem tempore Conftantinopolitana mœnia iiiftau rauit,quæ terræmotumaiori ex parte collapfa fuerant;id quod rerû, qua: OttOx Ji ma nite familiæ poftmodum acciderc,certum prodigium fuit. Enimuero dû hugt; lufmodipaceBaiazetesfrueretur,Hifmael Sophisex VfuncaHanihliaproge^ nitus,apud Perßsmagnuseuafit.etenim Mahometanam legem nouisexpofn tionibus interpretatus,nouam itidem religionem introduxerat, atep ea uia Per-quot; ha: regnum fibi occuparat.Etfamaquidem huius iuuenis,qui Orientem ia fub egerar,tanta erat,uteius feciæ duces in Natoliâ ufep procurrêtes,omnia tumub tibus repIerêt.Tumultuariüquidê Perfæ exercitü,ied quotidiemagis excrefcê-tem habebât,adcô ut tandem etiâ cQ Gorague Bafta eóftrere manus aufi fint:ac uithor ia adepti,ipfum prope Cucia ciuitacê palo fuffixcrint. Poft Goraguê Halis Bafta ualido exercitu ftatim Perfas infecutus eftiquücp iam eos,n5 ut Eunu-40 chus, ftd ut fortiisimus miles pugnas pene perdidiflet,in ipfa uietoriaoccubuit.

Sub idê tépus minimus Baiazetis filius, nomine Selimus,noua moliri ceepit-Ma è fuo Trapezütino Saniacatu Capham profedtus cü Tartarorü principe fœ dus inijt,accepta in uxorêeius filiaificcp Turcarum ac Tartarorü fimul exercitu eóparato, prope Valachiae CheliâDanubiûtraiecit,aliûSaniacatu fidei Maho metanæ inimicis uiciniorê à patre fe defiderare affirmas, quo uirtutê prop ria m oftendere, ft^inarmis exercerecommodiusualeretifimulne Acomathifratri adeo uicinus foret,quo cû de Amafiae finibus iâ contendebat. interim Ändrino polim,ubierat pater propinquus, nuncios fubindc præmittebat,qui patri in di-carentjipfum in hoc accedere,ut paternam manu ofcularetur: quandoquide pa trem à plqgt;

tra Acomathem tfaiedurus,timu{t ne pater,ft eu uiuere permiffîfTèt , forte reçu* peraret imperiS. Adfuit preterea h uic facinori crudelitatis atep adeô uitiorum 0' nium mater auarjtia. Selimus enim in rem fuam minime effeiudicauit, ut fell ex pater gêmas omnes,resqj alias preciofas à pluribus, qui præcelïerât prindpibu# collelt;ftas,fecûauferret:prçfertim quSeiufmodi rebus ipfèindigeret,quoimmé' . fæ obligationi,quam cum militibuscontraxerat,fatisfaceret,quando tj etiâ pro' ditionis notam fubire non timuerant,ut ipfum conftituerent imperatorem,

TT Aciniufta Si fcelorofa uia Selimus ad imperium peruenit anno ab huma nigeneris inftauratione M. D. x 11. inmenfe Aprili;nempcillis ipfis lt;® diebus,qiiibus Galli atqj Hifpani inter fe Rauenna: conflixerunt.Defundïo pa' tri funebres pompas acmagniHcum fepulchrum apparauit,ut bac uana2lt; finin' Ïata pietate maniteftum parricidium cotegcret. Quibus peraóis, illico thefauros numerauitatqjamplilïimö donatiuö lanizaris Portæcpequitibns dédit. Stipen' dia militibus omnibus,ut cuiufeß ueteris ordinis ratio expofeebat,adauxit, adeo utomnes fibi facQum effe fatis profeffi finr.Mox in fratrem arma mouit,illum^ eCappodociaexpuIit.Acomathes enim uires,quibusrefïfteretSeïimo,n6habe Angôriû.An- bat.Inde Angonunobilem ciuitatem ucteribus Ancyrâ di(fîâ,profeôius,ncpo-tes omnes AIenfciaeho,atcp ex alijs fuis fratrib us antea defun(Sis,interfici crude literiuflît.Subhæcquû Aladinû amp;nbsp;Amurathem Acomathislilios poft paterna to fugam cum excrcitu,recuperandæ regionis caufa ueniftè Amafia uerfusaudif-fèf,equitatum in cos qui comprehenfosinterficeret,immitteredecrcuit.Id conft' lij Muftapha BafTam ad pietatem inflexit: iam enim cQ pœnitere ineceperat, OC' cafionem præbuifleutamp;Baiazetes, Öd totiuuenes infantulicpfanguinis Otto-manij fuiftentinterfeni, Quamobrem Acomathis ftlios adeo amp;nbsp;fccrete amp;nbsp;celeii'

ter admonuit,utante imperatorij equitatus aduêtum ad montesaufugerint. Sc' limus aüt,qui homo aftutuserat, ftatim animaduertit Muftaphæ opera iuuenes , cuaGiïe. Vndeetiam ob earn fufpicionem Muftaphâ Burfiæ fuffbeari, aenudu eadauer in publica uia ca mb us exponiiul lit. Ettalern quidéMuftaphameritO' rû fuorû gratiam recepit : quia apud malum principe uel minima offenfiuncula J» pluris æftimatur, quam acceptorum quamplurium officiorum obligatio. Poft Muftaphæ mortem, Selimus Corcuthcmquocpinterhccreconftituit,quanqua ob ociofo Si quieti dedito philofopho paru fibi timendu erat. Duæ igitur cquf tum turmæ in Magnefiâ,ubi Corcuthes refidebat, in hocexcurrerunt. Verum Corcuthes à fuis hac de re certior faóusjinfmicorum furorem euafit: fèruis enim duobus comitatus,ueftibuscpalienis indutus,ad Smyrnæ litora fècontulii:fbicp in fpelunca quadam delitefcens, nauem aliquam expedabat, quæRhodum traijcerct. Sed quum id nequaquam fieri pollet, Boftange Bafta Selimi genero dalle ea litora obfèruante, obiamem acfèrui perfidiam citó deprehenfus ca' ptus^ eft:amp;quemadmodum Selimus ordinarat, arcus neruo fuftbcatus.Inter' 4® ea Acomathes, implorato à Sophi atep Alepi principe auxilio, qui uefuti capita' les inimici magnitudinis Turcicorum imperatorum, rebus ipfius fauebant, adeo magnum ac potentem eoegit exercitum, ut aperto Marte cS hoftibus con-gredi ualeret. Nam êc equitum Perfianornm ualidam turmam optime^ arma* tam habebat,fic^tandem ad Horminiü ufep montem Burfiæ proximum perue nit.SoIimus aut Canolio uxoris fuæ fratre cum maxima Tartarorü multitudinc iècüdu(fto,obuiaeiprofelt;ftus,dccimoo(ftauoCalendasMaias,Anni m. D. X 11 i,cuipfb coflixit,acuirtute Sinami BafræEunuchi,Natoliæ Bdlerbetj Perfas fudit,Acomathes uero à Tartaris impeotus à tergo,ex ordine Sc ipfe deturbatus i nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;eftiquumcp

cftjouum^ cquus,cm infidcbat,ob nfmiam ciafsiticm pamm agilis^in tetra dcgt; cdjuct,ab holhbus captus,iuffu Selimi ftatim eo quo ^ Corcuthes modo, cru-deltftimè ftrangulatus cft.Porro Aladinus amp;^ Amurathes euafère:quorum alter poftmodum ad Sultanum profedus,ibi febribus perqt. Alter ueró Perfiam pe-tens,apud Sophim per plurcs annos manlit. Selimus poftea^ conlanguineos omnes,quos commodum haberepotuït,è medio fultuliirct, de ijs omnibus qui Acomathi fauerant,uindilt;fïam fumere decreuit. Q^oep id fecurius atep expedi-tius efficcre ualerct, fblenncs inducias cum Ladislao Vngariæ rege pa ëîus eft: aepaeem cum Venetis, quam Baiazetes eins pater coftituerat,cófirmauit: fieep

’^ anno à C h r i S t t natiuitate m. c, una cum ducentis hominum millibus pedi-tibus partim, partim equitibus, innere fexaginta dierum contra Hifmaelem regem profe(ftus,non proeul à ciuitate Arftngana Euphratem tranfiuit, ac prope Taurium inclytam regiamep ciuitatem in medio maioris Armeniæ fitam perue-nit.Nec tarnen unquam Sophis obuius iUi eft factus. Sed id tantum curabat, ut ftramina,atcp ea quæ ad uitgum pertinebant,igne c0ftimerentur,quo Turcæ fa melaborarecogerentur. Verumcum Selimus in magnâ Calderamæ planitiem ^^^^^^^^ j^^^ inter Coin SC Taurium,uhi antiquitus Artaxatanobilis ciuitas extirif,peruenïf -^^ duidam pa fet, Sophis rex una cum equitatu adeo armis equiscp pulchcrnmis ornato, ut ni- ^^^f ^ ^j ^„„,-^ hü fupra cxcogitari poffer,fefe hoftibus oftendit:nihilominus tarnen neep pedi- bale condita

*° tes,necp machinas ærcas habebat.Sed enim cqui phaleris laminibus chalybæis, /ùerat, cum ab ut Azemiæ fiunt, elaboratis, fieexornabant, ut équités ipfiTurcis inermibus, Antiochodi-defeftis,ac fame laborantibus comparau,duces effe uiderentur.Enimuero Prin fießi/Jit. ceps Sophis3quum fibi pararet imperium,cum Armenis, Perfis, Mcdis amp;nbsp;Afty-rijs fuorum quatuor regnorum,quæ nunc Tauris, Sumachi, Sciras Sc Bagadat ^°P^^^ i'^^- i uocant,primoribus populis iepius pugnarat, ac iemper egregieuieftor euaferat. ^‘*°^gt;'^amp;'^* Quam ob rem perpétua hac fœlicitate elatus, Turcas numero fuis longefupe-riores, nihili faciebat:necp quid fibi euenire pofler, fi æquo Marte in præliû de-feendiftèt, animo perpendebat. quemadmodum hi confueueruntefficerc, qui fortunam nunquam expern funt contrariam. Et fane lemper cum milinbus tugt;

î° multuaricaçde improuifo, utbcIlandinecelTitas cogebat, expopulis, quosfu-perius paulo memorauimus, collectis fibi res fuerat. Turcat uero ucterani milites erant,benis ac uictorijs perpetuo affuea,ad quancunque neeeßitatem fuffe-rendam nati,quo certain uieftoria ex quauis tentata prouincia refer rent, id quod ipfe forfitan minime cogitabat. Vtutfucrir, nono Calendarum Septembrium exercitum in duo ampliftima cornua diuifit, quorS alterum Vftaolo fummy au thoritatis duci commifit, alterum fibiducendum ieruauit.ac mox tubicinibus claßieum canentibus, Caflanum Bal lam Romania? Bcllcrhcium aggreflus eft-Præerat is finiftroTurcarûcornu ; dextrum Sinamus Bafta tenebat: medium uero Selimus cum lanizaris tuebatur, circundatus camelis in ordinem diipofi-

4-0 tis,ac machinarum ænearum curribus ab utroep latere SC à tergo collocans. Verum primo congreftu Sophiani tanto impetu hoftes inualèrunt,ut T urcæ iner-mes,equoscp inualidos habentes,refiftere minime potuerint. Etenim Sophiani Ädongioribus Óóbreuioribushaftisuariè hoftem impetentes, enfibuscp, quos Cimitarras uocant,acoptimisiècuribusferientes, hommes atcpequosfiibucr- cimitam tebant. In hoe congreftu Belerbeius una cum quatuor Saniachis, ac militibus en[cs. quamplurimis periere. Porro altera ex parte, quum Vftaolus inimicorum dextrum cornu inuaiurus eftèt, Sinamus aftute ipfum aperiri, atq? æreas machinas quas Falconetos appcllant,exonerari iuftinquæ Perfis,antequam cominus pu- TalconttL gnare poftènt,maximü dC terrorê Slt;. damnu int uierc.nihilommus tandé pugna-

turn eft,licet ob fumum atqj ob puluerê pugna ipfa fan's effet obfeura. Vftaolu® und cum muftis è fuis occifus eft. Cæteri ueró Sinami equitatu circundatiac re-pulfi,in cornumedq frontem,ubi Sclimus cum exercitus neruis erat, impingere coaói funt,atq? ibi demum omnes æreæ machine, additis etiam paruulis, quas Scof^ieti. lanizari ferebant,(Scopietos eas uocant) globulos fuos emi{èrc,atq3 indifcrimi-tim tamTurcis quam Sophianis nocuere.Quam ob can fam Sophiani ipfi prius quam ad lanizaros peruenirepotuiflcnt,infugam couerfi funr.Hifmael (copiez tiglandein fcapulis uulneratus,uexillaacplurimosaccgregios charos^ milites amifitEtnift puluis obfcuriflïmus cripuifletuifum,finedubio 2lt;f fpfeaut morti autcaptiuitatiobnoxiusextiriflèt. Intereauero dâmanusconfèrcrènir,Sclimus *o femper inter lanizaros manfit, nullis armis præterquam trilicicoilano indutus. VerumHdeliores Spachi amp;Solachi maiores quofdamclypeos circaprincipem er eet os tenebant,ut ipfum ab immiftis fagittis tucrentur. Ex ueridicorum ho-minum,qui huic pugnæ i nterfuerunt,relatione accepi,inter cadauera interfedo 'Per[eirvmuxo' rumfeeminas nonnullas,Per{arum nimirum uxoresjrepertasfuiffe,quæmore res lt;iriti(it£ in uirotum armatac,maritos in quencuneg fortune euentum fequebantur.Eas Se-limushononhce ièpiliriiuftït.Porró huiuicemodi uidoriefama totam Armenia adeoperterrefecit,utipfe Sophis Taurq confiftere no audens,ufterius adinftau randum exercitum progreflus fit. Verum Sclimus ut optimus dux,uilt;ftorixre' cens parte ealore ufus, Taurium cum expeditiore equitum manu profedus eft, *® atque in ipfa urbc, quam fine pugna deditam accepit, per aliquot dies eft com-moratus.MoxquûHifmaelê cógregatisex omnibus fuis prouincijs militibus Taurium aducntareaudiflèt, principis palatin ac mer ca torn plurimorum ædcs pulchrioribus amp;nbsp;preciofioribus rebus expoliauit : practerca pecunias à ciuibus cxegit,ac demum inde difcedens,multas artificum ac nobilium familias fecS ab' duxit. Qu5^ dni ad Euphratelongis itmenbus perueniifet, maxima ac fortifft ma latronum Hiberorum Hifmaeli fubditorüm turma,tranfuadantcs Turcas à tergo populabunda inuafit, atq? ex ipfïs plurimos ex innere de feffos, amp;nbsp;ad reif quum exercitum fubiequendum tardos interfecit. Poftea uero quam Huufu Se-limus tranfi(ret,ab Aladulo principe maxima 06 moleftia,óf damno affedus eft. P Etenim is in fluminum tranfitu atqj in montium anguftqs TurcicS exercitum, praccipue uero milites extra ordinem uagantes aflïduè infeftauit,Selimo fepius iurante fe huiufmodi iniurias uere nouo uindicaturü. Cæterûhæc Calderamia uidoriaincrcdilêauthoritatê Selimo peperit, qui innere dicrû uiginti longius quam Mahometes ipfius auus progrediaufus effettatep in hoc pcculiariter com' mendabatur,quôd per ipfum iam omnibus manifefte pateret, Sophianas uires non ufqt ad miraculum excellere, quemadmodS prius fama credits erat. Na ut SopUs exerci' uerSfateamur,ipfius Sophis exercitus non ex militibus ordinario ftipendio CO' tw quiUs. nbsp;nbsp;nbsp;dudis conftat: fedferè omnes ad principis imperium conuenire, ac propria tue-

ri patriam benearmati iubentur.Id fanè uerum eft,een turn Perfasob equorum 4® atep armors apparatum cum quadringentis Turcis pofle congredi. Verum ipfi PfrpruM iel- Perfarum reges commoditate fufeipiendarum in remotas prouincias expedirio' iandirMio. jjyni omnino carent:quoniâ neep confuetudinê,necp facuftatem ftipendiorum, tam pacis,quambellitemporefoluendorumhabet,ficutiOttomanios principes habere certum eft ♦ Perfe enim ftabiles atcp idoneos ad bcllandum pecuniarum prouentus non poffident, quS populi ab antiquis teporibus liberi ab omnibus ferè uedigalibus fint. Vnde etia eft,ut nullos peditS ordines perpetuo alat, neep rauft« machinât« «rear« fecum ducant : quibus tarnen duabus prajeipue rebus quoduis

quoduis bcHicum quamuis difficile negocium fiiperatur. Sed ut ad Selimum re^ deam, Turdcus exerdtus eo anno in Trapezontina atque Amafina prouinda hyemauit. Anno uero qui proximé infecutus eft,nimirum M. D. X V,ut acceptas iniuriauindicaret,bellumcontra Aladulum Principem mouit, Is Cappadocia Atadului montes illos,quem Taurum uocant,prope Euphratem incolit,ac rcgni fui fines Taurm monSt terminât cum Sultano quidê Aleputn uerfus, cum Sophiuero propeminorem Armeniam,cumTurcaautem urbe quadâ quamOrfam nominant, Amafiæ Saniacatui at® Iconio oppofita.Etualles fanc aliquot frudiferas, uerum plures fylueftres amp;nbsp;iaxoias poisidet. In ijs autê Coftagelus dux difficiles quoidâtran*

*® fitus,iterhoftibusimpediturusmunierat. Verft labor omnisfruftrainiumptus eft. Sinamus enim locorum anguftias omnes penetrauit, plurimiscp illarü gen^ tium turmis profligatis,ac præfidijs deturbatis,tandê cum Coftagelo inter mon tes conflixit,atqj cum in fuga conuertit.Sedenim Coftagelus perièquente Sina-mo ab incolis proditus,in Selimi manus peruenit,qui eum capite puniri impera Sinami^i uit,atq5 ipfum caput V enetias in uieftoriæ fignû mißt. Verumenimuero quu adeô fœlici renim fucceflu Selimus ftium imperium debellatis Perfi's atep Aladu lo caftigato ftabiliflet,cum ob audaciâ inde fumptam,tum ob triumphorum cu-piditatem Campioni Ciauro Alcairi Sultano bellum inferreconftituit.Et Cam pfonquidernipiècum ingenti exercitu eodem tempore ex Aegypto in Syriam

*® uenerat, AlepüconceffuruSjUtCaierbeium eiuidem urbis Principem fubditü fuis impenjs,ied parum amicum ac parum obfequentem, óf principatu óf uita priuaret : atq? utTurcarumfinibuspropinquus Selimo terrorem incutcrct,ac experiretur an auchoriute iuares Sophis cumipióTurca componere ualcrct. Nam potentia ac fœlicitas Selimi reuera iam omnibus timori erattoptimeep Sul tanus ipfe confiderabat^Turcis dcuido antea Caramanig rege^profirato nuper Aladulo,ac Sophi grauitcr depreffo,nihil amplius obftare pofte,quo minus Sy riam,quum Iiberet,inuaderent. Comitabantur Sultanum quatuordecim millia Mamaluchoru,ac totidem fubferui armis, equis, atep al ijs egregijs ornamentis adeô excellentes,ut nihil omnino pulchrius uideri pofsit. Mamachulorum ple-riep genere Circaisi eranr,omnescp ex eorum numero qui Christo ualedixe runt:uerum homines robuhi,óf in pertradadis armis, ac fagirris etiam equitan-do daculandis agiles,ingenio tarnen adeô elato ac iuperbo, ut ièie omnibus ho-minibus præferrent: fed præcipuè T ureas, quoniâ eos ante prope Tarftim tam Edle fugarant,ueluti pecora contemnebât.interea Selimus cum exercitu CæE-ream uenerat, ex quo loco comode uel Euphratem trarjeere, atep in Perfam mo-uere,uel Amanum montem tranfire,ac Syriam inuaderepoterat. rumor tarnen diuulgabatur,ipfum cotra PerEs iturum. Nihilominus quandiu Cæfareæ man fit,oratoresquamplurimi acliteræà Sultano ad SelimuófèconueribmiflÏfuê-re.PorróCaierbeiusTurcamftibindeadmonebatatqjinuitabat,utin Syriam 4*^ tranfiret,fimulcp pollicebatur iè à domino fuo ad ipfum defedurS, quemadmo-dum óf fecit,acdenicp certam Turcis uidoriam promittebat. Cæterum, quum iam Sultanus Amanum ciuitatem, antiquitus Apamiam didam, inter Dama- Ammm quon^^ feum atep Alcpum, perueniffet, eo nimiru animo ut Alepum ftatim inuaderct, ^gt;ff Apumut, Selimus tandem Sultanum ipfum aggredi decreuit: fic^ ad dextram couerfus, incredibili celcritate montem Amanu pertranfiuit, lanizaris atep Afapis ænea-rum machinarum currus fuper humeros geftatibus. Quod quum Bampfon au diflet,iam no Caierbeium caftigare,fed feipfum à Turcis tucri,ac uindidam in aliud tempusdifferre ftatuit» Vndeetiam Caierbdum ipfum orauitutprope Alepum fecund urn paruulum fluuium à uetenbus Singa uocatum, in caftra

' concederct.Idquod Caierbciushaudinuitus fecit, non quidcm utSuïtanûi«* uareqfed ut prodcrct. Inter hæc Schmus derepente hoftibus fefe oftendens,Ma maluchos, qui fub Sybeio BeluamoDamafci piinopeacpiiminominis duce erant,inuafit.Sed Mamaluchi eo in congreffu uiriliter agentes,Turcicos équités à Muftapha paulo ante in Bellerbeium aflumpto 6c Imbracore Bafla in pugna deduôos dilfipanmt.Erant prgterea amp;nbsp;aliæ très Mamaluchorum clafres,quar3 unâ Caierbeius duecbat: qui longo ambitu hoftes circumiens, impedimeta atep homines ad behandû minime idoneos à tergo aggredi uel!e uidebatur. Alteri La bardus Gazelles ueteranus ac fortüTimus dux præerat, qui etiâ Sinamû Baflam fortiter inuafit.Tertiâ,quæad duo miliaria remota erat, Sultanus ipic per fedu- *•quot; dlabat. Sedenim quû Gazellis ac Sybeq turma’ ufqj ad lanizaros penerraiïènt, amp;nbsp;ab qs amp;nbsp;ab æreis machinis adeo egregic repulfi funt, ut no fecus ac in Sophia^ no conflictu antea Perfis accideraqlaxatis habenis retrocedere coaói fint. Qua^ obrê Sinamus fugientes infecutus,cos in Sultani clailèm impingere cópulit:quï quidem uifaiuorü fuga,6C Caierbeq proditione audita, nimio dolore perculfus ex equo inter fugiendum cccidipcquorüqj non minus fuoru quam hoftiS pedh bus attritus,uitam finiuit. Ad hæc Tripolis princeps ac Sybeius, qui equitandi peritia nemini cedebat,interfedïi funt. Gazelles euafiqae colleóis in unû, qui fu perfuerant,Mamaluchis,Damafcûfecontulit.Ineoconfli(ftu plurimiexcellêtes equi,nimiûcûlaborêtG calorêfufFerrenon ualentcs,medtj crepueretpugnatum 19 eftenimnono Calendarum Septembriû,ficuti duobus retro annis codem dieet fimili Fortuna cû Perfis pugnatum fuerat.Sultani cadauer illæfum,quod ad uul-iulMii interi nera attinet,inuêtum cft. Fuerat Sultanus ipfe homo admodû pinguis, fenioep ii^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iam confcchuspit qui fêptuagefimum iextû annûageret. præterea herniofus : id ' quod illi etiam præcipua mortis caufa fuit,quando ob huiufmodi impedimenta in fuga celeriter equitare non potuerit. Veru ut ad SelimS reuertamur,egre-gia hæc uictona Syriæ portas omnes T urcæ referauit. Nam Alepü, AmanS, ac Damafeu profeóus, fummo cum gaudio tanqua populorü e tyrani manibus Ih berator,ab omnibus exceptus eft. Mamaluchi uero omnes,tam qui aufugerant, quam qui maritima locatuebantur,AIeairiconuenerunt, acTomóbeium Ale^ J® t^rmiraUu!, xandriæ præfcctn(Ârmiralium nunc uocanQCircafTum quidem genere,fed ho minem cû egregq corporis,tû inuidii animi dotibus, regiam dignitatê præ fc fe^ fentem,Sultanum creauêre.Isftatimquicquid fèruorü,quicquid Arabuminue nire potuit,fimul contraxit,ac Rhodû mifit qui machinas æneas afferrent: præterea Matharearn Alcairo uicinam exactemuniuit, reh'cto in ludeæ Gaza Gazelle cum militum manu non contemnenda, quihoftium tranfitum impedirct. Verumenimuero Selimus,ubi noui Sultani bellicum apparatum audiuit, pete-rcomninoAlcairumconftituit.fic^ inter eundum Hierofolymaprofedtus/atep ibidem per aliquot dies commoratus,templum inuifir,monachis^ ciuidemloci incolis eleemofynam dedit. Sinamus autem cum uigintimillibus equitu ac plu- 40 rimis Ianizarisfcopietartjs(utuocant)imperatorem præcedens,propeGazam cum Gazelle conflixit, acMamaluchos tandem poft cruentam pugnam fudit» Gazelles accepto inceruice uulnerc,prætcr omnium opinionem c medijs Tur-carum turmis euafit.Porró Sinamus Mamaluchorü capita cum fuis illis demiffis barbis fccundû uiam ad palmarum truncos affigi curauit, ut à Selimo illac tran-fituro poftmodum uiderentur. Selimus uero ea uióoria lætus, quamplurimos utres parari iuftït,quibus aqua per arenofa deferta ferri poflët, atcp exercitü Al-cairum uerfus direxit,quo in innere fæpius cum Alarbis, quos uocant, pugna-Brflpw pro- jyæ çd^yandern Selimus Matharearn, ubi balfamum nafdtur,ab Alcairo drei-terquinç

ter quinque miliarqs diftantem peruenît: quem locum Tomombeius æreis ma- tiëntia circ4 chinis, foffîs, amp;nbsp;apertis de occutas,maximis^ propugnaculis, nepatéret hofti Miühdmm, tranfitus^munierat, ibicpcaftrametatusmilitesfub papih'onibus clTc iulTerau Cæterum quum Turdeus exerdtus illuc appropinquaflèt, duo Mamaluchi ex Albania oriundi, meliorem fortunam quæfiturijè caftris ad T ureas ipibs tranC fugêre,Tomombeijqp confilia Sinamo conterraneo fuo manifeftantes,locao-ftenderunt, ubi foffæ cratibus canneis coopertæ , quæ précipites exciperent equos,Iatitabant. Âdhçc,ubi amp;nbsp;quomodo æreæ machiné difpofitæ ciTcnt,indi-carunt.Id quod procul dubio in caufa fuit,ut poftea Selimus uidoria potitus fit:

gt;Q magno emm circuitu adfiniflramarrepto innere, præparatas infidias euitauif, Tomombcius,ubi rerum à fe difpofitarum ordinem proditione retedum uidit, fpe omniiam ferè deftitutus, machinas ipfas alió traducere conatus eft. Verum quum non ex ére, fed ex ferro, ut antea fieri confucucrant,confcdé, atque in trabibus quibufdam multo ferro munitis,no fuper currus collocatæ efient, dif-heuiter deduci poterannnihilominus leuiores aliquot curribus impofitas fecum accipiens,contra T ureas profedus eft.NuIlibi unquam memoria hominum cru delius pugnatum eft,quum uterep princeps uitæ, honoris,atep imperq omnem fpem nulla alia in re quam in uidoria pofuiffet. Gazelles maxima militum muL titudineftipatuSjSinamurn eft adortus.Magnus ueróDiadarus Muftaphæcor

ita diu pugnatum eft. Seftmus paulô póft hune eft inlêeutus, ac fie demum AÏgt; fdediriex- caiij duftatiscgregiç locapaulatim expugnata funt, fèd adeó difficulter, ut afpe pugnMio. y^ ßj^ ^j.^ cruenta pugna per duos dies ac toridem notées cum utriufquepara's ingcnri ftrage perfèuerauit.T andern bona Mamaluchoru pars in magnâ quan* dam Mefchitam conceflèrunt : ubi quum pugnando defeÏR eti'am fame laborarc ccepiflênt, uitam cum Turcis prius paóft fêft dedidere. Verum Selimus pro* mifsismimmè fterit:nam eosomnes Alexandriam miftos, m carcere decoUari iufsit. Tomombcius cum Circaflorum parte trans Nilum profeCtus ad ïnftau* randum bellum milites congregare, Mamaluchoscp omnes acmultos Arabum CdzeUiprudé' duces ad ft uocare. Gazelles autem prudenrium uirorum exempla ftcutus,qui ’• tidycx neeeßi- pofteaquam quod offieq fui eft præftitere,cum Fortuna, ne penitus frangantur, ^^^^’ inducias agunt:ad Selimum uenit, feep illi ut dignifsimo uiclori dedidit,acpol* licituscftftTurcis eadem fidelitate inftruiturum, qua Sultanis antea inferuie* rat. Selimus humaniter hominem excepit, atcp inter fuos duces locum ei non in* fîmumconceisit. Odauoinde Calendas Februarias Anni M. D.x V11,Alcai* ri areem ingreffus eft, quæ in colle baud admodum eminenti fita, deauratis pi* dtiscp ædificqs, fontibus, hortis, ac plateis miro ardficio ftratis pulchrior, quam muris munidor eft: etenim ipfïus amp;nbsp;portæ amp;nbsp;feneftræ predofiflîmis rebus,nimi* rum marmore,ebore atep ebeno egregie inftulptis ornâtur. Neep ita multó póft Selimus prope Bulachum uicum e nauibus pontem iupra Nilum conftruxit,ut *• comodius contra Tomombeiü flumen tranfiret. Quo perfpecfto,T omombcius partem Turcici exercitus, quæ trans pontem caftrametatafuerat, deimprouifo adortus, tumultuarium conHidtum inqt. In quo quum lanus Bafla periclitare* tur, Canolius affinis Selimi, occupato adhuc à lanizaris, qui nondS omnes per* ’^Hui ndtditdo tranfierant3ponte,Nilum cum Tartarorü manu natandotranfgreflus eft, utce* [uperlt;(tu4, lerius fuis adefte polftt. id quod ob Nili profunditatem immenftm miraculo pene afcriptü eft. Porró T omóbeius,quü inftaurata foplus maximis uiribus pu gna,in qua et ipft proprijs manibus egregia facinora edebat,impetü lanizaroru ac Tartarorü diutius fuftinere no poftet,aduerlam Fortuna execratus,rebus fuis Fuga cófuluit.Selimus autêubi Tomombeiü cum paucis eftugifte accepit, Mu* 5 o ftapham una cum Caierbeio amp;nbsp;Gazelle,quiregione optime norât,ad eum inft* quendum mißt. Vnde inFeelix Tomombcius per Principem quenda Maurum proditus,atcp in palude, ubi inter cannas SC iuncos peeftore tenus in aqua larita* bat,inuentus,adSelimû perdueftuseft. Selimus autêadhibitistormendshomi* nem uexauit,ut quóna in loco thefauri Campionis Ciauri eftènt, ex ipft agno* fteret.SedTomombeius incredibiliquadâanimiconftanda nihil unquamin* dicauit. Verum Selimus non itamulto poft,ut omnem deFeóionis ipern popu* Tomomieiïn^ lisadimcrct, Tomombcium mufoinfidentem, atque anntxum gutturi laqué* tmtm, yj^ habentem, per totam urbem duci, ac demum prope portam Baftuelam ter*

tioldus Aprilis fuipendi iuftït: omnibus crudele hoc ipecftaculum deplorand* 4* bus, atque iniquam Fortunam aceufandbus, quæ ipium Tomombcium ob fingularcm uirtutem ad imperiu uocauerat, ac mox regum omniü qui unquam miftri extidftentmiftriorêeffecerat.Sublads his duobus Sultanis,und cum Fere totaMamaluch orü fuperba progenie,^uincft omnes eda quæ in extrema finus Arabia parte fitæ font, Turcis ieft dedidere. Selimus uerô poft hæc BuIacS pe* tijt^ut Nilum iucundiflîmè illic cxcreftentê uideret. Inde Alexandria profedus eft. Ex quo demû loco Alcairum reuerfos,Caierbeiû adminiftrandis paulô ante deuidis prouineqs præfecit, ut prodidonis in Alepino confliCtu Fadæ id illi premium foret, Sedenirn lanus Bafta, qui munushoc honorificum fibitradi uehementer

wehementcf optabatjid ægemmetubt. Vndc étiam id honoris Caierbeio inui-dcns,curauit ut lanfearijqui Alcairum cuftodicbant,ftatim à prindpis difcelFu in unum collcdb tumultum excitai ent,quo Caierbeius ob id male audiretapud omnes. Veru fcclus in autore recidit.Nâ Schmus,cognita lani fraude,in innere ^‘^quot;‘^ ^^^ non proculab Alcairo capitecum puniriiuffîtmtomnibus oftenderetnon effe ^^^f* aduerfus impcratorem tumultu militari ludendum. Mox quS in Syria ueniflet, eius proumenr adminirtrationem GazclliconceflÏt,Turcisiam inter femurmu rantibus,quód princeps proditoribus hdereqacTurdcorum duenofficia parui æftimaret.Tandcm Sclimus Conftantinopolim peruenit, quo in loco fub Pyr-

10 1 hl Baifæ magnte fidei ac fmgularis prudentiæ uiri cura,Solimanü unicu iilnr ut reliqucrat,fic inucninlicct antca ueritus(ut multi iudicarunt ) ne hbi abfenti Sogt; limanus impcriSadimeret, quemadmoduipfeBaiazeti patri ademerat, qu5ue-ffequadam ueneno intinóa dono miffa hhj uitæ paterinfidiatus effet. Neep ita multo poft Selimus domiagens,ulcusinrenibus contraxir,quod cancerisin mo SeUmimorSt rem ièrpens,eam corporis difpolitionem, quam complexionem uocant, paulagt; etufdé^i frgt;^^ tim turbamr,atqt omnia bellandi confilia expulit.Poftpaulum etiam peftfferafc ^ i^iZ^nnim. bris hominem inualitjicq; iam morbi tædio fibqpfi grain's, uictorqs ac triuphis exaturatus mortem obtjt,falutisnoftræ Anno m. d. XX. inmenfeSeptêbri, in codem pago Ciurlano ubi prius cum patre confiixerat. Quod non fine mani

40 fefto Deiiudicio fa churn eft,utquo inlocopeccatum commifcrat, ibidem Slt;C pee-nas folucret.Prçfuitimpcrio anniso(ho:agcbatq5,qunobift,ætatisannu XXX X v i. Verum quod ad corporis membra attinct,uentrê admodS demiffum bre-uioribus cruribus fuftentabat. Vndectiam cqucs magis quam pedes commen-dabatur. Faciem fubrotundam ac palhdam,oculos pree grades amp;nbsp;feritate plenos habebat. Animi ucro magnitutudine leonem tequabat. Nihil fibi unquam à for tuna pcrtimuit,Nullum ob periculum quamuis mandeftum fuiceptas femel ex-peditiones unquam dimifit.Confilia dubia, fed fpem aliquatn honoris continet tia,iècuris,fed illaudatis praifcrebat.Alexandrum magnü ac Didtatorem Cæfa-rem pluris quam alios omnes antiquos duces faciebat. Quamobrem etia ipforu Jo gefta in Turcicä linguam uerfa fine intermiflaone Icgebat. Natura ucro feuerns .

eratatcpinexorabilistfempcrcogitabundus,nunquâpræcepS3præfertim inexe^ quenda crudclitate, qua* tarnen fæpius inniti iuftitiæ uifa eft. Muftaphâ interfe-cit,quia parum fidelem comperit.Chendemum BafTam necari iulfit,quoniâ fibi contra Perfas eunti tôt difficultates obiecerat,ut lanizari in unum collcdti tranfi-reEuphratem reeufarent. Boftangi Baffæ gcnero fuo caput amputari præce-pit,quod prouincias,quibus eum praEfecerat,expilaffêt. land BafTam interficien dum curauit,utipfiusnimiam arrogantiam cum infidclitatcconiundtam puni-ret.Dicere confueuerat,fè no nutrire prolixambarba,ueluti Baiazetes pater ef- 1» Mâ pró-feccrat:ncBaffæ manibus in illam inicchis,duccrêtprincipem quô uellent, que- lixiorë fcomit.

40 admodum euenerat Baiazeti. Nimia tarnen in proprium fanguinem crudclitate infamem fereddidit. Verum ipfè affirmabat nihil effe dulcius,quam fine confan guineorum timoreac fufpicioneregnare, fc® ob idcxcufatione dignum arbitra batur. Quod fiuel minimus quifpiamex Ottomanio fanguine in principem prius euafiffct,fibi quoqueeodem modo pcreundum fuerat. Præterea eum mi- Ocedfwne[£-nime prudentem effeaiebat, qui quod propofuilTct, non illico exequeretur : pérora a-quoniam in mora fæpe amitteretur occafio, atque impedimentum defigna- ^^^^' tæ intention! contrarium oborirctur. Summa hæc eft » In arte militari, atque in populorum regimine excellentiflimus ac rari nominis uir extitit, quippe qui iuftitiam ubique feruandam præciperct, Aloyfius Mocenico uir clarifsimus

unus ex Veneris oraton'bus,qmBononiæapad Mai'eftatem tuam fucre, nobi? retulitjfe nemine unquam hominS Selimo(nam apud ipfum quocp Aicairi ora* torem egerat,diu^ cum illo fuerat uerfatus^parem, quod ad iuftitia, humanita* tem,animi magnitudinem,atqî alias huiufinodi uirtutes atrinet, inuemfle : nul* loscp barbares mores in eo fuilTeaflerebat.’ói: quicquid à uulgo illi obijciebatur, ^^g*^ refeUebat.Porro colueuerat Selimus(ut ex fcrenilsimo Gn'ri v eneriaru forfätt î^cpm duce acccpimus)nonnun^ cdere lemen quoddâTurcis nom,quod rerû lèriaru thesivit, nbsp;nbsp;nbsp;ac moleftarü memoria hominibus adimi't, eosep liberos ac iucundos per aliquot

horas facit. ld quod iplê efficiebat, ne^^fundius grauioribuscogitarionibus in* hærefceret,lèd ad oblectandum animS aliquod temporis Ipacium haberet. Ve* 19 nationibus fummopere dekctabatur,fcd mulicribus nimium deditus crat. Ve* rum tanta in uit^u modeftia utebatur,ut no nifi ex uno fcrculo comederet,quod , plerunqj potius e feris uenatione capris,aut eiulmodi uilioribus carnibus,quam ê uolatilibus fibi eligebar, quemadmodum 06 priuari milites efficere confueue* rant.Id quod in caula cratjUt etiam inter tot labores,quos in remotilsimis regio* nibus fub uario lubinde cœlo luftinebat, prolpera femper ualetudine uteretur»

SOLIMANVS unicus Selimi filius fuffectus eft patri,codem anno quo tua Maieftas imperatorio diademate Aquilgrani coronata eft. Nee paru Chriftiani Principes Selimi tam fortisacfortunari hoftis morte lætarilunt:lèdpræcæteris x» prudêtilsimus Papa Leo X. tantü ex ea re cócepit gaudq, quanta trilhriæ pauló ante audito Sultani interitu acceperat. Na eo interitu nuciato litanias ac fuppli* cationes publicas,in quibus homines nudatis pedibus incederent,Romæ habe ri pie curaueratdegatos® per totâ Europa milcrat,qui idefficerent,ut Chriftiani in unS coëuntes,cótra Chriftianoru omniu hoftê arma lumerent. Nihilominus quod ad Solimanü atrinet,omnibus uidebat mitê agnu rabido leoni fuccefsiffè, quum Solimanus ipfe iuuenis return imperitus,ac natura(ut ferebatur) quietift limus eflet:qug tarnen falfa opinio multos,atq? inter eos Gazellempræcipuefe* fellit. Etenim is defunefto Selimo, cui lè iuramento deuinxerat, ueluti iam liber, Syriam fibi lubijcere propoluit. Vnde 06reliquias ornnes Mamaluchorum exd jo plens, regionis fimul incolas, neeno Alarbiu Duces ad le blanditqs alliciebat: præterea felè Magno Rhodi magiftro infinuauit, ut machinas æreas, quæ^ ijs neceflaria lunt, inluper arma ac triremes inde acciperet. Ad hæc legatum oc* culte Alcairum ad Caierbeium mifit, quieum hortaretur, ut de iniurijs 56 fan* guine Circafforum effulo uindifiam fumeret : atque occifis Turcis, principem le conftitueret, Sultanicumcp imperium denuóinftauraret. Verum Caierbeius Gazellis ueteris inimici uerbis minime fidem adhibens,aut fortaffèmaiorem quam pro luis uiribus diffïcultatem in huiulmodi peragendo negocio futu* ram confyderans,legatum interficiiulsit,ac Solimanum eius reiadmonuit. So* limanus Paratem BalTam cum ualido exercitu ftatim in Syriam mifit. Quod 4^ BarxiM anti' quum audifict Gazelles,licet iam Baruriac Tripoli alijscp inlocispluraTurca* ^«w ^erytuf rum præfidia expugnaftet, terrore tarnen percullus, Damalcum Iele recepit, erdt,(iMnzy quo quidcm ó6Faratres longis irineribus tandem peruenit. Cæterum Gazel* Siraamp;oniBd- j^g nihil aliud luis rebus magis expedite arbitratus, quam ut fortune omnia r«i«i dida. committeret, quæ aut uidoriam, aut mortem generofo duce disant after* ret, exercitum, quem congregarat, extra urbem duxit,ac mox cum Parate con* flixit. Sedenim in coconHichu iplê una cum Mamaluchis omnibus trucida* tus eft. Parates uero unahac uidtotia 06 Syriam recepit, 66Caierbeij totiftf* que Aegypti fidelitatem erga Solimanum confirmault» Porto Solimanus eo

*® duxit,quibus deinde ftiper duos montes difpoutis,omnemdefendendæurbis ld?oÄ oppH commoditatem abftulit. Hos aut montes ( quod incredibile qs etiS qui uiderSt, amp;^‘^t pene fuit)ipfi Turcæ conftruxerant,terra per fpaciu duorü à ciuitate milliariorS ligonibus atep eius generis inftrumentis contra urbis foftas proies a, amp;nbsp;in ea ai-titudinem coaceruata.Tâtaep Turcaru multitudo,earum operarum more, qui-busnoftri exercitus incxcauandisuelimplendisfoftïs,atcp alqshuiufmodiad bellum ncceftarqs exequendis utuntur,huic operi incubuerat,utbreui ad foftas urbis peruentum effet,in quibus iam £lt; excauarentur cuniculi, 8C mœnia uarqs inftrumentis demolirentur. Philippus autem Villadamus Gallus Rhodienfum equitum Magifter,nihilcum fuis, quodaddefendendamciuitatem pertinebat,

4« praetermifit : quin machinis æreis maximu etiâ damnum Turcis intulit: adcoqj ^gtegie cominus pugnatum eft, ut foftæ urbis Turcarum cadaueribus repletac fuerint. Neque tarnen propterea Solimanus oppugnationem unquam remifit, quamuis etiam triginta millia 5lt; eo amplius Afaporum dyfenteriæ morbo iam perqfïènt. Tandem deiedis turribusacmeenibusdemofitis, per fubterraneo» cuniculos Turcæ urbis extremas partes occupauerunt. Vnde paulatim fern-per uirerius progredientes, Chriftianos cædere, acnouis fubinde propugna-culis, ututpoterant,fetuericompellcbant. Prattercamachinæquædam aerea: quas mortarios uocant, globos qui ulnæ diametrum habebant, emittentes, ur- Kortbij w*; bisque interiorem partem impetentes, teäa ac pauimenta domorum ufque chiM^ adtet'

ad tcrram cum maxîmo omnium tcrrorepcrforabant.Ia^ aliquot menfes ab in cœpta obiîdloneprætenerant,6lt;^nïhdominus Rhodtjsadhuc ncmofuppctiai tulerat,qu3 tarnen intérim Tureis ÔC à Farate ex Natolia, amp;nbsp;a Caierbeio ex Ale* xandria auxilia quamplurima adueniflènt. Nam ipfe Caierbeius quadraginta naues rébus ad bellum neceffarqs onuftas miferat.Cæterû dû hæcapud Rhodû gererentur,Hadrianuspapacûnonnullis nauibusactriremibus,peditS^ cir-citer tribus millibus exHifpania in Italie uenit.Hune Cardinalis Medices, qui nunc Papatui præeft, atq; alq quamplurimi rogarût,ut eas naues ac pedites uni Rhodum mitteret:futurum enim fperabât,uttialidioribus autumni uentis ad^ i'utæ,inuita etiam Turcica claiïc portuin ingrederentur: præfcrtim quum quin* t® quaginta Venctorum triremes in Creta tunc effent, quae hacin renonnihilauxi lij/akcm fefe hoftibus oftentando,attuliffent. Verum Sanëîiffîmus pater, qui recens Pontificatum acceperat,ipibrum confilrjs tanquâ fufpeckis minime adhg rensjid gratte diuinitus non habuit, ut negotium hoc iuuandi Rhodios ample-r^oretur. Qiiamobrem Rhodq ipfi fpe omni deftituti, Villadamo authore feie THrcis°d^it4 ^“’’^æ dédiderunt:cum illo tarnen prius pact i, ut amp;nbsp;uiuere, amp;res proprias pot fjdere,demptis aereis machinis unicuiep concederet.quas conuentiones Solima* nus humaniffimeacreligiofiflîmeièruauit:præterea res diuiIohannis templo facras ne attigit quidê,a quibus noftri milites fortaffe non abffinuiffent.Equide Villadamo referenteaudiui, quod quuSoÜmanus triginta millibus hominum i® comitatus Rhodum ingreffus eft,ne unum quidem uerbö eft unquâ ex alicuius ore auditum ,adeo ut milites per urbem incedentes, monachi obferuantes,quos uocant,effeuiderentur.AdhaecViIIadamus ipfe aiebat,iè quum fecundo adSo limanum, ut abeundi peteretueniam accefliflêt, tam benigne fuiffe exceptum, ut idem Solimanus ad Hebraimu Baffam, quem fummoperc amabat, quemep folum tune fccum habebat,conuerfus, huiufmodi uerba dixerit ; Profceko non poffum non dolere,infoelicem hunc fènem propria domo pulfum, adeo triftem hincabire.In fumma, Solimanus maxima cü fua gloria, amp;nbsp;ChriftianorS omniS fummo uituperio Rhodum, quæ fibi ueluti molefta fudes in oculo fucrat,fexto menfe ab eo quo ipfam oppugnare eoeperat, occupauit. Porto,eodem ipfo die j® ProAgitwn’Hrf quoRhodqfè Turcædedereconcluferunt ,Romæ magnum Hadriano papæ driitno pipe prodigium accidit. Nam quö is Palattj facellum ad folennes natalis diei c H R i* editum RomA s T j cæremonias peragendas ingrederetur, ianuæ illius facelli fuperliminare, quod marmorcum erat,poft eius ingreflum ilico decidit,ac nonnullos euftodte fuae milites cum maximo ipGus timore occidit. Sed ut ad Solimani res reuerta* mur: poftcaptam Rhodum, Caierbeius ftatim defundus eft. Cui Acomathes Baffa,quod ad adminiftrationê attinet,fucceffït. Verum is,qua paru fuo prind pi fidelis effet,occupare Sultanicum imperium propofuit,fedid quidem paruin confultè,quoniam in ipfo pertradandxrei huius initio à Turcis eo fidehoribus captusatepinterfeeftus eft. Quam ob caufam Solimanus Hebraimu Baffam Al- 40 cairum mifit, ut is res turbatas componeret:qui omnia fingulari prudentia fubb to pacauit.Mox principis,qui eum diutius abeffe fufferre non potcrar,amantif-, nbsp;nbsp;nbsp;fimis literis reuocatus, Conftantinopolim redqt:ac no ita multo póft Bdkrbeia

dignitatedonatuseft.Subhæc Solimanus,anno poft christvm natS M* Expeditw Hl D x X V i, Vngaris bellum indixit: quum^ Belgradum perueniffet, Ludoui-y»g4ri(W», cus infœlix Rex , omnium Chriftianorum principum alqs bellis impedito* rum auxiliodeftitutus,præterquam Clementispapæ, qui Boemis ac Germa* nis peditibusnonnuUis cfuoftipendia exhibebat,hoftiobuiam ire conftituit, quadam potius faraÜ neceffitate, quam a«t belliraüone,aut fpe «itote du^s;

Neque enim fècuræ atcp honeftæ belli protrahendi uiæ till deerantetiam fi regln’ pars aliqua fuiflet amittendaietenimexca re minus damni accepinet,quàm ex to tiusregni amifsioncpoftmodumaccepit,præfèrtim cum loannes Vaiuoda und cum quamplurimis mihtibus afiuetis pugnare cu Turcis quotidie expediaretur. Sed Paulus Tomoreus Collocenfis archiepifcopus monachus Francifeanus, uir PmIik Tomo' manibus promptus,at ingenio nimiû audadjConfilia omnia pugnæ auiditate in^ ^^‘(^f terturbauit-Enimuero fe lam pofle belli ducé agereexiftimabat, propterea quod femelautiterQ cum Turcis,non quidê integra acie^fed leuioribus quibufdam pu gnisactumultuarîjs incurfionibus foeliciter cogreflus fuerat. Nam poftpræftan^

»0 tiisimiregisMatthiæobitû,Vngari,quod ad bellapertiadianda attinet,femper inglorq extitere.Etenim LadÜlausmilitarem difciplinâ,atq; à regeMatthia înRb tutos militum ordines,adeô labefaôari pcrmifcrat,ut Vngan,qu) tune fub Ludo uico militabant,nullam bellandi peritiam,fed folummodo quandam temerariam audaciamjaeferinûfurorem baberent,quo fè pofleTurcasomnes in primo congt; greflu deuorareprgfumerent.Summa uero totius Vngarici exercitus, no nilfuf-gintiquatuormiîliahominuminpedites equitesepdiftinefîorum continebat: qui quidem,quûMogatium ad DanubiSfitum,Budam^acBelgradûgquis fere fpa ctjsdirimentem,perueniflènt,anteriorê Turcici exercitus parte,quam Balibeius Belgrad! Saniacus conducebat,haud procul abeflTeconfpexerunt. Viginti millia

*c equitû erant,qui planiciem importunis amp;moleftis excurfionibns ac leuibus pu-gnisdienocfîucpfineintermifsioneinfeftabant.in quatuorenimturmasdiuifi,fe nis horis,quo per integrum naturale diem femper adeflent,alqs alij per uices fuc^ cedebant. Vngari ucro inter curruS fepta neceflitate fic cogente claufi,ne aquatS quidem equos duceread DanubiS non nifi quanta fagittæ ladtus eft ad finiftram diftantem,audere:led puteos ad aquam eo loci,ubi continebantur,inueniendam continue excauare. Intcrea Solimanus cum reliquo exercitu fe fuis adiunxit,ac mi lites exRomania proicóos Hebraimo,ex Natolia uero miflbs Becramo Bafle du cendos comifit.Tomoreus aûtmilitibus omnibus in latam quandäaeiem coftitu tis,intcr peditu cohortes,equitum turmas difpofuit,ne facile à Turcis, qui multo

}o plures numéro erant,circumdari poflent.Preterea pauculas illas agréas machinas quas habebat,in loeis opportunioribus collocauit,atqjad curruS cuftodiaeos qui minus in bellis exercitati erant reliquit. Rex uero ipfe poft acié manfit, eleftosep équités circiter mille præfidq nomine feorfum cófticuit.In ipfb aut conferendaru manuS initio,Turcæ bis machinas æreasglobulis in hoftem eiedis exonerarunt» VerS q qui machinis ipfis exonerandis (quos nominantbobardarios) pracerant, Bomblt;(rd4ril. aldus quam debuerant ferientes,uix noftroru lanceas fruftraneis idibus attigerut Creditum eft id confulto fuilïè fa dl urn, propterea quod Chriftiani fint tjquorum opera in ea re Turca utitur.Equitatus deinde Turcicus in Vngaros immiflus eft: quo acriter à fronte pugnâte,turma indem Turcicorû equitum currus à tergo in-

4=^ uafit.Quumep ijs fuccurrere necefleeflet,équités illi qui in regis prçfidiû in omnê fortunæcuentû feruabantur,eô mifsi funt. Intcrea ueroTomor,multitudine pu-gnantiû rurcarûoppreflus,interfccîus eft ,unà cum Strigonia SC Varadino pra: f ullbus,quampkinmiscp nobilibus,inter quos Ambrofius Sarconus, 8C Gregorius Vaiuodæ frater extitere. Sed SC ipfe infeelix rex deftinato antea præfidio de-ftitutus,euadere minime potuit.Etenim interfugiendûin palußrem quandam fo LudouidVng. ucam defcendir,exqua quûemergereafeendendo conaretur,ab equo, qui in ter- regts interitus. gainpaludem obuerfadecidit,oppreflûs eft;6C quia grauioribus armis indutus erat, fubtrahere fefe ex equo non ualuit,lîccp tandé coadtus eft ibidé miferrime ui tam finite. Germant aût ac Boemi pedites nonnihil quidem reftiterSt, fed nihilo- 1

minus ^ipfi demumoccidwnc occiTi funt. Paucultéquités cffugerunt. Solima-ïius ftultitiam regis uehemêteradmiratus efl:,qui ducentis hominn millibus cum ^ud£ ards de tainparuoexercituobuiusfaólusenèt.MoxBudam profectus, urbis areem his ditio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;condidonibus fe dedentê,ut amp;nbsp;hommes £lt;; res pnuatæ incolumes feruarétur, bc

nigne accepit,ac firmitcr eouennonibusftetit.Duas deinde ftatuas æreas per pro batifsimos olim artihees Matthiæ regis iuffu fabrefac^as ,CóftantinopoIim duci, acfuper bafesemarmorejpulchernmo ornatu conl'irudas, uekiti uidoriæ tro^ phxum in fbro erigi curauit.Et pugna quidêhæceodem(qucm fuperius memo-rauimus'annoMDXXVijquartoCalédas Septemb. pugnataeft,Vcrüenimgt; nero Solimanus poft earn ipfam pugna ob hyemis uicinnatê hand diu in Vnga- «o riamoratus, Conftantinopolim reuerfuseft.Necaliquid poftea contra Chnitia-Viftm£ oppu- nos eft molitus,nifi Viennæ oppugnationê.in qua nos quidê auxilio Dei ac Ger gn^tio. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;manorum uirtute uidtoria fine coflieftu adepti, agnouimus quanto in diferimine

uniuerfa Chriftianitas extiterit.Etproculdubio dominus nofter I E S v s c H RI s T v s eo pericuio ac damno Principes Chriftianos admonitos uoluit, ut rebus fuis confulantme cos fuccumbere contingat,fi paruin uigilantes iterum à Turcis ArfCarolum impetentur. lllud tibi optime Cæfar perfuadere potcs,Solimanü,qui natura glo CiefdremApo- riæcupidus,atcpob uictorias plurimaSjimperqi^magnitudinemaudax eft,nihd firophe, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;aliud magisin animo habere,quam ut régna tibi fubieeftatandê occuper. Etenim

ex hominibusintegris,quorum ucrhis tides Inbcn potcft,acccpi Solimanum ip* i^ fum dicere fepms elle fûlitum,Romæ ac totius Occidentis imperiu ad ie fpedare, proptereaquodipfeimperatoris Conftantini,quiByzantium imperiütranftulit, legitimus fucceftbr fit.NeqjidtelateatjSolimanum res ChriftianorSomnes optP me atqj cxalt;ftifsimecallêre,nec minus animi quam uiriü habere,uf plurafimul bef laconhciendafufcipiat.Adhxcinrebusferè omnibus mirabili iudicio uerfatur.

SoUm^ni uir- Dcnicp uirtutibus quamplurimis ornatus eft:prarcipuiscp illis auaritiæ,crudelita'' titles, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tis atc^inhdelicatis uitns caret, in quibus Selimus,Baiazetes acMahomctes,quiip

fum præcefferût, fuere.Sed fuper omniareligioneacliberalitateeftprædirus:quae duæ res facile hominê in cœlum fubueh unt.etenim religio iuftitiâ ac temperantia parit:liberalitasuero,miliiüanimosfibideuincit,atccrtamprgmqfpemineoruni 30 omnium animis icminat,qui per uirtutem ad mcliorêfortunam confeendere ftu dent.Porro ijfdemuirtutibus HebraimusquoepBaira,quipræcipua authoritate Hebrami» omniagubernat,ornatuseft.Isenim inomnibusfuis aciionibusiufius,acn;uura ^‘*ß^' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fobrius,caftus amp;nbsp;patiens habet: præterea eos qui narijs de caufis ipfum accedutSC

liberrime audit,Secitifsime expedit. Huncalq duo Bairæ tanquaherS uenerâtur, propterea quod ipfe tam in bellicis quam inciuilibus negotijs pertractadis, ac pe-cunijs ex prouincijs omnibus colligêdis,autoritäre Principi fereæqualisfit.Natus

Plt;lt;’24 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ueroeftin Macedoniæuico,quê Parga uocant-à Corcyra no admodû remoto,ac

Schenderi Bafte feruus fuit: cuius etiâ filiâ poftea in uxorêacccpit.Ceterû ab inc^ unte etate cQ Solimano(fortuna fic difponente)educatus mores grauifsimos atep 40 optimos fern per ièruauit, adeoep temperate gratia amp;nbsp;fauore Principis ufus eft, ut nihil arrogantiæ,nihilindefuperbiæcontraxcrit,quemadmodiï pleruncpij facere confueuerunt,qui ex humili locoin altum confcendentes,amplitudineafpirantis fortuneabutuntur.Tantahinc beneuolentia Imperator ipfum profequitur,ut multos ob id tantu quod illi inuiderêt, perdiderit:inter quos cxtirit Farates Balfa, qui quod tantâHebraimi fublimiratê ferre non poITet,intcrHciiulTus eft.Pyrrhus quocp,£lt;; Vifirio muncre Ô^aulæ confuetudine,honefto quodâexihj genere,ob eandemcauftm eft priuatus.Muftapha aütBafla,quifuperioreanno defunctus eft,ob idipfum Principis indignauonem penitus incurrriftet,nifi ipfe Princeps ei culpam

culpam condonaflet proprig tantum forons intuitUjquæ olim quid cm Boftangi, cui caput Sclimus amputau!t,nupferat5tunc uero ipfius'Muftaphæ uxor erat» Qiiod uero ad imperq Turcici folidos prouentus atanet,Imperator ipfcjConume Turcici Impc-rauscumprioribusfuiscriamSultanicircgniredditibus,fexagics centena mülia ^^j ^rouatim,. aureorum fingulis annis habet.Ex quibus quinquies amp;nbsp;quadragies centena mib lia expendit,nihilominus quoties ei belli tempore populos eenlereliber, ex quagt; uis uel minima fumma cenfus extraordinariæ impofira, pecunias innumerabsles corradit,adcó ut quod ad erariS pertinet,ex bellis potius lucretur quam indamno ft.Pretcrea plus gemmarü ac thefaurorü folus pofsideqquam exteri omnes orbis »0 pnncipcslimul pofsideant. Adhæc tantâærearummachinarû,ac return ad illas attinentiûcopiâ,tantum^papilionû,armorum,nauiû,ac tnremiû apparats habet,ut quilibet qui pauperiênoftra aliquoufqj norit,facile iudicet, eum pluribus fimul principibus uno amp;nbsp;eodem tempore bellum inferre pofle. Et fane qucmadgt; modum tua maieftas pluribus regnis præeft,quàm aliquis unquam occidentalis præfuerit Imperator,ita Solimanus potentia imperij^ amplitudine reges exteros omnes,de quibus hiftoria: mcmincrint,Gnecótroucrlia fuperat.Quo Kt ut multi exiltimêt,uelleiamDeumorbem uniuerfum in ueterem monarchiâ redigere,ut maieftatê tuam unica uidoria tam re quam nomine Cæfarem AuguftS eóftituat.

i S o M N i s Turcicæ militia: in Porte militibus,quos uocât,Gta ^^^^“^ niilttes, eft Ji uero homines feledifsimi funt, partim peditS, partim equi turn ordinibus afcripti. Spachi OgIani ( fie enim eorum aliquos f^ b °^ ‘*'’' Turcae appellant ') dignioré obtinêt locum. Nam ij ipfi in co,cui

Claufuræ nomen eft,loco educati,ac literaru atqj armorum dilci spahigluni uo plinis inftituti,ueluti principis filtj habentur. LegatorS QCcom- eMtur, rniGanorum,præfertim fihonoriGcumaliquod ateg utile negotiS peragendS fit, Î0 muneribus funguntur,ac Saniacatbibus atep alijs bmufmodidignitatibus præfi-ciuntur.His præterea Claufuræ iam didæmuheres,necnon filiæ acforores ipfius d^ururtt, Principis nubunt.Summa hæc eft:li cæteris omnibus nobiliores,ac Principi gra tiores funt.Excellentiores equos,equorumcpornamêtapulchriora,ueftes precio fioribus fuftukas pellibus,fèruos robuftiores degantiusep indutos,quam quodli bet aliud hominS genus inter Tureas habent. Vt aSt tam egregiè ornati incedât, PerGcæatcÿ Alcairicnfes efficiuntprædæ.Nam antea fub Mahomete, nee precio* fis pellibus,necgemmis,necpannis auro intertextis,necmulos holofericis uefti-busutebantur.Suntueroij numero mille,quorSunumquencp tres aut quatuor, aut ad fummS decem ferui comitantur:qui quidem ferui capita quibufdâ, ut ipfi

4amp; uocat,farcolis limbo aureo aiftaep pulcherrima exornatis obteguntJpfi aSt Spa- saredi. dn Turbantos(utendum eft enim eorum uocabulis)in capitegeftant,ueftes^ au Turbanti, reas uaria textura pidas atep holofcricas uel tyrio,uel alio colore infedas induSt. Quum uero extra urbem equitandS eft,ij Principis dextrum latus claudunt.Por-fo finiftrS,mille item équités,quos Sulaftros uocant,eiufdem cum Spachis educa SulaJhi. bonis ac nobilitatis,tjfdem ueftibus atep armis utentes,occupant,Et ijs quidê bis «nilleequitibus honoréexhibent omnes,quemadmodS (quod exempli caufadi-dum Gr)ducentis nobilibus illis quos Gallorum rex apud fe habet,exhiberi folitü eft.Horum quamplurimi armis oculis omniü expoGos induuntur,paruiscp pha* leris Damafceno artificio elaboratis,Periarum more proprios equos ornant.Has duas equitum alas mille adhuc alq équités Vlufagi didi fubfequótur. li uero con- vlufagi. mm tj flati

flatifunt partim ex bnfearis^quiob aliquod cgiegiû facinus ex pcdeftri ad eque^ ftrem euec^i funt ordiné: partim ex fer ms, qui Baisis ac Bellcrbetjs fidelê ac forte operâ in bellis nauarunt,quos princeps defunóis eorû domintSjrelatione multo rum probatos affumpfit. atep huiulmodi très militû dalles è Chr iftianis,qui tarne CdripicL abrenunciarût iam c H R i s T 0, coftant.Poft has Caripid (ita enim à Turcis ap^ pellâtur)millenariû amp;ipfi nuinernexplentes,equitât.Ii uero leuis armaturæ funt équités, equorû egregq domitores,ac pugnâdi arcu4ancea,fcuto atœ eniè, quem cimitarrâ uocant,eoufcp periti,utres fupra uires humanas efFicereMamaluchora more uideant.Omnes aûtrj Mahometani funtexuartjsprouindjs, nimirum ex Perfia,Turcomania,Syria, Aphrica,Alarbia,Scythia,atepetiam exindia ufcp in 10 unum collecti.ftipendiû fatis amplû habenttidep priuilegq à principe qs concede tur,ut quandiu ipiê Coftantinopoli moratur,ubilibet hybernare atqj æftiuarc ua Porta. leant.Tertia quaqj hebdomada die lunæ ad Portam (fie ipfi nominant) mittunt, qui ftipendiû ipfis debitû accipiât,quod quidê illis illico cxhibetur. Sic Turcicus Imperator quatuor milliûequitum cIcCtifsimorGcateruaihpatus incedit, ipforS equitum feruis minimein hunenumeru uocatis.Nam Si q quàmplurimifunt,ôi ueftibus,armis equisep tam ornati,quàm proprq domini principe comitant. Sed lanizari. loca deputata feorfim habenqneqjordinibus iam dictis immifeentur. Ad hæc

Janbarorucirciter duodecim millia,fortifsimor3 ûnèpeditueuftodia, princeps perpetuômunitur,quiquidêamp;;ipfiexeorûnumérofuntqui Chris t vm ab- to negarunt.Eliguntur aut q,quû paruuli adhuc funt,ex bellicofifsimis Chriftiano^ rum nationibus:atlt;^ educatur,pars quidé in principis CIaufura,pars uero apud NatoIiæTurcastquoniâ pueri omnes,fiue ex tributo,fiueex bellicis excurfionf bus accepti,per Turcarü domos diftribuuntur,at^ ipforü nominain ichedis qui bufdam annotant,ut numerus tam eorû qui emergunt,quàm qui pereunt,inue-niri facile pofsit.Et unufquifq? quidê puer aliquâ mechanica artem militie utilem diicit,acfimulieexercet,ut traêlandorü armorü,amp; quibus eminus,amp;quibus cominus pugnat,peritus euadat. Qui uero ex qs ad militia felig3tur,caputoperiût pileis quibufdâ ex panno al bo, fed admodû rudi,in ealigg fimilitudinê confeetis, attpeos ghitinoufqjadeôdurant,utidiû cuiufuis gladq iuftinerepofsint. Et qua jq parte huiufmodi pilei fupereminêt froti,aureo limbulo precq no paruiornantur: cuiinquâ limbulo uaginula itidê aurea ineft, quæ criftas impofitas ueluti conus Exarcole. excipit.eos^ ficornatos,ExarcoIas uocant.Enfem,quê fuperius citarrâappellari citarra. diximus,amp; pugionê biciachüdiêfum,ac fecuriculâacingulo poftterga pendcntê l^iciachui. continue ferunt. Vtuntur præterea nominatis antea fcopietis,SC qs quidêoblon-gis,atcp eos agillimè pertraótant.Nónulli ex ipfis dimidiataslanceas, atep alia huiufmodi plura bellica infirumenta portant. Et ante Selimû quidê plures eius ordi nis erant,nuncaût non admodû multi funt.SagiiIa quædâ paisim ac circûquaep denfifsimis Hlis confuta,armor3 loco induunt. raciê habent miris modis effidâ: etenim barbam intégra non alunt,fedeam tantû quæ àfuperiorelabio dependet, 4^ partê prolixe demittunt.Maior iftorum pars ex Vngaris,ScIauonibus atep Alba nenfibus conflatur,reliqua ex Græcis,Germanis3PoIonis,Seruianis,atcp ex Oc-cidêntalibus bominibus confiât. Cæterû ex integro omniû lanizarorum ordinc circiter fix millia,qui finiores fint,feIiguntur,utnoàBeIlerbeis,fid ab ipioPrin dpe immediate pendeant. Præterea circa decêmilliaiuuenû,tyrociniû lanizaricû exercentium uarqsin locis aluntur,atcp ex qs lanizarorû duobus generibus in de mortuorû loca fupplentur.Porrô ftipendiû nô omnibus æquale eft,fid unicuiqî laitizarorwi» pro meritis augetur.neep comendatione aut fauore ad hanc rem opus cft:quoniâ uirtmbeUica quiegregiû aliquod facinus aggreditur,plurimorûoculis expofitus, aut profpe-râ,fi uicerit: aut aduerfam,fi fuccubuerit, fortunâ experitur, id quod in caufa efir utinuiros

utinuiros forrifsimos cuadant,qaemadmodum in uarfjs conflióltbus cognoicere potuimus.Etenim poft Amurathis tempora,qui primus lanizarorü ordines infti-tuir,nunquâeos acte integra pugnätesJuiHe Fugatos inuenim us. Deniq; lanizari præpofitum unShabet, quocuin fub uno SCeodem papilione uerfantes,officia inter fediftribuunt.Namnonnullicoquine,alq uero tendendiaccolligendi papiliox nis curâ habent.Sunt etia qui ipfius papilionis euftodiæ præfint:ficcp fumma in co cordiaquietifsimèuiuunt.JDeindecenteniquic^ac milleniftiis praefedis parent, quoulcp tandem ad ducem unü omniü fupremS ac fupremae autoritatis deueniat, Aga. quem ipfi Agam appellant.Infuper ex omnibus lanizans ducenti,cæteris 5C corpo

10 re proceriores,£C fagittandi arte peritiores eligunt,quitcnfts arcubus ac fagittis ner uo aptatis equitantê Principe circundant, Solachi ij nominatur. Sagulis aliquanto SoUchi. quam reliqui lanizaribreuioribus utuntur. Pikos albos in forma pyramidale ob-longosincapitegeftant,quorüfummitatibuscriftulas aliquas plerumcp aftigunt* Neqjaliud omninohiclanizarorü ordo eft,quam Maccdonica phalanx, qua tot« Orientem Alexander Magnus debellauit. Videnturep iam Turçæ, quemadmodu imperij MaccdonicioccupatoresfunqitaSCmilitarisdiiciplinxab antiquis Macedonia: regibusinftitutæimitatores eflè:quanquâin quibufdâ à Macedonibus dif- f^deedonum ferant.Maccdonescnimlongislanccis,lorica,gaica,àparmaferrea utcbâtur,quæ drmaHtrif. quidc parma ab humeris pendebat, ut quoties enfe cominuspugnandu erat,ipfam.

»0 arripere facile uakrent.His igitur equitûaepeditû generibus Principis Porta côclu ditur,qua(ut fuperius dictû eft)ièmifugatis lepius inter pugnandû exercitibus ope fcrens,nobilifsimispotituruiclorijs. Omnesautalijequitum ordines fub Belkr-beijsfunt.BellerbeiusueroidiomateTurcicoPrincipêprincipSfonat;funtqjijnu BeSo-tóïw. mero duo,totius equitatus prarcipui duces.Imperât Saniacis,quiquidêprouincia- Slt;««w«. rumprçfedifuntjObeximiâaliquamuirtutëadidmuncrisaflumpti.Aireraûtipfo . rum Belkrbeiorûin Nato!iamoratur,atcp urbé GalatiæCutheiam didîâinhabitat. Alter uero in Romania uerfatur,ac Sophiâ Seruiac ciuitatêincolit, Porrô utercp plu rimos fub fc Saniacatus continet.qui Saniacatus licet fub Baiazete non nift duo de quinquagintaeflèntmihilominusauciopoftea per Selimûac Solimanû imperio, jo etiam ipforû numerus audus eft.Sub Saniacis Subafij acTimoriotes funt,qui pro numéro uülarû amp;nbsp;locorû,quos pofsident,équités alcrc,ac fingulis pro ftipedio tria millia afprorû (quæ fumma Turcicæ monetæ,kxaginta ducatos efficit ) annuatim exhibere tenentur.Si quis aût ex ipfis equitibus arma atlt;p cquû ei traditû non retSe curât,ftatim ex equitu numéro expungttur.Cæteru Bellerbeq quoties Princeps iip bet,fexaginta millia equitS SC eoamplius paucifsimis diebus congregant.Et Nato* Üæ quidê équités pulcherrima fcuta,lanceas,arcus,iècures,accimitarras ferunt.Ro mania: uero lanceis SC feutis more Âlbanennû,fed paucifsimis arcubus utunt, atqj q fane Natoliæequitibus robuftiores funt,licet illi meliores SC ornatiores equos ha béant. Omnes aût codé modo Turbantis fine caputijs (ut ita eos uoeê) acuminatis 40 ex pellibus,uel ex qualibet alia materia,ut unieukp magis arridet, confeeftis, capita tegunt. Suntpræterca quidâalq ex Turcica natione,quibus olim ab Ottomantjs Principibus agri uarqs uidorijs acquifiti, pro fingulorû meritis fie diftributi funt, ut unufquifcß pro fingulo terræ iugero,quod accepit,équité unû aut duos pedites, quoties maiora inftant bella,exhibere principi tencatur,Atq; ij uocanturMokllini, ^of^Uini, ex quibus nonnunq; plus quam kx millia equitS,ac peditum magnus numerus in unûcoit.Sed neep rei bellicæ peritia,ncqj uiribus admodu ualcnt. Haben tij quofda ueluti cenfores à Principe conftituïos,qui prouincias omnes Turcicas circumeun- f^fc^zï a tun tes,huiufmodi agrorum pofteffores agnofcant,ac feuere iudicent. Cæteri omnes nuBKAcottizue Turcici exercitus équités,fortunæéquités funt,abfcp certo ftipendio militantes,ap- fatales dicuti' pcllaturcp AIcanzi.Etquidênaturaipfamaximi SCcrudelifsimilatrones funt,pan- tur.

nofi {nccdunt,ac pileis pelliceis capita obtegunt. Mibtiam non nifi fpe prædæ exercent. Qumn aliquo eundum eft,innere unius diei aut duorö reliquQ exerdtum prat ceduntjigniferro^omniadeuaftantes.Nonnunquânumerûtriginta miJlium ex-cedunf,quibus omnibus Dux unus militari prudentia praeditus præfidtur.Enim-ucroexhocordineextitereij qui anno fupenore Solimano Vienna oppugnante, trans urbem progrefsi,regionê Lincio adiacentê, memorabili dade aftecerüt,mife risqj iènibus crudeliter interfeóis,ac locis igne confui^os, quamplurimos captP uos abduxerunt.lnter hos Alcanros plurimi Martelom, Vallachi,amp;: Tartari, inhu Afapi, manifsimi alioqui homines,imbtant. Eft adhuc aliud genus militum, qui Afapi uocantur.Sedq peditesfunt,quosprouinciæacTurcicæciuitates iubête Principe »0 ad beliümittunt,ac fingulis tresaureos coronatos in fîngulorûmcnfiû ftipendium exhibent. Sunt^ferc omnes iagittarq. Verum genus hocignauü atq; inermee(l,ac bellis parum aptu.Vndeetia ipfe Princeps,quotiesnauale bellum paradijs remigS loco utitur.ln terreftri autê bello,ipfos earn opcrarn uice habet, quibus (ut fuperius diximus) noftri exercitus in excauandis uel implendis fóisis, atep altjs huiufeemodi ad bellum neceflarqs exequendis utuntur ,quemadmodüeos Rhodiac Vienng ha hitos effe fatis confiât: adeoep Imperator iftorü falutem paru curanutfæpefolTasop pidorn,quæoppugnat,ipforâcorporibusimpleat,quofaciliusaditûad loca expu-gnanda lanizaris paret.Ducem nihilominus bellandi peritia inlignem iemper ha-y^ifiri, bcnt.Cæterû Vifiri BaflæImperatoriàcófilijs funt.cumijsenimdenegotqs oinni »o Baffè. bus, tam ad paccm quam ad bellum pertinentibus,agit. Sunt aüt numero tres, aut ad fummu quatuor. Nunc ut res habet,très tancû elTe dicuntur,nimirû Hebraimus Aiax 8C Cafsimus,exeorû Ôtipfi ordinc,quibus c H R1S T V s abiuratus eft.h ueront fummam autoritatê,ficinfinitas diuitiashabent.Sedhuiufmodieorum poten tia inuidiæ oppugnatione non cai-ens,multis periculis expofita eft. Nam pro prin-cipis libito fæpe etiam ftrangulantur:ficenim Acomathes Ghendich Baiareus, fie Muftaphaamp;IanusSeIimi,ficFaracateshuius Solimani iulTu periere. Aliquando dignitatibus priu3ntur,ut Pyrrho ante bofte no «a multos annos euenit : qui nunc fenio confeeftuSjin uilla quadam principe concedentepriuata uitam uiuit, Veruni quod ad bella attinet,expeditiones Beilerbcqs comittuntur, qui fæpenumero uno jo de eodem tempore etiam Vifiri, id eft confiliarfi funt.Sicuti Hebraimus Vngarico hello cott a Ludouicum regem amp;nbsp;Bellerbeius öd Vifirus erat:idem erat öd Sinamus eunuch us,qui fub Selim 0 in conflielu Mattareæhabito interfectus occubuit.

Variorum Un- Porro in principis aula uariarum linguarum ufus eft,quarum tarnen omniu co-guarumufiKin gnitionem,omnesferefaltemalmuouftphabent,quemadmodum etiam in tux ma rtwldTurcica, iefiatis aula GaIlice,Hifpanice,Germanice,atcp Italiceloquutur.Enimuero lingua T urcica,c|ua Imperator ipfe utitur,primum fibi uendicat locum: Arabica fteundû, Akoranum. quaTurcarumIex(AIcoranuuocant)conftripta eft,0din uniuerfumTurcarliteiis ftucharaefieribus Arabicis in fcribendo utuntur. Tertium locum Sdauonica lingua occupat:qua,quia latifsime patet,IanizariIoquGtur.Grxca quartum locum ha 4° bet:eaucro ConftantinopolitaniactotiusGrecixurbium dues utuntur. Verum Difdplino mi- enimuero f urex diftiplinam militarem tanta öd iuftitia Qi. feueritate exercent,ut ue litark ebfaua teres Græcosac Romanos facile fuperent.Nullaunquam inter eos pugna exaudi-^“’’ tur,propterea quod uel minimum etiam delióum capite uindicctur. Tribus uero de caufis Turcae,quam milites noftri,meliores funt.primaeft,quia prompte obedi-untimpcrantibus:quodinter noftros rarofit.Secunda, quianullum quäuismani-feftum uirç diftrimen in pugna fubtcrfugiüt,temcraria quadam opinione fibi pcr-fuadentes, unicuiq; quomodo Öd quandomori debeat,eflêconftitutü. Terda quia abfep pane öd abf p uino diu uiuere poffunt, oriza öd aqua content!. Sæpenumero etiam æquo animo carent carnib us, Quod fi contingateos orizarn quoqj minime habere

habere,fälitfs carnibus minutatim çontri£is,ac uelut m pulaerem redacifs utantur. Nam eiufmodi pulaercs in quibufdam facculis fecum feruntgt;cuincp opus c(l,immt xra caiida aqua, ddïblutos ebibunt,atqp inde nutriunt. Præterca folia funt,pi-a:fer-Um qua nimia fame Iaboratur,equos phlebotomare,at!^ iilorû fanguine uitam pro priam alere.Quinetiaequinis carnibus non inuiti uefcuntur.Deniqj mulro como^ dius omnem inopiä ferunt,quam noftri milites,qui nunc ctiam in cafiris plura fer-, eula expetunt. Vnde tuæmaieftati nihil difficilius in peraacïando hoc bello fe ode' MiHtü noflro^ retjqiiam ut ratio conducendoru commeatuü confier, præcipue panis acuini ; quas «»« mtempe^ tarnen diras res Romani ueteres non admodum curabanc, contend uidelicet aqua r^futM.

*G amp;nbsp;frumenro contuiô,atqp in lebetibus co(fio,quodillis ordinario iure exhibebatur. Qiiod fi pane uefeendum erat,quafdam conficiebant placcntasjquas uel fub cineri bus.uel fub tefiis quibufdam ferreis in hoc fupcr currus pofi legiones conduciis,co quebant Etenimilludnobisperfuadeamusoportet,fiobuiam hofti eundum erir, Turcas in innere non permifiuros utaliquid commeatus in nofira caftradeferatur. '^xpeditiotwm Nam equorum mukitudine,maxima occupant fpatia,atcp iter ad caftra circ5quaq3 impediunt. Neep hUic difficultati ulla alia ratione occurri potefi, nifi ut unufquifep nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^^“^ rnilcs,quæadfufientandamuitamneceflariafunt,fècumferat:utputafacculos fari ° næplenos.aut panes reco(fios,aut alimenta aliahuiufmodi.Adhæcillud obferuan dum,ut legiones in aciedirpofitæ,aclcuioribusmachinisæreiscircundatæ,fèmper

‘^ incedant, neepimpedimentis pluribus onerentur. Enimuero fi Dominus nofier i E s v s c H RI s T V s id gratiæ tuæ maiefiati concefierit,ut Chrifiianos milites la-nitaris opponat,proculdubio certifsimam adipifcetur uidoria.Et fortifsime quids Germanorum peditum legiones primum educendaeerunt,utfufiinere,acdernum ctiam reijecreTurcicos équités pofsint,quou/cp tandem ad pedites penetrateliceat. Turcicusautem peditatus,quâuis fortiisimus fit, nunquam tarnen Germanislan* cearqs,prxfcrtim Boëmis,Hifpanis atqueltalis fcopietarijs(utuocant)adiutis parent. Qtiod fi lanizari in fuga uerterentur,iam acreis machinis,impedimentiscB, atep adeo cafirorum hofiilium omni apparatu potiri fas effet. Neep admodum referret, ctiam fi omnes équités incolumeseuaderentgt;quando experientia ipfa iam confiât, ï® lanizaros TurcicarS uirium neruos effè.In huiufmodi autem euentu, etiam Chrfi ftiani équités,licet pauci,cómodè fatis in hoftem ferri poffent,fic tarnen ut à noffro peditatu non longius abirent,ne ad hofiibus circuncludi contingeret. Nam quu tam kuis armaturæ,quàm cataphradi équités optime armati fintjecure hoftes ink qui,ac fe fubinde ad peditatum recipere ualerêt.Neep id inutile fuerit,fi extremi pe-ditum ordines clypeis ac parmis utantur,quo antequam cominus in pugnâ defcen dant,fagittas excipcre abfep nocumento pofsinutanta enim lagittarum ueluti gran do erit,ut quamplurimi uel armorum,uel aliarum reru tegumenta defideraturi fint, Nee fané olim M. Antonius fagittarqs Parthis aliter,quam militü capita clypeis te^ gendo,reftint.Quin amp;nbsp;pofteriores Romani c6tra Gothos amp;nbsp;Hunnos, qui omnes 40 ferè fagitcarq erant,tefiudine clypeis itidem cÓficientes,quam citifsime poteranc,in hoftem cocurrebantquiacominuspugnantcsfaciliusmultouidoriaconièqueba-tur. Summa eft,ut Deuoptimn maxi mû enixé precemur,ne bellum pofteaquâ in ceptum fuerit, protrahatur/ed facultas illico confligendi nobis detur.Etenim Tur- Pugn^frotr^ ex fi bellum protrahendS foret,ob equorum multitudinê ac patientiâ miIitS,innu^ ^io» nieras^ pecuniarû myriadas,facilè tadem fuperiores euadere poffent. Sed fi fiatim confligatur,uerifimileeft,peditatanoftr5 nobis uicloriam pariturS.Etquoniamfi huiufmodi confiictudecernendû effet, aka totius orbis imperq iaceretur neceflariu iudicauerim,utmaximusrer3omniumilitariü apparatus fieret, quemadmodûab Hs qui fibi riment fieri co fucuit: co tern pris nonnuIIorS uanis atep inutilibus uerbis, qui Tureas antequâ pericuIS fadant,nihili faciut : quo,ubi helium incoeptu fuerit, mm 4 adeo

adco nobis omnia benedifpofîtafintjUt non tantum uirtute, armiSjOrdine, machv nis ærcis,atq,’ a lijs huius generis rebus,Turds non cedamus,fcd ne numero quide miktum mul to tills inferiores fimus.Cçterum nonnulli funtjqui exiftiment Turca, fiipfe aut Auftriam,aut Italiâ inuaderet,in fugam uerti fadlius polîè,quàm fi Chd ftiani in Turdcas prouindas profedti^eo loci ipfum adorirentur, ubipoft longoru itinerûlabores,etiam côineatus inopiâ Riftinere fortafsis cogerentur. Et hæc quidc opinio forian no aberraret à feopoj ï Principes Chriftiani adeô unanimes eflent ut ad primum ipfius Turcæ aduentus rumorê,ualidas ad rdiftendû uires in unum col ligerent.Sed fperare uix polTumus hoc futurû.Nam nullus unquâ fibi perfuadebit Turcam aduentare, quoufqjtandêadeôpropinquuscxtiteritnitomnisad refiften *o dum apparatus,férus aefruftraneusfuturus fitiquemadmodû in Rhodia, Belgrad denfi,ac ßudenfi expeditionibus contigit. Qua de caufa qui rei bdlicæ peritiores funt,arbitrantur,certiusacfecuriusininferendohoftibus,quàm in excipiendo ab ’ViHorMinin- cifclem hello uiCïoriamconGfterepofle.BellSenim quod nobis infertur abaltjs,uc ferendo quhi pericuIofiisimumeft,itaDeusfùmmopereorandus,ne huiufmodi nosinuoluat. excipitndo bel Porrö quo tempore de fufeipienda in Tureas expeditione,plurimus fub Leone Pa to ccrtior. nbsp;nbsp;nbsp;p^ x.fermo erat,Ducum quorundam primi nominis indicium fuit, ut ca non nifi ualidaactripIexfufciperetur;nimirûinhuncmodû,ütMaximilianus Cæûr, Ger-. . mani«,Vngariæ,Bocmiæ,acPoIoniæuiribuscomitatus,SeruiamuerfusfècundS BeUi Turaf m nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;iret.Francifeusuero Francorum Rex,ingenti exerdtu ex quacuncpad jeren '°P^^^ bellum difpofitanationeconfcripto,ex Apulia in Epirum trat)ceret,acfauorepogt; pulorum illorum,qui Turcis alioqui infenfifsimi funt,adiutus,progrederetur quo bona fortuna iter oftendiffet:Rex autem Angliæ,Lufitanis,ac totius Hifpaniæ ui* Dard^tJt'di nbsp;nbsp;dbus,necnon Venetorû triremibus adiutus,HeIlcfpontQ uerfus nauigaret, cafteb Ïiscp,quos dardanellosuocant,expugnatis,recïa Conftantinopolim peteret.Futu-rum enim arbitrabantur,fi res T urcica,uel in unum tantum iftorum trium latcrum debilitaretur,ut Chriftiani poftea uidoria intégra adipifci facile ualerent. Sed que* modum fummæ difficultatis erat,Chriftianorum uires omnes,ac peculiaritcr ipfos ctiam potentiores Principes in unum colligere : fic Dei uoluntate eft a(ftum,uto-mnia tune in nihilum redigerentur,quo huiufmodi Turcarum debellandorumoc P cako tranquillioribus teraporibus,adeocp tuæ maieftati iam adulte feruata earn ad fummum faftigium ueræ gloria, utfuisinnumeris uirtutibus mcrctur,extolleret»

S T inter Chriftfanos homines odioru atq; inimicitiarû tanta acer^ 4» bitas,amp;tam egea rabies,ut ca multi mortales perciti acq^adii prgdpi tes,nihil dubitent in fe ac alios pefsimè cofulere,et in eas uoragines feac fuos omneis,uel uotis ac defiderrjs,ueletia quatenus pofsintm ac opera contjcere,undenunquadeinceps emergat. Optant alij no ____________unius aut alterius hominis cædë atep intcritû,nec inimicitias inimi* cis cöcluduntjfed popuIorü,ciuitatS,nationS,gentium dadêketiaclibcntes fpeda' rent. Alij nouationibus reru ftudent, amp;nbsp;cuperêt non fblS principem mutatum, fed T urcam,autimpiSaliquê regê,ôdà noftra pietate non tantu uita Së adiombus, fed nomine quoep ac profeisione abhorrentê. Âd quam tam impia ac nefaria animi libi diné uarrj «arijs de caufts rapiutur.Sunt qui hoc cupiant,quod fub Chriftiano prut

cipc(Chn'fljanoshicde nomine ac profcfsionc nuncupo)fub tali' ergo rege dura ui tam ÔC intolerabilê tran(îgût,prefsi uel à rege ipfo,uclab ijs quibus rex publicas ad^ mmiftraoones concredit ac comendat,uel ab hoftibus quos illctn fe lacefsmit, qun p^ßi 4 fuis Alls à finibus dirionis fuæ arcendis par no elFct.In quo um'i}?,amp; princeps amp;nbsp;fubditi, principibia non mediocre flagittöadmittunc.lllcquidê,qui munerifuo nó fatisfacit,amp;^patrem ChrijhAnis. profeflusjhoftê prxftatjcaufamcp eiufmodi querelis probet ;Ch ni ha nus uero prh uatus eria culpandus,qui ita rerS uûæ huius cura amp;nbsp;cogitatione à curfu cœlcliiû regt; üocaf,ut fuamamp; aliorö quieté interturbet. Vnus eft finis,quo omnes têdimus,nem pefelicitasilIafempiterna.Vnauia,quaingrcdiendS,uerapictas.Quantul5 refert, 10 modo ab hacuia non depellare,quid extraillâ fiatf’quid prauus alioriï atep incitatus

animorü tumultuetur impetusfQuam parui refert Chriftiani hominis tam exigun atepincertü uitg curriculü,fub quo principe decurrat,modo ut meta pofsit pertinge re3quó cotendit. Viatores uidemus paulo prudentiores aciTioderatiores,uiæ omnes moleftias,et uifu ac pcrpelTu indignifsima,fiuc in diner for ijs, fine in uia ipfa,tacitos præterire ac deuorare: in id modo fpeftates ac intentes, quo profeÆonê deftinar3c cultu modico,ac interdS fordido.fplendore illo atqi illa dignitate depofita ,qua funt in patria.feruntexcludi fe,cxtrudi,n0haberihoncfhßimis hominibus honorê,tra-óïanièutfamulos,illaaduerfum iêexerceri petulantiâ,cuius funtipfi domi coerci* tores ac punitores.Quid eos qui in aliéna regione negociantur,fi quid illis uel à pri 10 uatis grauius,uel à principe exiftat,uel etiâ à folo autcœlo,quomodo afpicimus con coquereacpatijó^quafiinftat!oncperdurare,nclncrifpesabrumpatdQuæ Ger^ maniæ frigora tolérât Itali amp;nbsp;Hifpani,atcpadeó Bethyci mercatoresfquos Aegypti aut Africa’ ardores Galli amp;nbsp;Gcrmanifqya: tributa,indióhoncs,duritatê oris,uerba atep etiâ interdû uerbera contumeliofiisimafomnia mollit ac códulcorat fpes rei au-gendæ.Quid milites perferuntin caftris ob uifem Hipern/quid athietat ob uitfloriâf quanta uenatores propter feram occidendäfTam ualidè fpes aliqua animo omnê à præfèntiû rerû cogitatione ac fênfu ad fè auocat. At ueró,quod nos ita in cura prae* fentin rerum immoramur,an nó aperte declaramus,no ita animS noftru fpe aliqua duci præmrj,ut illorufalioqui quanto minus,quam i!li,dc quibus dixi, hæc præfen je tia fènnremus,occupati atep intenti in earn uitâ,quac immortalis eft poft hanc mor»

talcm futura .Idcirco fandti apoftoli,quü uiderent nó debere Chriftianü fuu cura re rum uit» huius intricari,obedire nos rcóoribus ac pnefeftis noftris iufferunt, non folócómodis fiC mitibus,fèd afperis quolt;p Si difficihbus:nec parère nos tantum uo fn^^ßfatuiC' Iunt,ledamp;pro illis orarecoeleftê noftru patrê,ut fapienter populo regant, cuius ad bcdiendum,di-' nuniftrationi præfintJd quódifertisuerbis praecipi3t,tum ipfi ac maryres, deinde uinitus confie omnes praïftiterunt.Cypriano Cæcilio quo effet tanquam crimen obieclû à præfe tuto, cto,quod in Cæfàrêconiuraffct,refpondit:Longifsimè abfumus nos Chriftianiab iftaculpa,qui Cæfari,etiamfi alia facra,alios Deos colenti,tamen quia princeps eft nofter,bene Sf cupimus,amp;precamur, Si rogamus Deum noftro, ut mentem illius 40 adcogitationem uerorum bonoro adducat.Nam quid potefttantum principes eri-

pere,quo non maius fit,quod odium,quod res turbatæ,amp; auocatio à religione eri-piatjactollatffiue bona inter fe diuerfbrum generu confcrantur, fortuita cum cor-porers,aut animorü, fiuectiam generis eiufdem. Alq fpeciem fibiquandam confin xcrunt ftultam libertatis,nc nominatam quidem in uetuftis Romanorû ac Grxeo* Libertatisfpc~ rum monumentis,nedum expreflam,ut cuiep impuncliceat quantum libeat;quod des» quum fub Chriftiano confequuturos fe defperent,ideoucl Turcam mallcnt:quafi is benignior fit in largienda libertatc hac,quam Chriftianus. Quid tu dicisf Sita uero eft in hoclibertas,quod nihil ad publico bonum erario ciuitaris pendeas,uel prin cipisfifeoCquod penitus fublatafintuetftigaliafmagiftratus uel nulli,uel autoritäre debilitata prorfum Si imminuta,uta priuato non differâtf quodimpunc liceat cui-male

uis maîefaccrcf'Vbi uifa eft Isbertas hæcf'quSdo auditai qu/s popu!us,quæ refpub. uel punctum police tempon's in tali Übertate con G ft er c f an non fi omnia omnibus Iiceret,breui fieret, ut nemini liceret quicquam,amp; pro principe uno exclufo fexcen ti naiccrentur poftridiefnec effet ullus,qui fe non in iilius reponi ac collocari fedem ui,armis,cædeomnium peteretaccontenderetfCedOjquodtandem tempusuolnt uel Athenis fignare,uel Sparræ,uel Romarin quo maxima uigueritltbertasf Nub lum inuenietur tam folutu ac liberumgt;in quo nó magiftratus,leges,forum, indicia, pcenæ,præmia ualuerint,in quo non uectigalia fuerint : tranfeo, quum non folum æs uel argentum,uel aurum rei erat publicæimpendendû,fed fanguis quoep ac uita Libertlis quid, uolenti nolcnri,quod contingit uel lub florcntifsima libertate. Contra potius ca ex »o iftimaturlibertasfumma,legjbus ac legitim is magiftratibusquicteobtemperarc,amp;^ bonos ff ac rnoderatos præbere eines,uocilegu aut magiftratun prælto effe, Ód imperils prompteacalacriter parèreJmonerohæcunaeft libertasuera, ut uelisbene uiuere,hoceftaniminittjsuacare,2lt;;impotêtiffimistyrannisanimimotibusaccupi ditatib us no ffruiretquæ ff»Ia eft ff ru it ns, ut nee reges ipfi' dici pofsint liberi,quam-diu his obfequuntur.ProximaeftlibertaSjquæexprioreiHa deriuaturaededucitur, quietè amp;nbsp;pacatè legibus ac magiftratibus tanquam publicis parêtibus obedire: qui, Libertittis ua~ fient eft in mimo,amandi funt,fi boni:fin aliter,ferêdi. Nam male,Al per aliéna in-n^fpedes nbsp;nbsp;nbsp;furia uincre, libertas non eft, fed effufilsima atep effrenis quiduis agendi licentia, SC

Aliquot. flagitiorum ac ffelerum impunitas. Quida ff non putant fatis liberos,nifi quiduis ^3 in quemuis liccat,fublatis legibus, fummotometupœnarum omni,ô^reucrêtia ma giftratuû. Afijs ob oculos nana quædâobuerfatur imago Iibertatis,quæ animos im prudentes in errorem adducit:quæq3 non folû cum chartis exoleuit ac computruit, ffdnulla potius nllo fuit tempore,nllo in populo;nec ipfiqualis fit, fatis feirent cX' plicarc,etiâ fi maxime uellêtacconarcntur,tantû ff Iibertatê damant cupere. Euol-nant nerd, legantrerum ueterû monumenta omniainueniêt nulla efie nûc tam du ra,afpera,difh'ciliatempora,quibusn5 peiora atep intolerabiliora fuerint Romæ, non modo fub Caîfahbus,quorûuixunus atqj alter non importunifsimafuit bel* Iua,ffd fnbipfisconfulibus. Anhncadducâciuiliumbellorûnomina,Antonios, Oóauios,Bruros,Cafsios,DolabeIlas,Hircios,Panfas, Cæfares, Pompeios, Ma- P rioSjSyllasfaddehis Gracchos,Fuluios,Carboncs,Saturninos,Glaueias, amp;nbsp;aliam turbulentorûcinium manum.Quidr'iuuabat ne aliquem illis temporibusRomæ uiuere,automninonatumeflèt'utmortuorû confolationesinde peterentur ,quod tam miffris effeabfumptos temporibus, felicitatis amp;nbsp;maximi cuiufdâbenefictj loco debcret deputari. Sic Sulpitiusconfolatur Cicerone, fie Cicero mortem L. Crafti» amp;nbsp;Q. Hortenfq oratorum.fic Cato habitus eft felicifsimus,quod eo modo è uita ex* illèt,a tq; eo tempere.Si quis fuperiores States memoria repetat,inueniet pauperem populum exiguûpependiffe ueftigafifed ex facultatibusexiguis, ac propè nullis: ftetiffe tarnen tn acie notées ac dies armatû,fcrcn tem labo tes acpericula militiæ,quô ftipendiumnumcrareturmalignifsimû,diunullum.itautmergentibusfeinfortem 4’ Kontand refpu ufuris,corpore etfanguine crudeli effet fœneratori fatisfaciendû.Deniq^ non opus bU;lt;( tyrannii. cftambagibus. quid fuit alia Romana refpublica,nifi taciturn quoddâ regnum no bilitatis in plebêf An Athenas libet infpicerefnó placebunt,nihil fieri poteft turbu* letius illo populo,nihilleuius,nihil ingratius,ut nulli effent infeliciores, quam qui uel aliquid ad comunes amp;nbsp;publicas utilitates contuliffent,uel qui infigni uirtuteali-qua Si laude præftarcnt. An placebit Sparta,etiam gentilibus fapientibus improba ta fut Platoni amp;nbsp;Ariftoteli : conffnfus quidam ad bellum, amp;duram inhumanita-tem.Quæ eft ergo libertas hæc,quam ipfi nee optando Sfeogitationibus talem pof-fentfingere, utciuitates,£f hominum cœtusaccommunioconftarecumillapof* fetaeperffueraref Sunt,qui quorundam principurn aut nauonü odio,mahnt Tur*

cæjSiœfcunquepn'ncipi barbariß/mofubf|'d, quam i1Iis:ut Italorum quidam, quorum Galium alq,Germanum al(j,alq Hifpanumtaminfenleodciunt, utma Principis aut tint cenues mori,00quod morte eft penis,indignißima Sd nefaria cuiufuis impe- nattonis ofo^ rata facere,quam fub ilhs uiuere.Si mcmincrunt ciadium italic,resquidê eft acer rm ba,SCprofedio deflenda.Sedan non pluresatqueatrociores ipfi ohm toti huma' no genen' intuleruntdgnoi ant has elle rerum humanarum uices,utunftor uinca tur;3cpatiaturinuuusacgcmcns,quæaliq[iando Icccratkerus at exultansfRo- Roma capta. ma eft capta Ô!^cxpllata,grauefanê ôlt;odiofum bonis omnibus, quïsenim ucliet id faeftumkneipftquidem Princeps,cuius aufpicio res putatur gefta. Sed redu-

10 catRomainmentemacrecordationem,quotipßurbesceperit,expilarit,incen-derigdirueritjlblo æquarit,nonmodô teefta QC populum ,fed ueftigia quoque de-leueritciuitatumuetuftifsimarum.Quid idem ipii Itali/quomodo matrem inam Italiam tradaruntfan humanius Slt;^ minus,quam exteræ iftæ nanones kan uetera nomina iterum commemorem, Manos, Syilas,5^ huiufinodi knunciniphsiftis cladibus,quarum memoria recentifsimaeft,amp; ßnfus adhuc unt, an non i;euiO' ramultoipli deftgnarunt Italiin Italiam,quarn Germanus aut Hifpanus aut Gal luskAtoderuntgentem,cuiusfentiuntincommoda.Putant netalemiecam gen tem in amicos,£viunctos ucl ditione, nel fœdere præbituram, qualem in hoftes armatos,auchoftium ciuirates atqueagroskaham fenuent amicarn, quarninimix

10 cam.non tales experiuntur Neapolitan! Hifpanos,qualcs Infubres. Ncapoli ita-tur legibus,habent ciucs cum peregrinis,cum militibus idem forum, eundem iu* dicem,omnibus ex xquo ius dicitur,iêcundum leges fiC iura,inter hoftes nulla pu tatur iegum communio : licere in eos credunt, quiequid lubeat. Principem uero principes cx^ non polie pati extrancum, nimis eft delicatum,ne dicam infolens, quum amp;nbsp;olim traneum no pa mundus tam diu palius fit Romanos magiftratus, amp;nbsp;in unaquaque natione lek ti ,nimii dehea musrescollapfasói propèperditasexteri principis curaefte ac prouidentia ere- tivm. dasacreftitutas,inHifpania,in Germania, Britannia,Gallia,inipfa eadem kalia. Atquiabextero tantopcre abhorrent,cur ipliaccerfunt, non futuri moxac-cito paresketfi Hifpanum,uel Germanum,uel Gallum ficfaftidiunt amp;nbsp;oderunt,

}o curTurcam 5vScytham extremæ feritatis aebarbariei non abominantur,dille--rentibus,diuerfis,contrarqs moribus,lingua, commercio, religionek Non défunt,qui Chriftiani dicuntur, non amore pietatis, aut etiam profefsione uinejed ChriHiani folü tantum uelut quodam cognomine,quod nati fint inter Chriftianos: haud aliter, nomine. quam dicerentur uel Romani, uel Carthaginenlès,uel Scipiones nam facile, tam libenter cuiufeunque fuperftitioms amp;nbsp;impq deorum cultus futuri, quàm fan-dae religionis noftræ. Ad iftos tam deploratos, leuuerius deplorandos,longe cflet repetendaoratio,utquiadhumanumeflènt fenfum mentemqjreuocandità qua tam longé reccditquilque, quàm à religione : fine qua, fi quis acute rem ex-pendat,noncft homo,homo,fedbellua JtaquemultoaliahisopuselTet oratio,

40 feupharmacumuerius.Namquemadmodum Circe ilia pharmacum habebat, lt;^gt;»'cesphar-quod humaine faciei ac naturæ redderet, quos ipfa eadem pharmaco alio ex '”‘^^lt;^-hominibus belbasfecerat: ita malicia hominem in belluam mutauit, conuertit rurfum in homines ratio ac religio. Non intelligunt infaniiftqfihichumanao-mniaconfumantur,nihilpenitusinter hominem interfuturum 06 beftiam,nifi

‘ quod beftiafimpliciuscoformiuscpadnaturamuiuit, hoceft,felicius.homouero maiore malicia,ac proinde rerum cura obruitur ac premitur, id eft miferia peren-ni. Qiiæio num etiam fi oprio daretur,eam eligerent conditione ui ne, ut omnia cum corporibus interirentkSed hæc opinio,quæ non folum anima’ uitam cripit, £lt;eam,ficut Cicero infe(ftatur,tanquam capitis damnatam morte multat, uerum etiam

etiam reltgibnemcxtinguit, Si Deum de call's ac mundo detrahit, maioribus eft me aliquando uiribus aggredienda;2lt;^ quod de Chrifti auxtlio fpcro ac confido, pemtus exrirpanda.lnterea autêomnes,quibufcunq5 ah'quid in ammo rcftacho-nefti ac boni rcfpcdlus attendant. Qiium adhuc ferueret fanguis Chrifti, amp;nbsp;fir.-ma effet conftansep Chriftianorum hominum fides, ÔC proindereligio pura atep incorrupta, nihil erat utilius Ecclefie,quam agere fub principe imp 10, à pic täte no ftra fententia abhorrente profefsione holte. Nam in fide tarn folida,^! tarn altera K‘irtyrii mo- dicibus immifsis,non erat periculum,ne quis ullo metuperterrefadus, autuolu' mentivniadfir ptatedelinitus,autfpeillecftusnutaret.uincebatomnia,fuperabat,profternebat, / midam fidem. conculcabatualidifsimus cundorum adfedtuum amor:nccaliter mmas,terrores, ’® uerbera,tormenta,cruciatus,mortein,fides charitate fulta atcp adiuta excipiebat, quam marines flucftus,amp; tempeftatem impadius fcopukis aliquis uetuftus,rupis duriftimæ : ut itainligiacconfirmari fidesuiderctur, quemadmodum ftipesaut faxum feftuca percuffum. Ergo altius ada funt per martyrium fidci noftræ fun da menta,quicp ictus eo putabantur infigi,ut luxarent 2lt;reuellerent,hgrentem aefi-xum ftipitem altius demittebant.Nulla in terram decidebat cruoris martyris ftib la,ex qua non centum Chriftiani uiderentur furgere:adeôeratefficax fandus iHe cruor,qui exemple principis amp;nbsp;autoris fui,pro ipfo codem libenter fundebatur. lam ad permouendos faxeos illos SC ferreos homines, quam erat illud ualidum, Pimta Cæfar uidere conftantiam profitentium, ut durum duriore frangeretur, intueri robur *’ chriflianui. humane maius,plane coclefte,6Cdiuinitusadiutumr'PhilippusVoftrenfis prim ceps Romanus,ad annum v.C.millefimum,Chriftianum nomen magis eft pro-fclfus,quant præftitit pietatem .Inlecuti nihilo fecius principes ,idem in nomen Confldntinm. Chriftianum exercuerunt odium,quod fuperioresDedus,Diocletianus,Maxcn tius,amp; alip Primus bona fidebaptifatus eft Conftantinus.Fuit dies ille, nefcio an tam Ecclefiæ profper,quàm muftis forfan uideri poftet. Certe D.Hieronymus in uita Malchi nionachi,no perinde uidetur efte illo fado lætus.Ceffauit enim mar-tyrium,ideft,fidei coticula,accenfiocharitatis,fundamentum ac robur totiusre-ligionis.fecuritasillapeperit negligêtiam 0^ obliuionem maximarum uirtutum, non minus quam longa amp;certapaxociofis militibusdefidiam atqj ignauiam.pa' 50 ratior erat Quiiej,’ in præfenti,aut certe impendentepericulo, quam nuc fumus me tufublato.Nametiamnumintam afta hacfecuritateadituri pericula aliqua,uel naturæ,uelcafuG:utintraturimare,aut præliû,auteuidensaliud capitis 6lt;uitæ difcrimen,fandiusnosgerimus,amp;paramus nos diligentius diuini iudicis exa-mini,quam quum lauti accumbimus frequenti amp;nbsp;keto cóuiuio.Ingreffus eft prin P.ccleji£quee cepsEcclefiam,no Utuerusacplané Chriftianus,quodfuiftèt fane felicifsimum malaper Con- amp;optandum.fcdinuexitfecum nobilitatem,honores,arma,inftgnia,niumphos ftantmmnin- fupercilia,faftum,fuperbiam;id eft,uenitin Chrifti domum comitatus diabolo: amp;nbsp;quod fieri nullo m odo poterat, uoluit duas domos aut duas ciuitates coniunge re,Dei amp;nbsp;diaboli3quod non magis potuiffet efficere,quam Romam amp;Conftanti 4® nopolim: quæ tanto amp;nbsp;terrarum amp;nbsp;maris tradu feparantur.Qute comunio Chri fti ad Beliakdnquit Paulus.Refrixitpaulatim ardor,nutauit fides, degenerauit to ta pietas,cuius nunc umbra atepimagimbus utimur,cascp(ut ille dicit)utinamre-tincremus.Sedquemadmodum diesilleConftantini triftispietati fuitS^ dolen-dus:ita ille acerbifsimus,nefaftus,aterrimus illuccbit,quifquis nunc his moribus fit'hac uita’ ratione populum aliqucm Chriftianum ditioni fubdet uelTurcæ, uel principis cuiufeunqueà pietate noftranomine alieni,ac profcfsionc:imo ue-ro no ]Iluccbit,fcd perpétuas tenebras amp;nbsp;nodem inferet. Vos qui immunitates, quilibertatis nomina tantifacitis,reputaredecet,uosomnes Turcæ non alio futures

turos loco,quam pecudes,quas ad utilitates modo 6d frutflus fuos alit, no ad par^ dualis uitano ticipatum ullum com modorum,honoru!n, non denique carum rerum quæ com fl^o^û fub Tur munes funtciuibusinterfe: quum illi nó fimusfuturi needuium numero,acne ‘^‘** hominu quidem. Non pateretur nos augeri opibus,potentia crefcere, uigere hogt; noribus,pollcre dignitate. incrementa noftra omnia haberet fufpeefla, inimicus nobis lege,inimicus profefsione, inimicus odio,amp; fuo amp;nbsp;auito,nec ulla fe nobifi cum crederet deuintflum lege,nullo iure,non fcedere,non comunione, non hu-manitate amp;nbsp;natura ipfa omnibus communi. Quicquid ipfi liberet,cxiftimarct lu cereoportere,ód iure uiefloriæ, ÖC quod non cenferetullasefle leges, ullum iufiu-

’o randum, ullam fidem,quafblutiaftecfluspoflèntalligari, aut uchementia impe^ tusretardari acimpediri.Nam qua fide uieftoriam exequatur, teftes funt Rhodia ^u^^quot;^!*^^* ni milites, qui nifi fe mature fubduxiflent, crudelifsimo illos dolo ftatuerat om- ”quot;^‘*'

nes interdpere. Sed nee ad ipfos fuos populates, amp;nbsp;eifdem initiatos facns meliogt; reuntur hde. Virto amp;nbsp;capto Sukhano, Mamelucos paratos fe defendere, quum in fidem accepifTetjUniuerfos contruddauk.Id quum aufus fit no finealiquo po* puli fill confenfu,quid eum facturu in nos cenfemus,fecundo fiio populo amp;nbsp;ap-plaudentefQiiod fi ipfi eidem minus aliquem noftrum aut honorificentius place ret accipere,aut uixliceret ei inuidia fuorû,autnobis acerbifsimus eflet is honor, tanta inuidia infectus ac contaminatus. Nam quocuneß aliquis noftum receptus *® eflet loco,ab eo feexclufum eietflumcR uir Turea interpretatur. Cui no dieo prin dpi,aut BaffanOjied Genuifaro,uel fatelliti,uel gregario militi non liceret, quic-quid eflet collibitum in nos,in liberos, in uxores, in Fortunas noftrast' Quid nit* nempe hominibus in canes, illorum opinionc. Vtinam huius rei non tarn acer^ bum haberet Chriftianus orbis exemplum, amp;nbsp;hæepotiusconietflurisà nobis fin gerentur,quam triftibus adeo experimentis. An ulla gens, aut ullus omnino ho^ minum tarn extremam eft feruitutis aliquando conditionem paflus, quam nunc patitur inclyta ilia amp;nbsp;ingenijs,amp;litcris,0(: armis Græciafquod mandpium mifegt; rius feruir,quam ilia Græeia:quæ olim pro folo libcrtatis nomine tantum effudit fanguinis, tantum armauit militum,qui ad certifsimam atque indubitatam mor-J® tern ire no dubitarent pro libertatefVt nunc nullus in tanta regione nafeatur in^ genio paulo Iiberiore,aut impatienti feruitutis, qui non primum omnium Græ-ciam fibi relinquendam amp;nbsp;fugiendam ducat, uelut ergaftulum ultime feruitutis: in Italiam fe aut in alias orbis partes conférât,magnum fecum quocunque eat,cir cumgerens documentum, quid patiendum fituiuentibus fub Turca. Hæecine ferrent uiri fortes,armati bellatores, ÔC iadatores libertatis ^ Hæc parati funt per-peti, qui pati no poffuntindióionem aliquam extraordinariam Chriftiani prin-dpis,aut fyluam,uel aquulam,uel pifcem,uel leporem ex publico priuatum fieri? O quam cxcis oculis ifta intuemurfSC dû præfenti cupiditati feruimus, nihil eun lt;ftamur in apertosmalorum gurgites nos immergere. Tu ergo ut lenticulam aut 4® intertriginemfanes,hauris ucncnum;amp;quiaparum acutecernis,utrumquetibi lumen extinguish’ Qirid porto principesh An putant ueró,fi fub illius ditionê ac potentiam uencrint,etiam fi initio fedulo difsimulet, amp;nbsp;amicorum eos ac fociorS nomine dignetur, non eum tarnen paulo mox ut inualuerit, amp;nbsp;uires cofirmarit, ad morem fuum patrium rediturör'utnemopedem unum terra’ pofsideat,quem pofsit fuum dicere: omnes ferui ac mandpia illius amp;nbsp;fint amp;nbsp;nominentur, SCcui« cunque impurifsimo carnifici ab eo miffo præbendafit ceruix, fine ulla detrelt;ftagt; tione aut cundatione, fi Dominus iubeath Vbi tumerunt ferocesiftiacteneri. qui ne uerbulum quidem affinis autpropinqui poflunt perferreh Brit hæc dura quidem,fèd tarnen iufta Dei ultio, ut qui Chriftianu parem, amp;nbsp;fratrem fuum no

#4^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

tulerit, extremæ conditionis feruitutem fub crudelifsimo domino feruiat. Dv cent hic mihi nonnulli ex his qui (anditatis opinionem affeefïantjhonoreSjOpes, decus, dignitas, uitæ conditio, carnalia funtomnia:uaIeant,Chriftianis non cu-randa. Valeant fanè per me,at($ utinam iampridem iuisiflemushæcualererquæ finontantoperein nobis inualuilTentacinicdiiïent, nemo inter nos de Turcalo queretur.Sed agedum excutiamus fpiritalia. Eritne adeo fpiritalis quiiquam noftrüm,tam obhrmato atque obdurato animo ad fenfum rerum omnium uitac SpiritaliZ iniu huius,qui pci peti ac tolerare pofsit, quodeft Graeco quotidiedeuorandumf ob* næcuiufmodi qei nobis,ut aimen atqueignominiam,nomen hoc Chriftiani,quo tantoperèiu fub Turca fr' iegIoriamurf'PoteritaudiretotbIafphemias,totmaledióia, totconuicianominis *® c H R i s T1, amp;nbsp;Dei omnipotentis f Quod fi quis inter illos uel uerbum unü per imprudentiam contra Mahumetem miferit, uel uita fit ei protinus, uel religio a* mictenda e ueftigio enim aut moriendum eft iHi ipfi,aut ad earn ipfam feda tranf eundum cui maledixerit. An non pleriiqueomnibus, fi hæc uiderent, animus baud aliter accenderetur, quam Matathiæ Maccabæo futOcciderent amp;nbsp;ludæum idolo iâcrum facientem, amp;nbsp;id fieri iubentem gentilem. Quid illud omnium gra-uirsimumamp;acerbifsimum,abduci liberosparuulosin remotifsimas regionesj* ut ibiabnegato c H Ri s t i nomine,ÖC tota pietatein obliuioncm mifla,icruiant domino fpurcifsimoacimpio. Quisidnoftrum perferret ? quisnon mallet mori millies, quam id uidere, uel etiam audire fNequeinterhæc audent Græci filios iQ fuos obiurgare,reprehendere, caftigare flagitia, formaread uirtutem 8C ftudium honefti, uirga amp;nbsp;flagris quum res pofcit admonere difeiplinæ, ne illi irritati, ad Tureas fe coierant. amp;nbsp;hoc filq audent parentibus minari: à quibus Turcis fi quis fit femel receptus, nulla ui, nulla ope, nulla arte poteft unde uenerat redire. Et quum inter animantia omnia folus homo feelere fuo corruptus à natura fua di* Homing firi' fcefrerif,quia ÓC à Deo,fit ut fi fibi relinquatur, null urn animal efferacius euadat, e. nullummagisbarbarSatqueincompontum,necullaferabelluatamfitimmani-bus moribus Qi. inhumanis, tam bclluæ fimilis,ac homo. Quales ergo illic adole* fcere atque educari pueros eft credibile, foIutos,efFrenes in licentia atque impuni täte uitiorum omnium, femora difciplina i’Quæ poteft ineiufmodi animiselTc jö pietas.^Iam religio mirabiliterefflorelcit,ftudijsadiuta fapientiæ amp;nbsp;bonarum ar« *^“^ tiuin, quibus eruditus atque excultus animus acutius recondita diuinæ fapien* fietatem. tiæmyltcriaintuetur; nee remotuscit ad diumagraduscognitio atque explora* tiorerum humanarûamp;mundihuius, cuius notitiam corporis fenfibuscapimus, atque ufurpamus. Apoftolus Paulus inuifibilia Dei per uifibilia cognofci ait. Si * primam Abrahæ cogitationem acceflumep ad uerum atep omnipotens numen adorandum ac colendum ex aftris illi, ex cœlis, ex ordine amp;nbsp;coftantia mundi efle Philo iudxui. ortam, autor eft Philo ludæus, is qui de mundo fcripfit : ut non iniuria uideatur dixiife Pfalmifta, coelos enarrare gloriam Dei. Nee alia maior eft fuperftitionis ignordmia. ^^ impietatis caufa 5lt; occafib,quam ignorantia. At ftudia humanitatis,id eft phi 4® lofophia, SC reliquæ ingeniorum atque ingenuæ artes, ut honore uelut gratifsi' mo quodam amp;nbsp;faluberrimo fauonio exhilaratæ flores ac frudus fundunt, ita con temptu aut etiam neglcctu flaccefcunt,acemarcidæ collabuntur.Græcisaut Ro* manis rerum potiêtibus,magni funtin difcipÜnis omnibus progreffus fadii; fub Gotthis SC Barbaris illis ac feris dommis ita elanguerunt, ut paru admodum ab-fuerit, quin uitam omnem penitus ac fpiritum exhalarent. Quarn tenues, quant Turcte Md' inualidas earum rcliquias patrum ætas SC noftra accepitf'AtTurca quam alienus n«. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;fit ab omni cultu animi, Scytha, fanguinarius, quis non uel fando audiuit f Sub

eo quod fit artium decus, qui uigor, uel ex Gracia difcamus. Nifi forte meliores nos

nos putamus fore ? aut poHcntiorcs ingen ijs, magisc^ fanes arque aptos ad lire* ras, aut natura Slt; nutu quodam ingeniorum magis ad litcrarum ßudia propen-fos Græcis : àquibus artes ac difciphnæ omnes, cultuscp Stoma rus ingeniorum amp;nbsp;natus eft,£C aucîus,ÔC in ceteros omnes mortaks propagatus. Si die pnHinus, qui iam olim ardor deferbuit, adhuc in nobis duraret, fortafsis credi poffer pie up durum Chriftianum fub Turca.Sed quum uideamus internos plena amp;nbsp;Horen- Qui tales fu^ ti eedefia, propter numum unum centies peierari nomen Domini, ubi periurio mm fub chri-non fokim à dmino indicé parata eff fpiritalis animaduerfio,(èd enam ab huma- fiana, qualcs no corporalis:quid futurum arbitramnr,non numo unojed tanta mercede pro- oimusfubTur ’^ pofita commirsif Et qui fub Turca contra Chriftianos,contrapatriam,contra ^^• penates, contra religioncm meret ducato uno:an non rcligioncm ipfam dekret, amp;fcabnegateprofitebitur, Hisinbeat, aut fecupere figniheet, proprerdccemf Quid ij quihic inter nosdefidefuntdubijfnumillinonleuifsimomomentoim-puih deheerent r* Nee dii ipfi qui nunc funt firmi ac conHanres, forta fsis habilira-tem illam fuam perpetuo poffent conkruare. Quantum pucamus conragp ex du bijs amp;nbsp;inconkantis fidei Dei hominibus ad kodaks, ad conuiStores, ad familia* tes, Ôd eos quibus cum uerfantur amp;colloquuntur affricari achærcre f Non minus atqueex putri aliqua acfceda fcabie.Cui non inijcerct fcrupukSjiUa tam fre-quens dubitat!O,inquiHtio,cxaminatio,a!rcrcatio, prækrtim accedentein partes

‘® diaboli ueteratoria aftutia amp;nbsp;fraudibus k Nam Hin rebus quæcorporcis (enfibus expoHtæ funt magis atque obuiæ,quàm ea in quibus kra cH fides pietatis,Humana cauillatio aliquid femper inuenit quod conuellat,quod luxet, amp;nbsp;prxftigie ken fibus noftris Hunt, ut ucritas fæpe obfcuretur ac cogatur latere, no id quidem rc-rum uitio aut magnitudine luminis noftrorum ingeniorum, fed tenebris arque hebetudine mentis nokrp,ut merito ilk dixerit, Nimium akercando neriras amit l^iffenfiones titur : quid futurum eff in religione, in ea quæ ienfum omnem humanum exce- ifireligiüneç!r dit, quæ eft kubftantia return fperandarum, argumentum non apparentiump fi^^‘ Fortior quidem Deus diabolo, Sk omnium ueritas fortifsima : fed nos quia à Deo ad diabolum defecimus, quæ à partibus noßris uidentur flare, facillimè rc-

Jo cipimus,ægrêquæfaciuntprodiuinis, prefsihoccarnispondéré, quænutu fuo ad ima nos deijcit : id efl à cœkflibus ad terrena, ut magno conatu fit opus, quo tam onufii cliuum huncakendamus, quum ultró per pronum dekbamur. Ad-ferttempus ipfum ueritati fplendorcm ac lucem, Skipk ueritas pofleaquam diu Iatuit,emergit tandem: fateor.kdintcrca,dum tempus cuncïatur,dum illaemcr-git,nos immergimur,ac petimus. Poflremó,quum hic inter nos,ubi incitamur tnonitis, autoritäre kapientum, cxemplis bonorn deterremut ab impietate, igno-minia,dedecore,foto,iudicijs,pcenis,nihil uel uidemus uel audimus quod ad im pietatem aperte ac palam adhortetur atque impellat, aut à uirtute, probitate, picrate auerrat atque arceat, refpedum tarnen c H R i S t i inter poflrema pofueri-40 mus:nunquid fi' inuerfa fit uit« Sk return ratio, no potiora erunt nobis, quæ iam nunc priora effequani pietatem exiflimamus? Quid iam ergo eflreliquü,quod furiofi homines,perditi,defperati,confecuturos fe fub regno T urcæ fperentkno opes,non honores,non dignitates.Quis enim hæccanibus concedit, cuiufmodi nos illis erimus f Libertas quæeffe poteritfub tali domino, imo fub talibus do-minisknobis præcipuè:quum nullafiteiuspopularibus,eiufdcm gentis, 6k here-fiskLiterarum nulla erit cura,nulla men tio,pietas in pcriculo.Quid reflatkut noua aliqua return natura cÔdatur, cuius bonis in fa ni ifli fub Turea perfruanturk Quod fiquisadeo fit forti atque audaci animo,ut contemptisalijstebus omnibus,pietatem tarnen fe fub impio rege conkruaturum confidat: id tarnen né denn* bet altjs

bctalqs optare ac procurare, de quorum conftantia ac firmitate nihil habet cx-ploratum. Se det ipfe. Qui ßbi nunc uidetxtr flare, ne fe efferat animo, iuxta mo-nita D. Apoftoli:fed circumlpcdte agat, metuens caflim, Non efl omninocom-mittendum,ut tentenius,ut ueh'mus,ut optemus experiri, qualis illa futura fit ui-ta.in tantam tentationem,morum acpietatisnullo penitus modo,quantum pre^ flari à nobis pofsit, non debemus finere ut inducamur. Nam QC illis quos confir-maturus Öd corroboraturus erat ille fpiritus, cui pares non flint mundi uniuerß Sc tonus naturae uires, præcepit tarnen Deus, ufgflent,orent, neinducantur in tentationemiincerti utrS in ea pugna occumbent,an euadent incolumes. Quan/ to id efl nobis omnibus magis orandum, tanto infirmionbus omni animorum ’0 roboreacuiribus deflrtiacdeftitutir'Precibuscfl hoccontendendum, SComni arte,ingenio, ope, uiribus connitendum: cauendum^, ne tän ta per nicies SC tam prüfens malum contingat»

Boemîæ regem, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;*®

C c E P i M V S, fereniflime rex, maiores noftros cum de infc' rendobcllo confliltarent,prius itinera quibus tuto in hofles pergerentjmultorum SC feriptis 8C documentis accuratius inue fligaffe. Qua ex re fæpe compertum efl, eos fufis ualidioribus copqs, ampliflima régna atqueopulentiisimas prouincias o-____cyusfuilTeadeptos.Ea propter operæpreciumerlt,maieflatem ueftram commonuiffe, quos terrarum limites, quas uegentium regiones adeat» in Turcos expeditionem affetflans. Et quamuis decéti 6C matura perfliafione ad prouifionem ruinae Chriftianæ opus eßet exordiri prolixioribusuerbis, tarnen Ï® flatus perturbât!isimus rerum me prohiber, eo^ maxime quod maiores n offrir quorum exemplis innitimur, in huiufmodi arduis SC mature nauandis rebus im pigri ac femper citifsimi extiterunt. Igitur dimifsis oris maritimis, quæ uerfus A-fiam nauigantibus patent, refer am qui tra mit es ex feptentrionali plaga inThra-ciam 6C orientem dirigant. Primum igitur ex Pannonia ad Iftri SC Saui con-fluentem,traqcitur infuperiorem Myflam propeBelgradum oppidum,ubiduae concurrunt uiæ. Altera fuperior in Thraciam,nue Romaniam:altera inferior ad Dardanos Sc Macedones mittens. Sed fuperiorem uiam fequendo patentibus campis Godomiri prêter eelebre phanum Reflaue, regum atque principum illu flratum fcpulchris, nó procul pertranfito amne maioris Muraue, rdiStisep fin^ ftrorfum agris Bardilouc, per pagum Branicerum pergitur ad Nifum, olim ( ut ruinis cernitur)ciuitatem peregregia, nunc inflar uici redac9am,a Turcis SC Buk garis habitatam. Adiacet altifsimismontibus ex finitimo Rhodope progrefsis, fluuio Nilaua, à quo denominatur, magnacp uænalium copia rerum inter alios Myflæ SC Tribalorum pagos cenfetur præclara. Abeft à traicetu Belgradi C X X millibus pafluum. Ex ca afeendendo ad uicum Pirothi fitum in montanis,pera* grato uafto montis Cunorouice iugo arduo atque difficile cum ob profunda cir' cumeminenuum rupium c6caua,tum propter denfiflimum nemusjlongiores^ anfratSus,

anfradîus. Fit per quinquaginta milliaria acceflus ad Sophiam metropolim Tra Sophia. balorum, emporium noltris fæculis memorandum.lacetm plano, fpedans ab 0-riente inferiorem Myfiam, hoceft Sagoriam ex Chyabro flumine, circa Bioniu amp;nbsp;Nicopolim oppidum, porredam per limites Iftri ad mare Ponticum, à merF dieThraciam,ab occafu 0^ feptentrïone Cordifcos,Tribalos, S/C excelfas montis VafigÜcæ alpes. Hinc Rhodope præ a lijs quam plurimis quos habet uertiobus Rhodope. eft cminentior,quafi omnibus finitimis montibus imperitans,quod ex ipfa Græ ca denominatione plane innuitur. per cuius afperos amp;nbsp;anguftifsimos aditus biduo pertranfitur ad plana Philippopolis uel Romanip. Hac Romani Aficquon *0 dam imperium fibi uendicantes iter habuere. quorum infigne ad hæc ufque tern

pora in montis medj|p marmoreis credum columnis confpicitur. Hinc £^ Goti-fredum deBulgonis,dum terram promifsionis recuperaturus pergeren ad Helle fponnfiuc Gallipolis traiedum ex fuperioriMyliatranfcendiirememoriæ pro-ditûeft.Hifceetiâanguftqs Vladiflaus Pannonie amp;nbsp;Polonie rex,olim ab Amu-ratho Turcoru principe obieflus retrocedere, amp;nbsp;Pannonia ire fuit copulfus. Ex Philippopoli uia tridui amp;nbsp;campeftri continuead latus Marizæ fiue Hebri fluminis peruenitur ad Drinopolim,uocatam apud prifeos Odryfum,fiue Horeftida. Eaquantum pulchritudineamp;geftarum gloria rerum inter omnes Thraoæur-bes femper claruit, hinc uel maxime deprehenditur, quod eius fcecunditate uete-*0 res Bithyniæregesalledi, ex AfiainEuropamcommigrantes,ipfam fibi in do-miciliumatqueimperq fedem diu ante Bizantq expugnationem tenuere. Abca in Propontidemamp; Hellefpontum,fiueCallipolim miliaria LX, in Conftan-tinopolim uero c x x computantur.

ALTERA VIA INFERIOR, Q^VAE EX BODEM BELGRADO per Dardans or Tribalos montes Aemum tranfgreßa,props Hebrv/m etvm ßuperiori uia contungitur.

ALtera inferior uia eft accelTu pcrfacilis. Patet enim ex Belgrado ad limites Myfiac amp;nbsp;Dardanorum C C l x X X millibus palTuum progrediens, circa Oftermice oppidum,amp; Rauanicefe monafterium. Adducit primo ad Mo- Mor4«lt;t. rauam,olim Mofchium didum, ad latus arcis Crufteuae fluentem, quandoqj im brium exundatione inuàClâbilem.Dèhinc ad Bafilicâ albam, ÔC Apennini mon

Cojßouiza ual rente,procedcns ad latifsimum CoflTouura campum,celebratum tones diuerfaru ^c0irouuf cam-gentium certaminibus. Venim ex multis quæhie præclare gefta in antiquis nar-rantur annalibus, pauca in huius campi memoria repetam. Galli olim Græciam arque Afiam occupaturi, illic primo tumultuantes cum circumfinitimis populis GaUorum da^ prælium iniere,non fine magna ftragc,ut ex eorum monumentis apparet Preci- des. bus namep uix inducias obtinuerant, donee traditis ièpulturæ occiforum coi po-ribus,aprouinciaabirent. Prætereaannoiam C L AmorathoTurcoruregima-

gna cum Barbarorum multitudineex Thracia in Myfiam irruenti,Lazarus Dcx tazari Teßo fpotushuiccummultismillibusobuiansfuitoccifusjpaucisex fuoexercitu fu- timuritus.^ na ) perflitibus,

perilstibus apud Turcos Uïlt;9orfa remanente.*no incruenta tamen,pcremptoibt' -dem corn ril rege.ubi eius adhucmteftina marmareo condita tumulo laccnt. Ca* dauer emm inBurfem, fiue Byrfam Bithyniæ metropolim deportatS eft, cü alijs ex Odimanonim famiKaregibus fepchendum. Poftremohicfuitilla mtaullaä^ Ic^nnis Uu^ua omnibus fæcuhs exccrada clades, Ioannis Humadïs,gennoris diut Mauhi^ Pan* da etudes, nbsp;nbsp;nonioi u régis, ex confiidu habito cum Amoratheamp; Mahumete Calepino, eius bho, qui fuit pater modemi Tureorum impcratoris. Huius campi plankies pro* tenditur circiter l X X miüia paffu5,ufcf ad uiarn Cuzamki, amp;nbsp;fauces Clilîuræ quæ ad Scopiam duck, pofita inter duo Humina Sithnizum amp;nbsp;Labum, uallata undique montibus, quorum extrema perabundant uicis amp;nbsp;pagis, Habens ad la- «o PriftiM pti' tus opulentifsimum pagum Prißinam : qui ob maximam uîertatem fuit quon-S“^* dam Myfiæ dominis in fummis delictjs. Éfl infuper ad x nnlliana Nouamonta üotiomittatM ^g Qyijas Germanorum colonia.ln principio namepSaxones in Myfip partibus TolomT^’^^^ *^^^^‘^^ ^ argent! materiarn reperêre. Carterum iuxta Horauize lacum amp;nbsp;palu-dcs,diuertendo abea uia qua;ducitpcrBinzum,Morauam, admontes Criuid-næ infra Myfiarn 2lt; Dardanos iacentes itinere unius dier ab ingreflu Cliflurat, Scopia, patetacceflus ad Scopiam, caput Dardanorum amp;nbsp;terminum Macedoniae. Hæc ciuitas efi ferax, QC abudans omnibus preciofis terra frueflibus, plena diuicqs, dk VarJ^irof flu' uerforium peculiare principis,irrigua falubri flumine Vardaro,icaturienteex iu **‘^^- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gis akifsimis Orbelli montis quiimminct Macedonia, Tribalis, Myfia,6d Dak i*^ matia,ac Epiro:propterea opportuna ad c5uocandum exercitum. Inde iter arri* piendo per planiciem Gegligoue,uallem Conopnize, Balnea Beobuici, pon* temqj Strymonis dirimentem Macedoncs à Tribalis fiue Bulgaris,prope uülam ripa Rubca. Perlufiratis campis Samocoui, fyluis Sd uaflis folitudinibus mon* tis Aemi uocati, apud Tribalos eius accolas Coßegnazo difficili admodum uia Hf6rHr,^wer clekendituradÂîarizam,hoceflHebrumfluuiûôdcamposPhilippopolis, fiue t^artz^i jiU' Komaniç.ubi hac uia inferior,diflans à Scopia c c X x x millib.paffuü,coiun *** quot;^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;g‘Wr cü fuperiore,ex monte Vafigliza,fiue Rhodope,ad hge plana progredictc.

er ƒ tw Rowrfm-f. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;5?

ROmania autem, de qua paulo fuperius mention? fecimus,cß regio aprica, affluens omnibus qua ad humanum expediunt ufum : ab Romanis olim ob magnam fitusamcenitatem diuhabitata. Vndc propter frequentes in ea pro* uinda Romanorum colonias,ô6 prafertim Conflantinopolim,qua quafi altera Roma,uulgó nominari confueuit. Eius longitude à littoribus Aegai equorisóC Strymone fiuuio CCCLXXXX millibus paffuum progrefi'a,ab oriente Pon* to, à feptentrione Ifiriambitu no longe à Rodope, iuxta Ciabrum amnem cum inferiori Myfia finitur, latitude ueró ex uicinis Aemi latebris indpiens ad meri* diem c L x X x uerfus Callipolim protenditur.

Sa/lon oppidu. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ecundus autem locus, unde ex Pannonia tranfitus in Myfiarn efi,prope Saf

Ion,fiue Sabacum oppidum,non proeul inde ubi Drina ex Dalmatia decur-BeUgfu. rens Sauo immifcetur.Vltra Sauum duac fequuntur prouincip,Belgina, amp;nbsp;Ma-^za. ^aJreli(fiis ad dextram flumine AIbo,amp;his montibus,Sacero,Chirbernico,Cru pno,Saëza. Et tune itur ad famofum uicum Vagbem, montes^ Larzi, exerciti-bus propter curt us Scalia impedimenta immeabiIes.Ex parte finifira fit progrès fus ad uadum maioris Muraue,ablucntis ibidem Cruffeuam arcem,adharrendo femperaitjs inneribus fuperius memorans.

E St 8i teruum iter, opportumus minuscp laboriofum, duces ex Pannonum finibus in Thrariam, Sf ad alia loea uicina Ponto, Verum quia tarn ipfos Pannonas, quam reliquos trans Danubium commorantes populos, illud minime later,cum ex concurfu comeanuum inuicem mercatorum, turn ob counuum bellum quod drea oram Iftri, amp;nbsp;eas regionesTurcos propulfando exercent,pau ca tantummodo ad hanc uiam neceflaria aggrediar. Buda itaque abeft à Vara-dino, L x x x millibus paffuum, interiacentibus Cumanorum locis, amp;nbsp;flu- ç^^^ffi^ *0 mine Tibifeo. Hine ad Rhium oppidum prope Crifsiam amnem, eft uia unius dici Temper campefiris.Ex eopatetacceflus per uallem longam in Coluiuar, fiue Themifuar.Inde ad Sibinium pari ipacio itincnsSv perfacili.Hæc duitas eft sibinium. principalis ex feptem caftris, quæregio uulgô Tranflyluania, fiue Herdelia ap^ septecafird. pcllari eófueuit: bello infupcrabilis, parit enim ftrennuos acfortiisimos milites.

Eft in ea Huniad oppidum lod natura munitifsimum: unde loannes, pater diui Hnmad oppi-Matthiæ régis oriundus fuit, qui hic primùm Turcis, eorum duce Mefcribecho dum. inrerfecîo, melioribus fêmper aufpieqs uiCtoriam profequendo, adeô hoftibus terrori amp;nbsp;fuis admirationi extitit, ut omniû fententia in regni gubernatorem de-po/cerctur. Ex Sibinio fequitur Corona, fiueßrefouia ultimûoppidum Tranf Coronlt;i.

*0 fyluaniæ, adiacens montibus qui diuiduntearn prouinciam àmaiori Valachia feuDacia.Hincterua dieaditurTragouifeus metropolis Valachorum, S^fedes TragottifeuK peculiaris prindpum, inaccefsibilis : non muro, non meenibus ein da, fèdfoftà uallo ôd aggeribus tantum,cum fudibus præaeutis exterius pofids,fita inter palu des obdu(ftas,lutofîs fyluis ÔC lacuis aquarum, ita quod hyeme tOta penè circum-finitima regio immeabilisfit.Hec eft prouinda Dada dida apud uetereSjRoma- D^cid. norum colonia : unde eius aborigines hacetiam noftra tempeftate, pafsim Latino utuntur colloquio. Eft ea gens barbara, crudelis, diuinationibus amp;nbsp;augurés -vaiachoraM dcd:ta,rapinisfcmpcr 8Cprœdæinhians.Exhis locis dedinando uiam ad traie mores. dum Bidinij Si Nicopolis dirigêtem, ad Ixua offert fe Vafillum caftrü medium jo ferme confiftens inter Valachiam maiorem,fi'ue Moldauiam, ubi fepecum Tur dscertatumeft.DracuIaenimcum pauds,fedeledis,Machumetum Turcorum DrdeuLe uiâo imperatorem potitu in maiori Valachia, Si ad minorem occupandam maturan- ria. tem,hic ad fecundam uigiliam nodis aggreffus, conuerfum in fugam ad Danubium cum magna fuorum cade 06 ignominia regredi eoegit. Hic denique Ste- Stephani Vdi-phanus Moldauiac princeps Soleimanum Baffam Si ducem Romaniæ fie pro- uo^ß.c us. ftrauit, ut ex x x x Turcorû milÜbus paud admodum, qui forte uelocionbus equis infcderant,euafcrint.Ex Vafillo dreiter x x x millia pafluum pertranfi.

tar ffter ad Brilagum,fiue BraiHouû oppidumiultra quod occurrit Gracia, pro- ^raiUouw^i. cedens ultra feptem ora Danubij ufque ad Pontum.ubi eft campus Varnæ,cele- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;_

REliquum eft,ut quàm breuifsimè enarrctur, ex quibus Dalmatia; partibus Turciirruant in Germania,86 in alias circumfinitimasnationes.Eft igitur in ea prouinda locus qui Varbofania dicit, caput 86 fedes prindpalis duds eius ^entis,quôomnesex Afia 86 Europa barbariprædæaerapinarûauidiconfluât: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘ ’

propterea quod inde fadlius difeurritur fiue ad oram mariomam, feu per Lichâ 86 montes Corbauiac, in Liburnos, Iftres, Lubianam, 06 forum luliuin ; ud ex nn 4 monte

monte Adno, qui ferme médius inter Bofnam 5Cfînum Adriacum confiftit ,■ ad Croadam deciinarido,in Carniolam,Ciham, Carinthiam, Stiriam ufep Auftriac penetratur fines:fed ex declinatione itinerum quibus adeas tranfitur gentes, ubi quæqjdidtarum regionum pleniusapparebit.Hoftes itaqueex Varbofania ad planiciem Thimæ fine Sethi«, diftâtem C L X X X millibus paffuum,amp;'ad alia loca proxima mari difeunere uolentes, amp;nbsp;fi plures aditus habeant, duos tamé co Excurfwnum tinuis excurfidnibus fibi magis cognitos, amp;nbsp;quafi fadliores fréquentant: altero rurdcaruduo drea VifochqGanzan,SCProfor oppidadefcenduntadCliiîàm,SpaIetû,Tra-ftdituf. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gurium, Ôé Scibenicum: altero autê Ïongius ad Cluci arcem porrec'to, præn r Bfi ftiizam, intrant in ladræ plana, patentia ufque ad fretum, dirimens infulasab «0 inuicem à promontorio Corbauiæ, cæterisep mediterraneis locis. V erùm regre* diendo ex iftis câpis ad Cluci oppidû amp;nbsp;montes, unde in fixe littora diuertitur, dupofferunt feuiæ. Alia uerfusBichachiûamp;Hun, fiueHunâfluuiû pergens,al pinû Corbauic per anguftias pleriiqjin locis, trâfitu diffïcili amp;nbsp;arlt;fto,uix pedibus peragrâdo,dimiisis ad l«uâ Noutj Ô^ Buchari oppidis,cû Iftria, Tergefto amp;nbsp;Mo tefalcon,ferunt exIimitibusBofnç c c CX xmilib.pafluû,adHiflunitiûamné.

VIA Q^VAE EX CLVCI OPPIDO VERSVS HVN FLV-uiimprogreditur,cr per quant itur in Germdniam.

SEd fuperiorem uiâ tcndendo,traijciêtesHun fluuiû adlatus Bichachtj, teil' cia Cruppa ad dexterâ,ièmper locis câpeftribus fpacio L milliariû offendût «Q incurpo m Q^nem regionê Croaciæ circa ModrufiS,uicp ad Cruppâ amp;nbsp;Sauû fluuios.Hinc ' Croactam. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^j^ Lubianâ excurfiones fieri poifuntpereofdêmontes Corbauiæ, uta ftri-

efta, lapidofa SC afpera. Poft Cruppam amnem fequitur Methlica, in cuius fini-bus eft monsarduus,tranfitudiftidlis,porrecftus ad quatuor milliaria,ubi pauco admodum præfidio iter hoftibus præcluderetur. Inde ad Sauum 6C Camiolam • nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;tranfcurrunt,SC ultra Sauum per Ciliam, Carinthiam amp;nbsp;Stiriam prouincias Dra,

uo flumini adiacentes,depopulaturi dextera Mura fluuiû ÔC Auftriâ adoriuntur.

DVxi præterea peroportunum fore,fi noftrg ætatis hominibus firnul atque î® pofteris notum fieret,per quæ itinera olim Romani exerdtus ex Epiro in Macedoniam fiuein orientem tranfibant, prpfertimcum 6C afsidua bellorum ua ftitateSCtemporum uidfsitudine nomina urbiumatque Iocorumobliterata,Q* mninoephodternis Chriftianis militibus incognitaexiftant. Proindeduæ funlt; Vw ^gnatia. uie.altera Egnatia,exDyrrhachio in orientem,quam Strabo geographus ad He brumfluuiumThradæpermilliapafluum n atque xxxv menfuseft.altera Candauia. autem ex Apollonia, quæ Candauia à monte,Illyrici denominatur, in Macedq- , niam c C LX v 11,Theffalonicam ufepprogrediens.SedpriorEgnatiaexDyr-t rhachio per Pharfalicos SC Aemathiæ campos, linquendo finiftrorfum Fandatn fluuium, SC montes Ducagmorum circa Lifum Aemathiæ quondam nobilifsfi 4® mam duitatem,SC frequentifsimos Vrachiæ SC Dibri pagos,pergens ad Bclgra-dum oppidum fermé medium inter Aemathiam Thenalos SC Macedones,dimif fis ex parte dextera Thelfaliæ montibus, læua uero Drina fluuio, peragratis fyf uis SC nemoribus finitimorum montium,defcenditin planidem Macedonif,cx-tenfam uerfus Hebrum amp;nbsp;Thraciam.

SEcunda uero uia, quæ Candauia dicitur, ex Apollonia, unde fumit initium Epirus, ad finu Ambradum, pratter Aulonis fiue Valonæ lacmn procédés, dexuor-

dextrorfüm adi'accnt fibt genres Epirôdcæjquas Siculum marc affuit Hæc regio uulgo Arbanus riuncupatur, diu fob Aranitorum dominio habita, emn Adie^ Arbanutrc' foo,uel (iecundum accolas) Pachicolamo amne è Pindo decurrente côiungitur. amp;°-flIic terminus Epiri. Ab eo per Acarnanes ad Euinum', feu Phidarim Uuuium, Acbdon^. qui in os finus Corinthiaci influit, dirimentis Aetofiam à Pefoponnefo, ad An- ui^‘^^‘*' thirium flumen lithmopertinet • Verum totahæcuia foperius memorata continue extéditur per oram maritimam, aditu quibufdam in locis afpero, Ô^ fongius à mari am bien do, ob crebros prominentes in hæc fittora motes.Ea poft Ifthmum

ab Aegæo excepta pefago, per locos Phocenfes, Bœotios, Atticosgt;ÔcMegären- ^^^^-^ ff,^^^^ ’® fes,Græciæmaritimospopulos,circaEuboeæatqucTheflâfonicæfinusdirnif- ^^^^^

fa,ad fæuam LarilTa, defcendit ufque Theffafonicam clarifsimam Macedonia Thefldlonica, urbem. Dehinc rurfos ad fatus eiufdem freti uerfus meridiem, Athon montem deefinando, per pfana amp;nbsp;montes Strymonem tranfgrediens ( qui Macedoncs à Tiiracibus diuidit ) focis femper maritimis ad Aernio oppidum extenditur, ubi Hebrus Thraciæ fluuius Aegæo immergitur æquori. Hine duo patent itinera, adnoflu. Alterum per L x milliaria uerfus Adrianopolim : afterum autem ad fæuam per pontem Aeginæ, fupra pafudes amp;nbsp;lacus miro artifido tribus miflibus paffoü ex-tenfum,præbetur acceifos ad Caflipolim. ex ea in occafum diuertendo, facile ad fauces peruenitur Propontidis,fiue Dardanellum.

HAcc font itinera à Romanis olim tories peragrataexer cirib us, nuncà Chri ftianis obnixius aftètftâda, fi pulfîs ex Europa barbaris, perpétua pace pogt; riri concupifeunt. Non eft itaqj expedandus hoftis,ncçp dimicandum cum eo in hmitibus amp;nbsp;gremio Italiæ.In Epirum fine Macedoniam tranfportandæ font co' piæunôatqueeodem momento.Hincamp; ex Pannoniæoris bellum Thradæ in^ ferendum eire,nemo iam ambigit: non defuturû enim militem, neqj comeatum, ^° brnniaq; neceflaria præfto fore. Aderunt Ôd ex circumfinirimis prouineqs undieç fideles populi, fofam Chriftianam expedirionem præftolantes, parari hoftes un- p, ß,is terris dique adoriri,quàm primùm fenferint Chriftianorum caftra, Iftrum, amp;nbsp;ex Italia aggrediédi ho exercirum Adriæ fretum traieciflè. Hæceft una atque extrema uia debellandi ho fies, ftem. Legimus namep Alexandrum Magnum cum Dario Periàrû rege in Afia dccertaife.Xerxes ne ab Athenienfibus in regno fuo circumueniretur,prior ipfe Grædaminuafit.Hannibalis quoque una atque eadem iententia iêmpererat, ut in Italia bellum gererctur. ncque ab eaiam uittor prius reuocari potuit, quàm

' tranflato in Aphricam bello. Cæfari etiam tanta in opprimendis hoftibus céleri-tas inerat,ut plerumque ipfe famam fui aduentus præueniret.Sed prætermitten-da funttot exterarum gentium exempla,folummodo unum refinquitur dignum memoria, accelebrandum pofterisdocumentum Ioannis Huniadis, qui nun- Ioannis Uurdd quampaflus eft Turcos aduerfos Chriftianos expedirionem mouifle,quineos dis prudentia, miplaThracia aggrederctur. Cuius præclara aefaneüfsima pro defenfioneor-thodoxæ reipublicæ incœpta noftræ tempeftaris principes imitari,

A G N o d'intolcrabili dolore afFfdor, fratrescharifsi* mi,ex his iam pene aisiduis incommodis Si^ detrimcn-tis, quibus Chriftiana conficitur Si laceratur reipubh* ca.Nec nero aliter uobis «fu uenire intelligo. Sed «tas mea exada iam, 8C præcipitans, ufusep rerum multas rum in quibus diu fum penitus^ uerfatus, me plus a* liquanto, quam pars uirilis poftulat, non folum præ* ièntia mala hæcdolere, qua: longe anteimpendentia ___uideram, fèd etiam futura pertimefcere fempereogit: Ut dolor meus cum metu 00 timoré détériora rerum femper coniundus, grauio- ta res mihi profedô,quàm cuiquâ ueftrûm animi curas afFerre, ÔC follicitudines de-beat.Et tarnen paulo ante cùm recitarentur ex Germania literæ, quaregnu Vn-gariæ totum dclatum in hoftium poteftatem, noftrorum exercitus occidione oc* Peftum. ciibs,uexatas Q(. perditas citeriores prouincias,Peftum Ô^ Budam urbeslocoma* ^»da. nu^muniras, arcesregniilliusquæ propinquæ AuftriæSx^ propter uidnitatis fims^ opportunitatem, tanquam ueftibulum Germania, propugnacula Italia femper habita funt,ab hoftibus Turcis oppugnatas amp;nbsp;captas nunciabant : uidi ego gemitus QC dolores ueftros,uoscp prope gquè,atque ego eram,perculfos atq; afflidos illo aduerfo nuncio intellexi. Cum autem ilia praterea qua in eifdem li* ten's fubiundaerant uobis legercntur,quôd maximas cedes ubique Chriftiano' to rum cflè fadas, nulli neque atati, neque fexui crudelitatem hoftium pepercifte? terram coopertam corporibusinterfedorum, flumina fanguine multo cruenta fluxifte cóftabat : quis turn fuit ueftrûm, qui in tanta coiundi nobis amp;religione amp;nbsp;legibus Chriftiani generis ftragelachrymas tenere poflètfQuis nó defleuit ft» ciorü cafumf’ Quis fe dolore nó abiecitf* Nee uero quifquam,opinor, ex nobis in domeftico funcre,quanquam charifsimo pignore orbatus, tantum unquam mœ ftitia luduscp fufeepit, quantis nos cundi Hetibus amp;nbsp;lamentis cafum hunc rei-publica, amp;nbsp;ueluti funus profequutifumus. Laudo pietatê ucftrâ,fratres diledift fimi,humanitatê probo,charitatem agnofco.Quod enim calamitate fratrum ue-ftrorum tanquâ ueftra cómouemini,magno mihi ea res argumento eft,uos latu* p ros fuifte miferis illis atque indigentibus opem, ft facultas aftuiflet, quos ab im* manifsimis hoftibus crudeliter abfumptos tantoperè doletis » Nam quod illi fra-tres fuerint ucftri,fintq3 reliqui omnes,qui ab eodem patre Deo, amp;nbsp;ex eadem ma treecclefiainhanccœleftêuobifcQunà cognationis neeeßitudinem geniti funt amp;1 procreati,ne dubitaus quidem. Quotiens enim eunep Dominica à nobis pro-Domin;c4 orlt;lt; fertur oratio(qui mos in c H R i s T V M rede credentibus folennis amp;nbsp;quotidian *®* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nus eft)pater^ nofter Deus inuocatur amp;nbsp;pofcitur, totiens fratrum noftrorS qui

ubique gentium eundem Deum pattern agnofcunt,facimus mentionem. Quos fi uerè,fi iure, fi fandiore etiam quam hac mortalis amp;nbsp;terrena fit, generis necefsi* tudine fratres appellamus, fraterna item iure beneuolentia amp;nbsp;uoluntate comple 04 dimur. Atq? horum o mifera amp;nbsp;calamitofa tempora, in qua nos deuenimus:ho* ruminqua Dei filiorS fratrum^ 1E S V Chriftiamp;noftrorü genus quonda per-n n 5 amplum.

amplum^amp;frequentifsfma cognado, omncispropc terras, man'aomnfaobtine-bat,tum cum diff ufa toto orbe terrarum cundtis m genribus Deo grattas agebat, hymnoscp amp;nbsp;laudes catholfcacondnebat Ecclefia,poft Iods undi^ue amp;^ regioni bus expulfi,patrqscp fedibus extorres abire coadi, paularim primo, deinde præ-dpitantius, ad extremS Africa Afiaepamißis, omnibus^ prouincijs, quæ trans mare funt, inter diffenfiones noftras à Turcaoccupatis, angulum Europa non maximum tenebamus : cum eadem ira Dei amp;nbsp;amentia noftra nobis aduerfante, ex eo ipfo iam extrudimur. Quis enim non uideat, noftris munitionibus iam ef-fra(ftis,patefa(ftum eflè hacopprefsione Vngariæ hoftibus barbaris aditü ad for^ »0 tunas noftras omneis corripiendas, fanguinemep ChriftianorS fundendum atcp exorbendum,quem illi tanta cum auiditate femper fitiunt, ut faturari eo nunqua nee expleri pofsintfAtque hæc eo duriora nobis atq; indigniora eueniunt, qu6d cumuirtute, ft pernoftras diflenft'onesamp;difcordias liccat, fuperiores fimus, a- nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

mentia SC cæcitate animi reddimur inferiores. Inferiores dico f iam non eft uerbi inferiores C‘4 huius rebusipfis cogruensSCapta fignificatio. Illi enim inferiores uocandi funt, propriè.' qui cum certent,cG repugnent,cü reftftant,uincütur tamê uel aduerfariorS ui,uei aliquo calamitatis cafu. Nos fine certamine traditi hoftiü libidini SC crudelitati fu mus,ó^ qui,fi uelkmus, tan^ aduerfus fœminas uiri effe poflemus, ceu pecudes fumus ad impetü luporü proiedi atep expofiti,deftituti à paftoribus noftris,quos is ipIorS propria ftudia, acerbacp inter feodia in partes diuerfas trahut : nulla aure,

uel non ea quamdeceret, ipfis commifsigregis cura beneuokntiacp attingit. Si-quidem bonus paftor, quemadmodum eft à Domino in euagelio demonftratu, non 0^ ipk pafcitur frueftu amp;nbsp;incrementis gregis, ÔC lupos non arcet popular! co^ nantes gregem:fcd ut falutê ouium fuarü tueatur amp;nbsp;cuftodiat,offert in difcrimen fuam.Quod non modo noftri humanipaftores non fadunt, fed quod mulco gra uius 8C pernicioftus nobis eft, ab ipfo quoep Deo fummo omnium paftore amp;nbsp;du ce negkóti iampridem amp;nbsp;répudiât! fumus, quod grauem eius irâ offenfionemep aduerfum nos, noftra innumerabilia peccata concitauerunt. An non perfpicua omnibus ÔC manifefta eft Dei offenfio f Quis dubitare hac quidem de re poteft? Dd offenfonc Jo quis aliud fentirefHoftisadeftinforibus,atqueishoftis,quicumfanguinisamp;v graffarOn prædæ uehementifsime fit appetens, fanguine tarnen noftro magis etiam quam chriflian^s præda femper eft dekdtatus, Is eadem amp;nbsp;feruitutê omnibus nobis dénudât. Ni* Turcam, hil audimus,nihil commouemur:iam intulit uim atque arma,iam refcidit uallum munitionum noftrarum, iam intra noftra caftra tabernaculacp uerfatur : nos ab hac cogitatione penitus auerfi fumus : inter nos litigamus, inter nos digladia-mur: amp;^ d urn magna pralia paruis de rebus inter nos conkrim us, ad illud praliû quo noftra falus amp;nbsp;fortuna omnes in uniuerfum periculum uocata funt, minime fumus attenti. Poteft ne ex his obfcura cuiquam elfe ira contra nos,amp; inimP ca infefta^ uoluntas omnipotentis Dek Vnde enim,obfecro,nobis hie ftupor,

40 hac animi omifsio,hac uecordiaf nifi quia no direximus cor noftrum in Deum, 0!^ non coiunximus cum eo fpiritum noftru, necp poluimusin eo fpem noftram, amp;nbsp;in lege eius ambulate noluimus,fumus^ ipfius beneficiorum obliti, amp;nbsp;ad ira^ cundta eum cociuimus. Iccirco tradidit in captiuitatê uirtutem noftra, ÔC om neis noftros apparatus inmanus inimici:confumpfitgladio populum fuum, di hgre-ditatem fuam repudiauitNo enim alqs,fratt es,uerbis malorum noftrorum uera ratio de caufa, prafertimcp tantorum exprimenda nobis eft, quam eft à Prophet taipfo, amp;nbsp;à fcriptura fanda oraculis exprefla. Quos enim Deus non amat, qs mentem de confiliS profedo adimit. Hpe porro nobis adempta efle quis no inteP hgatf'Qui fi praterius malis detrimennsep edoâi,aliquâdo tame refipifeerem us:

fi cogniushoftis infidijs, ciusqj malitia ÔC calhditate pcrfpecta, qm fern per fooa-ks noftras difcordias occafionem fuarum rerum benegerendarum aduerfus nos puiauitj qui incrcdibiÜ ambinone inflammatus, inhiat orbis tenæ imperio, qui noftrum omnccxtinclum Ólt;f perditum nomen enpitapfi quoqj arma contra eum noftra amp;nbsp;auxilta conferremus,animiscp ufi uirilibus, amp;nbsp;confilium quo ualere fo-Iebamus,ÓC uirtutê qua longé fumus fupenores, illius 0^ malinæ opponeremus, amp;nbsp;ferocitatuplacatocpin primis, quod maxime necefleeft, Deo, quod expiandis peenitetia ucteribus peccatis, nouacp amp;nbsp;cafta uita ad illius arbitrium amp;nbsp;uoluntatê ineunda perfacilé obtmeremus, fpes efFet nÓ modo nos impetû hoftis barbari Só crudelis à reliquis noftris urbibus amp;nbsp;agris propulfuros, fed ultro in eins præfidia ’® fiC regna inuafuros, recuperädisep prouineqs amp;nbsp;nationibus, quas amifimus, ue-terem una dignitatem Ö^ amplttudinê maiorum noftrorS recuperaturos. Nunc quis nos amentiæ no condemnabit,amp; rationis lumine orbatos non agnofcet, cla raqj hæc Si certa indicia non conftituet,alienati à nobis atque auerß præpotentis Dei, illius^ diuinæ dexteræ à noftra protectionc amotæt' Cuius Dei alienationê etiam mentis noftræ alienatio fequitur: quod non modo nil dignum nobis, ma-ioribusep noftris cogitamus,fed ne fupremam quidem peftem,quæ nobis immi* net, ultimum^ excidium quod appropinquat, poiTumus redtis oculis cofpicari* An eft de reliquo exitio noftro nobis dubitandum fnosep ea tantûmodo,quæ ma lè adhuc gefta funt conquerimur, de futuris no pertimefeimus P Imô uero metus *® amp;expeiftatiomalorûimpendentiû nos peins habet,quàm dolor eorum,quç iam perpefsi fumus.Id adeôuos mecum unà cofiderate.Turca hoftis fuperbus,amp;uf Gloria ferox,religioneimpius,crudelitatebarbarus,auarus imperq fui ampliandt (fi tarnen id imperium,in quo unus omnino liber,amp; idem tyrannus eft,cçteriextrema fortune conditione funt krui)is nunc utraque Pannonia fuæ ditioni fub-iunlt;fta,tot populis ÔC prouineijs uno aduentu fuo impetus opprefsis,amp; à Chri-ftiana confenfione diuulfis, oppida, arcesqj eas ui cepit, ex quibus proximus iHi amp;nbsp;procliuis ad hec nofira interiora eft progreflus,ut £lt; peruagari qua uelit,óó ex-currere quocunq ue Iibeat,fine metu amp;nbsp;periculo rerum fuarum,iam illi fit licitum* Eft' neigitur quifquamqui dubitet, quin hacopportunitate contra nos ufurus, J® fuarumcp curfum uidoriarum continuaturus fitcNemo profeóó : non enim remittit illequippiam, non procraftinat, non finit effluere amp;nbsp;præteruolareoccafio-nes: fed præfto eft fern per uenientibus, 0^ fe offert. Quid ergo, cum iniecerit fefc introrfum in nosr'ut forfitan iam iniecit: nihil dum enim poftea ex illis locis eft al latum. Quos, quos illeinueniet ciuitatum nationumqpconfenfus amp;confpiratio-nes paratas, ad obuiam eundum, refiftendumep f Quam concordiam amp;nbsp;proui-dentiam principum, confulentium rebus communibus f'C^asacies, manusep militum, quos non foldm animi fortitudo, fed pietas etiam erga patriam, aduerfus impium hoftem armarit atque erexerit f Nihil omnino horum, fed cuncta o-dijs ciuilibus difsipata, fadtionibus perturbata, hacrefibus polluta, ignauis pra- 4« uis ue confilijs contaminata fid perdita,eft reperturus : ut illi fumma commoditas ad impugnandum, nobis uix ulla facultas ad refiftendum reltqua oftendatur» Nam firefiftendi confilium, aut animus fuiflet, in propugnaculis oportuft refi-fti.Nunc amifsis illis, quanto maiore cum periculo debilitacas uires noftras hofft opponemus,qui intégras obuiam ferre negleximusfquanquam nullum quidem pcriculum defidia, amp;nbsp;inteftina noftra diffenfione maius eft. V tinam modo con-ueniremus,utinam confopita iam diu Chriftiani nominis uirtus, aliquando tan demexpergifeeretur, principe^ noftri, quibus data eft inChriftiano populo poteftas sc moderauo,qux fe eflent digna, amp;nbsp;fuo nomini cofentanea cogitarent, akerutrum

' nbsp;alterutrum nobis non deeflet,utaut uincercmus hoßem ignauum fuaptenatura

noftns diirenfionibus felicem,non fortem:aut fi à nobis cIfet Dei omnipotentis decreto hæc fpes Slt; gloria tantac uiaoriæ abiudicatajaonefte tarnen, tanquâ for^ tisin pugnauir,Slt;;finededecorecaderemus:qiii nuncpecudum extemtarû more difpuifi Serrantes, fine opilione,fine certo figno,ficdilaniamurpafsim,arque conterimur,utnon modonobis uiuentibus dignitas, ièdetiam morientibus défit miièricordia. Verum quoniam queri quidem hifce de rebus pofiumus,opitu-lari autem ÔC fubfidio ede ruenti reipub.nonpoflumus,quDd ad idnobis no ani mus,fed Fortuna opes non fuppeditat,fi quid autemautoritatis publice in co,nfu 10 lendo habuimus,idfruftraiamaliquotiens Sddicendo amp;icribejido fumus exper

0. VeniamusFratres charifsimi ad ea folatia,amp;in periculis malis^ perFugia ,quæ nobis nulla inimica uis,nullius hoftis acerbitas,nunacommutatiorerum,uiscp0d inclinatio temporum poteft eripere: Ad Deum enim nofirum, qui fummum nogt; bis bonû eft,tutus femper nobis eft,fi uoIumus,FaciIis^receptus : necnos deter-reat,quod ille habitatakifsimis in locis, nos in infimo mundo fumus pofiti :,non enim tarditate corporum,fed uelocitate animorS illuc ufq,’ pertendimus. Etenim pofteaquam i E s v s Chriftus fummi filius patris,parq? ipie patri amp;nbsp;natura amp;nbsp;po teftate Deus,ad nos deuenit, carniscp noftræ fieri dignatus eft particeps, quó fuæ ipfc diuinitatis nos quoque uicifsim compotes effïceret,ex eo regnum cceliuim à 10 mortalibus pati aftueuit,amp; uiolenti inud,atcp Fortes rapere coeperunt: nee tarnen ifta uiolentiaeóeftrequifita,utoram,ambitum^ cœli, quafiurbis munitæ moe* nia tormentis perrumpamus,fedin diflbluendis uinculis necefsitudinS terrena-rum,quæ nos à Deo longé remotos dctinent,amp;in tabernaculis noftræ uitæ,quæ in terra altè fixa,atq5 deFofta funt,extrahendis ac refigendis,noua quædam §6ma gna uis nobis neceftàriô eft adhibenda:quâ nos necnofle,quo exgenere,fit, nec fufcipereamp; exequi quêmadmodûoporteatunquam potuilTcmus, nifi Chriftus idern nobis amp;nbsp;exemplo femel FuifTetad percipiendam eius rei doórinam, amp;nbsp;eflec quotidie adiumêto ad exercendam uirtutem.Quapropter Fratres,fi uolumus ( ut antedixi)nofmetipfos,amp;bonaomnianoftra in ilium fublimê locum deportare ' jo poirumus,quöneqjmalumaliquod,necflagellüinimici poteft appropinquate, Gurautem ita uelle debeamus,caüfæ complûtes funt, SC diuinæ illæ quidem,ÔC humanæ:fed nOsbreuitatiscaufapaucis perftringemus. Humanæ caufæ funt, quamobrem nos conueniat ipes SC rationes noftras conferre SC dirigere in un uni Deum,utmalum,utcalamitatem,ut exitiumfugiamus:Diuinæ,utbonum,utfe licitatem,utimmortalitatem confèquamur.Parum' ne uobis in utrac^ parte pon*

•■ deriseflêuidetur,ÔCmomenti,curôChæcquæ mala funt relinquere,SCillaquæ tanta SC tam expetenda bona funt,exquirere debeamust'Nam hicquidem,in hoc ' inquam mundo,ÔC in his terrenis ac mortalibus bonis,fi' tarnen bona appellanda funt,quæ quô plura ÔC maiora nos circ2fiftunt,hoc fumus angoribus animorum 40 SC folidtudinum ftimulis inquietiores.Igitur in his ecquid nam obfecro tanti eft, utid ftudio noftro SC cura dignum fit iudicâdum,acmediocri quidem curaf cum tarnen nos omneis curas,SC ftudia omnia noftra in qs rebus côftituamus: in quo malus nimirum nos error,SCopinio decipit,ufu 8C côfuetudine deprauata.Cum fi rectè putarerationem totam, SC naturam rei perferutari uelimus,contrà nobis

' eueniat,quàm ut fibi perfuaferat,SC fummam fuarum rationum fecerat noftra co gitatio.Illa enim ex his temporS SC terræ bonis multas fibi paratas utilitäres, egre gias commoditates,complures SC magnas SC uarias iucunditates fpe præceperat, quarum euentu in experiundo frauda ta,(incidit enim magis exillis in moleftias, in mcerores,in timorés graues, SC folicitudines)nunqua tarnen defiftit inquirere

anxie amp;nbsp;labonbfè, quo fenunquam fruiturâ fntdligere no potefta'ta 6C fpc uana md/onim in pofterum rerum,^ txdio ac farietate praelentium fruftrata amp;nbsp;illufa uita noftra, ante præceps ad occafum truditur/quam nó modo potuerit reperirc quod quærebat, fed eriarn quam iter rectum ad quærendum muenent. Itaç file fapientifsimus regum, cui amp;nbsp;fùa ui mgenq att^ confilij, amp;nbsp;fn primis Dei omni* potentis donis omnia quæ optarat ad uoluntatem fucceflèrâtjcum honores, imperium, regnum inter fuos, famam autem SC gloriam amp;nbsp;præftantem authoritate interalienos,illas uiddicet nariones Orientis effet naótus,cum agros præclarê cuItosôCconfilosparaflèt, magnifiée amp;nbsp;fplendidè omnibus in Iods ædificaffet maximum auri pondus argenticp congregaflèt, tum autem caetera quæ ad uolu* *o ptatem corporis,Ä^ ad læriuam animi apta atqj idonea effe exiftimantur, haberet bbi per omneis propemodum ædium ÖC uillarum fuarum angulos,percp omnia horarum temporumep momenta parata atcp difpofitaunhis tarnen ipfè, amp;nbsp;alijs dufdem modi fingulis rebus commemorandis infiftens,tanquam illufus à fortu na, amp;nbsp;à fpc fua deltitutus,exclamat ubi(^,uanitatem ifta omnia effe: nee qualem-cuncpuanitatem,fèdquæcætcrarum omnium princeps uanitatum, amp;nbsp;fumma uanitas fit.Quod perinde eft,utfi diccret,nonene uanum cotemptu hutufmodi rerum,quarü fiudm SC adeptio fit maxima uanitas. Quid in Eugeâlio dominus, Luca atteftante: non ne hominê illû optima ratione redarguit, qui ædificatis fibi cellis penarqs permultis,tjs^ omniS frudtuu copia SC uarietate repletis,cü in mul i® tos annos paratas fibi copias uitæ amp;: comoditates uidcret,aufus en animo fuo di-cere, SC fuadere, ut gauderet nüc deniqj, 6C lætaretur,quoniâ haberet in pofteru, quibus fè perpetuo effet obleClaturust^ad quem mors eodem ferè momêto : Stub te, inquit, hac node abs te anima tua repofcetur. Etfanè omnibus ferè hoe co» tingit, qui in terrenis bonis congregandis élaborant, ut femper follidti, femper anxq, ad omnia femper auido animoanhelantes, nufquam inueniant fuarS fo* Ïidtudinum finem, exitum'ue laborum, cùm tarnen femper inuenturos fe fpe-rent,donee mors improuifa irrepens, inopinantcis cos in medio curarum æftir, amp;nbsp;cupiditatum opprimât: uel ftupentcis, amp;nbsp;attonitos, tanquam beluas, Sf iHo mortis ca fit amenteis fados, quod fè fragiles eflè,6C ex moribundo genere ortos 5® antea non cogitarant : uelfi fenfum 8C cogitationem conditionis fuæ eo tempore retineant, tum maxime gementes amp;nbsp;dolentes, uitam fibi eripi, edm rebus fuis plane conftituendis nondum finem eum, quem fibipropofitum habuerant» impofuiffent. Sedfit hiefermècundorumcommunis error, SChumanadeccz ptio, ut diximus, quæ ab hominibus malè adhuc animaduerfa, ex fcripturis fan dis perfpicuè redarguta eff, quod inter uanam fpem futurorum bonorum, quæ feilicet terrena 8C mortalia fint, inanemep frudum præfèntium, quorum quoti-dianis follicitudinibus, SCmoleftiarumaculeisamaraplerunque, SCirrequieta eft poffeßio, portum noftrarum cogitations teuere non pofïumus.Quidf quod amorehuiufmodi bonorum dcprauati,atcpindidi, uera amp;nbsp;fèmpiterna bona ue* 4® lutifponte, et data opera à nobisabalienamusf Tantum' ne hic quoc^poteft error, Sc importuna nobis cædtas animi ficofficit, ut certifsimorum, maximorSep bonorum, præ his que SC leuia, SC certè fugitiua funt, nullam fæpenumero du* camus rationem f utperpetuam noftram falutem, SC fœlicitatem, breui amp;nbsp;falfæ iucunditati pofthabeamusfDiximus hæc terræ bona non magnæ à nobis digna tionis haberi conuenire,propterea quod eorum acquifitio laboriofa,cuftodia folicita,poflefsio fugax,frudus nobis atçp ufus inutilis plerumq;, SC perniciofus fit. Acq: hæc ita diximus,ut etiam ilia fi iure obtineantur à nobis, fi fpontc fua ad nos confluant,fi fine iniuria/îne improbKate,fine confeientix damno fine nobis parata

parata,nontamcnma^gnifaa'cndauideantur,proptercaquódaut bona ex fc,8d fua natura,non funt Chriftiams honunibus quidem,quota non eft in his copifs beatitudo coftituta:aut fi quid habent in fefe boni, in eo habeant duntaxat, cum ’'icghgiinnir qua ad commodum noftrü pertinent, ad aliorS autem incommoda fubleuanda potius adhibentur. V t uero eis quoep appetendis, captandis auidè, anxiecpquoquomodocoquirendis,necfidesteneaturanobis,necferueturiufiu randum, nee pietatis acreligionis erga Deurn, humanitatis erga proximum, ratio habeatur : quis hanctantâlabern amp;nbsp;perniciem bonorum morum cùm animo aduertit,non ipfa coaflus ueritate confiteatur,Deurn nobis merito ÔC iuftifsime

duntur,contrahuntur quotidicres,fyngraphæ confidimhrrjWdida cxcrcenfur, htes intendStur, ubiœ Deus, ubic^ iufiurandum, ubicp paäio,ubi^ promifsïo; eft neinhifcerebusndeiurnufqu5,Sóueritati,6£;iuftuiæ,Slt;rcligioni locus f pa* rum' ne cogitamus,quid'nam agimus:aut fi ea res, SC animi noftri intcftma mali da,mend noftrac eft propofita, Deum ita dcfpeximus,ut illi uolentes,ó^ prüden* Ces,totquoridie inferre non uercamur iniunasfMitto nune caetera communis ui tæ delKfta,deftdias,libidines,Iuxus,xmuIationes,iracSdias, amp;nbsp;qug fqnteiufdem modi: qüæ etfï uida,ac peccata grauia funt, eodemepin genere improbitads uer* Attlt;ffitilt;epeJli$ fàntur,tamê fadliores habent,quam auaririaud Deum rurfus receptus,Auariria maximèunaeft,quætanquamtetraquacdâ,horribilis^peftis,difsipatomncbd »• num more, humanæcpuitæfocietatemdifturbat,^^ depopulatur: quorum^ in animum inuafit,arccmcp in eis obtinuit mentis arep cofilq,eos ilia ftatim e familia Dei ereptos,atcp abftradosjin feruitutem Sathanae mancipat.Eft enim auaritia» Ut pluribus in locis repetit Paulus, idolorum feruitus. Egregium fane frueftS fert hominibus auaritia, utquia Domino Deo pacem,falutem,uitam, feheitaremep amp;: precamur amp;nbsp;optamus,eacp unius illius dono obtincri à nobis pofte cognofd* mus,nec tarn in terris hæc quæ mortalia funt, fed ilia cedeftia ÔC ftmpitcrna,ijdc ad aureS alium dominu transfugientes,oppofitum è regione omnipotendDeo, fupplicescp illi fafti, mortem QC pernicie ab eo,animicp turba ÔC tumultü,totius^ uitæ miferiam precibus impetramus: nee folum bate in hac ut habeamus uita, in ^o qua tarnen mill's finem mors quandoep imponit:uerum amp;nbsp;in altera, ubi nulla unqua fummæ infelicitatis S^ miferrimæ calamitatis datur intercapedo. An non hoc experimini quotidiein uobiSjFratresf Vos ego appcllo,fi qui forte adeftis,in quibus maius aliquantogt;quâm ôpôttetet,infit pecunia: ftudium, Vos enim ego parturio in Chrifto,ó^in eodem Chriftö fanos Öd ualêtes cupio parère. Non ne inquam fentitis,quàm acres habeat ftimwlos, amp;nbsp;quam animu uchementer fodi-cct ifte lucri amor, ufep eo quidem,ut quiefcere animum non finat, turbascp omnium intus concitet cupiditatumf quibus quidem in co dominantibus non pax, non ratio,nonredus mentis ulus habere ibidem locum potcft,non uirtus, non Iibercas,non confilq conftantia. Atqui ad animum fic affectum,tanquam in do- 0 mum feditionibus amp;nbsp;turbis agitata, nequaqua pads autoringreditur Chriftus» nequeuero ipie habereaditum eo poteft, ubi eum mens non recipit, fordidis alijs cun's Si cupiditatibus occupata : aures non audiunt, quoniam pecurua: Si fyngrapharum Si litium tinnitibus obftrcpuntur;Iingua non nominal, nifi cum inaudito quodam Si prorfus nefario fcclere,captandi lucri caufa, facere eum ilia Uult fuæ maudis Si perfidie adftipulatorcm Si teftem . O miferos nos : co ne ulquc amentiæ Si impietatis proceffum eft, ut quo menda eqs noftris fidem aftruamus,Deum fæpe teftem fcelerata mente faciamus i Falfitas ergo impe* rabit ueritari, Chriftianis hominibus authoribus, Si Sathanas leges imponct Deo dinprimis, quæ Moy fia Deo data funt, prxceptis illud prope eft prima* 4« Nowf«Dn»o dum, quo uetamur nomen Dei noftri irrita à ludicra appellatione exprome* faciendum im J'S.Ïn quo præcepto id fpedatumeft, ut ne nimium crebra Si familiari conv tttwi. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;memoratione illud uilius fadum, minus fandium Si uenerabile ad aures homi*

num accideret. Nos, quod fine caufa facere prohibai fumus, ob cam eau* fam faciemus porifsimum, ut mendada noftra iureiurando fuldentcs, proximo noftrofraudi Si detrimento fimusf Quid tandem ut efficiamus, aut quodeft extremum Si ultimum noftrarum tantarum contentionum Si laborum/Nem-pe ut Si ipfi terræ commodis , Si corporis iucunditatibus largius perfrua-«nur. Si fiberis noftris quamplurimumrelinquamus, Poteftne quifquammalc partis

partis bené fruit’ aut m animo fibi/pfi implacatoamp;difcorde, foIutaSCpura bu« i’ufmodi bonorum deleóatio ineffe f Liberis autem noftris non nc earn cer^ tiorem hæreditatem tranfmitimus, qua ipfos in eadem cupiditate amp;nbsp;malo more nobisinftituimus fimiles, quam qua acdeis illis noRras S^ rundos rclinquimusf Quae tarnen ipfa quoquo pado nobis quaefita fint,etiam per fas amp;nbsp;honeftam ra-tionem, omnia iam animaduertere poteftis,addiäa eflè uanitati ♦Ture» adfunt, impendent,irruût,una hac amp;nbsp;recente equitatus fui excurfione Pannonia utram- p^nonia utu que fibi fubiecerut, treis trans Danubium uno tempore prouincias, D accru mep que iam Turc£ lilas genres amp;nbsp;nationes,quae in treis tetrarchias erant diftributae, in fua redegerût fuiieéta, *® poteftatem;non quieicunt,nondefiftunt,nondefatigantur,ardentcupiditate ogt;

mnia corripiendi: terribiles funt crudditate, feroces uidioria. Itaqj reliquis popu-Iis,oris® Itaüæ Sil Germaniæ exitium dadem^ minantur : nos ad eos arcêdos Öi propullandos, propter inteftinas noftras difcordias, propterep illam infœlicê Ôd cæcam dementiam,quæ nobis ex ira Dei amp;nbsp;ex peccatis noftris inueda eft,mini-. mè fumus idonei.Quam eos diu putamus ab his loris abfuturost'quam non ede-riter aduolaturost'ut nos quoep iedibus noftris amp;nbsp;fortunis euertant, qui plus una æftate proxima terrarum amp;nbsp;nationum uincendo, uaftando, urendotp obierunt, quam quantum inter ipfes nûc amp;nbsp;inter nos fit interiedum : longiora fpacia cum exercitu maximo, quippe centum 8i quinquaginta milhbus equitum, trecentis *° peditum peruolauerüt, quam finteaquibus fumus ab illisfcparaci atquedifiun-diiutcofiderenemo pofsit, hanediupeftem amp;pcrniciema nobis abfuturâ,qua orbis terræ iam ferè oppreffus eft. At funturbes amp;nbsp;oppida munita in medio, quæ uim illorum fuftineant,Hæc ratio fratres, haecfalfa opinio omneis penègen tes 8C Chriftianas nationes opportunas hofti ad fubigedum praebuir* dum enim unaquacque earum in uiribus amp;1 propugnatione akerius, quæ ante fe ciTet peri-culo obieda,fpem fuam ponit,dumcp illius praefidio ie exiftimat tutam, nee coi-re cum ea belli Ód fortune fbrietatem curat, deinceps fingulæ fiint in feruitutem excidiumœ arreptæ.Quin mihi uehemehter utreformidemin mentem ucnit,ccr nenti praciertim 011 agnoicenti Chriftiang reipublicac ftatum, quæ domefticis uul 30 neribus grauiterægrota,uix tollereoculos^ôl haurire fpiritum liberioris cœli po-

teft,nepaucos ad annos(quod tu,o bone Deus,obrue qugfo, amp;nbsp;detcftare mcum p^f^y^ ^.^ omen)ex his exturbatiatqueeiedilocis,ódnultimasaliquasterras,quiTurca- f^j^^ijf^^fff rum SC barbarorum mos cft,tranfifciufsi ,patrias hafcc fcdes ÓCauitos lares no-ftros harenis aut paludibus commutare cogamur, quicunque tarnen cruddifsi-mæ hoftium cædi fuperfuerimus : quanquam qui tune morientur, multo erunt fortunatiores. Scd uos, uos inquam appello Carpentoradeniês mei, mea cura* tio,meus diledus grex, quando noftra non eft medendi his malis, illiscp obuiam cundi poteftas:quorum autem ea eft, q aut non intelligunt quid mali ipfis QC pe-riculi immincat,aut certè ncgligSt: cuius oieitantiæ pernidofæcp negligentiæ ma 40 gna olim ab eis Ô^ peracerba certè exigetur ratio,Quando ergo hæc noftrac pote-

ftatis non funt,nec cundoru faluti ÔC publicæ incolumitati confulere poflumus, noftræ fakem cofulamus.Eft autem illud confiliü primum optimum ,ut nc tantS fn his terrenis bonis operæ ftudtjep ponamus,quorû amor nos facit, ut animo fi-mus femper irrequicto 06 foUidto,ut timoribus,ut mceroribus,ut doloribus omnibus pateamus,quæ etiam fi nobis bona propria efte poflent, non tarnen effent tanri,ut præ ill crû comodis, quæ omnia extra nos funt,amp;ad corpus noftrû forfi-tan nónihil,ad nosquidé ipfos minime certè pertinent, to tnoftros proprios ind-mosep angores,tot animi molcftias foUiritudines^ fufdperemus. Nunc Ôd incer ta ipfa funt, facile^ caduca, ac fragilia, 3d in id præfentis adduda difaiminis, ut

Turds magis parata quant nobis, 8Chofnbus potius quant hberis tradenda effe uideantur:quorum ab amore, 0^ inconfulta cupiditate, fi animum auelkre ÔC re-glutinareftuduenmus,continuonobis CHRiSTVSillucefcet:córinuóuenor illa uita cœlefhs Slt;ïèmpitcrna, magis 'ent nobis cordi : atque horum bonorum (minime quidem bonorum)adipifcendorû cauiâjî quid inique, improbe, frau-dulenter^ egerimus, fi quod patrauerimus facinus, fi qua libidine, fi quo turpi federe fuerimus maculati atque infedijUeniet diuinitus in nos fandailla amp;nbsp;falu-Panitentia. taris pœnitentia, quæ molliet pedus noftrum, omnes^ intimos animi receffus peragrabit,atque illinc euerret fordes,impietates,fraudes,nequitias,mundum® in nobis Deo parabit domicilium: quo quidemDeo humanifsimè amp;nbsp;clementie ,□ fimè noftrum,hofpitium fubeunte, dante^ nobis gratiæô^ reconcilia bonis fuæ dexteram,fpei multo mêlions ôdbrmioris lætitiæ effïciemur compotes.Non turn nos ifta terrebunt, qup nuncanxios 06 miferos maiorem in modum habent:non ex aliorum triftibus euentis noftram propinquam calamitatem extimefeemus: non audiendis crudelifsimi hoftis cædibus amp;nbsp;ftragibus, quas ille in fratribus no-firis,populis CHRISTI uiddicctquotidie facit,animo ipficonfternabimur.Eft omnino quidam dolor ex fratrunoftrorumineórnodis inteftinusin nobis, quê chantas Chriftiana non finitnos etjeeretied utaliorücalamitatibus indoleamus, noftrarS certè erimus ftcuri. quod enim amitti à nobis pofsit,quod'uc nobis eri-pi,nihil admodum ent,in quod ius habeatfortuna amp;nbsp;poteftatem. Itaquecum df ju uino Pfalte alacres concinemus, De ærumna mea inuocaui Dominum, amp;nbsp;exau-diuit me Deus;Dominus mihi adiutor, non timebo quiequid faciatmihi homo: Dominus mihi adiutor,amp;ego defpiciam inimicos meos.Deum enim uobifcum habentes, fratres charifsimi, facile inimicorum impetus ferodtates^ contemne-mus, à quibus nullum præfertim eße poteft noftris certifsimis ucrifsimisqj bonis periculum.Etenimattolite,quæfô, oculosincedum, contemplamini amp;nbsp;confide-rate patriam illam, quam ita oculis noftris SC mentibus ingerit atejj offert Deus, ut uideatur uix fpacium dare nobis uelle, aliorfum uerfum curas amp;nbsp;cogitationes noftras conuertendi. Hanc nobis ièdem fortunarum omnium noftrarö, hoeren gnumpropriumatque perpetuumpromittit christvs,quonobis iteranj p aditum non hoftium equitatus, quamuis innumerabilis, non infidiæ ullæ, non aperta aliqua uis poteft intercludere. Vt enim in libertate dici folet,nemfnê pofte amittere libertatem, nifi qui ipfe autor fadus fit ; ficregnüccelefte nemini poteft eripi,qui non ipfe fit fuæ tantæ iaduræ cala mi tat iep affenfus. T anta fuit erga nos Dei ergd tuis fo™mi Dei benignitas,ut rem omnium pulcherrimam SC maximam, in qua adP quitnia beni- P’ftenda omnes noftræ profperitates, omnes iucunditates, uita deniquc beata Si gnit^i. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;immortalis noftra fita eft,noftræ effe fubiedâ uoluerit poteftati » Dedit enim n3gt;

bis poteftatem (ut enunciat Scriptura) filios Dei fieri,ijs qui credidimus in nomf ne fhj eius. Nam hoc quidem in primis ad cognationem coelcftem fummamç tantæ nobilitatis gloria acquirendam neceffariu amp;nbsp;nobis, ^ ceteris omnibus elf 40 ut credatur in nomine unigeniti filijDci iEsvChrifti,finequo om nis noftef conatus in cedum perueniendi irritus SC inanis eft.Porro autê ita creduur (ne for te in uerbo quifpiarn uim fita putet, folacp credulitate arbitretur fe fatisfacere) ita inqua credit, fi in eo omnis fpes noftra, no in his terrenis rebus mortalibuscp co--ftituat.Hoc fi egerimus,in eurnep crediderimus toto animo et plcnaHde,qupma ximè in amore cceleftiS cófiftit,defpiciëtia^ terreftriü,quotiêfcun(p aliquid fguu atep atrox nobis nuciabit, cuiufmodi fere iam hauriut quotidie SC expédiât aures noftræ,quotiês aut urbs nominis noftri ab hoftib. excifa, aut populus abdudlus, aut truddatus exerdtus,aut nationes intégra prouind^cp oppreffg hue perferen^ tur,do/

tur,dûlebimus quidê, ut didtü efl:nec aliter poterft fierf: famus cm om nes unfus corporis membra.Sed tarnen in ludu publics ca la mi taris proprium parata unuf quifque noftrum iolatium habebimus.Clamabimus enim, ad Deum corde con ucrfi : Et fi ambulauero in medio umbræ mortis, non timebo ma!a,quoniam tu mecum cs.Quamobrem cxpergifcere,qui dormis,amp; exurge àmortuis(hoccft,à Èeccatis, quac ueram afferut mortem ) amp;nbsp;lucebit tibi Chriftus, is qui tua caufa ex )eo homo fadus eft,qui pro te crucem amp;nbsp;mortem no recufauit, qui generis hu-mani unicus in cœlum eft dedudor.Lucebit autem is tibi,ut redo itinere tibi de-monftrato, fi monitis eius parère uolueris, in illud cœlefte domicilia te deducat. *® Nunequidemetiam dum hic fumus iucundifsima cxpedarione amp;nbsp;fpe iilius^ diuinæuitæjfipiè,innocenter,Chriftianecpuixerimus,fimilitudine: poft requo-que ipfa amp;nbsp;propria cœli poflefsione,cum ille nobis extremus dies aduenerit, quê plchc^ fruftra pertimefcimus, qui deberemus potius optare atep depofcere, ut ex hacxrumnofaamp;calamitofa uita in illam pacaufsimam amp;bcatifsimâquàm prü mum traduceremur.Quod quidem Deum immortalem rogo atque oro, ut amp;nbsp;mihi,amp;uobis quo ipfc ftatuerit tempore féliciter contingat, gratia Ô^ miicncordia eiufdem Dei ^ feniaroris noftri

lESV C HRI STi,quicumPatreódSpü ritu fando uiuit amp;nbsp;régnât in fat-cula facculorum, Amen,

abcdefghikl mn opqrftu ♦ «ÄABCDEFGHIKLMNOP aa bb cc dd ee ff gg hh ü kk 11 mm nn oo

	ANNOTAT			I o N E S
t	computi	al. compoti	30	al. Te quidem nid a' me recédas ud lapi*
*9	prædccefTormn	ah praecefTorum	dibus dCc.
«3J	quïtp	al. quem	*00 44	diftindle	al. cfifpefldp
tf	poftcriorum	al. poftcrorum	47	nuncium al.	omniu.Sd Alchu ma
4j	uerc	al. rcre	gt;ox xi	attingente	al. obtingcnie
#4f	noftra	al. ueftra	30	uifulumci	leg. iuflucu ”’^®
39	dinumerationis	al. dinumerariones	33	formol o	pro modefto
S!t	Quoniam	al. Qiium	37	quot	al. quod
S	Äkhiträ.Ärab. wSnöt? TO deuinculis			exiftit	al. exftitit
^r	nolcntibus	al. uolentibus	3	cum dmile	al. confimik
«9	non minus	leg. nihilo minus	*3	An tu	al. aut
is	geftabdem	legquot; guftabilcm	40	adopraui	al. praroptaui
»9	dimittentes	al. emittentes	4'	Afcemeli	leg. Afchemeri
JO	hæredes	al. hæredem	47	quorquam leg. quodquä,pro aliquod
4o	fuaij)	al. fuis eu	»04 11	fiélitium	pro figmcntuin
44	quarumquam	proaliquam	»7	Qiiotquot	al. Qiiorumquot
60 is	alias	proalió	33	Experre	al. expertes
»6 3^	Alhigero immenlo	Arabice ‘\st^V« al. immenle	38 «03 3	quifquam continuauimus	proquicuntp al, xftimauimuS
3?	diicevprores	leg. difceprores	4	quiequam	al. quenquani
47	canidicum	al. caufidicum	3	hominum	kg. hominctn
«7 4?	prardicendo	al. deprecans	ÏO	quoquam al. 1	quoep hg. Quoquam,
69 Z	fyropus	al. fyrobus	pro aliquo aut quocunep
4	fapientibus	al. afcienribus	11	quotquä leg. quodquam pro quodciKf
	profïcuum	Irg. proficua. amp;nbsp;pro	ÏO	Hic'ne al. Défuntifta, leg. hac'nele«
	[ra	al. Iraque	rio feu ludicre'locutus,cxc.
30	quxremus	al. podulabimus	4»	hic	kg. hoe
91 6	ilfis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al.	illisdeinceps auxiliati	*06 8	maffiftmm	forte'magifterium
li	fords	pro forfan,uel fortaffis	*7	Hefdra al. Hefora. Arabice y^-nn«
Xl	computum	al. compotum	idrefora		' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leg. ei
XX	priuatos	al. primates	»4	eis
13	hoch;	al. hoc	19	difcrepant	al. difcetpant
4*	alloquin	al. alloquium	33	tenditis	al. tenderetiS al. dif
6	terras nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;les. terrx, amp;nbsp;pro applicate		»07 3	die	al. tenderetiS al. dif
		ampliheare	8	aberrabic	Aberrate,pro repeller«
93 * 4ï	tuis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;1 ameenam	al. fuis al. auream	38 44	adoratur Haran	al. honoratuf al. Hararn leg. hoc
94 33	hoc	al.bic	4Ö	hic	al. honoratuf al. Hararn leg. hoc
39	arrachim	al. arrakim	to8 1}	mefquiâe	al. mefquidein
4» 4y PS to 16 *7	fopitionis demirahonem uidentur C C C L X hæc	al. fopitiemus al. demonftrationem al. uidetur al. c c c i x al. hic	i^ 109 9 IX XX 40	autem nih in credulitate culicem Alferdeum	al. aut pro folo,uel duntaxat kg. inincredulitaw al. calicem al. aifferdeum legen.
39 40	parabolam circumfitos	al. parabola al. confitos	43	Alphardeus nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;r v i i.operibus.leg.uirorib.ueluiroperib.
*4	dolendum	al, delendum	ito 1	intimfiioni kg.	tone mier lutuiiiuivM-
47 p6 3	quid diffluftum	leg. quum al. defluxum	7 11	hic Tan nor al.	Tamnor.kg. tannoro al. mundanam leg. iterurt al. peril i bent« leg, auferremuS al, initiJ
XO	perlfgent	al.perleget	xo	humanam
97 »0 16 98 4	quilibet im men fus minutifTimum	al, quidlibet al. immiffus al. munitilfimum	Xt 43 10	item prohibente auferemus
47	in hoc	al. ut	16	uiuitis	al. tellure
99 ^	hic	leg. hoc	44	telluri	al. tarnen
7	arrutebat	Awï’« tao^ n*'^’quot;	7	tumcorruptus.	leg. hoC
gt;3	iminebat al- inemebat.leg. inn“«”3t		lO	hic	leg. hoC )
XI x8	hic przdica	leg hoc al. prxdida	xo »0	hic placitum	11, placidum 19 tempo*

59 (I] il	temporibus nutabunt	al. turpibus al. mutabunt	ixj 8 11	uerecundæ puellarum	al. ucrecundix . al. puellam
3^	nofte	al. nodem	lO	uel	al. illis
47	debetur les;.	debetur, ipfius officiü eft	16	haie	kg. ala:
“4 7	pollutarû al. polliroiü.lcg.intcrpcHatoru		18	kg. nbsp;nbsp;nbsp;gentil fuæ mal»
8	ueftroi legcnoftro. amp;Âd al. deed		38	autem	at. aut
*4	udutrius. al. utndsucjproaltératrius		43	copia	al. copiam
»9	libiro	al. libro	114 16	perterunt	al. referunt
*4	minidraturo	kg. mondraturo	it	haram	al. horam
37	Hæc	al. hic	44	Karon	al. Baron.Arab. ^1*1!^^
45	lue	kg. hæc	47	extimes	al. exiimas
MJ 9	athomi	kg. atomi	txy 3	refpondebat	al. refpondebit,hic
'7	conteptui. ai. contempla leg.contëptim		î	dedrudas	al. dedruc^os
IQ	pon.remus	al. ponemus	6	uoluit	al. noluit
x6	mirsc	ai. mirefubuerfurus	*7	uentuns	aluenturuS
31	diuerteret	pro diuertilTct	10	difculTurus	al. didufiIfimuS
Iló 14	quicquam ai	, quidem.cad. lin.uetan	^9	couniendum	al. commerendum.kg»
I	ts	al. uocantes	connumerandum
17	Hæc	al. Hq	30	hoc	al. hic
z’S	Si	kg. Scd	tx6 8	uindex	al, iudex
45	intimentur	kg. timentur	9	uedrorum	al. nodrorumi
“7 I	nofter	al. ueder	•9	Vtte	al. ullo
S	cum	al. deed	117 8	propter	al. fuper
iS	quad	al. quot	10	Vos	al. Nos
»9	uiamprauam	al. funtpraua	39	Chridiani.Atab. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;populus Romas
35	utriincp	al. nodrumep	nus. Sicenim Imperator Condantinopoli
»8 xî	noftris	al. uedris	tanus turn uocabatur
34	profer nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. proferatl^ amp;nbsp;P«rK«a^		51	fert	al. fiet
119 ’9	tant	al. tînt	38	mira facient. al. facientium malum
XX	liber illis	al. deed	47	amp;cnobis. al. amp;nbsp;nobis fœm.nobifeum
. »5	mimos	ai. minimos,uel minime	338 18	quaccB nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. quam. leg. quanquam
Z »6	funt	al. Tint	33	quæ	leg. quanquam
X9	ration«	ai. rationcepdici	18	frudificat	al. frudificet
35	foco al. fado.Etpollicitus al. pollicita		37	uobis	al. nobis,noftra.snodrts
35	hic	kg. hoc	43	fient	al. fiant
110 8	qua	kg. Quarc	4Ï	tandem	prodcniquc
30	Icifcitante	al. fcilcitantem	»39 30	optime	al. optimi
34	Gyrauit al.	generauit, al. Gyrauit.	»4	uadentes.	al. uendentes.uel deuias
	al. uirautem			uendentes
3Ö	perremptet	kg. pertentat	19	feu	kg. cru
38	Sede al fedê. al. fedc kg. fedequidëfua		11	Aluchmen.	Arab. Lotmen ^Ti'^7
40	aduedam	kg. aduecta	18	fomentando	profouetido
41	pauinicnrum	al, peramentum. kg.	39	biennium	al. bigeminum
	perpauimentum		38	gyromagus	kg. gyrouagus, pro erro
47	' difgregate'	al. dilgregatæ	4lt;	1 amp;■ cccli	abundetamp;
X	augurium	al. augumini	330 s	quoep	al. quaquam.kg. tiullius
IXi 8	Ingenium pro	rcingeniokinuenta amp;		quoquam,pro nullius prot ium
	excogitata		7	marin al. Imarum, leg. matium uel.ma
»7	ambigaiter	al. ambigunt,renuunt		ris Incaudum	pro atramento fcriptono
4'	x tandem	pro deniç	11	quod	al. qui
Ux 8	hominibuS	al. donum	iç	gt; fpaciofa	al. fpcciofa
*3	hæc	al. hic	30 nodri		al. ueftri
*7	’ coinmodus	al. commodius	44 cum		kg. quern
18	præccUens	al. præcelkntes	3 J	quot	al. q“*
•9	kg. amp;exercitibusfuis		9	fides	al. fines
*9	Eum .	al. Cum	i£	! iliac	al. lilas
39	i ffle	al. ed	3lt;	î fuperuenifTent nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;al. fupetueniHet
4’	i hoc	al. hic	44 certusmortis al. cæcus Ceri us monts.
4:	5 attukrit	al. attulit		qm putat fibi mortem immintre u 4 nbsp;nbsp;nbsp;131 y lubcw

»P?	fubcubuernnt	leg. fuccubuerunt	33	lezin	lefefin
IJ	barredes	al. hartes	4«	gt; in primum.al. In premium,pro pnmo
XO	^ipfum	alias Ädeeft leg. etiam		cxtraxit
	bedcheiendi	at noftris	• 41 XT	uifum,id eft.ad uidendum
*j	ueftris	at noftris	lx	Inhalandet,	at inhalandet
?4	. quidem	at quidam		Arab. Dhoalauthcd,pro arbore. Arab.
4^	i ueftriscp	at noftriscß
4lt;	gt; fenunciat	pro, ipfos habituros	ly	computi	at compoti
»ïï *	prarftat	at prarftant	19	1 memores	at memoreä
	fubcumbere	pro concumbere	3X	caufantibus	at can ri bus
7 ï JX	Quarrens Cumcjl quóuis	at qu£renn,autquolibet al. Cum pro ubicunep	37 4lt;	nobis, al. uobis amp;f proconiungenteS, contingentes j pro luffu nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;at permilTu
ï8	caufz	at caufauidetur	141 j	fubmerfores	al. fubuerforeS
»? ’* 18	hoc uefiris	at hie at noftris	£	computo uobis	at compoto,amp;pro nobis.
ij	paropfide#	at parapfides	8	mihi	at inde
Xï *9	rarirtime Cheib	at ranffimi at Theib. Arab, ^-^jy	xx ’43 ’1	igneum fumpta	at igniuin al. fumprani
P	ramarintas al. tamanntam.uoluitdicc		13	uefter	at noftet
	tamoratem.ArabiceuidecurCaphura arbor		’7	dirturum	at di^oreni
	poni,ut medici quidam uocant.		18	defiftite	at deftitite
j9	quam. al. quam,pro tantum quantum		*44 33	qua. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leg. quae fxpius ab illo derifi
4?	quia	leg. qut	30	hoc	al. hie
»P i	aduentus	at aduentum	i4y ’o	fonitu	at fonitum
XO	dicemus	at cum dicemus	3X	p«y	at Poll
P	eum	al. tantum	14^ tf	uindex at ir	idex grauiffimos
ij^ ’8	inducit	at inducet	10	Haaran, Hemen nbsp;nbsp;nbsp;WVSNtl
19	uefter	at nofter	3X	Hem,	at He urn, leg. Hemen
XO	alfeitiner al, alritiner.Ieg. Alkitmer		«47 x	infumus	al. infirmoS
Arab.			*9	iuuentute at	iuuentutem mediam
ïx	cótradidis, id eft quum eis cotradiceretur		30	pereunt	at peremit
jS	Completuram	at completam	*48 39	potiti	al. poll«
4ï	fericcas profericas,amp;Deum.al. ad		’4	fie	al. feut
éurrt les». Deum,		uelaDco	iS	incumber	at Incumbent
07 xi	nifum	at uifum	34	punimus	l8 puniuimuS
JO	unquam	at nunquam	’49 39	ueftris	at notes
4x	quam	pro quantum	3	ueftri	at noftrx leg. ueftri
44	permittebatur	al. permittebat	’yo 13	adhærcte	at adhacrente
08 1	ignorararum, al	. ignotarû.lcg generataru	ly	perficiens	al profteienS
9	equituras	pro ueduras	X7	properantur	at proerrantur. leg.
iJ	fine	at fine	properant
17	necquiequam	at necquorquam	’y» 14	refpondentes	at refpondenre
19	qui	pro quis	43	uobis nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;leg. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nobis.amp;pro tende«
XX	accubirati	pro fuffulti	retur. leg.tenderent
»ï	placitum	al. placidum	01 ’	ponentium	at potentiuni
x6	Ouum	al. Qiioniam	7	nos	leg. uoS
3»	nec.leg. ne. Vel, al. uobis Imo, affirmantis,pro fane,uel bic fane		30	Socius hodic legendum
4«			3^	gentilp	at gentutj
09 *	feriem	at ferie	’0 7	uenicns	at aduenicnS
?4	nobis	at uobis	ly	Imo.puro pro 1	uerum,nosfcimus.
	ezetus, al. ezecus.leg. ezecum,Arab.		04 ’^	Tuba. Arab.	M!r\n uel apiculo uarii«
ut U. Et eod.cyros al. cyrros			to	i^SI^n therhone,uel Thethobe
4f quiddam		at quidam	lyy y 1	leg. uoluntatis,autuoluntatum
4o i Corde		at Deo corde puro	11	hoc	al. nic
x finis		al. fuus	13	obliuifcor	at obhuifeaf
ly xS *9	pueri al.purcmitis.al. tuesmitis Aho^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;57quot;* qux at quare. Balen al. Salem		^6 y 1 6 33	^OC ne^mc. quod	at hic at uiaeuenilfecumhie at qult;d ,4 cxiftec

Confenum feDeutn cffe maximum,indeque		al.	Torach
femper contradicenrem Moyfi,quem Dtus af=		S fantflalu	al. fachli?
fatus in loco bcnedicto, iuflic eum adiré Pha^		17 Aabualtzazim nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;ak Abualkaz**quot;
raonem.		îe Qua al. quo,kg.qu3,proubi,utiftoif
)} ftabilem	al. drabilcm	porelocutifunt.
!ƒ quidem	al. quidam	42 Alierchamin	al. Alicrhamm
ii optabunt	al. optabant	204 ^ afferres	al. afferenJ
4? inrerfe	al. inter	gt;4 aurem	ak autem
i8j 7 certaci^	al. ueftraly	16 Cafiber	al. Tafiberuoluii
JJ tliofnez	al. Thofuz.lcg.Tbefnimin	18 Thebicht	al. Thebit
,g^ n refipuerint	al. refpucrint	19 Hamieffa	al. Hamied»
2; dolorum	ak àdolus	22 Macbit	al. Machat
29 Vaca	ak nota	U pernitentem	ak praenitentcm
jj nifi uira, 5lt;;c.	Planior erit contrarietas il«	16 Santflumbî	al. failuinl?
la,nifi eum uita Nam femel atepiterum dicit da		jo Macbara al. Mabam.ead.lin.Ha:rim»
mnaros nec uiuos mortuos		ak	Horeim»
42 fufficentc	ak fuffic enter	ji Atamram	al. atamrat»
Uj 2 antequem	al. antequam	;4 micantibus	al. micantiuJ
7 Herantis	al. Heranrans	î9 pofthæc	al. poft
ç ermolarori	ak erinolaror	40 Primo Luie	ak luminefuturi prophe*
27 conquærens	al. conquirens	tæ præfulgcs. Melicautem genuit F al h rem:
42 inrerbeiendae	al. interbeiente	Falbrem autetn
»50 y cleemofynanus, pro miti amp;nbsp;benefico in		^°f lO pergefaftus	al.expergefaflnS
egenos		12 Achamet	al. Aliamef
16 coinmurabit	al. commutabitur	19 arreptamcp	al. arreptaly
19 impauidam	al. nipandam	20 Cafiber	al. Ta fibre
28 proficifeens	al. proficifeentes	2i in terra	al. intertx
29 timens	ak timentes	22 Abrahat al. Arabat.ead. lin. exciraretuf
•• jy alchidera		ak	excitarrt
jgy 6 infœlicitatcm	al. inûrlicitatc	2j extirparet	al. exftupard
8 anhelo	ak anelo	2« captantes	ak capientrt
20 Qtiando al. Qironiam.ctcad.Iin.excr		30 corrufeat	ak eborrufeat
cuit al. exeteuit		jy Abraabat	ak Abhraat
z6 infequitur	al. confequitur	4î Abrath	al. Atrahat
40 CX	al. Si	*0^ i maiorem	ak a more
47 Tibiiam font. Paulo aliter apud Ara-		6 Abrach	al. Abrahat
besiegt tur.		ly Vebelä al. Bebelo,5ipauloanteBetIia!x
,gg «2 Auilcah. al	anileatbe.ad.lin.quoniam	16 Zaoda	ak ZoadX
ak qiiando.Ieg.quin.Arab. j^^jy «tny«		20 producente	forte,prodeunteni
Eagnei Enhu.		14 patuit	ai. potuit,uelpatuerit
2ot y Kabalacbar	al. Kabalabar	26 nefeios	ak ncfcius
8 poftquem	ak poftquam	18 quituens	al. défunt
9 Alabez	ak alubez	;i in arras	al. marras
10 Ezerigi	ak Azerigi	Î2 Bertam	al. Bereani
11 Abhalati	al. Alcbalacbi.cad.lin.	jy corufeat	al. eborrufeat
Kabalachbar.al	Kabalachor.	37 corufeus	al. chorrufeuS
ly Icrcfab al	, kfefab.in Arab, alcon	38 Alatbor	al. Alahot
ietharib		39 fibi	al. filiï
21 probaret.al. proparet al.propriorit.for		41 mcnfium al.	menforum,uel menfarî
teprdpbetaret		46 fruftrabar	pro fruftrabatut
î4 quafi	al. quàm	47 quiquam	pro aliqui
ly dominus	al. fonus,dominus inquit ’	:°7 il aftionc	al. occafione
iO2 î^ admonitum	ak ad nutum	ly Azuebri	al. Azuhri
41 uero	al. uno	19 uenent	al. uenit
4j continente	al, continentem	14 Qiiamplurcs	pro complûtes : ead, lin.
toj j banc lucem	ak hominem luci na*	al. refpuerint
feiturum		»ƒ dulcheia ak	Dulbeia.cad. lin. Arrafix
y Leg.SalechautemArgauna		ak Aorafa
6 Thaod	al. Toadôi Tharoeb	îï affignaretjproi	udicaret.Siipfc, proiplî
			34 diebux