Verzameling van brieven, attesten en foto's over de toepassing van den 60jarigen arbeid van C. de Mooij, Luit.-Gen.l.-titr. b/d Geneesk. Dienst d. Landm. 1864-1924

5 - 10 - »99, 252

ma 2

__iiar teil j ken van prospec

tussen, enz der door U Gedane uitvin^incen. Hier zijn te velde nog alle in gebruik, U’^® Hottanverbanden die wonderen doen en sedert verleden ook Uwe koordverbanden die ik herhïb ldelijk zeer hoorde roemen. Uw raderbaren gebruikt men, zooals U weet nog altijd als uitstekend vervoermiddel in garnizoen, raa«ar tegen Uwe tenten be-8tailt; hier nog altijd het bezwaar, «hit wij daarvoor gebrek ami transportmiddelen hebben.

Voua save*, awns daute (;ue du «30 au SS avril i^na ^iin vi- uo tenir 1 urio un 000^x0« Intcriirvtioïuil 00 i^ccino lalllV lre nvoc cxpaul* tl Ml. Uno 00x11)0 de cotte oxp coiti on aoïnv r^-oervoc *. l^avlnUïUi aiilUlre d wt rau» f.^ea 4* t^ l’lnlti- tour d^a 1092» et loo dlroctouro oe-raient deeireux d*y faire fidaror, on r.Aio tlt;xj£gt;a que vitro portrait« (uelcuos doeut «nie 00 rf?p» portant à la queoUm. Ile doorruiomlont noten» dont le texte« en lioUc'ndaie« de votre article pf ru en 1092 cinno le Mo. 33 do quot;J)« Oonoeakwidi» 60* et oelui de l«artiole du 17 déootatre 1910 p^ru dnno le Bo.0 de quot;De .ilroncquot;, ^uelquoe roneelgneoMAta de votre pf rt our l’état notuel de l’avia tion w nit iro eux Payo-isua aertilont tuun«! le« bienvenue. A vous voullea bien ne f' Iro ixtrvenlr œa di» verb doouatmta, je ne olKÀr^;erai bien volontiere de lea tr ' ot)ottre x* Foria.

VeaiUea a^précr, Uonuleur lo Moutewtnt-Oéné* rra, 108 ejuv nœu do ? ewaideiF^tloo If plus kUatinguée.

| nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kotta-Ra«S||k^^^^J!^'

Zeor bedankt voor Uwen iutrteiijkeix i^^lukwenach en de toezendln^j van proetJectuaBon on ie door U ge» dane 41 tviadin.s©n. Hier zijn te velde nog alle In gebruik Uwe Rotban verbanden die ’zonderen doen en sedert verleiten ook U^e Woordverbanden die ik herhaaldelijk zeer Morde rom-en.

Jve Raierbaren geb mikt cien, zonale U weet nog alt lid nla uitatekênd vorvoerraiddel in garnizoenen Buar togen (fwe tenten boataa t ixier nog altijd het bozvjiar, dat wij daarvoor gebrek aan trannporUdd- ■ delen hebban»

v nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;(w.g.) J.B.VAÏÏ H;3iJT2.

A. W. M. VAN HASSELT.

□vergedrukt uit de Verslagen en Mcdedeelingen der Koninklijke Akademie | van Wetenschappen, Afdeeling Na/uurkunde, 2de Reeks, Deel XVII.

SX«^ gt;w»-»A'»•«®i.«Fgt;lt;**f» '*■*««gt;5#«»» «•'quot;»•e*i0«*'«nM»«fli .?^..^®#^^5f5^@,^ lt;«9ewAS i^E^»M«SM}MOi!!!lgt;m

A13 iiooiV Vön 1X61 aiöm^tvak ^oht ik nAj gca-wpon b.h.tz.O. nu gij w.’jorea ^.joaewÄneiü/k-rertrarmn ü? hot pwit striât hoa fiiittnirfxn Alenttt to wjélAtea, mjn «^ei^o^^erutrjn. dank 'quot;^' tf»« ho 'b'-örv'^ u vooï’ al hot^^oen dooi’ V i^ÔÇlB“ roiKx« IMSïV a?iïÉlSi«A.MWWM-P^A IW.2ï“ äsiX^iry^^i^-JSILj^A.«Plo oporferiF^:«^,. yaa ht v ß»vjA4 v^iu aültair« aioftowoivXóiiihj;, gt;, un mü.ka »oot?ü1 mt mxh'bv^t de ïïe/vtnóolih^ van, ais do V0a:voe.xïâiti.a';}iôn voor onse aleka '’n guwonii© mUitfiiren..

, Ik durf U do vurMatverin^ ^iven, oat do Völo on hoogst hôXaa^^ljkô voibeterini^ft noor u bot obïsFö ^abracht, niet ail»on wt !Xlt;K «Aankhaar^xeia tiowr do staken zelve op aoor^n pril® ypruen i^ateXh» mikar ook ooor aU^ É^l^yJJrM^^J'K A^neo^-^jSu^^ nbsp;nbsp;nbsp;^^ aokor nioT het niaat .ö^ï^[ 3^* ten searute ^rorden ^wax^

f/ocat ow'd «^Kvxuuield arpoedii^ ^^haal te» ru^^Cii-öx'on on tau^^d u nof; inn^^n tijd de Xn«t bostaXen, u*o boij-tx* kracixtoa aen te wetuien op xxöt gebied, vuarop go atoedn «et soevety. yxwjhAj^i'k2^’i^^

Het is heden juist 24 jaar geleden ¹) dat ik de eer had, de aandacht der Akademie te vestigen op eene buitengewoon groote vergiftige slang, uit Sumatra (of Borneo) f).

Zoo toen, als nu weder, trof het mij, dat onder de giftslangen — die zieh, in het algemeen, niet door bijzondere lichaams-lengte kenmerken, en die veel meer door hare gifthaken dan door hare kronkels te vreezen zijn — zóó belangrijke uitzonderingen op den regel worden aangetroffen, die deze beide voorwaarden in zich vereenigen.

Als vervolg op mijne toenmalige mededeeling, zie ik mij thans in staat gesteld eene nadere bevestiging daarvan te leveren, door de goedheid van mijn’ geachten oud-kameraad, den Officier van Gezondheid der ist“ klasse C^DE Mooij^ die mij, voor eenigen tijd, een waar monster-exemplaar dezer inderdaad merkwaardige giftslang uit Sumatra heeft medegebracht.

Ontegenzeggelijk behoort zij, evenals de vorige, tot het genus Naja (Dendroaspis Pitzingek, Hamadryas Cantob,

Zie, in de f^erslaffen en Mededeetitiffen voor 31 October 1857, mijne «Aanteckening over eu beschrijving van een individu der grootste tot nu bekende giftslangen, uit het geslacht der Naja’s”.

f) Wijlen de Heer Wassink wist mij niet met zekerheid te zeggen, of hij dit exemplaar uit het eerste, of misschien uit het tweede dezer O.-I. eilanden had verkregen.

Trimeresurus Duméril), waarvan ik destijds de juiste species, bij deze schrijvers en bij onzen Schlegel, niet heb kunnen vinden, zoodat ik haar den soortnaam van ingens *) heb bijgelegd, waarover, alsmede over hare nog eenigszins onzekere synonymie, naar de bovenaangehaalde » Aanteekening” mag worden verwezen.

De kop met zijne kenmerkende auxiliaire achterhoofds-sahilden, de^gifthaken, de schubben, de schilden van buik en staart, de vorm van den laatsten, de bij beiden ontbrekende teekening door vlekken, strepen of banden, komen geheel overeen, alleen de overal gelijkmatige kleur is niet bruin-geel, doch meer donker geel-bruin, en in ligchaams-lengte overtreft dit exemplaar het eerste nog vrij aanzienlek.

Voor zoo verre..ï),ls, mij destijds de erpetologische litteratuur had geleerd en mij door hoog geëerde vrienden, wijlen Prof. J. VAN DER Hoeven en Prof. Schlegel f) bevestigd werd — of sedert grootere vergiftslangen gevonden zijn, is mij onbekend — was het toen vertoonde individu langer dan eenige andere bekend,e. Het mat nagenoeg 3^/3 meter (3 m. 43).

Uit het U thans voorgelegde exemplaar blijkt, dat deze A7aja-soort eene nog grootere ligchaamslengte kan bereiken. Zoo als ge U kunt, overtuigen, geloof ik niet te veel te zeggen, door het eene ware »reuzenslang” onder de Serpentes renenati te. npemen. ; ,

Het is nog 47 centimeters langer dan het vorige, bezittende het eene lengte-afmeting van bijna 4 meters (meer dan 3 m. 9.0) i§j,.^.alzoo ongeveer^ gelijk aan die van 2 mannen ’^an ^^Rhiji4.j.ygeten! •

*) Zij heeft'overigens groote verwantschap met den Trimeresurus opAio-p/ia^us van Dumèril en Bibron.

— f) Schlegel schreef mij hieromtrent, dat deze niet alleen de grootste N'aja, maar tévens de langste van alle vei-giftige slangen'was,” Hij sclieên in twijfel, of het een geer oud voorwerp kon zijn van zijne Sfaja bun-garus.

§) «Meer dan 3 m. 90” zeg ik, en zulks op grond het mij voorkomt, dat nog een klein gedeelte van het uiteinde van de, anders meer stompe, hoornachtige staartpunt is afgebroken.

niet uitweiden, doch over de wijze waarop zij bemachtigd werd, hoe de Heer de Moou daarbij is te werk gegaan, en wat hij wijders bij haar heeft waargenomen, nog een woord toevoegen.

De slang werd door de Moou, destijds gedetacheerd bij het leger in Nederlandsch Indië, alwaar hij, zoo op Java als in Atjeh en te Palembang, eenige jaren gediend heeft, in October 1877, in de binnenlanden der laatstgenoemde residentie, in een alang-alang-veld te Tebing-Tinghie, gevangen.

Een paar kettinggangers hadden hem bericht gebracht, dat, even buiten de benting daar ter plaatse, zich eene groote en zeer gevreesde slang, tot de vergiftigsten behoorende, ophield.

Na zich met een’ scherpen klewang gewapend te hebben, en voorzien van eene lange, galfelvormig gespleten bamboe, begaf hij zich, met zijn’ desgelijks toegerusten »jongen”, naar de aangeduide plaats.

Weldra ontdekte hij het reusachtige dier, dat zeer rustig in elkaar gekronkeld lag en, bij de voorzichtige nadering, geene pogingen deed tot aanval of vlucht.

Db Moou stak haar zijne bamboe-vork, vlak achter den kop, om den hals en drukte dien met kracht tegen en in den grond, waarop de slang den bek wijd opende, maar met het lijf en den staart veel minder bewegingen maakte dan verwacht en gevreesd werd.

Hij had zijn’ jongen een’ tweeden, langen, gewonen bam-boe-stok medegegeven, aan welks ééne uiteinde eene met chloroform rijkelijk bedeelde spons was bevestigd.

Deze werd diep in den open bek der slang gestoken en fet in de keel gedrukt, waarop het dier, na verloop van een kwartier, volkomen bedwelmd bleek te zijn.

Om de slang niet te beschadigen, zooals gewoonlijk, door het d.ooden met houwen of slagen, werd zij naar huis gesleept, met goed verzekerden kop, en daar stevig op eene plank gebonden. Onmiddellijk werd het lichaam geopend en de huid met den kop afgeprepareerd.

Bij het nazien der ingewanden bleek, dat het geheele darmkanaal, bij overigens ledige maag, door eene soort van

draadvormige ingewandswormen bijna geheel was opgevuld, iets, wat de Heer de Moou kort te voren ook bij een’ door hem gevangen Python had waargenomenf en waaraan hij het toeschreef, dat het, vermoedelijk zieke, vermagerde dier zoo ongewoon weinig wederstand had geboden.

De drukking van den bamboe-gaffel op medulla oblongata en spinalis zal evenwel tot dit laatste ook wel het hare hebben toegebracht.

Voor de wijze waarop men vergiftige slangen, zonder ze te verminken *) en zonder groot gevaar voor zich zelven, kan bemachtigen, acht ik deze waarneming van den Heer de Moou niet zonder praktisch belang, evenals zijne medegebrachte buit zulks is voor de wetenschap. Voor een en ander heb ik het genoegen, hem, ook bij deze gelegenheid, mijn’ besten dank te betuigen.

Deze RADERBAAR wordt geheel gemaakt overeenkomstig het in 18^ door Gen. C. de Mooij uitgedacht stelsel, vanquot; welke constructie er in Nederland en Ned. Indië zeer velen in gebruik zijn, waarvan ik er velen tot volle tevredenheid heb mogen leveren. Ze zijn voorzien van de laatste verbeteringen, aangebracht op advies en in overleg met den uitvinder.

De draagbaar hangt loodrecht onder de hoefijzervormige as aan lange stalen stangen, van prima kwaliteit Engelsch veerenstaal, en kan zeer gemakkelijk aïgenomen worden.

In „Een en ander over Montenegro en Servië” schrijft de leider der MontenegriJnsche Ambulance, ond-odicier van Gezondheid 0.-1. L. H. KoppESCHA.\R : Met het oog op het transport der gewonden, wil ik hier nog wijzen op de noodzakelijkheid voor ieder leger, om een groot aantal raderbrancards „De Mooij” in voorraad te hebben. Ik had er één ineegebracht naar het front en voortdurend heeft die daar dienst gedaan onder zeer ongunstige omstandigheden, wat het terrein betreft. Maar de constructie en de bediening zijn zoo eenvoudig, dat zoowel Malissoren als Montenegrijnen er onmiddellijk een goed gebruik van wisten te maken. Zooals gezegd; ik acht het den plicht van elk leger om die raderbaren in grooten getale in voorraad te hebben ; één per compagnie, zooals in ons légers is absoluut onvoldoende. Als het oogenblik van het grootste transport daar is, kunnen chauffeurs, benzine, paarden of koetsiers ontbreken, maar nimmer zal ontbreken de hulpvaardige plattelandsbewoner, die op dat moment de brancard zullen kunnen bedienen.

Bij het noemen van deze raderbaar zij het mij vergund een woord van hulde te brengen aan den uitvinder, onzen landgenoot Generaal De Mooij, die, op zijn hoogen leeftijd, het nog heeft mogen ervaren, dat de ondervinding omtrent zijn geesteskind een definitief oordeel heeft uitgesproken.

Eenige beoordeelingen aangaande bet STALEN ZIEKENRAAM en de RADERBAAR systeem „DE MOOIJ”.

Voorgelicht en rondgeleid door den heer de Mooy (gepens. kolonel van den geneeskundigen dienst) was ik in de gelegenheid zijn zeer interessante modelkamer, Lange Voorhout te ’s-Gravenhage te bezichtigen. Deze modelkamer bevat een verzameling van modellen van voorwerpen voor het verplegen en vervoeren van zieken en gewonden en het verleenen van eerste hulp, voornamelijk in tijd van oorlog, ter ondersteuning van de conservatieve chirurgie.

De uitvindingen van den heer de Mooy loopen van 1862-1910. Zijn zoo geheel belangloos streven was steeds het vervoer van zieken en gewonden zoo gevaar- en pijnloos inogelijk te maken voor den patiënt zelf en tevens zoo geniakkelijk en in gevallen van besmetting zoo gevaarloos mogelijk voor den helper ; zeer veel ervaring deed hij desbetreffende op tijdens zijn verblijf te velde in Ned.-lndië. Daar werden zoowel spalken en andere eerste verbanden als vervoermiddelen en tenten vervaardigd, uitsluitend van de gewassen daar voorhanden, die de inlanders met hun kleine kromme mesjes zeer handig en vlug weten te bewerken en zoo noodig van sarongs, die de inlanders in dringende gevallen afdoen, om ze als brancard te gebruiken.

Ilet materiaal is: de bladschede van de pinang- en pisangpalm. Van deze bladscheden kan men windsels en zelfs groote beenladen maken. Voorts wordt ook schors van andere boomen en bladeren, b.v. voor tentdaken gebruikt. Verder bamboe en rottan.

De heer de IMooy toonde mij in een van zijn vele atlassen, allen gevuld met zeer fraaie eigenhandig vervaardigde teekeningen van zijn ontwerpen, de brancards, hangmatten, tenten, spalken en andere verbanden, die uitsluitend daarvan vervaardigd kunnen worden. Het bamboeraam is dan ook het grondidee geweest van het steeds meer gebruikte en zoo praktische ziekenraam de Mooy, waarover wij een zeer uitvoerige beschrijving in ons vakblad van Juni 1909 gehad hebben. Dit bamboeraam bleek evenwel niet stevig genoeg voor alle gevallen ; het gaf te veel mee en zoodoende bestond de kans, dat de patient, daarop bevestigd zijnde, toch nog te veel gedrukt werd. Toen kwam het steviger raam van fietsbuizen, dat alleszins praktisch bleek en dat thans bij onze geheele vloot zal ingevoerd worden. Ook verscheidene inrichtingen bezitten er tegenwoordig een, en zeer wenschelijk zou het zijn, zoo ook alle politie-posten ervan voorzien waren, zoodat, uitgezonderd spoedeischende gevallen, als b.v. sterke bloedingen of schijndood, de patiënt in de meeste gevallen naar een geneesheer gebracht kan worden zooals hij gevonden is; vóórdat door onnoodig tillen en drukken gecompliceerde fracturen of inwendige bloedingen zijn ontstaan. In zoovele gevallen toch kan de patient zieh zelf op het raam rollen.

Het ware wenschelijk, dat allen, die les krijgen in eerste hulp bij ongelukken, leerden, in de eerste plaats zooveel mogelijk van de patiënt en zijn wonden af te blijven; zoodat er geen infectie bij kan ontstaan. Zoo ook agenten in hun lessen over eerste hulp hierop gewezen werden, zouden zij kunnen zorgen,

dat de omstanders hun ongewenschte hulp iialieteu, liever dan zelf hieraan mee te doen.

De heer de Mooy vertelde mij hoe een zijner collega’s van zijn fiets gevallen was en bemerkende, dat zijn been gebroken was, slechts met de grootste inspanning en met behulp van zijn karwats zich de hulpvaardige menigte van het lijf wist te houden tot het rotting-transportverband en raderbaar kwamen, waarna hij vervoerd werd, zonder dat de fractuur gecompliceerd was geworden.

Gaan wij over tot een geregelde beschouwing van de verzameling, zoo zien we eerst de instrumenten. Hier is de kogeltang met sonde. De sonde is van ruw porselein, omdat daarop zwarte streepen zich vertoonen, zoodra het in aanraking komt met weefsels, waarin zich loode kogels bevinden. De sonde (volgens Nelaton) wordt aan de tang bevestigd. Ziet men na sondeering zwarte streepen, zoo is men zeker, dóór den kogel te kunnen vinden en kan deze, gevat tusschen de twee scherpe puntjes, naar boven gehaald worden. In de verzameling bevinden zich Ï^vijandelijke kogels, op alle manieren vervormd, die zoo zijn geëxtraheerd,. Op de tegenwoordige hulskogels heeft deze tang even wel geerpdat. Verder een slokdarm- en maagsonde en de bekende hechtingnaald van de Mooy, die zonder naaldvoerder gebruikt kan worden, omdat ze lansvormig insnijdt. De draad wordt steeds weer uit de inkeping losgemaakt, wanneer ze doorgetrokken is, daarna wordt de naald teruggehaald. Aan het einde heeft de naald een ring, wijd genoeg om over den pink geschoven te worden, zóó kan zij nooit wegraken,

Verder zijn er draadvoerders, een laarzen- en gipsmes (een knipmes), gebogen, met stompen punt en getieel stompen achterkant, dienende om zoowel laarzen van gewonde voeten, als met lijnolie doorweekte gipsverbanden los te snijden. Na het verbinden van de wond aan voet of been wordt de opengesneden laars als spalk gebezigd en dus weer aangedaan en vastgebonden worden.

Voorts de jodoformstrooier met vaste deksel. Een kiezentang, uitsluitend om te velde te gebruiken, omdat men onmogelijk daar al de passende tangen voor boven- en onderkaak kan meenemen. Deze tang is verstelbaar door kleine losse haken, die aan den eenen arm bevestigd kunnen worden ; de andere arm is voorzien van een tamelijk dikke caoutchouc knop, die, door den zeer sterken hefboom van de tang, de kies zeer vast pakt, zonder, zooals uit de resultaten gebleken is, kronen af te breken.

ëti hoornen urethra Sonden, omdat de mieren het caoutchouc opeten en de sonden, daarvan gemaakt dus in Indië ruw van oppervlakte en onbruikbaar worden. Hierbij is een sonde, die naar l)eneden toe met kleine bochtjes steeds dikker wordt, zoodat de rekking met deze ééne sonde kan gebeuren. Voorts een balsein-peru spuit in étui, bestaande uit een groote tube met perubalsem gevuld en waarop men inplaats van het dopje een canule kan schroeven. Met deze dunne canule is het gemakkelijke in diepe, nauwe wonden de perubalsem naar binnen te brengen.

Na de instrumenten zien we de geneeskundige toestellen. De nu nog (óók van metaal) veel in gebruik zijnde maar oorspronke-t.. lijk caoutchouc koé^ een buis opgerold tot een plat vlak, dat ook gebogen kan zijn naar de vorm van het lichaam en dient om permanente koude of warmte aan te wenden, zonder den lijder te bevochtigen.’ t^W Zÿ.»» ^/^ ^gnt^r^-e-^jéj^Z^gt;-r^,^ilt;gt;A-â^.

Van de verbanden zien we de oorspronkelijke koordverbanden. Een pakje, waarin een pakje dubbelgeslagen gaas, dat als ^uUenste omslag nog een papier heeft, evengroot als het gaas ; een koor3je^ Niveau binnen naar buiten door gaas en papier gehaald aan beide openslaande kanten. Men kan dit pakje gaas dus zonder de vlakte, die met de wond in aanraking zal komen, te verontreinigen, zelfs tusschen de kleeren van de patient met één hand inschuiven en het daar als een boek openen door aan een van de twee koordjes te trekken.'4^zgt;z^gt;zi^gt;zlt;,ï^«X*gt;»gt;^xÏT;lt;i.^i!^«!Slt;»-.

Dan de rottan transport-verban den, bestaande uit naast elkaar bevestigde einden rottan van de gewenschte lengte. De verbanden zijn voorzien van linten die éénmaal omgeslagen en dan vastgestrikt kunnen worden. Op elk verband staat geschreven voor welk lichaamsdeel het bestemd is; het lichaamsdeel daarin gebonden, blijft in de gewrichten onbeweeglijk.

Bijzonder mooi zijn de spalken vervaardigd van leêge spijs-blikken en telegraafdraad ; het laatste wordt in oorlogstijd bij hoopen aan den weg gevonden, daar de vijand dat toch het allereerste doorsnijdt. Met behulp van één spijker, hamer en schaar maken de soldaten die spalken zelf. Dan de transport-verbanden van bamboe uitgesneden en eindelijk de rek- en vouwbare lijn-olie-gipsverbanden. Een gipsverband n.l., dat losgeknipt moet worden, wordt niet weggegooid. Men begint met het verband, dat los moet, eerst langs de kuiplijn met een kwastje met lijnolie in te smeeren ; na indroging telkens weer, tot het week en buigzaam is en zeer gemakkelijk met gipsschaar of mes is open te krijgen. Nadat het afgenomen is, bestrijkt men het van binnen en van

buiten rijkelijk niet lijnolie en laat het drogen, het verhand is dan donkerbruiu en taai en buigzaam en kan te velde verder als spalk of beenlade dienst doen.

Ziekenvervoeriniddelen zijn : de portatieve houten brancard met kap, ook van bamboe of fietsbuizen gemaakt. Be algemeene op alle brancards passende ,kap ; met riemen wordt deze kap op het raam van den brancard vastgemaakt. Be raderbaar voor één en twee lijders. Be algemeene brancarddrager met kap. ^'Be bij het leger ingevoerde munitie-kar, bij schietoefeningen in de garnizoensplaatsen gebruikt om munitie naar het terrein te brengen en tevens geschikt om desnoods bij ongelukken lijders te vervoeren, liet bekende portatieve stalen ziekenraam en de tri cycle-fiets met ziekenraam voor één lijder, dat nagemaakt in gebruik is. Be brancarddrager heeft twee zeer groote wielen, waartusschen een raam van stalen veeren is bevestigd, dat de schokken breekt. Be portatieve brancard of het raam wordt met vier lussen opgehangen aan de haken die aan de veeren zitten. Wanneer de patient op het raam ligt en dit aan de veeren bevestigd is, kan het raam zóódanig verschoven worden, dat de last in evenwicht is en daarna met schroeven worden bevestigd. Be in evenwicht zijnde last is dus schijnbaar minder zwaar. Als het zeer warm is, kan de kap ook boven den lijder inplaats van aan het raam, waarop hij ligt, aan de veeren worden vastgemaakt.

Be kruiwagenbaar, bestaande uit twee door een as verbonden wielen (kunnen ook fietswielen zijn) kan voor ziekenvervoer gebruikt worden. Het ééne uiteinde van het raam, waarop de lijder ligt, wordt op de as bevestigd, het andere uiteinde dient als handvat bij het voortbewegen. Het voordeel van deze kruiwagenbrancard is, dat één man in staat is de vracht te vervoeren, waaier anders twee voor noodig zijn. Bij de brancard voor vier gewonden zijn dan ook vier man voldoende. Eén stel wielen kan tot steunpunt dienen voor vier ramen. Het ziekenraam tenslotte past zoowel in de auto, ziekenwagen als op den raderbrancard. Ook in spoorwagens kan het op beide bankeu van alle klassen, ook in B-treinen, worden neergelegd ; daar de patiënt er op bevestigd kan worden is het binnendragen geen bezwaar meer. Vroeger toen dat niet kon, werden in een goederenwagen acht ramen van gasbuizen gemaakt, opgehangen door toepassing der perpendiculaire suspensie. Bit gemakkelijk vervoer is een groote vooruitgang. Be verspreiding van gewonden in oorlogstijd toch is van het grootste belang, omdat zoo licht door de uitwaseming van veel wonden bij elkaar typhus-epidemiën ontstaan.

De raderbaar is gemakkelijk te oulsnietten, daar zij van een afmeting is, die de binneninhoud of ingang van een groote des-infectieoven niet overschrijdt en het vertinde ziekenraam verdraagt een temp, van HO® C. zeer goed. En heeft men geen oven bij de hand, dan kunnen alle deelen van raderbaar en raam met kreosolzeep worden ontsmet. Het zeil, dat op het raam gespannen is, kan ten dien einde worden losgemaakt en afgenomen.

Geen ronde, maar alle vierkante teuten, omdat een vierkante ruimte meer plaats biedt. Daar is de portalieve pyramydetent voor 6—lijders. He portatieve gibus-tent voor 12 lijders. He porta-tieve hoepeltent voor 4 lijders en de muskietentent. Al deze tenten zijn in Z.-Afrika van ^l^^S^^bOlgebni^kb^^

Zeer praktisch is de methode om f^aff^innénquot; uityÜe koorden, die de tenten met den grond verbinden, te ontspannen. Bij slecht, nat weer toch, krimpen doek en koorden en scheurt de boel. liet is een heel werk, dan al de koorden los te maken en te vieren, er gebeuren bij heel slecht weer, soms ongelukken wanneer de mannen struikelen en de grond erg doorweekt is. Buitendien is het dan dikwijls haast onmogelijk de koorden gelijk te spannen en gaat dus de tent scheef staan. Bij deze methode is eenvoudig onder den steunpaal in het midden van de tent een blok aangebracht. Is het noodig, dan slaat men dit blok met een grooten hamer weg en de koorden zijn ontspannen. Al deze tenten kunnen opgerold en aaitje raderbaar opgehangen, worden meegevoerd.

En nu zien wij eindelijk nog de ,/Hoode Kruis-teekens^'. He platen of schilden met het Roode Kruis erop. Heze zijn altijd en overal zichtbaar in tegenstelling met de Roode Kruis-vlaggen, die soms door regen geheel neerhangen of door een bepaalde windrichting niet gezien kunnen worden. Hit toch is al eens een pretext voor den vijand geweest om op ambulancewagens te schieten.

Tenslotte toonde de heer de Mooy mij nog zelf vervaardigde gipsafgietsels van lichaamsdeelen, zelfs van gezichten, sommigen genomen vóór en na de operatie.

Voor hen, die niet in de gelegenheid zijn deze interessante verzameling te zien, hoop ik, dat ik mijne beschrijving duidelijk genoeg heb kunnen geven.

Ro. 1687. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;vantail Ferak,15 Loo’7S.

Ik heb de eer V Hoogedelgestrenge mede te doelen,dat de gezondheidstoestand van den Officier van Gezondheid Isto Klhe-ae C. de Mooy na 11 de vermoeienissen, die hij heeft too Toebracht en den onbezweken ijver die hij voortdurend aan den dag-gelegd heeft,belangi^ijk ia geschokt,zoo-dat het te voorzien is,dat hij eerlang zal moeten worden geëvacueerd.

Keeds dadelijk zou ik daartoe over-gaan, ware het niet dat de .ugt;oy,wtèn8 yver geen palen kent, mij dringend verzocht heeft hem nog voorloopig hier te laten b blijven.

ik heb aan dit verzoek gehoor gegeven, doch indien hij binnenkort niet merkelijk verbetert, zal het noodzakelijk zijn hem tegen zijn wil, in ’t belang van zijn gezondheidstoestand ter evacuatie voor te dragen, kunnende hij alsdan in afwachting van sijn vertrek naar Europa de hem nog overschietende tijd in het belang zijner gezondheid in de bovenlanden van Java verblijven, van mat heeft hij behoefte en heeft daarop na zijn uitstekend volbrachten taak te AtJoh ten volle aanspraak.

J’ai l’honneur aujourd’hui seulement, par la notice biographique qu’a bl?n voulu me transmettre Monsieur le Directeur du service de Santé de l’Armée Néerlandaise, votre adresse.

Il m’est dons possible de voua adresser personnellement l’assurance et de mon très profond respect et de la gratitude de l’aviation sanitaire, que i J’ai l’honneur, en quelque sorte, de représenter puisque Je suis, sans aucun doute, le médecin quiÆ i fait, Jusqu’à ce Jour, le plus d’évacuations de blessés et malades par la voie aérienne, et que Je mène une très active campagne de propagande eu faveur de ce moyen de transport.

Votre nom m’était familier depuis mes débuts dans la médecine militaire, il y a plus de 25 ans par l’aiguille à suture qu? est utilisée dans nos approvisioiusnements Mais il a fallu que les circonstanoes de guerre, au Maroc en 1921 me fissent intéresser à l’aviation sanitaire et à l’historique de la question pour apprendre le rôle que vous avez Joué Lcette occasion, et en même temps, toute la série de remarquables inventions que le service de st^. té vous doit.

Votre quot;Brancard à rouesquot; en particuli^ que nous appelons, vous le savez du tem» un peu impropre de brouette porte-brancanZ (la brouette étant caractérisée par une ou deux roues à l’avant et non au centre de j

de gravité) a joué pendant la grande guerre sur notre front un rôle de toute première importance. Cet appareil vous donne des droits à une impérissable reconnaissance.

Mon ami et collaborateur M. Julliot a i bien voulu me communiquer des lettres que vous lui a'sSez adressées en 1913. J*y al troue vé exprimées, en des termes d’une grande élévation vos idées sur la propriété soient!* fique, sur les secours à porter axjx blessés et malades et sur la concorde entre Mations que je vous demande 1’autorisations de reproduire dans l’ouvrage que je prépare sur l’aviation sanitaire.

De semblables paroles, qui vont au coeur des médecins militaires de tous pays, par un même idéal, méritent d’être conservées. TEllea sont la conclusion d’une longue carrière d’honneur et de dévouement devant laquelle nous nous inclinons avec une respectueuse admiration.

Je vous prie d’agréer. Monsieur le Lieutenant Général, l’assurance de mes sentiments les plus distingués.

Ba war fur uns haute , aa 11.^.07 «ia ^rosser Vorau« dureh Herrn Oeaeralarat de Mooy ait einer Brfindua« hakaaat «emoht zu werden,die uns eine «rosse parae-tisaha Zukunft zu haben scheint fÖr den Transport ron Patienten , ladaa «an sie , ohne sie auf ziehen und anaufassen ron einem Orte zum anderen hofürderen kann •

Mit dieser «anialea J^rfindung kann »an rielleltóit ▼iele Mensehenlebea erhaltOA î wir wSwechen Ihnen Gluck zu derselben und danken Ihnen herzlichst för Ihre Vorfithrung •

Zeer bedankt roor Tlwen hartelijken gelukwonsoh en de toezending ran prospectussen enz. der door H gedane uitvindingen • Hier zijn te velde nog alleen ia gebruik Uwe Bottaa verbanden die wonderen doen en sedert verleden ook Hwe Koorlt;l verband en die ik hethaaldelijk zeer hoorde roemen •

Uwe änderbare» gebruikt men , zooals V weet nog amp;1-tlld als uitstekend vervoerwlddel la garnizoenen , mar tegen Hwe tenten bestaat hier nog altijd het bezwaar , dat wlJ daarvoor gebrek aan transport-Middelen hebben •

De faculteit fier Geneeslcunde te Utrecht acht zieh gelukkig de zeldzame gelej^enheld te hebbeet, heden in U een hoogst verdienstelijk geneeskundige te,eeren'op zijn negentigste verjaardag^ Zij biedt U, Generaal de Mooy, hare oprechte gelukwenschen aan op dezen voor Ü en voor het Nederlandse?!« en Hederlandsch-Indlscho Leger gedenkwaardige«! dag»

Lang is het geleden, sedert gij te Utrecht Uw geneeskundige opleiding ontvingt èn tot .Officier.vap Gezondheid werd bevorderd, maar de grondslagen, die hier werden gelegd voor Uw laterp eervolle loopbaan zijn wel hecht gebleken» De Faculteit meent zich te mogen onthouden van de opsomming van al hetgeen Uw vindingrijke geest gedurende velé Jaren tot stand heeft gebracht in het belang van' de gewonden in don oorlojg» Het is niet alle'en Uw technisch vernuft, gepaard met wetanwehappe-lijke zi4, dat tot practiache, blijvende uitkomsten heeft geleid, in de eerste plaats was het Uw roeping als. geneesheer, als heelkundige, om gewonden het leven te redden, hun lijden te verzachten en hun genezing te brengen, welke U de Rottantransport-verbanden, de raderbaar en de koordverbanden deed uitvinden Sii het is van algemeens bekendheid, hoezeer Gij met zeldzame volharding in d’e practijk hebt weten in te voeren, hetgeen Gij, man varx groote ervaring, wist dat goed was»

Bij het aanbieden van hare gelukwenschen spreekt 'de Faculteit’ er dan ook hare vreugde over uit, dat U het zeldzame voorrecht geschonken is, op Uw ne^entigsten verjaardag met voldoening en trots te kunnen terugzÈÈn op een zoo nuttig leven in dienst der lijdende menadhheid. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Namens

, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Médecin Dr. 0. DE MOOT.

Il m’est très agréable, au moment oÂ vos amis s’apprêtent à fêter votre quatre-vingt-, dixième anniversaire, de vous apporter, au nom de l’Armée Française, l’hommage de notre reconnais sanoe pour le précieux appui que notre Service de Santé a retiré des intéressantes inventions que vous avez imaginées dans les domaines les plus divers.

Qu’il se soit agi d‘instrumentation chirurgicale, d’appareils d’immobilisation de fratures, de moyens de transports de blessés, nous avons pu faire usage, au cours de la grande guerre des matériels les plus perfectionnés et c’est souvent en s’inspirant de vos idées qu’il a été possible de les réaliser.

, Depuis la guerre même, pour le transport des blessés dans les pays d’outre mer, nous employons couramment l’automobile à chenille se rapprochant du lonk tank que vous aviez proposé, et de l’avion sanitaire, dont vous aviez de très bonne heure, prévu l’utilisation.

En vous exprimant les voeux que je formie pour votre santé, je vous traduis les remerciements

remerciements et la reconnaissance de l’Armee Française et je vous prie d'agréer, Monsieur le Général Médecin, l’assurance de ma haute.conside ration.

IN D/UiKBlt;^?:iT UND BjSWh-DÆüNG MJSIRE HnîRB-llCHSTrJM GLtJ^ÎCKWiiiNSGHji, ZUM 90 JAHRS TAGE, ,

. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;NielsJuelagade 13 Copenhagen K. 8-111-1924.

En vous informant, que votre ingénieux perteur universel paracl^oc I) avec brancard 2) est toujours employé dans notre armée, il m’est permis de vous envoyer des félicitations sincéaee A l’anniversaire 90-lèjiie de votre naissance,

l) c’est mon brancsrd à roues. 2) c’est mon cadre porte-malade. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

avril prochain va se tenir à Paris un Con^r^s intenaational de médecine militaire avec exposition, Une section de cette exposition sera réservée à l’aviation sanitaire dont voue avez été l’initiateur d^s 1892, et les directeurs seraient désireux d’y faire figurer, e; même temps que votre portrait, quelques documents nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;-i se rapportant à la question. Ils demanderaient notamment le texte, en hollandais, de votre article paru en 1892 dans le no.33 de “De Geneeskundigequot; et celui de l’article du 17 décembre 1910 paru dans le No.8 de quot;De Sirenequot;.

Quelques renseignements de votre part sur l’état actuel de l’aviation sanitaire aux Pays-Bas seraient aussi les bienvenus.

Si vous vouliez bien me faire parvenir ces divers documents, je me chargerai bien volontiers de les transmettre â Paris.

Veuillez agréer, Monsieur le Lieutenant Général, les assurances do ma considération la plus distinguéeô. le ministro de France:

Weimarstraat 4 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;gt;

j’ai reçu aujourd’hui seulement, par la notice biographique qu’a bien voulu me transmettre Monsieur le Directeur du Service de Santé de l’Année Néerlandaise, votre adresse.

II m’est donc possible de voua adresser personnellement l’assuraiice et d© mon tr^s profond respect, et de la gratitude de l’aviation sanitaire, que j’ai l’honneur, en quelque sorte, de représenter puis que je suis, sans aucun doute, le médecin qui a fait, jusqu’à ce jour, la plus d’évacuations de blessés et malades par la voie aérienne, et que je m^e une tr^s active compagne de propagande an faveur de ce moyen de transport

Votre nom m’était familier depuis mes début dans la médecine militaire, il y a plus de 25 an par l’aiguille à Suture qui est utilisée dans no approvisionnements. Mais il a fallu que les cir-conetances de guerre, au Maroc e.. 1921 me fissen Intéresser â l’aviation sanitaire et à^l’histori que de la question pour apprendre le rôle que vo avez joué a cette occasion, et en meme temps, toute la série de renarquablee inventions que le servies de santé vous doit.

Votre quot;brancard à roues” en particulier, que noua appelons, vous le savez, du terme un peu Impropre de brouette porte-brancards, (la brouett était caractérisée par une ou diaux roues à 1’avant, et non au centre de gravité) a joué pen dant la grande guerre sur notre front une rôle de toute première importance. Get appareil vous donne des droits à une impérissable reconnaissance. ) nbsp;nbsp;*

Mon ami et collaborateur M,JULLI0T, a bien voulu me communiquer des lettres que vous lui avez adressées en 1913, J*y ai trouvé exprimées en des termes d’une grande élévation, vois idées sur la propriété scientifique, sur les secours S, porter aux blessés et malades et sur la concorde entre Nations que je vous demande l’autorisation de reproduire dans l’ouvrage que je prépare sur l’Aviation sanitaire.

De semblables paroles, qui vont au coeur des médecins militairos de tous pays, mûs'pa^ un meme i/Cdéal, méritent d’etre conservé es, Kll es sont la conclusion d’une longue çarrlère d’honneur et de dévouement devant laquelle nous nous inclinons

Je vous.prie d’agréer. Monsieur le l.ieute-nant Général, l’assurance de mes sentinients les’plug distingués

10 Hue Oudinot. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Paris 7 6, t

J’ai bien reçu par la valise diploroa-tiqixe les tableaux et la gouttière quj vous avez bien voulu me faire parvenir par l’intemédiair© do U.le Ministre de Pranoe de M.l© Directeur du üQrviç© de Santé de l’Armée Heerlandalce.

Je viens également de recevoir aujourd’hui votre lettre du 16 avril et la photographie représentant l’embarquement d’un malade à bord d’mn sous-marin à l’aide de votre cadre-brancard.

Je me suis entendre avec M.JULLIûï, chargé de l’organisation de la section, d’aviation sanitaire à l’exposition pour que ces intéressants documents figurassenten bonne place dans les vitrines de 1’exposition’rétrospective, et suivant le schéma quh vous m’avez établi. De plus, je me propose d’indiquer verbalement aux congressistes l’immense part que vous avez prise dans le perfectionnement du maté ri al du service de Santé en compagne.

Sans autre‘indication de votre jart, je voua renverrai ces documents après la clôture du congrès à l’exception, si vous le pennettez de votre photographie qui eonstituerait pour moi un précieux souvenir.

qui cot’ fort riche, aurai’t certainement ac-cult;illi avec un tr^s grand plaisir vos plan?' ohea photographlquès si vous n’aviez pas vu â’.incouvénilt;5tt^ vous en des.saisir»

Au total V^i reçu de vous outre une noti ce biographique et une not5.ee résumée de vos travaux, et votre portrait:

Ïo. un carnet contenant les articles parus dans quot;de üoieeakuàdige Courantquot;.

2o» un numéro de *Se Sirenequot;, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;‘

Si vous avez des inutruotions à me’don ner, par l’intermédiaire de M.le Colonel EUKE», le m’empresserai de m’y conformer.

Après le congrès, Je me ferai un plaisir de vous envoyer les renseignements qui pourraient vous intéresser.

De très beaux models d’avions sont exposés; je voudrais bi®i avoir.l’occasion d’aller vous rendre visite à la Haye sur l’xm d’ejx. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

veuillez agi'éer, Monsieur le Médecin Inspecteur dé né ril et vénéré maître, l’assurance de mos sentiments profondément respectueux et dévoués. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;,

Je me hS.te de répondre à la :|.ettre que M.10 Colonel EIJKtN à bien voulu ni adres ser en votrt nom, pour vous remercier du don eue vous voulez bien consentir à notre Musée du

du val de Grace. L * expo si ti on, qui s’est p ro-longue au delà du Congrès', ferme le S mai. Je vous l'enverrai donc à une daté ul prieure’le carnet ccrx.tmant les..articles parus dans ’I’s Gerxseskundige Courantquot;. ’

Puisque vous voulez bleu me laisser le précieux souvenir de votre photographie, je vous en demanderai une autre pour le musée du .val de Grace.

j’ai vainement cherché une bonne photo^râ-' phie de moi. Par suite de la guerre et d’vtn long séjour au Maroc, que je viaie seulement de terminer, mes affaires personnelles ont été dispersées, et je ne retrouve plus 'l’exenolpires du dernier portrait convenable nul ait été fait de moi, précisément le 11 novombre 1^18. Voici cependant une petite photographie pour carte d’identité, qui est particulièrement ressemblante.

M.le Médecin Principal DI -HT, «sera mon inter-pï^ste auprès de vous pour vousjtransmettere mes respects» 11 vous dira Coumont nous avions exposé vos documents dans une vitrine. Ces documents ont attiré l’attention des très nombreux visiteurs et notre ministre de l’air-il.ijeurent Eynto qui est un partisan fervent de l’aviation sanitaire, s’y est intéressé de façon coûte epédale.

Nous avons regretté que votre grand âge ne vous ait par permis d’assister à un centree œni eut été le triomphe de votre laborieuse carrière. Votre rêve le plus cher était réalisé, la démorr-stration en 'à été faite de façon éclatante au meeting d’aviation du Bourget, qui a convaincu le plus scepticûcs.

bi mes loisirs - et Äia^i moyens ne le cermet-talent (avec le r^^n^r^e s.ctuôl, c’est un voyage onérei’x pour les ressources, toujours modestes, d’un militaire) j’irais avec un bien grand plaisir à la Haye. Au cas où une réunion d’aviation y serait organisée, je pourraî.e cependant en avoir l’occasion qui serait précieuse pour moi.

Je vous pris d’agréer. Monsieur le Lieutenant Général, avec l’expression de la vive gratitude pour la bisnvsillmce que vous voulez bien me témoigner» l’assurance de mon très profond respect

Monsieur le Médecin Inspecteur Dopter» membre de l’Académie de médecina. Directeur de l’Eools d*application du Service de Santé du Val de Grâce, doit vous écrire pour vous assurer de'la gratltuçle de la médecine militaire française,pour votre don au musée du Val de Grâce et pour vos fructueux travaux.

Je vous retourne» sous pli séparé, le carnet contenant les articles parus dans quot;De Geneeskundige Courant *•

Vous devez être informé'des troubles actuels de la frontière Nord du'ttaxx)0 français. L’agitateur Âbd-el-Kerlm, ayant réussi à refouler les Espagnols s’en prend 1 nous et a lancé'sur nos postes ses hordes d’ailleurs extrêmement courageuses et bien armées.

'Je xsx viens d’etre appelé d’urgence, par la confiance du Maréchal Lyautey pour reprendre mon poste de combat et organiser le service de Santé des colonnes qùl se préparent pour endiguer le flot des montagnards.

Je tiens, à nouveau» à vous témoigner ma sincère reconnaissance pour le tribut si intéressant què vous avez bien voulez apporter â notre léoent congrès» à votre si grande cordialité vis à vis de moi. Pulssé-je»dans ma modeste sphère, m’inspirer toujours de Totrè noble exemple pour le soulagement des blessés

blessé es et malades qui nous sont confiée. Veuillez agréer» Monsieur le Lieutenant Général, l’assurance de mes eantlmeiqte tr^s profondémont respectueux et dévoués

j’ai l’honneur de vous adresser tous . mes plus sincères remerciements pour le don Ï que vous avez fait au musée du Val-de-Grâce des documents si intérossonts que vous aviez ranls au Médecin Principr.1 Epaulard à l’occasion du nie Congrès international le Médecine Militaire. Il vient de c’en’aviser et je m’empresse de vous témoigner toute ma gratitude pour votre intention si délicate.

Il m’est particulièrement agréable de voir figurer parmls nos oollectlone non seulemmt ces documenta^ mais aussi la photographie du grand homme qui a bout fait pour amé11orer le sort despauvres.bléssés de guerre et dont l’oeuvre si méritoire est coAnue de nous tous? le service de Sanié français est fier de les posséder'maintenant grâce M* a votre générosité qu’il ne saurait oublier.

En voua renouvelant toute ma reconnaissance, veuillez agréer mon Général,!’expression de

do notre grande admiration et de nos sentiments les plus respectueusement dévoués

. . nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Signé DOPTER.

Vergadering op 2R Juni 1924 in de vergaderzaal van het Centraal Laboratorium te Utrecht» Dr. Diehl zegt op blz. 1330 het volgendet als nauwverwant aan het autovervoer wil ik niet onvermeld laten het denkbeeld van onzgn b-e-iaj,3BgÄLJÄdÄ«aS21 OE MOOIJ door hem aangegeven in de Caducée van 15 Aug. 1917 n.l. het vervoer van gewonden op het slagveld in t^nks.

Niet de minst belangwekkende verbetering on het gebied van luchttransport.Ook hier weder is het DE MOOIJ geweest, die het eerst in 1910 dit denkbeeld heeft aangegeven; oen denkbeeld dat destijds door de meest bevoegde beoordeelaars op zijn best met achouderopliydm werd ontvangen, doch dat zien desniettemin sedert voor algsheolo verwezenlijking hoeft vatbaar getooïjd, zij het dan niet geheel on le wijze, zooals de geestelijke vader zich dat oorspronkelijk had voorgestold.

Db raderbaar waaraan onafscheidelijk da naam DE MOOIJ verbonden is, heeft zich als een zeer nuttig vervoermiddel ven gewonden gehandhaafd, In de meeste oorlogvoerende landen waren deze of licht gewljzJbgde (raderbaar brancards) in gebruik en deze hebben o.a. in het pranadie legal- zoodanig voldaan, dat tot uitbreiding van

Zie in verband hiermede Sepahaatafdruk van het Ne der lande ch Militair geneeskundig Archief, Jaar 1830-2e aflevering.

Ketterijen op het-gebied van den geneeskundigen Dienst te Velde door A.A.QdANJFJH»

eparaat-Afdruk van hetNedeilandsch Militair Geneeskundig Archied Jaargang 1891. — 2e Aflevering.

Een kort woord ter herinnering aan de Officier van ^Gezondheid C. DE M001.I, die dezer dagen den militairen dienst als \ GepJ. Dirigd. der 1« klasse heeft verlaten, is zeker in de eerste plaats aan de lezers van het „Archief” welkom.

Niet, dat wij hem zonder dat spoedig zullen vergeten : Wat den scheppenden van den uitvoerenden toonkunstenaar onderscheidt, dat onderscheidt DE MooiJ van de meeste onzer ; blijft van de kennismaking met den laatste hoogstens de herinnering over aan heerlijke oogenblikken van genot ons eenmaal geschonken, bij de eerste blijft een herhaald genieten zijner werken een voortdurend genoegen, Is voor velen onder ons het hoogste ideaal, dat men eens van ons als geneesheer, als mensch, goed spreekt, — is het voor enkele weinigen weggelegd, de wetenschap eene schrede verder te brengen, en bij de tegenwoordige groote wisseling- van inzichten in de geneeskunde weldra aan enkele bevoorrechten nog bekend te zijn, — gelukkig hij, die in staat is iets te scheppen, voor ieders oog zichtbaar, van blijvend nut ! En nog lang zal het duren, vóórdat de Olficieren van Gezondheid van het Nederlandsche leger de raderbaar, de hechtingnaalden, het rottajiverband en de kogeltang vergeten zijn van den collega, van wien in 1873 1) door een Minister in het openbaar gezegd werd : „Die Officier van Gezondheid heeft wegens zijne groote verdiensten, ten gevolge zijner uitvindingen, zich zeer onderscheiden,”

Ij De Minister van Oorlog Graaf van Limbcro Stikum, bij de Beraadslaging over Hoofdstuk VIII der Staatshegrooting,

Zeker werkt daartoe mede, dat DE Mooij zich voornamelijk in eene bepaalde richting heeft bewogen, nl. het uitdenken van middelen ten dienste van den gewonden soldaat op het slagveld. Al zijne krachten heeft hij gewijd aan het vervullen van de eischen, daaraan te stellen ; eenvoudigheid in de toepassing, besparing van tijd en arbeid.

Tot voorbeelden strekken zijne hechtingnaalden. draadvoerders die het gewone, lastige inbrengen va^ïquot;'ëët?~3raad onnoodig maken, en zonder naaldhouder het dikste weefsel doorboren ; zijn brancard- — drager, thans op onze forten ingevoerd, en waarop de verschillende brancards, bij ons leger in gebruik, allen passen ; zijn lijnolie-gipsverband, met een zwakke schaar zouder eenige moeite door te knippen ; zijn gipsmes, waarmede een verband in veel korter tijd dan met eene schaar en zonder de minste pijn te veroorzaken, wordt losgemaakt

De tijd is nog niet gekomen, om over de verschillende uitvindingen van DE MooiJ een eindoordeel uit te spreken; noemen wij daarom slechts met een enkel woord zijn kiezentrekker in den vorm van een revolver, waarmede nagenoeg alle kiezen kunnen getrokken worden, en zijn trepaanboor, die automatisch aangeeft wanneer de schedel doorboord is.

Maar niet alleen als uitvinder, ook als Officier van gezondheid zal hij nog lang in herinnering blijven. Niet het minst bij het Indische leger, waar hij van 1874 tot 1879 gedetacheerd wasyHiT” den jaargang 1882 van dit Archief vindt men van zijn hand een opstel : ,Herinnering aan mijn verblijf te Atjeh,quot; waarin menig belangwekkende beschrijving ons boeit, menige mededee-ling onze aandacht trekt. Men leze b.v. de beschrijving zijner kleeding op den marsch naar .Telok-KadJou op pag. 17. Maar wat in deze „Herinneringen“ nauwlijks aangeroerd wordt, dat zijn de daden van zelfopoffering en doodsverachting, waarvan zijne kameraden en Indië getuigen.

Het was 12 Mei 1878,De vijandelijke versterking Telok Kad/ou was met groote inspanning door de onzen genomen. Maar met groote drommen komt de vijand van verschillende zijden opdagen.

eh betwist ons met hevig vuur het bezit. Reeds is de ambulance behouden binnen de versterking gebracht, toen DE MooiJ in de verte een gewonde dwangarbeider ziet liggen tegen een der gallangans. Niets eenvoudiger, dan hem met een tandoe te laten halen. Maar dit was niet iets voor DE Mooi.i. Persoonlijk gaat hij naar de .lavaan toe, verleent hem de eerste hulp, neemt hem met een ziekenoppasser onder den arm, en brengt hem binnen de versterking, alles onder het hevige vuur van den steeds opdringenden vijand.

Die groote toewijding voor allen, die aan zijne zorg waren toevertrouwd, heeft hem gedurende zijne geheele militaire loopbaan gekenmerkt. Meer nog dan zijne uitvindingen, meer nog dan zijn gedrag in den strijd, verzekert hem deze eigenschap eene ruime plaats in de harten der velen, die hem gedurende bijna 40 jaren als geneesheer leerden kennen. Ook in dit opzicht was hij voor zijne jongere kameraden een voorbeeld, dat menig betoog overbodig maakte.

Erkenning van de Moou’s groote verdiensten is, wij con-stateeren het met voldoening, niet uitgebleven, In 18^3 benoemd tot ridder in orde van de Eikenkroon, werd hem op 12 Mei 1889 (den verjaardag van 'I’elok Z^adJou) de Nederlandsche Leeuw geschonken, terwijl ook de eervolle vermelding op het kruis voor belangrijke krijgsbedrijven zijne borst versiert,(*X'erschillende wetenschappelijke vereenigingen boden hem het eerelidmaatschap aan: Zoo is hij: Lid van het Genootschap ter bevordering der natuur- genees- en heelkunde te .Amsterdam ; Eerelid van de Nederlandsche Vereeniging van Spoorwegartsen ; Membre correspondant étranger de la Société de Chirurgie à Paris président honoraire pour la Hollande de l'Académie nationale agricole. manufacturière et commerciale de Paris, waarvan hij eerelid '■is, nbsp;nbsp;nbsp;lt;lt;s

gestel geschokt door de vermoeienissen in Indië doorstaan, niet langer tegen de beslommeringen van den dienst bestand, heeft tV^ hem genoopt ontslag uit zijne betrekking té vragen en op de ^ meest eervolle wijze is hem dit verleend, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

besluit, overtuigd als wij zijn, dat de tijd van rust nog lang niet voor hem gekomen is, maar dat zijne zorgen voor den gewonden soldaat blijven voortduren, ja te grooter worden, naar de mate van zijne meerdere beschikbare tijd.

^ Misschien ziet hij nog eens de illusie verwezenlijkt, die hem reeds van 1867 af vervult, n.l. deze: dat de gekwetsten uit de slaglinie zonder van brancard te verwisselen, regelrecht met zi/ne raderbaar naar een veldhospitaal kunnen worden vervoerd. * quot;?

Onze beste wenschen vergezellen hem in zijn verder leven ; wij bevelen de belangen van den zieken en gewonden soldaat ook verder in zijn zorgen aan. ~

het is ous aaag9Jia£i.ci U te kuruian modedealan. aat Ue volgens Lfïz plan en onder W toezicht tan beaoeve van het onder ons beheer staande burgelijk ziekenhuis vervaardigde raderbaar,die nu »eè. sedert een paar maanden bij ons in gebruik is, volikomaa aan het doel en alzoo aan onze verwachting beantwoordt.

Niet alleen is dezelve voor het vervoer dar lijders zeer gomakkoiij]c,iaaar ook zeer voordee-lig tot besparing van tijd en personeel,venuito heb vervoer door twee personen en tevens sneller kan plaats vinden,dan met da draagberrie, waarbij zes personen tot het vervoer vereischt worden, het Armbestuur bedankt IJ voor We zoo ijverige als belanglooze bemoeijingen,tot verbetering van oen toestel,hetwelk zoo doelmatig tot het vervoer von ongelukkige natuurgenooten kan worden gebezigd.-

Vun «140 hk^LsJik-X» Xiiaamp;XülXk. (-1«*’«««« tr: ngfer.?. 4r£ ge ; Ï co nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;• d»l» lt;»i.dfcrbhi‘ r zet ^i -ven-»

, , t dtxen rfcdvrKbf^r, die gedurende tu Jsren Vo one land en Kolonien élire«« en in gebruik i# xeH eren. self« bij h‘ t verroer ren 7*a,'r »^tvonden orer de oa,sCl.lJTt«te t* trtintn en y» 1 den heeft rol leen, *0»• it de grootete beppering ▼«i« SphOkVen en ’ ebt re ' -vregen.

l.Ulj rt rd In 1 ^^7 te Maact richt, tegelijk wet de oprichtl i»^ r/ d “td. Vert - nipt njlt; htt **Pno j.e ’quot;rui r* door «i ontvorpen; quot;‘.behfial ie in IS^ op de intern.Tentoonstel 1 in?r T/h Roods ^rui? te ’r-Mugr, ut: Gouden medaille. '.hij xlt;r' ht eerst roo - htt ’Ospitual Cal r, ri en-hert.- t, aaatrieht in Jitn*t e«teld ( 1 «60) 4.wi.a inui ’''quot;t oorraair tot wijn huwelijk te ’ a«»-trient in 1P71, wsarn 1» 167? hrt on. besluit werd in;;etrigt;kktn va.rbij het aamp;n de offlcit-rsn onder dan rang rr n ^'api tein rerbaden wa* roller r tja, t« trouwen; amp;.in 187- na.- hij deel aï-h h t sitkenverroer in dt kantonnt'vt-nltn te 7el, en Arnne-. ó.ranuf 1^77 kaam hij in Coat-indie, d r -en'raai «ten wit 1*0. in ijebruik; 7.wunai 1 b94 *erd hij officieel bij ons leger In-,;evoard nl. '. l rfe.derbamp;amp;r per Cosp.Inf. P.Lt nf^sanierhend door een 2v tal fabrikanten nóge-»u.^t, werd hij in ona 1 = nd »irr, raid ten .’it«?te van f • t ri ek*n, w«rkj.*i a^-tc’ •-, achr«,’«»trvtïi,/Ol i-tieburteax, herenp en vustpl a teen,wertem,-in*^».n aet Qdlt;v-.\rQtnc-ea orenjekrui r en tr^n_L:Qrt^T.-Looneai

9. oh werd hij voor h l rareo'.r ran amwunltic naer de «ehlj f «c nietterreinen dienpi ^eno-^tn. (tP94-l91 4)

K«Volpens ’it ^a tT re^ •»ordtn quot;*€ wroc troert -ire’. bij dw nbsp;nbsp;nbsp;.701 Kabon;^ nbsp;nbsp;hi r i n ;eri ebt.

1 ’ .‘4J maakt tl- » ^ -^ rra.-. ceel uit ri.n ■.lt; edi r- ) 1 an i rt «err« quot;^ cz rett te '4 ei»! tx Pudaptat on ’ ■.uk ran onlt;v -i^bul ^Afio- te frocutamp;ïan te cri.Je

1 ^•' ij h«f:ft bij e rerrofef-ie zwaergewon-iE r j« j etacie 'm eieren tr 4«i*itï’, d^or zi ’ne.. beren andere nbsp;nbsp;nbsp;egt; .nyolt; rt'.i^;fcn hegitt-ade lt;1 t.ng^‘gt; -

1 7. I a i gel rui-?” ’-ra^’^t Mj b”t 'tl, i »e' - rï -sc- . teHn/’en k:.- ' te -ou t« tot r rroer r-n :t or»y r» vo e rb re 1 l j tera;

IP.Al 9 l -er et ne br6.ncnr«t-drBger (' aderatel^ !•*’ «t 1 thanf«, at weglat in. ran .rijn zedektt 7' cquot; bret-ie branchrd ?lt;eh«el buiten rlj oc in^-tericht tot het veri'Ocr van de too gen. 54 g ' bratide aru.rdeït-' te ’lt;-nb-i !o»l»r»noar4.

19.’’it ■' ijroegina' ’ en -i, n ziek nrhamp;y kre- ; .i ce« nu'..«- ran ■quot;udor- raa?», *•amp;: rd-cr »rj-n in rta^t ;:t-.. ateld t o ie tot nu to- onrer^oerl nre zware y 1 eb en en gewonden «oaU r M^m in .4» ..s.r^eü-Qte 4^ tn i' n nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;drukk^a nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o«lt;-env » kunnen vervoeren.

'’t.^ et mderrto;« ( rnd» rbuar ^g• t d*~»MJLr^n^4 r .^e-««nikt tot h t /lt;;rrorr uns lijjtra a-.^it n Klt; lekt« m ent «lekte loepprare narr ie hu jrtr-bandpiaota on. verder.

•’i.'fet Terroer Vbö lijdt rj i^ aeropl » jen en t; bu» to’a C'.enlllo* zoo 4 « hlt;t Framp;o»Ch* leger in

Pelefoon Intere, Renkum

Heelsum, 21 Juni *16 ’ t

Ho’oggeachte Collega de Mooy, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;t

U wenscht, dat ik nog eens herhaal, niet waar, 5 dat Uw raderbaar ons in den Transvaalsch-Engel sehen 1 oorlog zulke goede diensten heeft bewezen. Gij herin- . nert U dien patiënt van HAMMAK, die er uren ver mee a vervoerd werd zonder eenig letsel. Had de familie hemquot; er maar opgelaten, Deze vervoerde hem verder in een ge? wone spoorwegcoupé, die zoo schokte en schommelde,dat 3 de arme peritonie-lijder er ten slotte het loodje bij

legde, nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;2

Maar dit is niet de eenige patiSnt. Bij het ont- J ruimen van Ladysmith, deed de raderVaar bijv, schijt- ^ terend dienst, ook over een zeer geaccidenteerd en on--gelijk terrein.

Uw principe van een korte perpendiculaire veerkrachtige suspensie,belichaamd in de raderbaar, en Uw zie-kenraam zullen in de oorlogschirurgie, daar ben ik ' * wel zeker van, niet meer kunnen worden gemist. Ze zul-’ len Ü en ons allemaal overleven. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;'

w.g, Dr, Lingbeek, Leider van de Nederlandsche Ambulance v/h Roode Kruis in Z, Afrika (1899) en in den Balkanoorlog (1912), Lees de beschrijving van den Zweedschen Overste Dr. KA1ÆMAR in de Militaire Spectator No. 8 Augustus 1902 Blz, 57?-590, Het vervoer van zwaar gewonden over het geaccidenteerd terrein in den Oorlog in Zuid Afrika met den raderbaar van de Mooy,

De ondergeteekenAeniDi .Pronk .officier van gezondheid 2de klasse en van Wenneskerken ,Vx-lit air Apotheker 2de k? «pse .verklaren '^r heden

16 ien drie en twintigs ten April 1800 negen en tachtig den Keer Harting-Bank .Instrumentmaker te Utrecht. aan den Heer C. de Mooy Dirigeerend tfficier van Gezondheid 2de klasse te hebben i looren bevestigen, dat deze tot op heden noch n-. an de 280 stel verkochte rottanverbanden ,250 gt;nbsp;antiseptische verbandpakjes ,13 windselrollers , tem'^ raderbaren,7 kiezentangen ,700 hechtingnaalden i ge{Engel8ch model),60 stel hechtingnaalden(model tat ie Kooy),2 stel hoornen sondes (voor Urethra en ij Reetrurn),noch van een aantal geleverde Jodoform-strooier» quot;van den Heer, Harting-Bank .de geringste t- provisiegelden heeft genoten,dus dat hij tot nu - toe gratis zijne uitvindingen in het belang der on-lijlt;ierd en van onze industrie heeft afgestaan.

'tevens werd op denzelfden datum door de e- HH. Harting-Bank en de TÄooy overeengekomen ,dat , geen enkel stel rottanverbanden ,noc?i hechting-ul.naalden zullen worden verkocht of daarby zal een plaat worden gevoegd om de aanwending duidelijk te maken.

ig Deze platen zullen worden geleverd door den Heer de Mooy voor de Rottanveibanden voor 50 cents per stuk en die »welke bestemd zijn voor de hech-2 tingsnaalden ,voor 25 cents per stuk.

J.L. van Wermeskerken.

undaxwuj^ ;

Aaiibioti-ixig von aen Vüoratöl tot invoB-ring van oen Verbund ton behoort van giekan on X-^w^onàan, met ixet iroraoek imiiaxx not go-äane rocxatol tot i^ wiiliging Vatbaar is door can genaoaKundi-e^ ûœuii^-uiB to (loan onttuz-zoaden.

Ann den cor^woidant Van dot lager on de Cduf van hat D^-partameat van Oorlog in Nad. India te

B a t avia «

Lv neb do ear Uwa i^ooHantte Kanais ta g©~ von, edit id niattagansttvand© de vole drxiltic© bezij^xOu-oa in oen guruizoca itlwaar jaarlijks i^ ^ iSsik ziöken worden benendeld en alla«*n met ue upotneeK en correspondentie ben belast, do weinig over blij vomie vrije area hob ten nutte gôtiaoXt, om, zooala reads 20 jar an mijn stro von was in hot belang van giokan on gewon--lois'quot;nuttig' uit ^~K©3aïcMi én'Wt' 'is' mij door aannounanne arbeid eindelijk mogen gal^dücen, on oen verband uit ta denken dat niet alleen , ^ do uoaamp;italongt; »utar overal te voids' aijn nul, moot vindon, daar gij gaujaKkeliJK Kan /ordun iiodogenoaon, on als tranaportvorbtiud i.i., sjor goods diens ton sou Kannen bav/ijzen.

Hot daarvoor benoodigdo materiaal, wordt in ©vervlood in de natuur van da c^stroKon van gybing Jingle, gevonden. Ieder aiokan Qÿ-passer oi nospitaalbedianda zal in staat zijn danx' to Vox'vaardigan, on aooiUuiig ta herstsl-lun, en twijfel er niet oan, of gevangvanen na uwongaxbeiaera sullen ten allen tijde oen voldoem aantal dier verbanden tiaar goede modellen kunnen vervaardigen, zoodat het land kosteloos in eene bahoofte aal kunnen voorzien, die

^^^ ov^yaX te velde 7.00 diJcwijla wordt po-voal37~ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;J’

uaar mijn atrevon niet gepasued gaat, mat iwt deah;beeld van ^toffaldji^ voox’deelen von wijn oltvlnAlngen te gènlëlen, faaar steeds bïj mijn werken net belan^lt; Van ^xoder^ op'den voorgraaf Eet' gepTaataquot;! ƒ zoo ^oude neF mij' evenwel £ dit geval nfingenaain zijn, Indien nat Jouvomement er toe Djoont kunnen bealniten, om deze uitvindingen., Indien moont gasleken zijn dat gij aan de varwacuVlng hefwXwoord, van «1 j af W koop^, welke'^a’mB als vxubht van ai ja arbeid Ik alsdan wensen ten offer te brengen voor, hen, die door dan (jorlog teKennAt jeh gebrekkig, c^ .bnlpbehó^ vend gijn gewerd^»

IxTde hoop daii' Wo J^cellentio mi jn belaPj^ looa streven, zoowel in hot belang voor’dSaïï-Fair als voor liet Gonvomowent zul willen ondar-3tannen, zal het mij aangemaxa zijn te vernemen of mijn voorstel voor inwilliging vatbaar ie, waarop ik onmiddelijk mijne modellen aal oversturen ten einde haar aan het oordeel van de geneeskundige wetenschappen ia Bederlamxsoh-mdde te onuarwoi’pon.

Het is wij tevens aangenaam üwe excellentie bekend te awken, dut bij do in 1876 te Bruosel gehouden internationale tentoons'telling over de Hygiö^ö hnz. mijn alnier ingevoerde raderbaar mat de zilveren medaille is bekroond on ik daarna benoemd ben geworden als ltd van de iTanoeUö AGadeiaie xuitionale agrioole tagn^ifaoturibra oot?gt;“ merolale et de ütatlstig^ mlvaraelle.

Hat zal Uwe Excellentie ongetwijfeld bekend zijn, dat do door mij uitgadaonto ohimrgieohe instrumenten bij onze amb^ilanoo in Ked rljum zijn in^voerd on /let alleen gedurende den oorlog tun schon buiteculand en Jfrankri jk, maar ook bij gelegenheid van den 'oorlog tegen At joh gebleken is, dat zij zelfs boven da bestaande, de voorkeur verdienen.-

?«at ik in 18^ ben bekroond met de gouden. zilveren en brongen medaille; in 1073 te Pari ja ®®^ ^® gil veren medaille de mérité, aa/^rna lid

regel ofwiJKeatie beiianuelijag aer saaie daa Lo-geroo^uvidaxits matroit^ea heeft ge^oKt.

Inttion aan da zinsnoda «indien'inw t ü war-Koliek ernst is o : ia naü daiaa^i^der ‘lijdanua menaouneid werksaam te zijn, dan bedoort sijlka te ^teaciiiéden aoniia-x* nêvonbelt;i.ualïn^ön“i overdenkt, dfui 1« hat anidólijrc dat aan dia ao-venbodoexingan hier een arkaarandti botuakmia woitJ-t goheoht en gataigt dWa die gy^aado van o ene voor don Hc«*r ^Jï00i'' i/alnC' vlïlondn jp-Vatting,.

./fwjneor «enter de novexi«gt;kHiMwXixt^'’dio .dó# Hoor ge . jopy tuOidreef, amp;\i do -/rooat signer ’Üt-vinding^sn ’if^t Oonvarntauiont te kóu..^ ^® bietwn verre- van nit e. :ol3iae voort' ia vlooi-en, ten aoul had om onze ,;ggt;v03Ade kxnj1 ieoon nog «en two.adu. yoocdoel dooi? die T^iivinding te verson-ufen dan la dio~nev.-nttidoeling, quot;al vxi men n^e UAtvoerbaariiOid betv/ij Telen mijne ia-ziena in geen gev»^ te re’oordoelen of te wita-trouwen»

ui 3 neeiv nom* mij no beaoUeidano «wwninjj ^“ dubbele mate gelrGCht in praktijk ts brnagen 3öquot;in”boven^ïei2Ïüïde miBGivö njingetiaalde gronde tal lln^?, dat eik geneenhoor. «»«deiijfc re.rplióut ia da vruonten zijnor ötndlo on overpeinzingen dienst baar te •raten aan de aansolmoid, die dj dient*».

Of is net eui^al ljic^,.dlt;gt;t ue Legaroo.ihi.itnA.u»nt uit na u voorat«! Van gen naër de h'Oo/ oeno ne— vonbeuooiing deeft vérfnoant ta utoaten opriakon, dia du- ' nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’gist met ■.toordog staat uitga-

uedG aanodoiiti^ xaz-in^; van dat at ik, uneft mi j'do ov..x^tuigiag gesahonken, dat au ia loM Voor gaane andere uitlegging vatbaar ia, en dat É® jdooy ry^iJ- Vfin elko exolstisona godaoixta, aïïuuu ixgt. wdlgijn van den d'ikan. amenât, en nietu annora, beoogde.

*quot; op grond van bovt*nst«nïvl« bcr.ohouï/lrigag sie ik mij ofaciioon ite dó togae. go nijlitaire wetten etvijaenda beiutndeling dezer MT^vigelo;^#-neid afkeur, gencori saafct als mijn govoelan oer-

biedlg doen met nauriAK, te kennen te geven, dnt de uffioxer Vfux Je^onóiAeid 1® klasse G «de Moey net want r o wen dat voor dem in me erver-raolde taisaive gulpten is, niet verdient.

ûToad ^xk in ziJn3Xaaquot;ta'quot;in' ne* aan den Legói'oorüïjemant geriet vooictel van al di® ondHrsolieidiagen gaz^/egen, die dem met hatrefe— ■ying tot de door hem gedane uitvindingen ai ja ten dool geval!t»a, to meex' d ,’ gt;nbsp;dia tot de hier heuatuXelde aaak n-lote ufd»gt;don, is hot nietLötii.n waar, dat nij in zijn gohaalan dionAt tijd ;;etraclit heeft zieh verdi «nu telijk te maken, en dim ook voel goeds iw^'ft tot stand go— b y ta ht.

i,e niew/e door tien lU' * d- Mooy ditgodao’i-to verbanden, zijn door mij persoonlijk onder-zor.ht ; zij kómen mij aU^naina doelmatig voor on .vel ifoiwc, Ofii .aet tvUKtaoht to morden ba— pcoefd.

Laar hij au onvoür’.za' rdelijk aan da degee— ring aanbiedt, is or geen enkele raden om van dio aanbieding geen gebruik te maken on heb ik demalve da oor tot ©ene conforme beschikking ta adviseoron.

rfat aangaat zijn verzoek om die verbunden en muine toepassing zelf ta kom^j. demonstreo-ran, aal daartoe rallient xol^^xonheid bestaan ■ nis hen zijn v«r g ook o.: naar Atjoh tp orden overgeulaatst arordt ingeariHigd.

Wo. 10/72 nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Batavia, 3 Jan, 1870

C • da Mooy, b a j t »rad voor ,il a n ’T^jiac s‘iurul ij^a a Cl ie nat to Xt^on, iiooi'i nij aautzU. van ïUor xisw nitgediiohts t;'i‘»dUigt;urtvou.gt;uCd‘in, Von boitoe-va vad aioKon on ^i./onuen bo volde’, vartooad., s’AMonseatoxci xib i'*ttori»U.aa, die a« imlsaho satuur aamtior uverai !.uiabiedt, aio lt;1113 a ion voor stelt to \bjan to blt;3gt;p roeven. XiUJ.vt ik adj -voorstel, nat uo vind in ; V-’maoa i-Joe» d^* £^05^1^ enae slofcen, üno; votii,^ otiao gc-.oeaau’xV.-ar ton voacdoala xal kwatjU, vurzook ik J Hou/^edel'' /.'HStron^e, a ion Officior nHo nOftOiijke mei-' iltoicen en iiud^^miaaelen to «vlllou varie enen. dxo dij in neb belaag der goede inak zal be-hoovea. Kano pl^mtsing aan het hoop 1 Usai te panten poraif zal zijn doel neb boot in de allait rforMen, terwijl ik n tavexui versdeE hes, bij evenbauole akcortvie san do a^:«ro«£-.e kolcn-ne toe te voegen, upœat nij volgoïw. zijn ^Q^^~ gooit Od uot slaz^eld zelf aijao vinding, in .i2äß^::ä.|J“ä^*:?'^^* nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Kaaaano

wen docnvuiO; jnt v/h Log or ue ‘*üh©f der VI afdooling (got•) B e o i i n g. kan

onder, ox'p: nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Ib'ni.

'*Cver du roanltjton vorxrogen not not »rottang-Verband x^an non oflioier von «Uroaouvdioid 1** lt;lgt;tb3e 0» de Hooy.

Ofsenoon ’rij niet gol-isb 13 do ro3dltaten laodo te deolan, vuramp;x'Ogen mot de rottemg—v^rbon— dtiJtt Van den Offlcior 1*' kl iH£$e Q • de ü u ó y die mot ii«t dool oxx ulo v^rbandon te volde in toopausin^5 te brongon, op gijn vor zoek naar

^vUjQiA ijTtUä ^f-i^’j/'Ait-/’., Ui Jib U IL uç»5 MOf^imu i Tg, isw«irü;j, ûi^i. 01 riei-jx' vau CTOipOiU'Jwlil hat vuld van oorlog; atil- vt'CXittvu^ ,i.lt;««iÂli.t, uj dus« £UvXX;i^tiI^;':i^tJLt.i. tt C JVirtioïon.

''‘or ne rcüttvi^~;V.:j:uiUu-6ii van Uu üoôy ^'î'- $*uut. üloo. iUi ‘’Hï ■'Agt;X'»V'’61, î'’î. iiijil ri»!« «in nyv Vülu niet a^-iaen,. ùoolx :.*lt;«k ih de aie— UuniiU'xo itin^jion, v-i«. amkpv-.wbf»^ vaarda. l’on l^-4.'ijüv Jiiarvtm raiei'CiÆ ib v?n ne nlerbi^ / t^evougne,. ter ai^k-i kunutulviuie m^iiparteu von ^, nQ Viricioxaa vtm GeaauLuild: v^i ^inokol.eii, ’^r' Bontiaiie, Jelpko un ijiirï.i.teïuH--. ;.at vun dun j • üfi iciax' van :öt*xoiuUi«iü .lt;gt; J.jkfï l^- in du nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i j

fpxitaohe taal fijeateiê,. dave a ij ni-at bij nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;i

’’'un. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;j

'tl i^i^fiiaKtcex-tj?t.quot;lt;iiu au unu4.tM»xu., .zaanrae— ' zuu 3XJ afUK-53iU4^ii it/iu-ian »i^Æluan, VUJU y/esenlij— kan stewni utu ,^ij .nan '/r ;n^en en de uabewv-gei'ijieneidy aie nuurvan a jt .iCiyoxix ia en waar-ixi zij üu gijkzevebt/nawi evuruven, tel'«vijl zij bQven deze het niiidei« ./uü/icut en du ^«miücö-lijkneid ven aanlüg,sea on afnetaen voor hebben» . saaüon loze verbandan tot iadonbjnd rfet iganoog- , an Mm tu vmardouron varbancUtnifkutt«

vouai men nier 1x0^5 -^M»’ ‘^^^ quot;^j gawsàdko-Lijc aïdi^oaiiiaxt swuiua tiorden, v.at oifco m-lonuov ze vervaardig; ;-n lt;»B, dat zij bijna zonufix’ motton k'uuv.u v . xV;vti’’ii.,d woruen, wade te vOi-xtui en zeux* uMUiZ .am zijn, Q-uh nvext wen, geloof ik, genoeg lt;5»»«i5d lt;^ te kiumen hevijaun, dat de Moov door net leeï'öu können Vun uuaa verbendon, zloa üuiteut^oïroon verdion— ettelijk ^oroHakt en don gowcnneft ooldaut oen on»y!2ini’dtorbr»ren '''ionut iwoi’t betr'-zoa»

htm ^Oï/orden nui dö o oc? i« to ga zandicine to ^ix-* l.omunt (iioX^xiiH-u ) ou dut tut üiióez’XïtöTimtbï nul wTija’ otj^ovon do AOutMit-ii ^d; t^f j/iife in 1669 ©i^ too alt;^ei’t boyiuton 0p rijn« kcat’^n * xƒ21 -wonigo dor in tofclt;«nj-nv; ;^uxwut© aodelion nui. tüuatöiyun »»n 'lt; n:it t'îtsf^tun tu 1-. tea Tor~ vaardi^n«

rot itetzoiiue besi'xit k^s^d ixot ua^^oir-oho ponvG.cnoi *t nt in 1670, -uoor «oowol mijn zluKU-nr-vai.’vo«-»x\aidd«i alu chlxwgiscdia inobr^tt-iontou 3aü«lijk Uzi iCeiiUiiammid doof ^rof. Lotvyanrg, üaof wn uua ailituiron ^^eaeeaic-ïmdi’^«»! aio nut rècr (tót h0üpitn?A te Ratloy to be-dtoHon.

.(Oor oua amp;,)lt;^di»A bualuit te nomon ocatmit net atxjr mij govUma voco.'ötol hoop ik noj tijuig in de gölögfïnttóid te worden gesteld ot Op de la 1870 te i-ai’ije te nouden iatornetlonaXe tontoonnteilrnzj ortJ land weer al o te versn op oen waardige wijae te knarten ve-'top-on,7oordi.;oa» yoor eensinidetK'. aisjcorift Tebing Tingie den 1 .opt.lB77 pe OiTio.v.Gezondheid l'^ri» (w. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;o o y.

óxo/tot» nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;Hoofdkwartier

ld iiot o rzerkoiiJk emsït, om in hot bo™ ion,; der lijdnado .quot;4anr.oiùitgt;id workauaa» ta ai ja, dan bauoort z-ikle ta geaodiedan tonder navan-bedoellügen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”

Het is da zettel ij ^6 plient van eiken ge» noétsn*3ST’'oK:*d© vruchten aijJUx étudié en ov-axpcinzirfgan, ditaistUuni te w^'ên un do*quot;' iik\n*'.ctiitcid,;'dlQ hij di-^ät.

--A’-nfeCÄit' ü lt;-.dol^oyvr4;tù“ äl^üo uw via-ciBrj-t#»quot;doe.n ^s-t^'e'-t’eia tot. ucil «uw^..4!So#Qud« krij^^sliodea, •-T'ondt U dud tut duzt wiied^^öve^,^ dga'afnot^nk-nndi^en Möndt -dJor .w$uua^. uusscnöü» iJeoT’jt! t ÜiT ondcreerjclijk sciuMjVon ^ttau bixueo-ren-tc -M ja 't'^ng ^bodun- die ißij tCnaxwtxo^t., ^*LÆ2S£2LJii4^ ^'^^' V’^ci'HoUtda tut c.-d» ,vooi4 s^l jc-n^^^nS indéh •

om zijn rlwilaj te dtgt;on, atroKton Lot heil onzer gewon-üo kri.l^lieden.

lij loed doet, ó»t

in aat*roord op y7ze mia-aive namons zijne jcoalls nt ie den Log hoor tion“ dant, heb ik de ear UdEJ kounis te gaven, dat het ik door atai toevallig vexy-keerdo »»shuMUtling dezer zaak oen minder gim— Gtigon indnxk .æb gagavan van mijn ovarigons

liet itlluen de zieke en gO'^onde krijgsmak-.ers met de vx-^dchten van mijn atmlia on ova;^ painzin^^on dilt;iXvT^V(¥Ïrquot;bequot; »1 jn, PutajT ooi daar-me In do geieganheid ta worden gostald hen geldolijk to teunnon ondox'ntonaen radon, wütr-ora ik de regworia,; hut voox'utöl voox'legdo om hot door r.ij nitgodac ita zaltVervaardig-de rottanverbond, ^zanhoer aiocht gobloken zijn dat hot ann de hooi^i^s telue vex^JdOhuint; be-tuit voordde, vida mij af ta koopen, en om vol-good da daarvoor bantonda aun in bel^dbC van hen ta beoteden, die door den oorlog te^çan

t/aar mijno gozenanoidstoeïïtand tn-dia Vita dien aard is, dut ik met vi^uont te Atjeh

dienoCen. zil kannen bK. zij aan, zal net voor ‘ gt;iij eene bhitan^^ one zelf void catling zijn, daar du-aunia do ziofcon en gekwetaton mot do dubdole vrhoutan van raijn arbeid te kunnen bijutaan.

bat zulke mij ^ai'kal ijk emxt ia .vil ik bov^ijzan door de regeering de bedoelde ver-bandon, zonnar tiet stellen van conigo voor-wraaruon on zonder nevenbedoelingen aan te

bieden, alllt;.ari met boleafd verzoek om in-lt;T!0Val de diontît er niet Ämter mocht lijden,

in àe gölej^eanaia te ^oruon geutexu zeit àie verbanden en nare teepa^oing te komen demoiuj treeren.

Höt is een verzoek dat uestijue ook aan onzen waardigen en geëerden Jjr. kattigs en ard toegeataan en derhaive du hoop koester dit zulios ook aan mij zal kunnen worden ga— -uid*

Het ^zal mij uexn^^xve aangonauiH zijn te logun vernemen of Üïtsd, net bedoeld verband in ontvangst zou. willen nemen, en ook -Aan mijn ƒ ér zoek om naar ^jeh te. worden overgeBlaatst -nnoor zou willen geven, tan einde aldaar in na xolegenlieft te worden gestoln om zoowel op iet slagveld als in de ausgt;italen en ambulances zélf do^waar^ van dat verband te leeren kannon«

.unaerworp;

Aanbieding van een kommissori-ual bericht van den Officier van dezonunoid 1® kl. 0*4'3 kopy over door nom uitgo-daohte yerbanden en beschouwingen ter zake.

Hiernevens neb ik de eer dHoogedelgastreilige aan te bieden hot kommissorlaal bericht van den officier van Crozondhoid 1» Kl* 0* da Uopy. dd. 4 Aiagostiw 1377 Wo.ll haar aanleiding van het schrijven namens den LegereOinmandaut van 10 Juli 1877 No. ■'-'NV/r^

Het ili te betreuren dat da Heer de Mooy door slechten mad gelold, tor boreikin/^ van zijn doel een verkeetden wag heeft ingoslagen want hat schijnt wel, dat juist die van den

it hab K» u ir u doo««.ielgy2it.roiK5O ' i«!« ta iaden, dat 1« ^jöaoïdhaidatOöJtaïia vr-m d^n (»f-fiai ar vun Jvau-wiioid l^ite dn^^gt;« ^« do ^ocy ïiï5 al i*# vamuaianiauurt, dij hij neaft auur.^u--atiUiJi au don ouboamp;./ekan ij var dio hij vaort-d'-tcajid aan dm lt;.ia,.çiga leget au alt, balHUsçrijic iïï ge.tOuoKt, soodat bat to vooraion ia, nut hij aadung KCil jOGtan worhan guavaoxaora. hGüd^ dadelijk zuu ik óaartua over^çann, wore het niat dat do iiooy, wioad ij vu gaah pdon kent, mij dritidund var zoon fc uoox't basa no,’: voor-Icopig liier ta Ititun blijven’;

Ik hob aan dit vorzook gohoor ga-^ven, doou indion hij binnenkort niot mor kol. i jk rorbetert, zal hot uüodïiakalxjk zijn uwa tastin alju wil, ia ’t baling van zijn geaondheids-toestand ter evaanatio voor te dragon, kunnende hij alsdan in aftmoUtlng raa zijn vertrok naar bwopa au höm nog ovarhoniotenda tijd ia het belang aljner geaundheid in de bovanlan-don vaa Java v«rblxjvan. gaa rust hooft nxj behoefte en heeft daarop na zijn uitutokand volbruölituu taak te Atjeh ten volle aanoprahk.

Do Chef Vfttt dan ijtpaditionairon Geneosithudigon vlenst (got») vnn H i o « a d ij k.

fca war fUr taxe lioute, no il-ô-;7 ein gros ser Vorauf durch liemn C-onoralarat de uooy ait einer ^jrrxndung beJaumt genaeht su worden, di« une eine ^rosao prnctiooho jiukunat su leiben scheint für den ïmnsixjrt von i^tienton, indoe ®’®* ®^®» Q^^^ ^^Q nufamp;uliebon lyd gnzufassen von eineta Urte sm ander «ü 'beföKnjron Titnhn,

Mit dieser genialen Erfindmig konn nan vieUoioht viele uensohenleben er liai ton; wir j wünscixen ihnen Glück su dorsoiben und dziaken Ihnen herzlichst für Uwe V'orfuhnnig.

her vorzitaoadc der Aachenor ar lege óanitïxtakolonne von üoton ikreus (w.g. ) hlunontlinl Oborieutnant z.

Ala i-rausaischur Offizier scivmr vorwiaxdet bin ioli in der xisiländisdUott Acabuians in ärta* iIchor i^handiung. ich habe schon öftere Gelo-geuhoit genabt nit den von Ihnen erfundontux Acibuinnzi^agen (jj^dertedire) befördert zu werdtax uxid kann zu noinor grossen Genugtung erklären dass die hoförth^ruag in diesem tigon mir als yerlotztœx niclxt eubachne^hnft^^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;.

Kor VfagezThat slkäx liier sdxr gut“Tgt;oîwSfîîÇ man kan ^s ^wf^doro einer solchen bewäiirtmi .inrxchtuiig nqr ^t wx^ SodeSEeSTnKE T5e~''3naquot;1ihxSrin Vie ^.ndorcr.

1®. i.lko rdtvincLing is een o^gelost probleem. 2Ô. De eerate^die dat heeft opgelost,kan het

ö“. pit door arbeid en opoffering verkregen ei-j gendom is zijn geesteskind.dat evenveel, raont neaft op ffettalijke bescherming als ®®^ 19vond Kind.

^^ ^P dag en datum, dat hij dit geesteskind bekend maakV. verkr i J gt nij daarvan da geb oor te acte,evenals dat bij het levende kind wordt aangegavan en dit heeft dan eveneons recht op besonarming door de wet en mag zijn haam dragon.

ö®. nan probleem kan op verschillende wijzen worden opgelost,doch iiij die het eerst dat probleem hoeft opgeloat.voor hem blijft iht probleem voor altijd zijn eigendom.al worden daaraan zelfs verbeteringen aangebracht.

6°. Is dia verbatering van groot belaag voor het al gamaan dan mag da verbeteraar ook zyn naam verbinden aan dien van dan oplosser .-

‘ s-dravonnage ö Juni 1920. ü. do Mooy. hoewel niet wettelijke verplichting datb-toa niet bestaat,wara het wol te wensonen.dat het publiek meer dan tot dusverre bij vormalding van bolangrijke uitvindingen on in ue benaming van de volgens dio uitvindingen uitgavoorde toestellen den naum tot xilturukking bracht van hom dio de uitvinding deed en haar hot eerst opan-baarmaakte of tot onderwerp eaner actrooiaanvrage maUiCte. In wetonacnappelyke kringen is oen dergelyke handelswijze reeds laag gobruikelyk. 16-6-’20. Laden van do Ootrooiraad te

hot hooft loij oaaitöproKölijkvool genoegen gedaan, dat h»h» do koningin goedganotig heef willen beschikken op Uw rekest om alsnog het didderkrais dor U«./»u« aan U te willen tookennaj gt;nbsp;on mij was het een ^proote voldoening to nebben kannoa modowerKon om hot aan U geploegde onrecht I ta hór3tollon,al was dit ook 27 juron later. L

voor Uwe verdiOiiutun te velde en hoop van lian

ik bon overtuigd,dat algomeen met unthoa- t siasmo not versieren van Uwe borst mot nat sol- S daten ridderkruis voor wood,Beleid en bronw fï door unin 1678 zoo sonitterend verdiend by don zoo uibórst gevaarvollon terugtocht van Lhokad- Ü joo nuar oo^^i aal zijn vomaaan,en dat U van h allo zijden over^^tigondo bowlj zon van groote . fa belangstelling en instemming zai:j.on ten deel vallon! ook wensen Ik U en mevrouw van harte Jg galak mat dit Koninklyk blijk van waardeering nbsp;fe

te dat J no^ vele Juroh-in weerwil von Uw hoogonip leeftijd in hot balang van den gewonden soKaat p salt Kannen workauau sijn.

hOt be tul ging van eerbied voor UW genie, onvorilaa^/de toewijding on groote werkkracht en een Kumeraudaohappelijken nanddruk

Hagen te Keilen aan het Oemee^ï-ê-tZiaiien’nuis alhier ’geleverde zietcenaatomobiel niet Jlieed om de tot |nu toe onvervoerbare lijders van overal naar overal bte kunnen vervoeren, werd dat voertuig door ialj ^bruikbaar gemaakt ddoir de branoard te vervangen door mijn stalen draagraam. Vanaf 1905-1913 bediend door Zuster de Jager en Zuster Bos ( zie foto Z, 3 en 9) werd het door den gemeentelijken geneeskundigen dienst overgenomen en is nog alhier in gebruik.

Daar nu alla automohielaa, radarbaren, 3 wielarbranoards en motorbooten, vliegtuigen en zie-

kenvervoermiddelen zijn voorzien, ons Luchtvaart daarvan

in de mijnen van mijn draagraam : Leger, Vloot en Kolonien en ' gebruik maken en men mij algemeen j als grondlegger van het verlaanen van de eerste hulp

1 (183'7-1984) heeft erkend, heb ik met mljn-autwwixi«! âhet reddiagswazen gereorganiseerd.

Ook heeft de fabrikant in overileg met Prof, van Oettingen diens automobiel naar mijn stelsel iagarlcht.

^nähten Biadelappan und naoh Seneral Artz Dr, 0, de i MOOY mit Aohsal- oder Sohankalriamen, sowie var-

Dultsehland, Amerika en Frankrijk mijn' vervoerwijs van zieken en gewonden in toepassing wordt gebracht, door Frankrijk mij ie eer wordt gegeven, grondleggei te zijn van het ziekenvarvoer per Aerloplanan en Tanks (Automobile à Ghenllle), veronderstel Ik het

Il m’est très agréable, au moment où vos amis s’apprêtant à fêter votre quatre-vingt-dixième anniversaire, de vous apporter, au nom de l’Armée Pran?aise, l’hommage de notra réconnais-sanee pour la précieux appui que notre Service da Santé a retiré des intérassantas inventions que vous avez imaginées dans les domaines las plus divers.

- chirurgioale, d’appareils d’immobilisation de fra tures, de moyens de transports de blessés, nous avons pu faire usage, au oours de la grands guerr des matériels las plus parfactionnés et c’est sou vent en s’inspirant de vos idées.qu’il slble da les réaliser.

ployons courammant l’automobile à chenille se rapprochant du tank que vous aviez proposé, et de l’avion sanitaire, dont vous aviez de très bonne heure, prévu l’utilisation.

En vous exprimant les voeux que Je forme ’ pour votre santé. Je vous trainls les remerciements 46 la reconnaissance 4e'l*Armée S'ranyalse et^je vous prie d'agréer, Monsieur le Général Médecin, l’assurance de ma haute consideration.

'Hooggeachte Oollegal j nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;De Paoultait der Oaneaskülnde te Utrecht jacht zich gelukkig de zeldzame gelegenheid te heb-iben, heden in U een hoogst verdienstelijk geneeskundige te eeren op zijn negentigste verjaardag. Zij biedt U, Generaal de Mooy, hare oprechte igelukwenschen aan op dezen voor 0 en voor het Ne-derlandsche en Nederlandsch-Indische tiSger gedenk-waardigen dag.

Lang is hat geleden, sedert gij te Utrecht Uw geneeskundige opleiding ontvlngt en tot Officier van Gezondheid werd bevorderd, maar de grondslagen, die hier werden gelegd voor Uw latere eervolle loopbaan zijn wel hecht gebleken. De faculteit meent zich te mogen onthouden van de opsomming van al hetgeen Uw vindingrijke geest gedu-

rende vele jaren tot stand heeft gebraoht in het belang van de gewonden in den oorlog. Het is niet alleen Üw teohniseh vernuft, gepaard met wetenschappen jice 'Zin, dat tot practische, blijvende uitkomsten heeft geleid, in de eerste plaats was het Uw roeping als geneesheer, als heelkungige, om gewonden het leven te redden, hun lijden te verzachten en hun genezing te brengen, welke Ö de Rottan-transport-verbanden, de raderbaar en de koordverbanlen deed uitvinden. En het is van al-gemeene bekendheid, hoezeer 3iJ met zeldzame volharding in de practijk hebt weten in te voerend hetgeen 3iJ, man van groote ervaring, wist dat goed was.

Bij het aanbieden van hare gslukwen-schen spreekt de Faculteit ar dan ook hars vreugde over uit, dat ö het zeldzame voorrecht geschonken is, op Öw negentigsten verjaardag met voldoening en trots te kunnen tarugzien op een zoo nuttig leven in dienst der lijdende menschheid.

IN DANKBASKBIT UND BEWüNDEßUNa MEINE HERZLICHSTEN 3LUSCKWHSNSCHB ZÜM 90 JAHRS TAOS.

En Vous informant, que votre Ingénieux porteur universel.parachoc l) avec brancard 2) est toujours employé dans notre année, .11 m’est permis de Vous envoyer des félicitations sincères à l’anniversaire OO-ième le votre naissance.

Le chirurgien militaire néerlandais de Mooy a imagine pour la contention des . fractures diaplusaires et articulaires' pçndant les transports, des appareils forâmes de minces tiges de jonc^ nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

L’apparu dtoo constitue par une ^espace de watre-qui doit a la flexiblTÎ^a ^es tigf^ ôTSstique qui la constituent de se modeller sur le membre ^ns le sens de^sa longueur et de aeÿ diamètres et a la resistance de o^s memes tiges d*assurer une contention très suffisante.

Ces bandages tailles a l'avance, suivent la forme du membre ou du,segment de membre auxquels ils sont destines, présentant ^ des modèles de grandeur et 4*^3P30t variés.

Ces appareils sont adoptes dans l'arme® /néerlandaise et figurent dans le material f d’emVip-ano® de l'armée française. La ra-i pldite et la facilite de son application i sont presque sans égalçace qui tient a 'la flexibilité de ses element^ constitutifs et » ^'eur mode d*un|on. Pouj éviter a un •lier sonnai' peu exerce tout talonna ent pen-

* dant cette\applloation,^de Mooy a d’ail-'Iqura en aßln de faire écrire an..gros oa-*^'3*aötères/ sur la faces interne dos banda-

- ges) ^10 nom du membre ou dy. segment de membre auquel IJs doivent etre adoptes. La simplicité meme de leur application permet de les employer aussi bien à titre 'd’appai^eilè provisoires que d’appareils de^ trasjSpert• Cas bandages tout on étant . trésorexistence, sont pou encombrants et ^ extramémeiit légers.

S x Un» infirmier peut aisément porter deux ^oux de ç eg happare il s sur le champ de ba-taille. Grace a eux les pansements des ^ïalVs sont faciles, et s’ils sont rolati-^ePNB’i't oouteVx, ils auraient l’avantage

de servir plusleus fois epros desiijf sot ions. ,Un blessé auquel nous avons donnendes

BoWîXP®'^^ ^B tumeur blanche du génois terminée par une ankylosé fibreusç, a journellement, pendant deux ans, porte attitré d’appareils de soutien une gouttière de zMooy,«*Am8 que oelle-oi ait'«ne subir de kriparsîtion. Ils ont fait leuraîi^MMwdee pendani

Î fia guerre des Aohantis» Ils méritent de figurer en prewlerë ligne parmi lg§ appareils de transportTTeur prix seul peut etre un obstacle à la generalisation de leur emploi.

bit een brief van d’Aumale Bar.« van Hp.rddnbi*oek, lid v/t le Kamer dar bt.Oen.

vellicht etelt t' er ook belang in, te wetcxi, dat ik onlangu ;o.6r in Berlin was e.x aldaar van het Depot van Oorlog toestom-raing kreeg, om het hoofddepot van den milit geneeskundigen dienet ta bezoeken. Onder de afioeling transportmiddelen trok eau brancard zeer mijn aandacht. Het was een model dat godurencLe den laat et en tijd met tot nu toe het beste succes in de loopgraven wordt gebruikt voor zv^aar fiewnd^; voornamelijk voor hen, die door verwonding aan hoofd, . iâiS» borst of buik niet op dy stoelag^y^ vervoerTTeunnen wo 1'den. Het aariigst gier-van is, dat deze branoerd fiches! het sy-Btgem is van het uitstekena ziekenmam van onzen landgenoot Generaal deTZooyT^waaraan enkele kleine wijzigingen zi/n nangobracht noodzakalijk voor het gebruik in de looigt;-graven.

Ia Verband met het voorgaande schrijven van d’Aumale Bar.” van Hardenbrook, kan ik U de volgende inlichtingen verschaffen.

Op het verzoek van hot Centraal Comité van het Juitsche noodo Kruis te Berlijn ia 1906 om mijno modelion van zieken-vervoer en voraleeguidleien to mogen ontvangen, heb ik {c. ie kooy) in 1907 A albums met ^ iO^P-LP. ”” toekoningen opgezonden, waaronder die van mijn f^órbanr, tonton, 3 wie lerbrnnoard on ziekenm m, mosTTräTbujas hut ik op den .iïT Januari“1909 van herlijn terug ontvangen van don president von dem

Aanbevelingen: zie Mil. Spectator No. 8, Augustus 1902, bl. 589 en 578 en Hollandsche Revue. 11e Jaargang No. 2, van 25 Februari 1906.

De Zweedsche De. DAMMAR, die van de raderbaar in Zuid-Afrika gebruik maakie, zegt:

„ich bin der Meinung, dasz Ihre Raederbahre ueberaU da, wo ein schneller und schonender Transpori Kranker und Verwundeter nöthig ist, auch an Polizei-Stationen, ßrand-Stationen, Krankenhaeusern, u.a. ohne Konkurrenz dastekt, und von keinem andern Peldtransportmittel, das ich kenne, uebertrojfen wird.

Prof. KORTDWEG, Dr. LINGBDDR, Dr. VAN LEERS UM, Dr. VAN DER GOOT, Dr. SCEIELRLY, Dr. V/NRNU/JZEN, Mejuffr. BERNEN, die ze allen in den oorlog in Zuid-Afrika toegepast zagen, waren daarover eveneens voldaan.

0 o i : 13 r vzy k . N. B. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;^

Bygaand brief ja var, Frofr. L'^nz herrinnert ;;e aan het ; lan om Ü mee te doelen wrik ren buitenßewoon huirciddeX wy in do Neder! ; /• ■ balance aan Uw Raderbaar gehad hebber .

Het ReHerve La^iarott dai'. itz omvat oen groot aantal hocnitalen on hulr,liehen inrioh-tingen t orwyl dó Neder! ; AmbaXanco i.n dio rtad het chirurginch hulrriekenhaio bezette.Dienten^« gevol'-re ’'/ar er dagelyko oen gaan on konen var pa* tien ten, djj2_li.Ü£.21ü nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;”06 o ter. werde; .oor'i

o'’ronke!?/k was ae voomaanote reden,dat wy een ïó derbaar ’.et ziekenra^r ireannn.or,de ..enneh os in Duit »o hl a nd met i et o mejgei flek Neder! andirch voor» don dn?’ te konen' en fk noerV voor ons vertrok öm-tront do mdarbaar hoeren:quot; Wat zal*^én raierba|j helper by een leger vsn nüliöonen.quot; Het - ^rd j door enkelen zoo’n beetje als oen onnutte uitgaaf randend. En 'jt hooft de ervaring geleord? Dat • nbsp;nbsp;nbsp;’-^' nuttigst,noest- gebruikte voorv^ór- van ene’

’’quot; Viè'^Heboen er reclame mee genaakt de -r-ader-y^opr vas in de heele stad bekend en talloos waren de aanvragen on hen even te mogen gebruiken,

Ik sluit hierby een kiekje in van de ra-derbaar voortgeduwd door een Pruisisch soidnquot;t. Wat den minst goeden indruk naakt is de Pruisische soldaat! naar 't zy erkend ’t was een soldaat ziekenoppasser en als zoodanig doen nedstal de afg^keurden dienst.

Onze atienten varen 0'getogen ovcr ’t vervoer. Luitenant Vrlmkov/sOt klie zeer rynlyk en zenuwachtig was, (breuk in het onderbeej^had aan den 3yvs het verschil gevoeld van al de vervoer-^jy- iddelen in het leger. De Raderbaar van de'Mooy!'

all3-3n br?4,cht liera zonder p^/n v?vn z;^ bed,in de I eer-.ste ver-diening,KreidelPtrasse op de operatie-! tafel in ’t concert gebouw en terug zonder over-l stappen. nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;|

Eens heeft de raderbaar ons nog oen anda ren dienst bewezen: We zaten broodverlegen om levensmiddelen uit onze stapelplaats, v/agen waren Koeilvk te verkrygen.

Onze ambulance knecht vervoerde in één rit met de raderbaar een hoeveelheid waarvoor an ders een paard en wagen noodig zou geweest zyn, slechts om t gen een hooge brug on te ryden had een hem met dodds-medelydend gezicht en uiterst behoedzau-u handen,— op straat geholpen.

Uw Raderbaar die binnenkort zyn 50 Jarig jubileum vient,is onovertroffen in en geitakkel.y^» hanteerbaarheid.

Bij Koninklijk Besluit van 1853 was Bepaald vidât aan luitenants alleen dan toestemming tot • het aangaan van een huwelijk kon worden verleend '^wanneer de officier o.m. kan aantoonen,dat hij of zijn aanstaande echtgenoote of beide te zamen een jaarrlijksch inkomen bezitten van f 400.--, het tracteiœent daar niet onder begrepen, voort-•e spruitende uit vaste goederen, hypotheken of inschrijvingen grootboek.

Bij Koninklijk Besluit van 1872, 14 Februari, . is die bepaling ingetrokken, ten einde de bepa-i'. lingen op de huwelijken van officieren van het ‘' leger in overeenstemming te brengen met het ,voorschrift op de huwelijken van officieren van de landmacht in Ked.Indie en in West-Indië,

Toen mijne raderbaar in 1807 tegelijk met de Bederl.Vereeniging quot;Het Hoode Kruisquot; ontwaakte, werd zij in 1869 op de Internationale tentoonstel ling van het quot;Roode Kruisquot; te ’s-Hage door Z.M. onzen geëerbiedigden Koning V/illem III met de door den Admiraal Jhr. van Karnebeek uitgeloofde echt gouden medaille bekroond en was zij de oorzao±, dat mij in 1871 vergund werd, zonder -«^ storting te huwen, waarna in 1872 het Konink-11jkBesluit betreffende die storting werd ingetrokken, waardoor tot nu toe alle luitenants .5£SÉÊ?_--^^-£iiPK i^ iquot;^^^ huwelijksbootje kunnen

Het Bestuur dezer Vereeniging ontvange mijn hartelijken dank voor de toegestanàe ruimte

BU gelegenheid van »Ua hexoet aan net Kaap dar Belg!sone Tlnontellngen ta Couda op dan 5^*® «oraalai^waa 11 la da gaiaganhatd au ta overtuigan van dea uitnamanden dianat, dia hat zieien-SIUUL van dan caneraaX da Moov aldaar bavezen heeft toen aana lUderas mat aano zaar punnik o kneuzing van het llnkerroatgevricht van hare lagerat«do In da voor nachtverblUf Ingerichta kveekkaasen langs de saar smalle en hoekig gebogen gangen naar de zieken-Inrichting moest gebracht worden. gat vas niet aogeiuk om haar onder de armen op te nomen en op een gewone brancard of op een stoel langs dia soar smalle en hoekig gebogen gangen te Tervoeren.

*^1 ging dit zeer gemakkeiuk en zonder de lUderes aanlge pUn te varoorsa-kan met het gXaXftja£akamp; «UuifiüX.-

la da lakens,dokcmo en Aet üoofdkus-sen weggenomen te Hebban werd de mdere# ▼oorxlcntig op bare gezonde sUde gewen-' teld/ daarna bet slekenraam, waarvan de aijdeilngsobe bevestiging slappen onder bet raan varen temggeslagen, langs bet llobaan van de patiente geseboren en deze op bet raan gewenteld en gesakke-* lijk gelegd. Daarna werd bet g-ezonde been In bet voetstenneel vastgemaakt en bet llebaam net de twee zUlappen en koorden bevestigd.

Het aldus beladen raam werd toen door twee personen van de legerstede getild en naar beboerte In horizontal«, sobnlno sobe of vertloale richting langs de smalle en hoekige gangen naar bet bos-pltaal german. Aldaar werd de patiënte net bet zlekenraan op bet bed van de ƒ krib gelegd, werden de beveatIglngs-lappea losgsmaakt en werd bet raan onder baar llobaan weggesoboven.

Door ûez# wyz« r»n verroer heb it ■U kunnen overtuigen dat «en aiié4n Mt mauip. Tan Xiftt aUMatraa« ac mqpy la etaat 1« alle door gt;Uzoudere oset and Ighed en aawOLftWukax. geworden ludere te vervoeren.

zonder dat sen hen onder de arson behoeft op te tillen of hen ergens behoeft te drukken of pVn te veroorzaken kunnen op die vljze de zwaarste zieken en gewonden la elke houding langs de saaiste gangen en trappen, zelfs langs die set hoekige boenten gemak-kelUk worden vervoerd.

De oep.-coneraal-sajoor, Oud-Inspecteur van den sllltalren Geneeskundigen dienst der landsaoht,

Hier: otie oen kort verclac over het lie- quot;nbsp;Gond vei’voor, von cen Luiteen dionotnoisjc op Uw mnrr, VT'.n Leiden naar Bnolack in Oost-Pruieen» waarin weer duidelijk uitkoot, wat een prachtlG hulprlddel UW room voor soo’n transport ie.

Lo patiënt wae t.b.c., en nooet op doktere advice Goheel lijGond vervoerd worden: zij word Dinodagr-orGon on amp;nbsp;uur op Uw ra^a golOGd on krar. er niet eerder af, als woonadagavond 11 uur. Le afctand die ofGOlOGd word wne 1400 IbOO K.lï.Er werd van vcx-dc.-lillende middelen van vervoer gebruik gemakt «Van leiden naar Atotordojci Cing riot per ziekenauto. Hot inla» den in Ar oterdom in den troin ßlnG heel ge-rakkolijk.Le auto kvjam vln.k voor het raar, der coupé, en daar (^at Uw raam mkkelijk door, In Berlijn ook geen moei lij k/iodcn mot in- on ''^ uitladen, alloon mooßt ik hier gebruik maken van ongoschoolde krachten, let vexTroer op U’z raam ie echter zoo eenvoudig, dat hot in wi-nig tijd te leoron ie. Van Berlijn naar LBniGe-

tore ging het per trein. In Königoberc wao hot uitladen iete aocilijker, dnnr hier geen vor-hooeâ person me, ret W roan levert dit echter geen groote boami’on op.

Van KSnigstorg naar Raoten.^cg Bint’ het ook per trein, van Raetonberg na?«' Bnelaoh, een of o tand van 12 K.l » por va^^n»

roojilo U due slot, moe et er nog al cens ovorge-etapt worden, wat net oen sio-' o altijd nog boamarlijk ie. Uw rarm echter ondervangt allo moeilijkheden, de patHänt mo, do roollijkho-den en de reiß von 40 uur aan een stuk in aan-norking genonon, in vrij goode conditie, on eprak haar voldoening uit ovoi’ Uw prachtig vorvoen iddol. Kochten er none neer van done transporten plan-to hebben, don ntl ik U hierv.n op de hoogte stellen, en verblijd ik root verechuldigdo hoogachting

Onder toezending van uw briefkaart, als bewijs hoe het stuk om zoo te zeggen amper de heele Indische Archipel is rond geweest, en tevens als excuses waarom U eerst na zoo’n langen tijd daarop antwoord ontvangt, schrijf ik U dezen om aan mijn lang gekoesterd plan uiting te geven, nl. het een en ander mede te deelen naar aanleiding van een’ tocht, dien ik met drie uwer raderbaren heb ondernomen van Sanoer naai' Gjiaujar hij gelegenludd vaii de Bali-Expeditie in September 1906. Waarom ik reeds bij den aanvang van mijn Chirurgische lessen, met genoegen uw’ naam bij eenige zeer genieus en practisch uitgedachte instrumenten hoorde noemen, en het mi.j een groot voorrecht was, ook naderhand persoonlijk door Ü gedemonstreerd te zien de talrijke vooral op het gebied van ambulancen-materieel door U gedane practische uitvindingen, is liet mij nil een dubbele behoefte U onder persoonlijke ervaring te melden, omtrent het groote nut, het groote gemak dat wij van uwe raderbaren hadden, mede omtrent zijn groote deugdelijkheid bij zulk zwaar terrein waar ten slotte nog een zware regenbui van eenige uren ons parten speelde.

Sanoer ligt van Gjianjar ongeveer 9 à 19 uur loopens, over zwaar bergachtig terrein, met zeer diepe ravijnen waarover vaak bamboebrnggen van niet breeder als een bamboe of 3 à 4 naast elkaar (Hier was dan juist het afhaken en het apart vervoer van de draagbaar en raderwerk hoewel met eenige moeite toch zeer doenlijk), dan moesten wij steile hellingen op en af, op dikwijls zeer ongelijk terrein, doch dit was nog niet alles; 6 maal moest ik een rivier door, waarbij nl. in het begin kalles wier mondingen in zee liepen, ik tot aan mijn borst toe in het water stond. Last not least hebben wij 2 volle uren in een stortbui gemarcheerd en zie, ondanks dit alles kwam ik ’s avonds tegen 7 uur behouden aan in het bivak te Gjianjar, zonder eenig letsel aan de mij toevertrouwde raderbaren. Het sterkste bewijs hoe die raderbaren aan deugdelijkheid niets te wenschen overlieten is bij al het voorafgaande nog het volgende : De kapitein Eumu, behoorende tot den algemeenen trein, kwam mij in het begin van mijn tocht tegen en vroeg of ik ook krankzinnig was, om met drie raderbaren naar Gjianjar te willen gaan, en tot z’n groote verwondering beweerde ook de Chef-arts bij aankomst: „Ja ik dacht, dat Ü met de boot over Lebit zou gekomen zijn”.

Intusschen, dank de uitdrukkelijke order van mijn’ directen chef Dr. Nooren, om over land te gaan, heb ik den zwaren tocht ten koste van heel wat vermoeienissen voor mij en de dw. arbeiders, maar in geen enkel opzicht van de soliede raderbaren, mogen doen. Ik overdrijf niet zoo ik voortaan op eigen ervaring baseerend, uwe raderbaren als onmisbaar voor iedere expeditie in Indië aanbeveel. Veroorloof mij ook, dat ik in minder eerbiedigen toon bij aankomst te Gjianjar de uitlating niet kon weerhouden toen ik Scheuer tegenkwam van: „Die ouwe Kees heeft verduivelde goede bullen hoor! Dat zal ik hem bij gelegenheid nog eens schrijven”.

Van nit Bali wil ik U even een paar woordjes schrijven. U zult zeker denken, hoe denkt Kakel in eens aan ons. Het is hoofd-zakelijk de schuld van de DE MOOIJ’S Brancards (raderbaren). nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;3 Door zeer zware terreinen en diepe ravijnen zijn die dingen mee 7*X gegaan en ze hebben uitstekend voldaan. Ik zit hier met Johan, die U ook het een en ander zal schrijven.

De Zweedsche Dr. Hammak, die daarvan in Zuid-Afrika gebruik maakte, tot vervoer van gewonden over ongelijke terreinen, zegt:

Ich bin der Meinung dass Ihre Baderbahre überall da, wo ein schneller und schonender Transport Kranker und Verwundeter nöthig ist, auch an Polizei-Stationen, Brand-Stationen, Krankenhäusern, u. a. «line konknrrenz dasteht, und von keinem andern Feldtransportmittel, das ich kenne, übertroffen wird.

Prof. KoETEWEG, Dr. Lingbeek, Dr. Prof. Van Leersum, Dr. Van DER GooT, Dr. ScHELKY, Dr. ViNKHüYZEN, Mejuf. Bei.inen, die ze allen in den oorlog in Zuid Afrika toegepast zagen waren daarover eveneens voldaan.

U wensoUt, dat ik 210g eexio ixorhaaX, niet «aar dat Oh radfirhaar aas la dm traaaimalaobr^ikis^*quot; e«hm oorlog saXke gpodo dloaatoa haeft boweaoti.

, Gij hortnaart 0 dien patient raa OBonor, die er «rm ver »00 vervoerd werd sender emig letsel. igt;4 de fmilio boa er saaar opgelaten, peso vervoerde hes verder ia een gewone apoorwogocn^o, die »00 sobokte en eolMMscaolde, dat de aran peritonitie-lijder er ton alette het loodje hij legde.

, ontroicaan wa ons hospitaal op p^^wrth’faam hij ladjreeaith, deed de radmOaar bijv, eohittmemd diemt, ook over een geer fBeaoeïdoategrd en oa~

‘ MüdK-È^STÏÖS» ^ frinölpe van om ^r^e “gerpea-^Qulaira veerkreohijge goepenaie. bêlichomM la ^ raderhagir, m W txekewreap saHm ltSeT oor»-llSwlkiarapt^iet dafür ben ik~wel gölier vm, lüJet laeer k^aanan worden gemiat,. ge söIX«» o aa, 02«» lOlai^^ overloven.

leider van de ftedorlaBdeohe jsabnlanoe v/h i»gt;ode gruis in 2. Afrika (lö^) en in den Balkan oorlog (1912).

leoe de beeobrijving ven dm ^woodmhm Overste ar. Baaoar in de Militaire Spootatok n» 6 AUgoe-tne 1902 hls.67 5-590. Bet vervoer vm snaar ge-smdm over het goocoidcaateerd terrein in den oorlog in zaid Afrika net dm radmbaar van koogr.

Par l’Application nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;nbsp;’S

Il peut aussi être employé à porter des munitions sur la ligne de feux et revenir chargé de 1, 2 ou 4 blessés.

Il circule sur les terrains accidentés, sans gu il en résulte aucun dommage pour les blessés. Il ira donc chercher ces blessés, sur le lieu môme où ils seront tombés, et les ramènera au poste de secours et à l’hôpital de campagne, sans qu’ils aient à subir de déplaceinents si nuisibles et si douloureux.

N’importe quelle espèce de brancard peut lui être adapté. Un seul homme suffit pour charger et décharger le fardeau, et cet homme peut suivre la colonne avec son chariot chargé, durant 6 heures, sur un chemin horizontal et égal.

Les soldats légèrement blessés, qui ne seraient plus aptes à être utilisés sur le champ de bataille, peuvent être employés à pousser le porteur.

En résumé, avec le porteur universel on transporte sans chevaux, avec moins de personnel, sans voitures, en moins de temps, un plus grand nombre de blessés de la ligne de combat à l’hôpital de campagne, sans allonger, gêner, arrêter ni compliquer la colo ne.

Il va sans dire que pour le service d’évacuation de l’hôpital de campagne, il rendra les mêmes services.

Les principes sur lequel il est établi, c'est-à-dire suspension verticale contre les chocs horizontaux, et ressorts spéciaux contre les chocs verticaux, peuvent d’ailleurs être applî-qués, par des moyens simples, aux wagons et voitures quelconques servant à cette évacuation.

Les vibrations et chocs sont tellement annihilés par ce chariot, que le transporté peut écrire avec ^a plus gratide facilité (voir le fac-similé ci-contre)lt;a^

Le porteur universel permet de se passer de mulets et de chevaux qui, outre l’embarras qu’ils procurent pour leur entretien, ont l’inconvénient d’être difficilement remplacés s’ils sont tués ; tandis que si un pousseur de chariot est tué, il est remplacé aussitôt par un autre.

Il est inutile de faire observer combien sont cahotés les blessés chargés sur cacolets ou sur voitures d’ambulances.

Enfin les brancards roulants employés jusqu’ici pour le service d’arrière n’ont aucune des qualités du Porteur universel qui présente donc sur tous les moyens connus des avan-tages incomparables.

Vue du Porteur universel seul recouvert de sa tente, et disposé pour recevoir n’importe quel fardeau.

Un homme peut charger, seul, un blessé avec ses armes et son sac et les rouler jusqu’au poste de secours ou à l’hôpital de campagne, ou plus loin, si c’est nécessaire, pendant 6 heures, sans fatigue ni pour lui, ni pour le blessé

11 peut de môme charger et rouler 2 ou 4 blessés à la fois suivant le modèle du l'or leur.

Deux hommes portent péniblement un seul blessé découvert jusqu’au poste de secours. En terrain accidenté ou dans les terres labourées, ce service est très dur et exige réellement 2 hommes supplémentaires, qui aident du reste à porter te sac et les armes du blessé et relayent les porteurs.

Vue d’un Poptenr de munitions, vivres, etc., ou caisses à pansements, chargé de 2 blessés en équilibre stable

Porteur universel, disposé pour transporter un malade ou un blessé, de son domicile jusqu’à l’hôpital.

Porteur universel disposé pour transporter les caisses en fer renfermant les elïets,linges, literie des contagieux,jûsqu’à l’Étuve municipale de désinfection.

Des modèles spéciaux sont établis pour le transport des cholériques, des cadavres, etc...

APPAREILS DE SUSPENSION Pour le transport des blessés en chemin de fer ou voitures quelconques sans secousse nuisible

LITS, SOMMIERS APPAREILS POUR SALLES D'OPÉRATIONS Pour la Stérilisation de l’eau Pour la Désinfection

ändat Uc met voel belangtolllag fcan-nia mocht ttMom ma Vwc uitviaatag tnaafca not apuaaon en t^tapaanea von tonten, heb ih niij naar hot VorToïn^or Honaaal-sciiiot-school bugovon en geeloa op weihe wijze he xUtvindiag la he paaktljk uitvoerbaar sou sija.

ijoovor it uit lianclboakea en voorschriften kon nag^ion, io geen plankje von bepiiulh mohol voorgonoxireven aa er don tontlt;-utanhnarh pp te laten mm ten en hst hooi' U ont/zorpen, aciiijnt me al heel een-vonhig en weinig: hoe tb aar»

Üaarno wil ik aan ook U.ü.E.ö» vorid.a~ ran, dat net ni J voorkomt van onbetwist boar nut ta gijn, indien mon door ^ea eof-helo bovrO/^ityT in do tant koa vervangen hatten ttmno door voie beweginfgea in do buitenliiaht moot pl^te hebben’.

unïor a:uiKKet^ging voor de gologen-hoid ml J gebotien do go vorislarlng of to lo^;gon, hab Ik do ear to aijn, hoogodol-gestrange Heer

Bar. J.J.J.v.Voorst tot Voorst thons lid van de Bertsa tjamer dar dtaten Ganornol.

♦ ö~Gravo2UUi^e 17 Jïia.lcÿ6

Ik neb do eer ü ta doen kennen, dat de V raodo sKidegadaulde nitkoauten dar ba-proovin^ van de door u ontworpen rnderbanr tot vervoer van amitié wij aaniaiding iw^ bon gegeven tot Znvoorïng van dit vervoer^ mldcLel bij net leger.

Ik voeg hierbij fijnen dank voor nat-geen door V in dose ana^jelogoniieid wader-ota ton dienste Van hst leger i» verrïoh€.

ilaarroor in de plants te stellen een | jvoorschrift op het verstrekken vaut (munitie door middel van de patroon-j raderbaar systeem dr. Do Mooü,' waarbij dan de aanvoer van mnuitie ïloor middel van het pakpaard zou kunnen gehandhaafd blyven.

Door van iedere lichting jaarlijks ■ per bataljon 2 man tot patroondra-ger op te leiden, zou men ingeval ; van mobilisatie bp 7 lichtingen over j , 14 goed geoefende patroondragers 1 , kuuneu beschikken-

Deze marischappec, waarvoor wij krachtig gebouwde personen zouden willen zien -aangewezen, zonden wij in de compagnie willen kleeden en, pa daar zes wekeu te zijn onderwezen in hetgeen voor hen noodig is te kennen van hetgeen in den leiddraad tot het theoretisch onderwijs voor den soldaat bij de infan-, terie is voorgeschreven, met groot; verlof willen ! zenden. Zij zouden in* het najaar van huneerste dienstjaar! voor 6 weken, bij de najaarsoefeuin- ! gen opnieuw onder de wapenen kunnen komen, ten einde meer speciaal in bet vervoer van munitie door middel van de patroonrader-baar geoefend te worden, en later, ! te gelijk met de lichting waartoe zij behooren, voor herhalingsoefeningen.

Mocht Z. Exc. de minister van Oorlog zich met ouzo zienswijze 1 kunnen vereenigen, dan zou, daar ; onze berekening over 7 lichtingen loopt, daarmede tevens eeue jaar-lijksche bezuiniging van 14X»2X30gt;lt;9^ .„„.„-t,,-

== f 900 aan eerste uitrusting, omdat wp daarvoor een bedrag van f 10 per hoofd, inplaats van f 20 zooals than.? voor ieder man in rekening ' wordt gebracht, voldoemte achten.

Raderbaar Systeem Dr. de Mooy, ingaricht -^vooj’ het veevoer van accumulatoren. lo^

Voor Dr. Eijkman’s Phyaiatrische Inrichting te Scheve-ningen heeft Dr. de Mooy een handwagen tot het trans-porteeren van accumulatoren ontworpen. Zooals men uit bovenstaande afbeelding ziet, vindt men hierin terug het bekende type „Raderbaar van de Mooy”, dat voor het vervoer i van zieken en gewonden wordt toegepast.

De wagen is, niettegenstaande het belangrijke zich daarin bevindende gewicht, door één man te vervoeren. Alle schokken en stooten, tijdens het vervoer door oneffenheden van den | weg veroorzaakt, worden volkomen ondervangen, doordien de vrij hangende bak, de stooten niet behoeft over te nemen, doch in een zachte schommeling geraakt.

De wagen, soliede en sterk, is aan de rijtuigfabriek van de firma Hermans amp;nbsp;Co. te ’s-Gravenhage vervaardigd. De bak, welke voorzien is van een waterdichte afdekking, heeft de navolgende afmetingen : lang 200 c.M. ; breed 62 c.M. ; hoog 25 c.M.

De wielen hebben een rad-diameter van 130 c.M. en een ouderlingen afstand van 130 c.M.

De batterij wordt in groepen van tien of twintig cellen tegelijk vervoerd naar het ladingsstation van de firma W. HoRRix Mz. te ’s-Gravenhage, die de inrichting leverde, en heeft o. a. de volgende verhoudingen.

Gewicht van 20 cellen compl. met zuur gevuld, à 13,5 K.G. „ , per cel = 270 K.G.

De hierboven afgebeelde mand, wordt gebruikt, voor het wegbrengen van beddegoederen, kleeding-stukken, etc. en eventueel óók, voor het vervoer van lijken.

De mand is voorzien van Handvatten en kan, wanneer dezelve van het onderstel is afgenomen, voorzien van twee hangsloten, per spoor of boot worden verzonden.

De mand is gemaakt van riet of mandwerk, bruin geverfd en gelakt, voorzien van stevig houten onderraam, met ijzeren beugels, ijzeren scharnieren en sluiting.

Deze mand past bij mijn Rader-Brancard No. 1, la, lö voorkomende in mijn Prijscrt. No. 6, Bladz. 12 tot 19. Het ophangen der mand geschied net als de baar van den Brancard, en kan dus door één persoon opgeladen en vervoerd worden.

Door het aanschaffen van zoo’n mand kan dus een Rader Brancard op tweeërlei wijze dienst doen.

Deze Lijkmand is in dienst bij verschillende Politie Bureau’s voor het vervoer van lijken en besmette goederen.

Het is my ten hoogste aangenaam te voldoen aan het verzoek van Dr.Sikemeier, uitgedrukt in zyn schryven aan het Hoofdoomité, om U mededeeling te doen van het nut dat hy ondervindt van Uwe zieken-ramen.

quot;Re toestand der voor 't overgroots deel zwaar gewonde soldaten heeft een diepen indruk o.p my gemaakt. Zooveel mogelyk laten wy ze ha-len met onze de Mooy'sehe brancard; de meesten komen, op ossenwagens geladen, uit de omliggende dorpen en kleine hospitalen, by voorkeur in den avond, om zoo min mogelyk indruk op de bevolking te maken. Voor het transport door de nauwe, bochtige gangen en trappen in ons ziekenhuis is enkel en alleen het de Mooy'sehe raam bruikbaar, hetwelk ons onschat bare diensten bewyst, Wilt U dit nog eens extra aan Generaal de Mooy mededeelen?quot;

Ter toelichting diene dat Lr.Sikemeier hoofd is onzer ambulance in Eulgarye en met zyn personeel gevestigd is in het ellendige Turksche plaatsje Tsjorloe,

Evenzoo als mijn stalen draagraam (passe-partout) één transportverband ie waarmede men het geheel lichaam kan immobili-seeren, waardoor de lyders uit de vuurlinie of uit de loopgraven met behulp van mijn ra-! derbaar naar de hulpverbandplaats of veldhospitaal kunnen worden vervoerd, zoo zijn ook mijn rottan-transportverbanden U877-1925) die over de kleeren moeten worden aangelegd, geschikt om de gebroken bovenste en onderste ledematen te immobiiieeeren voordat de lyders worden vervoerd.

Omdat beenbreuken van de onderste ledematen oorzaak zijn dat die lyders niet kunnen loo-pen, derhalve met raderbaar of brancard moeten vervoerd worden, dus beenbreuken van de dy, van de knie, van het onderbeen of van de voet moeten worden geïmmobiliseerd, kan men het daarvoor dienende verband(zie plaat Fig. 3 en 10) als eenheidstraneportverband by elke raderbaar medegevoerd worden, welk verband by aankomst in de hulpverbandplaatöpf veldhospitaal van den lyder wordt afgenomen en met de raderbaar teruggevoerd naar de gevechtslinie.

Zie ook Ketterijen op het gebied van den geneeskundigen dienst te velde Ned.Militair Geneeekundig Archief Jaargang 1890 Af1.2 bladzijde 160.

Fig. 10. Knie - verhand.

Als belooning voor mijn Verdiensten kreeg ik: 1) De Militaire Mllemsorde 4®klasse, verdiend in 1878 in Atjeh.

In 1891 als Overste met den rang van Kolonel gepensioneerd, ben ik blijven dóórwerken voor hat weddingswezen, waarvoor ik in 1914 dan tita rang van Generaal-Majoor en in 1924 den titê rang van nuitenant-^jeneraal bekwam.