|
V Å Ô R É S C R É V Å R 11
Lavre-crans
LAVRENS COSTER
Van Haerlem,
mxm mmu
|
|||||||
|
BOECK-DRVCKERY..
|
|||||||
|
% Adtiaca Rooman, <Ö2ömar^ &6b0JMRWtofö.
da la c. xxyui»
|
|||||||
|
!»ETRVS SCRTVËRIVS
|
|||||||||
|
D
|
|||||||||
|
£#?// «w» «ι?ί& w Mentz niet of en houd van liegen»
Sn anderen nochfieckt'metvalfcheydttei>edriegen; |
|||||||||
|
Soogaet hem toe , Miin Boeck· Gy gaet,maerniets tevlug^
ErifchoW'Voèt :~fó,gyliïijckt aidejfinde terug. Watfchotier, 'tjlechte'khed? enwoüdtgy meer braggeren^ Enftduffen op'tgewaet? Watl'tleydtyiietin dekjeere». Gaetoen, miin Boeck, gaet aen, eenvottdigh enoprecht, 'Die met JeWaerheyd ksmt, gaet nimmermeer te flecht, • zAl mogtmen u wel bet en iiereliker fmacken, •Sou ketmtgy hm dan noch de er&on vm't hoofd wel meken- "Die erom komt Haekiem toe. Dochblïjftfedaeridthans3 Soo brengt den Vinder t'hnys dees mijne lavre-krans. Werbidt diegrootefiel, dienjgoed'Hekje -ontfangetUs iEnvm het Waerdéhoefd) tot β/ijt van Mentz., te hangen** Qsiliilwerckjongefien en vrij tmt-harleweydp> ijietfalt hem doen-, tot dat een ander werdt bereydt. 'Wttsfio wat naedetijdtitm anderkrawmleefèKj, 1)ie Romaprijfin mvgt/kgti inder ijl nierwépu. Indien'tafgttnfiig oogh u Schriivers naem bevecht»
Miin Boeck, enwilde weleen ander ktans gevlecht: ϊΕηβο daer yemandt vraegt, Waer toe dit ntderfieckpi* ^ma'mdeDrue^er^mkng-yer^nbeeckeiiJ? |
|||||||||
|
êèefi dfitwwd ώη de Nijdi, foei AiÏSMAN befcheyè,
*Ώρ$Μ ons HAEKpUMS èerdiiwérckjs aengeleydr, Bn dat daer toe de pen met defi'bladen fireckjaj.
Op dat ickjtyt het graf de doodeh mogt verwecken^=
Enfio ifikjidn methaermaghLethësvïoedt. ontgaem 'Xis.nsl,, Miin,BoeckSj 'tiswel: endaeromisTgedaem. ©F HANS EVYST,
'Xïeeed'le Bruckgrj,dj, Haereem,. ü benome n-,^
Mh is,al(ou:t:oPi^€"ents en 'Hand voort doorgekomen^. Moe heeft dit Mans beflaen, hoe heeft hy 'tfoogekttyfil Hy fi'ack^fijn bandrechtuyt, greep toe, enfioatfijn. ï vï safe AEN DIE VAM MENTZT
WatmeinfiteAfëint^, datvey u vanaeer heroven f
Neen^fikerlick^o>neen: wantwy welgrooflkkjloven-: 1>èwercketivan η hand. Maer■d'handvantiwek$ech&
Sn nemen■Wj niet aen, & bleefniet.:even recht.
AEN 0E SELFDE,
Ickjfié veel over-hoeckj my vreefilickjtemkjjckj/tj) .
xAls oft ick^Mentsdé croon fochtvanhet hoofd tefiïijckgnj,.:
"Beroofdevanhaereer-.enfiiethaeruyt'tbefitt VanGfitenbergerserf. faeMents,ditishetxvitn End' op dat ghyu^mogt noch meer en meerverftoorettj,
IDewijl'dit enckel een maer leefi, en komt te vooreru,
¥)m in ons Moeders Mei: fiofil'tnieteerwlgaefts, —
<®ftf4'mgaed Latijn voor abefchreyenjideiu^ JSVh
|
||||
|
tornt
HANS GVÏEHBERGER; HA! Schakk, ha!'.fijtghyhief?.iIjtgHy'tHans'<5utehb?fghcr.'- ,
Hoe, paftu defe naem? jae dubbel-Schalêk, en èrgher,.'. Mei dieyery berucht, óeer-vergheten bloede ,·
Mijns oordeels dit verw-ijdtuicbeimftucknietvoldüedi,,
®fti dat ghy Laurens goed gingt bergBcn en wegdraghen, BtlfcEalckelickbenaemti foo hoortmen nu ghewaghen ' . Van Goedenberghers loff: hoe datmen dar verbioemdt,,, , mgunti*
Én-van den Goeden-berg. den-Guyten-bergvernoemdt. Oomu* B#-
^fae Straetiburg dan oftMentsfoofijrghy heen gheweken, . zum^GuV
En hebt daer in een Boeck ui elven-lang verite ken, _ traberg*.
NietfooaenfienelickaistHaeïlemaenhetSandt. .,'-,,.'
Doch riïettemin ghy quaemt, gh y quaemt noch voet de handt.
En dacht het is eens tijdt mijn hoornen op te fteken, '" Mijn Meefter woond foo verr', die kan hem qualiek wreken,
DePerflenftaenghereet, enallesis bereydr,
'Tisieden datmen,nu aén't werck de handen leydt.
Ments laoht vaft in.haer Fuyft: de nieuwe wacr van Boecken ^uarn met verwondering een y der daer opfoecken. " Elckkoftï en braght wat t'huys. Hans Fuyft ucameraet
Alleen niet nae de winft maer oock nae cere itaet.
^ie t druckt fijn naem op't werck; en heeft een naem verkreghen; iAMtff. En Gntenbergher is allenflcens foo verfw eghen. Maer op dat ghy oockyet mogt hebben tot tt loon,
Soo ftaetdaer als een Dieffin dit Taf'reel ten thoon.
|
||||||
|
WnfbttlbiiiQeMn Eavrens KosTERAoojfn'taSowB.
pag.4,tegeniiot>er&e©erfenInefHgiem. ^-«u..,: »«*«*** TAFEL
|
||||||
|
'T&mZ.VAV DEN INHOVD, ENDE VERÜÏi-
LINGHE VAN'T VVERCK, |
|||||||
|
over den vinder vande Boeck-D-uCc*
kerije tot Stractf burg. p',if6-_ Het x. C, Dat tot Ments eerder dan tos
Straetfburg Boecken gedruckt «J1» ende dat d'cere daer van meer Mc»IS dan Straetfburg toe te fchrij*cn iS° p.58. . Het xi.C. Andere reden waerë Stfa^11"
burg voor Ments niet behoord ghc~ fteld te worden, p. 62, ( Het xn.C.VandéDracKerije totAüS1*
burg. p, 63, Het xru.G. Vande Dcuckerijetot Bi'
fel.p.64. Het xiv. C. Datde Orueketije dooi
ganfeh Duydfchland gemeenisge-" weeft,ende verfpreyd. ρ.δ'ίί. Het xv.G.Hoe ende wanneer deDru^
kerije uyt Duydfchland in Italien,*11 voernaemelick te Romen, ghebragt üs^p.67. Hetxv-i.C.Regifter van «ttéïijeke-oude
Boecken, in verfcheyden Steden vaa Italien ighedruckt, met de naerrten vande Druckers daer by„ p, 80. Het xvu,C,Datde Druckerije totRo"
menende in Italien niet eerder dan in't.jaer naeChrifti geboorte mcccG ixvin gekomen is, p, 84, Het χ 1 ix. C. D'aller oudilegheheuge-
niffc vande. Druckeiijc bydeHrfterr §chrijvers,ende atideren,p.8i. Het xix. C. Affcheyd van Italien naef
.Mederlandt: met het Vertoog *& eenige oude Druckerije aldaer.p.'*®· Het xx, C, Dat oock in ouden nfóa
tot Haerlem boecken ^ediuckt")11·» 'ψ.$ΧΪ - ,, ..
liet xxie C.Naerder openinge,dat o etc
vande Vindinghe der Bocck-Dtuc-
'kerije de Stad Haerlem _toe-koru<*
De Rechte Lavre-craH* voorXaurensCeftct. p,91* P«SeRl~ |
|||||||
|
I?,S, Aenfpracck aen 4c Stad van Haer-
lem, in rijm. pag. 5.: Voorreden acnde MagifttaetderStjadt
Haeïlsm,vet vatende den eerfté aen- ^angvan't Boecke-Drucké:meteen Poëetifche waeyinge voor de wind- gevers van Mentz, in rijm, ρ·7. Het eerfte Capittel: Inleydinge tot het
VVerck:micfgaderseenDifcoursge- nomenuyt Hadriani ïunij Batavia, over de ervindinge vande Druckerije tot Haerlem s ais mede oock Die- tijcks Coomherts ende LowijsGuic- cardijns woorden vande felfdema- terie.p.iƒ. Het 11,Gap.- Vanhct verlorenBoeck
nopende de Haerlemfchc Drucke- rije, wijlen eer inghefteld endebe- fcnreven door Mr, Ian van Zuren-: sEnde eenige memoden uyt de over* felijffclen van't felve werekghctroc- ken,p, z8. Met 11 i.C.Ettelijkegetuygeniffen der
genér die de Druckerije de Stad van Mentzin Duytfchland toefebrij ven, en voornaemelijk Nic. Serarii.p, J4. Het ι v,C, Andere getuygeriiflen voor
die van MentSs van Sctario byghe- hraghï. p.3 8, Het v,C» Verfcheydenandcrrghetuy-
geniiïen, va Serario hiet aengeroerd, dienende die van.Ments,p.4i. Hetvi.C. Dit Ian Fufth,oftePieter
Schoyfïer.eS niet IanGutenbergec, voor d'eetft-e bekende Drucker van Ments moet gehouden werden.p.4/ Het vu, C.Mcmorievand'alleroudite.
Boecken tot Ments gedruckt. p. 48, H#t viii,C. Aenteyckeninge van eeni- ;
ge Schrijvers, die d' ervindinge van' de Druckerije de Stad Straeciburgh toefchrijven.p. ƒ!, Het «.COnecnigheyddet Schrijvers!
|
|||||||
|
EER-DÏCHT
OP DE HAËRLEMSCHE
|
|||||||
|
25 v tien Soog-seïeettien enue
FETRVS SCRIVERIVS
IngefteU, etide in het licht gegevetu
p\ ^t 45oeK «oeictoonfc ew feetb op {&'& <3^jlc jwrifcetj
*~* «^ateeiff&e Druckerij te Hacrlem té jje^on&etjj s^At Meintz^eitt»rtét^Aij ftc§ feajewac^tUj jeeft, «Sie %ieic wiet eeï(t éeöAcf^t.ntaeK; oné ontftóiei) rjee ft ♦ <^tt r|ee|t*e long eöef-eeï met $ftjtijr}eg>jefci^kw, JUjgfg" vflij met jjetwtttöij^ej^ €y"5>appetf|^ jfetoeGen, «ÖAtSchrijver in oit i6etft nocf}mee* en wAeéteie^oet»
. Srte eeve £fij ft onê^ay,jeiijfi f^ 6iiïtjg moet» Wij») JSurjeté, iötiföeij jeeft<oajj onfetj Kóftcr patypif» "^jj fiöiftuiöè Schrijvers fjijvi^jeet) minc-eic ee* feflSijjént o$£f£êeft>ie jtoote «onfffcooa <&o&é jjeeft fe^Ac^, CË}<<é oné in 't <gci tejït tëan'tefêij roem jefisAjt» Samvei Ampzïns.
|
|||||||
|
Α ι ρ. scfu*
|
|||||||
|
Ñ. SCRÏVERn EPIGRAMMfl
Itieffigiem fummi& incomparabilisviri,
LAVRENTII COSTERI, HARLEMENSIS,
primi Á R Ô ß s Ô V Ñ o c r Á f ç é; c d invcntoris.
|
|||||||||
|
V
|
AnaquidarchctyposScpr<ela Mogvntiá ja&as?
|
||||||||
|
Hamkmi archetypospraclaq;natafcias.
|
|||||||||
|
Extulit hic, monftrante Deo, h á v r e í ô é í s artcm·
Diflimulare í irum hunc, difsimalare Peiim eft. Nae-Jporinge-van'tfelfdc.
£>p mi öeelöitts&e fcan ttmxx Booöïjen
tAVRENS lANSZ, COSTER, VAN HAERLEM»
<£«tte tfnta itmbt #oecS-«©?t« bctpt. ME í ô s Þ?«#ß van't eerfle hoeckjtp hare persghejondett
Tot Haerlem ü nochtans de Dmcksiy ghevonden. *Deu L á í R e í s beeft de konft ma Godtdaer voonghebraghu Verfwygt men defin Man,fio mrd oockjGedt veracht. P. S.
|
|||||||||
|
1
|
|||||
|
Ñ. SCRIVERII
AEN-SPK AECK
Acn de Stad van Haerlem.
Í Jet} HaerknL·» om tt lacht, die ick.hierheb ghetoghettJl
Niet om tt Spaeme-vliet fio nering-rijckgheboghetL>, Niet om tt trots ghebott van 0oofteren en Kerck.* En KoninglickJPallaySi en ander timmer-werekz ft iet om Ç Gheeftlickbeyd, enwoonfiee der TemplieretL>x tioeyvel lang itytgheroeyt j niet om, die ç noch gieren* ^fflet Kerckjnhfijs en hof, de Heeren van Sint fatut En ander Ordens meer, die ickjtiet noemen katu\ ft'tet om tt Oudheyds wil, en edele Ghefiachten^, ftietplfsom'sPrincenhoff,end'hooggheboorenMaghtetL>% Niet om tt Oorloghen te water en te landt, (Vergheeft my, dat ickjie moet pellen uytter hand;) ftiet om ê groot begrip i niet om ufiarcks wallerui ft iet om ttfiraeten oock, die mee ft op't Marcktvek vekns? v4 } Ni*
|
|||||
|
Niet om ç Drapery; niet om u Linnen ftoff>
Niet om Hfmaecklick^bifh ïfiïnt Ç Brouwers lojft Niet} omdatickjienuuien Poorten fittde tilletLj, En roemen hetgheluyd der Damiaetfchefcbelletui Niet om ufoetefireeck., en lieffelick^ghehueht, 1)aer menig fiad opfet, en menig ftad om "æðþß. Niet om ft lijftogts wil van Dttyn, Van Zee, van Metrttui %JaritfiyVel~rijckegrat, en watmen maghegeercnj', Hoewel dit vry Wat is â o onder eenghebiet, Nochtans daerickjom k°NL>> en ijfet, Haerlemui niet- %)eel liever is ft Bofck, dat hond my meer verbonden* Omdat de ï)rnckery doet wijlen isghevondefL·» Ifhoogloffelicke Konft door La/trens voortghebraghtt
"Doet, dat ickjtwe Bofch ver boten 'tnnderacht. Loof doof des werelds rond > dé lijftogt en waerandetu, 2?f neringhen ddirbyyfijn oockjn and're Landeru. Hetrttfelkkjgheboftmetandirenüghemeetu: *De binding vanden Dmckjoebtghj, o Stad, alletfu·, Watrd nu in mijnt maght de Boomen te herfiellen, gïildiTpenen de elftfottd' kkjeneder vellen-y 1)aerfitt niet een Abeel de blaetme woleken jlaen; Om on â Lmretii wil moefi't Hout vol Lafttenffaen* |
||||
|
Ρ, SCRIVERIÏ
V Ο OR-RE DEN,
Aende Magistraat Der.Staρ Ηαε]ιπκ<
tyat fiat) tCR n\Attxlx>tv)ï>Ai) <oujti# oritexfeecüty
^DieVeevfte <oinï)eii tëaè Qcrn't one6aet&et Cïcr joet ?
(WUjij d^etfetn^wgMeg 6eft>at «66« ^c^ij^ct^oct.
cJcr/te tt ecu jeRWwcftt; tCK (te ^etj aw^cv ftcRC^
«S&ö i^ijaew ttöSen CDejft.c^iertegey moet icr fpze&n,
->£n /toppe») (Vyventg,"^ w#· Jltmt» o^eesevj/tjun-
ftt0OO2$
cd^t %it*& Keen 6&*t fcwj, β foopt niet tfugtevrfpooz,
*3Sepaefo m V5iD<wti&g&é R*ijt.C*Cevj /tju jeew etftCtao*- nteij
^λμ * c^nji o/tf >§fefoo3« <^rtet fat&at aritetê Romen, ««/«»**·. •xên feKeïteï fefe£ej£> ί mew noemt $ier m^n en paer>, ΚΛ«. Sö» -^ofter^ieoné^eeft^e^egmeméfeesae^ KJeJC·* rte eetft jf^onten i?eeft*fce iettere*j te (nijgen 5 ?2·ί£» (Vy\et tae^ew incRt en peïé,om>at>oo2't>2ttcgen?>' njicn ^0C*;
<Op'tujt0JjefttecRt papier oft^e*cjameneij<oeii> 'ΆΤμΪ <Jj; 6«e ft een ie eföae* jc^ijft mojijtaseiftetj <3oo?jefteft. * **"*"«· (VV\e»j GmotetejrcRené Qtet, fcte faicx oné oGeictu^en j (Vlocl| 65ii»t onfcljaemfe ^ofc^e») ^dwen necR niet £uj;<jen l (VVletj <èivH> een-/tjfoé papte* met feeiteij e*j met fo$tijt iDt^ttCRtucR*£5eicec^t,eijtoteew6pecK^efti|i. immng». «^it 66ijft «$on<itué aen in <^oOUriï> eeïft ^eïfrownj fetïï* JÖ?«ei: $<w t<ft.cctic|t petj e#»arifc re*j ftjtj te ^oozey. *»g«. <"Cot o^aerfem is*oeeé <02uc^t(niet eite*é)eeicft jjepfttct,
^^p^ottt^niia^totfi^^efneïien^wj^Mct, tïïïoo |
||
|
$ Ρ. $ CRI V Ε Β. II LA VR B-CU. Α NS
(VVVcy $ce ft nocf? co»iésl>iiei: na fóei üxükx 6fijcR <3α:κοΜ**!?»
<-^cfé onfe"capp2e£eCo 66<it$ooj%ic 66rté 0§CRomevn «$et £out66e*;c£ üet ήχ ftaen.&o'fc fttevo' §ct in fijn p» sèjAt f^g ccn <ooriS> &?Sa<^t &ut fcttcwn in tin, ♦ spieghei ^=^ t^pietjei (g j^etttyjj, en oocrwccvanVveffcec&w, hoi^de- * «Sic onfe (kitt^er ftin <ooo2t%icfen ttgtte ^oeoftctt».' β»». «S^ac'r am ten mg fefctaejf eèn'oinc^'oiit α ftet fJiee f iz^c ^2WRCï/mct ^ tij^ 66rtnnccr ijg fiiic^ &>?«.φ
•sScri^tt&ij^foocMj, oprecht, en met i^et tyatx tc foeïw1 ^aè in& öjano'unjj 't^oicR <oa wons' en anVre *£jte#ft' <φζ jrootff£eio qwefó' φ*« niet; en weeft au|ie* tc i^> ^tCKb 66cvcii>fic6c^et <oe*f nwiêb, en troté <oetftano* jfkxfy&l&fto. moj^enfjiterie ^ugtfe^e poecijeré jcfywiW11* C^ tc oné Joo fo fficR" fiSarc& onfjeufc^efiCR' &n<tmen, j&tx^pxn^an oné eet;, en <oan {oo ttaexïcn panfc, ^c^oei^tigtonfe^tao^CKicincenanosii<J2anV _ ' |VVu, (V\\cnt| ,5«fooft §iï®%%.$ 'toornt niet <o<w \i$wc$-\*' ^mugtetnan^xf&<U:M{tonè%iectieïatm* W* ^id&^te jfconft,.icft üj'o't^n'ifltnoeic cetten ψ\)γ* >Sn f£oe % foctactfooflftjl^oe meet&ic ceie fefóijft* £3e i?onftoie Romt oné toe, eno' té<t{^ter tt$eft>02cn t QjVVaev ^c66en"oic (o fci^wo!.) eeriooJciicR" wiciooicn, ^ «S002 «, nictonfc fc^wii». ββ ijjè t'ijttgéJ^eözaci^ . <S>002 fiinge'oieNyètg, enfjetitfe meer É»cticaci?t.
CDnè' <£Dute, fijn te ffccf^t^e66ccffc in $am fatdW* ^etfesejljen fjiaete naert^ien^flg foo J*ootjjiittjt m***" M.T»i.ch. Sênftciiienflöé/tné^e^ttcftcïéafteicop, (^1' °£kt&m ^^tycfc^nfoo temet oné' aft^e^aeioe pop.
λ*.»?* é/ ^it^u^t^menijiaci:>«tpf4etsmetnaemenmct;c^,f 3^ïjy. NSen. Joae^uiben 'too^^acn'tegnlic^anoeeecÉCRcn* xên nateïtymbt ié nócf^aa toe jfj>eflomen,"5>at wtf naewi te fyYÏbm&a'è op't ^óotffte <TCitci~6i^*., |
|||
|
, Vandb Haeriëmsche DuvcKERt. '9
^Sejtvf Ïeé JÊowft té ffec^t; cvj eeKJtntaef opJ$et:e|èw
"^ w ijjè wietj$«G?<ic$t tot f^aer <oo£iiomew 66efetf, S><« £*oo fcfjept, té <öofma*c£t:^e rwewjc^ eew^inj tfejiwt», ^jSDoer toe cey an&eK <ooozte foo nu fóo'fcaw 6&it <oinofc, *^>e ^ttgtfcQew e<oew66ei etj Jtjy wiet eewé in't woemevj: j^j^1·* ^kK^tmttfóutgiCy 7>aw (vyuwt^^aeii ugteïmatew Zslurlf. voewetj *™™ wcnj éeejewtefeCowJMw t&i|iew md&xa&tcU (fc^cef,
">% óSViijfóurj foecfct oocfö'eev» (VUt iwiWfew 66g f^t |
||||||||
|
«Sb aet: ié fljr opcfeqtteectët, «Saeic in ^e feevvi&ij foj
S;^^e ioSoettfijcfti ψα^3 ew fpeeftetj aftew'oajfc ^geee <£>αίΛ%α wojt $aeK öStrfpfè fttft £ovj ft>etê#; ^waeKt ai iw toeren 66aé; ie ton^e ^ytitgxé^oetew, |
||||||||
|
«^aec i?ee|t owé ^Swrj^etooc^ fe(teéot /tjy fe#e tijfc*
|
||||||||
|
<Jck §©«ο' f?et mttte *>%<;£ 5 ^oefóei ic£ %6 ftemomew
^<*η eewe ^So^e-fci|o2é»Q(yirteK (ejjt wij, «€^nj-$<>- oi^oe ié*>o<$ tefê fae<$& maw jjefêafietj in ?
^ié JZauuné /tci£ iw'i ^ottt, ew op"te foetc ftej^et*;
Qitye t mi$taj$maef fe#a ƒ (fufc^c afé"te «ijc«e pf«j$e0
JXot tijfr en fptjé Gettaijf, en tfc^tiwjf <i>an $wn MfitejO ^?o nanj ^ijt itKé in>' <Wft,ew öfaé tot Mfavjtymg* |
||||||||
|
ίο Ρ. ScRiVERii Lavre-crans
ofëg fóaritefte €dft ^een, tn <oorit>°te <ou(t $ ay tac&#
(Co2ts ήα®> 'fyt ftij f$t&atX>)'ma$ niet <oan nooS> te ψς' c$l jreep eenden fnee'fc'ozie fetteteM o ft-Giex (*#» Cfljt&eriSig in fytt fjottt, en fkac&t po in papier, c3\.fe tv) een ommt(ia$ :e>jt, na one anVxe (ejtgfyevjf d$eeft §i ijet foé popiettacK tio<oen opjgaen U$j$ye· £z5aexnae fooift^eCcux^^at fjevn^e ffhepfefiep, •v£n't xegeribe tex&ï}Cï>at ^auxenè ίαβ en {(iep. ^3tté Gty &eé aei&iiijcg ^ocfjt, o/t <oan j$e<3<iflen tej$$ o^ee/t on<oerf£oeté 'tpapkic een fcifev-foziij j$e6w$e# > cSvffoo i?et -\%c£enfj>out, «anneeu't fiij't flSatcr tcaec^k •xlen Qex&eGan tonagt, cf<oaek \<&axt{etmae<M* (VVm aiê 6j 66tei^t^eÊ6ecftt wozKej^en ofte^n&eic, ^pewavn ^gfettet-^uc^; i?et fcfieen te fóefen 66onoeï: •NÊnfc' ate flj fa$ <ëex&eexï> int QSitoe fett'rcn ftaevjt ^,00 ié 6j arifcenwaef aen't f nijgen 66ee* j6_ejjaen» •\ên 6_eeft een xe$ei fcfijufté <oex&eexi> int f?out £ήφκΜΦ: >£n nettere 'tpapieu (jtijCK" afé me^etnocf^ fie'ocij) ■>£n "touefttet op"oe foiwj* ->èg, /tefoe fie'oe <οοηο! ■ CCtjeen op $et Qout .^eieftecfö^ioe treedt <ooo2 oojen |to»^· ^^ttfiSrté'oe eeïjte <5oet, 66aerix>oz 6j ié j$eftej$en (Tot op iPaxnaffi top, en f}eeftt>e fHonft <èex£xeffieii}* WieTw «©e* ffaep,"oie f[em fetëiwf, ήα*ζ> i&at 6ij(on*>etó iw» 3!λτ/9 β- "^ °°ci? *>c ^ejljen fóaé <ολ w j$eefteftcêen /tn* wgwtt» (VVUn fe#t,*At <ibe$afaet>it Qóatex fieeft «f?ej$m<0ew. tabïaT&c. (Wet/tjn jf?efeetoen 6oef, onj ^arnxnétoft te ta&p . «$Sdt <£>ob"ooo2(VV\02p6_etté f}ew) fjet 002 foo Kaec^ey #ou' CDpUit ftSanneer 6j ïeeé,iöat <Ε5θ"οί«£ tijfen fotf* Scont?abis ^w^e^w^eiié'oe Ciexc&enxuft ji^ej^e<oen; fesuSli. «£·** ^oeï'oeij^e'oe pen, en oné^e fioeeften fcQtt&tf»- (Vla ie<3eict een meeic fifiercjc^rtn'boe'biie ^orifceïfoe'etf*
©iets ^ee/t^«^ittc^epen metJlAuxem &ΜΦ^Ι |
|||
|
VaHDE HAERIBMSCHE DrVCKEÏIVÏ ttf
*&Uê fott^nv^aSmïUdt.Aèiè'teJRwfi ent/wow- irseUtMi*
μλ.„' ^ ' ,τ by Cadrmu
? v iW» eirfimeh*
"^m wortJfjefteröe $efbfcr fiSofc&n $een j$e>;ïon#<?ett. ƒ« *<«■:
' o®er£oo2tte^aure-crrtné,. ^ptf^t, Zoomen, * 'ttëonniéttgt, £4? f£e6tte fett ren eerft j^eieten in ti fatj&,
«2Me a<èaccfhè $$$>zm£tt te* girifc'ren onteröSefên, t ^*"·""ê: ■^ö oefent in'tftticg^nfigeiteieereniefew» ΪΤ,Ζί '^&giy&GaitQtvy&diGoozteijGcxtfiiUtetg, μΪΓμΖ
<=£Cot^t%i?ai>^:e^on(t5'5>ie^fel?iib,J en f«ee#»
vpen'««ïfeg&6Sieé<o\*ftaen: teiwft%ontefmaecgew, £Cf^ ^è-oo^rtt % tfnec^ten n<*tn(aireen £on fjij't niet maecêew,) (Vl\et"&teren eefc <oerpitc^t»<^it fwj^t ^em in't^ertoiet,.
öc 66intft 6e6oozt een £necf£t, en fiSoifc eentettje-nietj
ÏPaft op 6e<\uamt tijo* *^en Cow-nacfj>t Jtnjmen <oierenj =$U 't^ugfjjefttt 66aé «#♦ «Soe wtojj^t f?g fot fit jc£ tieren, "\£n faengijen op een φοορ afóot ter £οηβ éefjoozö.»
«Srïeé mozjjené jjiipt^teurmet'toop'nen «oanoepoozt,
*$aer tjaette $amest%kf met facfi en pac^een ftrijc&n, QQ/\et 'tijarte ieiter. tttgcj (op't fjoutfiStiö' i^ntet gijcüen) «Örie fettetó t fdf<oan naem» (W\eer met ΰβη te/é fie(, l}$£*
5£D<*nt ic£ nietjaerne fïiji, oat ijg een naem 6e$ief» «<«■««»»»
^ufeg mifi ooeft 't oute c««öS te noemen en te meio^ν *"""'' S>ie iyier S>i<wa<ié &rc£ in fielten foante ftelfco, ^at fc^oone 's^erefté roem^tifcg <ooicg met^m-
j'ren&ijft; |
|||||
|
^ot fcat jjj qtww te (VVlentf^aer ié |J «eer ontfo&n,
£>6efi jc£ <tfé 6jfte Μ^,οη in't <o*ei& een roofje iacf|t: ?«er tèteeé nieufóe 6on*> ^erfaej^en ^005 j^eac^t» Β * «Se
|
|||||
|
ΊΑ Ρ. ■ S C R Ι V ï R 11 L Α V ft E-C Κ ΑΝ S
«Se ^Wb« <o«n>e ^zSzttgo'boet niefoan tmmjj <\utdw,
^eïtëioec&noe'oe'fcae'ottëan'ott mejrn.ee"otjj ftcefen ,· :?sf n>' ovw op nieu66é & <©oni> te nemeff 6j te f?an>, *3©λ& wer<$cwé nae te fuft foo jjtcoot, aié fïjv) «oerftattöt* 'ctftuci ftiet $cw op & öwft: Jt ^ct&eenite /tjne /tnnew, <Ó*n <oocM>oets.aett l^et féevc^an^uctfen te 6t$inncy: cJ& 66aé 'ttfereet fc^ap cjttijt, >§ηο' oocil foo %töte mavj 5β)Λά <δ<*η % ie'Setj 8on 5en't q'ttam oaet niet op ay* (\V\eer onfafté e$ <oev*«ieté té fcaeic ooc£ ugtj^etx/êw, *iaTnf *^w Wtmen nwfejow 'ïien'ozttcfc'oan * (\V\ent5 tefefeij* c%6eitöe"oae*;fïfö ginot: ^g faj$ /tjn tn<tec£fefaem |·74* *"£ λΙβ fegte,-* ^66α$1^κ |tet, nw ift met oné Jljeoaett* ïïtHAwio. 4^e ifconft tëioojffcoozQet ^tjc^,ctj 6feefniet uj'oieprtftU* κ«3Γ*ί %?tj^rttweif an&ré fott$awoi§aevfevn moeten %*£en, dm wekken «£3at i^aeiöemen ^anQMent^fCe^omen^te (WViiac·*·* Sr * " Ji" aw^'w '■feteten mccx &Jonte ^eré te ttaen, 3« fifc- efaj i£iefp ai niet <^e ^uitfc^en ftjn te (2?οηι^
«Svié ^tn^véèai'iöe^onfteejcöte^ïiicSaenjllenomen*
^eneetj?e£eeftooc£pfaetéten ^Szuc&ré in^cttigw^»
"\ln ai tiitgtm tex^on jt wiocjt^ienen.niet ^ctfttjw^'
«£2>né ^2aujC€nê ja ƒ "te J^eeft, met jZauun-foof tt i&
vm,
·>?en eer ^an't jant/c^e J^ano^en tosvn ter-iSata^i^11' «èè e aftet&aerfte man, <&i?eleeiftl?egöé eeu66tj u<$t> ^etfaet <)e66erefö(faeê!) foo f^eoj aen <i>evn <3erptij^ «Sbtié té oné orö>et££oec£t;otté té te J&onft j$enomen/ -\£n /|ieK in Vaé Jl?e*aec£t. «jSwé i/Jet om ^e^omem (Vy\en eero te (Vyvinnemoe* 5 "os (Wloet; men niet en tfcnö*· ■ν? η on fe «$wc8ctg j$eraec£i foo aen $et < rio* ödetfej^et^aetfemfc^m^mct $ae* ifitf&w* Ratelt;;
">ln jl^ mejn-ee'otji? feeft, ος§ iee/tj^, o ^ercateK · |
|||
|
CD fittvcfjefaeK! ó"oie ƒ! jifr at vttëè J$twm tfsoofc, ri***»·'
eyieu^opj^öci>een^^tw/t)nfc^oot» Sï&f
Q^Agnt^/tatuSe (Wlagnceeé fc^nwfecftftmtigt-
féajjèn i
QQ/Vetaf jtjn tóatet: niet» 'CC&aet fètet inetfet* ajfen <Xe ftrogen 't fonfctji? ijooft.en^ujctëen nae fmim*
_ «Sb'eet&omteenaribtx,toe,"otett foencjtoptefeen. ^aectëXonft-jo^innen^izaecfc !"oe Conft té oné je~ ftofen* '
°%>e fanje fa( noc$ /tjn 'fceeé'ote'öetj; <oet^ofen ■> o^oe66ei nu jjaet in féöantf^et f?ej?meftjcfc€eifi:ae"2>,
, (VVUjné 0020eeié, tot oné iofoe öSecf ncc(? open ftaet, ^fttj^ci^ij'oe^jjrijpteen moe^.eeift nycné <φ\χρ jïavfc ^n i^aere [c^eimetj f?aeK fotj iw't aen/tcl^t 6fotj<oen.
■N^n^oo2tê,66at^oovn feirtnjtjonfoectëen metter$atrt.
oï§et jaitefeter jaen,a(é j^^ieicniemano fpaeict»
^itticottfoos fcf^afctë &02tj ƒ eens cjttants ugfoien#e66e|ten oi$eeft ^Jttnio Micft, ons' ^^erftaoten beften, J"Ce ftta|fen. (VVVaer 66at ift ï <^e jZeugcntad j^ecoct,
£^oeKt e'oenöSefben 6ec£,"oen neué fj; noe4£ opfcffozt» ^tjjaet^ien'oan te &ca-. ^eï6teo"oocij (Wlent^ te itejijen, ^n anoden meet wet 66aen en ieu^^ené te 6e*o;iiec$en4 ("Cijefeeecfct u am gtcn (tof: 6e<jtnt waeic/tié jf^oaeit,
^^n ai Set* ^ujtfc^en roenj fa^afé een voocé^eïjaen»
*5->tt 6iffoe *ecf?te w<w :"ou fconfffcen t&ift 6efïeci?tem >=>am anVxc fftmme paen^er^oej^ij ini>e «echten* «5bw fa<ft tyacft meeftet; fijn. «SVi Wfce ^lm^m fiuU
<öe $e(o;?e ^aet^ejo tan i^aeKflc^tcKijjafen €6c£*
Scribebam Kalmdis novianni i6x%. Harlemi,
Β 3 Over-
|
|||
|
14 V. SCRXVËRII I.AVRI-CRANS
|
|||||||||||
|
Overfettinge van de Latijnfche verzen
iïaende onder de Bcelrenifle van
LAVRENS COSTER.
|
|||||||||||
|
i
|
|||||||||||
|
WAt roemt gj Mentz denvondvan'tdmckjnvande Boekje'
Gj moaden meeïier titer te Haeiuem komen fakete' 'Tis Koster die die konfö door Godes Geeïl· bedacht, Vcrficktgy defèn man ? dat isjèlfs God veracht. S. Ampzing·
|
|||||||||||
|
VAN^ VOCES POPVLI AVDIENDyË
NON SVNT, aitlurifconfultus.
|
|||||||||||
|
Η ÉT
|
|||||||||||
|
Van de Haerlemshe Drvckery. ij
HET EERSTE CAPITTEL.
^'Inleydinghe tot het V Verck: mitfgaden een DiiV
coursghenomen uyt Hadriani Iunij Batavia over de
ervindinghe vande Druckerye tot Haerlem; als
mede oock Dircx Goornharts ende Lo-
vvijs Guicciardijns woorden
vande felfde materie.
$ seömcfct/öat ieft oüec mtUfat mtmin
feftere2S?ief inopenbaeren b?uch nptgegeben
1 aen ben <6b.^eet: 3!acob ban «Bgcft/mtfnen ) mebeburger enbe infonbere goebeb?nnbr/ boe* s maete bp beloog.i®og. peeren Staten ban w biegften be Jkoninglicbe jiBajeftept ban M»iot* h*tr Ο*η hicc te ^ani,e ^aei" mtit o?binatte 2tm=» ^nabeur/belooftfttbbepCt banbeHaerlemfcheDruckerije δμ
jpfeïfeift te fïellen enbe int licht te b?engöen/ tot naeber becéch*
JJjQftc ban bien. ©ethaïbenntpoocn becletuefhebberg niet jWögemoept en hebben ghelatcn/mp geflabigücn tot hit mtttk rjtyojttenbe/enbe bermacnenbe met 0et onbe J&cgjHiJoojb/bat 2»l0fte fchulb maccht. ^et te alfoo; ten bebennebet ronbelicft, ,~η*κ alhocuiel het foo noobigh niet en te het fpoo? banben hae£ hTÏ* fe0Wm enbeop te foecben /bevotjlmen hettuilt ghebangen f*V nochtans* foo falicb/beii berfocht fijnbe/ fagbulbelicfc jachten/ nae mgn ghering bemioghcn/befe belofte te bolboen/ λ?Ϊ! mp oacr ban te fnpberenmaecUtelicK boo? oogen ftelïenbe/ jj biat nip ban be faecfe bebjufl te / boben 'tgheene bat boo? be* ' ett baec ban bp onbefpiohen enbe gheloofuiaetbighe lupben/tot ^beebingbe banbe iNetlemfcöe eere / ingheftelt enbe int licht SOegheben te. *©och al eet; top bomen tot naetbet openinghe/ JflÖct (mgrte bebtmeheng) niet onbeqnaem nochte onOienfligh J^fen/ aïliiet:boo?aentnöenbeginne/ateeene fchoonen«tBebel oanonsitwnmeïagie/tefleUehhet gheene banbe Haerlemfche Druckerije,,
|
||||
|
Ρ. ScriVerii La vr e-c ra ns
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
ιύ
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
Dmckcrije.enbe be erbinbmgljebanbien/ be totitbetm»*vr',
enbei)oo5-0öeïeetbeH.iunius, nuinbetfeflicïHaeren öy^JL ter ttefbe banbe a&aerïjepbt enbe fijne bioonftebe/ in öfJ^^J1 ong naergijelaten ïjêeft: «Sriber een Capittel oocn baer W ®σ gljenbe ïjet gfjcne bat baer ban untgïjegeben ig bp ^-V-C°°L·^ hert, biemèbealijicr ïangi)enttjbt gïjeleeftïjeeft/enbe ini»*·*'- |
||||||||||||||||||||||||||||
|
A.iijös,
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
&feqaenti
hm. |
||||||||||||||||||||||||||||
|
fle gïjcbieefï i^ 25e?ibeonfe naefcunngïie Uanbtlupben / »gL
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
ban #oom/enbebanber ban Stnifteïrebamtne gefloten>JjgV
be ban aenfien/ enbe bie t)ier tooonenbe/ bagljeïicr niet be w* banbe «©tabt enbe 'tlanbt berfeeerben: onberfoef&eti^" Jj beurfnuffelenbe afleg tnet grooten bltjt enbe naerflig^pöt / o™ eenigïifinsitet faef&e inogïjt bienen enbe boo?berïrjc& w|* ^>t)?eftenbeoocKmetbieiupben bie ban öoogjfjenoubero»». niaeren/ enbe goebe HenntfiFeber bootfeben gefcï)«beniiTen Pi ben: iWé ftjnbeöebaegbe/erbaren/ btrfocljte/ enbsbspPr ïBannen. 3infonberf)epbtbeboo?fle/ opongmetret^teetw. bigïicn gïjenoenu: icïi fegg^e iunius, fonber uieergae / Ψγ eÏ eeuuiig litfytban ï^oUanbt: ^en toetenen icfe toeet bat in t Ijjv ons* peeren l&jftiuen ïjonbert en bier gljcboojten / enbe in tyf* |
||||||||||||||||||||||||||||
|
*Ao.ii7S*
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
« χ 6. W. ?e ^*1* ftf öertanbtfcïje «fttfogfien * gïjetf o?ben të, Jc o°^
t G^mm 'hcrts obertybenenbegrijfefjapjenfiinnorf) mber ^*n!fneny λ».ι59·. fjeugljemfTe. enbe alfoo beberbeflrengfje/ atómen fept/b^ LTofdti. bei binb / öefibe icUtjier nocij ten epnbe aengljeüecïitί)« Φ^( ι*™». bat een ^iojenttïnficïj^beinian in frm 25efdj?tjbingïje bany l^eberianben banbe ï^aerlemftlfe^ucKerrie gïjetupgt. ww öpgaenbe ontallicfce anbereuptïjecinfcije M>t§}ijtotv0J bie b^ binbingl^e banbe ^?ncïtcri7e#aerïemtoefci)?gben, .rt/ . ï©eepggenuioo?benbanbe =^eereiunius lupbenintï^^rf
*«S£ mette oberfettingïje in J^eberbupbjc&e fenaecfce baer Φ*1" |
||||||||||||||||||||||||||||
|
hmo, ttaenbe/albug:
|
Onfe Stad [ Haerlem ] i'Φ^0%
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
Vrbi noflr<e[Ha.netno]pri-
matff inventis, iftbh artïs Tv- pograpbic& gloriom deberi 3 & fiimmo jyre afferedamajo, m- pote propriam & natiyam\ βά tumimbm noftnsfi/a officit »»- |
||||||||||||||||||||||||||||
|
de eere van de Vindinghe de* »
|
ck
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
druckerije toe te komen; die hael
toe tefchiijvenis als haer eyg ^^n, boren: maei die veroude en iP» ,Q^ de -nkyninghe verdwelmd ®lCÏ eit0 |
||||||||||||||||||||||||||||
|
V Α Ν DS HABR
re**r4tu Μα & qua enemfii
toodo infcripmefl animkopi* *£°> tam altis innixa rutdici- *" > f nat ntilïi ligmes , ntttti
rutra revetlerè atit
eruere vakant, qua pertinaci-
*r c'fedtirvt„&perfaafifftmum
went,, apttd Aiogontiacum,
c'/*?am& vetfifiamGermaniit, ^S primo rtpertai literarum ft^Mlas^mbtis excjtderentur *m. Vtinam bicïneredibilem
*"»» dicendi mm, qtt& in Gar- H*tde fiijfi perbibetttri voto 'xoptarepojfsm, quinihilde- ftndijfe unquam,quodnonpro~ ant '■> nihil vppugnajfe, quod
n<>n evtrterit,dicitm; utfiltem ^figam Ulam laudem poftli- mino revocare,& hoe quafi tropkdiHm erigtrepojfem, Ven nterpolator: quoct egononaltb
Vtorem, quant ut Verkas>re- |
||||||||
|
ooghen, die fiilcke dappeïe wortelen
heeft gefchoten inde herten der men- £chen,darfy met gheene graven nochte houwele uy t te roden en is, waer doür fy vafteljjck geloovcn, ende voor ièker houden, dat de dmck-1 etteren eerft te Mentz, een oude ende vermaerde Stad in Duytfchland,fouden gevonden fijn; Och! ofte ick hier met wunfchen ver- krijgen konde die fonderlinge kracht van welfprekendheyd,diemen feyd in- den Philofooph Carneades geweeft te Min, die noy t y ets voornam te verde- dighen, oftehy heeft het fclfdebe we* fen; noyt yets beftrede, dat hy niet te gronde en heeft omghekeerd > op dat ick de ghevlughte eere wederhalen, ende dit feghe-teyeken hae'r oprichten moghte, als een opfoecker en herftel- ler der Waerheyd: dat ick tot geen an- der eynde en foude begheren, dan op dat de Waerheyd, by den ouden Poëet een Dochter van den Tijd ten rechten ghenoemtj ofte een Aenfeghfter van den Τ ijdt, als ickfe plagh te noemen, moghte ontdeckt ende te voorfchijn ghebraght worden j de welcke (op dat ick met Democritusfpreecke ) tot noch toe in eenen feer diepen put heeft gheibneken gheleghen. Soo het die van Egypten ende Phenicien niet verdroten en heeft eenen eerlijcken ftrijd van de vindinge der letteren aen te nemen, defen door beleyd van Godt de vindinghe der felvc iich toereke- nende, wanneer fy de tafelen van Godt C exaratai |
||||||||
|
^W; quttfy, jitxm JXeme-
™tu™, ahiffime inpmeo d*~
**β haüenus delituk, in a-
PWum profifamr. Siglorio-
Jt*m certnmenfufciptn non pi-
^*ny£gyptios & Pbcenicas,
^ "terarum inventione; bis
""duceearuminventttmad
f trahmibHs, qttando ubttlas
HX«i4*lw, hoc efi, α Deo
|
||||||||
|
Rii Lavre-c'rans
gefchrevcnby iïch voorgaven: dïe atl*
deren daerenteghen roemende >■ dat j die ghevonden hebbende , de ftlve * Grieckenland hebben gebragt,als ^a mus door de vlote vanPhenicien °ve . ghevoerdjhetrouwe Grieckfche V<JC die konft aenghewefen heeft. W&"et om) foo die van Athenen hunne» ~ .__ crops,endievan Thebenhunne» *"„ nus de felve eere geven: foo Tacitu5 e Philoftratusden roem van de ghev01 __ dene letteren den Grieekfchen Pa'a medes opdragen:ghelijckoock Hyg1^ nus de vindinghe der Latijnicheie^ ren Carmenta de moeder van Eva»*^ toefchrijft.Indien derhalven alle V&f. ken niet en hebbe ontfien die Ã#ø° achtige en twiftiee eere als haer eyg tot fich te treckê: wat lal ons ver»»1" ren, dat w y het befit der ontwijft''Jc ^ eere, waer van wy door onfer vooi'0 deren iloffigheyd verftoote lijn,»» nl ? rechtelijck en fouden wedereyfc»e \ Ghewis,ick'enworde door nijdig»^. ofte auaetwilJiHieydnietverrucktj ick het den eene foude beneme,^ ,
andere geve. Ie en fal deonbefchaeIïl, heyd van Craiïiis niet navolghen,»11 . heylicheyd en defticheyd van Sc*?, nabootferide, nu metftroken en fce ' degunile van mcnfchenaftrogge^ . Ick en ben die man nier. Icke»nC, " niet voorghenomen den valichaer fpelen door bedorven en bedi iege")^ . fegs-luyden. Ick wil alleen, foo s^1^ my is,die klare waerheyd vertoon^ qti'"
|
||||||
|
é8 ñ. Scrïve
exaratas jacTutvt,: illü á â re-
pertas Gracidi intulijfe glorian- tibm, qttando Cadmus Phoe- nicttm.clajfe veilrn, rudibm Cjracorumpopulisartis itltm auBor, eas commonfiravit. Rutfm, â tsZfthenienfes Ce- cropi âéï, Thebani Lino, ean- dem laudem vindicatie : Ta- lamedi Argivo excogimtorum charaiïemm gloriam Tacitus & Philoflratus defimnL·: ZJt Hyginus Lat'momm Carmen- ta.Evandri' matri. Si itaque cotttroverfim ■ dubiamqs glo- riam ctitifta gentes ad â ceu propriam rapere non erubue- ïunt, quid vet at quo minus indubïtands. laudis pofejfio- nemAe qua per ficordiam avi- tam exturbati [umus , qttaji poflliminij jure repetammlE- quidemnon invidia, aut ma. levolentia ftudio tranfverfm agor, ut huk ajferatti, quod al- ten derogem ac detraham-i: æôáâú inpudentiam non imi- tabor j hinc ScétvoU finEtimo- niam ö-gyavitaü affeckindo, illinc prehenfitiombus fayo- renu hominum eblandiendo. Hand isfiim. Cormptis arbi- trijs planum.agere no decrevi. Veritatemillam unam perjpi- mam- ,quamuti coeleFle Solis jubar nulla nox, nttlla calige, |
||||||
|
Vanöe HaVr
luantumvis alta, , óbtenebra-
re pote Β, exhibiturtts, quan- **?κ in me e ft, idfe fimplici ie minimi fiicato orationis fi- '° 3 quod illa amat,> Quod β "ptimm Me teïiis e ft, auiio- fe Tluturcho > qui nullo ob- Rriclm beneficia , neque al- fyriiti addifim ftudio , liberè <juod fintit loquitur & intre- pidè, meum teUimonium me- Yito locum habeaL· , qui me ^rtuum aut htzredes pofte- rosve cognatione attingo, ne- ?«e gratiam aut beneficium-) lndè expeBem-j, qui quicquid tyuf jèci, id totum fipultis ^anibus pietatü ergo impendi. ■bicam igitmquodaccept αβ- tibtti & autlorimte gravïbw, ^Reipub.adminiftratione cla- ^■j&quiamajoribmfris int *ccepijfe gravijfimo tefiimonio c°nfirmdruivL,quorum stuBo- Yltas jurepondta habere debeat nd fkciendam fidem. Habitzt- . w ante annos cenwm duode- tYiginta Harlemi in sdibw β- ^ jplendidis (ut documento eJJe potefifkbrica,qu<z in hunc ?% diemperfiat integra) firo l^»imeijtibm,e regionePaiatif, *%«& , Laurentius Ioan- jj»s cognomentoALahuuSyCu- l0s Ve 3 (quod tune opimum ""fiorificum rnunm fiimilial |
||||||||
|
tEMSHE DrVckUY. I?
welcke,als een hcmelfch; Sonne-ftrael»
gheen nacht, gheene duyfterniiïe , hoe dick oock} kan verdonckeren, ende dat met eene eenvoudighe ende onghe- blanckette rede; de welcke fy lief heeft. Indien hy,naer het ghevoelen vanPlu- tarchus, debefteghetuygheis3 die door geê weldaed verplight, nochte in eenen anderen gehotiden,vry uytfpreeckt dat hy g'nevoeldt, foo laet dan mijne ghe- tuygheniiïè met recht ghelden, die den dooden ofte fijne Erven ende Nako- melinghen in Bloede nochte Maegh- fchap niet en be-fta, nochte eenighe gunfte nochte weldaed van hun en ver- wachte 3 de welcke wat ick hier in doe , alleen fchuld-plightich doe ter eeren van den begravenen. Ick fai dan fegghen wat ick van oude ende aeniïenlijcke luyden ende Magiftraets- perfoonen ghehoort hebbe } de welc- ke dier xnde hooghlijck betuyghden het felve van hunne voor-ouderen alfoo verftaen ende ontfanghen te heb- ben , wekker deftipheydt met recht by ons ghewight behoord te hebben om ons defe iaecke te doen gheloo- ven. Daer heeft voor φ hondert ende achtentwintich Iaeren binnen Haer- lcm in een heerlijck Huys ( ghelijck het * ghebou , dat noch teghenwoor- digh ftaet uytwijfen kan ) aen het Marcktveld, tegen over hettKoninck- lijcke Paleys, een Laurens fanfien Ko- fier ghewoont ( van welck vet ende eerlijck Ampt dat gheflacht de naem C 2 eotio- |
||||||||
|
iHatUan,
1440. lit-
nim febreef dit omtrent an.i <,6%, *Nnifivér· /maldedt, t Nu het Raedtbuys, |
||||||||
|
SeR.lVËRÏi LAVRS-CRANi
dioeghendeerffelijckbefafOdi^61^
die jnu den vervallen lof van dc $\^ vondene konfte der Boeckdrucker») J van anderen fchendigh gherooft>e_ de beieten , met recht is achtern*1^1 de , ende wedereyfchet > met 3>j»\ waerdigh met de hoogfte eere te »e kroonen. Hy dan by gheleghenthey · in het Bofch, dicht onder Φ= ?aL· gheleghen, 'Wandelende ( ghelijck |
|||||||||||||||
|
ee nomine dar λ h<&re
re pejfidebat, >) i
nunc laudem inven
pograpfjica recidiv
vindicijs ac ficram
tit, ab alijs neftrï
& ocsupatfaru, fi
omnium triumphor
majore donandus:
jkburbano nemore
(utfilentfempto
fiisdiebus, civet
bundanL· ) coepk j
|
|||||||||||||||
|
R
|
de Maeltijdt ofte op Feeft-daghen p1^
ghen) begon allereerft Boeckè-fch0**' len tot Letters te fnijden, dewelck^ nJ " feghels-ghewijs ayerrechts ende oïS^ ghekeert op papier ghcdruckt hebben' de» alfooeen reghelofte twecuyclu maeckte tot nut en dienfte van fijnS^* ghers kjnideren. Het welcke als he1^ wel gheluckt was, begon hy &οθΚ dinghen te beftaen ( ghelijck hy f j* man was van groor ende diepnflfl'S verftandt) ende bedacht cerft met ' nen * Swagher Thomas pieterfz00 (de welcke vier kinderen jiaghefe** heeft, die meeftalle vande Ra^eo*' te Wethouders Γήη gheweeftj ^V^u daerom fegghe , dat een yegbf»*)c verltaenmagh, dat defe Kon^e[neC;s eerjijck ende waerdigh Gheflacjjr* ghe vonden ) eene foorte va» "lC t ende taeyer inckt, omdat hy ^ev0n, dat de ghemeyne 'mekt vloeyde en kladde : waer mede hy oock gbene geheelde Tafelen ende Formen ^1" ^ ghevoeghde letteren ghedruckt "c^ |
||||||||||||||
|
tices principio in literarum-j
*Ofte,Uutt typos confirmare, qteibus in-
t«°r«lik verf<* Want figittatim cbar-
byfonder, u imprefiis verficulum unum
dtque altertim animi gratia
ducebaL·, nepotibwgenerifui
liberis exentplum fittururru:
qmdubi filiciter fuccejferat-,
eospit animo altiora (ut erat,
ingenio magno &fubaÜo ) ar
• I*"f«» gitate > primumqup omnium
troudt heb. Atramentifcriptt^ genusglu-
|
|||||||||||||||
|
bende.
|
|||||||||||||||
|
t'wfiut tenaciufy, qmdvul-
gare lituras trahere experire-
tur, cum genera fuo Thonta
Tetro, qui quatefnos (tberos
refyquit omnes firmè Confu-
lari dignitate funttas > (quod
e o Sco, ut aytem in fkmilia
honefta & ingenua, baudfir-
vili , natam intelligantj o-
mnes) excogitavit: inde efiam
mnaccs totat figuratas aèuitis
|
|||||||||||||||
|
Vakde
|
||||||||||
|
Haerl
|
Drvckery. ir
Gp weicke wijfé ick van hem ghe-
ciruckt ghefien hebbe eenighe " Proe- "_ Adverfi* ven, het beginfel van fijn werck, al-""* leen op eene fijde ghedruckt: dat was een Neder-duytfch Boeck van eenen onbekenden Autheur beichreven, ghe- intituleerd Spieghel onfir Behottdenijfe. Waer in dat waerghenomen was on- der de eerfte beginfelen van-defe Konfte (ghelijek dan gheene te ghelijck ghe- vonden ende voltrocken word ) dat de bladeren teghen malckanderen ghe- papt waren, op dat de lcdigheydder iêlve niet mis-ftaen en foude^ Daer na heeft hy de Boecke-ftaven in loot veranderd , ende die ooek wederom j.n tinne, op dat iy te min bnyghfaem ende te vaiter ende gheduerigher fou- denwefen: uyt welcker letteren -over- bljjffel noch f huyden Wijn-kannen t A °· ι 5<5S« ghefien worden inde ghemelde huyfin- ZtrlrL· ghe van Laurens voornoemd, aen de bkn en tm· Marckt gheleshen., naderhand van fii- d.ers ?er'
£ i-A. r u dantkert. nen na-neveGerard Thoxnalzoon be-
woond , dien ick om dei eere wille noeme, een Vermaerd Burghei, ende oud man, voor weynighejaerenghe- ftorven. Als nu defe nieuwe ware, noyt te voren ghefien, van alle kan- ten Koopluyden verweckte , foo is door de overvloedighe winft de lief- de tot de Konfte met een aenghe- wafien, .de arbeyd ende 'twerck öock, ende daer fijn werck-gaften aenghe- nomen, het weicke her eerfte beghiii Kin het qüaed is gh^weeft , onder D ' .crevit |
|||||||||
|
ha?4BeribusexpreJfit: quo in
*enere victi ab ipfitxcnfiAd-
opemrum mdimen-
'***-<, paginis fi/um adver-
j*V hand·■ opiilographü''-, (is
■ iber erat vernactih prmone
auftore confcriftm and-
'yntottkiiltim pmfèrens Spe-
tll'um noftrce falutis ;) in Wtbiti id obfervatwn fiierat. ']!ter prima ank inctinabula
* ut nunqnam ulla fimitl & repertn φ abfolufa ett ) mi F^&n&averftiglmine commif- ^cohtrefeerentj, ne UU ip- λ VnCMlt defirmitatem ad- frrefvt. ''Pofteafk^wai fir- "*** plumbm mutavit, hot *Wctps-flanxeat ficit , qwo
ftlidior mmuffj flexilis e f et metteria, durabilior^: ï-qtto- ftw typorumreliq^ijs qu&fw-
rerfkerant 'conflata csnophora J^sliora adhuc hod ie vi- J^fitHï■ in Lamentimis illis-, Ί!ία* dixi l adibiis in firurru P?°Jpe£kmtibtti, habitatispo- ijf> λ fi,0 pronepote Gerardo hi)wa > quem honoris caujfa
n°m^o,civeclaro ,.antèpMt- °s hos anno s vit α defiwSlo
ftnc. Faventibtts, atfit,m~ Ve»to novoflfidijs homimuru., ^titn nova r&eyx, nnnquam nte*Vifi}: emptores undique
e*nmcHm ^bemm.o 'qmji/t,. |
||||||||||
|
km
|
||||||||||
|
Kil LAYKZ-CRAHS
weicke ghefellen een feecker Iafl &
gheweeit , het fy dat hy ( als men vermoed) Fauft w-as toeghenaemd, fij- nen Meefter ontrou ende rampf»l>g>°» ycmand anders met dien naem> daer my niet byfonders aengheleghen en ^' 0ΠΧ dat ick de begrave dooden niet ftooren en wil, in hunne confeientie ongh^- twij feld gheraeckt fijnde terw den. Defelantotde Druekeflje °n" der Eedeaengenomen knechté>na «at hydekonfte van het ietter-fetten > en* de de wetenfehap van het letter-g'e* ten, ende watmeer tut die faecke be- hoord , nu meynde wel te weten» hebbende gheleghen tijdt verfpied>b°" ven wekken hy gheenen bequaemcl en konde bekomen^heeft op den Kors' nachts in wekken alle *t Huyighe^in het Ghcboort-Feeft vierden,'alle het letter-tuygh ende ghereedfehap tot fe Konfte dienende opghepackt > £n' de is als een Dief ten huyfe uytgnc-- ftreecken, ende eerft t'Amfterdam gjje~ vlughr, ende nae te Keulen, tot de tijdt dat hy te Mentz is ghekoiflen' als in eene verfeeckerde piaetiê, dae hy buyten fcheuts veylig moghte w^ nen, ende met open winckel dem'r ken vrucht van fijne dieverije maeye · Wanï het is feecker,dat binnen 'sjaelS'^ inden Iaere 1442, met die felve k«e- |
||||||||
|
%% Ρ. Scrivs
crevit fimul artis amor, cre-
vit mmifleriffm->, additi ja- mïii& operarum mimBri, pri- ma malt labcs, qttes inter Io- annet qmdenu ,five ü (ut fin fifpicio) Fauftus fiterit cmi- nojo cognomine, hero βιο in- fidtu & infiittfiuó ,five alitts eo nomine , non magnoperè laboro, qmd füentnm umbras inqmetare nolimu, conmgione confcientM quondam dttm vi- verent, tattas; Is ad operas excrtfirias ficramtnto dittns, poïlqnam artemjungendomr» charaüerunu , fitfilittm ty- porttm perittam^, qtt&jj dia tam ad rem jpeflant, , per- calluijie fibi viftts eït, cap- tato opportuno tempore, qttQ nonpotmtmagis idaneumin- veniri,ipfa noïle qit& Chri- fli namlitijs filennis es~l·, qua eunSli promifette luftralibui ficris operari fiietit,, chora- gittm omne typomm involat.» inBrnmemomm herMttm ei Artificio comparatorumfipel- lettilem convafatj^deinde mm firedomo β proripit, tAm- ftelodamunu principïb adit, inde Coloniam Agrippinam*, donec x$€oguntiacH7TL> per- venmnL, efi, een adafyli a~ rartL, , ubi quafi extra te' krnm iBnrru (quoddicitHr)' |
||||||||
|
ren , die Laurens te Haerlem §n
bmyekt hadde, in 't licht ghekome» is tsilexandri galli <DoBrittale,^^c' ke Grammariea doe ter tijdt in *y pofltHS
|
||||||||
|
æ EMS CHS OkVckhky. éf
l groot ghebruyck -wzSjtnetPetri Hijpant
- TracTntibui, iïjnde de eeifte vrucht. l Dat fijn rneeft die dinghen die ick eer- tijdts verftaen hebbe van feer oude en- de gheloofwaerdighe luyden, ende die iulex niet anders als eene branden- de toortfe in eeneloop-bane Van hand tot hand ontfanghen hadden , ende hebbe uock anderen bevonden die dat felve mede alfoo verhaelden , ende bctuygden. My ghedenckt oock noch dat Nicolaes Gael, mijn School-mee- fter in mijne jonckheydt, een Man van eene yfere memorie, ende aen« fienlijck door fijne graeuwe hayren, my plaght te verhalen , dat hy jong Iïjnde meer dan eens <rhehoord hadde eenen Cornelis Boeck-binder, eenen ouden deftighen Man,weynig onder- de tachtig jaeren ( die oock in Lau- rens Winckel voor knecht ghediend hadde) met fulcken yver ende hef- tigheyd fijns gemoeds deganfeheghe- leghenheyd van de gefchiedeniiïè ver- tellen, de maniere van de Vindinghc (ghelijck hy 't van fijn Meefter ver- ftaen hadde ) de verbeteringhe ende aenwas van de rouwe Konfte, ende an- dere dierghelijcke dinghen, dat hem oock teghens fijnen danck van we- ghen de onwaerdigheyd van de daed de traenen uytberfteden, foo dickwils als van defe Dieverij e ghevvag ghe- maeckt weide: ende dat de oude Man om defe ontftolen eere fich foo ont- lèelde ende vergramde, dal oockfeheen D t <*/»*£ |
|||||||
|
V A.Xt>t Ç ÁÅ Ê
tutb degtret > fuorum-
1He fimorum apert á officina ytoftumuberem meteret. Ni- ^rum tx ea, intra verten- K annijpatium, ad annunu a*iAto Chrifto 1441, ø ipfu typu j quibut Harlemi Lau- re»tiut fiicrat ufm,prodijfein u*cem eert Hm efl, Alexan- ^ Gatü Dodrinale , qu& grammatica celeberrimo tune *?'*fit erat,,cum Petri Hi- tyaniTïa&atibuijpn'wi fce- ttttra. ISta fmt frrne qm Ëfinibus annofis fide dignis, ®" qui tradita de manu in^ "nan-Hm quaft ardemetru u- **<*'» in decurfi acceperaivL, eJl«* intelkxi, & alios ea- dem refirentes atteïlantefy c°mpen. JMemini narraf- J' mihi NicolaumGalium, pferitU meA firmateremu, hominem farea memoria & l°nga canitie venetabilemu, HH°d puer non fimcl audic- *™ Cornelium qutndam bi- *"Opegum Ac âçßï gravenu, fttc otlogenario minorenu(qui *« eadeni-j officina fibmmi- ftmm e gerat.) tanta conten- tione ac firvorc commemoran- **» rei getto, priein., , in- ftnti ( m ab herofuo accepe- *"£.) rauonenu , rttdis artis ?«l»*mi» ö mrementffnu, |
|||||||
|
Logick
|
|||||||
|
at RlVEMl JL Á V RE-C RANS
|
|||||||||||
|
Ñ.
|
|||||||||||
|
S4
|
|||||||||||
|
diatfe lAgenWi utinvito quo-
quepra rei 'mdignitatelachrj- m& erumperent>, quoties de plagio inciderat mentio: tum~> veto ob ereptum-> jurto glo- riam fic ira exardefcere fi- lerepnem-j, ut etiam UBoris ixemplum eum fiifie editu- ruminplagiarium appareret, fivitzt Mi foperfaijfet: tum-> devovere confievijfe diris ul- tricihm ficrilegum capttt, no- Befcfe illai damnare atque ex- feer art, quas una cum fce- lere Ulo, communi incubili, per aliquot menfes exegijfet· Qm non dijfonant á verbis Quirini Talefij Cos. eadem-> pre ex ore /ibrarij ejufdem â olim accepife mihi confffi. 1- fla diihreme compulit cupi- ditas & fiudium defindendx Oeritatis, quamvis Ma odium ftii plemmque ñ ar er e fileat,: in qua tttenda pot'ius quam ut defrere iiadimonium ve- linu, ad fufeipiendum odium paratior pm ac promptior. Nam iSlud facile ponent>x(ttti rem ipfim [weere ac candidt ïndagabunt & expendenhtan- quam in Cntolai bilance ap- penfanu: at, Ferimtu, qua T)ei imago qu&dam efi, qui non libenter patrocmiumfuf- cipiat-, vix hominii appella- |
dat hy defen Dief wei hadde w$ea
vernielen, indien hy in 't leven vval gheweeft: dat hy oöck defen eerlo0" fen Fielt ter Hellen toe vervloeck^». ende die nachten verfoeyde ende s'e doemde> de w elcfce hy te ghelijck ^ deien Schelm in eene flacpkameC e " nighe maenden hadde overghebi9S ' Welcke dinghen overeenftemmen &f de woorden van den Burgherflee1^ Quirimis Talefius, die my veihael~ de ghenoeghfaem het felfde óy£ "eïi mond vanden ghemelden Boeck-vel' kooper í í el-eer verftaen te hebben* Deluftende yver tot de befcheri*1'11" ghe der Waerheyd heeft- my ghedro·1'" ghen dit te feg'ghen , of fy fcho°n ghemeynlijck iïch felven haet pleeS te bai en:ghereeder ende bereyder njn" de dien haet te draghen , dan-ð·*ßç jfchuidighe plightin debefcherminghe der Waerheyd te verlaten. Want alle die defe faecke billijck ende befchey- den, als in Ciitolaus weeg-fchale.» i°^~ Jen overweghen, fullen dien haetlkh- telijck aflegghen : maer die de verde- dinghe van de Waerheyd,, de welcke het beeldt Godts is, niet gaerne aen en nemen, achte ick den naem van eenen menfche fchier onwaerdig; bo- ven wekker iorghe ende liefde nie- mand yets heyligher nochte liever en behoorde te w efen. Door het befcheï" men van de Waerheyd fal onfe Scaa haere eere ghenieten, de eere van eene d'allerheerlijckfte vindinghe \veder-. |
||||||||||
|
Vakbé Haeriemschs PkVck^k^ %ι
*io»emmemïexiiïmoïctïjiti jkrijghtnde, die haeren Burgher oait- |
||||||||||||
|
nomen was; ende hunner trotz ende
hoogmoed fal te nederfincken.» die ficii niet ghefchaemd en hebben in eens anders erfdeel vermeteUck tevallen» ende de felve aen fich te trecken, de gherechtigde ende waere beiltters ver- ftootende. Maer ick vreefe, dat ick dit voor een doof mans dëure ilnghe: hoe 't dan noch uytvailen fal., foo fal my dit niettemin goed doen* dat ick voor- de ghedachteniire vanden Vinder ., en- de de eere vande Stad, naer mijn uy- terfte vermoghen het befte ghedaen hebbe, terwijl dat by lichtvaerdighe Menichen, ende dié nae de waèiheydt niet en vraghen, het voor-oordeel van hunnemeyninghemeer gheld (alsick te vooren oock aengheroerd hebbe) als alle reden ende aenfienelijckeghe?* loofwaerdigheyd. Welck onghejijck de beroofde ende des t'onvredene Bur- ghers-moeten in-kroppen > ende ver- douwen. Hoe-wel minder te bekla- ghen foude wefen, dat defe lof tot ee- ne wijd-vermaetde Stad vanDuytfch- landals tot een ander Gheflachte ware overghegaen, indien fulckx niet dooc dieverijermaerdoorrechte wegen>ware ghefchied gheweeft. &c> |
||||||||||||
|
'""■« atque amore nifoil ctti-
ΊΗΛτη vel finBius vel anti- Was efe debet. Tuendo Ve- yuvtem & conftabkfum Vr- 1 Hos~lr<t honos, in cive ere- ffam mventïonis tulchernma &°rïam recuferatum , & ca- ** eorum arrogantia, quos pilfim alien& glorin b&redi- "*tetncernere non ptiauit>& 1u*fi dejeftis de "bonte fixa- Parijs alieni jmis fojfeflio- nein fitperbè ufmpa,mnt>. At Sreor, ut furdü ïita amibus ayiantur: Vtcunque tarnen-, enti juvabit me ,& memorix, Iyiyentoris & gloria Vrbis pró yrili confulmjfe, dum apud teves φ Yen incuriofis ani- m°s flus valet pr&judiciftmj °pmonü ( quod antea ψο- 'Weteftatnsfitm) quamcum ratloneaitc~lorita<.Qu&injuria ^Jfitanda e& & devoran- |
||||||||||||
|
Quan-
1uam dolendum minus fret, eat» laudem in elariffimam-> VermanL· urbenu, velut a- l,am in famüiarru, tranffi, |
||||||||||||
|
ρ non plagio\fid reBü ratio-
»efaaumidfkifet.8cc. ObmMtw öttooo?ttefTeucfee tniöe göeïoofU)aerWfltli*ïuni"s.
*«t eng nu cmöftcfien f)et $}tmt d. v.Coomherttjanfce fclf^ J* mrinlrinöï)* öec ^μαΟαφ am 3tjne g^ciJieöcnbe ^etwn »w&m$nwt\tmwM)tt}t#mm/mïit Mum toe £>teöeban D 3 ^&ttfi
|
||||||||||||
|
%€ Ρ. ScRIVERII Ι.Α VRi-CTKANS
^aerfem ift fc^öenDe / in fefcew Coe-epe0enin0ö-b?irf S[|f*
fiflDöoo?öc tjcctacloe officia Ciceronis: i&egummue De-frtt»»- 2&?«faïöU!ff: My is menigmael in goeder trouwen ghefeyt,Eerfame,Wijfe en~?
voorfichtighe Heeten,aat de nutteCow/ff ftf» Boecksfnnten aller e5 alhier binnen Haerlem ghevonden is*, hoe wei nochtans in een lfei ruide maniere j foo't lichter valt het ghevonden te beteren, dan n1^1 te vinden. Welcke Confte namaels van een onghetrouwe kn*cil ghevoert zijnde tot Mentz , alfoofeeraldaer verbetert is, ende daer door oock dieftadt, overmidts het eerfte verfpreyden, in fulcken ni' mevand'eerftevindinghedïer Conften ghebraght heeft, dat £>nle mede-burgheren foo luttelgheloofs hebben, wanneer fy defe ceï€ den rechten Vinder toefchrij ven, als dit wel door onwederfpr^' lijcke kennillè alhier van veelenghclooft ende onder de ghemeene oude Burgherijeontwijfelijckengheweteii wordt. Oockenis my niet verborghen, dat defe farrie van Meatz door onfer voorouderen roeckeloofe onachtfaemheydt foo diep in elck mans opinie ghewoi- ; telt is: dat gheen bewijs, hoe blijckelijck, hoe claer, ende hoeon- ftrafbaer het oock weien moghce, maght foude hebben om defen
ver-ouden wane uyt des volckx herten te doen ruymen. Maer W*nÏ waerhcydt te minder gheen waerheydten is, al ift foo dat die vaff weynigh volckxghewetenwerdt, ende ick hetvoorichreven oock vafteück gheloove, door de gheloofvvaerdighe ghetuyghenhlè va» * Dï Co. feer oude ftatige ende graeuwe hoofden, die my niet alleen het * gpe~
* Af* fiachte vanden Inventooralhier, maer oock * diens name enrle t°e*
Zuurt*: name diekvvils ghenoemt, d'ecrfte grove maniere van dmekenver- iMnfü.Ct. telt,ende des aller eerfte Printers * vvooninghe metten vingheren-eer- ■teé'tSmt tijd?ghewefenhebben: en hebbeicknierconnen laten, fulcxniet »/»rf»;nr*r«alseenbenijder van eens anders eere , maerals een beminner def Waerheydt, tot vorderin.jhe vande vvel-verdiende eere defer ftede»
in'tcorte maer te roeren. Welcke behoorlijcke ende/echtvaerdig»*5 eergierigheyt oock oorfake fchijntghe weeft te zijn, dat defe Df"c' kerije alhier ( als een fpruvte uyt de wortel van een oude bome ) vf° nieus weder opghecomen ende begonnen is. Want het is ghebeurt, dat de Burgheren, hier af by ghevalle onderlinghen ffte' kende, hun beclaecrden dat anderen defe eere tonrecht ghenotcn: ende
|
||||
|
Vamdi Haemem*ch· Drvcïerï. i?
ende dat noch (foo fy feyden)fonder yémahtsvvedei--fegghen,ovei· ^idts defe haiiteringhe van niemahdt in defe ftede gheplèeght eri Vyerdt. Door defe dagheljjcxe clap ift ghevallen, dat mijn mede» Snefellenendeick (dieoyt eerlijcke oeffeninghe boven ledigheydt juinden-)' van finne zijn gheworden een Dmckerije op te ftclle» k'nnert Haerlem: om de ftédè te eerén, yeghelijck nutte zijn*ende Pl'°fijt buyten yemants fehade te bejaghen, &c.·. %ieti>cböp be gfjetupgïjemjTe ban D.v.Coomhert.afe tm
J^et&ojgljebaniunius. %aer toc0em felbcn pot» punteert **n <6ödntanban fltqmtt/ mei name Lodovicus Guicdardinus, ^ff"£ Jnfön25cfcö?9bm0JE)c bet J5eöetl*inöen: aaenbe meer anöecè ""»£$% J'Pt^emfctje^c^igljcrjS f atè ton gïjefepc Rebben) toilleng en vm&evm ^etengboojbptenbefulien Iric mifleïjien Dietnae (ο^ηοοί J'SÏ 59nttt)ameocttnenöegi)ebttipcftett. jtn/laethet genoeg 59η//ώ* $,**« wieen Giiicciardin aen te fyoojtn, «©ie aïbusf|p?eefiitinbe23ei «^«»^- %gbmgf>eban taedenn SS/fjS IndeieStad (niet alleeniijcken naer het ghcmeen fegghen der naderhandt
'^voondersjcndc van andere Hollanders; maer oock voighens fom- grootelycks ^'gheAutheuren ende andere Memorien) is aller eerft ghevonden "celSmkt% .e^onfte vande Boeck-druckerije, ende dewijfevah letteren te Cfer.ρ/λ». ^!eten) eheliickmén die teghenwoordieh gheheel Europën door is UnWl*nt- ^lCDmyc kende. Maer alioo de Vinder quam te fterven, eer dat de i)ifi,<»ver- °ftfte in haere kracht ende volkomenheyd noch was, foo is zijn fiheydents. ettaer (foomenfeyd) totMentzgaen woönen: alvvaerhy defe * 0°tWendigewetenfchap in't licht brenghende> blijdelijck ontfan- imtttrJm 6«enis: èndedefelvealdaernaerftelijckin't werckghefteld zijnde, **$»»*» o^eraeckte tot alfulckevolmaecktheyd, door dekennifle die fyal beydende bequamen; darmen zedert heeft ghefneynd,ghelijck het fc etUcht hier van over al gheloopen is, niet anders dan off de Boeck- ri'ckerije totMentz ghevonden waeregheweeft. Dochick en kan °chte en wil niet lichtvaerdighlijek oordeelen vande waerheydde- r iaeckejmy verghenoeghendeditxnet een woord aénghëroerd ( hebben > om defe Stad ende het Landichap van Hollandt niet te VelVten. κ3*1 toberfetten ban beft plaetfe Ijebben top be iPranfcge €0* ZZt&
«^/SDebaen bpif,be 2»-Jfojwfl €ommmge0i# gebolgt/afc "*"**** foobe
|
|||
|
faq te f tahaenfcïje teyt toeg Stutfjeutsi &p öet ïjanö niet en i»a&
De invtn- %p becboigtnodj toooatf f)et ftnefi banbe ©nitïietije/ wptpol£" toiibui te. döf©virgiiio-i>e t^mbingebaec toan(eoö toou&iOeenf tierm^ |
||||||||||||||
|
turn
tap./ |
' ten ^uptfeijen <£belntan eft i&ibbe* / 3tefiantoan «tëuttentW
|
|||||||||||||
|
teefciftfbenbe, Mtt liocft tuat öae« önpten/flrecnenbe tot JFfg"
thaicaingijeUanDentiermaecben-«©jwcner. ^lltnKf iBantttuw.
3©anbe roelcïte top oocb ijiec nae mepnen te ïjanbelen.
|
||||||||||||||
|
HET TWEEDE CAPITTEL.
Van hetver^ren Böeek > nopende de Haerjemfcn6
' Druckcrije, wijlen inghefteld endebefchréven door Mr. lan van Zuren; Ende eenighe Memorie» uy t de ovèrblijffelen van't félve werek ghetrqck,en. r O^noötgö '(atfitt kk) toaere gfjetoecflE de öjte boor
gaf nbe pafTasicn aen te treeften ;■ enbe onfe ^tabfiouS* fmptenttorjfriinttiolïefeefit fcanbe^oec&^urëerij* toefen/enjöeb'eereöaerUanfonber agfpaeeu/in fptjt ban$'* fcenijberg/ tet$mto0Q?öig noti)/ al$ beijeoiö/ genieten-,νδρ *J bien niet onatijtfameujc» toaere rjetroecöeiootl tjetbpfott0^ isoecïtbienaengaenbe np Mr.ian van Zuren gïjebaen'/ ianw ijoo? bej^ebei;iaiib!Jc![}e.,f,rcii&I-eii/öoe öpafó Jbcfjepctt en ψ'~ lóubet öJaerbigSifii betóncn alfjief tot %aeefem befeiebe/ en** |et :$nrgemf efler£ anipt ηοφ niet en toast berqepen,!Bp P1%, ijoojtoaeï enöe jam mm ten ijoogften/öenCitel ban bit öiW'^ gfje aaewfe te fien/met toepnig obcrgjjebleben bïaberen/ aue*»\ ir)rlienöe®bo?-rebentnbe biniepöingije berbatenbe *0*%>« Kl^ifionf felföenie tfeeUJilsi riair [rjne febigïje enbe fneWiïP, Bo0jfletSintj^eenisibae)cniet:Cnbetnenü)eeten niet bp W* fepten oft toegfien 'tfeifbe acïjtei; §öei)ouöcn toojbt/ofte öerl% ren 10, Bé ^iteliupb afbuig/ int£att>ni toant inöiefai* M |
||||||||||||||
|
m
|
||||||||||||||
|
IPAïf»* HAS.HtSMSC.KS, Os.V«'S8K>« %f
\j Ζ VHENVS fPN£ö&
*De prima & inAudita hattentts vntgo & vertere
tanu»Arm1jipogrAphiuinventimef ? Έ I ALÖ q FS, ·
NHnepnmum confcriptm,& in kcemeMtm»
mtete ΙΟΑΝΝΕ ZVRENO, HARiEMEOf
e^D AmpUJfmum Virutn N. iSV
«&t bef* Citeï/ enbc upt ftet tiAboïg^etitie Wicht I bat tfetttê
Jurenus beft j^aterie bctïjanödö ijccft öp fojme ban cm Cfa* •g**%aecïi tujTcï)tn^wt«mif be ©abaveft" &ttrettn# beloon* 4mt Booj-Teben feïac0t0p/imifi Utrtuoitbctt ficFi baet obcr/baÉ J*fe foo i)oo0-noobige enbc onUiaerbecrlricSemmnfth&p foo 'pabeintϋφenbefenwiffcbet:|Bmfc0engïjrifónienté. tto c«*renbe boo?t#/batfip bit ffcucfc defubtiii, ■"nita muhis abhinc annis mortalibm divino confitio prodite,ac in banc lu-
c*>»ac hominumufumproduÜo , ftjibtt fjjattbt gffCnOtttftt ÏJWfC tum lPfm Feritatu amore^ tum Patrkq^-oque'ftudioy&c, ©OI0ÏjeHb0baCC
^Pί^«£<&*pwfiftomeofcripto, etfiidfiicilècmtemnipotefl,nihiltame»Vii« c«i» ~Wagunt'menfiqukquavzj ReipwblicAunqmm->.detraitam volo, aut de ^'^Luj * <>*« ei>^f« £*ƒ«* invmti gloria dimïmtum tantillunu, cujus ego que- imegerri- f"f nommi fitveo pra t&teris mtikt*m-,A Fruanturitti certè, idj$ me nee mi viri* l*vtto j »ίί reluShnte quidem^, laudefua pr&clara certè, qua jam art- es»*filtus,inbominumfirmme acfcriptis,nec immerito gaudetit*. Sithac
lffnquoquequieta&juBa lengijfimi temporisprtfcnptiene pojfejfw \qu» *Pfis turbare > prefiito necjuShum, nee etiam humanum (arbitrw) firet* "oc tantum (precor) animo firant£.qm, utliceat mih'i hancPatria fidem, ^iHpietatemdicam? pr&ffare, qua, mibi certi hujm &lucü & mjiitfi- tonis nennulU initium extitït primum, & caufipr£cipua,utnonfmamho&
rWintonium landt*, qttodadhuc in recenti patrum memoria h&ret, α geni- ^ibusfitisfibiper manos tradimm, aliquande tandemperire, & ex omnl emiwm memoria extm£ui4eleri^2, Μ perpetuis deinceps tmbru obruA*
|
||||
|
3« Ρ. ScRIVÈRII Ι/Α VRïrGRANS
tur, cujusadfiram pofteritatisfhmam decebat, nos pr&prtim mW>ri^
confirvare fimpiternam· IL· quidemcivitas,merito pr&dicanda, oü^ .' rem acceptam α nobis prima certè publici juris ficit, & in hanc heem <^tl __ evexit, & rttde admedum infirmeq, inventunu in firmant tanden , de gitelegantiorem, ut quidem turn firebat <ztas. Quo nomine quinto fgni finl laude ac merito pepetua celebrandam ac pmdicandam Mant q* 5» froficTo judicet-,qus, etiam velin primis, quamquam nonjitdifficik 'wVf tis aliquidaddere, tant't tarnen beneficy bonitate orbemfibi devinxit ^ι^„ * fitm. C&terum hoc teneat velim amplitudo tua N, N. in hac wbenoF jHarlemenji prima ejfe jatTa opificij hujus pr&clari fitndamenta, rudid f , tafie ,fid tarnen prima. Hic nata & in lucem edita Typagraphica efl {ψ. MagUntinenfium pace diftum velim) fuiffe membris firmata, ut [ttccw, i Profpi- eer ppfpef ■ ac $m cert} utnuper nati infantes filent,, traêhta fig^f^ forum, & Jedulo > muite] éfe hts annos mtra pnvatos tantum panetes Jtetit, ψνι.' etiriS:nöcs f modo, quamquam ruinofi, tarnenadhucβίνί & incolumes, tanto fw*, l^J^l^fartufmorbati ac Jpoliati mifirï. Hïc ei~l· profiiTo educata, fttrnp^ _ «ras par- tentti dm nutrita & alta parcius atque refirilTe nimium, donec tandenta ~. !Jsi|cii**'1' quamprivati laris angusTias & paupertatem aïfemata, extero cuid^l typo«ta- eemitem dedit, firdibufife patrijs majorefui parte reliBis, naffa ampUJI1^. phcion an- opes, adpoïiremum apud Maguntiamfi publici juris ficit ; ubi brevt &* cllriffl Q tempore in tantam excrevit amplitudmem->, vtea jampropemodttm^ Dobbium gnitudine laboretfua. Qu& emnia tua Amplitudo, hunc nofhrum ctttfi Ρ pettïnet j lje Zureno Sermcnem per otium aliquando legens, laiïits cognofeet. ΦΠ" ÏoSbT- &«?»* iwcfy nat teniet tufttfym fcepöm-Ioopcnöe Waötf*^
bliopego, fp?«CittÖpejJnïltïiC&a{ilW^: Namcüm resfit proficTononmir^0^
fiium, paBquam efl cognka,fed& utilitatequaque}non tam ufu tafffW quamfiuÜfti&fiummaperfe, &hujufmodimeritoetiampr&dicani^r s per) cujmitem'mamplitudmeai'ubertate mirabili,ac omnem perante j compendium tantum, & in anguTtumquoque, pro tam copioj'r Bus magnitudine,ContracTu brev'ttas extat-, variasfinè dabit nee initfW itebis multa & narrandi & diif/ttandi accaficnes .· cum & aecomwow %, limmultiplicibiis,tummcommodis quoque nonnullis iniercurrent>'y ψ % funtaliahujufmodi multa non contemnenda profiiTo: nt nihil die ah* 1 que de e jus inventione prima, quam fhlso haclenus totus propemod^ . bis unanimi confenfu Magunimenfibus ajfcripfit. 1)e que vel filo 9,?,< tiSffi/i, fapemewm multa foleotasittuvQogitare, acnotmihil etiamf^1 , |
|||
|
Vaujbè Haeriemschb Drvckery. 'jï
*><tfitare,muffitandane fit h&cres internesclancutum magis,ne quidquiz
fiyte eorum exaudïat,quihanchujus mventigloriamMaguntinenfibus eripis tywj- jucunda acdiuturnapojfejfione turbari> nunqua <zquo animo patten* tHr i au potius, manifi&& nobis pr&fièrtim rei veriate fibnixi, citjus adhuc recens in hominum memoria testimonium extat, > TatrL· etiam banc fietatemgratiprdïiemm > ut ipfim tandem in aviuh&reditatispojfejfw nenu} opinwne noftra ac animo nunquamquoque deperditam->, per relt' quam etiam nonnullant-> erbis partem aliquando tandem reilituamm, et% hoc tanquam patrimonium laudis fimul in hominum animis,ad po- fleritntts memoriam, confirmemus ;ficuri qu& nobis inde tandem nafci ex~ mta,r*%f°iflt tempettas, &firtafie eriam bettum nonnuJlum->. $étti öien aengaenbe en bmöe ίεκ niet iftöc originele Cïjat^
ïwn/ bientpboo? een goebbumbt frefjanbigöb ftpuenbe en «anoocn niet benterenen/batikt feïbe tgcemfrlaetV 'tmltteitk S&e6?upcite7 betbet gjfjefeftttben oft boïtrotnen i# gijeuieefï:» *&tn faetft boo?fcoaer ten googften te be&Iagi)en: tettutjlmen aïbaer oogijen-fcööneiicn befpewt beg goeben niang opredj* tm ïjanbel enbe uianbel/tradjtenbeboo? gïjeene omme-taje^ SÖm / maec öoo? eenen recijfen tuegï} enbe ijeetbane tot be waerfjepb te gï^raecnen.^uê^ebigP£& enbe loffetóit fpieetKt Spban bie ban IBentg ι aitoaernocijtangbe i$tutUm niet JJanbjettï0ijen/niaeEijasiobecfpeeïöerfci)cnbebbeiii, <©at0em ucj^telicii flonb te betopfen I enbeong ongtjeïtjen meer motp* ïeng beroo?fa$töen fal; ftjnbe foo beel latet/ ban ï)p / optc üie^ telïj g^eöomen;■ enbe foo niet gfteffcjft nodjte gï)efÏe«6t / ate toe! ög ^eeïe'Zurenus fal» göebac£tenifTc *ua& $^P fuKm al «ben üielbpbit:25oecKben raoeb niet betfoo?en goeben/ tnbt bae ong «tanen betmogften/ a*te£ boo^bienben 'tgfteen tnpljitfr ben nonnen binben/oft bebenclien bco?betlicö enbe tuaeracip %ïj tébjefen : <£nbe in't miöben onbe&omniett boojgaenbe/ Nlentopnorïjtetuinrfter itotft iet* tectjtet fpöc afbjgcnen/ont u » r- *Pgi)en baetg ttrilien. BetttOtibJenb*/baticS niet bjaerfjepbi άΤτ^ζ™· hn HieffjebÖevg enbe goeb-toiUigiie Hcfet# ptt. fonbedingis β>«m^ »neös fa! nonnen hüfn enbe ontboenen; oat zm-enus mi|Tfï)ien/ \1"ΤΖ'γφ fntie iunius felicriitn / niet en ijeböen gijetueren, ^De laetflé pan ex Zureni ' «5toj|cSe/öetl?edie?"bai}'tboo^noemDe2|ioetiibeëeei;i!:-e^/ ten ommm»· |
|||
|
|i Ρ» ScRlVtfttf tAVRE-CRAliS
Mt mtjng &e&wttKettssfbctbtttfett en fcoetm San / mtt tyt g#Jj*
top §m bomen gfretioubjeücit inUat^n b«tfeïb/efi in ©up°JJj>
S|jeftelb!jei>6eti* ^epafTagienbanZiuenus, mbefmgo^0^
feilden tap foonoobig^ niet Döracörtebettaïeit/ enbe ι«αζζ
j^ebedanbfciirionge teboenfïJjeixRert;tcrtotjlbie/ aïjeficfe 0U^
fepbö^ööe/ maertmïïmoo$ enbe 3in!epbingï)rtot fjetbwp
genomen o&ercftftjnbetbatenbe/enbe fiecfpieifr&ennttt 09|~
ben/bat be Stunjenr tot boo?-flanb enbe betfjebingfje-twnj*
^aeriemfcije eere / eitise ftet ^atrtmoniaie etflf-goeb / bauJj
^mcnertje toöbtoopig (footfrijtjnt) toilbe^anbelen/enbebf
toaerfjepb tojeïicn uptffte&et; bae* guameban af / tofl* P**
loiibe. ^eggjenbe/ ..
5©aibe üonflbaitaöoecB-bmcKen tot f aetfem alleF-tf*™*
... . ^jebonbem ' »-· ^
»**£!*» ^tbe^intRel/baecbe^mcfte^etcfintaeig^epWC
«# Λ/«» lÉf/t'ftjnen ttjba/boe ft» ftfaeeff/ notïj in toefen toag: met ben 0**
ÏÏir'tofoïJebanbiem <,«*
e» wrfinai- t©at be noutoe enbe $0 boen notfj routoe ïtonfl öo#**"
d"ldM Ms bjieembelingbecbberbt ie r
ZhTf"* ©an&iernaelBftitifg&efyag&t: r
<* 'aiibasig^e^ttufï/göe^oft/göeDanb-^aeft/boo^tö^eret/^10
gi:ootelaiü0ber&eterbi&
3E>efe enbe biergljeltjcne^uHtfen banbe ^ntcïtertje betf)^
iitii^t enbe bet&onbigbe onfe Znrenus. 3Jn-mibbete bant 0*& |
|||||||||
|
4&*r«jef enbe ^ng&ertjtef;oo?oaerHr6 «5e02ttpi&/enbefr0awJ|£
ifBif-ömpeit banbe felbe&onfl; met anbere flu$telieïte ^ aengijünatinc^ifroutfen taffröen öepben inbltfmbc.'WrL |
|||||||||
|
aï ber-toaer-iooft / enbe aen een Kant gijeraecitt ftjnbe; (#"1$
toeete niet δη toat ïampbaïlig^epïr; moeten top / banbe n* eenbengbrnaecnenbe/onsi metten gljettoutoen öienflb^^ toacfeeren C»impiomiunrus3 bie fao mannelirnen troo? onf ;!ne föne»eiwegï)eftrebenïjeeft/enbe nocij bob?tsf met Ijet 0SrL bat %impnagi>ebaentoerb/ber0fjtnoegcn enbeteb?ebe»i|y» ase», Stengifefienonsi jammet; en fclaeg-sebenm obtt'tf*" toa&btt 23oei» toepnig&elpen». |
|||||||||
|
02?'
|
|||||||||
|
¥ak!>s H&£K.g.tKsct£g DSvci.bïvS f|
Quk1 pudor, δ cives ί ant quis refpe&üs amfcS
Privatos adeo fuadetamare laresï
Plena laboratis Zureno fcrinia libris, Plurimaq·) eftpropria charta notata manu*
Et maviilt aliena tarnen cornnüttereprxlo, Quam fua > cüm pofiït digniüs ipfe legï.
Et prasftet liber ifte* novam qui vindicat artem» |
||||||||||||||
|
f Auétoretnqviuuintollitinaftra, tcrij
Atque alij; fc£tus> Sc doöse pignora dextrae. S ed vetac auiterus (pro'h rata Yota /) pater*
Hinc cüm tot poiTentdiaqi legiq·, libelli, |
iLaurttUm
Cofterum, Hmhmen- fent,att'n fy. pograpf>h& invemtnmè |
|||||||||||||
|
Hi peiiere atijs, & peri'ère patik
lamq; iuum prseiis decus immortale Batavïs Staret, Sc Harlemo non temerandus honoSo
Nonfic ex raptoprseclaraMoguntia vivat, Aut primo imprelïas anoget cere notas.
Zurenus, tacitos inter numetandus * Amyclas, Heu,quantummutoperdiditore decus.'
|
||||||||||||||
|
tAmycUta
lende peric tüt,tefteLtu Silio Satyre* grê^bo.Vidi Mm/mum f» Adagijt, Qverghefei
|
||||||||||||||
|
iSWqn burgers, lieve tochwatfthaemte flnder rederu,
Wat aenfien van een vriend houd ons β laeg benedetui JEnfleekt ons binnenshuys verfchovenin een heek, tS^Cet menig heerlijkjchrift, met menig nodig boekj Zurenus heeft bj fich veel kiften metyafieretu, 1)ie hemenonfi Stad met eren konden"%ieren->, "Veelliever druckthy noch het v/erckjvan and're h eru%
1)aer hem die erefilfs behoorde te gefchiett->r Sn daermen alderlieffi dat boekJ>ehoord te Ιεβίί>, *Daerhy de Druckery van Haerlem heeft bexvep&jz Waer mede hj den vond van άεβ KonB beweerd^ €n haeren vinder prijfi, en onfin burger eerd; ■En and're vruchten meer van fijn ν erfland gegeven^-, En and're vruchtenmier van fijne handgefchre vetu. Wat ojïïet is dit toch ? waer heeftmen meer gehoord, 1D*to}teen vaderheeft fijn eygen vrucht vermoord? |
||||||||||||||
|
Vaer
|
||||||||||||||
|
54 Ρ. ScKlVERïI LAVRE-eRAMS
1>aer hadden dan (eylaes l) veel boeken konnen levetOt
"Die nti als in den dop fo droevig fijn gebleven-i.
Sy fijndan, jafy fijn tot onfejchavergaenjl ,
Watheeft de vaderntt ? hy heefier ookjtiets aett*;.
<De Batavierfcbe per^fouin haer ere blijven^,
'De roem van onfe Stad van Haerlem fin bekjijven-»,
t-J^Cent? waer van haren roof en roem al lang ontkleedt
"Diefich'fi-valfch den vondder Drmkery verbeet·
f Di Amy Soud Aan Zurenm niet int * Swijgersgild behorex->t
fe*'i'en!u-r *^'iedoorfiil-fwijgendheydhun levenfslfs verloren.,?
fwijgend- Eylaes! hoe heeft hy ons in d'eer van fuiken vond
hejd verb- "Verachterd en verkort doorfijnenflommenmondl
reu fijn ge·
**'"' HET DERDE CAPITTEL.
Ettelicke ghetuygeniiTeri der gener die deDruckerJr
deStad van Mentz in Duydfchland roe-fchri;>en:
ende voornaemdijek Nicolai Serafi/.
ttptlUtjfïtt0Ï)i>iJai1 itmius, Coornhm, Zuiemis, tnHC^
bmn, ifrktttgïjm ftomm&iebnn$[&mtiï/tnï>tiinMce
bh mei ifatt amfpmmm, 'Mutgiiiittmfalitkbufyttnietef Μφ!*(α. ÏJölen. ^mottlam0wtl)mtti)ttbti}mQïft tutfoef m ΪΦ$0' timnrmn fhjétfïcnöe ί$φί}μϋεη té/fai itft ro?«Iicö amttctkw/etfl* £ΓΆ0α£ ϋΜν ^p opïjonimt / tot btm sfotUgtjentytptj, <Bm naem&^ ïhiepifcopü bigt} inïft QÏjtlmb man/ Nicoiaus Seianus, nu ongfytbattiicM1,1 t£lofZZ &pflwti»intigfi Wtm 0jfjdeöcn / fpittcïu aïöttg \ Mogmtw*^ SchvfcTJ™ ^ ornamentum Typographia efl; non eo tarnen modo , ψο ad alias col*'
|
|||||
|
in'Acaie- emnïumfire magnarum laudatarumcfc rersim landem ad f e, perfhs ac #?Λ
™n£*v™hf- fes> rapiw» phrtfie > & ficm olim Homerum Colophonij ciyem effefi»H[ [ore, editi dixemiic, Ch ij f hum venikarMvL,, Salaminij repe-tieruntj, S»tyrn&i vef" Mogmfu fuuwejfe confirmarunt,: ito. etiam hodie mem Typopraphkam fe invt" |
|||||
|
Vanöê HAeriemscbs I>RTes:iERy. '$j
niJTe,ad'aliofjj omnes propagajfe, non autem Moguntianu, jaB'iiunt
"0»ntilli. HascilIelib.i.cap.3<S.Etcap.37, .*· zAfrgentind, inqitit, inventum & natunuy ex Argentinenfi Spifco- '
Ï<ttu,& Seleftadienfi urbe trddkjacobm Wymphelingut in Remm Cjer- ^ifiicarum Epitome cap-zxv. Hmclib.yiii. cap.xi. credïditEulirofitUy- lui Vrfiiergenfis Abbatis Paralipomena confcripfit.
.. *1 · Ad Hollandiam verb ejttfdem artü inventionem rapitHollandiu;fid !? > »tM^ogmtinisconvic'mm etiam fkciat,. Ψεγύβί Moguntia, qua ab fffidó, fkraci, & fiigitivo firyulo inanem faljamcfe hattenm gloridm qu&- J'jfli! Nipaveas-, in te invadent Hollandi: te ulcifcentur:Juafcilicet re- 111. Antonimfampanui homini (jatto eandem inventionem adfcribit.
ïy. (jallmautemGenebrardttslib.iy.Chron.AddQ)inqmt,Themifia-
^os > quorum urbem patrum memorie Caftilij in novo Orbe oc- Cllparunt, Typograpbica? au&ores eife. „ V. Et Lufttnnm,bomogravijfimm& eloquentijfimxs, Hieronymus O-
iQrity lib.xiyDe rebm Emmanuelis, remotifiims, Sinarum nationi tam mi- inventi laudem, ^am^ non nuper7iatnm->, fid pervetuïlam-j, pe- H% canam, tribmt. In libris,iZif,defcribendis.,& rerum memoria pro- ?aganda, ameisformisutiiblent Sin£e:quarum iifus adeo antiquus |
||||||||
|
si
|
||||||||
|
apud illos eft, ut qiti primus eam aitem excogitdrit, ignoretur. Italus
^^o Jov'ms anteipfiumfimilia. , V i. Qmd, quod Pomponius L&tm banc Imprefioriam artem α Satttme
l>*Ventam docuit. i. tsfnArgentinenfisfiterithiijitsartifici]attBorjtemcfeaninibidehoo
^iqttidautcogitarit, autetiam tentarit, mihi haudliquet. OntUy quod
iciam_, j tantum efi qui afierit Wjmphelingm. Ψοβα videri veile iitud>
Hlcuimodi efi ,fitpra veritatem dare patria. Qma tarnen pomit aliquis
JjedomoArgentinenfis■', & civitate tarnen Mcguntinus, aliquid Argen-
lft& cogitare, atque conari, hoccfe idem ipfum Moguntia jam in lucem ef~
J^reacperficere .· deritque qttia citra caufim->, idoneofó^ auBores ', non efi
J^lfquam fitcilè mendacij arcerfinam; credet,qui voletjlli afiïrmanti.^re·-
^dit cértè f o. Arnoldm Bergellams.
> ï J. $An etiam 'm aliqua Hollandi&Jjlva quidqmm tentarit Hollan-
.. ~ " dm |
||||||||
|
■ $£ Ψ* ScR1VfiB.il ï-AVRi-CRAHS
dase&\qms> Attitemdwilitterat defirmmtaliqUAt, nohmpugnXft* *f*_t
fine & alibi plmSuitde quidinmtntem diquandoveniie potuit-Q^1^ admodum matortt, fic & bommumcogitationts in eadem aliquandot» CunmtveBigia, Et hoc firtè tantum 'vultvulgark illa fJarlemenfi^ fema,.de qua LudoVicui Guicc'wdinus. J£ i/£quum verb ejfet, ut bonk vel teftimonijS > vel indicys doceat"
tttndus, fitifefi o iUi [Laurentio "\fetvui7U>, & quidetru, tune tetnf* ' eJWcgxntinuznj, aut illum cujufcunqueurbisgentisve hominem ex& landia fHarlemoj projugijfe Amfielredamunu, deinde Coloniam ^ff lijft: &mrpotijis b& in via mbes > quamalk tam muite nominentwf· "Typographicum firiè ibi aliquid mceptarit: doceat denique Mogunt^^ illum veniffe: bntcftgttfinemfitifie:hicfiirtum fuum in lucem dedijfe ·" .. quodalienum tratt quafijuum venditafie. tsilioqui ft Jatüfit dicere > * quemejfejitrem-i quis,ut.avtttmmquodam diïium eft, itinocens&,i JttrfScc. ■-■ ... Ui. DeGaflujresfhcilisefi. Nam qui primus ar tem islam l¥,_ê
planè admirabilem Róm& oBendit, Germanus quidem fint FfaMcuS " mim,fedcmcognomen ejfet Germanicum Han3 quod Latine valet 6**** Gallimceunu·.:Ea^retaudita Campano impojuit, uti loco citato iflW Wj/mpbelingus. ja IV. V. zAb bacquoqueremovendosS'mas cenfeo,& omnes ignoti 0r\
alios. Cum enim an hoc vel illud bic aut illic omnium primo ufitari emptf' \ 4iJferitur,fatiscmflatnonaginifiae notis gentibus. Quod enim fi #f, <is4ntipodas> "Borealü tAufiraluq·-, poli hommes, idjanu, ignaris tid fceptum ejïtt? In Strmms- yï' Pomponio Latovefutando fnciunt ifla Conradi Teutingeri: ^-°!λ bmCsnvi- mihiftomachumprseceptor meus, rernmvetuftarumalioquifoler0. '*^^*^Λ fimus inquifitor, Pomponius Lartus: Voluit -enim nobis Gern»*1' GttmmlA. inventie artis ImpreHbriae laudem"prxripere. Nam adAugofti'1^ Mapheum fcrïbens, ita ait: Jmpr'tmendi fiicultateiTL·,, multis JdCttlü * termijfatru, paulo ante rerocatamejfe. Vnde hoc diceret, eop pliU'ifl1, percundtatus φηΥ, tandem ex Francifco Car'dulo Kamienfi di<i,c'5 eumD.Cypnaniicntentiafretum fuiiiè: Is enim de Idolis fcxfa inquit: Saturnus litteras imprimere, & fignare nummos in Italiapr^. infiituit, qui,licet rams apudPomponium vetuftatis inyeftig3^ \ Chriftianuïteftis eft, fidem tarnen non fecit D.Cypiianum de ea W ^ prellöi»
|
|||
|
freflorilaite, qe^nttnc immtTr/Icciimmfuiiïè. 3Sed&S,amrtii tcfti-'
fJMre calami & peiïnaj ufus non erar: licteras fortè férro vel lignis im» 'PjeSjtyCSteiOfq; docüin noirconjimdim, verumfingtilasparcicula- l,iHimprimendo ddbito'oi'dine locare: vel, uridem noftex Epifeo- Hsecfen.'" PllsTerseiHnusopiiiamr, Saturaum docuilFe litteras irnpdmere eas"ntia om-' ^«SE-innomtlmatis expreila: iiint, non qua; mine papyro impnmun-'ma, tlU\ SignavitenimiErisprixnuiiain hsli&cam Izno monerain, & in *simpreilït litteras. 'Mmt$/ttfot niet tot M>tmttfbut$ / ofte dtet$ in ^oïlanö 00^
«oitUen foubr toefen /fyeitgt ïj» i«rfdjepöen göetnngfjenijTfli $oo?t/tnöe cerft erne ban onfcn$wotm WiettttbmmmDeiï- «erins Erafmus :.jmtöfe$ iafflen/fcpötfjp/
2Vö« ^»i« omniumoftinms,fid qmaHollandus fidt, pdtrmmm rerum
trttijfimw,7ypographk0artideêtijfimiu.,domfifc^^ •PffHt. highmfuism S.JJiermym£pif}olamadviduMm ^ermtiam^, '*veAgeruchiAmjiAnnotatioriémmt: Hiiic tubi [i^Waguntm] omnes "°ttanim literamm fludioil «on param debent, ot> egregium illud ac i*nè divinumïnventum, ftanneis typis excudendi libros 3 quod illic ^tumaffirmant. TolydorusVhgUius ^Delnventorib, iib.ii. cap.yiu *rithemimExhormtimiimlib.iiyhom<,vi t.& ΈρίβοΙαχινι 11 .Andnm ^ithamemsmZaeiti Cjermamanu, Tetrw Appianus £ofmographi& yrteii.fynmdmPeutmgsrHiUsia^Qenebrardm:Chron.lib.xiι ijliid~ ^dorpim in Acad- quï Φ' Colonienfia cimt Chronka, XJjeorgius Bram °%o i. Vrbiarru ,Cekesad Rhenuma, Sebaïlianm tBrand'.» nsïventi»
**"tó.xvi ij Carionlib. ι1 u SsbaHianus tJfyCtmfterw lib.ii ι „ ffheo~ 0r*n Zmngems in Theatro, Têtrm Ramm in sJtyCatbematicis. cAfdji"
^nturprimideniqne anishujns modioli, qms antiqua Mc domus, qua, yCeraJinihort*, flatta-, Sewleffel votatur, cafiedis.-; qmfq", mihim·*
Ρ ft'nsilbinw itfpogmphm monftrabM,. f o. nAmoli'M in Chatcogra*· $ 'üEncomij praftitiene: Hodier-*it,yecuftiifima qusedam in eiiim "Wn ab auctoribus GOKiparata-, qua; vidijinftmmenta extantMo-
^ntias. Do&as Iurfs Mogantinus PröFeilor, inlapide, ■quilutif- Pentói-uffi doöms intaioriftiliiadiofubjeiftus eft, hsec infcr ipiit],, |
|||||
|
:f f <©&»=>
|
|||||
|
|t f*i $. CfctVf.lt. ft. lAVRB-CfcA'M-*
ÏÖANNI GVTENBERGENSl MOG.VKTISÖV
<^VI PRUAVS OMNIVM LITERAS AERE IMPRIMENP**
INVESIT, HAG ARTE ©E ORBE TOTOBEliE
MERENTMVO WlTIGISIS
mOQ SAXVM PRO MONEMENTO POSVIT, ijo^ HET VIERDE CAPITTEL.
Aadeüe gtietnygheniflTen voor die van Mènt%
van Serario byghebfaght. tr*. ^^ nen bat fte^ticnectiie elöö# / ban te 0ttnt&/ aHer-e#t>'
*—' gijebonöm fowbe toefen: 'ttodcit roepen/fepbfjp/bie bo#*
, gïjenocmbe «^erapglfjen/enbebemercB-tepcBenenbaerbi»11
fönbe in't owbe |tip£JbetoIefteI^wïeB;ei bat&p te biebettfrc»1^
lutóus, δε Senb/ en bitbettoótfeeroebel neemt·, baer obeebe^oïianDe^
•x to iet. beffcafTente/biefip gaernefagbatbrfecfbdicBermbemetiitii^
iS$"So terbittetfÉepbtbait jfl^entg fpiaBetn mtküt&m/mtmw
gPEbkis." boo?-gi)e tft/ ben ^ollanbtrsï fyimnt tere ι bie fp fowten mogW
ïjebten foo -in letteren aïg in anberrbingffen/ntet en btnifa/now
'm beneemt: onbettttiTcp befcitermenbe be eere/bie fp ban fjaf
«©nbergïjeeft ontfang^M/ *Höe in toeIcBefc#befit fpnitlanöÖ*
gl^toeefï im bit foo beele mtefoo tteffelicBe gïjetnpg^en / o^
&erbebjeieBeoocBnpfïjeemfciieeïtbe ^oÜawber£ (jper bpb*2
ρ»ββ&.. fïaet £p onfen grooten 1&itf terbammer)i)aer toe fc^bi,#Baf;
toat ban eentgije bêfer <6tetupgten fp / fuïlen top ftentten w&
ttaettetmficn/ enbefcljarpehcBobertoegïjen, i^u/alfootoP
boo?gfjenomenf)ebbe«ronbeUcBenbeopreciJteIicB in btitflf»
ïjanteien / fonbec eenigïje be minfte affettieofte paflïe: fat i&
tc»p, &ti fjier/ nae-tcebenbe be boetflappenbanben gftemelben*Seraii^
bedoeïen be gantftJje gïjeiegïjettbtepfebante aftmtiing$t£**
«ifen, ^«cfeerrjeaïbaer. <©'eecfleSnbentoo#enbebie belton?!*6^
1 '**"*■ &u%t$sêft/i$ gijetoeeft»khan Gudeiibet-gher-.f^n mebe^ttSp^
titet raeb enBlincBettbebaeb fpn gljetoeefï ttoes anbere^ttf'
fft* j&tsft bm ffimtg / · iehan Fauft, ofte / φΑ&& fp boe foP&fJ; !
|
|||
|
Tamüï Haïr i η ii *« η ι D R vc χ ι ï *C 3 j?
Inbefc^W/Fuft, uut* IelianMedinbach.^ef«^Hbmfi«^eC «Hiisgg fïabbe eenlöngcïi oftefcnerfit/PJeter Sch&ffer.bit naf/f^i^toai
Sftet tuojbe enbe beel grootï toerc&en gösbnicnt jjeeft :afó baee wn uan s.Hïerönymus, beïoelt&e ïeggen mbeEifyartjiefcant Jiooftert^fcerbaffi. 5Scfcö^ie/offrcbier/atftjgr^eftm fpalte bc Manfit gftebosiberb fytbbtnmbt b'een b anber befnilpfamt pctoeeflftjin' mogfjen alle ft. (anten teKe-qneHe ^mmtoop^ fntt/enbeboo?2t«to0^üanbe l^cmfle gfjefamben toerbenan fcier boegften nocï)fan^/ barbe eetfleplattfe fe^an Onöenöer* Jïöer ï*cötelicitentoeèome.®entueic6ettttiit mat reben tl&tbi tivMcSBN ^er mag genoemb tuerben/en aan «ftniet beb;«>eben. 'Cmagïfm *» **■ göefrïpeben («iebegiftlngfyenanSerariu&)mn ftmeberbienflen "éeahrZ" taille/enbe batmen gjfteoojtbeelbijesftbe ©inbingfjeenbÉopen* »»«* »«««* «aritigïjcbanbe^iïrfeeeijeitilïitecene l&ibfrerlitne «©?b?etuel ^Ie,K* toaerbiglj te toefen, ^oclj nabbe o*· metöien Citel m fijn Ie* ben bcreeibt g^eloeefl/ ivo Wuregifis m foube fuliiteiö niet op bf jj©?aft-fletn/betuelciteï)p ter eerê beneem intpercioicvnr, «ebe oprec^en/besN*"11 nebben te fteïlm: baer nn tnaer fïaet/ '•GütenbTg-πίΐMoguntïno,ttc.algint bot^gaenbe Capittelte }ercn t& 4EfotBmepne ieit/batnten ijier ban meer befrljepbs? ί?«ί öoojbentelicöben. Ctoelcn betont afterblnft/mcetijetmn ten Sotbcn jftggpmben toerben /bat ir» ïjrrn een bermepnben <£tftU *iian eftl&ibber ben nöemenbe,baer ie fykt booten L.Guicda, dia |entrecfee, Stnfgljel^car fotibe ftp met befen Citel bnpten ύοψ *?l toaerbt bp alfeo/bereerb enbe opgfjepioncïtt toerben bp ben Sttttltmr/ ben toelciten boo?gaen£ be boo? rcft?eUen Sejadus gh> f uncfit, «©e tooo?ben ban befen engi>enoémben ftoetfer 1«ρ* «naams: ■HocurbünoFirtZ MogunuMi (inqiiïtMaimfcriptiis)triumphaie per- *3.S ini-
rffttie laudis {β pv&conitirn-j, qtibd ingeniofem chamtlerityndi ar tem non ft^J"*8" Wers Imlorum indago; non celebri* Gmcomm (apientia ; non mn'tifirmis p^llorumfcientia ] neque callidwn Barbarornm repperit ingeniftm-> βΛ %n«-itTbrïofinobtlis ttrbis JMogwtitci. cives, fcilket loannes Gudenbeig; Ψ1* CHm omnem fitbflantiamfiiampropter artis dtfficttlmtem firï profit* ιβ&, tandem auxïiio Ioannis Fufth, Ioannis Medinback, éraliomnt* ^*'ic*vi»m,admimremperficit, ψοϊί qmm Gttdmberg, qui ntorabatuf |
||||
|
ϊό. Ρ. Sc β. iYEfe.tr Lavre-crans
■ zut&'\ungtu*qMitfiiH.6niiitc-ejtu-arth nomine nuncupatur, Petnis Op1'
iionisjiii efi Schoeffcr, ejttsgener,artislmprejfgri£ dilatator extkit· ΰί> etiamfiio tempore multaimprejfit opera. Ecclefta Deiqnanta proveti^ ab hacarte utilitas, quisfiifficienter eloqm vdebit ? dam multi codices ov* folet'ypulverdentü olimnclufiBihlioihecis,nuncimprejftpalam woArf fertmmrpetibvenales. Haétenus Anonymus., 1$m npt/ftetmen/ fyttft Sem-ius 'tgfrtmt ïjp banöe tftit ί***
aen berfjarfb. <©an fyitttη too?b imff jm / «οφ ttjb ηρίφζ öjucftt/üjanneet Dit gï)cfrïtteb& iBtüfyctom ïjittnoobig bW» uptQfympchmbJ £$iftaMt banbe t^ntcfiergic/foo öic aen't efi tBt Öfllt ifÊi'BKviaiium Hiftoriariim loannis TrichemijAbbatis^ilt''*
«grtabban Mmt$ gfjebjutKt/töatnaeffcttt: mbe bnpbrii$€
fcerrfaerb fïa«, 31c& Ötbbe ben goetto'ffliggjtn Hcfeï / «en Intf a g&eöttficuef te bjiflm öebben> tft öctofil Se luoojtb w banbe €ty&. ntjcn^cïfetjbet ban jlBmtö in berfcijet gfïdfcttgïjmifTe P' aocfrop befe niet aenbacfjt tt toten; Imprejfiim & completum efi pr&fins Chronkarum opus anno D-ó0i',i
M. D. x^ii» vigilia Margarefa v'irginis, in nobili fkmofaq. urbe M°' gunt'mk,bujmarmlmpre^on&inventriceprima,ver\o%\\^ nepotemquondamkoneiB vin loannis FuftH civis Mogmtini, me0°' rata artisprimarij auEloris■ Qui tandem imprimcndi artem proprio i!i' gmio excogitarejpecHlarijj ccepitanno Dominica nativitawu. cccc. t' mdiltione χ ι ia. ngnante illnftrijf. Romanor. Imperatore Friderico ijI? pufidentejancïa Mogunthufidi Reverendijf. in - Cbrislo patre p. T"M°' dorico,PincemadeErbackfPrincipe Skclore..Jmtoantemu.cccc.i^'n perficit dedaxit^ eam (divittapvente gratia ) in opm imprimcndi: ofe'!p tarnen ac mttltis necejfarys. adinvcntionibus Petri 'SchocfFerrfé GerP^' heim mimftri.fui^filij adoptivi;cm etiamfiUamframChriftinamF^fi^'11' prodgna labarum multammc^ adinventionttm remuneraticne, nuptffi-d1' dit. Retinuemnt autem kt duo jam pranominati Ioanrres FuflK & Pe' tros SchcefFer hanc artem infècreto, ( omnibus miniïïrts acfamili^^, eomrfLj, ncillamqnaquamodomanifcίl·arent,, jwejurando adfiriclis)f^°4 tandemanne. cDommi m. cccc. Lxu.per eofdem fkmiliares maivrff*1 terrammprovincias divulgata, haudparvumjumpfitincrementtim^. $ier fietbc %tftx ι batbe tooo?bm ban befe ^wrfict tnet'i*
|
||||
|
Vanbe Η aeriems^he DrVckery. 4x'
*<<& ban gieter M>ti)Qtfftr$hv be W>otfyttv ban %φη fu%f Jfoe baer be «©ot^tcc ban 3ie0an ^nbeööergljer fe totfbe Brtj* penbc. «©aerom tuaö 0et / bat telt op be tooo?ben toeï gïjeiet Moe fjebbem ^o^ bit toefen nan/fie icl% niet: b'een off b'anber ^oet f|mt bergopen.. Seranusonercïtt ictttoeï)boigï)tftjnen ^yjontjt^-^c&tjber; en iefc öebgterlieber 't 25?ebtec ban ïn- Phemius ie bolgen/atóiiaec be ^npffyotnue ban &ittttMt$ctf* [f* öe naem banbe ©aber Sfeïjan 5Fnfï0 mebebiengt.^en toaec pm totlbe feggiVbatïjp ttoeeö^nbê ^abbegtfabi/ en bat 0aere . ^bert©ocliter#/banbe toetene ï)n b'eenea^ebntoenaeefoubf : SyetiOitt Ijtbbm. *©atn1en niet beftfnebcn bihbk Jlcn ben bet* : £öttkerb/ batSerarius bat foo ongïjemewnt boo? ïaet gaen» • ^'ottfeBetïjepb banbe faertt/ ïaet itü nw booiflaen/bat fyitt m ten beeïe nan&ejjpeutb toerben / fyitt naefyecöer b» om aen HET VIIFDE CAPITTEE.
^erfcheyden andere ghetuyglieniiTen, van Serario
niet aengheroerd,dienende die van Ments. W| MÏm§ittnöt$!itMtpiïtmmttni$)t <Βψ
fcfniftettban oube gebnicltte 25oeeïttmtot 0itm& bëttjeicne ter ttemttflTeban Swariüs niet a|je&omen m. ^ot IBcntjg fön 0()CÖ?ttcBtOlfEciaCiceronf& cum ejufdem
Lgadoxis, btagenbe aen't ewnbebefe IBentone/ bie ten felbe jjeör
"Söefcïneben: . frefins z3€arci ThHj chriffimum opus. fohannes FuB <J^Cogm~
,Htu civis. non atramento. plumali canna neqite aerea. Sed arte qua~
*n perpulcra.Petti manupmn mei ftlicitereffeci timtum. Anno. M,
lr mt 25oertt tè ggebtttcltt nribnnaet ban groot <@uattO / ofte
IfPn jfolio/ op napier / enbeoorn cenigfte erempïen op #erga:>
^ioft jfrancötjn; ^oobanigfjeicfeeenSiebbe/ tnbeomgeen
^♦ö miiTmtoiibe, |Bet teeljt majp biel boo? m 3!«toeel be^
ij f»a®fei
|
||||||
|
4* ÏV ScRiviJm LAVR!i-eki.w».
imetftenbegMioubmbJerbett. ^ίίΐφύ^ΐ&φ^**^*!?
frantptm gfbpaét' ï)et gljerae bat PanisUamus fftiïiaW n*n*· ^iergiiclticfec totvtnén bertnoonb op be $u<Ttftetibiartren ,w Slngfbwg/enbe tot Eepben: maer bat fowfte té op papte'*": ©otö ttorïi een albaer / beraftenbc otibtt be é. jPrancftopi* p» %*V$ttittgm/!ttrrn gopbgunflige tonmbtvlnbete biet-gi^**! Wf» fatijte it&) beiitten anbere «5fje!eerbe uwben. Itan Ra.^ tremplaer toüib beel gfjetoagïté QXpxmtcht/ en lip fcltoeifl Wn uptg^Sil^cn^>f^2iit«ng()ctnpgtbï^tbaaalbttö: Ratnus in <primum (inqrat) Typotrrapbix exemplum Moguntu eiiturru &
theitiari- *$66· (*mP ι4»5)αTe/w Gernejopuem feanntsFuseet :ttt cenp«* TO,lti>.s, Ciceronis Officijs, qm prima omnium typis aneu impréfia fuwt.. &x flarOfficiomm iBomnu habee n membrana imprefiowm , qu£odyne -adferiptianem continet ·. Prsf .ns M.Tullïj, &c. f ^cfefteöbeootli (tVotqhtihn enbe tnepgïje ïjanben f$tW*
«ttl250ttfc g|ft«mtitUi«CCtInili utitfnes kuis Inftittianei cum G oi"
is ,opifranrf)rm gljebnirfct/in grootte tnöc Ijeedptiter fo?ïtta^
inben jaere 146 s ,enbe in't feltoe atfjter op gïjebonbtn befe i$W ïdit&e tot tmanmglje: Trafens Jnflitmknem pmclawm opns aïmain urbe tJWogmtxid irt'
clita natisnis Germanic&, quam Dei dementia tam alti ingmij donoéfe c&teris terramm nationibm prxfitre illuftrarety, dignamsefi ^ Atramento communi , non plumali catrna ,neque<trea, fid artifiewfi <?** éam adlnventïone imprimendifiu ckaratteri7andi Jic effgiatum & adeti' fbiam 'Dei indufirie confummamm per Petrum Schojjfer de GernfieJ arms Trommelt incarnatianis tMtiUJmo CCCC LXVIII, νίνβ** quarta die menfis Μαψ Bit «©pfcïjnft iss bp-mt ban ten fitt «iet ïjtt booagaeiibt af Κ
ttV be Officia & Paradoxa Ciceronis : btl}alüm / bat Jfc^ail j^'
^iccn»tg^tiattrtü3«cbt/tnbc benoem banPkmSchoyfF^ v»J
Gernfhcym b?eeiier uptgcb?uriit, iBifTripen bjaö Sefjan /wf1 boe oberieben. ^>tjne htem tooibt oot ft boo^bpgcgaen ar fttft °? ijet Ö0eit& ban Vaierfus Maximus, gijebjucfet tot j!Bent5in't|a^ μ 71 · 5llft»ace ich bit natoolgrjmbe göefc^ift gijebonben ï)cbb^ Trtfens Valerij Maxïmi opus pr&clarïjfimum in nobilt urbe (jWogW
ska Rbeni terminatum anno Μ C C CC LXXI, XVIII. KalendU pfy' |
|||
|
VaHÖÉ tl Α 8 Rt ï MIG »1 . "D RVeKB R;ï» 5|g
%? tgwgwm Pett/tm Sehoyfer de Gernfiej/m ank Imprejfom ntagtStmm^
fóiciter cmfummaftttfu, ta*m geïi?f &en ttro'öi ^rfianifttfi bteftangen infcm öjucfe %m
J«Auguftihus deCivirat€Dei,tot|Bcnfje"mtjaCE 1473 gfi#ttr&ti
^oeitöe tetfBmtmh aïöaer' atëijolgi:
civitate Ί)εϊ opus pr<zclarijfimum bink Sacra pagïna, profiffoni>m<
**'»nijs (ThomaValofs & Nicolao Triveih,ordmis Priedicacorum)
*contmentantïbus, rubriek tabula^ difcretum, pr&eelfi, in urbeMogun-
'%a partium AlemannL· nm calamiperfiafim-j, charatlerum autem aph
*bus artificiofe'■ eUmcntatunu, operose ejl cgnfimmatumper Metrum-,
*choiferde Gernfieim^, annoDomvw M, CCCC. LXXIII,. die.V*
penfisSeptembrk* Pr<npdibm Ecclefis, €atholiea Sixta tertio Fmtifice
ΐΗ*%ηιο, Sedi autem Moguntin& Adalfi βαιηάο Frafule magnifieo; Ti»
**®έφίΜτη ac gubemante Ckri&ianifmi monarchiam Imperatore fere*
lMmo Fmderics tertio· C&pire 0mper AuguBo*
5 X®n g^eïf-fojmigefetttwn ate öefe mtjine Auguftinus, mtt
^«brcfiiiggmgijeban 3φη JPwflfï / igmtbt mj&mm-inï Γ*^ baer aill türigfJÊntfê $ljeD?UCÏf t Speculum. aureum Fr.Henrici
-Fr. Hewici Merp Speculum aureum <3ecemTr£,ceptorumeDei opm
" *ckrum innobili urbe Mogunc'vaca, cjuamlmprimendiarte ingeniofa i^titoj^ donogloriofm 3eusplus c&terk terrarum nationibm pmfirens J^lrare dignatm eii, non avramento plumali ereae^ penna, eanna ve* Λ tdinventione quadam perpulcra, per hmorabilem virum Petrum^ t °)jferde Girnjheymfeliciter efl· confummatum.., anno Dominicg, in*· ^latlonkyi. CCCC. LXXIIII. menfis SeptembrkZdusquarto. *. 3!cï)ang ifuftenS ttacm <jö ooefc mtijt a$mgW)ouöm opte
JJ^flTenfröi Cftfotujcft> öaec ooefe alleen gieter g>tljopfftv $\& $*tm toerö. jBaer öat m is foo fm «iet te bettoontarm/tMug ktöe^ C&owtjcft tod DiÉreMttomii0ö jmtm \sm .ggjcfepu&t. ^C£inberjoo?f5.inftiiiitiones iuris.x©euj0ojöenacöteKop fïaeife
^upöcnatattg; |
|||
|
4^ p. ScMVERii Lavr.e-crA«
|α¥δίΐΛ >Ci^ifte$efet«^ufettt <5tex^wfèa;t LXXXxlli
Beeïc anijetv25oecl6m/i>ttpiÉn tfcitjftf/ Cgii aïöaetitoc!) #J
fcjtuftt/alijoetiJvl fp mp nu nietboo? mfeonmv t#aiji)enöe »w, g^eïgcfeeJBemo?im^an icftUaliwb?i«tigï) $jmot$/ tnj* 9 opïjatlttt üattbe boo?0aenbe^tucfef / fe&utjl ötc öc^tablg^J tï'cercijattbc^tiffecttjtsïïtijen/ïnbein'iminfte ottfcr β}ζ ^aetïtnmicttm^gijeirenciiett. «Önbemgnje 25urgöetó Uw· ijaeceereiiMiben atnf}oo?en. «©aettoe icfe mpliaefb fal £>*#>' ï»m 1©an ïjiet: ntoet icft ηοφ fcp IMien ttoec <©pfcij?ift«t jjfh 25ütcfemtctlBmtiisïjcb^utftt -,ΐμί r «u int jaccxί°?'fll Lg mtbe« im jatt 1513 -2tt bt tuekfec mi31att ,£>tfjo$iTet δΕΙίΛ tao?b: 't» foon(foo't ï)icc1>irjit)Viaitbe boojnoföe gieter ^CÖ£ fer, #et 2Setcis bant jatt 1; o 9, ijsi gijtitttituïccïtBieviarium ** guntmenfe,noviffimeimpxeffiita, ttUit/^tl^kWiKWOp'}^ λ
jg0efCpttüU?bt/jucundiftrno &emendato charaéfcere elaboratüi*1'*
étfyttt acn't tpnöe ïecflnwniiuibamg sJjtftïftift: . $
'Breviarium ficundum ritttm inclju .& infignü Ècclep.aL 'Moefti11 ^
ffimma cum 'Mtgentia caiirgatum & emendaturru, ad tandem & é nam omnipotentis Ί)ει, &.c. imfreJfkmnJfyCogitnti<z , imfenfis & °f ^ honeiii & ptovïdi virijoannii Schejfer, .civü gJMoguntini, café Λ fnmtis artis Imprejforu fitit inventor & antor ', anno SalutiprA iriC ■.. nationis ^Domini i^Cillejimo quingentefimo nono 3 in vigilia 04&ψ 'Λίαήχ. . a^taSovCïsbatft \m i;i3/biaegtbe CittUKmMiifck^'
guntinerrfe exaitiffirna curacaftigatum, tïliit agtit'Cptltté ft8# .,#„
FinitzJfyCijfdk Maguntinenp, rév^rhi->.■■, caHigawrtCj, diligenii>>. ·
meife emendattiffij,-fib cPr<tfft!atH Reverendijfimi Dammf*4®0^ y "UneL· , zsircïnepifcopi tJtyÏogmtinenfis ,per Joannem Schejfer in ff .^Hagtmtina, hnpuartts hnprejforu inventrice elimatrice^ irirr,itj]n* licïter confummamm & imfreffumJiaknd.janpMT. anno DomintM1, fimo qtiwgetitefimo decimo tertio. ' HÉ?
|
|||||
|
'V
|
|||||
|
Τ A'S Β Ε ΗλΕ RlEMStHE '£)&V«XË&Y. 4j
HEX SESTE CAPITTEL·
Öat lehan Fuflh, öftePïeter Sclioyffêr, endcniet
Iehan Güttenberger, voor cfeerfte bekende Drucker
van Ménts moet ghehondea werden,
D^ t«gaente ^f-ft^tftm iwm mtfitite te
UiaeiO^Ö té fÜicÉÉg/Öai Iéhai^joffcliansjFülUi ÖCttfllfefs fcenöe φριώ tt mn $®mt$ i# $&attfl/ «iöe niet iehan , Juttenbcrgcr, Èfgïi bermepnöen <Sjefmatt ofte Ilife&tr / umi W «Jricfen VoiJ |?tet· btmtntti loep gefpjo&m öeölmt/ f ft Ijier nm |
||||||||||||||
|
J*ocfj tteeganbsre papieren «rempiaren:öet eetic ban i&ap^
mgiüg/tvfot |et anber* banbe £βΡ*Γφ 25ii»ïioi0fq«f. P-Ra-- ^s ffcclö* f}teK 'tjm 14^6,t^a«-0éi9CÏtirt ÏS0Ö: Heiijjicus Satautfi
*d Guidonis PaitciroK Nova Reperta, mÜtQ$etitpS%t bat ftt'fjföt r'"2' ®*
^mpiaer/ legfïjtitbrïnbg Éifyartjie tot 3lu0ffcM3g /#*?« " ^S?1^
Pr&fins M. Tftlltj clAUffmttm npm f o, fuSi, *JMogttntmtis civü, &c.
'yttut Pari de gemfiemp.m.fiUf. F'inimm anno Μ CCCC. LXVL le ly.menfis Febmarij.
'ë §>kt! per tuejb De <©iettae* ban SUPiiftij nietitt£tfiitt€e?s
{**« uaem aüeen Pieter, atómtjtt «i^araplafïboef/ maerntst öt J9-naem ban fgn ge6oo?tó-piaetiS/4ïfï5§eaa#f/genoemtPetais gGernfhdm: «©feltjicfeaijÉintêbi m't «tempiafrbani&atttttaf/ »% booten aeage raerbf/gebaeii Uttrïtt.&4tt-«n-%ot»n toe?bi [J0^ i« $eetg exemplaren upt$tbpttbtijt bas§ bat^e mambt/ |
||||||||||||||
|
JJaer nieten bwttte fpjeetïtett. Φ00 bat befe «remplarew/ nat
^«ttttpter^ffeenfe^/emiaer ïaier jtt&e.tnasfr f#t #e&o* Jwfcan 0et nt9ne.^9»!;e £0## tautumn öe tteebe b?tttïi a«i# |
||||||||||||||
|
g
|
I
|
fwt/ naMraib'eerfle fyurö t'«enemael ttpr&ttteffcotfce
|
||||||||||||
|
*Wb*Iöi&a& mt^^Ww^$$$(ê^Mtim/mtm
|
||||||||||||||
|
4ί f> ScatVtKll LAVRE-CRAKS
5«mhat«atutt^itt ftittïeben ©e^abtgieeft I fêtt ban fcöt ttotf*
ben S^uc* t enbetfetttujine op ifeanr&tjn/ mei öettoee φ&Φ>ζ fomtigïje/&ottoeioppapiec ggebntcfctVtten* leggenbe o? "* ftepbftje ^iöuotöeqw/ enbe'tanbec toebe&oojenbe ben «» jpcancïiopsÊ ban mabelingen / fgtt ban ben eerfïen %ητη: a,,F tttie niebe&jengïienbe &ee aa« M. cccc. lxv. ^bjeïtn op öat naecfetettfouöe mogjfien bltjc&en/ fat if δ J^
attbemtaei/ met treclof ban ben geetbjiiU^m'%tïtt/ fip-fW»^ let epfc|nft ban móne Cyemplaermiet/aiss ï)et f elf tie m't bj«£ gaenbeCapittel gï^efteïbc iier/mct quaebe puntten enbe bupflJJJ iriflmctien befoebelt/ boigijengbeeetfUCoppe·, maer fttu»- aïftbe5oo?btgöeb?WRt te toefen; . ■ . Trófim■ MarciTkllij'ctariflitmm'opmf^hannes Fnif, tJfyCogttnuv^
eivü, non atramento plnmaliy cannaneque &rea ,βά arte quadar» peff1* sta Petri manu ptteri meifiücker effect- Fimtam annaM.. CCCC. L·^ ' <©at ö«<Spfc^iftbanbetüj«eboo?f5*ei;empïai;f/ fcoban^
Eepbfcfte 25iWtot|eqne aï^ ban ^ap$eïengiu^/0gcïgcnfo?wy fer metbitonfeïneïbp g^efïrfbe/ Rebben top boo? oenen W'
fepbtv ^egniettegïjenftaenbe /isf aemnewiteng toaetbigf)ΨΙ
gene bat be boomoembe l&apïjelengmg amg&eteptfcenbtöe*J*
'jr.iétt. infEfierrCataiogttebau25oetRen/bpopenbaet;éupt-»;oepiws
Μ. Τ. Ciceronis Officia & Paradoxa, Moguntice, 146 j\
Hoc exemplarefi primttmjfecimeninventicnüljpographicis, teffw*' Καιηοφ'αΙψ :qaudipfimcomeJia»mr etïam h&c fitb finem Vatado$ mm fitbjunifa verba : PrsfensM. Tullij clariffimum opus λον®^ Fuft, &e. Fkittum aöno M. C C C C. LXV. Similia huic exemflf*. in Attgnïiana & cehbrmibw Europa Bibliothscit pwcimelio curies $' firvanwr. Hxciile. 0W omtebet«aHegteonbe*fc&epben/bimcRt mp oofci*1^
öigbatminbebjeo?feenbanmamm£{feïbeaenöoe?i/SchölaI1 . »aitrnm Mat^ematicaruiQ lib. u: | ^
Turbacb. Sinefici&Maéematico(ïu^ük)mirabil& tres artttfiminvetitA·?**^ j
|
|||||||||
|
t
|
|||||||||
|
t lomnet <fc Bombardica β» Mmmumm bellkorum machina ,Scc.a gerwm» ¥"*
Swfα Τ fa» reperm, &c. SicTüDfrix eaiemgente Mathematica faej*^ ? s«s» * gfodijt Typögtaphu. ψ& vidstm m "Pwhachq taknüs ai tRegioW»0' |
|||||||||
|
TA NDï HAERIEM5CHB DuveilKT. jff
^ittm■■reêrri * mter cu'pts opera■ Jaltem tentata ars iUa mirïfica liteYamm^
firmatrix appellatm■:heque chronologia repugnaL·, cïm frimum Type- 'iraphh exsmplum 'Mogmitu editxmfita°. 1466. α Vetro 'Gernef puere foannis Fuftei, ut ccvjlat è Gkeronis Ojficïjs, qu& prima, omnium typis eneii.imprejfafitiJt,. Exemplar Qffickmmiïhemm habeo inmembmna 'imprefforums <ρ<ί ad finem.adfcriptiomm continet:PixfensM.Tuliij tl. Ό. LR. Mog.-c. 11. a. p. c. neqiicxrea, fed arteq. p. manu Petra 'de Gernilieirn pneri mei feliciter efFeci. Finitüfnanno M. CCCC. LXVIj quarta die menfc Febmarij. JJacinijnamadfcriptwpo^rem^ "tempm indicat librlprimumtypii imprejfi. ItuTypographia i matbemd' ttegermamtzprimumnameïï. Post re μ o Naurica atqtte in umnm '"mverji Orbiserts Navigatio ,4xciattis jam per tmiverfim Itnliam ma- Wematis. Sec. ■WmQtïjut ύρίβί ïjêciie bat tyJbsSmati) bet$e*B>t ai Gul-
Rönis PanciroH Nova Reperta, Titulo xn. de Typograprüa. «©a£f
tttimi&ttattbföiüait ïjet Mu0mv0t)t minpUtt $)tmp&t/
Exemplar O&eiorjtm Ciceronis Mognnti&primo, utpututur, imprefi-
Wttm^, in BibliotheCit JlugnStana aifirvatum~>, hanc in fine cmtinet m™ fcriptionenu: Pnefens M. Tuliij cl. o. I. F. Mog. c. n. a. p. c. neque *rea; fed arte q. p. manu Petri de Gemfheimpueri mei fel. eff. Fin, !"*. 1466. die 4. menf. Febr. 3,tïi lïemmlit OOtfc 'bat G eorgius Fakicïus ttitTgttfftfct 25ύίίβ
Jan Cicero de officijs t$tbiuptïtt§etft/ in't m-ittllm ban ftjn*
£ o μ α. Jfn'ttocic^ f)? ftta <0?af-fffj?ifte ijcrgiarföt/glfetro# *tttiitpt&efien&?tic& ban $Bmt&:am't $pniit Tam btml&t ^KUtlffiittffyzpïitn Epitapnia M. T, Ciceronis gïfê&ffα bJÊt:*
«©i't gfymtdbe ntbwIJmarf betfiatïbe «©pfrifeift fë aïfouüi
Jón <Sftmtp\m niet ï«6nfemo1troob{n mctg:ïteb?ttc6t» ^e :w-&eM»a# bic off felfg fuobant0ï)e officia ciceronis ban ben Jtoeebcn %uc& btfittm/ oftt tibttg Unhm Tutten/ mo$jm ■?**tflelitlt toepen/ ittbientïfaet: feglieft/ enbeljet beptme Ujaecbc lyf bare g^e^ut&t &
l^ifTcÖien jai δρ rmise geoo^dt tejerbf/bae tn bie t^bm foe
G χ
|
||||
|
«nbeattö^ïenbt t mm fnïïen bill^tte» acïjten / tam itMJJJJJ
migge^entnïatjen/betoiött 25eetKon be|&etffetoaii/«»J»* öetanbewngpegefcöiebt fa! toefen/ enbe be naem banbe w» Ser ofte ïettet-fettet tuat boffiomentltjcfee* nptgïjeb?ncBp »* fcpfleHragfie fcan ben bagïj/opbetoclcöe fjet feïfbe W»n*2J- toette* ^oo bit aïbngniet toeg&egaen en té/iwftic gijeen »^ anbenngije gfjeftfuebt/ noeste oot& be ttaeebe Ί&μ%& mt w* g&elepbtig/mog&tcnteeïl&amwsi enbe £>aïmmi} &»« iFju Sfcft Hirgcöüen. 3Bat ieft qnaftcfe fean gïjeïooben/cnbt öoo? &*r mitlag&alfnocö enreitene, ^aecic^tnuïJpïaete/tet«aeBE saberfoec&ingïje. HET SEVENDE CAPITTEL.
Memorie van de aller-oudfte Boeeken
tot Mentz. ghcdruckt.
ICft sac toou?lier/om fcte Mn $0mt$ ηοφ ouöer25<?^
nen/ atebiebpmpgïiefienenbeinbe boojgaenbe Capitf* fen öegcenen 3tjn/aen tt epg^enen» IBaer foobanigjfje tiow ian0/öiricttfeïtjenietenï)ei>i»eg^fKtt/ ofteoocfe nieten»^ «nbet toie bit tegïjentooo?bigf| bemften. *©an Het $tjtt gfjefoO' iöaerbigfjr ïupben/ bie ïjiei: ban fnjteecfeem < CesfteKcfe be &üm\*tt ban b'oube ïteuïfcïje C$#ni?cW 3
maeeftt enbi gebnicfct int ;aew 49 9> getnpgt bat be Latina Wl tot Jl&entg op &et 3&beHaec ban h;o geb?uc»t 5t>n/inet fcfo* Set: enbe gcobec letteren afef men be ÜBis-öoecfcen atë-ö0*', ftncftttn«.3&e tooo?ben fuïïen öiecnaet int ïang enbe &?«'~; aengiietrotKen bierben/baet itU epg&entlicn mijne kAV,f, c ra β s bfecï)te/enbe betoeer batboo? tit tgbtbe 25oecB-W^ Settje in =^ollanb $ gïjeüieejï. Üfciftelle maïïeenïic» 8* m bolgöenbe/ ïjiec aïti)an£ bannoobe: r ^\f§i$)*my (fSné o^ewn^o wen fc^egjf M. CCCt"
i.^fi6aée|n<ê>ttft>et| ί<ιίκ,^οβ$<ϊη wen t£0*&2«c^' |
||||
|
VANDE HAERtEMSeHï DrVCKIRY. 49
«té iêy>k ftftifjt fcae wew m(WgjJèöote$ei: mit >ακ&*
25n anbmn Jiööe it Β ooift gpjenben / bat bait befe 25iöeï
totjfllentfitrt boojfcÖ^bm ja« ban 1450. g^ebmcïst memfe fi&cntaecKt toerbfc C Β $τ. rs.r.o.m.p. g. mf. siutentban mtt25wc1i/ttptg&ti$)ttottt ottiïec ben Ctjfet ban Strijdende, Je°rl ^"^ overwinnende ende triumphererrde Waerheyd, in l)tt ttxfit Capita lézjl"'* '
(εϊ / ijaet; gtjj fp?wcnt banbe anfendene l&ibtië/ noemt onirei;
öc ottöjfïc b?ncn bet correcte 25ib£ijÊfeocn befe; feggïjenbe: Sref jffjemegne JZatiinfdk .asifefsjïjtt&e Je$mc£l JJjf*?·
*ot (YVlewt& 1450, erito 1472» 3cfe ïjebbe tori oiergijdtjc&e^Siocfef met Qtotïtt oubettoitf*
«iteccnoüiftantiigngiiefc^cben/enbein b«ï flntBm be& ïïcpïbt/ gpcfien ; maetniet banfaoonöenbniefc* 1 Non o-mnia polïumus omnes»
^bocFj bc faecfe mftrbaceom tt rninber tri etr entie berce ban
Jaer tfl / bat icfc bc 0otbe ïupben ban ontoaerljeubt fbube be* li&itïbigijcn. ©an-95fïgcBmöt§ebbeïcKniet0öefïmbeDonatas3ettbe b$
Confeffionalia, int fclfbe jatt ban 14 ƒotOt |Bmt$ bp Iehan Fufth
δδδο^κκί. ©anbe toelcïtc icn bit naetboïgenbe ghtltfm §t%W
%Mtm$fymnm ttntpnt&t m afg&efcjtfeben fgnbe/iafoti* ««cïitft b«nfli0ft toefen faï t fabannes Faufiycivis Mogttntmus ravtu matemm Joannis Scheef er,
Vyvmm excogitnyit imprimendi artem typis &rm .· qnos deinde plumbegs l>Ï9enit: mttltaój ad artem poliendmn addidit ejmfilius Petrus Schoeffer. in>prefm eUamim hk Donatus & Confeflionalia pnnium ommnm* e*«oi4;o.&c. ^efeDonamsiifop fmaXj&m ö0eb?tufet iötbeojp'É üootfk
ö^b \# befc fl&miO}itmtt b$ï)anbtbattMariangelus Accuriïus
Pyefdfeebm^toeefh naebe0Ï)«migenifF« feanfem κακία*
''ÖÏÖenmbeg^eïiCCbett Angelus Rocha a Camerino,bie'tfeïfbi UApfiüU
TOefrffeeben^cft: bttófclaaenbe /na* gïjettoramoittïawi in> J;2f
f?cciie/t)ani»ctbo0?fepbe25occ&albuii: ?4u» *ÏHjiti codkii typi,. φ ittminmm mprmmdi. moduft, rndsm Mam m-
Q I venti»
|
||||
|
Antiquorw ^mtim^-prèpferfi)vL·: charaföem ènïm apnmk ïllk'2nvmmm^on
|
||||||||||
|
^* ita:
|
ilegltftftirè' exptdke ,t& hmïiris fierifite
|
,.@dfihinlitemm^f^"
|
||||||||
|
etfiï'
|
||||||||||
|
mmimmijfo,corMeBebantHÏ:;ftci{tV.emtijS iigenus typos fn-e vu
mini- Hsecille.- ,, .,,".,. ^gg^cnbe 1 Mt be letters? ban kat a&oetn be toiuow^z,
banbe'itonfl gïienoegij tt tonnen gaben: toant bc eerfte p*1»' öer^ öe botóontene bjetenfeijaii nor!) niet en dabben ban't>*r' ter-fettcK / enbegieten /Toe afë nu tod in ftnangto gaef / &® 0ζ&μψίΜίΐ%ί0, HBaetbatCpbeietteeetunet eenbiaet *{"' *e!i-boe0ömenffammHqp»eibm:tettueïtsenepnöepöer!^ ter booiöoo^bt tnbemgt een gat boojficn toag: fwfcfeatëfêPf ^e^eneetgtiiberifjoonöiteaetm^rê giretttpgt alfoo &$£ lus Rocha {janöC Donatus; tsatlÖe Oonfeilicnalia toqÖet.öltJei WF
§aetenöe/ alg bat iiie feibe/ mae be gtot«pgïj;emffe ban ^alifΓ
gelus Accurfius, metictOt JBcntSiaUee-CiCfl «iet Donatus 01)^
bttictofiia&p Jei?an ^attft/m'ttaes: ηγο. <^aer bpoocfino^
tg tonnen gïjebenbe/batöefe gefjan-fattfl: befcöoon-^1^ inag ban fdietet ^tfjoeffët/enbebe groot-^aber banSi^ t ckca *». «©cïjoeffcr: be bjeletof boe ïeefbe / m betinaerbt Wmclut w** mm ι jo i. tfifanöfö eï0 jup ggrfx gpntit bant btjfbe Capittel geijoo?bt ** gljefienljjebben* ^etötiit-becoenibe /ïjoog-gïjeïeerbe /enbegneiooftoaeriw;
iuniüs/^iictïooaeniieerten nteermaelg gtobacto/feptbaftö* jpBtniQ in't \m 1441 gtobmc&t enbe intÜcto gïjeaont^r, Ssetpag.23 AlexandriGalli Doéfcrinale^tftun Petti Hifpani Tractatibus [Log^'l
•"ϋίïo"" üt f ecfle b;udje öic Uie ban fmmt$ booitfyagtoen/ niet be fiJJJ
.dig wsrck, ïetteren öt* onfe Lavrïns onïangg te booten totï^aee*^ gtobefigt ^abbe; ^it fept f)p ff toe en ba|l« gaen; baee &P0!: bmflèmt0 opeubaerebiebertjracnfeggijenbe/enbe baee^ tsefïtaffmöe, ^>9!iebJoo2öen/opiuetctonjöUJaerbïg& /W^ &lïm&· . . foamei^uukm^jCaptutooportmistempore ,C0wfuredomofe'ρτοϊψ^
donec Mu-gimnamwiperventtim φ, een ad Afyli aram~·, uhi qftdfi e' ' irnte^orxmiBiim(qm.aMatm)pafitmtuto aegeret,fiemmj-if^t01'lirrU·, Mperta officina fmüum ubexem m.eteret. Nimïritm ex ea, intra "jertent ■atmi-$atiM}L>tadanmmawtto Ghrifto ι^ιψ ipfistyfii, ejwbtt*La |
||||||||||
|
Van bï HAiRiiMseHB ÜRrcrïjiï. ^ï
Vent'msfieratufiiSyprodijJfeinlucim certfttn φ, Alexandri Galli Doélïi-
^ale, qu& Grammatica, celebmmo, tune in ttfi erat,,, cum Petri Hiipanï * i'aétatibus" prima'fatttra.' *logml . O®it firn be alïet-onbfïe SSoetBen /öie tof üBents ggftptt&t
3t?'n/ enbe baermen ban toert te fatmhm. IBaer top ftsllen inet Jjaer claerïiütfc betogfen/ batfer ηοφ onbet i&oet&m jrm: enbe ■Jat boo? öirt^itt in φοΗβηϋ &δ 25oec>t©;!iickersje gïjefcDeefïig. w>att toe al-eer top Itonien/ fai icit ïjier be fktjbt enbe &t?baebf£ Jic öaet iis/ ober be erbinbingïje banöe <©?miïertje/ tttffr^m ïrie «an Jatraetföurg enbe bie banj!Bent5/co?t£ïic& bcrijaeim*. HET ACHTSTE CAP'lTTEL
Afiteyeketiitigtievaiieeniglie Schrijvers die <fcr-
vindinghc van de Dmckerije de Stad
Straetffeurg toefchrijven,
H%tt öoo?ett ttt onfc ψαΗΜβ ©oöh$ö* η peft&m
top gijefept bat bc ^uptfdjen niét eeng en 59η int roe* ntenenbe noemen be£^inöerii banbeCbeïe endoog* l^etbigije&onfte/ be ^oecB-^mtnertjietCnbe bat bie ban ptraetjbmrg tegen£ be Jwab ban 0imw ober bit flmk ing* ^nnentoaerenen KtaBeelben: stltoaermet tmm be Hefer Jtybgïjefonbentot bettoifïenbe §φϋ&ν#/ bieienbanmeei pttgïie toag in bit ö&ercnaen te teprBenen/ enbe o» te gae# [Jt: foo beeie baet ban tot nitpter nennifTe mogï)ten gfjefeomets JJ%n. g>itt baer ban öeè befcfjenbt bat ten baer ban ïjebö^ ^fttöetepnbebanon^eetfleCapittel/atóntebe in ^et berbe/ ?let&e/enbebtjfbe Capitteï/gljetoagen top ban tenen bermepn» JJjJt <©npfftf)m Cbeïman enbe ^ibbtï Ieaaa van Guïtenberg,,,
g*&oo?tigft ban <^traetf&wrg/ miit bnrger tot IBent& Witm
fttim enbe ftoaegfjer gïjefept toojbt gïjetoeefï te jgn-Pietér choefFci: met groot mifberflanb/ nae bat top ongïaeten boe?» pen, Baer ter contrarie gieter aeljang jfüftensr jongen ofte ^tjt ÖebjOttben bJ0?bt» Befeléhmv^GuttenbergtoOJbtbp beelm
|
||||
|
'$% Ρ. S e Rϊνïβ.11. Lavke-cb-ASS
beeïettsJEjeacijf enbe sMjouben to'cêcfle tg»intia: uanftÊ *^n^
Φί feibeïje&benöe tot ^trattföwtg onberftaen / enbe notl) o»'
fFi«ii44ot)oImaecftt ban baettot^entss&ebjagljt/ int jaer* 146 °· Tli??*" TracTameftTypographia finquit in Annalïbus Suevicis MartinusCi»-
•Fi*/i«*« &ls) Argentoratianno 1460 ^ fubanne Cjuttenbergto. fi lacobus W*1"' ijoo. phelingus Remm Germanicarum Epitorae,cap.LXV.ak:^»»i' ChfJ 1440, Friderko ui. Ramanor. Imp. regnante, magnumquoddam &fe divinum beneficium cellamm-eft ■univerfiierramm orbiafohanne y^ berg Argentaratenfi, myefcribendi genere referte. Is enim primus arte . lmfrejforiam,quamLatiniores Excufiriam rvocanVs:murbe ArgentM^l invenit. Inde Magunciam venïcns, eandem Miciter complevit. ï^f fshatmei Mentel itlopificij genus inceptans, mulm vclnmina caftig^ Ζ politè ArgenthiA imprimendo,fttclHS éftbreri oppthntijjintns. HmcficCJ^ βί Adelphus Rufchim ; mox Advlpho Martmm Fiachm, qm & iffi -^ gentinenfis in nataliflo cum laude & gloria hanc artem exercuerunti* &■ ^ '<©$ felfbe wimphdingus fjeeft onber anbere <§>c1)?iftf nocïj na***
$ï|«ïaten éetuCataloijwe ban&e 25iffifipp)mi ban jbtwetf fatj£ %act||pafiïU^fcï)?g(tinVitaRobem de Bavaria, Epïfcopi A**
^enunmiisxSgbboc^bertoegbilis ars Imprejforia inventa fuka^vO^ ', Argentinerifi»lich incomplete. Std dim k .Magunciam defcenderet? , Moguntif.alios qmfdam inhac arteinveiiigmdafimiliur labprantes,dttcliiCtff' 7ium<ju~ fam JoannisGerdhfleich^x βηίο eoeci} in domo Boni-montüj Gutenbe'p* nnberg. ·%ηψ_^ ho^ïe colkgipm e β fiiriflarum-j, eaars complet α & cmfaw^ fuït'i inhuèemGenwinoriim fmpitemam-,.. $^i$ï engactèie $$ ^eevlbolj^ebtitiettoaepcn/ai^ 0p toeïboet in föne Epi^^S
^etigöemli&rgï^wes mlwp enbe meteen bjoo?b tsfr. üecï)#aenfemrm/battcnttjibeban ben25ifTcöopHoi>eii«£ haperen/ be eebele ïfconffc ban 2S»oed$-bn*ciien bp een &txm ïmrgijet: (\mm naem |ip pwv betftotjgt) g^ebonben maë IJ: fjoebjeï onbolmaetfct ί enbe bêtfïiaen f^bbenbe bat oock ®&f, ntetbiefelbe^onfïtutilBentjoefigijUJaeïm > bertoait# #/ gaen të τ enbe bat aïfoo int ipupg zum Guttenbergbf fiionfï b^ trocisen té / we. eenbjig|)et! loff enbe eete bec «©nptfeben* 0^ tnbetwoptoembe Epitomebe^aeibftp bi faecKtoat totjb^ gjet/afef ten beele nn g^e§oo?btip/txfot η*φ bolgt: M^fii^ |
|||
|
V ANP e Haeriêmsche DavcKZuy. /j
facTantes, & deern & emolumentumjuntconficttti· Ita Stxtus Rufinger
^sfrgmtinut Neapolianno 1471 libros, quomodo imprim't poffint, primm ^"nftravit. Tmurea Vdalricui cogkomento Hanfub idem ferme temp ut Prm&s iibrarioi, rem inaudiunu, nee unquamRomank vifim-j, Romam Wttlit. Hic C0m rem literariam exinopia ad ingentem ubertMem per- ^xijfet, Antonim Campanus in illum joeatm hoc tetraftichmi edidit: Anfer Tarpeij enftos Iovis, &e.
Sednon trétterettndm e ft %annes Prus munkeps nofter, qui hanc arfemj rbt>die in nrbe Argentina diligenter excolit. &c. i&Otfy Wtt &UttttikU ^ßéçñÇå1úçáéÀ5,$çÏåáç05«^ÃöñÉú^/ßÀ«0^00À95^/ßö99ßÁ·.À5èÅ, ^PttiiftbtnDiitg^f banbe 25ottb-i&}utïitïi) &ttaftf&tng/ inbe
^tfoon ban ^uttcnöcrg / tot: mm ttodj ouber g&ttupQmtffe wtt ban i# tth\m 6p * Bapcifta Fulgofius, 3jtfïltamfe$ Ì>öúâ& * r. voia- *ftltccnt OCH jatrcnSj, Memoïabiliumlib.viii.cap.xij^^wzjW".3005
lngeum fint qmmmdamartmm effeBvu, inter exemplarecentiora. D e ^abti/imu 'è ANNE GVTTENBERGIO, ArGENTINENSI: Ottmem Vngofus, tk
|
||||||
|
«fi inventa imprimendamm literamm~fcientia. Nam non fiiiïm une die'
^primendo plumfcribere, quant moamo calamisdoemt: fewm caufi» Viam extitit, maullalibnmm commodimte, bonarttm artiumfcientia, ?«<e intermortua erat,vdmab Orco excitatavideatw. Vifmeftenim^, ^fnortalü BeuthHJufiwodt induftriam huk homwdivinitus infidife, ve- **» commipratione motm, qmitantamm doürimrum voluminafcribendi ^fficttltateperirenh Ttrhancigiwr literarttm imprime*idarumartempr&- *l*nflimiauBom, etfiditt amifaemnt,, tamenanm Salutis CCCC ae Ptadragefimo fupra mille hattd mjwrïa iterumnati efedici poJfivt,.'&a$ "tttt Fuigofius. «©nbetbe oabe Stttygüm mag oocfcmetmïjc
«*· Iacobas-Philippus Bergomas gï)tt:i&enbt tUCtbttl t&\0 ttttbe
Went m ttfijt söe&toept ïjefcbenbe /b« totfefte albuji ftifcfö
f m bicfctoflsi a&efmebe mtjt ijerfmebe C&onsicB (g&mfttmt ppplementum omnimocke Hiftorix.5Ȏ Pij w.Pontijicamadanrmnu
4 ƒ 8. zArsimprimendilibros hts tempsribtts mGermaniaprimumma- * e&· qttam alt] repertam ajfemnt á Guttenberge eyirgenting; afy á f*odam alio, nornine Fufto: alij á Nioclao Itnfine prtdkant,. &c.
.««Ë» Brixiae an.148/. &u )ioo0^ fooöwl aengatt b« t$tm
|
||||||
|
ƒ4 Ρ. ScMVKB.it Lavre-crans
öieon Wimpheüngus ffoo't fcïjtjnt) fiett Ί enbe gent tidl$M I r?
icn ijicr maec ettelijke/ enbe be boomaerofto/bpfMen,Giibert Genebrardus Chronogt-aphia: lib.iv. in Eugenio ιν. Ρ P. intern ^
matia: foannet Gnttenbergita Argentinenfis artem Imfrejforiamβ#& , snfiriam->, novtitnferibendi genm, primvt* exccgjtavit^0.1440· '" ^ ssirgentinenji: imtèveniens M.Aguntiamj , eam filiciterperfëcif· I"e conteftantur in op?ribus iuis Chronologicis Iaccbus Gordonius lacpbusGaulteruSj-amboS.Iefu. Sethus Calvifiusin magna Cb{0 noiogia fuatisemt befen^eöan Ruitenberg em^oubfmit^'.
£>ttaetfbnrg/op't3!aer 1440. tnaet? feptbatboo? fgntoeö0*1: t nbe groote Boften be Üonfl eetlt totilBentg in't fidjt geb;^!$i i& «enfee bat fên nae-bolgïjec 3!eïjan jlBentel S^itcfeer ba^ JJ pebegetoeefliii/&diionftbermeec&ermbeenbeberöeeriï£lseo5i' Ban-g§eïsjcKenfte!t3!eï)an Rntenöerg atebeneerflcn öittö^ Matfj.Dreffèrus Millenariofexto adan. 1440. eft fepbt bat be StOtf'
|
|||||||
|
ïer-eerfÏ tot i>traetfburg gtoote 2Süerêten gebint ïjeeft / iflJJ
ïïaerbp rtjcK ge&jojben W. #p fyucitte in't jaee 147j ·3γβ ge&™ Op ttttjn 2Öi&U0ilf}eqtte SpecuUim Hiftoriale Fratris Vincentij Bel'0'
vacenfis ordinis Prsdicatorum , imprefliim per Iohannem Mente*'1 anno DominiMillefimo qnadringenteiïmo feptuageiïmo tertio. ™ l>laetsi/toaertgoeb?ucitti^/too?oi/a!s? gijp fiet/nietupiö!^
bntcBt. 2tïg oocKntetgïjefci)ieö opanbete&ortfeen enbef^, feen: ben naent aïieenlttn ban iehan Memel biagïjenbe.^it sPe'. j culum i#beybeelt inttetc ttptewuaten groote enbeïjeerfti&e fWj i »en*<6f»eltit8 ató oocfe opte puöliguelUbjartje aiïjiettot ψ*6ί " Ïem/enberfbet#tefieni&i©attïe8 Reerebiebertot Sfefjan^1*: tenberg: ben toeïtfeen ivo wirigjfis opte Ojaf-fïeen (fier bo0?ft, aen t upteefte epnbe bant berbe Capittel bp οη# afgefcffê$frt; ftelbt ate of &p ban IBentaf g£eboo?tigï) toae«: IoANNI GVT E Ν BERGEN SI MoGVNTINO,^
Daniel Angeloerator Chronologielib.vi. frfjKJft ban ftettl dïÖ^'
|
|||||||
|
£
|
|||||||
|
Wip ttljteKcIett bOOjftaen/Iü.TathemiusC hronicoSponheimerï
|
|||||||
|
Vakde Haememsche DaycKUY. H
*v .ï-yo. üfó ttmporihm Ars vmprimendl & cbamEleri^aiuïi Hbrosk
*">voreperta eft incivkate tjfyi'oguntina per quendam civém qm fohamês hute-merg dicebatur; qui mm omnem fubftantiam propter nir/tiam diffi- '^hateminventionisnovAineamperficiendamexpsfuijfet, confilia& au- ψΐίο bunorum viromm fehannis Fuft & aliorum aajutm, rem inceptam^ perfectt. Trimus autem'bujus dilafator fitit poft ipfurn inventorem Petrus ppilionis, de Gemfl/eim-j, qui mutta voluminafuo tempore imprejftt. 3fo- Vsibamr autem prxfiitus ^ohanncs Gutenberg JMoguntia indome dibla ψατα langen ; qu& domus ufque in pmftntem diem Mins novA artis w *%'ne dignofcitur infignita. φίίt teO;tbt bttftUCgï)^'bilt Οφ 3!#jatt JÖmm&ergcr ban ^ttasfötirg i#. Cnbe anbet# en gseft nörfjte
H.Ant. Sabellic. lib. vi.Enneadisx. «Ofï}t$Pol.VirgiliusDelnven-
^ribus Hb. 11 .cap.vi ι .nitt te UttintU, ^aeEÏJp ftpïJV.foann& Gu· ^enbergius, natime Tbeutenicus, Equeftri vir dignhate, (ut ab ejus ci-
"*>ibus accepimus, primus omnium in epide Gtrmam&, quam Moguntiam *°ocawt,, banc vmpnmendarum liuramm artem excegitavitfprimumife ib't *A*· 1442» pg exerceri ccepit :non minere induBriareperto ab eodenu, proutfirunij, nuElore, novo atramenti genere, quo nunc literamm imprejfores tantum^ tyftntur, 'Decimo ftxte deinde anno, quifidt S^lutühumanAlA-ClCQC^ ^Vlll.quidammmine Conradus, homo ttidem Germanus, Bsomampriim fyJtaliam attulit: quam dein 2V'icelaus fenftn Gallkus primus mirunu ^medumiiiuftravit-Scc. %&it fepbt typ albug in ftjit betöeterbê
*nbe ten-ttuebtn-mad tnjtgïjegfscben 25oecR/in tjae* 1J17» ff^aa: acï)tï)ien jaeren te ijoo?m/ noclj jenc&maw fónöe/ noenp a'.uw· ftïp cenenanbeceni^inbec/metname^euus. ^nenjoojben ^JJ1^ il»pben inftttt «©?Utit fean'tjaeti499 aïfcUg; Quidam itaque Ger- ψ^η\·
tyanus nomine Petrus (ut ab e jus conterraneis accepimus) primus omnium peliat,teft« %n opido Germanix, &c. Sabellkus Enneadis x. lib. ν ι: fommentum id f*'IrcniCG theutmicjtm (inqüit) fitttfj abmitw &tnmalta,utdebmt, admirattme, 4,, *>ec minors qu&ftu ï'ulcherrmi mventi auilorfo. Gutembergim Equeftri sCirc*an. Pirdignitate, éJpfaguntiA res*primum tentata esl, majors quidemfidu- \4*°M'H,§m tia, quamjpe, annis circiter* Sexdecinu ,priufquam in Italia CAptaftt juxta Po- ^uigari. SuntquiinteriyiitiaPientimPonüficatus id opificiumJtaliAin-ly,ioiU!3a* ^ecltumdicarvL ; quodnonmultumfitdiverfumabeo quod alij prodidêre, ^tineumipfumannumfallixti exitus incident, & Pij Pmttficü creatio- Wtotr anbm temen Jjtei; in obtv- mu JiBast: mat toii οοφ Na-
H * . talis
|
||||
|
jrtf Ρ. StKivexn JUvre-craïts
talis Comcs feggïjen / Hiftoiiae univerfe fui temporis libro xxi V. t#
jjlaetfe&fterï^ban'tfïrenge^üaettfci) 25eïeg|j ban f β**ϊ««
fp?eerttt:Aifwer^i/ftf etfepoteflh*curbs{Hzucmma) ob divinuwp0?'
invenMmimprimendommlibromvL·, .· <po<s? ftutjoannis Gutenbergy frt' mftmexcogitaMmarnioSaiutis noïlrs, i^^.qui cüm rudem quanAait^ rationem pr'ms invenijfet, utifttnt ra prope omnes recens erta, hahttit f1" mulum fitis callidum & arm domini obfirvarate-rHu. Famttlm mort?-* Mira hal- faanne, ubi MogHntiacum adijjfet, artem ad meü&rem ratïenem perd#*'t:.
hicinatioi atqneinde didtta eftfkma,qubil ejusurbis fuit inventum-s.O&atick f}$®
qux f e ip-
3|an emenberg foube ban $arclem toefen» «©at telt benb^
am pro- flanbigïjen %tftt laet oo?beelen. |
||||||||
|
dit.
|
||||||||
|
HET NËGHENDE CAPITTEL
Oneenigheydt der Schrijvers over den Vinder vaö
de Boeck-Druckerije tot Straetfburg. IAcobusWimphelingusSeleftadienilseii attÖCWltt#^
bie be eeve banbe eebef e &onfi ban2$oec&-bmc& en be ètflff dttaetffturg geben / noemen ben eeeften i^inbec te Uiefifl 3!eï*an ban Ruitenberg,· geltjtït ate tup in'tboo;!gacnbe €üpv teigijefienöebben.iBaeriacobus Spiegdius föne mcbeïmrgij^ enbeïanöimmtfiifeöftbebmbmgïje bm ban3teftan üB«itfi toe/intjaee 1444· W»ttuelcne3, ÏBemeltot Straetfburgö^ titaerbt^mc&er «s getoeefc/enbebeeïe groote Uwcnen aen &flt tja$ göetyagïjt ïjeeft/ atë be boeeïten nptbJöfen/ enbeooeft Ψ*. bOO?en af te nemen té. I.Spiegelij Seleftadienfis in Schalijs ad
RichaidiBartoliniPernfini Auftriados lib.ix. veibaiunt: Foto <fr aam Germanica ingeniac&teris pmfiantin&retmEkmdo.·utabfduta, <}#? qkotidie ed/twL, opera docenL·. Infigniter amem divina Ma Imprefor»·4 ars Argenmanprimumperfo.Mentel,Schottinoflri avHnL,, anno Cbnfi' 1444 inventa,tefiaturfimHlcumBombarda. êcc. ^ier/fietmen/bJO?^ Sfeïjan «tëuttthöergïjet boo?bp-g£egaen: afc bp anberen 00$
mebe gebaen tuerbt; alle$ te lang om te berftaelen■: i©etorjrl w? nae&etepnöetraeöten, ^aeromfullenttmt co?t ntaeefeeni^ |
||||||||
|
Vambb HaïMemsche DSvcKiiivr ~$*f
fcen ILefet aHeenUc» i>iec bjaetfcïjotttoen/ tttbe in bebencfeen gt*
ben/biac fefeet^epbtotï)5pömt befen bemtepnben Cbeïtnatt *ttbe l^tbbe»;/ irie bp beden 3[eï)an / enbe bn eenigï)e odck #ie* Je «5ntenberg gïjenoemt biecbt* <£nbe op bat ttfe anbete nieu* toelmg|rett aen een fijbe fette / fal ie» tnaet een onben .êrftjtibet ^bettjb-genöibanbentorji-beroemöcn^br banCrittenbemc^m.f 6/ff Oiec op't betbt nietnen^at té PauUw l)ico Citicenfi. fub anno Chrifti Μ C C CC LIV. Circa id tempus (in- Batyvimfis
ψϊΐ) Ars imprimendi librosprimüm in Germania exorta éfi ^Coguntu "τ?*0® f er Vetmm Gutembergum->, Squeïlns ordinis virum, qmfilertiflimo in- ienio novamfcribendi artem, (lmul& novum atmmenti genus,quo impref- faes tantum utuntur, excögltavit. &c. <£tn auteut / oft feggyen/ [tljtjne Poiydoms virgilius in b'eerfte nptgïjebingïje ban fijne bne
&0ed&ett/ De reruminvéntoribus, gïjeboïgttCRebben ί nOCntenbe Lib.2,Mp.?
^n eeïften t^inbet gieter/ enbe niet leljan. M. Melior Adamus
yilefius in Vitis Germanomm illuftiiiim voluminc primo, tetfïottb
jtjben beginne ban fijn U&etcn/ baec ftn ban 3eftan ifattfl/ enbe
Man ^utenberg ïjanbeïbt/ pet; b'eerfie pïaetg gijebenbe/ i^Pbtt A°. 14J0· foanncs Fattfius tyfogfaphi&autïor. &c. Verum bh
'Hnt divortia hiïioriamnu. eAli) enim, ijc^ nonpoïirem& nou hiftorici, foanni Gutunberqero Argentinenfi Eque&ris ordinis viro,acceptam hanc , "ftemfimnttiidóg decennia ante,ome nempe i^o.atqueftcnarrant*:^ , t°4nnem illum (fint qui Petmnu, fint qui * facobum nuncupent) ennu mtnii Λβ#β" J'{ó puero Scheffero, dia multumcfó de tuli artificio cogitajfe \ tandem^ li- remnon ke* teris veleompofitif, vel in ajferes mbulasvéinfculptis,artis Jpecimen quale- bce' faale exhibuife: eipoBea opibus & confilio adjutoresfiijfe foamem Fau- Jtttm, foannem Medinbachium, alios. Sunt e diverfi, qui ajferant α fa. fauslo er T.Schefero de Gernfieim-,genera iUini ,cui unicamfliam ^rifiinamdeff>onderd&,hoc divinijfimum munus inter ficreta adattis ^nibus cüMgyoii jurifurandi religione ad ftlentij fidem, aliquantifyer ha- lt»m,literaf<fe in ficculis clancuhm in efficinas mpormtas, rurfumj^ ito, xportatas;donecposTrea decennio exailo Fauïli minister foannes ille Gut" ^nberger in Germania vulgarit. <©UjS b tttt Μ elior Α danlus. 0ittC jubccefonöenbjp nonen bp-fcjengifen; niaec ïjoe nteeïbec op
«ttïjóon/öoe qnacbei; ïsopp/enbe ï)oe raeerbet berbjarwng&e* Η 3 HET
|
|||
|
|S Pa Scmv.sr.ii Lavri-crans
HET THIENDE CAPITTEL.
ftfiMt'3 , :>■ ffiQ|: .■■-.■■-■- "7 -n ':" 'j r- ·: .- ·; . . Da.t tot-Metits eerder clan tot Seraetfburg Boecken
ghcdruckt fijn: Ende dat de eere vande eerfte aenvang
vande Drackerije meet Mentz dan Straetf-
burg toe te fchrijven is.
f öeijecmepnöm &itfottémmbtttibtt!%tfy*!ci
o{f^tótccgiiEnaemtmogi)ibjefen/ en toiilen O3Pntti
ïange toatet bo?fTen: beg otraoobigijen mopieng en 1«" ongniet; enbe ti^beptineniettpaecöt, ^ocijietpp en is3»|f!t niet arfcepbenont^traetfimtg booMBent$te fiellWofteS^· fjan J&entelbooi3lei)an <i5nttenbetgï)et/tot nabeeï ban o*1* fcetmepnben l&ibber/ oftfeïbeban 3ie|)an ifautl. Slcfe feeftctt^ Uieï/ bat oöcr tot ^traetf feurg tojtgnae be binbinge/ be Φ? & feenjiegïjepletgttó:SlBaerentëbaee foöoabtniet/ aïgtojeiw* $Bent& φ« 25oec«en ban onttf opbepbebe p!aetfeng|^ önicftt/ fp;seecnen enbe gfjetttpgïjm genoegï) bjat ban be feec?e fp:opbatitKbe^cl#9betgbanbie trjibt niet alie punctuW^ iten ontttlebe enbe ontlebe» San beüjelc&e eenigïje off boot 5iif": g^ebjebm/offbooiraifberflanbtberaw&t ftjnbe/ b'eetebailDÉ ^ac&avjje ^traetfïwEg/toefd^tiben ■■> enbe baeï ban niet efltf*1 -wift<&taDt ïpaetleni met be ^ollanbeng/ ntaeu oocfe-fifoj ^entë (He nocQtaiui b'eetitejbtabban^upböanbtg/bstf be i^aetfemfdje &onfï mtvuercfc gfjefïeïbt tg en betbetetöti fcermetelstÉ berooben, Seele toigtigije enbe beflenbige tttoWtf fietijegïjen nip/bat icfc nietïieiiteiicfe gi)eiobenftan/bat &tx(w' frutg öie ee*e beo? be M>mï>t (Btntd f cube toe knmm.<&ufitw felbe/betttanbtgellefer ·, enbe fiet nae befe a^fïe banberftf)^ ben lÊuteutenbie't mtt üBenf£ {joubem Wmv op oath bol&w H^banbe^cfJittiibe^bicboo^^traetiisurgii ftrtjben. 3J1 fMê nip fonberüng gïjeen patttjï enbe pooge alïcenUcö be gïw* fm^eitb enbe be onfefecrïjepb ban be «©wptfcrje p?atï)t niette trfrigev aett te bJtjfen/ enbe te bett^oonen bat be faecii gegeel an* fcewi/banong totj]Eig5fmaec&$BKtbt/g&elegï)mt& . |
|||
|
VA NSB HAtMÏMSCBï DrVCXWT. ff
JZijfU Gay otifce 2&$Ö$,
^ênU<oay cKxttmttyM&t /25oec*J&«tGectijc> ALexandti (de villa Dei) Do£brinale, &c. Mogunus, imprejfum
anno 1441, teïie H-Junio. ^etri Hifpani Traétatus Logici, ë0.1442., tefteeodemj. Biblia La.tma.,majufctilislitem Moguntu imprejfa ao. 1 ^o.teiie Cbre^ nograpbo Colonienfi, & áÀø.
Confefljonalia, a°. 14JO. teiie Marïangeh Accurfvo , apud Angeluma Rocham in Bibliotheek Vaticana.
öonatiGrammatica,perf¼.É'uit,áÑ.é^^ï* testeeadem 'Bibliotbeca. M. T. Cicero nis Officia, & Paradoxa, apftd fo.Fufl manu Tetrids Gernfheim,a0.i46 $,& 1466.
Isiftitutiones Iuris cum Gioifis, per Petrum Schoyfer ie Gernfbeynu* á°Ë46$.
Vaterhïs Maximus, per eundem, a°. 1471. Auguftinus de Civitate Dei,cum. Commaitaxiisrfer eundem ao.147 j*
Çenrici Herp Speculum aureum, per eundem a°. 1474. <w>e MvomtWtXtX ^«jjey mit CtfCtJ fóflptj, apud emdenu a°.i4<)x.
Subicriptiones librorum aliqmt■ tJ\€ogunti& imprejforum,annisi$o^ Maijufcriptum Chronicon Maguntinufn, quo ufus efl Nicolam Sera"
riminMaguntlacL·fuis. Liberinfimavetuftatis.
Mariangelus Accurfws ,five Aldus fni&r, MS- in prima Donati Gram- ntatici pagina Mogunti& primo omnium imprefft a°. 14/0.
warnerus Rolevinck de Laer in FafciculoTemporum,circaan.i^o. phroniconNoribergenfe,_/»i>tf HermannusSchedel j» Chronko Nsru. "erg<ta°. 1493.imprejfa, adan. 1440. ^onradiis Celtes adRhenum, apud Conradum Feutingerum in Sermo- ttibpii Conv'ixalibut de Germanis, Antiqmtatibus, & apudFrancifcum
IrenicumGermani&Sxegefeoslib.i.cap.^j.
'Oannes Trithemiusj lik 1. Exhortatiomm, homil.7. item BpiSlola 48» & Chron-Sponhfimenfiadan>i4S°*
Au&or
|
||||
|
£q Ñ. Scriverii Layri-crans
Auctor C h ro nici C olonienfis vernaai ii> a°. 1440.
M.Antonius Sabellkus/ièó. Enneadis 10. \Mogttnu&A0·1^ "
Poly-dorus Virgilius De Inventonb. lib.z. cap.7. }&Rom& a°-i<t$°'
Ioannes Nauclerus Chrewgraphid Generat,.^. a°.i^o.
Paulliis Langius Cygnxus in Chronico Citicenft ad an-14/4.
Hiüdrichus Marius Cjerman. Chron. lib.18.pag.zS9*
Deiïderius Erafmus ad Hieronymi Epislohm 9.
Ioannes Aventinus Annalium Bojomm lib. é ç. ao. 14 jo.
Chriftianus Maflaeus Cameracenas, in Chronico, Ëè.1440. .
Petrus Opmeer inopere Chronographke Orbis ttniverfi, an. 1440.ƒ>/·' '
AntwerpA0J-&^l7- EtinPrófiitionelib.^. fil,i6j.
Andreas Althamerus in Com- Taciü Cjermaniam, a°. 1440. Achilles Gallarus in,Cbron.& Martinus Crufius AnnaliumSueviciot^ lib.7. 4°.i4Jo.
Sebaftianus Munfterus Copmographu lib. 3. Ex Sabellico pleraque. Ioannes Carion Chronicor.lib.^ .á°.ô 440.foannes Faufiits (quent Ö(' mamtum vacante) cum Petro Schceffero MoguntU artem typvgraf^'
cam invenermvt*. Etfic Pantaleo.
Petrus Apianus Copmographi&pamz*. 1 & enmpcntm \a°.i^.^,
Cilbertus Genebrardns Chronograpbu lib.4. j
Henricus Pantalco in Chrmokgia, circa an. 1450, Hiei'onytnus Zieglerus IlluHrmm Germanu virorum Oatnlogo,capJ*"' 104. a°.14.50.
Theodorus Zwingems in Theatro ,íâÉ.ô^.É&.é. aP.i^o. Ex A^' tino.
GeorgiusFabnciusRemm (jerman'umagm & Saxonk miverfa M(' ■ morabilit4mJib.z.a°.14.50. ExËímtinofimuiter.
Coijdelius CaUidiüs famlogo Illuflr. viror. a°. 14$4. Nicolaus SerariusS. 1'. fusljUdaguntiacarnm urttm lib.é. cap.^6,0'W btiifiqmntibm.
Auberms Minus in Chronic® ad an. 1440, Ex varqs varia: dcnfy^ varavibiamfiquïtur.
Öaniel Angelocracor Chronologie lib.6. Lomm ejiafepraprodtixiffl^' Typographia, ,
%x pmtntui AchiUu Cjajfaritmvmta efi anno 14/0 ab f'-oamiF***'
|
|||
|
"Ø Á M.B Å ¢ Mskm RÏ. Â Ì S e Ç À ; -Â R V C Êú R. V. ®ú
Jldeguntu:,literis■ prinibx ligno fkllü; deinde ex orichaleo: tandem i
fianno. Secretam tenuit UU artem*s, cmfeio umtummocCo Retro Scb&f^ jets.. Hcec M.CriuGus.. Apïifta Fulgofius Memorabilmmlïb.%. cap:\ é.
Iacobus Philippus Beigomas inChrm.Siipplementeföb Fy 11 Ptffê* üificatHjddati-ï^fö-y-ariat in Anttore-. ^acobus Wimphelingus Rer. German.Epit&mei eap.6 $ .de fv-CfUtenber*· igio Ar gen tinenfi, ëïë 440. & Camldgê Epifeopormn Argentoraun- fium-!,in Roberto Bavaro,fippreJfo Inventarisnomim.. '■{'Ïinci(cuslÏcnicus:Germam<&Exegefieslib.i. cap.4.7.ex "Wimphelingo Ibidemcfe exüeltezqtiiinventitmAiogiint'mombmt.
ïacobus Spiegelius in Scholijs ad Richardi "Bartolini Auffriados lib.$* afo.Mentel ao.l 444. Argent'mt, inventttm Typographiam dick.
^cobusMcismsAnnalmmFlandrialib.i6. £x Wimphelingo. ^afpar Hecüo 'm Taraleipomenis ad Chronicum Conradi á -Liechtenms, Ïsibbatis frJpsrgenfis,a^.i446. Ex Wimphelingo; apudquem tamm an.ï 44È. pilbertus Geneferardus Chronograph'uUb.^.inEugenioiv. PP.Argen." -tmn á lo.Gumnbergio artemlmprefforiam excogitntamfcrtbita0.1440, SFitlgofo, & Wimphelingo aacloribus. Idem centeBentmin Operibm Chronologicis fcriptores nugeri& admodnm recente, ia anno-eotfjfri* tantes, , iacobus <5 ordomus, \
& s,ex Sacietate fefi.
*acobus Gaultems, }
^iartinus Crufms Awialium Snevicorum lib-7.4°;i44©B
"iatchiEus D miTsaisMilUna.rioSexts,a°. 1440. k,T. ■ e^o.1440.
'**etftus Calvifitis in magno öpere Chrmologico, expafiremaeêtime, ex*
sogitatamcircahoetempHSá fo.Gtttenbergieanrifice Argentinenfi ar- I
|
||||
|
è% ;.,?'·. SCRIVERH LAVR-E-eRANS.
tem Tjpopaphkünu ytandemifafrintum Mogunii* j/tthlicatatOJtJ"*"
mori& frodit* iftttig* banbe fioben gef$jeben Hutemtn/abt baer fên BajJI
tiftaFulgoiius , lacobus Phüippi?s Bergomas, Wimphelingus, tW*
Spiegclius, been rap toel β jelobenbat &ê ^tKaetfbmi#erttt«f
asoecn-tyncften b?oeg inbe toees & g$etoeefÏ ï UBaet gïjeen fo* auije a&jec&en fuïien gfjebonben toctben/bie bjoegïjer jaer ïjtjj? ben ban bc 2Soe£fcen ban fBmm ïper boo?cn geroerbt 3^e W begbebenntpoocn groot nae-beneuen/off niet Seïjan €Suw^ SesgfjeJt We gjjeene i# / bic arglitMicöenmet fatn en pacfi fön^ jUleefter LavrensIansz. Goster onrtoopen ijef/ eft ^ lemfi atfeecen in ^nptfcpinb aengebobcniieeft/en bernof^ HET ELFDE CAPITTEL.
Andere reden waerom Straetfburg voor Ment?
nier bchoordghefteldÊ te werden, Μ f η geboefen öercfttooeft grootttirr/ &at §>mt$
bwg boo? IBentg niet toe! gcfteïö feut toetben: «©o# bien be t$«te«r banFafeiciiiii^Temp©mm,0jeb?n#£. nerut Kok- ff&^traetfburo; βρ %tifymtyw& in-tjao: hS8, albuiöfrftftn* frbehH. f&Bfiiit,& perierfintxi. bominfim millia, Libror/tm imprejfionüfcietttt*
fiihtihffima, omnihm faculis inauditu , circa hdctempora* reperitur in 0* Mognntina. bannen foo openbaerlicn in een ftottfibt eerebatf
be erbonbene^?ncitei^ bteban^ttaetffittrg fonben benemen uit fBentsf toe-fc ftjtjben / buncit mp niet uiaet-fcïjijnlicft te bJpiS fen/ cnbe,f>ttaetf bnrg en raoeft niet ojeboogb Rebben bat W% alfutöe balfdjepbt gebnunt toerbe/tuaEcbt faecfte bat be ^jtnj? feertjebaergiije&o0?en toasi. «©itfelfbettaet alfoo mebe■infay' ααιίυ,ϋββ: te. boo?en tot Ikettlen gebntcntbp ^mmft Φηκιβ" intiaer 148 i^niettoeïmet befeifbêbJoo?ben/ntaet: metanbetf ban een fin :■ zArtijices (inquit Au'dor) «wra ceUntntefubtiliores fi&f
fiutvL.: & lmpreffares librorum mulupiicmmr in terra, ortutrt fii<t artt*- hdeikmuxjMagtinna. $# j0ebeïbttp&frfje 2&aecfc öaontn ί>ί^
Eafcictt-
|
|||
|
Υλ«1 Ε Η Α Ε R Χ Ε Μ S C Η Β D R V β ΚΙ R.-Y. <&}
ïarcicukis .scmporum, inijonbettDe De C&ontjcKm ban owöest φ
i»en / uaitna«fetenbe00fbiucfettotBti;cii|t int jaer 1480, bp 3lantMDmae«/b£};f)aelb öit alDujes/omtrent tytt ^nl&en jaes- ÖOil 145-0.
«Sie -Confteitaeté j^emewiicK in aïïen CwifUy fiijw *
pet; <eermcwij|t:ttj aficvj <=^2kwt^cv^
t&eerupt isl^t batter no# onDes φ£0&/ oftnprgeflttipDï
tlfyefcïfeebeh Coptjen/bp ben «©betffttetgiiebolgfjt/fijii getoeefl tan Dat boo?f$,.2i50e£ïi Fafdeutus temporum gïjeïjeren. Ce toeten feeEobenicije^tttcKbanben .jaece 1476· epnbigïjsnDe iwt ïjet laet 1474· aïiS-Sixtus iv tot Ïtumm#auj£ bja& «0nD$ Dit ig 4lf0oifitaatgntipt^|t0pbfnöp&cn boojnogmben JianBei* tienacr/ tioenmaets* tot iLoben bJoonenbe«,%'$lnteut feïsrjntbat f elf De raet Den -eciften anbang niet totjbet: Dan tot i>et -jair 1464 %fyzhiagljt te Ijzbbsn; tmttjbe alg f&anl«.ö 1 m $ang ttjetbe in ïieplaerfcbanöecberfebene $iug n. M>vkk mi gfytftfftttm «Coptjie berafe onbet ben öosg-gleleecben 3$tm j^eeflec <é& «acDt Boffiug/bennaetD f0?ofeffoo? opte ©nibecfitept tot liep* ton/ ntgnen goetgunfli0ijea ^«nbt, <EnDe «ïtoaestg tnee« §mfi$n nmgfréfytUt mm$av en gijebotsbett,, •HET TWAELFJBE CAPITTÊL· '
Vanie Drcickerije ïöï Aiagfburg.
Dftt ooft / ïmteien# anDerepïaetretï in ^ttpööaiiö/
DeottDeenD« DermaerD«^>ta&tEu0föut0 u'eewgöei focïïtijceft banbe ©inbrngs öec 5S?nciter#eiü!0^Dt met «en uioojbt atitg^ewjerDt in onfe pêUifcfye ï^ooj-tebitt* ifêae« mt Dan fagije ttit gaerm üefienbigljei: betotjg: f«iterïfcit icn m ^mbebat foo fi?*eDt ban ffaer niet feeftftëeben/ató toeï ban dnientxi / enDe ban dtraetTfctrg, t Gilbercus Cognams ig alleen ·»>«#*» ^«^toetm^jDiebtWfipDtiiatDe^uc&ei;^ iot$wgfbuq| ^.«λ 1 * g^ebou*
|
||||
|
Ρ. S'CRIVER.II LArRE-CRANf
|
||||||||||||||||
|
6ψ
|
||||||||||||||||
|
gjjetjöttbet* foute tuefett* IBaeraenmetfonbetr teben {φίΛΗΡ
feïi5É too?irt tafe ft^ööctiijc pïat tegï>ert öê mawfytpbt* <&tnSv
52cVh7- Stt snoet 3p»Kev * fepbt Dit nonen tot tt fïaen enöe tt ggdotjett/
Kus v.ci. toanneet: ftjne «uitoefentoo?bt öat be ΦίορίΓφ HqnAV^
Augufta: ö£m %m treffettdttn CiromagjlBontovin 21 metira te binöen i&
|
||||||||||||||||
|
ram.».
|
3'" 'd'g toei üiaer/ tmbt«Bnuftimjit tot i&utfimq tóorgrgetetf" ·
|
|||||||||||||||
|
i$'ttthe.f$epht1$ t-'ï&ant Cathalkon Diéik-narium Fr.Iohannis
deBalbis, ttacöatitö eïfer$g0ebottöe«i)cMie/t£iitYjïïeï: i4óf,
öaer m fttbt gfytbiucht : enöe noei) baer tt booten' te mttm in'*; jaeri4^6.De25iöc!itftEaigii&p3ie§an 20einlcr, ^00 m*f |
||||||||||||||||
|
*Armxl.
|
||||||||||||||||
|
ïjier in * Martinns Cnifius,geÏQbenntag:> tüHtlpm frfjrttfittetïo^'
SS' c/i«ÖÏJeW*M.MeliorAdamus.. <0!^η anöecuefrfyepbt en ijefJÖetf»1 Germmk, öaerbammaeE ir&teiteeSberfeBet-ot&mtoe Bugfburgbeee^ fte jPatjjjematiftfje boetnen met tfiotnetrifcfje fijneren φ& önicfetftjn. ^e*©?uete£banöefelbentee najpm &φινύ Φ**. f^fllDi£ibel&enbiin,tiaer 14S0. :©efe bertroeft naötrftan&t t£ ©eneetgenmetter üjoon / enöe önteftte aiöaer a°. 148 5·. «©ft ip al bat iel tegijentuoojöig banbe Stugffcurgfr fj t^jucJieröe. ti# nm.3Uftt tueet ntebête öeeïem, HET DERTHTENDE CAPITTEE,-
. V'ancfe Drac&erije totBafét»
W# en Sonm noeste en tatlièn met Γοτ'φβι**
bataenoe.eereban't25oetn-onieBen ooen bieö^ 2&afeïöeeïar{jtigi}ftm: niet ban toegen öe binöi^ gïje/ ntaer feMi&efterftetertngfp beg ïüonftov enbe ban berfeïjef j •tlnEphome iJUXttOtMtlbiU^tijGhniÜzimsVtiiifius^Exmfiriam & Typtgrafbi'-
iktnii n' cam^'^em'Yr'sfirtir>i ChartaceamBafiléa per Gallitionés ex Gdllttia orW
das HifyawsmirificeaucTamjiSiti'circaannnmDomini 1470. "G&dttvY
boegenöe tü öMjaeïenöe öe boojtnaetnfle ï©ntcfeetsi ban 23flff*i
3c&binbeopte megitlrenberfcf)epben25oecfeenbie tot ^ψΐ int jmv 1471 efrlKitr «tae berboïgij*n# getwist fgn. <£nöe "ie»
§eillfeeieibrgeiienEpiftolai'um librum CafpanhiPergamenfisiti^
ma^st&itmmua. aöafelgjjebjwcfet ï>p0ïitfyitl ï©*nf3J#
|
||||||||||||||||
|
VAMOS HaEREEMSCHE DlfCKERT, êf
^be Jprebectcfe 2Sieï: ©oo? toeïcfe boecfe fefc&Cpigmmma;
JgefM&ttg: ü&aetuptic&öefe naboïgïjentie tmifceng afgör* <%ebenge&ije: Terra fèrax pecorum, Cerere &Bacchot[·, referte
Eft tarnen hoc aliquid, aflbciaiïè fibi
Artem Preflïira».- quamquam Mogontk finxity E limo traxit hanc Bafilea tarnen.
Jj-Met: b|i te Bennen gïjegfjeben too?öt/ öat aïöoebjeï b> öie batr
ffmtë be^ucftÉrtjeciuanfuiJiibeöaciiitoa^röaiiiiettaniöe* p'öefcïbrföontlfltooidicfesiljetbetec&töa&öcn en&e berïjeet:* ?c&t/a!$rbanoet ftraeten enöe npt ïjet flïcB ogenomen i^efe 5bbe / g^eïtjcfe fp baer brillen fegsïjen. <©e ftjbt/ tuanneer bit Sneeft albaet gïj ebjucnt të/ en iffer niet btfgïjetMb/bat icit toeet, ^nidibrabtbatbefeiiaenfsïeK tot JSaTeï^ntc&crbiag in't JJfï-1479-. Cnöeïc6§ei>i»einepg^Öatt^W0t)eÖaiit/Ênöe φ wfcjfcitKn bcfe naebelgïjen&e ÜBetnone ï t^iugnfiimu de Civkate Dei biuis ficmpagm&prefitforibu} exinttjs id Traite
°*»Kentantibus,-rttbricis tabnla^ dijbretus,pmcelfa in mbe Bafliens-par- nis Mo^w P% Alemannis·, quam nonfilèm aëris dementia & firtilitofagri, vemtn tinae anW *»*»» Imprimentium Jubtilitas redditfkmau$imam->, ingenio & indtffi&a l*71r ^Cichaëlü Wenffera°.Sal. ne&ra poBu.& cccc IXXix, yin. Kal, ^prilis oferose confummatum^i γ 23p jjen felfben U0enf3Jet: ijï ggttyttrft idem Anguttïnus dë
vinitate. Λθ.1490. .
Int jatv 149 o üjag ooit tötsSafeï be bemraette ^ttcXtoiftk
JJjaes Heflet : enbe in't felfbe jae* feï)an ban Silmertïadj, 3«/ ,flt ίαε$ΐ43ι r.abf'tog 0Ï)ebftWfet ^eÖtienbe Vincentïj Bellova-
enfo Traóteras aliquot3 teflein'Bibliotheca fua fonrado Gejhero ycjw
^fttn Heit. Quatuor ejuidern Specula ibidem imprefla, in f Ho, char~ t. 3ntjaer 148; entte 149ifgntot25afeï g0eÖ?nfBt Biblia La-
^yquAFuIgat&Editionis&JiieronymidicHntHr^
|
|||||||
|
»ET
|
|||||||
|
I3,
|
|||||||
|
Ψ, ScaiYERïl LA VRÏ-CR AN'S
|
||||||||||
|
HET XIV. CAP-ITTEL.
Dat de Dmckerije door gantfcK Duy<lflancl
ghemeen is ghevveeftjende verfpreydt. |
||||||||||
|
Μ
|
€nw ^traetf buts/ Stugfuurg/eniie ©afel/ ^
beanaeröc fleben ban ^©npbtlanb/ en ï^bben ÏJ*** ober öefeonf!:bftn25oex;iic-ö2Uifecn niet alleen tf &?.' |
|||||||||
|
roemen, ^©att fijn nodj anbere ^teben / baer be ^nirft^
ürntq gïjepieegftt ias. 2$fe tot Htibeefe bp Uncag 2&2anb$Df 4)ci)af3m't jaer 147/:altfboegijebnicfet fjebbenbi Chrono0? ?fuseo juxraMtmdifexaetates diviiiun,priusalibinon repeitunvquod piaci'*
Auftor RviiMBNiVM Novitiorvm mtitulan , impenali nou» Chroiuci in urbe Lubecana aire Impreiïbrja , fpecialigratia divina ariimaltfj? fifveroa-" °^ falutem fidelium inventa, felicitcr eft excufum, &c. ^Νί$^ <m. ' tntjn fïn $}tm onbetjnaent boecn/ enbe toaetUig bat opu H cpjjf
fjclje iSibiiotfieime bewtjoonbt toetbt, Soo?tg i^ nerfj op'it f*"J ïie jett ban 147 5 tot <^fnngen 'topxam getoccft Contaè ƒν$\ fnbe tot ©Iraö 3Ieï)an ^ainer met Contab ^tntMmt% '&&; Imrtm ftW gt)CbMC8t Lucuferaööraes Rudolphi Agricok int W
i47i:€nbeic6§cbb(noc{janbc«boecfte» gijcfim aibaer w#
Upicnt> bp Sttnolb t«' %i«?nm As 47 3 · bp 3;φη &σ#Ή ^.1477. enöibp l^twidi ^«mtcU°. 1.480. Cot ^»iet# s*
3Dpg&tt gljgtoeelt $em: ^?aci}. Cot ^epöclberg Jatob ft^ &Ιοφϊ«01,489. Cot Jiluren&ergftm gfjebnicitt BiWia Hje*J nyira<i0-i477. duob. voluminibus. Pialteriumcum
PerriLombardi, a°.i^i.ItemLiberquiinferibkur Vitas P·*'
τ r ν μ eed. Λθ.1478. Mncx Sylvij fPijj π PP.) Familiarum Ef» '^
iarum opus, «o. 1481.. <£ttöc aïbaer fijn ^&irff«g'gïjcbJfÉft '^t
bne#jfwfnetntetSeïjan JxefenfcijmibΛ147 s. ~<gnbt iwjfj ^ntomiiö^obergSi^/^HSo. Wit fang&en ttjbt gftrbiup^ snbe bed frijoone boecnei! in't ürijt gebzagfst gwft; tori 1» bo# naemfïe ban fjrun allen, ©an ijem ftotnt mi# bat bmneitJL Chronicón Noribergenfe, bOO? Ï^C«nan ^C^beï %Βίφ}&*®%/®
g^b^ucfet ao.14.9j. $)ύ$& afe aen't tijienbe Capittel öt&e ^^
p£beni3ae*bti& ·:. ^
HE'
|
||||||||||
|
Tan»i Haerlimschb Dkvckbkt, €j
HET XV. CAPITTEL. Hoe encfe wanneer de Druekerije uyt Daydfchlancf
in italien, ende veornacmelick te Romen,
ghebraght is.
Nfet aïleenhift öe ^imktm / maer ootft alle au*
feere&onflen ïjebben alteme t foo nu foo ban bcoi ftlep* ne &p-binbin0ïje meet enbe meer toe genoenten^nbr % nn in ftócuer boejïjen gantfeï) ^npbflanbt boo? inbe boüp w§ti0ï)c enbe naem-toaetbigflfle- Stonfi ban 2f*oee aen-bitt»-- hn beeie enbe berfeïjepben jannen nptntuntenbe toaerent too fjebfcen epnblicnen mrig&e boo^gïjenomen befeïoffelicBe JeffeniH0f)e in %tü\im/ eene moebf r.ban aKe <6!jeleerböepbt/ tr wnojjen / enbe aïbaer in't toeren te ftellen: alfoo baet ï)et ebcl ^uncHenbf^etuc^tttttaïceebetoa^ gïftBomett/ enbe een pbee Jpttermaten ïjaed&te nae be foete en amgenaeme bnitfiten ban set nieuto nfjetoag; fytt 3P ïjtt felfbe totlBentgbft baeeom^ ^ent/oftopben^aeiïemfefienbobem 0i)eteelb toa^ ^atbig Sefc^iebi foube toefen ten ttjbe ban $ait§ali#$&avipttmti 1$ti? *S ban 0eneet0en/ bie biet jaeren enbe een ïjalff baec gfte^ Ö^ecfc&t fteeft / öïjreft on^Sabeliicus tebesftaen ReriunVeneta- riim ab urbe eondita Decadis terria: lib.vm.& Enncadis x.lib.vi„
**iet eenen be trrö te nennen göibenbe/toanneei:: namentutB aïg
^aufïug $attg tot l&omen toa& <©ie toelcnein't Jaet ong fee* *mi458 oberlcbenig/ naeöatftpben £>toel tyie jaerenijabbe %üiaerbt, <#nbfcateonlan0ii te booten groote 2tetbïrebin0ï)e A, wc %tt int lanbt toag 0etoeefï/efi infonber0epb tot .Baneï&iaco- ^s Wiiïifelingus in Epitome Rer. Getman. cap.i-xv.fepbtbeit eer*
tien Ut tut bonten be ilatïifen fyagte/ baermf letterea op φ
§iet/ een ^oo0-Cï)entfc5etliareI te toefen/met namen virick **an: ψγ&ίβηα, inquit, Vadrictu cognommto Hanj ,fub Uemfirm^
le>nptt4 (expreircratjafnantè,annum Μ CCCCL XXI.fedprius hoc 5ecidit: 'uti inferiüs docebo,) firmas lifoarias, rem inaHditam^,nec un~ Item RgmMiis wfirrut Romam attulit. Jiiwt i* vanene (jewanuj, &c. |
||||
|
f, ScRIVER.II LaVR;£-CR.ANS
0iHtt Polydorus Virgilius nottttt befen mat» Conrad, HWÖ^Ó^
|
|||||
|
b£tn rap amgj&etoeien teo?ben* Cnbe op bat kh banbert t&
tien beginne, SCcfc binbe bat bebolle naem ban ©deftig' 'toeeflijS/vkicusHandeVienna, enbc bat lijp tot Sftomen $p
bmcétÖ^ft Ciceronis Officia ^.1468, oft 1469· ,§500 beelDeP
ibjeeben beiangt s befe iggfjenaemt ö^ttaeeij ConradusSvrey*'
heym5cn fijn tompaignon AmoldusPaiinattz-.tne-tojelcft* «ial!L öeele berfffsepbenetecic&entoti&onten gfjebnic&tfieb&enitti* jaeten 146 8, snbe be naeft-boïgïimbc baetatn. ©au befe t^1^ gije&JOibtï^i fp?ietiit Rap-haël Volaterranus Co.mmentarioC·"^1"'
Cap.Eiwo-banor. lib.xxxni. famdiv'ma providentie ingenïorttm knmortalitat^01'', dojcrtbtndi ru[tum qmndo novo portento reperit hoc (èculumnon defcribere ItbroSif *»* pngcre,ex &nw charaiterwm, atramento jenptono perptfis, pagina tw .laribtu exprefa- esiuthores duoi (f-errnama ftatm(ïmmbpdala) R"'^
capemnta0 M-CCCC LXV.pnwi^. omnium AuguBinm de CiV*^ Dei,&.LaShntim.proaiêre. $Bet.befe 'ttKHHbett CntOÜVolateri'*' tvHtofim ms -«i*t« fcentwn gïjeben/ t3et gijee ne+jominigfte mepticn/ ö*j
inconfM* op'ttjoo^iaerban 14ÓJ bet©ntciiertje ailee-eertl gijebonb^
|^2^foubctotftn/entebattotaaometi. i^een:foo onctbatcn w#
' be man niet/ atfjoebM f)p in bebsopoentbeCommentat^
ijeeïbiugpnonbebacijtencïi enbe fonbec opmercfcingi)e cw
Joop IjaeSörnociïfan^i^ bitiQtte niepningije ïuet niet. φΒη
gfjefyocberov fepb#y#ebfienbe^unffc ban sSoeenentebp
Sen/op bebifjfe alg i)p tebooimbefc&ebeniiabbe/enbetoilÏB*,
•in ^ttpbfcijlanb gfjebmptnelicK boass / tot a&onten aengïjeb^j
gpen enbe toe-gfjefMb intjaet 1465: enbe be eerlTÈe asoecfctf1'
bit fp baer nptgtjaebf η / bjaeren / nae fijn gïjempgiienifTc/ Aü'
guftiiyis de Civitaté Dei, efl La&antius. <Éeï icfe bOO?bCr gae/&^
SfT/ïf ^cit Öiet Bi* boo?bp-Elaen ïjosgroffelicn batiienicus ficf> b^
#i«M9. gtópt/iatmbe berïnpben gtplgtftafö of Conwib een aöoegj
©etfeoopw toaere geujee|fyenbe bat ïjp niet be ^©mtfeertie feP'
tnaer gïjebmefete 25oicfeen tot tornen g|)eb?agi iysüfot % c*nrr
dm itidem (jermanui, inquit, exciïfi.exemplaria Romam primus detttb*'
^jabe öjt ber|>aeïb ï|p alfoo / (ienbe op Polydoms virgilius ·. w
noir
|
|||||
|
Tande HaeriemSche Drvckejly. 6*j
ïtOi^tan^UmJïW^?liCÖéfpfp?eÉCl&ti Qnra^m 'ttideni Germantu*
W ille j Romam primb in Ituliam attulit, fcilicet typographiam. Jfltl^ foo nedAugaflsniis asngatt/ be biaer|ïepb iö fnicK^renbè isat
*&oec«# tot Bomen in ï>eeditfc fonnaet sijebmcntλι 4* 8» Stoelen ten feftttRifetDett'ttpt Öetfcoecfe feibe / berttfïenbe ση* iier nmrom be felbfaemftepb enbe be ombijenbt nie« 'toepntgl) ■SÖeacïjt: jiae eenpsetie ban een boeen, HHaer Laéhntms ï# time fee$cnbaetnaegt)ebmtiit /4°. 1470· U&aerban cenepempïacr *>pte Hib?anjet®t SUpbtntt. fien fo Sin-mibbefg en fteeft bt !Nrfe met febiggeftaen :mae*npt be f«ïbe tumc&el fijn aen ben ^Ö 8Öe^OtnÉtt/Iu.n,j C^iarisHbrifuperitites, LucanuSjQuintiiianus,
tube Apuiêius te». ï-469. 3$it feïbeiaes i$ tot Bomen mtöe npt»
ttjegïjebSn Cicero de Officijs per Vlricum Han de Vïenna. $®t\zM
%?«cï$be i)oogf)-gï)eleetbe ianus Grutems * laitbeett mbe -arn**/»^»*!
fttthu ^©anofbefe bleien^aneenbt^nïstn^whtx^^toO'ccmem. Öabt i|*eft /Qft$ tn« €ontab ,f>*Depnftepm enb§ $tnoïb l^an* *tatt5 m «nnpagnie gï>ei»eeft i#/ meet itn niet. t©at totet icfe/ öitt in't jiaec 5470 «iet alleen JLaéfemius 5 waer oot& Suetonius <Jc vita χι ι c aefarum gtbmcRt fet bp €.£>bjepnjjepm enbe &.#aw* J«*5. ^t&* m't na«flbolg^ktejaet ban 1471 be#ol*t Silius Jtaiicus. 25epbe betoelcfcg naem-ïtonbigfte SCutenten onbermp ^eCttflen:ehbenOC^Calpiunij Bucolica,& alianonnulla,JLjfdem
lYpis excufa, ^uamquam finetypographi, lociq;, & temporis armo- ^tione. «©eboo?göemeïbeGrut<eius gi^encBtoocft*en#ttoiee*
Jenbnicitë ban Cicerone officijs, m Bomen int jaec 1471 p* wic&e. <%te 25ibItot^qne tot Btutbx/ foo beeï mp bWkt bp *·« Catafognebanbe 25oec6en aïbaer 1608 göebmcnt/f^n Bibtia *lltn ExpoutioneNicolaideLyra, Roma: 1472·:. v.voluminibus, -&
^iartialis cum Cofnmentarijs Domitij Calderini, Ro.mse 1474. <©ff Me ban be boomoembe «Dpicftetü nomen/en toeet ie» niet»
|Joo? be %itfótbbti#/ be$ hifi ïjebbenbe / fïaet fnlcni* te befien* ^ot Mmnm ftjn oocfe ntebe int boo?fs. ja«c ban 1474 girebjwcBf ■JfOm.Calderini Commentaajin Iuvenalem, Sf ejufdem Recogni-
^° & Interpretatie Sylvamra Statij PapinijjdV 47 ƒ. ^tt <SöfC^?ifÉ "senbe aent epnbe ban Auguffirii^ de civitate Dei tepbt mu&$
Hoc C©aradufopuf §uuefnheym©»finemiw?
|
||||
|
Ψ® Ρ. ScK.ïVER.11 Xavke-gb-ans
Arnoldüfq; ilmui Pannartf una ede colendi
GenteTheoronic& Rome expediere fodalef. IndomoPeïrideMaximo. M.eccc.ixviir.
5©tt feïföe ftaet aftet op be Lucanus, enbe anbe« öoecfeeti ntief*
Petrus de Maximo fjaÖÖe ÏJttft met ftjtt bioebet: Francifco deMa^
mo pet ijtiiJji tot be ^utktviitbevlmmsöïjtiiïjtk aïg icfc fnlf^;
jucMtcm afneme upt tm anbet €armen?bat fp boo? een gijgbjoonte #ajj meorMr». Denafstop ïjaerboecfeen te flelien, <6nbe iets tiptgöetepc&e»10 'sST* &*&**/ ban oefen inijoubt: Afpicis üluftres leétor quicunqueIibellos»
Sicitpisartificum nomina nolïè : lege.
Afpera ridebiscognominaTeiuona forfan ί Mitiget ars Mufisinfcia verba vinJm.
Conradus Sweynbeym Arnoldus Pannartzq; inagiitri Roma* imprelTeroht talia multa fimuh
Tetm & Petrus cum fratre Francifco Maximus ambo
Trandfiut , Huicoperiaptatamcontribuëredomum.
ètMaximis, L * '
*««. a. ^p aïöim ^ AuguiHnus ^ civjrate Dei jjet eetfïe botth ϊβ ö*f
tot Bomen gfjebmcfetig/int j&ecitfB* entoi>ettoaeiafÖ$i
ijö öat be tbiec^oog-^ttpbfcïjett iiVt fcm 146 r aïbaer öe ïto*"
Begonnen fjebben in'i bjercïttefïelien > gfttföcft a&cnöbat v<£
laterranus berïjaelb; foö iftee ben ttjibt ban bnejaeren gijepafT^
enbe toegïjebiagöt foo niet tetttt flefeen en gieten / ató mei ÏP
maec&en enbe toeflelien banbe #erfe / enbe anbere mfltum^
tentotbeiimnflr bei?oo?enbe. ^et jaet 14 s s fean tcft Poly^
virgilio niet ïtjeï toefïaen ,· noci)te oocft Sabellfco niet / bie't feïp*
ftfyqnt mebe te brengen/ befcöMbenbe be <afjefeï)iebemfifeii *&
be©enebifcöe3SepnöKqueonbecbe regietingfie ban tm §w
* Antom togff |0aft0aliief jjBaripetrn& *3tnbere brengen bit op be Φ&
t v£oL ba»bÊ#ertog msxm 23art>abiatii,taan©h:ic» ï^an/bie otj'
' gebaerlïtft ttt feifbe t#öt ieefbe/ tü tt Bomen \aap gefeomen/ fljr
ι» 4* ei-&aer °f 0eb?«cöte boeeÊten/oft bonnen ban letteren uptfpwPön
tMmifif- ïanb b?etigèènbe/f«ïc6i8f men baer ongïjebJöon tua£ te |M'
S^W" Pfe^ te tt***^ ?«be bemuftig^e Io. Antonius Campanus, W
fep™
|
||
|
V AW D E HA E R 1IM5CHE D R Vc K,E Rï. ?Γ
!ί|ορ Jjan Cevanto/ ten feifoett ttjöe leoenöe mtit in öe #oêfg£
^ptmumènöe/tsit naeuolaïjenöeöijeefttg <£pigi#mnia gije* mtl)tt ' Anfer Tarpeij cuifos Iovis, vnde, quodalis
Coiiftreperes, Gallus decidit: ul.tor adeft Vlricas Gallus: ne qnem pofcantur in uilikIj
Edocuitpennis nii opus efle tuis, ^at ig ι btMnpttUtk ettöe aetoraj nut ise kttet oi?eraJefet
boot s, A.
α^€εη figde'Ganfin Room doorhem getier heVaareru-,
En' daer door''tFranfcheheyr'mei-eenfo'qttalijkjv&revu:
Een * fran^wah^reekt die daed,daermede dat bj geeft, f Vin cm
"Dat nit de Cjanfifcaftniet veeltedoenenkeeft. '
^feïföe <£jptgtammageb&t ic&ittefeemetfoo feernae&enïet*
1 ttt/ afó toe! nat om fin / t&t nmvim oetdanngfje banoen öup* Heten tiitptt&t/ Wttmpftfyt/ moe per op gftefMö: De Jranfman quam den Haeute Romen eertijds raaecken* CapsaaOal
Maer als hy nu begon Tarpeij berg te raecken, Madtut***
Ontfpronghenuytdenilaep deGanfenmetgheluydt; éu&ortivi·.
De Wacht quam op de been, de Eranfmen moefter uy t, ^/"P^'
Nu wreeckt hem over lul [<s een Vlrick Haen met naemen, fhoM ƒ«>,
Die door een meuwevondtdë lett'ren brengt te faemen, - g»ad«m»e-
En ichrijft niet met de pen, maerdmckt eenboeck,enieer£ «IfaffnlL
Dat Ganfen vleughels niet van nood' fijn, offbegeerdt. tm, Gajlos
pampanus, alfmè" fiet in öefen/noeme tyltitït Gaiiummitt enbes0
«an of öp een fmafysptt toaete getoeeft/etï afcupt <®ttalfïani> %**"$* Mp?ooten: ^aer lyp een pbooien #oo0-Coemfclje£ t^« «5tte SS3 r «Of Η a& bat oetotjft: wimfeiingi» nietalieen ■' maetrbe naem ftm/ c ,w.Y. viricusHan deVienna, ftaenbe aett't\mvtk Oatt C icerode Offi-
<% op f>em/ of op anberen mee be letteren ban ©ïritfc/tot tlo*
jnen söeDiudSt, $et èan toefen Dat ftp be lettter öaer opte poitv w£0f)efÏeÉien/ett&eoött JBatrifen afgooien fiabbe; mae* {* 0Öeiqöe / öat ïjp fgft> %ticfeee ig g^toeeft, Campanus too$« mn wimfeiingusöÈïifptomöieiötoille batïjp ©friefc ban toe» Sge«f9ntoenaem((0oii:ft fepöijGaiiurntioetnt :^aicHa« oie Ji 1 Haas
|
|||
|
fa Ρ. Sc β.iv&R.Ix Lavrk-c ranï
Hacn GaÏÏus aattmaceus ttt'f Uattflt ï>etepr»Cnb, «StÜnÖÉ ItótlW*
fcan s&Ébocfen / trat irie ötuaïmgöe tipt bit mif bertfanbt oi»v
flaen bjag / cnbe bt $aUt btttümitttt. iBaer müvtë fteötittf fceng/ ijS bit jocfe-fpcl/foo onberffrebif niet/ ate wimfeiin&J Htepnt'bm gfjdeeröm aSijTtftopontbaïlcn/böo? tnifbupbitw banttooojbe&inHan; nmecbetotilbe manfic# vfefcus Hand Vienna u'et noemen/ maglj fgne «β.υοε! ($tmtvnt Rebben bat IJP *&««»/« Qfytmefli#banviennein©jancfeirricii/eenberniaerb«BttS&L £22^" öom' mïit meii,an Wenen > belooft-^tab ban GoftmtfF*. yienna ca· aen ben <©anotiiu göeicgö^M. <©ft anbcrg/berftaen ïjebbt^f $»tA»fi*ut bat be «Dntrlino ban IBentif eti ttw bic contrepen ban Φιιρ}, ïanb qttamf/ljeeft fgne <&toiflenif en tuetenif t^ïricfe mi if tvw tnanöijenaemb» ^eng^efimMoguntia, oftMagimtiacum^bp1^ % uVtotMxtfwüttëoYib&c&uul&anbofu B?anc6vtjc& gfyt&ktw* tüOJÖ. nsittflexesTacitui Hiilordib.i\\\.Ttolem<siwG_eograph.lib&*
Cap.ix. Vopifctu inj4uvelia.no, & in Vrebo.Hieronymm ad'Geronliarn-R*'' ginaad m.^x^ .Sigebenm adan.1074. rf/^ 'vmumeiuEt AioguntiA*^ GalliAurbemfiuffe exvaerum οοβηβι docet Ν .SerarituMogmtiacaï^ Remmiib.1. <^.x. «eben-eengen ifl nici&uptenftöïjrnbatttoja^
fjepbt/ bat ent biet oo?facdicn txitifeiï^ bermaerbe 5©?wc6eï öJJ ©Cncetgtn Nkolaes Ienfon, Gailfeus gïjefegt tOO?btt bit toel#*
itocötaniS een Cïjetttfcfjer \$ 00eüieeffc ς afe a»tb;tucieïic6fi
ittlintn0|CCftSabellMisEnnead.x. lib.vi. Elegmi,inquit,-lït#*'
tam firma multum c&teros antecelluemnt Nicalaus ^enfotu , & foanffeS Colmienfc, ambo Theutonici, &c. %&tft SmfOlX fjeeft tt Wttlttt^ toeeï ft5oone2öocc6m0öeö?tiflit cfi in fleur cjfietoeeft/ n°M^
mbt mükht jaeren baernae* UBen leeft ban&mtaenfe&#: ^peraban Ötfyomag ^uittatf/göebnicfci SGv^^öufbatW ÏOflf; Nkolamlenfin Gallicm, virimprimU Catholicus, erga omntsg^'
tut, beneficus, weralis, verax, conflans \ptdchnwiint r magniwdine > /* ielmtecfe imprimendi itttoto terramm orbe (pact omnium dixerim) pritrUf-*, miraaiamMdeήutencfiraL·ctempφaterυelHtifmguUremunMC&lψe/ nobisimpteffaVenetfs dedk.Hxc fr.Petms Albus Venctusin Ep'^.^1. Saneenigöenacmfeoitbig&e boeciien bp ^em φίϋμι&η1**.
itt't naeffcbolgöenbe CajjittcU Wp üeerènbjebcrtoton^i^^ puifï» 1®plmmowtbtbmtbmj (üftfyitx boa?m Φ^^1^ |
|||
|
VAMOS HAE8.Ï.EMSCMB I>ït VC Κ t It*. 7$
&Mbe^nptfcïientotBomenbrieiaerenaïbttiJ met be toeftéU
wn0^ei)anöe^iucit«ïlci>efieftftjn gïjetoeefK Cen tuner mm *ÖilDC ftggêtt bat Auguftinus de Civitate Dei enbe Laétantkis, notïj
seng baer te booten/enbe b?oegï)et atë itfc betmaenbt petitie/
Stleti^ttcittftjng^eiueeft* ü&aerbanbeerentüiaren totmrjnbeir «enmfTe niet en ftjn gfteÏtomem 31c» ^efifte tegtjentooojbigl) o$ *U<Ün Camee een gfjebnttliteAuguftmusde Civitate Dei, toebei 9oo?enbe ben toeï-gfïeieeïben enbe goetft,ettigï)*n 1$.pmonp* *t\m be 25acnere / i&ecfjtg-gijeleetbe / een bpfonber Hiefïjebbejr banalleföaritepten. Wmt epnbe ban toelcit boet» albni ttaet: AvREïit Aygvstin. ι dottaris egregij atc^ Spiftopi Hipper
üeüfis de Civitate Dei liber vicefimuffecundus explick cantra PaganfS,fiik inno Nativimtü Domini Μ CCCC LXVlI, Tontificattts Pavh ^apaficundiannoejustertio; TertieregnanteRamanor.Imperatore FRi~ *eri Indiiïione xv. Se vero χι ι menfis f mi}. DEO GRATIAS.
»A t ·
Joo befe HBImone baer &p gïjefteïb i$ l nae bat ftet toeten onte
©mcftergeboïepnbtijStfooiflfener/bat befe ^ntcn een jaes önbec tëbanmtjtttl&oomfcite, <©a» f)et nan pjebeuren/bafr mt <aj>fc^nf t baet alfoo np gebmcKt te unt ijet gefeftjebê epem* $rtaer/ bat be ^ntc&er boo? Coppt göeboïgï)t Ijeeft ^ufctto" aï# tcniueet bat toel eer gï)efcftjebti!S:<£nbebiergïjeïtp* meet foo JPtancftënenalo· gameren boecfeen met bnfbamgeiBemonett Stb&eicn o»re25iMoif}e<juen getoonben, gefcïnebennietaUeett boo?/ maer oocb nae be ©inbingfje banbe ^mcBerge» ^aet; be ^cf|?t>be^mebete8ennengaben/ ontoat t^ib ï)et boeeft bok ftïtëeben toag enbe ten cpnbe gi)eb?agt* ^ieoocRmebebicR* Jütjte gaet namen baet bp fteïben, 35at ffitt niet en ijs gijebaen/ tfpftpbetfunmeniffs/oft anberfims naeg^eïaten» *©ae* on# wiet beeï aengïjtfsgïjen fo '<©»aere een gjjetoenfeftte faeeit/ bas top be$ ^«c&wsnaemfner &p ï)abben/ met ïjet jaet f foobes ^nigfjanbeeig/ bant 1467) enbebenlaetsf/ baeB'tgebmcftti& Ingebaïte bat bit «©nfcïmft/met ï)et jaer/banbè^mtfetf &omt/ Toot3eiiïit2Soec&eettiaeïbao?'tmoomici)e epemnlaesin't ife&t & 3 S&&
|
||||
|
74 ;. Ρ. S-criter.ii LavRE-cranS
gftélicatoi^oo? -faitn/ oft fcoaet/en nanicn niet feggöw* ^*®
iimmnatviöjiiMitk/ bat öii 2SoecK on een iüèbedanber 0wj^
"frf)«ben / oft-gï}eö?tKÏst i&. i&it mtj'n g^eöoeïen toetoojtfa^ fjettoJuO.ib Go e, ttotltfcaen'tÉiinfcefkitf. ï©aerbteenl^oog* ^nwtfcft getoeefl/ftp foube G οΌ nies met een d gefpeïö/ ma# aïbuss G o τ τ gi)eic§?eten oft gfieönteitt ijeoöen* Gottes wo/j 'lapijaec / is &t? o«ö Godes woord, f! nberiino* Mn oocit öii tAtW* G o D .At. gï)e$ttpbtumöett,^cuöefn«tonöeï-bcnaem&atiöe ^tfnqbteoftt^nwKeetuel frf)n?ilen/ enöebcuoojgïiert üiefW
Goofchalcus Ai.etnannus.ioftGoDefridus Ai.emannus: <Μί25θ££Β'
a!$ ineöe i?et a«b*c tsanbè" üootnfrfjen ^mr fe' ntagïj in platfi1;
enbetuatrbeoan ten Φϊρ\φζΜη tmttii Mli0 gijeljuuöe|l/ jaeöaiji'öobengfieacïitteröm* <5f|eit)f& efó ootftaüe anöe^
banben eerden'^ncfn M*itt! aibug ciiöe in befet twmgijen fjcoben C onradus s weyw* heym, Arnoldus Pannartz,rit Vlricus Han de Vicnna,,Öe «©jttlCÜei^
immnl&onien geöiagjjt/m't' jaci: 145 8 ,nae bat Polydoms virg1'
lius boo^geeft/eft Sabeilkus jiiit ofte toepnig lm t iimc öirfcïteel-^ ofte feoeti jaeen na öefe ttjb-mminge/ afé Yolaten-anus oerfjai^ f ae tijien jati iatenalg onber anbere getuigenleen öefe JÜoottf* fclje muguftimtstJaiVtiaer 146S te kennen gi)ceft.M. Cmfius ft * Vide αφ. Annalibus Suevicis5ubi * iupra:7ra.5&?3 7yf βξϊαρ%ία,ΐηψάΐ,αηηο lifi1)
ίο,ö*i2, iSöW<e <*έFfrico HanMermanno. ^\u ftf|qntÖat WlUti\/i)ittbüS^1' gemeiö/öe ftn-tiaem ban Hanherman fotibe geijaöt ϊ}&Μ.0&&
tteen:ï©e(e jjteetg uejs" €||?οη$β-(φοϋα$ té &efco?fctn/ en ijn* ■ Jicfe gfjeö^iicïit. ^Be mifMhnge fnft gï)n alöms nae mgn JjwfW' iinge mogen toegitenten/boo? Hanhermmno fcïjjttjbenöe HanGef mam. ψμ gaet foa \t&ft s&# tm tnuer. t^"Huftm fier 00 b'Ojς ikiaCicerunis per Ykicum Han de Vienna tOt 3&0ttl£n gijeÖJSUi*'*
intjmv 14^.9. t^an betüekfeeiïiet&obett»
fiifiocted ic& g|?een onöee Booniiff|e öjwdifelg t$tfim/w
amtxtë iseüonöen IjeoÊte te bernflen / hotfjtan^ magi) tot fó0' iwentijeïtecbec g^ebmciit teefen^eitgijefien^i.Sparrianus.cufl1 fin Ani- *4w*s. Hift°i-"i32 Augufta: Sciiptoiibus, tt ü&iianen in't jaec ïaM
madverfio. φϊϋφ&ί'iift. 45fytli)ChafóftliiB^tClaudiusSalraanii&tJOOiE ί&&
|
|||
|
Vakbe Haeriemsche Drvckert, 75
Wet tjteatt sneeft fiet genoegïj Uk* mebete Uennetufaacus Ca-
faubonus gaööe tot öc ^wi>eiedn0{)el3an öieHiftonaAugufta cm jjHtbe ©eneetfefte ^men gftebmpent/ ban ben jaere 1490. t©en mfben ^?«cit ben eerflen noemenbe* 80aer ober Salmafius c a- «ubonum berifpenbe / fepbt bat ftp een lïiïïaenftften Φ?ω6 ban Francïfco iureto te ïeen ftabbe/ gftefteeïe btjffenttointigft jae* ten boo? be ©eneetfrfte gfoeb?ttAt,%at fonbe toefen-'tjaec.i 46 j: 3Sp aïbien Salmafius nitt en «lift: enbe bit <@pfcïj?ift wpt be ge* ftïnebenCoppenietenigsftenoinen* i&eer ban ic&tbel teng feneeUcntoilbe berecht toefen* Cotilapelgïjeeit Sixms Rufinget ban J&tractfbnrg/be«©?ne?
stuft gïjeb;tagï)t/ in't imv ι471. nae be berrfaringfte bait-Wim- felingus. 3fc&fjp$ftebanf{)n ïjanötoerrfe AuétoremDevitisillu-
ftribus, & Sexti Rufi Breviarium Hiftorfce Rem. in <&UartO/ öaCS ftetft epnbe flaet: s ι χ τ ν s R ν e s ι ν g e r . $übaer be pïaet fc/
*iocïjteouCK het jaet en too?ben baer niet nptgijebnicfet. «Smtrent be felfbe ttjbt bntcEtte Nfcolatis 1 enfon te ©eneetgen*
iöan betoeïefte ton een Uittel per te boo?en hebben ghefp?oiien/ *tiw ban meeningfie fgn terftonbt nae trtt Capitteï noch te ham oelcn. Slbaer heeft mebe be ^ut&errje opgefteïöt be toöb-berocm*
oe Aldus Manutius Bafianas, frjnbe een ïiomepn ban gheboo?te. fp begon te ©eneeigen<©necttfche enbe littmfche 25oecnen ie bjncfeen omtrenthet jaer i4s>o.«i5bebenbef»jn toeren een bp* fonbere ïitpfler enbe boïntaectithepb·: foo boo? het nptghelefen bapier/aïgboo? uptetmaten toeïghefMbe letteren; <b§ttyth *% be toetenen notïj hebcn opten bagh fulnsf obetbïocbeUtn be* JtogÖen, ^efeblritigfte enbe gheleerbe man fpanbe be troon Jan aïïe be <%ntherg bie banben beginne af gïjetoeeft fgn/enbe f Ρ fnn ïeben inber trjb toaten, IN noch maer ban toepnige/ ai- yoetoel niet in aï/ bertoonnen enbe obertreff, lm umen, m omni- ff *|J2* b<*s in rebus qmdqmd exatli, qmdquia'p&lchri, quidqmddemqM bmi ap<· vaticam />.*
ptreat, ,idipjitm TypographióL Aliin<z nomineex proverbio nnncupanja- 4i2.ÜV»s W-eUeen &0fïen heeft hp aenbe &onfï ghefpaert/geen moepi % i\f0 *£
Jfnenbearbepbtontfiem Certoeecneb?mUte ftptenftoogtlen *«»eeblaberen:öaermennttfoobeeI aiïe öagften op een ^erjs*»"f»"» b|W^:H3rta·
|
||||
|
7δ Ρ. 5criver.ii Lavri-crans
ijjiic&t:maecSt tm$ gifTinöije/ljoe floibigï) öatr't tc toi«|J
gaet/enbe tuat brcftiïii battetr itt mfTeïjen be ïntpbenbaei&iey6 enbe ö'2tïötrttfc|)c fttpbcrijnepïi cnbe naeefttgïjeptJt. jiBaee/^ laetf/ ïjoetmnfgnffe gljefapt/bie met gent in toetenfepp üw ^neeitëenbeEatnn Reigen jtjin.' Stttenmenfcïjen igüael 6iöJ neiien/njatfjpboo? eenmanaijetoeeltig-.ïioe pberenbe ctt°e èe faecn öeSertigijenbe'· alleenïicfe b'eete enbe ï)et gerief bet ψ ntepnten foeeïtenbe, ^>oo opteeijt/ foo fcoünaecfet/ foonet tm fupbec iö ftjn meten gijetoeeft/ batnten ober al fepbe bat ftfow ftlbere letteren gije&ntpente* «©at ïjp/gelijtö ten nngefepbt w' ne/omtrènt'tjaer 1490 begonnen Ijeeft te bjtucfceVlTaeicmo' ttW merenen een fenere ftjine ©oo?-reben QtfltMtmortl&octhQp' ^wmïuT1 naemtt ©«««e4* *«««*"{««*««*« ,*i* *»«« A'ïa.ii^., toti^eneetgen^
' tgnefte ^.1496.aftnaet fjp feïfggempgtbatljetljöo^.jiaet i49é' ^iifcwtó. jjet ftbenbe jaer tg/batïjp't<©mei$-ampt optjetjanbgenen»**
fjabbe. stenbangljenbe baeebe ©oo^teuenalbusf: ί>μτλ^ Aldipra- fóm provincia efi, bmarum literarum ftudiofi, emendaiè imprimere L^'
fludio fuo tmos hbros: durver, aceuratè Graces: darijfima, mn depravate vel hos V1 ftóimoniü illos duris temporibus· Quanaml'wgtia cttrem ipfi imprimmdos libr>es,v qm tempore, videtis. Tvftquamfifcepi hanc duram pmvinciam (anti$ <enim agitur jam fiptimus) poffiem jwejurattdo ajfirmare , me tot cmnos *f heram qmdemjölid& habuijfeqmetis- -Tulcherrimum utUiffimumcu <3r mventum neflmm, orun-es uno are dictcat.lattdmt.pr&akAwL. Sit ita eert1] iitveni tarnen ίρβ qtto exemvier m-odo , dum vobis prodejfe cuph, honofy librosfuppedmre. Ilott)^ «©weeiarötinmepnt bat allee tetft ϋ$
Slïbnif 45netïig gljeb?ucnt fat, <f>oo en fonben ban boeket μ& i49oaf>een^neeKf#eboecnenboo? ben bntcït gijienteen %ψ ntaecntftjn. ©oojaenbetötiecnfcije SuMas t«|Btlanen w' bjtnefetnt't|aees499.fpjeecntloaiiiiesMaria Catanams: Qttis fOf
hanedivmam Imprïmmdi artem,librum aliquemfwis uniiqutnumeris w' folutum pkblicayit ? nifi chara3eribns deoaris infignitum f -emendatorc *f iimo illuftramm->? utilitatepnblicaneceffariwnj ? Ego autem nmne^ -verimja,mplfirvmautriufqiielmgu& volumina pererttditos in lucem #** nijfe, qm jplendoris multtm & militmisficttm attulère :fd qui tAtW quam SuidasGracusabfilutionem fit confiquutw,nullur» jhcile cont'W denm^^t Φχύίίχ\φ ktmm tot Ut inewfe ijetibm gijefneö^
|
||||
|
Vande Haerlemschê Drvcxsrï·.. jj
ïoannes Biiolus enbt BenedifihisMangius, Carpenfes: mtlfySëEtt* %arenbïjepb en bernuft fiiet· toe gijeroepen ban Demeu-ïus chal-
condyles, Ut tOtïjetfO^êmtptgebenbattSuidas, mbtütttitVXut
Jeiteren baer toe/grooten avbtpb enbe bigt aengeïept Betftiëoo*
«ει* pemanb banbe %w%tbbtt# meer begneett te toeten banbe ttaee uptmnntenbe / enbe onlangst i»pons gijtnoenibe / %ttm-. faijiitvk/bit gae fraebeïtït') tot Cfraïnmbph <i5?iecitfcije ©ao?- ïföen: enbe !aet ï)em baet ban onbemefjtett. ilBaer aengaenbe fcfn b;uc& fcan «Sjieeiifelfje 6ocei$en/ bat bit allee eei-ft bp SHIbug fbuöen tt ptgljcgeben ftin/öaei· in boolöt ben heiman ban Jplo* tencenLndovico GuiccïerdMv t&antboo? ijet jaen 49 o, boe jÊIbu.0 &ε$οη tetpacnë/fó tot jPttgenan int jaec 148S bt $oeet %önicru.ë0ftfbnïcfet/mettebdicfee ftïjoone «Snec&fcije lette* ten/edirore'Bcniardo Nerilio. iflocïj meee anbereboedien f9« Joo? bit ttjbt npts^eg^eben/ ijler t* lang om te berïjaelen» 3feö MfjicctiebecfïeUeniet^picijnftbaitbe üöincnel enbe Φ;ω* «erge ban Mlmië/ boo?be beure ban ftrn Camee met groote ïei* teten gijefcfeebeit/ tot aftoeerinnje banbe impo^tupne 25efoee* «ct£/oie fftin niogten in ftjn i>cfoi0He$sfloo?enenbebeïetteni *nbc ban bitCapittelbetnipten met fefeec «frtricgt/ bat ten bent* Centre op gec ^ebtjjef banbe l)oog-gï)emeïte Sdbug/enbe lettenbe «pbefcijielicBe «ptgleberg ban |aere omnpe benfelacfjtigöe l^nt*. boec&en/ bit ben Eefee toalginglje/ enbe bm Hnteue felfg ieet* bjÊfenbaeeen/beesiboo?febe« öagftengljeinaeeBtïie&öe» <ec0/ mm Wlfi *>flf bat fcibe mp niet meöeen laecftte/ enbe Jjier ooc6 plaetg t»muh»*- ïiabbe? ^e fymfcije bemtaningïje ban SWötté/ in piaerfe ban een fif^iJïc5JJ |
|||||||||
|
Quifquis es, rugat te Aidns mam atque etiam~>, mfiquid eB qmdafi & pautul*'
'lis, perpaucis agas. deinde aButtim abeas : nip, Unqttam Hercules, de-rum horM' ftflo Atlante,veaeris.fi,fpofiturushttm&ros -.fimper enim ent, qwdm agas, |
|||||||||
|
& quotquot buc attalerint pedes.
α L D ν s töilbe niemanb bet-geefs toe latembie ï)em guam öe*
Jjecöen/ tnoefï ïjet co?t maecnen /enbe tecfionb toeg gaen: ten bJaete bat pemanö quantum ben bermóeben te onbeebangljen *bbe te geinen, liaant öaet; altpöt toewfej* genoeg toa^ |
|||||||||
|
L Cf«a
|
|||||||||
|
ø$ . Ñ. Scitl'VBR-fE Ï.AVB.E-CRAWS
ifTamenCftaecfc otter feïtece $cpKtifr
<©ft* 0!tti»tt|J fcaiï&an/
Tuflchen een Pbcct ende een Schilder.
Poëet. ^ Egt, Schilder, wat magh dit í oor een Goddinnewefetur
*~* tJWet datghelettert kleedt f ojfflaet ha daer te lefem> ? Schilder. Het is de Drvckery. Pocer, Wat Stadleyt int verfi Schilder. "ïh Ç Á er l e Mi die■dêKonfl gebragt heeft inhet licht' Poëet. Wieftjnjieomhasrftaen?Schi\a..De Mvspn dleneg^· tSymbohmVoiez* 1>w> met mi1 (lang omringt ? Schild. D oor haerfift leve kïe$> mmtaus. End* £etiwlgheyd:te> loon. Poëet. Diemet'tlamiertn lof Erken ickjnu^ dat is het hooft vant Maegden-bo-jf,
Apouo áêâç Godt. Maer,figtwie■ daerbeneve»-> Sit aen de-r echter handt l Schild. Hem L· te recht ghegheven^ Oamlauren.Lanrens noem; & Vindervande Êïçâ, <ssfpollooscrans welwacrdt, en al der Cjodenjonft. Poëet, tit L á í R e í s- C © sô er dan? Schild, fae. Poëet, ×»* held moet bektijvetti-, Die ons fio heeft bevrijdt vant Iang-verdrietighfehrijVeM-> :■ 'Die ïçâ Boeck^-kas verheerückt enverryckt, · Soodat de burgher-mandenKoningnieten wijckt,- sJfytaer-,Schilder,§gt toch voort: "Wat Vrouw is daerghefiuW In't aenficht foo mifmaeckt,alsof fy had gbekreten->? tTtxnhttia. Schilder.. "Eis t Met á í oe á , Heer,van.mj dasafgbetnaeld* poëet. 'Die Cicero niet kend, en dus de Grieckjvertaeld., Hoe! noemtghy haerenaem? Schild. IkJ>ehvmMehetW&e}h
Ickjiebt van, uwsghdijckj en wyfijnfchier Poëetew. Poëet. e/i/ lachtgh^ âï wat heen, het is de waerheyd!aock^ Ghelouft rnj, Schilder, umflreel iekjnoeht' en (troocks |
|||
|
Ύ Α N'D'E Ή Α Ε R Ldj*! S "C Η E 0R VC Kü RY. f§
Cjhy hebt Je fnghewt. Schild. Maerghy hebt meer ghelefia^i
Seght, wil dk volckjennietditsby denand'ren wc/mj? i*oëct, Ickhebberwelghekendtdie mette fiiaeberou, Nae hertfier tn verdriet, eerfl leerden defi Vreti.
iSyftellem met ter 'hae'fi, en finder te efkauwen** •Ecu boeckjnet eenen fitt. Dit brengt haer m benauwen*. In corten ifihaerJeet, dewijl't niet hatigt, off'kleeft, cDswi]lhetwerc\maerisghedeotverwt,M niet leeft: Niet dit behoord'gh e fieldt. DeVenufijnfchefnaerefu 'SJie hoorUmen finder vrugt :fijn raeddie laetmen vaeretL*. Te blocken.neghenjaerfio overeenenboeeh, 'Dat valter veeltefwaer: drie weeckjn is ghenoeg, mséls't boeckjs aenden dagh vtrvaerdight enghegheve?Ln Soo voelenfymei fmertwat datter isbedrevenj. Goh! was't dan niet te laetl OcPldatde $otmetfitft
Όρ-eeten moghthet gheenfijn dwafipen nytfpout. iQcblhadd'hy op het Merckjvm *AiDvs .achtghenomvoji Uy-woi infulck^t/erdrietniet blmde\mc\sg^e%omenj. Och\ haddhy daergheletepd'inhoudteti't berecht, Moedatde*fiiellevifchom'tanèkerüghevlecht. <Qsh! hadd' hybetBevysmetaendAchtdaerghelefetL^ "De arme knechten fin nufio betsart niet wefen-i. 1)ie hier met lanckfiemheydtfieh haefi, en fietfegaét,
JUtektMnnm'tBujs van Bendis loopt, die komt te loet. |
|||||||||||
|
<ïïuPStim"Bs
Arte Pee- ti(a, |
|||||||||||
|
*AM»me
nmius C/V» ■Kom. mei gtntinm, &■ typographv. tumcarbu®· tulus. «DeJfrmis» |
|||||||||||
|
HET
|
|||||||||||
|
ï..*
|
|||||||||||
|
fflS^S^^^^^^Beeaee.......
£<$ f, ScR.IvlBB.li tAVRÏ-CRASS
HET XVI. CAPITTEL.
Kegifter van ettelickc oude Boecken,in verfcheyaeft
Steden van italien ghedruckt, met de namen
vande Druckers daer by·
kztg / fijn nod) heel tyoèg in anberebetfcfic»3öen §*ί&}&
ban Jtaïien be fceinciseïg banbe 25oec&-b?u£&eroer$ 0^
penbr^aerotn .ift/ bat iït in n«fn#oEtifc$e ©oöj-feöm feps*:
De Konfi vlaag door het Rijck^, en bleef niet indefaekn >
En datmen anders fin van Haerlem m&eten haelen, 'Dat haeldemen van cJA€ents. Te Ramen, te ttsWilaea,
In and're Steden meer bevon de Pers te aaen. JjöobeelBontabdangt/ batftebben ton in'tboojgaenbe €&
Geogmpbi», pi(tt\ fojiïöïisopgbanbên beginne afopgeftaeib; enbebanlB1'' Lt'L^fóno «iet 0i)efbjegften:fp?eec6êniie ban eenaöoetn/batbatf 14S0. gebnir&t fotibeteefen **>■ i4ff · Wol$t nu/ bat ootn bae* int ja# 1471 FcftusPompejus De verbor. fignificar. gf^bHlf6tïJ6f*«Öït^
Francifci Philelfi Satyrae in't jaev 147<5,&p Cfjiifloffel©atóarpft^ ban megenfbetg/b'aïiet; bolmaerötfie nteeftet inbe feunfï»Φρ
intkalgiittiBtftljnftmtttiifi&iuti aen't ejmbe ntebe&eng^' pochte baet terffobegebmditbe bmnaerbe^ifWv^^f f Imm&A- **W TimS Livius' arte & Jfflpenfis Phiüppi Lavagnice, in't fatt 147°;
tionum IA, tDetoelcfte geftouben tuo?bt bao? ben oubflen eft eerden «®?u$:
*.&*Μ4· tfBatt hp Francifctis Robortellus t fefeicfe ban een Livius a Vi#°'
•Matthiam "no*Feln-enficorreéhjs, & impreliiisaVendelino, rfo.1470. J>00 Moravum, bat befe benfMaenfcfteit Ό&μιΰϊ in ottbetbom acht jaeten ttW
Nufelha. Jjengaet* DonatusBoffiusde ArchiepifcopisMediolanenfibus igtf
pbtwJmfre l^ilanc gftcbntc&tin't jae* 1492. Wanneerbe^wnetijetof
T* V* j * ^aP°u cnöe *n ©enetia gft efyagï«t fó/ Rebben top ftiec boo?^ iSi» oocabectftaottt/ enbeaengfjenjefenbattot ©eneetgenNicoiae* dum Rtgem
ienfon ^oog-^nfcfter/fcoëuiel Gallicus gftefegt/bebotnnaerof^
imiams ^utktt i0 gbeuieefU^n bnttfcte in't jaec 147* met fecrfcftoo»1* m,Zsórt* ï«tttten/eflini|eerïitllfomiaet/ C.Plinij Namralis Hiftoria; libros·
|
|||
|
Vande Haerlemsche Drvckery. $i
^ttï)Êt>iJÏ>emtó5[ftCÖ?ttcfttitt'É jfltti47'6 "iEinïlius Pmbw (fi»e.*U*mh*
jWawCorneliusNepos) De vkaExcellentiüm, &C.&R in't fdbe jatf SS*** fe tOt i0Clieet0en gïjebnWBt NoniusMarcellus, indutt-na· & impen- dioNicolailenfonGallici. fl^ftThomas AquinasDe erroribusGen- ïiiium i0 bp ben feifbtn Smfott in't jaet ι48° gcbjucftt ^act \}vt
V&tlWtmht bJCtb Impreflbr praeftantiffimus. 0iatV ttl ÖCtlfiït lliCt
bat §p onbertitffdjen fWI ïjeeft gfjefcrt η: aiisoetocl top ban ftjnc
an&m· <©?»$feWnu gïjeen gfjetoagf? en maeriwn. Cc Bemet* Sm iicbbm omtrent öié trjitit/ enbe to?t^ baes nae / nocfj anbere <&2ΐκΗα$ in flent gïjetoeeft^e boo?tre$tiicöe enöe goog-gfyfe Uftbel. Gmterus Qeeft gifyupCBt O rationes Ciceronis ex Veneti
editione anhi 1473· Prifckni Opus Grammaticum impreflumVe- ftetijs impenfis Marcide Comitibus3focijq; ejus GirardiAlexandrini, e°.i47Ó. Eodemq; anno BibliaHieronymi,■fiveVulgata,ibidem Jm- prefla per Francifcufn de Hailbrun & Nicolaum de Franckfordia, fo- cïos. <®«btr anbetetoaertn oocn bstc bentnbt Andreas de paita-
fichisCatarenfis'ÉnbiBoninus de Boninis ,focij. 25p bÊtorfCBttt
frït jact 1477 Aulus Geiiius gijebnicRtiö: tnbs intjaec 1478 La-
ftandus. jj^orfj tuaeren benenbt uitrit ban iüepnfönrg enbe ^pnoutba«ilünmegifm/ bpbe toetene op't jaet ban 1477 9§ebntCBt ï# Bonaventura fuper Secundum Sententiarum. Cftbe
tOtBentetgenisigïJCb^UCBtValcrius Maximus Boni Accurfij Pi- fani^°.i478.Horatiusimpreiras Venetijs per Philippum'Condam, <*o. 1479. luvenalis Dom. Caldeiini, a°. 1482. Eodemq; anno Val. Maximus cum Omniboni Leoniceni Cömmentarijs, typis Ioannis de "Forlivio. Apulejus & alia Venetiisimpreila. circa annum !4%$·1&αη *·*"«#· iBtgatb mabtolt/ bieban SÊngfönrg tot t&eneetgm gnomen
^ag/ mtt bntcKte λ ι 4 3 j, peoiien top in't Ctoaelfbe Capittd S&tfpiOOCBtn, RaineriPifaniPantheologia impreiïauVenetijs curi
*c impenusHermanniLichtefteinColonienfis,«0.1486.Eodemq; anno
O vidius per Bernardinum de No varia. 3fn't jatC 148 S 10 te WmUt* ' '
ÏÏtti C. Val. Catullus cum Antonij Parthenij Veionenfis Commen-
^rijs gebjtuifct bp 26no?casf be^atafcic^ <^nbe ciceronis Epi-
"»!a» Famiiiarès cumHübertini Clerici Crefcenrtnatis Commento per
fiernardinum de Coris Cremonenfem, aP. i488.3fn't fiJbejaer toag öaetoo&%twRe*$ntoniu#öeJ&ttaöa« gfeaerfioicft toilbe
X 3 alle
|
|||||
|
■ttssn
|
|||||
|
3» Λ 1». ScRÏVERII La VKI-E R. AKS
aÏÏ« be &$!c!tR# op tenen trtε te ©eneetgen boe toattcn/ enbe ***?
' fonöer^eiibiDiètoekiietiiff^eH'tlaeé i4$°-*n&e t^oo gfjebw1' ftm / be bagïj foitöc mv te cojt balien /*nbe ftit papier te Riep®· ©iettacr naeöatpümus, \)itcboo?enberïjaeïbt/ gebnwtttω** lip &ita\sfflt 3enion/ ig oocft be felfoe Stoenr tot $arina W' biltC&t Mw3» & impeniis Stephara Coraüi Lugduneniis , λ°· i476'
ι rew/tj. «8Êé Ct*bi5'i \$ be ^tcfcertje b?ocg aengïjebangenJBant ba#
UVtjaer 1469 gi}eb?RCBt ij^ Potyphüi Hjp^rotomacbia. ©flj*
* bc nmo- iueïcèi 2Soedt be fjeog-gïjeïegtbef Voffius tjanbeibt/ tipt bebp£*
ZtK'm ömtBdthalaiÏiOQifai:ius iKnöeniïoo^cijtisiienjenbe bpfonbere«
' Hiefïjebiterber «ö^eleetben / ben ^eetc" DominkusjMolinus, to*
Wmm$mMt'Ötttt>i$i i$ acï|t jaetéiiaet nae ;gebnic&t iunw*»*
MajusDe prifGOram-verboiix pi:opiietate,in'tjaeE i47'7,Sp25erilö^
banüenïé: ei im% albaer |et felfbe asacft b?« jutvt baettiae Λ
14S o,ba25arïöoiomeoCoafatenetiobatt25?ifcia, Terentius cui* *tewi^f» DonatiCommentario *°.ι477, ;{jp l^aiSUatt'IÜK^tentïiffl : ίΐίί Κ»
ifae * itgBencet gen «netter luoon troeft/enlïmtótrbaer in't jaei* *48 **
snbe ΐ4ί>4· Ce Ctebi3i ftjnnori) gl|eb?«iii$ KfcAaaaciSenec*
•opera., rf0.i478.jUbePlaiTtns Georgij Alexandrini, a°-1481. <i£fl"
* IS» if ****** Anlelonis Aftrolabium, te®. 147 5. 3Totf 25pÏ0gna * Ma- CaflwBar-viti) poëtae Aftcmomico», *°a475yt|<Ufngf)&f)££fe jaetenbOO;b*t fWw ^- B0nincon£rlanaEilicioin'tii-^tji)t6omentó, Cot * 22ie(cia la"
^f'lib':l° .cobi-PHilippi Bergomatis-Cliro-niconper Boniaum deBeniiiis, é>\
*Brixk' 1485.enbt^0.14&6 Lmmi Phiirfalia.ciimOnaiiboniLeoniceni W
£entiuiCofH-mentari|s. 'ï©t taeltUC Lucanus mtttê bOO^noentbÊ
-Connnmtarien int féïfbe |aer ooeïi te Beneetgen gijebmcïit i£
$5aer te boo?en nocij in Sitaften ban M.Paniagatho nptgegebefl* gfteföcft gfes be W>piK& ban 25^fcia laet berïnpbm, Cot ©erotifl Isi-gebntCÖt'IofephusDi belle kidaieo por magiftrurE. PetrumMa^'
t w«t«i. fer G allicum, a®. 148 o. -i^Otf IBantOlta i)g 0^eb?ttCRt Eufebi) H>' *&CT«*y'' ft0rja Ecclefiaftica^ ^.1-479.. Cot* ^eggio in't jaer 1481 c*«*"
lus, XibaJIu^Propcrtius accιu·ati{Il·mè.impreίίi>auέloribus Preipe^
tif»*. Odoartte ,& Alberte Mazali, Rcgsenfibus. ^0t t^jena JJ^1^
Elegatinamrai Laurentij 'Vallsj ten '0üpfe bat! $Befcfttt ^entti^
lïan lienleit/m't ?aêc i437»<5ntotJFloienceni!S t^bnictin'tjatf
^477« ^atcumi intefieniis&p 2&φύοφΐφ» ban 4B*fnet«£ |
||
|
Vak ds HAERtEMseHE urtciceky,, f}.
f«lci^eÏ!giJftiS>imitwifjpa«gnimtemtnt»itc9iRt§ceft: Al- fonfi, &c. t^cfnétUiS^eftfcïfiigi&efimDiogenis CyniciEpifto- ïvihe)**
las JLat. per Francifcum de Accoltis Aretfiiurn I. C.Florenria? excufas ^ΰώί^ «°.i437. ^p öïjrtwpgtnotö bat tot ilapoli g^b?wcfetijö Per ***
^oec$enbaneen<©ng](jenoemben2!nteiir De Thermis Pmeo- hmm,&c.a°.i4.75. M>itti$vi$i$ oe ^mcïtertjr booj 3itaïierr beEfpjepbt SïjeüjeefïjiBeer anberrasoec&en/en&tpiaetfen/öasr agebntënt i£ omtrent bie ttjöen / oir is & boo^gijenomen fjeböe/ foubeicit nonen bp-b?en$ï)en:j^aet bit Begifler fonbe (elfë een^oeentoerben: Cnöeijct enig niet tue! niügijeucntebe^ haden^oetorjoiSeiii^CasTERsti^aenf«nbeberenbetfp;!epb + «>*;<» Öeeft: Üae/tot in£>iciiten toe.3Mtoaet in'tjaet 1476 $e&?euf<lj f"%ddeeJ"9 fgtooteïicr om teberiajeiibeten') gïjebntcBf i#.«®ttbet &c^im> ί^κ. laelfcör/ foomet bs -ganb geft^ebew/ ate gebeente/25oe«en/ irtebe 3^eerr iofepkus Seaiiger, loff^er gebvtot Hepbenjiet ïedjt bet nameten netaeïcnöe/ bp teftamentt br25ibitot^ecs«e ajbaet &efp?ooc&enenbesjjeiegateittijeeft/tó een2Soeifcboo? Öonbert en ttoee-en bpftigiamnür^icilieii0ö^b?tit&t: ^a* ntentlicB Grammatica Mofis Kimchi. #ijc!üCfe afe mp bit m\1$t*
iiienbt fjeööen bc boog-gfjeïeetbtietiöe eettoaecbtgfte ï^eeim
HeyniiusenbeDeDieu. iiiaeropïüat oojböan'i grótfïe «Bp* «mbt beg fBtblanb [tftenEeeg/ enbe intoat Jb tabt Ut ^efyeen^ ïiift ^ucnertje gftebjeefl ig / en fytbbt icn tot ηοφ toe niet be&* tlaen, JtfctoeetbatbaeEbne «fKebenfpti nw Φΐψ&φοιη? ftien becfien/ Panormurn, Meflana.,, & Mons Regalis. <£Ê)nQCf
jueltttf taetfletot Catania ©ocB ee» 56cabemie iif. <0ff baéï beft
MofesKimchL Off te Siracofa, Oft 0p Malta, a(tel&et# gfjggKUCftt
&/ toeeticït niet. ^at toeet fcfe/ batb'eeifïe ^ebjeeöfctjg25ibgf ^ma^\
Maifauten in Statten/onber 't gfieöiebt banbr iöenetianen/ dÏÏ££ ftpebment W/wal in folio, &»» £»<*rw, *o. 1494. nfa mK
|
||||
|
BET
|
||||
|
$4 Ρ. Scriverii Layr.e-cs.ans
|
||||
|
HET X VII. CAFITTEL. :
Dat de Druckerije tot Romen ende in Itaiicn niet
eerder dan in't jaer naeChriftigheboorte
MCCCCLXVlII.'ghekomen is.
Qapiuei. ïydoius viigiiius teeberljoong giietïjoonbt / enbe mtfn $QWt
JL aen ijaet; tooo^ben niet tonen fte&cn / bacr fn feggijenöfl*
iie «©nteiiciiietotlionitn int jaet ι 4 f 8 opgïje&omen fou^
toefen. 3!ae / nu a!g icft b* faecö enbc alleg bat baer toe öienb*
«nbe eèni^flTue 'fóuöe mogften betoegijen / toe! naetfMich obtf'
Ït0 enbeoeuepng l öuncnt mp bat oocfe frifg Voktcmnus tn^
fó'njatcban 146; gfjeengijeïoof eninedtecrt: enbeaci)tbül#
öat in fijne beeï-igbë ottacijtfacnte Cotnmcnt aricn booj tyt p(
140 j,|evftefii b^oo?öt te toesbenijet jaer 146*· Φρ toeicïi W
mtjin Auguftinus gijebmcnt ig ePbe uptg^egijeben, <£>oobattli
gïjeboèlen ffcgft euö* fteitBt in nip 'tgljcen itii befcij?cben biitf^
'Auaw ^ban^errit^aet ben<5outoenaet:öie teeltite/ nae batfeitf*
srafmm in jongf)cï©otï)ter ban Ibebenbergïjen uptï)mt bebmgt toaov ^
£7/w^fWi6?ie^wmïtiai^mi>itliutiieiicfe niet mtoiibcn toeflaetv
w«/< fw- upttetiïanbe bai#oHanb betttoeki ftjnbe/ fiti) tot üotnen η#
*»*· fiOigbfgeneecbe: taant boe {^mó .0 öé$tonfUjait25oecït-D?uf
SuT ft*?H.mti)nfótie&ènu en tiras*'/ cfi'j)pbspennegeincndicn botf'
be: int<©#efitg enbeHattjn ftjntge^ etbaten. ^pfjöo^öebtf1
pographo- ι^^ «tfniarimtgenbeboïgbe be^i?eïeeiben/bact föoinen bi·^
^™£ri£ toonberliili af betren magMlk be goeöe ftutcinf ïjabbe ijp «*γ
mtb». fwfjiitbafglK^'Cbfti &c. toit enbemeet; fegtbic gfjcttefl1*
■ 1 boeïn fun#móebt# bupr« beiiioien geb^agfj en toeröe/enöi 0
ίίομη fenöe een eentoig liei)t niet alteen ban ong isiepu l^olianB/
maer ban «JUtn-opa, jae banben ganfcïjcn aetöbobem gitoo^btf1
iS.TBit fcgt ban ftjn 30abcr«6ct:rit<$et mg foon/oft/foo be natu'
OberÖC ö5ctelb bCteC ïtlinciit / Defideiius Erafmus Roterodamus·
«©etfjatem beijoutie icït 'tjaer 146S. u^at ban Spamanus tot
j®i!aneng§eöntc&t int jaer Hó;bcou# te oo?beelen i#/pW nh upt tot naerbet: onbecfoecöingïf e tim btusfytmgfrt, ^ |
||||
|
VANDI HA*RIïMS«BE ÜRVeKIRY.
|
||||||
|
%
|
||||||
|
HET XIIX. CAPITTEL.
D aller oudfte gheheuglicriiflc vancle Druckerije
by de Hiitory.ichpiivers,cnde andere. V<S0$oaerijet tó sroottftcïtë te tjetiumiöemt/ mt
Dan foo bpfonbere toontl enbe inbentie / aïg be «©jhc* feer^ii té / niet meerber göetoagg inonben ttjben m i# $)eniaee&t, aspalbientetlBenti&ïn't jaer 144x^0^14 ƒ o 25oecBen QfyttnutMsm §otmaf$tïoi§ ijetfoft b^r banaftes toegijen gïjeeieben frin! ©Mee tip Bomt ï)et/bat felfg bc C&os *ttjcn-£>c]#!!ibet£ enbe be gpleecbe lupben Dan Dim ttjibcn / on* angefien bc oberbïoebige fyucïjt en bie fiutt boo? be ïtottfï fton* |cn te bertoacïjten ijier Dm nocljte m repnen/ftocf)te en roeren·' %oe/niec eentooo2btlipben etien-töbi^en Matthams Palmemus florentinas in fijn €f}pmgtft / gefyagt tot %tt jaer 1449 ·0&* wn *ÖOO?0t fep Antonius FIol entinus R| ftfn €t}?Ont>£&/ ge&jagt tOtfjet
Ïaeci4i9· egt t»eteB$p beier tuerelb obeetebeni& tj^irceen.to"3^
tooojbt:op Flavius Bbndusι Ditgeftoiben ut* int jaer 140 3 M&ToZm, sen üjoojö ftp ioannes GoheiiiiBtejfe f^ne *€ommentarien banbe >**«>. ^Öebencöteaerbigfle <6ïjefefjiiöeni#en/bie ten ttibe ban be*w/lffi patio1 t&iuu 11 boo?gïjebaIle« fëa ι t® eicBrt&ang banben biep* %jZif.' fc&e ontnonben io" int faer 1464,enbe tfp --<gto&eUttfU0 boe in Ie* /w^*, ken tua&jf&iet een bjoo?Bt öp be boo^^iuisfelbe in föne ίφηί* l^ti ι SietbpNicoiaiisdeCufa,oberlebsniii'tjiaeri464. t$eï' Doe Bonnen baer fcan ftil fïaen snbe ftotjgljen lac°bus Picoiomi- CardinaiistiH ftjtte 25?ieben omtrent bien tijtom gljefcfjieben, fiarthoio tnsus platina in ftjne#ifïo?ien enlebenss ber#a«fT«n·' öie te a&omen aen be pefl tflarff in^aer 1481 .-ebocfï c^άϊηΆ-te·* 70< jis Picoiomiaixus in ben fyief aen ftinen Jleef €ö?ift0ffel/gi)es?<»«fB WUen in'tfaee 147 3>fcijtjnt te fp?eiten ban nietna -gftetytuttce *££*££; ^Soeclien, f QmuonmC teer mis,ΐΐΐψάι, &Qvidij opera afnd Itbrarium tiommemi-
Jutvt,:mimamφHgam mittmturadtz. -Giceiro enbe Ovidius, fepDtnii^mM7$ Öï»/fwSienutoejöefonbentoerben/ foo ftaeft biegijebonben/
^elïirtt&^iwnj^efJtiiittieöttfuWenbieien, ia«ö?!fen/itmbg Μ
|
||||||
|
%& Ρ. Scrivek.ii Lavre-crans
groote Capttaeï-ïetteren 5 hit men ban oubiS niet {riètg-tttgn?
feen/maecmetrooöenenbcftïauUjen inctbaerbn frfnlberbeit/ met norij meer anbeteornamenten: gïjebenbe ïjet üpcpritttff oogenbe ïttuffcer♦ ©an Platina tob?bt mebe g#efcï)?eben/ bat ψ beBinbingïje banbe «©mcBeröefoube 3Feban 5Pa«fl toe-epö^ «en omtrent ^etjaeCHJ1· GilfetusGaaebrardtisin EugenioiV
PP. Platina,mc^xït,& fèrè omtei tule inventum refimnt adfohannemF0' ftu4mMogunürmm,fiib annurpwx. üf>at faittten banbt teflft0!i 00en £ ftJijebbenéetbÉtfupmÉ^eten ïjeeftgfteenpaifgegcbeti
banbe ^ueftettjie/ nocij boe foo fjeel niet befcehbt fénbe/ te fp?** Ben. 2fjibere fijn niet öerfupmiöïï gijetaeeft bit ftncBter ttt& een te roeren* Matthias Paimerius Pifanus «t'f ©erboïg ban P^* merij Elorcntini C -hronicon: F uit, inquit, ars h&c prope divina per f'
turn firiorbempropagata circiterannum i\S7- «©efePalmeiius PifanW* ïjceft bie bDO?f5*€ontinuatie gefyagt tot op ï)ct jaer 14S1 .boe ψ
ijfifttpm oocilieefbe» lo.Ant.Campanust^iffcJjoptjan StblU^OOft'C^
Apmm. raniQ/banbebjeIc&enbJnïjierboQ?en eerltcB gbefpjo&en fte^
ben/ in EpigrammatefuodeVlricoGallo. Iunianits Majus Neapoliw
i Prdfixao- nus int Epiitola ad Ferdinandiim regem: Nutte demum vin fingultrt*
iar'verlor *néeni° pwditi, inquit, omnify dottrina ernati, unquam wfibfidys pafith
ptprittéttè, & occurmnt Barbarorum celluvieni ,& Latïnafludi* in priflinum pubef
tutisfloremreftituuwt*· a^fecedit adhac, qubd Germani jolerti ac incredi"
biliquodaminvento nvpïR novam quandam imprimendi rationefff
invenewnt*. Hascillecircaan.i477.t^attbefe&onfli)eeft/ttaettf
iï Tim' Sftwwpg^enifTe ban+1 renfcus, eenen feer loffeUcïten ttiitff φ'
l&'ït»A7 KÖ?eben Nkolaus PeiOttus Archiepifcopus Sipontinus, ad Frafl'
cifcum Guarinum. Salebam, inquit,?»» Francifce,&mti noïlra gratulaP' quafi magnum quoddam & pene divinum beneficium hac tempestate aieftf ejfemus, ob novum fcribendi genut è Germanik Ν ν Ρ E R ad nos deh' tunu. Oidebam enim tantumttno menfiab tmo hom'we hoc tempore ii#' primi literarum pejfe, quantum vix anno fcribi alias α plmimis potuifft*· Quodmo verft (^ampanuiuosterAprutmHS Pentiêx elepantijfimèfcripfiP Imprimit ille die, quantum vix fcribitur anno·
Ex qua re tantam brevi tempore librorum cepiam fierabavu, ut nutturf fiperfiaurumejfa optu, quodvelab inope & egeno homine pojfet arft' λ v4«o Ifims aeftdemri&c. %1>φ Perettus bloepbe op tnt ttjbt/ inbe flarff
|
|||
|
Vaköb Hae ktfiMS chh Drvc'kïry. f^
tin gegeeïoubtman. Cnbenocïj (nacbatoniibe boojnoemöe
irenicus te nennen geeft) geeft banbe üonfl ban aöoscfee «^we* 6en een 2Önef; naergï|e!at#n -.Francifcus Phiielp teuaii Mntona/ SÖelatlïieriï pdht enöe l&ibber/ #£*/«* tempore reperUm φ batte v^bafmi
Λ-rtetn oftendit, & qmfdam litsramm prwmliu netninat,, & inventortt °
tyus aterna lauae ailimat,.Philelphus tU3£r geboden ïn'tjatt 13 9S,
^tbeflarffm'tiaer ι***, fgnöenutotbenotibCTbombawönett-
tatgtigjacrengijffiomtn,. PhiiippusBeiOaldus,Die teaSologna fa't jaer 14; o ggeboojen / en in't jaec 1; 1 o gefloten is/ ttttfytft ien^meitoe^npöfciiïano ombefe&onftsi mille in fe&erfgne Catmen» iBaer of t oocii anbers gaer bebuoir gfjebaen gebben/ ftaet te beficïjtógften» 3,ck fal cenigfte ban ftaer aengetoefen gefe ^ειιοί? Dit Capttt«IiieG«pten/enöe fiiftmeöe optjoubcn, Nfco- Ws Clopper CantmiliciUOt <t£inbf)uben ^0· ι 47 iyïn' Ffèratóé
Temporam. loannes * de Hagen in fbttC Cg^npftm / bïe f}p geeft ^liasif 3i)eb^agt tot ijtt jaer 1471 > eniie in't jaer 147 s beier tocrelb ober* Masim'
ÏCÖen IJS» Anonymus ia Quonico magno Be!gico,tn)eïCit epnbïgïjt/
*noe met sat ooeft ftm leben / in't jaer 1474· M^ém de Rop in
Annalibus Belgicis, perdutiiis adan.1478, quo 3c obijt, Thomas Ba»
fihitsin HiftoriadeLwdovicoxi Galliarum rege, & CaioloBurgun- diaeDuce, circa an. 1480. "IacobosTicinenfisin Commentarijs luo- tmdmm Α rUmtemporum■, fub Pioiï P;M, aquoCardinaliscreatus. 1 Hiero- UanaroAU *iymusAlbertucius Burfellus in Cbronico ab origine Mun<ii uique ad ngj^ an. 1491. to«pnigg jaeren baer ttae tot asofogna in uwe iÉ>aber- tDeh<n
&raö gfjeftojben, *Baptifta Fenarknfis, öiemel erbawn* enbe ΥΦ™1* Jcel-berfbriite pftone-^iï)$ber / m ftfne Hïftoria Fiodda, gge* J.Z7om fyagöjban Cijnftigljebooite aftotfoïte tgben» ^pleefbe int ««?«■ i** Nr 1494. <5n0e bttfgn meeflen beelongïjemeene aöoecfcen/ %%%%?' *nbe niet liegt om te befconten, »£enigbe toeet icfc bat boo? tm «men gemeen gemaeent fijn/ maer baer ban tegentuoojbig ont* cbr°» · o- oioot frjnbe / moeten top roepen met öe riemen bie ton gebben* rSr H&ie foo gbelutnigf}-üt/ ebbe tot befe ftomme meeflerjei een ^oen toegang» ï)«ft/ magg eenö onberflaea toatfp bwb« Wicöer^e ggeboelen* |
||||
|
Μ χ HET
|
||||
|
JP. Sc ai V ER. KI LATRS-ciÏAHi-
HET XIX. CAPITTEL.
Mcneyclt van ïtalien, naer Neder landtr met
het Vertoog van eenighe oude Drueke- rijcnaldaeiv €t ft mt meeröan ttiötöat topltaftmöerlf
tenöe nae ïptpg fceeeen, 3«! Statten on# foet enöe UefJ
ïtcJö gftebjeeft; loflTefcfees enbe biltócnet ift/ bat rnpom bjaerbe^abexianb engeltje» foeter enbe uefeluuer achten, sJfyCifn Vader-Stad roept mj, nae H'aerlem moet kkjiooretu,
'i Landttreckf (ickjveet niet hoe) vandaer v?y ftjnghebooren-i «- ÏÏtefiete heughenis-is't fietfle datmen vindt.
Ons hsrt en onsghemoedgheen bandt fio prachtig bindt.
Wt$) ban fdjoon Statten/ toegfo Honia 'gtoereïbif ρ?οη#
£nb?uttttbaete #oo?n iJanon-epnöiicöegijeleeröeïecfeernij/ «ί- tueeibe ,· toegtt t^ancBtijcis / bjegïi ^>paengien.·/ tijegfr Cng^ lanb/ biegft alle anbeve npifyimMjtMvtïitn / m ffafftvtoovv mem «föftp en fjebt biet; ban mp nu niet te betiaat fiten / bat i$ utoe ^?uc&errjenopïjaeIeii enbe groot-niaecften fal. ^eliefirê ban mtin Itafflet^aberlanbt beftoo?tmpboo?t$f te bïtfben bilt' nenbepaeïf banbatoub bermaetf>e;enioffei!CiieBamvia. <&f$P itiibaetbuptettttebi/ bairfaïïonbfónÏ^ecbjeien/enbemonfi buurt. «©fteltjcn aïsf itk ban mepniiiggt ben alhier aenteptW uinge te boen ban enigfoe «©mc&ertjen bit bp ong i£oo?ouberetf tjjbenftiectelanbegöebjeeftfqn. HiftonaSchoiaftka fuperM.T. auétore.Anonymo, 10 tot Bttecftrgï|ebjUCRt bp IBceftetg 0P
mlatMïtetelaer enbe «öecarb be Heempt/ itfijm ons" #eeteö
1473. CotBtcecijtisfntebrm'tjaet 1480 gbeb?uc&t:Fafdcui"s Tcjnporum op onfefp?aefltebe£taélbt/ bp 3!an ©elbenaec / batf betoeicee^ucöertupliiecnaefoeebecfuHen fpjeecBen. Cnbs iArtnjpft&tfotixb afteebHcij ban ©treeftt bjucate tot jmmtë in'trjiaeï Iriuiüi I^'66· °P batjaer in't ttrjp b?engftenbe+itinerarium Hierofo- Terram lymitanum Bernardi deBrdtenbach,in'tllattJtt> enbe 1U «©Uptffft/
sanaam. ^j, fttfötefjpjafte bietojp $eöerlanbe*s oocn beïjlaen feonen/
|
|||
|
-------------------------------------------------------------------~ ~
Vande Haeriemscitb Drvckfkt. 89
Itfti&tt 14S8. Dialogus Creaturarumappellatus, jocundrs fabults plenus, i0 bofepnöt m <©onbe in IMIanb/in't jart 148 o ,np <6e*
taecb Heen^bermaa-b ^?iitfta; in fijn t$r. 2Sp benfelföen ijsgca b?UCBt Traétatus Cilores infcriptus,de elegantïa,compofitione, digni-
tate, e^c^eregreguimMagiftramEngelb^rtum^onbfïjaCt.Cftin't jaer 147 s een H5mth ban ben ^. Sacrament / bp <©. Heen ter
«Soubein ï^vSÊtemebeitft ielfbe faer bani478bpbenielibet? <6.1tecu een goebt CïfêomieïirM ban ^oUanb in^cöetöuptfri)/ iitïjoubenbe fomntigfie gfoefcïnebeniisenbieinbe gtootcCl^G- iitjc&niet enftaen/möebjerbtban nnjmenig^ntaelsi beratelö inntgn#iftonebanbr<i5t'abenban^oiianöt» «©tctgljeïticRe Cft2ont?cKen ïjebbe icft tanbeien ttjben gljefien/ enbe fytüb* felfsi een hp eenen onben foanbt gftefc^eben/ beginnenbe be felfbeChronijck van HollandariDuitichen, aïöttS: c&™s< f»» ** <?"·*.
c^„ee«Mi &c. <%**) c$»«tf φΣΛί» 8«tf*&{}? 6*>*nb* ^«yoé· *»' $Λ< 8"-°
^ouöfcijeCfjiontjcrfeeniepb/iyi 34i(»«e^iy«? 8? <ttoteib*it*8Q&
Q}tagi»tiie««MM* =?>e»j <Ot>f3#tieij» **$vitt*§&. 'Wl$ ftjinbe 'ifelfbe toi ftmctgbttoegnefyagt/ enbe ennbigbertfje met get epnbeban i^ertogï) Itatel bie boo2 ü^antp bcrtïagijen bieef in't jaer 147 ι > acïjtetlatenbreeneeeni0e^oct)ter jlBaria / biebaetrnaetiOn* ^gJZfj,. bei^ectogöejIBanmitiaenban^offemtjcK be$ Üepferg $n> beriep foon.. «®r gï)efd*jenen Ciwonocfeen epnbigften niet b軫 ^«•w boobt ban ©20η lacob^baet beeï leebg af qttam/*»· 143 £· jflftqn £{ƒ; 5* M.s. ig gïjefcfneben enbegfjeeubt bp iBeeftet Claisi «Soten i4ww# totï^aemfte: «©aer nae/ met bc gïjefcbiebemfTenbanbeerticö <*&$·* jaeren berrqicBt/ gftebmrfst ter <6onbe in#olIanbt/ bp «t&eraerb S,eeiu Cnbein't jaer 147 9 is* bp ben f elfben Φ JLbolepnb/enbe gïjemaef fct em genoeglicft fnberlicït i&oecft banbenCtjbberbtóf bet* *i5beïre peeren enbe t^outocn/aïsi banbin ^cïjaecfefpel: baet nochtans? em pgelrjit menfcïje/ ban toat #aet batïn fi/ bele fcoonre enbefaïiger leren tot nemen mag!)/ &c. φϋ feiföe gïje* «oegelitfe 25oetn banben Ctjb-becbnjf iiö ootn t0t<©e!ff ίη#ο!ί !ant gebmeftt int jaec 148 3. iBaec feji jaerf te booif ii tot i©eiff gebnic&tbe2Sibeïinj^eöeicbnptiefi??afee/in'tiaerH77· »©an ■ μ j; ioeet®.
|
|||
|
^o P. ScRtVER.it Lavre-crans
)mm niet off öaet be Bnicfterjö nacm bpftact / bebirjï icn w|n
eycntplaer upt gijelcenbt ftebbe: enbe be Eepbfcïje 25iöIiotp^ (jus / on bc voeieae-'oocB een bertljoonbt toeröt / mp nu te bei*0 ijanöefjanbtig, Dionyisj Carhuiïenfis Quatuor noviiïima, D^f
phis αρ.1487. <£nbe tot25?n|Tel fon gjjeb;uir&t befe bier naeF
tJOÏgf|cnbei5oeclien/ Speculutn cOnfcknriamrii. <*°.i47<>. -£g>dlJ
Carnaij Sportula fragmenten-urn, a°. 1479· Io.de S.Laurentio Pü' ftilk, a°. 14S0. Bemardi Epiftola-, ^0.1481» %tftjatt 1474* ί£ Wft groote ttiiecjlig^cpb enbe niet ηοφ grootee ftoften / foo ban 0^
fneben jfigueren alg-anbcrsf/bp Sian Belbenaei; tot Ileubett 0^ Sifr/ ö?Mc&tf Ftfficuias Tempoi-um, m tHattm befcijjeben, fytbfot&
be ban bie tpbt af/ foo 'tfcfytint/ gïjeac&epbt out be ιelfbe €1β& ntjcït in J^cbe rbuptft ije tafe acn ben bagi) te fyengijen. CuieiJ öe boojnoeinbe ^ueöee epnbtltje&iritjaeE 148° te voege ijeef1 $)etyag&t/mtWimfyt met betfeijepöe 2Spboegfeienbanbtf ïisoningijett ban l^ancïmicï*/ ban <£ngelanbt/ enbe ban ΰί* a^ertogjjen ban asjabanbt / enbe ban bit asifleijoppen ban Φ*, tceeöt/ enbe ban bie «prabenban tdHacnocten/ nan^ollanbt/ ban %eelanbt/ ban i^enegouuien / ban <ötkt / ban Clebe/'tnet ïjeuteödapén-fciplbem gfjefyagljtbanbe UDereibg.SJeheppin* gijeaf totop benbacfjalft toeecHbolinaecfetcnbcuptgegljebeii toeebe/ uitboog μεεΐ48°> opte ©aftel-abonbt. MUjotWi befe ^neijtfeïje bereaelbe Fafcicuius 1 empomm eenepnbefjeeft met ben Hatqiifcljen *$mt« banUeuben /fónöe niet bitjber g^ fyagt ban tot ï)et jaet ? 474» afo bevatte Sfaw ι ν opte -f>toei fat/ enbe baee nae noef} omtrent tipen jaeren gïjefeten 0eeft. 2öp ben felfoen ©elbenaer is! tot Ueuben/ bebj# !)p uutv nocÖ t zdhm tooonbe/1 Lucanus gebmnt/ met be beeefen üitjb ban ben anbe* Smmtpxm tot fpwef Uanöe ^c^oien/ om bequaemeWcft baec tuflfeöen
bepben m te fep?tjben/ 0et gijeen be jlBeeflers bicteerben^jaeï enisfiuee twtbp uptgfjcbmtfct* Cöt Sleubenté bang0elpfc» 6tn gijebmefet Hiltoiia Smaouim% ik LegendaS. Cimer*, a°,
ï487. Bccts iuper Decem Praecepta, a°. ι486. <0tlbeitt t felfbe jate knnnesde «au H8^ toa.0 baec 25oeeite-bmi&erf San ban ödeflfalen: bit
friïiftlt'^tbmn iangft^n t^bt Hit neeringïje baec g^ebaen ftabbe. »)anc
be^oèeteniuvenaiisenbePeiilus jon tot Eeuben gijetytieBtöp
ben
|
||
|
Van.de Haerlemsche DuvcKiRy, jï
fewi boo?nosmbm3!an ^n ttaeflf^ilcn / int jaer hzj. ȣnbe
ban oefen b?ucft ïjebbe kb een erempïaer op jPrancïjón gefien / *nbe mepne bat ïjet felfbe ηοφ berwfl onber hm Cebelen tnbe taeï-gïjeleerben lontfeijer t©iericB ban ber <©oe$f/ mijnen goet* SUnfligfjen tyunbt; toaerbigïje foone ban ben biöbt-ber* Utaerben ianus Doufa, in fijn iebeit ^eere tot iftoo^öbjijb A&c jOt2fntuicipent3S0f|eb?uciitin'tjaer 1486. cnöe onbecanbeie Petri Hifpani Logicalia. t&at <&ent in ^lacnberen be btjif 23oec= Sitt banBoctius vandc verftrooftinge der PhilofopbJe> obergïjefell
in 5$eberbunbfrf)e fp^afce/metbeiïMegginge/ tmtwoflt/ltt*
tfngïje enbe tonfoojte aller menfcfjen/ bp Strenb bc ïkepftre ge* bjtentin't jaer hSj. <JH:ot*2telfl/inebein©laenbtcen/Summa *^</i, Angelica de cafibus confcientiaï, a°.14.96. <£ot ^©ebenter !# gi)0*
b?ttcfet<2°· 1479 Legenda aurea,enbe Socci Sermones tribus voll.iï0. H$o._ ^ot M>UtA o?· 1479 Bonaventurx Conciunes, enbe öernardi Confiderationes ad Eugenium PP. ao. 14S6. <£nbein fcttbere plaetfenmeer banbe i!>ebtntï>ten $?obinrien«. Dat le-
unen lijden ons liefs Heeren Ihefu Chrifti, ijg bolepnbt fcp JlBft- %igbanbw<5oeiei/^o.i484. ï^aer't gljebmtfetiii/ mblücht
Jaerniet, <ê>§tfytk aï# in ontattwfie meer gijebmcirt* l&m* «ennietaïicen be plaetg/maer oocfebe ^utfeer en'tjaerberi» !uiegi>enhJOiben«. Siiiöbaerföti-Btóew»? vuiganum^tbiiomnu ctm C[lojfis} Val. Maximi, jg^, forti], ^&tartialis Epigrammategra-
fhi(quambonitateoPtimümembranis Μ SS.noncedere, inslnimaaytr·? fionibuf mets 'm Mum Po'état» fuperioribmannü reipfacamperi,) Fiori, ^eS?tij, Sidonij Apollïwtm, tAmbnfy, tAuguftini, Hkronymi, Ifidori% fyegori] Magni, "BemarS, fincenti) Belovacenfis, Bonaventuu, Thoms, *"4qHinatis, Alberti Magni, Tetri ComeïtorU, Francifci de Mayronis, ftugonis deS. ViÜere,foan. Cardindis,rBarthori),Tham& deR~empis,Ber~ Kardini de Buftis, Bernavdini de Senis, foannis de Tune crentata, Roperti tio'kgt, Thilippide Brommer do, Hugonis de Brat· , Bauli€Btirgenfis% Zeonardi Imlici, Lemardi de Vtino, J.Nideri, Richardi de Villanova* Λ1ι*% innumem Edkiones incert» »fme hei, typagrapbi > tempor if<fe anno* t(Hione. |
|||||
|
HET
|
|||||
|
fa Φ. ScMviRH Lavre-c rans
HET XX. CAJITTEL.
jÖat ODck in ouden tijden tot Haerlem BqeckéB
gtvedrucktzijn, metde tijd éndedesDruckérs
ivytghedruckte naem. %tt ι Μ ise Eefettyagijtn / $ tot l^aetïemni^
een 25oerfe#cbiucfei »iettiptgi)cii?ii0feten jatrtó3E«^
in ttoubjen. ï©aer ig onöer anbere/bat 2Boec& ü»ep Sattholo- gjjejjieten $ * Bartholomceus vander Propiieteyten der dinghen , \W
Ghnlyle ben jaeron$ 1$mm 148 f gepjent enbe boïenbt/ ter mm <®oü$
AngiicHs, tnöt oin leeringïje oer iwnfciien /bp JBeefter 3iacob 25eiiactf« «littMe* <£nbeeen jaer baerteboojen/ DerSondarentrooft,mtt tfigpv sinmm ' £en/berbitpbftf)t npt ïjet lLatt)ö/befiï)?eijen boe? iacobus de The- hemde Heer ramo, Archidiaconus Averfanus & Canonicus Aprutinenik: WW
vopm ^mtx^t een öïjenaegljelicnenbeflicïjtdïCB^ce^/ off 1&eci|t£'
boerbermg|ie/.ruiTeijen 25eïialeenlSïupbelber ïj&ttcn/ $0; ·<#ρ
fcljerÊer eenre ftjbe; enbe jIBopfisr/ ©ettoeerbetter anbet fööf*
<©an l)ict en too?bt bei Bnicnerönacm niet gïjifpciö / flaenö^
«ïleenïif κ aftei* op: «©ii 25oecii i£ bolepnöt tot%aeriem ίιι'φοϊ*
ïanbt/ «2°· μ cccc L xxx 11 ii, opte»χν üac(| in ifebntario, ψ. Ψ'
^nbe boo?;op Jjet lï*apn ban Baerletn / gljcbjagljcn ban ttn
Strenbt.D.y Ceomherr, étó\apX)itt\Mi0}mto't tcfa €a$tte
beften fjebben / -ftfy0t in alicnfipn off bc t^ucnerrje gpljctf
^rtbe ftöt Jitebegijefellen binnen$.aerletn op0ï}£reriii/öoe ni'eubJ
^enbe aïiö een fpmute uwtöe too?«! Mn emonbe bonte/[te ty e«ij
banben laurierban.'HautcngCofrec ujebet* op ööefeomen^1
begonnen toag: obemmtf befeijantevuige/fo ïjp \tpt/ ban/ui^
nianbhrbefellebcgiiiepleegfteeibc. «©atijierboe tet ttjög^
jDpenbaereofteaenfieiitolie ^ntcfeenje en laag/ Jlae iik pm
lifötelicnen toe» jiBaer igfïjn mepningpc gftei&eeft/ enbe foub^
^iitoillen bujben/ bat boo? befe ftjne m?beifee,ï)e «löe JopenBiö*
.ban tuinend: algmeöe ban 31a» ban^uren/ 'tfebeitbene^
flen <&p?ecï)ter.enbe Wmtsw Μμιμ Koster gfjeefl*
l^wf nernm alfjier gijebieeit foutom fpfrimt/ tmfi&itit bat fe**f
je»
|
|||
|
VA-ND.E ΗAERtEMSeHE DrVCKERY. f3
.itnfooniet aennemen/ mmfyoube fyet feïbeboo? een groot
inifberfianb: enbe ïjet ftljjjdtt anitm δη be booifoSSoecnen, HET XXI. CA PIT Τ EL.
Haerder Openinge,dat de Boeck-dmckerije de Stad
Haerlern toe kamt5als uyt haer eerftghebocwen; De Rechte Lavre-crans^
Vooi
LAVRENS KOSTER. AEijöeÜieï Hadriarras itinius met Öe fyOUQfyt ptOUz
flarten enbe öeftai cdngfjen ban onbe/ beftnje/enbe'aens fimcïtcitt j^agiflraetiS-ptcfooneii/ljetïiaïrn&e^c gee* ttefnbanönnne^oo^onbermbanjjanbtot ïjanb mttfmg&eii tjaböen^gfjeioof δρ een pöer &eïioo?oe te btnben: a& ftjinbe 0een iiioeö-bsrüiantbanisenijoobèn Lavrens iassz. κo- s τ e r^ jat/niemanbt baii f^tte <6rjfgijenamen enbenae&om^ ïmgftoiin nta^gfrija» oft aliianrie ban imbjeiitit neftaenbet mtfytt oocn frjnbelsoo? eenujfierfjanbe toeïbaeb berpïi0t / oft itt Ijaet 0öeÖo«öcn/b?pclicit«ptf|»?cïieniwöat5ip09«bitóIïWi fnöe ï'enemael ftiïcfc ten/ate#mi^c|)uii oojbeelt Se befle öljefnps&e *e toefen, CnbeïjetfbenbjeïtfebertSen ^O0irapoi«ijen/enb« mtberen/oftt boonnifbeïflanb ofte beo? npig$epbtb*rrue»t ftjinbe/belieft |eeftbe erbinSingïje banbe &oec&s-ï©nttKett« fce <g>tabt ban IBentsf toe te fcï^ben tnbe aen te engenen: met een be ïjoogfle mjntie ban onfeliebe enbe toaeebe ^tab^aet^ lenu ^00 enJjeoöe ti&nitt öonen lebigö flaen /enbe bit alfoo ntet ooglnpcnmgïje laten paffeten JÜeen :Φί fe&erïjepb/bie itk tïaer ban tyi)bt/i$ te groot/en be rebenen te toigïjtigJEj, £>oo itk ftueglje/enbe be ui0eu)if nelbe opinie nietom bette fSet/baet ieft tna0^/ boojbsaet mette iBebe-iiut0ljsr8S enbeaïle betjlanöigg tnenfrfjen fonbenmpinetteeijtbefe mijne naelatig^pöt efibtt op5et tot eenbjig&e ftïjanbe nonnen toetenenf ♦ Sta fal ban fym lwtmo3§ini5imtth g&eïmfl bec|lmib/»aeipoo?enoe ben öoog« Ν f$tiuefe
|
||||
|
54 Ρ. ScR.IVBR.ir LAVRI-CRANS
gïjemeïtettïumus, fcgulbplt gttg^ ettëe fo?gi?uïtiig öcttat5t««b*
<£erebanbe ^tabt/en banmp, i©en eerflen bouto fjeeft iun»**
tin tukte- enbeïjemboïgenbet P.Bertius.boöjaf gjeftooten, ^aerotnfalt
aK T*b*t* onn0oötg toefen be felfbe faegï) alhier te btjilen / enbe baer nteï>*
&φ*(μ. öen Uefec moepeticft te ballen, %tft en toojbe niet anbccö enö«*
ηφ / aïo" baer gïjefcï)?ebenftaet / enbe onfe eerfteCapittei :mP
befyengt, ©erïjaïben om tgb te toitmen / enbe 'tpapier f öat w
bso? b'openbare iSotfogfje feoftclicit balt) tefpaeren / f ai ttft a,f
fjier itt't totf opentftjcft enöe opwéï>teIijc!i boo? oogden fttlkn f*1
toatmpbanbiefaec&ebetoufUjÊi/boben ïjet gfjeene bat iuni^
enbe antsere/ f 00 bolnoniene feentufTe baer ban, nocf? niet btW
t»en,||eb&enbe/beci)aekn. 3!cSfalmtöconib!eteben«nn« Se'
rarius in ruft en b?ebe laten.«©eto9looc& bede ban frine booH^
ïingïjen macr encïtel f^ö-rebenen ftjjn / Hit offijaer feifö tocW?
feggen/off tocpnig om't ïrjf nebben s jae/tetfbeele oorft fttUtiW'
Htfefim. <£tt icnteg^entooöibigiiIicR totiiobaebfe/bectneüi*7
of biergijelrjciittttoepten met gfiefinbt en hm. fBifTeijiên toi»f
fefuer t'afaonb oft iiio^gïien ongs ijiec ober niogt bejegenen/ens*
aenboojb&omett, Cfal ban bed-ürtn beterpas? giieben. ïpeOE
laer aïlecnucn nu bit <ëpigtamma booj fijne ^refeeningfjet
C urn perfpeéta ribïiït do £tl· pagina' Iunl3.
fit perfpeófa. fid^s. hd' 1 quïd, inepte, faci's ?·
Divinam fraftra rapis Haiiemenfibus artem,. Hacq; Moguntiacos tollis inaftia tuQS.
Si pudor eft, leélo noftro defifte libeilo.
■t-Attufie ai- lam'ne prohes ? ■* S E ro, C ae c ι l. ι α ν ί,π ν ι s,
nomen S s.
Overeefet- ^a ^enP hebt bet boekjvan funitugeléjetz,,
.afWt.S.jb *B%efijn getrouwigheyd genoegyaem heeft bewefeoj,
Een onbeffroken matsen ledig vanbedrog:
Wat woelt gy niettemin ? watbeufilt gy dan noch f Vergeefs veiltgy dïe Kon ft den Haerlemmers ontftelen» Enfiekt dijn volkjvantJfyCem^die ere nyt te delen* Jckjbid » leeïi mijn werc\, en hebtgyfchaemt int lijf/ Sofiaet daer ηκ van «ƒ> en last uw vaifch bedrijf. |
||||
|
Λ
|
||||
|
VaKDE HaerLEMSCHE DrVCKËRY. ff
Ό f wilt gy niettemin by defe dwaling blij ven ?
O f denkt gy niettemin diefloutlijkjdeitrte drijven, issflfijtgy overmjgd ? Wat maektgy arme knecht!
Xjy komt hier al te laet, gy hebt het al te jlecht.
^mt m isf geenlanbt niet hoe grtotenaerfttghepbtenbe Moe*
bigen arbepbt het fe!b« bp ben iant-man ghepioegt/itebóuuiet/ tn ghe'Uiicb'et nio$>/ oft baer faïnoch onuropbt enbe urilberniffl 'ultjucn,. Cii&e nmthan quaHcn eenig goubt binbtn / fdnbër anber ergerinetaïiAoft ftftupnn ©an een g^eflaïte e«öi aerb ig Im-tuft öe mfttff ftMratf)tenbe ïuei bp fich feïben nae be {&aet* hêpbmiaïr offiip fchoeti fön fiunen(fo0 beel boenlich isOfchttpft itochtang-iiaivhp fich qtmïitft banbe Heugen toachten> bie toeic* ïte niet aiiem' boa? een toaetfchtünelicften guntp ber mehfeheu tiogfien Mmittlb / enöe 'tterftanb beriepb; waer eocu mebe te bjeghe bjtcngt/'bat fclfs het gfteen bat opentUtfe toalfcï) ig ι tuar* fachtighffhiint te toefen, Jaoobatterbee! ttu^felachtigft ghe* inaecht ftjnbc/ etibe naebe fchoone opghefmuchteHeugen hel* lenbe / be öDaecftepb felbe afgaem 25p nae alie ntenichen / bte ito jon Aent>pt gh'eüieefl ftm / gaen aen bit ebelfictit, B$p tioap ben a!ie boa? on$ aenge&oojen ftoacfehepb en bnboojfigtighepb ï>cb2oog!ien; enbe oorfiösoi een cfïiaeben aerb bebjieghen tup i feibe: ïuéi beter toetenbe, <É>u!cï$ ate it& batMicït gheioobe/ Isat het niet het fltirit ümbt 2&oech ^«therqie toegaet, «£nbe fcaeromtuemanbttyeenibt moet gepen/ bat tut eerft be naechte llt&aerfeepb / tot tioth toe hebhenbe in een feer biepen put ghe* foncisen ghelegheit / onbecitt ehbe te fcoojfcijtm ghebiagt toert> Soebat be^uptichen enbe* ben anberen otter hoop iegghen/ Uiatte tsettoarringheenbe onfeöerliepöbatterij/ matte onee* Highept ban £>teben/ (baer be lojf«Igc'&e enbe nimmermeer ge* noegh ghep?efcnüenfï;eectl: ghebonben fbube Piefen) hebben top riaedticu bertoonbt / enbe aengheüiefen hoe bat bp een beeS.■&ffytfjtott# boo?b ectfïe Binber ghehouben toerbt lan Gi*· tehbeiger 5 bp Uïl bee! lan Fufth; bp eenighe Iari MenteH %p aU* -
' teren anbere* ü£at berfchi! batter in be naemen/ enbf inbe ttjb
isÊ, 8Uaer bp bat noc^ hemt bat ^ebafliaen Jfrancfein ftjn M, ' €h;uMttjicïi / jonber ^pfee J*reberieu be «©erbe/ ben ©inber & Ν *■ noontn·
|
||||
|
§4 F» ScRÏVERlï tA'VRt-etLA-Nf
ïtftMttettbeïan GentfleyfchteMentz. i^ffe/nttbOO?f#tiuÖ^W
öwbecbom ïrtinb gï)etuo?ben ftjnbe/ foube anberen in't ^«P£
Xnm <®utenbergtotifêent5 onbcrbjefen enbe be &on$ geïeetft
«s/iifoier p&ben: naeöatong*wimfeiingus tcBennen geeft, «enbeotw
JT* ^'tiocfj be faecft meec enbe meer onfene« enbe toancïteïfiaei: &
* Gemanumati&m χ Afy (icfc faï met beepgïje tooo?ben ban tiKwic»*
Exegefm jj^Cft CU) n jw pr&£wAlfiti<i, nomine Ruflènbnrg, inceptam primims harf
λ* * artem fitijfe fcnbunt, qtted α pmimprimentfomfn lïbromm aixemnt ,&
tjtyl'ogimttam primiws libras detutermt: unde· fa-ma illic repertam fitij[e
banc anem Mwigata efi. 0*m? tuaer toe / fat pemanöt frggfjeii^
oock beftfcfïöbe gijeroerbt/ baer bc^uptfcijen in bit ipe! meer aïö gtyenoegijfreöaptfön* Haetong boo?t baten tot beenöer* ïtinge enbe nacrber <0peninge. fBrjn geboden i#/ bat be Uonffr tïnew off ttoaeift jaetenboo? ftetjaer ong peeren Mecccxt (in 'üatlck br feJterfle^c^tjbe^ obec-eenflfcetnmen) eetfl: in ^oï* lanbt/ enbe bat tm l^aedem/ gftebmibeni& IBet öocbanigïl fceginenbe boo?tgangft/ïjebbent»p in onfe $uttifeïje ©oo?- reben bcrtjaelbt: enbeboo? ons* iumus. 3Metöeïc6e alïjoeuirf tenigfje bpfonbere bingijen/ aengaenbe bc ©inbmgïje / ont* becftt/fooïjeefttjpnocïjtano' (metbedoff/mbelbnber floepte glje ban fön0epiigi)eaicö)föKem!Si-flagf)cn: enbe fean ban W abbectentie niet b#gijef)o«ben toerben. ^SjelcKitK^iet in't toooj-bp-gaen bertnaene / enbe boojttg ïjet oo?beeï beo" bcr* ftanbigftenileietji/ biemiin Wcourss metfjet^ifconrg ban Suniwé fal tuillen confronteren / goebbiiHigljItic& onbertuetpe* €>m vtbtv een te boiboen/ en ïjeb icfe mt gijeenen moebt/ notïjte ootfettjiöt,. i©eieec-infligïjen/öoopi(*/ fuflenljaerbjelöefia' gïien binben/ cnbeïmn bergïjenoegïjen. H?atbc guaebt-toilil·' gïjen enbe toebetï|oo?iglïen aen fuüen rerfjten/ baten taecW mringoebtiject/ riodjte en becomntert tntjne finnen niet Wt\ gijennliftinSe enbe fïennenbeop begocbefaeefce!' hitkh boo? ftebbe/ *nbe be fnpberef ödacrijepbt: be toelcne/alg een Fiemel* lïiïSTsföty £>«me-ffcael/ gljeen nacljt/ gïjecne bupflemifje / ïjoe bicfc oocn/ fcanberboneiiercn. mÜAtwx, nullet celigOj ejiiant-umvis elta,pbtenekare{>otefl, lunias.
Pandite
|
|||
|
Vande Haerlemsche Drvckïrï. ψγ
Panctite tmncHelicona deae,cantüsqj movete.
^ttbenopöenbagïïi$ïretttoeeUolle<6eutoengï$eben/ tmtA\u2K
«etoffeUcfefteenis^ooogiii-tjjaetbigtjtle^onfli be &patowjtttA\i<iv. boojfrfjim enbe in't ttcgjt&.gftifotitefu iliet op btr.i»9fe en Jttameteafómt g$tiwptfeMte/ metgfsegooten letteren ban loobt enbe tin / bie eïtö öpfonber upt haffen ban be Setter-fet* terss opgïjenomen/ enbe op be fet-ïiaecn te famen gfjeuoegfit toojben/ eerfï een tooo?öt/ baer nae een regeï oft berfe/ eptibtörfc Jen söeïjeeïe fotm* 0tm; aïfoo ifl niet toegegaen.SiBacr een «oecfe toojbeirlabt boo?trtaöt op fymttz tafeSnensi gljefneben* Ι ^ener3iobe nietnamrRabbi iofeph Saeenfos gïjetoaegïjtiit löne Cïnontjrn op't jaer nae be 3!oobfti)e töb-renening^e s 1M, (bat iovnae onfe teïünglje banbe «^fjeöooitt Cïj?i1ft/'tjaer 142·«) Jan een göebmcntS&occntotldeneefgettisp ftem gïfefien :fon* «et norijtang bat te noemen: maer fepb tfeïbe een oe?[p?ong§- «tft naecit te toefen /enbe bat baet banbeitonflbana&oeciie- «Jttcnen allet- eetft Öegonnen i& 3!ck en ï)oope immens niet bat wet 'ÜBents oocn beien bme» faï bermeeten en toerenenen» ©e* Jeetgen nocï> tninber» ^aer boe/ en lange baet nae/geen :Φ?η& «ertje en fe? gfjetoeefl» 3f,ae / in ganfeï) Curopa en i£ geen anber %tabt ban ï|>aerïem/bie $aer be eere banbe ïtonffc in foo tooege teete^oeftïunft en onbettoinbtSII eetoemê ï)aer bic banlBent? £an b'eettte binbingl)e fmet ï>oebanigl> fober befeïjepbt/ tjsf ijier «oojen toertïjoonbt) norf)tans birrnen fpbert' aftet öie ttjbt.^Nt ^oecK/ bat ben 3oD^afótoattï?eembiei enbe opfonberii tot I3e^ f eetgen bertljoonb toetbe /i#/bp at bat ien tomben jenbe ober^ lreQgï)en nan/ foobanig een gijetoeeft / aïflfer noeïj eenigfte in toe? Jpi fijn / enbe ien feitoe eenï)ebbe / enbe toeet batnoeft ttn anber «iet ter flebe bernfc onber ben eettoaerbigïjen/gïjeleerben/ enbe 'eer befcfjepbenï^eereio.Aib Bannius. lÉaeröanbe iwecrgae Jocft in jïjtt {^OT geïjabtijccfr ttittonb neroembe efigrooteWt-t sfct hier eelb-iiCfc^t,er Akahamus 1 orteiius^at be 3,obe bit 25oec on- „«ι ™as" .Senoembt iaet/ en ijö geen toonber: alfoo't geen naem en ijeeft* Meteren, ^SÖcbwciitinfoïp-foHnaet/ luerbatenbe feBete JFiguecen/ «n-tBeiegfe ltit beectigjj int getal toe/ bant owbe enbe nientoe Ceflament/ f/°, ^ Ν 3 t'famett
|
|||
|
<q% Ρ. S'CRIVB.RII L Α V R E-C'!?. Α K'S
f femm.mfcc &P ï»en aitbmit berg|(eïe&en. 2&n tempel w^nJ
miöbentoan ö'eerftc rafel too?bt ongbco? ücgfiengwelötr
.,gracte;crt05'feo3&i)iliap.^tsi<etigt)ci£i aen|3Mria/ AveSratlj! im. 1,24. j,ieHavScc. $vM bmt w$$fié «MEB be tentet ftsbe bc Jrigiicre b#* '•een B?0Lt niet tm Serpent, B^aet boben atöuii 0ϊΜΦ*οί. ftaft* Legimr ra Gene.ii -111· Cap.° quod dixit Doiwinus Serpe>#
Super peclmtHum gradieris. ^Et polrea ibidem legiturdeferpente> Φ·
xnuliere : Ipfacrni-teret capm-tttttm, & tu infidutberü-calcaneo -ejtts. N^·1 iftud in annuntiatione beata: Marix gloriofas vïrginis eft. ^möcamc6erfQbe/feobmbcJ^gitf«ï!acï;«i5eöeonft^
ienbe ban «5obt επί tepeftr η cpfcïjt aen't bel! mum Woïle/ fWf aiöU.^i Lepiturin libro Iudicum *Vi' Cap.° quod Gedeon pet}1
fignum victoria: ïn vellere per rorationcm inigandam. Quod ΒξΰΨ bat vinnnem Mariam gloriofam line corruptione imprxgnardam£' Spiritus SancH infuiione. 0ïm. &\%ÏSttt bcdtfnifTctlbmi J^afl^ perfoonen enbe l^opïjeten ftaen ra«r afit enücfe ba«r/maer ΰθ$
boo?gaenss ecnpaeclicfe in't ganfeïjenmTR: imtfpmwRcn tfr t>e φ, j&cfjttTrate/ rabe itneppei berf Ueng.' ttx nmt m bitntP$f Ctoeeban befcblaben tnetfiguatn enbeirftiïfi [tm aen &$' «anberen gïiüplaciit/ utet gif*; oftanbetepap'·, afö'ap eenfti1*, maec gijebjuciit ftmbe. ©pttuat oo?fae«te fnirhö oftefflP^. bedjaelb JLtenus: enbeon$ boo? oubet^ f) ebben ooeft niiffc^' ηοφ anberc rebenen oeiiaöt^ie k h ïsm BerfÏanbtgê te btitft «engebt.vSp een-töpff alfiboojgocnbf 25otcït,'.i>ibüc teft itofP een anber 25óccfe güjeöjtstfei $$imt -m%ti$.$lyt$ctm. in 1 air Canriciuii. 'Z&ÏQiüt' Dit is die voortienigh. ydt van Maüen de Mo£'
der Godcs, Λ:ο beftaenbe npt feftfiicn Signeren, ^aet be ^
ier^toai bolmacchreï enbe g^eifplriïiet öomen. ^ötijin & toeerfecn Bomt foobcelT^tftjS «iet/ afei«tanba\: ffcaenöe*1, fpicm&f-eütwfeKUptC.anticoCdhtico^imjïnroUfn'fiiftftpa^ enbfctuimpctó geojöónneeiït^n' 10 inebe in't Hattjn/ ató't b0^ gaenbe; $οφ Ijtkbz itk gefien met tuibe enbe plompe fneeö^ Jettetjef/ in Hattjn beffïjjebm/ fesere Temtatkmes Dsmonis tei«' tantisbominenaide feptempeccatismortalibus, &eorumramis. *^
^atimfiijtfiturOefcnfiobom Angelicuftodis hominis contraha^c ίζ crarij Scripmram allegantis. φρ een btll papietg in pïanO / 0^ j patetiff
|
|||
|
batente/afómettfepb/gïieümcBt. «f>ïo?öig toeren/niaerbaettf
bten b'eerftebeginfeïen enbe p?oeben banbe $$onfl/ met ben bieuUi-g&ebonbene ^nïtn-intïtt / niet aïleenlica met be oogden ef tnettn/tiiaer met be ïjanbt ootn taften featt* «©e-fonnen ban alle öe boo?ber!jaelbe fhtc&en fmt óp ijottt gftefneben enbe gfjer Keuen. l$atrmebe bat beïHonfleerfl begonnen ijef» 'Ctotifeiö Nee niet aen. Ban-gi}e!ticften i# Dmaivs op fjouten tafe* imgïjefnebengïietoeeil / en foo ban pbet-tafel pbei'blab φρ öincét Bantoelcfe25oecfeMariangelus Accmfius,enbe-beouöe Cf|2ontjcK-^t^?t)bei'banïiiei!Ïen / eene ttpttermaren loffcücïe tnbebeo?ongtenf}oogften beroenielitbe gfjeningijeniiTe flgjè* &εη* V&t boojiucfotigije fgtyoutue ν eronica Lodronia, be <i5?0Ot~ . .. · . jïioeber banbe #eet*eiofepluis Scaliger, fteeft mebe een ascecfejfc* mrougw **n geïjabtban^3ïje-ttïö geöeben/ langtoerpigïjbanfomiaet/ b.m***·. S&ebmcnt/ afft toereït m frïjttn toa$ / ban gouten gïjefnebcn ta* ^ffi i*l&en& IBact ïaetong ban bien Donatusacnijoo?enijetgi)een nas horas, Stooteïitné ron% eeren flrttht/enöe on# gftenoegbanbeBin* *>ηΜ ψ fcingïje bec ^iicnettie berfefeerbt; boben afïe 'tgunt bat iunius JJKj£, *»be anbettomr gbeopenbaeet ïjtbbm enbe te feennen gegebtn. yt eetbjaetbig^e 2Ö?cebCK Angdas Rocha in C omrnentaiio Va- P-*g 4"
tiarum Artium., iïve De Bibliotheca Vaticani , In tot Scriptorumeen- \^^ ^overfia, i'nqnit, apponere libet quod manu Mariangdi Accurfy exara- Αη,ι^ι, ttm in-prima Donati Cjrammatici pagina inyeni- sslldtts enim junior,vir yuidem eruditus, & in antiquorum monumentis indagandis accuratijfimus, "ftendit mihi librum Donati ex membranis conjèiïunu, & imprejfum->,in ™]usprioripaginahacferiptuUguntur:(Λrrjge Avrbs Pampkjie*) Ioannes Fauft., civis Moguntinus, avus maternus loannis SeaefFer, primus excogïtavit artem typis aereis. cjuos deinde plumbeos invenit, 'öültaq-, ad artem poliendam addidit ejus filius Perrus SchaefFer, Im- {Teiliis eftautem hic Donatus,&Confeffionalia,primum omnium a°. Hjo. Admonitus cerrè fiiit ex Donaco Hollandia? priüs impreilb in gjj-Jg4, j**"tüa incifa1. H&cibi.ubi etiama latere eadem manu fcripta, leguntur: ***c icripiït Mariangelus Accurfius.«©tli6iberce AngelusRocha.25p ^lcftetreffeliciiebennanmgfje ban Accurfïus bltjcfet/bat3!an
|*auft be Bonfl gebat en genomen ftabbe upt ben^oUanöicften *®Gnamg/0p gefnéöen fouten tafeïf gebmet^n bit bebefligijt |
|||
|
■ma Γ*. Scb.iVeb.ii LavRB-crans
Ryittfde ÏiniSecttC^Êitticïjctfelije/ïieaeniicncUcfecenöt boe?ttrffrffcBJ
eiiichreef <g:^|0nt)icfe-^cïj2tjt»er ban üctüf/bie «tlecit genoeg toag om fip, 4 ,I+9St Sanbfiwpbcn ben monaae fïoppf ^tine toooibf tapfecn aiöwj' foSio ccc (WVniJ a*y <&{*& j. %8ij;iAimft)»»* e@rtftj MCCCCXL. $tft ^
$v"2J*** j*Hftj WrÖfc &\* £$$*£*$» c^*i«i·) / i^eÜ6titijt\tiitStf*
Η O Τ Α ^*»% )*} °Gb*tM bjff $tf») φ*Η«ίί» / WeW ffGfj^S&rSir-tyjljeW'*
BENE, fiji;. <^fW& *%*►> i»& bg|tStfö WjftwwmÏt) 8ai Btgpmf «Si»- Swvf-f B^&mr Φΰ tan ^Bent^/nae ö* beftentenifie ban befcn j&ffttfjjbev/ff1
iot be SltonffcopgetuetÉitiïoo? be bonbt banbe" ï^olianbet/en ftflj fcen't boojbeettj gebolgt ban 3&onattt0 baet te boo?£ i« #ottaJij gljebjutKt.iïdat fouocmen meer ntoQïjen begeereni'iS:^ Ww en foefcïjepbsi genocgi*,«San ebentoeï/ oft frfjoon bc eetfle ©i^ ötnge onsrtoe&omttfoo moctmen οο*δ liBentg ïjact eete gebe·1! j al$ bi gtjebonbene üontl gtootcttcitsi bitbeterbt ïjebbenbe/ tw tjewnenigbMlbiglfjt* t©aeconi tft bat ton bp be ^nuK-getfTe F | «B»tgrannnagi}e|Mbti)e&öen: Currat pennalicet, tantum vïx fcribitur anno,
Quantum una reddunt prasla Batava diq.
Addiditinventis aliquid Germania tantis. Hollandus ccEpir,, Teuto peiegit opus.
|
||||||||
|
.Oyergefet
|
||||||||
|
tsflïoopt de f en vrj rafch, daer word ttauyaersghefchrevezL·-,,
'Dat ons een Hollands Per^op eenm dagfilghevetu\ En na heeft Duytfchland wat tot defi vondghebraght: "De "Satm/kr begont, de Dnjtfcbheeft 't afghemachu |
||||||||
|
V^NDE HAEM1K8CHE ©& V'èjKÏÏt Ϋ. *·$.
|
|||||||||||||||||||
|
Vande Spieghel onfer Behoudeniffe,
|
|||||||||||||||||||
|
gr
|
edrackt tot Hacf Icm.
|
||||||||||||||||||
|
G
|
Η Υ hebt vry watghedaeaj,ghy hebt ghethoond uvd' yver,
sJfytdernoch nietalghenoegh, mijn uytverkooren Schrijver',
ghj hebt ghemaeckt dat tJtyfents nu vooreen-ydei"fi'mch$i |
||||||||||||||||||
|
Cjhj hebt de Haerlemers ghegheven haeren Jnckt,
£/'hegheven haeren Pers,ghegheven aldefiiïcksfl-» <)ie vafi fijn aende Konfl van't lojfelkk^Boecf^-dmckew-)- Een Jaeci^en vind ickjiiet,de Letteren van tiru.
. Wel man, hoe is u dit ghevloghen mt defin->?
^efiadeet Spiegel eens: en laet daerMents in kjjckefL·/* £<ejt zjfytentsnuhalfmt Sandt, danfiljy heelhe£veijcken->. Hier k het hardt'flojf,ghelepn mt die Kas.
Och J. mii ghy niet dat dit al ons behovd'nis Vfasf
Bae bat iuhïus mht tmbm Utm bttfupben/ foo fauben bc %tt»
*tmi bait^Ct23l»citgt|Cnafmt De Spieghel onfer Behoudeniflè,
5Öefitebmftin0pi)o«t/ijfte dtfeïcmsbtjifonbet ban gout gïj&s
btatcfet. Laurentius, inquit, ccepn fnginss csriices prineipio m Itterawm
typos confirmare, &c» primumé^ omnium f"criptorij genmglutinofitfs tena- v>ufife ,qubdvulgare Utmos trahere expenretur, excogitavit: inde etianu finaces totasfiguratas, additis charaBeribm, exprejfit j quo in genere vidi ub ipfi excufkm Speculum noftra: Salutis. <pj liber erat vernaeule βτ~ ïüone ab AuBere confcriptus anonymo&c ^Poiteafiigmas firmasplum- *>eis mutnvit, hasdeincepsftanneatficit.&cc.^tf$\ttttttnhliUfcÏ)0$ft «ft bafl ban 25oecfee-boomf fonbt Eaiwen^foo tottl gefntben/
*nbe hit bp een gM*t/ bergabert enbe gefloten ïjebben/ bat ïjp mtx ntebe eeniglje bingen bjiicfetc/ wtbeoocfe eenm <©uptfi$en 25oecit Den Spieghel onfer Saligheydt g|)eiiuit«teiKt/bfc *»P f*Ibe
ÖÖcitenijcöben/cnbe mil) te iiehtebpSacob CoolAeèffg^
baem ban Abraham Oitelius, bien langde btfetm fyttftx fept ^mamtel ban jfctumu IBaer off bit wtmplm bt wtijti #ie* *et/ enbe alf 00-genocmbe £>$egi)cl fp/baer atn tbiijffel kb gcoo* ieücftë/ mbegöeloobebatjetfooöanigft em a&oscïsgfiebjeefl O iuaï0
|
|||||||||||||||||||
|
jtiïufiv ai
lnfiripM- mem libri. |
|||||||||||||||||||
|
Siet hieE
vooten pag.io.
ewiezi.
|
|||||||||||||||||||
|
Ematrad
van Mete^ κ inde Ne- derland*'. Hiöor. Ut. 4·/«' 89.E- |
|||||||||||||||||||
|
ιάί S*. Sc κι ν BRϊι Lavre-crans
igalgfc6mtboojgaenbe€aputelber|jarib tybbt. ^etotjli#
bemetc&e bat <£manuel banilBeteren onfen iKeefïer l^abjtiatt1 be 3ong t'enemaelijÊi naeboïgenbe enbeberbuptfcïjenbeί fieitf* meer op öem / öan op ï)et 2&oec& felbe. <$beiöcït aï$ oorft nteö* trWi «;«ƒ- boet lantFranchoisle Petir in fijn Jleberlanbfd)e SftepitöllJtS?*
Jw^g;mei beeïeanbere 2Mcb?t>bergi ber j^eberlanben., p.Bertjus'«
eaham. * Comftientarijs Rerani Germanicamm,lib.in. in Deicriptione M°'
guntiaciGerm. Inferioris, mepnt bat nir)n 36oecfe / Ï)Üt bOO^1 bernteïb enbe btftïjtttjtn/ specubm Salutis i$/in aïien fcijfln o#cf
mï^ttmenbenietini£eberianbfcF)efp?afouptgegeben tose** gftetoeeft jlBaer ftp booït. i©ant bat boo?berï}.ieïbe %βφ$ιψ 2Soec&/berbatenbe be ^iftonenban'tonbe enbe ntcutoe^ ftament/ bat icïi &em bertftoonbt ijebbe betotjl ftp ηοφ tot lUP* ben tooonarfjtigfj toaö/iif %lyt$tü berfeïjepben en een anö# 25oecR a& be<épieg&eï, bit in J^eberbuptfc!) befc&eben të· feitje» ate bat niet afleenücft iunius fept/ maee oocfc noeft ito** Crempïaren gijettipgljen/bie mt» aïïjieï bertïjoonbt ftjti ; bep^ ban grtjife enbe eertoaerbige ouberbom: toebeïjoo^enbe ï>et eeitf be eerfameiilicoïaeiSi£ertoer/en 'tanberbe&onft-rRcne^cp' ber 9*&*Cattqmi/ löwgljergtot ï|aerïem. ^ieruptbi^ bat be boetftflaben banbe jbpiegïjel niet ban bout fgn getoeef^ tnaer ban ïoot of tin: aiftoetoeï ban een toanfcöapen maeefcfek ©e ifigueren öoben elcfc blab ftaenbe/fcïjgnen op bout gbtfttf' ben/ ofte beel-liebt op tinne pïaten giftenen te toefen: fpnbe & J*igueren enbe ï)et J>tf>?ift bacr onber/eitft btjfonber grb?ut W tfttlütït aïjö men bat upt beberfciiepben incBt eft anbere mer$' tippenen ïicijtelitöen San afhemen.^at befe letteren gfjegof ^ ftjn.enbe niet gefneben/ i# foo nenbaer enbe claer/ ató be ^onttf opte iitibbagïji ig. <£>oo bat inbien top baer meer toe toilben W gi>en/top bp ucijten bagf)e een fcaerg foube feftgnen op te fMtftT· lc» laet flaen / bat bet gïjefteel ongbelooflicfe té in bie itïepnte/ bat eïcfee letter bpfonber ban (jout fowbe göetocefc Rebben/'ttt bat ban fc^STen oft bafïen ban boomen: bit al te toeecii enb^ fat^i fön om ben lafï enbetgöetoelbban't brnc&en te lijbtiï off fp ίφοοη bequaem toaeren tot bet oberfïr^citen enbe tgfJ^ bommel banbe iniftt-b?agöenbe ballen, 0m\: §et bmt6en # |
||||
|
VANBE HAÉRIEkSCHE Dh.VCKE8.1r. ï®|
in't «ïfl albtwi foegïfegaem <£m $φίί fclabt / foo to*ï be jpr*
guercn/aïjSbeletteren bant bpgaenbe 4&ci)nft/toetbeopecrt fcpfonbercafelKengïjefheben/ enbe gl)ebmcKL ©anteelcBeafc biucfefriisÊ top felbe t$$tifltlt boec&en gjjjefien/enbe be lupben aen* gi)etuefen l)cb&en/bp bs toelcne oienocïj te fjen fpm Cnbe ootfc fonber ifigueren toerben alfoo geïjetïe boec&en ten biettfteban be M> cïjoien enbe anfetten pbiucfet. Mig baet i£ g&xtttfb g ram- matica Dunad.^aei* bannen foube mepnen/ bat elc«e letter bp- fonbecopïioutgijefncbett tg gljetoeefl/betueïcKt letteren nten ban bp-ecn fette tube bergaberbe tot een tooo?bt/boo?tsi tot een fccertf/ enbe ban fefiec gijetal batt beetfen tot een erempïaet/ofte boo?fci)?ift om te leert η enbe te teftn; bat en ijö alfoo niet. Cnbc lunius beftoo?beop bit ftwa tuat beter gljelet te fythbm/ foo lm be^piegïjel felbe giften ijeeft: enbe foo niet7 té fpne<£,baec toan quaebe onberrtiiitinglie gijebaen. ïi&aer boo? bed in btea- lingfir gi)eraecittfpit. mtt ont»etensi/ ban ioiïleng/ nae bat itët «anbefpemm Stiier-eei-fMieeft onfe fcft^rpfmnigïjellimrensi tieboecïie-fïabenbidjt&p tim anberm enbe in een gijeblocljt/ tsp een tupfc ate men fcfeeef/ op ïjoutoft tin gpefneben enbe gi)^ itthm: maer naebetïjanb/alfoo ijem bit toel in ïjanbe ging/ber* anbert/enbe/be fBatrpfett gïjebonben ïjeb6enbe/gïjegoten:ïïot: toel metten roubjenenbeg^ttieel ongljefnoepbt. 3lc» mercfee bjci/ bat onfe Boo?-onber£ inben eerden aenbang maer op een ftjbe ban een blabt papierg gijebnicfet Rebben: maer bat baec npt foube bolg^n / bat fp been be tuete niet en ïjabben ban een biab op fcepbe fpben te bmeften / ofte bat Ijet £aer inben fin niet en fonbe fp/n gnomen / baer en barre ie» foo riipeüta niet ban oojbeeSen, 'Cpapier toajö boen beter κοορ/ enbe aïleg anberg nae abbenant. <£nbe befe berbubbelingije ban 't papier is mif^ fc&ien gefcijiebt / om bat ïjet boet» en tt ölaben albuiff ttoee ae« «engljepaptfpnbe/bes telanglibitpzigfter enbetebeftcnöigi)« teaeren tegljenö Ijet bagfjelicité gi)ebmptfe. ^atfpootit §et ^ancïjpn alfoo een-fpb£ gebmptfct fowben heöbcV Ran icn qua* «CR gfieiüOben, l^iei* ban foUbe OnS Donatus Hollaudice, impref-
ftis in tabuté inci(a,Sionenonberrec^ten/aïsmebebe»0etpen/bacr
Veionica Lodronia een eremplaer ban gljeijabt §«ft. t^oo?toaec o 2. öm tm
|
||||
|
ψ. SCRIVER-ÏÏ LAYR.l-eB.AMS
gmetttïief bm0to«öeiei&i»«i boo^Donatus aKeenü'cJft ntae*
nm ficn/ foo bjanneet m» ben tpgfjenbom niet en mogltfpp Senten ι Waerfieeckt ghy in een hoeckj Donate f waer toch hceneiu
(jhebiedtghy dat ick,loop·'? Waerfil myy mand leemte Een foo ghevoenfchften Boeckj dy Haerlem 'waerdfie panitr
1>at« help in u eer, en Ment^ghedij' totfchamh,
Wat middel ijfer toe ? Soo ichjjet vaift te vinden»; 'Ktmtfagh de reyfi niet nae 'tuytertte der Indeiu: 'K verdroeg lijd-fiimelickjiet heetfle vande SofLj,
Soo ickJDonati boeckjot mijne wil daer votu ■
Nae Waygats liet ickjmy uockjichtelicken voere&j, zsih't daer te vinden was. Watfoud' ickjiiet om reeretu f "Den Hemel en den Hel: maer finnen, ftaet watfiil\
^Al vliegt ghy noch fio ver/, ickjtfijg niet fat ickjwil·
Welaen, op dat eens maghghefchieden mijn begeeren^, Sooβΐ ickjiem alleen, die't hebben mogt, befweereru. Ey, brengt het voorden dag, endeyld' het Haerlem mee ι
Gfhy jiilt niet■ ongheloondvertrecken uytter Stee.
Thien-dtibbeld fal ick[t u [fio'tHaerlem liet) betaeletij. Ickjalu vanderaerd tenkemeltoeofhaelen->. SDtf vriendt, die't ons befchickt, fil'doordewokken gdetu,
En in hetfierren-veld aen Laurens fijde fiaeru.
"Dit voor-beeld van de Konfi, datplfs de Duytfchen meldetu-t Was dienfiigh datmen *JM entfjtlhier voor ooghen fielden.. "Dewijl't ons nu ontbreeckt, ghednld tot beter uyr.
1)ees Spieghelin tefien valt ^/Cent^fchier even (uyr.
mt rofl Rebben fcefen ^niegïjeï in te fien / fulien 'tfelföe fconert
boen ten ïnipfebanöe ttoieeboo?noeinbe ^etfocnen. ©et een* iflzftwbtfyucïbt öe «intfleren ban £>MBatienConbent tot ©üo?n: efiïiet anöec ijeeft ï^enwit T&itr&ttfotfBtg bjtjïen V&& Ïemiïangf5,®etbjec0i)egïjebentot een memode, I5p turicft? laetfÏe^piegijelincenen boecn gïjebonöen ig Hiftonafabulo» Alexandiiiviagni: enbeöaeïboo?fiaetgï)efcï)2eben: O&itmpbü »* 25oec8 ojefipncfeenfieeft/ ijeeft nip gtjefept öat f\u temt**1 fae^
__Λ
|
||||
|
Van de Haerumsche Dryckery, ioj
^attïem gebntcftt té; taant tmé piadjmen ban mm tt bjutfcen,,»
Hm M. ï©e «^piegfjel tntit bit aöoecn / frm ttoee biftincte enbe berfcticpbcn totwfeen: ftjnbe bc <êpiegï}eïin ifreberbuptg/ enbe t en-fgbS / ate gïjefept ig / enbe fjet anb m boecfc in't Hatijn be* fcfoeben/ enbe acn iieubc bc ftjben gïjebmt Kt: Êefceten trjbt ootft ïater /nae aïlen upttoenbigücn Uljw / afe bc ^piegp in't Kcftt gljeöomem 3fn'tlUtt)injSï toetsfe ftin be letten ban ongi)eI0cfe oetet: gïjcflaïtc/aiöin'tiSeöec&upticiie* &aetf)eefhnen/ nae benttibt/ fcïjoon 'mat&iïü cnöe ggjwtapelf$eniii ban letteren. INct: nanï&p-nae niet flo?bigI)ev toefen. £>oo batmen lirifjte* ïicn aen bc totftoigijepbt be neutoigjjepbt banbe itemriT enbc be eecflc geute ban letteren befpeurt. %\\ foimna / inbe ^piegljeï igbuptenbeoubtijepbtenbebetoeerbigirepbt ban ben eerften Ibflu&t foo beci (jet toewtë aengact/niet bpfonbctg te fien^ocïi in i>et ccnc erempïacr / toebefjoojenbe 3f.©,€ampen/ ftefröe ic& een mif-bnicitt blab (bacc tc&'t boo? £oubc) gebonben/ aen nep* bc befr)bcngöeb?uc8t;maecacn been föbe ftjn be jfigueren aftec gfjelat en/cnbe ié aïfoo met pan tegften een anbec blab gijé* placötgljetoeefï!, akelei* fltjffcï boo? ouberbom uptgïjeteetbt ftjnbe/ isf ong gljebleften bat onfe l^oo?-oubetiS be toete toel gije* Öabt Rebben om acn bepbe fnben tt b?ucficn.»©at fommige ber* Ufmfè ontkennen: enbc ton fyitt tt booten aengetocrbt ïjebben. Stifjoetoel (m moet fiiet benennen) ïjet geen topfe ban boen en isö gïjetoeefï / in booi-ttjbcn acn bepbe ftjben te b?uciten: toant niet alleen be ^niegbeï/maec oocft bc #?otogï)e fcïbc/ met bc Cafeï banbe Capittelcn öefïaenbe t famen in bier paginf oft bo?men/ fênecn-ftjbggöeömcötop ttoee gïjeljeele bellen papietg: ^at mtbponÉflicötcïïcucn op een bel feangïjefcïneben/enbe beo?* Saengalfoogïjebaentoetbt. hierin en nomen gi)cen jfiguei ten. ^oobatbebcrbubbelmgöeom bet ipiguecen toille niet *ni$?gï)efri)iebfc. <©e#joIogljebanben,I>piegijel oafer beften* öcnifTc/mebeb?cagftcnbcbcn3Ini|oubtban ftet 25oecfe/ begint alfcusf in cpgfjen talc enbc fpellingftc : ecnpaeriicfcnae gftefet/foo ^eelbocnïïCR i$ gftetoeefï; |
|||||
|
ö 3 &<©
|
|||||
|
■
|
||||
|
SOÓ Ρ. ScïtlVERII LAVRÏ-C S.AUS
£φ tole tertccStbaetbifBetbele mf ftöékré*feflébïencfeê*alfe (ï«j£
ίπ οίε etoigöe etoicöeöé #ier om 'ïfï bat ie tott' lenge toeïe méftfyt γ"
&0etïigei3aégcö£5c|3tie|gai!etS Snöe toelfee bie gene biet Ufen«'
ngeg9n5êéöifangéfeHé3c$ni0eöt&3göeê btcbeméfcöe nutt 'f
inbefïnifgfüjoetbiaé leuéöSteMiéiif fgn feepperftjróbitie ene1
gé toefen ïïefe ^fïabenifie moge Βίε geleetbe toeten en neme tot ^
fertfte en bieIefeéfdlé to'bêgelcett tot bie ÖoeBé 8 Ieftë.t>3 ijs inÖ «,βΛ
Iingeenpitturentdttaeró ie t'glortegobgefi tot lertge ö'ógeieer»
Afgebekt geb mitt'imlp gobg bit bcec ö leitf te $gaberi cp batte*??
cIercMitibeïe6iletigeget!£rnflfï) ©nioetï) boe ie bj ie mii WDl
bietiertge bit $Hcf}te <Sft bentBe eerfï te betotftη be bal ba lucifet e»
fcé egelen.Cit be bal ba ófer eerfier cttbeié t nfjareniWGlgeté <£np£e
gobóii^IoflfjeeftmitiöOTeaénemtgebejs bfetfegeja en snit tost Κ
gucreftitoiieneeröieaênemtgeboerbetoefenèeeft. Cis te-me*»;
+ Airoftaet 03 in öï£ toerc^égetpbe Spfïotiéger oei tto'bi bit nietalbitooet»*
daer "h«- te tooetbe tot gefet en to'bitoat eé ïeerre ηίεί meer baö ^ifroriettj
drua"maet ïiêBóetttet ttftttlmtz erponeren ba Dé tot frjnre menige ibuttttif
'tmoetine* behoren &c
ntgtjertjan&e -n
wefen. 5^ae öefe i0?oïogf)e bolgt be Cafeï banbe Capititïen / ftjttbeiP
gpetaiie negïjen én ttuintïgi) ■, enbe eïcfe Capittel beftiet «r feier eoitunnem fcf)?iftss / enbe tipt bier 5f igncren; ttoe e en tf» # op een piact t botij met cohinmem onbetfeïjepben opte frfvf piaet* <©p ij'C€rfte piaet ïjgè in't llattm gijefneben Cafus Lucife* fnbe baer onber iiS 0ljeb?«cht met mifniaecnte / borij met gïJ^ goten enbe öp een betgabetöe letteren/ Lucifer? val, enbe iiooiw φ/er öegnt b/e fp/egneï ber nmtfcpliet beiionben/fife / ^fi
macif/ttacr/nf/cn bat ij/ mit# b/atug öeb^oef} $boée/0 ^,J ijoe f/ o«' nvts" ö btmüftkljtit gobg toe ber $foêt f/, &c. "<6ïc&epiaet'meritoee onberftiiep&en enbeöpfonbere öebttpb^
niflTen/ i$ omtrent bier bnpmenöoog / mtjt fh)f feben bnpn^*1 ï>?eet/enöe fön aifuïciie arijtcnbtlftiglj platen m't 2Saecft; altt "# tm/foo nip buncftt/giiefn^ert oft gljefïe^en^en toaer peinanl' g^enegijettöei' toa^ om te g^eloöesi /bzt fset èopcren piaeen iP gïjetoeefe / of ban anber enbc noc!| iiotlelifeer ntetaU, ©icjoP* mijt göeiionmt ïjeeft op bejfigueren enbe't Dmciten ben5' öiaben tm fytt trocf-fpei be^oojsenbe 7 falïtp-nae ftoeeten / ΰ$ fftt ten ujeöfc iö. <©e incöt banbe f igueren té bleeefi/enbe ntf' gl|eii]g nae foo bmpn/afebe inefct toaer mebe tj«t ^>cÖnft banö* |
||||
|
Vakde Haeribmsche' Drvckery. ι@γ
tauptleggingijen gl)eb?uc&t i& «©at té be oprechte <©?tu*-
incïit/biemen nerf) fjupbf op ben baggeb;t«pdit/anbewi noeste atiter& «©at tot ijtn inckt banbe jfigneren oïpe foube g&ebaen fön / enbe anbew fnbftentien meer bie tot ben t©?uc&~inc6t bannoobefijn/ cras credo, hobu nihu. «Sinboo;M toaer op alle htmnt& en liefffythhtvg fait t'enentaei ong?)ffoof& «tfc fcgwnen/ foo b?ae afet toercfe ïjaer otn te bcnnifTen beo? ooo BoengïjefMbtoeröe. tBt i&mtïtmmt £oo?gaenbe Capittei Öegrepen/ faïi met een üirfet te toeten niet &e nieuto-pbonbette ^mtMmht) foo to el be jfiguemt/ afë ftet ftlfefft/ bat baer bp- bebcn enbe binnen een hmmt gïjefneben fiaet / gjeb?ut^t. C* ïiieernabencfeeniig^eeftijetmp/öat bcfe Jfignecen op 0[>«tt gottt en ftjn gïjefneben. Wam toaere fitten gijetoeeft/ meteene intikt enbe%t!pntei)abben bie konen g&ttwutot toerben, Φ* fefïe ipignere banbe ^piegïjel begwipt Excremum iudiciomjDat «yterfte Oerdeel. 3Mt bJo?bt met ö?ïe anbeve CicentpJen/ gijeitfen afe boo?gaeni gpebaen toerbt/bedic0t, i°, Nobilis revofns ex 'onginquis facit rarionem. Matth&m cap.xxv. 110, Regnum cado-
l'um fimile decem virginibus. Maté. cap.xxv. 111°, Manus Do- ttinifcripfit in pariete. Danieicap.v. ^eUBaterienbani»etfe0nfE
Ömtgt aen een / enbe opb'eenecolumneftaet een beei bat~aen ö'anber fceljco?tj®aer m'tgantfclje boecn en të niet een flaew/ Öet betboïg aentoijifenbe, 2lïle i»t toerei ig fonbet: eenigöe fig* natnren/fonber getal > ienlaet ftaen beboben-ttiuIen/rub?piten ^itbegrooteïjöoft-ïetteren/bieboe onbefcenbt toaeren, jÈBaec in fjet 2&oer& op ponten tafelen g&efneben/ baet top * iaetfl banf Caf-2t · wafeen/ljebbeic&g^entewBibateenigïj cegarb gftenomenté M&'97' °P ïjet berboig:aïtoaerpbet tafel oft&ïabt afgïjeteptöenbt i& Jtit Λ, &, ctot ttoee bolle Sd-be-reen toe: öe&aïben bat vpt'btp* öe be^/p/5/geöoubentoerben. «tënbeontbatbeola&enbatt mt eene a, b, c, niet en fouben Komen te berbtoaeïen in fiet an* w* ï iiö eïefce letter ban be ttoeebe fignatnre afg&efonbert/ enbe peflelbttufTc&en ttoee pnncten/'.»./ b./.c/enbe foo boo?t& y*t isf alle ïjet gijeene bat inpboo? beegt^öt goet gebocïjtïjeeft: «AU De Spieghel onfer Behoudeniilb U ft0?9ben^lbe ttiepne fytt
^Diecoocft öpteïateni opfcl)0?ttnöetot&tfer gpegen$epbt
bcgle
|
|||||
|
Ι»,
|
|||||
|
ÏOS P. ScRIVERII ΧΑ VRE-CRANS
beeJe enbe betfcfjepbenftttCKen/bie noeste ber&anbeïen laaf
ren/bpaïbien icftbjilbebe aöoetB-bmtftenje int generaelo*' fdfetfbtn; enbe niet fpecialicftboojgöenomen en ïjabbe/ mt& ren ban nigtt liebe ï^aber-^tab η α e r l e m, bit nttjné mjPJ 2Soecpften / base toe ernftelicfc berfoeftt enbe aengfiepojt fgjj be/ niet tegenftaenbe be foberïjepb ban butn wbe bpfianbt/ W» ban boecMen a& ban b?ienben/baer toe noobigï) en bequaem/j» Ut pit bp een tt raepen / enbe be rafefte ^crjS met be §ae{tipg $enne te bolgften/ enbe gaenbe te ïjonben. Da veniam fubitis : non diiplicuiilè rnereturs
Fcftinatpatrias qui placuiffèftraè» Met wewkjs wat verhaeil· .· maer neemt het tsch tengoedtn,
"Verwerpt dengheenen niet, diefich alleen gaet jpoedenft
En fijne penne pord, ep dat fijn VadeySud In fijnen trouwen diensi en vlijt behaghen had- 3tB gae bjilieng en biet eng bede flatnen (feggïie ieft) boo?-^
mist m onbertafle fyitt niet/ oftcc mifTdjif noc|i anbece oo?i^
km enbe betaegütgften fijn/ bupmi bit gijene bie mijnef ψύ^
*»· frbx ©oo?-teben bètfjaidb/ bie bjefcfee onfen fpitg-binbigM"
L α ν R e ν s Koster tot be ïitonfï bertuetBt niogfften 1)$'
ben. ^ebjeeten/ojfïjp niet frlnoogöm en beeft giieiïagen t^;
gfoefien op be ΦίαιΓφ* liSiiiiftocbe; Ut fti in piaetfe b«ii>i!;
ttlntatracf) enbe Menbiet banoitbfggïjc&mprftfen: enbe&^
fonber befjupflwpöen en bie aïbaet be bouvu-neringe boen. Ψ
mxbt bat btft bjrjfe ban StJmanatf) bp ben Reenen ig/ enbe &*»
toat fatfoen/o|j bofbanigöowegefnebcn/ boebettfbtbaeropj*
reftenen m tt buï&en i£ / niet al bet geen baet boo^ aenftanr,
tA'.ieisbeeft omö f onlange;fcer bJöblnftigenbegeieerbefitft befeft^eb^,
sÏ'ioAa Ê«5^ A«wtw?ftoonbt/ bee^eere^ïangnao^nV0*,
ν ι c ι·,,» JIBeöianen #?ofeflOo) op be itioningbiiefte Sfccabeinpe tot &$'
/w.· penbabm. M>ittbaer/enbegbnfuitbJatbJonbet#lefen.
|
|||||
|
§M*et-fittt&eti enbe bet bjucften banbe felbe / aen be Binbtn0^
banbe23oecft b^tteftertje bafï i$ mist anner/ftmbe baer nat ewj ©pgeftomen,<&nbtbatootftöefetatftaenm Lavre-ck**. |
|||||
|
Jan onfen tturgjfo; 6eftoo?&t, ©oojtoaet: wit gljebencft-üiaer*
J-aöefaecn/ en biemenboojnemetteï. nioeffcopSaelen/baemten banbe eeefle #ïae t-ftiórbccif efi uptgebe»# ban fMnten fp?eec!tt/ Jjj* &a^n teff berfyepbt en ttptmeet. ttëantt>oo? öe bloep ban watten ^φοοη ban Coimar/ anbetö gefcgt i^upfe HBatten/ Défe hcfe- booj3ifcae1ban5!Bentii/ boo^ntyeagjÉBaniegna ban ^«««•«e ootia/i?oo? %«ca0· b«n Hf jiöen/ -boo? 3U6mADttrec/ boo? Sflïbe* *0lr2 :8taef/enbe anttere bermaetbe iBeefterg bant ebeïe <^aef-pfev/ omtrerrt £ït bin&mten nitt '-öaieereaiigDe ïtonfl-platett gfjebjufttt ft>n«dcn iacie , IBaa· gPócü begae«toe %an jPupft be g0eriefieUcae3lettet- IS*°' putïi tmtfitbootft en geboigtfjeeft/ foo Jjebben*>of& bc txtffe* «mfïeieRije bermiftigllc^fttiferiö^nCepfÉienafrii/iJiemetaïi l^n nm bef«n/ïMi! εή fjet ^kuttVimtt ooetoorn Uu ftonflt- Se Mttift oft «^aef-pfee eft fjet fntmtefltett omgingé/ïjaet: gefne* «m ρ ïatennac tat &?iiiit banbe ^aeriemfcïje f igaerentoeten *ipt te gijcben enbe te b«mienigbulb.g0en. ü&fenbe Ise Φ«ρί= jcpc $etffe een twc-Tbcelb bmtIjzt ï^ollanité boo?fceeïb, t^aecUe d«*«*.- Jiipifcöen félbe foo.offrI.rlïtoen fp?eecfecn. Cft aile berntaent^ schTij |pn/ enbe b'eecfle SennifTe beftomen ijeböen boo?onfen becflan* ver, &c. *JigÖen enbe begaefben L α vreus κ ου τ ε r. «<©efe eer bt* Si«hicr^ Wöt Cfeggijc ic&anbmnael)acn be L α ν r e-c rans: en i$ l™1^ ««ucn/bat onfe aöta-gfjet* fonbeü bi$ïmi.ïatie enbe oogluptöüt* Wt bmt boo? eröeitöt toerbs. Ctoelcn oft fcjjoon tot noclj to$ ?|tiet en i& g!>eba«n; foo betffoop ich immet# bat htt nunae öefe JJttme betmaningjrje enbe oiubecningïje faï gefejfjieben, Kille bes* beteibe bingoën frjn goet, ^oeifoube pemanbtnogBenb?ag0en/ i^ïflmenbanbooj
Je ttjbt ban La^rens Koster, enbeboo? bet^inbingije «anbe 2Soecii-%ncBe«ïe / nn gïjeïeben ongebaetïiti. ttuee fym* £*? *fa*mt/banbe&onfl: ban #lact-fht|ben nteti ^ae men gije* ^melicK. i©e«öo«tfmebenenanbece ^eelbenaetjögebjuptK^p,.^,, & «wbe^stift of't^aefpfer: mmt en ijeboen be toetenfcöap argëti μ/λ* ilu SÖeiiabt bati ^nicfeen / enbe beel ψ?inten ban een toet*& te »***w- «becen, jJBen bebinbt bat onber anbew oube IBeeftens t p0ly- 5'&S «n<j tus, ^c^aöec ban 2dt0enen / een uptnemenö <t5?abeeïbee ¥ »*z^ «- «Sneeft/ \χφ%χ$$ pp fUbir- ^te mms m δ b'alteï-i«ï|le(fip J^'Tf- |
|||
|
Ρ. ScR.*V5R*ï LAVHE-CRAN*
|
|||||||||||||||||
|
HO
|
|||||||||||||||||
|
aï öafntett tarnen fcan) & ggetoeefl / bit metten bpera jg^ctjo^
ben geeft te frfjilöetm H&elcneïItonfT; Sncauflice gijenaemö i& ^attéfefcecbpfonDetetogfeban fcfiilöeren enbeeïöen te tref' feen niet ïjeete oftgfoepenbepfetöoptojafcij enöe pbofo c«* pingere, ac pifturam inmere quis primus excogimverit, non conflaL·. Q^
dam Ariitidis inventum putani,, poHea ennfammawm α Praxkele. Ss» aliquanto vetuBiores encauflicapiilara extitêre: üt Polygnsti, & NicA". Uaris & ArcefilaiPariorHm->. Lyfippm quoque zy£gina pitlura βία η>' fcripfit hêxavirtvt &c. Hsc ftiagnus Naturas myftes Plinius lib. xxxV· cap.xi. Qui etiam fub finein ejufdem capitis docet, Encauflo pingen» |
|||||||||||||||||
|
* Verimlo
Turnebus. |
|||||||||||||||||
|
daofitijfe 'antiquitus genera; cera, & in ebore ceilro, id efi * viriculo ;do"
|
|||||||||||||||||
|
tZ>é.4."ï- neeclajfespingicwpêre.Scc.<&fftJt^Ohl^ti^MjOn/batt^M^
?ίρ··47. tialis ban gïjetoaegt/ op tuafc0 gtjeöaen i$ geüieefl/offop pbofr/
enbinötniennietonöerf#epöeIicRbefci|?eben. 3&an ieft αφν ϋρ pbofo ^tet öaer fijn aetöig <£pigt*amma/eu oojöeelö feïöi? Encauftus Phaétho'n tabula depi&us in hac eft.
Quid tibi vis, dipyron qui Phaëthonta facis; ^efinbaeubaniii:
Cjhebrande Pha'èthon, diep in'tyvoirghegraven
D oor't gloej ende metael l ick^prea uxvs Schilders gaven, Ick^prees dit mfireelen meeilerlicke handt, Indien de Soen act Sons met weemael wierd verbrandt. ■^evjan$M&>1}8)ic%t ψ.^Φ «riten *£?ctyfteir,
Van Phaèthongheweg: ey ! Schilder, wiltghedoogheu
Dat ichjiierfiellen mag een ander ftuck^ voor ooghen. Soo leerlickjtls voor-heen ons Phaëthon aemvees, Sn dat de Booflieyd hond' opmerekigh, en in vrees. En 't Quaed' een breydeljy .· dat onghev alleet mijden, £n d'oorfieckjireng te niet van kommer en van lijden, |
|||||||||||||||||
|
■tfyrrhd.
|
|||||||||||||||||
|
Laethier Deucalion metjijne^ hmfvroww βαεη,
ssils dkghenaedelick^de Seyndvloedfijn ontgaen. D'Oprechtigheyd vervoindt: de Deugd wil boven drijven. Daerfnoode fay' vergaen ; daerfil deVroome blijven. Een vroed Cjodfvruchtigh menfeh is voor den brandt behoed
Van Phaëthon, en voor DetKalionL· vloedt* |
|||||||||||||||||
|
JBitfA
|
|||||||||||||||||
|
VawDe KAIRIEMSCHE DrVOKERY. Jïï
IBaer ijoïïa ·' icft toop inotfen fpooj/cnbe ate «bcn-baïnng be&
Sïjcet icït mgn felben: nietbencbenbe op &et It&t/ baer icfc nae bode. Co?taf. ^efebianbtnojc té niet alleen intoaftfj/maec «t pboie gfjcfcïjiebt; foo tod tot 5>e ïplbettjcn ban betfben moe ^iftonen/ ate totfcïnift enbe letteren bequaent, «®efelbe Mar- ius fcpt onbn: be Citttl ban pvgiliares E Β VR Ν E f. Langmda m miles obfcttrent lumina cer&; Apophïrf-
Nlgra tibi mveum littera pingat ebur. tfiim di^'
%x\W aBowSen ban l&ttitfm enbe tlbtw leefhmn ban pboncn U^g?
tafelen/.toaer binnen bc ödctten cnbeanberg begrepen flcn^
&en, ü&an onb£ i£ oorft op €ebce-ï)outgft^fcl)?eben* TugUiara *J*f^
titrei apud *Epigrammatographum Hifpanum,d" qnUqmddenique leiïis ίψ^*'
Scïibhur in citrm,uxk. Perfius.Biagt toecortt beïe anbete boomcV
Mtojffen enöe Haten geb^upcHt ftpi. <i£nbe Catelban IBanbet at|n bat bc beofó. Po ïygnoms ootn op ïjowt metter ïptten gra* bcerbe+ iJBacs bat laet itb bltjben bp öattcr ban te geboden te «^it toeet ufc/ bat nac bc openinge enbe 'tlitijt bat bc J&ci)ilber,o* «böe Ceprïtenaettfomfengenljabfcen npt benicuto-gefynciite 35oec&enbanonfen Lavrens Koster, enbie baecco?tg °P gebolgt frjn' tetfront eocii 'tfhieft ban platen op ijont te [nü* btn en tt tymkm/ί beneffensi be copere $ïaten/bp bc ïjanbt gb> bonten öcbbf. Φβ« geen banbe bao?gaenbe ïtonftenaerg f«fc* opt onberftaen fjabbcn / tfcücrt 't jaer nae bc ^tjeöoo^tc Cintftt 1* ί f. <&mtt;mt to clcne tr>b bc <g«ftil&er- litonfi ban iï^el fletijic i^oberne 45nec&fiï)e ,f>clnlbersf npt «önec&enlanb tot if lo?e!t* «n in 3!talien eerft gï)eb?agt të: opqneccRcnbe befe acnfoetenbe °c|fcningc albaet/enbe boonss boa? gjet gOcïjecïe lanb/ bede ttcfc mttue jt&annen, niet alleen jDeïjilbeeg/ nia*e oocu 25eelb fng* frees/ 25eelb-öoubiero7 enbe25outoineetl;crs. ^ocb ntenianbt ban be booibaerfle cnbe gDeefligfle ^taliacnfcfje liBeefïcrief tó't lnbe fin g^ebomen ijaee ifigueten te t^neften cft boo? ben b?ueft SÖenteen te maecnen.Cen tó oocb niet bebacïjt bp b'eecfle boo?i
^Dtigfte j&ebedanbfcf)e cnbc ^oogbnptfebe «êc^ilbeeji. <&l)& we& a9 baeï ban bp Georgio Vafaii, enbe bp cv. Mander, niet ^nbjoofiientöwbtgöwept, Sl^antegna ïjeeftbisfc&cpben Ρ i
|
|||
|
ΕΙ* Ρ. SCRIVERIÏ tAVAl-cÏAHf
fOperm#ïatenglieftiebflt; tfafbortnngïfêijan't €mm/^W
arabingïie C&nfK / beffeüö tierXee-tnonflren/ be 2&afcm#' feefl/ be Crmmpfre ban 3L€ae?ar / tttft tot lUantua in bef*»* fcan oen jlBarqtitjiilLabebHKït «©onsagafiottfligög^föifiï^f; en toeï Ijet ftefl tè bat ïjpupr maecïtte: meer anöere platen fjeet» OP nocïj gïjefneben: eft frjin J&cftiibernen b?agïjten ftem in groot* arfjringije nn ben$au£Snncrentit$b£vni, tie rot Boontej* bei&toelbetoaetbtfjeeftban't jaer nMot'1492·· ^Tteeïritt irf* alfjierbedjaeie/ ontbeblocpbanbefe uptttemenöejjfïiilber^ toeten» Cojtgnaeljeittu'et be niet min mrniemenfcra!*! ψ&ρ ïGheboore» ïtjtft e/<i&rpberf 3i£api)acl ^ansio ban ^ibtjn/boojs be fconftiip
^.1483* finten ban liïbert ^tii-er bm«Ïti!t fr)nbe / cüfh Ιίει·ΓφΡδείΙ ·
fgnetepcBemngijenbcojeenigïieStaïianen fntjben. «©attïuwt ^^^J en toag i)et «ftiaéf-pier f00 gtmfrigij niet. €Ίη iefïen ijTer $W ■ tbeefl eenltonffc-foecitigfje #ngo ba Carpi / en bonbt be m** nier om inetbne fouten platen finten in fjottt-femcB tentaec*
nen/baernienïjoogfelg/graeutoenteupn biepfelen inïjabbe* 'CtoelcneettaerbigljeMbenneij^ ^itigaïtemael langde nae be boobt ban onfen L α ν » e ν s κ o s T e R gjjefcfjtebt: '©et* toelciten en niemanbt anberë/b'eere toenonu foo toe! ban25oetj nen/atë ban platen te bntcfsÊ. ï©offjbetonltopinbe A>dnibct$ bertoart ftjn/laet/om be l^aerleinfcije ruibe tnbentie Mi^t ttW fcÖoonen/benopreci|tcMea.eferbaerbpbcnci{en/ enfceaenbarf^ tig mcruen/^oebanig fcif getoeefl is? be#rpöer Stonfi eerfï 0^ boo?en jtjnbe iroe onbolnomen en toanfeijapen batfetoa& Μ>ΰύ battoiebaer inteerflpetöppjactifeerbe totberöeteringïje/ Di' ftaefl geoottben en geacht toerbe boo? be ©inber banbe üonfï» lu&Thet &00ü30?0*>&P eenig0e Enchhbe J^.eef banD*dalus, öpanbert*
Polygnotus ban ^fDenen/ben eerfte"«©cDiiberonber be<5?ietBeit *^?*J7' gftenoemt. öLMcfeeeerenocïjtaniropenthcn eenen HpbifcÖftt
Gyges3afeben eerften ^cDiiber in^gnptin/ gijegïjebeft too?bf· *kgii De <enbe be «iÊgpptenaerif felbe / nae be gljet apgeniffe ban Mans?
S?£l'*abmneten#aerbatfpbe M>tijilbm-toonn ettelfcfte bttpfentjae*
^* " ren tooegfjer g0e0abt§ebfien / ban be «5?iet6em lUaee βφο^
toei ffepbt ïitarel ban üBanbec) be piereen eerftitfttig gepoogf Rebben b'eereber eerfter ©inbinoje fmnepgöen temaecBeii/ |
|||
|
V Α Η » Ε Η Α ■* R.I EMS CM β D R. V C E-t *r.'
|
||||||
|
«mp
|
||||||
|
fbo ift tngiur atgttnjS niet anberat öên een anber fptt Croon tt
totlïennetnen. ^begonbetbaerbooi/bat^pgeiittMllpöten/ in «ignptenianöttojoonenbe/ bmeet^enggÊbjeeflté/ tiititt fttpkm-konit boo?bgï)efyaggt enbe gljebaerbt geeft/ cmtrec* fcenöe ben peuritil ban ftjnepgjtenfcïjabnbje met eennoïe wpt r,a«raia liecbiertegnen eenen britten mner, enbe bat $o!ugnotug be .«f**»»·· &ci}ilberbanHtöenen / beïitonfï:toeï eeïfl: mogijt berttteerbert ^T ftebben / bttiienbe getinbjenbiggrmet berteen: gelieft gpaïtö't berber(nae gïjefcioonte ban feolebenbe geeften) gnefocijt enbe gïjebonben geeft» ©angijelptftetttttepne ic&battetaïfjier toe? göegaenfë: enbe al# ten bit oberbencit/ bancBtmp bat onfeit Iavrens Koster ttHpbifcge «iSpgeöiiö/efi31anipupffc IMpgnotusf. ©oo?teaet eenongïjemcK ïjceft be ^aeriemmètii enbe <0gpptenaerg obetbailen: een eerfucïjt hit ban IBents? enbe bie ban &tpenmoft<$rietiten g{)fb?eben» <6nbebaeröHt èffc/ bat ten in mgne fdoétiftïje ©oo?-reben feggge:·: Dus is ons onièrkloechif dm is de Konfighenomen,
EnhkrindOfckgerjieckt. Dm is het omgekomen. eJWen eerdde Minnemoer, de Moer men niet en kend*
Enonfe Dmckerj geraeckt Jo^aen het endt.
«Sootuanneerbieban IBentë enbeijaere 3Pabo?iten Üttï)t# jjjjj?"%
ïjetCantïcum, oftf)et iiï*C.metbe Jftgneren banïjet <&.Φ* dimtm*. - betgeïe&en/aïsf een Euangcii.boeck, berbatenbebeboo?naenifte ^tfroncn banïjetltebeneiibt^oob onfer allee ï^eplanbiS enbe £>au'g-ntaefBer$ 3ef« Cïtfifli/ mitfgaberö be Temtationes Da> monis, allefjier-boojtenbernteïb/ ojiaententeaenfcfjontoen.fnfe ïentetflont/mgaerggemoebt banbe toaerïjepbt obertupggö toefenbe/ moeten beaennen/ bat be oprctfjte i©MCK-3ncftty öe* ftaenbeupt termenttjn/ oïpe/ enberoocn/boe gfjebonben in gfje* bieefc. «©oclj befè ooeeïten enfqnbangneen bergaberbeenbe *P- een- gïjefette letteren :maeebeuioo?ben/regi)eïi enbe beer* . fen/iaegijeiieelepagiinftjnffamen op ijouten tafeleng^eine*-.IbS^' Jen. <6neli;cKalsfbjpnutot meetmaeïen ggegoo?t enbe gijeften in Delcrip- gebben* Qm res ut adfinitatem aliquam cum arte tyfografhica hodierna «°ne Mo»
kihet ,ita mtilmmadhuc Afer^üioneanisremomesT:. Neqtte negabmt T^l^ill Ρ j" Mogm-%
|
||||||
|
U4 Ρ· ScR-lVERII LaVRE-CRANS'
eJfyCogiintm, qmneafaltem lam Ilarlemenfibus nofirisdebeatur- |Τ©$$
om ben <&itptfcf)ett foo Voel in't een alssin'tanber beumonb^
floppen/ fai ban ncobe toefen bamtenïiaerafleettlicttDenSpie- ghet oni er Pichoudeniite fcCO? COgttl fjOUbÊ- ί baCt-tltttt f effenO" ÖCtl
3Sncfoï)ecft met be gegeten letteren. ^nbejBentsifcibcenb^
mcebtlaer nietaiiberov ban t>e letteren int Coper öijeüagfjtn» Jflccï?ie ben «©uptfe&en en too?bt niet fjoogero" nae gijegïieticn/ ban bat fneerfi gi)ebntcf*t ijebbenmet letteren ban coperenia^ tsi«fc»<r- teicenin tin off ioobtat'0l}egotcn.+Mamngelus acokGus · ιώχν, moren p&g.nes Fanfl, civis Aiogunthim, primus excogimvit imprimendi artem typtS
4?· &rus.Stc. Jmprejfm eADonatti5& fonfejfionalia primum omnium A0·
tSaprapag. 14/0. * Raph.Volaterranus lib.xxxin. mieorum charaEierum meminit·
^8, C.Celtes ad Rhenum de Maguncia, Qua prima imprejfas tradidit &'tf
iApudire* notas. Ettidem alibi (pntoinOdis) de eademuibe : Qmfculpfit f'
nicü Germ. lidos &re charaElem,St verfis doemt fcribere litterü.l. Spiege iius ad Rich·
fXfj '*" BartoUni Anftriada, Fato quodam Germanica ingenia c&teris pmflant Η
tre tracTando- Docet 'wjtgwter dmna illa Imprejforia ars, Argentorati pïi"
mum anno Cbrifti 1440 inyenta. &c. I.Nauclems Generatiöne xiVÜ
CirciterannumDomini 14^0 Ars Imprejforia exeudendomm librorumj
panneü typis apud cjtffogmtiam primüm coepit. Hu!d:ieus MutiU*
Chron. Germ. iib.xxvn 1. Hoc tempore Bombards. α Germanisfimtin*
venu, brevitfa pofl etiam Ars illa libros fianneit typis imprimendi inventA·
D. Erafmus in Annotationibus ad Hierony mum, Epift. ix. Ë<rregi»ifU,
illud ac p&ne dtvinum invetitum, fianneis typis txcudendi iil>ros,Mogont't&
natuwaffirmatpt,. Andreas Alrhamems ad Germaniam C.T&chï:Vi"
vinum illud exeudendomm libroritm Hannds formulis inventum Aïogun'
tiaci'capita0.1440. Seb. Munfterus Coimographia:lib.m./BVfM?3 ψ
Ars illa fianneis typis imprimendi tempore firènoflro. Petrus Ramiis jn
Scholiis ilüs Mathematicis-initio lih.u. Ciceronis Officia prima omnium
typis aneis imprejfa fima°.i 466. loannes KoeihoffdeLubecli,Co!o'-
nicnCis typugraphus. ad calcem libri a fe editi a°. 1 nj.literis mcis irft*
picTa^raiitn^. Antonius Koberger,Nnrebergenfis typographus,opera
afe editadiciteffigiatnfiliciterya°.i^%i..mclytis inflmmentis femofififo
charaUeribus, tdfy imprejforia arte, α". 148ο. quamponderofi labore, v'r
gilantitiiacfiitigatienefilertijfime metallicü literis elahoratn,eod.a°. 14 3<i ·
#ntaiiicfee meer anbere ^wUn^ ι fooi» ï©ttptff0ïanb atë d*
|
|||
|
Yande Hahmemsche DrVckery* xif
berg/geben Jet feïfbe te nennemfeggenbe bat ïjaer 25oetSen firn
artificioft elementntzt, oferopj^ cciipimmatn,perpulchra quadam adinven-
tione imprmendifin chamÜer'qandi- O$it mag!) ItB eenigfttljSi ïtjbenï ntaer gang niet/bat be «re banbe Binbingc iüent3 toegefcbje*
ben toetbt^Tbjelcft niet en fonbe gefcbiebt ftfn/ biaere De Spiegel ban bit mpbe" ingefien. 3^ienaecbtdicn bet beb?ocft onöecbt/afó bjp oberbloebeltcb beujefen l)ebben.5Bu beüjtjï icBtneïrue/batter eenige begeerigfijn om te tjjeten boe liet ïetter-gieti in fmivuera gaet: falit% ooth bat fhtcb btn ïnfügen en üjeetgierigen ro?te* licb mebe beelen, <6erfïelicb fleecbtofte fntjbtmenfnlcben letter alfmê" bjiït op tyt ptmtfeen ban een pjtum oft lanc fïucriiê flaete* Cn bat^iettnen't^oenfoen.^itafgeflagen ftinbeen gïjeöjutbt p«»f«»; in't coper/op bebJöfe alfmcn ccnigbiBatii oft Mignet in toaffe p?ent/ oft' op tin en filber flaet/ inaecbt be ^latrire, ^eteeSt&e uien ban boet in eeninfttument ban beel fïncben bp een gbe* fyagbt en t'famen gftebeegt /om öe floffe becmaemelicu te gte* ten. «©oenbe alfnn in't injltunient bt ifBatrice ban een a, enbe alf ban ban een B, &c. ate bat bet* itoegbcn alle be letteren gbe* lótb luerben/bie ban een afgente ftjn/alfoomeii (egt, &izt bod* bebefeb^bingbe ban bit tuonberbaerlteb ünftrument bp be bjgt-tiÈrmaerbe Cljnfloppe plantin in fgn * Dialogues Fan^ois, %4α»?> bp-nae aen't epnbe ban't 2Soecïu £KT* ^oe ban icfe berfüjggöen enbe naeïacten al-ftier bp-nae een cêr. p/. «·.
ongi)eloofiicBefaecnteberi>aelen:batopbe <@me&erge banbe ^67· boo?noembe planton tot ^nttuerpen bp be ïjonbett berfebcp* ben fo?tenban letteren enbe cijaracteten gebonbentoierben.Cen uptermatenbertoanberlicbe faecb^aer fytbbp ttoee^pnaecfe feïje/tbien f eb?een(efte/negeen <t5necbfcïïe/ feben-en-beertigö lUttjjnfc&e / enbe be tcffc boo?t bananbere boïeberen enbe talent boten be IBnfijcK-noten ban alle gefang enbe melobóe: bobcn ty 5f igueren op coperen platen enbe in ï)out gïjefneben: boben Je Capitaeï-ïetteren bol vuerebp enbe foliacien/ 'tfp in fjout gfte* itefetn/oft ban letter-fïoff gegoten,25oben be 25loemen/^ooft- biercben/ ©0gngaerb-ranf rfeenov ^tricben: alle pouctractnren e*tbe f igueren / biemen boo? enbe in be boet ben f et / tot lupfler *bbe aeniienttcbijepbt bant bjereb, <©oo? btfe miböel i$ öe toac* |
||||
|
fS ï 6 f. 'Sc RI7IAII L - Α V Λ E-C R Α Ν 5
BeteenbefinneïicBe chnftophie Plantin ban felepne enbegrnn^
fïaei in cmten ttjbt tot gtoote rtjcfcbom gï)ettomert.£tme ttffëF -namen boo? aenioriiiitglie ka«be Iaccïjenbe jf onupne/enbe ö»£ ïjutoefeftenmet fm-rötfce enbeaenfienlicneïupbtn/ Rebben o» ^urncröe / in ttocen gi$eoee!b ftjnbe / ten toebet ftjben anb#' ijouöen.' «JBn baer ban & nocij een ^eethefce^mcfeetpe tot mP*. toerpen / cnbet 't opficïw ban föne J^eben BaUhaiar enbe ïohafl MotentorfF: &ίε DagïieiicUiö uuracmaten ffïjoonc toedien «w* groatetoettuen öooi ijare fnpbere enbe eojtecfe ^mck-^alT^ sn'tlicijt fyengïjen. 2Sp betodtite bcijonbert btrfrïjepben fo?tf« ban tóterenmtttcn acniilibenbanbten/ Bto-lw^nrtp ««* ■Λ"|' göeraeebt/gijebonben toerben.SDe geieetbe Ravelmgen^ebe» npt een anöere^ocïjtet ban #Iant$h/ neboen binnen toeptw jaeren tre bemtaetbe ^utimw tot &ew&en nerlaten / *nbe |tp iiptbe öoecR-nmngije qfctfuytptsm. ©erbienftelicU1)eÖoo?ben iuct gfjetiacTït ie toifen beUltjtigr
iElzevias,biejnet geen minöet eonragic ban De$Iantijnfcfje/oïf* cenigïje anbeie nfottfttf©niffec«s/tu't flucfe oceu beneffenif 0* aSoecii-berKoopenbp teijaiib genomen ïjebben /cnbe &d#* Cpoebeüc&itptbaeteiu lifemtöe totlLepbcnonïang^ianMaHe .gfjeUirfteucfe opgercfen W fooU.tt in Ïjtm een bermaerbt Φμι^ eet te bettoacïjten ftact. 3&an bit tewreft en ujbt alfxiïene latw befcö?pbingïjenoci)te1o|f-berij?cpl3m0i]en met^nberg en ütf» |
||||||
|
^©jncneeë?' enonrope bocb» Jïi act* top tiacfjtcn naer ïjtt tpnl·^
&an&^ebennoepbbatmtpt§Benne té/enbeïjotnooiuienbi0 icit mtjnm ttjbt elbeig moet nrftc&cn/tiunc&t inp niet oitgl)^ raebfaem Uefc toepnigö xegttlen ban't <Bfj£Oai$t ban οηί«* La ν re Ns, fjiernoeïjöp te bcegïjen :aengï)efien ï)et lunius ψ feo oocKgtjtcojbcelb fjeeftbientïigi) te toefen: op bat eenpgj/ ïrcu beeflaen m cgt/öat bcfe &onfte in een cerlicK enbe boo?tr# frïitB «6&eflacf)t gijcbonbeniii g&etoeefï, ,f>oo moetmen mwjj fen/batienbebinbebatonfe Lavrens ^c^epentè^ctoeeF «nöeali|ïei;25?iebenfegi)elbe/m'tiaeEi43i. <6nbe aengaentrê $e OHb^epöt tmn'i «SeOat ï)t öec Kosters; itk beninbe bat' |
||||||
|
VANDS HAERlEMSCat BlVCKSHÏ, Ïï7
tê&t)Oö?ï)etjaÉtï?oo, eenewükmKofterttWÈ f#eftwpfbjewta«i !»«&«*
«Seetttttpb is gftefcoeeti ï mt te famen eenen <êoott bettaeefet £^Γΐ hebben/ met name lacob föffi», bietetoi^eftabbe 3loffton &o* Κ ühia/ fcepbe oberleben/ fp *ö· ι 3; ƒ, enbe f>p Λο. 13 j 9. <£nbe befe Küftershe&&enftet Cenbentban «£gmonbberigoebi*sgemaec&t enbe befpjooifeen, aSeïangenbe lim oo^?öncfe ban be 0am\: bte feomt/ afó iunius tueï fept/ ban het bet en eerltó 'SftBtptt enbe fti'ec moetmê becfïaen/bat be Mofittqz ba* üetchen be «ebeïlup* ben en be toooi-ttcffeUcitftc ban't Hanbfaïs befeuoftets tóaten) tip o«bS a!ftiiï0feefetenï)ei)bettvCfti!Söoaeengifieöer<0jtatien Biijckende ban ^olianbt getoeefh*bie't fdfbe aen be &teben gémeenlitïten Κ"τ«. ïpben. Banbe toekhe het boen te iecn ontfanghen toecbe; ite», ^toeïefe ich hier bermaene/ op bat niemanbt boo? mifbet-panb/ en meime bat beidmbcs banfte ïkonft een$etfoon is ghetoeefl timi lage-tft- gfieringe flaet» S^at ootït felfs be i^ooninge toette ^testis/ bp ï)*stitfeeieten'tijebe*fp?eeeïtt/ eft genoegfaem anbe»# te hennen gheeft* &it ^ttpS/tlaenbc int mibben ban ^aetlem ^en'tilBarcntbelb/iii tegcnttioo?big{j beeanbeet/gefmalbeetb/eft *en b^iebetfehepben iBeeftees gfteb?agt.©an atfulcheengeoot ftegtip itl gebjcctt.Cteelch als ich infie eft oberiegge/ bttnet mp (onsetton-ecciejbattnew beiüonfteban fooCbele affiomfle i« ineerbee tffcime eft ioees:bighepbt fteï)oo?bi tehoaben: itieerbeie te achten/meeebet tcfepeeen/ enbe in gehjehe/foo niet inbeeïfte Uraette1ïeiienmetbeanbece©?9eJfeonflen. ïBen leeft bat be PliniiH Ui. M>$ilbtt-M(m$ banben acnbang af infttïcitec eere is geïueeft/ 3 s,of·lo· bat met beien fitfc nietban toel-gebo?en abelen en hemoepbem *©oth foet is baer nae foo becte gefeomen/bat eemge eeriithe hip ben gun mebe baee toe hebben begebens metbecbobt efteeutoig ^Bijtct / bat men gfteene üaeben oft onbnje hrtcchten feentghet ttjötn Öe ïliOltfl UtOght IttttnJdeo (inquit Plinius) neque in hac',ne-
que torwtice, lillitts qmfirvierit, o^era celebrantttr. <©th ·' of Öieegfte? ïgcöeööet ooeh fttee nn plaets ftaöbeten tot befe foo eöele ütonfl!
geen b?obbeeS en boftjn öjeechets toegelaten en üjetbf^ch'of ghebacftt tuevbe/bat aHebentiaetbeenonbeemaecbe ^m^ers tiooj gantfeè CJinllenctjch beef^epbt/ ieöen en faivcpti toaeeeit banenfe riAE^tEncscKEN Lavre-boomv «©nöer be q_ iomb?#
|
|||
|
ÏÏ8 Ρ. ScRiriB.ii Lavre-crans
ïontöte enfrïjabuüjc ban bien roflenbe/falicfc ^ier ennbiGten/eft
iijfte α*: 'ttoewfi beflnpten tnet öc 2ientepc6enm0ï)e ofte Hgfle ber Sfiti* ö^'f twtêbie be 25oeeïtbnw&ertje bic ban l^aedem in foïlanbt toe- Haerlem toe ep0Ï)enett, Anonymus Gefmanus>audor ChroniciColonienfisjbie
βhrijven. bo0i gonberten btjftis jaeten geïeeft ïjeeft. f ^pitfw»»* (fepb 0!*)
&»£«£< WwÉ / f<» itoetgSii1 /tjyp/^tfxfi^WMty <%«>η>Λ> iy eQveémi wjff >Φ
^owefiftj/Vii?9«<ff*eff|j3«%««8ί»ί|ί{< (λ°.Ι44ο.) jiSiwtSi fi/y. Marian- tSktf ,s8. gelus Accurfnis,Italus: ^lmprejfui eflbic Donatuf,2>cc.primum omnittW\ a^iaf^Q.AatnonitHScertifintfoannes Fanfi,cïvisMogpmtinHi,quipw~ niksexccgitztvitanemtypis s-reu ,:ex Dtmato Hollandia prins impreJjO in •föbïila incifa. Ioannes Zurenus Conful Harlemenfo , libro fingulari eiqyiei propriè dicata» Ludövicus Gi-iicciardinus Italusj in Belgiogra- f>hi h G crardus de, I udeis Bel ga, in- S pecu ia O ibis- ter rarum, ad Tabu-
am Höltandiar. Badiianus Iunius Batavia? £liae cap.xvn, iri Harlemo. QuirinusTaleilus^onfui, apud eühdem. Nicolaus Galius ludimagi- fter HarlemeniiSjibidï. TheodornsCdrriheitius Amfterodamenfis3 in Praefatiorie ad Officia Ciceronis. NataiisComes,Iralus,HJftoriaeüni- verfsliti temporislib.xxiv. MemerabilisAnquit, effepotefluvbs Hark' mam oh'divinumptope mvéntum tmprimendommlibrormn-&cc. Gutenbef gius fatattlHi mortuo domino,ubi Mognntiacum adijjfet,artt'ad melioretw rdtïonemperduxif. atqueinde diditaefifisma, quod ejm urbis fiiit inyett' turn.Aubertus Miraus Belga^in Chronico, quod Sigeberto Gefnbla- cenil adiecitjadannum 1440, AdrianusRomani'is in Theatro urbium. Heribef tusRofwëy dus Vltrajectinus,inde Generale Kenkelkke Hifierie MjtBaronio en andérengetrocken>op'tjaer 14.40.lzn Frai^hois Ie Petit,»» fijn NederlandficheKepublifcke.ende Chronijcké.Petras MontanusBelga> & Reynerus Vitellius ZirizcEus, in Additionibus ad Giiicciardinurn. Alij infiniti, ut P.Bertiumpraïtereamin contraeHs Orbis tabulis > & in Commentarijs rerum Germanicamm,ubi de Maountiaco.Matthias Quadus Germanus , iii EpitomeGeographica", li£in. cap.xxxyiiïr Harlemo, inquit, experitfifimorptmqMmmqm tefiimonio Tjpographica artis inventie debetur. ssdjunt enim ejm inventorem ante perficTum arterfr marte prwenmm-,, ejtiffo deinde firvum fJ^Cdgantiac^m profitT:mn->\: ubi contintio exercitie ad perftclienem ars perduèlu eïi; uth&c altrix β& nmrix,illa arm materfit\$αά omnium bievjffimè atque optimè Vbbo Emmius
|
|||
|
Vanee Hae&lemsche ÖRVCKUr. . 11$
Ëmmius Fri'fius.in Chronologie, ^m UjeUfcett itfttAfce Mime»! toèbm/tmlbt uptïjaer 3&rjeït tefeetjïooten,
tyxfxninitQt- wet a&ie tëatj (WUwtf,
Ai fèggbtn vey dat ons deDritck^Konft kbenomevu,
'En datjy is tot ^jWem^door GuytenbergghekometiJ,, • Of door eenflinckfe.Fuyfi: en belgt u niet foo per, O^cirjocmig Temons itolck^ Dit dijdtdan noch meer. OfffchoondeSchilder-Kons?door *Emhir aendsGriecketu
•(jhewepn is, en daerverjpreydt heeft haerewieckefi*:
Off datp aorfyrengkelickjvan* Tolygmtus daeldt: Noch heeft een Ander Grieek_dit anderfins verhaeldu m^ls een HeraekoM, Hyt ^JfyCaceten gherefènj,
Ojtnemend' in de Konïi en trots beaon tewefetu;
Heefteen * xitbener'tloffvan Zenxkdu* verbreydn
T>at hy uyt Griecken-land de Κ on ft hadweghgheleydt\ *Dat hyfe mei hem droeg·, dathyf hun had. ontftole*L>. -
'Ditdichtmen t' fijner eer.A.eu'twas oockjuet verholen^.
Τ)οώ miet-ie+min fio bleef de Moeder vande Konit, ^Die't lang tepoorenwas. Dithield'rnen daer voorjonB. Ment^j hout gy^ oeck^daervoor\ fio fijnwy haefttefcheydenxs.
Bn ick^fildanck.van u totarheyds loonverbeyden^·
IcJ^lijde, datmen as, als Zmxis, d'eer toe-fchrijfr, Wanneer flechs d'eerfte Fond by't moedig Hatrlem bluft. Scdulö fcribebam P.Scriverius
Harlemi xiv Kal.06tob.cJ o Is c xxvm.
|
|||||||||||
|
t Junt/tAfi"
fiotetë,apud
Ïlin 2/6.7.
Mp.Jó
tluxtetThee
fbraïlum,
ibid, \
* AfoÜcAo.
rus Athe- mëfiipiftor^ De ψοΐΐίη. l-3$.C9.re. fcrensobiter hoc Zeuxi ■ dis Hera- vü ficicrüt
tbp»m. |
|||||||||||
|
sAlbebben Wy't op Pttyït offGtiytenbergghelaienj,
Leeft evenwel toch cJTKenff, ickj>ids »» defe blade&j. Watfchro'dtgy op hetwerckj ey·, neemt het aen voor lief: "De Waerheydi, alsgy weet, die heeft emfthoone brief |
|||||||||||
|
q^% TYPo·
|
|||||||||||
|
■â
|
|||||||||||||||||||
|
■—
|
|||||||||||||||||||
|
Ñ. SeRiyaJR.li Lavre-craks
|
|||||||||||||||||||
|
u·
|
|||||||||||||||||||
|
TYPOGRAPHIA HARLEMENSIS,
Palladium, pracfidium & tutela Mufaium
atquc omnis do£triti3e. esiuftore T-Scnyem·
GVm pius ardentes &neas linqueret arccs>
Laomedontffias diflimulavitopesï Sacra Larefq; PhiygumpotiuSjVeitamq; potenten* Abftulitinjeita, pignora cara, manu·»
liiacis erepta lopis. queis maximaRoma .Surgertt,. Imperij Roma De#mq; locttS.
fik ubi iervavtr, flantma pöpulante1t MetelluSa Vulcanumq; Sacris juliet abirc-fuis;
Virginibus vifo multii-m trep idantibus igne. Summa viro Pallas cura, laborq; fuif.
Imperij fatale decus» quodqvirnputctaftris. Qupd tibiâ pereat, Romai.repentc cades..
Hoc<£al vo, falvi cives, & castéra ialva. Tanti pervigiles eftcoluilïê fccas; Semper & arcaiium tanti occultaife pudcceöu . Vifa dea: at * magno vifaMetelle tibi. |
|||||||||||||||||||
|
Satifex. D«
fins Halicar
ááâßÌ,ÑÀß· |
|||||||||||||||||||
|
dendo oculot-
0tiïftrh,t*· jle SchiUa.' fit antii/a» kaiii.StAiij.
■£lmm aii~
ier.
|
Palladio noftram verè aflrmilabimus artem»
.'"Et faiièdfee Pallados inftar erat.
Inhbataoculis, nulliq; afpecta virorum* Cceperat hic tacM relligione coli, Pallas; in ahftruib pignus memorabile te&a. Eftque, quodappelleSj hïc, penetrale facriira^
|
||||||||||||||||||
|
Non tarnen hoc Signum Troiae deduxit ad urbera
Dardanas; Iliacus nee tulirindè pater.
Delapfum coelo (namtantum numeninipfoeftj- Credimus, &magn£parte latere fuk '
HiracMufls vitElongaevce cudjtur uius* PhcEbqq·,' xternus canciliamr hohos. Ì o é ô í o fternente viam, fic itur adaftra: Vivitur boe ja4t». csete» mortis crumv |
|||||||||||||||||||
|
H^
|
|||||||||||||||||||
|
izt
|
|||||||||
|
Vanbe Haeklèmsché Drvckery.
Hos veri c í s ô o d é s erat fervare Penates: Adfuit Autolyci fed fcelerata manus.
Vidimus Harlemo tranffem pignoraVeftar* AtqucMagontiacis Sacra repoftatcadis.
Delubriim vacuüm, nudumqialtare rèliquk Perfidus, ablatis omnibus ante-bonis.
* Palladis exftin<aos fiquis mirabitur ignes» Ignofcat: lachrymisfpaigimfarameis.
|
|||||||||
|
in dalto /ë»
yis'rjc re- condi folert,
doeet T?l»tar (hm in Ce* mille,&Ii$·· frtdiM in Eligababt * Vtofert. libjttzlte |
|||||||||
|
WAnmer^neas ê uytTroyens brand geweken,
So heeft hy niet een hand aen al fijn goed gffSJ iMaer mm fijn Goedjes mee, die nam hy bj de hand» En vrijde Vefiaes beeld voort onhey l van den brandy EnbragtTe binnen Room, ie ãÉáá÷å vande Goden, <De flactje van hetRijkj> van wetten, mgebodm. zAlwaer Metellus hen bewaeré voor de vlaw^, &U daer Fulcanm oo\die kerkyerwoeftm qmnu, En als defchric^ymtvuer de gee&etijke Í ome» En al de Maegdekens van Veiia hadverwotinen, Enheur eengrtote vrees en doodop'tlijfgejaegd: ¸ãfinder heeft die man voer Ñ alias fichgewaegd. En vaar dat Heylïgdom en Heymnisfirggedragen, *De eer en 't heylvan't Rijk, Waer Pallas neergefiagen, So waert met Romen uyt; fi langfy Pallas had, Kond haer niet qmlijigaen, vocht burgerhwehte btM. Se wafi de fijne woerd, fi waf(er aengelegen, qefiadg Ve&aes dienft met heylig vuer te plegen, 'En honden die Goddin verborgen voor het licht', J^etellmfagiedoe,maer^J^fteftjngeficht. Te rechtmag cafi Konfidit Heym'nisfijngeleken,
Want die als Paüai ii: me hadfe oytbekjks», vih Laffrens Kotter die van niemand had gelees
En als diehietb)é ons gediend w'M, en geëerd f
HetRomfche Heyligdom verflakmen diep gefchale». OnsH^igdom^ookjtierborgm^nverhdm. ^_ |
|||||||||
|
lil jP. SCRIVERII LaVRE'CIIANS
aJWaer Dardanm heeft dit tot Troyennietgebragt,
zSEneas heeft daer. mee ook^Romen niet bedacht. "Dit Hejügdomdat is van hoven afgekomen, En haere waerqighetdwQrd niet genoeg vernomen. 'Dit■■maektgeleerde layhuti naem en aenftengroet7 T>it geeft geleerde luy ha leven na den doet. Ons Kojier baind den weg, die voerd ons op na boven. XDmleefdmen als men isin'tfwartegrafgefchoyen. 'Dit diende dan bewaerd, ditHeyligdom voor al. tttafti&ig· ::^/f;aereer-vergetenlgκyt:jdie4nsdienfώatβήtβMβ imbetg Dmfigmen 't EÏeyligdem van onfi Stad ontfchakjn, r
En daer van bihtlsn Ment^ een pronckjn tempel maken.
Die dief, dien Ρ alias hier vertfout was, ent outaer, Nam ahvat dattér pas, en vlugte β mét haèr. ; 'Verwondeng)<udm, en.vraegtgy imy mdefin, Waeronfe Drtickery, ons Pallasvuer, magwifin, En hoe 't is uytgeblusl·'? Ik^bid u, vraegi my niet^'. ik. ftort ophaeroHtaet mijn tranen van, verdriet. Sufiv'tn Atl _ _ V . ^., :, ·'■■-, >? „ , \, ■
ftoris La- |__\VtdUwaiewu,opdM een Boekjmag !evetL>, titio Car- JL JL Dat flikje langjy bewaerd, en niethaeU ujtgegevenji
vc'fniö"^" ^n Pry& 00k.fidkjn oog, en hand, dieyder bUd
5.α. i Welwacker overfiet, door krabbeld, en beklad:
Óp 'datuetpielh€l?iu'ckti^^'elerk^^dmai.'wefiii^, ,
; En fijn ssinteHr. daer door welbülijckjj gbeprefinu, Daer 't anders meefien-tijd heélweynig hangt, of kleefde
■ fa dickyvils niets en deuad, enniets om't lijf en heeft. aStëaeralsmen dan [tjn werkjnt licht plagt uyt teftoteruy zsils'iéenmaeÏlanggbenoeir bewaerd was, en beJloteL·, En'tganfch velkjmelijck^den Schrijver Was gheliickt_, En alles mckjlfcke» rijp'lijck uytghedfftckt·. Seo konden nietttmm niet veel die boeken 'kopetLj, En vrucht ennattigheyduytfltkefchrtften hoperu: esilleen een boek. of twee was veeier luFt, enfihaL·, :&g boekengelden veel V9or die niet veel en had. |
||||
|
Vande Haeriemsche Drvckuï.
Nu gaet het anders toe door enfe■vond van druckekjs', Nufietmen hetghewasder boeken meerghelmkeftj» Nu komenfeghereed ter hand van allematu, ■De Schrijvers krijghen ookdaer meerier eere van. Ookjwerd van t groot gbetal veeLntitugheyd vernomen* Ook.kanmenfe feey licht.vQorweymggheids bekomen* De boeken die men eerB cm veele daelders kocht, Die fijn nae, door den druckj op kleynen prijs ghebrogt, En die de boeken veyld,fil't aen gheen winïï gbebreken, Die dikxvils dapper ghelddaer mede op kan fieken. En die gheen boeken had, ofmaer een beekhof twee, Dit'heeft nuovervloed, die heefteen'volle fie. Infiilkegrootekeur vanalderleyeboeken : fa heef terfchier te veel, en propt en vult de hoeken Van fijn kantoor daer mee: en noch fio is de luïl Van veelen niet verfied, van 'veelen niet gheblusi. De boeken worden ookjveelmeerder, als voor defen, Hier do or met meerder luit in meer\ieraedghelefin. Wat eertijds duyflerwas-, offider watghebrak, Offider anders iets gheen goed Latijn en ff rak- Dat xverde naderhand int dmcken weg-ghenomen. Sietfulke een kan hier van den boeken komen! Watfwijg ikvantgheml ? eerB was een k[as met tien,
Ofmmder boeken noch, en dat noch wel, verfien. •Λ7» ü de wereld vol van fifke letter-giften. Mu is de wereld vel van boeken, tndefchriften. Nu (Lefer) f eg my toch, isyemand wel fio blind, Die onfe Stad hierdoor ookjiochnieteerd, en rïtinii tartte«S^fctlu, ewfceJntfU.
Υ\ζ/ op deDruekery, totHaerlem eerfighevonden,
■s^ Tot Mentent licht ghebraght, de Boecke-Perfenfio En dm fio ging de Spil: de Steen dus uyten in,
t Waeropde Vorme leytvan loodghemengtmettin, Elfderhardeftojf. Dus wordtjn haeftgheghtven Meerfchriftf van emema^danandrebenèrtfihreve»' h
|
||||
|
£Ï4* ï. .ScMVBMI LAVR.1-CR.ASS.
Infitlclten certen rijdt. S0O vlugg' en isgheen Pen,
gheenClerckenhandfiofnel, die't hier by halen ken.
Defnckt van wock^heimeckt (jae ra&ckj en ander ainghetf·) Op'twitfapergheèragt, éoet niet dan lef-fangfingben. Cjheleerde Xuy! wel hoe ? wordt dit van α verwacht ?
" Ontftaetunaemfiytreockj Wiebaddkoytghedacht? Is dit η arheyds loon f biet dit het eeuwig leven,
Dat ft het l^toeckj breyn en wijfe boeckjn gbevïn ? NiifkickjÏyaelheydenaldcWereldin.
AUwi^heyA-enVerflandtfelfsmockneemt voerghewm^
V#OJ.te jgrtffflö toflri'BctlMipö/flïtilfleï Laurcns Kofterfejootttlf (te*
ge«\»OBibtg iBr <£ojneit03NbbiuiS/&etI)tg-gf)elmtten /foebes Doo?entte)ftaet bit ojjft&jtft met guiiie leiteren/tet teuU5ig!)er gctiarö- tentffe cnöe emirs tn't waöbenban $aedem aen't IBarciuijelüt c^gt» MEMORIE SACRVM.
TYPOCRAPHIA,
ARS ARTIVM QMNIVM
CÓNSERVATRïX, HIG PRIMVM INVENTA,
"'. M.CCCCXXIIX.
liifcnptio Saxi, ÏJeq^o Seiatius lib. t'. cap.v, MoeVN TI & A" è Α NT Ι <ΐχθ Ν Ê C^V,A M-.
|
|||||
|
^o „,κ -iÊP3111- ü£ ^BiVCfetp/-<5etcÉtt»ïieitiï!S LVji ?n LeVen/
λ ,*4*^ iCötïiajtLeMaintjentagijiiöo? uv'renss ingegeven; j^jv cit McrlïoMane/è? VG6t'tgvnt LieffpAftiGfjt/en L^tb:
-«\ïia». ^©jvc&ibatbe &taöijei?&egSt/ öeCBf vtfc|cr nit"tbcgcftÏ!t»
Ν o c *:; ©y W. Y· *» WBtert^ÏR^* KoomftêgètMinMendfiindc,
F'lHISc |
|||||