-ocr page 1-
B1BLI0THECA.
SEMIN Á. RU
ø. IJ S E Í Â U Ï^_G E Í S I S.
COLLBCTIO
LIPMLA.KIA5ÏA.
i
-ocr page 2-
Befchrijvinge der Seadc
L E YD E N.
Inhoudende
iBegin/Den Dooitgans/enDe Den bsaCDom Dei; feï*
Uer: De GicïJtUigetJanöeKercken, ClooftererijGafthuyfen,
gnoe mtitttih\hlmqm^Mtfiun/m, öefgeliieje öe og*
reCÖiinget>anÖ0 Academie, ftlÖe Öi Collegien Theologie.
Mitigaders
Dccïjati ban aïie öe Bekgcringen,etHie Aenflagen, t>it öe feïöe ^>taöi
5eoertDen üau noj. geicöm i)ceft/ tottelaetfïeiïcenge aseiegettna?
etiöe©edofltiiBÖe/ ggcuallen itiDen 3Saete iJ74»
In defen tweedenDrack,bovenvele vermeerderingen, vergroot
met een derde DeeU inhoudende den ftaet ende Regeringe der Stad Leyden.
Verciert met verfcheyden Caerten ende Figuren.
jRttgïOote moepten/ upt üerfcljepöett $cifêifim en&e #apferen hp tm
öetgaöitt/ enDeöefrUjeöeniiooi i. i. Orlus, o.b,
TOT LEYDEN,
$óö| $Snt»?fejEt Sanf3· φοβϋηο tot ^elf.
Cnöe ^fyaljam Commeltjrstoi SepDen,
A.MNO Cl3 lp C. Xil-
-ocr page 3-
Ô Ï E-Å Õ G Å Í É Í G Å
^AendeÅ. Achtbare, wijfe, Dïfcrete Heeren3 de
Heeren vanden Qerechte der Stadt
L E Õ D E N.
E, tdchtbareHeeren,
Ç
Et is wat meer dan feven-ende-twïntich Taren geleden^
dat ickmijne Befchrijvinge der Stadt Leyden, in openba-
ren Druck, voorde eerfte reyfe uytgegeven hebbe: en-
de dat ick die, te dier tijden, geoffereert en bthandicht hebbe,
aen uwe E. A. Voorfaten, in uwe Achtbare Collegie, alidoen
in Regeeringe zijnde: die de zelve met danckbaerheyt aenge-
nomen, ende erkent hebben. Den eerften Druck al over eeni-
ge laren uyt verkocht, ende by verfcheyden beminders van onfe
Geboort-Stadt Leyden, ende eenige andere, metgrootcn vlijt,
ja felfs tot hoogen prijfe opgeiöcht wefende: zo hebbe ick op
het ernftich verfouck ende aenhouden van verfcheyden Vrien-
den ende goede bekenden, goet gevonden ßç defe mijnen Ou-
derdom ende hooghe Iaeren, dewijle mijn Godt Almachtich
Tijdt, Gefonthcyt ende Verftant gegeven heeft, de felve Copie
te overfien, ende die totveele ende merckelicke plaetfen te
verbeteren ende te vermeerderen, ende met vele ende verfchey-
den faecken de Stadt Leyden raeckende: daer van ick metter
tijt, zo door eenige uytgecomen Schriften, door naerftige on-
deribeckingen,als anderfints, naerdere ende betere kenniffe en-
de onderrechtinge,vercregen hebbe: gelijck uyt de vergelijckin-
ge van defen tegenwoordigen, metten eerften Druck, ten vol-
len geilen can werden. Infonderheyt hebbe ick defen tweeden
Druck vermeerdert met een Derde Deel: begrijpende der?
Staedt ende Regeeringe der Stadt Leyden: te weten, door wie
■ende by wat Collegien, de felve geregeert ende geftiert wert,
■k 2                                             'tzy
-ocr page 4-
'tzy in het geheel ofte eenïgë gedeelten dei* felvér: ende dit al-
les volgende verfcheyderi Privilegiën, geheele oude ende nieu-
we Keuren dcfer Stede, gelijckhier ende daer tot gelegen plaet-
fen aenghcwefen zal werden. Tot een beiluyt,. hebbe ick daer
byghevoucht, van meeft alle deCollegien, de Namen vande
Perfoonen, (ende dat van over vele laeren,) de welcke eeruch
Ampt ofte Officie in eenige vande voorfchreven Collegien be-
dient ende waerghenomen hebben, de felve brengende totten
lare i54i. toe, die ick met groote moeyten ende naerfticheyt
opgefocht hebbe. Tot een gedachteniffe vande zelve Perioo-
nen, ende tot Eere van hare Afcbmelingen ende Na-neven.
E, A. Heeren, naerdien dat alle het ghene, ick in defe Be-
fchrijvinge gefchreven hebbe, alleen aengaet ende raeckt die
Perfoonen, die Stadt, ende die Plaetfe,waer over ghy van Godt
Almachtich, tot vorderirrge ende welvaren van uwe Onderdae-
nen tot Vaderen, Voefter-Heeren ende Befchermers, geitelr,
heropen, ende met Eede verplicht zijt: zo en hebbe ick niet wil-
len nochtc connen naerlaten, u E. Α defen mijnen arbeyt en-
de moeyten toe te eygenen ende op te offeren. Biddende de
zelve mee zulcken genegentheyt ende goet herte aen te nemen
als ick u 'tfelve toe-geeygenthebbe. Godt die de gantfche We-
relt met alle dat daer inne is, regiert ende ftiertna zijn alder-
heylichfte Wille: die wil uwe E. A. ende uwe gantfche Regee-
riiie daer toe ftieren ende leyden, dat uwe Onderdanen, onder
uwe befcherminge in Vrede ende Godfalicheyt mogen groeyen
ende bloeyen. Amen. Gefchrevenin uwe Stadt Leyden, de-
fen xxi i. Augufti, inden lare des Heeren 1641.
Bj u Oie^iliige Medebroeder m Vroetfchappe
IAN IANSZ. ORLERS.
yoo-R-:
-ocr page 5-
Voor-reden.
Wimtim Mmv tot u Eeto,
ff e &]UBü\tktvm ent» j$atfen (toaeröeEeferfO tattbtsant*
ifdjetotrelt/cot allen tifötn «söenegentftept/luffc enöe begeerte
gefjabtfjeböen/omme fjaee liefcet^aörriarsïjt ehöe^eööojt-
plaetfen teroemen/ te p^ifen enöe tebet$effen; betoijfen gije*
noit^faem (fonöee becbete gfjetupefmifTen ban pt mant anöerss te tee*
nen) be menieftbnïöigöe <öetbieöten/ 4bcï)jifcen enöe 2&oeciien/ be
toelc&e fp totloföetftlöes gefcïneben enbe acöiecgeiatenöebisem en*
öebaecommeïiceft ben aïbertoelfpieetiienften Μ. τ.cicero tor!enbe
terecht gefept/ batfen|Benfc|jegcboojen enöetnöetoereltgeïiomen
t0/om ö?ie fafcen toille: om gemfelben/ om fijne ©mnöen/ enöe om
3!in©abeeIant<Cnbeboo?lwaec be S&ebencnbe 25ilifcK|jep£berepfs
fcljen enbe gebteöen fulcjc. SBant toattffec tebeUcaeeeecUcafrenbe.
ïkilltc&ert ban bat een pegeltcn öie f&laetfen/ ^teöen enbe fdecfonen/
looft/ pliift:/ enöe in men öouöet/ toaednne enöe öoo? be toclene fp
Êitpben naefl«6obt tnbe Öïetelt gftebomen/ cpgeboebet/ onöectoe*
fen/ onberljouben/ naec goeöe enbe öiüic&f toetten gf)fregeert/ §aec
toelbatengcbojöect/ ephötltiR öefc|)tu enbe befcfjctmt toerbem ban
olletjet gijenefjaéc boo? be moettotlftge ftanoenban Ijaere bpanbtn
enbe aïleeerbecgetene menfcljen/ fotibe mogïjen aengebaen toeröen.
©oo?toaer bie fnlcr nodj fte&emuti' nocijtenaec tornen toillen/bis
bi&oojenalifonbandabate menfc^cn/ öupten alle eedtcHe©etgabe«
ringen enöe gemeenten nptgefloten enbe gefloten teAoeeben: enbe
bat met goebe «benen, <©tt alfo toefenbe/ footjebbetcfcmtjnfelben
tjetplicfjt gljebonöen/ ommenriine<i3iboo?t.fiabtl.epöen/ naee fjet
betflantenbetoiiföeptöie tcüöanben geöec alSecgoebeEgabenonts
fangen Bebbe/tebefcö?i|ben/ te loben enbe piijfen/gelift* u.L tipt
befe tegentooojöige 25e(efi?i}buige fienenbe lefen&om, 3|f&|iaböe
biel bekoopt/ bat fulrr &p pemant anöerg ban onfe me be 25ntgecen
ineetöec geleectfjept ï^ebbenbe/ ober langen tijbe fotibe gfytïtïfiet fjeb*
ben:iBaec tebecgeefipgu ^ijs tnaec/ben{)oocgggeleet;ben^oo;naer/
D. Hadrianus ïunius, enbeben ^taüaenfcöen L· Guicciardin, enbe tm
ïaetften öen ^oocljgijcleecben Marcus Zuerius Bocxbomius, ^ofeffa?
fnne onfe Septfcöe Sicabemie/ fieö&enin Ijaec 25oceEsen be ,§>taöê
£ipöengïjeöatf)t enbe befcEueben: 3©aec fjaw beftpibingöe 10
Κ 3                                     jje&ee!
-ocr page 6-
Voor-redeni
gfiefieeï tuft/ enbesatt fnm ontbjeetnen Utt beeïe matfattMitU
Dinghen/ onnnebie boïcomentüfnen naerpere tuaerbeenöe btljo*
ren/ ijatt berbienötn lof te geben: gl&eïiiCB ten niebe ntct m boe,
HBaee icSs bsenfelje bat ύίί booj oefen mijnen atbepbt enbe moep*
ten/ De toeleüe kit afg een ronbj ongebitftlf fer int ïtcftt fyenge/ an*
bere&foedieberfïanöenfaïbebjegen/ uptïoenen/ opttjecnen/ ja m*
gen/ batfptotloffban cn#Paiiadijns Eepöenïjaere gtjeleecbe $en*
nen fnllen inoe Ijsmü nemen 'omme be feiöe alfoo te befcj^tfben/ bat
öooiöaeie fcïjnficn ben loff enbe öe berniaettfjept berfelber alfoo
maci) beïaaertbjerben/ bat fp nimmeemect tnbe öelfcp b!oet ban
©ergetenljept betbjoncUen: ofte beo? beCift enbebe jfüj't/ (ttueebe
afbergtoorfïe bpanben banbe <ö5ebacQtenifle enbe jpanie/) en mogen
berflonben toecben! Ccn ban mijn alber-tuaertfle bjienben' enbe
een groot beminbec ban jjetUeptfcfje tuelbaeren/ gaöbe fnlerobetee*
mgêSJaeceinuti boo?gehomen/ enbe alrebcban eenigefaeclmteen
ïilepncuprt) betoerp gijemaetfttenbe op öeHNrfle geb?ae()t: IBaejs
f?pi0bbö?be aibemielenöe öoot/a! eer !jp fuifje öeefc nonnen boltt ec*
luw toecfjigecucRt enbe gefloten; bjelcnebeginfelen/benrffeniibele
enbe ücrfdiepöen an&rre fiutften enbe papieren bpb'ren enbe tranbee
gemaeröi "toefénbe (Die mlpï bp beifcijepben goebe'bjienbsn betjan*
bicÖtfipU &iec enöeöaec Uiaecfulcjc tepafiequam ingeboeci)t 3ή'η/
gelijc&men tot berflegepben plaetfen aengïjetoefcn faï btnben. 3jc&
ijebbebefe mijne 2öefct)jrjbtnge berbeeltin D;ie Generale 25oecben
ofte "Büm/ enbe tkh 25oetS totbecom in eenigp onberfejijepben ©e*
Irn enbe€apfttelen« Sjnfiet eerflepnbeleicn banHepbeniipiaetfe/
fiegfn/ boo?t-gang/ bergrootmgen/ biröelmgen: tfp in f&nocfpen/
25onnen/<5ebnp;tenbfte&Katen: baetnaer fptthtiik banbe j&tuii*
tinge banbe ïieitnrn/ Conbenten enbe «©obfönpfen/ aig be 4Baft«
ïjnpfen/ tlBeefljnp^/fnüe anbere fMibiifcfce plaetfen. ^itgebaen
fiebbenbe/ berfjae! icöbe opjecittmge banbe Academie,enbe bepbe
be delfegien s. s. Theologie: <Cen laetfïen niaeeït tch een berfjael
banbeonbe Slentfrïje enbe fjnpben-baeciïfföe «ï^aperpen/ cnöe an=
üece ^eeingen:'enbebecfcl)epbmanbere fatc&en/ beluekie cïf bias
Den ae&eertoatttjS m oefe a&efcBzijbtngde ftit ïangije beegaelt flaen.
^n fiettteeebefse&be tefs beröanbcit/gefïeli enbe becgatlt/ tgene bat
Se&taDt Eepben fêöert ben^aete no.?.tbtten teggeti\»ao;tiigIjeit
S,ami64i. boo? 25clegBermg(jen/ aenüagtn/ obeirontpclnigljtn/
(tfp ban biipien ofte ban binnen) göeleöen enbe uptggeftatn ïmftt
Siifoiti
-ocr page 7-
ν
3fnfonber])epbt ÖiöÖe icft be laetfte fêtengöe &elt$)uit\gfyt enbe
onge&oojöe berioffinge/ foo bjijttepicl) twïjaelt enbe befcfneben/alg
tcft bieöeöbeftonnen beefauielen upteenigöe gebnicnte SSoetjrneng/
ClfeonifcBtn/ anberegijefcöieben flucften enbe papieren/ foo Dan ben
feer <£ebclênenbebjijtbermaerben§eec/nuin ^eec ban J^oojtbjijeii/
3Sont60eet* ian van der Does, inbe boo|feö?eben aselegermgfje cloecfi
inöetuacncc Capitepn euöe Sftegeerbee gljebjeefl: [jeöbenbe/al$ ee*
nig&e anbere: be todcfee mijn Pan mijn toaerbe bnenbtben^oocö*
Si)dee«binD. PetrusScriverius, beöanbicgt fijn: biemijninbeeerfie
tbjee«^e!enbanbefe 25Bfc5»iöingi|8 tot beefrijepben plaetfen enbe
tijben/met cast enöebaet bp geftaen enbe geholpen ftesft. 3|n Ipt ber*
öe enbe laetfte «Deel ijebbe icn berïjanbelt booi tuat Coïlegten öe
^>tabt Eepben/ bolgenbe ijaecc $;ibflegten/ Beuren enbe <0ibon*
nanrien/ göetegeect «nbe göefltert toert/ enbebp toat $etfoonen/
tuenubeele3jaeren geregeew ig* 3S=>et &abbe n#i lief enbe aengb>
mtm gijctoeïfl/ bat kit eenigijie faecBen tuat ïtfaerbe» enbe üotco*
mtmUcktt fjabbe mogijen befcftjifben enbe becijaelem jlBaec toai
Wijt enbe naerfïieöepbt iel aengDetoem ïjebDc/ om meerbeit te mo*
grjen bercctjgen/tëaUeii teberseefTiS gijetoeefi: 2&lfoa bat feit g|je=
nootfaecntg&etocefï ije&bebanöe noot een öeucijttemaecnen/ enbe
«toeten roepen rnttte nemen bie ieft g$ebon&en fjelsüe. %th bjeet tm
bebenberfeet&eut/ öatbefen mijnen atöepbt/be toek&e icnmetfoo
beiemoeptenbpeenberfameït/ enbe opgöefocöt ïjebbe/ban bete ens
be beefc^epben pattijöigije HBenfegen/ g&elafiect / beracDt / be*
feïpnipt enbe befpottet fal uieebem siBaee fouöe icnom fobaniglji
befpotters toillen/ befen mijnen atbept te tugglje ïjonben* ofte foiiöe
icftnujn/ om ijaerberaeftiens toille tumijn goet bcomemen laeten
beröinberen* %x\ generttp teiife. tiaant'tgene ten gljebaen ijeb&e f*
eerüca/ rebdtcn mtit btïiieu/ boo?aï!enienfd)en. iBaeu fobamgfje
partpbigöe Sefersf/ hiütst ten/ batfp fjaec berflanbt mht toiffijepe
tineicii fp ban <i&obt almacijtiri) ontfangsn Ijebben/ niet en niifbpipr*
&en omme befauten enöe nnaagen ban anbere (minoes gfjeleertrjepi
atefpfjebbenbej biefpboojquabe onbemcf|tmg§e ofte anöerffintgi
fouben mogen gfjebaen ofte begaén ijeböen/ tebefcötmpen/ teiafle*
«n enbe te fcïjelaeni |Baec bat fp geinen ienteboojengOefept göe*
bjenft/cnbe begeert fyzhbt/ f elf* be^ennc inbe Ijanöt nemen/ én*
öe pet meerbersi enbe betere maecSen. ü^atiffet bodj ïicötee om
jjosni aig pemanbtis baben ofte acbept U tetacBtèn* |Baeï be ber&e-
-ocr page 8-
Voet-reden»
f edtttö e b&U fmmbtt. Wit i$ foo onerbamn tttttiftetlt/bfe ηίίί
en meet öatto all* alBenfcgeUcne öingïjen be bolmaec&tfjepbt om*
ïueecBt* toie Öeeft ept eetiic^ ^>cp?fft ofte 25oec& banoe alftereiK*
ïeetifle söefien/ bat onömfpeiicft toai^ boonaaer niemanbt. $Baee
gftpo^aecöeonpactijötseEefmi/ enbeliefïjebberg ban onfe^taöc
aupöen/ om tnetóer* tollle icfe oefen arbepbtsljeöaen gebbe: iteefê
enöe ^ctleejt öefeltee niet een goetse ggenegentgep&t: enbe becniaecnt
uinbe feiüigïje/büitgïjp pet öat berifpeng niaerbtcï) t£/ ijaet fuley
betöp/ gfteöim&i öaticn eeniJBenfrfje fp/wöe fijt beeftteftert/ bat
m pee time foo bee! gïjebaen öebbe a\0 icn bermoeïjt: toaec boben
nieniant betbonben 10. i^eemt mijnen arbepbt in goebe. <£obt Oie
öe gantfeftetoeeeit metaiiebat baec innstéregfert enbefltett naeK
fijn aUerijeplicijfïen taaiiïe/ bietoilnenbeutoe gantfclje|)anbelm0i>e
öaei: toe flieren enbe iepben bat top gïjefamcntlijcK in bjebe enbe
Oobfaitcïjepöt mogljen stoepen enbe blotpen, «Bfjefcïfeeben in be
^>taöt Iepben oefen ipt$uguj*i/ wbenjlaetnbj^t w&* *εη-*η-
beeïtttö.
AEN
-ocr page 9-
¢ Å Í L Å Õ D Å Í,1
Vytgegeven met zijn befchrijvinge
door
É Á Í O R L E R S l
Borger ende Out Mrgemeefier derfilver Stade.
ONymphegroot van naem, onwinbaeïin het fttijderb
Bemint wel eer van Mars, maer doch in onfe tijden
Apolloos lieffte kindt, om dat ghy met u bloet
Gekocht hebt en betaelt de maechdelicke vloet:
Met honger hebt verdient de fufters alle negen
Van Phcebus die nu fijn de moeders van den fegen,
Daer ghy u in bevindt: en hebben ubereyt,
. Op dat ghy nieten derft, den loon van Eeuwicheyt:
Doen klincken over al, van daer de gulde ftraelea
Der Sonnekijcken uyt, tot daerzy neder daelen,
En wijcken voorde nachr, daer 'taerdrijck is bequaefn
Om menfchen op te vocn, ö Leyden uwen naem:
O moeder van foo veel onfterfelicke helden.
Die ghy voet met ç borftj en die u nu vergelden
V droef heyt uwen noot: vergeten doen u leer,
AfwalTchen bey te faem u tranen en u fweet:
Laet toch u aenficht fieu, laet uwen Rijn opfteken,"
Den kop becleet met riet, die niet en heeft geweken»
Voor al des Vyants macht: maer altijt höoger rees»
Gevoet met menfchen bloet, gefpijft met Spaniaerts vlees.'
En dat hy vry vertel (wie Jcan het beter weten?)
Wie ghy te vooren Waert, en hoe ghy nu gefeten
In overvloet en vreucht, in paeys en loete rufê>
In alle konften hebt en ipraecken uwen luft.
Al wat te Roomen was, al wat de Griecken waeren,
Seer wijs en trots daer by, dat hebt ghy doen vergaerenu
De Iode, de Chaldeeu, en half den Indiaen,
De Moor, den Arabjei'j wordt binnen u verftaen.
·% %                         Te wyle
-ocr page 10-
Α EN L ΕΥ D EN.;
Te wyle dat Naflöu ginck donderen beneven
De tacken van de MaeSj het aerdtrijck dede beven,
Soo hebtghy fonder vrees den wijtvermaerden helt
Van Bienuus neergedaelt, doen komen, en geftelt
Tot fpijt van de Maraen: een baecken voor de volckeq»
Het licht van onièn tijdt, den Arent in de woleken.
Die vol van hemels vier en van-Apolloos nat,
Vlooch altijdt in de locht, op d'aerde noyt en fat.
Ghy fijt om zijne wil gegaen uyt uwe paelen,
En om u jonge jeucht te ftieren hem gaen haelen.
De Franiman heeft bekent, dat ghy doen hebtgerooft
De peerei van fijn landt, dekroone van zijn hooft.
Ghy hebt daer by gevoecht veel fielendie berennen
De baene van de deucht, doorfnijden met haer pennen
De tanden van de doot: verflijcen met haer wijt
En ièer beroemt verftandr, den angel van den tijdt.
Hoe haéften wy dus ièer? ick bidde laet ons keeren,
En eerft u vromicheyt en kloecke daeden leeren.
Wat dat ghy hebt gedaen, gedwongen van de noot,
Int vooiborch van der hel, int midden van de doot.
Den honger was In Stadr, de Vyandt voor de wallen,
De moeder fach haer vrucht voor haere voeten vallen:
Zy ielve menichmael, naer datfc: fonder broot,
Veel dagen was geweeft, viel met haer kinders doot,
Noch hangend'aen de borft, noch befich om tebuyoen
Haer leden naer het werek, en gevend' haer te fuyoen.
O jammerlick geficht! ghy hielde in defe frnerc
Een yferen gemoet en een metaelen hert.
De liefde van het landt was krachtiger van binnen
Als die van buyten was: wie foude konnen winnen
De menfeh die niet en vreeft? al badde de Maraen
Gans Spanien hier gebrocht, foo hadd'hy daer niet aen.1
Gelijck de ftereken Leeu, wanneer hy wort befloten
Van jaegers in het veldt, of in het lijf gefchoten,
Dan roert hy eerft den fteert, den oorfpronck van zijn kïachti
Is ftetcker als te voor, verfaemelt al zijn macht.
-ocr page 11-
Α EN LEYDEN.
Zijn maene rijft om hooch, het fchtiym loopt van zijn tanden»
Zijn oogen zijn vol vieis, en fchijnen hem te branden.
Hoe datmen hem beiluy t, hoc datmen hem beipiet
En treft van alle kant* zijn hert en gevet niet.
Of als de wilde zee> naer dat zy' vele daegen
Ghetercht is van de windt, van buyen ende vlaeghetf,
Indien zy van den dijck gheperft wordt of het landtj
Zy fteygert in de locht, en vliecht tot op het landt.
Ghy zijt oock foo gheweeft. tot dat de vloedt, de baeren,
Den Hemel metghewelt u iêlve quam bewaeren;
En dat Neptuni ftroom met vreellelick gewelt
Den Vyandt heeft te faem doen loopen uyt het veldr,
Waer was het fnorcken doen? waer mocht Baldeus blijven
Met al zijn groote macho en met zijn bitter fchiij ven?
So haeft als Nereus quam ghewandelt, en gegaen
Den Spanjaert int gemoet, hy liet zijn tenten ftaen.
Meniach den fwarten hoop feer haeftelick verfchuyven.
Noch hebb'ick niet gefcyt. waer laet ick toch de-duyven,
Die ghy gheiönden hebt, daermede dat ghy ibcht
Gefloten van der aerdt, te klimmen door de locht?
Siet wat de Vrijheyt doet. het gaen dat was benomen»
Het vaeren was ghedaen, noch zijt ghy uytghekomen.
Geen fchrift en mochter in. voor brieven was de padt
Ontnomen en befet. zy vloghen in de Stadt.
Men fecht dat Venüs felf haer vogels heeft gefonden
Aen Ioncker vander Does, en defe vondt ghevonden.
Die zy met grootë fórch bewaert heeft van dien tijclt
Dat aldereerft van hem zijn Idawertgheviïjt.
Hoe dickwils heeft zy Mars ghènomen in haer ermen,
Ghebeden dajhy wou de borgeren ontfermen?
Hoe menichmael hééft fy de waeghen daer hy met
Uyt Thracen wordt gevoert, doen houden en befet?
Al was hy fchoon bebloet, en hadde feer verbolghen
Zijn Dienaersneven hem die hem gheftaedich volghen,
De Vreesj de Schricklicheyt, de Stoutheyt onbedacht,
Daer mede dat hy jaecht g'hcel' landen op de vlucht:
-ocr page 12-
α εν leyden;
Zy ginck hem even wel de faecke noch vertooghen,"
En haeren grootennoot: en wierp op hem twee oogheni
Soo lodderlick foo foet, dat hy tot aen de gronde
Van zijn manaftich hert geraeckt wierdt en ghewondt.
Of foo dat niet en was genoech om te bewegen,
Zy deder noch wat by, tot dat zy heeft verkregen
Het ghene zy veribchr. van daer is zy gegaen
By Thetis haer Vriendin, en iprack Neptunus aen.'
Neptunus heeft terftondt doen ipannen in zijn paerden*
En met een groot gedruys gekomen op der aerden.
Hy nam de winden met toe hulp, en Triton blies
Soo lang op zijne fchelp, tot dat het waeter wies.
Het waeter ftoof om hooch, hy maeckte los zijn fluyien,
En opende zijn rijek. de Spanjaert ginck verhuyfen,
Het was hem daer te nat. foo fijt ghy. los .geraeckt,
En van het harde jock des Vyants vry gemaeckt.
Wat was dat eenen dach! Boyfot quam aengevaeren,
Gans Zeelandt völ van vreucht quam vliegen door de baercn»
Maetrooft bepeckc, betart, liep by de vlaggen ftaen.
Wierp over al zijn oog. het leger was gegaen.
Een van den rauwen hoop, van Axnphicrkes ionen,
Die leven in het nat en in de fchepen wonen,
Hadd'in een Spanjaerts bert gebeten, engefeyt,
" Het vlees en is niet goet, zijn honden voorgeleyt.1
Marane loopt toch wech, en wacht u voor de Zeeuwenj
Laet HollandtHollandtfijni den Hert vervolcht de Leeuwen*
Het Schaep vervolchc de Wolf, gaetfeeckeruytdedoGt,
Eer datmen u verfcheurt, keert naer u moeders fchoot.
Vertelt haer dat ghy fijt geweeft in vreemde landen,
Al waermen Spanjaefs vlees kan knauwen met de tanden,1
En luft heeft in haer bloet, maer iiet toch dat ghy leert,
^Wat dat ghy doet of laet, dat ghy niet weer en keert.
Soo haeft het landt van Mars bevrijt was en ontüagen,
Quam Phcebus in zijn plaéts. die hadd'in haer behaegen»1
Minefvaquam met hem. die hebben in deftadt
. Geftadich van dien tijde haer wooningegelwta
-ocr page 13-
AEN L ΕΥ DEN.'
Door haer is uyt her landt onwetenheyt verdwenen,1
En wetenfchap geteelt. O Nederlandts Athenen,
O voefter van verftant en kloecken geeft, ö Son.
Van wijfheyt endekonft, ó Duycfchen Helicon.
Fonteyn van prijs en eer, ö herberch van de wijfen,
O woonpiaets van de Faem, wie faude konnen prijieni
De glans van uwen lof fo groot en breet? wie fou
Affchilderenu werck en coftelick gebou?
Wie foud' u daeden cloeck de weerelt door verkonden»
En treffen met den geeft? de man is nu gevonden:
Die met eengrootenluft, al wat verborgen lach,
En warmen van u weet, brengt tfamen voor den dach.'
Nu wert ghy wederom van vooren aen geboren»
Én uwen oorfpronck felf die lange was verloren,
Gevonden en verclaert. op darmen eewich leeft*
Al waert dat ghy verginckt, wie dat ghy zijt gcweeftV
De toorens gaen te nietj de muyren ende wallen
Verilyten door den rijdt, de fteenen die vervallen.
Maer dat de penne treek t, geholpen vant verftando:
Wort inder eewichey t in sraenfenen hert geplant
Z>< Ei
is · }j
-ocr page 14-
AENSPRAECK
Atn de vermaerde Stadt
L E Õ D E N.
o
Leyden wel bebouwt: van graften, wallen, ilraren,
En bnigghen wel verfien langhs foo veel watergaten.·
Tot viermael toe vergroot. O peerei, daer.met lofF
^^^^
                       De Vorften van ons Landtghehouden hebben Hoifi
Koninoh Hier fchiep fijn adem eerft, die in fijn jonghe dagen
Willem Den ftaff vant Roomfche Rijck betrouwet is te draghen:
1 °h \f^e\ Eliia fijn gemael heeft hier oock (fooraen meerit)
In61119? ' Van Floris haren Ãïïç in't kinder- bed ghefteent.
den 14. Fe- Veel Adels eerden u. en dat ghy placht te maecken
bruarij. \yas over al begeert en puyck gheacht van Laecken,
O Nering -ïijcke Stadt. O die met dij (re handt
. De Negen Suft'ren hebt in u prieel gheplant.
Prieel, wel eer verfien met rcdelicke Wijfen,
7ehAPen En nae den tiJdt gklfcert: dat * Phiips felfs moefte prij fen,
l.C.mlibro ^e Salomoni heeft een Tempel toegewijc,
De Reipub. En u, ö Leydeu, eerft van rouwicheyt bevrijt.
cara. caf. Tei.· felfder plaetfe ichier, daer nae twee honden jaeren
ix.videm- De wijs Naifaufche Vorftfijn Boecken deevergaren,
Pg.P*&-ô?' En f^-g» doetgemack. Ghy Falyde-Bagijn
Qntruymdcnhemdeplaets, alft anders niet mocht zij»,
lae wis 't behoorde foo. Die eerft foo fober droncken,
Dien wordt nud'Heinfte bom met ftopen toegefchoncken:
Alft waeter vanden Rijn, de Caballijnfche vloet
■ Hier griemelt, en daer me fijn dorft een yder boet.
Iae wis, 'toehoorde foo. Die hier omtrent nu woonen»
Wat daer voor luyden zijn fy met haer fchriften tqonen.
Wat Giieckenland oyr garf en 'twijtberoemde Room,
Wat lood enArabier, dat draechtd'Orange boom.
Dees vruchten maecken dy vermaert in vreemde Landen.,
En wort van verf geeert als Voefter van verftandeu.
Daec
-ocr page 15-
AEN LEYDEN.
Daernae ü geven naem en ibeten winftdaer by
Arachnes Vlaemfchghetou en wolle drapery.
V oudtheyt fti'eckt Teer ven'. Wie ial ons doch oorconden
Wie uwe ftichter was, wie eerft begreep u gronden?
Miftchien dit Ianus was,die dubbelhoofdich Godo
Die u fijn fleutelsgaiFvan beyde Stadt en Slot.
Maer aifmenr wel verfint, feliF Ianus kant niet weien,
Hoewel fijn even-beelt tot uwent is verrefen.
Doch was Patulcï raet van open doen niet goet
Tgeen Clufius toe hiel, wat beter noch ghemoet.
Het was een Aer-Iansfoon, die woudt fijn eedt betrachten
En van fijn trouwe Prins ontfet en hulp verwachten.
Infonder vander Does, die vroome jonger helt,
Betoonde dat hy was daer oppeihooft gheftelt.
Bronckhorftdie garfde geeft.· maernae fijn overlijden
Valdez verblijdt u niet. nu hebt ghy eerft te ftrijden.
Nu gaer de knoop eerft aen, al zijt ghy niet beducht*
Soo fult ghy moeten u haeft gheven op de vlucht.
Geen ihoreken hier en baec., hier baet geen hoogh vermeeten."
Onwinbaer is een Stadt daer 'tvechten gaet voor eeten.
Die Leeuwen zijn in't velt, en muylen aen haer wal»
De Spanjaert onder knye niet licht'lickbrengen lal.
De fil ververvich Geeft van een der Rijnfche fttoomen,
Waei' van die vander Does 'de name is gekomen,
Door't fchelden opgeweckt en bulderen verdooft,
Stack uyt de Heffen op het groen-gemytert hooft.
DeRbij11 ièlfFwasyerftoordc. men hoord' in'r Leger ipreeefcen
Soo opgeD'a^en woordt, dat God feliF wilde wreecken:
Soo yemant koft de Son oft Mane ftil doen ftaen,
Die mochte tot ontlêt en Stadts verloffingh gaen.
Maerg'lïjckt nietdoenlicfc was (dusrelden haeremonden).
Een fterr'te dragen wech uyt 'sHemels blauwe ronden;
Soo waft onmogelijck, daert crachtich Heyr voorfat,
Te rucfcen uyt de hand lbo naegelegen Stad.
Een Stad daer nu de Dood fesduyft had wech genomen,
En daer noch tot de fterft dit mifval isgecomen,
-ocr page 16-
AENSPRAECK
Dat wel het fwaerfte was: tot Burgelicke twiit
Door brieven van Pardoen de reit Icheen opgeeft,
'Tgebrackaen woorden niet, noch liftelicke treccken,
Waer mee den fwacken wert van binnen 'therr omfteecfceri:
En waeren meeft goet Spaens. Helaas! het arme lam
En koft den wolve niet, en fach niet waer het cpam.
Maer het geleerde ooghaffdeddeuilck betrouw en
Der blinde Burgery. O rechte manne-vrouwen,
Die 'thert iïnckt inde fchoe! Wat miflelickeluft
Heeft u dus inde ilaep, ö Batavier, gefuft?
Waeckt op, en grijpt een moet: ghelooft vry dat Poeeten*
noot doet, oock den Crijch en wapen-handel weeten,
En dat een eedel hert, en een alfulck gemoedt
"Voor 't Vaderland bereyt te ftorten is ίΐ;η bloedt.
Veel iïtten aen een difch, enpocchen ende blafen,
En flaen den Spaengiaert doot met uytgedroncken glafen,
Sy vechten metten mondt, daer toonen fy haer geeft:
Met een ftilfwygen fal u dees man helpen meeft.
By fijnen fleren moedt en is niet te vergelijcken.
Om t lijffen fal hy niet een voet den vyandt wijcfcen.'
Geen magen hem foo lieff, niet ftaet hem foo ter handt,
Dat hy verlaetcn fou fijn lieffte Vaderlandc.
O Leyden, dit is doch in't uyterft ibo gebleecken,
En fijn ftandtvafticheydt u noyten heeft beiweecken.'
Meer ander bleven u oock tot de dootghetrou. '
Dit was (door Godes hulp) ö 'Leyden dijn behoij.
Valdezi corfelheyt begon het te verdrieten-
En die alleen op li met woorden plach te fchieten,
Begreep in fijn gemoet te ftormen met geweit,
En ipreecken met canons, dat daer toe wasgeftelr;
• De Glippers deden goet, dieby den Vyandt waeren,
^'^riedden al te faemde fchoone Stadt te fpaeren:
<>y fou door honger-noot van felfr'sgaen inde handt.'
Dit was den beften raed die haer goetduncken vandt.
Dit was dy Leyden, goet. Oock dienft'ich boven maeten,
Dat u foo mccnich yrahdt (föo't icheen) focht te bepraetea.'
De
-ocr page 17-
'ABN L ΕΥ DE Ν:
De Groten fchreven felff. eenyeder focht de eet
Van u beweegenis een keering tot u Heer.
Soo foó, vry mannen, lbo, gaet voort met uwe ichrijven»
OfFdaer geen maet en is, een weynich lult bedrijven
Tot voordel van u Vorft die u int herte leyt,
Soo heeft noch deiè iaeck fijn reden en befcheyt.
D'eergicricheyt en trots van Valdez ftijcht om hoogen>
Dat ander kreech d'een prijs, en kan hy niet gedoogen,
Lannoy * die had milïchien der Luyden hert bekoort*
Indien niet Valdez had dees handeling geftoort.
Sijn hoop diehy nn had om Leyden te verwinnen,
Koft hy verfetten niet, oft drijven uyt fijn finnen.
D'hoovaerdicheyd den val ö Valdez heeft gefmeet,
Als u wëlnaderhandt den * Monfter-heer verweet.
Adieu 6 Leyden nu, en twee en feftich Schanffen,
lek fie mijn volck dat fal door't waeter moeten danien;
Adieu ö fchoone Stadt, fpraecktghy niet wel gemoet;
Dees vlucht de Vyandt niet maer 'twaeter my aen doeu
Valdezi vlucht ghy nu.' houdt ftal, o bloode menichen.
Siet, God een breiïè maeckt: het gaet al nae u wenfchen.
Een groote ftucke muyrs met wal daer aen gehecht
Gevallen leyt ter neer, fiet hier, de wech is ilecht.
£)e poorten ftonden toe met grendelen gefloten,
Met wachten wel verfien om u daer af te ftoten:
Nn, fiet» de hooge veil: geworden is een baen,
En foud' in onfe Stadt nu droochs voets konen gaen.
O * Borgia, wat vrees en angft heeft u bevangen?
Och hebt ghy nae de Stadt noch anders gheen verlangen>
Dat ghy de ftareke Schans te Lammen iöo vcrlaet?
Dan Valdez neemt de vlucht, en ghy zijt Valdez maet.
Nu, Leyden, u verheft, ó bloem der Batavieren,
Niet orn U «idtheyds wil, niet om u kloeck beftieren,
En hulp die ghy wel eer den vreemdelincJi beweert,
Hem leydende door 'tWoudt dat daer foo was gevreeib
Maer dat ghy aen den Rijn en 'twaeter zijt ghelegen,
Het welck van ouder handt de name heeft vercregen
-ocr page 18-
AEKSPRAECK
Van fijne rëynicheydt, en van alfulcken aert,
Dat een onwettich kindt en baftert openbaert,"
En 'tfelfde niet en lijdt, dit maeckten ons de gtijfen
Van ouden eeuwen wijs, maer koftent niet bewijfen;
Men hielde voor ongherijmt, voor reden fonder ilot
En ouden wijven klap; tot dat eens viel het lot
O Spangiaerts hoogen moet: tgeenniemandtkoft doorgronden,
Quam fchielick aen-den dagh, de waeiheydt wrerdt bevonden,
Als hy quam op u Rijn: het ginck al regens vloedt,
Want dit Maraenfch gedrocht was van onechten bloedt.
Hoe trots de Veldheer was, fijn Leger moft hy ruymen,
En vlieden wijt van hier. Neptunus quam aenfchuymen,
En droegh op fijnen rugh foo menich houten paert,
Waer mee hy was verciert, ghy Leyden zijt bewaert.
Boyfotte wellekom, met uwe Zeeufche vlaggen;
En menich Bootigefel, die haerverroefte daggen
Alleen in't Spaenfche bloedt te doopen zijn gewende'
En met den Batavier in't oorloch zijn bekendt.
Boyfotte wellekom· noyt aengenaemer kielen
Doorfneeden onfen Vliet: noyt beter dauwen vielen
Op ons begraefde velt, dan haring ende broot.
Soo waerde regen noyt en viel uyt Hemels fchoot.
Boyfotte wellekom, met uwe groene benden
Desgrooten Oceaens, behouder van onsftehden.
Die nu ons druck aflpoelt. daèrniemant over klaechr,
Maer elck een (uytgefeyt den Spaengiaert) wel behaecht.1
Dit bracke nat weleer, en Nerei woefte baeren,
Gedreven vande windt, ons overlaftich waeren:
Maer nu verheugen wy ons in lulck een gebuyr,
Die ons behulpfaem is, en Spaengien ftaet foo duyr.1
_ .. Ick locchen niet, dat ons de Zee in oude dagen
bi"?8io.Veel fchaden heeft ge^en; 'twelck » Wieldrecht mach*eklagen:
ii 70.u 73. Oock h Holland over al: en d'ongetemde Vries
1130.1185. Ick meyne dat noch fmert by't waeter fijn verlies.
i3?i. 1508. O Aerdefchudder groot, die met u ftarcke ftroomen
\s°9' I53°' In eenen oogenblickhet Land doet ondci koomen,
PK
-ocr page 19-
AEN LEYDEN.
Die (laes! ) foö menich beeft, en felf de menfchen fneè
Door eenenhoogen vloet gedrenckt hebt in u zee;
Die menich duyfent ziel gebracht hebt om hét leven:
Neptune hoe fwaer dit is, wy konnen't u vergeven,
Ten aenfien van het goet dat ghy ons hebr gedaen,1
Als Leyden wert ontièt met 'twaflèn vande Maen.
Soo hier foo daer is wel een ftucklands opgefoopen,
En 'tfuyvelijcke Veld met waeter ingeloopen:
Deesdeucht dit al verwint, door dees vedoffingh iaën
Iftheelc Landt bewaeit, de Vyandt oockvergaen.
Waer aen te mereken is een faeck waert om te fchrijven
In't boeck des Eeuwicheyds, of in't metael te drijven,
Op welcknoch blixem heft, noch regen, nochte windti
Noch roeckelooiè Tijdt, die alle dinck verilindt.
Als Leyden was beleyt, befchanft, en dicht befeten,
En Spaenich genoechiaem was, nae 'sVyandts ftout vermeten»
En niet daer uyt en mocht te waeter ofte landt,
Dan inde lucht alleen de Duyve wege vandt.
De heerebaen die was becrachcicht vande inooden:
De lucht die was voor ons, daer vlogen oniè boden·,
Die brachten ons de tijng, die brochten ons de brief:
Ditmoeft de Spaengiaert fien, het waer hem leet of lief.
Maer wat heeft dit omt lijft hy fnoefte noch gedooghen,
Dat hem van't Spaenfche fout een correl ipranck in d'oogen:
Die windt die was Zuyd- weit,' daer nae een Noorder coelt
Aendrong de zee, en heeft veel Spaengiaerts wech geipoelt.
Uyt Spaengien is het her gekomen dat ons cjuelde,
Uyt Spangien quam het weer dat ons te vreden ftelde.
Alft hier is hooge vloet, weet Amphitrites man
Dat uyt de Spaeniche Zee de wind vooitftouwen kan.'
Dus Spaengien van ons hals door Spangien is verdreven,
En menich Spaengiaert is in't Spaenfche nat gebleven,
O wonderlick bedrijf, jae felfs Gods eygen handt 1
De Spaengiaert was nau wech, of 'twaeter ginck uyt'dandt,
En liep ter Zee weer in, van daer het was gekomen.
Ick rneyne dat het heeft de dooden mee genomen,
~~~:~......:.' r~ *** ζ
-ocr page 20-
EER Dl C HT,
Om daer de Son oprijft en weer te bedde gaet,
(Indien hem niet de flach des Zees in ftucken flaer,'
Nocht hem en onderfchept en fweertvifch of rhonijtie,
En midden in Zee ellendelick verdwijne)
De Spaenfche Moor ind' aerdt behoprlick werd geleydt;
Daer het drie- coppich beeft Geryons volck verbeydt.
Het is ons wel gheluckt. Lofzy 'tHuys van Orangien;
Wy hebben óf geleyt het herde jock van Spaengien.
'Tzy nu de fleutels zijn van Ianus out bcjaert,
Ghy hebt die Leyden niet voor Spaengiaerden bewaert.1
OfFghy fchoon Leyden niet van Ianus zijt gheborens.
Soo iilèt feker dat u Ianus heeft verkooren*
Om u te trecken op tot boven inde lucht,.
Ver boven alle ipijr» ver boven alle fucht.
Dees Iani lieve naem> by my altijdc geprefen,
Die moet dan lief en waerd oock dy ó Leydenj weien·1
Want deie naem veel deuchds υ altoos heeft gedaen;
Den Heer van I^oortmjcJ^ fier, fiet die van. Hout eens aen"
Dat icfc hier keur-kn ben, al fijnder veel genannen,
Doet d'overgroote dienft en weldaed van dees mannen.
Een fetc' ick noch daer toe, die u beichrijft wel Hout;
En waero*n foud' hy niet? hy is de T^eef van Hout.
P. S.
Eerdicht op de .SW* Ley de n.
By IAN O RL ER &
Befchreven ende uytgegeven.
LeYda S ρ r e e c κ t. "
T\Om met Eiynnys/W, uyt Tartaro verbannen;
Het Oorhch-EeeJ op my te (amen ^asgefpannen:
Ooent met een beogen eedt mijn MaechdeUjekenfehat.
Defiknding endg roof va» eer gefit oom fadn "
-ocr page 21-
OP DE STADT LEYDEN.
Deen Litëfer my hield met ftoee van fijn Traiifyantetiy
De
Honger en de Peil, befet vanalléfanten:
Die 'tlacbtkb Element [dat noodicb, engetyis
Een ^ettelijck behoef vanyders leven is)
Door d'adem van haer mond en giftelijcke tongen
jdet doodelijckfenijn ontflelden en bejprongen:
                   .
Waer uyt terflondt verrees een al-gemeene geef;
Die naer 't ombrengen 'Wreedt van mijne leden mee0t
Souw hebben voort en voort al beymelijck gefioopen,
Ση tot eenfirenge doodt my in het hert ge croonen,
Ten ïtoaer de verft des loebts, Wens machtend1 heerfchappy
Gaêt gverVfind en weer3 my "fyaer ghekeomen by.
Die, tot mijn een ge hulp, der binden holle monden
Den breydel, die/e houwt gefiocten3 heeft om fanden,
Wt bekkers keelenfiet een lieve adem quam,
Die 'tfmettelijcke vyetd"ont/leken locht benam.
Wiens klinckende hlafoe» metjiormen ende buj/ent
langs d''oever aen Neptun' een teecken dede luyen,
Om met fijnOorlochs-Heyr inordeninggefiek,
Met wapens welvoorfien, te koomenfluxte veldt.
Die in een blauwe Koets met fijn gefchubde Paerden,
Terflondt berennen quam den hoogen rug der aerden,
Soo moedich, dat hy nauVo, gekoomen in tgeficht,
Mars met fijn helfcb gefpuysdebielen bad gelichte
Deesfchandelijcke vlucht der
furiën, als Plaegen
fflt
Acheron ge/chick t3 om hooch de Gooden Jagen·,
Die haer ge^ieckten Bood fhel fanden uyt de lucht,
Enfchoncken my den boom van voorjjeedt rijck bevrucht'.
De es overbandt vernam
Apollo, die fijn finnen
Liettreckentotvertreckder drymdel dry Goddinnen,
Van
Helicon, door wien mijn "Welgefchicktefiaet
toeenfien hoogerkUmt als 's Hemels Toortje gaet.
"".                                           I.Y. D.
ffi j            ~"""'                  potten
-ocr page 22-
TotdenLeferT
Τ TT T2CirDeHefetrenDegott0tmfltsB*mt&e
\/ \/ ^urgeren/DewQenDeucfoe tot mijne
▼ ▼ ©aDerliCRe £>taDt fijn alleenDe eenige
oo?faec&e/ Daticft öeöbeDuruen beÖaenDepenne in
fee öanDt te nemen omme oefe mijne Heptfcöe 2&e*
fcfmibinge/ Die icu onerbaten fijnbebupten mijnbe*
rofp/ op eenige (geltjcmen fept) geöolen upjen befc&e*
ben fjebbe/ u ooo? Den ^ucr in Banden te goetsen.
Watvt faecKe Dat pemanttoan mijne meDeburg&ettn
booj mijn toUv beöaen öaDDenteDoen/'ttjaDDe mijn
lief enDe aengenaim getoeeö/ enbe itk fouöe De moep*
ten feer gaerne gefpaert fjebbcn/ omme De feibemet fo
üeel atbepta &p eenteberfamelen enofoptefoecaen:
£©ais fiende bat ntemant rnïcr Defiont te Doen/ fo Ιβb*
be tch om De UoojgljftSeiöe ooifaecimt mijn oeröout/
'ifeiüe bp De UanDt te nemen/ enbe upt te boeren 'tgene
gijp Hen enbe !efen feont. <®mme u. I met üjepnicö
üsoojDeiue feggen fjoe mttt optoattupfetcfeDefc 1&U
ΐφ jijmnglje aengelept/ betbeelt enDe uptgeüoert fiebi
be/fofa! ic&ute gfjeualle Ijitt ac&ter bolgenbeftellen
enDeberijaelen Het SJnljout üan alle De Captttelen bes
gantfcijen 25oecp/ aentopfenbe op toat Pagma De fel*
btge beginnen ? op Dat göp eenige faec&e naetfoec&en*
De öit in plaetfe ban een co?t ïftegiBer moot f)t gebmpc*
fcen Sermtötg bat gijp nu in Difen tmeeöen Diïscn/ een
UJijtfopicii iiegtüer üan tgeen tube 25efc|fêijütnge bet*
aanbelt tcerDc suit binben.
Inbout des eer Hen deels. ·
1, Leydens plaetfe ende gheleghentheyt: eenighe opinien, waeiOfn
Btyden genocmt: Lejden is naer het gevoelen van eenighe Geleer-
den Lugdmwm, twelckby Ttolomito, en eenige andere oude Schrij-
vers geilelt ende beken t is.
                                        Paaina ; ■
■il, De
-ocr page 23-
Inhotit der Caphtelenl
ïf. Deoutheydr, eerften aenleg en begin der Stadt Leyden', cënich-
fints verhaelt ende befchreven : Redenen, waeromme datmen
fulcx niet volcomentlick en weet. Hoe dickniael ende omtrent
wat tijden de Stadt vergroottét is. Grootte vande eerfte Stadt, ia
wat deelen verdeelt ende eenige dingen daeraenklevende.Pag.z3.
III.  Befchrijvinge der Stadt Leyden gelijck die ten huydigen daghe
is, verdeelinge der felver in Parocbien, Bonnen, Gehuyrten> Wateren
ende Straten, namen ende gelegentheydt der felver.
          Pag. 50.
IV.  Eenige befchrijvinge vanden !Burcb, binnen der Stadt Leyden ge-
legen: van wie, wanneer ende waeromme de felve ghefticht ende
geboutis. Cort verhael vande ËurcbgraT>m, ende ontrent wat tij-
den dit Burchgraef-fibaj) aende Graven van Hollandt ghekomen»
ende Leyden van het recht ende gebiedt der felver verloft ende be-
vrydet is.
                                                               Pag. 82.
V.   Befchrijvinghe van dè drie Hooftkercken defer Stede, wanneer de
felve gefticht ende gewijt fijn, mitigaders eenighe dingen daer aeti
klevende. Eenich verhael vanden grooten Toorn de welcke achter
de Pieters kereke gheftaen heeft. Defgelijcx vande ftichtinghe van
het Capittel ten Hogelande, wanneer, ende van wie het felfde ghe-
ftichtet ende opgerichte! is.                                        Pag. 92.
y I. Befchrijvinge van alle de Cloofierm ende Consenten, de welcke fo
binnen als buyten defer Stede gelegen ende geftaén hebben: Wat
voorGeeHelic\eordens'mydergewoonthebben. Tenlaetftenwaec
toe die nu gebruyekt werden.
                                    Pag. 115-
V11. Befchrijvinge van alle de Gafihuyfin, het Weesbuys, 'tfiolbuys,
'tiPefibuys, 'tLepreof-huys,
ende verfcheyden andere plaetfen tot on-
derhoudinghe der armen gefticht: wacr gelegen, hoe ghenaemr,
waertoeghebruyekt, ten laetften van eenighe wanneer ende van
wie geftichter.
                                                        Pag· "4·
VIII· Befchrijvinge van het Stadtbuys, Gemeen-lantsbuys, Wmcenbof
ende (Doelens. Verhael van alle de Loyballen, de welcke totte (Dra-
perie Weringen
gebruyekt werden.
                              Pag. 158.
IX. Befchrijvinghe vande Vnïïerfiteyi ofte Academie, van wie, waer,
ende wanneer die op gerecht is: hoe de felve gheinaugnreert ofte
ingevoert is, wie de eerfte Lejfen inde felve gedaen heeft: vethael
vande jfuditorien ofte -Leejplaetfen: van wie, tot wat uyre, ende wat
Ιφη, by elck een vande ti>$rofeJ]Oren, inde felvige Auditmen ge-
-ocr page 24-
Inhout der Crftttelen,
daen werden: Tenlaetftetijjeickrijvinghe vanden Ïlof Anatbemte
ende Sihliokecque.
... ·■''
                                               Pag, 180.
X. Befehrijvinge^wanneen van wie, ende waerotnme binnen Leyden
opgereeMijn beyde deCollegien S. S. TheologU, f00 wei het ©«#-
jm-afshetirmfibi: Verhael vande Inneleydinge, aerwang ende
begin van het iDuytfche Collegie. Ten laetften, wanneer hec Fran~
febe fillegie
begonnen ende aengevangen is.
                   Pag. g.'
X I. Verhael met wat beringen ende Handmen\en, de Burgeren
ende Inwoonderen defer Stede, haer van ouden tijden gheoef-
fent hebben: De oude Leytfibe (Draperie naerdei'onderfochten-
de befchrevën : eenighe redenen waeromme defelve alibo ver-
vallen ende te gronde ghekomen is. Ten laetften befchrijvinghe
van alle de Principale "Neringen ende HandtTPercken de welcke huy-
den ten daeghe binnen der Stede gheoeffent ende ghedaen wer-
den.
                                                                             Pag, 241.
XII.  Verhael op wat tijden· vanden ïae$e de Iacrman\uh, Leer'
mankten,
ende andere Mankten ende Fryicbeden gehouden werden
binnen deler Stede: van eenighe van wie , ende wanneer ghefon-
deert ende begonnen. eenich verhael van alle de Leeftochten- de
welcke dagelicx infondetheyt opte Weeckelicxfche Marckdagen
binnen Leyden ghebiachc weiden. 2.65. Eyndeliek van wie ende
wanneer de Stadt ontfangen heefc de Viffcberye vande Froontyateren,
plaetfen ende namen der felver,
                                     Pag.z7<>.
XIII.  Verhael ende Befchdjvinge van alle de doorluchtige, Geleexde
ende Vermaerde Mannen, de welcke binnen der Stede Leyden <>hc~
boren ende voortgecomen fijn: ecniger Leïen, ®<tden, ende Ste%en,
befchreven ende verhaelt.
                                             Pag.zSo,
Inhout des meeden Deels.
I. Verhael hoe den <Bnnb van Leyden, ten tijde vande Gravinne Alt
(de welcke haer op denfelven verfeeckerthaddej) vande I(enne->
mers
ingheno men ende ghewonnen werde . Daer naer hoe Lode-
&iji\
den Gaave van Loendes Gravinnen Man, binnen Leyden
met macht van Volck leggende, de l{ennemers ende voorftanders
jm GiAétViSem, deeerfte dier name Grave van Hollandt, &c·
. van
-ocr page 25-
'Inham der CafmeUn.
van Leyden verjaechden : ende verfcheyden ander dinghen daer
aen klevendej de wdcke te dier tijden ontrent deièr Stede ghe-
fchiet fijn.
                                                                   Pag. 3 84.
II.   Befchrijvinge hoe dat de Stadt Leydetl belegen ende ghewonnen
is van Hartoch lan van Seyenn, l^uward van Hollant, inden laere
1410. hoe den SBurcbgrdbe met het overgheven vande Stadt ghe-
dwonghen geweeftis fijn recht endea&ie \an het iBurcbgrdeffibap,
op ièeckere vootwaefden ende conditieiij aen den voornoemden
Hartoghe over te leveren: Ten laetften hoe de Stadt Leyden van
het ghebiet ende gefagh vande CdysSurcbgraVett verloit ende be-
vrijdet is.
                                                                     Pag. 393.
III.   Verhael van een grooten Opkop ende <Mmoer, 'twelc binnen der
St.adtXfj)</i» gefchiet is inden lare 144J. tuflehen de Hoecken ende
Cahebliauüpen, ten tijde van Hartoch Tbilips van fBorgongnen. P. 407.
IV.. Verhael hoe dat inden laere 1479. de Céeliaufibe fariye de
Hoec\en uyt de Stade Leyden .verdreven., ende haer Vrouwen ende
Kinderen b innen der Stede gehouden hebben.
               Pag. 41 o.
V.   OeHoec^enmet gewelt uyt Leyden verdreven fijnde, nemen met
hulpe vau Heer Ifeyniér van 'Èroeckbuyfen inden laere 1481. de Stadt
met behendicheyt weder inne. De Stadt werdt van des Graven
wegen wederom belegert, die van Leyden veiloffen haer felfs van
het voornoemde Belegh.
                                               Pag. 415.
VI.  De Heer van Montfoortmeent inden laere 148/. meteenaen-
flach de Stadt Leyden te veroveren ende inne te nemen3 maer weit
verdreven ende verflagen.
                                              Pag. 414.
VII.   Verhael hoe dat iommige oproerighe J{enemers (de welcke het
Cafenbroots-Volck^ ghenaemtwierden) gheheel Noort-Hollandt in
roere gefteltj ende de Stadt Haeriem innegenomen hebbende met
macht voor Leyden quamen, omme de ielve mede te overweldi-
gen: maer werden met gewelt daer buyten ghehouden, gheftut en-
de te rugge ghedreven, alfoo dar fy ghenootfaeckt waeren weder-
ommete keren* ende vele van haer achter lieten. Ten laetften
wat ftraffe dat over de felve gegaen is.
                           Pag· 42·6·
VIII.  Befchrijvinge van de ftrenge <Bekgeringe, ende wonderbaerlicke
ontfettinge, der Stadt Leyden, gefchiet inden lare 1J74· P· 444·
Pefe Be leger inge is Weder om me in 20. Capit telen verdeelt ende
****                                onder'
-ocr page 26-
-Χ. Χ X\i
Inhout der QafitttUn,
onderfcheyden *toiens inhout "Vfy om lanckhyt te vermijdt»
cverfaen ende verby gaenfullen,
Den Aenhang'van het tweede Deel, hout inne drie oudegefchreven
Chronijcxkens: Innehoudende vecle merckelicke ghei'chiedenif-
ièn, infonderheydt voorgevallen inde laetfte innelantfche Beroer-
ten zedert den Iaere ι ƒ go. toe, de welcke van tijr tot tijt lournaels
wijfe by feecker onbekende Perfoon ingeftelt ende beiclueven is.
Pagina, ƒ ƒ 3.
Inhout des derden l^eeUi tyvelc{ in de/en treeden drucl^
geheel nieutfijnde kpgevoucht is: ende is yerdeek
inde volgende xxiij. Cappittelen.
,
I.   By wat Privilegiën de Stadt Leyden geoókoyeertls, zelfs Veertigen
ofte Vroetfibappen te mogen verkiefen, macht ende auétoritey t vanc
zelve Collegie: eedt vande Veertigen: wat Offitien by tfelve Col-
*cgie gegeven werden: int Iaer ι ƒ 74.byden IPrtaee Van Orangien ver-
mindert op 2.8. Perfooncn: van Leyden daer tegen geprotefteert,
ende weder herftelt: namen vande Veercighen vande Iaeren 1449'
1471.1481. i/10. i5ic,. ij74. ijSz. iéiS. 1641. Pag.fSo'
II.  Schout en Sdepenm hebben Leyden van outs alleen ghereeeert·
Seboutbymc die van oude* tijden ende nu geftelt is: eerriks 'fijn
Omtievercocht: waermne zijnen dienft beftaet: zijn macht ende
auótoriteyt, is Promotor vande Fnfrerfiteyh namen vande Schouten
federt 1320. tot het Iaer 1641.
                                     Pa». 600.
III.  Êurgemeeflers beginonfekeneëkeure vant Iaer 13 /1. diefchiint
haer begin mede te brengen: eerfte Privilegie daer in haer naem ge-
ftelt weidt: wanneer endeby wie verepren: zijn ghehouden den
dienft waer te nemen: int Iaer 1J04. van vier vermindert op twee:
namen vande zelve: macht ende auctoriteyr. zijn Ambachtiheeren
variLeyderdorp,Soetertt>oude ende Oefigeefl: zi\n<Deec^en vande Schut-
terye: Curateurs vande Fniïerfiteyt ende 't Collegium Theologie: mede
Rechten vande Vnrveriueyts Vierfchaer: namen tfedertden Iaere
.1.44*· tot 1641.
                                                           Pag. 608.
IV. Sck-,
-ocr page 27-
Inbotö der Cafittelen]
l V. Schepenen, wanneer, by wie, ende hoe die vercoren ende gheftek
werden: eedt'vande zelve: hebben metten Schout macht, omme
keuren ende Ordonnantien te maecken: wat macht zy hebben int
ftuck vande luftitie: fo wel int Civil als Crimineel:moeten zegelen
ofte teyckenë alle publijcke Verlijen: zijn onder SauVegarde, vanden
Grave: haeren dienft ende eedt niet betrachtende hoe geftrafc na-
men van Schepenen federt't laer 13x0. tot i^r.
           Pag. 619.
V. HetCollegie vanden Gerechte, by wie tfelve van outs bedient is
ende nu tegenwoordich is beftaende: wacrinne haeren dienft ende
macht beftaef. heeft auétoriteyt omme alle andere dienften te mo-
gen ftelle: namen van alle dezelve.· Bedienen het Orfitie van het
Fredemaec^cn: alle Burgerlicke Corre&ien werden by defelvege-
daen: By tfelve beftaet de Politijcque Regeringe: Cledinge ofte
Tahbaertvm tfelve Collegie: namen van die vanden Gerechte federt
- denlaere 1J74. tot 1640.                                        Pag. 634.
V I. "Ihrefiriers ampt, by wie van ouden tijden 'tfelve bedient is:
rpoortmeeflers wat haereri laftgeweeft is: des zelfs Reeckeningen aen
wiegedaen: VeBmeeüers by wie ende wanneer vercooren: Thre-
fitriersbyac
Vroetfchap vercooren volghende iêecker Privilegie
vant laer 1 ƒ 19. Threforierextraordinaris, wat zijnen laft geweeftis:
is anno 1638. verandert inden Fahrijci^Meeffer dekt Stede: Ampt
van de Threforier Ordinaris: Binnen wat tijdt hy ghehouden is te
Reeckenen ende aen wie : Hoe lange zijnen Dienft geduyrt: Na-
men vande felve zedert het laer 1 ƒ74. tot 1640. toe. Pag.6ƒ 9.
V 11. ^oyeermeefieren Ampt ende Officie: zijn van ouden tijden geen
ordinaire Perfoonen geweeft: int laer 1 j §3. ordinaer geworden:
over wiens Reeckeninge zy niet mogen ftaen : Het getal der zel-
ver: Namen zedert 'tlaet 1579. tot 1641. tóe.
             Pag.667.
V ΙΠ· tPenfiondris weidt by de Groote Vroetfchap geftelt: ontrent
wat tijd dien Dienft begonft is: Wat zijnen laft is: is Secretaris Van-
de Curateurs Vande VniVerfiteyt:
By wat perfoonen dien Dienft waer-
genomenis federt'tlaer 1573. Secretaris-Ampt, waerinne dat be-
ftaet: Mach geen lidt vande Gerechte-wcfcn: Namen vande Perfo-
nen dien Dienft becledet hebbende federt 'laer 1443. toti<>4i.
Griffier wanneer dien dienft begonft is: redenen waerom: wat zij-
nen laft is: by wat Perfoonen bedient, Onder- Secretaris, waer inne
zrjnen Dienft is beftaende : is Secretaris Vande %oyetrmteJkrtn. By
**ίί2                                  Wat
-ocr page 28-
Inbout der Cafittelen.
wat Pei-foonen dien Dienft waergenomen is.               Pag. Ó70;
I X. WeefmeeBeren, wanneer ende by wien vercootén: By wie dien
Dienft van oius waergenomen is: Tot wat tijdt eerft byfondere
Weefineefleren geftek zijn: In wat getal die beftaen.· Haer ampt en-
de Offitie waerinne die beftaen: Eed vande H. Weefmeefteren. Se-
cretarifin
vande felve wat haerenlaftis: Namen vande WeefmeeUe-
ren
vanden Iaere 1J69. totten Iaere 1640.
                   Pag. 676.
'X. Vroonmeefter, wanneer ende by wie dat die ghefteltwerdt: Waer-
inne zijnen dienft beftaet: Twee Privilegiën voor Leyden tot het
vredich gebruyck vande Stadts VroonWaeteren: Is Tluymguefsxa
Stadts Swanen: Namen vande Perfoonen dewelcke dien dienft
waergenomen hebben zedert den Iaere 1 ƒ02. tot 1640. P. 682.
X I. Capiteynen ofte Hooftmans vande Scbucterye, werden by dievande
Gerechte gheftelt: Moeften van ouden tijden de Smiere volghen:
Hoe die van outsende nugewapent moeten wefen: In hoe veel
Vaendelen de Schutterie isbeftaende: eedt vande Schutters: Hoe
dieghewapent moeten wefen: Waerinne den laft vande Capiteynen
beftaec: Secretaris Vande Capiteynen wat zijn ampt is: Namen vande
Capiteynen federt den Iaere 1 $ 80. rot 'tlaer 1640.
         Pag. 68 j.
XII.   Jfrtilkrye-Meeflers, werden alle laeren by die vandc Gerechte
geftek. Waerinne haeren laft beftaet: zijn gehouden teReeekenen
aen ütyyitrmeefteren: Namen vande Perfonen die den felven Dienft
waergenomen hebben, zedert 'tlaer 1 jSo. tot 1640. Pao. 6αζ,
XIII.   Kerckmeefleren, moeten feven Iaer Poorter ofte binnen Ley-
den gebooren zijni Wat hacr Ampt ende Offitie is: werden alle
Iaer by die vande Gerechte geftek: zijn ghehouden Reecfceninge te
doen voor ^oyeermeefieren: Namen v&né<il(ercfyneefiers vanden la-
re 1 s3 2.. tot 1640. toe.
                                           pag, 697;
XIV.   GaHbuys- Vaders ende Moeders, by wie die geftek werden en-
de hoeveel, waerinne haer beyder Dienft isbeftaende: Namen
vande Vaders van St.CatbarijnenGaflbuys, federt tlaer 1/70. tot
Ï640. ende van S t. Elijfaktbs Gasibuys „ vanden jaere ijjz. tot
het felve jaer.
                                                        Pag-70z.
X V. Vders ende Moeiers vande jftme Wee/en, waden hv die panJ
den Gerechte geftek, wat oplicht ende zorge haer bevolen is, zijn
gehouden teReeekenen voor <%oyeermeeflmn; Namen vande V<t*
dm
zedert het jaer ι ƒ/8. tot 1640,
                            ρ. 7n,
xvi.°
-ocr page 29-
Inhout der Cdfitteïm.
÷ VI. Hujffltfenmeestersende<D'nconen,maeckentiaftieneen Colle-
gie, waerinne dat haeren Dienft is beftaende. Goede-Moeders ofte
CDtAwneJfen wat haeren laft is.- istamenvan het Collegie vanden jaere
é6æß. tot 1640.
                                                     Pag.714.
XVII. Vaders ende Moeders van het nieu gheboude Teflbuys, wan-
neer haeren Dienftbegonft is, waerinne die is beftaende, by wat
Perfoonen dit Huys zedert, tbegin van dien tot nu toe bedient is.
Pagina 72-1.
XV lil- Qommiffurifen vande Echtfiec\en, by wie die gheftelt wer-
den cnde hoe veel, wat dat haeren laft is: Pramen vande Perfoonen
tot het felve Ampt vercooren zijnde zedert tlaer iöoo. Pag.722.
XIX. ScboUrcben ende Opfienders vande Latijnfibe groote Schole*
werden by die vande Gerechte geftelt, waerinne haeren Dienft is
beftaende: Obfiendcrs over de fDuytfibe ende Ïranfche Scbolen, wan-
neer ende by wie die eerft geftelt zijn. Namen van beyden, tzedert
cenige Iaeren. «
                                                       Pag.724.
X X. Gouverneurs ende Wttranderers, van alle de Hooftneringen, hoe
die alle Iaeren ghecooren werden; De Waerdeyns van oude Leytfcbe
3>raf>erye
hoe die van ouden tijden gecoren wetden, waerinne hare
Dienften zijn beftaende. Namen van alle de Gouverneurs ende Wa·
nnderers
vande Reipe6Uve Hallen, inden laere 1640. gheftelt
zijnde.
                                                                  Pag. 716.
X XI. <Bonmeefleren by wie geftelt, hoe veel in yder Bon, waerinne
dat haeren Dienft is beftaende. EmmerbeJVaerders, waer toe in yder
Bon geftelt, moeten Reeckeninge doen voor Schepenmeefteren.
Pag. 732.
XXII. Gilden ende T^eringen, is een out gebruyc inde Steden,, blijc-
kendeby een Privilegie vant Iaer 1312. mogen Poorters Nerin-
gen doen: 2S(amen van alle de Gilden binnen Leyden zijnde, ende
hoe ende door wie dat die geregeert werden.
               Pag. 733.
XXIII.  Heeren vande particuliere Gebuyrten: hoe ende by wie dat
die geftelt werden, waerinne haer opfichte is beftaende, Tbrefiriers
vande Gebuyrten ende de Raden by wie dat die gheftelt werden»
pag-73*_i .....;'
<©fc
*»** ?
-ocr page 30-
-aOK- '·'
"Totdcn'Lefcr."
feft Ummt %tkï0 enöegoetganilfgi 2£5uroe^eti
lier cojt Degrijp ban mijne leptfcge öefcftjijtji nge en
$tttotfe/ fcooj foo be!e ic& tn öeeg njt ^ebbe toeten b»
öen anöerenten tjnïamtlmtüop te foechen.Saetii
öitatè eenfpoo? enöe ptitM toefen omme pet mm*
§er0 enöe betert met fjooger enöe gijeterDer Qtjiee*
fctj?etien toefenöe int liegt te ojengen: op Dat top aifoo
seiaraentliconsiBaoerl!£& Lejden, (boo? foüeleinons
Ï0) m anöete Hanbm enöe piaetfe öefeent moge" mae r*
Ken. £>o Dit giieftijtet/ fa! mijn groot lief gefifjteöen/
Dat «ent Die/ öiet &ih& kent/ öeUieicUe η enöe mnn tol!
fcecienen DateiijesfalieD fc/ gftaen;
AcnwijfingetotwatplaetfendeFigurenbehooren
innegevoecht te werden,
ι. De Stadt Leydens Qrondt-Caerte.
2.    De Belegeringe der Stadt Lejden.
3.   De caerte van het omfetten der Stad Lejden»
Pagina 5:0;
Fa&> 44^·
-ocr page 31-
Hee eerfte Deel
tmnöe
Befchryvinge
öer ^tabt
LEYDEN
HOLLANDT.
-ocr page 32-
-ocr page 33-
5
L ε υ D ε ν s χΛαη(ηη&%ιϋίΜη$$ρκ η*
ni0l optnten fcjaerom Leyden genoemt: Leyden10
nacr 'tge&oelenfean eenige ^eleecbf η Lugdunum,
'ttoelcböpPtolemao, cnDe ttmgfyt anDere otiöe
^cöitjüstis geftejt «nöe be bent tg,
I^^taötLeyden, een toanöe aföer* mmh
Loutfie enbe mffelichfie ïtooft-^teben öegs mt* söcfe*
'©raefftijajJiSijanHoliant, iggyefreggen in tS« ec»t!)?pt
[befte Deel ban £upt-ï?oUant>t / in apisiant/ |"0nfaBt
iboaer ban fp be ©ooft-fiabt 10 / aenBen Rhijn,
iomttentlanterecgt gemeten ai6o. ögniant-
\\ι\β iSoeben banbe $0021-3«: öjie gfjemepne
jjBglen ban Deiff, bnf bati Ha«dem, banbei
Goude enbe Rottctdaro, (ellen Oail Amfterdam,
' Dordrecht, tllbe Vtrechc int Sticht, alfOOBat be
feltoiqe in Bet mtbben ban alle De groetfie yter-latttirpe .gsteben Ijaere
plaerfetjeefe. tëontomme becinggelt 5önbe/ inetontelbaerelLufi-ijo*
ben ofte €:j)upnen/(be&}eIcBe een oiiepiibetauen ftöat toaeroicijjgit/ ^ftt»
bermits 'tmerenoeei ban Dien rgifceitctïetiberiten 3tjn niet icöotiejgeel· btrmafrc*
BupfneüjS/ jFMpi«2&oonmy iofttU£&e2&!eemen/enBeanbereliefitrfe» tötfcrte «e»
öeben) fcfjoone tjoogtï©eplatiDm/ groene 2Seemben/ goebe<£oojt> J,f|"S!
lanbén/ ï©atmoef-lanben/tn meerber i»o?gtti-taIen ais ontrent eeni» goiiatuT
ge ^>taUt bar. gtgeel t|olïant/ enbe aiiDece »?ofgtelttfie Ceel-ianBen;
be toeicfee a! te famen geöjenebt enbe boojloopen Ibercen met berfiiiep»
ben fcfjoone 3©atcren enbe fiübieren/ ató Ben Rijn.be Does, te Sijl, be
Vliet, cnöe De Macren, al te faemetj bequaem om met pen enbe
^rpupten/ feo toel beg Romers als Des ï©inter£/b£barente üierben.
«©at be ï©ep-!anben enbe ^atp-lanben/ eentge JBglen rontom befec
,&tebe/bjucfjtbaeï enbe otoeibloebkö ban traenen/ ülaberen/ enbe
<©ras Ign/ betogfen befettoee onloij}baeregetupgen. <3ten eerfien ae.n' Stufte«««
gaei be be ©epen/ Het omtptfjp;eechei{jt& getal ban ^oo^n-beeften/ aïjs "omen \>m
effen/ ©aetfen/ enbe meiiate Soepen/ beteekne inben £>oroer- baet g'ugf'
mebe geboet mntst: toacc me&e niet alleen be aöojgeren «iDe ^ntooon» j,'et iiajiom
beren Beier ^teoe/ algoelue! befelfbe een groote menttgte 3gn/enbe beel routomme
bebouben/ maer alle be omleggenbe &ttben enbe $laet(en/ tgtbeltcRen. ^W"
»anbe feltie betijen enbe giiefogfl toetten/ met aileslep ^upbel / ai£fltlfS£lu
2ootet/ Safe/enbe iMeefcgbanberfiöepStngefiaeljten. ©ettocebeges
LH? swwmen banbe ©jutetbaergept/ banbe «Steel enbe ^>aep-!a!iben
»,e^e"effen0 Beï©epen?gn/3gnbe menitljten banbe «tloofteren (mi
berueiirueitt/ enbeboo?beatbernielenbe*©Ö2loge enbeanbere intonbe*
ineiimue BiönDe aebaoagen,) IBttfgaBerii Be f «p{en banbe mmu
H g                          fcbappen/
-ocr page 34-
4          €etö* mi öanöe Μφφίη&
UQap$mmbt code ^met^upfmWe nimmmttf erbt miiifie/mm
einji öe UÊf*e enoe betfïe jjlaetfen geforöt enDe bercojen tjtbbm/ cm ï)a«
teWiwmngöcnteboiituejv enöetctuooneii; béigbeitjcj; ör öeerttcfee/
toel-geboube/ rnche ©ojpen/ De toete&erontommeoefet&tzbtgetes
gen fijn. HBaerban tik Denbegeèrigenl.efer/ foobjelbanbe een afg
teanbeanbete/ tot eenp^oeffsen eeniglje noemen enbe berfjaleti fai/ taant
ite ai te fameii te beicljinben foube te lang!) enbe te berbjteitf[) ballen.
2$elangei:be DeClocjtetcn/ Daectianfulleirtopijiernaer 'tinnber ttjül
enbe plaetfc fojtcflien enbe kanoeten, ©e Uaoontiigijen enbe ^tipfen
ban üecitiiepDen gieren/ iStDDereti/enbe <£DeIen ban foliant/ omtrent
befer gbtét leggenbe/ bteöupben ten Dage meeft al ηοφ betooont toer»
Den/ 3yn beepüolgenbe baerban ttB in Defen tbjeecen bjutfi De beften*
dingen genomen bebbe/ tenbeeieuptbeouDeCÖiongrbenbanïloilatit
wiDeïöelïbjitflanbt/iiiben 3sete i6io„ uptgegeben/ bpDen Uiei-ge*
ieerben W. van Gouthoven, enbe eemgeanbere. 1©ekBcrs ^tDjiften/
iiaer fjet ttptgeben banöen eerfïen Φμκη ban befe mrM 23eief)jt}bin~
geuptgefomen 3tjn. 2&egtnnetiDenutj)eti|upiS
©oc nee! *· Φ«ϊ does, leggenbe aen pettoater be Does genaemt/«nbe
ïnoemai iö ontrent 300. *Jaren göeïueefr/ Deluootmige banbe ©eeren banber.
ifïfü'i Docs'eiiïie00?1 muegenüJoojDuö toe/ i^ouüje Hennca banbet
leiitominc Docs' bjebtte banben €D.^eeteban Matheneffe, ftjnbebeeentgeerfi
te ibtflöt genaem er.be ©ocQier/ ban Sonrfiter Pieter vandcr Does, Jibmicael
«eusm ban|?ollanbfgebjeefï3tjnDe/ cnbe tnben3laere 1599. oberleben.
            2* s \v'l ET E N, ■ niet berre banfjet boojgaenDe^upje/ ontrent
ben fjoogenfiDiibpch gelegen boefenbe. #eeft Den toeneem göegeben/
auibeCbtlc peeren banben feiben Bupfe/eenigöefionDerbengiaereit
lang. $et felbe 10 bp 3Jonc66eere Adriaen van Swieten.be laetfie mans
lic & oir ban 30η geflaeftte/ ober eentge peeren/ metten nacm ban Dien/
bercocötaen Hugovan Mierop, ^eereban Calflagen, enbe ban befielfji
boegen/ baer naer be«ot[)t aenben $eere Cornelis Bicker, out &tlj&
pi bec ^tabt 2itnfielreDamme/Dte fjet nu tegenb3oo?bttg m beftttenbe.
3.  POELGEEST, gelegen ontrentCoudekerck, aenbe jïoo|t«
frjbe banben örjtt. i^eeft eertijtegenoemtgebjeeft get^ups Hoome,
'tbJelt&eenoutgeflaröte getoeeftip: maergebeel upt güemxtben/ obec
eentge öonbetDen 3!atren: baant be peeren uatt Cou Jeken k, btegöe*
noemt toerben/ peeren ban PoeigCeft, jjebben fjet felbe bebjoontotu
trent De 3oo,3jaeren; enoe tjS albaer tnben gaere i657.oucriebtn 3onc*
Öcet* Gerard van Poelgeeft, ü|eete ban Coudekcck eilbe Hogemade,
enbebeiifelfiSUieöueenbe erfaenatnen 3jtjn 'tfelbe ηοφ btüjoonenüe,
4.  &itt berre ban Defe l^upitnge té gelegen een anber Poc!geCft,
flenoemt metten bp-naemCievn-Poeigceft, 'ttoeltfe onlang» geteóen/
bp Henrick Sir-Ianfen bertOflJt t0 aenbên ^eere DaniclSchonck öte
|ft felbe beel berbetert Qtziv enbe noef» te bêüjaonenöe.
Daiifiei wtöte fupg Poeigseti, ö4t»latötf tiaen in|?i|Hm6aea«
öaii
-ocr page 35-
banOsftgeeft, enöebefioojenDa Sanben enbe beanfeeregctserMtet
öieiv benïfceseban Monceaix, metbsti iiaemban Hamacie, tooo*
iienbe in Ijet ïLanbt Uan üupcn/ aijJ mcbe erfgenaem ban 3911 obec
«örootüaDer/ #eer Wiikm van Coulfter, bte fjetïnöeii 3aere mm,
fieuijsflojöen inas/ bp boobeban59η iï<osberë25ioeöeE/ *}eet Flons
van Alckemade.
5.  LOCHORST, ban obsrbelegerengenaerat Out-Tcyün-
gen, !0 gelegen niet berre ban ïH>armonöt/ romtnutoe enbetaetöbe*
tooontbp be erfgenamen bm ^sucijeer €o|üe!is ban Maihcneffc,
ï^eere tot ®afcrfiö3nöe. ^it^up.0biiat?lniioi447. lan van Poel-
geeft, ifceren Gents Soon, enöe toass aer. ftem gecomen/ ïsan 5ijn Mot»
bet ©JOllttseWillemijne peeren WiUemsbctflter ban Naeltwijck, en*
be 3unen«öcionel^eei; Adriaenvin Poelgeeft, tnt 3aeci5ti, fonbec
fitnbercn fretUenöe/ ig gecomen op ïjeec Gerk van Lochorft, ^ön^ii*
(icrfi Doifiterjs Soon/ enbeüanDe felbe/ op jtjn ®ot|)tcK 3ófcoubae
Geertruyt vanLochorft, üjiblie ban fJotlCilijeer Corneiis van Mathe-
nefle booiuoemt/ enbe De felbe obsrieöen toefenöe/ toert bp fjaere erf*
genamen iegentoooibirD befeten. Φίίïfupg toert te Heen gjjeïjouben
XianDe peeren ban Naeitwijck.
6.   Het Huys WARMONDT, ontrent f}tt *©0JP l)an War-
mondt gelegen/ platö ober 3oo.gaerenDe tooonplaetfe te toefen Dans
be peeren ban lacobfwoude enbe Wat mondt, totget Saer mm. bat
t)et met be JfeedscSöeben ban Alckemade enbe EOelickcrwoude, opteu
^cerefiiDDec ianv^nDuvenvoorde quam/ató man enbe boorljt/ban
$3}0U Matia van Mathcnefle, Upiben #OOf0êÖan Iaqueline van Wou-
de, i^outoetean Warmonc fjaerè moeotr/ enbe toert nu iegentoooj*
bitö benoombpöen toel <£üelen ^eere lacob van Waffenaec enbe Du-
Venvonrde %erttOt Watmondt.
7.  ABTs poel, gelegenaenöe tocfiftjöÊbangei ï©armonbcr.
©een DatpIae{jbanoubcntgaentoeiecomen ben&btban Egmondt,
enbe ré éerfï boen boutoen bp #eec Willem van Mathenes, 30. abt
öan «Sgmonbt/ bïe meen 9|aere 1458. oberleben i$/ i$ boo? be <@o}!o*
ge inben 3|aere 1574. ontrent be belegertngeber^tabtlLepben/ ge*
tutiteertenbeberbjant/ enbe tg baer naer booj ben «B.ï|eere Foy van
Brouckhovea, tn^jnieben ©atijt tan fönsilanbt/ enbe^cfjout ban
Hepöen getoee{i3gübe (enbe inben fjaere 1610. oberleben ie) toeberom
op boen boutoen/ enbe tot een bermaetnelitfee ïPooninge gemaetBt/ en*
öenu tegentooojbitSbefeten bp jtjnjboon M*. lacob vanBrouchho»
ven, «©ecommitteerbeüantoegenbe^tabt Eepöen/iiibe ï|. jBog,
peeren be hiaten «öenerael.
8.  'tHuys-ter LlPs, gelcgfjen ontrent©oojfrijooten/ ïjeefteber
*|eïe Saeren betioojt/ aen't «©eflacjjt ban Hoochftraten, maer toert tui
Ijebengenaemt \)tt%u\>8 Wimaaerdcn, enbeistoebtljoo?,enDe3on£6^
Ijeec tacob van wijngaerden, i|ecre ban Sentöupfen/ gl)êfp|Oten upi
D« «Dele •©tflataf oena, ban <©02bjecl)t, <©ie. het 3eibe «Ujemoo*
mm*
                                        313                          9, DVY-
-ocr page 36-
6              €tïüt teel toanöe beftöiijbütge
9.DVYVENVOORDE> niet bette ban't #up0 ban fBgttw
0aetöe« gelegen jönöe/ijs feer out/ geniemenbe ban #uber0 tot #u*
berg p£! 0l6Detlgiise «Seflatljte ban 3oriS(:eet lohan van WaiTenaer
en&e Du ven voorde, ^?ere ban ©ooifcSjoten enbe Jï>terteRbeï£ö/Die [jet
«u ïegeiitooozbtcD tiotb betucont. -
io, RAEPHORST, met Set Haai enöe De ®upnen baer-
ow roe gelegen sönDe/ t'0 meer a!0 ober De 3 50. agaten befeten gebJeefi/
bp Öet feer cube enDe iSiöDetlifte45efla£|)te ban Raephovfli cnbe toert
i!U bebJOQnt/bp ben CD. 3ofldlfl?ir Htnrick van Raephorft.
11.   svYCK, ofic SVYTWIICK, gelegftenaeribe ^eet*
tóeclj/ tuffrBen Eepber. enbe ben ^age/tgbefgcitjijceeu feer out Üup0/
tejaertnne De peeren ban wafftnaet, ban ouöcn tgoen/ öaer bertrecö
plac&ten te gouöer.; 3s ober eentgRe ^aeren feer berbetert/ enöe ten
Deele bertueut bp Den CD.J^cere lacob van Waffenacr, ïgeere ban Op-
dam , nijp leben übmfrael ban ^ollanbt/ toieug erfgenamen 'tfelbe
!»0tB3!jubefttteiJi5e.
12.   SANTHORST, ontrentöit booigaenöe ï|up0 gelegen
3tjiit>e/ aenbe anöctestjDe banöe ©eerbuetb/ i& emrjfjgebouteribc üe*
bjoont getoeeft ban't <©nöe ?f öeütbe <0!)eflai|)ie ban Samhorft, gejoe
men υρί bet fStDöerlgcfee 1$up8 öan Poianen, meer Dan ioo. Saetett
geleben. 25efioo|tnutoe De ï©eüubje enöe erfgenamen ban gioricn»
J)eet Nicolacs van Santhorft.
1?, endegeest, «©Beleg&enonöetüe^eertit&>pbtban
<©efigeefi/tnfcfioone£>aep etibeCeei-IatiDen. %& langöe gaten be»
ÜJOOtlt bp 9EontKf)eer Martcn van Endegecft enbe Schouwen, êfiöe 3Ö-
ne,<§>ooneu/ er. De bp Öaer oberlft&in 10 eetomen/ op öaeten i^eef/ aEg
eemge erfgenaetrt 3fonc&öeer Pi«cr van Endegeeit enBeSchouwcn,
H. R o V c o o p, <33eiegen onDer ben Stmbaeöte bau lï>eoi»
fifioien/ aetiben ^eertoeeD tHfftben %φζρ. enbe ï©eïfr. 30 een ftfjo*
η e fjupfïiige/ bertiett met lafïige toanbeiingijeu/ ^oben enDe a&oottf*
gaerben. Cegeutuoojötrlj tocbeöGjenbebe erfgenamen ban 3offrou*
tóe Iohanna van Dtiyvelant, W&tim batlDetl J|eere Didenjck van-
der Nar.
15.   't Hu vs te R 00 S E Ν Β V R c H, tsf een gebtel out ^npö/
?nbe 10 iiiben fjaete izoo. gefiitftt bp ï?eer lan 'van Waiienaer, enöe
33urcf)grabebanSepDen. ©it #tp010 tnOenSlaere 1399. bereocgt
ban Arcnt van Heuckelom, ï^eerebau Lcyeuburch, b3il OUöeil tn*
Oen een gebeelflartB €affee! getueeft/ met twapjen ban 5^0 roeOêboei
tenbtiS/ eniie beeft inöenSaeteisfo. ten 25etegeringetian acJjt ofte
toten Uieecben/ bmtbp öen 45rabe ban ^olianör/ stier groot ghetuelt
aetigebaen/ mannebtben toeOer|ïaen/ enöe ben Oraüt Doeiibertrecöen/
btelujlenbe begeerte öeeft/ om öit Xekgft telefEii/ Die toïifetcfe totte
^anttSEfi-étfooügcbbanDen 4£b. Matthias vander Hou ve,bp hem in»
ben 2aere iöjö. uptgegeben: φίε öefelbe int lange befcfHeben htth.
16.   HetHüys stoop, %$ elfoo.OMioettit-om tMtgctceuifttf
bp<*»
-ocr page 37-
tui wnii
m gettatfite boen bautoen enbe beteooüt të getoecfl·
17, croonEsteyn, nietbetre uan ILepbenontrent be
bp
©UeDi/ aenöe Uammêtibnigge gelegen fg'nbe/ geeft inben ^aene 1 j μ .
geecft l*n Oem van Wijngaerden Godfchakxz, ^ètfitUSnape ltön 5J?tt
<©om ^eec Florisvan Alckemade; enbeiji bit geflapte göebleben tot
bat ^ontiec Daniel Oem van Wijngaerden (DtetHöen 3aerc KSis.Obet'
leöentfS) 'tfetee bercorgtgeeftaenöenl|eere Lm van Panhuyfen, in?ijn
iebeii getoeefï 3gnDe ^tötefojier ban 5911 l^incelitbe eyeelentie Mau-r
ritz van Naffau, &c. Uatï iloger gebargteniffe· ^ie De felöe gupff nge/
bermeetDert enbe ten Deele ber nieut geeft/ enbe notö bp 3gne öjeöue en*
be erfgenamen betooont inert.
18, BOVCHORST,gelegentoefenbebppetΦο?μban-Θοοι·
Bout/ geeft jijnen toenaem gegetien get -ÊDele geflatgteban Bouchorft,
notg lenenbe/ enbe befioojt nu toe/ aonenDeet: Andries van Bouchorft,
gettoutpebbeube 3|offroubJe Anna van viiet.Florisbocgter/enbebjagi
öie 3ön öaber ^eee Gerit van vliet aenbefiutben bpbooöe 39113 moe-
berg/ Die een «Docgtermag üan ϊ|εβΕ Fioris van Bouchorft, öjbber/te*
gentooojbitDbepoojt pet jelbe «lontBpeet Willem van Bouckhorft,$ee«
re ban Vliet.
SIU toeliSe boojfcpjeben öibbetIttfie $of fïeben enbe üeeten ψηρ*
fen enbe &looten/ attefamenint ronöeöt alöetöerfïetoat meer m een
jBfile mmt}& uan Defre £>teDe gelegen 3911/ enoe eentge Dêc felüec jgn
feer ouDt/ 0eerlit6en enbe £ierliri$eng8eöaut/ enbe op bermaeclielube
enbelufïigeplaetfen gfielegen. Söepalötn aUeöefe booiberpaelbe ï^ee*
ten ^upien/ foo pebben nocf) befe bolgenbe oube enbe treffelicSe l£up*
fen feer naer omtrent De Jjteöe gelegen*
1. Het Huys te' w α ER τ, 't©e!ca geïegpen Reeft in'tftfjepben ®m? m*
banben <©uben enbe j&ieubien ©Sn / tnbe üeerltt&pep&i ban Hepber* fifffgf
öOlp.                                                                                  '                               gtjcligen
V. Het Huys te ZUL, alias ZIILHOF, alfa genoemt/ om bcblKNöe
öat pet ban oubentgben/ aenöe toaterbüeïj öe Zijl gpelegenpeeft: «tier °"»«"
100. SlaerentiS pet getoeeft/ De tijoonplaetiaoanbe «Êbele (lamme tian «p*»·
Zijl, enbe ι? ontrent Den 3aereu9o. tiercocptaenöen ©eere Roeianc
Ie Febre, ©eewban Liefvet^ tiliengl ^OOHÖ <t>OOIl ^onttiec Roelandt
faben^aere 1540. toebet tietcotpt aensen ^eereban Opdam, Diebp
naeftfnge/DenCoopmoefioberboen/ aenDen ^eere Willem van Pijn-
fen; enöebeBoo|tnutoe3lonc6Deer Diderïck van Schagen ^ttt ban
Gaudriaen, &c. banDenernieltngt enDe öefttuctie ban öefetüiee ^of*
fieoen/ lee^gpp pier naec tn Defe 35eftfngbinge/ bat Die gefcijtebe ia»
ben aaere 1410. ten tijDen ala ^artotjMan van Beyeren De ,§taDt
Xcyden belegert nebbenDe/ metjaftoiöltngeeregen geeft/ enbegaer üan
flitgefacOcnöe gebieöt bec aSutcögraben nerloft geeft.
3,alckemade, gelegen öebbenbe niet betre ban Abtfpoei,
-ocr page 38-
8                 ^Berde fceeï Omifee btftiteijbinge
int <©ofïen banbe ^eerlicSeptban ©armouDt/ (0 gebJeeftBet iSitiöec-
StcUe £>tamlmpi8 baiibs peeren Dan Aickemade, lept tegenbaooiDicB
jio£J.oeÖ«liaectialien/ isoozüs albecnteïenbe ©ojioge: entte jomt toe/
o? <t2rfgetiamêiiüan CorncüsvanLochorft öe^otige.
4. PADDENPOEL, gelegenJjebbenbeontrentternïaetfebaec
naecmaeljs t}tt «JEioofïer Marienpoel geftaen B«ft/ Bet toeltK oc O&uctB'
gcaben ban Hepben toebeBooibe/ enbe bp Die ban Leydcn tuben 3aere
1420. afgewogen en bernieltté/ ten tijDen toartöe boojuetBaelbebele*
8«cinge οεε JjtüDt Leydcn.
j. büschvysen, tbJtlc& gftelcgen Heeft/ ούβί onber De
J>taDt/ bupteHDebJittepooite/aenbelBaDDmgerbUeDt: ttJaetbanDat
öi «Söeiiirtian Bofchuyien, Baer toenaemljebben: tg fnöe beicgettnge
öec vStaöt fLtpiei. 36πηο ι j7+«. QöeÖ^l geDcsitweeït enöy bettyanot/
enbenut bKOeropgebout.
6, Het Huys te κ e ν Β EL, ofte Coebei, 'ttoelcK eotB gBelegen
Reeft/ üupten De tintte #oojt aenöe oube ©lieer/ aen Deeg frjoe Daec tm
hen Cupn banDe ïttiotterg lept/ aluiaet fnöe ^roublen anno 15 66» be
taieeDe opetibatce j^tebiriuie gebeentg.
■7. Het Huvs RO'DENBVRCH, BetteeU Se'bat oube entte bet*
maerbe ©locöupji bet ftomepnett getoeeft t'0: tuaetopfo beeleantt»
qmtepten/ oberêewge gjaeren gebonben jtjn ·, gfielgcB 'tfelbeötttnaet:
ïotgeUgeiibecpIaetfe/ nocB gelept faltoerDeiu enöenaecmaelsy tangen
int/ tot een ©jcuümt Cloojïer enbe Conbent !3geu|uptBt„
8.  Het Huys te Μ E R E Ν Β V R C H.
9.  Het Huyste BERENDRECHT.
ι o. Het Huys te Μ Υ.
^efe bfec ^npfen fjebben gelegen/buptenbe !?oot9teoertfcBe $ooii
UI iiibe Ifeecittfeötben ban ILepDeïbojp/enbe .sboetctbJQt.be,
11. Het Huys TOOREN VLIET.
ii. HetHuysSONN E velt, etrcgtgs toebefjooit Bebbenöe/ ©et
CDile geftacBt ba» Sonncveit, Dan ober meer ban 70. fatten bertocBt
aen Andries willemfz..van Outfhoorn^Bufger tot «Icmaer: enbetoert
Bet fUnöt mebe Sonneveit gegeten/ enbe bp befielfis erfgenamen bes
feteti/ raaec (jet S^ups ie ober lange gebe|icneert.
®efeüueé ^upfèn/oeneen gelegen ontrent ©altfenbHttD»
13.  Het Huys rer weer, gelegen tufftftenDen©eplenbeï©affe*
■ mzv&Qfymtcm baert. 25eBoo|t nu toe Detbjee güocBtecenbanSiof*
fcoutoe wilieminevanBronchotft, lefï j^upfbjouteegöebieeft3gnbe
1 Xian 3l0!ltBÖeer Henrick vander Werve, ©aber üanöe felbê «©OCJJtetJÏ,
14.  'tHuys sa NT, ontrent <£attaöfBaenöenilijn gelegen/ Ijsge*
geel becballen: Bier plegen De <©uöe peeren ban TOaflenaertebioonen»
1 $. <©nttent Bet 3&o;p ban Saffcnhem, Beeft geftaen enbe (iaën tmttit
ïse obetWBffelen ban Bet bermaetbe «üStaeflttHe «lups TE Υ LI Ν-
α Ε Ν, baet eettgt0 De peeren ban Teyiingen on tooonben/ mats Die
s9»i|Uitn38nbeöantte ftSan&eüiBeconfpufltteban Gerijevan yeifen.
. :% ■                                                                                                               tegen >
-ocr page 39-
ttqm<©ïftfceFloris <©rabeban^olton&f: i&Ut^!οίineen-üfire U96.
bcoj Confifratie aenDe «©raeflit&fjeptis 3Bomepsnm getomen;öieijaet
3a£Dt9upsi öser ban gemaeciit öebben. i^et toert Nieu Tey imgcn ge*
noemt/tot onDcrftgept ban out Teylingen, ontrent ïtëarmont gelegen/
al0ïjuïüooï göefeptts. 3nt 3^1339. gaf t^artaci) Aeibert van
Beverfiii, Dit 4|upgi aetl ï^eecSymon van Benthem iiilDDer.. <©p Dt£
jgu'pi Biift ptooont/ enöe ijst oberleDen Ds Defolate «Srawtuie ban ü|oL·
lailDt/ lacoba van Beyercn, int 3aet 1436. ï®it ï&up0 Doo|De <©0J*
loge betbailentoefenDe/ tg'tfelbetenöeele öoc| laft fcanöe <©roat-mo*
genDe,£>taetenttan!£ol!anDtenoel©ejt-i^teQanDt/ toeDeromme op*
getimmert/ enDetoert gebzuptfctbp Den %outbefterban ^ollanöt/nu
tegento0O|öft9 50nl)e/ ben <£D. i^eete Tohannes Polyander, i^eei'é Da» ,
^cenbltet/ ettöe Qtutoaert banDe» ILanbe ban fNtteru
«Iletoelc6ei|upren/ glooien ofte CafMeu/ meeitoberiaugejaeten
Dcoj tnlantfclje <©oj!ogen eemtDfing Biet boo? berijaeittoefcnbe/ enDe De
finöerebp öe laetfie^toubelen ten tnben ban ©ntfed'Aiba, enöe anöec
4&outterneur0uanDe «Contncklittie iBajefïept ban ,g>pairgnen bernieli
enöe beröeRrueertggn/ Die nocgtaiigs tot een ceutuioc gebacgtenijTe aU
Jjier tngelgft begoojöentetoeröen.
aSelangeiUie De ©οιρεη öe toelfeetontotnme öefer ^>fsöe gelegen
30ti/ eiiDe onDer De felbiggc foeteren enöe ter jBart&t begoo^en/ natr*
Dten gtjelgtB iris tn ftet begin gefept Oebbe/üat Leyden bc ïjiooft-^taDt
üan gantfcfjiSgiilanDiiss/ alfboatöe ieltngöe©ojpenalte famen'tfp
foo toil int Ctugl/ alg 'tCrtnUneel binnen Der ^>teöe ter ©ierfegaer
begoojen enöe gebonniji toeröen/enDe De felbige feet beel in getale 59«/ te
toeten ober De 57. loipen/ toaet ban De fommtge feer groot jgri/ enDe
gijemepne ^teöeSené tn UerfcgepDen fLanben enöe piaetfen te boüen
gaen/ ooea eenige togt enDe 3gt banber &tibz gelegen/ foo fal ic& alken
menige banbtalDernaeRe enöe omtrent een JBgl tnt tonüe noemen enöe
ijerjjaelen/ beginnenbemet Ds Djie naeji gelegen ^ojpen/toiensi 3Surtf'
Dictien/ (ïret&enbe 3911/ totsenbe $oojten ban HepDen/ enöe nu tegen*
tooojöicö alle ftaen onDerDstgetoeDtbanDe feibeJbtaDt/ atèbp toope
Detfeiberetgtbecomen gebbeiioe/ te toeten ban
LEYDERDORP,sqnDeeenfcgoonenDeberirtaecBeltiu39o?p/ ^„e nm,
gelegen aenbe $oa|t3$De banöen ögn/ een clepn upjtgsn ban 3Lep> b«»#trbe«#-
een/ toefenDe m« beele enDe berfcgepöen tooongupfen DienenDe tot De UceDi"
25ouneïingge/ enöe anDere lupben betimmert: Cenpiaetie Daer te-iümoe!
25urgeren enDe 3ngefetenen Der ^taDtHeptwn/ 'tgegeel^aetöooi/ «noe.
een groot bermaecH jnn BalenDe/ enöe beel geitjs berteeren.
i©egrootebanBet^mbacntban Leydeniorp, iistnöem begrijpen*
öe een ϊυερκίφ meer aig 1623. jBergeu ILant^ iSgniaiitfxÖ£ inaete.
30nöe weeft al goeöe IBep-lanDen.
wl3tetbo!genDe De Öefolutie genomen bp De $eeteji banbe ©roote
©loetftgappe Der <i§)taDt Leyden, fo 3gn De aSurgerineeftereti enDe
«?S?eröerg Der felbeu i^Uöe/ inöenaaere .158*« opten «erften τ&αζχη*
25                          bitëf
-ocr page 40-
Sjtg/geaicojöeertenöe berö?agen/mettengematgtttpöeii laanbên <©ra«
toe ban Ligne enöe Fauickenbcrge, l^cete ban waffinmt-, nopenbe öe
Coope ban öefe boojnoemDe ^rabatgtipcerlic&BipDt/ met aile öe Wt*
penöenten ban Dien/ enDs tjS Den ILeenbitef/ ofte 25?tef ban gnbejït»
iitpje/opten naem baneen banöe #eeren 23urgermeefteren/ bp Be Ötös
öerj'cpap/ Cöeien enöe <g>teöen/ ban StoUanöt enöe ï©efï-©i!eflanöt/
ttpmfmtzmM öe ^tatea banöen felben Hanöe/ öaerban gepaffcett
tmt berleent Den 30. itugufit 1597.
s o e τ E R w o ν D E, öaec onbet begrepen teert/ ^tompbjgc/
IPUföten/ ben *©am aenbe ^uptfijöe banöe ©liet/ enöeCeöingeri
bjoucii/ a!£jsetaeJ Dat Die ban Soeterwoude aüeen/ prompte gtti /
ïEMfbeen enöe ben *©am tfamen/ enöe CeöingerbjoHC& mebe alleen/
elcjc ^ijne bpfonöet-e tSegeeröers geeft/eftöe alle 3Saeren/bpoe25urgers
meefteren tnöer <3Tgt gepelt toerben.
ï©e grootte ban Dele D^ie 3#eerlttfcDeöen toert tfamen genomen/ fa
öe ontoftén ban &et onöerBoiiöen banöen ^>parenbamfrgen «©tjtii/
enöeDe^I«pfenhanöien/tegen57*3· Jfêoigen?. ^onot. 3&aer ban
Dat Soeterwoude alleen begrijpt/ 3648. Jlüergen een ^onöt tien öoe*
ben: toefenöe öegtöotfïernuigentalen ban alle De iSgnlantftfie <©ojpen.
*Eefe lambatBtiBeerlïrtöeDen/5tjn meDe bolgenöe Deöefölutiebati
öie banöe grooteBioeifcpappe/ bp De ©urgemeefïeren enöe begeer»
berg/ opten tteeeöen ^sptember snöetiSaere 1610. afgrjetoifjt enöe
Merb?agen/ banöen Cöeien ^eere Sonrfeljeet Yfbrant van Merodc,
tttetalle 'igeneöaer toe té begooienbe/ enöe té Den 25?tef ban epgen<
bom enöe ginbefïitifpje öaer ban berleent opten tienoen^epternbes
tiiDen 3aere 1010.
OESGEEST, gfieiegen3Snöe aenöe jgoo$t3göeDer^taDt Ley-
den, pmSenöemet 3pneJuri|Bi£ii'e banöe jBaren tot aenöenagn.
begrootte enöe 'tbegrggban#efigeeft tn negentalen enbe&an*
öen/ Die behagen 193 5 · Jloigen 4· f onöt 41»öoeöen. <©en ϊ|οοφ
geleeröen Hadnarms lunius, fepitiatDit^o|ubanoaDeii ^ööen/ge*
fiaemt toa0 Kerckvrave.
jêaeröien bat gefgebfeöt ban OeftgeeftgenoHtBfaem/ totaen eemge
banöe postten ban Leydcn töag fïm&en&e; foo geeft ötebanöe groote
©ioetfcgappe tnöertrjtgoet gebonöen/ öe gelegentfcjept Dejï tgté öaec
toe aenrepbtnge gebenöe/ te refolberen/ öe ^möacDtifjeerlitööeptmetii
goge/ mtööele enöe laege lartfötctien/ mette Cienben/ Cgrjnfen/ en*
öe alle anöetegemöntfieben öaer toe befiocjenbe te coopen: ttoelcB ge*
tcgtet 10 opten 23t %mQ tnöen 3|aere κι?. <Cen iwelcfeen tgöe fp
toesactojöeert enöe beröjagpen 3fjn/ met öe Itooeggeboojen ï^outoe
Maria .de Melun.^jtncefie ban Ligne, «Brabinnebail Fauickenbcrge,
25aroneffe ban Waffenaer, &c. algfpeetale f&oeuratie gebbenoe/ban'
ben ^oocDgeboojen iteere 1'Amoraei, ff^incs ban Ligne, »©rabeba«
Faulckenberge, 25aronban Waffenaer, eftiööeil252tef battöe Inbe^
fïitttpi? ban Dien flepafj?e«/efi berieden opten'7*%vm&'im toce «<**·
ΦΟ0|
-ocr page 41-
tm &te§t %tptmi.                 n
Φ ooj be Sêtiteoge toan têfe booigeiiöembe ^tmbdc&teit etibe H êêrite»
geöen/ fo ίβ De Jbtaist Leyden, nu tegratuooj&itB/ rontömwie gelegen
in gaes epgcn gD^bie&i/ 'ttoeJc&ban -toepnige ofte tnogeitenen ban geen
^oïlantfcge &teben ggebaentoert. ^pfulfen'iMböojtflaen/cnDe tos -
men totte beftgigbtnge ban &tpnf buxcg,
RiiNSBVRCH, ateaer. Dat tiitBe enöê treffelicSe Cloolter, «««'fö
ofteSSbbtebaneöeie3oncB-bioiiiDen ggéfïaen geeft, qamatteom· RE
itent Den gjaete 1133. bail Petronella, ^aöOtl) Dirick ban Saflensirgen ©aJ<
^ocgter/ ^nfier banbeüepfet Lotharius, De l^upfojoutoe ban oSraef»«» W"
Floris, gebpnaemt De Vette, De elfoe 45raef öan ^oIIanDt/ gcfricDt cnbe Sj?"„"?'
gettmmert »0/ (enöe metbele Senten/ Hanöen/ enbe anbew goeberen Ktjiiftetij.
rgcBelicfcenbtgiftet geeft/) tereesen Gods, fijner Uebet Moeder, enbe'
bes öepltgen i©attclatt^ s. Laurens: beeecRe jonnen üjelcitefptnbit
booinoembé Ctoofter gejïeit geeft/ tnaereneentge jonnen ban s. Be-
nediflus <©jben/beujelr6eoe<fi>Eabinne/ «pi Safleniant, upi Dtt <TIoo=
fïer Stifcerünge-Burgh,fjeefiöoencomeu. <s£nöe in Dit fetfDa 3aec
optei7»&a!entieban.<©£tobec/i0bieüeriüebflnDUbooif5.<ilooftec/
ban&en eerüiaerbiggtn 3^eer Andties ban Cuyck, ïMffcljoii ban W*
.recgt SÖetupt. CnDeöe eerfte a&btffe 10 göebjscft oeöootg-gljeboo*
ren ©jouboe Cunifa, ^ttjïer ban <©raef Frederick ban Beike, enbe
gêotpt ban Chriftianus 16ertf-25tfTci5opban füenis. üBe tuekhe on*
trent3f.■ gatengeregeett geböenDt/ innen Saere 1168. falicg tnbert
ïfeereomfïapen gs/ eriöe alöaer inöe Siereae üegraeben. Sfu tuelcöe
ItetcSe naerbergatibt bele enöe toïcfcgepöen ©rabsn cnbe <s&rabinnen
ban foliant/ enöe anöere Coele enbe■ ïpootggebooiên fBansmi enbe
ffijotibsin begraben enbegeaetoet 3ó*n/ggelgcliberftgepöen Cöiongc*
6en fu!« iiaeriseSen gerupgen.
5©e!cSer0 <©raben Sarrften enbe' <ö>raf-1ieenen tuben 3are 161 2. fo
toanneet batmen De afgebjojpen fteengoogen geflecgtet cnbc berefFent
fjeeft/noefigebonben^tjn. «ènöemen geeft De felbe toteenggebaigte*
tiiffeöanbe· felbe «©rabenenbe«©rabinnen inbe nerelie ban Sepnfüurtf}
geb^atgt/enbeinbemupi gemetfelt/enbebooj antiquttepten betjoaett;
't<étn\e baec op te 3ien enbe te lefen t0/ Dat 10 tgeen ijiec boitgt:
Wilhelm de eerfte Grave van Hollant, is overleden jiamiw
int lacr MCCXXIII. .                                '                    ben enbe
Aleydis, Dochter vande Grave van Gelderlant, fijnjj™g™£
Huyivrouwe is overleden int Iaêr μ cc xvii.ï. «'»·
Ada, Dochter van Willem de eerfte, Grave van Hol-
landt , Abdiffe in Reynsburch, is overleden int
Iaer μ cc ivui'.
mn to«!-BBeIe«cDen'w. van Gouthoven, Jept f η 3(jt» ©οΙΙβηιΓφί
25 1                    €t)|o*
-ocr page 42-
11             Ceröe feeel üanbe Mttyi$\\\%t
€Diomjt(se pagina 115. '©at tot £φηβηαφ ituöe &t8»Ui« 39«/t>t»
(e toolgenbe Idetfonagtcn:
Petronella, die defe Abdyegefticht heeft, anno 1144.
Graef Floris de Vierde, 1235.
GraefFloris de Vijfde, 1296.
Ian zijnenSaone, 1300.
Cnbe berfcBepben uptbe atböeEftiJapenbe «Bbelenban ^oStanöt.
2&oben Dien 3311 alhier mebe gfjebonben beele enbe betftljepben ouhe
penningen ofte mebatUen/ enbe eenige anbere Sftnttqutteptcn/ öietip öa
een entte be anDere bebjaett tuetöen.
gin Dit Clooftec en mochten geene j&onnen tooonen ofte 3tjn/ öan bic
ban €be!en l^upfe toaeren/ Uan bepbc De «©ubens enbe ban bier Φιοα^
toabetjï/enöe bat in geen meer bet getal atë beertttj) IDerfeonen,
Φίε begeerte!) W omme te toeten alle öe namen banDe StbDtffeir
enbe een poot gebcelte banbe j&onhen/ mitfgaberÊi eenige t&|tbtlegien
snbe anbere partirularitepten/ Defe ftböpe aengaenbe: Wi felbe fepnbe
jtfe totte boojnoemöe #ollanbtft0e «Crangr&e ban Gouthoven, enöe
tot Set ^ollantii. <3Eonneel/ tiptgegebsn bpben<JPeleerbenBoxhorn,
toaerinne &p ftojf e enöe materie toiiöen fal om 39'nen toeetgtertgen lu|ï
teberfabetu
icfuüJEii- «©titrentcs" rtfPtt ntgltgenbanbefe ttoöpenaetr$oo|ttogtK toe/
6o?R»uaeE DeeftgcRaenenDegJjelegenetiitüJteBe 2ïböpe beo? <et>eie ■aoncftbjoui
Btleacu. toen/ genaemt Leeuwenhorft ofte ter Lee, iJJtbJtiffe inDet! 3ate J162»
gefiiröt tnbe geöoteett 10 bp S^eet: Arcnt van Saffenhem, f&aftooi banöe
groote ïtcrciie tot i|aer!ettu Φ# eeefte ttoaelf jgonnen gttamen upt
get tflooffctban Mariendaie, bupten be^taöt ©tmijt gelegen» 30e
namen banbe ?s&b!f]ett/ enbe bele banbe <S*bsIe Bonnen leeft inoe meet*
genoembe ^omjtiie ban w. Gouthoven, pag, nj.
jBaer göetmpjtnbe onfe tnlanötfc&e <©ojlogen/ fo 3911 öefe Beetliefie
St&öpen gantfef) enöe geheel gerafcert enbe bernielt/ jafootenietgfie*
bjatfjt bat fdfé öegraben enbe begtaeffeniffen bet #|uicen enbe<i&ta*
ben niét cpDaeiep!aeifegebIeifen5ön/ gelgcSmen nu onlangs onbet*
bonben Beeft. %iM ©eecftcJifjtpt ban bit *©ojp föett be alberftpoon*
Ren tottfien Certoegeteeit/bangantsi JfoHanbt/ enbeöaerommefeet
begeeit.
tatrt/«M v A L c κ e ν β ν R c H, een ttpiBen gaens banbeiStabt Ley.
«11K& tu> "cn.bpnaerobecgeDeelCöitftenrgcKüetmaettenöebehentöantoeg'en
ijaei banDs be l^eetlicBe Paerde-mara, oe toeltfie alle jseten/ in September ï.ofte
39aecüe» }t öagenbOOJt Heylich Cruys verheffingh alDfleC gÖel)OtlÖe«toert: ètt
nmm, ^^ jgarct/een gcootê menitfite ban jonge ^aecben/ enbe een groot
getal ban fcOoone enbe uptnemenbe öp-paerDen/ afé ^engRen/ iSupnen
mt$ JBwcflen ofte jiJoeDec-paeroeiy upt alie be omleggen.^ ^tebea
enbe
-ocr page 43-
«ibeSBojpen/ infonberöepi/ upt ^οο^-φοΗβηΜ enbe ©liejïanbr te
toop gebjacöf/ enbe ban bele fBaerbe-tooperiS enbe atiDere QiKfotBt enbe
begeert ujetben» $et ijs aenmercftenis inaeibttg Dat gfjeDupjenbe befe
ÜBertt/ jaeenigBe Dagenboo| enbe naer be feite/ in Bit ©o|p alfulc&tn
grooten toe-loop ban jBenfrïjen te/ foo ban fSmfterbam/ ïtaerlem/
ienlfagöe/ «Deiff/ enDe anoece &têben enbe loipen berber ban baec
Ofielegijen/maectnfonbêföePtuptDe^tabt Leyden. 33at Öetongöe*
loofftrti foube fcfttjnen/ tuiert faerfte batnun 'tgetal bec fêlbec ionbe
teilen mtit beftbjnben i Die alüaec tnbe Centen enbe ©upfen gfjebup?
renbe δε /Bercöt/ bp nae al te fame-n meebergen >tjri&e/ eten/ Bjtnc&en
enbe goet cöier ntae'tfien.
                                                        ,»,„,„. h#
c α τ vv ί 1 c κ opten. run, gelegen aenben ögn omtrent een ftSSi!
groote galf upjegaens banbe jgoojt-Zee/ enbe 3000. feöjebert ban
Leyden, een ίφοοη Boel betimmert <©ojp; ontrent bet felfbe ©ojp
■ggnbeel Steen-ovcns enbe Kakk-ovcns gelegen/ Daetbanbegeb|upt»
lees/ groot boojöeei genieten.
CATwncKopdcZEE, lept banbeJrtabt Leycfen ontrent
anberftalf upje gaeité/ tg een ^eerlt'tü enbe boe! betimmert Zee-®ojp/ .
ober Ifife' 3aereng[jebJeeft/ maer tö nubooibeSeeenDeanberegjn*
ronbetu'enten ofte toebalen feec bebaibmeiiDeberacmt. Mjierplacf}
ober bete jaeren/ Den bigt bermaerben Rijnftroom fabe J&oojt-^ce te qruttoae
loopetn B5eit&er0ioop/alj$eenigeo!ibe€rongt&engêtupsen/btrfropt tijBe» se»
enöe oggcbotiDetiiiiöooi een fcöjtcfitltcö enöe berbaerltcfs ontöeöer/tn* 08" t« o«
ben jaere iso. ten tgDe ai^ Hungems De elfbe SiffcDop ban©tteri)t.^IXK
tegeerbe.
                                                                           ie,9
5|nbe oube CauitjcBe ban i^oUanbt/ fnbe berbe «©ibifte enbe 91.
«fcapmci/ binbetcK gfjeftDieben/ bangetberanberen baiibeji loop enbe
©et (toppen banben JSfju/ du bolgenae:
Inden Iaere ons Heeren 8 60. doe openbaerde een
wonderlickteecken inden■Héöiel, want de Sterren, wer-
den gefien van allen wegen ende houcken tfamen te loo-
penj endevierige ftralcn uyt te geven;, nawclcke won-
dérlicke teeckenen ghevokht zijn, droevige ende jam-
             s
inerlicke plagen, als groote ongetempertheyt inde lucht*,
ftadelijcke onverdraechlicke ftormen der winden ende
Vloeden, feer overgaende haerghewoonlicke Oeveren
ofte termijnen, in manieren van eender Diluvien, of der
Vloeden ende volle wateren: want den Rijn, die voor-
snaels plach te vloeyen door WijcktePuerfteden, V-
B 3,                    trechr,,           3
-ocr page 44-
trecht, Leyden ende Catwijck inde Weftef-Zeeomme
des grooren oplopinge ende overvloedicheyt des Zeewa-
ters, recht als wijlen eer de lordaen, fois den Rijn ach-
terwaerts gekeert,als dat in Hollandt, Sticht ende de Be-
tuwe, de Menfchen ende Bceften in groote menichte
zijn verdroncken ende geftorven; ende om de foutheyc
des waters,dat metgewelt van Catwijcks opwaert (over-
mits ftormende vlagen der winden) gedreven worden
ende verfoeit zijn, ende By tia tiamentlick neder geftort,
dat alle die boomen, diehuyden ten dage van Leyden tot
Nieumagen toe, in broeckige of in waterige Steden op-
gegraven worden, kennelicken ghevon.den worden alle
eens weechs mits «knftorme nedergeflagen» Waerom-
fiöiHtt me de luyden uyt Hollandt, uyt 'tSticht en inder Betu-
ïH&ï' we raet eendrachtigen Raede, op dat fy voort meer niet
argers lijden en fouden, fo hebben fy van Wijck te Duer-
iteden, aenbeyde lijden eencleyne Beecke uyt den Rijn
vloeyende, geheeten de Leek, met eenenDijcke heila-
gen ende gemaeckt, ende hebben alfo den Rijn haeren
Vloedt ende loop na V trecht benomen, ende loopt nu
na Vyanen ende Schoonhoven, ende voorts in de Maefè
endeinde Zee; endeals den Rijn aldus geflopt was, doe
werden dé Diiynen. tot Catwijck weder heel ende fchoo-
tenin een,foo dat den Rijn gantilijckby Catwijck ghe-
itopt.is,daer fy inde Zee plach te vloeyenJEnde den Bürch
van Brittannien of de Burch te Britten, bleef buyten de
Duynen ligghen inde Zee verdroncken, daermen noch
'tFöndamcnc of fiet, alft laegh water is .
■«©Hgtoerce-Oe sxabe ^oilaarfiggjCDiOiigcie.
l©eicfien loop msn eenfgije istvm gS^tbtny '0φφ Ijeeft mefgtOO'
U hofteü enöe moepten taeoerom ie opnett mm tot Ijtt ttitm bmmtttt
temafdten. Ce toeten optejuö.jllatirji/71. DtBkn hty.L· mimi»
w&en M\ töijniant/ 'm <®$mmntu wm f oofc-irtg^tenöen/ w^
urn
-ocr page 45-
fcen felben Han&e / enöe bp autQojtfatie faanöen fobe ban ^olianf / öe
nieutoe grabingp/tot Cattoüjcfeop Den ïSflti begonnen enöe ben leliën
Jlotemö|t0 Daec aen bolepnt/ tot aenbe^ttanögtoe/'öte wöenjare
i,72. tnbe j®aent %|iiss/ opten gceöen Wipüaffi/huinw öoo| gcgra* *.
ben bjerbe ίρί inöe $oo?t sseeytet pjefentie banöejtëagificaet enöe na ce
penftanattfen ban 3lepöen:enD8omdi!tfïe lupöen ban berftljepDen
plaetfen / öebiefcSe geet bebonben baeröe / fultjc Dat gei taaier ban bin»
«en/jreEcfe upt qiiam ggetoopen/ enöe Datter eene ^rgupt geöieben iö/
Dooi os ttoee ^tiptïterg tot inöe Eee/ öiemen niet Statut moeft tegDtn
goiiDen /oft fpöaööe öoo^ öe brarijt banbe Eee terfïonttoertoojengge*
iueefl/ toant t'felbe gaiöatöe lupben gei Maliegat noemöen/ ijs teeöer*
om booj een groot ontoeöer berfïoöt enöe icegeboelt/ enöe eot nocö toe/
foo ggebïeöen.
Cot ggebacöiemffe banöien/fgn op öten felbeti egt Defs bolggen iStj*
men göemaecat.
Tgunt Coft v.erlooren,, hiet
En geit verfmooren,, fiet
Voorgaende geacht„ was
April de twede „ none
VRijnlantde be„tone
Dat profijt gewracbt „ was.
^es öen ftfftrfce groote&ee &!pöeïi?c& tasfotöt/
Anicganiietëgeuoeföe/ïmn Hptetssoicnöocöt.
©innen ftepnigije jaren fao gebben öe boojnoetnöe 3|. ï|. peeren
tnebecomme De faecse tn Deliberatie ggelept/ beïfcfjepöen gelegentgetren
boen onöeEfoetBen / Caerten enöe jloöeüen ban eemgge jg>lwpfen Doen
maetaen / maec tot nocgioeenfêniet anöensöaeroögfjeooftllt: cff«
laat anberg ban ballen f al/bat moet Den töt keren.
Slöier omtrent Dit «©ojp/diie gcr.bett ifcoeöen banbe^etcfi-Cooiri/ ««tigtie
toeltfte begon te cegeetenint jaer ong peeren 40. bau' Romcns begin 790
iaten/gfielöEftalsS Suetonius 'tfelfoeggetupegtintvBoec&Dec ttoself
*«fïe Siepferen Sletoenii» Cot berfe0epDen tgben meefx altgtsi öoo?
Jtotftt enöe gitPt-oKfie ^&tojmen/ is bit '$U0 'tbJelcfe ancerg aïtrjtss
SJJ^ant beöolbenlept/otttbetfit enöe ontblotet QÖeböeelï / öatmen per*» Wmm
T?c««c6en / öe Jponbainenten enöe get beüoerjj Der feiber geeft bonnen uet fsifoe
«'*"♦ 3nfoimecöept in bet jaer ^o.biarenDe 5®ueren ontbitbt fttöt "'"Π™1
?°w Ö0,°o3öe- «irt>e men bêbont ben gront ban Dei feifoe ^up^ groot {*{$ j£*
te weien/ s», iaoe&e« in net btewam / te toeten/ elüte 390e zo aoeoem
enöe               i
-ocr page 46-
CesKe öeiS D&n&e Mcfutjfcinge
1(5
<£im menfarg 6laeclic6«n/ bat öe Jponbsmenten ten glupbêti enöec bt
5©upneti, liepen: ten felben tgbe / baerben tn't felfbe Sf upg bele enDe öec*
fcgtpben Antiquiteyten, tjan «ÖtouDen/ ^ilbeten/ enbe Coperen !f>en'
ntngfjenofte Mcdaiien.eiioe anbew bieembiigebin göebonben/s&elgcSi
men Defggeltjcjc op ter f cgepben anbere ttjoen / aïö inben jare ι f 51. ι j ^.
cnD'e DaernaerDtei-gfjêigifiê bjeembicgeben sgebonbenfneft/ ötebpee*
nigge Hieffjebfaercn banbe outgeben in gtootet tnaetben gefjeuben enbe
bebjaerttoetben. <©aec üa« -een groot göebeelte banöten / gfjebonben
enbe bertoont üjeröen in gei ^upg banbe peeren ban waflenaer, ftaen<
be it\ 'sGravco-Hags, öaec ban bèaföeefbtnggen te fien fgn fnbebefrgjg»
btngijebanouta&atabien/btJ d. Petrus Scnvenus,uptgsjeggebeiiamia
16 ij., ©ii i|up.ö is inben jare 8óo, metm ftoppen batiöen &gn te niet
»nn,f. sesaêu aio" Dset öoo? gljefept tg.
ttiiKB ie/ NGORTWiiCK, eenupttimtenbe fcSjoon ?©ojp/ fó bogt enoe
ftöiöBingö/ bjeet bettmmert/enöe om be goeöe göelcgfjentijept/ enbe frBoorgept/ fo
nutfeasecs vaeonen alöter beel banbeit 2ibeï enbe anbere bermoggenbè ^erfoonen.
miw ©0" ©an toêiifl ®0^et!öe ^eerigcBgept iangöe jaren #«* Qöetoeefï 10/
*nt, '' (enbe j gne na&omeliiiggen / -nocg gupben ten bagöi 3gn) ben bentiaec
ben/ïlöocgggeieerbm So'it&ftettiohan banbes Does.flfietneefijgnbe
«Boubenieut Ber ^>tabt Leydcn, ten tgbe ban Dart lefïe enbe fbaaere
2&e!egerfiigfje / Cutatcur enbe eerfïe guiper banget oprecgten ban onfe
Eepiftpe ijoagös^igole ontrent 39. jaren/ enbe natntiaeis Regifter-
tneefter ban #oiiant/ete. aigiet; ter eeren genoem't.
/                 NOORTWiiCKopZEE.ijjeen tamelgcB50ojti/ inaec
stiettebergDtlgrtenbp noortwiicküooji'3.
«©e a&ojggens enbe 3ntooonberg ber ;Siabt ILepben / üierben boo|
45oöejï ^egen/enbe ben arbept banbe ©tfTcDeri bJootienbe tot Catwijck
enbe Nooitwijck, gpebcebet niet goebe enbe berfege Zee-bifrg ban
becffgepben foojten: enbe Dat öicSttnasiiS in groeten oberbioet/ torn*
fKeiritbte tMnmeitSgoetgöebDiiöenBebbeteceeten «©oöeg/ enbe tot ggeöacgte*
bmgxt· niffe enbe berteonberf ngge/bte nu 3511/ fnbe r.aet 0110 leben fuilen: fjiet:
sifci) 1613. imt te jijden feïseren Loff- Rijm, ggemaecat inben jare 1613. ober be
«!aL?m ober-ernotemenftljteban Schdviffchen.DtetneenetoeetSetot üepben
m} 5 ieri^arcBtflgebjatDtsDn/ sljemaetlitbp be Söjoebenï banbe Witce
Acoleven otlttec 'tlbOOibt Xicfd' es cEondamcüu ^>0HÖe batl Dêfetl
. .mïjmt:                                                        .' *
■Loff-Uijtri,
-ocr page 47-
Loff-Rijm.
%ti reren bes ameröoogijiïén/g^entie
Q%ttmmM$m 3egen te %tt®ïit§»
Leefi hier tot loj\ 'tgeen üghefien,
T^ot Leyden cortsjïs ujtgefondert,
         k
'tlaer als menfchreejf drie ©nde thien,
Daer nevens telt,noch fefthien ho'ndert.'
C|Almen hier defe loffgeven deydel&W*·*?,
^Die over 'tgroot ghewoel,des Meers hebben geboden^
Ne£n,dees eer men Neptun, noch Tritons heefch geblaf
Hier geeft ,'tgeen Viflchers hant,bracht uyt haer braekc
plas,
Wiens pen kan dit voldoen,wiens tong fal recht vertellê,
De hoge zegen Gö^jdie ick u voorkom ftellen,,
Gefchiet in vierde üWaent,de daghen f&ktïck ftoee
                 »/n Αρίίϊ1*
Tot minticb acht daer nae, op zeven heeft de zee,                 &ej?f'
Vytgefondert verleent,de Schei-vifch overvloedich
OpSaterdaechfchê Merckt,dat "^oaghens^fchupenfpeedich
           diendach
Ge telt, opveertich ftoee, Staren vol vifch gelaen                        &'rdïïfÏÏÏ
Schelvijch derticb maeldujft,\\ztt d'ander vifc h noch ftaen, ^™ll*a
Die oock in overvloei ter OfF-flach zijnbevonden:
            hhtukcu,
Bees Weeck die braebte op,tot ipijfing van veel monden          Die weeefc
Bujfent-moeiguldens vkr,aengelê,wzt min off meer               ι^η^Γ
Ter merektaifdoen befteet^totloffen Gcdesta.                 $°°°' &d'
pen Zeeman in dets weeck,bracht w'elgeteltvanbuyté,
Hondeït 'tneghentich Wee,foo Wagens ofte Schuyten,
                   l"Jc'k" ,-ai
Inaen off-flach gebracht, twelck.was naer yders wenfeh S^nofitt
jQt Ujidtn left gefchiet, tot wonder by de Menfch.
           dcn i>fai,ch·
"            ' c                        ©cc*
-ocr page 48-
i$             €ttUt tMibmhtMaimbwuz
Bttttm möe tt feiten Kelt/
^ö?u«l ^cftel-mffttien ootn gttelt*
©iec^cöiï-Wfciïljeel
<©F Tong en feeeï/
!ofóilcI*ttïasp?ufemi6/
HaetQacnnoQöifcH
^IDteonöötfcij
HocöVptfcraierpYSENöe
CöoocöfT ccc öetoijfenDe.
inco» tteett Hiev
fchewffchê <gn fö öct
«©eïEttsRö€Uh\s)iiüjgtEtnaNt3psitYttM
Liefd' es tFondament,
COVDEKERCE, WARMOND, VOORHOVT,
Voorschoten, enbe boben ö«n notB belt enbe an&ere
groote Φο^ρεη. ^gnai te famen Γφοοπβ *©e|pen feer aaetaenbe^te*
be göelegöen: alfoc öat öe 2&oig9ers3 ctiöe 3nbJoonberen öefec £>tebe/
Seis ^ometiS/ feupté alle $oo|ten beguame enbe genoetBlÖïBe toanbeï-
plaetfen Benbi n/om öaec felben te beïluftigBen enbe te twcmaeaen.
Η Sier mebe fal tcB 09 Beuben öerter te fcB?peti öanb* gelegentB^i
enbe piaetfelöcfec ^teöe/enöe fcomen totten oojfpjongB/enbe be re
benen/ (boIgBenbe eetiigf)e <©Betterben gBeboelenjj) toaeromme be
reSm3&e ^80* Leyd^H, Lugdünum int ï„atgnjenaemt toert. €nötbat met*
mn ratttetetoooiben £e8* albec-göeleertlien d. Hadrianuslunius, baecbp oocii
btbffft» boegöenöe eènige ban P* s. göenonun upt fgne Hoiiantfche Befchnj-
x^L^l vinghctnbe 3tjn befe.
icfdcnT ^«DaüJenfeggBettlbafitlttSiö/ batbefe^tabtgBetiaemtfja gBe*
bjeeft Lugdunutn.enöe icfe fteuiwop b?te bafleenue fefeere argumenten/
booj be üjelcSe be toaetBept placB onberfotflt te toerben: te toeten/ogte
engettogfelbebjaeréept ber£>cBi$aeren:opte boetfïappen befSouöen
<3£ael0: énbe opte gelegentBept U$ %&vt$ enöe plaetfe: toelcfte öjie ge*
tupgen tcii naer ben anbecen fa! boojt bjengen t-M onöecfoecfeetu ^ett
eerpen fcomtttign ter ijanben bén Jvcöiöbet btjï Rootnfchen RcyC-
boecx totte bermaertfïe ,f>teben beg tëoomftöen üjjtv gBenocmt Aa-
toninus.betoelcfie in bat felfbe ©oeefc/ fgne repfe berbolgenbe/ be ^tabt
6IaerIgcBenenbebupbelic6en noemt/Lugdunumcaput Germaniarum,
A lohen is Bet OP**1 nemenbe »°°ί Bet begin/enbe pp Germanias bepöe ijootö enbe
Aibinu™ neö« Duytflandt betdaenbe / enbe beibolt&t fijne repfe ban Lugdünum
caftra, op. Caftra Albimana/tbJlUR 1M Alphen të/&8n &fliC op Trajeaurri, bat
igVtricht»
-ocr page 49-
tó VtrichE,enÖef<^Ö00itg|pse8êe^nt0tArgentoramm)iiftif#Straétr-
burch,, «jgnDetot meeWfêE tefeBettgept / dat Lugdunum ggeen anttsp
^>taat en ts als Leyden,foois toelaeats mtrtBea/ Dat Defeiföe nmmt ^tH»g
beÖ)tj|ï/Dat Alphen f altafiiEDenÖomepnAlbinius Ofte Albinovanus Ptolemao
met fgn Hegger Dieft ggeleglien / enöe gei Φβ|ο Den ment ggegHeben) *>afr W"
tgten Dupfent ^>tö|?Den is ban Lugdunum, ggt jareic&e fro toet niet D?te Zm Leydte
upien gaen0,(öe toarêöiftantt«/ iafir$en öet ®o?» inDe De JbtaDt) is
atcojDei'êtiöe. Pcoiema?usDentEeffeitifeenAftronoimjn cnD« neerfiigtn
Werelt Befchrijver, gljeDentSt tB jgne Werelt-Befchrijvinghe Lugodu-
num.oaetbpboeglienDetoittteerbetoetfefertiJepi Bacavorum, omme
Se felöigge t@ fegter %t meggim onöetfcijepDen toaaöt £>tabt Lyons tn
Vrancknjck.DeUJeitfiemgDe Lugdunum geaaetnttestt: fooblgtat bal
SlaêrlicfeiïluiïiöepDeDefsöooiSjeEBaei&iptaeifen/ ban» Beft ttoee otiDs
<SHlwgberS/ Dat ban eaöea -SijDei ι &«n naembBtiDe &tab Lcyden gft>
Itteëfï ts Lugdunum. ggtlgife Be feïbtgüetiocg gupbentm &a?g|?e bp ai*
Ie «©eleetDen genoemt enöe gfjeffffêeüen.toert/ De feite attgts noemenBr
Lugdunum Batavorum: teailt jp JMO^fiet 6ilB8 ÖuptSn aUittofïfSi ÖOtf*
■ öen&ftt De Batavi, Hollanders 3g'B/ entte Lugdunum ofte Lugodunum
(foe get Prolemams < neemt) Lcjrden ofte Lejen- alfeö tiecfeölt/ gpelgifeec*
togSalS.ïmÖe Öi-niJaem bftllDi Jjtaöt Lugdunum fcj Vracjckciick r tn
'{föelgtfceabectopsge Lyon enöeLyons-ggenoeiBt teratv CnDe Dit fal
genceeö s#a basö» eesiie gSetupcftnifiê/ gt)enonien banöe gfjelegfjeai*
|)ept ease giasüis.. *aiie«snuöo@|tgaêij esiS? feenw» rotte töKBtig/ »top
gjjeaowsa toaafce €:aCea«iDe ^pjaecimninDteu pemant o©iaaine-;S„(e
Liiskïm m m$tfti\BtMm\m\wiU / enöe fcfjttpetpiea o^t gijelnpt fam» <t*!e
inüuumitemt/ Stifal raeetetïötóöraenöat&Fi'dfDe teatcöfinji trat tMttmo»
anfe €sls a«E^öeett/eatietrtJtc««en^emt/'toantLugdunam, febjntse Lazumwa°
öJêfiii/ LuycdwuBtn, fpoejfiipa^BeisitnbebaB l&er Lu ν eken „bat iö
'tbeiluyceiider Duynen , toaM DêB Rij.n (ftlS BöÖeil aetigöitoert f!5&e
bet'&asit t#)Jieft &te bek 3as«« ëeiip Leydcn enbe Jjet &up# te:
Britten tBöe #Οβ#-3« iÖelD%m/ DêRomeynengaeE©tepu StlDe
<Co&JttHgï'B-ritamiia|iatenbt/6iatÖtett.||et felfae&etl Rijnfttoom ©p
CeÖ,el§tfeillS{ifepAmmiaB«s MatGellitws tefwmatöiVroojbp Leycien.;
•öpüïelcüa^taöt/'iïetötftugntggetoeelïtÈiitiijanDenRiinftroOm.Dte
i30O|DeDuynen lijkte fluptmi/ejl&ialfoa.Jje'Duynen tê-Luycken: toaef ®08 bfö
SföefepiaeÉjiCalS'lia'ijeüglefepttS) eerfl ftöpt gSetsoemt te toefen""1" L«s-
Luycdu.yn „ &a<caaftt een toepntcgüatSMDesttóefett&e.Leygdun, müi iea,"fli,™„e iW
ttwttesÏpt Leydun,eftieH Saetflen tn ösj-eiigentoaaiöi^rnaïntLey> uy^faiu
d^n.berajiDfitt-iS»€abeban öitaapteaenffutSapten/ieböenons ©oe|.- öe mog^u
'^Öecst-mtflTiSiea tlaee Sleutelen totStadtswapengbenamen,. nfü 8»ί1Π1 β,™"*"
■|a&egoesmatten aan P. s. ^i m tta fttBüpt fat inafeta uanDen ooj- *
!|ia«t&üaiiDin aaiïic Leyden, DuiiEöt gei raijaiutt buptet? ftoïteSS te
^ ,^s^«t"llB!ea,toatgebff2lsn /eeaigeaaDere gcleerbe jianiven Debben
*^^-fysongi)eaöeOeicamett:baaDea.aaêmLeyden: lattaDe·rast
vt wMm*iWmum$y&mMUmftmtnU bigben/ enöe «en pDee bip
C ι                          toela»
-ocr page 50-
20             CerQe öeel uanöe fief$2f jbingt
toelatenbe bt felbige aen te nemen ofte bertoetpen/naer fen tfelbfggebt*
lieöenfal.iohannes Goropius Becanus fielt een aerDfgöe tiaemü oo|*
; fpzoiicS. ban Lirgdunum ofte Lucdunum, Dat Dpfoobeelacfjt te toefen/
a!^ een duyn ban luckoftgheluck. Hadriamis lunius fept Cötil Dat \}tt
«fitigeaHi öe'tiaeni ttiacÖ. fjebben ban Lege duynen &c. Gerardus Noviocnagus,
Sïe^Mu metten toeltfeenLovisGiHcciardinfiljgntobei: een te Remmen etiDe te
oo?fi??mig atrozber en/ feggöen enöe ftouben/ Dat Den eerden name befcr freüe gljt*
ttn name toeejï 10 Lcgia, ggenomtn ban De fiomepnftfie Legiones, ut ïaeif&e al·
teyden. ÏJUï f3are iLeggerplaetfe gïjeyaDt gebben: eben opte feibe toöfe / gtSgcS
alfmên gout Dat Alphen ban Albiaius ofte Albinovanus, bepDe ïfooft*
mannen Der ficmepnen Den naem toernreggen geeft: gtjelgrö of booi
Set ieggöen Der Legionen op Die ylactfe nopt eenigöe ^>taDt ofte ®ojp
gijelegljêii paDöe/ttoelc& mgng bebHtubetijS niet üeel en flupt. j^oty*
leydf ns tang goube itH bttgeboelen ban meerber toaerben/ en meer toaerfeggns
twme «iet licser te 5gn/Dan Deeg bolgenDe/ be tceltle Den naem Leyden töiilen nes
öan mev> mm Ofte tWCfeeilbail Leyden Ofte Geley den, te ÜJeteil Dat ban Leyden,
%'lmm> ben öepfenben jiiaan gelept geDaen toerbe / Deur l)et Wouc ionder gena-
den.enDe tot Alfin Bomenöe/Datfe Daer pergc&ei gepaffeert toefenbe / al
lijn toaten: yet meltBeeenbanbeongpegaoifïêopinten {mgngbebuncs
hm0t$ )Dieoptbanöefe faUebeDatöt euöe te ber&e göebjacöt ï|3: enöe
wtetrecötbpeenigbebangBeen slepnen aeuften/ maer öoo? eea out
IBrjfsipjaetgen/enDe boo? een fabei&eniyegouöen toert, niet DattcB
©an 0 tocgenen toil Dat Bier te lanbe een ï^out enöe mentegte üan 8out getoeefï
woutfonder i$/ltmtjjan gei Wout fon&r genadeden toeetiefe niet beel te fpjtïseni
iWtinm iwaerfjet fcBftni toel Dat De <&£{mjber banbeouöe Hollantfcöe Ctontjc
üiepnicö fie/mebe üan bit fclföe geboeien getoeefï tjï /want bp ftÖÜft «nbe z.?&u
iaaetöeptsf. uifte in yet z5,Capittel. barben Burghtotbten epnbegeffieyt enbe'ge*
bout 10/ om be öepfenbe 3föooplupben enbe anberen te lepDen enDe ton*
paperen ban wiitenburch tot siavenburch, enDe&atmen Daeromme Den
Burgh mette Uioonfngöen Daer omtrent (oietoepnirg toaren/ te toeten
D|ie ui getale/ ais ten bene&en bel^if-bjugge/ altoaer nu De Bupftngen
banDen Otyphant (ïaen/ enDe Dit toasalsi DeonbeCrontjc&efept/ eet
Bouhuys, De an&er tüoeeffanDenopten ötjnDgcS/peteenopten Ijoetfe
banDe 25!auvuen |ieen/ altoaec nu De bergulben Syrooppot upt fiangt/
enbe Dat toasiDetTolhuys: ooc&placö ober beel «JDen aen Dit öup^De
iStaötö blotlie te Dangen/ blgtKenDe bp feuere ouöebiieben bp Hertoch
Alberc van Beyeren gegeben» #et öecDe (iont aeiiDe anDec ftjDe üan bet
^tabtöupö/omtÉent Daer Deö ^étaötd aoatfe piatg te toefen en baer Df
Helm piaeg upt te gangen/efi toaiï een fierberge/ nu peerlttB flerbout/
tfiaenget iStabtö gupg geb|oigt.; Leyden noemDen. iBaec naetDien
bit niet beel fonbamentiS en tutftf fu fuHcn top fu!c geboeien üerbjcrpen
tobetteit efibooieen (-© int Cijfer öouben,) ï©antBetfcöfjntbe toaergept ηκj
mmmmt, gelgcS te toefen/ Dat Den <©eber banDen Rijn, langs De toeltiie Daetgücp
ntoote ^tfjepen/ Coojn enöe anDere toaren moefïen opgetroc&en toer»
fieti/foöicötmit Zoomin foHD$bjpIant« toefen/ öatje De bipebaeri
bis
-ocr page 51-
6t.t&tat)t%ep&ett.                       21
ber felüet foubett beletten eaöcbeïOinöeren. Mt Ijtt gene nocfj banjgc*
mant meer ban Oefen aengaenöefouöe mogen bebaeöt enöebefeDiebeji
toerben fullen top in 50ne öjaeröe laten berufien/ enbe tomen totte Der»
be enbe laeffte getupge ofte reben/toaer boo? alle ftoaricfjeben enbe ttor>
felingen/ fullen mogen toecfj genomen enöe getoeert toerben/ te meten/
be gfjelegtntliept oer plaetfen/ betoek&êDtaiöerfcbetftetotjierïo:/ be
toelffee ootS ten genen Die De lepbenbe iSiüier UaliBt öe feifDe fa* lotjftii:
geltjcii öie ban Ptoiomaeo bcelnnttaset enbe perfecter gefieltjijnbe be*
Λ# . h'
fctjieben toert. l©antBiiibaldusi}irckhaimerusenbeeenigeanDecerje&* „,SffH
ben 111 ijare Wereic befchrijvingen geflelt/ gemeten/ enöe gemeent Dat ban fom.
Lugdunum moeft leggen omtrent Sevenbcrgen, Gorichem ofte S .Geer- mieestieer*
truydenberge, fjettoeitfeeboo?toaer/altegrootemtffiageiijtjn/ ioan. f"d„'sl
Stofflerinus f tl 3fjn aen-cioots meting, beeft getttfentbat Lugdunum piart'fji.
Trajeöutn ofte Utrecht toajS: om Defe enöe alle Diergeigc&e toerftfjiUen
■enöe mifflagente epnöigen/ enöe fo belt alft mbgelicben të/ Jjet retftte
tott te treffen/ fo fait ban ïioobe toefen/ §et ötpfboecti Antonini naec*
öer te onbetfoetfien/ befgelijcjc ben name Des Cooinöupfeu/ βοεδ toaec*
omme/ Dooj ben berben arm btg Rijns, enbe niet boo? De Mafe, be toe*
boeringe be? Coajng gefrbiet fp. <5röe om on? geboelen te beter ftaeit*
be teöoubenenbe betoeeren/ eenige bingen bats Alphen iiaerbec onöer*
foecöen enbe berclavetu *©en mtbbelften arm öe0 Rijns, alleen tot ops 1®*!*™
. tenlöupbfoen ΐιαφι Den naem banben RijnoeoouOen^bbenbe/Oeeft^", ,„«
tCttptSbOOJ Vmchc, berbP Alphen enöe Leyden, omtrent CaÈwijckXte selojjE
inbe φοο^βε IoptnDegemfclbenbertoieit/ gelücSban ten pegelie&en b«fr
gDelooft enöe boo| toaerljept gtljouben toert; al toaert falie batmen Det
ptuptÖHtffe Amonini nietenljaöDe/ alöoetoeltfelbigeclaetUcfeentipt
ben felben tan bctoefen toerben. «Snöe naer bten ba? ben Rijn, (eer Sang»
faem enöe facfjt/ aflopenbe toajsnattbe^ee/ fo toag-befelbe feerbes
quaem enbe.öienirelitben om groote enbe clepne ^t<j;pen gematfeeuf.»
fien/ upterS5ee ban Bmcaniencomenbeteontfangen/ omme btenboi*
genbe/ alle öt Capelen tnbedöurgenlangö .befelbige Sibiete leggenbe
en met groei e 4&arnifoenen befettet jijnbe ban alle be|)oeftirijeöen te ber*
fojgen. ® at bySosnepnen öefe gare €afteien enbe fiertfeten lange ben mme öat
Rijn gljeiegenfjtbbenöt/ Horrea ofte Coomhuyfen genaemt {jebben/ *(*tUa
getuptfjt btivfBoeet Auibnius, in 3ijn berffen/ met be toelcfce Ijp De Mo» „«pnèu"
feil. befcfjlöft enbe Ammianus Marcellinus in f)ii 18. 25oitS Jtineci|i*-coornimy-
liojienï altoaer bp banben liepfer luiiano berbaelt/ Dat toaimcer bp["■ ec»»«ff
doorgenomen fjabbe tegen be Almanncn te <©ojlogeii/enbe eenen getoet--
5B '
ötgen Crtjcfii-totlit te boen/ bat at ter öpfulejc begonnen enbe bifiaen
ö**ft/ be Horrea ofte Coomhuyfen, ban alle bootfafitftt&e beijouften/
ten boiie,, geeft latenboojften enöe birfojgen: enbe in piaetfe banöe gene
se toeit6e booj outfjepi/ ofte booj <®ojloge bergaen oftebernfelt motste
meien/ anöcpe te ®outoeii enbe te maecfeen. ©elaftenbe be felbtge (als
gifept is) upt Britanninien allee toe te fenben. t&otl) 'ifebijnt-be toaer»
Uept «κιgDelötitfoinUcB te toefen/ uw befe fiecebten «tiöe Caflelen ben
(£3                         imm
-ocr page 52-
2 %               €erHê öeeï banbt öéfif&tjijiitgs
iiaem- ban Cóornhuyien» aloeteetff berctegen Beööen/ teti *P* öaii
©jêSe/ üjssmtet 6e Aimannen ofte Duvtfchen obectootuiefltiiaten/ ge*
©«urnen igtfibetoerfTen Aufonijme&ete&ennerigtlwfl. <©mtiutoebiromm«te
"amtpnti'feME£n/ aitof*er totjt te Dooien geiaeten gebben/ enöe tebeicteeren toatEs
üeösc of» dmme-öe Romeynen lieUsc bcnRi« als De Mafe sebiupcBtgebben/
Kim aisoeomlangöDefeCfisê|)aere Coornhvvsen te be? pen: gtmertfii 08
bmwfttfu ' iWöeteigvooter/tóHjber/ enbeïsiepeti$&l$ümRijn. 3&e rebenen bes
om"$mt fetoei bitneten mijn (bed) pnöét brebe teutige) befete3fjm 'Seneerpen
•ffaneien re Dat omtrent De Ma>fe enoe in get intomen Detfeltoer/ feei: beelfelepne
•fe(fo}Bei»4 <gpïa»öeiten0 ïagfien/ be teelt fre ten Dien tgben be Zeelandetstoequa*
. men/ Daermen feer ϋφεϋοκ'η boo? Roemen enbe ontoebet/ mei grooi
pecgtbéi ban jèdjip «ηδ« €*oct ie bedttfên/©aöben op Bonnen betbab
lenciiöe pranbeni '<£en anberen om Dat be Mafe met geaote petdUe
■ -ebbe meecDei: ggebjeli moe Meeliep/ enbeDienbelgenbeineeninonöt
bet feibtE eentooepeen&egcogge ^eemaetött/ enbe btefgaiben in en»:
Köcbetbtir.tomtnöe Stoepen met groot pergefeel Djeptijbe: 'CenDer»
ben mt bemins get (iew'fe aflapenber feibes iSebitre/ be Jbtgepen uptes
fCee Bomenbe/tigenfuItbenfttrt6eniètreein/-f«ec qualttfien enbelang*
faem isonben opgetoadit toerbcn/ tta mate faetfee batfe een goebenPm*
iien beag ben toitu Dabben/ baes fp int tegenbed ban alle beft ttoailtn*
fjebeii enbe betötnbettngen aetiben Rijn beb^gbei toetben/ mant be fsff<»
Be (als tiooj ijeneti gefepf tg) nep feer langëfaem/ sorêi Dabben be tn*
■tomeiibe^f^epetitn «titratie miiiDcn/ ijet beQnlp ban tret&-$aei>
ben/De tuelc&e be ^tOepen altijtiS Honoenbiengen baec fp begeexben te
toefen: om DeftgemadseHcïjeptsitoilleftebbcn Tp ben Rijnboo|be Mafe
Uercoown/om bse tot jpei bevjojgen ban Date Coorenhuy fett te gebjupjy
fieit. 'Cejt iaitfïen ïsomense tot De naerbet üerdartngfjebatibe <©cj*
fpïongf) bes ttaemss/ enbe gtïegeiuDept banbt nairn enbe get spojp ai,
phen, tjeiöaeUft on$ Bedt bootenen tot eengetupgegebienipjeeftenDe
eltgbt Dienen fa!/ bat Leyden gfjeeti anbec ^taöt aig Lugdunum- en ts/
gfóö fept Antoninus ttóetKCÈW ÖSt be piaetfe Aibiniana Caflra, tgten
öupfetit ^sciiiebêu ban Lugdunum gelegen i$/ toeicbetogtte (alg booj#
Denen gifepirs) ttocs ^QUatitfcoe^gienmaee&en/biseen gset^oet^
ganger ui miti a!0 öjie tipien gaen fean. op bit Cajleci \αφ Det öegt*
ntcniofte Legio banbeiv lüoniepnicDen ©elt-ebet pe Aibijius.boaet ban
.. fiAi.'*n öe piaetic ffgijnt Aibiniana Caftragetioemt te toefen: ten ïöa«ï faecfee/
fefiiooi. Dat pemani faube teiïien paenbe Douben enbe hmmea/ bat Ijet felföe
fpjoiit'ban AiphcnianaCaftra moep getioemtIserbem fgtien eojfpiongö nemen*
sm name öebaneetien Alpheno Varo, geujeep 3tjnbeeen Heptf-man enöe^elt*
Alphen, otiêrpe ber Batavieren. Wz tueiefee Den bextnatrbeft ^tpöiiefcgjfjijec
Corneiius-Tacitus.-tn 3tjtt 2.3. enbe4. ^iPojpbsec&geOiiitBi/metbe*
fe toooibeutnt 2. 25οεεδ/ daeris toegecomen, nieuwe hulpe ende by-
ftant, Varus .Üphenus roette Bataviers, \jtt \St\tU böi) Plutarcbus in
0et Eeöen ba??dcn iSoomfcgen Jiepfet Otho mebe üetfjaelt'-Ujeïi <gnö*
ftfennacttt fcljgnttötlatottöefl; mftten teg?itü)ooibigeiuiatmban ö««
φοίρ
-ocr page 53-
*M$tabt!ltpbetT;                  'n
^etoAlpbencbaseiniêftemmê8enï5eieflKo?S5frir!: botfftoekS ban *
ïsepöenbe mmt^tpt alöetnaefi W iaten top anöere bmt geeeff ent inbe .
βίίίβιίen/'enöe oojfg|angh öcc nameiv naerbet onöerloetfien. €nöe „-KiSi
fülif öit Capiiteï ötec meoe bifltipten/acStertetcnöe alle mtmt ogimen Ζ €&w
Die ban pemantanöetöfouBe mogen beöatDt enöe boojtgebjacijc toer* w.
Ben: 'tfal ons booj befe repfe gtjenoetfj toefen/ bai top betoont fjeöben/
fao wie als top mocDten enbê beftöjêüen bonöen/bat öet oitbe enöe öer*
ïtiaetöe Lugdunum Batavorum, onfe ©aöetlitfte "iStaöt Leyden i$f
enöe bigben fal/ foo lange pemanöt met meetbet enbe cracDtigec reöe*
tien / cttoelcli it& acftte nimmetmeer te fuiiers gefcBseben) ö« tt^mttl
fal Bonnen betoSfen»
ï I. &t <©atöept / tnüm -ainïeg!? enüe Cssgfa tier
j>taot Leyden, c enf c&ftn0 Derfjaelt ejiUe öefc fretten,
fóeoenen ttaeromme Dattnen fulcr m«rüote°ntent*
Heftenen toeet ^oe tricftmael enöe omtrent tost
tijöen oe J>taöt uergrootet fc «©rootte öanöi eer*
Sc $tat>t/ in tuat Deden tierDeelt/ enöe eentoe öta*
0en öaeraen cle&müe.
AUgoetoeltop inbe oube Ιοϊΐαηίίφε €f)?ontjt6e/en&e enbere
fo ouöe als nteutoe^cöitften fcer toepnitft ofte nï« met Φ
lenfeetUetgenbiiiDen/ ban Set begin enbe be outöept bejee
jjtebe: te toeten toanneer/ijoe enbe ban toien Die eetft <©?»
fïUBtentse begonnen 10/ enöetóeeranbeteDtngRen öaeraen
tlebenbe/ foo finten loop al ebentoel oefen aKeg niet tegenfïaenbe baube
outöepi enDe'tbegsnberftlbet/ foobeelbeftifegbeii enbtberBalen/ aijï
top naetiïitD betftljepDen ï|tfio?pen enbe Jètöjiften boDfiDitfcnbe/
fiebben fronnen betfameïenenbebp een btnöen, Φίί alttjts moi öeSent
enbe toaetgept öoubenbe/ Datbe feibiglje een banöe outjïe ^teöen ban
foliant tS. ®at weet W/ een naerfitiD ^tfijper enbe niet onetbaten i«y*«
tnttefc enbe ttetftBtpöenC^ngcfien era»^c&iiften/ fieeftbetben fu* b£™%m
(ïtneten/fcBiöben enbe noemen Leyden niet alleen out/ maec be outfie goUant/nff
«nbe boomaemfre ^tabtban foliant/ feeefierlttHouber als Dordrecht 'igeöoeïew
enbeHacriem, goetoel Die gieten fefitjnen oubst O&jfetKB-te- iebben/ -p. ft
«naetufctojeie bie öetongelucïtt te 3ijn Bnbequalitögptoont fouben
toetben, i&uttemin/ &ebb«i be felfDeinbe öergabetinge ban be ©töber*
fcfiap/ «Boelen enbe ^)teben ban foliant/ (be totlcne be hiaten ban&e
felfbe ïi-anbenpjefetitecen) fjetbooifttten enbebe cerfte fiem. sjengaen*.
Si Dordrecht, Dominicus Marius Venetus ftfimft Ü1 ftjW Werek-Be-
fchri]-
-ocr page 54-
24            €etffe ^eel battöê öefcliiiibinse
{chri'rvinge, Ütf SS felf&efcube ©efütöi ;gn ban Antoninus Pius (Ut
Di39a>Xf" uiek&e^epfiï aan Romeu toag/ inben ^aete Chrifti 140,) cnöe toer»
ftirhi ie De alDeteerft genaeitlt Benefadta, tl\U Daer iiaet Dordrana . Heerlem
aaeiiiKft ^»oonüanDibbaitCamtii6 ban Vrieflant.tnbe ©aber öan «ConictS
Ha.crieni ge» Aurindulius, geiflcö De ouDe ^ollaiufcfje «Ceongcfc fept/ Beeft De <i>tabt
puüt ia. Haerlem QCÖoui U1Ö8H 283« 506. (.foo Jieefter gieter Bockenbergh.
ftgiijft gebonDen te ijebben/maer ban ntemant anberg bebefïitgt.) <©it
genomen Dauüaerfp/aigijet niet en tg/ toat tonnen bees ^>teDen tn
outgepttegeiM! Leyden birgeleeifeentottDen/ bp toiensi outBept felffi
<©ntij?P£ viacrdingcn, Die met meerbec glania ban toserDept öe outfïejètabtbesi
a5»erl ^rasffcppö ban frJoUantgeacnt toert/ niettebecgeltjt&eni0/ al0oe*
toeltutmeu üe outfFpt D«t feiöer J&teDe fouDe moguen jielien op toep-
«©ntijfpi mti) min Dan goo.%avta. <©at Leyden tsee! ouDet i&/ tanmen fefierlic
baiiLeydiii afnemen etiDe beroetcnen/ upt 'tgtjene boe? Benen / upt betboee otioe
•ewetro. «,t{jjtjti?ren jjerBaeit enDe befcDieben tjö / te toeten upt Bet&epfboecft
Amonini, enDe De Geographifché werck-beichrijvinghebanDenbet*
tuaeroen Pcoiomxus, Detoekne gekeft geeft/ten tpenaig Antoninus
*
Pius Sepfecban föomentoag/tjet toekne (aljs boien ueröaelt tg) gBe<
toeefl ts omtrent Den 3ate naer «ffljitfti geboojte 140« 3nDien Jjp ten
Öieil tgDïn De <g>taDt Lugodunum moe feifDê fgne Werelc-befchrijvinge
gsflelt er.De geftl^eben Sjeeft/ fo moet tiootfaeciidfcnen bolgöen/ Dat De
Λ
felbeal boe? itjiie tgDeu begot.fi enDe gcfonoentmeejl toefen/«nöe on*
beu anDere jSeDetlantft'ge ^>teotn ntnent enDe betmaei t 3tjn: oot&bart
anDere booj Jjem al geregtilreert enDe opgtfcöjeben totien/ toant goe
fouDe anberg Defen manfotogt ban ons e&eieten inGnecx ban ons
Bataviers Leyden ofte Lugdunum pet fjebben toeten tefcö?gbert/ ofte
tjare plaetfe te jielien/ altoaer üp öie nu oBefielt Öeeft, ®ctl) Dit alles
toert 10 lange geflelt/enDe gebtiuDen ter tgt enDe toglen toe/ Dat (gelijcfc
kb boo? oenen ηοφ eetig gelept jjebbc)bat peroant anüetiS met bonDigec
enDe bafttr tiOenen/ 'trontratie ofte gettegenöie! fal fotogfin/ om fel*
ben alttjte onDertoetpenbe betere enDe naerösreonDectecBlinge. Snoten
Dat Diiboojgcffeibe toaerfiepu^/ fo boïcfjt enDettoeOerfpiehelttö Dat
ï@afrom Lugdunum es outfieJstaDtbangajitfclj foliant fouDe toefen. Comen»
«atuKii te ge "nu tot De föeDeiKt!/ enDe cojfsljcn toaeromme tup/ De gttoenfle enDe
Se teyden & ÜootijbegceiDê frfcergept De innr.o^en/befcDlöbingenenDeaenttecBe*
met en ntitgeii/ bi\tï !jet begm enbe cutüept Dcfer ftebe tot onp groot leettoefen/
i»est, moeten Derberi enDe ontberen/ fal ifSoiitinnebougeitgetgene/ snbee
wteec anDere Dtnatn (De toeitfee f)ter enDe Daer in Defe beftl)zgbtng« inge*
Μοΐφϊ fuUentoerbin) atnger.ierrbt enDe bpgefi^iftegetuitfieeft/mgn-
ïsoaeiDc enDe teel bemtnöen <©om/ lan van Hout za. ged. de welcke
het SRcretaufll.hap deler Stede LEYDEN, bedient heeft met naer-
ihcheyt ende vlijt vanden lare 1564^ tottcn lare 1609. ten vvelcken tij-
den hy'falichiicken inden Heere oniflapeu is, opten 1 i, dach des winter
Maencs December cies naermiddachs ontix/it drie iiyren, 2. dagen te vo-
ren alshy 66. Iar.cn out (oude gewesit zijn, tefamen makende eenge-
·' ■ ' o
                                                tal
-ocr page 55-
tal.van 45. laren &ie &p tn ^tabtiS bfênfle gemeen ijs / öeBalben öat f)p
JjanSBêgeüOeAibaniicheCpiaiintetianiienlare t}6gt tot ben Siate
i?73. toe/ 8«fi moeten niet ailesme fijnen öienfi/ttiaerootSfön Pa-
öetlant wwm/ enfee in anöere HanDen ftem felben e nieren: te toeten
UenöeJ»«Bt ipeisjuatiusi 15Ö9. totten 4. iSeptemütsi573. ®efen
fjeeft ïïiet gcoste imupifejeBelitfee moepteti enöe at&ept/ niet eenfj/maec
uesfe&*pftenmaten/ allé Dtftt£M» oubt ifttoileaien/ tymttKlten/ #a«
fiewn/fêegifiereii/tëeet&eningên/ enöe anöec fïurëen öooifotDt en&e
erfotpt/ ommt öaectnne te mogen binben eenf ge feÊeeÖept/ banöe owt*
Beptofteserjlebeginöefec£>ie&e/maetgelfitfeöPfelfjsgetuptfjt/ alleg
te öergeefg/ alteen jielienbe 'tgeneöiet bolgeHöe ip.
Bywien, ofte wanneer de beginfelen vande Stadt Zeyden, raoghen Eenige re-
zijn geleyt» ofte waer den oorfprong vanden naem hercornt, en weet ί'°'|J"1
ick niet Yoorièecker teftellenj als daer van niet'talderminfte Onder de vande
Boucken, ftucken, of Papieren vande Stadt ghevonden hebbende: fjj^ckc.
der wclckergeloove ick in defen alleen voorgenomen hebbete vol- waemyc
gen, fonder yctsvoorfekerteftellendat tgunt daer mede fal connen outyh%T
beweièn ende ftaende sehoudenwerden. gelove oock wcl3 datdaer foi,d«^15-
u .                        σ          r «            " - 1 r 1                      ι nen bewefeo
van alhier nemmermcer» yet ieeckers gevonden ial connen werden, werden.
Want dat behalvcn de eenvoudige fimpelheyt onier Voorouderen van
enden tijden aen foo groot ghewceft is., van weynich dingen by ghe-
fchrift geftelt, ende meer gherracht hebben» naer eenen vromen op-
rechten handel ende wandel» dan hare daden» met fchoone verbloem-
de woorden» hunne afcomelingen nacr te laten: foo was die mijns
oordeels foo groor,datraen alhier weynichluyden vondt die lefen ofte
ί chritven conden: jae genoech niemant anders fwlex en werd'e geleert»
dan 4e gene diemen naer''tgevoelen van die rijdt Gode-toewijde ofte.
opofferde om Papen of Monicken te werden. Welcke cenvoudighq
flechticheyt van niet te connen fchrijven, of ondérteyekenen». wel d ™™om
ooriaeclcghegeven mach hebben» dat Schepenen van outsSegelkens schepenen
hebben-begonnen tegebruyeken» daer van de gewoonte totdefe onfe ^heilens
tijden toe, onvcrandert .ende gebleven is. Dat racer is» ickhebbeon- ghebravekt
dsr de Hacken vande "Stadt» eenen Brief gevonden» die by de hant van e oen*
Ëftyfocp MUti van Èeytrèn hooger mcm'prien g&e'teyckent was.s nieï
anc^ei'SOndertéyckent zijnde 'dati met een Aj hebbende een Linie int
ronde "omgetró'cken» het welck een twijfel» ende achtetdencken in
jny heeft vc;ro'orïaeckt»of hy oock fijnen naem te vollen heeft connea
fchrijven: van gdijefcen hebbe ick oude luyden verfcheydelick hoo-
'd                   ren
-ocr page 56-
            €«0tetïeeit)atttièbÊfc|^tfömse
ren vermanen, datmen vanouts geen Brieven van eygendomme var»
eenighe vercochte ofte vervreemde gronden, en plachte maecken»
rnaer datmen de Schoolkinderë vande plaetfe opje ftee plach te bren-
gen, endevoor de fdvc te verhalen datfodanigen ftuck Lants, Huy-
vanleto- fifigBj Gront ofte Erve, was vercocht aen fulcken een: ende datiy
verieveren t/e[ve gedencken, ende inhaereoude dasenkenniiïè ende eeheuch-
vandeon»              o           1,-1        1-1              ι rirj 1 &v">-"'-"
roerende niile daer van dragen louden. Endeommehet lelrde te beter tcont-
goederen. noU£jcnj was een gewoonte de Iongens, ten oorconden van dien, by
de ooren te grijpen, ende te reek-ooien: andere gaven de kinderen
Soetemelck ende wittebroot te eten. Welcke maniere om beft te ont-
houden fy geweeft, laet ick andere onder den anderen reden Cavelen:
achtc wel dat de eerfte maniere de outfte is, naerder comende mette
oude Romeynfche manieren, volgende den wcleken, men de Getuy-
gen om oorcontfehap te geven, ghewoon was met aenraeckinge vant
Oor inrechttetrecken: maer dat de tweede beft over een comt met
oniè oude Hollantiche manieren van Wel te eten ende te drincken»
ende dat alle kennilïê metten Bandt van dien atdervaft verbonden, en-
Oorfaken de verknocht blijven. Soo is dan de eenvoudige fimpelheyt van onie
oud" g?-' Voor- ouderen ,van niet ofte weynich,by Geichrift geftelt te hebben,
ichdedCft'«C oor^eckj dat de waerheyt vande outfte faecken ende gefchiedenilïèn,
ïijngeble- dickwils niet te voorichijn en kan komen, inaer met een eeuwighe
ven,
         duyfterheyt verfmoort moeten blijven. Behalven 'twelck alhier een
byiönder tweede oorfaeck is, daer door weynichkenniiïè te vinden
is, vande beginfelen vande Stadt, ende meer oude ghefchiedenillên:
. Het vallen Te weten, den Val Vanden Toorn Vande S. Tieten Ifenbe, ghefibiet inden
vandeTooin jam ijji. tuffcbenDmderdach ende Vrydacb,inder nachtJntleeinVan-
het onberen den vijfden Maerte, onder welcken Toorn, in een Kamer daer toe be-
stadfs °he- <ïuaern ghemaeckt ende geeygent, beneffens'tgtooteSegelbewaert
fthrifteL " werden, alle deièr Stede Privilegiën, Brieven, Chartren ende princi-
pale Smeken, vele vande felfde waerfchijnlickcn verplettert ende te
niet ghecomen zijn, fonderdatde felfde in hacre voorige ghedaente
herftelt hebben konnen werden, niet tegenftaende de naerftichey ten-
de de vlijdt by die vander Gerechte, in dier tijdcdaer toe aengewent:
de welcke, ommefoo vele mogelick was te bekomen, endebewae-
ren Vgunt door den grooten val niet geheelicken vernielt en was, alle
de poyn endégebrylelde fteenen forchvuldelicken deden onderfoec-
Jcenj daer toegebruyekende 'tgeheck Ambacht vande Volrije: taa&t
»s,ende
-ocr page 57-
as, ende moetde Stade, 'twelck te beclagenjs, vande reftvoormi-
wich berooft blijven, fonder eenighe hoop van die immermeer te
connen bekomen, als Ujdende in dien dèele, een onverwinnelicke
ichade. Soo en ifler dan, om redenen voorichreven, geen hope om
uyt de Boeeken, Smeken ofte Papieren defer Stede, by mijn meer
dan eensgheiien, herfien endedoorleièn, yetfeeckers te vinden, aen-
gaende 'cbeginofteoudcheyt der StaatLeyden, ende ommedaerop HIanvahn
mijn ghevoelen te openen, achte ick dat 'tbegin vandien ouder is dan voelen %X,
vandeGraVen,
naemendicken dat wefende deiè Landen woeil, ende ^"j*^
Weynich bewoont, ende de Daelen, ende de Laechten, alle Hooghe-
vloeden, ende Spring-vloeden, {onderlinge ftormende uyten Zuyd-
weften, Weften, of Noordt- weften, metten water overloopen wier-
den,door dien den Ü^tjn doen ter tijde by Caffttijcf^nodi inde Zee liep,
eenighe Viilchers, ende gelijcke fchaemele Lieden, foeckendeaende
<Burcb-Grae1>m indkr: tijden, ('tlydandeHeeren van Wafinaer, ofte
andere) hooft ende trooit,onder de vleugelen fchut ende fcherm van-
cde ièlvige, begonft hebben te ichuylen: ende fulex doende (hebben-
de al voorenden Grondt, naementlicken ter plaetfendaer nu deSlou*
wenfteen
leyt,hopgetgemaecfct dan eenige Vloeden beloopen moch- H ,
ten) haere Hutten, Keeten^Ggfgens ofte Huyfkens, by den anderen, wanneer de
dicht omtrent den Burcht, te maecken ende bouwen: niet alleen om vèntreeh™*
malcanderen, jegens de opkomende Rovers ('tfy Ghebuyren, 'tfy gebiedtoves
Vreemden) te hulp te ftaen: maer oock de macht vande Surcb- Groef hebben ge.
«nde fterekte vanden burcht te hebben tot een Schut, Beuckelaer en- «rcSen·
de Borftweringh: Invougendatden $«jr£-Groef ovetdefoodanige,
als fijne Burch-laten, allenghfkens Recht-gebiet heeft vercreghen;
maer dat naerderhant, de Groeien met meerder macht deregeringe
vant geheele Lant aengeftaen hebbende, tfclve begrijp met bewilligen
van beyden, (te weten de GraVe ende Sktrcbgrdben) vaft ende tot een
clcyn Stedeken gemaeckt,endéfulcxOnder Stadts rechten ghecomen
ïy : twelck met cleyne moeyten, ende halve coften (fomenfeyt) te
doen was, te weten (als hebbende den^ijn, mitfgaders het befchutfel
vanden S«^aendeNoort- zijde) met'tgravenvan een Gracht, na-
mentliclcen het water van Steenfchuyr ende Rapenburch, ter langte
van ontrent 276. Roeden, of fulex waer is, ende by wien, of wan-
neer fulex gefchjet foude mogen zijn, weet de Heer, voor wien niet
veiborgen en is, niet ick>dieindefen naecktelicken fchrijve mijn
D i                         ghe~
-ocr page 58-
2S             €tïiït btt\ toanöe fteflgteiitönge
ghevoelen, ibnder daer van yet gevonden te hebben: daer door alleen
Watghe. beweecht zijnde, mits 'tgefpleteriRechtf gebiet, binnen Leyden van
j biet de feive outs geweeft zijnde tulichen den Graden ende Surch-graVen^a.n te ftel-
Iver Leydi, Ie" bygebeurten, een Schout ende vier Schepenen: ende de boeten
ende de breucken te halfdceleu. Ick bekenne dat het oock wel mo-
gelick foude conneu zijn, dat de $urcb-grai>en het Stedeken van Ley-
den,
voor de tijden vande GraVen al vaft gemaeckt hadden , ende dat
de GraVen met meerder macht des Lants regeeringe aennemende, den
<Burgb- GraVe genootdruckt waer gheweeft, fich oock onder het be-
fchut vande GraVen te begeven,ende in dier vougen metten GraVe ver-
dragende, het recht gebiet te halfdelen. Dan ftaet daertegens te let-
ten indien 'tbeginfel vande Stadt, met auctoriteyt vande Burgb-graVen,
voor der GraVen tijt geleyt waer:Datmen tegens de gemeene gewoon-
tes te weten vant getal der Schepenen, om evenftemmicheyt te mij-
den, te nemen oneffen, als vijf, feven, negen, minder of meerder,al-
' hier tièlve genomen te zijn, opeen effen ghetal, te weten acht: ick
houde voorfeeckcr dat den Surgb-graVe iiilcx nimmermeer ghedaen
foude hebben, ende can oock geen redenen bedencken, die hem tot
acht Schepenen te Hellen foude moghen beweecht hebben, twelck
mijn fter& in mijn eerfte gevoelen, latende in yegelicx vryheyt te ge-
looven of niet.
30U0 toerreöe toonden ban mort <©ont ian van Hout, enöe fuüen
mette feifot bsfïupten/ Det gene top Rebben ïutlïen öerBaelen/ banöen
«eciïe eer jïen aenlegö/eniie 'töegin Der ^taot Leyden* 2&elangen&e öe eec(le
D2L£e' grootte öerfeitoer^teDe/men öoutbooi toaeigept/ öatöefcfötgebcoi
t» §)itop. ujgpj^f) meec a]0 j,jie gonDêct jaren/ feectlepn geïmefr fê/ in berge*
Igc&inee öanöen tegenteoo|btgen (ïant/ alfo 'tcetfïe aeniegit enöe öegtn
begrepen toaia/tuffcDen oen nieutoen Rijn, (tetoetenöie^Hpeteaerig
üanöen Burgh lept) enöe De ouöel8efi/ De uieltfte men BupDenDaecbiS
noemt/ Bet mater uan't ^teenfrbiipi enöe SapenburcB/ begianenöe
aenDs 23?üggöe DiememiaerDe ^oogètooerrgaei/genaemi oe Wt*
betf-b|ugge/ aïtoaer tet 30öen nae Den nieutoen Rijn ban mm ben
Rooden Toorn placöt te fïaen/ enöe nu een fcöoone &upftng9e w urn
uptBangöt Den Vergulden Vijgen-Boom, booi toelcfee fjupftnge aen*
be iLupf toteengeöacfttenifTeöwfeltoer/aeftÖiebenssn öefebolgmöe
berfBeng:
Anno dertienhondert Uchticb negen: h Leyden Vergroot dm Gode>fegen.
Steenfcbuyr TVasdoen Vefi: Mijn noem gooden Toom,
Stae fchkr int kit: 2>w1<f Godt daer voorn'
-ocr page 59-
öer^tabtHepöÊin                   ff
3&e ouöe &mt ;(eö gefept i$) aenbe 1©ebetf-bjugg|)e begfanente/ ^
epnbc aenbe 2&ofïe!-b|ugge/ ttt plaetfe ban outg Coft-vedoorcn gije>
atn m£
noemt/ een grontofte grootte/ be toelc&e in atè ongebaerhcSen groot emtom»
mmi 30ïi feutntten f)onbett eiibe tfebenttcf) üioeben / maetfeenbe (be '"&*" ""
©eiigtatöten baeraine gerefiert totfenbe) negen enbe ttointtf 8 enöe een |ïï,S
gafaen Riinia ntfche jBoigeng/ enbe binnen be jelbtgegemeten 3tjnbe
omtrent bier-en-tteïnticS enbe een JJalf ber felüer j®ojgens/ achter»
bolgenbe De mettngfte baer ban bp ^tabig göeftöojen ïLanbt-metec
gebaen. ïPaerban tcbgaetgeboiibenfjebbe/ 3rjneepgenebertlatuige
Bier tr.ne te boegen/ lupDenbc alg bolrijt:
ïck Ian Pieterfz» Dou, Lantmeter hier ondergefchre-
ven, getuyge mitfdeien dat ick inden Iaere iöii. door
laft en bevel vande E. HeerenBurgermeeiterenderStadt
Leyden, gemeten ende gecaerteert hebbe de gront vande
ièlve Staat Leyden, ende regard genomen opte groot-
te vande vier principale Hooft-quartieren der vooriz.
Stede, hebbe de felve binnen't ornloopende water elcx
byfonder groot gevonden als volcht. Te weten de oude
Stadt, geleghen aende Suytiïjde vanden Ri)n5 befloten
mette felve, raitfgaders het water van Steenfchuyr ende
Rapenburch ontrent vijf-en-twintichitalve'Morgens.
33efe eerjie enbe oube Jjtabt Leyden, tg te, Men trjöenbêroee't gBe* Qttfte-
toeefï/ aen biet bieroe-öeeleu/ onberfcöepöen «gnoe metten loop banbe bettwiinsj*
23jeebeftraet .uptten <©o[ïen ten Weiïm/ ênse' metten loop banbe0"^**06
iBaerfman-fiege enbe S. Pieters ïtetefefcegije / Mt maicanberen tm §|^α
tnibfüjegïjen ban ben 2&Iauüjen-ficen tei^ften/iiibe boo|tg tnet Des
ConttujiS bjecfi/ beüjelcBebefgben be &tn'm te loeien placfj/ tot aen*
De Wefti ter plaetfe baer nu be jHonnen-bjuggije lept/uptten iBoojaen
ten^upben.
ï|etceriïe bterbe beel baas' genoemt/'tGafthuys vierendeel, merfiet h^ct Kt$t
S. Catharijnen Gafthuys, .'tbjefcistü bit gebeeite Ιβφ / enbe Dupöen ten "*
bagenocl)geiegöen tg. 2$egfanenbeopten -©laiiüiitt-fieen/ loopetbe
°oo|t rttibben banbe ©jebefïtaste totte tóefle/ nu eo|t Jftauenburtj) ge*
"«mt/ban baer atgteromme boojbenRijn tot be ©tf-biugge.' Dan
oaec booj petimoben banbe JBaecfman-fiege/tot toebecoptenfalau*
*?*t ttoeeöebaag genoemt/ rjet Wandt-huys Vierendeel, naer J}?£ ösej.
„J^l^Zi' tto«'Cis int begrpp ban bien οοφ gelegen öeeft/ enöe upt*
flaeuwfc uias °ö i»en Rijn, ten bepbeii 3pen baiibs §&W oitt.uytgasigl?
Φ 3                                    >
-ocr page 60-
30            totttttte! ijanbrMi^ijbmfle
, ban Bit ^tabtBupsi/ toaerwne mijnsS öebuntfiensf «let -alleen *lte
wanthuys ji^antj-ngö^js met ffm %m&mn 0an out0 jachten boof te flaen/
aebmDcftt inaec ootBionberlinge/batmenöe Haefienen/ oiealösergemaetSten*
' " " be geöiapiert toerben/ albaer motfu bepien enbe boottenen/ enbe bat
be Coop-Iupben / baer ter piaetfe gerijft toerben/ ctibe BaregabingBe
bêiomcn mocöiêiu 5©i tttoeeoebeei begon op ten 2&!aubjen<fteen/ lo*
yeuöe Dooj't mtoöen batibe jBaerfman-fïege totinben Rijn, beur ben
Rijn totten Rooden Tooren, tnbe 1©eberf-b|uggBe/ ban baer booj'i
nitüDen banbe asjebeftrate teeoer opten 25Iautoen-iïeen. 80elc&e ttoee
bterbeöeelen ofte bonnen r.ocö isn Bupöigen öagen alfoo göeneemt ettbe
gebleben 3tjn.
«ι·* »«. h ^et-betbebaau tenbien iöben/gelgrïi Bet ootS mebe ïiotiJig / flf}e*
6fj CCDetiaemt 'tWoihuys Vierendeel, fgniiaembeictegen Bebbenbe naer.f}ei
Wol huys.'ttoelcfi ösnneri Bet begrijp bairbien moet gelegben Dtb&en/
woihuys Saelc6fjup0 gcfïiijöten gebot» getoiefï ïö/ tof beBuIp banbe «©lapecte/
was. oinme δε Wallt bugemeenliflien in gtoote iüst&en gepac&t enbe ban
pegelira niet fonnen gefjerberifjt teei ben/ alDaer te leggen enbe te betoa*
ren/ geitjéfe notö ten oefen'tijbert na gBeöcelte ban S, Barbaren φβ(ί*
Öüpoy enbe anbere meer pSaeiienöebjiiPt&ttojet&en. iBaer toaer om*
t teut ofte op toat plaetfe §ei seifoe macb gejïaen tjebben / toeetmen nitt
fe&erlicaen/ gemertSt 'ifeibe lange beranbtrt efi bergaen ίβ.Φβη men
bêüHit bat ban ou&entjjbi/ omtrent ter plactfebaer nu fjet Faiijde Ba-
gijnhof ftaet/ geftaen Beeft ten gioote fteeneitlLoobtie ofte f^fltfeöupö/
Bet rjoeitne mogeücBen |jct Woihuys getoeeft té/ ten upftcgte banben ge*
macbeSuöen opftacö Ore slöaer uptoeg ^§>ta&tiS ©eit-grarbte göetueeft
«sboii bau té· <©iiöer bit 25on bias mebe begrepen/ 'Bet ά&οη tboelcfe men mt Se-
sevenhuy- venhuyfen noemt/ enbe boenmeeftoiibetimmerttija.d/foo ten opftcgte
ftn. banbeilupftnge enbe ^of biemen noembe Oer$upi8 banbe Comman-
duyr, aentomeiibebe Paftorye ban s. Pieters HercSe ι ben Hof banbe
saiomens ƒaitöe 25agpen/tnbe ten laetfïen be ^upfmge enbe ^of geuoetnt Sa-
toaet'ese» lomons Tempel, bantoegBeti bit lleerlitBe enbe nptgenomen Bibiïo-
theecqueoftBoeck-Camer.befiaenbe in beel gefeöieben 25oecBen ban
taaetomme toerfcöep&en 'J* acultepten enbe taeteufcOappen. «Bite albaer ban B.Phi-
aifoagöe» ups üan Leyden, göetueeji 3gnDe ©oetoc? inöe &ttfttlit£.t fiecBten/
HBiint. Canoniek tot Vtrichr, Bier tot Leyden enbe tllben Hage, OOtB bej8 Bif-
fchops Vicarius, boo? eeutöuB opgertciJt enfie gefricgtct tofljS/ omme
gebiuptHt te toerben bp alle be gene bie boo; gebzetfi ban mibbelen Baec
^ttibten niet en tonben bo|beren enbe ten eptiöe biengen/ gemercfit bat
tot öten ttjben be 25oit6en in grooter enbe meetber tuaerbe maeren aljs
öte totonfen ttjöenbaeljgn/ obermttjS batmen boen gfieen gBeb|utiite/
(toantbe 5©|U£&-bonfiöoen nocB niet beSent en laag/ namaelöeerfl ge*
bonben snnbe omtrent oen jaere 1440.) bp een eerlitB enbe berfian^
bitf) ©urgtr ber^>tabfban ï^aerlem/ genoemt LaurensCofter, gBe#
igefimen baer ban tnt lange tefen macö in beffelfö Hauren-crants inben
^aecei6i8,nptgegeüinbpben<©eleeïöenD· Petrus Scriycrius, maee
-ocr page 61-
m ^tabt Hepbeii.                    'i%
niet afë gtfcgjeben 2Boecfien paböe/ De toeicBegcoote moiptetvenbe toecï
geltiS coften. ©elcBe Bibhotheecquealgnotgtn toefen gfjetoeeft foube
jgn/ omme tenDtenfteban getgemeene befte geb?upcBt te toerDcn/ m-
Dien fukje niet ban eentgije niet alten grooten genegentïjept totte <©ge*
ieengept etsfifi üoojtplanttnge Der felber gegaötgebbenbe/ niet en toa»
ren üeiÖUiDett getoeeft mette-toecönenringe/ en&e birDttpficringe Des
felUer s?oei!ien. ^ettDeic&etnöettoa*cueptgrootelg£jcteb«tIagen tui
3©8ic&e Deiöe laietbeDeel ofte 25on bant Wolhuvs, fijn btgtn nam
optenBlauwenfteenDoo|tmiDDenbanbe25|eDe-ilj:ate totte ï©eberf-
blugge/ban&aerDoojt mtDDenban't ^teenfcgupi tot De jSonnenb^ug*
ge/ enDe ban Daer Dooit miDDen banbe Conings wt§/ enDe s. Pieters
Sterckfiegen opten Blauwenfteen.
i|tt laetfïe OieröeDeel toaggenoemt'tvieyfhuys Vierendeel, naer ©tetae
getvieyshuys, ttoek&tntbegrgp banDtenöéeft gelegen/ omtrent De Bi>eoeei«.
ïlupiuigoe oaer nu ben tooDen Leeuw uptganggt/ niet betre banben
Blauwen neen. jBaec is te toeten/ Dat ggelgcijertogsS onDer 'tbooj*
gaenöe DecDe bierDebeel ootftbegrepen boa» Sevenhuyien.oat infgelgcp
onDec Dit ©ierenDeel qqcb begrepen ijs ggetoeeft/ 'tüSon'töjetórnien
BapDen noemt/ Over 'tHof, ten opftcpteban't i|of banöe ouöe Graven «SBmrban
ban foliant/ gelegengebbenbe tufltgett De Hertfigraft aenöe «©elifijDe/ Svaeerto„r4
enDe öe i&apegcaft aenDe ï©efi3ijDe (ïretisenDe upten Kupoen ban pet ammmt.
üetcttgof/ jiioojtüjaert^ / tot uiöe ©oioetf-gtaft/ boen uiefenDe een
igplatit/aen allen 5göeniïtetttjaterenafgefchep0eiv tentoelcfeen epnöe tsamiME
te boeten té/ Dat Doen De ïiertBgraft/ De Uielche mitfï tjet boutoen ban Set «öoo?
't €ljooi üan s. Pieters Heecüe/ (ttoelt&men gout gefcötet te toefen -in* ??**,*·
ben iaece 1339. of baec omttent;Jaijeflopt i0. Jfóaetoot&öatupt De ^«i, siJgï
Sercagraft ten «©ofien/ een graft Dtuerg tonggg get ïtercligof ioopen* bomis»
De toasV tot tnDe Dontfiere graft/ te toeten Die uptten ^.upöen tornt upt
DeouDe19efï/ enDe $oo2ttoaertj$ aenloopenDeonberbezetene banDe
Faiijde Bagijnen, mitfgaDerjs De gupfen aenDe ISMMDe bant ïtertBs
goftottnüeBolDerfgraft: in bouggen Dat get ttoee berfcgepDen/ enDe
bpfonDere CplanDen geboeefljgn/ niet alleen 'tgevangenhuys, genoemr
Sgravenfteyn, maet odck 'tboojfegjeben i^of banDe «©raben ban J|oU
lant/ naebergantbe ï^upfuiglje banDe peeren ban Lockhorftgöeüjetfl
gebbenDe/ enDe epntelic&en binnen toepnitg 3|aren Dei toaertg ain feben
enbettointicg berftfjepben gupfen betöeelt enDegijetimmertijS. 3>n
toelcöen l^of men fept/ enDe onttogfelicBen gout/ Dat gljeöojen fouDe
39« Conintfl Willem De 18. Grave ban ï^eifant/ enDe tnDe S. Pieters
ïtert&egeDooatsgnbe/ tot betmeecDetuige banben dienft Godes (foo*
menttteooennoemDe) De Utertse öefcgontHen foube gebben/ met git
googe mtm cterltCBen gemaetfet toefenDe ban 'Coetfieentban totküm
örftienDie tegentoooiDitpigcfe boo| get fiaetgups fiaet/ Die De beibp
saöwe De iaet|tcbilegertngebeE>taDtbertelt/ een ilutS ofte qfytïsme
%S* wwWminbittoooinotmte
ï|ofgebo|en/ (gelgtfeeemggeDat
üesmoeöeneiiDe Benoetgfaembooi fewfiec goubenbe |p)Den #oon ba»
-ocr page 62-
32             €ttftt bf ü baatte öeftinnümge
oTiiiiiiiifc oefen Roomfchen Coninti/ genoemt Fioris sebgfbe/ öe toelcBe ttatt
liiueui "ft (θ"0 ©abei'0 öoot be 19. Grave ban foliant toerbe. banbe toelcBe Siet:
craefFioris rmetmeerbet enöebieeber berïjaeltfal tijeröén. tot een befïupt gtecbp
iefie'm b°«8Énöe/goe berre tjembitlaetiietoieröeDeel berftmnte/ te toeten
ioïw, öanDe 25laeutoen Jïeen langs be2diibe!ïtaet tot g>. Anthonis brugge,
banbaerbooj föapenburtg totbe üieutoebjisgge/ banbaeïbcoitmib*
öen banbe Com'ngstoerl) enbebepbebe IiercH|ïegen toebeeonune οψ
tenblautoenfieen,
©001 enbe aleet befe .gstibe albtijS in bier bierbe beelen betbeeli toaö/
ftögtit bat ben naem enbe 'igeöjuptö ban 25ucgecmet(leren onbtftent
of ongebjuptat giboeefi 10/ enbe bat be ^tabt te biet tgöen alleen gê*
.regeert boecoe.bp ben ^iijout etiDê acfjt .êcDepenen/ ggelgcfimen fien
tan uptt ε f>jtfeüeaten De* üoo|feö?ei)en «èteöe/tiErïefnt üp jp. j®. Wil-
lem Gravebail Henegouwen, ban Hoüandt, ban Zeelandt, enbe ?|eit
ban Vriefljiic, gebpnaemtöe Goede, ban Date anno-xüjCcndevj. in
jBepeiiöage/ enbe ui een tboeeöe bpbenfelben <esratoe gegeben inden
ï|age bes ^èonnenbatöö in oertienabenöe int %m ons peeren 131?,
tngoubenbe onber anberefl'tnaeïbolgenbe pointe; Soo wat by dien acht
Schepenen, ende by den Rechter gekeurt, ende ghernaeckt worde„ ten
oorbaer, ende ten yorderinge der Poorte voorfchreven.daf fal gelooves
wefen, ende vaft gehouden worden, van ons en vanelcken man, Ifyitz
imie ftet göp claeruc&en-bat ban geen anbete töegeeröets geümtö gjje*
nmtht mu/ als bancï &φαΜ enbe boenenen» ©e touilcBt upt
«gamitee tracgtbanbe'booinoemöei^bitegieninDen^iaeMJfiS Cenbe %j, ges
bt «géting öeurt enbe geo?öonneert Jjebben/ Dat be ïJosjttcg oec j>teög Leyden,
ijanöe Bur. fouben nebben bier Raetfmannen, tii elc&en btetöebeeji een / m baeïtöê
%Sm fcenèffens <f>e8oiit enbe &tiiepeiien gefaraentücBen be opfïcifts/ foige/
Men ijeefr. enbe tapen txfrt M®* mim beftieren enbe leptwtn
\ «©mmebintoeergtertgöen enbe.tutteufe«S,efiï teöeïiibtn/.Befeïn
iè goet gcarot/ öe feiteesiiöe ïie«t*$f iesüusiti naaüm/ VfjratttNm
Dejen 3n|)out:
Voort foo zeilen die Poorte hebbers vier Raedtfmati-
nen3 in elcken vierendeel cenen. Ende zo welene tij?,
de Schepenen vernuwet worden, 200 zeilen de ©ude
Raedtfmannen, ende elck in zijn Vierendeel r ende de
Poorters vanden Vierendeel, ende Raetiman3 kiefen alle
Iaeren3 'tenden de maent, dat de Schepenen ghecoren
fijn, ende op wie de oude Raetfmanne niette meeren-
hoop vande Poorters over een dragen endckkfen3 die
fal Raetfman wefen, ende fo wie daer toe vercoren wert,
ende
-ocr page 63-
éndc hem des verweerde3 die verbeurde tien pont endc
zijn Poort-recht.
;©en 2S?tef baet bitupfgetrot8ejiiis/ inneDonbenbe tiocö beriep*
ben an&erepoincien enbe Beuren: en is bp benjbtöout enbe jMfiepenen/
eïcö tnetftaer epgen^egcl/ enöebp De öaetfmannen mette #oo|tetjs
enbe Des <©iabre EepbenS ^egel gcfesdt/ inbeti Saete 13 j 1. op éint
3ii!i025apiijÏÊnBatS.
IBelcSe ïieure baer «aer tuben 3jaere 1386. bp ^attotb Albert van'
Beyeren, <©rabebaoï|flIlanbt/ett. getonftrmeert enbe gesppjobetrt
I'S/, bolgenttt 5911 ^Jtbüegte/ baer aan aenbe <i>tabt ILtpöen gegeöen,
€:o|Djecöt opien 15, DaifMn 3hkio fat 3aes ij8ó. ^aecbanötee
naer/ «οίβ tot geiegen plaerfe 5a! b?eeöfï gefpioorbeu toerben.
I9aer upt taacEfcl)6niirIitn bint&r / toamteertjet g&eb}uptft ban
be bier 23urgertneefbrén ofte JSaetfitiamier. binnen Leyden aetigeban»
gen enbe begonnen js/enDê tot berfliïipbigöenDagfje tos cnberijouöen
toert. -CotbJaifpöetibatBenbreeden Raet3beftaendein Vroetfchap-
pen endc Veertigen aengsbangen tnbebegonnen is/ fal fner tiaer in Ejet
beibebeel banbefe 25efcöjrji3tngDe int laiigije bciijaeit tuerben/ ais top
banüe jSegeeringe befer Jitebe fuileii fetoben enise berfiaïen. jBaec m
boojenbealeer top een beflttpt maecnen banbe üerDeelinge oefer &tt-- b^af*
be/ enöe tomen tètre eetfte nersrootingBe Der (eiber, en Dient fticc niet tumt&vt
met '.flfiftoggfjén üooj bpgbegaeii/Degerecljtirijept banDen Blauwen ban Dm
fieen, bati outs cm&er De 2So?gerpe/ ais pet fonberitngs / enbe bp ma» %'e"wen-
nier ban facetten/ beo? toat öep!iti# gDs&ouoen/ niet aüeen ten op* ■
fttljte banbe Criminele Sufittien/ öte metten ftoaerbe ofte anöerS ge*
iaën toerbe/ be toelcae baer plachten enbe moeiten gefcfiieben/ acjjter *
bolgenbefeecnere oube fïnbilegten/ enbe gebupit beeft ten trjben toe ais -
$attotÖ Pfiiiippusvan BorgondienöefelLanDen regeerbe/ be toelrnebe
SSttrgermeefteren enbe öegeerbers befer ^>tebe (bie tot ftjn berfoecli be
gebangenf ff? genoemt'sGravcnfteen, bit Beel berbaüen toas/ toeberom
beben repareren enbe op boutoen/ tot to$en enbe lafien befer Jbtebe/)
bpfeef&ere idiibiïegiegegebeninben 3atrei464. opttn2 3.S8p|i'Us/
toeg&eiaten enbe bergünt geeft,/ gaere mtf babtgen/ be ujelche atnbei ι lij*
begefïraft toierben/ opt 'sGravenfteen te mogen erecuteren/ gSjeigcfe
tfelöe norfi finpöen ten bage gebaen enbe onberl)ouben toert. ï|et at»
£ojö ofte #|tbilegie is ban Defen gnbout:
. ae^teben ban Hggreaiie/ op feetnerarcoojt tuflteenbie banben fia*
fe *nöeöe ^taöt Leyden/aengaenbe be reparatieban'tgibangejiis/
ïcaec tune önber anberen getonbitiORetri tS:
j Dat'.dert Bailliu vanRhijnlandt endede Schout van
Leyden, alle haere gevangens, daer inne Tullen ft ellen
ende wederoiö uythaelen3 na haergheliefte, betalende
<S?'                                             den
-ocr page 64-
34          Cetaé^eeïöanöeöefc^nbtnse
den Stockhouder, voor elcke gevanghen, civilick gelei
vert zes grooten 'sdaechs, ende vanden genen diecrimi-
nelick gelevert wort, ende te water ende Broode fitten
twee grooten'sdaechs. Dat voorts den genen diemen
metten Swaerde executeert, twelck te gefchieden plach
opten Blauwen fteen, voortaen opte plaetfe vande ghe~
vangenilTe zullen gerecht worden»
Jlaeï ooc6 enöe fonoetltngije/ öflo? Dien mm§ttm$t ban allen
23o|geren en #oojteten Da« fjtelt/ alg atoaet beröonöm efi DetBnotöt/
taant of teel te me i&/ öat aiïe fiooEtetss/üoigenoe öe otiüe üeure/nieu*
taecu ontfasigen/ ηοφ aengjjenomer. motöten uitröen/ Dan in of toooi
SetöaeiDupsV faoen κιοφί metnant fijn fiïoojt-tetijt gugt teeroen
ban opteti Blauwen fteen, eiiDe Dat met onOêtijout toanDe tjoigenöe fo*
lemnitepien/ be todthe iet omtrent 40. 3aerê» geleDen/ ijerjlaet anno.
ï <S 14· toe tn't gebmptn gsöjgeft enöe gebieöen Rebben. <£nöe Die tearen
fcefe üolgeribe:
Indien een Β urgher ende Poorter van Leyden mee fchulden be^
opwatwiiférwaertj ende alle fijne goederen, foo roerende ende onroerende, by
derEstSdeS recnC"vorderinge ende volgende den loop vande Vierfchare, uy tghe-
ontpoortert wonnen ende vercocht waren, fo en hadmen geen recht op fijn per-
wicidsn,. faon, fo lange hy Poorter was, het welck hem eerft ende alvoren be-
nomen moftwefen, ende genoemt werden Ontpoorteren* Om waer toe
te geraecken, fomoeft de fchuldenaer van weghen fijnen fchulteyC,
fcher, ofte fijnen Taelman, ofte volmachtichde eeni-echtelicke weet
gedaenzijn, dat hy hem panden wilde aen fijn Poort-recht*, 'twelck
gedaen zijnde, ginck den Taelman, mette Schout, twee Schepenen»
ende den Clercq (daer roe alvoren verfocht zijnde) opten Blauwen
fteen, aldaer gecomen zijnde, feyde de Taelman, hebbende 'tbewits
van fijn achtètwefen in fijn handt, met ongedeckten hoofde , Heer
Schout, ick als gemachticht van N. mijnMeefter, verfouckhier te
panden N. fijn naem noemende, aen zijn Poortrecht, om daer aen
te verhaelen een fomme van N. die hy aen hem ten achteren is, vol-
gende 'tbewijs 'twelck ick hier in handen hebbe, (twelck den Tael·?
man wat naerder uytdruckte, of het vonnilïe ofte bezegeltheyt was)
ende verfoeck dat de felfde pandinge mach werden gefchat, ende fet-
tede de Schout mi tfdien het ondetfte van zijne Roede, die hy vol-
gende fekere Privilegie defer Stede daer van zijnde, gegeven by Phi-
lips
-ocr page 65-
öer^tabtHepöm.                   35
iips Hartoge van Borgondien, ende Grave van Hollant, den 24. dach
in lulio inden Iaere 1434. mette volgende woorden:
Eerfifio fdonfe SchoutVan Lejdeti, die indertrjtVeeftn fd, Voortaen
dragen een ^oede in fijnre handtjn teyckgn >an tynniffen
, g?lijc\ onfe Schut
Van 2)elft doet, &c.
in zijn rechïerhant moeit dragen, opten Blauwen-
fteen, Segghende teghens den outften teghenwoordich zijnde Sche-
pen , Heer Schepen, fchat de Pandinghs , gaf de feire ter antwoor-
de, de Schout voor fijn boeten twee Schellinghen alles den vier-
den pennirigh beter. Vraechde vorderden Taelraan,Heer Schout,
hoelangefaldePandinghertaen, ende de Schout teghen den twee-
den ofte jonghften Schepen, totvonniiievermaenthebber.de , wees
die tötoveidwerfnachtvantwelckdeSchuldenaer , deur den Tael-
tnatv, byeen vande Roedraghers verwitticht zijnde, endede Pan-
dinghe,den tijt by de Keuren voorgheftek volftaen zijnde> indien van
Wegen de gepande geen pantkeeringe en werde ghedaen, twelck hem
vryilont,ende daer op partijen dickwijlen werden ghewefen, aen een
Jcenninghe drough den Taelman de pandinghe- den Schout in open-
bare Vierfchare op,om die te naeften , ofte hem te goede te fcheldenj
daer op den Schout twee malen ("rekken op een byfonderen recht-
dach aen eenvolghende) mocht nemen fijn dwerfnacht, maerden
derden volgenden Rechtdage weder de pandinge opgedragen zijnde,
moeft de Schout, of de pandinge aen hem nemen, ende dien pander,
te weten de Schuit-eyiicher, fijn achterwefen niette koften vande
■executie voldoen»in weltken ghevalle het recht vanden pander quam
aenden Schout, ende by hem met fijn boeten van twee Schellinghen,
ftec de kofien vande executie ende den vierdenpenmnckbeter,aendfi
Schuldenaer mocht werden innegevordert s of de ièive den pander te
goede fchelden, om fij'n recht te moghen vorderen. Hoet fy, de ghe-
pande moeft daer van wettelijcken werden verwitticht, indien de ge-
pande fijnTchiüteyiïcher van alles, te weten de hooft- iomme , de ko-
fte",ende den vierden penninck beter, indienle den pander begeerde
te eyiïchen (twelck wel in fijn vermogen ftoiK,raaer niet ièer eerlick .
gehQuden weit, ende onder eerlijcke vrome luyden niet veel gebruyet
^n werde_) niet en betaelde , werde naer verloop vanden tijt, tot fulex 0p wat wij.
J beuren vooigefteh,gevordeit tot ontpoorteringe,indefer vou- Ïe*™nu*l
0 > weten, dat den Schout met twee Schepenen ende den Clércq, aen om-
ten verioecke ende metten Taelman, weder ginghen opten Blauwen ££»«
E 2,                              fteen,
-ocr page 66-
3*            €ettte tsttl banbe ötftffêijfcitise
fteen, alwaer zijnde, vermaendejde Taelmanals vooren,Heer Schout;
ick gemachticht van N. hebbe N. ghepandt aen fijn Poort recht, orn
yoldoeninghe van fijn achterwefen, de pandinghe is mijn te goede
ghefchouden , mijn meefter blijft onvoldaen, ick verfoucke dat N.
inet onderhout van alle folemniteyten,t<mach werden ontpoortert, op
dat mijn meefter jeghens hem mach voortvaren, als recht is ( by hem
in handen hebbende, niet alleen d'aete van pandinge, maer 'tbeicheyt
dat hem de ielfde te goede ghefchouden was ) den Schout fijn roede,
als voren , wedecomme gheftelt hebbende opten Blauwen fteen., ver-
maende den eerften ofte outften Schepen vonnüTe, wat in defen vor-
der diende ghedaen. de welcke gefeyt hebbende , dat debefchuldich-
de Poorter alfnoch uytgeroepen foude werden, offer yemant foude
moghen wefen, die voor hem ibude willen Borghe blijven ende ver-
antwoordeiijtwelck gelèyt zijndewerde door een Roedragher uytge-
roepen , ifler yemandt die voor N. Poorter defer ftede die aen fijn
poort-recht is ghepant als noch Borghe worden, ofte voor hemin-
ftaen wil,die kome hier voort, ende ipreke. ende naer uyt-roepinghe
van eenwerf, tweewerf, derdewerf, ende vierdewerf over recht, ver-
maende den Schout den tweeden Schepen, om 'tvonnifle de welcke
formele in effec1:efprack,defe woorden, naerdemael jegens N. onfenPoor-
J^tiu'yckt" ter, tot noch toe wettelicken ,ende volghende de keuren,isgheproce-
weiden in- deert,ende hy evenwel in ghebreke van betalinghe is gebleven, ende
.wingh'e,',r" dat niemant voorts en komt die voor hem wilt verantwoorden,inne-
ftaen, ende Borge worden, foo worden hem mkfdeiên wederfêyt alle
fijne gerechticheden ende Privilegien,die hem als Poorter defer ftede
toe quamen , om jeghens hem int vorder voorts ghevaren te werden,
als het recht vermach, twelck fulex ghedaen, ende deur den pander
daer van acÏe ghenomen zijnde , mocht hy den ontpoorterden doen
vangen, brengen,ende houden opte gemeene gevangenilïèjfoo langhe
0^"e"cont" tot dat hy betaelt was. Doch alvoren hy aldaei ghebracht werde, lbo
"BorghhCb ' WaS ^εη ^cnout gehouden, den felfden drie malen te le\den om den
geleyr wer- Blauwen- fteen, ende telcken reyfe te vraghen, offer yemant waer, die
Sen fonder den felfden verborghen wilde ? ende niemant voort komende, Werdc
"ad om voort naer de gevanckeniflè gheleyt.
den Elan
wen. fteen
gheleyt te
«®eboo| Vitt&ailb? pjoccöurtn öantieoritgoo^ettrige berlSurgewit/
lërS " ten episDe öÖ^Dt ö?bö«iöe / fal Μ tot ten &m öe i««W bp mow
gIJtn/
-ocr page 67-
«δω/ RoecnöiopttJaitogfebatmênüanbuöêtitgiiiii/ Ds^timitteïc
©tetftftare binnen öefet fteöt/ glacö tefpatinen (of te bannen )gi)e!0c&
ic& ifeiötge uvt feftcrc cefrl)|sfte/ gefrfjpixn öpiss fcatu ban mijn <8om
lan ban Hout göecoptsm öebbe/imieijouDeniie ig0?neöter boiröt.
Vanouts placht de Vierfchare in Criminele faecken,
aldus ghefpannen ( of ghebannen) te werden, by
den Schout die hier de iprekende perfoon is.
1.  Ick vraech u een Vonniiïc N. (noemende een vande Schepe-. „ ·ίρ,)!ίε
i                            .                    *                                                  t        *        WIJ IC V*in
nen_) of ick alfoo goets tijts ben gaen liften voor den Middach , dat outs de cn"-
ick recht mach doen > van mijns ghenadighen Heeren weghen van- .fthare'gh'ci"
den hoogften recht, van doode,van moort van mans Lijf,ende voorts ipannen
van al dat vanden hoochften rechte te doen is ? Schepen antwoort ick *
wijs voor recht dat ghy Heer Schout goets tijts zijt gaen fitten ^voor
den Sec. verhalende alle de voorgaende woorden.
2.   Ick vraech u een Vsnniilè N. of ick de Bancke alfoo beièt
hebbe met Schepenen , dat ick recht mach doen van mijns genadigen
Heeren weghen, vanden hoochften ? Schepen ick wijs voor recht dat
ghy de Bancke,&c
                                                           >
3.   Ick vraech π een Vonnifle N. of ick 'treek vertooch met
Vonnifle, met achtinghe, met beraede, of met eenigherley faken tot
de Sonnen haren hoochften ghedaen hadde dattet mijn G. Heeren
aen fijn hoochfte recht niet deerenen fal ? Schepen ick wijs voor - ;'
rechtjdat ghy 'trecht verrreckt mie Vonnifle, &c.
4.   Ick vraech een Vonniffe N. of ick de ghene die ick op huyden
een dach geieyt hebbe, allo goets tijts hebbe doen dagen dat ickie van ,
mijns G. H. weghen te recht aenipieken mach , vanden hoochften
recht, hier worde nu de Citatie ghelefen. Ende 'tfelvighe ghedaen
fijndefprack de Schepen, Ickwijs voor recht dat ghy de gene die op ,
huyden,&c.
S.· Ick vraech u een Vonnifle N. of de doode alfoo befien is , van
Schepen5 ^at Het kennelick is dat hy van Mans hande ende quetfinge
geltorven is ? Schepen ick wijs voor recht dat de doodeAc.
1 *c^Yrae^ueen VonniireN. ofdedoodehant afghewonnen
jsals recht is, Schepen ick wijs voor recht dat de doode hantj&c.
E 3          "                  7. Ick              Ι
-ocr page 68-
3$             €«öe öeel iranöe öeMmjöinse
7.   Ick vraech u een Vonniflè N. of kk mitter hant recht doem
mach gelijck of de doode hier tegenwooidich waer , ick fegghe dat
ickt wel doen fnach»toon ick de hant als recht is ? Schepen ick wijs
voor recht dat ghy mitter doode hant recht moocht doen ghelijck of
de doode hier tegenwooidich waer toont ghy de hant als recht is.
8.    Ick vraechu een "Vonniflè'N. waer ick fchuldich ben cle hant
te togen ? Schepen ick wijs voor recht dat ghy Heer Schout fchuldich
zijt de Lint te töghen hier in gebannen V-ierfchare. Hier toochde de
Schout de hant ende 'tfelfde gedaen wefende ièydehy.
9.    Ick vraech u een Vonniflè N. of ick de hant getoocht hebbe
ais recht is? Schepen ick wijs voor recht dat ghy de hant, &c.
1 o. ick vraech u een Vonniflè N. of ick de hant op hemelen
rnach,ende weder voort halen mijns G. H. recht daer mede te bewa-
ren oficx te doen haddcende fegge d#t ickt wel doen mach alfo alft
recht is ? Schepen ick wijs voor recht dat ghy Heer Schout»&c.
11.   Ick vraech u een Vonniflè N. Hoe ick met recht fchuldich
ben voort te varen, mit'clagelicke woorden of mit wapen ruft, ende
fegge dat ick fchuldich ben voort te varen met clagelicke woorden,
ibnder wapen ruft? Schepen ick wijs voor recht dat ghy Heer Schout
fchuldich zijt voort te varen met clagelicke3 &c.
12.   Ick vraech u een Vonnis N. noem ick den ddodcn ende den
levende in mijne claghe dat ick van mijns G.H. weghen daer mede
volftaen mach in mijn recht? Schepen ick wijs voonechr, dat foo
ghy Heer Schout den doode ende levende in dijne claghe noemt,
dat ghy Heer Schout van, &c. Soo claghe ick hier over een N.
( Hiernoemdehyde hant-dadighe ) endeiegghe hemaen dathyN.
( Hier noemde hy den dooden ) ghedoot,ghcmoort,ende ter mouwe
ghevreemt heefc,ende die ondaet felver namelick metter hant gedaen
heeft, in mijns ghenadighen Heeren Landen van Hollant, binnen
den Bailliufchap van Rijnlant, ende binnen der Stede van Leyden*
ende iègghe dat hy daer aen verbeurt heeft fijn lijffende fijn goet,
ende woude hy daer tegens leggen> daer woude ick van mijns G. H.
meer toe feggen.
13.   Ende ick vraech dar Vonnis wat ick hebben fal voor mijn
clage? Schepen ick wijs voor recht dat ghy Heer Schout hebben fulc
vooru clage, dat ghy den hant-dadigenfuk mogen eyflehen vanden
hoochiren recht van fijn lijf en van Cip goer,
Soo
-ocr page 69-
Öef#ta&tEe$sm»                 ;_l9
So eyffche ickhier van mij ns G. H. wegen inde Vierfchaer van-
den hoochften recht van fijn lijf, en van fijn goet N. of hoe hy ghe-
noemtmacn' wefenby fijnen Kerftelicken naem of toenaem, een-
werf, anderwerf, derdewerf over recht, ende fegghe hem aen dat
hy gedoor, gemoort, ende ter mouwe gevreemt heeft N. en die ött-
daet felver namentlicken metter hant gèdaen heeftin mijns G. Hee-
ren Landen Van ïiollant, binnen den Baiiliufchap van Rhijnlandt,
ende binnen der Stede van Leyden, ende fegghe dat hy daeraen ver-
beurt heeft fijn Lijf ende fijn Goet, woude hy daer yet tegens feg-
gen., hy en hadde de ondaet felver namentlicken metter handt ghe-
daen, ende daer aen verbeurt heeft fijn Lijf ende goer, daer woude ie
van mijns G. Heeren wegen meer toe feggen.
14.- Ende vraech u een Vonnis N· of ick hem wel geeyicht heb-
be als recht is? Schepen ick wijs voor recht dat ghy Heer Schout
hem wel geeyfcht hebt als recht is.
1 $. Ick vraech u een Vonnis N. ende {egge cornt hy niet voort
metten eyllche binnen ftaende Vierfchare^ls recht is, dat_ hy beval-
len is van fijn Lijf ende van fijn goet? Schepen ick wijs voorrecht
dat comt hy niet voort, &c.
1f. Ick vraechu een Vonnis N. hoe'icfc fchuldich ben daer me-
de voort te varen, ende fegge met breek ende met brande ende Bal-
linck te leggen! Schepen ick wijs voor recht dat gby Heer Schout
daer mede ichuldich fijt voort te varen, met breek ende mer brandt
ende Ballinck, te leggen.
17. ick vraech ueenVonnUTeH. hoe langhe dat ick hem fchul-
dich ben BaUiuck te leggen, ende fegge hondeit Ia eren ende 'eerren-
dach op fijn Lijf? Schepen ick wijs voor recht dat ghy hem fchul-
dich fijt Ballinck te leggen höndett Iaer ende een dach op fijn Lijf.
iS. Ick vraech u een VonniffëN. hoe lange ende hoc brect, hoe
wijde ende hoe zijde, ende fegge alfoo lange ende alfoo breet, ende
alïo wijde ende zijde ais mijns genadigen Heeren palen vandé Graef-
lickheyt van Hollandt ftrecken > Schepen ick wijs voor recht alfoo
lang> ende &c.
1?·> Ick vraech u een Vonnis N. of ick hem rechte voort Ballinc
teggenfai J 0fbeyden went de Sonne haer hoochfte ghedaen heeft
vanden dage; Sehepen ick wijs voor recht dat ghy Heer Schout bey*
dentuttwent.de Sonne haer hoochfte gedaen heeft vanden daghe.
Hier
-ocr page 70-
40            €tx$t btü üanbe öêfcï}?öijfog«
Hier verbeyt de Schout tot dat de Clock over twaelven is, ende daet
naer feyt hy, foo nu de Clocke twaelf gheflagen is begeer ick dat
twee Schepenen keuven fullen of de Sonnerhoochfte gedacn heeft
vanden dage.
zo. Ende vrageuN. ende N. een Vonniife of de Sonne, &c.
Hier gingen twee Schepenen uyter Vierfchare ende fagen naer de
Sonne, ende wederommc comendcSeyden wywijfen voor recht dat
de Sonne het hoöchite gedaen heefc vande dage. ''
Soo legge ick nu van mijns G.H. wegen BallingMant N> öfhoe
hygenaemt machwefenbyfijnKerftelickenaem» of toenaem, hon-
dèrt jaren ende eenen dagh op fijn lijf, alioo lange ende breedt, alfoo.
wijde ende fijde, als mijns G. H. palen vande Graeflicheyc van Hol-
lam fkecken, ende gebiede alle Bailliuwen ende Baillius-Boden alle
Schouts ende Schouten- Boden, ende alle Officieren waer dat iy hem
connenbecomen5dat fy hem heften ende houden ende in mijns G.H.
iloten brengen, Ick gebiede allen wqlboren Luyden ende allen Huyf-
luyden by der hoochfter boeten waer fijs vermaent worden dat fy
hem helpen heften en houden ende in mijns G. H. iloten brengen,
lek gebiede dut niemant defen voorfchrevcn Ballinck en «neet noch
maeljen put noch en pael,en fcheep noch en ftreeck, en huyfe noch
enhove by der hoochfter boeten.
ai. Icfc vraegh u een VönniiTe N· of ick hem Ballincx-Iant ge-
leythrbbe als recht is; Schepen ick wijs voor recht «Jat ghy Heer
Schout hem Ballincslant,&c.
iz. Ick vraegh u een VönniiTe N. foo ick anders niemant ghe-
daecht en hebbe vanden hoochften rechte dan defen voorgaenden
per (bon, of ick opftaen mach ende uyt der Vierfchare gaen fonder.
mijns G. H· recht daer van vermindert te wefen? Schepen ick wijs
voor recht dat ghy Heer Schout foo ghy anders niemant,&c.
mt aibue int lange feeiBattt fjebbenbe/ foo fuUgti top boo^n en*
btltoineutot
^'eerSe Bicgiooitr.ge*
^« βΕξτΐφιίφερί kjimöen 25ïautaeti-jlgcti/ etc enbe be beftnitibta*
flebanö«ti«fie bePDP/ &*8in cnüe ben aettoanaB öefer Sxêtetm
epnoe geb?acf)t jjebbeübe/ foo ïaet ons nu tomen tot be eerfte öeraroo*
tinge/ eab? ten eecjien mwttkw omusaiwöenenbeiSeseeröeri»
WfCï
-ocr page 71-
üefec ^te&e betoeecBtsetoojöen $gn Defelbe ^tebt tipt ie feiten/ eiiöe ie
bemuerDeren- ®^n alle rebenen Diemen f ouöe mogen beDencfien enöe
behalen/ omitBt mp Defe toe! De alDerfeïierfie enDe bonDitBüe/ te toe .
ten/ Det planten/ queeeften/ enDe beginnen banDe ouöe aeptfege ©ja* ,J^eSs
pene/setoelcle/gelgcfieenigeouöe25urgeciïöefer.êteDebooj toaer* Ε00$ί'
geptgouDen/algtec binnen Der ^>teDegeeomen i& enbegebiatgttoer' bijc oefes
Be ban berftgepöen ©ïamingen/ 25ojgereu enöe gntooonberen g0e* $»«**»
toieefi jgnöe banöe fiaöt f^en/ De toeltïie öooj ^nlantfcgetSoiloggeti
berjaetgt enöe berDjeben isefenDe/ Bare toeonlttgge namen binnen De*
ter Metst/ Die banöe ©egeecberu goebelicfi enöe b|ienöel!cn ontfanaew
fnöe geDetbewDtjgn: De felbe befoigtnöe met alle Bet gene Dat tot 'töe*
ÖtaneiienDeboajigantÊ banöe felbe geringe neobitg mocgte toefen-
Cnbegebben tot Dien epnDeDe©o!öer0 (een nooöscö göebolcg banöe
^aperie) plaetfe gegeben / enDe ggeojDonneett te tooonen/ op De e erfïe
Sracgtnaeft De 25ieDeftraet / ban De toeltEe De felbe fonDec ttogfel Den
caern (Die fp ηοφ ten BupDtgBen Dage ïjeeft/ enDe mogelgtu altgtg öe«»
Bouöenfal) banöe ©olDeoS-graft ggeurtggen geeft. JBaet haecDitH-
tse felbe ^taDtDoo? Den aentoag enDe toeloop banDemenfcI)enteHlepn
biel/enDe alle DeiutooonDerai ban bequame enDenooteiitfie toootungen-
niet fconöen betfien enDe ggeöient toeröen/ foo Rebben De iSegeerDer0
tiootfa&elteisen moetenrefolberen enöe beflupten op 'ttiergrooten Defec
^teDe/ 'iüaelcfe met ύαριύφ beften entte moepten te Doen to&g I alleen
grataenöe een VogDe ©efï-grarbt upt öen οκ&εη inöen ni entoen agn / te
tosten/ban De ^glpoojte tot De ^ootötooertö-poojie toe: inne tretfeen» «iniuerr*
öe alle De ianDen De Uöelt&e tufftgen Den ouöen enDê nteutoen JSgn (Daer *e ψ*»>*
öen^uïiömeöein begrepen toasS) ggeleggen toaren / itoot 3finöe £;„?„""
«mnenöel^efr-grarBtengfjemetenttoee enöe ttointtcg af)fljilant|fgc«iöï 00e
5JOiggen0/boiggenDemettngBe Daer ban ggeDaenbp Mr. Ian Pieterfz. ö«jv
pou. Wiltte liiggenomen EanDen feer Baefl enDe opt fpoeoicgpe bans
«e inggefeimeii ®?ap!er0 betimmert 3pn ggetoeefï / om De goeöe gBe*
«gentgept om ter ©amen-toaett terfïont te mogen tomen/ tnfonöer*
Bept ben iSggn/ jüieu(tcaet/ jMiDDeltoerB / 3|opgracgt / jBt'DDel*
Qcacgt/ Die al te f amen foo Ditgt betimmert toerDen Dat ter geen leDige
Plaetfengelaten en toteiDenbooj Cloofïeren of Conbenten/ Dan alleen*
»ttSboo?öe3üerc&eten 3|ogelanDe/ enDe get Vrouwen Gafthuys, Dat
Jiu get 'Weef-huys ijs/ get bjelcfee aenmercSeni toeerDitg.t?. Φ e eet*
w Dergrooiingge toerDe aenDe ^>taüt gegetgt enDegeboei^t met feb?n
•Ruggen: te toeten/
'Sen eerf?en met De 25iugge biemen noemt De Vifch-bruage,
*■ «©eaSjugge/DetoeicBeplacBte leggen «cgt-beneffeng Den atD"
oifim8an8Öbanöet ^taötgupiö/ tecplaetfenaltoaer (al0 boo? genen
ffliiTt,!!5 ftei i©8ntDup0i gelegfjenöeefr» €nöe albaer geieggen Beeft
,^Λ1568.. ofte 1569. toe.
inonViitehanh r^r"R8e· «fponüetenb? ten toeberjgüen op een (ïrate/
**«*»*♦                                      j!                           4, S» Ba-
-ocr page 72-
42            €erSeö«ïbantie&Éf(|iatitiin0i
"4> S.Baftiacns Brugge, ItOtOtgEtöÖt leggeil&e ίίΐ&β WfiOltÖeïeRl»
ajj ae 'Sboinflege banDe i|3gi!anifi&e ïtetc&e.
5. ®e muQQljt aen Den ^oiicFi ofte 'tepnise ban&e ou&e ^ia&i/ tee
plaetfe Daer Den BoDen-tomt platgte leggen/ enbe toert ban outg gge*
' noemtDe Butter-mansbrugge.maettoert HUgÖeQeetenDe Caernemelcx
brugge.
e» ®eGanfoort-brugge refponöereiitic opte l|opgrafi en De ©oae*
. tetmt. ,
7-*©e Hoaewoerts poort Brugge aenttè l$efï.
mmSu Wtkbmïüt bergtcctinge gefcötet efi begonnen bS omtrent Den jae*
jwratootet .w 1294· <eeiiuan gljeeii tiepnenaenfierienbe tn oube gejc[fêtfien toel
is. jimio geoeffeiït/Ueeft ge'uflüieprt efi booj toaetbept gcgouben/Dat tot Dien tij*
1294· öe aijjiec aenDer &mt ttoee t»oo|fïcDeti (bic naemaeijS ingetrocben 39η)
τ A„ gelegen en getoeeftfiebimi/D'een bnpten De jSoojtpooite/ tet plaetre
hKftban1 öfla'iiU 8Ji l^oojDt-epiïöe fó/ ö'anöer bupten De ^upbt-poojte/ ttoeicB
oiite ttuM nu De logetooert ijsf- Want fo bele De ^oaetooert aengaet/ ig get fulcje
Eo3?{iiöcij Dat Den Doelen teDter tgoeniacg/ aenöe 2upt-frjDe ban üebenbael/
seDeöt. tnöen Dji'epaec/ tet plaetfe Daec mt BercfeenDai ts. l®aer naet oocb Den
start» hail naem ijebben met alleen g>. °3op# ^teegft/ toefenDe De ojDinactó gang
tmtetie °f &atn baer meDe men tec «©oele toaert ging/ maec oorfc ,§>♦ gjojtö
Doelen Φο#η/ iegggenDe tuffegeu UebenDael enDeDe Egtgraft. me oom
geifgen fulcrDatteteenbeelco^tec/ ofnaecDet Hae« jïracS bupten be gupbt-
fteeft· poojte comenöe to^g om naer Den ©oelen te gaen/De toelcfte toae 'tgeen
nughenoemt toert get ,§>tincB-fïêetggen leggenbe bcneDenDe ïlooge*
tooetfê 25|ngge aenbe ^upt-stjbe bp be ^otitoerge üanbe öoog,
«nbe naeröten De Mupfen/ aenbe- ^>upt-3fjDerjan 't^teenfcgupi leg*
genöe/ Doen ,§>peeIBotieH en Cupnen üanDe goeDe lupben toaren/ fo 3jjn
De öamen totte ©japene noDteg toefenDe/ te Dier tgoen gijeojbtneett
ggetoeefi inüe co|te louffv enbe aïfenffeetiis alDaet/ naet Den toeloop en
toafDom öet neringe betmeeröert enDe bergtoot. €nöe men gout boog
fefeer/battotgetgfbanöe IMietg/ommeopgetfpoeDiciMieinDc tëa-
men te mogen tomen (een faSetoaet aengaet ten goocölïen gbeiegen
toag) feec&ec toatergat/ enDe quaet&ei göetoeeji ie/ t'epnbe De laolDerf-
gtaft/ om Iangö De s. iacobs gcaft/ boen onbmmmert enoe bupttn öee
^teDe toefenDe/ tnDe öamen recomen. «©elgcii im öoo?öeenen uete
©e eerde Öaelt gefabe bat De eerfte ^>tabt aen bier DeeienbetDedttoaei/alfeaijï
isecgcootii!» meDe beje nteutoe ^taöt aen biet Deelen betDeelt ggetoeefi / De toeköe
.?' fe,,i,ecgenoemttoetDenBurchftreng, 'toudeCIacs lanfz. Vierendeel, Pietec
Sïrtt,         Gijsbects vierendeel, ende Gijsbert Engbertfz. vierendeel, enDe Die ge<*
Den ten Dage genoemt toerDen Burchftreng, Kerckvierendee!, Ganf-
oorde, Niciaes-grafte. ©it alle0 tot giet toe ggefept OebbenDe banDi
ίϊφ bitgtootinge befet &t&t/ fuHen top booitgaen tot ö$ ttoeebe.
^to?«ö$
-ocr page 73-
25eïitigêni>?Detü3eeiïebeïgcij0iingeDefÊï;^>ieDe/ tot toat ig'Den öte ^eeH
fenetföSen Spinet loube toefen/ en binben topniet beftpjeben/ maer btrgrpo.
men8°üteP0WtoseDatDefeïbigegefclnetr0boo? 't jlaer 1355. goe'i1'^ ^fee
toel anDerefeggöen omtrent ofteterlïont na öen 2are 13 ï 3· Φβπ get fif^"
ierfiecanbetoefentoerDenupt feeeSer $|ibi!egie gegeben bp Hartoch rcW.»mi»
Willem ban Beyeren,toel£eettoeeDebirgcoottngegefcgietig met'tin» J35i.
nemen ban getcniarttec ban ober Rijn, iegggenbe tufTtpen Set Zijl-,
pootts-huys, tnöe Det r.opfen-poorc-huvs.Dat top nu noemen De ÖgnjV *®aet «M"e
ötirgerpoo^e/ groot 5tj'nDe/ binnen De ©eftgrargten gemeten/ Djte en? l%St
DettoiniicöieojgenJlantiS/ bolgenDe öemetinge ban ian Pieterfz. ■ .
Dou üoojnoemt/DeooiiaerBeban Defetteeeöebergrootuige/ acgticü
onttoöfeucKen getoeeft te sön/get toenemen/ Den toafDom/ enöe'tber*
inentegbuIDtgen banDe ^aperie-neeruigOe. Jlaec "tfeögtii tael Dat
De felbige bergrootingegeoaen jgnDe/ men metter Daet bebonben geeffe
fee neeringeDaenneDenietfoobeel/notD toel gergft te 3ijn ggetoeefi/
alfuten inogiiicft getoaertt gaDDe/toant pet toass te bene banbe &a*
men gelegen/ etiDemenmoeftte beet tgtjï laten enöe berquifïen om
tufftgen bepDe gmtéenbetoeöecteloopen/ toant {jet ig totnelicB Dat
öe ^?apette netingefeer fupntcb enbegfjefparuö racet toerbengöeb;se*
ben/op alle fasen goeciepn Die ootft mogen 39η lettenöe/ enDe profijt
foecfeeiibc. liet toetcüe ban De gene öte f η Dit quartter gaer toooningen
BaDDen/nfeten conöe geftgieDen. CnDe baesommegteBöet boutoen
enöe timmeren ba» befe üergrootinge fcec tcatcljltcöen boojt/ enDe fieb*
ben botsen Dien beele grsote leDige plactfen onbettmnieri latten leggen:
wtaer naeröien Dat De #aufellc&e aflaten/ ofte 3«DnIgentien/ De gene* miit&ta
StmOrpi/enDe begeerten/ om Ctoolterg enDe Contienten te fïittjten/ *?»!)«
Doen meerbecitifttiangetoas/aüs in ettelicBe jaren opt getoeeft gaDDe/ ^Χ"
w5Ön og öe boojfegjeben erben enöe plaetfen ban bele enDe berfegepben maemm
tteffeJiifee iupDen/Dooi Jufï enDebIinDenpbergeDjebeii5ïjtiDe/ betim? «luecom»
giert enDe befet/(be9albenDe Vrouwen Kercke, S. Barbaten, ende S. öen,eW·
Elifabethcn Gafthuyfen, Stevens Clooiter, ofte ^SelrtSOefgupffieng ban'
^etroede, metfeben berfigepDen l^outoeti Cioofteren/ a!.ö α bcoude,
*· Agnieten, S.Cecilien, S. Michiels, Nazareth Diemen tioem&e De
^rau-fufteren, Schagen,enDes, Vrfulen. ipefe ttoeebe bergrootinge/
«Jas aenbe ouöe ^>taDt gegetöt met bjie 25?ng@en: te toeten
'.♦ Φ6 Boftel-bruage.            2. ©e Vrouwen-brugge.                    μ,,,λ,λ,
_3. ^eCraen-brugge.Dê toelcfiegerttjt^ gelegen Beeft tuffiOen &&&"*«*
^aenenDe De cojtefiaren: enDe aen pet ttoeeDe quarttet ofte De eerfïe grootingue
»eratoottnge met bier ©itiggetirte toeten
                                    TXa,Uïasi
1 *· ^e S. lans Brugge.              2, 30e Pancraes Kerckbruggc. ^«ijc
qannff^ygrafts Brtiggc.          4. φβ Sijlpoorts-vcft-brugge.
nwSnZ f1 ïet "B fal nomen totte DerDe bergrootinge/ can ten niet
uaecMrcn pet te ftsm üml}( ||u»fej1/ Bje ten tööen ttlflOt booif3.ttoees
jf'2                          eetoï*
-ocr page 74-
44              eeraebeelbanbeMfeg)?fjf)fngé
bebeEgrootinge ftonben opten uptetbgcft banbe SBarenbgcB / toefen&e
^/mH«tt«eiTecieï,eDiri,?®0£l^aöt/ ?»öc ract tenen/ goe/ toaetomme/ enbe
rut» toaet» toannect/ öen nteutoen toetg/ ftrecfitnbetotaeube ttoeebe<®eefï/ gge*
Marendijcli
geniaec&t
msecBtip. êo iffctöan te toeten/bat boojenoe aleer De Spaerne bp
Hiedem bebetót enDe obergaen toecbe/ bat 'ttoatec banöe Meeren,
enoe Maeren met De Noortzee gijeineen tuaren/ in boeggen Dai alle De
lagüeHanöen tot aenbe Geeft toe/ enDe fuicr oocfe Degene Die leggfien
tüfc&in De *©eefi ten $5oo?ben/ be Haten ttn <@ofïen/ Den ïagfien*
laijiibijrit ten ^upDen/ enbe be Jfêojfci) ten l©efïen/ met aite googge
blosoen/ enDe opgében ban toateren/bpjïo|menenDeontoeDerbebloep*
öen/ enbe onbcr liepen/ f η bongljen bat be Sntooonbcttf ban Leyden
öaerbanfonberlingöeggecntojacöten entoifïentebetomen/ ten toaes
met fiet leggen banbeh /Barer-btjffe/ ttifïcöen Den Hagen-rg"nbtjtl! en*
Se De <Jöee|ï/enbtboo|tiiaeiiDen#ofDgcb. 3©e!c6e jBarenbgcB noo*
öeltcaen geeft moeten gelept ?jjn/ niet alleen wnme be binnen SLanben
bant cpcomenöe toatec te bebjgben/ maer oorB ten epnbe/ De^upf*
ïteoert tooonenbe inbe SSmbaipten ban Oegftgeeft, Warmont, Rhijnf-
burch, Noortwijck, Noortwijckerhout, Voorhout, Saffenhem, Liflè,
Hiücgom, te boet tnbec^tebe ban Leyden (ovfot meggen tomen/ aiö
fonbeEbefelfDê/ boojenoe al eec oefen nteutoen toeeg geraaecftt toast /
geen gang-paöt ofte toecD naeEDe^taötengabDen/ ban om Eynde-
gecfterdam, tot aenben fHoifcg bgiS/ enDe foo langpjS öe felfbe booj
bpget getecgt ban Leyden fjeenennaecDec &ttïsz toe/ Bêt toekfie ten
tninlïen btermaei foo bercetö al0 ben |Batenbgc6/ beest ban tec noot/
inöe om gtoote b|utf}ten baec «pt te trecBen/ gelept kuefenöe/ jgn mitst
De gtoote paffagte/ niet alleen ban alle Debooifcöieben/enDeanDere
®ojpen/maec ooe& banbe repfenbe Uteöen ban #aer.lem enbe u«|
tont bieclr
3©efl:bjiettant naer Leyden tomenbe/be meieSe raette toaggen nöe*
fmsZnSi B?afDt3Snbe aenbe <©eefï (altoaet be toagpensibiebenfïaen/ boo? be
Striem bjeltfee totllenbe binnen Leyden toefen genen toagen-toetg en toass/ ban
tot Leyden aen gtt^tDoM ober Rijn uacetiDe/ enöe fo Den fjoogen Rijndijck om
mam. te φ(η/ toetbenmette fcgupte geboett obec be ^oetoeiecinge/ enbe
          liepen te boet naec Leyden. J50 gautmen Dan tooojfeerüee/ bat mitgi be
emt°ff hiöroote^aflagielangpfi ben IBatenbgtBbaUenbe/ albaec opte uptee*
mmn, ögcB/te toeten tiifjtöen be iE>?outoen-fïege/ enoebe iearen/bp manie*
re ban s&oojfïabt/ eenige ïjupftrtrön gebout getoeelt/ 'f toeleB f η effec*
te be gene 3Ö11 getoeefl/ bie tn S. Pancraes Meukt gebben begonfi te
_ ^acotgien- ï©ci£BennieutoinbJe£DgemaetBti0/boojbetijbenaleeE
ft*H«mrfi3attrE H.Heemraden gefleitenbe geoïbonneecttoacen/ betoelcSe begfn
den ingfje. oOenomea gebben (foomen acgt} niet bp tgben ban Coninck Willem
Relt föB, Gravö banHollanr, maet ban fgnen ^oon Graef Floris de Vijfde %U
Doetoei tec<©oube tnbeSercBe;ineenfeecfepoon OSlaii bat be Η Η
Heeraraden Daec gegebeii Debben/ albu0 geftöjebeu fïaefc Willem Co-
ninck van Romen, ende ï8.GifaefvanHollandr, heeft de Heemradea
geprivilegicere binnen Leyden* Anno jij 5, op de j ♦ Idus van Oftober,
dcx4.
-ocr page 75-
èe 14. in<$flic. £>o bokgt oat De felbigen toetij euttttotf toêf?tittte?Ë .
atjS 3 50. jaren/ mant tan boojnoemben Coninck Willem t$ tnben jate <©"** tan*
s2.j5.tn ï©efJ-ö|ieRantbp jlebetibiicBotttgetomen etibcsgefïoiöen. EUum
«ÊnöenaeröKHiaiS! beoogenen betgaeit te) Oefen toetöalbemrfl: gge* B'
maetfutötetlaftenenBecoffenbanDe Slnggefetenen befee £>tebe/ foo
gebben De öegeecöetö Der feltar ^jteDe be felföenotfieemgge jaeren
moeten enöetijouben/goebjelbp De 25?iebcn ban Hertoch Albrecht
van. Beyeren, bantanjare i395. ben Hoogeheemradcn btboleil iB8|8/
öe boojfcgjeben nieutoen toetf) te bergouf-flagen onbet be SSmbacB' '
tenaSöaet genoemt/ maectoerbe niet naer egebolcfji. 39e öegeerbetiS
öefeE^teDe gebben öe onbergottöinge banben felfben toecgtetten tg*
tanbaBbebetaiiberinge aenbefteetget Conbent ban Marien poel, get
toelcB aenöe ï©eft-3göe banben booinoemben toecg gelegen toas /toeii
Contant boo| öet snbergout banben boojfiDietantoetg/ tot laftban»
öe j&tabt/«enige jaer-penningen geeft getrotfcen. "®it ailegalbitë ge*
feptenDetatpaelt3g'nbe/aengaenbebettDfeDe targïootinseïi?fir J>se*
öe/ falttStafenepnöigejunDefomeii totte
Baeröten De burgeren enbe üngefeteneff befer ^teöe bageltejc f au» mat bn*
tiamciunöefeccüermttiicBbuliJicbüen/entïe Dat be 3&;aperie ban ouDe etooting?
Heptftge HaecSenen öooj be ^egenittge tas Stlbergootöiïen binnen 52'?*«*
öefec Jjteoe öagöelitjt; tatmeerbetDe/ feec toenam/ en poe Janggcc fjoe
grootet* toerta/ enbe Dien boSgenöe/ raeetöesinbe grooter plaetfe ban
nooDe gaöben/ om paec te tonnen betalpen/ foo fjebtan De eegeer&eqs (<Sltrmt
öefec ,g>teoe ontrent Den jaete 1389« ten tgtan aljs Hertoch Albrecht to« ,f^jj
van Beyeren Be Hanben ban foliant enbe ^eétah&t afê13. Cuabe &t* ucrgcoot/
Bieröe/ gerefolbeect enbe tafloten ten öerben male gace $alentogbeE *»« »«r.
«pt tedcecfien/enbe öefe^ieta tebergcooten/omoateen pegelicB baec
Jtiebe foube mogen getrjfê enbe ggebient toefen/ baer toe berfetefenbe De
'anben gelegen aenbe^uptfgbebanbenSgn/ 't^teenffgupienbe föa*
8enbusc0 / beginnenbe banöe ^ootgtooeEtftge pookte tot be Witte
öoojte toe/ bermtig be felfbe alberbe^uaemlïe enbe üefï geieggen toas*
tin/ tot De felbe JSeeringe/ om öe goeDt getegentgept ter öamentoaert
i«an gaer foo feecbegeetO ie mogen tomen. ^e,èiabt Hepöenenöe
08 3ngefetenen ban Dien/ fgnomme Defe betgtoottnge te ■mogen boen/
pPitbtiegteert bp l&actotp Aeibrecht van Beyeren, o^tata ban i^ols
?"t/.met feetBere ^jibilegte 'tttjeïcft icS goet gebonaeii jjtb&e ten Deele
BKtsnnetebougen:
Aclbrecht by genade, Palenigrave by den Rijn, Ru-
5*55yM. Henegouwen, &c, Doe kond allen iuyden»
£ 3                           das
-ocr page 76-
40           '&etórtittIttanbeM<Mtfnge<
prmie ïe datwy om §rooter Heften, tot onfer Stede van Lèyder£
om Leyden; hem gheoorloft hebben, ende geconfenteert, dat die
Poort-m eefter en die nu zijn, ofnamaels wefen rullen,
aennemen mogen totter Stede behouf wanneer zy wil-
len, alfödanich Landt alfe buyten onièr Stede vooriz«ge-
legen is> buyten den viercant van hoere graften, alib om
die Stede mede te veftigen, met Chingelen ende Chin-
gelgraften* In manieren datmen de luydcn haer Landt
gelden zal ter Schepenen fchattinge by hoeren Eede.
Voort fo zullen iy haer veften maecken aen dieSuyt-
fijde vander Stede, daerinne nu de Raemen ftaen, van
Hogewoerts-vefteommegaende by den Doelen, voor
by der Naeckter iluyfe, alfo verre ende alfo wijt, als den
rechte nutte dunckt te wefen. Ende wes by den uytcant
Jeyt van hare Véilgraften of Veften dieiy maecken zei-
len; dat zei binnen der voorfeyde vryheyt vande Stede
wefen, ende onder een Recht. Behoudelick den Am>
bochtsheer, daert zijn Ambocht roeren mach, zijn ande-
len in alle verfeyten ende verboernilTe, of fijn gemoede
hebben, alfo dat hy niet veronrecht en wort, èVc. Gege-
ven tot Dordrecht opten ι j. dach inlunio int Iaer ons
Heereni38<5.
^Svan Ende ick Barthólomees van Raephorft, Ridder, want
SeSaen. "VU*1 de goede luyden van Leyden, hier veel aen ver-
volcht hebben, dat ick mijn lief woude laten wefen, zo
ben ick met hem overdragen, alib dat mijn lief ende wil-
lichlicken is, dat zy buyten der Stede van Leyden, hoe
verre dat zy willen, mijn Ambocht van Soeterwoude,'
binnen haer vryheyt brenghen, zoo mijns liefs geduchts
Heeren Brief inhout vooriz. &c. Gegeven opten huyfe
te Muyden opten-22. dach iniulio 1385.
Wit ^iMltQit tiiDe tfonfeni öanDen ï^cre faaji iSflêöBoifi/ hitt in*
m Qmmijt ijtmnwwl ttk \mwt
aaen mt u% Set aöeiateiiöeö&es
enDe
-ocr page 77-
ber&tebtlep&Mt.'                   47
enbe feggeabat «We öe kanoen/ be toeïrfie met öefe tretbe l&ergrootinge j^t*,,*
ingenomen jon «P* ben fSmbacgte ban ^joetertooube metten anberêii stootte
groot toaren/btnranöeomloogenbe&jaferenggemetensö. ögnlant< """*°Btrt*
fc&e ■ jBoiflf nJV in üougm bat be J>fabt mei üsft berbe bergroottngge/ uS»
groot göewefi tg öt'nnen 9et omioogenbe ©efïtoater/omtrent i08. "'
i3nsi!anirtöei©o?göeniS/ 5".öiercanteiSoeben/ boecgt fjier bp be
©ciW»ate«n/ Cgttigel enbe Cingel-fioten/ metten anberen uptbjen»
genbe zo. fBojggeniSr foot^ be^tabtenbe'tbegrgp ofte ben aencleben
uanbtengtooigeüKefi ijz. Sgn!antfti)e jBoiggcng. enbe Voeröe Defe
berbe toergtootingBe aenbe oiibe J>tabt gfjefjecgt met befe beiggenbe
25?uggens.
ï,«©e Hogewocrtfche-bruggebanOUtgbe Wevers-bruggegeilOemt.
2.  *P« Oofterling-placts bjuggfje.
3.  «©e ssittggpe/ beUJeicfieopteJ^oSber^-sraft/enbe #. Saeobgi-
graft refponbeert.
4.   <©e nieuwe Brugghe.
5.  t©Ê25mgg8ewfponberenbêDptei@Ifebt. -
6. s©e Nonnen brugge, gapben be ©ntberftteptii brugge genoemt,
7.  39e Doel brugge, rejoonberenöe opte ^outffcaeteen be <©otIenfS.
8.  59e S. Anthonis brugghe.
jBet wpeïfBc berbe bergroottngge bie banbe ©lajjette geringe Heel
isefer gDebtent toaren/ ais met be tüjeeöe/enöe bat ombe geleaentjjepbt
■(aljSgMeptW-) ömtotoe iSamenopt fpoebtcgfïe te mogfjen fiomen/
enbe uierbe baecomme terftont feerötcgt betimmert/ fonbereenigge
tebigije piaetfen ;ot Cloofleren ofte Conbenten te laten / totte Jïottneri
fiege toe/ ban iuaer af/ öermttö be berberfjept üanöe öamen/ naeröer?
fjanbt göefïic&t enbe gfjebonöt sgny befe üpiggenbe Ciocfïeim
i, ©e ïacobinefen» bumettoof&noembebe tuitte Bonnen/ttoeïcis
nu be tUcaöemie ofte $oge ^»£jjoole «f/ enbe lange Jaren getoeefï tg,
2, S. Ieronimustil Roma.
3,5, Catharineti.
^efgeiyer eenigegroote enbe trcfpelfcBe Bupftngen/enbe fen laetfïen
bepbe be Doelens, banalïe toelc&c|)tecnaeriieroyfgnttlaetfc b|eebee
göêflanbeit fa! teerben, <Pe Jjtabt (a!g bergaeit enbe befegjeben i$) al*
bus bergrootet enbe bermeerbert sgnbe/ tg alfo ói geigrfien fïanbt gge*
bleben een tgt ban onggebaerlteSen tboee gonöert enDe omtrent tbJtntscf)
Jaeren/ te toeten / totteti jaerefeiljjiengonbert enbe tgten toe- Cnbe
faiien befen gier mebe epnbtgenbe/feomen tot be Vierde etibe iaetfïe bers
sroottngpe / be toelcSe tot onfen tgöeii nu onlangs aengijebangeu enöe
Bronnen &
«_                                       o           **v                             tmnöeöfec*
inöfiDe jnbJoonbeWn&er?c^teoeg9el,Hpienbe mm* enbe ftrenge $"!&*,'*
-ocr page 78-
^S             <etxfa &tti öatiöe öefcffêtjbfose
35eleeeritiae naetpareberötenjien/ teBupgggefotfii&aDDe: roet ftjni
ölieaisetfwaerfïe tSoeDen/ te toeten is <©o|ioge/ Den jonger / enDe m
#efïe/ toaer rneöe gp ggetooon isef/ fo toel öe toereit &]# De fg'ne/ De eer*
pe te fïraffen/ enDe De anDere ©aDerlirSen te caiïtoen/ Dooj De felbigfie
onttocnen öabDeceiiggetalban ontrent fess bupfentmenfrgenrfoo geeft
Öet fgne<©oöDeïicaegoetgept (De toettÊe altfit fiet toeibaren Der men*
fcgentè bojDetenDe/ enDe nimmermeer pemanöt en ttaet/ fonDer gene*
r sentfieptommeDefelbtggc toeDerommete Delen/ foo top alleen onfen
toeblutgt nemen booj gjefum €Ö|i!ïtim toiDenCBioon5gnerggena*
fcen) belieft fnne barmgeïtigSe <©oggen te fiaen opten fiaet enöe ggele*
OentgcptDeler ^>teDe/ bergooieuüeBet fucgten enDe Bermen banDe^n*
netooonöeren Der felber ♦ De felbigge niet alleene ban gare ftoare enDe
eUenDigge^elegöetinggc/ opeen ongegoojDe enDe toonDeriifBe togfe
Soecioffenöe/De öongerisDetoeDeromme metten ï^ooin Dep" oöerbloetji
lieftojtenDi: Jtëaer boben Dien Oeeft Bp öefe ^>teDe toeöeromme berfien
enöe berbult/niet aüeémet fejs ^iipfent/maernieteengroolememr0#
te ban menfcgen/ De feibtgge fepnöenbe enöe lepöenöe / met groeten ge«
■©töpige* tale/ upt onfe nagebupjtgellanDen/ban25?abanDt/enöe©IaenDeren/
toeeeoen ge» enDe anDere fdicbintten De toeunegp rneöe booj De <©o|logfte gefiraft/
SJ!" enDe ié Bupjs ggefocfjt geeft: maetSenöe alfoo De ^tabt Lcyden tot een
gerberge/ enDe tooontnge ban alle berjaetfiDe enbe geblmgte fSetfonen:
tot uydea. De toeitSe aitfamen uanöe öegeerDerg enDe gnnetooonDereii oefen
&tebemet3@;ienbtfffjap enDe tymt$n ontfatiggentoiertwn/ met De
' feibtgge ganbelenDe als gare cpggene bnenDen/ enDe rneöe 23ajggeten.
Ciiöê fp lupDen/ gare onDer Den anöeren göeneetetiöe met Bare jgettn*
göen enDe %mbatgten/ De toeltfee fp in gare fLanöen geoeffent enDe ge»
Dieten Baööen/beiïaetibe inöetreeöen enöe papieren ban beele tnöf
«oe enbe jietfcgepDen foojtébanCoopmanfcgappl/a!0 S&apen/^aepen/^rep»
vSnfhe^b/flaecfienen/enDe anDere biuBDen mees/ DetoelcRe ter gijelegenöee
Drapericn plaetfen bjeeDer becgaeit fuHen terben: etiBe De 3nh)ootiDereH ötfee
binnen &ttbe/ met gaer göefamentlitfieii onDer malfanöeren generenDe/ enDe
nmm m iJantwIenöe/ 3tjn ggeDupienDe öefe nu te feggljen 66.Saeten/ te loeten
'anno 1640. gaeren of te Daer ontrent/öoojoe ober bloeöigDefegentngen
Φού0/ (eentcgftneöser toe göebjapt&enöe öe naerfïtgöe ölrjDt toanoe
iriegeerDerg Defer «èteöe) alfo ggefeggetit/ niet j&eringge / agtBöome
mm/ enöe toelbsren/ alss (fonDer roem ggerpjoocnen) eentgge J>taö«
toan^olianDtggeDaenofgefrgtefté. 3nfonDergept 3511 Defelbige/in
getüetmeerDerenbaninenfcgin aifo ggetoaffen/ bermentcgtfuiDicgt
fiRfHtcftte f»be toegenomen/ öatmen De feibt'ge huyden ten dage achter, het ghctal
6an men* vande hcmdert duyfcnt te boven te gaen, ^et EöeltK/ ί?Π aenften ban»
fcijeii öinnf öe soleren/ niet naer/ macr booj De SSelegert'ngge SÖetoeeft xürüef
teydtn, geea yergelijrfetïige en fytzft: ©pte aenteptfeeninge ban alle öe fioofoen
"111 Den 31aere ló^.geöaenijs/ bebonDen Dat biiméti EepDen eröeöe
ia?plje|« banbten tooonacöticDtöaren niet meet als ontrent vijftich
duyfenc mtnf* Ö«?/ 50 Dat al§i?c öoci Q«8oe onD?Ereifiünae mmWu*
8eii
-ocr page 79-
Ben gDemtd tó. «Snbe al-öoe-toel bat <<5obt SïlmatfititO be fttAht «in».»».
Lcyden, beneffettf be anbere JMlantfidje ^teben/ En fe SafoSÏ S35T
6e«Taftgbmgiienmette fcoebebec#efïtle1utcte tuweSffiffil·"**^
wettwe itoott«ibe ejctraojbmatre fïerften:%tïerflS ftSeiSffii
^^«S'; lentoelcuentöbe/te toeten/banöe jBaent SuaK
^cttijeebelierftetsigöcüjeeii tnbenface ié35 baertnne banbeiu*
£ft! ^^nftöwfttepiie/eiibegroote/cubeeiiöc JOToöe/artttSSmaS
te De toeecaelDcSfcDe aenteptKcningften op mp gfobaw uw b« Km
tante W-ma&er. £00 $ebentoelboo? bego«öeptSeSSJ
Leyden, nu tegfentooubuJHoo boica-rgcB/rt be toe! betooont/a!fi liet
optie beojen cijeUïecfti^ Φ«γbatibrn aimacljttgen ΦοΜ/göriooft
enbe eDeftefen/meet toefen tot inber mmitljePt.<®m toeirter?Ηί
batrnen nu eentgïje jnten DertoaeitiS gDenootfaeciit eBeüiecil ts/bete
enbe becfff)epben arocte enbe ίφοοηβ tyipfïngtyn et:be éiben ofte
boenen omme aen fclewwc «rben g&efmalDeelt/ uerfeot{jt/enbe benm*
nun te toetten/abebufttnife ban een *ιφ* enbe crbe/ni ta "n
4.«. 8. muiter ofte neer&upren / ntaer gantfrije nele Straten te bóu"
toen enbe e maöen/ta bat alle bemensen alle fefamen/ uequameuÏ*
Ben.mocBttngDecsf enbe berften 5Ön ban toooiaiiflijcn. Bet toeïfie fc ««««p*
bte banbe groote imtftöappegöemertfet B'bbeifie / « be ίΚΓ6?π &
lettenot/fiebben oteNentlrrim. metten anberen gBttffolbeïrt/en£ «' 2?« u
(ïoten/inten jare 161* te State ten bierten mael te bernrooten · «ite ''"a10""'·
öebbetrtfeibtoDe öabiKfienin Det toeren mmt. SSSiSStfS
feiutjye met oeecttcB 8o?s&en enbe tbaee bonten fioecwn£ant0/baer
toe tnne nemenbeenbeoopenbe be ILaiiben/^ueeifiobin enbe ^'fir Int ^3" «·*
«en / göelegljen aenbeO@eit enbe Hoo^öte befeSXSSC S»S2r
omtrent be Söitte-pooteaenben ötjn/Ioopenbe δώρΤββϊ/ *
«nte jBarcn pookten/ofte Sgle-poojt toe/malimbeaBfe-Stelt
bp naetmeen ronbefeme. ©antoekfie^/jBomen enbe 100 fioeï
ben genomen ijs uptte ^mbatfiten ban:
LEYDEIDORP.          a|            27ï
OEGSTiEEST.             3            jjp
Stadts vryd                          13            30^
Marendijck&c.                        1              57
-                                           4°             200
i<5n!teSS/^ie ?«6benbfen bolgfrnbeterfront/ intense
i611 ♦ ue «-y»iQei/«,„aeigQ9t/ot ^fïgxafi/te TOaife enbe bier »o£
Φ                        tocickn
-ocr page 80-
yo            €eröe öeeïnantie ijefcejtjbtnge
toerc&en ofte öonöeelen befïebet enöe öosn itiafien/öfe inöen jare i$t?.
ijoltrotnen toaren. ^ttgljeöaen toefen&e&ebbenfpDebergroottngfte
aen ^traten/ïtëateren/ênöe €rben beröeelt enöe afgefcjjepben/ gBelgtB
fpöebonbentenmeelienooibaêrenbecteragte Dei* jbteöe te befjooieri/
enöeteipont eengottgöetalbanCrbenaenöeBojgijereii enbe anöere
gegabtngDen/tipt tegebcnenbetebeiiiüopen / ge'egfteii op be&eguaem*
tie plaetfen/entie a.enbe pjinripale enbe üoo|na.emfte (itateti / öe toelcfee
tegfjentooojbt'römet beelenoe berfcöepöen fcöoonegroote i$up\m be*
timmert er.be g0eofMt3t)n/enbe baggjeltjtt-notQ meer enöe tnttc gi)e*
maec&t toerben: tn bougtjeu bat tnbien 'tfelbiafte boutoen macöcon*
ttnueren (gfKiötn top ja beröoopen) be ingfjeiiomen bergroottugöe/in
,
              ïuepntcl) jaren/metbeelfcfiooneï|upfenenöe €rbe» fal gpebout enbe
betimmert toefen/tot groot gertjf banöe Bojgöeren öefet jèteöe.3Iïefe
iaetfie betgroottnge inaenbe oube ^tabt gDeöecbtet met βφί ophalen*
ïii©alb|ugg{}ei:/ te toeten: be Lange,-brugghcde Brugghe by de Turf-
marckt, de Scbeyftraet Brugge, de Maren-bruggclah Voffenbrugghe,
de Zantftraetbrugge.de Pellicaen Brugghe.de B'ugge by de Stalpoort.
281 eer tcfebft capittet beflupten enbe tpnbtfljen fal / en btent alfifer
«iet onge mertfet boo? bp te gaen / be toonbedtta ^egeningöe <©oöed/
toaer mebe fjp öefe ^>tebe fo lange enbe bele jater gpefegöent tjeeft /bat*
men be felbtgöe foo bicismalen / a!0 tjter booi ïiepelt ijs/öeeft moéten
öerméeröeren enbe bergroten/alfo bat imöupöetten bage be ,êtab ban
&xooti ter Leyden int gfie&eel groot 3tjttbe omtrent hondït twee endctfeventich
Staot Rij.nlantfchc Morgens.endezoo.Roedcn bülgeïje beUietiügtbanMr.
ieyden, ian Pieterfz. Dou, Doo? laff ban Burgermeepeen geoaeti anno 1613.
mettt we ben ^m $&aette/eni>t obeefuïcr nu gtooter a'i'teerfïe beftecB enbe öe
ΪΓs °" ouöe «frtabt göetoeefi W oiigewaetltcften hond*c cnde twee ende veér-
* *          tich Morghen, fiet tiwlcS meer atë bgfüjeröeigrooter të/aig beeerfte
ijemupibeoftebetoalöe^tabtg&etoeeftti/giötfialjtitnDe bRgeboetfi*
öe Caerte ftcötbaerlöiïs öertoont toert. Woomlthz toeibart/ög &aie
geren enbe 3|nnetoootiDeren <aoöe mmmeimer ten boüen nonnen lo*
isen enbe banenen,
11 ï. 25efcfïMtJingfie feer ^tafct lyden sïjeïijt& bit
ten &upDig&en öasöe i0 / öeöeelmgfje Oer fel*
ben in patargten / bonnen / tytbwmn/ ^aa^
teren enDe Straten/ namen tm gijelesfjintgjept
öanöe felUe- .
D4B ,§>tabt Leyden ban Bare eerfïe SeginreU gijeb|atBt enöe atlM
öebbenbetotgare tegöentooojötge groote/io berepftfitDe oiben/
öat topnti be felbtg^e toat nmbec snot bm &mww; ommt
öaee
-ocr page 81-
ööfEioêieBomw/BebttSgcet efteacgt(onöerljerB^ferfugBe) bit al*
iiuö te ijiröanöeïen enDe te befr B?nben.
ι. ^ace ^«ffelt$ept'^r BooiiBept/£t'erItcBept/:25equaem|jipt en wttteem*
goeöe gefeaeniijept/ foo Uttl tottë Neringhen, a!.S tot Öe Academie ofte B« bant
Hooge Schok'.
               . -,                    ·                                        «rfce «a»
2.  Wïaeroeeiingeberfèlber / etibe ten terpen beberDeeItiig!)eBet!mtt1,
Gecftehck ghebiet aengaenDé/nameIic& öe Diie Parochien joe berreelcfi
bet |'elber/öem ban ouDen ttjöen uptgBefïrcciït Beeft.
3.  ©e berbeeitngb* öefer ^>teöe aen Tèommi etibe «©Bebup^en/Boe
genairot/enöe toaec gelegen/Boe berteelejc grcote tiptfïrerfet/op toeltfce
glaetfe eltS ee« in tgDen ban alarm/ fgn iooppiaet feofte rcndevous fjeeft
aénbe ^§>taDt0 Wallen enbe ©ejïen.
4.  I0«r0ae! ban alle öe Straten / «©rarBttn / 3©ateren / 2&?ugg8ett
befee i§>t'eDe/tiamen bes feiber/töaer gfjeiegijen/ fnbe|joe öe feibtglje ui*
ben anöereti loopen enöe refponberen.
ïiomenöe Dan tot Bet eerfïe/foo feggBe ttfe Dat be j&tabt Leyden, a!g
booi oenen be toefen tg/een banDeaibet-outiïe ^leöen ten foliant W
betoele&eöelejarenaeiibenanbcrenDoo?De-^egSjnüngöe€>obe$ feee
toelbatenöe gBitoeefï / eiibe Dageiöir in <©jaote iJeringgeii enbe öjjt 6*
bommen toe gtjeiiomen fieeft: aifoo Dat De felbe ban öBer laiiglje jaren
CüDei· De öntfeRe enbe bermogBenfïe «êteDen ban foliant gijttzhtut
enDê giieteii is göeüicefi : oBeincfefnltiContiJeöerfegsciïcfeeiitiatibetoei
feu toetten roer Defe öolgenDe rebenen/ Dat toannecr De 4i?rabeti ban
^oiiaiibt eentgöe «^cBattiiigen ofte 'SDebcn bar.be tëoHcnDtfc&e «tstcbeii
berjocijt enbe öö?bo?beit Beeft / enöe Ijetn gB««0|beert Ui ter ben: foo
Bebben Die ban Leyden, naefi Jgaerlem / be toclcfee altijt te Dier tijbett
metft gijeconttibueert Be tft totte jelfee-^cöattti gBen enbe 25eberi/«iet
be ,§>taDt ©eiff / Die gBeigtfe gBefcÜat toiet Den / ött mee (ïe göeöeelt*
moeten geten enDe te25erDebrengen: gelgtömetiuptDeboiguiöe «er*
tranen/gBetogften tipt fefem SHucfentgike jbtfaiften enDe Jteimojten/
oogBenfrBtjneiieÊeti ftenèan.
GLtnmfttnmben jarei4*6.tntie JBaent ban <©ctoba-/ ais Philips
beeerfie Dan Dier name Henoch ban Borgondicn De 16. ptaMt ban P'^geöat
sMlaüDt enbe ZeeianDt toais / foo toerbe De felbe baube Bteben M&u ia„ o"n»e»
^oüantgeaaojbeert/totbetaltngebanö.jBaiiiDfnsjOuDie/ban uoo. mm ie»
QiüiapenDe JBaimen30000.^oUantltge^..cljiiöen/ekhen«êf&tli tot |?f<«:tttf*
«."PontJlóilanbtëoftebertitöercoten gBeieectent. ^ot teelthele^£ll„"
Se betaelt enbe göegOeben Bebbenv befe boigenbe grcote ^tebeii ban n«*i&t«eu
^«"ain.
                                                                                          ben @ot#
ttiM i«5.D R E c Η τ, en toert alfjier niet gBefielt / om tut bis al· 0?*-
wmt toS,Dfce 3!ttpt-#oilfltrtfrBe ©ojpen / enbe glaetfen te famen
•^LEM,          ƒ 000          Schilden.
LtïDEN.              3ioo         Schilden.
4& ζ                               DELF.
-ocr page 82-
5 i              <£ctöe tieeï toanbe befcfttijtóns*
DELF. Jjoo        Schilden.
AMSTERDAM. 5000        Schilden.
ROTTERDAM, izjq        Schilden.
HOORN. iooo         Schilden.
ENCHVYSEN. G%$         Schilden.
^en ttaeeben/ fnöen jare 1427. ben 2f. jBepe/aiö ben ïlattoge enöe
spjeaw 4&ïabc boojnoemt naec Blaenbeten foube tteclun/foo berfoctjt bp ban*
aseöe aima De ^oUantfcije £>teben een fomme ban zoooo. ^>tgi1t)én / otnnu baec
* w. nieöe te betalen De £>3iit>ie banöe iBaenben 3]umug enöe ^ultus/ aen*
be ^jiSDatenbte binnen l&ollanbt in <tö>armfoen bleben ÜggDca. ï|tt
laelcfc i)cm geaccojöeertboetDe/enöebter toegaf
HAERLEM.
4<>iz
Schilden.
DELF.
3 3°>'
Schilden.
LEYDEN.
330J
Schilden.
AMSTERDAM.
,1833
Schilden.
ROTTERDAM.
S33
Schilden.
ENCHVYSEN.
ICO
Schilden.
;©erbt Cen berben / tnben jace U68. tnbe |Β£ί»ί ban ^unio/ tenrgbe aljs
Beoe/i46S Henpch Carei ban Borgondien, ,§oneentoe tëcfgenaem banbenober*
leben «fiStabe/ tnöen^agfte ©öebulöettoeröetie ^7. «J&tabe banjert»
lanbt/ Seelanöt/etc. ^oobet!ocBtDenfeibtn<©rabebaniöne3tanben
ten25eöeoan tmeeöonöett enbe 4o.tmpfent3Leemijen/tfiuc6 tot?o
fiupberii. jBaecöenbe 480000. ^φίΙοεη/ποιΒ booj fgn ^upfbioutoe/
tuefenbe w Coninga fmiier ban engelant tot ^pelbe-gelt (alfmett
fept) op acöt jawn te betalen.
                                           \ ,'0 ""
$ocfj tot kiften enne ^eufóebenban alïerftanbe dienaren. ïóooo
jSotR tot becbaliinge banbe öojien bp be fcibDerfcijappenenbe etjtl
Ifoemt
anbere gebaen int repfen om ocfer faften totlle.
               4g00
iBaftenbe tfamen een fommeban itollantfcöe 5>tö«ben. 53i80o
3©aet toe bte ban ^ollanbtenbeï©e|i-©iieflanbt moepen betalen
eenforameban
                                  * . . . \ 372800,
iliettegfjen beitelt ben ©rabe aen D«m/ booifoobeleSBojtj,^
ftawomieggenbe ^oijjenenDe^tebenËiecaen moefïen gïjeben/ een
fomme ban
                                                                   39200.
^>oo &efteetben ηοφ booj be anbete <§>teben cnbe loipen te betalen
sen fomme ban
                                                            311600
55e bjeltBen betaelt fouben toecben / op 15. acötec een itófaenöe fialf
iavtn/Romenbe toooj tba?e termpen alle jaren
                  * 410~ ?;
-ocr page 83-
t>er êtatttlUjftetü                      $$
tyitt toe ganeri jaeclüjc Defe;boIgl)enDenbe Qtwk JitêDen/
Η Α ER L E M.
            3; 94        Schilden.
DELF.                      3 37j        Schilden.
LEYDEN.               3 37j        Schilden.
AMSTERDAM. a87j        Schilden.
GOVDE.                 ï77o        Schilden.
«5nbebeüoIgDent»e &Iepne^teDen in Dit ouöe fttqi{ttt alfoo g^e*
noemt:
ALCMAER. 800        Schilden.
ROTTERDAM.     1 ij o        Schilden.
SCHIEDAM. 3;o        Schilden.
HOORN-                 iooo        Schilden.
MEDENBLICK. 4jo        Schilden.
ENCHVYSEN.       470        Schilden.
Cnöe&ewfïealle&i anöere ,§itttiin/ï|etrIiiBeöen/entK3©o$tti.
Cotte tyie boojgaenbe bttogf-rebenen/ baer niebe ben euben 4tg* Haert<tede«
ben/ ben ögtÊbom enbe 'ttoelüaren bet fïabt %.tpüm beüiefen toe rt/ ba» ©01»
beneffenia bt anbere groote i^ollantftge J)tebeti/ fal tcfe mnrt) een anberJam' """β
)eti)jj0/ ban Ejatr ηκπίφίε toanSe ^upfen genomen/ Sier bp bougen." s'
©aerupt gcfien ran tcerben bat itiDen 9|acrê 15:5, öe ^>taöt flepj
tal/ban alle De f oUatitföe £teteii/De mtefie ^upfen enDe ^mifw
Kir e$a&t Beeft, ©emtefcöAbebrtonbeninfeerttt gcfcöjtfte/ bat
tnljcttooomcembegjaerban 1515. ober alle be-$teben enbe ^ojpen
aan ^ollanbt enbe i©e7*biteGanbt/ aentepc&eninge gebaen jrjnbe SanDe
Haertaeden, batter gebonbtn 3ön tot
DORDRECHT,          1500.         HAERLEM                2714.
D ELF mee DELF  S HA VEN                                      2753.
LEYDEN                   3017.        AMSTERDAM             1531.
GOU-DE                       1694.        ROTTERDAM             1137.
SCHIEDAM                 470.        GORCUM                      70e.
SCHOONHOVEN      4io.        WOERDEN                  267.
ÓUDEWATER              33i.         HEUSDEN                     247.
NjAERDEN                    500.        GEERTRUYDENBERCH 280.
^EESEP                         205.        MUÏDEN                        ioe.
«AGE                              rag.
{^^jyjSeatJitefltgeoftejgooitöoIIantftBe^teDen gjn aenge*
'ALCK.MAER                                889.
Φ,?                       HOORN
-ocr page 84-
Y4            €wöebeeiöattbei»iftD?ijbitifl^
Η Ο Ο R Ν                                      ιιι8.
ENCKHUYSEN                               jxoy
Ε D Α Μ met drie Dorpen daer onder getelc       6yï>
" MONICfeEDAM                               z4i.
ME DEN Β LIC Κ                                3ιι.
PURMER ENT                                   xio.
rsmimt co? oe fe8eni"S« <&Ο&β0φδ*;$ίβθί Leyden, 'tfcbsrt bien tm
ban gaett* tottea üiaere 1638 inmenirI)teban1§^feiunDe^$oo|ftecnenfobeE*
ntoe!uó38. meerDert Datmen int feibeSaer bp De aentept&eningen banbien/be*
m ^i**"· bonben Beeft ai 194. ^aertfieDen of Daer ontrent.
gt& foutie Dier iiórfj bele enDe toerfcljepöeti «écBattinge enbe 30eben/
Die be 45ratoen getonfeniteert 39η/ tonnen bpboegfien/ roaec'tfal ong
genoecD 39η metoefe bier t)oojtJet£iaeïbe te bebatjfen enbetebebeliigen/
bat Leyden oliet: beïejaren onöec öe acoote enöc treffeltcfee fleöen ge>
fïeit enöe gere&em ijs.'
•©eipn göp gefieu öefai/öat Leyden ober fo tocle jaren 30 bele gecon*
tribtseert beeft als eeutge üanDê anbere greote jreben/ alfoo geeft De (ei*
bige op geltjenen boet tot befen Dage toe geDupjufilttBen naér aötoenans
betaeit/gegeben/ enbe te berbe moetenbjengen: beöalben eemgge tnep*
«icöSarennaeröarekfteénDefüjareaselEöeringe/ om bat fjare gr)e*
noe/efjfaem Dalf berbojben 25e?gerpe De boo^eben jigaDtn/ De&ieMe
3P boojt JSeiegi) ontfangen Dabben/ tóeDerommefouD* mogen bergae*
ienenbetebobentomen. «©ocö'tgene bp De feibtgöenin öte tgt fouDe
mogen itiinDer gegeben 3ön/ gebben ,p naermaeW enDe notl) fjiipDen
ten Dage/ njeoeromnte berbetett: toant tria IjouDe Dat/ (tiaeji ?llmfier<
bamme/ DebjelcÊe nu tn eeutge üareü gjectuaert'is De grootfte enoe rtjr*
fie &ti&t baii gantd foliant getoojben tg) geen J&iactfoe bette/ pm«
merg niet meerber/ iotte oiibeigoubingebanbegcmeeni ïLanofg mtö<
beien etibe laften op en b|engt}t/ atë Defe J>f ebe.
setoöa Comenbe vu toeber Daer iup't lieten/ foo fegge ftB bat De <§tabi
»at Leyden Leyden igeenftftootwgroote/ tterütfee/ü)e!gcciDuieerDe/etiDe toater*
fcöooi)i0, tgC65 ^tabt/ bibjelc&è (mtjnjS ooibeelo) gfteen ban alle De foliant*
ftfje gteben/ in alle Defe Deelen/ en befloeft te tutjtfeen/ geïijfS een pege*
Igciien/ belaelrBebe felbtgemet epmeribttigebeften «nee booitoanbelÉ
©root. geeft/fal moeten beBem en. <Pat De felbige groot té/ cannttmai;t otït*
Bennen/ toant «seft Imfterbamme is Levden met De leetfte bergroo*
«. *■ u - "nG« öe grocefie £>tabt ban foliant, «©at De felbtgbefcijooti enbe tiei
pntituö eu
ijS; beüJöien fdfls De s>tcaten/ (|t6 jaet De ^upfen .fïaen) be üjeltSe foo
toel Deg T©int«:ns als Dcg ^ometiS/ ^lftier foo frijoon enbe repu inn/
al? in be!e ïanöen enbe ^>teöen be Htipfeu enbe Wooningen bari btns
nensijn.
4miM ®&tft
ii?r!t£B Èilöe yïa^föni ig/ iupgeti be menftfrte ban be fcBootie
' bjêlgeöouöe iupfingjü/ be Itiilige togbe piraten/ Die alhier bieeber en*
-ocr page 85-
'fcer£tabt£epfcet!.                     yj
De grootec 59n ali in eentge ^tabt ban HoHanöi.
3&atfe tBater-rör&i0/30n baer ban OTlo$bareg!jetupgDetiöe me* uyden ie
ntcöte ber materen enöe gcarfitea be toelcne binnen bec felber geleden tuatcEtijrit/
3ijn/ enbe öaeramme binnen be ^tabtimapjett omtrent be berttc© ™0J;£<"
<eplanbetimaet6en. ©eltne üjattecen be ^staöt nootfaMicBen enbe gatfe üaee
iJojDeclicfcen 5gn tot befe twee faecfen: b'eerff e/ten tgöe banbjanfê tm gtiii«.
noot/omme uptbefelbtge metier JjaeR/ boo| betoacl«renaerfntf)ept
ber ossjgeren/ Den felben terfiont te mogtjen upien enöe te leffen. ®e
tweeöe/ tot gebjupin banbebjeemöe enbe tnnetooonberen befer &ttbe/
ommealie gare goeberai enbe begoefltcöeben alorame enbe tot allen
jjiaetfen booi be jitabt te boeren enbe te brengen/ met toepniti) moep*
tettenbetoflenep te ftaen enbete fcgepen/ tot een onypifpeSeltcis gge*
rijf öec felöer*
q@at öe felbige toel geoibtneert enbe fiertn W betogfen be straten/ *mhai i&
10oo2iên/JBupiêti/3©allen/enöe©eflen/ baer meb« befe ^>tebe te*ne«it.
gen eemgen aennal eenig&ÊC bpanben/ baer ong <©oö£ booj begoeben
ixril/berf ten enbe gefterifit«s/ te toeten/ metfeben O&oltoercfien / bjie
aenbe ^upt3tjöe/enbe bieraenbej£oo|t3gbebefec ^tebe/ rontomme
een togben ©efl-graft / fïertne b«6e W&lltn/ bupten befelbigöe be»
rmipjtenbe bealantet/ (in plaetfe ban fïauffaben) met een fiertBen
«©oo?nen ®age. ï^eröt gefloten met feben poojten/ be toeltite gfie*
ïioemt toerben:
ι. De Witte ofr. Haeghfche Poorte".
2.  De Rijnsburger Poorte, ofléMorfch-poort, 1640. vernieut,
3.  Be Haerlemer Poorte, inden Iarc 1632. geheel nieügemaedv
4.  De Maren Poorte. mede onlarighs vernieut.
5.   De Zijl-póorte.
6.  De Hoögewoertfe Poorte, die inden Iaerc 1635. vernieut is.
7.   De Koe-poorte,
3|et meetenbeel banbe felbige 3tjn tierlicBen eöetwut / infönberljept
be onöe &tjniburger?Poojte/ betoeltBe numetbe laetfle ©ergroottn*
SDe tnbe ^rabt goetrorBen ijs / jtjnbe onlange te boojen feer fcjjooh
enbe cofteïic&en ban bIautoenf8rbupnoogebo«i/ toaerbicfj om befsen
te toerben. fiontomme befer ^teöe gaet eenöeerltcSen&ieebeii Cfiin*
Sel/ bfe rontomme be ^>tabt}S mallen eobs mupjen/ met feijoone Boos
fje Wpenbgomen beölantet enbe befettet W tuffcöen betoeïcSe D«t ta>
se"^>omer feer lu|itt8 te toanbelen i?5·
*itomiöefe^>taDt beguaemis totte «©japerf e metten aeneleben ban teydem»
S,ö*eftnueentgeÖonöert aaeren langt) gBebieec&en/ enbe beöoefS»«V/h*bet&ito9ii· öe dateren/bebequamefoete Hutét/begelegent
tut
Dra»
* perie tnöft
" ΚTinen «««β tot beüjgö enbe tot getupgen ber felber.                   HooAe
■ ^hV.1 eiFen/ öat be felbige bequaem is totte Vniverfiteyt ofte hoo-sdlt^
II**£«.♦*!?*au«nWtboigenbeboojbetog*: batboezalleeeutoen/
lUiotauentgöen/PaUasö^Mufae, ofte negen Xupiters®oc&teren/ el*
■I                                                      tut
-ocr page 86-
S6             €ttte tseel uanöe beftöiiibrós*
töt&ttooontentie ingenomen fiebben/ nitt alleen Den Bobbel fletoptetf
SertBOlympus ofte Patnas, be Heiiconifchc toooningen/ ofte De al*
ae amtmn toeceit fouDe mogijen geftuBwto gfiebout J*»»"; ™af*
Κ rSta η wc toamunanen hebben tmUen nemen tn eenige Han»
öefoftSeiteS
|te/ oroinoefeltJtBöe te baten enfceW" ?/™g:Κ^ή/Κ
Uet Dooj met alleen eet» £>taDt/ «n ILantt mart »Qe» g
EiStoentrtSootet: eeietunöeüiuc&tbaerfiept getopont cnbt ge*
!° ft SbS/ S Ot?r naer tot öDelegfien tfiotenBe plaetfe naeröer enM
IM4· b^tSP?S?lSrÏÏoeSalhie üooj-üeröaetóe conbitien niet
ÏSSöe termaecBtlicliöepM/ ttaerbrotflöptn pntpol*
S bmnen a£ bupttn f" <§>teöe/ gaet binnen bet stebe toaer Dat het
R^* SffiöP iooneeBnöeUnuKttdtti|ttanDeUngen:
a η rit] himtcfi öer £>tcDe u aeeft te toermaeefeen / om utoe oetitroppe
&«?^^^^
een tcbergabems/ aa£Lbl'^Sttiirjen/ ftüooneheetltthe ^oitjé/
5mSf'iee^eiK                 habüen toaêt te nemen enbe te
ϊ$ίΐο«Λ*-υο$&η0ε ru tctte bêïöeeUiiQe öer ^tabt Leyden, foofutten top
lick Kechtf- ■ _ jianBelen öani,e üeïDeeitiige !)et Geeftchjck gebiet aengaenbe/ ae*
£^»n ω iHAtTeltMoeoeuïeeS te ren t©ben atéöen Roomfchen Paus, enöe fgne
STfirS SSiïïS^ïïaft» ®m\ti [bp mmn lm rvvften) wwtfgj
-ocr page 87-
enöeonöerfifngöe&ietöaöbe. «©etadcBe banOe #afïo|en/ta«n meeff
öaer aen gBeiegfien üjast/feec blgticö onöer&ouben toerben / foo toe! itt
blijtftijap aljï t« rou/ om bat Bare Ücutnenen öaer ban uer&etert toier*
Den: mant iJetoiiöeClupgel-bsrf&entëniet t« öergeefjs gjjemaeclit/
ttoeUnfepe/
OU.
t'Valt de Papen in baer Mou.
l*it Ghecfteück Rechts-gebiet, btlUien bet ^ta&t Leyden.toaö bit'·
Heelt in ö?te göebeelten / ofte Parochien, onbet eltfe. banöe Itooft lierc*
Ren een uecDeelenbe/te toeten üe S'.-Kctérr, S. Pancraes ofte Hooge-
landtfche, ettDe D^ Lief-vrouwen Paro;hien, Ipt betre fjem eetipÜeC
öer feiuec beriïrecftt geeft / Dient nn toepnttö naerbet onöerfocijt enbe
bergaelt.
            ι
2öegm!«nöeöa;i metöeouötfie/ gtootfte / enbt eetfie $ooft-'Pa- ς ρ· ter.
rochicDefet ^tebe/gbenacmt naer De MettUe/bie tube me bon 5. Pie- P' '^w
ter enbeS. Paukis gefticfjt W S. Piecers Parochie: ©eftmcmt ftjiï begffl Le ITm
optmtöben banöe iSofïel-ümggöe / Icopenöe ooo?t miöben banöeii ijcmöe fei«
nieutoen tëtjn / tot opt mtoöen ban Dei toaietgat batiDe ^rjorfttoeert* &e bsrMttce
(clje^oojte / ban öaer ronbtammeöe .^tabtsi©allen/ tottoebet*
ommeepte tooojnoemöe 25juggl)e/ in gein begrttoenöe be gantfcöe
oube ,g>raDt / tnttfgaberg alle De l^upfen Die mette qecDe isergroottM"
09eV leggpenöe aenbe Zupt ^upt-toeft enöe Wtfcifit Det felber/
ingpenDtnen enöe aenöe ,|>iaöt gijebjatgt 3Qn. ^efgijêlgeï / beyoa*
ten onöer öefe Parechie , alle Dte #upfen leggijenbe aenöe €οο|η*
bjuggf)e/aenOe^oo?t-oofï3gi3e banöen nttutoeu 33tin/ Begimienbe
nieïte f^oojte banöe J&iautoergeeertgDtgsge&omenioan Willem Arene
Gerrufz., tlU 30πο? Öe aSjCUtoertè ban Frans Duyft vander Werf,
SBeuoemt be vergulde Croon, ^oo^t-töetltoaeït0 aenloogenbe tot op*
te mi-b|ugs9e/ öeSMtpfeH/opiefelfSe25;!uggöe/ eiibebte tufffpen
be liifbiugg^eenbe s. lans ©juggeftaen/ mitfgabetf öe gftetie Die
aenöe %upt 390e baitöenouöin iSöntfaentotöet Barcböjuggeften toe:
enöe niet berber. <©m toat rebenen enöe oojfaecian öeie itupfinggen
(öie met meerder rebenen onbet be Pancraes Kercke ijefjooieii fotiDen)
inbe piecers Kercke gcparcrögt 3gn/en ran banniemanöen bolfwment*
«ϊίίεπ gftefepöt toetben / maer naer gifTtt'gfJe toert eöeijouben bit
f°!8!ienbetoaê£ te toefen/ te toeten/bat beBurchfaten, ba» ober be#
«e Jarcj,/ De laielcfec met een JMoot/ loopcnöe upiten onöen inben nieu*
ï;f IL^nii maren afgöefrljepben / enöe namaels mei een 232ugg!ic
*™*n ^tm totöeelt 3Önbe / nm cuts $arociH'anen moeien $&>
Seftifi?»9üöan S. Pietefs Kercke: ttoeliÈijier m£Deeen«|)iil!J5 Ui£ït üe*
ïl,ttZti'Jï*LtaU£öe ^iipfest opten ^eeofte l^oei banben 2B«rcö ftuw
;.».«£*« mtti banM Saeiile ^eeberten to*/beiseffenöanbere Debbiit
moeien seipt n onb?tBa«ben De ^uggöe / ieggijeuöe iuffiöeii bepbe be
-ocr page 88-
5 s             mvftt am üantsr öef#niijinge
fertfe-ftegilen/ goenoemtbe ï.eugöiii-b?ugge / mitfoaöerg bi &ttp*
gerDaer onbjr ggelegen.'Cen anDetWDatDeCornrHaiidureii.inDertgt
κφί nerttregen fjebbenbe banbe faaiïoiieüan S.Pieters Kercke.in fjaer
befstenbe ggeöjupi» ten opficgteban Ijare #arotnpanen/ fonüerD*
itifnffe betHoittnge/ iJeböen toilien bigben /enbe Daetommefoo fjebbcrt
De'öoojnoemöe{)üpf«n moeten bigben onbet be #arocgie ban s. Pie-
tersKcrcke.
„ ,         70e tlueebê Parochie toert getlOèmt be Hooge'.antfche Ofte S.Pancraes
]°rfh Parochie,ent!ebegii]taen8cttoatei-gatbanbei|oogetooettfcöe#oojte/
ftftlv looQtnbe'Wtft toaertaênboü|DentëgntotieBjQUtoeeieüanbe&ergtu';>
craes
ïochic,
" be Croon, ^nnemenbe DeD^eeerfiegttpjeir/ggelegijen aenbe jBooit-
l" I®eji3gbe banöen βήη/temetenöe geneötebangetbegin banbe lan*
gge <ttoo?nb|ugfjfiege gelegen 3tjn totte 25?outoertetoanjf ransS 30upfi
üooinoeint/loopenbe boojtö öooj be telfbe <Coo|nb?ugtj(iege/ langg be
i3teuftraei/üeïigof/geDamDe üertBgraft/totten ouben ögn/ban öaec
tot Bet SÖurggbjugfKen toe/ ggelegen 3pbe aenbe ^upDt-3göe banDen
felfben Ögn. Ifiaer aenbe anbere ofte ober sgbe / loopt be ieltoe tot opt
irubben banbe jfêarenbiuggge/ banbaerbe|Barenaenbepbebe3pen
tot be beften toe/langiöbelelbe toeberom tot gettoatergat banbe #oge»
tooectfigefSoojtetce/ioopeHbebefgelgfj; boo|t mibbenban Jfêarenbojp
tot be <©ofi3göe ban't ©?outoeu üercBijof / mitfgaberis be <©ofi3gbe
ban get btoer fgracgtgen/ begr gpetibe alle be öupfen aenbe ï©eft5ijbe ter
5H9aren-toaert leggenbe/fo toel be gene Die ban get btoerfgratgtgen naec
se ©eftloopen / ci0 be ggene bte aenbe anbere ?gbe ban get gratDtgen
ggeteggen 3ijti/tot be ilarenbjuggöe toe. <©en toaeromtne bat alle be*
fe fjupfen oiïber be Hoogeiantfche Parochie begoojen/ toerbt gepouben
befe te ?tjn / ggelgca tfelfoe oocb bebeftttDt toerbtmet feiereout gge*
ftpiifteöooj tuoee of b|tegonbert jaren gefipjeben/3nnegoubenbe bat*
ter tuffcfien be #afto|en ban bepbe befe ïtertBen feSeren ttoift enbe bers
ftgil ontftaen i$ / nopenbe Het <©ee(ïelic6 recgt ban alle befe boojnoems
bepupfen. ï©aer ttineDef&afïooj ten i|ogelanbe / betoeeöbat befelbe
Rupfeii / bte ban ober lange jaren gelegen Jjabben opten upterböcfe pan*
ben jBatetibtjctt/banouDentpben/ bupten menfcben gfteöeucgmffe/
• gcparocpötgabben tn get Berderen Huyfgen.fomeneerfitoerf De Pan*
craes Kerckefrggntgpenoemtgetoeefitegebben/mogöeltjtBenom Dat
Dtt eerfie begrijp ban Berberen / te toeten ban toaggej cgotten gout gpe*
ïttaecBt macg 35η getoeeft/ toatter ban fp ofte getoeeft W «s-mfln on*
beaent/ ateimer ban ggeeti naerber beftgept ofte onberrergtinggeljeb*
benbe tonnen becomen,.
Vrouwen ^e öe,:&« enbe laetff e tSarotöte gpenoemt toefenbe/ naer onö Hiebe
Parochie ®?0UtoenfeertKe/be Vrouwen Parochie.befetoigetiSfeeEtlepn ten aen*
' fien banbe ttoee poojgaenbe/ tiemenbe fgn begin op't nubben banbe
25offeIb?ugge / loopenbe boojtituöDen banoen ouben ögn tor De co?te
MsswU boojt ttiiöben Der felbet/ tot op be J©arenbiugae/ ban baeu
boojt
-ocr page 89-
iBt'^tibtlepbeti.                       S9
oaoitmi&oen iJfl" j®a«nöo?ptot be ©joutaets ïtettRe/ öatifte ©jou*
tuen uerrHe totte fösnfburgec-poo^e/ imienemenbe alle öc ©upfen
tentoeDcc3Ööe«^ani®arenöö2pS8leeen50«öe/ totöe^taö&3Ë>aHen
enbe iangöiS be feit» tot Bet jftattrigat tor.
                                        ^ %&
' <£nbe fitte mebe fal genoeeö sefept 3911/ belaiigen&e Bet fefjepbèn ban msre ttmn·
fcê ParochicnDerec^teöe/ tenopfifljte Han 0êt Geeftc-lickeReckige-^yikn öï
bier: J@opetibe Den IneU&eiiDe #afio?eutn bier ttjt fitö tijonbetittlmi ?$"'4Γί«
ioel enbe ojDentiicKen tonben berftaen/ int blagen ban liet Sacrament/ «ιτκιΓgb«
op !)are foo jaetiirjec/ aljs int bpjonbec ingefteiDe ^ocefticii'«©eneraelD»«" >wïï*
(foemen bie pïari) te noemen) Detoetrfee gijemeenlicöen gaénbe maren ^**
ΐφί S. Pieters, aig De ourfïeetibebe Slooft-ïtercfce/ 'tttieirit böènDe/öen
CoinmanDup?/ ofeenban3tjn€ai3peiaricn/ 'tboojfröjeben If.J&a*
cramênt geb|agen pebbenbe tot op't mibbé baube ffiopt■lb?ncge/.biief
feaer fitlie (iaën/ enbeleberbe 'tfelbeinbe ijanben banben |@aflooj banbe
©lotuaen netene/ bie't boo?t bioerf) tot Jjet mtbbé banbc jBcrerbjisg*
ge/ afbaetfipoocS jtillenioefl bigben fiaen/etibegcli1ci»e oberltberm=»
sebebeaenbe fgaftoo? bans. Pancraes, bie baer 'mitst boo^toingi) tot
opt mibben banbe *©anfoo?t-bmgge/ leggenüe iuffrpen be i^epgraft
fnj>e ^oogebjoert/ be toelt&eatbaer totte'n upterfie'rt ban 30η ©eefïe*
ftcB Kecbtfgebiebt gecomen jgtibe/ fïille fïont / enbe Bet fèlfDc Lnebet»
emme aenoen Comwianöwp?/ ofte fijn Cappeiaen/ fcueDet. ober gaf/ be
melifie 'tfeifoe/mette f&;oceffie gelept ^gnbe/ uieDei-om'me in S. Pieters
Jftertóetyargt. <©ienenDe Daer tmöe (tnflnj8'ooiOèel0) Üaergieritöept/
of Iteber ijaec miföetftant/ ban om foo clepnen piofpr/ bat. ban fo tep»
ηίφ $H'pfeti fonbe tomen/ malcanbet in't feSbe mtr en tonöen te gije*
moet gaesi ofte öerlïaen/ ten rofnften atë 3P in fuicfee gootömitötigfje
fafien/ gfjelgt&meu be f&oteffientioembe/oeffeiïbenenbeöeben. #é*
niant foube mogelgtfcen tot entftpulötnge banbe #aftojen mogfjen bp
«i engen/bat fp in conftientie ofte goeber geünffen beitoaett ^gnoe/niet*
te beifo^gtnge bet pielen ban foobanigge fderfocnen/ bttoconetibe be
ïpupfen Die onber fjaer fdarorSten fiaenbe maren/De felbenieten ion«
flen ban 0a-ec toerpen/ nctg berlaten/ bermnggtt feibeban gare €ub*
(k enbe ^cpapen maren/ beo? be tiJtltfee fp Φεο dabben te berant*
HJoojben/ enbe ijaer bebolen maten te topben/ enbe ban'alle noctfaec*
«eltcaöeben ter ^aiuijept Dieretibe/ te btrfc?cfien. 3(6 faetebe felue
^ro"«ffDu!bi!igefffrgaenie toe/enbe geloof biet bat icobanige bttoe"
-fin3? ^rt in»e JDacten banbe eenbciibige fyaftopn gebueefi mogijen
oehipl?i,£!£l-öö« tejaeiuste toilienfeggBeti/batfulrjcttJieooeijHenmet
ri-re h . nDe geöaett Batbe moeten merben/ bp fo'bette 'ttatn miï foDa#
bete «iiSiP"'"^" &are^fpapn 'tfp onbet bé ^uttfc/ofte ten Jjrci en«
Sefen in hlifenii °f« fiel«S!e oeHwi» CabDen te b}ei:geti. let todciie in
lentoo fp,,ö «wttifïegeenplaetfeen fiabbe/ mant bepbe tse(t &trt*
rtet£ilöfrmt»ft^eiuitiDareH enbe geboeiben/batter .nieteen iota.ofte
maffatiottenio geigta maten (aw fiet fpjeetfemoojt feptjö* tmee ^pe*
3i 2                              ten
-ocr page 90-
:&i             Cerie fceel banöe öefc öjijüinse
itiiöaneenöes jennen. «Bnbe batbaeromme be bcojgaen&g ontfr^uï*
Èinge alpiei' geen plaetfe en mari) Ijebben. 3^an ten goube booifeecset/
bat oe geltgteticDept Det Pafïoien öc cenige oojfaetfee getoeejï tg/ Bat
iiiemant in Bet aiöetmintfe ban gaer retDt geeft &>tHen Uöijtfeen. Φη*
befjouöe giet mebe op banbe betbeeiinge befer^ &tebe/ get Geeftdijck
Rcchci'-gebtct aengaenbe. <6nbe tomen torn berbeelinge befer i§iebe/
alfo bte bp ofe banoe «t&erectjte ober bele jaren berbeelt enöe afgefcöep*
ben tiSfnttnttiticÖgijeDeeiten/ quartieren ofte Bonnen, bepalben enbe
uptgeionDert aile De Uupfm gelegen bnptenbe^giepoojte / binnen be
toitjbomme befer JjtiDe/ 3ijuDe een ftgoone enöe bequame ©oojftabt/
bejiaenbe ban ontrent be Catgtentug ίφοιε nieutoe gupfenen erben/
ïiie mebebp ötebaiiben -i&eretfjten tot een Son gtjemaecfet jnn / enbe
genoemt mert (jet Sij ι bon» ofte ·> Wae rt b&n. «gnoe befgelgtp be gant*
fcije méutoe ,f>tatit/ ofte latt^e i^ergrootiiïge/ De toetrbe metten an<
Beren in üerfc()epöen öonnen berbeelt eft afgeft&epben 3gn/ en gier naec
ap gare piaetfe gefïelt enbe genaemt 3tilien bjerDen. èrame De booj*
noembe25onneneiibegebeeltenüo'£DmentIiifèen te beftpjijben/ foful*
Jen top befe bingen biaer nemen/ te toeten/ ben naem/ plaetfe/ grootte/
ijoe De felbigöe loopen/ ten Jaetfien toaer een pegeiicnen ber felber in tg*
Den üan alarm oft beroerten/ aenbe ^>tabt0 mallen/ oft binnen ber (ie"
be fgne ©öufflacg enbe Hoop-plaetfe geeft/ om bie te beftgermen enbe
te bttoaren. € ribe f uiten ban beginnen met be eer jïe £taöt enbe out*
fit <©wattieten ofte 23onneiu
bonnen ofte 4&uattfertn Der ^taöï Leyden.
'tWANTHVYS, begint aenben Slaeutoen fleen/ enöe loopt
öooj't mtbben banbe jBaerfmawsjtege tot opbe©iftgbjuggge/ban;
öaet booj't mtbben banben nteutoen ög'n/ tot t'epnben be üaetntmelci
imiggöe/beojtbeurget mtbben ban't ^teenfcgapi totopteï|oogöe*
S33oertiöbiHgge/(banou^be Weverf-brugge genaemt) enbe ban baec
booi't mtbben banbe 25zeöeiicaie / tot toeber opten ©lautoen fïeen:
Ueeft fijn i^oef-flacö/ bp tgben ban oproerte ofte alarm/ uooj bet
^tabtbupsv
i,WOLHVYs, begint mebe opten 2&lautoen fïeen / enbe
loopt boo?t ηίίϋύζη banbe ©lebslirate tot ten galben bande booiftgzei
ben ^ootötooertie b?«ggê/ ban öaet boo^'t mtDben bant J&teenicgupi
tot beneffen.0 be ©olbers-graft/ boajtöboo? get miboentoanbe ©ol··
öers-gtafty tot ten galben banbe Kerckfteech bmgghe, (ban eutja Be
Leug5"-bru§ge e&enaemt) enbe ban baer beur 'tmioben banbe toite
Iteu&lïeetötot toe&er opten ©Iaubjen fteen: geeft fijn t&otf-flatö
aenbe beften of ©allen banbe ^lietf-biuggDe/ totten 35iau|ïeecBS
Coojentoe,
                                                                         *
3. 't ν L E γ S-H V Υ s, begint op't mf b&en banbe Heugen-biug*
ge/ looptnbtijooi't miööen banbe nm ^?w6}iiae toteptetfietbe'
-ocr page 91-
öec &t abt %tphm-                   '*£
ftrate/ ban t®tt booit miöben bet; fèibcr/ toi op S. Α ntonis &?nige/bait
öaec dooifjertwiööeii ban aapenburtb tot öe Waiïm gtaft/ öooj Dei
mtööen öec 1*«»« teJeöeromme tot De ïtettftb|ugge toe: 5«ft fgn ^ouf*
flatö öooiöet ^atstötipg.
4, 'iGASTHV-YS VIERENDEEL, fxgftttegtttlWall»
jajen fïeen/ enöe loopt booj f?et mtööen banöe a&jebeftrate rotten Jjai*
toen banöe 'Sonta-ö^uggt/ ban -öaec booj get mtööen ban cojt Papens
bucift totten Ijalöen banöe Bofiei-bjugge/ booji Dooi0« mtööen ban*
bettSijiitotrenOalben banöe 19ifct)-bxuggije/ enöe ban öaecbooiöet
mtööen benöe jBaerffïiansS-ftegöe/ tot toeüec opren Mauwzn {leen;
i)etft[gii^oufflatöOTeöeüooipeti>taDt&upiS«.
s. over 't Η o f, bêgtntopieïUErbjïee£ï5-b2ugge/enöe loopt
öoo?t mtööen banöe lange WctSftege/ ban öaecobecöetïteri&öef m
aenöe Ciocfcfleetö/booïtsöoojget mtööen batibe «Clotftfieeeö ten Bals
ben banöe igonnenbjugge/ ban öaet booi fiet miööen ban föapenöurtg
tot bencffcne öe 3MöetEi-gEaff/enöebOQiöer öoo|t miöben b&nöe ©ol*
öecg-graft tot toeöer opteitertBSiêecBsi bjuggfie: geeft fgn l|ouf-flacö
aenöe iBefïen ofte ï©allen oan^eüicaen af langgs De tojte ©efi/ tot
|)et toatergat toe aan tojt ffiapenburtö*
-«· SEVENHUYSEN, begint opteboojfrfjpbenïietcfïeicö*
biugge/loögenöeöoojget mtööen banöe 3Möerj-grafttotBetj&teen*
fciWl/ ban Daer öoox fiet tntö&en öec feltoec totten öalben banöe» iSon*
uenbjugoe/ ban öaer dooi get mtöötnbanöeiilocBfïegeom'tiSercH*
go f tot neffenjS öe lange Sterc6|ïege/ enöe öoojtg booiget mtööen ban
öe boojfcjjjeben iangje ïiw&fïegöe/ttJiöetommeopiebooïgeroetöe
bjtigge: Beeft fijn l|ouf-flatö aenöe i&eftiuban S.iorisCoojen/ tuf*
fcöen Hebenbal enöeoe Zgtgcafi/ tot Den 'Soojn ban Borgondien toe/
sangöaöeï^upfen Die banöeiSamenaemaet&t SP tot bemffens s.ia-
cobsgtaft,
<©e fes Bonnen banöe eêEde enöe ett&e ^>taöt befcöiebengeb*
Benöe/ boiggen De btec Bonnen, ösmelcBe gemaecitt sgn
banöe eerfïe bergroottnge/ enöespnöefe:
. 7. BURCHSTRENG, beginötopt mtööen banöe©t'fcB-
biugge/ enöe looptöeue Den öijn tot s. lans bnigge toe/ ban öaec Deuc
pt mtööen batiDenouben&ön/ tbt beneffènjs öe afcercBgraft/ boo|tjs
5?°i öet mtööen banöe geöamöe ïtett&gtacgt tot aenöe φοοφίβηϋτ De
^"^e/boiDectftewftiofomtot btneffene öe «leufttaet/ ban öaec
het i^L^tööen banöe jgteubjeltraet tot inöe ^opgtaft/ boojöetöooj
baoifiM n öanöe ^opgeeft/ tot tnDen nieubaen fögn/ enbe foo boo?ts
touanïrrï0*}***1 banöen nieutoenfegn tueöet tot Beboojfc&eben ©tfcg*
SvanS? ^eft fön ^ouf-flatö aenöe lange ©efï/ ban Mf en* War-
Be/ênbefoflötm^y ierendeel, begintaens.Pancraeskerc
Hf/ etioe »oopt mtööen teut öe Siewfegtaft totWnouten iögn/boojtö
3© 3                                       doö|
-ocr page 92-
€%              <8er8i bttl ümbt Mc&ïitjütge
i3oo| get mföben ban ben ouben öfjn tot beneffens be ^op-gtaft /ban
baec booj't mibben banbe ï^opgraft totneffetusbe Jïieufïraet / enbe
boo?bec Dooj Öet mibben banbe jgteutfraet/ om get üercngof/ tot tae*
bec aenbe üeccftgtaft: geeft ftjti #onf-fïatg aenbe HMIen banbe %$\*
pookte tottenttoeeben 'Soojn/tiabe i^oot0i3ocertfcöe^ooitê toe.
9. G Α Ν s-o ORO E, begtntop öet mibben banbe «©anf-ooiig
bjugge/ enbe loopt booj i)et miböen banbe ^opgtaft tot inben ouben
iïgn/ ban baec boo| öet mibben banben ouben ©gn tot neffens be mtD«
brlfïe gcaft/ boojtboo,? get mibben banbe felfoe graft tottnebec inben
titenoien iSgn/ enbe ban baec mibben boo? ben nteutuen agn tot aenbe
&ooif3. biuggije: geeft ftjn #ouf-flacg aenbe ï©aüen banben Itoeeben
'ÏÏoojn/ üoojbp De Zglpooite/ totte %ηρ)-ίο^η toe.
ι o. Ν ie la es-g ra ft, begint opt matergat banbe ^ϋΰφ*
fcöoertftOe^aojte/enbe loopt mtbben Deur benmeuuoen fögn/ totnef*
fenö be jBiboelfte gcaft/ban baec beuc 'tmtbben banbefelbe graft totten
ouben tëtjn/buoj&er beurtmiboen banben ouben iSgn tot Ijet Watn*
gat banbe ^gle-poojt/ enbe ban baec langs be Wallen toebec tot {jet
tooo^fcgjeben toatergat banbe^oogebooertfcöe^oojtetoe: geeft fgn
ïtouf-fiarö aenbe Walien banöe boojfcgjeben 3Lupf-toojen / tot ae
3£oogebJoertfeöe f>oo?te toe.
«©e Bonnen be üielcSe gpemaetBt 5gn banbe tüjeebe ^%t*
grootinge/$gn öefe bolgljenbe ögf.
ir. MARENDORP RYN-sιIDe, begtotop Bet toatet*
gat banbe Zgle-poo^te/ enbe loopt ten mtbben boöj oen ouoen ögn
totneffenö De jpacen/boojtis boo? 'tmtbben banbe tojte jfBaren tot op
be jBarenbmggDe/ ban baec mibben üoo| j!@arenbo?p tot aenbe %p
Ie-poo?te/ enbe üoo?t0 toebertotöet boo?ftl)?eben ï©atecgat: Beeft fgn
ï^ouf flacg aenbe i©allen banbe <©up|ent-raet-|leer]) af tot be^gl-
jwojtetoe.
12.   WEST-MA RENDORP L ANT^SI I DE, begtni
aenbe <©o|l5goe ban {jet toatecgat banbe jBaten/ loopenbe booj'ï mtbs
ben banbe /Baren tof in jBarenbojp/ booj't mibben öec feiüa· totte
^jiBagenfieect) enDe be ©olmoien-graft/ Doojt mibben ban bepbe tot
aenbe tóefï/ banbaeilangl)^ be ï©al!entot üjêbecomme aen getUia*
tergat banbe Jlarets.
13.   OOST-MARENDORP LA.NT-SYDE, begint
aenbe ©efl aenbe <©oft-3ö"oe banbe iMrneleu-graft/ enbe loopt Doo?
'tinibben bec felber tot aenbe aStgagetifteerg/betir gei mibben ban bien
tot Hi.jfêarenbojp/ ban baec booj 't mibben Dec felber tot aenbe ggle*
pookte/ enbe ban baec langb bevallen totte booifcgieben ©olmoien*
graft toe/ befe ttoee Bonnen gebben metten anbecen gace goufflatö
aenbe 3®aliê ban't jSSarengat/tot beneffeniS De *©upfent-raetfieecö toe.
14.  OVERMAREN R11 N-S π D e, begint aenbe iSgnf'
Butgerpoojt/enbe loopt ö?uv 't mibben ban jBacenbojp tot op be 0a*
ïenbjusse/
ι
-ocr page 93-
tja iêtabt Eêptfêii.                      6$
rttityugge/ öan neer ötór 't mtotieti banbe co?te jBattti inben agn/
ïjoptt beut 't tnf u»n baitben ftgu totte aBofteityugaBe/ enbe üan öaer
toeDettotteiMOilcOjitoen^oojtetoe·, Beeft 3tjn Boefflaclj aenbe toallcu
Uatl S. Vrfelenfte«C0/tOtbencffen0 Warnacr vander Doesfèlipfinae,
U. O VER MAREN LANT-SYDE, begttli fltntsc 80nf<
burgerpoojte/ enoe loopt booi'tmtbben ban jlarenboip tot cpbe
jBarei«e/ ban baer beur 't mtbben banbe iSaten tot ojst tesater*
gat uaiiot jeaten toe/enbe ban baet boojte langs be ©effen tot toeber*
oïïime opöeboo|fct)?eben pooite; Beeft;gnbouffiacB/ aenbe3©a!len
Banbe «gni burger #ooite/ tot s. Vrfeien ftegljetoe,
Φ? Bonnen oebJelciïe ggemaetBt 3tjn batsöe Deröe 10ergrooitn*
88e/ 5on bef'e bolgenbe bgf ♦
i.6. HQGEWOERT, begint op'ttoatergat ban Hebenbael/
enbe loopt öooj't mtbben ban üebenbael tn 't J&tecnfcgupi/ ban baet:
betre tmtoben ban t^teenitBupj tot inben nieutaen fögn/ boojtg betic
nmbDenbaiibenmetmientSgtttöt opt toatetgat banbe togöetooett*
|t|)e jpojte enbe booibet lango oe ï©al tot op tboojfcBieben toatetgat
bjuiJUbenbael toe/Beeft fgnBouffiatB aenbeballen/ banbe ï$ootB'
tooertfcöe ©aojteaf tot s. lons Cooiii toe.
e*179°,ST-NIEV wel αν γ, begint aenbe ©efï aenbe
XupDtjgöe ban Hebenbael/Ioopenöe Dooi tmioDen Der felbec tot in {jet
^teenfcöupj/ban Daer Dooi tmiDoenDet felber tot De s. lacobs gcaft/
ban baec boo| tmibben bet felber totte ©eft / enbe bco^g om be WaU
ten toeberomiot $et toatetgat bant lebenbael toe.
18.  WEST-NIEVWELANT, begint aenbe ©eft-jfjbc
wans. lacobs gtaft/ aenbeg «istabi ©allen / ioopenbe booi befèlbe
Qtaft tot tn Bet Jjteenftöupi/ ban baet boa? pet tmbben bet felber totte
«uet/ enbe ban booitss Dooi be ©Stet tot Bet blwtgat / enbe ban baes
jangsiDe ï©a!IentoeD«tomtots. iacobsgrafttoe. aSepbebefe Bonnen,
Bebben gefamentiiciten Bare {jouffïaipaeiiDe 5©ailen ofte ©efren ban»
oen<3tooinban Borgondiea totopt iMetgattoe.
19.  ZVYT-RAPENBVRCH, begint aenbe j8oojt3gDe
«anöet ©it'etgat/Ioopenbe beur't mibbé banbe ©liet tot in pet &ttm*
Lcö"Pi/bau Daetbooj 'tmtbben bet felbec totten bonnen biuggge/ ban
balrt a°l De J&onnen enbe Catalinenlïegen totaenDe©eft/ enbe ban
,c'9nv8ö be ï©allen tot toeDerommeaen Bet beoinoembe ©lief gat.
teaa»y oort-rapenbvrch, begint aenbe ©eft aenbe
be «io.r banbe ^atalinenftege/ loopt Dooj 'tmtbben banbe felbe enbe
tot oet w"8e totI" iSapenburcö/ boor tmtbben ban fiapenbmtö
B9allenbaeh 8ai üaiIctilte öapenburcB toe/ enbe ban baet lange be
Bonnen hehhV?"!?1*totte Boo|tioembe tfataiinenftege toe. 2Bepö?befe
25laufteeine«r^öe!aen,entii£be" Bate ïjouffïacö aenbe ©efïen/banbi
^eiilaetftenifinU^ftoi De ^"tepooite toe.
* μ<?π 39n dooi oe laetfle becaroottnge befec J>tebe tot be boor
genoemöe
-ocr page 94-
*4            Gttftt ^ttl brniöe Uefcltöibfnge
gersoembe Bonnen ποφ geboetgt öebolgenbe bjte Bonnen.
HOGEMORscH, begint aenöe #aeclemmei: poojfe mefle
«©ofifgbe banöe .fbteenftraete/ïooptnDe langs öe $0QjtfgDe banbe nieu>
toe J0ee|temarcf5t/öe HNïftjbe banbe l©eft-Dt»etfgraft/$oo;itbJaertii
aen. €»öe de &uptfr)De banöe SSitu'.en-beitgraft^eiïbjaiEtji aen/tot
aenbe ïlaerlemmer-poojte tioo?ncemt.
ΝI E V-M aren, begint op Be oube €βίηβε1/ opten t)ouc&
banöe «©ofiföüe banöe jSieutoe jsaien / «©oftBjaertjS aen öe ouöe
Cbjngellangité/ looptnöelarigitéöe 1®ejt3gBe banöe nteubJe©oimo!>
ïen-gcaft/ boojtjs iangité De ^uptftjöe banöe lange <©raft *©efibjaettÉ(
aen/ enöe üoo}tö öe «©ótifgöe banbe utewtoe Haren/ $uptb3aert$ aen
ionen booifcgjeben eerften gourli tce. €nöe begint öanbjeöet aenöe
3©eii3t)De banbe nteutoe maten/ ^uptteaertg aen naet öe ouöe
Cöingel/ tooojtg langöjs öe boo^. fifjtiisel iBeftüoaertsi aen/ enöe
Ïangö0öe «©oftfijöe banöe 3©e{ïöü3etfgraft j&oojttoaettg/enöe langösl
be ^uptfgoe banöe iangfje <©raft/ tot pet begin boojnoemt, «gnoe
boojtp aen De obetfg'De/ &c jgoojtfgöe baii&ê lange «S?raft «SojttoaetijS
aen rotte ©efï-üölierfieetö fee,
ζ υ L-o Q R τ, begint aenöe <©uöe CDingel/ opren Soutit banbe
33ira-teolmo!eii-graft aenfee «©oSlfgöe/ loopenöe öe Cbingel langggi
<©öfttoaeïtg aen/ boogje öeCooljtraet/ De ^mptfflöe banbe iLauge
gtaft tot aenbe nieutoe ©olmolen-gtaft öaet Her begint. €Höe öaii
boojsg De Booitfgbe banöe langtje <©raft «©ojttoaettg aen tot aenöe
iieft / begrgpenöe öe ^traeten enfce «©taften öaec ttifltöen bepöeit
tomtuöe.
5Som«ce# (©bereicSbpfónber Bon enöe guarttet/ jtjn bp Die banöe ^gemijte
taf»- ggeftelt enöe gefetbier Bon-meefteren, üjteité lafi enöe bebelijs/ fojge
teöjagrjenöatoegrjemeine 25jant-getietftgap gaer Bonaengaenbe/
beöeo^uimibebjaemnüe wiberjjotsDenbjeröen: öe felbtg&e tentgöea
ban tyantgnoot tipt te leberen/ ggtbjuptfit üJefenDebjcöeromme te
boen galen/ enöe op gare p!aetfe te Deen béngen, ©efgelgtr üjamieec
bp Diê banöe €>mtytm eeniglje ommeiïagenggemaei&t3gn ober De
i^upfen in fjaet Bon begrepen 3onbe/ amöaec meöe 'tfp eentge fiteu*
toe 2S:ant-gereetfcbap/ ofteinöe Winter ten tgfcen banöe Woift fjtÉ
33gten ofte taatsen/ oinöe^taötö wsAim te betalen/enDe Daer batt
boicomenenöê pertinente reecfeeninge Doen aenDt ^cöepenetitniefies
tsn tn Det tijt Bte Daer toe ggeftclt jtju / euDe meet anöete booiballenöe
faecisen Dier te lange om t e berijaien. <©mtne in tgöt ban ΒμιΜ be*
quamec enöe beter geötent te fijn banDe Bjant-emmers* banöe gemeene
® ucge r ö/ 30 té ober eentgije 3aeren bp öe peeren banöe <©eretöte ge*
oiöonneett Dat alle öe particuliere Söjaat-emmertf betoatrt fouöett
tejeröentottóeEplaetfeninpDeraSon/ bj? bftr Cmmer-beajaetDeri!/
«mmeDietnöÊKöaefi te mogen «ptgeben al(ï ben noot birepfcöt·
^e booinoemöe ^&tabt Lcydcn té notg naetöec gefmalbeelt / enöe
BtMtïtï}<tmü m beli clepnegöeieeiteti/ öe bielcfee gOenoemtbjeröeit
Gebuid
-ocr page 95-
Ghcbuyrtcn, We'alle te famen poet met een onbetfc0epbe!iclirt naetn
Söenóemt enoe befi0epötltc6en afgepaelttoecöen/ fliJilgcB öter ijolctjt/
enDe gljenomen *£? «Pt fe«&ec ööefeöitfte bp öe fjanöt Dan mijn<©om
Ian van Hout öÖifC^Öen,               .
«^t&UpJten Ött ^tabt Leyden;
T.DeOOST-KAERSKORF.ofVREDENBVRCH,
Begint banöe ^oorötooertfcBe #oojte afaen uepöe jgcen tot SJacoii
Wïutmft, üatiöet 29ικφ tot tnttup*/ met öe 3©tdmafeeciei enoe Bare*
fcenftegen.
2. DE middel KAERSKORF, begint ban ^aroö
IBtilemfs, UanDec ®utcö af/begrppen&e bepöe De5göen tot s. loris
fteecö toe/ enDe petnatfte ψάρθ acnoe ^tepger int IBaterJïeerpgeti,
3-  de vv E S Γ-Κ Α E R S Κ O R F, uegtnt aeitben poetb ban*
be $teuuje bjuggfie/ enbe opten poecö ban s. loris fleetp/ firet&enöe
totte ^ooipbjoertsf brugge toe.
4-   DE COENENSTEGE, Ofte COENECOOP, U*
gt^pt m pem De felbtge fteqt aen bepöe De 5göen.
5.   CLEYN-BARB Α R1EN, begegpt in pmi Öe S. loris
eÖ S. Barbaren (tegen mette ®ÜJCtf£amp/genoemt S. Barbaren Rijde.
6.  DeGRAVWELSTEGE.OfteCRAVWENDAEL
begrijpt in pem öe fclöe (lege aen bepöe öe sgöen banöe #ogeU?oect tot
HeöenöaeJ toe.
7. 't V RO V KE Ν S-L Α Ν DT, begrijpt fo ïjera öe 1^οκ#
üjenflege banöe i^ogetooert tot aenXebenbaei.
8.  HADRIANOPOLEN.ofDe NOBELSTRA ET,
begint banöe ^ogeüjoetts-brugge/ enöeepnöi tenpalütn banöe plaet*
Regen/ enöe aen Uoeciammenlieecfigen.
9.  c o ν S Τ α Ν τ ι ν ο Ρ ο L ε Ν, begint banöe laiaet-fïege/
enöe ban Sioeclammenfteerfjgen/ enöe (ïrecfittot öe Woliieqe toe.
ίο. Ν 1E V W EN - R I [ Ν, Ofie WI Τ S E RM Ö Ν D, be-
Sint aenöeCaernemelijc&iugge/enöe epnöt inöe £oQinb|tiQftegpeaen
Bet ï^ecfi.
11, w E S Τ- Κ E R S Τ E Ν R11C K, begint opten goecH ban*
b« J&ieimiefïcge/ loopenöe langs pet Sertfeöof tot öe Biautue üiotf?/
p£8ïSptin!)emDe lange ©iererfs üerc&iïegpe / Degelgcr öe ïfêefljgöe
S iL *0löerfgraft totte totfte öoofe/paenöe obec De H£>olfïegpe/eriöe
mo~]pspötüanSecflege/ totlfiEentbanöoiienfitaetgen toe.
'. a;,9. 9 "> t-k e r s τ β Ν R11 c k, begint aen Den poects ban*
imiriö » «a8«aft/ öestijpenDe De ce^te üetftege tot opte ©iiDeflcaet/
SeSfJ!le benelbet/tottemolllege/ Dooi Defelöigpetot opte
^föenB/ οί«ΐΑ«βΐ*&« <©ofl36öe bic felbertotijaeöec opten
3!                     i3,MAERS«
-ocr page 96-
            €$rSebediianö?6eftömtotnge
13. Μ Α ER S Μ Α NS TE G E , begint aen Set J>taötgtlp0/ b«»
gtgpenbe bepbe be 3ribenbanbenboo|fe&ieöen tfegge/ entte DenlSöB
tot bé Coojnbiiigfieecn we.
, 14. 'tHARTOCHDOM VAN STEYNENBURCH,
begint aenben a&ta«to)eii(ieciv begtgpenbe bepbe be 3ijben banbe ©je*
beffoaet torte jfltoibemaer&ets tube ©iéf-ftegen toe.
15.   cranevelt, of cranENBVrch, begint bant ^ecl
opteouüe ©ifmarcbt/ loopenbe tot be l^ouüjenfïegetoe/ begtgpenbe
tswSe be jiliauöeinaliecö fiegeaen btpö« be
16.  s.CATHA R' Υ Ν E NU 11G κ, begint banbe mefflt*
ge enbe iBanbemsifeergfïege/begtgpenbe bepbe bejilöenbanöe 23jebe*
firatetotte ïtorcffcnftege.toe/ bepbe Se 3gben banbe ©jouteieii fïegt/en>
ïjeiiietbtöein ottert fötjnöanDell>ionü)enb?ugge/tot get acgtetgupji
itateeitfltö #emt|HerErJ3. Cimmetntane \ai\&.
17.  de paplepel, bsgtut banbe ©an&er.fteetf)/ begtgpenbe
totöer^Den öe^eöciiraettotS. Antonis Brugge toe/met be 2&o|n*
pege enbe atljier opteti litjn tot Dt0 boojfrgjeucn Getest Ptetetf3.,
i^upiiuge toe.
is. het RYCK ran Ρ ALL as, begint aeiiDen öoecfe toanbe
^oeiflige/ loopt beoj be feibe tot opte acgtergtaft/ fangSjg be *©üftfg*
be bet felüer lotte jJonnenRege/ be $oojt3gbe bet (elbtr tot op &ayen*
buug/ be feibe laugöiS tot tebet aenbe 3E5oeifïege.
19. 'sG R α ν e ν s τ t Υ N, begint op ben Zuptgoecii banbe
üoutfïtaet/ loopt langfig öapenburtg totte Ciotbfiege / begrgpt be
Jgoojtfgbe ber felber tot op Sune Pieters üertnbof/ langtte &e 3©e(t*
frjbetot boojbp ^«©tabetfiepn/ boojbe'.$outfitoettotten boojnotmi
ben i|oecb toe.
- zo. sioNS RiiCK, begint aenben «©ofïgoecB. banbe φβρβ'
graf t/begtgpenbe be «©ofcgbe ber felbec/ De ©oiöecggraft/ beitgooï-
ffege/aenoe ©efótjbe tot toeöeromme aenbe üooinoemöe góeti banbe
#apengtaft.
ii, LEEUWENHORST, begint aenbenï©efl&oec6banbe
f&apengcaft/ begrgpenbe be Ttëeflsgbe ber (eiber / be ©Oiöetogcaft/
öapenbureg aenbe <®o(i3«t>e/ enbe De foutlïraet aenbe #eojt5gbe tot
Den boojnoembeugoecïitoe.
                           r
ii. ρR ILIE, begint mette gupfen gemaetBt banbe tgupffagge
toanben ï#eer ban ILotfegojft/ loopt boo? D* J>cgooifiege/ De l^olberi-
gtaft ommegaenbe boo? 3Stent btn öoileu(i?ge tot aenbe boojftbje*
toen Bttpfen ban Hoc&goilt enbe begrgpt obec fulcj De ^ief-fteggen/
footoel be Boste atjs be lange, enbe be Ütewögtaft aen bepben be 3gben,
*3. BiLLENBVRCH, begint op rojt aapeiibttttg aenbl
®efr/ begrgpt get jSoojtepnbe aen bepbe De 3tiöetv bet Aant enbe De
eene jgbe banbe €>toene ^afengtaft. %$ nwtegnentooo2DitBbet&eeIt
aen Djie <©eb«piteg/Die genetrollmsöen/ φΒβ/ 3»eft; inöettapn Bil-
lffljburch.
»4, RA*
-ocr page 97-
to*;$t«btlepbm,'                 Η
U. R Α Ρ E Ν Β V El C Η, of Μ E Υ E Ν Β V R C Η , begint
aenöt s, Amoms 2E>|W3se/tooptiotte <©oe!flfge/be0e!fiebanöefelBe/
ban De ©oelgtaft/ enöe groene #afen-gcaft begrgpenöe,
zj, 't LAN Τ VAN BELOFTEN, begintinDên ^Wnen*
fïegge opten goetöbanöeSltfiiet-graft/ loopt langs bet ^tcealifiupi
tet DeBüettoe,
26.VREVCHDENRHC R\begint ten fialbé toanöe m&m*
toiffege tot S. Catharijnen ;&tl!ïet0Up0 toe/ begcggt S. Catharijnen
ffegöe aen bepöe De sjjöen/ totoptenftoetïitianDen Jlonnenlïegetoe/ tg
toecDeeltaenttiJeegebupiten/enöemet ï©eftenöe saoojtonDer|ti)epöen.
27- DE GRAEFLICHE YT V AN IERVSALEM
tnöe 1E RI c o, begint aen Bet $tetnfcDup;<' begrgpenbs De ©?occ*
tgenia-gcaft aen bepöe De ggöin / De ijalbe SöiaeubJsfteglje/ De gaïtoe
2öat&er|tege/ enDe De palbe jbegerftege.
48. de HEERLICHEYT VAN vliet, begint aen
S.ieroens35jugge/begrtjptDe ©liet aen bepöe De sijbentotie ï^cfttoe/
niet Deftalbe iBolenfteech/ enDe öegalbe ©acfeetflege.
ï9- koepoortS GRAFT,begintaenoej&ieutoeasjttg*
ge/ üegcgpt De ïtoepoojtf-graft aen bepöe De 3i}Den/ met De paifac
jeolenffeetft enDeDe baltoe öaemfïege/ is gefp!t|t aen ttoee «©ebupatcn
Die genoemt 3gn Goeyenfort, Goeyenftevn.
30. SEVÈNHVYSEN,begint'öanöe^feuüJê25?ugge/iiref*
Benöetot-ftet Jpalpöe ©agijnljaf/ (tfeifDe Daer tnne begrepen 3gnöe)
tat/ enbe oanöe ©Iiettotte StoepooHf-gtacqt toe.
3i. NIEVWE-STEGE, ofte OOST-V RIES LA NT,
begint banöe jlteutoe-b^igge/ begrtjuenöe bepöe öe 3göen toanöe jïi*
C$e/ De een 390* tot aen Bet -Ketffe^of/ enöeöeönöcc3pe tot aeaöe
Commanduyrsgrafttoe.
». co mpoSteLLE, begint aen Oei ^teenfcfiup?/ begrip
penbe s. iacobs gcaft aenbepöe 3t}Den/enDe in elifeuanöe öaemflegen
WoeeBupfefl.
, J3· ΒLtcΚ INDEN AESSACK, beginttiiu't^teen*
Wm/ begropenSebe ©olöerf-graft/ tot De l©ol|ïege toe/ De föïaetf*
»ïege tm Datóen/ De iteteibsetetltege/ enDe De Jbonnebelt-ttege/ is bet>
«eelt aen tbste geaupjten met #o(t en ï©eftonöetfci)epben.
^.n^d'OosrERLING-PLAETS, Ofte OOSTEN,
ikllP K' begint aenöénöee* ban Heöenöael/ begcgpenDeDe eene
ïSSL^^-pfoet^ttf inöe fiaemfiege / enöe aen De anDec 5nöe begin*
^oL^nöi:a9aM^üanöet^>ieenicljupi/ totöetjiups üan «ntonttf
eciteiihAi[ s s J E N- &8int banöe ^ogetooertii■ aBittgge/ te*
MK'P^teénfegupi aen bepöe jgöeti/ tot öe s. lacobs enöe ö«
fee ©fliéMwii IG H ν γ R oft 'tN ι Ε ν L α Ν τ, begint m*
öe WMW gnoe s. racöbs gcaft/ begcöpenöe §n £teenfciWi **«
I t                        ÖSJpes
-ocr page 98-
6%               €erSeberii)dnbeber^t)t3t»S(
öepbe be söben totte j&ieutoe-bjuggfte toe.
37.   DE HEERLICKHEYT van BREMMEN, b<gfot
Dan ^.gioifóbjugge lopenbe lang? Hebenbael tot bet ^teenfcgnpj en
«©Dfiecüngö plaet0 toe/ met be Jbijögraft tot bet #upsi te 25?em toe,
38.  KicKENBVRCH, begint ban φ. gjoitiï fïege/ begtg*
«enbe Hebenbael aen bepbe be 3tjöen tot be l0e(i toe.
39.  CLEYN EGYPTEN, begint ban φ. 3ansi bjugge tot
Bet 2Surggb?ugge&en toe.
40.  'cKoe-eYNDë, begmtbanbe,&g!e-pQO?te/Begtgpenbe
beoöc oe fijbenbanbt ,§>trate/ aenbe cene f^öe totte fifraet loopenöe opte
gtrpftnge ban peter 2üb|taenf3 kanoet ï®erf/ enbe aenbe anbttfgbe
tot oe 2Sac&er-ftegije toe/ «s toerbedt aettttoeen/etibemet^upbten
JlSaojt onüerfc&cpöeh.
41.  't O s-L AN'DT, begint aenbe 25acSerfïege/ toptnbe langs
jUSarenboip aenbepbeöe^en totbe i&oogelantjege aiiert&ftegetce/
i$ gefpltft een IBefl en <©ojl Os-pne.
42.  Ρ α D μ o s, of Vtcdenburch, üegttit aenbe bjuggge ban
25outuenloiib3iiiflege/ locpenbe totte ©φ toe/ io becbeeit aen ttoee ge*
bupiten/ met ben name out enbe nieu onbecfcDepbeu.
45. O V DT Β α R Β Α R I E Ν. beguit banbe ïjoogljelantfcije
ItetcnfieecD / enbe banben ftoetn bar.be ruetö nae bebjugge/ totbe
fieeöö nae(ï jf©eefïec Henaert enbe'tljupii öaer Ciaeö 3anf3 ben^jo*
senplacÖtetBOoncn erclupsi/ oocS eenfbeelg ban Sjan'bofier.ftege/ en*
be banbe BetCR-biuggeopten tStjn totte uoojl3· ftege onber ,0. %z»
naettjspupö.
44.   d'OUDEN RYN, of CLEYN VAN MACHT,
begint banoe ^opgtaft0-b|ugglj«/ enbe epnbt aenbe j$int |5atiaaejS
üêrtöb^ngge·
                                      _. < ._ ,
45.  R o o D e steen, begintaenbe ^uptfgbe banbe tfepne
jBarenbjugge/ (ïceiSenbe tot pet gup? banöen ^jogen tnclupö/ boo?
öe (lege/ Daet oüct ommeloopenbe naer be 3&ontiierfïcgöe/ begcgpenbe
Sefelbtgeaen bepbe befgben/tpnbigenbe aenbe ilarenbjugge.
46.    IAN-VOSSEN-STEGE, ofte RYCK, begin*
ban 0et bjuggeben/ Rretbtnbe tot be ©efitoe/ begcgpenpebe Claeg*
tfeetgaen bepbe befijben totte JBitafcelfïeecD toe/ të gefmalbeelt aen
biergeJbHPitetl/genoemtNecr^Duyfentvrefcn, Abcouder Voffcntijck,
VoiTen-Schage, Clacs lan Voflenhouck.
47· s. ΝIC L Α E S- S Τ e G E, begint aenbe mmn/fivtt*
feenbe tot be Bupftngeoaec Sb- i&iclae? plfltn upt te gangen.
48.   MIRAKEL-STEGHE, begint opten goucB banbe
Claegfiege/ begr gpeiibe be jBiraetfieiftegé aen btpbt be jgben/ lopen*
ie totbe ©«ft toe. .
49.  maren, begtnt aenbe tlepne IBaten&iugge/ begrn'penbe
mm® f§»n/ ttwiïtiUewuett?9« ff toe/ sifseiUöwsnöêEBeeit/
-ocr page 99-
tnfee met @ofi «tbe iBefiïorftctltyipbem
50. Μ Α R E Ν D O R P, 0f 'cH Α R Τ, b^int ÜitlÖS JSaEêM*
biugge/ JoopenDê totte ©joirtwn Serrfte/ l»o;f«t iatigjs Bi nute ffi&*
m\ mm
Den &0« totte ©joume nftege toe.
ji. OO S T-M ARIENBURCH, begint faflll 'φιφβ Mtt
msüem ΦίΜίf5. ban Cöroebe nlacD te Uiooiit n/ leopenoe na öe jBa*
renöïugge toe/ begsijpeiiDe De l^oHtoenfïtge een bepDe De 3flDtη/ epn*
Bê«De met (jet ï^upfi Daec 3an De CeuDetiier olatbt te tooonen.
5*· MiDDEL-MARIBNBVRCH, begint aenDe een 35&ί
ben Set ©lOuCöen ^etfBöof/ loenenDetot^. tarfutenftegetoe/enS*
fleti De aiiöeï j&De ban bet Dupa Daet SPiliem ban 'STetroeöe ψΐ&φ
laoonen/ tot lêijiem BDotuerft, fïegetoe.
;j. WEST-MARIENBÜRCH, of MARIEN-POORT,
begint aenDe een 5flDe aenöi ^>tni ©ifuieu fiegöe/ cnöe aenDe anDec
3tjDe aen Willem Wointxfo. fïig'je/ ioooenDe totte j&pnt'bura&ec-
fSoajtetoc.
54. o ν SER VROVWEN ryn> begint aen De ©o*
fielbiugge/ loopenDe tot ï©iitem ©irfjtö.ban CetrceDen fïegeto*.
T5. öe VROVWEN Camp, begint ioan&, HuÏeBetBS
«SSaflöupö/begrgpen&i: De €amp aen bepDe De 3tjDen torn iBaren toe/
i0 aen ttueegeüupitentoeïDeelt/Die met De namen Weft-Viouwcn, en»
ö£ MiddcI-vrouwen-Catnp, OllDerfrftepDen ÜJriDêiU
56. G α-Ν s o o R D E, begintcpienöoeeS ban&e^opgrafr/Ia-
MfiiDe langö Den figu totte l^efi toe.
p. swANSOORT, begint ban 45emt 3an betftmtfj.
fiupg/firet&eiiDe totöetljupiöban ifuptf) Claef5. ^cljoemaiier,
58.  de ROODE ZEE, begtnt ogidPieritegraft/ ban bta
Boetn banDen nieuiaen jèS0ii/ ftcecbenoe totte ÈourifS 2&juggi)e tot/ «S
ker&eeStaenttoeenttiet De namen ^>upDtenDej^oo?t onDecftijepDen.
59.    TUYLEN, of DE VRIEVELUWE, begint
batiöe Houriii biuggöe/ (ïretfienDe totte iMlen bjuggïje toe oate ©·
tetfïegtaft.
60.   de WILDE VELUWE, begintbanDe ^olienbiug*
8e/ loopenDe totten fjoetö üanDen ouDen &$n opte HPteïfiigtaft toe/
»3 meoe aen traeen gefpiifl met <©oji eriDe 3©efl.
                  .
61.  τ ν Υ L, ieggenOeopte jBiDbeifïegraft/ begint inbe<©coene*
gegebantfoman.©obect®U(emf3 &uffltot€ammi©t!iem%m*
fte» öupstoe.
*,«h>2iiPe wovT-VRiESEN, begint banöe ®Ieerenb?ugs*
SK«5,?dile araft/ ö'een stjDe tot opten ouDen ©jjn/ ent* wöe en*
SaSt Sf ^1^" #enïitpf3,^ifioemae£fiei; of tot 3an «eorfic^
totla §u^ffènI,Y.YL' Begfntban^&.^upbettisbiugge/Ioopent»
fot$f JWn&iUBBewe/ ifj «enttoeegötbHpjtin»fïi>ielt/ metw"
SS 3                                            ^?
-ocr page 100-
            €tt Se btt\ öanbe be fcïjjtjtimge
tiaem ban tsitiHen enfce bapten Cupl,
é4. GROENSTEGE,0f Grocnendal, btfltHt 0»te fopi
graft/ begtn'petioe De fïege rotte HHDöelfregraft toe.
6f. ρ e β ν TT e R-B ν γ R τ, begint opte üopgraft aen*
Cnoojfïegê/ftmBenDe totte ^eetenfïege toe.
66.  al-k E Y, begint banse4&roei;fteoe/Ioopen&eiia«töe<IBanfi>
oojDctoe/toitejBieutiJefïraet/ bfpöe üe ^rjtien bauDe ïiercbftege Daes
inbegrepen/ igaentrjoeegebtipjten gefpfift/ baerban DeeeneDen ou»
fcen naem i$ beflouDenDe/ enbe ce anöere toert genaemt 'cHof van Ru-
ilen.
67'TWOVT SONDERGEN Α DE N, opte $op#
gcaft/begitit banDen ouDen ötjn/ begrgoetiDebepbe De süDen totte ©ee»
renfteglje toe.
68.   MIDDELWECH, begintbanbe Coppen-!Jte]cfJeg8e/
!öDpent5eIa?'g0bepDeiie5tjöentot S. Pancracs UercfefjGftoe.
G<j. Μ O Υ S E S, begintbanöe S|0oci)IanDtfci)e too?n-iiege/ be*
grüpenöe begroete $ieufiraetaenbepDe De jijDer.totDet CöoojfteetJ)*
gen toe.
70.  VERDUYN, begintaenbeï|opgraft0brugge/begrijpen*
De De Coppeii-ötecrflegen aen bepDe Desöben totte Jtertitgrafi toe.
71.   S. PANCRAES-BVYRT, of CLEYN MA-
RIENBVRCH, begintbanbe ï*ert6 aenDe Siescfcgraft/begrg*
peaüeDefelbeaenbepDeDe 3öDentotftet 25urt|)biuggetgen toe.
72.  S. HVYBERT, begint ban ^>ριηβη «Mlemfj. «Cooih*
tooperööups/begcöpenDe Ds lange €eoinburgf)fteet&7 aen bepDe jij*
ben met oe jilteuftraet totte Pancraes Jtetcfe toe.
73.    GROOT BVRGSTRENG, of BVRGERWACHT,
BeetMlMn&pmonWtUemfs. €oo?n-cflopti$ IjapftngBe/ fooperiDe
langu Den ilrjn/ epnöetiDe mette g>. 31an0-biugge aenoen ouDen örjn»
74.   CLEYN BVRCHSTRENG, öf RIINENBVRCH,
begint aen De Baerneraelcjp bjugge/Ioopen&e totten fjoetS banbe «Eoojn*
b;ugge toe.
7/. 'TNIEV CONING-RiICK VAN BAR-
B Α RIE N, begint opten ouDen &9ηaenDe ^ontSeEfïege/ loopenDe
totte liiogelatiDtic&etSercfcbiuggee toe/ De ttoee ftegeu oaec inbegrip
penDe,
                                             .
76.  om MARIENBVRCH, begint aeH ö*t ©joutom
ÜewBÖof/ begtöpeiiDe De Oeele ©joutuen enbe §>, Ciriïienfïegen.
77.  HOOGHLANDSCHE KERCKSTEECH,
UfgtgptDe felbe fteecftaen fjtppe De sPen/ énDebearBtergraft/totte
©outeen-teuömi jteggetoe/ i$ berbeeliobermttfi38ngroote aenbiie
eöftaPi^ttSD^^t^Wöten $oo|t 3u»ftfteöde-/ enöe De berbj
-ocr page 101-
rörjétabt'ftepbiefc
71
&tteït öefe namen banöe ©öeiiup?tetj Dfe&p mijn #om ïan
vaü ^Ï^JKS .IJf1^00 3Ön rnetüetfaolcg ban φι 300 inDe «..„.„
ouröe^&M?«SS. a t|!e^sroofinoe/ 3eetöeele €>ebiWen/ ofte Λ£'
BeiTa£ÏÏf ogfl^Uieuaeftelt/ geldtB hier boo? op ueie plaetfen r<£>»£
öefieL^./L^ *£*! l^ta[ «&»««« beel 10/ tam öitt %φ/ alle «touwe·»
f»" £f ? ,8eileIt3önöe/be^ietkD/eiiDemtjn feer moepelijcls 6κη·
EpS y to«VU J?e" s6"^/^002"' tet«nn» «cB S<*t-Sponsen
lJn^in/Lif0iSaenDe ®Öfö«P?ten/ banöe boigenDe alleen tefiellen
öenamen/enöeöatnaecDe oiirrttKtBttngfie ban Meeftcr Aelben van
^8«fXfe2fi&icmariiii,ir*ieWï-ePöen/Diempöterfnne Beöulp*
Ki8!^1^ ?,lDe
om öatötewWirtiu beet 39η/ foolüUentop
eiellpftabencefcöinbenwfce (lellen:
Bouwenlouwen-fteech.
Bouwenlouwen-grafr.
Brccckhoven.
Biervliet.
Buytenduyn.
Baronie vander Schuyr.
Baronie van Lindenbofch.
,, Cnotter-velt.
Cingelf-fbrr,
Couwenhoven.
Corteveft.
Coddenrijck.
Dorren Boich.
pe Heerlickheyt van Stcenhuy-
\ . fin.
lockers Rijcfc.:
Gtoenevelt»
Hartenburch.
^Cerè°eftd<= Salons ftw'
tuft-hof.
Meyen hof.
Marien-fchans,
Meren-buich.
Merenr-rijcic.
Marien-daeU
Naiareth.
Napels Bifdpm»
Nieu geftichr.
Nooit Coolevek.
Öoft-vliei.
Öoft-Groenendael,
Rijnewaért, is gheiplift t»et
Ooft ende Wcft acft twee
gebuyrteH.
Rijnenburch.
Roma.
Rhijnevelt.
Reynegom.
Reden· rijcif,
ReyaeWey·
Sint Joris.
SintBarbarea-Rijcfc;
Sim
-ocr page 102-
7 2            «EtoSe tstt I batiöe Öifcfjjiibinge
SintAechten-Rijck, is verdeelt der-Batavien.
aen twecn, het een den naem
Trijck der Liefden.
behoudende, ende het ander
genoemt Stienevek.
Verlooren Coft.
Vblief-iijck.
Veft- houcfe.
Voilcn-wal.
Voilèn-burch.
Vogclf-'iijcfei aen tween verdeelt»
onder Ooft ende Weft onder-
icheyden*
Vollenburch.
Vreuchden-Dael.
Weydenburch.
Weft- Cleyenburcii.
Sint Iacobs Rijck.
Steynenburch.
-Samaria.
Spring over den Rijn,
Scheydctiburch.
Steenhuyfen.
Thartochdom v.an, Marienburch.
Thartochdom van Orliens.
Tbifdom van Napels.
Trijck der Batavieren, is verdeelt
aen twee Gebuyrten, die ghe-
noesit werden Over ende Ne-
^faemen 66. «©Ebupjten/ enDê roette geneineüatiouig SSeftaitt
gjebben ι^.φώηρμΐη.
m*nbauhP ^et«UBbattbebooinoemöeGhebuytren.t'g bpbiebanbe «Setecgte
ömfnüaii SDefïeU enbe gtjcojöütecrt een Heer, Dtebeneffens jgneöaöen t>p die
poet stie· tistiöe geüupjten Daettoebetco?en3gnbe/ gtfamentltiSen fojge bjagtri
itmtt' bat De <S?ebtipien ία goeöe eentcijept ende eentoatgt te (amen inogtjen
toonen enbe leöen/ De ©ooben eerücKen ter aetben geb?acj)f WttïKniM
fomnm Dat De ©ibotinanttenbp bteüanbe 45eret[)ten tn pber <è>ebupi*
te gtjeiïelt enDe gOegebeii jgnue/ befjoojiie&en önberpouöen enbe atfltii'*
tooïcfjÉ merben.
«PUiiuaiiejStotftiectoealDUijber^anödt enbe beftgjeben pebbenbe/
fuilen top tomen totte bejcüigütnge ban alle De Straten/ l©ateren/
«©raften enbe ©juggen/ binnen-befet <Sube ggeiegen ?gnbt/ footoe!
fcanbe ouDe fiabt/ a!/3 be gene bte moe nitutoe ^tabt enbe tube Ottpfen
binnen be ©jpbomme/ bupten öe ^gle-pooite geleggen enbe beate*·
gen 3ön. i»pfu\{tnWftMqfotett#ton ra &«ffüepöenö[)et)eelten/ o»
öatmen te becjuaemet foube mogöen toeten omtrent teat Deel Deftrjbtt'
bebefdbêgöeleggensëii,
                                               ,
&rratctt tntst dateren btt ^tabt Leyden.
•eNOO R TEN D.E,"fe$nnttlte Qftfte WMt-WW CmtaH»
aenbe
-ocr page 103-
ti*£tafct3tpben:
7i
«enbe «ttpt?gbe
i®t #io?enfie«ö/
                     *
Mmtsi JJooitftjoebecfeHjee
i|et©alcfi|ieec9gm/
Cojte iiapinburcö/
?toop«ii0eto«eni5gn*
iSefgonöetenbe alle ie famen
opte groene ^afeiigcaff.
Β R E D E S Τ R Α ET, ban S. Antonis JSjugge tOite
^oogemomsi 29iwggDe toe.
Steibe gupfjgbe
ι 5©e 3Eomöaertiïtec0/
a JBop-japen-fïeecD/
3  «©etojte^teffteecö/
4  «©ecojtelliercfifleecD/
5- 50e ï©oI(ïege/
6  59e 3*eteiboetec-fïcge/
7  35e $iaeifïege/
8  50e a&ogaettfïege/
SLoopenöe alle te faemeii tot
opte ©oloetfgraft.
3ienb2 jSoojifpöe
ι ^e 25o?tefleeiö/
a ^etffiaeiSrfaerjSfïeecPgetV
3 t©e lange l^oMöitiiïege/
4 ©e JlBanbemaerJerisftege/
y ^e jfBaerfmansffïeiiie/
6 39eto;?te Cooinbjuggflege/
7 30eüoerlammenftege/
««©eiöoterftege/ofte
9 ®e CaerneimltiHtraet/
Hoopenbe al tfamen tot opfeil
tifeutoen &pn.
HOOGEWOERT, öesirmettoeaenöe^oog0eteoettfj3*
Bjugge/ loopend totte idoojt ttoe/
SSentie &upt3tjbe
I S. Barbaren (ïettjj/
*  s.iorisfïegBe/
3  30e*©toerframp/Iope»beupt
mtböetl öanbe Barbaren fïittö
tnbe S. Joris fïege.
lenbe jloojtsgbe
39e3©aterftege.
$otfj ttuee l©aierfiegen ai*
leen tot pcti©atecgaenöe/
Hoopenöe t'nöen nieutoeu
i&g'n»
4  ©e «CtatitiJelflege/
5  33e «ffoenefïeecg/
6  <©e©3outnen|iege/of©flt:c'                      s
7  <©e ©ieimafiergfïege/
ïoopenöealle tefanten/ be*
iJalDen De ^tBerjcamp/ tot
op Hetienbael.
l£vendael, oeginiienöeaenbetytft/ loopenbe
*  ïa^e5.fei^wp'5Öbe                      <©üec Eebenbael leggen
SSfeW ofu **tfftl«t a φβ Boenenbjugge/
fonoeceiu/
                              3 3Pe barbaten öaugge/
^             4 ^e
-ocr page 104-
-0          GttftttMl battbe Β*Γφ$Οίηβ*
3  ©ê,f>atïiiïeeiö/ ofteHeplt*     4 39e HeefffeenojuggBe/
gen^am/
                                sönöe alle bier iïeenen&iuggf,
4  3S>e ggtgraft/                                 <©pte ^ptgraft
%ooj^mi}tn totAtnp^til.
       ι fouten biuggge.
STEEN SCHVYR ehde RAPENBVRC H,
beginnenoe batibe Jtoggebjoertëbiuggge/ loopenDe
s'K.; ν tot De s. Anchonis bjugJiDe toe.
Itoopenoe alle te fanien tot op
De s. Pieters acgter graftj
^enöe|Sooit3BDe
1 3&en Bogaect/ loopenDe opte
25?eoeftraet enDe De ©olöérf/
graft/
% ®e #oföerfgraft / loopenDe
tot in föapenburcö bp 0ei
pitteen ^of/të nu oberbmlft
tot Mop 3'aepen ftegfje toe/
enDe coect genaemt De g.ange
brugge/
l 3@e jJuutoe fteecö/ loopenDe
tot op get#ieter0 ïteccfcgof/
'efi inoefeltie aenDe ïï5eft3öDe/
4  ^e^>aIoraonsftraet/refpon*
berenbe tnbe langge iteeren*
ftraet/
5  33e firt&graft toefenöe alleen
tot gergf ban De fiupfingöen
baer a«i beienbt jgiiDe.
©e Iatigpe*J|eetgn ftraet/!oo*
peiiDe tot aenDe üetc&toe/
7  «©ecoite #eerenftraet/
8  ©e «©ontSere graft/ Joopen*
öe onDec De 25itggnen Mtitlte
enDeDe5©eft3gDcöanfiet s.
Pieters üerc&gof/ tot urn
#apengrafr.
^e ^lccSftege / looaeiiDetot
opöetüectfiöof/
ioJ©ê ^outftraet/loogenöe toi
<£>'ssabenfteeti toet
SBence Zuptsgoe
1 Ifet iaooSfieetfjgcn/ ban otrtg
öet ^ttucileecögen genaetm/
' ïoopttctUcbeiiDa!/
a 3£e 3ünotter(iract/ loopenbe
inDe 13eIDefïraet/
3  3Pe s. lacobs graft loopenöe
tot aenöe ©eflen/
4  <©e 2üoepao|t$i graft/ loepen*
De tot be Jtoepöojte/ enDe op*
té felöe grafe aenoe <@ojï5göe
leggen,
5  ^e «gjtuietcn ftract/
*©e lange JSaemfteegge/ loo*
penöe tot op S. iacobs graft/
W>z üöföoecfc / loopenDe tot
opte «©ofïerltngöplaetfe.
Wtft I enöe aen De <©o|ï3gDe
bet felber/
9  <©e jBolfnflraet/ Icpenöeop'
te 3üoepooi$ grafi/enbeaen
lie®eil5tjDebai!oe©ltet/
10  33e SSac&ecfïeecö/ loopenbe
tot op De SSjoertgeniö graft/
π $e «tfeilebjoerss graft / Ion*
penDê tot aenDe Wtft/ enöe aen
be I©efï3ó'öe Der felber begin*
netiDe aenDe ffieft/
xi «©eSölaeutoefieecÖ/
13  tBs ^>eg8erftegge/
14  ®edclfmaecfeerjS ftegöe/
15   <©e 2öop!3ftraet/ IoopenDe
int» €olfma«Bec0 fteglje/
16 ^e jonnen ^tegöe/
17  φε ^oelftraet/
18  Φ« Φϊοξm 3|afen graf f /
Φ0
-ocr page 105-
sQr »,,ss«r
^e ®oeibiu2?8e/          V®2« etsenen ^iiggijeS/'
■--Sa* ^Sï-
ItymStotlys fSgraf». *w,iD6tot<¥*«Httwft
A c Ç Ô Å R ,g r á c Ç ô, tatanente afgier amifalém/ '
loogenDe naer |)et ^atijjt toe/ "i"»""
D E R s-G R á f ô, lieaititienbe aen ^aoen&urtfi/
^el!b^,Jr?fni,etot,'i,öei^ictnf£ö^/
ww*ww*· f»wmJUoUaitf3.ftewfi/
-ocr page 106-
η 6             <eerttetseeï banbebe^tfbiti0e
Hopenbetot opte ïtettgraft/
7  3Be ILange idictcrje ïtertlt*
fïeecg/ topenoetot opt Herx&'
Bof/
8  ©e ^onflebeltfïege/ ioopenbe
inbenieutoefieglje/
3anbaneffeHbjugge/
«nbe beneffeius befe iiotSUetS
ftgepben foo fteenen 8l0 gou^
ien öiuggefiemi/ öooj Dec*
ftöepöen iiupfingen ober i»e
feitje gtaft gmtaetlit 3finDe/
Die alle naerDerijant met get
obettoulben baube ©oiöetf-
gcaft Ö3êc|) genomen jtjö,
Opte Papengrafc
2S?uggD«n/ een jbteeiwn cnöe
een#outen/genoemt
»©e ^>pong 25|ugge/
«©e gebangen bjtigge/ öetog*
ie öefeggeneeleetaft in toep*
nici) Sareii geöamt enöe tot
een èttset gtjemaecSt té/ foo
fgnalIebefeZ&iuggeniS toetD*
genomen*
Φρίβ ©otberfgraft Jeggpen befe
negen «êteenen bruggen/
ι ^?m«nbiugge/
2  3an ban ^ojte.n bjugge/
3   &e ©arcbenbjugge/
4  5©ief(ïecföb:ugge/
5  1©o!(!eec0-biugge/
6 Sogenbjugge/
7  fiüifenbjugge/
S ï^et 3c6erü|uggeBen/
ï©eicnefe0 iaetite bjugsDen/
Êeiuge jaren geleben totten au*
•tteceii gebjatjjt frjsi/ enbe ge*
smcmt toert üeÉangebiugse.
DEN NIEUWEN RUN, begtiinenbe aen Bet toatet*
gat fcan be fcrjnfburgec $oojte/ loopcnöe tot fiet toatergat
teutte $οοφ&κκ&{ c&e ^oojte toe.
tot inbeii «©ubeiaÊgn: 35e
SBenüe j^eojttoeft/ j&oo^bt
enöe jSoojtooft^nDe/
ι $et ^tBaepfteetygen/
2   §?et n^ateclieecljgrn/
3  Heunetoecité fieecijgen/
4  <©e 22>joutoer£-fttetj) banbe
üofcam/
5  ^>tto?te©?outoenfiegBe/
<; <©oebe «©erritB-fieecD/
7  25aniebelii3fieec{)/
8  95e coite /Baren/ iopewrt ai*
tfamen in jBarenöojp,
9  «©elatige€oo?eiibjugfieecÖ/
ïo !8t 'itooienfteett)/
ii ]$et ^artlieecögen / lopenbe
tot opte jSteWDsff raet,
η XBt f opgraft/
J3 ^ejBtboelfiegtaft/
34 mtWttxfttmiU loojen&e
^>tratt looptnbe langs ben
«iento? iSgn/ loert gencemt
Sltnöe 2upt3öiie/
ι ©anoe iaefï totte bjontoeit-
b^ugge toe/ be l^outmaicbt/
2  teanöe l^ioutoenbjugge totte
imfbjuggbe/ ben ögn/
3  ©anöe ©tfbiuggjje totte
€oo?nb?ugge be jiBarct/toant
alfjiet toert De UMfmarf&tY
ns>annoefmarc6t enbe»ppel*
marefct bageütj: gegouben.
4 i^anöe Coojnbmgglje totte
3$aernemeIcbiugge/Den ögtn
«enbe j&oo^gbe/
ι ©anö5 Befi tot De co|te|Bfl'
ten/ enöeöanöe ©.föiuggöf,
tot
-ocr page 107-
77
tèt te ^anfooitöiugghe/ &f K
a ©anöe <©flmootfb|tjgge totte
©i(l/Be©anfooiöe.
Be plaetfe geoiDoitneert jjS/ tot öe
i&ifc&vuageno Die toette &w
bifcö alle Daghen ut mart&t ifl«
menfitftfr»
3Be €oojnb?ugglje/
5ae<0tinf-oo|tbiugg8e/
33e ©efib^ugge ban Bei toateti
gat ban be ^ogöeiüoertfcöe
fdeojte/
$0tuen-fc|uggDen.
^elBioutoeiibiugg&e.
3©e S» Baftiaens b|Ugg£|e/
ïpe öflêtnemelt^uflgije»
fcanfli fcn tifeutoen ötjn leg*
0i«i öefe bolgenöe bjuggBen.
^iecnen-bjuggen/
f^Welfyuggöe/
*©e i&ifbjuggije / ©ie inben
3serei637. üergróotig/ eiiöe
Be|je£0t aen obettoulföe plaet*
legemaetBtbanae ©ifchb^iigge
toFue &.3anj3bjuggetoe.ttieU>
Η o Y-g R α F τ, begtnnenbeaenbe titetitotn/ enbeioopenDe
inDen <©uöen ögn.
2lenbeï©eflf{jDe4
*©e nieutueftraet lopeuöe tot»
ten 25urr ö toe/
iBt tsogeïantjcDe CDoojfïege,
39e ^eerefleeif)/
3&e tfljte Coppenftietsjïegbe/
ïopetiDe tot optéiiiiJbelüjerft.
S-atigi De ^opgraft leggen fe
ïstiï fieentïi óiuggöen / löat*
toan öe totjf genacmt ?gn/
t ^it^oppenüiet^ufigöe»
2  «©e ©ieerbjugge.
3  «©e ©eerenbjuggp/
4  ^eCööOibïuggÉ.
ί ,ê. SHtuienbjusge.
WIDDELSTE-GRAFT, beginnenbeaenöenteutoea/
enDeSoapenbeu inDen ©uoen &tjn.
<©p öe jBtëDeMlegraft leggpen
_____________
2$enbs l©ejlfööe/
1 ^laiigöearoentfteerö/
z «ae iSieeteaeeti)/ topenöe op
<«^opgraft;
bnf Bouten biuggi)eii/
€en fteenen bjugge/iuaer ba» öe
6e ttoee genaemt 3ija
Φε ©leeibjugge/
©e ©upbdffjoinbfuggfte.
Nv Τ E R S TE G R Α F Τ, begtnnenDe aenben meuttieneHöe
looptnöi: inöen #uöeu Stjiu
i&ttom^t* ^eftfiJöe/
                         SSenbc«©ofifijöe/
fcopteXCiS!2eM!,/loost*1* φέ ©eji-jiïege/iooueuöe optê
«tóee Bouten Ag *e «Werfle «raft legeBen/
««ugen/                  <een fïeenen tojwgge,           -
x 3i 3                           MA-
-ocr page 108-
78,             CerSt bt ü üanïie &.eft[feijt)inee
MARENDORP, begttinenbêaenbefêepnf&utgetpooi-
U/ loopen&e tot öe ^tjiepoojte tee/
Sfetiïie Boojt30De                6 ^tgagenftege/loopen&etotog
* £>. ©rfulen-ffeecg/                      braseeltêmatcfit/
2  <^· 3ofepö* fieccD/ loopen» 7 ^ε tojte #araögf-fteetg7
ögtottiiöeCainp/               8 3offcou Smten-fïcetg/
3  3&e ^>pgcfieröoo|j!eecöV loo» 9 2Soutoen!ouüjen(ïeetB/
, penoetotopte j®aren/ io ©e fLobbifteetg/
4-®e lange JIÉacen/                  n *©efcojte öupfent&aetfieetB/
j ilantooifeniïege/ioopentietot» 12 «Pe Ctaepen&angetiïeecg/ïo*
teouöe^efi/                            penöealtiamentotopteacgii
tergtaft.
HOOGELANTSCHE ACHTERGRAFT, ofte
PADMOS, fcegtnmnöeomtient #i£tet36D?iaenf3. tiancen
Wttf$ gupfinge/ loopesiöe tot 3|anbof|en|iege.
Mtmt jHoo^gfce               3Latigs öe atgtergrflftiegggeti feü
1 39e lange Dupfeiu ï&aetfïege/    Ruggen/ fo fteeuen al0 gouten.
1 $etj©tctenne|ï/
                      ι «©ε ©elf-brugge/
3  ©e langge 25ouü)enloutoens * ^upfent-raet-bjugge/
flege/                                 3 Boutoentouujenbiugge/ ,
4  <©s lange #at'aöijgfïege/          4 ©ogelantftge ïio$eêtöb|ugge
5   Φβ ©olmoIen-<©raft / loo* 5 .èegagen-biugge/
penbe ai tfamen lotte oube 6 <©e bjugge aenoe oofiffibe ban
30efte».
                            be j&aren. <©pte ©olmoleiigraft/
2. fouten bjuggen.
OUDEN-RUNi Begfnnfnbe aenbe &.gang&jugge/
lopenbe tot {jet töatergat toBe ^>tjlepoo;te.
Sllenöe Zupt3pe                  3 ^uile-batïierjS fiege/
ι Φε asutcljgtaft tot gergf ban 4 3Be ©ogelantftge üertlïege/
get iBeefgupg.                         5 <©e25ac&erisfiege/loopenbe
a ©egtbamöe Pancraes Itert* te famen tot op Jjct JBaten*
gtaft/ loopenöe tot be 3üerrB J>°|P·
toe / enbe oote feifbe aenbe Hangsi ben otsben tëgn leggen
«©omööe.                           öefetoolgenbe bjugggen/ alle te fa»
3  3&e lange Coppengtetifïege/ tttengoufen©alb?uggen/öietoel£«
loopenüe totopten ιδρη. ïse opgegaelt mogen tomben fcoan*
4  letboeltoecD/Detoelcfee loopt neer battec gtoote fcgepen öooi*
üanöen ouöen tann totte nteu* baten/
ftcatetoe.. ■;„                    1 Jj^atiiJttnigge/
aenbe Jtoojijnöe                  ζ ^etogelantsd&erciBjugfle/
ï <©e ^ont&ecfiege/                   3 ®e %opgtaft0 bnigge/
4 ^r<t«M?«e(lf«Ö8«i/             4 ^©eif&auggeoöeïöettoe*
tetgai
-ocr page 109-
ttïwt aènöe £ppooite,                  Ulenöe fSoöjöijpe/
tSenoe guptsgöe/                 ^«t &|ugge6en ittffensi ö« ί>|0«*
$et jEjurtö&JuggeBetu               toerie toanDe 25ege.
DE MAREN, !oopfliöeupt,fBarenDo?gnaerDe©eiïiit.
«eiitie «©oftfgbe                          SSenDe ï©efi3ö&e
3 3N€latenfïege/loopênDetotin  3£e ©louiaen-Cgoojficgs/ logen*
gianteofTenfïege/ enoe inDe «la»      öe tot op fret Ssertisgof/
reftege/aenDe HoomgDe                „ _^ ^
** 3&e CoDDefïeegft/                          Hangfiss De jBaren leggen
3 <®e i^ttafeelRcgc/ loopenöe tot   ^jte £>teetien biggen/ eii&e 3.'
aen öe ouöc ©elien.                        Bouten.
ί DEVROVWENCAMP, begtnnenDebanöeJHa*
een/ Ioooenöe tot De §>, ^rfelen (ïege tce/
^enDe^tiptsgöe                  penDe tot tnDe $int ^ofeuBS
i ^e©|outoenöercSfïegöe/Ioo» (lege.
penDe tot op oet ïsettïujof/           ®mto Jttogtspte
enDe ogte feifDe aenDe 3©e|ï» χ 35afiiaen öe ISopeniS βζββ/
?güe/
                                    2 Comau Claei'3. iieöe/
2  5©e€o?teatsnietifiege/             3 «©eStomme fïeaBe/ ioopeiiöe
3   ©e langöe ^gnKtejtegfje/ I00' tot aenöe ouöe iBefi.
23eroeceilöe De Straten üanöebiiïDe enDe factfle üeratooitnge fcatt
Hepöen/ Dte en 3gii niet feet tjele tn getale/ öe grootfle üan Dien i$:
me ouöe ©eftüialle/ tut gijenoemt De Oude Chingel, begtnmnöe
banöe meuüje 3öee(letimaw6t <©oittoaert aett/ loopenüe totiê^gl»
poojte/ enDeimse De fefoe fU-ec&enöetotopteHange-gcaft/ öe bolgen*
»* «Straten:
1. ®e ï©êfiötoÊrf-graft.
*♦ $&tfm& <êtraetgen4
3* ^©e lange .©ilispftcaei»
4.-®e-nfmuje JBaren,
5.  <©e ^antfitaet.                     "ν .,· fe · j^j'; ,
6.  ^e#oiiDttjerf-graft/ enöetut miö&cn tMfTcöw öe 3e!öe/tian?
öe een in D'anDer tomenöe/
7.  JSe Baetftraet»
s. 3&e Cooiilraet.
önS^^ge-graft aenDe ;©tiptfg'De begttmenöe aen&e t®e(ïötoetf<·
®e fóh aertii «ntoepenöe/ tot aenDe .êgipoojtfcge ©efigtaft.
ten öe aöw9^
aenDe &°oitfÖDe begtnnenöe/ enDe loopenDe alboo»
Ie öefec aSSÏ/ ^traet&e,W alfe upttomeiiD* tot opte ©efl enöe toal*
*mpmmmt®n{               * Coite^töeüRtaet/
1
-ocr page 110-
3 €o?t £feM-maren/
y ^etfien-fïraet/
7 «©ofMüoUec-fiege/
9 ï©erc&ftE«etgen/
ι χ. «eerfï en ttneeDe ^üKelitig·
flractgeiwi/
+ föepnebefï-frege/
6 iBeft-bolIer-fiege/
8 ©itncen-ilraet/
io StcDteciJgantfïraef/
i* ^upgen-ftcaetgetiif
13 2SitDl*öem|ïraet/
14.2$QltoeMiifïege.           Β
De cicyftraec, öcgtimenöe aenbe ^alöjuggijebanDe euöe ütepniv
tmrgerpoo|t/enDeepiiDenDeaetiDe ifóojfcöpoojte: Daec inne tomt te
refgonDeren/ De rojte enDe lange €rup0-fiEaeten / öe eene uptcomenöe
gen Den ögn/ enöebeanDere aenDe ©eftgsaft.
Oe StecnftTaetc, beginnenDe meöe aenbe ouöe Öepnföurgersoo^e/
tnDe epnöenöe aenDe ^aeclemer pookte/ rnDe aenDe Wtfegüt ban Dien,
De Armfttaetcn, {oaec De langfje Ctupf-fïratt miDDen dooi laoon
feopenïie tot aenDe 10e|tgcaft.
                                                  *'
Da Vcft-graft, tjegtiiiienDe aenije ©aerlemmcröoojt/tonenbeimbe
toi De t©eitDtoerfgtaft.
He«öe<©oftfSDe baiiöe booiiioemöe .Sfeenftraei tss göelegBeii fint
^êcLitenjïcflet/ meöe ttpitoineiiDe opte boojnoemDe J®effDb3erfgraft.
2ίίίβ öefe 1©aticen/ «©raftcn/ eraren/ ,|>tegöen / enüe 23f uggjjen
totten snoeren ggetyacöt tuefeiiDe/ fco öebinöe Uk Straten ofte
Stegen
                                                                      ,8?.
waaieren Die bebatetttoerDen                                            14,
Ruggen foo Riteenen als fouten                                     toz,
©egaluen öe bjuggen De ïudcBe tontomme De^tabfê ©efl-flotett
leggen: alle De ^&traet&engt bte eeen DeurgaiuSBebben/ Die liter onUet
iiutgeieStsgn. ^oteenbeflupttoanDitcgaptttet falic&Bur; bp boe·
%tjta De naaien ban alle De -STooincn/ De toetcSe om De ^steöe ballen
gelegijen £»bben/ maec mimeeft alle betbalfen, 2&entmuribe mettts
^or.tien opgangD»
Toornen om der Stede Vellen»
Namen
ran alte de
Toornen
tyelcke
om der
Stede
Wallen
leggen.
ι Roftgcns toorn» of Rapen-
burgh,
χ Coman Heyns toorn»
3  Levendeels toorn»
4  S. Ioris toorn,-
'tHuyste Brem,
Ooftenrïjck,
7  Borgongnen,
8  Colaens toorn,
9 Ccllebroers toorn»
10  Obers toorn»
11  Colfmakers toorn, , ' -'
ii S. Cathanjncn toorn/,
ij Dobbelaerstoorn»
14 Schutters toorn,
i/ Schiedarnsteorn»
ιό De Vrouwen toorn,
17 DcPellicaen,
x3, d'£x~
-ocr page 111-
8l
1S d'Ëxcijs toorn,                      $ 0 Boiiweniouwen toorn,
i9 De Knevelaers toorn,             3 x Duyfcnt-raetstoorn,
20 Willem vander Gouden toorn, 32 Sleycken toorn,
2i Witte-broots toorn,                   
3.x Kaeckelaers toorn,
25 Aftcr-Calflagen toorn,
24 GovertMaertz toorn,
2j Den Duilen toorn,
2.6 Codden toorn,
17 Ian-VoiFen toorn,
*8 S. Ewouts toorn,
33  De Koebrug toorn,
34  Quartelaers toorn,
3 j Ooft-Hollanr,
36  Grietgens toorn,
37  Groehendaels toorn,
38  Beunen toorn,
39  Berckels toorn,
40  Coft-vcrloorcn toorn.1
2? Kerckftéech toorn,
Af-beelding vanden Burch, leggende binnen tyfoiti
%
xiii. e*i
-ocr page 112-
8s'             €er üt b«ï üanDe fcifcfnijöüige
1111. €emge 2Sefcij$tifage üanöen Burch3 binnen
oer g>taDt Leyden gclegöfm üan lijie/ tomnneer/
enDetöaeronmte Defflüegeiïiciit/enDe gfyeftmtifr
<Co|t berfjael tjanöe Burch-graven^ enöf omttwit
Ixjöe ftioen Dit 25urc|jgra£ff£Ïjap aenöe <@raUm
toan foliant SÊCOttien/ enDe Leyden ban &et reefte
f nöe gebiet Der feiuec üetloö enöe DeDjijDet wu
Di
en Burch toefenfee een betcterfd Defer ^febe/ fé «iet al*
eeiie tiet cci fïe enbealberoutftegebou/ fiettoelcfeeeetftbup*
en/ enbe ober eenigelonbecben 3Saren binnen Leyden ge*
egen Beeft/ maer felfg een banbe alberoutfïe göefncgten en*
be ^tertfeten ban gantftö foliant/ jaefo out/ Datmen ban
Bet begin entie'tfticDten Derfelber/geene baflefeetfieröept/ tipt eenige
ouoe ftucBen/ göefcfjjificn / ofte «itèonöCKenenfaitbtnbcn/nocf) te
boojfcBgnbjengem *©ocï) men Bout booj onttotiffelitfien toaer/ Dat
öe felbe al lange jaren booj oe fonöatte enbe fïttSmnge ber &taot Ley-
den gebout enbe gefhcötet 3p / ggelgtfe boo| tjenen tnbe befcbjgbtngïje
banbe €>ut0ept befer Jstebe/ aengemerent enbe berljaelt tg: enöe bien*
bolgenbe/ foo foube be felbige feer out toefen; botö toat baec ban i#t i$
<©obt benent. H&p fulien ons! alleen moeten behelpen enDe te bjeben
Öouben met bet gemeen getooelen eeniger <©e!eerbe jannen/ ttoeltö fp
mamtet Bebben banDe tltiijtinge fcanDefenBmch, enDe anbere fafcen baec aen
be isnt'h tlebenDe/ eenitBftnt0 aeeoibecenDe mette Cbjonijcltftftjgbec bante ou*
toanïepeeii be ^ollantftöe GBionijtfie/ betoelcfee gefafnentlttben ggeboelen enbe
fll'Ei*' Bottben bat ben Burch gfjelrtcgtet «0 onttttititen 3are449. ban eenen
mt, Engiftus, toefenüe ψηοφ ofte Eepbtf-man banbe Angien en Saxen,
ofte (foo fommtge feegen) ContngB banbe piefen/ ofte upt ben €o*
tungljltcSen grammeber ©ztefen göefpjoten 3ifice/De toelc&e (a!£
booj oenen gefept t'0) omtrent Den f$m 449- metsrjn 25?oeDe» Horfa,
Bet Cplant ban groot Bmannia ofte Albion, met gfietoelt acntafte/ be
gntooonfeerenberfeiberboo? eenbloebtgen «©ojiogije tec neber bitn*
genöe/ cbertoonnen enbe tOnDergebjatljt Beeft/ enbenaer fpenname
ïioembe Engift-iandr, toefenbe tjet felfbe «Eplanöt enbe ContnggrgtS
Dat top tJupDentenDagbenocREngeiandt noemen. *©organöere ban
beter *©o|Deel enbemeerber «grbarent&ipt/ atgten bat Φ ngelanbt ben
naem banbe Angien enbe Saxen, De toelene bit Cplanbt mtbeober*·
toon tien enbe ingenomen Bebben/ becotmn fteeft. x@at biet ban fa f
ons i0 f«r toepmeg baec aen gelegen. 3jn befe éojloge bleef boot enW
toerbeberfiagen beloning ban ^jitannten Vottigernus sBenaemt/
•WW™1* Ben 25|oeöer ban Engiftus, toéicfoifEngpfius (foomen
ν
                                                    fept)
-ocr page 113-
fept) fti sfltiitoiöicomtomfii upt «Engelant/ beffen Burch öefiitptinöe
«eboutfotiDeïjeb&en. ^elijcfi De «ècfegber banDe fpollantfclje Chro-
nijck 111 fijn aiiDeröe ® ιοί (ie enöe pet 15. «rapttte!/ berjjaelt enDe be*
Als nu de Brittoenen defe Saxfens ofte Vrieicn metten Hollanders
verwonnen ende uyt Britannien verjaecht hadden, ende elck weder-
omme inden fijnen geeomen was, en wiften fy niet wat te beginnen,
alfoo het een onruftich volck van natuyren was: op een tijt veriaem-
den iytegader in grooter menichten, ende verdreven met grootec
Vreele endeperijckel haeresLijfs allede wilde Dieren ende Beeften
uyt dat groot Bofch ende Wout ibnder genaden: ende beftonden op-
ten Oever ende cante vanden Rijn te maecken een groeten hoogen
Burchj de welcfce fy maeckten vande aerde, die iy opichoten uytten
nieuwen Rijn, ende boven o ρ defen Burch bouweden ende maeck-
ten iy een FortreiTe ende Cafteele: ende met ghemeenen rade fetten
ende ordonneerden fy eenen Cafteleyn ende Burch-grave op delen
Burgc ende Cafteele, met vele cloecke mannen, rot bewaerniiïê van
dien, ende des wilderniiïèn, de welcke den Burch-giave beicher-
men , ende geleyden ibuden die Coopluyden gaende ende comende S>jet€^at
van Wiltenburch tot Slavenburch, ende daeromme noemden fy de- banoec
ièn Burghe Leyden, om dat fy de Coopluyden gheleyden van d'eene J^iXf'.g,
tot de andere plaetiê, ende dit gefchiede inden lare ons Heeren 400.
('tig beter/als lap boo?enber#igiDe 449.J ofDaer ontrent. <S?u,öt>ette
öe C0ioit9cli!töi|)ter:oföttal!eisüjaeröeptt0/Iaet icfe in fijne ujaer»
&ebem|ien/eirStmtitö Daer ban ijouDenenöe geboden wat fjem goet'
vunc6t:altntjS mogen uip onsi biirmeDe bepipen enDe usrhjeeren/ foo
jangeaiff on$pst (eeciierDeriienDeciaerberg teröanDen comenfal.
t&p-fuHen tot een uaerberbetotjis Biet bp bougen jjetgeéne Dat De»
#°0φ geleeiDê» Marais Zuerius Boxhormus, gefieit fieeftiU3gn Hol-
pnts Tottneei, pag.i 73, «jette öolgeiibe tooojben:
2.aet otflï mi ÖOOien ijetgeene Dat IoannesGerbrandi.gBebOO'
«11 tot HepDeit / ftfenft ban D'eerfie begtnfel Deg
Söwrcög enDe Der ^tabt Eepbttn
5c^v^c^SiixercheVriefen (ïeght hy) wedergecomen waren mette
nu vqU1- r ^ ^ïioliaadars, d'ander daer gelaten hebbende, ende
deen,CendandeH gCe" werc^ hebbende, niet en wiften wat fy zouden
een woelt B^f" ^^"^den wenden: zijn t'famen verreyft naer
v&m, njet ftereke handt, ende hebben daer gefondeert
L i
                                       een
-ocr page 114-
$4         enüttetltimbt MtfiiiMiw
een groot Cafteel by den Rijnftroom, dat tegenwoordich wert ghe-
noemtLeyden. Sy hebben dan in dat Cafteelvan Leyden, geordi-
ncert den Raet der Ouderlinghen, ende hebben gheftelt voor de be-
houdeniiïè des Bofchs eenen Burch-grave, ofte Caileleyn, een clouc
Helt, met cenige coutagieufe Mannen, om dat den Caileleyn ofte
Burchgrave, zoude met die felve befchermen,ende foude feeckerlicic
gêleyden, de Cooplieden gaende ende fceerende van dat Cafteel, tot
net Cafteel Wiltenburch ende Slavenburch, ende daerom wert dit
Slot gefcyi Leyden, omdat het de menfehen geleyde: defe plaetiè
dan is naer veel laren alfo vervult geweeft, met menfehen ende Hny-
fen, dat het een groote ende fchoone Scadt geworden is.
Cnöe bit fs3 alle Bet gene bat tig ban {jet begin enbe fotibatie ban be*
fen Burch |jeböe toeten tebtnben· E«t ohji nu'coiucn tot begöebaen*
te enöe grootte banben Burcht felfsi/gelnciibte noclj ten öupötgen ba*
ge te (ten tö- ©elatigenbe be grootte/ be felbe i& fonbet be aSurcfjgraft
«ïöe atome 8c03t vi|fhonclcrttwaelfviercante Roeden, teüieteil be beneötll piepil
baiiDen Djie fconbert Öoeben/ befcöupnfeöoocötemet l)et gang-pabt om ben
Buich, afgj)emupjben Cttcfeel een Ijonbert bier en beeracö Öoeben/ ep.be ben
boüenitenCtrcBtlmettejianpjaclJientfefïtcö ftoeben. <©eltjc6 fulcjc
inben 3are 1610. bp hieefter lan Pietcrfz. Dou gljemecten isf. 3£en
gront ofte iBoet ban beien Burch tg beel 0oogl>er alg ben göemepnen
gront befer «Stebe. 28eube ^uptooftsgbe ijs oen felben bcrfien met eett
berjuamen ^teersen ^ttpgec ban omtrent üiiftirf) frappen Dood)/
langs ben todrben batmen öequanuUcfeen enbe gemacfclufeen tot boa
toen opteu Burch climmen macö: op ben gront ban Jjet bobeiïtf e p'epn/
tagebout eenen bic&en jïJupj ban omtrent een enbe ttointitö boeten
Ijooiö/ enbe Cïrcfeel-togif ötfloten ijS / inntDouöenbe mei fiet JBupi*
toercii acBt'enDe tfeflrrfj öoeben/ alg gefept is/ foo bat baer bupten een
berjttamen gang pabt bljjft/ enbe binnen aen bit jfèupitoertft/ eentgöe
trappen opgaenöe/ i& mebe eenen berijeben getouifbengangO-pabt ge*
maetfet/ (co batmen baetopgaenbe/ niet alieen be J>taot/ maerootö
be omleggenbe UifHge groene Welben enbefLanbfoouttien / met fjaere
«©0|pen/ floten/ enbe Calïeeien/ enbe anbere plaetfen/ foo na a!g &er#
re gelegen/ macö üefcijepbeltcben aenfcöoutoen enbe beften: tn bit op*
perjlebinnen-peiiö(ratteen feer öiepen #ut/ baerbeur (fo (jet gfje*
meen üoutj fej>t) bannen or.ber öe aeröe tot Cattogtfe op Sgee pjgth te
mogften gaen/ 0et tueltfi bp üelen (enbe oat met goebe tëeoenen) booj
eenout ï©gfjs fabeiöcncnoeotigeloorltcagöerjoubenbjerbt ©e op*
gaenbe fiijupnfubept banben Burch, »0 rontomme met ailerlas itüe*
flaefctenban jfruptbocmen beplantet/ betoeStbebe felbtane tnbe afie>
noecfjlttBe Senten fo bermaecöelttö enbe «eriitfe maetfet/bat net fetrani
bat óe <©obbiiine Pomona aïfiiet Jjare tooonfteDe genomen öeeft/ enbe
begin*
-ocr page 115-
feegntooonaerinoiftc êtebemetBaere ƒrapten enbe 10|ur0tw totïi
toereeren: oewei«eöen beüiaeïbec enbe üupjDec batiben öoö|ucem6en
BiKch, tnben .©omectrjp bjefeube/geentlepn profijt en gcüen/becmit^i
pp Die aenoe gene ote Den felbeti tomen beficljtigen (fjec tuelcBe alle ba*
gen geitötet) ;eerD»ec toeet tebertoopen enbe tipt te fitjien. «ehgaenbê
Bet gebjupth ban oefen Burch, enbe toaeromme Oen felben foiibe mogen
geiï!tl)t enöegeb jut toefen/ Bouöe icliöefe wel öe pnncipaelfie getoeeft w*« «e
te 311"/waet toe oatfe oordeelt DienfreU& getoeefiiiS/ te toeten tot S^Z'V»
een J-o|t/ ^tetrftte/ enbe toealutöt/ toaertune Dat ban ouben ttjöen
8' a
aen De pjinrtpale ^eerai befesi ILasibtö / met goebe feecSecöept Baer Beb*
ben mogen bettratito en enbe beefeecfeeren/ tegen eenigen aenbalBaerbcc
19panben/ omine upt ben féïften/ met goebe <fi>armfoenen berfien jijn*
be/ Baer te mogen bertoeeren/ enbe fjare beleggBerö ofte berbolgetö te
befdjaebigBen/enbe ban berbere obériaft bejs &anbis3 te berBinberen.
©eljjtS fulfï te ften t(S tllben Burch-grave Halewijnus, alS De Vriefen
befe Ilanben oberbielen/ ten tijben als fp tegen Dirck be ttisettst <©rs*
bg ban Hoiianr, Den toelcBen fp booj Baten I£eere niet benennen iiptB'
te aennemen en totlben/ rebe iteerben enbe opftonben/ A!ckmaer/ dabben
belegBert enbe oütttoelbtcnt/ alKermerlant tester enbe te ^toaerbe
bcn;ieIt/eubeHaerlemoet|)eert{)abben/ enbe met alie öoorömoeöti*
f)epbt bêfen Burch belegerenöe: tuaeromme ben Burch-grave a'eiiben
Grave jjan Hoiiantkontfet ïaerfoeöt/ben Grave Dit üetnemenöe/ fteeff
Jjern metter Oaefï rebe ggemaecSit/ enbetjö met fijne matijt omtrek
Leyden getomtn/ belïemmenbebe Vriefen DatB enbe plaetfo/ om tegen
Baer te flaen enbe te ftcijaeiK ben toetóen fp (fieunenbe op §m gvaote
matöt/ enbemtnitijte) nut enöebben brillen bertoaüjten: jBaeröeb*
benütix Grave terfront begonnen te befictjben/ eiM ben J&Iacö aeitgfjt*
Biben/ttoelcö be0 Graven boIc& fieiibe/ ijebben ia felbige matmeltchen
aengeballen/opte blnifltgebjatOt/ beiflagen/ obecujomien/ enbe toe*
beromme tot Bate! röiilbige geBooifaenibept enbe onberbantcBept baa
be« booinoemben Grave Oiderick geb^atBt· 3UeüjeiiUeBaerfooberbe
bebtoongBen Beeft/ bat fp be Deuren ban Baeregapfeti in Bet «©often
«ïoeften Reuen/ foo laetB/ bat fp tnnegaenbenrjgenbe humn moeiten/
»n onbecbanitBepbt ban Baren mljtrn feer. 3@efen .èlacB gBefetjiebe
Wt Rijnsburgh bp L'eyrlen, altöaer nOCftBUpDetl ten Ö3C oe $Mtft
getoont toert/bacrbeberOagené begcaben iegge/ öte tot nocB toe onge*
«iupcat gebleben is: Cot een teecaen ban banc&baerBept obet befe a*
hl
h lnmt,se/ fttcBteben Grave ter felberplaetft/ teteeten <©obeöetti
inarten*· &aurensy een fröoone i&erc&e. iPantoeURe =feertfie«ae*
heeft nr«tLoncU'1' Gravinnc van Hollanr.Graef FlorisÖe Vetten Wijf/
fier üJnih^^^i/enbegemaeiliteeH feofielüfi Content/enbe Gloo-
Gravinne α 5 Bo"«tn/ gfjeiiicfe baer ban booz Benen berBaelt ia. ^e ®««"#
cei»ebenbtto,Knisi]e "Pofftwr enbe «Brfgijenaem ban Gr«fDirck $Zna
ientnbenflisrtl^iriiamen/ Iwf* befoelöV ontrent ben 3are 1203. l^mnm
ien tgoen ais lp booj
öast c,0m ür;)efwWli!eai blucBtenbe toajef/ Baer »nn».
3L .3                            feiben
-ocr page 116-
8*               4Bnüè bee! banbi beftfteijl)ta0t
felbeii met berftljepben €öelen op oefen Bwch göefocöt te falbeecert m*
be te berfeecberen/ geltjcS fjter naerniaetó tot gelegenöet iijt enbe plaet*
febjceöetuerfjaeit enbe gefept faltoerben. ^tfetvuee Crempelen ful*
lenDartginaec&tiaefen/ommeong gevoelen te boien aengeroert te be*
bejtigen.
2SeIangenbe De Burch-Graven enbe fjaergebiebt/ ttoeïcB fp ober be
^taöt gefjaDt fjebben: men gout boo? öe toaerïjept/ enbebet ig feecner/
tsat be felüige langen tgbt ober ben f&ooiteren enbe gmuoonberen Bet
*· öecötf-gebteDt geijabtHebben/ enbe albaer foo Mooy &\& beneffenë be
Graven geDeerfït)t enbe geregeect öebben/ gelrjcblulcjc t'r.be 2defcb?ü*
totngeuanöet begin enbe ben aenbangb befer «ëtebe Bêifiaelt tnoe be*
ftbietien tg. 3&an fp/ te toeten be Burch-Graven niet te bjeben toefen*
be met bare «©etecgttcbeoen/ bebben be felbe aUengffeeng foeiben te
toermeerbewn/ enU berber upt te fïretben/ tot nabeel banbe boojnoem*
be Jbtabt Leyden, toaer beur toerfcïjepDen ttottfeti enöe geftjjtllen tuf*
fcfjenbe Stadt enbe be Burch-Graven 39η ontftaen/ loo Dat Die banber
jbtabt genootfaeebt 3911 gsteeeji metier tgt -ewige ÖttMÖtttgeDen enbe
gepietenbeetbe actiën banöe Burch-Graven af te «ogen: cmmc alfoo
fcoojbere tiutfï enbe oneenttbepi te mogen berguiberen/ gelgcb gijefien
can toerben uptfetcher acrojtt inDen ^aere 1 ?87· tuffcijen Philips van
Waffenaer, Ssöber/ enbe De öegeerbeig becétabt Eepbeugemaecfit/
met fonfent enbe confirmatie ban ifartocl) Albert van Beyeren. <©ge<
öaen inDen J|age ομ ftnte Catharijnen dach, inben 3aete 1387. <©aec
ban Bit öolgenoe [jet Sommier enbe cojt^lnDout i$.
Accord τ' Dat den Burch-gravede Stade Leyden belooft te bewaeren
tuiTchen
              ende te beièhermen by haere Rechten.
Philips        χ· Dat hy voortaen het Schout-ampt ofte Gerechte, met gheeti
van Waf-            geit en foude beleenen, noch eenich voordeel daer van trec-
fenaer en-            £en> maer fa: hy zodanige liiydeh daer toe ttellen zoude daer
den anno            de Stadt mede bewaertibu.de fijn.
1387.           3 · Dat hy binnen Leyden geen Schout zoude ftellen, dan die vier
Iaeren aendenanderen Poorter binnen Leyden geweeft had-
de: ende dat hy tot vermaninghe ghehouden zoude wefen
aende Poort-meefterenReeickeningetedoen vande boeten
ende breucken.
4. Mits dat de Stadt Leyden aen hem zal doen betalen zoo veel
als van outs opte (elve Aropten geftaen heeft, te weten α f 00.
oude Schilden, of 46. wittegrooten, voordeken Schilt op
vijf Termijnen te betaelen.
ƒ. Dat hy geen Poorter van Leyden befchuldicht zijnde, eenich
leetioudeacndoen, maer recht tegen hem yerfoucken, Sec
-ocr page 117-
Setftftttpi ban öitflttoo|t/tnbi beflgpiobaife ban # ariötj) Al-
bert van Beyeren, lupt ban oj0ojöe ti ÜJOOp? fllg! ΟΟΐφίί
Iiikennifftderwaerheydt heb ick defen Brief befegelt, met mijn Confïr-'
Segel» endeorn dier rneerre feeckerhede ende veftenellè, zo heb ick matie van
gebeden mijnen lieven geduchten Heer van Hollandt, dat hy defen Albert
Brief'inkennifleende tuyge befegelen wil. Ende wy Mhtebt tyJJn, ye*
Gods genaden, Palenigrave'opten Rhijn, Hartoge in Beyeren, Ru-
waerr van Henegouwen, van Holiant, van Zeelant, ende van Vrief-
tanr. Want dit gefchiet is bygoetduncken des Gerecbts en der Vroet-
fib«p \>an der Stede,
in fulcker manieren, dat een yegclick Poorter quijc
: mach wefen vander Somme voorfz. elckmet zijnen aendeel fo hy
int Stadt-bouckftaet, endeoockomme dat Heer Philips voorfchre-
Ven, defe voorwaerden by onfen bevelen ende confent gedaen heeft.
Soo hebben wy als Over-Heer, alle defe punten voodz. geconièn-
teert ende geconfirmeert aen beyde fijden Itaede ende vaft te blijven,
ende gebieden hun dat te houden, ende te voldoen, alfoo lief als zy
ons hebben, ende fo wie'c veibraecke tot eenigen tijden, dien wou-
den wy met onier macht tegen weien. Deiër Brieven zijn twee, des
heefrer Heer iPbilipsyootfz, een,, ende onfer Stede van Lejden den
anderen. In kennifle hier of hebben wy onfen Segel hier aen ghe-
hangen. Gedaen inden Hage óp Sinte Cittbarijnen ducb, int laer ons
Heeren 1387.
«tëtt attojö taerög met alleen booj ben 2Succf)grabe fcïfj^/ mm booj
?9n Vader, ï}qo}Dirck frjnen iBpéött/cnöe booj alle fnui nacomelin*
Ben gemaeebt: gelpö int tev& £»öen felben 2&jtef gefieii toert.
3Botf)fijn ten laettfen/ ten f gDen lianüen i#oo£|?-geöaojeii ©ojfï Igtt' „ _.,
«öiö Iohan van Beyeren, Grave van Hollandt «nöe Zeelant, &c. öan tmSm*
§Jr gebiebt Dec Burch-gravcn ööItementlftÈen berloli getoojDeti/ fo&en «fee jiepsg
-saerei42o. i^ce eiiöe ttJaetommé 'tfelfbe gijeftfjiet is / fult gijp 8iet »|» ^
JK^nMRDe^oojieren öefec ^teöe/ berïeent enöe gegijelien (eec&sris.
S|'"|'ea»ebati oate Den-i:5'. ;f ibjuartj bes Saer0 142.0. Dttije!cftem?t
coba ffiöc^©liüiiggiegegtBen ben 10. ^wiijDep 3«i!ï-i43°. bpla-
ft,WfJ:J®0tÖttc/tnöe'Grarjnne van Hoiiant, öerftercfit cn&e feebe*
tooojr.CESn1^1106 &el°ftf«/ &at ban nu af tottetiteutDigeir Dagen fct
neaeben toPvh»urch'GiaeffchaP M£ttüeDerowimeen fotiöe tomen/ofte
niaer aittoSfcinrWeöe Pattiraliecin «eiren fym&en oft e&ebieDt/
aen Di?»ant>ec &taw met toepntcö gelegen u>& ''ajjjifc »> 8«'J«!r
-ocr page 118-
88            CetGeöteltoanttëbeft&M&mse
ge teberijalen énöe ie befcfJiQben / toat/ enbe ijoeöamt!) D«t tëetBfêgi'
bieöt/ enbeüemactjtteanïie Burch-graven epgentUcb getoeefi te/ otoec
bejVt ^teöe/ enDe bet fcbepccn anöere faec&en Ijtec aen cleben De/alg ban
fjace mtnitóbuiöigeftoiifien ente att ojben/ onöer Oen anbeten tot bet*
ftpcptjen tijden gljetoteft gtïnöc/ fcitöe allee langD / «nöe moepelgc&en
ballen omtne fultr te berbaleii enöe te fel)?ijben/ onnoobtcf) enöe befge»
Itjtr bupten mtjn boojnemen toefen. «©aeromme fal tt& jet pier bp la*
ten berufien/ enbe öefliipten oefen Jjanbel met een feheren Lof-fang opt
verloiTen vande Burchgraven, eettötg g&eraattftt bpmgtl^Om Den
^secretaris* ian van Hou:, alöussiupDenöe/
o°te v^r- "\ Α ^ec^ u ^**1 ^mih ^on^en "iïoedicb,
ieffinghe          JLVJi Vergeefs is dat gby mijn anjart,
B^ch-             Vergeefs is al u nijdige bart,
graven.            ^m ruan't trots geblaf boocbmoedich,
€n bijten bloedich.
Μ ψ Go at ψ die my /êlvet leydet,
Enfluyrt als eenen Barder goety
Sijn Scbaepkens yfiachtt acbt en beboet
',
Soo lang dees man mijn niet fcbeydet3
éMaer luHicb feeydet.
En Jd mijn getnes dingbs ontbreecken,
Langs u Beemden groent foofcboon *vercisrt,
zMet Uloemkens n/eelj ons toegeftiert,
Α Is Titans Lamp Teert aengesJeecJten,
Int Rammichteecken.
Daer<ver%>en duyfireleyiserluflen
'tOochy leytby mijn omtezjjngeaefi,
*A Is ick dan fadtbeyt heb gegraeBt
lek mijn legge inde (7aver*fyfïenr
Zo η bloos opt ruiten.
......—"■ u                                                               r<*
-ocr page 119-
Van eendeyn Beecxken 'tfchupmch firomto,
T>at metgherttys <ναη 'Bergen af
Comtlopen, laeft mijn tongelaf,
En doet de tracht my ftbier benomen,
Strac\yeedercomen.
ffiijn geefïdeer angiien fveelderbandichs
En droefbeytsdorB by naeft <-ve^flfc^ti
Hyxrpedende isyenmaeekt■■''vèrqmcfa.
Terwijl de Sonne ons Ouymn fandicbs
Maecj£e-'heet:en4>randicfo.
Mijn Harder, als de ziel -iïïjtnAüchticbs
O^u hijchde door eenjanckbeyt dom»
V*(jter "Voegen vngeb (tent en cröm,
Daer my 'taenlockfel tracl^quaetmchticbs
Weende en ynas fucbücb.
En met medogentlicktn uogen,
Heeft by mijn doolingen be/chreyty,
Oocl^ojftpadt dergerecbticheyt;
{Om tot de Stal te peeren moogen)
éMy npeer getoogen.
Al -fraertfiet dat de Pep afgrijfiltcj^
.-■.'.. ;
Vyt haertraenmakende bant be(tont
my teflaen een dootfebe "Went,
Ε-κβ ter Hellen poorten ffdickf
                   - -
"My'sttachts"a>4ert)pijfiick.
S°en/oude ick mijn doch niet beffpmfh
Μ                    SoUng
-ocr page 120-
€nüt beel öa nöe lt ft&tfbinge
Solangghy Heer mijn Herdet%jjt>
Sdic^geauerkbzjjnbevrijtj
V Schaep-fidfrvMT tyuaet dat mocht naren
Sal mijn bedaren.
Mijn Tafelfietmen ç of hoof en
Mk éMeedijohooch dats is rverlaSt,
En ^vanden heften dranck dm øáÂ*
&cbenckt ghy mijn fchdenmoi metfioofeu
*¼áö overloopen.
Mijn hooft mach ellic^een aenfchompem
Mei/Balfem-olyt nat gevttcht*
MijnVyant diedu'jut/eerJücht,
En doornijt in â]ç bArtgebrotfflm
lierftbyevanrowtoeni
«©mmebentoeet gierfgertfLefente&eueben/fcofal isB ten laetfïen
jsameit *°ß 'tbeöupt ban onfen otoer-ouöen HeptteBen ©éêö/ alötet ttine boe*
«san auece gen be namen/banineeft alle De Burchgraven ban Leyden,be öjeltae \t%
Sn" Seöonbenbebbe/uibemeergenoembeC&iomicfeeban ï^oUaiit/ uptge»
swoHi» gebenijpw.Gouthoven>Uegtnnenoeaiöaecpaetnai3f*
ç HALE WÐ N, 25urcf)gcatoe banHepben/ enoe l$ttt ban
jatinlant/ gelgcfe sgn boojouDeris (al booj De ttiftêlUnge banöen etrfien
«g>raüe ban l^oIlauDt anno
91;.) toert geftfJietoen / obedeDen te 3gr. an-
no 1198. enDe naecgelaten te Rebben ttojee öïïçâç/ als> Eacob fgnen 11a*
bolgwenöe Philips, &c.
2. HEER IACOB ALEWIINS SOON,. kroelt
iiibe <©oilogeban <©raef Willem van Hoiiant, teg&en ben ©rabe ban
Loon,anno é^,âñfierfonttentöet35aet u?j. naerlateube
3.. í R o õ w e C Ç RIS ô é Í E, # beiat tSunlant niet alfo
bat mette ^omepnen ban ^ollanbt bereenitfct
\attHtt 3P troube on*
teem ben^aeceizso. He« Dirck van Kuyck, opte i&aie/ oieöe
eetfie toag/pteontrent het gaet 1267.6et löwtcögtaefftöap ban &ep-
ben/ met o anbet goebtten banben <®rabe ban ©oUanöt te neen onf*
fim/ 5P itofanno «70. naerlatenöe
4. HEN·?
-ocr page 121-
4-, Η E Ν RIG Κ van C U Υ C Κ, 0abbe tt 1©0i)e 10JOU Ηβ-
lewina, ^CCC Wiliems Dochter van Egmonc, 0p ontftng 5tjn i?èeriic&ss
Ijept ttuöe te ïeen banöen <©rabe ban foliant/ tontrarte 6e oube bjp*
ëe0en. #p«p|beam!0 12*6. opfönepgencofïeunaei:<*nselant/oni
te gelepben ben <5rabe Ian van HoMan t, gp fl«f 1319.
. Il, ? I>R D IR C K, φ**Ε Henricx Zoon, tD3|3 nopt gpeöp.·
IlCBt/ mm anno 1310. Doe pp Ysbrandc van Poelgeeft ten èfllltlieft
gaf; toe* anno Htf.'elboot. i&aeclatenöeeen jQufhc
6. vroübertha, 25urcD-grabinn«banïtepben/ietuelc*
Re trotlöt Öaer Jgebe φβίΤ Dircfc van Waffenaer.
7· HEER DIRCK van W Α S S E Ν Α E R, Baboe ten
ï©gbe Vrouwe Berthei, (.btemen meent bat een ®otpter banbe ©eec
öan Tcyiiftghen teaj?/} Daer öp bgf ^oonen öp geeft ggetoonnen/ fes
fleftojben anno 1248.
8.  HEER PHILIPS van WASSENA ER, 3§nm
outlïen $oone/ ban gem toert bermelt int giaer 1148.
9.   HEER DIRCK van WASSENAER, btetetog*
begabbel^OuBaerrevanCuyck, ©joetp aen 30Π Jgeef i^eecArenc
van Duyvenvoorde, alle fgne Hetn-goeberen op/ booj gem enbe jgne
Ittnberen ten eeutoigen bage/ anno 12,5 8.
10-. PHILIPS van W Α S S EN AE R, Dabbe eetfi tttt
l©gbe ©jou Goedelijn van Benthem, enbe baet naer ©löuLijsbcth,
peeren lans vander DüSèn, anno 1321. SJnben 3!aere 1287. tjoas gp
Camerlgii banben <£tabe ban foliant/ ötegem anno 1309, be «5oe«
beien ban ï©a}Tenaecenije anbere te Heen gaf/ enbe intwn 3jai*e 1339,
i>et ©uttg-graeffcgag ban Eepben. maec alfo gp anno 13 5 s. met gro*
te gcamftgap enbe upt fpijt/ be 2S?teben ban een feet «ebele ©joutoe/
öefegelt metget ^»egel ban fcettocg Willem ben bullen <©rabe/ ont*
ftucöengefcgeuitgabbe/toert gp toeötromme boojt meecenbeel baer
öan berooft: té oberleben anno 1357»
11· HEER DIRCK, Baenderheer van Waflènaer, &"c.
üeeftgetBurrO-graefftgap toeberomme becomen/ ttoekfegp fat*
totötöeeft/enbetéoberlebenop't^upiïteSant, gelegen öp Catwijck
«ρden Ri)nanno 1391.geregeert gebbenbe j4. %&tm, #p gabbege*
trotlt ©|0U Machtelc van Barendrccht, &c.
'i· HEER PHILIPS van WASSENAER* ftBuU
offb SeUieeJï frjnbe aenöé ^Oötflatg ban 3offtOU Alijc van Poelgeeft,
ei?h»°™J9*· ^aeroberöp ban^artorp Aeibert van Beyeren.metmeec
S" "Pioen Hanbe gebannen/enbe sgnegoebeten aenggtnaggen
fBa.SÏÏ.'S?'" ^me i399.bewreetö pp bie toeberomme.
Hinnelar^ aaee ,410· öoubetiWW Houcxfche partye, niette ma*
ftrartt· 3f™Ltz$tn& ^atiotö tan van Brabant, gae«n <©om/ enbe be
Κ/ δίιβ hi n- 91"*6" be!êS««:t toaö/ metboleB geam(i«rt B<&'
wnw/ looïsÖPiiaecOeoberbJfnningBe banbe felbe ,t>taDt / üa« 3?«
ί©2                                  25UCCÖ*
-ocr page 122-
Ji             €eï(ïebeelt)anbeBefcfiiiitJtti0e
25urc0-gtaefrrjjap berooft/ enbe nats een lange Dot!) rupme gtbatigi»
«tfemüen3laerei4i8. totwijckte Duerftcdenobesleben/ entte bés
graüetiint €loofïerbaiïöe#jebitareffen: öpjjabbegetrout ©jouMa-
ria, peeren lans dochter van ügmont, baer gp ojte .gioonen ίφ getoon*
nen Beeft:
enbe öeböeti Dieeitub«3fjnenatomen'ngen baer naer/tot ijebentoe
Bet iSeifjt enbe gebietober be ^tabtJEepben beriecjen/ enbe alleen ben
name eiibe 'tgebiupcS ban 5B»5 anber e goebe r en beDonben»
y. 23trcÖjiit3ingfïe Mnbi D?te Hooft Kercken öetit
M>ttue/ Uiauneer De fciüigtje öfjeöitijt enüe glje*
latje 5un/ mufgaDets smtg&e Dingen öaer acn de*
üenOf. ^enicö üerijael uanöen gtooten Coom/
ör tadche aifjtw De..gieter* iuttfce geflaen Dufh
*©sigeiijcr öanoe (ïiiötinge ban ftit Caputel ten
^oogelanDc/ttianncer/ enoe Dan ttne ijfifdföeg^
Öifijtet enDe ojjgectciitet ijl
x Ccometttoefenbe totte 25ef£ö?ijbinge ban al'e öe gefhcöten/
»%«fbal' β
           be &?lr&2 binnen be ^itabt Ley den ban ober toele Jaren on*
s Piete c & -—.gericjjtet 31311 totten <©obf bttnft enbe «©eefleitcue €>iffè*
«irrfie ^Ll i.ingöen: foo berepftiit be<©jDen/ battupaioereerfifuiien
________
^,*--*'ÖanDelenb8iiDeojieHoofc-Kcrcken Defet&Ube/beginnen*
öe met be outRe/ na«Kntlicï»en bte ter mm <iBobe$i enbe be l£.2SpofU*
Uu s. Pietercnöe Pauiusgelïugt is*, «©mmebe felbsgetoel eiiöe bolco»
jiientlKBentebefröiöbeii/BteiiDeiaelberOaeitiBanneef be fetütgöe be*
gonfï enbe öengebangen tg te boutben/ maêr moet mei alleene ban De*
Ie/ maes: DefgeüjcE ban alle De ïi&rcBen fmpg'onbanrr)1 ftuflgen/ aijs
baer ban&e «mifle fiecfeet[)epi (Doe feer kb naer be felfoe güefocfit Deö^
öe;·niet connenöebinben. Sa trfi öcbbseenige öanbe üeir&-nteefïercn
beier M>ttbt/ om eenteö beroijg ofte fectnerjjept be ϊ&εκδεη aengaenbe/
aengefnjcBen enbe gebeben/ met tuufjfeienbe ofte \p fouben pet öiejS aen*
gaenbe in 0are ouöe Soecaen ence öegifisren genoteert enbe gfjefcisie*
ben binben/ uiaer alle** te berge^, mm iwiaren&e öat fptnöet
roinftebeie faecüe aengaenbe/ in fjare isöoecften Die fp onbee fiaeröeb*
ben/ niet eu \jonben. 3£>oc!) of U^ecc boozfatên pets bies afcngaen&e
mocöten Ge&aöt nebben/ gdrjc& it& ontiatifeliriien booj maerpept gou*
. öe/ foo 30« De feibe tnbe eetfté 25urgDerltcbe beroerten/ enbe bei boo«'
jiingebsc aeitfienenöeciooileien oeicijiet inben 3lare 1566. enbe a!»
lier binnen befer^iebeopteinó. 5Singu|ïi beö jeiben ^eerjEibooigö^
öaHen/nieialIêènebaïibefefcrtfie/ inaerban alleDe boojbere a^erc»
Sin/enDf €1αφαη/ üooi öe UJoebeiiDe ^anben ban öetbetl-&oofbi«
-ocr page 123-
P 35eefM3att niUmm/ toittooeiï/ geftgeutf/ enöe ie iifetgecemen: ai* mt mt
fo Dat öaer ban gier naniaelgbjepnitD ofte iuet feecfeeca te bertoailjten tSbenwu.
i3. ©ocD toat üan *ibeginöer ("eiber &ertSen. ijs ofte niet/Defgii0i£ L,i<,i/rpSm
bantofe/enDe toaerommeDtegeboiitjgn/öaeraenen iöonss foo Öê-ej wnneiS
btel ïiffr gelegen: Iaw fyt on£ genoetgsgn/ Dat top De felüigge in htft $mtfi'
onfe tpen Öcöben/ enDe tot De oeffemiige ban onfen <©oöesoieii(l ('on*
Bereentge itoaritöeptmogDengeöjupiiien. «©ocgicBcn fiautiittber*
bergen/Dat ie onfe yoocggebouDe iitercfeeü nimmermeer fonDer groot
toetïBOKoersen Kit» aenfegioutoen/ öe toelcöe onfe goeDe ©oojfaren m öe*
ren bUnoenpbermei.meerDec colten eiioeluften Nebben ggebout/ toer*
meerDert/enDe «iet bete goeberen begifiet/ alö (outfit irft> tap paere
goe&nacemeltngengupoenten Dage toubeu boen: taant intoat&te*
Den upt get $a'ufDom getreDen sgnDe/geeft men feDert Dat De Crou*
blen göetoeejl gebben / eetiigfje galf af-getoojpen ofte berbilïrueerDi
Sercöen (icft laet gegeetemeu-gemaeefite.fïaen). ban fuicfie goocgten/
fc0oon{jeDen/enDe grootte/ toeDerommegebouf enDe opgetimmert/
alsi Die ban ouDen lijDen gtmeefigebbenf ©ooitoaer nergens: enoe ir&
pouöe booj ieetSer/Dat fukrinDefe onfettjöen nimmermeer geDaeu
fai toerben.. 'Ct&toaer SimfterDamme geeft nocö onianggg eenigge
fraepe. liertben gebout/ maet toat 5011 Die bp De oube ggeboutoen te
bergelötfeer.iboo^toaet·rietmet allen. *©enpbiröseöeltipaengaööen
ten Dien tgDen totten <©oDftuenfi/ enoe De atffenwQlje öet felber/ (poe*
üjel m bltüiftept enbeonbet!ïam>!WitfgaDeri3 tot i)$t fütïjun enDe ma*
BenbanHerefeen/ Cloofïeren/enDe beefcgepDen anöere #upfen/ toa0
foo.groot/ Dat nainuelttr; eemtfj beristogent gerfoon ggebonDen tofcïie
Die tot De feifDe met een goet ggeDeeite ban föne goeberen en gaf/ en&$
<©obe op-offerDe/ ui tnentnge Daer Dooz Den ï^emel teeioggen berDte*
nen/ geigrffgaerbanbe-l&eefleintBOept ageletrt enDe gep?eDitUt toer*
ee, ïBaer meDe fp ons/ be toeicbe get geteere Ειφί bes Euangeiium*
Jjebben enDege&mpt&en/berre tebotocngasuenDfbefcpmeu. Cnbe
^oot gabe/Dat top geoen f en Dag« foo poerirg toaren in get boutoen
enöe aoo]tplai.ttenbanbe€öjijieltclte fieiigie/ais fp mgateDtoaim*
Sen getoèeft gebben/ enDe ter teren 4&oöe0 ^upfen (ïttgten/ toaer intie
«me enbe eUenöige ieben cgjifïi motgten ban aiie iiootfaec^eliriiöe^
oen berfien enDe oiiDergonöentuerDen.
<©nime Dan te temen tot get gene top boojGencmen gebben te &e*
Jwiöben/ fjpo fnlien top banöe toopoemDe lisrcfee enDe Den sgeticlgfj©
hPhh, o«ftfiJ0ben enDe berpalen alle Bet gene top banöe felfoe bpeea
trtöen/ £onnen'berfamc!en ofte buiDen. «wanneer/ ofte omtrent mat
en ftebhe f£iIWse mafÖ begonnen enDe aengebaiiggen toefen te (itcgten/,
öen* mat-r * lais ü05>JSeiept ijï) nergheti0 tonnen btrnemen / cfte Din*
■^ïaren iuD8^I£bbe ""^in fmbttom Β*ίΦ$ϋ*/vmUk ober gonDert
SSfidttfff
iSemöeSierr&i^^P'^Ö^^nsDen/ gebonDen / tuamieec De boo^ bt s.*,^,,
_JQ 3                             Inciea
-ocr page 124-
ί>4 €tv$t &mü&mt Mtfymbittm
Ιηφη Iare ι.ιχι. des Sonnendachs naer ons Lief-vrouwen ge-
boorte, (hecwelckealcijts in September is) worde defe tegenwoor·*
dighe Kercke, ghewijt inder eeren Godes, ende der Heyligen Apo«
ftden S. ΡIE Τ E Κ ende S. PAULUS, onder den Eerwaer-
digen Heer ende Vader inGode G O D E Β Α L D U S, de ι$Μ-
fchop yan Utrecht.
Wm tipt batmeit afnemen tan bat Bet begin toauöe boomoemDe
ïtertfee feecouttjS/ tojantmengemeeneltcfeen metfooDanigegrootege*
iJoutoenaleenfgelatenbeftcD tg/ aleer DatmenDe feibtge tanbolma·
Sen. Cnöe aifmen öie naec De eet (ïe topinge telt ofte reetSent/ fo geeft
öie gefïaen 492· Saren/ enDe tot üettêgtnmooiDujbeaaer 1640, on»
irent j 19,Sarren, IBaer tjetiiïtoeltegöelootoen/ Dat Defeltotgf)e ten
m|ïen foo groot niet gebout geüietlt en tg m Die nu ftupDen ten Dage
ma/ maer Dat De feltotgOe metier tgDt betmeerbeu enöe bergrootet ijt.
aBanttch ijebbe tnfeetfier BBefc&ifte bebonben bat pet <£!joo? banbe
&oojnoeitiDe üertbe uptgefet enDe gebout fouöe toefen ontrent Den 3a*
ïe 13 39-Öetbjelrfie n8. 3aren naer DeeerRe&erib-topinge gefcinet
fó. 42nöe aifo befe üertbe in out Leyden ftaet/ foo geeft oe felbige een
toaerfcfignlirfi naerDencöen Dat De boojnoembe ^tabt feer , toele ga*
ten in eenen toefen gcflaen Beeft/ aleer bat De feïfbe bergrootet ,js/ toant
(alisbooi oenen gefcBjeben fïaet) foo tg be eerfte bergrootinge geftBiet
inDen üaere 1294 of baer omtrent, 2&elanggenbe nu De ïtetcbe felf/
Die ig feer fcfjoon enDe cierlirKen gebout/ feer $}οοφ/ toan binnen gettert
met bele fcöoone Riteren/ gemactbt naer De ouDe antgififttje tog?e/ fp
iS feer ciaer enDe iucDttcg/ toan een feer uptnemenDe enDe Beerlicbc fituti
turc: eértgtjs feer totjt toermaert toan toegen Den feer googeimiDe fröoo*
nen 'Soojn/ De toelcbe in bet HBeilen banbe tooojnotmbe 2üert6e gge<
bout tóiaoy ter goorbten ban twee ende dertich Roeden, maetöenbe
drie hondert ende vier ende tachtentich voeten, alfooDatDe feibtge Den
^cljtpperen etibe ^üerlupDen itibe $oojt-Zee ^eptenDe/ toteen baerö
enDe mertfetepefcen DietienDe toaö om naer te pepten/ ofte ftarefebe*
pen nser te (lieren/ enbemette Ijuipe <©oöeg inDe getoenfïe Katoen te
biengen, $aer Dat Den boomoernDen'Coom omtrent DneOouDert jas
ren geiteen ijaööe/ enDe De «ffanpe baer ou 48. 3aeren/ foo ie be felbe
cpnöeltchen ter r.eDer gejïoitet/ enDe ommegetoaUen / gfielyrb fuUjc m
bet laiifjöe enDe öjeeDe befebiebfn beeft H^-nnck Ftoniz. te ötec tïjöcil
Secretans Der ^tabt Leyden toefenDe/ met De toolgenDe tuoojïieii:
veihael Int Iaer ons Heeren 1511. opten vijfden dach van Maerte, tuf-
tIÏÏ π311*" ^c'len ^en Dönder^ach-ende den Vrydaeli, inder nacht, recht voor
Toora bin. dat dé Kloek een iloech, im lefte quartkr vanden felven uyre, inden
'!ï!'Leyden· eerften uyre vanden eerften dach van Maerte, foo «el ende ftorte ter
neder
-ocr page 125-
neder den Toorn van S. Pieters Kercke, binnen der Stede van Ley-
den: ende her Cruys, Becken ofte Pi/n-appel metten Maeckelaer,
vielen Heer Symm Ejfoutft^ Priefitr ené> Tater tonde Mi)deSagi}nm
Huys ontftucken, ende daer was veel Houts op fijn bedde ghevallen
daer hy op lach ende fliep, ende was in grooter vreeièn van fijn LijC,
foo dat door Gods fonderlinghe gratie, den felven Heer Symon niet
gequetfl: en was, noch oock niemant anders: M^er den ielven Val
nam over de Nooit-zijde vande voorfchre ven Kercke nahaer twee
Pilaernen, van het nieuwe werck, ende 'tdeekfel vande Kercke de
voorfchïeven twee Pilaernen breet: ende aende ander zijde, óver S.
Catharijnen Outaer'tGlas van Calis, met een vacke muyrs , ende
daer ftorte veel vanden Toorn over beyde zijden achter inder Kerc-
ken, ende de groote Orgele, die midden inder Kercken hanght aen-
den Toorn, bleef hangen.
Item op S. Mathijs dach daer te vooren, ende was den vijf ende
tWintichlten in Februarius, want het was een Schrickel-jaer, ende
was den eertien dach inde Vallen, desachternoensnaede Vefper,doe
preeckte de Prefident vande Oblervanten buyten Leyden: ende als
%s omtrent int middel was van fijn Sermoen, lbo viel eenen grooten
gootfteen vander Foyen vander Kercke, opte Kercke, ende maeckte
groot geluyt, foo dat eenige vande gene die inde Kercke waren, om
'tSermoentehooren, riependen Toorn valt, ende maeckten een
loop onder 'tvolck, ende de achterfte begonften eerft, want de Kerc-
ke vol vokx was, ende de eerfte niet op en conften comen, ib vielen
de Luyden over malcanderen, ende 'truymoer was fo groot, ende den
loop lbo vreefelick om fien, dat een yegelick verbaeft was, cniz was
gelchepen datter %cc\ volex verfmoort lbude hebberv-die onder de
voet lagen, ende daer de ander op lagen: ende de fommige waren ge-
querit, ende veel Vrouwen hare bereytlèlen geheel of, heur Caproe-
»en, Faelgien, Hoyckert, Pantoffelen, Matterende Stoelen bleven
leggen, lbo groot was den loop, dat de Moeder haer Kint vergat, en-
de ofginck, en 'tKint fijn Moeder, want elck meende fijn lijf cjuije
te weien. Den Prefident die een groot Predkant Was, ginck vanden
Pixdick- ftoel, ende en w*ft niet wat hem over quam, noch 'tgemeen
1 C^. £r f??ften tor hen felven niet comen. Hier heb ick Henrick,
FLoniz. ielf b> g?weeft ende gefien>
^>u$
-ocr page 126-
96              CÊtSeöeeï uanfce&eEc&tibinse
33 u£ betre flIDtec ingelöft iijiiöe./ 'tgene bp be gemeite «èetretarfiet/
aeiigaeiiBeben 1M banben ^oo^n/enee be boojbobe /Die alleen toaer-
fföouunnge tien bagen te boojen Dettt fcpenbaeröe/ euDe (mönis ooj#
öcefê) foo bupDeUtöeneriöe claerltcben bp gefc&tftegDefïelttë/ aifïwrt
fouDe tonnen Doen.
Banbefen Coo?nent>e'tbaHenban Dien/ Beeft Ma-rcus van Vaerne-
wijk, fn 3pne ^iffoipe ban Beigis, ofte spiegel toanoe $ebec!antjcBe
#«tljeptgefcJ5?eï)enpafl.io7. bttbolgenbe:
Leyden is de fchoonfte Stadt van Holïandt, ende
plach eenen hooghen Torre te hebben, daer de Schip-
pers inde Zee haer ghemerck aen namen, ende hiet deri
Conitigb vander Zee, Hy viel int Iaer ons Heeren ι$Λ2ί
ende was gefticht inde eerevani^i Pieter.
«Enbeoaes naer pag.139. berfo fept βρι
Anno 1512. opten vierden dach in Maerte, viel innc
Sinte Pteters Torre tot Leyden, uyt dertgroiade, ende
washooch23* Roeden, tvyhaddegeftaen ontrent 300.
laeren, ende de Cappe daer op 48. Iaeren. Ende den
val ('twelck wonder was) endede geen ander geftiditen
noch menfehen ichade.
Wanbz tialbanöeii ï,eptfcBen <3Γοο?π/ toert gdefen tube ouee H$dt
ïantfebe Cïfêonyrfee paguia 573· DitüolgenDe/
In dit felve Iaer (verflaet 1512.) viel Sinte Picters
Toorne tot Leyden om, hebbende inde hoochte een-
en-dertich ftalve Roede, ende viel afnegben Roeden,
opten vijfden dach van Maerte.
W eer top boojtgaen totte 2Sefcöitjbtnge ban s. Pancracs ofte Hoge-
lantiche aseerfce/ fa (uilen topaiyiei· tnneoougen/eenigeaentepiSesitn*
iSefcbifi» 0«i/bp mgn <©ein Ianvao Hout aengetópcfieiit/bsraerenöe DeCom-
bJnseBuiiae manduyren baHÖe bOOJUOefttiJe S- Pieters J&eïthtf te ÜJCieil ÖOOJ feifett
Cominan bat fp aen Deu-exiit banbe felföePa(ïo?en QÖetomen 3rjn/ bcfgöeigcjC
duyren mklit / enoe fioebele Comnianbupjen be ittrtUe geregeert UebueH/
fcecSMbt
Leyden.
euDe eentge anöere tingen Dies* aetigaitiDe,
23iïangi)cnDel)Etrect)tDatDe Commatioupjetiober.De Bafioo2M
üanöe üoo^ioembe üert&e gerregen jjebben/ eziDc ban luie bat sp Mc*
itegtfte ontfangm&Ww3# tsUoei?is/DatGratf Fiombetogfbe/tie*
BenfienW
-ocr page 127-
gitttfenöe ®ttfot ban foliant/ %tt\mt/ cnbeHeere ban 'l^feflant/ De
faafiojte ban s. Pieters ïtercfte bp a&jieben ban <©ttcop uitleent in*
ben 3are 1268. gegeben geeft aenDen CotnmanDupj enDe 2&ioeDe«n
fcait&en Duytfehen Huyfe, tot ©ttecfit/ bielrbe gifte ofte Donatie naet*
mael^banH. Albrecht, De 23. «©ratie geconficmeert enbe bebefïitgt
tó'tnet gelgtöe 2S|t«ben ban <©ctcop/ omtrent ben 3a« 1391. fltn*
benDetegen feecfiere ttoee'#ftbUegitn De £>tabt Leyden üecieent enbe
gegeben/ De eene bp Gtaef Fioris te bterbe/ enbe De antere bp Graef
Wüiem De iieoecDe Grave ban Ifollant enDe Etelant/ Uiaecbpgact/bp
eScStnöenfgnen belooft toajs/ Defelfoe^ajtojieie Doen beüjaren ban
ttueebjitatpttgen f&apen.
<©e üJOojDen ban ftet ^iibilegte gcgeben bp Den Ocabe Wil-
lem, j» .jBepe 1306. 3gnDefebol8öenöe:
Voert want de gifte der Kercken van Leyden, ons privi!e«
toebehoort, met vollen rechte, ende onfen lieven Neve g'e van
de Gravc Florens, daer Godtdè ziele of hebbe, belooft ^l^"
hadde met goeder trouwe, zoo wanneer Mee/ter Ge-
rards
van Leyden ghebraecke berechter der voerfeyder
Kercke, of dat hy doet bleve , dat hyfe dan tween wit-
achtige Papen geven zoude, die dat verval ende die ren-
ten, evengelijcke deelen mochten, ende fouden alfe
anderen Prochi-Papen> in anders onfen poorten daer
twee waerelicke Prochi-Papen eene Kercke berechten,
ende even gelijcke deelen ende Gure houden, ende foo
wanneer daer of eene ftorve, dat hy eenen anderen wit-
Ücken Pape nae hem met dien deele verfien zoude, en-
de alfo voerwaert meer te houden, te Godes eeren, en-
de ter Prochien falichede te berechten, Ende om dat
wy willatm-) Grave voorfeyt, onfen voornoemden Poor-
ters van Leyden altoos haer belofte van onfe Voorou-
ders niet krancken en willen nochbreecken, zo beloven
wy bemmedein goede trouwen, dat wy hem al de be-
lofte vande Kercke, metten vryheden voorfeyt, voldoen
zullen ende houden, &c.
25p ma selben <©taDe miltm tym& fa lm 3flte mi, fnöen
-ocr page 128-
$8               ^itffeöeeïöantie ïwCc^tiUmge
ï^age ttt$ ^njnbatgg in bojtten-abont / ccgeben ten tmeebe ^mit*
öte/ toefenöe int geheel ban eenen 3ngout algljet booiflaenöe.
jBaecbefe beloften en fgn niet actjterbolcgt ηόφ naec gtjeconwn/
maet ijï be bebientnge baribe fetfae löafrojte opt geUieetf/ enöe gebleben
Èpeen Commantiup?/ ttieienöe üanDec Duytiiher Heeren Orden, Daec
toanbe iLrJfïe ofte uectfartuggjr.Det.namen banbe boojnoimöe <£om>
manbupfên/goe lange eUfegecegeere fjeeft/ toote ben anbecen geboïrljt
i$ï banben eerden tonen laetften toe/ giec bp geboecgt tg. «©eltjcfe öe
felue beromen 5ön upt ben Pu.yrfc.hen Huyfe tot Btretgt/enbe gge*
ttocjöcn upt be 25oec&er. enbe fiegtfteimalbaergei)ouben/ enbe be geene
bte naec get oberlgoên ban tlontböeer iafper vander Linden, 1619,
gefcijtet' geregeert tjebben/ bte namen 30n mrjn befjanbicjjt bp mijn
BebeiiDegoeDe luiten t ian ïanfz. vander Vecht, iSentmeelier banbe
®o2f»}o«s frtbe €ouimanDup?en. jBaer al eer top be feltoe aigtet fullen fïellen/
banb» en fait niet bupten pjopoojie 39η tn get tbjte te berbalen eenigge bin*
Duytfche gen/be Orden tianDe Duyifche Heeren aengaenoe/enöe ten eerftenban
Heeren get begin Der felber/genome*i- upt get btifoe SÖofecB vanden oorfpronck'
Orden, der Monickerienjtnfjet *o. €apittelbeftg?euenbpöen ^oocggcleerben
Hofpinianum, altoaer ben feiben banben oojfpiojigQ Det puytfcher
Heeren bit bolgeiibebefr&gft:
De Bende vande Duytfche Heeren, de welcke van weghen haere
belijdeniilè ende merekteyeken, Morianos genoemt werden, heeft
haer begin te ftolemays ghenomen inden jare 1190. ópten 19. No-
vember, by fommighe Borgeren van Bremen ende Ltèec\. Want ale
daer inde beiëgeringhe vanPtolemays, de welcke feer lange duyrde,
vele menfehen in het Leger der Chriftenen vanden Bloet- gang cranc
waeren, waer door daghelicx niet weynich menfehen uyc het leven
wech gerockt wierden, ende darter delgelijcx alle dagen veele ende
verfcheyden van hare yyandenghefchoten ende ghecjuetft wierden,
ende fonder alle medelijden door het Leger gins ende weder fwerf-
den, fonder eenighe hulpe ende byftant van yemandt te vercrijghen,
waer door dattèr vele feer ëllendclicken ftorven. Soo hebben fom-
mige Borgerenuyt de Steden van Lubeck ende Bretoen, met Adolf
GraVeVanHoMtgtniAe-wekkede
Chriftenen met een groote Arma-
de te hulpe ghecönien waeren, met compaffie ende medelijden over
defe ellende der Soldaten ontfteken idjnde, vande zeylen der fche-
pen feeckereTenten doenopflaenencfeoprechten, inde welcke fy
alle de ellendige ende crancken ontfanghen hebbende, deden verfor-
ghen van al het gene haer noodich was, om wederom tot haerohe-
iontheyt té mogen comen. Het isgefchiec op een feeckeren dach,
-ocr page 129-
fctr&tftfctttepbeit·                    es
Mfwderim de Sone Frederici des Eerften, Roofniche Keyfer, Velt- Rcbmiti
Qverfte over het voornoemde Leger wefende, met eenighe andere ^cftomme
Heéren yergeiêlfchapt wefende, verby defe Tenten ginck, waér in- Duytfche
iicdeghewonde ende crancke Grijchf- knechten geneièn ende ghe- 5e^ren
fealpen wierden, dat hy binnen tradt, ende aenfchöude de gelegene upaatthta
heyt der fel ver» acht nemende op de wijfe ende maniere van hare on- «/ enüe
derhoudingen ende aelmqeflen. Ende als hy dit alles gefien hadde, bau to,t*
foo heeft hy inwendeliekeri met barmherricheyt bevanghen zijnde,
verfuchtende gefproken: Defe Börgereti gaen inweldaet ende goe-
dertierenheyt alle Vot'ften te boven: dit haer werck is voorwaer ib-
danich, dat de Vorften ende Baroenen, die den anderen in rijckdom-
toen ende moghentheden overtreffen, felfs het felve behoorden te
doen, indien fy alleenlicken met eenighe genegentheydt der goeder-
tierenheyt ende rnede-doochfaemheyt beweecht worden:'■ want in-
dien fy de felve beforginge der ellendigen ende gewonde Soldaten op
haer namen, foo fouden alle menfchen van minder goederen gewilli-
ger wefen, om den Crijchvoorde wedercrijginghedes Beylighen
lants t'aenvaerden, ende haer tot den iel ven laten ghebtuycken. Dit
gefeyt hebbende, ginck hy wederomme tot den fijnen,ende alle Vor-
ften die int Leger Waren te famen geroepen hebbende, heeft hy met
-haer van defclaeckè beraetflaecht, ende heeft haeduyden voorgehou-
den, watihy delen aengaende in fijn fin hadde omme te dóen: te we-
ten, dat hy de weldaden der Borgeren van Bremen ende Lubeck te-
gen den armen gefien hadde: ende dat defe faken, dewijle de felvighe
eygentlicken den Vorften betaemde, hem beweecht hadden op te
rechten ende te ftichten een Oorde der 2)uytfiber Ridderen, uyt de ftara-
men der Edelen vércobren wefende, wiens laft'ende ampt infonder-
heyt wefen foudede arme ende ellendighé in het Beylicblantwcfen-
^e, van alle nootdrüfticheden te verforgen: Ten anderen dat fy daer
heneriens met hare wapenen het Heylige landt, ende die vordere Lan-
dender Ghuftenen, nacr haer vermogen fouden helpen befchermen.
-Ende naerdien dat tot dien tijden dé Ordenen Van Iolanniten ende
'***"$"eren bevefticht"Waeren, foo beraemde ende ordineerde den
^n'dbdh etï>den Voift eeni8ne regulen> de wclcke' de Qujtfch Heeren
on ι ouden fouden, de welcke uyt beyde de voornoemde Ooide-
nen gemaeckt ende ghenomen wierden. Alle de Princen, Graven,
ende andere Heeren, defen raetfiach ende voornemen verftaen heb-
Ν a                         bende,
-ocr page 130-
bende> is haer alle tfamen welgevallen, lief endc aengenaerhghe-
weeft. Een yegelijckdaer toe heloovende hare hulpeendt affiften*·
tie, Ende de Coninck van Ierufalem heeft door fiyie mildicheyt haer
tot eenplaetfe» alwaer iulcke bedieningen fouden ghedacn werden,
gegheven het Hojpitael ofte Gafibnys binnen Ierufalem ftaende, het
welcke naer den name Marie ghenaemt werde: van welcke plaetfe
defe nieuwe Oorden oock haren naem bekomen hebben, ende wer-
3Γ9Κ1 den genoemt Hojpitaliers, oft Ridderen des Gafibuys Iran S. Marie in Ie-
PuyrtTche i'ufalem. Ende op dat defe Oorden niets ontbreken en loade, foo
Heeren. wo rden terftont gefanten tot den 1(oomfchenJ{eyfer Henricum den feften
in Duytflant gefonden, om van hem te begeeren, dat hy deiè inftel-
linge der 'Oorden Vande 1)uytfche 'Sidderen, door fijne authorkeyt wilde
beveiligen, ende (ïbo het hem beliefde) met eenige Privilegiën ver-
iicn, ende begiften: dat hy oock by den Taus Van Ifymen Verfoecken
ende aenhouden ibude, dat de fclvige van hem bevefticht foude mo-
gen werden. Den IQyfir Henricus prees ende loofde het voornemen
ende de handelingc fijns Broeders.ende der andere Duytfche Vorften,
ende hy ichickte fijne Gefanten, met degene die tot hem ghefonden
waren, naer Romen tot den Taus Cekttinum den Derden, aen hem
debeveftinge van de nieuwe opgerechte Oorden veribeckende: De
Paus des Keyièrs ende der Vorften wille ghehoort hebbende , op dat
hy hare gonfte vercrijgen ende tot hem trecken mochte, heeft haer
verfoeck gheaccoidcert, ende de Oorden bevefticht opten zi. Fe-
25rtefli»se bmarij des Iaers 1191. Haer gevende tot een Cleedt, om Van ande-
Duytfche rc Oordenen te moghen ondericheyden, eenen witten mantel, met
Heeren een fwart cruys daer op, ende tot een teyeken ende wapen, een »/i-
Orden, . tm Schilt met eenffrart Cruys: haer toelatende den baert ongefchooren
ï>"ii / "not*te mogen dragen, ende vryheyt gegeven, om Ridderen vande gulden
lliet. ipoor, (gelijck fy die noemen) te mogen kiefen, met welcke waer-
dicheyt Tv oock by de Coningen felfs vergeleecken zijn. Haer wert
bevolen den f{egel Augufiini te volghen, ende was geordonneert dat
niemant In defe Orden en mocht comen dan alleene Duytfchen, van
Edele ende Doorluchtige Ouderen gheboren: beloften doende, dat
iy tot allen tijden bereyt fouden zijn teghen de vyanden des alderhey-
lichften Cruyces te ftrijden, ende de Chriftenheyt befchermen: Def-
ghelijcx dat fy alle te fal^en haren Opperften (dien fy Groet- Metfiet
noemen) fouden gehoorfaera wefen: de alder-cerfteGroot-Meefter
werde
-ocr page 131-
pev &t&t}t%tpt%K                     ιοί
werde in bet Leger voor Ptolemays ghekoreti, ende Was ghenoernt
Menrisus WalpoditM' Sy waercn verdeelt in twee ghedeelten, de eene
namen de Goddelicke, ende de andere de Oorlochf-dienften waer>
die de Godf-dienften ocffenden, en was hec niet geoorlpfc den baen
te laten waflèn» Den Groot-Meefter hadde macht ende authoriteyt
de oogehoorfame ende Wedeifpannigc Broederen te itraffen.
«jcö foube nocD üele ende mïtfytpüm bingen be aBupifrfje peeren
aengaenöe/ nonnen beröaten enöe bef t&jgben/ maer nserDtm get felbi*
ge allejS bupten ons* Piöuooft ns/enöe wet ter fase Die top algier öetöan *
delen ötenttelltKen fouöe toefen/ enbebat top alreece [eer Der re ban on*
fen toetö afgetrebtn 30η/ foo [uilen top 'tfelbige gier bp laten betufien/
enbe toeöeront begtnnen baer top't ggelaten ijaDïxm te bieten/ tot gei
toernalen ban toat enöe goe beel Commanduyrcn Dtfe Kerckc gete*
geert ffi ö80| fo besliep Wegebben tonnen binöeti.
Commanöupien fitnntn Leyden getwiB $ünöf.
I.   Pietet 10 getoeefï tn ijet gaer tiaer «Ditftt onffö ^epïanii* geboot*
te 1193. naerOeiSbooiitöitbenOrdensmiieHinge ontrent 103.ja*
ten/ naet {jet genou toanbe s. Pieters Süertbe 17X. Sfatren/ naec
bat bebeoieningljeber boojf£8|eben »crrhe ben Duytfchcn Hec-
ren bp Graef Floris, Coning Willems Soon bebolen toapV *5 . 3»*
tetr. bat oefen ben itcfien Commanduyr enöe in bat S&cxstlnttft
ig/ tan upt jeetSere ouöe ©jtcben beteefenUJiröen,
II.  Andriesquamint 3ae( 1304.
■III, Dirck de Wolf «nnO 13*5·
IV.    Bernacrt ίίηηο 13 ?ο.
V.    Kkolaes9inilOi353.
VI.  Florens »ΗΠΟΐ3?7.
VII.  IacobStniUUS6^
VIII.   Dirck vanden Rijn 5tnno 13 το,
ÏX: Henrickvan Ticl 10 bp pet Ubeu b30 Dirck van Reden in 3tfc1
plaetfegstomenSSnno 1375· maer niet leng!; ftegetenoequatn te
oberlgöen/ Dirck van Renen notg in get leöen3tjn0e.
*· Ian van ZeelandtSinno 138a.
X'l· Willem Terning «nno 139$. flerf tot .^cpoonöcbcn «1t 3atC
Hio. tentgöenalg Leyden banHcrtochIanvanBeyerenbeltgeït
-k-t ï*09^ enöe ingenomen tofetbe,
Λ1 Iv Dirck van Renen de tweede, geeft be CommanbUPJfebp Btttl
aengenomeii/ mits Mm Hgfa ongefontgept / obergebiaggen op
3u 2£bvan NacWwijck, fterftotl&tretgtintgiaec i4i3tentgben
vi π aSffiKFy1**·»· ft«Öen Biffchop Fredenckde derde.
χιμ· ^töOIW8ietoen Sirnorj van Naeldwijck bJRJÏ Ut 6«Μβηί«β«
# 3                   κ?· aa*
-ocr page 132-
τ(>. ^aren/ e«Deftaefben 13. September beu %m& 1449*
XIV. Adriaen van Foreeft , ejuam i» De.S oberigDeriï plaetfe/ fat
Dier 3faren/enbe fterfüimto 1453· ten t^Den al0 Conftantinopo*
len, (tojmenbet DanDt banben Curcl ingenomen totrüe,
X V. Iacob van Woert, fgne boojfaten tn rnacöt enbegoében berre
te boben gaenbe/ enbe booj fgnjs ©abers «etffemffe betrgcBt 3tjn*
De/ Beeft niet alleen befjupfitigge met nieHtne göeboutfelen beröe*
tert/ maer met berft jjepben enbe cofïelit&en ^upfraet en 3nbotl
bermeerbert/ fgn naeonielinggen atgtecgelaten/ erbe pebbenDe
tmintttg giaren tn $egieringegeb)ee(t/|ierf #nno 1473/iSbaetP
ÜOOJ S. Laurens.
XVI: Alben van Baren, een man ten opftcgte ban fjn «©eieertgept
enbe fonüerüngöe tooo?ficnicBept/ ροοφ gefïen enbe geat&t/ Öe*
gierbe tn Bet 3Jaec 1479. ten ttjDen alis i|eec lan van Egmonr, en*
be l^eec lan van Waflenaer, met be anDere banbe Cabbelaufche
pattye, De HouckenuptLeydenberöieüen: bjeöeromme in pet
3laec 1481. algi ïfeer Reynier van Brouckhuyfen,tnet De fijne ban
De Houckichepartye De;§>iaDt Lcydcn mebeeinnenamen: «nee
* fwlct· bp tgben bat be 3nlantftBe «iBo}!ogen öefrieg aengefïefiên en*
De b|anbenbe maren/ met groote fcfjabe enbe becbecf ban Ceefïe*
lic fee enbe l©aetucfie fatsen: is eüenmei be boomoembe Comman-
duyr,booi fgn berfianbicö gemoet/ geb|tipt8enöeeene boojfienige
maticgept/ ben ï^oofben enbe groten ten toebtc3gben lief enDe aen*
genaem göetoeefi. &cgepbe ban (jet Hertrörfeues! ï©oonföacDiS
boo; galmen int 3aec 1504. naeroat gp be üeccfse gebtent öab*
be ïi/'iarên. ttemtégebolcgt
XV11. ioris Fiotifz. van Maeflant, enOeBeeft be plaetfe opgeD^agen
tntüïaetMM. aen AibrechtSneiiaerc, enbe fterf in öetüolgenoe
giaec 15 i6. enbe fgnöer aentomfte inbe regeeringe 0et 21 ,3|aer«
X V i 1 1. Albrecht Snciiaerr, Betampt lo, %m\\ fcüfl ênbe icffeUC*
hm bebientgebbenbe/ tornt te obetlijöen ben 8. Januarg Deji
Iaer0i546.
xix. loachim lanfz. fê naer een gelgtiie tbjfnficBjarige regeeringe
gcjïoiben/inben 2Sare 1566, Den .0. jSobembjig.
XX. Aren? Dircxfz. Bockenbergh, ban Der >©0Ube/ttgiirbe Ï6%W
ren/enbe fterfJinno 1592,
X x 1. SSonchD^r Willem Muiaert, refleerDe ontrent 7» 3aren/ enbi
geeft bs Commanduyrie opgeb?agenaen:
X X 11. 3onCfifleer Iafper vandet Linden , be ÜJtitSê Commanduyr
eetao|Denis opren 17. ^anuarg ®vv>° *$&.* tëoüerfeben inbttt
i; 3ate 1019. enbe in 3gn jJlaetfe ijs geiomen;
X X HI. aoncfegeec Alexander Emanuel.van ReneiTe, Dte gecegeerl
Öeefitotten3atei629.
X X I V. ^OM&geec Adriaen van ReneiTe , J|eerban Wulp, mei
Jangöer ban ten 3laer Qfyvtqmt gebbeube/ i$ tnben Jare 1.63«*
. oöerlebtii.
                                                         xxv,
-ocr page 133-
öer&tabt lepten.                   't 03
XXV. gjoiic&DeecAeibrechtJaan ï©affenaer enbe «©upbenböojDe/
Heer ban Aickemade, enöe 'tfelbe gDeregeert meöeeenüaer/te
toeten i6u.
XX VI. ^>#« Genade, Gtaef Willem Frederick van Naflau, CqöD*
jutoj. ^oonebanGraef ErnftCafinnir, «fijouberneur ban Vnef-
ïanr, fjccft geregeeri rotten %mti 6)6.
XXVi i· taontHpeer Henrick sioot.ig fotbegtn öanben fjare 163 7»
tfommanöupj getoojöen/ enöe i$ notp regeereriöe.
>ffiotDier toe betganbelt gebbenbe alle get geene top banbe s. Pie-
tersKercke Rebben tonnen berfamelén/ ofte Bp een rapen/ 'fiillen tap
oefen epnbigpen / enöe tooitgatn lotte ttoeeöe Jtooft-Sutxtie/ na»
meiiiltihöe
Hoogelantfche Kercke.
C<©menÖifltl tOtte S. Pancraes, Ofte ttoeeöe Parochie-Kercke béfec Ι8Λ!)?8«
^tebe/ öe toekne gemeenelttfcen genoemt toert Öe Hoochlantfche Wttgeüanöi
Kercke, om bat De felbigBe (möiijs bebuncnensi) op poocp itanöt Hooge-
gebout enbe getimmert ig / toant ben gront oer felber lept beel pooger £ntk,he
als öt'e banbes. FietersKerckeboet; gelgtfeitötneen feetBer outgtje» Kercke.
fcfmfte geften tjebbe/ altoaer gefept tombe: De Pancraes Kercke ftaen-
de op het hooge Landt. ^§>oo beeï slë aengaet bet (iicijtcii banöe booj*
iioembe Kercke, boe of toanneec'tféibematBsgn'flfiertfliet/ baer ban
en pebbe iife tifet méec feecBetpeptis tonnen btnben notpöebsagen/ ban
icfe banöe s. Pieters Kercke §tbbt tonnen boen/ enbe moet öaenraime
itinii beijeïpen met pet toepnige bat tcB banöe felbtge pebbe tonnen on*
öerbinben. ©an ieft gpelqoöe toel eenicpfing bat Ijet ftttpten ber feltiec
Kercke upt innidjept/ ofte bebotie toel matp begonnen ofceboojgeno»
men 5ön/ ten epnöe f00 grooten Deel banöe Jrtaöt niet fonber Serene en
fonbejgn/ maertc&Doube notgtanobooi toaerpepbt/ batbefdbigpe
upt trots enbe pootpmoet/ öetoeic&e be<6ee^eltrne in bim tgoen fees
genteen toasv in fulrfeer grootte booigenomen enbe begrepen (9, Welt*
«en trots 3gn begin genomen geeft/ beurben Lant-Commanduyr ban*
oen DuytfcbenHuyietot©trecgt/a!itretptgebbenbe tot De Paftorie
ïj>nde Pierers Kercke, bie fp berreegpen paböen banbe <©raben ban
*Niant/ ai0 gier boo? bergaelt ts/ aen paer bepouben toilben/ öe gif*
tenbatioecapeiren.betoeltHebp be goebe Hupben ban rgtnöom en*
«e aecmogenojefenbe/tnbe S. Pieters Kercke gefitxbt enbe opgerecpi
«wiren. j©eic& boo|nemen banben Landt-Comnsanduyr, omme os
Stnn?f«e£ Bem t« bepouben / enbe be ftiepters baer ban te ontblooten/
rniS νβαζ (onoe* ceiitoc ttogfel) ootfaecii gegtben geeft/ bat pel ,
norpffir/ en^,ii,e Canonicken tnbe Pancraes Kercke 10 gejtlfïJt eiiöeop
S'2('ieUn!)eS· Pierers Kercke, toefenbe HOtfitatl0 bï OUtfiC
Phiiiosv1nSrti,ev,i&e,9t6i'ulticwPt «««Söf ^ïieben ban Speer
Philips van Leyden Mtl beüutfen ^ D ^ m {g^ ^icgtiafle b?eöer
'm*
-ocr page 134-
104 €tïttt iseeluande &eft$tfjbfttgt
f iBatiiKtc toerijaelt fal toeiDen ♦ tBantteecöe Pancracs Kcrcke, {be toelcBe aii
be Hoogc- jjooi jjenen aengeroert tja/ eetft ban Bout gfjemaecnt göetoeeft tg/ enb*
*«£kècoM öan outsi Q*Iiaemi tiJcrocijet Berdereu Huys) aengetoangen tnbebegon»
muL >»" Wte boutoen/ en fjebbe kb nergöene tonnen tomben/ toat bigt enbe
tieer-Rtcgept tcfe aengeïept öebbe om fulcjc te betomen/ maer uk goube
bat fulcr gefegtet ttiacl) toefen omtrent ben g;are ιjco. i©ant ίίδ ben
tombe in onfe oube ©ollantfcfte CijiontjtMe/&οε oat befcbooinoembe
Kerckeinben 3late 13if· beu £otibaerge naet onfe Etef-©|outoen
Qeboojtt/ ten tgben afjs J^tec αndries be ttoeebe Commanduyrbinnen
Leydcntoaö/befeKerckegetojgtiititii-eeren «©obeiöenbes. Pancraes,
enbe ott ggefttjiebe ten ttjben aljs Graef wülem de Goede befe3ianben
aljs Grave öegeerbe. i&üt.s alleis toat itii ban get begin enbe fonba*
tie ban befe Kercke ftebbe bonnen ofte mogben toerf)a!en. 25eiangenbe
befojme betfelberïterxSe/gettëeenieer boorfierbe tonfittg gebou/
footoel ban buptenalfi ban binnen/met groote Confrenbecofien m\*
gelept enbegebout/ maer bc felbige 10 booj be tooojgeroerbe ttoeefpalt
Dnberbea&eeneUtligeptbinnen Leyden , enbeboo? biente bientijbeti
j)et bier toanbe Partyfchappen tllffCbÉn be Houcken enbe Cabbellauwen
feer ontfteecben enbe bjanDenDe Uiajs/ enbe bele anöeretoetoallenbe faec*
feen/ be toelcaebooi be toeranbmngbe ber tijben tooojtg^efomen/ enbe
onö cnbetonft^g'n/ tot norg toe onbolmaetfet gebleben / enbe tot $ijne
Doorgenomen grootte niet getomen/ enbe tebiüucljttn té batfe baec toe
«immermeer tomen fal. jBaeetoaett faetaebatbe felfoe gaöbemo*
gen bolbout toerben/baer en fiaööe geen Confirgtner &erc8e in ganfrff
foliant getoeeft: geltjctt een pegelf cfien be tselc&e Senmffe enöe toeten*
febappen banbe manieren om &ertbeu enbe tempelen te boutogn
Ijeeft/ fal moeten befeennen.
Comenbe nu tot De fttcöttnge enbeopiecgttngge ban fjet Capittel en*
beCoiiegietoanöeCanonickentnbejelfoeKercke, foo fulltn top tnbe
25ef£8igbtngetoanbten bergalen/ ten etiftin 000,? toten/ toanneer en»
toe met mat auctojttept be felbige albast opgerecfit 10/ befgelgtjc toat
lafi enbe <8ffUtc be Can onicken gegabt öebben tnbe boojHoembe Kcrc-
ke: <©mDitaiieötoaltomentItt&cnte boen/ foogtbbe itftniet ongera*
ben getoO!iöen/De<£ojJ|tetoanöe252tebe!iuanbe jFonbatie enfce beg eer*
fle ^jooflji tnfieittngtfiter bp te boeggen/ gtjeltjtii mtjnbte f η een ont
gefröjifte ban een goet latent befianbitfjt enbe gcgeuen «3/ lupbetibe ban
tooo>öe te towipt als gtettoaicgt;
gunden M^nt 0oüt& fttmn.
taffr'S*. Y-^nlxnKdrenkAtb, by der genadenGodes fiffcho^ t'nucht, al-
pitcet teu i len den genen tot we!eken delen tegenwoordigen Brieve feilen
^ogelan- X coraen, faluyt inden ghenendie daereenwair falicheyc is aldcr
^'          menicfaen. Het is reddick ende exempelen der Qödere η ttecken
ons
-ocr page 135-
ons daer toe, dat wy gedachtich zijn des goets dat wy genomen heb-
ben tot een vermeerréheyt der eeren ende den dienfte Goods.» fo wil-
len wy arbeyden, want fijne grootheyt wort alle dage met eenre mil-
der hant voirderdan wy connen verdienen , ende mit veel ende mk
groeten vooripoet in ons uytgerecket wort: ende hierom foo willen
wy in onfen tijden, den Lof Goods vermeeren, ende />nfe voorfateri
voortgaenHe in vermeerreheyt den Lof Goods, ende alcoos ons ver-
blijden, mie eenre ftadighe vooripoedicheyt tott-er love Goods, der
faliger MagetMarie -ende S. <?ancraes,. die zijn wairdicheydt altoos
gedaen wort in die Hogelatitsl{erc\, alle die nagefchreven puncten,
ende alle der Heyligen onferKerck van Lejderdorp, die ons met alle
recht toebehoort, ende dat hoer Coer vanden Hogelant in Leyden,
in onsStichts van rade ende confent der Heeren Prooft ende Dom-
prooft, Deecken ende Capittel onier Kercken van Vfrecht, die wy
opgerechcende opheffen, in een Kercken van in Collegium des goets .-
δ. Tancraes opi Hoegeiant in Leyden, by den Recloer der Moeder kerek,
ende by angehangheyt, als Heeren Chijsbrecht\'anWalenburcb,as.zt
hier naer ofgefchieven ftaet, van der voorichreyen Cuer of ontbint
ende quijt gelaten, in manieren als hier na volget. Ende want van-
den Hoofde die eerfte reden is te geven, foo wil ick inden eerften dat
in onfen vooriêyden Coiiegie fel weien een Prooft die hieten fel, die
(ProoflVAnS. Ïmcues te Leyden, ende hy fel weien een Canoniek en-
de geprovent t'Vtrecht inden Doem, ende hy fel Priefter weien, of
binnens Iairs Priefter worden, ende defen Prooft fel ons ende1 onfen
«avolgei'en Bifcopent'Vtricht onfen Cappelaen wefen, ende onfe
Miffe dóen als wy t' Vrrecht zijn,ende Prepofiteur feilen wy ende on-
fen navolgeren Biftchoppen t'Vtrecht felve geven een Canoniek ten
Doem t'Vtrecht, alibo dick als hy verfchijnt, als voorfchreven is.
Wet de Prepofiteur voorfchreven en fel geen Digniteyt weien, men
een Simplexüjfic'mm, ende in onfer Kercken ten Doem t'Vtrecht, al
1S dat wy ende onfe navolgeren Bilichoppen t'Vtrecht, diePrepofi-
teur (clleu geven, als voorfchreven is: So en fel zy geen '■Beneficium
noch Officium gehieten weien, gelijckelick als die Kercke van Ley-
derdorp, ende die Cappell.e niet genietenen was, mer die Prooft fel
^rir'V001· *V" "Jde"> ^ die Reftoer vander Kercken was, ende
e oeninónfe,- Cappellen, ais hy daer toegeroepen wort, of in
een ander-öiede,. als-wy.t'Vtrecht-zijn, overmits hem felven, ofte
.·■'.',                                                        O                                                             over-
-ocr page 136-
ºï* ei Å&ß bul bmbt öefc f|$tsingt
overmits een anderen. Ende Heer Gijskecitlmn Wdtnhreh voor-
fchreven, Canoniek ende Scolafter inden Doem t'Vtrechfe die Cu die
vooifchreven Prepofiteur houden alfo langh als hy leeft, gelijckelicfc
alshyhaddedeKcrcke van Leyderdorp, ende die Cappelle vmHo-
genlmde:
ende nae fijnre doot, foo willen wy dat niemant die in on-
Ter Kercken tej: Doem t'Utrecht, die heeft digniteyt, of maedtfehap,
oiOjfcium, die Prepofiteur fal mogen hebben, ende der felver Prepo-
fiteur tot renten ende tot onderftant, foo geven wy haer alle Thien-
den, groot ende cleyn, die der Kercken ende Cappellen voorfz. pla-
gen te wefen, ende Hof· ftede ende Landt, daer lan de Bifdommer
opplach te wone ende te gebruycken,inder lanckheyt ende breetheyt
alft leyt: ende de Prooft fel een geprovent Canoniek weien in S.fan-
cra.es Kerck, dair dat gros vander Proven voorfz. of fel wefen vijftien
Hollantfche popdenjaks: ende hy fal dagelicxfche pretentie hebben
als hy inder Parochi is, of in die Collegio voorfchreven, hy zy teghen-
woordich of niet, want hy altoos gereeckent is inden dienft der hey-
liger Kercken: die Cuer der Kercken in Leyderdorpdie fel voortan
regieren een ewich Cappelaen, ende hy fel voor fijn noot-truft heb-
ben alle ofFerhande ende toevalle, ende alle jairs vanden Collegium
voorfz. xvüj. pondt Hollants Comans pacyments: ende die Hef-fte-
dediegeleghen es by Leyderdorp Kerckhof vanden overften eynde,
daer Heer Gijskecbt voorfz. fijn woonftat ingetimmert heeft,mitten
renten die daer toe hooren. Voiit an zo fel die aenhanginge ende die
Cappelle opt Hoogeland* regieren een Cureit die gheprovent Cano-
niek al daer fel wefen , ende vooralle die ofFerhande ende toeval
die dair mogen comen fel hy hebben tien Hollantfche ponden Hoi-
lants comans paeyment 'slairs, ende alle de ander ofFerhande ende
toevalle der Kercken van Leyderdorp ende der Cappellen van den
Hoogelande, die feilen wefen in dagelicxfchen prefentien alle der Ca-
nonicken des Collegiums voorfz. na hoire gewoont: Ende totter Vi-
carien in Leyderdorp fel die Prooft voorfz. eerbaer Perfbonen pre-
fentieren, ende fonderlinge totter Cueren opt Hoogeland*een Cano-
niek na der eerder initkiici, die ons toebehoort den Dom-Prooft
t'Utrecht.om die keuren te behouden, na goeder gewoent: ende want
vanden renten der Kercken voorfz. veel perfoonen niet en mogen le-
ven, daerom tot fonderinge ende ftichtinge des Collegiums voorfz. fo
hebben, wy een wet ende ordonnanti gegeven, op den eerbaer Man-
nen
-ocr page 137-
oenaishiernagcfchrevenftaen» als M. iPk'Hfit y»m Lejém Vèlpmhi
tomden Wout, fbidps Genitf^ Muge 1>4ndef Mant, Gerritlamtfs*. Wil·
lemHeermm, ^f10Seïerijns%oon, Claet)>an@leyfli>ijc^, fteterHeefib,
Jan Goode,I<a* Willemfi>J$,\x
een iegelick voor deiè rijt rnit hem felven
een fondateur is van eenre Proven, die ten minfte waerdich fel wefen
xv.Hollants Comans ponde,als inde Brieven ende Infirumenten daer
of begrepen is, ende totten getael van xxv. Provenen fo moghen alle
Klercken, ende die willen daer een Proven ftichten, by conient ende
wilHeeren Gijsfoecbt vooriz. ende houden die gifte vander Proven
vooriz. ende alibdicfce als een Proven verfchijnt, fo mach de ghene
die de Proven gemaeckt heeft, of fijn rechte navolger, die daer recht
toe heeft, een toe preientieren binnen der tijdt des rechts den Deec-
ken ende Capittel, als ghewoenlick is. Ende den Prooft ende de
Canonicken voorfcL even geven wy macht ende mogentheyt mit de-
ièn teghenWoordighen Brieve, rinc recht ende befitheyt der Proo-
ftien ende der Canonien vooriz. ende ghebieden allen Klercken en-
de Papen onder ons geièren, die daer toe werden geroepen, dat Cj
den PiooiVende een yegelitken Canoniek feilen brenghen in befit,
alib recht is. Ende een yegelick Proven voor haer eerfte fonderinge,
ende een yegelicke Proven fel waerdich wefen xv. pondt, alft vooriz.
is,ende darter overloopt, fel men keeren in manieren als hier nacr be-
schreven ltaet ende volger, ende waer dat faecke dat inder eerder fon-
deringhe der Provenen vooriz. niet alle gelijcke goet en waren, fo
Willen wyfe ailegelijck hebben;als alle degene doot zijn die de Pro-
ven ghefticht hebben, zo feilen hoir navolgers die vruchten der Pro-
venen gelijcke delen, ende alio voirt gaen want fy alle gelijcke zijn,
ende dan zo en iêl dat gros der Proven vande Prepofiteur den ande-
ren niet boven gaen : ende die meerre Cameraer fel alle die vrachten
Vergaderen, ende deylenfe onder hen allen, ende die minre Cameraer
fel van een iégelicke Proven hebben vijf pondt Hollants Comans
paeyments, tot manieren als na befchreven ftaét, behoudeiicken άβχ
hy van des Proofts proven» ^noch Dceckens proven, noch Scolafters
P^ov?"3 ^«sl^vande Thcfauricrs proven, niet hebben en fel, alfo lan-
gne theiit alle punéten ghelijck fijn, die voorfz. fijn. Voort an in-
den vooi Γζ. Coaqgio (oo feilen die Canonicken uyt hem felven met
den »0i., alfoo v eer als hy geropen wordt ende komen wil, eenen
eerbaren Canoniek kkfen irfhoiren Deecken, ende dkfel van ons
O χ                              werden
-ocr page 138-
io8          CerSe Φ«1 öanöe i?ef$$felnge
werden geconfirmeert, als gewoonlick is, ende alfoo-dïcke als de
Dec.anie open is fo fel fy een kiefen uyt hoks felves Capktel, ende
niet van bu'yten: andeis zo ware die kiefinge niet. Ende voitt zo fel
die Deecken boven fijn proven voor fijn recht ende laft van dat vijfce
pondt, dair voor of gefeyt is, van een iegelkke proven jaerlicx heb-
ben twintich groot, ende inde daghelicxfche prefenti als hy tcghen-
woirdich is twee deel, mer die Collaci des Thefauiiers fel hebben dis
Prooft, ende hy feller mede verfien een Canoniek geprovenr. Ende
voirtdièThefaiuierdie fel vaneenen iegelicken Canoniek hebben
alie jaers van dat vijfte pondt tien groot, ende hy zei zorchdraeghen
van Ornamenten ende ander fierheytdie iy befighen in den Dienft
Gods, ende tot eerbaerhe.yt, alle jairs in vier Hoochtijden> als Kars-
avont, Paefckens, Pincxters, alle Goods Heyligen, foo fel hy geven
twee pont Was te lichten des Coüeglums voorfchre ven, ende inder fel-
ver manieten zoo zclt weien vanden Scolafter die forgke hebben fal
vander Scolen ende vande Coralen,ende waer dat faecke dat hy felve
niet en regierde, fo mach hy vanden genen die de kinder regiert tot
een teyeken der onderdanicheydr alle Iairs wat fchicken, als dat nut
ende oirbaer is. Die ordinanti inden Choor fel weien als dat die
Deecken felftaen tot die rechterhandt, ende die Prooft rotter lufter-
handt, ende al is dat faecke dat de Deecken in een digniteyt is, nocn-
tan fel hem die Prooft voorgaen indenftal, overmits der waerdicheyd
dat hy Canonic isinden Doem t'U trecht, ende alio voirt fel hoir or-
donnantie ghehouden worden na ghewoent ende wakdicheyd ten
Doera t'Utrecht, ende van dat dair ovetloept vande vier ponden van
eert yegelicken proven γαη 0fferhanden ende, van andere toevallen,
boven darter met recht of-gaen iel, felmen delen in twee ftucken»
ende dat een deel fel wefen tot behoef, ornamenten, befte des Ca-
pittels ende ander punten die iy behoeven, ende dat ander deel iel-
men fcicken totter dagheljxe prefentie: den genen die inden dienft
Goods zijn,nae· dat. die Deecken ende Capktel daei\ of feilen ordi-
neren. Ende op dat den dienft Gppds beqti3tner worde ghedaen in
onfen CoBegw,J'oo fel die een helft vande.Canonicken Priefters we-
fen, en,de4e ander helfte fel een deel wefen Ewangeliaers, ende een
deel Epiftolairs, ende een deel Clercken, alfo veer fy willen, ende
hier in fel worden vervolt datghebreck der Ewangeliaren ende det
iïpiilolairs, ende dit fel ghefchien tot goetdeticken des vermanens
Peecker*
-ocr page 139-
&fi:^ial5tlep&fn;                  rep-
Decckens, ènde voitt een Canoniek die felve proven fondeertj of
daer wort prefentiert, die fel vöirtarr, 'tfy dathydaircomes 'tfymit
pangelen mit anderen punten, als Iiy dak in comt, fel hy gegeven tot-
ten Cappeilen behoef ende Ornamenten iès gulden ofte hoire wair»
de, ende die en felmen niet wogen quijt laten mk eeniger Beden van
vrienden, of van andere armoeden, ende den Ganonicken fel hy ge-
ven vier Taken wijiis, Rijnf-wijn, dat is te verftaenachtc half Ta-
ken, ende aldus voirt fel die Prooft, Deecken, Thefaurier, Scola-
fter doen in horen begin een yegelicfcen na» fijnen ftaet, Ende aldus
voircan fo fel die Xerck opt Eogdant ezn Collegium genieten "worden,
ende dat Collegium en diePerfonen van hem nemen wy onderonfe
fonderlingebefcermenifle, ende geven hem fnlck e vryhcytalle ande-
ren Coliegien Kercken ons Stichts van Utrecht gehadt hebben, ende
noch. hebben, in hoiren dingen ende Perfonen. Voirt fo w illen wy
ende ordinieren dat dat jaer van gratiën eenyegelicxCanonicx, als
hy doet is, fel gaen tot fijnre fcout te betalen ende fijne uytvaert te
doen, ende die eerfta navolger en fel niet hebben dan die dagelicxe
prefencie, al fo veer als hy daer felve weien wil, ende dat ander jair
navolgende dat fel gaen tot Ornamenten ende tot ander punten die
der Capittelbehoeftich zijn. Ende een yegelick Canoniek in fijn,
leven, of in fijnre doot, ie! den voorfckeven Capiitel zijn menaory
maken tienSchelljnghenHollants Comans payments 'sjairs, en die
Prooft fel o'oc een jair van gratiën hebben, als dat die een helft, vandc
renten fel gaen voor die fcout te betalen die daer doot is,ende die an-
der helft iel dat Collegium hebben Ornamenten mede te copen, ende
dat Collegium voorfchreven fel tien Schellingen jairs copen Holland
Comans payments, in memorie voir een yegelicken Piooft,alfo veer
als die renten daer toe ghenoech zijn. Ende die Prooft die daer na-
v°lget, die en fel niet dan een jair wachten inder abfentien, ende die
Ganonicken vanden voorfeyden Capittel en feilen vanden wachters
df r provenen inden Capittel niet geven, dan den Deecken ende Ca-
pittel goet denckt, behoudelick dat de Vicarij vande v/acht genoech
lel hebbeijj dat wy niet en willen ondericheyden, met hem bevelen,
en e die daer Studeren in Studijs die daer geprivilègieett zijn van-
den Stoel van Romen in goeden eerbaeren conften, ende die anders
buyten ijn vermirs eerbare η faecken, die feilen alle vruchten hebben
dievannoiren provenen cqmen mach. Die vervolvinge ende.open-
■O 3            ' )             baringe
-ocr page 140-
210          €eröêl>ttïi)aiiöÊiffi|^1lstnge
baringc van allen deièn vooriz. punten fel geichien tuffchen hier ende
Vaftelavant naeftcomende, ende dan fel beginfel ende eerbaerheyt
wèfen vanden Capittel. In eengetuych der wahheyt ende der fèker-
heyt aller der νοοφ. punten, foo hebben wyJan Van VAWnburch-,
Biflchop, Heer ZVeeer ttyterLoo, Domprooft, Heynrijckyander Weyde,
Deecken ende Capittel derKeieken van Utrecht, ende Gipbmbt Van
Waknbuub,
Scolafter der Kercke van Utrecht voorfz. ende nu Prooft
is van Leyden, die plach te wefen Reetoor der Meeder^enh^enac Ca]>*
pellen
voorfz. ende want wy in allen vooriz. punten onfen wil ende
goetduncken hebben ghefet, daerom hebben wyi beiègelt met onfen
iegelen. Gegeven in onfe Stadtvan Utrecht, int loer ons Heeren
(Duyfmt drie bondert fes ende tfeHicb, des anderen dages S. Simon ende
δ. Iude Apofielen.
λ,^Ί?' φίι Collegie aftuig Dooj ben DoojnoemDeti ©ίίΤφορ opgerecjjt fijn'
öera bant öe/ f00 # 9et felbige tstfloitt Dan tteie treffeIttfeeperfonen/3o Diel ©ee*
«iapfttei «f UelicBen al0 WmUtUn/ feec tmMichm gcDoteerieiiDe bcfltftet/ entw
Üpoghe- öeeerfïegifteqï oer felber (gelgifiDeïioIlantltije €ί)?«ι#ι:&-ίφ$ϋεε
lande, in fgn z6t Wtotfit aen j)et 13. Capittel üeröaeiij Umeren Oefc immoU
senDe;
I             ^eecGijsbrecht van Walenburcb, ^afïOOjDan %Vp*
Decbojp / enbe be eer (ie #|ooft Dan öefe Coiiegie.
H          M. Philips van Leyden, iLueiuïaer tnbepDe De ISeffti
'een/ Dooj mum ««rfltgOe Djacfeetïsept bit fc0o,,
iioembe Coiiegie feer gcDoiOeciUJecDe.
III         l^eec Wolphert vanrie Woude.
I V         Jfeec Claes van Bieyfwijck.
V             J|eec Htige vander Hant.
V  I         $eCE Philips Gerritfz.
VII        3^eecRutgertvanden Poel,
VIII     HeêCGetritiacobfz.
IX           ^eet Willem Heerman.
X             #eeKPieterHeufch.
XI          ïfeeE Huge Curcyt van Scorel.
XII        j|eec Jan Willemfz.
X i II
     §êec V ranck Sccutiz.
XIV
      ïleecIanGoet.
X V ^eerDirck Robrechtfz,
XVI §eec Vranck Gerritfz.
90tremen Plfefïttm
%YtU,7^™varnNacldwiJck> i©«ïfc0aU6 öan^ollani.
XyiilIanArentfz.
Wil-
-ocr page 141-
XIX     WiUem.Willemf*.
χχ Michitl Gerrhfo.
XXI DirckTierfoot, tntW
XX li CattiltrQeritsdoehter.
m\ tfmnzn %WmtUm jfttflsami
^aerberDant foaig fonbetttogfel get boojfcgieben Collegia tpÉ
ban bele enö« berfcgepDen iesffeiicüe enöe fcermogenoe fecfoonw/bet*
rgcfitettöe begtftet/ becmt'fiSDemenfcgen te Dier ttjDeii (als meermael
betmaesit tg) feer genegenttjaren om öe <©ee|teïit6e j&erfoonen te on*
becgouDenenDertjcfi te malen. j©aet; Dai Dooj Degöemeeue Jjettooe»
fiingebe03nttc!»ifttfc8enttjc); aiöiecin tefe üanDett elle ItenBen/ »flft flIiJ,
fiiooflerai enöe Coliegtcn becnielt bjierDen / enbe Datrnen in giaetfe isegiffee
ban foo bsei .functen enöe ^ancttimen te Dienen/ alleen Den tuaeren t>«" De
«©oDttnDe.boomoemDeïimiteneiJeDietit geeft/ foo öeb&enDïêbanbePf0oftet*
«Söereepicn befec §>ttbt/ upi ipet innetomen banbe booinoembe Cano- &*r &tm
nicken.öetaelt enöeonDeröouDen alle De 'fdjeDt'canten Defer J>teDe/ foo Leyaeru
bjel banbe ^upf fege ató ;f ranfige lurtfien.
$aerDienboo| Oenen tiiDebefiftigbinge ban s. Pi eters Kerckeber*
gaeitetiDebeftgjebenjgn alie De Commanduyren De bje!t&e Deboojs
noemöe ïierrSe geregeett fieöben: ^oo fal Uk algter Den begeeciggen
ILefer te ggebalie/inne bouggen öe &g/ïe enöe bet tëegifïertoan alle De
Prxpofiteurs ofte Prooften, (göelgcSmenDfenoemi) Detaelttëe De toe*
fitptbanDït tfapittelbeüolenbJasi/ggelgcS tcö Daer ban auttenttquê
Copie bet omen gebbe. 3ïengaen&e De toaerbicgeptban Dcfenfïait/en»
De<ben !afl banDe boojnoeraöe Prooft, DiebtnDeicfc tnbefelföeCogiê
beftfijeben met Defe tUOOjDen: De Prooftdie van Leyden is een Prela-
teurfchapannex de Kercke vanden Dom t'Vtricht, invougendat nie-^jj °8
mant anders daer mede en mach werden verfien, dan de gene die Ca- Prooften
nonick vande vootfchreven Dom-Kerckc zijn: wekken Proeft van moewitfö»
Leyden binnen de Stade Vtricht altoos gehouden is te reiiderèn. fonder
hem uytde felve Stadt te abfenteren,danmec believen ende voorweten
vande Biffchop inder tijt, &c,
©etÖaelUan alle öe Prooften Öec ^>taÖt Leyden.
1 9jn&en 3öte 1387. ogten3ï.38iigufït |ïarf Denï|cereGijsbert
waienburch, Canonicï» tot mmf)t/ ggebwfi jgnöe mfl*
tt        _Φ*00β ban Leyden..
α 1 mn ïohannes JEgidij, CananfcB tot ©tritDt/ bias De ilaeebe
T H ï^oofï ban Leyden, enbe leef oe inDen ^ace 1408,
aa rnus van °ye> CanonttR tot mnti)t/ bjag DeDerDe .
Εΐ°ψ 'ban Leyden. enDe gaf ffin ^joejiöte ober foöeti
IV mt Dirck γΆα waflenaei, CfltlOttffft tot WMtfyt/ ÜJ30 tMC
Debooj*
-ocr page 142-
ι ia          €êtSe &ielbantii kfcfjiiibtttge
öe üoojfepöe oïergifte ös bieröe^ioofï ban leyden, enöe
Öp (iarfoptetu. Jföactgtlnno 5404.
V         l|eei- enöe jBeefiec Picter Mikt, <£anonfe& tot ©triigt/ teag
öe 5. l^OOfltoail Leyden.
VI       ^eet Dirck uyter Meere, €anom'tS tct ©tttcgt/ tuajS öe fefte
|9|00ft öau Lcyden, enöe fiatf «into 148 3.
VII     i|teE Cornelisvan Brouwerf-haven, CanontrË tot ©ttiCfit/
toa0 öe febenöe ^oofröan Lcyden, tnöe (tarftot tornen
,iuöeii gare 1485.
VIII  l|mciaes van Alphen, «rationicfs tot ©tricot/ toagöeatfit*
fie #?00(i ban Leyden, CtlDS fföCf'ίίΐ Itaiteil tot Ravennen
inbeukte 1494.
IX       Ü«E Niclaesde Lavennis, CatlOnitS tOt ©ttttfit/ UJag De 9
' #jooii Dan Leyden.öe üjelefce flacf tnöeii ^are 1517.
X          ïjeec Adriaen Ram, CflllOJÜffe tot ©ίΠφί/ bOagDe io.^joofï
ban Leyden, enöe ftaifinöen gare tyi8,
XI      --^eer Arnelis vanSuylen,.vanMicvelt, «Canotltffe tOt10tritfit/
Ujag De 11. ^icojr ban Leyden, enbefiarf anno 1554·
XII     ifees Buchc. van Momzema, CaüOtllcfe tct WttiCl)t I faja0 Dê
12, l^ooft ban Lcyden^be boeltje De fiiooftöte ober gaf in*
öen*Jare :03.
XIII ^eec RoelofMuyiert, CanomcB tot ©tricf)i/uja0 ban toegen
öe boojnaemöe obergifte öe i-3.$joo{t ban Lcyden, enöe
fïatfSinno 1,568.
XIV §?t«ï Maximiliaen van Waefcapple , €an0Htt& tot 'Btthljtf
taasSDe 14,^00(1 banLevden.roöe fïatf inöen 3a«i 583;
X V ^eet Willem van Cleef, «ffailOMtfe tot ©ttlttjt / \JOfl0 Dg ifo
^0|oojïba:i Leyden, enöe fïatf inöen ^are 1609.
XVI   ^oncfeijeeE ifAan van Matenefle, «©eeefcen enöe CanonieB
batiDe.^omfiewiie ici ©mept/ .& na 'tobcilijöen ban ïieec
,,.·;') Willem van Cleef ogteil u. fSlupfli 1609. gf)eÜJO|öen öe
16. φ|οο|ϊ ban Leyden, enk i$ ge{to?ben tot i^triiftr tnöe»
3ai'èi6i4. enöe in 5tjn plaetfe iëgetomen:
XVII  ï)cec HugovanZuylen, van Nieuvelt, alg i7- ©?OOfl / De
tueicfie gefto^ben tóinöen late 1630. enöe gemtii gebolcöt:
XVIII  Ifeer Cornelisvan Lockhorft, i|eecbail1LUC/&c. i8.3@joofï/
De toelc&e ηοφ in Iebenöen Iijiseig.
hmiihanïle' '5Eoi m' öefiupt enöe afftinvt aan öefe Ketcke enöe Collegie, fullett
rano- "'P ^ÖieceentoepnftÖtyboegDeti/ üjat öe Canomcken booj lupöett
nirken öeuiceft?fju/ toat ijaxm Dieii(lU3a0/ enöe fjare cleeöioge, Uengatnöe
\mtun efi öin 00^ϊΊ°η0 öec Canonicken. ban buien Die aiöeteetft begonnen enöe
umi eefti* opgericöt té/ öifgtlStï tot taai töücn.t>ieaengttomen tnöe begonnea
υ? {jasons. 31)11/ öaec ban 53:1 Me enöe betlcpepöen mepmngen enöe optnten on*
m De f AUf-flefiiSien/ De öjeicl? luft gfefi om öit mmt Ufen enae te.
oiiöer*
-ocr page 143-
öec^taötlüp&en.                    115
enberfoeeSen/ bietosfeic&opHofpinianum in fgnber&e 25oetficnDe
fefle «ffaptttel/ Van den oorfp rong van aüe Moniclien. &c. Die be fgibt*
ge albaer mijt enbe bjeet befcffóijft enbe berpanöelt» ©en naem Cano-
niek geeft ftjn begmbeliamenban Canones, om bat fp aen fefiere toet*
ten enbe regulen/bieootli Canones genoemttotersen/ ber&onben toa*
ren/ enbe onDcrpouben moeflen/ toaer af boojber paer leben Canomca
ofte geregelt/enbe Die Defelbe beleefDenenDe aennamen Canonici oftes
geregelbe genoemt toieröen/ öoe toel batmen pet tegenbeel/ meer ald te
toeel naemaelö onberbonben peeff. $areStiften ofte pfaetfen toerüeu
Monafteria, bat f0/ Kloofteren Ofte Munfters genoemt/ UjelCfeetl ilönse
pupDen ten bage tn fommfge bermaerbe stiften «orp gebjuptnt tooit/
enDe om bkt oojfafien toiüe toetben oorfe tn be oube «Concilten De Mun-
ftersbec jBonitSenenbeCIeri&enberpaeit. ®e Canonickcn toerbeti
eerfi ban een 2Siffcöon/ gpelgclt be jBonttfeen ban een %bt/ gcregeert/
maer Daer naer is fultK gebaen Dooi een iajoo(i/(gelgtit.gop inbe üooj*
noembe ^titpttngebatibeLeytfche Canonicken gefien perJijöereDien*
flenbiefptnbe lierene beben/ Karnt (alö tube boojnoembe ftttptingpe
ftaet) JBtffe boen/ i^ebtc&en ofte CDangeltfereti/inben €pooj futgen/
cnbe'tgetiebaeïaentlebenbe ij3. <Paer maeren tteeeberlep Cauonic- <&bsttuu
ken, beeenei©aetlitSe genoemt/om bat fp pare iSegtiicn berlatenbe/ w «am»
eenongebonben 3©aerltck leben lepben/ be anbere <©ercgHieerbs/ om"1"™'
Dat De feltitgt bpfjare öeguien bleüen/ enbe Die onöerpielbetu ®e «atle*
beren ofte tleebtngpe ber Canonicken, maïs een tintten HaecBen-totK
meteentoitUümett-cleet baec op / onDer eenen ftoarten jBantel: |p
bebec&ten Daec gtfieel l.tcpaem/ öeS)alben pact aengefitfjt. gpefe men*
fegen 3pn oötï bele jaren in feec grooten getale eetueeji/ tuaiit Voiate-
ranus Lib.zi. getUpcBtbatbefêOrden eertgtÖ til Europa4?55. €lOO*
fleren ofte plaetfengepabtenbebefeten gebDen/ tuaer ban Datter alleen
in 3talienti)aren 73°. maec b&t te fijnen ttjDen be Orden foo tuben af*
gangö bjaoy batmen in Bet felbtge ILant ban ütalien geen 60. meer en
conben tellen ♦ *©e felbtgöe berpaelt mebe bat upt paec boojtgljetome ti
3tjn?6\|daufen/3oo. CarDinalen/enbe 7500. J^epitge mannen/ cfte
bie int getal Dec Htpligen ingefc&eben 3ijiu
Vrouwen-Kercke.
Α CngaeitDe De DtrDe enbeclepnfte Parochi- Kercke binnen ber flabt JSeffJtnj*
ben eyden, gpenoemtonfe Lieve vrouwen Kercke, eiiisaengaen&e,'i"2eM»ü®
JÏÏJöf/ toanneerbe felbtge foube mogen gefiirpt enDebegonlï bJêfen/Y.rouweu
*at*f8eo"feet6erpeptal0banS.Pietcrs enbe Pancraes Kercken, etlDC ^«c**·
SrJiSei-8e ooffati&en enbe rebenen bJillealibooiberBaelttjS. mt
enfö miSUSIf?* ent>t ^ooj ongetojpfelt poubenbe/ bat fp niet begonfi
trnrivn/ EL· - Bouioen boo^ naer bat De gttartieren aeube .étabt g0e*
'tfSuSt tSSSiï* ««bommen m Dien seb^otöt 3311 / enbe bat
. tieiuige met ie uie«& en beeft tonnen toerben gljeb^atflt/ Dan met roti*
ψ                                fent
-ocr page 144-
ι η Cerffe öeel banbe btfcD$toM0e
fent enbe betotllingen banbe »mbatgtf«Beeïen/ tlthia'i sgn/ien m>
ficfït ban ί)εί maerlicft iSccöif-ötbiet/ Defggelgt£ ten op'f ir©t ban bei
«ipeeftelicfee HSitötf-gpebiet banbe $afto|en bant fïmbaii)t öaer be
ÊanDmiagen/ Die onDecbe ^taat toetben getrocficii: enöe tot «en tepc*
feen ban öte,u/: f°o toag &e üert&e ban SLepoetöoip Moedevkerck (foo-
m.ên Dat'té biet tgöen noemde) ban s. Parkraes ïierc&c, <Bnlw töebets*
mmw De tjiaftojte ban A©ug|t-geeft Moeder Hercfte bainDe ggene Die
algwr tnöe eere baafce ttsaetDe Jïiaget Mana gebout'jgnoe'/ noemen'De
Vrouwen ïtetcliê. Hllf f)et gene tcfe banfce fiithtuige enbe fonbérmgge
befec ïtêrtiiegeböe tonnen binaen/10 DitboIgijenDe: fiaenoe «ïDe ouöe
Cgjongtfee ban foliant m De aö; ®ibtfje enDe 13. €aptttei / aiaaaec
bUoitofit" ^£fe bJOO^öeil SebOIlDen toetsen: int Iaer ons Beeren duyfent drie hóir-
ig> B ö dert endeVjjf"ende EfefHch,; des' eerften Sonnendachs nae onfer Vrou»
vu-pa Hemelvaerts dach,wert d'eerfte Kcrmiffe van onferLieven Vrou-
wen Kercke binnen Leyden gehouden. ï|et tóelcïi Ottlttettt eeil SSfleB
bop| DêopiecDiingebanDetCapittelten éoogelar.Deggetoeefttg/ ten
tgöenalg Den boo^noemben Bifjegop lan van Vaiirieriburch, Jjéónè
ÖailDen<i&rabêIan van Vairnenbureh, fllg +8. Btffetjop f)et JStfOom
ban Vtricht omtrent een 3aerbefetcn^döDe. ®ifoo Bat oe-Uoojnöemöe
üetciie oiiiiieiit be?74· jaren gefraen geeft, 2M9ngenDe (jetgebouban
Öefe bopinoemDe fóertfte/ De felbige ig feet tlepn enDe fiecgt/ ten aenfieti
banbe anöere itoec Hoofc-Kercken: ®an itij gebbe ban eentgge ouöe
Slupbentoeiberjïaen/baitoanneet De ütmftin in ijaeren fleur jïon»
ben/ öatöe felbige ban binnen -feit cieritciien toegmifi toag. J^upDen
ten Dage toert De felbige gge&^uptRt bp Dé iptanfcfie <&fnmepnte bec
^taDi Leyden, De toetcfie inöe feitie paete -oioinatifege «©oDf-oienflen
oeff enen enbe plegen*
Nieuwe aengevangen Kercke.
KT Hertrien bat öooj be ^egenmgfje SoW enöe Den aentoajS iianbe
rf^-nieutoe ILeptftBe ILererfeenbjaperpe/ binnen eenïgfje 3aereg 0er*
toaettgöe 3®acleninDe anöere ©?eemDeltngen/in 3oogrooten getaele
bermetittgibulDicpt 3gn/ Dat 3p t'nbe ©joutoen-ïterciie/ alletot get ge*
> - gooj Deö <©oööelicöen 1©oojötg/ niet en ïtonöen tomen. Zoo tg tnbeu
3iaerei638. bp be groote a@joetfcfjappe bet #taöt 3Lepoen/ tot boj*
betuigde banöeflbienft «©oDeev gerefoIbtertei)DegoetgeoonDen/Dat<«
men een ntemjjeSew&ejoUDeDoen^outotn. <©aec toe toopnöe en#
be beEHiefeuDe 3eecUere ^upftngen gelegen aen.De <®ofi!0be banbe |©a»
ten/ enbe aenöe mefïfgöe banoe €öDöenfïegge/ met berre bauDe ouDe
nebet gfjelepDe ©efttoaUe/ «enoe 3ön tuben giaere ι «39. ben gronb ban
ie boojen met meet Dan 3000. jflSdficn g^egept fgnbe be ^onbamen^
ten banbien/ aengelept enöe begonnen/ te toeten ogten 27 ^entember/
bai tnbe tegentoooibttfiept banbe peeren banben €>eretfi'tey albaer ber^
fcpenen3iJtibe/ bp Comeii» paedts, <©utften^oon ban μ r. WiUem
Pacdcs, te bies tüDtiijHtffberento ^«rsermeefietjgnbf/ ben eerften
Jïeen
-ocr page 145-
fieen öanöe fe!b«^ercBè selept té. Ctibe in Bei begin banbèn gaere
+o. 50 berre gebiacöt/bai be selbe/ rontomme geiomenté tèt öootft*
tebanb|ie ofte üierüoeièn/ enbe &■ b'ten feibefi Zoniet alfoobipeu
ffaen/ op öat f?ei ?elbe totrtë toel 3oube mogen befterben: omihf baer
iiaer beauamèltcto boo^topte mogen boiitoetn
ï©e mercfee falbari teDeücfee groette fijn/ ban een acBt-canticf) wwmt
faiitfoen/meieenmatelttisenCOujnDaetop/ baertnne atomme eben geD|!f""
ÖêStjiöenbegoei gjjeöooj fal toefen. <©m een teepmefi meet ban öefe?a\S„
Steri&etepaïttiulattferen/öolgeiiöe be onbertichünge ban jBeefïec
Α rent Adriacnfz. van 'sGravefandt, Jpab|ijtfe-meefïeE Defer ,êfebe
aen mgn gebaen/ fo té te toeten/ bat ben opronbt ban bieh tipt bet aer*
Oen 3aï legg&etr toterboeieii/ betoeltfie met neggen gtooteetiDebjeebe
trappen opgerlbmmen (altoerben/ omme booi een rieriïets $oitwl
inbe üerebe te tomen» <©en ommeloop ofte circumfetentte banbe
booitioemöe Uertlte 3al toefen binnen De mupjen ontrent De 300. toe*
ten. Φιιοβ be mijDöe öanbeu eenen öotttfetotten anbetcn gonöert boe*
ten. i|et gegede gftebott 3al tuften op acgt fiertfee ^platen/ elcït bicö
fgnbe ontrent bi]fnc|| öupmen/ toanben.anberen ftaenDe ^ 3. boeten/en*
be salban binnen aiomme tiedtciïmet jieeu bettottlft toetben. 25e*
langenöe be ftoótöte/ bte fal 3Ön totte eerfte bitbiepingtje öecnkg boe*
ten/ enDe toan baer totte ttoeebetoetDiepinge 3 3. boeten/ enöe ban baer
tot onbec 'tmiüDen toan't toertoulf üüftDteti üoeten / éntis öaec boüen
booj be Capmebe bgftien boeten/ efi ben 'Cooin falgoocg 591147» boes
ten/plty bat De afcetc&e int ggej}eeït)Qo$ fal toifenjjönbeti en befticg
boeten. ^tibenboojnoembenCoojn falgeinaerfet toeröeneen νφρ/'
toeftB ofteHöjologte/ enDe baer gullen ïn géöangen toerDën ttoeetioc;·
δειι/ De een om 'tggegeei upj/ enbe be anbere om De öalbe up;e te ftaen/ ·
tot btênfl énbé geb?upcb banbe ^uiiitooonberenbariüe meutoe g>ts&t.
®obt almatgticf) toü 3öne genaöe Daer toe berlenen/ bat be felbe matft
bol&oiit/ enbe tot sgnét eeren lange laren mael) gebiupcte toerben.
•énbé btt té' alle. |et gene bat ic6 ban onfe Leytfchc HoóFc-Kercken
mbm toeteii bjp im te berfamelen enbe bnbèrbiagen/ tod toenfcöeiibe
mseibet/ naèrber/ inbe tlaerbec ban alieg te mogen onbetretDt toefen/
uwer te bergetfw om rebenen booten bergaelt,
v l- 25cfi&3t}öinöDe tim φ ht Cloofteren mU
^v.enicn, 'Be-.toék&e foo binnen aljectiuptm Mtt
gicöegd£geitenDt8||eöamIjti3i)sn: f&ac.üoo}
^föeiufee<©jöen0 mpöttgeïöoontljeöben.Cen ww*
meiöeiv \am toe bic nu öet>i#tfet mmn>
           S«.
■lir:. /-:'.-■ ■; ...                                      ,.,.....                    binnen
Vjf;C}ooftèien enbe Conventen, öetoeUSe fob toel bmnen a\» ètV$a>,t,
ψ>ζ                    öicijt
-ocr page 146-
ι ΐ$           €tviït htt\ banb* teftgipjtóngê
bityt bnpten be iBunen befec J>tebe gijelegöen geböm/ foo fulltn
topmnbefeiuigije foo neele berüaelen enbe tiefcDiDüen/ aljö topöaee
üan naer neele εηΐιε toetftBepöen onöerfofcfiinglKn aen eenigBe onbe
pecfonen Bebbe tonnen onberöinben/ enöe te toeten tomen. Wp Beo*
Den feec gaeuie bp poet gelïelt geöabt/ toatmeec/ ofte ban üJie be feJüige
mogen getfitDt toefen/ maer moet Daet uan (mgne onbantc) füJtjgen/
bttmiw ithfultc bp uiemant en Bebbe tonnen onbecojagben ofte üin*
ben. enDe moeten DientooIgeiiDe 0110 alleen te bjeben tjouoea/ met De
felbtgete bonnen noemen/ piaetfe een te tijgftn toaetöte gelegen Beb*
ben/ «Dit booi <©|Denö in pbec geiueeft ?gn/ enDe epnbeittaen tnaet toe
De feioige plaetfen Bupbeti ten Dage gebjupcfittoetben. Wp fu\\tn be
feibtge oeiDeelen in ttoee öeelen; te ineten/ in binnen/ enöefη btipttn
ciooftercn: ï»e iuelcfee binnen gpelegöen fiebben/ [uilen \np De gjjene
bctoelrfse De aatfte (naer onfe mepntngBe) gl)etoeefï 59η/ enbe tnöe
otite &tabt gbeltgOen (jebben / eecfi (lellen enöe alfoo üetbolgBen*
De be gijeene Die iiipDet: ©etgiOotingöe befec ^tebegöemaetiu enDe
BÖebont jon.
3ΙΠ Öttt Leyden, i0 0fjeÖQUt ggtttteeft CM
ttmgü Convent, 0i)enaeitW
©«jjflrt S. BARBAREN, gBelegBen Bebbenbe omfrent S.Anthonïs
banaiie öe 2&?uggBe/opljet ©apenbnrtB/int25onüan't vieyich-huys, 10 gjje*
cioo- tueelï een loofiec Dan geen grooten rgtfeöom/ öaer tnne toooiiDen2Ba<
^eren gijnen ofte ^HfterenXBett&eöeüetöe «©ojDen/ofte ÖegelbanS.Fran-
*!t,Vt"ï,e Cli"cus» onbecBieibtn/ enöe metatbepbenfiaren feofl enbeonöecBouöini
naftn fZ Sbe motften toinmn/ toaten getleet gelijtfi De JBonitben ban S. Fran-
Jüiuöc, cifcus <©?betii ©an Dit Clooiïec tg lebert De laetfle ttoublen enDe 3n*
ïantfrfie <©ojlogen/ gljematcfit Bet Princen logement, aitoaec De Φιιπ*
een enbe peeren ban Dtfe llanDen gBelogeect öJietDen. Cnöe nu beele
SaertnbelBOontbp De gSonge finten enbe f^inteffen ban3pne Co*
«inglit&e IBajeRept Frederick de V, Coningh van Bohemen, Palfgra-
ve,&c. enbe Elifabeth, $$ι\6 ï^upf&joutoe/ ttt. ©anöe Jiertae tian
ött Clooftec ij3 gemaetnt Bet Artiirie-huys ban Bet grof gBeftfiut befec
£>tm/ boben B« toeltöegemaetbt 3ön eentge «oojn-folbersf/ alteaec
a« peeren eenigela{ïen€oointotboo?iaet Bouben leggen enDebetoae«
τεπ/ omme be felbigein ttjbtn toan noot enbe Dterte / aenöeapme enöe
siootbiufttge befec Jbteöe te boenuptcepcBen.
Faiijde-Bagijnen»
a5ftjeffetnSDiteenigBe€onijÊtit/ Datfnfte ouDe «SiaDialleinülaeife
StBflDi/ wit s«|!fwi &Φ/ «Si «οφ inDe felto geboutfletoetp/ Het Fai.j-
deBa-
-ocr page 147-
deBagijn-hof, gêleggêtt 38nbe in pit 2&Η1 bat! Sevenhuyfeti, omtrent
öe$onnen-b|ugge/toefenöe een frpone enöe beguatne plaetfe/ in gem
begrgpenöe een getal ban ober öe veertich buyf kcns, öe totlfbe eettgtsi
öetooont toterben bp feetSereongetrou&e ©jouteen of jèaeiDDen/bte
fonöer aeti eentge beloften ban repnirgept berbonöen te toefen/ aengeno*
inenöaDDen'tbegniöaneena&eejïeittii leben/ atgtetbolgpenöefeerliere
3©etten enöe föegulen/ öe toelc&e fp / get toaer faet&e bat fp troubetv"
efte toeöeromme tipt DtenfiaetbegeerDente treben/ totpaet beheuen
itiocgtenberlaeten/ enbe gaer banöe felbigge ISeguIenenöe 3©eloften
inoegtenbebjgöen: (ent» mogelgrnbaerotnme ban pet beginnen Ba-
gijnen ggencemt toierbem) boeg ebentoel ban een #ater geregeert/en*
Degeptertbtfr&en/onöer fe&ere rigulen enöe toetten/ enöe ijaes inöe
ejötnarifcpe ittvthtltthe ötenfïen/ naer öe infïelltnge öer tëoomfrp-ge»'
Wecöen oeffenöen. 3η oefen $of fiaet een feet fcyoon ïurcjcBén/ becs
tiert 5ÖnQe met een gootg fpitss ^oojnnen/ get toeltBe foo fcgoontn
jiaetöe W ölffcr op eemggen <®oom in get gantffpe ilanöt geiten
Ujetöt. #eöen ten öage toeroe» meejï alle öe Jjupfeti enöe toooningfien/
(beyalbentoepnfge/ bienocgöp eentge asaggnbenjs betooonttoerben)
»an bea" ^taötjï toegfjen berftupjt enöe betooont aen |&;oféffoien/
S&jeötftante»/ ofte gaere 3©eöutoen, «©e ïurtfie toert benebcn gge*
t^upebt/ een gcDeelte tot De Duytfche Leef-piaetfe, altoaer bagBehcbje
tjooi'tbegeert» ban fnn f^tnreitcfie «Ejctelleniie Maurftz van NaiFau,
1$, "M- 'eöeleert toett &e Tel enöe Adeet-kot^l, tnttfgaöerjs öe enöete
tonfteii öe tuelcfie Daer aen tlebenöeftjm &et anber ggeöêêlte toert g&e»
DjuptBt tot De Seherm-iclaooJ» altoaer gaer eentgge ^tubenten ttiöe
öubêtc EUfijeböereti öefer üioöerlu&e Sonfi / bomen oeffenen: öet
atgterlre Deel öec feloer/ gemaecfet 3önöe eenigge Crappen toanber aer*
ben b?rgeben/ toert gebjupnutotöe Anathomie, altoaer bannen in*
&en l©tnter opinarS0 alle 3laeren eentge öooöe üHtcöamcnban J©an·
neiv i^outoen/ofte anöere «i&eöierten/ (tot onbertogftnge banbe &tu*
benteniiiöe jlBeöttgnen euöe Cgirurgte/ öte aenöe benmfïe öer feitóet
beel gelegen W geanathomifeerc enöe ggefneöen toeröen / ai$ tot gelee*
een ttjt enöeplaetfe bjeeber gefept fal toeröen* 25oben toert öefe üere*
fee int ggefteel gpebsupc&t / enöe gpepouöen totte Bibiioteecquc, ofte
Bocck-kamet vandeUnivcrfitcyt,Detoeltfieaiöaer bp ben idnnte ban
<®iangien Ü· ƒ0. ongeciefttet tsi/ totgirgfüanbe&möentèn.
Pietefs Bagijneh»
^Sj^etiijet öScbangDe» OupiS/ oft 'sGravenfteyn, geeftggilegen mM
«»nSh \5?en "" üergaöetingös ban fe&ere 25aggnBens/ De toelchs ge* ©ΐ80,«" ι
tionni ratecDen Piwers Bagtjnen: om toat reöeneii bieaifogyenoemt mtmew*
P'1' S"lön.onbe6ent:banit&acljtê/batöefelbigDebergaberingije30«
un£2hLn\·π, ',ΐΐ0'! °»3berrcDtet egöe gjjefi ttDtet to efen/ enöe tot een
8&e&ae0t?nme ban bun D(ntWtm bangem bei)ouöengeeft. ^>e& 2Sa«
#3                        flflnhsni?
-ocr page 148-
iig           €eïSeöeeï öaitbe&e^iibinge
ggnBeng lieten Baetmeefigebiupcfeenom be^teeSenenbéCcantSM
te|üete>aten enbe Ie btenen/ öe lelbigge gfjeflo^toeji toefenbe te toaetStn/
tn pwpi enöe opte graben De ojbinarifeBe gebebefeens metter Douföneti
tebiDDen enbe te iefen: omme&aecmebe (gelgin fpmeenöen) beitel*
Eens banbegyefloïbenen upt Der ©agBebter te berloffen/ ofte ten min*
fieti te berquicSein 3@efe piaetfe tg ober eem'ge jaeten bp öie üanDen
«©Berechte tot een Tucht-huys, omuemoettoriitgeieöirggaügero" te
tncötigen/ berojbonneect/ maet t^ om feetaere conftöecatien enbe rebe*
ntn totnocBtoeacÖtergpe&leben/ etiöeiönu eentgBe jaeren iangB ge*
&]wpcntgetoeefttot Degi JbtaDtg Timmerwerf, enDe tot befen tflben ge#
ttioj&eneen pfieurplaetfe banüe Eteföcb&ersi banDe $aerüem
%f13ön alle be <©eefrelg"c6e gejïttgten/ ofte bergabertngen/ öe toelc*
ge inbe oube ,t>tabt gfjebjeefï $fiiu
ffinpenned/ a&elangenbe De eeijle bergreotingBe öefec ^teöe/ albaer. enbe binnen
tum geiene feibtgfje en toerbe nut een-ClcoflergBetout (Dan alleen eenberga*
«*"· Denngge ban iBaggntfietw betoeïtöcBjoonben op De-Hogelantfche
3«et"Cö-<2>raft/ enbe gBenoemt bsterben be Bagijmkensvan'fRupen-
neft.) ©ermitii bat be erben banDe felbige bergiootinge bp De goebe
ïtipben te toilltuj enbe begeert maeren/ om be felbige te betimmeren/
boojDettngge banbe «©aperte/ Die boe aiBter fcec flo?eetbe. |Baee
tube ttoeebe ücrgrootingfjf/ 3Ön be feibtgfje/ fo om De goeDe gtjelegent*
tjep&i Dei-plaetfeii/ alg tnfonbergepbtbanDengrootenpbetenDeluftDe
toeltfte tot bien trjben onöer be lupbentoag om Conbenten enbe €Ioo<*
fleren Uftiefiteti enbe te boutoen/ te meetber aengBebjalTe" enbe toege*
nomen: gelgtö gyp upt bit bolgenfce berBael fienenbe lefenliont*
gnoe tmebe Bergtoomigfje Urnten öWcfit
inöeff&etót ötfe üoïgenfce CIoofterentnDg
Conventen.
Cloo-        i. S. V R S V L E N. Ofte/ elf duyfent Maechden, gelegen 0eb'
fleren bcnbe omtreni be törjnfburger-poojte/ tnbe Vrouwen Camp, ter fg*
inbe ttoieöi om S. Elifabeths «öaflfjupsi; Dit men gjjeBouber. booi Bet outfte Cloo*
rti« Seiw iïec'tbjeïcft binnenbejec ^tebeggeftictjtijs. let vueltfee feft niet toe!
e«i beunt· göeiooben en ftan/ toant 'tfcBgnt be toaerBepbt niet göelnc6fo|mirg te
&*.           toefen/ bat binnen Der ^>teöe bie foo bele jaeremtn eenen jïanöt gefïaeu
Dabbe/ niet een clooRec ofte «onbent gBeiaétfr en foube Hebben, ©au
toattet af fp/ tjs mtjn onbe&eni/ enbe u& teil .falg men fept) geen Bac
m& Daeiom aentmMi. 3jn bit Cloofiet tooonben Bonnen/ Regula-
riffen üanbe anberbe <©?benban s. Airguftrjn; Oe tojslcfie een rebeltc*
Urn rtJtfcDom öaöben/ enbe toag een ?"φοοπ «Cioofïec «eerfafie iaereit
nae be iaettfettou&Ieu/ foo & 9« felbe Conbetit geöcerRt enfcegebiaiBÉ
een s. EhiabeAs ©aftötipji:' öorf) bsn ren gBebetlte Dec fetbei- ie P*
Lcproöf-buys, ofte Mciaetich-huys Defeï jïeDe/ fttoelcSeeeïttitii b«P'
-ocr page 149-
ten be tógnf&iirgêï-icoitejiacfi ie leggen) QtmmW enbe toert «orö
Huptien ttn bage baer toe gebluft,
x. s. MicHiEL, göeleggenjebbenSe raeöe at0ter fee Vrou.
wen Itêttfie/ tufïcDen be Vrouwen Camp en&e JBarenbojp: toa£ een
groot/ftfjoon/enbe rtjcS Conbent/ toaecttmetooonben jsonnenüan*
be &rbe<©?ben ofte &egel ban s.Francifcus: fó eenfbeelji tottooonm*
gÖengemaetSt/finDirceelg teert bie ggebptpt&ttot een Conropettje/
ÉnDeöeïifïejjSiiDröonbeitmmert. JBaer naberfjanbt aen erben bfc»
teelt/ enbeint geöeei nut toootiöupfeti betimmert.
3.   s. c ecilIe N, gelegenfieb&enbe tmebeargterbeVrou-
wen Kercke, niet betre ban s. Mrchieis: toasl een acra Conbent/ toaer
inne battóoonben jüonmnbanbe ®|&en ban s. AuguiHjn, öte boben
tjaere tseöote oeffenengen/ tiocfj öagljeitjrj: metten arbept gaeter ganbé
«nföeetë öaeicn «ootDitift moefïen toimien. ©an bit Ciooftei' t$ gfje#
maetfit {jet Peft-huys enbepet Dol-huys. Cnbe eentge an&ere toocn*
Öitpfen.
4.   S. AGNIETEN, geeft befgeltjf r ïStCQt atDterbe Vrouwen
Hertje gelegen: iggetoeefi eenxgth «SLioofter/ toaertnne bat getooont
Bebben beftoten jgonnen ban s. Auguftijns <©jben, Slg göetjeel toi
gupjïngen enbe toooitaiaetfen gemaetbt.
J: me GRAUWE SUSTEREN, ofte btSufterkcns van Nazaretb,
gebben gelegen opte Hoogelantfcbeacgiecgraft/omtcetitDeöupfinge
ÖatlDe IPeDUtUe eilbeCrf|enamen tian Pieter Adriaenfz.vander Werf,
g>, Φ. tn fijn lebtn I5tirgetmee|ïer befer fbtm ggeteeeft tjebbenbe/
algier ter teren gfomotmu ©it 10 een arm Conbent gttoeefi/ toatrin*
ite ggetooont peoben J>u(ierfeenstianben DetDenföegel ban s. Fran-
dfcus.enbetoerbe tnoen «pre 1474, on §>. 1®ilIeboo|!S batfj/gefïicBt
enbe aengebangen te bouteen/ maerbabtote tömgnonbeitent/ tnDen
SSaerc 1496. optenv. <©ttober fo3ön befe ^tifïerfeeais niet pet €a«
pittel ten ^ogelanDe geacco^beeri enbe behagen/ bat fp acgtetbolgen*
be feecfiere conDitten enbeboojtoaetben/ motgten boen maetien enbe
timmeren een ïierr&e/ omme aibaet booj paer ftlfg/ enbe ηiemant an*
berg/paeren «©ootfDienfi te oeffenen/ mbe be regelteers ber ^tabt
Sepben/ betleettDen be «fwflcttieng/ biiebfctbaireécommanöatte aen»
be gebupjiiebeit enbe Dojpen om gaere öulpè enbe afïtiïentte in befen
Je tiecfoecöen. ^itöebbetifigpeften enbe geiefen npt feetisere b^iebert
D|f »»Ön Dirck van Santen beOanbtcöt öaböe. l©eiitj«pDen ten öage
SBeomptbt/ eenföeelg totte Hop- ï|a!Ie banbeTSRtptni 2£elfcpe iLaee*
f.*" ί1/^oet&en/ ttt. enbe be refïeiis betimmert met een groot gpetal
öXWne^upfBen0/bte meefial bparmelupbenbetooonttoetbem
5 hJii «wirtJtec fu0 bsle ö^Öi &P ben anberen tooonen/ alfoo bat jilen*
Pi».rf;ft2.cr^feMn oflber ben anberen firtelen/ foo toert öie felnigBe
5lae.|e Ö« Mieren-aeft genoemt.
, β .«h.aai STEREN V ΑΝ Α Β G O VDE, gebBïn φ'
leggen moe mmw-Fm/ omtrent bejs ^tabt^ ©epen: een rflc&
Ciooi
-ocr page 150-
12ο            Cf cCte bul tiatiöe &efcf}?iiewge
<£Iocffec gBetoeefi / toaec int» göetooont {jebben jonnen banbe &er*
De <©pen öan S- Franciicus, té gSeDeel tot i|upfen enDe toooningeH
■**·. gïjemaetBt.
7, SCHAGEN, Qttft gelegDen at\)tu JBarenDojp/1« plattfe
Daer gelegen tjeeft De raeecitlttne ©eeflen-martSt: t& een Cloojier- gfie*
toeefï ban reöelirëen rrjc&Dom/üiaer imie getooont ijebben jSmfierfcerig
ban De Minre-broeders <©jDen. ©an Dit Cioofïec t$ (al|3 beben gefept
«O eenföeels» De ojDinfltijS Beeften-marckt gemaet&t gtjciticeft/ mfltf t£
ÈKDen ten Dage gegeel met i|upfeneuDe ïtëoontugen gebeur.
gljeötcötec gUctoecÖ Defe Uoi0MÖe
ClooftereH ofte Conventen.
Cioo- ï. s. CATHARtNEN, gBelegDen fiebbenDe opte S« Pieters
fteren acijtcrgrsft omtrent ben ©oefen/ enoe tuass een arm Conbent/ toaec
TO^eïöe taneDaitooonben beflooten ^ufterÈenjö/ gDeen JSonnen/ ban S. Au-
«tige geie»guftii"sfie8Ö«U ®ί£ Cloofïeetg am beele ^iipïen enDe üPoontngen
Bi!!öeööen>b£ii!Timert,
              ι, DEWITTENONNEN, gBelegen öebbenöe op öapen*
biictö/ omtrent De jSonneK-25fugge/ tj3 göetoeeli een Conbent öan re*
DelttfenrgcBDom/ttiaenmie Dat üjoonöcn jüonnen ofte iacobineiTen,
toefeiiöebanDe Predikers ofte S.Dominici«©jDen. ffian bit Clooflet
10 terfïont naec De QSelegeringfie Defer &ttbt/ te toeten omtrent ben
3faere 1570. gemaetruoe HoogcSchoie ofte Academie, geujtü gtec
naec gefept fat uoerDen: öefgelrjcr ban cengeDeeltebec feibet Oen Cruyt-
hof banbe uoojnoembe Schole.
3. DEsvsTEREN van romen, meDe gBelegfiert
DebbenDe op &apenbnti|)/ omtrent De «©oe!-bjugg[)e/10 gemeeileert
rgr& Cloofier/ tnaer time Dat göetooont Hebben j&omien öan s. Augu-
ftijns <©jDen, $et felbe is eenfDeelgtot iBoontneen enDe itupfingljeu
gemaecEt/ lïaet anDecDeetó ηοφ ttit geheel/ enDe toert betooom bp De
ïï9eDutoeenDe erfgenamen ban Claes Knotter, ,t>. «©.
€t\ub}ot* 25oben alle Defe booibergaelDe Conventen, Cloofteren , (alle tefae*
ö«e/toacc men ©jonvuen Coefïeren gljeteeeft 3tjnte/ bet toelc&e aenmertfeena
Btbgm. tjjaer^icl) tss) foo tfler ηοφ m Defe bergtootingtje gpefttcöt enDe gtje*
bout gttoeeft/opteaöioertgtnggrafi/ omtrent {)et .frteenfcijupj/ een
eenitö JBannen <£oubent ban Aiexi-Broederkens, oe toeltke gemeen»
licBtn genoemt toterDen Ceiiebroeders, totenö lalt enDe bebel göemeeiï
US/De lïecgen te bevuaren/ footoelbiebanbe #eft enDeanDece bef met*
teJuBefietfitenbefmettettoaten/alganDere/ te Wenen enDe te betoae*
ten/ DeDooDen te* aerDen te Diagen/ met alle tiet gene DaeraeurlebenDe
tuaS. ^an öit «onbent i$ geflttpt enDe geüout&et Collegium der H.
Theologie, 'itofltg? bp De ^03. J©og, peeren Staten jjanioiianDt
-ocr page 151-
«nöe Wtft-biitümt/ alöaet inöen gaere ι s 9i. otJQöerfiBiet iW selgii
Dier na tot gelegen plaetfe notjj int lange gefept fai merben.
<Snöe Dit 3P sDefept foo Hele aig De Cloofleren aengaen / be toeltSe
ötnnen be?s j§>taDtg raupjtn gelegen Bebben/ uptbjengenbe metten an*
Deren ttoaeiftfonbenten/ te toeten/ elf ©joutoen SUoofïeren/ enbe Ds
€eIIe-ü?oeDec^. S&ataengaet begöenebtebupteti DefecjDtebe gelegen
Bebben/ Demltm top in Bet begin ban onfe asefcBigbioge belooft BaD*
Den tot gelegen tgtenDeplaetfeiegebentfietienbete bergalen/ Defelöe
jtjnbeegbolgen&egetoeeft.
Clooftercn enöe Conventen tik bupttn btv SlDS
Leyden gfj*iegen Heböem CnDgieraOup^
rm De iïtjnföurgeï poo?ie.
i. LOPSEN, ©BelegBenBeböenöefeecnaeraetaoeJ&iebe/fége*' doofïww
toeeff een <£onbent öan rebelitjen rgtfibcsn enbe innetomen/ toaerut* T^,rJ'
«e getooont Debben Reguliers banS. Auguftijns <®jDeti ofte fiegeï/ De"« Poo"te
toelcfie göenoemt toieröen Clinckerts: Dieb^p upt enbe in ber J&tebe gum*»
mocBten gaen/ naes Baec öeliebein 3©epnirö jaren booj DeSlnnelant* btwenoe.
ftfie beroerten Baboe 0aer Pater/ Bet ülooper niet toe! geregeert Beb'
benöe/QöeBeel ten atgterengepelt/alfooöatfe genootfaecSt toaren Bet
felfDe te moeten betlaeten: Docjj Die banbe «©BerecBten Defer ^>teDe
Beböe» De fföuiöen enöe Bate 0oe Deren aengeffagen/ be fribige gereD*
Det/ enöeöet göenê οϋεείφ gebleöen ij3/obec gegeüen aenöe Jieefïeten
ban s. Cathanjnen 0afi8up0/ommealbaet: tot onöerBoubtngBe ban*
De arme enbe ellenbige gBeö|upffct te toetöen.
2. S, AHCHTEN, göelegBinBebbenbebitBtaettbefer «êrebe '
X&aUeti/ të-gBetot efï een arm Conbent/ toaer intie gBetooom Be&öen
JSufïerji ban s. AuguïHjns <®jben. *©tt Cloofter is inbe Croublett
öeöeeiafgetöo^èn/enDetmmette iefte bergrootingBe/ eenföeefé tnbe
éSia&tgetïdffietn.;
j.MARiA;MAGDALENEN, g^eieggen Bebbenbeniet
toerre ban Betboojnöêmbe Cloofter/ toasimeöe ban geen groote rgcli*
w/ teaernuiebefgelgcjcj&onneti ofte jufferen ban S. Auguftijns
gloeit getooent Bebben/ ί $ ggeSeel afgBeto02pen/ enbe tot Jjjaep enbe
^-eei-ianbengBemaetftt»
»™?en toepnitfj berber banber «fitebe Beeft gBeïegBen Bet rgcfie enöe
rS^êtbeContant/ g&erioemc marien po e L, (ter piaetfe
r„ve i*^fi«-ï?«P0 Λ PadaenpoelplfltB te0tff/ffet toeicfeebe Burch-
«on^nh <^tabt Leyden toebeDoojöê)tijaertnne göetooonöt Bebben
^Mflfmttrfi10-'■ Reguliers ofte Auguftijnen <©|ben/ tnbe öJanbeltngBe
wmiWtten top göeDatötuö 50« (al Bochel öe feibigBê bjp toas
«ja                              öeröe
-ocr page 152-
Ï22          €ttfttbtti uanöe ii fcfj$binge
gebbiiban nerbetoniJêK^tabt ggeleg&en3t}n) tiettoeergcSe enbeireffditfie Ab«
Reynf- dijen, te toeten / öiebanRnnsburch, enöeter Lcdeofte Leeuwenhorft»
burch btpbt Cioofleten ggetoeefï 39nöé/ toaec inne Cbele Soncnfyoutoen
enöe tn: gjjetooont gebben. l©aren feec rtjcu/ enbe gaDDen grooten innetomen/
"«e. cuaee meDe norg öüpöen ten Dagge een re&et gftetal ban eöele gonc&s
tyoutoen ggealtmenteert enDeonöergouöentoetben. gnfenüetgept öe
Abdije van Rijnsburch , öe toeliKeüan Perronèlia gupft}|OUÜje 0811
. 45catfFlorisdc Vette, omtrent ben gace u 33. gefiugt enoegegoeDet
jOVenöebupten alle ttogfel namaetë ban bele enöe toetrtnepöen fttö'
beven/ Cbelen/ enDeanDere groote #et|onagien grooteüsp toevmeeiDert
3gn. 30cfe «böpe tg feec fioftcüiten etsbe geeruc&en gebcut getoeefï/
gelrjcömcn 'tilcr genoetglaem fcan afmeten upt De ouöe fanbamenteti
enöe rupnen/öe tuclc&e öae^ ban ober ggebleben 3ön* 3Slfoo ögticij
ïjoo? onttogfeiicfeen gouöe öatmen tn gantfcg $ofont geen fcöooubety
ίΐοφ cierlicaec «tllooffer getionöen geeft.
LEEV WENHORST, ofte ter lede, Beeft meDeeeti
fcgoone KSbbpe ggetoceft/ enbe metuecreban ög'nfbutcg geleggen: te
toeteu tmTcöeti ijet ietfoe ®ojp enöe ©ooiBouc. 3<s gegeel gerupneeri
enöe te gronöe gemogen/ enöe tot ^eei enöe B&eplanöen gemaetfit»
jiaerDien öat tup gier üooj in get begin Dan onfe Befê^gbmgge ban
befêttoeetfiböpenbjeeöêtbeiclJiguniöe geöaen gebben/ fo 3Utlen topt
pet mebe laeten betufien.
25eneffensi öefe ttoee fjeedtcae 3flböpen/ gebben noeD inöe J&ttlitïL'
f)eptbanï©armontopeen outüerballeni$of(ieDe/ gegeeten OutTey-
lingen» gelegen ttoee itioofieren enöe Contanten/-teem booj2&?oeDerfS
ban&eCiirercien(®JÖen/ 'ttöeicH 3tjn Bernarditen; 'tatlDet ÜÖO? §U*
fiers enöe CDele 3|ont6tt?outoenbanöetöerb««®jöenteiti S Francif-
cus, toelcfte ^ufteu-ïiloofler. gefttcgt f? enöe gefonöeert int 3Jaer 141 o.
aI0 meDe *t iBannen-Clooflec anno 1413 · ban gonifc-geet lohan,
yeerfïeban Dien name/ fyttt uan Warmondt eft EiTelickewoude. Φ*
eerfte eöele ^omhtyoumm ban Dit Cloofïer toaéren&e ttoee öoigtecg
tan i|eec lan van Cruyningen, De todcfie <èulïecg toaren fcan Wiqü*
toe A^hïfe, eilDeöeÖ ^eec Iohans van Warmont, &c. ΟΟΟ^β. ^upf*
bioutóe töajs. 3nDe #oUanötftge <giongtKe pagina 4*7 vuertgge*
fept: 5©at ösfe Ifeec ian van Woude, fiatf tiit ^aec 1417· enDe lept int
felbt Ciooiïe^begraben/ boo;Datgooge <®utaer.
BOJgÖen Clooftcren cnöi Conventen ftupten Öe
ilogetti^ertfcöe pou#t gelegen öeöbenbe.
enCde°conr.£n *«« 0« a"öec 3B&e"öefet ^>teöe / tt \amn aenüe ΦοίΙ?ποε Buptfirt
venten tap* öe ^oofBtooettftge f^ooite/ iaeggen Defe bolgöenöe Cloofteren enDe
tcube @oo» Conventen.
SS* .»· MINREBROEDERfiN, gelegSiü DeUbc.iDc,M|
-ocr page 153-
iiaecaenbeg _§>tabti3 JBupien/aenben nieutoenögn: fyt toekfte een
fcBoonenbe fejc! gepelt Conüent getoeeittoy toaer innebat getocont
ge&benj®0mf6enö&nS.Franrifcus<©jöen. H&it €otiümti$ φφύ
tot<Cöupnen enbe ©atrnütflanben gemaerfit €enfaec&ebit €on*
öentaenga«nöe/i0 toaecbitö tegebencïien/Bettoelc&mpban ten out
faerfoon booitoaetBeptgefepttii: te toeten/ batbeneetfren^titBteu
enbe ifoiiöietbcc jjan pet felfbe Conbent / ggefïatueert enbe geojbon*
iieett öapöe/ Dat in gBeballe Bet gefcBtebe öat oe JBontcRen Daec Cloo*
fïer berlieten/ ofte f)et felföe booj <©o|log|)e ofte btoang btrlaeten moe*
fïen/ enbe in Dien geballe albaee geen btenfï en beben: bat alfban alle be
goeberen/ be toeitne BP baer toe igljemaecBt enbe gegeben Babbe/ foube
romen te betballen aenben armen befecj>tebe. i#ettoeIc&ebao|toaei:
aenmertSensi toaerbtcB ijs / enbe bp naer boo? een f^opBette foube
mogen geBoubentoerben/geltjcn of Die imcBterbanberre benonbet*
gangB ban Btoofrerji gefien Babbe. 30ocB boojtoat rebenen Bp oaec
toe beojeecötns getoojben/ toeet <©obt Die Bet alles beHenttó. Gout-
hoven fept in 3tjtie Cöiontjrfee/ pag.i i8.bat bitboo|noembe ïilcofïet/
öermelt ofte gebefirueert inben Saere 144$. 3onber te feggenbp tote
ofte om toat rebenen.
2. iBtetberrebanbaer/aenbeanbcrsijbebatiDenögn/ terplaetfe
ffltoaecofeec ^lejaerengBefiaeiiöeeftDienoubenbmtiaeröen 25urtö
Der Öomipnen Roomburch gefeggt/ betoeltbeoocögtjenoettit tueibt
Rodenburch, om bat be fetoe met tooöe f^anntn ofte 'SEuBelen plaeö
gebecfet te toefen/ (foo eentgne meeren: botBbananbeteR^dei.burch,
ofte Rademburchgöenoemttoecöt) rjeeft geftaen: een trgrft enbe toer*
maert ©joutoen-Cloofïer/ intoeltÉegöetooont Dabben (foo eentgfje
feggen) omtrent i)onbert25agtjnl«en!8 ofte eufternenjs/ toatibe berbe
<©?benofte iSegeltoanS.Frandfcus. JBaertjS nu naer ben Croubel
Beöeel afgetoojpen/enbe tot Koomgaerbeu ofte ï©armoef-Boben ge*
«laetöt. bloter rontomme enbe binnen pet Conbent Beeftmen tot ber* mmau
ftgepben ttjben öele ï&omepnftBe 38nttquitepten ofte bieembicBeben ge* tromt 09
bonnen/ infonöerBept omtrent be Bonbert jaeren geleben/ toierben.baec Ê??,™'-·.,.
gebouüèn ttoee gegoten Copere Eeeutoen/ Bet Keelt banbe «©obbtnne Sn,
Paiias, enbebee!Dêtlep,i)ilbereenbe€oopere jfêebafcien Antonmien»
«e Neronis, enbe anbere iïepferen/ be toeltfcebenïiepiee Maximilia-
!^s aefrDont&en toefenbe/ met Bern mebe genomen Beeft/ omtrent ben
-»ittrei5o8.
,in,mh^mert°t<êaep enbe ïtëeplanben gBemaecfet. 3&e meer-ge*
£?rhitnhwhoven t«3Öne Cro!;gihepag.ir7. itBmftbanbttCioe*
^'flnftirKH^^t^^erDOipneffer.sben Ötju/ toert mebe een
.J? L$ Ee K<-ë^wn, ban Sint Auguf i}üS Oordre, gebout an*
UOX400. enbe toetbt aefoeteii Eugelendaei, tegbeöeel toitj) enbe tot
®2                          é$a£p*
-ocr page 154-
124 Ceracis«lösnöèöefc§|{jSjin0e
^>seplanöen beranöetf.
awie öefe öoojtjerfjacIOe Cloofteren te famettbjengetiDe/ ftilt gBp Be*
Wuben/battêr feer naer aen De Brallen befe» J&teöe gefiaen Dabben/ fcg/
'foo JBannen al£ ©joutoen <£toofferen/ enöe binnen meite Cdle-broe-
•ders öaer imie gctelt/ ttuaelf: maetSeiibe aeBtten'tê faemen: bet toeltb
boo^toaet een groot getal té/ ten aenfien banoe gélegentfjept enöe tlep*
neplaetfe: enöebtenbolgenbem Bet begin banonfe aBefrfiiöbinge toel
Enöe te mbt genomen tot onlotDbate getupgen banöe goeöeaöeleaent*
Dept/ ujucDttiaetDept/ enöe j&c&ooti&ept Der ?Unöen tontomtne oefeu
^steöe gelegen jgnbe.
HBoben alle öefe Conventen totte<S5eefïeIu&e oeffenitigen/ (gelgiBfe
tie ban öet^auföom noemen) gefucf)tenöegebotit toefenöe/ fofiiefts
men notfi gebjuptbt totten felben bienfl niet alleeiiöe ParochieKero
ken, ttiaet befgelÖtjCöe ^ertSenban S.Catbarijnen, S. lacobs, enöe
anöere «©aftgupfen/ enbeöe üertzftengban ierufaiem, s. Annen, en-
be berfcDepöen anöere plaetfen. Φεη laetfïen een fefiete Cagyeile/ be
. toelrbe gelegen beeft ober be jBaerfmanfiege aenbe ï©efi-toange ban*
öe ©ifbrugge/ (ïretiienbe banöe B?ugge langitéfjet teater Denen tot
beröpöe^upfiiige/öetoelcHe flaet opten Ijoetbbanbe ©fT-maïcSt/
ïöif-eflu* enöe geneernt toeröe öe vif-cappei, inöetoeltne öagelttjc .fBiffcgebaen
K^toerbeboo? öe Wifltyw enöe ©iftD-togben/ ötebaeE omtrent optc
miwB&e» 3®a«btmet©tftDtetoopftonöen. <©ttCamjellefient$ afgebjofeen
Umi bttft, ten töbenban Duc d* Aiba, ten tgben alg toele enbe berftöepöen feloofiei
ren enöe ïiertRenafgetoojpenenöegetupneerttoierbeiu wit& gefept
Debbenöe mat tcb ban onfe Leytfchc eioofteten bebbe tonnen onöers
Jbjagen/ falutt ött Capittelbeflupten/ enbe uoojtgaen totte «gsticgtin·
ge enbe 25outoinge banbe «i&afrflupfen/ enbe anbere plaesfen öaec els
lenbtge enbe miferabele ©erfoonen onbergowöenbjitöen.
y 11. tytÏtymUtlUt Uatt alle t)t Gafthuyfen, 'tWeef.
huys j 'tDolhuys
} 'tPefthuys, 'tLeprooi-buys, enöe
becfcfjepDen mbm plactfen/tot onöecöottöinfle ütt
armen geöit f)t: toaer gelegen/ öoe söcnaemt/ ttmee
toe tfötbmtht/ tenlactöcn Dan cenigDt wanneer/
tnDtUanlmese&cDtet.
G<eigtB öe peeren enöe &egeeröerjSbefer£teoe/ a!0 meöe
Bare 3nneta>oonöeren enbe 2Soige«n/Saere btericöept enöe
begeerte öe toeltfce fp Dabben totten ötenfi «©obeö/ enbe De
booitplantinge bec feltoec (Ooemel De felbigfte met erooten
beröeecöen pber gemengöt mag) ten bollen betoefen Hebben/
in Set opittStw enöe bontoen ban foo beele m&m / mmmn «"°e
-ocr page 155-
€enbêjiie!i/ afê booj oenen bctgaelt en&e beffffeebenfê; atfü en Bebbeji
fpatn öe anbere 300e/ yet tteeeöe öeelbanöe t©oDöelt£fie oeffemng&e/
(beftacnbe inoe iwfeeiot onfe eijen-imefïeii) niet totiien in gljebieecfce
bUjüen/meirtnetorooiinlulienöepiiecgöioeffent/ enbe fo?gfjc gDe*
bjagöen Dai öewüiocföe/ eltenbigBe/ enoebaji <&tibt fooBeocB bebo*
len sermert/ 1©eouümi/ 3©efen ofte S0aberloofe fcinbercii/ enbe an*
öere gebietfielijtfie ^erfooiien/ ten bollen mochten toerben onberfsow*
Den/ enbe aan aliêtgbeitc&efjabemfieberficn: tot Dien epnbe fruBtenöe
öerfebepben publgibe ïtupftngöen/ De felbige öoterenbe enbe begaben»
öe met Ifupfcn/ <£rben/ llanben enbe öemen/ om be feibtge baer me*
öe ban tpt tottgt te mogen onberjjouöen, ^©etoeltfie naermaelg ban
ijaete afHomettngenfeer bermeerbertenbeίαφηοηκη5ön/enbe.Bup.*
ben ten bage (met Bet getal ber armen Dat mebe f eet bermeerbert) ηοφ
öagelifï bermeerbert enbe bergrootet toerben.
«©mme alle befe ^upftng&en enbe paetfen teberBaelen/ fuHen top
beginnen met be ggene bte ban befer &ttie toegBen gefltcgt 59η/ enbe
göebjuptfit toerbenin Bet gpemeen/ enbe bien-üolgenbe booj aileenbe
een pegijelicfe 23nrgBer ofte $oo?ter befer ,§>tebe/ (uelgenbe be bifpos
fitie banbe Jleefieren enbe Regenten becfebetplaetfen/ lafï enbe au*
iBojttept toanbe jBagifïraet ontfangen tjebbenbe) gemeen 39η enbe opé
fïaen. 3&aec naec bp öoeeenbe öc gene Die ban eemge particuliere pee*
(bonen geftttöt enbe opgeretötet fgn/ met erpjeffe lafi öoe fpaöetiiill
fiebben/ Dat men Baere goeberen foube upt bceien/ te toeten een toat per*
foonen/ aen Ijoc beei/ enbe op toat toijfe men be feibigBe Baec SJtl*
«ïoefTen/begeerten/ enbebelieienfouöen-upttepcfien eubegebett· Sïlle
toelcte l&ergabertngen Bupbenbaee os geregeert toerben/ fommige bp
be Diaconenenbe Huyffitten-Meefteren, enbe anbere bp eenigge part!*
lultere φβιΓοοπεπ/ baer toe geftclt enbe geojbonneert/ Die fojge bjagen
bat alle bingen toe! enbe beöooiiirSen toegaen/eft be goeberen ofte urne*
feomen niet üerminbert/maerifïboeiieltt&nbermeerbert toerben.
Gafthuyfen Ctt&e anbête Armen Huyfen bmnett
ütl ^taöt Leyden*
S. Catharijnen Gafthuys.
s,Catharijneri Gaft-huys, gfteiegen 3g.nbeaetiDe33oo2t-3ij&etoanöe τ&ΧΦΰ*
?^*eeDe-(ivaete itlf)et benban τ Gafthuys vierendeel, is ober langBe*"'^ wm
Jf^'j' 8'JefïtrBtenöeopgöericBtbp We banben <8J'erecBten befer ^teDe:s.·.Catba"
«H»»«hnntSU1fe!e"berfeIbeE3gnfeertSepn enbetoepmcBgetoeeft/ enbe")"?" '
ffiS1^1 eöetalban fcerfoonen gBeftitDtet enbegefonbeett; Gafthuys,
LSKïf* JLnöe mettei! tnt 3önbemtbbeIenDer felber/ feertoe*
IP^S*ï8£**1fc*flm be .regenfngete* ftlbecDoottlfteit öetoelt*
Sie teSantn WO» fl?moeberenijati&e btfl-ttttmogenoe ^erfoonen enöe
4a 2                         anöere
-ocr page 156-
€ttUt ïïtü öantfê feeficfKi jt)ins<
12.6
anbere betoeeeBt enbe ontfïcBen Beeft om üefoe te osffenctt aenöc gene
be toeltne BP ong alijier ui 3Bne plaetfe gefïelt/ ente f o βοοφίάδίη ge?
ïecommanbeert en betooien geeft, 39e toelcïse öoo? Bate nienicBfuIöige
gatoen fa ban <tf>elt/ SUnben/ ïiupfen enbe€rtoen/ etc. befelben aifo
bertneerbert enbe boen maffen Ijebben/ batmen wette felbigc Beben ten
öage een groot gijetal ban oube arme enbe ellenbige menfcBen San on*
öeröouöen enbe beregen ban aile tijbeU'KSe «ootbiufticBeben. ï©an*
jicer Bet felfae aengebangen enbe begonnen 10 te boutoen/ aan mm feet
ftóaeritcuen toeten/ om rebenen tmmeermaeloberBaelt/te bieten Dat*
wen ban ouben tgben fo toepnicB getracöt Beeft be nacomeüngen pet
<©mtmit ,bp giftBjiftenaer telaeten. kantenB°ubeBeteerde begin ber felber
•«oefti'me
ïen mtnfïen omtrentbf^oo. jaeren out tttoefen. ï|et gene icfebanüe
setoatwι outgeptber felber aenbe <0afïBup0jlBeeiïêrg-ofte Baren öentmtefrec
' \$M comien bentemen enbe te toeten tomen/ ijs Büteöat Yf branc van-
der Broeckhorft mgn getooiitenDe laten fien Beeft een out gefcB?eben
iSegtfler op JF ranctjn / toaerinne gecegtrtreert fïoiïöen alle be oube
aBjieben Bet boojnoembe «©afiBupo aengaenbe/ tnbe toelcïte tefe geften
pebbe öe Coaten ban ttoee oubeSSnctoen/ De eerjiccnöeoutfie toanot
üegeerberg befer J>teöetoanben jaere 138iii tnneBouöenöe eénige Mm»
ren enbe Jbtatuten DêfeHïlupfe aengaenöe/ ie toeten batter alleen tüjee
Proveniers, enbe Ptovenierfters fouben mogen tooor.en: batter gljeen
ttoee ofte meet ,ë>uf!erjs of 2S|oebersi tfeffenp fouben mogen rotietc*
wen eftetooouen: met toatriebingBebieperfonenbe welene tot cofien
enbelaften banben lupfegBeclee&et toterben/ fouben gBecleet toerben;
enbe btergBelgcöe aubere facetten/ onnobicD te beröaleu. ®e anbtte
toef enbe een €opie ban feeënere Djitotlegte gBegebenbpHartcch Acl-
btecht van Beyeren Graeffvan Hollandr, &c. <@|Jten btetbetl batB 18
98ugufïo tnöen jaere 1401. tmteDoubenbe Confirmatie enbe bebefrin*
gBe ban alle steuren enbe <©|Donnantten btebie banae <&fytict%tt gBe*
waecfit Babben/cftenaermaeïo maten fouben/ tot onberBout enbe toojs
beringBe banben booinotmben ^upfe/ etc.
^atröten bat ito naec Beteetlïe uptgetoen ban mijne befcöiëbingBe
be Copteban'rfelüe ïSiibilegte becomen Bebbe/ fo fal tcB'tfelbe alBiec
liinelgben.
Privilegie Aelbrecht by Gods genade, Palenfgrave opten Rijn,
voor Sint Hartoghe in Beyeren, Grave in Henegou, &c. Doen
Cachanj- fcont allen luyden, dat wy verftaen hebben, dat Sinte
ftuys,a " Catharijnen Gafthuys binnen onfer Stede van Leyden,
veel verfouck ende aenval heeft, van veel arme luyden3
die daer ingebracht werden; om des grooten toeziens
ende gemacx wille, die hem alle die daer comen, ghe-
daen
-ocr page 157-
m &tstot%tphttti                 '127
cfaen werdt» WeJcke weldaden te meeren ende te ftaro
ken, fo hebban wy onfe Caritate daer toe gedaen, dat
wygeconfirmeert hebben ende confirmeeren mitfdefen
Brief zulcke Keuren als onfe Gherecht van Leyden tot
des yoorfz. Gafthuys behouf gekeurt hebben ofte noch
zeilen keuren^vaftc ende fUde blijven zullen. Pats te
weten:
Dat inden voorfz. Gafthuy iê, ontfangen ende gepro-
vent zullen wefen twie Manf-perfoonen, ende twie
Vrouwen perfoonen, ende niet meer,
Ende wanneer datmer eenich in ontfaet, die zal ont-
fangen worden met alle zijne goeden die hy heeft, en-
de met allen dat hem op comen mach tebefterven, den
voorfz. Gafthuyfe te blijven. Ten waere dat hy alfo rijejfc
waer, dat hy met voorwaerden goeden buyten hilde»
Ende daer zoude die perfoone het waere Man of Wijf
jijnenwille mededoerw
"Voort wat Bafterde of vreemde Iuyden inden vooriz.
Gafthuyie comén, ende daer in onijvich worden, dien
willen wy dat alle hoir goeden den voorfchreven Gaftr
huyfe blijven.
Voirt waerr iaecke dat eenich Baftaert ofte vreemde
Iuyden den Gafthüyfe vooriz.: of eenich Godf-huys bin-
nen Leyden eenich göet maeckten, met befpreck of in
Teftament. Dat willen wy dat den voorfz. Gafthüyfe
volge ionder yemants weder/eggen.
£nde want wy om"cieièr punten willen, van Gode
hoopen geloont te Wefen, zo willen wy, dat zy vaöe én*
de geftade gehouden werden, voor ons ende onfe naco-
mielingen. Gegeven inden Hage opten 14. dachinAu-
gufto mt Iaet ons Heeren 140U
ai leiige Dooi wn^er* J38S, mtfUmmte mmm m/ wfie Dien m*
-ocr page 158-
gmöe feês out is/ gQelpcB fultp mm eemi&fin&betogil fee ou&cjsait:
leggenbc afetrare jSoojtöJèfl: jtjbe banbe ^ebefrraet enbe banbeti <Φοο|π
öaube <©afröupi8 ütetcne/ bebjelcSe ickyöube boo| 9eteetffebegctjp
ban Betbooinoembe f|up#» i|et tmic&c naetmaelg enbe mettec ttjtbooi
beu aenliiag öanbe mtbbelenenbe innecomen/ alss mebe banöe metitcijie
ï?ecöeöowftisös^nöe elitnbigije petfounm/ foo nu foo Dan bermeerbest
cnöe betgtootet ig/ruantlnben jmu ι570. ,g>oo 10 jjet feifbe betmeet*
bert meteegcaotenieubie^ale/ leggenbc aenöe j3QO|t-oo|t3gbeban*
ben Coöjtt: enbe alfoo te metis getomen t'0 tot pare tegDenbJOOibtgöe
groote.
«aetbte. 2Seiang0enbf te ïtttpfmgfji: ifeïf^ Λ aliaetoel biebanbuptenóenbe
«h/öint ' ^iraten wet gDeen cofleïicfte enbe tterlicfie <©fbeien/ #open / Φοοί*
Ulmnoe. r.en/ ofte téaöiten bertiert enbe gbtbout εη iö/ (roaeï op onfe IBboi-ou-
beren ban oubentrjben niet beel gfteacöt Debben / enbe gaec met f)aeie
flecöu eenboubttijcpt te bjebenfjielben) Jboo iö fiet ebenuoei ba» bin«
tien (ojaet aen albermeelï gijelegBen të) fcöoon enbe tietlttfien göebout
enbe gfjeümmerf/ tnfcnberpeptbe nteutoe 2b&\tn / alle ie fameit luel
betften enbe gftefroffeect koefenbc metaf Ie noottoerifit'göe beljouften/ foo
bangoebebeöben/ als> anDereDingenDaet toe beöoo^cn&e· waesbobeti
éHé/öatbeawhe/ ouöe/ enbe efiênDtgeinenfröenbageliijribel betfien
enbeonDerjjoubenteierben met goebe fptjg enbe bjancÊ/enbe|)el gene
öerbtr baec tn berjtaen boert/ toaec aen öaec btel enbe ten öootDfien
gelegen te.
3Pefe booifcDïeben üupfuige ig afg|JcbepItinfebeiionberfcDepbett
^seSen ofte f&lartfcn/ ai benebett bet Herben/banbetoelcÊebebtjf tot*
te ©?outoen/ enbetbjee tottejKarsHeugeogDanneert 39η/ een pebec befi
felbec ijerfie» 3önbe meteen feerfet getal ban öebt-fteben enbr bebben;
befeibe bjeröen geaoemt/al^ öiecboltöt:
1  p^et oudeMannenHuys.tnBetlBelcSeii.Bebt-fïebenfiaen.
2  ï|ej fiecke Mannen Huy.s.,geeft 19. ÖeDt-fieÖeit* ·
,3' <©e oudeViOuwetiSael, gifft 26..&e,&t(ïeÖetlv. : '
4   <éc nieuwe Vrouwen SaeT, geeft 2j. Bebt- fïebéiu
5   *©e iïecke Vrouwen Sael, |)eeft zo. bèbf-jïe&erl·.
6  3@e kleyne. fiecke V t ouwen Sael» ftaenDÊ op Ijei C§OOJ UanÖÊ
Hcccfee/[)eeft 13 · btöt-lïebeiu ,
7  3^et langhcHuys, ofte langheSapl,, geeft Jo.befet-fïeben.-
. föettófetté alle btfe öebt-fïeben/ mtttw anbeten iiptittengen&e een-fie*
tal ban [lonbert bicrsttbeeriuHfe^W fóp.bjetöen tiori) beieenbe bec*
fföepDen fiet&e snbe traw&'elferfóöneh g&eiept in berjuame matten/'
Daet toegöeniaetiit 3gnbe/:om befelbige te.btter Daet· aftematli te uto*
gOen aenboen/ enbe in rjacr noot te jjeïpen.
';l ock- 23Qt»naHe be tiooj-iiirBneloe ^aleii / alöiec ηοφ eenbpfonbere
swys. piaetfe gOeniaetBt tntse sö.eojbonneect boo? be gijene be toeifKe btfmet"
tit 5fln ttseife flêitf be tó?l£öe söenöemt toeibt (alü mogfielltfi ban De*
fe5ga*
-ocr page 159-
fe Jlatieit in befé lUnöen göe&iac8t5ö'tiDe; be jf tsnfege ofte ^gaen*
ΓφεμοίβεπιΙιεωείΓΚβθφίβΓοΑπ^,οΐαοίοΦοαοΐίη enbe Cgpjur*
fltinsï met groote fo^cfjbulbicgepDt göeruteert enbe i(l moggeütSen bol*
romentlicfien Oöenefen toerben ♦ Cn&e om get goe&OTtö öer felbec/
bjerbtbefeibigeplaetfeggenoemtget Pock-huys.
<gtiöeflCiÖ »00* DrEamloopens enbe Sebelaens/ be inelcfee öageïfcu Beyaett
öoo? befec g>te&e öomen (öoeöiel nu niet in foo grooten getale aio teil /
eertg'btó / om bat Die banben <©erergten baerinne met berbobt banbe
fcïue binnen te laten Bomen/ becfien fjebben) een plaetfe be toeltÊegöe*
noemt bJerbtben Beiert: altoaetbêbooineembe 2Sebe!aerii (jBans-
petfoonen toel betftaenbe) alboojen nptbeganbenbanben ©tenaerss
metten ftuaerbeeen lobc&en ofte teecfienontfanggen gebbenbeƒ ontfan*
gen enbe gegerbercgt toerben: enbe albaer moggen bjienatgten bigben
«nbe fiapen/ ggenietenbe tot onbetgoubt ban gaee letten {foa fp fulcr bz*
öSeeren)bejSabonbts eeniggepooien: maer albaer Dneiiacfjtengöe*
üjeefj 5tjnbe moeten bertrecöen/ enbe boo|t pafferen.
i^oojber tg Dit<£&aiï9«pö berfien met alberiep nootfaetfie'tifee Stip*
fjmgen totte oitDergoubingge/ enbe berfoigtnglje ban fultfern jjlaitfe
noabtcg toefenöe: ootS mebebequame folberinggen otn toom enbe én*
bereboo?raettebetcarenenbeteöouben: enbe ten iaetffenmet eenbe»
quame asjoutoette/ aituaee fp booj Baer/ enbe booi get Pefthuys,gaer
epgen ©leren b^outtien.
aen bit «©aftijnpsiiggfjebottteetifcaep Sterir&eu/ ttaeltB meteen
reöeiicS fjootg ^oojennen berfien toaav mate iss eenige jaerin ggele*
ben iiotjenöefpits (omotgoutöeptö tütlle) een fhit& töeetgö af gge*
biofeen:bjaeEtnneo|btnari0 alle ;§onoagen/ l|ootötgben/ 25ibt tnbe
©aften-Dagen/ öeg morgens bjoeegenbe beg naermtbbacljo gepie*
ötcattoerbttnbe jseDeibnptfcgeCale/ enbe naerbeboiepnbingöe tot
ftlber ©leöicatien/ fo oeffenen be ï©alftge/ banbe <©crefo?meerbe iSe*
ïtgtetocfen&e/ »HöetfiIfbegaeren<@cbf-Dieniï/ jtjiibe tfeifbebaer toe
feer bcguaraeiicBen geo|bomieert enbegettmmert/ foobatter een grooi
getal ban raenfigeiibe f&e&tcatten gooien matg.
^iesntettegeniiaenbe/ommebemeiUigte banbe toefjoojöerfï ber ®ff*w
^ebicatten/ bie alle Dagen boo? «©ooeoöuipe meet enbe meer toaffen "" &aH*
«löeiojiïemcn / 300 tg bpöe «El·, peeren banbe <ü5eteci)te tuben Saere bups $ec»
"ó34. öfreiolbeertenbegoetgebonöen/befeiterffeetebeigtooten: enbe **.
"%mnmaökel nieutftuxö/ beftoten 3gnbe tuflrtöentuqee gebe;en/
ittttuft epgen öatB banget oube af gDefföepöen ttjefenbe/ tüjeltis foo
groot tg a-|p ö£ ou&e ïtéctae geinetjl i(3, &nto 59η öefe ttoee plaetfen
met grootetoate^plaren/baer iiitmiböen bepbe be «©aetïïenopco*
25" ,fhc"fen/ sets ben anberen ggebiatöt. mtit ©ergrootingöe tjs
Sf?" 3la«e 1635. f et té nu tegenbjooibttö een togbe enbe
ϊ?νΧί SS*e* ^ ^macgtifö üjtl onp eunnen öatbte lange tfg*
κ.                            Dot-
-ocr page 160-
ï3 o ettüt &u\ üanöe MtW jüinge
Dol-huys ende Peft-huys.
osiftbjfl» 3fien s. CatharijncnGafthuysiisbetBitotBt enöetoröonöen/enti*
binee üant toert «pi eene 25eucfe onöeiBouöén / ootB meöe ban eene iBeefteren/
Doihuys ©aDectnenöciBoeöeriSöecigeirt/ pet Doi-huys EnDe Bet Peft-huys,
ende ΟΐΧ^'β^κη 3tjnöe atfitetDe Vrouwen Kercke, tuflcfiCtt öe ©JOUtoett
Pefthuys, 2ütrtB-graft enöe öe©2outoen Camp/ toefenDe befgelgcï eetiftöo*
iie/ groote/ enöe toel-bitimmeröeplaetfe/ ban btnnen met berftfjep*
oen fcftoone ^alen enöe afgtfonöerDe ptaetfen geoi&onmert. Watt in
niet aiieene öe gene Me mette $efi bèfmet 30n/ ofte öe gene bit trancB*
f ttuiicö ofte pöelljoofDtcB 3ijn/ betoatct/ gepolpen/enöe geBouben toer*
Den: tnaerbcneffenööefebepDetoecben algfec (gelötfc aljï tnBetS.Ca-
tharijncn Gafthuys) onberBOUöen/ ouöe bannen enöeljjoutoen» 3Be
felbtge &a!en 3911 berötelt in feffen/ te toeten ttoee booj jBannen/ Djie
booj ©joutoen/ enöe een tottó gBew Die öe pefi gebben. ";©e felbiggt
toéröen genoemt atë bolcgt:
1 *©e boren Manncn-faei, enöe Beeft n.beDt-fieöeit.
a 30e Mannen beter faei, geeft μ . bêöt-fieben.,
3   50ie boyen Vrouwenfaei,geeft 23,beöt-fteöen»
4   t©ekleyne Vrouwen faei, geeft 7. beDt-ffebeiU
5    s©e Vrouwen beter faei, Beeft 11. beüt-fïeöen.
6   A©ePeft.faci, Beefti3»beöt-fieöen. 3tltoaettentt}öe«a!^<5o5i
SfilmatgticB eenigBe arme 2Surger0 enöe üntooonberen mette fBefï
geftcaft enöe te gupg gefotBt Beeft/ gebjacBt enöe afoaet berfojeBt/ en*
_.. > De té Bet mogeltcBen genefen toeröen: maer gBeen Ifcft toefenDe/toer*
ben öefelbigfte beöt-fieöeu totgiaetfen ban anbe«|«tBienöe trancBe
ietfoonengebiuptBt,
^Totte onberBoubuigebar.be arme ellenbfeBt traiitfifmnigBe men*
feBeji siJH albaer gemaecBt onöet De boben falen/ langBfreeu beguaeme
gangB/ 24» afgefonöeröe enöe befloten DupfBéiW om fuïcle gerfoonen/
tfp jBonnen oft ©joutoen/ te betoarei! enöe betfojgen/ Dat fp Saer fel*
ben of anöeren in genetiep manieren petjï Bonnen te tojt boem 3life
Defe booj-beröaelöe j&alen/ Bupfen/ enbeanöere plaetfen tn Bet begrgp
ijant Doihuys leggenbe/ De toeltBe ban te boo?cn geel atmeücBen ge*
fteittoaren/30'n omtrent ben 3are 1596. toannees De jBeefreren ban
JUSt, B«t S. Catharijncn Gafthuys, met Confentbanöe $« JB. peeren £ta*
Ca/ tenban^olianöt/ enöe öe aegeetöerss Defer^teöe/opgeroBtBaDDen
ïijö, een BeeclttBe 5Loterge/ öoej Den mettBen fp «n goeoe ^omme geltjs
boben alle ontofien p?oftteerBen enbete boben lepDen/feeebermeetDert
enöe berbetert/toant te oten tijöen ?gn De bobenfte ttoee nieutoe fali ge*
timmert tn gemaett/ befgelger De Bupffieniï booi De CrancBftnnige 39'tt
te Dtec tgben mebe in fuliBen «ben gebout εή geftftBt alfmen Die tegen*
tooojDeltcBenfiencan. ©eneffensailebe booiberfiaelbe »laetfen/ foo
RaenafStec notSöiïffSepösniiHpfleB?/ mm feBew mmm enoe
Wo«-
-ocr page 161-
öiwtSMitt tfamen/ofte elcfialfeenm tooonen/ De toeïcte om een feecnere
fomtne gew/booj eaeilebengeöwpienDe gaer Bofï getotgt gebben/ en*
be uptDeJteuefienüanBtt boo?neemDe ©afïgup* berfOKftt toerben:
Öie genoemt ffi«Den Proveniers inöe Pröveaicrfters,
aengaenOi W ftm enDe te regeeringe Dan Defe boojbergaelDe $up*
iU,SKM;«uthaii,Mn'Gafthuye,Dolhuys, enfttPelihuys., fcéfê>
XÏÏÏÏMf <©9««fiten atte 3fasen oj> nieutoe gjaecjs abont gpe*
.„fÜ^Mf Gafthuys Meefteren ofte Buyten-Vaders, De ttelt&e DOOI SSPSSSS*
«Ü«Ia/ΈΕ1Ε< ntmeifïe':flI^ otgoeDerenfiet boojnoembe ï^upiï aen» battbe
ÏMe '$££* %***"<**** 3>ojgoe Diagen Dat alle De ©oebeten/ien.
^fnDeÖK,l/,e5tl,iemoSen Benoemt toerDen/ ofte felfö befjooj*
■!K?JÊÏiS2?t/uPtie *«**«* bergup# toetten: battei· in tgt*< te*
S2% β?·-S?*8? «êotfarcRelitfee begonften ggeöaen toetben*
®m tetaueg toe toaewe nemen enbe upt te boeten/ bergaöeren fp o>
KS *to«ttwel a«« towrttai/ op feet&ere Dagen bp gen hipten- gge*
«.n^Jriii0? Jc,fhf1i-n£n Gafthuys,enbebefoignettn metten anöe*
Wf6 LnLe-H^J2Si!LfW *" üupfeaengaenbe: aengoojen 'tbet'
yen tgt/ toecfoecfseii alDaei' te mogen bigben/ ofte geBerbettöt enDe ae*
fiotoen te toetten: tn fomma/ allee toaei te nemernWte Wfozgfieii
iS^HS^^m ban tgten foute mogen öoojtoerpra. 2Seneffeiis
bete bgfBuytèn-Vaders, fbo 10 in Elife uante #Upfen notg een Binnen*
^t-^i^fie altgts fojge moet Blagen Dat get tri alle ^altn/heue*
mn0/6emer^enDeaIomme toelenbe tcöttHeliclien toegaet/ bat alle
{"nSfn^lgibiuptSt toetten/ batgemeenpegeiicSenonbet get gfie*
w*an.^ffe"n fia^iöf/ bjagen enDe potiDen naet gaetlafl enee be*
«el öen lupten banbe JBeefïefcen gegeten/ omme De felbrge te boen en*
eeaptteboeren/enteboiDei: toete ften entetebergoeöen Dat inte boot*
noemte #upren gBienquaet notBteonttitgt göepheegt notgggebaen
*i«\üjec&e.: ? r- '
                       - . .
. aBeneffen*: De Gaflhuys-Meefterssgnöp&iebanDe <©getectjte meöe
««tcoaienbgf ©|outoen/De toelrSe Buy ten-Moeders ggenaemt toer*
oerTfiS,1"1? ¥*$
öênf "engDe IBecfieren foige te Diagen bat alle De
Ciee&^ ΨΨΙη aengaente/beöoojlirfeêtt oerfout totcben met
Sana?'ü^taA&motn atë jollen/ met begoojlitheIpgsï eiibe
teVtenïjmS?t!filcÖ«sBetjebtenboïgenöe Daectoe bettooiente is / toe
flercpniróc;" W^et/etiöe Set %ips begoojlicHen toaet genomen/
faedten Iteian^ J$i^-flB*0,A<n toert* φπ&* berfigepben antere
oaente toaesE!? ^eie beeBetlen) get ©ioutoeltcte gebtet aen*
tfïeriiocö tn eith 1KSSLenöe
ie öe»fi»8W· 25oben Defe Buyten-mocders
tWiimymvw *m^KeucJsen-m.oedeï, tetoeltnefojge DiaeiDt
i5 a                               obet
-ocr page 162-
ι gï <£«Gte öeel banöe öefcfmjtstnse
fibec tic ït eucften enbe öe fpöfett/ bat pber..öeöoojttcSen ft)"n po?tie entre
gebeelte toet(i«t6t enöe göeggetoen toeröe. Wgeltjcjc in pber ^ael een
jfêoebet mcteeH^ong-toiöf/ üjienölaft batig fojgtjete siagïjcntoooj
öe ftetbe enbe anbere perfootten De toelene in pberjs &ale 5911/ Dat be fels
bebepooiliCBentoerfojcöt merben/metBet göene fp ban noobe mogen
yebbeti: ftetnfgnbetoïienbelic&en geholpen bjeröen/ omme ifï mogfje*
iitöentoeöeF tot öaetegöefontötpt te mogBetTgöeraetÊen: infomma/
aHejs tuaer te nemen ersöe te Doen Dat 0aer. toanben |Beefteren enbe XBce*
Deren belaft enbe beboleu baetbt.
SSlfoobatbienbulgeubebefe^tipfen (bebJeleJebeftaen/ fofietEealjS
ggefonöe/ inmeecató 3oo.$etfonen) Doojbienwnbbei melenöebe*
quameliehen aBereaeettenbegefiupit merben/met fojgge enöetoeficfjt
Die alfo tot allen tijben te mogen fiotiben. <©mme baer toe te ggeraee*
Sen tuil BaerDe goedertieren #obt gejïaöeür'fienin fijn ï|epifge frijnt
enbe ^tgerm nemen/enbeöer goebe lupben herten bemegen enbe nep»
gen/ batfe De JBibDelen enbeö'tnnetomen ban Dien naerfiaer üermo'
gen helpen toemueröeren enbe toerftert&eiu Waoi ongettoijfelt genben'
De/ bat<©obt fultjf nimmermeer ontaergolben fal laten/ 'tfpaengaes
ofteaenöaec nacomeiingen»
S. Elyfabeths Gafthuys.
s. Ely fa- Qtt ttotebe «©afïBupjS Defer &teto tö göenaemt s. Elyfabeths Gaft-
beths huys, gelegen jgtibeinben Vrouwen Camp, omtrent be Öepnfburger
«aHönpe. gooiie/onbecgetasonuanober. iBaren ILantfgbe: in öittooojnoem*
De<©afiöupi3 tijecben alleenaeme/gÖebietBtge/oMbe^ouUjenbers
foicgtenbeonbergouben. ïletfelbiggetsi tngEootpept enbe rgtBbom
niet tebirgpelgtBen met s. Cathartfnen Gafthuys, el goe teel bat gei
mette Leprofen öercenitfiit 3ijnbe/ een tebeiirben intomen geeft. 5|et
eerfte begin enbe befonbatte Der feitoer ijs mebe feer tlepn göetoeefl/ ten
öcnfien banben tegenbjoo|öigen (iaft ©e ^tufitcrss ban bitnat!»
- öupjs (toiensi namen in alle eetmiicfjipt begboien geöacöt enbe ontgon*
TOiimeec 0eu te merben) jgnggetoeeftbeneerfamen ian Bixck coencnfz. enbe
£iioet>ptoieCacriJn Teeden Soons Dochter, De ÜJeltSe inbiH f£atM 1428* gtCOCgt
sefttc&t. gebben feecfeere ^npitngen enbe ertoen/ gelegen mefenbi fnïie ©joutoen
Camp/ter5öben s. Vrfuien «onbent/ Die fpbertimmett enbe gBe*
maeclit Debben tot een beguame plaetfc/ rnaer tnni batmen feetbere
fiecSe craneae enbe arme eerlttBe oube ©lontnen foubeontfangöen/
Herbergen/ enbe onberpouben/ ban alle get gene De Htcpameucfie toer'
foigtngen aengait: bit albino güe&out enbe gefücgtet toefenbe/ f o yeb'
ben fp Defeplactfeobergeaetoenenbeopgebiagtnaenbeaegeeïöerii be*
fee £>tebe/ mitigaberg aenbe Reétor enbe Mküfterfle. Dess ContoentiS
öan S. Margrieten, göelegen Debbenöe binnen be ©ipfJeptbefeE JS>ttW
opten 3-3fp2iIist 14.35. met begeerte bat be boomoembe öègeerberi
totailen tgöenfowbenberRiefen tto?ebewtBb?litfoenbe m\ttU^atl*
-ocr page 163-
bttg>tm%tptim·                 133
nen/tseteelcBe jjet felf&e ^up^fouDenfiterenenöe regieren/ enbew
i®ira)}etfc0e/ DteaUï JiBoeöer gfjeftelt üierDe/ tnalIejsfouDeii Delpen
loefien/ ente berfojgenDat DegoeDerenalrteDe gegeben/ofte Dieneer»
maetjï Doo?DeBanöen ban anöeregoeöe lupüen fouöe mogen gegeben
fajtröen/ ttjelenoeten meefienoojbaer enöe pioftjtbeiieettoeröen. ®e f«* e«f*
booiijoemöe ^ticf)tec0 Rebben bobenDegöemaecBte ï^npjntgen/ tot&flr?..
berbuilmge ban ïjare begeerten/ enöe tot een eerfie beginfcl öaer tóe ge*
            '
geben 0onöert oube ©jancBrrjeSfcfte Croonen/ enöe bier a&oepen/maer
fienDt bat ρέί gene fp gjjegeben ijaDDen mei enöe beöooiütBen öefïeet
ïoerDe/ fa {jebben fp öaer naec Bet felfoe <©afi[)upg met Bate goeberen
enöe tiineiomen (eet becmeeröert enöe berbetert/ oorn feeënere i©etten
enöe <©|botmantten göemaeiBt/in ioat Uigfe enöe manieren öatmen öe
gene Die in Bet boojnoemöe J£up«3 aengenotnen maten/ tratteeren enöe
onöerööuten fèuöe/ alles te lange enöe onnoöiif) om alfiier te bergaleiu
*©it igben eecfltn aenlegjj enöe begin ban s. Eiyfabethen <©aRftup0
Oöetueeii/ göelgib mgnfulc* in ftfier fcDjiftgen banöe JBt efteren Der
feiberbeöanöicbtfje. <S5[)elSt& ten booj Benen tube befcöjgbingöe ban
S. Catharijnen <0afl0ups Qtjefcpe Bebbe/ Dat i)et felfbe banttjt tot tnbt
toegenomen enös bernieertert ijs/ alfo fë Bet mebe met Defe piaetfe toe*
ösgaen. 3©am De goeae <©oöt Beeft tot allen tgoen altgtgs eentge bjo*
             ,
me enöe acm-Iiebenöe^cfonmBetüjecöt/ iuft enöe begeerte in ijaere
Jjerten Doaj fijnen ^epiigen <©eejï ftojtenDe/ om öie plattfen De tceic-
6e totonDeröeutbanouoe arme enöegebjeinelicBe Iderfoneii gefticD*
iet enöe gfjejjeplirgt raefenb*/ foo toeleals in yaec bermogen toajï/ te
geiden onOerfjouDeti en&e bojDecen/ op bat De felbige nimmermeer ban
mioöelen (atëfonöec öe fettwntetconnenDebefïaeni tot onöee&euDiitge
Der felber niet en fouöen ontblotet üierDen ♦ 3Hfoo Dat Dooj Dien miööel
üefe enöe alle anöerepiaetfeu/rotte onöeröouöingBe Der armen gebout
toej'enöe / Dagelgq: feer toegbenomen oebben enöe bermeeröert $gjv
<€nöe geiden De felfoe in mtooelen toegenomen ïjebben/ alfo yebben Die
bagDelicjrmeDe toegenomen in 'tgfietal ban arme enöe ouöe ISjouioen/
aifoo batmen öe nlaetfen enöe moomngen bet felber geeft moeten ber"
grootenenöe Ujgöer upt frreceem omme tfelbe mei enöe bequameltrnen
te Doen/foo öebben Diebanöe^erecDteii eeirigBe jaren naeröe ^rou* mmutt
ff η aenDtt «©aftfjups ggeboetB-t enDe gebjatfit bet Conbent ban s. Ur- |>« f?®*
*f,'e^ öet taeicfee aen Dit boojnoembin «©aftBupg palenöe mag , «Cnöe SSm» «
S;t°»,b?eB■«»« omtrent Den jare 1583» opten ia. jBaïtrj De n^eef-ba* *
S *λ.« n Bei artns 3©«f-fW befer ^teöe / meteonfent ban tit ban
ff ,77 M'e Oet i0|outoen «©aftöupaLgfjecofBt enöe ingljenomen geb*
Sn hiï^"alie De arme enöe EraHtBe'^ioutoen Die alöaer twiöeröon*
ïlLofo, hI?ber3Deb?at{jtüi S. Elyiabcts «©afifiupö: De£e$elijcr De
heiï/ föïm7tX*e mt®ë 0flece tooningDe bupteπ befer ^teöe §aö,, ·
fniiécomen banh^LcSêl,*acDt enöegefielt / alfo Dat De «iBoeDeren enöe
Ά ^uwt%cLuaotm*mï3* öjte plaetfen ban s.EJyfabeths enöe
ijet yrouwen Gafthuys, nutfgaöerss bet Leproef-huys, nu weten eti«
ia 3                            ©eren
-ocr page 164-
ϊ34ί Cfröebeeliaanöiöefiöiübtttfiê
iimtigêüofcötiH&fJteï&Mriötsöti/êHöeupteene 25eucfe onDergotrêeti
UKtDttU
ï|ct Elyfabeths Gafthuys te öerDeelt enDe afgeftBepDenfabe bolgen*
De <|>a!en enDe glaetfen/ öetoelt&e genoemt merben:
ι ®e oude saei, tiitieöouöenöe 19>„ 25eDtJteoe«.
ζ 5©e nieuwe Saei, begrijpenöe 21. ©ebtfieöciu
3  ψ& Kercke, gebbenbe 15 · SÖebtfteben.
4  #etHuys van Tienen, bêfifleiibein io. aSiötffeDenï
s 5©«n Beyacrt, loaer tnne be arme ©joutoen geiogeert toec&en bt'e
Dooj Bet Ham loonen ofte repfen/ enbe mogen al&ttt (geigeït De J8an*
T r nenm s. Catharijnen)b?ie natBten logeren/enDeDepojtle bes ationtgs
Leprooi- genieten/ maer langer niet.
^ys' 6. pLEPRoos-HUYs, mefenbeeenafgefonber&e 1§\\p*
ftngöe/ maer inne alle De EepjofenoftelBelaetfeöen/ foo me! be %x\*
ïuoonDeren ölgDepJOjterenDefecIrteDe/gebiacBt enbe onberBotiben
uoerben/gebupjenDe Baer letoen ofte gefontBept/ op Dat alle anDere/booi
foi»ele be racnicfjeUciie fojge aengaet/ öoojbojbece befmettingemorg*
ten bebjgöet bigben, w&n mie f)et Hepioof-Bupsi gefiicDt té/ en meet*
men niet/ maer Bet iss bpbte toanoe »fi>oerecBteopten3°. *©ererabec
1591, mei Bet Vrou Lijsbeths Gafthuys geunieert. WeitUt toooinoembe
liapfingc berbeelt ijs tn tbjee afgefonberoe plaetfen/ te meten:
ι ©e LeproosSaei, tube melt&e gfjeöouoen merben nu tegentoooi*
öicö 17. JBelaetfrBen/ enbe begrgptsntjem 19· 25ebtfieben.
2 !|et Loophuys, atoaer alle He^ofen/ fo mei jBannen atö ©jou*
toen enbe ftinberen/ toanbuptenromenöe/ mogen logeren enbe Berber*
gen een tgt ban bjienacgten/ binnen toelcnen tgbt/ men be felbe ber*
fojcBt met bier enbe liegt/ befgelgcr metfpgg enbebjancS/ (fo fp 'tfel*
toe begeeten) maec t'epnbeit ben boojKoemDen tgt banbjte nacBten/ foo
moeten fp toeberomme toerttet&en. 25otoen alle betooojf3. plaetfen/
Defgeltjcy anbere be melcBe tot gemacfi etvSe gBeb|upt&/ foo mei banbe
SieutBen atë tot DtenH banDe l^a^erjs enDe JBoeDerg gBebout 3tjn/ foo
jgnalöier noclj üetfcDepoeiibpfou&ere enDe afgöeftBepben ïlupffeeng/
baer m?be gelgca in Bet Dolhuys enbe S. Catharijnen Gafthuys eentge
PrövenierOers time moonetU
2$i>foifcM 3|et 'S. Elyfabeths Gafthuys, mttfgaDetjS Bet Leproof-huys, φβϊΐ ge*
«erSt* CegeetMipiJierGafthuys-Mcefteren enDe bier Gafthuys-Moederen, be
mtt. toelcKe meDe alle jaren op nieu gaerg abont bp bte bant» «©ereeflte ge*
cojen of gecontinueert toerden totten felbenbtenfi. ©ie metten ande*
ren gefamentltcÊen fojge Djagen/ bat be goeseren enöe innecomen ban?
ben feitien ï^upfe mei enöe pjQfgteitcfién geabminiftreert enbe gebiupct
toerben. 30at alle fasen bmmn ben ^upfetoel enbe btBoojItcben gge*
Daen enbebirfoitBtmerbetn Φε Moederen baer beneffens/bat elcn een
enDe pegeitcB onber be regeeringe Defer ï|upfinge bei)ooaenDe/becfo2rg£
merDe ban fêofi enbecleberenj De Binnen-Moeder, Dat een pegB«ücfien
fijne beBDO|I«fee aojti? «ptgeDeeltegDe toegeDjagöen mm m\ mfttn
-ocr page 165-
fw^tabtSUp&ett.                  Ï35
mtut\ pegelsiieti/footoeï öfeaibaetaïïS ©tenfimflecï>öen bïeïiin/ ai#
δι gjjene öie öaec onoergouöen toeröen/ eit δ tn £ret 30He Jjolöjenggt get
gene gaerbanöe Gafthuys-Meeftcrs enöe Buyten-moeders beïafi enöe
beboolen ïaeröt♦ Mlfoo bat öoo? oefen mfaöei/ mette gulpe öejs alöer*
goocgften/ fpn&ee öe Uiekfie mm bafi/ bonöicg/ ofte befiaenöe fian
bigben/ Defciöe plaetfen ban tgt tot tgt moggen beïïenbicg enöe baft
ftaen: tot bertroofïnige ba» aile arme enöe ellenötge perfoonen.
Maeitijden, &ie tn Dit <©afïÖUp0 bflfl Φ?&|9ίΟ*Π/ 3©gn/ enÖe tolt*
t e bjoot ge&aen ujeröen alle 3aen
ï Φε Herfmtffe.
2  ^e f&aefftDetu
3  Ce fjHncrfrer.. -
4  ©joumen itemu's".
5  *©enberöen<iMober.
6  &itit eipfa&etg gegouben toerben.
CtSeneffenis bt'e tüjee boojbergaeiöe «eaftgitpfen/ fo ptoB aïSiet' btn* Onfe Lie-
nen öefer ^teöenocb te ïaefen eenöeröe/ get roeltS genaemt toaa Het vc Vrou-
Lieven Vrouwen Gafthuy s,gl)e!f gen ftebbenöe opte 5. Pancracs Hert* wen
g-taft: öan Ifelfoe i0 (a!0 ggefept fis) omtrent öen Saere 1583 . booj öe «eefibupe;
3©eeftn öefer £>teöe fbjelcfierg ^upftngge öoöjbengrooten aentoag JnfJbt
bef felbec/beeltètiepubfei) bettimmert enöe toegemaetBt/ enöe aen
be /Beefïeren banöe booiitoemDe ï©eefen opgeDjaaeneiiöe gettan,ftto|s
teert/ enöe ban eten tgt af beteoont enDe getyuptfit. Wan ouöen tgöen
af té bit <S5afïfjupi5meöetot onöergouötngebaneertgc6.e/arme/ouDe
- enöe gibjeecfeelüfee ©joutoen gel^uptat getoet jï. Ctiöe tó baeromme
bjelenbeterefötgeboeiotbps.EiyiabethsGaiihuys, get toeli&emebe -
f Tod booi Senén beröaelt të) tot een epnbe enbe gebjuptB ggefïicgtei to\
l©anneer/ ofte tot toeleBen tgbeDetfeiföeggefïitgtetig/ en gebbeicis
«iet ionnen bernemen/ fjoetoei bat if & niet en trogfel ofte 'tfeiföe m ter*
ftont naer öeeerfïe ©ergrootinge öefer ^eöe gefegiet. <©an icB geb*
be in feecfiec ggefcpnfte ggebonöen beniaeme» banöe eerfïe jpon*
öteröersi enoe ^tiigteriïoerfeiber: (öe bjelcSeter eeienaigtergge*
noemt begoeientêtoeröen) namentlttii Giaes Reyngmfz. enöe Som*
bruine MachteUvanZiji, fgn ^upfbjoutoe/ öte tfelbe inöen ^aere
ί403. gejiïicgtgebben. enöenaer öien öefe plaetfe(a!0 üoo| genengge#
tept tg) gemaetBt fëtoi pet Wecshuys, Daer bjp terfiont ban beröaele«
«loeten/ fco fullen ö3p-öe(en Dier meöe epnöigen en&e beSupteii.
^e,'8«enbe S. lacobs enbe-5^Rarharer) Gafthuyfen, bJatr bail fytt S. lacofe
Ι» nfJ/eaeil8«ftopfiet ^lieetifcötipiomtreKt be<©0|5erltng-plaetf-ende s.
2!"8» ^,inöeöetUjeibeopten ouöen ögn omtcent get Slmileröatnftge Barbaren
Η *L· ?rriLttoeI öe fe'öige öe namen ban Gafthuyfen gegaöt ötbben/ fo <"
ίΏρ3^τ^^1ί1°Ρ^
g9«biuptBt ggetoeefiom fietöe/trancfie/ ofte
E7f^Sfrfein«teÖerbergöen enöe te jonbecfiouötn/enbe 39η alleen
Κ ^ft^Sjebieefi, jBaer banouöintgbw af ?gn be fcibigge
astgtp ggwiMPWeenföeefiiom tn&efelbigöe Ö«n ©ienfi <©oöt£ (tm
■                                               pi«!
-ocr page 166-
öfeu tööenalfo gfjeneemt) ttotffenen/ tuaer toeDen^Öoojbec feltoec
itercËen beqttaemgemaetKt toag; anberbeelg omgeb?upc&ttetoer>'
öé bp btebanüe SBiaperie $eni\gt/om öaergroote Hfr>l-fat6en/©aci!<
ten/ ©ellen/ ènbe anbere faeifcen te mogen leggen enbe betoaren. ü^up?
ben ten bage toert fiet s. lacobs eöibjttpiSt totbe groote £>aep-ljaUe/
altoaer alle ,g>atpeH/<0?Qfg«pnen/ enbe berftljepben anbete faecfcen/
gcbtftteert/göetoaerbeert/ enbe geloöct toerben/ göeltjtiifulrrbjebec
ijtcrnaertcr gljeïegeiiOerplaetfeöetgaeitfaltuecben. enbepet S.Bar*
baren, een gUebeelte totte jfuftepn-Öalie/ -troeebe tot l)et i^ipffttten*
ijups/enbe'töerbe tot een Idathöupsi ban l©oUe/25iotin ofte ^föaepf*
Dellen/ tot gergf banbe ^aperte jfJertngen beier £>teoe. T©it alles
tot iner toe ghefept Debbenbe/ fuUentopboojtgaen enbe tomen totbe
05ef riugbtnge ban alle be bojbtre i|upftngen/ öf ÜKlciU tot onöet|)ou*
öinge öec armeti gï)efrir|}tet 39«.
Het Weefhuys.
Berajigbin ^tt Weefhuys tg c«n i)upftnge toatr tmte alle beatme Wabtc enbe
öbcbaiiöft iBoebedofeöJnbereii/ toteiigioüDercn'ΐΓρ ©negeren oft gntooonbe*
weet- ren DCj-ecteDe getoeefr/ enbe alhier gefioibeii 3911/ opgsbjacöt/ onbtr*
"*>ys> jjouben/ enbe berfo?ti)t toerben ban alle licljameitc&e goeberen: enbe fa
belê a!0 boenltcfcen is/gelept enbe gefïtert toerbé tot €et enoe »®eucljt/
befelbtgDeboenbeleetenbequame/ nootfaecSeltcfeen/enöepjoftjtellcfee
ÖanttoetiBen/ teaer mebe j'p fiaer tn yaren jBanlttSen ouberbom ton*
ireii «meeren/ tjare umpfgefuiben berfbjgen enbe onberboufcen. Φε
tueltfje anberjS/ bp göebjtec&ebanfoobamgenftupj enbe belepbitigge
foube moeten ban aurioebeenbetnatiBaüetiiffe bergaen.
Wittyiiw geeft obertoele jaren gijeflaen aenbe Zupt3tjbe banben
iiteutoen tögn omtrent be 25o(tel-U?ugge/maet obermttis bat booj ben
aentoms banbetngefetenen befer ^>teöe/ 0ct getal üanbe ïBeef-innbemi
öagelSrr feer toenam enöebermcerDerDe/ foo 39η DeJtëeef-meefferert
genootfaetBtgetoeeft grooter ^laetfeenbe!@oomngenboojbe felbtge
tt beringen/ enbe3911 bten bolgenbe (met tonfert enbe toelattnaöcban
-We banbe 45öerecBtè) mette «BafiBupjS-jfBeefleren ban Bet Vrouwen
Gafthuys, omtrent ben jaere 1-581, geactojbeert bat be felbtge aen fjaec
fouben eüetgebtn enbe tranfpojteeren be ptaetfe banket booinoe-mbs
«iSafrftuptj/ iet fel w gljefrljiet toeienbc/ foo peb&en fp beboo|tioemö«
^upftnge bertimmertenbe bequaem göemaetfet tot be tooonmge enbe
oiiberfioubinguebanbetooomotmöe ï©eef-&faberen. jBa«r të eenig8«
jaeren baernaer/ tnfonberöepöt omtrent bejaieren 1604. enbe 1007·
bp naer geegelitfien toernteut/ bertiinmert/ enbe foo tierlirfcen gebotii
Wa^m* ais ««""O ïSecföupsa ban alle be ^ollatibtftöe^teben gBebont \$, .9*
arje bant f'elbigfje berbelenbe eerfl tn ttoee Deeclitbe ^a!en/ be tlepnfie boo? be
Werf- MeyiTens ftaenbe benebenöer aerfceu/ toaer tnne beneben geoibtneeri
huys. 3jjn 2.7. aBetflf&efi/ enbe fcotien opten ojcacj uk Uangenbe Camer obes
-ocr page 167-
ti£zM>mt%tpbm.                 137
te»eöt|ieöiti gemsecSï jgnöe 13. aeetóen/ maBenöètfattmi faeeriitn/
toaec op fcit tacfttitB Jgepffenu mogen napen. CnDe De gceotfïe boo|
De Knechtgcns, De UjelcBi in fym begrijpt beneöen öer eeroen 5 8. beöt*
fleöen/tnoe Botten De feibigeopeen DooigaenbeltyMigcamtt notij 30.
a&eötiïeöeH/ai|oo Dat inöeboojtioemöe.3>ael bequemeltt&rii 176.3011«
8«E0 mogen flapen/ alle De »00113.23« ötfltoen 3Ö11 ai tfamen öequame*
heften Mwnaiöe gefïoffeert met beöooiltcne seöDen met ijaec tcebe*
Deoiten/Datetnluilomftentó.
. ^!5triiï-ir acnwn sieckenhuys, albjaei: cenigBe Stnöeren fiets ge*
bWtoetiitttftttt/ innegebiatijtbjecöeii/ enDebau alle* bat tot bojcc
wngöe ban gare gBefomöept Dient/ berfojtöt toevDen. <Cen laetften in
J'Wf anbEcie plaeijen/ aïjet in «en groote €et-fael Daeröe ftinbe*
ten öaage»f,c eeteti aen biet- groote <<sFaefeien/ De teelcfèe e!rft lantft enbe
bittöt 5P Wee grcote ^upffïfie <©elen: in De Mmthtn/ int SacS-
flupjt/ 'ΐφιφβ toanftei&eef-baDtreneiiDe jtëoebereny £>t&oole/3ure
feer/ enbe eemge anöere plaetRn/ ailes te lange om te betgaten.
Stengaenöe tjet begin enDe ben aetibangg ban Defe boojnoeniöef up* «JlTihatli
finge/ teanneer enöe ban tore get fclfbc opW&t enbe begonnen W m w£r
aam itn met tonnen onöttbinben/ Dan ui gouDe boo? cnttogfeütKöat uJl
WVrbp öe *e«ttieeeeetbeni felfis opgijersigteienDegefonDeert ijs. ys'
>potg öe begttifeien/ öe miDbelen/ enöe uicomtn banbe fdbsggs <Hupa
Itnge 3gn feec clepn gemeefï ten aeiifienttanaen teaentoooiDiaen Jïanöt··
maer geinen De felbige toegenomen geeft in getal bon Bïnbenti/ aifoa
30" °9 ggelgtBe ujgfe/ öe nuööêien Dooj De guipe ban beie mffeigcfce
peifoonen/lulïenbe üefoe iotfeoiioeröouöinge banöe baDetlooie Uiw
beren üebbenbe/bermeetDeït er.De toegenomen/ enöe nemen notö Das
gcsttr (öe ^eet 3pg0epjrren;) toe. Sifoo bat βιφ&επ ten öagge aïfe De
booir.oemöe 3©eef-&inDeren boel enöe begoo^it&en geboiöet enöe op*
gge'üjatgttoetDen/beftaenöe tneenggetal banebetbe 350. feinbeten:
wtm getal tnoen aaere 1040. gecomen enöebetmeeröett fé op 700.
fitnDêKsi/ toaerban bele enöe becfcöepöen/ notg gegeel jongfi sönöe/
booj eenig»je laten bupten ben gupfe bp eentgue gcebe tupben btfiem
toecöen/ommebooi öefeibigebeöooiltefiefojgBe te Daaggen/ enDe tec
DeurgDen opteöjengen/ fooiangge Dat DefelbigöebeneffensgöeanDtre
winnen Den gupie moonenö?/ mogen op enöe neet gaen/ geboet enbe op*
s*&!acgt toeiöei!.
                                                                        *
„®aec bjeprittg gatten ggeleben/ ten tpe aljs <©oDt fflmatfjtitg De
pacten enDe SfnttJoonöeren Detec ^>tebe mette #eüe te gupss foe0t/
iiiiten§etewal öecfelberbeel meetöes: enbe gtooiecggetoeejl/ a'0 gei
fiMihhrtiH00*0^· ®$
möanöe|"e#epiiaDeewbe ban<®mt foo
KnSSf onötrBouWnge ban tgt tot tijt fouöe mogen öupien en^
ren in bSS?s ^êI!/ '00
la?t or'^ u öoetfiappen ban ou|e ©oo]ouöei
bobénaéen/ in!lena«t«Den«no^olgBen/enDe iisgetmoggeiicken te
!iL'i3iiflliei5 ΐΒ«ΐΓ£ί1α£εΓ0Ι1^Ι1ΐ3ίΙ;»«ΟΟβη Belpen bootten Bat fulifeen
D^iiggeii a»«j,matB bijteiiöiifj bigben/tuacuoeöegoeöe f epüaöe
-ocr page 168-
13 8           €etfe hul Uan&e Β$Γφ$ϋί«β*
^2P-eene <©oD fgn fegemngeberleenentoil.
fttemfagt üet üooif3. wcef-huys toect geregeert enbe gefïtert 6p biet Weef-
Dan bet meeiteren, De ÜJelCBe Weef-Vaders genoemt ÏOttüm/ «110? De δίπίΐβ*
Weef- ten tn plaetfe ban Jjare afgefïojben ©aDeten toegefegicfit toerDen/Def*
iiuys. gelgcr bp bier Buyten-moederen, öte meDe (atë alle De üaojgaenDe)
op nieume jaaero- aüont bp Die banben €>gerecBte totten booiuoeinDen
iJteiifi bewojeii toerDen: UJieniS laltenDebebel is/ten eerfïen De Vadeten,
fojge te Djagcn Dat De goeberen Bet boojnoembe iiupg aengaenDe/ tosl
enDebeöoojitiBen geaDminifireeit/ ten meefïeti oojbace enDe pjcfgi
befïeöet enDe oebjupc&t toerben: Dat De fetnberen in beBoojliiise tmU
snoe eerbaecfjept tnoggen opgcbiacgt toer&en/ op nootfaccöeücfee enDe
piofgteüc&e SSmbacDten geflest/ in fomnta Dat De feïbige ban ailsnoot*
fafieitcbe berioafcen berfien enDe onDei-gonDen toerben. Φεη ttoeeöen/
De Moederen, Dat De hinbtttii begoo?»t&en berfojeöt toerDen mn tkt*
beren/ foo toe! linnen als 1©o!ien/ Dat De felbe üleeDeten in tqtss ber*
fien enDe gerepareert toerben: fojge te Diaegerröatben gnöeéDel toel
enüe begoojiitSen ae&;?upc&t/ gerepnitot/ enDe onDerBouben toerDe:en*
öeberfegepben anDere faéfBen/ te langgeenbe önnoobitö cm allee te
bergaelen.
23oben befebooiitoemöe Vaders enbe Moeders, foo tjStoiien Dagge*
U'cfefrgetl opfïtgt Opte ÜillDercn een Binnen-Vader enDe Moeder, bpDe
Buyten-Vaders ggtftelt enDe geojDonntert/ De toelcfee/ acBteröoIgenüe
belafienDebebeienbeefeltoer/be StiiDerenbagelic); regieren enDe flie*
ten/ berfojggeii ban eten enbeDjincfien/ toeftenDatBetatomme snDen
l^upfe boel gaet/ Dat ten pegeltjtfe fijnen Dtenfï biel toaer neemt/ op bat
ê\U0 met üieöe enbe eemeBept ggebo^Dert toert 'tgene oienfïeliiS i$ tot
Set toelbaren banbe boojnoeraDe ^upfïnge.
Het Huyllïtten-rmys.
«*r * «.■ Cometibi nu foffel Η u y s-s ι τ τ E N-H V Υ S, gelegen jgn*
m'iim BS" öê atföe $oo?t3gt>ebmiDen <©uben &gn/ ter plaetfe Daerban outs Bei
Huys-fit- S· Barbaren 45afiöupi8ge(ïaenBeeft/ toaer banDitüooinoembe^upiS
ten-faurs.een CBeoeelte itt/ foo fullen top alBiec een toepnitB enDe göeigcB ais te*
1 loop berfiaïen toat albaer gBebaen enDe berBanöeit toert. <ftn eeïfleti
foo Bebben De arme ©erfojgerg ofte jeeefïens/ öeftaenDe fotnec Dia-
conen enbe bier Huyffitten-meefteren ofte Aelmoeflenicrs, Opteil zo,
december 162 i.ijs bit getal bpbiebanbe®eretgtegBeb|atBt op
tetoetenjes^iaconenenbe seo" #upfljtten-mee|ïeren: bp DiebanDa
«©eretfite tot bit ampt bercojen enbe geflest toefenDe/ algter ggefament'
lEcBen metten anberen Baero}DtnartftBebergaDertngBen/ embanöe
goeöeren enbe tnnetomert totten felben ifupfe beBooienDi/ te ötfponereö
cnfie te ojDonneeren naer fp öebtnDen alberp?oföteIti«jie enbe nutteliffi'
fle booj BetJgupis enDeboo? De kernen te toefen, cnbeanberebooi*
baiienbefa?iftinöfettfeHiiöimtn(ffibuiDfij}3gn/ te beröanbeien/ ψ
gosi»t«6
-ocr page 169-
5oojHtSeo?öetitÉffêIlen batöeatme enbe beBoefiisge $0erf0onenbt*
fêc ^teöe/ mogen birfojc0t enDe onbergouüen toerben. Cen ttoceben
toert in befe booinoembe ïtupfingeaenbearmen 25|oot enbe Curfupt
gebeelt/ tnben ïtëinter/ ie toeten ttoee maten booi enDe eenjs naer Serf*
tnifft/ ofte tentoaerfafsebatteE een (ïrengge naer-totnter i&/ alföan
bedtmen naer ïterfmiffe meDe ttoee maelen/ get Uxclcfe feec Deel be*
SiaicBt enöe impojieeEt/ toant ύδ geböe ban eenbanDe booinoembe
ISieimoeflênieriabetlïaen/Datfp ingetboóilebenaaec ban ksiz. tipt*
gebeelt snbegegebengebben a8.%afïen öogge/ enbe omtrent De febert
öupfent tonnen Curf. ^ettoeU&eeiigoeDefommegeSbtg beöjaetgi,
tpe Jöeefïeren gebben onbergaer De bebieningBe uanbe armen/ De
toeliSc &p öaec onDergouben toerben/ berbeelt in acBt ggebe elten/ enbe
penen ten bage aen ι %. gebtelteti / naet De gelegentgept banbe ©onnen
ofte <©i«riieren Defer ^tebe/enbe eltBeen ban gaerlupben moet een
gebeelte toa*r nemen enbe beregen/ enbe alle toefien tot fijnen gnpfe/
be armen onberfgnguartierbegooienbe/ nptreptben enbegfiebenfoa
bete aijEieltS eenbp be Jfêeefïeren toegelept enbe geoibonneert ijs. 25e*
galbennotD'igeneDatDefeltoe aenbe #afianten ofttertrao?btHatif£Öe
armen tipt reprneiu ^et toeu*è alle.ö metten anoeren gDereetfeent fgn*
be in bet boojieDen 3|aec ban 1612. bebjaeggen Beeft rupm een fomm·
ban36.bupfentguHwn:toaeEt£göen De üoojnoembe jBeefteren ban
toegen öetartwnl|upsi niet fefierjs jaeclirpte ontfangben Slibben/ foo
ban tëenten/ $acöten/ Hant-flupjen/ enDe an&ere innerommensi/ bat
ben felbigen ontfang te famen gereaent 38nbe/ fouoe mogljen uptbjeii*
gen btfommebanacgtbupientgulDenss. $llebeoogerejjetmingijtn/
toerben bp De feltfê J@ee|ïeren inbe ^ebitatien/ enbe bpbe ssojgerert
Deg ^>onnetiDaetögs booj be gantftge^tabt/banbe goebeUipben/ (be
toeltBe binnen befec ^>tebe feer tot {jet onDergouben banben armen ge*
negen 5P) gecoiligeert enbe bergabert/mitfgaberirtgnene be booj*
«oemDc^upfingBebaneenigebermogenbeperfoonen/ 'tw bp Cefïa*
merite ofte anberjï gegeben ofte gemaeefct toert, ^et gebeurt 00c btrn*
toglenbatbej^eefierentetoitcomenbe/ ompjobifieenbeboojraet te
Doen tegen ben ïBtwer/puipe enbe aflïfïentie berfoeeften aenben H?a*
Btfïraet befec jtebe/ DetoelrêebtcBtegienbooj garen 'Söefaurter eent*
Be penningen aenbe JBeefreren boen tiptreptben/ enbe gijeben / anber*
peeig be felbe bergunnenbe alle 3faren een ojbfaatfê enbe generael Col*
*f« langs alle De ^upfen beier ^teoe/ ten toeftnentgbe fpalïe metten
λ!η ren benefpenU De #«pfjttten-meefteren/ enbe De dienaren beg gob#
f.:"H/ni©ODitjS/fe!f0mebegaen omme be boojjioembe «eimpefTcn
thifo Jr eabereti enbe te berfamelen. <©jbitiarisi toerben nu alle jaren
iXrfX,0!1^" geDouben/ toaer in telteen ontrent be 3800. gulDen ge*
wn ««iS?^· *©a«* ttiebe be booinoembe jBeeficnn Daer tegften
5 lieirifcihl?? ^fnti£ Wtfien. aMangenbe W göetal banbe armen
^ mïnSWriUPWtten-ineifleten bebient cnbe?onberRouben toer-
wen ww ofwumrt fefle toeetg-gelben/ befiaenbe in onbe/ joiige/niannen/
& ζ                            b|ou«
-ocr page 170-
i4o Cerlïeöed banbeM$2tjfctnge
bjoutoen enbe Htnöeren/ Bet f elf De bebiaetljt omtrent e'fte toepmrö
ininber ban 15.Oupfentittenjcöen: beijalben De 3©alen bie aiyier met
grooter menitDte 39η/ enbe ban beel armen beftaen: öe «Sngelfcften
bic aen ttoeen berbecii 59η: De 1Luil)erfei)e enbe iBennomfien/ befe on*
tierftouben tkh Defrjne/ upt Bet sDene peDer in ftjne Mnke berfamslt/
'ttoeltfe tube beurffe banbe gijemmie armen niet en tornt, ©jengtalle
bcfe totte bobengeftelbe/ göp l»It bebinDen bat bp na |tct bierbe geDeeite
banöe tntooonöerm Defer.frtebearrne enbe behoeftige perroor.en 39η.
9i boetoel icS göeiept tiebbe öat in aiie be beojgaenbe feercBen elch een
Sijne armen onberöoubt / «iet tegöenfraenbe/ toanneer foben tointer
•j&jooöt enüe Cutff ttptgebeeït toert/ fo toert fuier banöe ^npfjïtten-
iöeefieren/ (De toeltfeetot bientpnbe mnfommebooi öegebeeie .étabt
gaen/ enbe beften toie fjet feifoe ban noobe mat!) Ö«bben) aen een peber
fonber eenigen onberfrfiept uptgftereptBt enbe goegeben, <©p bat booj
bcfennuDbelnternanibanöonges ofteBoube enmotBt fiomenteber*
gaen ofte te fterben.
25eneffenö btfe üoojfcöieaen arme I9etf0jger$/ 5Sn bp bie banbe
«©erecöte/ niSbe geojbotineert fefiec bier i^oatoen iss ujetcfcegenaemt
Goemoe- fcper&en be Goe-Mocdets, ofteDiaconcflen , Dtemebeop feetfiere ba*
derei1 gen ter mmht op ftetboojnoembe ïlupffittiii-ötipg bergabereinbJtenjs
f""*. öaeï iaft enbe bebei is toe te fien enbe te berfoigen bat be arme enbe elienbige
1 * €raem-bjoutocn/ alöiet binnen berj&tebê ban Binbeberlofï39nDe/
nieten bergaen/ maerbefloojliiRên berfojtBt enbeenbesöouben toer*
ben. »©etoeltaeaenbe felbige uptrepefien eé maenbt iamfc feBeclueecB*
geit/ enbeanbernootfaBelitftueben/ Defgfielöcr tot betoarinsBebanbe
iiieu gijeboien fet'nbecfeenjs opbatfeban BouDeenöetuanBaüefiiffe niet
su foubcn bergaen/ feBeie linnen enbe toellenlupjen* 31 Ife bat booj alle
be üooiberDaelDc miöbeien geen armen binnen befer £>ttbt toonatgiiin
snnbebpfptuiefjptam/ oft öp öeeft enbe beccrWt ftulpe enbeaffifien*
tit tn ftjne armoebe/mbien öp maer fijne armoêbe met toaerjjept beBent
maetlJteiiöeopenbaert wQt&em 4t&ifftl!ffitn fciaeriJtgödijcS recfit
enbebiUitÖtë.
Nieut Pefthuys."
λ Lljoetoeibattopiiierbooitnbe beftB?6bit-Si öas S-Catharijnen
■**Gafthuysgcfpjootfcen Rebben/ ban-Jjet®tfïWP$i frfttoekiiebiii?
wn be £>mt Leyden gelegen ©eeft/ enoe bat nu bolgenbe berefolutie
Joanbe peeren batiben «PerecBte baer toe met meer en toert gfiebiupr&t.
30 fuiien top aifiter ter jaiaetfe Be beftlJigbingeban een iiieu en ertrao?'
^           btnarijs peftöupg bpbougen. ï|et toelcfe tntje groofe fierfte enbe #e*
ÏS fle eeebalteninöenaae» tó35.bpbefilüepeeren gerefolbeert/ enbe
™IX" bp t«e tenöÊ «Boote ©loetfcöappe geappiobeert es/ tot beröoebinge/
tiea m* banoe felbebefmeitelttBe enbe boojtraipaenbe fieciite (bwi fo beel tfl
*»«. $m uw) e?n f efïöwpji te fïtcfiten e«öe te taittoen tiupten öefec ^"?
W
-ocr page 171-
öer JjtatstSUp&en.                  '141
be/ imtttot öerniefenbe feet&erftntft llaiibtg/ aenismcnbe s. Catha-
rijneti Gafthuys, g&eiegen jgnbe tuflcöen be 3|oge-JBojfif) enbe De
ilaedemet pookten.
3HlöJaeciHOen3aeteboojrtBjibenöeboutcnbe8itiinraecte0/feitSert
bequame #upfmge/ int gi)ef)eei lang 3tjn&e ttofnucg Eoeben/ofüe ^ 4o,
boeten/-enoe bieeötfeg en öerttcj) boeten: toelt&gDettmmeïte beröerit
enbe afgeffDepöcn eg aen fegonöecfeöepben J>aeiên/ fo boo| be JBan*
iteii/ ©löatotn/ ai0 boo| be iinbecen/ time Ds toeltlie gefteit 3tjn/j)on*
inert en&e timclf ©etfteben/ alle becfien mei goebe 25ebben enöe be toe-»
'bt0oo|ten ban Dien.
«Êemgen t0t baecnaer eg ontrent bit booineembe fJeftöupiS/ ηοφ
gebout een parfituüsre 3|apftnge/ ten bienfte battbe binnen ©aber enbe
^Boebet/ enbe een Camee oftettnee/ baec tnne be üïegewen ban 'tfelbe
^upiS mette bupten jBoeöerg ijaete bergabecingen fjoubentotte üe*<
fojstngïjR ban auVigeneienbtenltebanbeacme jïec&e menfcöen ban
iiobe eg.
piet beste ban befe^upfingeaenbe asptftjbe ban bien/ eg geplant
genen grooten 25ootngaett/ beplant met beeioetlep üjuröt-ö^agenDe
bcomen/ fee plaetiebaerboSgmbeDetbeflttpt banbe boojnoembe ii^ee*
ten banöe €nreeöte gerefoibeett e$ een #efïi)up0 te boen boutnen gfje*
geel ban (teen; ■toeIifcen.25oomgaect omctngelt egmeteen<©t:aft/tet
Uitjöe'uair.öerticf) boeten: enDe oaec contomnie een <©ifen mantelinge
jjooj bebjinben tot beöitjDttige öanbe ©jutötcn.
•aienbe Hooitipe uanöe boojnoembc #npftngOe/ e# geojbonmeri
enbe geftelt m pliaeifealmee 'bat öe twoöeuint f eflönpss gttfogben $0
De bigtaben toerben-
35eroewnbe. ee fèegettnge enbe be opTtcöteban befe itupfing^e bte <-
toert gebaen bp btec jBannen/ enbe fco bcei ©jautoen/ be toelcfee aiie
Jaecen op jSteit-j'aet^ abonöt/ roette bei'&efingïje banalie öe (malle
bienfïen/ b^ be peeren banbe ^ereeine gefMt enoe bercooien toetben.
®f'teöenen toaeromme icB De iaiïen/bienftenenbeoiibeiijoubingeti cseöeiteii,
banbe Gaft-irayfen , 'cWeei-huySj enbet)«tHuys-fitten-huys JOO latte tof»«0"»»
SÖeeHöe&jee&t betfjaelt enbebefcöjebenpeb&e/ 3önboo^namentliifeen Armen
befe tüjee:.be eetiïe omme be goebe lupben/ (booj foo bete mijn betoaft
h vf '"
is) Derinootenbe beöoufsichsjepbtbecfelber/ a!foïsoojoogetiaf tefclïU*
f0 %mt
beten/ op bat fp baer boo& gijcfïaeDitf} itujefjten becmaent enbe aenge» uuw*m>.
ïO|t bjeEben/em fuicfeengoc&en eerigiten/ban<©oötiooöoo£{)ébebo* ?S»«
ieniMercn/ toialien tgbenenbe flonben te fjelpen boo?öeren enbe ganbt*
B?ben/met"Baere fijbeUtSegoeberen: op bat beattne enbe eilénöige/ be
feïaige müöaöicDtpDt göentetenbe enbe gïjebjupcBenbe/ ©obt sAmatlj*
titp bqoj fooöantg?)e|0erfoonen bperitDitcfeen bibben mogen/ bat öp
ise(etmaöevniι bcfcijuiten eiibe-beftBermen üoa^iiequaet. φείϋ)£ί=»
L ΐ «Ψ',6i,,beten enbe iiaercomeltngen fouöen ft>n enbe toeten toat
enbe tjoeueei/ [lave^uijtten tot Bet onberf)ouötbanben2Stm«ng&e*
eaen/ goötia^ftt/ enö? gegeöen-ötbb?iu 01«me be felb? üm beo? öefr
l& 3                               PSCJÉC
-ocr page 172-
14* €txüt bed baniïi befcitttibtnge
geltjip tebetmanenenbetepoiren/ toi naebolgtnge Daerer ©«beren/
ofte ^iienDen in befen beele/op bat tot-allen tjjbenbe armen (We top
alttjfê bebben fulle fo CüJif* «S fept/ ja bie gp oot in fgne piaeife gelaten
enöe geftelt fjeefe/ met bajle enbe fefeere beloften/ toat gBp oen ininften.
bangaer allen infjnennamegebaen fjebt/ Dobbel ie betgelben/) mo<«
gen geöietit enöe gegolpen toerDen/ tn Date ellenben enbe nooi. 5Pe goe«
beonuptfpieecbeluise20armgertige<ieoöt/ ©aber/ ^joon/ enbe $ep*
lige «©êeft unitotbolboirtnge ber teïber begeerten fgnen ^epSigDeii fe*
gen frretien enbe geben* $linen.
Vergaderinghen ofte Arme Huyfen δίη*
run Defec £teüe.
mrbftrt 13 «Eneffeng alle be booj-berljaelbe Armen Huyfen, be toeltfie/ uptte»
»sn «»e J-»Iiaim üanoe ssurgermeefleren enDt iSegeetbevg befet g>ttüt gf)ere*
ν ergade- 0egttenöe gefïupjt toerDen/ enbebtenbolgenbe booj alle a&ojgeren en*
fïnghen oe 3nüJoonDereti gemeen 5gn enbeopenjïaen. j&oo 3tjn binnen Defeu
eftt Ar~ jsteöe/ (btel meerber afê in anbere nabnpngbe ^teben; Doo? De milt*
raen huy- tjeptenöe genegetitgepi/ tottecnbcrgoubinglje ban feetfiere oube/ ees-
ten, fgcfie/ arme l9ecfonen (t>it tot allen tgöen betre get meefte getal bebon*
ben 5gn/enbe fulientoetben) ban berfrgtpbenpartitultereenbe bermo«
genbe perfoonengefïic[jtenbeboo|eeutoü*öcpgeretgt/ eenige plaetfen
enbe tjupfen biemeteen gemeenen naem Vergaderingen genoemt toece
ben. 3©aer tnne/ inbe eene een feScr getal ban JBannen enöe ©joutoé/
enbe inöeanöeren alleen 10|outoen/onöeröouöen toetten/ niet gegeel
ban alle Dat fp ban nooöeöebben/totonöetöoubinge ban bit tSbeutSe
leben/ maer alleen met feecfeete jjopten enbe pjoben/ naet 'tbelieben
ban De ^titDtens oft öe aegeerberrj Dei' felber/ naet Bet tnnecemen ban
poer plaetfe geojöonneert toefenbe öoe bee! enbe toat/ in pbtr Verga-
deringe ggegeben enöe genoten toert/fal bp elc8 on fijneplaetfeber*
claert toeröen. 5ficö faï bp öe feiliiggs (foanaeratetcögebbe tonnen
onbetbjagflen) fielten enbe beuggen/,bÉmtoie/enbe toanneet biegöe*
(ficgtet jnn. «2nöe in getöergaeleir ber felbe* be ontfïe eertf fteile«.
^u toeltöe i0:
«ift; I. IE R V S Α L E M, gelegen toefenbeop Wt epnbe üanöe Celle-
ieruiaicai broeders graft/ aenöe ^trpt-toeJl-3gDe Det fcittev/ omtrent befer £te*
be©efl*n/ onbecBetBonban^upDt-iaapenburtg/ befïaenöein i?»
onbetftgepDen $npffeen0 ofte «rameren/ toaer tune bat tooonen oube/ -
cerlicbe/arme iBannen/enbe foo fp l©gbengebben/bie tooonen met
gaet: ban toanneer ben jBan bomt tefterfcen/ fo moetbe 13|0Mtoe naec
bentgbtban ftjitBeec&enbaer toeöerorame upt bettrecöen/ enbe be
goeberai bp Den afgefloten atöter ggelaten toefenbe/ teggen be Heefte*
tenban&tboojnoembe ^tipfiugöe beien: bU a!fbaninBet<0aiieupii
ofte
-ocr page 173-
fifte in êiitfsöê anbire Vergaderingen onberlfoubett toetbeti. 2Beti gout
boojfeöer Dat bit alfoagemaerSt w/om batbe ïlnpfbjoulöe bant*» eet*
(ten jfonDatêuc inbe JètitDtinge ben befe Vergaderinghe utet en tonlbe
ijertotlugeti/coiifetueren/offc met pit ban Daregoebeten öelpen affi*
fïeteru ^ocO ^oatteK ban 3P/enig niet mg»/ inaetbe#eere alteen
öefeent. 3Pat öefe ^upifteng alteen booj be JBannen geöcut enbege* .
flitfjtjóW bigtfiiuptbit bolgijenbi fföarftgcit/ ^etteJelröinöe Carnet
DanDe üegeeröitsï banbe boojnotmbellupU'ngeöangöt* 3©aet tsne
ben naem banben Jbtitjjtgr/ befgDelgije get 3}aet bianneec fuifje gge*
f£0teti0/ bupöelüfien gijefblt $/ enbe 'ifelüe i^ öaiibenliolgöenben
giiifjoiiöt;
Wouter Coraan Ysbrantfz. was Fondateur van defe ^f Jfu*
Capelie ende van defe Huyfen, ende hy heeft dek Ca- falem,
pelle ende Huyfen gefticht inde eere Godes, ende Ma-jg^iri
ria fijn gebenedijde Moeder, ende fijn twaelf Apoftelen: 8<ftttüt,
ende hy ordonneerde dat hier in defe Huyfen woonen
fulien 13. eerbare oude Mannen, die van tijdelick goet
vergaen zijn, ten eeuwigen daghe toe: ende hy was te
ïerulalem Anno 14^2* ende hy ftarf #leer het werek
volmaeckt was, int Iaer ons Heeren 1467. op 5. Pie-
ters Kermes avont.
7®att fiangBi ηοφ tnbefelblgs Carnet Couie ban big Uttojnoemöêit
Wouter Ysbrantfz. ^ejïament ofte jDPfetfie 3©ille/ Det toikBeöooi
oubttbom enbe quabe toeficïjt feec betgaen 10/ Saaie upt tcfe bit uolgen*
ix geertcaBeeit i]ebbe/ begrggenbs int toiteöeg booinoembe^titfi*
$«r0 laftfieï©tetfietoilteenbe begeeren.
Item, inden eerften alfulcke Huyfingen als ick opte
CeUebroeders graft hebbe ftaen , de felve maeck ick
principalick om Godts wille* ende daer toeraaeek ick
daer in een Capeltej ende die fel hieten de Cmjs-capelle%
ende men fel die laten wijen, ende dat Heylighe Graf
daer in fetten: ende voort inde Gameren ofte Huyièn,
daer liilien in woonen 13. arme Mannen die eerlijck
zijn, ende van goeden zijn vergaen» ende gheven hen
fulcke Proven alshetHuys vervallen mach, &c.
Sneeft meie tomttim öe miat Vergaderinghe W &e lupflïtien*
\            ϊΜψηη
-ocr page 174-
144         €txUimimmtMkt$iiuin%t
teasj 'mk mnümiï fal gOetegeert boerben/ mit& batter ποφ ttose anbete eerütSé
ene» au* i'®a!!!«« bemffeiüS gast toefen (allen / ïje Ujeiene göefamtHtlicSen ben
lïfi?}!. ifllï enbef^gtje uebolen tuerbi. ©ooj toeicnen bienft be-t^upffitren-
meefïeren tipt De goeDeren fuiien mogen ttec&en Bonbert Croonen jaer*
lift/ tnttfbten bat w alle pacten og üerf-abont be JJBannen inbe boo|*
noemfce ^upffeetus-lojoonetiDe/ eltr een nietu üembt fuiien geben ei;Ds
berfojgen.
rsethati ^et ^^«δΜ Pr kooien genoemt/ fiaet ποφ in fijn geheel/ tn Bet
ban bet totlclte Bet Heyligê Graf (foomen tfelbe te bier tguen noemDe) ρΐ3φ te
licyiige fitien: ftet rbelcfee feer bf el nerfoetr nut groote bebotte banfee-j&oomftUe
Graf. CatBoiritfeen öaöbe: Den €fel biemeti op f&tlm-fonDacö ρΐβφΐίlangs
De ftraeten ie trecüen/ rjabbe ajöier fijne piaeffe / Detoelefte banbe ouDe
üBa'i'.uekenp öie alDaec öjoonfeen motfi boon getrof nen buecDen/ öaeE
toooj genietenDe'· alle giaeren elcts een paet nteutoe ^ciioeng. <önfee De
lerufaiemfche Heercn(DiealfOQinoemt tflterDeaom Dat 3Plil Syriea
tot ierufaic-n om onjs Ssiichmakers Graf te befottiten tn #elgtimaaie
éctöceiïöafeJen) gingen tecBtbooifeenfelbcn/enDegBelepDtu Dien tec
plaefien Daer i)p gtbjar^t motft toerüein bti C appelleren tejeit tegen*
Uioo?btcö glrebjupdit bp öe CngelftBe ©gemeente/ DoenDe f^ofeffie
öanbe 45ecefojmeéröe JBeïigie. ^tiDettööjtioemDe Camee batibeiEe*
gettöerö öangöt meDe een Öolle/ irineö'aubenDe gjaer enbe DacB baan*
vme KJ^S&oigetenofte.^lnneüjoonOei-ètiDefec^teiietotlerufaieni ge«
S23ecft|itbbCH. «Snbe DtetgelgcSe placi) tn 'S. Picters ïiercït te {jangi)f tt»
tote f«Jeu ^ian^nbenütoatonbecöeutbat elcte-^upffeen ofte Camee gBeiiiec
ifrufaietnOf.ontfangDt/Detrelfbew Dit'bolgenbe: a&oben feebjpe lupf-Bupj/
söenoEcu üïcrt-in pöec iMpffmi uptgBereptnt enbe gegeben/inbe «IblaeBtöt ten
bieten, baet ofte guartier föint-bSepftf): een Mnneüen igoterg: Djie ioetemelcp
ïiafen: beerticB Cotiücn Cnrf: alie tocecben inbe SMutec-maenbert
tojte/ enbe tube jÉsomtt-tnaenöÉn ttaee ©oliën 'Cettoen-bjcot: alle Da*
gen een pint e 25ier0 ban tuiee gulben Bet ©at/ (bat te bier tgben goet/
jat {jei befte ©ter teiijS/) Ds iBannen alle jaren een titeut ^eatDe/iriit
een pseRiitetiüae ^eijaenö. #ei genegen poer berber ofte uieerberban
üoobe Beeft/ moetên'3p felfctr boojt berfo?gcn ofte toinnen. 3nDen J a*
re 1640. befïontöe ï&egeeEitigöe üan 3erufalem bp De?0 ^erfocner.i
Cornelis Mafirtenfz. Vliettentoorn,©eettitB/
Dirck Lenacrtfz. Kctb, ^fjfprt.
«ffcïjif}* ^ lï'· SYON, g{)ele89en;tjiiöe onten ^«oïi-goet&banDe ψζ*
toMttfte unpeograft/ aenbe.il>olber|-graft/ tn f)et 25onöan Over 'tRof, igeen
iyoa.' Vergacietingei öiflaenbe inbeeriBtett ^ttpfBeni/ toaertnne bat bJGo^
tien Deertfjten ouDe/ terlttfee/ arme ilannen rnbe ©joitSBen/ jcofp Die
fisbben; jnaer De iföannen jierbenbe/ foo Declen De Jlietlteren banös
beoinoembe ^urftnge meite1©iburije/ ofte ©n'et.Den/ alle De goeD«*
ren bpbenafgetiajbennaergelatenbjefenöe: enöebe ©lomaen mos*
ten t'epttDen fep saeetiten naet 'taf-pevben ban §m JBannen, Daer u$t
-ocr page 175-
istttmhm/ mm be Wjomm Herbenbe/ fo mogften öe m&nmn öL
be opsem&ttnDtn^acreong %eten ι48ο. ιbp· gKnee: Hu2 5ί
SanffS^^^1^1^/"^ «©«tfanaec bat S gfiem/ie
iSaetbienbaimp boojbin «£.CIat# banbet JBeer/ 2Surgermee#ec
tin M>mt Eepöen bei}ai»Dii£st 10 een jBemojie ofte Crtratt itpt bei
•Se/ïamentbanbeboojnoembe Lucas lanfz. van Waffenaer, joogebbe
icB aoetgebonötn tot 3gner eeren enbe seDaifjteiiiffe/ be felbe aljjie c in te
Z/wvw /λ^/«. -r^» Waföfiaer3 is overleden den 8. L*c"Svonsm-
cemberi^34. Ende heeft by zijn Vyterfte Wille (on
- comen
der anderen) gemaeckt eerft ten behouve, van'tHofgen*ermcer"
ofte Godtf-huys genaemt Zyott, ftaende binnen Leyden JJ4,
pp de Papegraft; fijn Wooninge ende Landen leggende
in Soeterwoude aende Gowech, groot ontrent de twaelf
bergen: mits uytfeyckende zeeckere Lijf-rente ten be-
houve vande Soon vande bruycker, die gebreeckich en
vetniin&is, hem aenghecomen in het timmeren ende -
bouwen vande vooriz. Wooninge, ende boven dien noch
twee hondert gulden aen geit.
Iieeft noch ghemaeckt ende gelegateert aende Hof-
gens lerufalem, Entaw, Trijn lams Bvysgens, Iuofenpoort9
euldeiTS Sndert: Su^en· s· ^rbarenjiofgen 3 duyfent
dert gulden de ~e" 'ifiofec ïm Ian^u ¥#èr> acht
hon~
Μ ,                     2?ifoe
-ocr page 176-
Ï4<? <$**& beelbattot èeftfutjöfosë
^filfo tiat be geitè fce toeïcSt öe felütgBt nu &ΐϋαοοπ«ϋ/ üeel öefer enbe
gtootec poitien mogen genieten atë De gene Die booj Dien tjjt baetïnne
ma jjojue VöooHöêii/ genoten Bebben, l©ani De fetbtgöe ontfangen alie jaeren te?
te Syon genbenï©intectneIc&l|upfSen/ een goeöe ©oet ofte cjuartter fitnt*
gtntteti blepfcfj/ met Bet &out om j>et felbige te mogen fouten: een Balf aefs^
tw«t. lenoeei ^oferji: een^oetemelricliafe: b^ie gulben tien ftupberiï/cm
Cutf te coopen: fejs pont ïtaetfTeii: De JBanneti elcr ten ^embe/ met
een paer £>cöoen-: inDe \t$ ©inter-maenDen alle toeetBen tteee 'Set'
toen öjoosen: alie Dagen Dooi Bet gantftge 5Êaer een pinte gcet ttoee
gulDeri 25iet; enDe oppebet οβφ banbe bier ï#oocB-tgDen «kit uies
ftupberg.
tsan toie ©e öegetringe enbe -'tbetept banbe <ö5oeberen enDe innecomen ban
iüZtiïtmt Defe^upfinge/Deftaettieneffenjsbe Huys-fkten-Meefteren, Dtetn al*
1 s" Ie Vergaderingen Detoeficötbebolenig/ bpttoeeeedtcfie t&erfoonen/De
toelcSeinben 9aere 1640, toaeten Michiei Machijfz.cnymaer, enöe
Ian van Mareken, l&eertfcB·
25mnen Defe ©etgaberinge ban Syon, iö tnben jate 1640, öp De eet*
fame gioffrOUOJe Emerentia Benning.gupfÖJOUUJe ban Mr.Iacofa van
Brouckhoven,25tiEgeïmee|ïe« DefetfïeDe/Doeti boutoen etï fït'cBten biec
bequame tooonBupfen/ommebetooont te toetDè* bp eetbare itëeDuen/
De melt&ê bolgöenDe De f onbatie ban Syon, binnen $t$ tweet&en naes
ijetoberfgöen ban gare jfêang fouüen moeten berttecSen/ enbe alDaes
onDetBouDentetoepDen/uptfooDanigöe miDDelen ais bpijaerbaer toe
geojDouneert3ün.
2Seftb?8' III. S. STEVEN, ifte STEVENS P0ORTGEN,
fcinse san gelegen 3önDein|»arenDoip/aenDei§ooit39öeDerfeibir/ omtrent De
s. stevens uupfingebanm8n%eroen25ur88ermei(i«; Ian Ysnoutii. vandec
poort, Neffe.onbee Bet 25on ban <©bet'j©artfl ftantfgDe/ ui een Vergade-
ringe beftaenbe in 13 · ïiupinetig ofte €ameren/ Detoefo&e betooom
toirDetibpi3*eerItfBê/ arme/ ou&e jHasnen enbeBiOUtoen·, banbe
jeannenfterbenbe/ moeten De ©jontoen naerfegtoeetRen baerupt
bertreenen. «ujier geeft eetttjtgi ceiuiepn ftererften geflaen/ altoaes o}«
biiiartS Μ tfTe in geöaen üjecbe/ matt 10 «bet lange afgt bjofien.
fflatt toie ^er« Vergaderinge, gelgtB atfJUgctt Öptte atyitfell UMI* jfOnbfl*
tfitoaiineep tfe/ tegefluBtenbegMonbeett inbengaete 1487« bpben €erfamen
Bflïicbt. Willem van Tetcoede, enfit Chriftijn Arencs Dochter.ftjn l©Öf/ eptetl
27. $obembft: temfêmeDefonDer ttogffet (gelficft meefï alle De Ar-
men huyfen.) naermaefê ban berfcfiepben anoere goeöe Hupben feee
betmeerbert enDe berbetert: alfoo Dat De ^nnetooonberen Der felbets
mm ban Bt'Pöen ten Dage genieten enDe ontfangen/ boben De bjpe l©öontngöe/
öije gwp, alle jaren tegen ben ï©inter een quartter ofte boet atat-blepftB:tot Bae»
f«»3*. 25oter bier enöe een Balüe gulDen: tot Baec Curf ftjs gulben: tien pont
^aerften: De IBannen tot een paer £>cBoen 30. (}upber$: enbe %wv>
Ben tot een paer $oofen/ enbe te, π nteut fembe; alle toeften b2te Cer *
toi«
-ocr page 177-
töinBiooöctt/ alle Dagen een jrtnteffiieriï. 3Befe Vergaderinghc toert
meDe geregeert/ (afiï Deboojgaenbe) bp feeënere ©aöets ofte jBeefleni
twee toe geftelt enDe geoi&onneert 3tjnDe/ öie iatm Saere 1640. enbe
baer te tooien getoeeft 3yn D r. Gijsberc van Dam, enDe lan de wilde,
gtptgetartitf ian Ianl'z. vander Vecht, Rentmeefter.
iv.ioosTEN poortgen, göeleggen toefenDe tuf*
fcgenOe Cellebroederi enDe S. Pjecers acbtergracjït/ titt mtb&en De ^e*
geciieft aeifte &upt?gDe Der fefltat/ onDet 'tiSon ban ^upt-öapen*
batcö/tseeti Vergaderinge befïaenDemeDeiti i3,^upr&eniiofteCa*
iwren/ öe toelt&e alle te faemen beüiaont toeiöen bp ©jautiien ofte
Jiiaecöben: enDe Dat acötetöoigetiDe Den totlle enDe begeerte banöe eet|ïe
^tttötecö enDe jponbeirDersv eDelÖcBföfoc blgc&t uptDttbp-gaenDe
^tracr/ geertraöjert enDe geteocfeen toefenDe upt Baere «ptecfïe totlle
enDe begeerte/ lupDenDe alDiie":
Geertruyt looft Heynricx zoonsV^duwe,voorhaer©a»toieff
fèlveni Henrick looften ende Wigger looften, doorlaft twaettoe.
ende begeerten van haerluyder Vader S. G. begeeren
ende willen dat van nu voortaen ten eeuwighen dagen,
ter eeren Gods, alfulcke derthien Cameren, als iy heb-
ben ftaende inde Seger-ftege binnen Leyden, gebruyekt
ende bewoont Tullen werden door Vrouwen, wefendc
Weduwen ofte Maechden, oudt boven veertich laren,
goetvan fameendegetuyehniife, ende vreedtiamich van
leven. Ghedaenintlaerons Heeren 1503* op S.Geer-
truydenavont.
3©e gijeneDte in&e felbt'ge ^upfgeng tooonen/ gemeten enöe ontfan* $ώκ ^,ai
fl«n boben Öarebjpetooonuige/aileiaece tegen Den letntei- een tonne» btn öatfe
«en^oterSi negentgtenCounen Curfe: alleüjenen fejs jlupbero aen eerom».
Β*11· alle Dage een ptate mttë'. ^et gene fp boo^er. ofte meerbet ban
Se Hebben enDe beöoeben/ moeten fp feïfsi toinneri enDe betfojgöem
i?^n 3a«e 1640. enDeeenige gfaewn te boojen 138 CoUatoj enöe gif» ,
ninm ÖU ^Ofgen Frans Duy■■& Henticxfz. van Voorhout. enDe «D-
25**S?Ui °fte 15emmee(i«i: Frans Duyft Pieterfz. vander Werf,
out^tftegenDtreE^itDe.
tótltto iA£al Ho F κ E N, gelegflen toefenDe in JBacenl»»/ $SB
SïïiMlSLrïSfiS^L81"1^0^ »«« Vergaderinghe befïaeilDe (eW S.Iaa.
De boojgaenoej meöetn Stoten ftameceneft|öwnfeilöy ίπ ββ toeitBe Hof ken ν
-ocr page 178-
ϊ48 €ttüt Φ«ϊ fcanöe öefcffetjUittsc
t^outoen/ Ctfp 5©êöotoeii ofte jgaetBben) tooonen: öoetoei De eer*
(ie^>ttcötetsibelafïenbe bebolenBaDDen/Dat inoefen grooteBarneten
fouben tooonen goeöe eerbare jBannen enüe ^joutoen/ foo fp Die Bab*
Den/ eiiDeinDefebiiulepnrtefloeDe eerbare IBjou-perfooiien: maet ia
isantoie öaernaer om fr&ereMmPerattenenöe «Denen toetatiDett. <©e eerfte
gtrnW tfi i&tlcfiterjS ban öefe Vergaderingc JgnQtMXtft Ian Stoop Kerftantsibon
twa«n«f, ^toepen tn Leyden gtÖJeefï Bebbetibe/ enDe Claertgen Pieterslan Cla-
renfoons dochter, betoeltfieDefelfbeinben 3larei504.opten 26. Dat0
inSunia/epgeticBtetenbegeftiiötetflefebety tereeren Godes, Mana
fÖngebeneDgoeieoeDir/enDeDetüjaelf Apoftcicn. ©an DeCrfgfje»
tiatmen banbe toooinoembe ^tttijteriS Bebben opten berben JFebauarg
De03aeti3 i^s. befefhcBttngfte met alle recfit enDe actie opgebjagfien
eabe getranfpojteect aen Mcefter Gerrk vander Laen, fUtentiaet in
öepbe De tSecijten/ enDe öentmeeffec üanbe Abdye ter Lede, De toelc&e
Se felbige ï|upfiitgBenenbe Cameren Beeft boen toetnmrtwen/ enbebe
goeberen enDe imiecomen feec toermeerDertenDeberbetert. 3nDengja*
re 1640. enbe bele ^aren öaer tcbao]en59n <&iftèï& ban Dit ^oofgen
g«ÜJeefï/3!omBÖieE Guifleyn vandcr Laen, ^eete banbe Uyterbuvrt,
^ooiB-^eemraet/üantflten ©npfgenis enbe «ttameren/ enbe Soticft*
peer Arent ingcnieuweiant, ban Djie ïlupfBewS ofte «ameremenbe ian
ianfz. vander Vecht, &entmeefter/ Die Dien Dienft ober De Derticft 3a*
asatfi ai» «n ^aer genomen enbe bebtent Beeft. <&eDert Die itjöc fjebbent De ar*
titer om* me lupDen beter geftaüt/ alfoo Dat een pegelitS Die uiDe felfoe i^upftnge
fangen üjoont/ ontfatjgljt enbe geniet boben De&ipefiupfftupie/atfe 3aer tie*
atnwMii. stJ1 gjjjjjin ij, gfjöt/ jjj \3jtltkt aen fiact berfiretBt toerben acn öjte ge*
Deeiten/ te toeten/ Aireheyügcn Djie gulben/ Paeflchen Diiegulbenjs/
entiebe refïetenbe bjte gulbenjS s. Margarieten ftëactSt: enbe tegpen.
Den Sinter titk önfi&ien -Connen «wf. «©it is atii 'tgene fp tn öefe.
Vcrgaderinge entfangen enbe genieten.
s. Annen vi. s. αNNEN HOFKEN, silegen jgnöe tnben £upt*
Hofken BoecB banbe ïiop-graft tiaefi De Sfupfingfie bauianPaedcsvanSant-
ban tuie/εΓι hotft, '&* Φ. Onberget 2&0I1 ban «©atlf-oojbe/ i0«nVergaderinghe
m&nnen Befiacnbe inbettien llupffcetifS/ DeixieirBe öp bertien ouöe/ eerbare/ar*
sedicöt. me i^ioutoen-pecfooiien (i©ebutoeti/ofte jBaetflDen) betooont toer*
Den: Beeft een felepn Jtertrfcen/ Dat nor Β tn 30'n geheel gebleben 10. ©e*
fe Vcrgaderinge J0 gefïtcfit enDe gftefonbeett opten Deröen seufluptDes
3aet0 ij07. bp Willem Willemfz. Clemens Wiüemsdochter, Ian
Kannings foons Wijf, enDe bp Sophia Wiüems Dochter, Die Ian Ker-
ftams zoons wijf was, até ^tnberen enbe erfgenamen ban Willem
Claefz. enbe Hiiiegont willems d r.· ottfer Diien ©aöer enöe ^oebec
■&, Φ. tptbolbiengtnge banDeffelfiiupterfie toille.
#aerbien bat itB Defe jponDatie f η öetgeöeel becomen Beöbe/ fo tob*
Be tcB goet geöeiiDtn Daec μ?ί te t wfcen. Dit öolgenöe;
£ndc
-ocr page 179-
- m&iMlepten.             i4p
Ende dek Tienden ende goeden vooriz. begeeren
wy ende willen dat het ten eeuwigen dagen blijven ful-
lenwaerlickeOj tot behoufvande dertien armen voorfz.
ende datmen jaerlicx daer van cdopen zal Vieyich, Turf
of anders dat hunluyden meeftvan noode zal zijn. En-wat per-
de totten Cameren vooriz» falmen aennemen ende om> "foaneu
fangen wanneer daer een vaceert, arme Maechden ofte j^'0eJen
Vrouwen, out wefende veertien Iaer of daer boven, die woonen.
goet van farrie zullen fijn, ende altoos de gene die van
d'ofcomfte weien zullen van onfe Ouderen vooriz, voor
yemant anders indien daer yemant wefen fal. De welcke
in haerdagelicxghebedt ghedachtich wefen fullen ende
bidden voor onfe Ouderen ende alle den genen daer hen
luyden goet ofgefchiet zal wefen. Ende zullen ruftelick
jnetmalcanderen leven, d'eend'ander dienende in fieck-
ten ende anders, Sufterlicke vrientfehap onderhoudende.
Endeoockindien zy metier doot yet ruymende achter-
latende laten, alföo &y vanden Aelmiifen gekeft hebben-
de, zoo zal dat altfamen blijven ende coraentotbehouf
vande zelve Gameren, ende anders tot profijte vande ar-
ftie vooriz. tot difcretie ende goetduncken vande Gu-
bernateurs inder tijt vanden Huyfe voorfz. &c. Ende om
datwy begeeren dat alle dit voorfz. ftaer, vafte ende fta-
de ten eeuwigen dage zal werden onderhouden, fo bid-
den wy noch den voorfz, Eerwaerdighen Heeren ,, den
Wecken ende Scholailer,ende oock mede de wijfe ende
eerbacre Mannen den Burgermeefteren der Stede van
■Leydeo, dat zy defe Fondatie over ons willen betegelen,.
met des Collegiuros ende der Stede Segelen, 'twelck
wy^cckea en Capittel, ende Burgermeefteren voorfz.
ter oede van Willem ende Clemens voorfz. hebben gaer-
ne geaaen mrlaer ons Heeren 1507. den derthienden
dach in Augufto.                                ■ -,-. - ç
â. s                    mmut
-ocr page 180-
„ , ; ®e UjeïcSe be btMSjnoembe Vergadcringe met fo bele goeberen boof *
tontmtof ftai enDe toetfojcBt Rebben/ bat De annetooonberenöerfelberbooj al*
ten isctt, tgt mogenontfangenenbegemeten/ bobenöeb?pe $iipff}upj/a!Ie 3fa*
ren tegen Den bjintec 20. Contien^ojf: negen gulDen tot ©lepfcf): een
3Kae0: <©eDupienbebe fejs IBititer-maenDen/ alle toeaenitoee Gitta
twen b?ooDen: eribe alle Dagen een ginte SSterjs: pet gene fp bojDer enDe
meerDet tot öaet* onDcrpotiDinge ban nooDe enDe geb;ecit gebben/ moe*
ten fp felfë becfojgenenDe toimien.
^ettnnetomenenDemiDDeienbatrbit ï|oafSenofte bergaDeringge/
5fjH dooj ie genegentfteptenbegoeDe affectie tot fiet ?elbe/ bp eentgpe
ban 0et booinoemDe gijefl^iiie, 3nfonDet{)ept bp Poui? Poulfz. van
Thoorenviiet, enDe 5ünJ#upfbjotitoe obertoepnigeSatfH/ -tiwt «u*
üjige öenten enDe anbersi feer bsttgtfit enbe betbemf.' Slfoo Dat De
boojnoemDe flntte ©joutojen/tiuïnel enDceetiicsenonotrljouDencon*
iien toetDen. 30e tëegeeringDe ban Dit Jtofgen beftonDt inben 5|aere
j 040. bp be ttoee bolgenDe perfoonen:
Ian Ianfz. van Swancnbiuch, PottebfftSet/ fit plaetfe balt &tUtQM
SüietöpiS/ ï©eDutoeban tfirent €omeit|"3.2&ac8ecy al03gnDeornae(ïe
aftomeiing batiDen asioeoe.
Cornelis van Stalpert vander Wiele, hl glaetfe banÖe ^t0Olali?C tett
ï^ogelanDe/ enDe ijs gefielt bp De peeren batioen <&mtQtt*
Betamen vlL BE τ α Ni en, ofte em α us, gBefegett 3önbeoi)te
ban mie en <Mïei)?oebers!graft/ aenDe $oojttoefi50De ban Ierufelem, is een Ver-
tijaiitieec gadcringc beftaciiöe (gelödt De boojgaenDe) meDe in 13. ^upf&ewe of*
flefiitö t. te Cameeën/ De toeiibe aüe te famen bp eetbare ï©eDutuen ofte maetf>
ben beVöoont roeröen. Cnüe is gefïtt0t/gefonDeert/enüegeboteert op*
ten 15. «©«ober tsm aaers 1503. bp mgn CDele geDwütige ©|Outoe/
WlOWme Agatha van Akkemade , 3©eDUÖJi bflH boylen #eetIohans
van Cuyienburch-, in 5p leben ètöDec/ etcmetöttbefgiecfe:
. Dat de voorfz. Vrouwe Agatha voor haer ende voor haren erven
ende nacomelingen, aen haer referveert ende behout de gifte van de-
fei huyfe, by verfteiffeniiiè ofte andeis, ende voorts allen difpofitien
van faecken defen aeng'aende: ende heeft gewilt ende bevoolen dat
niemant in'dêfe Huyferi ofte Gameren en zal ontfangen Worden, dan
oude eetbare Mannen ofte; Vrouwen, geen Bedelaers, Cicnpele ofte
Blinde, die van quacler feéle is, Dronckerts, noch Gnvreediame,noch
die eenich üchamelick ghebreck heeft, die met kindéren ofte fchul-
den belaft fijn, ende die by de hu) ièn om broot gaen, &c.
jpefgelgtjc bete enDe berf£0epDen ariDere tonbitien enbe boojtoaerben/
allesste lange omme te üerliaeleti enDe te beftöjnben: blötfienbe bp De
gefcfijebin ^iOoiumntic/ beto«it?jÊ easigBeabe is om Camevaiimec
-ocr page 181-
tott M>tabt %tphml                  ïyi
ï>e fcegêer&erjï ben&e iJoo^noemDe ilupfiriögeu öjöfnarijs bergaDeren
enDe öefoignereii. SJnben Sjare 1040. enDe berftfiepDen Sïaeren Daec (e
hooien ij8 Coïlato? cnöe giffer ban befe ©ergaberingegebjeeft Den 4B*
beien #eere aoiit^Deej: Iohan van Matheneffe.^eere ban Jiattóefle/
«c. enbe öenrmeejtec lan Ciaeiz. van Lijn:
k <®e gene Die alöatr uiöe booanoemöe #ηρΓδβπ0 ofte €ameren tooo* ψ® vv*i
tun/ genieten etiDe onifanaö^t aiie ^aeren tegen Oen Winter ί&ηηηφ fieLSl8i
jonnen Cnrfö: aiie bagijen ten ptnte 29fersi: ten Dertien jaerUcjt* aen '",Wf"s
gelDe beertten guiöen/ betoeit&egaergijegeben toerden aenDjieCer*
niönen/ te toeien ailrefiepltgeii feg gulDenjs/ ie ©jouli'r Dtmiffen Dage
ögf guioensi / enDe De$ «©mme-gangitë abonbi De refteerenDe. Djie
^itfe aiie gei gene in Defe Vergaderinge ontfangfjen enbe genoten
toert/ 'tgene een poer berber ban nooDe ffteft/ omme öaer ieboeben of*
«onöeröouöen/moeten 5Pfelf# beregen ofte toinnen.
VIII. /3Tot DetoOOjgaenDefeiJen Vergaderingen ijSlIOtö tóe■e8«flvTn'in Ia-
«ien enbe göeboerfit een aefitRe/ namentlicBen Τ R ί ι Ν Ια c o Β s cobs Aei-
A e L μ o E s-HUY SKE NS, befïaenDe in een getal bati suljupf* moeshuyf
Béng/ neffeniSDen AHöemi gelegen 3ö"nDe aenöe jSooitjgDe banDe &t* keBs.
gerfiege: otjDecrjet 25on ban i&upt-iSapenburtö. 3©elefie Tri/n Ja-
cobs Dochter onlang^ geleöen (ie toeten omtrent Den 3are 1 j?7»ofte
1598.) 6p ^efïamenieenbe upteEfie toiiie De öooinoemDe #«pfen ge*
geöen eiiDe gefteit fjeeft in Bauben toatiöe ütipffitien-weefïeren Defer fïe*
De/ omme öe felbigfïe te Doen betooonen toften mitoigen Dage toe/ bp
mïitèt/ arme jBantten ttiDe ©loutoen/ enDe batmen De feibsge boben
öe bjpe fHipfgupi/gaeriicit: upireptien fouDe/ upt De penningen Daec
toe bpöaergegeüÊü enbe geoi&onneert/ tegen Den ÏWnter om eenigöe
iiobtfi'e enDe boojraet te Doen/ een ^somrne ban itoaelf guiöeni. I|ei
toeic60O£6fli|;8onDeröouben enDe göeDaen toert, 3jnbengaere 1640.
wOoj Adryaen Quyringfz. van PaddintpoeJ, enDe Willem Arentfz. van
inirnerfeei, bypbt SSelmoeffêiiieriS/ fpetiaiititeii Daertoegecommiiieeri
toefenDe,
*aerbien Dat binnen De ^taDt Eepben sebert Den 3&m 1614·
xön, berfii)epi>en Vergaderingen BpDe eeue enDe D'anbere op-göereeói
m>rtlQt onberfjout ban arme enbe eerbare/ 300 ffimë atë ©joutoen
S&1/ foo btmn top goei gebonöen/ tot ee« eeutoige gebatfite*
baer ba ?Pl3cibe &tit$ttï$ enDe jfotiftatwrS/ Denamen enbe plaetfen
Fte oongen/ biginnenDe met
öe©ae4meEdlirATERs HOFGEN, gelegen3Önöe DteDtbp
mtttameinE^Mv*™** ©efïgsaft onDer 'toson ban ^ogemo?fiB:
»flHAanaui.ater, eemaecfitopten 24t9p]f«0x6i'z. gefïicfit en»e öoen
bon f
-ocr page 182-
boutoen iö bp be «Si-ecuieurgban't fdbc Ceftameute/öe toeltfce nip be*
Öanbtcfit Rebben Dit boIgenDememone:
- laH du Latere, üan€o>rienetn30iaett&eren gDeboo|tuD / ywfi op*
SS «frf?,-te»-I4- '»n|fltó iitötn gatte ιβιι.gDetrtaecht 5B» Cefiamentaire
tSanwfw Difaafttie/enDebaes bp totsöne ©ntberfeie erfgenamen gtjematt&t/
Befticöt. ouöe/ arme/ enöe onbermogetibe ^etfoonen binnen &epben tooonen*
öe/ inïoRöeröeptDettipfgenotenDejigêksofiS/Daerbp berff aenbe H,e*
bemeten banbe ©erefojmeerbe öeltgte/ (batr Bp 3«lfÖ mebe een Eibt*
trtaet bantoa# Die öe meejïeiiulpe ban nooDefjaDDen. «CnDe Dat bol*
nenbe öetsoetbuntBen enbe.be bü'eretie banbe e. ian de Biock, Hen-
nek Sirianfz. Mathijs Elfevier, enbê Pietet vanden Cruyce, CoopiteDett
■eriöefcooiteren Defer &ttüt/ fieUen&e De sjelöetot €recuteure ban 39η
<ScpametitenDe ï©terlie brille. Ian du Later oberleben 3pDe/ foljeb*
ben be felbe goei gljebonDen/ beie «2rffemffe riet onDer De 3elbe Hemen
upffe aeben enbe te berbeeltn/maei: om bat öte tot meerberpjofgt en*
be boofbeel banbe feibe finnen/ motïjt aengelept enbebeboaertruerben/
enbe bat 5P ban tflt tot tjjt etttitfl onöeröoiit üpt bc 3eibe motsten g&e*
nieten: enöe oat De göebartjtemffe banben boo^noemben Ian du Later,
totte natcmeiingöen tnocJjt cemtn enbcbigben/ 500 Oebben sp nutten
anberen gertfolbeett/ boo? be 3elbe goeberen Die be boojnoembe Kr*
- roetrint gemeen geetfi IjaDDen/ banbe 23urgermet(iereti te coope» een
ïebttö >«5tbe/ gelegen inbe laetfte bergrootinge btfer £tebe/ ontrent be
■Raeriemmerpoojte/enbeDaeropte boen boutoen tiegöen ^upigeja"
ofte €amtren/ ommebp eerbare/ oube/arme jÉfiannen enbe©|outoen
'cfp getroube/ ofte type #erfoonen/ met öaec ttoeen tn een ïwpfgen be*
tuoent tetnerben/ 3pbe Htbtmaten banbe <©&etefo?metrt>e iieligie/
enbe Dat onber3obantgeojbereenDe£0nbttien/ eljs bp bejelbe Cjcetu*
teurö aemaec&t 3fjn/ ofte tn tgben enbe toglen gemaecRt ιηοφίεη toer*
ben. ïeeleit i|ofgen ofte i^ergabertnge 3P tot een eeutoiglje gebacöte*
nifft öaube <srefrateurgenoemtf)ebben ian du Laters Hofgen.
eaerfiet boutoen ban'tfelbe ^ofgcn^ote^ttHnecouienuanöteny
booj De Uberalttept ban betfcBepöen ®ojgeten enbe Snnegefetenen be*
fer jbteöe/ meriBeïiCHeu bernweibett enöe berbetett: alfoo bat nu te*
«entooo2DtciJ De gnmtoootiDirg ban bien/ geniete» toben be tojpe Bupf*
Lm/ nüer ïlupfgen ttttnttcö bonnen -STurf alle 3aeren/ enöe alle
maei ben ttote vcitte bollen bjootp/ enbe batter.bobtn tot geöatBteniffe
hen ieniocieafooften Die met &ttt SLegaten 'tfelbt ilpocfgen berber
tsrt nebben toetmael '03acrs3 eenicp geIbt enbe toitte b|oot. i©e!an*
nenbe De föegenten/ Die Dit ^ofgen geregectt Jjebben/ enbe inben 3|af w
Ϊ640.110Φ aegeeren/ bie 53« öefe bolgeiiDe:
Wt eecfle 3ön getoeeftbe €iecuteursi bp ian du Later seifiS
gDetfelt/ te toeten:
Ian de Blocky                      Henrick Sirjanfe.
Mathijs Elfevier»                    Pieter vanden Cruycc,
-ocr page 183-
oec^ta&cllep&en.1                    ijs
4St\U hmtl& 'iJP ö00l öêriïetben ofie anöerfintss jijn t'ti
öeffeifg p!aiifen ggeiomen:
landeMomffler,                      Ewout Henricxfz. Cractij
Pieter Iooften Warmontj ,. Abraham Elfcvier, ' : :
Cornelis van Dorp*
                   IandëSmedr.
Dircfc Lucafz. van Walbeeck.' X
*♦ s. β α R β α R e Ν HO F ge ν, gelegen aenöe jSooiijtjös
üan aebeiiöaei/ ontrentte ©efïtoallé/ onöec 'tBon ton ^oogetooeit/
tuelcS 3|ofgen geigcfe boteen aenDen ingang!) gïJefïeJitss. -Üfoben 3|aece
1618. ggijfii{)t iöbp lacuO Aiciiffe.Spruyt, euDeBeatricx Huymans
«©ocgtet/ 30«e ^upfbjoubje/ tereeten *©oDe£i.
Φ* Regenten öanott ^offiensgn tn&en 3lacre 1^40. enöe cens'ge ja*
tin baec te bOO^tlg etoeeft/ Huyruen eilfce Dirck Corneüs zoonen de
Gy, ghebroeders. <Bit ïfofgen bcfïaci tTieös ttf neggen |?iipioensi/te
tueltöe aitabeiMcotii toecöen bparme ©joutoenjoo 3©eDtsb3en a$
jüaicöDen/ öie boben De bzpe öupfftupje jaetïicjc genieten/ een galf
acötinoeeiasoièfcsf/ iiffien tonnen -STutf/ euöe alle ïöeeifieneei! ^er?
löfnö|oai üa«diiöeri}aif jsont/foniïecm^êi:»
3. s. s Α L ν ators HOF, gelegen39110« aense 3©eiï3ij*
be tjanöe ^teëtifïrate/ ontitnt De ntéuUje itaeslemimr. goojte/otiöer
Ί35οπ ban f oogemoifig/ is beiiaeiiöe in bteittenbe^uame gupf&uw
bieallebeüioom ixtecaen/op eecaiB2«aeoumen ofie iBaetgDen. ®e*
fe iBetgaöetitige tja gefïiegt tnöen Saté 1636, bpöe «sijtetutetirfi ban*
ben ^eftameiiteenbeupterfielPillegemaetatbp Heer Pöuis ciaefz.
de Goede, Jj>, Φ. gemaecfet 0}iien 27» "Jung 1025. ggelgrö ggelfen
toert upi Öet <6]Cicac£ bant felue Cefïamenf/ 'ttueltfc mp.-bebanbttgt
ί& bp ian Ianfz. vander Vecht, een bani» felÜC €femiWt# attjttt ttwie>
fleigft. .
, inden Name des Vaders, des Spons ende des Heyli- stichtin-
gen Geeftes, Amen, By den innchouden vandefeno-ge van
penbaerenlnftrumente,zykennelick eenen yegelicken3 fjij"°r*
«at inden Iaere vander geboorten des zelfs ons Heeren
l625* opten 27« Iunij des naermiddachs de clocke on-
P^bï'^6 uyren' voor my *an van HeulTen, Notaris
1 u_ijck, 8cc. in eygenerperfoone gecompareert is den
λ ?c jIs CJaeszoon de Goede, woonende bin-
nen act Madt Leyden, &c. Verclarendedat hy acht oe-
V                         mende
-ocr page 184-
154 ^Êetfte öeeï foanöt ftifclm'j&inge
mende. Sec. Verclaerde voort hy Teftateur, dat hy vooi
heeft in zijn leven te doen maecken binnen des Stadts
muyren van Leyden, een Hofgen ofte Fondatie van veer-
thien bequame woonhuyskens, ende noch een Kaemer
ten dienfte ende behouve vande Regenten van dien,
welck gefticht hy Teftateur wil dat geintituleert fal wer-
den, Salvator Mundi^ ofte Sint Salvators Hof', omme ten
eeuwigen dagen by deuchtfame ende eerlicke Maech-
den ofte Weduwen, zy hun wel ende ongehouwet zul-
len houden ende draghen, ende langer niet, om Godts
wille ende voor niet bewoont te werden. Inftitueren-
de hy Teftateur zijn Erfgenamen'tvoorfz. Hofgen, of de
bewoonders van dien, die immermeer wefen zullen iqt
gemeen, ofte de Regenten voorfz., ten behouve van't
felve Hofgen, ende d'lnwoonders van dien,zulcx als beft
zal mogen beftaen ende ftad grijpen, &c.
m&t ia bit *©e ©joutoen/ jBaet Doen ofte ©eöutoen öte tscfe ^upfgetiiS 59«
©ofgtπ ψ betooontnue/ genieten boben öe b?pe toooninge böftien bonnen 'STutf
»«£" jaerltflC/enDelomtötiieeratUgeltopaaitV-abont.
-           ©oigenöe Bet eefiaimnt ban Heet φοψ» öe <©oebe/3gn aegenten
in bitser 1640« ent» 3eüertöe fticgtinat)? geboeeft Ian lanfz. vandec
Vecht, enbe Ian ciaefz. van Lijn, öe toelcfn öefe ©erflaöetfageBibben
Doen (ItcStetieitbe bouuien-
4.BETHLEHEM, gelegBenaenbe$ooit3g&ebanbe Hange-
qt&ft/ bptiaecoiJf)et<©oiï-epnbebanbe3eU)e<©Taft/ onöertjet 25on
ban ^gï-oo?t. 25efïaenöetnttoatlf llupfgetw öie beloont tuetöen
30 blei bP lèamien ais ©joutoeu / öie fUDtmaten 3911 banöe $ebec*
öuptftge «©eniepnte/ öiegenoemttoett/ De Waterianifche,3gnbeeen
foojteoftefette ban&e Jleiuiongten/ senietinöeboojalfnocg alken öe
type i|upfóüp?e.
aseiwehem me^ ^«sgaöeringe të SilWen^ÖDtboutfaötnSiaeEe 1631. &p
ban ttiie/ ben C Gerrit Francken van Hoghemade, entiegp fieeftgei Selüe ï|0f*
ïtibe tuaiio gen aenöe boojnoembe Gemeente opgebiagen.
*«·»! $aer öten bat möii bpo? 30ne ^oonen enbe €rfeöenameti «Toste
banDejelbeionDatteenbe^tttfitinstbeganiittBtiii/soo 3alίίδ öaec
uptalötfnimeJgben'isetneötetboUBt;
PP
-ocr page 185-
éet^tabtllep&tt.                155:
Op huyden den derden Decembris i6$o. Compareerde voor Fondatie
fljy looft V<m Sani&eeb, Openbaer Notaris, &c. d'eerfame GfmVvanBeth-
iram^n^oonVmHo^eifnadcdcc. Deweickeuytfonderlickeliefde lehem.
ende affectie, die hy verclaerde toe re dragen de leden onfes Heeren
Iefii Chriftiiforterendé ende in geeftelicke Ocffeningen feun erhou-
dende onderdeDuytfcheof Nederlanrfche Gemeynte, ghenaemtde
jVaterhntfche, binnen defer Stede, onder de weicke jegenwoordich
bet Verrnaners-ampt bedient wert by Ian de TL de Ionge, Tieter %ey~
nierfo
ende Tieter Willemf^ l^notter, ende om andere redenen zijn
Comparants ghemoet daer toe porrende, &c. aeride vooriz. Ghe-
jneente by gifte diemen noemt ortder den levenden, ghefchoncken
ende gegeven heeft, gelijck hyalinochaen de zelve in vryen eygen-
dornme eeuwichlick ende erffelicken overgeeft, zeecker ledich er-
ve, gelegen inde vergrootinge defer Stede adndeNoort· zijde vande
Langhe-graft, ontrent de Bolwerck-fteghe, &c. ende hier toe de
twaelf Huyskens, die hy Comparanr voorgenomen heeft by Godes
hulpe opt lèlve Erve te doen bouwen, &c. ende uyterlicken voor
Sint Iacob des toecomftighen Iaers 1631. opghebout zullen we-
£cn> &c.
Int vorder verclaerde hy Comparant de voorfz. Gifte te doen on-
der de volghende Stipulatien» te weten dat de vooriz. twaelf Huyf-
kenscontinuelickeninraeckendaeckende behoorlicke reparatien
zullen moeten werden onderhouden tot lafte vande vooriz. Gemeyn-
te, &c. Dat voorts de Regieringe ende opfichte vande zelve Huyf-
gens beftae« zal in-drie peribonen,daer toe hy Comparant voor d'eer-
fte ïeyfe is ftellende <Bdthen ende Salomon Genitsgoonen Van Hoghema- Eerfte
de, fijn Comparants Soonen, tnhf°;a.dcrs Claes Wiiïems goon de Munt, Regenten
^■edeLidtmaet vande voorfz. Ghemeynte, met ordere dat by't over- van dien'
"jden, onbequaem werden, of vcrtrecken van een ofte meer vande
ΘιΓζ· genomineerde Regenten, de verkiefinge van anderen in der
ielverplaetfewefen ende tallen tijden blijven zalaende vermaenders
vandev00l.fz> QefflevntG jntjeL. tjjt) die hy Comparant alleenlick is
prdonnerende van tallen tijden een uyt fijn Gelkchte onder de Re-
'^SS^S^ houden, &c.
weicjcealiQ vercoorne Regenten mette meefte eenftemmicheydt
ende opt gevouchüeft hun doenlic zijnde, de vooriz. twaelf Huyf-
KeHSïnxechteE AdmiiTetebewoonen, zullen uytgeven aen.Perfoo-
V* ζ                                       *ien
-ocr page 186-
15 e Ceröe hn\ batttie fitfcgji jüinge
nen vande voorfz. Gefneynte der zclvcr leven lang öf minder tijt ge^
duyrendej ter difcretie ende gcietvinden vande Regenten inder tijt.
Des verclaerde hy Coinjjarantj dacpr^qaAiinacli^L g&ve dat
yemant van fijn Gedachte de Wooninge vande voorfz. Huyskens m
Aelmilïe wilde ghebruycken, de felve daer toevoor anderen zullen
moeten werden oeadmitteert ende toeghelaten, doch alleenlicki tot
twee vande zelve Huyskens, &c. ..,.
Ende ordonneerde noch hy Comparant dat de voorfz. twaelf
Huyskens te famen gevoucht? entie voor eeneTergaderingne gheno-
rnen, met den Name $ctblebem zuilen werden benaemt eudeuyrghe-
fproocken, &c. Aldus gedaen^ gepaiTeert ende verleden ten daghe,
Maent, ende Iaer als boven, &c.......
Brouck- f. BROUC K.H ÓV E NS HOF , iHÖêfl %&m 1Ó40. të
hovens 6pDen «Êiï^eeïeM'.Iacobvan Biouckhóven, Buraecmeefrer Defee
Hof Jjtetw/etc aingebangBen'tebouten enDetefïtcBtêneenj^pfgen ofte
loemiuc ^etgaueringe battfejiien ftiJodne ï|ttpfeir/ gelegen jpbe aenbe <©gfii
gebout, r^ \}&\Μ Ipapengtaft/ onoet Won tian <©tset 'tipot / atoernsefl öe
©ecgaöethige tem-SyoH.«®e eerbare Sloffcbutoe .Anna van Broucho-
ven.eertütis ^upfüisttoeüanöi C. #eete jflSeijlecWiUem van Baerf-
dorp ians zoon, in jgnlebm fiaeöijnöea®jDbintialen öaöeban f ol»
lant/ tnbe'^ufiet üanös tioöinoëitiöe ^eere toan Broekhoven, jjfeft
rneöe tolgenöe Baere ^eftawéiiiat'teötfpoiitte geoiöonneett tofet tyip*
fen lotonDerBout ban atme geciooiientfDbeirSjontoen/ öaec toe saDon*
wrenDefouffifantemtOöelenJ 3©elcBe tioojf?. ijup|&en#nteöe in öefe
©ergabetinge öegsepenjijn/ enöe ttuit öUnöalgeinw mei eeran «aem
GCnoemt Brouckhoyens Hof; .        ;,,..                 ·
tcouöe jBamien enïsé ©ïottVöeny ofte bpttóse SPeDüten tfameiv<©fe
baöenöe^ipeBupföwpie/'-fbftiél-'jaecliïiCr.julttn.-fletttetwi/ ate aen öqojs
- iioemöen'%meJt)ae«:tqeo2.öonnerénfet.. .
tpefe^ergaöeringe Die test fo maffgf/ net enöe tiecucaen/tiifoui
ïxtïmn booi ae'nöé #>sraete/ met een jt0oone ^oojte toan ttentemn>
fleën opcfebout/öotoertlïe·ϋθί!<Βί8Β?Γκ!ί 5Sn U tooigBenöe fletteren
ι.ν.β ^1640; Α.V*B. öafgê£-n'öaiialiei!e©ÊigatiettngBenlJinnen
SLepöen geiittBt5öitbe/$icrbp laeEgeleeifeminDgenliJerösiu
r „1,a»iη ö ^en laetft en futSen top έοί alle De ööö?gaenbe laergaöeringen Biei
hl„"%0tBi>P ÖOUBÖen CATHARYNA MAERitENS HOFGEN, f**
Hnfiln lïaeiiDetnttoaeifïfupffiehg/ gelegen binnen een poojte/ enüe met een
s sangBeuptcomeii&e aenöe <©oii-?gDebanbe ^tjtgi-aff/ onöec't^on
Dan φαΓι-η««Ιαιΐί> ΦφΜίβΜνΦΦvm W$w$ öan &«π Φ
-ocr page 187-
■ttëK^mötSgfiöm.                   '157
ijpCatharynaMaerteiisd*·. l®eöu\Ui ÜanlanHarmanrz. in fijn leven
Ckcrmaecker, üolgeiibe pere 'Sefïarttefiiaice <©ifiJofttie/ gemaet&e
iflöe betleöen booj I© wee gatob i0e£toep/ jBotarïg faubltjcft optén
lEöfj. jp£&|UMÖ" wöai jai'e 1621. opgebjagen aenSe iiupfïitten-lirmé
öefer .©ieoe/ Ditimeieu eeutaigen Dagtjen bp eerbare arme Perfconeii
In fïcimtfTe ersbe om niet betocont re toerben/ onbet De opfitïjn enbe
iot Difecetie banöe ^ypffitten-meefieren ofte seelmoefemèrsf. <©etog*
ïe0atittpÖO0|öeilE. AdriaenQuirijnszoon Paddintpoel, êerfïe enbê
nutfie ^upfï«ien-meefter/f}et<Ceframent ban Defe 'Jfonbatu entte gif*
teüe&anöicötijS/ foafaï Kfifotgi)eDacf)reiit(Te ban Die goe&e eeröaer*
3£©eDUüïe/öaecupt twtBen'tgencfllötecboIcDt;
Ende van nieus difponerende verclaerde dat zy legateerde, faaeck- Bondatie
teendebeiprack > aen ende ren behouve vande Armen Huyffitten van 'ikU
binnen de vooriz. Stadt Leyden, alfulcke twaelfHuyskens ende erf- vc Hof-'
fcens, als zy ftaende ende legghende heeft opte Sijt-graft binnen der Scnv
vooriz. Stede, hebbende haer uyt ende ingang door een pootte ende
gange opte felve Sij-tgrafc» naeft.de Coningb Van Wolm,,. ende daer toe
noch in gelde een fomme van iès hondert guldens. Met fulcken
verftande dat de vooriz. Huyskens by arme onvermogende zo Mans
als Vrou-perfoonen ter difcretie vande Meefteren vande vooriz.- "
Huyffitten, om nier bewoont werden zullen. Ende indien eenighe
arme önvermoghende Perfoonen mochten werden bevonden, haer
Comparantevanmaechichappe ende bloede beftaende, dat de zelve
de vreemde geprefereert ende voorgelogen zullen werden, &c.
ï^ft ijSalfeBet gene frS ban onfeLeytfche Vergaderingen .en&e Ar- jgcftopt
jne. huyfen aengaenbe / Biöbe tonnen ofte toeten te beniernen enbe te banse
'tüigben: waf bigt enDe naerfritjjieptu6 aengetoetit gebbt omme petë Arm e-
ineecberg te mogen toeten / febergeefjs; geweefl. *©οφ een poer fa! huyfen,
«PtOer gfjene gfjefept enDc üeeöaeit ig/ göenoeci) tonnen Speuren enöe
ösmetc&en/ Dat De 23urgeren enDe SJnnetBOQnbeteii öefer jê«be/tot al*
wittjöengrooteniuftenDepüÊEgeöaDtBeb&eny om Deasitie/mlitt®
W**j?Qnm/
3©eDtttoen enDe 3©eefen/ booifoobeeieawin^aertosgs/
^;y*n«nbegoeDêrtei te befloigDen/ toaertiuieöefeiöeöantgt tot trjt
ff?S^wiöeröouDmenbêberro2téitoecben. «©etoeliBemterDêc ge-
rlX'f.fSt!] eentgebanonfenagebupjöe M^tm toaer uptitSmet
KienS1 f°nbe»nogBe» btSupien/bat binnen tsti ^tabt Leyden,
tmirfieoKrm$ enöetoel-geftelbe a&ojgcrengetoeeftDebnen/ be
^iit enöe EriEft no|ile ®Wpetft. jBMrfngöe ofte antore roibbelen geje*
R SmïSSfW ^ft- ^e «metörtge goebe <0obt gebe bat
reu wmam/m mn trjöei,meoeelroomfïnt mogenbigben/en*
» t .                     oera
-ocr page 188-
ïsrS             €*tafc&eel&anoebefc&t)bttise
öetn&ien&eeleïeboetiïaHJen ban Bare ©αοί-ouberemia toefen tnte
bolgen/ enbe ifl mogelittten te öouen gaem <©& Dat öooi Oefen mtbbel
oiarnieenDeellenbtgebeBoeftigejm-foonen/ Die tot allen tuben toefen
fulien/ mogöen gfjeöolpen enbettöetti&en cnöerDouben toertrcm 3Bie
teeberom ban Ba«n*ttoeg0en berpittfit enbe berbonben fulien blgv
ben/ ΦοΜ atoMcpticf) booj foobatugöe milbegebetg/biericfiJtcSen
te btbben/ bat öpbefeiMöBe tnfgn i#epltge befctemuiflöe toil il?*
men enfe fcetoaren.
VIII· 25tfc6?tjtiiti0e ban fiet Stadthuys, Gemèen-
lands-huys, Princen-Hof, enbe Doelens, t&r&ael
ban alle De Loy-ballen, De mitkt tot öe ^aperte-
metingen sebjupcfet tperöm.
<©t Btec tocfn pet langje berBaelt enbe BefcBjeben Bebbenbe/
flllebe«ee|ïeltCSi gefticBten/fooban Kweken, Conventen»
ofteCloofteren, befgelgcfcen alle öe Arme Huyfen, öebjeitw
alp* binnen fefte fitm/ totberftöepben tgben enbe »!<>«ƒ*«
QtWw
τ
-ocr page 189-
S8eBewi «tiöe ΦϋίφΜφ: foo fullm top boöiigaetienbi tomen tot
öe an&ecen puölgcfii Ogcboutoen ofte ^upfenbetoelcBeeenfbtetëtot
gpebmprfi banös tiegeeröerg öefcc ^>teöe/ sn&ec&eci^ ban öie banöe
J#ooft-j^eriii00£/ ten öer&en tot rieraetöefer ^teöe gbjbottf enöe ge*
timmert 3ön. tënöe beginnen met bet
S Τ Α D-H V Υ S, ofte RAEDTHUYS, f}tt ÜJêitS té UW JBeftfeïMii
feBooneöeerltcfie/ efipubiique Supfinge/ toaerinneöte banöe gcoote |iöj".0"
©joetfcflappe/ öte banöe (©ewDie/öe^urgermeeiïeren/.êtSepetten/ Macimuys
j5eSiii-mee|ïeteii/efi l©eefmeefïeretitot allen ttjDen fjaerojDtnattfcfle
tiergaDeringen öebbenenöeöouöen: gelegen 3önöe aenöe jHooit-sgöe
uanDe 25|eeöe-flraete/ fetrnaer int miööen oer feiuer / tnbe langöe be#
grgpenöe (banöe Vierfchare, De toeltÊe öen Rcdor enöe 'cSenaec banöe
VmverfitcytgöebjuptBen/ tot be Bailli van Rijnlandts Vierfchaer tot)
Sonöertgijemeenetreöen ofte paffen* f et felbigBetë omtrent 40. jae*
ren gfjeleöen bp naer göeneeiicSen beniieut enöe nertimmert (uptgöe*
fonöertöe BaiUüs vierfchare, öe toeltfie inöen 3aece 1604., öacr aen
gDemaetSt enöe gDe&jatftt i$) ban bupten met bier ftfione gebelen fee»
tferücsen geöout/öe toelcfteaenöen anöeren göeboerBt enöe gepertjtet
3ij'n met pifaetKems enöe anöercieract/alle tefamenbantmtten 25en*
temerfteen fett ronfltcö gBefioutoen / enöe met berftöepöen 25eelöe«/
<£ompe«ementen/ bermen/ enöe 3Looftuettfcen berctert enöe aen öen
anöeren g&eöoetöt. 3&*n ingang tg omtrent in*t mföDen gDemaerSt
jberDeben upter aeröen/ foo öatmen öe felbigBe te toeöer 3pöen met een
btqwtnt frepgger ban 21« trappen aan opülimmen/ öe toelcfis befettet
50« met fieenen lenen gebult met piiaerfienjï/ taaec op eemgfje iteutoen
f?aen/ (öe tpelt fee öet toapen befer £teöe bafi oouöen) enöe b? naer op
Öet 9oo£ölïe ttoee fiinöerBen)! legggen öetoelcfee öerafgepötenöe fnefc
Sepot banöe Cijötuptbselöen/ö'eene op een fanöt-Ioper/ enöe ö'anöer
opeenöootg-öoofimetDenellebootB rufienöe, aienöeöeureöe toeöer*
3Sbenban öen ingang 3gngBefteItttoee groote fieenen beelöen/ öe re'
ne öe Gerechcichevc, enöeöeanöeteöe Vrede uptbeeiöenöe ♦ 2&oben
toeitfte ösnregeff elt3é'n öeejs tüjeeregöelnenis:
V hand my had gheraeckc, Heer,
Wijn mond u gonft nu fmaeckt» weer.
ίίβί*8 5Stie" W* «gelSeng ifl tompertementSen^/aenöe retljte enöe
Ann°i574<geraeöM Annoï597.gemae<5t
em tl ^^ηίΦ Sooger/meöe in ttoec tompertementen/befe toenfiB:
mmm %m ^oiianö/ €n wlitM %tptim.
i©eneöeti
-ocr page 190-
i6o Cecaeöiei banöe MtfmJtJttïge
©töentit ©eneöen aen De fïraet 3ijn gefïeSt tbsee gtoote fc0oone pooiten? &(e#
SanTeu/ ticnDe ö*cer(ïe/ beneffens! Den laecBtotbe Vierfchare, tnDcanDec ca*
béne ΐώ meren ban 't föaebt-lwpss/ tot een fltaete en Doorgang «air Dê JBettBt
ïesö* opDenmeutotnfiöp/DoojDeanöeugaemun ttiDe vieyfch-halle; Die
tueltfiëootS eenöcoj/ entre tngana* Beeft onDet Deberljeben ingainfc
ban't öaeDt-Bupg met trappen. 2$obcntieerjïci}oo|te boojnoemt is
geftelt een groeten blautoen^oet-fieen/ gebeft in eencomyettemeiiÉ
ban tottten 2Bentemet (leen/ toaer intie tot een eeutotge gbeöacfstenifTe
ban Bet Belegö öec ^iaot Leyden.geBoubJé 3§n öe bolgenbe IPeerfen;
'tRijckjvan Sfangnen hem (Verblijden
Int beleggen als fy fagen
Met gedult my dragen tlijden
Zo weel letters β weel dagen,
Ba CV Vatte ö Vnoec ηοοε
«EtebjaCijt ijaöüe tectsoot
251 naeö fe* öVIfem MenfQetn
SiLÖ <aoöt Den ï^eec VcrDjcoï
«Daf S|I Viie VVrMt fóooc
^oo VeeL VVp CVaften VVenfCijeti.
ZoeU en rvindt 'tïaer3j <~van lijden z$ï>der}J
*T>at niet en ypas te berden:
Oc Heere maer3y wrijd ons daer naeri3
*ï)er thknder Maend den derden.
5fn toelcle ©aetfen De berbpgaenDe lefen enöe binDen ironnen/be tnf
Doe langDe Defe ^>taDtin Daer laetjter» Selegi) belegert Qtüittfi beeft/
Ijoe beel ttienfr&en in Det ©elegD gefïoibm 39«: enöe ten iseifteii/ toatt*
neer bic felbe Dooj Dg crarBtigtJe fjanDt CoDeg beriofi tg.
OÖoüenDe ttoeeDe/teefenDe De yoo?te ofte ingang banöe Vleyf-halle,
fjtmebe DiergtjeitjrfiefïeengBefïelt/ïse Uaelc&ecïib eeiibêrmaenDtenDe
leerDt/goeJp {jem fco bael in toeelbe ais atmoeoe oft omümh beüoöit
telgen, en&eDat metöefeïöoojöein
                      ö           y v**
Indien Gods goetheyt u brengt voort
Gelucfc enfpoet,, «iet 'trots 'tgemoet,,
Maec
-ocr page 191-
Maer neer wilt dragen.
En fent hy (fiet) weer-om aen boort
Angftich verdriet,, weeft daerom nier,?
Te feer verflagen.
V Heyl fulcx hil,, en toebehoort,
Dandt God, iwijcht ftil„ zo was Γφ\ wil„
Begeer, behagen.
i>rt Stadt-huys fê beneöen enbe Boben/berbeeït fn berfcBepben $UtU ^ettmin»
(en of fcamtren/ be toeiclte eicft een in Bet bpfonbec gaec epgen getyupcii se tsa» i»t
jpeböen/be betieöen plaetfen langsbec aerbett 5ön befe bolgöenöe / bs> stadhuy».
ginnenbeaenbeBiipimgöetoanbebergulDeniian/ mn ben Helm tos
ïoogenbe,
i. 1&t Vnïverfiteyc Vierfchate, öltoaêE alle ÖC fafien fOÖ toe! Ctbile
alS Criminele be Vniverfitcyt ofte Bare fuppoofienacngaenbegeooi*
öeeïtenbe geisonnifi toerben. *©efepiaetfe i$ lange jaerenaenben anbe*
rei! geblUptStgöeÜJeefibpDe Wclboren Mannen CnDeBailüj van Rijn-
landt: ban Die öanbe «©erecijcen fiebben omtrent ben 3!aere 1604. De
felbtgBe aen Bet Senaet banoe VniverGceyc oüergöegöeben / enbe De
Mannen van Rijnlandt een niêUtoe boen ma&cn.
z. ^ü Artilrijehuys befec .êtebe/albsaet eentge toanenenenöe an*
bereammutttóenMoaett toerben ♦ 3Mt Snert nu gebjupcftt/ tot een
3©atBtBtipg boo? be EaaetfeetiS/ mette Clappe/ cft {jet jBagafnn banoe
toapenenbie bejltab in bot»|taet Beeft/ tegöenbenttjt bes noots/ t'ss
S^bjatBt botsen/ ober be uianbel-plaetfe opt g>ttbt Bupg.
3. #e Vietfdiaer defer Stede, alteraer alle Cibile eiioe Criminele fa*
Sen be ©raeftitnöept enbe be burgeren befer^teoe aengaenbe/ be*
Sleptet enbe gpjonni jï soecben.
4- ^ievieyfch-haiie, altoaerallebagBen/uptgenomeninbe fafien
ofte bes ©iööaecB0/ alleriep fooien ban blepfcB bercotüt mtümu
5. Wi Baiiiij van Rijnlandts vierfchaer aloiaer alle be Criminele
enbe Cibtle/aSen/ fiaenbe onber Bet gfisblebt ban fiijnlanbt ofte tógn»
^SêboIgBe/gBeooabeeltenbeg&ebonntfïtiserbeiu t
i« «;i8oe toel bat befe ©ierftöaere alleen gebjupcSt toerbt/ bp ben 3Sat'l*
i J^t ^eigeboozen J® annen ban ögnlanDt: 30 fë mtytüw be ,§>ra&
*τ:Γ3*" aeSonfen be jelüe te onberDoubeti/ arBterboIgenbe ff erBewat»
Sfi *»»<©ctobec 1564· gemaetSt tufftBen be Eupoen ban tëeet*
IroS/v/lfSitenbtenDe 25utgentecfïeten enbe Êegeerbergbec ^taü
tot to/toiS" i9i i« Ost felbe atro?b/ een pof net ofte attrjtnel romt
tmSlt fiSΤηψΜ'& burgeren/ 50snllen top tfelWattojbboo?
een gweeite giec bp to0MBen/ ,upbenDe flIiftoltBt;
Aiilaende de voorfe. reparatie vande oudeVierfchaere in effe<2e zijn
χ                              tèvr«-
-ocr page 192-
ιοί CcsSe beelbanöe tfefcftftiUuige
te vreden geweeft:, de Majefteyt ofk zijne Majefteyts BaUluwen va»
Rijnland inder tijt, t'accommoderen ende te doen hebben > binnen
het Stcde-huys aldaer, zeeckere bequame plaetiè om zijne Vier-
fchaerc tfy int Crijm of int Civil'te mogen houden, mits daer aen
maeckende een vertrec,waerinne'den voorfz, Baillij ofte zijn Man-
nen tot horen ghelieve uyt de voorfz. Vicrfchare zullen moghen
vertrecken endeheureVonniflen fecreetlicken Concluderen,oftean-
derffints communiceren, naer exigentie vander zaecken , met een
Schoorfteen ende haertftede, alwaer by tijden vande winter, bequa-
melicken vier gemaeckt ende geleyt zal mogen werden, ende dat tot
coften vander Stede, die de behouften van dien zullen adminiftreren,-
jnidts dat de voorfz. Stede weder aen hem zoude nemen ende behou-
den totter voorfz. Stede behouf, de voorfz. Oude gheruwineerde
Vierfchaere ofDingh'uys metten erve ende plaetfe van dien , zonder
dat de Majefteyt ofte Baillijen inder tijt,daer an eenige gerechticheyd
meer zal competeren, ofte oock eenige Iurifdi&ie aldler exerceren.
Dat ooc de Baillijen inder tijt geene Poorters ofte innewoon-
ders der vooriz. Stede van Leyden, aen haer vooriz. nieuwe Vier-
fchaie comende in Civile ofte Criminele faecken, en zullen mogen
arreiteren,becommeren ofte Citeren,doen arrefteren,oftebecomme-
ren in eeniger wijs>anders dan den geenen,die aldaer inder Vierichare
Ding-plichtich zullen wefen. Ten waere aldaer Compareerden eni-
ge Delinquanten oftequaetdoenders,indeBaillijs IuriiHiétie eenige
Deliclen geperpetreert hebbende,apprehentie ende Corporek puni-
tie waerdich zijnde, den wekken den voorfz. Baillijen, in dien ghe-
valle aen haerc Vierfcharen (Tonder prejudkie vander vooriz. Stede
Iurifdi&ie) zullen mogen apprehenderen ende anders niet.
6. /STen Iaetfieti 300 fïaet öenebcn f η Bet ^taöiöupjs aenöe &upt$Q*
befcanDe ^taDfg ©teiftBaec De gcoote enöe tlepne Threforyen, toaei:
inrie tnDe qiqoU meeft alle DejS §>tme trineecmen ettèe penningen onu
fangen enöe uptgegeben toetöen&p Den ^öefauriec ojö-inatisi/ enöe in»
öe6iepneontfangDimenDe©ecponDf!igBe üanDen i^upfen/ <6conDen/
eiuse «rijen befer ^teöc/ maec toert nu bp oen afgaenöen 'SCÖjefojteti
gebjupcfet. ^eöett eenige ^aeren^ettoaeciis ig öe l&eqjont>ing-<£a*
mee gebjacöt bobenopt ^teDegupiS.
aSelangenöe öeUecDeeltnge ban öefe ^upftnse &ot»n/ üefelbtggeiii
feer&etll inöe bolgenöe Cameeën enöe ^laetfen.
ï. De Burger-aiceftcrs Kamer» ttiefenDesen ίφΟΟΠββΜΟίί M»mtt
lias?
-ocr page 193-
Mtï urtffcöi Dè&fcÊiiöe langBs De S&ieeDefïraet: alBieclje&benbagBes
lifjc De peeren ©urgBer-nieefleren/ DtebanDen «©BerecBte Den bjeeDtrt
öaet/offegtootewjoetftBappe/ Baes oiDinattftBe ©ergaDeringBen:
om alle sjoo|öalsenDc fafeen Die toeel enDe mmicBbuIDtcB gijn/ af te Ban*
Delen. *Pefe barnet: tg beraeit met berff Bepöen fcBoone Ëonjiige ff gil*
Derpen/ Dan becfcöepDen üBeefiirjs/ bifonDerBept Dan Bare ttoee Jont *
geren Cornelis Engcbrcchtfz. enDe Lucas van Leyden, DefcueltSeBier
tiaèr b^eeDer geöacgt fullen toerDen. i|et ronfiiröfreenDefcBoonffe Dan
alle Defe ftuc&en/10 Dat uptnemenDe Oordeel, gemaerfet bp Lucas van
Leyden: ||ettoeltfietegenbroojDitB ιιοφ foo fcBoon ban coleuroi enDe
fupDet ban aenften itf/ ais of BetfelfDe nu eeiff berfrB uptDeëJBes*
IfensöanDengetonientoaiU «eenfiutSfoo Detmaeit Dat De 3t- JB.
Rodolphusde4. 3?. IBe. De toeltBe een groot beminDer Dan ouDe eft
ffBoone H>tBtlDerpen toag/ een ejrpjeffen& mbaffaet/ eem'ge jaren ge*
leDen/aetiDe jBagtftraetDefec J>teDe gefonDen Beeft/ om Dct feliss fftifS
te mogen becirggen: Daer boo?pjefenterenbe(gBê!öfis «δ onDerrirBt
ben) tfelfDe geBeel met goiiDen «©utaten te beleggen/ Boe Doel Dat fiet ai
bjp groot 10; maer Die banöen «i^BeretBte floegcii ï)tm met beleeftBept
af. JÈocBonlangBjööebbenDieDanDenC-etecBtebooj be <S>tBooifteen
Doen maken een ffacfi foo βοοφ enDe b|eef alg Die felfp ijs/ bp De Banbt
ban JBeellêr Claes Ifaacxzoon Swanenburch, tnnei)OlIÖiliD£ De ί?ί|ΪΟ*
rpe banöenContncb Pharao in Bet Roode-Mecr, enöe oe lepDtnge ban*
De ginDewn iiïaeistnDe woeftijne, aiUiaer De felbtgöe tot DerfiBepDen
malen/ Dooi De toonDerücBe craiBt^obeg opeenbjeemDe ingfs gBe*
fpgfïen&ege&iinf&tjmu tytt ftïföe eenicöftnis paffeiiDe opte onefjs-
BQOjDeöettofjmgBeDer.étaDt Leyden, göelgcB fuif£ De DpgêboecfjDe
ffiaerfem De bjelffee tn Bet opperfte ban Bet boojnoeniDe fïurSi göeftB^
benftaen/ genoetöfjem betofifen enDe. te Kennen geben* 3Pe|eib?3gn
vetten bolgeiiDen Jfnöout;
Als cvolck van Leyden^verhongert fchreyde*
%ftfet moedt tumrouti werbeyden^moet,,
En ongevoedc van monden keft,
Den Segen Gods door Regens broot
Siet 'sHcercn Segen, door ftorm en regen,
S^laer Fïïoefle "SPOttt βώ leyden^ doet»
°ots overvloet ghefonden heefc. \
T^oolc^ dat &00γ Μ0β faers door de Koo Zee
|i                             leien
-ocr page 194-
Iefen toetten: te toeten De iSomepn ban boben neöectoufciif / enbe 6e
€uvföf ban onberen optoaertö.
^aDergant foo te boo?laJtbanbe peeren 25urgetmeefreren inbec
fijt/baernocö boen ntaetöenbp Den Conft-rgcfien lEeelfer. Μ r. Pietcc
van Veen, een confticD <n&e eroot micii/ öaec inne bertoont toeif/ get
toonberlttö <©ntfet Der étabt Seppen/ geregtet inben üaew 1574. en*
DeDetinnecomenbanDenSlDmtcael SSopjot/ met 30ue ^cgepen bui"
nen Hepben/ ïbfiec onDeï met goube Iletteten ggefïelt të Dit
genbe:
jWanneerden hongers noot, met ipijfe wert werdre*
ven,
^Verandert druck in vreucht, d'aenfiaende doot int
leven,
Dit heeft dees Stadt beproeft, tot Gods eer, haer
gheluck,
Q eiijck ghy fiet ten deelj in dit gefchildert iluck.
gnben Siaere 1635. fëboIgenbeDe öefoiutie ban&eï|eeïenban&en
45etecgte/ ter ggDen De asurgecmeepers Camee/ gemaet&t een gtoote
eiibefcgoone bmretB-Camej?/ bêtciertmcttonlï-röciieCflpgt-iieeDei
nn/ enbe 'tggene Daer meer toe begoojt: enDe i& albaer Doen maecRen
J640. bp ben €onfïrgtBen enDe becmaecDen |ββ«(ΐ« ian Lievenfz.
geboo?en 25urgeebimmi ILepben/ enDe nu tBOOHargtug tot^ntbJêt»
gen/ een confltcg fïucS ^S>t8ilDerpe / innegouöetiDe öe S^iftojpe ban
ScipioAfricanus, öaecpemtiaec De obestoinninge ban Carthago, gen
fcgoone ©joutoe ioegetyacgtUïerbe/Die bedooftbjajï/ De toelcfce
öiigeftgeiitöaecJöiupÈegomtoeöeromme ober gaf/ gcigtB injöe a&o*
inepnftge ï|ifïojpenöp TitusLiviusbefrgiebsivte.Iefeini^,;
2.   Curateurs Camer, aliüaet De· Cu-rateurs banDe Academie befec
^steDe mette Burger-meeftercn, meDe een liot Der felber 3gnDe/ alle bjte
maeiiDen oiDtnang beigaöeren/ enDe flUe faetfeen De feibe .i£nibes(itept
aengaenbe bergstibelen-,
3.  Schepens Camer, albiaeï De peppenen Defec ^>tê&t/ toanneec
ïsatter eenige fafien ofte ©loceffen boben getroifien bmben/bergaberen/
enDe aiöaei: Doen bepiepten/ enbeoojoeelen. <£nDe Dagelitjc bergabe*
ren ^tgepenen-meefïeren Deg morgens,op een fefierupjom alle bet*
Igen/ 't3p ban gupfen/ erben/ centen/ off anDerg/ te boen pafferen en*
Debetfegeien.
4.  De Reken-Kamer, aibjaet DageMfjE fip eenigBe ©etammtiteec
Den vept DirbanDen «©etecgte ofte %oetftgap aecommitteert sfjnDe { De
teSemngen ban bepbe ^gefaurierii/ ofte auöere eenftn bclüiiiliW &**
&e Qijty&ütljttilimW gegooit ?nï>e gefloten bjerDe n»
-ocr page 195-
yV l^eWeef-Camer.iSi'eonlanggsSglttöetfiilS tJaersiUÖe Rekcn-
Caraer göegonben isoert/ fïaetinben .jscojt-cofi-potffiban Dei ^tabt*
fjupjsi/oter be asailfpjg Bietfcgare. 3@efe Catmr të footiiriidienen*
becofteiitBengemaetfit tan binnen/ öeimetr (fohberroemgefpjofien)
ingartffcp^Miantgeenfcgoonber ï©«f-tamec feinben en fal< 3n Defe
Casrset ΐαεεϋεη alle öe fiuefien/ bjieben/ enbe aobere faecfien be W>te\*
BiiiBiwii-aetigaenöe/ metgcoote ioicBbulDirljepbi enbe mei goeöê o]ben
beöjae« Bp· ben ^ettitangbanbe feifoe Camee/ ter tgbt enbeUjglen
bat be feibige monbicg enbe beq«aern ssjn gareepgen goebeten te ab*
tnintfireren. ^efgetgeKbirgaösrenaigserop feftere ojösnartfige ba*
gen/ irtetterr JBaenbajg/ 3©oonfbacD/ enbeiajpbacg/ be Wecfmee-
fteren, enbe bei'oigneten ban alle boojbailenöe fafeen/ gaec gebiebt enbe
iafï aengaenbe/ goojen enbe Rapten be i5eectentng{3enbanöe©eocö'
ben/ öeiBelefeêbpöaec ggeiïeltjp totte abminifiratie üanDegoebe*
ten ban be ï©«j-tónbtren/ enbe berfigepöen anöew fofcirf te langg or»
te betgalen.
6.   5©e Secretarie, alissaer alle fafieti befffeUtfcgueregietfiiggebefiei:
^têbeaengaenbe/gefiöitüenenDegeDeptfföeertbaerDen»
7,  Φ« Griffe, aitoaecaile faecütn be Cibile enbe Criminele tegee*
singe/enöe Defgelgeiienbereegtg boo^benngenaengaenbe/ gefipieuen
enöe afgeöaeröuöt toetöen.
aSeneffenjs alle Defe Centeren stite pïaetfen/ foe tó öaer beton ten
grooteiêaeloftclöanbel-piaete/ betoelt&e ongfjebaerltc&en langlj t*t
tfsbentieö tceöen/ op be toeköe ttöeemaeljg alle jaren in fxptse be ujpe
5!®ar£6ten/toooi(iaen beelftojtelielse ^>t!üs^Uram«ii/^on|isge &ti$sx»
tpen/ enbe metitt&te ban ©oetSen*
«tötec get j&tafetgupe int fêoort-ooflen ffaeteencietlfcfienCooiti «^y^.
banre&eïïe&en goosgte:toelc&en<3Coo?n gcfieittëinpiaetfebanbege*btas*wii
ne/ be üjeliSe omtrent ben Saece 1575. inepnttp tgts ttoo? be 25elege» se® >$t«M»
Kingebeferjitebe/ omtrent i» getkfïeban gianuarfo/ beg atonötss &«p» «ww
tufTtBenfepenDefebenupienöErbianDe/ erbeter netiet üojte/ fonbetïïlu
?P£ te reeöf getoeten te gebben ban toser ofte boo? toien ben ö?ane öaer
wnegijfsöméri W/ f}oe neu enbe.fojcgtoulbeiicfceiTbatmenftHti: on?
fttfozUt mm onbectaf èt geeft, ^oeme! men bermoebe bat get fepgge*
Pmenbjaj3 booiben Cooin-tDaegter/ bse frjn bperquafei beüJaert
Κ8· rmtt 8« *n Φ nebec-ffoitiHier-itlbirrggeffÖi^^fï'i'itB
2 J£Öabs/ Danbaebefe^tebeüangaercji Coom berooft teerbt/
2tau»h· ^oojöere l^uplmgen/ teeröen Doo? be naerfiiglje bigt bail ben
één »»ri2/ ^01» benbjflnbf gepjeferbeeri enbe begouben/ alleen bleef
enöeban?BiEbEl^ (lebeDoot/ bieftjnbe(ibeöeombmb?ant ieupten
foiae •©öhf i^-Buwi te feeeren. l©aer fnne batmen raeitfeelicReni»
Lan Defen <êr?n,f'en «»be geipeuit ijeeft. J9ict lange naer int betbianben
tooojö ggen toK000? «aft .öanöe gïooie «joetfiDapge/ ben ttgfieii·
sint aefcmeCör&^abebout/bjaHtm öebbêbebenbêftUtietclieE
^3                         ii,*WU-
-ocr page 196-
11, npiflt* 1577. boUtt opten feiben ^ooiit gejïeli i& lot een betogg
ban Dien falic&öetooojöen felfgBiecimtebougen:
ij7tf. Opten 31. lulijopeen Vrydach, is de niea-
we Clock opgetoogen, zy woochppyo. po%
den.
1577. Den 11. April op een Manendach is den Ap-
pel opten Steden Toorn gefet.
'<5Eoteen gBebfttBtenifie foo tael öanben bal a!f3BettoeöÉt:o$ioutijen
Banöeii öoe?noemcen €oo?n/ 39« gBefïeit binnen inDenfeiüen atube
^upt-3göe banöenmupi/ tec giaetfe Date &et Horologwm, oft up;«
HjercB Üaet/ öefe ttoee tooigBeriöe gBetal-tncBten ofte 3ncaniattetv
aentoöfenöe Bet 3>aet toannier fulcje gefcöteDe/ enoetoiieie biet tg*
öenöegeetöen enöê2Surger-meejïerentojaren: befelbigöeitaenin bes
fee foimeiu
l.rvanBreeckbave», W.Heemskerc^, LUcobfc
ƒ. Wiiïe&föc r£urgehmecHeren.
Afjno                  WLCftnVjfii CraQt
ïj73.                     Cec neec Ml öjaCfjt
φ et eestte Vtie iaet// CCfjaer·
Anno                    ICft-niftitVVraCöt
1576.                     <©eVc CLelne MaCfjt
In CVcte laren 0a«// naer.
W.Heemskerckj l.^Broeckhorvm^ QW<trtnonk%
f.Gaelr Burgermeetferen.
,■ „ 9tt Horoiogium (baec ί£δ Bier bqoj ban betmaenbe) [jet toelcB*
bnmc^Hi amtec i« befen Coojn ujeöetomine in pteetfejwn ipt oube («nel*
Swwïrt. i»ooj öen 6;enbt Meel berboibio«nb<: te niet göetornen xmhV>
vlw (iels:fi / ïjlbuen ëe ïfeemi «me fiegeeïöerjs befee^teDeDoenirtaeo
Ben tot üaffelt in Bet Hanöt Dan %uptW bp jBeeflet Henrick van
Nuvs. 3©anneec 'tfelötgije alöaet gB*|ïelt is/ f)oe itojaet Bet felbt'
flöeonte ^>teb,e ïPage gBetnoogBen Beeft/ tont oBp alle* in Wtttoi'
sfienbe «©ebiept Wnbtn/ fiettoelcl aBefïeii ijsbonen be ^onnewaej
-ocr page 197-
&Êt£>tat>tate|il!fti.                  i67
Sntte ©et *sedto«* »ff« fon©ooifïa$fc«rjïee£BMtoet&t/ Dflet gei
3FW Hasselt inderStee,
rByLuyckj Hèinrick van Nvyst*
Door Vier3 Wint, en Hamers cracht,
*My die hier β α geree,
QefmeetheefimettervuyB,
Enjyuyt 't Schip ontvracbt3
*tlaer Tseventichen Acht,
éMet VlIFTHlEN-HONDERT ]ί^β3
September tvvAELVE mee
Heb ick ter Waegh gebracht
,
óyvaert Tvvee-en-tvvïntigh Dvyst
Twee Hondert Veertich Twee.
3&ooén'Mt i30o|noeittteitp?-ïJöer£fiöatig8i «n ftfjoon attoo|tban
ojie-en-tbJtmtcB felocSen/ get toeltfie foo gamionieug enöe fcet ban
aelupt t0/ aig ρεπίφ boojfïacö ofte aceojöt ineentgegebupi-,f>ieben
Bebonöen toert. <©eïnc&aneonjja;ttgbtge jBuftttjnen fullett oojöeelen.
Sta foubenotp berfcBepbenpattieulantepten/ fo ban gei J&taDt*
B»pg/al0 banöen Coom/aujtec tonnen fieïien en&eberBaelen/ maes
*foube aUeö te langde enbe betb|iettcB bailein öaeromme fullen top
'Wbigfje Bterbp laten bemfïen/ enbeboo|£gaentotteatibere ^upfen
^e #la?tfen De toeliSe top boojgenomen penben ie betgalen.
f 'tGEMEEN-LANDS-HVYS van RIINLANDT/tGemeen
*f Belegen mit Mtsgöe banDe 23?eebefïraet/ tegen ober S. Catha- Lands
ïK ^aftöups: Bet të een groote/ BectticBe/ enbe fcBöotte fupfm» «uys „
w/»n5SIelti,e tnDen<3|aeee 1598· geBeel'nieutaeDout enbe gijetimmert yan R'jn-
mJ£fetwltbiieftBoone gebeten/ meefialban iBentenut-fteen gfje*lant·
bêctretfeÉn'κ1**/ tornen ban binnen mei beïe frfjoone Cameren enbe
boeren1 «mSS*?1' *Hoo Mmen itiDe felbige een φ|ίη0 foube mogöen
HiemradS Sp1·0^ WUtge BoUÖen Den Dijckgraveenbe Hooge
f» alRfecbinnm iv*n^nt ®m 0|öina«itBe bergaOetingBen/ ttMineec
Sen IatêSl oXL^eb,e Bate recBtbagen tot beeft gepotn tpen ban
KKta%ni&', Roepben anbere faetnenöare Λ»*-
«nge aengaenoe te beefianbeien ofte te beOnpten Bebben.              $tf
-ocr page 198-
i6B €tïüe Φ«Ι ban&roef$jtji3itige
fttPRlNCEN-HOF, ofte LOGE MENT, feigtlegBit»
- op iSagenburtö aen be iSoojt-stjöe bn feibe*/ enten Boert fcanbe t&ji*
• öerg-graft/ enbe ijst (alë boo? genen betBaeit ijs) eertgtjS gBetoeeft Bet
s. Barbaren Conbent: DanUitpakt} tgtg tiae Bet feelegB ban Lcyden. fo
i£ Bei feibe Conbent bequaem gBema?£&t en.be gBetimmert omme be
IMnten enbe groote peeren/ öetaefcBe ofte öfes booj eenen feetfteren
itjDt taoonen/ ofte Defe ^>tabt mocijien tomen öeiïtBtigBen / te logeren
enbeteBetoergljen: ^eJijcafultpofötoepmcB Dagen geleben/te toep-
ten ogteneenemtoint!cf)|ien.fiep Defeg3jaergi6i3. tertoölen iiSbe*
f!t£} toagum öefe 25eftB2tjbinge bp een te berfanielen/ gefcBiet të / infce
prfoon banbe ® oo^IurpgDe $οοφ«göeboien pintene Eiyfabeth,
eensgöe ïsocfjtêc banben <J5rooi «iac&t!gcn Iacobus de V ι. ConincS ba»
Groor-Brltagnen, Yrlandt, V'rancrijck, &c. f)upfb|OUtoe Ofte gemaet
banben^ooilircgtigBen SlootB-geboienjfurfï Frederick de V.Geur-
Furft, Paifgrave aenden Rijn, Herrogh laBeyeren, &c.ijetot!fSea,l
Iflezin oefen #of gelogeetienöebernacöteftg/ bergfjefelfcoapt toefen*
De met Baren «£. ^taet metten Hectogh naa Lennox, ben Graveban
Arondei, ben «©ottbemsuc «©etieraei -Geel, enöe beïfcöepoen anbere
peeren ense€DeIen/ bt'e gfjebcIcBt bjerben ban een groot gfjetal ban
<©ienaeren ♦ ©etoe'dieailetefamen booi begeerten banbe Βοοφ-ge*
melte ConineSUc&e liajejiept ban Groot-Britagnen, öe felbigfje Prin-
ceffe fouDengOelepben tot in 0et ï|of banben boojnoemberi c
eur-Furft
enbePaif-Grave,Bettoelf6e tot Heydciberghgöeöoubsn toert. 2Sob«n
elle befe booj gBenoembe Plinten enbe oPraben/ foo toetbe be ^ittiteffê
BOC0 gBêiOnbOpeert enbe göeSepbt bp fijn Princelicke Excellentie Mau-
rifz, geboren Prince van Orangnen, Grave van Naffau, &c. $0Π ^eeC
i©iOê0er GraefHenrick Frederick, T©e Princeffe ï©eDu« ban Den Prin-
ce van Orangnen, ^oogBIofitjitier j©emojten/ *©ên Prince van Por-
tugaei, enbe berfcBepben groote Üeeren enbe ^erfonagten/ betoelcSe
bupten befen 3Üof in eentgöe groste §upïiiig)zn ban be rgt&fïe 25ojge«
ren gfjelept enbe g&êfojtert toseröen, fïlïe befe fcoogberBaelbe finten
enbe peeren/ Baeren gantftBen 'Srepn enbe gBeboIrj)/ 39» banbe ββα»
gifïraten enbe Öegeerbetg Defet §>im/ met grootet eeren / 'Srtum*
jjfie/ bjeucDbe enbe öSStfcoag ontfangöen / enbe Beerütnen enbe eetlir*
Sen Dien abapöt in befen boojnoemöen 3|of getracteert enbe oniïjaelt:
fieBaibeneêiiigöe «ebel-lupben enbe anbere *©tenaeren/ DetotitSe tot
cofïen banbe booiiioemöe <t>tabt inaile ^erbecgBen gefo^jert enbe ge*
logeert toaren/ om bat De jjlaetfe toanbcn beoinoemben ï|of boo?fulc*
δέη raemtBte ban menftöen (biemen efïimeerbe 'tgfjeta! ban 500. te
pafferen) te tlepn biel om poer een bequamelic&eii te mogen arrommo'
beren, möaetoelonlangs inbenjaere i°it.u\lxi6ii. biebanbe<©ei'
cerDte ben feiütcjBen $of l'eec tierlitBen enbe öeerlicHen Bebben boen bec
iimmereri ban bupfen enbe ban bimien/ met Me fcöoone gebelen (in*
fenöBtöeptDieeent» firaet tomen) berttert enbe göeboubt / gBeiijcS'
men eeuMg «pi b?fe bpgöeboecBoe iigwpie tiaeriicö fimtaix»f'
roeten een»
                                                                           <5e»«'8«
-ocr page 199-
^«jStaDt&epSjcn.
169
KRept ban 25oljemeii / en&e 5911e ^upibioubie Clpfatmii/Dtgrbo*
«n gfjenoemt.
©eiangenbe De IgupfnigDe felfé ban bimien / befelbigge U beroeeli
6flbe afgöefr|jepben in groote fcfjoone Cebt-falen/ ,|>Iaep-tameren/
enbe anöcrebertrÊtSen/ alle mnft ijare lttpten ban binnen op be ©of-
ïMaetg ffÖejjpmöe: befgijeïtjtj; boben met febeti €ameren/ meeji aüe te
faincn gaer upifirp o? iSapenbntcö tjebbenbe: baec naettn anbere
P'aetfen tot ötcnfï cnbegebjupifi ban fulcnen ^upfinge ban noobe ftjn*
"*/atletefastten beretett/ betftenenbegefïoffeertuiefeübe met beijooia
rumi1 ^uPfraet enbe gmbotbei. a&tnnen tn Set ©of té een grote bier*
«r rtrgep,£,btPbe bJanbel-pïaetfe/ enbe aefjter be üeut&in enD* gttaite/
mt. °n n fcöoonen enbe nerltrêen 'Sijupn enbe 25Ioemf)of.
öiêflfffEfnnhZ.aUeno^^eiien/ omtrentDc ïBittcpoojte: eetttjfi(3Ö«             *
fen/ 30Hbe7batml^ oDefcSepbtn jj&etoeefï in ttoe* af&tfonbtrDe plaet.-
' '3 amm" «Pt &«n ctnen niben anberen tomen motfite/ maec
ft                                  toep*
-ocr page 200-
170 Cetft e Heel fcanöe Mtfj?tj isinge
mepnttB laren gtleöen foo 3gn Die atftter int Booptn meteen gang*
paöt aeuDen anberen gebiatöt/ alfoo batmen nu upten eenen inDen au-
Deren bequaiueltt&en macft gaen toanbelen/ fonber te rugge te moeten
Beeren. <©efe Doelens begrgpen met Baer bepbentnöe ujetDe/ tuffcêen
bepDeoe ©ooinen-Bagengemeten; tnegenttrlj treDen ofte paffen/ enöe
foDe lengöe ftonbert enbe tfebetmcB Dec feitoec t reöcn: pet toelcfc Booitoae»"
«stootte een Γφοοηε grootte ig. SSepbe De Doelens jgn afgebeelt In acBt bpfon*
banae Dere enbe afseftfjepDen tuanbel-gangen/ enbe aenoe ijypt enDe damt*
Doelens -jgöe een groot bterrant#Ieptt/ meejïaiSe te famen metfthoonenoone
atnoen/ f pen/ enöe ^oojnen beplantet bjefenöe/ langö^ enDe 0002
De toeltfie Bet tnben Corner bjonöerliciren lufïicB enöebetmaec&elicsl
ie toanbelen i&. Cuffcöen De toekie Bier enöe Daec geojDonneert enDe
80ema«ifet5gnetntge Doelens ofte^tBiet-pIaetfen/ altoaermen met
pet t&oer ofte Caüber/ mette Crupg enDe ©oct-boogBe/ enDe ten laet*
(ïen met De ^anöt-bcogfie/ alle DagBen matB gaen ftgieten/ tot oeffe*
mnge enDe ber maetfibanoegene bte iufï tot De felbtgpe toetenftfiappen
Be&ben. SJJn pDer een banbe öoojnoembe Doelens ftaet een ftfioone en*
De öeerlicse ïfupfinge/ ban tameltcBe grootte/ berbeelt 3ünW in beele
enDe berfcfttpbett Cameren enöe bettret&en: ïnfonDeröepe tnöen booi*
fïen Doelen, fiei teelc&e omtrent 27· enDe nu Sinno 1640.53»%«*
ren gBeleben bernieut enbeberttmmewiis/ gelgcfcmen tipt Deeg imee
bp-ggeboecgöe ©aetföengs fien tan/ De toeltïie bobenben bettoulf*
Den Dcoj-gangö inben boojfïen Doelen gfiejïdt 3ön/ toefenöe banbe*
fen 3n|)out:
Ten dienfi en tot cieraet der Stad, Schutry, Gemeint,
Efl by Lanfcroon, van Nes, Roos3 Eemskérck, Beeck, volelnt,
Jnna
cis 13 χ χ cv 1.
^grrtaoÉ ^^n öefe ^upfinge üSeenuptgetiomen ftöoone Carnet?gfjibout/
«amêc <™ tontomme tnöe <®!afen banöe boo^noemöe €amec 3önfeecconfiftö
Mümrttn ggemaecgtenöe geftfijeben/ mette Banbt banöen betmaerben 451αψ
Doelen. fcBiÖbet Μ'.·Willem Tybauc van Haerlem, alle De «©raben efi 4Bra*
binnen De melt&e Bet <©raefftgaep ban foliant geregeeet BeBben. <©en
meergenoemöenGouthoven, fepttn fijne CBiontjtÊe ban foliant pa*1
gtna 26*+· Dat Den booinoemDen Ty bauic Defe Contetfeptfelg gemaetit
Beeft/ naer De gBeene Die tot ^aerlem int Carmelijten Cloojiec aenöe
«Hup? gefcBtlöert fiortben/ te toeten ban Diderids Deneerfien ^rabe
ban üollanöt/ tot©|ou Iacoba toe. ^efgelgcj; tg befe ©upftnae bet*
tiert meteen fraep ^oomSen/ fn Bettoeltfie feec naer Bet ooMer(ieeeii
eeöt-plaetfe gebout ψι bte met Oaftl enbe$afïtn tontommegebjaept
tan toerben: öet toeltBe feer betmaecBeltcfi i$ u"w'»»»·»* w**»*
φ^^β' ?!.oeleiilötLn?£öute f"«oe€enterfeptmgenbanflUe
ist #|fiitet0/ban feben WmWm banö? ^tontterp befe* j&te&e/ wei
7                                                                                                                          enbe
-ocr page 201-
ittëeeettjïitö8*fiBilöwi &P Mviotis Yerfchooten, gebsojen sawi-gfc
Um Leyden.
Wtt$M\ mbt Sefc&iiiüingöeUen alle öe Loy-
hallen fjtitl g>%tbtl üsat in pDec gfie-
toaranDem m&e göelopr tuerr/
ofretec Hailecomt·
TetonberBoubmgBe enbe beboiberingebanbe^apettMiiê* JBeft^S'
tingen/betoeltfceaiöter inbeeie enDe berftBepbeiifeoiteiibe- *™je!)« w»
jïaen/ Bebben bte banöen <$Berecf)te berfchepben plaetfen f'v Li-
gfjeojbonmett enbe boen timmeren/ eltoaer alle Dingen pbe*. -
ie ®|sperie aengaenbe moeien gBe&iatöt toerben/ cm gBetoaran*
beert/ befte BtitBt/ gebifiteert/ enbe geoo^Deelt te toeiben/ off e ban goe*
öe enbe öeBoo|litfiefïoffegBereDet39n/ bantoattoaerbie bte^gn/ en*
be met tuat fLoot be felöigBe &egoo?en gBeloobet te toerben* <&ot alle
booifcBiebenfaecfien enbetoeficfit/ Jjebbeti Die banbe €>öerecBtein ρ
öerplaetfeofteHaiie gefïelt enbe geoponneert/ berftöepben €*ffitit>
ren enbe 5©ienaerjS zot (üitèen getale aijSöier naer op pöerplaetis-ge*
fept fal toerben/fetueicfte alle met eeDetoerpiicfitsgn i?t|joo|!irfee tce*
ficfit te nemen enbe fojge te blagen/ bat alle De ïteuten enbe «©ibönnan*
tien/ bp ötebanben ©öerecBten op't flucft Der feltoer gf)emaei6t3sn&e/
(irtcBtelicBen enbe üolcomentlit&en onbtrBou&en toerben: enbe blij·
telicBen toe te fien/ bat etnpberbp fijne gerecöticBeptgemainteneeri
enbe gBeöouben toert, <©efe plaetfenmetDengemeenütfien Loy-hal-
len gfjenoemt/bantoegöenbatmen albaet Hopt ofte Eobet/ er.be 3tjn
be felbigebiettn getale/ DetoeUBe top b'een naer ben anberen berBaleti
SHbebeftö^penfuUem
, 30e eerfïe Loy-haiictoerbt göenaemt teHALLEYANDE 0
hoof T-N E ERINGE Defer $ttüt; enbe isi gBelegöen aenüe rGr<?^?
JBoojt^be ban Bet ^teenfcöupj/ ftBupnjï tegBen ober De <©ojïer* L°ynaiie.
"«BÖ-plaetfe / is göemaetat ban s. lacobs <©apBuP0/ be toeïcBe ban
ouben töben/ altijtji bpbiebanbe Leytfche Draperie totbefelfDe #e*
R"8.Be aBebmptBtgBetoeefï i$. SPefe Loy-haiie t& eenfcBoone enbe
«m.icêe ^upfinge/ «pttoenbiföbanfultfienöBebaente alg 'ibpgaen&e
MuupibenupttoBfi.
I1 ï                    m
-ocr page 202-
€nUt öeelöanöe fttfcgjif jtringt
W%
WettssUiW
3&et>oo}notm&e Loyhaiie i0 ban btnnewberbeelicnDeafgeftoepiien
ban öefe inberfcflepDenbequame Sameten enöe plaetfeu/ totöetsebjuptti enöe
Loyhailc. gerijf ban gare öanöelingDe nooüitïjbjefenDe. ^nfonöeröept öe&e*
metfeamer/ atoaerDe Gouverneurs alle SBoonfoagflen/ feeneftenjs De
tÜJee Scheperien-Meefteren atë Superintendenten banötn <2>{jem[jte
batt toe gerommttteert totfenöe/ gDefame ntiicfien Bare bergaötringDe
Deböen enöefiouDen/ommeop alle üoojbaKenöe fa&tn/ öefe nee«ng0e
aengaenöe/ rtjBeltcÊen te letten enöe teberfojglJenDat Den tooojtgangij
banDebooznoemDe ®miwtt faeöoojlttfeen macD boojtgaen enöe ban
gfjeen quattbJtïügise baetfoexaetiJ beröitiDert ofte betöoibenbjeröen.
<©efe boomenoemDe^ecrett-fearoer tg rontomnieberitêtt met beele
fiöoonefluf&e» jSrDtlöerpe/ gemattÉit metti ÖantbaiiiBeefterlfaack
NicolaiSwanenburch, ^urger-nuefrec Dt|er ^tecegBebjeeft 3tjnöe:
inöÉ teiltfse afgebieiött i$/ eerftöe betballen ouöe Leyt'fche «©iapette/
De intern (iibanöe Vlamingen opjetDtenöe De meutoc/öaes naetalle
De ^anotoertKen/ toaet tneoe öefe jaeermgfjen geöaen enöe geoeffent
toerDen, ©002 aen in öctinnef anten Öetftöefe Haüe een ίφοοη tiec
Ik ii enöe plapfant ^ooinfetn/Dan reoditfeeti Boogöe/ in Betfelföe Bang*
een öttooiötoft bflojilacö ban filepnt felocfeen ofte «pmöalen/ mttfga'
tet#
-ocr page 203-
&erö ttoes 8>\mTyli\oititnm mitkt [jet Dal\ie etibe Deelupi (Tatn* 31'ie
öe öIocFfïenö Beböen elcf* art mzm aan eemc!) DanDt-üKKö uanöe jgee*
rfnge/ enbe Die'igeBeempj fl-ut/ geeft Dsn naemuanöeNeeringe felf,
^et gfjene op peöir. Btocjföen geöoutaeii fiaet/fê in befe bpgaenbe üaesf *
Steng begrepen enbe gepelt,
O Heer, ver m eert uns Leydens NeeringeT
Sulcx dat denCoopman fijn begeeringe
Deur den Drapier gemaeckthier vin:
Rijmkens
fhende
optc
Clocx-
kens.
Den Platen ^om een goet gewin,
Op dat den Wajfther hem mach dienen:
Den Cammtr wilt fijn broot verlienen:.
Des tragen Spinners mont hout op:
Vervok met ipijs des Werckers erop:
Den Feller naeekt verliet van eleeren:
^sConroyers noodt wilt oock afweeren:
Des Verders cuyp en feyl hem niet:
Weert van den Per fier fwaer verdriet:
En weefi: het ooch van't War anderen:
De Ρ aders- vande koft verfiet:
Geeft den Baillu een eerliek teeren r
En Iaet elck een hem Gouvemeeren.
Jj>a lang öree al// in goet// artoojt// Ham
©e Nering fa!// niet fpoet// toe! uoo?t// gaen-
3n tacfc Haüe moeten geujatöt toetben om ie beften/ getoaranbetrt/ t@a» ηικ*
'yöe grjeoojbeelt (e tBeEDcn/Dobbdc^aepni/ ent£iele^>aepeir/ peeren fie» ai&aec
^aepen/ bobbel ILgfïen/ entfeel &.gjten/ ©rogrepnen/ uM ΐΰεείφερ* geI°w
»jn anöire fulcfcetoercfietu ïPefgeigcfcen moeten aitner gebiaiöttners w,4Ut"*
„*'J°mgetbent-Ioötre bettrggen/ alle De ÜBerpen/ Cterentepnen/
SratiS^^Onin/ fLepticge batpfeenö/ ©aen-fcoecfeen/ 25tipl-boecfeen/
lr™*-tl*iöen/a&OMsatten/.itc. bie nltjter binnen öec,§>teDe gevebet
n#tairiïifiaptirtto«öeu: ^e tueïcfeeaife nut Den anDeren eengroot
«Χ i,i;ilnBBen/ mant itö fjebbetoanfcen ünape banbe üoojnoembe
Snh^rfrnh.^i batttr ·« iJfttoooiittiEngaettian ióiralljiergetoa*
ï««ri/ !ΐΓβ«ί«Λβοϊ,0Ρι38« oüecbe 47000. jtutneti/ btijalueuBe Wtx*
ffi,^.r \,i" ueöen/ cf €arpeten/ 25atpnen!S/ idam-boeificn /
ejiDê öuocr Die alken öet ©em-ioot yaei?n: oe toeltae rniöe meer
f 3                              ban
-ocr page 204-
174 CttSetsfd fcanfee ϊ)ΐίφ?ί$ίϋ§ί
Dan 8. ofte 9000; ftaefón be&iagijen.
3ïïie-^gnfbagen enbe ©jpbagen foo fê Bettn befe Halte tuitte Hop*
öacfj/ten toeicfeen baglje befcettoe jêaepen/ gftetaerbe jftaeprn / bou*
ijele enbe entBeie Jbaepen/ Deeren gbatpm/ enbe oötogrepnen / gelopt
enbe getoaratibeert toerben, «enbe befettoee bagijen toerben als ttoee
oiöinarifctjebercoop-bagen bpöe <©|apiers enbe De «Tooplteben gei)ou>
Den. ©nbe ten boo?f3· bagetoeetmen altötsofbeboojnoembe €oop«
manfeijappen rgfen ofte balen, JBaec aiie be anbere Dagen banber toe*
Se/ te toeten/ itëaenbacöJï/ 1©ooniDacf)iS/ ^onberbacfjis/ enbe M>a<
teröatö0/ fo 3Ün öet ftoerte enbe gecoleurbe ïop-bagöen/ ten toetteen
Dage aSie gecoleurbe. fiur6eti-8eoo|&eeIt enbe gelept toerben.
j&p toat ®e ^ffumenf <©pftenbers$ enbe ©tenaerg/ De toelcfie tot onber*
ieft Ïui ν Bowöinge aan befe jikeunge/ öp ϋίε-toaitöe 035erecBte enbe meerberpepbt
«wkomS üan flemmen/tein allebenotabelfte ^iapfersfijanbe jgeeringe alle ja*
mm, ren/ben cerften JBaenbacö naec j^artmt mtojenj enbe onber ben eebt
genomen toerben/ 59η befe tooigenbe:
2.  superintendenten«öetoelcfee fli0 opperfte toeftenDerg/ljp bfe ban*
De <SBi)et;ecDtegeftt!i 3tjm enbe 3911 altgt Ds ttoee afgegaen Jsröepenen-
njeefrecetu . '
j, Gou'verncurs.banDetoeltBea-lle^aeretibe ttoee bernient toet*
ben. €nbe be oöerbujbenbe De eerfie toert.
5. Waranderers, eènCiopper De toelcfee be looben aenflaef.
1. Baiiiy, toiengi lafi 10/ alle öe boeten enbe bjeucBen banöeberbettr*
öens te innen enDeitite'8aletu
8. Perflets, te toeten/Djie be toelcSe tottte/ bjte bfe ftoarte/ enbe ttote
Die aüerlep anbece Couleuren petffen.
3.  Conroyers, etlbe een Knape.
Φε toelcöe alle te fainen in {tet gemeen enbe elcK Mjei bpfonber wei
eebe bei"pltcl)t5on/be $eernigenaeri)aer bermogen te Jjelpen boojbe*
ren enbe booifïaen/ be neuten enbe #jbonnannet,bp een pegelitfeen bt'e
Defelbeaeiigaen/ toolcomeMltcBen te boen öiiberöoubên/enbe UerfcDep*
oen anbere lafïèn allee te lange om te beröaelen.
Baev- z· ®e Β Α E Y-H ALLE, 3ijnbe be eutfte enbe eerfïe Haltett\*
{..,,. y be jaeecingöe/ be toeSrSe bp be Inentingen alfjier gpebjatfjt tg: be fel-
bige tg gelegen opte S. Pancraes acijtergiaft/ ter piaetfen baer eetttjtsf
öet Convent banbe ©rau-fufiecenofre^ufiecBeni banNazarcth ge*
mat niKijlaeii %zeft/ Pan Het todetie bit een gcöeelte 10. lïi&tec moeten ter Hai-
henöterter je ggebiacfjt toerDsn om gebiftteert/ getoaranbeett enbe geloobet te
«aiie toetüen/aiie ©elftfje nattenen/ 3taf«enen ban jooo. ι zoo. 1400, enbe
ftamw» ]óoo. Baepen enbe öoiien/etc be tuelt&e allé bagfjen tnöer toeetfie
göetoaranbeert enbegöelopt toerben. #fte tentoare batter eemgÖe
23tbeti©a!lenbagen/ bpbei|oocl)-mogeiioefecren Staten geojbon'
neect toaren.
^nbesi Jai-e i6u,$u alijiectec Halic getoaranbeert enbe giieiopt
-ocr page 205-
m pratst %$pbm<                 '175
m\ sBetalbatt 9878. ftutien/ foo Iran SSflepen/ HaBtnen/ fcolien/ etr,
«©e <©fficiei;0 enbe ^iensec^ ijan befe Haüe jgn Defg tolgenDet
Cen Hooftman enöe ttoee Gouverneurs. #teng asnpt enbe offtrte ©an twat
tPQsntiiithmW generale ogftcfjie ie blagen ban alle faken befe jSeettts< «©ificierm
ge enöe bentoeHiasiötbaH oien aengaenbe: De felbe mei be meejïe blijt ^llfefe
ciibenaecfiitöfpt Öen mogelicBen3ijnbe/te berfojgenbatbte uitoefen5 "
ω '
blijben/ toaffen enöe'toenemen marij.
Cüwe Mannen, ttneng ampt enbeofficie tg be ©olie tot befe nee*
tiiige bienenbe/ H$p taü ofte gebertoet/ te üuuranberen.
jgegen Hooge-Loycrs, Mmg ;ampt ig be fïutBen befe j^eeringge
aengaenbe/ Eïaec laetfïe oo|beel te geben,
«Pjie Proviiïonaers, toieng ampt ig be plaetfe banbe ILoperg/bp
Öaec nooteigeB aftoefen/ fietBte/ofte eenige toetteiicBeüer])tnDeringë/
Heggen raeutoe Perïïenaen, toieng ampt tg be fïucBen befec $ee»
icinsDaengaenbe/ raeu banbe #etoutoen tomenbe/ te beften/.oojbee*
len/enbepecffeti.
<d*en Printer, otemen ooeS wtmt Stockenaer, toieng ampt enbe of*
fitte ig ten fnspfe ban bte banöet; J£eeringe/b|ie malen tet toe&e om*
me te gaen/enbe be fïtiifien op tetowtoen/ met bouten 8aec toebecoi»
bent/tepjenten.
«een Knape, mteng ampt tg alle De fïutBen bagbelwje ter raeutoec
perffeenöe ter ^ooger-Hope refpe£tibeltf&: booitomenbe teontfan*
gen/tecEop-Öalietebjenggen/ etibetepiefentteïen: be g]Jepeï|le en*
be gelopöe fïucfcen toeött upt te biagent ban alieg pertinent 2&oucBen*
be ftegifïet te fiouöen/ enbe met eenen oocB öanbe jgamen enbe jBecc
Ben beg ©japiecg.
Cen Baiilij, toieng ampt enbe officie tgopfi$tte fiebben opt on*
öecfjoubenbanöefièuren/enDe beboeten enbebieHtBenbefiooilitBen té
ίππε» enbe te öerfamelen.
Ouee göefajojen Drogers, toieng ampt enbe offttie fg alle 'tBettiy
Ooet/ 'ttoelcB bp Den Bailiij banbec jBeeringge (alg fgng bebnntBeng te
fïgf uptgeganggen getoeeft 5gttbe) ter Camerefal toesben gebjacfjt/
PPÖaten «Eebt nat te maeeSen/te trimpen/enbetoebette bioogöen:
enbe ban Baee bébinben opjeijöte bewlartngeteboen/ baerenfuicjefal
«Wen.
„.,f*«letoelcBe<©fftrietg enbe3©tenaerggefamentliifien metten anbe*
!«.«/Ύ ^* berbonbenjgn/ be j&eetinge met alle begoo?iitBe mtöDe*
^Jjy^aWoaet ooenelicfeen toefen fa!/ te Belpen bojbecen enbe
Sfrtia! r»Jri'iï*"/1e'üerDinDereh Dat eenfgDe epgen DaetfoeeBenbe «©ja*
SftflKlniet aetbecüeti enbe te niet bjengDen♦ <£nbe toerben
ShïSSf hln
hiemn Mmmn bp bie banbe <©i)eretgfe enbe
3» ^e
-ocr page 206-
ι η6            <eerilc ut\ üanöe UtCcg^jtrfnge
τ? arhaii^ 5* ^* R A S~H A L L E· të5^8«"ter3-9ÖW öe Bacyhall*, jgtJ*
towr abrie'öe meoe ee" 8«öeelte banfjet Conbent oanDe Grauwe-fuftcren, opt toer*
Bb«» moe foucBbanDe CoopUeDen enDe Crapierg/ w iiiDen Saere i«j*. &P te*
mm luie se* foluiie banbe peeren toanDen «©eteiftteDefe ^alle geöjacBt om De fioojt*
«Siert, fijoe aan Het ^teenfcBiiPi/ ter jööeiï .De ï^alle baiiöe Booft ofte £aep*
tieringe: Daer toebpoeseike lieren tg Doen ©outoJen een fcBoone en*
De aenfienlb&e ^alle/De toeltöe in&en 3jaew 1633. balbout gBetojeeft
i&. Slllöiec en toefen anöet£St!iei ter ^aile gebjacfjl/ ofte gDebJarau*
Deert atë ftaffen: alle JBamDagen enDe 3&onreDagen tg öetaióiec 3Lop*
DarB, 35n Betta)o?leDMi Saec 1612.39η Bier getopt enDé gttoaranDeert
3750. föaffen. 9111e3|arenDen DcrDen jBaenöaeB naet jBartint teer*
Den Dp Die banDe 45ereii)ieinöe meerDetBept ban (temmen banDe gBe»
quahficeerfïe banDe $cringBe berto?en/ Defe bolgenDe officieren enDe
dienaren/ tluee Gouverneurs, tüjce Waranderers, eet! Clopper, tnüê
eeiiKnape, De bjelciie alle te famen met <£eDe becpltfötet 59η / De jSe*
i'ingije mei alle toijoojiicfie sniSDekn in eeren re Bouten enöe booste
planten/enDe foigc te Djagfwi Dat D? Steuren enöe <©?bonuatitieu opi
.(turft banDe jSe'ringyeii gemaciöt 3önse / Jbci)Qo?hc&eii onDerBonDen
iwerDtiu
Fufteyn- 4> Φ«ι laetfïen De F ν s τ E γ N-H alle, fcettelsBe gBelegea
haüe. ijö aenDe Eupt-30oe ban ilarenöojp/ ter plaetfe Daer eertgtss S. Bar-
baren 45afi0npiS geftaen Ijceft/ Daer 'tfeibige een geDeelte ban 10: 3Bef.e
a>
lialletsi omicent tinee jaeren geletien ban bupten feerxterltcfien opge*
uaat fiuu bout met tentenfiigenöebel: alijier moeten ter ©allegBebiacBttuer*
üfiiöjeezuDen/ orame gebifiteet*/ getearanDeert/ enbe gBelopt te uierDenalle
tobet uut· ^aep- fufrepnen/ «ffattben-fufiepnen/ bjeDe en&e fmaile »©oppen/ €a*
tornen iöombafinen/ joegen oogen/bieDe/ fmaile/ «iBebenDeerDe/platte/
enDe #tmontfcl)e Oebben. ntit jUaenDagen/^tjnfDagen/m lÊoonf*
Dagen/ fo t0Oer in Defe Italië HopDarB- Stiöen jare 16«, 3t)nalDtec
©au mat SWW ««De tec toaranDifeoijeUjetii 22450. fUtrfeen. »©e effitteten
<®ffttieten -«nö* upfjenDerif ban Defe iSmngen/ De Ujeldse a!le jaren Den tiueeDen
8«*8«". JÊaenoarB naer JBartini berrojen Uierben bp Die banDe «©eretöte f π
meerDei&ept ban (temmen üanöe jgotabeifïe perfonen banDe jSeringe/
5Önbefe/.«ii Gouverneur, Die Den ©eerfcen gersoemt toert/ enDe bier
Warandereri-, Dcüjcïcfte met «EeDe berbonDen ;tin ie jBeringe in Daee
ceiseel/fobêieSjsttnoöelicBiii/ te BouDen enDe Doen onDerl)ouDen: Dat
De feibemacö toenemen/toaffen/ enDe ücrmenti(?bt!!Digen/ toefien/ Dat
De Wettm enDe €>jDontjantien gemaeent/efte nctö te maec&en/bepooj*
Itcfien mogBen bjeröen onberijouDen enDe naer gOccomen/ op Dat alfoo
Doo? Defen miöDel Defelbtge Βίύιιφ/ coo? fo beie in Bare bermogBett
ijs/ macB (taenDe bltjben enDe boojtgaen. <©m teDeneneiiDe bpiefolu*
tk banDe l|eeren banDe «©eretDtcbjert DeberniefingBe banDe ©ouber*
netiriS uu enDe al bele jaeren geDaen op ,©int gan te mtDfomer/ 3gnD«
Den 24.3«ntj: iBaer ^anDen ©eeffeen enDe 3©aranDemii Die blijft op*
tenoiiDeti Dat0,
                                                                       «JBoe*
-ocr page 207-
öfc&tabt lepte»;                 177
UI 8<M teil Ottfe oude Leytfche Draperye &p tiaiE $φΑ betballett «otëai
enbe te niet geeomen 10/ feteetben aleben teel Die toepnicg Haetfienen iiaetre t&
öiegeceDetenBegetcaiaiertüJtrDen/ naer ouDet ggeüjoonten/tec ^alleba""f,**e
ngebiacbi/oiwgöetoae tröeertenbegefegelttetoeiDen ft?Pmet&etbolie?"?*>,.,,.
aegel/ metöetf lepne Eoct/ oftó Dacfe üoo| %>.ecögaern twocfttê geoo?> r ,,ΙιΙ #
Deelt toetben) bpDe; ojtiinarifcöe Waerdeyns, inDe grooteÊop-DaUe/χ"„^
tneenfeeiBece afgefonberBe €amer/ alDaerbpDie batiDen «©ijeretöte geert mm-
tot Dien epnDigpeojDonneert: ttielcöeWacrdèvns, alle Dage op een fcec* aöcfeetjeit
ïjecuptealöatc becfeögnen enBettiaernemeri oftet eenigfjefhicfsentct »«&»♦
©alle göibjatötüjecDeii. mie jaren opten goeDeu-l^ijDacg/ acljtttbol*
jgenöe De oube Senten Defct ^teoe/ toecDen Defe Waerdeyns bp Die ban*
Den <ÜJ{j«E8tpe jjeranDect enöe bercojen/ De üielcne met -öïeDe becplirf)'
tet taecöiij/ booj getreDenenDe papieren banDe Heptfrfie Eaernenen
ioiSöeieöjag&en/ batbefeibigge üanfulc&enftoffe/ üan fuicfee üjaet»
öÈ/enbe lengbe/ggemaicat enbe gereDet toeiDen/abS bp De Hetiren Dec
felber ggeojöonneert enDe göefïatueett &: in fomma / toe te fien Dat
De felbtgDe Keueen onbecüjeecKelicBen gijefjouDen üserben. 3©aer* JzfS
omme öatmen ban oaDen tgöen/alttjtss öaetbsi booj De berfiieftnge ban* Intpd/m
DeöoojnoenDe Waerdeyns inöe Rerenen opsiibaet'IicHen plad) tt biD* bet mne,
Den/Dat<©oDtaimacöttcö Be ÖectenüanDe göene/ in Uitend fisnoentf"08»0*
De becÊteftngDe beftont/alfoototlöe regieren eröcffteren/DatfptonTe ^ a""
enDe üerfianoige jfBannen mccöten becüiefen/ öe uoelcöe nut öerflaitt/ aeyns.
bjgf&ept/ enDegoet oojbeel Defelüigfje $ettng0ealfoa moeten regie*
ren enDe jiietwbatfe gtjeDupncg mocöt bigben/ enDe gebjatftt iuecöe n
iet öflerenacDmelinggen/ als üjefenDe een faetfte öaeraeo fjaec uti
Öootglien gjjeieggen bias. €«öe pemanbt tot oefen Diênfc betfiojen
toefenöe/ en motfjt geDupjenDe Den ielben/ felfa niet reeöen notBte Dja*
ptecen/ op DatDoo} Dien mtbbtl Defla&enen enDe j&eeringgeniet in
mocöt romen te berüallen / ofte berargett mecDen. #et uwltb mgnjï
eoioeels een teeerbitöggebjuptft Ujasï,
L α e c κ ε N-H alle, «©etntïlebatbooj De .^egeninge <©ο* ^tfcw
«es/ ober eenige gaerenDertoaettji/ bp eenigöe gequaliftreetbe ©ja* *uw fa»
PtócpenöecooniupDen/binnen De .étaütlLepDen/ aengebangen ijs teS'"i"'tUi
^japiecen feetftere fooiten ban fgne EaecgentnenDe^tametten. Cn» »"5 ·
Sffl* e in baepnige 3aeten/ fo toegöenamen enDe getuaffen i&:
η «η. iöe^ee«nbanDen<0ececöte/ jelfsi op'tberfoutö banDe eerfic
aejhl,.0 üanDe Telbe 5©|aperie/ goet gebotiDen öebben totte beüojöertn*
ftfieSl9"^ ««be'tbefiowt ban Dien/ te maetfien enöe te ftellen ber*
ren/ mehΓ«urel, enöe «©i&onnantien/500 gebbenbebooinoemDe tee*
aliebe aema«iaBeteonöen mn boubJtn fónnJeubie ^alle/ baer imte
ben/ oinmebn r ^«cBenenenDe ^tametten gebfacöt motsten baec^
te toeröen/ of sÏÏ&ï* ^^oomn Daer tee göefie!t5tjnDe/gea!fttecrë
^iöonnantien öÊh>«eienDe &eÖ0oilicaen/ naec uptüJöfen banöe feïuc
'             n seDi85iert enbe getoioföt 3ö»n ^ienbolgetibe Rebben
X                            3PW"
-ocr page 208-
ï78             ®ttik bed banïïÉ btffïm ibtnge
3p tnceti üftite x^.ttttJe '1 <Ho. De ^eïtoe ï^alle feee frOoon en&e efer*
lirfsen Doen boutoen aenoe ouöe €i)tngel/ ontrent De 25?ugglie banöe
gxfyp-fitMt/ onDer ïjet 25on ban Nicu-marcn, ban binnen berften
- enöe beröeelt met berfiöepöen plaetfen enDe Cameren/ Dt'entnDe tot ge*
biuptïi öanöe a&outierneursï banöe 3cStoe jSeetinge/ te toeten De bjeebDe
J^ffi?' banöe boojnoeitiöe ^allelangijiS De ^ttaete banöe ouöe €£itngei/3tjn*
Μ» &*»* geDeel 72« boeten/enöe De langte ban ötentjS 96. boeten/ De toelf-
fee itiDe langBte beröeeït ?ön/ tn een booi-piaetfe ban 36. boeten/ een
^ael Diep 26, boeten/ enDe öereltetotten^DupnenDeatötÊr-plaetfi.
25elangoenöe De bieeDDe/Die tè beröeeït aen een btnnen-plattfe ban 44.
boeten bptt/ enöe;aen toeüer fgöen een <i5aelberpe/ elrs tertojjöe ban
ttnaelf boeten/ otiDerJïut op btec#plaeren/ enöeoaer boben met een
DatB ofte €apye met loot geöec&t/ enDe Daec aeöter aen De mijter 39*
De/ ten beDouüe enDe tottoooningebanDeiinape 3gngemaeclt begua*
niebertret8enenöeï©oontngen/ cnöeaenöe fltntüerfijDe 3gngöe(ïelt
ttoee #acgupfen/ DienenDetot gettjf banöe Cooplteöen enöe 3&?apterjS.
25oben3gn meDêgDemaecfetberfc&epDen Cameren/ DfenenDe booj De
3©ata«Derer0/ omme De HEaecSenen te bifiteren enDe te oo^Deelen/als
anDerfints!. 3&e toelcöe top fonDer beel te particulartferen berbp gaf.
•3©atDen«pttoenDtg8enfcögnaengaet/ enöe pet rieraetbatiDien/ 6an
ten Deele tipt De üpgaenöe f tgupje geften toerDen»
-ocr page 209-
mut 6eöên Bebbi ί* int $m gefi pt/ban mit btfe 0mmt begonf! Slfm$
enbe aengeöangöen W mm naerbien bat feit baer neep be namien ban Kr1*
eentge öecfeltKEbeforaen£ebbe/?o Beeft inijngoet göebseBt/ be jdbe s^imM
tot öactDerieceenbe gebatfitemffeBtee innete toeugöen/ enbe bie san «wa^t**.
geüjeeftbefebolgenbe:
                                     ö           ; ■ rs
Ian Ie Pla, den Ouden»
Lowijs de Bonnet,
Robrecht Hennebo,
ïaecques Hennebo,
Adtiaen Ie Pla, &c.
€nbebetfcBepbetianoece/ betoeltle baermec bp Baere omberen/
©itenöen enbe anbere Gltavtm ttetbolcflt enbe ut öanben gBeno*
menie/ enbebooj be &egetunge<©oöeg tot befen tesentoooiDigiieii
iïanbt göebiacfit té. «©te<©bbt SilmacBticÖ tot 3pec teren/ enbe
é&egBeningöebes ^tabt ftepöen gBeliebenotB lange gaeren te con-
tinueren,
♦©e eerde «Poutwnieurss entie l@erc£-meeffet$ bfe bp De peeren ~*£η*
ijanDe eöerecBte wtteopfieDteenöebeïept toan öefe jgeertnge göefielt Sfl
3Ö«/39nbefebolsenbe:
                                                 * ~ imtm!'
€ot $ouuarietrc$
Adiiaen Ie Pla>                          Ian Sijbmana
Ian de Prins.
Cot ïBer&meefïejtë/
Henrick Genïtfz. Deeéken, Iiaac Renet»
ï>irckReynierfz.
                        lanHuyfma».
Cotfiobifenaeri/
Ian des Nivye, Ende ïaecques Piior.
i« Sh?b^12· ^ecembes i639.totfenfeIben 1640.39« alBiW«x$at*
QeoiatBt
IOZJ3< n,aet6enen/enbe j4j.^tametten.
btaweSf^^ntoP öefe »fc8»flW«eeteinte1taec6f»-Bane epn-
» / «we ««beicomm? saen baet top 8« gelaten Dabben.
                 IX» ®t*
-ocr page 210-
18o Gtiütïittl fcatiöe Μφ}\ jUincje
IX* 25efc&itjbinge foanbe Vniverfiteyr ofte Acade-
mie., uan'tnie/ Uiaer/ enöe ttmnneer Die opgerekt !0t
fjoe De feluige geinaugureeri ofte ingeuo&t i0,to?e oe
eerfteïeffirt ttiörfeiüc geöaenfjreft: ber^iöanOe
Auditorien offt Lee£plaetfens ban üjse/to£ tuat ups
re/ enöe toat Eeflen bp clcb een üanöe H. Profeflb-
ren,mdefelu!ge Auditorien g&eDacn toer Oen? Cen
ïaeiften eenige 23efctmitJmoe öanöm Hof3 Anato-
mie3 enöe Bibliotheecque^
Gecotmn tteTenbéïn«h|e »efc0?ijöinge/ totte©oom ^tliole
ofte AC ADEMiE ötfet&m/\n fuIientopSfUöi
üerealeiienDetoflerntmeiibaii Vuie/ toanneerv etiDe toaer oe
feiütge opgecirf)t enbe geftïtDt të: op toat totife enoe ratt toat
Cewmomen/ öe feltoge ingeöosrt «ide aengetoatiaen w enöf Deilcfiei»
δι π flnWf β parMHlawepttn meet öaec aen ifetonD?,
-ocr page 211-
^nöen!3a«e »575. terfiont «at bat De ^tabt LeydenfoogenaDe? JStgintnb*
Ktfcen ban «peHUmacBtfcf) ban j)are ftoate ffidefiecmge berloli enoe£'"«5"*
tJebinöettUflÉi/ fOOD«ftÖenPrinccvanOrangien,i#ODr}J-ioff.iBmt.T^c.
ai0 Jtfaöt-öowber banben Cotifottt ban J>pangran/ mttfgaDeris Demi fte
3£θθΓ0~MOS- *?««tei1 Staten van Hollant etiDt Weft-vrieflandt, (Otn Hoóehe
Satae-<&taDt-'Leydsn, Dt-btbjoefbea&ojgSer-enettbe gntooonbertn Der Schofe
felber/ösreboojgeleöenfföaöen enDe tntsrefïen/ De toeStae fp booibe* hameie'se*
fe .öeiegetingfje göeleoen fiaöottv eenicöjïntg mocfjten behalen enbe te nic&t/ εηοβ
boöen tomen: enöe ot uoonioemDe <Steïw Doo? üe« öongfjec enüe φφ »a?r tee.
fcan ïiolck ontbtoetet toetenDe/ öooj Defen mt&Oel eenitDiïtifê bJeDercm*
me te bebokfeen/enDe Dienbelgenöe bc Veeringen tebemieeröeienen»
öe berbeteren/JfjetCojpaSDeieE <SteDe#iibslegie enbe<©rtrop bec*
ïeent/ Otn tt mcgetl OpjKfiteneen Uhiverfiteyr, Academieofte Hooge
Schole, töser tnoe batmesfopenbaeriirëen in alle Faculteyten enoe vrye
Conften Dasöelitr fouDe ieeren enDe Heffen Doen: omme niet alken De
flntooonbeien banDe 4&raefft8appen ban Hoiiandt enüe Zeeiant, rnaec
elie De omltggenDe «©ebup?-^bteDert enDe SLanben/ öeffltltirjc alle anDe*
rebtröesgefetm/ entte een pegsUttten Dufjet britebenfsubebefe Hooge
Schooic ie fceguemeren/ te leeren enbe te oeffenen/ 't3p inDe Godtheyr,
<nDe Rechten, UiDe Medianen, VrycConften, &c. ©pDatDt feIWflÖ2
gaec baes naer tnocfjttn-laten gebjuptaen / om Be ïtewSen/ ©ietfröa*
ren/ enDe De ©Ijemepnten te Dienen/ lepöen enDe fileren tot bjelbaert en*
ie beijouöcntflc net felöer. CatonbevöoutbaiiDebooinotmbe Hooghe3m,„m
Schole, gebben ipöïfeibegeboteectenDt begiftsnet ίίβιίφέροϊηtenten enüe^?w
cnDetncommenp/tufonDerDtpt oaertoe oiDonnetenüebetftiiepDtii goe< weptnatt.
beien/ HanDtn/$atöten/ öemen/ett, banbe Cloofieren tnDeCon*'"*"·
benten/ arnrne bser meDete mogen ftcütben oiiberBoubety enbe tjtlca»
!wn ^reffelitfie/ Igecmaerbe/ enDe «©öeleetbe ProfeiToren, ïu fiütncn
ïffittale ais mentottebolbosringDebanrabamgefjeetinlte/ ttüiuttmv
δε Pjofrjteitcfee Dienfien ban noobe mi sin {jebben/ enbe baerenbonen aïie
anbete ontoften/ Die tube cnberftouïringDe banbe btscinoembe Hooghè
Schoie moeten booibaHen/ te betalen enbe bttfoigften, O&eneffenp .ta
««[ojginge baiibe boojsnoemDi psnmngijen/ foo Rebben De #ooc$-gue«
roeite Priiice van Orangncn, etlDÈ De jfog.JBog. Heeren Staten, De
«''wDenten snbe-ILfotmaten banbe boojtioemDe Hooge ScHote-bereeri
hè„,°iBtftet metüeelöeetltEBepiofitentSe ftjifeflegten enbe19jpufie»
ttmuSHfiöcb öe i eltoee tn öet langlje enDe bjeeöe tnDe boojnotmbe «©t*
aotf S,5fe«*»*n sön/ oebJeitfie alle3aren opten atötfttti gtbimvg/
^ettX"|»catie banDen Reftor.MagnifitHs, opetibaeElttfeei» bp üm
Ctbttnaten h be νηι»εΓίϊ^Ε boojgödefen toerden: enbe ban alle De
' «Enoe
          'elöer mt% Öupbenten bagöe göenooten toetDeh,
comen firtftttJS.S¥,to?een «&»«** "Pl Ö«* öcojf?- !9itbtlecie te*
m
boitfii; 5 3ΒΗ(Β &Ρ B« 5«lbe alijier tJine 4gï>e« / ?LnpDenDs
-ocr page 212-
ι δ τ Cecile bic! üattö* MtffiUW
Vrytfom- Wilhelm, By der Gratiën Godts, Frinee van Oren-
me voor goen3 Grave van Naiïau, &c;
Spenen Dat den Rea°or ende alledeProfeiTeurs, mitfgaders
deVio- d'OfBciers vande vooriz. Vpiverfiteyt, ende voorts alle
feflbren. de Doctoren ende Magiftri aldaer gecreeert, hem inde
felve Vniverfiteyt ende in ftudiis onthoudende, ende
continu erende, zonder eenigerhande Neeringe ofte han-
teeringe te doen, zullen voor heur Huys ende Huyige-
finne vry ende ontledicht zijn, van eenige Soldaten, ofte
gevolghe vanden Hoye, ofte van eenighe Perfonagie te
logeren ofte te ontfangen.
Item van alle dagelicxe gefette dach ende nachtwach-
ten, oock van contributien, tot alle gemeene der Stede
wereken ofte Fortifkatien. Wekke exemtie oock ge-
nieten zullen, alle vreemde Studenten voor heure Per-
foonen, ten waere omme den noot ofte redene by den
Rectoor met die vande Vniveriïteyt voornoemt anders
bewillicht ende geordonneert werde.
Dat alle Studenten, Officieren, BodeUen, Secretaris
en diergelijcke vande Vniverfiteyt, zo wel in Civile als
Criminele faecken, 'tzy of iy ageren ofte geconvenieert
mogen worden, te rechte zullen ftaen, voorden Re-
éloor, zijne AiTeiTeurs metten Burgermeefteren, ende
twee Schepenen-meefters der felver Stede, 'tfy of de
zelve met Studenten, of Borgeren te doen mochten heb-
ben, behoudelick dat partyen, al eer zy int Recht zullen
comen, voor den Re&oor ende AiTeiTeurs ontboden zul-
len worden, die henluyden accorderen zullen, ib verre
hetdoenliekis.
Ende zullen den voornoemden Reclioor, Profeflb-
res, Doctores ende Magiftri inder eerfter inftantie ge*
convenieert worden voor den Hove van Hollant, ende
zuyly-
-ocr page 213-
zyluyden agerende gehouden zijn heure Partye te rou·*
pen voor fijne competenten Rechtere» &c.
<3P)t tuelcÊen ep»°eenbetotteonber8otibuigi)e ban Dien De peeren
USurgentieefïemi enöe depenen alle Jaren opren ariufien jfe&jua*
rijaenJjafiöenbance peeren £urateurööanbe5eIbeS0nnjerfttepf/ ge*
pouoen 50n te Doen Den bolgenDen €eDt:
Datzyby den Eedt die zy ghedaen hebben aende Eedt van-
Graeflickheyt van Hollandt, voor foo veel hen aengaen tdeersR^-
mach, d'Ordonnantien ende Statuten der Vniveriiteyt de Vm-
wel ende ter goeder trouwen, onderhouden, nacomen, verfiteyt,
ende helpen voorftaen zullen, den Rector des by hem
vermaent, ofte geroupen zijnde, zullen aififteren in alle
judkiele iaecken, zulex zyluyden in oprechter Con-
fcientien, naer Godts woort, mitigaders alle Rechten
ende Equiteyten bevinden zullen te behooren*
aomenöenutotDepIaetfe/ DebwlcSebpDie i)anöe«ir>BeretBte Defer muttfe es
§>tm geojDonneert enöe beguaem gBettiaetïK getueeft isv totöet 8Öe* geumn,
bitipth
banDe booinoemDe Hooge Schoie, foo i$ te toeten Dat De felbige &cpt J,ant»!
(geltjrömen fnlijc Jjier naecinDc ^nnelepDitigc banfce Academie lefen A5ade"
enöebtnuen fal) alocreecft göeujeefitó in S. Barbaren Conbent / tetmie'
Vlmft Daer nu f)et j&iticeti ï^of i$: JBaer De felbtgDe tó aïöaec toep»»
nttö jaeren gebleben en&e g[)el)ouOen: ï©aeromme tg mijn onbefient:
yan te gouDe Dat öet Conbent banDe Witte Nonnen beter, gelegen toaö
Ni Bet mfDDen Deftf §>ttW omme te eecDer enbe gematfeelttfier ïotte
fteffen/g@ifputatten/eiiDeanDereoeffening0entetftonttemogöen6o*
me»/ ai0 get Clooüer bar» Sint Barbaren, oocfi meDe öat Dit gcooter en*
°e bequamet Om/ omme aen Auditoricn ofte Heef- plaetfen te berDee*
«nenDeaf te fonDeren. 3Tn fomma/ bjatterbannï ofte niet/ laeten
*"PWfgneüjaerDebetufient 3iitg"tt£De löaerpept Dat De peeren Cu-
i"f"rhent0^e laren naet De opjetötingöe Der felber/ te meten/ «Bm*
faftiJ"5?9aetei578.Dteoberg0ebiatit enbe g6etranfpo£tee« fjebbetj
«ff oftS£,iit,entöen°e wkte Nonnen, altoaer De felbige ban Dien tööi
öenaoeöM07 enDe *omtt m®*{ ö0£^ een u$m ^00 '««80« B«
Hooge SchToi? tobben fa' öé feibïge teonDeröouDen. SiengaenDe De
ttetlgcöen notfi?!b«lc?dcmie felfii/ Die isi «PttownWcD niet foo gfieftèei
verfiteyten oftE il0Re,9i.8enÖ«bout/ ai* toel berfröepDen anbere vni-
bout 5ö'n. JBtaer inhSSs- ,h?len ,nanDm 3tanDen göefficDt enDege*
«me aer«it6BSnK
«y*pot/ becfeöepöen anDere niet alleen bergeleBen/ rnaec
. roei
-ocr page 214-
184           €ttüt ^eeIi3sntïetefc5.iiiUinöe
met goeöe rebenen/ ÖOÖetl bteban Leuven, Franicker enbe Steytifiirr,;
DetöeicRetcöaltiaroen ggefiengebbe/ gpefieit enbe gD«p|efen toetbetj.
©otg Be Sfeeren Curateurs öte i}tbütn nu fioiteüngp beflooten enoe
ggearrefieert be felbige een uptruenbkg enDe ttesigc& aenften te gpeben/
enDe wen $ tegfjenffioojtucD met Bet felbïge toeren befkp/enbf bat
tafulcSerfojtnen fliji De jptgnpie/ De toeirne tn pet Dooft booz oefen
gpefieit iö/ tipttogft enbe bertoont. 3&e plaetfe enDe gpélegDentgcpDt
aitoaer oiifeLeydtfche Academie gpemaetfct enbegfufteltigiDie i$ (als
een peggelpiïien De teeft6e.be feenmfTs befer ^ttoë toeet enDe Benut
faf moeten"be6ennen)fefr pïapfant enDe ütrmaecSeiijc&en/ leggpifiDe
langpgeen geerlgtise bjeebe (Iraete/ een fcöeon bjeet toater/ met googe
enDe groote fepaone Slinben-iSoomtü ces toeDer3gben beplant enBe
befettet/ cnöec Den toelefeen Set tn Den Rottier fee»; bcrmaertelgtBen te
toanDelen i&. 3«rfo batinen inbe gepeele ^taot ggeen Betec gelegentgept
baer toe en fouDe Sannen-berniefen.
23elangenbeDeberbeelinge banDeLey tfcheHogeSchole, ofteUni-
verfiteyc, Ce Telüige 10 afgefonbert in begaanufLeei-pIaetfeti/ enDe Dat
inbefer bougijen:
raatinm aSeneDsii aetiDe recBtet 30'Dc Uanben öfnnenfïeningang m geojbon*
moe eroot# neert pet Auditorium Theologie, toefenbe een ftPoone/ grootte/ enbe
ïh/flZ Deecïic6e plaetfe/ inDe toeltlte Datmen alle Degen/ (aifmen gpetooon ijs
MrJï„Z,- M«« te Doen; De ojütnarilïpe iLifleninüe ï§eplïggeïheoiogi;e, <nbe
mcotmm Hehrceui-che fpja?(fie leert/ enbe Dat tot fulcfeer upienafg bp bc peeren
·* Curateurs befïemtenbe gpeojbonneertsgn/ eiibeptetnaer ggefept fa!
toetben: <©efgpelgcr toerben alpter tot öetfegepben tgben be publijc*
que enbe pnbate ^ifputatien tnbe tioojnoembe Jfarultept geoeffent tn*
&e "gebaen; Wgtlgcr wanneer bp pemanbt eentgpe <©iatien gpebaet!
toerDen/ *t?p opte Cöegraeffemffe ban «enige #iOfef]To?en/ ofte bp anbes
re gelegenf pept/ De felbige toerDen meDe alpier gebaen. Cnbe ten laet*
fïentoanneer bat pemanbt ggeSoiwente lot pet öoozgefïel&e tott tnbe
epnbe/tuaectoegpfgn studium begonnen tnbe aengeüangen Beeft/ te
toeten otnme te ontfanggenget ©ortojaetftpag / 'tjp snbe ^epltggc
Theologie, tnbe Rechten, ofte tnbe Medicuwn, oft batfe ontfangen ben
Cgti! enbe toaerDttpept ban MagiM Artium: bit toert aileja tn bit
Auditorium ütrritgtet enbe uptggeboert 'Set toelt&en epubealgban
bit booznoembe Auditorium rontomme met fcDoone ^apitfericnonw
gangen toert.; enbeinbien 'tfeibtge tnbe tennaetiieigcfie tenten ofte
inöen Corner gefcBfet/ fo roert be felbe pter baben berttett enbe began*
gen met toeïmefeenbe bloemen enbe Ctupben: ^e $2omotie öanDe
©ottojen geicfiitt met grooter pcerUcïipf pt ofte aenftenlicïspepbt/ baec
toeggebjuptöenbe üeie enbeberftgepöen Cecemonien/ te langge enbe
bupten pjopoofte om alltgt te bergalen/ be toelrSe ggebaen toerDen inDe
tugentöooibtcgeptbaiibenatötbaeren ^eer Reaorenüe'tSenaec banbe
Univerfiteyr, alle be bo|bere#iofe|Toitn: mitfgaberjs Den &t$outf
mx$MJ®t$ww enDe^efleerö?r0/be ^cgepeiien/ ©enfionarti/
-ocr page 215-
&ttttttö#/ <&ttfiitt/ enbe oiiDer^etretarisi befer &ubt/ (alle tt fa»
mengetleeDet mefenDemet gare CabbaetDen/ommeDefeltoefa^omo»
ttete8eiïfrtnlic6««maetSenO Cen laetfïen Uan toerftflepDen anDere \
^eifoonett i« w»0yi ^ublgrRiölenfien toefence/ enfee een niemtöte
tian^>t«oenten/ence an&ere fttjl «»iöe öertnactSöfDbenöe om fulcj? te
aenftpoutaen / De melcSe alö Dan guefamentlitfien in jjet bcoinoemfce
Aui-iiconum üergaberen enDe betfrögnen.
gtettgaenöeDe np^n toanneer/inDe banmat %eten ^ofefiojenal* ïsatp>o*
Bfec in Defe2,eef-piaetfeg9eIercnmecDt/ De felbtgBestjntegljentooo?' frjjfj™^
δίφ tenitjöe alg Defemgfle^eft0ip!n0egijeDmcfii"merDe/öereboi'öaTiïflrcii
gpenDe;
                                                                                   int 3««
3Pesimo?geiisSienacBtupieii/ &p d. m. Sy mon Epifcopiüs, Profef- I6IS3· ««öe
for SS. Theologie                                                                         rTfaiVrrti*
'SCen igfin upjett/bpIXloriarines Polyander, Profeffor SS. Theo- '" ' '
iogia;,enDe booj Denzoete 1613» Keöor Magnificus banDêboojnoem*
&e HoogeSchoIe,
JSaee Den jBiö&aci) ien ttoee upjen/ &p D.Guiüelmus Codd^us,
Profeffor Lingus Hebreaf.Chaldèfö:
WttlXiZ ninriteESÖDetianlJit Auditorium The&iogkum, ijj gÉ£$JOn*
niecten&egefïeltöet Auditorium Philöfophicurrt,get felfOE 10 Üaiire* Auditori-
öeficSen grootte/maer bp ö« ijoo^gaen&e in#aepic0fpt off fcjjoonfjept um Phi->
Hfette öetgeI0cBen» Sïlf)fet toeröen öagelgcjtop birfröeptwn up^eii gjje* Jofophi-
ÖaenDe itCffen fn Philofophia: Ce toeten tn Logicatn, iJhyficis, Erhi- cura.
cis, Polyticis, Poeii. Rethoricis, aigmeDe III Hiftoriis.LinguaGrsca
& Arabica, &c eiiöeDat ïspU öoigenbe #. f^ofeffoicii/ fe toeten:
,; ^ijSmoisensi ten feöen üpjin/ bp D.GUbertus iaccheus, Doa.Mc-
öic. Profeffor Logices &£thices.
_/3Teil negen tipjen 6p D, Rcynerus Bontius, D. Medicina:, Profeffor
Phifices,
                                                                 . . -·;.'...
'SEentBiên tipietl&p D. Petrus Cunsus, Latina; Lingua: Profeffor.
. 'STetl eif Üpjen bp D. Boroi'nicus' Baudius, D.Iuris, Profeffor Hi-
ftoriarum, oniaiigöss (eplaejS.'} oberieDen.
J^aec De truDDacö ien f en up|en bp £>· Gilbertus iaccbeus, &c. in
£c^m tmee UPieil bp O. ïoannes Meurfius , Linguse Graec» Pro-
^nDiieupienbpD.DanielHeinaus, Polyticis Profeffor.
hfc& 'p 5·** UP?en &P D-M. Thomas Erpeniiis, Profeffor Lingu» Ara-
3SfihCt>» c?> & exterarum Orientaiium.
iit^S^.^^tfftatAtmttgiibaitimttm/foa.laim alfH'er tot
metênrtfia£JLBöei1 tot oeffeningebanöe J>tut>enten inDe tmopttbattot
«Seritaftfi ?™ 8eDif»«teert.
riumTheoioefi^PeaenDê/ aen De motet jgöe/ obei: J)«t Audito- Audito*
Üan flelfidkn nri^V'*.8'""^* Det Auditorium Iundicum , ÜjefetlDe riurn Iurit
wi( ü?iy uwi gcootteate Dat öanöc Theoiegia ftj/ Dai felfeise i^*c ίΦ"' dicum.
Si β                                      ne/
-ocr page 216-
ι u 4Btïüt ttftl toan&e fcefc&ijbinse
«e/ Ιαφίίβί ênbe togbe leef-plaetfe/altoaet bagelitï be beffen in lure 6»
berftotpueii^iofefloitnbantjefelbtjFatulttiii gebaen tocrten: Dergê,
igcr öjett aiijKE tot oeffentngetoanbe felfDe toietenfcbap bicHtogten ge*
ïnfputeett. ^eupien looanmeB bataigtet gelefentaJert/inbe bp toat ft*
l^ofelToien/stjnbeesf tifligetiöe:
M©eS mO?gen0tenac|)tUP^n bp D? Cornelius Pynacker, Doaor
Vtriüfquèluns.
                                                                   ,
Gim negen up^en bp D. Cornelius Zwanenburch, ïuris utriufque
Doaor.
Cen toten upjenbpD. Everardus Bronckhorftius, DoaotV.Iuris.
jèaecDen mtÖöaCÖ tin tÜJee up^en ÖP D. Ioanncs Lindershaufen,
V. ïuris Doöor.
                                ,,
Auditori- SSenbe tltncHec 3gbe toanbe booinoembe trappen/ i& seoiDönneert |}et
urn Me- Auditorium Medicum,toefenöe een fcöoneplaetfe banteöelicfiengtoos
dicura. te/ tnoe toeltfie bagelitï beleflTen tnöe Medicinen, enöe Mathematifchc
toetenfcpappen gtbae«i»et&en/opteüoiggenbe tippen/ fiibeuanbe ft.
f^iofeffojeü/ te toeten:
?&(& mojgeniS ten atBtupjenbpD. Petrus I?auWius»Doaor Medi-
cina, Anatomicus & Botanicus Profeflbr»
<3£ett negen UP?en bp P. Willebordus Snellius, Profcflbr Mathema-
tices, Geometriam, &c,
'Sin tpien Wpjen bp D. Doftor Everardus Vorftius, Doöor Me-
dicina;.
|3aet5e Ultbbatfi tentbjeeupieilbp D. Otto Heurnius, Doaor Me-
dicina;.
^etog'lÊ bat bet meerderen beel banöe ^eeeen ^iofefrojen biecbooi
genoemt/oberleben enbe ggeftoiüenttjtv foogebbeitii goetgebonben
ue namen üanbetegenujoojbtgel&iofefioien gier faro te bouggen/ te
loeten bie inben üare 1640. be oibtnatte enbe eïtraoibinatte Heffen
inbe3fitabtmte39nboenbe/ op fooöanigge upjenaliS Daec toe bp ben
gsrptbaren öettojenöe Bei ifeiraet geojöonniert $, Cnbe %m ttk
boigtnöe:
Profeforen inde Beytige Theohgii.
Name» ^' Antonius Thyfius, Dewijle ick befich was mei
vande
               defe namen te fchrijven, zo is D. Thyfïus overle-
Profeffo-           den opten 7. November 1640. des avonts on-
ten,iÖ4i·          trent negen uyren, naer dat hy meer als een laer
zïeckgeweefthadde*
D. IohannesPolyander a Kerckhove*
P. ïacobusTriglandius.
late
-ocr page 217-
.<6e*£trtitSepfeett*
IndeKechten,
'ïBf
D, lohannes Linderhaufen»                  - .
p, Nicolaes Dedel.                             ·.-.-.··
D. Arnoldus Vinnius.
B. lacobus Mieftertius.
D. Anthoiiius Thyfius Iunioï, ProfeiTor extraofdi»
naris.
Jnd&éMedkinen,
X). Ottho Heurnius, ProfeiTor Med» & Anathomk.
D. EwaldusSchrevelius.
D, Adolphus Vorftius, ProfeiTor Medicina*, ende
Regent vanden Cruy tho£
D. Adrianus Falcoburgius, ProfeiTor Chirurgie &
Anathomiie.
D» lohannes Walaeus, Extraordinaris ProfeiTor inde
Medianen.
Inde Eifiorim, Pbilofipbk, Tdden3 ends
rvrye Qonfie^ffic.
D. Daniël Heynfius, Ridder, ProfeiTor jHiftóriarum»
D. Conftantinus l'Empereur ab Oppijck, ProfeiTor
inde Hebreufche ende Chaldeufche Talen»
D.M.lacobus Golius, Profeiïbr Mathefeos: endc
inde Arabice ende andere Oofteriche Talen.
D, Marcus Suerius Boxhornius,EloquétiarProfeiïbrV
D. Franciicus du Ban, ProfeiTor Philofophiae.
*·*· leremias Hoelzlin, Profeiïbr inde Griecxfchc
Taele. De weleke defer Werelt overleden is όρ-
η Ίϋ*5' ïanuarij inden Iare 1641.
Γ t^^rianus Hereboort, ProfeiTor Logices, de
welcfce opten 9· Februari) 1 tf41, zijnen dienft met
Α a a                         een
-ocr page 218-
iB8 &tiüttetllianbéWtf)flfomt
een trefFelicke Oratie aengevangen heeft3 intby-we-
fenvandeHeeren Curateurs, ende Burgemeeflwn»
aSobenalleöebuOigaenöe#|ofeffo?en/5öpebb?n&e«tfitbara 5|ee=>
ren <£urausurenenöe Jöurgermeefteren ontrent ben 3jare 163?. aifjtec
fcerocjjea enöe berfocgt tot een Cieraet/ enöe omme oefe ©mberfttept
beroemt enbe bermaert te maetfttn/ ben ^optö-geieettien üieete ciau-
diiisSa5m,ifius,^gnDeeew mfliibanscöóte gèieestöept/ enöe öooj 30η
koutten oteï albefeent.
©uptfcïe ©oigetibe be begeerteban 3ötr ^jttkelftfie €rce!entte Mauthz van
ïeffeïitnDe Naffiu, $nnte ban «©jangten/^0 ilüem. fooOeöbenDeboojnoem*
P^-Vfta fe^eeten Curateuten enbe ©urgermetfteren/ goet gebouben tnöen ja*
€oimeu. rt bgftöten fionöert negen enbe 'n.egenntf)/ te oiöonnereii (tot onöer*
tDöitiigeuanbegeiieöteDs f'atptirtge'Calemeten üer-jlonöen/enbe
IufiöaööetiöaertnöteCotifiintèotfftiin/} bater alle Daggen lleffen
enbeonbetretljtmgen gebaen ^anoeii tosr&futi.be jBeoeriantftBe Cale/
3ototünD9 Hutgmeigcue/ «©eometrie/ «gutercfctenboiitoenofte jfoj*
itftcatien/ aijs anDerfuitp bat aen be 5éibe tuetenftöappen i$ öepenöe*
renbe. ©e eerfte #jofeffojen d»öe|> Heffen gebaenpebben/ jgn göe*
tueeft Μ r. Ludolf van Colen, enbe Μr. Symonfrans zoon van Mer-
wen, in 3ön lebeit ^toepen enöe asttrgermeefier öec ^itabi Hepöen
getoeefl3önDe/ üepöefiicr tereecen ggenoemt. Μ r. tudolf van Ceu-
kn, töobecleben opten leden ©eeember tnbeu Sare 1610. out toefen*
De ontrent 71. Staren/ enbe leut begrütKntn s. ptetets ïteribe booj gei
groote<©j0aen. *©elcben 3Pïenft m oefielfö ouerltjöen öeele 3aeren
enbe nortj tegetnuoojtricö bebtentenbe toaer genomen toert bp ben er*
baren μ «\ Frans Verfchotcn, geboo^en burger öeiet ^tebe.
«*«« bait ®m Iaet,*in tec ^m enÖÊeen ^CpIÖfl) ÖetieÖeil ïjet Auditorium
oefoicmnc* luridicumtggto|Deniieerteenfeliere Warner/ altoaerben Reftor enbe
je ©etgaa 'tSenact banöe Univerfieyt gare ojbinarife ènbè ertraojbinarife l0cr*
&««««?, gaöerinaen öouben/ toflnneer befelbtglje petjS te befoignecen enoe te re*
folberen gebben/ 'tgene öaer ggebtebt enbe ^ursfotctt» aengaet euoe be*
treft; altoaet mebe alle be giiene be toeleiie beijoetfeen gepiomobeert te
toerben/ alboojen in tegentoaojDicfiept toanben Reftor enbe ^joftffojen
ban Die ƒac^ltept/öaer Die föiotnone in tierfotgt toeri/ geeyamitiiert
toerbenoftfpbeguaemsgtienöetoegeiatenmoggintaetöen/ ompu-
bigcbeut ben te mogeri btfputeren/ om alfo totte felföê feomotie te mo*
gen gerafceti/ ofte niet: ten laetften alle be gene btetoeitfte fommeerbec
boften te bergoeben) gaer felbenijepmeiicb laten piomobeten/ foö abe*
jcfitet tot felfae mebe algiec ïnoefe üamer/ in tegWuoObitDtft ban*
ben Reiior enöe 'cSenaec banöe bO0i«oegib? Academie, '
DeAca-;
-ocr page 219-
De Academie verbrandt.
58iiï>«i9fiiwi6»f. op&im jBarrijnsS öacö/ jgnöe hm iu m*
üem&er üejs mtöpacgg tuff£|)gn 1 ?. enöe een upien/ 300 tö te ©ntbe rft*
tept E3o»en gerittl sfcebaanöci/ «ft ban binnen Be Utef-giaetfen fcec be*
.oojwn enöe gefröent/ ttoeltïinienBout gecemente toefen/ om öatljei
Uitc 'tmelcb opte .êenaetg-Carnet gelegen paööc/ niet toel betoaerc
getoeefi m toass. jfcaec 10 terflont toeöeromme/ Doo? ïafï enöe bp w
•f oiutte banöe «©rootmoge nöe peeren ^taten ban Hoiiandt enöe Weft-
vtieii4odttoeöeroi«me uenuatt enDeljetbouty in joöanigen gefiaUealg
$egeiitooojöitö gefien toetöt»
Cat eengeüatjjtemffe ban öien 0tbben öe SScgtbare peeren €ma* ètiitm*
ttivc$
enöe ©ucgmneejleren/ bobenöen tngangö batrmen gatt naesreimfe ban*
Jet Auditorium Theoiogicumjn een bïatttoen genegen fïeen/öoen Bou*w e?*"»·
toen in Set ïaign/ 'tgene Ijier beröupfl tg/ enöe top gtienomen Bébben
uptög I^oUanttcDe 2öeftjj?gbingi)e banöen ^ootö-söelfeïöen Marcus
Suenus Boxhoinius, llupöenbe al0 bolcgt:
TOT GEDACHTENISSE DER
Ν ACOMELINGE N.
Dit Huys het welcke int Iaer 1581. de Curateurs
vande Academie, ende Borghermeefteren defer Stadr,
hebben geeyghent totte openbaere LejOfen, tottewaere
Wijiheyt, ende tot liberale oeffeninghen der onderwij-
fenden, ende leerendenjende tot vergeldinge vandeucht.
Kaer dat 'tgewelt der Vlamime fnellick opgeftaen, opten
ii. dach van November int Iaer 1616. hadde ielick ver-
nielt het dack des felve, de Bakken, Stoelen ende on-
derbanckenj 'tielve uyt Ordonnantie der Hoochmogen-
de Heeren Staten van Hoiiandt ende Weft-vrieilancfc,
°P dit fatfoen heerlick vernieuwet wefende, bebbefrge-
eygent tot openbare Leerineen der Godlicke ende We-
reltUcke dingen.
^f^fenvanMatheneJfe,          \ Curateurs vande
wrnehs vander Mijk,                5 Academie.
Aa 3                     Vrantk
-ocr page 220-
€tttetm\ uanbê &erc|jtójtrfnse
Vtanth van Torenvliet, ~
Laurens Hujigemzoon Goei. C 'Burgénaeefteeen, endc mei
F/eter Amtjk. Deyman. de Cumeurs.
Ohck Gerritfz,. Hoge veen.
©ft altist Di® betre gefept Bebbenbe/ fo fal «δ tomen roiie öefcDlfi*
bttigöebanbeinnelepbingBebanonfe Leydtfche Academie ofte Hoje-
Schoie, enbebeEöale,,metöJatTriumphe Ceremoniën, eereenbe (ia*
teltt&Bepbt be felbtgBe begonfï enbe aengöebangBen ijs. ©ae* toe 0ieu
innelïjbenbe Copie banbe leïbigBe befcBlPtaöB8 göelgcöalöbie öe*
ftDieben fïaet in jjet eetfte tëegtfïer banbe h. Curateiuen, ber boogie*
ben Vniverfiteyt, aifo mp De felbtge ban mgn ïteer ben #enfionaru«S
DefeC ^teöe enDe ^ettetatttt^ Des Curateuren, Meefter Niclaes Zeyft
saf. geb, beöanbtcbt tss/iupöenbe bantooojbe tetooojöe até Bier boigfit;
€oit tseröad tjatlöe Inauguratie üantlfc Hoge Scho-
ie ent?e Vniverfiteyt Dff £>taÖt Ley'den, gf Datli
optenüuj. öacö üanjpeöjuatio dos 3jan#^c·
<©a töat "TW Τ ^eröien Bet öen ©ooilucBtf göen enbe ^ootB-gebojen ©oifï
toSfe De T^l £nöe Φ.Φ. ^eereroijn ï#ecre Den Princevan Orangien,
Hoghe I ^J «©TflbebaiiNafrau.etc.ConintSIitiieJBaiefieptjS^oubeiu»
Schoie τ* ^ tieur enbe Capitepn <©eneraei ober Hoiiandc, Zeelandt»
getnaugii* Weft-Vrieflandt, enbe Utrecht, ten abbife enbe naebeBooilit&e booj*
w«t ie, gaenbe góetöunciten enbe betoiHingen ban Den Ridderfchappen etiDC
steden, repjefenteer enbe be staten banbe" Lande enbe <©caefftöappeban
HoOandt, goet gebotBt enbe belieft fjeefi gefiabt/ fo toel totboojDernifle
enbe bermeerbetingBe banben !©oo]be ipobö/ fïicötingöe enbe opbolt'
toinge fBnber<©tmepnte/onbetto8fuifle banbe jeucöt in alberiep goeöe
confïen enbe Difcipitnen/ initfgabeig tot onberBoubinge ban tojebe enbe
eenb|acBt Defec Hanben/ enbe ten laetfïen ooc& on bat be penningen/ bte
totnocö toe bp berftijepbenperfoonenöem tot eentgfie puDienbegeben*
be bupten jS'Eanbtö berteett/ enbemitjbien tipt befe Eanben göe^oc*
6en 30ngeUjee|i/ binnen g'HanbtiSgeBoubenefialDter betnett foii'
Den mogöenbJojben/ tnbe jganbentfaenbe onber be gefjoojfaemöept
bau fijn Princeücke Exceli. te boen flicDtêii/ mafien en op?etöten fefiere
Hoge Schoie, Academie.oft Vniverfiteyt, eft bat Daer toe Defe |ïaDtÖat»
Leyden, gBelegQen 3flnDe int mibben ban't «©raeffegap ban Holiandr,
nae Dien banBaereboa?gaenbettoee Beftigfje 2SeIegeringf)en petffljej*
tnepnen ©panbtg boo?be toonbetbaetlit&e toetchinglje/ Brac0ttgue
öanbt/ enbe goebecticren gBenabe <©o&0/ baer Bp gfiebuetfit 'ίβ*** wf
lept Der faetnen ban fgne. Furft, Genade, oot8 be biomitfiepbt wJ*JJJ
-ocr page 221-
öeï^tabtEejiimt;                  ipi
torbioten moeten!» touragie ban ben cDefïtlben «©btrito/ Crrjtg-
i&aeben/ 23ebel-ljebberen / enbe ü>ott>ateti legggenbttnmtenftonDer
be 25cfolbing0c ban jgne Princeiicke Excellentie, epntelttfetoag beb?gt
enbe bertoft/) be alber-nutfie enöe bequaemfie té ggeraemt enbe bebon*
ben: ,c3pbanobett»itöDegeeDeIgftctï)te banbien/ beggefonbttgept
toanüe lucijte alöaet/ paere goebe göeleggentgepben / be bequaemppDt
löan rjitpienenbegetimmerten/ als anDerfiui0. <©nbe bat ben Dam om*
me be felbe Hoge Schoie te Inaugureren enbe bpber boojftenttpepbt
<©obg op een ggelucrnggeupie te beginnen/ bp ben «©Delen/ ^rntfe'
fieti «eerfaemen enbe i^oojftenigen Superintendenten, $cguut3pui:'
atoermeeiteren/ ^tgepenen/ enbe öaebt ber boojftpieben &tabt Ley-
den, gUeleptboaö jeggens ben acgtften bacgber jBaenbt.febiuarö «gteub*
ttttiDen 3aerenaerbe «©geboorten «©objs onjs Üeeren enbe 2alcl> bwaι ban*
ttioecbctis 35.» c % % f 10. Wtklm Dacp ?gnDe in alle be omleg» *Jr»W'
flgenbe enbe t'famen berbunten £>teben enbe ©lecfeen pnber begegoo?*
faemneptbooifepifiaenbe/ footoel imt aenplec&ingge ban ©metten/
als mtt uptroeptnggen/ alomme gpebaen te boojen beïRunbttgt enbe
löetloopen t ïlebbeube boojggenoembe Superintendenten, £>cpuut/
asurget-ji^eefteren/ ^pepenen enbe öaebtinfiigtenemenbebatgee*
nebtnggen/ 't3poan ïjoeclepn oftunggeften/ ootngo« groot oftgpe'
UjelbtcgbtegöeüunDeii motDten?tjn/ eenigDen gueben boojtgantsoft
toafpom mogpen gebben/ DanMeöeuttie SMmoggenbe ganbtapoDjS/
enbebp fnneeeutoigge booiften enbetogfPepDt roemen göefïuert en«
begftekpt/ enbebatmenggeeueoocB te ttepnpe 3aecften/ weel ram öan
eeii3aet6e banjeo&amg&en tttftcDteatètéöet beginnen enbe beitgrurit*
fïatg te leggpen ban een Hooge-Schooie, en begoojt boo? te «e*
men ban met aenroepingge tomben gepltggen j&ame<&oW/ peb«
b*n(p (fegggeicb) teufelben baggebe^ mojggeniS tenfeben np«nbe
CgjtflelgcBe «©emeenteber felbet &tebe inbeSerene naerbenSipo*
(lel Petro göenaemt/ te famen boen roepen/ enbe boo? een banben
dienaren bejs-©obbelicfeen ï©ooibt!S/een ^jêbicatieuptbenï©oo^
be«©obfS ggeöaen tam/ enbe baer beneffeng bp gunne «©gemeente
«enbjacètelgcB ben ailmogpenben «tëobt boen aencoepen enbe bibben
fön «©obbeigtS üjel-begagen te 3ijn be booiggenomen faetfte enbe
«««we beeunfte Vniverficeyt met fgnen gepltggen «©geefi te fegeneti/
"«SÖeiiabiggen/ enbe te boen maffen/ becmeetberen/ ter eeren enbe
SrootmaecSttigRe ftinjs $aem0/ opboutoingDe enbe fiit gtmgfie Jgnber
wmtente/ 3altepepbt/ gljeleertgepbt/ enbe erbaretit|epbt «ιι alle eer*
ïpc&e enbe méWfie «Conjlen ban be ^olianbtftge/ ^eelanbtftpe enbe
BnbereBebecianbtftfie/oothMptBeemfcöe jSatien/bie baer bpgebient
mocgten 39«/ ^«ι,ιπίιε enbe toelbaeren Der boojfipieben Hanben/
|nbefonberltnBöebttbo«fcnieben^>tabt Leyden. «enbe toareniten.
filbenbagöêboojiaftbanüebooifcgiebeu e.töaebt bte tombe #tput*
terpe/ metgen gBetoeec en inapenen bootfien / gebaen bergaberen om
fotbo^ernifTföecbooirt&ïeben inauguratie, ten beltitontomben<e.
-ocr page 222-
fiaebtgfjebjiipiSttelaerben/enbebe Lccf-meeftercn oft Profcfforea
(Die baec toe tsctfocgt sgnbe/ ter liefbe ban 8un ©abetlanbt ben laft ban
ötenggetoiiUtplgcRengaDbenaengBenomen} inbe Academie te gjje*
lepDen met ggtbjapenbet: fjanot/ (uier fp berfïonben gaer bjpgepbt ge*
toonnen te gebben / enoe banmepningBe te toefen gemfelfis UefciJec*
menöejegouben: €nbe atë nu beciocfee neggen toassgBeflaggen/ 33"
&e©aen&eIettteanCIaesHuygcnfz. Gael.enDeClaes Diercxfzoon van
Muntfoorc €agstepnen/ gbetrocBen batikt öaebt-i&upg langgbe
JtSjebe-ftraete/Dooibe $obel-fïcaet totöe #oagetooettfc[te 2Sjugg8«
toe/ aitoaec een ©oojte-arc <3;ruimpjaelfrge togfe toajS ggeftelt/
met reoöe enbe bittte Eteptfcpe iaetSenen becieebt; ©an öaec 39« fplwi"
öen boojtg gpettotnen langs ggeen ggöe ban fieen-ftguper beo? bp oe
«©ofïednig-piactfe totte gunnen bjuggDe toe: <&$ toeirëe 2S|ug>
OÖÊmeDeeenï0ooiic-artBtciujtipuaeI toajs geftelt/ SMcbe stugst)*
bp pen cbecgetrotSen 30nbe/ namen gaeten totgt langgbe <®u(i-3poe
ban töagenburri) boojbpbe^outlïratenaetbeplaetfe bte tot bc booé*
fcDjeben nieuwe Academie mag becepbt/ enbe Uoojttjben 'tCloofiec
«esiiianenDe be©ergabeiiiige ban *Sime Barbaren ^ufiitengetoeefitoais/
ft baeu nu tsaet'imcE boUDben/ <£er(ï een berbetfite Coetfe oft ^neel-toaglJen/
ι» ti nn- ftttenbe on be felbe een tyoutoe ^erfonagte in tuitten gsbgte eenbeubt*
een Lo- φ£δεπ toeggemaetfet/ enbeggenaemt Sacra Scripmra, gebbenöe om
gement. gaw„ 10agen teboetgaenbe Matheum, Marcum, Lucam, êttbe Iohan-
nem, bie banben geejïgpebjeben 3gnbe tot onieu nut enbe leermgijen"
d'Euangetifche Hiftorien befcöieben enbe naeggelaeten gebben. 39aec
nae boltbbe een ^ecfonagte ban Iuftitia oa eentn €en&ooin te paêe*
be ftttenbe/ tierigeft toegljtmaetBt/ tuit betbonben oogen/ BeböenW
in b'eene fianbt een bloot ftoeett/ enbe inbe anbec een 3©eeggfcgale/ tg*
benbetuffegen beboojgenotmbebïec alber becnaentfie ÖetBtf-göeleet*
be ^octojen / alie mebe te paerbe ftttenbe/ alg Salvium Iuiianum,
Papinianum , Vlpianum , enbeTrebonianum.ienbe liepen terugbelt
ttoee&aefiapen enbe btec ^eHebaibtens/ aigetteetmbebeitoeertogöe
antgfque. 3©acc naec bolcgbe be #irfonagte ban Medicina teöaerbe
ftttenbe/ «erlgtRen gSepateert meteen 25oecjc6en banöefelbf Φ*°?
feffte en eentge jBeöectnale crupben inbe Bant / tgbenbe ΜβφΜ J*
iiaecbólgDenbe bier bernaembe ber JBebittnen «©otto^en / al Wtw
te gfferbeltttenbe/aliS Hippocratem, Galenum, Diofcoridem, eilDe
Theophrailiim, Jjebbenbe ter fijbenttuee 3Lac6apen enbe tóe* ^elle/
öaröteqssa$booten: g&flecnae bolcgbe bef ecfonagte uan Paiias cf>.
te Munerva, te gaetbe ftttenbe/ in een ggebeten BarnafefJ/ bertoeett
meteen lande tuben wegteren ganbt/ nm ggetioapent met eenfeö·»
öaect't gooftüan Medufa op |ïunt aenben fltnefieren arm/ cfiberibetw··
fegenbe gooig-gDtleecbeenbetogt-betnaemben #Btlofobgen Ariftoce-
lemenbePiatonem, Deualttec toelfp^efienffen «©jateurGjceronem, er^·
beben g9eleect|ïen!Latgnftgen©oeet Virgiiium, almebetepaecbel"
tenbe/ enbe iiegen bangelgcSen ttoee ^atfiapen enbe btep ^1^"^/
-ocr page 223-
m&tatit%tptim.                 193
ötasi/atë boüen: $a öe toeltSe bolf0öeii be bier &UïW gpetllküm/
fpelenbc op fcgalmepen enbe fagotten/acbter be luelffee quamen be biec
J>tabt toepbiagBenS/ in be fjant öebbenbe elrS een.fdebeiflotö ban
J&tabtébestoen/ aljsbntenbe root/ j©aetaentooici)ben eeeft beflcgt<»
baeEe Cafpar lanfz. Coolhaze, eenbanbe «©ienaren bee <©obbeItjtBert
ï^ooibtgberboojfj.^tabt Leyden, al0 aengljenomen Bcbbenbe w
ntgeJ[efTeiH»t>«BTheoiogienteOoe«/ gaenbetuffcBen öen Cebelen/
«Êrntfijienenöe^ootBgljeleerDen^cere JBeefter Gcratd van Wijn-
gaerden, Hicentiaet in bepben &ei{)ten/ töabe ojöinarig inben fd^o*
bincialen ï|obe ban $oIfenDt/ enbe fpettale <©Becommiiieetbe ban fr>
ne Excellentie,Comme öe itgÖcnbJOOjbtgDe Inauguratie banöe nieuwe
Vniverfiteyt, Hoge Schole enbe Academie inben l'ialne Üaniïe felbeflj*»
tieExcell. enbe als fijnen Princel. Perfoone repjefeuterenbe / te-Helpen
bermeeren enbebereeren) enbebe €bele enbe crntfefle 3onrh #ecr
lacob vander Does. ^oatb-ïleemraebtsslEanbjs ban ötjnianbt/iïatDt
beneffeH0 ftjnbecExcell.enbe mebe Superintendent generaelbecbooifj,
^taöLeyden. *©aetaen bolcböe be<ebe!e enbe öoocö-geiceibe l^eere
5SBet|ieci>iederick vander Nieuborch, Hicennaet iiibepDeiï iSerpten/
enbemeöeföaebt <©|öntaciii inben föjototncialen #oöetooojf?» biebnii
gbeltjcBenaengenomenöabbeeenige Heffen tnbe Rechten te ooen/beo
gfjefelfcfiaptaen fijn teeftter jpbe ban ben «beien/ Crnrfeflen enbe
pootD-SÖeleetben ^ontSÖeet Ioban vandèr Does, toe Noonwijck, &c.
^ootD-l^eemraeöt 0'3Lanöi0 ban iSnnlanbt/ enbe mebe Superinten-
dent Ghenerael bet bOO|f5· «grtaDt Leyden, enoeaetibe (Unraei: 5@öe bii:
«beien öfrntfefïen enbe ujelgfieleerben ï|eere enbe Hfcemtaet in bfp*
beniSetntenifêeefïei: Anus van Bredenrode €e. JiJajiiiepts jSaeöl
©jbinacijstn ben boojf?. ^jobintialen ï^obeban ^olianbt, ©aer aetr
boitflbebefioocB-geleerbenenbe baijtberaiaerbe ïieere jeeefïer looft
de Menijn, Φοίίο^ in bepben Οβφίβπ/ enbe Co. jBajefteptg jöaebt·
enbetföbocaetififcael inben boo|i3,#iobinciaien ^cbe ban #ollanbt/
aengenomenöebbinbepetuptben Rechten te pjelegeren/ fiebbenbe tot
fönbecwcBter 3tjben be €beleCrntfe|te 3on£fef)ceE α ert van Duy ven-
voorde, enbe acn fijn fltntfier $gbe ben «rntfe(ïen enbe bjomen Foyc
van Brouckhoven, gBijifc-gcabe enbe 20ailfiu ban örjnlanbt / enbs
^tbouietD bec boo?fs. ^tabt Leyden. «©aecaenboicöbebe öootij?
Syeleerbe enbe betmaerbe l^eere Pectervan Foreft, bec JBeöeqjnen
■pettoj/ enbe gbcpenfioneert JBebecijn ber loffèlijtiiet enbe toijtbe-
*, lmhtt Coopftabt ban ^©elft/ öie aengDenomen ij&wt eenige Heffen
rtft/nw edicijncn teboen/ gaenbetnffcöen ben Cerfamen ©oojfte'nt'
jjtjen.Wiliem van Heemskcrck Ianfy. fiaebt beiieffeiiSS ffi'ne Exceil. ttt'
fi^ulnJ'zn Muntfoort facöbfz. bepbe ©urger-meefteren bet booj>
'CHptabtLeyden, *©aereenboitbbe begtieleerbeenbemtmm*
«? *r rLktUrlns van Oorfchot, «©ottOitnbé Medicijnen, fgnluoon*
piactieueuDenbefnbe ^0,ιν coopftabt baiv^elft/ a!iS aengöenomen
öcbbeiib? mugBe S.efTe« tnbec Medicijnen te bom/ gaenbe tuftcUcn ben
25 b                         Cttfameti
-ocr page 224-
194 *5«3* tiet! UantiÊ öefc^tjliinge
Cecfaêiiten ©ooiftenigSen Willem van Lóo, Jöurgec-tttiefter/ «nbe
Cornelis Adriaenfz. van Barrevelt, Jjigepetl DeC JJOOjfJ, ^taDt Ley*
den. t&mz aenboItflDeDeBoocögeieetöeenDebermaerDe #eereGeraert
de Bont, Der Medicijnen *©0Ct0J/ MDe bOOjfj. ^tflÖt HepDêll fÖH
Hxoenplaetfe Bebbenbe/ Die aengenomenBabDe eenigBe Heften in d'A-
ftronomic enDe Mathematica te öoeii/göeliptü3efenDetufffi>enDen «t*
fameil enDe ÜOOjftenigPeti Cornelis Huygenfz. van Thoorciivliet, CIlDe.
Pieter Henrietfz.Waflenaer, meDe ^löegenen Der JbtaDt Leyden.
«©aer aen boltBDe De geleerbe l^cere JU .Cornelis de Groot, iltrenuaet
fnbepben öecDten/enDe föequefi-nieefïec üanfëne Furft. Gen. alsiaen*
genomen BebbenDe eenigBe CefleninDe Phiiofophien te Doen/ g^eiept
bjefenDe tuffcfjen Den Cetfamen enDe t&oojiienigBen pi«er Oom pie-
terfz. etlDe Pieter Pieter lorifz. JÉ>cBepen Ütt boojfs- ^ttaöt Leyden.
^Saerna gtsanten berbolgengberetfetenDe Magiftraet Der boogje*
ijen^ytaöt Leyden, enöe anDtre Zeeven enDe SlupDenbanföite enDe
jjnalite/fco^nmpotfenbanDen^obebanHollandt, afêanDete %ίψ
ijebbersSDirConfrenenDegeleertBept/ Demeldte tn gtooter mentcfite
ïjemfeiöen tegBenDenboo^. 8, jfebmarg binnen Der boojfj.&taDt
Leyden gebonoen Bebbenbe/ met BeutDee «2. C jegentooo?oicBeDen/
öe inauguratie banDe booifcBieben Vnivetfiteyt gebben bereert enDe
betmeert. CnDeDaernae quamen algDebooigaenDefoiemnele <&ti*
itrapDe öefiuptenöe De ©aenöelen banDe CDele igrnifefie ^onïfcBeec
Aelbrecht van Raephotft, 5>cBiltftnape/ enDeSymon van Veen, bepDe
meöe «Tapitepnen banDe iècButterie. 3111e toelcKe boojgaenDe ©ee*
ren/ #erfoonen enDe ^cButteten/ met een groot gBeiupt enDe toonDer*
baerlijcö romoer ban JBufquetten/ Caltberg/ i^iffolen / enDe ftanbt*.
roers/ beBalben Bet geöonDerban't grof «©efcBut/ afó Balbe «artou*
toen/ ^langen/ ^eepenttnen/ Gotelingen/ 25artfien/ jfalconnetten/
enöe geftelDe CamerengBecomenenDegBeIept30nDe omtrent De boo^
ftBjeben j&onnenbjugge/ter plaetfe Daer (foogefeptisJeenartB <€ti*
«mpBael toajï geflelt/üoiibcn tn Rapenburch een trimnpöeltjc ^ètöfp/
met rooDe enDe tuitte iLafcenen tot ttoatet toe betleet/ enDe met tapnteti
oberDecfit/ Daer onDer BangenDe eene HaurenCroone/berciertmet <©#
ratigie tippelen/ toaer tune tntront maren gefeten Apollo, enDe De ne#
gfien Muis, al op D'antgcgue toegemaecöt/ Bebbenbe atBtet aen Bet
roerfiaenDeNeptunum, Die met fijn Zee-baten De StaDt Leyden bp
geftaen Bebbenöe/ De GOmtQm lengfrg 'ttoatet alDaer ftpeen binnen
te b?engBen enDe te totllen logeren. ©ebootf5.#erfonasien BaDDen
onDec Bern/beBalben De Hupte Die Apoiio f nDe BanbtBaDDe/ enDe met
een foiiDerlijctte confle enöe gratie fioerB/ een pojttgffeen Daer op iieffe*
Henen al öarenDe merDe gefpcelt/ enDe Daer onDer met (ïemmehenja alle
fnarenfpel te bobengaenDe/mtrbegBefongen. «enDefuIcyalletigflenji
bacenüe langjï aapenbojtB naer De Vniverfiteyt.enDe Daer beneffeniS m
tomen sijnDe/ 3ijn Appollo enDe De Ny mphen op't lant getreDen/ enDt
berbepbenDe tiaec öeeomPe banD?bob'?nberöeelD? fle»erfon<«rw/fifö'
-ocr page 225-
tuv &tabc fttpften*                    19 'f
&enBertfe!benta&enarmggenomen/ggetuli/inoe mei feei&ete %&*
tgnfröe beerffiensï gegroet enbe bermUle&omt. <3TtueIcB fulrr göebaen
3jjnbe/ 3§n alle be boojgaenbe gepeefoneerbe/ in goebec Djbje etibe ge*
ftgieatgeptiiaerbolgenbêbe booigaenbe ttoee ©aenbelenbaube fcnutte*
rge/ enbe geböenbe atgter gem alg tot een beflupt be atibec ttoee ©atn*
beien getrocBen omben fioecft ban s. Anthonis bjugge/ lang.é be ©jee»
öefïraetüooibp 'töaebtgupg genen/ boojbeSBrcft-triumpgaelüaenbe
op be l|aogeïwoertj3 brugge langs be üoogelBoect/ enöe obergaenbe be
nieutoe brugge banbc<i5anf-oo|t ober ben fignlangenjs be^opgraft/
ober be bmgge banbenouben fögn böo} jBarenboip birbpbenroobett
geen totaenbeiSg'ni&oigetpooite berJ&tabt Leyden. ©innen tueïc*
fiett ttjt 3önbe be felbe Criumpge in get ttttUm/ ben boojnoembe Cbe*
Ie/ 4£tentfe|ïe/ ïloocö-ggeleerbe/ <*£erfaeme/ ï©gfe/ ©oojfienigfie
Commiffarifen» Superintendenten, Proffefforen, Do&oren, ^>tl)OUt/
25urgermeefleren/ ü>cpepeneti/ öaeben/ enbe ber b?gs €onften Hief*
fjebberen gDegaen inbe boojfi. Hooge Schole, tjetciert teefenbe met
fcfloone tapijten/tottien enbe roobe laSêncn/ Snjctiptien/ enbetoa*
penen ban fgne Excellentie, banbe 45raeffelgt6pept ban Hoiiandt, en*
bebanbev ^>tabt Lcyden. <£nöe naer nubeplaetlealbaer ban boit&eeno
be pecfoonen berbult toajs/geeft be bobengöeuoembe Cafpar Coolhaze,
be eerfie ©jatte gepabt/ fonberltnge fpjefeenöe tot lof banbe Theologie,
Daer inne gj> eenen peggeltcSen ten infuDte ban ign #|ofefTte geeft gije*
noucD gebaen: be uieltBegeepnt toefenbe/ 3gn in gelgcSen oibje/ foo fp
SeeomenbJacenuptbeVniverfiteytgeftBepben enbe getroriten lange be „.
©leebefaaete naec öe öupftnge ban Kontugeer ban $aeltwgt6 / ai* 0£:R„
toaet ban ^tabtjs toeggen een fieerlgc&e enbe folemnele maeltgbt vaag te <$oo;nu
becept/inbeteelcBènietalleenigcS beboojfcftjeben Proffefforen,maer ujag-fieae/
aiiebeanbece Perfoonen banfïate/ fo|te/ enbequalite bpben Cerjae» ,08" "u
men fcaebt/ ban ^taöfê toegen met alle fyopiid&tpt ban fnarenfpel/ ƒ, ,, v^n
flöeltipt ban fagetten/ enbe fcBalmepen/ mupfgc&e/ oocê fpijis enbe „"i™1
ö?aritB/niettngrooter öüerbloeötcgept/ maer fnlcr bat eens wat}**
            *
ïgtp appetijt enbe nattiere becfaet confï toerben/ ontgaelt enbe getratfes
teert3Ön göetoeefï♦■ Cpnöenbe oüecfulcjc met aller ggeneuttite/ bip*
ïcgap enbe bjolfefiflejK/ oocfc met bianbingen enbe bpertoertSen/ oot&
met fnfeen enbe bperpfjlen tot aen ben fïerren toe opgetoojpen/ ben fel*
oen bag^ banbe inauguratie enbe 'tgeïitcfiicg beginnen bet Uooifj. nieu-
^^Academie,&etoel£fiebeiaimogeiiBe<©obt bitifötbaertöcSe geliebe
ίfSöen tojaffin/ toenemen/groepen enbe blqepeu lot ftjné. i^aems Öeec*·
l,tB^P.^nbe glojie, 'Cgeffötebealfoo.
h<> f f"H^antge^ciumpBe/ Ceremoniën/eece enbefïatelitBfjept t'S
meis fC· Academie uiben 3|aerei575. begonlïenbe aengebangen.
rtfmSirfe?^"e oeerllenii baer gier booien inbe inauguratie mentie of
S!i«r, / ^«Vi-.i/ Snaren gemaec&t bp ben uptnemenben #oeei/ ben Φ*
El xi T*J!l[S?n ^e« tot ^00|ttogcB/ loncker Ian vandcr Does, en~
stsgnnaecoerganbt int feifbe^aec banbe inauguratie ggebiucüt in&e
25 U J                               nieu*
-ocr page 226-
\9& €t cöe öeel öanöe &cfcfj?Höitt0e
ïrfeutoe Leytfche Academie OgÜe feoftenüat! Ian van Hout»^ίίΚίΑ*
list.. 30e teieltfee icfe Den begeertgen Hvfer ten geöalle ftttt ftebbs moe-
ten bp boegen/ gelgcö bie felbtgebp een groot Hieffjeb&et Der. fdoe»
(ten mijnen gunfïigcii bjieiit beröupijt 3gn/enDc tearmbantwi bol*
Sinöm3|nöout;
ïieptunus tot de Mufas.
Verflen Nu Af^zijtgoets moets, itfawfelfsuplaetsgaetmakê,
5pïS- want hy heeft niet gemeens met u gerufte faken.
voetinge                                De iMttfa tot Neptunuf».
vande neptune, u zy danck, die alleen hebt belettet,
mie.
'tlnnemé van dees Stad,daer Phoeb' met vreuchd'ons fettet
Apollo tot de Vrje Conften.
De Stadt nu Crijch gewoon, 'tgeweer men fiet verfaken,
Want fy in u, en my, fchept gantfchlick haer vermaken.
De vrye Confien tot Apollonem,
κ_ΑροΙΙο
t!uwen dienft ghy ons altijt fult vinden,
Wilt door geleertheyts conft, ons houlick t'fimé binden.
Salvim lulianus tot Iuflitiam.
Tot Leuven zijn wy wel, maervan onsluftich Ujiden,
En zijn wy niet gefint, in eeuwichey t te icheyden.
luflitia tot Iulianum.
Ah! die van Leuven ons in eeren niet en houwen,
Mits fyop 'sPaufen Bull,gmts ftellen haer betrouwen."
Leyda tot denfelfden Iulianum. .
latttoom dylief en waert, faefoeckt oock goedertierens
(Daerghy fult welkorn fijn) ons LepfibeBatavieren.
Tot Papinianum.
Sepümio
(wat hielpt,) ghy waerd ingrooterwaerden,
Komt hier, en zijtbevrijt voor CaracdU fwaerden.
Tot denfelfden*
Vrywillich plaets en Heer, verandert 'mAlmangnen^
Yoor tomen} Lejiden kieft, en VQQïSepti]mf Grangmn.
Tet
-ocr page 227-
Tot Vlpianum.
O wijfe raedt en voocht van d'eele Prins Seveer,
Drijft Baldi mift van hier, en geeft ons Romen weer.
Tot Ca'mmende Pomponium.
Ghy Rechtigeleerden bey, tenHemel hooch gerefen,
Comt hier, als oyt te Room, zult ghy geachteTwefen.
Tot Hippocratem.
Hippocraies
het hooft en d'eer der Medianen,
lek roep dy hier tot hulp, wilt haeftelick verfchijnen.
Tot Galenum.
En ghy Galene komt, genecft 'tvolckvan mijn Stadf,
tWek d'hóger,peft,enfwaert,gemae<ft heeft moe en mat.
Tot Tbeophra/lum.
Ghy Tbeophraje waerd, comt wilt ons School vermceren,
£n ons van Boom en Cruyt,'tgebruyc en crachren leeren.
Tot Cornelium Celfum.
Dees drie diefpreken Griecx.maer ghy o fleur vm Romen
Doet door Latijnfche tael,den Medccijn op komen*
TotTbeophrafium Paracelfum.
Komt Paracelfi me, en maeckt veel nieu Cbjmifien;
En leert haer vroech en laet, dat d'oude niet en wiften.'
Tot Platonem.
Ghy Göddelicke man, komt maeckt ons Ptatonijcfcn,
Op datwyvandeDeucht en Eerbaerheyt niet wijeken.
Tot Arifiotelem.
^atuyrs doorgronder wijs, ghy Hemels Tolck verhevena
Komt, fiét Philofipbi, u felfs hier plaets wil geven.
Tot lof van Homerus*
^g^hyzijt wel groot, maer grootefis Menen,
Homerus
aldergrootft, ftijchtverr'daer boven henen.
Tot VirpUum 'JWaronem.
Die Troyenheeft gebracht te Romen, wilt met Romen,
Nu hier Andynfih f0iet. inonle Schole komen.
Bb3, ~ ' m
-ocr page 228-
ι$%           mtiït uü bantss ïJiftöjijbrnge
Tetten Selfden.
* Napels V Vaderlicke * Stadt verlaet, en komt ons by.
Het Spaeniche jock is daer, waer van wy hier zijn vry.
Τ otTullium Cicerone m.
Keent Tutti hier by ons* Hier vryheytwert gegeven,
Daer g'elders als een flaef,in dienftbaerheyt moet leven*
Be LepfihePallai.
Tot noch ick Pallas was ten Oorloch onverfaecht,
; Maer nu mijnaldermeeit, geleertheyts kunftbehaecht.
Vande Selfde.
Die Pallas eertijts heeft, de wap'nen aengedaen,
Die leertfe nu in School, met vlijt na wijiheyt ftaen.
Lof vande nieuwe Leytfche i^dcademie»
G'lijckals den Rijn en Dijl3 t'iaem niet zijn te verg'lijcken,
So moet ons Leuven oock, van wegen'tSchole wijeken.
€«fle       . Wtttfte Redor Magnificus 10 gftoetfï M. Petrejus Tiara, tflbe 39tt
Redor     Affcffeurs toaren Iohannes Figureius, S. Theologie Doctor, Cornehus
«'öe          de Groot, luris Doftor, Gerardus Boritius, enDe Bafilius Fithodejus,
5enaet.     Latins Linguaï Profeffbr, Anno 1575*
^ebert be opjetötingDe banonfe !Leptfcöe2iiaberriietottin3ai<tt
1641. ijj fjet &mo|aet|töap bebtent gBetoeelt bp be toolgtnbe #e£foo*,
tim/ enöe Dat tot fult&e laeren/ al0 acötec poer §erfoon gefieit t».
RECTOREN VANDE ACADEMIE.
D. Petrejus Tiara, Grace LinguarProfeiTor, annis
1575· 1577·. *578·
D. GuilielmusFeuguer£us,ProfeiïbrTheologie, 157^·
D. Iuftus Lipfius, Hiftoriarum Profeflor, 157?. i5§0,
1587.1588.
D. Cornelius Grotius, Profeilbr Iuris, 1 $ 8ι, 15^4.
1595. i$96. 1503. 1608.
D« GerardusBontius,Medicina?Profeifor, i$$2,.iS9??
eride is in het zelve Iaer overleden.
D. Io-
-ocr page 229-
bir ^tatit Bteptictt.1                    199
D» lohannes HeurniuSjProfeifor Medieinae, 15 8 3.15 84;
1592.1593. 1599· inplaetfevan P. Gerardus Bon-
tius die overleden was, 1600.
Du Adrianus Zaravia, ProfeiTor Theologie, 1585.1586*
D. Iuiius Beyma, ProfeiTorIuris, 1589. ijp©.
P. Thomas Sofius, ProfeiTor Iuris, 1591*
p. Francifcus Gomarus, Theologie ProfeiTor, 1597.
1598.
P. Petrus Pauw, ProfeiTor Medicinse, 1601. 1606,
1614.                                                                      "'
D. Paulus Meruia, Hiftoriarum ProfeiTor, 1602,
P. Everardus Bronchorftius, ProfeiTor Iuris, 1604*
D. Iacobus Arminius, ProfeiTor Theolog. 1605.
P. Rudolphus Snellius, Mathematici Profeiïor, 1607.1
161®. 1611*
p. EverardusVorftius,Profeifor Medieinae, 1609,1 $12,
162-1* 1622.
P. lohannes Polyander a Kerckhove, ProfeiTor Thco-
logise, 161$. 1617. 1618.1627.1628.1635. 1640»
ï). Gornelius Swanenhurch, ProfeiTor Iuris> 1615.
D. Guilielmus Goddaeus, ProfeiTor Hebraice JLingua?,
1616.
P. Reynerus Bontius, MedieinaeProfeiïbr, 1619.1620,
£>· Petrus Cuaaeus, ProfeiTor Iuris, 1623.1624. 1632;
Ρ· Anthonius Wateus, Theologiae ProfeiTor, 1625.
ï6*6. 1629. totten 7. Augufti, tot wekken dage hy
wededen es."'                        .
I>. FrancoBurgerfdicius, ProfeiTor Phüofophi^ 1629,
P. EwaldusJéhrevelius, Medieinae ProfeiTor, 1631.
*?.! Anthomus Tyfius,ProfeflTor Theologie 1633.
~ — ' ------- D, Adol-
-ocr page 230-
ioo            CetSe ^eeï baft&t&tfcfttijbinee
D. Adolphus Vorftius, Profeffor Medicina, 1616.
P. Conftantinus l'Empereurab Oppijck, HebraiceLin-
gua Profeiïbr, 1638.
D. Nicolaus Dedel, Profeffor luris, 161,9. vanden 7.
Augufti, in plaetfe van D. Anthonius Waleus.
D. Ottho Heurnius, Profeiïor Medicina, 1641.
CURATOREN VANDE ACADEMIE.
Jiaertiten Bet opgerfleoebteöt ertoe beÏeptüanöe Vniverfiteyt, ütftm
hpbt
2ïci)tbacre gieten Cttratcuren/ifamcngllttiooffjt mette peeren
asurgeemeefteren Dtc^taDtLeyden, &o fulien ttpötecmctieiniie*
toougenDe namen banne felüe ngttten €mmuW fcan Ijtt eecfle begin
üaneefeloe Academie, jguöê't^aere 1575. tanen jlaete 1641, iot/
Cnbe öie 39η öefe üoigetsDe:
Iohannes Douia, Heer van Noortwijck, &c. is overle-
den inden Iaere 1604. outfijnde 5P*Iaercn, Curatoi?
3S».jaeren.
Gerardus van Hoogeveen, I. C. Raedt ende Penfionaris
derStadt Leyden.
Cornelius de Coning, I. C geftorven inden Hage op-
ten 26. December anno 1582.
Paulus Bufius, I. C. Advocaet van Hollant ende Weft·*
vrieilantj is overleden inde maent Aprilis anno 15^4.
Abrahamus van Almonde, is overleden tertius Idus Ia-
nuarii anno 1523.
Iohannes BanchemiuSj I. Q. Prefident vanden Hoghen
Rade van Hollandc, isorei'ledenden2p. November
i5oi.
Iohannes de Groot, I. C.
Cornelius Neoftadius, I. O Hfer in Sevenhovcn, is 0·*
verleden inden jare 1606.
Adrianus Matheneiïus, Heer van MatheneiTe.
Cornelius vander Mijkn, Heer in Mijlen, &c. die inde»
jaere
-ocr page 231-
jaere 1^41. wederomme 'tfelve Ampt is bedienende.
AdrianusPauw, Ridder, cnde over eenige jaeren Raedt
ende Penfionaris van Hollant ende Weft-vriefiant.
Rochus vanden Houaert, I. C. Raedt inden Hogen Ra-
de van Hollandt»
Iohannes van Duy venvoorde, Heer van Voorfchoo-
ten,&c.
Adrianus van Swieten, Heerevan Stvieten.
Francifcus van Aerffens, Heer van Sommelfdijck, &c.
Nicolaus Cromhoutj Heer vande vrye Houve, Preiï-
dent inden Provincialen Rade van Hollant.
Gillis de Glarges, Heer van Ellemes, Raedt ende Pen-
fionaris van Haerlem.
lohan van MatheneiTe, Heer in MatheneiTe, &c.
lohan Camerlings Raedt ende Penfionaris van Delft.
Iacobus Cats, Raedt ende Penfionaris van Hollandt en-
de Weft-vrieflandt.
Α % Boetoel öe'togfnfelen uerfelber HogheSchoie tnoe 'tgetaloct
■*·
v^>tuöentei! öiet tpDen feetciepn toag enDe in teepiiir!) perfonen be»
Ront/fo öeeft tifet tegenftaenDe <©oD ailmatjitifi) De feiUige ίο gej> gent/
oaer toe geö^uptSenDe De macfcetc blgtici)ept öanöe ï^eeie* Gurateurcn,
enüe «©pftenDetjï Der felber/ De #eieect|)ept ban jo Dele ï£ootDgDeiêêtDe
l rofefforen enDe jlBannen/in alle toetenfcjjaypen enbe factiStepten/
(toatrmeDe Defe Academie banDeeerjïetrjDenaf totnccutoe/ altyrö
{"riten göetoeeilig/ gpeltjcii eenpegeltt& fal moeten bekennen/De
umcöe meten met toat gpeleerDe iBannen enDe Profeflbren Defelüe/. tn*
{onöerBepDt eenigöe 3aecen BecöiaettiS berften göetoeeft W) Dat De «sijetai ο?ε
m,,,,8lban bflS* te öage grootelttBen toegenomen/ getoafien/ enDe bet· £'"öentm
toi ^ÖbuiDicijr ie/ alfoo Dat öupDen ten Dag0e fjet ggetal Der gljener De V„ tf,h»
β·,,***'!* Academie frequenteren ofte alp HtDtniateneriDe jaupiJO; A/ai]e.
öen/ν* ^ίηηε e6ifcBJ«*n jp/ tot oüec De fee ijotiDert getck uier*.mie
uptóeemfrnhtöba8iJ«Ii£VbecmeetDe«H/ foo ftjel met inleiiDfcDe/ ató '
jieDeriaroi*-^i,e-,eenöc otleöiie/ *l Ö°Stoei öet merebDeel ba'n'öïeii m
Den inttSffh J**1** · *©«« onöer cotfc Dtrïitoijlen f etlooneii gebüu
UndtaKn z'Ste1*»"^* «wefWiapieii foo boel ban Ho-1 M„!
ftariflc Dé ομβ»*1' **» 3>teDen/ SLanDen enDe Stccc&en: ^cS Hooge
iwnge ye gemeene 3&nrgemi enDe itmeinoonberen Deftr <g>teDe *-<τ- schoie,
Cc                    "         'den,
-ocr page 232-
ι ο 2 €erÖe öeel tianbe b ê Ccfl^t}t)i«oe
den, be toeirfie wette ,&tubenten ommegaen enbe'generen/toertregen
Rebben/ eiibe gfienieten ten nauften enbe upterften te toillen onberfoee*
iteti/enbe-uefcjuijben foube een onepnbtltcue moepten enbe arbepbt toe»
f en: jBcn üae alleen fijne oogben op alle öaben/ in alle ftaebt-uame»
reu/ tii alle ^oben/ op alle ^jebic&ritoelni/ in alle ^töolén/infomma
op alle ©ieniïen enbe «©ffttien ban <$>tate / enbe <©ffi«eren / gfip fult
aiie befe plaetfen berfien enbe gfiebult binben / met treffel£cMe gfieleerbe
iüatmen betoeltfee in oefe Viuverfitey r, bare geUertfiept/booa bebipt/
enbe neeriïicfiept/ fo toel ban ftaetatë ban nare Praceptores, becgefel»
fcljapt tDefenbemette<©obbelitBe<iöenabe berfetegben enbebefeomen
gebben/ betoelcfeealle te famen Wenen tot onJotöbaece^tupgtjen bat
ÖOOJfjet opjecBten ban onfe Leydtfche Academie bOOJ alle Üneöefete*
nen oejec Eanben grooten nut enbe pjofijt totter onbethoubingöe bsii
alle btenfien enbe Staten te toege göebjacDt tg/ enbe ηοφ bagbelttr gt«
biaii)ttoeröen.<enbe Dat 3911 boojujaer be gftetoenfcöte enbe üöertoopte
öjucötenbergbenet DtealDereetJlftetopiecöten banbe|e Academie fee*
garticljt Debben / enbe gelpen boojbetert ♦ Wt goebe <©obt toti be fel*
üigfieyoe langRer boemeerber fegenen enbebegijenabtgfien/ enbe be
Pcofeiforen becfelbectoöfOepbt enbe berftantbetieenen/op bat boojga)·
re naerfïigetoaciieröept/ban eeutoe tot ecutoe tteff elttfee geleetbe iean*
iten mogfoen üoojtgljebjacfjt toerben/ banbe toeïröe befe Hanben/ ^te*
ben/enbe ïtert&en mogen gbebttnt enbe gfteregeert toerben/ tot nut
Èribepioffgtbeifelbec.
^efcglijutnsöe ban ben ï^of ofte C&uïm uanöe
Leydtiche Academie.
Bentffenö alle beboojberöaelbeïeef-plaetfen ertSe 3tubHoiien7&m«
nen be toe!r»ebe ^tubenten/inalle Conjleuenbe toetenfcBapnenae*
leert enbe onbertoefen toerben/ foo Hebben be peeren CuuteurfaenW
3©e|ï3öbe banbe boojnoembe Academie eenigfie jaecen gfteieben tot
öebojDeringbe ban pet Studium Medicina be tueiifit niet totpnieB ge*
icgöenidaenbe boltomen fieimiffe banbe Crupben/ Bloemen./ $&&*
beu/ ï©o?telen/ etc. göemactKt enbe gpeoibonneert een feer fteerlic&enA
ftDoonen groten ï|of ofte Cgupn/ enbe be felbfgfie Booj ben l©gbt*
bermaerben enbe llootD-geleerbenCrupbt-fcenner enbe Jtarbartfi o.
Caroium ciufium, enbe betfcljepbeu anbere boen beplanten met Me
tnberfcDepbenieeditinale Crupben: ben eerften aenfcgg enbe tbeat'tt
ban oefen ï£of/ «s gebaen bp Dirck Outgettfz. ciuyt, bie be felbe teih
geeft gebjacöt in eenige ojDere/ enbe metöeele enbeberfcöepDen €mt>*
Den enoe anbec getoafïen/ beplant enoe toaergenomen Reeft 'Z.a \&mt
aliSben^eeteciufius inDen aaere 1593- bpbe ©eeten €Uc«euE« «1
«©urgemeefteten gfiefielt enbe beroepen tot onpeHU» £Swf: ent*
©pftenber banben $of/ banomsgneinbifoofttteen tenbe ö»benac*
tmton öieuft »(«f mmtmta/ mm öe öe,moiifi^tie ftrofc ««ν""
Wöoffl?
^
-ocr page 233-
'*tt£tatit£eptMn
':203
ie boen ί toaetomme bebpowoimbe peeren fjem ejetufeerben/ enbe
öem eben Ujel geBouben mbtn a$ #iofefio? Honorarius, 5©en ©eere
Clufii» eg oberleben fitten Jaece iöo9. out 3Pbe 84« 3!aeren/ fefïien
giacl ben »Kgffl*l?WF«l Honorarius beleeft/enbe eerltcBe belonin*
ge genoten ί»»»». w t& begrabeninbe l0|outoen itercSeatöieren"
eg 8em alöaer ter eecen bp be «cfttbare ©eeren Curatorcs enbe be25tu>
gecmeelterenoec^tabt I^yden tot3Dnegebac0tenifTegetieIteenlU*
^ttC' ma Wm öoojnoemben #of feetjilapfant enbe €tm.m
cieslttSengfieojbonneert enbe gelept W enbe bat befeltoigfje met beier* Se β '
Öftllf R Vraeene ofte btnnen-lantfcfie/ atë Snbtjtfie enbe anbere upt* Lcytfchc
ïantfiöe planten enbe Crupben beplantetfei/ foo en Ban ύδ niet naela* Acade-
tcn oft tra moetbefeltofgöe toat beter onberfoecBen/ enbebe gbeöaente mie.
Sf^^?^i,?^i?in!* ΓΦίΡ«η: «©nwieben begeert,
ginnenbe Eec (u0°* fff0 Mt m9" ««ogeltcBen is) te beltetoen. 23e*
S;!i?ttie grootte enbe berbeelingfie berfelber/Daer tn bolgenöê
iaiöftffmT"B«toeIt6inbenSiaere 1S03, bpD.PiaerPauw (eecfie
SSSfirt25*Jlieö<ctoin/ bpbe peeren Curateu™ gBemaerfet ent»
«ptgegeben f*. »ffS&liiJfW^ W)in openbaren SP?ur6
wB«»nnebebecbeeHngeaIöH0gefieItenbe beft&eben
«Ca
toert.
-ocr page 234-
«teottè toert, ©en ^cf bigtgpt in Qem titflrtfien öe mupjen gBcmete« ban Bet
\>λ» beu <©oftentot B«t uaefteB/öonbert bjte enbe berticl) «©eometrifcüe ofte
Θ«Γ. öoeDe boeten/ enöe ban Set ZupDert totben J&oojben/ totten binnenflea
•. mup? gfytmutn öonöert enöe bjte boeten/ alfoo batfe toatiangBec ban
tyeeDtw maernu toepnicf) jaren gljeieöen foo jjebben be peeren Cu-
rateurs De felüige aenbe $oo?t-3ijbe berbjeebet met ηοφ omtrent beer»
ticj) boeten/bantfelbfgfietërocBboojeentgtmetmupiebanbengroos
ten#of afgfjefonberteiiDigeftiJepDen: foo bat Den boojnoemben l^of
ïtiette lefte öergrootingfie genoecl) biertant is.
%tmn, Comenbe nu totte berDeelinglje Der felber/ ben gtgeelen ^of i& ber*
bitiae enöe öeeït tn fcefet fomicn/ te toeten/ fn bier bierDe gfjeDeelten / ofte in bier
Siifrffli?* euartfiren:eltbbierbebeettoeberomttrtin2SeDDen/efiten laetttenelsB
1 lfl ' ^SêDoe in Areolas, Spatkn, ofte filepne beeiBenö/ eltfc baneenroeDe
boet groot/ inDe toelcfiebe CrupDenenDe #lantenon ücftooilit&cen»
'De gocöe ojDen gljeplantet toerben/ omme be ftlbige te g&ematfielicfeer
enöe lirtitsr te mogrjen mnöen.
23e!angöenbe De berDeelingöe ban eltfc guartter in't bpfonbet *ηπ
fllöujs beröeelt.
ï|et eerfie ©ier&e&eel leggBenöe met Btt Dooft ofte begin naes Bet
<©ofi«nenöe in Bet jfigueruengeteetBentmetDenletteï a, ijs afgge»
bedt in feiten 23eDöcn/ lang 3tjnöe arijt enbe bjeebt öjie enöe een Balbe
iBoeöe boeten: peöerbeöDe j0 üetbtelt in ieflijien Areolas, ofte onDec
«Peelkews/ alfoo bat Dit <©uartier in Bern begrijpt *56· Areolas.
ï£et ttoeeDe ©ierbeDtei/göeteet6ent metteletter B, (laenbe metten
ragge in Bet Zupöen/ igafgeDeeltinttoaelf 2SeD0en/ elca lang toe*
fenbe'ttoaelf enöcbieebt ojieenDeeen BaltoeroeDe looeten/ toeltBebeb*
Den laeDeromineberDeelt 5911 fn 24 Areolas, alfoo bat Dit bieröebeel in
fjetU begrijpt288 Areolas,
#etberDe©teröe Deel/ geteecSent met beletter c, accojöeertenöet's
ban gDelntBen groote met De α, oft {jet eeriïe»
«enöe &et ©tcrDe/ göeteecfceiit met' be letter D, ig ban eene foimeen*
be groote met Bet guartier Dat met De letter B, giieteeefeent tg.
2ï(foo Dat Defe bter «©uartieren metten atiDereis upt bjengöen 1088,
SpattenOfie Areolas.
tóonDt omme De boojnoemDe bierDe Deelen lept een fiaöat/ b?eet toe*
fenDe tyie roeDeboeten. 50it felfoe iSabat i$beröeeit aen bier gebeelten/
«leb geöeelte ijs nacr De naem ban een banöe ï©tnben genoemt/enbe3ijn
berbeelt iiiDeboIgenDetlBeeliieniS ofte Areolas, tjet <©o|ïer tn 48» get
^upoer tn 54. bet 1©efter tn 48 .enöe Bet j^oojDer tn 64, Areolas, ofte
^patiënt telt Defe totte boojgaenDe/fo begrijpt Dé getjeelé ïioff (Bet ge*
neicflDaeraëgeboecfttti/DaecniettngereKenttoefeiibe)i3oz.ArcoUs.
, aselang&jenoe De f>aben banDen booiiioemben ï|off/ befelbteBesijn
banDe bolgenbe bjeeöe. Φβη eerfieti Bet pjinttpate trupfeat/ 'ttoelcS be
ititt <©uartieren banDen anDeren afi'onbert enbe ftfiept/ ilbieetacBt en*
De een Ijaiben roeöe boeten: ö?t Crupfeaöt Bet toeirb &O02 om <auartt«
loogt
-ocr page 235-
m &tftoi%tptm:               ίο?
loopt Wet öoerem en epnbelicften/ be #aben be toelcfie htfftP be 23eb*
ben leggen/bjte roebe boeten: 3!IfooDatmenöooj alle bebooinoembe
iaabenbegusmeltc&enetibegemac&elitfiengaenfian. %ti Set rmbben
öan Bet gcoote oftegenerale «JTtupf-uabt/ is binnen toepnity jaeren ge*
maett een &onfïitö en cteciirEt $|iecl / becftcn toefenbe met berfegepben
<®btltfquen ofte 3Saelben; toefenbe fesc alapfant omme te atnfcBoutoé* M ,,
«enbeZupt-a&ojt-jgöe üanben boojnoemben #ofBebben be ^e« J*****
m curateuren inöen ^aere 1600, boen botitoen enbe maften eenfcöo» ITmi*
ne enbe DeenuSe «©alerte ofte taanbel-nlaetfe/ onber een fcalpen bacit/rpe e«s
omme baecinite niet alleen bp tijben ban regen ofte ontoeber: maer me» Cruydt-
be om boojöeBute bet jonnen inbe «fKimerfr&e bagBen neDiöbet te Hofs.
mogen jflij/ enbe albaec te toanbelen/lang $gnbe 13 3 ♦ öoebe boetemen*
be bjeet ttoaelf banbe felfbe boeten/ alles binnen be mupjen ggemetetn
©efetoanbel-ulaetfe toert met 48. glafen/benfïeren/ ofte karnen ge*
floten/öebbenbe in Betmibben eengroote togbe beure/ baec boo? bat*
men inbe «i&aletpe/enbetoeberombaernpt inben Igofgaet/ banbtn»
nen i# öefe toanbel-plaetfe berriert enbe beöanggen met bele enbe bet* _
ftBepben fiaerten enbe Hanb-tafelen/ befgeitjrScn met eenige bjeembe
geöicrtenenDe gBetoaflen/ betoelrfièupt bepbebe3nbienenbe anbere
plaetfenalf)tecgeb;atöt3gn. ©anbnptenijSbefelbebcrcteït met ber*
fcgepbenbacB-üenfïeren enbe een rierlfcRen <0tM/ luaeritine in pet
n«bb:n bec feluec m&atöiifceetaiegftefrüiebensönbeSraruten enbe
Heetten/ be tocltfie be gene bic befen #of toiilen gebjuprnen ofte befien/
motten onber^ouben tnbe naerftomtn; be felbe besöuptfcgt uiefenDe/
jgnüanöeiibolgenOen inBuut;
Tot ghebmjck mde Vtrcieringh
Vande
V DIVERSITEIT,
^Door het hevel ruande
H,H#C ν raïevrs ende Bvr g e r-m e e ste r e n,
Gebaat in bet Uer naer de Gheboone Cbriji
Cl D IO G.
"«*«· Hofkomende^ neemt ach op 'tgbene hier on-
der ghefcbrevenfiAet.
ij. ISJ^°°rIoft in deiènHof*te gaen, op die uyre ws/etn/
^ D4tewt is by den Overften defes Hofs: endc
Hofs.
-ocr page 236-
%q& dBtxttt t»eeï toanöe ïsiftijtijbinge
daer wederomme uyt te verwecken, als deonderwij-
iïnghe geeyndicht is.
11. Die inden Hof komt, is geoorloft de Planten tefien
endc te ruyeken : Maer het is verboden die Cruyden
te handelen,die teer fijn ende eerft beginnen te ipruy-
ten.
• , III. De Tacken, Telghen, Bloemen, ende foedetl
af te plucken ofte te breken: de Bollen ende Wor-
telen uyt te rucken: ofte den Hof eenighe fchadeaen
te doen, is ongeoorloft ende verboden.
1V. Niemant ift geoorloft over de Bedden te ipringeni
ofte met voeten te betreden.
V» Niet teghen den wille vanden Överften defes Hofs>
inden Hof aen te rechten.
                 ,
isietihje ®ml3z *wiöt-|Be(i-jöt)e banben boojnoemöen Hof fffomtttnM
saierle om D#e pacten gDeieben mebe een4&a!erpe göemaecfit/ maet niet foo
befeufam: ctetltcüen a!0 be booigaeiiDe / langt) toefenbe binnen bemupjen 32»
planten te tteben ofte paffen; De felbe tnetöt met febentöten glafen üenfieteji
wrnjjiitt. toe gfieffooten/ Die alle te famen met blint-benfïeren beffooten fionnea
Uierben: 33efe plaetfe ia gfjetnaet&t enDe gDeojbonneect om alle nvt*
lantfebe/ teereenöe ^eltfaeme ©loem&enev Cmpben/ enbe anbet
ööeixtaffen De üjelcfie be lïrenglje noabe befec ILanöen niet betbias
ggcnmoeöen/ tegöen ben fttatet öaee innc te biengöen/ enöe booz
foo beieaté mogöelgt&entgbefdbigöetebefcöuttenenbe beftijermen
booj öefelfoe fiouDe/enöebjanneerDeöouDetictracibinatcefouöemo*
BÖen loeien/ foo UierDt be felbe alDtec booj be ©eeii-fonne eemröftns
gfjctetiipercete cnbe bermiiibeit / oinmc boo? befen wibbel bebooi*
noeniDe bieembicfieben foo langjje te befcoaeren tot bat be albertoaty
menDe notitie booj ben föam ttjbenbe onfe ïlotoenenbe Eanöen toe'
berommetnöe Hemen enbe ^oraet berlwie'tgBene Baet ben6oube«
3©tnter benomen DaDDe.
SJengaeiibe ben -^of felfji/ bte is beulaniet/ enbe toetft'en boben alle &c
DierlaiiDtftöe göemeene iBebteinale Ctupben / «©Öetoaffen/ 23oom*
fienö / enbe anbec öiergfjeltjcBe/ met een groot gfjetal ban bittmüt
rare oft feltfaeme bupten-lanbtftfie Cïupben/ 25oomen/ a&oilen/
55!oemen / enbe anbete tyeembe Qöebjaffett/ be üjcIch foo toel «*·
3fiiDien/ ai? aiiüw UjeemOe^wöen/ φο; ö$ MttfUg&*Mntm'
-ocr page 237-
ïietl «©beiden ofte tëegent banben Hof berfamelienbebertregDen 3011«
Stlfoo Darter metten anöecen een feec groot gpetalisy ejiDebeelmeer*
Der alfmen in eenigöén mfljttt omtrent fouoe mogen bmben. 30ie
ttioe groenfsme üenten enöe b^utöt-gebenDe Corner Defen $of al»
foo berderen enDe aenggeiiatm manen/ Dat pet fcögnt bat De <©oD'
binne Flora aipierpaetetefibeiitie enDetuooningpeijSDotibenDe/ enDe
met oen reucb en&e pet gpefïcpt/ ban foo bele 2BIoemen enDe €rtipDen
De oog&en enDe neufeii/ban alle 2SIoem-liefhebberen berlufiicöt enDe
ijeciaDicpt,
ssile Dagpen alö men göetooon te te lefen tnöe -Uiuverfiteyt,Deg t®t$errm
boojmiDbötpg ten elf upjen/ begimietiDe in pet booj-jaer / toatiïieer «ft «»o««
alie De Crupben/ 25oomen enDe 25Ioemen/ (De tueltfie booj Den'Sr'.««η
Bouöeii ÜJtt bepflfelben ïPtntec eemgpe JBaenben begrabeb / enbe cmydc-
aI0 becbojgpen gpelegpen pebben) toeöeromme beginnen boort te Hof
komen/ tefpitipten / enDe te röaffen/ foo toerben alpier bp ben s&eöam
i^oOCÖ-geleecüetl D. Pietcr Pauw, öêUJelifie 6p De Heeren Curateurs, ttttöii»,
J§erbarijï/ fcegent enDe ©berfien ban oefen i^of gpemaecfit enDe ge*
(lelt t0 (enDe alteebe Den felbeii Dienft met grooter eeren beclejaeren be«
Dient Beeft J openbare onDerfoeiJtingpenenDe onbertogfingfien gebaen/
omme De JutiDente» tnDe jBeDicinen enbe anDere Hief-lebberen/ al*
Ie De planten/ 45bettJaffen/ ^aöen/ enDe anDere Dingen/ De baelebe al*
mtt maffen enDe gpepiantjgn/ befcpepbeucBen te leëren bennen enDe
onDerüjgfen/baerbp leerenDe matciacpienenDe gpebmptë Defelbeïn*
De oejfemngefcanDe jBebmnenöebben/enbe meer anDere faefKenDaec
aentlebenbe/ roaer aen een boUomeii enbe perfect Medicus enbi Chy-<
rurgus niet toepmcD gelagen tó>
D. PieterPauw inDen 3aere liifi. oberleöén jpnbe/ 30 fjsr 1»
m plaetfe bp De #♦ peeren Curateucg enDe 25urgpirmeeffeien gpe*
fielt ben lê>ootö-ggeIeerDen D. Everardus Vorftius: 30è toeltBe Den
Selben «Gïienft met grooien bigt toaergpenomen geeft tottett 3jaere
2614. in todcii^aeiöp oberleDen i&. Jlntuienji plaetfe bp De booj*
iioeittDe peeren göefielt tóD.Adolphus Vorftius· ^gn^oön/ fëió»
feffoi iiiDê jBebitinen* ^e üJeltBe gpeDup^nbe sgn tfpficflte beft boojs
npemDen #of/ met beele enDe rare €rupDen/#ianten/25öom6ena* en*
f^anDere gemaffen bermeerDert enöe bewimfieeft/ tot besmaetS baii?
»e Jtief BcööergE ban Wen»
®tftyiê
-ocr page 238-
tot            €tt&t öeei üatiöe öefc^u'tiinse#
i3efcB?iibinsöe toattöe Anathomie-^ïaetfe
Öer ^>iaÖt Leyden.
KefcöiöbiH VT38erDietvbat een Doaorinbe jn^bicjnen/enbe een 3>tubent fobe
Be banDe 4-^ fgjbige fflCltUept/ eilD* een Chyrurgus, tlfet VD«pntt0 Q&titQtyn tfSj
Anatho- iienöebölcomenSeiiniffebeömenfrften ii®wn&f batfeüetfiaenenbe
mie- toeten |)oe enbe oa toat totjfe alle De Eebematen bet felber/ foo tuel
Dan bupten als ban binnen aenben anbtren öangen enbe berSnotÖt jpi
bantoaeEalleDe»ötcen/3Sctetten/Jfêufajlen/^enuen/ 25anben ofte
iügaturen/ fiaet begin enbe oo?fu|ong fjefaben/ enbe fioe &e felblge boof
ÖetflöeöetleHitbaem loopen enbe Ijaec becfpjepben/ met betfcUepCf"
onbere fafeen baec aen cleöenbe: obermitg Dat Bet menfc&elicfie Wcêaei«
4jet Subjeftum ofte onbetbjoipfel i$/ toaec «me Den Medicus enDe Chy*
rurgus moeten arbepben enbetoettfetn/ enbe met blrj&tenbe neerfHciW?*
foo bele Bet mogeütfieti iey foo langde in goeöec Qljtfomhtpt te BouW
ejiüetebetoaeren/ met be0oojlgtne enöegeoozlofDe mibbelen enbe if**
binnen/ fee Iptfiiöe UjöIi» toeöatöet <©oDt «ImathticB txiitwnff^.
-ocr page 239-
SBegöebenfteletoeberommetotBemie roepen / enbe Bei aertftge Ιίφ*
fiaemnaecbeaerbe/ baetgetbangöetiomenisi/ UjeDerommetefepn·
δίΠ: fOO ge&bertbe H. Heeren Curateurs enbe Burgeimeefteren befes
Hoghe Schok in befen Oeele oocg mebe fojg^c butllen Deeggen / enbe
fiegoojIicS* °lüen te (tillen bat fulcfie onbertogfing&en mèbe openbare»
litken tnoi0t göeiuefen enbe gljeleert toerben': enoe fjebben bien bol*
ggenbe/oberbele jacren/ te toeten tnbenüaere 1591. fiibe ftdittt-Tda»
ggnen litercae een beguaeme plaetfe gbeojöonneert enbe Doen maechen/
opbeiuujebanöeoube öomepnfcDe Theatraofte^K&oupIaetfen/om
in be felbige tot beijoojlitfie tijben/ be Anathomie te boen oeffenen eiibe ^
tofjfen/ toefenbe be boo?tioembe plaetfe ban fo|me alg ïjet buojgefieloe
;f iguecBen upttogft♦ IBaerinne een gtoote ineniiöte ban jaenfcljeii
geaiaciiêlitiitn mogen fien enbe aenftöoutoen/ tgene alDarr geanatbo*
ra liet tt enbe gtyefnebcn \mtüt.
«©mme ben Begeertgen Hefec ten bollen te mogljen te bjebcn (iellen/ ■»««*«
foo lal tcii be Befcöjgbtngge ban befe plaetfe toat naetDer onbetfoerBen j!fIf/iJS."
enbebefcöjgben/ beginnenbc metteberbeeltngDeberfetber. ©et Thea- ,,^PS*
trutn, uibentffenjïbe ronbe fölaetfe fntmibbenbaet men anatgomi*
feert/ berbeeit in fejSfc&upns opgaenbe Cirtuleriofte ronbe omme»
gangen/ beeene boten be anbere befiooilirfeen bergeben 30nbe/ op bat
altgot be boöenfïe/ fonber bat fjp banbe onberffe berbiubert toerDe/
fgene gftefneben merbt/ göemac&eitjca enbe onbefeommeriucfe f ten fian:
2Jnbe benebenfferonbtcöepttstgemaetfiteen embjaepenbe Cafei/ toaet
oppetlttüaenvitoelcB men anatfiomiferen fai gdepbt toerbt/meteen
uut linnen enbe meteen ftoert laetften feleebt gijeDet&t toefenbe: een
toeitften Cafei be Profeflbr bie be jSngbinge boet alleen fgne plaetfe Jjeeft
enbe flaet/ op bat fip b|p enbe onbergtnbert berrtcgten macö tgjjene fip
fllbaerteboen geeft, ©aer aco inben eetfien €ittM conbtomme be
Caefe!/ toefenbe be bequaemfïe plaetfe omme toel enbe perfect te moge
ften tgfiene battet gBefneben toert/ fitten be Heeren Profcflbren, enbe
eentge anbere ban ,§>tate enbe aenften/ tnbe eetft baer aen bolgger.be
ttoee Ctrcselov betoelcSe met floten afgüefonbert enbe göefcgepöen
3Ön/ fiaen be CBpjurgöng enbe aüe be ©tubenten betoelcfee tnbe jBe*
Wcinen fhiberen/ enbe tnbeberbere CirtBelen be anbere ^tubenten/ of*
tè anbere luftenbe begeerte ijebbenbe om fultjc te aenfröoutoenenbe
ieften.
tn.^0nbtoni opte boo^gaenfce ommegangen 50« geffelt/met goebe o^ber ïö«* »»*«
Ι»»?,'Ül'i&Pben jjlaetfén/ feben riffen ofte gberaemten ban jBaiijö enbe . ach0~
ififfrSf?perfoonen fcet berjuaitieltr&en met Boper-b^benaenbenan* ^'L, ίβ
SSe ftSB!Secötet usefenöe/ banbetoelt&efomnugöe ÉtmgetoimpelBenefS
Κ fnMMA? ö*002"/ toaec inne in Hatgnftije €ale eemgöe bebtfen en*
Ramen Ki«e tyooftgepbt enbe nteticöepbt batte menfcöeltclie litö*
néftefteen iffiffi §Bi|ïelt 30". J®a« fa'Ö* «"bben opte Cafei wn
Se bat bem hf rtntle ?ï°»toen gebeenten onbec een Boom/ uptbeei*
Denue mi ooo^ be fonöe ban onf? terfte ©ooz-owbeten/ be boot obec alle
© D                        menfrfien
-ocr page 240-
21 © Cerfle öecï banöe öefciiitjbmgr
, mehftBen gecomen &» ascmffcns Defe gebeenten ban menftBen fo β aea
al Biet ttjeoe'tgebeente ban alle De bolgenbetotetboettge «©ibterten enbe
eentge ©ogeïen/tetoeten/ban een tdaetDt/üoe/ttoee Meeren/een 5© oif/
©atcBen/©ojS/ 45epte/:©abtaen/jBeer&at/^>notolf/ <©tter/ ï|om/
mat/ 3©efeIBen/ €enfioo?ntten/ Mü/MuM enDe ïtttStoojfrB/ türee
&ïenDen/ een ^toacn/eiiDe »©pbaet/ enDe toetftBepDen anDete gtïtimtih
3Soben Defen alleflangenalöiec meejt alle De benen ban Dien ï©albifcö
oft ^otjSBooft/be toelcSe op bê 3. jfetyuarg öejs jaetjï 15 98 .tot 25erc6*
fjep tufftöen ^cBebeltngen enöe Catbagcn op xtt geRtanbet enöe aen*
ggicomen tg/ ten geD?oocBDen menfcfien Darm enbe jfêagfie/ enöe een
fiurfe ban een JUStnfcBen ©el/ bat tot leer ggetout er.be betepbet tg:
enbe bele enbe berfcöepben anbere t&iffen ofte getaemten: romDtoiti*
me gangen bele figupjen eenigïje ggeöeeiten Deg inenftDen l!Cöaem$
göeanatijomtfeect ujefeiibe uptbeelbenöe/ oft eentgge monfïren enbe
mtf-göebooitenaeiigaenDe, <3Ten lactlren t.a aenbe 3©e|ï-3ööe Der fel»
toer plaetfe boben ben ingang banöe ^>cOou-plaetfe göema?efat enbe ge*
ojöonneert eenbequameEafle/ inöe uoelc&e gljeltdt enöe göegangöen
toeïöen alle De Snjttnmenten Die in Bet anatoomtfecë gebjuptftt toet*
_... ben 3fjnDe ban gtooten göetaie enöe fionfieiitfieu gBematc&t.
nm Mtmi JB«f1
aIIe 3Ea«w" int» maenb ban ©erember oft %mmtiw I ten
BiitiitnidcK tpe üjanneet Dat fjet blieft enbe leer nout iö/ foo ojerbt aiRific een ίίφ*
fiiflat. paein 'tjp ban jBan ofte ban t^outoe güeanatftumife^ ofte gBefrie*
ben / ten aenfien enbe tnDe tegBenbJoo|btcBept banbe Magnific. Dom.
Reitor, AffeiTeuren, Profefloren. Doftoren, Chyrurgijns, enbe £>tU*
benten tnbe üïeDittnen / nntfgabecjs bele berftBepDeuanDere f&ècfoo*
«en/ Die lufï lotte Sennt(T« ber jfeenftötJicbet ItcBaemen/ enöe De onbet?
tjjgftuge banbe felue öebBén. Üei toeicne op jeteere upjen banben Dage/
DaertoebanbenProfeffor DtebefngötngbeDoetggeojbonneett enbe bo
(iemt öKfenbe/ met gtootec aenftenliibgepDt uptgBeretBt enbegeDaert
tojetbt/ enbe nu bele jaren aenben anöeten gOebaenté/ DooiDe feloetfie
enbe DetfranDigBe Banben banden ï|ood}-gf)eIeetDen enDeJ©el-fpjiK,
fienben^eece/ D.PieterPauw.eetfïePrufÏflbr enDeDoftoïinDejBe*
btcitien/ Botanicus, CJlDe Anathomicus batlDe Leydtfche Academie, al"
Bier ter eerengBenoemt/ DeruelcSe alBierterplaetfen met gtooten lofê
enDe eete bele cnbe berftBepDen licBaemen ban JBannen/ ©jouttmt/
enDe toetftBepDen anDere©Bebietten geanatBomifeertpttft/ tot gtooten
onuptfpjeKeitcfien nut enbe pjofgt banbe gene Die fulcr te ncJ)t giften/
Jaerjtaen/ enDebjaergöenojnenöebben,
<©pten éeclïen «ugufïi bt$ Slaet? 1617, b%$ metgeng ontrent ttoee
upjen i& tnöen #eeceentflapen/ mijn tuaetbe jSeeff D. Pieter Pauw,
DaetBiS te boien als Bp out getueefï foube Qeöbg 5 3 ♦ iaren:<©ob totl Ben*
efi onjï allen een jaKgeopfïanDinge betlenen. €nbe tn jg'ne alaetfe e0 b?
3|eecen Cutateutis en 23ucgetmeefteten geflelt Den ^ootBgdeerben Ρ»
Otcho Heurnius, eerfte ^ofeffoi tnbe JBeDtctnéV efi nu in bi tate i«*«.
Mang.Reaoren beneffeilfS 0em D. Adrianus Valckcnburgh WV)ftfi0£
inDeChyrurgie, Detoeicfien bfjStotnteriimet beurten Den ftlbeti egf
tot in Dit 3|aec ^4I, m?t gtooun tof 5ön toawii?mfflDi. ^e
-ocr page 241-
öetr&tabtllepijen;                   m
^ef(Ö?iitJ!tt0Ö^ ÖanDe Bibliotheque ofi Boeck-Kamer
üanD? Vniverfiteycöec £>ta&CLeyden.
BlBLIOTHËCA PUBLI CA·
f\& batter mei en fouDe ontb?eetfien iotte boo|öeting8eban[jeiSm~ «·, ,·
^dium, ofte tot betnertngfie ban De Hoghe Schoie, fco Debben De
rIl 10" f
HcercnCurateursenDeBurgctmeéftcren tecfïont tiaet De ορίέφίίπαβε R^jf
eanbe Academie gfterefolbeertenDebefloten temafeeneen Bibliotheque fl0CcK-
fte Boeck-Kamer, om inöe felbe ie tyengenfQDaniflfteiSoeiItenDie lei"
«t onötcfoic&iiige ban aüe toeienfrfiappen cnöe Bonfien berepjtgt toec* *
moflf0
Dai m PÊÖ£l' mm Jttitotaten-turnt 'tgebmpffs Der fdber
tttfifï? 8etJöj0ert tuerfcen in bacre ^tuDten: totte plaetfe hebben f» ten
verfoei?
bp Piobtfieüttfeoojen een fe&erefiamerinDe pupfuigeDeEVm-
m&tra>?0i}W beüKlc6eeertgtj8bp D-PieterPauwbeüJOonttojerDe; ,*,„,„,,♦
ïe felbSttif^S^ Pteetfe iefe,CP" *>»l/ f"» Β*&«1 De H. Curateuren &«<«
toeten tnbE*aÉebiaröi i?c Ρ0**00* öie nuttfljjennnooiWtött/ te °«Ie·
ttttm (sBS^^a89nen Stcttfce. jMet bereeban Die plaetfe atoaer
tfa'nVeftbeg»
                  ψ®ψήφ gpefeptté) öl)e< ®«
toelffie om ffineiifSSÊaBowr6"*aintc üatI M· PhiWPs van Leyden, De
mum om igne Uccclu&ept sDeiumnt toeröe Salomeu Tempel.
Φΐ!2
-ocr page 242-
212             €erSebedüanbÉbif(fiiijtJtnse
Mehari ®e Bibliothcque opgDericBtet toefenbe/ foo geeft mgtt $etr ben
b-möe mh Ptiace van Orangnen. Wilhelmus ï|00gtoff. JBem. DefelbtgBe begtfa
fd)Oii£»«i tet met ttoee uptgenomen enbe toaerüe Boecben; namentlirben met ben
asottMit. Bibel Die metten Coninglicken name ban Spangnen gftenoemttoerDt
Biblia Rcgia, beftaenbe inbe Webjetfcfje/ «EöalDeifcge/ «arteirftfie/en*
De Hatgnfcöe €alen. €nbe Den Talmud der loden in ï|eüj«f£D enDe
CÖalDetftDe 'SaSe. <©aer neet tjeeft D. lobannesHoImannus Secun-
dus een banbe eetfie ©jofeffoien inDe H. Theologe, (Die aljjier inDert
giaere 1586. Den *&. december inben iteere ontflaepen/ enöe inDe S.
pïctersifeertBe begraüen W bp Ceftamente metalle fgne esoeefcen/ De
toelcbe gp neerlaten foube/ De boojnoetube Bibhothequebermeerbert»
;©aer neer foo tsf De felbigfie aiienfbttijS bp beH.Q««eur e„, Dteï>oo|
gare Bibiiothecarifen tot berfcbepDen tgben De nootfaeibelgcfie ©oec*
ben Debben Doen boopen/ er.be baer en boben bp berftpepfien Pr©feff0-
ren, enbe anbere «öeleerbe JBannen enDe $tti*entt n/ met bele rare en*
De bofteUcbe a&oecben bewgefct enbe beftftoncfeen/ ggelgtbmen fulcp
ften enbe IefencaninDe€at|jaloguen De bJilcbe baer ban opteBibliothe-
que gangen/ in be toebbe geftöieben ftatt/ bereff mg pet jaer enbe Den
bacn/ ban mat $ec(oonen enDe met toat boer&en De feiue Boeck-kamct
beftOoniBtn enbebermeêrDert ijï: ©an boben alle Dat ban pemant al*
Bier gegeten të/ foo en ifferggeen toaeibigftergtfte gegfjeben aljï Die/
be toelcbe gegeben té bp <3efiamente ofte 3Legaet boojben «©ooilurfiti'
gen/ ï©g|en/ i|oocg-geUerDenï&eerelofephusScaliger, bie albiet aljS
een Oracuium pubiicum onfe Academie bereert geeft een tgt ban onge*
toaetlttben * 5. tlaeren: enbe binnen befer £>teöeoptcn n. 3anuarrJ
1609. salitblitfeen ontaapen enDe tuben *?«te göerujï té/ out toefenbe
omtrent 69. gaeren: fijn iLtcöaem toeuDe met grooter eeren begraben
tnbe ©lOUtoeil Öerifee/alÜjaer De Heeren Cuiateuren enbe Burgermee-
fleren tot een eeutotgge göeDatöteniffe ban Bern/ gebben boen mttfc
teneenbonftirö ©raf-frg|iftofteMonumencum.;©efeneemgen phec-
nix onDer De «J&fieleerDe/ enDe'ttoonDetban on£ eeutoej[gDelgcbfiem
noemt Dien HauEter-toaerCtgBen ^ranftDe" $ϊ>0»ο «©mïltaume De
Aalufie/ Seigneur Du JSattap·) Beeft De fB'bl J?th*9«eöee5ebin ofte
aemaeebt berfcöepDen Manufcripts.oft gefcöjeüen Boecben m 4&rierr,
CbalbeuS?/ «rabtftBe/ ©erftfege/ ^SSfiSSJ^JS^
taelfrge ©oecben/ biealle tejaemen omgaer Wgfflm» totlUeen
grooten fcfiat maerDirö 3ön. «aetommeöe feite bp Den anDeteniit
een bpfonbere Maffe/ op öatfe niet licfttebtBen louben mogen bermtn*
bert toerben/ op ggefloten 3ön: göeïgtb giet n«r tot fgntt plaetfe gÖC
fept fal toerben.                                  I . „.
scfieiiw ®oo? a»e be boojberljaelbe mibbelen/ fooi0 be Bibliothcque geUJflf'
«ingöe feti enbe toegenomen/ foo f η uptntmenbe rare 35oer ben ai0 in menit ψ
loiephi ten/bat De felbe alle be Boeck-Kameren ban Defe ï^obtntien/ De toeic*
Scaiigeri, βί foo ψχ $# Ba?t opggetif fit 59Π/ S8fT«i« f «De tt ÖOUtn fl««t/ Se'S^JJ
-ocr page 243-
tntnfulcFffenenbi lefenBan ttjöe Catalogue De toelcfie onlang^ gije*
ijucfttenDeuptgegebeniö bp Den ïjjtootg-ggelêerben Danie! Heiniius,
Bibliothecarius, ofte Opfiender ban Defe Bibliotheque. 33e tuelt&e be
Stïat opfttgte naer gtt ebfdgben ban D. Paulus Meruia?, geftgict anno
1607. totten 3aece 1041. met grooten bigt enbe naerftirüept toaer ge-
nomen geeft/ enbe ηοφ toaernemenbe ie"..
jiengaenbe De grootte Derfelber/ Die begrijpt tnbe langoe ban ^tt^f^mm
Mailen
na i)c t beften/ bgf-en-Derttii) gemeene paffen ofte treben/eabe f fi13.8""f
inDe bjeeöe feftpien DergpelttBe treben/ aenbe &tpt enbe ϋϊοο#3ο> m et iVilóicli"
öele enöe berfcgepDen giafenbenirerenggemaeent toefenD?/ De meïc&e üaffnu
De boojnoembe Hamer (eer lutgtirt) enbe bequaem maften tot yet gge*
h}uptU baer Dte toe geo|öonneert tg.
©e Söoecfi-fiaffen oftePiutci, be taieleBe meer aio 34. fn get gge*
tal 39η/ Dte 3911 ban üequame lengte/ op gelgc&e togbbe aen ttoee rgen
enbe een pebec rg'etn rtoaelf berbeelt enbe afgefegepben/ aifo Datmen ge*
matfeelitaen tuffrgen be felfbegaen enbe futen matg om te lefen ofte
liubereti. T&e fetbtgge ïtjn in {let mibben met een vmikh togbt gang»
pabt banben anberen afgeftBepben. 3lnbe Haffen fïaenbe aenbe 380021*
3göebanijetbooiiioemi3egang-pabt/ loopenbeban Bet ©often na liet
UUefïen/ 3ijn göeftelt tnbe feben eerfie/ be 2&pec6en inbe H. Theologie:
enbe inbtbnf naerüoIgenOeDe Phtlologi, Phii'ofophi, Poets, enbe Ma-
thematici: 3n De Haffen Die aenbe »ipt38be geleggen 3tjn/ fïretfcenöe
alsibe boojgaenDe/ 3ijn inbebgf eeriïege(leltbe25oei6en in lure: tnbe
ttoee bolgenbeoe ^oetfieuin Medicina: inbebgf bolggenöeenbe la?t#
fïe De Hiftorici. ffllz Defe Haffen 3911 öirbult enbe öefettet mtt^oec*
fien in jfoüo/öe toeirfseaen bequame copere fcetentgenu/en aen een pfe
re roeöebaft gemaecStsgn/ alfoobatDejëlbtgeban öareplaetfe niet
gebjacDt norÖ genomen nonnen toerben/ ofte fp moeten banben Biblio-
thecarius, met een feetKeren flotel (alleen onDerfgn Banben berujienbe)
ontfïcsfenenDeafgebacn toerben. «Ècntge Haffen/ fooin Theologia;aiit
in lure enbe Medicina, 3tjn alfoo berbult enbebtfmtt/oatmen onoer
be bobenfie Boecfeen om plaetfe te minnen/ ηοφ-een bert fjeeft moeten
ojbonnerenom be anbere 23oecfien op te flellen/ fcetoekiieaireeöebp
naer berbult jgn. ©oo? peoer Haffe ofte #inteum ganggt een <£ata>»
'osue/ toat ©oernen albaer fiaen enbe te binöt η 5gn.
«enbe ©ofögbe banbe Bibliotheque aen toeber^gben banben fcgoojs
Reen5i)u gjjemaecfet itoéé göefloten 2Soec&-&affen/ binnen De toek*
»e SDefteit 3gn aliebeelepne koetsen/ te toeten: itiQuarto, ofta-
;°' jnrö« Qecirno-fexto, Dte altfainen nietbeguamelichenaen tteténa
fl9n"t7'^«aöeflotenmogljen toerben. «Siefe Haffen 3t)n aitgtghcs
Bibiio"he"ar? toecöeiJ «tmmermeer gcopent ban niet belteben banben
mS&m,eailiJt >n5en ingang banbe Boeck-Kamer, ίβ gge^»
^S ftiWÏÏlS?' .Saffe/ b8 toiUfie mm toeseacten té ai0 bebooj*
ga?aDe/mnnen De toeicfeegefiiU enbe genoten ion aile De25oetben/ oe
-ocr page 244-
■SÏ4          tolSe&etiljanbe 6efcij2iiUtn0e
toelcBeöp ben ^oojIucBtigtn ^οοφ-geleecben l^eere iofephusSeaü-
ger, ^>al. <©eö, DefeBibiiothequebp^eltamentegemaicfitJön/ gfje'
Irjf&üooi Benen fcerBaelt té/ban bupten opte-fffatftec Deur fcanöetoooj*
noemüe Üafle is geiïelt B« toapen toanüe i?eec Scaügcr boojnoimt/ en»
öe opbe ^Uncfcee beur Dit üolgenbe:
LEGATVM IOSEPHISCALIGERI:'
€nDcDa«onDcr/
L I.B.RI G R '·δ Cl Μ SS.'
JËTHIOPICI,
Ρ E R S I C I,
ARMENIACI,
RUS SI Cl.
HE BR AI Cl.
CHALDAICI,
SYRIACr,
ARABICI,
©«at tmm SSengaenöe Bet gBetal foanöe 25οβίδεπ öfe in öcfé üaffc gefloten 39η/
*enÏet' tefBilflti Ö°e üelc üan P£t,er ^31^ öie 39" ais öoïcDts
D. Sca-
            HEBRAICI,                      in Folio               37
h                                          ·                    Qnarto                4<J
BWbttit                                                           >r.                    ^
Oóiavo               at
Comtitefamert             104
ARABICI, in Folio               10
Quacto               17
Oétavo                  8
Decimo-fexto        j
€omt te famen              °4o~
SYRIACI, in Folio, mbeattöerfojmami/ 9
/ethiopici, tatwfi&pwiH&Wttn' 7
RUSSICÏ,                 ^                                   9
Mannfcripti GR^Cf,             '*FoIl°               8
Qoarto              ij
«omttefameti             ΓΓ
Manufcripti LAT INI,             in Folio            ï8
jBaetBenoe alle te famen ~~ïös
tfotöcn/ öetocïtBe om8a«emnteptoftefettfe?mBept0tti"c«og
-ocr page 245-
flcootefommeban penninggen toieebitg 3tjn/ jaeteggengBeenggelt
en tonnen becgpeleBen toerïsen. tJBit lujï enbe beggeerte geeft omme De
name ban befe enoe De bojbere 25oetnen/ De toeirfeeop Defe Bibüotheque
jgn te toeten/ Die fenDe ttS tot De Catalogue [Die onlange booj openbae*
ren©iuc&ggemeen SBemaetSt enbe nptgöegeben is. lünfonDergept
totte Catgaioge uptggegeben bp Den ^eere Daniel Heynfius tnDen %&*
η
I6Z3. inbemeltBegefjentoerbmetgoeDamgenmetitcgte banasoeo
gen 30 gefcÖJfösrt/al0 gebjuittte in alle fiseultepten enbe Caïen/ bat De
UoojnoemDe 2StbliotJjeecgue 3ebert ben 3!aere 1614. bermeetbett té.
Beüjekae gebjutnt të bp ifaack Eifevier ?5iHCÈet banbe ©ntberfitept
€:ec3gDenban öefe ©oêcn naffeint ^upben banbe Hamer/ jgn
ÖPefteltenDeggemaeeRttujeegöeflotenJöoetB-Baffen/ binnen beüjelf»
üeallêDeaoöereManufcripta, DetoielcSeopbefeBibliothequebegoojen/
ggeaoten 30'n enbebebaaert toeröen.
25eneffensi be 23oeclen Die aigterin grooten getale $gn/ fo fébe
Bibüotheque notl) bewiert enbe bepanggen met bele enbe betfcgepben
Effigies ofteConterfeptfelay foo ban mgn ^eerben Prince van Oran-
gnen, 1$. jiBem. fgn Excellentie Mauritz van Nafl*au,ai(S anbete ^êe»
ten/ berfeöepDen Levtfche Profefibren, ofte anDere göeleerbe JBan*
nen/ alle tfamen konfiüitkm naec bet lebetibpbermaerbe jBeefterss
ggeftötiüert. HenDe jsoojt-jgöe onöet De glaefen öangöt De MttaM
ijan Conftantinopoien, De melrBe ttiDe langDöe feec aerbicgiictten
tnette penne ggemaecBt 10/ Jangpujefenoefebentinenggemeene ttt*
ben ofte paffen. 25uben Defen fo is be boojnoembe barnet üertiert en*
be behangen met berfcpepben Caerten ofte Eant-^afelen/enbeanbere
foaggefthieben als sÖiïWCBtebtnggeii/aüeg te lange ompartituUec*
innen te bergalen.
'tGROOTE SCHOOL.
Cot een beflupt ban bit Canftlel/ fal «δ alpiec met toepiritp toooj* Groote
pen göebentSen öe Triviale Schoie Defec^teDe/ bebjeitae gjjemeeiii cch0ie
"titenöetgrooteScboicgBenoemttoett: toaer inne be jonge jeuegt De "
«"(ie begiiifelen enbe fonbamenten banbe llatgnftiJeenDei&riecjcftpe
^•efen/miifgaberö banbe ArtesliBeraies, ofte bjpe üonjien/ gpeleert
haïr in3fDiufBt toert/ enbe fo berre gein;at0f enbe onbertoefen toerben/ ,
S«*t naecinbe Academie be Heffen banbe #jofeffojen met tmt en
S*„'^««genaenDoojen. SBegroorcSchoietégeltgpen in get 25on
SSttn^r'^f omtrent Wratienfïepn/ ia" ban rebelieSen gcooite/
ïiettei te™ il"' seOeel nteu Oerbout/ ttpttoenbug mei tenen Γφοαηαι.
Schout ieiïi.Jl ^00? ofte ingang Die eenigge garen Daer naec eer ft
Kitoutaen/l6o"ftelfcfi«n ban tuitten 25entemec-fïeen gemaecaten*
AS «SST £oben » ίπ8αί,9 Ueneffenp yet 3©apen Defec
^tece/ Bfitsieben 58n 0efe öo!oöW)De ujoojben:
-ocr page 246-
216 CwSe ^eel bende διicgjtf jlri ngt
Ρ Ι ET Α Τ Ι, L1NGUIS,
Ε Τ Α R Τ Ι Β. LIBERAL S.
S. Ρ. Q^LUGDUNENSIS
RESTAV. C. Anno cId \0 c.
J$o&a #αη binnen te be booiiioemöe Schok bttocttt enöe afgfiefrfiep&ett
twit is. «n feu bpfonbere £cfiolen ofte ciaffen, öe taeicne afó trappen ofte
<©raben 3tjn/ enöe Den anberen bolgnen omme tot toolcomenfiept ban
ijet gebjuptS banöe Hoghe schoie te mogfien gBerattfeenenDe bomen.
<eitö ciaffis UietDi met een ontietfrDcpDennaemflöenoemt/enöe ban
een befonöer JBeetfer bebtentenbe gljeregeert/ De bjeltbe fijne «©tfcipu*
len bte onbethem gfieftelt jtjn/ acöterbolgljenbe ben !a»ï banöen Reöor
enöe be Scholarchen bpbte banben <©etcrf)te öaet toe gberommitteert
toefenöc/ moet leeten/ uptleggen/ enbe bertlaren alfuitbe 35oeCBen aljï
Benbebolentoeröt. <2Tb3ee maelsi alle 3aerentnöe Uiefee booj ©aef*
leben/enbetnbe meerit booj<©ctobtr ïJtrtniö/ tomben bp ben Rcftor
enbe be boonioembe Scholarchen be jongheren gheexamincert enbe
onöertyatcftt/ fjoe betre be felbe gRebonun 39η tn ftaere (ïiibten / ofte
3ebe« Ijet iejie Examen tuel gfteöojöert enbe tocg&enotncn hebben/be
8«ne biebebonben taeröen beft gfteleert te hebben/ tuetöen mettetiigfie
Praem ia ofte eergtftenbêt-eert/enbe tnbeboïgijenbe€lflflFegeftelt/gaen»
öealfooiianClafTêioiCIaffe/totbatfHjome!! terplaetfeöaeii fptoan
ben Rector (t\f$ gijeleertujetöeu/ enbe aibacr tot peifeme gbebomen
ïoefenbe/ gaen a!ji ban naer oe Hoge Schoie ofte Academie.
3Senöe Schok 10 noij) flöeboeebt een ff Boone DupüneDe/ hettojeltfie
fijn uptgang Oeeft opte göeDambe S. Pjetew üertb-graft / toaer*
tnne ben Reftor fijne toooningheheeft ƒ enbe tfetbei0 bequaem gfie*
maecHtomeengoeï gfietalbanfibooHöngfceren te moghen logeren
©an Dit tegftenüJoo?btgfte Saer χβι j. is De felfbe hupfinghe noch ber*
tiert met een fcoiifttghe goojt ofte 3ngang ban JBenteniet (leen / aU
maecbobentnDeartfiittabeg^maetBtiiaihet 25eelbt toanPaiUs, gbe<*
loapent toefenDe met haere ojötnartfcije fcoapemn/ te tneten ben g>tQUt
roet net fjooft ban Medufa, enbe gaerfancte/ enbe tecjgöen bit felfbe
2&eeibt öefe letteren:
TVTA EST iGlDE PALLAS.
ten toebtc3öben banbe^cojt té gfieftelt een 3£eeiitoe in0are&lautoej»
fioüöenbe/ öefer J»tebe tuapeneiu
Rcaoren ^ot 8ebachteniffe/ 3ullen top tot een beflupt Dier inne-iiottgRen/»
van Tri- Hameilbatt Recloren, DeÜJelt&e öe Triviale Schok «bert öenlflete
vul- 15 74. naer be #ntfetttngfie Defec ^teDe/totteii %ere X." &&&
Schok, wot overgenomen ijWwf «noe Die 3Ön D?fe DolaèjiDe*
             ^ T
-ocr page 247-
bet&tabtHepDett.'                  217
D. NICOLAVS STOCHIVS, gefepiSTOCKIVS.
(gelgtS ben 3e!ben naeminotg tegentoooiöitp tip 3611e afcomeluvggcn
gÖebiUpcBtÜJetDt) téinDeu S^tt^Gj. bJOOnuioe tOt Nieurnegen,
banbe jBagtfiraet berstene ban Eireu,geroupentotföcttoj ingaêre
<&tït}iale Μ>φο*»ε/ toelcfeen Dienfi gp toaergpcnomen geeft tot tuben
Saete^74. ^entoelt&entgbe/ |)p banbe peeren 23wrgeanecftemi
befer ^>ieöc/ Dooreen erpjefltn/ berfocöt ig get fiettcoiitpap batibe
Triviale Schoie algter te milten aennmmi/ getfeibe btioupetngije*
nomen ©cbbenDe/ fo geeft gp bat boaergenoinen enbe btbient eentgt
Ban 19.jaren/ met gtooten bigt enDe naeijïicbept/ enbe ig mben (ei*
benbtenjt oberlebenopten^ ^cpieitiber inten jate 1595. owtsgiiöe
j8· SSaereti: gelgrKtn0etEpnaphium gem bp 5011e Smceren isoöc
onber De felbe ben C Pauls Stock) inbe s. Pieccrs itertfee tigneneren
geflsir 3gnöe/ te (ten enbe te leftn ig.
D. BERNARDVS S W Α ERDECROON, tertgtiSge'
tbeeft 3gnöe |?ofmesfier
er.be Hecrtnetdec/ban 3011<©enaoe ben <©ja*
beban Cuknburch, ig tiiben3Saere i59f.bpbe#terenbanDen<i&ge*
mgte beroepen/ tot 0et tócttooiftpap befer ^teoe/ öjeicten bieitjï gp
toeele Haeren toaergenomtn gebbenbe/ be felbe om eeiitge rebenen geeft
toerSaten/te meer om bat f)P tot Vtmbt, tot gelijken bienft geroepen
töa.e. Cnüeijs injijne plaetfegetomttt:
D. ΙΟ Η AM NES Τ R Α V D E Ν I V S, bail Woerden ban
geboomte/enbe een groot bjienöt banDe üeere f&eiifionatio/ M. Nico-,
laes Zeyit, Debjeltfae naereentge peeren De 5>cüooIe met eeren toaer»
genomen gebbwöe/inben felben ©tenfi oberleben ig: c-nöe {jemig
D. IACOBVS LETTINGIVS, ggeboojtitg banLeydcn
enbe Profeflbriuris,inbe3eIbB2iiabtmie, 3&en 5eiben*©ienfiitaaelf
3aeten Uiaergetiomen gtbbenbe/ gp om feethere rebenen banbe 3e!*
beontflaggen/ enbe toepmtg tgötg baet naec oberleben / itoeltfe toas
MDen3aerei62f,
D. THEODORUS SCHREVELIUS, geboOitttpban
Haerlem, aimoer gpmebe fiertoj tnbeJfctgole enbe ©eertttg mben
«abees ggemeefl/ tg na &tt oberlgben banbe boojnoemoen iacob Let.
!"ng. botgenbe be öefolutie ban <£♦ «?eeten banbe «©eretgte opt abbgg
«anöe peeren ^tgoiartgen/ boo? ben ï^eere ^enftonarto Μr. lan van
bfhnCllichovcn£ί0ΦΓ/ ommeben 3eibe« ©tenft/ op rebelitae enbe
be/ao,-icbe""ibüien te toiflenaen nemen: 3©ie aengenomen gebben*
toen/wi? ÖP ηί»« eenmelgtfiribe enbe «©eieerbe <©?atte/ enöeggelutli*
enne 3?rïse banbe ^tgotertgen/ober bet geetfucttg 11139»» J©ten/ï
öiuarfli»X„'in'onöettcojftgap geintrobuteitt/opten eerfien jpe*
nflerfticheBh i^aete ,6lf» <©e» toeltfeen gp met groott» blgöt enbe
teierö/ WtoSe*SS2ffnm ^1
totten 3aere J 641'eilDe SPebJe»fföt
ï^awm&^'Jg*»·0 ««O teewwwn/ cottewxbcei
-ocr page 248-
ïiS Ciïöe bfiï öanöe befc&ijiiinge
Φίί tjï footiell aliS iCfe ban onfe Leydfche Academie fjebbe ttJetetl
bp een te betfamelen/ toaer mebe tcS bit Cajjittel befïupten fal/ en Sos
men totteffiefcBröbinge ban f)et Collegie vandeH. Theologie, ttoeltB
alhier/ om beg Academies milieu/ oocit opgpetecDt enbe gtiticDt i.ö.
X. 2&efcimjütnsf)e taanneet/ ban Xxiie/ mbt tomer*
ontme binnen Leyden opgttecöt $im btpttt De Col-
legien SS. Theologie, foo tüÉÏ (jet Duytfche al0 |jet
Franfche: l^erïjael imnöe S«n^pöïnglie / aen*
öang enbe öegtnüanöet Duytfche Collegie, Cen
ïaecllen töannw ^ef Franfche Collegie begonw η
snDeaengijeöangUentjeu
jB»hPiti..i ΤΓ"ν e 3|ootö-JBog. leewn Staten ban Hoiiandc enbe Weft-
toactom I 1 Vrieflandt, aenmert&enbeöoebatbe3!ngefettnetibefn:.=B:an*
'cCoiiegie f Mütn/foa toepnitD ban gare feitiberen Heten ffubeueninbe H.
sefHcgt t», «*—^ Theologie, enbe bat in tijöenenbe toijIenbeastctSenberfel*
bet Hanben/motöten gebjetö enbe ban nooöe0ebben/geoeffenbe enbe
Bpeleerbe f&erfoonen/ omme ben SDienft ban (jet f^eDufeen beji f}.
«Hïuangeliumss enbe be bebientngBe bec φ, ^attamenten/ isjaer te ne*
men enoe te feebienen: ίδοο Rebben be felbe IMeren Staten inben^iaere
ι ?9i. metten anbeten ^taetg-gDetogfebergaDect bjefenbe/gerefolbeett
enbe befloten binnen bifecjjtebe Leyden, (ommebegoebegöelegöent*
geptbetoelciie alöaer ban toeggen be Academie enoeHooge Schoie
tuajs toaet te nemen) te fitcBten enbe op te teegten een Collegie tnbe H.
Theologie) öaer toe gebenbe enbe ojbonnirenöe foufftfante begoojlittte
mibbelen enbe incometijS/ omme alle be lallen enoe Boften ban tfelfbe
Collegie, ban tüt tot itjt te moggen betalen enbe onöiEljOüüen: toelcfie
peiining0en göecegeect toerben bpoen Cijeiautfec öefer&tebe/btebe
felbe tot oecfcöepDen tijbeti boojlafi banbe Curateuren uptgöeeft enbe
berfïter&t/bolgenbe&areo;b}e. 35e felbe peeren graten fiebbengBe*
amfieert enoe befloten in bat felbe Collegie onoet i»fo;ggecnbe tegea
ïiiige ban een togp enbe terflanbitB Regent enbe ©pftenber/ een gf)es>
tal ban 31. jonge ^tubenten/ ban mlWht oubccen gfjebojen / ban goe*
ben beutötfamen leüen/ enbe ban tlepnen (iate ofte mibbelen toefenbe/
opteboiDenenbeteboen onöertoöfen enbe oeffemu/fotoiel tnbe Phiio-
ibphie (fonbec öetoelcfce batmen feec qualicfcen een gort Theoiogus
toefen 6an) 310 infonDecgept tnbe H, Theologie. <©pöat tot allen Φ
ben/ toanneecbe j>teocn ofte 30ojpeii/ upt toietus namen (pinpet
tooojnoembe Collegiegijejïelt toiecben/ öpgöebietö ban dienaren/
ofte#iebitanten/ motöten beholpen enbe btrfïen toerben/ metfloebe
geleecöe enbe toel geoeffenöe jftonnm/ln|K Dooj benbjenji Φβ*ί/«£
-ocr page 249-
ir« be beojplanttnge ber felbee göebojbert motpt toetben/ enbe gftebnp*
ïieö bigben: «en beflupt enbe refolutie/ Die «©obltc/ eetlicfe/ enDe pjo*
fgteltcS ijs boo? onfe,©teDenenbe ILanben/ mitfgaüeriS! öe 3Sngöeleie*
nen ber felber/ in öten be felbe alleen ten recgten belepbt enbe efiefiiect
©olgbenbetoelcSeilefolHtieenbe beflupt/ foo flebbenbe peeren Cu- w*t vim
ratcureo batlbe Vniverfitcyc, mttfgaoers be Burger-Meefteren Defer {£ \°* ö"
^>tebe/.pp bat foobanigen BepligentoewBenbe boojnemennietacfiter Sfjifff·
inege bigben foube/ be felbe terffonttoillen beginnen enbe in Bet toercft vmm i9'
fielten* €nbe naet biiti bat ten eerfien bfenbegpelet te toefen op een be*
quaemeplaetfeattuaer fobanige toereKgBeftBteben mocöt/foo pebben
fp metten anDesenDaestoegBeoiDonneert enbeberfiozen (aiss baertoe
beqnaem toefenbe) Bet Cclle-Broeders-Kloofter, gelegen toefenbe aen
be f©e|ï3ijbe banbe Celtefyoebergf gcaft/ onbee Bet 2$a« ban Zupïste
tapenbuwB/ Bet toelebe fpterfionttot fooDanigeng?jeöppc6 gebbeu
boen toecuftenenbe mafiem üetfelbtge ojbonnerenbe in beguame too*
Hingen/ foo boojben Regent, Subregent, ^>cgaffmeeftec ofte oecom-
mus, aljgbooz öe gemeene asurffalen, «©nDertuffcfieti ofte tertoglett
Datmcn beficy toag met De ©upfinge te timmeren/ foo Debbeu De Cura-
teurs enöe Burger-Meefteren gBefameiifiicKen uptgefien iiaec een be*
quaem enDe rjÊtfïanDtrB Regent, omme Dat in öets begin in Dit ïiieittoe
Collegie een bajt enbe goet fonbament gelept motpt tuerben/ baerop
bataten in tgben enbe toglen/met gpertilticöept foube mogen boutoen»
<£nbe naec becfegepbê beüberatien fjebbeti fp epntelicb beöoté te beroe*
penben ïögïen/^oocggeleetben lohannem Cuchiinum, .^teriaerteis
Φ. <£baiigeiium0 toefenbe binnen beefiebeban Smfieröamme. 30e
toelfüe aio gier naer gefept fal toetDen tnben felfbë ©lenfï gebomen i&
<©etoooningBe ghetimmert toefenbe/ foo gebbenbe booznoembe
^eerê een oati) becaemt enbe befïemt/ omme ter goeber upjen enbe in*
ben name 4&oDeg! bit Collegie te ι naugureren en te bsginnen/baer toe o|*
Donnerenbe ben feiten batg banbe fBaenbt <©ciober tnben jaere 1592.
«Enbe naer bien De felbtge üntepbtngge met groote folemnitept en eere
Sgefcgtet enbe aeugpebangöen 10/.{foo Bebbe iibbe felbiggein bet lange
stee moeten bp woegen/ 00 bat een peber ften enbe lefen matB/ met toat
|en begeerte enbepbet be lèibtge gpefebtet iji) gelgcb bie bp mgn <©om
i*" va" Hout Secretaris befer &tebe/te bier tgben felfö befcBjeben/en»
^7"^be!eDer peeren Curateursenbe Burger-Meefteren in openbare
^JMtft uptgöeggeben ijf/lupbenbe ban tooojbe te tooo|be a!0 bolcgt.
^^öinscenöe aenöfttuj üan't Collegie öecTheolo-
ö "s Seftiiiet binnen Ütt £>taöt Leyden, op Oltl
AhTriSESSSen ^'^erfebap/ Cbeleh/ enbe «ffieeommitfeer^
-"-•ÖenöanDeti^teDen/ W^en&mte te Stien van HoUandt enoe
4Sêz                         Weit-
-ocr page 250-
'«β €eröebeel banbeueft&tioinge
«epjftbtiiti weft vrienandc, goet gebacljt enbe belieft Setft binnen befet £>tabt LtjZ
f- Τ"> den,op teretjjten een Collegie bet Theologien,foofiabben Öe Burger--
^oucgte. mccacren enDe Rjgierders betöaajf5. J^tebe/ omtn fooöooiDVwicDti*
gDen fxckt' enbe baer aen ben Hanben foo beel gelegen \m$ wei Iicfjt*
battbicbte beginnen/ maecmetgoebetcmittötuöept enbe aenbat&t/
met goetbunt ken banben aeötbaten %et R eftor, mwfgaberg be <©ob*
falige/ ©jome/ «©jjeleerbe ïohanncs Cuchlinus, bp ben $eecen Stace»
öooinoemtgöecoieiienbegöifïelt/ om te toefen b'eetfle Regent ban'i
tooo|fctueben Coiiegie; goetgebonben enbe bc0oten 'tfelbe Coiiegie met
foobanigebetjooiltciiettecagieenbemat&iaen tebaagöenenbete inau-
gurcrén alp beOortltc&en/ enbe booj be Cfótffelttfce «©etefojmeesbe &z*
ttgte niet tot acgesmffe en foubetoetbengöebupt: om ttoe!c& te boen
tt»t alleen geraemt toae ben &♦ bacfr bet· JBaentyt oftobet bejs loopen*
bendeere i592jnaettoa$befelbebatötónnenbetbooif5.#tebeupt«
geroepen tot een ©pit enbe 23tbbaclj/ bp be iwlgljeiibe af iejSngÖe ben 3.
oaobris, naerboo|gaenDeMot6tgïfïacO ttt #openaf bao|ben bolthe
gBebatn/ baer ban beDoubeiöen ten bebelebanöen tooojfs. Burgermee-.
fterctienöe Regierders geöjötitt enbe Binnen bet ööoif3. &teïiïtot alle
gemeene plaetfen naet getooonte jp aengtgletM enbe 0j?geQagen/3ön*
be banben bolgenben 31nöouöem
K"'*"' D^ Burgermeefteren ettöe Regierders befer jbttitot
iiSmsbc *-/Leydena f aten eetien pegf}eitict*ctt mttföefen toete η
cojiegie. bat op<©inifbög|jeeer6fontenDe/Dc toekfee toefen fal
ben feöen befte loopenbe $£)aent nan oaober, fmer*
l&ene ten negen up;en/ inbet Vniverfiteyt alhier/ gec
CollegieDec Theologien, bp De l^eesetl Staten van Hol-
iant ai&ter opgfierecöt / openbatrltlcftên tal toerden
amgüttiangöen/üegonS
enDegeinaugureem tenepn*
be
eltfc tenen Die't aengaet / |jem baee bp mac& laten
limoen. Cnbe Dat fp omme tfetoe te bequaemer te
tnege te öiengften
/ den üoo;noemoen Cellen geojbon*
neertljebben/gelticfefp ojbonneren mufbefen tot ee*
nen üteröacft. Cenen pegeiicfcen bebeienbe Hem
atö>
ban kan alle npterlicne t)anttoett^en af te gouben:
mee alfoo ten fetoen bagfje ooo? be mtbbage Pjebtca*
tien tullen toeeben g&ebaen/ fmergenötenaeiïtnpiM
feegtnwnDe/ tot foöamgen plaerfenaiïmenbes £>on^
nenbaec&S
'■■-■"                                                                                                                                                     - ./
-ocr page 251-
mtitiMty& gtjetooon i$ te Doen: 25egeeren möe ber*
manen sicï* «nen/ i)eni DaertoeernfteltcHenenDemei;
atnöacijt te begeüen/ enae<0oö ftlmac&tfóB (atë ben
eentgfη S^er alieg goets) öupjidjüclun aen te rou*
pen εηοε te btötien/ dat fjeni gijelieue fijnen ^oööeïifi»
fcen jegen oöec'tboo?fciiieöcn Collegie uptteüojtcn/
op Dat 'tfelüe epnteitcHc geöije tot groot-maRtngije
Dan fijnen ijepltgen i^aem/ toelöaren uan't gemeen*
beftt,' ötcöciuge enöe opöouüringlje ftjnDer tecfee-
Cnöe fal ten epnöe öoo?f5· De Wmk clocfe ten üooj*
5
fc&eüen Dage ongelnpt binnen. Cicfc fegget Den aiu
Deren üoojt. 2tïDu0 naec DoozgaenDe fttocEtt-geHatfji
Doo? Den Bolckeaf-guelefen öen 3. oaotris
3 Anno
By rny
T&tn boo2f5. feflen öaiD SiJ«om«n toefenfet/ φ\ t>e ^jebitatiMi 8t§> βιΑΙβ,
tectooigcnöe 'tbeïieijcn uanoe getoerte Burgcrmcefteren, iuöetaf-lifennKi opttó
tooojen ttmccjelöft berftaelt/geDaen/ fmergeng ten atgt up2m beginnen* e.<©ctobre
teöeutbebolgeiiöe dienarenDti&<©oDoeIgtlten TOoo?öt0/ eerft inbe J*'}»"»
^ooft-fjecifee/υίε neet Den Ιξ>. Sfjjofïel Petro göenaemt φ/ Doo? M.*pnw·
Pietcr Hack, btetoi fijn ^Eeem oftreDenegöenomenfiaööe iiptöen «ï«j
ften 2&jtef tot Timotheum aen?i btecDe Capittel.
6. Ift dat ghy dit den broederen voorhoudet, ibo fuldyeengoet die-
nacr lefu C hrifti weien, opgevoet inde Woorden des geloofs en-
de der goeder leere, welcke ghy doorgaens naer gevolcht hebt.
7· Verwerpt de onheylighe ende oude Wivifeheiabuten> ende oef-
fentuinde Godfalicbsyt.
**· ^ant de licharaelicke oeffeninghe en is niet feer profijtelick:
inaer de godfalicheyt is tot alle dinghen profijtelick, als die de be-
0 te heeft, des tegenwoordigen ende toecomenden levens.
M^Sjfr ^aWi WwtaboriSnomrtl» Hoochlantfche SieEtfie/Boo|
hR»XMiaMfr^mit,,etotfönteemofwöene9aöbe göenomen De tooi*
*<C e 3 .                      lade.
-ocr page 252-
Endedatghy van uwe kintsheyc af, de heylighe fchtiften ghewetcn
hebt, de vvelcke u mengen wijs maken ter zalicheyt door het ge-
loove datin Chrifto Iefu is.
«Etibe inbe Vrouwen ïtertée (öaerbantgïie&iupcfibiebanöejpran*
tgoïftpe taletoergontisü booi Damei de Nieties, §tmt m* Cöatlei
De jBielieif/ *©ienaerbet jfrantöotfcöer gemeente tot f©e3el/ tipt Bet
negöenöe Captttel DejS i#.flpofteIis enbe «euangelifï Matthei ae»
'ilaetfie berfet.
Daerom foobidt den Heer des Ougfts, dat hy arbeyders in fijnen
Ougft uytfeynde.
$He toelc&e ^ebtc&en/ omtrent ten neggen upjen bolepnbt kueftnöe/
JtjIlDeHeercnCurateursÜanbec Vniverfitcyt, aljsS be CDele ^Mtftfïe
ï^eere giomfifieet iohan vandet Does, ^eertot jSoo^ttogcB/ ÖaeDt
tnben l)00gen iSaöe/eilDe ^ontöetr Abraham van Almonde, J^OOtÖ-
öeemraettian «©elff-ltatiDt/ bepbetotbien epnüe bp Burger-Meefte-
ren bsfc&eben/ enbe binnen göecomen 3gnöe/ opt tëaebtöupg berftöe*
«en/ öacr oocSmeöe göecomenjön be boojndembe Cuchlinus, enöe be*
neffeng be felbe be achtbare i|oocö-geleeröen peeren D. lohannes
Heurnius Reétor banDe Vnivcrfiteyt, eecfïe enöe ordinaris Profeflbr
Der Medicijnen: D.Francifcus Iunius, eet|ïe enöe ordinarife Profeffor
öeuTheologien; D. Lucas Trclcatius, «tib£ ordinaris Profeffor ütt
Theologien; D. D Iulius Beijma, Everhardus Bronchorftius, Cornc-
iius Grotius, Gerardus Tuningius, ordinarife Proftfforcn Öet Rechten,
D. D. Gerardus Bontius enDe'Petrus Paau, ordinarife Profeflbren bet
Medicijnen; Bonaventura Vulcanius, ordinaris Profeflbr D8E «ÖJttitJCi
fiÖerfpjaeclïtj D FrancifcusRaphelenguis.ordmarisTrofefforöet ï£e*
bieeufcljer fpjaetiie; D. Paulus Meruia extraordinaris Profeffor bet ^1*
fïOJien·, D. Rodolphus Snelüus extraordinaris Profeffor Marhematices;
D. Antonius Trucius Lyranus, extraordinaris Profeffor Philofophiae: D.
Henricus Bredius, extraordinaris Profeffor Rhetonces, enöe D Iacobus
Ramfsus, extraordinaris Profeffor Logiccs.
isgnbangöclgtBen opt boojf3. fiiaeDt-DupiS ter felber up?e ggeco,
men 'Sontfleer Peter vander Does, ^)CÖ0Ut/ Picter Adnaenfz. vandet
Werff, Ian Ianfz. vau Baerfdorp, lacobTomafz. enöelacob Willemfz.
vandcrBurch, 25iirgcrinee(ïecen/ PieterOom Pieterfz. van Offwcgen,
Pietec lorifz. van Cortevelt, Claes Gijfbenfz. van Dorp, Claes Wil-
lemfz. vanWarmont, Laurijs Andrieiz. van Swacnfwijck , M. Ifaac
Nicolai.Foy van BrouchoveHjCnbe Arnout Duyc de lode, ^tfjepenetl/
M.Rombout Hogerbeets, öaebt eilbe ώβηίίοη^/ βηοε Ian van Hout
Secretaris.
UieDeüJdtHeful£]cbergabert3giibe/ 3911 in Dcfec ojöje afggegaeit
ban't töaeötöups naec be gtoote ïLeefpiaetfe inbe Vnivcrfiteyt, pe
vweitw
<©g toat
ü)Bfet)e@e<
rei. naer ut
Vniver-
fiteyt
S«Sflï3ört.
-ocr page 253-
iüeicSe om öe acte albaettetoerben geceiebrcert, naergetooönte/ mii
tapgten toaii bet tpt enbe berciert.
©ooj aengragen bettoee Vniverfiteyts25êbeIien/öaeratntioIfgDe
Öê Senaet banöet Vnivcrfiteyt, enbe beneffengïie felbeOOÏB De extra-
ordinarife Profefforen,ptet-^fWgUamenD£ttoeecurateurs, tufttpeil
Bern bepDeniJebberbe d. Cuchiimim, met beüjeicBefïcatr quamcn
We banDeii Gerechte, &e tselche naergebolcpt tomten banbe ojbinattfe
ïPietiarciJöatiöer^taöt/ bet iéibet clecbingeof leberepe bjagenbe.
<£nbe mbefetojb|eter.boojf3, groote 2.eef-p!aetfe gecomen 39'nbe/
geeft tiem eicfe ter geujoonlitfeer enöe bej)oo|lttfier 3itpsaetfe neber göe*
fïelt/te bjeten be ïleere Reflor tllbe f0-ordinaire ai0 extraordi naire Pro-
feiTorcn.onberbefeltoe D.Cuehiinus, aenbetctDterUantbanben fïoel/
enbe beCuratcurs met bis banben Gerechte aenbe fïtncBerpanbt ban
bfett. Wm naet beboojf?. Secretaris bet ^taöt Leyden opten leejï-
ftoel fïggenöe/ Beeft booj be gpemeene Studenten enbe anbere toepooi*
ing/ in grootec menicDte bergabert 3ijnbe/ eenetlepne^nnelepDinge
gfjeöabt/ enbe sgn bp be feltoefulrï boenbeafgljelefen/ enbe uptgeroe*
pen be a<3e iian fitct)ttnge ban 'töoojfj. Collegie, rmtfgabena be Re-
gulen, Statuten enbe Ordonnantien ban Dien, SSllejs In bougen pier naee
üolgenbe:
BEIievet u Edele^ Erntfefte Heeren Curateurs deferJiS'"^»
vermaerder Èoger Schole, Wijfe Voorfienige Man- lan van
nen Burgermeefteren defer vromer Stadt Leyderi, dat^^,
ick yet als een Inneleydinge tot de hoogh^wichtige en- *»?β&* fa»
de nodighe daet op huyden alhier voor handen zijnde, ° 'c'
fegge? u believen ftre&'tmywaers een gebodt. T'es bil-
licken dat mijn dienftwillige vlijt u believen voIcome,jae
voorcome: Immers tot mijn vèrmogê toe, bovë'twelcke
niemant verplicht is. Ick fal my dan, fteunende op uwe
goetjonfticheyt temywaert, gaenre daertoe gebruyeken
J?tcn, hoe wel verfekert dat den laft mijn fwackheyt te
iwaer ende fchouderen ondraechlick ial vallen. Maer in
grooteiaken (feytmen) eifet ghenouch gewilt, wat meer
gepoocht te hebben. Mijn onervarentheyt gevoucht by
de ong?woonheyt van dees iaecken te handelen, daer by
coménde de cortheyt des tijts, my naulicx om daer op te
dencken vergoft, fullen my by de verftandige ghenouch
veront-
-ocr page 254-
2 24            €nUt öeel üantse befcljjiftsinse
verontfchuldigen. Geeft ghy Almachtige eeuwige'Drie-
eenige God, dat ick binnen de bepalingen blijvende niet
onbehoorl:icx,onftichtelicx voort en brengejtnaer yet dat
de ooren van u Achtbare Hoochgeleerde Heeren Redtor
en gemeene Leeraren, geiarnentlicken van u diepfinnige
ende clouckverftandighe jonge mannen,'tbloeyfel ende
de eenighe hope onfes lieven Vaderlants, bevallicken
moet zijn.
Alle de gene die hem des bevlytingf-luft aennemen
ende deur arbeyt endevolftandicheyt, der gheleertheyt
* Gram- naer trachten, naer fy in heur jeucht de walgende α Let-
Tokie- ter-konft inne fwolgben, de diftelighe b Reden-kavelin-
öica. ge, ende wijtluftige c Redenrijcke, fo niet geheel deur-
* Rheto- Wandelt, ten minften in't deel gefien endebefocht heb-
ïlca* ben, vinden hem ftrack voor oogen geftelt voórnemelic-
Jken drie verfcheyden wegen.
lut» ftu- Ï>a.et van de eene ley t tot een geduerige ende beftaen-
diurn. de deuchde een yegelick fijn recht verleenende; die wel
vande' meefte menichte mit een luft inneghegaen ende
betreden werdt.
Medici- Een andere, neemt fijn eynde indekennifle vanctuy-
n#. deren, fprüytfels, ende gelijcke geheymeniiTen der Na-
tueren, gefamentlijcken in 'tneerftich verfoecken der fel-
ver, 'toge hebbende op de behoudenifTe van s'menfchert
heylendegefondicheyt, ende de wechneminghe vande
aenvechtingen ende quellagien, daerinne fy deur onmaet
ende misbruyek comen te vervallen: defe vindt oock ge-
noechfame wandelaers* Beyde meeft aengeport ende
verwed zijnde, om of hier of daer denwechte betreden
ende miteenfweetendehygen, naer de hoochde tefty-
gen, deur de eeren3 ftaten, rijekdomtnen aldaerten toon
ftaende,
O heyt
-ocr page 255-
O heyligei beter helfche,onverfadige gout^iericheyts Aur*fa™_
juft, waer toe en condy 'smenfchen herten niet mifley-^^gj!
den?                                                                                            ii*.c0git
Een derden wech heeft fijnen loop tot de eenige eeu- ν^?"*\
wlghe onveranderlieke kennüTe des waerheydts, tot het gi^eo °"
hoochiiegoet, daer toe alle Minne wijfen oyt ghetracht
hebben.
Met Ieyder,deur hoe wcynich lieder plandt weit aces
betreden l waen comt doch den rnenfch (liever Godt)
dées iörgeloosheyt ende verkeerde keur! van eerfi: te
foucken 'tbecomen, 'tbehouden, 'tbefchermen 'tgeen
buytenhen is, roof ende plonderinge onderworpen zijn-
de; de tweede forge te nemen voor'tlichaem ende be-
houdmghc van gcfondicheyt, 'twelck ofment wel voor
de moordadige knyven der booidoenderen, mit groote
moeyte een tijt lang bewaren can , ende of het wel de
dippen van overvloedigen dranck ende ipijs (daer aen de
meefte menichte ièhip breecklijdt) geluekelicken ont-
feylen can, nochtans niet feylen kan, ten moet binnen
corten jaerende gemeen fchulde der naturen betalen!
Ende 'thoochfte goet dat eeuwich ende oneyndelick
es, rechts oft hem niet aen en ging, verfmadelick te rug-
gbe te laeten?
O blinde herten! ach ach, verduyfterde finnen!
Soude dit wel heercomen uyt den verdorven aerr,
daer inne onfe eerfte ouderen, vermits haer onghehoor-
^emheyt, vervallen zijn, ende ons al t'jfamen uyt ende
dooi henluyden inne ende aengeboren es?
. ^n effetniette beclagen dat defen heyliamen wech,
inde welcfce dePhilofophifche fteen, daer naerfoo veel
f h h bK m"ver^es van have, tijt,en leven vergeefs ge-
!?Hi5~-?n» alleen te vinden es, vanweynich andere
Ff                       wert
-ocr page 256-
a 16 €nüt bê^ï ijattbe &efrg)tötónge
weit befocht, dan vande ghene die daer toe deur de mii-
de {lichtingen van Princen, Vorften, Heeren, werden
aengelockt, verfocht, gecocht? Daer toe mijns bedunc-
kens hebben ghedient de Geeftelicke ftiften van onfe
waerde voorouderen, mit immer fo groote mildicheyt
gemaeckt ende gegeven, als ly te defe onfe tijden be-
vonden zijn mifbruyótte werden.
Mit recht dan, iöo hebben de Geftrenge, Edele, Eer-
fame Heeren de Staten defes Landts ende Graeflicheyts
van Hollandt ende Wefi-Vriefiandt^ ais de welcke de fou-
vereyniteyt ende 'tovergebiet van dien (naer dat de Ty-
rannique regieringen vanden Spaengnaerp ende fijne bloe-
dige heerfchingen opt hoochfte ghecomen waren, ende
hare E. de couragie hadden ghenomen,om met een man-
lick ende ftantvaitich gemoet aen te grijpen de wapenen
die de felve noch in handen ende tot noch toe door den
feghen Gods, jegens haer vyanden fo mannelicken heb-
ben connen ghebruycken, ende by middel van dien haer
vertreden vryheyt oprechten,ende hem felfsvan'tfwaer-
wichtïch pack der ilavernïjen bevrijden) in handen ge-
degen hebben, ende 'tfelve over-gebiet dat den eerften
Philips t'onrecht hadde becomen3 den tweeden Philips te.
recht was benomen, ioo fegghe ick hebben hare E. mit
recht onder anderen hem opgheleyde laften, beraeffens
Jtbeleytfoo vande oorloochichealsburgerlijckeiaecken,
gheacht haer ampts te wefen , omnae inde voorgaende
noodt te voorfien, ende volgende de voetftappen van an-
dere Princen, Vorften ende welgheftelde Republijcken,
alhier eenCollegie der Theologie op te rechten: omme
te dienen tot chieraet ende volbouwinge vande Vniver-
iïtey t, die alhier by Hoóch-loffelicker gedachteniffen den
Prime v&n Orangnen (Prince foo wijt νermaert dat alleen
fijn
-ocr page 257-
fijn naem ghefeyt zijnde, ghenouchzy) es gefticht voor
omtrent 17. jaren, als onlangs naerhetgedenckwaerdich
ontfet, daer van wy jegenwoordelicken de laer-feefte
zijn houdende.
O lieflickj o aengenaem ontfet, foo dickwijlen als ghy
my tevoren comt mit een ghedencken vanden uyterften
noot, daer wy dier tijden al tiamenin ghecoraen waren,
ende in watgewiflèr ende ichriekelicker doot wy al te fa-
men hadden moeten vallen, indien ghy, o lieflick, o ghe-
denckwaerdick ontièt, ons Àåà gheluckiger dage niet en
waert toegebrocht geweeft, fodickwils geven mijn 00-
gen twee rivieren van tranen.
Doorluchtige Hooch-geboren Vorft, eer van 't Htiys
van Naffaufyen,
Prince wiens gelijck de voorgaende eeu*
we weynich iach, de volgende weynich lal fien: Clouck-
moedige, Manhaftige, gheftrenge Overfter Loj/s van Boy-
foty
door wiens beyder bev8l,^t5en daet,(naeft Godt)
onfe verloffinge esgewracht: eeuwich, eeuwich moeten
uwenamen leven, detijdelickedoot daerinne ghybey-
de tendienfte van'tVaderlandtnaderhantzijtgecomen,
en heeft fulcken heeriicken daet niet doen fterven, de
venynige tant desvergetenheyts en ialfe niet doen fter-
ven, des werelts doot lullen uwe namen overkven, fou-
de fulcken heeriicken weldaet, de eenighe behoudeniiTe
des Vaderlants geweeft zijnde, ende daer mede de wij-
% Prince H. M. foo becommert was, dat hem de fwae-
wcheyt een dootlicke cranckte veroorlaeckte, immer-
meer in vergetinghe connen werden ghefteltï 'tiy verre,
tzy verre.
Maer Wat es my? ben ·ê^ beogen? neen, lek fie, ick
Iteainier verfch^yden vande felve Mannen jegenwoir-
dicn in Kegieringe3 dier tijden oock aen ftuyr ghefeten
Ff 2                     heb'
-ocr page 258-
2 28 Cet0e öecl üanbÊ öefcïmitoinse
hebbende, deur wiens mannelijck befluyt, volftandich
gemoet, eendrachtich regieren, ons behoudinghe, ons
vcrloflinge, benaerfticht, ghewrachtis, die de oorfaecke
gheweeft zijn, dat den filveren fchilt befet met twee ilo-
telen vankele met'troode bloet niet overtrocken, be-
deckt, bedout es gewerden. Clouckmoedigemannen,
mij η naerft ichey t en heeft u doen niet ontbroken, ie heb-
be mijn paert van 'dijden, aibeyynoeytc^elpen dragen»
Clouckmoedige Mannen,u namen moeten der onflerffe-
lickjieyt toegewijt zijn» Daertoe indien mydeconfl·,
macht en tij.t ίο weynich ontbroken hadde, als de goede
wi]le,iy waren voor lange ten hemel toe opgetrocken ge-
weeft, ende de vier wereltlèhe houcken bekendt ghe-
inatekt, gebreck van goede wille en heeft iulex niet naer-
gelaten. 'Tvoucht beft dat yegelick zijn vermogen met
fijn eygen voet afmeet»
Maerom weder tekeerendaer ickfeheyde, ende tot
de redene daer my 'toverdenckenvan't gedenckwaerdi-
ge ontfet aftrock.
De voornaemftebewegende oorfake der ftichtinghc
defer Vniverfiteyt ('tzy my geoorloft 'tgeheym te open-
baren) wasde Theologie
Eylaes! waren de verhoopte vruchten in dien dele o-
ver een comende mit de goede meeninghe vanden Godf-
vruehtigen ftiehter defer Vniverfiteyt, als was zijn Ex.
H, M. men foude beter inde jegenwoordige aenperfen-
de noot der Kercken connen verfien,'tgeclach over 'tfcrael
gewas eens ibberen ougfts loude minwefen.
Niet dat hem yemants de vruchten vander "Univerfi-
teyt, ende als of die deur den fegen Gods niet müdelicfc
genouch ghewalTen ofte te fober ten dorfch-vloer gheco-
mente^ijn, te beclagen heeft* "               ~~"w~
-ocr page 259-
tw §>tm %tpbm:              ' *ip
Wiehaddegedocht dat de felve infoo weynieh jacren
Van foo cleyne beginfelentotfoo grooten wafdom hadde
konnen aengioeyen?
Wat vleck, dorp, gehucht effer, (opdatickvan il:eden
iwijge) 'twelck hem deièr Vniveriïteyts iiichtinghe niet
giootelicx en heeft tebedancken, die ontkennen derf dat
fonder dat niet de Barbaerheyt ons Vaderlant t'eenemaei
overloopen ende bevloeyt foude hebben?
Dat hier doordebottieheyt, diemen ons Hollanders
'tzy in fchimp, 'tzy in ernft, telcken inne wreef ende
voor de fchenen wierp, wech ghenomen ende ghebe-
tert zy?
Wie en geniet niet de foete fmake der heerlicke vruch-
ten daer aen ghewafTchen, ende tot volkomen rijpheyt
gecomen?
Wie en verwacht en verhoopt daer van niet eenen
milden aenftaendcn Ougft?
De hooch-geleerde ende overtreffende Mannen, daer
mede'tgehemelte onfer regieringe, als mit claer-ghnfte-
rende Robynen verciert is, geven daer van overvloedi-
ge getuychnhTen, oockalledewerelt fwijg»ende, de gro-
te hope die 'tLandt heeft, den wafdom ende rijpheyt dist
ipeurt, fiet3 gevoelt, in foo grooten menichteghcleerde
cnde treffelkke jonghe mannen, hier by dan anderen
niet fchuylende, maer inde hoochde ten tooch vande
iWerelt ghefchoolt ftaende, ende tfamen gecomen fijn-
*?e> om tjegenwoordighe gehandelde met haer bywe-
ien te vereeren, Roupt overluyt (oock alle de werelt
iwijgende) datmen de felve uyt heurluyder heerlicke
bef nlelen oordeelende, 'tftuyr vant gemeene befte:, in
An^ndr Wiilcn onbefchroomt &* mogen betrouwen.
p'i^u'-Hen ghy, o waefde, waerder ende alderwaer-
— ρ f                -'            üc
-ocr page 260-
'i 3·            <&tï$t$ Φ«ϊ bantie fcefdiititotttge
fte Theologie, ghy eenich beftaende wefen boven alle
ydclheytderydelheden'thooftfoo veel verheffende, als
de felve vanden üijmderaerden deur een opgheblafen
waen hem verheffen connen, zijïiioo niet geheel onver-
fien gebleven, ten miniten hebt foodanige vruchten niet
voortgebracht (om recht te leggen, niet in foodanigen
overvloet) alfmen verhoopt hadde,alleenlickendeur dien
den fèylfteen van eer enderijckdommen 'tftael der ver-
ftanden vande meefte menichte elderfwaer ghetrocfcen
heeft, hoe wel oock den ougft der Theologie (des u al-
leen Heer der Heyrfcharen den lof komt) fooonvrucht-
baer niet gewceft en zy,men en foude oock ter noot ver-
fcheyden treffelicke mannen mette vinger connen aen-
wijfen,die alhier haer eerfte beginfel,onderhoudich voet-
fel, volcomen wefen gecregen hebben, welcke den Hol-
lantfchcn Kercken geen minder cieraet en zijn danpaer-
len int gout ftaende*
'Tfeyl is alleenlicken aen 'tcleyn getal, ten opficht van-
de grootheyt van des Heeren Ougft.
Voorwaer,voorwaer de dachten fouden in defendee-
le minder vallen, by foo verre die Heeren, die de voor-
forghe van dien bevolen betrout was, in plaetfe daer iy
hulpiame ende vorderlicke hant verfocht, verhoopt, be-
hoort hadden te vinden, het jeghendeel niet en waer
bejegent.
Om fo voor is aengeroert, in 'tgebreck defer ¥niverfi-
teyt te vooriien, hebben de ghenoeinde Heeren Staten,
daer over met een vaderlickeforgebewogen zijnde,g©et
ghevonden, ende is by haer E. eyntelijck beiloten, bin-
nen defer Stede te ftkhten een Collegie der Theolo-
gien, omrae daer inne als in eenen queeck-hof tot koften
ende laftenvan'tgemeene landt,leker getal jongelingen
te wer-
-ocr page 261-
m $ra&t Septo                23 χ
te werden opgevoet, ende 'tfeive doende geoeffent en-
de bequaemgemaeckt ten dienfte der Kercken, tzy om-
me daerinne de eenicheyt der aengenomen ChrifteJijc-
ke leere te behouden, met vermijdinge van alle fchade-
licke fcheuringen, 'tzy om de dolinghen die uyt eyghen
nieuigierige bewegenthey den voortcomen,of deur "they- ■
melijck innefluypen, ende door biechtfche inneblafin-
gen van Papen of Monicken, ende fonderlinge van des
Raomfiben
Antechrifts vleydende ende pluymftrijckende
mifbruyckers vanden Goddelicken name Ieius, veoor-
iaeckt werden tijdelijcke tekonnen tegen gaen/tzy ooc
om der lömmiger overdrageude hefticheyt wat te kon-
nen wederftaen, nederfetten, ende met iachtmoedicheyt
bejegenen, gelijck van der felver HeerenState» ftichtinge
naerder blij ckende is by de volgende a&e.
De üUDöetfcöap/ Cöelen/ enöe ;g>teöenban Hol-^,. ^
lande mU Weft-vrieilandt, ftepgefentectllDe Üt-fffijfg**
Staten uanöen %mhtj öoen te meten/ $Slfoo top tecjM*·
eeren ΦοΜ#/ totopDotnuingetjanöec Uéófte Cffefccoiiègic:
Öt/ enöe op Oat metgoeDe ftenntSé enüe zmitfyepw
Binnen DefeHanDen/ De Ct^tffelticlte gesefojmeerDe
ïteïigte tyncHibaerticfsen macf? Usetöen geleert enne
S&eoeftVm/ tot fttc])ttnge enüe onDettDifc üanöe Φ&
ftteente/ enöe affyeect. fcan alle DtnaüngUen enöe 6et*
J%en/ öinnen öen felüen Haneen / |&oootcg) öeben*
oen ijiböen eenigfje jonge Studenten te öoen optrek
Kin / ranberlttigSe in Studiis Theologie, OlllOte Daec
mtllu öequames ttjöt enöeplaetfe ggrfgupcttt te
Jlo»2enï.iBo?Den/ tnoèn öteaS üanöer ïsercfee, #êö*
S![LS£225,aicÖt/ seconfenteert enöe geo?Donttieït/
ommugnen/ confemeren/ enoe oiöonntren öp Oefen/
«pat
-ocr page 262-
.23^             Cetöe öeel banbe &etic(#tjUmge.
^at binnen bet £>tabt Leyden (obetraiiö be goebe
geïegentffttiDt öanDC Vniverfiteyt alöaer) ÉCU Colle-
gium Theologie op-gerecht enbe gïjeÖeU fal tt>ojöe«/
ttooj 'ceecöe ban een-en-öettteö Studenten, Die naet
tioojgaenöe examinatie op be «èjöonnaniie enöe In-
ftrudie baertoegemaecatofc te maften/ atbaet (uilen
ontfangen enbe onberfjouöen toetben/ upt De jaerltct*
fcfje tncompften ban βφί Dupfent poubm ban beet*
tien gtooten B!aent0 epont / oaer mebc ton 'ticifbe
Collegie boo* 'emfte imt\u% fiebben bootten enöe
Seöoteert. €nbe ten epnbe 'tboojEs- Collegie met au*
tfjo?ttept gemainteneert niatlj tooien toï €>oütB tu
te/ enöe ten meeften Dteniïe banbeη Hanbe/ <®jDon*
neten enöe benden top eenen pegeutnen bte 'tfefbe
eemcöuntgsaengaen macij/bac fpiupben ben Regent,
Subregent, Oeconomum ben Studenten, enbe anbeten
toefenoe m bienöe banben feiben Collegie, boen enöe
laten gljenteten alle cgunt gjen bp onfe <®2öonnantt*
fal toefen bergnnt enbe geaccojbeert/ enbe ben felben
Daec tntie te boen enbe laten gefcfneben/atle boo?üant/
gmlpe enbe aiuttentie· l©ant top 'tfelfDe tot bienöe
bet \}oo;th Hanöen alfoobebonben Rebben tebffjoo*
ren. «döeöaen tnben Haghe onöet onfen grooten $t*
gele giet; onber göefjangiien: ^enbetöen mep int
3laet on# peeren bupfent bijf fjonöert een enbene*
Qtmid). 2fclbu0(ïontg||efcöiÊbenopte puiene/ Cec
^öonnantie öanöe Staten geteptnent
C. de Rechtere.
Cnbetoasi betegelt met een toot toaiTcöen jegöeï
aenbon&Jenfcantëuneneaectennptiiangeabe. '
<@p
-ocr page 263-
©p&atFjetfn'tUoojnoemöe Collegie uwUnöe ojbentlicBen moröt
foegaen/ -enöfafleis naerDen fin enbe mejuitngije nanbe ©cocfj-ilog.
Staten, göeregeert enbewflupit tuerben/ fooöebbcn öe feite optenfci
benden jèegtembei" ι 591, njemaecnteHdegcojoonneertfe&ereiBeticn
enbe <©}bonnanticn: toa«cnaec|)em een pegelstfeen/ tot Bet Coiiegie be*
ÈJoo^euoebeDocjbe te reguleren/ tn onücrbjeecKeltcnen teonöer|)ouöë.
^iiDen Saere 10 31,0pten terfïen <©rtob£r jjjn bp Oe <6b. «©root"
mogetiöe peeren Staren ban ïtcHanbt enbe 3©e|ï-©neflantbefe biet*
ten enbe <©|Donnantien bernieut enbe bermeerbert. «©nnoöicfj omme
eltfiet tniie gf)euoef0t enbe beröadi ttüierben. 5Pefe ©jbonnantten cn»
De i©etten UQecöen mede ten felbm bagjje openbaeilttncn benBoltse
tooojgelefen/dat gDefcfittt toefenoe/ fco geeft öen ^erretattsi lan van
Hout fpe uaooiüen Jjecdat enbe g&efept»
LJIer is Ujbeminde toehoorders, int cotte goopent'tbe-
*"Aüeven ende befluyt der Heeren Staten, ίο wel nopen-
de de ftichtinghe, opböuwinghe, als'tbeleet van het die-
wils verrnaende der Theologien Collegiej refteertalleen-
licken 'tfelve ter goeder uyren (o groote Godt des wijs-
heyts ende wetenichaps neychtdaer toe genadelick u al-
doorfienighe ooghen) te beginnen ende int werekte ftel-
len. In welcke deel het den Heeren Staten goetghedocht
heeft eenfonderiinghe voorforghe te nemen, omme'tfel-
vete doen voorfien van eenen goeden neerftighen wac-
keren Opiiender of Regent, bequaem zijnde mit goeder
vrucht ende behoirlijcke verfekertheyt te mogen legghen
den grondtflach ende beginfelen van dien, wclckc eens
ghemift zijnde ghemeenlicken 'tgheheele gebou darter
op ghebracht wert quaet ende onduyrich valt. Ende daer
°pals een iake van grooter ghewichte mit eenibnderlin-
Seiorgeómmegeipeurt ende bedacht wefende/es naer
^S?|iipêt(eradingé ende voorgaende beichrijvinge aen
Ridderfchap, Edelen ende Steden 3 naer ghewoonte
rP nn' ^aet%ewijfe <&er toegenoemt ende vercooren
5. ö?ck-geleerde Godvruchtige Η. Iobmnes Cuchlinus,
amier lndevérgaderinghe jegenwoordich endeinder ee-
rengenoemt zijnde, fo tenopfichte van fijn fondërlingè
G g                               crva~
-ocr page 264-
eivarentheytendeuytgenomengeleertheyt, die in hcni
eenen tijtvanxiiij. Iaerenaen den anderen geduyrendé,,
dat hy gewceil is inde bedieninghe van 'tWoordt Godes
binnen de wijt-vermaerdeCoopftadt^w/?m&?*«wi?, met
een groot genougen ende welgevallen vande Overheyt,
Kercke ende gantfche Ghemeente aldaer bevonden es;
als oock ende fonderlinghe dat hy in 'tCoUegie vande
Doorluchtichfte Hooch-geboorneKeur-Vorft den Palf-
gravean Rijn, in fijn Ch. Ft G- Collegiedes Wijfheyts
te Fejdelhrcb, niet alleen opgetogen, maer oock de re-
gieringhe ende 'topficht heeft helpen bedienen vande
Jüieuhuyfenfche Schole, omme als een bedacht lootfinan
op fodanigen haven ervaren zijnde 'tfchip in goeder ver-
feeckertheyt ter ghewenfter haven te mogen innebren-
ghen.
Hebbende int voorder de Heeren Staten de voorghe-
noe'mde Curateurs ende Burgermeefleren belaft, noopende
de bedieninghe van "tfelve Regent-ampt, met den voor-
noemden D. Cuchlino in onderhandelinghe te treden^
gheJijck ghedaen is, ende dcacle daer van gemaeckt, dat
mede brenght.
'Tfaludan Hoocb-gheleerde, Godtvruchtighe ende
waerdeHeereCuchline, ghelieven, den laft van het Re-
gent-ampt,
daer toe ghy wettelicken vereoren ende ghe-
roepénzijt, ende mitfdefen deur de Heeren Staten, Cura-
teurs,
ende Burgerméèfieren au&cjriteyt verclaert, uytghe-
roupen ende innegeftelt wert,volgende 'tgunt met uwer
E. dies aengaende is onderhandelt, ter goeder uyren aert
te vanghen, ende 'tfelve met behoorlicken ende ghe-
woonlicke folemniteyten inaugurerende, daer op vet
wijtluftigersinderLatijnfchefprake, daer inne ghy deur
langhe eivarentheyt wel vermoöeht te verclaren, als de
-ocr page 265-
fett&ta&t%tpfcett.~                       23?
fake, daer toe defé dach, uyr ende plaecfè beteyckent
ende geeygent, ende defeheerlicke vergaderinge by een
gecomenis*
Ickhebbe gefeyt:
Ctoeltfi ftiïijc bolepnbt 3ijnbe/ ejööe booinoernbe Secretaris af ge*
clommen/ enöe be booifdjjeöen d» Cuchiinus opjïaenbe/ enbe opten
fleef-fioel cltmmenbe/ |jeeft öea<ae üoltrotfien/ enbe be inauguratie
bolcomen «tit een Oratie, bte Bp pDDe ttiöe üattjnfcjje fp^afie.
l©aec naer Cuchiinus af gBecIammen/ enöe βειπ ujne boojgeroerbe
teöenebpöeSenaetbanÖe Vniverfiteyt, Curateurs enbe Gerechte gfje*
congtatuleert30nbe/ als Öembaes intie gecrlicBen enöe piet eenfpiiöér*
linge ujelgöebailen/ ban Bem allen gequeten fttbbtmt/ 39« ge faerm!u&
«piec ï.eef-plaetfe göelcBepbin/ènöets D. Cuchiinus naer be plaetfe
tot 'tboojlj. Coiiegie teegeepgent/ eèrifbeefê berept/ gebiatfjt enöe ge#
lept: inDetoelcfeeöereoibieüJetoegebjupcfti: Ui booien gmgFjen alle
btt ;êtaöt Leyden o^buiarife dienaren/ berfelber. lleberepen bja*
gBenbe / öaet aen boicBöen be peeren Curateurs enbe d. Cuchiinus
tufFfÖenbefeiue/ betüolgeng quam'tGerechtc, enbe bacr naer tstSe-
naetüanöer Vniverfiteyt, enbe acBtecbe felöe be ttoee löeöeüen: be
toeltle benfeiben bac0 baer boojtg met een ö|oSgibe maeltgt(öie alöaet
tetr bebeleban Curateurs enöe Burger-meefteren bêtept toajS) ÖebbSH
obergetyatBt,
SfitBoetuel be #οοφ-Jiog. leeren Staten in gare Fondatie enbe gif* ©oe *<<&
te (ötecboo|entngeboett)t) g^epeitenbegDeoibonneert öebben/ in Dit Burfaien
Coiiegie te onber0ouben enbe op te biengen een gBetai ban 31. Studen- ee&pti&eii
tan, foo të notDtanse metter tnt ©et gBetai ber feluer toegtjenomen enbe iïKJ««
beranbert: Want gupben ten bagemogBen oibmarfê al0ier eeöou&en öe baii i»"r.
toerben (BfletotltfelbiaBenietaltötö en gelegiet/toant baec3u» e enige
foogi'ootealjs depne^>teoen/ be toeicbe tegBenüiooiöicij ornme bet*
fepepben ronftberarten toilie niemant ban Darent toegen m Dei Coiiegie
Bebben)bpelcBbanbefejSgroote<Steben ttoee: enbe üpbe ηίβρπβ,δίε*
ben (toaer onber ben J|age/ W oerben/ <®uDetoater/ «©eerttupbenber»
pe/ '$euföen enbe j&aerben oorS getelt toetsen) elte een. <©c tëtüöeo
Itflappen enbe abelen ban Hoiiandt enbe Weft-vricflandt mogfien
E2? öaeren 't toegïtenfeffe aiöaet Douben: enbe jBe ©putoe ofte naec
nnS Ψ fceeren ban Warmondt ttoee: be toeltbe alle metten anberen
Mptint*1 WfWM im nattwn bobbel göewi ban 31. foube mogBen
ÖÉSöeP"f "e befeojbinarife Burfaien, foo toetöen aIBter ποφ gBesou*
«nhtt rtffi.^0*»-*^ anöere parnmüere peeren/ op Barefeofien/
"bu1 fiι Ώΐ^ί"*'"^ Burfaien, te tottill bp De^taÖt Leyden Mm/
w « &wm «an. Atnfterdamme ööf/ enbebp ben Heereban R°°n
-                                                   Φ Q ζ                               ttoee»
-ocr page 266-
'is* ■ <£tïüt beel fcanbe befc&tjtjtnse
titjce* t©e tüclcüe meöe foo mei aI0 De ojtjfitafrtfcge fiaên onbet De
toetten/ 'tgebiet enbe belept banöen Regent, Subregent,enDe anöere 09*
fieiiDerg ban Bet boo|iioemoe Collegie.
teerbeewn* ©e Bupfingöe ofte toooningBe ban Bet Collegie ig gfjtbout upt B«t
b« öan bet bt'ercant/ rotitomme een groote plaetfe/ op De toeir&e be Burfalen ma*
v-oiKgie. Ben toanöden/ enDe Bier 09 fefiere recreatie- upjen fjaer meteerlicae fpe*
len mogen oeffenen enDe üermafcen/ betooontngensijnberDeelt in bicc
geöeelten/ t>e tuelcïïe gtnoemttoerDent
I. *f)«t REGENT3 ^uartier/in BernbegrijpenDeeenfcDoone
BeerlitBe toooningBe/ befraenDe tn berfcDepoen rtljooiie Bameren enöe
falen/ fobobenal0^eneDentoelgeo?Donneert5iJnDe/ alleebigbende tot
'tgebgupfi; banben Regent enDe fgnöupfgefin, flenDe ï^efógüe banöe
felföe tooningeBeboenDe peeren öegetröetsi Der ,|>tabt Amfterdamme
lenige jaren geleöen Doen boutoenböf bequame tiamiriieng om Daere
irtraoiöüiartjcöe Burfalen Daer inne te logeren.
Π. su BR eg e NT s quartier/ Bet toelc&e in Oem begrijpt/
eerfi De tooninge booj fgn familie/ enDe ttejeeberfcBepbenfóimeren uooj
De Burfalen..
111. O E C O Ν o ΜI quartier/ Bet toelcBe in Bem begröpt/be*
tieffeoö eenige namerfiemöbooj De Burfalen, bequame tooomnge Uooj
ben feifDen Jbtöaft-meefrer/ De eetplaetfe albjacr alle De Burfalen eten/
ten laetfteu öeBoocfeen/ 'tflatBtBnpsf/ toafcö-Bupö/ enöe anöere plaet*
fen tot'igöebmptB Der fetber ban nocöe toefenDe: %en ö'oberjyöe ban
bJclcB quaitter Bet Sieck-huysoo£H fijn bpfonDereplaeife Beeft: ^aer
een peöer banöe Burfalen ftecB enöe qualtcB te pajs gebJojöen 3tjn&e/gs*
mach geöaen toert/ enöe-ban altes berfojcnf♦
iv.AUDtTORiüMS quartier/BettoelcBinpembegrijpt
bencffenjs berfcBepDen Bamerfietijs tot beBoef banöe Burfalen gemaetftt
mefenDe/Bet Auditorium ofteDelLecf-jJlaetfe/ altoaeraUe Daggen op
feecBefeupjen/bpben Regent, Subregent, enDe DicBtotig bp eenighe
Profeffbren, openbare Heffe» geöaentoerDen/altoaermeöe De Burfalen
öarseEiraoibinaEifrBeejEerEUteti/ befraenDe in ^ifputatteti enöef>ja'
poficten/ ijebben enöe öouöenv
©e I^ametKenjS/De toeltfie fö fyitt enDe Daec f nbe boo$noemöe quac
tieren geojDonneert enDe gBemaetbt jijn booj De Burfalen 3tjn omtrent
bqfticB Ui getale/ biaer bsfi Dattec nu tegentooojöitB omtrent De beec*
ticö bewoont toerDen. €tiDe DitfalgBenoecD jijn/foo bele öe tooomnge
enöeberöeelinge Der felbet belangBt enDe aengaet.
©erijaei aBelangenöe De bmcötem enDetboopeei/ tbjelcB bt gngefetenen öe*
*JS*??L· fwHanöeu banöe fi«ötmgpeDife0 Coiiegiums gBenieten / enDe nuee*
Se» ba» bet nigetijöen genoten Bebüen/ De felbe 3911 meöegBelgcB Die banöe Acade-
Colleaie mic f**ctie,e/eWDeöpnaetontellttK: vnantbegoeDeonuptföMBelttBe
SEinettnöe <©0Dt/ Ö«ft booj fijnen ©. eeefï/ bebUjt enDe naertfitBept/ foo banöe
58«. Regent (nu tegentooojöitB toefenDe De ^ootB-geleerDe D. Petrus Ber-
tius, bi ^UJflflec tia» Cucbiiaus $tMiw) ^n fi?t öboiwêmüe CoUe*·.
giurri.
-ocr page 267-
&er£>tftDt£tp&en·                      237
gium, Subregent, enDeanDere «©pft'enöerey aio" me&e boo?8ei itiiêrfftcD
fitiöetinSjanDeBurfaien, foo beleie iacgegebjajföt/ in-toijfgeptt enDe
berftant alfoo Doen ïüafjen inöe iocmmen/ Dat «pt ©et felföe Colkgie
bunnen Ie ttointuD jaren ongebaeriicaen ben ttjt banDe opjttBf tnge Der
felber/ gecomen 3ijn inöen Dtenfr banDen üereSen 135. beqtiame #*«*
ttcaiiten cfte&eeraerg/ enDe tnbe«Sefjolcn/ foo iot Reftores ofte Con-
reaores3i.6foetfeegeoiffiKDejiBannen/ De üuilrfiegeraiuentluBeii en*
'te ekU intbpfonöec De iLatiDen Ban Holla»t en WeiT-vueiiaru-groeten
®!en|ï/nut/en|)|of0tgeDaen9eb&ei!:loanUie!EBe'a3dDaetDeotippiiyies
neiicöe ©oö nimmermeer ie» bollen geDantS titan InerDen.^eDert Den
jare i6i4,öatDefemijne JöefcOjijbinge eerfï uptgegeben ie/tottm ja*
re 1 (541 ,fo i# fjet getal banDe i&ebttamen in Dit CoUegte opgebjarfjt en»
te onDecbiefen 3tjnöe grooteiufeö geangmenfeert enDe bermeerDert.
Wen feltoen <S3oDt g$be Dat fulcc lange matD Dnpjen/ enDe Dat De Burfa-
len tot allen ttjDen mogen toenemen in berftant enDe UitjfiKpDt/ goeDe
3eDen/ enDe alle €B?!!teltiBe Deut-Dben/ op Dat tot allen tijtcn De ïtert*
Eten/om tüiensi taille De fïtifjtinge gefrjjtet té/ en De prooien alttjtë ma*
gen geDieist metten ban tloet&e.eetfïanDicJje euDegeceffente jUSanneiij
<©p Dat fultr tuel enDe te rerjjte maei) gljeictjteöen/ foa laet onjS g&efaei
mentlitfetn <©oDf Himaifjiteö bt&cen/Dat ïjp De petten enDe berftancen
banDe gene Die met De tua&e eft fojge ban bet boojnoemDeColiegie bela*
(ietijS/met bJijföept enDe fienntfle toslberbulien/opDatfpDe jongfje
lupDen Die 9aec betttout enDeöeboien 36'n/ mogfjen lepDen enDe fileren
in alle toaerfjept/ aflepten/ öetöareu/ enöe beljoeDeir ban alle Dtoalente
enDe ban <©ob'aflep&en&e bptaegen/ op Dat splupttti Daernaec 't3p tti
Dtenfhn banDe Hertnen ofte prooien geSomen toefenDe / De gene obec
te taefc&efp aiss tfetDerg gOcfteit toerüen/ bjeDerommeinDebjeefe Desi
■peeren/tnDe taepDeDesi ïfepiigen Woo}t& aitijt inogijen -toepten en*
teboeoen metijetb|OQt Des lebenë/ batuepDe&e geroer enDe te J>r&a»
pen gelijc&eütBcn mogfjen genieten entebefitttn ■Debjeticjjbs te toeltSe
;<&oD booi De fijne ban alle euibwBtpt bertpiet Detff.
^ebert De opieeDttngöe ban Bet Collegia; Theologie ioften %&m barnet»
. 1641 ♦ fo 10 Öet feite geregem bp De bolgente öegenten;
                     »««0«
Rcgenté
b.iOHANNES CVCHLINVS, Wit rmt eenigeSia* t>an e«
J*nöen 3elüen ©ienft/ om feeënere rebenen berlaeten öteft/ enDe toe* Goliegic.
nhpwnme mtt SfotifrerDaiti bertrotnen 10. JBaer 3911 #upfb|outae
■ flemm ntoef"'De/1* toeberoimne totten 3elben 3& tenfi beropen/. enDe
ttent e'1 ,/4nEie öaiC inns 8tkDen uiten 3faere 1606. out 3ötiDe on*
-eiiteiSif^M-IAS BASTINGIVS, ®tènat|iM0■ ©tplf»
SensSBKS196? "P^^5 öie oöeriitenfopten 16.<©etobcc
P. PET RVs BERTIVS, φ)φ|Τθ] Ethices » iJJ JnDen
Φ'Β3                          3««*
-ocr page 268-
gaete 16o<s. geiamen in D. Cuchiini ftjn JbtBconbaöergplaetfe.
D. GERARDUS IOANNES VOSSIVS, 30
inöen 3ate 1614. naec bat Petrus Bemus naer ©lancörgcit üertrotBen
toajS/ tiptii peeren Curateucen enöe Söurgermeeflerentotbieröe Öe%
gent ban Bet CoUegt'ebereoojen enbe beroiipen; <©en felben <©ienfï ee*
iJige Üaeren bcötent öeböenDc/ Öcef«Dp öie bedatenï enöe gBetooiben
<©!DitiartélöjofefToi Eloquente enbe Chronologie. j©aer öaer naec
i& BP hp öe «2. ©eecen 25i.rgermeefïeren btt &tm Α mfterdamme.be.·
roupeniotpjofefToi/inPaereiiiuitreSchoiK,
om fnne to notB te«
genüJoojDtcD mét grootereeren enöe goeöebmc&ienig leerenbe·
D. FESTVS HOMMIVS, Uitinoi6i9.ïnD«i©tenjï beroe*
pen fijiiDe/ Beeft ben felben meer Dan ttmtticg 3acen met grooten bigt
loaetgcnomen / enöe tssöefelbe troep ajairneraenöe/met grooterees»
ren enöe boojöeel üanöe ©urfaleu
€ott üetljael öanDe Qtcgttnge ban fjet Frat^oifche
Collegie uiniietl Dec .étaöt Leyden.
§titbti«= Γ\ € ggemeene f&ebtcanttn/ «©uöerlingen enöe ©trfojgBtrg ban al*
sheüaniirt *-Ίί ïtMftlje Rerenen ofte «©emeenteu/ öebjeicBegaietoooningge
Sl?J £nDe wfiw"öf inöepjtncspaelile^teben banöe<©euiiteerbe#jobin*
8 tteti 5ön ijouöeuöe/ ai^iec binnen öer ^>teöe Leyden obti eenigge jaeren
een ciepu ggetalbaii jongge Jtfubenten baneetlicben beurbtramen lebeit
enbe Mn eerbaren «©ubereti göebo^en toefenöe/ ter (tuöten gijeöouöm
Bebbenöe/ ömttie baiibe feltoe m ttjöen enoe ïxtgSen eentgge fiulpe enbe af«
füïentieinöe ïtert&eitcïte bienfïen'teontfangtn enbe te genieten: jBaec
aenmercfeenöe bat befelbete clepnintgijetaltoaren/ enöe bat öebooz*
nomibe «©emeenten banöe felbigBemet lanc&Beptbantgöen niet bols
comeücBmenfoubemoggen gfjeöient Vueröen: enöebatget befgfjelfic*
lienbooföejongije lupöenbsei nutter enöe pieftteltcBer fotroe toefen/
enöeöatfe beelbatxinbarefiubien ggebojöect enöeaengBepoitfouöen
niogBentocröenenöeboojigaen/ inbten fponöer ötbifcipltne entte op*
fttgtbflneen<©oöbiuc8tifö enöe gfjeleett man morgten gfjeleettenöe
onöertöefentoerben: ,ΐίοο geöben j'p metten anberen eenbooiflacg gf)e*
.·.-. maerbtommeioibienepnöeeenGoilegieieitic||teiunöêO$iteret0ten:
mei tbjófelenöe of öe Itötmaten banöe booinoerabe Gemeenten/fou*
ben öooj öefe aenmerc&inge betoeetöt enöe aengüepof t toerben gare
gebjqpnJitiie enbe oiöbiarifrge Collecten (toaer trme een peöerfobele
geeft alg ÖP bjijtoiiUci) <©oöe i»il opofferen) te bermeeröeren enbe te
augmenteren/ op batmenöaet mebe een meerber enöe grootergftetal
ban BurfaienfouOe mogen onbergouben enöe opbjengen, «©italfoge*
ftgietöjefenöe/ foo Bebben öe boojnoembe ^ieDitanten tnbt&um*
ifögeii/ metten aiiöeren in «en^pnoöale bersaöewnge bergaöert w*
feiiöe/
-ocr page 269-
fenöe/ htbenSaere i«-oj, beftotenenöe gerefoitosietrbpferetBten ten
Seminarium ofte Collegium binnen bit &ttbt ban Leyden, baer toe
ban üiegfjen De Academie aiberbeiïuaetKftmefenbe/ cmir.e in ï}tt fetbe
niet alleene/ Die oB^ne öiefp alrebe onöerftielDen/ maec Datt cnboben
iiotö eem'gfje anüere/ öie fp aennemen enDe baer toe berBt'efen fouöen/ te
boen opboeben/onberBouben/ enDe boojeenbiöien enbe berfïanbigen
Regent ofte «©pfienber/ arBterbolgenbe ftfiere rebelic&è enbe becjuame
toetten enbe gijeboben/ te boen oeffênen/ leerén/ enöe onöertotjfen/ foo
toe! tnbé Philofophie a\0 tube ïlepiige Theologie, op bat beboo^noem*
be dertien in tgben enbe tuflieti/ toanneer fp Die ergeng ineenige plaet*
f en ofte ïtercSen ban noobe motsten Bebben/ albaer fouben «togen
fepnben enbe beroepen totBet oeffênen banbe feifbe ïiirr&elwiie btenfïen.
<©P bat alfooboo? befenmibbel ban igbentottrjbenbelltbtmaten
banbe boojnoembe üercSen motsten gtjibtent/ gBeieert/ enbe inben
Waofit <©οϊ$ onoerbjefen teerben/ ter eer en «©obejï enbe fatirBepbt
Jjaree fielen: enbe bat ben «^obf-bienfr/ fo langde 0et ben goeben onupt»
fpieBeücfien Φβϊά beiteben fal be feiUtge in be|e baerelt te onbetBouben/
boo| beien miöbel morBt giebjacflt kuerben tot op onfe ïunberen enbe
ua-neben, $aerbttnbanbattotDeonberBoubirigl)ebanöerboo2noern*
be Coiiegie, een mercHelicfte fomme ban penningen alleSSaeren ban
nobe toasf/ enbe bat fulcyniet bequajnelttfien nutDie gBenoerBfame*
lirSenuptbe ojbitiarifiöe Collecten/ bie jaerlie^uptöe Gemeenten ge*
collecteert enbe tnnegljegabert Ubterben/ en &onben gBefcöteben: foa
gebben be boojnoembe «dienaren- aenbe ^oocfj-JBogenDe peeren Sta-
ten ban Hollandt enbe Zedandt bp&eguefteöerfocötöulpeenöeaffi"'
jïentte/ omnie bit booigöenomen «obtcrj enbe «©aböêlstS ïumïi toe!
enbe te recDt te mogen tipt te boeren. *©e booinoembe peeren Staten
Bebben 'iberfoetfi/ naer De mae! tfelbeeeritjcfc enbereöeltjtft boasr/ niet
afgefiagen; maec pjobifioneiicKen booj eenige jaeren een feerfeere font*
me ban penningen gtjeo|Dir.eert enbe gBegeben rotte oüöerjjoubinge öan
Bet boojnoembe CoiJegie.öet roeide fpiupben bwpten alle ttorifei üooit*»
atn fullen continueren enbe onberfjouben/ naerbemael bat aenbe onbec*
BQUbtngBe üan Ijtt booinoembe Collegie betoelüaertenöebooitgang
banbe ©alftfte Gemeenten in ötfc kanoen grooteltcjc flelegetri^.
„^cBterboigenbe bit boojgaenbe 25eiïupt/ footëtnbenname<©o&e0hf ιΦ*
aiötet binnen befer^tebe Leyden Bet-boojiioeniöe Collegie opgerecöt coiklie
iJJEr aengöebangen/ baer toe berfiiefenbe feecnete öupfingBe gDelegen ö '
E'fn^opte ouöe groene Ifafen-graft/ omtrent be «©oeletuï/ onber ijet
inuöffit" m°^ öapenburri): ï©eicSe Bupftnaöe terfïont tot fjet gDe*
t&rttT&ptt booinoembe Collegie bequaem gemaet&truerbe.
•tiiiifirtrfee« ^e,! °* booinoembe l^eöicanten enbe <©tiberlingen gefae*
Ken D neroePen toteerfïe Regent enbe epfienber ben i|oocBp;ei
aBttettfa?^ Colonius, ©tenaer Dejs 9. ^uangelium» tnbe
Siïiïnt mitSL&i"*®* ^etfieenicn binnen bec ^tebe ban fiotter*
eamme roef enoe/ «fteieewioe^oijj $pbf canttMife ^upifcBe 4Pe-
meeiite
-ocr page 270-
24Q €iri!etwl üantse Mcll^inge
«öttaan» meente aiissesv Deiaelc&e cpten ttoeeöen jgobember beg Saetg isof*
«etc bet tss opficot enDe regiemigije Dan yn Coiicgie aeiigyetiomen BebbenDe/
Coiicgie Daec naet tnöen Jaere i6os.optenbemct;?len,iSapsnDenboo|noem«
oh^ta"'
Den Dienft gljeinauguteeit enoe beteiticyttss. een toeleven Dage d.
mi» »»·
lohannes Poiyander ie bier tijDen #|êi)tcant banbe ƒ tanfcBe <tf»öe«.
meente binnen ©ojDiecgt tUEfenöe/ tegenbaoojDtcp Profefforinbeyep*
Itgye Theologie, tttCe Magnificus Rector toailUe Academie Defeï&ti*
De/ atgteïbolgenbefjetgoeiburafenenDe beiteüen ban be «©«Deputeer*
Den banDe nuermaelp göenoembe «©Demtenun enDe asertfitn/ alDaec
ter plaetfen acnDe gyetneene Burfaleo gebaen geeft eentreffeifltfce <©ia*
tré enDe ©ermamngtinipcantopft&e Caele/ opDatfeefeifDefcanalte
De toeljcojöeren tocl motyteii berftaeri enDe gijebauet toetben/ Dienen*
De tot u\\t 4JnnElepöniglje/ enDe berelaiingge omtoat rebenen totuen
De ©tenacen banöe iBalfcLJe Gemeenten bebjeecgt 5ön geteJO|öMi/cm*
me Het boo?noembe Coiiegie op te recgten enbe te flityten/ enbe ten
anDeren tot een bermatu'ngtje aenOe Burfalen, yoe gae-c De felbigye
beyoojben te bjagen/ Dat fp alleiilnot enDe naerftitöepbibeyooiDeu aen
te menben/ ouiuooj foo Dele als tnogOelgca üiag; [jare .ètuDten te
bebUjtigen enöe te benaerftigen/ op bat tti tfiöen enDe üiglen te ïtercHen
enbe«©gemeenten/ opttitensi Itoflsn fp onbevfiouben/ tube om brieon
tmllen fp onbettuefen iwtoen/ motyten gfjeniëten be beljoojlötheenbe
geüjenfcgte bjucöteu banbe opjetpftnge baii [jet boojnoemöe Coiicgie.
1©e[c&e<©?attegyeDaenüjerDeinbe ugenbjooibityepbt banbe l^ee*
renBurger-Mecftcrcn ÖebjelcfeetcDlfïUjDeillüaercil Claes Adrietifz*
M', Ifaac.NicolaL, Arnout Duyck de lode, Ciaes Cornelifz. -vaa
TMoord. DenlïootD geleectoenM.NicolaesZciftf&êflfionan.S/ lanvan
Hout ^ecrttarfSS DefeC,g>tebe/ D. Francifcus Gomarus.D. lacobus Ar-
miniusf§jofeffojentnDe J^epltge Theologie, D. lohannes Cuchlinus
Regent UöU ïiet DUptfcIjÊ Coiicgie Theologie, Den bsei-gljeleetbÈn Da-
niël de Dien j§>alig. Φ. gfjeitoii ©teneet be08tpl«al)en «2bangeliumfl
totlMiflöiolJen/ «φϋιβςβοα banben bcojnccnibm Daniël Cobnius,
cnDc ten tactften in tegfjentooojbttïjept/ ban alle öe boojnaemfleèie*
bicantEnenbeeiibiritïtgijen banbe tuojuoeiuDe -Rennen Ipeciatichett
ggeromimtteert enbe gyeDepitteert toaefeiibe / ottime met g?.«re teggen>
tooaiöKötpbt'tnbebaeefeötiS peeren be inauguratie enbe btijtfttngije
DanDen booweemben Regem ie afftRercn enöeÖp tatuefen. <©etweie*
be Der. felfben bitafï tot net!) tce niet gtoottn lof/ pjoffötenbe nut ban»
Der ïSetcfeen enbe ,t>tuDeutenbebtent enbe naergge&omen geeft j alfce
Datmen $eDertDer lepne tgtüanbeopMcbringöe*>antfelDtglje Cölkgie,
alreeüeoe gOeöoopteenDegijetoenfföte D|utf)ien gefan enbe gljenoteii
{jeeft/ üernnti Dattec aleeiifgöeflBanfientotteri^tcnjïbanbe treffe*
Iicfeffe ^ranfeBe&ercfien becoepen enDe bebefïittjt^tjn / betoelcbe De
felbe blenflen metgcooten bitjöt enDe neetfiitöepi-Uiaicnemen enbe Be*
Dienen. ?®t aimatijtitge <©ob ©aöer/ ^oon/ enbe ^epUgge €>ee|ï/
tstiDtm/ffi DiBew Die öem ftonwnuöoioen/ttiöjbept enbe DeriianDt
toeruenen/
-ocr page 271-
bec^tabtEcpben.                ut
teleenen/ batfe Daer opgelepbe «©tenftm met bltjöf enDe naerftfioep&t
mogöett roaernemen enDe nptboeren/ ter ceren <©obeö / opboutoiiigge
fgnöer Bercben/ enDe ajalir fjept banbe EiDtmaten Der felber.
D. Daniel Colomus, fjet Öegentfcöap/ metgrooter teren ontrent De
bertigg ^aewnbeDtentgebbence/iö iiiDen 2Saeie isjf· oberleDenenDe
inöen i|ee« ontuapen/ eentgen tgt Daernaer lis in 3gne plaetfeüereo*
ren en ö^f?e,£ öen HoocggeleerDen Ludovicusde Dieu ©jenaer Dejs ©♦
.euangeliumiS inbe ©uptftjje <$gemeente binnen Leyden, De toelthe
Den felbeir ©ienft met bigt enDe naetflitgepbt notg i& toaernemenbe,
XI: Betöad met timt Neringen enbe Handtwerckcn,
De burgeren enbe 31nü}oonDerenDefer£>teDe/liaec
tian ouDentijOen0co{tfentöföüen:<BcoubeLeydt-
fche Draperie naecbec (mberfocfjt cnbe öefcf&ewn:
eemgïje rebenen üjaeronwte öefclüefoo üerüallen
cnbe te gtonbe gecomen t#. <<£en laetöen/ Μφίρ
.
binge Dan alle be principale Neringen enbe Handr-
wercken, bc tnrlcfte (jupuen ten Dage alöiir binnen
Der <g>tebe sljeoeffent enbe geöacn tuerben,
VdBlcomentlitBeti enbe perttnetiteiuBinte öeftBjjjtoen enbe te
behalen/ met toat Neetinghcn enbe Handtwercken De 230i»
gpeten enbe 35ngheietenenDer ^taDt Leyden, gaer ober bete
jaccen göeueert enbe onDerDouDen gebben/ të een fata De roeit*
Be (mgnis oojDeeliS) üm pemanDt feerftoaerlicben fouDe bonnen ber*
Daelt ofte befcgieben roerben / obermibtjï Dat Jjet feïfDe bp niemaiiDt
fmgnjs roetens) banowtö befc&eben ofte bcrgaeltté. Cbentoel nitt
tegenftaenöefoo fullen top banbe felfDe fo beel beft&gben enDe berge*
len alg top Debben bonnen onDerbjagen enDe bernemem
©anouDentjJoen enDe ober belejaerennaergtt göeboelen ban fom* tthiat
«tigge berfianütgBe $erfonen/ fo geböen De 2&oigtjeren enDe 3«gefe» »erme*H &s
toten. Defet ^teöe/ (ten tg'Dtti Doen Den öggn Dooi Leyden uerbp gei »nrgb«e
%up8 te Britten tnDe jgoojt-SEee liep/ als' booj {jenen ggefept uf} gaer JJ'f" g*?·
aibecmeefi met Btfftgen/ ©ifltDerienenDeanDere ^ee-nertngen gbe* Sm» Sö"'
5;;"c.«Debefic0 ggegouben: cnDe Dat omme De goebc gelegetitgept Die nmt ttt>bi
lir l?}*?
iööen Oaöoen om fpocDttlj enDe met gemacb langs Den éggn
HSte mogen bomen, Φοφ of fulcr roaeracgtitg tjï ofte met
£*enfmrtil51e toaerbe berufïen/ bermttst top fiet teggenDeel feer qua*
*Baer ba^6.0n,,en b0Wfftfien enbe betoglen. ,
iiaiiwM <a«S *aw omtre«t ty* DonDert jaeren gertoaertö/ te toeten
pet rowwiwe» oanDe3eHtBe«n enbe 3nt»oonDeren befet «éteDe gaec
at β                               meeft
-ocr page 272-
242 Cetffe ^tel banöe öefcfuijUfose
metff gBeneert enbe beficB geBouben/ mette mtingöe banbt ®|aperfe/
beftaenoeinBittoemaBenenbe teeben banfeec&ete fooien üati 'ILaBe*
tien/ öe toeltBe genoemt toietben ban toegöen be piaetfe altoaet big ges
maecbttoaceil Leydtfche Laetkenen , ofte Halve Leydtfche Laecke-
nen, bêrmibt0"biealïeeiU8tBe"ka«8albegEOOtegl)emaecBt toietben.
«efcbitibitt Wütkt boojnoembe 3la«Benen vuaten/ enbe nocB fiupben ten bage
fb« ö«"öe3ön/ eenfeetBerefooitebanHa&eniS/ imuan feet goebe ïSJolle enbe
teyLiche fj0^e öemae£6tiijietDen/tei:!engDe banfeübien ellen/ enbe iet fyeebe
takenen. ^,, Qmtmt tj,ten btoenbeeU ^ocöoefelbegeberuiaetenbebolraaect
jijnae/ teiben uptgeraemttei: langDe öan ttotntict) eiien/eiiöetoamieet
bat öte Bies te ïLatiöe beaotÖttBieröen/foo nwefien öe feloigöe toe»
iieifemtne op fejiöien ellen geJccdmyen Uierben/ ban bê gene öte bupteit
■'jSÜanbtis geioute toietben/bie Weten meefientfit op ttointicD ellen
§Um$W mm men, Daöbe in Bet üwJwopen boo? een gBetooonte/ bnf
bierenöeei boej een elle. te geben/ enbebatVaag booj git trimpent aifoo
©o? we aê,öat Be öooinoémöe ILafienen niet meer alg boo? feftnien ellen/ ggelijtB
toastticpnt Dié eetfïe-gemaet&t toaten/ upt εκ biatBten. <ΦόΊ allen tgöen toanneec
tosecöct?» öe feljjigije geoojbeeit/ getoaetsepnt ofte getoaranbeett tmetben/ om
Baeteieiie&egBelenbeooibeeltebecomen/ foo moeit fulrï acBtcrbol*
senbe Ijaere üeucingeftBieben niet alleen bp tlarentiagê/ mats bp Bel*
ïertn.fonnu:rc88noi>ten ïSaem tec langbe/atógöefept tg/ uptgöetecnt
enöe gefpannen toefenbe/ op batmen tegen Bet ^onnen-Iicpt perfect en*
be öolcoraeüfBên aüe be fauten enbe g^ebjetten Die baecinnegBebonbett
■fouben raagden teerben/ fouben geopenbaett enbe gBefientoecbtn: tot
toelcfcen epnoe be,3©aecbepiuiaUe Dagen/ jae tot alle 'upjen toanben ba*
ge (noobtgö toefenbe) toanriêet: De £wnne ftöetn/ booj een fe&et Blotjc*
Ken inöe fiaitmif)angenöe/ be meeberg enöe slaptere bettoitticBben/
tec aamentoaett te comen/ omme Date Heeftenen te Bomen bentBen/
eenige qua-(ïag8en toe te RcgeBen/ Babenen/ enbê fulcBenfcBönfel/ ootft
«nbeglante tegeben/ om een goet loot te mogen bemggen/ enöe alfa
fiet ooibeel ban Bate SaBenen te ontfangBen/ enbe te boen fegelen / al*
toaettfaBegetoeeii bat eenige HaBeuen geraemt toaten/ eabe bat be
^oiuie booj quati enbe onber&olgBen toebec in eenigöe Dagen niet en
fcöeen/ebentoelntettegenfiaenbe foo moeiten be booïnoemöelUle*
tien foo lange opten raem bltjbsn fiaen/ tot bat be ^>onne toolcomeüc*
Ben fcöeen/ enbe toe! geb|oot8t toaren omBaec ooibeel teontfangen,
%thm ®e5e enoc üetftBepöen fooien enbe gedacBten toanbe boojnoembe
foo?ienban ItafienenteeiöenalBiergeïeebetehbegemaêtBt/tetoeten:
a£ eöf* Puycken,; BettoeUBebe albetbefie toaten/ enbe banbe fijnfie tooU
rebettuisr»
              legemaec&ttotecDen.
neii.               Voi-fegeide, toefenbe be albec-fgnfie enbe Bejïe baec aen W
. genbe,'. |
eicyo-iöoc i ,-een toepnitönö'nöec öan ioaerbe n»fenhe/«W »
".Moojgaetaie» .
fiacclw
-ocr page 273-
■ - Haéch-gaerde-, pettoeltSeDeöïöerfïecpifieSaaien/eufcegtentiiui
bepDeDe loöen ofte fegeien fjalen èonöe. «SnDe teeröen Daer»
omntt terfiönt oe tto"ö|ljp ban fjet felbe afg'efcBeurt/ efi moè*
fi«n op een fefiec iengbe tagtcrompeti teerDen.
f oor wollcOi aarcie wollen, etlDi dorde wollen: ttoelc&t Dê alÖCÏ*
VStn-üiae'r/toahnêer/ enbeOoeöe^aperie entw iïeDerie ban öefe «atiiuaec
üo9?no?m&e Heftend eerfïraael alhier binnen Der i^teDe geBomen '$? £*"
tg/enDe ban tote Die begonnen 30η alöier ggsteöet enDe geDiagtett te'x)iaperie
toerö^n/ gebtcëOtec bojen gefepi en&c berHaeït/ ewoc öat acDtetücfgin* f.n3m göe#
öepetgeiupiöniffebaneenigïJeouDe ilannen/ Detoelc&eoberpohDttt fejarsienne
etiDemeet jaren fleleejt fjebbcn/ ciiöe fulcp banaber tot aber ban paere ^gonns i»,
®óoj-ouDeringe|ióoit eriD'e öèrflaén fjabDcti/ tetoeteWDaiDie felbige
baneemge yperJingen, DeluelciEeDoo? eeinge3nïan&tfcge®ojiogfjeit
enDe trouöelen tipt De felbe ^iebeenöeöe omliggende plaetfeh bet öjes
Hm enbegeblncütet toaren/ aigter Binnen Der ,§>teDe gebiacpt/ begon*
iren enDeaengeüangöé'nfê· We Heet Petrus scriverms, #ijibjp-fii)?.S*
ber: laet ficp beOnranen Dat Dit g&eff jfjiet té iufft&en De iïaèren 1310.
enDe 13 30. op ïBeitBen tgöt tn ©iaenöeren inDe befonDec ie Ypren on*
Der De 3©ur00erg lupöen banDe t©japecte eiiDé ben fSöeigroote t\jan*
öjatfit enDeontenieiJept tuaiülooDat belebanDe Yperiingen paer ©a»
DerlantmoeffenberlaetenenDe in baiiingftöap gaen. B9aerban (f00
Die boö|ft0jeben goeöe Ijlere mijn bermaent öeeft) on&er anDes blaem*
ίΦ «iÖiOngtSen te lefen 3gn Commentarij iive Annales Rerum Flan-
dricarurn lacobi Meyeri Baliolani adAhn. Μ cc c xxni. Μ c'c c
xxiv. Μ cc c xxv'. Mccc xxvn, énöe Μ e c c xxvur. ©oo|*
toaec Bet tan toefen Dat Defe Yperiingcn in baiüngfcpap gaenöe te Ley-
den Baer Doe iec tgt neDer gefet pebben/ De Drapene enüe Lakeo-nee-
ringe alöier plantende. JBtffcBien ootn eerüer/ mant Den pjerijfen tgt
luanneerfnltjcgefcöietiö/enfeanmen nietboo?feSec fielten/ alöoetoel
fommige boo? ontUïgfeliceen goaben (tot Datmen meecDec fe&ergeptö
Beeft) Datfultrgöeft9iett0 Oiutcsnt De^aeren H94.1300. ofte Daec «©ntsepe
omtrent/gettoeicBeeenitDfintsibebefiitptiiaii toer ben/ met De ber? ba«w .
Qtootingen Defec ^teDe/ De toelcöettoeemaeliS coitopfeii an&eren om* ~"£e"e
J"nt Die t&m geftgiet 3911/ geigcS Dier boojen int lange.betöaeit enüe «wn^
"^Mieben tg/ entte aipier onnoöicf) om naerDer teonbetfoeiBen. Cen'
««« «?*η Mtt i*1608 öetoefe» öKrDen met een ejetract/ tmitk stö
Sg^ÖmtBcböeupi feecSêr out geftö?ebenltem:-boêtÈbaiiSe®ia*
inÖ0uS?|iê/ m^ öan Date bant>en % · üfötö* öeji 3|ertii ?«ιv;..
^out * Scepenen ende Rade der goeder Stede van
Leyden doen cöndr allen luden, want onfe meninghe is
Η h 2              "                deji
-ocr page 274-
den gemeenen oerbaer vander Stede van Leyden Ie ftarc-
ken ende goede weghen te ramen daer die Stede bi in
Neringen bliven ende in «eren geregeert mach werden.
'T welke int meefte fpruytende is uyt goeder Draf>erie
die bider gratiën Gods lange rijt bi goeden geordonneer-
ocn Keuren heeft gheftaen, diemen al bewilen verande-
renende vernuwen moet naer den loop vander Neringe
om dat verfoecke vanden Coopman te behouden, waer-
om wi eendrachtelick alrehande Keuren vernuwen die
van oüts geftaen hebben ende oock Keuren verrecht heb-
ben die totter Neringe nut ende oerbaer zijn, ende fom-
mige Keuren of gelaten die geen oerbaer en waren. En·
de°wat hier na niet gefcreven en ftaet daten iaimen niet
rechten vander Draperie. Ghedaen int Iaer ons Heeren
1415. op mit vaften.
«In toelcfeeujooiöenfilaerffjcRenblfiriitenöegeficu toert batte bitt
tflbcn/tetoetêiiober 161. «Jasten enDeaieecDi aoo|tioemöe JïentigDe
baiiDe ©ïapesie a! lange jacen geftaen &etft litnneit Defec £>tebe,
5SeoHtoepte«&etoaei"teO£PtBei: üeptfcDe HaBenen/ïtan ootfc me*
be afgenomen ujetDen upt Du üoigenbe exempel:
laden Iaere 1410. als in Ooft- Vrieflandt de Edelen, Hooch-ge-
booren Heereri Ailc tho groote Valderen, ende Ailt tho lutke Valde-
r en onthoofc werden, ten bevele van Faclqua een wreede Vrouwe,,
die haer onnoofelijcken deur Beuls handen dede ombrengen, kniel-
den fy neder op een LeydfchLaecken, zijnde toe ter tijdt als waer-
fchijnelijck blijekende, de befte ende fijnfte Lakenen, hier te Lande.
Aitt öanöeei JammrtlitBeeiiüC'aCiaBifteeWfioiieVbbonem Em-
becmeer. ï©aecin»Iaeifeöancck JflHüieelentleeDt/wn3LepD|iö Ja«^
karnen, ken gebjupctitisi,
fcanee          ^eboeiiioenibesBeerinfltalbuiJDKtgeffeltenbeBeplantettoirenDe/
Draperie. f00 hebben toetfcöepDen ^oojteren Defec Attüt be|elbeimbeaeng8e*
bannen/ begonnen/ etibe öare feinberen boen leeretu enbe öe onuptfpje'
Hfte<$w8«ft be felttge alfooSefegent/ iJCTjnenttBJjuibttiit/ aoeii
&«n enDe toe mmen/ bat 8etftet«coiieelooffeIic8enfoube ftBönei*
-ocr page 275-
atv M>mt Eipörn.                  '%$$
#«rfooneiibitptaenöiiOefelüejSeeringe/jaeBaei:©ooi-<)uIi<retiyBe*
Daengebben/ Dat tentgDen üJamieetDeboojnoemDejSeertnge op tjet
gootgiteneifcetnOaronmeefienfleueggebjeeii të/ aigiec binnen terp""'^
^>teDeDageifi£lcflW8«n 350. jaemeecgeteubjen/ öe luclr&e ggemeen* ? " rrrhf»
ïicöen/ Dorfi ö'eenemeerer.öe De anDer mui/ alle tueSen fionöen afbjerr* τ ΣΙΤΖ
fecn oite ïlaetftenen/ teltnuDenarbeptban alle eegetoubjen ban eeite £ie fn «»
toeetiw te famen/ gijp fuit bebtnfcen öatter 'ο;&ίηαη$ alle toeec&en cbet aaet 9^
oe öupffnt ftucfcen afgöeDJjac|jt 59η: bjengljt Die eenö ban een gDegeel "'a"ftt
:pec te [amen/ euDe telt ηοφ fejs of feben toeet&en binnen/ ban tuegen mmta'
batfe niet ggearbepDef en foube moggenijebben/ foo ban aotiDe inDe
-ïSiiiterfcije Dageen/ al$ ban ijet bieren banoe ï|eplige Dagen/ De teelt*
fee teDiectgDenacgteraolgenDeDenlalr enDe oiDonnantie ban bjegfjen
De ÖoomfcDeüertHegöeüiertenöe miDerijoHDen toierDen/ enbeeenige
anöete beletfelen ofte becOtnDeringifjen meer/ gbpfult niet iegeniiaen*
Denotg ebenbjelonDerbtiiuen Datter binnen een jaet (ató boo; genen
oDefcpt ia) göereüet enDe gDemaetSt 39η / een gfieiat ban meet afë
47000, %ihnm\/ oei UKita boojbJaer een groot gStal toaö- Watt aeit
ten grootemertttjjte ban perfoontnban alle Dant-töerifien/ &$ Veile-
waiïchers, Velle-ploters, Wevers, Kamfters, (becttUtgfjet ïtammejl
ofte «emmen te Dier tgoen meefi bp De ©putuen gfjeDaen bJteröe)
Voiicis, νerwers, enbe üerfcgepDen anöeren fjanDtüjercfeen aenDe Dja»
perte Jjangeiiöe/ öagöeitij; δε Danoen tol toeter fjaDöen/ enDe De ©#*
pier£ eube tëeeDerisi gfjeen aiepn pjofBiingije&jatDten {jebben/ gjje*
lÖtfeeenpegfjeUjiöfuicjC gfjenoetpbeDentfeenenDe afnemen can: enöe
Dis gaec met De jeibe ganteringtHri befuD gieloen/ Die tftbbm gtec
enDe gare öupigfjgftaDenröiöeigciim Daetmeöe tonnen ernewn enDe
onDergoaDen.
®e jieeringebjasfiegrooterenbete meerbecomöat te Diet ttjöen/ <geni$e »«
De booïiioemDe Hafeenen feer tötilit[)/ begeert/ enüe aengenaem bjae« t>mm om
een/ ertoe oagijehcfes niet alleen met gcoote paefieii e»De menicöten ?*'"'".„.
<©oftcnDei©e(ïbcr|onDenbJ!erDen: iiaaeroefeiDetoer&enaUeomme
inDe omliggeiiöe^teöen feerbeei gecocflt/ bpeen pegöelrjcBen gfjebja*
SÖen/ enoe ir. tcaerDen g(jegonDen: enöe bobenDefen allen/ foo öeös
ben De #oo«eren Defec^téDê De boomoemöe Haetftenen tot allen tg*
i>«n baiiDen 35aere (göelgcöal^men apt get ouDe ïJeur-boecn banöe
geringe San afnemen enDe betftaen) bepl ggegaDt bupttn f)et Graef- rf>l7ffrfl
lchapinHollandcinDefebOlggenDe^teDen/tOt Bergen, Brugge, Ant- f 7u"
werpen, Calis, Deventer, Campen, Zwot.Zutpfien.etC. Oöegalbentn» L3ecKen"'
De bttt laetfie ^>teDen en mochten geen faoojteren Defeu^teDe/ «enige Τ^,ηήι
.^«"«nbepi ofte te coopfioHDen/Dan alleen oate bjpe aaermartfi^fneiiaet
'liii^hi» Leltoe^teDen: enoe opte booinoemDe SJaermarcSten oft iumw »?.
tS nan KvHe ?,ftim °fte &tem öJêfenDe/ fo moeften alle De pooi» Zi Tmi
iffiih^a^^Só'nDe/^ptneenilalle/ oft anDere plaetfe/ Dew B
SlEherSr«H?^rate« °f* eflefWwwi ban'» <©tiöe banöe
^ft8e«:Bewo»etgöebatf?UfOMO<m,eroen/ gefamentuefcen bp Den anoe*
#03                                 wi
-ocr page 276-
24* €a®t hul banfce &êicf)ji}i)ni0e
ren meiB^e Hflêtfienen beplftaen/ ac|)tetfeoIgenbe öefe üoÏQenöe Mm*
re/ gettocfien upi 'ibooiüetDaelbe Mtm-hotth:
^ilc Haecfcenm in laef-marcfuen u öien*
.. 0^cn iiiöe ^aiip. ,. .
Item, foo enfullen voorraerigheen Poorteren, noch
inwonende van Leyden, geengereckte Lakenen uytter
Stede van Leyden voeren in eenighe vrye Iaer-maróten,
alfe Brugge, Antwerpen, Bergen, Deventer, Camper),
Zwolle, ende Zutpheen, iï en feilen comen ftaende bi
malkander in een Halle of in een Huys, als hem gewijft
ia.l worden vander Stede of vanden Hoemans, foo wie
fijn Laeckenen anders verkofte dan voorichreven is3 die
fel verbeuren van elck half Laken teghen den Heer xx.
ie. ende teghen der Stede een duyient iliens te doen
verwereken. Ghedaen opten xxvij. dach in Februario,
AnnoxiiijC. Lv.
mtttint . <3Cottè iJuOipIatittngSe enbe onbetBeubinge üanbe booinoetnbe öe«
rebenenban beneenDe <P|aperteüan LevdtfcheLakenen, en 10göeentïepnbeBulp
ïïï'f geiueelïbe naetfïïgBe toefuD'tenDefojgetoanöe jfêagtiïraten/tebiectij*
titisöff Den 3Snöe" tti regénnge/ De melen? feee toel aengeinerc-ttt enbe getoeten
Öebben/ battergeenj9eritigl)eofi«ijantieIingBebe(ieiibtcl)oftgS)ebuü*
ιïtl)cm bigben/ ofte ten 3PfaefHebatmen öieonöerBottbemetgoebeof»
te öoiiDigDe Heetten/ ïtewren enbe <©$oiHiaiitien/ enöe batmen tctte
onaeröouOujgBe üanoc felbe öerüfefc eenige gDequalifireerbe: #erfoneti/
tooltomen fienniffebanbe öoojnocmöe jgertagëe BebfeenDe/ betneltBe
«pt Baren name DeboojnoeinDe keueen mocBten ten uptterfïen boen
onDeröoubenv be goebe in f)ave gÖ«etgftc|}eDen beBouben enbeüoo^
(iaën/ enbe DequaetunüigDe bebjiegDersS naer beBoojen te boen ftraffen/
enbe De bieucKen enbeüoeten boen afnemen/ bemelcSebpbie banbeit
«©ereiöte enbe be ï©aetbepng Daer op geiïelt m terben/ fo Bebben öe ötw
r,m\$ genoembe jiBagtfiraten enbe «©eveefite befer ^>tóöe in oefen bee>
U tn gsenen g!jeb|êRe mtHen bigben: maer ütbbtn gefarrtentlitlen mei
eentgöe^eciounen Bet ftucfc banbe ^aperte gBenoetBfÊem betfiaeti*
De/ gfjeinaeciti/ gBeftatueert enbe geoiboniieert/ bele enbe btrftljepbefl
ïteurenenbe <©|bonnantten/opt reebett enbe mafien Uanöe ijooincetnbe
lafienen/ foo tn Bet gBemeen/ ai$ in Bet öpfonöer. op eicË göebeelte enö?
ftafltlBertS Der felüer/geigc Β men De felbe int lange enbe bieebe ten ijw"
öigen Dagen fieircnoe UfenËan&pöeïfaerDepng üanoe booinoemoe
jgetinge/
-ocr page 277-
Jleringe/ enöe itöten üantrefeïUfsiie^etir-BoécBeii toefenöefean fecc
ouöen QÖefrDjtfte söeffen enöeoberieogen Debbe: aüm teiangöe enDe
on«ooDtci)ojwneaïÖ«ciniiegöeüoei9t£güJeröei!. 3Nr8en8anicSitttei ··
naer laten alö'^
tot ejn fïaelöen-upt üe booitioemöe Leuven getrocfeen
bp te boegen. «Een üeute gj)emaetfet ο3εΓ«ιοείηοίη3Ε3ΐεΐ447.ορκη
a 1 ♦ D3i8 in i®epe: 3nml)oiit)enöe toat Jïraffen öatter gïjefïeit toaren
cptreeöenbanoe onnutte ofte quaöe laSenen/ lupimiöe ban tooojDe te
xuoojöea^bolgöt:
Wan onnutte aaltenen*
Item, is gekeurt Γο wie eenigh onnutte lakenen jdrape- &καξ£ψ'
iaierde, te weten, van<CafteeIiche,van Scotiche, oft Hier- laKenen,
lantfche wolle of veile of van noppen, of van vloeken of
van ander onutte vellen of wollen, die de Wardeyns van
onnutièap van draperie bi horen eede den Gerechte aen-
brochte. die en ielafterdie tijt binnen thien jaeren niet
drapenieren noch ploten, na dattet hem vanden Gerech-
teverboden fel worden op de boeten van x. ponden ende
daer toegecorrigeert tewefen biden meeften ommefeg-
gen vanden Gerechte, ende die lakenen die aldus onnutte
vande Waerdeyns bevonden worden dairof fel hebben
die Heer een derden deel, ende die Stede een derden-
deel, ende dat derde derden deel ialmen barnenopten
blauwen fteen. Ende wairt dat die Scout die nu is of na-
iriaels wefen lal in éeib Kuer verfumende ware die te
rechten fo voorfchreven is, ib fouden twee of meer van-
den Poort-meefters den Scout an dinghen moghen mit
ïecht defe Keur vooriz. te rechten ende die Scout en fou-
°e niement recht doen voor dat hi volrecht gedaen had-
de na inhout der Keur vooriz,
^Beceen/ffLI^111011 to0i een fonDerïingBe foigcenöe blgDtöieban&m
wnnenET^ïc5
tQbm ö^iagen öebben/ öat alleöe ïaSenen be toeltse
SmttS&%m mfi*eni}t mn* *l& Mee toe fep De Waerbepnss
^iSSmff^^* 'SDenanöeren fuiigöpfcmiöe binüets
-ocr page 278-
248             €eröeöeelbanïïeïjefii}?ijt3m0t
De B!au- w aSefcBipingïje pagina 33, Daer itabanöitg&ebjuptB *«feiten
fteen torjtloopicf) betöaeit enDe göefept jjefabe) niet allten gbebjupt6t 10 om
is «c&t» 9iü|tttie enDe ejcecutt'e te Doen aenDen itjtje/ tnaer befgeltjtr. tneDe tot bet·*
sjtastfeee* ftjjepDen anDete publfitBe ftcaffen: enDe Daer om bp Den gtjtemeenen
SmLroa" bpnaetbooi eenDepltgepiaetfeg&eacDteiiDe gefiouDen Umrbe.
«tènËi"            «©eltjcft aio Die banben «©eret &te Doe tec ttjöen foige gfteDjagen Jjeb*
Ben DattecDatle enDebonbi#2*eurengemaeciittijerben/alfooft,eb&en
De felbe tot onberUouDtnglje Derfelbet gijefielt enDe gtjeojDonneert alle
De bolgenüe <©fftcteren enDe dienaren; De kuefche met grootte foi«jtoul'
WcBepDt sife pacten optengoeDen©|nDag& toethoren uiierDen, SUIS
«fffrttten .vier Waerdeyns, De toeicne naeft De JBagtfttaten Öet opperfïe φ*
bietenDe toeftcijt ober De jSecinge fjaböen/öoe enöe op laat laöfe De felf»
Mac? timiee De bercoien er.Dc geeebet toicröen/üjat Daec Ia|t enDe officie tt>a0/ epn*
nlf"*' ^ltcbeii i)oe Dte|elöigt)egeftrafttinerDen/ De Welene j)aer opgfjelepDe
κείΐ »anee ötcnfÏcit nut göetrouajelötnen naet en quameti ofte beDUnDen/ tonDt
ZtlT 8ÖP allt^ uptDefebpgaenDe CrttactenDe taelrheiifiupt jjet boojnwm*
ucyrn.
Be onöe jietic-böfifi gUetroxtieii {jebbe/ fien enDe lefen;
Riemen Die UDaerDttmg htefen faK
Eerit fal't Gerecht alle jjaer vergaderen opten goede»
Vridach goets tijts eermen dat Ambocht vander MiiTen
begint inder Vierfchaer, ende daer feilen fi int openbaer
elc zweeren op hem ielven mitter hant op een Crucifix
dat voor hem leggé ial, dat hi kyefen fal bi fijnre ziele en-
de op rechter conicientien vier Waerdeyns, daer die Ste-
de medebewaert is en tot dcroerbaerder Draperieën
dat te late om lief om leetmoch om miede,om gunft noch
om geen rehande faken. Ende wie vanden Hechte op die
tijt daer niet tegenwoordich en waer die en ial daer geen
feggen noch kuer in hebben. Öoc en fel die Scout die nu
is of namaels wefen fal geen kuer daer in hebben, noch
hem vorder daer in bewinden dan dathi op ende neder
daer toe ftaenfal. Ende flaven die Scepenen ende de Bur-
germeefters óqü eedt inder manieren voirfz. ende ^eviel
dat hem 'tGerecht in horen kueren an twee fceyden, al-
foo dat die een helft vier man koren, ende die ander helft
-             vier
-ocr page 279-
&ec£>raöt Sepöen.                   249
vier man koren, foo fullen ii van beyden fijden malcan-
der overgeven vier man int ichrift, ende daer fel elkefij-
de uyt des anders cedel twie man kyefen, des ghelijcke
felmen doen waer dat fake dargewegen ilonde van twie
man, tner gevielt dattet om eenen man geweghen ftonde
half ende half, fo felmen daerom cavelen. Ende'tGhe-
recht en ial uyter Viericaer niet fceyden eer fi vier Waer-
deyns gecoren hebben, ende die vier Waerdeyns feilen
bewaren een jaer lanc alle punten die der Draperie roe-
ren. Tenwaerof horeeenich mit kenliken proeve hem
alibqualikenquijtediefoudemen eer of iëtten. Ende al-,
dus felment alle jaer hantieren fonder vermenkinge ende
ibnder offlaten.
*®at Die Watvbtpntï niet «snateren en moeten.
, Item, ibo en iel voert an geen Waerdeyn binnen den vvacr-
tijtvan fijn waerdeynfcap drapenieren, ploten, verwen, deyns
nochgeenrehande neringe doen der draperie, der plote- ^nïmiu
rie, of der verwerie aengaende. Te weten, dat fi noch ΚΗ·
drapenieré en fullen mogen noch doen drapenieren,noch
paert, noch deel dair in hebbé,noch hoer geit tot Calijs of
anderiwairnochomvelleofom wolle,noch inden Calijs
reyièn noch anderfwaer, noch in geenen anderen reyièn
of ftucken der draperie aenclevende mede moge delen of
mede ftaé,noch doen mede ftaen of dele, noch geen pro-
nte daer van nemen onder wat faken, dexel ofte verwen,
datmen dat foude mogen decken, deden of verwen- Be-,
noudelickwairt datyemanttot éenigertijt waerdeyn ge-
COr^n, Worde die hem mitter neringe beholpe of pleget
te behelpen veile of wolle byhemhadde als hy Waer-
deyn gecoren worde, of fijn geit tot Calijs of anderfwaer
gelent naddè om veile of om wolle eer hi Waerdeyn
gecoren worde, defelve fel fulc goet moeten uyt dra-
I i                                penierea
-ocr page 280-
*5o           CiïSebeeïbanïJ^efflHjbingÊ
penieren na der ordonnantien ende keuren vander Stede,
of vercoop en binnen feven weken nadat hy Waerdeyn
gecoren is. Ende dies itillen de Waerdeyns opten goe-
den Vrijdach als fy gecoren zijn openbaerlick inde Vier-
fcaer op een Crucifix ten Heiligen zweeren, .Alle dele
voorfcreven punten ende elck van dien volcomelick en-
de wel te onderhouden fonderforpel, lift.of fubtijlheyt
daerintefoeken. Behoudelick dat die Waerdeyns ere-
rede Lakenen ende anders geen fullenmoghen verkoo-
pen ibnder verbeuren. Soo wie vanden Waerdeyns in
enich vande voorfcrevé punten breuckich bevondë wor-
de, of enich fubtijlheyt of fcalkernye daer in fochte of
dede, datmen ter wairheit bevinden mochte, die foud-
men kennen myenedich, ende foude ontpoortert wefen
ende vervallen van alle fine goede 'rechten. Ende men
ι ibude fijn iententie openbaerlick vander Stede Huys of
lefen3 ende die gelefen wefende, en foude hiafter dien
dage nymmermeer binnen Leyden Drapenieren, noch
geen dienfte voeren der Stede aengaende. Gedaen op-
ten xviij. dach in Aprille Anno xiiij C. een ende vijftich.
^mUtW&uhtpmijam tm tsoenfulfem
Item fullen de Waerdeyns alle jair opten goeden Vri-
daeh als fy gecoren zijn ende geeedt, gelijck inder voor-
keur geroert is, terftont weder op een nieuwe eenen an-
deren eedt doen op't Crucifix, ende fi iiillen iweeren na
hore befter wetenfejp, bi hore zielen ende confeientien
irechtvaerdelick alle veile ende wolle binnen Leyden
ghebrocht, ende alle Lakenen na hore waerden wefen
ende doechde te oerdelen ende te waerderen, den ar-
men ais den riken ionder yemcnt wie hi fi daer in an te
fien. Ende dat ü alle kueren vander Draperie die int
"""';.....                  fcuer-
-ocr page 281-
fcet^aötÉepiöetn                   2 5· ι
kuerboeck gefet fijn onderhouden iullèn. Ènde alle kie-
ren die inder Draperie ghefchien, ende ü bevinden con-
den an te brenghen. Ende alle dat voiriz. ftaet niet te
laeten om lief noch ontleedt, omgunft, om geit, om
miede, noch om géenrehande faken, hoemen die denc-
ken, peynfen of vifieren mach, foomoet hem God hei-
pen ende fijn Heylighen. Ghedaen opten xviij. dach in
Aprille Anno xiiij C. een ende vijftien.
«Bat Die Wwvütpti0 niet tipt ttpUn m tuilen.
Item en ial geen Waerdeyn uyt Leyden mogen we-
ien dair hi enighe paertie of waerderinghe bi veriumen
mach op de boete van vijf pont, elcx dages te verbeuren.
Ende [daer toe gecorrigeert te weien bi den meeiten om-
rneièggen vanden Gerechte,uytgeibndertdat de VVaer-
deyns binnen den tijdt van hore VVaerdeynfchap niet
meer uyt Leyden en rullen mogen wefen dan een mar&
des jairs, hetiï de marot van Deventer, van Bergen, van
Brugghe, of van Antwerpen, ende dan en fel dair niet
meer teffens dan een Waerdeyn uyt mogen wefen om
fijn dingen inde marcT: te befchicken» Gedaen opten xviij»
dachin Aprille Anno een endevijftich.
^e vier v/aei-deyns alDug op bit teanöen Gereepte üerfiojen enbe
QiecöettocfenDe: fo öeböen Die metten anöectn opten feifoen Dato Dan
bare berKiefitige,' öoIgenDe De oube göeïjuoonten enDe Mtutm/ enDe bwi
wft enbe öetoel uan Die üanben «©erecöte/ op gasenteöe moeten nette*
jenaiieDeuoIgenDe mtnoec«©ffftiete» enDe©ienaten/ ottoelcfietotte
"$D^3l)eüanDe$eunge8eoiboflHeett inoe noootcö toeren. «EnDe
^Sa^ööigcnöe:
fin,7Ü S:aa!-mceftcrs ofte Gefworcns, UBieWS lafi tntie&êöel toastte
Jip I'Xifoojbeelenof alIeoegDeblaubeenDegBetfaelDeiacctaen/ De
Κ S^i,SPeüer«toet foHöen toetten/ tuel cnoe öcDooiliclien öps*·
L2&' toacen/acDterüoIgenbe Bet fïacl/cfte moHfiic/o»
SKraffenf epnSD,b,eHc6,sen *8ta*dB«i* * **"*«' te
-ocr page 282-
2 $ 2             eerde fceel Uanöe berc&tf jtó nae
Printers,. Φ?ίβ Printers, tmetiglafienöe bebel toagallebagenomme tegaen
iaat ijaee totteiBeberg/enbeDen eenenoptefthisbentoue Dat lanen toebeöoojot
öicuiiiBas.ttuelc&optgöetQufiont/ Den tüieeDennaerouDetgeujoonten eenfeec-
Ëer loot aen pet felbe te Gaen enbe te punten/enDe Den berben moefl naec
ftei toeten fien 'ttotlcfe opten fcljeer-raem gefchojen ftont/ of het feibige
op lp beljoojiKbe lengDe enbe bjeeoe aengclept enbe gcftgojeti \xm$.
Oofrhrij- ^Liüceopichrijvers, tt)ien0la|t toss alle Dagen te öerfcbfjiien opte
vers iSaci'tfc (be toelcbe ban ouDen tijbenboben op tjet ,g>taDtl}np0 getue>fl
tont twen enDe gebteben fë/nocfreentge jaeten naet ftet ojitjet oefer J&teDe) enöe
m f «De be*. aiDaer alle De ι mme Hanencn op te feftjgben ban Do te enDe booj tute Die
uu ma». seüJ jat ut tuaren/ enDe De feitje te pnnten/met een iefeec &egel Daer toe
bpDeïiaerDepnögeoiDonneecttoefenbe, ©efe «©pftöigberst toaecen
tnebe geitjes De B&aerDtpn0beibonDenaltöt binnen Der JjteDe te moe»
ten biguen/ fo lange al# garen Dienfl: DupjenDeüjasi.
Verken- 'Stoee Verken-tóceckers, bjien0 laft ma? alle De bellen enöe BDolIe
fteeckers, be toelcbe ban Defe sgDe Der Xee binnen Der .SteDe gfiebjatljt tuerbe (in
tuAüe 8Eö?t fataen ofte pacben'gepacnt inefenbe/ enDe te Dtertgben [uk en tneetmet
toei om tnat ceDenen) Verkens gfjenoemt tuaren te ontfangen/ te Doen
brenggen in een banbe <©afi-l)upfen/ ofte anöere ggemeene plaetfen tot
fuif hen gfiebjupeft gfteojDonrieett üjefenbe/ alDaec te ontpatfeen enbe te
openen (in teggentoooiDicgept banDe tpggenaerii banDe ï©olle ofte
bellen) De feibige tipt Den anDeren te foeteren/ enDe op Ijoopett te leggen
enDe te (lapelm: bitgbtbaen mefesiDe/ DeSBaeiDepnjï bp De S9ol.le ofte
bellen te fjaleti/ De toelc&e alfbmi op garen tcDt De felbtge moefïen befttft*
tigen enDe oojDeeieu/toat jcojtea toanJLafienen banDe ijooj noemDe toclie
inoigten geöjapiert enDe gljemaecfet'tuetDen/ enDe ffaes ban üJtrbe be«
goojlub föegtficr enDe jSotitie gegoubeu.
^«.γ.,λλ · i3ter Geiworens üanoe Voiderie, De luelcBe alle fjaeren bp Die ban»
ueiwoo- öeu^er^teogmjgoeDen ©jpDatft lelfjï beringen enDe geeeöettoier-
£" ν «ι öen: ^tene laft enbe bebel toaö necrfïicfj enDe blgticg toe te ften/bat alle
aÏZ foöi«8 enDefcgalcgeptbe toelcnc op tjet bollen gepleetDt fouDe wogen
lm uii μ toecDen/bergoeDei toerDe: enDe Dat De ïteuren enoe ©iDonnantten opt
benei. fiucö banDe &oUKrieii bp De ©oIDecö enDe ©olDitö fcnapen ten wpter·
fienonDerhouben enDe naergfteBomeninetbf.
Gefwoo- ©ietGefworensbanbeUytrederie,beüjeltBe meöeoptenboojbir*
rens van. öaelDeti öat& betttoiirt enDe ge-eebettotecDen: bJienTialt enDe bebel
de Uyt- Ü330/toeteftenbatDeUytreders, (DebjeliSemön^öojoeelö een tomè
rederie: DeDen enDe eene lafi fjabDen al0 BupDen ten Dagje onDer be ^>aep enDe
*»«, l'a"° anDere Veeringen De Perffers Doen enDe bebtenen) be fLalienen gtfegelt
m mg' 3önbe/ üJsl enbe beftoojlttfien boojt mbefien uptreben enbe toe mafcen/
bat Die Voel geboutoen/ geperfienbe opgbemaeent teecben/ acht?rbol*
genbe De keueen opt (tut* banDe uptreberpe gemaec&t ;tjnDe.
Gefwoo- ^üJ" Gefworens banbe Ramcn.De UKlcfte «teöe (al0 boojöenf gefept
rens Van-të)toer&o|entoerbenbpbiebanDen<©9ei:etBte: toienö raff enbe bebel
is Karaé WJ ΜφΦ «e te fien bat all? %mmn outen teem göefifit ^
MP**
-ocr page 283-
uptgerec6ttoefen&e/nietlang«r nocRte bjeber upigeraemt notRte ge* tuat neem
recfet en toierDen/ als naer Den 3Jngout banöe beuren enDe ^Donnan» οκ"Ρ *»«.
tten geo|Donneert enDebeboIen toas te Doen.
«lleDefeboojgReneemDeOBffttieren enDe dienaren/toaereneltii in ©°« »«««
fijn ©fffcie met ceöe bcrplicRt enDe berbonDen/al!e De beuren enDe <Bp »*e
0e -
oonnantten op't «Bjapemeren enDe recDen banöe Haetlienen gljemaecfct ^«w,
toefenbe/ ofte Die tiitgDeii enöe toglen morRtengemaecnt toeiben/ ce beeft / af»
DnöerRouöen/ ofte Doen <onDergouben/ cpte penen enöe boeten bpöen ea»«ö Ou
«i&ereeRte enöe ODaiiöepns oaee op gefieit mefenöe.
                            !"«««♦
W t alle Rct gijene itk tot gier toe wpt De ouDe beuren bergaelt Rebbe/
San oogljfcRgneliraen gReücn enDe ggefpe»** toerDen/ met toat een fo|*
geenDeblgöüDie banöen ©erecRte Deler JjteDe/ De boojnoemöe Lcyt-
jchc Draperie tot allen tnDenöefaben Doen oeffenen cnöe onDertjouDen/
op Dat De felfDe onberteeri enDe int geRee! mocRt bigben/ enDe alfo ober»
gebiatfjt toerden op Rare natomeüngöen/ foö lange aljs «jet Den goeDsn
«iPoöt belieben fonce Die te fegenen enDe te ouDcrRouDen.
«©eboojnoemöe Draperie i& in ffloDamgen bloepetiDen tgi ggebleben
lange 2J|aren/ te rueten tot ontrentten 3ïaie 15 60. ofte 1570. toe. JBaet:
naer Dien Datter niet en is/ban alle Defe aertftRe enDe neDerfte Dingen öte
BeDupiitö3gne«DtineeneH ftanöi bigben/ maeraltgutofte jtfunmen
ofte Dalen moeten/ maffen enDe afnemen/ gösboojen meeden enDe ber*
gaen/ gRelgt6 fulcjc niet alleen inDe ©ceringijen/ maer felfs inDealDer*
grootfie Ötjcfein enDe öepublgcSen gefrRietiS/ enöe tot allen tijöen ge*
fcRieDen fal. Sfilfoo 10 get meDe met beje Draperie toegegaen/ enöe gtje*
fcgtet. Wam naer Dat De felbe meer ais ttoet IjonDert Saeren in maf»
fenbeenDebioepenben trjtgRetoeeftRaouen/ iooisbefelbecpnöeistnen
(als ten boben gijeiept Rebbe) toepnirR üaeren booj De laetfte 25elege*
ringgen beginnen te berminöeren/ enDe sf te gaen/ enöe naer De booj*
noemDe 25elegeringen bennits Datter feerbeel *©japentersenöctoen>
fiers/ fo Dooj Ronger als Dooj De pefte gejioiben toeren/ bp naer gegeel
bergaenenDe te niet genomen is,
aifco Datter Rupöen ten Dage feer toepnicg EaSenen op De ouDe tog< «stootte
fe geDjapentert enDe gereeDet merDen/ jae De felbe is alfo bergaen Datter ^a"^eJ'ltl!
niet meer als een^RetoutoeengaetomfooDaniggeïLaecEenentetoê' Xe" ""
*>*« / enDe Dat noeR feer qualuiien een gReReel 3aer Doo? toert); gRe»
jjpetR Reeft, i^ettoeiefc boojttoaet (mons ooïbeeis) een fa&e is toaer*
°Jm) om befcRieben enDe ontRouDm te toerDen: toaer tmieRet gemeene
^WeecStoooït Ncringe en is geen Erf, boIbjacRt enöe te ree Dien toaer
0««"aec&tts.
                                                                                    «enietw
fliS?«?ira&en enDe nütmn toaeromme ofte toaer booj befe geringe SjJ£*
Se nïhtoeSS??' ^«ballen/ enbe 'toijDergöeBomen is / toerDen beneffens haut η\κο
IStó* «©obes/ DetoelcfeegemeenltrHenboigenoberDe 511«« 0«
SaSSiSSSSrS^ «iDeöepublgcfeen/ Die in tfjfenban goeDe |£■&
fi«c ^K ^0e%oet toeeiötcRenüe Dertel toerDen / enöe (gelgtfemcn n,g>me*
lept) w oe weelDiBRepaerDen atRtec uptflaen/enDetnïJlaetfeDatfpöEaecsw.
-ocr page 284-
254 · Cerüeöeel Uanfce bcftfKiitottige
<® oö almatgticD t»oo| fobantge gccote ggenabe ioueen turnt fe π enfce So*
toen) enöe gem na fgne-geplige €>ebeben gegooifameii/ btrtoojnen ent»
tot gramftpap bertoeifien: befonoebeis boiif (feggeitfe) té öe eerfïe en*
- öeopperltecojfafeetoaniberlieiiban ntringljeenbetoelbaert: eneebieti*
J©te ban ÖOlgenöe meöe Öan Ollfe Leydiche Drapene. ©Cffj ï>mt iMtfo tof Deit
Duffel öefê ttoee boigenbe oojfanenenöe reöenen (goelijk nnjn öan een banbe
De tticicke 3©aerbepnjs banbe Wapent gljsfept en&e bereegtijS) toel De miati*
tefiitie ia* paeifte enbe üpfonbct jïe te toeten: te toeten bat bte ban Duffel in Bra-
SSftwei. band, befelfbelanenenopte Leydfche tegfe/ langöe enöe bjêeöe/naer*
t>< geiten» gemaetfit enbe gpetonterfept gebben: maer banbeel fletgter toolle enbe
terffptöeb. fioffeaijS be Leydfche: enbe Hebben Dejeltiigeoneenetotjfegefegelt en
·'"· gelobet aijS Die ban Leyden, ggenoetgiae nt met eeneriep f egel/ benfitte
fpebenfjetfeifoetoapen boeten afóbefe gAtto/ Dat té ttoee ggemipjïe
.fl'oteien/ alleen berfcijiUenbe inbecouleureti Dcï.felbec. B&elcUe laSenen
fp mebe berfonben op alle plastfen öaermen bc Leydfche ggetooon toaê
te fepnben enbe te bercoopen: be Cooplupben enbe anoere De toelcfie be
felföe la&enen gpeboent toarentetoopen / ma.ftfeten clepn of ie geen on*
Derfcgept banbe felbe/feer toepnitg nöerbeioDenoftefegelenfienDê/ oft
ten minften bate op niet ltttenbe / pee toelopte Leydfche.beneffene Bet
ï©apenDefet^teDê(lont Leyden, Leyden, enbeopteDuffel-
fche, Dvffel, Dvffel, foojjebben fpnotgtane Defelbtggegge<
faementltrëen fonötr onber(c[)epi ban b'een of b'anber te maetfeen/ om
be fleegtttöept tnöeöalfcBepté mille bp Ut ban Duffel int g^apenteren
gepleeröt/ metier tgtberaeptet enbe bettoojpen/ enbe tenlattften toep*
nirg ofte geen meer begeert/ enbe be lupbenbefelbige tegen gemaeeïtt»
Watt booj be neringe binnen öefer^tebegegeelmebeberballen/ ber*
minbert / enbe genoecpfaem te gronbe gperomen ip7 tot groote ftgabe
er.be nabeel banbe fpoojteren enbe gngefttenen Deféc ^tebe: poe toel
bat banbe i&egeecbere te ötertgDentoefetibe/ alle mogeiicSe bltjt enbe
iieerfïuDept aengetoent toerbe om fulq; te bergtiiDerai enDe te beletten.
jüaer alle menftDelitBé bigt enbe togjpept i«t te bergeefis/ toanneer bat
Be goebe Φοϋ met fijne togfgept enbe <Ö5oöbeIicfie boo^fojge pet toelba*
ren Der neringDen/ £teben/ enbe Eanben niet en rail fegenen notg bes
toaren:enbe0aeromoare onöantabaergeptjStoUle banbe felbtgge toil
beroben/ enbe anbece Eanben enbe ,g>tebtn toefepnben. ®efe reben en*
be óojfane gpenomen banbe ^tebe ban Duffel, 10 toel be ttoeebe/ maer
be eetfte enöe grootfie ban ben cnbergang banbe geringe.
De Oo- <©e bette té öéfe/ betoelcSemebefootoelaté öe ttoeebe ban bupteti
fterfche be ^>ieöe enbe foiiöer eenitg toeboen banbe ^oojteren/te ujige gebiaept
Coop- enbe gefrpiet ie:enöe boert genomen ban get berutoen banbe booinoem*
luyden: De laneneiu toant nairbien al&itt binnen ber g>tebt alteriep goebe enbe
De toeicüc bafie tolettfen ban lafeenenggeberutoet toierben/ tnfonberrjeptfloebe
teSK1^ fl^fïaelbe oftegeblaubeftoatte beratoe/ betoeltfie baerombip
*
MifcöteT toat OootD ba« P29fe Hepen enbe motfien fiomen: foo gebben be oop*
ItipDen ban Hamburch enDeD? enDereOofterfche Steden, (altoaec Defe
lafienett
-ocr page 285-
tav é&tuüt%tpiim*                    255
laBeiten .fee* gciroreên/ begeert eufce geïsiagöen fóicttsen) btealttft ge*
tooonjön opalledep manieren S)aer t»oo|Deeï ie foeeïti/ feer'beie Cray*
robe lasenen ban Sier cntboöen / enbe be feibigge aibaer gebbenDe/ fca
fjebben fp bteom De mfafïe nofien taille met galnoten f boert Doen ma*
fcen enbe berutoen/ get iatlthe met feer clepne Boften enöe moepten ton*
be gfjefcDieben/ enbe naberganbiDaerüaojbeel nocg meerbee foerBênbe/
ijebbenfp/ oociïbeleenDeberfcgepDetttoiife lanenenban Leyden ont*
boben/ enöe alleen fonberblatttoen/ fonbet toebeofteittebetegebiupt*
ïten met galnoten itaett gernaecfit/ ttaélcö banbeggemeene lupben niet
gemercktoftgefienSonöetaerDen/ maermanneer begenebe toeicBe be
felföe öocgten/ enbe tot tleeöeren Heten ma&en enbe bjoegen/foonber*
twnben fp te fpabe rotgarer fcgabe/ bat fpmetbefelfoebebjbgen ma*
ren/ taant al£ fp öegonben te berflfjten/ fo toerben bte fa rofcjj en bael/
bat fp een affieer enöe tegengept gaböenöan langer fuic&e ffaSenen te
feopenenbe tebjagOen. CtaeltS bie banben <©erec|)te enbe be IBaer*
öepng ggetaaer tooibenbe/ gebben gei felföe booi een clepn bp-lobefieu
ofte 3sgelfien me! toülen berginberen/ mae'rbeeltefpatie/ naerbienbe
?La6enen om be booibergaelbe rebenen al ia beracDtsngge gjjecomeii.
maren.
Cnbe aïfo tg befe fcgone groote neringe om heft boojbergaeibe oo?*
fasen toiUe/enbe imt berloop Man tgoen öooj üappe toeficgt enbe oocfj*
uiptinnggeber iPaerDepaoy nuifgaoerjö om becfegepben anbere reoe*
nen/ be taeltfie mijn onbenent mogen 3gn/te niet gefiömen enbe gantftg
bergaen/ali ίίκ booi penen ggefept gebbe.
*Ptt gebbe ίε& albitf int langge enbe bjebe moeten betpalen enbe be*
fcgjgben toteeneetoige mem-ojie enbe gebacgteniffe ban onfe Leydfche
draperie, op bat onfe nacomeltngen mogen toeten enbe berfïaen/ goeba* ,
tnc0 De felbe ober fo beei jaren binnen befer ^>tebe gjjepleecgt tuefenbe
getaeefi i'0/-toaec mebe fo ueel poojteren enbe tnnegefetenen gaer mebe Ά
geneert eiibegate fjupfgeftnnenonbeiyonDen gebben: Defge'ltjcjc taan*
neer enbe ban taie bie'aigtec qtytbmljt/ ggeplant/ boojtgegtieetftf enoe
epnteüc&en goe enbe taaeromme Die alfo berballen enbe bergaen té.
«£nöe fulleii befen epnDigenbe böoitgaen enbe Bomen tot get
<£οκ Uirfjael mbt öefc^tjumg^ üan alle öe Leydfche
ï>raperien, mtse ïïeDf vim/ut uielcRe impDcn tf η öa*
se aiöter geozffent mhz Qfymam wttttm.
N2S ^**" be Sttte onupifp^eneücSe <©obt be fgne/betoelrBe gp lief »ift pw«-
airifrenmi«?r3ciu Ö?'ftt berbienjten taille tot fjinetoaerbemnberen *»μμ
hSm«PJ.erEfK nimmermeer en taftgbet ofteflaet/ fonber be felbe betgreor
ftrftSftemlab?,enöe te Deeien: fo geeft Dien felöen <©oöt mebe be* j»eriiw«r.
2JSïifflSSiiL0*^ ^8^ Lcy^nfnaer bat gp öte fo ©aberiicBen
eerpbooiöeientretftenban Dare toeibaren enb? neïinge/ eisbetaepnirö
tgt0
-ocr page 286-
2 5 <s, €zvüt öcel battfce öefcifêijfcmge
tgtjs Daer naer/booj B« toefepnben ban fijnebiie aibetgtootlle fïraffen/
até De oojiogs/ ben Oangec/ enbepejïe gyetucfjtteitt/ ggefiraft/ enbe te
Uuïj.s söefocUf Hasstse/ enbe bat öpöooj ce üoojnoemDe piagen uptfjet
iiubüen ber 23ojgeten enbe 3ntooonberen meer ai£fêj5 Dupietit ,3>teUu
tot gem gijenomen gaböe: ({jet toeirêe tê Dier tijben een groot getal ban
inenfeyen toaiö/ bennitö De Jbtabt boen op bete naer foo bolcfergcn met
entoaMtëbie yeDen tenbagjjeis/ maer alleen meeft ban gare epgene
gebojen föooiterenbttooont toerbe) enbebat fjetfegeenbat befeïföebei
bioefbe JjtabtLeyden, nu gljeyeelte gconöe cnöe tn upterfte atmoebe
enöê ruïne getomen toaiS: ie tjeeft ben felben goeDertieren Φοο be ellens
öige enae btbioef&e&tabt/ toeberomme niet be oogen fgr.er ontferm*
IjerttcfjeptinijateeHenbeenbeDioefijepDtaengeiten/oemobcrbefelbige
itbacmt/ enbe beflotenDietoeDeromme met fijne gljenabeenbt barm*
perttcyept te obcrftyuöben.
Levden ^nDe Öeef{De(e bp natc teoiglje enbe nptgêfrojbcn §>tsnW geojbon*
een becbfc» I,fêrt εη°ε 88elWt tof een ijerberge enbe toootifïebe ban alleijare na»
«e booj oe bupjigye lanDtfaten/ betoelriieboojgenomen bobben yepitcp enbe fup*
b6r(aet(jst ücriifH nger ben toitie «©oöcsite leuen/ enbe {jem naec fijnen moo^De m
siebu?icii. ijjjjjjepöi ban gare conftieiuien te Dienen: fo tipt 25?abant/ ©laenberen/
aisanbere IDiotointien enbe&anben/ bsebooj be tojeetyeptenDconge'
Ijoojbs tpjannte ban Duc d* Alve, enbeanbete föegenten Die ban toegen
be Comrithigtne jiBajcfi. ban ^pangnen Philips dclli. toefenbebe
3i.«i5rabeban Hoiiandc, zeeiandr, &c geftelt enbegefonbentoaren/
alfo getaftijbet/ geftraft/ enbe met alle onbatmöerttcfjept geganbelt en*
be getracteert uiterDen/ foo met oojlo.ge/ berbolginge/ alsi met berootn*
öeutnen gftebanyategoebecenenbe leben: batfe gljenootfaetftttnbe gebtoongen
toiwoni uiarenfjare {jupfen/ lanben/ cnbegoeberentebetlaten/ enbe yaer met
m«tai taÖf enbe btnoeten opte blticyte te beaeöen/ enbe gaet fo in «Engelant/
bimutt. ©uptfcblanbt/ al$ binnen befec ^tcbe onber De btftijutttnge ban an*
berel^incentebegeben/bctoekKebeto?eetDepiban Ducd'Alvc met
Ijjf enbe goet tegen fionben/ enbe pare «©emeenteti booj Bet ontotcbja*
grjelytïie joch DecêpangnaerDenfocfjten iebetoaren. ïlettoelclteal
tfamen ILanben be&tebcn toaren toaer tnne fp opetifeaeriiciien met typ*
jjepbt iiarer confetentten €>obe moesten bisnenenbeeerennaee 3finen
ffepügen toille.
Leyden ©ooi befe üoojbetgaeibe mibbeien enbe gBelegentBeben/ Beeft ben
baat bm goeben tinuptfpie&elgcfien «ëebt befe onfe ^>tabt Leyden, tn toepnicg
toeloopö« gaeren/te toeten terftontnaec tjate 233;?geriiigen/ (oo toebetomme
fin öoithi öoojben toeloop banDeboo|b£rïjaelbegebupicHboentoaj|en/ enbe bet*
lm< meerberen/ ban ginnetooonberen enbe J5o?geren/ Datter tn pSaetfe ban
eenen afg«(ïo|ben/ De toelcne tntjet beiegD gefloiben toaren/ meer alss
i^ten in ploetfe gecomen 39η/ be toeltne (ebert bie jaeren gier alfo gne*
toaffen enbe toegenomen 3ön/batmen boojongettogffelt goubetbattec
JjupDen tenbageötrre obeï be ööfttch öupfent ftelen binnen befec ,ête*
ben göeJJoiiDeii to e«»n/ De toeiröe ten meeden beeie alfiiec gebojen 3önï
enbe
-ocr page 287-
ber^tabtHepöeir.                  157
enbeï}itt Bare refïbentfe ofte toooninge 3tjti gouöenbe.
l©eIcSeuoo|noeinbe berjaeröbe/ betfïoten enbe ggetoltifDte Ccbup* ^o mt
een binnen befec «©tebe Somenöe/ omme aibaec bare luoomnge te isc* inöfpoe net
men/ 30nbp öiebanïjen<©erecrjteenbebe g?jemeene 38htooonberen ><«>»>««gije*
met blntfcöap enbe tyeuröbe ontfangen/ be felbt'spe ui allerlep manie* S™
ren afeibare l^tenben enDeBjoeDeren tracterenoe enbe {joubenbr: Φε j c^en
felbtfle hiec-0aec aifoo nebeigfjeflagöen ijebbenbe/ foo Debbenfpmet oiitfaiiocw
tonfent enbe toelatinglje ban Ote uanben Φ&ηφη/ opgfjeretöt/aen* jgn.
gfjebatfggeu / enbe beginnen te oeffenen/foobantge jseenngen/©ja*
perten/ enbeöeberien/ alöfptn Vlaenderen, enbe in anbere #uar»
tieren gebaen enbe gOeoeffent fiabben: ommeöiec mebeftaereiibeisare
i#upf-gf)efinben reberfojgenbanallenootelirne onbethout: enbe geb*
ben bienbolgbenbe niet een of tttiee/ maet beje enbe bcr j'töepöen Φ^·* <©tt>e be
jierien enbe iSeberten (Jjoetoel nietallejS terfrotitenbe tn bet begin/maer ©ι?»»"*.
metier tgt) binnen befec&tebegebjatijt/ geplant/ enbeaengjjebangen: jj^ wpö«
gelgtS giet naet nocg bjeeber gefept fal toevben/ tuanneec icn int lan* ορ«?« f yte»
ge berBalen fal mat bingen algiec binnen befer J^tcbe gfjereDet enbe ge* &««*«».
maeffittoeröein
iBt get gfjene ic6 tot nocg toe bergaelt gebbe/ blrjc&t claerlrjcaen bat
be Rapenen enbe öeberten tenttaeeDenmael/bp in ©iamtngcnalDiec
binnen befei· jSteDe opgeretfit enDebegonnen ijS/ enöe >5&oD beeft De fel*
bigöe jieertngen omtrent be beectitf) Jaeren lang alfco gefegent/ öoen
toafjen/ enöe toenemen/ enbe ηοφ gupben ten bage tn gceben bloepenbe
ffaet onbetgotibet/ bat get onrnoggelidien foube 5fjn aiiee te bergaelen
enbe te &cfcg?gben: i©egoeae <©ob tot'I be felöigfje booj fijne goeiftept
enbe genabe lange in bien fiaet onbergouben, SnDien tfdbe tot onfer fa*
Itcgept té firctfeenöe.
^ottebooiberingöe/baoifpIflfltingDe/tnbeon&ergaybinggen banie ©00: mt
boojnoembe *©>aperten enbe öeberten/jijn beneffens be ©oötielijcbe mtöuewi &<
guipe/ Die begoocgfie/eeifre/ enbe opperfie ooifaerfeaileif goets negeen ^rerin8Jlo;
tiepne behulp nuböeien getoeeftbenaerftige toefirijt enbe fbigfie uan* ^Xn en-
be jlBagiftcatenenbe tëegierberjs befer j>tebe/ be i'elbige berfienbe met
be ro'grno*
Boeöe Boetten enbe «©jbonnantten/ be toelc&e fplupben met aobüss ban «»"» jö»·
öegequaiififeetfie $erfoonenbanbeboojnoembe jseertngen geinaetnt
enbe geojöonneertgebbeiu <Sot'ttnaee&en banbeboojncembe ïieuïeii
£°iöeciiïge enbe boo?tpIantirige ber beringen/ i$ bcfgeiörr een groote
BuSPe getoeefi be tuaffeere bigt enbe tiaeEfiitl)ept ban fjaren ^eiretöUjS
™y"Άη Hour, gal. >&eij. (nu meermalen ttt tevta genoemt toefenbe)
«t»t h» wnorÓ arbept/ iiocfi móepten natpt noch öacij ontfien en jjeeft,
ftanh.fc Pfanöerg
cni3e ^ouberneurö ban elrne ©eringöè apart te
♦Jti»niw 4teKPie6en: ie manen enbe te betcerpen fultfee ïieuren/ l©et*
«Viïhwn «^ontian,Kn/ tuaetmebebe j^eringöen binnen befec ,t>tebe
ShS^Hriftöb,8ben/be<ÊoopIupben/öoebet£iaerengi!ebert/en'
^&S&J£tyxa,ttt toecben Oaec öebjori) te moge oeffenf eit.
«HigcR we üoojtioemöe <fi5onbirneuriS banDctieertngen eenbiacöKinc^·
Μ U                                    Se"
-ocr page 288-
feen getupflöt gebbên/enbê tot allen ttjöen berfotBt 50'nöe / tot'Hitg ente
beteptfouoen toefen fulct-te boen. Jboo öat ÖP Doo? fgnen biijöi ente
naerfïit&ept foo beelte wege gebjacgt geeft/ iiat alle te JSeeringen enöe
^saperten/niet goeöe bafïe enöe bontige neuren berfien ?gn: toaer naet
biégetegeeti enöe gefïtipjt toeeöen.
iirtenen paet Dien Dat alle öe a&japerieh enöe öebetien öie aigier binnen tec
^?"01" , 5>teöe geoeffent toetten groot enöe bele 39η/ geeft get onS goet geöatht
lm mil"'Ds feltóefte toat naetber te ontetfoetnen/ te betgalen/ enöe te fpecifieerai
perfcii na», toat manufacturen/ 3©aren/ ofte Coopmanicftappen algier geitiaecat
tin onbcc* ente gereetet toetten/ op tatmen tn alle plaetfen öaet öefe Seefrgm*
rocbt toer- biugegelefen ofte gefien foute mogen toetten/ fal mogentoeten/ toat
Haaren alfiier bintten öet «©teöe getnaetBt toetten: orame tn tien tee*
Ie Ctfi mogelicfi) öe Beringen te geinen boderen/ enöe beguipeiicb te
3ÖH. enöe tet anöetfgöen te €ooplupbenöenmetöe|elföel©aren
etnerente te tienen tot een loop-3etel/ mie De fïucBen/ '13? ttiet toat na*
me tatfe fouten mogen genaemt toetten (uptgefontett te oute Leydt-
fche Lakenen,; tetoelcMealhietbinnenöefet JlteDegeteöeteiiöegeDia*
piert toetten/ te felbe toetten ontet tiet gedeelten/ gooföen/ ofte mte*
tingen begrepen/ jgatmntlüBen te Hooftnecringe ofte Saey-n«inge,
Ue'OudtfteofteBaey-neringe, te Fufteyn-necringe, etlte tetl' iaetfien
ffittbfeiiH^te Raf-neeringe,taecnuin eenige5ïaeten gettoaertiS booste bg'föe
s*e öanöebpgöetomentsi/öe^iaperiebante fijnea.aecÊenenente^)tametteii/
"■ maecBt toert moet in een banöe bnf Loy-haiien, taer toe bp tie banten
«t&etecgte geojtomieeit toefenöe/ geb^acgt toetten/ tsp om alöaet gge*
meten/ gebifiteett/ getoatanöeert/ gelopt enbe gefegeit te toetten/ met
fufefiefegelen ente looöenaiS tot een peter geo^Donneert 3fln 7 ofte ten
miflftenommeöet ©eiit-ioottegaeien: enoe eentgge etfeenteritfieöaer.
ban aenöêï&taDt te betalen. 3©at in petet falie oBeujatgt toert/ente
f)ae bele (iucBen tat aitaetinten 3ate 161 *> getoaranoeeri enöe gelopt
ff n/ geb&eicB boojOenen betg&eli enbe öefcpieben. liaec obetmttjs
battet feer bele öttigen/algiet ggemaetat enöe geteöet toetten te toeltBe
niet ten toaranttfe en fiotnen/maet aileene/alsüiS gefept gebbe/get
©ent-Ioot Dalen/ foo fal tt% baetomme aigtec bp ten anteten Rellen
ente fpeeiftceten (foonaeralgicBfuln; bp tie banöe Meetinggen enöe
anöere perfoonen Benniffe öaet ban gebbenöe/ gebbe Bonnen onöer*
biagöeii) benamen ban allete jsanufattuten/ öe toeltBe fllftitpmet
nienfcgten binnen tefer ^>teöe geöiaptett ente gBeteöet toer&en/ ente
be feltige syn öefe bolgente.
%H$t
-ocr page 289-
fctr£feut3Up!>tn. ... « 25P
%i\üt üati aïÏÉ: ög t&aren öie Uxmm Ley-
den 0ger»Oft teeröet!»
S Α E Υ E N.
DObbel witte Saeyen , ί)3ΠΟ|ίί
enöe ttoee looben: be Uielcfie
fcattgDeöacSt/ berfonben/ enbe
gebiagen toeröen,
Arrnijn faeyen, battj.enöea.ïoc*
tien: befe toerben meefï ftocri
gebecïcet.
Armijn lijften, ban ö0f enbe bier
loben.
Dobbel witte lijften, \m Öfif Mbt
biet iobin.
Naturelle Ofte Carmelitanifaeven,
Hat] ötfe enbe ttoeelootten/ De
tueltfie gpeöiujuRt toerben bp
eenfgBe <5eefïelge6e 4©ibe«s*
Naturelle Lijften, banbtjf enDe 4.
lootten: enbe toerben mebe tot
tleebinge boo? eemgBe <©pen0
geöjMptèt.
HEEREN-SAEYEN.
Overkijckers, De tU^ïtSe ggeloott
mei-ben met een groot loot.
Vervallen Overkijckers, Detoelcfie
geloöei toerben met 3 .loben baec
Op fïaet vervallen overkijeker.
Heeren faeyen, ban D|ie/ tïBtt/tn
een loot.
Gecaerde faeyen, batl D}te/ ttoee/
enbe een loot.
* FUSTEYNEN.
Fufteynejl 0»e Bombafijnen, O-
verkijckers#
XeKVri*lernov«kijckers.
Dobbel Leeuwen
Enckel LeeuwCn
Ellens.
Confenten, De toêlffce t\fö fo^p,
fonbec met berf£0epben leobets
enbe fegelen gelobet merben.
Lég-wercken.
Ligaturen.
Noppen, breedeende fmalle.
Doppen, breedeende fmalle.
Negen oogen, breede en de fmalle.
Rebben, gebendeerde, platte ende
Pycmontfche.
\ GROGREYNEN.
Overkijckers, De toeïcSe met een
groot loot gelobet toerben.
Vervallen overkijckers.
Grogreynén, ban Djte/ ttoee/ ?ΠΟί
een loot.
Rijffels,
Turckx.
Cangeanten.
BA E YEN.
Wan 80/ 68/ 60/ enbe 54. Diaben»1
Slechte Leytfche Baeykens.
BORATTEN.
Brede genenert enbe ongefieperi.
Smalle, göeöeperbe enbe ongoed
perbe.
Turcx Borat.
Raflen, ban berftgepben foojten
enbe loben.
Stametten.
Catoenen Bombafijnen.
Vaendoecken.
Buyldoecken.
LAECKENEN.
tgene Daer onber geteit toert.
Fijne Leydtfche, ban berfiöep&en
foojten.            I62 Sta-
-ocr page 290-
Cecöe t»el banbe öefiöiijbince
Mollen.
2c5o
Stametten:
Carpetten ofte Cantoor kleden.
Spaenfche dekenen, ban betftjjep*
ben foojten/ ootS QefeeptEöc»
Leydfche doecken.ban 1600.1400.
1200. enbe 1000. bjaben.
Belfche lakenen.
Voerlakenen.
Vitfen.
Warpens.
Tierenteyen.
Rollen.
enbe nocg eenigfje anbere foojten ofte toetenen/ be toelcae tth of berge»
ten/ ofte met etibertyaegöt en Bebbe.
SSen alle öe boo?betöacIöe ^aperien enbe aeöerien/ ftomen een
groot gfjetal ban Dar.bttoercBerg enbe ambatfjtfüeDen/ jBamienenbe
©joutoen/ oube enbe jongpe/ jae felffsï be ntnberen ban fes of feben jae*
ren/aente toeren/ enbe ijebben ben meeftentgt banben jaete ggenoetB
baer mebe teboen: mant aleetoe bosjnoembe manufattuten en te toon*
manfegappen/ foo bette ggeb?ac|)tüjerben batfe ter üente enbe toope
maggen güeüepït toerben ofte Bomen/foo moeten De felbigc öoojbele
■enbe berfepepbenganben paffeten. <©mmeDenbegerigen toeter in al*
ïegfobeele te oelteben al0inflnmogöe!itUent0/foö faiicfrbe naemen
toanbe ambachten enbe ^anbtoertfeen gier bp-'boegfjen enbe betgalen/
«begtnr.enbe met be eerfie beginfelen bet feibet/ cpBlimmènbe tot bat oe
|eltiigebolmfletht3gnQiubercot{)t tetoerbeiu Ctibe öefelbtgjje 3'tjnoe*
febolgenbi:
                  , . . '
Vellen enbe Wolie-waffchers, Vellenploters, Wotlecamrhers, Wolle-
caerders, SpinnersenbeSpinfters, Keten Scherers etlDeKe£ëripappers,
Twijnders.Wevcrs, Vollers,Canroyers.Verwers,Calanderers,Peri'ers,
*Bnbe' beneffeni befe boojbetgaelbe ganbttoercBen begoojeri ηοφ befe
isolgöe nbe totte botboetinge banoe boojnoembe ©f apec ie::
Rietmakers, Ghetou makers, Wiel makers, Schiet-fpoelmakers,
Cambeflasers off Yfer cam makers, Caerde feiters, Yfer caerde makers,
Sec. 25egaSben eemgöeanbtte öetuelrfeemgnmogöen onbebenttoe»
feiuïï&efgeitjrSenbeWolle enbeGaernvercoopers, oe baekfee onöer öe
€oopmaufci)apgen gyetelt toeröen. 1811e beboo?bergaeibe öanobaetca
6er03gnalDtec btnnenbec §>uto tngoeöengöetaietebtnben/alfobat
•totallentflbiii booigDebjetfeban arbepöergbe j&enngetoanbe^raae'
rte inet betgitibert nctD belet en üjeebt.
25eneffenis allebe ^aep-toecenerjj/ Jfuftepn-toertBecii/ enbe anbere
l^cöetss ban alle öe boojbeigaelbe manufeetnren ofte ganöttoertben/
öte iiotötane tn groattn g[)eta!e5ön/ foo ίβ alfitet notg binnen-bet ,l>te*
be pet Linnen wevers Gilde.üejïaenDe tn Linnen wevers, Tacfellaken
wevers enbe Tijck wevers: De ujelcae acDt£tböiggenöe eenige geuten
enbe <©}bannantten bp Die banben #geretgte beneffenö baer <©tlöe-
bneff obetaeteaest ggnbefbp eentgge ^ooftmannen öieallefaerenmet
Μ ntöi jaer üecanötti töiröin bp Ut üanöen ®mtM% ümmtmt) ge*
£                                                                       ïeeeett
ISrrtiael
met mat
smtarljtett
ofte ljanöt<
tijccc&cinie
5©japerpe
8Qeb?et>m
toecor.
Linnen
wevers
Gilde.
-ocr page 291-
öer^tabtlepöen.               251
tegeett enDe gfieff uprt toerben/ Dat een pegfielirBen batiDe ©ojgereii en*
De anöJoonöeten te recöt enöe beftoojütB gjjerijft macfi toerben.
'Wen laetfien/ ntoèt icR alhier onDerDeltëeberten ιιοφ (iellen tnbt&ttsttie
nitt
bergöeten/ Derebetieban alDerlep foojten ban Linten, De toelt&e ban aiöer*
ni grooten gfietale alöiergf)emaerfit3tjnDe/ inberftBepben Hanbenen* i«p
De ^>te&enberfonben toerben: enbenaer Dien Defelbigöe meöe in tier* Linten,
f cftépDen foojten beftaen/ foo Ban teft niet naer laten De tiaemen Der fel*»
BetBierbptebougUen:
LINTE N, Boordt linten , Middel foorten , Smallekens. Fijne
Traverfen, Rol-linr, of Kouffebandt, littdt, Hooft iindt, Bragoen linr.
Winde! lint. aEnöebetfcftepDenanDere.
<©efe foojten ban Sinten toerDen ban alleriep coleuren gfiiberutoet
inöegfjemaecBt.
5©aer en boben vaecDen alDier nocl) gemaet&t allerlep foojten ban Sij-
de enDe Sayecten Goorden enüe Dat in groten gftetaie.
J&orft toecöen al&ier gftereDet allerlep Trijpen. ;©aer toe oocfi cojte*
itnge een Caffa wereker oft Bloem Fluweel wever bp gljeBomen 10/ Op
Do pe ban Defe rtertngfte alljter mcDe te bermentcöbulbigften.
<£nöebit tg alle Bet göeneUB ban De BupbenDaegöftBe ©raaerien
enDe iSeDerien bp Den anDeren Rebben bieten te berfamelenenbe onber»
tijagüen: ^efen epnbigljeiiDe/ falieBboojtgaen enDe feomen tot (jet
Wttfyatl üati becfd)êp.Deti andere $cungijcn enöe
^anöÊtoercken / De ujdene binnen Leyden geDaen
cnOe söeoefent toeröen- .
N3!et Dat psmant foube mogen DencBen/ Dat acBterbolgenbe 'tgene ie
Du? berre banDe ^aperte jSeringen betftaelt 9ebbe/enöe ban alle
De^anDtöject6enDeiBelclieDaerae!itlebe!iDe3ijn/b3aermeDeDefelbige
göeDjeben toerbt/ UerfinocDt blijft/ ofte giieöaen moet toerben: Dat De
Santfefté^tabt enDe '25ojgijene anDers" niet en fouDenDoen/ aïjS aen De
felfoe te aibepben enDe te ijelpen: Dat fp berre: Woty tcB fouöe toel ach*
ten Dat bettoee berbe gBebeelten Der (eiber/ aenbe boojtierBaelbe 3Sm*
&at{)ten enDe j&eringen te toercBfiomen/enbe Baren Boft toinnenriBaer mat mn*
öoben Die alle/ foo toerben alBier binnen Defer JbteDe geoeffent/ allerlep bact)t«i es
dringen enDe ^aiiDtüjercBen/ De bjeltBe in een toel geregeerbe J&taDt "«insop»
enbe SepublijcBe ban nooDe 3gn enDe beöoojen te toefen . 1©aèr ban S'ein%
oattec cemge Der felüiger beftaen in 4Mben/ in toelcBe «tëilDen / ofte in aiout βο«·
','^""eöe Der felber niemant toegelaten toert ofte Bomen macB/ boo? faen t»ec>
*""al«E Dat fpDet ^oojter-recöt Defer ^>teDe (tnDten Datfe geen gSje>Den·
Saffhl^ra
Weren m 38Ό flijetocüt fiebben/ enDe tn tegentooojbirftepDt
"^"^«BenenDe^oofimaniien (bpDiebatiDen<©erecfiteDaertoe
?,i,,u!^«n7hrSoie"toerenbe/ enöe alle jaeren metljetnieu jaer ber*
ucuw moiosn/) ttn-fttOn pjoeffiatB ban Baren aröept gpeöam
-ocr page 292-
Delsöesi/ toegelaten toerben omtfeiWgeBanbttecrtfiepnbaeditSin te
mogfjenboeu. «©« anbere .beftaen in jBecingfien ofte €oopmanfcBag*
. ■ pen alleen enbe geen BanDitoereisen. CnbeDebeibenr^robaiBtenenDe
iiaiibitorane» alteen;
^e gene Die sn «I5ilöên beöaeti/ 31111 bete öoïsenöf:
©ctriael .GoutfraedenenÖê.Silverfaieden, Grof-fmeden, OlibêEbe tocitBebat
banöe<©tt« fojteteileiiöe be^Oietlbe Slootmaeckers, Mefmaeckers, Coperflagers,
|ciiöefec SwaertvegersetiöeTinnegieters, Schrijnwerckersoft KiftemakersTim-
* ' merluyden enbe Metfeiaers tfamen onlange een ©tioe geSaojöen 3önöe.
Schoemakcrs, (toaet onber bele enbe berfcfjepben Loyers, ofte/ göeltjcB
öe^abanbeten bit noemen/ Huvetters 39η) be totóae alietiep foojten
ban leer tot fcjjoenente maliën/ lopen enbeijubetien. enbe Dat tn groote
qnantitept enöe menicDte / jae beei meerber a!js «1 eenigftc anbere Jbte*
ben Bier omtrent: enbe toert inbe omleggenbe Jrtebenfeer ggetoiitenbe
begeert/ omöatBetfonöeritngbegoeti^, Snijders, Lakenbereyders,en9
beOllDeEbeiêlbefOlterenbeLakenvercoopers.ofteWaiufnijdcrsbteBaei:
ambati)£ g^eleett fjebben. Cuypers, Chyrurgijns, &c. Glaefmaeckers,
Mandcrnaeckers, Houtfagers, Boomgaertluyden, Warmocfluyden,
Backers, &c.
mu j^e. Φβ jSi cingen/ onber be todtSe eeiiige 39η bie met eenftö 8anttoett&
ringen üuu berSnotl)t 30Π/ ϋκ 5tjn befe boigenbe:
*
stehfoh Géüreyde coufenreders, mant a!f}icc toerben bageheje groote mentfö*
bonöeii ie ^n gfiebjepbe Souffeng gftemaeciit/ be toelcne in Hele enbe berfcfjepï
toietöeii, ben fLanben üerfonben toerbetl. Boecvercopcrs, Apotheeckcrs, Cm-
deniers, Coomcoopers, Comans, Backers, Lakenvercaopers, Sijden
laken cbopers, Cramers, Soutfieders, Lijnwaet vercoopers,Lijmfieders,
be toelcSe tn anbere &ttbtn ban foliant niet gBebonben en toerben»
Olijflagers, &c.
Φε lüm&atBten enbe f anbiUKccien be toelcSe hupten eetitgBe ΦίΙ*
sembattj* ben jon enbe onberniemanbt en jïaen/ban alleen onber beöegeerberg
«iöKe>l« f***! 39" öefc boigenbe;
feiiöe,..... Antijckfnijders,OfteBeeldtfnijders, Steenhouwers, GlaefmaKers en*
be Giaesfchrijvers, Boeckdrucken, bie aljjter in goeben getale 3gn« P«-
gament-rHaeckers, be toelcne bele enbe toerfeljepDen föojten banPer-
ΡΛν,ίη0ί< g^enten berepbeii enbe manen: te toeten/ wit fchnjf Pergament,
mtlmnê, Schrijf Francijn , Hoorne vellen, ofte Calfs pergamenr, om 23oeesen
teii énüetü W te binben. Schapen pergamenr, Root leer, witleer, &c. Zeemtou-
tttt ai&iec wers, bie allerlep foojten ban5eeme leer berepben enbe mafen. Tobeer-
uereriDet ders > bie alleriep foojten ban Befanen tobereii enbe berepben, Stoel-
wew* draeyers, Mandemaeckers. Befem makers, Pottcfaackers enbe Die ÖttbeS
ftjnaerDebJercfi batfien. Lijndraeyers.Coppendraeyers, Molenaers &c.
3n fomma lieDeneSt bp u feiösn/ fooaiug&en HmbarDt/ ^anttoerea
ofte
-ocr page 293-
• &trj$tabt£tptuft.                 263'
ofte mtiwfy até $P to'i{/ UW fuit bebinöen bat öe felbige alïjter bin*
nen öee é&tm gljeoiffeni enbe gebaen toerbem
25eucffe«0 aiie Bet ggene trö bug betre banbe BermaBenenbe Sim* J?,^"1
bacöien uecö^elt ijebbe/ fco en Mn kU mei fiü ftoggen. iïiet laten-berbp "*"6,, «η»
gaen/ te-befffJIÜbenenbetn mgneaöefeöigbingetebeDenc&enbeCalck- cakk-
ovens enDe Sreen-ovcns, öe ojeSifee bp ecnigöe üêtmogöraDe |&oojtÊren 0 ve,„
en&e ^iitooonöecen öefe ^teöe/ farnaerbupten De l|oo£fttooe«fcfte om bant*
enDeöe f@itie .J&oojtcngöefteit enbegemaeeW 3gn/langs" öeniSgön tse iessin»
(om beöequaenijljspttan fpoebigg tefionnen loffen enbe iaben:) *©g^
öooinoemoe #teenobcng! jgn ttoiniicg in getale: toaer ban batter bup*
ten öe ï©itte #oojtegdeggen sgn tot Cattogc opten i&ögn toe/ negen:
enbe banbe ^oarfjtbosrifcöe #oo|fe tot omtrent HouöeiiercH toe be re*
jletenöe eiff. Cotte uptreöingöe enbe toeEufiinfiDe banbe boomoembe
^teenobeng/ al eet oaimen föö berte Somt bat öejbteen gjjebatnen
3Ö'n&e/ uptben Φοεη geboert toert omme tebercoopen/ befjooiteen
grooiefomme ban penningen/ foo em be materialen a!0 öe arbepberg
te loonen enbe te betalen. ®etf) tfeïbegefiinet toefenbe/ aliöbe fïeentoel
ggetoiltis/bjehgt Qaec berfcgoten penningen met goebejae groote p|o*
fijten toeberomtne in Öare tatitojeii.
<©e naemen ciibe foojten öanoe Reenen Die Dier gebacfieii toerben/^^ f°P?s
3tjn öefe boigöenbe; Jöegfnnenbe banbe (ïecötfe/ enbe opSlimmenbe tot Jf" ba"
ö« b^e:                                                                                  Cmwc«
Mont-ileen, Ratelaer, Welboreti, Hartfteen, Roofteen , Baftaert ^nuwo^
Clinckert, Clinckert.
«©efefïeenen toer ben aïöter binnen bec J>tebefeer beei bermetfelt
enbe gfjebjupeSt: maer aloermeeft tuetben i3itinïse ommelegggenbe
gebiipj-Jsteöen enbeHanben metgroote mehicgten becfonben enbe ber*
cotgt: bjantöe feibe3tjn3eerfiequaem/ enbebeel beter ban bie ^teeij
ötebanbenf fel gocö^acöt iuetröt/ betoefo&eboben batfeban feofcgoo»
nentoUtie niet enig/ foo Dart notgte Dttrabel en i#/ om benregOen
enbe toint tegen te fiaen atë beilepbtfcöe/ Q$üU& «n P^r Ö«»> öieji
berfïasnöe fa! moeien beöennen.
<8p batier niet fouöe ontbjefienban alle nootfaMicSe Betingen/ foo &tl mus
3fin tegentooo|bief) binnen be ^tabt Leyden, ggebout enbe gBeftelt/ |oo Brouwe-
a^n benöubenatë nieiitoen ÖBgrien enbeanbere toateren/bgftijien ofte rjcn
tedoten groote/fc&oone/enbe welgelegen Brou wenen, be toelcfie te met bumm be>
tjofö becmeecöect 3gn enbe toeröen/ be toeltSe berfefjspben foojten ban ut &\m
^""öjoutoenban aüetlep pjgfen/ te toeten banacötgulDiiineDei··"^1™^
^^"wfoo goèt enbe fmaecSeltci algi binnen een ban alle öe omliggenbe -M m *
^Lieht^^bJen toert/ aifoo batbe ®ojgeren enbe ^ntooonberen
tnDienoeieboitomentiuBen tot allen tgben/ tfpinben Winter of inben
^em5% ",et.°iancs fionnen gpergft enbe berfien toerben. J©aerom*
mebaiainteEtJtimenoer^êög foobeei bjeemDeenuptBeemfcpeBie*
een fliet aö«b|onts«i ^mn α$ teej ln &^m ^jeben gebaen toert·
-ocr page 294-
2^4            CftCebeél ban&e bifciftijbiiiQe
. ia:en!aitlïen/mottfcBaI6ierraeDcQeDeiirBenBit <i5tIDebanïttWar-
baeiblii "t tnccfluyden, i}etuielrhealgterbeeigrooterenbemeerber tjsalgtneemge
.©noe uaoe get>upj-,3btsDen/ enDe te metrGbermttgbntDe IBarmoeö b^ucpten al»
warmoes ytet rontonsiiie De 5>tebe/ jat eentge mglen Daer omtrent/bp De boo|»
Juyden jioemöe l©armocfIupben met ftdcken obecbSoet enbemenicpte (booj
binnni tje go?i[)êpt φο&3 gljefegent Ujefctiöe) geronnen enbe geteeit tueröen/
Lcydcn. ögtijtt ongelocfittben icbgnen foube/ u^u fabe batmeu tennautfttn
ïtonbe toerïjalety iaat een menicbten Dattec ban €ooIeu/ Woittlm/
«Comtommeren/ ,é>alaDe/ tnbe ailcriep jBoef-rrupben/ erten enDe
25onen/etc. bp ίμεείιιρίκιι gtjepiant enbe gctteit toerben/ Die foo bele
5tjn Datbefelbe aï!e Dagen tube iLenten/^omerenbe^erft/uiamieeu
De bjutbten tö&itlj 311η/ öefelbe mit'fteele ©amioopeijs enDe ïtager-
ftfjupien bol bcrfonben enbe geftgeept boerDen/ na alle bê omleggenbe
jètebenenbe ®o?pen:arajaetbefelbtge feccaengenaem^tjn/enbe toei
begeert luetben/ toer mits bte toangocbi'nfmaue 31)11. ÏDaecmtüeDen
("maren arbept bar.be ijao^noeinbe '©arnioeo-lupDen tflcöelgtiien bet*
goiDen enDe beloont boert.
45iiöe bios ^1102 naa"DïCn 6,Ötec roHötontme b-r <S>tebe Calö ith int begin ban
Boom- mijn 25efti)iöbinge gefept bebbe) (eer bcie iöoomgaeröen enöe ©peel*
eacrtluy- botien gelegen 3nn: enDe Dat De 2Bojgtrcn feec genegen 3911/ cmmebte
den. toel te beplanten enDe alle bage nteuaue toe te maften/ foo üjooneii albiet
bele enDe Lerfrgcpbcn Boomgaerd-iuyden, isc toekite£}are tuertfe ma*
feen ban a'.letlep joojten ban fruptbomen te fatpen/ te queerben/ enbe te
grtffien/ oinme metbe felbigfjeDoituaffen Vuefenbe niet alleen be 23oj»
gerg Defer ^>teoe/ macr alle De omleggenbe ^teben te gergben: enbe
boen metten felben arbept ge*n tlepn piofpt, 3£>act buo|t ooc& bp Deeg
Boomgaerd-luyden eenen merrKelncimi penning uprDefüerbêftenges
trocfeen/ biealijiertngrcoie inenicgten tuafien/ enbe foo toel gter tcc
^>tebe getonjumeert/ als1 naer bat al uerflinnenDe flimfïerbam enbe ans
Der plaetien mter berfonDen enDe baer bier om gljelDt berboft toerben.
®!tiöa!leöetgenetcii tojicltr&en ban aüe on|e Leydiche *©?aperi*
en/ ambachten enDe jSetingen/ hebbe tuiden berljalen enDe beftfjzijben:
Φε almachtige goebertteren <2>oD/ ©aöer/^oonenbebepligeii <©eejr/
ba il be felbtgbe booj fgne ©oDDeUtfie goethepDt al tfamen fegijenen/ tn*
be langetn boojfpoet enDe toalDom (inbtenbet onsi falttb is) onbergou*
ben: cp bat Dooj Dien De mtODelalle gjngefetenen Defer &tebe een pegeïti
fgne bcroepingfte met ncerfliföept/ Wijtttbept enbe getiOutoithepDt
luaernemenbe/ïjaer bare bnpigDefinbeii/be ^)tabt/enbe ong Itebe ©a*
berlanbt onberfiouoen enbe boo^flaeii mogen: ijettuelc^ ontüjgfelir&eti
ObefeljieDen fal/ inbien top <©ob nae fgne #epltoDe ^ötöoöen Ittfijeb*
ben enbe ctenen.
xi. mx*
-ocr page 295-
tott £taot %tpbm>                    26$
X L Wttfy&u op toat tiiöen toanöen §aere öe lacr.
marden, #c«-mardtfcn/niDc nnöcre jftarchten
enDe ©ipirtjeDen/ geöouDcn iüeröeti binnen Defec
jbtmt: öan eentgjje öan tm't/ enDe toanneer gf}^
fonDeert enDe begonnen: <£?enic& öeröacl &an alie
De Leeftochten öe toefcfee Dagöelicp/ mfonömjept
opre üJeiteUcyfcöe sparcfet-öagijen binnen Leydea
ajjei^arijr tuerOen.
TenioirjiuebecBaeltenDebefc&eben gcböenöc aiie gtt cBine
Dfitüajibe ^mijtLcydens begin/teiafDom/jïaiteHCe gelegent*
fiept Dec felber/ foo banDe Straten/ 3©ateren/ '3te«6en/<E«n#
benftn/ a5a(f-&upfen/ terneene [jupfen/jgeeringen/ #anbt*
toercfeen/etc. gefeptfouDe mogen toeroem foofal icfe atörerboIgenDe
mgn baojfïarlj enöe berDeelmge booj t)et begin ban Defen gefielt 3tjnDe/
aljjttc üeröaelenenöe befröjSben met toat lacrmaröen enDe©jpö«Den
bet felbec Defe £>tebe/ ontt lange jseren bp ^iMegien enöc ^antsttoe*
ften ban eenigöe «ö?raben ban Hoiiandt, cnöe anoet peeren begiftet en*
öe beeften 3ön: op Dat &ε baojnocmDe ^>taöt Doof ben toeloop ban men*
ft0en/ De toekne gemeenlic&en op fooDanjge gfaeEmarcJste» gftefiijtet/
fouDen mogen toe nemen tnjSecuige enDe melbaert. <©aec naerfal icS
een mtpniti) feggen ban onfe ojDinartfcöe Weeckmaröen, enDe aJDaec
toerïjalen beu oberbloet ban alle eebttoaten/ De toelrSe rontemme Defec
^teDebpDe^upaupöeneiiDeanDeregeteelt/ gebour/ göemaecSt enDe
op« felfbe jBarcöt-bagen tec JBattfetgebiacijtmerDen.
aUegtnnenbe ban niette iaermaracn oefet &ttï%/ foo falitSbaecban
foo belefeggften enDe betfiaelen/ afêbie banben «©fjemöte Daerbanm
openbaeren <j^nr& uptgBegeben Rebben in {jaerc ïieuren enDe <&i*
bomiantien Defer^teDe/DeboelcSeinDen %mtifti. uptgegeben en*
bc 0i)$D|utst jijn; bp eltS boegljenDe tgfiene Uk meer oaer ban te fcg*
Sbeu fjebUe.
CerQe bjpe Jaermatc&f»
M^l?tfit kW' a"6t/ iö ban Leer eroeHuyden,enDeDeeftban«frnfI„,.
£X0£aaen WiSwwö* booj ben ^onDatD Ocuii, (uneltn Den 3Γ
««2n x°nöatöiss ö0°ï #aeffcBen) «"ö* D«Pif *>e typbomme atïJtDa·
B*"Fr5 rri'L^3" De WWge tëwntge aaren geieDen berleptop jfföaen*
SrErmar^/l'^R^^ tatebat ombatbieban aottetbamme jiaere
HMtumtm/ De iueitBe toepnltflbagöen boö|De HepDifffie toajifeo*
% I                               menee/
-ocr page 296-
266           ettUebttimnbtbttüjmbmat
menbe/betlêptenbeberanbertöabben/ enöe öoojBaete beranberingBe
iiietbefe jSartiit genoeföiaemopeenetïjtquamen. 30e #tabt Ley-
den i$ met befe jlariBt begiftet enöe geotttopeert bp Philips be 11.
€oiiing ban jDpangien/ enbe bebttoe Grave van Holiandt öanbier na*
me/ bologenbe be opene ILetteten gegöeben Den &mém Mcye α nno
1567. atüietttoigeuöe öe iietuen bp ötc batiöe «©eretfiteopten 22. jfiep
bess Haers" 1604, gfjemaetBtenbegeftatueert mefenbeopl)etinne enöe
uptltipben (mette &jie WotSen toar.öe #atocftje-ïurtEen) ban alle be
iaetmarden, foo toertbefe iBarcatinnegbeUipt op 5Baenöag80 naec
mtö-bafïen/ bes ηχοιφη$ ban fialf fess tot fes tipjtn toe/enbe ben upt«
gang op 5^s«nbage öaet aen bejS abonfê ban Balffesi tot fes upjeu toe:
telenen repfe ten poofe ban een Dalf upi lang twpienöe.
liubtfche 3Se ttoeebe b&je jfBaa&t té / biemen be Cruycc-Marckt, ofte beu
tónie/ Ommegang noemt/begint op spenbetbatBjSbooj eng peeren ï|emeU
üjamiecc baertf-bacö: enbe gaet upt bejï S&onberbaecBsbooileintrtetybepbe
se&ouDtti. 'ötnibbaecDö ten 1 &. upjen: enbe be feibe tuerbt tnnegeiupt op bei i^ee*
ren ^enielöaecif-DacB/'gimt&öaecDiS ban ttoaelf totfjalf een upjen/ en-
be bat om feeënere «benen/ l|os teel enbe niet tegenfiaenbe be bjpflepbl
banbej©aicKtal©onbetbaecBiibaeite boojen begint: enbe ben upt*
gang toert gelapt bes ©onbetbaetïtë boos fïgnfïer en/ 'smibbatDiSban
tfalf ttoaelf tot ttoaelf upjen toe,
Kmicn- ^e0©^batösnaic&ei8 5temelbaertf-batD/f9f(SBetalöiej: binnen
mattiit, Leyden aitfjts Linnen-Laken-Mata, begttinenöe öejs mergettif metten
bage/optoeicSejSatcBtuptalleiie emleggenbe £>tebenenbe plaetfei»
feer beet Slptoaets/ fo geblept&t ais rou ter J©artHt gebiatöt toert.
<©pbefe isarttenösopbebgfbebjpeiBaccSt betoeltleoptenetr*
pen (©tto&er geöouben toert/ rjebben alle be uptöeemfc[)e Cramerg en·
be öt'e gene bie eéntgije Waren bepl ïjebbên/ enbe in die iBattfiren fect
bele Bomen/ ge&upienöe be bipbomme banbe felföe bjpicöept enbe con«
fent met öaet ï©aren boo^t te fiaen enbe te betnoopen/ op futtite ojben
enbe tot fulcfie plaetfen/ m baer toe bp bf e banben «©eretjjte geojbon*
«eert φ: enbe befe Jlarcfit toert toel booj be aldergrootfle enbe pitttti*
paelfïegefjouben.
^eröf tijpe $0awfct·
Xepwm ^«betbe b?pe|Bawfitt'0Sin:e Margrieten Marfl, ÖegfomttÖe Op
Kafrmarct s. Margrieten abonbt/ ttoeicfe tg ben n- ünlp/epnöenöeöen ttointiclj-
*aimmc. (}en bec feïbct jBaent/ (toant ben ^onbatij ttftBen bepbe« fiomentw
Si toert niet gpetelt;) enbe i$ ban outis tot ηοφ toe/ in eöebjttwa 39*»
toi£fï/baitniiibteKiiaa?«bi^e«bebii,i^Bf«Wnlsmftntenmat&
ö?ft*3
-ocr page 297-
öêfetttrt. ®* <&&« Leydcn fomitft^j^m-tfifeeiJtitoilesfectt möe
geoCtropeettbpIohanGrave van Henegouwen, te ttoeeDe Grave van
Hoiiant, &c. toen öien name/ int jaer 13 03. tnöe §>omet op J>. jBai*
IgnjS fcöMöOeBöjfö öa$/ tnöe irie tgbmiDen boigenben 3nl)o«t:
Wy lan Grave van Henegouwen,&c. Maecken cont Privilegie
allen luyden, dat wy oniènlieven ende getrouwen Pooi- va.n Mar-
ters van Leyden, hebben gegeven ende geoorloft om- Mm?
me haren getrouwen Dienft\diezyons ende onfe Voor-
vaders gedaen hebben» ende ons noch doen zeilen, een
ïaermarel: te legghen binnen onfer Stede voorfz* ende
van die Iaermartt zelmen dat Cruys rechten op S. Mar-
grieten
avont, alle Iaer, ende fy zei geduyren ende ilaen,
in airemanieren, ende in al den rechte, dat ander Iaer-
marten ftaen^ in onfen Landen ·,' iiytghenomen vechten,
dar zelmen beteren ende berechten, nae der hantvefte
vandePoorte by Schepenen* Ende om dat wy willen,,
dat die vafte endegeftade gehouden werde, vaiions en-
devan onfe nacomelingen, zo hebben wy hem defe let-
teren gegeven,, Befègek met onfe Segelen int Iaer ons
Heeren 1-303. op Sint Merrijn fchudefefcorfs dach. ,
• Cnöenatcüifiitw(iJPatcBtmtttt&t§(üi<oa$&W&$stomenM$* ©«mm*
30i$ B*t Eraoipenöe ^jttJiicgie i«öcn 3«h* 1407· möe JSaeiiöt ban ^tng ban
^&etemteroieirerimuittoetnteut/ enöegh^ouöegemnfttweeet: enöe 0le
öe typjjvpt baa öiea gegebeti bier Daggen booi/ enöe bie* n»s. Mar-
griet.
^eMargneimMarckito^tto^
ban bgf tettjaiff«£up?en/ enöe uptgelupt ogien tttnntfcöfïen 3fUl9:Be3
fluontg ban 9alf febeii tot fetien up?en toe,
h ^f efe Ifêarclt toert gepouben tot een Kaes-Marckt, tot toelcBen φ
PfXpKt: ban alle beommeIesgenDe*©o|aeH/aïsi uptööntent/ 3&eïf-
™5°|« ï©e|ïlajit>t/ enöeanDete plaetfen groote menicijten ban s\»
belt Sjetöeen teE mm geöjatöt/ enbealtngr bertoiijt enöe betfjan*
c SSSS^JSS?'tn öefe üaermawBt ben eetlïen toertBen öacD naet €tuctee
wlrtSpTn^HS^OUÖen be tbJeebe Leer enöe Huyden-Marir. 31n^ Jc«ma«t,
?nhPSfitaieflan^"10? ofte confent banbe Staten ban ^oiianot
«nbeWeflOiteflam/Dej-e^j^jgt^pt^ggjje^jt öeil mnm
% ι %                           IBaen»
-ocr page 298-
268 €*£tte&eel öanbe oefd$iustige
jBaenbat!) naet Margriet, enbe fo Me op een JBaenbacBtornt atgt be<
gen baec na.
^töe i«w φί Wecöe b?ge ^aec.|nattBt i* be beet» enbe fcutfïe fflaukt Mm
m ' LecrenbeHuvden, begintbeg iBaenbaecBönaeE s.Lambrechtsbatft/
ten toaer faectle bat s. Lambrechts öacö op een JBaenbatö quam / alg
ban foo begint Dieoptenfeibenbatö. cnbe tiwsDt innegoeltipbt beö
fiiaenöaföo 'gmoigfjeniï ban Balf tauot ftg upjentoe/ enbe uptoBe*
fupt bes j!Baenba«ööbaeE ae* bolgnenbe beg abontgbanBalf fee tot
feg upjentef»
©tifüe ba« ti&arcEtt
imwu' ^eböfbebipelBartirt/ «3be Marft derOntfettinghc, of Feeft def
banoeS13 vcrioffinge: öiemen jaeVUtjc Öout tot een eentoige gfieoeutomfle/ Dat ba
ottobfc.' ^>tabtban Lcydcn tnb«n3ae«i574. ben berben ©ttóbinï ban bet
^pangnaertjSfüjareJBetejifierjngöeenbeuptecfïcn noot ijs ontlet enbe
btriofï: enbe gfiebupjt φίβπ tfagften/ begmnenbe ben eecfïen/ epnbenbe
bentDienöen<©ttobiüS. ©aettoebe^tabtopten name banton boof
KOemben Coningh Philips van Spangnen, Oiü Gravc van Hollandt, bp
opene^teben ban bate ben beettbjenben gamiatgi 577* ifïgeottrop*
eert. ©êfebjtie J8ai't8t tnetbt innegfieJupbtopten eerften<©ttob}nS
'jSmo^geniSbanftjS totljalfiebenupjen toe/enbe boebetomme uptnbeo
Inpt opten töienben <®cto&iti$ öw aöont? ban Balf feu tot fee upjen. '
Φβ Heeren banben <©e«e8te befec £teb« fleBBen fnben 3are 1378.
erntne befe giaecmaw&t te beginnen enbe inne te fielten/ allen blflt aen*
gebKnt/ommeuptbenagiiebup;be£>teben enbe anbtce plaetfen/ tol
Hepbente betoupen/ alle Coopinpben/ Crametw enöeanbere ©er*
foonen begaecmawSten fcegnenterenbe/ selfjss met beloften ban eénfge
beweringen, ^aec toe uptfenbenöe feetftere Seroep-Cfiaette/gemaett
bp fiaeren #etretariiS ian van Hout, be baelcie im goet gtbonben neb*
öe/toteeneeutofge gebatBieniffebanOien/aiBiesinne te Ipen/ sönöt
ban oefen SJnBonW;
                                                                   a
fcëfi
-ocr page 299-
b«£>taöt£e|iöem                 '169
Feefl: der Verlofïïnghe, ende laermarckt
der Stade Leyden, diein defèn Iaere
CÏO \o LX XIIX,
Aldaer gehouden ial werden: den eerften O&obrk
ende naervolgende dagen, totten tienden toe,
denzelven mede gerekent.
ZIjnyemandt tmbe^ent, de monderlike daden,
3)te, des Heyrfcbaren Godt,genaden-ri^ebant,
Vyt 'tHemelfcbe Ïaleys, in oVerVluet tue^ant,
Mi Leiden (leider) mitbetliden groot beladeni
Want ahiéjnde dooftoas, beeft bi, dergenaden
(Deur migeopent JVijt; en maeclte, %iet, totfeb/tnt,
S)er Spaengaerts trotfipracht; die om mi lacbgeplant:
Zijn Engel, fioutbfe meéfi: givlucbten, %eVen paden,
Lmgbs Vpegen, dijc^n,caden3 de fpijs Μ mi gebaeft,
                '\
Heeftminen munt (o Vreiicbd') %oo mildelicl^ gefmaeilt
<Denbunger-noot,hikeerd\inmemchte\>Aneten..
' j& bruiHbi middelen, bi heefts atteengemaeilt
fDege barmberticbeyt, die tot miesgeraeH,
Ztud'ichjdocb, immermeer, ïfel cunnen Heer Vergeten?
TZi Ver Van mige/meten, geeft des (<J God) eendeer:
Merumdat'fü>under-tverc\, men eetitoicb mocht gedinckgni
Heeft bet beel gust gedacht, den Staten, mi te febinefgu
Ben openbare Merü: ^dxOpas ooc\betbegetr.
Van die dit Landt regiert, ly 'taf %gn Van ms Heer.
Β η dat alfdan, een Feefl; Van flempenniet, ofdrinc^en,
Z^ocb oberdaden groot (die Vuil en leelicl^flinc^en)
Hter^ou gbeboudenfijn: mer, op dat, meer en meer
ferbreytsgufin, Goc{s eer> egn Fgeji um },em te
/0l)fff.
2Y% tcMjnl toetende, de cleinbeitVm mijn macht,
Tm Godt te ^ges drnc^ m dat dit doelt Van fovm>
L l 5                            OH«n
-ocr page 300-
27Ö Gtt&t&Atimbè fecftljjij'tiinge
O Heer, uHerum bid; datneder-dael u kracht,
'3)aernAerelckVuirub Pacht; zoo weldeminfials mttsle'
ScbenÏt ms dan bier tm, Heen, 4e cracbtVan uu>en Geefie.
DVs runp uk\ dan ter i'eefie, ter Feefi "totrk bier genoot,
'Tgetrouïïe 2-^edérlandV, Voort al zodane zinnen,
(De ifek^e,Godes Woort, Voor 'tbefie gust beminnen;
Geendinc\zó%ukende, als dit te maken groot,
MatSt u oock%,beYÏt>aertf-aen,comthier,gbiVa.moot.
Al die rnituns Waertbli, cumt laetu berfraertsVinnen:
'£/engbt zuivel,boter,k\aes, leer>leeflen,wullen> linnen,
Eerftin oc- ^limnt,datmetterbant,eei3>racbt}pertVourdenoot.
tobci' tbcgiti              o *                           'o
vandeMarft Cumt bieren toont uhoot. Oilober d'eerfien doch
Deniij. wa- ^yι et ^·:η WMrtey,mt ep jat £«binnenmaab.
penfchou-                \.*\. n/                           e —'
wingc.            (Denderden,-zultghvpen, weleetderSchuttenen;
S^ekn1.'* dC Kaer ^m ^es Beeren Woort, gemaeÏt $ξ pliefgeïïacb.
Den vijfden £>en vierden, zal tgeboorVan Jpelen-, u Verblien:·
Hingen, * ^>':ernaer, zjetdatmentoont, buedatic\.ztt in lien.
Μ
Et cunftVerfiijtutien, dieu cunt bemueienr
S)er negen Nympbenfid; die eertijts waertgeraeih
Op den ïïpee-topten-berch, daergbifijt nat gem^t.
VantcuelefPaterken, datjpaerts-hmfdaer devlueien,
Danckt Godt in minen naena-, van alle zine gueien>
Die hi mi duen bewees, naermine^rifenhaeêl,
de^ancfe^" En °Ptm ^Pen'tomt bue datghi fijt gefiraeïl,
fcgginge £e Want, um u ejgen werc\te lefen, ïrilt- ujjwskn,
jÜejl datVeelVerfueien,unsduytfcbe fioëzf,
Matenmen. Volhert shi in u Wereh maeEtdat-b&mel'cl· VerTPundert,
deoptelaet- „,'.?«/....                h . ·
fte fyliabe Haerrtjcke fraeyicbeyt,inmateVolgetmt.
ie nTefUaèV- Tgetal'der regelen, niet bovenga* mee hundert.
ftexüj.           ls{ech min d.manderhalf, zoo dichten Veel, Vermoorden,
fchen'deGL Gueizm, bier meefinaer traebti J^mclJS^ederduytfihePoordm.
ende CC,
Rechters. DI ^bters, die dit-hoorden; sgl zonder enich jicht,
D Gewefin Werden-i merck\ datmeeflmuetrzljn geprefen:
iv. Prwen, ^ d(m dm aen; wie Weer; en noch foer oen zal Wefin.
-ocr page 301-
öir^faöt Sepbitt;                   271
Een penning Vangnet gout, die fchoön es aangezicht;
Zes Engels, Vijf, vier. drie, crijcbt elc\ tot gijn geïïicht.
3)ie nu ξ*> eygen wre^, lequamelicxH fal lezen,
Vm miner daelders een, zal fijn het loon Vandefen.
En die fraeyflheeft gelruyB, depluym, of Veder lichts
Eenpen van %ilVer crijcht: men gal hem %o begroten.
Voorts, crijcbtnoch elc\prijs, niemantïVertuyt-gefioten.
S)ie Van den Vertfien TVech cwmt, en meefi es Vermuet,
Bicomedantelant, of uyteenVuchtehaVeü*
S)aerhi zijnvoonplaetshout; fijnarbeytwertVerzuet:;
Want dees %al ic\Jïjn durfl mit tPee Stadts jannen laVen.          .
G Mi die ter Ment cumt draven, mtVett of droge lertnt
S)en gejten dach, zal ului toe geeygent fijn
:
Chivintes un-getout,getout, %eem,perchemijn,
@ezaen,'en cordmen; aldatmencan begeren.
3)iemitterofcam, of mitbeefien,hem generen:
Vercoop den tbienden doch, Poert, Cue, Os, Schaep, en Zwijn,
{Die fchoonfie tsaren brengt, zal drincken Van mijn Wijn,
Zo ooc\ die Vertfie cumt, urn hem hier te generen,
jfls Coopman hooch 'm eeren. S)ie oock^ hier cemenfil
Verterende zyngelbVermerende tgetal,
Vm dogen mer te Vuen, men zal hem hier geriven
Fan bedd' en difch, urn t%ijn. Int kort ύ\_ nood'u al;
3)och, zunder dees Verraers; dier zjjwken tlant zijn Vak
Ooc\ dieVen,fihelmen, al dees, mogen achterUiVen.
<^&ee magere 23eeöemarc&tetn
. ^tberfoec8baKDe25urgernuefïeren Der^taDtEep&en iniBas*
no i6i4, aenöe €b. jBog, Staten ban ^oIlanDtsDe&aen/ të Leyden
igPitbtiegteert alle 3aerai ten eeutirtgen Dage te mogen BouDen / ttoee
aaeematt&tentian allerlep Magere Beeften. ;©aec ban Den eerfïen ge*
janhfiSi91 toetDcn opten 27. Sfipjtltg/ enDe DenttoeeDen opten ar.
^i;!"^· Cnöeöeöjpbombatititeraanötiemogenin petfoon ofte
£!««„i!i!l*!efmtn>'5a'beginnenbier Dagen te bojen/ enöeepnDenbiec
iÏÏKSnS??* 31tigebaliebepDe DefebagBen op^onDagöenfouöen
SSffiiE',af*l»efeB» opten bolgenöen.Datö «erft aeiibansfie"
ta&e wamnn», &tf ^üjileflteüs gej#eö$n opten ^.|®artg itf»4.
Beft-lezen-
de.
Fraeyft
fchrijvende.
Gemeen*
prizen, .
Vertftco»
mende,
Denvj.Iew-
m»ra„
Dvnx.endc
Jaecften bee»
ilemar3.
Schoonde
waren bren-
gende.
Vertfte
comende.
-ocr page 302-
Cnöe 10 cpfêü 30. &«t fe&ec jHainDt üaoj im Woltüt afgBefefcn.
|®etö«fe teïgenöe tuoejDen:
TV/I En adverteert by defen een yegelick, dat by d'Ed.
LV1Mog. Heeren Staten van Hollandt ende Weit-vrief-
landt, ten eeuwigen daghen vergunt ende geconfenteert
Τ«<Γβμ"*s °^roytot het houden van twee Iaerlijexe vrye Mar-
ftematc°" οεη> van allerley magher Vee ofte Beeflen, foo OiTen,
ten, , Koeyen, Vaerfen als andere, geene uytgefondert, bin-
nen de Sradt Leyden, d'eene der voorfz. Marden op den
feven-en-ï^tintichfien Jprilis, ende d'andere op ó&Vieen-en-
i*tointichflen dack vande Maent November, ten "Vvare eene van-
de voorfz. dagen, op eetten Sendach machte comen
, ah Wanneer
de felvefal ""toerden gehouden op den naeflvolgenden dach^
op
welcke jaerlijcxeMarcïdagen, mirfgaders de vier naeft-
voorgaende ende volgende dagen een yegelick vry ende
vranck binnen de voorfz* Stadt Leyden fal mogen comen
ende handelen, fonder aldaer geduyrende den felven tijt,
'tzy in perfoone ofte goederen, omme eenigerley fchul-
den oock voor date van dien,buy'ten de voorfz. vrye Iaer-
Mar&en, ghemae,tt, te moghen werden gearrefteert, bc-
commerr ofte beleth in eenigher manieren, ende fullen
wijders d'felve, die opte voorfz. Iaer-Marden binnen der
voorfz. Stede, comen genieten fodanighe andere liber-
teyten ende vry heden, als in andere Steden endeplaetfen
vanden voorfz.Lande,in gelijcke vrye Iaei-mar&en geno-
ten ende ghebruyckt werden, alles in conformité vande
opene Brieven van O&roy by haerc Ed· Mog» daer toe
verleent opten xxiije". Martijdefes Iaers xvjC, vieren-
de twintich. . '. -
Tenoorconden defen door laft vande Bitrcrerncefte-
ren ende ïtegierders der voorfz. Stede ondergetëyckent
epten ixen. April vanden voorfz. lare.
Bjmj             S.}>m$aerfiorp.
-ocr page 303-
.t>tc#tat>t'Sqitiett.                       273
<J5eöu?|en6e alle oefe bjpe üaermartti/ fo fiaet &e €M Ie ©ierfcBa*
«fïille/ enDe toojt i.n&en irepsi banDe 3|ufiine batantiegeBoH&en,
^aeintiawfctentioo? öc Loy-Halle.
sèeaeffeng alle öefe gaermarcSten/ foo {lebtien We banben ©ewcB> <a> toa*
te tot bo|Dermg(jebanbe ©japerie geojDonneert alle ©gnfDagBen enDe **swj *>a»
©jpDage/ coop-Dagen Dooi De Saey-haiie, ban ^aepen/oi&rQgrepmn/ Sat het'
enDealie aiiDere jBaimfatturett/ De toeitSe aïss Dan naer De geiegijetn* pwc&t ie
B^Di ban t0Dt/of rjjfen/of Dalen/tot toelcBe Dagen göemeenltcöen bi*°°t*t
iBarc&t banDe duetten enDe 3©aren gefielt toert/ toaec naec Die Dan bet* Loïfaalic·
«oröttoerDen»
<$aern-iï£arc&f.
^efgelgcje foo fie&Ben bte booinoembe banDen «SBerecBte me&e g0e>
ojDomieert/ Datmen totgBergfaidbooien/ alle ïPocmfDagöen enDe «"«"f"·
JbaterDagen Opte Oofterling-piaetfe openbare Gaerne-Marckt fJOUöen
f al/ tot tuelrSe bagiiiDan aUerlep «©aren te toops gebjacBt/ enDe bet>
(otgt toerDt,
^DmanrcUe Wmb-nmtUt.
<Sen laetffen/ foo tó Bet bf nnen befer ,g>teöe alle ^aterbagett ojöfna* nmtm*
ri0ï©eecB-mawbt-öatB/ten toelcfienbagöe (fioetoelDattet mtefielleE'6*'*·
DagBe banDet Wttt Be in oberbloet berfcBepDen eeDttoaren tec iBarrfet fchèwa«tj
gljebjatfittoerDet!; uptalleDe omleggBenöe QBojpen Defec «êteoe/ upt ö«uö.
RijniandtenDe Rijuiants gebolge/ befïaenDe in een fecr groot getal ban
«©ojpen/ DetoelcBe meefi alleoiiDerDefe^ttDefojteren enDe te niarct
be{)oo;en/[)octoel Bet feifDe ten nautfteji niet onDerDouben en toert/maec
batter bele banDe ©oipen in anbere ^>teben naerDer leggenDc al# Ley-
den,alDaerBaer jfêarcBten Boufien enDe toaernemen. t@an.alie Defe
Vlaetien Bomen ten felsen Dage binnen Defec «SteDe een groote menicBte
toan 2.ant!tipDen/ fo metfcöepen en&efcBupten/. als met toagenen/ De
towitaealötetter jtèarcBt bjengen/ metgrootenotietbloetallerlep eet-
baren/ öienenDe tot onDerBouDinge ban ijet menfcöclötfie leben/te toe*
n pïepfcB/ (beBalben CaltierenenDe ^cBapen/ Detoelcfie oibtnarttf
^%Ö«5agBenteriBar£&tgBeb]acBttoerDen opte ntentoe söeefien-
StsSJ'' gelegen 3tjnDe ontrent De nieutoe ï^aerlemmerpoojte/ otsDer
Srnimi?J»an Ho8cmorfch,) ©ogBelen/ ©ifcfi/ 3©elcB/ 25otcr/ attare/
ht«SS?" 25onen/ Jrutagten/ appelen/ #eeren/enDe berftiiep*
r«Tfl<fb fht,h59? «neet/enDe Dat met fultfien menitfiten Dattet ongDe*
L«h.hrfrh,rii««ffi,lölIe,,/toaei-t Datmen fuiric ten bollen Bonbe berftaien
enoe W]tmmm, beöalben al Bet gftene Dat Dagöelftr bp eentge ^oioe^
-ocr page 304-
274            €eree&eelbanöeMcö$ötnge
renmetmenicBtenfoouptXtelanbt/ 2S|abant/©laenbeteti/ enbe ars*
Ut guartieren göeljaelt enDe gtbiacBt toert»
Paetfen toaer alle tBaeren enöe Coopman^
fcïjapptn opte ïtëeccïHnarc&t-tmsïjen
Uercocöt toeröen.
<&» (nat <©P i>at alie ©asten enbe CoopmanfcBapsjen/ op be iBarfδί-bagen
iiscrfe pbsr tnet goebe o|Den fouöen mogen bereoeftt enbe booitgefieit toerben/ enöe
a@«c tut. oatbebercaopergBen anberen niet en fotiben ftinbereu notft inbe toege
totöt tont. j|aen: j-00 ggfijjen bie banDen <6eretfite feBer beuren enDe ©^bonnan»
tiengemaetfetopfietboo|tfraenbeiJ felbtr JlarcBt-bagBen/ enöepeber
©are enbe Coopmanfcfiap öaer epgen plaetfe opie JSartBt gegftebeu
enöe gcftelt/ altoaer batmen bie bjp enbe onbeBontmert te toope macjj
BouDen/enbeDatinbiferbougen:
Boter en- ^ Tonne-Boter enbe be Kafe: in enbe ÖP fiêt 250ter-Bnpj3: tltaet
de κ afe De 2&otei be toeIcBe met fïticBen bercocBt toerben/iö geo?bonneert enbe
plaetfe gegeben bp be Hoenderen enbe Eyeten opten JftBijn banbe 25o-
terjlege totte <£ aernemelcr bmgge toe.
Offen en %&t offen, Koeyen, foo meliBte alp" bette heeften/ be toeIcBe opte
Koeyen. oibinatifcBe ©eetS-martBtenbinnengfiebjacBttoerbenop De 25eefle*
jfêarrBt/acflter JHarenDojp: maet ten tgben banbe 3iaerIitfir|ieflarB'
tingen/ (be toeltBe bier in getale 3911/ enbe gemeenitcBen iteee booj/enbe
ttoeenaerflllberfiepligengefiouDentottben/) ^otoetbenbe bette bee*
fïenge|telt langs jfearenDojp/ begtnnenbe aenbe iSgnfbucger-pooite/
loopenbe naec oe ^ijiepoojte toe. iBaer nu enbe eenigBe ataeren Bet*
toaectg opte nteiitoe 23ee|ïemartSt,
Varkené. <@e Varkenen, foo toe! magere afë bette/ toerben bettotBt omtrent
be©itte-poojteop Btt^anot. #uteg8entoooibirö op enbe ontrent
be boo?noembe 3©ee|ien-mattBt,
Cal veren, ®e Calveren enDe Schapen.gelgcB irB bootenen gefept Bebbe/toir*
Schapen, ben ojbinarigi alle ©jpbagenbercotijt ontrent De iBarenbiugge,^j1De
nnmebe opte SSeefremarcBt,
^et gedachte Vlcyfch.fooban Runderen, Calveren, Schapen, enbe
Lammeren» toert bertotfjt inbe ojbinarifciie ©IepfiB-fjaUe/ gBelegBen
3gnbe aenbe ©ieebe-ftrate/ onber Bet ^tabtBup&
^et Vercken-vleyfch, ehefouten vleyfch, enbealfe verfche fpijfen,
toerben bercotflt inbe f>enpfialle/ mebe gelegen toefenbe aenbe 2&«ebi<»
fïrate/ ontrent ben ©lautoen fteen,
-ocr page 305-
bet&mtA%tptim,                  27 y
©eConijnen, Entvogelen, Hoenderen, DuyVen, tn&eetlDtr gevo-
gelte, toertbercoi&tbp ös 2Siautoen fïeen/ ter toeber 3gben ber felber,
<©e Vifch foo Xatl verfche Zeevifch, be totïtSe be meefïe ttjbt bejï Vifch
jaecs ttoeemael Dei Daetfij (te toetenbejï mei-gems enbe bejsationtjs) oj* !°° *»*' ,
btnarissalftfer tec martatgebiacBt toert/ foo Dan Catwijck.Noortwijck, ~ce-vll.ch
aie anoere plaetfen/Iebenbitö/eiibe bicfitoif £ mtt fulcfcen getal enbe me* a,.sLKl vler
tiit$tmtett)ttem luft iöfattr teaenfcboutoen: enbe niet tegenfiaenbe Vlfch.
Dat De Zee-toifcp ölgtec met fultben grooten getale ggeö?atDt toert/ foo
iuet&eis De feltoe om De menicgte ber menfröen mille/ betggigèel jaec
flooj: tot feerbieren/ enbe tot grooten pjgfe bercuegt: enbe beneffeiijï
öebefff5e©tftiJ/ toett OOtBbegefouten vifch.be Stocviich.ben Haring,
enbe. Boeking gBefamentlitfc berretfit/ op enbe beneben öeiMfift-
bjugge enbe opte ©ifcgmarrt,
^e Rivier-vifch, Ofte Meer-vifch, betoelcfe tfpbie I'nber ^tabtjS Coorn,
©joon-toateren/ eenigije jBeeren/ inben figgn/ inbe jlöaren/ tnbec"tieaij«»
"Blitütj tnbe iLebe/ ofteanbere foete toeteren ggebangen toerben/ enbe lfe? »w6'
alDiec ter maribt goojen/bie toerteenfbeeljs bercotgt beneben be ©ifcB- c"*
Bjugge/nebettoaerfê gaenbenaerpet ©oterfiupsi: anberöeetófo toert
be felbe bescocgt lange öet toater opte oibinarifcge ïpiftg-marcBt.
3|et Goorn enbe allerlep <©ranen/toert bercocgt opte Coojntyugge,
3&e Warmoes-vruchten, toesben bertotfitaenbe fïoojbHgbe ban*
ben meutoen &ögn/begtnnenbe aenbe Cooinbjwgge/ topenöe jJoo^ö-
<©ofttoaert^aen.
30e gge-ente Fruy t-bomen, enbe allerlep anberegeflatfiten ban 25oo*
men/ Die toerben {tm tgben alg be felbtge tgbicg ?gn om te berplanten
te toeten tnbe haffen/) bercotöt aenbe #ooegtooertiSbmggc neber*
toaert0 gaenbe naer be 3top-#alIe- f©esben nu te coop ggefielt tube
nieutoe Jjtabtaen nebergelepbe ©eff-toalle/ ontrent Jjan ©offëflfrege,
30e Bloemen, Cruyden, enbe biergelgtBe bingen toerbenbefgelgcr:
m Bet Büoj-jaer bercotöt beneben beCaermefcjc-tyugge/ fïaenbe nses
oe «©anf-oojt b|ugge toe.
fch^i APPe!en» Peren, enbeanbere^rutagten/ toerben be Hierland-
tatltmltot& optéfelfbenïaetfe baer be bloemen enbeCrupten ber*
fiftÊö»tri.r^n; «naer be Buytenlandtfche, betoeltfie alfiier met öeelc
rnoertö h»? s^acfit toerben/ bie toerben bertocgt beneben be ï#öocö'
iriattrf* tHa$& ^«pö-toefïtoaertsi aenloopenbe naer be <©ofïerIttigii-
Rmawfet» toett,e,|n»ber(otBtinbenteutoeiëtabtont«nt be 25ee*
Mm 2                                  ■■«*.
-ocr page 306-
'27* €ttStt speel Danöe ÖefcftetjlJinse
_■,               *©e Schoenen, fo toel nieutoe atë oube/ toerben bewot&t opte 2Sjee>
$5 rcnenbeftEaeteaenöe #ooibt-toeft3gbe tomben 25laHti»n fïeen/sön ones
£Jolefn· eenige gaeren gebjacBt optebooifle ntentoe ffraet/ ontrent Den ®utrg:
"S' enbe be euöe $cSoenen lange Bet ïtercBöof banbe ^ogelantfiöe aten»
ïïSKT *" teUWenaeKbe^upbfgbebanbiein
3©e Cuypers, Pottcbackers, enDe alleriep aerberaeriS/ toetbtber*
tocDt aenDe $oo3t5gbe banben &bw/ beginnènbe bënebenbe WiUb*
biugge/ loopnbetotte Cooinbjuggetoe.
3&e ouDe ciecr-marckr, ofte ggelgcB men ban oHtjsplagDtefeg*
ggen be Luyfmarckr, mttfgabecg flllerlep nieutoe gemaeeftte Cleberen
bie OjeiDt gijeljouben opte jlieutue-fïraet aenDe $oojbt3gbe banbe lfo*
ggelanbfcüe ïterc&e ggeleggen toefenbe,
oseneffalle befe baoibetgaelDe Wsttm enbe Coopmanff Banpen/
bfe UB aiijicr bei-gaeit gebbe/ enbe meefï alle te fatnen tn eet-toaeren be*
ffaett / foo Rebben nocB eentgge 23oiggecen enbe 3ntooonbercn mebe
alle Wtttk marcSten/openbatrlgcften in feetnete Cramen bepl enbe te
toope berfcöepben JBaeceiienbe Coopmanftgapyen/ omme baer mebe
foo toel be ïanbt-lupben aio* be gntooonberai te gBergben ban alle gei
gene een peggelgrë bagelgcr ban noobe enbe gebittB foube mogen geb*
ben/ tot onbecgoubtnge ban Baer enbe gare #upfgefinben/ alp! fLinben/
J>gbe/ enbe 3©oIle Stakenen/ i^ofen/ «ScBoenen/ ïtltberen/ 3fer/
'SEin/ etc. te langfie omme allejs te fgeciftceren in fulcner menicgte enbe
gfjetaU al of tfdbe een gemeene aaermaertat ban «enige Jirteben toaen
^efe alle te famen 3fin mebe bp ύκ banben «©eerecgte opte JBarcSt
gaece plaetfen gBcojbonneert enbe gBefïelt / begtnnenbe te fiaen banbe
©ifcBmarcHt/ loopenbe gupb-<©ojïbJaertii aen/ tot aen be €atrne<»
meier bjugge toe,
XII. I^eröael DanDe Leydtfche Viffcherye, ban tDte/
mmnm/ enDe tot toat ttjiöen De ^>taö Leyden De
Ö^ceciïticfjept Oer feïüec omfanöücn geeft/ enDe
fjoe üecre De felöe tjemuptötecftt.
ISertjaet F-y-i <©t Bier toe be Iaermarckten enbe Weeck-marckten, 'ttiet get
san öi            Ι ggene baer aenclebenbe is / fommteslgcBen toeröaelt enbe be*
Leytfcne               ftBjeöen Bebbenbe/ foo fal ten ten Iaetflen toolgenbe mgne bt*
viflche- *»» loften toat bjeeber üerBalenenbe beftBigbenban tofe/ enbe
ryen. bianneer be £tab Leyden in epgenbomme ontfangen Beeft be Viffche-
ryc vandc Vroonwateren: goe uertebe gftcretöttcgepben banbe felfoi
Vroonen Ben uptfiretfien/ enDe jaetUciC bpbe Vroon-mcefterenber*
Huwt wiïm/ mei eiweffe wnWiieenbebooilwaicDe/ &atöe#upi*
-ocr page 307-
tttx M>tatot %tpistti                     277
fcerfi tl!e öe ©iffiB«V tw toelcfie Bp ftèec inöe beojnoemtiê dateren ge*
feangen weröen/aI8«£ötnn«DeE^te&etec jBtwÈtte moeten tyen*
Böeti/cp feBere boeten enöe ftïaffen/ a©oetoeI öetfelöe in Bet minfïe
niet naecgetomen en toeröt ■ <©mme öitalleji toel enDebegttanielgc
fien te öoen/fal Uk gier tntie Igüen Bet fjooft enöe Bet begin banöe Mm*
ren enöe «©ioonnantien/ bp Die banDe» <©gerecf)te gBemaecfet Uicfenbe
Dt» (lUtS banöê Viffcheryen tnoe Vroonwateren , Üatl Öate Den IiKtfïCfl
jfebjuacg össsgiaerg im.löefenDeüanocnöolg&enOeniiigouDt:
ALibo de Stadt van Leyden inden jaere μ c c c c wanion
xxx ui, van H. M. Hercoge Philips van Bourgon-Leyden
gien, indertijt Grave van Hollandt, het recht ver- de vroon-
creghen heeft tot de Viiïcherien vande Meeren, ghele-^^JJ,
ghenaen verfcheyde.n partien tuflehen Leyden, Haerlem, j^"™ »n
ende Amfterdam : ende fulcx vanden ƒ el ν en tijt aen inwebcimpt*
geduyrighe ende vreediamighe poflefïïe ende gebruyek N*"1""·
is gheweeft vande volgende wateren ende vifleheryen,
diemen van oudts mit eenen name ghenoemt heeft het
yroon: daer van het byfonderfte partie beginnende aende
Zijlbrugge ende van daer voorts ommeloopende naer
den Noorden, Ooften, ende Zuyden in fijnen omme-
treck ofte circumferentie belent ende beleghen heeft,
Eerft de landen van Leyderdorp, daer aen van Ouftgeeft,
van den anderen mit de Slaeehfloot afgefcheyden, daer
aen de landen van Warmont, daer aen des Heeren van
WaiTenaers viilcherye gheleghen in SaiTenhem, daer aen
de landen van LnTe, vande Vennip, van Hillegom, ende
van Heemftede, tot aen de Haerlem er tonne toe, van
outs ghenoemt geweeft zijnde 's Graven-floot, daer aen
^e landen van Schalcvijck ende de vijf huyfen, daer aen
jk landenvan Nieuwerkerck ende Rijck, daer aen de
landen van Rijckeroort, van Aelfmeer, ( de Stommeer
α y^S^pen zijnde,) van 's Grevelf-recht, van groot
en ci^yn Burchgravefveen, van Leymuyen, Reynza-
terwoude, Iacobfwoude, of EiTelickerwoude, van Alc-
Mm 3                  kemade,
-ocr page 308-
'. 278           €tt3e Dtel Uattöe Mcgjjijtringe
keraade, weder van Warmont ende van Leyderdorp:
die rak verfcheyden namen werden ghenoemt, als de
Zijl, 'tZweylant: deNorremeer, de Hemmeer, de Valc-
süatiKn kemeer, of tVennemeertgen, de Spriet, de Kever, de
Vr"oSS*M Zeven,'tHellegat, de Zaffemmeer, de Greveling, de Aa,
wateren, Huykefioot, de Cagermeer, de Aftermeer, de Leydtfche
**ffI*ttfc«· meer, de Haerlemmermeer, de Hellemeer, de Verre-
meer, de Stommer, tGriet, de Brafemeer, de Oude we-
teringhe, de Gooch, ende de nieuwe weteringhe. Dat
, oock de voorfz van Leyden naederhandtverfchcydelicken
zijn geprevilegeert ende gheoftroy eert, ten opfichte van-
de voornoemde wateren ende viiTcherien foodanighe
Keuren ende Ordonnantien te makelende realicken nut-
ter daet ter executie te doen ftellen, als héluyden tot wel-
itant ende vorderinge van haer voorfz. wateren ende vif-
fcherien goet ende oorbaerlicken zoude beduncken: van
t welck de voornoemde van Leyden oock zijn in vreedt-
laemichende onwederiproken ghebruyck van foo lange,
dat gheen geheuchniiïe ofte gedencken van menfehen
daerentegens zy, Ende het fulcx oock is dat niet teghen-
ftaende de fonderlinge forghe ende naerftighe opficht by
keuenen de Regenten inder tij t ghenomen,op de voornoemde wa-
to^omme teren ende viiTcherien: de Keuren en Ordonnantien by de
«gemijte felve tot onderhout ende vorderniife van dien ghemaeól,
infflbcnfee allenfkens in verghetinghe ghekomen, ende qualicken
Κ»! onderhouden zijn: tzy deur flofficheyt, onachtfaemhey t,
ofte quade toeficht, daer by comende de op gecomen in-
landtfche beroerten: In voughen, dat behalven dat de
viiTcherien grotelijcx vermindert, ende dagheïicx de wa-
teren gheld ghemaeckt worden: oock mits de Vercleynin-
ghe vande maflehen der vifch-netten, de beviflchinghe
vande wateren f allen tijden vande jaren werden gedaen,
oock inde voe-tijt: ende dat noch by foodanighe luyden
-ocr page 309-
die gheen pacht en hebben, mer dieffche wijfe by nacht
ende ontijden daerinoe comen viifchen, daertoe ghe^
bruyckende nieu ghe vonden vifchghetuych, en verboden
want, by middel vande welcke de cleyne vifch by duyfen-
den, ofverfiiioort, oftotaes opgevangen wert: Datoock
de Viflchers van Stads wateren, jeghens de oudeloffelic-
keghewoontenendede beloften by hen op tverpachtea
ghedaen, haer ghevanghene vifch niet binnen defer Stede
ter marden brenghen, mer of andere luyden vercopen,
of in andere omleggende Steden ende plaetfen ter mare!
brenghen: twelck veroorfaeckt dat binnen deiér Stede
weynich meerviich ter marot coemt: vercort ende fiilcx '
defer Stede van hare gherechticheyt, endede Burgheren
ende inwoonderenvan haergherijf, ende behoorlick on-
derhoudt:
Ζ O O ift dat Schout ende acht Schepenen der itadt
Leyden, willende daer inne (als naer behooren) voorfien,
endede mard defer Stede, tot gerijf vande Burgberen
endeinwoonderen, vorderen: ten opficht van alle defer
Stede viiïcheryen, foo wel over de Vroon-wateren, (en-
de fulcxoock over devificherye vande Maren ende Ma-
ren-poelen, beginnende van der voorfz. Stede veftgraf-
ten, ende lopende deur, deQuaeckel, voorby, ooc door
tWarmonder-veer: eyndende inde Lee, beneffens het
oudeveerhuys, daer des Heeren van Warmonts viifche- bff™™n
rye begint, ende inde Poel deur 't voorfchreven Veer acn- ^pl"'"1
deOoftzijde mitde hoge wey-floot,endeaende Weftzij-
demitte vijfhont-iïoot, ende ten laetften oock eyndende
aende Reynf burgher vliedt, mit een pael affgheteyekent,
als ter plaetfe daer 'tbanwerek vande voornoemde Vliedt
eyndet,) ghefamentlick oock tenopfichte van defer Ste-
de viücherye inde Veft-grachten: mit advijs van Burger-
meefteren der ièlver Stede, incrachtder voorfz. Stede
Prmie-
-ocr page 310-
*$<>             €f tSe fcesl öattös (ttfrpjütitge
Privilegiën, ghekeurt, gheftatueert, eruie gheordonneert
hebben.
©ele enbe berftDepöenSetiren entre <©|bonnantten/ te langBeenbe
öupten pjojjooüe/ omme gtet aengercert se üierbemonö alleen genoetö
toiefenbe / enbetebjebenfiellenbe nut fttt gfjene telt banoe booinoemöe
i0iflcgerpen enbe 'trecpt Der (elbec tot giec toe ggefepï gebbe» <3Ce
meer om Dat top gier naer/ in Bet beroebeeiban befe 25efcBzgbingge
banbe ©joantoateren/ enöe Den opltenberbanbten not0 fullen fajeectó ♦
«Snbefullen oefen epnbigenbe/ boojtgaen totterig. enbelaetfïebec
beeltngge ban Bet eerde ® eel ban otife Leydtiche 25e) cöjgoinge.
x 111. Dertjael etibel>ercfi?fjbmge ban alle öe^ooj*
UïctJtifle/ <3fjefeeröe/ enöe tietuiaecD? ïfèamieïi/öie
ttjckhc -bimicn bet &teöe Leydcn gije&ojm möe
boajtgijccotiien snn; Ccnigec imml öaöen/ enöe
fieruen öercij>eü£ïï enöe torrl)aelt*
G^elgtfice^tabt Leyden grjeen banbe foIlanbtfiQe .êteben/
ηοφ inüe goeöe glje!egenti)ept/ lufttgije lanboutcen/ toelgge»
ojbineecbe Straten ei:De i©ateren / atë in fcpoonfjepbt üan
ilupfen/grootgept enbe uetftBepben anbere Dingen/en behoeft
tetogeSen/ maer tn beelberöanbe lanen eenig&e Der felüer berre obers
treft/ enbe 'tgooft ban ober beie jaeren uptgöeftefien geeft/ göeigcfe ban
mgn fulcjc tenbeele totuerfcgepoenplaetfen enöegelegentgebengöefepi
eabeberDaelitsi: Hlfömebegeeftseboo^noembe Jjjtaüt ban ober bele
jaeren gaer te beroemen enbe te bergeffen/ ban berfcgepöen ^oojiucö*
ttcpttgge/ Jfootö-ggeboojen/ <©öeleerbe enbe bermaerbe Jlannen/
totene namen leben fullen/ fo lange be ^onne öe aerbe befrögnen fal/ be
toelene binnen Bare trutten geboden en bo9|rgBefeotrmi sijn/ niet alleen
ten tgbe bat be α caciem ie enöe Hoghc Schoi e algter opgerecgt ersbe ges
fticDtetisi/ maer langöe enbe bele jaeren bocjbe fitcgttngge Der felber ♦
«©ejgefgcrfoo Beeft öaer be £>tabt Leyden te roemen/ bat binnen gare
ntupjen bp gare #oo?terenof23ojgeren ober meer afë 130. oft 140.
jaeren De €onfi-rgc6e <5tBtlber-€ónfl geganteerttö geüjeefr/ be töelc*
fee te bientgbenfo geineen niet en toaov neig gfreeffent en toert / aljï
toel Oupben ten bage/ oefe Coniï feggBe tcfi / be bultte een Conft enbe
toctcnfröap ijs öte ober be gantfeïje toerelt bpaüe jöatten enöe ©olcBe*
ren bermaert/ beminbt/ enbeaengDenaem i$/ enbe Dien bolggenbeeen
otiuptfpiefteiic&en lof bp googe enbe lage $erfonenbcröient geeft: aigtet:
binnen OeferJsreDe met alleen gfjeöloepr/ ggetoaffen enbe toegDenoi»
men/
-ocr page 311-
öet.&taötEejiöeit:                   s8i
men/ttifi«r i$ bp «enige bp naer tot bolcomen maföom gef omen en ge*
toaffen/gelgc fuif r tode enbe berfcfiepDen jBeefïeren getupgen enbe be*
feennen: icB fpicerfie infotiberBept ban Dien tii0tber«iaerben Lucas van
Leyden, urienss fionftigBe ïottchm foo lange %emcl enbe 3?erbe fïaen/
fuuen banbeiin«i!Setai!DenOer©ergetenBept niet enftiUengeSnaerBt
tojeröen: notD tiJienername De meltae obec lange jaeren inben tempel
Der tfïJebaf Btemfiim in toperen Cafelen gBegrabeert enDe gBeftffretoea
iss/ nimmermeer in Lethes-vioet berbjontaen fal JBerben .· enbe ber*
fcBepbenanberetfonfiigBe JBeefferö meer/be meIc6eBiec tiaerpöfE
op fSite efe"^" göenaemt enDe gBeftelt fullen merben.
»©efe Boo|IUi{jtige/ BootB-geleetbe enbe ujtjtberttiaerDe JBannen/
[)oc toel niet aile/berimtSmp Die onmogelgtScn gBebjeefïjtjnteiion*'
πεη onbeebinben/ enbe itö Boube boo} onttogfeliiStn bat fuicr ban me«
irtanbtfal tonnen gefcBiebenenDtgebaentoerben: toant liet is fcetSec
bat binnen befet^tebe/ betoelcBe ober bele jaeren feer bokferöcS ges
lijeefïia": bele enbe berfcfjepben ©tjfe/ ebele/ enbe<©Jjeleetöeji®an*
uen gBebojen enbe boojtgïjeiomen jtjn/ toienö namen enbe baben Ijiec
enbe baec tnbe ^p-ooetSen/ CDioiitjtSen/ enbe anber $egi|teten ia*
ntflöeftöiêben jön/ enbe gfjeöat Bt toerben.
Φε(ε eêtiigije ban Die itè Bebbe tonnen on&erbtnöen enbe bernemen/
pêbbeitftboo^geuomen (footinp gBeoojIoft i0) f)acegBebeentenenbe
affcöeaen te roeren/ enbe bergalenflate göeboojten/ baben/ enbe fier*
ben: sitêt boo? fa bele fp berbientöebben enöe toeerbicfj 38'n/baant baec
toetémönelimenfrBapteftlepn/ enbe mghepemieteongeteert/ enbe
ongBeoeffent: otöoft<©obgabebatp2manbt baumeerbet geleertBept
fuif* ter Banben nam/ enbe befe toaerbigielttöfenonfes: ©aöerlitSen
^tabtis boej fö'ne eeleerbè pejine/ alfo motijte befrB^gtoen bat fiare na*
snert eeutoiclj motBten lebeiu V
%$t falbanbanbeferaineojaeröe mebe-25o?gBeren (afëitB-gefépt
gêbbej foo bele feggeneabeiJitÖaien/ atëiiiï banDefeibebpeenigegoe*
öe bêSenbe/öebbe fonhejionberüjagen/ tnbein befcojtjuingeentteboec^
hm öan eenigge gpeleerbe ^erfooiien fitbbt tonnen onöeibinben: be
taeftBegeen ©oouecenofte25b|geÉehbah teyden toiefenbe/ Die inbien
beele meer fojgne geö|agen gebben/atë De 3 iitaoonöeren felfo". %t% bt*
«enne mei Dat ban ouöen tpeii (ggelptS icB bootenen int Begin bat!
^flneaeefffööbingéootS gefept Bebbe) begroote fïwBticBept ban on*
Ul^ooibabereneenicgfïniiPeoojfa&ebaerbanijfAbe^ltfeetè bier tij»-
o«ntt,eec naeeen <®otrfaligen 'toanbel ÉnbeBanbel (Boe toelbefeibigBe
h«i/!tniflSe 0ti*tfitentflept bermengt m&) ban bat fp Baer bekommer*
Han riar1 S^t13^ enöeopgepiontft teüjoo|ben/ be baben enbemertSen
X j„!5 "«be-lebenDe te berbalen/ ofte bp gefcB jifte Bate neetomèlln«
fSiiMMniP, ^fen: Saebatfe foo floff maren/enbe foo traetB tot be pen*
'JiSJSS/ i«fP(inbÏentiMöngBeoo2lofttstefeggBen) eantfcö niet
^il^Sh^^^PJBe^P^^t Öeööcn'' notÖ banbe gBeftBiebenifTen
fiaw SaiJDen enbe ^teben/ «οφ öan <0ötIeitDe/ ofte eenigje wp^e'
^ η                              mfnbe
-ocr page 312-
lïtenöiöööfnDecftlbet/ öetoeküe begoot gaböeti gBeregifïMert enöe
öpgBetepf Sent te tuerDen/om Bare nacomettngen te Doen bttpen/bjatfe
tot nut enöe pjoföt booj Bare ©aöerlant gebaen enöe geleöenjjaböen/öe
iselcfie alg een fgoo? enöe pjtt&el getoeefi (ouöe Bebben/ ormmfce felöi*
ge tiacomelmgen te bermanen enöe aen te poisen om {jan öKiftapnen
naec te treden enöe te bolgBen. <Pefegtooteflecfi>,:ijept (feggettft) tg
ï!!! S "'.fö uüiiieé/öamuntoan bele toaerbige"^{tjoonen enöeanöe*
re ötngen/ öetoelcfceober eentgBe Bor&étt gaeren gelceft Bebben enöe
flefcBtetsfln/fotoejJtiicDtottt te fpiefien. ^ofalöin begeerigcnae*
fee Bern öan betuoegöen enöe te bjeöen flouöen/ met Bet gene ich toanöe
felbe berBaelen enöe beftöjpen fal/ enb? mijne goeöe taille boo; öe
öaetaennemen,
üomenöe ban tot öe faSe felfis/ fa! itö beginnen met ben bermaetben
GracfWillem, De Cbmöe ban öiec name/enöe κν. €»rabeban Hol-
landt, Zcelandt, enöe ïfette ban Weftvrieflandt, Roomsch Ko-
ning, enöe met fpnen^oon Gracf Floris, ös ©9föe ban öte name/
enöe xvi <©rabe ban Holkndt, &c. fijnen ^mecefleur/ öie ban Ger-
rit vanVelfen öeerltciibermooitrjjeröe.
-ocr page 313-
.fetr$rat>tSepbfR.\:                 283
OjBber be ïBooilatötigQe j-Bannen/ De welde binnen Lcyden φ* Conïng
boojen^ön/ bomt met rectjt'enbe «Denen Deeerfïe enDefieot{j(ie Willem,
plaetfe Graef Willem, De CtoeeDe ban Dier naeme /. enDe De 15. <J5rabe toacr müe
Ban Holland: CnöêZeelandc, &e. ^oóiJ 13311 GraefFloris, De ©terDe "»a»n«c
banbiername/H.a&rabebanHoiiandr, &c. Debjelcfie tnöen ^aere smita*
1234, tn een Cojnopfpel/ t&eicb Den «©race ban Clermont berepen
Pnööe/ üccraöeittS Oaoiflefie» 133/ até gier nee ηοφ gelept fai bJojöen.
^>Ö*n JÜSoeoer bJagMachtelr, ^OttiUtban ϊ^ΚΟφ Kenrick van Lot-
tringen, ende van Brabandt, b'eertfeban Dier namen, €nDei0 aifltec
ge&oienop'«(<©raüen^«piofti€afïeel/ pet ujelcfie gpelegges lieeft
aeilDe $OOit-3JN|t-3tjDe ban S. Pieters Kercke, enDe pupDen ten DS0l)è
Ofjenoemt tuert pet #upiïüaiiDe HeerevanLockhorft. gjnöefe©up*
firige IjS Dien t©oo|b«f)ttgen «©rabegebojen/niDcn Saere ofte omtrent
Den Siaere 1227. ΰοφορ iuat tgDt banDén SNere/ ofte op öiat Darö
batiDe jBaenDt/ en gib&eicö niet iontien onDerbinDen. 3£enfe!ben
<©rabe 13 alpier met gweter triumpjje etsDe magniftf entie/ nae 'tgöe*
fyuptk ban Dier tpen/inDe s. Pieteis Kercke ten 3Boop gebjacBt/tn*
DealDaergoeDoopi· 3©aerommeppDeboopioemDe Mmhe naeniaeljS
«iet eenfeerf^goon εηΰείοηϋίφβοοφ SSliaerbefcöoncbenenDe ber*
eert öeeft/ tbjeltfi 0p tot fgnen boften albaer peeft Doen maben/ gpe*
!g£ö langfje booj Defen/ Daec irb ban s. Pieters Kcrcke gcfpioben öfb*
be/gefeptiJï.
«©efen ^oatfj-gebojen ©ooiuttDtigen <©rabe toajS fes 3aien out/ Coning
toanneec fp #eer ©aber in jjet beroepen <Sognopfpel / ttoelib Den wiifenji *
<©rabe ban Cermont/met tot <£Iermont/maer tot Corbie («en ^ta&t Vader ia
in ©lanrBrtjiS in öet ΙΙβίβίίφβρ ban Picardicn, aenDe tëtbiere De Vranck-
J>omme gelegen 30nDei beroepen öaDöeinDen 9faerei234. berraDeltc* rijek-vei-
fien Daot gefïeiren enDe bermo^t lajerDt/uptjaloufic/ enDe Dat met De mooru
ganDenbanDen 4&rabeban Cietmont felbe: Eee|ï gier ban toper/bte
Infï geeft/ fnüegroote«özong'tB Oivif.xvh. cap.xmi. Jlaer De
DooDt banben^raüeüjêi-oètMbeiiiii gebJjoben/bjantDen <©rabe ban
Ciecmoiitbjerbe bJeberommebanDen v^rabeban €lÉbe/Dejs «©rabe«
ban ^olfantgi $ebe/optefdbepIaetfeDóotgBe|ïe8en/ enDe alfooüjer*
De Dit Copiop-fpe! een Croerfpel/ enöe tkoelcft tot b|euc0&e enDe oef·
feninggebanöe Wapenen iuatf opgewbt enDe beroepen/ bjerbe met
fltooteD|oeföeptaifooboIepnDet; 'tüicöaem ban <©raef Flotis ttiojDe
*n ^ollanDt geb^acSt/ enDe in 8et CIoofïerbanReynsburchmet een
Btoote b^oebe eiiDebjeenenDeuptbaertbegraben: naerDatöp ia. Sm*
.lir'^^wefftBflppenBeregeeriuóbDe. ©eiSrabintie ©gou Mach-
«ί·ί ö»öJeban#ol[anDt/ jBoeDer banGracf Willem, leifDe Daes
l,asii|| Scooter pep!tc0ept/enDe DeDej^Dten int 55oipban Loofduy-
iien op oenfe3g|,e m 0οη Ciooffer banDer <©^Den ban Ciftercien,
s S en' öa^ fP l^onneninfette: enDe fp fierf Deer naer in^
ben^aere 12,67, enöe uuecDe int felbe Cloojier met groeier eeren W
araben»
-φ η %                         <&**
-ocr page 314-
s 84 €ttüt beeï öanöe &tó&tfttittge
Conin3 «i&eöupjenbeöemtnöerjaritijeptban Graef Willem, foofófgn ©&
*
Wi'lem DerUt&e^omOtto/ asiffcBoo ban ©ttetöt/fijn ©oocötenöe jfêom*
nm>tt baer getoeeft/ De ujelcfie De ïlanöen ban foliant/ Zeeianöt enöe ©jief*
ïsaocïjtjpe lantmetgrootenbjieDeregeerbe, 3Befeit <&rabe Willem tot fijnen jaren
SSnm611 toornen toefenDe/nam Op te ï©gbe Elyfabeth öeg i^ertogljen <©ttett
m· ®ocljterban25juri(Uiöt9/etE. baergpeenen ^otiebpljabDe/ gegee*
ten f lojis/ bie mebe binnen befer ^>teöe ggebojen i&/ enbe naer gent
<©rabe ujert/ ais pier naer tot fijner plaetfe gefept fal toeröen,
©êïangenöe get leben enöe regeringe ban oefen <£öelen<l5ïabe/ bef*
Qt\m toaeromme/ toiaer/enöetoanneer gp beraooienig tot JSoomftf
<£ontng/fijn manmüjt&eüaben/enbe ten laetfienfijn öjeebitg epnöe/
fal iclï ben üegeett'ggenlLefer gier bp bouggen enbe bergaelen/metie
ïisoö|Oen üetodtne feec biel geftelt enöe befi?)ieben 3tjn ban mfln fónber*
lingen ^jiênt/ ben i|oocg-geleerben ^ïftoiie-^)tö?9ber/ enbe greot
3©eminbec eer «©utpeben D. Petrus Scrivenus, meecmael ter eeren
genoemt toefenöe/ infönaSefigjijbingge ban Batavia, enbe Hiftorie
der Graven, betoekbijp met ftjn SJntepcBeniiigpen in iSebetlanötfcge
<&o\e inben 3fare 1612. geeft laten uptgaen/ enbe anöertoerf ban Sera
fcer berrgent enbe beebttert 3ijnbe/ booj ganöen f0. i£et gene icB Ötec
bp fal ftöiöben/ iguptfgniaetfte^eibeteringe/ acïjtetlatenöe alleen
, fgne Sfientept&eningen/betoelc&e lange enöe bele30n/ boaertoeüBDtn
flefes fepnbe/ beginnenbe met befe ïuoojbtn;
ρ s Be ^e ^öele/ bjome/ jonge j»an/ btuunbe meer alle be bagen ftjnjS
fc'hri'ivm" lebMisbenlautoiepferetoapenen/öan bat roobe felintttenbegout. ^>oa
phe var öat fipintSlaer μ c c xLvii. tot eenen öoomfcDen €oning geSo^en
Conin" toêrDe· 5©atalbUi3toeginCR. »IjSbe»epfec Frederickde TweedeÖieï
wiiiems name banbcnf&uus innocentius de Vierde, bpant bernlaertenbe inben
verki- ^an OÖ«baen toaoV enbe Henrick Rafpe, Hantgrabe uan beffen enbe
finpe öan «©uringen/ bit teggen Bern tot een aoomfc&en ïtoning tnt 3aec
s μ c c xLi y„ ge&ojen üjeröe/ nu oberleben toa0/ foo arbepbe be booj»
iicemDê#au!S (eer öattec eert anöec honing gfieioientoecöe/enöe gp
fanttn^UptffBIant^eer PieterdeCapoccio.Cardinael lianen tot
j&.SSojig ten gulöen Kepie. jBaecmen banbt niemanbt onöer Den
©ojffen ban ^uptftDIant/öie Bern öeö lagcjc (in foobanige fcgeurin*
«e alffertoassjtoüoe moepen tegïjen Stepfec Fredenck, enöe Coningfl
Coenraedfgnen^oon/om berbiietenDeoojIoogöiStoüle. <3£en laet-
fien guam ïtertogD Henrick van Brabandr, enbe baöt öen |^au0 enöe
Hew-itoiflen öatfp fijner ^ufier $oon <©raef Willem «oan foliant
tot eenen t^oomfepen Coning niefen toouöen. filfj; ootfe gefcpiebe:en*
De tueröe tot BuplTe inber ^>taöt Desi ^titrjtit ban€olen/ ï©iUeni
<©ratfbanl|oUanöt/KeeIanbt/enbe teer ban ©iteOant/alg 0p befe
Hanöen/foo felfs als onber©ooiöböt omtrent *iv. 3|arenöabbege*
regeert/ 3tjnbe een jongman ηοφ onber be xx. ^aeren banben Seur*
'IStZSJS!* ©ojfien eênöiacBtelicB gDe&o?en tot tenen öoomftöen Irtoning. ^Bnbe
ScSrt öefeSeurfleftöieö? ou M>,MW*#öatB(ïw2;,$wtmtattU int
&,
                                                                                        . Slaes
-ocr page 315-
3aet\i cc xLvii. ©aernaeféöp öiöbergetttaec&t mttetnW&*
flacfj enDe anDer Ceremoniën: (,§tet De groote €|)?ontjtfe DiviCxvi u.
Cap.v.) ï©ant«en*cpfeceec Op tot 3U?en be €roone Deis^. iBtjij:
ontfangB*/ Sfbber beooog te toefen. «10 De nku-geSojen €omng 'nu
eenige Dagen tn bipfcDappe ïnag/enDe lofpielt met öen Iieut:-l£oi*
Oen enDe anpere^fneen/ foo öeeftpp&eïiepfiElicfte flaDt aften/ ïstö
ïjem ongtjeijooifaetn toag/belept: enDe na eenlangbupiigBe^eleeDe*
ringe tn öet nolgen&e 3aec met pjactijefte getoonnen/ DoenDe De £>ta&
met Iju mater Dooj fcfeec gemaetftte bgtften oberbloepen enDe t'onber*
Joopen/fobatfe in groeten noot toaren. (£>itt Divif.xvm. cap.vn.)
^efe BeUgeringe geftüteDe om Dies toiilen Dat Die bananen Den <©ra*
be ban lolianbt/ nu ten ïtepferröfHeberfcojennieten ttrilDen ftennen/
enDe bjepgerttf) fcoaten De #oojten te openen/blijbenbe Den ouDen Uep*
feE^ceDericSiniettegeiifiaenDeopbanDeniSauiabetbantieniijaiJfiou
enbetrou. iBaeroebben ten laetften moeten fbuc|)ten/nae Dat De $an$
een Crupf-baeit tegenjs Jjaer Dooi ίοπ*π 3Ltgaet pabbe Doen pjebtften/
enDe «loning ïSilïem metbtel anber peeren tn&e Plinten &tt €mp$
aengenomen geübenbe/ De ^»taDi rontomme aen alle Santen Ditfit en*
De baft met een groot fljjaer Bepi-Ug«E befet SaDbe: foo Datfe ban bui*
■tien geDbJongen3gn göetoeefi öaer ober te gijeben/ enbebefen nieutoen
Coiüiig aen te gangen/Den ïtepfecjfre&encïi aftralunDe enöeberfaec*
fcenDe: CnDealfo,tn öefe 25elegertnge leer HemickvanGelre, <©t#
tenDeg<SBrabenban<i&eIre:©joeDer/ tipt Den lupfe ban Jiaffau/ fic&
feer tyomelit&gebjagen eti&ebjeSgirjtittenBaDDe/iiSop Doe albaer ten
ge&aüe enbe begeerte ban €omng ïDiliem/ totenss &mff0~g>con Dat
Bp tuag/ gemaetÈi 25iflcÖop ban Hubttfe, <©Belpo afê Dat beröaelt
i&ibber Leuwold vaa Northof, bfe omtrent bejmitlj 3aeren nae Defe
beroueringeban Mm göeöoojen W in fijn $5ionöi& batiDe <©raben
n '.
banber i©arc&/ ttt- 39e ,§>taDt 1S6tn toetDe gljebjonnen op Den Iaet# wV?nin3
Oenbacö ban «©ttobet: €nbe Coning Willem uierDeal&aec in onfec ™„m
%.
%owbaen 3*errfte Deg anDeren DaegBë (39Ube HlDetDepügen DarD) a kL
öanDe ïteuc-©o?fïen (anDere feggDen banDeö#au0 ILegatenJ met
me ^m
grooter eerenenöe fïatie toeerOifölicS gBefalft enDe gfjecroont/ naegettooM.
owDec gfjeiwoonte/ int 3aer μ cc xlvim. (,©tet Divif.xvm ♦-
5aP· vin.) i^têE inhe toag De |3au0 (bertottticöt Doo? 23?ieben
tf "«'eu-gOeftoo|en Conintr enbe fijnjs Eegaeigi gieter De Capoaia
l ^>- 3oii0ten gulöen ^eple Caröüiael ©iaftenj feer berbigDt/ eti*
na.l5.el?en ^au^ "*flfi«Ö«l* 9*f «nbe 'tDepligöe €o«ft|ioite. lier
^êi«7lonina Willem bettroeften nae 3luDit6/met leer ^entitH ban
faioAn·^ ^abenBjo«Derban<0elre: altoaer Bp m 2&iffcDop0
fffcnflffcS'S911 ileesuut öeeft/ te Eeene te BouDen bant öoom-
rn\ι / hifitr»«.f?lbe
enöe »uoÖ ban Nimmcgen.met alle fgne toebeöoo*
fitóS DuBfe^'!^tat5e
ben «onöieD Daer boojen gegbeben rn-ta-
ï5SEftrtlilii«, 5©aeriiaeal0De€ontng ban i|eec
*nnt ban f lenbuwö/ fiertf mffmoj? ba» Crier atfit wmn tent*
-ocr page 316-
2%6 €erff e bui UanDe htftffcijbinse
feer feefielicB ontBaelt bjaovis pp opgefeien enDe gstomen booi fjtf Ca*»
ffeelban Hepferf-üiaert/ Daer Bp Den Cafielepn tebellicB banDt: foo
iaat Bp Bet <£afteel aioraitie befet/ enöe int laetften uptgeBongert Beeft.
39it gBefigieDe omtrent ©ertgienen-DagB. ®aet banbaeniiSBptoi
€o!eiigöerep(l/ enDeban Colentot tatrec0i/ DaecBP bant J^eer <@tte
ban ilollano Den Biffiöop/ fijn <©oni. ï|tec begiftiDge fip De 25urgerss
itietl5jiUilegien(Divif.xvin.cap.χι i.) ïliet naet'n iiollanDgBe*
tomen 38iiDe/Debe Op f nDen 5fagDe maöen een€ontngUc6 pallapsi/Dte
fiDooiieöooge^aleenDe 355ie «üappelle. CnDealfoo menfeptCDivif.
xvii ι. cap.xn ι)footjsöefe,§>aleQgetimraerttiauWettónDfcDfiouöft1
'tüjeltfitoan fultfienaertioy Datfiet nimmermeer en tornt/ norfjoaet
encomengi)eentoo|inen iiocBfpimieiicoiJïmi aett/ enöei$ gijeen ragö
off DiergBeijjcBe buplrno nefien enbeitoojpen/ ais menποιβf ten matB»
5|et foff Dat tot $'4&rabenfanDe plagij te wtfen/ Beeft Coning Willem
inDenl^ageoocSmeDeDoe gebjocBt. $ae oefen Deüe BpootfimafienBet
l|upste ifecmffeercB tegen De ï©efi- piefen. Eange Biet met/ in Den
SBoet &e 3!am μ c c L 111, Beeft De «©rabinne ban ©laenDeren genaemt Swar-
iBaeiiuöeiiteMargricte)tjan€o!iingJ©ilIemBetï.anDt ban ï@aiiBe«n öegBeerf
©ae« bon» tz Bebben/ töani fp meenDe Dattet aen Bet<5raeffrBap ban ©laeiiDeren
tot»» beBcojDe/ enöe fp friueefaenBem Dat pp B^c SÖeüeti fotiöeBetgBeen
ÖP ban recBtë UiegBeu ftgulDitB mate te gfjeben/ enDe ontftngBe %st*
lanDtban BaerteS,een, ï^aeropDe Contng fepDe: <3Ten toare geen
recBtöattffe fouDebaojDen fcnecBt mijns BnecBc0. i$kt ober toert De
«©cabtnnetoojntcB/ enDe betgaDerDe Bepme-ltcft beel bolcr/ enDe quant
Swatte tot Waterduynen op De^ee-6ant. €oning 3©illem 3SnDe 'ttünttoetpf/
Margiec om öeesS fane ie bebjeDigê/Beeftaen fönen ©joeDer jfloité Den ©joffael
0o?iocet gêfcBjebenbanDitopfet/Be«ibelapciiöeDaecomBaefieItctébêtgaDetetl
mm alle Uiat Bp ban bolcr megöen te famen bjengen roecüt/ tot ffleit-tap*
Comnck pej/
om ^ ©laemftöe gettieiDtenDe ftercBe BepjtotBte tegBen teftaen/
Willem. ouöec Qpt belepDt ban <©tope De J&oon ban ©tóenDmn / Den toeltnen
ban fijn üoeDer belafi toai ïniaffcöepöl/ Dat Bp niet uwtiet in ©iaën-
beren fouDe comen/ ofte BP toare meefiet ban ïtëalfBeren; #p fijn
jBoeö^r beiobenDe/ Dat BP't fouöe tonnnen/ ofte alDaer eptec ftebe Dooi
bigben. 33e ©lamingen mepnüen Bet l.anDt fonDer boltS gSebonoen
te Bebben: maer Fioris DegConintt bjoeoec üjacBteBaerin/ albe*
DecfeteittB/enDe bepDe tot Dat De ©lamingente Weft-cappel opgetre*
öen toaren: enöe Doe Bet nu: tgt UiaiS/ openbaerDe %p Bern met fijn bole
in «acBoojDe gBefielt/ enDe quam Bet i^laemfcBe fjepj. ieggen met fïou*
ten moeDe: *©aer teeröt feer gebocijten/ enDe Daer gBebief een feer bloe-
DigBen ftrgöt/ op M>, föaitgnjö oacB fnöenCorner/ taefenDeDen4.
giuig, anDefeu ftrgöt ujerDe Defe bjome enDe onbettfaeiBDe ^jinte
jflojW/ Conintjc bioeber/ JötDDer BfieflagBen. «Ijs Defebatailgie mag/
quam De iEonintfe felf met fnellen baett in l©a!tBeren/ binüenöe öe
Vlamingen loopen ober 'ibelDt/ Bier enDe baer berfteBenüe/enbe nae Dè
- ftBepen üjgtRenDe: uptgenomen <arabe <5öjpe ertoe miDere <©rabett
enDe
-ocr page 317-
tüöê peeren Biföenf fïaen&e/etibe Dieben tcoutoelteB bp een: 3&efe tooi*
ben geflagBen enbe göebangem enbe <©rabe 45topebJ0jDebae£ gp'
toonbtittfgnenboet/ Daeröpnoptaf engf)enas\ ai0 begöebangBen *&£ƒ·'
lupDen ben tfoning bernamen/ gtngöen fp Bern te gDemoete enbe be> St,"'
geerbengenabe. <©e Coning/ <©od 0oo£ölic6en banc&enbe oberbffen r«w ban
ftgfrtt/ fia««ief f' te fameu in genaoen / enbe frDonrSfe &et leben enbe Coning
ïantfoen·: bocDBpbeöeoetgBemeenboIeSomtleöen/ enbe fonbtfe al Willem
naecfitobecin©laenöeren: baerpIucBtenfp'groeneertoeten loof enbe stUfO*iu
anoerfcupben/ enöeblotflten bie te famen/ enbe bebecBten alfooBaere
f£0aemeli)eEJenöaei;i!ieDe:öeGraue-Gwycraei lanvan Dampiere fgn
2Ê>?eeÖer/ met GodefroydenGravevanGyfen, ende Thiebauit Gra-
xe van Barre, ttit baer fgn een oogB inben flarfj berlooj enbe ban Loef
den Grave van Cleve, gebangen toerbe/ met bceï meer anber ggeban*
gen peeren/ iStbberen enbeïtnetBten/ 3Ön in lollaiibt op 't Huys te
Wateringhe in Ijmfrïjz betoaereniffegBebiot&t♦ 3UB en foube niet Der*
toen f£0?guen Boe beelBIamingen enbe J*rantï)opfen (Die be ©lamin*
gen te jjulp geromen toaren; in Defen^ïatö toel boot gebleben 5g"n:
aengefien be nomtye typ βοοφ loopt / enbe ongeloofücB fiögnt. jüiet
Umin/lm ons* eens1 fientoatbe <©uben baer of gfietupgoen, <©nfe
«EfoongeB(Divirxvm. cap.xx.) feptbat bec©lamingen #cpj»
leger toel ÖonömenöeböftitöDupfettt man fïeK&tofiiS/ banbe toelt*
8e toe! bgftirö bupfent berflagjjen toojben/ enbe bgftitB bupfent ber* «.. .
öjontaen/ enbe togfiicB bupfent gebangen toerben. lUèbett opbaHtft tuK/m
iaetfïaen irnt foo tnaigtiggen enbegrooten^eprleger/ niet ban noobe fr&e s*ee
eutoass om Bet Eanbeben ban ï©a!tBerentebecracBtigen/ fouben fee«»<« b%
fionöeribgftifD bupfent man fo effen in bjien toetDepItsgii göetoeeftt m0Wflfiiv
9upfi 50000 berfïagDen/ 50000 berbjoncBen/ enbe 50000 gebangen?
©oojtoaer/ btergöefüct en toinbtmen metbeel bat-gBebeurt. «êouDe
tiet allee foo eenpariti) enbe gelgrmaticg toegegaen jgn i off toeröt öefe
^iffojie metbe boet gefloten/ tiM on& rompflompsf bp ben Doop enbe
fonber maete mebe gebeplti 3itgoe toel Set felfbe Beka, bie tooo? cc. lx.
jaren gtleeft Beeft/en meer oube geftjfóeben «TBjongfBen alfo gernpgen.
Gufpinianus fepbt öaitec in oefen fïrijöi togftitB bupfent int toater om
ben galg gttamen/ enbe bgfrttB bupfent ggebangen toeröen/ gBeen ge*
™atöma6enbebatibegBeninbfebootgefIegeH$gn. g^e i50m-€B|o*
Jigcfe (öie lxielrite at ccc.jaerenoubtiö) berminbert notD bitiaetfie
ööetal/feggenbe batter foo berflegen enbe berb^onrnen bleben (igf bgf*
i,f?öuPfent man. Wit foube Bonnen teilen/ b^aecöt be felbe auteur/ ,
Sr^nicö baergfjebanggen blebeni iSibber Leeuwoid van Northof
iiSS.^5!? 3Önöej feBiöft batter beel bupfenben göebangen enbe boot*
SiKfe^i^n/fonberBetgÖetalupttebjueBên: get felfbe Uerftog*
f«« Hen?i^eclou&e Sobers- bie befen ^trijöt gebentfien: at* baec
Ψν !S^rStA Ital»enfts m Chronico Aueuftenfi, Siffridne Pref-
K,tbatflnfesf»lbfrtu$'AbbasStadcnGs: 3©eIcBeIaetftemeDeber-
maent Wionfen btctoüeufen Koninck wüimMnt beel göibii e«&e
bMpbt^i
-ocr page 318-
2 δ 8           €«8 eöeeï Uatibs bt fi|$&tnge
bupf£&aeIbe.il0eDer anöere ^tpjgbers Die té tgbe Dan on0<®t4b£tje ge*
leeft öebben/ ofte toepntri) Daecöooj: namentlicb Meyerus & Mar-
chandusin Rebus Flandricis.Divajus in Brabanticis,ex lacobo Guifiano
teecfcheptieHannoniaïHiftoricoveteri, &aüis, fc0?göen östterbeneffenji Deuooj*
b/tbaeien «oemöe ©raben noepttoee öonoert enbe DscticD lüiDDeos gebaneBen
baabe^ei toaren. «Benige fieggen fnaebe getupgentffe Deg göebacyten Meyeri)
mlmLeV Dattetbanbe tglamtrigen meer alobetneg bupfcm uerflagen ?ö> ®tt
agetupgen De Vlamingen felber. *©iZeeufclje€Öiongt6/ bp eenbet*
gabei't ÜQOJ lan Reygersberg van Cortgene, uecfCÖUt f}tec tltet Ü3ep
iiitObanDei£olIantfcj)e/cnöefeptbat De ©lamingen/nae batfebefïrijt
becioojsen gabben/ eiiDe tDgthen moefien foo onmatelicö enöe onoj*
btiitUcfe te fcgepe liepen/ enbe foo feer toan bjeefe enbe angfie [jeefleDen/
batfe öp DupfentberDioncnen/enüe ttoee-en-tünnttti) bupfent betflagf/
enbe tbjaelf Dupfentgebangenujetben. ï©e!cKban alle befe rappojsten
be bjaei'öept get-naefte tornt/ i$ oSobt öenent/ niet on0/ Die bc tgt onf*
Danige berfcgtilenbe beritgttnge alleen gegtmt Ijecft. <©an Hoe't $/ of
tüeten ioV De «Srabinne ban ©(aenbecen t0 befen Φοφι miflucfit/ h>
DenbegrooteffpabeinyaerboltB. l©aiitbat beïMamütggen Deneer*
lagö geöaöt gebben/ en is nopt man geboien gBetoeeftbietfelbeboifte
Ioc0Ptien. Jïu om te befïupten/bat benamingen teer fïerrft/inbein
*
gcooten menicgten uptgöeSomen sgn/ cm De Zeeutoen enbe be l^ollan
Det0 te bebecgten/ ftanmen fpeuren upt Mauhxo Parificnfi, (een fcMJ
bec Die op Dte tijbt in «Engelanbt ggeieeft Beeft/ rnbe in grooteuaenfien
bias) öoenbe eeiitcD berftaelban oefen blccDigen ^>latg/ in fijn «Engel»
fege ipiftotfe/ baec Dp onder andere fept battei· öntallgcKe ©iamingtjen
enbe jframgopfen/ foo int toeibt berflagen ató int fout bwter üetDjonc*
fien 3ön/ atgterblrjbende upt een ,§>tati öan lèiaenbcren toel tfiien cup»
fenttnan: jaenautoeltcreenontnomenCeenDetelpe bigbende/ die be
tgbingge motgtebienggen. Heeft ijem/ göp fult uberbaonderen/enbe
een ander ocjfpjontS defesi ©oilcdjgdatr bitiöeii/ niet ggemcen geb*
benbe met Dte foo onfe ILanDtfaten al0anöêreiiptgeemfcge€gioiigt&
^cÖjfjbergasngiieteptBent gebben. Cot befen tg not& te boeggen een
ander «Bngeifcg «^cg^gber (meüe ban Dien tfiben) Macthams wdmo-
nafterienfis, Fioriiegus didus. 40>nfe HanbfiupDen feggBen Dat Defen
«SlacO foo bloebuD té göetaeefi/ Datmen ten encfeelen toe int bergoten
.. rar-t bioetoer©lamtngenDieüanDe^oilanber0 enbe ^eettUHn bacr berfla-
S ' gentoerben/ gtngöen. iSargctete be «©rabinne ban ©laenbeien feer
Ski, ©lae^berflegljensönbe in bit betitel ban gaerboltfc/ enbe mifual ban gaere
bsreti/ bef ïttirDecen/ «©raben/ peeren/ <®nberfatcn/eiibe 25onbgenoien/bgrfocftt
£ μ wtiWlP'omi8 bJjcetlieii enbe tot bergaelte tomen/ «©raef lüarel ban
teCften. 28«eierjsof£3finjou (bat feberteenüertotöbomgöemaetBttö) honing
%obeUJö£rb?oiDerban ©?ancfirgtfi: ^pbeloofDegem teggeben alle
'iHanot ban ïlenegoiitoe. ©elrne belofte öp aenggenomen geeft/ en»
De meteenen'tSanot ingenomen/ fpjeisenöe Boocümcebige enbe fma-
MitUt öJ0o$e«/ πιοφί 0pbe i©atet-€omng (baer bp €ont'ng i©«*
km
-ocr page 319-
mg>mt %tpttm.              ^9
ïem tierfïaen&ej out blacn belt Begraven/ &p foube ©laenberen tuel toje*
fien/ enbe öen JfoIlanOerg fulffceneen firgDt iefceren Daermen eiutoelic
Ben af fonbe bieten te |p#ert«n 3Ban al öefe Boobaerbigfie opfetten gin»
genaiteirfet/nae Dien ign&ioeDecbe ConingbanSianchrgc&befeg
ttncgjSEïjetn metenüjtïöe moepen/ fegggenbe/ bat Beraban Connig;
séillem nopt leeöt en toajs gefcöiet/ enbe n»t ban finne toag om tegenjs
eetwi|öe£Btenomeen0toöfSobetmoettotI!e. jSiettegenfïaenöe/ foo
geeft praatte Jfcatgriete ben <©rabe ban Stagiersi tonragie enbe moet
aenggefpjootiien/ esbc op een nieuto belooft/ bat ^enegouose ntmmety
meectomen notBetbenenfoube aen3fanbanSi benneoy Baren outfïen
£>oon/ efteopfgnenïtinberen/ Diebanben bloebebaniioilatibt gBe*
tomen toaeten: Want 9fan ban Slbennesi Baöbe te I©óbe©jouuje
Witfy honing Wtilmw^ufïtii ®<s «©rabimie fgn jBoeöer gaboe
Bern ïlenegeutoegegebeu/maer tipt ng't Beeft fp't fismtoeöerom bc
nomen/ enbe aen een bemoeiing gefya$t/ om Baet onberummeücfe
berltes in ^eelanbt/ fo ten breie te bcrgelDen/ enöe tojeecaen ober 'tg&e>»
flatgte ban ï|oi!anör4 ©eg geeft ^ιοηωΐξΐίφ/ gBenoecBfaem %οζ>
beloog 30nbe/ enbe upt ben 3LanDeberb£ebe«/ aen gaeten bjoeber bm
honing/ Die op bietQbt tot ftnen (auber feggen tot Colen) bjaia / {üf0
in pecfoon monOelmg be datöte gebaen. W&trom δρ tia feojten raibt
fïBieef aen «©raefJiareJ/ bat f)p afltete eme Qsm vut tnenüttïuomit
t%ant
ban i^enegoubje in te nemen/ boant 0p öaec recljt ηοφ reoeit toe
en {jaööe/eic, ©e <$rabe ban ttngiecg eben part enöe treto" blgbeube/
öjouöe nut bjgtSen: enoe ontboet ben Coning tn groeten poocgmoet/
öatöp &em bttepbm motgte op't Bacöe beit om te flatn/ teiibeöp toaü
Bebben/Bpmoefïeöetmet benffcoaeroeBaien. jfBetbien geeft öpfiem
fleren geraaetSt enbe alle Defïeben ban ^enegontoen in panbm ggeno*
men/uptgefonbertSi buigen (oft €nggten) baer gintfeDPbooj ïeggeir.
iBettoelfBbiIegBberitö3gnbe/tooitbe«i5rabeöejS€oiiingsb?iifieE « - „
genben gefrgiefet/ban al bufbanige SJngou&t; l©aere 8p een goet man .^P s'
enbe Soen/Bp quame tot afltgeoptec #epben (in a$?abant/op be toe$ ^Lllr™·
nae engöien in ^enegeutoen/) enbe becbepüe fiinei Dae»- 59e <©rabe Gt&bttm
liet bm Moning ttrebecom toeten/ bat gp baecop Bern paffen fonbe/ en<
Anaters
be fgner biie bagen betbepbenj «©eg bertoittirBt 3gnbe/ ijö be elontng «n famjj
terftontopgefetefl/enDeenrufientetgpen toaiStota^tBeopiic ^ep» «» «'«
ben/ op ben gefetten batB: $ae toelcfeen batg ben Coning ηοφ b}U öa* '"*
gen bectoefbe: Jftaec be <©rabe en tö niet betftBenen: bes Conircjc
f f "J Re bernemenbe/bjacfe 0p fön Hegec booj 38bingtn op/ enbe blutö*
»nr£e£
ec na fStt Hant/onöec toenje Bem te ©aleninn iïecen ma&enöe
h'^^Wuptenbe. Coning ISilIem nu b?iebaoenober Den g&efetten
Sp« «?Φ* Öebbenbe/ enbe betfiatnbe Dat be arabe bewrotseii/inbe
SaeubiühM^3^}^^^^^1^ naegetogöen/ enbe i01*
^«arZr'K^oniffween/enDiqtwin booj^akiicgn/ enbe βοίφ
sSJiSfnSf^^ »«««:fiP ωβιδ ftöanbeiicK berfpjoefBen/ «me
κόπο* wf ι niuwgeoen enbe toebetbjaerbicBeben wet bereeteii/ töaec obes
φ ο                            jPp$eiu
-ocr page 320-
23®            mtUtbttltimutb&Wittn%t
öpBemtoilbetorSem ©anbeiïrfibeontfienöi öegConfags gram*
ftgapenbegrootemogentBepbt/rHpmbe bp nacgte/ eiibefsbe gtaöt
«gier uptgetogtn ober te Regelt nae* ©jancBtgtB toe. SWöujs tornt
oncecBtbeesbige befittingBe tot tUst/ enöe£ioocBmo«t Uerneöert, Φίβ
ban^aieticgn Rebben ben HonfagB fiaet gaojten geopem/ enöe söu
3w «®ta, goebertiertgcB in gljetwöe gijenomen. iBargtitte be«©rabinne ban
wiine ba, ©teênberenwDeientegettfgeetfeermiflroofticB/ enbe nu Baerrattten
roucftt bit» ipn^3gnöe/ ujjfï nausuelgtj: toat fp fouöe beginnen/ bocfi (Bet gfiene
Conine Β·*alleenteöoen lïontoe) öeeft'tBooft tuben ftflootgelept/ enbe 10 ben
Willem HoningBtnBanbengBeBomen: €nbealfoo?onbe<®o|togoentufirti)en
©iaenöerenenbe foliant gefoent» 3n toefen <a&Eactate ban fpapji/tooi*
be öaer^oon gan ban mmmö ca nieuto gegeben Bet flantot ban #e*
negoutoe/ enbe fit'tSanDtUauftnfi metbebteï «imbatBten/baer m
«£rabwntafftaUnbebectiiöttnaeaf btbe met befegtlbe a5|ieben/in Bet
25aetM cc uv. 3Hfo nam bat felle ®φϋ} een epnbe: gelgtB bat
be groote €BiongcB berBaelt Divif.xvm, cap.xu. ijiertnobereen
Somenbe met bele enbe berftgepöen oube €B?ongt6etis be toeltfie al te
famen eenbjaiBtelicB getupgen/ bat Honing 3©Ulem met grooter eece
enbefegen tgupis genomen is. t©ergalben ftfignt bjp baat tyecmbt te
toefen/ tgene Leeuwoid van Northof (t)tec bojeu meermalen ter eeren
genoemt) ït$$ft/ Boe bat Honing Willem int Sfaec μ c c l ι ν. met
Scooter BemctatBt in Bet €>raefft8ap ban ï|enegoutoen toajf ggetrot*
en/ om tfelfbe ten btenfïe ban fünes Jmfierg J&oon (%an ban Hben*
ii*0)ben<©rabeban^enegoutoen/uptbeBantoenban Hard bei Mn»
inner ban ©lantSrgtï bioebet/ bfetmetfïtngBenomenBabbe te ont*
toelbtgen: ban bat gp fonbec pet befonberd upt te tenten/ tetugggt
toebecom moetf tretSen, '<®it/ fegge iefc/ftBQntbïPtoattojeemt,%an
tertogl Meyerus op tfetfoe gjaer ootfc berhaelt bat ConinglBtlIerrten*
be fgn Beef ban ftomnm tcacgtenbe be ftabt ban ©afencfin met gtoo*
te matgt ban bolcl te berobeten/ baer ban afggeQagBen/ enbe upt geel
^etiegontotn betbjeben toeröen/ en moet Bet ons f00 feet niet itfeutoetu
gemest&tnotDbatbefeifbeMeyerus, inibolgBenbe^aec μ cc uv,
fept/ bat ©alencg'n ben Honingg in Banbcn gegaen te/ enbe bat eerfl
int3aec mccivi. HarelbanIJngiersitoanget«t&raeffcBap batige*
jtegoutoen affiant gebaen Beeft/ bp fenec «tcoojt tot 35juffel gemaétBt
tuffcBen jBatgrtete €>rabf nne ban ©laenbeté/enbe-JploiiUoen ©jef*
faet €o!img0 ïBillemiï 25joeber. 2Bp toeltB ©etö?atB ootft upt pro
ïatigbup^tge BecBtenifle gingen #togeenbe3San^ouen ban Waenbe*
ten/met b'anbergebangen peeren/ gebenbetotrantfoen een feet roert·
BelgtBen penningg. l©ant baet toert geftpt bat bie banbec ftabt <©eni
Γηη·„„ alleene Bier toe toei acBt bupfenbtgonöen gauen: naer begBempgBentfTe
«Γ,?
8 Mcveri. ï©e geöatbte Leeuwoid van Notthof bêrBaelt noch bat Ho*
MhttbTte Ilitl0 WfflemfatfrtfbtStan? M-cc liv. opbentlfoenbacBban JBap
©neren u be Ofttfeii te l©ateï bebocBt enbe bettoan/ betflaenbe ban Baer lüpbeft
mmu bpbebrjf önpfeiii |®sk; %ntoeU8ejtö«?»f-(ifgöeBp onbece(mgnj3
föStfilji}
-ocr page 321-
SajftttiiS) setttftP seen &«maen en toerbt geöaen: 3Ban alleen binbe icfe
enbec be ViM(eaftn «te $a$ibtbe(ienbeji 2ötfbomö ban jBtaben/
eene 6p €ontng 3©$iiem bergtmt enöe gegeben«» c«/W; m dtpoftiktmt
Vrefi~Frjfitxv· Κώ·1«ί»9,India. χιι.Λ/ΐΜ Vommu cc titix. bat ÏJS/
int jEeflffteiitgdt banoe bertoaefïingBeenbeplonberinge banlBefll·
®iieflranD:ogöen xvm. j®ap/etc. ^ooöatmen gier aen be toaet*
jjepbt (ai Boemel bmt een luaes aengeteprtent/ foobeletot mgnber Sen*
niffs ö«o«nen ijs) niet en moet tbjgfelen: tinberg fouöe ic&'t oocfe booj*
dj» gaen, macc men. <£nbe onfen ftrgbtbaren enbe göefïrengen H elbt
Bfeftberfiöepöen toepten op be ©itefen göeöabt ♦ Wmt bit ©jieftöe
«©öjlorg al etteitcïie jaren gebupitgeeffceEuöe teniet fonberreben bat
fommtgebecmoeben/oat be iBgtfzn banCaning Coenraeb ben ©ieröf
opgerepet/ enbeüepuieliïfUottoebetipanniefjepbtgeeeftöjaten. Vide
Naucleru Chtonographte Yol.xi.Generat.xLii. ad Annum μ cc lvi.
jaiaecIaeton^biio^gaen/efibjebeeombeboet^appibanonreHCÖjo» Graef
iigcS naet treben. Coningö ï©iüem ban ©alencgn icöepöenbe/ toojbe Fioris,
Bern onbec bjegftegebootfcgapt bat Bern een £>one göefeoojen xa&$/ Coning
öaerBpgerafeerinber&lSbe. Φ*Γβηφικηφοι»/ 'tgupjï göeSomen wiiicms
3ijnbe/ iittK gp boopen enöe noemen Jploiü» nae fg'nen ©aoec. ^ier nae Zoon,
18 §p boö| bsis pjujï Slnnoientius boeteen omboöen 5flnöe (nae be göe tuamiees
tupgöeniffe toanbe groots Ccongtg/ enbe eem'ge anbere/ botg en ijs niet sebojen.
l»aecfcBöne!ic) int fiepmelic* met een ggefelftöapban ι *· goebe Cbeie
manni na^talien ober 'tge&ertgte gereben/tot bp ben f^augi öie boe tot
&mntiu$. «Paer teefenbe/ ber&ceegg BPöat ö'^ü't ban Cgmont
oinamentenöjagenmocBte/aliS Miitre, Staff.enbe Vingetimcgeigceen
2SifftBop/ met meet anbere #iibileg0ien enbe bullen. 3n itoorö-
«feuptftfi-lLanbt (baergp gem nu open&aecbe) bjeberom getomen ?gn*
oe/të gp met grootecbjeerbftBept enbe eeren ober alontfanggen: jBaer J®»?9?"'
toebec&omenbe in #ollanb/ Beeft jpbanbe rebelütgept bec ©{tefen {e?en «Γ»
berüaen. «enbe baes beneffeitf i$ nocB eenige tbjeebjaegtggetefen tuf* coniul
fctKeabenConintB Willem enbe beefiabtban igtrecBt. l©eIti&imleDe wïücm.
feecontgbelicö opquauv toantfjp fr&tcfete/ (nu alle fasen ben fcöcfte
fengaenbe befet/ enbealiejs bjgïelicggeoibfoeertjgnbe) bjebes nae %t&*
iten te repfen in CeniBglfcRer manieren om te Soomen be JSepff rlitfie
^roon enbe be geplige bebeftitigöebanben^auia te ontfangötn. iBaett
JïWaeiHj bitbo0?nemen banbe repfe na SHteMen/ enbe be geop Uan aU
oaec öe sfeepfeclttee Croon enbe bjpingge banben 15au0 te ontfanggen/
%,ζ*ψ «nae niet bolbiotgt. ®e ïBeli-jpriefen bjaren inbentoegge/
SiLrtl0iBBema* bani3tretgt/ baeröptn^ jBarten «off aictbe
IS«ani)t &*w6en f" bigben gefelftöappe3gnbe/ gepmelitn ban
nmft iSSa "■i1**·»** Öanl) met een fiegelfieen een groote baonbe int
{föoirtnMi3&£,eb*
De ioninglitne IBajeftept feer oeüel nam/ge*
S SS een iai?^eBral,öe bJüIen boot bjecpen. Heeft <®ob/ fepDe'Bpj(.«·.
nnEioK Önts lSff0 mogöenleben/ foo fal befe (mawpf fl». niet
pngeelbicsm bigben; wbe metBiett ftBepbeöpban Öenïnp&en/ enw
(Box                           ontfepb?
-ocr page 322-
2<n dBttüt htt\ öanöt öefcfjitjbmge
mitfepbe tecgte üoojtbe fiaDt ban ^tree Bt. <®é 25tirggereii/ Me om Mi
onggtbal al tefeer behoeft maten/ beruiojben gelepöeaenben Cotnng/
enöe fonoen Bare 25utg-meefteren ten ï|obe/ off fp eeiiigge gratie enbe
tojieoDtfftjap mocfjten öerfetfjgtjen aen Den toojragen «ttaning. iBser
«een. <©e Coning mouDeDe ji>taot neffenjSDer aerDen flecgten/ ofte fp
fcuöen Dem Den man lebereu Dtt Den (leen göebjoipên gaböe. Cerbitjle
Bat Die ban ©tretgt DoenDe maren met Den ganbaDigen te foetfcen/botf)"
teDt Cbcle Coning in fijn felfë fin/ Doe Dat be i©efi-jp|iefen in fgn af-
toefen b'#ol!anbers befcgaDicfjtyaDDen/ mettobenenbeanber getoelt/
baaer ober tlacgte göeöaen mag/ enDe De getrouboe onbetfaten feer t'on*
b^bentoaren: ©egiegetben Coning met gflntftget öertc ernfiege*
toeefï/opDe l^fft-^rufen tetrecfeen:ï@anteet gpD^ectot fijn ge*
l)0O|faempcpt aftt&iocöt enDe fijn epgben onDerfatenbebiebicgtgaDDe/
liet öptjem tioo^ fiaen/ Dat get niet bouggen fouDen/ be tepfe naer 3Sta*
ïienaeü te nemen/ enDe anDece baeeitlbe EanDentebtoingDen/3gnfoo
uaebpgUtfegöen bpanbenenDeonberfaeten enbebtöonggen enbe onbe*
Coning ομδίφί latenöe. stibiiieté De Coning met groter gep?tra£gt f ή ©Jief»
Willem, latibt aöetogOen/ enDe Deüe ma6en een $upjs bpaucamaer DatToor-
ttut tecieitneburggebeitenbjert/ totfjartneeubjjgfjentoo?n. SBaernaeop ;&.
L(βλ»1" Φωώίΐ* beSeeringrje (in 3anuartoDenxxv. Dacfj) atë De toaterm be*
' bjofen vaaren/ bebefjp een fianu-totljt obes |)et ge tot 3ïlr&maer/ enDe
boojt tot ©ionen. iöelcSetocDtgembJelgelutfite/ enDe bertoan Daec
foinmigüê Die üem ongêöoojfaem boeren ggetueefi: jBaes f ojig Daet
uaer/ De tmeebe <Cocgt en bergfarB niet aijs De eerffe. 3©aat alfoogp
feer begeericg bjas* Dtn ffijtefen te beftgabiggen/ reebtgp boojupf/ en"
De fotgteen fefier ïaegö te Hoochwoude maert / om Dat *©c?p te bar*
nen: on&erïuegBe/ öugt bp Bet »ejp/ bjacfc fgn peerD in Bet ijjS / (niet
teggenflaniDe get toel een fjaïf boet Dieft toasibebiofin} foobatgpna
toerDjentfet Uaöbe/ sgnöe foo betre ban boicfe gereoen/ bat yem gaefie·
n . titb geen gulp en mocgte tomen. $et mag groot jammer/ Den CDelcn
w nnmg ^o«in.8
in üolle ruftingge te peerDe ftttenbe/ alfoo int gjS te fien Ussent
S,., maer ftnunerUAtr toafi/ DatDeejiefen upt baer JaggenenbetteDt-
fiiiücrak. boffegen fpjingenDe/ toeliepen eabe gembootfloeggen: niet tuetenbe
stxin enne (gelaes'i} Dat fp oen «Cotii«g boo? fiaDDen/ maer faggeu loei aen 'toneel
ËoShf? Dat bet een groot lleervuas enDe €Del-man. centge bailinggenupt
p 8 "'· ©ollanD / Dte op Die tgöt in ^eflanD booonDen/ IsenDen Deo Confotc
mapen/ Dat bangouDe toaö metDen rooDen^oUanbfcgenlLeeueube
be$$gci;fa>arten1trenDt. ^e ó|tefen fienDe Dat get qualicB nemaetfit
ïon&/ gebben Des Coiiintj; Ucgaem al gepmeltcit in eenis ©jtefen öupis
lot Hoochwoude begraben. #etbJ3is boojbaaer een al te toonDeriicfie
faöe/Datntemant Den Coning en boltBDe te öeerbenocBte boet/ ban
alleDatgrooteÖepi oattertoas♦ -SEtoelcBinttoeebataillien gfiebteit
mag; 9e e?iiebatai!liebcrec0teö2 Coning feift; ban D'auber mas bu
kpDer enbc $ooftman fgn oberfie fiitgmeefter ^eer
Willem var»
fcredecode, Die Pt Prechters öiboc8tenDeb«Ww» ^nbemen fW
-ocr page 323-
titr&ta&tllepbeit·                   2<?3
Dabben Wc ^oHanbetfi boe fee φί gefaember öatiöt atHgegaen/ ft» BaD«'
Den be©jiefen enbe flet&eele Hanïrt gpebjonnen geöabt / tnaec maren
alle gefcöoffiect/ enöe toggen teJ^upjs. ©aetblebentttfeft alle Die f>oo|*
teren ban ®ojb?ec8t met jjarebaniete/oocSniebe öfe ban 3Mf enöe
ssicBmaer / nae Dat fp beelbanoe ©jiefen tebojen öabDen berflagpen.
5®anbieban ©eïf enbe SJlcBtnaec/ alboemel maec bijf mannen ober*
bleben/ fiiöcfiten ïiotïjians öatre öanteren tf}up0.26löu0 bleef boot <£o*
«ing Willem / <©raef ban^olIanD/etc. intgaer wc c tv. a$ gp
fön «erf-fanbeny fo fap gem felben a!$ onbtr ©ootgbenenbe#taD-öoui
berg xxi. enbe Dat KoomftDe öijesomtrent vm. 3arenft,aDDe be*
teebt enbe beftflermt. %n Defe boot toaiS if ollanb / ïnitfgaberis alle De
göettouüae latjcörfteDen feerbeb|oeftenbetreu«iö. «©e (tabt ©tretfil
moÈDt ftaet berblgben/ üiant toser &p te igtie gebleben / ttuaec gebjeefl
gemee|t/ fouDeom.be fleems mille/ baec Conina Willem te bojenmebe
gemomen ioas/ Den eenen fïeen op Den anberen niet gfjelaten Debben.
39efe Willem id gebooiengetoeefiinbe Camee ban "#ollanbt/ bat té Coning
InDe^ftebeban Hepben/ Dte Doe alfofnete (enDemiiïcgien fjiecbanbe Willem
tmee fleutelen in öaec magen boert: alpoebael top inbaiöttcfi 3gn bat tot &mn
top elberjö een anbete ooifaeebe aengetepcaent geb&en / Dan alieen.upt Ww*'
giffinge/) enbe toerbealüaerin &, f&teterjS Üerrb ge&erfient enbe ge»
Doopt, φρ taag fc&oon ban lijtte/ fon&ec baert/ tott üan belle/ flaari
ban bapje/ ban allen licftaem&ebagelteb: lïoat ban betten/ togo ban
finnê/bjoom ban ©ibberfebap / rebelieS ban onberbinben / bequaem
ban jeben/ milbt/ retptbtetDttg/ enb? alle balfcBepibatenbe. jègn
^upfbioume De €bile ^ootD-g&ebooien l^o||linne Eiyfabeth van
Brunfwijch,. fïaïf fo ïj« 3aer lvi. oft (als anber fciJJÖöen) u cc Wxttn>.t
t χ ν i. enbe toert met grooter «eren begtaben te JBiDbelbucsö; intoatmett
^eelanbt tot De ^emonltrepten♦ 31« toelcb Cloolier ofte Wtopi ootb 58» ©«pf*
naeberhanbt gttyotbt të bet gebeentebeg Comngov $önbe 3ïnno μ cc {SS ***"
r«™ ι. in ©jieaanDt ban ©raef Jfïojtja fijn φοοη ggebonben/ alfï
nu meet a!0 ftffenttofnticf) jaeren betbojgen Hdüüz getoeefi / Dat men
niet entoifie maert latg/ berfieSen 3önbe tn eens ©jiefen ©upstot
©OOtbbJOUÖe: Divif. xvm. cap.xxvii. enbe Divif. xix. cap-.xiu
^>tet OOfS Hulticb. Muc. German. Chron. lib.xx i. enbe Naucler,
Chronog. Vol. n.Generat. xiu.ad Annutn μ cc tv ii Wi%ZZüs
ftöe CDjonijcb fept bat fip booj groote berfupmeniffe tn fönen Delrn
berfmoojt ijs/ 3gnbe banbe lajièfen ter aerben neber geOaaljen. Vfabo
■Emmius een boojtreffeïii& 3|ifïoii-^>toi8ber Der ©piefen/ fept Dat
Cotifng ï©iiiem/ met bjepntiö bolcb enbe Igf Jtbutten Die bp Bern ma*
«fl]*Ltfle8en3gnbe/opeeiiOnbeiienbeplaetfebtgrabeni|S: tnbe Cöjo*
"S^oanöen Abt van Staden, befc03^oningt: ttibt-göenoot/ leejïmen
Sp «f»t S^i^aeabtngbe op een onbe&enbe plaetfe. Ctoelcii toepnicö
SLf Qn5ftöilt üan 'tsene uptoufe €0jon0t& ©iee booi gljeftbitben
r;ïi»hKs.mepm Dat beöKoniagö boobelicbaem banbe moojberi
tttteotgeneepttg; AibmusCrantzim, int fltj^bfttnobber.--Hen-.
-ocr page 324-
ricus Stero enbe Cufpinianus taergalen «en Siurgt (toant toat i$ 'Bet an>
öeï0#) goebat ©raef Willem ban ^eüaubtoel eer in ©iieflanb 33n*
be/ oaer banbt in eenfeae5liflöteen6o|leIii6enbeBonSïtcB»aKaFof
sfémm ^epniture: enbe ais pp. ben Ingefetenen bjaetgbe/ tote bocgtn fo upt*
'sdmiffiri- nement graf motgte begrabé toefen* toecbegem geanttoooit/niemant:
enbe bat gei booj een iSoomftp Honing betoaert toerbe/enbe lebicp Weef
leggDen/ als 3önbe (foo fp fepben) beer toe gpeftgicSt/ enbe tot ggeen
anberepnbe ban gaer ©ooj-oubetg ggebout. anbitgraff(naeiföaeB
SöetupgBemffcJ foube €ontng J©iileni begraben3gn. Ctoelcfc inbien
taatc tö/ foo en fβ öp op GÖeen onbeftenbe plaetfe begtaben/ oft betjle*
Ren:ï©antbit graff Cfoo'tseen loggen iö batfebaec of fcöigben) en
toaö imnurs niet onbefient. J8aer bit bergael/ raöns sDibeetó/ fó
meet· een f abel ban be toaerpept gelgcfe: ganfcBetitfe ban een aliope met
be t&iopgette ban £>M\\&Ï bie lange tgot te ooien gabbe boojtept / bat
eenï©illem öoomfcg Stoning banbé©|tefen foube tooien betflagettf
3Önbe be feiben ^jopgetie Biet meïse beröuit. D'i vif. χ ν 111. cap.xxv 11.
ï©an gei 3P De $ jopgetie berbult ië ggetoeeft/ ofte niet/ be tgbt/ foot
feggnt/toaë berbult: enbe beliwp fijne lebenö/ goetoeltnbetbleeptni»
jeuept. Cnbe alfooie ben bpmen^tnceenbealtoojSootftenoe enbe
'0 antp meeienbe HoomftD «ontng / bfe menige» ftrgbt ept toaiec
fVnmT getoonnen Beeft/enbe l@ater-»onitie banfgnbpanben oefeggttoii:*
wiHem be/inttoatec oftgii jammerïitSgeWeben. §et toeter en Beeft fiptifet
m&ut€B> (onmti onfêometi/btebooit btec meermalen feec toonbetliclt betoaert
rong gjje* ie getoeejï. Utotaig pp tntjaec μ cc 11. eg &» fSautoetje btSeeringe
«aemt öacpy tot ssjunf togcg op ben ®nwg baee be Jejuploft-JFeeft gpeBou'
mm' ben toerbe / met fgne Ii5iüpï3t enbi-^upfbjoutoe Ctpfabetö ^ettotg
<©tten <©QtgtiE ban aSiunftogcp enbe ï-unenöwicg/bp nacptelatg en
fliep/ iö/ booi acöteloofgepbt eens bienberis be nacrffe int firoo getaecBt
3Önbe/ een pffelitSen bianbt int Hof ontfiaem feobat be 25jupbt enbe
be 25iupöegom ben Sontng naeebt baet afggeSomenjgn/ be 2&iupbi
Gonina öen 23?upbegom bp ber öanb gebbenbe/ enbe ben toecö togfenbe. Φβ
Wüiera b;anbt toa^be nieu-gegouben oggaetaaeptamecfoonaeggecomen)
mi js?nnr= batbeö JKonitigiS Croon enbe anbec gateboftelgcfcegetoaben/ iutone*
togcfe mette len/ enbe tlepnobing berb?anben. ©aer bleef boot be bienbei; bp toieng
Conm- ftguit en θnaφtfaem{)epbt be bjanb toeqnam/ met notg ttoee fngber»
ginne ö(e in een bamermetberieebeten te naepenbefftö toare. 50ttgrOotOHs
S1SK|L aebal enbe bjoebe gefcDiebentffe op fo blgöe tjbt bergaelt be booiiioem*
iliauoi. De tÖO-genoot Albertus Abbas Scadexifis in Chronico ad Annum μ c c
11.. Item incertus fcd vétus Autor Chrpnici Sclavorum: Crantzius Sa~
xoniaïlib.vni. cap.xvn.öc Metropol.lib. vin, cap.xxn. enbeM.
Henrick Buntingtn fgn 25iunftogtDfiöe€giongt6 bie in éoocgbupt*
frggfpianetot pagbentosp tntjaec ijS^gpebjutbtbS, Ctoeleft
gemet At bat niemant ban onfe €Öiongcft-i&r&igberö (bit itfiec bele
enbe berfegepben gefien gebbe) en ggeöentit/ύδ goet gDebonben gebbe
Bier te bergaelen. ^aermen mereben moet/ bat Coiitng Wüiem op
-ocr page 325-
SDeigtfie ïacD ban't jm (te toeten ^, #autoelii beSeertagge) fgn mp
be Söjuplofw* ;f«f* geBouöen (al goetoeï niet fonöec ongematö) enbe
fOnleüenDioiffelitBgBêpnöicÖt Beeft, βοφ moet it& Btobergaelett
tgeenoocB onfe «Djongtö-^tBjguetönteteuljeiJben/ 3tjnbe (foo ttS
atBte) tot BaerDer aenniffe niet genomen/ Doe Dat Koning ï©tHem int >
9!ae| μ cc uni.in g6inminbecperiJiKelbanbetbianben mia ge* .
toeeft; ©ant 3önbe op öietgöt tufltöen Den Koning enöe Det «ettf-
35ifl£0Opban Coien (Coenraed Gravc van Hoefteden , &e ©gffiiBifi
frj.1 OiWaï: be toeltSe banben t&utö bertoojben BaöDe / boo? Bern enöe
fpe jsafaten/. Datmen geenen iSoomfcfien Koning croonen/ neeg ton*
v
ficmeren foube Dan tot stfien ban een 25ifFcBop ban Colen/enbe ban
öoojt te öotnen) fefieronmoebeenDegefcBil/ maer öooj tot $upfi*e in«»i>«i2ï4;
be^taötaifuicSebei-bittenngBe enbe DootbpanDtfcgai? ggeiefen f'SV^E*
Dat Die<£oienaersiberraDeIu& bejiaenBebben ben Koning met een 38m*
F
baffabeucbp Den anDeren3gnDe/ t'famenbooi bjanösïtiBtingBeiebêi·*
fmoo^en enbe omteb|engBen/nua!teebetotDienepnbe(oo een gebjel*
birBbpeceenbeBupfniglJe/ baerfebepoe in maren/ gBelept Bebbcnbe/
batfe ter naubjer nooöt ositquamen ♦ '«PJjeleB «β alFoo beftgjeben bin*
bebpöen boo|f3. Abt van Staden, Die boe ter ttjöt leefoe.
SUefeia otifess <&mef0 enbe öoomfcöjï Coningö melbaöen enbe Bo«
gentacBtitöebên te öeröaïen/ fotioe lang üallen: icö fal alleen Bies bp boe*
gen tgeen eng epgentitcfe aengaet/ be uptöeemfrBe bingen aen ι en sfl&e
feitenbe*
#P Beeft (foomen boojfeSec öoué) Bet ®g'c6-«5raeff£Bajj enbe be ^,.
SoogeBeemiaDen ban iSgniant gepjtbilegieett, SPBeöbe ggefien een iHS!
«EojHê ban een i|anibefïe/ baer ÖP belooft niet te boen of te beranberen keien 6a»
aen ben ^ee-DgtB/ iSjjarenDam/ ^gDetuinbe/enbe^toabembutg-Coning
pam/ fonöec raet Der gemeene SLanDs öaetf-i|ee«n / Dte gBemeenlicS V Villem,
#eemraöen Bieten: <©egebentot3Lep&enöenn.<©ttobitg bes Staerjs
μ cc iv. (©fbefe25iïeftóbalffg/ ofttgeneeenfge milten feggen/ bat
Bet ^eemraetftöap fön begin genomen Beeft niet ten tgbenüan Co»
tJing Willem/ maer ban fijnen ^oon <©raef Jp lo|ijSbe©gf&e. ©ooi*
«oaer/ tecbjgle KoningB J©illem be ^eemraDenint3ae$ μ cc tv,
uptbjutëeütëiginoemenbe/ fiBgnenbefelfbeboojötetnöta! inggtfïeïi
»e|ün.
.. ^p Beeft ootn bentffensi be!e anöer #anöbe(ien *nöê BeerïicSe ^ibi* j
gliy bie ÖP 3Öne ^teben gegeben enbe baer mebe geftereSt Beeft/ be
^waötpeig; notB maer <©raef 3ijnbe/Baeroube Keuren gegeben/ tot
DaeèsV*11^0
ioe/S*0*"1 ίοί Wf intSlaer mccivi. bejïanberen
öanSSA· '©öurttuis enbe IMertamijï ♦ be toelrfie fp ηοφ Bebben?
Dflf6 S?-aBöf-^"«nnaöetBantbermeerbert enDebebeiïicBt.^eefi
SiiB&S!?»felü« (^ut φίί^ naeBet eetffe aenlegB enbe bi*
den Bult DiSf0omeit frpt*P ben «ertotB ban mbenne Go ven met
fiBtS^^WsNi met gemelt oüer Hollanot
-ocr page 326-
296 <ettüt^telbiiïfotbtkW$M&t
gêlijf6 (A0 eemge jjutlantfcge oube CgjongtSen bat geiupg^en/ & Au-
dot Elorarii Temporum M. S.in Coenobio Endovienfi.) W&Zt ÖOOJ
fp tot BarentegenUooojöigen groepfel enöe ölocpfeï tss ge&omen.
I3an geigtben bereeröe enDefïert&tegp bestede ban Middelburg»
in Seelant met fjate pitniipaie ^antüefieii/Diefe ηοφ te ganöiS gebben/
ÖaetBipgcöcn mterenöe/ enöe rgefeeltcS totöaev groote teafbom enöe
tetnemtngebegtft-tgenöe: niet becgttenöeöeUbDpealöaerbau <£rben/
Cpienöen/3n&omfïen/iSer.ten/ enöe sijcleerDe jBannen te betfien.
-, . ^>tet tan Reygersberg van Coctgcne, tnöe €ÖiOngCB ban %eelatlt.
*roning ^p j|itgte Jlict aHeg„ jROgn Hage öe ouöe g»ale/ etc. raaer Beeft ootfe
wiiiems tot Haeriem cnöe Leyden ïtoningltCHe $atlepfen enöe ^oüen Doen ma*
SbePüen kW atëïael tegrioobenté/ enöe men nocD Buiden te" *>*Οθβ Ban aen*
ybnTcn. fcgoubjen. 3Jtij fpjeaeban yet^taötöupö tot f fltriem/ tnöe 'tl|up£
teaotbbojlïtotiLepöen. ©e Coning-ftratc tol #aerlein/ enöe tot
5Lepöen'tBon Ovet 'tHof genaemt/ mitfgaöeqs öe Coning-wech ban
oHtggefrggt/loopenDeboojbp^. tditicra Utrc&e/ gebenfttfitöarege·
tupgetiifTenoaerban. €nDebepöeöeie7#upfen 3gnouDegebbutofelen;
naöecbant miflTrgtenban anDcr#iaDengerbOHtot/enDe beut onöets
bomberballensgnöe/ bewietit enbe gercpareert infultSenfcBgn aife
ten Dceïe tegenteooiDicö Qïjtfien tuerben. #et ©aerlemlrge #up;ö i$
ban boojen acnöe poepe oft gebel met ouoer <©raben fceelöentfftn upt
Peen geöoutoeii/ bernert: tnöe toont feer geerlitb. ^et Eepbtftlfe ijs
bjei ban binnen tn beel dameren beröeplt/ roacr ban bupten niet fo aen*
ftenlicfi ♦ <©p meien ^«pis tnöten üoning ïSDtiiem enöe fgn ^>oon ettöe
^>ucce|TeuE floüp öe ©gfoe geboo?en 39«/ fco geeft baet tuel eet eg
getooont «©raef FTotis de ν ierde,. met fgn egemale ©loutue Machtek,
Herioch Henricxdes Ëörftcn van die name van Lottringen ende van
Brabandt, Dochter, ettDe jBoeöCCban Coning Willem,ban Floris den
Droffaet ofte ^taDtgouöer/ ber maett Dooj Ben &lat g in Zeelanbt met
be Vlamingen/ ban Aiith lans van Avennes i©gf/ «gsrabume ban ét*
tJegotiÜJiJI/ enöe batl Margriere, Grave riarmauï wijf van Henncn-
bergh, Die feer ibenbetlicfie groote 25aer-moeDet/Dte(foomen onfe
€i)longciie matö gelooben/ Dat ice gier quaitcB Ban Doen) toteenoec
Bjargt bik Donöert btjf-en-tfepttö Binbeten ter ï©e«lt gebjacöt geeft.
3&an gelgtaen geeft baec ï|ofgegoaDen Coning 3©tUem nut fgn ege*
male Elyfabeth van Brunfwijch.&c. J©OCÖer ban ©racf Jpiöjtg De
«Öfbe: inöien f)p (baieentgeongem)gfeltöaerboo?gouDen)totHepi
Den fijn eecpe atgem gefegept geeft. <enöe om bitg iaeefcen taille matö
git bjel in eeren gegouöen toerDen: tfeöert tiorg lange ^<©raben bjoo»
ntngfie falgbenöe/ aigoaec De«©rabtn te metiSquamtn logeren/enöe
©of fitelben. ^eröaibenen moetgetben?LefeEntet beröjteten/ Dat
uu ter eeren enöe loflitBec jlemojien ban bit Lcydtfche Paiievs.aiii
tnebetec oeoatBtentffeenbebernteubJinge ban getouöe €bele *. Ghe-
arit tiinöe flacht van Leyden, gier bp (lelie tzw <Q%tt&tt upt get «Belutoe fiegtflec
tiiwt) tn an. geteecfeni met öe letter $. berultenö? tn damere baiib? öeSeningge
eete SR» mm j^agc/ 0U0 iuiJöeiib»                                                V V y
-ocr page 327-
m^tabt %tphtti                  297
Wy WuiHM Grave van Henegouwen, van Holiandc, &c. aSüVbra
ftiaecken condc allen Luyden, dat wy onië Crijthoeve, endc onfe Uwdenck
hoeve achter onfe Boorngaerde, endc onfe hoeve achter de Begijnen ™^ώ
van Leyden, die alle drie groot zijn negens vier Margen Landts, hit- Int jafc'
tel meer of min, ende wy gegeven hebben Hugen van Leyden onièn 'JJf· ^»ö«
Knape te fijnen lijve te gnebiuyck en: naer Hugen doot voorfz. ver- l^J^j^
huerthebben,byEngebrechc onièn Rentmeefter van Noordt-Hol- j^'j jj^
landt, Getarde Alewijns foQii onièn Knape, ende fijnen Erfnameu, brand van
in eene erf-huerefijne oirbaermede te doen, omrae vier pondt Hol- I cyden
landts 'tsjaers, te betalen alle jaer totte Bamiflèna der Note., Behou- [jj't ^"c"
dens, datmer campe in vechten fal, alimen teCeri tijde toe ghedaen 1396. «ntie
heeft: Ende waert dat fake datmer campe in vochte, ende hy daer ιψΆιη em
fchadeof name, daer en foudehyons niet af-eyfehen. Waer oock Herbern
dat faecke, dat wy der hoeve, een joiFtwee behoefden, joffmeer, tot v/ln "
ons felfs oirbaer, alfe tot onfe wooninge behoef tot Leyden, foo fou - onöec 'öe
deri wijfe hebben ende befigen fonder wederfegghen, ende hem die J-0*■ enne
wijle fijnen pachte corten alle redelijcken waren: ende alie wijiè iel- tige man»
tre niet langher en behilden, ibo ibude hyie weder nemen in fijnen !lg/^,ntKi!É
pachte alfe vooriz. is. Maerwaeren dat iaecke dat wijiè grondeliek 1150«
hadden gearcht, foo fouden wy fijnen pacht daer oflichten alfe rede-
Heken ware. Ende alle ftijeken vooriz. fonder argelift. Inoircon-
de defen Brieve &c. Gegeven in die Hage des Sonnendach voor S.
Lauwerens dach, int Iaer ons Heeren μ c c c xxn.
30UJS bette D. Petrus Scriverius, CnÖe Öt't iÖ Olie βίί gent top ÖSil
Dten&loetBmoebigen ©jomen^elt/enDe ©oojlurlnigen Woifï/ai^m
goetaebonDen fjebben bp te beugen enDe te beitelen. SïIDoetoel bat top
JiotD toecfffjepben particulatttepten enDeberclaringOen bant gene alljtec
bergaelt të/ souben Bennen bp üougen/ fo upt De SïentepcKemtïgen ban*
ben boo^noemben P. S. atëanbete/ Die top omtne niet te langlje te 5pn/
t^ergelöten tjtbben. €nöe Den öjeetgtecigöen ILefer fepnöen tot Sgn
Out Batavia, omijiebieaibaette lefen/ bcgtnnenbe pag.ï79. eitDe epn*
WQentepag.313. ï©e.toeïcl!e W,vanGouthoven, in fgn CÜjonijtSe
aan l^oliatiBt/ gelieft geeft pag.313. mebe te (iêiien/ enoe alleen tot een
BEl«iptnptbenfelben/Ditbolgenbe Bier bp beugen.·
Pefen Coning Willem, Fchijnt den eerften Grave ghe- Coning
weeittëzij^die^^/^^ Gpudc Munte heeft doen ^K.»
liaen: endc werden defe Penningen Lammen, genoemt,".
Pp "                      om
-ocr page 328-
2p8 Cerftebeèl öantJe&efcö?U'tJi«öi
om darter een Lam met een Criiys, ende een Vaentgen
dragende op ftont:. ende waeren weghende vier Engel-
ichen ende drie minuyten gout,
Coning Ende inden laere 1542. foo heeft Heer Fiom vau
'ïraftw Schoonhoven, Abtvan Middclburch, door laft van Co-
jj£$^ ninginne Maria, Gouvernante vande KederJanden, over
de Graf-ftede van defen Coning (ofte Keyfer). een be-
tamelijcke verheven Tombe doen ftichtenende op-
rechten.
*©it tot piet toe bon ConingVViliem, nöefeptöebbtnoe/ 300 3u!!en
topboojtgaen/ enDe tomen tottc 3£>efri)3tjbtngi baw get Hebenbansö'
tien jHJOiie/Gracf Floris,
Graef Horis, öe $ijfot tmn bfer name/ enöe i£.
€>%mt Dm $oUanDt/ Xttlanut/ etc«
η r Cl$®tmt m ^ittJ ζ j 5. fo tèalöiec opt boojnoemDe^raben
uraet v-r^,ρ^ (gf^gjcfntien fuïcjc boog ömbHjfelttaen öoubet) götboien
rjons tot ^taeff Flensde vijfde, eentgöe JjoonenDe €rffgenaemDan Willem
efhoo!f» W&eülyfabctb, Otteri des Hertogen van Brunfwijchx Dochter, enÖe Dat
* *' * feer taepnftfi ttjtp teboogenaljs fijn $eet ©aDerin ©tfeflanbtiermoojt
tnDeberflagentoerDe/ 3S'n0e Doe niet beel meet aljSfeomaenoenottD/
afé De groate Cöjoinjcft fept/ cft een jaer/ afê aubere getupgen/'Cgeet»
De boojuoemDe lx Petrus Schriverius in fgji ©erbeteroe Batavia ban De
öegieringije ban ύφη <J5raeff enise gfieöupjenöe fgne minDer-faetjïept
berisaeit/faf tiSöanQ9eigcBc« upt ccnDerIjanD met Üom'ng Willem,
gia bp ic&gtjöen.
mu ecAtf G κ α e f f ι o R ι s, De 10j}foe ban biet name/ £>one enbe «aebol-
Fions getbaa Coning V Vilièai, inDe <©jaefj'cöappenbanlNlanD/S5eelanty
©oacbtieii etc. tiocö 'j'onrfc enöe ttifnDitjarfcB-jtjiiDe/ foo üjerbenDe SLanDenban
s»a«n, fgnenttBegBengewgim/ ixp fijnen baberltefien Φοηι Floris Coning
vviüecasBroeder, Dicmtettelifjie jaeren <P?offaet ban Hollandoge*
öaeeftBaDbe/euöetn ^eeïanD fitOöéc gDemaecat toa$/ atsSfipinfiet
3laet Mccuii, met Den ©rammgfjen oen bitmaecben Jblatö&p
3©eft-rappei fjoeg{); Dan ajfo Defwi ï^eete enDe ©ootht baiiDeniongöen
Woiii/ bJipmcö tgtjsDaecnaêE ineen CoïnopboötUcöaeüJontüjetDc/
enDe tot SCnnaerpen ftterf/ cnüe inücn ^aete μ c c t ν 111. tot J»iD#
OelflHcgD iöDe «b&pe met betamèÜcUft uptbaett beataben toeroe/ foo
fjStnfJne slattlt^ootötbeH't ïftitt (nanot|)flUajtt6bte«:3|flteneM·
3fittÖe;g€Üö0i^l tettotj Henttek van Brabant,W Φα&ί t»H &KI» ««'
nu;
-ocr page 329-
me. ®«re toe* oei SiniÖ oube <©ömiö ^oon/ en&ebererfjte Bet Eani
een mgl tgteV ban BJeraenaDergant om f gner ggeftttis enDe ©tenaeren
oberbaet/ onbieetBeüCR te HanDe uptgefïooten. jüa Den toeltöeii/met
tiJilleenDebeltebenbanbe&iDDeriigap enbe Staten bes: ïLanDtsi ban
^ollanbt/ Ottoupt Den $up|e ban Naffau, Graef van Gdre, (toant
<©el« bot HOtfj maereen©raeffcöaptoaevtfebertint 3aer mccc
xxxix. tot een ifartorgDom opgetrorfeen) De <©eiDe ban Dien name/
Detf atnotö ©ootfiDjpe aetiggenomen geeft: enbe Defetoag fijner ouber
JBoepen φοοπ. 39aer tegen feojen Die peeren enDe €Deien Dan ^ee*
lanDtDeiS StinD0JI©Oepe/ f^OUbJe Alith, Gravinne van Henegouwen,
De J©eDMtoe bau ©raef lan van Α vennes, buffet bau Coning 3@tHem
tot ©eotöDefTe» 39efeüJo?beggeacBtöenaiiïebanDen bioese te toefen.
^iifeggöenDuögemeenlicBDeCöiongefeen. jüaetDeouDe tötjm-
<t&joiigcSenfïeIttiotöen teltonber De ©ooefjoen ggeen ^sxteüj ban
2SjaÖant/ «nDe tliaecSt ©JOtluje Alith van Henegouwe , ©OOllJÖeffe
ban't KanDt terffoiiDtnaergetoberlgDenbangaeren 23ioeöer Fioris,
DterSSttttoerpenint-sroinopfpelDootblcef/int^jaer μ cc Lvm.Doe
De jonge <©raef ban foliant ηοφ geen biet ^aeten out toag/ a!0 boo|
beröaelt ijs. iBaer alfoofomnuge/ Die bJelc&e De töegeeringfje ban een
©loutaentct feeraenenfïonDt/Den*2>rabeütïn<2?elte tot een ©oorfjt
geroepen gaDDen/ refen mtööelertgt fuiare rïnlantfeöe «©omogen en*
De beroerten/enDe ©jouiue Alith bjo|0t banDen 43raöe ban Φύη bet»
tyeben. CnDealDustoaren Die ban ïfoliant enbe ^eelant oneemcg en-
be ttoifïenDe om De i0ootgbge» ItëaetomootëgeooteonleDetjHam/eti*
De getgemeene EanDt in uptetmaten groot gebate fioiiu <©nDe geöap*
tenDenorg Deminuec-jaMcaept ban 4É>raef Fioris, enoe De ftgeuringge
tufftgjn #ollanbt enoe ^eelanbt nocg ntetgpegeelt jgnDe/ gebben De
Kermers mit Kermers gebolgge/De Waterlanders, cnDe Weft-Friefen,
oegelegentfjepttoacr genomen/enDe ?gn ban finneggemojben om Den üpeiitmes
38DeIte oiioerDjuifeen alieDe Süelbojen mannen enbe macgttcDiïenupt umin» ra
ben 3LanDe ban foliant enbe upt Den ^>iiföte ban ©ttecgtte becDjg* ^""f*
ben/ enbe gaet ^upfen upt te roepen: een blinot/ ontierjïanDicD/ bet* Κϊβ
«Joet/enöerafentbolifi/Die meer met louter getoelbt/ alp1 eentge.ftggn uttumu'
ban belept gaer Dingen aenretDteDen/DiagBenDe'ijiaerperfenenenDe oo> "sff"® .
gen niet int gooft/ maer ftiöe folen ban Bare boeten, ctnefooïte bp nae f-™!™**
uan boltn tg upt Dien felfDen gcetii oorn feöerf gecomen/ Diemen Cafen-
Ρ'r°s boeten noemue/Daer ggpgiernaeofgoojen fu!t. *©efe« Φρ« houóS.
f?k?'^öollcÉnoe OHtfinniggeUipDententgoe ban Optaef #ίο?$ gge*
'g"^et«i3aer μ cc txviii.alffetbJepnifgigi^tebooieninDeiucöi
.«fli^^^tiu teptöcn gSefien toa0/ban gebJapenöe JIBannen tegiieii
f«rSln fcgermutfetenoe. ï©aer inne De iupben ban Die tgDen ®etmm
futettan%ι.£Βί enöebeDioeft maren/DupDenbegetfelföe^lö eenbeo^ M£W»f
oer uooier heeften met bjeefeDen tuangeloobigeti ingebeeit/ 'ti^ |e^
|p2                             Dat
-ocr page 330-
3-0O           €tv&t öeel mnUbthfymbtou*
bat Daet grooïe bjoeffjcpt entte ellenbe 09 ggeboltge iS/ entte 6p nae een
onbermijbelttB quaet ontfïaen is/ bat banben Öal0 niet te toeeren en
*oas. 3©ant Dit üulöe bolia Beeft metgroote raferpe enöe üerlBoetfjept
mcEfl alle öer «EbeHupben floten/^upfen enbe l^of-fïeben/ bie in
Dare toegen fïonben/ om berre getoojpen enbebernielt/ foo in Kermer-
Jandr, ai? inben Jjttil'teban Vtrecht, fparenbeenöe berftfjoonenöe al#
leen peeren Gijsbrechts des Heeren van Aemftel ende Aemfterlands
'i^upfen enbe i$oöen: tertopl !jp Bet baentgen nae ben tuint Bangeube/
cnbertenbebaiteranbetsmet üoojenftont/ met Baertfainen fpanbe/
enbeöem (Bet üiare lief of leebtj lietgBebmptïien alsüooftman enöe
obe vfïe ©e!M§eer ban bef en oniïtipnügen Boop. ©ie tot fult&e benne-
«9p?oetii.tC[jjeptgeiomen 3011/öatfeöeSöurgerpe enbe <©B«meente ban Vtrccht
"tut opgemaecSt Ijtbtim/ enöe met raet enöe Daet gepnft/ om Baren <©ber<·
(ίεη jiasificaet met alle befiegietöeïSber^teöe/ eaöe banben Φί)β«<
tetijte/ tot beerttrp toe/ als 3tjnöe bie gene bie be ΦΒ* mienie bef Ui att*
ben enbe berbjucfeten (foo fp fepben) be Jbteöe tipt te jagen/ Baer goeöe*
ren aen te tofien/ enbe onber be armen enbe beBoeftigften te berbeelen,
Cnbe bit alles albus gebaen 3ijnbe/ nojen fp upt öaer felb'en een ntett*
toen l©et: Cnöe oberojoegen met ben anberen/ bat fp geen «EbeHup*
ben inben Hanbe bulben eiiTouben/ηοφ oot& Jjjaer ijupfenlïaenbe la-
tenbiijbeu: jBaerflaer met alle macBtfouöen berarmett/ inöegne»
iiieene lupöen ban öaer meecnen. <3Tot bit opfet quamen ootft üü bah
Aemersföon enbe Acmeiandt, enbe meer anber gefpupis is öaer toege*
ballen* Cegenallebe toelti&eBaer bjomelicb gefielt Bebbenileer lan
vanNa(rauwe,25ifftöopbfln©tiecftt (bie xxxix. int eetalj efi <E>raef
Otto yan Gelre, Ruwaett van Hollam, enbe na fijn bertretft $?eer ciaes
van Cats, ötbber: Utixn jongen <©raef ban foliant in fgn betoarin»
ge Dabbe/ enbebooj etn tijt 'S&anbts ©ootöt enbe ^ta&tbotsbes toas,
«©ocfe mebeileerSwcer van Boefinchem, ten onberbaert öibber/(lel-
be Dem ftloechelitg tegen be nieutma&ers ban Vtrccht te toeeï, Cnöe
öefe bjetötent epnbeltcfi nae bete fitrjDt enöe moetenS baec tot/ bat i>k
fcerb|ebenï©ct enbe ballingen ban Wtiufyt toeberom inBaereereenbe
oubeplaets ban tëegieringe quanten, enöebeelbanbeopioesigebut:*
gers toerben nae beDoojeii geflraft/ be £tebe uptgefet/ enbe gebannen»
^rB binbe toe! ban beesten Jjonbert perfoonen Dieöe#tabttoerbe
berboben. «nbe tjier mebe nam be beroerte binnen ©tretfit enbe Set
14oo.i8ttr* ^>ticöteen epnbe: eerfl 000? Bet floutmoebitBbetlimmen enöe betmee*
&m" Kmn
üet ^>tebe/ onber Bet belepöt ban ï^eer Sweer van BocGnchcm,
apttt enöe na (ais^ecrSweervanBocfinchem'töegimentbpöeberjaetBöi
j&'ta&t αν jQeutmafiers b3iberom afftenbiclj gBeinaetfet toajJ/) öooj fiet spflaen
fth
            ber poojten/ ten gefiiete enbe ten oberfraen ban Heer Clacs Cats, βίο»
bet/ bit öaer mogentu'cfc be oberpant nam/ enbe alles togfelitö bewtfite
enöe fleste, ©e J>tabt Acmersfoort, om bies totHe öatfe beneffens
Daer rebellie enbe tfamenfpannigöe met öefeermers/ oot&fmabeliiB
Wöebt«tteteMiitSifpio6?nöaöDeDflt Dtn Giave vanGekettna ging/
-ocr page 331-
is feet prt banbe <©rabe aengciafi/enöe met grooien faojne bebetBttn/
lot bat fp ben op gaben/ enbe getiabe baden. jUa v»ek&e beroberingfte/
öe (©rabeaniöen 2SiffcBop oorlof gljenomcn fiebbenbe/ t'fjuptaaeEt
getrotfien té mei groeiereer en. «©e 2StffcBop fitö in 4&bee-f?flïl tot
©ebenter tooojtjs metier rooone ontfjoabenbe. Heer Gijsbrecht van
Aemftci, DiefjterlöofeltcïifjanöelDe/ enbe metöet 10offen-öeïfptelöe/
öaecraeDe toecuangijenöe ie berBenatoaerDeïLeeubjeflbupbtje^Qil
taiel/tiae bat ijpöao| ijulp üanDie Kermers enöe Kcrmers gebofge/ ftjti
leet op fijn topanben int jjiïrDt (aiis'öaer maren Heer Gijsbrecht van
Abtkaude, Willem vaa RijTenburch.enDe Hubrecht van Vianen.toienjï
floten enöe Cafïeelen met befen oploop onöetbe boet guamen) göe»
«oetöfatm geü^o&en bab&e/ Beeft met beftenbirftept öaerter neberge*
fet: DaeciuipDec öencfttenöe bjomitijept pjnfenbe/ enbe ÏNmelfieotö
berfiefenbe; Dantertoöl be aSotrtD-tgt enöe«©tigfibeoj fianbenttiais/
taebe pp fijer bat een peber tot De fflntn fouöe tretÈen / éhbe'0gu»is
sojbaer toaecnemen: batfec nu genoecö bebot Dten toa;3: enöe int
anber gaer totlbe Bp Baer noeö bpfïaen ora geltjcne totgit in Geiderlant
te boen: <©aer tegèen fouben fp fiaer fparen/ enbe BierentuffcBen Baer
ban alle nootebcbüeben berfien/ enbe int belbt bergaberen tgene<©ebsi
fegen/ foube mogen becleenen tot onberBoubt ban V&§f enbe fitnbecen.
!©eferaefenbeacnflacfj i$ be iupöenbJel teünliegöetueeft: enbe jgn
ül&Ujf ban Heer Gijsbrecht van Aemftel, enbe upt ben jDttiBte efi Aem-
fteiandt gefeftepben:biefrjnleebt albiisgemeen öebbenbe/ enbe on*
ijeftDab$cl)tblDbenbe/uptermatenBI0beïDa0. ©e Kermers enbe Üer* ©e &«*
merg geüolgDe 5ijnbe op ben taetD int toeötrneeren uae Daec gfsetoefie/ JE*** J""*
Debben qualtcB {jaer opgefleben moet enbe bpamftBap bie fp tegen ben Haeriem
abel opgenomen Dabben/ nonnen boelen enbe befabigen ♦ 3©ant fliet!) (ntw ι»ομ'
aljSfp bp Haeriem quamen/bfnnen UielcSe ^tabj3befien/öe Cbel-iupbé oen u«#
banüermerlanbt enbe a«berqüartiecengebj*iientoaren/ beiï^mben ία(ί&*
fpbte met groote ngDicöept enbe geifleiöigöec Banöt/ niet opfionöenbe
ban fcBieien enbe fieenen h>o?pen. ^eerian van Perfijn, ïfeettoan
W'ateriant, bieeentyoom atbbectoaö/ begaf Bern Degnargtmeteeri
beeitloetne 3©apentueren al BepmeiicB upt ber,|>tab/enbe beöpanben
onberfienis Bate pioöanb-üjagenis met paerben benomen ftebbenbe/ reet
baetmebeboojt in Kermeriandt, fïitgtenöe baer ober ai bjanbt tnbec
boeren Bnpfen enöe©ojpen. 3Be ©panben fienöeatfiteEupt te rug*
aöe be toocS enbe blam op gaen/ bjaSen fiaefïelit β op banben belegge/
«"öe elcB liep fijnst boeetbsi t'öupfbJaert / acBterlatenbe alle Set gene fp
*™0|haeriemgfiebjotfitöabben/bictualte/ ammonitie/ tenten/ bnpt
H? rlöat fpinben ^>ti£i)te gfierooft enbe berfitegöen fiabben, <©e
enhÉh»tnerswnen
moer geopend/ Welen cratBteitCB baei boon op upt/
h* VwhSi1toe/ wenttfite ban baer bpanbenop be blutst bei-fïainbe/ en*
^Mhtf%P"««neobe. ©entoeicbenöoetboo^t bergaen&/entooibt
•η^βΛ^Λ." öe ^tbberftDapenbe aupben ban bermogljen
WH* Jtaeie/ met öe iStebên Utrecht, Aemersfoort. iJibe Haerlet«;mer*
-ocr page 332-
302 Cerfïe *tt\ bande &tft&i jbinge
ben aiöusS tianbe ntjDtgQe «Bftemeente bebjgbt/ εηοε De0 cnieiïê otittia»
goen. <2nöe bit ggebeurbete bier tgDe bat «öraef JMojiö notB jongfï
üjflsi/ei]De'öl.anO!3©oocöi3ieoiiD£cajOipe!i sgnbe/ (foot fcDgnt) nae
begoojen nietentoetbegyeaominiflreert: Wan öooj be «fögemetnte
aen't Bollen geraecBte/tnDe fmeet ben toom log tnben netn. *©eeis booj*
gaenbe ©ploop DecKermm enoe üermer0-gebolgDe bergtalen albutf
nteeiialIebe€ö2ontjcÈ-,®cD?Öbcc6 ötetcBgelefengebbe/ ootbrBeka
felfe. mt &gm-€ljjongcfi alleen gaet bit (hl ftoggenbe booj bp/ enbe
rcett get niet eens! aen: int miufïe geen bermaen boenbe ban ©eer Claes
«r«. u.
van Cats alss i0ooggt· banben llanbe. ®at Beka tod boltomelitn boet/
««c nu «.maer B" ^«r M c c 1XV ï'1 u c" öiUtSt.öp f0 befcïjepDeStcR niet upi/
ftöi«V gebenbe nocBtanöDeiillcfer bat feiföe of btetgbtbaer omtrent te aer*
flaen. migalbenicBnietiitgtelttBen/fonoer claerber beftgepbt/ Bet
giaer μ cc ixxun. 6an aennemen/ oyticelch ten feBer CBiongtö
befen <©plooptéfïellenbe. jeaer bitoberflaenbe/ laetoïtébebjoorne
baoen ban <©?aef jf lojtjs bte pp in fgne jongDe jeucgt enbe terfïe faeceti
ban ©eerftBapppe beDjeben geeft/ openen enbe berga'en. üabemael bat
Coning Willem, a!s3 boo? genen gefept tg/ foo jamnutHcfe bp be Vrie-
fen int g'g gBeballen 3ijnbe/ ban gaer bermooit enbe omglje&iatgt toer*
be/ inben beginne b0 Sïaerö μ c c l v i. boe 45raeff Fioris fgn Μ>θΰη
notgeen SinDttoas/ enbetnbec toicggcnlagg: foo geeft gpfebert ban
jonggjs een aen/ boe gp berffanb begon te örgggeti/ enbe Begrijpen
— nofie toat onggeigtfcbat fgn #eer ©aoer enbe gein banbe Vriefen aen*
ggebaen toast/ altoos pbertcgenöebegeeritg ggetoeeftgetfeiffbemei
«tatf ben ftoaerDe tetojeSen. Wt& geeft befegoocginoebigyeionggefj&in*
Fioxis retnt^aec mcclxxu, mituffcBenbefefigtenenbe febemgten;ae«
itectiotï öcrenoubmefenbe/nietlangerbomienbeIgbenenbeberOiaggen/öatftjnjS
ffi?iefï7oui peeren ©aberisBepügge aficöe enbe ggebeente/ foo beracfltelfcS bp bc
conmgh bpanDt ujtboigen lagen/ den Vriefen beginnen get gooft tebieben/ enbe
S«i i.mi Dem tenürgbe gantftgeltcS toegefïelt/ om bit ConmglicB licjjaëm/
Suefem/iit toaftlteffofTIeet/gaertê ontuielotggen/ enbe met betameücfiet upt*
föngeöeeii* baert enbe ee«iHfg'He©raef|cgappe/toeerDtC0lttB te boen begraben*
** re baten, 3t!g gp oocfi met groocer eerbttbtrgept ggebaen geeft. ®an metbefe
fgne eerfie Cotgt enbe matpt fgns ötbbeefigapii enbe «©nberfaten/ te
peerbeenbe te boete cratfjtelttb toegetreben/ en geeft gp baer niet tonnen
atgterfiomen/goefeer ggt oocb pgnDe:maer geeft te rugge moeten txtt*
Ben/in fgnbolta merriieittfien frfjabe igbenDe/ goetoeloer banbe Vrie-
fen meer ber boot bieben/ maerbejs <©:aben iïtbberftgap toaö Bofïelic*
ber pant. 3&ejs gpgrootetouiöe eiiDe toojnegaboe/ moetenbebe ©lie»
fen boojbatmaei onbebtoongenlaten: enbealioo De ggemtene Hanbtö
faBen liepen/ toast 8p gBenootfaetHt befe tojaetSe iiorft eenetgt lang upt
te (tellen, ^vgti ©oifteücfegöemoet (Jierentuffcgen nimmermeerï*on»
baetberggetenbe/ enbeniet rtifienbecf gptoareber Vriefen ©eer afle»·
tooiben/ enbe ter plaetfe ggefeomen baer fijn $>ett ©aber ontoeerbitö»
lmbegrauen iagl), ^oobatÖP epnöilttfe intgaer μccuxïh.
met
-ocr page 333-
met eene groote ©erf tatftt/ tegijen öaec anbettoerff tratfUeïicB te belöt mm m
ίβ
gecomen: öoegeraetnte 0p na beelfïcgbeng en gebette aen Öei €o* ?,.®ai
iitngUtBcitifjaemïiooj aentagfmgtje ban een oubeman/ bieder mebe°?ï*'"*!ƒ>
fijn* luffseöenaöeberbabt enbe men. «Êiibe bit ConinglijtÊ licgaem ω*«ιω
ftabbe nu üpoe ©piefen/ fïrjfföeatgt ban feffenttoiiitirtj jaren berbo?* teuratwis
genge&jeefuneenggimeenen manöeupfe rot Hooehwoude. ©taeff l",,,^*6»
Fions oeöe öci göebeciiteöoo|t0i)aemitii tefc&epetoerli boeren/ foo lm atimÏw>
befi mocf)te/ enbe }?ae fcDeon maffcfjen enbe btoaeti/ met anber tereiiio*
luctt öaer. toe fïaenDe. Cnbefieeft be felfbe met groote rou-feefietot
Middclburch inbeffóbpe Cöntngiiift boenbegraben/ bp be ^ootfj-ge*
tïojen ©ojfiinne Elifabeih van Brunfwijck be i|upfb|outoe/ enbeben
geftrengen enbe manfiaftigen ötboer Fioris den Droffact, 25joeber ban
«ffomng ©jllem öootfiloffeiitfcer gfjebatnteniffe, ,§>ebert (te metenint
}aec ban μ o χ Lν 1.) t0 Daec ober gefïeit eé fcöone en r gineïtcSe Combe
bpfjeer Fioris van Schoonhoven, Hbtenbef^elaetalbaec. Gouthoven
fept intgaer ff4*. Mtt beien laetfté Φοφί ban «©jaeff flofö tfï ben
©piefen mei beraou&en/ bat fp' ober toten jaeren ben jongen $iiniS fijn
ïjooftbeben (ïootm/ enbetse(bgff)onbertl|óHanberjEi (fciaeronberbat
oocis ettelic&ebermaerbe tëibbersi maren: fiet Divif. χι χ. cap. ιχ. gab*
ben betflagen/ tgguen&e boo?t ben «iSraef met fijn boltS te rugge: fjoe#
koet Dot bjel man om man gegeben tnerbe/ ja oer 13?iefen toe! acöt Öon*
bert fneubeiben: f co en b)sg iiocötaws bat <@DeI bergoten 3|oHanbd
irioebtmetbat bedien niet betaeltf fp fie&bent al bierbec moeten beSo*
pen ♦ ©ant (fomen be Éeeufclje Cfjtonijcn enbe eenige anbere mtt-be-
Öanb-gefcöietien 25oec6cn marft, gelboben) in beien |icpt3önbetban
xxxvi 1 i.bupfent ©piefen berflageii.^anbefe fogrootementcljte
bec booben meen ira bat menicii Sefec niet fo UeDteltt&en en fal Bonnen
Bbelooben/ al en ift gijeen ©jiefe. iaten baec χχχν 111. Donbert geble* *&' *θ?ί«*
Uen5ön:notö maert beel. Melis Stocke auteur banbe fiöm-CfiiO'|"*J"'
ngtfc/ enbe een Onghenoemt Clerck gljeboienuptbenlagfjen JUnben S9'
opberZee/ ben &rjm-€8|omjfit meeft bolgenöe/ enbe ten tgoeban
s^ertofij Willem van Beyeren «Sraeff ban i^oilatib/ etr. gljeleeft Deb*
betjbe/ feggen mei bat bit een bittere enbe blotbigDe frrijbt té göebjeefr/
«nbe battec menigö utfjaem fonbec fiele laifi: maec ban foo beei bupfeu*
wnen malen ipgöeengfjetoatfi: aliSootöraebeBeka niet en boet/ toeï
"PtbjucSeltc feggctibe bat in befen fïrgt fejs öonbect ©|iefen boot bleben:
»«et toelcfeonfe CÖionijtfi (Divif.χ ι x.cap. χ ιr.)obeceen |iemt. %t
«IS. η****inilc ^«tonberö bof Wen baer elcfe om 'ifeerfi: enbe Dion*
|f„?»°"telieBen aen: foo bat be Vricfenj)aer banieren motfien fïrgc*
menfm* ?aen ,0Pen* «©eonfebeöenbaerbeelmanntlicfeebaben/ enbe
rMbSm? 8"» groote eer/al gabbet Heöor enbeAlexandergetoeeft/
twc offi;liil!!einoSe,,t"f & bias De EeeubJ int belbt ♦ ^Bit i$ bet <©u*
iinReW1*' <£nbebefeiiril&tgefcfitebetotHoochwoudeï baer
^fhlhen/e«il9yanCortgenceebJaec9t batter xntvm M. ©piefen mmmt
Motbiiben/enbeöaerenbööennotfi/ battebooien opöe feifbe<iCotBtBrf*wi*.
te nol-
-ocr page 334-
3*4 €etöe bed banöe fteft&ijfcfnee
De Hollanders tot SchclHncfchoutomtrenttemiM.piefen gabötw
ggeilagen. €nmet öe «gi'ongt&ban ^eelanb/fcomt ober een febee
ouüCgjongtr&entcr^uDeggeOiuriit int 3aer μ ccecimm.
Cen ggefcgietoen €lj?onfltfe fepot Datter tfamen omtrent χ l M..f9jie#
feti ooot bietoen. $σφ arioere/ mtffcgten Die tcb niet gefien gebbe/ ma«
bentggetai Der Dooben oocö ("oo gtcot. niette min/ tig ongelooflttb:
mijnsoojöeefó/nttt bantoesjsetDebeurelinggenen kuren: ©gemeen*
Itcb gebben Defe geeflé toooj een gstooonte De neerlagen fo groot tema&é/
bat get otoertoeecgt/ en Oot nocg mal en geeft. <©nber anbere tafonbee
ijs I. R. V. C.:,bH>toatongeluc&i$ int toaerieggemDaet omen canitïi
{jent Dooigaeiijs niet toe! toolggett. «SM uptgeemftge (Annaies Domini-
canorum Coimaricnfium ) allJOCtoel lp tnDeiI tijöt toat betftgitcfeen/
enDe Defen <3tocgt ttoee jaeten later flellen/ en fianicB met boo?bp gaen:
Daec fp fegggen opt Saer μ c c lxxx π 11. boe Dat ficft De ïtonsng»
Itc&e J&oon <©raef Floris aen Den ©|iefen toptneltt&m ggetojofcen
Deeft/ |gii0 ï^eer iBabei-0 licgaem gaet met göetoelt oiitnemenbe / en»
ffittinjetft be üjel toeertgien gonDert man toerflaenoe. "®it bomt bp/ enDeis
enoeboocü<bjaecfc9Sne!ic6en. JfêaerDeanbtremafeemtooojtoaer altegrof. 3nt
Boiianr" 9a6c M cc απν· baer aen toolgt nDe / i0 gier te lanöe een upter*
' mate grooten fïojm ban toinbt enbe ontoeDet ggetoeeft / met eenen
ftgaDeltcnen waterbloet/ (ooDattoeelDgcfien er.be Dammen inggebiO'
&en/ lanDen/ gupfen/ enDe ertoen toecg-gefpoelt/ beeflen eiiDeinenftgen
tn menicDteiierDjom&enjön. «©raef Floris gier op lettettDe/ enDe Defe
göelcgentgepöt D?0 Vricfchc tatpbicgept enDe elienDe toaer-nemenbe/
geeft Derttjacrt/ tertoglfe nu op gacr füjacfefïcntoaren/ ï^eer Dirck van
Brederode gljefegitRt/ enoeroet fieiH beel J>cgepeu enDe fcgupten met
toolcb ban toapenen/ Die toeel ©jtefen met gun gefcanggett enDe in gpfel
genomengebben. iBaerbef« Bloebt/ toaerboo| ©jie| lanbt eeifi met
get mater/ enbe na met get i|olla»bftg gepi inggenomen i$/ flellen Si.
raon Stocke inDe i$gm-<£g;ongc& enDe Beka opt 3aer μ cc lxxvu.
optenxv.^erembuö. CbjeleDetoaeEgeptmeerDecgelgcbi^,ï©ant
be 23|teben ban Sïccoojö enbe ©erbanöt 39« gegetien tot Torenburcb,
(Dttgt bp Sülrimiaer op £>. flgnteten atoonDt/ (Den *i. üanuarg)
tut 3aer μ cc lxxxvui. Divif. xix. cap, xiv. ï©ant get immerö
toaer fcgnneiicuen i&/ bat De ï^anötbe{ren befegelt 3fln So?w nae Dat De
V tieten ober een gebogen toarcn met Den <©raef toan ^oilanbt» «EnDe
in "bit 3aer bomen beel ban onfe £>tg?gber0 ober een. 25p eenen upt*
geemftgen ϋϊοηίεδ OOi'f! (in Additionibus ad Lambertum Schafnabur-
genfem) mert Defe 5©atcrnoct gefïelt opt^iaer μ cc lxxxvsi. enbe
toeibt meöe betmaen ggeDaen batter bpDe 80000. (mifttgien i0 Dea
jtuteur^ljanbt getoeefi 8000.) menftgen berbjontBen. Φβ onfe feg«
gen bat get een gtoote üloebt enbe ttoeemael gootg- mater tg getoeejt/
baer meiutD menfeg om boot bleef: maet fp en Djuc&en get ggetal niet
wt. foo bat top gier niet meerbefcgeptgengebbenbanDebeiDiencfite
sÉ>iief«i/al0 öooi genen banDe öooöinDi? iiiDenfirgötbleben/ ooe be
-ocr page 335-
laSianöWif tot Hoochtwoude fcooj onjege tiae be jege beborgten enDe
be oberöanDt öeöielöen. VbtltUe firgDt ten ^tsfen langB gefmart
Beeft. JBaeEnofBbeelmeerDerbefeiaetfïe'SocBt te 3©atet/boe nie*
mant oen anDeren obetmttii De BoogBe bloebt te 0ulpe temen mocDte. Mtaftf
«enöealDuötoeEöenueWeil-Vriefcn gBetemt/enbe Die lange tgDt öe FJoris
Hollanders gegueit enDe beel onleDeaengeDaen fiflDDen/ quamen dooj mwmt
DefenmipöeionDeE'tgebicDt enbe gBeBoojfaemBept ban «iPraef Fioris, w mauw
DieWelc6eftaenbeDeren<©o|logBemetDe ©jiefen/ Betflertfe Cafieel™?L?X„
tot Wijdeniffeijp't g&ojp Scheiiinckhóudt, (niet betre banbaer nu be <£'#Χη
^taot Hoorn gelegen w enDe Doe tes tgDt ηοφ gDeen ^tabt en ïuas) bm«»eit.
öaDDeDoenmaetÊen: enDenunotB/ nae Dat Bet mater üjebettet Zee*
laaettingöeDloepttoa.s/ bier anDere^tertSten enDe floten/ omtrent
be ^teDe mc&maer: Daermeefï/fote Outdorp, atöte Veronen op dc
<5eefl/ett· ϋφ <©o|logen met De ©itefen faitttn* SPeiöDepbenipDen
<3tabe piitt» moeien ftoeerem ban fjoe f p f moeren met gejiaefben eebe/
fp biaftent lafiecJiift/ enDe gingen tuebet Deer ouDe gang/ baet meeiut 0
l®an om Doobt bleef/ enDe <êraef landes
oon van Graef-FJoris, bet*
tueIDe8teEHaeinDen3aere μ ccc m. De mac0ttg8e ^tabt Vero-Veronei*
nen, bat Dec©|iefen 5toop-f£0ans enDe meeltejrtett&te üjaö : enbe beimtp.
men fept bat Bet een uptermaten groote enbe rgcfee ^tabt gDe&jeefï i&.
^Be
bier Cafïeelen Die Doe <©raef Fioris DeDe mafieii/ fepbt be €ÏJpf
nptS (Divif.xix. cap.xiv.) Dat Hiaten Medenblick, Eenigeburg,Mid-
delburg, ende Nieuburg.op Dat 0P met Defen De ingöeboojen üJebet*
fyannttBeptötrongetiinDen briefen bUJingenenDeonDer0ouDeiimotD?
te. -©!tüJarênallegaöei;rc0ooneenDe|ïai'cfie€a|ïee|en. 2Sp Veronen
op Die 0acDe <S5eefl/ Daer Die Vriefen marBticgfïe maten/ DeDe 0p ma^
fcen De Burg te Nyewendorptntteen DgrSDaerbp/ Datmen morpt ba»
De Burg ende Veronen tot Alcmaer gaen: eilDe op Datmen Defêll 3PgCfc
booj infieSen fouöe mogBen befcBermen/ DeDe 0p aen üt& ©gcr kam
timmeren een anDec (ieenen &up8 Dat Middelburg tuerbe gpenaemi/
a&fïaenDe omtrent int mtDDentuffcflen De Burg "te Nicwedorp enbe Graef
Toornenburg, Dat DiC0tbpAlckmaer ban IÏOltilig1©tl!emiaMg te bOO* Fioris
ten toaji Doen maften « CnDeDefe 25urg0enmotfiten booj Der ©pan* nmitöw
benaenbai bebjaren/ enbe Bet belegeren beÊgoeDjn enDe beletten/ fïaenDe fotttttm
tbjee groote beogDe fcfieuten üjiegö oft een armbojft flagB banben KW™ *e
anbeten/ feerbequaemomtnttjDebannoo&maliatiberteBelpen/ enbe vneien*
"«π bedegenen bp te (iaën. ^iecmeDê bjaö <©raef Fioris Den ©piefen
wtoiopoe0ie!en:enDefpenmot0ten 0aer niet reppen/ of De Hoiian-
r;" biaten Daes fïratje op'tlgf. €;baee ban befe 23urgften/ te toeten
ichp ;burg enDe De Burg te Veronen op de Geeft, 3gn batlDeGelri-
bureie " ^benban Marten van Roflem bgrDeiïtUêert: enbe Toorne-
Zr,S ^ieuwendoren (Debe(le biel ban albte inben 3Lanbe ftoa*
mw p?rï oce5'maecHen; Φαη Dgfe toetD? Daer nae baiiDe l^efen te
-ocr page 336-
jo$             ^ttütUtü toanöe ftettgKtjftfngè
nebet gebJOiitemalgootBmebeonfeCBionocBDivif.xiK. cap.xim.
gBetupt ht / öaec bp boegenbe / tgetietcft nteumerjï atiüetg toinbe / aU3
ïsset enbe bp ben ongenoemben ClertB upten lagBen ILanben Bto öoos
rengBenoemt/ ban öen toelc&en Bet onfe CBiongtfe-^tö^pec ban
tooojbe te tooojbe ontleent öeeft/ öee bat Ctaef Fioris boeöP be 3©efï-
©jiefenalbusbebtoongenBabbe/ terfïontbaemaeootBtootö tot sta-
veren, om te bernemenbiejeben enbe manieren banben Ooft-Vnefen.
Staveren cnöe toant bte ban Staveren toel bernomen Dabben öcj§ <©raben mo*
ïisseEfibaecgeiitFjeptDieöp aenben Weft-Vnefen getoont Baboe/Boe bat ÖPfflne
SEM? %mü alöaet tnben Hanbe gBefet öabbe/ tegen Baren bantB enbe fpg*
'iScaff te/ ense öem onberbamcB gBetoo^ben toareu/ ontfagenfpoocB fnn
Flor». nEootöept/ enbe toojbenterabe binnen ber fïabt/ bat fp Bern om*
fniaBen/enbe Bulbe (moeren/ Bern enbe f pen Crbetunbe naetome*
linnen/ «©rabenbanïtollanb/ atëBamtrecBten £anbf<$eere. φη<
be om bat fp bit upt Ben felben onbebtoongen beben ι öantlte fipfe goe*
telicB/ enbe gaf Ben baerbooietiüeel ©?pBepbenenoe,gtabiif^tbi!e»
gien. ï©eltBe<©raeffelicfie i|anbtbefïenben#oojterenban^>taberen
gegetien/ tot Alberts-berghe befegelt toerben inbenüare mcgxch.
al$ be CBi°llÖc6 nipbt/ oft atë tn beg ongenoemben CïertBp Copie
<©f©caef (ïaet/ bie icB gBefiengebbe/ mccxc. jiBaer testotjl titemantan*
yioris, bergbanbe ©noen algoefenongenoemben CSeetBbitalbug&efcBiSft/
Me lïeöe ös bjeefe itB groctelf cfcj; bat Bet foo niet en i$ ♦ g&eg te meet/ om bat a-
&&?"',„damus Wefterraannus infgn 2Sef£B?pingBebanbe ou&eHn3e-^g»tab
fSSSSn Staveren, baer Bp banbe ^tabss ©itbilegien/biefe noifibeelenbe bet»
6«f». ftBepben feer ouöe enbe trcffelttBe fiebben/enbe Bp tn ,-ètabiï Bf(ie ££>2te*
Ung geften Beeft/ intalDerrmnfïe ban geen #?ibtlegtenbp <©iaef Fio-
ris &an l&o!lan& göegeben/ entoetmaenbt. 'SÊtoelcftmönaenbetoaec*
BepbtgrooteHcjeöoeitmBfelen.^anmeeröerfeBerBept 10 Bet^Iaem*
L ra-««ίΦβ <©o?logB/ battödifieBet ïWtBegebolgBtifS: ï©amatëftcBbe
*mi w/= peeren ban Zedanw tegensBaeren«iPrabeonbetlingeberbonbinBaö'
lam becbtii ben/ enbe Bemaföieien/ontbocöenfpGmdo van Dampicrc ben<fi>rabe
ï»eii ii£| te* öan ν ïaenderen: Die in Walcheren Baefïelitö met fijn bolifi ban toape*
flZu m\ oberquam/ enbe belepöebe^tabt Middeifaurch. mt en fouöe
rfl ontue* Bp niet bojtoen beflaen/ nocBte foo Boen niet getoeeft Bebben/ bp albien
Den <5taüe bat fgn ©patiben toseren gBetoeefï/ hit Bp Bier enbe Daer in Zeeianbf
Gtvido fgn groote ©itenben banbt te toefen, HMcfie matBttge üeeten tnbien
ban mm* jp Bemtegcnsi toaren getoeefï/Gwdo van Dampiere Babbe toel tBupg
bmn. gebieben: nae bec getupgeniffenber <©uben, i»aer bit fagg Bp tnne/
enbe maecBte Bem (ïout. i©e xufytt ooifaecB / toaecom bat be meefïe
peeren teanben %anöe ^αχηιίΦνα'ΰζ (o Baetttöeft npbtcB toaeren/tg
itiijn aiö notB onbeBenö» ^pfiaöbe toeleec f0ne JSoepe Vrou Alith,
9B03tijö banbe Hanben/ ban bie tian^eelatittsaectoe berBoien/upê
ben iLanöe berö?eben: toaer mebeBp öaec / enbe Baec Binberen aïte*
raaeUnteitoipnitBenfcBanbalifeirÖe. €noei»e Bembattt'ebt/ iain
U ouöe ügméc MciisStocke feptjcnöeöe «iettoel^ ftet 3Ρθ«Λ
-ocr page 337-
bet j&t&ht %tptxn.                         3 07
Sjpanbfcgau giet Saren oojfpjong nam/ ofi efberö bm been toas gge*
floten: '«0 feBec/ dat <©raef Fioris boe ter tgb ban gijetroutoe me> ·ra^
naerg enbe ©aflaten alfoo ontbloot toas/ Dat ÖP öp nae ntemant enöab* ^?"^.
be bentoelcRenBpBet<©oubernement enbe bebetoaringe toanöe^taönieSianwe
Middelburg, raotBte betroutoen/ fo batgp fgnen ï|upfbjouto/ iiie gaer t>?teuw.
manlief enbetoaertBabbe/ enbe om alle "igoetDanbettoêrelinieten
foubeafgaen oftbecIaten/Daetinmoefrfenben/ met ianbenjonggen
S&ing enoe €tf-^»oon banbe 3LanDen» Φίβ toelcBe aig nu banïse
fplamingen enDe afballigBe^eeutoen/baer binnen toaeren belegert/
geeft «©raefFlorisonopgoubelicS met alle cratgt gepoogötbefelfbete
ontfetten/ Bebbenbe tot Snip gBeroepen enbe gebeben al toat gp mocBte.
«Snöe al.ë BP nu met een groot öepi tot ziericzee toap" genomen /om
uoo|t nae '3©altDeren ober te baren: té baer bp bem tn aiöec pit 3#er*
togg ian vanBraband üecfcöenen/ btebefSapgbeloofde temaecnen/
enöeaUegtebebieöigBen. <©raef Fioris, mettegenfiaenbegp nu met
bit<©ojiogötenemaelbeffcB toög/enbebaerbicgtTotib/iigt ft eg ober*
reben te Biervüet,al$ t'eener foenfngDe te Bomen/enbe fgn bolcn terfiont .t
matmi
afoancBenbe/ bebegp elc&fgnss toege treinen: goetoel bat fp bat noobe fi!)e <©„/;
beöentenbeöptïatfetOt BicrVliedt. Ultoaeröem Guido van Dampie- logljïuojbt
re, fgn^tBoon-©aber/ obereöelepbi enöe belofte öeg lértogöen ban KL28'"*
25?abant/gebangöen nam, Έ&αφ Bettoeröe boo| ben ïlertogp toeber EJ".
BBW
ten goeben ggemaecBt/ fpjefienbe enDe bo;gb blgbenbe booj ben <©rabe
tan foliant; bte/besgecBtemffe ontfïagben 3gnbe/ get rantfoen asn
ben <©raef öatt ©laenberen nieten toilbebetaelen/ notg ben fertocg ΝοΤΛ.
ban fgn bo?giotöt bebigben / latenbe ben genen bie gem tnben finië
eDetyotgt Baöbe/ booj ie penningen fo;ggen ♦ Ktnberjct en teag <©raef
Fioris ntetggeftnt/ aiöoetoelbe fertoggberBiaerbe bat fulcrupteen
goebe meeningge enbe uptrepner liefben gefrBiettoaere. »©tt toillen
fommigge f eggen/ bat Den ï|ertogBoo||aecfc ggegeben foube gebben
om mebe ober be ©errabeepeenbe bangeniffe ban fgn #erfoon te toe*
fen: baer GerritvanVelfen fteö fo betre tebuptengtngg/ bat gp ben
«Brabe booijiaeit/ enbe jammerlicB ontlgfbe: afêgBpgier naenocfï
fult goojen; dommige Des SinlantfcBe peeren toeröen baer nae be»
gben/ entïe ontfagen Den Der fcganbe bat fp tegen gaeren recfiten ILants jsraeff
*|eetopgefiaenenDe DetoapenenaengBenomengabben: befe nambeF'ons
^ïabe ingenabe/enDeberbjoecgmetöaer. <®p toat gaerbatbit ge* Snwi
wurbe/enbinbeiciniet. ©an Melis StockebergaeltbitnaeDegooge b.a„ianö»
^ioet enbe groote 3©aternoot/ toaet mebe be ï®efï-l^jiefen ben <i5raef ftimt^m
„J^nben gtngen/enbe gem Bulbefüjoeren/int iatr μ cc ιχχχνπ.
ftahhfl'ï^aef nueenigeétertbtenenbe€a!lelenop gaeren bobem
iStt^^om Baerboojwaenin fttlteteBonöen/ enbefcöabete
HlK^aifooöpbitbofeboleftfeerontfatö/ enbe ben ^ollanberen
hSn Xl**ü*M*mgefcBiebe: tiueïtB top Bier boojenbertelbi
m7r% S« r5 PSnetoaert toefen/ Bier Den ouben Öpmer ïoawm*
metfgnepgen toooiben/ oberVfe ganbelinge/enbe Boe ftcB %ε'
-ocr page 338-
ftBap (Date bp berfiaen&e De peeren De «eDelen) ban geelanb tegetig
Den «©rabe berbinben/ aente öoojen ♦ ^p pgnbe&em/fept Bp ban
45raef Fioris,
goe öi fgn bolcft matste Berctbtem         <gnbe jjefnföer iegett» enen mi.
t§tne toottbe ©eeren notb Rnetüten          gaer genenealfo boojtgaet/
OSobcii ijem «iet laeten W™                 <Sat ft't geerft&ap tod na gentene
2Sinneü ftnen Itanoe/ bes bau tjpere.       i©an gollano gcoot en rlene
35oe öie ©üefen Ijaöbe betlojen             ïfaüöe gebjotbt au Ijaw ftritfee/
(JtliS te α fepbe Uier te bojen)                  «|nï>e botten toe bebenbthcRe/
©en fege/ enbe Ijife 0a& ontfactt/             «nbe foenöe oneer ben 6e beten/
«©meten beften maebetgaen/                <©?tpnfeb}ienben motbten Ijeten/
Jdifo (aieic-teboojenfepbe)                 «Bte baimoiffeun enbe ban itemffe/
3Bat op finnen &aer au leiüe                  ®it 1»«» oen ©rabe een jtoaecniffe/
ffioe bp berttbte ftmltebe/                     JIBaer oe gemeente enbe öie g>tebe«
©at tihc enbe armegebieöei                  gili,/."]ltlf,IlJ"08i"Lbt,'e."·
«2iiDehoeüibatbolb?tH8e'' tnotijte:       Mtefibitüaböeiiabe&aen/
®engetenbanKetanböoebatöoeöte» §otöten|\iiwlpeIjaröe faen
28eibe benoueenenbeben irmeben/         n"'"J5™** 8««i«SÖPen
39«t ft te fere toaccit beitoonsben/           wan ffilaentijtit/ boojö it Iptnl ttt.
$p bttgtBt De peeren ban ^eeïanbt bao|t ban grootelicBtbeetbig*
gept/ bergeltjrêenbe Baet bp Die «9eerBaen op De l^erc&e/ enbe Dol en*
Deontfitmtgönoemenoe ben^inte/ Die naefttlcfee betraderen luptie»
temt/ Baer göeöooj fjeeft gegeben enDe te Dulpe ge&omen të / Daer fp
DotBfocöten alleen jfêeefier te bigben/ enDe foomelban b'eenalöban
D'an&etiuetgDeijüJoiigöen aft tait gBeöouben bjtlben toefen: €pnD*
telica befïupt Op fgne trougecttgge bermaentngBe/ met öefe togfê
Jjsgjeüilie:
Die dient door danck ende niet door minne,.
Die vrienfehap is harde dinne.
«©aefc nae fieert Bp toeDer tot De ^iffotfe/ enbe fepbt Ö&f ^tfltf Floris-
feer atbepbe/ enDe en toiil&e ποφ doo? DaUe tioco öooj tnieöe/ om geit
oft goet/ nocöeocSDooj bebtoamfi/ &en armen enDe fmatfcen fgne He*
be lupaé enDe onDerfaten/ alfo laeten banDe peeren on&erö|ucB«m 3©aet
Dooi fp fo matfitigD toerDen/ Dat B« te bjeefen ftonD/ Dat fp Den <©ca»
befelbecwpt fgnenitanDemotgtenbecDigtien* ©tfeftöanöeenfeon*
De Bp niet gebogDen/ enbe belette toaeröpftofi oft mocötDec peeren
νώτα ο»!** ♦ ^«er meDe Beeft ÖPDe «ÖSfiemeente göequeet&t / enbe ben »Dtl
1 betb|eemt:fgnDe befe De0<i5caefs loffelitBi tecBtbeerDf cöept/öaer groo-
teücjc ttiDaeren fcBanDeUifeeiibooinemeniefletiS. ©encRt b|pbat Dit t«
Het t3errae& tegen Den <&mf opgenomen / geen goet gebaen en Beeft,
©raeff 36li* ootBmeüe Bet maec&enban xl. ötDberjS/ upt Den bfit& neboiben/
Fioris ffttft ongettoöfelt bp De <ebeu enbe ouoe aiDDetlttBi <©effaiOten/ fiae*
maecRt 40. telic0ept beroojfaertt. ^0 men anDerjs Dit fïutfc mm aelooben/aen*·
IS» ö«i"n Melis stockeenDeBeka Dat niet aen enraecEen: flaenöein onfe
auow», g?m#n$Cöioiig* Pivif. xix. cap. xxi. Qmtwη (footftÖSnt) «pt
Ian
-ocr page 339-
t>er$tafcc£ep&eti.'                     309
San Gatbiantfz. van Leyden, in fijnen leben $itoj öer Cacmelite» ofte
©loutöen a&ioeoerg tot ï|aes:Iem/ Divif.xxi m. cap.xxv. ©te on*
genoemDe Stereo (öterboojenmeecttiaelgaenggetrocBen) is öeoutfife
öan allen/öie KBbebon&enge&&eöefeïiifïo|te banöe xL.öi&beren ie
bergaelen: DteüjelcöeöaeEtiotöeeitefjoiteHiije Ulucgt toe tg boegen*
öe: fo Dat gp met oe asoesen fcöönt ie boer ten. ^toelcS boo? bp gaen*
De/ fal ic6 giet co^baerittBer inlgben eene ©eDtictie ofte Ui jïonftg ïxt*
jjael/ bêróerenoeöetoaeregelegijeniDepi banöe appiepenfieenöe om*
t>]engingei3an<©taefFJoris, Dmc Genk van VeiiencnDefilneCom*
glicen/ üe toeicfte met autenticque munimentenenöeouDe $|anötbe*
ften San geppbeect toetöen: alfoo get felfoe mp beganötegt tg ban mg*
jien toaetoen ©ptnotoen acgtbaren ï|eer iacob van Mierop, ©tiffiec
bauoe Camee ban iMseiinigein 'g45rabetigage: Dtebueiifie firD tene*
mael ig totifoimerenDettietmgne opinie/ nopenbe 'tpjetenfe oberfpel
banben feiben Crabe mette ï|«pfbioutoe baiiöe boo?ftg|eben Veifer
Heer, enüe 'tberfufte Hieöefien onber 'rgBemeene boUS btoalenöe '(teerjöSSeSS
ban niet toaeifcggneiicrentg tebtnöen) «tetmpalg een jfabeiiggot^israef
Denbe, WtltU SLiebeRen aengaenbe moet ggp toeten/ bat ifS een out Fiom,
afftÖJift geften Be&be/ beel tgbtg ban eens finne en tooojben/maes ootfi faiHHcttge*
Jbmtoglen aiiöerg lupüsnot/ eiiDetoat meer oaec toeboenöe: rjoemi
beg «©raben 3©oel/ irabei de rchoone Vrouwe, enöefept: l?ei tg bef
geleDenbanöoiiDertgjaer» ^tijeltBmpboojtoaecfeecfietffit in mijn
out geboelen. *©an Dit gantftg tmmtt gBeöttgt gier oberflaenee/ 3a!
tot meecDec bebefliHgjie fïrecBen/ öe ^Wroette öaes: ith fïratje ban toec
«laenDe/lupöÊïtoealDug;
Is waerachtich, alib inden Iaere μ cc ixxnii groote qaeftien <&mtom*
«nde ghefchillen ontftaen waren inden Stichte van Vtrecbt, overmits ^etmette
de flappe Regieringe Heeren lans Van T^aflbii&e, gecoren, maer aoch H^J^*'
nietgeconfirmeerde Biilchop vanUtrecht> ende inibnderheyt over- uanöe faftf
mits de voorfe. Biilchop hem ojadetftonde te alieneren vele verfchey- jm" rjf jlfteJ
den goederen vande Ecclefie, ende Lande van Vtrecbt: endenament- <je Gerric
ïicken, overmits de felve Biffchop hem vervordert hadde te vercoo- van V el-
pen aen den Hetre Van jfmïïei, dat SlotVan Vredelmt, ende andere Slo. fen.
ten, ende Heerlickheden. Soo hadden de Schout, Schepenen'ende
Raedt des Stadts van Vtrecbt, met vele vande Ridderichappe, ende
GeeftélicheytdesStichts, heur toevlucht genomen aenGraef Floris
y^de van dier Namej Grave van Hoflandende Heere van Vrieflant?
ende hebben metten felvenGravc op S.Iacobsavont μ c c lxxiv. t$*$n%
gemaeckt feècker Tractaer, inhoudende verfcheyden punólen. Ende i>Aimmm
©maenvoorfz, Grave noch naerder te verwillighen ende verbinden f^ns!
R3 }                          Wt
-ocr page 340-
3 ς o           €tiüt ^ttl banöe eefcfiitibtnge
tot hare defenfie: Soo zijn de felve Schout, Schepenen ende Raedt*
' by gemeenen Raede vande gheheele Stadt op onfer liever Vrouwen
avont tranflatie inden Iaere μ cc lxxviii mitten vooriz. Gravc
over een gedragen, dat fy met Welbooren-luyden, Heere SteVen dea
Meere Van Zuylen, Heere Styeder Van Zuylen, Heere SUpeder Van §ofngem,
ende Meere Willem Van ^tjfwiji%
hem ende fijne Kinderen machtich
houden ibuden de Stadt van Utrecht, naer heur macht, dewijle hy le-
vet, ende fijnen Kinderen naer hem, in te rijdene,ende uyt te rijdene,
vryelicken zy, ende de heure: ende te fchaden op hare Vyanden van
buyten, foo wie fy zijn: ende datfe binnen der Stadt hem behulpich
fouden Weien, naer hare macht, met rade ende dade, ende fijne Kin-
deren naer hem: Gheloovende hem voorts in goeder trouwe, alft
Biffchoppen ledich ende open worden foude, dat fyluyden ibnder al-
rehande archede mit hem blijven ibuden, opwyen ibo hy oft fijne
Kinderen vallen, ende voor wien fy bidden fouden, ende hem dier
dinckniet af te gaen doorgeenrehande iaecke, ende foo wat iaecken
fy fouden begrijpen, dat iy dat doen fouden by raede ende wille van-
den voorfz. Grave ende fijne Kinderen. Waer tegens de vooriz. Gra-
ve weder gelooft heeft met goeder trouwe, dat hy ende fijnen kinde-
ren de vooriz. Stede van Utrecht, altoos voort meer naer dien daghe
helpen foude met lijf ende met goede, op heuren eyghen koft» ende
met alle heure macht, in alle faecken daerfijs van doen fouden heb-
ben, binnen de voorfz. Stadt, ofte daer buyten. Ende ibo wat iaecke
datter foude mogen comen, of gefchien,ter ooriaeeke van alle tvoor-
gaende, dat hy ende fijne kinderen des ibuden blijven mitte vooriz.
Schout, Schepenen ende Raede, ende henluyden daer uyt helpen
mit lijf ende mit goet, fonderden voorfz. Schout, Schepenen, ende
Raden af te gaen, noch fonder henluyden te foenen. Heeft voorts de
vooriz. Grave voor hem ende fijne kinderen overghegevcn, dat hy
alle faecken binnen de Stadt van Utrecht doen ibude by fijnen Raeds
rade, ende by raede des vooriz. Heer STbedersVm Zuylen, Heeren SH>e-
dersVan'Bofingem, Heeren Gerardsdes Vrïefen, Hermans Vem jtrnielden-
foon, Tyelmms Franclen, Lamhechts des Vriefm,
ende lacobs Heimans
lacoife.
Ende nam voorts de vooriz. Grave den vooriz. Schout,
Schepenen ende Raeden, ende de gemeene Ingefetenen, mit heuren.
lijve, ende mit heuren goede op zijn ghelede, ende zijn befcherme-
niflè, gelijcfc fijne eygen poonen3 ende fijn eygen luyden van fijnen
Lande*
-ocr page 341-
Lande, &c. Blijckende alles by de Bxieven daer van zijnde, in date
als vooren. Waer op gevolchi is de af- fettinghe des vooriz. gecoren U9at bm
Biflchops van Utrecht, Heeren Ian Van IStyJJbmm, ende de eleétie en- *» aeöoiat
de confirmatie van Heeren lm Van Zljrïc\. Is medeghevolcht het **'
Oodóghtcgcas Heet Gijskecbt ende ArnoldVanJm/iel,
Gebroederen
mit Heer Harmen Van Wourden, ende andere Heeren haere hulperen, %3;ie b}Oti
ter caufevande recuperatie des Slors van Vredelmdt, ende andere Slo- fSStaau
ten ende gealieneerde goederen. WelckeOorlogegeduerthecft tot fcansin.
dat de vooriz. Heere Gipbrecbt endejfmold, mitfgaders Willem Van
</£mHeU froofivan S. lam,
inden Iaere Μ c c ixxxv. gecomen fijn &jgm ban
in vangeniflè des vooriz. Biflchops ende Grave, ende dat Heer Har- mamm
man Van Wourden,
uyt fi/n Heerfchappie van Wourden, ende uyt alle tnm "enöl
fijn goederen, ende voorts uyt den Lande verwijfet is. Maer is daer |*ïtwtet'
naer foo vele te weghe gebracht by de Vrunden ende magen des voor-
fchreven Heeren Van Jtmftel ende Wourden, datfe inden Iaere μ c c
ixxxv, opten xxvn. Oétobris, metten voorfz. Biflchop ende Grave |otn"/%
zijn vei'iöentj op feeckere Voorwaerden: Inhoudende onder ande- Decbturte
ren, By ibo verre iyluyden of haere Naccotnelinghen deden teghens faa^pbié
den vooriz, Soene, ende de Grave of fijnen Naecomelinghen dat ge- bjaeéfim·
proeven mochten mit witachtige luyden ter goeder waerheyr, dat fy
alle heur goet dat fy hadden binnen den Stichte van Utrecht verbeurt
iouden hebben tegens den Grave oft fijne Nacomelingen.Ende dat de
Grave tfclve goet houden foude vande Biflchop ende vanden Ghc-
ftichte van Ftrecbt teleene, mits daer af doende den Biflchop ende
den Stichte iulcken dienft als ten goeden ftonde. Ende om de vrunt-
fchap geftade te blijvene,hebben de yootfz.Heere Van Amflel ende Ar-
*iolt
fijnen Broeder, mitfgaders de vooriz. Heere Harman Van Wourde,
alle heure voorfz. goederen in benoemden ftuefcen den Grave van
Hollant opgegeven, eü van hem weder ontfangen ten rechten leene.
Ende hebben voorts de voorfz. Heere totnaerder verfekertheyt van
de Grave, voor de onderhoudenifle van de vooriz. Soene, gheftelt
ν cheyden Heeren als Borgen, die daer van gegeven hebben heuren
S e ende brieven. Op welcke Soene de vooriz. Heere Van Amflel
uytevangeniifèontijaenj ende de voorfz. Heere HarmanVm Wotir-
den
weder te Lande ende op fijn lant ghecomen zijn. Gheduerende
deie^onderhandelinge vande Soeae> fo is voom ghebeurt dat tuffchen
«len ComncfcfiduMd van Engelant ter eenre, ende den voorfz. Gra-
ve Ih-
-ocr page 342-
312 €t%at tnel tian&i fteftgitfjfcinge
©utoeHcft ve ^er'u ter andere zijden gheiloten is'thuwelick tuflchen ïonckci
•tnflïöe öea ίβι&Λί des voorfz. Grave Soone , ende Elif&beib 'DocbterdesVoorfi*.
Smaait Coninck, Eduards, op fekere conditien ende voorwaerden. Ende naer
«engctani jaC de voorfz. loncker lm gecomen was tot zijn huwelijcxfe laeren»
Flon? heeft de vocrfz. Grave den felven ghefonden inEngelant, alwaeu
foou. oock 'thuwelick titlTchen den voorfz. Ian ende Eüfabetb is ghefolem-
nifeert, ende gheconfummeert. Dan daer naer foo is ghebeurr, dat de
J©t«ff voorfz. Grave aen d'eene zijde fetcende de alüance van huwelick en-
ga^engci de anders metten voorfz. Coninck van Engelant aengegaen, getre-,
ïaut af/ cu» (ienis in onderhanlinghe metten Coninck^ Thilips Van Vnmclqijcl^, die-
teen
"net" men noemde de Schoane. op Verfcbeyden puntten ende conditien, ende onder
H-jj1"*' andere dat by den Voorfz Coninc\Van Vrmc\rijc\ /oude belpen tegens den
_ Cormickjym Engelant, mits dat de Coninc\y>m Vunc]qijc\bem betalen
wmTwaetfi^e Vijf en tVmticb duyfint ponde Toumoys gereet, ende vier duyfmt gbe-
oao?«Sratff Hjc\e ponden laerlicx te betalen fijn leVen gbeduerende, uyten Trefiirde
■jpraiieg*· LouVre-.endedatdeGraVenieten /oudefcbuldicb noch gbebouden wefinte
fmtioaöe* tomen opte 'Parlementen Vanden Voorfi^. ConiruJ^, als fijne andere luyden.
U)0}ö«i. yan ^.gipjj. xra(aaet ende verbande ghecomen wefende de kenniflè
tot den Coninck Eduardvan Engelandt, ende willende hem daer over
wreken vande Grave > hadde de felve Coninck doen vernemen naer
den Staet vandë Lande, ende wie hem daerinnë lbude mogen helpen:
ende verftaen hebbende dat de voorfz. Heere Van AmSiel, ende Heere
Harman Van Wourden
niet wei te vreden waren vanden voorfz. Soene»
die den voorfz. Heere van Amitei in gevangenifle, ende Heere Har-
man uyten lande gereyft zijnde gemaeckt hadden: Soö was de voorfz.
NOTA. Coninck Edurd metten vooriz. twee Heeren fecretelick gheaccor-
deert, als datfe den voorfz. Grave Floris vanghen, ende inEngelant
brengen fouden. Twekk de voorfz. Heeren mit heure hulperen po-
ghendetewege te brenghen, is onderhant ghebeurt dat de vooriz.
Grave van GerritVan Velfien opten velde Vermoortis.
^u$ïiuïtl)ittf}it zvMhavfoül} ©srfiaelban ©raef JflojijSboot/
foo mp 'tfeifbe teegOefanöen iS ban mijnen gunfitgen fya «nöe goeöen
^junoiacob vanMijerop. i|üu ftetgöpöat DtgijeksenögenD üanöe
falie al Meel anöeciS tö/ Dan mên onber'tgemesnt boicfc baer bah friecct*
Wm unie icS booitoasr een fonöerüng begagen ijtbbt gejjaö: enöe te
mmkm sö Doe rouïoeiitS enae mtt [joe ttsepnicD fonDamentiS bit ftucö
onfe €Ö.Joni|cÊ!-^cij?tjtier0 bpDefjsnD genomen gebben. ©coitoaec
een tyremDelifle m& ιφφ?αηίφ &t&i$tot/mtt nam iacobus Meye-
iust
-ocr page 343-
rus, Somt Biet met ö* toaerBepb meer obec ten/ in fijn Cfjiongcfc ban            *
iPIaenDetin/Daeröp ban dit ©erraeb Duföanige mentïe i& maSen&e:
Gracf Floris de Soon van Coning Willem die by de Friefen doot Meyeri
bleef, naeden middach met het vcderipel ter jacht rijdende > is van §ev°e,eil
fijne Edelhiyden énde Hofgefinte lelicken verraeden ende vermoort: ye"ra<ft
uyc ooriaecke, dat hy haer eenighe Sloten ende goederen af- hendich tcgheii
hadde gemaeckt, ten ghevalle ende behoeve van Heer Ian fBijfchoj) tot Graef
Vtrecht, die daer dreef ende iêyde dat deiè goederen tot den Bifdorc- Floris.
me behoorden. Deiè Moordenaeis fchijnendes tcftouter gheweeft
          ·""
te hebben, om dat de Graef niet alleen fijn Onderfaeten> maer oock
Eduardden Coning Van Engelandt ende fijnen Schoon-Vader Gfrijde Van
CDampiere
Graef van Vlaenderen vertoornt hadde ende mifhandelr.
Want niet tegenftaenfte hy de Dochter vanVlaenderen ten wijve had-
de, eii lonctyeer Ian de Soonjvan dat bedde > ten houwelick befteedt
was aen Elifabetb de Dochter des Conings van Engelant, hebben by
hem des Conincx van Vrancknjek miede endegroote gaven foo veel
vermogen ende te weghe ghebracht, dat hy den Coning van Enge-
landt
ende den Graef van Vlaenderen aen een fijde iêctendes met den
Coning van Vranclqijc]^ ende den Graef Van Henegouwen Ian Avennes,
.fijnsMoeyenfoone, inVerlondt gbetredenis.
©u0 becrè Meyerus. ©au sBcIijcBen een enber bupferslanifco^ ^«*
ttut/ Die ten tijben ban <©raef jflojisi gekeft geeft/ geeft oiijs corti 'tfelf*
De te Bennen: IiamentlitS Matthasus Weftmonaiterienfis, cognomenro
Fl'orilegus, Ctlgelfman Cornet Hollaodk, (inquit) foluto fidelitatis freno, ψιο
Regi Anglt* pmtnnexusfusrat,aum Regis Frxncornmobtemperaret confilij, α froprijs
domeslkts efioccifus,
&c. ad An. cis cc xcyi. <J£nDeDiti|SDeret{)te0OJ<·
faerb/ (Wet Die tueltfie fjet boltfe bjaenen)gïjebjee(i: bat tot tfamerijclt/
baer Gerritvan Velfen met DetlJStfftlJOjjban Durham uptDetf ConinrjC ©elHerrai
name ban «Êngelanffonbe met Den GravevanCuyck banDeiS i|erto *"-ne ,or
QÖen boegen banS&jaöant / met ηοφ tbjee öaebjmannen t>t$ 4&raefë ^„'"eMn,c
ban Biaenberen bergaDert toaren/ beiïoten i&/ ai** Darmen <©raef Floris mmtai*
«beti&itïl bangenfou.be/ enbefenben{jem obe«Den €omutU ban €nge*
sant/Die {jemfgnUbcnlatig gebangenDoubenfoube/ enbe men foübe
öe ft?°i,in« ftoager Graef ian Flens foon ober fenben in foliant om
ιΛηη/,Τ^ΡΡΡβ tt öebben. Watt nae Dat gebeurt i$ / bat De «©robe De
haJr η',baecöebercaDeren berbojgenbiaren/ gjjepaffeert 3jjnDe/ 3911
Velfen a13" vaa Woerden metGijfbrechc van Aemftel, Gerrit.van
Tevlinóef re\^van Benfcoop, Gerrit van Craeyenhorft, Willem van
fe7/mhhiiZlïïmv£n Zaenden> enbebeelgheüjaofntboicyopgere-
\mi enoe rjiPü?n Den <©tabe rotibfomme befet; €\M tym Gerrit van
•β c                              Vellen
-ocr page 344-
314 €etiïe öecl Uanbe btftlfttjtHtige
««.e tfKra Velfen (&te fcct' op ben <©rabe gaenDetaag) fieefteerfi föne. öamaett
iStn βρω* öen ^rebegDeflaggen. «Enbealgoetuelöe <Ö?rabeaig een onbeifaetgt
öeiiftf. ftynte met uptgfietogen ftoaerbe Bern poogljDe te bertoeren / Reeft ten
lactfren notgtsng gem tnbe gebjelbigfje fjant oer berraberg moeien gi)e»
ben/enbe ijs Dien nacgt feec öepmelitfien geboert op -fjet Hnys te Mu-
cten, önröemalfoobGOjtlebenöttgtaCngelantobertefenöen^tëiitt
öefe berraberie berfyepöttiJOibe/enöe befpiaef&gtw&bat ©raefFloris
gebangen üiaji/ iffer groote beroertegfrebieefi alle bat lanfc cijer. «Ï&e
Kcrnersenbeöe Waterlanders RM be Vriefetr Jtjn tecfiOilbt tYatlien
g^balieninfcguptenenbe ftgepen om garen <&rabe enbe ï|ecre teber*
lofjcn. Wberrabcris Dit bernemenbe / 3tjn terfiontmetben «©rabe
Èoof poelen enöeomteegen ban baêrgebiutgt. <©ie ban Naerden 5tjn
gen in grooier menitgte iegemoetgDefiotrsin, «Eiiöeaifo pet paert öaer
De Φ raef opgebonben toag/ ietlepn enbe te \\aath Wa# cm ober een
floot te fpjinggen/ ijs baer ratöben in geballen: <©en tueicuen |pg!je<
arbept tjebben om upt Dat toater tetretfeen/ maer D002 bjeefe enbe angff
bcjs atnfiomenben boicr/ en niocfiten (p bat niet boen." Cnbe^eer Ger-
«setrit bmi rit, ■&!'« tm gatDt ft! man bJag/ enbe ben €&rabe fetr öatcbe/ geeft ijem
nacht1bfm mei fö" epsDengani enbefteaert eenenttomticg öoobeitilsebJonDenge*
n'ioB}öiiöe> gïjeben/ enbe tss fneHttBen nae ίϊ|πρ£ ie Croonenburghgereben. 3@e
ncit. feermeos toeloopenbe/ bonben ben <£5rabega!f lebent/ galf Doob/ enbe
fijnen aöem flaubjelir& bergalenbe: Cen beel/ togen |)em met groot
niifbaer enbe rcubJe upt ben maetcr. Cen οεεΙ/ bingen fommfgpe ban
oefen brnraDergbienaeroybie buekte öaüeiicB in tegenbJoo?bitpeptbeg
fterbenfeen ©raefg fmabeïitfieji enbe met grooterpijnen geboot tooji
ben: ®e #rabe op Set ï|upss ie Mudenburg geb|acgt jgttöe/ gaf baet
fgnen geeft op ben feben en ttot'ntitDfïen bat0 banbe maent auniug.
itpüJOiöe metgrooter route e/ iefcfjepe tot Akkmaer gebjatjjt: enbe
fgn ingebjant mo|be albaec tnöe groote üercli opt Cgoo? begrabens
biguenoe 'dtcgaews onbegrabenfïaen/ ter rtjöetoe bat ^omSerlan
gaebanici) fiin Soon «P* <Ê"0*lant quant/ trietfelföetot Reinfburg inbeJibbpe
«taeff öeerltifeen ietie öegraben. ï|p ibflö een fïrgö&aer/gïojioesi/ enbegroot'
Fions moeb!£l)#?inte/rijftiü ban flature/ tioetii enbe bjoom ban tracgten/
jp setueeft. j-£(joon üan aeiiftcDte/ toelfpieftent/ milt ban gaben / populaer / enbe
eenen pgelicÈci'i retBtboenbe. l©ojt ooc& gefegDt een goet JBuftcön en
fanger geboeéfi te itjn - Wa$ genegen tot i'aegen enbe bliegen/ tot bien
«aanpor £P!lDe tecd 9oiiöen entie ©flïfei'nicr^Boiiöenbe, Snt^aec μ c c lxxvi i.
tocsiaaec ίππ0 ouDiröoms ennirent χχι. ^aereti/.fójjptot 'sHmogen-Bofch
is BösiBoi» lS.t&D«r gDeflagen/ -beg ®inge,s-ö8iö «as ^etifjienen-öattt. -^p bebe
bsii. ■iri3&in.beelf(tjo0neeiiö'efio|iel!röe ïgtöbenenbe iSibberiitBe 3©oonin*
hSïMm- Cen: atë't&mtm Vogclen-fanck int HatlembrSoür, tmt$pittl>tt
wuwnu, tei|5cl:iUj|-e jjrej {^ me: $αται enbe SSibberen/©?outoen enbe aotit-
toulBÉü jjfagöteöobcren/ enbe aibberiti&e oeffeninge te fianteren;
■ëp Debeeocfeött^of in'SKflpraben^aae/ banConing Wühtn fön
i&abiï begotmoi / scooter er.ös iopgücöes: mdiien;met &e CapeHe enbe
-ocr page 345-
anbw Cameeën. &οφ anbere bele ^looten enöe «ffaffeelèii jjtefr
ÖP DoenmaetSen/ cm fijn ©panbente beötoinoBeu: öiiet ijiec boe*
ten af g8efp?oocBen ijï. ^tjti Hupfbioubje bJ30 uptil» Beatris da-WWgvC
Graven Gvvyen Dochter van Vlaenderen, öeltjffe als* gier büOjen OOffe Sw
Hiebeaengeroert fé: öaer Öp beel ïunberenaen man (Chron. Holland.
Divif.xix«cap.xv.) Dieaiie jontfigefèo?ben/ enbetotLoofduynen ïn't
«IloooJïer begraben 3911/ uptgefept een ,^οοη ian, Die tiae fijnen ©abec
«jgraef tootóe; enbe met öe meitfeergi boot De ouDe reepte ftam ban l|ol*
iant toerfiojben ij?.
Mtt De ©erraberjS/ Diemen Bofï beBomen/ ifi alms toegegacn/nae straffe
De getupgemffebanonfe geraeeneCifeoHtjcB. Divif. χix. cap.xx ν ι. »*>« beu
ί 3©antbp De <©uöe^ci)inuêi'!3/ aijï Daec 39η De figmer Melis Stocke, }·*™°ί0ί'
inDe Wilhelmus Procurator Egrnondarum , Die Doe iiï't leben ttïaeren: Gerrit
alg oot& meöe Die iojteiiik baer nae gebjegfr3tjn/ bp Beka enbe δε 'Φη* van Vel-
geiioemDe€!errB/eiibinimenfooöanicob|eetbsfc|jepi met.) 33tcnan fen,
%0|DjeCÖt öaöbêll Hugevan Baerlant: DÏ8 'Kenemcrsl)flDDen Willem fuijefijoer
van Teylingen, enbeηοφ IbJee anDere: Die Dart Delf JjaDDen Willem «amplKiH.
van Zaenden : Diefaail Haerlem IjaDDen Arent van Benicoop. etr, enöe
Defe toerben alontgoofi/ enbe op raben gefet· ^ieban Leyden, (mtf*
fcpten om Dat 4&raef Floris pier ter firn gijeboien i.ö) paDben Genie
van Veffen: DiemeleÊebobenieMcpanDergcooiH&wepöiïcnaesiges
baen metDe: tuant pp toojDe al leberiö enDe naet&t in een tonne gpeflos
ten/ Die met feparpe nagelen enbe ipijc&eren bol gpeflagfien bias/ enDe
U!o?bealfoaiieDtefiÉbebati1LepbcnDO0? obec-aiie De firaten gperoit;
(tofler meDe öet betfierbe %iebtktu ober een fitmt.) erDe naeüeie anbe*
te ftnare pg'nen tooit pp al iebenb op een raöt gefet enöe or.tpccft.
<5BuiS berre bit genomen uptDe J>rö|tftenban D. Petrus Scnverius,
59ie meerberban €5raef ^lo|i0 en3pegefcpiebenifjen begeert te toe*
ten/Die moetlefen 5fjne lange 23effp?gbingpe mette aeniepcüeningötti
ban Dien/ fiaenbein 3ö'nout 25atabienban pag, 3 !ί· tot 383« bjp3ul«
Sen aüeen omme te epnbigen upt De felbe pier öp bougpen/ üiat naer De
boot enDe erecutie baiiDe iFerraberg/aen paer «©eflacpteenDegüeoecen
Beboïtptté/ i3egfinienBepg.332..metteuolaenDeüJoo?Deji:
<£nbe alle ïaat ijern ten negenben lebeaenging/ bat -mert geboot m> ^e S!eeti
De op -föabtn göefïeit/ enbe beele tnojter upt ben Slanbe berbjeben en beetnamen
«erjaetör. 5©te^ollattberi8pe&benDatï$upiSteCroonenburch terne* \>^mu
||cOetoo|penenbe ter aerDentoegpeflerptienDetogpenbooitom pet boo"'1nöl*
^uPs3teMiiydenfe'tofnneneiiDeteberb3oefien/maec.Daei' en bonben ïKnamjt.
« '"jmant op/ toant 3P alle boojblutötif& gebjaeren tüojben.■ Wüth
hfiif r« 0leM ωο^ ie bitoactn/ Heer Dirck van Haerlem", Die bfiêl Op
5a,,iSK"'benï»e0iLanDWUieetii.                                               Weth!lt
mSSi9"t2,a^fen/ maetfitenbie gemepn ^tebenban Hoiianr, ^e*»
ηη^ρ«·Η*Σ%Ρ
enoc ^tDmünapen een ■» ecöont/ enbebeloofoen msU- ten efl sm*
tSSKiffiPnvS?^ belofteniffen/ Die w te famen befegeiben/ Dat ?P 1ΆΆ
ban ftwBeü onöattenöjmoeit/ aft* aenöaewti reciJten 3lWb«kge^ g^.wca
i$r 2.                               Daer.
-ocr page 346-
31 £             CerSe öeeï battöc öefci)$umee
■ öaen ü»et/ nimmermeer joen afnemen 5ouDen/ maetalioogbJiaeiKi
fcaeK om boen: enoe upt Den manDe berbigben alle Be gene Die Des %tt*
teil van Aemftel, van Woerden, enDevan Velfcn , 2öloett-berbJanten
xomiu SSIfoDatöieromntemant/inDenfUnöe ban folianten bleef/
bit ban fjaere l©anenbjseren/ ènbe Daer bleef menitf) jlBan te üanDe*
fejaett booj ^upfman ?itten/ enDegaf ^töotenDe BottingBe/ om Dat
|)P «iet ItjDen en DOjfïe Dat Öp Dien van Aemftel, Ofte van-Woerden, Oft
van V elfen befïont/ of Daer of gecomen toaer/ enDe alfoo bleef 3gn
belöem bedotten / enDe alle Die <ÖJ Delen Die in ^olIanDt töaren/ enDe öefe
b?ie l^ecraüerjibcfionDtn/moefren Ij&m laagenen neDerleggfjen/ «me
Die wist meet boeven, SÏIDujS 3tjn Defe Rapenen tot ηοφ toe pemanDt
beröobeiitebderen,
<2nöe naeröten w. van Gouthoven, Den ©erijanDt-25jief in $g'ne
tfljionfithe ban foliant jjag. 3 5 3 ♦ ecfleït öeeft/ 300 3uUenbJpDie ten
Deele jjier snnHpgu/ lueïenDe ban Defen 3tiBout:
Verband. \yv janne van ^ivennes, Grave van Henegouwen3 en-
ghén de" de wy Ian Grave van Hollant, van Zeelant, ende Heer e van
Verraders Vrkfiant: ende wy Schepenen^ Raedtimannen, ende alle
-en moor- ^ gemeene poorte van Dqrdrecbt, van Middelburch^vzn
Sierkfie,
van Lejden, vrnDelft^anHaerlem^vaxiAlckenie-
re}
ende van StmGeertruydenberge: maecken cont alle den
genen die defen Brief zullen fien ofte hooren lefen s dat
wy omrae die jammcrlicke Doot ende Moort, dieghe-
fchiede aen eenen hoogen Prince, ons lans van Avennes
lieve Neve, ende ons lans Grave van Hollandt voornoem-
de lieve Heer Vader, ende onfen Poorteren vooriz. lie-
yeHeere, Heere Florenche, wijlen Grave van Hollandt,
van Zeelandt, ende Heerevan Vrieflandt, daerGodt de
Siele of hebben moet, hebben belooft ende beloven te
faeraen wel voor peynft, ende by onfen vooriz. Rade
voor ons ende voor onfe nacomelinghen, met gegeven
trouwe, ende met geiworen Eede ten Heyligen. Dat
wy noch onfe Naecomelinghen, van defen dage voird,
metten quaden Verraders ende Moordenaers van haes
feifs Heeren, alfie met Imm den Hwevan ciyckt met ian-
w den
-ocr page 347-
feer ^>möt Eepben.                    317
me hn Heere van Hoefdenei met Gtjsbrecht diemen hiet Hee-
re van Aemfiele
, met Harmanne diernen hiet Heere van
Woirden,
met Gerarde van Velfenr ende metten genen dk
waerenan Paerde endean Velde, daer onfenNeve, Va-
der ende Heere voorfeyt vermoordt werdt, ende haere
nacomelingen, die van haer Lichaem zijn jof comen zul-
len, mans hoofde ende haer oire tenfevenden lede toe,
nimmermeer zoene, noch vrede, noch beftant, en zullen
maecken, noch helpen maecken: ende wy lan ende Ian
Graven ende Poorteren voornoemt, beloven ende fwee-
rerj'te iaemen voor ons endeonfe Nacomelinghen> die
voorgenoemde Verraders ende Moordenaers ende hare
Nacomelingen, Mans hoofde, die van haer Lichaem co-
men fien, iofcomenfullen ten fevenden lede toe, ende
haer oire, uyt den Lande te houdene, ende helpen hou-
den ewelicke datter Gravefcip van Hollanf toebehoort.
Ende wy nimmeerVrientfehap mét hem en zullen win-
nen, noch houden, noch hebben, noch dat wyfe zullen
Huyfeh noch Hoeven, ende dat wyfe zullen fchaden an
lijve ende an goede, waer dat wyfe fchaden moghen in
wat Steden, iof in wat manieren dat es, &c. Gegeven
inden laere ons Heeren 1299* des Saterdachs voor elf
duyfent Maechden dage.
*U3
Ian
-ocr page 348-
ρ 8; €ttüt öeeï tomö* fófe$(ittinge
lanBeuckelfe, ConingvanIfrael·
Δ ILBoetoel oefen ContnflPe^ ©:ebe0enbe ban't jsteutoe getufs*
■**Iem/ gelncfe BP enbebe ftineBenitioenibeenbe roettibe te tnefen/
ban geene €bele<©uberenofte Conttigltcfieii fïamme afgijetomen ig/
maer tet tonttaticn ban RetBte <©uberai enbe göemeetie atnbatijtflup»
©iitrcnt ben alfjier binnen ter ,g>tebe geboojen ijs/ omtrent Den 3lare 151 o. fijn*
iuat tgöt be fön ©abet genaemt Beuckel Genitiz. enDe BP ie,ee" CeecttiafeeE
lan Beu-tfl-Jfjntjbtt ban fijn Banttoerc^: öaeromme Op met teiBt onbetnocö*
coidfz. (ρ neffeniS €ontngcn enDe.4Ötaben niet en befjoo^be flijcfïelt ie toetöen:
gcbo?sii i». e^entue! niet tegenfïaenbe/ naer Dien De felbigBe Doo? fpe bebiiecDIicïte
fcHecpfttmfcf)cpDt enbe eloetfebepDt/ be ttielcne Bp al eenigge ^aeren te
booiïii in fguen öanDel enbe toanbel laten blijtfien enbe te Sennen gege*
benöaöbe/ De lupben ban fijnen tnbenalfoo Beeft tonnen obemben en»
be te toege béngen/bat (p&mgeacrjtenbegeöoubenBebbenboojDae»
een üoning enbe f «er/ Ijw geijoojfamenbe in alles* bat Bp tjaet gBe*
biebenbe
-ocr page 349-
frieöenbe toaö: 3as felfis rotte boot tot/ ggcig&meti in fijne f tftojte
enbe ieij?n fai Bonnen fl'enenbe lefen. ^00 m geböe ick niet tonnen na*
laten be felbige afgier ntebe ("algoetoel tfelbe' petnant een fcyanö-blcrfie
foube mogen atgten etibe eftimecen) onbecbe bermaerbe jlBannen te
tellen enbe te fteiien/ booi toaeracgtity youbenbe bat im boojnoemben
Coningij ban ifrael, ofte beö Nieuwen Ierufalems, getu felaen op eetie
totjfe bermaert gemaec&t geeft/ alg ben boof toicyt be toeicBe ben togt*
betmaerben tempelban Ephcfcn, Diana: toegetogget/ baertoel btet
fjonöcct laren ober geboutot bjerbe/ enbe öcoj een banbe feben toon*
"DerlitRficgebautoen banbe ®erelt geacgt toert/ acnb?antgeiieöenenbe ·
gemtoineert geeft.
^ctleben enbe De toereken ofte baben ban oefen uptftnnigé menfege/
initfgabei'jj alle get gene op t)em enbe be fijne binnen ber^tebe ban
jjlüunftec npiggerecgt enbe gebaen i$/ foube alleg te lange enbe berb|ie*
tt'cg ballen omrne te btrgaien enbe te filjjijben: geeft pertianbt grööteti
Infïom fultje.allesi ten albec-nautfien fe toslien toeten enbe té onberfoec*
Sen/ bie leeft gei tgtenbeenbe elfDeaSoeiijbanbentogbr-bermaerben
ïliiïojie-^iiDlpec ioannis sieydani, ban ftjiiê l|tfio|ieöe toteltfieöp
ggefeDieben Oeeft banbe «©eeftelitBe enbe J©creUIicfiefaöen: fiet eetfle w,t *,.,ίή4
s^oecö ban Guy de Bres bat gpteggenbe ï©eber-boopetsi ggefeyieben nnizmu
:yeeft: ^egï^ooig-beroemben Martini Lutheri Ctoeebe Mtt\ of To- no?ie \sm
mus ban fgne ©ertsen be toeicSe in ïfootybuptfiijer fgjaeiHê tot ï©tt* ia" BeU-
teilberCi) gljeb|tliBt 3gn ί Lambertus Bortenfis, Bulüngerus enbebêr* coldiz.
ftgepben anöere. iBaer inneggptoonbecliiRe ongeyoojbebingyenfien £c['J,?rtm
enbe lefenftdt. ï©pfuüen alleen ban oefen Coniiigi) upt Guy de Bres ψ*™*
bergalen/ bjaniieer enbe op iaat tgben gp bp fgne piugïjtmi tot €0*
ntng bertiaert enbe uptgfjeroepen m enbe beiyalen'eenigge baben be
toeiclie öp gfjebupjenbe jgn ïioningtgcfc «ptgeretgt geeft: ten laetfien
yoe Ut fijn ögen een epvtis ggenomen geeft: enbe l)p nae fgneberbien*
•ftengeftraftto".-
"3|nben 3aere 153+· Beiu^ SSung fooberpfgem binnen berfïe*
be ban Munfter eennteubj l&joygeet/een «©out-fmibt ban fijnen SJm* wantoittü
'fiatgt/gfnaeintlanTuifcofcur, oft oelgeB anDère.ftij$gbenlan Tuy-cjjU3« tgt
-fenfehever, befe na bat ypbe menicyte besboltjc op be jfKarfBtberga< lan Beu-
bert gabbe/ berconbiröbe bat ben toitle bejl Hiemelftyen ©abetsS toso: coidfz.
Dat lm Becoldt van Léyden, een Keyfer des santfehen Aertbodems f??,?],,Ί0'
rte          ι r J            τ              iiii                                        ii '""ίο "CM
ö^-maecKC ioiide worden, ende dat ny hem metgrooter. macht ende tlaertttJett.
"eyterache te velde ftellende, alle Coninghen ende Vorften ibndêr
G1Werfcheycverilaen.ende beroven foüde , iparende alleenlick het
gemeen volcfc, dat is te féggen, de gene alleen die de gerechticheyt x
Het.hebben; Gp dat hy alfo'den ftoclfijns Vaders Davids befate, tot
der rijt toe j^ hern de Vader het rijeke wederom eyfehte. Want de
.goeoe mej^ichen moeren in deferAVerekheerfchappen, nae dat fy al-
lecic boofe omgebracht hebben fullen.
-ocr page 350-
3 2 o            mtm &tt\ toont* ftefc^itibtttge
®i\ foo öaefï befe öingïjen uptgefpioSen Uiaren/ fo biel lan Becoldc
ban Leyden oy bepöe fgnanten/ enöe ljeffenöef0nf)auaenopnaeben
S|emeltoe fepoe; Hiebe^oeöêrg/ bit 0eübe. ic6 ban ober ïangfje boel
Sjuetaeten/ maee κδ en Bebbefulcc nocötanöniet brillen openbaren.
5Baernufoo|jeeftöel3aöer eenen anöeren fijnen »©tenaer berbjetfit/
om bat te ber&onöisBen. 3|p gebet ijem ate fjaööe öp pet figtbe niet
geetne aengenomen: maer greept niet min met bepöe fgne Jjanben aen/
baant &p öaööe ober lange öaer nae geftaen enöe baet op toegelepbt.
cetjing 8« 3|p öan ban een Cleermafèec een Contng efjebaojöen 3ijnbe/ f o fiel*
S^SI^fci öe&pbanfïonöcnaenöe ttoaelffbeiuoien mannen af/ öetDelcfiebante
Slfrïïi»" boo|engefamentIiC8«n geregeertöflööen/ enöe metten name ban Öaetf-
eitöe 53ie* peeren uecften tuaren: enöe tleeöe [jem feiben foo ijeerUcö enöe BojtelicS
naceii. ajö geniep Coning fotibe connen boen. #pberBoognaeröe mtjfe enbe
manieren banöegroote peeren/ aiktlep-.<®ffif teren enöe dienaren/ te
toeten een ^taü-i|ouöer/ een £o'f-meeftet/ biet^ecrete £atöf-fMe*
ten/ een ©ïatcur/ een Cancelter enöe tot dienaren i&tljcncfeer$f/©ooi#
fntjöers/ mercmeefteriS/ enöe 23cumeeii£r?5/ etc. enöe beröeelöe alle
anber ©fftcien upt naer ftjnepgèn toeigöeüaHen/ enbe bebalöatmen
Öemttoee Croonen ban louteren gouöe mauen fouöe: ©efcfjepöeban
fnnenfuaeeröebaag met gouöe beöetËteiibeobertrotaemllpijaobeee*
tien Comnglicaen (iafinöe pnöt/ een gouöen Heten Om ben {Jaljs/ enöe
befgelDCF ooclffpoorenmet gouöen geipen: Jfêetben tojtfien/Bpentoaff
nergeng meöebetleeöt/ ban met 3ijöe/ met ftutoeel/ enbe met gouöe/
öteelCH men upt öcn 3Eempetë ütt ftabtgfjerooft paööe. &w paeröeH
laaien oota bef göelgcc bebangften enöe becleebt met fiuüjeien enbe gou«
benbtijangfe!en.®oo]tëfoo befïeloe lip feber bagfjen tube toelceeöp tea
nett pegöeltjcBen (öte tot fjem bjtlöen eomen om eentgöerlep fatten) bet>
Ijooien fouöe.
mat te» Cnöe al0 pp nu tn pet openbaer onöer ben bokSe quam: fo toojbe pp
«oning met fijn «©ienaerg enöe anbet eoel-maraien fijnis $oof0 bergpefel*
inffiXrti fcftapt:enbepem bolcpbenban atDtcrfeec naebpttoeetlepne^ongersi
mm te peerbe fttieuöe feet feofieitcKen gecleeöt stjtiDe. Φβ gfjene öie ter teeg*
ter 5(iöen reet/öjoecööe Croone enbe öen 25pbei: enöe öe anöec te ömc»
feer 5üben/ ϊηοζφ een blooöt fuseert/ tmetus appel ban louter gout/ enbe
met Kofielttuen «©pefieentefeet rgtBelicHenbertiettenoeOtcptbefiit&t
mad. 33e Coning ftlfssblintateaen allen ?göen ban ben gouöe enöe fio»
fleiitKen gtjetfeenten öaer |}p meöe üerctert waö. Hp bpecg eenen gou*
senCloot ofte tuerelt tn fgivpant/ öaerttDce fmeeröen mipf-üjtjsaen
gemaett maren, gfnö'anöer ijanöt öjoeif) DPfgnen gouöen fraf. ^p
i)aööebooi 3|ellebaEbier^acBtentüJinttrD JBannen/ alieopfgn ^oofie/
Int groen en biau geeleet met mSKe fjoeöen/om öaer booi een ^emeifcpe
BnöeSerDtftgematfjtte bennen tegeben. <©p ben riem beg «oningSi
mettemelcfee fijne lenöenenomgojbetbjerbeniiont gefcöjeben: Gods
crachc is mijn macht.
mm tflteiban befeu Contna öwöe alöus a«|iiïtfnöêg9efcöieben.
lcK
-ocr page 351-
Det: M>mtst Hejt&en·                       321
. lek lan van Gods ghenade ende door de cracht des nieuwen toecotncn- "^g(fj^j|.
den Rijcx inden Tempel Gods. Dienaer der Gherechticheydt. <®fte üefen €a>
lek lan Coning des nieuwen lerufalems, Coning der Gherechticheydt mug·
ovcrdegantfcheWerelt. Üp ïtet ootB geit / te bieten feerBere foojten
ban ©aierg flaeti/ toaeruaiiDe ftguecengieEbojen bp frjne afeonter*
fepitnoe gefïelt enöe e?it|uc&e 50n: maer De DoojnoemDe «©aiersi (gfie*
igcB aïsi tfBeenegefien enöe ηοφ tegenb)O02öitgljebbe) eu ttjarenban
geen goetfilber/maer alleen banpeauter.
©en fiaet en geerlg'egept ban fijn fonbirtingite üupfb?omne/be taelc*
δε Dp alöertoeerDicöffe 8ieW (biant BpftaöDe Heel ©joutoen tfeffens;
tuas gelgeilaisiDenfgnen. JatjneBnecötenDetöelrBegem tnfrjneCa*
meren enöetnt #of DtenDen/ maren af t'faem int groen gecIeeDt/UJeltfier
cieDeren met eenen bjtipnè" boojbegeboo|i toaré/op De moutoe fronteen
S©erelt met een clepn CrupffienDflerbobenop/metnocfttuseeftoeec»
Denctupf-ojg^geblocDt. Φρ DemactBt gaüöe Bp eenen Contnciicfeen
^öjoon oft meetel feer googe bergeben/ op tnelr&en men met Djie ί ι ap* ©en tfuoon
pen op gincB, ï©aer op gp op fekei; Daggen ging fitten om fgne onDer* t»?e €a»
banen te ooiDeelen/enbe alle becfcgiHenenbeirueflienie bebjeöigen; ben,mw·
felben JNtei toagallotnme metgoube enDe Eoiïeücfie gftefïeenten bers
riert;
«©e fasen/ gebfnggen/ ofte tlacDten/ om toeltner toiïle men bp gem
Quam/ maren nieefi cm oer ©joumen/ enDe D'effcijcpttnge ban Dien/
get toelcö Daer feer gemepn toao: foo bat fomtnige Die bp nae alle öaer
leben lancB t'f'amen geleeft/ enDe gups gegouDenfjabDen / oiebJoiben
ban öen anöeren gefcgepöen/ nae De nietten ban oefen «Coning.
©ei gebeucBe op een tgt/ alK De lupben op De J8at*&t bergaöert tos* ïf»ffö«i*
ren/enöe feer naebpmalcanberenfïonDen/ op Dat fp te beter goojen ^ci le°
mocgten/ fo fpjanrB KnipperdolJinck (De toeleiie een banbe grootfïe uw »an
«©ffjeteren bias / maec naemaeb? banöen Coning tot een 25e«i enbe Knipper-
.«Mijerg^mgter gemaeeBt biert/) genopgetfiooft/ enöe eruppenbe dolimck.
alfoo beigeben op ganDen enDe boeien / fooafemDe gp Den eenen boöj/
benaiiDereiinaetnbenmont/feggenDe: 30e ©aber geeft ugegeplicöt/
ontfangtöen jfjepit'sDen <J5geeft.
#p eenen anbeten baeft foo befionDt Bp boo| Den Coning te banfen/
feggeuoe: J&'et/ alfoo placfttieB met mgn Geënte te Doen: maer mi
geeft mp Den ©abec beboien/ Dat ieB fuifje booi Den Coning Doen fou*
De. jBaer om Dieg brille Dat Bp Des te bele maetöie/ enöe Dat Daer neen
epnöeaf en quam/ foobJojtDe Coning gram/ enDegintn Denen, ©iejs
ciam oen anöeren iecfïontgf op Den 38 onintlicfien fioel/ maec De Maring
lenangangcomenDe/bJierpgembflitboüen neber/ eiiDebebegem D|ie
iS1^ fangen fetten.
teneH !et öriIsöÖ öa" JBunfiec oebtierbe/foo lieten Bare idiopDe^
nnrSinAeiBui5t3««i/ toeleBen fp Den naem gatten /'De Weder- ^tlie Un
3 il.
,UT.C·enöi D^er in BabDen fp De berDoemeltcBe fLeeringeban «1!Μ! ι>»ϋ(
Munter, met ιιοφ mm mm ontallitBe Dbjaiingen gefïeii enöe göe*»«' bouu,
^f                           ftfiieöen
-ocr page 352-
32 2           €tïüt m\ tianöe öerclmöinse
fiöiebe». JBaec tfelbe altemael/ toiertBaefi boojt bc %mMtë tst$ €u*
«ugeitutÏi0 beitoojgen enbe teebetlept,
€o;t$ öaec nae/ inberaaentbsnUktguftuev onment ben öacïï Bk*
men g>. 25aEioiomeu!3 batBnaemt/ feoguam lar» Tuifcofcur, anbevs
Ia η Tuyfenfcbever, öawn nieubjen f^jopöcct/ entfe blieg be trompet*
te aif)tec (traten/ enbe riep/ bat Bern eitö tube tuapen (lellen/ enbe aen't
3dojtaeI Deg gtooten Ceinpelg btnben foube: toant men moeii iitn
©pa'nt banber .êtabt berbjgben. ®aec bergabert 3tjnbe/ fo ϋοηϋειιΓρ
De m&ütm/ üjelröe be Itoning laten betepben Babbe/ al berept fïaenbe:
enbe fjen toojt bebolen/batfpBenaenbetafelenfetten/ eten enbebjinc*
Sen föuben/ gei UJeIt&fpbeöen: «enbe {iet getal bec Caefelnoten teeg
tnael ban
i»ie ban
\31ec bupfent: «©e lionnig efi ïtontngtnne met Baec^of-gefiubienben
ter Caftlen. 39emae!t|jtbpnaegeepnbtcBt5gnbe/ f00 gaf be Honing
eêneu pegeücfien een fïutït ongejjeeft 25joot/ fpjeetBenöe: Neemt, eet,
verkondichtdendootdesHeeren, ©OO?t0 f00 «ptfite De 3&0Mngtnne
öenCop OftltêlCB/feggenbe: Drincktjendeverkondichtden dootdes
Heeren.
m& nu bit fcDoon SGbontmael gBeepnbicBt teag/ foo tlam Baren
fjopBeet op ben (ïoel/ enbe bjaetfibe Ben/ of fp ben ©oojbe <©ob# 00c
tiben geöoojfaem ίο'ηί^ρ anttooojben al te famen/SaeVop.Wooim
Hat fepn»
fepbej)p/<Bttig ben toiUe DesS i^aöerss/ 3Cïgs batmen acBtenttointitB
%mmtë tipifepnben fal/ bie befe ILeertnge in be biet: fjoecBé ber boecelt
Mptftcopenfiilien· ®aeuiae foonoembegpbeeennaebenanberen/ en*
be ber tlaeröe Ben Baec plaetfen/ toaet eitö Benen treeften foube om Baec
jeerete berbjepben: ©anbefe tifeuboe gBecojen Stpojïelen vuetbenbec
feflênaer €>fenb|uggfte eBefonben/ enoeoofS fobelenae l©atenboif/
acfjtê tot ^ufar (anbece feggen SSopfi) enbe oocft foo bele nae Coefbelt:
beüjelc&emeelï albanbe iiJagifïcatenbanbeboomoembeJïtebenalja
cöjoetigBe enbefebttteufe menfcBen geflraftenbe geboobei toiecben.
@oo|t0foogtntBbe Contngenbebe Conitiginne met De gBenebte
tet Cafelen göebient Babben/ oocfc met ben gBenenbie bifïeUtoiaten om
Benen te gaen naer be üooinoetttfie Jsteben enbe ©Iec&en/ Baer seüonbt*
niael te Bouben. €nbe foo fp aten/ fïont be Coning op banbec tafelen/
~>.*ηη,„„ feggenbe: bat BP cwttB bebel ban #ob ben ©aber ontfangen Babbe.
ciuhai'" Is ^nbetoantbaerbP gBebalieeen ïirtJcBfmangljeüangentoass/ is öefe
sicöcïjjma/ banbenContngbelciiulbitBt/ bat BP een toetraoecaisiSïubajï gBetoeefi
mtifutt m toass/fonamUpbefen/ enbe ontöalfbe Bem metfg'n epgenBant. «©ti
gen öa«t. öefcjjtjfjt 5gnb£/ Quam j,p toeberom aenöe Café! fitten/ enöeberBaèlöe
Daecbooj een tiurijte Bet bjoom fept batöP bebjeben fytiiïüt.
SiïBtec fiet φρ bat oefen Contngin be bebjoeföeenbe bloebige Tra-
gedie ban Munftcr, niet alleen ben pecfoon banbtn'tfoitina (beUJeltfie
ÖPal iesitpeu al0 8p tot Leyden fieöen-Etjtfier/ iae felfö 3fóepfer toanbe
ΤΛ?^*^™ζΐφ\ΰίϊΐϊί$Ι feeïgeeEnfpeeibe) bettooiitenbe göefpeelt Beeft:
'SS #®aetbaer beneffeuiet mebe cttorfta toe?toaee «iet €oninsUt8 en m
ïöcfeCT, öen btenfl eoöe Μ pcfoon öanöen 2&ewïofte ^tg?rp|?f^tesflöepi«f«na
teexi
-ocr page 353-
teert Beeft/ WfftBwtbe ψ Wföe ποφ bp een attöer ejcempel/ ggeitjf Β a!&
toolgfit.$ae Den eten/ fooöföe men öe boo^öieben acgtenttijinttcfiöp
Decnacötter 3>jtoö Wgaen. Cnöemengaf fienelcfi bobengaerteer-
geltno£0fommraae RatStn gontoy omöte tot fuitterplaetfen enöe de*
Den/ öaes men gaer ïleeringöe toepgeren enöe niet aennemen en fouoe/
tot wh fewwn banöaer èeuinmöberberfetibe becöoememffe te laten/
abt fnltfie Seeïingjjeöejï tytüt$ enöeöer faltcfiept ggetoepgöert gefr*
öenöe.
Bier nat/ afóöi^taötban JBun|ïer banöen tffffcBopcraeBtetttli
eelegöerttnaji/ enöe öe gongfiee-noot binnen Dei ^tab fco groet t»a0
bat baer belebangongöec enöegeöjeBe ftojben. €en üanöe Corangin*
nen(teantgpgabbebeel ©loutuen tfeffehie) gfienaemt Elife (ofiegöe»
JtjiBeen anber fept Elfe Wantfcheerders) Deeniifie met Den üoitBeljeb*
benbe/ ggeraecfite tot Den anberen Contnginnen te feggben/ Dat fp wet
enconbe gpeïooben öat <i5ob toilbe batmenget boIeMoo uan tjongOec &<εοΜ«$
Itetfiecöen, ®e Coningfi öfebanale" binnen fijnen Bwpfe boel berfïen ontboen
toa0/ niet alleen tot beljoeff fpiier nootbjufttcöept/ meer tod om ïwejö SJJJ JJgJt
goeöe tafel te gouöen/boo?meeraljïtbjee gonbert perfoonen/ toetenbe tinton»
Dat fp fuifje gefept fiaDDe/lepbe öaec met alle ben anoeren Coninginmn bö«wu«
op De «tJantët/enDebebal Oen Dat fp alle gelgeB op gaer Buien rontfom Eiiie.
befer Elife ballen fouDen: i§et toeïtB gfjeoaen ?önöe/ focutracB Op l'Un
finaertupt/ enDe(loec0 öaerget gooftbanDen jgög: ntaeröiecmèbe
ηοφ niet te bieöen 3ö'nöe öat gp fiaer ontftöulöίφ Dooi 30Ή epgen gan*
ben orngDebjatöt gaööe/ beclaöt öaec Dooöe litgaem meteengroote
fcftaüöibiecBey feggenöe öat fiet een S|oere tesaov op öat gp Die alfo qua»
BtB öerncDteiiöe ftiniBenöe maSenöe fouöe ♦ <©e anöerebegonöen naer 55« «omitj
öefefcgonefteerlicHeöaettefingBen: EetezyGode indehoochfteHc- %"£*?
meien, enöeDantBtenalfoeben ïlemelftgen ©aöer: ©oojtfiidelDenfp Κ"«ο«
Baer te Danfen/ enöe De ïtontng lepöe ben repöang/enöe betmeeiiDe Den nmeinuet!»
armen bolcfie/ Die gualitB fout tot garen b^ooDe meer en gaoöen/ Datfp
gen oocB bjolgtb mafien / enöe baec meöe Danfen enöe fpjmgen fouöe n.
^igoetüelDe25a?geren!nbenupterfiÊn gongBetfcoot gecoraen boa*
ten/ alfoo Datfe Batten enöe fionöen/ ratten enöe tmipfen moefïen eten/
omntê Οεί uptgeteeröe enöe uptgemergeiDe litgaem eenirgs nip" teen*
öerftoubeis: fo lieten fp fiaer notgtaiig ban befen berlepDêr/ met bele en*
pc Sroote b2o|ieggenoe enöe pöele beloften befyiegften enöe opgoHöen/
«e toelcöe in fg'n #of nieig ggeb^etft en gaöDe/ tnaer ηοφ geno'etD boo|
mn! jnaenben berften toag/ booi gem enbe fgne ^obeltnggen ♦ jSen
SÏÏhiil^e/Öoe men be jStobt tneDerom met fptjfe bosifien imtljte/ &M
ftlSf? ^fowöen/ foo Beeft een ban Des* Coningö fefenaetf ofte to?r,^·
^„tfrSF**aenaemt/Hanfken vande Langeftraet, op IneltBen fip gen mtiicöaeit
SSiffiS u6^ouöe ï ^efe beroemDe gera enbe nam aen/ De^taDt »»j»*£,
StvSSSrtlf^n^nfpgfe enDe bannootelfltfiebiöoeften/enbe ^r.
SE^ShftSf0^0^totgaeren beöulp baer inbe^taöi te bgn*
ggen/ enbe Dit allee binnen beertgien Daggen tm ♦ Φβι lefliöemien
g>\z                       Wunam
-ocr page 354-
324             tfwffe titel üenöe öefclm'jtotttge
Honing ontfangen Bebbenbe/ ttttnt tesftont upt ber ^tabt om fuïtjc te
toerricjjten: maer boet B«l toat anberg / mant Bptrocönaebe bpan*
ben enbe bertotBt ben 25ifT£[iop be ^tabt booj ten fomme gelfê/ aen*
®e©?o» bieoenDe fgnleben te berltefenfoo Bp öeö nieten bebe. ©eu tijbtom
Danotmtei fuicr te bolbjengen/bjo^t befieitop J&. %më abont/ 'isnatBtg ten tgien
?" 2L UPW enöe beloof De Den be poojte üanber £>tabt te boen openen / be*
ntrt baïriöe ÖaliMti bat fp al ftilieÊeng tot booj be €rupf~poo?te quamen ♦ ©cojtsS
toefcsetiiie ieotroïS befen boojf3, f^ananb-meener üjebetom ttr JbtabMaaertg
öan btcnia» jB!iey erijje öeittüofte DenJtoiringι feggenbe/ batBp alle btngijenloei
terfcHoit öetfoigöt fjaeöe/eiiös Dat Be fpüfe enöe l&vgc&f-iupben binnen öemgten
.....ösgen ai beerbicf) 30n/enbe tomen fouben.
aafftné Slïe nu ben trefteiöen Dacp baer toftg/ foe fepbe Bp tot ben öDenen Die
ftojign: >t ι i„ .jiiDii,/ ató bat {jen beien nacDi StflcBf-bolcB enbe jpgfe
iXiV > · :t-r?temeii foufce/ moer al« fp 'ttoolcb fouOcti fien f omen/bat fp Dun
- mm' ftiileieng ggn/finggeii/ enBe pen biel bjacöten fouben baneemcB gl)e*
mm te mattBen. <©e poo:ten tamrben ter beftember tgi geopent/ en*
be Die bpanben quamen tn: <©e ILofe banber ïPatöt raas Ben gegtben
alfoo batfe fOJibec eenigen Btnber tot inbe S©ati}t quamen/ tn üoegfien
be ^c^aer^tuacOt boot/befgelgtrootKbeanbetï©atDt.^p ban aibujs
in bet· Üstaöt getomen ^tjnbe/fo floegen be Crompetten alarm: ©e
€oning met bert fönen fielöen Ben tetjlontg tn be Wapenen/ enbe ty%*
benben^panttoebcromteiuggetot aen be töoojtenban ber iètabt/
tuelcaebe 25ojg8er0 toeberomtoegBeflotenBabben: *Be©panbenbie
tiotö bupten ftonben/ enbe nori) niet binnen gBecomen toaren / buiten
be tèoojttn ban bupttu met göetoelt toeberom op. t©ant fp Boojbeu
Boe batmenDen tegenjs Baer ©oltB ban bintien ftelbe. ^>p ban ooch al*
f o ingecomen 3ijnbe/fïaaen Bare ©aenbeïjs op / enbe Uetenfe toliegBen*
<Pie nanber ,§>tabt öielöen tnben terften aenfïoot een taoepnUB tegen/ en
Dabben Ben op be jBaixat gBeiierrht/ atoaer bat ben flacö feec groot
ssc <roiifti« toa|S/ enDe öcel öootgefiagen toerben.
tam 8ö?> ®i Coilt'ng Ian Boccoldfz. en IlOtÖ tÖ3ee Bernacrd Knipperdollinck,
t>mmu enbe Krcchting toojben ter felüer up|engebangen:JBaet Rotman fien*
be bat baer geen {)ope meer en toa0 liep met geboogijenöoofbe tn ben
Doop/ baec be ©panöen btcBjl enbe Beft sneftoten toaïen/ atoaergp
boojfiefienbjoit. i©ant fjp bjeeföe lebenbitf) in öaec Banben te ballen/
enbe gebangen te toerben* 2Ci0 be IBeöerbooperS bernamen batöaren
Coning gebangen toa^/foo ontbiel Ben be moet/ enbe üetbertöben Ben
b'eeii Bier b'anber baer tn be Httelber?/ in be Bepmelü&Beben/enbe in an*
üzt gaten/ Boecien/ enbe ï©incaelen/ ten belten bat fp Sonben: ja Bab*
beBetmogeliiaengBebjeeft/ fpBabbenBingeernetnutrilupfenBo»
Jett berbojgen.
                                                              "··.»■
jBen plonberbe enbe befotBte be £>tabt töien bagen lantS bwpienbe/
enbe men bont tiocö t» be0 Coninga a^of booj ttoee jeaenbeti ïeef*
iocBtggêiioetB/eiiöebattoelomtüJtcBonbett (ïertse mannen te boe-·
ben/DteöetïoniJsgpiioj ffln ï©a(Öt onöetöteu/ enöeBtewiJtMfftöen
-ocr page 355-
mM>tatit%$ptim:                  32'y
ftatf gei acme boitft ba® bonger,                                                         .
^SDus* uwt öe Jrtaöt ban J©un|ïcï ingenomen Den 2 j ♦ 3«iig/ Des Swt ïS
3!aerg ι?3ί· «EnDebeComngüJoibe Den DerDen öarf) baer nae tufmomna ee
tegen oen sttpcBflieDen/ Dne mgleii ban baec geboest/enDe op een ^>loi «sifft öos.
gefei/SettoeltËêDnimegenaemtijs, Iboobaefï atëDe 23iflTipop ïien
Zonnig bernam/ foo riep gp enöe (epae: o ghy ongeiuckigh Men-
fche, hos hebt ghy my ende mij u arme volck bedorven, endegantfefae-
licken gefchenr.
Φ e Coiiing anttaoojDe gem feer gaeji gcotgmoeDelirii «iet een boa»
beetöicljgsJatt/fiemftlben bergt ffenöe/ eiiDe De 3öijTcBop beratbten*
&S ί Ghy Paep (fepöS bp) wy en hebben u niet èen mijte fchade gedaen,
maer «y hebben u een ftereke Stadt in handen gelevert, dietcgens alle
ghewelt houden mach. Maer hebben wy uin ander manieren eenighe
fchade ghedaen, foo willen wy u wederom rijck maècken, indien ghy
ilechts onfen raet volgen wilt, 35e 25tffci)op Dit fjOOlênÖe/ en COnDe
Bem niet ontöouöen ban iactgen/ enbebiaetöDe gent in mat manieren
bpbemDocgrgtaemaftenütonöei ^jooaiiitiJoojöeBeConing: Doet mm tt*
«enen yferen korve of kevie maken, ende lacr. dien met leeder overdec- 5°"*^
ken, voorrs fuldy my daer in fteken ende verbergen, ende doen my al- qu nijtuïra
fo tgeheele Lande om voeren, ende en laeten my riiemant iïen, dan den iBilTc6ojj
genen die u eeneri ftuy ver geven willen: door dien middel fuldy meer r0rfs te ituie
geks ontfangen, dan ghy inden Krijch gelaeten ofte verteert hebt. i|ft *'w'
xaelrb De «iffcöop oóiü alfoierRdnt in ijer toert* gejlieit Beefi/enDe De «»„5,. „.,,
€oning toèrDe tstu 20. ^anuarg 1536, nut fgnenttoee nuDegBejelien ^r tot
tot jBunfler tueDecom gebictgt/enDeiaeroeneiefeinbpfoiioeregeoaiicfiBunaes
ïieniffegesteit. jBen mag öetöJeenabelgenDe Daggen laaft öefttb imtBrt*at|
gen Cbjifteiic&e onöerüJöfingen ie Doene/ om pen Dan gaere Dïöaiin* <@e «οηίηβ
gen tebefteeren. '5&eïioningfceftenöe3tjnmïfDM/enDênamfgntoe*t*ent m
biurftt tot Cgjtfium Doo? bperige gebeDen. We anDece tiuee en toilöen miffcw*·
baec fc&üit niet beftennen/ traer beftöermDen baitnecfestölttitengaer
faecBeenDeboojnejimn ©esanDerenDaecögbaei· nae/DeDe men Den 5.-0,*»«
honing op een feöabot romen/ enDe Daer Uioitbp aen «enen Haec& gije* «ffonW.
öonöen/ enöe ban tüjee 25euljS met gtepeiiSe tangen genepen. 3|p Der*
DjoÊtg De eer jïe öjte nepen fotiöet een tooojt te fpjeec&en: maer Daer nas
fooenötelöê pp niet op üan De barniöetttcbepDt <2Boög asn te roepen,
&tjnlgf inojDegem tenemael berftbeurt/enOe in fïucSsen genepen/ bet
toeicfteüjeieeiigiooteupjeiancftgeöupiDe/SiiDêmeer: enDtomgem te
eet &etg te fielpeu/ foo (rat&men fjem een ftoe'ett DbJeetji Dooj ign lijf.
s>önemeöegffeiUnU30jDenooiiialfooomgebiOiDt. J^aer HttÖamen
e/S Jn p''eren 6eiJ'Ê!1 °ί® fto|tien gefiehen/ enöe alfoo in Qet opper*
tinto!? &!ί&Λη&}(φ® -Cooin opgBefianggen/ tot eeumiger geüatg»
ΚίϊπΛ^ιί8881 ött 'P"6·0® i©«öeïöooperenenDe^üiermgee"
^SSiïfSlI^^Wt^ttffenDidupt GwyedeBres ggenomen· mmpt ü«
Cnoe gieigeet gBp/ üjaeïöe n,eftc/ 8et Dioeöitfi enDe ellenDiift epii^e ian Bcu-
J) f 3                                  ban coldiz.
-ocr page 356-
3 ie €$tUt öeel bantïe fteCMbinge
Dan oefen Comng ian Boccoidfz. bebreIc6ebefe€oningIttIie toeerbifii
ftepi (foomenbiefoo noemen macgj rsiettagijeralji tm%m befeten
Ijefft. 3©anto{iten2f»3«ntjöe#^aecii 1534. toerDeDptimciêno^e
geroepen/ ersoe optenzr.3urig i535.öaee aen boigenDe/ bjetöe fip
ban Deö ®f ffc&og* ba» JBunftctjs €iijc9f-6tiec&ien gebannen gfjenc*
men enbe taetï) geboett/ een jonen man fgnöe niet beet obet be bnf-en-
tü3inticölaeieii0Ut: Snbjeïc&etfraffegeiioeröfaeragefien toett/bai
öe<©obbeitcfïebJ|afcebegob!oofemenfcBenaIigt0 opte gielen tg/ enbe
niet op en Bout ban bie (e berbolgöen/ tot öat befelüenaerÊberbienbe
ffcaffeontfangenöebben.
#aecbienbatbanbeti<iPeleerbett D.Marcus Zuerius Boxhomïus tti
3gn Hollants Theatruin, een pertinente enbe bJaeraejïtige befcgitjüinge
ban Défen €ontng enbe tgeiie binnen Munfter in be 2SeIegering[)e/ enoe
na be obecteimiïngegebaen enbe geftgiet w jogebuentop goetgebon*
ben/ be felbe alhier in te bougen/ beginnenbepag42o5, alDws·
Hiftotye lek come nu tot dien befaemden Koninck der Wederdoopers, latt
van Ian Van Lejcien, die van zijn Ambacht Cleermaecker zijnde, int Iaer
van J^ey- 1/34. heeft overal in Duytllant groote beroerten verweckt: ende
nbc'k derten leftenMuniteringhenomen Wefende/de Hooft-ftadt van Weft-
Wedcr- ^en' neeft geftraft gheweeft naer de verdienden van een lbo groote
doopers mifddet. Mijn behaecht te fchrijven van dit ellendigh belegh van die
tot Mun- van Mmffer, vande vernielinge, vande be (onder dingen gedaen in de
""·
         Stadt ten tijde der Belegericge, ende van d'uy terfte van Ian Vm Leyden
l(onincf{, ende zijn mede-ghefellen IfyipperdoMngb, ende l^recbtingb,
'tgene dat jfntonius CórVinm, die alle dingen ghefien heeft, ende feer
neerftelijck onderibchr, eertijts geichreven heeftin een feergeleer-
den Brief aen GcorgiuS Spaladnus. Dit zijn de woorden:
Een Rullius heeft den oorlpronck geweeft van defc elenden, een
Hollander, t'eenemael geboren tot ontrouwicheyt, ende om de goe-
de Wetten der Steden te beroeren ende te bederven. Als dele een
korten tijt voor de Belegeringe uyt de Stadt reylènde, hadde ghcleden
op een ander plaetfe de maffe van fijn fchelmeryen, heeft een mede-
gefelle gehadtgenaemt lootman, een Man alib oproerich, alfoo boos,
alfoo ongetrbu als zijn medeplïchter. Defen heeft begonnen binnen
de Stadt te faeyen met het toedoen van l{n^perdottingb'ha kram der
Weder-doopeiyen eerftmael in fecrete vergaderinohen: daer naer als
liy tot hem ghevoecht hadde alle Oproer- maeckers ende feditieufe
menleken, alföo dathylichtelijckachtedebevrijt te worden van het
geweit 'zijns tegenpattijders,. heeft begonft opentlickdeWederdoo-
pcrye
-ocr page 357-
&et£taistfle|i&ern                   327
perye te belijden, ende alfo voort alle neeriticheyt te doen om de be-
roerten op te roeyen> ende te verwecken. Ende 'tis onmogelick uyt
te ipreecken, hoe dickmael datter naer deMarcÏ toegeloopen fy ge-
weeft, hoe dickmael datter tot de Wapenen fy geroepen, hoe dick-
mael datter gehoort fijn geweeft de ipottelicke ftemmen der oproeri-
ge mentenen, vermanende tot boctveerdicheyt, ten fy dat fy wilden
terftont beproeven den toekomenden dach des Heeren. Sy verhalen
dat IQiipperiQllingb èickmzds gewoon was, als een uytfinnich oft be-
fetenmenich, te loopen door al de wijeken der Stadt, ende dat hy
alfoo aen eenyegelijckdiehty gemoette aenblaeide, ende defe woor-
den fprack: Ontfanght den Heylighen Geeft. Wat fouder konnen
dwaeièlicfcer oft beclaechelicker gepeynft worden, als defe toveryen
ende guychelryen ? Ende dit fchouipel heeft fo toegenomen ende fo
verre geloopen, dat het niet heeft konnen veriacht noch verfoet wor-
den door d'Ambafladeurs van de Landtgrave onièn Doorluehtichften
Vorft, (die nochtans te voor hadde gemiddelt d'oneenicheyt tuilchen
den Biflchop ende de Stadt) noch door de Brieven van ander Ste-
den. Daer fijn dan Propheten opgheftaen , de goede luyden fijn uyt
de Stadt geworpen, de goederen zijn berooft, ende foo voort zijn in
de Stadt iukke nieuwe dingen bedreven, dat het geloovelick is, dat
den Turck felve, hoe onbermhartich ende Barbarifch dathyfy, die
niet en ibude verdragen hebben by de zijne. Waerdoor, alle hoope
wechgenomen weiènde van beterniilè, dat de Belegeringhe is ghe-
volcht. Ende als het ftormen tweemael ende meer qualijck gebruyéfc
was, ende als de Stadt met verfcheyden Schaniïèn op alle zijden be-
floten was, fy hebben haer verftout een ander ftuck aen te vanghen.
Alfoo moetwillich zijn fy gheworden met een oft twee vi&orien.
Want fy hebben een Koninck gemaeckt, die in alles foude bevel heb-
benf Sommige dencken, dat hy fy gemaeckt geweeft van den volc-
ke. Maer den Koninck felve heeft my gefeyt, dat hy tot defe hooch-
heyt verheven is geweeft van eenen Propheet, aen den Wekken Godt
«oudediefaecke door een gelichte geopenbaert hebben : hoedat het
7.' 8entlaeckt wefende, hy heeft fich felve alfoo gedraghen, Dat alle
ngen hcm bedient worden op Conincklicke maniere. Hy droech
T> Λ Γj0ne enc^e Conincklicke Diademe, hy Wert gevoert op een
1 eerdt door de Stadt, gebruyekende vergulde Spooren. Ais hy er-
gens gingn, reeden voor hem twee knechtgens, behalven eenander
hoop
-ocr page 358-
3 2 8 CetKe Deel öanöe ÖÊfrpjtitiinge
hoop Dienaers: van de welcke een droech eenSwcert, den ande-
ren het oude Teftament. Ende daer was ftraffe gheftelt over die,
die den Coninck voor by tredende niet enfouden eeren. Hy had-
de het Hof met Regeerders ende Officienaliboingcfteltj dathydat
niet wijfelicker foude hebben konnen doen, als hadde hy een Co-
ninck geboren geweeft. Want hy heeft een wonderlijcken. Confte-
naer geweeft, in die dingen te bedencken, die betaemden de Coninc-
lijckepompeende cieraet. Daer-en-bovenwashy in zijn moeder-
Hy had- ujcke Tale wel-fpreeckende, hy Was fchalcfc, bedriegelijck, ende ar-
da 14. gelift. Hy wilde, datmende Coninginnefoudeeeren op ghelijcker
Wijfs ofc maniere, onder de welcke hy oock d'andere Huyfvrouwen, oft lie-
fay-ila- ver by. flapei-flèn, hadde geftelt ende bevolen de felve Coninginne te
per jen. gChooifamen. Hy heeft een van die met fijn eyghen handt ghedoot,
(\varit fy 14. in getal waren) om dat fy verfmade de dingen die aldaer
gedaen werden, ende alfo voort haer bereyde om aen den vyant over
te loopen : ende tfelve heeft hy gedaen in het Paleys der Coningin-
ne, miiïchien om aen d'ander een vreefe aen te jaghen. Welck feyt
als ick hem daer naer tegenwierp, evenghelijck een Batbarifch oft
Schytifch werek, heeft hy geantwoorr, dat hy, 'rgene gefchiet was,
met het ghebiet ende bevel des Prophetes ghedaen hadde. Hy heeft
met fulcke gelijcke wreetheyt al die ghene bevolen te dooden, die
beftonden te weder-roepen ende te ftaen regens fijne boofe raedtfla-
gen ende daden. Van welcke faecke is noch getuyghe een Linden-
boom, niet wijt vande Kercke der Canonicken , aen den Wekken
gebonden fy gearchebuieert werden. Ick fal hier by ftellen een Ex-
ïudith i% empel van dwaefheyt endelichtvaerdicheyt: Daer is een Vrouwe ge-
io.vers. 'vonden ten tijde der Belegeringe, die beloofde te doen aen den Co-
ningh,'tgene eertijts ïudith gedaen hadde aen Holofernis: ende dat
fy niet en foude in de Stad: keeren, voor dat fy des Büïchops hooft
met haer weder brochte. Ende fulcke menfehen en fijn niet ont-
broken, die aen die fo.tte beloften dwaefelijck haer gheloove gaven,
ende oordeelden datmenfe verciert moeft'e uytlencSen om dit ichoon
feyt te volbrenghen. Maer foo groote een vermetelheyt ende onfin-
niche-yr, heeft naer korten tijt een eynde genomen, want van den vy-
ant gevanghen wefende, heeft de mifda'et bekent, ende is daer naer
door den Scherprechter geexecuteért gheweeft. Hoe wel alle defe
dingen feer quaet ende tot nu toe ongehoert zijn geweeft, nochtans
ibuden
-ocr page 359-
(ouden iy noch (onder twijffel veel arger bedreven hebben, ten ware
dat het hadde geweeft, datfyténlaetften door Godes goedenicren-
heyt, begonden gebreck te nebben van alle dingen, ende dat de Stade
door verraet hadde ingenomen geweeft.
Want fy is ingenomen geweeft door de Cruys-poorte, als een uyt- De Stade
looper geleyde des BiflchopsKiijghf volck inde Stadt, eenige vande wort
irt"
Wachtersdoot blijvende. Den Koninck is ghevangen, ende tot den 8en0Iïlc'
Prince geleyt, JfyipperdoHingb is oock ghevanghen met eenen I(recb-
tingh,
die van den Raedt des Ronings hadde geweeft. Maer de Stadt
wefende geplondert, heeftmen eerftmae! bevonden, in watghebrecic
van alle dingë iy geweeft zij n, hoewel dat d'overloopérs ooc yet da er
af al geièyt hadden. Den hongerf-noot van Saguntum heeft teene- SaguntS
mael onverdragelick ende feer gróót gheweeft, als het door de Bele- 's "n.
geringe van die van Carthago benauwt weit. DaeristotHieruialem ^*',!η
een allulcken grooten honger geweeft» als fy van Veipafiahus worden>eiegcn.
belegert: maer de Weder-doopers van Munfter en hebBen in gheen
dingh die niet minder gevoelt, lek hebbe felve daer veel Boecicen Grooten
genen, van de welcke het af-getrocken leer, haddè aen die arme ei-""onëerf"
lendige menichen voetfel gegeven, ende fy fijn tot fulck een bettaut- J^1 z
heyt gecomen, datter geendethande leer fo hart en was, dat hun geen
(pij fe geworden en was. Iae ick weet, datter daer oock kindeis op- Kinder*
gefret ende gegeten zijn, het welde ick gehoort hebbe van die per-'gegeten,
foonen, die aldaergevonden hebben eenige Reliquien ofte óvetblijf-
ielen, wefende naer het innemen der Stadt, waerachtighegetuyghen,
van het gene de Ouders gedaen hadden; Nochtans ioo en is met al-"
lulckebenauthedcndeboofheytvandiêverlooren boeven niet ver-
mindert, alfoodatiy dit niet teghenftaende fomtijts danften, ende:
ichou fpelen maeckten, ende alle Keicken af braècken ende ver-
derfden. Sy hebben tegen de Beelden alfoo feèr verftoörr gheweeft»
dat iy oock d'aénfichtén, oogen ende monden der geichilderde op de'
Wuyren ende venfters leclijck mifmaeckt hebben. Daer en is nim-
mermeer by hun gemelr geweeft van opgeven: want de Pfopheten-
         'fct'
cn lieten niet op van feeryedelijckte beloven 'topbreecken der bele-
§funSe·. ^Ickeeré wederom tot den Koningh, van dèri welckert'
gny verlpeckt datmèn u yet feeckérs verhaele. Defen; naer dat de:1
Stadt verovert ènde opgegeven was, alfmen hem hier ende daer voor
een vertooninge gdeythadde, is ten laètften indenKerekergheftoo-
χ t                                    ten,
τ
-ocr page 360-
ten, niet tot Munftetv maerin een feer fterck Slot vanden Prince,die
fy noemen tBeïergerp, Jfyipperdollingb ende tfreatingb gheleyt wefende
tot Horflinar, ende aldaer geworpen inde banden. Maèrick en weet
niet door wat raedt dat fy foo lange inde gevanckeniftè fijn gehouden
geweeft, voor ende al eer fy gedoot werden, heten iy miiïchjen dat-
men moet dencken, dat Gods goedertierentheyt hun heeft willen tijt
geven, om van haerfonden te bekeeren, ende boete te doen: fy zijn
voorwacr met vele woorden daer toe verweckt gheweeft. Naer dit
gevecht, is een ander ftiijt opgetefen met Jfyipperdolltngh ende l{recb~
tingbïaic)
gelijckfy niet en hebben te vergelijcken geweeft met den
Koningh, noch in fchalckheyt, nochinwel-ipreeckentheyt, alfoo
hebben fy ons meer verdriet ende walgeaengcdaen. Ende tfnipper-
doMingb
foude veel meer bequamergeweeft hebben.om te fchermen,
als om van de queftie der Religie te handelen. Maer ift dat yemant
begeert de Befehiijvinghe van defen man, Salutfus eo heeft niet ghe-
fchreven vanCatalina,het welc niet feer wel over ee en comt met dele
peiioon. Hy heeft van groote kracht geweeft des Lichaems ende der
Ziele» maer met een boos ende verkeert verftant. Den weieken °oc
van fijne jonckheyt d'inwendige Oorlogen, Doot-flaghen, Roove-
ryen, ende de inwendige oneenicheden behaecht hebben, ende alfoo
heeft hy fijn jonckheyt geoeffent. Sijn geeft was ftout? erghliftich,
lichtveerdich, ende in alle dingen gheveynft, endegecbnteireyt, an-
der luyden haer goet begeerende,zijns felfs onmatich, brandende in
wellufticheden, veel ipreeckende, van weynich wijiheyt, ende een
groot herte, hy begeerde altoos onmatige, ongeloovelijcjce ende al
te hooge dingen. Ten anderen, naer defe onfe ftrijden, en fijn fy niet
lange in hechteniilè gehouden, maer fy fijn terftont naer Munfter ge-
leyt geweeft om ghedoot te worden. Hier toe is gekofen gheweeft
Gedoot den dach naer Sinte Agnes. 'sDaeghs voor dat den Gonjngh geexe-
^ n ": cuteertwert, ghevraecht zijnde, oft hy wilde datmen tot hem foud^
anno een Pnefter brenghen, aen wie, hy fijn fonden ibude aen d'oore fpre-
ijj6. ken, ofte niet. Hy heeft gheantwoort,· dat hy niet en verfmaede de
aenfpraecke ofte den raet van een voorfichtich Man.ja dat hy het ibu-
, de voor een groote wcldaet houden, waert dat fy hem toelieten om te
fpreecken, met den Heer lm Van Siiergh, des Princes CappelUen.
Defe begeerte en is hem niet gheweygert gheweeft. Want op dat hy
dadelijck hebben ibude, aen wien hy alle spjn. mifiladen foude open-
baren.
-ocr page 361-
Dcr&tebtïepbeti.                  331
baren, is tot hem geiönden dien hy begeerde. Die daer naer tot ons
gekeeriszijnde, heeft gcböotichapt dat het leetweien defès ellendigen
menrcHifWöttdeilijckghëWeéft, alföodathy oocfc vryelijck foude
beleden hebben: waert dat hy thienrnael konde gedoót worden, dat
hy voorwaer thieiimael de doudt wel verdient hadde. Ende dat hy
nochtans niet daer toe hadde connen beweeght wórden, dat hy foude
de doolinge Wederroepen van den Doop ende menfchelijcke natuyre
Chrifti. Hy bëclaeghde voor alle dinghen, dat hy feer bekommert
ende feer droeve was, van foo dickwils ende ibo hoveerdelijck ver-
imaedt te hebben den gettouwen raedt, des doorluchtichften Vorft
den Lantgrave, den Welckeri hy nu verftont door een Godtvruchti-
gen y ver ghévoeght te hebben fijn bont-genoote Wapenen met den
BiiTchop, tegen zijn dulhèyt ende die van de Stadt, wanneer iy alle
foorten van goede VermaniBghen verimaet hadden. Waert dat den
Larit grave tegenWoordich wate, dat hy foude ootmoedelijck vergif-
feniflè bidden van dit miïdaef, 'twelckhy begeerde ghedaen te wor-
den van Cosinus ende Jtymeui, terftbnt als iy in het Vadeiiant (ouden
gekeert fijn. Sy fijn dan sanderendaeghs d'cen naer d'ander ghetroc-
ken geWeeft tot de Vierichare des Rechters, ende alfoo in ordere be-
fchuldichtgèweeft. Sy hebben in den éerflen den Koninck befchul-
diget,hemteghenworpended'aidergrootiïemifdaden ende fchelnv
ftuckén, die niet eh konden gelöochent worden: als kennelijek we-
ièndegéheeïDüytflantdoor: die gheantwoort heeft, oftghedreven
fijnde door wahhöopinge, oft door verfchrickinge des doots uyt iich
felven getrocken, dat hy wel tegen den Magiftraer gefondicht hadde,
maer niet tegen Godt. Als oft niet op de ielve maniere, regens God
ende tegetis Godts ordinantie gefondicht worde. Hy is nochtans ter
doot vcrwefen, metde belijdehiflè van het Weder-doopen, ende de
ttïifdadëh van muyterye ende lciè Majeftey t. Op defe maniere is de
fententie des doots gegeven tégen J^ni^erdoB'mgb 'ende Rrccbting, als
ν befchuldighet werden om de felve mifdaden, ende haer bedreven
ieyten niet en konden loochenen. Den Koninck eerft van al, als hy
fot de: plaetfe des Gherechtsgheleyt weide, die ghetimmert was een
re^h1CKkVan d'aercfe verheven, knielende ende dehanden tfamenge-
leyt hebbende, heeft alleen defe woorden gefproken; Vader, in iiïtcn
tomen bey>ekic\mijnm Geeii,
is aende pael ende ftaecke ghebonden.
Daer naer is hy een tijt lanck met yyerige ende gioeyende Tangen ge-
T t 2                            pijnicht
-ocr page 362-
33?           €t röe beelDanöe Mcfmitouifle
pijnicht endegedoot, met grooteteecken vanvreught ende blijichap
der Priefters, van welcke Munfter heeft altijt icer overvloedich. ghe-
weeft. Als den Koninck gedoot was> is J(nipperdoBmgh geley t om op
de felve maniere gheftraft te worden, nochtans en weet ick niet, oft
hy yet gefproken heeft, aen de ftake gebonden werende. 'Tis gewis
dat de gene die met foo verre {tonden vande plaetfe derftraffinge als
wy, verhalen, dathyfolide ghefeyt hebben: O Godt tyeefi mijn arme
Sondaer bermbarticb.
Anders tuüchen de tormenten ende pijningheη
heeft hy een eeuwich filentie ende fwijgen ghehouden. Ten laetiten
Ifyecbtingb'hecfc zijn leven ghelaten met de felvepijneendeftrafFe,
den wekken wy gehoort hebben roepen, de nijptanghen hem aen-
raeckende, fprack deiè woorden: 0 Vader, o Vader. Hier fachmen
vele menfehen aen, die niet ghenoechlijcker foude hebben konnen
aenkomen, als defe aenfehouwinge was. Maer aen ons, ende andere
menfehen met ons, o verdenckende wat hier in deiè fake ghedaen is,
tfelve gefchiet is geweeft om onfe fonden, en heeft het niet alfoo
genoechlijckgheweeft. 'Tiswaer, zy fijn met recht ende goede re-
den gedoot: want wie is rechtfinnich die dat nieten falbelijden?
Maer nochtans moeten wy oock onfe fonden bekennen, der welc-
Seltfaem ke onmaticheyt endegiootheyt Godt heeft willen wreecken in deiè
exempel perfooncn, als riiet geeilèlen. Als defe groufame ende verdiende
naer de {tiaiFe ghenomen was van de miidadighe menfehen, zy fijn ten laet-
vande ften gheilooten elck in een yièr ende gctraillede Korf oft Koye,al-
mifdadi- foo dat iyvan verre mochten ghefien cnde bekendt worden. Ende
gen. zijn daer naer ghehecht aen het opperfte van Sint Lamhecbts Toor
ren ',
niet alleen om dat daer van een eeuwige memorie foude we-
fen, maer om dat fy fouderi aèn alle oproer jghe Geeften een exem-
pel ende fchrick weien, op dat fy in toekomende tijden niet deighe-
lijcx fouden aenvangen oft beftaen. Ende dit is gheweeft d'ongeluc-
kich eynde van dit ongeluckich Schouipel·
τ®Μ#α\\φί gftcjiêitS ban oefen Cotiing Ijebbe toillen mff&tlm
«nbe befrO j jjbi η: snDe fal befen epnbtgij w&e/ boojtgaf η f nb« f mm tot
j» W&ijbinflfó ban m\0t
-ocr page 363-
<0^el«rbe pannen/ öe mUhe binnm Leyden
O&e&ojenehfce Uoojtgfie&ometi 3ijn.
BeiangenbÊ öe «Seleetbe fBannen/be UielcSe aIBftr Btnntn bet £>w tênwi ω
öe tot oerfffjepöen tjjöen gijtbojen enbe boojtgceoimn 50»: Met ban «"*β* aSf
falit& alleen gBtbentten ent» berftaelen bte ghenebe toeïrfèe tcfe (mteft™^,'^'
booj aenUJtjfmglje enbe ontsumhtingljc ban D. pe
trus Schriverius) Levdcn
fjebbe nonnen oiibe'rbtnben enöe bemrmtn/ tnbebie öaer ielben boo? t^éoien
BaerepgBene g>t?>iifteiv cftedoortgeiuprömffe ban andere bemieenkürenw.
ofte bêbentgeinaéilitjtjn: tDefeiibeaigtoanbigeluBten ban-öe^>taöt
Leyden: 3c6 fel De feïtïe foo naec al0 iwp Ijebben feonnen bernemtn pi*
bet op j)ati trjt (lellen/ beginnetiöebaubt oubfïe wberöalenbe totte jong*
ftitoe:
HEER PHILIPS VAN LEYDEN,
39e toeltBe alleene ben name ban Leyden niet gBeBabt en Beeft om bat Philippus.
fipalötet binnen bet ;&teöe göebojen mag/ maecoocfcmeöe/ ombatvaLeydé.
ÖP(naeüegöetupgcmfTe lodoci Franconis, oiebtec naettiDttSegifiecentreffiiie
Dec<©eleerDetiban Leyden, 'tftjnöer plaetfe meoegebacBt faïtoeröen)se,{mman
afgeitomenenbe ggefpjoten laag upt pet <£bele enöe öiböerlirJegBe*
fiatBtebaiiLeyden: bantoeltöegftefTacöie cnbeeenigBeïfeerenbetfel'
bet Bier booien tiiöe 2&efcBigtöngBe b*i 3ioiiingi©tUem bermaen ge#
öaenbjetDt. leer Philips tgs aifner binnen befer Jjiebe gBebojen enöe
bOOjtgebjaigt bp ben €etfametl PieterGouburgh.enbeChriftina Franc-
ken Dochter, banfpö ©aöeris bjegen mag |gn®toot-©abec Heyn
Philips zoon, enbefgn ^upf-bioubje bjasi Gouburch göenaemt: fijn ©tmtre
<5C00t-©abecban g' JïioeÖerjS baegöen/ Ötete Franck Arents Hoddens ka» ö«c
zoon, enöe Liddeld bJaji Francx bJgff genaemt, <©efe Philips van Ley- Philips
deni^cjBebjeefieen man ban grootebjetenfcoagenDegBeleertftepf/ ge*™" Ley-
ïgcBmen fwlty eenitöfinö afnemen ftanuptfön sSoet&'ttoekliBpaöeidcn·
ftÖiibenftWft (DeRepublkse curS, ScfortcPrincipantium, &c. banbe
fcegeringöe ban Hanöen enbe Jbteben/ met mat f oigBbuIbitJjepöt/ 09
üJatbJtjfeenDe manuren een {02fnce ofte<©rabe/ in't regeren ban fijne
Hanben {tem öeüoojt teb;ag0en/ enbe berfcfiepbenanbere bingen baec
aentlebenbe:bje!c6 25oet8elBier binnen beier &tm gBebjucfetig in*
|*n3aerei5ió. bplanSeverijns zoon. <©mfgn groot berftantenbe
p'^öeptebjflle/ fêBP gBebjuptfet enöebernojen gBebmft rotber*
Ίϋ λ " dienden enbe «©ffitien/ mant ÖP iiS gBemeefiinbe bermaeröe
«#ia*,6?1«1Jau Paris. Profeffor Decreromm, ofte uptlegget banbe ©ee* P®*0*?'
SS.?v,?tcBttn5 59«öe öaer gBetoojöen Doftor imis Cafibnici, tot^S^»,·
aenneniegBebeiumboo^, 250«c6 caf.xLv. § ou^quinegi^nui, &c
-ocr page 364-
134           &ttfH btt\ banöe öifc^iiöingg
jDaecanDerefegoijen (enDe top met gaer) Dat f)p toag Hicentiaet in
bepöeDe i3ecfjten/fooi©erelt!iifieal0 <^e|ïelicfee: tot puggeenfe*
6est0tDeplaet0ïsaii^ofefToitn*t eettri betleebt gebbinec/10 op int
ifiaDerlanDiblgDHirSontfangen/enDetngrootenaenfien in 'jS$|eeren
3§>oben getoeefï. l©ant men bcbniDt/ niet tegenttaenbe bat gp ^(e*
fier toag/ Datgp is getoeefï öatbt banDen <©iabe ban Hollaot, φα>
η^β| ί'*ί tori) Willem van Bevcrcn, &c. De ©gfDe ban Dien name: Die fgner fin*
omftae* «wnraec bgfier to«öe/al0 inDel#tfione ie Ufen të. «©efcjet mi$&
fyooDt/ fept Phiiippus, Dat gp Iangge göegeten Oeeft enD?genutticgt/
enDe Dat gp ten Dienfïe ban fgr.e ©ojft. «*en.Dtt 25oecS(Daertopa|
fPielen) gefrgiÊbengeeft/Caf txx. § tnmiigmmetces. φρ tg oor getoeefï
«ÊKMtacl Viciarius, of <§>teDe-gouDerbatiöeii Biffchop.van Ytrecht,
Heer Amout van Hoorn, öe toeIcSeaetoeeftissbe49. 35ifFrgop/*nDe
Den ©ifftDoppefiCHen fioel befeten geeft üanben "Jare vtfu toeten %&*
re 13 78. toe: i$ befgelgcfer meöe getoeeft Canoniri» fo tot V trecht, Ley-
den, al0 tllDen Hage.enbeCureyttOt Zrcrick-zee, aljï OOCh ^^efojteC
tot Camerijrk, ttc. flllfoo DatmenuptalleDefe boojbergaeiDe ^ienften
enDe «©fftt ten feer litgtelttfeen afntmtn nan / 'tgene uë te baojen gefept
\}tbbe/ Dat gp een man bangrooter geleertgept en togfgept atwtft té*
^P Oeeft; alijter inbe s. Pancracs ofte Ifogelantfcge ïierrfee gefticgt
en opgeretfjt ttoec Vicarien, ofte|d;eubeit ban ttoeeCanonttfeen; r)ct
H«ft «jet een ten «©utare ban S. Andries de Apoftei.enoe 'tanDer ten 4£utare ban
mtmL s- Niciaes Biflehop, betoeltfiegptergeDacgteniffebanfön Weibttge#
uaeei&ttc toiltgeeftDatmen noemen foube De Vicarien van Gouburcb, enbegeeft
«e eefhiijt. De felbtggt met bele goeoeren/ foo ÜLanben/ ipupfen/ €cben/ «Senten/
enbe|9acgten/ ett. boojfien enDe ggeboteert/ ooeft enbe altgtfeerenoe
bojoerenDe btt boojfj. Collegie ofte €aptttel ten üogenlanbe. fafnoett
31aere 1372.. geeft gp bp <®epamènte g&ebtfpoiieert ban alle fijne tnbe*
liifie gaben enDe goeDeren/ foo roerenbe afë onroeretibe / infonbergept
ban fijne Bibiiotheque, betoeirne beffont in feec bele fcfjoone enbe rare
25oecfiety alle te famen metier gant gDiftöieben/ taant oe 3&|Htfietpe
liiitö te Dier tgben norg ongeboren: toeitf» JSoetnen bp {jent op een fenec
Êamer acgtec De SupDt-friDe banbe g>. gietere üertBe gge&ouben
toerben/enbe om fjaes fcgoonöeptö toilfe/bereect töajï metten name ban
Saiomons Tempel, gijelgtfe UU fuicr te bo?en int begin ban mijne 25e*
ftitjrjbtngöe bergaelt enbe gefept nebbe. |Ben gout Dat $eer Philips van
Leyden notij fefieten ttjt nae De maerfiitige ban fgn Cefiament ggeleeft
teniiiiecc fjeeft/enDeDatDp omtrentDcn3aere 1 ;80. inben©eetefalitgittfeonts
*-, psj - fiapente:enbemetgrootermenbegrabën tó inbe^ogelantfcgelüertfie-
ItnmLT £Kt»ati Philips van Leyden enDe fijn 2Soec& boojfj. be Cfi)on0ct
wwmu ijatHioIlaiibüivif.xxv. cap. ix. CüSeeti faetfeom te bertoonDeren
bat Dtfe fo tceffeücüe geieetbc man/ niet en toert geöatrjtofte befföieben
m get öegtfie» Der gijeieerbe bermaerDe iBannen/ Dat bp nat ober 1 zo,
jaeretlbpDen Ï^OOtI)-ggeleerDen AbbasvanSpanhcim, lohannesTit-
themius uptgi)egebeh!0/ tot Der <©BeIeerD?n groot göergf enbe folati.
I@aec
-ocr page 365-
Mm getfcgg'iii bat Phiiippi ^tDitften/ in Vucpntcg copgen afgefrijjo
bcit5qngfjettjeeit/ enbe boe int bontfier bergolenlagen enbealisfatfïof-■
begcu&e»: oa oen boaben oaer nae eetfi opgBetoec8t/ eti&e aen ben Dagö
gbebjacfjr. ijeiieffeiijs tnt boojbergaelbe 25oet&/ baer oorit tenepnbe .
aetl fap iïaet Xractatus de formis & femitis Reip. ultius & facüius suber- ^.f'5.,,,
nand*. toegeepeent enbege bebtt eert bf gantfcijen tfapittele teti ^ogen- **öi" '
ïanöe en met namen ben eerfien ©ené ifeete Wolphert vande Woudc,
fjeeft tlOCi) Philippus de LeyJen gefcfjJSÖeil LeSuram in librum tertium
D.cre:al!um, Öaec 0Pfelf mentte öanmaec6tCaf. vu. § Ucetalmsinlec- .
turA. Haecmogelftaajgfiöp baer op (gn Heffe/ bpfiemgebaeniiiDe
Scabemte tot Parijs,. ten tgöe gp baer De «©eefïeüc&e üecfjteii toaji pjo*
fiierenbe. fnbeCeftamentatteötfpofitieober ffjne Boecitert/banben ja*
re 1371. baet onberanbere banfgn Soecfi De Cura Reip, & forte Prin-
cip. met fgn aengengfelen gefpioSen toojbt/ enbe maecfit gp geenc men*
tiebanbefeLeébramlib.ai, Dccrctai. ®anmijnbnnt&t/ fnbfentbe
pfine toaert toas/ batmen baer upt ηοφ toiïanoere fgne ^tfJifften
foubeÈonnentjiffcgen. jïïaerbMtöelpen 0110 öeCitelii enbenamen/
aliss top be J3oec6en felber moeten ontbeecen enbe mtffeni 'SCfal troofie* Leyden
IttSecjgnenbe aengenamerteaengooien/ goefeecbeggeleertgepbten* rtfój»»
öebebooiplantingöeöanoteninfgne ttjöente ILepöen geoeffent enbe?·.»*"""*
eöeganö-gaêfittotecöe. #p fepöt Caf. lx. baer gp oe göeieerbe penne/ 3?«!
enbe öe «©geleectgepDt ίβ pigfenbe/ enbe berepfcDt ben felfben in Ψιίη» ö* gijeuere^
ten/Öegferbec0/ett. Qijisvènerandam canicietn Gerardi procedentis b«PÖf.
Alcwinideftirpe, proftudio Reipublicaj undique circumfpeitam, ob
fantas dcvotionjs veftigia fucceiToribus providis innotefceret(»<!/<s fhra-
finftculi, pn
notacn faceret)(i Vniveriïtatem de Leyden mirodecore&
honorifkentia: radijs per viros literarum nuliatenus augmentaffêc? Quis
fagacis Sc fidelisdefenforis Reipublica; Theodorici de filijsFranconis ar-
dorem pro fid2 fequelS cognofceret, fi incepta fortaÜcia & murorurn
ambitus, quibusconveniens literarum viris fpatium adaptavit, ejus me-
moriam condignam Vniveriïtatis precibus non jugiter acclamarcnt? ut
Epiftola planiusedocec, quam cun&orum clirnatum unica guberna-
trixdemoribus& vitaprajdiöorum fuiscariffimisin Leyden deftinavit.
fSTfcöönt bat up ouben tijben be <&geleerben gier ter &tm meer flté pe*
toere elberjS in #ollan0bp eenbergabett jön getoeejl^gnbe be Ρ|ύΐ£
«anbe Hanbe felf/ enbemeeranber lupbenoan bermoggen/ groote lief-
öebberiSenbel&oefterg/benMufen akgbtfeertoegöebaen enbebepuïpe*
«cm bfe bjelcfce totbooit-plantingge ber felöec/ enbe ggecftf bti toeei-
"fWe leerlingen/ gaer öHpfen ggeopent enbe be ©oetfien gltetoiiltcg
^n· iie"ftelic6 gQeleent gebben/ ombietBaren bernoegentegcb|»pc*
mn/ tó^2 *iet
wn ΡΕοεε!ο gelegentpept niet en toag be ffioecfeen te 6o&>
hm/ftte wi.cite
om öat<"e fn francpgn enbepergament toaxen söefcgie*
Tnt» tt# hifl^K?*
9uaJl*te teiomen toaren. 3Pie toel ter penwe toag-y
Beoueti. ««oeöeesmoepten enontfagen öaecniet foo Philips van Ley-
ÜGXa
-ocr page 366-
3 3 6 €nüt tittl fcan&e öefc&tjtoinge
Phiiippi denfeIf/a!iS fgne blepfcDelge&e aSjoebcrio/ bie mebegeleeetwjBatiiieti
tmtmai*^Qt\ottii. jBaet offe petftlfiï gebicötöêbbenenbeggemaeifct/en
öera oottt geb tca niet ftonnen bewemen. Φίί btnbeici? / bat Ifees Thcodoricus
fiftSii Poes» ^ucePt °P'i ^ogelanbt tot Hepben/ met fijn epgen ganbt geto«*
J)ieertDeeftDoarïnale(Alexandfi,puta)cumGr*ciDiio :enbebatbatl
«uw b?oc* ^eet Gerard Hoogeftraet, «ïurept tot jaoojttoijtfi af gBefiljjeben ftjH,
fcere bAii Epiftotefingulareslubcertismetaphoris: Item, Boctius de cónfolationc
ba'i'iifniwit Phüofophiae, metmeecanbtreïi&oecben/ alj3bebooji3. '•Eeftamentaire
«ecieDeii " btfyoj'ttte mebe bjeiiggt: gier onnoobitD te bergalen. <©an Dit moet ggp
1372. toeten/Dat beiettoeeboomoemDel^iefterii Sloebers ban ^e« Phi-
lips van Leydcn.bepbe boojpemurt faer. 1372· öefet toetelt oberUben
5(in.©O0itgi batPhilippusDe0 fütötfcpé25ΐΙίφορ0 Alberti van Hoorn,
<©enerael i&icarniggetoeeft tsS/efitnfgné aabetnuecftgepbè" bericfiiU
ienbonniffe enberecgt gpetoefen geeft/ tupcni OP leibs in lijn 2?oet&
meetbanopeenplaetsf. t^aetbanic&u tegbentuoojbicg banaentog*
f'en: Caf.xxx. §. Et miellige, Cai^xLV. § Vermtamm. <!£nbC bat |)P eett
üan bes i^ofiS-gefinoe getweeft isf/bltjcöt Cat. eod. %.Ettmum D.Box-
horniusfeptinSÖtlHoliandcpag.zo?, «©at Ianus Hautenus , alle be
tuectfeen ban Philips van Leyden.gegtben beeft aenoe 2ötbliothetrque
flïÖiec/ met een treffelttB boojicijjift, <© it io alle fcet geie bat ban gent
tat mgnber nennilfe iö ggeccmen. jaietfoobeeleag tcit tod ban een
foo boojtteffelicöen jBan Baboe gttoenfcöt/ maer'tgeen icfe met iiaet*
r«c|)ept (foo beelbe cojte tgt toegbebjagtjen ö«ft) ftebbe tonnen onöec*
binben.
ENGELBERTVS LEYDENSIS.
33etoelcBeban Gcr«dus Noviomagus göenoemt toecbt verfifiuuor &
Grammitticus, tö mebe albiar binnen befec Jbteöe gfjebojen/ msec umn*
met/ ofte ban toien/ gebbe ith ban ntemant Bonnen becuemen; ban mé
«ftgpiher» binöt inöe ftfniften banben bermaerben eube €>{jdeer0en Φεοα i igec
{"■j" .*!! Wcffclus, betoelc&tte biec tgben baa toegen fgne ©tjeieeitBepbt ijet
se «BrtetS Licht der Werekgenoemttotrbe/bat ijpbangem tnbe beanttooo|biu*
&«». ge ban ft&eren 25jtcf bte Engdbcrtus aen öem gbefciueben gaöbe inben
2|aie 1480. metten ramte tnbe tgteiban Magifter beteerttoett. <©e*>
feu 2Sitef ίιβίonber anbeie fiucfeen enbe opufcuia Wcffeii, ïoopenbe be
aflaten/ 'ii#au0 »iafl)f/ett. ban M. Luthero tngien uptgegeben: baec
weffcius ftUiöftbat fpbanjonglj0aen met malranberen betmtffe ge-
BaotOebben/ Defeifbemet bjieben te fcöiöben/altemet betnieutoenDe*
©aec tg onber anberen oocfecen 25|»ef aen Weffeium ggefcbjiben ban
i^eei- iacobHoeck, ©eMentot^aelotoöta: tnbe toelcfee gp Engeibctt-
van tcyden^gnen jBeellecenöe Heeiaetti? noemenbe.^obat Kb atpt
bat M. Engelberc boe een man ou itjti bagen toag. «©an goe lange gp
geieeft geeft/ enbe in toat 3|aec üp gefio^beji tsi/tss mgnoiibekent. <©ati
mm öebint mt BP imm ^m 148o» in fön fleuv geto?tfï ie,
IOAN-
-ocr page 367-
öer&ta&tSeptittt:                 337
IQ AHNES GERBRANDI.
^fiteianGcrbrantfz. $oeitetbefec&tebe/t'0"eeti manggetocefï ban iinGar-·
Btootec geleertuept/ enbe in ïgne bloepenben ttjt gijebjeeft inben 3!aere brantfz
I49J. totmneec enbe bantoat ©uberen be felbtg^e geboojen ift / fjebbe toattxrufï
ft8 met Bonnen betneniemoptoerbt bp loannesTrithemius, 3ïbt ban 6p βο'&«μ
Spanheym (betoJeli&emebê tot fijnen tgbeleefbe) tn fijnffioecfi banbe S*jïl.
^Seleerbebermaeïbe j«antten/gtbat0tenbe beftgjeben metbtfe bol* #nl«ft.
fiyenbe toOOJbeii: lanGarbrantfz. variLeydcn, een vande Orden der
Vrouwen-broeders vanden BerchCarmelo tot Haerlem, Supprior, (oft
felbe/ foo in fijne ï|ollantftlje Cgionijcfc gefr&ebcn (ïaet/ Prior; van het
ïelfde Convent: is een feer naeritich endegheleert man, uytnemende
van verftandt, een welfpreeckendcende treffëlick Predicant,men hout
dat hy gefchreven heeft,een leer fchoone ende treffelicke Hiitorie van-
de Ordetï der Carmeliten ofte Vrouwenbroeders, twekk by hem in
ihien Boccken vervaet is:defgelijcx verfcheyden Sermoenen die by hem
femaeilcnde gepredidzijn, ende andere Schriften die mijn mogen on-
ekent wefen: leeft noch huyden ten dage in fijn Convent tot Haerlem,
onder den Keyiêr Maximilüen int Iaer ons Heeren, als wy dit fchrij-
ven, 1495· 39H0toemTrithemius,<©nöer alle be23oetBen bie bp0tm
getnaetBtenöe gefegjeben 3ijn/ luaet ban pet i&egtfïer tnöe Bibho· heca
Gcfnentebinöeni0/D«ft6pmebe gefrfiieüenin&atgnfEije ^ale een
Chronijck van Hollandt, Zeelandt, ende Weft-vnefiandt, mitfgaders
van't Sticht ende de Biffchoppen van Utrecht: bjeltfe Μ>φ OligeöjUCÖt
iii:tnaeti0Baec iiauptgegeüenbp d. FraodfcusSweernus, btebefelbe
betoraeilBabbeUpt be 25lbIl0tKtBe bail Andries Schor Uan Antwer-
I
n, enbe itoêliö bmtna bp ben Wutto} banbe oube lipoHantfcge ©upt*
Φ CDjonöfBe/feer gebjupebt enbe in belefafcenbp nae ban tooojbe te
tooo|beobetgefetiii/gel9tBben2Éuctoo?felfpinbe ©ooj-reben banbe
«fcontjrBemetbefetolgenbe toooj&en getuptgt/ berBaeittjeb&enbe a!<
ie be 2*utöeuten upt be tijiltne gp fgn 2&oeta obergefet enbe ggetroifcen
Öêeft/ fept ten laetfien/ ende uyt Broeder Ian van Leyden vaiuli· Orden
der Carmeliten, ofte onfer Vrouwen-Broeder tot Haerlem. den wek-
ken ickin deleChronijckcfeergevolchtendeuyten Latijnein Duytfch
getranilateertendeoverghefet hebbe: JBet befe ftjlie €pi0ngrfe geeft yganmtt
2&üoeber Ian Gerbrantfz, gfjelgcfe alg gp felf0 tnDe l&ooj-ntieji aloacr
feBeiit/φίβπ bolle laren beficg getüecft/ om alles te berfamtlcn enoe *»' .βς«°ϊ»
*" o}ïsie te (lellen. «Enbe baer naec in fijn Clcoiïer binnen taeriemtie"
l '
1 nor toefenoe gefïojben inben 3|are 1504. enbealbaec btgtabsm
NICOLAVS LEONTIVS.
iffS?,C12.cs van Leeuwen) ban Leyden, i0- geüjeefi een ggeleert g» ***
Gnammaa, ban befen Sibbe é» niet Bonnen on&ïtbjagen / nocflι bon S
© ü                                  jgne -
-ocr page 368-
fgne sBeboojte / nocft ban fijne ©ubeten/ ban β|» toerbt bp Gerardus
Noviomagus, betieffenj» M. Engelbertus ttiüt Petrus Btornmevenna,
ggenoemt enbe ghelteit onber be «iPeleerbc ban #ollat;ct ofte 2&atatoia/
«nöe in eenfefegr éegifïecRsii gfDstyt ei.De genoemt/ tiueitfe gp lept ge*
trotfieti ie gebben tipt fijne 25oerben öie fip geftgjetoen geeft oaiibe glje*
leerce iBannen upt jSeDerbupticg-Ianöi: toeltbe -©oeffcen/ bv aloten
öatfeotigterBanbengetortientoaren/ fo foubento» banoe boo^getiOÉmi
Ds enbe anbere treffelitbe J©annen toat meeroec eiibe tlaeröet: meten te
fcDlÖbsn/ toaer ban top nu tot onfen grooten teetBJefen meeden ftoggen.
3©it öegtflétfien ban Gerardus Noviomagus gebtgbp onoec anbere
jlUtSen itl Batavia illuftrata D, Petri Scriverii.
PETRVS BLOMMEVENNA THEOLOGVS,
SIS getoeefï een jfêauban goeöe geleertgept/ binnen öefe j&ttto gfboa
ten/ maet luanneer/ ofte ban toat <©uöerg/ en gebbe tcb met bonnen
toiss toecDen, ϊ|ρύϊ (noen 3Iaere hs»o. binnen Coien een Carthufer
IBom'tb getoeefr/ Bexhom fept int 3|aec 1349. ttoee-en-ttointitg jae#
ren out fgnöe/ enbe om fgn geleerf Depots* toille wetten naem enbe tgtel
toaaMagifter (een tijtel onber oe <©eieeröen ban Dien tgben in ftoantb
mat bienrt ^mïse) öereect getoeefï/ geiflebmen fuifje upt een febetett bjief ofte Sn*
Biomme- j|Cument bpgem intfeloe Cloofrer gDemaetbt toefenbe/ betoefen San
i"h"<.«t toer Den: öptë naermaelo Prior ban J)et felfoe conbent getoojben/bef*
Κ gelÖtF V ifitateur enbe 25efo?gcr/ oft <©pfienDer banoe 4Uoofïe«n ban*
be felfoe Canhufers <©jben/ be toelcbe in ^uptfegianbt aenbeniafign
gelegen toaren. i$eeft gijefcl)|tbeii enbe in DjutS uptgegeben0et leben
ban s. Bmno ban Coien, eetjte iticötet banöe Carthufcrs #jben/ (om*
trentftct^aer 1085) extaiapud Lanr. Surium Sanilorum Tomo 6. 6.
Oftobris. 3iiiuaer men fpeuten San/ batgp πβφ ψιίοι tot coien toag
intaaer i5ió.eiioet»aer naer tnöen üaere 15*0. 3gn op fijnen naem
uptgegeben be Commentaria, ofte upileggtngBen omv De vijf Boecken
Mofis.be toeïcSe toglenbanbeiiïgoocD-geleeröen DiorryfiusCarthufia-
mis beftgieben enbe nagelaten 3911; toeltbe Commentaria gpbe jBagi*
fïraet ban Coien met een geleerDe ©ooneben toegeepgent ofte gebebi-
teert geeft, mgöeru en toeet tib nim fijnbe mun afê notg onbeBenbt
Boe lange ftp geleeft beeft/ enbe in toat jaec ofte .JSaenbtöp ggefioj*
ben io". Maet toert gejjouben tr.benfaere ï536+tjeftfiiette ign/gBe*
Igeb Gowhoven in ftjn Égfïe banbe4&0eIeerDen5ept/out3önOe 70«
3Saren,
IOANNES FRANCONIUS LEYD1VS,
<i5eIg'tÊ SP fiem felf-s noemt, vPefe geeft geleeft itiben iaere ι f ι ^Wat
gp boojeen jBangyetoeeflt^/ banmen eenfegfius fien enbe afnemen
upt be geieecöes^eoi-teèen 0ft« pfcfatk, öe toeJcltegp gefieK enbe gbe»
wgeiW
-ocr page 369-
maecfii Beefi öoo? öe °pera öanftjn me&e-2&0jge* l^eer Philips van
teyden, (ttoelcsicS nt fgn leben geDfliDi enDe aengeccert 0eBBe: j toeit a
25oer» Bpflem re Wei tgDenuptgegebenetiBeDoenDiucften i$. 3©at'
men uetBer ban Bemfouöe mogen feggen/foo banfönegeBooiie/ af*
eomfïe/ oHöecöwn enöe (fetbeii/moeten top allee" tot onfen grooten
leettoefen Dooj ontoetenDept fïil-ftoSgenDe Boo?Bpgaem
CORNELIUS PETRI LEYDENSfS.
©anneec öefe geboden f0 ofte gefïo^ben/ en Debbe kb niet nonnen bet* gje M
nemen. $p0eeft ge|"t0iebenenDe Dooj Ben 39|urfial!e jtean in Ijan* mmtae/
Bengegeöen/ eenigeAnnotatiunculas.ofteffierdaeingenoBerDe sater '".„/f"
etrfle:©oetïtëHbanDenou&en<ï5riecrfc0en 3^ec&anft ofte Crupt-iSe» δ
ftpjgbec Diofcorides: Item, Experimenta & Antidota contra varios
morbos: De rebus occulta in natura mirandis, enDe eeilige anDete Din*
gen BefcpjeBen/ toaecisigij om lefen. 3&e toelcbe 3ön Opufcuia int jaer
153 3 ♦ albier Binnen Der ^taot 3tepben geöiutBt 3g«/öoecenöeöe naem
enDe <3ffltel Ban Corn. Petr. Lcydcnfis Medicus.
<©ett meer-gBenoemDen D. Boxhornius, Die fielt fn 3$« 25afaBt'a
pagina 2.04. eenenPieter Marnef, tot Leydengeöoojen3önöe/ öie top
pier twffcöen BepDen meöe 3ullen in Bougen.
PIETER MARNEF,
3föeet(imae!getoee(tCflnontC8öegu!ieEtotCyfoin, oaer narene*
rael Ban D'<©^ere öec Cathufers, ate 0et Bltjcat upt Dit gDefifeift/ Me
upt De 25jieben Ban Cifoin, gee iteerttoo|t bp lan Buzeim Ban Game·»
rijck, int eecfre 25ouck ban ï©aif-b!aenbereη in ftet 19. «fiaptitei.
Snt jaet ι η°· Pieter Mamef geboien ban %eptttn/ ï^oüanDer/ öe*
ugfeUiS/ geeft alBereerfï g0ebolc0t öen «gel ban #tnt tïugufinn roÉ
Cyfoin, Daecnaaeng0enomen8eBBeriBeeenpiopooiïBan een bttet k»
aeii/ BeranDetenBe De €fepDing0en enöe §>stsm / ga«nDe na De €αφιι*
jW gelegen Bp De ^taDt Ban s. Omars, fjeeft Belofte g^eDaen mn
öun lenen enDe lïegeli'oiiDeröouDen.· enDealjïijp Daer mtt een fcöooii
«tempel gegebenfjaD&e/Dooj fgn goet leben enBeeonbetiatie/ban fijn
ioeEomeR&eDeuf0Denfe0ooaen. ©enff^ioj Ban Gafnay, nu oberie* mmwmt
iKftÊit/^^Öetonmogelttfiiö/DateenüeeEffeop eenenfiogeiiberrB raer manee
^^«^"^e^npegeii^berlitöten/ 'tramoer ban 3551! Deuttst €amnaet
SIS&s οεί^ Ö8EC 30 berce Behept/Dat 0p ban een pegeiifκ
' © b 2                                SinDS
-ocr page 370-
34®             €erKe bed Uan&e otfc&ijuinse
gnbelE-giiebanbe <t&eleetbejfêamietJbp w.van Gouthoven, iti5§*
«e^ouatibtftge €B?omjc6t pagina 117· geflelt/ EiebinoeftfitiocS)een
O5oimtmn%t0tn/ bteicb tof sönereereuenöigöeöacöteiiifTe βίίβ
mebe bp bougen 3a!/ enbe koert aloaet genoemt:
Heer Atent van Lcydcn, genoemt Atnoldus de Léydis, Slot Üfltl S.
Paub itbbpe tot vtucht, &nm 1407« öp uwliet oefen &taet a«na
1419. ettbeffötf anno η* υ
IOHANNES GERARDUS LEYDENSIS.
©ajit baiibe kwiteren ban Abcoude, (ban toeltfi Clooflet fjter boojeii
rafaiêm ΒΟ«Πρί ?β) in&enHaete 1544. öe tepfe nae 3l«ufalem aengDenomen
Bïto«it. ei öe uolts^ctlit tjehbenöe/ geeft be felfüe ^tabt/ Jmitfgaberjs öe Depïfgöe
ptaetfe» aaer omtrent blgttty btftDjeben/ er.be ben nacomelingen mebe
flêbeelt: alfS batl Bem gettipcgt Chriftianus Adrichomius van Delf, in
fijne Beffi)*fjtottigge ban Paieftina enbe 'tHeylkh lande, &c. IBgnjï
jjjctenjs / en 3jjn bele jïiemojien ban P. lohannes Gerardus booj tan
«©μκ& nocp met gemeen gemaetBt/ oft int litgt gebiatgt: batfe siotft»
tang (foo icfc toerjlat) roet metitecen.
DOCTOR CORNELIVS VERHEYDEN,
3$ alfjter binnen befer ^tebe gebooien: enbe öeeft met gtooten lof ee*
- mge ^areii aen ben anberen ggetoeeft ©ottoj inöe jBcbtcinen Binnen
%«rmawi & iugt-bermaeti;Ê€oop-fïaDt ban Delf. «©atopeenJBan ban «©ge*
mlxïwn icertöept enbegoeDctoeteiifrgap■ ggetoeefl f'0/ aan^énitijfinssbeboefen
tot mif< lutrben met feer&ere Carmina ofte ©erffen/ be toelc&e ben toti-ggeleeï*
ben jfó. Harmao Schmckei^gjcgoolmeelter. tube gtoote J&cpoie binnen
Wiff toefeiiöe/ omtrent tüsee ofte öjie upien te boojeu/ algbsfelbe
boo?öe tojèbel&lacatenbanbeSpaenfcheinquifitie,. 01«beoeffeningge
batiDe €g?ifïelicfce gtrefoimeerbeföcligiegtoozbeeit/ enbefieboUntoaöi
ommeontgalftteroojöen: gettoelcfeetoaiS enbe ggeftgteöe opten 23.
gtilg beu Smit 1568. ttnee ofte tyit upien te booten (feggge icb) eet
Öp gcöoobetü)ert/rpettoe!tiigroot£lii]cteber\uonl)ereiit0} geeft Dp
befe i^erffen/ mttfgaberjs oocn een Carmen aen SPottoj Petrus Fore-
ftius ban 2filtftmatr/ geftgjtben aenben ï^oocg-geleer ben Viftor Gifeli-.
nus, bte boe te 3&elff tüajS/bie totltSe be felfüe baer naer aên Ianus Dou-
2a, %er ban Noorcwljck, &c tot een bervoonbertngfje toeggefonben
geeft. $?ae lange onfen 33octo| binnen «©elf gepiattijeect/ enbe febert
geleeft geeft/10 mijn onbe&ent: als oorü mebe mat Bp boo| g0ebentn«·
tuaerbige iêtöjtften atfitergelaten Deeft· Ipet Carmen aen öem ban M.
Harman Scbmckcl gj)eftS)|eben/ tlSalbUSgeintitUltett/Medicoinfigni,
amico fuo Hermannus Schinckciius. *©en naeme aen ben tnelcHtn Bp
fcöióft om fefiec oojfaetBen atöterfjonbenbe/enbe berbupfterenbe:fiaen*
fis notptan^ ae(Dt(f)ittë uptgebjutftt tnbe begtnfe, ie, η enbe mh ^>Pi!s"
-ocr page 371-
ia η banöe ©e t ffem bp öe egele eröen UtgtelicSf»te bindt»/1 nöe bfens            ι
gen nuDi Öif* toOOjDeni Doc-tor Cor-nè-li-us Hei-di-us Lei'den-fis             'ï,
Me-di-cus cx-i-mi-é doc-tus. Wm mtbe β? genoetg te berfiaengaf/
öai onfen lepenaes Cotneiis Verheydeng0etoeeff isieen uptnemenöi
0tlmt a&ettoo?; 0em ittot ©erfien felbes: bp öe ouöe bermaetfte <6e*
.tieef-meejïeriï «let alleen berggelgtëenbe/ maerooc& bobengaecbet*
Deffenbeenöe fonöetiingj) pjöfenöe. $et Carmen aen ï©octo| Petrus
Foteitiust^iüangelgcfeengöeganöeit/ben naemtnöenbeginnegepme*
iuSbaoibjagenöf.
*©l)eJijcB Dan onfeBa&erlkne^tabt tot allen tg&enboo|tggebjatgi
enbe opgtöoeöet ftztft üerfcgepben göeleerbe enbewrflanbigöejBan*
nen: aijoo en të öie tot onfen tgöen niet onüjucijtbaec göebleben / maes
Dieft noctj onlangs geöaöt enbe 8eeft;nocg tegentooojbitB/ berftDepben
ïtloetUeen&egijeleerDeberfïanöen/ öetoelc&eöaecfelbenöooi gatepu*
blgcbe öienfïen enöe offt'cien genoetgfaem benent maften/ enöe Jjate na*
menbooj gaer ölgötenöenaerfïicgept op De coopere tafelen binnen in
öe tempelen öer ^©ÖÊöacötcntffen/ boen grabewn enöe opfcfjjgbin,
«©efen allen niet tegenfïaenöe/ fean ίίδ niet na Iaetenofteitb moet on*
öer fjêt getal Dan ciife üepife&e gele'erDe jfêannenge&eycSen
DOCTOR GERARDVS TVNINGIVS,
©an toienis filoecB betfïant een pegeltcfc niet ggenoetljfatm en toeet ie
fp^eecBen: ijS geboden öan eeilitSe «©abeven binnen Defec ,§>teDe om* -
tcentben3aesei56j. 8pi0banjgne<©uöeren totfjne leettoBe jaren ff,«f*
gecotnen toefeiiDe m ffgolen gebjatöt/ om be «©uptftge enöe ƒ ranfiöe j&. Tu-
Caien mitjgaoerg Het fcöjtjben te leeren/enbe baec naec inöe 3Latgnfcöè ning
^>rbole gebjaiöt / omme öe fonbamenten enöe beginfelen banöe fdfbe sttK>j?n ut
'Cale te mogen leèten: IBaec gp ujeröe tetftont öooj be tnnelanbtftöe
«©ojlogöen enbe aöetoerien be welene booj be tojeetöept tan <©ucg
d'Aiba uecooifaecKtluierben i infonöergept banbe ttoee laetfie 25elege«
ringen befer J>tebe/ betgin&ert om met fgn begonnen koert& te mo*
geiiöooitgöen/ iuaer omme fgne t©uöergsuenootfaecbttoaergngeitt
tipt be ^>φοΙε te nemen / enöe te beiteoen bp ben JbetretariiS öan En-
cbuy fep. om bp gemi!J fijn eomptoir gebiuptötte üjeröen tot ftDiÖben
ban alle noojbailenöe fafeen: toaerinne Dp gem alfogt^agé en gegueten
peefc/ öatmen feer Uc0telt'c&eu aen öem geeft nonnen merciien enöe be*
jpeareti/ bat in Dem een fon&ecïing öttftatit en togföept tam (ïenenöe/
öettaeicèe öem totmeeiber enöe gcootet geleettgept enbe roiêEDicöept
{f^.^npoiren&e/ atë Dat gp fijne j'aeren foubebefteben in jjet ftfligöeii
öo", 1? "töteiicfce enbe 25oiaer»t&e faetnen, 3®aeromme fijne <Bimm
hen/
hnri?enïaöen naneenigge geleeröe jBannen enbe gare goebe »|ien*
Si*irSilfi°i!iBiPtuenöe '«ft enDe begeerte bie D. Tunmg tot te
E
Shfrnr»^e/ betoeegDt üiefenOe metten antercn befloten gebBen/
B«H»™»wwrome te nem?nbanöen )ooojiioembeR^etretar:0toan -.En»
^ ü 3 ■                         clmyfec*
-ocr page 372-
342 ^«ÖéöidttónWWcfftjtofagë
chuyfcn, enbeopeennteu teboen leecen be Hatpnftge entre Hfcüttftfja
Calen: toeltfe beflupt ip terjïont in get iyercB gelept Rebben: entte geb<?
<©ut>t jffiu ben gaten £soone nu-tuffcben oe is. enbe 19. jaeren out toefenbe te«
jf*19' 3f/ ^tgolen ge&|atöt enbe befïebet bp ben foocg-geleerben i>. RodoW
*atflnf£öe Phüs Sndiius, -.ζμ.Φ: bp ben toeltten gp met fufcSenbhjt enbé
eraie tti fee «aerfncgept gefeert en toegenomen geeft/ Dat gp gei genebaet De^tgo*
maiiiben. -{teren gemeenlic&enbgf/ fejS/ jae meer jaeren mebe boojbjengöen en*
De pafferen/ inbentgt banfesf maenben ggeleert enDe begrepen peefis
etioe foo berre gecomen tg bat gp ban fgn jBeeftec D.sneifius, enbe
ben Reaor üanbe Vniverfiteyt bequaem geBenttsi/ omme afó eert
Itötmaet banöe Academie ingefegjeben enDe geregtfïreert te toerben:
om be Heffen banbe fijofeflöien met nut enbe pjofgt te moggett
aengoojen. Cotte toae'rbt'cgepbt ban een ^tuDent in foo tnepnftg
maenDen ggeeomen toefenbe/foo geeft gp naer gp eenigge tijbt beftebet
Dabbetnget gooden banbe Heffen inbe Philofophiaï&ambusliberali-
bus, boojggenomen te (tuberen in bepbe bc öetgten/ enbe omme inbe
felbe jp acultept ttolcomentittben onberrecgt te mogen toerben/ foo geeft
gp baggelicκ ggegoojtbe Heffen enbe «©ifputatien banDe #?ofeffoien
inbe taecgten te Dier tg'ben toefenbe: öe toelcfce gp met fultben blgbtenbe
naerfiicgepDtggegoojt/ onDetfotgi/ enbe boaergenomen geeft ongge*
baerlicBen een ttjt ban ttoee jaeren enbe een gaif: binnen toelcfien tgt gp
gemalfooinfgnftubium ggebjagen enbe ggequeten geeft/ batgpnaes
boojgaenbeeraminatteenbe btiputatiebpbe peeren #iofeffojen toaer*
ϋίφ ggeBent enbe ggeoo?öeelt W omme metten titel enöe toaerbicgepbt
:,,",. .banget ^ottoiaetfcgap in bepbe be tSecgten bewtert enbe bereertte
baerben: enDe 10 Dien bolgenDeinoen 3!aere 1587. in bemaenbt ban <©£*
mmutt tober/ ouDt tuefenDcomtrent22.ülaren/ booj D. iuiius Beyma, te bies
D. Tii- tg'ben inbe HepDfcge Ificaöemte #iofeffoi in bepbe De iSetgten toefenbe/
ning openbaetlitÊen ggepjomobeert/ enbe berclaert toaerbtcg te toefen an*
göepjamoi bere te leeren enöe te onbertogfem 3fi!foo bat gp in b|fe jaeren ('ttoeltB
bant». aenmercBeni maerbicb tg) geeft beginnen be Hattjnfcge <CaIeteIee*
ren:be^ribia!e -^tpofemet begoo|ltc8e trappen opggeclommen: De
moepeiicBe/ ft p«$fr nige/berfctfetige $gilofopgtfcge enbe iïtmïbifcge
tjuelïieufetoeggen gegaett enbe ggepaffeert: enbe ggebomen iö tot get
toit enbe oogb-mertS ttoelcij gp gem felben boojggefielt enbe ggefiefeen
gaböe. i^et *©orto?aetftgap berbreggen gebbenDe/ foo tegp naer Den
ï^agge bertrocben/ ".omme f gene gpalgter inbe 3Seabemte gegooit enbe
göeieectïjabDein get toert» te leggen/ enbe aï baer a!$ Ubbocaetboo?
Dên^oüeüan^ollanbt Der goebelupbenfafientebeplepten/ etiDegaéK
retgt te gelpen beftgermen. Wepnttg jaeren fijne f^actgcgiK alDaéc
geoeffent gebbenbe/ fo t0 gp banbe ^. peeren Cnrateurö aigier inbelfi*
S'" rabenue beroepen tot #?ofeffo? in btpïst De m$tm: toeirfcenlaftgp ge*
faranni >»f ΙΜφ op pe fcgouberen genomf geeft/ eri geeft Den feltié met grooteu
eerenbebient totten epnbe fgnSiebene toe. ^p gaböeober gemeen -toel*
fpieSenbe bebaliiiDept enöe geleettgepbt/ foo totl int beenban fgtie %«S*
fe»/
-ocr page 373-
Teit/ AljSinfietöifputerenr j®aertnfonberf!êpt öaböefip eêti fittauHere
gratie int momöotx en banbe ^octcien inöe i&tcBten. ^ppöDeeen
feer fcloecfi ttèrfïant/ toag rijp banooi&eê!/ e«oe uptnewunbe aart toeten*
frBap. «9aeEommei)p&pecn|JeoeKaeiigetiaem inbeiiefsetaiiiötoaö/
tonberfeteiiöe euüe emniegaenöe met be pji mipaeljïe banöe 3ianben bp
öe üieitfie Bp bei! bermoipt enbe baer om πιεηίφ man booj fijn berfoet
tot Dienft enbe ftitt se&oïpen beeft: fjem feïben wet fijnen iïaet te toje&eii
fjouöeiiöe/ aiBoetoeliiptotfjóoger fïaet enbe DienJïen banöiEsnbege*
roepen m getoeeft enbe bedetljt." 5@at Bp tloee Β ban berfïaat enbe toe*
tenfcöap gBetoeefï ijS/ San gtjenoetttfaem tetoefen toerben stiet beeg ons
tocljb „eie gjjetupgeii/ tetoeten öat tjp boben De HatijnftBe enbe ®tittp*
fföe Calenbteöpbp D- Sneiüum geleertöa&be/bp Bern feïben geleert
Beeft oe biteboojtuKinfie 'Stóien ban C9?t(ïenrgt6/ öe jfranftBe/ g]ta*
liaenftgeenbe jbvwaftfye. J©aeromm"e |)p bp be$ootÖ-i©ogBenbe
peeren .-ètaté enbe $. ^erenCurateurögecornmitteertenöeinaim*
baflabe gefoiiöeti tS naer lêjantittijeB/ om ben ^ooiltitBtigen/ ϊ^οοφ-
geieerben ïofephum Scaligcrum tot SEepben te fiaeien: toieng fonberitng
bjienbt Bp ooifc getoeefi $. <©m te betóotien bat Op in öe upojberBael*
be ^alen toel geoeffent toag/ foo beeft bp ban een pber beö feibens &&*
tie ineen feecBec 2&oet& Betlnelcfe jip Apopthcgmata gbenoemt Beeft/
tot een pjoefsen eBefïeltöefclwtBtitöfïe/ boettirBfïey enbe ftBergfin*
iiicBfïe fpjeutSen: meieb 22»oetit aI0ter binnen bet ^>tebe geoiurStö in-
ben %aw 1609. <£ojteIing& tiaec Bet uptgaen toan B« boojnoembe
25oec6 (te toeten intBwt 161o. inöe grootei^atantienbaiibe^ontf-
bagen) foo i0 βρ naec 2S|abant gerepfï / omitie inöe ttjöt banöe <&xt*
beg eem'ge ban fönegoeöe&eSenöen enbe ©jienöen te befoeeSen/ enbe
om öe 3Lanöen enbe ^teöen eenè te beftiöttgBen: altoaec BP (tplaegJ)
op een Goetf-toagen rijbenbe feer BaefieitiSet? geftotoen W oubt toefen*
be omtrent 46. jaeren/ enbe ijs tot 25|tifTeI in ^>. Cathaiijnen Kercke_ .
opt CBooj met eeren tfr aerben gebaat!}!: altoaec Bem fgti<S5. a^oeöer ban{n^
lan Tumng ^ettetatiÖ ban fgn ψ}. €rcell. Graef Henrick Frcderick ttöert/ wit»
vanNaffau, ter eeren Beeft boen Rellen een <©raf-f£B?»fï enbe gebene6*Eot 2BiHffd
teetSen/gemaetbttoefenbebpeen treffelitBfaoeet/ sijiiöe een ban m 52Kó
oberleöeng befïe ©jtenöen: toefenbe banben boigenben inBouöt/
O/ qua peregrjnis dignataefl manibusurna3
^hiospocul apatïta nonfua claudit humus,           taphium'.
ïïlkem hmc tumiAum\ cui')ure Batavia mater
lnvidety & tantum vult Ikuijft fibi.
Conditur hkjuw
Τ ν ν ι ν g ι ν s autor& ΛψΑγ
Facundu, quijefttamβprius, oreptens.
L ν c D ν ν ν μ peperitflutyquarumeJboJpitasMufis,
Imubtiitz
-ocr page 374-
3 44            <^ttft* öêd üanöe δί fcij ji jijinge
tmulsmt'. bkkgumcontigitaltus honos.
Mox docuit quiequid'didiat, magtttque partiitè
Keddidit itigeniè denabeata frn.
Jguid niveos mores, inta&aque petfora dicam
Sordibus invidU^ candidiora nivei
Imfendit fibi qui/que vtrum, dum fatatuleruKt%
Et dum fata negant, flet fibi quifque viruffl*
Jffas efi inajora loqui}j>lm occidit uno>
Hoc turnuh tegittir quifquis amicut eraU
Gerardo Tvningio Lugcluno-Batavolc-
gum Dodtori, & in eadem urbe eaiundem prima-
rio Proféffori., M. H. L. C. Iohahhes
Tvningivs Frater. c\o.Io. ex.
lüaerbfen bat naec B*i tiptgeben/ banben eetften b|uc ban mijn %tpi
bens ©efcfjjibtnflc/ bpben lloocft-geleeröen D. iohanncs Mcurfius,
tertgtg ^ofêffoj tnbe<I5riecrfcBe "Cale/in onfe 9ttabettue/tn3gn Athc-
nïBataviB, gcftelt3gn/ fjetlebenbancenige becmaetöeenöe «©eleetöe
geboien&epticBe ©ucgeren. 3oenBebbe ίcfe niet uiïUen naetlaten/ be
3elbe tot bacect eecen enbe gebaebteniffey fiiec mebe tune tebougew ge*
lijc&Deseibebpeenban mgnbebenbe bjtenöen/ upt BetHatsninSjei
30uptgobecgefet3gn.
IOANNES BANGHEMIUS,
55uöin jauc ι H©.Ö«ftLeydcn be jlBoebtrbaiiallegelmtBept/lan van
Banchem tjoojt geb|acBt/ Dotft boen tec ttjt mtnber beöent/ maer ηοφ»
tansibooj «öobeiï boojiientcBept/ tot be mifterffelicfeöept Der toeten»
fcBaspengeDeftineert/ öaec üanBogetoag bat Bp een boojftanber in
fijn iPa&erlrjcfie ^tabt tooiben fouöe. -φρ ι& ton fgne <©uöet# / Die
ban eeneerlgcb. gcffacgt etibe ftaet tube femtge <gtabt toaren/ eerft ïiae
vtrecht ggefonben / aitoaer Bp bp Macropedmm, ban ïuegBen fijne
fcgjiften ienbecwiaert Jfêan/ enbe naer get be ttjöenboen toe lieten feec
gcleert. ©an Vtrecht Beeft bp pem naer Leuven hegeben / altoaet
men Bielt bat be tetötcn feec flojeetben. 26të Bp in be felbe/ ggelgtfc BP
üopt ttioebe bias ban ieecen/ gtoote fpjongBen ggebaen gaböe / nae
VrancknjckbettrptBen fgnbe / Beeft Bp Angiers betfoien / omalbaec
be onperfiebêlooaingebanföüefiubien'iontfatigen. % in fgn ©a*
beclaut tuebje getomen fgnbe/ Beeft BemiijoetB tot bepiactBAc*e"
-ocr page 375-
getoen/ toaertoejpbanriatuereentte groote genegenrDcpt scheel göe*
öjeben toteröt. JBaer 0et göebeurbe / Detogie gpbaer piepte eübe nu
alreebe «nen grotten name gaboe/ fgn berftant boo| erbaremgept/
enbe feenmffe oer laetöen toenemenbe/ toaetinnegp anbere oMettteff
te/ batterbaec me tnben Jate 158* ban get opjecgten ban ben Ho-
gen Raede van Holiant, Zeelant, ende Weft-Vrieflant geijanbelttoer'
?e: "* ®ei,£ae öwientneöe Op beneffens anbere booinaemfte jBamien
Dêii ©aDerlams/banben 5&00?lUtÖtigiien Prince van Orangien, Gave
£aIlau bertojen is. «©οφ nae geen groote ftatentratgtenbe/ enbe ften*
pc oatgp Dooi fö'ie #jactgtfee eer enbe goets genoerg betowen gaobe/
peen get toelianglj tegengeftaen / maec norljtans ten teften ftem ter
neroetotfön ©aberlant baeetoelaetenbitoegeti/ goetoelgpop opbte
feifbe tjjt inbe republgffte/ enbe ober gare befojgmge bcfitfj toss. 3 ae
foofeer/ batterntets gerecgtitgts berganbeït totem/ toaer toe fgti
Bioetft enbebernuftirg kerfrafibt/ inbe pointe niet min/ als in merelt*
tgtfee enbe <©oübeIijdieöecöttn erbaren/ geb?nrciït en teetbe. Cett
toepnitg baernae/aiffer een grooten ttotft tuffetjenbejBagifttaet ban
llepben/ enbeïtea<©gt&graef ban ögniant/ouer gare 3Lr<mpa!en tn*
öe lurtlbictte otitfiaeii tuas/ Ueeft get be Baberp bes ©abetiuiit» goet
gebocöt/ bat |co grooteii faetÉeban lan van Banchcm, tnbe Dirck vaa
Leeuwen bcpöe öaben tuben ftooglien ©abe/ ter neber gfjeiept foube
toojöin/ tbjelcfe be cttiïe ban bete jaren/ leer bco?ftt!jntb ban baet ges
baen te toefen/jjöetupröt. #abetganbtal!Ter ootii tufftgen be jBagt-
ftraet ban JLspoen/ Oe ^enaet banöe «raöemte/ enbe gaece ILcbetnaten
ttoeeöiatgtotHfiaentoas/foo fier/bat foobp albtenbaer in tgts niet
tn booten en toaere/ üe faetnc tot berberf banbt «raöemte ggefirecfet
foube gebbeti/ memam bequamer gegouben ts/ om beie oneenirgept te
(tuien ais vanEanchem, toaer tnaisöpeene fonberitngge begcnbtcöept
enbe boojfitgticgept gebjuptfetgabbe/ tsöem bc fojge banbe Strabemte
oebo en/ otor be toeJtfie Op bede jaren/ met fgne bermaerbe mebebjoe*
OecSlanus Douza, Heer van NoortwijVk, etibeloan de Groot, 25lirge<
ttteejter ban ^eiftgeregeertöeeft. «©aectoas in befen #>an etn bef*
tttgeptlonbergoberDpe/ een firengttDept fonbee toieetgept/ borg een
agemoet bat ntetian btllteöept enbegerecgticgept onbsttoojpen toas/
m ggp lont feggen/ bat &p ontotnbaer toas tegens bfranüerigehe btu*
mgn. mpgabbïftiiffeetttoetenfcöap tnbe föetDren/niet inbe ^cljoia*
ugcfie/ maerbtebooiöe mattgene bebefitcgt bias/ enbe alfmen alles
L^^cittularifeeren/ foq foube öet göeioobe tebobengaen. Waa
HlgA^wfrts bat OiedenckNieuburch obciiebenfgijbe/hptn fgne
nunftl i»« *dent ind£n HooSen Rarfe geüJOjben is/ titetfoo.feer tooj
^n iueitftet?tfl/ ateöooiberbtenfte bes hmtljta enbe erbareiitijept.
ïeectficpi■! ο.ί^ΛεΓοίεοι &P «nboogftanber ber gerecgticgept enbe ge*
Xx                       . GU-
-ocr page 376-
GVLIELMYS CODDjEVS,
®ojfpioiiCKelgcBban eerlgctte#ubetd/ te gtHboojen tot ïepben/ in*
tenware 1575. tnöebterDe Jfêaentof «aat meet/naer 't^ntfetbanget
fiacöe belegp Der felber ^>taöt/ otn vceltb belegü be £>taöt booj ijet ge*
meeneöifw beel uptgejiaeg gebbenöe/10 fp nrt ielfü* 9|aer oy öen ntöt*
fti« ^ebiuatötotbeioontngljöaececbittoiie/.met De pufalgcfee 2*ja*
öemteb^gtfttcBtenöebergeerUtftt. «Ênöealdfjet btleggfiaeu oöerbiel
3Öii5t)ne(©ui3er0ban Reynsburch.inöe^tabtgeWuiöt/ enöe alöaec
comen tooonen. jBaet 3gn 'tëaöee DanOaei nae Pelft uertrofSen fgn*
öe/ gnoe dooi Ijet ftgieigcU optoecye» m M^nfsn mthmmme w
ttetUmtaj
tég&eHoctiaet&tgetoeefï/ge&upienDetfe'toe belegg/ alöaes
te bigben/W otiöertuffcgen De iDoeöet ftoangiJet tgnDC/ Bet beröiiet
ban Dat gacöe belegg/met grooten Dongec enöe b*nautgept Deg gtmcetiS
tuofie uptjïaen. CoddaeusüanMntf-beenaen goopegebenbe ban een
goet becfïant/ i& tot De fiubien gefcgitiu getoeefï. Φί eerfie begtnfeleu
gelipt ije'ööettüc/ onöecNicolaus Stochius, een <©oötb|eefent jean/en*
begoet onöertngTerbet jeurBt/enöe banBemuptDe Jbtgole gepjomo-
beert fgr De/geeft gp Bern ujgöerss terfiont totöeSltaöimie begeben
tnDetnoe felbe gegeete tien jaren enöe meet gefïuDeect: Bern feer beneets
ftijies ;öe tn alle goeöe Sonfren/ ooc& Gnecxfchc enöe Hebreufche talen/
boojiiementlgtb Hebreufche, geeft öaer toe até onbecbJgferögBegaDt/
begalben De 3loben/ bsetgpeentge tntpiibé ban gegaDt geeft/ De twee
becmaeroe enDe aenftenetiifie JSJftanHcn Francifcus Raphelingh, enöe
Francifcus iunias. ®ocö Beeft öem nweft ggeoêffintinbe <©oötgepDt/
eenfDeelö niet Heffen tegoo^en/ eenfbeelis foometopenbaw aljsgepme*
litbe Difputen/ geeft Den ouDen Trelcatius, Fr. Gomarus, mate boo^
neinentlgtfi Fr. tunius, negen jaren göeöuerenöe fooneerfïitg gtgooit/
bat op nanltcr tien Heffen in Dien gegeelen tgötbeïfuptM geeft, ®ee#
©alben fip ban gem bele iteffdicïse ^tDitften bp gem fieeft. <£nöe als
IjetnieröeDootbail Francifcus Raphelingh, Öe «Bö. ^ttXtfl CurafeUtg
goet öotgt/ totbe, Hebreufche f&ofeffre (bie bpgiobifiebeneffenjs öe
ïajofeffie tnbe «©obtgept öen boojgenoemöen Mnvk eentgt langö be*
btent gaööe/ pemant upt te feiefen/ Die poes een ooiöeelen foube/tn ö'ftli»
be 'Stale feer ei baren te toefen/ enöe openbare-p?oef-ftut6enbaec ban
gegebêii gaööe. 25pbe peeren Curateursöaer toe beroepen ftjnöi/ geefi
t)P tnöen gare i.öoi . opten 8. ^epiember fg«e#jofef|te gelutfeelgtö
aengebangetii Crjöeêenige blaren wet goeöenHof toaergenomtnen'
bebeötent, ^ptótnöen 3aere 1 616.1>£5ί>η|&μπ«1κ&β Cwelentie
lylautitz van NafFau, ^ φ. geftelt tOt^l^Ü^^ltlge tlf(U»mU alüeV/
$nDf Bisedeiwn eenigen tgtöaerna»
€0R-]
-ocr page 377-
öic&tiiötaeiiüwt:                   3.47
GORNELIVS SWANËNBVRCH,
3ö gBetwjefltot teyden, i'nbenjaere 15/4* ooien 12· «èeptembec fegjs
αανφϊΦ ten acljt upjen/ upt een eetlgcS <©eftatBte ban ouer bele jaren
inbefelbiije i&tabt. ^p geeft be eerpe beginfclen fgncE fiuöien alDaer
göelept/ altoaer Ijp gjjebojen ië/ eenfbeelss openbaer ivtit M>tija\e, baet-
Nicoiaus Stochius öectöji Ban bMS/eenfDeefii DepmeitcS öp Rodoiphus
Snelhus, inbe JBatgemattfcfjeïioniïeiibeEmaertt&ofefioi inbeaca*
fieraie. <©nber éaerlte&ec ^ifcipline ïube Eetteren/enbe b;peïton'
ften onberteefen fgnbe/ {jeeft pp ftcfitot be oeffeninge bet öecfjten be*
öeben/enbe Beeft öeHtiaerbe ^jofeJTojeg tnbe jpacultept gefioogt/ alg
luliusBeyma, Everardus Bronckborft, Corneljs de Groot, enbe Ge-
rardus Tuning. ^eeft een #|0cf fiuife ban fg'n berfïant gegeben boo?
eenbifpupt onber D. Bronckhorfê int iaec 15.93.. 3©epntcf) tijtii oacu
nae üan fijn «©ubec.s nae Douay gefonben fgnbe/ te βρ aibaet / afö f)p
beertten maenben langftgebupiicönibe Öetöteii gifiubeirtijaöbe/Dooi
Baec bebelop Den bettieölïen iïïaert inben jaere 1795. Étcenttae't in
Depbe tëecftjen gemaec&t. ©aet naec toeöec tn fijn ©a&ërian&t gero»
men 3nnS>e/ alüSöp ttoee jateti tónginnet onDertóöfeH/Éttbe Dtfputereti
ffcO toeoersi geoeffetit fta&öe/ ig pp epnöetgcfi op ben 17. ^eptembes:
inoen jare 15 97. metten <3£gtel ban gpocto? beteert, 'jfρ fjeefi fgifie ©a*
berlgcbe tïcabeituefgnen arbeptteegebJgi/enbejDeeft boef Öet toeflem*
tnenbanbe peeren Cutatéurs enbe Burgermeefferen Der ieffaerjita&f/be
inlepbtnge ütt Ötc0tf begofi te leeren.$u lept öp «pt bèrfcïjepbeii <&ψ
telg MDePandeaen.efi baec 10 βρ teenemael tnbejtcByfo bat ijp Dooi tjet
erempel ban fgne booigangergi/ öet trefpelnü Umpt tWtkk öp ber'Bre*
genpeeft/totöetgemepnebèfienaύφοομηbe&leet. 3r.&enjare,61$
geeft 0p metgrooten Eof bebtent gei aittöiaétfcpep banbe SicaDimie
aiöter/enbeijs oberiebenopteni*,.JKepe inben jare 1630. out toefen*
beouront y-6. aaren.
REYNERVS Β ON TI VS,
φοοη ban Gerardus Bontius, #j&tttariis t^ofeffoj irtbe jüebftiiie en?
be JDfjïiofopfjtt/ φ geboden tot Eepöen inben Sfaere 1570. gut 3aeÈ
»599. OeeftBpbePhiiOfophieirDefsiföe Kica&emte begefï te iceren. ^IjS
ρ cciTipjejaren !a)igf) getutSiegtiibe 0tmtitk $mmmtï I)'iw/tö
jjW 8|öiïiaEtjS3&0tt0JbanÖé ©OOliUtitiJgl ^nirr Renritk van Naffau,
Ιή^ΙΕ'ί^^HöeoetÉmetlangeoaeinat/ aitföp'Dooleen-gO'et'ftficeiü
^*i2?«<ie enee etbacentöepbtben ®oojluc0«alien ψΐ%η& MzWtti.
^°^Π«>ϊ ban penanteft %timi'ttt. benentgetorJiöftt uwjï;öeisft
bjiensi üjeiuaren be HegHblgcse fieun&e. d /. Reyncnw Bontius beeft
jg je 2                                   tiaw
-ocr page 378-
3 4§ €erft e bee! öan&e öefc&ijbinse
iiiDe gaeren 1619. enbe 1620. Dei fcêctojaetfcBap banötlUptfiDe 3ir a*
bemte met grooten llofenbe tere bebient enbe üjaergenomen/ enbe cfi
opten ia,3Hnginben ^aere 1013. oberleben/ beg merggenö ontrent
atöi up?en/enbe alpter inbe φ. peters Mtukt teraerben φ\χαφ
iiibe begraben/out toefenbe 47,3,aeten.
WILLEBRORDVS SNELLIVS,
3jS geboó|cn tot Léydcn, rgn©abecRodo!phusSnelliustoa0 ceu feer
geleert enle bermaert man/ fijne Jfêoeber Machteit Cornelis, eene «es*
Igcne jBatrone. i|p iiïbanïiintf-eeenaenbanftjn^abectot be (iu*
bten geöeftweert/ enbe Daerinne onüertooefen getoeeft/ enbe ais öp nu «n
be Gnecxlche endc LatijnilheTale.ende Philoiophie foo berre gebOJ'
bert Dab/ bat öp be openbare Heffen met bmrgt fconbe gooden/ i)eef t gp
booj'taenraDeii ban fgne <8ubersy Bern een tgöt langö tot De ©Mijten
begeben/ maer ate gp 59η epgen fin enbe genegentgept liebec totlbe bol*
gen/ enbe fujaerïgcH fici) foo bebfcuongen bofte gouben/ meer bermaerB
fcöeppenbeinCe Maihemauichebonften/ geeft gem baer toe neggenen,
«©aer nae hejft öp int jaer 16 >o. op crtiaeibinarifebagen/De bjie eerfte
25oecBen Pcoiemau μίγάώί cuv\<i\imt openbaer begoftte leeren. &jn
l^aber bten gp niet en ooüt tegenfpjeeebeti/ baer in bolgenbe. »10 ijp
iiufacgbatgetbacropaengeleptbja0/bat gp op befe maniere berbon»
benfgnbe/ nergens eenen boet bupten fijn "©aberlant foube tonnen fet»
ten/ ofte ergpeng iiencn nethen/ geeft gpgem berercuferenbe op föne
joncngept (mant lp me nauhjtp negentien jaren out) berlof ban fgne
«Slubers geciegetu ©erjjalbeneene repfe nae 3Buptllanbtaengenomen
Mbbenbe/ i& bp beele enDe bermaetbe jBannen baer beaent gpeüJoj*
ben enbe aengenaem getoeefi/ met be tijelcheppnaberganöt afojeefenbe
gcoote bitentfcgapgegouben geeft. '£e Wmzbureh geeft gp Benniffe
gemaetbt metAdiianusRomanus.eenman fotiber uwerga. Ce Pra-
ge met Tycho Brahaeus, bie niet alteen €bel banggeflatijt/ maer poca
booj groote neerlïicgept in maernemingen/ -menie jjite ban Afti onomife
infttumcnten, enbebermaertgept uanbe gerfielbe Aftronomie feerbe*
toemt bias. ©efen Tycho geeft boojnementlgcK booj Romanum ge*
focgtte toege te bjeiiaen/bat Sneiiius, bie mebe te Pragc toas/ a!0 Ro-
manus baer banben Keyfcr
Rudoipho.de tweede beroepen ujierbt/gem
foube tot fgne toaerneratnge/ enbe anbere Stftronomife <8effentnggen
totlUnbeDuJpfaem 5tjn. Stoelen Tycho ooeb ober bele jaren / alis Bp
notgin Denemaickenujoonoe/te bergeefjSbpfgn ©aber booitoiffei
lingöe üanfgn&oonberfocgtpabbe. ©ojDers tertogle gp « Prage
ϊααβ/ SCÉft met bebermaerbemannJIoanncs Kepierus, Otho Valenti-
nus, enbe anbere meer Benniffe gemaetfit. <Φε Α itorf metten opjetöti/
enbeoubenloannes Praetorius, bteiri gDeleertgepbt/ jeatgeraatifcöe
ftonflni/eflDcWo«fi9tptnifmiUitrgtii»aelü(lt«iQabbt. €e Tubmgh
met
-ocr page 379-
öir&faötllepöen.                   345
roetMeftHnus, enbeopanöere pïaetfen met anbere. $®mt>m ban
öaen tn't begin banbeHente t'öupjs ggetomen fgnöe / $ öp een 9aet
baer aen nae Vrancknj ck getrotfsen/ op bat DP 8em baec teenemael tot
DetSecotenitoiieebegeben/Dan toepnntltötiSDaeïnae/ fgnS&aoerbooi
gdegentgept ban De Batantie ber ïjontf-basen/ nae Duytflandt uertrot*
lienfrjnbe/1$gp ban fjem baer n«bebco|23jiebsn geroepen/ enöe Pa-
rijs ueciatenbe/ altoaer fijne Bjienben/ toermaerbe i©annen enbe#jo»
feffBienbanbenïiont'iigg/feer tegen maeren/ Die gemnabergant booj
25|ieben bit&totisi getrat fjt Ijebben tueber ie crggen/ ts öp toeberom na
3&if ptfjant bertrocnen/ atö t)p nu fgn Baöet niet tgbelgcfe genoetg ont*
nioetebe/ öieban jfrantfoo^t naer ijupö toe fgne repfe genomen gabbe/
tëgp ben a&gnlangDS booj ^toftferlant tot Bet begin oer. Alpes gge*
tomen, 33aerbanbaentojebetterttggetn fgn ©abetlanotbptst fgne
getomen frjnbe/ geeft 9p bp fgne <©ubersv Dien 8p (?gn 25joebet Iaco-
bus ggeftojben 3gnbe) alleen otoettcDüjajS/boojte" fgne jaren boojge*
b^acgt; 4£nbei0!nben Iare 1613.0P'denachtijen Februatij.inbeplaet*
fe ban fgn ©aöer getomen/ bie om fgnen enberbom/ enbe fietste/ ootö
om be goebe bitnfïen aenbe Slltabemie ggebatn/ metten Cgtel ban Ho-
norariusProfeflbrtiereertüiae. #p gaooenorgtang te tooojenbier ja»
ten langfj met toeltetoen ber peeren Curatcurg/ enbe toefiaen bejs <É>e«»
naetjs toantoe Sttaöemie/ toer ft gepben Hutgeuren openbaer uptge!ept/a!0
gier tooaj gefept isf. 3Ben felöen ®ienft met grooten Hof enbe eeren/
ontrent Heetten garen beoient gebbenbe/ tg gp otoerleben opren 30. &&
tobee tnöen^are 1616.3ijne ïtinberen tube «Brfggenattien Sebben tot
3tjner ggebacgtentffe inbe £>. peters tóertne boen Hellen een rierlgtft
êpitapgium ofte «©raf-fegjift/ aen get Beft-epnbe ban öien/ ontrent
fietgroote <©jgele ofte €>jgstn.
ADRIAEN van VALCKENBVRCH,
4^Ubtfie ^oone ban Córnelis Iahfz. van Vakkcnburch, ban ÖOOJ*
ouberen af ingeboojeu ©urger/enbe beertige banteyden, ggeujonnen
bp btfjêlfÖ Ctgte i|upfb?OUtüi Claertgen Adriaens dr. van Betckcl,
mebe ban boojouberen af wgeboojen Jöurgerinne ber jelber Jötebe/
te8tboo;en binnen Leyden boojf3. op 28löeröep!igen baegöe anno vijf-
thtenhondert eenentachtich, ben üieitBen 39η boojnoesnöe JBoeber al
ψ 39ne fcinbtfcge jaeren booj be boobt onttut&t 3önbe/ ettbe jgn 0002«
JfPpe toabec Daêr naer alttjt tot 5tjn boot toe / Die gem oberge&oomen 10
*" |gnenoi«entat&tiegfien jare/1©etojenaer blgbenbe/ mitfgaberiS öp
öethnmn *S B°tD^ gefontgept optoaffenbe/ enbe nu tot beguaeme<©Ui
i;!ny fiS2ve8omen 59nbe: ^>oo 10 b'3elfbe 3gn ©aber te rabe g&ettJOi*
iwpft hn hi^! He'*«*toi te empioperen/ enbe om t3elfbe te tffettueren/
SSe / effffileDt/ enöe ut ^£β1« oDtbiatBt onberbe JlootBne»
ittm' *m «fltbecmaerbe Mr. Rodoipho SncUb, enbe öess &W
$ γ 3                             ^oone
-ocr page 380-
3 5 Q             €ttüwü üanöe uefcfBütringe
^oone Μr. Wiliebordo Sneiiio, bepDe laacliere onDertogferg batt be
3<eucBt/ enDe ober D^elfDefoigeD^agenDe meet Dan ©aDeriS ober gae*
te Btnöfren/ <SnDec looelc&e ttocc jBecfierja Jjp neffeius een goeDetorn*
jjagm'e ban beeie ttcffeigciier lupben feinbeten een bcpooilgtfe getal bati
jaeten inDe HatfinfcBe/ enDe <©rietfifcBe fpjaecfeen/ ofte taelen / etsoé
inDeb|pe6on|ien!0ge!i!(iitucett/ onDettoefen/ enDegeoeffent. ^ieu
naetotonfe LeptlïDe^riitierfttept/ ofte Dooge ^cpoole opgetreden
38'nDe/ 300 geeft pp eeiiiflDe jaeten ttjtje befïeet/ te&ofïegBelept/ etiDs
obetgefyacBt inDe fïtiDien Det Phiioiophie, enöe Der ^iftojien/ gooien*
De tontinuélgcfien 300 int openbaer / ais int BepmelgcïtberftBepben
treffelgc&e JBannen/ Die Doen ter tgt inDe jelfoe ©mberfitept pjofefffc
Det Phiiofophien, enDe Der #ifïojten DeDen / onDet anöere üoo^ïeme*
igtB Iohanncm Murdizonium, Gilbeitum lacchsum , enDe Paulum
Merulam, 5©u0 DoenDe tot'tfleut ban 3gne Sioiic&fjept geBoomen 3gn*
De/ al5oo 3911 ©aDt c Β«π» 38η optie/ Seure/ enDe b?pe üJiHe gaf/ in toat
j=atultept Bp üoo|t toilDe Uitbeten/ enDe 30n ieuen oberbjengen/ jboa
geeft BP uptaenmettfungBe banDe obertreffeirjCKBrpt uanDien fiem
met goeDe tefolutte begeben totBetfïubtumDet Heyiighe Theologie,
int toelcftëgp een Deel jaeten ban't Reut 3gn$ lebenis öerfleeten/ enDe
obetgebjacgt Beeft/ BoojenDe ganfcBonpattgDUBDe publgrSe Heffen/
enDe Difputenban bet ftBepDentteffeigene/ enDe betmaerbe ^jofeflos
t"enDeC3etbêr Theologie, infonDefÖeptban Lucas Trelcatius de Oude,
Francifcus Gomarus, LucasTrelcatius de lange, enDe ban Iacobus Ar-
minius, ®an alfoo binnen D'selfDe jaeten De opgerefene ggefïBiHen/
enDe bierblammen Der oneenttgept tafTcDen De genoemDe öemonfïran*·
ten/enöe Conttaremonfirauten/Boe langs Boe meer biaecen toaffenDe/
enDe berBeffenbe/ 300 Dat eenbjoom/ enDe onpattgDicB Bette qualgcö
toifï/ tuaer/ enDe ijoeott fouöe Beenen üJilien / enDe afloopen: ,§»00
tittft Bp Den toasten <©oöt Deg b^eeöeö upt geöeelet Betten om bjeebe
BtDDenDe/ iipt Dier oo?faecHe3ijnftadium Theoiogicurrtboo} DientgDt
Qelïaecfit/ enDe Jjem ge&eettenDe gebjent tot Betftudium Medicina;,
tot BettoelcBBp gBeenBlepne lufï/ enDe gBetiegentfjcpt Babbe« $m
j®ee(ler0/ Die Bern tnDe €on|ïe Der jÊiöicgneti foo int openbaet / aljs
int gepmelijcfi geleert/ geoeffent/ enDe onDettoefen Bebben/3tjn getoeeft
De obettreffeigiHe/ enDe togtbermaerDe peeren ïljoffefloje Medicina;,
PetrusPauw, Everhardus Vorfthius, Ottho Heurrn'us, enDe Reynerus
Bontius, toelt&et publgcfie ÊefiTen/ Difpntatien/ enDe p?ibate infittu»
den/ enöc Ueeringen Bp beele jaeten aeiiöen atibeten gBefrequenteett/
geBootf / enöe beetgenomen Beeft/ enDe infonöetBept ooc& particulier*
Igc&Dc3oopuWg£|{e/a^ ptteate BtffettK-n ban 'iSinetiftfieii lirgaem/
enDe Demonfirattw enDe beffen inDe Anatomie, bp Den booinoemben
^eete P?OfefTO| Petrus Pauw göeDaeil. <i5emett6t βρ Adriaen van
Valckenfaurch , tot De tenfïe/ ofte tfiucö banDe Anatomie BeDDeeett
fingnltere/enDe natutele inclinatie/ genegentBept / enDe eenen onberfi"
DelgtBen BongeiV ^«/-«β» begeerte/enDeDtttotbeii Doot DeiS seifoen
Pccti
-ocr page 381-
ore M>tm Eepöm.                    3 51
Petri Pauwtoe /nae \amw oberlgöen alfoo beneffensi Befjfelfs anöers
pjofeflFten/ oocB De pjofcffte Der Anatomie qnamtebaceren/ ^>oa
fjeeft gpt ggelijffc ooca notö töjee anöere ^oftojeiö Medicina b'cen
.öooj/ enoe ö'anöer tiae DenanDeren metronfent/ abbgW enbe auigojt*
rept banöe <£.J?eeten Ctirateuris banoe ©niberfitept/ enDe 25urge»
meeiietenbec^Kaijt Leydcn, ontrent int begin ban ^eeembecanno
j:bj<i. enöeieösntgtên/ elcr een ban biien int bpfonber tot mnitk/
enoe een p|oefiïuriï/een boobt menfcgen Ittgaem int openbaer geanato*
mtfeert/ enbeomleeDet/ fonöer öat nocgtangbaer tiae pemant ban fjaec
Iupöettö|teaDbooif5. pjofeflte Der Anatomie mocgt obfineren: 381*
fooö'5eiföeben ï|eere #}sfeflfo}i Otthoni Heumb toegeboutgt/ enoe
gegeben üoerDe. oSentgé jaeren gier nae/ naemelgiBontrent opten ber#
ben ^lulrjannorbjtf. eeneiittointitfi/ b'booinoembe Adriaen van
Vakkenburch Doéïorinde Medicijnen gepjomoUeett/ enDe têr(tOllDÉ
baer aen nae jtjn promotie geeft fjpuae onoetüngöe befpietfc/ mitteri
^eere idjofeffo^e Reynero Bontio boojfs./ mitfgaoeris mttabbgev
a«tBo»i3atie/enDel3f?bflnöe€urateutö/ enbe 2öurgemee|teren bepDe
boojfept/ beginnen in piaete: banöen boo?fepben ffóoffeflb* Reynerus
Boncius, bes 3elfDefii f^ofeffoiis Reyneti Bontij, oaegelgcre publgrfie
llefleninbe jBeütcgneii te Doen/ enDetoaer te nemen/ gemerc6tD'felf=»
be jfecre j^ofeffoi Reynerus-Bontius, boo| Dien öp als JBeDictojf
Piintiptë üjas inDiendbanonfen^eere Prince Mauritz van Oran-
gien, op frjne boo^. 3Leflen 3clfsöniet biel Bonöe bateren. t©an a-
driaen van Vakkenburch in-jgti plaetfe D^eifDe publgtfte üEeffeninDe
jBebicpeiKontinuelgfften ontrent ben tgt ban ttuee ronbe jaeren ge«
baen/enDe üjaecgenomen gebbeiiDe: &o tg D'booinoemce 5|eere ^o*
fefibj Reynerus Bontius feomen te ilêtben: €nöeal30o toêpmcijtijDtiS
nae beflTelfis oberlrjöen D'ï|eeren Curateurg / enoe iSucaemeefieren
boojf3. goei geöotgt/enoe gebonöen gebben in 3ön plaetfe l&jofeffa-
rem j©eDicineteiiiefin/tnaecafn/enDefub(iit«eren Den ïlooiggeleer*
Den 3Boftojem Adolphum Vorfthium, &Q& gebben D'seifbe €ura*
teuroy enbe 25urgemee|ïerengem Adrianum van Valckenburch aen»
genomen/ genoojen/enoegefitit/ eerjl eeben ten selfben tgbe/toefen*
bebenttenoen J^uargDeegiaerEirlJjtf. bietenttointicg / tot extra-
ordinaris, enoe feg jaeren baer nae / opten febenDen jfeb?uarganna
ïbj<r.enDe Derticg/tot Ordinarium Profefforem ban 't(iu(8Der ji®e*
Ditgnen / ggenaetnt chirurgie, miffgaDetiS opten boo^fepDen ü'enDen
Jfe&iMarg oejs 3faiE0rbj«, bierentbJinticg margtirg gemaet&t/ glie=>
autftoHftert/ enDe gefielt/ ombeneffenii Dett booigemelben ï^eere #}o«
renoietn Ottfaonem Heurnium jaerlgcfir tn De bjinterfTe maenDen te
ΙΚίί!ί??η °ite bebienen 'tftutfe banbe tpubïgc&e Anatomie, enDe te
mmrrnF rtt6e Wflfatfcu/ enbe Demonftratien ban fuöjecten/ ofte
S.!J ;ft»S«icl?,i,en/ terfStiatomtfeerpJaetfe/ Daermen fahörtjetuoon-
SL?ÜSikE?** ISioWfï· Dir Chirurgie, enDe puDIgtBe biffiitien/
oftewmonitratun/ enoe Banterinse bet Anatomi* bpban&en uoo?^
öeröaelbeJi
-ocr page 382-
352 €etgebul fjatiöe öefcffêtitjtnge
bergaelben tienben febjuatrjbeg 3w$M- bierenttointitBaf/ üfltt
3iaet tot 3!aer. continueigcBen tot ösfcn loopenbcn 9aete]t:bj «r. eenen*
bserttcö toe/na 3ön befïe öeimcgen/ enDe goeDec confcientien/in alle ge*
ïroutotegept geeft beöient/ intuiercB gejïeit/ enbe gebaen / poogenDe
altgt gejïaDifg/enbe fraiiDtbaflclgcben 3gnboo|f5.piofeffie/enDe fcftul*
öigen plicht te qutiten met fulcöec Diltgentie/ enDe ttjaernemen ban 3g*
nen BofïelgtBen φ/ Dat fip Daer beneffenis tjeDert Den beertienben 3|u*
ngbeis 3aet0j;b}€. enoe togftgien/ tonttnnelgt&en tot De jen jegen*
loioDiDigenJaHaereiEujtf· eenenöeertrcö toe / 5önDe ontrent feflentüun*
titg 3|aeren:3elfji 3eetbeiiuaemelöc6enöeeft bebient/ enöe toaergeno»
men3gnSentenie£(ierfcDapbanD?n «tmentan'tVrouwen Eiij("a!)ethi
Gafthuys, geunteert met 'cLeprooihuys binnen Defec ^teoe/ toielcö
4&a(i{JUPiS D'tJteS ÜOOjgemelDe Corneüs Ianlz. van Vaickenburch, enDe
öe!S5elfit©aDecIan Claeiz. van Vaickenburch, fUCtefTtbeigcBen D'eett
iiae Den anberen/ atë jseelïeren enDe öegentintoan Wen/ rjaemen niet
geel bee! ininDer ban gonDert jaren ij.ebben gelpen Dienen/enDe regeren.
38«ααρ» τ&ϋ ίβ alle Bit ggene ieB ban onfe toaerbe ggeleecbe Boiggeren ofte
banDc©e* f£oo?teun gebbeüjerenbpeen tetoetfamelen. ScBgabDetoeigetjoopt
""""enbegetoenfï meerber enbe beter ftoffe gebonbentefjebben/ omgaete
t
üjaerDtegeDen enDe gljelcertöiDen xlösroer uptgt)eb?ueüt enbebeftöjeaen
tegeböen: maectngne Dope enöe begeerte 1$ pDel efinergeefisgeujeeft/
enbeicB gebbe met De nemen moeten roepen (ai® fpjeetB-toroojt fept)
btetcögebonDenljebbe/ enDeuptöefeooite fcgjale lanbigebooienenbe
atBeren geen anDere bjwtgten Bonnen telen eiibe beo;tb;tnaen/ algtflt
u alhier opggeoffert gebbe: enDe fal Defe Bier meoe epnöigenoe booitgam
totte
25efcim jbingije öanbe uemnaetöe §>t$\[titi$/ betoelc-
fee binnen öefec $taDt Léydcn ggbojenjtjn.
•sjnifPWw T3€neffen0 Datbe .<g>tabt Leyden (ggeigcBtoptot gier toe betoefen
soe banac -"gebbcn) tot allen tg'ben bofljtgebjacgt/ enbegegabt geeft.belegge*
hffiShilrt ,eetöc «nbrberftanbigge JBannen: in gelgcBer maten enDe togfe en tg De
itvtfün felbtgentet leDici) getueefiin IjetboeDeu enbeopte béngen oanüele enDe
&töuacr». beri'rjjepDeti «Confrenaren: tiifonberdept tn get toooztbjengen ban bele
bermaeröeenöetreffelscBe £)tgilberg/ öMeniöttiaccDtcgepDt enbe toer*
toienben lof/ genoetgfaem met Bare otoerfcöoane enDe ontöaerDeeriicBe
^cpilDerien/ foo binnen als bupten Der J&teDe tuejeiiöe/ beiuefenBan
luerDen: baec meöe fp toeraisnt gebbenense üjaetötci} 5sjn/ ommetu
alle ï-off enöe <3CgDt-2&oecBen opgeftgjibiii enbe ggeregtfireeM te üjoi*
^aer Dien ban bat meer atè obetbeponbert jatten geleben (botgbe
ten b?oegg£C enöe De onbec fpaöet) Wöföfêe feu uptgöenomen jSïeefie*
ren aigtet: geboden/ geleeft/ enöe gaec dTonft gtöefff nt fiebben/ fo fal tcB
pare
-ocr page 383-
Dare ieben enöe toerrten alDiec bergalenenbe &efrg?gben/ ggelgrft De
feibigge befföjeben 3Ö«/ öp ben ireffelrrfcen gtjelaurierDen ©laemfrgen
Poëet/ επδδ ÜetttiaetDe» J>i0ilÖer Carel vanMandervanMeulcbcke,
mgnbiieitètinfön lebea toefenbe/ in fijn Jjcf}ilöer-25oecB/ toaerinne
f)p get letjeii ban aitèDe öermaecDe £>r ötiöerg ban alle Jgsü'sn bp ben an*
beren met feer groote feoiten enbe moepten becfajnelt enbe befc&ebeti
leeft: enbe beginnen met
tytt ÏCtiM Dan Cornelis Engelbrechtfen, ^φίΐίο^
fcatiHepDem
Δ Ugoetoel in boojlebé tgOeti in onfe jgeDerlanben/ De ^cfiilDer-confl
-**toas!geoeffent/ gpelgcft menfeggenfouDe/ccmfitggfonDertfonnV
öai té fonaes geleertgept/ftiibie/Oft na D'ouDe alDerbefte togfe/ Die b'3*
talianen naemaefó upt b'Hntgtht beeloen gebben bejoeurt: ^oo id
ttotgtane te öertoonberen banben ujcIfïanDigen aerbt/ Die onfe 3$eüet*
lanöecs fo geel bjoegö lieten fien/ in gnnbeelDen en fïelfeien Der bootfen/
als uptter jgatueren geleert/ en toat een geefttgfje fraep öanbelingije en
bJgfe ban Doen: «©elgcii onbcc anoer/ infonDergept gemerrfet ban bJoj' «„.„„
DenaenDecïoecaecortfïtge bjerröen/ en taeecDtgöe ftijoon ^jnceel-ftre= Corné
fien ban Den E.epütfcöenCornelis Engcifnechfz. DieootBa!bioet0gi)e« i- F" *.
bfoepttW enöe toaögeboden int 3aer 1468. binnen Der^taDtHepben: brechriv
toefenbe toel Den eerffenoft/ bauDeeerfte/ Die binnen DeejSfpn geboojt- JLufZi
fïabgeeft ggeiJjuptfitbe <©Ip-bertoe/ Dietoe! omtrent tfeftirg jaeren
itecöta£i0 üooi fgnen tgt ie ggebonBen en iirt litftt gDebjatöt gtjetoceft/
boojöe Croon oficteraetonfet j&eberianDen/ loanbaii'öïptB/alfl'bfloi
Oenen tg bergaeit. 25p toten Cornelis geleert geeft/ off fgn ©aber ootfi
een^töilDtfbjaji/ gebicBntet bernomen. ©an men pouöt/ Dan Den
bolggenöen Lucas Hugenfen ban flepDen fgn ©aber tooeglj berlojen
gebbtnDe/ fanbe bpöem öebbeit ggeleett, Cornelis gabDe nocg met fo*
nen ^rötlDerjs/ tgt ggenoten ban Lucas, en eenen Die ben otiöfien toast/
genaemt Picter Comelitfz Kunft, ttiaö een «JPIaf-^tgigbeE/ Daer Lu-
cas boajnoemt geel gemeenfaem meDe magin De oeffentngöe Der <3Tepc*
6en-conJr; foobatöp meDe uptneraenbe toasHnglag ffDjgben. Wm
fgn bergaelDe anöer ttoee ^onen fal bolgen. J8u Comeüs Ëngeibreehcr
fen, Die top booj gebben/ toai een feer goet tept&enaer/ en een tlottfi en*
De beerbigft βφί\φν ia toaiec en in #ip bertoe/ göelrjCB a!0 nocï) te*
inge aerDige ftgooh fïutBen (Die tn De tafeube «©ilubie banbe beelbtftoi*
tn««oöe met bergaen/ maertengeiui&enorfj bber 3311 ggebleben) non*
«f η SpQupggen en te fienneii ggeberi. t©i»(e fluiben jtjn baiiDi feïreii
ba.i itepöen/ om gun bieerbitöept toiiie/ en ter gijeDargtenrö ban tuit*
» * hifrïfnbï ^Φ* μ iLipDfcfjei) 2So?ger beujoert op get JstaD-
jjupp: oocg: te jammjec öat eeiiige te öoogg upi Der oogg jjangOen/ Dat'
men oe iiettttgept en dw aec0E m conjien guaüt banbeneben ften Sa«:
^P                                      ■' °«
-ocr page 384-
354          €tï$t titel Ufltsöe be WtDinge
Ht3g!Vttoee-feitaet-tafeien met Deuren/ toelcbe eerrtit plagen iêfïaett
bupté ïLipDenmeen tfioofiecfeecc/ gen emttot Manen Poel, Meteen
fturu ia De binnen Cafel/ een Ccuttf t met üe tbjee jBoojöenaerg/ Ma-
rien , ioannes: en anDecen omftatiöt te paeiDe en te Doet/ feer fraepen
mei gfjebaen: inbetecgter beun/ D'effitgar.De ban Abraham-, entnbe
fltnthe/een ^erpefit-bptinge. ï©e a^Der Cafel tg een afDoetiirigeban
get CtupjS/ met ποφ Daet rontom bpgeboetgt m tlepne pertöfaeiig feiöi
onDer taeeningen ban Mana; in De Deuren tomen #uanten als it ineen/
enijSalleiS feeraetDtcg entonfiirggeDaen. j8otgiffetoptfelbe<g>taD-
Ijupe ban Coruelis, ecnm grooten DoetS ban ï©ater-berbjevnttgrooie
beelöen/ toefenbe eenbjp €oninggen: toaertnte fien ijs een öeerigcRe
ίφοοη manier ban oiDintreVen ïafeen/Datrae" toeUttötuenltan/Dat Lu-
cas van Ley den nae fgn bingi geieert oft gepiattiftert Beeft/ ban bit tfuc
o toat feec bergaen/ Dat bJticfe om Der €onfï mille fcgaDe ie. jBaer tiet
alöecüjaerDtf Blie/enDe uptnemenfïe/Dflt ban fgn gtleerDe confïigegant te
fien oft te binDen ijs/ te een tafereel met ttoee btuwn Dat boojtgrö geeft
geDtenttoteen ©rafieetfeen banDen peeren ban ïLotöojfi/roeitË fp
totgeDatgttntëban pun geilatDt &. Pietcrs ïtercfi te HepDenyaDben
toegeepgent/ en gegangtn boben Dun <©raf-plaete7 in De iLotbgojfi
Capyelle. *JBit fïutB pfepgtmen te fien te HepDenintpupjïbanlLocS*
Üojfl/ maeti^iiubitboett/ en ig tegenbJooiDicg binnen ©tmgt/ ten
gupfeDaiiDen ïleere ban Den ©oogaett/ atd getcoubjt öebbenDe een
bocgter ban benzee* ban l.otf$02|}. «Pe tafel ban Dit feec eDelfïutfe/
10 een gtfiojte upt b'<©penbatingge Ioannis, DaetgetlLambooiDêi!
Cgjoon Φούβ opDoet get 23oetn met Den feben fegelen/ altoaer tgant*
{cge l&emelfcBe gepj met beel aerDige fielDfelen Der beelDen/en besftöep*
tengept ban iiefltcne fraep tronten/ en een töonDetlit&e beet&ige Ιφοοη
tjanbeliuge te toegge bjacgt tw en ggefien San tooiöen/ Dat De alDecbefte
en erbatentfiein onfe €onfigun te ontfetten en te bectoonDeren gebben?
en i& notgtaiig beel al ten eetfien opgtbaen/ gelgcs f ρ Doe beelbooi eètt
beerbtge fraep toöfe gaDDen. lier 30η oock te fien planten/ en feec
toei gebaen tontecfeptfelen Der gener/ öieDitfUttfe in fultfesntgtbcDtn
manen, ,g>umma/ Corneiis Engelbïechtfz. 10 gebjetft een treflteS en
Dapper jfBeefter/ Dieiieffeniifpen gtooten geeft en beetDicgeptgrooa
lenacfeeptinfijnbJertSenbeoe/ fgn Dinggenoora metaetüjggertera*
ten eenen tcelftanDt göebenDe/ en geeft ootBuptnemenbe toaecgenometi
get tiptbeelöen Der affftten/ oft j»enf$elit*e bebjeggentgeDen/ geltjtB
öe <®ute beel DeDen. #p i$ oberleDen te HepDen/ int 3jaes 1533, ouDt
bwf enDe bgf en tfeftigö 31aer.
'Cfttjeuuatt Cornelis Cornelifz. Künft, ^cljtïDer
üan Hrpoetu
A&geebal int ggemeenbe Confl met en trft op be fiinoewn/ feotë
«0CÖ»W3iCGraiIisKunft,^oO8in^iftipelban Gornelis Engel-
breefitf^
-ocr page 385-
brechtfz. fijiieit t?pmemenbcn Baber inbe Conft een bapper en irefitje Comeüs
naebolger eetotelï. ®p toasi gebojenteEepben int 1493. en een banbe Kunft
boojtiaemfïe ^φποίΓίί binnen ILepben infgnenfgt: öotDalfoo lijn Nauw»
g>tabt in rgcBDom niet oberbtoepöe/ booj tuerloop Der bjeemoe ofte etwicm
uptgeemfcBe/btebeeii&tabtbeel tgtö toilbarenöepiiggen te mahen/
troeft Cornelis Kunft fomtgtë booj een i'aer / bjp of bter/ tooonen ie
©juggfje in ©iaenber / toefenDe te Biet tgbt een toelbarenbe en rgtbe
JȻtab/ ban beelbieembeboIiBenbefocgtenbetiJoonbt/ om oen groeten
panöe! oie baer toae gebjeben/ foo bat be Confï baer in groot atijten/ en
UKl betaelt téggebjeefr: besSBpbaer groot geit geeft gfteüsonncn/ en
tJeelfcöoonbjertfienggeDaen. iPeel ijeerlitfee toerceenBeeft Up oocfi
ggebaen binnen Hepben: onber anber/ en fonberlingge ten gupfe ban
b'#eet Dirck ban <©oitnibelö/ altuaer i$ te (ten ten feer fcgoon €tupf-
bjagingge Cfmfti, metbeuptlepbinggebermieejBoojbenfieriSi/ fesr
betoeeggütB uptgebeelbt mefenbe: ate cocii mebe be betoegüige Maria;,.
ober0etongeirjac6B«Kl9^ooti!ïo«)8 peeren icfuChrifti, toeiteeer*
bicg ggegouben te towben booj 'talber-uptnenienfïe ban fgti-€onft-
rgtbe toerrfeen. 3Baer beneffeniS i& notg een af boen ban't Crupjï/ feer
aerbirö en gtoepenbe ggerotojeertnae ben epftg ban De jïcffe. Μοφ ten
gupfeöanfiJnöocötecAechtgen Cornelis, eenbiout» aügaüsi ban72.
%axtj 5gn te pen fgn en fgnja ttoeeben ^upfbjonbuen conterfeptfelen/
gelgcBfe öuptenbe Stoe-peojte fitten in baren s^of/ met in't berfcBie*
ten een beelöanber ^tabt en be Jioe-poojt na tleben/ tueftnbe olies feer
aerbtgöggecolöjeert ♦ φρ gabbe mtii beelftgoonöiiiggengefcgtibert
booj een €loofier bupten ILepben/ tot ïepberbojp/ ύκ booj ben trotib*
bei bernielt/oftberbojgenjgitgeQoutiem 30aer 3tjn beel anber groote
en clepnelïucBen binnen ILepben tfit censeojgers/ foo ban mater aljS
<©lp-berl3öe/infonbergepttot eenen boojtieemiien 23o?ger lacob Ver-
my.Cornelis Cornelifz. Kunflfê gefïoibentn'taaer ons peeren 1544.
eut3önbe 51. garen.
%t %t\3ttt batl Lucas Cornelifz. de Cock3
^CfjtlÖfC öan Leyden.
r^€Ig'fS ben boojgaenben Cornelis Cunft.jflius ©aberis «Êrfgenatm/
~" fegecn te toefen inbe Confi: 300ijs ben 2&?oeber ooefe niet tiaecg int
naboigenbiruptnemenberfiappen ggetoeeft. 1$p geeft be Confi oecfc
«ρ Cornelis Engelbrcchifz. 3gn ©aber geleert/ enbe tuaö geboo^en tot
™ffii*int ^aer t-W ♦ ^P ma& tfanwri ^>eÖilöer enbe Corb: teant mmmn
„»:
Sr' °f öem be ^tgtlDerSonft boe ter tgbt in jgn eeboojt- dabt en>ow tot
S£J™£otbm'
^P toajJ bejS niettemineengoeijBcefïer/50 «nLeyden.
^SLrSSS?*1*" selgtti f« Leyden, norD beel ban Detn te 5«« i*'·
^iifonoeröept ten BuPfe jjanben Confi-Iteföigen i^ter loan Adriaenfc.
Knotter, meDe ^tgtiön; bp lujï/ te toeten eenfae ^ater-bertoe ©oee*
|{i2                                    fieil/
-ocr page 386-
35* .Cflfliïweltoanöeöeic&iijUfaBe
Ben/fciCfupUectuaetijscö/ met tuaeriieminge bec affecten/ m bat be
i^ifio^enberepfligengeoibir.eert en geitgiibett/ otiDec anbec een bet
booiuaemfïe (ïutfeen/ een %fïo|ieban 'tuiouBen ia «©berfpel. lBoojtsl
ten gupfe ban D'^eec iacob v«my, baet oocB neet B&attrbetbje ^oec
feen/ ban gem 3911 te 5ten. Lucas betogleget Bern te Leyden ongelegen
toaa/ obecmits bat tipt 't&cïuiDertn ben tofï gualicïi bailbe ballen/
bttlïaenöeoat tentgDen tiatibeii Coiifng ban «Stigelant/ Hcnrkus ben
acgn}en/be3Ètunftbaettnt?Unbtintoaetbenenbetoel begeert \m#/
bertrot&i)pBïrüjaerts(/metï©öfen&inberen/ bie gottoeigp bie tot
7. of 8 mgeialfiaabe; fnbeftnbiri3gnbertr«cfebeeftmen nopt ban 39η
föerfoon/ ηοφ letten pet tonnen uitnemen: ban batter een fïutfe 10 bui*
neu Lev.ien, bat ouec éenige garen tipt Cngelant 10 geö£acgt/ ten gup»
feban een Coouman S r. Hans de Hartoochjtoelt^gn tjanüehnge geel
oeigcli ijs. <©oe in oeesSUanbeit beu <©caef ban Leyceftcr upi «Enge*
iant/ tot <©ouberneur boass geroepen/ quamen met gent eenigge «Eu*
gelfmanr.en/biereerbegeecuötoaren/ jijn bingen/ üjaec3pconbenop
te toopen/ a!0 Die öe bennw/ baecin CngelanDt erbaren bjaniw' 3&tt $
al Dat tc& üieet ban Dein te beiijaien.
IJMt leücn ban Lucas van Leyden, uptnémenbe ^cfjt?*
m/ plaet-iiiHDer/ en ΦΙα&'-ΐφμίηιν.
V»n foobantge jSBenftgen/bie toonberlttB fcggnen ban bei Jïattmre/
al0 bercojen Itebettoetelktiiberimisuptgepiitst oft boojggeftgitSst
upt beien/ om beien googij-bUegenbe t'obettreffen/ tn eemgge befonbec
becnufttgbe/ ijeerlicfte/ enlofliche baöen/enoeffeninggen/ 't5pbeg
geefts/ oft bejs ütoaemö/ bebtnbtmen bp gerbarengept/ enleefïmenin
gljefcDieben gefctjtebentfïen/ en tonfitglje ggtbichten / öatfe beel ttjtö
ï3joetö/boo?grootenienhelitbebegmfelen/ riaetltjtö tefcennen gaben
teSenen/ ban tjet gene ban Ijun te gopen en te bectoacöten \B&$. benige
gebbenöinttoefenbe/ met togfe antbJoojbe Bunaengebojenbooificg*
tttnept laeten bltjcfien/ bat gunbenöoomftgengepmelit&en Êaebtte
toeten bctcoubjt iss getuojben/ enbe ben ingang int tSaeö-impss toege*
ïaten: anber/ nae •tbecltetenbec Roeten/ gebben ban tn be "totegge met
,§>lange-bJO|ggcn ccatgtenbe ftowmoebicgepbt betoefen. I©aesoo
'tiPieecKtoooit paft: ©at baat Jüetel te toojben geeft/ bjoetö te batnert
oft te (leben begint. <©nöec beel begenbtge ebel geeüen. tn onfe ^tgtl»
bet-ttonfl/ bie ban tnben ILenteu tgt guns lebeng uptmttntirB 3tjn ge*
toeeft/ en baet tup elberg bati gebben betgaelt- en totet u& geenen / bte
tegeltjcBen is» bponfen boojgeiiomennatmtlitkbegtatiben Lucas van
Leyden, vneltfeen metfdinceel/ en ©taef-gfettnbeganbt/ en metbe
^tÖilDer tn Ceptüen confl ftggnt gebojen $g gebaeeft. $et is bettoon*
DeclicSer alii gelooflttfeet te gooden/ optellen/ ban be gene bte notgtanpi
eaeï uan ioetf nfc0ajp fitböê/ Dat pp een feinbl tow maeii fttfp toefenoe/
-ocr page 387-
bau fg'n inbentie B^cft «Eopet-pjurten upt laeten gaen/ bit (eet aerDfcfly
en fnn ge&aen 3tJ"/ geI0tftmscbecfcöepDênocö fiet/ baec gel batum op
en fiaet: en toaee Datum ftaet / baec ban men toelgiffen en xeBenen/ in
tojfitouöêïDom öP öe felbige Beeft gefnebenrtoant BP mag gebojen btn* _
uen2.ipö«Hin'i)a?ci494. ooUcembenieftenJBepoftbegm innSte' hL"cas
uiu0. ^>ύπ ©aöecüjaögeöeeten Huygh lacobfz.ootBeeni^tnemenbefKil»
^cBilDet in fijnen tijt. Lucas upt bet natueceneenjfêeefiet/toasieen w
leerling!) bp fijnen ©aaer/ enbe naeberBant bp Cornelis Engelbrechtfz.
en Beeft nefl^ne b'aenpojringBe bet JJatueren / boo? bet Confïenlufi
gBepjtifeelt toefenbe / fijnen tgat met lïaDigfieu blijDt toaet genomen/
memgen iiaegc met ber jticBt aen ben DagB bnopenbe oft öangenbe: fijn
öotenenfpeel-tupgBtoas alberiep reeDtfigap Der€oniïen/ aig Stoie/
€it)t/ ©en/ #inceel/ <£raef-gfer/ enbtetgelgtÊe: fijn gefellen maren/
bie wan fnnen boen oocBtoacen/ te toeten/jongBe^>if)i!Der^/<i5Iae0-
ffBinbersy en <©out-fmeoen. &gti iBoebet focBt bem bitbtoilö te be*
letten fjet nacöbS tepcöenen/ niet gfjeoeel om ben boft ban Bet ücöt/ ban
totefenDeDatBpfgnjongDe reet Igf en finnen/met foo fïaDicBtoaScn
en Öoofib|e6eii/ moiijtfc cojt Doen/ ofte BinDeclit» toefen ♦ jammer»
meer en lietBp af bw aüe Dingen nae 'tlebeti tetonterfepten / tconien/
gatiDen/toeten/öupfen/3ianDtfeöaypen/ enalDeelep Jïoffen ban Ia*
Ben/ in toelcü öp forioeeltngi) oeljagen BaüDe. #p ig ooth gemeenfaetn
ofc umbetfaei getoeefï/telneten/in alles mat De JicBtlbet-cenft om*
Belfenmaci)/ bequaem en geftBit&t/fcBtlöerenbe ban ΦΙρ-bettoe en
ioatecöcitüc ψ\1αιίη\/ Conterfeptfdö / HauDfrBappen / en25ee!Den/
<0!a0-fiD?0ben/ #Iaetfnnben banjongd aen oeffenenöe. <©oe Bp een
biiibt ban n. jaeren out toae/ ftgiiöecDe BP ban toatec-bsttoeeenen
boec6/toefenDebei|ifïoiteban j). Hubrechr» bat eenbinsB«n feerte
betüjouDeren laas/ enöe Bern feer gerueBtiiB maecfite. Wa fiucb toag
boojben ^eete ban aocbBojii/ toelcfeen Bern baerboojgaf foobeel
goutguIDewa &lg Bp jaerenoubt toag. ©seöPH. Saemi outtoag/
jneeötBpeeneeen φιΐϊομε/ baev Machomet booibjoncSenfcBapeenöt
jBonicü BaDDe oetmooit/ gBelntb t)tt blg'cSt aen öe Datum ban «♦ €en
^aet Daer naer / bat iö/ itrt 3aec $>♦ boe BP 15· 3aet oubt toag / fnee
Öp becftBfPöen Dingen; onoet anber/ ggelgcö om «©lag-feBjtjberjS/ 9.
tonDen #afft-fïucfeen/ te toeten/ B«t ïïofSen/ be bangbiflpe/ booj An-
nas, befpottinge/ geeffeltnge/ crooningBe/ Ecce Homo, ctupiS-bjagen/
en 'tCcupeifiy: Dit 3ijn feet upttieraenbe fiucben/ en feer. toe! geo|Don«
«eert. <©ocg «en ,é. Αntonis temptatie/ Daec een feBoon üjouto gBe*
«teötüooioem becftBgnt: bttf^geBeel uptnemenöe/ fo beeiöen/ gcons
Sih{a» etötec-upt en fo B«l iupbec alft mogeliefe i$ te fngben. 3|n Dit
z;?! 3fl« iö uan ftem gefneöen be toonberittfee toel gBeo?DineeiDe be«
ft«iV/ ?» fuli'°aet Bp biiiibtgelepöt ïao}t na ©amafeo: toeicSe blmt*
SiJ,jfl?ea
omiïanttoeluptgBebeeltïö. 3nbit/ enalfgnanDet
&.«. SlS?*i?beel a«oige berftBepDenBeben ban tconienen tieeöin·
BBeniWfi>c«ouDe.n i©et/öofö$n/ mutfen/ tnMMn/ (üiweiïveeii
flpj                             D'flnDêC
-ocr page 388-
35g            €ttüt bul banbe fctfcfteijuinge
D\inber niet gfelgcSenöe/fnltr bat groote jBeefterg ban onfen tgbf in
3|talten met fijn Dingen gun grootlijtB Rebben toeten te bepelpen/ sgn
Dingen met fomtgben een üjepnicg te beranberen in 0un toetcften ont»
Ieenenbe/ en tepas bjengeiibe.iaan Deep- beaeeringe Pauii bergaélt ooc6
«setuptbntö Vafarius,enpitj(i8emtnS3erfcJ)epbeiibeelenöooenben uptnemenbl Al-
Valaru berc Durer.feggenDe: ®e toertBen ban Lucas 3ijn genoecgfaem om gem
van ι u- ie boen renenen onberbie 't<©raefpfer uptnemenbe ggepanbelt gebben.
cas van *©ebpeen bougtngcnoftoibinantienfgner ^tffojicn/3fln feerepggen/
Leydcn gebaen met fuIcSe mercBeitcBe uptbeelötngè" /en op een fefeer tonfe fonbet
tonfufie ofte ongefegtcfitgept/ Dat elrfi epgentltcs De gefegtebenie felfis
ftygnt te toefen/Die Ijp baer mebe geeft totllen uptbjwfeéVen Dat [jet riet
anDer? begoojbe te toefen; oor6 [gn Dingen gpn met mecc opmercSinge
en toaememtngge/ na De ojbenen oft reguien Der Confien/ Dan Die ban
αïfaert Durer. a&obeti Dit ftetmen ban gem geoeffent een berftanDigge
aenuatgticgeptin get fntjben fijner Dingen: ombteftoille Dat alle fgn
toetteen/ Dte banganbtteganbt aïlenfftensf berberrenoftberftBt'eten/
en 5ijn fo Sart niet aengeroert / om Datfe fouben berftoutoen/ ggelgcfc
int leben De berberrenbebingen meelt upt Den gDeftcijc becliefen. gjae
geeft Die üinggen ggebaen met fuIrBen opmrafien/ en foo foet g«Dom»
melt/ Datment metbe üertoc niet anDers" en foube geboen: toeitSe toaeiv
nemingen Debbenbeel ,f>rgilber£S benoogen opgebaem SPitisï ban Va-
fariigetupgeniö ban Lucas ban iiollanbt/ (foo flp gem noemt/) en tg
oocBfoo De maeryepbt/ bat gp foo toel ojbineerbe/enbatmen in fgn
DinggenfietbienatuerlitBe toaernemingge ban't becfegieten en'tber*
flouümi Der argterupten/ toekije foo inbe befie bingen üan Durer, inbe
HantfcBappen niet te 5ten 3911/oocB niet in 3ö'n bpfonberfle fïutSen/
afë Den Hubrecht, oft DtergelgcBe. ïBelus toaer/Datineenplaetfe Den
toergaelDen Vafarii na fgn meninge fegijt/ Dat Lucas foo beel tept&enenjS
niet en gaDDe/ als Alben, norgtan* (fegDt fip) Beeft gp gem f η bete bte*
len met ben <©taef-pfer gelgcö ggetoeeft. jlSen f iet oocS in Lucas Din*
ggeneenen Deel anberenfcgoonenaett ban tolacae balie gronben in fgn
SLantftgappen/ en een anber foeter eenparigper ganbelwgfie ban fnebe/
Daer ?g'n Djgbenbe en bloepbe leunen foo betftanbtcp/ als conffitp me*
De jgn uptgebeelt/ aio" men Doet in anDer ban fgnen tflt/gelncft itli atö*
te mp De berfïanOige fulfen toeftemmen. get naebolggenbe 3aer 151 o.
boe gp 16. ^aer out toae / fneet fjp ben miratuleufen oft feltfamen Eccc
Homo: een Dingen gein boben maten te bertuonberen/ Dat in fo toep»
tücD bejaeröen jongen/ fo oberbloeoigen geeil enbe betfianbt 5P g&e*
toeeft/ foo tutojötneeren/ beifcöepöenfjept Der beelben/ üercieringeber
cieeDtngen ban tierfegepben bolcfcen/ aljö oocb De geerlicfee moberne/aeri
Dige gljcboutoen/ alle $ 300 geel toe! na Der perfpetttben €onfi en maet
toaer gfjenomen toêfenbe. 3n Dit felbe jaer geeft Lucas oocb gefneDeu
feeEaei-oiggettfupber/eiiienaSoeren 25oerinne met Dip Soepen/ De
2doenn opge^aen toifenbe ban mefcfeen/ betoijfi De (Irammitgept oft
ümMêptljtpt ban get fitten/ en timn uptnemenbe jfincrBen/ bat feec
sefetfif
-ocr page 389-
fctt&tatitfttpDen·                iï*
8«fotf)t tooit 3nt feïbe 3faer tfiien ftieebi dP ooth im Adam en Eva,
baetfp upt oen atufi Dof gebannen gaen fujetben: Adam met een bel
aen't lijf/ en een f pa oft graef op be fegouber/en Eva met ben Cain Ijaec
eetfte Sint op ben arm/een feer fletenfraepfïutrBen fcefenbe. gnbtt
3|aer fneebt BP oot& een ilepn naecfet ©j oufien/ bat een iponbeSen fit en
blopt: befeftutfeen Beb teil tmiien berbolgenis berOalen/om tebetogfen/
en m gtjeöacöt te gouben/ tot een groot berbjonberen/üjattoolcomett
öjucfitenfoa groene fp?upt Beeft tooojigBebjacBt. jiBaer pet toaermp
omnogelttfc ailefgnfrucnente beröalen/toatttpalgefifitlbert/ gefne*
ben en op glass gefifueben Beeft: ban bit roeet ic6/ bat Dp blgttgB enöe
fo?gbulöigi) üjaoy fgn iflerïöen fröoon en fupber te leggen: en alpoetoel
öpfneebt/bat öpaltgtben #tnceel geoeffent Beeft/ en foo Deel ffoiicö
en noutojfienbetöaiiopfgnbjucBen/ bat DPflB«» linten nopt geeft
laten uptgaen/öaer eemcB minfiegebjetöofttolecrfienaen bwe. <©otB
gebben 39η fdjtnten in ben felben fgnen tijt reöelitSen gegolben: toant
38« befte bingoën be groote blaren/ al$ öe anbec uptnemenfi Magdaie-
na, «Etuttfir/ Eccc Homo, Φ|ρ <£onfagen/ en btergelgtSe/eolbtn ee*
tien gout-gulben/ oft i8, ftupberiS Bet fiutB. %ttt gebbe ootlt toerfïaen
batfg'nbotBtet fouöegBetuptBtBebben/bat BP0«w>teBoopen finten
berb^anöt Beeft/öfemifDiütSttoaren. φρ fë nopt buptensf ttanbtg
getroc&eii om be Confï te lenen/ alBoetoael Vafarius anbers" ftBjgft/ en
meent bat alletoermaerbeonfer Bebetlanben Hebben be €oufi upt Sta*
Iten moeten Ijaien/su ben gtattaen af/eeren: maer ïjp btoaelt/ gBelgcii
DpinmeecanberbtngBen quaHcB beretBt toefenbe/ boet, Lucas tfttft
Bern ten #outueiirö toegetoeti/ en troutobe een €celbocDtet toanben ge*
flatBt ban25ofBupfen/enberioo?t'fgnenleebttoefenboeüeel tgbt met
bantfieteren en goei rjöiere magen/ gelgcB be kotjfe onber bert ögtBbotn
en bit ban Moü t0. «êommiger mepntage 135/ bat Albert Durer en BP
maltanberDebbeneefotBt te troffen oft t'obertreffen/bat Lucas fom*
tgtpeenigegelgrBe ^iftojienoft anoertoingen Beeft fltatje <WB Utfiw
ben/ bit Aibert gebaen Babbe/ en bat fp malcanberg bingBen met groot
toertoonberen fagen/ fo bat epnbltnge Albert Durer in jBeberlant ijï ge*
tomen/en te iepben bp Lucas toefenbe/ Beeft Bp Lucas.en Lucas gem/
op een 'Sfafelet getonterfept nee 'tleben/ en De&i>en B«« tfamen met
Hialtanöeretegetitojoojbugept in aller to|teiibeiufiB«Pt bermaecBt. Lu-
cas toaietDat tleen/enteeratBtirB ban perfoon: fijn tonterfeptfef tornt
«J bmtft/ban Bern felf gebaen roefenbe/ joncfi fonber beest/ een beelbt
joat meer alsiBalf/met een groote leute met toebeten op/Bebbènbe
•"rancieebtoftBoefem eenboots-fiooft. 2£e ^tBilberïen bitban&m ®ttmm
nt
rftf κ/06 "atntojooibitB te ften 3gn/oft gebonben too^ieii/ 3gu toep*
(enige me,
rnnti^P
«Pftwmenbe bjoiiöerlitli/ en feer beBaegBUrfi/ boo? een bp* *«»©'«*'
B5f5S3SSfl** öa« «n ('cB
en totttnitt toat) lieffeiitBenaenlocSen* f«.""bp
ifSieS^ ^ ΰΜν f"fe f"ien *#< *®m 8obén-el bat ban B«m «f wwm
Ζ
«u w?*Η?ι£κΑ·
nui tüJee beuren/ fiet uptnemenfïe en frBöönfie/ίπ 5Sk.
10 n« tet ifltbpbenfo Cenfi^iefbigen/ al^ €onft-tg(6en GoitziuVte
-ocr page 390-
3 6o             €êtüt Deel üanöe ftft&t jbinge
Haedem/ toelrfee batintüjaet isgj. tot&epoen om grcoten pj8$
lïeeft gerregen/ tot fgn groot beröeug&en/ atö een Die tot Lucas Dingen/
Dooi be goebe Reunie Der üonfï/ grooten lufi en Itefbe Beeft. Het 10
b'fëiftojie uan ben blinbenban üSeriifio/ te toeten /BanimeusTimei
^>oon/ öoeDpfienoetoo|t/gelgtfe ben tfuangelifï Marais aen fijn tien*
Be capittel ff fijijft/ en Lucas tnt atBtBienbe/ toefenöe alles fecc fcftoon/
enbea!0berftiigeoaenbanl£ertoe/bJonDerlic& lojef/ aerötcö/ en ober*
bloebirfttoel geojbineert/ en gbefrötlDert: DeUïeuggefe oft Deuren Dan
binnen/ boen oorBme&e tnt uptbeeiben ber Inftojien, 5©aer jfjn fect
Deel öeelben opberftDepben actiën/ groot bettoonbtrentcomnbe obec
f ultEl toonber tere Ben afë mibben gefcöiet/ bat eencn bliiiben Löo?t ften*
be gemaetBt. «©e naecBten en tronteii 39η feér becfcftepben/ Iief{te&/en
glcepenöe gebaen: elfB öeelbt is berfcRepben ban cieebttige/ en be Boef*
ben met berfefitpben toonber IgcBe mutfen/ tuibanten/ en ïjulfelen göe*
tiert. 3n Bet Chrifti beelbt fietmen natupjltjcB uptgebeelt een ορμφ
te fimpelhept/ en goebertieren facBtmoebicBept en ooimoebirBept,' ootS
eenöeerlicfietoegenegentöept/benblinOenbe toelbaet bet genefinge te
öetogfen oft te oejfenen. 3S» ben blinben/ ttie bau fijnen jongen too^bt
aengebjacfjt/ftiiinen ben recBten aerbt becflanöt uptfte&enbeblinbe/
feer natuerlich en epgentürB uptgöebeeibt toefenbe. ®e gronben fijn
fcfioon/ en gloepenöe: acBter nomen 25oomen en 25o(fröen/ foo net en
epgentlitB geijanoeit /. batmen biergelpcfee gBeftBslbert nergens meet
en tornt te Tien: toantfietfjcBgnt batmen bupten int belbt alles natuer*
IfrB int leben booi oogen Beeft. SStBteraen int ILantfcBap (tot berboig
Deri|i(t03te)tomteenftlepn bootfBen/baer chriftos bpbenbjucBtloo»
fenl3ijg0boomb?ucDt foccfet. Woo}t is oot& Bet HEantfeBap feerupt*
nemenbe/ met cenige aerbige BupfingBeen gheboutoen int berfcBiet.
<8p öti befonberfic fïutË ban lbo obertreffenbe confitgfte Banbt/ ie bit
bolgenöe Hof-öicBt/ De <£oti(ïtec eeren/ban pemanbt gfiemaecBt/ en/
Sier bp geboegljt,
S O Ν Κ E t
ShJoc Bartimeus blinr, het licht van 'tLicht heeft cregen»
Nae Maics, en Lucas penn', heeft Lucas met tPjnceel
Gebootft hier i η dit fchpon gevleugelt Tafereel»
; Daer 'rLatris fachtraoedich beelt toont weldaets foet genegen»
Ten blinden,wekkers aerdt blijekt aen hand-taftich plèghen."
Denomftandt fchijnt verbaeft, om twonder-teecken heel,
Oock wie dit ftuck aenfiet, daer wonderlijcfc elck deel
Van Conften overvloeyt, heeft wonderlijek beweghen:
Want defen blinden treckt tot hem elcx oogh en hert:
Macr /onder oogh en hert hier niemant door en vverr»
Al
-ocr page 391-
öer^tabtfUpöm.                3*i
Al treffen hein van luftinwendich heete ftralen.
Den blinden van het licht, het licht ontfangen heeft,
En Lucas oock het licht door defen blinden geefu
Het Schilders blint Pinceel, om recht gaen fonder dwalen.
®it lïntB taag geöaên/geitjcB Den Datum Dan bupttn op De Deuren wpu
togfï/ anno 1531, toant ban buptenfïaenttoeebeelDenban ©ertoe/
toefenDe een JBan en een ®|oubj/ ote eenigöe toapenen Bouöcn/ feec
aerDtgf)/ en met een tlutBtige beerDige manier gefciniDect. l|tt i& oottt
knel ban gei lefïe/ oft liet ièfte toertn Dan 4Plp-bertoe;Dat Defen feer tier*
maerDen jeeefïer Beeft geDaen/ fcBgnenDe of öpgiec fijn upteriïe toer*
mogen in De Coniï/ De ï©erelt tot Decctertnge/ en Qoogö bertoonDeren
Beeft kutlfeii toonen/ en na laten/ tot sw$ naemjS on(ierfi!töept: toant
Bp maer ttoee 2|aer DaeniaenleefDe. 3&it boojbaer jluts 0eb tcfi totU
len om fijn toaerDitBept boo? aen (tellen. Z&atz i& nor Β een fcijoon en
BserltcB ftutB ban Lucas tot ILepDen/ op ijet J>taDt t}up& bp Den ï|ee*
ren alDaer tn De openbare piaetfe tn toeerDen geljouöen en betoaert/ toe*
fenDe Bet uptetfte «©ó^Deel/ Dat boo| een uptnemenbe goet toercB gebou*
Den tooit, fèiet in (omen beel becftöepDen naec&ten ban JBanrien eit
©loutoen/toaectoette mertBen i&/ Dat Bp op Bet leOen toelljeeft gf)e»
meukt/ befonDer De ©?outoen naecBten/ Die BP aan liefltcBe rarnetfe
Beeft gefcfiilDert; Dan alfoo Doebeel'tgeöiuptnbp Den j§tBUDets toag/
39η befe naetfiten op-Den Dag!) coat feer feantigj)/oft aefiieDen.©an bup*
ten tomen ttoee groote fittenoe beelDen/ toelenDe eenen Petrus en Pau-
lus, opelcËeDeureenew/ toefenDefeeraerDitB/ en ongeltjcB fraeper ge»
frjjtlbert/ atë Bet toewB ban binnen * toant Bet alles beter tfS gBetoIo*
teert/en bloepenDer geDaen/foö toeltronien/ naecBten/ algHLabenen/
oocfe gronöen en arjjtêc-tipten: infomma/BettsfuicBbattee groote
uptBeemfcBe potentaten naeBebben laten tyagften om te Boopen/ Dan
is öait Den eoei peeren alDaer beleefbeltrfe afgeflagBen/ a!0 Dat fp't Bun
bermaert 2$utgèrtér eeren niet begéeren te nuffen / toat groote fom*
men gelig men Daet öotB boo| totlDe geben: toelcnen glantgDer eer en*
De eDel <|>tBïlDer Bonfi tyttlitk met een toeberftijgn dart en blt«raenöe
maecSt» ©aer igootB geineen bupten ILepDen opeen-$up$/ bp Den
doelman Frans Hooghftratc, een feer uptnemenbe ftucjenen/ oft Hup»
tenpe hafBen: toaer in quam een feer toêl geDaen jBarp-bcelt / ten Balf
«eelt/ benében De finten De refi atë met eenen fteen beüetBt biefenDf. $et
wnöeöen toag ootft feer lieflitB/BebbenDe in fgn BatiDen een l©gnt>2upf
h^ih.lR,iancfi totbeneDen BangenDe/fcBünenDe te Bebben toülen upt*
S*? chriftus DenretBten ï©gniïotfttö: fiet ILanen toag Uptne*
"Sa«itahSff- b'anöer 30'be mag een i^outo p?tant/ DetoeltBe atijtet
Et fótfei,^la2dalena' DteBaertoeesöp Den Chnftus op Mari*
bpWrfe Sj„??tcc'1,Pt^W üan α«ηΟ«''«η boomen/fettfaem en toon*
.WHCfftWanoupten quam De 25ootfcöaa Matis inB?el beetóebeti0 feec
-ocr page 392-
$6i            €tïto beel Uanfce befcoiiibinse
aerbigg ban flelbfel/ actiën/ en lafiene / met fcDooti. ginfeureti. 3M
Üuflcben tg tegijmtoooibttB bp Den fepier Rodolphus.benmeeften
üonfMief-gebbfcban befentgbij op bit feer toet ffuerfcei- ftont een Da*
turn ban u. neffens De getooon Lucas ban Uepoen teerSen L. ©aeri0
norgeen feeruptnemenDebpfonDerfttfcfa oft Ha! hen aan Lucas t'28m*
fterDam in De Catüetfïtaet/ taefetibe be tylftoipt üauDeu ittnDeren ban
üfrael/ Daer fpom 'tguiben Calf öanien/ en Daer fp fitten en banene*
teren/ bolgbenbe Den Cert Der «ècgnftupien Daer gefeptuJO|Dt: Het
vokk fat neder on> eten en drincken, en ftont opom te fpckn· %Xi
Dit bantqueteren/ fietmen feer lebenbtcö uptgebeelt W bolcr üertei toe *
fen/ en Den onnupffcfien lufï/ ten oogen upt gem optnbatenbe: ©ortj «0
ban eenige onbeifianDigebtboiben/met buplbernieoft Dierggelgin te
befmeeren. ©oo|tjs iffer ιιοφ ban Lucas tot üepDen eenen ftBoonen
ïöater-tiertoen Doecb/ ten Dupfe ban eenen goebeniteer/ ban ièonne*
belt geöeeten/oft ten Dupfe ban Den 1®ttt Knetter/ fonberlingg %ιψ
fiebber Der Konft/ en felf £>cbüDet toefenbe.^it f0 oocb een feer fcgooit
üoercfi/ toefenDe De ï|ifïojie ban Rebeccaen Abrahams ftnecgt/ Daer BP
bpDe jfonnpnbangaerb;tncBenontfang6t: gitr3gnteften (eer aec
Dtge©iou6en0oftiieaeaööeiieii0/ berfrgepben actiën DoenDe met toa*
ter putten en anbtrg: met oota een ίφοοη ILanDtüöap/ en f raep gron*
Den. j&oeBBebicngefien binnen 3Belft/ ten fjupfe ban een a&joutoer/
of IBout-ma&er/ eenige toater-bettoe Doetaen / toefenbe berboIgBews
D'ififtojteban lofeph, Die feer fraep ban tnbentie enteptaetrtngge3gn/
met eenige fcgoon laaetien/ bpfonöec Daer Den ^>t9entfter en ÖacBer in
ïe bangentë liggen: maet get 10 te jammeren/ Datfe Den ttjDt en De out»
gept foobpDentanDeugebbengegaDt/ enberDotben/boojbebotgticg'
fiept Der mueren Daer tn Defe $iDerlanbtn beclgebjecr ban fê, ©oojtg
3tjn ban Lucas gier en Daertefienetnfgeaerbtge contetfeptfels/in boeic*
fee te boen/ βρ ooce een uptnemenbt tpgenfegap ban ganbeUnge tjabDe.
<©nDer anber iffer een tronie/ fcBttr als 'tieben/te Hepben bp een 25uc*
germeeiler/ genaemt ciaes Ariaenfz. Daeceen natuerlica aeröigg mee
fenintefienuf. $S£f) i$tt HepDen een cleptt foet Jtöarfen-betlDeKen
ban Bern/ bp Den Konft-itefDigett Banholomeus Ferreris, oocn ^tgü*
ber toefenbe, Scfe Bebbetiberö ban Lucas betpaelt/ goebat Bpjeei*
Sionfticg ban uptbeelbinge mag/ naemelica in een $iint/ Daer Saul ben
moningfj/ met een uptftnnigB toefen/en natuerlüït Dtoaeg feBöntnbe/
ben David boo; gem fpelenbe/ met een pgtfie bociftöfeten toilt» &u\o
Se/ oft Dtergelgcae Dingen/ 3tetmen ηοφ eibers inberftgepDen3g"n Dttt*
gen meer: oota in een tlepn fïucraen #jint/ Dat Vafarius in3önftgiiftf
ten piflft/ Daermen jiet eenen 2Soer/ toelcfien ftgg'nt 300 gtooten pijn te
Itjben ban eenen tant/ Die gem een HEspfaif uptttecaï / bat gp niet gge*
tuae? tud}t oft btbeelt/DatiertotjIeneen ©lOHtogembe taffege bu
toeft. #fi£è tn een gelgc&e groot ff ucFSen ψιιχΑΙ fietmen een betfian*
bfge feteoste uptbeelDingeban een o«t jilanneSenen @iounen/bie ra*
iKerltjfè &«« jfitefB*-3niltuimt«en of fpeeHupgij ogitwiBan»^
flCCOi'
'>
-ocr page 393-
accojberen/ off ggtlgc Β flemmitB ober een bjengen/ tod fcögnenbe upt
ben#8tlefooPÖ P|utarcbustetoefengBenomen/DaerBPfc&iSft&anDe
^ouBjlitöe 3©etten/ bat in Defen fiaet bess jeans tooojbt binnen ben mm tjrt
Bupfemeeii moet gelben/ ebengBelgcft De grooifiefnaren ban getmeefi 5gÏÏ!ïï*'
gjnficument meefi en grober göeluptgBeben: toant pp geeft Den JBan öfftg
Betmeefie anfiruinentinöe panDen gBemaetBt. #etuptnemenfteDat Lucas
pp gpefneDen öcefi/tis gBetoeefiget tonterfeptfel ban Den jfeepfte Maxi- fneiw.
miliaen, ttoglcfepp Deoe/ Doe Defen ïtepfec binnen 3Lepoen quant/ en
gSeguti tooibi; en iö De grootfie en geerltcfifïe tronie/ Die men ban Dem
egefneben fiet/toonDerlgcBe ftout en aerDigp geganbelt toefenDe. %p tjee
DocBeenfoiiDerltng Man getoeeftV enicBen meet niet toaer inDatBP
»neeeiepiöfen3p/ Bet 3P»i fijn fcBiloeren/ paet-fngDen/ oft«&ias-
ftB}gben.#et#laet-fngben fouDegpgeleertBtbben baneenenbie $at'
nafTenBetfjte/enmetliectEstoaterbeet/metoocBeenigoonDértogeban
«en <©outi«ut. $p Beeft ootBeenige aerbtgfle iïucrüeng φΐΜ$/ en
berfcBepDen itout-piinten fljjefneDen/ Die fter uptnemenDe geBanDclt
3tjn»JBen iUt oot% ben fgn Dinggen pier en Daet op g!a,ë/ Dat een meer*
öigp Dingen te betoacen ië. Φηϋη anDet 10 bp Goitzio, beien fijn toerei
Ren lief jgn/een jiutrien op glas/ ban Den ©joutoen Danss David te
ÏBemoei comen&e/ oattoonoer fzaspig göepnbeif/ en tornt ooc6 ui
ί jint feer toel oBefntben Dooj lan van Saredam. «poe Lucas omtrent
oubt toast 33· Slaet/ ijj ijp mftirö gDetoojöen om eens te gaenbêfoee*
Ben De ,^φίΙΟΕΠϋ inZttlmüt/ ©laenDer enDe ©labanöt/ Desi ppaig
een |Ban öangoeöe tuiööei öem on De repfe RelDe/ icS meen toe!
met een epgpen toegBeitiaetSt fcDtp / ban autiï toel berfien. Ce
JBfóDelburgBgetomen^gnDe/Beeft Bp Daet Bern bermaei&t/ tefien De
bingoën ban Den blgtigijeii en confiigBen iandeMabufe, Dieöaer&oe
tectgDt toonacBtitp toaoy enberfcBepDetiDingenBaDDegeDaen. Ψμ
Beeft Lucas ban fLepDen Mabufe enanöer J&rfjtlDirö een banffieigpe*
ftDont&en ban tfefiitp guIDen: 001S ban gBelgtèen Qttft pp eibers oocfi
SBeDaen/ te toeten/ te €5enDt/ JBetpelen/ en Stnttoerpen/ Daer BP telt'
Ben Den jjtfiiliiersi ten befien gaf tfefïitB gulben&eutoaooberalbet?
ggefèlfcBapt met ben berpaelben lan de Mabufe, ben toelcBen pem obec
al feer fiatirö en pjacBticB bjoegfl/ BebbenDe aen een cleebt ban gouQe la*
Ben/ en Lucas BaDDe aen eenenrocfe ban gijele ffjDenrameiot/ Dat in De
Sonne ootB een glame paDDealg ban gout. JBaer om Diesujiiïe Dat
Mabufe gein in De cleeDingBe oberfrof/ meenen cenige/ Dat Lucas ber*
βφί ofte te minDer onDet Den €onfienaetë fouDe geacgt 3ijn getoo?Den.
|»aec pet goenenotp meer tegen Den aert Der Confienen j^atuerebev
5r""ft?noeffenaer0 fouDe firgDen/ ijSDatgemeent toojtbat Lucas Die
«SgL'Mnttert Dictoili Beeft becIaegBt/ om Dieftoitle BpaltgbtnabentBen
β·"·* bergift Dooi pemanDt Bern bengöenDe ontfangBen te Beb'
StLJ R: ^wBpban Defen tgDt af nemmermeer recBt gBefonteti
Shf/ftSF M?5"0«fii We gwaöe inbeelDinge/ en ten ontecBte t" fö"
gtOacBt geD|«ct BaDDe/oft niet/ fo Beeft Bp noiDtang De W bolgcnbe fa*
2S3 2                                      Γίη
-ocr page 394-
3*4            eeïffeöÊfcïUanöeöifcimifcutfle
ten tot fgn boot toe/ Deel tijbtii te öeoöc ggelegen: oft Bet nu eenfee lort*
BBen-fücfjt/ oftteecingBttiJaByentoeeiitBniet/ öanöatijpairgtmei
'föooiigBtbebeiittieH Bern fiaöstD queioe. CnöeBoetoelDatBptebeö*
betoasv «et BptoepnitBtgt nocö berlojen gaen/ ofBpenfneeö/ ofen
f ctiiïöecöe/ Bebbenoe fijn reebftBap baer tpgetitlttB nae laten toe mailen/
fult&en iuftöaDbeBpnocBlangtjs foo meet tot De Con|t/ gOeïgcB fuicp
twngcootejÊeeftetsibeelgeftBteDt: toantDooibegtooteBerbatenfien>»
W in Bun eöei oeffeningBe/ toojt öagBelity öe Itefoe tot €onft in Bun
nteuüjec en ctacötigec ontfteïten. ^©oeBpmi op'tlefie aitijt meet en
meet aen Igf en göefontBept afnam/ en met gBeen jBebetgnenBon gBe*
.©ρ baat _ holpen tooiden/ en Dat BP fön bet fcBepöinge upt Dtfec tgt te na&en be*
i^'V,* zoeloe/ tineeöagBeneecfipIlatf/ toasiBplutfitBom nocBeenSDe^e*
mam mtlftöe locBt/ oft öen Hemel/ öess peeren toercB te (ten/ maerom/ fijn
Lucas ©lenft-maecBt Bern bupten Beeft gebjacfit tiooj De lefie tcpjs/ enig Den
se(ïo|öüis. itoeeben öag9 baec nae obecieöen/ 2tnno 1533· out toefenbe maec 3?»
giaec #pfeefoenocB op eenen DagB/ öie bp Den<©uDen uoeBtoel in
gljeDacBtnté té/ te toeten/ ben DagB ttanDenöeeten<©mgangBban
m.epöen: toantter in Oefen «©mgangB boten ban Bitten neöerbiel/ en
(iarf. ψt letflte Dat Bp fneet/ toas een clepn (tucjcfien/ toefenbe een Paiias,
en men fegBt bat Bet felfDe f'o bolöaen nocB booi Bern op fgn bebDe fou*
JDe gelegen Bebben; feBgnenbe te beöjgfen oft te feggen/ bat BP fön ber*
nufttgöe ebel Banbeünge oft €on|t tot Den letfïen beminöten geoeffent
Beeft. #p Baboe maet een eenigöe ©ocöter/ öe toelc&e negen öagBen
ïiaoj m& ©aberö obecigoen baecDe eenen ^>oon: Cn boe men met
't&intbanWiapfelmiam/bjaegBbeBpnaeDennaemban fijnen jon*
gBeu $eef. Cn boe men Bem antcooojDe/ batter notB eenen Lucas uan
iLtpben nae Bern foube blgüen/ en nam bat niet toel / até oft De mep*
ninge laas / öatmen Bem mouto boojt Bebben. ^efe fgn ^otBtecjS
foon Lucas Dammeflen té gBeftojtoen t'BtcetÖt/ Stnno 1604. ouöt 71 ♦
peeren/ uias meöe een taemigcB goet ^töiioer/ gBelgcB ootB té ioan
de Hooy fgn 23?oeDcr ^tBilDecbp Den honing ban 10iaiittgcB. <8Eec
teren ban LuasBeeft Lampionius een opftBiift tot fijn groottnlof enöe
eereninllatijngemaecBt/ botpitn atgtmet genoegB iefttcö nae %&%*
bienft enbetoaecbicBeptbanonfen Heptfcgen Lucas,
'Cletietl tian Aertgen van Leyden, $$tlDeV3'
Δ üBoetoei booj ben ί ond-becfianöfgen be Conff geoeffent ban eett
■"roniitaö iècBilüet/biefp felbenniet met allen boojtboet/oftin atö*
tinge Boub/ niet te minbec oft ontoeetDet té: foo té ebenboel tgBemeen
oft tboltö fonbec Bennie ban fuicBen aect en toefen / bat fp fultft Con*
jïenaec en fgn toereB niet intoeecDennocB tngtoot aenfien en Bebben/
gDelgcB fulcc geftpiet té en toaec bebonben aen Acre ciaeffoon, &t®i\*
aec ban Hepöen / toelcfcen Boetoel Bp gcoot ban gefialt toas/ toert ge*
nwoUcft Acctgen göegeeten» ^ptoasigöebbiWte^epöwinOlaf
-ocr page 395-
§498, teani fu'n ©aDer/ tsie ten i&oHet toag / tttttè fjem alttjt fijn m*
DerDomgebentBen/bp tguiben gaesöan btjftBien gcnöert: tfcfttofó
toeröaelenoe/ Dat Aertgen tïtree jare ouDt toag/ a!0 Bp/te toeten ben ©a*
Der/ fgn beloofoe öoomftfte beöaert DeDe ♦ Cot fgn atgtien jaece baas
|p Dan Den- ©aDee goebjupt ist tn De IMJerpe/ teaer naer gp ootB toiert
gebeten Aertge De ©olier:Dotgfoo De $atusre gem tot De ^iBilDet-
£0n(iÜ00?t(Ï0UtUDe/^lnno 1516. Öefieltbp Cornelis Engelbrechtfz.^
i>aecÖpfgaeDig[j «1 beer öigg int leerentot jBeefrerfcöap göeraBenDe/
geeft op in'n öant befïaen te maecBen berfcgepDen fïucèen/ fo ban ï@a*
ter aii3»©ip-b£cbje/ maerfelöen oftgeentijt ïtoetetpeoft jiBojalen/
Dan meejl ^ifrojien upt'tauoe en nieubje <3£efïament / oft upt Der
^tfltffr/ üjaêr ban öpmenic0mael fijn©ifc»puI#iberraaeriDe/ en
leeroe: baas oorB met tjun feec gemeenfaem/ b|ienöe!tcit/ en begeerttö
Bun ronoeruigfen. $p Biel een geteoont/ Dat fjp Des jaaenbaegis toep*
iitcö of felQen tojocgt: maer ging met fijn Wcipulen inbe fjer&ergfte/'
om gem met gun te berluftigijen / ban natneren docB geen DjontBaerf
toefenDe, i^pioagüan natueten itttbloa/ tuepnigö banίίφfelf/ maer
Deel ban eenanbertjouDenDe. ^gneetfietogfebanieptËeningOsbjag
feer op De manier ban fën i©eefïer Cornelis Engelbrechtfz. j&mtiaelg
ftenDeeemgöê Dingen ban Schoorei, taertfgti manier baernae te boe*
gen/oorBnaebe Heemskercken, iiifonberBept in JBegeltpe/ baecgp
geel fraep banijS gemogen: Dorp beDtel altgt fgn epgenfcgap/te toeten/
Dat fgn Dingen tuatfioiDigp en onplapfant geftöüDert fioiiDeni maec
feec fraep en geefïicg gDeojDineect/ foo Dat De rijDtnamien fgn toerei
groot/ en onber Den «Confi-betfranDigen meert maetBten/ en in at&tin*
Be beDen toefen. CtoeicB Frans Fioris, banlitttteetpenlorBtetecotran
tot EepDen/ alfoofjp te ©elft toajï ontboöen/ om inDeCrupjs-Cft'
Vtlltte maBeueen Crucifir/ en DeplaetfeguambeficgtigemCot Eep*
Den ggetomen Aertgen te öefoerten / en nae fgn tooonpjaetjï becne*
menDe / bebant Dem te tooonentn eenarmfieffiSberbaiienöupffien/
fiaenoe feec nae Der <StaDts üefien aenDe fgDgraft t binnen ireDenDe/
luaö Aerrgen uptgegaen/ berfotgt op fgn Bamee te mogen comert/ om Frans
ban fgn toercB te fien/ mitg gp om f uier en gem te befoecBen banbec* Fioris
te alleenlicBbjajs tomen gecepfi/tajeltB getngeerntoeggelatentoerDf: mm
«m
BomenDe öoben op een folDetBen onDec get ostB/ nam een tooitgen Aertgen
PanDen«®iftipulen/ DieDaeufatenenconterfepten/ en maetBte oneer btfmnm
pacB op Den lïjitté mupi/ Die iaegö en fmal Uiaisf/ een «©ffetigooft/ met *
s>, Lucas tronie/ en 't^)töt loerö tnapen/ f o berrf Den mupi Dat motgt
wBrecBen/baeltBe Dingen notg langen töt DieplaetfebegtelDen/ tot Dat
hl vS!k fdfi3i ö0°i ouDtgept is bergaen. Frans Dit geDaenftebbenDe/ Beet*
ffft«i»/eit0^8n^erbergö. Aertgen tgupg tomenDe ïöiert göeboot*
rrfmrtw ien bi*«nt ban bupten DaecUjasgeUJeefigemtefpieBen/
«Amflnil t.°v fiwfiamecWaögetomen/ engaDDergemaetBttnfön
E«i"mfleV^?vS00?DitÖePt bftn fÖnBnetgten metser Cool aifoïcfee
wHB*iuu»*et wu ju» öjbs aebJetff/toiffmen nem ni?t te feggen· Aengea
boinn
-ocr page 396-
ΐ6ά Ceriïe tsul tianöe tttfc^tititnse
boben tomenbe/ en fienbe/ fepöeficacs;: bit i# Frans Floris ggetoeeft:bêj8
toerbtgpbeftgaemt/ niet taeienbetoatDmuBen/ batalfultBen jBeefiec
gem quam befottnen: Dojft ootft baec nae/ban Frans in De ï^erbergft
ontboben toef enbe/ item met tomen biuben/ upt oojfaetfi/ gen boe fit met
toeectte toefen fultfien IBeefïetjs gefelftgap: botg naemaels boojiuft
bp een gebjatgttoefenbe/ bttfotgtFrans 09 gem/ te toillen tepfen met
fjemnaeHntajerpen/ gp foube manen bat fgntoettBenatbept betes
betaelt fouben ujoibén/ en tooube eenHeete ban gem tnaeen/ ten aen*
fienbatgpfoatmlicBom ben eoftfatentoiotgt. ï©aet op Aertgen
Bern anttoooibe/bat gp allukfef genoegen gabbe tn fgn clepnitgept/ alg
anbet in gunnen pjacgt/ en gunbe feer toel een üoning fgn üontngg*
ïStB/ als gp met tufl en bjebe fgn arm gutgen motgt betoeonen / foo ,
üatgp bleef/en liet Frans Floris nae «nttoetoen tgupg tepfen. «en*
gaenbe nu Aertgens toetteen/ bie3tjnbenaneerenfeecongftelötii in
Deugt bet ConfïeV meet geefiigg m ftubiooss/men fietec befonbtr in De
groote bingê/ lange gefïaltemffe bet beelbeniffen fomtg'tg eenigeonma*
ticgept inbep?opo|tie: maet aljs gefept ijs / feec aetbigg int ojbineten.
f©aetom tnenfeggt/ Frans gent geeenbp gent t'Hnttoecpen gabbe
tneöe genomen/ om in befen Deele ban Bern begulp te gebbem lp tepc*
fienbe oberbloebigg beelboo?ben <©Ia0-^tgmbet!i/en anbeten/ gge*
itjcK men bp gonberben binnen Hepben tiocg foube binben ban btfe bin*
ggen* φρ gabbe ggemeenlgtB ban een teptfieningge/ opeengeelblabt
föampietpvfeuengtaote/goetoelgpgemeenlgcabeeltoertB en atbept
Daecin te toegeb^cgt/ioobatmeiilitgteltc&fianooibeelen / goe bette
foppen gp baet op eten mocgt.^aet 50n notgbinnen Hepben/ten gup*
fe ban ben $eet ian Germfz. Buycenwegh, bjp banbe befonbetfie ftut*
«en/ Die ban Aertgen gebaen 3tjn / toeltfee bupten fgn auDec in fcgoon»
gept ban tiet toen uptnemenbe 39η/ toelgeftgilbett/ en nae ben tpftg Der
ïltftojten toel uptgebeelbet / te toeten: «eerfi/een Ctuctftr met ttoee
jaoojbenaecji / en een Maria, met anbec ©loutoen en *©iftipulen/
ftaenbe feer betflaggen onbet 'tCtupjï/ en een Magdaiena 'tCtupö on*
Deromgelfenbe. 'Canbet iö een Ctupf-bjager / toeïtSen bolggt eenen
grootenfleep/foo Maria met anbec ©joutoen/ *©if«pulenenanbei\
*<3£betbe të/Daer Α braham fgnen foon uptlept ten offer/ met 'tgout ge*
iaben/ int becftgieten tg b'©ffetganbe. 3&aer i& notg tot beïBebutoe
ban b'i^etr Ioan van WaflTenaer, in fijnen ttjt asurgg-meeftettn öent*
meefier bejigemeenen Hatibts mibbelen Der &tab Hepben/ een üfcecfi*
«atgt ban Aertgen, feet toetggeojbineert: toelce/ goe toel toatflojbi*
gger gefegübert/ matg ootft toel onbet fgn befte fiutaen gereBent too?*
ben. ^otg3Qntengupfeban ioan Adriaenfz.Knotter, eeniggeboet*
Ben ban üJatec-bettoe: onbet anbec een iï&arp-beeibt/ meteentggefirt"»
ggenbe «Engeifeenjs. ®aer tg ootö ten gupfe ban lan Dirckfz. ban
jBontfoo|t/eenCafel/ toefenbeget upterfie<©o|beeI/ op Decent'
feeng tomen De tonterfeptfelen ban Dirck iacobfz. ban jBontfoojt*
«i&aecj0oct&toi^aerlembp H.Golaius, eeiuoobe^eeban Aertgen,
ίηΦίρ-
-ocr page 397-
fter&tafttSCep&eit»'."               %6j
fn<©Ip-Uettoe/ boeg feee beDoiben toefenbe: en fê tooiibei' uptne*
metiöe/ ban berfrgepben tkeDingen/ fiooft beraert'ngen/ öoeDen/tul'
fcanoen/ en guïfejen/ feet bertierlicB om fien. <©oea 3ön in meer p!aet«
Ten ban gem beel Bingen te fien. 3©anneer gem eenttf) toertS toert aen> <©» foat
Aefieebt/ ging ijp met be fLuptien in De ©erbergö ban 'tloon te ganbe* ψ** ρη
Ua
: maer 'jSnacgts ftfjepBenbe/ guam öoe tiemiraer tgups; até Bern £S$£L
tgefelftgap betltet/ focöt W anber/ gaenDe alfo fnatDiö fleoen en btoep* Sm.
Jen langs De ftraet/ altrit bp gebbenoe een ^uptfcöe flupt / Daer gp op
fpeelbe/ 'ijp goe öoniÊer ilet toag/ gem niet mgbenbe/ bat gp ttoee oft
bjiemael al fpeienbe int toater bis!/ ttoeltB fjem notg nae Der ganbt net
letientofie; maeralftgebeurbebatgpgeen ggefelftgap tn .bonst/ Dab
gp een feetser plaete oaer ijp ginggflapen/en quam Dien nacgt niet
tgupg/ om bat get omtrent fgn gupjï onbet ben Bollere: feer onbeplicp
toaey en fjabDer eeng gnaliiö ober gebaren: töant eenjS tomenDe upt De
iletbecgö/ om nae fgn fjupg te gaen bp De ©oüerpe / fgn toater maec
lienbe/ tornt eenonberlaet/ b?ontBen fat toefenoe/ ban acfiter ijem/ en
geeft gem met eenen opfitBereen fneDe in be toangge/ geigtB fjp b|onc5
ggeftocjen gabbe te boen ben eerften/ bie gem ontmoeten foube. Aer-
tgen, omfienbe/onfeggenöe/ toieboetinpbatë Benbeben bjoneBaeri
oe ftem/ en babt Aertgen ombergiffeniffe/ ttoeltB gem fïratj· gefrgie*
be: en aljs tuatbenurgtert/ lepbe gp Aertgen tot ben barbier/ Die gem
fcerbonbt; ban Dien tpt af raag Aertgen bebjeeft oefen toegB bp ontgt
meer te gaen» *©οφ get (|S gefcBiet/ Dat gp op eentgt i$ uptgegaen na
be miDDagg met een rgtn ffiurger han3LepDen genaemt Quifijn ciaefz.
om geit ban een fiwB fcgtlöerpe/ bat gp üooj fgn lefi gemaetBt gabbe/
toefenbeeen Saiomonseerfteooibeel/nu ter tgbtnoeggangenbe binnen
«©elft/enaifoogpbess abontgtoat laetfcgepoenbe/ meenDe te gaen na
fönouoe getoocnte/ en gem toat nootaen guam/ trocB fgnen tabbaert
«pt/en ging ijem op De IBangBe oft mup? ban De ©ollerö-graft/ en fgn »§«,,„.,*
fleboegg gebaen DebbanDe/ meenenbe toeDer nae fgnen tabbaert te gaen/ enne öoe
Bteep misy trab beftj&en be toange/baer get open toag om toater te put* Aertgen
ten/ en bie! int toater/ en berbjomB/ tnt Sjfaer ι$ 64, oubt 66, ;3aerem &wM «*»
^tt EetiM Mn O&avio van Veen, £>$iU
U^t fa! tttgn tenminffenleebtsgn/ inbien ftB eenfge öe?onber ge^
ban SJ^i-toeerDtgge teggeDentBen boojbp gae/ get 3p goe togbt jp
tomtiS11100"6"/ oft toaer jp berftropt 3gn: baerommpinben 31η
«Wnem$ «ectf Sier te fiellen/ ben natomer0 tot een ggebatgteniS/ ben
uoet eSSSff/eel-fcoiloeteiaienGebviuia van Veen, toelc&en upt een
IfecfiiTba^ S-n^JLb0°ietl «e Hepben/ en «atuetitcö aeisööelDCfet tot be
feuueioint/ en is f00 n^ »0nfi erMren/ batgpbpöen mw ma
-ocr page 398-
3*& CetSe ttëtï banbe δι ft $?titrinee
Parma, en oen raeeften peeren/in toeerben en eerengegou&Mifsi gge*
toojben: ooc& nu tnfonbergept bp gaere ï|cügöeben/Den^oo?!ucgti'
gen Crtf-ï|estegg Albertus, en De 3|ertoginne/ in toeit&er btenfï öp
gem geeft begeben/ toetlaeteiioe anber goebe ooifaetfien/ Die gem om
3gn €onfi-rijcïi gerutijt 3Ön boo?getomen bp Den €ttf^5iffctjog ban
^altfburgfi/ bp öen üepfer/ ootli bp Den €oning ban J>paengien/ en,
Den ïsoningg ban ©santBrijcfe/ bte öem in Dee0ijoo|köen gjaren geb*
Den berfocgttegebben/en Daergpfjaobe mogen groot toooibeei Doen:
rnaec geneptftt bp jgn Benniö en bjienDen te bigben/ lupfiert niet mee*}
naeuptlantfcfietonDitten. typ Dceft toeel fcgoon toerefcen en Contew
feptfelen ggebaen/ ootS ttoee €onterfeptfelen ban gaere boojnoemüe
3|ooggeben/ toelcBe gefonöen 39η aen öen honing ban «ngeiant/ ia-
cobus De -STtoeebe, 9nt 3aec 1604. të oot&üan gem uptgecomen een
groot ftucB/ toefenbe een Bacchus-Feefl, oft €;rtumöft/ ggeltJtB alst
eene bp De itonft-lietoenben 107 ggebaen ban Hecmskctck, oft oocB De
feif ojbinantie alfoofp in l^irtt tornt, Dattoelcfitoel ggefrpilbert en
geganDelt i$, »©aer «f oocB ban 3ön confïige Bant ten feet ίφοοη (ïucB
tot Sr. Wijntges, toefenöeeenen Zeuxis,fcgüDetenbe na 'tttbenbijf naec*
te ©joutoen/ en të feer uptnemenbe toel gebaeit. Oftavius van νcen,
Seeft tot3ö"n beertnien üaren toegekpt te leeten De ^cgilbev&onft/ bp
Ifack Claefz. te Uepben/ en onöertufftljen eenige up?en be0 baeggp in*
De ïUtreï-Stonfr. €i\ toert Daer naer geftgtent ban Den ©aber bp Do-
minicum Lampfonium, Secretaris ban Den iötffcöop. ban ïLapcB/eeii
geleect ^oeet/ Die ceefi Der ^cpilber tonfï (eer boel betftont/ foo öae
oftavio goebe onberrirgtingge gBeftgiebeöan Lampfonio, goetoel gp
feif öe <£onftnietenoe{fenbe: Danftabfeinjgn 3|eugöttuet alleen göe»
oefent/ maer ootB^fiTen omgangfi gegabt mei De bermaertfte Jiee*
fter0 ban €D?tpienÖepbt/ als metTaddeusZuccaro, enFrederico te
Öoom. oaavius t'fönen ai&tien 3aten qttam in Utaiient enboigerbe
omtrent feben jaeren meefi te öoom. ©an gtalien fcgepDtnbe / toa$
Bp eeniggen ttjötlangg bp Denïtepfec Rodolphus,Daecnaet bp oen
a^ettogö ban asepecen/ en Doe bp ben JBiffcgop ban Ceulen/ upt toitnji
Dtenjï 0p qualijcö Bon ontfiagen tooiöein Oftavius macb nu anno 1614,
toefen een i©an ban omtrent 57* jseren. ipp geeft ootft een 25|oebec
Gijsbert van Veen, bte een feer goebt lüeefter i0 in ^iaet-fnöoen / en
^c|ttjDeren/tooonenö£(ateii&meen)te25iufTel: oocunotg eenen bol
ftgiliierigen geeft/ b'Sgeet Pictet van Veen, Dentoelcaen fomiöii maec
pet üpt iufl boenöe/ben beftetj ^tgtlbetii googglitK boet bertoenberen/
en feggen jammer te toefen/ bat fip baer ban niet fijn öefonber |ϊύίδ e«
oeffeninge en maecfei» ®ué berre Karei van M3nder.
©ecfebe^ ^eDalbenbefeboo|öer9a«lbefei8uptgenomen^>c0ilber0/foa geB<»
ten aiiöete ben top öaer naer tot allen tgben binnen öefec ^itebe altgbt ggefjaDt
^ilölta enöe 9«ooe" ηοφ teggentoooabigg eenigfie fraepe enbe toel geoeffen'
*»»w* »· dc ^$tj&er0 / toiens Wosm enöe; toil-egeojbineetbe toerrten ber^
tienen
-ocr page 399-
het §>tebt%tpbmï                     $6?
Metten onttec btMtmmt>@ §t$mtt$ gefïeit enbe geteli te toêEöitn afês
teneerjïen/
M· ISAACK KICOLAI,
jBctjfi'n pootten/ ^utgermeefïec twfcc jg>tet>e tot bcrfcöcpöen male»
geöJtefï 3gnbe: toiengaerDtge enOe aonft-röcfee tnbentie enbe ftipbece
fjanbelmgen/ binnen öe ^tecfcöate beier g>ttbt/ opte gtoote Hop-jjal*
Ie/ enbe tn bet fcgepben 25o?geren gupfen metgrooten lufï enbe tof mo*
gen geiten entte gepjefen toecoen: ©efen boojnoembeii m. ifaack fjeefi
jgnbetHanienDeüjerenfiiiapbanös J>t§tl£ieE-Sianfï tooojt geplant tri
bipe ban 3öne pootten/ toaet ban ben eenenenbe Den oubtfïen lacob
Ifaacfz. tn JtaUen üeïe garen getaeefi fss. fpfonbergept tot Napels,
enbeaiDflit met een gtaitaenfrfe ©^ouüjegtietrouttjs/ met De teicfie
£p tnben 3ate 16ι7, ofbaer onttént/teiebeï gefeomen te tn 39η IPaiOtz»
ikke M>taW
enbe geeft ijem f nbe «Ibe/ enbe op anbere plaetfen met 39»
€cn|ï/bie alle Hiefgebbtfriö bet felben begaergbe enbe aerigenaem toasy
erneert totten jare 1639. ten tDelf&entgbeyp ben toecf) ban alle bleejrjjl
gegaen i&/ binnen be jStabt ümchr, enbe te alDaer begraben. ©en en*
besenCiacslfaacsfz. tnoen ï^age 3gne sefïbentie gouöeiiDe met groo»
tebetmaertSeptgaec €onfï oeffenen. ©en DecDen ggenaemt toefenbe willcm
Willem ifaacxfz jgnbe tn3Ön '«ben <£opitepn banbe,^>cButterpe/i0 ge* ifaacxfx
UD@efl een uptgelef en enbe Ittpbec Paet-ingoei/ge Igtii een pegelittt feen* nonirige "
nffile enbe toetenfegap banbe Confi geöbenbe/ fal moeten be&ennen en* piattfofr
beoojbeelenttptbefJutfienbe teelcBegpntet&jeprutggöeineDen geeft.bn*
^Sefefonfltgen jRttflttUUn f Sn bloepenben jeuggtbooj be albernie*
Ienbe boot int %mi6i%t upt Bet leben toegg gerucötenoe ggefïo^ben.
'CtoelfBienaenfienbanSiine Bon/l enbe tooetenfrgap grootelujc te be«
«agente1· Cnbeeentoanjgne gebnpjeny geeft 3gnentoaerbigen ©jtene
enbe asupitnac tefcgoebetgebacgtenifFe/ bit nabolgenoe <©raffcöjift itt
plaetfe ban trauejrgöeiiilt:
DieLeyden komt befien, en wandelt hier ter ftede,
Stae hier een weynichftil. Hier onder ruft in vreds
Wiilm IfacxWaerde Soon, van Swanenburgh geièght:
War dat hy was voor een, beyd dat ickt u berecht.
Sijn Vader heeft wel eer beftuyrt de Stadt van Leyden,
Hy ielfs de Schuttery coft wijiêlick. beleyden,
van Iacen zijnde jongh, maer oude van verftant,
eradich, wijs en cloeckj int geen hy nam by hanc.
y QeSchilder-conften'tteyekenennae'tleven»
V an jongs been in fijn pap hem t'eeten was gegeven,,
Α a a                          ^ Begaf
-ocr page 400-
37<* <eeröe öteï Hanöe öefcö?t|tJi«se
Begaf hy hem daer toe, en fneed int coper root,
Om Lucas wederom te wecken vanden doot,
Dien Lucas, die de Conft, die lange wijl verloren
Oft noyt gevonden was, den menfchen deed' oorboren3'
En bracht in fulcken roem fijn vaderlicke Stadr,
Dats' eeuwich fal ontgaen het fwart Vergetel-nat.
Dien Lucas, door wiens naem deesStadtibwertgepreien,
Alfs'om de Drapery en Wol- fack oyt mach wefen,
Die door 'tgraef-yfer ftout met'tcloeck pinceel verfelt.
Op d'hoochfte trap van eer dees eelKonft heeft geftelt.
Dien Lucas (peurde nae ons jonge bloem van Leyden,
En was foo verre nu, dat hy fijn lof verbreyden,
By ellick een geacht, by ellick een gefien,
En wei foo veel van deucht als menich ander thien.
Och! hadden wy dees man, dees man doch mogen houdem
Hy ioüde ons alleen verftrecken als de Ouden,
Sijnd' ons dan niet foo nar* Het foud niet vallen iwaer*
Hun alles groot verlies, dat hy in leven waer.
Wat liraël van Ments, wat Hupie Marten dede,
Wat Durer, Aldegraef, wat felfs ons Lucas mede,
Wat een ïraliaen Mantegna deed' uyt nijdt,
E η ons foo weynich gunt die roekelooie tijdt.
Dat namen wy verdrach, indien wy't moeiten miiTen,1
En fouden oniên luft met Swanenburgh wel fliffen,
Die nu in groot onluft, en groote droefheyt zijn,
Verwonnen vande fmert, verwonnen vande pijn.
Nu Lefer, gaet vry heen, niet meer te defer ftonden:
ïckftickingrootehrou. Laet anderen oorconden,
lek fegg' de Geyn en Goltz, 'tgeen ftreckt tot fijnder eer/
Dat fult ghy hooren daeiv Gaet heen, ick fegh niet meer;
P. $. ex tempore M, P.
M. IANADR1AENSZ.
öeEwf*B*Bö^f^J«ö^eriaemia6^ Mmu mn. m&aHtt certieB?
-ocr page 401-
*> Α VID BAUIi;
ben/tnbe fonS ShWS V lut&m *«tf«niaen ttjt bp 0em feu
«nftaS: öiHS/ïïDeAemKinD^ €onil ie openen ontrent een Jaet/
«*fi«K "P *? · Adnaen Verburch, een eraett €fiirurarjn/ enöe r oet
eSffiftSS?*^,am ï6ou mt nmftotoon berttocsien/ eft
vSilK^L0SS91am SetUQOIIt/ bpeeneil Μ « Cornelis■ vander
tante'teKSffi-S^80'1 ^onterfepteÉ/ enöe te Dier tgoen booj een
ΚΚβίΜ W SeBouöen ommeecmgtbanöefdbete εο'
ctuaK
                               mmtn öeCopten/uptbepiiR,
ÏÏ^SwKïJÏ' ^ïf^pben. gnfonDeröeptïeet&eiets Cem*
»mHi0' WLwöe liê!bê met ««toonbettnge gefïen heeft, ©au
"enKf, ÖÖÉIi Ö*tenbetetwpfen enöe anbere Eanöeti en Conftena*
iftp £ W UKm-feibec DaiiDelingen pet te magen letten/ 30a
«tttSBn ^1"1·* «noen jare ióo.s, ober fSmfïerbam naer Hamburch
tonbf/ «afi» inöc aiöaec ontrent een jat* ggebteben 3önbe/ inec 5©uptf«
t»it AtebJnyl"-*rt' Norenbet-gh» Augsburch, enbeberfcftepben an*
fte 4SSi^fi* iTyro-
J naec Venetien»enbe ban Daer doo? De bermaer*
«wsSZ'm?»4it?n/,Ί"*RoTn' alUia!,r OP baïi«««tnaöe uwe
3ÖnbeV/niörl '· 5lBöcn/
oan om feetfiere rebenen ban ftnne beranDetj
Vcnctien löp lil?enJa" *
δ*<>♦ toeberommeban baer berttotSen naej
faem lemiftL h ö£üöf maenben gebitben të/ enbe ban baet genoitö*
Iranckfoar?sX3eib«n toerB biefipban teboojen gebjitpc&tljaube tot
Beeft 8p toYjSi0,?* ^uptflaitt toebetomme naet beneben tomenbe/ fe
5«Depbt bpr 0ΧΒξΡ°επ 8*oote $eecen/ 3gne üonft geoefftnt. gnfon»
#«nfioenpTefenL»;^Co5h
van Brunfwijck, bte fjern een groot jaerlrrj;
ben: ttoeJcS ώΚ&'^Μβ» βρ boo? eenige gaten bp Bern tniiöe big-
Stierom,banbeciin ^tc*«*«*&«&*♦ ®aetnaei: bp De <©taöen ban
ΛΡ> wan Schouwenburch, ban Oldenburch, etiDS bet"
ft a a 1.                        fcSjepDea
-ocr page 402-
372          €er 8e öed tianöe öefcffêi jöfage
fcgepbenanbeteöieüipberbpgaen* gnöen3aereiöij. tnoegOerepf?
3Ö»öe té Dp üjeberomme tot HepDe» gecomen/ altoaer gp tot opten
fcaci» ban geöen 3$ne Jtonfï met groot» eeren ÖS ocffeiienöe/ tnfonoer*
gtpttnöttContecfeptennaecöetiebtn/footBeltnljct groot als in Bet
tfepn/ tot gtoot tontentement banbe gene Die gem 3gn gf)eb|Hpt&enDe/
fjobe» fgne confïigeganoeltngi ban £>ri)iiDet-en/ fo beeft pp tnöen jaere
ι6z 3. bp Der öant genomen/ eentgeperfoonen in tiet tlepn niette penne/
snoe Daer naer met een fgn i&inceeltgen feer curteujs / enbe fnpber te
tnaecfeen/De weicSie bp De Couft-lieföebbcrgi nut grooten lufi enöe
aetigenaemöept gefien töerDen. ©en Conftrntfeeu laecques de Gcyo,
eensge ba» Die €orsterfeptfei!3 30 gemaeti» 3t)nöe/ gefien gebbënDe/ber*
tlaeroe nopt bp metnant anöecs/ foöanigen toercft ofte gauöeling gefteu
teyebben/ enDe pieejï öteuptettnateö^ec.
IORIS van SCHOTEK, :
§10 tnöen jate 15 87* binnen De ^tabt llepöen ggefrwfettr ban eetücEe
<&uöeren: goetoeïijp ban3gn Htntfct)e bagöen grooten lüft enDe'cjöene*
Oentgepi toite ^cötiDer-coiUt gaDDe/ enDe tnüer «êtfjooie in piaefê ban
fnn papier met ketteren te bejcgigben/ met Beeiaeaenjs enDe jfêan*
nefieni» betbulDe/ 300 en fouotn gem fgne <©uDeren omme De ïionfie
ban ^eptfeenen enDe ^cjjilöcren te leien niet befïebet ijebben/ ten luare
bar 3pbaer tcebibjeecUt üiacren ban'een ban3on <0ebup?en/faetoe!tfte
ten iüefgebber banbe Confte mag. ©tenboigenbe geeft gplnben jare
1604. fgn φοοη omtrent 17. 28aren out 3gnöe/ gebjatgt enbe befiebet
em releeren Cept&enen enbe ^tgiiDeren bp jBeefier Cocnraet van-
der Maas, cunff icg Cotiterfeptec naer 'tkben/ bp Den ïaeicfeett gp fnöen
töt ban bjte 3aren fo beelgeleert enbe toegenomen gaöbe/öat βρ be*
qnatmtoag omme upöemfelben boerste mogben piattifeeren enbe
leeren. l£pöaDDein3öajon£&üepDt/gf)elge&meeftaile De ^töiïöptö
boen/ grooten luft enbe begeerte/ omme in anbere ïtanben te teplëtt/
öe|)anöe!ing|)i enbe <£o tift ban ajiDere uptnetrtenbe J&tfjiiöEt0 te ,κη /
tttaet alfoo 3rjne» jlBoeber Die gem liefgaDDe/ fulcjc niet en tof Ibe toe*
laten/ foogeeft gpomme59η<©uöerg tebeliebenenöe niette bt&gou*
ben/ fgne repfe opgeft jjoit/ enDe gem te bjeDen gegouöen mette J?cgtl*
berg Die tfiet te 9Lanöe toeren: gp Jjeeft fjem totten #ouroeigtfien ftaet
begeben/ enbe met bigt enDe naccftttBepDt 3tjnen tgöt befifbet ih get
^cötiöeren fo ban ^iiiojpen/ HaiitftgappeH/gnbeanDere bingen/ at£
infonberöept met Det€onterfepten naer get Itben: gl)e[gc& öaer bao
getupgen De mewtfibnlDige fïucfeen/ Die algiet binnen iLepDen ais itt
anbe« 3tenDenenDe^teDengebonDen merDen. 3t.fonberöept 3gn bp
gemalfiier opten boojpen «©oelen/ obereenigejaerengeconterfept iiae
Öet leben/ alle öe boo^neemfie <©ffttter0 ban feben ^aenDelen ban onfe
Heptftge &ttiMtew De bjeic&ê bp tem «iet fltooten blgöt tnbe naee»
ftitQeptgefrfiilöfrt mu
-ocr page 403-
IAN IOSEPHS ZOON van GOYEN,
^>OiJeiJfltl lofcph lanfz- van Goyen, in 3tjtl lêben 8011 ÖemtnöêC ijatitü
mtttfotn enbe ^stfjilöet· fionfïen/ is binnen Leyrtèn geboojen inben ja*
re 1596. op s. Pondaens about/ te biertgDengemeeftfgnbe ben n*
jaanuarg, $aet Dien als !c& snelept gebbe fijn ©fiber een 3Lief0ebbec
tBflgüanbebooinaembeConfïen/ foo geeft öpöoeDtggebonben fsn*ö
^>oon/ te boenleeren öe fondamenten ban bien/ iuefenDe De aenniffe om
alle Dingen toeltebonnen fièllen/ enöe teerfeeiten/ omme Daec toe tegge*
raetèen/ fo geeft gp tym geb;tacgi enbe beffeoet bp Coemaet Schiiper-
cott, DevaelcÈe te biettööeii/ooo?ee» goei llanifcgap-ftDiiDer beftent
laag/ out ignbe ontrent tien jaren: bp oen jeïüea be eerfte beginfelen/ in
een tgt batikte maen&en geleertpebbenbe/enbe ;gn ®aöec fienbe bat
gp grooten iufi gabbe/otn boo|t te mogen gaen/geeft fjem gebjatftt bp
ifaaek Nicóiat, Φύ$ί® ^cgtlöer enbe iSurgermeefter oefet: JrteDe
geüJceflfgnbeyjtteDeboojien clepnen tgt. «enbe baèr ηοφ bp eeneii
lan Arcntfz /dè'feh^reüthcfr goet ^tfjüDet:. Cnbé bat alle*· alleen
omme toeiteKeéèniepiöenen. ^yn©aoergpefrni fgnoe om gem te
boen leeren aWag-fcÖjgüenenbe <ifr!af-maeiKen/geeft üemgeb?atÖtbp
eenenHenrickCiock. jiUaerüön Goyenuerclfleröc geen lult notg 8e*
gcerte tot Die tijefenftgap te fysbUnj maer Dat $gnc ggeneggentfjeben
firetltfen totte^töiiöewonfii. <©mme baeromsne te bolggenfgn öe*
geereii/ geeft gein fijn'Getier befiebet tot #ob|n fti 33ooit-§ol(ant/bp
eengoet JbtgtlDer genaemt waleen Germfz. bp Dj bjelc&e gp ontrent
ttijee jaren getoooiu geeft/ omme De l&mceél te ganbclen enbe te letren
itt)ïIDeien.5©ien tgt bofepnbet toefenbe/ig gp fcieberomme na Hepben
geeomen/enbe DeJürgiiDccronfie metgrsoten pber enbe lufi bp geiw
felüen geoeffent. *©mrentneöenti)tenSaKneuDt fgnöe/ljeefi gp bc*
öéerte gegaöi om lajant&rtjffe ie beften/enbe $gne Csnft aiöaes: te oef*
feiien/een laec tfelbe €önïngtgi& Doöi&anbcit gebbeiiDe/ tomttoe-
becDtnme naer SïepDen/ cönttnuerenbe met gebnpficgte«ètgttoeren.
Sgn i^aDtr (mm/ bat öpaireeDe inbe^töiSDer-rouft fcec geboiDsci
Saöbe/ enbe bat 3gne begeerte fïrec&te vititne berber te mogen tomen/
geeft gem β*ίβφι tot ffaetiera/ bp benttptmuntenben/ öermserbeti
^antftöap-^töilDer/ £&ias vanden Velde, bp ben teele&en gp een
^aergeijjeefttS/enbejoo toeginonungabbé/ Datgpbeguaem toa#
om me gem aiïeen/ enbe bp gemfelben/ met groeten tof/ totbertoon»
j*wi'eeua'n alle Ucföebbergi öanbe^ttjiibeE-toiiRe/ fgn boojggeno*
Btt fi e te mcS?n becbolgein ©aer inne öp fo berre ggecotnen ijs bat
hfr«r/nhtooo^ilc8 geüJOlDfn W een baiibe cttnfifcDJIe 3Lantfi&ap-f£Ötl'
hl™ w.iw! aetö^ept ban ©eeiben inneoe ^eiöe/ote ίη-onfe têgentoooi*
*,,«rtp.r^ltieïmaeit enbebefeent lijn. ^eigcb baecban bonnen ge-
LrS^ScöüulD,Se ftUUtwfcii/ Die bp alle 3Lief0ebbet0 gröo*
m rmwasn gego«öen toerben, a&imien HepDen öêm torten l%oimM&
3«aa3                                  ^m
-ocr page 404-
3 74 €ttüt <&ttl ^mht befcUwMnge
fienffaet begebenB«öbeiiö8/BeefiöWbaei:metgcooien naetfiitgejji/
enbe aengenaestii)ept ban eenpgeüriien 3gne€onii gpeoeffent/ totten
31aete 1631, toe; CnbeBeeftfiestsoaêcnaer omeemge rebenen/ ban
gier mettet taoon öegebentn'g<il5caüen-:^age/ albaei: Bptegentoooi*
PIETER PIETERZ. DENEYN,
ügbimien ILepben ttiben 3|aere 1597. opteni*. 39etember/ baneer*
itcëe ouberen geöooien. ^teaelf Sïaeten out fgnbe/ geeft Bem3gn ©a*
öet befïebet om té leeven .ttfeengoubjen/ tfelbeeentge gsaeten geoeffent
ÏJéBtknbe/ 30geeft lip feec groeten lüfi geccegentot De jBatBemattïcge
Conff en enbe wetenftöappen/ 50 banbe $ttgttectute fpérfpettibe enbe
tgeen baerboojtaenbepenbeert. Jlaernaerbien bat 30iieOubeia0 ban
jogrouten bermogen nietenboaeten/ bat5pgem naer begoojen t'nbe
feibe conften mocgten boen onbertogjen/enbe Dat gp bagelgcr 3gn Bant*
teetefe moefi öèffejién: 30 geeft BP bte0 niet tegenftaetiDe/ toanneer Dat
ffl eeniflén' lebtgen Φ Babae/ De félbemet allen blgb enbe naerfïitgept
ütfïebet toiBit öiibetfbetBèn banbe 5êlbe IPetenfegappen/ tnbe toelrUe
gp 30 geboibeït enbe toegenomen Beeft/ batgp bequaem ggeüjoiben
inaöanbeteiÈleeten enbe te onberujgfen. «PtttiS aibug een üaerof
ttoee géöeffentgebbenbe/ enbe met berfcgepben^tfiilbecistïenniffe gou*
benbe/ 5oi0gpmeteen gtootenïufï ontjieetBen/ omme Dejelüe Confï
te lêétenènbeöp Decgarib te nemen/ enbe: geeft tot btenepnbe groote
Senniffe jjèmaec t/metten bermaerben ï-antfcBap enDeüSattatlle JlkBil*
öeiEfaïasvanden Veide,bJteii0 Cepcnentngéenbe^cBüberpen30bee!
gp tonbé becomen CopteecDe enöe naer maetteVbe 3eibe ben boojnoembe
banbeniaelb* bertonenbe/be baelcne gein upt goebe tytentftgap baer ban
ten herten onDei-recgt enbe gjeleett Beeft. apooittjelcBeonberretBttn.·
gen enöe 3gnen gtootenBigöt enbe naerfücBeptgp in ujepmcö tgtg 300
seboiöett Beeft/ batBpmette ^>cgtlber tonfie 3ön geBeele^upfgeftn»
öe/ Beeft tonnen böeöeri enbe önöetBouben· €nbebat omme öatsfine
Jjtgtlbecten tfp ^attalienofteflantfceappen/ betoeic&e Bp met een
groote baerbüBepD ionbe maetfeen/ be JLtefgebberg enbe 25urgeren 30
aengenaem tuaeren, *©elgc6 bte niet alleen binnen ï.epben maer tnbet#
fiöepöenanberêplaeifeugèbonben bjetien genoeeBfaem betoöfen. <©n*
tiétit.Den3|a'efei63i. 30 geeft Bp beneffensi be ^cgilDeccönf^e toebet*
om ter S)anöen genomen enbeopgefielt een Jrteee Boubjeqï UjincSel/èn»
öeïjes getaoiben De ^)tab ïtepöeuö JB^. ^teengoutoec/ enbe tomben
jeiben g&ténft/ naer Dat gpal eentgejaeretiban teboo|en/ mettecojts
aöemgept gequeit gèbjeeft öabbe/ opten 16. |8aertinben3|eett 1639«
obeEle ten/ aut jtjnbe onttegt 42» %mia.
REM-
-ocr page 405-
btz&mi^tpun.-'             375;
RE Μ Β RA Ν Τ tam RIΙ Ν,
^ΟΟη öasi Harmen Gerrits zoon van Rijn, enfce, Neeltge'rï Willems van
Suydtbrouc^. tg -jntmenbe ^tab 'Lcyden,. geboien opten li.SMfl in*
oen. JSaece Ï606, jgne tinberg Hem tec £cpoIen'befïébetöe&&eflbèomi·
roe metier φι te boen ieeten be Hstgnfcfje <&&k enbe baer user té
biengen tor öe ÏLeptfc&e «cabemie / op bat gp tot ?gne .3aeren ggeco*
jnen tnej'enbe be jéfaötenöe tgemeene beften met 390 toetenfrgap3ou*
fie megen ötenen enbe geipen öebejbeten/ en geeft Daer toe gants geen
luit ofte getiegéntgept'gepapt/ betoöle 3gne natHpjittfiebetoegtnggen
alleen flreinten tot be Jjrgtlber enbe ^eptSen Confte^ 3©aer omme 3P
lupöe» genoetfmm geaieefï 3ön/ garen ^oon tipt be ^tgole ie nemen/
cubeaaigeaöe 33« öegeeren te brengen enbe te befieben/ bp#n iêtpbec
omme öpüefeiaete Ieécen be eerfisfitnDamentenenbg&eginfeien ban
oien. ©oigenöe bit beflHpt gèbben 3p gem gc&jacgt;bp ben toelfcfitï*
oernlbé Μ r. IacQbliaacxfz, vanSwanenburch, ottime ÖaKÖeH g'elüetl
geieett enbe onber toefen te toerben/ op ben toeleven gp ge&lebeni& on-
trent bêbjie^aeeert/ enbe alfa öpggebttpienbe Den3eiaeni|jt/3oofeec
toegenomen paboe/ Dat be ConÜ Etef-öebberen baertnne ten pootgfïen;
ijerüjonbett toaeren/ enbe batmen genoetPfaem sonbe ften/bat gp met?
te« tobt een uptnemenDe ^cgtloerfOMbe toerben. Jjojeeft jgn ©abet;
goetggebonben/ gemte beflebenenöe ie bjengen bp ben ©etmaetbetr
^tptlbec P. Lafman, tooonenbetöt SJitifïecbamme / op Dat pp boog
ben felben bojoec enbe beter motpt geleertenbe önbectoefen toetben;
25p ben felüen ontrent fejs rnaenbtn ggetoee(i3gnDe/ foo geeft pp goei
geoonben aïleen enbe op gem felben De ^tgilbec Confïe te oeffenen/ en*
be tepiattifeecen; enbe geeft baertnne joogelHilstcgggetoeeftbai gp ge?
toojoen w een banbe tegeritooojbigge bermaettfie JkCpiibetjei üan onfe
eeutoe ♦··' <©etotjle bat jgne Stonfi enbe ar&ept/be 25b|geren enbe %n»
iietoooiiberen ban SSmltetbamine ten pooepfïeii bepaetpbe enbe aenge*
naetn toajs/ enbe bat ijp beeltgben öerfotgt toeröe omme 't3P €onter«»
feptfeten ofte anber ffutlenaïbaer temaecfien/ 300 peeftpp goetgöe*
conben 0em ban iLepben te tranfpoiteren naer Mmfïerbamme/ enbe
W ötenbolgpenbe &an Bier öerttoefcen ontrent ben 3aete i63o,,eBDe
3DneujoninggeaSbaer ggenamen/ tnbeJii tnbenSiaeré 1641, albaee
ηοφ toopwib!e,
IAN XIEVENSZ.
^f öebopn binnen be ^JtabtHepben/ ogfen i\. «©etobet; fnben State
nsnfh^^^lieSe <®uberen/ Mr. Lieven Henrkxfz. een Cofiflttö
^Shi"«^CCfei5i:/e"beMacfatelt lans dr. Öatl Noortfant. lp !^,ÖP
öraSh* ?% ?e obergroote^^ ggenegeutgept/ Öte gp totte ^tgiSOer-
«oiiltejiaooe/ om 3gnöe ontrent at&t Jaerfn/ gi&iotgt enbe bepeoet
-ocr page 406-
37*             ®to&* &*# toanöe öefi^ijöinge
tmrmeöe fonöamenten ban Dien te mogen leggen/bp benteÉl-fcüilDe*
reuben Mr, ioris Vetfchoten, öpDentaetaenΙψjgneöegtnfelen/fo
ban CeptSenenaliS ban ^«BilDeren genomen enbe geleert geeft.
<©ntrem tien jamt outtoefenöeyent» 3gti©aDet3tenDe jgnen obec
grooten lufiommete ieeren enDe booste gaen: öeeft goetggebonben
tjemtebietigenbpDen©ermaerbeniÉ>tgiiDeE Pieter Laiman, toonen*
tetot^mfier-Dant/ bp Den baelcnen öp metgrooteboiDeringebanöe
itonft ontrent Den tgt ban ttoee ^aeren gebleben itt*
©anöen boojftitóebenXafenaii ggefcgepDen üjefenbe/geeft gp Daec
nae fonöec etnigen anfceren JBeefïer/ Bern 3«iben ten gupfe ban fijn ©a»
bei- ontgou&en/ enDe allefgnen tgt met bigt enDe naerfitcJiepDt toe ge«
bjacgt/ met beefe enDe berfcgepDen Dingen naer get letoen te tcBilöereit/
fiaemtne fipfoo gelucfticö getoeeiï i$i Dat be!e enDe berfcöcpDen ïtonft-
berjtanDiggen/ Daer inne taigoocgftai beröJonDert uiaecen/ enDe on*
igelooflitnen fcfjecn Dat een jongman ttoaelf of bjepntcgmeec ^aten
fluDtfönDi/fuitrDaöDeBcntien Doen. CnDe Dat mcefr al naer fgn ep*·
gene «©jDcnnantfen en ^ubentien. «©ntcent üten tgt öeeft Op getopt'»
eert ttoet tceffelftfee fïutisenbanDenuptttuiptenben Jj>tfiilDer μ *. Cor-
nelis Keccl van fïaerlern, $gnDeDemocricusCnDe Hmclitus, *©iegp
footoe! gtboltgtgflfcDe/ Dat De ïtonfï-betffanbige aiêf-Sebberii / tuf»·
■ftgenöep2tR.cipaléninöe De Copten/geen onDerfcgept eu conDen bin*
Den/ ettbe 39η int (terfgiipjs banben Heer Boudewijns, booj De ^Hifi*
3?aelen bercorgt enDe naer 3Supiflanï>t berfonben.
^nöen^arc ι6ζι\ ouöf5Püöei4· Sleeën/ geeft ÖP 39ttl®o*öerfo
toel en 6onfïtcIjgetonteEf£pt/&atpDecgemDaet:oi3ecneïbïonDert geeft:
φρ tjS fonaer^trg enDepberttögebjeeft ommeinD* Sonjt te ma#
gen toe nemen/ Dat gp Doojgeene anberen Dingen Daer bangetrotfcen
tonDe tuerDen. ;êelfgfoöbjannefroptenbieröen<©ctober inoen^a*
re 1618, binnen De^taDtHepöen een groote 'STumuIteenDe opdoet:
entfiaen bJagtu|Tcgen DeiSemoiJtficantfège i©aertgelöerg7 enbe De
gemeene 25urgersv enDe De beuren enDe ©enteren alomme gefloten
ujeröen/ enDeöatöe Jöagifitaten geiiootfaetnt toaeren De ^cgutterg
ingebe magenen te Doen temen/ om Dejelbe beroerte te fïtilen ï jjbo i$
fjp öaer Deo? niet beroert notöte beryinDert getbeefï / niet pet te tepc*
tienen tmfeetnere finten ban «©eejitgöe Willem, atë De liefoe toite
2üon{ï meeracfjtenoe alg alle tgetooel banDe toerelt.
3}n jgn jgjonge- giaeren enDe eeniggen tgt Daer naer geeft gp beele
«nbe becfcijepDsn fiucSen enDe ïtonierfeptfelsi gemaec6t/ De toeltfee nü
ftegentoopiDtig ttocgingrooielBaeröegeBouDen tneröen: enDe onDer
Die fgn noeg te btnDenbp se erfgenamen ban Pieter Huygen du Boys,
^erftüepDen ^onteifEptfeSss/ een €upf&omet een jlia»rg metmimfl*
.«aiftfji / urn fgn gafê een ^tnbhthen met tuitte {joegen / bol Snollen
■enoVaiiDere groente/ ertrao?Dinart^ gDeBanDelt. 23p Adriaenvan
Xeeuwen.De bgf finnen in een 25erDt / 25p ian vander Graft., een
©ptatitji/ enöebels berfcfie pï?n atiDere fiui&m alleg re lange om te ber«·
tjaelen»
                                                                         <£enigt
-ocr page 407-
tiev£>tm%tpbm:              Ψπ
«genieën t§t ttóêr m is bp Bern gemaernt een a&eelDt fo groot als tie*
Den/ op fgn Booft flebbenbe een ronbe muts/ (raberenbe bp een bjanDenD
tsiêc öan Cfl|ben/ BêibjelrjogecfrirngefcBiiDett \m$b&t3tinl$oom*
Dept mfin ©eete ben ^ince ban @jangnen Bet felfbe bebe coöpen/ enbe
Dat beceecbeaensen StmbaffaDem: banben Contng ban Φιαοί 352tttag=*
neii: Die j&et ?eibe tooeoeromme gegeben geeft aen 39« igeereben Co*
«ing/ enbe tot Weitmunfter ηοφ tefien !#♦
HLufi enbe begeerte crtjgenbe/ om eens een anber ïLanbt enbe be gBe·»
ïegentgept ban Dien te beften/ fo is ÖP tnöen 2Sace 1631. oubt fguöe on*
trent24-»3eecennaer Cngelanbt berttocaen/ altoaergpteifïontbooi
3fjn ronfïige üjectfieu becmaett getoojDen tö/ 3elfjï bp 3gne JBöjeftèpt/
ÈéüjelcBeJjp met De Contngtnne 39η ^upfbiotttoe/ ben #;tnte ban
Wallis 3tjn 300η/ enbe De Jpjtnceffe 3911 «©otötec/ mttfgaberjS bele
gtoote peeren ggetonterfept geeft. *©aet cbec gp Bp De €omng ban
Groot-Brittangnen tgcïieltt&en beloont ί)3.
gjn Engeiandt ontrent DKe 3!aeren getoeeft 3gnüs is toeberomme ie
cugge gBecomen op Gales enbe ban Dact op Antwerpen, baecgpfjetn
nebergefet geeft/ enDealDaec fo tnne be giefuiten tttubt/ enbe booj m*
DerepacttcuItete^erfonêVbeeie enbe becfcbepüen uptnemenoe fïucBeit
gemaecBt/ oaec obec be Confï-DeritanDtgen ijaer ten gootgften 3gn ber*
fciotiberaiDe, ©p Beeft tot SJnttoerpen getrout De ïScrgterban Mi-
chiei Coiijns, tóeienbe een uptnemenDe enoeBonflicB BeeiüfngDerenbe
^teenycuüatE ♦ 3nDen ^aete 1640. geeft gpbooi 39η #oocf(ept bea
Prince vanOraagien, enDeboojDe 23urgermee(ïereii Der JbtaDt Hfp<«
Den/ gemaeti» tmeeertrao?DinareftBoOneftutBep^>igüberpe / tuaec
ban ίίδ ban get laetfle/ gier booj tn mgne befcöigbtnge bermeit f)eb*
be/ upt alle get geene tc6 tot Bter toe int grog gBefept gebbe ban onfett
ILeptftDen Μf. ianLievenfz. feaneenpber berfïai.töanDeïionfiÖfb*
benbe oojöeelen/Dat banjjemmettejtgt ηοφ be!e Uonfïigöe fintfeett
gemaiCKt gullen toeroen·
GERRIT D O V,
g>Ö01t Öan Bouwe lans Zoon (©IaefttiaBet/ enbe Marijrgen lans doch-
ter, tg binnen De «Staö 1-epben geb3o?en tnöen gjare 1613. cpten 7 · f&*
Piïltss: 3ö'n iifeDec fienbe Dat gp lujï enbe begeerte tctte ^fötlber-Soüfï
fifiöDe:geeftgeminbenjaetei6i2.befieDetbpBaihoion^ees Dolendo,
«oeittS goet ^'.aeifngbec/omme bp Den felben De eerfte beginfelen ban*
«s-CepcËeH-Honitteïeeren: enbe bp oen felbenontrenlinbergalf jmt.
Sf^ÜebbenDe/ fo geeft 3gn i^aber goet geüonben Bern te bargen bp
fMf^nftlgfH 40!aef fctJiöÖef Μ *. P'icter Couwenhom, op bat ÖP De
iS?a ?nrft Itl0£Öt tee«ü/ omme gem Daet naer tn ;giie tmntüei tot Bet
7?}**n'£y*S^n te mogen göebiuptBen: 2Sp Den felben M', Pieter on*
Sii/viel!Siten<>riï,êcen ifalföemgeotffenten toe! toegenomen ge-b*
mmt/10 Dieft Demfön? Wmw bpöem tn fgn lasntfielbenonöeï/ enbe
256U                       fiïbiuptni
-ocr page 408-
5 SS           ettfa tstü banifc &efc||iitJfa0e
geijjupifcitoi Bet ^iaed-fiRióben ertoe 4&laejS-maecfien / baec inne Rj*
3ijn ©aDet· goeöe pjofgtcncnDe Dfenften gebaciï öeeft, 3©anffenbe bat
fjp fo onbertfaecRt wab/ in Ret optlimmen naer be glafen/ fo int fïeHen
ten nieutoe atë {)et (toppen banbe oube/ enbe bjeefenbe bat Rem eeiiicft
ongelut&motBtobeEromen/fo Reeft 5ön©aöit(aiRoetoel tegen sönett
bancbj gerefoïüeert Rem ten Ret #ïaef ;naecfeen te nemen / enbe Rem te
befïeben ombe Üonjie ban 't^cRtibewn te mogRen leeren: enbe Reeft
Rem bienboigenbegRebiatRteniiefaeiïebetinben Jare 1628, open 14.
3feb?uarij/ bijftten aarenoutfrjnbe/ öp beu ïtonfïrge&en ei be bjyt*
bermaerben M'. Rembrant, baertentopRieriwoiengefpioiienlieb'
ben: 25p be üjeltbe Rp gebjeeft enbe gefcRilbert Reeft ontrent be bjte 3a*
ren/ in bjelrfeen ttjb Rp fo biel geleett enbe toegenomen Reeft inbefeiue
3üonfïe/ bat Rp baerinne getoojben të een uptnemenb J®eefiet/ infon*
DerRepbt in tlepne/ lubtile/enbetutieufe bingen/ 'tfp tSetfoonen naec
Bet leöen/ <©ebterten/ Snfectenofte anjbere fafeen te ^tRilberen / bat een
pber öe feltie fienöe obet be netRept enbe turieufflept ten bten Rem moet
öeEtöOiibereiKênbetipbelLief-RebberjStenöelionfiettigroouc'üJaet*
Hm geRouöen enbe Dtec bereocRt uaerben,
<3tt\\ laetlïen ban ith met fïti-ftoö'gen niet boojbp gaen be Kantige
HeptfcRe JwRiibetisy te bieten/ J®. CoenraetSchiiperoort, bieinben
2l9etei635.oberIeDenig/ Arnoudt Elfevier, Comelis Liefrinck, Eg-
mont, Comelis Stooier, enbeberfcRepben anbew/beiuelcaealtefamen
Baec feiben/booj Rare ton jïige bjeitben enbe inbentien genoecRfaem be*
Sent maSen/ enbe (snoer tbjfjfel notR meer boen fullen/ bermtfiS fp bt*
fe toaeEbige ïtonfï ban Rerten beminnen/enbe notöDagelic* metblgbi
enoe naertiirRepi piatttferen enbe toenemen.
aieanpt ba <©oetgtmfïige enbe öegeerige Hefer/ bit 10 al Ret gene t'ti boojgeno*
bet cetne -menöabbe inReteerfïêbeelbanmgne SSefeRiöbingRe te berRanoelen
®cei baiiöeenöSiebef£R?Rben:ï©aennneiibtotIbjatmeetbetenDetIaerbeEbanee/9
teniufihte πίβ' Di,!8è ÖaDDe müm f^iöben en becRalen/alss ic6 biel geöaen Reböe/
gb7iB m' maet met toat blgöt enbe naerltURept tiü fuïcjc nae gebjaecRt enbe on*
berfotRt Rebbe/ fo Rebbe icB ebentael niet meerbet bonnen beniemem
«©αφ inöien mp te gRelegenöer ttiöi/ eenigR naetber enbe tlaetber bei
feReptfouöe mogen ter Ranben bomen/ fal itb niet naetlaeien t'felbigöe
te annoteren/ enbe mefgelegentRept ban ttjbeben leefgeecigen Stefes
fiebent maften. €nöe itibien tcfe tn RetbeEfianbeSenenöe befcRiöben ban
m eerfle sseei teat langer gRebalien Rebbe/ aïjS gfjp b»ï getoenfï Ra&>
bet/ enbe öattt&u öooj Ret iefenbecfelbeEuöje tgbtöie gRp totbeeï
iioobtfabeUiieE enöepiofttencfieE bingen Rabbet öonnen befïeben/ (ge»
lBcb tnenfept) otstRoien Rebbe. gcB biöbe/ Rout mgn fuiqcten Reffeu/
.toem ut gcbbe foo bele gebaen aïsc ui immers gettbo bS£mog£teb (il
boen/ bitter, boben r4emantberi!or.öett.tio£3i£ ο6ε£ίίφί «5.
Eynde des eeriten Deels»