|
r^.-U? < Ti (r(J t^i^
|
||||||||||||||
|
fié^TC
|
||||||||||||||
|
Isselwaerde, duizendpoot
met groot hart' |
||||||||||||||
|
Van Sint Joseph-Gesticht tot Isselwaerde (1970-1985)
door Tonny de Jong-van Vliet en drs. Carla Rentinck
|
||||||||||||||
|
INLEIDING
In de vorige twee nummers heeft u kunnen lezen over de ontstaansgeschiede-
nis van het IJsselsteinse ziekenhuis en het reilen en zeilen door de jaren heen, verdeeld over de perioden 1909-1940 en 1940-1970. De laatste uitgave eindig- de met een opsomming van de groeicijfers eind jaren '60. In deze derde en laatste beschrijving zien we hoe het ziekenhuis in de strijd voor behoud terecht komt met als uitkomst de opheffing in 1985. |
||||||||||||||
|
ISSELWAERDE
Per I januari 1971 werd de naam 'Sint Joseph Ziekenhuis' veranderd in
'Isselwaerde Interconfessioneel Streekziekenhuis voor Zuid-West Utrecht'. Op de persconferentie van 13 november 1970 werd uitgelegd hoe men tot deze naam was gekomen.'Isselwaerde' is de samenvoeging van het middel-neder- landse woord 'Issd 'en het woord 'waerde'. Issel is de IJssel en waerde betekent: land aan de rivier, of plaats waarin men iets of iemand beschermt. Door de samenvoeging van deze twee woorden kreeg men een zinvolle naam. Op 16 april 1971 ging er een brief naar staatssecretaris Kruisinga van sociale zaken en volksgezondheid, met het verzoek te mogen uitbreiden van 125 bed- den naar 300 bedden, zonodig in fasen te realiseren. Met deze aanvraag werd het advies gevolgd van het 'Dr. Veeger Instituut' dat, in tegenstelling tot in 1964, nu wel rekening hield met de verwachte bevolkingsgroei in Nieuwegein. Op 28 juni daaropvolgend vraagt de staatssecretaris schriftelijk advies aan de 'Directeur-Generaal van de Volksgezondheid' te Leidschendam en aan de 'Ziekenhuiscommissie'. De 'Geneeskundige Hoofdinspecteur van Volksgezondheid' vond dat er geen beddenuitbreiding nodig was. De stad |
||||||||||||||
|
Met de naams-
verandering kreeg het zie- kenhuis een eigen logo. |
||||||||||||||
|
É ^ * '........Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||
|
Utrecht had intussen een beddenoverschot en daar moest ingeleverd worden.
Het advies luidde:
'advies: verzoek afwijzen.
.....het bestuur in overweging te geven over te gaan tot sluiting van hun zieken-
huis. In Nederland kan het belang van een patiënt door een dergelijk minimaal ziekenhuis niet meer optimaal worden gediend. reden: - 12^ bedden is te kleinschalig
- geconditioneerde samenwerking met St. Antonius in voorbije 6 jaar is niet van
de grond gekomen. - samengaan met St. Joseph Ziekenhuis te Oudewater is uitgesloten (waar-
schijnlijk Oudewater + Gouda, van dezelfde kloosterorde) ■ .... intrekken van principiële goedkeuring voor de bouw van een ziekenhuis met
12^ bedden te IJsselstein'. In september 1971 reageerde de 'Ziekenhuiscommissie' op de brief van de 300
bedden. Zij stond in beginsel: '....... positief t.o. uitbreiding van het St.
Josephziekenhuis -thans Ziekenhuis Isselwaerde- te Ifsselstein, althans dat wij posi-
tief staan t.o. de realisatie van de aanwezigheid van een joo- tal ziekenhuisbedden in de regio IJsselstein'. Men zag daar wel in dat een dergelijk ziekenhuis een belangrijke functie kon
vervullen in het gehele complex van welzijnsvoorzieningen t.b.v. de toekomsti- ge conglomeratie Nieuwegein-IJsselstein. Ook argumenten van bouwkosten, personeelsvoorziening, aantrekken van specialisten en bereikbaarheid onder- steunden de regionale welzijnsfunctie. Zowel het bestuur van het 'Groene Kruis' als het bestuur van 'Isselwaerde' kregen in september 1971 van de minister te horen dat de ziekenhuissituatie in de bewuste regio dermate gecompliceerd was dat een beslissing op korte termijn niet te verwachten was. Alle verzoeken tot uitbreiding gingen voorlopig in de ijskast. De situatie in Utrecht lag zo gecompliceerd omdat het 'Academisch Ziekenhuis' onder het ministerie van onderwijs viel, het 'Militair Hospitaal' onder defensie en de andere ziekenhuizen onder volksgezondheid. Maar men ging niet bij de pakken neerzitten. In februari 1972 besloten de
besturen van 'Isselwaerde' en de 'St. Jacobsstichting' te Oudewater te fuseren, mits het nieuwe streekziekenhuis gebouwd mocht worden. In het rapport 'Mensen en Bedden in 1980 en 1985' van een adviesbureau voor bedrijforgani- satie en bouwprogrammering, bleek o.a. dat in 1964 er 1902 en in 1968 meer dan 2000 opnames waren in het totale verzorgingsgebied. De conclusie van dit rapport luidde, dat omstreeks 1980 voor het verzorgingsgebied van 'Isselwaerde' rond 215 bedden (exclusief wiegen voor gezonde zuigelingen) nodig zouden zijn, waarbij de beddenindex 5,55 (beddenindex = het aantal zie- kenhuisbedden per 1000 inwoners in een regio) voor het totale verzorgingsge- bied zou gaan bedragen. Met dit rapport als aanbeveling werd in november 1972 toestemming aan de minister gevraagd voor geringe uitbreiding via de weg van de 'verkorte procedure'. De beraamde kosten bedroegen fl. 123.447,26. |
||||
|
De uitbreiding omvatte het bouwen van een gang en enkele lokaliteiten aan het
reeds bestaande semi-permanente gebouw en zou uitgevoerd worden in dezelf- de opzet met als doel: 'een enigszins vergroot laboratorium en een derde poH- kliniekruimte vanwege de toenemende vraag naar en intensivering van de poli- klinische diagnostiek en behandeling'. Door de geprojecteerde nieuwe gang zou de steriliteit van de operatiegang in hoge mate worden bevorderd. Van het ministerie ging er vervolgens een brief naar de 'Geneeskundige Hoofdinspecteur' waarin o.a. stond: Afgezien van de slechte kwaliteit van de huidige operatiekamer- en verloskamer-
afdeling en van de dito kwaliteit van de voorgestelde uitbreiding, moge ik u voor- stellen deze aanvraag ter beoordeling toe te zenden aan de ziekenhuiscommissie c.q. het College voor Ziekenhuisvoorzieningen met het verzoek antwoord te geven op de vraag: past dit ziekenhuis in de planning of dient dit ziekenhuis spoedig te worden opgeheven. De besturen van de beide ziekenhuizen waren niet op de hoogte van deze cor-
respondentie en dus ging er per aangetekend schrijven op 28 december 1972 een brandbrief naar de minister: Excellentie,
De besturen van het Isselwaerde-Ziekenhuis te IJsselstein en het St. Jacoh-
Ziekenhuis te Oudewater hebben er dringend behoefte aan u hun grote zorgen kenbaar te maken omtrent het steeds uitblijven van uw beslissing over te mogen gaan tot de houw van één nieuw streekziekenhuis in de regio Zuid-West Utrecht, zulks -op basis van een voorgenomen fusie- ter vervanging van beide eerderge- noemde ziekenhuizen, samen groot ± 200 bedden. Door het uitblijven van uw beslissing worden wij gedwongen onze belangrijke
taak in het kader van de totale gezondheidszorg in onze regio nog steeds te blij- ven volvoeren in twee bescheiden en gescheiden ziekenhuizen, terwijl de voorge- nomen fusie nadrukkelijk ten doel heeft door een -ook door ons als volkomen reeël geakcepteerde- schaalvergroting, de bevolking in alle opzichten optimaal ten dienst te kunnen zijn. Wij menen genoegzaam te hebben aangetoond, dat de aanwezigheid van een
ziekenhuis van ± joo bedden -mede door zijn poliklinische, diagnostische en ver- pleegkundige uitrusting- in de sterk groeiende regio Zuid-West Utrecht een onmiskenbare noodzaak is. Van dit totale beddenbestand is overigens momenteel al 2/3 gedeelte in onze bestaande ziekenhuizen aanwezig. Door de huidige onzekerheid worden wij wel in hoge mate belast met een verant- woordelijkheid, welke door het ontbreken van de mogelijkheid om -zelfs op korte termijn- een duidelijk beleid te voeren, als uitermate zwaar wordt ervaren. Deze situatie, die uiteraard de volksgezondheid niet ten goede komt, kan vanzelf- sprekend niet onbeperkt voortduren. Wij betreuren in hoge mate het uitblijven van uw beslissing, temeer daar wij -door onze voorgenomen fi^sie- menen een daadwer- kelijke bijdrage te leveren in de ook door u zo voorgestane schaalvergroting in de ziekenhuiswereld. Deze schaalvergroting wordt alzo nog steeds geblokkeerd. |
||||
|
É *l '........Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
|||||
|
Overigens menen wij in alle oprechtheid te kunnen stellen, dat in onze heide zie-
kenhuizen -in waarlijk niet gemakkelijke omstandigheden- op verantwoorde wijze de gezondheidszorg wordt gediend. Wij beschouwen dit voor u als een reden temeer, om ons, de taak toe te vertrou-
wen, het gevraagde nieuwe ziekenhuis voor de bevolking van de regio Zuid-West Utrecht te houwen. Wij zijn ons zeer wel bewust van de problematiek, waarmede u gekonfronteerd
wordt, tengevolge van de overbedding in de stad Utrecht. Wij achten het echter onaanvaardbaar en diskriminerend ten opzichte van de
bevolking van Zuid-West Utrecht, indien deze problematiek afgewenteld zou worden op onze regio en wel door het achterwege blijven van een adequaat zie- kenhuis in deze -ook qua grondoppervlak zo uitgebreide- regio. Veeleer doen wij bij deze een dringend beroep op alle bij de problemen in de stad Utrecht betrokken personen en instanties om deze overbedding in die stad langs andere naar onze mening mogelijke wegen op te lossen. Onzerzijds verklaren wij ons gaarne bereid, om -indien die oplossing tot fusies
c.q. inkrimping van bestaande ziekenhuizen in de stad Utrecht zou leiden- funktionarissen, die dientengevolge zouden moeten afvloeien, zo mogelijk in ons nieuw te bouwen ziekenhuis aan passende arbeid te helpen. Resumerend zij het ons vergund. Uwe Excellentie met de meeste klem te verzoe- ken een spoedige, gunstige beslissing te nemen op ons verzoek d.d. 16 april 1971, waarbij wij ons gesteund weten door uw uitspraken, gedaan op het Symposium Ziekenhuisbouw igyz in 'De Doelen' te Rotterdam. Een zodanige beschikking zal de ziekenhuisvoorziening in de snel groeiende
regio Zuid-West Utrecht veilig stellen, hetwelk mede van groot belang is ten aan- zien van de medisch-sociale funktie, die dit ziekenhuis in het totale pakket van de gezondheidszorg in de regio zal moeten vervullen. Het is met name laatstgenoemde funktie, die ook thans reeds door onze beide
huidige ziekenhuizen als bijzonder belangrijk wordt ervaren en waar mogelijk wordt vervuld. Voor een gunstige beslissing uwerzijds, zijn wij u bij voorbaat zeer erkentelijk.
Met de m.eeste hoogachting. Namens het bestuur van de St. Jacobstichting te Oudewater,
M.J.L. Staatsen, arts (voorzitter)
H. Heesen (sekretaris)
Dr.W. Vlaardingerbroek (geneesheer-direkteur)
Namens het bestuur van de Stichting St. Joseph Ziekenhuis IJsselstein
Jac.Th.J. Bissels (voorzitter)
Cl. Karremans (sekretaris)
Dr.E. Florijn (geneesheer-direkteur)
Een afschrift ervan werd gestuurd naar het 'College voor Ziekenhuisvoorzie-
ningen' te Utrecht met het verzoek de aanvraag voor één nieuw streekzieken- huis van ± 300 bedden te ondersteunen. |
|||||
|
Op maandag 5 februari 1973 werd de ziekenhuissituatie in Utrecht door de
'Werkgroep Ziekenhuizen' van het 'College voor Ziekenhuisvoorzieningen' besproken. De situatie was: - het St. Antonius Ziekenhuis vroeg medewerking voor de nieuwbouw in
de gemeente Nieuwegein. IVIen zag van de locatie Lunetten te Utrecht af omdat de situering van het terrein aanzienlijl< ongunstiger was dan voorzien en de benodigde grond een inves- tering vroeg van ca. 22 miljoen gul- den, wat te hoog was. Vestiging in Nieuwegein was naar de mening van het Antonius-bestuur gunstig met betrekking op het beschikbaar patiëntenareaal, de goede wegver- binding met de stad Utrecht en het openbaar vervoer alsmede met het oogpunt van de spreiding van zie- kenhuisvoorzieningen. De capaci- teit was in 1968 bepaald op ca. 700 bedden. Gezien de bijzondere plaats die het 'Antonius Zieken- huis' innam ten aanzien van o.a. de hart-chirurgie, bleef de beddenca- paciteit gehandhaafd. - het ziekenhuis Isselwaerde had
al vele pogingen aangewend om door middel van samenwerkings- verbanden de toekomst van het ziekenhuis veilig te stellen. Nu werd gepoogd middels een fusie met het St. Jacob Zlel<enhuis te Oudewater te komen tot een streekziekenhuis voor de regio Zuid-West Utrecht. |
||||||||
|
De werkgroep vond echter dat Oudewater voor een belangrijk deel georiënteerd
was op Gouda ook omdat een aantal specialisten die aan het 'St. Jacob Ziekenhuis' waren verbonden, afkomstig waren uit het 'St. Jozef Ziekenhuis' te Gouda. Een oriëntering op IJsselstein of Utrecht vond men daarom niet zo voor de hand liggend. Als bovendien het 'Antonius Ziekenhuis' zijn nieuw- bouw in Nieuwegein ging realiseren, kon men stellen dat de ziekenhuisvoor- ziening in Zuid-West Utrecht verzekerd zou zijn. De patiënten die nog aange- wezen waren op het ziekenhuis in Oudewater konden makkelijk in Gouda of Woerden terecht terwijl de IJsselsteiners in het nieuwe 'Antonius Ziekenhuis' konden worden opgevangen. |
||||||||
|
De twintig eer-
stejaarsleerlin- gen van 1972. |
||||||||
|
■Cl '........Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||||||
|
Tegen deze achtergrond werd aan-
geraden geen medewerking te ver- lenen aan de gevraagde vervan- ging. Hoewel 'Isselwaerde' een principiële goedkeuring had voor uitbreiding en neiuwbouw, werd aangeraden het bestuur te verzoe- ken een afbouwschema op te stel- len opdat het ziekenhuis te zijner tijd aan zijn bestemming kon wor- den onttrokken. Voor het bestuur van het 'St. Jacob Ziekenhuis' te Oudewater gold hetzelfde. Begin 1973 was het strijdtoneel in twee kampen verdeeld: 'Isselwaer- de' en 'St. Jacob Ziekenhuis' te Oudewater contra de grote zieken- huizen in Utrecht, want ook het 'Academisch Ziekenhuis' zocht ruimte voor nieuwbouw. Bij de besprekingen kwam naar voren dat de bevolking van Utrecht bezwaren had tegen de vestiging van het 'St. Antonius Ziekenhuis' buiten de stad Utrecht. Maar het Antonius- bestuur had de besHssing om naar Nieuwegein te verhuizen echter al genomen. Hierop trok het bestuur van 'Isselwaerde' in een schrijven aan de minister op 29 juni 1973 de aanvraag voor de bouw van de gang en enkele lokalen in. Op 14 september 1973 was het 50
jaar geleden dat de eerste zusters uit Amersfoort kwamen en in de Utrechtsestraat hun ziekenhuisje begonnen. Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan gaf 'Isselwaerde' een brochure uit die huis aan huis werd verspreid in de regio. Uit deze folder weten we dat het vanaf het begin de bedoeling is geweest de patiënten een persoonlijke, menselijke zorg te geven. Een stre- ven dat men 50 jaar heeft beijverd. |
||||||||||||||
|
Het leslokaal op
de zolderverdie- ping in 1972. |
||||||||||||||
|
Centrale keuken,
1972. |
||||||||||||||
|
De adminstratie,
1972. |
||||||||||||||
|
Laboratorium,
1972. |
||||||||||||||
|
De röntgen,
1972. |
||||||||||||||
|
Voor de patiënt was het zeer vertrouwd dat de huisarts vrij toegang had in het
ziekenhuis en daardoor het ziekteverloop van dichtbij kon volgen. Onder lei- ding van adjunct-directrice zuster Nicodema werkten in 'Isselwaerde' 44 gedi- plomeerde verpleegkundigen: 24 verpleegsters en 20 ziekenverzorgsters. Er werkten ook nog eens 14 tweedejaars- en 20 eerstejaarsleerling-ziekenverzorg- sters. Dat de opleiding van goed niveau was bewezen de examencijfers: van 1964 tot 1973 deden 104 leerlingen onder rijkstoezicht examen waarvan er 99 slaagden. Bovendien werden zowel verpleegsters als ziekenverzorgsters regelma- tig bijgeschoold. Ook de wijkverpleegsters konden in 'Isselwaerde' terecht voor bijscholing zodat ze op de hoogte konden blijven van de nieuwste technieken die in het ziekenhuis werden toegepast. De huisvesting van de zusters was enkele jaren eerder uitgebreid met een zusterhuis, gebouwd achter het ziekenhuis. Voor de geestelijke verzorging was er een pastorale commissie, waarin geeste- lijken van verschillende gezindten zitting hadden. Zij maakten gebruik van de kapel. Door de plaatselijke kerken werden op zondag protestantse en rooms- katholieke kerkdiensten gehouden. Bijzonder trots was men op de nieuwste aanwinst: de moderne hartbewakings-
apparatuur geschonken door de 'Nederlandse Hartstichting'. Ter gelegenheid van het gouden jubileum werd een reünie georganiseerd voor
de zusters die in IJsselstein gewerkt hadden. Maar liefst 80 zusters kwamen die dag, die begon met een feestelijke mis in de Basiliek, gevolgd door een kof- fiemaaltijd. Na de middagrust werd een bustocht gemaakt door de regio. De dag werd besloten met een koud buffet. Er werden veel herinneringen opge- haald. Zo vertelde zuster Edmunda Boumans dat zij in 1934 de enige gediplo- meerde verpleegster was. Dokter Leering had toen als huisarts de medische supervisie en deed kleine operaties met 'geleende' chirurgen. Op donderdag werden de grote operaties gedaan waarvoor de specialisten uit Utrecht overkwa- men. Zij vond dat er die 50 jaar heel veel veranderd was. Er kwam nog een verlaat verjaarscadeau. Tot verrassing van velen kreeg men
alsnog toestemming voor de gevraagde 'geringe uitbreiding' van fl. 123.447,26, niet méér en niet anders, dan volgens ingediend plan. Het complex werd uitge- breid langs het Kronenburgplantsoen waar een vernieuwd en vergroot laborato- rium, 2 nieuwe operatiekamers en een uitslaapruimte voor operatiepatienten verrees. Gelijk hiermee werd moderne apparatuur aangeschaft, ondermeer voor hartbewaking, en een aangepaste installatie voor brandpreventie. Begin 1975 was de verbouwing een feit. Voor het zover was, werd er weer een feestje gevierd. Op 29 april 1974 werd
zuster Elisabeth van Doorn geridderd. Zij had het jaar ervoor haar gouden pro- fessiefeest gevierd en was 37 jaar in IJsselstein in de ziekenzorg werkzaam. Ze hoorde eigenlijk bij de inventaris! Zuster Elisabeth had een zekere eigengereid- heid en bij de uitreiking van de onderscheiding dreigde het goed mis te gaan. Toen burgemeester Timmermans arriveerde, was iedereen die bij deze plech- tigheid was uitgenodigd aanwezig behalve de decorante. Dokter Florijn had haar met een smoesje op de koffie uitgenodigd maar die vlieger ging niet op! |
||||
|
É • i '........Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||||||||
|
Vooraanzicht, Zuster Elisabeth liet zich verontschuldigen en was voor enige dagen op vakantie
1972. bij familie in Amersfoort. Je kunt iets ook té geheim houden! Na naarstig speu- ren vond men haar en per taxi werd ze in allerijl naar het ziekenhuis gebracht. Toen pas kon de burgemeester haar de verdiende onderscheiding uitreiken. |
||||||||||||||||
|
Achter de schermen werd hard gewerkt aan het behoud van het ziekenhuis.
Staatssecretaris Hendriks wilde geen uitspraken doen voordat het 'Rapport
Academische Ziekenhuizen' was ver-
schenen, dat pas in mei 1976 werd ver- |
||||||||||||||||
|
wacht. Het bestuur van 'Isselwaerde'
|
||||||||||||||||
|
f
|
||||||||||||||||
|
verkeerde in grote onzekerheid en
moest het doen met geruchten. Voorzitter Bissels reageerde in een arti- kel van het 'Utrechts Nieuwsblad' van november 1975: '.....het bestaan van Isselwaerde wordt vol-
komen over het hoofd gezien en genegeerd. Bovendien schept het een nare sfeer tegen- over de 150 werknemers in Isselwaerde, die nu in onzekerheid verkeren over hun arbeidsverhouding ten opzichte van het bestuur, dat dan ook van plan is op zeer korte termijn Hendriks (staatssecretaris van sociale zaken en volksgezondheid- red.) om opheldering te verzoeken'. |
||||||||||||||||
|
Zuster Elisabeth
wordt door
burgemeester
Timmermans
|
||||||||||||||||
|
Ook tussen de gemeenten IJsselstein en Nieuwegein boterde het niet erg. Eind
1975 stond met grote koppen in het 'Utrechts Nieuwsblad': IJsselstein en Nieuwegein in de clinch om ziekenhuizen: twee
buurgemeenten ruziën over Antonius En een week later:
Overleg tussen beide gemeenten gekapt: IJsselstein verklaart
Nieuwegein de oorlog Aanleiding was het feit dat Nieuwegein enkele regels had gepubliceerd uit het
verslag van de besprekingen die in het verleden tussen de beide gemeentebesturen waren gevoerd over de vestiging van het 'St. Antonius Ziekenhuis' te Nieuwegein. IJsselstein vond dat Nieuwegein nooit tot publica- tie had mogen overgaan zonder toestemming te vragen. '.....Wordt dit beginsel niet consequent nageleefd, dan ontstaat onherroepelijk een ver-
trouwenscrisis', schreven B en W van IJsselstein in een brief aan hun collega's van Nieuwegein. Dat de frustratie diep zat bleek uit het vervolg van de brief IJsselstein vond dat het gedrag van Nieuwegein er op neerkwam dat voor de belangen van de gemeente Nieuwegein alle andere belangen moesten wijken. Dat bleek volgens het gemeentebestuur van IJsselstein vooral in het doen van mededelingen betreffende beleid en beleidsbeslissingen die door de ander uit- sluitend voor kennisgeving konden worden aangenomen. Deze gedragslijn wilde men niet langer accepteren. Zolang er geen gelijkwaardig overleg kon plaatsvinden, haakte IJsselstein af De vete duurde niet lang want begin januari 1976 kopte het 'Utrechts
Nieuwsblad': IJsselstein en Nieuwegein roken vredespijp
Tijdens de nieuwjaarsreceptie die B en W van IJsselstein hielden, bood burge-
meester Hermsen van Nieuwegein zijn collega Timmermans de vredespijp aan. Het overleg kon weer hervat worden. Op vrijdag 6 februari 1976 werd de vlag uitgestoken bij 'Isselwaerde' ter gele-
genheid van het feit dat via een verkorte procedure-behandeling nu schriftelijk bericht was ontvangen van de staatssecretaris waarin hij toestemming gaf om een nieuwe vleugel te bouwen waarin plaats was voor 34 bedden. De totale capaciteit moest 125 bedden blijven. De uitbreiding was bedoeld om meer ruimte te krijgen op de diverse afdelingen van het ziekenhuis. Behalve de nieu- we vleugel mochten er ook een nieuwe hal en een nieuwe hoofdingang worden gebouwd. De totale kosten van het project bedroeg twee miljoen gulden. Uitdrukkelijk was bepaald dat de uitbreiding niet mocht leiden tot uitbreiding van het personeel. De verbouwing had wel invloed op de verpleegprijs die het ziekenhuis aan de patiënten berekende. Tot dan toe was die fl. 114,- per dag, wat vergeleken met andere ziekenhuizen, die bijna het dubbele rekenden, bij- |
||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
'3 -.Bfl^wnB'
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
J ■■•■MN if^'
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
É.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
S£J
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
tJÜHtJ
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
y*---------
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Jt
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ÜPïi
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
«ar*',
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
i^»'
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
zonder laag was. Na de verbouwing zou de prijs verhoogd worden tot fl. 126,-
per dag maar daarmee bleef men aan de lage kant. De nieuwe vleugel en de nieuwe hoofdingang kwamen langs Eiteren te liggen tussen het bestaande zie- kenhuis en de rooms-katholieke 'mavo' school op de hoek Touwlaan/Eiteren. Na de verhuizing van de school kon het leeggekomen schoolpand van de gemeente worden gekocht. Hier werd een nieuwe directieruimte gepland en enkele leslokalen voor het verplegend personeel. Men verwachtte dat de nieuw- bouw eind 1977 klaar zou zijn. Groot was de schrik toen er op 13 september 1976 in het 'Utrechts Nieuwsblad'
een artikel verscheen met de kop: Aanbeveling in nog geheim rapport:
Sluit Berg en Bosch en Ziekenhuis Isselwaerde
Het rapport was van de 'Commissie Academische Ziekenhuizen' en was na het
horen van alle betrokken ziekenhuisbesturen doorgestuurd naar het 'College voor Ziekenhuisvoorzieningen', dat in opdracht van de ministeries van onder- wijs en wetenschappen en die van volksgezondheid en milieuhygiëne de zie- kenhuissituatie in het Utrechtse moest bekijken. Mede op basis van deze bevindingen zouden de bewindslieden van beide ministeries een besluit |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Luchtfoto uit
1974. De zieken- auto staat voor de oorspronkelij- ke hoofdingang. Links achter het houten 'zusters- huis'. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
10
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
nemen over de ziekenhuisontwikkeling tot 1985. Die
beslissing zou ingrijpende gevolgen hebben voor het aantal ziekenhuisbedden in de regio Utrecht en de ver- deling over de diverse gebouwen. Uitgangspunt werd de norm van vier bedden per duizend inwoners. Omdat dit aantal in Utrecht op ruim vijf lag, moest er drastisch gesnoeid worden en moesten er dik negenhonderd bedden verdwijnen. Dat zou ten koste gaan van de klei- ne ziekenhuizen. De 'Commissie' concludeerde in haar voorlopige voorstel dat het IJsselsteinse ziekenhuis 'Isselwaerde' weinig bestaansrecht had. De bouwkundi- ge toestand was slecht, het functiepakket beperkt. Van renovatie was geen heil te verwachten en nieuwbouw viel pas te overwegen wanneer aan de minimumnorm van 450 bedden kon worden voldaan. Gezien de bevol- kingsontwikkeling van IJsselstein vond de 'Commissie' dit niet gewenst. Zij deed dus de aanbeveling 'Isselwaerde' te laten opgaan in het 'St. Antonius Ziekenhuis' dat in Nieuwegein een nieuw gebouw voor tenminste 500 bedden neer mocht zetten. Na sluiting van de ziekenhuizen in Leerdam en Culemborg kon dit aantal tot 550 worden verhoogd. |
|||||||||||
|
r
|
|||||||||||
|
De discussies barstten los en men wist niet wat men
ervan geloven moest. Het lag voor de hand dat men in IJsselstein intussen toch wel enige moed had geput uit de positieve benadering van de staatssecretaris, die tenslot- te toch toestemming had gegeven voor de nieuwe aanbouw. Voorzitter Bissels meende dat de staatssecretaris over drie maanden niet zou zeggen: '.....sloop de boel maar weer'.
Dus ging men er hard tegenaan om de aanbouw zo snel
mogelijk klaar te krijgen. Op 11 november 1976 was de koop van het schoolgebouw voor fl. 392.264,- definitief Een week later werd er een publieke bijeenkomst gehou- den gehouden in hotel 'Het Wapen van IJsselstein' met als thema: 'Isselwaerde moet blijven!'. De heer Bissels betoogde waar het allemaal om ging: het behoud van een optimale dienstverlening aan patiënten in een vertrouwde en gewaardeer- de sfeer. Een actiecomité startte een handtekeningactie om de wens tot behoud kracht bij te zetten. Kledingzaak 'van Toor' aan de Utrechtsestraat richtte haar etalage in met een compleet opgemaakt zieken- huisbed en een met bloemen gevulde ondersteek. De etalagepoppen hadden voor deze gelegenheid nachtkleding en peignoirs aangekregen of waren als ver- pleegster uitgedost met protestleuzen op de borst. Er werden drieduizend handtekeningen verzameld die door elf IJsselsteinse inwoners op het minsterie in Den Haag werden overhandigd. |
|||||||||||
|
i
|
|||||||||||
|
11
|
|||||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
|||||||||||
|
Eerder dan gepland, op zaterdag 21 mei 1977, vond de officiële opening plaats
van de nieuwe ingangspartij, de hal en het 'Joseph-paviljoen' van het zieken- huis. |
|||||||||||
|
Na toespraken van de voorzitter van het bestuur, de heer Bissels, staatssecreta-
ris Hendriks (die het voortbestaan van 'Isselwaerde' nog geheel open liet!) en burgemeester Timmermans ging men naar het ziekenhuis. Daar nam de heer Sierhuis het woord namens het actiecomité 'Isselwaerde moet blijven'. Hij sprak: '.......wij zijn dankbaar voor wat vandaag bereikt is; het gevaar is echter nog niet
geweken en wij blijven nog ongerust. Om Isselwaerde in uw blijvende aandacht
aan te bevelen bieden wij u een maquette aan onder het motto: U mag naar ons ziekenhuis kijken maar niet aankomen'. In de nieuwe hal gaf dokter Florijn een kort overzicht van de functie van de
nieuwbouw. De hal was bestemd voor verschillende doeleinden: opvangruimte voor de bezoekers, informatieruimte en inschrijfruimte. Verder was er het stil- tecentrum waar godsdienstoefeningen konden worden gehouden. Hij wees tevens op de grote toename van het aantal behandehngen met een stijging tus- sen de 50-75% in het afgelopen jaar. En passant vermeldde hij dat laboratorium en röntgenkamer uitbreiding en verbetering behoefden. Door het weghalen van een ziekenhuislaken werd symbolisch de nieuwbouw geopend. Het ziekenhuis kende in 1977 op een beddenaantal van 114 de volgende specia-
lismen: |
|||||||||||
|
De nieuwe
hoofdingang aan het Eiteren met het 'Joseph- paviljoen'. |
|||||||||||
|
12
|
|||||||||||
|
- inwendige geneesi<unde - neurologie
- chirurgie - dermatologie
- mondheelkunde - keel-, neus- en oorheelkunde
- chirurgische prothetiek - oogheelkunde
- verloskunde - revalidatie
- gynaecologie - radiologie
- kindergeneeskunde - anesthesie
In 1977 werd er gedurende 6 maanden een opiniepeiling gehouden onder de
patiënten die opgenomen werden op de afdelingen: 'Mirjam' (kraam en gynae- cologie), 'Paulus' (interne ziekten en langdurig zieken) en het nieuwe 'Joseph- paviljoen'. Bestuur en directie wilden weten hoe patiënten het ziekenhuis ervaarden. Gesteld werd dat het functioneren van de ziekenhuisorganisatie op de patiënt gericht moest zijn. Uit de peiling bleek dat het ziekenhuis een gewaardeerde functie in de regio vervulde, waarbij steeds opviel dat het nieuwe 'Joseph-paviljoen' hoger werd aangeslagen dan de oude verpleegvleugels. Vooral op 'Mirjam' en 'Paulus' waren klachten en wensen geuit waaraan alleen door een uitgebreide opknapbeurt en een interne verbouwing kon wor- den voldaan. Verbeteringen zouden bijvoorbeeld zijn: meer en vroegtijdiger informatie over het ziekenhuis bij opname of al daarvoor, het versnellen van de gang van zaken tussen aanmelding en opname op de verpleegkamer, meer informatie bij ontslag (waar vooral jongeren behoefte aan hadden), een dieet dat beter aangepast was voor kaakpatiënten, het openstellen van de kerkdien- sten op zondag voor familieleden van patiënten, het verschuiven van de avond- spreekuren naar een iets later tijdstip, het uitbreiden van de bezoekuren (elke middag), de aanschaf van meer spelmateriaal voor de dagverblijven en een geleidelijke aanpassing van de collectie boeken. Uit de opiniepeiling bleek ook dat in het medisch en menselijk contact met artsen en verpleegkundigen de kleine verpleegkamers (een, twee of vier personen) duidelijk de voorkeur geno- ten boven de grotere vijf- en zespersoonskamers. Van alle afdelingen kwam 'Mirjam' er het slechts af Niet alleen schoot de bouwkundige kwaliteit van de semi-permanente bouw van de kamers tekort, maar bovendien had men hier veel last van het overbelaste transport en de verkeersroute binnen het zieken- huis naar het operatieblok, de röntgenkamers, het laboratorium en de polikli- nieken. Het optreden van verpleegkundigen en ziekenverzorgsters ontmoette nauwelijks kritiek. Hetzelfde gold voor het personeel van het laboratorium, de röntgenkamers en zo meer. Bijna 96% van de ondervraagden had een gunstig tot zeer gunstig eindoordeel, waarbij men wees op de goede sfeer in het zie- kenhuis. Voor zover de oordelen matig en onvoldoende vielen, kwam dat bijna uitsluitend voor op de oude verpleegafdelingen en wel in het bijzonder bij patiënten jonger dan veertig jaar. Helaas mocht dit allemaal niet baten en met ontsteltenis moest het gemeente-
bestuur van IJsselstein kennis nemen van het voorlopige standpunt van het 'College van Gedeputeerde Staten van Utrecht' om 'Isselwaerde' te sluiten. IJsselstein schreef op hoge poten een brief naar 'Gedeputeerde Staten' met het |
|||||
|
13
|
|||||
|
>é\^.
|
||||||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||||
|
verzoek de zaak te heroverwegen, waarbij zelfs onbehoor-
lijk bestuur geopperd werd omdat niet was ingegaan op de voorstellen van de gemeente. Door het verdwijnen van het ziekenhuis zou IJsselstein een streekfunctie worden ontnomen. Het bestuur wees erop dat het ziekenhuis voor IJsselstein nagenoeg de grootste werkgever in de gemeente was. Het bood werk aan honderdnegentig personen met een totale loonsom van zes miljoen gulden. Daar kwam nog bij dat de toeleveringsbedrijven ook nog eens voor fl. 800.000,- leverden. Het was dus duidelijk dat met de sluiting een groot stuk werkgelegenheid zou ver- dwijnen. De gemeente Lopik steunde IJsselstein om reden van de belangrijke rol die isselwaerde' in het ver- zorgingsgebied van de Lopikerwaard speelde. |
||||||||||||
|
Er kwam natuurlijk ook wel wat stedelijk chauvinisme om de hoek kij-
ken want de IJsselsteiners waren trots op 'hun' ziekenhuis. Velen hadden in de beginfase financiële offers gebracht om het ziekenhuis te kunnen bouwen. Het was weHswaar klein en het gebouw niet al te modern maar je ging er niet op in de massa en kreeg elke dag dezelfde specialist aan je bed. Dokter Florijn noem- de isselwaerde' een soort verlengstuk van de huiskamer. Een mooi voorbeeld van die 'huiskamersfeer' vertelt ons mevrouw Truus van
Schalk die eind jaren 70 in het ziekenhuis lag. Zij woonde vlak bij het zieken- huis waardoor de huiskat in de gaten kreeg waar haar bazin was. Als het raam van de ziekenkamer dan geopend werd kon de kat op 'ziekenbezoek' komen! |
||||||||||||
|
Verzorgingsgebied
van 'Isselwaerde' in
1973:
IJsselstein
Nieuwegein
Vianen
Hagestein
Lexmond
Benschop
Lopik
|
||||||||||||
|
Truus van Schalk
met haar 'bezoek'. |
||||||||||||
|
14
|
||||||||||||
|
Dokter Florijn
'op ronde'. |
|||||||||||
|
Geneesheer-directeur dokter Florijn heeft er mede voor gezorgd dat
'Isselwaerde' als klein basisziekenhuis goed functioneerde. Vanwege onder andere deze bijzondere verdiensten kreeg hij voor koninginnedag 1979 door burgemeester Timmermans de onderscheiding opgespeld van 'Officier in de Orde van Oranje Nassau'. In zijn dankwoord vond dokter Florijn dat de onderscheiding moest worden gezien als een eer aan de gehele 'Isselwaerde-gemeenschap'. Immers door 'teamwork' kon 'Isselwaerde' uitgroeien tot wat het geworden was. En dat 'teamwork' zou een blijvende noodzaak zijn om goed te kunnen functioneren. De derde en laatste fase van de, in totaal 4,3 mil-
joen gulden kostende, renovatie werd gewoon afgerond. Deze fase bestond uit de modernise- ring van de patiëntenkamers, de ruimte voor hartbewaking en de centrale keuken in het oor- spronkelijke ziekenhuisgebouw, alsmede de vernieuwing van de elektro-techni- sche installatie en het warm- en koudwaternet. De kosten moesten door het ziekenhuis zelf worden betaald zodat deze met toestemming van het 'Centraal Orgaan Ziekenhuistarieven' (COZ) werden doorberekend in de bedprijzen. Bij de feestelijke opening op 14 maart 1980 sprak voorzitter Bissels trots:
'.....met deze renovatie en de aanschaf van geavanceerde ziekenhuisapparatuur blij-
ven we toch nog één van Nederlands goedkoopste ziekenhuizen'. Het bestuur vond dat het streekziekenhuis, dat zo duidelijk in een behoefte voorzag, niet kon en mocht verdwijnen. Sluiting zou een slechte zaak zijn |
|||||||||||
|
De zojuist gerid-
derde dokter Florijn samen met zijn vrouw. |
|||||||||||
|
15
|
|||||||||||
|
ré'~
|
|||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
|||||||||
|
omdat dit ziekenhuis dichter bij de bevolking stond dan de grote diagnostische
centra, waarin men veelal de rij afwerkte van de ene specialist naar de andere. Voor de ongeveer 200 personeelsleden en voor de gehele IJsselsteinse econo- mie, zou dat 'catastrofaal' zijn, want dit ziekenhuis besteedde jaarlijks rond de één miljoen gulden bij de plaatselijke bedrijven en middenstand. De heer Bissels noemde ook de uitstekende wijze waarop al samengewerkt werd met het 'St. Antonius Ziekenhuis', zoals o.a. bij de opleiding van het verplegend personeel. Hij meende dat isselwaerde' als zelfstandig eerstelijns ziekenhuis, met mogelijk een herverdeling van het aantal specialismen over beide zieken- huizen, op verantwoorde wijze zijn taak zou kunnen blijven uitoefenen. Bij de renovatie waren traditiegetrouw ook IJsselsteinse bedrijven betrokken.
Installatiebedrijf'Schalkwijk' verzorgde de electra en de firma 'Peek' de lood- gieterswerkzaamheden. De vloerbedekking werd gelegd door 'te Braak'. |
|||||||||
|
Twee 'sfeerbeel- De renovatie van 1980 betekende een optimale verbetering in het functioneren
den' van na de van het ziekenhuis. Jaarlijks konden 3.000 patiënten worden opgenomen, goed renovatie van voor 38.000 verpleegdagen. Het ziekenhuis beschikte over de meest moderne 1980. apparatuur. Het medisch-chemisch laboratorium was uitgerust met computer- gestuurde onderzoeksapparatuur. Het jaarlijks aantal laboratoriumbepalingen bedroeg 160.000. Het hartbewakingscentrum had een ultramoderne 'space- lab-analizer', waarmee hartpatiënten tijdens hun wandelingen door het zieken- |
|||||||||
|
16
|
|||||||||
|
Plattegrond van
de begane grond, na de vol- tooide renovatie in 1980: verpleging
■ parkeren en
wandelpad 1 polikliniek
2 röntgen,
laboratorium, ok afdeling 3 keuken
4 opleiding,
directie, administratie. |
|||||||||
|
Plattegrond van
de verdieping na de voltooide renovatie van 1980. |
|||||||||
|
huis continu werden bewaakt. Er waren 3 volledig ingerichte operatiekamers
waar jaarlijks 1500 klinische en 1500 poliklinische operaties werden uitge- voerd. De röntgenafdeling met 4 behandelkamers kon met de moderne appara- tuur 13.000 röntgenopnamen per jaar aan. De nieuwe centrale keuken was in staat om op economisch verantwoorde wijze de patiënten van maaltijden te voorzien. Per jaar werden 120.000 maaltijden bereid waarvan ruim 60% dieet- maaltijden. Op de kraamafdeling vonden ca. 600 bevallingen plaats. De polikli- niek verwerkte rond de 38.000 patiënten. |
|||||||||
|
17
|
|||||||||
|
ié-
|
||||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||
|
Ondanks deze aansprekende cijfers bleef het doembeeld van opheffing boven
het ziekenhuis hangen en zocht het bestuur naarstig naar mogelijkheden om voor de IJsselsteinse regio het ziekenhuis te behouden. Met het inmiddels in Nieuwegein neergestreken 'St. Antonius Ziekenhuis'
werden er plannen ontwikkeld voor een mogelijk nieuwe bestemming voor 'Isselwaerde'. Er zou, na eventuele opheffing, een tehuis ondergebracht kun- nen worden voor de verpleging en verzorging van somatisch gestoorde en demente bejaarden. Ook werd bekeken of er een mogelijkheid bestond om door te gaan als 'dépendance' van het nieuwe 'St. Antonius Ziekenhuis', dat onder andere niet over een psychiatrische afdeling beschikte. In 1980 ging verpleegkundig directrice,
zuster Nicodema Grefte, na 14 jaar 'Isselwaerde' met pensioen. Zij was na de verzelfstandiging in 1966 in dienst gekomen en heeft zich intensief bezig gehouden met de dagelijkse leiding van het ziekenhuis waarbij de operationele- en opleidingsdiensten sterk op haar leunden. Op 7 juni 1980 werd, ter hare ere, een afscheidsreceptie gehouden die druk werd bezocht want ondanks haar strengheid stond ze altijd open voor anderen en hun problemen. Na haar vertrek bij 'Isselwaerde' heeft zuster Nicodema zich te IJsselstein bijzonder ingezet voor de opvang van (tijdelijk) daklozen. Voor hen richtte zij de stichting BOKA (samentrekking van de woor- den 'boog' en 'karbeel') op. Na haar vertrek werd de heer P. v.d. Sande hoofd van de verpleegdienst en mevrouw A. Hage hoofd van de opleiding. Begin 1981 diende het bestuur een verzoek in bij het Ministerie van
Volksgezondheid en Milieuhygiëne om een z.g. 'Geriatrische Afdeling Algemeen Ziekenhuis (GAAZ)' te mogen starten. Hier konden dan patiënten uit de regio terecht, die op hogere leeftijd ziek werden. Oudere patiënten verei- sen zorg waarvoor verpleegkundigen nodig zijn met een gespeciaHseerde oplei- ding. Op deze wijze wilde men de positie als kleinschalig algemeen ziekenhuis versterken. Er kwamen ook goede berichten: op 8 april 1981 werd er in 'Isselwaerde' een
eeneiige drieling geboren. Marieke, Annette en Janneke van Garderen kwamen voorspoedig en zonder complicaties via de keizersnede ter wereld. Ook het laboratorium functioneerde bijzonder goed. Het nam al jaren deel aan een wereldomvattend systeem van controle op de kwaliteit en precisie van de uitge- voerde bepalingen. In het eerste halfjaar van 1982 werd het IJsselsteinse labo- ratoriumnummer één van de Nederlandse ziekenhuislaboratoria. Er hadden aan deze kwaliteitscontrole 92 Nederlandse en ca. 1400 buitenlandse laborato- |
||||||||||
|
Zuster Nicodema
bij haar afscheid
in 1980.
|
||||||||||
|
18
|
||||||||||
|
ria deelgenomen. Mondiaal gezien had IJsselstein de 14^ plaats behaald. Dit
was een prestatie waar men terecht trots op mocht zijn! Het 'Zenderstreeknieuws' meldde dat '.....het bewijs is geleverd dat met enthousiasme
en toewijding, ook in een klein ziekenhuis, prestaties kunnen worden geleverd, welke
ver boven de middelmaat uitkomen'. De heer C. van Rooijen, hoofd van het labo- ratorium, stelde dat de goede prestaties te danken waren aan de goede sfeer die er heerste. |
||||||||
|
Ondanks deze opsteker besliste 'Den Haag' negatief over behoud. In de krant Het laboratorium
van 13 juli 1982 kon men lezen: In 1980. Links onderzoek via
Minister Gardeniers van Volksgezondheid heeft de doodsklok over een een 'bi-oculair'.
aantal ziekenhuizen geluid.
Hieronder bevond zich ook 'Isselwaerde'. Economisch directeur de Graauw,
zei woedend te zijn, vooral over de manier waarop het nieuws bekend was gemaakt: '........het is zo dat de media het eerder wisten dan wij, daarnaast is het voornemen
om tot sluiting over te gaan ons op een stenciltje meegedeeld. Een persoonlijke brief
kon er niet eens vanaf. En dan heb ik het nog niet eens over het tijdstip om zoiets bekend te maken. Het lijkt me geen toeval om te wachten tot half Nederland met vakantie is. Heel onbehoorlijk'. De heer de Graauw vond het betreurenswaardig dat er amper aandacht was
besteed aan het werkgelegenheidsaspect. Naast de 200 mensen die in 'Isselwaerde' werkten, waren er ook de toeleveringsbedrijven. Volgens de Graauw vond er bovendien een enorme kapitaalsvernietiging plaats in de vorm van de lage prijzen die 'Isselwaerde' berekende. |
||||||||
|
\
|
||||||||
|
19
|
||||||||
|
tó-.........
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||||||||||
|
Na de vakantie kwam het actiecomité 'Isselwaerde moet blijven' weer bijeen.
Er werd onder andere besloten tot het voeren van een grootscheepse handte- keningactie, bestemd voor de leden van de Tweede Kamer. Onder het motto: 'Tante Til doet iets wat de Lopikerwaard e.o. niet wil' (red.: minister Til Gardeniers) werd de regio gemobiliseerd om stelling te nemen tegen de slui- ting van 'Isselwaerde'. Men voelde zich gesteund door het bestuur, de directie, de ondernemingsraad en de medische staf van het ziekenhuis. De plaatselijke 'Werkgroep 6o-plus', de 'Abva/Kabo' van de regio Utrecht, de 'Afdeling Gezondheidszorg' en de plaatselijke afdeling van het 'FNV' volgden met steun- betuigingen. Er verscheen een groot artikel in het 'Zenderstreeknieuws' van 29 september 1982. De argumenten voor het voeren van de actie werden hier- in nog eens duidelijk weergegeven: |
|||||||||||||||||||
|
'.....omdat:
- Isselwaerde een vriendelijk ziekenhuis is met een menselijk gezicht, waar een
rechtstreeks contact tussen specialist en huisarts en tussen patiënt en specialist geen enkel probleem is. - Isselwaerde een kleinschalig, goedbezet ziekenhuis is met een zeer lage ver-
pleegprijs, dus goedkoop en zuinig voor de gezondheidszorg. Een groot voor- deel in deze tijd vol bezuinigingen! - Isselwaerde kwalitatief goed is en beschikt over zeer moderne medische appa-
ratuur. In het afgelopen halfjaar kwam ons laboratorium als nummer 1 van de Nederlandse ziekenhuislahoratoria uit de bus bij een wereldomvattende kwaliteitskontrole. - Isselwaerde goed bereikbaar is'.
|
|||||||||||||||||||
|
ISSELWAERDE^
|
Een antwoordstrook met steunbe-
tuiging kon men inleveren op adressen in: IJsselstein, |
||||||||||||||||||
|
Nieuwegein, Benschop, Cabauw,
Everdingen, Hagestein, Lexmond, Lopik, Polsbroek en Vianen. De handtekeningen stroomden bin- nen. Het laatste zetje werd gege- ven op de 'Expo' in IJsselstein, waar 'Zenderstreeknieuws' haar stand voor de actie afstond. Hier stonden enkele verpleegsters een dag verkleed als nonnen, wat voor de nodige hilariteit zorgde. Het gaf een nostalgisch beeld want vroeger waren het de zusters die als ver- pleegster in ziekenhuizen werkzaam waren. Op zaterdag 13 november 1982 vond een grote demonstratie plaats. De bevolking kwam massaal bijeen op het 'Hazenveld' om onder begeleiding van de plaatselijke muziekkorpsen in een demonstratieve optocht naar het oude stadhuis op de Plaats te trekken. Daar |
|||||||||||||||||||
|
?iara
|
|||||||||||||||||||
|
stand
met 'nonnen' op
de 'IJsselstein
Expo'van 1982.
|
|||||||||||||||||||
|
20
|
|||||||||||||||||||
|
Zaterdag 13 november om 10.15uur
MASSALE
DEMONSTRATIE in IJsse/stein voor behoud Isselwaerde
(Zie uitvoerig artikel elders in Zenderstreeknieuws)
|
|||||||||
|
Demonstratie-
oproep in het Zenderstreek- nieuws van 10 november 1982. |
|||||||||
|
stonden de burgervaders van IJsselstein, Lopik, Benschop, Vianen en
Hagestein met onder andere een aantal specialisten van 'Isselwaerde' op het bordes om de adhesiebetuigingen in ontvangst te nemen. In de optocht liepen mee: huisartsen, doktoren van het ziekenhuis, verpleegsters met 'patiënten' in bedden, administratief personeel, laboratoriumpersoneel en honderden mede- standers. Ziekenwagens met sirenes begeleidden de stoet, evenals brandweer- auto's, de ambulancedienst, het Rode Kruis en sloopwagens van de auto- crossvereniging 'IJACO'. De stoet was meer dan i km lang. Er werden veel spandoeken meegevoerd. De spreuken hierop waren duidelijk: Sluiting kost poen, zeker 20 miljoen.
Handen af van Isselwaerde.
Isselwaerde duizendpoot met groot hart.
200 arbeidsplaatsen weg.
Isselwaerde 40 sterren hotel.
Sluiting treft gemeenschap regio.
Isselwaerde klein maar dapper.
Provincie redt ons.
Rond het middaguur werden bij het oude stadhuis symbolisch de 16.000
handtekeningen overhandigd aan de op het bordes aanwezige burgemeesters. De handtekeningen zaten in een pop van gips die op een brancard was vastge- bonden In dichtvorm, aangepast aan de tijd van het jaar, werden ze aan bur- gemeester Roest Crollius van IJsselstein overhandigd. De zieken in 'Isselwaerde' werden door middel van de 'Radio Zieken Omroep' bij het hele gebeuren betrokken. Roest Crollius noemde de demonstratie enerzijds geestig en ludiek van opzet, maar vond haar anderzijds zo vol ernst, dat 'Den Haag' daar onmogelijk aan voorbij kon gaan. Samen met zijn collega-burgemeesters uit de omringende gemeenten, en vergezeld door een ruime vertegenwoordi- ging van 'Isselwaerde', werden de handtekeningen op woensdag 17 november in het 'Paushuis' in Utrecht aangeboden aan de commissaris van de koningin, |
|||||||||
|
21
|
|||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||
|
mr. P. van Dijke, en de gedeputeerde voor
volksgezondheid dr. B.Hoffman. 'Den Haag' had de ziekenhuisproblematiek voorgelegd aan de verschillende 'Provinciale Staten' ter advisering. Alle statenleden werden getrakteerd op de
bekende 'apenluiders' van bakkerij Aelbers. Het werd allemaal ludiek maar waardig gebracht en de commissaris stelde veel waar- dering te hebben voor de acties die voor behoud op touw waren gezet. Hij zegde toe de gevoelens die in Ilsselstein en de regio leefden mee te laten wegen bij de tot standkoming van de aanbeveling. Per I januari 1983 stopte internist Schröder, na
een dienstverband van ruim 6 jaar met zijn werk in het ziekenhuis om bij de 'Vereniging Voor Arts en Auto' te gaan werken. Onder lei- ding van dokter Schröder was er keihard gewerkt om de hartafdeling te professionalise- ren. Een bekend initiatief van hem was de opzet van een trimclub voor hartpatiënten, '......die daardoor niet meer weg te trimmen waren',
zoals hij zelf zei. De 'Hartstichting' beloonde dat
initiatief door de schenking van een defibrilla- tor. Er kwam geen opvolger voor dokter Schröder. De samenwerking met het 'St. Antonius Ziekenhuis' werd geïntensiveerd waarmee 7 internisten als maatschap ook in 'Isselwaerde' werkten, evenals een chirurgen- team. |
||||||||
|
Boven: Men begon met de voorbereidingen voor het diamanten jubileum dat op 14
demonstratie op september 1983 zou zijn. Vanaf juli verscheen er in 'Zenderstreeknieuws' iede-
de Plaats. re week een artikel over 'Isselwaerde' onder het motto: 'Isselwaerde 60 jaar
IVlidden: burge- jong en nog springlevend'. In opeenvolgende afleveringen werden alle afdelin-
meesters op het gen van het ziekenhuis belicht:
bordes.
Onder: overhan- Dokter Florijn en de heer Bissels, zetten de visie van het dagelijks bestuur uit- ding petitie door een. Zij zagen nog steeds overlevingskansen voor 'Isselwaerde' als basiszieken- burgemeester huis mits men met het 'St. Antonius Ziekenhuis' tot een goede functieverde- Roest Croilius ling kon komen. Door samenwerking zou de volksgezondheid in zuid-west aan commissaris Utrecht optimaal gediend zijn. Het was juist de kleinschahgheid die de inter- van de koningin, menselijke contacten zo sterk accentueerde. Bovendien kon de samenwerking mr. P.van Dijl<e. aanzienlijke kostenbeheersing opleveren waardoor 'Isselwaerde' tot één van de |
||||||||
|
22
|
||||||||
|
goedkoopste ziekenhuizen in het
land gerekend kon worden. De korte verbindingslijn tussen huis- artsen en het ziekenhuis was vol- gens dokter Florijn één van de kernpunten waardoor 'Isselwaerde' zo goed kon functioneren. De patiënt hoefde hier praktisch niet te wachten op onderzoek of opname. Het ziekenhuis was bovendien goed bereikbaar voor familie van de patiënten. Voor de toekomst zagen de heren voldoende werkgelegen- heid door de groter wordende groep bejaarden in de regio. Kinderarts P.A.W.A. Renardel de
Lavalette noemde 'Isselwaerde' een ideaal basisziekenhuis. Voor spe- cialistische onderzoeken werd er een nauw samengewerkt met het 'St. Antonius'. Toch gebeurde er heel wat in het eigen ziekenhuis. Het aantal bevallingen lag rond de 500 per jaar, waarvan er 170 poliklinisch waren (24- |
|||||||||||
|
Dokter Schröder
bezig met een inspannings ECG. |
|||||||||||
|
Kinderafdeling |
waar dokter |
Renardel de 1
Lavalette de
scepter zwaaide. |
|||||||||||
|
uurs bevalling/verblijf in het ziekenhuis). Deze bevallingen geschiedden
meestal door een verloskundige maar ook wel door de huisartsen. |
|||||||||||
|
23
|
|||||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||
|
Dokter Renardel de Lavalette gaf ook algemene informatie: het aantal verpleegda-
gen bedroeg op jaarbasis 34.000, wat resulteerde in een bezetting van 81 %, gelijk aan het landelijk gemiddelde. Net als in andere ziekenhuizen liep dat aantal terug door de kortere verpleegduur per opname. Het aantal opnames op jaarbasis lag rond de 2600. De chirurgen verrichtten ruim 2.000 operaties per jaar waar- van er ongeveer 300 in de meest zware groep thuishoorden. Er werd ook veel gedaan aan het veiligheidsaspect. Er bestond een 'Anti-Infektie Kommissie' voor het tijdig opsporen van infectiehaarden. Als tweede veiligheidsaspect noemde hij de 'FONA-Kommissie' (= Fouten, Ongevallen en Near Acccidents). |
||||||||||
|
De kraamafde-
ling na de reno- vatie van 1980. |
||||||||||
|
Het ziekenhuis had een ondernemingsraad en een peroneelsvereniging. Per
jaar ging er in 'Isselwaerde' een bedrag van 12 miljoen gulden om, waarvan 7 miljoen voor salarissen en sociale lasten. De voedingsmiddelenpost bedroeg fl. 300.000,- en werd grotendeels besteed bij lokale ondernemingen. De energie- kosten bedroegen in 1982 fl. 235.000,-. Voorts refereerde Renardel de Lavalette aan de goede werksfeer. Reden om ondanks de donkere wolken het diamanten jubileum enigszins feestelijk te herdenken. Vervolgens was het de beurt aan twee specialisten: de radioloog dokter J.E. de
Langen en de neuroloog dokter B.A. van Ketel. Zij maakten met gynaecoloog R. Andriesse deel uit van het medisch stafbestuur, de vertegenwoordiging van de in 'Isselwaerde' werkende specialisten. Zij zagen de charme van het kleine zie- kenhuis in de persoonlijke benadering. In een goede verstandhouding tussen de stafbesturen van beide ziekenhuizen (St. Antonius Ziekenhuis en Isselwaerde) was er gewerkt aan zo goed mogelijke contacten tussen de specia- listen. Als gevolg daarvan waren er inmiddels vele specialisten in beide zieken- huizen werkzaam. Deze samenwerking had als voordeel dat het meer persoon- lijke karakter van het kleine ziekenhuis kon worden gecombineerd met de tech- nische mogelijkheden van een groot ziekenhuis. De laboratoria werkten al lan- |
||||||||||
|
24
|
||||||||||
|
De gemoderni-
seerde röntgen- afdeling van 1980. |
|||||||||
|
De centrale post
hartbewaking in 1980. |
|||||||||
|
ger samen. Dat was ook het geval op het gebied van de pathologische anatomie
(weefselonderzoek). In 1979 werd door geneesheer- directeur dokter Florijn en radioloog dokter Botenga aan de vroegere IJsselsteinse huisarts dokter Ludwig, radioloog in het 'St. Antonius Ziekenhuis', gevraagd om de röntgenafdeling in 'Isselwaerde' te komen versterken. Sinds die datum waren dokter Ludwig en ook dokter De Langen aan 'Isselwaerde' verbonden, evenals andere radiologen van het 'St. Antonius Ziekenhuis'. In de loop der jaren waren ook andere spe- cialistische samenwerkingsverbanden ontstaan. Als belangrijke afdelingen van 'Isselwaerde' noemde dokter De Langen de interne geneeskunde, de chirurgie, de verloskunde/gynaecologie en de kinderafdeling. Tevens waren vrijwel alle andere specialismen vertegenwoordigd, terwijl er samenwerking was met het 'Oudenrijn Ziekenhuis' op het gebied van de vrouwenziekten en met het 'Academisch Ziekenhuis' inzake tandheelkundige kaakchirurgie. De goede bereikbaarheid van de specialisten kwam vooral ten goede aan de oudere |
|||||||||
|
25
|
|||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||
|
Eén van de drie
operatiekamers in 1980. Hier werden jaarlijl<s 1500 klinische- en 1500 poliklini- sche operaties uitgevoerd |
||||||||||
|
patiënten, die voor een poliklinisch bezoek aan 'Isselwaerde' meestal door een
familielid werden begeleid. Zij konden dan in één dag de verschillende specia- listen raadplegen. Dokter Van Ketel, al i8 jaar als neuroloog aan 'Isselwaerde' verbonden, zag in die jaren wel veel veranderen. 'Isselwaerde' had duidelijk te maken gekregen met de grote bevolkingstoename in stad en streek. Een ander aspect was de vergrijzing van de bevolking. Wat niet veranderde was dat onge- veer 85 % van de neurologische gevallen in een basisziekenhuis, zoals 'Isselwaerde', kon worden behandeld. In de afgelopen jaren was ook de afde- ling hartbewaking aanzienlijk uitgebreid en gemoderniseerd. Er waren 5 bed- den geoutilleerd voor hartbewaking met daarbij gespecialiseerde verpleegkun- digen. Zij onderstreepten nog eens dat er van oudsher altijd goede contacten en overleg waren geweest met de huisartsen en verpleegkundigen. Pieter van de Sande, hoofd verpleegdienst, en mevrouw Kerry Smith, hoofd
'Mirjam Paviljoen', vertelden over de opleiding van eigen personeel. 'Isselwaerde' had een eigen 'in-ser\'ice' opleiding voor verpleegkundigen. Het theoretische gedeelte werd samen met het 'St. Antonius Ziekenhuis' verzorgd, voor het praktische gedeelte was 'Isselwaerde' zelf verantwoordelijk. De oplei- ding startte tweemaal per jaar (maart en september) en duurde 3,5 jaar. Per keer werd gestart met 4 tot 6 leerlingen. In 'Isselwaerde' waren 4 verpleegafde- lingen: een interne afdeling met o.a.hartbewakingsbedden, de chirurgische afdeling, de kraam-/gynaecologische afdeling en de kinderafdeling met behalve de gewone bedden ook 4 couveuses. Op de verpleegafdeling werd gewerkt vol- gens het model van teamverpleging: de afdeling werd opgesplitst in kleinere |
||||||||||
|
26
|
||||||||||
|
De chefkok in
zijn nieuwe keu- ken. Hier werden in
1980 120.000 maaltijden bereid. |
|||||||
|
eenheden van verpleegkundigen. Hierdoor kon er nauw contact zijn met de
patiënt. Voor evaluatiegesprekken kwam het team regelmatig bij elkaar in het werkoverleg, structureel eens per 6 weken. De dagelijkse werkbesprekingen droegen bij aan de goede sfeer, aldus de heer van de Sande. Er bestond nauwe samenwerking met de 'eerstelijnsgezondheidszorg', met name de wijkverple- ging. De tendens van kortere verpleegduur maakte dat deze contacten erg belangrijk waren voor de patiënten. Mevrouw Smith vulde aan dat men er alles aan deed om de patiënt te revalideren in een gemoedelijke en informele sfeer. De ondersteunende sector werd niet overgeslagen. De heer De Graauw (econo-
misch directeur) en mevrouw Lies van Lexmond, administratief medewerkster, gaven een kijkje achter de schermen. Een belangrijke afdeling vonden zij de linnenkamer, van waaruit de afdelingen werden voorzien van de nodige mate- rialen zoals linnengoed, handdoeken, schorten en jassen. Op het laboratorium verrichtten 14 mensen een breed scala aan laboratorium-bepalingen. Op de röntgenafdeling, die uitgerust was met eigentijdse apparatuur, werkten 6 men- sen. Er vond regelmatig overleg plaats met de huisartsen uit de omgeving om aan de hand van de gemaakte foto's de diagnostiek te bespreken. Op de centra- le administratie werkten 5 mensen, ondersteund door afdehngssecretaressen. De salarisadministratie ging per computer. De patiëntenadministratie was zeer arbeidsintensief Hier werden de gegevens die van de afdelingen kwamen ver- werkt, de declaraties verzorgd, overzichten gemaakt en de contacten met zie- kenfondsen en ziektekostenverzekeraars onderhouden. Verder was er de afde- ling medische registratie, waar de medische gegevens van de opgenomen |
|||||||
|
27
|
|||||||
|
•CC"
|
||||||||||
|
. Issdwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||
|
patiënten geregistreerd en bewaard werden.
Aan 'Isselwaerde' waren ook verbonden: een diëtiste, een hygiëniste, een maat-
schappelijk werkster en een 'welfare'-medewerkster. De huishoudelijke dienst zorgde ook voor de verpleegstersflat die in de tuin van 'Isselwaerde' stond. In de moderne centrale keuken zorgde de heer T. de Boer met 9 medewerkers en voor een veelal per patiënt aangepaste maaltijd. De 'Keuringsdienst van Waren' heeft in de keuken nooit onregelmatigheden geconstateerd. De kwaliteit van het eten mocht uitstekend genoemd worden. Een afdeling in de frontlinie was de receptie. Deze werd gerund door 7 mensen
in continudienst. Soms kon het er hier hectisch aan toe gaan, als bijvoorbeeld bij calamiteiten de diensthebbende doktoren en verpleegkundigen moesten worden opgeroepen. In de hal van het ziekenhuis bevond zich een winkeltje, gerund door de familie
van Mil. De 'Stichting Regionale Omroep Utrecht Zuid' verzorgde twee keer per week een uitzending in het zie-
kenhuis, gericht op de actualitei- ten in de regio. Via de 'kerkra- dio' konden de diensten uit de verschillende kerken worden gevolgd. Voor het geestelijk heil van de patiënten was de 'pastora- le commissie' werkzaam. Voor 'eigen' kerkdiensten was een stil- tecentrum ingericht. Vanwege de onzekere toekomst
wilde men geen groot feest geven. Het 60-jarig jubileum werd dan ook op bescheiden wijze gevierd met een informeel samenzijn voor allen die bij het ziekenhuis betrokken waren. Er werden geen speeches gehouden. Er kwamen ruim 400 gasten, waaronder alle gemeentebesturen uit de omgeving, de direc- tie van het 'St. Antonius Ziekenhuis,' de besturen van verschillende maat- schappelijke organisaties uit stad en regio, de IJsselsteinse huisartsen en tal van andere genodigden. In mei 1985 kwam het definitieve besluit uit 'Den Haag': 'Isselwaerde' had
geen bestaansrecht meer door de vestiging van het 'St. Antonius Ziekenhuis' in Nieuwegein. De vergunning werd per 6 september 1985 ingetrokken en het ziekenhuis moest de deuren sluiten. De meeste verpleegkundigen en sommige ziekenverzorgsters gingen in het 'St. Antonius Ziekenhuis' werken. Er werd een 'boeldag' gehouden waar de medewerkers uit de inventaris een keuze kon- den maken. Wat er aan spullen overbleef ging naar ontwikkelingslanden. Aan de geschiedenis van het IJsselsteinse ziekenhuis was een einde gekomen. |
||||||||||
|
Nog geruime tijd
na de demon- stratie van november 1982 zijn de protest- borden bij het ziekenhuis blij- ven staan. |
||||||||||
|
28
|
||||||||||
|
TEN SLOTTE
De naam 'Isselwaerde' bleef behouden. Het ziekenhuis werd omgebouwd tot
een interconfessioneel psycho-geriatrisch verpleeghuis met een capaciteit van 6i bedden. Inmiddels zijn er vergevorderde plannen om het verpleeghuis van- wege capaciteitstekort de komende jaren ingrijpend te verbouwen. Hierbij zal het hoofdgebouw uit 1927 worden gehandhaafd. Dit '...... vanwege de grote
gevoelswaarde, die met name het hoofdgebouw uit 1927 voor veel mensen heeft' zoals
het 'Utrechts Nieuwsblad' van 23 januari 2002 meldt. Voorts ligt het in de bedoeling om achter het weer vernieuwde 'Isselwaerde'
een transmuraal centrum te bouwen waar IJsselsteinse huisartsen hun praktijk kunnen uitoefenen. In een samenwerkingsverband met het 'St. Antonius Ziekenhuis' te Nieuwegein zullen dan specialisten van dat ziekenhuis tevens hier spreekuur gaan houden. De wijkverpleging zal van hieruit gaan opereren en er zal een huisartsenlab worden ondergebracht. Als klap op de vuurpijl wil- len de huisartsen hier een aantal bedden voor mensen die kortdurende zorg nodig hebben. Het lijkt er dus op dat zowel enige klinische- als poliklinische functies naar IJsselstein terug zullen keren op de plek waar het allemaal in 1927 is begonnen. |
|||||||||||||||||
|
Lijst van zusters die in IJsselstein in hiet pension, ziekenhuis of op de achtergrond
werkzaam zijn geweest. (De zusters van het eerste uur waren helaas niet meer te ach- terhalen). |
|||||||||||||||||
|
Zr. Ludgarda de Jong
Zr. Paulina Harderberg
Zr. Edmunda Boumans
Zr. Armella Pauwels Zr. Vincentia Schomaker Zr. Georgia Geurtsen Zr. Josefina Loman |
|||||||||||||||||
|
1933-1935,
{t24-6-1936)
1933-1952,
1961-1962
1933-1938
1933-1935
1933-?
1934-1935
1934-1939,
1956-1958
(t9-11-1958)
1935-1937
1935-1936
1935 (aug-
1936-1938
1936-1937 1936-1968 1937(febr-okt) ? -1937,
? -1957
|
|||||||||||||||||
|
1923-1928
1923- ?
1923- ?
1927- ?
1927-1932
1928-1932
1929- ?
1929- ?
1932(feb-aug)
1932-1936,
1938-1944
1932- ?
1932-1940
1932-1941,
1944-1950,
1960-1973,
1974-1986
(Mariënstein)
1932-1935,
1966-?
1932-1933
|
|||||||||||||||||
|
Zr. Patricia
Zr. Aquina Selders
Zr. Fernia
Zr. Rennigia
Zr. Joanita Witjes
Zr. Gregoria Steur
Zr. Walburga
Zr. Mathilda Both
Zr. Haverika Dieges
Zr. Suitberta Versiuis
Zr. Basilia Prinsen
Zr. Jozefa Wegerink Zr. Vianny Bos |
|||||||||||||||||
|
Zr, Norbertina Besling
Zr. Joanna Mulder
Zr. Norberta van den Bedum
sept)
Zr. Coenrada Klein Ikink
Zr. Martina Ploeger
Zr. Borgia van Veen
Zr. Sigeberta Haverkate
Zr. Cassimira Bod
|
|||||||||||||||||
|
Zr. Germana Bruning
Zr. Florentia Bosch |
|||||||||||||||||
|
29
|
|||||||||||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
30
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Specialisten die in het ziekenhuis hebben gewerkt (voor zover te achterhalen)
|
||||||||||||
|
W. Vlaardingerbroek
P. van der Zouwen Kaakchirurgen:
P. Egyedi
R. Koole A.M. Vernooy Keel/neus en oorartsen:
D.W. Gravendeel
W.F.J. Stöpler(1962) Kinderartsen:
A.J. Bhel
A.Lamberts
P.A.W.A. Renardel de Lavalette
Klinisch Chemicus:
W.H. van Gorkom
|
||||||||||||
|
Anaesthesisten:
J.Ph. Buschkens
E. Graafstal-Paasche A.A. 't Hooft-Schik D.0. Tirkes Bacterioloog:
A.M. Kayser
Chirurgen:
T.J. Bast
J. Boer .. de Haas A. Jansen J.G.A. de Jong .. de Laire N.F. Manuel Cl. van Rossem R. Sybrandy |
||||||||||||
|
Neurologen:
BA. van Ketel
.. Silievis-Smitt Oogartsen:
R.L.H. Sampimon
T.T. Tjan Patholoog-anatoom:
Sj.Sc. Wagenaar
Radiologen:
Sj.P. Botenga
P.H.C. Engels P.W. Glaudemans G.H.J.M. Kemme J.E. de Langen J.W. Ludwig .. van Riet Reumatoloog:
H.J. Dinant
|
||||||||||||
|
Gastro-enteroloog:
J.H.S.M. Nadorp
Gynaecologen:
R. Andriesse
J. Birnie T.M. Hameeteman
K. Hamersma Huidartsen:
W. Stigter
J.L. van Velde Internisten:
E. Florijn
C.E.M, de Maat R. Merkestein O.J.A.Th. Meuwissen J.A.C. Prenen A.E. Schröder J.G. Verhoeven G. Veth |
||||||||||||
|
31
|
||||||||||||
|
ié
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
. Isselwaerde, duizendpoot met groot hart'
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Bronnen:
- Gemeentearchief IJsselstein (GAIJ): Raadsverslagen, Notulen der vergadering van B&W der
Gemeente IJsselstein, Archief Kruisverenigingen. - Rijksarchief Utrecht (RAU), Bisschoppelijk Archief: Congregatie van St. Jozef , Parochie
IJsselstein, Kruisverenigingen, Het Centrum, Utrechts Nieuwsblad. - Archief HKIJ: Provinciaal Blad, Het Centrum, Utrechts Nieuwsblad, De IJsselsteiner,
Zenderstreeknieuws, Notulenboek van de R.K. Vereeniging voor Ziekenverpleging deel I, Groot Utrecht. - Archief van het Nederlands Ziekenhuis Instituut (NZi) Utrecht, dossier IJsselstein RKZ
Isselwaerde. - Archief van de Congregatie van de Zusters van St. Jozef te Amersfoort.
- Collectie R.J. Ooyevaar, IJsselstein
- Archief A. van Doorn, Schoonhoven.
- Archief L. Murk, IJsselstein.
- Brochure 'Interconfessioneel Streekziekenhuis Isselwaerde' uit 1973.
- Brochure 'Renovatie Isselwaerde uit 1980.
- Archief dr. E. Florijn, IJsselstein.
Veel dank zijn wij verschuldigd aan de heer H. Luten vanwege zijn welwillende medewerking in
het Gemeentearchief te IJsselstein. |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Stichting
Historische Kring IJsselstein nr. 99, september 2002
J.C.M. Klomp
tel: (030) 688 28 52
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Redactie:
|
S. van Lexmond
Koperwiekweg 5 3403 ZT IJsselstein tel: (030) 656 00 28 e-mail: sandra.van.lexmond ©webbox.com Libertas Grafische
Communicatie, Bunnik 1384.704X
|
||||||||||||||||||||||||||
|
Uitgave:
Voorzitter: |
|||||||||||||||||||||||||||
|
Druic:
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Secretariaat:
|
M.E.J. Winkelaar-Wulfert
|
||||||||||||||||||||||||||
|
Herteveld 2,
3401 HL IJsselstein, tel: (030) 688 40 80 Penningmeester: J.G. Klein
Banic: Postbank, nr.: 4074718
Redactie: B. Rietveld
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
ISSN:
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Donateurs ontvangen het periodiek (4 uitgaven
per jaar) en worden op de hoogte gehouden van de activiteiten. Nieuwe donateurs kunnen zich aanmelden bij de penningmeester waar tevens mutaties kunnen worden doorgegeven. Voor inwoners van IJsselstein is de bijdrage minimaal € 9,25 (voor bedrijven € 15,-). Voor hen die bui- ten IJsselstein wonen is de bijdrage resp. € 14,50 en € 20,- Losse nummers, voor zover voorradig zijn a € 3,50 verkrijgbaar via het secretariaat. Voor dubbelnummers is de prijs € 5,00 |
|||||||||||||||||||||||||||
|
32
|
|||||||||||||||||||||||||||