-ocr page 1-



			w f 'S

		AA. qu. 140

	LEESZAAL

'm

-ocr page 2-

$22? f


	1 't 1
	ï �
	i
	!
	'" ^:1
	i
	\|
	*f ' � �.�.:.; f**
	�

-ocr page 3-



ti^ntwerpen^eJrucktfyfan. JUyJsens Conf&ercocper op Je Myermert inden, oomle Mexdalder

	~4bml, aJDiepenieck dei
	~4bml, aJDiepenieck dei	CorneKs Menens J�u�g/lt,
		CorneKs Menens J�u�g/lt,

-ocr page 4-



			AA^i.lHo
		HET GULDEN CABINET VANDE EDELE VRY ^:	AA^i.lHo

i


	SCHILDER-CONST Ontfloten door den lanck ghewenfchten Vrede tui�chen de twee mach- tighe Croonen van SPAIGNIEN ^% EN VRANCRYCK. Waer-inne begrepen is den ontfterffe- lijcken loff vande vermaerfte Gonftminnende Geeflen �'.;��■ ^v �^; _r . BK D E ' SCHILDERS an defe Eeuw, hier^; inne meeft naer het leven af^gebeldt , verciert met veel ver- makelijcke Rijmen ende Spreucken. ι door. ■■"■ -■■ ■'■'; / ." Cmtelis de $ie Notaris binnen Lycr, /

-ocr page 5-



		BEN GEBOEYDEN MARS Spreekt op d'uytleggingb yande Titel plaet. 'ΕΙ wijekt dan mijne Macht, en Raferny ter fijden ?� . Moet mijne wreetheyt nu dees boofe fchant-vleck lijden? * Dat ick hier ligh gheboyt en plat ter aert ghednicke, mm��bA Ontrooft van Sweert en Schik, t'gen' my is -af-geruckt ? Alleen door liefdenskracht, die Vranckrijck heeft ontfteken, Die door het Echts verbont compt al mijn lnften breken, : ^ Die felffs de wreetheyt ben, wordt hier van liefd' gheplaeght* Den Duilen Orloghs Godt wordt van den Peys verjaeght. Ach/d'Edel Franfche Trouw :(aen Spaenien verbonden:) Die heeft m'aliendighHelt in ballinckfchap ghefonden. K'en heb niet eenen vriendt, men danckt my fpoedigh aff Een jeder my verftoot, ick fien ick moet in't graff. Nochtans lal menich menfeh mijn ongeluck beclaghea Die was ghewoon door my heel Belgica te plaeghen, i Die was ghewoon met my te Hggen op het landt Dat ick had uyt gheput door mijnen Orloghs brandt, De deught had ick verjaeght, en liefdens kracht ghenomen Midts dat mijn fury was in Neder-lanclt ghecomen Tot voordeel vanden Frans, die my nu brenght in drucki .1 En wederleyt mijn jorift, fortuyn en groot gheluck. si�' Alleen door liefdens kracht die my nu compt verachten ; Die my nu felfs laet in't vergoten Bloedt verfmachten. Ha Venus wree Goddin, vervloeckte voefter vrouw Van al dat liefde voelt, en aorfaeck van dees Trouw, Hoe compt dat ghy. mijn fiel door af.keer foo laet krencken ? ^? Ach/wilt mijn foete jonft (bid ick) noch eens ghedencken; Die ick u eenmael gaf, trots uwen Man Fulcaen, Als wy in overfpel hebben den luft verflaen, . .. Α ι Waer�m

-ocr page 6-



			Wacrom en ftraft ghy niet, die door fijn minne ichichtenf Doet Trommel en trompet, en't Krijghs Canonnen iVichten Cupid' u deitel Kindt, die Spaemen verweckt ^;l - Door't minnen-vier tot Peys, en Vranckyijck ohtfteckt. O wanckelbare Vrouw, die eerften hadt gedrongen ; In' t fier t van Nederlandt, Anteros* uwen jonghen; /. r^-W.'f: Cuptdps eygen broer, maer ongelijck van aert Die door fijn boolheydt eerft tlandt had met nijdt befwaert En fiet, nu laet ghy toe Cupuias minne luiten Die door een Echte Trouw de Landen brenght in ruften. Dat ick den fchelm hier had ₃ ick fcheurden hem van een: lek aet hem levent op van 't hooft tot aenden teen Ick fou fijn dertel jeughc te pletteren ftracx botfen Ghelijck Saturnus 't kindt fïneet tegen d'herte rotfèn Want hy van mijn verdriet de rechte ooriaeck is Den oorlpronck van mijn leet en t'fiels bederffenis. Waer is mijn blixems fweert, waer fijn mijn oorloghs knapetï Kloeckmoedigh inden krijgh, manhaftigh inde wapen � My dunckt iy zijn verjaeght, een jeder my verlaet Niemandt en iiTer dit mijn fiele compt tot baet: Ick ben nu aen het radt der wree Fortuyn gheteugelt r En van mijn fhellicbeydt oock heel en gans ontvleugelt_r j ; Ick fien het is om niet, de liefde is te groot: ,: / � > f Die Vranckerijck befit,en deien Vrede floot. \ :\^: � Mijn aeders giftich bloedt begint de doodt te voelen Mijn tygers vree ghelaet mijn jngewand doet woelen� De prickel fpoor des Nijdts tredt op mijn roemich heit � ;; I En fchettert met mijn quael vol ingecropte finert. : ;j j u. ' Iae al mijn dullicheyt, mijn tieren, fchreeuwen,raefen ; Eylaes mijn droef gheween, niet als met quellingh aefen. ":1* Schoon ick foo langhen tijdt 't landt heb gheftelt tot roof Den Peys-en Vred' verjaeght, jae oock by-naer 't Geloof) f Die't

		is-. > - �

-ocr page 7-



		' *...... � �?* Biet heyligh Chrift�ndoj^ > by-na�r^ νφ't\r~: En al den hellen glans derJe�ghdertiheet wduyftert ,.■: n\M l Door mijn bloed^dorftigheydt hyrnaer^ldoeii vergaen Die de ftaet-gierigheydt �nipracht heb voorgeftaen orlfffcv/ ?JA In fin 't heel Nederlandt door mijn gh�wek ghenepigek _v _s\ \| Door wreedtheycit.cndeMfdtmcipootm twift ghemengelt a mO Met boosheydt en bedrogh, m�t h�lghfuchci, Miev�ry -β jcbefy Met onreqhtveerdigheydt^ch helfche raferny. En fchoon ick felver heb <Pandoras* doos ontfloten Waer door de Wereldt werdt met boosheydt overgoten^/ >b'j , De liefde ( die van God τ eer ft haren oorfpronck heeft) Is oorfaeck dat in ruft weer alle dinghen'leeft, Is oorfaeck dat den (peys geeroondt wordt met laurieren; ] Is oorfaeck datmen gaet over mijn doodt nu vieren. Dat al de Conften weer bethoonen henne deught En weeidigh leven in haer volle ruft en vreught. ] Voor eerft de fchoon (Piftur, die met haer eel Pineeelerti // Door Kohft yercrygen fal veel gaven en juweelen, Daer by $j>thonca met haer Soet^ijrn ghedicht. ^f ? Die menich droef ghemoet en fwaeren geeft verlichtj Die ick had door't ram o er van mijnen Krijgh doen dolen. �n allen hunnen luft_? jever, en gheeft gheftolen^. Die ick foo had geplaeght, met arremoy verkracht, Dat niemandt vande Conft by Menfchen wert gheacht:V., Ί ij \ Die compt de liefde weer van alle cant bejegnen Die dei�n nieuwen φφ met rijekdom gaet vertegneni De wonder Scbilher-Confi, en Rijcke Co�pman�shap ? Die klimmen weder op Fortunas hooghften trap. Nu fal 5W/w pen tot mijnen fpot gaen fchrijven Om 's menfchen vrees des crijghs uyt het ghedacht te drijven* Nu falder menich gheeft krijghen haer grootfte jonft De Meefters funderlingh van d'Edel Scbildsr-Confi. � ^: * π Der*:

-ocr page 8-



		Den Teys «Jfefi^�if® ghefeflbmettjiw-fifdij tat��ffih'Q d I ;'y^r iViCt En al mijn Wapeii^dygk Jaiduyieii^rft�ckeri ��#%riplbfi «sb lx; n.'. Den Φ%βΙ>$&��§οϊίί�«ηί)Ρ mein^\|sidro^4^b^ii^«kipijtr>� 7coG ν Als wanhoop^>fo�idef>trooft ji om Jueftin'^gitaf-te zijn, Den JVyj� enxg�^�^ft^jii�t ^si^a^Iliiig^iji^�kobb�rt' ^ .b' ί: ; πι Om al^^^t�a^e�iwii jt�bc8rt\|t�i^ttii^ibi^ojbp'-i-i^]�^ 10 κ> Den Ip-^iji die heefci�ntr�^fcj tteiweel^ di� idchad:- ->g ^: i -■ Wanneer my rijck er» arm'�lr� mijn ohtfagh aenbadv ^ * Den Teys die heeft ontrooft mijn jaerelijckfe renten Die ick wift vanden boer t� perfen met rornientenr ^ '%' Den <peys heeft nu ontrooft mijn pluymen vanden hoet Mijn kleedt met gout gheboort, en mijnen hoogen moet. Compt hier Megera compt en laet de woleken d�ndren . Laet over mijnen druck de wereldt eens verwondren. Ifler dan gheen genaey {feght ΦΙΜ wreetghei�l'.O- :i* i -:^1 Die fijt den cjuaetften Godc en dwingher vande hel f Ghy ciint wanneer ghy wilt de ganfehe aert doea b�Ven * Ghy cunt wanneer ghy wilt den menfeh veel ^ellingh gheven '^!Wiier is nu Eolus-* die^Qodti is vandenwindt ^v!-, \ γι r. :i � Dat (Bere4? nu eens my lotmijri wraeckluft dient. oi<"nfrt j;C Sa helfchen C/wo^ compt■., haelt my onialigh ftefVer ^ Met u bebloeyde fch�yt-j die ben den Hel beerver -^,v' - Want Iupiter en wilt my nie^rrieer by gheftaerT ■ ρό >'-Λ* 'ν .Die door fijn blixems vifetf de Reufen heeft Verfk�i, ^f J- Den vred' en geeft my niet anders als pijnlijck voetf�l Als eenen haet en nijt vol bc»�s fenijnich broetfel. ^;IDat my nu vry^ilkktin de�^djpy-hoofdighen hondt '■'■■�' Die niet als vlammen fpotiwt uyt fijnen helfchen mondt- Compt wree Fataelen comfi -met: � vergifte flang�n Compt helpt my T�tius aft ick faLriiy verhangen ' � ^ ^rr ^sWant wie op d'aerde leeft, die heeft S^n my een walgh'- i^!/Men heeft my lanck-ghenoegh ghewenfcht aen eene galgK Den \ ■-. ' V""* ■■ '■ "Ύ' ' ■■ "�'■'-.' ' ''' '■ ' .'■■■: ^J . ■>. '' ■ . . ■ ',-"-'» * ;;.■■ :■_ ■- -\ ■. _; --Λ. '..;'■ , '■; '�: ',;.'■> '■ ,_; ^ \-' ■ .' ^ ' ' * f

-ocr page 9-



		Den lanck■ verdachten.-i^.,.die gaet_vde-weth;beiri^ _n Sy brenght de rufte med' en doet den Krij^f -vöïfeepl^f, _r: _in:, ; lek ben den Godt des Moptts, en ^^'^^^j^^ffefi _�:�;(] Die my dan trooften fal in dit mijn groot yerdriet/ _/Gil ^q Soo wil ick,dan voor 'tleft : %Mes�_it^\^jgx§S'^n^:{p}^^^_n ^�^� Dat by de menfehen niatj^^ «j^g _irj De Liefde; m ^e\|-%^v\|fe^-Ï^^^^ ^e^Vi^Sflj^^^e^^^b^oöl inirT Die by «de dertighjaer. heeft ..^^n^&i^:^\|i>^4eghc!..' � Wanneer dej!$^ ^ En met de FWotw v^,%aa'Wooi)de _f , ^,- _��,�, _t _�Waer door den {Pe^; ftfeft?$gR ^^ iY^g^fP ^ghemaeckt ,./ f Waer door den Ootlogh Qoith�* fijfi de>ot(t gheraeek;.,, _t!g . f.-,* � rs'■■'■.' "� �� t f'-'f �;�\?"'»� i > ftir* '"■=''":.' ttti* f"'"^;';H "si "S r� 'kt'�" �\ '% » MJï ji ,fiit� J&Y./I. �� ...>i^ i.iirii .fiil i^'U * I i #�?�\|«(1 t ti :MOOM VAN DE ��, ^ v«r ■ ■ ! f ■"' ', t '"■ � "~t ^,;~» _* ^? *'■;■:■'''■■.■■, �'-* _r:_:.M-,!,<:"trj. :]"' �,'"�,, ■■:% »�-»» ■»� «\|i.i>:.< \| �? ,■ j '.'. � ; ■ - _c �' 'i-^:- ''�"' � < -"V ""'- "'t � 4 NAer dat ick FiomHoffhad ieft eenspvervloghen En uyt fraer blom^ghewa$ veel foete Conft ghefoghen,_rSoo fqciit mijnihert der^ift doo^fwaeren fluymer-fucht_rDaer mijn Natoer; terftont pp'thoochft' wert med' bevrnht;: En qualijck had den flaep mijn liel oock niet becropen Den Droom-Godt i$ daer oock met ftiiheyt by geüopen, / Die my heeft ingebeldt een wonder vrempt geval ..,;, Vol fwaer becommernis,'tgen' ick u feggen fal, o�, b'öi Ick droomde dat ick was gheftelt in een vaUeye_Jv. , ,,. Beplant met groen geboomt en tuynen tuflehen .beyen,,... feer aengenaem en fracy, daer ick twee weghen fach ,«_fj: Waer-by tot mijn vermaeck een vreughdigh luithoflf lach. En foo ick ftondt verlielt wat wegh ick in ïpu treden Om al mijn Honingh-foet te moghen wel belleden Te fchencken aen de gen^? die al haer deughden fmaeckt. En naer haer lackerny met open^onden^haeck^

-ocr page 10-

$ ... _: . ' ;� ?; ; _;',: _; -/β^:'-' \

Om mijnen! �beten Goft met vre�ghdem �p te dragcir¹⁵⁷ ώ*^ tod
Daermen gl�^^pfe®* !ft|4t²^tf'^l^St��^le^wfii'^ *%n^cl ν
Daer is mijr� jveriifh. hert rnet vreugt� ria�r toe-g�fiiorc J ^�
Daer noyt den grijieU^ tijdt'het blom.^gewas verdort. :^f ^: ^:Dit nacHt-geficlit verdween/den* droom is;��ck ghtweken ^! ^w/ ^c:En dei' jntaldingrFli�e�t¹ ^ �; ' V

Want foo³de>t�

(Die menicht�ae^ χα ;?ι Ι

Soo heb ick fri�tter daet-e^^^^t'gn�li�ym ghevondeh ^: -
'Tgen'� dient t� :�!3#^^^|^�Q^c^^W^^^^^^^PS|^ verconden
Ter wijlen ditdi�h ^enf�h Wl mehiehmaei b�vindt ^:;: ^: 1

Dat eeneft'M�yn�n ^Dr�omtfOt voordeel diekwife di�ht.
WmtMW^i^f-^m^�iioom'^^ jek te ondericheyen \
Waer h�nen my^den fin van ditgheyal wilt teven.

Dat is naer. kfr�nigha��si l^pM�^ctms^m^t ontbreekt,
En die ons met genucht leer weientlijck�ntdeckt.
Een geeft,vah kloeck v�rnuft\, ~ een Kender vande krachten
Die pytde Schilders met Pinceel terfvbbrithijn brachten;¹ °
Daer fbcht/ick mynefi�flr, naerdat: ickal� den ifcfiat ^:)0fⁱ

Derh�r�igh-^;foet� G�nft^y^c^KSt�^^^^M^¹³

r r' - � r

Doen quam de raffeTaem my uyt den flaeb verweken
En naer den vollen eys dk luftich Hoff ontd�cJc�ii^(:;³ - ^ff ^;0ii^ ^m^
Daer al de fthoon Sch�Uty b�ichaemtichier dt Nat�fef^Xi X^m ^5I ^uDoor dOvervloedicheydt van d'ed�l vryJPiE�uer '; ^Ί ■ ^v ί ,' _t

Daert'blqm en t'fruyt ghewas op doeek feer levent fchijnen

Nochtans geen wirrters kou en can haer kracht verdwijnen
Hier vondt de@e;Kaer plaecs om haeren.honigh-^raet-<>
(E�e fcnuylt�ndeien Boeck)t� Hellen inden ftaet,; Vi".^::^
Te brenghen v6br d�rrdagh errtfaer dit Hoff te dragli�n ^: ; crcr.-
Daer m�nich Coriftenaer fchept'vreught en groot behaghen,
Om al de leldfaemheyt van �zaarSchUder-Confl^ \' '^:_t ^: i-.'-^
Daer (die dat ftoff befit) is Rijckelijck med bejonft. ^a ^; ^: ^r ^

Waerheyt baert NyoT,

� Ρ-

-ocr page 11-



	JjransL antattur D&* artes, jzetntüresi -tftv �^�^�� J>QJ icy 1<l \�race exterieur, Ck-st� Ibmhre du, suhiect: constderea L� eoeur Jjrempili 2 e rnUt vertuj, et twMsthle csjjrit, Hbont, l&s perfectiona iam.au hurith ti'acqutt. \' ■ �

		*ttiSit.*
,_rJï. JüvfUmus phmw.		*ttiSit.*
,_rJï. JüvfUmus phmw.

-ocr page 12-



			��

		ONTSCHULDI NGH Vanden Auéfcheur aen alle Rijm-lievende Poëten ©ver d'uytheymfehe woorden (doch eyghen Schilder-fpreucken) hier in begrepen. MVlta renafientur qu� jam ceddere, cadentque Qm nunc funt in honore^ocabula _y � l?olet J>fus Quem penes arbitrium efi, & jus & normet loquendi. Horat � u s 'm arte Vomca. Oo jemandt vande Konft foeckt naer de hinder-palen Van mijn cleyn rijm-ghedicht en tracht te achterhalen Oft in mijn duytfch befchrijf niet ongherijms en is T'gen' vrempt in d'ooren luyt,oft niet uytheyms en is* Daer een Poëetie tongh mocht ipots-ghewijs op fpelen En ibnder mijne weet d'eer van mijn wereken ftelen t (D'welck niemandt doen en fal die d'eel <Pi�luer verftaet, En kent den handel daer fy mede omrae gaet) Dus moet ick evenwel my hoeden voor hun ftormen En fegghen dat kk niet mijn fpellingh can heirvormen Als Cadmus d'A. B. G. (die t'draeckx Tant-ikeyer was),":';■ > Want foo �� fpreckt compt in dit Boeck te pas. O vipius Libm 3, Waerhejt inert Nijdt. Op de fpreuck des Au&heurs. P^er^èydt boert Nydh ■ ALs waerheyts Sonne-ftrael de Nijdt voor ooghen fielden Haer grauwe!, die fy baert (tot, eyghen fpijt en ftraf Js fyverdwenen voor de (Bie'ms beidt der belden Die levende en dóon herftelden uyt hun graf. '* ; ;\�}�- ;-^rs:^v '.,' N.Omasvrinvs � ; s -.f^>: Qmnia in Vw. ,V,-.,, .# ■ OP-

-ocr page 13-



				�

		Of-G � � D R � G � � � Aenden Conft-minnenden , Deught-rijcken ende feer Difcreten Heere 0� EER

ANTHONIO VAN VVoonende binnen de Keyferlijcke Stadt van Antwerpen >: den io. Februari) '■■-' -� Anno 1662.* ^; kim^v Engbeften feer Weet4ieyenden Heer ick lanck gheWeten heh dat V. Ly begaeft is met een uytnemende kenniffe yande hooch-gbeachte
			^
	yry Sctiilder-conft, die �>��% L> ten hoocbfien hemmt mie in ~~WmMmmÈ~~beerden gbehouden. Wordt, ghelijck den coflehj eken Schat yan V. feldfaeme ende uyt-gbekeurde fluchn l>an Schildry > daer laan gbetuygbenii gbenoch ghel>en. $00 hebbe ickmy langhen tijdt l?eel Willigher #1$ ^ermo^ gbende ghel>oelt> om V» t. (als rechten"ftefeberm-beer yande S(hiliers) dit mijn Gulden Cabinet Wer Schilder conft op te dragben, het Weïckmy niet oriJjoegbelijck en docht, aenghefien door defen onbrekelijcken ende lanck yer- Wacbten?tys tujfcben de twee macbftcbfle Croonen yan Spaignien e»-Vranck_rrijck alle Confien WedewnJ�� floreren, nufy yerlojl %jjn uyt de bloedt- dorftigbe Jhyerny yanden Wreeden Oorlogb. Verhopende Jat t'fely e Werck V. Lfal aenghenaem we f en mfiende de liefde die mijnen jeléer{tot yerbef- fingbe der Toermaêtfle Gbeeflen ende Lief-hebbers der Schildry) heeft aenr gbedreyen e?ide yerWeckt om den grondt yan de f e Wetenfchap eenichflnts uyt te Wercken_ynietfonder eerfl ItanY.L. yernuftbeyt raedt ende oorlof gheïraegbt hebbende, eer dat ick ifefoe heb deryen beflaen, Want ïolgbende de heffe yandenWij'fen Salomo � : De Tonghe der Wijfe maeckc de Lcere lieffelijck. Soo en twijffel niet oft dit mijn werekfal door V* L� befcher-* B % mingbè

-ocr page 14-



minghe aeneenjeder aenghenaem ende Ueffelyck betonden _x ja Ttdn alle Lafle* raers bevrijdt TPorden. Ick bekenne dat mtjn 'Pleughels "Pan 'Perflandt tefwack Zjjk/omde kracht'Pan filckdanighe Confl te Verheffen: lek "i��te "pel[dat het ander Voorfnijders fouden moeten loefen _y om fob-danich "i�erek ^Poor te dienen ende op te rechten, eer jemandt den "pollen fmaeck daer 'Pan foude ghe^ %)elen:rMaer ter mjlethde loffehjcke Pi<Sura my foo 'Peel 'petenfehap Ί?αη haer 'P�rho�en Confl heeft mede ghedeylt J dat > ick my eenkb/wts« heb defPm "perflouten om baeren Loff ten yoorfchtjn te brenghen, flende datter niemandt der Confl-minnende Geeflen(mei� defenlufi^l bevruchten is. 'Tis^aerdat jemant anders letter�ConMgher ende ned�n-rtjeker als ick₇defe eer der ScWlders had connen uyt-drucken. Maer fis grootelyckx te beduchten ( by aldien hy fefaer gheen Schilder oft Kjnnis-hebber "Pan defe Confl en Ipaer) oft hy de eyghen� fchappenlpan Piftura fou hebben connen treffen _% niet dat kk hier medelQi� doen 'Perfleten dat ickmy flepP�n daer toe gans bequaemfiu kennen , ^aer i�Pefick thy niet en b�roenie 1 daer�m enJal* Momi tongh daer uyt gheen ioeye( billen trecken_y "��ant tfefye foti toefen een fpecie 'Pan hoo'Perdy^ al �ft ick haogh�r fou TPillen 'Plieghen als een ander ₇ H>aer door ick mocht comen iolt eenen^egh�ti.yak* Ma�rn�dts �eqdnd�f {jijnde 'Pande Confl) gheenen- luff oft j^rSM'Mefi'₇\om flilckdanigljen It�rck'm�t betergheleghenth�ydt jym^et�njchap^�ii^e groofer "Peiffdit a^n'&j>att�H,jbo_: h�b �ckfjefo�ghe-' da�n. Hqpe�d� f eer l?oorjtnHicb fleer dat �fefpe[^Jii?�rck _λ ghemenght pijnde ^η^��9,Φΐ°^β^^�^ ^en^^e yer'Prempt/pari di�pjinntghe reden _x met e�nTbillicfc ;heftpntf4nghenMdfi p�r�gh�n�men f al 7voYde]ii ₇ des ick ditliupi cl�yn pier�* 'mogUnii M�r�l^ V� �j. op offer S en ff elk ^Mh^kbe^f�rmffe "Pari V. E,, rjpe ^�orfichticWyty^�nflnde hier mede a�nV. �. ghefonthey t_P peys y^oorfpoet^ ende lanck leVen, pj? def Tpereldt _x �me naermaels dteenlpighe SaUcheyt* ί ^^�^^nM��^M� Heer ^Λ ^s V;;Ll,onderdanigheii efide dieriftk '^h;-\^v"f'^:[ ^s :" \yillighen Dienaer

		Corhelis De Β ie.
	Ίϋ'Χί 5b


			VOOR.

-ocr page 15-

Ψ.

VOOR-REDEN

'J'T�C i'-Vs»

«- y.�-b

TOT 'DEH*frfW?�?#�^sPIG'fft�fl�' ψ^'

L� /■&?'§ E/ lx.'

j-rpjir/ jt-0 r;.;-i:}|_ijt>iij

' ^"Γ�-�'*τ* . f. '.. 'V: / ' ?

oio

WS 1C07 3i� M]

Ck wite Teer wel� 1 Goedt-j onftlghen E E s E R , datter*
veel (dit-B�eck openende^ end� a�n jnhouden van?
h�t^: Werek fi�nde :)i niet? eri ^uU�tti aehgHelpekt wom
den ξ^f 'Orri lierii Loff: $ein SxiFHr ι il β ®;ap< � i&r^ τ... mets
verftandt te acnmerckcM, nyt redenen dattidrlv�el Men*
fchen vyktidt- vart'def� βοη& zijn, ende oock niet
gheren hooreni jemandts ί lof uyt Tprejckcn,pak doD*
een jnghehoren belgh-fucht ende hooverdy tTelvc be-
,f�jxle^4e_r^.ltny.,n9C^tans^tro^ften met het Latijn?
fpr��et-W�cfrdt ie�g�nde ! Jfn hillum habet jnimicum
dat den onwetendena��en. vyahilt vande Conft is. Oft wel

nifi jgnorantem,

aldus : naer hetfeggheii v^ $ <χηι,^Αε,.^,1,- ι n.a r i^s :

Qm non norunt Mei., non ^�a^^^i^tf^d^Acn^^^^^ mliim SjN*

vry S c η ι ,L ρ � r*^ G� jsf $ τ mdfgr��t�: wetc^fchap begaeft 1$ _yTbo en ift my
niet mogelijck ghewceft: achterste "laten d�felvc Cbnft met mijn Rij m-ghedicht
te vercieren, befonderlijck overdacht hebbende dattcr ftof ende materie ghe-
noegh is, om aende Ppgtfche Lief-h^bb^r5;,den, lofder felver aengjiename C�n�:
in't licht te brenghen. (Want aen^Cmer,ekt dateertijdts de Heydenen, jae de
grootfte Monarchen des wereldts de* Sehildry ih Tukken weerden hielen , datij�
daer voor gro�te fchatt�n^; gaven § ghelijek¹ 'Ax.e χ α ν d er Μ α g ν u si voor
een Sehildry aen Apell�s gaf dry h�nderr Talenten�':� ende den Coninck
Ατ τ α Lu sj kocht een Tafereelkeri (het wclck den vermaerden Aristides
ghefchildert ihadde ) voor honderj:. Tajenten,,, doende clcjce Talent (naer de
opinie Van: BubjEUS, ende;fommighe andere curieufe Lieden) fes horidert
goude Croonen � boven dien foo. was den voorfeyden Attalus noch be-
droeft d"at hem een Sehildry wert gheweygherc voor fes duyfent Sifterces, Ende.
meer ander fulcken voorvallen fo�den. connett by-ghebrocht Worden, waert
faken dat ick niet en hadde ghevrceft den goet-willighen ende weet4ievenden&

■<< ■"* X.15ER'

-ocr page 16-

Les BR daer door den lufl te t>enemen van voorder te gaen. Maer om met
de oude antieke ghefchiedenii�en niemandt verdrietich te vallen, foo en wil
maer by-brenghen het koftelijek Cabinet oft E s c η o r ι α e l van fijne
Majefleyt van Spaignien, ende, overflaet eens de weerde van alle de uytne*
mende Stucken die daer te Vinden zijn, ende voor de grootile feldia�mheyt
des wereldts bewaert worden, om te fien wat mercke�jcke fomrae gheldts
dat de felve fouden uyt-brenghen, ick en tvvijiei"niet oft fult moeten bekennen
dat defe eerlijcke ende vrije S c �^� l d �r-C cvnI τ is een trerFelijcke OefTe-
ninghe die voor gheen ander NaturelijckeVoft vrije Conften en moet wijeken,
die door den wreeden Mars ende rafende Bellona foo lanck in ver-
cleyn�nghe is ghewc�fli'maer nu door def�n � ghewenflen Peys wederom op»
ghetrocken zijnde, heeft my den jever de Conft-minnende ghedaqhten foo
ontfteken, dit ick mijnΛ sa niet eii� Heb. tonnen oritfegghen, om P�ctura
te verghefelfchappen ^naerxlen B�rghiPatlnassus >alwae-r fy vande ^eghen
Sangh-Goddinnen (als rechte Voedtfters vande fcvm vry Conften) verwacht
wordt, om haer te ftellen in haer oude beiit^plaets: tot vreucht vart alle Pinceel-
hanteerders, ende Leer-gierighe jeught,mi I �^i^n 1 > i -' ., ; \ :,

CO f'! f .

Tot de negh�n Mnfen.

(t ί f:

Hpprtho�da�d�f�etp�| cvTTTpocfeengaet vloyen
Vande �e� E�t�rftl _f X~lΝu de Κonft.cn groyen

�I./^lUldeh La�tf'ef-dra

KjtPithons e�rften Plagh�r
Prael vanallc vreught; �:;
Die F�trnaj verheught ■
Met fpelen , en quelen
Op u ibete velen
Daer den Mufen fanck
Door hun helle kelen
PaftopUgheclancki
2; Q Telt U loiTe fnaeren ^
,0 Om te connen pacren
Met Amphwns Buyt
En Eratos Luyt,
Siringhen > wilt fingh�n
En u pijpen bringhen^JNaer den Helicon
Daer deaedersipringhen "
Vande water-bron L/^:

-Op Pegafu�dal
Dqordit bly gheichal,
De dieren die fvvieren
�nde vrolijck tieren
' Jh dit Mii%n hof
"Die'do�r Konft :vS:rcicr�n� S
D'eel Vifturas lof, -, �; >
�*f*Xi4fttmu�van^Jc jaghen

UKi;ijght,ooek groot be-
jn dit ftil iiccoorc (haghch
Dat daer wordt ghchoorf - .

D�s' treefcen heer weeken V\
E η h�t Wilt �ntdec1<eni f q
Dat fy door den boogh
Anxtich ded* verrecken
Als het voor haer vlcogh. .

Met haer thopnen tcrght_rPlaiGrich en virich
Gheeftich en manirich . J
Hout Cl'io d� mact; ^jl ■* -
Daer de item heel fwitich -
T'|pel:tebbfceh gaetL ι \ ':h ι 'j

iVj^Hoortmen tu,ifclieri
Orghel en Cornet (beyen
Spelen een feajfec,' * /'

Siet Vthfis en Kfjertits V

L�yft'ren na�r Thymbrtus
Daer den foeten dranck
Vanden vrindt tje�s �* j - ν
Verderft-het. gheciwek _f ; *.

..::;\ 'fp m^'i 2Vj�J$p il. il^t/,

Jn lau-

-ocr page 17-

Jn laudem Honei�ifTinu jngcmofi&miqueVin

C O R RE V% DE Β � �

Civitatis Lyrana; Notary, Arti^mq^Magiftrl�, nee non Po�tae
Duicifoni Pofmata fua in lueem Prpfcrentis. �0

Afialidum c�r turbd gemit l iur toia perelis
: Jtr�aΨαΓηαβί₇flumtnisjnflar euntl ^p
Jn quod jpo�ine�s m�i kfitaye Cothurn�s

Ma/S genas ahftkrge ■ pr�fbr i $ouus �cee Ψοβα^ ν ■ ^;�

(phtfbo non hnparUn�na yeflraterit .; ,, w ,;
Sponte l>enk._P fapidam zarpem d& flore m�dull�m $.. �; $$

©o«a pei�ta |r«l)^^�|P|^ ;: ^ν ^Γ) --^;^ ''i

2«<e Tb^f Iperfknon potuerefuQ} /Γ: , ;_r " ,,

�)owi νφη MM mnkm, <jnMs,g0de*�iOrbis_nA

Ui Q�i

uvQmiJ^ue no�um φα1Ια$ nomen ad aflra �ehat.
Aui�ior : ap'plaudunt Mufie lacrymafq�e remittmty

Ftebilis 'Vs- cejfat fufus ob ore fonus.
Tegafidum clanaffl pariter juga facra Sofoi^unjl \

Huc, huc Corm^M^fler aiumn^f/peni
Li/w /?re?tife ??&#!« ,<ί«2Λί ma rtempdra laurus

lO Jt V 'r

β«* ΛΛ» pr^/ii' cin�lus Apollo futU
Th (Deens Aony _? noflri tu gloria Montis

QciUi�pe' Katum^�m fmat φ fumAi ^f Ψ jop %!f
©ft?4 Mhiefpaluis�k�sd�St t�erd tyftisi \'^J *^iU_y\. F

C/dr^i 0?� fp�Stormi ^andere gefla queasi' ,j _Ί _rMell�fent qmmyi� Twlucris modo, nomina ferues

Attam�m exce�em Carmne ^htebm imi^ ^ ^:"-f~~^::-'
Kp <ge <Μώ Α F ι s ^ Mi& poxrhata panden '
. ι; f�rodeat in lucem Suad�j quod optat opus
Hinc tibi furget bonos , furget quoque gloria tyatwm
¹ Inclytd~> j* qu& multis non. adhibenda Vtris.,

F. Guiliclmus Cawlus. de Haie ORLPted.'

^^v

SiOT¹

-ocr page 18-



				Ti�'T DEN A�TH�UR no Sgele»(i� qj? cjeri Naem van

			6^;^#u^fe^^�.^siit�^;\|�^^^' Byen in fijn waBen, Hyi>tdit?'<icb 'pfef�t$ fefe faja/ die-'t al heefc g^dchapenj ga die 4e.^gtf^^gj^acnvGpi�ts.y^Krorcn Eie .Belegnelde 'Godte/Wd lalleenfijck met De Β ie. _r"Sy fpijft he� A�taers. lict� ',^α& leer� ��ck; aefiden C�ning(i '^lDe ftraf en de ghenad- d��iS'&afigfrel^en^deri' honinghv Behoeft^da�^idan detf\^m^idea (Soiiinefc .en Godts; dienft, Soo is De Β ι ε J^e\| ^.^C%^^$$J&ty&W&iSWpfiS Die niet een fieren^pflV $&'Mo^^c^m^tu^L* maeckt^ , Ts die eeril door DE'B'i-^a�n^ De Β ie Tuyght Conil^�sMoms\^vxnijti fchrift haer h�ning-graet Soo ift ten>faMfl^-ibfek_a^d^ teikia^cki�i^quaet.» Κ '''��" 'V-^s'* f- v'\.- f.-,-' <i%\\K* Ληα1^4^Ρ hetfK$$W^al� T-ot den Lof-weerdfeh�ti J�u�theur '� .' ί - �ί V >i\ Kt flt\ '-"> ^rV' '■ ''"'■ .''.'��.■T;>-;"V'i_ ' ' " : '' 't.-'-f i'ij ■''■'«:'.fV ''< '- ^: -' P�CTVR* en can dopr^onft 'den gre�ij: niet 'acnte'rhael�ri Van hem ( die d��r iijri^Konft ) Pr' c τ ν ra Si af can maelen* Ν Coper ftaet ghefn^'ξη f�er ^onftic^aae^het leven

	ι
	ι	Co RN e e L. ;ψν\ %1^,^'vvijijs ^�eft\hp^htansgheeft-rijcker is Als hem oyt Konlt'ena�f'φη 'uii graveren'gh�ven ' * ' Soo veer de ziel� vah% lijf. iciiff��jri .pt�ujck�nisi ^: ^■;. . -■ -\. i%tp\ -ν.ί'Ε'-'-Λ' 'κ'-'^ίΑ' ^�^%C�ft4 '^:v.. /■'■.■;. ■�/i.j,-...';.. :■;. "�_.]■ DE rijeke KoriftfQo^di^v^hcJ^oefti^ i^hacr ylercken ) Swicht,hierals_:(Jc_tA_>RY^ y.QorjH�Bi; licht verftelt _:Wanneer Ty t'hooch yeinurt ^aain v^n De Β ι e "te nierekeh Heeft jflechts Bet lp^ⁱi^#^p^e^\|ni�6?�^i ^ghebeit. h'i&'MQ m.l� 9b ttilm&S waauui^ h �^ TOT


1

-ocr page 19-



		COB-NBLIVS DE BlE OSil� Jans h ville Ie Lycrt lan. 1627. Ie x. ie fevrier,Notatre, Procureur et grefjkr de �A�iience Itl&toir Janj kditte y'tlk, Uufleur de ce Uure. 'k E,.SiteUmus �'mk. . ^ -- �i. J,Me0ns excuJit.

-ocr page 20-



	iS


\�''�


		/'.

			■/

-ocr page 21-

Τ? 0 Τ L Ο F

M^R. C�RNELIS DE ΒΙΕ
Autheur van defen Boeck�

Seght nu eens in wat gheweflea
Datmen fuTckeri BIE Vindt ? Γ
LIER lal u den korref wijfen
Van DE Β IE, en Van kf�- Werck,
Die de dooden doet verrijfen
Wt het kerekhof, ofte Kerck,
Daer ift dat hy pluckt de bloemen
Die hy ons ten thoone itelt, 'j
En der Schilders deught vol roemen
Met haer wonder Wercken telt;
Tot verq�icking vande vromen.
Die ;m<et leerf�cht fijn belae%
Tot een fpoor' va�i die met drornea
Haeren tijdt voorby a�m gaen.
Dat's den Honieh die wy fuyghen
Moghen uyt fijn SchildErs-Boeck,
Dats daer Momvs voor'mo�t buygen
En den Nijdt moet in den hoeck.
Defen^; Boeck d^e is mijn p�oeve* -
Van DE BIE en fijnen lof,
Soo dat ick niet en behoeve
Tot een tpet-ftcen ander ftof.
Laeten wy dan Foppen blijven
Met fijn bie foo foo wonder groot.
GRO0TE BIE met u wel fchrijven
Siet ghy s'alien over t'hoot.

E. Quellinus.

FOppe quam uyt verre landen,
En vertelden aen de li�n,
Dat hy aen de Wefter ftranden
Wonder dingen had ghefierii -
Bien groot ais oni� fcnapen.
Titer vraeghden, met een lagn,
Oft hy van dees vreemde apen ⁷'
Oock.haer korven.niet en fagh ?_;En hoe groot dat die wel waren?
Foppe feyde_vmeer, noch min ,
Als de onfe. Weihoe paereii'
Defe bien dan-daerjiflr?, rKibv/ "
Daer laet ick haer meed' betijen^ _rSiet i�jn ftoefren vi�lJrier vuylf
Ick laet Foppen dan beiyen
Want ick acht hem voor een uyL
'Kheb een grooter ΒTE gh�vonden,
Die met 't fchrijven van fijn handt
Heeft in eenen tuyl ghebohdenf '
Al de bloemen van het landt,
En daer uyt heeft hy ghefoghen
Al den honieh, daer hy mcd'
Hemel h�och is opghevloghen _;H�oger als oyt Bie ded':
Daer gheeft hy hem nu ten beften
Aen-all' die de Conft bemindt;

C 2

TOT

-ocr page 22-



			■PI

	26

		TOT DEN SNELLEN Β E R I SP E R. irjaemfchender ibnder Eer/die ibo u prael bedeckt [Tjn inden vallenen lift gheveynfdelijck confijt - J?�oem~drager₅ die fenijn uyt foete Conften treckt ^oomt vry in tijts u tongh hier wordt u ruft ontfeyt. Qp dat mijn Mvsa aen u leugentael niet lijmt Qie den doorflepen aert bemomt met valfcheyts fchijn n^ft-dat mijn cleyn gedicht naer uwen fin niet rijmt �l>Is niet naer Conft gemaeckt^ ipouwt daer op noyt fenijn. <Jerdqoft haer reden niet met Nijdt fuchts bitter gal Wer uwen quaden gheeft van jeder wordt verfmaet jEijmhater, die de liefd' der Conft licht brenght tot val C^boofe lafteringh van Fama wordt behaet idts u lichtveerdigheydt maer inden twift beftaet.

VRede brekers twift bereyders Lafter fprekers jeught verleyders ι Die inwendigh wolven itjn En ghelijck een duyf in fchijn> Momi vrinden die met loosheyt Onder-winden groote boosheyt Sijn door hunnen quaden wil Arger als een Cr�codil, "				Conft-benijders, ruft beietters Deught beftrijders, horen letters Op gheblaien door den haet Die en wenfche ick geen quaet, Als twee langhe ezels ooren Die Po�iis Confte ftooren Oft een Sots-cap 'k geef hun keus Die fehoon rluyten voor den neus.


					IN-

-ocr page 23-



				21
			'Μ. , V


	INLEYDINGHE.

I _� Eftmael liet ick mijn ghedachten Eens van d'Erghwaen gans vercrachte, Om dat ick voor oogen lach Datter een verfchiliingh lach, Tufichen Pallas die naer redens Had een aerdich beidt ghefneden, En Pi&ura oock daer by Had gemaeckt een fchoon Schildry. Pallas liet haer Conft aenfchouwen Die in Marber was gehouwen Naer het doots-hooft van een beeft. Oft het leven had gheweeft. 'Tfelf gerijmpt Pictvr' oock brochte 'Tgee my noch veel fchoonder dochte Dat fy met haer eel pinceei Had ghefchildert op panneel. Defc twee van my ftrax vraegden Welcke Conft my meeft behaeghden - Die van hen was af-gebelt, Maer ick bleef daer in verftelt. Stracx begoft den Nydt te blafer� En oock Mo mi tongh te rafen Midas daer het Vonnis gafF En wees d'Eel Pictvra af. M�Mvs riep den Nydt ter fijen Met de hdiche rafernijen Mars die hiel de handt oock aen Om Pief ver te doen vergaen. Hy beloofde te verjaghen Al de Schilders door fijn plagen .�/ > Vande boof� Orloghs cracht Die hy had in't landt gebracht Maer Pictvra heeft ontboden Tot haer hulpe al de Goden \
		Om dat fy van jeder een Wert ghetreden op den teen. Sy ded'aenlvpYN haer dachten Om dat fy haer fach verachten En dat Pallas vande jopft' .-� Wert verheven inde Conft. Al de negen Sangh Goddinnen Waren oock verftoort van figfrte&Cl[ Om dat Mars daer fonder reen:s; \ Wou de S^childer-Conftvertreen. Siet de Goden gingen iamen l By malcand'renom te ramen Watter beft moeft fijn ghedacri Om Pictvra by te ftaen. \ Pallas Hooft van Marber fteene Werdt gethoont aen jeder eene /Tgeen foo conftich hun beviel, > Pat het eerftden prijs bchiel. Maer als Sy Pictvr' ghenaeckten ■ Hen noch meer verwondert maeckten . Want def Conft naer hunnen fin Had noch meerder crachteniru Dit ge rij mpt was op pineele Plat ghefchildert met pinceele . ;; Dat de Goden maeckte ftom Die daer ftonden ront en om, Want def Conft haer foo verhefte Dat fy Pallas overtrefte, Dat het fteenen beidt daer by < Scheen te wefen een Copy. Maer Ivpyn den Vrindt van Pallas Die den hoochftcn Godt van al was (Om te hebben geen verwijt)* ; Heeft verjaeght den haet en nijdt, , En

-ocr page 24-



	22

En in't by-fijn vande Godeji Eenen blinden Man ontboben Die niet «eenen ileeck en lach Schoon dat was in claren dach: 't Steenen hooft we-rt hem ghegeven Dat gemaeckt was naer het leven En men vraeghden hem wat t'was, 'tGeen' hyfeyde met den tas. ; 'λ Hy fprack vlijtich, foo ick Ipeure T'is van achter en van veure t'D�otsh�ofe vaii ee rrluyl oftp�ett Daer het vlees is af geteert> > rir r.^Tl' Maer alimen hem heeft ghegeven') Deel Schildry, die fcheen t� leven Daer hetfeive Hpoft op ftont i Ded' hy open fiijnen Mont oh-r, \f/ Dit fijn-tw��; verfcneyd'e faeckeffc Want hierin k-k niet af w&��lmij) -' Dit '�� ma�r een enckel planck ι In't heel�.geeft twee voeten lanck. Doen b�goi�en ly te mercken ν * Dat de Edel Schilders werekenl J; Beldt-�ny'�^t^ bovem^gaeh?^ ■ Als fy �p paneelen ftaen�. Al de Goden die daer waren-¹ uu; 'il Soo fy hoorden dit verclateriT Sagen dat Pictvras cracht " ;_; ίίΟ Wort iri G�nft het hooghfl: geacht Is "het wonder lieve vrinden- Want geen G�ntl en is te vinden \ l Die foo-inde ooghen fpelt Als, een fchoon Pi ct ν RA s belt, - Want haer d�elen fijn foo cracntfef� Haer pinceel�ri oock foo machtich Dat een jeder tuyghen moet Dat fy veel� luiten voet, Sy verheft Haer wel foo wonder Sσο van K^Si als van onder ^:' ^/Vi . ■ t . .� .-. E-" I Ν
		� (Schoon dat fy by naer is rouw) t I Dat een jedjer feggen fpu t Leeft al 't geen men in Schildry iTct En als ghy het maer van by fiet Is het plat en niet en fier 't&tx'* van vers �s vol plaifiexi Siet de Aef dighe Figureit . . ν _;Schijnen, dat 's hun fulien mrer* Soo bilaert is't uyt geboetffc En van-d'eel pinceel getoetfl. Boomen landtfchap,. en profpectem Metfelrijen, Architecten .';-,> .'_; � ι tSecs ia. alle fijn verfchiet Siet wat GonflrPiftur' geni�t. Soumen niet van haere ftucken Schier de malfe fruyten plucken.. i �n de boomen oock daer by : lieven inde eel Schildry, Ifier jemandt wel veel milder Inde Conften, als den Schilder h Want hy maeckt het gen' hy peyil ι todatfijn verftant vereyf� -: Siet eens aeix dit fchoon lpe<ftake� 't Schijnt te wefen--een mirakel v-s-' 't Schijnt te wefen t�overy En t'is-ftommePoeiy. Daer om laet on§ dUri betrachtenn ^: - Defe Conf� wei groot te achtenv ί .'[ Want in haer geen Gonft ontbreekt Die vol edel gaven fteckt Hier med' wil ick't-laten bleven iJl Eii niet meer baereer befchrijven^ Want ly geeft my foo veel� fto&i Om f e dichten haJen^of^J ■ � ob Dat my fou pampi�r gebreken Om ten vollen uyt te fprckenr Haren lof met gr��t ew��ghfc , -'�'■ Die daer in bethoont haer deugh&i' I 'S. .^ , ;■ ■ Α ER

-ocr page 25-



		� ^3 AENMERCKINGHȷ O^f� aenbc ff�eetliebenbe t$et(�anben �)ct �eginfc� enbe oojfp^oneR banbe nptnemenj�e <&eDtl�et~�on1t eenie�fmtii t� cntbeenen / etc bat ieft fc< ;� Jlojftraer #eflfcningc bet ober-bliegenbe eeetfen gemtlitoatt maecftr» &oohm icft g�et gljebonbtn gier boo? oogen te {Men Ijoe bat Ρ ictvra �jaft eer(te j$t �eppms�e �jeeft g&ccregcn upt cen pbei fcljabttoe boo?tg- tomenbt boo? (jet ijeUelie&ttiec jonnen / bet) W�§®� beg btct$ ofte Cfcljept beg tuaterg/bjarit g jje�ijcR be bcrfe�epbcnt jjept bet t�oonen in �jet toffdpfi $f�ufpcH/ i^ g�je�ojen op ben 3t tn&t�bt booj Ijet �fjetopt to �jamec^lagljtn / be �cttet^ (bic be fonbamenten bet leeg enbe �e�>$f coup fijn / tnbc boo? biienjsi getynptft be aEcubii0�cpt� bet memode fcbq�bt onbetljouben) $n gljebonben in <�gpptc»y Diodoms bie �)act begin Rebben ttpt ben oM�oopbet jtetten en j)emeUceeReiien j Stoere feg>^Ub�� g�enupt be bjembe^�jeftcfjtcn bet <�gppfe�e bttjUn bie beefeijepbe finnen beg If�emoetg nptbe�bm. <©e <#be�e ^?uc�t-<Con(i fe��nt {jacen �o^oiur te �eb�cn upt be fe�djfe banben �eucRt^oom toatr upt tenen Laurens de Cofter toag ft# Adria^ benbe eenigDe bee�ieeebe �eftet^ bit �jp bact naer op papier toij� te b?ucRen <©e^un� Geometrie (0Se�BeK©etbb�tu�m frnt2.2&occRbecljae�t) fietftoocRin <�gpp> ^"^u_5ften �)aet begin ggenomen boo? be menicDte bei toatertf bie baer tfttn jaet meer/ c_ap. 1₇. tTanbec jaet min i& te (ten / toaer upt fp o�jbee�en oft be bjucjten in bat jaet beei ofttotte� fatten toefen, #�cr tenen �gpptenaet boeit fijnen natuct tot itlftfctjap/ bjoef�ept/mfi/b�jtt oftijon�et g&tnegen met \|>et op tn afgaenbanben #ptyboact upt be «�eomettie eetji ig $ebonben. Jf et bier μ bp eenen &ont ban C�t� gebons ben in een Rep/ge�ijtR 'tft�be baetnotf) inne te binben ί�. Jpniii^ fept bat 't felbe f eej� gljtbonben i� ban fommige �^ep?bet�/ betoeJtfce (alg fmn jtcenen oft nepen b3acen onttye&enbe) bet bietjebben gfiebonben inrt bcrfcljepbt bo�meny a�g SIBoerbtfie/ taurier enbt S&ei� �oomen: �n g�je��cn �)et fiout boo? �jet biec too^bt bemie�t/u3ifien fp b�o? ben (�eet enbe Iject b?�ben banbtboo?ft. toornen biet booste boen eomen* �nbe meecanbeceCt� �ancli om te ber�a�en) ^ooifl bat Pidura ooefi Ijaec tdgfcti enbe aect �jeeft opgenomen upt een een encne� fcljabnb�e/ a�fbjanneec ben Ijcc�cr ©t)iioe�eifm�jetfant be fc&abutoefacrjuan fljft ftljapm boo? �et �icljt bet jonnen/ tA� �p b�ijtitPijcR toiff af feteetnetten/ boaeKboo?be �eccKen-ecnt\|i (al$ jijnbe ftd ban Piaura tnht be becben liet Ucjaem) ajejbt gijt^ nojen» $aeii ijit feg�l�n baii Quintihanus: j^iemant en moet Ijem becbaonberen bat foo gcootenConni^gi)ifp?o��niTpt ttn fe^abutoc (bie ingacr fc�btrt Niet en φ) acngeften nip a�tenaae� b�o;tif eomen ban (�ijm bee aecben op bat bip tm$ fe�ben fouben �eeren Kennen/ optmocbig��cben/enbe falielj(iecben/toant onj@t �ieijaem (bat foo be�ieaet boo^bt opg�jeboet) toeberom in fiflm en buplic�cpt moet bergaen / baerom bc�oojben bjp toe� met reben be i\|eme�fcDe bingijen meet te �eminnen a�^ te teaeijten naet ^t pbe�gep�t beji totre�tjEf; ien feggje ptbetljepibt/ ~ boo? bien a�le bing�jen (be�a�ben <Sobt te beminnen) maec pbe��jepbt en 13S. 0m bit c�aetbet te Detoijfen 1ti1t nebinbm battcc geen Conti foo tri oft betmaett til i^/ eft be felbt coiu�n altemae� boo^ban Niet. ^et ^nfnen«pt etnpbe� gee�aneft enbe

-ocr page 26-

■ /

cnbe Pi�ura upt een beroancMijcfie fcBabutoe bic norBtati^ bc b�oem i^bmt aft*
Conf�en / toaer op tod te pa$ e ompt bc fa�d ban Narciifus, ben tocfrRch (fijnbc
op bc jac�jr)feer bappcdijcfttoccbt bftbo�0�t^%banbc|?pttii)� Echo; bic ecvj� tin
fc�oon jon0�e ^agljct toag/ cnbe nu ��nen b�iC0cnbcn oa�tn»

Een lijvelooie ilem die nievers en wik fchuylen
.Als in h�t eeniaern wout, in bofclx.en diepe kuylen \
�Ofc by het hoogh gebou^eriy de woorden breekt^-
Die eenich menichen tongh ontrent haer woonipgh fpreckc.

<�nbe bediebenbe op fijn epgftcn ft�jabutoe (bic �jp in cen clact f ontcpn aft
-$p?in0if�?ot! toa� fienbe) i& ban tyocf gepbt ��jef�o^ben / gge�jeft ben b�inben
Tirefias aen Liriope f|)n "Mtt�bet Uoo^fcpt fiabbe / cnbc i$ becanbertin een b�ocm/
toacrom t^e u�oem «en Pij&m niet rjitaujcH en too2bttoc0�ecp0cttt/tcctoij�en
(jet toatet (uptbc�bcnbe be fc�j�bntoe ban Nard/lhs; be oo^faerti .toa^ban fijn
liefbc cnbe boobt t ftjnbe een recgt boo^Be�bt batmen foo �icfjt fijn finncltjcft�cpt
niet en bei)oo)be te boipijen/ en batmen �oo^ op0�eb�a|en ueijaoen tot fijn fe�ff cen
anbernict en �efjoo^ben te beraeBten. Ρ umus bedjae�t oocr bat bc ©ocgtce ban
cenen JpotbacRcc (bedieft $ijnbe op cencn Son0c�in0i)) ben omtrecR ban ffti
tronie met tzn ftoerte roie feec aerbitf) tuif� af te trecnen/ te todcfee boo?;gjtt
ftecc^«c�tfiaccfc�abutoe�af ppbenmueroma�ttjbt fijn g�jebaeiiteboojoO0Cti
tci)e�ben/ foo bat boo^ bc b?p boo^baiicn eenirf)fint� toaerfc�ijnelijiR ran be*
t�joont toc?bcn bat 1-S&�& Ijaren oojfp^oncR Ijccft upt een frfjabutoe be$ bicr#
toater oft �icijt bcc Soutien/eitbcbccbo�0en^fou bc J&ci)i�b2p 0ctedt toefen ban

b^n tl>abcr� /tC toCtCU : Pha*bus, Neptunus, cnbC Vukanus.

De Edele ^ii�ur ( die fuy ver is en teer - n:.;�y

En treckt uyt niemants fchad' haer hooch verlieven eer,
Alterght �y den Natuer, den jever wint haer giinft
Wanneer alleen ontbreekt het leven inde Cunft. < ■
Die den fichtbaren geeft pp de panelen maelt -.
En uyt een aertie verff in et iacht pinceelen haelt,
�ae fchoon het Sonnen licht haer d'eerfte voetf�i gaf
En't Akkerende vier trock hare fchoonheytaf.' \'
En 't f�lver clare Nat ontfongh oock haeren aert
Die in hec levens fchijn haer weien openbaert
Nochtans en vintmen niet dat jemandt fchade lijt
Als iy in def� dry haer ipiegh'len gaet met vlijt.

$ieutanbt en fa� mp �fic�cben te berifpm om bat rei* foo � beien Cor.fr 'noemt
WU fe�jabutoe cnbc De fdbc ��cJneRciip cen bloem/ tod toctenbe Dat ΰΐψ icbcii

- mtt

OuiJ.

lib.J.

Plin.
lib.Ji-
cap. ti.

tllTiniiM.....

-ocr page 27-



		niet �n�ceg en iga$ cat toeeenc a&c��tv�i�oittt enbe een itf�cneube ffijabutoe. <Bm �wpei� upt te bmcftcn Ujacr upt Den $acm ban ^fij�bjp �jaee beginiel ooctt i# Ijebuenbc / bat eau icn neigoonenupt Den boojfepben gyc�cccbcn PJimus, Piin. feggenbe �at be&eljtfb_L2pfp?upt banben $aem:d§d)i!ot ; toant certtjtg Ija�bcn^llb�*� De 0omepnen De manier/ Dat/ alfroannect een C�oeelte bc�bt-tocljt toa� gljebaen/ "f� ³°- tot meee�er �ojf enbe eer banbe C�oecntte SMben in gunne feljilben toerben af- gc�ei�t gun b?ome babcn om foo te e�itmnen op Den trap ban meerber g�o^ie. 3i�g Mincivate belbt troen toapen�e fp gaec fe�ben met jupuers �atna$/cnDe nam op Daer fcljoubcren fpnen ft�i�bt/ toaee op De tyecg^cnoc toetfigjiciu�cpt/ tbaijt/ t&ee D^argt cnDe gljenrjf / grantfcljap en furie / cnDe int miDDcn \|)et Ijooft banbe Gor- g�ime feee groutoe�ijcu ggefe�n�beri maren. 3Mcn treffelrje�un Poecc Homerus ber* Dae�t / Dat op ben fcgi��t ban Agamtmnon tuag gljefclji��ert een g�jcmoel ban a�ie tojcebtgept / om foo Den bpanbt De b�ceene bjce^^e^ Doolu^ aen te jaeglien, Φρ Den ϊφΜ ban Periem toa? �)et �jooftban Mcdufa Dacr lip Atlas in eenen uergf� meDeft�eft Doen geefe^eppen. ^ocHfoo Ijabbe Vukanus cenen fr�j�bt gcmaet�u boo? Ach�ies met bupfent bedep berfuTiiig�jcn / te bieten: Ijemel enbe acr�e/ tic $ee/ Den �oop ban jbon en jBaen enbe bic Ijemrl teeenenj� met al�e De fierren. Mtn �eeft bat De ^eppjp eertp? iu fu�eben iierr�e toert ge�jonbeu Dat Candau- les boo?ttjtg Coninch ban Udien eocgt met gtyemielu ban goubt een�afrrerl gefcljtl�crt ban eencu Bularchus, a�toaee Den ��\)$l) bec jBagneteg? in ψ$$ npt- gebelbt* It�aec upt te giffen i� bat befc Conjt mei ban grooten ou�crbom moet toefen/aengeften Dat De boo?berjjaelbe ^t�H�If ni�et gljcjeij�bcrt fijn m ttjDe ban Komuius, mitjS �jp toa# �ebenbe al� ben boo^fepben Candauics regnceebe» 2©pber� toiUcn fpjehcii; iel* �eegf Dat ontrent 200. jaec naer De3DiUbie/ Beius <�one ban Nemrot liet een �e�br maernen/ maernnti^ omftacn De SfoP^ff$* ^e �ropfc�je ©?outoe Hckna toiji naer Ijet Mtgti ban �ropen met f hu ejaren in (jaer toeef-toereh af te M�en Den gee�en er��lj banbe batalien / bce�tin�ficn enbe {�rijben tuffcijen De <0ricenen enDe �ropanen. ^>iet �joe aenDailjtelijfh �at Virgilius fcg?t)ft int eerj�e uceett Der ^Eneidos Dat Den ^ropaen �neas» fomc:.�e te «Cattljagoineenen�empe� ban juno, een^e�uH^pbont banbe ne�egeringeban dropen Daer gp Pciamus, Ach�ies enbebee� anbere naer 't�eben g�cfclji��ert fag�/ bat ijp be fe�be a�temae� bacr i\$t toijr te tanen / �aer befen Achilies ijet boobt �ic�jacm ban Hedor (om bc mueren ban'Cropen, gljepeept �jefcDen�e) txrfoopt boo^ een Dee� pmiDt / enDe meer anDer omf�anDif licpt/ a� get gene foo aefi�iclj enbe net geDacn toaji Dat Ijet ^Eneas fijn gemoct foo netoecgl)be Dat De tranen upt fijn oogenD?io�e�Dcn/enbefjjntoangen beboegticljben, CpnbelrjiRfooeanm�uupt bit boo?fetj?eben mere�te�ijeft netorj^ gci-ioecijboe�cn bat �e ^rln�bec tonft toe� ban groote crac^t enbe btugjt Mibue�cHc �onft bobamac�ii�>pDe#ubei�omepnen ban niemanDt en moe�jt a�jS ban �Del ^erfoonen geocffent toojben/ bic onber be paefatljtige $Lmbacljten / ganbt-tocreherg oft oitb?�e Conflen niet en modjt gereftent fijn / oc�ijch nocljtangbe fe�be�p p�ompe en ontoetenbe Midas feiubei rentjier te�anbt toe� mpt geboeg�jt op beraeljte�ijcfte enbe grobe ^mbaciitcn/ baer be �onfi ban Pidura bp paf� ge�rjctt eenen patoee�en �ap op renen oubcri ber* jicien boomaepben enbe bol�apten mante�. ^©efc b^p ^c�)Uberiont� (biebe ^u= ftfc �$ banbe �ebenbe Po�iie) Jecft �j&tt ccrjle b�cfen g�ebat in ■ chaldeen Doo? *D - Egypten

-ocr page 28-



			Egypten in Gnecken, ban bae* te Room enbe fo� gcrhjacrtg ober 130? fp bec�^ept eetoo^ben/ ee�ijc�t ic�t boo?berg �jicc fa� �ebJtjfen met befe naccbo�genbe beetfcn ftwftenbe banbc <�be\t �cecftcn-�on(l / be bO�bf�cc ban a��e toetcnfcjjapgen/ cnbe be #cl ban Pi&ura.

		O P DE TEECKEN-CONST. 'is feker dat Natuer haer met den gheeft fal voeghen Wanneer in eenich dinck den menfch ichept fijn ghenoeghen, Als fijnen gheeft met luft en jever is ghemenght Al t'geen hy maecken wilt, door arbeyt licht volbrenght. Ghelijck iek tot een preuffaen al de jeught fal thoonen Die in.TiSluras fchool als voefter kinders woonen Hoe dat de edel Go η ft wordt van'Natuer verfterckt Soo haeft fy door 't gheficht in jemants finnen werckt. Dit fal u tpbilocles met rijper reden fegghen En door Ervarentheyt ons breeder uyt can legghen Die een en Herder wassen fijnde op het velt Heeft eenen vremden gheeft in fijn ghedacht ghefpelt: Wanneer de gulde Son met haer goudt-geele ftraelen Quam op't ghewolde vee van fijne fchaepen daelen, Soo fach hy op de aert daer door hun doncker fchaey Het gen' hem in't ghemoet docht aen^henaem en fraey Die hy in't drooghe fant leer vlijtich af gongh meten Waer door hy quam den gront der Teecken-conft te weten Def' proeff beviel hem foo dat hy van ftonden aff Hem tot deeP nieuwe Conft metgrooten luft begaif. En <Pbidias daer naer ( hier door gans aenghedreven) Heeft hem tot Teecken-conft oock neerftich gaen begeven En alles wat hy fach wert van hem foo ghevat Dat hy heeft voor de jeught vergaert veel rijcken fchat ; 4 Van

-ocr page 29-



			*7

		Van cloecke Teeckeningh, Omtrecken Meelkrachtich Seer fnel, foet., eel en fraey, fuyver en wonder cfachtich Waer door dac Gyges oockwerdt inden gheeft verweckt Die heeft door fijn veritant de Schild ercon ft ontdeckt, , En Cleopbas de verff, waer med' dat werdt ghefcbapen De Edele TiSlur om luften uyt te rapen. � Soo was't dat defe Conft haer eerfte voetfel creegh Waer door de tongh vol nijdt van Momus fchandich fweegh, En fiet door eene fchaey is alles voorts ghecomen Een fchaey die heeft alleen def gaven aengenomen, De Conftighe Schildry een fchay heeft voorts ghebracht Die Coninck, Keyfer, Prins bemint en t'hooehften acht. Ift wonder � aenghefien dat 't gen' noot was voor defen Ghefchapen is van niet , uyt niet eerft creegh fijn wefen, Eer dat de wereldt ftont, eer jet fijn ielven iach . En dat (al watter is) in eenen Chaos lach Eer datmen eoft ghefien eenich volmaeckt ghewemel Eer dat den reghen feegh van boven uyt den Hemel, Soo heeft den grooten Godt naer fijnen wil en wenich Gefchapen d'aert van niet, van (lijm gemaeckt den menfch, �� van een fchaey, diemen foo fiet beminnen, Waer op den Menfch foo vaft ftelt al fijn ydel finnen, Al 't gen' de wereldt ons ftets prijft foo vlijtich aen Is maer een fchaey en fal ghelijck een fchaey vergaen. Daerom ghy jonghe jeught, die neerftich foeekt te leeren De gronden van TiSiur wilt met de fchaey verkeeren: Leert dat de(' diepe Gonft maer enckei fchaey en is Maeckt datie niet en ftreckt tot t'ziels bederffenis. Wilt u in't teeckenen altijdt verftandich draghen En in d'onnutticheydt en fchept geen yuyl behaghen Dat ghy niet naer en boetft litmaten naeckt ontdeckt Waer uyt een fuyver oogh onfuyver luften treckt: Di Want

-ocr page 30-



		Want wee hun die de oogh van fuyver zielen quellen Met hen Figuren hier en daer te naeckt te (lellen. Leert dan van jonghs af aen beftieren uwe handt ^k' In Conft met deught ghemenght, foo fch�uwt ghy veelefchant. En op dat ghy het Mergh der Coriften uyt fout florpen Soo mooght ghy nimmer U aen traegheyt onderworpen Want traegrieyt is de Moer van alle f�ndich quaet Voedtfter van d'arremoy en ondeughts giftich faet. Sijt inde Teecken-conft eerft wel oprecht ervaren Soo fal u cloeck verftant veel Edel Conften baren % Eerft alles op fijn maet ₇ en, naer den reghel ftelt Eer dat ghy met Pinceel gaet toetfen eenich Belt Want die gheen vafte handt en heeft van Teeckeninghen Can felden fraey Schildry voimaeckt ten voorfchijn bringheil Soo dient van jeder een gheprent in fijn ghemoet ;; Dat vafte Teeekeningh alleen (p�Sluram voet. Hoe menigh fchoon Schildry, die u fchijnt aen te fpreken _r : Waerin men fiet de Conft van teeckenen ontbreken . Hier fietmen eenen arm, oft handen veel te ftijf Een been gheftropieert ^ te groot oft cleyn van lijf: Lichaemen hier en daer die ftaen te erom en hellen En alles by ghebreck van niet te connen ftellen, \. Soo dat de Teecken-conft is 't lichaem van <Pi�fur En hare ziel alleen den omtreck der Figuer En haer ghefteltenis des gheeft, en tweede leven Wordr vande Verf alleen aen d'eel Schildry ghegeven. De oeffeningh daer van die opent het verftant En maeckt het werek vermaert en feldfaem t'alle cant, . Daerom wanneer ghy wilt u in def' Conft vercloecken"'" En al haer werenfehap gaet neerftich onderfoecken Soo falmen u voor eerft voor geven een Ovael Oft om-treek van een Ey dat recht is en egael, j

-ocr page 31-



		Als uwen �. �. C. en als ghy dat fult weten Soo falmen u daer naer ontdecken meer fecreten, En voorts een oor oft neus, een oogh, voet oft een beerr Het gen' ten leften compt met t'lichaem over een. Nempc cryt _? cool, enck en pen, en wilt met ftille finnen Op blauw oft wit papier def' Conft dan g^en beginnen Waer in de gratiën te fien fijn vanden gheeft Die altijdt t'fondament der Conften is gheweeft: 't"' Leert reufelen met cryt/leert mette penne trecken Soo fult ghy uwe jeught tot meerder vreught verwecken, _/ Teeckent, atfeert, en waft, naer Print oft fchoon Schildry Naer lieven uyt den gheeft oft naer boetfeerdery, Lefop u Muskels wel in't hoogen_? diepen, fchaeyen, Dat can u teeckeningh met gfoote Conft verfraeyen' En in de Cleedingh oock u hoochfels wel bewaert Spaert wel u ploykens uyt, foo gheeft ghy't cloecken aert,/ Geen Printen door en treckt , dat uwe conft doet lieghen En wilt met ruyten oock u felven niet bedrieghen, Soo fult ghy dan in't left gheraecken op den trap Van def' feer edel Conft, en meerder wetenfehap. Beneerftight uwen luft, en leert hoe lancks hoe liever. En nimmermeer en laet verflappen uwen jever Soo fult ghy meer en meer crijghen tPiSluyas jonft Ghelijck als Zeuxis ded' door fijn begaefde conft. Die eenen wijngaert had foo aerdichiijck ghefchildert De druyven foo bifaert, de tacken foo verwildert % . Soo levendich naer Conft, �� aengenaem voor d'oogh Dat hy het pluym ghediert des lochts daer door bedroogh, tParafius daer by,die ded* door Conft verfchijnen ;(t ;* Op eenen blooten muer twee groote groen gordijnen Die Zeuxis fchuyven wou,. maer felfs bedroghen viel .* j Soo dat (parafi Conft de grootfte eer behieL

-ocr page 32-



		In fin de Teecken-conft., waer uyt de Conften Ipruyten Die can het fondament van alle Conft ontfluyten, Wat Ampten darter fijn die't teeckenen verftaen... De ander Ampten al in Conft te boven eaen. Belthouwers, Muiiiiens, Smeders, Aftrologanten Plaetfhijders, In-feigneurs', Slijpers van Diamanten % En alderhande Soort van eenich edel werck Die niet op Teecken-conft en nemen oogh ghemerck Efie connen in hun Conft oprecht niet fijn ervaren Want d'edel Teeckeningh moet alle Conften baren. Nerript uwen rijdt wel waer, en oock hefteed t" hem wel Soo wordt ghy eens op't leit JPi&uras Medjghef�l.

			Tot LoiF vari(3e Edel VRY SGH1LDER-CONST. SWijght Smeders weynich ftil met u ieer hert gheclop Treckt d'yier uyt het vier en hout u hamers op, Op dat Ti�ur* haer Conft met diep en ftille finnen ;, Eens mach op't gladt pinneel met aerdicheyt beginnen Die door haer /bete Conft een jeder overtreft En hare E-delheydt boven de Conft verheft. Schoon de Beldthouwers al en geeftighe Boetfeerders Borduerders vol verftant, Bouwmeefters en Stoffeerders Voeghen hen Conft hier by en willen welen een ¹ <Pi��ura bovm al die heeft den loff alleen Alleen 'ipant Sy de Croon , Sy is te eel gheboren Daerom heeft iy altijdt de eenicheydt vereoren : Om met een rijp ghedacht en onbecommert hert y De vruchten van'r verftant te Schilderen op bert >■. GH'E-

-ocr page 33-

3'?

G � E S � � G �

STEMME:

Si jauois les Cheueu^ blond, �f cv *

Eeft-rijcke jeught hoort met viiyt
Hoe de Schilders fijn verheven ^_#

Op dat ghy den fchoonen tijt

Met neerftigheydt bemint

En foodanich eer verdient -

Ais die defe Conft bedrijft

Maeckt dat ghy onfterflijck blijft.

De fnijders in het Houdt, jn Marber oft Ivoor
Die fijn oock heel vermaert de ganfe wereldt door
Die door hun wijs vernuft de menfchen connen gheven
Een werck het gen' ghelijckt te wefen d'eyghen leven
Maer moet noch even wel uyt <Paris oordeel gaen
Alfmen het felve werck op het paneel fiet ftaen
Dat hem daer foo verheft, en fchijnt u aen te ipreken
Nochtans en voeldet niet, dat fijn de Schilders treken.
't Vry peyfende ghedacht heeft wonder cloeckheydt 'm
Als't maer en jnventeert naer jeders hert en fin�.
Men fiet op eenen doeck veel werckelijeke boetfen
Seer lieflijck af-ghemaelt 't gen' de pinceel can toetfen

Daerom gheeft <Pallas felff def Conft den hooghften prijs
Om dat haer weerdigheydt gheacht wordt naer den eys.

�'Is geen Ampt de Schilders Conft
Die den Eeldom can bederven
Want den Eeldom meeft bejonft
En begaeft d'Eel Pinceel
Als haer werck op het pincel
Cloeck naer Conft wordt afghemaelt
Daer Coninck en Prins naer taelt.

fiftura

-ocr page 34-



3* φ-jSlura die begint, den Eifel as gheftek En haer pallet ghemaeekt tot een feer Conftich belt: Sy nempt een fwerte cool en geeft de cloeekfte trecken Om door het iacht pin ceel met verven te bedecken En tempert voor het eerft naer haeren eyghen fin Wat Loot-wit of Seruys, en daer wat Ocker in Een weynich Fermilioen, en weet dat foo te ftrijcken Dat fy daer med' t'recht vlees en leven doet ghelijcken. Hoe fwierich ftaet dat werck vol ichoon Po�tery Seer aerdigh naer de Conft gheployt de drappery, Biiaert, cloeek, en feer mals, gheichetil heel naer het leven Gehooght en uyt ghediept, ghefchommelt en verdreven, Seer net op fijnen dach, een geeftich wederlicht . Plailant in het verfchiec, verrnaeck'lijck in't gheficht, _s TT �C aerdichlijck en biiaert χ J[ Hoe eet en gheeilich naer t'Ie ven, �Met wat eenen cloecken aert ; Wordt defe Conft ghetreft \ ^:,' Die haer foo woncler verheft Met een rijpfinnich verftandt 'tComt al vande Schilders handt. Men fiet hier in dit ftuck Hafonis cloeck verftant , Soo dac haer rijpe C�nft de lchoonfte croone fpant T�&ura heerft alleen boven de feven Conften En wint door haere eracht Coninckx en Keyi�rs jonften En hebben Pauien niet gheftek hun hert en fin ' . Op Michiel Angeb en tf^apbael[Vrbin� Jpelies had de jonft alleen van Alexander Frans Floris, Ian yan Eyck, Holbeen en noch meer ander Die hebben g'hadt de jonft van menich Potentaet Om dat def \ Rijcke conft boven al d'ander gaet
		Λ




			Van

	/

-ocr page 35-

~~■"*■>" :,<ατ~~

Van !ptjck in EjlgdiM^J�i^ PG

In Duyts4an4| ^!/&/^^ ^;.�;

Totinder ee^%feeydfcv?ef^^dM;h^^ ogg^�ld Λί

Sijt verheven om ter rneeft ,« >, _t λ�Ί;��

�*Door uwe wetenflbhap . ' "^J ' ";"^/v _ _^; ; 't! ";, ■ * >

Vwhun.^tfde;iiexnflr-«nieei ifnoD sBb mmxhimf Ι/\,

Waer 15 n^ jd'^dq C®nft_t ya^eii Atthenft� §kmm;r ι w�

De Wercken vanfC^ r.xci rob

Den wond'ren Titiaen, en oock VMi$andine!lQ

Van G#ia) (Bolloneis _> Cleanthes^Ti^tnm ~_}u γ

ίΒ^;ι en Po/�i/or, ^M^Mg^fi^ni Spiefc^r.-' ■ ,

Afdi^i, Hem i/e Sfer, en ^gm^^dw^V^ydbi <

�Breugel, Merten Ίοαη Geef, Franck!M^l^B^yMJ�ydtrt .
�Blommaert en VVillem Kjey ₉ ^§^g|5^^f^^^a
Moflaert en �&/«■ i/e Knej-.a^jfTffJ^*Μ^^^^ΐΐί

Michiel Coxi, loan Oortj Vadder t^, Lenaert jBram^r

li"4C; ;. .

� *.

De Backer hamels agi^^

FttWf iiom en VerUeck > "�if�io ipw^qo^k * . _fSijn met den fnell�ihtijqt '�� ^et�i^ V�fgaeh als rpoick,

S het wdr�cfe dat dpn Merifch
E>ef' ��n$ Bemint �tri feaer gaven

Was. t .oock niet dei�wii �ti w�nlbh

Van Godts Moeder en Maegtit

Die def Conftfoo. heeft behaeght

Dat ha�r ,Lyc&s met pinceel , _t

Heeft ghcfchildert op pine�l.

ri i

Dees

-ocr page 36-



				34 Dees Ciiftijb^^ ηί &>m® im^ Den menfch ^re^e^kt daei^$»f^3ei\|^;^miM^<fij�^ ipiisciD^;: iwfl De beeften, keuckenfgoet,de»M�kte�^^%kM^^5.--a3xiiCi -m De blommen en het fruyt, landcfchappei�'ei�waranden 'ishrii* iof Profpect �n metielry, compartiment, ovael Zee, water en Ruwi�ny^r^ fef�k�m'�tiB� 'JBfflJIJ 'T wordt al wat dat^limaei^H^riti#\|ls�dM^ En menich ftaende werck de Menfch�n a�n iai\lack�n, T'Is fonder fiel en fmaeck, t'is_?ioti(Jer reuck; het cruyt Al wercktmen defe Conft foonw�fenclljcken-iiytjV Maer (peelt foo vlijtelijck in dVogett Winat mmkh�k Die dickwils van't piheel �k doe�kd� vruct��i ^tifeh^ �" Wie derft dan eenich Ampt ghelijcken aen del* GorinV Hi �v ν Die door haer edelheydt verwint een^�dejs jonfl??" ^f nohSsf/ :� LUcas HeyngEerr PatroorP ^β ■ ^^�A® '.^> "'^;v .. Vand� Schilders ee�gh�boreA- W^VA^-fn ui^S DiebefitdefHcmdsr.tJHopa;,,;� ih _f. yM: \iLrmH _t twv' �AA U ghebedenom den Peys * '" ,,\_r■ _t ,^ _t . f;>. Dkhu-tn�tWctvRAt�ft'^'''\^^l;^,V�"� vVji³ ^^«>M En den crijgH verdreven heeft. Ή fis lm\oW[ [Aurora Titans Bruydt nu,uyfc c��n flaeg ohtweckt\. _�V llV ί << ί En haer hel claer gheficht voor Heft[^nn.pn^cit, ^^" ^ ^r Sy pronckt feer lieiFelijck by Tl�is fiopg� bergen f^jf^nl�? Beglinftert vande Sbn, en c�mpt de Schilders tergen. Siet daer hoe dat <Pi�lur'dt ichoone Ceres_t yleyt En heeft een ^fai^u0%_B^J^^§^^^^§^fi Siet hoe de boomen ftaeai, en haer voor uyt verheffen .Van achter loet en flauw die defe Conft betreffen, Jae Flora ftaet verbaeft, φαη wilter inne gaen En meynt felfs dat het leeft io� wel ftaet het hem aen, ,�» ... «? < De
		� Ν

-ocr page 37-

De beeftjens incl^wey,, M$lck-raeyflpns in prieeleijr ttj*
Fonteynybeecktode^c«f;lH[ejyers;-luys, etfCafteelen^L *
Een fchoon verdoven lochff't verfthfet foo ff et f η licht
Dat 'tfchier noyfen verfaedt des meftfchenliel^heiicht.

tct 't bl<pmghe\yas vjijtich^ep..

Met fijti ghbvlatndb' Obie�reri ~
En 't ghbboomt daer, n�ven-ftaen\r>

Het gen'* de Conltaldoet °
Oft van Natuer waer.ghevaet .- ...,kL�
Tf is doort pinceel. naer ghejbo^tlt >_M ι ^_; ,

t' Ι *�-

En aUeen daer aft gketoetft. s -; tmtfy ySfify

" ��h; Schilder Gonterfeyt deri Menfch foo v^otidp ffl$0
,l� �ft �iy het leven tad en foo gheichapen waer:
Maer dOOgh bedrogen valt hy is ftaegh fonder leven
Dat den Ateever Godt h�m maer alleen can gheven� ,,
3e bloem ftaec op'den d�eck foo levendich in fleut
■; Het cruyt heel aengenaem en fonder reuck oft geur
Kfe ^r^hten pp p�neelfop geeftich ftaen en proncken
Eri f�hiiftett voor de �ogh � ftad�ch toe te l�riek�n ^�!'^|!"�i!^i|| peerJ.iabricock,de appelskrieckeri noot _f

Die iperS, vis en het vlees, radijfen en caroot,
Den wjjtvyers jh Jhtt glas, t'is wonder a�rite mereken
Al fijn_;fy~ fontei; �maeck ,bet fijn al Schilders wereken
³ ©en Grooteri Schilder Godt hier af is'tPrincipael
^j�)en Menfch alleen Copy, Godt weet h�t altetriaeL
-■ 1 ":.�■'. mt* �wfir i�r>: ;- .. , -.'S. '■ - ί Λ �, � ■

fm �lih

(% Odt dk't al ghefchapen heeft
J Den �-�erael, ^�rt eji de Menfehea"
Die een j�der yoeti�l gheeft
En den Menfch in't verftant
Sulcken Conft en eer inplant
Om te Schild'ren naer den fin
Maer ten heeft: gheen leven in, /

, Ei

� ff}*» & *i 'ift ttl

. .

HET

-ocr page 38-



				E

		' Vande Veri^�SK Scla�ders in onfe Eeuw gheil^Ve� zijhde. M<�n �ecf�bat Cupido ivmM �3M ρηαηββ gabberi sPflit�im op fetee p�aetg/ en fmo?gcn� �cel b^e�Dri�c�jtf^ ffttef IpkfU$t��t�e 7 nam be Doodt cmue* tenbe �cn i^iJl-Cohcr'baa Cupido en��-mte^ntwctefiipid� ben Cote banbe Doodt e�c&in't �cfontiic iwp3«i�i�at�)pf^nc\|isj\|en CoitctAabbe/enbe elcft fijnen fcoegl) nemenbe naec ��tS��e�i^ �ftViticf ^niii ^tff�ri �� JB�rtftph na�� g�j�iegaif�jepi ie tjuet* fen: foo i(� gljc�eutt/baf Μ »it fommige j^�nfHiat {bte booi betfleten onoetbom niet mm �ctjnaem fn b3a^tt�jfife_f�ebcn/ moe be bleienjtobe�jemielitcn be$ b�e^��t^ geen tyeus�t meec en cof�eh ftficjgficii) mcpnbe bant �eben te ontrooben / boo\| b�n fyanben�cn do tot eeuMfiS m�n fy�ftistmnht* /enbe S j�tt met �)effe tbo ontbeten/
	P

bar fp in p�aetg iian 3093 frei gt&ffjtr be��ftttt /X�m be ueftm tm bienbj fetattd�lben acnnemen: banbm anbecen canjt ben bet��inben ^onoen.ban Venus \|jeeft unt bectelijepbt boo? be ecaeftt ban fp pitten b�U�fbe oma be jbrigtje je^�t �aim fbf cfcen ti b�ngen enbe �)en �ectcn met �icfbe te«ettiifg$en/ ttie^�f�tifc 1oten��ft#e&fcBiagi #e1bap�ttt met fijnen cpg�jen Cohec/ (jeefjt fttttbt gpen be$it�ob�# bel�ngSe^�j&tboojbep t�bbt om? g�jcfaacljt / en in p�aetg ban inb� minnenette gftenucftt�iibec �iefb� fa boen Soen/ beeft be fe�be boo^ bebectebe pijlen met^�ot�^�ef&�ptenfcrefteciacb kfflu f�mtt;* ^H ^r <$ntban tot ttm in�ouben ban bit bolgcnbe ^cc� te comen/foo bunefttmp bat in bcfe glje�egent�cp�t be Faem in p�act# banbe Dooit, a^Pitoijn �][a�t$_t$mt Cupido famen fijn op^jlj�l�attt �ptbetf fliae� b�a beet �uttift b�# oo^ogtt�/"boccehbe Pi&uca ben $ijl-co�tei� bec Coitf�eii mpfi $^Mf^0tfytmmimt�it�� kffl��i��mzmftwm* 3Dat i$ boe Pi&ura b�oj b�n «kiftnen p�psf enbe #?eb? (ba�r; ^ebecjant meW�egaeft i#) tracht be jonglje ieugjfjt bSittic�i aen te toacfeeeninbe met �uft tot gaec Co^pii te ontdeden/ t\\B^engfit in bit ^ee�geenanbee �on\|t bo�jbeiibaftal^ Wfitxh bet triemrift�jtitbf�e ^c�j�becif bie bt(et biece�bt �bed�b�n "ffigj ^nbe be Faem in teg�jcnbec� mepnenbe te bec&^epbcnenbe met ^aec trompet upt ttJ��aRn tim ong�»c^abtgbcn #o?log�� ianbel tiijfcljen ^paignien ea^iancftrijcft (bic be oo^faech ba^be iallincfcfcljap bee &tl)\b bet-coni� enbe be tyeeg banben l§;ebc ύ acb^eteft) en becpmmert ben �ufl bec nienfgicrige <8ee(ten (bie ben jngoubcn ban bit t�ciiR ��feh} niebeWm^ a�^ met be bcrljo�ent�jcpt ban Pifturas Conj�en gociijcitljierboo^bel^erfitcnbantnenigftiConfienaer^ (inoni� «SeubJ gfieflo^ben $ijnbc) tan bemefenbJ^n/b�c�ihel^drt�ien�nnboo^be Faem boen berc�l�n. i....;,;..;;. pm 'npxi \ ^!

			.

					ADAM

-ocr page 39-




			�.»	� !
				� !

					fV

AÜAlVt Vi\N, OORT Fut uttf/aintrr renomtnt,eti titaattift^iiw arl0itaiu?s,ee au 'tmftfuiv^m 'ffrdwer/e^ ceuff/v' qu'ontroutr* eiiirrus maats' Jes' amateurs; it'ateuJZitpere pourjhn^ �'- étai/tre,twmmé'hamkrrtvan hart, il0.n�H Anvrrs Van. sj^eiii^moumt Jatufyi-, j

		f �, törtjjffen* ,
	IiiL^itts� ferJasn? frinait , '* **HenJ ��^�?� fhutfr i***

-ocr page 40-



		Α DAM VAN OORT, Schilderden \Anpeerfen gheboren Anno IJJ/V S . Bnde gheflotf�en Anno 1641, T'fs waer Rethorica can door haer Rijm^ghedichten " Een droef fwaerrnoedich hert met gro�te vreught verlichten Als iy de fabels van OWkr ontdeckt : ₍ Waer door iy menich Menich tot nieuwe kft�n weckt, Maer fiet een cloecke handt die met pinceel can leven Die fal hiftorien en fabels daer beneven Seer geeftich munten uyt, metiulcken aerdicheyt Soo datmen iiet voor d'oogh het gen* den Dichter i�yt. Het gen'den Dichter ichrijft,en u ftets uyt wik legghen \| En can hy door de penoft met den mont maer fegghen, fpiclur jn tegendeel die doet u alles fien In haer eel ftomme Conft al watter can ghefchien. Def' Conft en is by't goudt van Cmfus niet te gh'lijcken "Sijn rijckcn ichat moet voor def' HemeLgaeve wijeken DeP Conft di� heeft van �ort foo wel en fraey ghedaeta Dat veek Ge�ften felfFs daer af verwondert ftaen. De vrinden van de Gonft fijn handelmgh beminnen Die hy heeft uyt ghewercfet met cl�eck en rijpe finnen Die hy van ^onckx af aen feer neerftich heeft gheleer� En met de ςύΨιΒη/ leer vlijtichlijck verkeert, Want- fijrieri cl�ecken geeft is daer afF voort ghecomen Daerom heeft hy altijdt dei' Conft wel waer ghenomei� By Lambertfijnen Va�r, in't groot en in het cleyn Die feer ghetrocken wordt midts fy is ongemeyn. Waer af de'melk faem altijdt lal eeuwich melden Want fijnen geeft die was het leven af te belden Soo dat lijn Conft (die hy met forghen heeft vergaert) Wo�dt by een jeder een voor feldiaem Conft bewaert.

			t

-ocr page 41-



				#

		� ) O

-ocr page 42-



		OCTAVIO VA Ν V E E N. Schilder l?an Leyden gheboren Anno 1558. Ende gheftoryen Anno 1�20. ACh � waer is nu den tijdt, ghelijck den windt verfloven Waer is het wonder werck van Semiramis hoven Waer in Afriquen, Ach gheheel verwondert vondt - Waer is den rijckdom nuyanfe fonder grondt. Waer is de fchoonheydt al van d'eel Zantippes wanghen, Die eenmael Socrater had fop met liefd* bevanghen, Waerjs het blonde hair van !Dido helder wit Waer op JEneas feer trouhertich was verhit, ^!Waer is de liefde van Q{oxaen, en Alexdnder Van Tar�s, en Helen', van Hero en Leandery Waer is Anthonis liefd', waer is fijri yreught en heyl Als hy Ckopatm fach m�t haer f chip m feyl. Waer is de liefde van Hanibalen Tbamim Waer is den feilen Camp, die om (Deianira Door JcheUus wert met Hercules beftaen Tis met den fnellen tijdt te iaem als roock vergaen� Soo gaeget met den menfeh, die is terft�ht verbeten Die is ghelijck als niet in corten tijclt verfleten. OSlaljiq Ί0Μ Veen in Hollandt hoocri gheacht \ En gro�te Geeften meer fijn, vande doodt vercracht: Nochtans hun wereken al die blijven in het leven s Die hebben menich hert tot grooten luil ghedreven. De Confte van �Baeff (diehaer foo hooch verheft) Wert van hem loo ghedaen en gheeftich wel ghetreft Dat Keyfer, Coninck, Prins, Biflchop en ander Heeren Oi�aeff dztt voor mee jonft en loff quamen vereeren, Die met Oftaeff'�an Veen vergaen fijn als een bloem Maer d'edele Schildry die draeght noch haren roem.

-ocr page 43-

SC�oon bat mijn Mvsa fjarc ^ic�jt-pen Sier fcljijnt op te Boutom / e nbe tan me�e
be t�eeebici�ent ban octavo Venvs boojbntesaen/fjettudcli fijn, berbienbe �ei*
niet toe en laet / mp btoin�tnbe om ioat meee fijnen onfterffe�ijeften $aem Itenbaer te
maetnen* ^oou3i�icR�ierboo2OO0en fle��en joe bat Octavo van ν een, tikt alleen
rn i$ ��etoeefi een untnemenbe enbe toptbermaert ^c�jilber / maer oock in cjlje�eert�)cnt
toonbecbaec Ije�ft upt��etfenen / a�g b�ijefet aen fijn fclj?iften bie �jp �jeeft acljtcr-oe�aten/
tnbe boo? be <&bele <2^ucn-per� aen ong boo&egouben. �00 toanneer bat be <�onftialje
&tgi�bec^ be naej�e etffjjenamcn banbe mi�be $atuer fijn / bie ftabie8 gen tot boojbec�
#bienenbe/a$ imfenbe be gene / baec fp a��e gaben af gBenieten a$ fp bcbo�conten
fc�joonljept in betft�cpbe beelen naetboetfen. ^oo act)t it�t bat Octavio van Veen
baec ban eenen i� om bat Ijn be rechte ootfaech geeft g�jc&ec jl banbe <�be�e bjp ^tgiibei*-
ion(t tot fu�eften rj�ebaente enbe toefen te fyeng&en (a�g be fc�be niet ai�een in iftahen/
macc ooeft in befe j^eberfanben banbe rampfa�ia�e Ceijgljen enbe ona�jebal�en foo obn>
loopen tperbt/ bat niet ai�een be ^cgilb^/maee fe�ber be ^rljilber^ onttyaitm) batfe
boo2jjemin$ebedanbt toebcrom i$ og-��etogjjen / enbe in flcuK g�eraerht/toact op
befe nactbo��enbe Poxmata niet gualijcfc en fu�lcn fcoebcrga�men / enbe foube o&avio van
Veen met bolle recgt �jeB&en mogijen fegj�jen t

!Dum quondam jngentes pr&Jferunt pr#lia mentes

S)um tenuit plenas Belgica jfhnte gems
TSLoble ten�brarum Itifaefl Pi&ura ferarurn,

�> *<>j

■' Afcendiffe polum , deferuijfe folum.
Pi&ura lator ₇ fculpendi nullus amator,

TSLec, qua blanda flruit ₇ piSla tabella f uit.
Αβ modo florefat, per me eius gloria crefcit:

Et loeb�tur motis curtfta per arm notis:
Aflrt fetit ₇furfutn meditdtur ad JEthera curfum:

�t cukumque placet, captus amore _P tacet.
Ψ er me baud jmbelles lator fibi tpiblor Apelles

T:_: Confimiles m'tros gaudet habere Yiros.
!Duxi adfolertes anim�s Octavivs artes: '

Hitte me Fama manet ₇ qu<e meafaBa canet.

*"V' *^,rj;

Β Y-V O E G Η S E L

SⁱChoonf Mars verhongert was in alle fnoo crakeelen
�rn hem in't s'menfchen bloedt op't grouwlijckxt te verfaen
Den lieffelijcken luft van Venvs mins pinceelen
Heeft lijn craktels ghemoet door liefde doen vergaen

F Sijn

-ocr page 44-



		Sijn Nijdt-fuehts moet-wil is verkeert in foeticheden .Als fijn bloedt-dorftich oogh grimlaggende heiacH_; :_: V» �'aenlocki�l vande Min in Venvs naeckte leden Α Die op natuers paneel naer C�nft gftefchildert lacB. Α Eg tse�cf�e a&oejtermtgen (tieten $atuer tot bcfe Conji eracBteftjtften aenloefet); tomen te fmaecnen / enbe met fmaecn te gBeboe�en be obeeb�oebi�Be bo$en banbe onbermijfingBe / ban ftetmen batter grooten toafbom enbe trac�jt sljtfcjiet/ o�>c�r\|ife in oaaviote�efpearoiije�a�jS B�> met geotte neecltieBepbtbefetretenban fijnberf�ant foo jonj�dijt�i Beeft geopent enbe mebe gBebee�t aen fijnen 3�ifcipd Petms Pauius Rubbens, ben toddten boo? be�eerfaeme <®nbecb3ijttng�e ban Vcnus foo inbe Conj� i$ op-getogen* tnbe ecbaren gBemojben batter be mere�bt noxfj ober Bonbert en meer barren af fa� gBe* bendtem <©oo$ befen 3�oo?U�cBtigBen o&avio van Veen, boo? befen $!aem-bJeerbigBen jBan {bieuptmuntic�ji^g�etDeeiin�off��cite beu0�jtfaem oeffeningBen enbe gjielecrV Bepbt) �jeeft ong ben Bemd met een tyinbe�ijcfc gBenepgBt toe-blopen bcr $ature bedaeB* ticB gBemaecht met be BoocBfte eer ber <§cBi�bee~con\|t bie Odaeffin $ebedanbt toeberom $ Beeft boeitbccr�fen naer batfe boo? ben b^eeben Mars iaag bertreben enbe geboot/ bJieng j hjeerbicBept icii nietenl»ete�oe �upt-tfemmicB bat icfe be fe�be fa� upt-Biafen met Qcc Croinpet banbe mijt-b�iegBenbe Faem. <®en Gebaren Po�ec enbe ^eBi�b�r Carel van Mander, en Beeft oocft niet connen naer �atenbe bicerbicBept enbe noot bo�pjcfen Eoffban Venus naec fijn becbienji in frjn <�cBi�bee-2Soccft eut�t�aer te maecnen/ feggenbe bat Bf «pteen goebt «aijcf�acljt ij$ e&e�ojentot Eepbeii/ehbe nature�ijtH aengBemcnt frjnbe banbe &fBi�ber-contf/ �jeeft Sta�ien/ &oom mtst anbeee p�aetfen in fijn �eben �efocBt / en i^ foo inbe Conf� erbaren gBemeeji / �tat Bp �p ben $?ing ban garmaen be meejte pee- ren ujerbt in eeren enbe groote meerbe gBcBouben. <®ocft in fonbedjcptt: fip tjaece �^oodj* Beten ben ^oo^�ucBti�Ben 4�rbtg#ertosft Albercus \ zttise Jfabeiia Giara Eugenia be �^erto* ginne/oocR opben �onmcfe ban ^a«c&ri)cti ^a�igec g�ebacBteni^, i^p Beeft beet felfaemeenbefrapconiiigBeContecfepifeleri gBebaen / ooeftbe tmceContccfeptfel^ ban gaece boo^noembe ^oocBeben/bemeicfteg�ef�nben fijn aenben Conimlt ban <�nge�anbt Jacobus den tweeden in'tjaee 1^04. igoocn ban Bem�B^�men een groot pcucft b3e\|enbe een 25acln# f eeft oft �riumpB / �Bel�eft w ^Bibbei�ourg� een i-igBebaen enbe te binben ban Hems-fcerck, oft oocft be fel be ^bonnantie/ mt�tjsf fp in pjint i\|f. watt i?¹ ban Odaefifpocfe te binbeneenen Zeuxis ^cBHbereitbeita�c 't�ebeii btjfnaeefcfe ^outoen/ feer uptnemenbe enbe fraep om (ten/ enbe boo^t^ meer anbere fc�fame ftueften bie itB om eo^ ^epbtboi��e acBtedact/banen can niet boo?-Dp-gaen Bet Cojtelijcft tafereel Bet t�e�cft ban Bern te fint ig inbe ^ep�igBe ^aerament^C�oo? in onfe Eiebe ©JoUtoen �tereft tot ^nttoerpen / bocfenbe een bebote^bontmae� C�j?i(ii / gijetiipsewbe fljn uptnementBepbt ban jnbentie enbe o^bonnantien foo in 3Cctitube tapperijen a$ C��ojeren / toaec in Bp gljetBoont Beeft ben upterjien gjeefi bcr Conflen/fijn oberb�oebicB?P�tino2bortnerei\| ^eeft BP abunbai�te�iicK gBetBoont aen biberfc�e pinten ban ma«ptgegaen/ teme�ep� meefl gBefnebenftjn ban Gijibrecht van Veen, enbe c^joel, bieigin teecfeeningenleer n�t 't �eben mtt mee �ojfen aert Beb�en upt-gBr&elbt / nament�ijc�iiJBe�ijc^ te (�en i^ aen ftjti Cm��emata Horatiana, Bet Eeben ban sinte Thomas Acquinas, a� ooeft aen fijn �m��ei tnat'a Amoris Divmi,mebe Snrticben ber Batavieren enbe ηοφbedtnrbetboo? AntHoni l *' i ""* � Tempeeffc

			... ■/' '.-, . .,<■;, � - .x.... ... » -

-ocr page 45-



			.... φ� Tempeca g^c(tietieu / bjaec inttc tie �^ecrd�ife gjnbentien enbe �ontlb�opcnbc SEctbic^ ^eben ban oaavio �Denocc�� te fpeucen fijn. i\|>p ig in jf�eber�anbt ftet cmic�j �itfit ban PiiburaB��toJcetl / ��dtjcii fijn Slifcigeig (bie BP in gtoot �Beta� Beeft geBa�t) glicnoecB tonnen sBetup�Ben* ^tio trat itn met reef)t maeB ff B$ben bat Bp ig oBefcoeett ten nien= toen Phoenix tier eUdCibjp &c�jite-cmitt* �t�ant gBtfiJCR *n Phoenix (booj Ijet biet ban Bet jonnen �icBt onttfefien) tot aflen fiinfe�f �aet bet�san�en/enbebacrupt toeberom tenen anbeten b��Btf Phoenix eiptiaet §&o!sengi)et finsB^n ban mijn &an0\|)-0ob&in f$efcenbe a�bug t ° � Den Phoenix die het vier tot fijne doodt bereyt En foeckt daer in fijn eyndt, terftont de Sonne vleyt, Op dat haer heete ftrael het houdt firacx foud* ontfleken Om ibo door defen brandt fijn heel Natuer te breken. Het vier is fijne doodt, het vier brenght hem t�t afch Dat weer een Phoenix wordt ghelijck als (phoenix was, S#o ifl bat oaauio van Veen be fupbere enbe trat�jttgBe Pi&ura (�e toe�cite cerft boo? be Btoebtbo^igBe *nbe al bernielenbe #?�og�en/enbe int '^menfe�jen jeber boo? onfatienquabet�ben�angbecflant bja#) metftjn aenpojren�cneettlic�eptenbe�cftt ban bemant boeberom Beeft ontfltenen enbe boen berc�fcn / jae foo in boo�en enbe l�bcn rjtjeBonben /bat be fe�be Conft in fijnen tobt Bet�jontiertflc gaert meec toert �eeftimeect enbe g�jeac�t a�g in befe tegenbioojbiae tpen be felbe toojbt gljcpbc�t / belja�beng bat ecft jcgBe�ijcft boo? befen nieutoen t^ebetoeberom tot jcber too_t:bt bctbJecnt bic be eeniatje oo^factKigbata�le Conj�en toeberom itft�eben ful�cn comen:bjantaU\|Vbat be boobt Odiavio van Veen Beeft ben b^aet beg �ebeng af-gijeriicben/bekctin�lienenbebet�o�eni bJettnfe�jappen ber ^c�jilbcctonli bie �paenbeeie ban fijn ^ifcipe�cn a� Rubbens en meec anbere Beeft naerg^�atcii/ftjn fl�etups�en gljetoeeji bat bc felbe Conp toeberom i� bectefen � enbe fal altijbt �eben.

		AB RAHAM Β L OM MA E R T. *Schilder Itan Gorrkum.* Het �ocbectitcent δΒ&κη Beeft e��booojt enbe aebee�B* bat b'aenpojrenbe $atucc ban inbe �enten ftjng jeugljt^ Beeft bercojen eenen uptt�ehentjen enbe becnuften gecj� bpnaeme Abraham Biommaerc, toeetbicB beccoont met �e bloemen aUccCont�en/l�ant Pidura Beeft B«tt berount bee� b�oemaeebigBe bercietincBcn af te ucl�en tot mcerber �off enbe bermaertfiept banbe j�abt <$o^tcum a�toaec Bp gbebo:en i^ int jaec ι j 6± enbe obet 3-�4.iaereneer(i0Bcfto?ben. J©a^ een feec ConjticB $$ccBiteet enbe 3�nfeifnicuiy fijnen f met een 25elbt_:fntjbei: �Be&o^n ban ^o^ee�jt t ben belenen fijnen boo?fcB3. ^onc iontrent 15-α ι6. jaecen oubt f�nbe) Beeft oBefonben naec laacijj�/enbe boa^ albaec «pteneu Jan Baflbc onttcntfe^ totfcen/ enbe banbaecbpeeneoanbjen^cBii�ecseBeetert 3f a -V Maiftre

-ocr page 46-



		ilifti* tw* ht�ftBti Bu aHesf npt ten eBeeft toaji <ScBttte�tnte / oiff�nbeBem (Wben mnmuX uSStc ISnen .tfpnbelnefe bl�mmaert geeft tap �«� Sflin oS tec antete fca»bnteen Wmaedtt/ een feee^ootpIaifeM (turft/ toaer«me SSSttfiSS met betftant eljeBantett/toefmb�belpmojieBan N.obc caethatc ί t wn �mmXXenSm ApoiiotnD.ana. ©ante felbe$i(iojte (bodjDan ^^h�nSisKnW» op �eu �tepfec/ een stoot Beecdrtdt cnbe«on». vSSS^Xf&JRBS^^» alle <cW-toeeffan�ieueaeaot tefiasfimm &Xo2� *ten«Jatf banbec m eertritjs Beeft** ^lflS«S>Mto frtn aBeflarf* #oo?W f�n ooch te bm�en Bp wdXSiStede anteee deen l�wjcftenss tri? etooten todffant BcBBei. <pnbec �ffimBS, luno en e»u, two^ oocft eaiboobtsi-Bootf en anbec Bp. St�fS «BetoUmcrt enne net ₀Bcbaen/ ooeft een Antomeda �aee Perfeus ftaet Sft»«&M5�5�ta toa₃otn Ban Bern oorft gBeBonten aetbtsje aantfefiap; β η nw't SS Boeten / fjupfen / Boer�gB eUetupe� / Boomen en eronten / bie m«fi SSw@\|ttaW<>< sroote ceacljt aan ftin toettft. �nbe S�ffieif�nteVfW feec etBaeen toaji/ _Saff.Bp TtJn Wneen Bwcten aett iSffiKWM^ κ pajSBjengenbe eem_Be fonnerrfronen/ toeteEBrfjten/ Cn�rthSteffKnaaten epsiW toerefii. 5©efc�m₈en(Bottod metobe* ffJSilP O�tteeehent met Be pen / ente �aeeM,a« met tott en (toer en San �lte Betff eBercBtl�ect ftn tn <Sopet stekten boo? Ben «onffrtftBen foan Muller, IX�^S wtataoiMflS»� s««dam biemfrinttirftentoeenstoottn Iu\|�fiab. wmcB �efen Blotnmaetc (Baee te ©oeet-blopentepen BairCard «jι Mmte ηοφ Se Ban Sft) tonji een »an Ban 1111 enbe Beq�nem toefen toe Bettelhrft talieft en B?Somntoa§^Mft� en meec naee te (teelten/ te stonben/tearfjten ente upteefle mLnSntanBebolmaetftttPiet.�,�itoelrf» Btommaen omf»nen 3�Hommen-aert t&��S« S, tadttttoefenbe) sjBeBce�tjtn tointelneft toegebaen enbe _Bun(�irfj & ^�inn SI b'Se ooWth bat fijnen #afln foo in ©ollanbt f «η«/ SS mte meet See plnetfen / boo? �e nirtenbe fpjaeeft enbe bnpfent tpnnBfrtie Cft �o�lrite��cii/ cu�e Sop? δε 35tHn jconmse Po^jiartKtm.*

			De

-ocr page 47-

■'j-i . .f. �-' ?-*■> "*'''■. i'.' - � i 't' -.«»«-"-»' ■

I_ i

<«',!.

�

ABRAHAM? BLOMAÊRT _t J
i Vn trrs� vaiUatit patntmmvefdjfw^andes, et fetUe$Jumrc<é>
■ psaj/agest, rt aniimulx� auj/Tim bon dj/eüftigur; �� de

*~�53�

:^VAISQ^;1

-ocr page 48-



DE bloeme vande Conft �sBlommaert uyt vercqreii Die oock als eene blom is inde lent gheboren. Goreum de fchoone ftadt die roempt op fijne eer Uytrecht^s'Hertoghen-bofchjen Amfterdam noch meer De Eer heeft hem ghevolght in veel vermaerde Rijcken * Daer hy al menich Gheeft ded'voor fijn Corifte wijeken Was een Belthouwer eerft, en wonder Inventeur Modern'in Architeci:, en fraeyen Infeigneur De doodt had hem gheipaert ontrent de hondert jaer�n Om dat hy beter f au de Conft veropenbaretn Was vloeyende van gheeft in alle drappery Clo.eck, mals ,-ch wonder los imteeckenen daer hj_fEn had veel gaven meer als Mander heeft gheichreven > l Ghelijck het Schilder-b�eck fpreckt van fijn weerdich leven, Heel Ordonnanti rijck in't cleyn foo wel als groot Waer in hy heeft den Juft gheoeffent totter doot,> Meeft heeft hy uyt den geeft del' Conft alleen becomea En fonder onderwijs def wijfheydt waer glienomen, Iae fijn weetMeventheydt was foo in als volmaeckt Dat hy daer door ooek is in't Schilder-boeck gheraeckt. Daer Mander met verftant u aen wij ft al fijn werek�n Die f�lommaert heeft ghemaeckt feer wonder aen te merck�fi Daerom fal fijne Faem oock fijn orift�rrTeli\|ck Omdat fijn Edel Conft ciert:menich Coninckrijek. / M^toeme vande Conft 'u�tmmam, &u

			a-'avS

	a^Wii \\ AN^V�\\\"l.?$

		TOBIAS

-ocr page 49-



						47

					.,..--■ ,,-.�. �«-^�(� .
,� II 3 3 � � il � V 2AU					.,..--■ ,,-.�. �«-^�(� .
,� II 3 3 � � il � V 2AU
				�.1 1'<�


			QiV.lk W^04^,WH^^V'^itt;: -3'-'t

	' ..^:

		*■ ■■t.,...* *■■■■* *, ■.-.■�,.-�.- '"■■:....'.■'.> �_'.^,--.".->"�'-.■':"�' '-" '" ~---'A^~' .'-■-■.-:.. - --*

-ocr page 50-

Τ O BI AS VERHAEGHT.

Schilder l?an jfnt��ergm\ Rehoren Anno ij66+

� Mm

'l'� : '■'

Ende ghefiorVm Anno 1621.

HIDe wordt den loiTenluft de^m�nichen hert gheterghfc
Wanneer de oogh aenfcliouwt, 't glieboompt en hq�gh/gheberght
Van onfen gheeft Verhaeght , die in fijn jeughdich leven -
Heeft wonder eroote Conft met d'eel Pinceel bedreven.

Ghelijck men a�nde cracht van al fijn wereken fiet

Hoe iraey dat j eder ftuck verjfoet is in't verfehiet,
Sijn boomen 'fchoon ghelooft en leveridich ghefchildert
De gronden los en mals , de tacken^dicht verwildert;

Paer by in Klctfelry en netten ArcKiteckt

Al wat hy heeft ghedaen heel naer het leven treckt.
Men fiet hoe wqnderlijck hy binnen t'ftadt Fiorehceri i i!
Verbrcydt heeft fijne 'Conft tot aenlock vande Mehfchen

Alwaer hy in het Hof des Hertoghs heeft verkeert

Die h&m m�t groot� jonft heeft om zijn Conft vereert_sDaer hy met cloeck verftant Pictvras diepfte gronden
In't Jtalia�ns gheberght heeft dpor't Piiiceel ghevonden ^q

Wanneer hy naer den cyfehhet leven v�lghdeii naer

Dat fijn Schildry haer draeght-oft- tweede leven waer.:.
De Edel Stadt van Room die can dat oock bewijfen
En tho�nen dat hy was in fijne Conft te prijfen

Die daer in Frefco is met wonderheydt te fien l ;/f

Hoe fraey hy is gheweeft in Landtlebap en Ruien,
Waer'hy oock heeft ahemaeckt d�nBABiLONSEN thoreri
Die daer meer wordt sftcacht)alseenich ■ werek-tevoren

I
:.

Ghelijck hy na�rmieisnochighemaeckt heeft dry oft vier

Waer van nien eenen vindt boek binn�ri ftadt van_?Lyen
Die Fran c κ heeft gheftorTeejt inet aerdighe Figu^n, _:]

Waeromdatfijnen Naem door Conft lal �euwjehatferen;'"'

Om dat fijn vry Pinceel n^�V'tlew^ _Λ ,

αν .ν.

Die al de weteriiHiap.yan i'�a PiCtvr verfterekt.

ADAM

..... .,.■.>..

-ocr page 51-

'., . ,-V- ADAM: .-��,^'��.. %

y/ahf de JErancfifrt en. tan is-^4-, f¹^ * *^ Thptew*, Jktsoit $èn cwvert
« I^AqeafrancfartOie.t.fihiliffs Öudcnhafh /^revn dafeiqtutbstir; etlires ban.

'ftte-ur �metancoiiawÈj se fa*#üe**� ffruinQ-tJ'cttierii dans Us &lifes. ou en- quel�-

' que Vtelè jkuittej , excr&etLt de UlJ-ocoh, sctj. eshide, en ii-vue yen ses

' Ku-urejt maïs � * ■' � -»-�.�..,.,,.�..��,»�,/* f urne- et d'un di-iun

entandeincnt, l�af>e

<ti ofte, de pat. de d

htve, maurttt
4V.

f a.fOfTj.iue' .�

"*N

-ocr page 52-



		5* ^f , ADAM E LSHAMEL Schilder,Ipan Franckfort %an het jaer 1574. DEn gheeft der Schilder-conft wordt ii�'t ghedacht gheborcn< En t.^?§e#3 wn maecken wilt inwendich compt te voren, Eer dat een ftoute handt, doeck oft pineelen to�tft Waer op iy met vermaeck hacr jnbeldinghen bo�tft* �n hoe den men-fch megr is gheregelt ii^ manieren Ghcfchickt, ftii, en beleeft, hoe meeir den geeft lal iwiercm Franckfort de rijcke ftadt in Duytilandt wijt vermaert . Heeft door Elshamer dit wel rijpclijck ghebaert. Die met i�jn Schilder-c�nft en woridef; leldfaem wercken P�ctvras gceftcn al oock mede compt verftercken. EenMan 'm fijnen tijdt vernuftich en ghele�rt Sijn Conft ghetuyghen can wat lofFiijri Faem begeert Was; wonder in iijii werck van groot en cleyn te rnaeckei&i O�i f�o naer lijn verdi�nft op't f�p van d'eer te raecken, Hy was melancoiijck en altijdt ft� van geeft In d'e�hiaem plactfen dacr bevontmen hem het meeft. In Kercken oft in Cluys, daer faeyden hy fijn d�ughden En'als hy was alleen γ dan fchepten hy meeft vr�ughden, Mclancoly fqeckt ruft in ftiljicheyt akijdt Bemint de droefheydt feer en d'eenfaeiii cenicheydt» 'T ghefelichap vluchte hy om daer geen quaet te leereri Hy wiflt wel dat den dronck niet als ondeught coft leerera JHy volghden wel de lef¹ die Senega ons gheeft, Ais Ky was uyt gh�wceft , feer wel ghe�proken heeft A$\ick':W4i by fot velck hek ni�t 4ls quaep vernointt� 'Kg�i�\}>�ji"-'ds'tenen menfih'\hen minder mei�fih fhuys com�n: Dit was een Heydens >vo�rdt eeix rechte redens flodt Want deught en vintmen niet by menfchcn maer by God�. Daerom had Adam oock den gheeft in ceniaem iaecken By roti�n en ruien, om foo wat fraets t� maecken Soo heeft hy fijnen tijdt befteedt tot kider doodt Jn d'edel Schilder-conft bekent by cleyn en groot

			G�IDO

-ocr page 53-



						5*

					*■ti-*

I&xcettoit■ enaranJes orJotunicrs,d'un g/p f ft ahondant^fiis� in&entiensJett #/]''�■ coattues f ar les r/tampes;qu'0n veit deja mainJaictri'rSneait^art.L� wurdeja

				l'M.eff^rw���� et ex,audtt.
	Jjutd" JL ht&us- ffitttcit i			l'M.eff^rw���� et ex,audtt.
	Jjutd" JL ht&us- ffitttcit i

		■

			*C t*

-ocr page 54-



		GUIDO RHENUS. Schilder �?�� HBoloigne gJieboren Anno 1J74. Ende gheftofpen Anno 1641, COmt � � s � foete Nympli met Falea s, Jv � o , V e � � s En finght met volle Stem den lorFvanGvino Rhenvs Hoe dat hy door de Conil Pictvram heeft vereert Met veel en fchoon, Schiidry, die hedendaeghs floreert. Hy heeft meeft op het groot gheftclt fijn vafte finnen Waer door Ey» wïft de oogh van menich menfch te winnen. Soo dat de fneile Faem , fijn� Rijpfinnich yerftant Met 't hel trompet van loff verbreyden mach door't landt* Veel fchoon verfieringhen wift hy te weegh te bringhen En liet in overvloei uyt fijn Pinceeien fpringhen. BöLONiEN die gheeft ghetuygenis dacr van Wat Gvido Rhenvs was voor een diepfinnich Man,/ Die mét fterck water oock fecr aerdich wift te leven Waer med' hy op de plact heeft groote Conil bedreven Men mach daerom fijn eer wei brenghen voor den dach Mits fijn Conftvloyentheydt vry meerder lof yermach. Den gheeft der jonghe jeught haeckt naer fijn cloeckc fchetfen Om met een vollen luit die vlijtich naer te ctiên, Hun hert verlanght naer fijn Conftvloyende Schiidry Die overloopt van Conft en fchoon Poetery. Ghelijck een dorftich hart fai naer het water trachten $oö fietmen Gvidos gheeft van jeder een oock achten* Soo fietmen dat 'tgheluek fortuyn en milde jonft Verheffen fijne Faem door fijn begaefde Conft Om dat fijn Edel werck was vol van foete trecken Die ( fondcr roem ) de cracht van't leven gans ontdecken, Leeft dan fin-rijck vernuft tot inder eeuwicheyt Want ghy 't recht voefterlinck van d'Eel Pictvra fijt. Men hoort noch uwenlofFop den Parnaifus finglicn By t'wit ghevleughelt peert, daer veele aders fpringhen Om dat U Cloeck verftant in Conft was werckclijek Ih't leven heel volmacckt >, in alles redeitrijck.

-ocr page 55-



		τ? t�t bintjgen ig l�cerbicB met toetftanbtcg inficgt tt atumertBen / tnbe met bcctooubt* Ju tingg te onbecfocenenbat �en $atuer foo bccfcgepbenthjcn int» mtnftgcn i� toert» fienbe. <�nbe een jeggdijen met toecfcgtpbc Conf� �egaeft / tien tenen bic uptf�ccnt in ^antfegap fal btttyempt fgn ban f igueren / in tegenbtd tic f i�utt-ftgilbcr^ on toetenbe in��antfcijap/bentbJeebcnfal obecb�e�Denin �rupt ben anberen in Mommen / ben becben in toatcr / ben anberen in biet en fco boo?tg / fa� felben eenen &tgi�bet in ai�cjS etbacen ftjn/ fcljoon bat gp in cenigge particuliere Confi b'anbcre obertreft, Ci� ggc�jcit ten coppe� flcutc� be toetene altemad ban eenen oft berfegepbe ^mcber^ en den nacr bt Conj� ggemacent enbe ggebplt fu��en toefen / noegtang a�tetnad een pot niet tonnen open boen ggdijcR get lattin^ fp^eeentooo^t fept / non omnia p�flumus omnes. �oo iff oocn met bc menfegen en Cont�minnenbe berj�anbtn ggtftdt bic a�temac� in ten Conft niet ctbaren en fijn. ^aetom fiegoojbe een jeber menfeg bic ban <iBobt negaeft ig t'fp mtt particuliere �on\|� oft tijenbom fijn felben tt b^eben te gouben en niet berber ftjn fdbtntcbcr�oepcn< a�^be pennen ban fgn b�eugc$en frreeftcn. %$ gp bejegent mtt matiggen oft fo�eren rijtnbom/ oft armocbe/ gp �egoo^be fijn felben te tyebcn te gouben enbe ficg te blagen nact jtaet enbe macgt/ toant noa omnia poflumus omnes, gaet fijnen nat(�en ujoeber oft ggebuet toat gbdber berciert a\$ gp / miflegien bient gem be fojtupn beter tfp boo$ officie oft an* bcr ggeluen / bat fijnen f�aet toat beter tyacgt bertpi� / non omnia poifamufs omnes, mact fietgebenbaegg^begoobccbp ber mtnfcgtn too^bt f�oinggefogenbatmtnben<�be�m�n upt ben boer nua�ijen meer en fcent/toacc booj ong al bede j�rafltnsbcr get Ijooft toacpen/ al ijl bat ben menfeg niet tn'toi�t toeten ban toacr fp tomen/batrom macgmen tod fengen niCt 3[0b. Manus Dei,tetigit mepropter fcelus populi mei. 3f�pbcr�f00bintmtn00flt een groot oDe�jtcn inbe berjianben ber menfegen / a� toanneet fp (ggdtjife fommigge onerbaren ^cgilbcr^ a�le# tracgtenbe nacr ie treeften) ban alle tottenftgappen toi��cn ftennig blagen en niet te bjeben fijn met 't gene gun ban i0obt ber�ecnt ig/t toant fomtijtjer fa� een 3�moacgt$man toillcn �erifpen een b$ Conf� �aeenbe berftant / eenen ontoctenbr tit �cfen oft fcg$ben en can fal toi�ltn een erbaren 3�octoo? oft fcgnftggdecrben <�geotoi gant trachten te acgtcrga�en in ggdeettgept oft fijn gge�eertgept nacr te acpen baer ijp be* quacm toe ig ��je�tjcfi om goutupt (icen te bijie�eren/ anbermael fal oocfe eenen anberen bic niet berber en ftet a�# ben ncu^ �amn en i\|i toillen fijn oojbed ficben ober ten tod nctfclt cnbc frap geco�ojiert ftueft &�lji�b?p bat niet nacr een Botte p�ompaertg ooo� gcflatetct/ maer cpijentlijcft nacr be oBbel Conft o�jcmaecftt i^/ en bicfttoiljef beter fou berftacn \jtrcften^ teflontoen/ a�^fu�efte biepfinniolje �on\|i te oo\|bttfen, l^antbiebeft tozuix? ftl)np nacr tracljt / moerfe foeeften baer fp i^S te binben/ bc toetenfegap en toaergept connen fenbee oojbed bp ben menfeg fijn/ enget oo^bcd can baer ootft fonber ftennijsf entoetens fe�jap fijn enbe be ftennijfe banbe ontoetcnigept i^be befte rjgtf upgcnig �aer ban* Appeiies ben $?ince bcr d�cgi�bcrji / ^cgi�bcr banAlexander den Grooten bit fecc aenbacgticg tnbt opmcccBicg in fijnen ganbel toag / batgpnietenbcctoirpmcnicgf�ecgtmanif oo?bcd a� gp 't fdbc op ben toetseen ber reben bont goet te toefen/ bacrom gabbe gp ten egetooonrt (a!�gptenicgftucft^cgi�b?p^ibbeopgemacclu/^Jtfe�bete1ldltninten ga�berp oft age* mqni toanbd p�aeti? bp f�n�jupjS in't ggcficgt bej$ bolcftjc / en toift gem gepmdtJcft baer �cgterttberbo?ogen/omacgttenemenopbeo�ie�?eftcn bicmtn baer in binben fottbc. ^00 ijl ecn^f oMegiet bat eenen fegoenmaeeftet jet gab agebonben tt fer/ggen op crnlban- Appeiies �afccec�cn battcr aen ceniggc fcgoenen tt toepnicg {trienen oft riemen toaren om c. bic te rnocjen blagen/toiint men moc(i opbientpbtbe fegotneumttbed binbt�eircn oft *fititUm*

-ocr page 56-



		3T _κ ftmbmUYfbm/tt��ythmm befe�be ηοφηι oubefrap^cSiltypranpett/Apeiic^bt� ban grootcn gpccf�: toa$ geeft bit tod tonnen bertyagen bcrifpt re toefen ban cenen fcgoen* mate/bc toijl �)p maec en oo^beeibe bat fijn ambac&t bc�ang&be/en binbenbe ftjrt \| mepning�)e oft &cijoenmaRer?i oo^bee� goet/�eeft jjet ftutKm�mpg g�enomen enbe bic fe�oenen beebetert enbe met meer ftricntn g�)emaeciu / beg anberen baeg�jg toerbt4)ec <araefcrce� toeberom uprgcf�e�t ter plactfen baer oer te bo?en fmb φfiaen / enbc ben felbett ; fr�ocnmaeenec toeberom boo?bp �et OTaferec� eomenbc/ en fienbc be frjjoenen beranbert/ laag toat ��obcecbic� om bat Apeiks op fijn oo^bee� toa� te toeren gljcgaen� �00 begoj� \| Jp ijet fine η toat boo^ber aente fien/ en toi�be ootfe toat feggenop bcfegene ban Ijet been j ban een naccitte Venus, jmmerg P�mus feg�)t een fcijene / enbc Valerius fept cen been / bat j in bat �afecec� toag/batben^r�ocnmancrfepbenietbcBoo^dflclt g�jefe�ji�bert tejjjn/ fict toe�en Apeiks 4iiet en conbe berb^agen bat Ijp�em bo?ft berifpen ober een bingen bat bnpten fijn Sfimbaifit toag en baer &p geen toccflan�irD oo^bcel ban boen en conbe / Jceft fjem ftcaffelijtRen acngetoefen bat &p �jcm niet berber en fou bemopen a� fijnen pantoffel I 43ft frDoen / toaec ban �jet g�jcmepn f^eecfttooo?tbc toereibt boojberb^epbtig* Ne Sutor j vkraCrepidam. &at ben j&r�oenmanec fijnen frljoen niet boo? bp en gact. <©it fpjeetn- toao^bt foe Pliniusittt Valerius gjjetupg�en/ fiecft fijnen oojfeontR ban bifη obccb�iegcni ben ��eejt Apeiics, toaer upt te fipcuren i$ bat in bien tijbt occh toonber enbeber\|ranbtgf)e jBannen ogebonben stjtt. Geienen Apeiks jbo toonber toap in �m ^iljilton bat Ijp op feneren tijbt eomenbc te Marcedonien baec �p b^cmt toa# enbc nopt gljetoeej� en gabbe/ ! laert banbe ^t\|)i�bec# be# &epfer� Akxander Magnus (ben toclcncn a�baer fijn�^off \|nel) \| feec fieijaet upt b^eefe bat fp (foo toanneer ben liepfer fijn Conli fou romen te acnfejjoui i toen) upt be gratie moeljten njcraecnen /fytbbtn upt een bcrb�oecntc jatofie ofte ergtoaen ! onber makanberen eaet ^cflagcn omAcfcn Apeiks ban ram te tjelpcn/ en bonben.goct bat fp Jen fouben e�eeben inbc libjapeban fijn &epfec�ijeRc Jlftajcftcpt/ enbc aboomet ben abont bp ben booifc�f�. Apeiks gacn om \|jcm ban $ �epfer# tocgen te gebieben bp ben �epfee fanbcrbaegljg te gajt te tomen / baer ben licpfcr niet ban en toift oft ben boo^fc^. Apeiks niet en nenbe oft nopt en l)ab gcficn / tod toetenbe bat Ijp Ijet giiebobt bc^ �icpfcr^ (bat bcfe nijbige enbc bc�gljfucljtige ^e(iilbcc^<upt gaben) bolu^cngcnbe / foube in grootc . feBaemptc enbc bjeefe bcjS bcot� gticuactitt tjc�bcn. ^p fijn ban onber bicn beenmante� baer op toegegacn �en bert�ooncnbe b�o? Apeiks alg pagicn cft �atliepen banben $tep* fec met tx&c$ bebe�bat �p fonberbacglj^ bpfnn 4$aje{�ept fou te noen mae� comrn* Ap- pelles jn bit �anbt b^empt 3ijnbe enbe noot te bo?en itc boo^fclJS� ^c^iiberii (nu in fe�jijn ban fachepen oft pagien) gDeften ijebbenbc/ ijceft Ijem fanbcrbaeglj^ int ^o\|f bertijoont enbc boo? g�jenooben gaft ggep^cfeaucert. &cn fec pier Akxander aengebient fijnbc bat feftcren b^cmbclinth bp \|em toa^ gtjenoot / i^i feer gijefloo^t g�etoo^ben / feggenbe; toic bat Dcm bbjd ber\|�outen met ben obertointier te& tocre�t^ te romen nocmnaei �ouben ter tooien iiopt jemanbt g�jetooon en toapmet \|iem te eten / bottj curieus jijnbeeim bcuptromfie ban bcfe (�out�jcpt te fien boet Apeiks binnen romen enbc g^cbjacgljtljeb�cnbetoat�p Scgeerbc / farlj Apeiks bat bp �cb^ogljen b3a$i / Ijem boo?,bc boeten banben �iepfer too^ penbe babt fijn �ijft? g�cnabe / enbc fepbe: bat �p ban be fmer�ten bebolen toagf 't gebobt ; �\e# itcplerji te ouberiouben enbc niet te berjupmeny Akxander gier boo? betoceg^t enbe j ΰρ �en boen toepen gebbenbe ai�c fijne finecjjtcn/ bjaegfjben atn Apeiks toic ban gun/ �cra glenoobt Jabbc / maer niet cenen baer af nennenbe/ epfrIjte �jp em ftoccre g(jcb?anbe bo�e 1 ombcpcrfooncn(bie ijems�cncot �abbcn) onbeamuecboo? fijn etbaren Confi upt te \| ir;:ll��<i ' / wogen ;

-ocr page 57-



		mogen tauc�ttri t <$nbe fitt jatter gBeBentt i$. &oo �jaeff o� aen Appcilcs booi't �tcpferif tod be beefof^e to�e g�jegcbentoa� / tuierben De tapijten op-gi)e�it�jt en jjp �jeeft op Den tuitten muec met fuUhen gcef�ie�epbt De perfoonen ι Die �em gijenoot Ijabben) af gebe�bt Dat Den �iepfee Alcxander mb� al�e ftjne «iBDe�ieDcn teef�ont mercne�tjcK nenbcn Dat De felbe maeren De ,\|>rt)ilDce� bic AJexander in groot aenften �)\t\ / maer Doo? Defe nij�ige artie upt �et gof mocfien ber�nmfen /enbe Appeiies bleef ban t�onbeu aen bc& &φ fer� mft ι bact �P �ang�en tijbt De eDe� J>c�n�Dcr eonftbp ijeeft �geoeffent enbe Daer boo� Den �tcpfer feer �etjaegiit. Sfetnant ban berfiant bit eeng obermegenbe fa� bertoonbere fiacn Dat eenen ^cinltier (a!� Apeilcs jemam in fijn afmefen Xam naee te boctfen oft Up Jeef�en / �efonberiijc» jemanDt Die Ijp maer een# in fijn �cben gijeften en �jabbt �^ier «pc bfijchtbe rrac�jt enbe groot bermogen ban Piftura Die De <©ube jjBecf�ergjjeb&en upt* gfatucrcRt. sBnbe om Dat Defe nu banben tpt beef�etrn enDe npt menfrijen memode ft§m toee�mcnen $�jn/foo toti ieft cen^ Dae�enopDeoniiptfp^RelijcheConi� Die De toot be* facmDe enDe ebeie «�cinlberg ban Defe <�eu glje&anbeit Ijzftbtn/ bie ηοφ ber� in 'jtf men» ft�jcn memode tnoonen/ enbe niet alieen in ^paignien/ ^anc�terjCK/ ^jtalien/ <$upbf�k �anbt en anbere fioo��e Comnchrijcften/maerinon^bjebe��e�t^eber�anbtte ften �$/ tuaee ban onfe oogen fe&ere g&etupgljen $ijn/ enbe oberfu�cftj: be oogen fijn bee� getroubJtr a�$? be oo?en / mant jet gjjef�en te �e�&en meer ojje�oof berbtent a!� ban fiolen fegg�cn/ Daerommo?bteenoogi)g�jetupgenigmeergeacjjta� bantge&oo?/enbe feptPiautusDat �irc upt fp^upt Dat §et gj)eftc\|)c im �)et berf�ant mo?Dt berge�eften- #m battibe ouDe g®sc$cv$ aeii D'een fijDe te l�el�en miDt� ban ijen roerenen geen ober��ijflfe�^mcer en jjjh/ foo hatl ten boo? Bet eerft aenroijfen be fe�Dfaeme enDe Conflb�opeube j>c&i�D$en Die Petms PauJus iiubbens jjeeft gjjeDaen a� oinnen be H�tjcfte enbe �tepfeeujfKe j�tabt batt Statmernen in oberbfoebig&ept te fien fijn bit be Conf� en 3fnbentten Der oube jft�eef�erg nieien mneften. �nbeg�eitjcira�tijDt^ in berfepepbe Confien f^p «nBetfelrp/ ^ocfre oft &i�%p i# g�jemeet� enbe fa� mefen De ^«beiitie be rechte ^©oeber ban a��e «ptnemenbe 3®czcki\&iefrap<8eeflen int�ie�jto^eng�en. &ooi$befefonbee�ingjegratiebernam* mi te toeie oebaiicn ben me� g�jebojen enbeg\|je!cerben Petrus paulus Rubbens<ube�&rgtfc Der banBntmerpen/g^�o?tn int jaer 1577- mbe* g�e(��?ben i^nno 1640. tot toietijS meerber �uf enbe ontjierffe�ijcfee �er niet qua�tjcR en fijn wpt φοφ pen ��eba��en Dejl �oigenDe beffen.

-ocr page 58-

■■■■

PETRUS PAULUS RUBBENS.

_Λ Edel Schilder %an Antwerpen.

E fch�on Sehildrijen van de oud' Egyptenaren
Eertijts by't Griecxe volck in groote achtingh waren.
'T verftaht van Ludius, Oreftes en noch meer
VaiiJpBs en Zjeon behaelden groote eer.^ ν
Arifiiphotiis Conft was wonder aen te merek�fi >
Als hy ghefchildert had Anceus m�t t'wilt vereken

Ter wijl hy in fijn bloedt daer by verflagen lach,
Den <Perfraenfchen ftrijdt vol landen en (abels /
Daer Schillis met ghewelt af ihijt de ancker cabels
�)ie had Jndrobms foo gheeftich af-gheheldt

Dat fcen mirakel fcheen foo wonder was't gheftelt.
Antiebid�s Eel Conft ghehouden werc: in weerden

Als hy ghefchildert hadden wagen rri�t twee-

Daer dis victorie alleen den voerman was,

Siet wat een Conft bedreef een�n Qenm
J��nen Simonides Td�rifcus en Cmterus .
Nealces Clefidesy Artemon en Se�ems

Daer by oock Titia�n uytftekende van gheeft

Die by de hondert jaer een Schilder is gheweeft.
M&�r als ick overloop de dry-en-feftich jaeren /
©ie \Mins heeft beleef^ en was in Conft ervaren

Soo vindt ick wel te recht dat hy heeft overtreft

De oude Meefters die de Faem ons foo verheft,
Die door fijn eel pinceel, de ivereldt maeclt verwondert
De Faem in Nederlandt �m fijne Confte wondert,

Die van het Spaenfche Rijck gehadt beft groot faveur

Die wert van Engelandt ghemaeckt imdaffadeur

'is

�-... ν

-ocr page 59-



				57

P�TRU� PAUXUtf RUBENS <3&<em\i ittmm\^maiett�o'r plus nobfe pr Us rarssdon,r,deUt� qurttfs ilrtaitpounreuiearceji lui powtui �vtff artf Uheruuk. ont emplt^eψφ/autrs� Ittirjcifnfir-rtpeur atnaflrrdant tuf, ir plus haut dtttur piuvstr.ecrtelApainture ai�Atttfidetuu c�mp&ct a#ec tafameffeui� prjttnuyefifest'ue- imwr�)n'aptwttuumcaugem/mt mt^ni�n■ ma,u ?7�lfUrttt ccompyrt�edr ίDtfti

	*" \J . J* f,,.-,'. ; I**
	*" \J . J* f,,.-,'. ; I**	H	,X
			,X

-ocr page 60-



		Tis (Rjibbens die ick meyn, die Edel is gheboren Nochtans en liet hy noyt den tijde eens gaen verloren Die hy foo neerfte�ijck in groote forghen nam Dat hy daerom niet veel in het ghefelfchap quatn, Om dat hy defe Conft op't hoochfte fou betreffen Om eeuwlijck fijnen Naem door Conft te doen verheffen Ghelijck hy heeft ghedaen, want die de Conft bemint-, En heeft geen groote Conft daermen niet %ubhens vint. Seght / wie en fou dan niet op fijne Eelheydt roemen En hem het fondament van defe Confte noemen Hy is Van Edel ftam, noch Eelder door de Conft Waer door n-y ooek vercreegh een jeders diepfte jonft. Wie ifier oyt gheweeft van over hondert jaeren Die fop in d'edel Conft van teeck'nen was ervarend Eii in P��tery , jae alderhande tael �n't leven ende fpraeck hy wift het altemael. Hoe wonder wift hy niet van als te inventeren Een fchat-kift voor de jeucht om jevrich naer te leeren:. Hoe wonder heeft hy niet het licht van fijn verftandt Ontfteken aen Vpinceel van tmam in brandt Hy was in fin foo fray in groot en cleyn figuren In Landtfchap heel plaiiant, wift alles uyt te vueren. Ga�t riaer't Efcoriael in Spanien vermaert Da�r heeft fijn cloeck verftant het merck der Conft ghebaert, Hoe menich geeftich quant can fijn verftant verfcherpen Als hy fijn Confte fiet in d'edel ftadt Antwerpen In ons Lieffvrouwen Kerck, een recht Conft Cabinet Daer hy heeft menich ftuck van fijn pinceel ghefet Tot Bruflel, Meenden, tot Gendt en ander fteden Ia� in Italien wordt fijn Schildry beleden Te wefen d'uyterfte dat naer het leven treckt Die door de Edel Conft het leven fchier ontdeckt . ^ Her �- ν ■ ■ ,- ' ■ ■ - 1_V .. ..α -�,-* ■ ■ _ \ - ^K- ■ '~* � � ' , - ...'■■■■ ' *ν ■■■ ■; ' ' - ^v ..",'■ � ' ' 'fa.** ^f

-ocr page 61-



		Het Keyfers Cabinet-, des Coninckx gro�te Saelen En't Princen HofF daer by fijn Faem ghenoch vcrhaelen, Ten is hier niet van noy te fegghen wie hy is Sijn werck geeft ons ghenoch daer van ghetuygenis. Sijn Ordonantien foo rijckelijck vercieren En met een groot verftant in een foo geeftich fwieren Soo wel ghecoloriert en net op fijnen dach Dat niemandt lafteringh daer teghen fpreken mach, Want t'Werck verheft fijn felf en ons can claer bewiji�n Dat ^ubbens in't pinceel ten hoochften is te prijfen, Soo wel in drappery als in het poefel naeckt In Landtfchap en het Fruyt was %ubbens heel volmaeckt. Room ₃ en Horenden, Veneten en Milaenen En noch veel plaetfen meer, die meeft de weghen banen Der diepfte wetenfchap van d'edel Schilder-conft (Die in Italien oprecht eerft is begon ft,) Die heeft hy met; vermaeck in't eerften ai doorwandelt Daer heeft hy defe Conft al lanck ghenoech ghehandelt, Daer heeft hy fijn vernuft met fulcken cracht ghewet Dat hy in d'eerfte plaets der Schilders wordt ghefet. Schoon hy door ouderdom daer naer niet meer coft reyfen. Hy fach t'modernich werck van Room in fijn ghepeyi�n: Sijn hooch begaeft verftant ( het licht van d'edel fiel) Ghcdurich op de cracht der Gonften foo verviel, Dat niet van fijne handt ten voorfchijn is ghecomen Oft t'fchijnt dat al fijn werck heeft t'leven aengenomen. Waer door oock fijnen Naem onfterfPlijck blijven ial Om dat fijn foete Conft nu uytfteckt bovenal, r

			' .. ,4 .. ,� Α Α " Hi - �RAN- ^* " ■'/>"� ^% \

-ocr page 62-



		FRANCHOIS SNYERS. Schilder tiw ^nfperpen. Jnno Ι$?ψ* k En aenporrenden gheeft can door de oefF�ninghen I Veel wonder feldfaem Conft voor d'�ogh der menfcjien bringhen Hoe mild'lijck heeft Natuer haer gaven med'ghedeyltv" En haere wetenfchap aen vremde gheeften veylt y[ . ; Ghelijck waerfchijneiijck compt daghelijckx te blijekeri Hoe fy met groote Conft de Menfchen can verrijcken, Den eenen met vernuft dat tot gheieertheydt ftreckt Den and'ren met eenAmpt dat menich hert verweekt Tot aenlock van veel vreught, en voorts tot groote dinghen Die fy in overyloet can inde HeriTens dringhen. \ Maer fiet oock fonderlingh, hoe fy den menfch begonft Met groote wetentheydt van d'edel Schilder-conft. Den eenen heeft den gheeft te Schil'dren cleyn Figuren- Den anderen iat groot, vol gaven der Naturen Den derden in Landou, den vierden in het Fruyt Den vijfden in't ghediert werekt wonder boetfen uyt Siet Snyers inde Jacht, hoe aerdich naer het leven Wift hy def foete G�nft een groote faem te gheven: Het gen' hy heeft ghemaeekt, was aitemael foo vlack Dat claer maer enckelijck het leven in ghebrack. De herten op den loop �ri honden die haer jaghen De Swijnen, wolfFen Stier, die Menfch en beeft verflaghenj Coft hy met geefticheydt uyt-belden wonder fnei Dat niemandt fijne Conft can Schilderen foo wel. Maer nu de bleecke doodt hem heeft de Conft verboden- Als hem het levens cracht door't fterven is ontvloden Soo blijft noch eveo-wcl in't leven fijn pincetd Die onfe jacht Goddin brenght op het Conft-toneel Haer honden ftaen verbaeft, als fy def* vremde dieren- Soo naer het leven fien in bofch en canten fwieren, Meliager op de jacht, Narcissvs by fonteyn Het is foo uyt ghehaeit oft waer een Venvs pleyr; ' . ■" ■ Λ4 ' ■■ �** * ■■■■■■■ * ■* y> ■■■■■■■*

-ocr page 63-



			\*

		*\ ι*

p!uffs«� autres prhrer./Sn ina�ftr�futHtfmvtn Baltn,et ila fftrUiy^t�mf mHafW.

	e

-ocr page 64-



		6z

			Λ-CTEon by de beeck ( die met Diana lachte ) Hoe dat hy fich daerom in groote quellingh brachtc, Hoe 't jacht ghetuygh verdwijnt en is heel wilt en fel Hoe 't iichaem wordt bedeckt met een rouw herten vel, Hoe hy door wreetheydt wordt van al fijn eyghen honden Seer onghenadichlijck voor eenen hert verflonden. Ghelijck in overvloei te fien fijn in het hoiF Die door i^lpcte Conft bewijfen meerder lofF. Die Snyers heeft verdient om de verheven crachten Die fijn pinceelen in Pi&ur' ten voorichijn brachten. Voorwaer al wat hy heeft~ghemaeckt was feer biiaert . En levendich ghedaen, feer net en cloeck van aert. Vier Wolven voor hun proy gaen daer een Peert verfeheurea Daer fietmen Toreken die den Struys en Leeuw nae fpeuren» Den Luypaert en den Bek fijn vande jacht omringht Daer menich fnellen Wint en hitfich Brack nae ipringht, Daer t'Swijn verfcheurt het net met cracht en groote felheydt Daer d'H�rten loopen wech met een ghevreefde fnelheydt Soo dat fijn dieren ai foo geeftich fijn ghedaen , Dat veele Mcnfchen daer af feer verwondert ilaen. By Fon Soldani fijn Schildrijen fijn verheven En Leopoldvs houdt fijn werek voor't tweede leven. ; Hy heeft Jtalien door-reyil wel treffclijck En is daer door vermaert in menich Coninckrijck. De Villen en het Fruyt wiil hy oock naer te treffen Wie en fou fulcken gheefl: met loffdan niet verheffen, Wie en fou met de pen befchrijven niet fijn eer Di� door fijn weerdicheydt verdient ghewis al meer: Want d'eelheydt van fijn werek en is niet af te meten _xSoo wonder heeft d� handt van Snyers fich ghequeten En fchoon de handt is doodt, die veel ghefchildert heeft Haef werek vol ghceuicheydt tot onfe vreught noch leeft.

-ocr page 65-



		Natif d'Jnvenr ian t/S+Momtre renotne partuut.iljaijhiitt tumesde Rome weef at tetnent* bteniet aJurtitres� de vetites f�'�---- il fut entre lemeil/euivpaë'tej'', Van 14 gf) rt dest alté aJLt»ne,ou

			it entre'dedane U eenfrerU depainires en Ant>erf.ela%iantdemeure httficmfi sn ladtdf vMe/ tJre/oumoit aAmpeiredam^ouilmourut/lon *&�$&■ letm'Megj^iHtfeititfKca/if�

-ocr page 66-



		G U I L � � � � �� U L � � D �, Schilder �� AnVtotrpen gheèoren Anno 1584» Ende gbefloryen Jnno i^jy, �At Coflelijck ghebouw van fchoon al oude wcrckcn Werdt eertijdts al ghemaeckt, feer wonder aen te mcrckca Daer d'overblijffels nochaff binnenRoomcn ftaen : Die nu by naer al zijn verlieten en vergaen, Van Piramiden, en van Naelden, Kercken, faelen Van Welffeis en Ruien, van Arcken triumphalen. Column', Brugh , Labormth', van Rots, Fonteyn, Pileer Van Graven en Paleys, en noch veel wercken meer. Den grooten Obilifq' ( feer weert om te vertellen ) Van eenen fleen ghemaeckt, hoogh hondert twintich clleii Daer by de Piramid* oft fcherp Egypfe Naeldt Die hebben groote Eer de wereldt door beKaelt. Den Coperen ColoiT den,Dool-hofFcn Theater Den Tempel van Diaen , de Brugghe over t'water Op Jfler de Rivier ( foo Seneca vercondt) Die met haer boghen op twintich pikeren {lont, Het Capitolium en noch veel ander bouwen Met arbeydt op-ghemetil en uyt 't ghefleent ghehouwen Den gheeil van Nievwelandt foo fraey ghefchildert heeft En op de Plaet gheetil, al oft het had gheïeeft > Sijn Rotfen en Ruien, iijn fchoone Water-vallen, Drijf-woleken, fleyi Gheberght, Hoven en oude {lallen Bewaifen en bemoft, ghefcheurt en afghecalmt Van oudtheydt fchier vergaen, daer Echo teghen galmt Dat wift fijn Cloeck vernuft, foo aerdich af te maelen Dat fijne Conil daer in de grootfte eer coft haelen. ïn't Landtfchap heeft hy oock doen blij eken fijn verilant En fich vermaert ghemaeckt in't heele Nederlandt Die als Promothevs het leven focht te brenghen In fijn begaefde Conil, en met de verff te menghen Die t'vier van d'eel Natuer foo crachtich heeft ghevleyt Dat fy aen Nieylants Conft noyt leven heeft ontfeyt. �

-ocr page 67-



			BETRACHT Ι Ν G HE. D� 4Γοη\|ί ban ^e�jilberen fiac�t fco brrfetjcpbcntlijcft inbe bert�anben ber jBtnfc�jen glje�tjeu een aeeoo^t oft ofcer-ccn-eomine�je bcc riocnen / toant bm tenen gccfl fa� tot bermaecn enbe bolboeninge bc� jiBenfe�en gljefmtljent fte�) «effenen met �ic�jtbeeebig�en aertijeel p�aifant te fcljilberen / ben anberen feer be�teaet en focte�tjeh met pintre� t� Ijanbe�en met �et �ieljt enbe berbiemng�jc tod baf� enbe fence o$j �jiin p�aetfen te ftdlen tot meerbet lof ban fijn toeren / �nbere boen in't beeboncneren en fciiabutoen gunnen geeft ciaer�rjcn b�ijenen: dommige (ju η bertoen b�aeh aenleggen/ en bee�e metten eerften trecU �)im Conft tot perfectie b?engenbe / enbe a�foo tljoont een jcg�jdijcu met geoote beljenbic�jent be� g�)ceft� be crae�jt ban frjn berjiant. $Bm fat oocn �ebinben batter bed feer erbaren / net en toonbee ed mbe �eccnen-tonttful�en toefen / nocljtang bot en fonber eraejt in �et pincee�/anberetoonbergceltic�in't^aiibdenberberben/ en bot in Ijctteec? �tenen. ^oo bat feg�) κκ/ be berfe�jenben gl)encgentl:icnbt ber naturen tyemt in aenfien ig. %tl\ tjeobe in mijnen jtij�t baube f�ubie gtjchcnt bee�e ��tubenten/ enbe onber anbeee / fommiglje / be toe�t�te inbe e�enn �atrjnfc�je feljo�e toattn upts fteuenbe in Carmina oft Poaecehjcke Po'aemaia te componeren / en nocijtanjg feer flccljt enbe onerbaren in Oracien g�jc�rjcn ooc� eenige in Orauien untjiefeenbe/ enbe p�omp in Carmina fijn gfjetoecii, 3�� en i� niet te bertoonberen tertotjten be 4It�enfc�jen ban berfe�jenbe boefter^ too?ben op-gljequidit enbe dunnen aertunt bibeefe�e ou�erg too^bt g�jefogljen / maer g�)cbenc«toeerbic�j i# te noteren bat Goulartius bedjadt ban ttoee gnemoeberg / bie ttoedinggen toaeren enbe bie be g�je�eert�cpbt feer beminben / nocf)tan� fco berfc�epbeu in Ijunf�ubie/ bat ben eenen nergens �ujt in en Ijabbe ban in ^ifxojien / b^embc bifcourfen enbe in �jet ^uftjene / in tegenbeel toa� ben anbecen alle i)et fdbe groote�ijenje beradjtcnbc enbe bnanbt ber boo^fc�^. toetenfdjappen / en �jabbc aUe fijnen �uflt enbe upterfie bermaecn in liet onberfoeenen ber berljolent�jeben banben natucr/ enbeminbebe eemc�e\|ibt foo feer al� fijnen Djoeber Ijet g�jefe�fc�an.

		ABRAHAM IANSSENS. *Figuer Schilder ijan Anfflerpen.* E$be g�jclijcn Guiliam Nicuweiandt grootcu arbenbt Beeft ggebaen om met neerjtigbe bhjt / be oube beeba�len duinen / jBobeenige toetenen/ 25erggen en ilotfen/ ilanbtfc&appen enbe beer g�efugten af te Belben (fjet toelcn �P meej� naer get �eben toag boenbe:) ^ooljeeft Abraham iani�m Vitoer ban Sfinttocti pen in fijn ^cijUbcr-ltubie oocn gljebaen / be todene ban Nieuweiants Conjt feec berfetjenben i$ / toant &p �jeeft untgljdldien in figuren foo groot al� ftet leben ^f te malen bat f)P niemanbt in fnnen tijbt baer innc g�jetoehen geeft. 3fil fijn toerenen frjn nut een bafte janbt gljejtdt / feer aeebicfi in anotomie/ be beeben toel % beemeng�t #■ ... � /

-ocr page 68-



		*Ι, ■■ .* , ι becmengJ&t met gtoote eonf� aengfjefept wbt bectyeben/ bo� c�jtfte�iitfte gcatie/ be becbiepingcn bec becco?tfe�en en boutoen bet tyappet�en tutl toaec ogenomen / bie fijn bcctfant inbe 5f igucen foo Ijeeft te toecc�i gbcfie�t/ enbe be ^c�i��et-fonfl boo? fijnen fne�len g�eef� met becfc�jepbe btnbiiigDen foo Beeft becmeccbect enbe becbe* tect / toaeenemenbe be gbe�ijcufojmitljept/ maet/ toefen enbe gfjctte�teniffe fijnbec Weelben/ bat fijn Conti ban Pidurabop? �ct �eben menit&mae�too^btaeng�jefren/ be toe�eue �jp met gcoote aenbatbtiebept enbe goebe maniec naecjjet cpgen �eben �jeeft toeten naee te boetfen/toant�jet �eben ben baj�en gcontjlecn banPi&ura ig/ Jet �eben geeft be uptccfte natuec enbe toefen inbe &tfjiib?p / bet �eben tg fonbec b�ancuetfe� ban flatcting�jen beceiect/�jet �eben toijji bentoeg�)banpecfectie en gjeeft ben fm ban <&obtg jiBogentbepbt. �^et �eben (bat a��een ban «�obt boo^ compt) �ecct a��e bingben. Ecgo foo moetbe Conj� ban Pi&ura (bie naec�jet �eben uptg�jetocccht ig enbe Jet �eben affc�abutoenbe) ongbe�ijtu meecbec crac�jt �ebben a�g (jet gene gctopieett too?bt naec ben fetjijn ban j)et �eben. 3�e «eifte bie mp upt be Ijanbt ban eenen bjinbt gbefcijonciten too?bt/ i$ aeng�enamec enbe ban meecbec aenften a�g be gene bie mp banben fe�ben b?inbt boo? eenen becben toegeb?ot�)t too^bt. 3^en Conttojcnen 3�mtR fa� aengenamec enbe b?p foetec om lefen fijn aijS be �ettcc bie upt ben b?ucfe met be pen gljefe�^eben tg/ in tegen bee� fa� be nie�toicliept ban eeniel) �efcimjf met be penne fe�bfamec gftetoeecbeeet tooien a�g Jet gene (boo? ben bmeft gtieeopieect fijnbe) gbemepn ig. <©aecom bdjoo^be be ieetgitige jeugi)t a�tijot te tcaebten nacc �jet �eben te teecnenen (bacc booj een bajle§anbt ttijgenbe) om naecmae�g upt Ijet �eben te fc�ji�becen / foo fa� tit Conjt mei een becmaecfteltjc�t �ebaegen ban a��e $atien bej^ boleujc a�tpt gljefoeljt toojbcn. �oe menitb fcaep jBceft�c en too?tec niet gbebonben/ bie foo bifaect enbe toc� fa� topiecen eenir� origineel fiucft ^ciii�b^p (naec ijet �eben obebaen jtjnbe) �atmen be Copije oaec upt niet en fa� tonnen Kennen. �n foo toanneec ijcm too^bt becfoebt te maeeften eenig�c o^oonantie upt fijn epgen pban^ tape bat nopt ie bojen gliefien en tg/ bie fonbec Ijet �eben niet bo�toment�ijtR en can uptgetoctc�u too?bcn/ fai Defe�jaemt j�aen jae geen mibbe� binben a�g �jem te behelpen met Ijet gene �jem boo? een anoec Ccbacen ^djilbec fa� tooien boojg�je� febctft. Cig gbel�e�t bee�etyoutoen hie fonbec patcoon geenen toeccheant oft bjepnaect / geen fteecMettceg/oft figucen en tonnen met be nae�be af-ma�en. ��aec noe�jtang a��cn be ttac�u bec Conjlen in bccbo?g�yen ijs / bat i^ be inbentie/ biec af geeft Nieuwdantgoebegbctupgenii� boojbe ge\|ie�teni\|fe ban a��e fijn ebe� meee�ten bie mee(r in bjuch f�nupt-gegaenenfeec binf�ic�j en boojbee�icij bp be ^cljilbeci� toojben gbecjiimeect gl$\i)tk ooeit be ecae^tigbe inbentien ban Abraham iarttiens, boe tae� becfcl)cpben ban Conf� enbe toefen aen.Nieuweiant, ben t�e�enen geeb duinen / % anbtfcbappen oft becfebietenbe gconben en �jeeft upt ge�elt/ maec toajS feec ecbacen in figucen en �pi\|lo?ien met pincee�fooupt te bjucben bat fijn ^aec�tten natuee�ijch b�eeg / enbe be t�eebecen toaecac�)tic& Jet �eben ftbijnen te toefen. t©acrom uk niet en top boo^-�p-gaen fpnen �of boo? befe bo�gen�e beecfen toat bsec�ec te ontbetben.

			Hier

-ocr page 69-



		�Hier compt een hoogh vernuft door onfe Landen rennen Als eenen Arent met fijn uytghekeurde pennen Ghevult met facht pinceel, die -dienen tot de Conft Wanneer fy op den Doeck van Ianjfens wordt begonft. Siet fijn Anatomi int 'sMenfchen naeckte leden Naer 't leven uyt ghewerckt volgens Natur' en reden,₍De rimpels in het vleefch , de ployen in t habijt De vouwen inden doeck vol foete aerdicheyt: Daer by den grooten geeft van't menghen der Coleuren Waer in men 't minften geen ontfteltenis can fpeuren Soo crachtich ftaet fijn Conft en grondich uytghewerckt Dat menich geeftich oogh in Schilder-conft verfterckt. Befiet het langh ghenoegh met opghetoghen finnen Wat diep verholen Conft dat daer al fchuylt van binnen. Ghelijck de befte vrucht is midden in het veldr Soo leydt de diepfte Conft oock in <pti�ur<ts beidt. Als wel aen Ianjfens blijckt, een vande Cloeckfte Gheeften Die was ghelijck een vorm om heriTens op te leeften: Sijn Confte op panneel ghelijck een beke vliet Die hy voor ai de jeught de wereldt over giet. Een jeder ftaet verbaeft, want die dei' Conft belichten Ghevoelen dat fy licht de finnen can verlichten, Om naer proportie en wel op fijne maet Te volghen d'eel Tii�ur ghelijck den regel gaet: Als Ianjfens werck bethoont, dat felfs ontfiuyt de monden Om door 't gheficht alleen fijn eere te .vereenden Daer niemandt eenichfints af mach verwondert ftaen Want 't werck fijn ielven prijft, en wijft de waerheyt aen. tfcic tnfou baninbe &c�)i�bet-con(� geen tjeoote nectfrboen om tot footomi- ��en/ jae �ionbctt-mae� orootccen �of te ptactften / tot cenen �of bic om(tctffc�ncft ijs / toant jemanbt bic untncmenbe Contfcn can actjtcr�atcn (W �tchi�^ 3 00. jat meer jaren in f�eut �Ujbcn:) baet moet be fcotjbe f aem �aneft af gljebencnen en�e bc toere�tboo? bcc�2cpbcn / toat fu�efcen berftant in fijnen φι Jjceft connen 3 2 *tipte*

-ocr page 70-



		upttoercbcn. <t�nbe a� i\|� bat jemanbt ban befen ttjbt ftjnConft ten �jootbf�en ftct ber�jcben / baerom en moet ben ^e�ji�ber ber fe�be Conjl fijn fe�ben niet bet* �joobeebigljen noclj traeljten naer be eer / maer bid nae een beeltanbie� oo^bee�/ baant ijt bat Dp Ijem ber�oopt met fte�) in te planten eenige �aetbimcnent�jept / foo com.pt �m nootfaecnc�ijcii tot be poobeebp bie ben �ujl benempt banbe �on\|� enbe be b�berffenisi banbe fte�e tg en in p�aetjS ban tot eer / rijeftbom enbe �)oogen naem te tomen / taecht �iclit tot be grootj�e armoebe enbe fpot banbe toere�bt. �aerom �cljoo^ben een bertfanbic�) ^cfn�beetebo�g�enbe�eereban Senecabie icn�jierin rijm berbuptfe. Hy rijck op d'aerde leeft die d'hooverdy veracht En hy het meefte heeft die naer het minfte tracht. ®ie ben mmtfen �of foeeuen bc�bienen be grootfiecee / �)oe bee�. en bintmen �je? benbacgjjg niet bie met befteente ban laetbimcHentgept en �joobeebp befmet fijn/ bie Imn foo bee� toefclj$ben bat f$ Ijct a� mennen te toeten (een teeehen banbe iipteefte ontoetent�jept) batfp een jeg�je�ijeK beracgten enbe niet en berltaenbc fp^eucue bie g�jemcpn ig/ Quantum eit quod nefcimus, bat i# te feggDen 5 �oe-beel �ft* bat top niet en meten. f�oo;toacr baer retfeert a� bee� te bieten bat ton mennen te toeten enbe niet en toeten: hit glie�2ccu ig meeft te binben in meufrljen bie boo^ een goebefojtnnn toat gQcmacHc�tjtu aenben roft gljeraecnen/ bpmenffljcn tit rijcu fijn/ en meejt bp menfeben bie ban niet tot itt gjecomen fijn/ toant ter toij�en bat �wn mi�tljepbt booj be p�upmftencKer# enbe b�eperg ban openftaet (bie om een�ecner beften ban tafel te etijt$en) fu�clicn^cba�ifelie�iinbeeenbee�effen) fupg�jen be �joobceebirljept enbe pbe� glorie foo in batfe tuin iaten boojftaen g�e�eerr te frjn a� ijl bat (jun �er\|fen� bicutoi�si geen ac^ ftoaer en tocggen. Sleeet ban stm 3©eet-�iebenbe�clji�bcr jcugl)t a�iijbt be boobetbn becacljten / be b�eperg �^aten/ enbe ^�t upt bjinbtfeljap η fouten aentoijft / beminnen. Want foo �ane�t gljpbe b�eperg in utoen boo^fpoet gljetjoo? geeft / foo �aneft fu�foi fp u bpb�ijben g�je�ijcB be ftoa�utoen bie ben fomer bo�gljen / maet toi�t g�)p gun foeeuen in utoen tegen* fpost ban fu�len fp ben rug�j necren/ baerom gljclijcRt Plutatchus gun bp be �upfen biebeboobenber�aten om bat fp geenb�oebt meeren �jebben/foo en tomen be b�eperg ootfe niet Bp arme maec bp rijene menfegen bie groot ban beemogjfjen $tjn. ^oe toe� batmen "niet en matl) fcggfjen / bat a� bie jemant p$\|t b�eper� fijn/ toant Jet p$fen bejraet oocnin bjintfe�jap boclj eer ben noot berep�t bunben te gljebjupenen moetfe eerji �eeren bennen / toant be b?inben bee�ber�ep fijn baer Seneca toijt en b^cebt af berljae�t enbe om cojtljcpt tot��e too?bt ac�tec-g�e�aten Die vrinden inden noot behoeven Die moetfe als hec goudt eer ft proeven. <0n glje�ijcft befe �oftoaerbe �be�e �onfi be b?inbinne banbe eemtgept ij^ en bo�tomcnt�ijeberinbe eenicljept beropenbaert too^bt a�^ integentooojbie�jept ban cenic�) menfcgengljefe�fcbap/aengBemerehtbat eenen ^tln�ber be bjucijten ban fijn berpant niet toe� tot rijpe uptbc�bing�e tan b^eng�jen a�fer �utte� oft bee� per» foonen ,

-ocr page 71-



		6₉

foonen onteent fijn / νφί rebenen battee a�tijbt jemant ig bie baec ober fijn bonnig fa�iniUen gfjeben. &oo bientbe jeug�jt aenbadjtiel) opfu�t te nemen bat fp �jet g�efeifc�jap moet fc�joubjen / eengbce�g omboo? f�atering�je ban een anbeeniet te comen tot pbel glorie bie be mocbcr ban �jooberbp i� / anberbce� om booj �ecifpins�e ben jbee enbe �ujr niet te bee�iefen/ toant ben �uj� enbe jcbct jjcb�cn bet mcejie becmogljen om te �eeren enbe om fcoat goetg int licljt te b�ngen/ ojebucriclj be jonrhijepbt aenpojrenbe foo �ancft ben geeft nocjj ongbebonben enbe in bo�le bnj�jep�t leeft. Cnbe ijt bat ootn jemanbt int groenfte ban fijn �eer-jaeten fijn finnen be�afi met �ief be enbe baee boe? b?oeg\|) gaet berinnben aen ben jjoubieUjcft foo blijft fijnen biil gbctoompt / enbe be b?ucf)ten banben �jont�c�tjcu beletten tce^ flont fijn fiubie / ben �u(t Ijaecht meer naee be fcninft om be ftljoum te boen rooeften/ a� nace meerber toetenfcliap. <®e bjouto binbt \|}cm aen ben bloeit ban be fo&�j bic bc toinfl boben be eer tle�t. <�n fe�joon ben man bet fe�be mepnt te boeberjtaeri en trac�jt (gljeitjch infijn jomnl)ept en bolle �ibertept) te j�iibeecn op beberljo�ent�ept bec natuec onVt felbemet fmaecfc jeber en �nfl tint te tocreben / be �iefbe (bie ban meceber cracljt ig/ ean l)un bat beletten. ff�ant Petrarcha fecjljt feer tod in fijn CCCJ�e �OefB/ geintitU�eeCt deremedi�svtriufque fortuna? , in bcfC ttiOOJbcn: Amorcit latens ignis, gratum vulnus, fapiduin fenenu$t- dulcis amaritudo, dele&abilis morbus iucundum fupplicium & blanda mors, boe ijlban mogflc�tJcn bat jemant met befe f�eeftten obergoten ftjnbc fijn fe�ben can begfteben om be bo�mnecntljept ban Pi&ura met rijp betftam inbe jii��e eenfaemljept te onberfoeencn/ toclig toaet: bat befe fiecliten a�temae� fcijup�en in een bebccht bier ber �iefbe fonber noe�jtang �jet lies jjacm te ber�^anben oft te ijinberen. ffimt naer onfe bnptfc tacl ig be �iefbe een aengljenamc inonbt een fmaeehelijcR bentjn/ eenfoete bitterljept een �ieffe�ijeftc fiecnte/ een gjenoc�je�tjcne jlraf enbe een p�aifante boobt. Die fijn vrijheydt vroegh wilt toornen En de min in't hert laet comen Set terftont fijn wetenfehap Op (pifturas leeghften trap Want veel onghetemde forghen Ligghen dan in't hert verborghen Boven al het Echte bedt Grooten luft van Conft belet* Laetmen fijne finnen fpelen >. ■ � Op het fwieren der pinceelen Tot meer loff van d'eel TiSlur Daer ontbreekt terftont Natuer, , Die wilt wefen onbedwonghen Niet gheport oft aengedronghen

	Want

-ocr page 72-



			\

		Wantin haer een leven fweeft Dat in volle vrijheydt leeft. Liefde doet den aert vergeten Diemen eerft wift af te meten Inde Conftighe; Schildry Oft de ftomme Po�fy. Daerom die (pitfur beminnen Stelt u hert en teere finnen Qp de min niet voor den tijt Eer dat ghy goet meefter zijt: Onderfcheyt eerft wel u plichten Eer Cv ρ ι D o s minne fchichten Dringhen in u jeughdich hert En Li aendoen groote fmert, "®m �oogi} bitcftijcn&cn cn�e rje�eet�en c _A τ s fept feet toe� op tiefe paflasic tt ga� comcn�ie ί Vier en liefde trecken fterck En beletten menich werek. DAT IS: Si quis amore Calet ₇ confueta negotia cejfant. Wat iffer ttcrtfter a�g tic �iefbc tot ot^ou/ Detodcftea�geenen jf�a�tieel� fleert tic finnen uan�cn^iBan foo tot �jaet trecftt �at 8p fe��en fijntoerch (na* mcntltjcft �e ^coiloectonp fcie ftutiicii^ #) tot 1ooUt perfectie can �aencj�en. iDarius vraeghden eens aen veel van fijne vrinden Wat dat het fterckfte was hier op def' aert te vinden Gheloofde die 't hem feyd' met wel beleyden praet Dat hy hem gunnen fou een hoogh en ed'len ftaet. Den eerften heel vernuft begonft daer uyt te treden En gaf den Coninck ftracx dei' wel ghegronde reden: Dat niemandt ftereker was als eenieh Potentaet W aer onder 't heele landt alleen ten dienfte ftaet, Den

-ocr page 73-



		Den tweeden heeft aldus Ui�arium aen ghefproken En door fijn reden daer het eerft relaes ghebroken En Iprack op s'weteldts boom geen ftercker dinck te zijn Als den ghemenghden dranck van eenen foetcn wijn, Den wijn heeft menich Vorft ghevelt en overwonnen Is Holofemes eyndt door wijn niet af-ghefponnen ? Den derden feyd' noch wijn, noch Vorft tot dit en dient Maer ick fegh dat een Vrou het fterckfte overwint. Een Vrou het fterekfte is die can Monarchen temmen Schoon dat hun finnen wel in ftraffe gramichap fwemmen. Siet hoe de groote cracht van Eflers lief ghemoet AJfuerum heeft ghetemt en fijnen torn' verfoet; Wert Sampfon niet ghevelt, van !Dahla beftreden ? Als fy hem met de feheir het hayr heeft af-gheiheden: Siet {Dafrid quam tot val om eender Vrouwen fchoont Door Barfabea, die hem heeft van ruft ontcroont, Een Man die wordt bcheerft van eens Vrouwen aenfchouwen Die can qualijck 't verftant in fijn balance houwen. Dit was het redens eynd', het flot en rechte grondt Waer door dat jeder een de Vrou het fterckfte vondt. Het is een cloecken Man die hem van fond' can mijden Noch cloecker die de oogh van Vrouwen can beftrijdeft_r _tDie dan verwonnen wordt van een oprechte min Mint met de fuyver deught foo ift een goet begin. mm ijl bat jmm\t$ 0ee{� in't groende banben tijbt φ&&\αύ too?fct tot ecnicje ebe�e 3f�etclten alg tot beb$ ftanteringfje oer ^clji�bcE-tonft/biemoet frjn berftant ban a�ie minnc-�uften / en fonber�naj) oocft ban anbere �anbttoerci hen af-tcecfeen en meberg naec trachten te fc�neten alguaer �et b3it �aer be glorie ban frjn eerc in berbo&�en �epbt/ Want wilt hy meer als een beminnen Soo wordt hy licht verftroyt van finnen (plurlbus intentus minor εβ ad ftngula fenfus.

-ocr page 74-



		sDe <�b�k Pidura \$ bpanbin ban getnfiefelfcft�g/ ban be ftnndrjefte �iefbe tot be t^oufaaen enbe ben eeni��en ft^oom banben obetbaet/ maer in tefienbee� be boejier banbe eenidjept toe�baeet bec Conf�en enbe b2inbtnne banben adaepiit. Cn tet naijlen battcc nigt fonbei: atbepbt en can beccreojen uao^ben bat eenige bo�- maetiit�ept boo^enotjt (�ljeujrft Det �atijnjaf feeectooojtfeptiPaceftfoicuna Saluft. Jabori: vigilando , agt-ndo, bene confulendo profpere omnia cedunt. ^00 ijl batttlCtl acii. geenen acbepbt en tnactj ontften om be upteefte berfio�ent�jept bec �e(n�bee-ionfi te batten. De Art. Q& fiudet optatam curfu contingere metam po�c. Muit α tuut _> fecitque puer: fudauit & alfit. Abflinuit J>enere_P & l>ino qui pytbia cantat Tibicen, didicit prius, extimauitque magifirum. Adolefcens Sachum ir Venerem fugiens, reBa ad honoris & quietis metam tendit, dum liigilat _y currit ₇ & c.tji ac fortun^e jniurias tnuiBo fert animo. D Α Τ I S ' «®ie tot bcbo�maecntijcpt banbe ecc enbe g�o?ie foeent te romen / bie moet ban jon8�$ nf boo? Ijitte enbe nou geenen arbep�t omften ban fijn Ijetfcn^ te bphtn enbeaufttnecenbantoe�tufl:enbeoberbaet/laboret.im eft bcnasgloria?pater,baant ben adaepbt ig ben babec ban een rjoebe glorie. <©aerom fept Ovidms feec tod* fDum l?ires anntque Jinunt _y tolerate labores Tiam teniet tac�to curna feneBa pede* i^erbjaeejjjt ben adaept a�$ fjet be ecac�jten enbe jaecen toelaten/baant ben trommen on�ecoom antnfhcnjst aenrompt- #oeft niemant en i# tot ont(�erjfei lipte �tt gljeeomen boo? �nperbp en fonber ben adaept �ief te Rebben. SaUuft. - . NemO ynquam ignauta efi faBus immortalis. «©aerom feglj ieft ηοφ eenjf �e�joo^t be kergttigtje jeug�tf b'oetafie bangtoot gljefelfc�iag enbe bae�infi te fcljouboen. 3©ant boeeafte maedtt ober a� Oen bief, ■Gheiegentheyt maeckc roof, en die d'occafi mine Seer Hcht een open deur van veele fonden vint. Eaet jemanbt in't ��open ban fijn �eet-jaeren fijn finnen bedepben booa oecafie banben minnen-�nt� / f�o beebbaijnt fijn baetenfcpp g�elijen ben roocfc/ enbe Blijft cenflaebebcg baerdbtg. <§oo bat fomibiji be ortafte ban eentc� quaet be �ebcrffen$ beriaaeet-hebenbe jeug�jt tg. Malitia tantum occafionis indiget. Le trou appelle Ie larron, Een

-ocr page 75-



		⁷³ Een open gat roept felf den dief En wij ft den wegh naer fijn gherief. &att op fp^ctnt ten boojfepbcn C at s ootfe feet b)d: Een open deur oft open cuyl Daer in fteckt licht een hont fijn muyl. 3Jii bat jemaubt (ui) te bjoeg�) �aet teba��en op be minne-�uft/ be otcaji* ojeng�jt (jem foo bcc bat fijn lut�en) tot be <�on(t betheecen in mimte-fpel en toojbt booj De cracjjt bee �^outoeiii aen�otBfel obecmant / bie beeenig�je oo?faetft ijS �at Jet berj�ant a�f�an berbooft too^�t banftoacefo&t) enbeac�terbcnc�ten: sir.*. die inde luit onciteken is, die is als een brandende vier eude en hout met op totdat hy «� verbrandt. Al die dan trachten wilt naer d'hoochfte eer der Conft Hebt liefden arrebeyt en vlucht Cvpidos jonft Schouwt de ghelegentheydt van eenich ander werck Als ghy op d'eel <PiBur* hebt d'uyterfte oogh ghemerck. �^ier tacbe fcml icft eeng openen enbe aentotffen ben toffe��eften <Coetg-ffeen bec untccfle Contfen bie ong ben t�aecactjttg�en Phoenix ban $eber�anbt (te toeten Anrhoni vanDyck) �jeeft achtergelaten / bie te pen $inftjn<i�bete<§tp2 ber-�on\|l tot be�faonbering�e ban alle menftjjem

			Κ ANTOH-

-ocr page 76-



		� � � � � � I VAN DYCK Schilder ende Caliailler banden Coninck �?�� EngeUndt Carolvs den I. gheboren Anno IJ 99. ende gbefiorïen binnen Londen Jnno 1641. HOe wonder wordt den Geeft der menfcheri aengedreven Om rijpelijck te fien al watter wordt befchreven: Den eenen die bemint den oorloghs handel feer Den and'ren onderfoeckt den Eeldom pracht en Eeer. Siet hoe 'tRomeynfche Volck_? Aerts-helden Majors kinders Die door hun macht alleen ghebleven fijn verwinders Van 't heel wereks ghebou, door "hun fcherp blickxems fweert pen jeders ploeeken moet hebben in crygh verteert. Ghelijck Suetonius óns claerder üy t can legghen . Waer van Mt Oktïus en Lfoius oock fegghen. Hun crachten fijn voor-by., vergaen als eenen fchijri Daer geene vruchten van meer op de wereldt fijn Hun ingegriften Mars ₇ bloetdorftighe <Belhne En Thermodonfchen ftrijdt wraeckluftigh' Amafine En canmen met de pen foo wel niet drucken uyt Ghelijck de Eer vereyfl: en hunnen Lof beduyt. Nochtans ben ick mifnoeght, om daer af veel te praten Om dat fy niet een fier en� hebben- naer ghelaten, Als enckelijck een Eaem, die van hun ctaden fpreckt Daer fy ons geene vrucht in't minfie. van ontdeckt. Maer als ick d'edel Conft d@r Schilders gaen doorgraven Die overvloedich is van wonder rijcke gaven, Soo vind' ick onder al, een man van groot verftant Eenen Van ïDjjck ghenoempt vermaeit in Engelant, Die door fijn ftoute handt vol cracht van cloecke trecken Den grondt van d'eel �'��/ wift aerdich te ontdecken : Die ( fegh ick in ons Eeuw niemant gheweken heeft Iae aende Schilders al een nieuwe leeringh geeft, Wanneer

-ocr page 77-



		�^�� 3� HVCtBl CHEVAOJERDÜ &OY DXNÖXETJÊRRE &ft nea Attverr lm ispg-Ui Jumoir de mdrs,awte Ie vmy Vfarnix- Je neflrefiede'.* o» vuitpar teut de Je? mervriUeffiit en pourhmetfi' eu en telrlêawcdpnt ita monftre' ■' fen efirit Jivtn, e 'e/t Jemmye ff* h tttert ntusa ratfi( dun tel mintde de h nature ' � en -unjï' &as aae_f il mtwrut � Londres tan tf^X. *"'[,* *Ant. v«n jOyck fitixdf,* *fAMlTimhus-fiutpfit.* *Ir .TAeqffmr tsccudtt.'*

			" 1* ■ ■' i V-v Ka -

-ocr page 78-



		7 Wanneer dat jemant fiet fijn hooch verheven wercken Waer med'hy heeft verciert, Paleyfen, Huyfen Kercken. Sijn vruchten fijn foo fraey, foo feldfaem en foo raer Datmeraf ipreken fal naer Teven hondert jaer^ ,. Soo crachtkh, mals en ibet _> ibo los _r foo cloeck en fWierieb Soo levendich in Gonftj ibo hel, verlicht en vierich, i Soa wel ge�bf�rveert en vlijtich aengetaft ^_vl\: ' i Vleeiachtich in het Naeckt, lbo fortfich fterck en vaft Datmen't jugeren ibu te weien enckei leven ; φ Soo aengenaem en mt is fijn Schildry verheven: Notoirlijck in pourtret en oock in taeffie�el_:Daer leeft fijn cloeck v�rftant, daer fi�tm�n fijn pinceel Dit fal de rafTe Faem noch breeder u verconden Reyft maer naer Engelandt in d'edel ^^i^n\|\|\|%\|^n?'- Daer hy den Coninck felf m�t d'Edel Cot�ingin Seer wel ghefchildert heeft naer jed�rs hert en fin, Dat hy als Cavailler oock Ridder werdt gheflaghen ,.-,.'. Om dat hy fijnen geeft ibo wel heeft op-ghedraghen. Hoe menich cloecken Helt en ma^htich Edel Heer ; Heeft hem om fijne Gonft begaeft met lof en eer / En ichoon dat hemde doodt tot Londen quatti vercrachters?. Den Roem van &j^^0^^^^co&'M^^^^^�^n^.* De vruchtenί van ψιΒύγ en fijn nc^hriiet vergaen_; S Die op de wereldt noch ghelijck mirakels flaen. Hoe menich Tafereel ftaet op Godts dienft Altaren Die fijnen weerden naem en Faem ghenoech verclarea En feggen wat Van iDyck was voor een -Edel-maft- : / Daer niemant inde Coftft foo by gecomen can Daer compt de Cloeckicheydt alleen van hem te blijcken Schoon dat fijn vrome handt daer af heeft moeten wijeken. De daet van d'edel werek noch inde oogen blijft Daer menich cloecke pen veel loff en eer af fchrijft. Iac

			■^bob

-ocr page 79-



		77 lae dat ick waer begaeft met hondert duyfent tonghen Die fijne eer in Conft van d'eel (piElura f�ngheri, Ten waer noch niet een fier, daer fou ghebreken Hof Om uyt te fpreken eens ten vollen fijnen lof. Men leeft van al 't gherucht van Trommels en Trompetten Van Sabels, Lancien , HarnaiTen en Cafketten Van Peerden heel verwoedt, van Schilden Pijl en boogh Het fcheen dat jeder een vier ende vlammen fpoogh Waermed' dat quam te veldt het volck van Macedonen Dat fnorcken ded' 'tghewelt der ftrijtbaer Sch'qnoneny Hoe dat hun groote Macht de heele wereldt dwongh lae door hun ihelheyt fchier door muer en veften drongb, Nochtans en fietmen niet verichijnen van hun vruchten Waer in den menfch met vreught can fcheppen fijn ghenuchten Daer en is geene fchets oft overblijffel af 'Tis altemael vergaen, ghefmolten in het graf. Maer fiet de vruchten vande crachtighe Pinceelen Ghetoetft met oli-verf op gladde Taefcreelen Alleen van d'edel handt van onfen Geeft J>an !Dyck Die niemant inde Conft can vinden fijns ghelijck. Die al de Roomfche macht, van wapens doet verdwijnen Als hy met fijne cracht van Confte compt verfchijnen. Al ift dat hem eylaes �, is 't leven af gheruckt Daer wordt veel ieeringh uyt fijn eel Schildry ghepluckt. Die hedenfdaeghs floreert en wordt feer hoogh verheven Om dat fy door de Conft compt aldernaeft by 't leven, Soo dat hy is gheweeft den Phcenix van ons Eeuw Daer Fama van verhaelt, en roept met luy ghefchreeu Den ftouten toets Van S)yck.j en is niet af te meten Soo overvloedich is fijn Conft van fray fecreten. Ift wonder, aengefien dat 'tfpreeckwoort ons verclaert Dat meeftendeel den Menfch treckt naer fijn voefters aerr Her

-ocr page 80-



		*� '* �

	Het gen' ick claerlijck tan hier in "pan Dyck bewijfen Diemen van jeder hoort in Conft ten hoochften prijfen. Sijn Moeder was begaeft met groote wetentheyc In't "fteken mettc naeld ghelijck de Faem ons ièyt. Sy vvift door teeekeningh te ftellen keel figuren En dan met foetcoleur der fijden te borduren, Ghelijck fy met vermaeck heeft meeften-deel gedaen Befonder als iy van ₅ %�� Djck heeft groot gegaen. Soo heeft fy mette naeld' feer aerdich net ghefteken Een Schou-cleet wonder fray, en vol van cloecke treken Seer wel gecoloriert en wonder wel gheftelt Dat de Hiftori van de fchoon Suian af belt. Leeft dan cloeckmoedich Geeft eeuwich in eeuwicheden Want uwen Naem die leeft in veel vermaerde fteden: Al menich ftuck van U dat op Godts Pafsi treckt Veel fielen tot berou van hunne ibnden weckt; De deughden die daer door u fijn pinceel quam faeyen Die hop' ick dat u fiel _r op't leften af ejuam maeyen Als fy ghefcheyden is uyt dit droef tranen dal Waer door fy in Godts Rijck eeuwelijck woonen fal Graf-Schrift op de Sepulture van ANTHONI VAN DYCK. Hier leyt den Roem van d'Ëel Pictvr* En grootste Cracht vande Natvr' i>ie door hvn hooch verheven cvnst Die tot haer tfvOcken Jeders gvnst Wanneer sy sweefden in VAN DYCK r, Die is vergaen in stof en slyck, Den Hemel heeft syn Siel ghemaeyt -En d'aerde met syn Const yerfraeyt Die � � aen Fama achterlaet Waer in den Geest gheschildert staet. ■GfiUnus. De manieren volghen de ghematicheyt an hetfi^haem. Welcke ghematicheyt ghebouwt is op het goet voetfel» en ghelijck de humemren gheftelt zijn, foo fijn ©ock de manieren. � GILIS*

�

-ocr page 81-




	---------


		'9 .

GILIS MOSIAERT. $ bat ban �jetbiet ber aeng�jename ^cpbec-Conj! (booatajeno�^be foo menicljberlep foete effectten) maclj bo�jeebcn / enbe �acr boleommen b�am= men bcemeerbcren int fjupg banben b�ijtig�jen jeber/inbc fae�e banbe lief bc/ enbe in't i^alet banben $atuer / bie Ijaeeen lebenben geeft acn Pi&ura mebe-becUV aljS fnnbe be cccljie boet�er-b?ou banbe �bc�$ineeel ^oocnfofiichnict boa:* bngaeitint ϊΐφίten^eng�jcnbetopt-�cfaembe«Tonf�bie acnon� i� ac�iter g�je* �atcit boo? Gilis M�iberc ^cpber ban ^u�jlin SMaenberen/ foo fccr te p?ijfen �oo^ be bo�maecnte gf)c\|�cltcnig foeten aert en toc� geco�o^eut toefen ban p�at* fantie a$oocnboo? be aeebiglje en bjembe SSoetfertjen bie ben fe�ben Mottaert Ijecft upt-g�)etoercftt- if�aee in te fpcuren i� bat {ro ecnen mijten 3Ecp berna* ttieren i� g\|etoec\|t / om bat �p a��e natucrettjtne binden b�ijtit�) toif� naer te aepen. �n (oo 6ptoa�m�)et�ebcn footoa� �m;in fijn f�erben. Qualis vita, finis ita, (Wenen �cben futenen epnt/ ong <�5obt g�jemepne�ijcn toefepnn &ijn leben �ecr= �en bede omtbfc�en om fici) boo? (limme (�reecnen en ba�fe �cfyigerijen te lioebcn/ enbe acn be Cjiiaetbabigtic jjun fout te berueteren. 3�ie a��e fijn acti�n enbe tyembe manieren naer fjlj��egcnt�jept ban tijbe met goet fatfoen fu�cfren berf toi(� te gije* ben / bat a� be toerdbt boo? fijn g�jee(tige f�agen Jern moeji beminnen» �j^oe boei bat lm ban opg�je��afen ch (�aetgirig�)e menfeijen bic&toi�# toert bcrac�jt/ om bat ijp be nbe�tjenbt be� tocre�bt# beefoepbe / �)p toerbt banbe fyecite girigaertg e&e�jak/ om bat �jp �i&erae� toag/ banbe bobbe��cetige eJiBomi banben bee* f�ooten om bat �)p openljertic�j toa# .♦ epnbeujcft ooe�t banbe eerfue�tig�e g�je= b�ammecet om bat j§p ootmoebit� toa�. !pp tracfire meer naer cenen ont(rerjfe* �ijeften naem a� naer bergancfteifjclien rijenbom. Gumus bie ffeonglj rjtetoapent in ben �?anbenbm put op be 0oomfe merefct om eenen ontftecffe�ijenen naem ac�jtet te�ateit et1 fenbC � Pro patria mori dulcceft. Stftfbeil �0llincft Poricnab� &tabt iioomeii belegert �abbe / toitben benC�oecnen Scevola met b?p fjonbert 3\|ongljm'ansi be fe�be &ttibt ontfetten/ enbe ben bootfe�f�. <Coninclt om 'ga�ji b:engl)en / ban Scevola be fe�be mo�jt mennenbe unt te toertften / enbe boo? ecnen tnmjlae� boobenbe ben d�ccretaTi�inp�act� banben �onineft/ toeet gi)cban= S�jen enbe gijebocmt/ fijn ree�jte Ijanbtmet fijn ftoeert in-t bier teiatenberb^ani �en / baer Jn ben Conincft mennbe mebe te bermoo^bcn: toaer op jm met een cjrootecracit U& gfommttg (int�janbenban fijn �janbt) anttooo?be: a� ficeft befe�janbtgljemit�/baer iffcr noe� typljonbcrt bic pt connen boen. It�aerop Martiales gtje�eerbe��jch fp^eeftt: Si non errafl�c fecerat ille minus, ij^ab ^p tttet glje? milt �)p fon ftet minft gijebaen Ijebben* ^oo^toaec een groote c�oecfi�cpt om tmm ontiicrffc�tjclien ^aem ac�jter te �aeten. ?®m tiouten Eroftrams naer 't fcliaijben ban berfe�jepbe ^c�j?tjber^ f�aeft ben tempe� ban Diana (bie een banbe jiBiranden bcg Wtt\t& toas?) in fyaiibt / om a�jei eencit Phoenix upt be affen banben fe�ben Cem^��opteflaenenbe ontlierffe�pcftte�eben. �enen tomepn(fijnbe op 3ee in�cn^ee-(Tat�) Jiel met fijn janbtbcji bpant^ fc�jip tcg�en bet fijn gijetyongtn/ om bat �et bo�c�t te toarfcer foube becijten / en nitt tegentiaenbe fijnen arm toierbt «f-�fiecapt/trocit met ben an��ren 8et fcjjipnaer ()em/ enbni fe�ben armooc�t bcrliefenbe

-ocr page 82-



		bcdtefenbe bid met fijnen monbt cnbe &a�f�ic�)acm og �jet fc�jip om ftjn boKcft aen te bjaeberen tot bat l)p 't �eben bedooj. r�nbe M�ihcrt en tjceft fijn �eben ootlt niet obergcb^oc�t met bee� farfen en tyo�lig�jc �mntcringtKn upt te bierenen) ai^a��enelbcn om eenen onj�erffe�ijcnen uaem aeljtcr te �atcn / fijn �eben i# foo bionbee gljebieefl: a�^ fijn �on$ / fijn ma= nieren noe�jtang iuaren in be bcug�jt cnbe goebectieccnt�jepbt gijefonbeert / op ■toag mctftjn fo^tnpn te bjebcn/ cnbe bnanbt ban ben obecb�ocbtQben eijenbom/ bid toetenbe bat ben Utijcnen a�tpt ongljeruft bangl)cc(t ig/ �p enfcmlbe niet icariis niet te Ijoog�j b�ic0�>tu / om g�jclijcb eenen Dedaius te ballen / �jp bo�gljbe Socrates. be \ltVZ ban Socrates bicfcpt ί Eenen Mcnfch die met weynich te vreden is die gaet eenen lietfelijcfcen wegh die veel ghemack ende luttel moyt heeft. iEn�C bOO^�J�Ct allen i)et fc�be bid conftbererenbe foo moet men behennen bat be obcrb�oeb�cbept ben menfelj tot groote flabecnp bjeng�t / taant ben menfe^ Ijoutot onbeetutfcljen met fijn goeben al rjua�tjen ϊ)ΐψ$ en (tellet foo acn oft �}p ceub3iclj bnlben �eben. ^omtiitg�je bereunfien Ijun gcet met boubien en timmeren be bjclcne bun in groo* te fo?0lj b^no�t en niet en pepfen bat fp ecn$ moeten berbupfen / en bat bic meeft bonbit fc��en fijnen boubJ bebttoont / een tcecnen bat <$obt fulcnen bocreben moe* ten mif�iagliem Mathufalem bic tot ben ouberbom ban 969. j:aren gbecomen bjag Gen. 5. en bnibe nopt om foo e�epnen tijbt een gupsf �oubjen. ®ie ban Ijet ebel g�jef�ac�t cap. ban Lite dabben in italien boo? fijn �up_te boen fte�lcn in goube letteren: Nulli certa domus, bat niemant btce op bcje toerdbt een feechec toooningbe ig Jebbenbe. IDoo^boaer een reben bie gbcboutnt bjag op groote b3tj�l)epbt �oinmig�)e bec* qmften tjun goct met p^oteffen aen te batten / ijet toelefe Ijet alberquaetjte leben �$ I baant bat \# een leben bol ib?gt>en onrufi. ^ommigbe gijeb?upcbcn �un soet in obeibaeten alle fc�je�m-flncben/betoelcbe�etar��lte cnbe pcrijtbe�eujte $ ter baij�en fp beulen fijn ban Ijun cpgjen luljaem bet toeleb fp boo? obecbaet oitcupstfjept / becljterp en �jonbert ongduchen foo raepbjaeebcn batfe fommij�en in eenen oogenblich upt be bjcrdbt jjtjerucftt cnbe inben afgronb ber bupflerniffen bjo^ben gljebJojpcn. Moitaert alle befe gcrijehden feboutoenbe/ teag te b?eben met fijn uoote�ijcR bdjoef / tod bjetenbe bat ben obetblocbigbeu rijtbbom be bcberffes �iijsi banbe ftc� i�. IBant felDcn rijiftcn oft ijp i$ al befeten met be cjiricgept bat eenen onoeregelbcn appetijt i$ bic bc menfe�en mecffc cjudt om rpbec te too^ben Seneca. a�^ fp fijn fonbcr jetnanbt ban Ijun goet nie�e te beplen/ peccunia -non fatiat fed jrritat, & ideicco auarus ipfe miieiiae.Tua? eir cauia : Cetieil gtrigcn 1^ fclfj�? be 00^ Ariftot. faeeli ban fijn epglien miferie. Deiida-ium diuiriarum vmit in �ntimtum , be begeerte naer l)et gel�t i$ onepnbe�ijclt. Moftaen brtrt �tebcr ban fijn ge�bt ggebient a�g �et ge�bt te bienen / cii b3a# met fijnen jtact te bjebcn om bat �p naer een goet glje^ Seneca. tU(i Ctl f�Ud) Cptlbt �JOptC. Nemoalius e(t Deo dignior, quamqui opes contempiit. Quarum poiiei�onem cibi non jntei-dicb fed efficene volo vt illas intrepide poflideas. Jngentis aninii eft qui diuitias circumfufas iibi multum diuque miratus, quod ad fe veneriht, ridet, iuafque audic magis ciTe quam fenrit. \|^ieuinnbt Cll i$ aengcnaitlCC aeneobt a�js bic be rijenbommen beraeljt / noe�jtang en berbiebe icfeuniet be fc�be te befttten/ macr toi� maedten bat gbp bie fonber b?ee^ befit. Citeert doceUmoebieb j^an ben bje�cften be r jjebbommen (rontom Jem acngeb�opt) bee� m langljen t$jbt berbjonberenbe/ febiec �agljt batfe tot �}em fijn j$twmm/M

-ocr page 83-



		8ι
	ν


�^«.haniim �wflit batft�em tottte�ioojtn alji ftat �>p �at ftlte ijfoiKboe» tetbee ban mmPon oenJ* «"'' L, ^& _ωη f_�� _g0CM _tn meet) $ bpo? tt ^,cn�i' IrSXhhKlX �wS om mm"tn umin f�nen pot κ WtUMMt ^S»SttS. &oo iji oortt een nimtlj gW w��E?ta2&M ffl ©ljilofopcn fenaen bat be �rtjocfri�th^t ^taf^SSha«armoaxlateten tomen/ maerbanbtobcebloebie» *KottTmlStrKom niet be�otftitl} te ftm/ Wee W hA WeIi_Uvc_Mi. Ei / mnSTbie �Zn otn te winnen, aittijbt teadjtenbe neet meeren met en SteriStat Fopte tepmaa: en minnen een ljanbt$f bol aerbe. WW tf te obttiesgflen dm ipop«nκι» ««fatbevanbetbeom aft�ttenen "otetenbe fabel b^ betteren pal te Hebben. «19^«fl'JS�:� IJL 23« t>_tn �otbacfiet meet vanden IS h^ SSriabm teofeTme Supbtn ban peeebcn hoepen en fijn pufte maeft^f/�n�Sop�^ eenjS f/n Ijupt te betl.efen / fomma nooptrte. bec jonnen. a&aet op Alcxanda met een TO.gKiS� η nlaers non effem Alcxander,fed vnus Diogenes, oej)Ofl*^»JW«J^^^^�S»S banAkxander. ©eftbcn (Beinin�en «efee) W^««iW DiogenesB�eeuPbaneeeftmafi/ en bat&pm^^^SXSS^SSiSi toojm banontuft. CW maeeatfltieb ^SSSSmS met fen foue fo Jtupn te bjeben iji / Sie ocen Pgtefl�n en �Jteft/ oft ecen Mggg*

-ocr page 84-



		geb�en ober fijn fe�jatten en tijcfebommcn &\$ eenen rijtRcn b^etn�irigcn menfcft bieboo? f#n fraetairiilKpt nopt becfacpt en �& «bie �icber be Ijc�iicljt ban fijn mibbe�en om eenen �oo�en ftaet fou berpjoeeberen a�# te mijtnen aen jemanbtg anbeeg opinie baeeter fontraiien eenen �rmen tteber fou ggeben fijn reeljtbeerbicij ■ goebt aen eenen enfipufi�n onree�jtbeeebioljen menfe�) a�g baerom te pjoceberetn l^ocijtang too^bt �}ebenbae0lj� eenen onretljtbeerbig�jenbierijcR i$ meer getoeer* beert/ Qttttt enbe ber�ieben / a�$ tmm armen bie bol beug�ben / Conften /enbe gjje�eeet�jept - j&rJ©� armoebe i# ijebenbaefl�^ een a�a�jemepne beraerjtinn\|# / een ,..-.-. berjjt�ote�ing� banbe b$ntfcrjap / een arm menfe�} ftaet ban achter/Dj? eet �)tt )actj�/�et j�inule enbe�jet bieette/ fijn reben roojben boo? fot nfjepuben / fijn to# �&epbt �io^bt boo? onbeuo&t beft�ju�bie�jt / niemanbt en befcljermt fijn reeljt / η ie* manbt bebiij j� ftem ounft / niemanbt eu ttoofi �jem in tegenfnoet / en a� upt reben bat i)p berooft i$ ban riJtRbom. �nbt in tecjljenbee� eenen rijenen al toaer 8p fot/ men ac�jt �jem rnij� / i$ ijp p�omp/ men �)out �jem rjeejlie�/ i^ �ro oberbabie�/ men fept bat gp �i�erae� ig J in fin al rjab �P a� be ��ebjenen be� uiere�bt# ingWocjen/ foofoumenfpnfeptenberbeteienenbe�emaen�)an0ljen. jfeet ^t\t* fteeRten �ceft a�tijbt be weee�bt befmet o�eroecfi / tbaer boo? bannen ean pen �joe bebate�lje�flcK Petrus bebjinben be^ merelbt^ Jijll. Mundus impoftor & faliarius eft , omnes i�quidem Bdfeas. decipit, omne hominum genus excaecat & farcinac vbi fugerit, nihil eft , cum videtur meraeft vmbra cum fuitollk fe & cffert, fumns&mera vanitas. **O$t mere�bt igtttl** �eb?iegPee enbe fa�faei#/ taant fp bebjieg�jt een jeg�je�ijeR / fp betoobert enbe f�rijcRt iiec menfe�e�ijcR gijejlacljt upt / taacr fp b�ue�jt oft niet / a� fp g&effrn taojbt / is? een toaerac�jti$9e fc�jabutae / a� fp �aee ber�jeft enbe ber�joobeerbtc�jt/ een rechte p�e��jepbt enbe berganeReujcRen rooe�t j $� 't gen' be taere�bt ig en p$f� on� b�ijtic� aen en i� maer pbe�tjepbt/ en moet a� rooefc bergaen- ®ie be taere�t berae�jt en berlicfi niet/ maer tornt a� bee� meer a� �jem be taere�bt ran��ebem 2I1� �eeft Aiexander ben <8rooten be �ee� taere�bt onber fgn mat�tge\|)abt/�)peii �eeft niet o�emonnen a�^ een c�epn �eemen tmpsiRen / eenen mieren nej� in p�aet^ ban Jet Coj�c�ijcft ^a�epjS bc^ #eme�^ baer be rije�tbommen (bie onepnbic� fijn) mtie be eeumig�egio^ie a�tijt bcrfc�)ijuen naer Bet feggen banben ©^opget Pfai. 3. Matth. Qwd prodeft homini β �muerfum mundum lucretur_> anima ^ero fw detrimentum patiatur. DAT- IS Wat helpt den menfeh de heel wereldt ghewonnen te hebben_? ift dat hy fijn fiele verheft. 3®onber icf te aenmereften bit bo�a�jenbeEijcfe birtjt on be boobt banben booifc�cCbcn aiexander den Giootcn, l)ct roe�ch naer mijn bune�ien " boo? fijn graffcfeift niet qua�ijc�t en fou paffen. Die heden door syn Macht d'heel werelt had ghewonne^t En paelde daer de Aert verliest het licht der Sonnen, Die d'aerde scheen te cleyn, en was daer ey seer droef Dat hy gee� werelt meer en vondt tot syn behoef. Die

-ocr page 85-



		Die leydt hier in een graf by vuyl en naeckte wormen Die 'swerelts dwingher nv tot in't gheeeent bestormen Een graf van cleyn begryp b�slvyt syn hooch ghemoet Daer d'aerd' syn roem verslyt en 'tLichaem d'aerde voet, 0m ban in befe jBaterie niet te berbierren enbe baft te g�eraeefecn/ foo toi� ieft (om tot on� boo?t�c� te romen) �ner bp boeg�jen bat l)ct Xtaa�yten Dc# toerc�bttf op oetfebepben fm moet berfiaen tooien't bati�/beradjtenbe toere�btom bcugljt te tuinnen oft om tot fijn epgljen g�jematn De ftnne�ijcMjept te toolglicn. Want fommiglje berfmaben be boerelbt en gatten oen eijcnbom/ om baer boo? niet te f omen tot Ijooberbp enbe anbere me�luften. �nbere berfopen be f�actgirifljcpt / en berftooten be pbe� glorie om ijun ge�t-fuf�t fonber Dekt ban een onber beter upt te bierenen / upt toat reben ben Conj�eijiHrn G�is Moftacrt be bieed�t a�$ ecnen 3�cmocritu� befpotte enbe baer pbel p^aeljt berf�iet en f�aet mp niet toe te oneer* foee�ten / bot§ canmen upt fijn �eiagge�ijene abenturen en geeftigbe fnaeenctijen mei meecRe�ncR fien bat bp a� menicljmae� ben sronbt be� meeelbtjs toanenel�» baerjfjepbt �jceft boen bitjenen. �pp toa� een jBan feer uptnemenbe fraep en ber* fter�ijcR ban fielben en Ijij�o^en in't e�epn te fcljtiberen / nament�ijrh in bcbotie oft be gljefc�iebeniffen ban 6« oubt en nieum Cef�ament feer aecbicj&npt te fte�ben/ met fu�eften �ojfen aert en goebe Ccec�ieningb bat niemanbt in on� eeurn ben natuee ban perfectie foo naer en compt/ emmert bie ftem obertreft. <©at lm feer becmaecnelpen in manieren enbe fp^accR ma�/ eanmen bcbu�fen upt een b^cmbe actie bie �m g�efpcjt Ijabbe aen fener �be�man bie ban Moftaerc baag uptgl)efci)il= bert feer conf�iclj en melg�cbacnbatbe fpjaecR en �ebcn in't Contcrfeptfe� maer en ontmanen. <©an ben «Bbe�man boo^ ^ooberbp ontf�enen ftjnbe / ttia� be �on(t beraebtenbe / tn fepbe bat ljp int pourtret niet en gljc�eecu/ bat bet te bjupn toa�/ en \|�o Moftacrt °tfdbe niet en toilbe berbeteren / b^cpgljbe Ijcm 't felbe aenbc �janbt te laten, ^efen Moftaerc bit liebenen niet geren f)oo?enbe ter mijlen �mgbetooon mag naer bet mercR geit te ontfangen om be meerbinne ben pennimft te gunnen/ en cojt in Ijet j�ucr nietbmben a�g een bo��e perfectie/en bencnenbe batter becle jBcn* fetjen maeren bie foecnen g^ef�ateeet en gljeplupmttrijcnt te biojben / Ijccft gljcloofr be �roni te beranberen/boe toe� Sp baer aen niet en toctffc/maer toif� om fict jjooft een geejrigbe ^otjS-cap met mater berf te feljilbeeen/ fettenbe a�foo �jet flncft bages �ijeftii booj fijn beure f enbe a�foo ben <6be�man inbe fia�t gijenoeclj be�ient ma^/ bjaren alle bepaj^antcn feer bermonbert ftenbe fu�eften trcjfe�ijch ^i^an met cen &otg-cap/enbe 't felbe aen �tm g�emaerfcljoubjt jtjnbe/ i^ met grammen mocbe naer tiet �up^ banben ^clji�ber gecomenom ooeft fijn epgen af-be�tfe� inbe figure ban eenen &ot te ften/en 't felbe ftenbe toert infu�eften eo�air ontf�eitcn bat (bp foo betre Moftaerc �jabbe ouber ftjn oogjen gijeboecji) Bp ben felbrn foit 't �cben glje* nomen �jebben / enbe naer t)tn felben b?agenbe/ toert gljcroepen / ben me�elten tcejtont fonber eeniglje ontlle�teni^ enbe met een ongep�opt aenfe�ijn (ftenbe nm Cbelman) toifl fonber tyag�jen mat Ijp Begeerbe / enbe baer bp eomenbe b^aegljbe ben <�belman upt mat reben bp �em glje�ijCK eenen ^ot �jabbe g�jefenilbert / enbe a�foo g�e�ijcK eenen &ot nocb boo? fijn beur op jtraet ten tljooti fie�be / fiiielt^ bat 6em alle be toere�bt nenbe: �ceft Moftaerc terftout baer op met een jtatirlj mefen . % 2 gbeonti

-ocr page 86-



		Aerdige g�jeantbiO�^t t verwondert te fijn dat hy fijn felven nu was kennende ter wijlen hy de antwoort Sots-cap aen hadde, en dat hy fijn felven niet en kende als hy ghelijck een wijs Man ghefchiidert was. ©oojtoaee een op^etbt boojbe�bt aenbee�e jiBenfttjen bie ftaet* girit�entoe�wl�itbban �eben fijn /en gun fc�bett niet ccr en bennen boo? batbe fojtunn �un oen euglj ueeet, �^oe beel fijnbee inbe meee�bt bte in boo$3oet foo opglje��afenen�oobcecbitbfijnbatfe f>un naef�e b?ienben (bie toat minbee ban f�aetr�tt&e/fluattjCK aenben toft tonnen ej�erafcen) nieten toi��en �tennen* �n eomenbe tot be nebee�aegl) ban acmoebe / αϊβ fp boo? �nm feantpettecen / be" mobe te bo�gben / en al te �joog� mi��enbe b�ieglfjen / ten leften banbe Ccebiteutg obec* ba��en/en in't opletten banbe meeeftt tooien ��enent/ enbetot fpot beg te re�bt^ n�jeraectten / ban ftentmen eecjt fijn fe�ben. Φρ eenen anbecen tobt id g�jefeeurt bat jemanbt ban fijn nae(�c tyinben flont 033 get �ou�oelijtfe/ enbe b^eefenbe battnen &em niet te gajVmae� en fou toepen lipt Um Ijp ftc�� banbe toeee�bt feec betbjemt enbe cenit� ()ie� / meec �eminnenbe een fljeebt g�efe�fc�ap ban goebe Cnupfen om met be fe�be in een depn pnlabcene brijen te jijn / a� fe'opg�efe�afentDept ban j�aet / oocit om bat ijp niet naee be mobe en p_v2acljt in't �abi)t en toag b tbe�efe �em be bier-t an meer fee�ette a�g be <&bc\ Conft baer ftp ben tijt�tbom �aobe boo? tonnen minnen. ^00 �jeeft �p ηοφ tan# (om be meeelbt een� te pjoeben) een opfet ogenomen fijnen tijbt feetec fcoaet te nemen enbe naee een goebe toinfi fijn fe�ben in een eet�tjth Ija�ijt te f�e��en/ qU< �ijtb�jpjjeeftg�jebaen. ^ijnbjinbenfienbe bat Moftaert feegoft bjere�btgteiBo?* ben /bat Moftaert be mo�e gtnen bo�gijen / pepf�sen fep gun fe�ben bat �p boo? fijn geoote Confl enbe tgtne bjinfl �jun eenen ftljat fou atljteeg�c�aten �jefefeen / en bie Moftaert te bojen niet en gabben mil�en beften oft foenm$ b?ag�jen / feegofien Mo- ftaert nu te eaeafcren / en een jebec baa� ja�oue$ om �jem �et meejt te feejjaggen» �\|et g�)cft�jiet bat Moftaert met fijn t�ecren ban pan gijenoot meet / en futenbe inbc bol�e iS^up�oft ban fijn $icf>te oft jpebe/fat�boo?l)tmeenenma�ft�jenbetten Capoen op be tafe� flacn/ bie bact in't ft�jote� in fnn bet �at�j met een acnnj&enaem �e�jaggen ban a��e be g�renoobe- Moftaert oefen gfjefe^aben Capoen upt fcgotd nemenbe jj�eeecU ben fe�ben tegen fnn nieum pannen t�cebt / fu�tlt^ bat 't fe�be gang feebo?ben rnaji/ enbe b'anbere bjinben \|em foecnenbe 't fe�be te �e�etten / mepnenbe ciuchti- bat �p bboaesf enbe fot meet / fpjae�t ben fe�ben Moftaert / en fepbe: Hola vrinden gheanc- ick en ben niet dom van finnen , ick wete i�er wel wat ick doen, waert dat ick dit woort. pannen cleedt niet aen en hadde ghehadt, men fou Moftaert niet ghenoot hebben, overfulcks ift reden dat het pannen cleedt mede eet, tecbJtj�eil bat jjjfit- �tt�t maCE niet ben .JlBeeilee ban �)et t�eebt a�ijiec te ^up�oft gljeeoepen i^j toaet mebe Moftaert a��e be gaf�enben montin't flot jlocglj / en gtntfe naecmae�g fijn ou�e gang�en* ©tt me� gljctonftbceeett fijnbe / fa� een jeg�e��tit moeten befeennen bat ^e�enbaeg�^ «iet be menft�jen ηοφ a� bec� aeg�et gaet: biant men pet baee bup- fentber�ep cjrempe�en af/ baccljet gene boojft�j^.i^ een banbe minjleiji. ^ebJfi re�bt ig Ijebei^baeg^ foo bobbe� tnU ba$ / foo p?at�tit�j en ��oobeerbit�)/ foo bbjaeii en fot / batfc necgften^ a�^ fep een tee�jt bui�up^ moet g�je�e�ten mt^ben: batfebobbel enbaljStii b�ijtfttfepbuprentei�mpe�enbiempbaei: bagge�ijtfe^af fien/�joe ben eenen menftb beftcfe i$/ om ben anbecen te feebaieg�jen en upt te ilctjtnen / enbe batfe pjac�tie�) eu �oobcccbit�) i^ b�ijtnt ooc^ upt be bag�e�ijtltf fe

-ocr page 87-



		; '-'■ Λ �jcpccictitte* «Bnnbc��clft batfe btoaeg en fot ijsf en cmt��citt meer gBc�jeKen i$ ^c��cn��c/ eanmen betoijfen unt benieutoc moben bie inbe C�eibing�en ber A]&an# en $2outoen alle bagBn opitaen/jae a� toaert bat een ^otg-cap met betten te tj?agBen be mobe toaer / Bet fou gljebo�gBt too?ben / Boe toel dat be fotte maeenfcs lm ber C�eebercn al beel acg�et a�g ^otg-cappen frju / toant eenen btoafen bie men met een &ot�-eap ean panen bic Boubt fijn mo�ie / bat ig n�tijbt een manie* ban ^otji-tap. %i Babben be C�ecrmaReeg BebenbaegBg (in plaetg ban b�f) Jonbert (innen om atte bagBen toat ntcuto� te p?aetifeeen noclj en foubeη fn bc Ijoobeeebi�Be menfeBen niet contenteren/toe�ene �joobeeebiaBent(Bet gBeneBet arsljjle tjS) un bc f�ecBtf�e menfeBen enbe banbe bernebeet(�e cjua�tcnt / jat bu arm fjanbttoercnerjs Die qua�ijefe fout enb^oot en toinnenom baegBg te berteren/ mceftig te binben enbe inatfeg ben ittjeften in f#n mobe toi��cn naer�oetfen en Stenen coft en fparen om oock te blagen bat een �be�man bjaesBt / en (jet grootje Q�jebjetn bat be menfejjen nu Benben bat i# bat fn gun Betec en fe�joonbee toi��en maecuen a�g «Bobt Bun fjeeft gljefcljapen / en niet en bencfeen bat fn naecftt op bc tocre�bt fijn gBecotnen en baeenaecht fullen afgaen / ftetmen niet batljetBan? gljcponeet/ Bet aenfcljtjn gBeu�ancnet / enbe met ftoeete plaef�erg bep�atnt i$ / jac in p�aetj� ban menfeBen Bnn fe�ben a�g monj�erg maeenen/ en fe�joon bat Bet «Bobt migBaegBt en qua�tjcK (lact enboo^ be toeeelbt (lincht/ foo moet Bet g&eboujBt toojben om bat be mobe �eert. <®e fotte en BoobceebigBe f�atue ban Nabuchodonofor (biem^amlonicn op�Daa.a. gl)ecec\|)t toag) fiabbe Bet Booft ban goubt / be armen ban fUbee / Bet Jart ban topee / enbe be boeten ban pijen oft �eem / Bet toe�eft i^ een toaeracljticB af�e�bt banbe fotte toeeelbt; mant Bet gouben Booft tnht fi�beee armen /bat i$ i)tt rierfel en ��ancnetfe� ban een gljepa�eeet Booft enbe een �icBaem naee be mobe beg toe? re�btg gBecleet ι maer Bet eopcren Bert toilt aentoijfen Bet �oo# en rjuaebt �eben bat ben menfcB baer boo? obet�jen�Bt / enbe be boeten ban flijen oft �eem / toijfen oen be nbe�Bcpbtenbtoafe fottitBenbt bte ben menfcB boo? fijn ntobicBenBoo* beccbicB �eben aennempt / enbe bat a��en Bet felbe maer en # nbcIBepbt en bun�it? �jenbt, %\$ een ©auto opBaec boeten ftet ban too^tfe behoeft/ mennenbe be ftljoon�letefrjn/cnftcnbe op Baec boeten (bie be flimfte bee�en ban^Jt ©autoen �icljaem fijn) ftent Bacc fe�ben. ®d) oft be menfeBen fomtijt^ cen^ obccpenftien luat ben menfcB i^ / niet anbecg a�^ een riet bat in jlijcftacljtiaBe en bunl plaetfen op toaji / fcBijnenbe fc�oon inbe oo�ljen/ lieren en Bert ban uunten / en ban bin* nen maer nbe� bun�icljenbt / niet meer a�# eenen bjoom bie bergaet enbe ber�eten toojbu 5H�3S jemanbt in �jet neb ber toe��ujten �epten\|�aept/Bn bjoonu bat 1$ rijen/ oBe�ucnicB enbe ben falicB��en be^ toece�btsi i^ / en toacher too?benbe jbebmt bat ben tyoom ba�jS i^ / bat aiBet gene Bn mepnben te fiefmen maer pbe� baoo«= men en fijn tjBetoeej�. &iet bat gBP btoafe menfeBen bie gljcburieB �eeft inbe b?oo^ , men ban toel�uft en rrjehbom / bat gBP baer in niet en berftitnt oft en blijft Ban* �Bcn / maer Keert u Bert tot Φοοί bie onepnbicB en fcherij�/enbe be ifytimMfo menberganefte�ijeKenonfehcr. �nb20omt«niet �BeUjen ben Coninen $ttm $H i«dic.4> ban Jahel mtt eenen nacjBe� toert booj t'Booft gBefmeten en in fijnen bjoqm gB^ i�ojben i^. Holophernes f^mte bon ben triJ�B ban ^H<Tn?ien/3tJ»bc in frjneu b^oom ^Iu<&k cnb^ontftenbana��etoe��nji be^ toere�bt^/ toert ban JudithontBaul. ^iet ban ^ bat

-ocr page 88-



		86 bat $)p (in t�eUujt tic� iaete�btjg betb?ontBen $nbe I niet en tegeet op te ffacn en Die te betfaten: fcoant fp en tonnen u niet o�jeben a�g een guaet epnbt tot bcberfi feni� banbe fie� / fcebt <i�obt ban �ief en �jact be mete�bt / be toerelbt en tan u geen b^intfe�jap t�joonen intoenbic�) boo? tie fie�/maer toel uptb3enbic�) boo? Ijet �ic�aem. Moihett �ie naer ben boojfepben trech bie �m fijn tyinben �ab�e ��efne�t / ��i��e tjoonen en �eccen bat eenen bjinbt aenben anberen geen» eer en moet uetoijfen oft ccni0t�t �iefbe fya�f)en / ter oo?faecnen bat Ijp baet boojbee� enbe j??ofijt af foutomen te a�jenieten/ macc bat �m&em moet beminnen liefhebben �ife�ijeft fijn epgijen fe�ben/bat Ijp foofeecnaec fijntoe�baert moet bcdanslifn a�g naet fijn ep$jen / bat i� ορ^φίε bjintfe�jap /baant be tyintfe�jap en moet niet npttoen? Lu"» bicjj/ maer intuenbie� toe ��eb^an^cn fcoojben. <Baerom fept Li�us g iral Jus in fijn Giraidus j^_0?j _�ec a�oben fect fcpc� / bat be i�omepnen eettijtg be tyinbtftftaj? bloot^ Deeftg en jonn�j ban gljebaente Rebben afsjie�elbt / enbe boo^t# aJ&e�ijcfo u Pocfis ijierfa�aentoijfen: HOort wat Ciraldus feyt in fijn befchrijf der Goden In (Belgka verbreyc, jae 't blijekt by d'Antipoden. Hoe vrintfehaps eygendom wert eertijdts afghebeldt En by 'tRomeynfche Volck aen jeder voorgheftelt Voor een Geeftrijckc Maeght, blijhertich in haer weien Maer armelijck ghecleet, waer op dat ftont te leien Veer ende 'By altijdt, op 't hert leyen en doodt Een fpin-roek inde handt, naeckt voets en cael van hooc Waer 't dobbel wijs vernuft een weynich op moet Ipelen Eer dat de helle tongh hier af den fin can cpelen, Waer van Titagoras een claerder uytlegh heeft En Li�us daer af het redens oordeel gheeft, Die van dit diep begrijp ontfchakelt defe reden Met wel beleydt verftant vol wijsheydts goede feden En uytghemunte prael -_y hy feyt dat t'jongh ghelaet Beteeckent vrintfehaps cracht die nimmer en vergaet. Als hy in s'menfchen fin can vaft gheftadich blijven Soo fal fy't (pooekich cjuaet van haet en nijdt verdrijven Die boven dien verhaelt en brenght ons in het licht Dat d'ongheveynfde hert beftaet in het gheficht. Doort

-ocr page 89-



		^S7 Door't fchrift: Tteer ende by wilt ons oock claer bethooghen Dat vrintfchap niet alleen moet fchijnen voor de ooghen Maer in afwefentheyt oock haere era cht verweckt En naer den trouwen vrindt fonder gheveynftheyt treckt, Naeckt voets en cael van hooft, vervrempt van dobbel finnei Ontmaskert; onbeeleet, onramftochtich van binnen* De liefde fonder feyl, in*t leven totter doodt Bepeylt die even fterek, en altijdt meer vergroot: Noch nijdt noch tegenfpoet en connen haer verarghen Haer rouw habijt weerftaet het nortfich afgunils terghen.. Hoe Conftich dat Natuer haer gaven ons bediet Nochtans men hedendaeghs die qualijck volghen fiet De wereld t is feer dom , en can feer qualijck ruften Voor dat den duyvel wieght en boet haer geyle lnften, Haer vals vermomde gunft die is vol loos beleyt Gheanckert op bedroch, ghehecht aen dobbelheyr^ Ghelijck den traghen kreft gaet by de oefter flapea En vleyt haer als een vrindt tot dat hy haer fiet gapen Daer hy behendich dan een cleyne key in worpt En fonder vrees den vis foo in fijn maeghe florpt, Het gaet ibo hedendaeghs in Dorpen en in Steden By al het wereldts volck, het fijn hun oude feden, Die vrindtfehap loopt ibo dweers die by de menfehen is Dat die ghy liefde thoont, ibeckt u bederff�nis. De vrindtfehap is beftroyt met fuyeker als de pillen Die fchoon fijn voor de oogh maer doen den buyck licht fwilkn De vrindtfehap laght u aen, en fchijnt in d'ooghen ibet Maer 't hert tracht naer η doodt, naer deylingh van u goet. 'T fchijnt dat de vrindtfehap voor u waghen fal haer leven\| En dickwils in haer hert u vonnis ftaet ghefchreven. , Dat is des wereldts loop, foo datmen felden fiet Dat jemandt flaet fijn oogh op d'uytlegh en bediet Het

			-

-ocr page 90-



83'

	Het gen' de vrintfchap thoont^ die ons den wegh can leeren Hoe datmen op dei' aert met vrinden moet verkeeren, Hoe dat de vrintfchap ftaegh moet weien ongheveyft Ghelijck den mont bemint dat lbo het herte peyft. Soo fal Aragne noyt u vanghen in haer webben Die by Erebi v\kt haer fwerte wooningh hebben En vroeten met den nijdt in't phlegetonfe bron By Cocitum den Stix, ontrent den Acheron. ^oo ett toa� Jet niet te bertoonbcten bat GiHs Moftaert (miflc�jienftjnoog�j> meren flaenbe op be beb^ieglje��cR�jept be� biete�bt�) fomtijtg bc tyinben eeng p^oefbe om baec boo? fijn fpecu�atien boetfel te gijeben / enbe meefi om tenen oniierffeUjtRcn naem adjter te iaten. $ϋφ een g�ebencRtoeerbige �omebie�jeeft �)p ��^fpe�t aen renen ^tugieg bie �jem Ijab boen fc�n�beren een ^Hbontmae� g�je* Itjcft �p oocr met goet becj�ant enbe naec ht Conji Ijab nptg�eboercRt feec beboot enbe �ctoege�ijcft om ften, ©an alfoo ben gojtume^ �)em 't fe�be ftfjeen aentie ijanbt te �aeten mibt� �jpnietomen fagjj/toag Moftaert (eer ggct�oojt bie �iebei: Ijct gelbt ban fijn Conj� (αφ in fijn fio^ffe a�g �et toercR in �jupg te fjouben, ^eeft obetfu�chif met�tjmberf bit lbontmaei obecfe�tf�ba;t/b3aeeop�)p maecftte baec be Hlpof�elif famen met be caeet fpe�ben / en onber ma�canberen beesten / flacn�e on� i^eer ten �mpfen upt fcet fe�janbe�eug en tot jpor banbe ψ$. 2�pofte�en / Ijet toden niet en betaembe / onbeetufirfjen ben $o?tugie# comenbe om fijn fiucft te &ae�en/enftenbe fuicften fpectactRe� toert feec too^nid) / en Moftaert niet bin* �cnbe (bie Ijem f)ab boen �ocgljcncn t1mp�" te toefen) ijeeft 't fe�be (�ucr ban at�jter met een mcccRe�ijcfi tcectten g�jeteecRent/enbe i� foo bate�ijen bp ben jjf�arcft* gcabe Jdatfoo? banbe garodjic enbe anbere officieren gieten Oun bibbenbe met jjem te tomen ten tmpfe ban G�is Moftam omtej�en�jetfpectaRel bat ben felben tot fpot enbe fdjanbae� banbe φ. BercR / a�bacr Dab g�jcfcbilbett enbe gun ben in�jotiben berdaett �jebbcnbe fijn mebe gegaen / Moftaert boo? bc benf�cc fienbe ben jBarcRgcabc bito $o?tugicii enbe ©af�oo? met mcec anbete <0fficiten naec fijn Ijnpjef tomen/ �jceft Het fiutft (bat Ijp a�recbe met eeiien natten boecn �jab upt* g�ictoifc�t) metben cngglje banben muet gfjefet/ en ig fonbet atfjterbencHen en ι ufyculte�ijcR aen fijnen <�fd g&eba��cn / om fijn anber toeten (bat \|p bp be Ijanbt fmbbe) te becboojberen. «©e#erfoonen gtje�ijcR boo^fc^i^boben comenbe/en tyagenbeaen Moftaert toact�at a�futcRentlucRtoa^a�^pboo^bengojtugic^ fiabbe g^efc�i�bert/ Jceft (jet aeng�etoefen / ben $o?tugieg feec jebecie� ftenbe naer ftjn ggemaedtt teechen b'todcR ftp baec op noc� bonbt / �eeft Uet flucfe om* gBcteet/ enbaernietanbergalj$ een bebote ^bontmae�opbinbenbe/mepnbe 't fe�be encM tooberp te toefen /tnaec boo^ ben gojtugic^ befegaempt (lont/en Moftaert pjotc(leerbe ban imurie/ foo bat ben §o?tugiejS i)et meepe ongbe�tJcR enbe fc�aemptc toag tja�enbe bie gfienoetj te boen ftabbe om Moftaert te fli��en enbe bo��e fatijifactie te gljebea Mett bgembe boertic�eben Seeft �p uptgbe^ ' toewftt

		^.^._^_

-ocr page 91-



toertKt te lancfe oin Bier tt berBa�en / fin Babbe oocfc een� gBefcBif�ert een <©o?bcd baer Bp fijn fe�ben inbe jje��e �^ocljt/ en met ftjn Cameraben fat en ticfc-tacKte. %n fijn fierben <tct Dn aen Γήη mnberg acjter bc ^celc toerdbt / feg&Bwfee bat fp baer inne ��cnoccft foubcn binben / maer moej�en �ct ften te minnen, �^p \$ gBe= floten in goebenoubeebomin't jaer 1601. ^tjn t^creftenfijnnp beConftmin* nenbe aBBeej�ett bed te ften/ en tobben βρ be Sicf-BeB�crg in groote terben gljclioubcn. i____uu in ui ι il f - _i il Μ~~"� ""■~~ ι in ι ~~ι ■■~~ --~~-------------------~~ ~~■ ■■- ■~~ ~~...~~ -~~.....~~-~~..............----------~~ ~~. .-~~~~...... .......~~~~«-■~~ .~~.......~~ *~~. .~~* PEETER BREUGHEL. T&'t y&ct 15-52. ifler fcimicn ^ntbaeepen ooeft gfletef� een Conj�icB fracp JLiBeefiCCinbe^ClJ��eC eOttfi/fipnacm Peeter Brcughel f00 Carel van Mander �efebijft. <SJeno^n ban een Φο?ρ gBcnaempt Breughel, niet toijt ban Breda. if�eic&en $aem nn met Bern gB^agijcn �jceft / cnbe fijn $actomdingBcn acljtcr gBdaten. 3®m jfJaruer Beeft towmte bod Ijacen 'Man gjjebonben / ter toijlcn BP (onber beloeren gBcno^en ftjnbe, een «root Conpcnaer boag in toreen tere^ mifienen�oertigBe acti�n naer te ftfji�brren/baee on� tyeb-famicB $ebcelanbt met ree�jt op roemen mad). #p Beeft befe nptncmenb� enbc noot-bofpjefen �on{� glic�cert np eenen Peeter Cocfe ban α elft fcoien� ©ocBter �)pnaermac$ troubobe/ Bp Babbe bed gBdeert upt be l�Mnbefingne ban Jeroon vanden Bofch en maee fttcn ooilt feer b^oIUgne en bief e fpoodterijen / toaccom Bp ban bed boert �lje�jceteit Penter den Drol. %xi fijn repfen ijeeft \|p bcel jjBefwBtcn naer l)et �cben gBcbaen/ foo bat �)p (toefcnbein<f Alpes,al bic nergljcn en rotfen Bab ingljcf�ocncn) en tijup^ eomenbe bnffc bc fdbe op boetta ai patmee�en foo aerbie�) te fponmen bat Bet gljciijcn mitandg fijn op be tnerdbt boo? be Confi enbe foete manier ban Ban^ bdinglj "bie baer in upt-gfje tetltt $tjn. «�nbe om niet nupten be fpo^e ban mijn boojgfjenomen gronbt- ftmk te ioopen / om niet/ fegl) ieft / �uptcn ben mcglj ban onfe c�urae te bboaden / foo �aet ien be eer aenben boo?fc�}$. Conjlrijciun Mander bie ban oefen oube» Breughel toijbcrenb^�eberinljet 2$occfc bec jfecer�anbtfcljc ^clji�ber^ gftcfc^cbcn �eeft. Matt om ben Eof ban Peeter cnbe Jan Breughel (btg boo:fdf:eben Peeters Sonen) gljerucfjt�acr te maccRcn / baer Mander niet af en fp^eecKt a� �ar ftj 0i)ebJeeti fijn go^be �>t%�itevp/ bat Peetet Breughel i^ %\yt? iJJcefit een noct Conicrf^ptcr naer Det �eben/ bic gljc�eert geeft np GiHs van Co- ninckftoo cit Peeter van Aelfh ^00 t�i� Iffi baden Op ben top bCC �onf�en bic Ian - Breughel (bicmen ijiet ben f lateien Breughel) foo Ijecft ten boojfc�j�n �tjefyoe�t/ mp foo bed materi gljcbenbe / bat \ύ\ \st penne tefmach hennc om fijn ber�olcnt^ �cput ban Pidura ten boiien in $ijm te tid�en/ tnant �m niet a��een m toa^ erbaren in e�epn figuren en gtjcfrc�ten ban �antfcljap foo nptnemenbc te maecs ften baer ben j^atuer niet boo?ber en ean eomen / maer �eeft ooch uptjicnenbc glje^ �JC2(� in 25io�n-fc^i�bcren7 baer �ro boo? ebdljcpbt en foeten aert (bic in Mt Conf� berbo^ggen ψι �j&t �cbenffBier afronteerbe. <e�dijcft aen bede ban fntt �^erenen compt te blttriicn/enbe namcntlijc�t aen ben Conti-narentten <35eeft ban Daniel Zcghcrs Mef�ncn ^ifcipdijci gB^to^P / en foo Beeft aengBenomen bat fijn u�om' ffi* men

	ι ■. ■<

		■ ' ■ ��■��'

-ocr page 92-



		men ontocett�cctl�ili fcoo? �mn gxwtz tmtfy tooien �gccfiimcctt. <�m fe�toen tijtie �yuft oocfeggeteecfieenen loos de Momper fciefcererbaren m ijoonbet uptficftcntie toa� in't �cp�eecn fccc�ihmteny ^teentotfen/ JPaterbal? �cn ett gronben. ^oo�iat ic�t tot fnn mecc�cc eec iael macj) ftng�en trcfenaertjofc gijen�e beeefem SOo haeil den menfeh bef�et de Confl: van Mompers berghen Den lufl: fal hem terftont met grooten jever terghen Om dat fijn edel werek foo geeftich is gheftelt En door het veer verfchiet foo fraey in d'ooghen fpe!t De Rotfen fteyl en hoogh > hier en daer af-ghemortelt Daer fomtijts compt een beeck van water door ghebortelt. Steen-gronden wonder net, befet met groen gheboomt Waer by een claer Rivier tuifchen de Bruggen ftroomt, Van achter blauw gheberght foo wijt de oogh can dragher* Daer med' wifl: Momper feer de menfehen te behaghen, Iae tegenwoordighlijck fijn Confl: foo wert bemint Dat fy vry meerder lof en grooter eer verdient. Befonderlijck wanneer hy toetften de panneelen Uyt eenen cloecken aert met fijne gout pinceelen En dat fijn Confte was van (Breugbel gheftoffeert Met kleyne Boetfery oft Ruyterkenste Peert Met Muylen hier en daer, met Schaepkens inde weyden^ Met Pellegrims befchelpt en huysken tulfen beyden Een blauwlijvighe locht, daer 'tSonnen licht door ilraelt Dat uyt een lichte wolek op Mompers berghen daelt,- Dat is het uyterften dat ons <Pi��ur can gheven Soo wonder fchijnt dei' Confl: te wefen 't tweede leven. Wie ifler oyt gheweeft van over hondert jaer_?Die oock in't cleyn foo net ghelijck als Sreughel waer De fbetheydt van fijn Confl: en is niet te waerdeeren, Soo fcherp,foo fnel en mals, was hy in't ordonneren'. Gheen Diamant en gloyt in jemandts oogh foo fchoon Als f�reughels Conft die hier verdient een gauwer Croon, Daar

-ocr page 93-



			Da�r by fijn Blommen fijn feer Toet en wel ghetrocken ' En menich Gheeft tot Conft en nieuwe luiten locken Om haere Edelheydt die daer van binnen leyt, Die den Natuer befchaempt wat dienter meer ghefeyt ? Soo maelde !Breugbel af in (chijnfel van het leven Al wat Natuer vermocht i.n't blom-ghewas te gheven En maeckt door fijne Conft de fneile bie verftelt Als fy 'tgheblompt befiet,en fvveeft plat teghen 't belt.

		ADRIAEN BROUWER Schilder nyt Vlaenderen. \Y/ %t een jtabit� boojncmcn met ccn b�jtit�j bo��jcrben al bermat�j om te W tomen tot ten uptertfen enbe poogden graebt ban ben $atuce / i$ bad gljcb�eltcn acn Adriaen Brouwer bic in ftjiicii ttjbt i� g�ebiccjt een banbe befte ober biiegerg bcr gcju�ber- fontf/ bie a�le fijn f�ubie enbe bermaetn bc� oDceffc^ �ia�be int ^fljt�bccen ban aert�glje enbe feer bjembc boctfertjen en boertiglje ton- berfatien* <©cfen Brouwers (g�jebo^en in ©�aenbeeen) en beeft niet minbeeftjn fpecu�atten genomen inbe ^cmbe banteringben bcr menfcj)etra$ ben boojfenben Gilis Moftaerc: foo bat fijn �cbcu booj gcc\|rig�)e abentutcn (bie tm Deeft g�ebabt) noci)�angj)inbegijc�acftenigfa� b�ijben. &tjn beraam mag foo groot/batl)$ on&ce ben becHmantc� ban fpot^-gbebijfe/ rebenen en manieren/ be fottc bn�jjenbt be� bjcrc�bt� imft acn je�er te ombetben. �\|» fpclben tot SCmj�crbam ecn# eenen Saumen treeft baer bee� �cerfacm �effen cotten uut g�cteotbcn mojben : a1� toan* neer bp (op Ztt gljcbiecjt �jcb�cnbc) banben bnanbt gan� berooft ioag / enbc met groot gbewc�t fijn �ebcn be�oaben �jabbe / enbc geen mibbel binbenbc om bn te �eben/bobcn bien naecfit enbc b�oot / beeft be �anbt acn fjet pa�et g�e�elt enbc boo? fijn erbaren Uictenfc�jap ber ^t�jitbec-eonfi ferfiont gclbt meten te bctomen/ en �eeft ban grof flecijt ttjntoaet Doen maeeften een e�eet enbe mantel naer be mobe / b'mc�cii jm baer naer fecr gecj�tcl) mijt te mitten met �rjmbcrf enbe baer op te fepbeeen feer feacp enbe acrbiglje �icmmen bat Ijet bleet fit�j bert�joonbe oft �Kt banbe bej�e enbe eofle��ehjie ftof beg mere�bt� Ijabbe gbemaetbt g�cfcoeeft baer Brouwers al�e bat�j mebe gineft penenen: be karnen enbe mobige goffb^oumen op befe f�of feer je�ocr^ $ijnbc/tracBtenbebcfc�beineenig�eb3tnchc�^ban5ilmi fte�rebam te binben/ om bun fe�ben baer mebe op te tieren / en luttel pepn^bcn bat Brouwers fdbee ben mebcr ber boo^fdf�. tfoflt Ijabbc gbcmcejt / glje�ijtn baer naer �$ gbeblelten. titelt Brouwers ($ijnbe in een Comebie / bie inbe 3Ceabemie ban SCmfte�rebam merbt gpefpe�t) f&ongb naer bet ennbc ban be fe�be Comebie op ben �tjcater/Bebbenbe in e�tfte banbt een natte fc�jotel-bobbe (en fcube teg�jen a��e m 2 be

-ocr page 94-



	be <$mf�aenber� bie baer in groot ggeta� bcrgabcrt to�eren ) in befe �ft fcieroJ�e* , �ijcfoe tooien: tyinben banbe mere�bt / en boeeflr niet becmonbert ober be fe�bfa* me coj�c�ni�tgepbt ban mijn C�cc�st / baer foo memggeooagber$im(�e�rebamfe goffbrouwen enbe �be�e karnen geBBen op sge�oert: jat cjgetratgt om banbe felbe j�offc te binben / �ge�ijeft be fe�be nieber� en $ te Becomen/ upt bien telt al�een baer ban ben mebee en�e jnbenteur ben / en om te tgooncn bat get niet en ig a� bup��gept / Bebjocg / enbe pbe�gept / foo fu�t ggp binben en moeten Be�iennen bat get met be mere�bt a�bu� sgetfe�t i� a�g met bit C�eet / bie Betyie�ge�ijcB enbe ba!� i�. if�aer mebe gp get fe�be ��eebt af miefcg / en met be boojfepbe ttoce fcgote�-bobben be b�ommen en ge��e eo�eurBen� foo fcgoon titht bcecjaen batmen niet meer cnfaega�jsi get grof enbe flecgt �rjnmaet. ^ietgoebeerbebertfanben ban perfecte jBeefteeg fijn fmierenbe. �\|oe beer bat .gunnen ggeej� be fioflt gaet foeeften om be pbe�gepbt beg mere�bt^ acn goobeerbigge menftgen booj oo'ggen te gouben. Mundus exteriora rerum ofiend'tty interiora tegtt. IDoo?biaet be mere�bt tgoont gaer ban Bupten foo aengenaem en fcgoon boo? b'ooggen / a� fp ban binnen groumc�ijcB en feg^oomieg in aenfien i#. %\ get gene fp meet te Bebcti\m tot op get ief�/a� manneee ben jjBcnfcg foo biep in gaer boete ��(len bcrbjoncBen �ept/ bat gem onmoggelpeh baet ig upt te raecBcn. De wereldt is een ydel fehijn Van binnen valfeheyt en fenijn. 3�e moef�e ^ce troont gaer aenben ^egipper fomtiitg ca�m en fh� / maer gom ban onber bebetftt be c�ippen en f�eenrotfen bie get fcgip bjepggen / en baec nacr ten gronbt treeften. <©e mere�bt fcgenc&t ben mt nfcg �icgte�tjch eer/ftaet/ enbe mei» �u\|�/niaergou�t BebeeBtbeperpcBe�enbie baerin gge�eggen fijn. ^co geeft be ι Reg. mere�bt oocfe beetlgoont acn Abfaion ben g�ang ber ConincB�ijrBe bignitepten / be *»� ggegoo?faemgepbt ber onberfaten/beJSegeringge ber^obintten/beConiw�s* itjette jiBacgt ober be �eggerg en al ben menfrg ber me��ufiiggept / maer geeft Be* becfttbeperiJcMenbieine�eft �efonber berBojggcn �aggen/fpen Beeft gem ten Boom niet ggetgoont baer gp met fijn gout-gee�e gap? fou acn bermeirren / neeg be ianeie niet �aten ften baer gp beo? ioab mebt fou booj�oopen mojben. ^e mere�bt geeft be ooogenban gjubaii berB�int boo? be berma�ebrjbe penmnogenbie gp inbe Math. ^inagooe gab ontfansben enbe baer boo? onfen ^aligginaecher berftoegt / en ^z7- geeft gem niet ggetgoont ben Boom baer gp gem baer naer aen fou bergamjgen. jiBp buncht bat onfen Contfrijc&en Brouwers fu�chbaniogc ggeftgicbeniffen en bnpfent meer anber bie boo? be Beb_L:ieogc�ijcBgept bejS mere�btii romen te gge* febicben/ niet qualijchmet fijn Bcfegt�bcrt �ijnmaeten eleebt te pag en B^ocgt. #aecom ieft boo^ber ftjnen ganbe� ban i5ijm-eon\|� fa� ontbetfeen. *Den foiaeck van (Brouwers* Conft, die (Brouwers heeft ghebouwen_?* Die fal de wereldt noch ghewis al lanck onthouwen, Die arm van gheefte was, maer inde Conft heel rijck,, Seer wreek aen al fijn werek ₅ in't gheven mindelijck� _v Hy

-ocr page 95-



		Hy menghden fijn vermaeck door Conft met 'wonder voordeel, Hy trachten naer gheen Eer, maer naer een vlijtich oordeel, Om dit met claerder fin te dringhen in't ghemoet Hy heeft altijdt veracht al 's wereldts ydel goet. Was traegh in't Schilderen, en milt in het verteren Met 't pijpken inden mont, in flechte pis taveren, Daer leefden fijne jeught:, fchoon hy was fonder gek Ghelijck hy meeftendeel was al den dagh gheftelt, Maer fijne weten fchap, daer hy fijn hop' op bouwde, Op 't left fijn voordeel was, daer hy hem op~betrouwde, Hy loegh met 's wereldts pracht en achte meer de Faem Die hy door Conft vercreegh, tot lof van fijnen Naem. En foo hy was in't werck, foo droegh hy hem in't leven En heeft tot 's wereldts fpot veel aepery bedreven. En als hy was in noot by eenen ftueren weert Daer hy had eene fom van vyftich pont verteert En had hy cruys noch munt om hem dan te betaelen,, Soo ded' hy wat papier, wat enck, en pennen halen Om niet tot fijne fchandt te (pelen broecxken uyt Die dickwils niet en was weert een fes dobbel duyt. Daer hy met cloeck verftant een aerdich beidt op ftelde^ En foomen hem daer voor gheen hondert daelders telde, Soo wierp hy fijne Conft met haeften in het vier Schoon datmen twintich pont hem bode voor 't papier; En wo�men hem voor een van fijne teeckeninghen Gheen hondert pattacons oft hondert croonen bringhen Geringh liet hy fijn werck verlengen inden brandt, En liever bleef hy cael, jae fitten in veel fchandt. Al fijne fnaeckery waeren mifmaeckte boetfen Die hy foo aerdich wift met d'eel pinceel te toetfen Dat niemandt fijns ghelijck in onfe Eeuw en is Die foo compt over een met fijn ghefteltenis. Hier

-ocr page 96-



94

	Hier fietmen eenen Boer van fatticheydt ftaen fpouwen, En 't wijf met eenen ftock, om fijne huyt te touwen, Daer eenen Boots-ghefel met 't pintjen inde vuyft Hier eenen Fielen-roth dat met de caerten tuyft. Daer ftopt een viele fnaeck de verfe toeback-pijpen Hier fietmen eenen quant naer 't meyfens voorfchoot grijpen, Daer vechtmen om 'tghelach met pot, ftoel, ende banck, Daer fietmen boers ghevry ₇ daer vreught ghcmenght met fanck Hier vaeght een wijf haer kindt dat hem heel heeft befcheten. Daer fietmen eenen hondt den heelen huipot eten; In fin al 't gen' men fiet in fijne fchoon Schildry En is niet als ghewoel van alle apery. Waer in dat (Brotfi�ers noyt jemandt en heeft gheweken, Iae altijdt door fijn Conft daer in heeft uyt-ghefteken. Als (Rjihbens, en Van iDyck, en ander Meefters meer Beleden dat hy heeft behaelt de grootfte Eer, Door fijne Edelheydt en geeftighe Manieren Waer med' hy fijne Conft ded' in malcand'ren fwieren, Diemen noch hedendaeghs voor d'alderraerfte hout En noch feldfamer wordt, hoe datfe meer verout. Men fach naer fijne doodt niemandt om 'tgoedt crackeelen; Want hy niet achter liet als eenighe pinceelen, Met efel en pallet, maer fijne Schilder-conft Die wordt van jeder een door d'edel Faem bejonft.

		GRAF-

-ocr page 97-



		95

-GRAF-SCHRIFT Op den ontiterfFelijcken Gheeil van ADRIAEN BROUWER. SIet des en Sarck beslvyt BROUWERS verteerde Leden Die met het Cloeck Pingeel meer als Apelles deden. Een Geest van hoogh verstant,die 'swerelts pracht verstiet» En achten het ghewin en ryckdom min als niet. Maer naer syn bleecke doodt de Const naer d'eere draefde Wanneermen syn ghebeent vyt d'eerste graf omtgraefde. Den Roem van synen Gheest socht de ontsterffelyckheydt � Als 'tLichaem wert met lof in't tweede Graf gheleyt Niet om syn Edeldom oft cloecke Orloghs slaghen Wert BROUWERS naer de Kerck van't kerckhof ghedragent Maer d'eerste graf dat scheen te wesen niet ghenoegh, Om dat syn groote Const noch al veel swaerder woegh.

	GEERAERT

-ocr page 98-



f6
f6	GEERAERT SEGERS Conftich Figuer-Scbilder �)�� jinffterpen, ghefiofben Anno i6fu , den 18. Meert. E Q e R s die is vcrmaert in veer en vremde Landen Om fijne cloecke Conft, het puyck van veel verftanden Hy was feer liefTelijck en mals in ai fijn werek, Seer krachtich in pinceel, devoot, en wonder fterek, Die dickwils 't s'menfehen hert in't aenfien heeft bewoghen, Jae menich foelie oogh voor 't leven heeft bedroghen. Jtalïen bekent fijn hooghe weerdigheyt Die fijne Schilder-conft de wereldt door verbreydt t Waer op Antwerpen roempt daer Segers was gheboren Die was een Conftich Gheeft van duyfent uytvercoren. [ 5n fchoon de bleecke doodt hem nu begraven heeft, ^ Sijn Gonft Vol yyijs vernuft noch op de aerde leeft, En in het hemels Rij ck daer leven al fijn deughden Die hebben fijne fiel van hier ghehaelt met vreughden. / De wereldt erft fijn Faem metgrootcn lof en prijs '.-; Sijn deught: won voor de fiel het eeuwich Paradijs. Sijn Conft fal dickwils noch, jae over hondert jaeren, Aen menich goede fiel veele devoti baeren: Midts hy de PaiTi Godrs foo welheeft af-ghernaelt " Dat fy uyt s'menfehen oogh al veele tranen haelt. Wanneer men fterek beloert haer foet en fuyver Wercken Wat daet al groote cracht en aert is in te mereken Waerom den Spaenfehen Vorft hem thoonden groot faveur 5 De la maifon Royale te wefen Serviteur. Soo wordt def' Gonft bemint , dat al de hoochftc Hceren Haer met den elften ftaet en grootfte pracht vereeren. GheÉi Keyfer is foo Eel,. ibo_; rijck oft hoogh van macht � Die meer den Eeldom als de Schilder-confte acht, Soo haeft den Edelman wordt van Fortuyn verlaten En dat hy arm (als Job ) moet bedien achter ftraten, Soo hy het Edel werek der Schiider-conit, hanteert, Den Eeldom t'minfte niet daer door en wordt onteert. Maer gaet hy door den noodt een ander ampt beginnen, Al werekt hy dach en nacht, om fijnen coft te winnen. Het fchijnt dat hy daer door den Eeldom doet te cort, _d


		Gheiijck het hcdendaeghs dickwils bevojtiden wort.
		Gheiijck het hcdendaeghs dickwils bevojtiden wort.	LOWÏS
			LOWÏS

-ocr page 99-



			97


				�
				�

	vtrs du ttttn defehriiturdt l* maifin ro_HaU, Hmtfi dsmsur, A-jnv/ent en Anvsrs ■ ¹ viUsd/fa fuüffan^faiiantiilecde frller ctuvres. i, ■ i«4"^ t^delaJe/ndffü. ., �,.�,�» ****** .;

		�

*: ,-«..._**

-ocr page 100-



		?8 LOVVIS DE VAD DER Landtfcbaj) Schilder �an BruffeL SOo haeft als Cibele den fomer had ontfloten En dat Telkrus fchoot met luft was overgoten^ * -Van Chris ghepalleert, van Vefla op-gheciert, Van Flora met gheblompt op't fchoonft ghecoloriert. En dat het vruehtbaer hooft van Ceres werdt befchenen Door <ph(zbi ftralen lichten fwinters kouw verdwenen, En dat den groenen Eyck met bladers was ghelooft Den grijfen tijdt vergaen en van fijn kracht berooft, Dat al de T>riades en Somerfe vrindinnen De fchoon Caftalides en ibete boich Godinnen, Sijninhaer volle vreught en uyterfte ghenueht, Dan lachmen Vadders gheeft maeyen des S�mers vrucht, Dan ginck hy naer het wout in't dichtfte vande boomen Om hunnen iofien aert in't leven by te comen, Als Titan lach en fliep en dat Juroor op rees Die hem in't groene wout veel fchoon ghefichten wees, Ter wijl hy met pinceel de cracht des booms ginck foecken, En fielden die feer fray op fijn en effen doecken Van voor fterck uyt-ghediept dat 't leven fchier gheleeck^ Soo wonderlijck ghetoetft dat 't leven niet en weeck. De beecxkens hier en daer met cruyt en lis bewaffen Daermen de bo�men oock fiet fchijnen inde plaiTen, De gronden wel verdeylt, 't gheberght foet uyt ghehaek Daer 'tflickerich ghefcheen van't Sonnen licht op-flraelt, Dat wifl de Vadders gheeft foo aerdich te verdeelen Seer crachtich naer de Conft met fijne verf pinceelen, Dat niemandt in ons Eeuw fijn werck foo naer en compt Befonder in het groot daer fijne Faem op-roempt. Α ΕΝ-

-ocr page 101-



		5>9

	AENMERCKINGHE.

D3Un bmgfien frjnber inbe toere�bt bic ben JlBenfclj mcc\|t tot be ^e�ji�bcr-confi beitte��en � bat ig / Jet gc�bt / be eet / enbe be �itfbc. jit�aet bic bc�jcegljt toojbttot be Conft teroo^faecncnban �jet gelbt/ bie toojbt opt�ej� banbegiric= fienbt befeten/ baee \|� een pabe ban taojbt/ en btctoi�st bcr�icjt be bo�maecMjept en bienj�e bjctenfc�jap ban Pi&ura. oSnbe bic g�jene aett��eloeRt boojbt tot bc ^i&i�betp boo? be eer/ bic too^bt befeten banbe pbe� g�o^ie / �joeJbod 6n bc unterf�e bjetenfe�ap bec b��maecnt�cnt fjitr beo? niet en betliefr / maer toojbtlit�t berooft ban fijn toijgljenbt «Spnbc�ijcft bic tot befe Conf� bjo^bt gbetrocfeen a��cen boo? entnel �icfbe / bie en bet�iej� gijeen toetenfeimp / om bat be ncerftieljept bcrbu�bic* �jent enbc gjcb3i��ig�)cn arbent Sun ��jebunijj bp b�jjbcn en�jun �epben tot bc berljolentliebo�maccMjenbtber natueren. <®efe \φ gaebe Heeft gljeftabt cenen Michiel Mierevek g�jebo^en ban Delft, toien# �Nibcr toa# cenen i§i�betfmibt/MM^� enbe om bat fjn toag uptfteltenbe frap itVt <�ontcrfenten / toetbt ban Mauritius ^M'^er<>$2ing ban ^agnien feer bemint / enbc boo? fijnen ^cpber aeng�jenomen�^ve ^c* <�Benen Wenihus Coeberghcr bie f^efect i# o�ebjcef� banben iBerglj ban2B»erm?wenflaus �jectic�jepbt tot Snuffel / enbc eerttjtg meiifc�je�ijilt f iguct-fepber ban Albertus^Cocbec- 3fiert^-^ertogi)e ban 23?abanbt/ toag fcer baonber in ojbonncren enbe naec ljct^scr* �eben te fe�iilberen/ bat �jn niemanbf in fijnen t\|jbt cn�jeeft gljcbJcnen. Cenen Gafpar Raveitijn Contecfcptec en fran ojbonnantic #clji�bcc inben �^ag�c/�eeft!?^arparfijnen naem niet min a�^ bc boo?gaenbe boojftjn foetc Ijanbe�ingl) bergincee�en^⁰" tuc�jtbaec g�jemaeent / a�gooeft cenen Pahmedes Paiamedciren25ata�i-fclji�bcrm_P:}1ia_me. �^o��anbt / bc toe�tiie foo aengfjenaem en fran in ojbonnantien frjn g�jebjcefr/ bat d�s Pai- �un Conf�e bn alle Eief-�jc�ber^ in groot aenfien en Vermogen bio?bt g�jejouben. �ameM <δη noclj meer anbere/ bic telt om eojt�enbt toil�e �)e� goct g�jebonben in i�ijm tt^fenj�dien: om be if�cet-�iebenbe enbc �on\|t-minnenbc jeug�jt onbertufejjen een bec» anbcring�c te g�eben/ enbc boo? �migfic f^ofa ben �uft niette Benemen» Slet eens den cloecken aert in d'edele Sehildrijen Van (Palamedejfen vol oorloghs vechterijen. En fteenwijckx profpe&if, en netten architeckt Daer d'uyterfte der Conft wordt wefentlijck ontdeckt. De Ordonnantien'van gheeftighe Figuren, � .;. -. Die VVolfmrt en Pepijn met hulpe der Naturen Af-maelden op den doeck oft fijn ghefehaeft panneel, Befchamen 't leven ichier, foo cloeck was hun pinceel. 3SJ ι : '" >'' De

-ocr page 102-



		lOO De foete Conft daer by van Henderick lom (Balen Can menich droef gheficht uyt 's menfchen herte haelen Wanneer de oogh befiet fijn Confte, heel devoot En gheeftich uy t-ghewerckt, ioo wel in'tcleyn als groot $(ombouts heeft oock de Conft der vry <Piftur doen leven En heeft haer eenen glans door haer pinceel ghegeven Als van hem 'tCrijghs ghetuygh wert aerdich af-ghebelt Wacht-huyfen daermen tuyft en met de caerten fpelt� Daermen ftaet finternel oft dobbelt op de trommel En leyt de wachten af met fchrickelijck ghedommel Oft daermen in het ront fiet gheven 't ft�le woort En daermen ilaet revel op't fluyten vande poort. Niet min en was vermaert lan VV'ildens inde boomen En %ijckaert in't gheberght, en loffe water ftroomen, Dat al het geen Natuer can fchencken aenden Menfeh (Befonder inde Conft) dat deden fy naer wenfch. ^v?ⁿ foeter loan A�ont was in't Naeckt oock poefelachtich In kinders fonderlingh feer foet en wonder crachtich, Seer mals in het pinceel, in't oogh heel aenghenaem Waer door hy heeft verbreydt fijn eere ende faem. Daerby van Lon'ms feer vrempt in't ordonneren In fijn figuren vaft _? waer uyt de jeught can leeren. En Ifack Mijtens is gheweeft fray in pourtret - In't Conterreyten foet, plaifant en wonder net. Wel hoe can mijne pen foo lanck den beek bedwinghen Om oock den lof van Fra?ick hier in het licht te bririghea Eerft hoe Sebafl�aen met rijpe aerdicheyt Te fchild'ren wift 'tghewoel van Oorlogh ende ftrijt

-ocr page 103-



		�� ft- ,«J, * In landtfchap en figuer heeft hy oock uytghefteken En heeft in fijnep tijdt niemandt daeirin ghqwejspn^ r^ En daer by Gabriel was fob in Conft vólnUeckt Dat .hy <Piituras gront in alles heeft gheraeckt. Den longben Franck in't cleyn foo geeftich en manierich Soo los en aboridant.,lbo crachtichyéel en iWierkh, 't Grien' fijnen lichten dach naer' Conft foo wel ontfanghtL En met een goet fatfoen in een foo geeftich hanght. - i_v: Dat fijn vermaerde Conft aen niemandt en fai wijckeri > Soo naer compt fy Natuer, jae 't leven ichijm;,te g'lijcken ; .: Ift in Hiftorien van ^Nieuwe/Teftament ■■ - :,,\\| Öft oudt Romeynfche volck, -i ghewoel is fonder ent. Het gen' fijn eel pinceeldaer in wift af te malen: ; En met een loflen aert ièer crachtich uyt te halen, Waer af de wereldt noch al lanck ghedëncken fai Want daer geen fchimpers tongh op fpouwen eanhacrgah *■""■'■' "-' '■......■ ' ■** ■■■- I ■ '■* *' J"» - I . II ■ 1B1IIF IV>Mrtl� - I* . *Ilir-fc,......■■mil.lBII.I 'I . ■"■'■ ■■■■' Il 11» ��-�� IIIIIM. ■......-■ "mnvdir>₍wn.-_li..iil ■, ��.,■...** VVENSLAUS eOE�ERGER '■' tm <��\. ' '.'. SChoon dat de bleeckè doodt, VVenffws Hertc trof, Sijn Conft het leven houdt, en wordt begaeft met lof. Den ErtïHertöeh> Albert die heeft oock wel ghêweten Dat fijn Conft overliep, van wonder fray fecreten* Daerom namp hy den geeft, van Coebergbs Confte waer Die was in fijrien tïjdt, den grooften Conftenaer Tehand'len met pinceel, beionder in Figueren Die fchier het leven gaf aert alle fijn Poftueren. . Hy is door fijn verftant en Conft begaeft pinceel Gheworden 'swereltds eer, en nu des Hemels deel. GASPAR

-ocr page 104-

ι χι

Ι©2

< .ί !* 'ι

Schilder banden, Haeghe.

Η Et huys'-.van ^a�efttjp placht jeertij4tS: te floreren _;

Door al het grb�t b�foeek ^an, d'�eel gheboren H�eren,
Die daer met grooten luid, jverich drcnghen aen
Om door ΦίίΙύκαϊ Conft op het panrieel te ftaen.
Die %al)�fiyHs fineeet ίοα �dvendieh af.maelde
Dat hy in het pourtretdfenleeftejeer b�haekle.

Waer in-den Prins van't Landt ^oekiehepte fijn vermaeek,
Midts dat m Gafpars werck het leven maer ghebraeck.

PALAME DES PALAMEDESSEN

{Batalie Schilder \rt Hollandt.

'tSchijnt datm� hoort de trommel roere
En 't moort-trompet gheblafen wort
Daermen iTet de ftandaerts voeren
En menich herten Coghel fnort.
Den ro�c door ai het graufaem fchiet�
Verdooft de ooghen met torment,
En 'al/het djroevich blo�t vergieten
Het fchijnt te nemen noyt geen endt.
Daermen menich helt i�et fier ven
D�o/r het fpelen der Canons
⁽Do�r het houwen eride kerven
Darcrmdn breekt heel fchadrons.

IS Palamedes op-ghekoeftert
Van Mars, oft wel de wree Bell�it
Oft vande furi�n ^hevoeftert _γHet fchijnt hy is des Cnjghs-G�dts f�o.
Om dat ftjn Cioeck vernuft het leven -
Soo heeft docrr i�jn pincedl �ntdeckt, :l
En fulcken crachtaen-Gonft ghegeven�
Dat daer maer 't leven in ghebreckt.
Wanneer hy in fijn wonder beiden
Heel legher-tochtfen dmektert u^t,
En 't Crijgs-volck in flagh-ord� fielden⁵Paer jeder tracht naer ��of �n buyt^ t

MIC-

-ocr page 105-

MICHI E LM IE R E V E k �

. _:Jy l ,, .- f * ,-t ^;� **~A ui, � J Ij _� ;, � �. {■ ..V. *,■», X...'

Schilder ïan <Delfu

DE Mier, die heele fomer daeghert

�� beficii in riet groerïc veldt^ ^: °

i \

En fchiei cjoor ^eb^ydtivèrftelt � ^ �
Om Coren-graentjens wegfi t0 draegheii;
(Provifie voor der winters kouw) ^:

Op dat fy die dan eten (�� �� -n

� h-I f.

Soo iaehmen Mtere^s �^^�^��:
Oock iwieren pp ï*et glad panrieet >
Door Confte van fijn eel pinceel,
Waer med' heel daghen ende nachten
Hy was becommert inden gheeft

Oft hy een Miw had gheweeft.

>*X J'X

t*t^

COR'NEUS SQHTJT

Schilder Van jlniWetfem

f. �* -^.��"''!^�'' I's? i'¹ � rr [V�¹***. r! ) ^

■b J-r.y -jjk*

EN had de Eel Ptneeetvar*SïBürnietclöeck|fee^edi
(Waer uyt Natura fóógh'hetf leven vanden Gheeft^
Den roem van haere Gbnften waeivhier niét gheftelt,
Van !Dyck en had boek noyt fijn wefén af gr&b'ek�.�
Midts d'overvloedigheydtvan^KN^r;Poefy*^,nLeeft ordonnantich-rijckWalte fijn⁵ Sèhildiy^ ^ ^¹'^:^

Het werek bethbdnt dédaec, #a� dient het lïieer ghefeyt?
De Druck-pers wijft oock aen fijn Conft vol aerdigheyt.

IOAN-

-ocr page 106-

V�j

jTlw

Schilder �>an Antwerpen.

En Sneuen sheeft in Swe&«cfcc:wercken J
Compt ons <BiSluwoock veritereken, -,

Die door haa* cracht aerConft bedroogh
Al meriich/fcherp* eix,{helle pogh, . ;.
Wanneer men faclx hff p^ecje leyen. _; ,. .'■,
In fijn Tapfcer^ ghe^cyj^v f _rV_.. ":, ^\,'{ ₍: ■.
Waer in met ftiel;fenl^^^"^�itlV/_t '.'< ./']
De ploeyen xloeck,fija uyt-gheipaer�. Γ

frojiiO�n ^#:jfio i.!S'!;i;j.

^s.

».).;�

T*-------------��ί----------'------- - ■ ' -"■ - �j--------------------

f-, r > r ♦ � �

CORN E LtS DE V O S

" " Schilder'"»<*» ��ulfi; ~ ~.....-

Oetin^ijn'pe�ne^rlle ftaen ^JEn haren j^ver doch vergaen
Ter wijl' de Gheeften foo vermeeren
i�nfdoiOr;hinlik)t>it cScrhoe^ vereeren, * '

_r-!_: l:S�er ^^^iwirich^fterck en los, , _
Dje .rnyfoo ygfcL meerij fc^encken , -

Om hunne gracht, te; �^fn_; ghedencken, _r:

Dat ick dker ;af niet veel en] i�gh, ;. _r^? Mdts Faem al langhhun eer heeft wegh.

o - � ' *> ■ � ~'

Μ i .■-■�- \ i

�■'ί f"«. "*" "� ^n j*:^

HORA-

, ■ !

■V»

-ocr page 107-



		HORATIO GENTILESCO Italiaenfchen Schilder. *;�.'�:;; 'J< \* ■ ;;-'°^Γ . "hit i'i. �),'■,' ' i > � ' V'�" '<-t;.** HOe g^fticH en gentiel, hoe fray in't ordonneren Was Gmt�efc� niet in doecken te ftoff�reny ⁽Te fchild'ren naer de Conft, naer¹ reden en^fNatuer Befonder in het groot, in Landtichap en Figuer. Soo fray en aenghenaem, foo mals �n- f��t v�rdrWeri Dat hy het levert ichier a�rr ftof �n aich coft gheven^ Daer ons de r�fle Faerri ghend�^gh Van O^enbaert "Di�fif^^d^�M^i^fcojift'de wereldt d��rW�'rffikert. De vrirideft V�nΦϊΒίά beminnen fijn'Pindeelen¹¹ ^ν^ Om hun gentilighey t, die fy ons mede deelen iftfbeminc in vindf. f? ■■ ^Α-'Λ ' 't-. �. fit, :■�-1 .■■ I - - ι --- ' ■ Α ND R I ES VA Ν ART VE L T. ■- \ At: -V , :--► ^:.,/. iiA\:<V"Xk:i Vippen ^/T'■,&.,� j�ee ochtlder Ί)αη Antwerpen.' Η Et fwalpen vande Zee₅�n 'tr�yfch�ri vande baren Waer op men fi�t foo veel bepeckte Schepen varen, Daer geen� weghen fijn, die j�mandt fpeuren^an⁴En wa�r in dat verf�ypt, foo meriich dorl�ghs¹ man� Die fomwijl calm en ftil, en f�mtijts'wel fob Wonder Door 'theete blixemsVief, den wint �n hollen donder Door onweer en Temp�efl: haer foo ^ammoedicli thoont Dat felver ₃ die het diep van haren fchoot bewoont. Wordt bangh door kille vrees, en al fijn leden beven Het gen' ArfYtelt foo fray ghefchildert heeft naer 't leven. En felfs ghejnventeert foo crachtich en foo foet Oft hy van jonghs af aen waer op de Zee ghevoet. O ARIAEN

-ocr page 108-



		AR.IAEN VAN UYTRECHT. Schilder "ban jintlverpen gheboren Anno IJ99� Ende gheflorl)enAnno 16 ji. _Λ OJB bat Adriaen van Uytrecht **\&a# C�lt ^cPbetfeet btmtaeStbOO? tlC ttatUC*** ce��cfte Conti bie �jn toijl upt te toetenen in b^ten / foo �ebenbe aijS tioobe heeften/enbe�efonbec; ginbiaenfe^ogelg enanbei:#�unmajjebiert* ^oopeeft be facm 8em oocft t�iUen gftenoeoj&t fjeb�en onbec tiet gg�tal bet on\|�etffelijcfce «Beeften/ toant fijn toetenen meeft te ften ftjn �p be eto�tfte l&onatc�jen ban�ie toete��t. mnt bien bat ijn �^ancfttrjtfe/ J^obenfen/ gjtaUen/ ^unbtflianbt / enbe meet anbet bee�en be� toeee�bt^ s&eftenenboo^renti �jeeft baet �pa� tnet�gge b?uc�)ten ban fijn ptnceei tot een eeutoigje ��ebat�tmig /enbe tot toem ban fijnen j^aem i&ecft mfttetrsJe�aten / toaettn tepen ijS/ Jwe goeb�Cti�rentltjcU ben m* tuet l)tm moet �e�jan�tceptnt �c��cn / bie boo? bc �c�aemdijdtc fcijoonlient/ entte unttetf�e uebattijc&\|)ettt in fijn �on1� af te be�ben in gtoot aenfien/ enbe toeeebe ftp ben gtoote ©o^fien gijetoeet� ijsf* IBNetom toetbt beirgtooten ^c�ji�bet Apeiics anbet� on-glj�tcocften �p Alkander ben «Btooten a�#om befeCNsnfc / toaerom bjeebt ben C�ebefc�jen Arriftidcsin toeetben gjeljouben/enbe ban MiraibnCo< ninefe ban Elatea �eminbt a�g om befe Conjl» illlaetom ^tt�ebt ianfvan Eyck banbenGraef Philips ban C�jat�oig betljeben al# om befe Conti, tf�aetomijeeft Carolus 'Quintus Albert Duiet bc gCOOtfle eet ftetoefeil a$ om be(e Conji. Hans Hoibecn geeft om fijn Conji �et nptetftc toe�baet ontfans�en ban Hemick Den ^c�jtlieConmcKbanEngelandt/eaien^ Dougtacttf^Iacte�ijCKjttetteehenbanbm Agent ban ^tocben bunfent Bu��ettf/ om mact a��een te �je��en �)et eee\|ie$)eflc�jt ban ftjn Contie bie �p met be «Bode b?P#mtee� ten bo�jfcMn �?ae�)t / mbt meer ^erabe toe�babett �je�ben betfe\|cp�c Cont�-tmnntnbe a§igu�bet�bainl5eel IBonar�&en be?ef b5ere�^iontfangj[)eia. &�p KijchilocKonfen �oolfclj^eben Adriaen van Uvtiecht0D�ot��e�«�ft �eeft njebonben bn ben Comntft ban Spanten en anbet l\|eeten alleen om fijn e�oetfte ftaabe�ns�c inbe eel $mree�. \ ;'" < ^ Hy heeft door fijne Confl: in heeften en in vrucht Bewefen fijnen aert tot menkh gheefts ghenucht, Want waer dat al fijn werek by jeniandt heeft ghebleken Is by de handelingh van Snyers vergheleken: In Duydtflandt vintmen veel van fijn Conft-rijcke handt: Van groote cracht en prijs,ghefchildert met verftant.

-ocr page 109-





			�G?

	ADRIAN VAK UTKB�HT _ , . ■ exicerfiff ?tenjru%cts,ammau\e m^tis,etviMa4mirabiifiturn�jpntirf^aU»t^if U<r"*
ί
ί

		Oi

-ocr page 110-



			ιο8

		GUILIAM EN GILIS BACKEREEL Schilders Ί>αη Antwerpen. HOe wonder heeft Natuer twee geeften op ghekoeftert Twee Sonen van <Pi&ur en aen een borft ghevoeftert, Die voerden eenen Naem, nochtans geen een Pinceel Verfcheyden inde Conft,en beyd' ghenoempt (Backreel. Den Eenen wift den gheeft in Landtfchap te ontdecken, Den And'ren de Natuer der Menfehen te voltrecken. Den Eenen hiel den fot met 's wereldts domme pracht Den And'ren heeft al meer den ftaet en d'eer gheacht. Den Eenen ftierf te Room, t'Andtwerpen ftierf den And'ren En fijn ghewis al veer begraven van malcand'ren. Nochtans hun beyder Conft noch inde wereldt leeft Die aende jonghe jeught ^groote leeringh gheeft. \|T.....■ Il ι» μ,,β ι il ι _ ......IIIUIII .1 Ι Μ I Uil. ■■■III .1 LIL. Ι Ι ι Ι ι ι ι ... . , III Ι ----- ■ ..... II ι II Ι '---------" ' Ι ΑΝ DE VV AEL Schilder ^an jintloer^en flerft Anno 1633. , oudt fljnde 75Γ. jaeren* V#o$uaec men uegoeft cjijeeit fonbedinoe p?oebe om re Bedjoqnen tiat Pidura �� bcrtiert metbed gaben biefp boo? befoete en f�ilie <®cffenincj�)e frfjetufit acnbe Conjlenacrjf/ cnbe boet be jonoljrjeurt�KiP �jatr frfjoon�jept bet�ieben/ Uc toeltfte {j�jeen mopt��ftatbepbten fal fpareniom brbolmaec�it�jepbt ban �jact art)tbar^n§fofti>mtebedepen batfpopIjet Icj�cbefelbeeen�eompt tetoin- nen/ baer �lKbueddiimet$mfoet bermaedte��cR be�a�bcn aenftenbe/ om tot be �)ooc�(I�eerber stoftetet$etraedien/ bit ean oJjetupaen bet �ebeh ban lan de Wad bic fijnen tijbt 4nbeijanbttenn0ljcban#incedfoo tod �jeeft toaer genomen Bp ban ^rentalif (toaerbpbp sije�eert beeft) bat J)P fijn fdben op to^en tijbt bequacm bonbt met feneren lan de Mayer te repfen iiaec Parijs, toe�riten lan de Mayer oocfe een soet $c&ilb'ej; ig $l)t\mt$ a�toaer f)p (niet boo? be fo^tttpn ban gbdueft) maec boo?fijnContialleen/rijene�beft toer�t fcegaeft met bee� eer/ iof/ enbe qvom bermon�jcn. Jf�ant �jp beeft in fijnen tijtJt bc el frap en nette bingo�n gj)e maerftt en �a��e een rjratie ban fecr p�aifant / enttf �ieffclijf u te fc�ji�beren naer reben m^t natuer. ioos

-ocr page 111-



		10 OS VAN GRAESBEECK. 1; ':"'■'"? ^fiOii "'^! '■',-' i ■'■ -'�� ,^v.' ^! ί�'** ■■" ^s' ■ ■ ''t ^Λ ti&r^f ******* ι "-^-i-v* *_v , ., �* M«Bt Set fdbe �gelucft i# oocft ten goocg(�cn beteert ajgetoccfi feitcren icos van Cracsbeeck ben todcfeen ban fijnen j�ijl toagf eenen j2$acRer «genoden tot β roffel, enbe oge�ijcft Quinten Mathijs boo? be et acgt be t ncf be (t�e cet{� eenen. �mibttoa�) nuam totbeoejfenitt��e�ecbjn^elji�tic�-tonjl^elijcttrtin «taf- fc�^ift tot een eeutoigge memorie binnen Antwerpen ggetupgDt f mm fcpt albug: Conubialis Amor ex Mulcibre iecit Apellem. <©at i$ i naet Ollfe Cad Op befeu fm te betf�aen: bat be goutoclijeftfe �iefbe ban eenen Muldber (oftfmet) emcn Apeiks geeft ggemaee�it. �00 inoefen loos Craesbeeck niet boo? be etacgt ban fijn pad maet boo^ ben b^inen-pot ggecomen tot benbo��en fmaech ban Piatas foetgepbt/ toant onbectuffcn met t�en gtootcn $Bceftet Abraham Brouwers c�iebenbe een (loop* ftcn en floppenbe een toeuacft-pijpRcn / geeft gp a�Ien^Keng bCi�cgi�bce-toni� atn» ogenomen enbe ben oben bedaten/ ftenbe fcgg icfi onbettuflen Brouwers mft C�nfi ganbtteten / t�e gp met een toonbedttcite opmatcltinsge foo tod toift naet te bok ogen batmen gem booj ben ttoeebcn Brouwers geeft �gegoubcn7 enbe �gc�ijcRmcn fept booj een fpjeecntoiojbt: foo b'oube fonggen / foo pppen be jonagen / foo i^ be Sanbdin�D ban Craesbeeck inbe �gefte�teni�be$a$eej�$Unbe <2D?bonanticn met Brouwers Conti obet een ageromen. $i�ta��eett in toetenen / maet cock in ma* mceenmetboecti��je apecijen te fi�i�becen/en fe�ucgtiggen ganbd ban lebente beb$ben /_t en g�dijew gp eenen gautoen fnaeeft en bjo�Uggen grol toag / foo geeft gp eeng iaenben efd ftttenbe) een biefe inudbingge ggecteggen / latenbe ijem beo?? flaen bat fijn bjouto �iebet een anbec farg a�# gaetcn man/ en om ecn� te pjoebrn oft 't fdbe ooeft toaet toa� / foo geeft gp fijn toamuajtf ban boo? onteiiopt enbe op fijn u�oote ηο?\|ί ggefcgtlbett een feet afgtijfdijelte toonbe met toobc beef gacr bettgoonenbe foo natuecdijen oftet een toaetaegtigge toonbe in fijn �tgaem gabbe Sgetoeej� / en fijn tcmpet-me$ ootft met roobe betf beftgilbeeenbe / goneh p�at op �eeamec uptogejieecHt hgggenen fegjeeutoenbe feeroroutodtjeh om gulp a� oft gp be boobt op be lippen gabbe / fijn tyoutoe eomenbe met becbaefigepbt uoben �lje�oopen / en ftenbe gaten man baec �i�ggen (bie gacc toij^ maecitte bat gp �vp onggduc�i int mejS ej�ebai�cn gabbe) �egofi te lamenteren enbe bc toonbe te cuf» jen. §$acc op Craesbceck inbefe oft bi�i'�gdijcfte tooo^ben anttooojbe: ν au gh^ fottin houdt u backhuvs ick fien wel dat ghy my hef hebt ick en ben noch niet doodt. &ulcftcn enbe meec anbec e�ucgtiagc treeften geeft befen Craesbeeck in fijn �eben uptogetoereftt / en om batmen naec frjn boobt fou ftcn upt be af-uc�binnljc �m fijn toefen toat �eben gp geeft ggdept/ emmert ban toat eonbitie oft nature W t� �getoeeft en geeft gp met geen �efcgiijf banbc pen / mart met be pinteden Sgetgoont in fpn poetttet / bactgp fijn fe�ben niet en flateert met fcgoongcpbr/ maet meet mifmaeeitt feg�betbea�^gpinftjnfdben toag/fijnbc fomtoiji gge^ fcgilbert gapenbe / anbeemad fpoutoenbe oft maecnenbe cenigge otil�en en ttec* Zinggen in t aenftegt boo? get tongg-bijtcn bauben annij^ / op eenen anbttcn tijt met een plaet(�ee op beecn oogge/en boojt^ ontaH�ehe ftgijterg / fpoutoer^/ tupfWV

-ocr page 112-



*�IO*

	tupfei# / tyontftaer t# >( �to^bce�&ct^ / tepfa# / §$$#* / fangen / en anbete tye�* Ki�je��n D�eft 6p �le^iltert ft« �toot� neecpf gij j^t ebbe f�ubie %\t %$ » φηβ. fecn�ccg fcec towjben ��cp^efen : toacc op tod paffe ��t bo�sflerifee beerg * Al Ygeti' werdt aflgheftf�elt door G�aft^Ancecl van iBrffli�ev Was eet�etifatteticiy-tfen fehijter ofte fpouwciy f� ioo ^t� Want Craesh&ck Sohil��fdeft oock tuyfers ofi: ghevecht.

		ABRAHAM ΜΑΤΗΥS Τ^η ipft� berfcbimb$?en \|at in b0c$ebett tftben in onfe Hebedanben bt β^^βΙ^ϊίίί^^ΜΜ^ί �fjeoeffentfmtbet gijcXccctijep�t oft ftu�je/ bic bc 3[tdfiarf�ttti^ttie$Bhtti^[iit�^vSB»tf�tti^ie&ucti.Sef^elt�t* &0oi0fiatBitt$n0rebe^ fo�nb�ten b�nben ��e�jianbisMn acttttt trtfe�)t0f> toefen biefp f�o b?oeol) lieren fre�ni jji�h ^i�bm\|bbfcap $\|t\|�e�t enbe bid �fieeo�c#ert a�goft fp �jetupt ben $atl�ec #�je�etft pbben/��e�j�cft i0twtthi ώη* t�ojben a�nbe Wmhm ban Dien jjt��f�n <��e�ff ban AfrraBam Mattliiis / bie mef ffln bJ�eebiglj� pineed- ftwttft�frtn �c#n ��it tdt beb��maecfttg�pbt ban PkW $ g�jeeotlien aig g�ie*

			... /i

				ADAM

-ocr page 113-


		^�>"�WT"		**-���»�- 1�!***
				**-���»�- 1�!***


			��

	-,■■ ' ■
> .».. .i 1 �_.��, ' <> �- � *	-,■■ ' ■
> .».. .i 1 �_.��, ' <> �- � *

-ocr page 114-



112

	Α D AM VVILLARTS Van Antwerpen ₇ ende gheflor^en tot Vytrecbt. ONtwaecItf mijn flap vernuft, wilt uwe Conften drijven Om uyt een goede jonft een geeftjch rijm te fchrijven Tot lof en meerder eer van Wilkrts cloeck verftant Die door, fijn eel- pinceel de jeught heeft ingheplant Veel leerXaem onderwijs,van 'tleven 'tachterhaelen Om 't leven met tplneeel in verven af te rnaelen. Want YVilkYts, Schilder was daer by oock goet Poe�t Die wift (ftifluraseracht, die eenich Schilder weet. Daerom wanneer, den ghee ft wordt tot del^? Gonft ghedreven En tracht ^poriijn verftant te comen byhet leven. Soo di^ntjiem een ghenjoet vol rijpe raetiaemheyt W^er in het jnnich mergh van alle reden l�yt, ■; In def� ^onft dae,r is een wetenfchap yerborghen Die mfnichma.ei 't ghedacht perft met veel diepe forghen, 'T gh�peys dwaelt hier en daer en ftaet gheheel beroert Om ctat fomwijl den luft een, ftr�nghen oorlogh voert Teghen,den fwackcn gheeft, wanneermen vroegh wik weten Ti�uras;$^eP^e eracht ^ en foeckt haer ₍deught te weteiv Want haer verholen cleught heeft ftker al veel in \ Haer «Gon\|l ,die_; wordt verftaen op veel verfcheydert fin. DeP Cotift vol rijpe deyght wift VVilldrtsiw�l te vatten Als b\|ijck\|jif^\|^^ti^riipry vol rijckelijck� fchatt�h Die_!?h,ypns achten laet foo fray en wel ghed^en Dat iy op't plat panneei ghelijck het leven ftaen. �n water, brandt, figuer, %ee-haven en Rivieren :; ; : Daer med' wift hy teer net fijn handelingh te eieren Befonder in het cleyn, t'gen' Vytrecht tnyghen can. Die fijne felfaem Conft maeckt kenbaer alle Man. IEAN

		� ')

-ocr page 115-

«3

« � T'ï ^ ">� / et

^;- � ��

i. 71 �..* J. V....L ■ �_ V«JF

1�� ÖU1ULAUM-E ÏAUUR

Hatffde StmflS>ure,ilfaiiait merveiUe en h tnimature,il t Jemeur/afi.cms ehez, Ie Ar de
�ra^n�ne,l�anl^JJ4�est0�tal^nt/è;etJe�a�les■tve�uvet�VZmpet'eurJ�lm�^ne }

PrrJinanJiaVifrtejsfliitif-Jpniraintr&mourutlan i�q.o �

. f*, .gggggr ^«^Jftftfc-^,....... ......*&**0~*�*&.'*?**'...-

�) lifii � ii' n»«/^y

-ocr page 116-

I E Α Ν G U Ι LI Α Μ Β Ο ϋ VV Ε R

" *;'. , ' Ι . ' . 'ί . ;%:J '4^.,.' 'g' ..'3.� _: 4| i';.F ...'*■' ■*■-." "?�-' ■■<.-■'-'■;■ %,. �

CppfiM Schilder yan Straesborgh, fterft Anno 1640*

OJiHertjoonett taat fee ebele ^cl)tIbcic-ton(t o�c�t itt taatetbetf �ft btr�itfc
teeije b�tmacij/ can ��efpcutt toojUcn unt be unmcmenbc aSetthen ban
Jean Guiiiarti Bd�wer , te mtraliel^ banbe $atuce fc�$nen te toefen / toelclien
Bouwer fc�tjij ft|n �on(� JbcPber ig gftetoeeft baniien itenfee Ferdinandus ben III.
tnbetr�n^�ctogt�ban �faiiiahotot �Soomen» 3®e!cUe Conf� ben f�lben Bouwer
�ltr�fti�illen bntfte�ffe�jcftmate�ten; fcoaritbenettigfjent/fupbeeftent/ebe�ijept/
fneji�stjei�t tnbe ^etooe� ban c�enn figuechenji fbobcec' a�g beoogden tonnen
b^aegljjen/eii foo e�epn φ fp tonnen ften / en i# niet be pen njualijtft te Oefr&ijbeii/
en foo feet niet upt te tyttc�tcn alg be eet ban frjn baetcn toe� betbteht 2$p b'ebelj�e
flirtten be# ^;j$anbt$ en be jebcricgjft� <t�nji4temhibtt$3i}n (�jh bierenen in gcoot
a�h(l�ii Α^Μ^1ί^ίΓίϊ*ϋΚοοΐο^ΐΛ"'ι^^ΕΜ Mecenas ban bit S�oeefc ooefe boet q�etug:
�ftcnboo?�bi�e ebe� �n funbet ^bomiantien iniJiiater-b^berliW^,af-&elbenbe
ben legger ban bavid, bacc Abfaion aenbeti boom fiang�enbe ft}�$t ban �oafc
b�o3loo�>ctf/ enbenotgeeiranbee fcanbefelbe grootte/ beb>�ttk� fc��ctf alle Coiv
pen be#%ere|bt� beft�amen boo?beebeitjenbten funnernettiefjent bic baer. in te
fiefpeucen i$. l�aer�m ben fe�ben w Mem Bbuwer hocji a� meer lof febient / en
fie��jbcn *oeo|sieba|Jtteb5ojben a� i�^ Ijiet niet tn|i e�enn bettaoggenbe pen
bo�t� b?eng��; toaccom niet qualijclt en tno^bt jj�cbue�ljt Bp fijne C�tifi bit bu^
�upbcnbeg�}e�ic|>t. " -''^;

Cm <Boiwers- cloeck Pinceel lbo ed'le wereken bouwen
Op eert f66 cieyn begrijp van weynich parekement,
Waer op Keel Leghers ftaen, die vechten, kerven, houwen >
Iae fchier phtelba�r zijn en 'woelen fonder endt^
Soo moet de ra{fe Faerri van f�ouyer eeuwich roemen
En bkfeh met 't trompet tot �eri ghedachtenis,
Dat jeder f��i�toer moet den overvtiegher noemen,
Daer riiemindt fchier foo by in Cqnft ghecomen is,

�nW�:

NlCCl�

�mm^^m

-ocr page 117-

»5

TsTICOIiAS KNVP�liR. ,

CPmtre artt/iaeux enfifures. tft\fkJe'a Ofiprentifiatae aMig/tc, cfiez.^mmanuel
^Ny/�n, l'an j<%■>. e* dii depu» α ^Maademioumr. 01 t�nt l'ani^o. tentr/a re/�Jence en
^trepJit, ctic* iMrcAant l�Lmmart, md at; mts au tour, auanmr dejtieces aJmtralL� tont
jipur k JS.ay Je l�annemarc�■'■,comme�out\,au&rhi �ranilfrinces ctjicfi/�tuui cttrieiMJ.

XmlatJ^uj^rj�^c&. .

Z.UIo&fc

Joanncs 2�eyff�m ezcudtt.

t . - \. . i . **T ' ' . ι iWfcin i 4 i

-ocr page 118-



		NI CO LA ES KN�PFE R. NIcolaes Knupferi^0�\|elJ02ettljatt LipGc Anno 1603. ban CfdjjCRt <®Vtott$/ pi0^^^^^m^0mm muU af ip amgfoMqm unt be $atuet,; tent f�jn tNbec &em tccltu�ic �Beffe�t �jeb�enbe/ toag meet sbenesben om mamicRen^o^apier te maecfeen a\$tt fejf�ijben ben �&ema bi�bem banben 3i®�e(tee s�e��eben mag � en al teg frjn HBeejier fjmifomtaiji baet ober fieeif* penbe/ enbcbatbn niet min banben &abetsbe#Mijbt-ei toietbt/ enbe menioJ&e ftati��gapti itceg�/ om bat �m be boecRen ban binnen en �upten beclabbe met f v^mjimjmSS^ I* enalDerl&anbe 25�etijen#foo �jem be $atuet aentoeeg/ fuoenbjaitnb�mucenb^rtf�n�up^Da�C oocfenietb?naf. <©nbet al�jabbebpop bc mticc ban fijn camee fcec s�eef�icl) afg�eBdbt be #if�o?ie ban ulyHes, baet Home- Hoto:eruvaf:fc�3ijft/baecben fe�ben υlyt�es naeent ig comenbe bn Naufica, toaerom rus, gn ooc�t banbe i�^cn�t �cdijeft afobetrocHcn toerbt / mibt� be muer (naer �ace φ$$κ^^ (ftenbe �jcm meet �&ifpto alle be Sfimbat�ten bie $p bebenc^en ίΡίί / gtjcjcl^eben Jabbc op �jet papier/ en fijnen ^one boo? %i� om baet unt eeii te ftiefen bie Ijem �e�aeglj�c i bie niet anbetg en betfeoog a� oefe b?p ^c§llbetHC�h# bie^ern acnaj&e&oiien toag / en ectffcbefteebt $ijnbebp cenen �>*)& bet ajfcnaempt �mmuei Nij�en, baet Ijp ttoee gaten bp tooonbe/ toeebt meef� g�je i�UipcHt bootenen toctltt om ben begijcn ac�jret bem te blagen; ban t'felbe 2&mpt moe 3tjnbe/ quam tot J�iaeg�jbeitbojgb/ baet bp fijnen roft toon met JMncee�en te Binben f baecrta�tbneenen�iabbetg�eraRenbenanrbp baet in to?ten tijbt foo aen/b�t ftp oaer�$p; .ίβ^φΙέϋ^ ί jS. tot-^» ai. iaten/ciltpu^ntie in't-;aer--1^30 - txie^er» om tot �yrrechtienftciibe �ict en baet feet fcap en aens�eiiamebing&en ban Ρiaura;toctbttot beCobflf�o�ljcpjichefe bat b» fijnen jebet ebbe iu{tte Rennen gaf act* Abraham BlornmaeEt, ben tocicftenljero m fijn.01 toincne� een p�aefg bedeenbe/ a�toaet\|mect4t^�O?ncetjft^ ijsf Bljetaeciifi�p ben ttag ban Pi&uras bo�macriu�jept enb� 'ty pa bette g�jeeomen/ batIjn boo^b�n Conincb ban Penematefee^i0liemaccf�tbeeftb5\|�tontli�lje^tup Kcnafbelben^fe elKtoecitenbebicto^ 0oojtsiljeefttjp>nbtijfc�tbee�fe��fanie �dji�betijcn obematctu bic tot $mj�etbam / &mtcc�>t / �nbt meet bcemaet�c plactfenteficn3Jjn_v .'.* Hoe can tPiSiuras fchool� dan oyt eens gaen verloren, Ghemerckt noch daghelijcks dei*. Confte wordt herboren i Soo daer maer eenkh gheefl: door ouderdom vergaet, Soo fietmen dat al weer een nieuw verftandt op ftaec.

			IEAN"

-ocr page 119-

iet, et 'extrenttnt

.B^ttruS^T � >' H^ffi** ^mruMf' Lt�

la.Bytrrt fitwi*' ^Fetr

-ocr page 120-



11$

			*JL a2j* Χα L� τ** JL3 JL a~j Jd JCV JL Schilder T>an Vytrechu

		Β .

	Et jnnich vandfehtuft 'm is niet tQVcmcphea_v^ Soo haeft hy inden Menfch tot Conften is gheneghcn: '-�^Is "t pandtcier Van irjjp. Deughi befchanft wordt in't ghemoct c�miari li�fd' en jey�r > dan wordt dxdel Conft ghevoet. DM��t bris a'�ud� Fa�rri van over langhe jaren, "Bhc��ipi* met jioet fat�ben pas xlaerlgck openbaren, 1 ae^ >K��- altijdt �tiden Menfcli qrft eencn loffen iuft, o 'c Me^in het gb�dt �ft quaedt foeckt fijn volcomen ruil. Ma�r ibo hy b�ytenipor van neeriticheydt wilt fpringhen, Soo fchijrit het tra�gh ghemoet cien j�ver om te bringhen. ^, 5^!^�orv^aer; die eens de cracj^van $it verwert ghefchil tb M�t rijfheyt overleyt wat Hat ickfegghen wil» :^]Sat Vinden metter daet hb� dat den roep des Heeren Si�banckcrt inden M�nicn, om tot de deught teJceeren )it wVan ecnich edel werck, p�t tot^odts eygheti dienft, >ir �iWaer in dat fameri fteckt eeaover-eroote winft. Dit fien ick wel te recht in �x'^^f j s^ej� dinghen^ Di� hy met fijn pinceel wift geefticii voortSi\|e bringhen, ; * < Dat hy van joncks af is tot Conifen ae^-gheport, Midts fijn feldfam� Coiift ybo^goedt ghehouden wort. Dat fijnen jever-l�ft den tijdt jbie�fe waer gheliomen, En is door neerfticheydt in grooten rraem gfyecpm�nj Tot eencn naem die is typnspnilerficlijefcit_:; nc ι'^ Ν'en naem die is bekent in menich Conjntekrijck.. Die daer van j�d�r wordt t�n hooghften op-ghetoghen, Midts dat fijn weerde C�ni� is van veel craejits vermoghen ..,-, Di� n�yt vergaeaen fat uyt 's wereldts ghedachtenis_; 'T gen'�YirRECHT beft ghetuyght^daer hy gheboren is. Sijn dinghen zijn foo fo�t �n lieff�lijclc ghedommeit, Soo w�l ghecoloreert, verdreven en ghefchommelt, Dat de Natuer daer voor is menichmael ve rftclt₅Wanneer fy als Copy ftact neven Bylerts belt.

				10 AH-

-ocr page 121-



				*JIJ*

			rV"�' 'VV�,' -<�■�

IÖHAKTNITS VAK₍ BAIXTs-� 3aLn, PU JUt W? eiiJhaiers l art J 6 IL, <?» « »V7? j


		1.-3���<��� ' ��-,��;. ■'
	HiflUrfeit	1.-3���<��� ' ��-,��;. ■'
	HiflUrfeit

-ocr page 122-



		110

			IOANNES VAN BALEN Schilder 1>M jinf^erpen ghehoren Anno 1611. An (Balen (die in Conft oock i�er ervaren was, En brocht het leven fchier ( door Gonft ) in doode afch^ 'T gen' hy met d'eel pinceel feer geeftich maelden af) Is door de bleecke doodt ghetrocken naer het graf. En fchoon hy deie G�nft had vanden Vaer ghe�rft Die op deP wereldt blijft, en riit�fnejrmeer en fterft ■: De handt is doodt en vrot, die wet �heicBildert heeftj Maer fiet van <BaUns gheeft in n^fe^Cori�^b^R^�eft. Sijn Gonft leeft door den gheeft, den gheeft verweckt de Faem, Om door de Gonft te doen v�rrijfenJijne� Na�m. A^itOft�fich btbiy Piaura oft !�#\|W ban lbobants�c erai�jt \$l �hf fp nact�}onbert en meer ί^ά^ΆΜψΜ (mmamerbanfi&eften) tarij�ben bereijjen/ bat i$ bt toere�bt boo^ beeb^pbenben $aem ban foo grooten Conf�enaee/ bic nptbtang algbaninbe tocre�t nopt �ftefien oft in $erfoon benent en % ^fioahf �upten a��e tbJtjfe� foo beran�ert be iaetelbt alle Dotiliect jaren/ en naer Jonbert jaren tanben$acmbanecnen#t^ nocljleben cnbc befeent jtjn / s�c�ijtR ise fe��faeme &tpberijen / enbe tj��it�eben Weelben tot ISeomcn enbe meer an�ete plaetfeu be namen ban fop b$ «tofc�anteerbetg (bic nu bm jjenbert en meer jaren obcet�ben 35η) tot op ben bact) ban Jje�en Ίιοφ boen �eben/�acr foo 'mm�ttyjjfodt�ct* $�an banί fe�)$ft tnbe bunnen lof tot, bctfiereninarjc ba ^cbi��er-rpnjr berbeft. 3$ant fiunn� bberenen �e tyt\t ■tacrelbt beroeren om ban fjen te fielten;; en pe tbonbtr ban conffc en doeeft Vj�h geeft fp 0ije�3eefi5}jn/enbe �joe�anaJ�##ctceftft�bben/ fjetepnbeig�betoeetf �eboobt, &ien �rootcn «�iReefrteGi�rto,bieboojfijnb^ibe�jbonnanticn cn&e uptmittucnbe �onjt banben Comti�ft ban #apeig foo iberbt in beerben %\p ijoiiben bat Ijp bem -berfatj)piet �joribcrbt qoube Croonen jarc�ijclijef itnt bc incomft banbe&tabt/ b�ben t'gene �)p «iet be ^inicctnot^beriJtenbtiljccfl noef)tan� ��oj be bpobt a��ebefegaben m�eten beriaetcn enbe o�tfbonnen eencn onlteeffc�ijeften $aem. <&enen Leomirdo Daymci �jceft boo$ frjh treffelijcne �on\|� fjet bert banben Kpertocij banjjBi�anen foo beeoojt enbe totljrm g^etroe�ten/ �tft \|p^an bcnvboo^ een teccftenm�lv,tecc�b mital�ijicbe giften; en opbepnbe ban frjn �eben p^utoojbenbe i^inbe armen banben ^otiittcii ban i^ancKrijeft $& iiojben * foo beei bcrmoei)f be cbe�&ept ban fijn $incccl bat foo tjeootcn «nBonarc� be^bieteUii fi)n armen niet en geeft sbefpert om te�aten bieneninp�aetiibmi xjjej bOObtbeb baneenen^C�ilbei% AnchomoCorregio , Raphacl Zanfio van Urbijn, Polaior,

-ocr page 123-



		Polidor,Michiel Angel, IulioRomain, Pierijn del Vaga, Baccio Bandinelli, Baflan, Tinwtet, enbe mm anbet �euuen t�oo? \|un mirafte�eufe iJ^etcltcti enbe toonbet Cont�en / ^aiifen/ �epfevg/ Coningljen/ �^ectogljcti/ ai finten tot �yan ��jetroc* ftcrt/ enbe bc Conft foo boen berjjeffen / bat fp ontoecrbere�i)t]K toojtit glici)oubett �p be gene bie be fe�be boo? bieren p$g fjeeft tonnen toopcn. <®t «Ebc��jepbt en foafte gfjefidtettt0 ber COllf�en bie 00C& eencn Carats, Franciico Primatrice, Georgio Mantuaen , Francifco Salviati, Julio Bonaflbni, Andreas de Monteigne , Pecro Telta, Guido Rhenus, Paulo Verroneus, Dominiquin , �ean Benedetti, Ctl KlCtUg^C ail�itC IjeBta upt-��ehj^cfet en igTmet gem coubt te �etaden boo? be atrbiojepten tDoubcc teac�jt bie baer in te \|teni�/ toaecom bit riepn eueojt becr^ tot fjunnen lof niet qua�ijtft en paft / �et isje�cfe icft In toijbec patent en otoerbloebig�jcren fin fou upt�jjeMt ije�fccn / ban aenntcctnenbe bat itft qual�cli Jjet epnbt ban �junnen 3tof foube tonnen binben / en �eofte t'fe�be niet noobinj ojfjebonben / upt tc�tnen oot�t bat �)cn boertften glienoctj fceftent enbe booj �aec fc�)$ben ban bccfcljepbe ��je�eecbe gjta�ianen onf�erffeUjcn ��cmaecnt fijn. Italien dat roempt op 't puyck van haer Schildrijen, Die menich Neerlandts gheeft gaet. als een Vrijfter vrijen, En foeekt daer in fijn Tuft te ipijfen naer den eys, Gheen iandt ofc hooch gheberght befwaren fijne reys. Om dat hy winnen fou de Roomie Schilder-jonften Alwaer den Tiber laeft TiE�uras diepfte Conften, Ghelijck aen d'eel Pinceel van <i{jtphael Vrb�en � En Michiel Angelo ooghfchijnlijck is te fien. En noch veel gheeften meer tot Room op t'hoochft verheven Daer fy door hunne Conft onfterflijek fullen leven, Om dat gheen leven in hun edel Conft ontbreekt Waer aen heel Nederlant haer cloeck Verftant ontfteckt. Fmfira fit per plura quod per pauciorafieri poteft. 'Tis te vergeefs met veel ghefeyt, t'gen' worden can in't cort vetbreyt.

			Q Aen-

-ocr page 124-

122,

> Aenmercjdnghe op de doodt

¹ j/^f^i^^ij^'x^b^ik van alle dinghen,,
JNK/ aliud μ fymhrdy atque fiatus eft homo* , ,

Soph-QC.

Cce fumus puluis , fumus ecce m'iferrima tellus
Et noftri fugiunt (Q# leYis aura) dies. .^::Sohhnut lot nebuU ₀ furgens & in aera fnmu$_f

Lamp»

Et y>elui� folui fola pruina folet.

Qarpimur'...%� flipuL� rapido carpuntur ah ]gne_r

N/7 n'ifi �fiuendo fomnus & i?mhra fumus» :"■■':■*//.
Vnde igitur faftus yenit _> ynd� fuperb�a nobis f
Quos fatum ₇ 'prater tot� mala _? trift� rapit,

Quand au cercueil la Mort Ie Corps fai�t deualler,
Helas qu' eft ce rde Nous ί f� non vne fuin�e, ■
Vn ombre, ou vn fantoTme efuanouy en Pain, l�
La vie humaine eft courte Sc de peu de dur�e.

Lib. i.
Od.4.

ΦαΙΜα mors dquo pulfat pede pduperum ' V' ', ^:i , Γ_;-,.,

, Tabernas reg�mqu� turreL V Υ

Als kk met rijp verftant eens neerftich gaen bemercken
Het leven vanden Menfch en al fijn ydel wercken,_ /
. ;Soo vinde ick anders niet als ilechts een handt vol ftof

T'geen met den wint vergaet, als blommen vanden hof.
Ift Paus oft Cardinael, fijn't Biffchops oft Prelaten,
Sijn't Keyfers_rConinghen_P Princen en Potentaten,
Hertogh, Graef oft Baron, fijn't Overften in ftrijt,
Ift edel oft onedel, de doot hen niet en mijt.
De doodt de fchrale doodt compt voor Paleyfen cloppcn
En brenght de Princen om, fy mijdt geen edel coppen:
Sy viert geen Conftenaers, hoe rijck oft hoogh gheleert,
Al wat eens leven creegh, wort vande doodt verteert.

Het

-ocr page 125-



	*■ ι mi VHM,.,!*

				»23

Het leven gaet voorby ghelijck de water ftroomen, ; Al wat het leven is , ghelijck ick by de droom en, Oft by een gulde handt die op den wijier ftaet : En wijft ons aen 't getal van elcke ur' die flaet. &S00 gaet den tijdt voorby, den tijdt cant al vernielen � Den tijt verflijtet al, de doodt cant al �ntfielen: Het gene dat beftaet int licbaems eygendom, Is broofer als een glas en weecker als een blom. 'Een fchaduw' eenen damp, fegh ick, ift s'menfen leven, Dat (als den dicken roock) is inde locht verheven, En als een bobbel fchoon in jemants ooghen fchijnt Die op een oogenblick vergaet en weer verdwijnt. Hoe jeughdich, fterck en vroom, de doodt cant al verraflen, Sy brenget al tot ftof, tot wormen aes, en aften. Ons erfdeel is de doodt, die niemant niet enfpaert; _!;Ons eynde is wat ftroy, een planck, een fehupken aeit. Gaet jemant maer voorby daer menfchen beenen leggen, Ick vraegh' hem oft hy wel aen my fou connen fegghen, Wie daer van gheeftelijck oft weerlijck is gheweeft, Was arm oft rijck van ftaet, was plomp oft cloeelc van geeft. Daer jeders ooghen fijn van wormen uytghefoghen Die nu fijn fonder ziel en fonder nachts vermogheni; Daer leyt den Bedelaer by Goninckende Prins, Daer fietm�n dat den menich maer is een blaes vol wints. Wat heeft het �chaem doch naert'ieven al ghewonnen, r.v Τ Als haren webben draet vant'leven is volfponnen ? Niet als een duffe graf, en 't gen' de ziele wint,, ; . \ r Is vreught ofte groote pijn daermen geen eyndt en vint., Waer dwaelt mijn los ghepeys met al deP buyten-fprongen Hier dient een ander liedt met droeuer ftem ghefonghen, Wanneermen overleyt hoe menich Gonftenaer De doodt op corten tijt ghetrocken heeft tot haer.
		a Vt Ckfi pisfic vha fluit dun* flare vL b Tempm edax re- rum tu- que intii' d'ioja vettiflas. c Ons le- ven is als een fcha- duw c op der aer- den. F f alm. 101.

			Hoe
			Hoe

-ocr page 126-



		Hoe menichucloeck verftant, maer-federtyyftich jaren En brocht de doodt niet om, t'gen' was in conft eruaren Eruaren in pinceei,intifchiiderenfeer cloeck De Conft mirakel fcheen die t'maelden op den doeck. Yan Qo�� die -is verga�n envande dp�dt doorfchoten De ooghen van QHaefen (Blommaert fijn 'gh�flotenV Elsbamer t^/Verhaeght> tf{ubbem■, Sn�jers_? Ί?αη $)ytk Janfens azNteu&eldnt Verkeert in ftof en ilijek. Mam/deXfUfierydk* fray Fchilder was van nachten, lYVolfart■,St�e�fflijcky®elri�ont,(ti^ quam de doodt vercrachcen; �s f�e�peh^o�ck nktdooat} en G^dr^a�efieynl Van "00, ^otiih�titf, en Vdn3denytn^efjn.'^ Jae noch veel ander meer te veel om hier te teilen Het is te grooten hoop om: hier in rijm, te ftelien^::; Hun^ xvercker� leven: noch die ons ^ts^ wiji�n aen Hoe^menich'cloeck, vernuft is met den tijt vergaen. Hoc iflenicii mij&wki&m^ Woutersen YV�tt�b�rts\ F�ontbor(i₇ on Willem S��-fter,. i�)e ffiffi%ju&3^^ Schut SQmpfer_ya\ ^m/i^ fijn ghef��ot�n inden put; : VVaerop falfich den menfch dan moghen vaft betrouwen Waerop ftlhy damoockfijnhope moghen bouten, Als op den goeden Heer dieVal ghefchapen heeft Di� al de wetenfchap der G�nften aeii ons gheeft. Leert dan ghedurichlijck al levende te fteruena ni Op dat ghy naer de doodt het leven een$ mooght erven En fien c�nt daer u hert ibo menichmael om peyft Sterft dart op dat ghy leeft als uwe ziel verrijd.

-ocr page 127-



			■' ■'"'*"''.'"■■�

				^I25

RO�LAKT (9AVBRY Α ^//y« vA�ntrs eviira ordinaire des ammaux,et Autres ayjeaux/rr les¹%MZ&im$WmmM estm/edrleam*teff (φ&% ll?sfnatiffedinJrei,ti�efuyein^

		*to, TslLetfJJ�mJeett et exseuji/.*
	**Adem 14/illaerh� Jtm,***	*to, TslLetfJJ�mJeett et exseuji/.*
	**Adem 14/illaerh� Jtm,***

-ocr page 128-



		��6

			ROELANDT SAVERY Schilder uyt Vlaenderen. HOe wonder heeft den Heer door fijn almogentheden Den Menfch begaeft met Conft, verftant en diepe reden_a Ghelijckmen daghelijcks ftets over ai b.efpèurt En fiet wat groote Eer den Schilder al ghebeurt. 'T verftant dat valt feer vremt in veel verfcheyde Gheeilen Ghelijckacn Savery fray Schilder inde beeften, Den welcken het ghediert foo Wel ghefchiidert heeft Al oft het op panneel had in natuer gheleeft. Waerom al menich gheeft moet voor iijn Confte buyghen Ghelijck den grooten Vorft Rvdolphvs fal ghetuyghen, Die, als hy Keyfer was, van Duytslandt wijt vermacrt Heeft vele foete Conft van SavEry yergaert. IOANNES PARCELIS Zee-Schilder �� Hollandt* HOe ongheftadich dat den windt de Zee doet racfcn, Hoe luy de Tritons oock hun^holle horens blafen, Daer Glavcvs met vermaéck cuft fijne ftroom Goddin, En is in't koude nat ontfteken vande min; Parcelïs wift door Conft haer foet-ghecrulde baren Met fijn pinceel op doeck foo gceftich t'openbaren. Dat, die de loilicheydt van fijne baren fiet, Moet lijden dat fijn Conft en wijekt voor 't leven nietu IOANNES VVILDENS Lmdtfchajj Schilder lom ^nïperpen. � Et groen ghelooft gheboomt' en fchoon bewaifen velden Wift Wildens naer de Conft feer geeftigh af te belden, En foo door d'cel Pinceel (ter eeren van Pictver) Sijn finnen heeft ghefcherpt opit voorbcldt van Natuer, Dat fy de groote cracht van Rvbbens niet colt hind'ren Oft oock den lollen Aert.in fijn Schild'ry vcrmind'ren, Als Wildens had den grondt by Rvbbens Conft glicftelt, En gaf het leven fchier aen Rvbbens edel beidt. � E N-

-ocr page 129-

'-*,

k HEKRY~yX3$ MRBORCHT,

�uffelles ou- U

t lan &$$,- <�^%ίί /uu emwurne enJWetnaidrw 'par l&s

l'ajz t� t� ^ket aprtf il at apgru' Ja, Peiplure Chetj, QdUs de TzLtiHiiot^k j
lii^ J---------c &J$'an�kc/ida<ri" u/fq�&r �& Vast. 'i'Szv <ttul est

^htnf reiou

uemt. sierttewer a-Traiicfvr� au Fd,ahri�% �stcttit au0i'u^^utisei^^tntralfk_fdi
{■outejsrbe Je ra-rebez^etanttau-iieZ^OJ^y, au^p<^^<fd^Jtfvnd^/fi Cheryclioet
WW /&F Ktt-rar triecps eiCariojitezi acul au»it �t^^Mjl�, twt m Jfeda�ej> auc Pcin-iii,

� «sy ek auh^/crrMf cf'jifitiau-tiv^) ' |^"<�.,, ■-;"-!'''■■■-'-'' ..■.:.; ■' , ":

tCettnCuS van derSotvht utnwr pittxiij

»? i-

-ocr page 130-



		HENRICK VANDER BORGHT DO�DE , � ; ί; Schilder lomBwjfeL ■ *\ '* HEnrick vandec Borghc *ijS �fjcBOjen tOt 232Ufld ttl't** }Mt 1583. ban i��ec batgp ig ��cuoeet naer 3&uptf�anbt boo? betrou�c�cn bic in't Jacc 1586. #ier te Eanbe toaeen/ cnbe jieeft bacr naer be ^cPbce-tonit �gdcert �pGiiis Valckenbourgh. }g oocft ��etoeeft in gjtauen/ �jp ftccft tot f rancftcnbae� g�}e* tooonbt tot gct jacr 1627. enbe bacr naer tot f rancBfo^t / �jp toag een toon* ber Beniinber ban a�ie raritepten enbe anticque bingfjen / foo bat hm %ctofii ban SCronbe� fijn raritepten foo ban ^tfjilberijen alg curieufe «iBabai��cn en anber fooien ban fra�pijept in Qtaatt toeerben ig �joubenbe. Cen i� niet te bertoonberen bat be groot j�c geefien/ gerfonagien �c^ biere�tg be fe�bfaeme Confien (bieeenigfie fonber�ng�egljeeft) upt-tocejc&im / grooteujefcje Beminnen enbe in toeecben �ouben / aensBefientm jco�e�ijcfe metfuItB ggelucfi niet Begaeft en ig om boo? fijn ber jiant eeniojen jBonarcn te Begag�ien bacr* om en Rebben be Coning�cn geen meerber mi�t�epbt g�fetoont a�# aen upt* �&e�efen Μφχ&* bie boo? eenigBc tyembejtocrtHCu/Sun mi�bt�ept g�emepn tnaecKten. Alexander den Grdoten gaf aen Ariftoceles Boben alle noobi��e mib* beien at�t Jonbeet talenten/ bat i� be t�eer�e ban bier jjonbert tacjenti�tj bnfent Croonen /om bat Dp be natuer $ct biecenfoube fiefc&ijben. jjBen�eeji bat ben <Bf>eneeg-mee{ier Teombratus ontfmg� fcfticlj bufent Croonen om bat �p ben ConintR Andochus ban fe&er ft�cRte g�enefen Dabbe? fetoen Tadeus bie ^oetoo^te J�o^en�ien bja^eree�i) fuicnenen #aem om fijn Conj� enbeg�je; �eerbt�epbt bat �pal�e bae�jfjen reng upt be J�abt gaenbe/ om fgn Conj� te p�eg�en/bjon bpfticij Croonen foo bat benrijeftbom/ee�bom/ oft fc�joon�ept (bacr ben jiBcnfc^ rii�be Begaeft i&)* ban foo grooten tratSt niet en frjna�g alleen betoetenfe�an ban Conjl oft gJe�ecrt�ept/Doe menictj arm gjongman bic ban een e�epn neber�c�) gjjeflac�t gleBo^en ig / boojbt om fijnen geeft enbe Befonbere gratie in eenig�ie bjetenfcj)ap te p�egpen / Bp Comngfien en \|\|?incen niet op-s^trocnen cnbe bemint g�e�ijen HendricK vander BorgHr oorft banben �^crto0�i 3H?onbc� om fijn cruaren toetenfegap ontaUijene toe�baben Ijceft ont> Tanggen bie bangoebcn ouberbom giepojben i^ �oc� get jaec aen mp onbei Item,



					IACOB

-ocr page 131-



					129

		lACÓ'T
		lACÓ'T
Üii » excellent vaintr, en 0��^ InventifetUn seuUreurfutfenteffd. ** delLiuïdeHaertmfere» Van ��* '�� ****** AmfuIreJafn.

			Btt.BaMufiulp. le.Ktjjjpn'�»'*
	Idt- � ac kef dhh		Btt.BaMufiulp. le.Ktjjjpn'�»'*

				R

-ocr page 132-



		I AC Ο Β DE BACK ER Schilder Ί?αη Haerlinghen Ohjt Anno 1638, OBleecke wree fatael, � afghecnaeghde doodt,- Die memch fray verftant brenght inden leften noodt: Hoe menich conftich Gheeft moet voor u ftrafhcyt beven Als ghy in haren fleur ontruckt het jeughdich leven. O fchrick van t'rijcke volck, � lanck verfochten wenfch Voor die hier op de aerdt is een catijvich menfch. Want uwen boofen nijdt die heeft u oock verwonnen Als ghy de f�acfers eyndt foo haeft hebt af-ghefponnen, De f�ackers weerden naem voor eeuwich dueren fal Schoon ghy hem door u kracht brocht al te haeft tot val₇Soo ghy hem niet en had foo haeft fijn jeught benomen Hy had noch op't Toneel der hoochfte eer ghecomen. Soo levent is fijn Conft in't naeckt en drappery Dat tleven maer ontbreekt in Backen eel Schildry In Spanien fchreeuwt de Faem ghenoch van f�ackers wercken Die daer al fijn te fien in Huys, Paleys, en Kercken. Was dertich jaren oudt als hy liet t'leven af Als hem de bleecke doodt quam trecken in het graf. Daer leyt den cloecken gheeft berooft van alle krachten Om niet meer door fijn Gonft naer hoogher eer te trachten. Om niet meer door fijn Conft Natuer te belden uyt Die nochtans in fchildry de grootfte kracht befluyt: Die aenden Schilder gheeft den vaften levens ieghel En wijft hem efter aen (Pi�uras rechten reghel. Die foo wel op haer maet de <Backer volghden naer Dat fijn (piF�ura leeft oft van Jppelles waer. En had de doodt foo vroegh fijn kracht niet doen verfwacken Hy had al meerder kracht in defe Conft ghebacken. Die foo wel had ghefmaeckt en aenghenaem gheweeft Midts daer in was te fien fan ��)ijck oft ^jtbbens gheeft. PAU-

-ocr page 133-



					»3»

	PAULUS MOREELSE Schilder , <�jtedt ende Schepen �an Vytrecht ghehoren Anno 1571. en gheflor^en Anno 1638.

			D'oordeel laet ick aende ooghen Als fy fien fijn eel Schildry Voor die d'eer niet wilt ghedooghen Uyt een boofe jelofy. Schijn ick wat te hoogh te vlieghen Voor die fijnen roem behaedt Oft Po�telijck te lieghen Voor die d'edel Conil verfmaet. En wilt hare deught vertreden Die en moet gheen kender fijn VanPicTVRAS edel-heden Die uyt Conften iuyght fenijn.
E En der Schilders luyiler bloemen Was Moreelse door fijn Cunft Daer mijn penn' wel op mach roemen En hem fchencken lof en gunfl. K'hoor de Faem al ho�ger fchreeuwen Met een fterck en hel gheluydt Om fijn eer noch langhe eeuwen Over al te roepen uyt, Midts fijn Conil ghelijckt het leven Door de krachten van Natuer Daer den gheeft ftaet in ghedreven Tot verheffingh van Pictver.


		Ad Eundem. Plclorum laudes fonitu dam Mufa refundis; Quos tenuere altos fiecula noftra l)�ros ,� Corpora funt quorum mefto tumulata fepulcro, Splendidior quorum fy der e lucet honos: Sume Chelijn _P cantare juuat pr&conu Pauli, Quem canit aftrei turba nolvena Choru Hunc Vltraie�tum j>�dit grauitate Catonem, jitque Senatorem > delkiumque fuum. Ohftupu�re omnes, hu'tus dum jlgna notabant jtrtis: nam Itifa efl piBa tabella loqui. Parrhafio maior ₇fum.pftt Timantis honores_> Et cum pr&claro Zeuxide compar erat, Hinc tremulo Rolkans fuper JEthera Fama "PolatUy {D�fperfum Pauli nomen ubique tulit. R %
				CunSla

-ocr page 134-

*3*

CunSta qnis effari poterit ? quh Jtiuida mentis
Mmera difff^o prornet ah ore fino ?

Qms pldufus memoret₇fuum quib�s jrieola cil?em
Vltraie�linus femper bonore colk7'

ψΐηηίηά reflahat tih� gloria Paule ^ferenda^
&awdajecl nimmm tn�rs jrumka fmu

Η E Ν RI G Κ VER Β RUG G Η Ε Ν

Schilder "pan Yytrecht gheflorl>en Jnno Χ&%§�

W$�

■■

ιτπτπΒπΕ

D$fen Velbrugghen i^gcijO��p een banb� betma�iijf�; en�e Q§zmd)tftatt\it
$ti)i\Qtt$ ban frjneh tpt y feer fracp in J^ifftgmi etibe nacr^?t�ebett tt
&tpbeteh/ tiieb�db^m�e3lanb0al5oo?-repti�n�cbcr«tt �eeft/Uaag oocft feec
erbaren in �j�t Contecfeptenen�e att�** foo natu�e��cK upi tc�dben bat fn gljeen
flnenenin Con|�en en moeten boenen baee fcc ^ta�t Mptmtyt gijenoe�j gfjetun*
0|en$ afsljebenean/anaaec bed ban ftjn fd�fante #mced-bjuf�tcn te fteit
fijn/�&enjt�s 033 mecc anbec�g�aetfen/ bte met golfitbeti�anbt fijn uutsebteftt/
t�aet be �iemenne ifa�tti onbet be #on1M�n�er$ rneei; ban fnjecnt tot fijnen
grooren Eof cnbe �ec a�^icfc Jnet tan fc�$ben/ Jn bja# tbaee-en-bieette� jaren
#ubt ten &a��6ban3�n �bedB^cn;

De Conft .wijekevoprde doodt, hoe wijs, fterck, eel_roft groot
T'moet al eens onderftaea den doodts^ijl ^ yande doodt
Schoon dat het overfchot des menfehen Conft noyt fterft
Den mehfeh verdwijnt in ftofyde Conft fijn Faerri be�rft

ra&ragl�

De Confte noyt vergaet akwjjckt fy haereti Man $4;
Sy draeght nae hondert jaer noch haeren roern daer van.

;;><;''^;./:";.^;r«.-,^;-.

Η '�f

.■Λ.-νΐ,

■;\»;�ΐ"\^'- :₍,i.f f*

DEO DA-

^^UB^BH

-ocr page 135-



		*33

	'■■)

; ; DE/Odatb o�il Μοντ iTohk domesti^ duJXic de2Htuhora_tsonpeinsre et ara�tcte.generale, ρ>our quelques anmes.^ar Va�ioy des SmwsTlfrclQucs Jttertt etJs�e��e, des qutlles il fit \ eniretenusa vie .durante, mxmrut en j�&ers tan i6O%.

-ocr page 136-


					■�"

	³⁴ DEO DA Τ U S D E L Μ Ο Ν Τ Edel Schilder i>an S. Truyen ghehoren Anno ijSi. '** ende linnen Antt>eYf)en gheftof�en den if. TSLoVemh. 1634.


		�	�e� ^c�eetbelBannen en fcet�ioonen niet'alleen bat Pi&ura ig een b?p Ccnj� maec �ctiJijf�n bpeiii�tjcft bat (jet i� be 3��bet*-ebelfle Confl bie bp ben menfclj

gBeoeffent �an tooien: �Be�prn be fe�be m�t a��een ban ��emepn bo�cft mace ban Coning�jen en ^jincen i^ �fje&anteect gfretoeefl fonbee notjitang Bunnen Cbe�bom baetboo^te f)inbcreu. �nbe a�fooben <�be�bom,naec bopinie ban bet* feijepbe ^tB^ft-gite�eecbc fcB�nt te �ejlaen in bibecfc�je qua�irepten foo eanmen be^ tBoonen bat be ^e�i�bce-tonjlmet eenigBe bec fe�be tjuaiitepien�egaeft i$ / ergo foo en can niet fadgceen oft mtffen bat fp moet toefen' be SU�bee-ebe�j�e ConjL <�nbe aensDepen bat Pi&ura begrepen too^bt in jebecten banbefe bootfrif�, *qua�itepten / oft cbe��eben foo moetfe toe� beeb?empt $�)n* ban a��e grof Banbt;** Bart. in toeecft bat be Eatijncn noemen Ars Mechanica. 3Nerom foo fegg�en be 3&ec\|tf-ge* d. 1.1.& leetbe a�DUtf ban Pi$ura. Eft qualicas illata per principacum tenencem qua quis vltra 10. pk: honcftos piebeios oftenditur .tint i$: Bet t& een jngBe�^oeBte pa�itept banbe gene ^ibl/°!:^r� bte�jeecfeijapije [jceft / niet be toe�cne jeinanbtftcB beetBoont ofte upiflecnt bo* *^c-^c_c* ^1_ *ben (jet mlyth* gBcmepn bo�cfc* �f�aerboo? men moet berjlaen bat boo^ bat tooojt (prin cipatum tenencem , BcecfcBappp �jebbenbe) toojbcn begrepen �icpf�c^ Coniii�i en $)_w:incein f©ien$ ampt ip bm «B�e�bom boo? te flaen: te bo�maeenen enbe te** Pliii. irf\ fieb^ijben: Casfaxis eft nobilitatem confervare & efficere. <©at fp OOCft �eBOO^ben �e Paneoy-gijemepn opinie bet menfeBen een toepnicB in te bo�gBen ter toij�en ben <�be�bom nco. _nmft �cftaet inbe opinien gBe�ijcIi be Eatiniflen feggBen. Nobificatem ipfam opi- Tiraque nionibus confiftere & Famam publicam conftituere aliquem quafi in pofTei�lone jngenui- dc nobii. _tati_s> ^₀₀ �gjiagt; �cn Cbe�bom ooed inbe opinie enbe a� gBemephe 3F aem. Wmt* *^Cnum°i* ^me�e ^c& ^can* �^toijfen bat be ^e�n�bec-ionfi (Ije�benbe ban ober �angje beroube tijben) enbe a�fnu foo bantgBen reputatie/matlj po�iticque�pcii tM ggenoempt piutar. tooien, 3$e�c�ten naem fp Beeft berceegen boo? berfrBepbe J^inren / jae Philippus de fort. Maredo enbe Aiexander den Grooten ^tlnen ^one �ie�ben be ^c()i�bec ton\|� foo toets Ai�x.�b. jjeben bat fp be fe�be jfiefi�en ebe� gemaecittvbie ben^cgt�bee foo oraote��cfiji eeebcii *s.cap 10. (g_cm* opfidjt nemenbe op 3ijn iioogfje mae�jt enbe fmne�ijciten appetrjbt) �af aen** '"� ;7 Appeiies ^tjti Hlbet-fe�joonjie ©jinbimte Campafpe, toant a�?S Ijp bc fe�be ten bet^ ' fbecfte ban Aiexander foube uptfcgi�becen ixmtti* om �aec fci)oon§epbt en bo�macefit toefen foo l&ecoect bat �m be \|dintce� upt be �anbt �iet ba��en/ Bern �atenbe boojfia� bat �t�ec f�ebt toefen b^ienbe�ijciie «Jebaente/ enbe �beegcoote fcBoon�epbt be j)ee�** intuM toe� foube �e��en in b^anbt �Betfe�ten. ^00 beel �jeeft be Conti beemogen �ip be oube �omepnen enbe jBonaec�en be^toece�bt^/batfp geen bing�jcnfoo �ief en in toeecbcη en Bie�en oft �cbben t�e�be toe� aenbe ^e�ji�ber^ bereerbt enbe �imt baec mebe �egift. P�nius fc^�ft bat in tjec� «SnecRen �anbt be fe�be Conj� ibeebt ebe� g�)enocmpt/enbe Plutarchusfcpbt bat be fe�be ConU be becmaerfle/ fc�oonfle / enbe bo�maec�ifte toa^/enbe Pimius a�fop �p een boegljenbe b'een re^# Plin.lib.pUtatte �p b'anbei' fepbt ΙΙΟφ meCC Aite quondam nobili cum expeteretur Regibus 35. c. 1. ' popu-

				'l.

-ocr page 137-



		i3T

populisque &c bat be «ffonj� tM �$ a�#fp banbe �cningi)ett enbe J^ineen foo gDefoe�t toojbt ί batfe naiuecdtjch ig mibt�befelbe ban fMji�ofopijen enbe be g�je�eett�e ^Bannen upt ben ^atuec i� boo^bt� g�jefyaeljt enbe ggeoeffcnt. Cpnbeujcn bat fp gljectfeinefei�/mibt� bat fp oocn ban berfefjepbe �^cpiiglje enbeg�KeiMijcne jBannen i$int�ie&tgBcojotljtoijct�ccftnietanberga� geefte* �ncftc Dingljen af belbenbe tot gtoote bebotie ban bed menfcDcn enbe tod �egagen ban«Bobt. <Bt)e�ijenieftintbolgljenbettoeebc bee� ηοφnaebccfaluetoijfenenbe met beefcijepbe toaecacgtigije exempelen �et&oontn. �n g�ie�ijeft bede ^eljilbeeg ban befenti\|bt boo^ijun etbaercn<i:onf�3ijni�ibbet:� gljej�ag�en enbe cbe�g�jcs maee�it foo i& ben boo^f�. Dcodatus del Mok om $tjn gtoot feerfianbt inbe ebei Ccrnji ban «^c�ji��ecen/ 43ecnietrie 2H\|teo�ogic/ en an�ec toetenfe�jappen oocn ge nobi�itee�t banben i^ettog�je ban $ieutoen�o$�) bo�gl)cn� be patenten baeu ban stjn�e* &acc In) �ang�jrn tijbt υρ geeft gljetooonbt. Mijn geoote toetent* Ijepbt in bcrfegep�e natuecdijeiie enbe geerekjeae Conf�en toa� ban fu�cfeen be^ moggen bat gp in$tjn joncKgepbt ten bienft banben Conincnban «j�naignen i� ggetoeef! 3(nfeigneut / toaei* ober gp a��e $$n b$bommen geeft ggenotcn noegs tang fonber eeniglje o��igatie ban bienji / enbe al� ben fe�ben b$bom gem ooefi ontnomen toa� ten tij�e �at bee�e p�aetfen toaeren ggebojreeebt foo geeft $$n boo?noembe jjBajef�epbt ban ^paignien aen fijnen Sloeber Ferdinandus hm g^ince Caebinad fip e^effe mtfibe �ebo�en batmen be p�aet$ banben boo^g. Dei Mont foube goet ijouben enbe gem laten bo�ggen be meceebc oft b$bommcn enbe anbeefmt� W gp boo? $jjn ggettcutoe bieuf�en meriteeebe/ in fu�dt aenpen bia� ben fe�ben DeodatusdeiMonc Bp ^ijnbo0jf3.,�]Bajef�epbt omlijn groobt bcejlanbt bat Ijp in beifcgepbe Conf�en gabbe boen Blijcfeen. �^p i� ggetoeeft ®ifcind / enbe ben Beften b^ienbt bau Petrus Paulus Rubbens, toaec mebe gp gge* rtpft enbe a��e be p�aetfen ban 3\|ta�ien met geoobt beemaeeft booten geeft/ boigen^ be toffeUjcnc enbe geeedtjehe ggetupggenig bie bito Rubbens acri gem tot meecbee ba\|ltcl)cpbt ban 3�n groote toetenfeljap enbe netcf�ieD onbecfoeen bec Wjo�entljcben ban Pidura, geeft bee�eenbt enbe met tt�it be fdbe �ebefiie�jt. i^aec ban ten be �opije naec be 3�utenticcine Copije gefcl^eben enbe geco��atiai' ne«t Ijier �je�be o0eboegi)t �upbenbe a�bu^v . *In S)ei ]Stomine jimen₇* NOuerint vn�mrfv p&fens publicum inflrumentutot vifuri,jnfpcfturi,vel Ugi audituri quod Anno α Chrtfio nate Millefimo Sexcentepmo Vigefimo okavo jjndiftione vnaecima Bie veroDecimaJSfona Menfis Auguft� ,'in mei Petri de t�reufeghem Rotary ac Τabe�ionis ^ublici Regio Confilio, inDucatu Brabantt& ordinato admif� & afprobati, teftiumtfe infr& ftriptorum pr�fentia perfonaliter comparult, l�uflris Dominus Petrus Paulus Rubbens, ��ohlts Oomefiicas Serenifmia lnfantis harum Regionum falicis Gubematmii, vmuerfa- We terrarum orbe celeberrimus, Pittorumqu� huius foculi omnium factie Frincept, qui, tondefcendens honefla petitioni y Nobilh Domini Deodati vander Mont, nempe vt tefti- mon'mm veritatis daret j�ramento folemni in manibus mei Notary tamquam- perfona au- tbentk� ac public* pr-aflit* dixil�, affirmavit, ac tefiatus efi verum ejfe, Quod ipfe, eundem* �ominum Dsodamm, quoad vitam^ mores reUgknem, nomen ac famam omnino novit* *H�e*



	�■-■-'■■■"- r ---■■<■-■ ■::::■■ �

-ocr page 138-



		ttac deeaufa_yquod fciticet multii abhinc Annh eum in domum fuam & vittunt recepit, vt apud ipfum Dominum comparentem artem pittoriam dtfcerety quam quidem dif�us Dominus Deodatus ab ipfn fundamentis. ita amplexus eft^vt brevi tempore mirum in eadem arte progrejfum fecerit ipfo Domino compareme νarias interim Regtones, pr&fertim �taliam aliafj^ mundi partes, ac loca perluftiantc �> quo ipfe Dominus Deodatus eum femper fecutus ac per jtinera vbif� comitatus efl , nee non femper ac vbife locorum ita obtemperantem integrum, veracem foiertem ,fu� aliorumify bonarum artium, ftttdwfum, probum, honeflum , ac denique humanum , &'pr�cipue vera ortbodox&que catholica romana religionis amitorem , atque fe- quacemfe p&buit vtnon tantum difto Domino compareme Domino fuo Magiflo charus onmin» fat�s fecerit _yfed etiam omnibus eum cognofcentibus gratus & acceptus fuerit. Confiituto demum tempore elapfo, dii�us Dominus Deodatus convocatis Parent'ibus eius eum honore amicitia ac fumma laude ab ipfo Domino Comparente difcefiit denique Matrimonio juni�us itarecle,honorifice ac laudabiliter in bac vrbe (egefit, vt omnium eum eo traclantium fibi amorem ac benevolentiam paravent, pracipue d'itli Domini comparentis eum que indies f ere verfatur de quibus omnibus confentijt dictus Dominus Comparens, & petijt pr&fatus Dominus Deodatus pubitcumfive publica vnumvel plura , optima forma fibi confici jnfirumentum vel pftrumenta, qua adsa velgefiafunt Antverpia in domo dicti Domini Comparentis prafentibus ibidem Jufto Egmont & Gmlictmo Paneels teflibus ad pramiffa vocatis babitis atqm togatis. Etfignavit Diftus Dominus Comparens fuo nomine notam huius in Regifiro mei Notary ■jn qmrum fidem prafens jnfirumentum fignavi > rogatus & requifitus. Et er at fubfignatum P. de Breufeghem Not. Publicus. Paulo inferius fcriptum. er at, Nos jnfrafcripti tefamur fidemque facimus Petrum de Breufeghem (qui pr aceden s infirumentum fcriffit ac fignavit) ejfe Notanum Publicum in hac Civitate Antverp'u refidentem, boni nominis ac fam& fcripturifqueper eum ita fignatis omnino fuiffe adhibitum, & adkuc adbiberi plenam fidem in judicio & extra i�ud. Datum Antverp'u Die Vigefima Sexta Augufli Anno 'Millefimo Sexcentefimo Vigefimo Oftavo fubfignauerunt J. Waerbecpe: Notarius. L. de Halle Notarius; Mr. van Couwenberghe Notarius. IiBmanbt bie tmimtf enbe nieumftieif) i� ombeConj� ban bien untnemen�e ^clji�ber enbe Conji-�eminber te ften / enbe te aenft�oubicn be b^ome ettfce j bajle �an�tdin��e bie ϊψ in�e ^inttii �fytfyabt ^eeft/ tiie e« moet matt $n oogftcn flaen op een toe� $�jecoUo?eect όά$ ^ef��t etioe ftloech g�jeojtioneec�t ftweix joo groot al^i �)tt �eben binnen ^ntbjer^en in'! St�oojiec ggmaemt �c f acon^ (tacnfcc-op btn ftoo�gen SEitacc a��aeu bjejen�e een offec�jantie ban�e �?p �t�mnfc&en. �nbc nod) een an�cc in #nfe ^tebe ©^outoe �teecne �fM- �enbe be tcaii3S-f igucatie �ii2ifii. 25oben bien alnoclj inbe ^obalitept banbe $$♦ banbe fjefuitcn eenen�my$-b^agljec enbe b^lliomng�cn/mitfgabet^ in bdc anbete �tenen/ foo in ^lacnbet�n/ ^tncgoubJ/ ^ttong / enbe nm anbecc bic ban 3#n pnbt foo in5fltaUen eiibebedbircmaerbcbee�enbe^ tomW te binben wn> 1$p i$ ��effco?ben. Anno 1634. itft je�be jaec bat �p boo? ffi tcbaecen �on\|� ban ^{Icologie �icntoilg b�o?fenbt fiabbe/ ��cnoempt bn �j . <6lje�eei'be Annus ciimatericus, bat i$ �ct""7- ttiael negljciitie oft negjen-maei febenffce jacc ban $ijnen oubecbom* i^aecom i^n niet enfteb tonnen ber&o$9M Ijoubctt bit bo�0ijcnbe tot $�n meerbei: ccr in^Jt �icfit te bjen��en.

-ocr page 139-



		'37 Wie leefter naer fijn doodt in't vry ghedacht der menichen Als die den naem door Conft ontfterffelijcken wenfchen, ^Als die de vruchten van hun onverlempt verftant Soo vaft in het ghemoedt van Fama fien gheplant. Dat hunnen hooghen Naem door 't fwerte fpor' der pennen Gheperft wort op papier om naer de doodt te kennen, Die altijdt door de Conft hier op dei' wereldt blijft Daer tot ghedachtenis al menich gheeft af fchrijft. Als wel in Deodaet kompt claerelijck te blijcken Daer Fama van verhaeldt in vele Koninckrijcken, Die hy met jever heeft feer vlijtichlijck befocht En groote wetenichap der Conft van daer ghebrocht. Een wetenfchap die can fijn heel ghedacht verderen Een wetenfchap die nu ioeckt 't leven in lauriren, T'geen heeft de Conft verdient van (Deodaet IDelMont Waerin men al de kracht van t'weede leven vondt. TTcheen 'tpuyck der wijsheyt was van <Palks hem ghefchoncken En had van jonckx af-aen uyt Hijpocreen ghedroncken, Om dat fijn Schilder-conft gans op het leven treckt Die al de kracht , en denght van d'eel Natuer ontdeckt. Om dat oock fijn vernuft had fulcken hooch vermoghen In't kennen van t'gheftarnt en marber reghenboghen, Den loop van Son en Maen in't op en onder gaen, lae de Planeten die vcrd�ylt in d'hemels ftaen. Wift door d'Aftrology feer conftich uyt te legghen En 't jaer van fijne doodt oock waerlijck te voorfegghen, En foo hy had ghefeyt ift oock alfoo ghefchiet: . De doodt heeft hem vercracht, maer fijne Conft noch niet. Die blijft ontfterfFelijck en fal al langher leven Midts dat fijn weerde Conft ftaet op 't trompet gefchreven, Van d'alghemeyne Faem, die onvergancklijck is En hout altijt de Conft in haer ghedachtenis S Aa-

-ocr page 140-



		Anders. CElfa fiupet Montis qukmnque cactmmia wtut (Dunt nullis meritis aflra ferire Vtdet. Af ne mireris dum noflra fyoamata Toohis fDumque Deodati culmina celfa notas. Fama hunc euexit licet jnuida, Montis acumen Efl_} babeat dignus, quod Videatur, ait. Hiccine mons tantum conclamat ψ alias Olijmpho� Ahius extolks, fit (pharus alta inicans. Intonuit tandem %egis l>ox fnmma PhiHppi; Sit par cum reliquis Nobilitate leiris. Talia quis meruit ? minimum num forte putatis ' Effe tpbarum _? montem, noUlibusque parem f Maxima fant (fateor) meruit fed maxima cuius . Komen pingendi nobilitaW opus. 3)ira fed (h�u) tnorfu parae mors fiamina mordens Illi tam celfum non finit effe locum. Sis fex cum medio loit& %>hc lufira tenebat, Qmn (lift pmdixit) mors fubeundaforet. Vt d�t�um > efi ablum if�ijt nain fata fuprema (Pitl�r <&r Jftrologus nobilitate eigens. Sijdera qai nolvit _? nomen protendat ad jSa, Atque Deodatus fit datus ipfe Deo*

-ocr page 141-

! ■�

ΡΕETER VANDE PLAS

Schilder lom Hollandt.

Hfberbient in Μ ^cgi�bcc-conft tm �offe��eise <�er/ en af s�efc�t�pben
« toefen ban a��e Confi-�atenbe 2&erifgee0 bie in bee�e bee�en ban Pi&ura
anbeeeobeetreft/ enbe te boben gaet/ toaerom �tt reben beeepd om fiier tenjje*
�encfeen be treffe�ijefce osbonnantien bie Peeter vande Plas jjeeft in fijnen tijbt
boo^tg g$eu?ocI)t met tiet $incee� ban $n berjiam/tot bertooiiberine�je ban
a��e Eief4e�ber�/mibt0 baerin tefpwrenij�batben jpatnre ficro mii�e�ijife
beeft beionf� met be gaben ban be upterj�e bo�maecfct�cpt bic int fcben ran
g�jeften tooien gjje��cft tot Snuffelen meer anbeee iipt�antfe�jefleben te binben
ron/foo bat $n toerctten gSetup��en bat �p fonbee beroeniin��ie niemant in
on# eeuto in geooter bo�maetftt�ept naer reben $opo?tie enbe epfelj baneend
g�je &cljilber-ton(� en tyttft moeten toijc&en/ �en toe�efcen binnen i^ufie� gfte*
jto2benij&

~~11 LI ,~~ ι ι~~. 1 .~~ I I '~~I_____ .1.1 ,~~ ~~11,-1 . . 1~~ ~~" I. . ' »~~

IA CO Β BLANCHAR,

ΟΦ& iflfee gbetoeeft Binnen $ari$ ober eeniofje jaren eenen uptnemenben
ofteeft bn naeme iacob BUnchar feer uptjieftenbe frap in Bet jjanbe�en bec
©incee�en foo in fiatteren a� Eanbt-fe�appn / toaeebooym inΦί §*αη*
lof onber ben «�oelbom in groot aenften toag om be �officljepbt/ Uefehjc*
ienaert/ enbe nette g8*ftdtcnim ***&�> tot toe�beijae��en ban een jebertfoogj
inbe Cbe� &cjn�ber-contf toifl upt te toertfcen- Mm fterf-baclj enbe plaet^
ban oberlptn ig mp on�efccnt*

.<*�

,i il , «4 *V '

Si DAVID

-ocr page 142-



■■■ τ χ4<>*

		DAVID TENIERS DEN OUDEN. Scht�er Ί?αη Antwerpen _y ghebor en Anm ijSi. Ende gbeflof�en Αη?ΐϋ 16^. D«�fen Pav�d f eniers i# <©ifcip� 'fjgctei�ff banben ��e�en en�e �emfmjt* hen Petrus -Pau'ius Rubbcns, enbe baer naer In 3fta�itn Komen�e �ceft tgten jnrm 0�)et�OCint Op Adam vah FranckfoFt gfj�noempt Elfenhamer ,f$ fc��g een tceffc��cR &t�ji��cr int groot en�e in't Kiepn op �c manier en�e met foo grooten aert a$ ben boo^fs. �i/hamer ^tjn t'toee�e 'jtBeejter / feec aeng�enaem �uIj� jp�aifant/ ��e�tjcft ober a� en fonberiinrj�) bp�e ��n\|� - &eminbei# en�e groote betren bc$ Hanb$ te ficn iijn / b'me�cf� foo feec nittit betbionberen alg te p$fen en ig. $abemae! Hem een groot booj�ee� i� gp»eef� a� $n natuer en�e luf� Setg�je�uc�f �jebnen gpenoten ban te ^c�Bcn fulcta bermaer�cn cnbe befaembe liBcelier^ a�# boo^. i$'f bksijn�an�t-��beqg en�e bjeg\| tety ferg bjarenom �ebolcomenr�jept ban Pi&ura teonbettbinben/om u#ttii&K& hm $ijn aeniocnehbe boo? bee�ben / ^ijnbe berg�jefrifc�tfpt met goct/ba$ fenet en�e berj�anbtri) on��rbJtjg / Mth on�erfcji$ en�e bmrnf�gjje �eertng�en b� ooclt �jeeft ac�tec��e�atfn aen �avid Tenieis $nm ^one oock een K�oecn en�e iiptnemenbe ^c�jilbecbacr int tbjcebebee� noclj naerbec af tuo^t gljetracteect. d�u�ciu: �atmrn biel mac� fegg�jen a��ug. Die flets daer flappen heen' na�r Room �ri ander landen Om daer tot ipor der Gonfl: te wetten hun verftanden Te raecken op den trap van d'Eel Titluras throon En ibecken inde Conft eeuwich een Eeren kroon. Ift dat u op den wegh den luft ontvalt in't reyfen Wilt vrijlijek wederom te rugh riaer Neerlandt deyi�ri i^i: V Daer vintmen foo veel kracht in d'Eel Conft van Tenten Als daer ghevonden wort by al de Room Scholiers. Elck een vindt hier fijn les der Conft verholentheden Die ons diep-geeftich wijft den reghel vande reden, Elsham�rs vafte handt en %ubbens los pinceel Die vintmen overal in eenich taefereel. Ghefchildert van Temen, foo groot ghelijck het leven Seer wel gheordonneert _P gheftelt en net verdreven Soo dat fijn cel Pinceel van Conft noot is ontmaeght Door al het gen' fiUur in haeren boef�m draeght.

	J! 7
	J! 7		En
			En

-ocr page 143-



		� ή_; David Xekiers Sekiob.» Jtftsauttayhvers Van, �fSz.ou ayant appris tart de peinture JouhsPP.Iiulens.etAdamEhh etc. devint Ttlaiflre tres excelent etrenomm� en toutesjortes de jr andes, etjpetites J�yures, et

-ocr page 144-

� *.» Jf -1~

*�

En in haer Cabinet verborghen wort ghevonden
Dat wort <Joor fijn i?inccel voor jeders oogh ontbonden �

Daer filmen al het gen* Natuer ons geven can
Daer fietmen wat Tenters was voor een geeftich man�
Soo dat fijrt wetenfchap vry haren roem mocht dragen
Want ni�t �n can in't �ogh der menichen ibo behagen .-.;.
| Als t'gerV door het Pinceel wort conftich voor ghelt�lfc
Waer ir* Eet leven van den menfch wort uyt-ghebelt.

DA V IDDE Η Α Ε Ν

Schilder T?an Rotterdam*

>ft;M

^K�\TJ ^ 'M^� Φ Pi�m noch lancl^�
Vv Mijn jnnigrk ghepeyrtieri ^

Door haer trompets, gheclancfc \ ,:

PiCTyRAs Conft doen veynj�ji,,;!|

Orn door dit rijm ghectjeht

T� brenghen vbpj^^|&id^|||||^^;

T�ivdetiel van t^!gheficht�' " ! ;

Al t gen*de Conft vermach.

Schoiorx dat de Faem al raeft

M^ :nl^^|rii6eyde t�righ�n.

En t'ScJixld�rsrlof uyt blaell ;� ; ■ ^

Ghelij�lc veelKljmers fonghen;

Di� nimmermeer en fal

Verflijten oft vergaen,..

Men hoort noch boven al

H�t icraeyefi ivariden Haen. ; ;

....

'Kaer Ro�m�n was ghevloghe� ' :;
Alwaer fijn groot v^erftant j
Wert jeyrieh op-gh�toghen. p � :■ ^
Jj�jpor al de wonder ;Jkracht - f '$ff$
Die hy met d'��i Pinceel _;Na�r^Conft ten|vborfchij η bracht
�pdptck en plat panneei. ;V ^ 5
Waer voor Natvra wijckt ;^

�ri; ijaet ghelijck Verflagheh
E>ie_: toeven ίόο ghelijckt i
Tot jeders wel^behaegheh.'; ^ f
Dat wie fijn conft beooght
Moet lijden dat fy is
Daer tlevcn ichier voor booghti
Door haer ^gheAejb^ciais.¹, |I

■'■.-�.■!■- fi&;Ii

,V/»',U� V

VIN

-ocr page 145-

"■ Τ'Τ? ■-; ' ./■■""■■ "-'*,

"� '

ito.

V'I.&'<�';

f Λ^ϊ .

i�tura <bu met reben �jaer n$#jen foi�a0&en $φ_:(ψ m$m$& ie�o�r^
%m\ bat be faem �iec niet en bermclben enbe oen �of upt en riep ban bicn

ntooten ^eeftcK Vincent Mat� fm fm enbe itpt-nemenbe iti't mmt en rfcpn
m fonber�inct�em�etnaeeKt bat $�n�qnfl boo? 0m Μζφϊ& in befc<6euta
enlWft te bJijcnen foo aen0ljenaeni/enecac�tit��^a«c^baerin^ptge�Jcccin.
m fiecft eenialjen tijot tot Genoa «i�etooont bp Corneiisde wael enbe bn l)tm
irftefclji�bcet / fu�c�tjc bat $n ,Con(l niet te berbeieren en i� en tne� f�aen mactj
op �jet toneel ban Piaums upterjte bietenfe�jap / uptbieneeen Conflbaerinm
ontboent maer gang opt�eben treeltf.

F R Α Ν C X S C U S �* ER RE E R.

Mig�eiaag Francifcus Pmcer een '&οη(Ηφ Φφίΐΰα &ie �Bej&ojen � tot
#arrt� aftflaec W ^�eetit �eeft �jonbert a� oube f�atuen oft antirquen
�ie (m fran enbe aen�fjenaew om fien $w I �aee a«e be t>ee�?n en�etefio�cnt*
iic�cn ban �jct �eben enbe natwee feecconlik� Φ W WGHMP fiaen. fp $
tot ©arijg e�epojben/ maer in tot jaec oft ban toat ou^erbom \$ m W*
bebent*" ;.:.■ ;., -�../:,� . ;^..�;,';.

IA Ν Υ Α !?? Η OECK

Schilder �>an ''jfnwji�ffi.�ffi

0$ bat be eerujene &tabt SGntiaerpen in onfeCbe! «^cp&er-tonf� macf)
beijowben een bobbe� beceieting�ie boo? be inenitlibuIbigBe geejten/bie fp
boo?tb?engbt / a� ftf$nenbe te toefen be b?uc|)tbaerfie &o�{ier ban aHe b3�*
tenfefjappen / foo bient�tfer iit't liegt φϊ$ηφ οαι aijcetirijcfien �wivm.fcp&k
W niet minber afef Petcus Paulus Rubhens fjjmn jf�eetfer/ bp ^epfetg <fo*
mngtjen en J^incen om 5j}n biepe toerenfr�jap in aenfien en a�etoaroeert $
n�ebieeft / ben bJc�cben in jijiien tijbt meer Crebiet f)abbe binnen �oonjen bp ben
paug enbe Car�ina�en a� alle be anbeee &coilbei# enbeeonfii��e be^ftaiibtnbie
�ace tooonben. �f�ant gfie�tjife be ^cfjiiber-conji foo cel #/ bat fe bed meer ai�
eemglje anbeee jutoee�en tao^bt in toeerben aj^c�puben / enbe Sp �ienferg en
ConinQjjen boo? f et �ooeft^e �mtt be^^peboom^i^jg�eoojbeelt enbeopbJeji
oppcci�cn trap gjef�e�t ggebjeeltitanquam ars fuper Qmnia cxceiiens, ��)e�r)ei! een
Conjt bie boben a��e Conpen «pt (leent; jae bie be fe�be met tuo�jben biet m
toflen pjijfen / bic ijcbbenfe met bectDonberinslje aenftcn. �00 ift «�iit �ljebeu�t
met befen van Hpecl^b^t|ipi&plie4ra);bina�en tot Zoomen;in?fu�c|ten reputatie
toag em fijri uptnemenbe berpanbt/bat fp ecjeenfelbfaeme jutoee�-liue�ien ban

ij,

-ocr page 146-



		pidura in bun fecrete Ca�inetten beroo&l&M m IfitW I oft Mm bc felbe aen van Hoeck beften enbe ban �em cogieren/ feljoon bat niemanbt aiitier^ inbe t�ccdbt Jetbecmogbenen�abbeom fu�cft-bamg$e tocitententemog�ett aenfc�oufcoen/ a$ a��eene��cfi bienenbe tot �un engben gfieftc�ik sfrtificum ψ<ζ faSla manu _y ft rara, Monarch^ lila folent ^aluis- claufa t ener e fuis ; ι Sed licet occludant _? nu�i fint peruia luct_? Attamen afpiciens j dulc'ts am�cns ent. -^:'] ®ftt bje�; Niet worter by den Menich foo lief oft weert gheacht Om fijn feldlaeme Conft, en diep verholen cracht Oft 't wordt aen eenen vrindt noch fomtijdts uyt-ghereyckt Ghelijck aen Tan 7>an Hoeck hier voor ghenoeghiaem blijckt. 1$tt �icftt ban fijn to�a^ag geeft in 3\|ta«en enbe 3�unbt#-�anbt fu�cfien \up tier enbe^�j�nfe� gljeg�jieben bat fn a� menitfj oogb bee meuuifiigljc <�on\|� bemin* bergberfic�jt tot boetfel banbe jong�e ^cbi�bec-jeug�t tot bcrbjonbering�� ban bee�e gije�eecbeKBannen/enbetotfyengbt beu �bele �\|eeten. #et $a�cp# ban* ben &enfee enbe meer anbere ebe� fmpfen ban �tcutbojj�en in Obuptg lanbt gtjebett op ben bacfi ban beben gtjetioeg�faem g�etupg�jenig ban fijn toecefcen / baer�e felbe mebe beciiettf�n. #n i$ met fijne �epfer�ticKe ^ooe�jenbt ben %it$-ψφ tog& Leopoldus in i^ebecianbt gbeeomen/ baee �m ^mej�iejci enbe ^etji�Uec ban get J^inee�tjcn #of �ang�e jaeeen tg gbetoeej�/ boo? be bajie fianbe�ingW c�oeefee manicc/ enbe blonenbe ^bonnantien bie bfc g�jebabt geeft/ a� ober ai aen f�n toeett-befaembe �e�ilb$en g&enoee� te feeucen #� Soo wie ontluyeken doet fijn tintel bruyne ooghen En laetfe fpelen op den weerfchijn van Natuer Die ons �an Hoeckx pinceel foo gheeftich can vertooghen In de gheftelcenis oft weien van ⁽PiBuer_:>Moet lijden dat fijn Conft door vaft gheftelde trecken (Vol levens nutticheydt,, vol fins beteeckenis) '.;'; In fchijn van 't leven fchijnt het leven te ontdecken Door al den levens Aert die in fijn Confte is. ψ ie iflTer doch verrijekt met wijsheydt oft met reden Die niefc op 't e�riijck fray van fijn f�Buer* eti vlampt

-ocr page 147-



	Midts fy van Zoilus noyt worden an beftreden _;. , Oft van een Schilders oogh in eenieji deel befe^mpd: Den roem van fijne Conft m Hmmm w§er4§ MMf�� . Die m'over ai van hem fiet melden door de Faem D'onfterflijckheyt van d'Eer ghenochfaem openbaeren Die fijn Pinceel verdient tot lof van fijnejn Naem. .


Α		Ugnftijn Brun , cnbe Hans Holfman ftaep &ttjt�fcet� \jait CiU�Ctt. $BiMf; 4ygu- 0at>ei# Frcderick Brcntcl ttttK Jacob vander Heyden bCCmacttlC^CgiitlCi:^ ban «W
�κα0Βο20&. ^e��en �oo^un ©root becflant cn�e �icpfinni��e toetenfc�agξ� menigicn#?ingcn�eferto�fc�teto0�>ttooienttefdpita3&m �ic fptotIjqu_Holfnuntod-fegagen inUe &c8ii�cc-tonf� upttoctffoen/ fu�dtf �atmen tod mart} fcggDen; _�tedcnc Brcntcl. H^w Holfman ende Sriw, (Brentel en 3w«ifer Heyden iacob Die coften rnenich Vorft door hu»e Conft verleyden ^L� En Hejfelien daer by oft Grabbelen ghenoempt ^^ Op Landtfchap en Figuer en fijn Ruinen roempt. �erdam. Die wonder cloeck en los ghefchildert ftaen naer 't leven Waer door Natura fchijnt (^door cracht van Conft ) te beven. Die't Landtfchap fiet daer by van Peeter Mmfaiaer ucuil Sou fegghen dat fijn Conft oock in het leven waer na»van Soo geeftieh uyt-ghewerekt befonder in Batali ^^ct~ Oft daermen voorraet haelt,_;provifi oft viilali, De Ruyterkens te peert d'Infanten te voet Oft Crijghs-volckx peftery/t ftaet alt�maei lbo foet Soo mals en wel gheftelt, foo meefterlijck ghemalen Uyt t'verf coleurich afch dat Faem daer op mach pralen Als oock van (RaphaelCoxi Soon van Michkl, ^JP^hacI Die door des Vaders geeft foo qp de Gomt verviel. Mechdc Dat hy feer wonderlijck in Conft heeft iiyt-ghefteken Daer geenen levens aert inVminft en fchijnt t'ontbreken. Daer by oock Spaniolet* die wonder heeft ghefchetft .J^i* �n't grauw met fijn pinceel en net op plaet .gheetft. ^. Τ Eli kt.

-ocr page 148-



		GiUs En Gilis <Peeters itft Ghéboompt en groen Landouwen yan am- Seer eel in het verfchiet, foo veer d'oogh can aenfchouwen werpen. �_n lantichaps achter-werck, ket leveti gans ghelijckt Soo dat fijn foet pinceel geen Landtfchap-Schilders wijckt. *" '** * '^hV ' '^l " ' ■ ". ...'-'■>■■■ f. � ■''.',.- ' � �, �, S .■ .- i �lÊimmtmm~~mtmm~~ iipww~~tnnpi~~ ■~~■wn.~~�m-immmm ■■ i ~~■■'m�""�~~��~~nu **mm-mmm~~miÊim^tmmmiemmifmmm<+mmmmm iw ~~mi ��^~~»�^��^��»«�»»«�«�'��~~�-�~~��»<»«» ~~nmifcfc~~ " * ' ' ' ,■... ADRIAEN NIEULANDT Schilder J>an Jnïïïerpen. Die dick^vils fich begeeft om buytens landt te reyfcri Moet altijt onvermoijt gaen baden in ghepeyien Midts dat in't reyfen fteckt veel fwaer becommernis Waer van Voorficbticheyt den beften Leydtfman is. Want die fich buytens landt op t^?fop van d'eer wilt brengen Moet fijnen handel met ghetrouwe deughden mengen En al het gen' hy doet moet eerft wel fijn bedacht Ghelijck een kieckxken drinckt dat elcken teugh wat wacht. Dit heeft bedencken in voor die &iiïuer hanreren Wanneer f y gaen een beidt naer tleven ordonneren Wanneer iy mee de eol' gaen fwieren op panneél Om eenich edel wërck t'ontdecken door Pinceelv Dat alles op fijn maet gheftelt fy naer de reden Op dat de Conft door fout noyt worden mach beftreden Soo in ghefteltenis als t'menghen van t'colëur I' Want fulcken fouten gaen met d'eelheyts luyfter deur. Soo filmen met vermaeck daer in veel kloeckheyt vinden Veel gaeven van verftant by d'eel <Pi8uras vrinden * Soo fal de Conftc zijn ghegrontveft op de eer Die ionder weergae is en groyt noch meer en meer. Dit heeft oock Hieu^elant al langen tijt gheweten Eer hy noch op den trap der Gonften was ghefeten Dat in (piclitrs Pinceel fteckt groote wetentheyt _t Die met verftant en fin moet worden overleyt. Moet

-ocr page 149-

■!<*w^|JfW^l,'.S«'S"^N- -■■'■ ■' ■"<■*

��■

■>47

AbU.lA.1i VAtf TSflÊULANT

Tref yon pamtrc tUfeMtérsflaurrs, ft �^��/��?/ '4 ajaiet. �� des hift � tres�
du, vffvlx 4^éme^M^fumf^'AMvetvjan commencement a-^eaAmfltiredam/
L cUezPirtrXjat^^t'aujwrsftoincffi*Baden&id'o^.eifnaintethMtJ^UfntdAmfie^edam_>4jé._i )

DIJ

■.'■"...'fd;]'j,/.a \T.,c?Iii!*�^ �?

i*f

... ^

;!■■> �-�);."';.;;

-ocr page 150-



		Moet worden wel bedacht om niet uyt t'loot te wijcken Van een ghefteltenis die rteven doet ghelijcken. T'gen' Niewftelant feer fray met reden �ri fatfoen Vyt eenen loflen aert foo geeftich wift te doen. Dat hy doof al de Conft van zijn Pinceele treken ; Geen CMftenaers en heeft iri deie eeuw gheweken, Befonder in het kleyn dat grooten welftant heeft Waer in geen Conft ontbreekt maer ichijnt dat alles leeft. Soo irv hiftorien als groen gheloofde boomen Is fijne Conft bekent tot binnen Stadt van Roorrieri Die hy met jever heeft _rgheleert tot Amfteldam Al waer hy inde fchool der Edel Schilders quam. Om foo het fondament van dei' vry Conft te leeren En altijt met vermaeck haer weerde deught te eeren Soo als hy heeft ghedaen met een feer kloeck verftatidt Tot dat fijn ziel vertrock naer t'hemels 7�liei�i�e-Laq$:^ Aenmerekinghe; 2s�«\ D'%* m$fc bet «�rieenen fe^en battet niet en Ag bat tegen be toeerbetiti* gi)c ban Pidura ran op gfepugljen mo?ben / en niet fonbec reben ut mijlen batter niet nutter / plaifantec / en eet�ijenec up ben «Ebe�man boo? oeffe* mnglje en tan g�jebonben tooien a$ be boo? berijae�be teechen oft g>tl)iWb ton% Want fn i#be o^etljte moebec ban alle bereiecingb/ be �o^faecne #/ bat alle Conltiglje mereften bbo? fjaer be upteef�e bolmaeent�ent cnbe �oocpe fefjoon�ent nomen te genieten/om bit ιφ be$oeben / foo moet een berj�au bic�j #o?bee�bet Beftennen en toe\|taen batter niet en tan gjjeboumt / ofjeftnee�Jt gljegoten / gijc�onmen / giftenen/ gljetimmert / g�emeben / g�enant / $)ώϋΡ bnect oft anbeeftnt� gjeto20c�)t U)o?ben oft be grootfte nerf�ifBent enbe�e^ fcljo�n�ept biemen baer in fieivfean geeft jrjnen oo^one�t unt Pidura. j^eeft jemant een nonere p�aet bie Bcfclftlbcit ofte �oo? ben gMactfnpcr beltenen $ met eenic� ftonf�ic� meren / gfjebiig fa� be fe�be �on\|t beel meer gBetoeerbectt tnojben a\$ be baleur ban fiet ftoper/foo bat be materie baer alle κοη\|ίί# iiantmeccnen ban tooien g�jemaeent / ban foo grooten aenfien niet en ig a$ mei be Conff biemen baer in (ten ean. Ef�eert i# te noteren �jet �eben ban Albett Durer uptnemenben «gc�i�bee / jglaetfnijber / enbe 25oum-meetree ban $o?enBo:jgl) / ben melcnen $rjnbe in't �oerc� boo? ben �iepfec Maximiiiaea fcie «iBrootbabcc fcoa# ban ben &epfefc Caroius Quintus enbe booj titn fe�ben tw> Kenend

-ocr page 151-



Smtenbe jet gtootg op tenen muce enbe foo goot g niet en fiofr �epehen a�$ jijit intentie tot be �onf� berepfte/foo geeft oen Utepfer beuo�en af η «en ban 5611 �Sc�mann�n bie baet teggentooofbitg bua# bat gp �e fega�e� fou baf�goubett �nec Alberc Durer �jncfe op f�aen/ op bat pp niet en fou ba��cn / toaerobee ben doelman $gn ejttueg oft entfclju�bingg boetibe aet�en �tenfie af� toi��enbe feg~ gtjen bat gp fflnen <�be�bom fou beeelepnen met te bienen eenen d�cgilbee inbe maniee om onbec befie�fg boeten te moeten ftnie�en om be fcgabel te gouben. $00 ij� gge�euct bat ben �ienfee (fegggenbe bat gpmeet eliinueecbe fitfcfeenen Conf�enaee a�geen«�be�iwan) aen Aiberto Durer boo? ftetn enije \|ftn uaceome* ung�ien/ gaf een toapen / om on gem enbe a�e ^cgi�berg ggeuoert te toojben te bieten b?p fi�bece ofc toitte ^egi�beiu in een b�aubi beu\ JBe�elte Jtoapen bp die &cgi�bei# tot gen �offeujcKe �gebaegtettig enbe �be�-teecfien op M\ baeg ban geben ggeuoect tnojbt / {ii�CKc enbe biergge��cite anbere toe�baben (bie be ^cgi�becg �p be gcootf�e ji©onatcgcn beg fcueteltg ggenotett gebjto) fou fcon> ncn bp brenggen boeg te famfe jijnbe om te bergaelen fullen on\|f ��jenorggen met t'gene boor�. i#/ in bit teggentooo?bieg bee�tot inbe bo�ggenbe beelen bate ben �efer feee fcan enbe �gebenentoeerbigge becga�en fal binben/enbe om niet te bergeten be trefe�tjeue Confi ban Remigius van Rheni g^ebo^tt tot %uffd ^Rem!- bie met grooten jebec jtjnen tijttpaetggcnomen geeft om te batten a� get gene\|[\|^sJf be grootste nracgt ban Pi&ura tan upttoewnen/ fuU&jtbat gpeettuptnemenbe_van�cgilbcc i$ gi)cU3cef� in fraw o^bomiantien blijcnenbe aen 3#n fhtchen bie ban Bwfl�i. gem ggefcgi�bcct \|ijn boo? ben <©eabe ban Jf�olfeg�j in a^uptf�anbt / boaerbp \|p ii�t jaec 1600.ggefcjoont geeft enbe boo? ben felben fcerbeelfe�bfameo?bon? nantien bo� biepe fcDctenf�gap enbe Conflen / ggebaen geeft / a�g oocn booj meer artbere �^oocgbuutiege fjleecen / toaec ban ooeft in $eber�anbt eenigge te fien 3ijn/ tjp i^ epnbelijcR in ^uptf�ant ggefto^ben naer bat get Caf�ee� banben boo^fj* <©rabe ban J©olfegg (bn naeme Hcnricus)met alle be Con(i boo^ be ^toetfege gan^ becb^anbt enbe ggecuineect toag.

	PEETER VAN LOON. 0<©cft iffet ggebieefi in onfe <�eto eenen feec ttptt�enenben geej� Bp naeme Peecer van Loon bie mi awtstt ganbe�ingg� gabbe a�f� be boo? bcrgae�be/ baant gp boa^ untec maten e�oeeft enbe bernufticg in ojbonneeen enbe te &cgfe beten ^effpectiben/ 5Hregiteeten enbe fu�enbanigge �offe�ijene toerenen bie feer net ftjn en in gcoote acgtinglie ggegouben tooien om be funbergenbt enbe aerbitgepbt bie baec in te ften fijn, ^p i^ ggej�osben tot ^nttoerpen baec gp ooeft ggebo^en te Cgcboeeft,

		FRAN-

-ocr page 152-

1$Ö

FR ANGHOIS �

ADOANINO

luliaenfchn Schilder �� 

NU de reden my gaet ieyden
Teghen ftroom van mijn gedacht
Om de waerde te verbreyden
Vande Italiaenlche kracht.
Buyten (por der Neerlants gheeften
Als hier voor meeft is ghethoont
Midts Pictvk in die gheweften
Noch al tre#eiijcker woont.
Soo dient hier met jriek befchreven
D'eel werek van Padoanien
Daer Natuer en t'weede leven
Door de Cönft in zijn te fien.
Hooch verheven foet ghedommek
Wel verdreven , en gheftelt /

Vaft ghetceckent lacht ghefchommeit
Niet ghebreckter in zijn beidt.

Sonderlijck 'm groöte ftucken
T'fy Hiftory oft Pourtret
Wift hy tleven uyt te drucken
Wat hy ded' t'ftaet even net.
Leeft dan naer dit tijdlijck leven
In het eeuwich hemel-rijck
Die u had def' Conft ghegeven
Om te leven ecuwich4ijck
By de mettfehen die beminnen
D'edel Conft van u Pictver
Daer den gheeft van uwe finnen
Noch in fpelt als in Natuer.
Daer den gheeft van u ghedachten
Sal in fwéven langhen tijt
Daermen fiet de Faem naer trachten
Om te iegghen wie ghy zijt.

LUCAS

�Ai":

-ocr page 153-



			��

FRANCI^ CO iADDANIKO "HdiifJePado^faiHtre admirabh' de^ranJesJ^ure^il eftj&perfïux au ineen* * tiensjhim pertraicteut, ar qu'fiatmonflre'pet� les forfrsiets du Conté d'Arondet, et de Ja femme-Al Je ttênt ordiftairementa Rome/ei matntett*nt Uitent Ja J^ttteure�' � PaJea. ' >'..'
		«11


	�'^; �

-ocr page 154-



		LUCAS E ND E- ΡΕ Ε TER FR ANCHOIS Schilders Tmh Mechelen. MH^teTi' D<�' $6ifofopgen �eeten ong bat be &etenfcgap (a� ifi bat fp / ban toer* fcgepbe tonbitien enbe natucen i�;) maer en tan fc�efen eenbedtp7 bat ig foo toanneec jemant fiet een ege�eert geeft tecf�ontget ante fa� begcijpen. 31�5 fcro �eect �n# to b?p ^cfiifeeonfl� ben ^c�t ban gcoote en. ftlepii' tiinsgcn te becftaen/be �:eecnen-confttet.piaur^rjmto'jRifera t?e ^receHett-iOHJl / �te be bktcnfigap geeft bah fe�tfitwmen moet nootfaecRe�t�e�i becf�aen op 3$)n �naet enbe tiaec benreggelte tecchenenί upt ceben bat beenupt get anber i�fpjup* tenbe..Mg ggeneeg Conti oft meb�eijne bie in gacc feloen maec eenConj�en fcgtint te toefen ganbe�tnocgtang �p�e ban ggefontgcpt en fteente ban ma> ticgept en oberbaet / ban ggetempectgepit enbe onggctcmpecigept / «gcltjcn ootft Pi&ura foo banbebecbeplmsge b�P be�benia�g banbeCeceftcMonPig ganbe» �enbe met b�fe �oni�/i� oocft im goocgf�en negaeft s&eUseeffe Lucas Franchois ��e�ojcn tot Mu�ytim m't jaec 1574� 0$ ben 2^ 3Jariuac�7 bigban jowitf �f aen $n becj�ant foo b�ijtieg enbebiei gcoote neeejiicgept geeft ggeocffent om be bergo�en bjetenfcgap enbe Rcae^b^ ^t�i��ec-eonft te ontocfoecUcn/ batbe 3faem mp oa&:Bifcfi aenggeloeht $$nm oml�ecffenjclten $acm glje; ciicgtbaec te maccRen / J&pmiicn en J^andtctjcif ( bacc gp feffe jac�fi befc ebde <�on\|� ggeoeffent geeft) �geben ?�geMpaei# tg^ejtoeg _s baat lof $n Jdinced -enDe biepfinnicg beefiant becbiientigeeft / biefene: ^onincfe�cR^n / ^ebec�ant en�e meec anbete pteetfeniaei $jn ^gg�aece en^^onilctjefe ^cljiib^cngenoeg betcim fi}n tot bermonberingge ban alte JLief; ijiebbe^t &w ftubie feotgt gtoote bolmaeciitgept/ nec(�itgept/#ipbetgei?! enbe�ebenbe s�eftelte>ii^ boojtjtf int gtoot a�j� in get nlepn ma# feec uptnemenbe ψoabgnnecen baa tontecfepten ndijeft mbe boo^ggemdbe ^aetf�n ien Ibn�erlfKh Jbiiine» ^iBct^�eii / ^ςι jn ftecehen gnibe &amer� enbe anbece #upfeii\|$enoclj te ften $im7 ty fcofe j�at fip geeft �fie�cert en i# mp niet felter benent / �p i$ �fie(lo?ben binnen jiBtege�en tien 16. ^ept�mbcc in't jaec 1^43. acfitedaetenbe tmee ^onen iitn mm �p nncme Peeter enbe bnv ai^ecen Lueas t>anehois, befcn Peeter i^ ggebojen tot IBecgeUn in'tjacc ��o�.bcnzo. <©c\|o�eu enbe ��^ben ben n. ^Hu�uf�i 1654. nfje�eect �jcbbcnbe be boofg. ^cljilbec-ewt� bpi\|ijtien boo^noemben ©abec/ enbe Wt nact bp Gerart Segers binnen ^lntbjecpn._; ^tjneii oec(l ma^ upt^enenbe in lp c�cpn te fe�ilbcccn / Santfegap te tioffcfen en anbece jeec aenggename o?bonnaiii ; tien tot gcoote boibocningije enbe eontentement ban atte �on\|i-�cminbetsi/ \� tebJeccHcn/o�cn (ctt frapin Rontccfcptcn/ baei* beci <&M enbe^oocg-becmo' gijenbc ^erfonagien ban Itonncn gbetupgljen bic �jp naec fiet leben fieeft Φ& tonteefept met fnknen UloecU�jept nette en fupbec maniec bat boo? be ncacit 3�nbcr pinteden baec in get �ebcn maec en ont�jec�tt. i^p geeft boo? M^w^ooegent ^n %vt# ^erto^�� Leopoidus oocit ggefegil�cct en boo? anbece 4�bc�e france

-ocr page 155-

� ■-------------�.?.¹ ..::■■■

«13

PlEBRE FRA"NCH0YS,

jl e^oitjurt Ionjftintre natjf^?deM&wus, et mourut lé iiJ^JtoufB tari.,if$4.2

'iftw-

Jjucif Tranen �� ft/ixit

CtyaUmans

�

-ocr page 156-



«54 tftantt peeren Binnen ® artj$i �aec ��? ootfc ^nigDen ttl�t f�nbooonp�aetgfieeft O�eDou&en/ be bjetenfcljap bidip �jab�e ban bson�et te Copieeen tnt)t tm�y�Qfy te �&eecHenen bjo^bt tiag�eW�iW to�nUe a�eftemepne f aem �p be &tef-�ebberg in�� m�tno^i� ��«�?ac\|)t enlie ten upterfien betoeben / Bp en ig nopt ��e&ontot C�etoe�ti/etifpe�be bpnaet op a��e jnjtcumehten p�aifant enbe becmaecfee�titft in't 0�efe�fc\|jap / foo bat �ie berfc�tep�entbepbt bet Contfen ( a�g Mui�ca enbe Piarura, bie bp naet alle Confien te �oben ga�n) in bem tcbinticn fcoaeten / ente hjerben metten toonbet boUnaet&tBepbt upt-��ebjettftt/toaetontHat it�ttoel fr��fitnmac^; De waerheydt moet van 'twerek fijn eyghen vonnis uyten De proef moet oock de daet van jemants werek befluyten₅ So� als hier Vaer en Sq�n bethoonen met pinceel In h�in loflijeke Conft op doeck oft plat panneel. De handclingh van Vaer en wilt den Soon niet wijeken Den Soon doet fijne Conft, oock met den Vaer ghelijcken, In Ordonnantien foo wel als in't Pourtret Al watmen van hun fiet het ftaet al even net. ..'■ivf. '.'.■� *- ' Wi . '"'.* ?'■ ■■� ■ W-* ■'>. ■' ' �-,**

	PEETER SOUTEΜANS *Schilder Ipan Haerlem.* T�n t� niet te bettoonbeten bat npt ben «ffontt-tijc&en HMntit�� oft iScSilber- fiboo� ban Petrus Paubs Eiubbensffjnboojtg tomen foo beelconfii�j&t «Pee* fictgybie'af� jebmgtje ItetttnsSen foo cloeciten enbe berflanbigBe bo^jien ban be uptetfte bo�tnaecbtljepbt �ebben sfjefogbtn a�g toaeren be ��fiTen robe gbeefti* -gge onbertoijfm�ben ban bien «�be�en enbe tojeect befaemben Petrus Rubbens, baet onbet meniebt� ban meer anbere befen Peeter Soutemans cehen ^ifcipel ban 3$ gljetoeeffc / txiacr bp �P foo geeft aengtnomen enbe frjnen �ufi berboojbert batter geen fecrete bcrbotatt&toen in Pi�tura te binben fijn (comen�e naeft bp Jet �eben) oft be fe�be tonnen in fijn belben �b&onben tooien/ toag feet fraep int Conterfepten enbe e^ce�lent goebt «jl&eef�et in �toote <®2bonnantien/fu1ift�bat �p�anefte jaeren tg &cljilbet n�etoeeft banben Conincft ban $o�en / toien� ^of enbe meet anbete �omm&t;ijthenmgtf�necbacen^c��b\|pbeeciettfijn. �\|>p$ 08e\|ioabtn tot Racete.

			PEETER

		Λ

-ocr page 157-

� � �

F S

.1 JL

Schilder ïan Antwerpen.

\T\T At Paurelijck'póiael^rfëë$^voft galderijen
V V Wat Tempels, Kerokeui oft |verheven metfelrijeri
Ons Room aen wjjfen wilt van :ï<Iet Architecluer , ^:n
Dat thoont de Neeffms hier in;fi|ne Ea_:<Piiïnr.j _� _:r.

Sijn welf fels in't vercort, balufters en grottiife \ _r : .

Uytipronckfels net verdeelt, pileeren en corniflen, _;Met boghen fray om fien feernet in het verfchiec
Waer in men 'tminfte geen vergaderingh en fiet.

Soo veel als Vleven can in eenieh deel ons gheven ■■ .

Dat fietmen van de Neeff door fijn pinceel ghedreven:
Het fuyver bafiment, en netten Capiteel
Ovael en parekiment, thoont Neef met fijn pinceel,-
Sijn weert befaemde Conft is vrempt om aen te mercken
Soo jemandt maer en fiet naer 't leven al fijn Kercken
Waer in niet eene Choor oft Ommegangh verichijnt
Tot de Hooch-faelen toe, ftaen in fijn Conft verclijnt.
'T plaveyfel van beneën _? het welf-fel, en pilaeren
De deuren en portaels, jae tot de fy Altaeren

Me»_rfiet in fijn Schildry foo 't leven uyt-ghebelt
Al oftmen in perfoon waer inde Kerck gheftelt.

I" \�'

/ :

■yJ-----1-----1-----------�f-----�

t j,

THE ODOR BABUE R

Van Hollandt,- �<:

DE Conft van Theodordie thoont de Schilder-jeught
En al die Conft bemint. Hier ten gheleerde vreught
In fijn Conft-Tafereel feer wel gheordonneerf
En op fijn maet gheftelt, die meerder lof begeert ]
Als ick hier fchrijven can, om dat daer niet ontbreekt
Want 'tfchijnt in fijn Schildry het eyghen leven fteckt.

V �

■ 4 . #**

IAN

-ocr page 158-

ij*

*- Ι Α Ν Β Ο Ύ Η

Schilder tyn Vjtrecht* ]v

Et, wat een lauwer loof, ofi groen�iijve ipruyten

Dient nu het ge�ftieh Breyn van onf�n Bof/; gftfehult₃

Met wat Po�fij pen wil lek fijn roem befluyt�n y

Die foo den lof en d'eer van fijne Gon ft vet vult.
Therdencken gans beroert al mijne vry ghepeyni�n

So� ick mijn ooghen fl^�n �p fijn verheven werek
En mijnen luft �ntwaeckt jae doet gheheel ontveynfen

Midts ick daer in niet als Naturas craeht bemerck,

fESsa

Waer uyt te ipeuren is h�t leven van ons leven,

Wa�r op ons leven fteunt _? �n t'levens hope_Abaert
Dat is het foet ghewas t'g�n* daegh'lijekx wordt ghegheven

Door Godes leghen uyt de groen en yruchtbaer aert;
Dit wift $otI? met t'pineeel foo wonder af te maelen

Dat al fijn mael�ry door haere geeftieheyt
Den menfch (di� Corift bemiridt) met jever can beftraelen

En meriichmael het hert tot haere deught verleyc t
De dreven des warandts veer uyt t^ghefieht ghelegben^^

Het blader*rijck gheb�ompt j valley, en hoogh gheb6rght_?Het ftraelen vande Son langhs onbevolckte weghen *

En noch meer lieflijekheydt t'gen^v jeders gheeften terght
Dit alles ia�m ghevoeght door craeht van ®otks Pin�eelen

Wel op fijn maet ghejtelt en fraey gheordonneert
Op eenen effen doeck oft fijn ghefchaeft panneelen

Wijft aen het uyterfte dat ons; tpiBuw leert.
T*waetherfeloos ghebroet vol haetighe ghebrekea _s .

Dat fonder oordeel is van Midas overfchot
Soo wie uyt bot verftant de Cpnft w,ou teghen fprekert

Die ons ten ihoone ftelt dm gh$effc van Ian de tBotk ,',
.� ■ ■» V Pen

-ocr page 159-



		157

	� � �� Bora

�>�� yainctre Mfaiïfhjes hien ordöndes,aL� veue 'hióndouces, lfs devAntefortSietbiencoule^desaamifsdes-Jj^ mauyi hien efitendüecfe> UentrmantenantaVtrecfovillt^df/amjatve. **Abr. �&,�?^ pinxit.*** ,' ^J C-U/Aumtnefeulfftt. *LMeyJJens .cuM.***

-ocr page 160-



Een Conft die niet en foeckt van jemandt eenich voordeel Om die te prijfen oft te blamen teghen reen, Maer midts de ooghen fijn voorloopers van het oordeel Soo dunckc. my dat dees Conft noyt worden can vertre�n.: Schoon dat mijn pen te vroech laet haeren beek befnoeren Om meerder ( naer verdienft ) den weert befaemden lof Van Sof/?, om fijn vernuft hier claerder uyt te voeren Ter wijl my overfchiet noch veel bequaeme ftof, Waer-in gheleghen is t'wit _? om van hem te roemen Daer ons.de daet hier gheeft ghetuyghenilTe van Sulckx datmen hem hier mach wel een groot Meefter noemen Midts t'ielf* ons daeghelijckx fijn werek bethoonen can.

	PETRUS TEST Α Van %vomen. A%$ �jet oubt jbermaert Zoomen tanggen ttjbt Berooft gab g�emecjt ban ^c�jilbec-ronlt/ mibtg ben jebetber i�ciji�berg boo^ Martis toapen-rocm �rttijf beroof en ban �uji ontboot boag* �&q� ig eben toe� baec imi beo? to fr�jenbe C�oetfee berflanben en �oomfc&e eeejten Betfelbe mebecom in peur ent» D�djtant ofje�jocjjt/a�g ban Peetcr CavalHniGiotto₅cntjemeec$�lnDere/��el�^cfePetrus Teita Ijaecen roem boo? ftjn nntnemenbe <�onjt oocr bermeetbctt enbe aen boen groenen rjceft / bie feet ftan ig g�jeboeet� in ojbonnantien naer tlefcen / cnfce met t�oetnen kliert tipt te firiben / ofteltjcR obet a� in %ta\�m enijiet te Eanbt ooeft bee�teften frjn/�efonbec aenfrjn finten bteB�fe�ftfmet fu�enen toonber aljcfc ftitDenbt<8Deetft �jeeft/bat fn boo? fcer fe�faem mtz ona�jemenn �>p be %ίφ �Kb�et# mo?ben rjlje�ouben. girfUaetben&efct cojbee�en Ijoebcel te meet fpn ^cPbjn in meecben tooj�t rjljcljonben �acc be 3facm in $ebcr�anbt noclj a� �ant�i af fal g�iebencKen/aenaefien bat unt gcetfte JMnten en anbete 3^ueaen (bie maer a�jSftfjabuuKn ban V�&mi en ftjh) nn eenen �on\|Wienbec oogljfe�ijnrirjcft tan gjeoojbee�t booten/ met t�at biegfmnipje t�etcnfcfjap ben principalen 3^ fier moet �egaeft fijn / ��e�ijcfc ben boo?f5* Tefta a�tijbt i$ g�)emeef� / �» # ^iotHoornen ober�eben / boeg in toat jaer i$ mn on�eftcnr» CHRI-

		■j

-ocr page 161-



			»J9

	CHRISTOFFEL IACOB VANDER LAENEN *Corfterfatie ~ Schilder loan Jnftoerpen^* D� �jan�dinrt�jen �ec ^φι1ο«# fijn beel�edcp f η tyemgt / a�# toanncer ben ^c^i�bec �oo^ �enj^atuet �aertoe gjjetrodun too?�t/ en�e niet �oo^ ten �c�toonaljen onbcttoijfmeDe �e fdbe geeft ��jdecct. Wit bujrfit in Chr�bffei vander Laenen, �ie feec berba��en i� rj�efcoeef� op be Conberfatirη ban b$aaien/ Metten/ en an�ere �$enut�)eujeHe tijibt-berb^ijbcn ban ma�le 3fomner� cnbe foufbjoutoen feee aer�ie�uptte�e��en �ie feee aens�enoem en licffdijtit 0j)e* fdjji��crt f�aen/ en meej�en��d niet an�ei# en geeft a�)e\|��)i��ect a�g �e o�jene:

		Hier wat ipelen finghen quelen Tot trooft van een Iwaer ghemoet, Hier wat ciappen , daer eens tappen Van het befte kermis vat Hier wat doppen daer wat foppen Tot datmen is vol en iat. Van te fineren en te teren Van te clincken op den pot Van te cannen en te pannen Van te maecken heel den fot. Van te tuyfen en te ruyfcn Schoon dat Godt den Heer mishacgt Van te boeven en te troeven Daermen nacr geen geldt en vraegt. Van te koken en te fmoken Van te iwemmen in veel quaet Van te flaepen en te gacpen Van te leven boven ftaet: Wift foo lorlijck en foo horlijck Soo bifaert, foo cloeck en cel Vander Laenen uyt te maerien Met fijn liefelijck pinceel, Heel manierich, los en fwierich Daer NatUer maet in ontbreekt Soet verdreven, t'fchijnt dat t'leven In fijn cel Schildrijen fteckt. DAVID
Die met mallen en met rallen Brenghen over hunnen tijdt Jn balletten en bancketten Daermen geenen colt en mijdt. Hier met dani�n daer met fchranfen En veel ander fotterny Hier met loncken en met proncken Tuilen beyden vrijery Sict de Speellie voor de Eellie Toetfen baflen, en viool Dacr s'op i�nghen dani�n fpringhen t'Schijnt het is een danfers fchool Schroi�en broiTen, fchincken drincken Sonder reghel fonder maet Nijghen ftuypen, droncken fuypen Soo't al inde wereldt gaet Hier Monfeuren, daer Monkeuren Hier wat praten vande min «icr wat pruylen daer wat muylen Jeder naer den tijdt en fin. Hier wat vrijen daer wat lijen Om te winnen Joffers hert Hier wat flaghen daer wat daghen Vande liefd' en minne fmert *fc wat wand'len daer wat hand'leri Van het xijeke Coopmans goet

-ocr page 162-



		DAVID B EG � Schilder �� Delft� SOo veel vermach Pictvr' door onghemeyne treeken Die fy met d'eel pinceel weet claerelijck t'ontdecken, Dat fy al menichmael een manlijck hert beroert Wanneer fijn oogh maer eens op haere Conft en loert, Wanneer de Aerdicheyt van wel gheftelde leden In wefen en ghedaent vol ghemanierde feden pBefonder in een vrouw ) bethoont wordt op Schiidry ..... Daer dickwils neven ftaet het leven als Copy : Soo fchijnt dat jemandt voelt Cupidos minne ftraelen Soo diep doet u t'gheficht den luft in't herte daelen Ghelijckals D � � � � Bèck heeft met pinceel ghedaen Waer van den Roem noyt fal verflijten oft vergaen» Daer fietmen een Pourtret vol Meefterlijckc douwen ^JT geen wel een Keyfers oogh mach om fijn Conft aenfchouwen 'T geen wel mach fijn ghefien door al den cloecken aen Die ons den gheeft van Beck daer in veropenbaert. Een wefen heel volmaeckt, ghemarbert met twee bloofcn Jae op-ghepronekt ghelijck ghefermiiioende roofen, Daer op de borftjens naeckt foo menich croltjen fwien En daer tlieel Uchaem is op t'fchoonften op gheciert, Vol bagghen oft ghefteent en d'aiderfijnfte perels Ghelijck een V eh v $ oft een Afgoddin des werels '-..'>;. .. �« Daer t'levcn maer ontbreekt foo gheeftich weet t'pinceel Van Be c �, natüras cracht te brenghen op't tonneel Dit wift Christina wel, de Coningin van Sweden Die foo wen int* ghemoet van Davidts Conft beftreden Dat fy hem in haer Hof heeft minnelijck verfocht En hem tot groote eer en hooghen naera ghebrocht. Om dat fijn rijp verftant def Conft wift uyt te vueren Soo dat fijn weerde Faem fal eeuwichÜjeken dueren En nimmermeer vergacn fchoon t'lijf in d'acrde leyt Sijn wetek verbonden blijft aen de onfterfÏÏijckheyt*

-ocr page 163-

tSi

T?emtre,�t ^alet_tde Chambre de la, &erenifl�me \J\eytie de,

oSweede, entwi� de $a Jna.�. jiour ρ eindre les ρerjonrtes

Illujlrea de L� Chrefbient�'. natvf de \pelft tti Hollande.

VatuirB eahjmxit

~A*tt, Cgfetj�ufeitt

oan. Meylletv exc.

r *

-ocr page 164-



Ν I gO LA ES VANDER HORST Schilder Ίοαη Antwerpen. XSJ7 W een feer cpeelent ^cfii�ber foo in ^bonnantten a$ �onterfcwtf n / bic W �Be�ecct �ceft ftp ilubbens, cn�ie baet naee g$etep(t naer beel Comncfc rij&eii/3�attbin#i�teben/ baer fflrtfian�e�inglj in gcoote toeerbe too?bt giic- 9Q\|�^v^uti�-'tt�li�roti^fteecentie'^;g��ft fjjcm!an$en tij�t tot iBiUfi�� ggegouDen/ aii�aer^^td^tf^depimb� nette ^TeeclteiiittjQE^en $iiemaecftt �ccft foo ban �ptcl$ a$ anberj\|nt$ �ie In p^int uptgaen enbe gljefneben 3i)n ban Comelis Gaiic&cn #abenjafe ooeRban nteer anbere.,..φρ tg l^artltec gf)ebJee(i banben %tt$-1$tic tofi^ Albectus cnbe b'f]nfaiite Jfabe�a clara E�genia falig�jec g�ebac�teni^ 3§oo^ i�ien ij]tf beeifel�facm� enbrc�oecfte <^cecfcemnjj$en s�)cmaecfit Ijeeft/ fccc actbicj) tnliebi^nni^�g�ptt��f. 3\|?0Scp0\|bentot^2w\|T^^Anfto ⁶�⁶�

	M^^^^^ Κ AG ER ¹ � '" , I - ' " Schiller l?an Aufhourgh. D�finten bie lanenbe Raphael Saedcler ftttuptnemenbe\|\|eienbe CfoecR $i)ejheben �jcu�en naer b� bccmacebe Ceecfteningen ^clj�b$en entie M>tl)cv fen banben g�ieeuc�jt�aerert enbe iSoembieeebigljen iWathias Kager Mijben incct g�etupg�jen toat Juwelier enbe cbelen geej� �)p g�etoeej� ijef a$ mi>u pen �jiec tan befi�j�trbiit toa�cin te ftert j# bat Ijp be �ptecj�^ bo�nfacifetjept, eiibe bicp\|�c hi^tenfc�japbanPtt�a�n a�le �aec beden �eeft becjtaen/ fooin'tgroota�int ftiepn /foo in^!t o^bonnerett a�# hoptecen./'-iti-tv-berco^refi a\$ anjjecftmg / toaerem bat \|p ig $yz\tott$ ^c#�b�r banben -tW toch van Beyeren bt� gtooten �uft enbe fiejjag�)tti bja$ fc�eppenbe inbe ec%ni ban $>« ©inceel /enbe niet f�nber reben itpt isic� �p a�lc be Eanbcn enb� jflaetftn beg fcoere�t^ (bcf�i�ber baer be �onit m'i&fflfm gWotiberi bJo?bt) meef� grepen Cje�ft met gcoote jtnbie enbe bcc- maecfc/ ben toe�efcen tot ^uguojglj g\|)e(�o�ben ij?. De doodt die fcheen jalours te wefen op fijn Conft Waer door dat IQmr wirdt van jeder een bejonft^ Want had ff hem foo yroegh van t'leven niet berooft Miflchi�h had" fijh� .Conft Naturas roem verdooft.

		THEO-

-ocr page 165-



				*t63*

THEODOR ROMBOUTS Schilder ban Ant^rpen ghehoren Anno* IJ97. Ende ghefioiftm Anno 16^7, G4B\$& boo?t#t� bc ft�oone d§tabt ban Florentien in %Mkn jrtattjt te toc^ fcη een Jpoebet Dce Conjienaeten / foo ig in $cbcdant be ^rijene &tabt ban 3�uctuecpcn een ogeec�te boej�et banbe boinaemj�e: (emmert ten bed) bes mttl� bcrmaerfte enbe �on\|�-oefenaer�«⁵ bie in Piarura toonbei g�ebaenten ban Ieben Rebben aengjjcb3ent/g�)dijcfi befen uptnemenbcn Theod�rRomboutsootft een ban base �ej�e fcbo�ieten enbe boejiedingljen i$ g�jet�eeft/ boo_L2 $11 groot beeftant �nbenecrjtig�e onbetfoecKinf$c bcc gameren/ bie 6» in groote figuren boben �jet �ebcn toift upt te toerelten/ foo enbc gedijen aen beel ban fijn f�uc* ften �iec te Eanbt te ften $n. ^ geeft atalien en meec anber Ean�en boo? cepj� enbe tot {jet cpnbe tic^ �ebeng be Contf: met grootcn jeuec fcoaecgenomen/ 3Pbe g�jet�o^ben binnen Sfintujecgen in �et jacc ggelijcfc boojfept i�. HE Ν RICK DE CL ERCK. N3et min en ig �egaeft ajetoeej! met gcoote toctenfe�jap bet ^tpbet- conti Hcnrick de cieick ^c�i��ec ban i&t�ffti bie glje�cert �ceft bp Matten de Vos, enbe toag feec aerbicj) enbe fraep foo iiVt gtoot a\$ in't Mepn af te be�ben alle po�cery enbe ooeft bebotie g�jdtjtft in beel en beefcijepbe <�aefctcden ban &em tot ^uflei in betfe�jepbe t�eecnen te ften ig/bie fecc #2bomianti~n)tli enbe met neec(licft oppept ggeinbenteert enbe upt Qfottozttlxt* 3911. �^p i$ glje^ ifojben tot Snuffel ANTHONI SALART , Schilder l)an (BruJfeL Η ff ig ggetoeeft ftct oberb�oebic�} in «^bonnanticn / (i�th% bat in �jet �c* ben niet te binben en fcoag/ oft bp It�f� Jjet fc�be boo? $tjn cibarentbept fort $inceel. boo? jijti teeffchjehe C�nft uptbiercncn / bic noclj tcgijenteoojbirlj jn gcoote ac�tingfje/ enbe beo? fdbfaem gljeboitben too^bt �. fcoant b aen�ottabc �eg�cc�tjch�ept be$ foeten g�)eb3in� enbe ben fmcecftcnbtn �of (bicmen �oo? Conf� jjccci'tjgljtmet natuere�ijefte �iefbe toteenen onfrafFelijthen mem) b^oe�jten�jcm 000? een bnjtigbe oeffening�e tot fu�enen bo�maecKt�jcpt bat Ijp in $ijn �ebcn wmant in o^bonneren / ito�o^ren / baf�e fMfingijen enbe ma�frtjept �e� ©in* {««κ en moefi to�cfcem ^ $ tot Snuffel gljejtojbcn fcaet $n «fontf in't \z> »ro ig gbeb�eben enbe fal ηοφ �ang� inbe memode bcjBi mehfe�jen on(icrffdt)cit *nbe beftent mijbem

		Ψ	GE. E-

	-*■

-ocr page 166-



		GEERAERD HONTHORST ν t r ^Schilder t>m Vytrecfc. _r ,' \U J ^-χ Edel Enghels Hoff verciert m�t f�ldiaemh�yt V-/ Van cPEdele Pineeel vol vrome gheefticheyt Door Honthorfl afghemaelt, waerin hy naer het leven ^ Aen Coninckx oogh�n heeft feer groot verraaeck ghegeyeη, Want al fijn werck dat was i�er aenghenaem en net Als hy den menich alleen mocht fchild'ren in't Portret: Waerin hy jeder een foo aerdich wift te vatten Dat niemant wie het fiet de weerde can ghefchatten, Soo gheeftich is fijn Conft ghediept en uyt ghehooght Vleefachtich fterck en foet daer veele Conft voor booght Soo als Italien en ander Goriinck - rijcken Hem by A^elks gheeft orn fijne Conft gheiijcken. Daer hy heeft langhen tijt in't <Pdufen Hoff verkeert En in italien de meefte Conft ghele�rt. V Italien d� fchool van veele wetenfchappen Heft menich fray v�rftant op d'Eel <Pi��uyas trappen t lek fegh italien, midts fy ons cati doen fien Een wonder vrempt Natuer, van Rotfen en Ruien, _vHaer Berghen die fchier niet, als vier �n vlam en fpouwen Soo menich fchoon Paleys, en koftelijcke bouwen, Die trecken menich geeft en uytghekeurt verftandt (Om al tTeldfaeme werck) naer haer yruehtbarich landt Naer %oomeyi^ die de fchool is van veel vrije Conften Want die Room noyt en iach, kreegh noot (Pi&uras jonften. De groote ftadt van <I(oom, omringht van t'Tybers vocht Die heeft al menich geeft tot hooghen ftaet ghebrocht Soo als aen Honthorfl blijekt, die om fijn trotfe wereken In't Hoff van Enghelant, en oock van �Denemercken Werdt hooghelijck gheacht, en rijckelijck bejonft Om fijn verftant alleen, en weerde Schilder-conft. Τ Η O-

-ocr page 167-



				*\C$*



		#( t:

			. ,_�

; Éft ttr � Pirtéht tan tff.xnt*� tnp$iHrr n atdmnaturef* ■/fewtfnictft �* «w UtM Umftsmt Italtsjyfetfani-ftiurfrlujiifUrj� CartJtnauhc Jes� efieffs t&ptt/lfffgÏnm■ MuJrjl U éfaurt mAtuU \* \| tttre Js oruvres irjrs Mlar peur U tXay; ia» p/>ittttteer?e»ta;foitr Hit Hey4* HsHfmsr/ifH* kous/np Jt>Js1alt«ux?,it/etientaprejhnt �� uJifvisJefin Ati&f* le Frtnes \ dprater.JÓn maiftrr eftatt A%raham Blemmaert»

	t

-ocr page 168-

l��

Τ Η O Μ AS VV Ι L LEBOR Τ S

B�SSAERT

■:Schildm^n IBergh�n οf Zoom. _; J^?

ι§§

■ν-

ΊΓ TT^At aengenaem Pinceel, heeft^:Vf§^§M ghehandelt
V V �n tdaer mei tot fijn eer al rrieriich Rijck doorwan delt:
Al Wia�%y h�ieft � eh�maeckt was los en eloeck van aert
Vol wija?^; en diep, ^v�rftint�^ dat f�ergjy�n heeft ghebaertf i *i

Sijn Qilftli^i^l groot gheacht in Duyt�landt en in Spani�n

Tot Ro�men _? Enghelant, by Princen van Oraignien
Dae%hy; f00 me^kl}_;fti4cfenaer t'leveii heeft gherrta�ckt
En is daer door alleen in ero�teri xt�tm sh�raeekti -

Was wonder in Pourtret j'Hiftori�n naer t'leven

In't groot te belden ivyt en goeden aert te geven,

Orr�f�jne-. wetenfc^ . groote. Eer.~'

Al waf�, heeft ghedaen is wonder aen te mereken
Waer med'idat fijn vereieit Paleyfen en veel Kerckeh^

De�'ftactf terghen, op Zi^^i _P ibempt-tot^ghedenaketiis

OpiM&er Edel Conft daer hy sheboren is.

^w��Sl ;

'<i^;«.,r^: V'. >"

,V, V, ii.JV.ii� Il t 4

! *

■■■>■ ■* ■■■ ■ ν* --■ ■* *t*h*

f?*'UU if'."

DA NI-

't ;:■ f4

si»

-ocr page 169-



		1*7
	r 7 ', ' ' '-�. �j , �,�-. �., 4 ^; �. / *	1*7
	r 7 ', ' ' '-�. �j , �,�-. �., 4 ^; �. / *

THOMAS WIIXÉBORttf BOg @A&B.T Petttrire irefrtnomméArAP&itt admtwttement lim enjmffdffjyi^wr/hmf^i^fat4Pfk\ Ikire un vaurimicl e^aetementiiinjen Jfrtetfr 1&��&4���'&���<1?�+ tui 4 I ' fatrtfifre-teduettip de fietep, comme aujfi ��, ü Prime guTtUume,att(jiy»urdu* * 'j rfw Manaifuefffon maiftre e/lait óea.rd Sejers, ejinede Berpuejurte �:��� ja /�« i Cip'St Aemettr � pre/int a%nv«f \ �� , ~~.�...■'~~,~~� � n.~~ifi~~i '," 'i'--.~~ i~~n '■� -■--�'-'■■~~ r ' �-'��.........^«-~~-- -~- '■-'- ■■ ■■-■■ �..,:.,..� ■i-ui.i.fcte»**

-ocr page 170-



		DANIEL VAN ALSLOOT.

g\|0^Me)ll^-i\|\|iiii-pi^� vat* Aifioot (befonber in gct Menn met $mm\ }ψ^^^η^0^Μ^&β^ ie t�cfeen) en i$ met �een pen te ��j�J^tieii ^ Μ �ie imet liaej^ ban bec�ient unt re�ren bat Jet �eben inte aetbicijeut ban $int �on(� maec a��een en ontyeeftt. I&p geeft beel (φοη torn* feen jgiemaef� ;$$ο$ ben SGrtg-Se�tot� Albercus een fonbet�ing� SBeminbec ban Piadra ^φ; j�\|�i j^be« fMbfam� tf utnen en $oeb�n geeft gp gebaeh beo? mm άη^^ΕΛ^ίφ^.^Φ toeee�tg bic gun �geneggentlj��t bat��e Conji qualrjcfc ggbjM felbe te ften �n booj bieten &jj# te eoopen. Een Landtichap daerm' in fiet een groot vermaeck voor d'ooghen Koft ��ΨΜMjhot naer natuer en leven thooghen �.,,_:Seet: n�t In; het gheb�ompt en licht op fijtien dach Soo dat fijn Coriftbewijft al wat den aert verrnach. IA C QJJ ES FO C QJJ I E R ril-U: ii JU ^Hj\|^^^^Piw\|iiiP^\|^^i\|i n?L>> D� ebel J^�ilbec-edttfl (ώο? jbo bee�caeent be bJeienjelfia^�n Hantfcgag naet tietyenmfefn�beien / Ijabbe fjae� bie�te fie�senfoo iM^tefeten boo?* fcljijn en Jfyocijt be tetjiti�lje ftat^elino� baⁿ �&cques Foc^uier bie $iemant in on^ $eiioft boo&acnbeCcutoen (aengaen�ebenma�j�n ehn^efttioen toe$ ban ��abeten t�fctuettn ί �ec�jjeft �n r�etfen) en moet t�tjcta? foo aenacnacm en oe�bid)^:ft�en a�V#i ^t5i�b#en / bie in stoote toeetbetube boo?fe�bfaetn �p Ut �ori(l ftetjibfc^ g�egonben bj�gben otn be fupbet�ient en gcoqten aett ban n�t�cfjentMt �t�r in t� (geuten $n. * ^g$*-- Al wat de Eel jPince^ Staet krachtig uyt ghe^e^ckt en foet in het gheficht,/:; , De gr�hdM wel ver^\|^\|:��^-ip^'f�fi a�nghena�ni ^ En geeftich in't verfchiet tot lof van fijne Fa�m." ^v.

	G�ILIAM MAHUE. V<®o?betg foo ifift tot i^uffe� bocB o�jetneeii eenen feec nonjii�gen �onj terfeptet 6p naemc Gu�iam Mahue bie inbe felbe Ijanbe�ing� ban gimeei fect ejecelcnt toa?$ enbe nntncmenbe bid get �eben in jftn Contetfenten tittic W> ftjefeen �aec bec� en memegbirtbigge fiucfeen uoe�j g&etunggenig ban geben al* toaet W oocfc gfytfto#m fef. _η^^^^Ώ PEETt^

-ocr page 171-



		FEETER VAN LAER Ghenaemt van Boets, Schilder 1>an Vytrechu Die al te geren hoort den Lof van Schilders finghen Befonder alfmen (preekt van feldiaem oude dinghen : Van die de vinders fijn van Verf en Teecken-conft Waer in verborghen leydt des Schilders grootfte jonft. Dat hy vry naer den roem Van Laers Pinceelen luyftert Want t'licht van fijn verftant de oude Conft verduyftert Van Zeuxis en Jpel door al den ftouten toets Die ons Van Laer bethoont oft handelingh Van <Boets. Die foo verliefelijckt <Pi��uras Edelheden Dat ick wel fegghen mach met ongheveynfde reden: Van Laer is die Natuer van t'leven fchier ontmaeght Van Laer is t'Hollants licht daer hy den naem afdraeght. Wijns naem noch inden Boeck van Clio ftaet ghefchreven Die op den Helicon fal eeuwich blijven leven Waerop Caliops dicht met reden roemen mach Door al den cloecken geeft die m' eertijts in hem fach. Want t'gen' Van 'Boets wift met fijn eel Pince.el te toetfen Dat was vol aerdicheyt, vol wel gheftelde boetfen Ban diets , en Bedelaers, jae Boeven op Galey Sulck-danich m��r ghewoel van ander fnaeckery. Niet min in't eel Mufijck en t' toetfen alle fnaeren Daer was Van Laer door Conft opx'hoochft oock in ervaren, Soo dat d'onfterflijckheyt van fijnen grooten naem Belouwert is met eer' by d'alghemeyne Faem.

			X BO

-ocr page 172-



		/ ■', ' . BONAVENTURA PEETERS Zee - Schilder �an Anftoerpen gbeboren Anno 1614, Ende ghefiorTpett Anno i6p, DEn ftraffen Eolus, die Godtis vande winden, > Door <Boreas ghehuyl, de Zee fchijnt te-verflinden, En met t'grammoedich weer N,ej>tun ten vollen ftoort Als maer den Zeefchen Godt de donder vlaghen hoort. Die in het fel tempeeft, en diepe water golven Doen menich kloecke Schip verfincken en verdolven. Men fnijdt de Cabels los, hier worptmen Anckers uyt Daer ftrijcktmen feyl en lul, men vlucht in't achter fchuyt. De viffchen fijn verbaeft en ftqoren al de baeren De Schepen vallen om, en weten niet waer vaere η De Zee die raeft van fpijt, en ongheftadich flaet Waer door dat Locht en vier meytit dat de Aerdt vergaet. <Bonci�>entura Keeft dit alles fo� gh�ichild�rt Tempeeftich, calm en ftil, jae forntijts oock verwildert, Dat jeder fegghen fou, dat enckel water waer Soo gheeftich mals en los, ftaet elcke baer op baer, Seer conftich nytghehaelt, ghed�ept en foet verdreven Soo datmen t'oordeelt oft het is het tweede leven, Hier vlieght een witte Meeuw, daer fwempt den Wallevis Hier drijft een koopmans pack dat uyt gheworpen is : En forntijts is Gjn Conft, verciert met zeefche haven Met fchip, pleyt en geley, met naeckt ghefchoren (laven, Vol dapper oorloghs volck, die naer den Zee-flach ftaen, Hier rot�en wonder hoogh, daer baeren teghen ilaen. Soo dat zijn deftich werck wort over al gheprefen Midts niemant fijns ghelijck in Conft en fchijnt te wefen, Want niemants Conft in Zee foo op het leven treckt Als �eeters cloeck Pinceel, die t'leven gans ontdeckt. GRAF- �.-'■■ ^ � '

-ocr page 173-


	-,...»>.- >��» Ji.j. , . ■(. ju.ijiuiumiip..., ,.,...ji ui in . .1.1 . . . �� . � � ij in, � »� ui, . ..innvaqpi

					i₇t

			t-,-,� -\ '

BOKAVO>iTVK PEÊT��.S. . _yamateurs, Üestriatif d'dnuenf, etjutpe en. �&■ ^��> 4 -

				7

		*J\. %*

-ocr page 174-



		φ

			GRAF-SCHRIFT Door fijnen Broeder Ian Peeters. Dees aert begrijpt een van des werelts wonderheden Zee Schilder en Poet, foo groot als d'aert oyt lede: (peeters fijn toenaem was _? den naem \Bonc�)entuer Sijn lof eeuwen verflijt, al rot dees fepultuer. �n�3c om nacc mijn c$c�odcn oen fin te bo�maecfcen �uncftt mp niet qua; ujcli op Ijct Qmff bon tucn untncmen�en %tt ^ciuloer en�e foet - tofocpentjeii Poet Bonavcntura Peeters te paffen oit naeftoigljcntrc �c�jf-ftlf�ift aflg �pcfefang�» Befprinckelt en bedauwt uyt een oprecht medooghen De doot van Pallas Soon met traenen van u ooghen, Die hier begraven leydt, en is van kracht berooft De fackel van P��uer die leyt hier uytghedooft, Die Tbemis aen haer borft met hulp van Tbetis voyde Sulckx dat zijn groot verftandt in alle Conlten groyde. Die van Po�fis werdt ghelaeft uyt d'Bypocreen, Soo als een fchemer licht van d'aerde hier verdween. Neptun die in een fchelp van Tritons wordt ghedraghen En doet ghedurich niet als fuchten, (lenen, klaghen, De fchoon Kereides fijn inden rouw becleet De Zee benevelt is met droefheyt druck en leeti Jfpollo wilt fijn herp in Letbes vliet verfmooren Die over (peeters doot oock haer gheclanck laet hooren, Van Peeters die door Conft met fijn Po�tfe tongh Soo foet en liefelijck ghelijck als Ήα/ο fongh, Die oock door fijn Pinceel noyt heeft Natuer gheweken En fonderlingh altijt in zee Conft uyt ghefteken : Waer van den hoochften roem door Faem noyr fal vergaen Maer altijt meer en meer ontfterflijck groyen aen� L» Υ C K-

-ocr page 175-



				«73

	LYCK.-SANGH, Stemme: Le flots nauront po'mt de Y�gm, &c, DE jammer klacht doorfcheurt mijn hert Die uyt gheftort wordt door de langh Goddinne� En vande Zeefe Mereminnen, Met droef ghefchrey en over groote fmert, Inden verboighen Oceaen Daer al de water Goon verflaghen ftaen, Om dat de Son nu is verduyftert Van Pictvb-AS kracht, En haeren glans ontluyftert, Die dit grafFverfmacht. ICk i�en de aert in't iwert becleet Met druck bevanghen foo veel trouwe vrinden En vrome gheeften die hem minden Om dat hy was kloeck Schilder en P�eet, Den eerften Soon van d'Eel Pictver. Vol foeten gheeft, met naem Bonaventver , Die ons op d'Aert-rijck heeft ghegheven Van fijn Conft een deel Jn fchijnf�l van het leven Door Pen en Pinceel. \\77 At treurt ghy Vrinden vol verdriet� Vv Staeckt uwen druck �n wilt u wanghen drooghen, Vaeght af de tranen van u ooghen En gunt ghy uwen vrindt den hemel niet ? Den roem van fijn onfterfiijckheyt Sal altijt leven inder eeuwicheyt. Al leyt fijn lichacm hier begraven En vergaen in flijck Sijn deughde�jcke gaven Sija in't Hcmel-rijck.

		E Υ Ν D E.

i V i

			FRAN*

-ocr page 176-



		74 FRANCI5C�S VVOUTERS Schilder Ίραη Lyer _t gheflon?en Anno* 165:9. DE Edele Schildry can 'smenfchen hert vermaecken En jemants fwaeren geeft door haere Conft ontwaecken, De liefde dwinght den luft als eenen drooghen dorft Die menichmael beftrijt men banghcyt jemants borft. Soo port de liefde oock de noyt verfaeyde tuften Van een Conft-minnend* hercdat nimmermeer eanruften Soo faen 'Pi^werhaerConft de Minnaerts toebereyt En brenghtfe voor den dach in overvioedicheyt. T'gen aende Edel Conft van Woutersistc mereken Seer liefelijck in't naeckt en mals in al fijn wereken Seer los gelijck Van (Dtjck�, feer foet als Trtiaen Soo net en aenghenaem <tef hy zijn: ftucken ftaen. Het aenfien gans becoort den gragen kift van d'ooghen Die dickwils door deP Conft valt in den fin bedr�ghen. Siet Venus by Adoonyaft ander hey Goddin De naeckte grati�n, �ft �enich Saters min, {Diana op de 'jacht, oft daer fy haer gaet waiTchen l \ Oft daer den Satur <Pan, Sieringa wilt verratTen, Oft daer naer toeven compt een ftille wildernis \ ; τ * Al wat hy 'heeft ghemaeckt hetichijnt dat t'ieven is/ Daer veele Conft voor moet haer glori laeten buyghens Soo als ons Engelant met reden can betuyghen, Daer Wouters in het Hof heeft langhen tijt verkeert En van het Coninckx bloet wert om fijn Cpnft ghe-eert. Sijn foet vlammighe oogh en Conft verrijekte finnen Die hebben by den Prins hem hooghe Faem doen winnen Om fijn welfprekentheyt, gemenght met grooten gheeft Waer door hy in het Hof in aenfien isgheweeft. LYCK.

-ocr page 177-

175

�. � k

TTLA&COM WOUTERS


itctpefttctmte l� t� nAtutlrtrt, eu frfjtitpinctre wfifrt rrteumt 4		,1 \|
	i 1	j i 1 'i ■3 . �
*fy? ■*		-1
	*' f*	*■;i � '*
■1 , ,	■■'■ . * '	:■■�..'; ■: /%
'...''. t ■/■:, - ' ■	.'■'" j

^nvertfyfai/ant mUfc P^rjim <f?|*jfe _muterJ. pinmt. Pft.ArlaJ'fiuir' l'MepJJ"*'�**''

^:< .1

-ocr page 178-



		LI vj Iv ■ IJ 1 Kj Η. X Over de doodt van F. Wouters. DEn menfch fterftals hy meyndt het fekerfte te leven En fnelder loopt den tijdt als wel een bie can fweven, Soo als aen Wouters Mijckt, die door fijn hooghe Gunft Trock s'werelts eer naer hem, jae Prins en Coninckx gunft. De doodt die heeft de hop' van meerder gunft ghebroken Als hy in't fterf-bed had fijn lefte woort ghefprqken: Den afghecnaeghden nijdt _? die fchonck hem doen den vred' T'gen' fy uyt boofen haet in't leven noyt en ded\ Ghedurichlijck nochtans fijn hert naer vrede trachte, Den vred' van Engelant was 't die fijn ziel verwachte En ooqk ghevonden heeft in't �hghelijck Palleys Daer noyt geen eyndt �n is maer altijt blijden Peys. β^"""�^-¹ ^M�* ■- '"'--- ' � mmm«� . m-i^n � , ,. ,,.,_M m, ι,, .iiiiiim ^r"""" "..... '" - "'" i.i.i"i �■ 11 ~~.....~~ . , ~~,._\|M)~~ *HE ND RI CX^0^1�.^M* NS** Ghenoemt Maneken Heyn. Schilder i>an Antwerpen ;y ende ghefiorten in Zeeknt intlaer 1655. A% itt bat ben $aem ban Maneken Heyn aen een iegljd�c�f becacljteujcft falbimcnen te toefen / enbe mn fn��en toi��en �tefc�nlbioiien ban Botticgcpt unt bjen Maneken Heyn fcljijtiit tenen naerg�jetoo$>en naem te fijn �Qe�t�cft ieft oocft �^bee�/%cfii te toglen �jp fe�tae ni�t en fc�acmben ftjn Confii�e fiweften met fo� ba�ni�pn �ijtel te teetneimi / foo en Doge niet te mifboeu/ tint reben oaeft \|ju B� be Htief-BeB�er^ a�foo �efcent ig/enbe a� ifi bat ben naemfc�jijnt nianctt te saen/faa en gaen jijn Conft-r�tKe ^t�ji�bjijen niet nceupel/toant a�lebeliiijiaenbe bing�jen bieiju met stoot berjiant �ljefclji�bect Jeeft tooien in gecote terbe ��cS�uWZ boo^ be nctticgspt en �ebenbeh aert/ bie baer in te f�en 3jjn. T'Pinceel van Maneken Heyn heeft f�� Veel Voorts ghebrachc, Dat fy niet om den naem, maer wordt door Conft gheacht: De daet bethoont h�t werek, het werek verheft den Naem En blijven alkbeyd' �nfterff'lijck by de Faem^ mx

-ocr page 179-



		«77

	BY-VOEGHSEL.

H<gtflerbcni� ong aenggebojen enbe alle menfcgcnggcmcpn. Hifi bat Alexander ben <8rooten be geel tt�ece�bt geeft in fijn matgt gegabt/ gp �0 ggef�ojben� m gab Salomon be grootf�e toijggepbt/ gp i� ggef�o?ben� 3111 gab Cr^i�s ben oberb�oebiggften rgebbom/ gp ig ggef�o^bem 561 gab Appelies.be biepf�e Confi ban ^tgilberen / gp i^ ggef�o?ben. W Ijab Helena oe f)aocg(�efcgooni^ptfp^ggcfto?bem 3fi� gabbe Sampibn be tyoomfte (�crcftgepbt/ gp # ggeflo^ben. <�n al gab jemaubt allen befe gaben alleen gp moet fterben- Be boobt compt gge�tjcR eenen bief inben nacgt / en mcef� bp menfcgcn baer fp minjt toettoacgt tuo^bt. Ben teelten m�o bleef met fijn ganben tuffen eenen op-gge* fegeurben boom foo baft ggeperj� en toegenepen bat gp baer ban gongger en pijn moefi fierben. Ben Po�et Efch�us fmcnbe in een be�bt onber be «Sonne om bent te becbjermen/ i� ggefro^bcn een tojeebe boobt boo? bc &cgilbt-pab bie ben Srcnt op $n eael booft liet ballen mepnenbe bat ijet eenen (leen toa�. Ben Comncft ban $abarce bp naeme Caroius feee fteeft in al $tjn leben $ijnbe / bjeebt boo? o&je ban be 4l�ebecijnen / in een lijntoaeten �aeeften ggetojonben bat in ben gijefyanben toijn ggetempeet toa^ / en eomenbe inat te naer bp be ncerffc i& be blam int lanen ggef�aggenenbea�foomifcrabcl ggefto^ben. Philemonftenbe aen taefel eenen <#fc� bomen bie be bpggen focijt te eten bie baer op �aggen/ φ ban �aggen ggeftojben. Ben Jtepfec Tiberius toert ban5�n U^ouiac Agnppina becglijeben en i� ggeflojben. luiius c^far tncrbt fonbec ncgtccbcncben ban be boobt booj Bruto Caiiio omggeb^ocgt. Viteilius tnerbt in ben Tyber ggetoo^peit en i$ ggcf�o?ben. Ben geroer Crates toerbt in ben f�aep ban eenen SSoecfe (bie gp met \|tjn anbere ^egapen hicpbe) ggeboobt Henricus ben uil �oninrfe ban l^janeheijcR toert in $ijn Coetg bermoojt / enbe meer anbere biemen in �toot gg�tal fou tonnen bp brenggen toaer upt men can betogfen bat be boot feftcr en be ure onf�bee i� / enbe bat be Coninggen en geineen be boobt foa toelalg be arme menfeben onbectoojpen $ijn. Franchois Wouters �icn p�aifanten «Scgi�oec ig boo^ eenen piflool febeut bp onggelutK ggefto?ben* 4�nra��jfKe �Deejien ber ^cgilber-tonji $gn upt be taeee�t ggetrocben enbe ggef�ojbcn. gjfl ban tooiibec bat eenen menfeg / baer op fomtijt# toe� beboo^be re bc beften / toant �ie baer minfl op* beneben bie too?ben ban be boobt eerji uefocgt j<®mbanin befej^oebc materie niet te b�ijben gangben enbe baer mebe be obeelebcne e�oeche ^eejler^ ban Piftura be eeub3igl?e tuft te bJenfcgen/foogcbicfiboo^genomen w»iS te ontbee�ten ben onfierffe�ijeften 3toff/ bic be �bel i^anteerberif ber b?n ^inceel (notg in't �eben^tjnbe) berbienen/ bie ielt met mijn ftnacbe pen/foa feer niet en can gergeffen / a�� gunnen roem berepfL %�\ foube gier meet ttcecf�tcgept enbe bltjtiggen jeber ggebjupeht gebben / om oocli int liegt te �?cn* S�en be uptuemenbc �er biemen bc ^Jtaliaenfe cjjBeef�ei'^ ban befe ecu�j in bc ^cgi�bec-eonfi fcgu�bictj i^* Boeg om in ggeen berfegil te eommen met ben ��eleerben jtaliaenffgen «�tgjijber Georgius Vaflari, ben bae�eben get �eben/^Gcor?� banieren /enbe ontflerfe��ebe Conf�cn/ ban be ita�iaenfege ^egilbcrsf in eenen ^ναίΓαπ' W befotti

			/

-ocr page 180-



		i&cfonfccrm 2�oetR geeft befe�^eben / enbe bat Carei van Mander fijn �toot beefiant ijeeft cljcopent enbe loetenΜψΚζύ inJpet 6bfjg$tien bet nptnemenjie jtaliaenfclje jif�ecjterg/foo Ije� poet cjljebocbt baec niet meec af te fcb$ben a\$ boojfc�s. ttaer/ laetenbe %f&lm Uty�mm �sctr ij�^fteir eoem ban alle ftmt�etu �nbe niet fonbet seben/ aengl3efm\be^\|)tlbec conf� niebetf meec alg in %t�§m m m$t �ljcbjcerbeett, "tyc $eneti«n achten �aee bpQibe ^i�ilberg foobcreect te 5tjn/ Dat fp aen je�ec jBceftcc (bie in befe �onf\| upt jlaetRen) plachten te gge* ben bip gonbeet goube Croonen jaetltjcitjc / op batfebefelbebooj inlenen beaifi tingtje binnen gun mueten oft palen moebten beljouben� �t# ^^ύ:d'urbija 'mft ��ejlojben baa^/�eeftmenben 3�au#Mm den $fc fren bwm/enf�n baangljen met traenen obcrbeclten, 3Se «ιοο# ban Boiidoor ^ee^; bm itatt ban i�oomen foo �oog�j op g�cnomen / batfe ben moo^benaet foo fbaaetltjtli j�raften oftgp eenen Conincn omQ�ebjocljt Ijabbe. Bacao iianamelii toect banben ^a«^ ciemens den vii. (booj br�iefbe bit §#tot �cfc Conf� b^oegljfiet j&tbberfc�ap ban&.$cetec ejbegljeben / en baec naeeban^aroiusQuintus oocn bibber -βJe maeeftt. sBn om upt p\\& paelen niet te gaen i tn fecrcltefer te obeciaf�en / foo bai� ienbacbee neeren tot be «�c�ilbetg tegbenbKf�bitb int �ebcn $ijnbe / baec ong b?ebfaem $ebet�ant �bewB �f berften i# /enbe fulcben �upftec ban loff en Cec af ontfangljt bat fp be s^eljcel baecelt boo?/ boo? be bede $oe\|�ct-b?oubJ bet t&$-�onfltett baojbt �Mouben. «Bnoe al ijl bat Pictura cctfl opret�t iti Si talten baerbt op��ctroeben / enbe boo? Michiei Angdo, Tinaen, enbe Raphacl Vrbijn, mceftigintiaet gljefebt/ �ebaelcne upt beoube antique baeceftengingm foeeften be bo�maecRt�epbt banbe natuee / b?engenbe bp een menic�bulbiglje glje^ [ poenen Ucljaemen /foo ban Ijout ejbefitcben / al$ tipt marmer en j�een ce�oubKU j ooc�t ban toper ggegoeten / om upt ttjtcti armen / bpf-cn-tmintiej becnen / tocel ι feljoitber^/ en�e anbcce beelen be� licgaem^ een bo�maecftt licbaem te maecBtn (glje�t)ch fp oocR.-.met cloeclt becflant tybbm �^ebaen)�et bie�ch bap ftceten He ί antiquiteit* ^>oo iil.not&tottii bat onje ^cberfant\|M)e ^cfiilbec^ / ai^ Rubbens, ; Van uijck, Michiei Coxi, Flopis, eiv meer anbece boo? �)\m bjonbep inaeniccen/ tnbe j5�ce\|ii0�)e jnbentien: be b$c i�e�i�bec-confi tot meecbec perfectie / enbc bo�comenbecHeben �jebben sljebjogljt / a�jS be oube antiqwe ^tlji�ber^ Jeb�en gftcbaen / Ijct gene ieft be §t$c �ienbec^bce Conften�aet oo^beelcn / baee be Μψ ferlijcne ^tabt ban Am werpen Ijet p^incipaeljle befe�jetbt af foube tonnen geben. Sfc�t fee�&e Antwerpen om bat fp be .tyugi)t&aer(ie JBoeber �$ banbe ftloechjie bee(�anbcii bec b^p �on(ien boojt^ te tyengen j enbe met ijaei: natueteltjCRe bo?\|�cn ban baetenfcljap op te boejteren / bacc Jet gljetal bec Antwerpichc ^cjiibec^ g^ tup��cmjSaf�ljeeft. Antwerpen bie i)tt �>ctt ig ban ^abant) i$ ooclt becee�jte ban�t ban Pidmas bolmaeclttjept: baecom fci)?i)ft ben Ccrto* Pater Adrianus Pooters p^iejiec bec H. Societeyt J e s ν feec ofje�eecbe�ijcfe in een ban 3tjne �oedten bcljclfenbe �jet �eben ban tit H. KoGlia, enbe fepbt onbec 5ijn �onin0�-Woepcnb2 Po�fi, befe baoo?ben bie Ijp gljeboetfeett �ceft naec Jet fc&jift ban ben <�eti»� P. Scribauus ii^ Antverpiafolio 136. al�U$l 1 (I Neder-

-ocr page 181-

mmmmmmim

i_7?

Nederlandt, den «nek vande wereldt,
ende den Diamant van defen rinck is

. I

, de ooghe vande wereldt,
appel van defe ooghe is

Nederlan
ende

Nederlandt, het bofch vande wereldt,
ende den Lavri�r van dit bofch is

Nederlandt, het Paradijs vande wereldt,
ende hei lieffelijckite van dit Paradijs.is

. VTJ Κ

Nederlandt, eenen�hemel gggde wereldt,
ende d�'Sotj Van dei�lihemel is

Ende ick foude moegher� fegghen aldus tot haer
meerder Eer, Roem ende Glorie.

Υ 2

-ocr page 182-



		SOblanckals fhSusM^��mBin vej-guld^toomei./j/j* Befchijnen t'filvre n;ajt van S�Mis water ftro�men,_f\| _}En daelen met fijn licht uyt t'hemeis claerfte wolck Op al de menicht� vant'vredfaem Jrifa>erps vdkk^; Soo fal de fne�le Fa�m, noyt Houden op van raf�n, En met haer hel trompet de werelt door te blafen : Dat Antwerpen is t'hert van t'heele Nederlandt En oock daer by den glans des Neerlandts diamant, Den toom des yyandt\|^racli\|; \ $os% al haer ruym gheweften Bewatert, ftercl Cafteel\| ehjfchoon bemuerde veften. De rijckfte Have van, den grooten Oceaen, Daer t'filver en het gout op t'coftlijckft' comen aen: Dat Spanien haer feyndt, uyt dIndiaenfche Mijnen Daer fy haer waeren veyltyen doet haer Conft verfchijnen En drijft haer coopmanfchap, in overvloedicheydt Die over haere eruyn haer rijcke vlueghels fpreydt. _f;.:^r ;;�/.-; -UiE* Υ Ν D E , Van het eerfte Deel.

-ocr page 183-



	HET TWEEDE

		JL-4�

Jnhoudcnde den weert befaemden Lof vande vermaerfte C3 v^ JljL X. -L D �* Jtv�? Zijnde teghenwoordich in't leven, de welcke door hunnen kloecken Aert ende Geeit-rijcke Öefïe- ninghe de Edele .P IC T'U R � in Conft verilercken. Alles tot vermaeck ende luft der Conft-jeverighe Lief-hebbers ende Rijm-minnende Poëten by een vergadert ende befchreven CORNELIS DE ��, Notaris tot Lyer. W&trhyfo hoert ïiydt.

-ocr page 184-

lS2

,,.�.

-�

� 'i � ^WHlKii *»^ft*

■;' «»,�:�^,--^

\ J

V... ^

Sri**"

r ^��

7 JlilCX...

: *>■ ■■:■ f, K �■ ■ f

�"-'■■," �'-j �^»�

.�� :)bn.;>

�.' *V f C- *'■' " V'-'ï �' " " "il � "■* 'i

rfJ7';'l'-Di'; � .

>nnirf; ;

,. * J

o o

r »� r *■� r

/� ~'~h

% -i

^ ..,..*

-ocr page 185-

i*3

VOOR-R EDEN.

Jeu - Luftighen Lefer aenghelockt fijnde door liefde
tot de Doorluchtkhfte vry Schilder - conft foo en
hebbe ick nkt connen laeten haeren uytfteckende

ffimnMHtMMi

Lof en Eer (die on fterffehjck fijn) inde tegen wordige

levenve Gheeften van defen tijt wat claerder te bewijfen ende
hoogher te verheffen , wel wetende dat het felve voor de jeught
leerfaem ende aende Schilder-conft-minnende Liefhebbers aen-
ghenaem wefen fal. Ter wijlen dat elcken Schilder ende uytne-
menden Gheeft teghenwoordich vlamdt om fijn eyghen werck
inde Couft te fien floreren, ende te gheraecken op het Toneel
vande oude ervaren Meefters, Ende al ift dat in mijn v�orgaende
deel eenighe wijtvermaerde ende Conftvloyende Schilders ver-
gheten fijn, oft dat ick in het begrijp van dit teghenwoordich
boeck, fommighe foo overledenen als levende Gheeften (die de
Conft oeffenen oft gheoeffent hebben ) mocht voor by gaen,
fult my gelieven te ontfchuldigen, ende daer over niet berifpen_yuyt redenen dat ick my hebbe ghevoeght, naer den Plaetfnijer
den wekken my gheen platen meer als daer in ftaen en heefc
ghelevert, uyt oorlaecke oock dat ick niet veel met de uytfte-
kende Meefters en hebbe verkeert, en overfulckx my onbekent
fijn, hopende dat fy daerom hun t'felve niet en fullen aendragen
aenghefien hunne wereken ende loffelijcke vruchten vande edele
Pinceel hunnen Lof meer fullen verbreyden , als ick fou connen
doen door de pen van Po�fis , jae waert oock foo dat ick de
moyt hadde ghenomen om naer ouderdom ende oorden alle
de achtbaere Naemen ende verfcheyde Conften van onfe eeuw
op te foecken � ick en twijrfel niet oft de druck-periTe foude te
fwack ghevallen hebben ₇ om foo menighvuldighen LoiFder
overvloedige Conftenaeren te drucken. Het dunckt my genoch
te wefen dat ick in het beghin van mijnen boeck hebbe gefeyt

wat

-ocr page 186-



		wat fchoone vruchten de Edel <Pi�lurais barende. Ende waert (aecken dat jemandt oock fich beneerftichde om haer deughden in wijder materie te befchrijven, ibu qualijck een eyndt vinden, maer wel een foete belooningh, vande ghene die haer Toef aer- dicheyt liefhebben en beminnen. Overfulcx en moet niemant hem voor laten ftaen dat ick al het gene (tot lof van <Pitlura hier in't licht wordt ghebrocht) fou ghefchreven hebben, om den Lei�r meer te doen verwonderen als te gelooven : dan alfoo ick door beveftinghe van veel exempelen en waerachtighe teeckenen can bewiji�n dat de Schilder - conft is de oudtfte ende aenghe- naemfte Conft, die by Coninghen en Princen ten hooghften ghe- focht wordt, waer mede ick wil te kennen sheven de onfterffe lijcke Eer die fulck-danighe Oeffenaers verdienen, op dat inde toecomende tijden de ghedachten der menfchen niet en fouden verliefen de Faem die de teghenwoordighe Schilders hebben en fullen achterlaten aen alle hun naecoemelinghen de welcke ick door mijn befchrijf, beftandiger ende vafter hope inde memorie te doen blijven ende verfer voor ooghen te houden, wenfchende overfuitkx dat hier uyt gheenen nijdt-barenden achterclap oft jelofie en worde ghetrocken, maer wel eenen nieuwen luft en fmaeck tot de Schilder-conft, die in het leien van mijn werck U. niet en ial ontbrecken , doch waertlaecken datter jemandt (met een verkeerde oogh t'ielve werck aenfiende) my daerinne wilden berifpen ende verworpen, daerom en ial den glans van ipiSlura gheenfints ontluyftert worden, maer meerder aencomen, en met den teghenwoordighen vrede tuffen Spanten en Vramk- rijck groeyen, door de menichvuldige ghceften die teghen woor- dich opghevoedt worden mat Academie, ende fchole van <piBuY^ want t'is met defe oefFeninghe gheftelt, als met de fenijnighe Water-flangh van Hidra naer het fchrijven van den foet vloey- enden Ol>idius de welcke, als fy vanden ftrijtgierighen Hercules een

			,_-'"

-ocr page 187-



		�8\| een hooft ontrooft wert, wederom feven andere cregh. Gelijck oni. tTelve oock blijckt inde Oeffenaers van <Pittura, ^hb'^9s Schoon dat Apelles is tergden fDaer compter.felfen ander aen. Tis waer den vreeden oorloghs Godt heeft door zijnen onrechtverdighen Crijgh de feven vry Conften lanck onder de voeten ghehadt. Maer aenghefien iy door eenen onbreckelijckea vrede wederom hunnen aedem herfchept ende hun krachten hebben aengenomen, foo is dit werck aenghevat om de Confte daer mede te bejeveren inde ervaéren Geeften van defe eeuw in't leven fijnde, waer van de uytfteckende ende roemruchtichfte hier inne meeft fijn afghebelt, om te thoonen wat feldfaeme wercken hun cloecke Pinfeelen fijn voorti-brenghende, ende oock naer eenen onfterrTelijcken naem trachtende, blijvende hier mede als voore Weet� lievenden Lefir. V. E. Dinft - willighen ende gheaffectioneerden Dienaer, Cornelis de $ie.

			� eer-

-ocr page 188-

�/

� ER-Dl C � �

O � DE � O E S � �

VANDEN

Weet-lievenden ende Rijck-konftighen Meefter

CORNELIS DE ��,

Spelende op de Spreucke:

De befte Bloem en plucktmen niet,
Het befte Hout en kaptmen niet,

Den beften Vo

ö^J

el eo fchietmen niet.

GHeen Maeght-en-monfter Sphijnx met diep-verholen finnen
Stelt u dit raedtfel voor om tleven af-te-winnen �,
De vraegh en dreyght geen doot, men waeght hier lijf noch goet_?Maer fcherpt wat u verjtandt,en wet hier u ghemoet. .
Ick feggh'tde befte Bloem die niet en wordt ghetrocken,
En t'befte Hout dat noyt ghekapt en wordt tot blocken,
Den beften Voghel oock die noyt en vreeft den bout,
Dat fijn de Terloe-bloem ^ de föie en ^Wtjngacrt-bout.
Al ftont in uwen hof het puyck van alle bloemen,
Waer op dat Flora felf hooghmoedich foude roemen �,,
Al broght ghyf' een voor een en ftelden die ten toon,
Het (Bloeyfel vanden terw' ipant boven al� de kroon.
Den Eyck,den Noortfehen Maft, de groen Cyprefsi-boomen,
Den Palm in't jootfche Landt die boordt de Ceder-ftroomen,
Dees buyghen haere kruyn voor d'eed'len Wijngaertranck,
Die ons fchenckt jeught en vreught door fijnen loeten dranck»
Laet vry de trotfe Paeuw met haeren fteirt gaen fwieren_?En dat den Nachtegael fijn ftemm* doet tierelieren,
Nochtans de <Bie verdient den eerften prijs en lof,

_tf Die hoonich en geel wafch voert in haer ftiooyen hof»

-ocr page 189-



			it7

En of dit niet en deed' een <Bieken van Hijmetten) lek weet' een T>ie tot Lier die foud' ick boven fetten. Een (Bie die onvermoeydc door-vlieght het heele Lande, En foeter iuyght als foet uyt bloemen van t'verftandt. Wat dient hier noch ghei�yt ? ghy ftelt met jnct voor ooghen^ Wat met verfcheyde verw' <Pii�ura koft vertooghen: Ghy doot-verwt jeder een in uwen boeck met fwert, En uwe doot-verw' maeckt dat jeder levend' wert. Hier leefter naer hun doot, hier leefter in hun leven, Die naer den dootf-pijl oock u penn' fal t'leven geven, $)e $ie fteckt op de doot, en ftraelt dit maegher Dier, Dat het moet aen de ®/> ghedooghen den Laurier. En waerom fouwfe niet ? (pi��was oli-verwen, En fullen noyt de Conft noch Meefter laeten fterven, ISIoch verder gaet u penn', dat hun Conft toe-ftaen fal, Want ghy eeuwt in u werek de wereken van hun al. Mijn Spreuke gaqt dan vaft, dat voor gheen <Doot noch ichichten, Den <Beflen Voghel oyt het Steken en moet fwichten, Vlieght, vlieght Europa door, noch ift een kleen Tonneel, Voor die Tii�um fchonck haer Conft, en haer Pinceel. Per Amatorem Pi�turse. P. A. P. '

		LOF-
	JLt Τ*	LOF-
	JLt Τ*

-ocr page 190-

Tot den H�niftgn-vl�ey enden Schrijver,

Op at �mfl�yt�fighe van fijn Gulde Schat-Camer

CORNEEL DE ΒΙΕ,

Notaris ende Pra&ifijn tot Lyer.

Orrieel den Horen duydt van over-vloedt en welden
Kan min T>e Bie^ als t'foet des Honing'-graets uyt-belden_?

U weventrooftendt Ampt _? thoont d'openbaere Trouw
Waer-med' ghy t'onrecht weirt foo wei van Man als Vrouw.

L�eru gheboortens plaets₇ houdt groot ghewicht en maeten
Dies viritmen wel te recht (in fpijt van die u baeten)
Een overvloedt van gheeft, en foetheyt in u dien!
Met trouw oprechticheyt, en t'rechte Lyers ghewicht.

CO R NE LI VS DE ΒΙΕ.

ANAGKiMMATA,

i. Nobile Decvs Rei.
2. Bene dices Livor.
3.. Bene Livor cedis.

4. LlBER VINCE DEUS.

5. J' RE NOBILE DECVS.

6. E LVCE BONIS RIDE,

7. NVBES COELI RIDE.

8. DVLCI IS ORE BENE.
INDIES.

Relvcebo

EPIGRAM MA.

Nohile pando decus rei > bene Lfo�r inique
Dices, dum cedis quin befte, L�>or habes.

Vince <Deos liber _? ipfe tona�/�ibi gloria iurgit,
I cito, re crefces, nobile & inde, decus *
%jde E luce boritsyCoeli rrnhes quoque ride:
Nam totum is dulc� promis ab ore bene*

Duyt-

_. _

-ocr page 191-

Duydché Letter»

*"� ' oyt Sm ièltren fSfjiem ;?> � �>

CORNELISDE ��.

,. -Beeld-Ryc Sone. ■ � 1 � *■_ * Soxn TRvc Beeld.

CORNELIÜS DE ��.

5. Belden Cier Vois.
é. Levend Bie crois.

3« Sin Edel Bicorve.
4 Eel Vredens Bicol

. UYTLEGGINGH.' -

DE Bie, Apollos Soon doorfweeft gebloemde velden,
Om voor haer Biencorf tt faemelen Honingh-raet;
Dat is dit edel Boeck, foo %jjck van Kunft als föddm,

Oaer menich veers vol gheéft en eloecken Sin in ftaet.
Hier wordt elck 'Beeld' ghekent door Rijm-kunft dufent jaeren

En jeders lof ghehoort van tdufas ioete Vois
Soo als <De Bie ons kan feer Cierlyck. openbaeren

Wiens penne gtoeyt ak t'Cruydt, of CLutend' water Ctois.

TJyter herten

Door

$^. de Mont

h tot> Antwerpen,

-ocr page 192-



		'9� OP 'T DULDEN TT�...,,' i. ...f ,.tJ,l'�, " � iJT. >-J -& '..' i'. '.. . ' ■ w ■ CABINE Τ DER SCHILDER-CONST Vanden Rijm - vloeyenden M^CORNELIS DE ΒΙΕ. TQen Mauors Nederlandt door wapens quam verdelghen, Wierdt d'edel Schilder-fymft vertreden in't ghevecht: Maer nu Fuikaan t'gheweer (verzaadt van bloedt te fwelghen) Tot minne fchichten fmeedt, wordt zy weer opgherecht: Want Venus Zoon deurwondt het hooft der Franfche Rijken En Dochter van <P1Mif>s$ tot ichrick van t'Krijghs gheweidt, De min is macht�ch om het Oorlogh te doen wijken. Dit wift ©e f�ie _y en heeft de Kunft hierop herftelt. Wie dat de Kunft befchrijft zal leven door fijn blaaren ι Dit is gheen Bi�a�>�f>Fipmk�ij� honing gaart, De ftrijdtbre Scheidt zoo rijck van Kunft als Kerck Outaaren Verthoont het oogh, een <Bie van loffelijcker aart. Wie zucht tot Maal-kunft heeft is waart om op te roemen, Waer dat Mecenen fijn wordt alle Kunft ghevoedt, De Neet-Bie iuyght geen zap uyt leveloofe bloemen: Maer uyt befieide verff doormenght met vlees en bloedt. De verven weeten t'oogh door Kunft naer fich te trekken, Al wat-aanminnig Is, heeft onghemeene kracht: S)e !Bie komt haar, voor rpnnen, met vleughels over-dekken, Zy biedt (De (Bie tot loon van fijn ghetrouwe wacht Haer gulde hulfel van Paletten en Penfeelenι Wie dat de Kunft herftelt behoort met haar te deelen. : lm Vos.

-ocr page 193-



		�.' � EN . D E � ■�■�� '■'''� ^s > .: ... : Gheleerden ende Konft-rijeken M- CO RN ELI S DE ��, Op het uytgheven van fijn Sehilder-boeck. DE Kunft ghepooten die naer de volmaecktheydt trachten En d'edel Poëfy verr' boven alles achten En raecken nimmermeer het doelwit van hun hert Ten zy een houwelijck by hun voltrocken werdt. Een houwelijck dat noeyt d'Echt fcheydingh koemt te vreeJêa Van twee zeer Edele, dogh evenwel maer weefen De Rijm-en-Schilder-kunft _? die fchoone kinders van Den gheeft, en wetenfehap, tVermaeck van jder Man» Die wondere, daer zich Appollo van laet troetle^ En Tonder welck ons doen verandert in een hoet'leii, Verfamelt _y en vereent rn een rechtfehapen breyn^ Dat heden flickeren al om laet fijnen fchiin. , � �...�* En vraeght ghy wie dit is? doorloopt de hoeckerijen Gaet by die kennis heeft van Kunft en Schilderijen, En is u dit te ver ? zoo luyftert naer de Faem -; Die aende kinders felf gheleert heeft fijnen Naerru Appelles, en Jppoll' zijn by hem jnghefwolghen, Hy komt den eenen, en den anderen te volghen, Te volghen foo naer by, dat ghy hun beyd' verheft En dickwils de Gopy voor t'Principael verkieft. Het is die waerde ®ie die Hibla, die Bitnetten, ' . Met hunnen honich-fchat, ons komt als voor te fetten, Van wiens was ons wordt foo lichten keers ghemaeekü Dat alle man daer naer, als naer fijn dachlicht haeckt* Die 't Cabinet ontftuyt van d'edele verftanden Die naer den Lauwerier met open herten branden^, Eb ■ !

			■�"

-ocr page 194-



		i9a En t'edele Penceel in't hooghfte glori-top, _N Door hunne neerftigheydt _% ghedreven hebben op. Die foo een omtreck heeft van hun bedrijf gheghev�n, Dat fy, naer hunne doot daer in onfterv'lijck leven, Die foo heeft afghefchetft hun daden, en verftandt, Dat hy het bloeyerid' fchier ons voor ons ooghen plant. Hoe ftaen ick niet verftelt wanneer ick kom te dertcken Dat ick jet levendighs hem foude konnen fchencken Iet daermen fijnen aerdt fou kunnen inne fien Soo, als hy h bekent, by letter-rijcke lien. lek treek my achter-waerts, mijn aderen vervriefen, En ftollen tot een ys, ten fy fy hun verliefen In hunnen eerften ftandt, foo word' ick roere loos En alle mijn beftaen is oft heel rot oft voos. Maer houdt �, ick raecker door hy die t'al af kon maelen Liet in fijn maelerey den omtreck van fijn ftraelen En wefentheydt fijns gheeft, foo levend' als hy is, Sulckx dat ick hem dit fchenck, tot een ghedenckenis. Gheen douwen naer de Kunft, als die ghy (elf kunt gheven En kunnen t'Taefereel, van uwen gheeft, doen leven, Hy die dit wonder hem wil hebben voor ghefet Gae d' eerdichten voor by, en lees u Cabinet. Vo^elat Jmico Juo fpeci� Claudius de Grieck Trocor* Caufarum Fifcalium Curit - Metrop. Mechlinienfis*

			AEtf<

-ocr page 195-



			:) 193

		AENDEN VROMEN VVeet-Iievenden ende Rijm-minnenden HEER ANTHONI VAN LEYEN. ALs jemandt dickwils meynt op t'hoochft te fijn ghefeten Wordt op den leeghften grondt van d'arremoy gefmeten. Wanneer men fiet den menfch heel dick en fwangher gaen Van fotte hooverdy _i eerfucht en ydel waen, Soo fal hy anders niet, als fchandt en onneer braken Iae onder tTprocke rat der wree fortuyn gheraken : Dat is, die hem verheft, wordt meeftendeel verneert, Die hem het fterckfte kent is dickwils eerft verteert. Ais Tbaeton eens fou den fonnen waghen voeren ovii. En door de hooghe locht lancx de Planeten toeren ^hbiZ' Brocht fich ₇ en d'aerd' in brandt, om dat hy quam te by Sijn Vaders heet Paleys, uyt enckel hooverdy. Ghelijck als Dedalus fijn felven vondt bedroghen Om dat hy al te hooch was by de Son ghevloghen Die hem in't diepfte fmeet van Thetis natten fchoot ^0vici� En ftirf door hooverdy een grouwelijcke doot. Is niet den rijcken Vreck door fijn hooveerdich mallen In't diepfte vande hel voor eeuwich neer ghevallen j Heeft niet de hooverdy uyt t'hemelfche plaifier Den trotfen Lucifer ghedreven naer het vier? Dit leert ons d'oude fpraeck: die hem tot t'hoochft wilt poogcn Licht valt, en die hem neert, die fietmen meeft verhoogen Den handel vanden Al , den alghemeynen tucht �s t'gen'men ichout_?ons volcht,en t'gen'men volcht ons vlucht Om het oprecht bcdiet van dei�n fin te raecken Men hoeft maer in te fien den plicht van alle faecken: Dat is hoe dat de Eer volght ftadich naer de deught J)ie t*cierfei en den glans is vande jonghe jeught, Aa De

-ocr page 196-



		■ De Eer volght die haer vlucht, uyt een oytmoedich leven Sy vlucht die tot haer wort door hooverdy ghedreven^ Ghelijck een fchaduwe,die wandelt op den padt Van hem, daer fy het beidt van fijnen lommer vat. lil dat den menfch die volght, fy fal ftets voor hem vlieden Ift"dat den menfch die vlucht, fy fal hem naervolgh bieden, En fchoon hy dapper vliet en neerftich henen fpoet Sy blijft hem even naer en hanght hem aenden voet. My dunckt ick t'felve aen Van Leyen fien ghebeuren Daer gheene fchaduw' maer de Eere naer compt fpeuren_?Waermed' hy defen Boeck belommert en befchaeyt En door fijn deusht alleen met alle Eer verfravt. . Tis waer hy focht dei' Eer met foetieheyt t'ontfegghen En haren nieuwen keus met vlijt te wederlegghen_rD'oytmoedicheyt die was in hem foo diep gheplaetft Dat hy deP nieuwe Eer eerft lanck had afghecaetft, Maer neen het was om niet hy coft de eer niet hind'ren Oft haren jever door de weygheringh vermind'ren Sy was te vaft ghebouwt uyt een verplichte jon ft Op hem _y die is oprecht Befcherm-heer vande Confl» De liefde vondt daer in haer uyterfte behaghen Om d'eere van dit werck Van Leyen op te draghen Van Leyen die de cracht van haren fin verftaet En beft is onderricht hoe't met de Conft al gaet. Hoe compt dan weerden^ Vrint, dat ghy focht af te weeren Het wit van mijnen wenfch en t'eenich herts begheeren _yDef' eer die volght u naer al vlucht ghy noch foo feer, Die uyt oytmoedicheyt fijt vyandt van de eer. Nochtans en cunt ghy niet den glans van d'eere fchouwesi Al ift dat ghy haer vlucht fy can u teghen houwen Ter wijlen dat u deught al meerder eer vereyft Den lommer vande eer noot van u deught en deyft. ^;■'■'�-r\ ' ' * - ' " Waerom

-ocr page 197-



		Waerom dan dit onti�yt en vlijtichlijck ontipronghen, Iae uyt oytmoedicheyt op anders hals ghedronghen Die eelder is van ftam, oft heeft meer wetenfchap, Die grooter is van ftaec, oft fit op hoogher trap* lek bid u fijt hier in in't minften niet verbolghen De hoochfte weerdicheyt die can u noch al volghen Midts dat ghy fijt verrijekt met een foo cloeck verftandt Als jemant hebben can in't heele Nederlandt. Waer door ghy fijt bequaem om fteden te beftieren Door uwen wijfen raet en gheeftighe manieren Wat reden heeft de eer om u te laeten dan ? Te loopen buyten wet naer eenich ander man. Die (fchoon hy was begaeft met d' hoochfte eer der ftaten) Waer vyant van TiSlur en quam haer Conft te haten, Daer d'eer van defen Boeck beidt uwe fchaduw' af Den oorfpronck dat iy haer voor u ten beften gaf: Die al de crachten kent die jemant uyt can legghen Van d'edel Schilder-conft, oft haren lof wilt fegghen; Want al het gen' Pinceel, de pen, oft cool vermach Dat is by u te fien, dat brenght ghy voor den dach. En kent de Conftenaers elck aen fijn vafte trecken Die fy met cool en pen, oft met Pinceel ontdecken, Daer van gheeft uwen fchat der Conft ghetuyghenis Die in u Cabinet feer overvloedich is. En wijft my aen de Eer die uwen gheeft belommert Die uwe deughden volght, en mijn ghemoet becommert Hoe dat ick naer den eyfch u Eer befchrijven fou Op dat ick uwen vrint en dienaer blijven ibu. Want die den glans van d'Eer gaet neerftich overweghen Moet lijden dat haercracht is inde deught gheleghen. De deught is Voefter-vrouw van hare edelheyt En heeft den eerften fteen op haren gront gheleyt j Aa %

			■

-ocr page 198-



		De Eer wort door de deught, de deught van d'eer ghekoeftert De deucht befchermpt ele eer, van d'eer wort deucht gevoeftert , De Eer aen d'edel deught altijt trouhertich blijft De deught als d'oli oock gheftadich boven drijft. Ten is gheen rechte deught tot deught te fijn gheneghen Maer t'is een vafte deught de fuyver deught te pleghen Ghelijck de liefde crijght haer voetfel door tgheficht Soo wort de eerbaerheyt oock vatide deught verlicht. Het gen' ick fpeuren can en clare�jck bewijfen Aen die de waere deught op 't hoochften fullen prijfen En felfs ondeughdich fijn, rnaer die de deught bemint Is deughdich alfmen oock de deughden in hem vint. Def' reden ftel ick in de fchael van menich oordeel Het gen' my dienen can tot baet en wonder voordeel. Wanneer ick al den dach van d'alghemeyne Faem Verbreyden hoor den lof van d'Heer Van Leyens* Naem■■. Hoe dat den grooten Al hem mild'lijck heeft ghegheven De grati' om met ruft in rijcken ftaet te leven Den wekken is ghemenght met de oytmoedicheyt Vervrempt van hooverdy wat dienter meer ghefeyt. De hooverdy nochtans die fietmen felden wijeken Van menfehen die fortuyn met rijekdom compt verrijcken_?Van menfehen die naer wenfeh ghenieten s'werelts luft Die vyant h van deught en moortfter vande ruft. D'oytmoedich�yt befit den hoochften throon der deughden D'oytmoedicheyt die baent den wegh des hemels vreughden Die in Vm Leypi fweeft en aen ons allen leert Met hoe veel deughden meer hy daghelijckx verkeert. Hoe coft my het gheluck dan meerder voordeel brenghen Als d-ef� Po�fy met fijne deught te menghen Te menghen met fijn jonft die haer befchermen fal Dat Momus �noyt daer op can lpouwen bitter gal. ■ i'''. ' - En

-ocr page 199-



		En fchoon d^ootmoedicheyt def' Eer niet wou ontfanghea Den jever bleef altijt aen fijne deughden hanghen En heeft ghedurichlijck hem met ghewelt beftreên Ghevolght als eene fchay niet fonder groote reen. Schoon dat Van Leyen föcht haer vanden pad te leyen] Sy wou van haeren man noot fonder reden fcheyen" De eer die bleef hem by uyt een ghetrouwe jonft iVlidts hy recht kender is van d'edel Schilder-conil. Sal jemant een robijn gaen aende Boeren veylen ,, Wilt jemant (die is blint) op zee gaen leeren feylen Wilt jemant d'oorloghs volck in oorden leeren ftaen Die noyt en heeft gehoort trompet oft trommel ilaen� O neen het is om niet van Schilder-conft te praten Aen die haer niet en kent, jae die haer deughden haten En daerom weerden vrindt, de eere van dit werek Die heeft al lanck gehadt op u haer oogh-gemerek. Om dit befchrijf der Conft uyt jonft u op te dragen Midts dat ghy in �� fchept d'uyterfte behagen Wiens weerdicheyt is weert met meerder eer gheloont Door al den jever die ghy tot de Conft bethoont. Die al TiBuras cracht en haer verholentheden Verftaet, en geeft daer van een uytghemunte reden. Wie iifer die op d'oogh Van Leyen niet en bouwt En op fijn oordeel niet ten vollen en betrouwt Om eenich ftuck van Conft op fijn fcherp oogh te coopera Want fonder fulcken oogh men wel verdoolt can loopen Om voor een Principael te coopen een Copy T'gen' noyt ghefchiet als is Van Leyens oogh daer by. Dit blijekt aen al de Conft die hy ons voor can fetten En brenghen voor den dach uyt fijn Conft Cabinetten In overvloedkheyt _P foo datter niet een man Ervaren was in Conft, oft hy en heefter van. '^ ^ . � - �■ ; . ' ' '-,::: ^:. Cm " *■■'■' -■:' ■' " � , » .'■ '■ ' ^ ■'.'■.■■■** ■ � ,�.� ■ .'.:'/'■'.� ' " '■■ \' '�■' ■; .:>■■-,

-ocr page 200-



		Gaetsnaer fijn vreughdich Hof, daejr veel foriteynen ipringcn En fiet wat wonderheyt hy ial ten voorfchijn bringen: _{ , Twee ftucken daermen op can fien een groot gewoel Van heeften, ende fruyt, ghemaeekt van foeter Soel Die daer foo crachtich ftaen en fchijnen hun te nieren Waerin Quel�nus heeft gefchildert twee figueren, Seer aerdich uyt-gewerekt, feer los en wel ghedaen Die fchijnen door de Conft fchier vanden doeck te ftaen. Daer fiecmen noch al meer Conft-rijck vermaerde ftucken Die fchijnen door pinceel het leven af te drucken, Waer med' van Leyen is feer djckelijck bejonft, En daer by is fijn huys vol van (p't�uras Conft, Die weerdicfo is befaemt en door de pen te prijfen., Daer hy Schildry en print, jae Teeckeningh can wijlen, Van lulio^oma�n ₇ Lanfanck en Titiaen Van Michiei Angelo ' Georgo Ma?ttuaen_yVan Tefla, Spaniolet, van Paulo Phemnato Andreas Schauion , Έvanaf co Sakiato Van (paulo Ver omes, Sajfan en Caflilion iDommiqu'm y Carats, van Franco en Corton Van <Bacci 'Bandinel _y (Barots (Perin del Yago ��)aVinci Tinturet ₇ Parmenfis en Canjago, Van Tbeadeo en oock %pjjb Florentien Van Campegnola en van %jiphael Vrhien Camillo Procafiin , Pordenon ₇ Guido (RJjeni Francifco Primatris , Ventura Salimbeni Van <�{uhbens en yan Φ jok foo Printen als Schi\|dry En veel ai oude Conft van eei Boeti�erdery, -■ _V�>:i * In Coper Hout en Steen gefneden naer het leven. Verlicht pp Parcquement, en in het Gout gedreven, De wereken van "Xempeefl, vu\_:ffolbeen a\\Cdot:_s\ _:>; _:, Van Alborduer ₀ La �Bel ₀ Focquier^ Lorain , en <&o$\ "Van

-ocr page 201-



		-199 Van Ifrael en Sn/�van S^ane^ek eif-(BouTte?^ :;_n _::V._r,.,., ,;! �." Van <Breughel _y Sadeleer)* en noch yeel Conft van 3rom>er₃ Van (peeters en van Boel _P van Srvy�rs en 'QuelHen Ghelijck op't luftich Hof >w Z^e» is te fien-. Veel meer als Mufa hier naer Conft in Rijm can fingen Veel meer als mijne pen ti hier in't licht can bringen, 'TGhetal dat is te groot,.my fou gebreken ftor Om eens ten vollen uyt te fpreken al den lof. Die fijne Conft verdient, waer nyt men fou bethoonen Dat hy geen geldt en fpaert om d'Edel Conft te loonen. Die noyt dei' Conft en heeft by Conffienaers geleert Is met de wetenfchap der hoochfte Conft vereert. Die naer veel Schilders doodt, thoont tieven in haer wereken Daer hy al menichmael can d'ooghen med* verftereken En openen 't verftant aen die det' Conft befiet Midts fy door haere cracht en wijekt fchier 'tieven niet. Mijn Mufa ftaet verftelt,Sy wilter uyt gaen fcheyen Want al de wetenfehap van haeren Heer ^an Leyen Die maeckt haer bot en ftom , midts dat Ti&uras geeft Soo wel (ghelijck van hem) noyt is doorfi�n geweeft. Een Man die haet en nijt can door fijn deught bedwelmen Die de rechtfinnicheyt met reden can behelmen Want fijn genegentheydt geeft aen fytftur een ipoor Te worden heel vernaemt de ganfe wereldt door. ; Die ons bethoonen can den wegh van goede redea [ Door wijfe Raetfaemheydt en fray geregeltheden Die de gheveyhftheydt vlucht en boofe ontrou haer > . Begeerich tot de deught, af-keerich tot herqua�t, Leeft dan Jpelles vriendt; die door u Conft vermogen " Schijnt lanck PiSluras borft te hebben uyt-gefogen ^t? Op dat u liefd' altijdt mach groyen meer en rneei; _c _rv Met jever inde Conft tot Mufas grooter eeE. U. E erw. verplichten Dieaaer C, de Β ie, Wmheyt kaert «)> Mengel�

-ocr page 202-



		Mengelrije op de verfcheydentheydt der Schilder-Conil. Lief-hebbers van Pictvr die haer pinceel beminnen En die haer eer bewijft met op-ghetoghen~i�nnen, Jck wil u voor het left noch brenghen voor den dach ₍ Dat u nieuigirich hert tot vreughden trecken maeh. Daerom ben aenghelockt om noch wat meer te fegghen En om def' wetenichap ten vollen uyt te legghen, * want al het gen' ghy fiet in Conftighe Schildry Js fonder fiel en lijf, rnacr ilomme Po�'fy, Die menichmaei de pen der Dichters can doen fpreken En leyt u conilich nyt wat daer aen compt t'ontbreken. Soo heeft van nieuws den l�ft my virich aengheport .Soo feer dat mijne pen daer toe gheneghen wordt. Om dat haer cel Pallet der Conft niet fou verdrooghen Soo moet ick even-wel my nochtot dichten pooghen En brenghen op't Tonneel de Schilders van dit Landt De Schilders van ons Eeuw, ervaren in verftant. En fegghen dat de Faem voor eeuwichlijck lal dueren Van Rvbbens en van Dyck fraey Schilders in Figueren Van Craeyer en QVellin , Jordaens en Langen Jan Van Willeborts en Schvt, van�LORis enBASSAN, En in Batalien oft vremdc Vechterijen Leeft Palamedessen , en Snayers wonder ftrijen, s Sijn Ordonnanti Rijck^ daer by oock Moleneer Vermevlen en noch meer, verdienen groote eer, Jn Beeften Boel en Fyt , in fatte Boeren, Brovwer En in Verlichtery, Frvytiers , van Dynen , Bovwer Van Delen en Colon feer net in Metfelry Maltees en Snellincx oock in fchoon Tapccery. Sict Snyers inde jacht met �p-ghefpannen netten De Heem LVan Es>, van Son in aerdighe bancketten: Artoys �n oock de WiT inLandtfchap feer plaifant BronckhoRst , Gerbier, van FIeyl feer aerdich inden brant. �>e Dvyts , en, WovTERS in het naeckt feer cloeck van gheefte Van Kessel > Sav^ri in cleyn cruypende beefte, ....... � "..ν-, λ. ~ .' BeCKj

-ocr page 203-



		20Ï Becic, Tysens en Gonsael leer gheeftich in pourtrct Verbrvgghen en Qvellin , die fnijden wonder net De Keyser , Nievwelant feer fray in Architecten Saft Leven , keucken goet_} De Vries in fchoon Profpeften. Jn't fnijden op de plaet, de Hondt , Label , de Both Bosboom, de Cort en Wirckx, de Jod' en Jaeck Calot: Niemant in Zee-conft can aen Peeters Conft ghecomen Van Thielen en van Neck_;, en Zeghers inde bloemen. Dat dan Pictvra leeft in't vrediaem Nederlant Nu fy haer vint verloft uyt Martis wreede handt Die haer foo langhen tijt heeft trachten te verjaghen Door lijnen oorloghs brandt en veel-der-hande plaghen Die haer foo langhen tijt benomen heeft den luïl Door al het krijghs ramoer gheftoort in haere ruft. Poëfis foete Conft gheen voetfel coft becomen Uytt'rtlver ciaer Criftai der Hypocrene ftroomen De boosheyt was te groot, wat coft daer teghen ftaen De liefde was verjaeght, men trock gheen Conften aen. De werelt was vol nijdt door t'weedrachts Voefterlinghen Men hoorden gheenen rijm meer vande Mufen finghen, Het dulle moort trompet verdoofden hun gheluyt En 't fchrickelijck ramoer van t' fchroomich dondercruyt Verjoegh de liefde wegh, den nijdt befat haer ftede Het gen' nu is verkeert door eenen vaften vrede Ghefproten uyt de trouw, die heeft ghebaert den pcys Die ons ghefonden is uyt t'Goddelijck Paleys. Appollo ftelt fijn herp en menght-fijn lauwerieren Met groen olijven loof om d'edel breyn te eieren Van onfe vry Pictver (foo langhen tijt verjaeght Verftooten door den krijch en met onluft ghcplaeght. Die nu eens leven fal en haere deught bethoonen Aen die haer weerde Conft naer reden wilt beloonen Die nu bragheren fal, in pan en facht fkuweel _v Door al de Edelheyt van haer bifaert Pinceel. ■� � � � s; '�■V ■' '- , V; '■ ^fc * :"'l / " � b Aenmerc-

-ocr page 204-



		�ΙΙΙΙΜΙ�^�� ~~�.■,-.~~---'--�------------~~; ;~~ ~~; ■-.-Μ~~\|Ι

202 Aenmerckinghe op den Peys, Dienende tot jnleydinghe van dit volghende DEEL. AHlfoo icB' gier boo? daerehjcfe fict» �etoefen bat jcman�t (mepnenbe te fitten op ben ijoocljf�en trap ban eer enbe g�o^ie) bictoi�^ �)ct �ce��fa ba�t. �p mojben menidj mae� om f)oot& g�jetrodien op batfe mm fUJaeibercn ba� jbllbCn batten, 1 olluntur in altum vt lapfu gravion ruant: ciau. «ace tfcggijen ban Claudianus. ^�oo en jj��e niet eonnen boo? �»p gaen ftct 4ian. teg�)enbeci oft be meberp^oef banben boo_t:\|3. fin gier ooeft booj oogden te-ftdlen/ bat i� toanneec ben menfd) mepnenbe te toefen in fijnen grootf�en noot j)em a�pban nacent �jet meefte g�je�ucft <®it bebintmen feer tod inon� $eber�anbt Jet toeieft foo langften tijt met (jet JSou-dcebt ban oo^Iogf) il gljedcc�r octoeeft/ om bat ben i»�oet-bo?f�ig�}cn Mars ai tt feer �jaer paden befat/ niet boo? liaer epg�jen fcgult maer boo? Ijct m&baet ban �)a^ jntooonber^/ bat i$/ ifc fonbe. Gen. 19. <fee fonbe banben menfti) toag b'oo^faecfe bat Zodoma en Gomorrha in b�am en bier fijn bergaen / enbe be fonbe' i� ben column bat be lanben ban Beigica booj D�ocDig�c aalteden fijn g�jecomen tot grootc aimocbe / bic ie boc?rn �002 be grbote tuee�be ban tyutljtbaedjcpt en cbee-b�oet be menft�en b?orljtcn lot Ijoobcrbp / oberbaet / toei�uft enbe a�!e fooien ban boo$ieben/ bie bc gronbt Reenen g�efc�ecft fijn bat Belgica ontrooft toert ban ruj� en boo^fpoet/ enbe bar fce bertoeerbe ttoiji dantften berboofben ben g�a«# banbe tectjtbeerbidjept / be (iaet-giccti�ept berf�iet be �icfbc en eenb^acljt ^00 bat ^eber�anbt toa$ \>n- tyontften in een rafenbe $ee ban ooj�oglj / bie niet anbergf unt en fpoog�) a$ fe�jupm ban a��cDoo$}cben/ bie niet anber� boo?t� en �fadjt / atg een mo�ber ban oeb^eglM�cR�ent enbe rooberp : get fdjeen bat een nieuto Megm toa� �pg�jeftaen om �jet 3�anbt te ober�oopcn met ben b�oet ban groiitodijtRe ongljfc �ucRen / b�oecherp / fyanbtf�ic�u/ ggetodt enbe onretijt. 3Ε>ε ^on bie fciieen te fcupc&en en �jacr te berbo?gnen inbe too�rfmi boo? a��en �et gi)erup� / gebomme�/ g&efmoo? / glietier en g�jebonber/ ban Mams berbaerdijcu �ianon / enbe boo? hm f�anefi ban a��e be boobe Jic�jaemen baer be aerbt a��e bag�jen mebe tucrbt fobedu. i\|et bier ban bien onmenftlje�iiciten oorlogij (Toeg�j ober a� �aer�jecti Wammen t be mraecn ma^ fao ontbontnt batje niet te bluffen en ffljeeti te i�ejen / enbe ftjnbe aijbo g^ejieU inbe grootf�e benautfteben om fcffenjgf in gronbt ie gaen i$ in �jaeren meefien bjticft g\|ecomen tot Baer grootf�e gfjduefc. $M$ Wanneer ben al penben �^eere be oog�jen ban ftjn onepnbdijcne fterm�ertigftept \|)eeft g�jeopent enbe i)et �anbt befeg\|ent met eenen pepji enbe bjebe / bie niet a��een in on^ jl^eber�anbt / maer in bed anbere g�)cmef��n be� baere�tii op to?ten [ t$t g^ecomen i^f / eenen b?ebe bie met be �efbe �egoft geeft en �jopenbe tot ί)ψ met �iefbe fat epnben op beje tnerdt enbe in �jet eeubiic�j �eben / fonber epnbt kmt bit lebett �cginncn* ^e �iefbe beeft <Bobt onfen �^eece bectoeint tot bern^ [ *UzttiQWV*

	■u�a^OHUHBan

-ocr page 205-



	-^""�"
	-^""�"	*^^^mi^immmmmmW-*
		*^^^mi^immmmmmW-*

			20^

gectisgept/ enbe betemgertiggept geeft obertoonnen frjne �ramfcgap enbe get �an�t bergunt een �anefs ggemenj�e ru(i. Quomagis jnteritum fibi quifquam inftare putahit, Hoc magis accedit profper�tatis opus. Die meynt dat hem de doodt; naeckt door veel pijn en druck, Crijght dickwils inden noot een onverwacht gheiuck. <&e �iefbe / bie booj <Sobt� ftgtc�ungge gaer tooonp�aetg geeft gaen ncmett in get gect banben a��ecentie�tieitjtcn �tonineft ban &?mitftr#cft / enbe b «�be!(te p^inccfje �ftopae� infante ban Spanten / ijteft get ftoeert ban tfraf (baec ben menfeg om fijn �oo� �eben mebe ggeb?epggt toert) boen opj�e&en enbe get lanbt boen befeggenen met b?ebe. Wig ben &onincft Atfuerus (fpnbe op get jootg ggef�acgt boo? beba�fe oo?b!aefmgge ban bien gooberbiggen Aman, tenEiicr?. upteeften bergrampt) op ben ga�g beeboben gabbe/ niemant onber fgn ooggen 4.5.7. te tomen fonber bat gp ggeroepen merbt oft be gu�be roebe tot teecfeen ban <»p� goebectierentgept tot gem uptg�jet�efeen facg / om a�foo be mraeeft tm bo��en toom te ggeben tot berbecbingge ber joben / t� noegtang boo? fijn «Bcgte lioningginne Efthcr (bie fonber ggeroepen te fijn) bp ben �tomnrft i� becfegenen met fyeeg banbe boobt te moeten onbecfiaen bo�ggcm? fijn ggebobt / berfoent/ a�gfp get �eben ban garen <®om enbe 2Mjoeber Mardocheusenbe get gee� jobtg gfjej�acgt tratgte te beebtbben/ ggeirjtft fp ooeft geeft ggebaen. ^Soo i& ooeft bo�j be �iefbe ban bie tfciee maegtitgf�e «f�Bonartgen beg mere�tg/ te toeten/ spanten enbe a^ancbc�cft titn pepg enbe b?ebe acn $eber�anbt enbe meed anbetep�aetfen bergunt: a�g bie uptmuntenbc enbe beugljt-rijcfte infante ban gpaignien a� een tbjeebe Efther booj gaer meber-�ief�e tot H^anc�wjcEt ben becgtamben �\|eete onfen ^a�icgma�ter geeft becfoent/ get bebjucbt gert ban Ikbetlanbt met b?ebe beef�ercitt enbe gaer jntooonberg boo? ben bjebe/ ban meccoer f�raf bec�eben / bie boo? ben toreeben oo#ogg ggcfegapen boaren tot Bun «ptecjie becberbingge enbe ru�ne te tomen. Tempora qui reputat fua trifl� plena More, Gaudia multa loco fiepe dolpris habet. Die meynt dat fijnen tijdt is op het lefte endt, Crijght d'aldergrootfte vreught, die d'eynt is van allent. W$ ben �^ep�tggen Petrus 3Spo\|M met onfen ^alicgmaecfter enbe anbece SUpoj�e�en op$eefcgipb?euciUeben/ (b$benbe op be onggetfabtgge �aeren ban ben tyeefelgtften ffeingg-b�oet) met fyeefe ban te gront te gaen / toerbt Perrus met fijn mebe vDtftipe�^i inben meeflen noobt ban get onmeer ber�oft / enbe caeeftt in ftjn gcoot(�e bjeuggt/toant onggetm�ffe�t en tan benmenfeg ggeen mcerber b^euggt ge�bcn a�^ bedoflt teboo?ben upt een becbaere�gch ongge�ucft i$�>2 bat

-ocr page 206-



bat gem met be boobt i� tyepggenbe/ foo geeft $ebec�ant oocit �getyebenm. be$eebanoo2�ogg met tyecg ban te geontte gaen/en i# boojben b^ebe banbe gtootpe niifecie ggceomen tot gaec goocgfte �gduels. Dz maxima mifer�a_ytf^ecepit fumma gaudia. Dani�l (Ittciibe inben biepen ftupl bcc Eecutoen met fyee$ ban a��e ooggen* fc�icften becflonben te tooien fcoetbt in fijnen meef�en noobt enbe pecijrtie! bc# Danici boobtg ban Babacuc (Die eenen ^op�jeet in gubeen \m$) boo? iju�pe banben *� a�nggel beg �^eecen ggefpijjt/ banbe genggengge SLeeutuen ggej�ree�t fonber gem te ginberen / enbe boo? <©o�t$ gu�pe bee�ojt ijkbee�anbt ggejle�t $ijnbe inben hivfl* ban a��e tyoef gept / inben put ban a��e mifecie onbec be toceetie enbe iBacbacifcge Eceutoen ban oo^�ogg enbe bieten tijt om becj�onben cnbe gaec i��omfcge USe�igie banbe ftetrectie beeb^ueltf te iuo^ben / ncijggt m�eti meej�cn noobt booj <®obtg fcgieuingge ben biijben pep� enbe b?ebe* Quo magis interitum fibi quifquam inflare putabk Hoc magis accedit profpentatis opus, Die t'naefte meynt te fijn by d'o η verwachte doot De meeile welvaert crijght in fijnen grootften n©ot. %\0 be b?p iobtfc jflBanuen Sidraeh, Myfach enbe AUknago ggef�e�t toaerat Danici ^m g^ct i^anbenbe J oucna�g booc �ebe� ban ben Coninefe Nabuchedonoibr, om j.^an ^c bat fp be gu�ben ^ratue niet en ga�ben toJi��en aenbibben fijn in fjet meejte perijefec� be� boobt� ban �)ct biec boo? be gu�pe banben bjaetaigtiggen <i5o�t bcb?tjbt ggctxic^bcn enbe bet�oft. <0gel\|jcn jfeebet�ant (inben �^anbenben <©ben banben �ancK�uciggen ntrjgg ggej�c�t $iinbe) ig boe? be gu�pe <©obt^ (inben meef�en bjitclt) ggecomen tot gaec gcootfre g�clucfi ban pepjs enbe bjebe. Tempora qui reputat fua trifti plena dolore Gaudea muit α loco fape doloris habet. ©e Jtijnbccen ban Slfcae� banben gettneeniggen enbe n�eetbo^l�iggen Pharao becbo�ggt sijnbe/ fijn in gunnen meeften tymk enbe fyecfebc^ boot# boo? $5obt$ gu�pe berlotl alftoanneec be Eee gaec fe�ben geeft ggeopent / enbe aenbe Exod. �tinberen ban 3facae� beooggen boo?gancn ber�eent/ en biebec^m toef�oot 14. Si\0 Pharao met a��e fijn oo^ogggbo�en baecinne ^ijn�e berb^oncu. Ilebec�anbt banben tojeeben Pharao be� oo^�oggg becbo�ggt fijnbe / geeft gaec be betbaece* iijefte ^ce bcc tcibu�atien ggcfegepben bie ben oo^logg geeft berb^oncnen enbe boo? pepif en bjebe i^abee�ant bee�oft. j�ebec�anbt ijBf agecomen tot gaec gcootf�e gge�ucn enbe goorgpe b^euggt booa tm b^ebe. 3©antacnben menfeg niet gge�ucftiggec/ �etec/nuttecenfa�i^

	ν

		M^na^n

-ocr page 207-


		ψ$8$Π^^^^^^^^^^~ ■.....""""''''' '^: ..................... ':■■.�. -,!^,';- ■'"- ■!;■------~~... ..,~~.~~. ■■~~ ΙΙ..Ι~~-. ....�■■~~l~~-.1L�.~~l~~...~~l~~-L_J~~im.l~~._m~~ ι ι ■■■■■■■.~~_?ρ~~_ΙΙ,..~~......~~ΡΙΙ..ΙΙ.ΙΙΙ..ΙΙ

			gljeeentan obercomen a$ ο#.. bef� bjere�t b�ebeteije��en/ om naemae�g oocfe ben eeumiejgen b?ebe te' ogcntereit. ffiSw m\$ W¹ ■iSJflW &* bjoo^ben banben JlNpu0$to~4g^W ift$ms vtm reus* b(4tis nilfolent audiri grativfius ^ nil deleaaHiim amtuptfi & nil v�lius fufUeri: bat i�iDenpeysis (ukken grooten go�t»dat; in ghelu^kfaliglie -faeck�n, niet gratieufer en can ghehoort worden, niet licfelijcker heghterr o ft; niet prorijtelijcka: en can befeten worden. tf�aee'O� �CU ^Cp�ig^CU ConinfR David fllig\|)t ��&lt^ tOt Pftlm. <�5obt: Grooten b?ebe bcbbrn fp j^eere/ bie ufcoen tyebe �ief �jebb�n �n boo^ i^� Itoflcc bic ben b^ebe �jeeft met bc bjere�t en niet met <0obt/ biaer beter a�tijt niKpeeit / berftooten / berooft en gabannen banben nrrjg� ofte tijbclijeltc ooj�ogij a�g jner op befe aerbe rufi enbe b^ebe ie �jebben en naemae�^ be eeu* toig�je oo^os� ban berboemeni^. ^aerom be�joojben be menfe�jen boo^ �oobevby toel�ut� en ong�sroombe fcn�en ben b?ebe niet te migbrnpelten on bat ^sm 1$mc (bie onjS ben b_L:cbe o�eeft) on� niet befoeent met bieren tijbt/ neltilentic enbe anfcere plaggen/ B�elrjrb gp gijebaen �«ft aen l)et bo�cff ban /.enacherib a�fbjanncer op eenen nac�jt foo beel bitnfent menfe�jen bierben upt be tucre�bt gerucht om bat fp gijefonbieftt Ijabben. %$ bat top fijnen b?ebe �ief Ijebben cn�e niet en b toaelen upt be fpo^e ban fijn g�jeboben/ foo fal bp on� in rufi en b?ebe �aeten bou>rben enbe gjjebenebtjben / foo fat �)P ong gijeben een �aueft bmdy �eben enbe fa�igi) fierben. ^oo fu�icn be tyue�tbaer aefeer^ een� met ruft booap�oeg�t bao^ben enbe ban oberb�oebigge bmc�)ten fmanglier gaen/fo� fuiien be J&cfiepeii boo? be onbenenbe baeren ber ^ee mog�jcn f�p�en en met rijene fe�atten gbe�aben S�cberneeren: foo fa� ben �j^eee ober bet bee enbe b?ur�)ten fijn benebietie fepnben enbe befonbedijen be b?p Conf�en laten in aeljting�je; tomen/ foo futien be &ebilbee� ban a�le Conj� minnenbe peeren eenen omlerffe* �tjc�mi �of errjgtjen �\l bat fp <0obtg bienf� enbe be neeeftie�jept �ief Ijebben/ nu fuUcn fp gun �onf�en ten �jooe�lten nljcbJeerbeert fien ter toij�en a�le be ilan�en on eenen eo^ten ti)bt boo? <0obi^ bemerin�lje in b^ebe enbe rufi $ijn Siieraeclit. %th feaalje on roeten tijt / upt rebenen op ben 18. bacfr ban j^eert 1660. ben tyebe tuffeljen Hiipamen enbe Vrancknick in i^eberlanbt merbt rj�e^ pu��iceert. �>n ben ^efben ban iunij fcocrbt get jjourne�ijeft ban spanien en Vranckt�jck g�jeconfumeert / enbe ben 7. lunij inbenfelbeniaere toerbt ben b?ebc tuffen be ttoee Croonen ban Denemarcken enbe Sweeden met a�le b^eug^t ber^ rontiic^t* φρ ben 8. ber fe�ber JjBaenbt �^ft iacohus Stuaert Coninen ban Engheiandt jtjii jntomj�e s�cbae� binnen Londen, a�toaer gp metrjroote b�ij* fcljan banbe jnmoonberjef i#ing\|ie�aelt» Wanneer ons NeerLant ftont VersLag-en Door VeeL DrVCk BroCht haer een foete troVW een onVerWaCht gheLVCk. M�n fept boo? een fj&eeeu baoent batter fe�ben nfje�ucft oft on��e�ucn afieeti eomnt / foo eanmett bemiifen bat niet a��een ^eber�anbt boe? �jet sbe* �uch ban \|et �outoelijcft en ig begaeft n\|)ebio?bett met ben pepg enbe b?cbe/ maec ooefc be boo^ ber^ac�be atanben / bie anbeeflntg boo_v: bun tftnf�en enbe ��oebig��e erabee�en ^ebcr�anbt crooten afb^eueii inbe Coopmanfe�jap enbe bier-

-ocr page 208-



		btetfjije�Tjc�te toelbaett fouben bettoeefct JeBBen* 3�c �rou a��ecn i^ &^soo\|fhct�i bat a�ic �onflm fu�ien opoJettticKenJfHS� ten Boocftj�cn ojefoegt tooien/tee ��tj�en be mac�jttalje Contngfjen In paef$%mi imn dSteben en be uptctj�e palen met ooj�og�s?bolcit enbe e�trjgjjg g�et�pg�) te heeften/ gun ^alepfen/be <agee1�elti�ti§ent gun Rerenen/ ben <�be�man en Coopman gun paletten/ enbe ben iBc^ljet $ijn gupfen fu��en beteteren met ben coi�eitjcften ^cgat ban Pt�uras Conf� / met be Conji bie be naeebo�gljenbe beemaerl�e «Sgeej�en met eenen S�eciiiieti lult futten afmae�en en ten boo^feftijn Brenggen* ^aetom ggp Confr Batenbe beti�anben en laet u niet meet boojj�aen om banben tafenben B�oebt gonbt Mars obetba��en te too?ben / oft boo? hm fo�eren tijt tot armop te eomcit tf� bat utoen <Sgee{� be neecjticgept �tef geeft om be gaben ban u betftant on boecis oft paneel af te Be�ben. Φε neetfiicgept moet toefen «toen eenden fcgictjt om te fcgteten naet Jet toit banbe ontterffeitjene eet/ men ean ften goe bed be neerfticgept beemaclj foo men bc bjembe toetenen (bie ben j^at�et boo^tg B^enojt) aenmetent. &iet be toatet b^uppe�en bie op be gerte f�eenen ballen/ enbe boo? ben f�eet uptgolien. I^etpferen copee berf�tjt boo? get ggebuticg gan* beien banben mmfe�f. W�e be fceel� foee�tt moet be note ctanen/ bat i$ bie be 'Ccc foeent en moet Reenen arBcpt fparen maet be neetfiicgept Beminnen enbe be �ebicgeptbetfopetutoantbie atttjt �ebicg enbe boem�cten $rjn (niet anbei# boenbe afe ben abem upt en in hm monbt laten gaen) ggenjcK be Beetfen/ fijn mtfB^upcKerg banben tofMtjcnen tijbt. 3N =�ecgg-ganggee$ bie te �tip te toetenen toaeten enbe be gaben ibie «Bobt gun gabbe ber�eentj mtgBjupeiiten toerben eerttjt^ boo? Dracus �$etg-ggeuet ban Athene» tee boobt bertocfeit. t®z peerben foo bie ban jonggg af met aeBepbt ggetoent #jn / tooien ben menfeg ejgegoo^fatm/ en foo men gun niet en teemt foo toajfen fp footoilt op battecggeen nut oftbienfi of en ean romen. Φε Po�ten fegggen bat Paiiasbe «Bobbinne ban toijjgept gifteen Begaeggen inben menfeg en gabbe/ ombatgp fegoon / ctjeit oft fleren toag / maet ottt bat gp toij� / tecgtbcetbitg eii nccttfirlj toao\ <®aeromBegoo?beneenen ^cgi�bet be neerj�icgept mcejtte beminnen om bat gp baee boo^ be mcefte �ce foo in $ijn �eben algfttaet $ijn boobt fan Becomen/ a�ftoauneer unt ffln menic�bu�bie�je fonf�itj�e toecenen naet be boobt g^f^Ifnean too?ben met toat een eloec�s becfiant / neecjiie^ opftcijt enbe bicpfmm��)* �Deeflicijept �p be fe�be �jeeft uptcjtjebdt / ftoe bajt h^t ^tjn f i�ucen o�eteeefient f�aen / goe ma�i� bat fp gljefciii�bert ^ijn / �oe feap bedie�t / i)oe net beebjeben/ �ftefeftaept/ ��jeDcocijt en uptcj�jebiept/ �joe �og en aecbiclj bat a��e� i^op ron p�aetsi filetldt/ toeklte �on\|t a�^ ban in meecbec ac�ting�je enbe bctoaecnifle fa� ��e�jouben tooien a�^ oft gp noc�) �eefben/ mibt^ ht boobt Ijet Be�ttfe� # ban niet meee fuicnen toonberBacen Conti ban sijn fjanben te Beeomen. Wntt tipt compt anbers� befen onliecffe��citen �of boojtg a�j$ boo? neerfiieiiept be toe�ene ben gco�tflen bienft acn Ijet berf�ant banben ^clji�ber boen ean. <�nbe �ge�ijtK be Belie b^ue�jten banben to�ngaeet menic�jmae� onbet be tacnen enbe Blaber^becBojgften^tjnfnboegften batmen bie niet enftet/ foo fijnbet oocfc inbe �effen enbe tegoed banbe ^ciii�bet-tohlt beel nutte/betgo�en/ en noobi�^ toaetfcgoutoing�en bie eenen ^egi�bet ban $n feiten niet Befpeuten en ean/ tnaee titoet bie tJOo?neecj�ic�ept foecfeen om be upterfte bplmaecnt�eptban w

-ocr page 209-



		�eben te bintoen enbe naer te too�gfien/ nootbaee aftoijcuenbemaerbo�flanbit� fcUjbenbe in a��e bienf�igBe fetreten met ncerftieBept te -tomben/ enbe #jn fe�tocn alle �acjiien meeren meer te berbeteren/ toant noot en ran ben ^efji�bennf�n toeeeu botaiaeent toefen/ upt reben bat�ypal�e �ag�jcn mcec en meer nieutoer bo�tnaecfetljept can binben enbe baeeom i# Pidura bp on� gijen�empt een to?p Confi if�i�t jemant toe neerttieBcpt ficB �aten becbjicten mepnenbe bat tzft berl�anbig�je Conjt gem a� fyoomenbe cnbe met �ebicij te jijn / fa� aencomen $ inber toaerjjepta� toeee toecb�o�r. Pi&ura i� �ge�peft een 3�$(�er bie uptcr maten fcBoon i� �e��enbe beet 0?ijer$ om �jaer toolmaecittijept te tonnen gBe* nieten bie fp aenbe ftoaeemoetoigBe en traglje e�jeejien niet mebe en bep�t/ maer feBencut aen be cjtjene bie g�jeen mopt oft ar�ept en fparen om �jaer ten �ejien int berf�ant te batten. «UBen�eef�bat lacob Labanf^ben jaerengfjebient Gen.?. ga�jbe/ombat�pbe feBoone lUchael tot ftjntyoum foube erijgBen/cn om bat \|em naer ben toienf� ban fetoen jaeren Ua toert gijeotieto^n / ijem norlj cen# feben jaeren in ubans bienji �jeeft toerbonben om bat �)p Rachel fou tonnen boinnen. 6aet jemant fetoen jaer be ebe� &cg)ilte-con(iglitteren tntt* Pi&uras bolinaeeiit* lept tracBt te gljenieten / en feBeebenbe ban fijnen J^eefier eec 8p be fe�beopjecBt berjiaet oft be bolmaei�ue fegoonBept toan Pi&ura tan touwen/ en tan 3ijn �eben maee een $Batte�aet bec Conflen ��jben/ bie rjuaujcn aentocn foberet* toft f^�l tonnen grjeraetRen om bat Hem be neertf ie�jept ban boo:bcr onberfoeefc enoe f�ubie Beeft begoten enbe niet en Beeft boi�jert/ om tot be biepf�e toerga� �em�jept ban Piftura te gBeeaecuen ten fp ftp boo^ be grootf�e necrfticBept gijeenen bobbelen bientt en ontfiet om be bette bjue�tenber: Coufien op 't �e\|� te batten, ��eert ban ojp ebe� ^eBi��ei'ji fit neeifncljept �ief Beb�en mbe be �ebieijept Baten foo lanen tm goebcn #eer u bedeent toerftant / jterenfjept enbe gBefont�jepbt/ tuant Bet �eben i$ tojt enbe a� ben cubeetoom tompt toecb�iegBt be toctenfcBaj): tnbe hen luj� becgaet/ ter toij�en �net Eanbt nu i$tMt i�iu pep^enbeto^ebe/ foo cont gBP boo? �onfi bee� feBatten bergaeten bie inben oubeebom u (tillen. bienjiicB toefen / enbe fu�t uoben toien aeBtedaten een onepntoelijelte f aem. Dani�l Arts ^iffcBop toan Mencs enbe &euebo:\|t oe^trjcnjeljnto met fijn epgBei* Banbt in fijn gBebebe boeefttfeen gBefeB?eben befe tooojben; Btt �eben i� to$/ be feBoonljept UebsiegBrttjxn / B« &K toetb�iegBt/ be BeerftngB i^ �jate�ijeft/ bobeetoinningb oiifeher/ ben ouberbom a�fcnbicB/be boobt gBeiue�ifa�iaB/ be f aem toan to�J�B^Pt sBebucitft. «©attee bee� befe �e^ in Bet boechrnen ban Bun memode genten fp en fouben gBeen moept oft neertlitljept fnacen otn Bunnen rofte�ijeRen tijt beter ober te b^engBcn bie fp booj �ebieijept foo �ieljt boo? bp �aten �oonen / baer fp o» Bet epnbe toan Bun co^t �eben fuHeii moeren reuentti�D af gBeben / fp en fouben Bun finnen op. bc fcBoon en pbel toe�iulicii bt$ toere�ti� (bie foo fictyiegljeUjcn i$) foo ba(� niet jte��en / fp fouben meer be Sabcn (bie <0obt fmn ber�eent fteeft) upttoeee�ten enbe baer boo? eenen onflerffc* fijeften naem erijg�en a�^gBebucielj tracBtenbe naer BoogBcnftect om (jetoet^ «n K�epn gBe�iebt �jeb�enbe) �ebitB te gaen enbe met Bunnen tijt geen profijt te boen/ niet eeng pepfenbe bat a�!e Jeecfmgijen fcBabe�ijcft enbeBatelijenfijn* ^iemant en balt ooeft ben oubecbom foo ftoaer en al�enbiel) bie in fijn jone�t bcyt a��e ucer(iitfjept �jeeft glje�afn om fijnai tijt met ecnigBc bermaceneiijclte enbe

			t -" '■■-, 'js ■... ■■■. "� ■;

-ocr page 210-



		mm IjoogD fteftHefbc ��n\|!enobee tefyeng�en / alg bie niet εη �jeeft uptif�eretjit mm boo? febtcftept a�tijt gaen jieetien trx�ern 3f�ien# boobt a�# �an terffont Μ bcc��^tcn/maec be boobt ban een t�decli betftant bie t'felbe boo^ neetjtai �jept a�tt)t geeft boo$toeg�}t en�e gljeujupcRt acgtcrlatenttc bee� Ruigten ban 3t)n neerflicljept / �aet ac�fter een ggetmrtgtfe f aem om a�tijt inbe gflebacjjtett bee menfefjen te �eben. Ij^jec mebe bii�cfc bae�en og be crartjt bet betben tiacc be Contt-�acenbe ^i{jif�er# mirafte$ banben'$amer fc�jrjnen boo\| booste �jcngljcn / bienenbe t'eenen toeg�en tot een feffe boo\| m �ectging�e jeugljt om cenig�j onbeetoijsi te binben Ipt fp befe�bebetbai en�e m�ewcenfa� gijelwc&cn/ cnbe met neecf�iejept becbep�en» Op den Natuer oft Gracht der Verven. AL t'gh�ne darmen vindt oft op de aert can ipeuren Heeft fijn befonder cracht, verfcheyden van coleure η Tot voetfei van 'tgheficht dat Godt gaf aendtn menfeh Om dat hy hebben fou fijn vollen herten wenfeh. Tgheficht verlicht t'verftant, wanneer het luft mach rapen Uyt menich aerdich dinck van Godt den Heer ghefchapen. Als jemandt overleyt wat dat de vruchtbaer aert �yt haren fwerten fchoot al wonderheden baert, T'is buyten ons vernuft, vervremt van ons ghedachten Hoe dat het aerts ghewas gheftelt is in fijn crachten_yGhelijck voor eerft de verfF met haer coleur beduyt Waermed' een Schilders handt werekt groote Conften uyt. Waermed' een Schilders handt can aende menfehen gheven En thoonen op den doeek,eeri fchets. vanVs'menfehen leven, Dat menich edel oogh verfaeyt en gans vernoeght Midts alles door de Gonft is op fijn plaets ghevoeght. Nempt op u plat Palet van alderhande verven Goet en gheringh van aert die nimmermeer verfterveh_}Met olie ghemenght, als root oft fermilioen Wat omber, mafticot, wat oker, heylfaem groen, LacK;

-ocr page 211-



		*²⁰9* Lack,fchetgheel,en feruys, oulter marin en fmalten Afuer en menie, loot-wit en oock alpalten, En noch veel verven meer die ons den Schepper gheefc Waerin dat jeder een verfcheyde crachten heeft. Sult vinden dat daer in fijn aenghenaeme jonften Die dienen tot een beidt en hulp der Schild�r-conften, Laet ons wat voorder fien waer iy toe dienen mach En wat de edel verf noch meer brenght voor den dach. De verf ciert oock de ftof, de fijd' en t Volle laken Sy can het coopmans goet daer door feer vendtbaer maecken, Den Eelman oft Herhoult daermed' fijn wapens menght En thoont wat jeder ftaet daer door ten voorfchijn brenght. Voor eerft het gheele goudt fchijnt eeldom uyt te belden En de gherechticheyt door wit en filvere velden, Het blau de wetenfchap, het root den hooghen moet T'purper oytmoedicheyt, jonft en den overvloei. Het fwert by fimpelheyt, by t'groen de fchoonichedcn De goetheyt en de vreught de fterckheyt en de reden, Den Minnaer die een Maeght uyt groote liefde vrijt En om haer lieve fchoont Wel duyfent ibrghen lijt. Die doet tot haer vermaeck veel nacht baletteii fipelen En tot haer meerder eer veel nieuw' ghefanghen ��eleil, En fchenckt haer een adres van alderley coleur Om dat hy winnen fbu ten leften haer faveur. Om dat hy fijn Meefters ten vollen ibu behaghen Door t'root certijnen lint fijn liefde op gaet drash�n, En met het edel groen de hop' van fijn gheluck Met blau de jeloiy ₅ met t'fwert fijn vrees en dnick. Gaet fomtijts oock fijn pen' een gheeftich rijm-dicht fchrijven Tot teecken dat hy haer wilt onderdanich blijven, , Τ Sal hy de ^oefy gaen menghen rtiet fijn min En al het gen' hy doet dat heeft verfcheyden fin. Cc Soo

-ocr page 212-



		Soo ean de edel verf oock t'Sehilders gheeft verftercken Op t'menghen van t'coleur in fijn lof-rijcke wercken, Wanneer hy kent de cracht van haere Edelheyt Die hy met alle vlijt naer reden onderfcheyt. Om dan met goet verftant tot d' eel <Pi�lur te comen Soo dient de Schilder-conft wel vlijtich waer ghenomen» Nempt aenden lincken duym u platte fijn Palet Hout u Carnati icho.on en u Pinceelen net, En wilt de naecktheyt oock met enckel wit niet hooghen Want anders fou u werck mishaghen aende ooghen. Menght oker met het wit, en weynich fermilioen Maer geenen maftecot om alles wel te doen: Stelt purper by het geel en t'geel by blou afluren Het wit met lack ghemenght_> verciert oock heel Figuren, Het blou by tTuyver wit dat belght (piS�ura noot Het groen by t'wit en geil, en t'blou oock by het root. Mijdt lamfwert als de peft, want fy de Conft doet fterven Te veel fpaens groen can oock de eel Schildry bederven^ Soo Tuk ghy op het left gheraecken eens het wit Van d'edei Schilder-conft daer uwen gheeft op fchit. Siet hoe het blom-ghewas fijn felven can fchokieren Dat door fijn loet coleur heel Hoven eompt vercieren₅ Als een tapijtich cleedt van Godt den Heer bereyt Daer hy med' naer de Conft de fwerte aert befpreyt. Soo moet de Schilder-jeught met gheeft dei' Cbnft dan vatten Eer fy recht vinden can <PiBuras rijcke fchatten, Tverdeylen vande verf <PiRuras Conft verfraeyt Als elck is op fijn plaets ₇ en gheeftich uyt ghefchaeyt. En wilt met geele gout u ftucken noot becladden Midts t'g�ut de Conft onteert, daer Conftenaers op fmadden, Maer vry u werck verciert met Leyften heel verguit Want een volcomen leyft de eer der Conft vervult. Naer

-ocr page 213-

MHIIj. ..I..I.L..L.I. . ,1 . ■».■■■........, �-

^iji i.iqHi.K^lip in ₍......il. .i,,ii,i-r....ii,i,, .,,..,,.,. ,,,,,,,, .,, . ,.� . ,,,,,,. . ..�,.....,,(�, ,_W ,y__ �� .� ..Ut �«�_�*]«|^|��».��»..,.1,�_; ..,W*

2IT

Naer dat de Conft vereyft, want fchoon en lichte ftucken
Die ibu een gulde leyft verdooven en verdrucken,
Maer aen een bruyn Schildry een gulde leyft gheftelt
En een fwert ebben leyft dient aen een lichte belt.
Soo ial den Schilder aen de Conft het leven gheven
Soo fal de eel ÏiSluf op t'hoochften fijn verheven,
Den reghel vande Conft wijft felf haer eel bdeyt
En voeght haer met Natuer wat dienter meer gheièyt.

F � � f S.

* . *■ s- s

!: .'■ . <

DA-

4 ' LwtKji

Cci

-ocr page 214-



		212 DANIEL SEGHERS Onder het ghefelfchap vanden EL Naem Ieibs. Confiich (Blom-Schilder yan Antwerpen _rgheboren Anno 1590. α. Ls ick tPiEluras Hof mee vreughden had doorwandelt χ\ Al waer de fchoon Pinceel der Schilders wort ghehandelt, En dat mijn liefde had haer Gonften verghefelt Door d'aenlock der Schildry en menich deftich belt. Den gheefl: verhonghert bleef om noch wat meer t'aenfchouwen Midts mijn Conft-gierich hert van Flora weit weerhouwen, Die daer de guide poort van haren hof ontfloot Waer Gloris al t'gheblompt met water ftaegh begoot. Dat fy aen een Fonteynmet filvre gieters haelde Om dat het fonnen licht t'ghewas te feer beftraelde, Den fchoot der viuchtbaer aert was heel ghecoloriert Met alderley coleur gheverft en opgheciert. De roofen ftonden da�rals gloyende robijnen, Die t'glanfich hemels licht leer conftieh qiiam befchijnen. Al waer dat Zegherskt in Vloras lu ft Prieel En boetften aerdieh naef t'gheblompt met fijn Pinceel. Vol ichoon verrtienght cole�r heeft hy de Gonft ghedrevea Al oftfe had ghewe�ftin't, bloef�mvaai hacr leven, Want hy wift door den gheeft te maelen alles af Dat hy een jeders oogh haer volk voetfel gaf. Sijn Animonien _Ύ Pinceen, Ttillipanten, Renonckels en Garnaet, jefminen en Tillanten, Harflbuwen, Collebloms, jenoffels en jenet Picenen Leli�n_r Accjleyen en Filet. Lisblommen Winter-roos, NarcuTen, Hiacinten Doorweven met groen veil en helle fije linten, Trampons, en Ridderipoor, Violen Maternaei > η Regatten en Ionckils Croonen jmperiael.

-ocr page 215-

� �..-�,

■-m^^g

DANIEL tfEÖERS? FRÊRE 1 EgVITE

V � Je

rif ont beAttfoup ïïffes g�n&* �

d'Oraiqne "Jfenti Ertdenca fajajaictJeuxprefints-fpur detttptectt4ejamam,uned&n4t\
tneet une croisdor ma/tf,ioutas� deux deamnde valrur.ü'tetntmaitUrtmntJa refidence en �
\- ILwcnrfmxit. Anvetvaansla mat/Snidt'%��§*$�desPereelefittes�. ï.M^géni■ e^cM.:;."■

�

, �.

->,.; �,,-,

f ',''

-ocr page 216-



		Sijn �^��^��^^^��&� Affricanen . EuUblommen, Simböiins, Felieren en Pavanen, Staen altemael foó foet en aerdich afghemaelt Soo gheeftiehj trials en net, jae grondich uytghehaelt. Soo fraey ghecoloriert dat t'leven fchier doet wijeken Doord'edèlheyt der Conft, die t'leven fchijnt te gh'lijcken, Vol eloeckè iaehtieheyt feer aenghenaem en foet Dat föreughél vol van gheeft daer voor noch wijeken moet. De fnel ghewiechte Faem met lof fijn Conft beperek En maeckt Freer Zoghers naem feer kenbaer al de w.erelt,. ^: Het edel Hollants 1\|of dat gheeft ghetuyghenis Hoe t'Princen Cabinet daer med' behanghen is, Hemicus Frederiefc fijn jonft oock wilde thoonen, Aen defe luyyét Conft alsjhy haeequam verfchoonen, Met menleh fchoöri juweel van lauter gout ghefmet Als hy Mn (Daniël gaf een aerdich fraey Palet. Een Thientieh met een Cruys en twelf Pinceele ftecken Waer mcf hy Ze^bers Conft:<\|uam tot riieu* luften wecken Een Maelftock yan fijn gout, dat d'eelPrincers hem gaf Daer op een dootshooft ftaèt, tot teecken van fijn graf Tot een velt teeeken dat het leven vande menfehen ^ Moet al\| een weecke; bloem ��_;; corten tijt verflenfenyi Ift wonder cloeckin gheeft tervvijl ghy al t'gheblompt Met veej vervich coleur & by het leven compt. U weerdicheyt is weert naer 'Salie recht en reden Met grooter lof en. prijs,of ghiftenaenghebederi, �., Ghy hoogh begaëft verftaridt van Princen weert bejonft ⁴ Seer mildeiijck verrijekt van t'margh der Schilder^conft. Uyt muntende vernuft, u hooch verheven finnen Doen ti door deiè Conft de grootfte eer verwinnen, Ghelijck de blom verfoet de locht door haren geur Soo is oock � Pinceel in haren hoochften fleur.

						Soo

-ocr page 217-



		^2lS Soo ciert oock u Schildry des Coninckx Cabinetten Voor d' aenghenaemft juweel dat jemandt voor can fetteri, Tghevoeleti en den reuck'ghebrecken maer daer in Het leefden anders al naer jeders hert en fin. De biekens (ouden ftrackx naar hun volcomen kiften Met groote vreught daerop in volle foetheyt ruften, Want fchoon den levens aert in fijn Schildry ontbreekt T'is meerder als de Conft dat in fijn blommen fteckt. De Conft en can ons maer een levens fchijnfel geven Maer die fijn blommen fiet die fietie aen voor t/leven, Die gheenen worm oft mol in't minft befchaden can Want fy is afghepluckt, de wortel ifier van. En Tonder wortel wort ghefaeyt op fijn Paneelen De wortels moeten dan fijn ZegheYs �el Pinceelen, Dat is den rechten gront, fijn doode verf bethoont Dat door Freer Zezhers Conft het leven in haer woont. �ot een teeeitcn bat oen focten aert oer glommen bie boo? oefen oobtb^ueψ ti�ljen enbe <�on\|t Bacenben Appelles tijeel $ebeclanbt booj bertyept jae in . bcridjepbe �onineft - liicuen fcefcent i$ foo en �eeft ben sljc�ferben enbe bec* maerben Poe�c' fcjonenbe tot Amftekedam in �^oUant �n naeme Joos van Vondel niet qna�tjctt tot �ofban Zeghers upfrbt pen laten ballen befe beerfen �npbenbe in io^tcn ph a�bu� t DEn ghecil van Zeghers is de By Waerop de Neerlanders roemen Sy fuyght haer honingh lackerny En geur uyt alderhande bloemen. Een Bie quam op fijn Schildery En geur en kleuren aenghevloghen En riep Natuer verghevet my Dat Blom-pinceel heeft my bedroghen. tf�aer teggen be jjlebedanberg ooelt met bo��e tee&t tot fijnen fof mu��jm teBen enbe fmg�en albug. Arte fua baud fimiles Flores plnxijfet Apelles^ "" Qms toto acceptos Daniel Orbe dedit. \ IOAN. s

-ocr page 218-



		IOANNES DE HEEM FruytSchilder 7>an Vytrecht. GHy vroukens gaende groot en wilt ibo feer niet kijcken Op het ghefchildert fruyt dat tleven fchijnt te g'lijcken, Op dat u malle oogh u herte niet en quelt En voor u teere vrucht een fehets daer van en fielt. Want t'aenlock van del' Confl: fal ftrackx den lufl: beroeren Als ghy de wercken gaet van lan de Heem beloeren. Die hy afmaelen can ioo foet op effen bert Dat fy een fwangher Vrou beroeren t'luftich hert. T'is wonder dat hy weet met lukken wonder trecken Het leven foo het blijckt in vruchten te ontdecken, Sijn Kriecken ftaen foo foet, foo rijp de Mufcadel Garnaed, Pers, Abricock en alles ftaet foo wel. F η foo natuerelijck al oft het waer ghewaffen Soo wel doet hy des' Confl: op d'eyghen leven paffen. Den Gouverneur van t'Landt, en Hertoch hoogh van macht Die houden defe Confl: in groote eer en acht. Sijn werck is meeftendeel een glas vol wijn ghefchoncken Waer in dat leyt de fchel van een Lamoen ghefoncken, Daer by een Ceteroen ₅ Oragni _P Druyf, Granaet En alderhande Fruyt dat naer het leven ftaet. Veel fchoone filver werck gheftelt wel in fijn oorden Een taefelcleet van pan met louter goude booden, En daer by oock een Luyt beftrickt en wel gheftelt Op eenen bruynen grondt in d'ooghen vlijtich fpelt. Des' Conft wort foo gheacht en wonder�jck gheprefen Om haren cloecken aert en liefelijck net wefen^ . Die door haer malficheyt Natura niet en wijckt Ghelijck aen haer Pinc�elen edel wercken blijckc. ^f \ O't* Dat

-ocr page 219-



		Dat wie haet vruchten fiet moet fich daer in vernoeghen Midts datter niet foo wel can by het leven voeghen, By tleven van het fruyt oft eenich blomghewas Des' Conft brenght alles op het leven wel te pas. Men fiet ghemeynelijck, dat jemant (naer het fterven Van fijnen naeften vrint) wel fwerelts goet can erven, Maer noot de gaven van de diepe wetentheyt Die jemant crijghen moet door groote neerfticheyt. Ghelijck de Heem nochtans doet in fijn gheeftich leven Die heeft aen fijnen Soon veel wetenfchap ghegheven, Van d'edel Schilder-conft, en menieh fraey fecreet Vol foete aerdicheyt het gen' den Soon oock weet. Hier leven twee door Conft, den Sone en den Vader _t Die niemant can foo by in't leven comen nader, Waer door oock mijnen gheeft is virich aengheport Om dat de werelt door hun Conft verheven wort. Den Soon doorploeght foo wel, foo fuy ver en ibo wacker (Ghelijck den Vader doet) ^iSluras vruchtbaer Acker, Waer op ons Nederlant nempt daghelijckx ghemerck Op d'edelheyt van gheeft in al hun Conftich werck. Die t'werck van Vaer en Soon gheftelt fiet by malcand'ren Can geenfints fpeuren dat fy in Pinceel verand'ren, De blommen, filver-werck en fijde drappery �ae Lantichap, vis en vlees en alle fruyt daer by. Seer net gheordonneert op doecken en paneelen En aerdich uytghewerckt met hunne fijn Pinceelen, Sijn weerder als het gout, midts al de edelheyt Van Conft, die met veel cracht in hunne vruchten leyt. Mm �ee(�tet be eu&e «TBeei�erg �jemgt b�n ionbiti�n Haaren m baer �p montict ban bcrftant om �at fp ojeen naetucenjcisc �ing�en en �cn�en naec* 9�tueet(t oft clcft I$eeft ftjn uefon�er jiBijteie sBe&a�t, ®en arooten �c�>il�er ^blotto fc�jitoer�e inbe aftoefentjjent ban fr)n Mctfiix een blte0&e on Den mug

-ocr page 220-



		ban een 3f igute/ foo nattwdgcft / batfe ben jfceeflet toflbe afjaggen I mepnenbe bat get �ebcn fcea$ macr bon�t ftcg beooggen, l^iec mcbe toi�ben gp uptbe�bcu bat eenen menfcg in fijn toctcnfcgap ficij niet en maeg bergooberbiggen en gein niet laten boojftacn batter niemant �icr ieben foo tiaet en tan tomen a� gp. Cnbe gge�ijdt bc &cgtfbec-toii\|t foo a��cnf&eng igf opggec�ommen tot be bo�cos mentgept enbe ber�jcbcn boo^ blijtigge <®effenacrii / foo ranmen ften bat Joannes de Heem ftcg niet a��een en geeft bcrnoeggt/ om te bjefen ben opperf�en Phenix ban a��efcupten af te be�ben/maec be fe�be �onf� aen fnnen &one Comelisdc Heem foo inggefto^t bat gp naej� fijnen ©abec baerjnne niemant in $ebec�anbt en Begoeft te toijcRen: toant ben t&abcr geeft gem met �ebenbc lijf baermebe begift/bJe�CRegifta��e giften te bobengaet baant tljef een gift bie gem niemant en ean nemen a�^beboobt/ een gift bic �jemonttlcrtfe�ijiRfa�maecKcn/feJoon bat gp be fe�be boo? t'f�ecben fa� bec�atcn. 4ttmn Franoico Monfignori .gtgi�bec ban Veronen baij� foo natuce�rjcR te fcgi�beccn bat gp ecnen �o?CR;ren gont bie aenben If�arquig ban Mantua banben gcootcn �o?tn boo? een fdbfaem gift toaatf bcceect / gabggecontecfcpttcggcneenenmuecop eenenggefcgi�becbenf�een/ enbe baa# foo bad ggebaen bat eenen anberen �ebenben gonbt bie op ben tojrufeu gonbt fecc bpanbieg toagf en δη bet boo?f$. fie�t gge�ept fijnbe/ onttcocfe fijn fdben �ojS/enig met een fucie naeC beboo^. fcgi�becp gge�oopen mepnenbe bat gp �eefbcn oni gem te becfcgeucen / maec taacct fe�bec betp�et met get gooft teggen ben muec. Cig te nebucgten faaaect batmen eenjsf teggen ben muec boo? be ganbt ban bie becmaerbe ^cg�beri* be Heem, uetfcgilbeeen eenen batjngaert met gaer rijpe mufcabe��en ggdijc�t ten tijbe ban Paraiius, enbe zauds, oft bebogge�oorft bun niet en fouben beooggen binben mepnenbe bat get �ebcn baacc. <©en boojf�. Francifco Monfignori gab op eenen anberen tijt ggefegilbect een «HBacien be�r baec bet �tinbefcen ben arm om gootg geeft om ftjn «fiBoebcc te omge�fen baare bp bat een feftee joftyou quam bp gaec gebbenbe gacc depn ^oontien tik op een ttucfttften gab een bogge�tien bat ter ganbt quam / enbe t fe�be onrebe�jcfc bogge�tien ftenbe get Marien �&ttot b�oogg nacc ben arm ban get ��nbdtcn/ mepnenbe bat get oocr �eefbe/ enbe bat meec i$ tot typ repfen toe. «Senen Joannes van udine gab in jta�ien teggen ben muec ban een gadbecp ggefcgt�bert een tapijt foo natuere�ijcR bat (ben gau� inbe fe�be gae�berije eometibe) een ban frjn ^a�pgenierg boo_wj �iep om get �apijt e�eebt op tegeff�nop�at bengau^fou�c �aer boa? paffecen / boeg bonbt gem beooggen / en meec anbece foobanigge ggcffgiebeniffen foumen connen bp brenggen / baaec boo? te fpeuren ijS bat t)t $cgiIber-ton{i groote traegt geeft. �nbe aenggeften battec menigge fbanggcr ^oubj ftenbe een aecbkg fcupM�ucR/ oft afbe�benbe eenicg ggeboggdt tfp ©atcijfen/ i^iueften/ <auacReljei / ^neppen oft anbec aenggenaem eebtbacc gg^ biert boo? �uf�en b)o?bt ggeneggen om tleben baec ban te ggenieten / bae�tRe �onf� / fcgijnenbe te �eben / gaec boo^ t'ieben niet en ean bienen : oft gacc �ut�cn becfaben / engaecfyucgt tec toere�bt comenbe / baec ban een meedte�fleft teecRcn fa� bjaggen/ gge��tft mancgmae� boo2 be natuere�ijcRe Confl bon be Heem ggebeuct / ictt feggge natuere�rjtfi upt bien fp boo? ben ^atuec niet e» IbjjCRt en baecom paffen "befe Carmina feec tod op f�n �on\|t» ^cgggenbe

			D'Hcem

-ocr page 221-


			ppp^pi^�"�"^�Ρ^^�

at₉ DHeem pinpt_} Natura flupet fua poma potenter* ■�,:� C Fwd, <z2r fallaces prae^almjfe dolos. JEmula dextra Mtd& lento dominatur in auro. Artificem dextram ₇ quis l?ariare poteft $* Watt ban men tien (In a�bug tm tipt leeggen enbc in onfe tM tot fghen Hof enbe <�ec feg�&en. 3�e Heem ig foo�anic� fcljilberen�e bat ben Hamer fiomfiaetmi�tg fpfrupten booj $inceel gct lebcn fcgicc overtreffen. Wie canmen dan meer lof op defe werek fchencken Als daer de fnelle Faem ons lanck doet af ghedencken, Die finght gedurichlijck met een feer foece item De gantfe werek door alleenlijck vande Heem Alleen om fijn vernuft, de neghen fangh Goddinnen. De Heem (om fijne Conft) meer als Apdlo minnen. \ � Djnwoonders alghelijck van tlouwer-Rijek gheberght Die worden aenghelockt en door fijn Conft gheterght Die met hun hel gheclanck der (bete jnftrumenten Met groote vreucht en eer verlaten al hun tenten. Om oock tot fijnen lof te maken een gheluyt Alleen om dat den gheeft foo werckt fijn Conften uyt Soo dat ick i�gghen mach dp Heem met fijnen Sone Verdienen alle twee een groene lauwer Croone. Om dat hun edel Conft lbo op het leven treckt Die menich menfch tot lufl: en oock tot imaeck verweckt.'
				I


		- 1

	Dd* PEETER

-ocr page 222-

»?

FEITER 5NAYERS

iBatal�'Schilder T?m Antwerpen _p �udt 68. jwrem

Die noyt vier fpouwen fach uyt d'oorloghs wree Ganonfiteri
Oft in ghelitten ftaen des vyant^Schaderonnen, :

Da�r den verwoeden Mars niet eet als menfchen vlees ; ;,

En menich arixtich hert bevanght, pietnaere vrees.
Daer heele velden fijn beiaeyt met doode peerden
Met menfchen vers ontfielt, ttt gans bebloeyde fweerden, '

Die noyt een Crijgh�-man o�ck,Fach houwen ovetf t^?h�ot

HU-
■

Oft vallen aehter-rtigh door eenichii�tfich loot^

Weet Snatjers met Pincee� iitrchtans fo� af te belden °
Al had hyftadibhfijck verkeert met d'oorloghs Heiden,
..;'^at�5^|ly_;:^t^®»* (in plaets van fijn Palet) ^:

Ghedr&eghen had altrjt een S weert oft Hellemet.
Soo coft hy ddor ac C�nik niet beter afghema�en
Den handel vanden icHjgh, die jemandt can varhalen, \

Soo coft hy door d� Corift van d'edele (plBuer

Niet b�t�r V�lgh�tt riaet fet wef�n van Natu�r;
Tis Snayers �it tibyt f�cTi een open a�er leken
Noyt Man fach fchieteft, dopt �fi met t'rapier doofft�ken^

Die noyt �n k ghetveeft tt� papens in het velt
f AlSva�rffien ^ telt.

En daer foo menich Vorft (door ίtreffen vande ballen
(TnVfche�t vry ftael ghecl��t) moet vande peerden vallen

Daer Wagheri noch <3aros half dood' foldaten mijt
; Ma�r ibnder om te fien op hun lichaemen rijt.
Daer veel ghejammer is en crachteloos gheipertel
Sielbraeckingh en ghefchrey, veel droefheyt en ghemertel,

Veel fuchten en ghekerm, ghekreun, en bangh gheween.

Soo dat fchier berften fou een hert ai waert van fteen.

..-

■■;■;

.,,

Hier

-ocr page 223-


	^��^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^m^mmmmm

		*��-«. Coulrrctznjica�. ',* j**
�'�- .. ■�-.. f ■'.. > ^:m4 '■■;■ ' < ■ ^!.f-^4		*��-«. Coulrrctznjica�. ',* j**
�'�- .. ■�-.. f ■'.. > ^:m4 '■■;■ ' < ■ ^!.f-^4

			Ü

-ocr page 224-



		32Z Hier leyt een Edelman ghequetfl: en half gheibrven Met eenen arm oft been mifmaeckt en heel bedorven, Daer jemant ioo ghetreft dat hy fijn jnghewant Voelt fincken uyt het lijf en taft met fijne handt. Hier eenen foo gheraeckt doorlchoten en doorfteken Dat hy niet anders wenfcht als om fijn bicht te ipreken, En niet en rieekt als ftanck, en niemant laes en hoort Midts al die by hem fijn, fijn jamerlijck vermoort. Daer fietmen jemant noch fijn bleecke lippen rueren En f wemmen in fijn bloet, vol vremde avonturen, Hier leyt een cloeck Soldaet met handt en voet vermenckt En fterft van pijn als hy op Vrou en Kinders denckt. Het fchijnt dat daer de doot heeft t'ieven uytghebannen Iae niet een fier ghemaeyt als onghevreefde mannen, En die dit droef vertoogh wilt fien ghelijck het gaet Dat* hy maer eens fijn oogh op Snayers belden llaet. Die fchoon hy noyt en was ontrent de Legher tochten Oft teghen het ghewelt des vyants heeft ghevochten₃Die iai u wijlen aen op doeck oft plat paneel Hoe t'met den crijgh al gaet door Conft van fijn Pinceel Die heel Velt-flaghen baert _P Batalien, en Steden Die vaft beleghert fijn, en worden ftets beftr�den, Bevochten en beftormt, begraven en berent Met vreetheyt opgheheyft_?befchoten fonder ent De peerden als verwilt, door tbriflen, flaghen, crabblen En daermen ^Heiden fiet in't vyants wonden dabblen, Daer t'al is op de been te voet en oock te-peere Daer jeder fijnen moet bejevert met den fweert. Daer al den dicken roock fchier Son en Maen verduyfterc Daer ai het dul ramoer naer weth noch oorden luyftert, TPCanon gheduerich niet en baert als vier en loot En is van t'poyer ftrackx befwangheft even p;root_f T'fcWjnt*

-ocr page 225-

^: ■■ """.""...........'. , ■'■:''^�^"*^-'�*1*''**�«�,;.>,^.,;!«�5|.�-.......» .....----- ~~.■ ...~~�~~.- ... u. .�-..ym...~~ �~~... |.,,��~~ |~~. .~~ �. � , ., | ~~. . , 1~~1 IJ � � �~~, , ..~~ ~~, .~~ �,��,� ~~n,i,. �.,,,~~.~~,;,.~~ | � ~~j_m~~ ~~,.,,~~|~~|_�.~~|[

223

T'fchijnt dat aertbevingh is van boven en van onder
Door t'vlammen van t'ghefehut als blixemen en donder,

Tis t'voorborgh vande hel, oft droef oordeels ghevaer

Daer fy malcanderen fijn gheclift vaft in het haer.
De furi noyt vermoeyt, de moort is uytghelaten
De ftraf is los ghebraeckt, fiet hoe de vree Soldaten,

Daer vechten handt aen handt, al waer het roode bloet

Vergoten wort ghelijck een ftroomend' water vloet.
Daer fy malcanderen fien kneriTen op de tanden
Verftooten uyt de fael en brenghen t'al.'tot fchanden,

De wreetheyt noyt en ilaept, foo dat ick fchrijven mach

Al t'gen' in crijgh ghefchiet, brenght Snayers voor den dach.
Weet Snayers door de Conft foo grooten cracht te geven
Dat al fijn wercken ftaen ghelijck het eenich leven,

Dit wift Albertus wel Artshertoch van het Landt

En Prince Cardinael, die Snayers eel verftant�
Om fijn diep-gheefticheyt en wel volmaeckte Conften
Met Princelijcke Eer begaefden en bejonften,

ïae creegh foo grooten Faem en weert verdienden lof

Dat hy den Schilder wert en Domeftiq van t'Hof.
O dat den Cardinael noch eens uyt t'graf mocht rijfen
Hoe fou hy Snayers nu in fijnen handel prijfen,

Wanneer hy quam te fien met eenen nieuwen moet

Een ftuck van hem ghemaeckt, lanck meer als viertich voet�
Daer hy met d'eel Pinceel weet aerdich te ontdecken
Hoe dat de France Macht naer Valenctjn gaet trecken,

Daer fy haer Tenten flaet in't midden van het velt

En meynt dees ftereke Stadt te dwinghen met ghewelt,
Daer fegh ick t'France Heyr leyt onder aende wallen
Begraven en verfterckt om ons te overvallen,

Van alles wel verfien van Bommen en Garnaet

Soo dat het Landt iihier hongh aen eenen fijden draet.

Daec

-ocr page 226-



		224 Daer onfen Prins !Don lak gaet fijne proef bethoonen En wilt de floutheyt van den Frans met flaeh beloonen, Wanneer hy met Cmd�hnn macht gheheel verplet En des' benoude ftadt van dit belegh ontfet. Daer fietmen een ghewoei van moedighe ibldateti^ Die door de Spaenfe Macht des' edel ftadt verlaten, Die iwemmen door het nat van menich water-plas En loepen tot den hals door vrees in't wack moras. Hier fietmen Prins Cmd� vermoeyt door t'houwen kerven Die menich Frans Gap'teyn van onghenucht doet fterven, Het geen � Snayers thoont feer aerdich afghebelt Seer ordonnahti-rijck, feer fray en wel gheftelt. Seer foet in fijn verfehiet, meer als ick can beiehrijven Waer door hy by den rnenlch ontfterffelijck fal blijven, Want Snayers thoont daer in door fijnen cloecken gheeft Hoe naer dat Valenctjn heeft tVyants buyt gheweeft. Die defe Conft bewaert tot fpieghel van haer lijden Tot een ghedachtenis van die haer quam bevrijden, Ick la'�t nu Valemijn en wil eens v�order gaen In't Princen Cabinet daer Snayers ftucken ftaen. Ey fiet eens op't portael wat fray en nette dinghen Dat ons fijn cloeck Pinceel hier compt ten voorfchijn bringhen_?In een verbeven belt daer t'gildt den voghel fchiet �n daer den Hertoch felf een gr��te vreught gheniet. Als hy behaek de eer, niet dooi* een anders gunfte (In't fchieten met den pijl) maer door fijn eyghen ctinfte, Want die den voghel treft en drijft van boven neer Moet vaftgaen inde Conft, de Conft gheeft hem de eer. Siet eens het groot ghew�el van nienichte der menfchen Die Leopoldus daer gh�tuck en voorfpoet Wenfehen, En grabbelen naer t'gelt dat hy ten beften gheeft En worpt daer �nd^r tV�lek ₃ dat in veel vreughden leeft; �;--''» '^! D

-ocr page 227-



'�2J Den hoop ontelbaer ich�jnt van die hun rollen /pelen Van die fijn afghemaelt door Snayers eel Pinceelen, Noch veerder loopt fijn Conft en brenght ons voor den dach Al t'gen' de vry TiSIur met haer Pinceel vermach, Dat is den Toeten aert die fy ons laet ghenieten In Lantfchap oft landau vereiert met veer verichieten, Inroti�n en gheberght Modern en oock Aloudt Waer in dat �Sfcijm gheeft ibo crachtich fich verftout. Dac al het gen' hy maeckt en moec Natuer nietwijcken Die hem met defe Conft op t'hoochften compt verrijcken, Soo dat ick niet ghen�ch fijn Conft afpaelen can Want d'edel (Brujjels Hof, bewaert den roern daer van. Men fiet noch daghelijckx fijn wetenichap vermeeren En is ghecomen op den hoochften bergh van eeren Daer hem het foete vocht van Hypocreen beipr�yt Daer Tbemis Snayers felfs aen hare borften voyt. Die Tallas ftadich compt met hare wijsheyt laeven Om fijn welfpreckentheyt, het wie van alle gaven, Soo dat fijn groote deught gheen lof-trompet behoeft Midts dat fy door de Faem wort daghelijckx beproeft� Die lanck naer fijne doot fijn deught noch op fal halen En fijnen weerden lof in eeuwicheyt doen pralen, Hier med' wenfeh ick hem vred' gheluck en falicheyt Soo jet vergheten is vergheeft mijn botticheyt,

		IACOB
	Ee	IACOB

-ocr page 228-



■■

	226

		IACOB VAN ES Η Et fruyt van !#� �>an Ei oft een biiaert banckct Dat ftaet ibo wonder fray,lbo,aenghenaem en net, Dat jlI het gen' ghy fiet is puer het tweede leven Iae can licht aenden menfch een watermont�en geven. Den Creft, Garnaed en Crab die ichildert hy ibo raer Dat jeder i�gghen fou dat ibo ghewaiten waer, Een fchoon gheroockte tongh op groene wijngaert bladen Moerbees in porfeleyη\ in dooien marbelad�n^ En alderhande vrucht wort van hem ibo ghedaea_ Dat menich fiecken menfch toe finaeck fo� loeken ae% Natuer ftaet i�lf verftelt bm d$t iy cloor Pinceelen Soo aerdich wort ghevat in al hae^ jnali� deelen. Om dat haer rondicheyt tojC op cje kern �n fteen Soo diep wort uytghehaelt ^n cotnpt wel overeen_>3Met al haer rijpicheyt, want fiet de nuifcadellen - Hoe levendich iy ftaen , men ion haer kernen telfeh t Soo gheeftich can de Gonfl: haer voeghen naer den eys Als iy de vrucht ontdeckt en alderhande ipijs. , Al die beluft fijt op <Pomonas horen-fchatten ;'₇ < En foeckt daer uyt een vrucht nae uwen fin te vatten�. ,. Om jemant een vermaeck door defe gift te doen En om daermed' den luft van jemants oogh te voen, Coopt ma�r een ftuck vol fruyt van Iaecc( yan Es gemalen Daer u Conft-girich oogh veel luften uyt can halen. Veel luften ibnder finaeck die jemants tonghe proeft Maer geeft den vollen finaeck ibo veel als d'oogh behoeft. Leeft dan geeft-rijck vernuft van TaBas fbch gevoeftert Ti&uras eyghen Soon van Ceres op-ghekoeftert.

-ocr page 229-

xzy

fj> » » �,� �' ',;

^f/ -ir-L^ ^�^��^&� <X*fWZ ^fleurt, les

1 ZtttamifJkiyjtfenj. vtn&'t stcxcuilti;

WrWkr^c/h

' :

-ocr page 230-



		ΦοΐποηΛ vlecht een crans van Palm en Ropfmarijn *Orani mmM\i^^m\mmt^m�^ 9��0^Wit* ynk�i�** Ops opencJhaei�n f�fawt ^^^^^ύΜ^^^φ^^^^ΛOm dai)gkyjdaer in tichelt Mj^erfte ^��cl^en,.] ₇ *Om dat ghyv t'bven brengt^:M Φ^^Ε^_:%^\* tue; En oock daerin ontdeckt de deughdeh van Natuer'-, - i** ADRI Λ E Ν STA ΏΜ^Μ Ρ'Τ ~ DC etij�e ^c^�jbcc-fpnj� i^ ��)e��^ een fcftoon jong�je S&oe�jtec bie ober �jatc #\|�t� jf ec^ jrtou^iis/t��nt U)ie ��cc hiet iicei?flifl> en foee�rt bie cη fa� ij4triti�t bitibm/ en bie ^art-oBe^utoc-tl^-tn'hkt-'tti'be^t/ ηοφ en �cmirtt/ berucf�fei macc bic Jaet �tiprf �jeeftenbe ojjetcouta blijft aen�ie fal fp �jaet �ijctoit�jcB ober jjijebfn enbrfaer gaben �atcn g�enieten. &p i$tm baerot� M�tfe foetenje�� jjtjejjanbe�t toefen/ �pifltft een r�teifiejtjnmi0a$/ bat ig met fcffeeen�p obeftabigjjefnitteW/ met becbuibieppt enbe rie�rf�tt!) opfle�jt. <cnls�4^i)e6tnaV'0g�m^efii!r{t'-deh f#ri $52i!pt �p\|ae�p» junieel-roffcr get nielift&bcc�rtpr eno^e^�ncfettnet befcfehepbe fejoonijept bari;^o(�e�tjcftc iu�jeden/biie b�; ?&?upbr/ naec it�boleomen Soufc�e�fjeft to^�8el�$Jffni$iban �aren 25#�pbegom i$ bjaj^enbe: foo ifl bat H&ura(bie be &ppbt b�ojt met een Conf� minnenbe �i^ft�nt �j�t* boelen alj$eenm ^upbegom fjaetbeua&ben enbe httffotm ��n#ett ttarlyt te g�j�nieten entre baer inne met �icfb� t$ t�oUjerben) banben fe�ben moet ne�aeft boo^ben met ��ft ;MtticeI-&itl Ιιιαει; in gtcn fone�ijefee feljattett en ntoojen ontkenen en fob ^�aiin��fc (Dn S5?upbt (tbat?i#�Pi&ura) (batejenia�tly0 Mitti^t^ttftaenberbohben omtotBet epn�rbe^lebend 0Φ baec ina�tijt te beW�nen) ten ban befegaben eompt tebet�iefen/foob^ f�outut be liefbe/ be b�j�^�ben enbe ber�jo�en bjetenfeljajpjpett becgaen» imjubidm ban b�n,pi&uraftjn �^�y�nt�ijcft befe 5 fupber�jept/ neec\|�ie\|)eptr/ fiantb�fiifftept/ beEbn��ie&ept / 0oetnji�iic\|\|cpt / met �iefbe / jebec / �BenufDt ch fonb�t berbjiet. jf�et bef� cibeii i# b�ri joncK� af a�tjjt beroert j&f)ebjee(� A&�m straibempt con\|1ijt{\|.,^$�bar,iian^ncM^rpen'^c6ojinl int jaer"tjSd. op ben jt�fiM bact t)P te�JtnTiioojbic� noclj fef too�nenbe enbe befe geetel�eRe toif� oeffenenbe/ baec 5p foo fraep / ��eel�itf)en tiet !n tg bat feta Contfenaec gem in�e Conji f00 na�i; �et ieben �omen eari/ ftcfonb�tlijeft iti &anb�ttpg enbfce�epn fiQW- htn$ bkt(ύύ iietbtcD en lebenbiip fiaen/ bat b�n Conincft ban eng�e�anW licnt ftelrft beefbtftt �Mabt om tee�men naet Ebnd�ti, a�biaei: �jp tjson�ct jDin�^eii'�eeft^ mct;3pinee�l upto�etoereRt/bie onUJeecbtecelijeh (l)n boo? �i ocoote Conficn enbe fnel�e aecbitiieben biemen baec in ean ften. Natuer ftaet felfs verbaeft en voor fijn Confte fchroompt *Midts Stalbentyt* net Pineeel foo by haer leven compt. LUCAS**

-ocr page 231-

22?

LUCAS END-E CORNELIS

DE VV Α EL

Gbehroeders ende Schilders tyn Ann&erpen.

LUcas de Wad geeft in fijn joncKFiept g�je�eert bp ben bermaerben ^c�ji�ber
Jan Breugd', baer g» foo fjccft aenojenomen enbe fp felben foo beneerftirtit
om be upterfte eratgt ber *�rt)i�ber-ronft te batten/ bat jjp in jijn�n jonaljen
t�t ^ancfiei-�cR enbe 3ttato 6«ft boojwpf�/a�maer jjp bee� fr�ep �anbt*
flappen in Frcico a� �ocr in #Iie-berf 6ceft n�jemaeeRt/bie Bp be Eief*
fjebbeeji feer cgcfocflt enbe ofietoeerbeert tobben om gunnen loffen aert enbe
focte berfcfjieten biefp gebben/ ^rjn rotfenenbe ogcberojten met gunne betoaffen
fcfjomtnen / en fraep naatcr-ba�len / fiere fce boo&ronben / en nette ggetempcerbe
�otgten/ fonne fcgpnen en toeerlitgten/ en ronn�n niet berbeteet toojben mibtg
fp met groote f�ubie enbe b�ijtiage opmere�mtaje ban gem rjgefcgi�bert fijn enbe
ηοφ baage�ijehjr: tooien ngeganteert binnen Antwerpen p�aetfc ban 30n tooo*
ninsgc / 3�nbe nu oubt 69* jaren.

&#nen Sloeber Comeiis de Wadigoocft een bermaert ^tgi�ber toieng/
�epbec ©aber tg ogetoeeft JanaeWade,btein't jaee 1633. ig rjgef�ojben oubt
7j. jaren baer ieft in get eerf�e bee� af gebbe ggefeg^eben. 3�efen Comeiis i�
eenen uptf�eRenben o�Jeeft en Confi-rijen ^tgi�ber in e�epn IMftcgien/ 25ataucn
foo te toater a�g tt �anbt/en befonbee in op�^cRinagcn ban 3�e0ger�/in
refceflen ber ^olbaten en bier0ge�rjt«e aetien/ bie feer orooten toelftanbt gebben
en toe� uptggegadt fijn met get fineert ftjnber tfonfien I get toe�cii ^ifpanien
cnbe o�cr geel Statten tupggcn ean baer fijn toerelten in groote aegtnt0ge enbe
boojfe�faem ggegouben tooien/�ltoacr gp bee� ggefrgilbert |)ccft / nament*
iijcR boo? fijne «�pajef�ept ban Spanten Ph�lippus ben ui. afef oorn boo? ben
^ettogg ban Aerfchot boen ter tijt in ^paignicn toefenbe: ijef nocg int �eben
enbe tooont te Koomen oubt 68. ;aeren.

Wie can mijn ghei�cht bedrieghen

T'waer door Conft van toovery
D'oogh en can nochtans niet lieghen

Tgen' men i�et in d'eel fchildry
Die de Wael ons compt verthooghen

Daermen op een cleyn Panneel
Siet verfchijnen voor de ooghen

Wonder wereken van t'Pincecl.

Crijghs ghewoel vol vremde itrijen

Daermen niet als dooden telt
O ft des Leghers pefterijen

Die eerft comen uyt het velt
Daermen t'oorloghs volck iiet trecken

Naer den ilach oft guarnifocn
Dat can ons de Wael ontdecken

Dat can fijn Pincecl al doen.

ADRIAEN

-ocr page 232-



		ADRIAEN DE ΒΙΕ **Schilder �>ar Lyer ₇ oudt* 68. jaeren. D�fm** Adriaen de Bie belt ®utott beg %Ut§m$ bdtl bit ttg$m\ti0O$it§ bjcrcft/ ig ggefp^oten upt een eecelijel* ggef�acgt binnen be jitabt Lycr, a�toaec gn nocg is? tooonenbe enbe be ebe� iicgi�bet-cont� gantecenbe/ toicni ^a�cc toag een Coopman / rijpjinnicg enbe goet ban �eben / bie nopt en $ �ge�o^en macc unt fgn$ «��oebecji �tc�jatm ggefnebert �ijctwccff entte mitafte* leufelijcft in't feben gge��eben/ j�ecbenbe in tebclijcften ouberbom/oiibtonteent -ξο-ΐαϋη. �n om bat fe�ben &cgilbec tot googgen naem cornet oft be&cgi�, bee-eonfi opweegt ean batten bk Roomen (a� frjnbe be cerj�e Academie ban Pi�tura) niet en �ccft ggeften / foo i� Adriaen de Bic ban $ijn acgtgien jaeccn ggeteocften nacc Parijs, a�toaec gp Bp eenen Rudoiphus Schoof Conft-cijcft ^cgilbec banbcn <�omncft ban ^aneueijeft 2. jaten eceft ggebioont enbe befe Conft met gcoote neecj�icgept ggeoeff�nt enbe ban baec ggettocfcen tiae Roomen baergn fefle jaren geeft fijnen tgt ueffebt inbe unieke ceacgt ban befeteeffe* 1 �tjcFie baetenfegap te onbecfoeenen / gp geeft op ben tijt ban neggen jaeren aiie be becnaempjte p�aetfcn ban ^fatten beften enbe bee� frap binggen in't riep lbo op goube a\$ ft�bere p�aten / mebe op $o$gier7 jafpig enbe anbereeojie- j iijcue fieenen boo? �arbma�en enbe Camerlinggen banben $at$ ggefcgtf�ert \| bie baec in gcoot �egaggen gabben om be fupbetljcnt / netticgent enbe eloecfcen aert bie be Bie bate in geeft betoefen /gp i� in't jaet 1623. naec iB^a�anbt bjebec ggeftecet/ a�toaec gp beel fcap Contecfentfe� / Caferee�en en anbcw c�ocene bjbonnantien foo boo? ^tebena�# ©ojpen geeft ggemaeeftt. #o;faecfte bat ^zfe bo�g�enbe beeifen niet quatgeft en paffen op fijne Conjl tot meee�ec Jof enbe eec ban fijnen $aem enbe familie. Dat Cypres foo derft op Jrifl�macfas roemen EnTatienPbilufcus een aerdich Bieman noemen is om dat defe twee gheen moeyt hebben ontfien Om te berieden het huys-honden vande Bieh : ' r. Want fy vermoeyden dat den Schepper der natueren Iet feldfaems had gheftort in des* cleyn creaturen, Als fy aenmerekten met wat aerdicheyt en Conit Dit cleyn ghewormte hun Architedur begonil�, Sy maeckten korven vanTeer dun en claren horen Waer door fy koften hun Gouvernement befporen, En (aghen niet alleen in defe Republijck j �en opper heerfchappy en iiatich Coninckrijck:

			\

-ocr page 233-

AdRXjOTVS DE ΒΙΕ,

Jramtre bien esHtm� endrandesj�gures et aultres crdonnances,

^re 4f l'*s�uctheur de ce Uure, au 'il at de me ure lona temps

en Itali� etc*, n� dans la �nlL� de �

⁴S^l

re en l'an ι^ο^^

-jf'^;

-ocr page 234-



		Maer oock goed' policy en borgherlijckc wetten Waer door een jeder moeft op fijn ampt vlijtich letten. Vis vremc om fien met wat een onderdanicheyt Ider volbrenght t'ghebodt van fijne Majefteyt: Dees bouwen het Paleys, en woonplaets voor den Coninck, En ander oock hun huys de ichatkift vanden honinck: Dat alteiaemen wordt foo conftichlijck ghedaen Dat het kloeckfte vernuft daer op verftelt moet ftaen. Daer fietmen aen de poort de fchiltwacht inde wapen. Om niet betrapt te fijn door roovers, als iy flapen, Daer vlieght een machtich Heyr te velt op cruyt en blom En fwaer gheladen keert met honich wederom, En (oo daer jemant wordt ledich oft traegh bevonden : Wort uyt ghebannen en in baliinckfchap ghefonden. Oock is dit edel dier van fulck'nen fuyv'ren aert Dat het tot gheenen tijt met eenich mann'ken paert, Maer broeyen uyt het wafch hun jonghf-kens al-te-gader, Ift daerom denck ick dat De (Bie oock fijnen Vader Niet fchijnt te kennen in fijn Gulden Cabinet Daer hy elck Schilder heeft foo fraey ten thoon ghefet En d'edel Schilder-conft foo hoogh'lijck heeft ghepreien Oft en foud fijn Pinceel foo veel niet weerdich wefen, Dat s'aen hem gheven can ghenoeghiaem re'en en Hof Om hier met eeren oock te dichten fijnen lof, O neen �, ick weet hy dit alleen heeft laten blijven Op hop' dat jemant vremts ibud' fijnen lof befchrijven Hy wift wel dat den nijdt hem foud' begrijpen licht Als hy fijn Vaders lof woud' flellen ielfin dicht. Uyt defe reden quam my mijne Mufa quellen Dat ick tot fijne eer hier foud in rijmdicht ftellen Hoe dat hy eerftmael heeft by VVouter Aks gheleert En by %itdolphm Schooff langh tot Partjs verkeert,

-ocr page 235-



�33 Die aldaer Schilder was van JUVis den dertbiejtide^ _f ^ _n * Wiens cloeck Pinceel men nu n�ch �ti i�jti werck' cari vinden, -� In het achthiende jaer van fijnen ouderdom Trock naer I talten dees' loet Aprilfche blom, Daer hy ginck fijnen tijt feer vlijtkhlijck Deileden^ _r 1 Soo langh tot dat de Son had achtmael door ghereden - Den grooten Sodkc,* fis jaeren gheftudeert Tot tf^oomen en foo voort door al het Landt verkeert; Daer hy (eer conftich werck tot lof heeft naer ghelateii Ghefchildert op panneel op goud* en kop're platen, Op jafpis, op Porphier,en Marber,dat al om � Seer hoogh verheven wort by Prins en Edeldom, Tot dat hy weder is van Italien vertrocken Want hem fijn Vaderlandt feer foet begonft te locken Naer fijn gheboorte Stadt, Ouders, en vrienden,die Op't hooghft verlanghden naer de comfte van S)e ⁽Bie_%Wiens naem de Faem aldaer terftont feer hooch verhefcc Om dat fijn cloeck Pinceel naer tleven conftich trefte Soo in het cleyn als groot feer los en cloeck gheftelt Sijn Taeff�reelen oock i�er conftich uyt ghebelt. In Brabant ciert fijn Conft veel Huyfen■', Camers, Kercken Ghelijckmen can tot Lyer in Sinte Gommaers mefcken Aen Sint Eloys Altaer, daer by de edel Guldt Den groyenden boom ghenaempt , is met fijn Conft vervult En noch veel piaetfen meer, ibo dat ick wel mach me�ett Met reden fijnen lof, en fijnen Haem oock ftellen In't Gulden Cahinet, en ieggheh voor ghewis 'S_y ■ Het werck bewi/ft altijt wat dat den Meefter is. ι Ά de fyootmi

	ff ADRI.

		�.;>

-ocr page 236-



			�τ

»34

	ADRIAEN VANDEN VENN *Schilder �an (Delft y gheboren Jnnoijfy. .*

		D<& foff�lijclt��tarent\|\|pt ban Adriaen vandeVenne m geeft Itt# ggebOOg&t acgter ?tt �atert be bermaetbet�etenfcgap bet ^cgilbet-confi baer befen banbett Venne me�e i^tjcrr�cftt ggetoeef�/ bic ggelHgen i$ inbe roem-toeer�e fiabt ban Delft goe tod bat fijne <®wberg (be toe�efte argtbace �ieben en ban bermoggen maren) ggef&oten frjn npt Sfea�ant* '<�hte' gge�trefc be Jlatgnfe f�ubie gcooie�tjeit^ btenfttcg i� boo? ecnen ^tg�ber / obmni�rg baer boo? �jct becllant ggefct toajt enbe obetb�oebigget: ojbonnanticn tan boo^tu^nggen a$ jemant hit (tolde �on\|� natuerelijcit acnglictocnt fijnbe) ggeen f�ubie en geeft/ foo ijl bat Aaria�n vanden Venfie met be �at�nfe ftubie fijn berj�anbr geeft gaen fcgerpen enbe i� baer boo? ggebalten inben fegoot ban enfe ebele Pi&ura, toaee ban gem be fonbamenten eerfl aenggetoefen $ψι ban cen�n &t. Simpn de Valck, «Poutfmibrcftbe <§fgi�bet t�f Leyden. $tltoaer ffl'tttft gein neerf�elgen geeft ggeoeffent met tceenenen enbe ber�iegten enbe baernacc be fe�be ^egilber-tonfi �cootciijdijc berbolggenbe entraegtenbe �oo^ een anbec gatibelingg te ficntoat tojuegten enbe bergo�en fecreten in bef� <tfon\|t maren fcgup�enbe � ficaaf Ijera baer naer bp renen Jeroniraus van Didt uptncmetibe fra'p in get toit en ftoert te frgtlberen/ enbe naer bat gp gem baer �p eeniggen tftbt ggegouben gabto/ geeft gem baer naer boojt� ggeoeffent Bp fgn felben foiibec Jtoeeflcer/ mi neerjtieg onberfoeen ban be �ptetflte etacgtett bet ebe�e j§>cgif��r eonjl booj bc gu�ne banjirn baetenfegnjpi&ec Eatgnfe-tarl baer gp gein�ct begin feer b�gtir� gab inggeijueten.®m ban tot een &oefp«�K te comen ban $im jfroot berftant foo tmet trn gier aentbijfen een b^uegt bie stjiun cloeeften ggeeff ggefea^t geeft toaec upt te �efpeuren $ een groot liegt ban �aetenf�ga^/ te toeten een affiel�- buigge banbeggeefte�tleHc bifftg�rije ber menfen fre�en bo� toet* �en ttoee�ni met mit en ftoert ggefc�i�bert ben geelen t�am ban get l^np� ban NaiTou ban ben oubetf ppt$ W iit�it�rbefen J&hnK t�e/$gtt^dotgept ban �raignien gge�geft te ften i� inben Haegbe. jfoeg ten ttieni�^c flueh nat bo� toercfr enbe feeraec�i0lj igeganbe�t i�/ moet irh gier in't liegt brenggen enbe ruegttoeeebieg macehen af gp bo�^fDne Coninenhjche Mwfapt ban Denemercken geeft ggemaecfet met r�f^lfteW� �mi�anbiegept / baer ben biebe i^njirggcbe�t metbei^rgou�ten/ enbe a��e gotetffaten ban Cg^ifieftrijfft bat feec ftaep enbe met groot berftant Ogebaen i# get toe�eft inbe Gaick ^tabt te ften i�. ^p geeft nocg berfctKpoe ttueften ggeojbointeert/berfkrt enbe t^fgget�erciiitboojanbere^�ocgmachii�� ^eecen/nameritlift& ooc�t een groot geer�gen fhitfc boo? txn iiaebi^-i^eer Reynier Pauw enbe meer anbere ban gcoote quahtept baer ht Conjt berflanbigge af ggetnpggen in berfegepbe Eanben en ^teben. <^n�er anbere i$ ooen eenfUic\| ban fijn ganbt te ften binnen Antwerpen bp ben ^eere Francifcus Engheigraefr af be�benbe ben Trevis metbee� cicce��eft� uptbe�binggen en bp toeeeften b'toelfft �gemaecitt i^ in't jaer 1616. toijber^' foo en geb ten nieteonnen boo? bp�oope» een toonbec frap jiticii ban ttoa�f ellen toch baer in ben (�aegban ®tow t* �cren

-ocr page 237-

'3 \;[:�� iBijMth i li'li Ei*

* '

- ;;&tu �' . ��^�� vak yiasiK&jarS) . ,, _, ..>

J^Hgff de JieiA, en La», iSya a-vris jon Cptnm*n�emen.i iww deótmoti Valck^ »

sen ttdisitv, s'ert fKee&'M kl&J^* enWai^if �*�� afetc* �*0*�$�*****ff**
leKjy df JZcnemet-at <*^/JWylu^'^ de sa. meun

etSeaiicou» clciyirrt JFtkttcefi etardHdepSet^néufV', 'vt&ifju>J-miéffemotttémf^/e/tt-jteie'-:

//Vvr^

en. bumaL efngjft■ tléfi' ban peeiv egt aufiaétfue fier^eófiiiireë'^uilü'ófm'$ �''/ij

eJfWïwfSPMRlEe?

Ffi

***'i »C) v*'�*

-ocr page 238-

mm* ticccrtl�g N�eupoort uptg�etywcftt i$/tsatt a��e be $ebedantfef)e f�eben feetnet

^?! i^ 0cc<!«8 rontom �i�oifn tot scoot tieraet battjjetfcaece�t/jjet toelcft jmgije*

maecitt peft boo? eenen f^ooIfrDen «Straef/ enbe meet anbece te �aneft om �iec

te �^|it�?ji^nl#'TOi tt Uirt�Oil^emi �at Oefen Adriaen �vanden Venne, jf

:e»

een <Ton(t-rgeft ^elji�bct ter baijien bat fce-PO��e be ©ocjici: ij^ ban Piduia,

�it bat^^rajft^, rjoebt Po�et een fit�|}t;&fi0fai$ �n fe�ben fleeftt ^c�jilbee oft

w;!%m-�jf ��ooj fijn Po�i�� fcap fittl o^bonnecen fe�joon jp b�oj $irtceel nacc oe

opleste C�tif btfe�befo� ioel niet enean uptbjett&en a�#|$ bt� can aetv

^βΒ. «©efe ttoee g^ben fpet�t inben i$eef� ban Adriaen vanden Venne feec

t�onbedijcii/toant bo�enfrjn upti�ehenbe ^c�ji�bec-coni� ijSBpft�acnbat�Jticl*

cnb�f iftffiifytk fnbe 'Pa�iic boo| tijmbicStcn en beerfen �p ectvte boegjjen/ in

gfte�MNmeerbig�ie fmne-�c��en te becjtecen �aec fijn bjeicften in ^mfant φ;

W. Μ$φζη\$ ban pebcn mb� ��ecfien bic ban �em uptg�jegaen fijn. &oo Dat

fijn ��eKe�ijche otffeningljeri�� enbe bloten ban fijnen tijt fuUeii ��beh in�e 08e?

^pm �ac�t�f ber t�ef-|ebbet^ �e�� ja�cen naet fij�i boobt�

^rA '^&ife^FraSfisKi�&B?�8R» v��htm�t: i�cl Pinceel
Soa isΦί&ϊίγΑ h�cK¹ Wel tt�ehmael meer foo eel,

�^kSSHt bewij» f�o met Piriceel als Pen.

,f^fc�Jeben �ieet-iieijeiibe Confi-�eminbe^ pe�b�n jjet Q�jclmh om

ban ju». toc�ftaiit te; oittffeii�iV ajni -.Set "�icftt bec b�epfinnigbe toeten*

'bijm becttmerbm enbe ro�m-t�eec�ig�eh Adriaenyande Venne biefoo

#άϊ^ &φϋ&α: i^/iramentitjcft tbaeeban fijn «gonen ben onbtl�en

enbe ten joneftfie� Huybrechc vanden Venne, ben oiibtftenbie i$ Bpfonfcce

Hpitkiiienbe frap jii ��onipotteii temaetfecn contecfepte'ri en �nbet gttrttic&e

jnb�mien/en�c ben an�eucn bic ocffent�jcnt bag�)c�rj�li� om te tomen tot �efe

ϊ)σαφ feocmbeen�� gfiet�cnf�e toetenfr§ap om a�foo mee^n meet ben naem

ban vande Venne b� t�ete�t booj te bcr%pbeitenbe be b^uc�tcn ban jun %\p

flap te faepeti bb�| bc OT�cjle�gific feetchenbie fp a��e bagljen booit�^engBen.

FA UiⁱU"&"^l�)'"i' ^c^^sO S.

'f1'J

Schilder *$όί'^: F&iljl ikvtamder�n.

PAuius de Vos t^ b^�ft een «pto;�jemiint eniie �ecmaeet ^cBHbcc in beejien/
iatDtm en ccij0l|rt�aj3eneti baec menic� Cabinet ber $$iicen enbe �wp
ininnenbe tymm gljehipa&fni^ ban ��eefjt/ obecmibt^ be fe�be feeu op i)fi
^l;^cu*w]^P^cfte« euberiiet ooct bcef�ant fijns iipt�bcbicrclu/ tyth ban o?bonnantien
γ %bc boHijbicij ��cfc�i�b�rt V bacr'^aiimjv^^aliipiflianb� en anbere �onincfi^
i�dHiVpcft^i ggenoefi af tonnen gljetung�ni/ bie boo? ftjn i^epfet�ijciie $φμ$φ
ct�e 600a ber biaofrS� Conin�i.ban ^amen/ ooc�i boo^ ben �|ectog|) ban

-ocr page 239-

²37

Acrfchot &A$attctjgp m�t fgn �^f�iB«ft|r9«if«/fu�^i��t fm'eenln
imnbe rue�jt�aer(fc enbe �cootfle .Jit�eei��rg inbe έ^ιΙ&ΟΜάφ i*rjljentooo>

Rocpipt vfy Natura roemt op d'Edel.Conit Pinceel ,
Di�u foo 'wel* betreft pp dpecKJoft glad pih�el, ί

Dat' daer niet aen �Mp|�i$^iH�wn "�ti de ipraedk ^ -*-
In t'e�nlde jfiiFiift^

ΐί'~~ΠΟ V'^'¹ ί -^τ Γ Γ . *'f-r -~~ ι~~' - ι.-,πι -~~i~~V 'ι, f , il ,ιι»~~

'Ν ■~~......~~ Γ-� -.m-i^' t« ~~. _t~~ 1. Ι, .. ~~■- �~~,�,� .p-.il.. .,., .,l.,|._w, ~~� �~~Ι. I!

SYIdON DE VOS

Schilder l?an drtfi�erpeni^^

�n �ei)oeft g�jeen fonber�ing�je $bebe ofr g�jetupgSeniir te �epben/ om

toaec temaceiicn enbe te �etljoonen bat De ocffcmnoljc ban Ijct Jpinceel
foct enbe �ieffe�ijch i^/ om a�foo ben jebet bec joncH�ept bare op ie boni ber*
�iebm / gljemerefet be felbe niet ban een aengljepo^t bcrf�anbt macc ban Comn*
��jen en geineen too?t gjjeoeffent ci^berW ff» becmaetnetijeK bc��c��cn aeta^
O�cficn. *©efe C�nj� i# foo ee� bat fp niet alleen ban bermaerbe Po�ten,0�*
�ccLbc Phiioioph�n en anbere fyome berftanben en ig ggejjanbe�t enbe �jaer tta�jt
met be penne ban g�e�eert�jept frefe^cben/ macr banbe �coi�jf�e �Koiiacc�en
�icg toeee�tg i^ betu?ept g�jetoo^ben. *®cn �icpfec Adrianus i# in fijnen ttjt ent-Aweiiu»

llptnemcnbe ^Cljilber O&tibeejl:/ Marcus Anthonius PhiJof�oph, ben �itcpfee Nero, ^vi<i^or�
Valcntiniaaus, �nbe Aiexander 'Zeverus ao�i fe�pfCL*^ ban R�bmen JjgbBenA�\ befe ί¹¹"- .

�offelijc�ie �onfiooeft gcoot be�agftf η g�eljabtewbe felbctg|ctot^ 25oben 'J^/at
�icn ben Eepfec Conftantiaus ben vin. ban bien ||acm/ ^ijnbe upt Ijet mp* _us Lam-
fec-trjeft ban <2Bcieciscn berb^ebenint jaec ^eejfjenfionbeet oigt�)i�n/ feeftfijnp"<i�
felbenmetbe oefeningije ban ��tMt b?p ^rlji�b�e-ionti onberljonben/ enmeeci^^P¹^
nn�ere uutnemenbe enbe ojebenehbjecebi�ge fukhbanige boojba��en fou eonnen JSj��?
6p bjen��jen toaec boo? ^etgoont ean bjo^ben met Inateec be felbe Conjl niet c Τ *.*
�lieen �p gjjemepn geefoonen/ maer oor�t bp fulcfeen potentaten bcrmae�.nukj.*
^u�chjt: can ooeft biaee maecnen Symon de Vos Dit nox� tegijenbaoo?bic� binnen ^fis^isb ^ώAntwerpen \$ �uoonenbe / 0�jebo?eti in't jaet 1603. enbe be <�onj� met 0oebt^Cronic�
fonbament enbe c�oeeften aect ijef �anterenbe/ foo in^Jtgeoot a]$ iiVt e�epn baec f�jy�'
J�n toereften goebe g�jetupggeni^ af eonnen gljeben/mibtjg? be.fe�be feee boe�_3i L.^
��cco�ojiect / baj� gljefte�t en toel g�e�janbe�t ^tjn ί a�^ te fien i^ aen berfe�epbe
jtueften bieftp met groot berfianbt en goeben ��ecfr fob tot Antwerpen a�^ani*
«tce piaetfen fteeft gOemaeciit te �antK oitiibe fdbe&cc aen t�imftum

f ' '' V\ * -■ * � " ^f ? * f � ' '»"# '

1 �■ r «-.�,., 1 -' ?>Λ «γ�»» '.� t υ,r f �, r-' ' � r* f\ "♦ '! ' > '*\ 'rt «f ■» ':τι »>■> 'f »'^: �»�-�.�*»-- �>»'�--.»■� ',*�'/

r¹ ^r. ^r

3U..� IACQ�ES

-ocr page 240-

Ι Α C QUE S I O R D φ EN S

Schilder Toan Antwerpen _? gdeloren den 19. Mey *J94* ...

Dte aen vahght d'edel Conft, fel alles wel doorgronden
Wanneer natyer cis luft t'gheluck hebben gh�vonden
Van neerfti^ pnid�rwiJ3, yerftandicB _>Tcloeck en yaft ::
Daer meeft de jonghe jeught ie�r jeverich pp paft:
Ghelijck het aen Iordaens ooghfchijnlijck compt teblijfjken
Die niemant in des' eeuw en ial in Conften wijeken,
Soo crachtich ₃ eel, en cloeck is alle fijn fehildry
Befonder inde Cojntft van cTe$l Po�^ery $ >
Want d'eerfte fondament heeft hem Van �ort ghegeven
Daer hy by heeft gheleert te fchild'reh ri^er het leven.
Sjjn liefde tot fiflur, heeft hem tot min gheport
En creegh door <^i|(^|^^^^p^^|^g Oort :
lil wonder naerdem ael hy m,et fijn foete trecken $ i
Can meniefi edel Prins door fijnen gheeft verwecken ,
Ghelijck hy heeft bethoont in't rijeke Sweeden hof . ^
Dat d�pr fijn Gonft-ciraet Iordaens begaeftmqt lof. �,.",,
En t'H�llants eel Palleys mach op fijn eer wel roemen,
En hem den derden gheeft van defe eeuwe noemen-:

Om; dat hy is yernaempt door fijnen vaften aert vf
■'., Die hy in't Princen Hof met cloeckheyt heeft ghebaert,
Die %uhben$ niet en wijjeke in fabels af te ma'Ier� %'..."

Die d'edel¹ handelingh Van Dtjck can achterhalen,,,; ΐ ;

Is crachtich in fijn werek, heel ordonnant�-rijck
; Seer cloeck in drappery, in't naeckc opek lieffelijckj
En in hiftorien naer t'leven uyt te drueken
Daer hy af heeft gjiemaeckt veel fraey .en f�ldtlaem ftuck�n
En in devotie leeft pock.fija eel Pinceel \ ,,' ! 1

Waer door hy is gheraeckt op t'Schilders Conft Toneel.

\ \

,1 IJl'"f

LUCAS

'1 "■ -i

I f >

-ocr page 241-

,�

Ie. M^firif e�/fu4h.

3 n�B��^ f

^y^i

-ocr page 242-

H°

ljj^asja:! uden

Schiker^an jiqtlverjpen ., gheboren den piO&oier tj^y.

cn�c tpcccc ficfacmbe &attbtfi�ap ^fijite,
&coa fnii HommAln$tij^ enbe|^�eyij«n�dtn$

tjt � tti� memant
Iri�^WjDeomcn/

granben/ bccfc&iemi/ ��c&ten / e« jal g�); ��ene

toe t�fdcjttooj�jt/nacf

�et �ebr� ijiet'�^t�to ^Ci ctt�e ^eiftnMf$ _;$e!ben / eri ijocft te lutjcnen/ om
be�iiicn rc0ljcn�3oo2titc�i binnen be #tab� ban Antwerpen fpn tooong�act** $
�)oufe|ffl^ foa jji�� ieft goer ge�oijji; tonnen in��^eratS�f thbe ontflcrjfdijcftc
cec bii bo�#�iinbe rtfm-ft�?ift aenben �f�eec-iicbenbai fit Confr-foeiKenocn
%cfci lioo? oogden � �)ou�icii �Je�elf�itlieMae ii^tjg�iefpn�rc^ �cf^tt opt reo�c�ii
bie e|p|filfti?ni ilan%f��a�.-^ef)ii�e^₍iii fijn bcrftatit �efiaol�m �cn te teechci
tien 4ΰ�τ#ή �mifl imcc be niset bei feite in)t r� t�eftiirgp��et teas van
udenyijicj^q^u φρφη gOee.|t^vi|i:boeh^ '

Spieghck lia�riri b��ek e�^bron,
Pacrmen i�et t'Mfet B�rcydcn τ
En de verven o^�^heyd�tydei
Daennen fchiidert t'Wout Γοό naer
.�ft _xcen groene w�r�ldt w^ef� ν ι
Ceres met'haer rijpe aren
�psjm�t at haer groene haercri
Tellvs �Qck lbo vlijti�h pronckt
En Het Schilders p�gh ^fb�l�nckt
Mej: jiaef �nghen�-Meh vlecht�h
Die.^�s' Conn hier op Π et- rechten
Tho�nt haer v^efcnal f�o biy
Om te i�acn iri dV�l¹ Sthildry. � �
Door tVermirid 'rcri tin verc�rten
Sietmen dele C�rirl: ^�ytflorten ;
Door het foet en vccrvcricliieti,
Anders waefde C�nltM niet., r. (nen
T'voorwerek ddfeWcrf�fei�t verdwij-
Schoon door hcife^fibhni2ifchijncn
�n verci�rt oock bov^ri al�' ^!Met Fonteyri oft water val* l
Somtijd d�or den regh�ri vochtich

Die een Lantfchap wilt gaea ftiiehtea
Moet het l�^enii��ft; bdkhten: � -
Moet gaeh^�^ii^aJet ifect wouwfc <
Daer het gl��h^hfate^erjtho^t_;ii
By de blaLt�M^o�^h�bbr^ienf;-?^
Can de oolti^^ S�hilders lei^heri
En. t'gheb�cKt^mui�jck daer byiy,
Thoont daer f�t�k�nmelody.
Dat fy quaSi^eofifteiiv^uilericji
Door de a�nghed reven luften;*$.$ %,
Die hun ghecf^t�n foetcn tijdt
Midts hy t'Schiidersgheeft verblijdt. <
Den blom-njefc c^rtnaehtifeh iomeir
(Vyandt vaWfe; iW&preri Dropjger
Die de lan^TO'jPad^tiftr�^)^!;^
Js de$ Schild^^^cft�nVivrintu ί .
Di� Haer w�fe�^�af*gaen ifc�lden
Jndc gr�ct�BdwM�en'volden; :Uc��<l:
Die vroegU nfet Ανκ©^ ©ptoeitij,
Enhaet jE&tke wooningh gaen, - -j
Daer t^ghedi�rt'f�et vrolijck huppelt
T'gras is vanden dau hedrappelt
Daer de claerheyt vande Son

-ocr page 243-



		241 Rots en Bergh, oock Heuvels Dijckcn Huyfen, Steden oft Caileel Wort ghefchildert van Pinccel Als van Udbn can bethoonen En door i�jne Conft verfchoonen Want al t'gen' Natuer vermach BrenghtVan Vden voor den daefi Jn Landtfchappen en Waranden Jn verfchieten, Berghen, Landen Jnde Velden, Wout en Boich Wat hy doet t�taet even los.
Somtijts hitte fomtijts kou Somtijts foet en fomtijts rou Somtijts a�nghenaeme daghen Somtijts droef door reghen vlaghen Somtijts fmoor van dicken mift Alimen Cabeljauwen vift. Sneeu en haghel, blkem, donder, Hyfei, rijm, ten is geen wonder Dat hun crachten der Matu�r >� : Staen ghefchildert van Pictver. Die haer eei Pinceei ghelijcken


	THEODOR VAN THULD�N Schilder Ί?αη stiertog�n Boft/?. Hm tgliicet&tt� §aenft�outoen en neecj�icBm't 0�jemucbr te bcbtnthm met fcoat fe�joon fe&enteec&cnen be becmacchc�tjcKe enbe bernuft�arcnbe Pidura berctett i$ / be tudefte be ebel «s�efiilbcc^ boo? �jiui Conjt tonnen ©genieren^?cn&e be b^ucgtcn �a& ban achterlaten tot berb3oriberin0\|je ban a��e mcnfc�jctt �ie be fe�be romen ie aenfeijonbien tot b?eu0ftt ban gunne naetcome�mgfjen oft toenamen a�toann�er. fp fbo �aneft naec be boobt ban Bun mi�qg oft nocffe ipt�ett (Olt&tymtt&frin o8^�ef�;'6o�^n;fpieficn7�«.©?ttcittBooiDt fept Melius eft Nomen bonttm quam divitia multa, Beter is cenen goeden Naem achteitelateri als veel rijckdommen; <©efettoee ©aben tan eeiieii j&cOi�bec achterlaten/bat i& Eijcfebom bte bergaet/enbe b'ter ban $ini Conf� bte nopt en fterft* <©efe eet tan oocR ac&tedaten Theodor van ι hulden ftenbe fe�fief boo\| oo0�fπ ben grootert tof�ie ijem atetg ban a��e �un\|r-�cminbei# gingt�m �ir�t f boo^ be gecfli0e tatften bte &n �>�eft uptg�e�c�t enbe noc� baa�e�ijcfti: tg o�ffenenbc/ be bidene nu in fijn �eben tobben in gr�ote fcjeerbe 0�)cl)ouben Boe bee� te meer fu�ien φ urn 3ijn boobt iuo^ben alteaeijt alg be Banbt fu�chbani0Be Conf�cn niet meec en fa� tonnen in^Jt liegt �^enoBen / gt�jjcft te ften i� aen berfc�enbe SGItaecfluciicit ,�-, (bic neecjticB enbe met berfianbt ©Beo^bonneert en ban Bern ©Bcwaecntsijn) $f� fe0ij ieft te ftemcee�ten i& inbe otefiiaBe boetfmjen ban Stcnremiffen iBoc* tm fyunfoften en anbere aerbi0�)e jnbentien / a$ te aenfcljoubjen i$ aen beu toijtbetmactben Sfircft �cinmpiiad-Doech afbe�benbe be jneomfte banben h\M Cardinael, Jnfante van Spanien goe ft�\|Cp en met baat CCnfn -C�Orcfon aCCt aUCK �e ^incen (fiaenbe in't felbeboecft) naec bc teecftcningBen ban Petms Paulus iiubbens ban fyci�i gjtt 0�eetft/ a�fmen oocli fiet ben uiiices van Pnmatifco ban Boiognien ben toelcHeit rot Parijs ban ijem t^ g&teti� mtie feec tne� gDebaen/ otfen van Thulden ^out jijii tooonpiaetfe nu teojjenbjoo^bic�) tot s'Hcrcoghcn- Mch baet Bp $m \|gn Conp in groot; aenfien i& ■.� ^: �. -. - Gg Λ/ � lOSTUS

-ocr page 244-

IU STUS SUSTER MANS

; � Sdnicl�j� ymi ΛηΜψεη* , ui

Wm SuftermatTs ^cp�bet bantien ^ert�c�) ban Fiorencen $ feet uptfl�mmbe
fraep in fionterfenten tnbe anbere o^bonnantien / bie gn φο gljelijen-mas

tk� enbe nact progo^tie mm tint te befben bat ben l^ectog�) &&* Fiorencea
(a�# toefenbe een untnemenbe groot �on|l-25eminbee) beu fe�ben Sui�eimam
meer in meerben §m\t a$ jemant ban frjn<i�be�-iieben oft jlligniong ♦♦ toe�
iaetenbe bat Coningften luimen en %rto0�}ett teel «t�be�lieben tonnen maft?
uen maee g�ieen fu�chbamg�e erbarm oft anbere g�emepn <§rljilberg/ g�eujcft
Henricus Conineu ban Cngfjelant antmoo?be atn tenen ebe�en �»raef bie am
�)em e�acljticfj biel ober feftee affront bat be� �onincKjr <?§cJ)i�ber irn naeine
Hans Hol been |)em Ijabbe g�efgeit/ en berfoee�tenbe baee ober juf�itie oft ar�i*
aerdighc tea�e correctie g�jcbaen te u>oiben / antmoojbe bat &p fou berbu�bieij jrjn en
a»^twoort](iebee8ab eenen <0raeflf te beriiefen a�g foo cenen uptftecuetiben &c�i�ber �ljc*
vanden j^_fft Hoibeen to�i|fi obermibt^ te boelilibber^ eofi flaen enbe <0raeben mate*
νΓΤη km ^maeK 00**« ^f�ilbcrif. 3�o02 be ter imi W befet* Sufteimans i$ gijeriiei
gheiant. tenbe met te toefen ben ^omef�cg* tnbe ^ctU��er ban ben groot inacljtig�mi
�^ertog��e ban Florencen βφ$ gjeeomen tot ben HooeUfien «ag ^an fijn gjjfc
�uih/ b'taeicR niet te bctmonbertn en *�♦ S&engjentertKt befen Suftermans atn
fgn o^bonnantien geen nutte en omfianbigije bee�en 3k$ tpg&ent�jept ban naiuec
tn�act ontkenen / boo? be loffic&ept tnbe gratieuf��ijcne tfeliing�e Me �# baee
in upt metx�tt / foo battet^�een ft�acre manieren/ maer boeg be berfcjep�e
tueccuinoften een �eben feftijnt in te fc�upten/ tnbe bat lie gljdtjcBenig ban �iet
�eben baer in te pen ig/M�cfet�p j§nebe�e tnbe bkefac�jtigje Conterfeptfe�i*
bieftna�lc bag�cn � naernoetfenbe be reftestien/ reber&eratien/ttgtjenfc�jtjnen
oft meerglan� in fijn figuren/ b� bja|pr#en me� §&e$topt/ be eoieuren tori
berbenlt / o�jeffljtelit en gfjefc�JotRiett / ba|t gleteeeftent enbe g�ef�e�t fijn/ foo
banicl battrr niemanbt tenigf*e meberfeaeci* tegijen moberen en ean / foo bat»
men fegg�eu .mee |μ r

De vaftc Schilder-coBfl: vmlufiits Sufiermam -
Verdient een lauwer croon oft een olijven crans
Midts lijn vernuft oockis metPo�fybejonfl:
Die rechte Sufter is van d'edel Schildef-c^nft.

iO AH

-ocr page 245-

24?

IOiNNES LI E YENS

Hm i# toonbec bat be b^p Piaum ba» fu�cften cracgt enbe bcngfit φ bat
fp niet alteen booj beConff ban fyaet gincec�cn en biepftnnigbe toeten*
fjeut on� en boet den en boo^ oog�jen bonbt be abontwren en fyembe gjjeba��en
foo ban tejfajM/«$ «nber O�^fi�iebemffen bie obee bupfent en meer. jaren/
jae ban fjct begin �e^i tffctmg g�je�cwt $n / bat φ fegjj iel*/ (t'gbcnc u een
pen mcwQfy beeft fiefefeebcn] u t'ft�be in't m�fen en gijt��cfe ftet lebcn baet
fiem $&m noc� weer iff te bertoonberen bat �efi �mft ban fn�cftcnm acet tg
bat fp ben m�nfc# op pUt paneel oft boetft foo boei becfcbjjnen oft 1)P int
�eben twaee / g�je�tjiH itfe �te boa? befr �ctoefen in brei erempe�g / goe menige
berf�anbcn boo? be toaeracbtiglje gbcfteltenig fonber �eben nof|rati� / $003 be
Conf� �ebjogben toaten a�gft baec boo| bet feber �eben Dcbbcn nenftcn. gjft
niet een ftaep g�)ebac8ten# boo? beSiinberg en �jet tbienfte �ibt ban fttm ^a^
coine�ingben / boo? be cracijt ban befe Confl te connen fien bet toefen / g�e*
jte�remjB�/ manier enbe ben aect bab Jijn boo^onberg oft anbere fyome mans
nen bie naertleben ober beel jacen gSefc�i�bcct 3ijn toaer boo| niet alleen bun
poet �eben / beug&ben en �anbeling�fe ban boen / en tuojben inbe �fje�aeijten
�&e�joubcn (hh boo$ �anc&bcpt ban tijDt tipt be mcmo?ic bcebtoijncn) mnec
0ijebuecieb bop^ oog�en tont pen be febabntoe ban bun �eben oft ft tn't �eben
noc� toaeren �ebenbe / to*t een fraepe gbeano�ogie oft toaerarbtigben boom
ijl te fien be tfonterfeptfe�en ban jijn gijcflacljt / icit �aet fraai be tuapenen
oft teeeftenen bie ft in bun cachetten gjjeboeet bebben/ ic�t tact f�aen be nae*
men/�ie ma�canberen naec oubecbom/en ftaet becbo�gben / baer niet in te
ften en t� al� be �etterg bic u a�leen betjoonen be manieeen enbe (�aet ban buit
�eben enbe niet bet toefen ban gun cpgjjen �eben. <©it tupg&t on^ be eb�� Conft
ban /oannes Lic veris, be tuc�cCic foo in �jbonnanticn ύψronterfeptenfte� cjCi
ee�lent ^e�ji�bec enbe groot ban gbe�ft iji/ gje�rlcft menigte ebe� Bupfen in
foliant tonnen �etupggen bie met $#η felji�beep beteieet siin / en in gcoote
iiieecben tooien gbejonben om be �ebenbe eo�oiitingbe/ en b�cefac�tig�e foe*
tie^ept bie baec berboig�en ftn.

""" """'' ~~' ' -~~■" *"- "*~~-" "~~■"■ �' ~~, ■~~ '~~-■-«~~'"�1 ■ 1 .�^ «ii�. in ~~Γ φ-~~ i.w�ii.... mi lij, ~~nu n~~ ^. 4 1 i~~Wnm ι' '1 ■ 1 imw-»~~'■! ■ ■■~~■ ■"'■~~■ ~~■! m~~f~~m H~~ ju II fr' |l~~.' H~~f~~i - τ - 4~~1 ~~il»j~~ yfiHi I 1 I~~jl�-j»~~) yi 111 WH » ΜΙρΙ i m, 11 lijp» «1.11

s\yu�>:n- v o vet

Schilder ^an Part/s*

t .t -j .1.

Die viijtich wiltde-Coiiftbeeierck� LDc leughen eari met eleught verkeeren

Nochtans daeridoor geen ibnden leerc
_{ ;Als hy Poe^fy ontdeckt;_:

�n, met fijn conft veel dcucht verweet
Die hy weet fuicken cracht tc gheven

�n ai de,e^l^ja>rpy;^r vi^i^ken: *;

Vaa SiMEOii Vojt&T ghsdaea iqgt
En moet niqtTeer yerwondeit |taen
Dat hy door crack yatf jf�in Pinc�eicn '

Pictvra foo weet tc yerdeelen �at fchijnt Nat,uer daer in te leven

Wanneer men fiti 'm lijn Sch�drjr.'
�evoti en Po�tery.

Daer t'France Hof pp roemen can
Midts hy den Schilder is daer van

Ggi GASPER

-ocr page 246-

244

. �&Α S PEK! ;.ΐ) �.^k^A'^�te. .�:

; Schilder Τ?αη Anfi�erpm, gh�h�yen Anno 1585:.

R"A^^^^j?^Mi^^^^^|?^|| de luften drijven ^ ;
Om Kier tot Crdeyers lof een gheeftich rijm te fchrijyens:

Een, rijm en foet ghedicht dat fijne Fa�m� ra«ckt^?

En hem in d'edel C�nft; noch meerder ruc^htbaermaeGkt;
Want al het ghen* hy doet is lieffelijek ghedommelti
Seer fwierich foet en>mak, verdreven en ghefchommel�^

Die in devotie al vmenich ziel verweckt^ \

Om dat hy door fijn Conft daer. toe veel heiteiitreckt.
Siet hoe dat fijnen ghe�ft: totf�rujfel isi v�rheverk
En* wort van jeder een am hoochftenlof gheghcvenj,; ί

Orri'dat fijn l�fsicheyt is tf^ubh�m*wel"gSe�jck':

Sijn ft�uthey1% PinceelC treekt op,.de Confa van Sfyck�.
Het blijckt dat mtnkh gheeftimoet:voor ^fijn C�nile buyghen
Ghelijck h�t Brujf�ls Hof can). claereh* jcfcv gtetuyglkn^

Dat van fijn eel fehildry is gheeftieh opgheciert^ _v ,

Daer iietmen hoe fijn Gonft foet in malcand'r�n fwiert.
JDcn, ouden ti^aphael Cpx/Yquam met des' Conft�: ; - ι _;Sijn nieuwigirich ghemoet van jonghs af aen bejonft�n,

Waer by dat Craeyer heeft fe�r neerftichlijck gheleert;

Die nu daer door den NaemoOck van Coxi vermeertr
De groote.Stadt vati 6^f roemptoprfijn eel PinceeLen/
Ai waer hy heeft gheftelt veel fch��rie Taefereeten,;

Seer net en cloeek ghedaen, ghelijck tot -Na^areti

il;

: Gheleghen vaft'by Lyer daer h'y»x)aek heeft ghefc
Al menich confikh ft�ck_? foo gropt ghelijck het l�ven j
vWaer door dat fijnen naem noch h��gher wort verhevenj

Waer door fijn weerdicheyt is weerdigher beloont.

Mee meerder lof en>eer:;als ick hier heb tethoontv- ^

' \ '�:':* j ' " '■ -^:' PEETER

-4 ,

-ocr page 247-

241

*s' ν . >ΐ�

'αφ de� RaghaA CoKcij dmeurani- λ
Vai��re eri l'art de Paincture, q'uil

b)\d�tf'd4mws en lan i$8 $.a'es~7e'u..

^BmfeUes,et at teUetoientfyrpaffi'' fon ffl

�tires

J'?st rendu ₄ υ» rf«� milieurs t^itjwej de n��re \ ciecle, lont ces chfs L�

UUe

mal Ferliiwii

tTl� encor �.-■:

iee�m Meyssmi e&tuait�

-ocr page 248-



		ΡΕ Ε TER SAENRΕ D AM Gheboren int jaer 1597.den 9. doch Ί?αη Iuntj, binnen het fDorp Ύαη Jffendelft int Graeffchaj* lom Hollandt. D<t�fett Peeter Saenredam b�rlOO^ fyoeg�j ^�W INbeC �CU t�C�C�lCtl fli�f �C« 6, jjpjii 1607. mbe nuaem baer naer in't jaec 1608. met $ijn «�Poeiiee ioooncn Binnen fee $tatot Haericm enbe ig a��aec gjjcraecitt �n eenen «�iBeetfec Frans Peeters de Giebber ftiaei Bp �p fteeft �CCrCll teecfceneil fel'! jtlCC 1612. Op ben 10. bacil jBap/ �n boo?t� oocfc Bp ben fe�ben tot fc�ji��eren ggecomen fijn» be geeft lytm Ma in foo neetj�icb gbcoeffent At get jacc 1622. bat ftp ��^en onbectoijg meer bantioen en baboe/ enbe fc�jepben�e ban fijnen boo?fcif�etoen ^Beetlec geeft bc ^c�)i��ec-;on(� Bp fijn fe�ben foo b�ijtic�) toaergbenomen bat l)p in't jaer 1613. op �en 24. �acg banbe maen�t %$β a�g b?p «jBeej�ec int <5u1be 25oecn tg ongSefc�jjeben/ enbe Begaf jjem epn�e�ijin ontrent ben jam 1628. ��egeel tot fc�jilberen ban pecfpectib�n/ ftere�ten / fae�en/ ga��ecijen / φ* j Boutoen / en anberc bingo�n foo ban bupten a�$ ban Binnen foo naer bet �eben I �oenbe / bat bet leben enbe tiatucc gljcen meecbee bo�maechtbepbt en nonnen Betbooneu alg j)p met {jetJpineerl fe�c eonjiie� biect upt te tyut&en: �W�* be &tabt ban Uytrechc ean gfietupgl�en a�bjaec �jp bm tijbt ban tbjmti$ tbceettett met grooten pber Bej�eebt' Heeft om befe Confi albacr te botatntn gbe�ije�t aen fijn teectoing&e en fepber�en (afbclbcnbe feec fejoone perfnre* tiben/ �tecefcen/en fae�en) met becbjonbecingje te fteri i^/ enbe bp al�e �en; berg feec g�eeftimeect enbe boo$ fier cunufte gbeoa�eelt bao^�en/ baaerom ic& met bol�c reefit fbu mog�jen (egg�en? Wat hoeftmen pen ofc inck op wie papier ee fettea Om door de Cijffer-c�nft vaft op de maet te letten Van eenieh groot ghebo�, wat dien ter loot oft ry Dat thoont ons Zaenredam* ghenoch in fijn ichildry, Hoe lanck hoe hoogh en treedt dat ftaen de Capeteelen Van Kerck oft Perfpe&if, dat wijfen fijn Pinceelen Dat thoont hy door d� Conft., fijn Conft die wijft υ aen (Eer tVerek noch is begonft) hoe dat het werekfal ftaen*

			ABRA-

-ocr page 249-



		M7 ABRAHAM VVI.LLARTS- *Schilder l?an Vytrecht.* I& een fcaep^cfti^cr enbe Ceeefteoaer/ agc&$entot %3ym�a int jatri&> IJP geeft i�� c^fle fonbamenten #ge�eeet fcp .fijnen ^�iier Adam vviliarcs, en�e baer naer een jaer min oft meer bp jan iBijiercjgjp&e repfenbe naer f^antfc tijen geeft fijnen tijt ncerjtirg Inaerggenomen' ip temn Bkaon. Vovet tut Parijs tuier icft gier booj gebbe ban �fjcfcgjcbai / enbe toeberom nmt 8np� �gctteert iijn�ei� ban 3?jn �jrre�emie t�raeff M.aums in Brefd ontboben om a�baer alletyembicgeben te teeeftenen enbe tefegi�berm/lien^raeff fbnbt gem met bc $Ioot naer AfHca enbe niacegeerbe bmtffmp t?e &dtosAm naec fee <�tabt & pauk in Angooia, barr gp eeniggen tijt be b?embe manieren ban .ftct Hanbt cniie conbitie bernpt�antfe menfrgen njjcfien en �eeren nennen �jeeft. I^anbaer toeDeroro eomenbe rjuam inben biettftt�anben boogfepben <0raeff/ m toert bedt aenggeuamer rnbc toi��eeommicbp�emotttpelta�jfftebojc/upt reben bat fijn becj�antbooj t'�gepcgt ber tajembe p�aetfen/ ai b;p toat ffgerpereubee�oeeftee 0ijeb�ojbent�a^/�p�eeftiansBen tijtggefepbertte Amerfforr onbergetbe�ept fcan be �#eer ban Campen enbe be toeten\|iga# ber Confi foo toaer�genomrii bat gljeen Conj�-minnenbe «&gee\|ien (befe�be ftenbe) frin �ofllegept in gmcerl/ rloeene ojtJonnanticn en baj�e teeenemnngen moeten �ief gebben enbe ftr��en onber Ijct ngc* tal banbe bermaerj�e en aroi�gtbaerfiegeefien be# toerJt#. φρ i� tegenbjoo^iii� noclj tooonaegtieg binnen Vy treek baer gp be ee� Pi&ura b�i\|tiig tojatmecinpt. Ι ΑΝ THOMAS* *Schilder Ίναη Yfrpi.* D<� penen geeft oorft niet mi��en berotten te befrg$ben enbe gier _?met reben mentie te maeenen ban Jan Thomas jjgcbo^en tot Jpren bie be ebe� ^ci)i�= bec-conf� �^e�eert geeft bp ben boo^fepben it�bbcns baer �p fijnen tijt fbo temer* 0�momen enbe baer naer in berfc�epbe Eanbcitfoobiepenbeer ogcfocgt �jeeft �at �jembe fo?tupn6et ��je�ueft geeft egejont om ^tgilber ogenjecfltte gebben banben 25iffcgop ban Ments enbe nu banben �tepfer JLcopoJdus, itn �aet ben �efer oo^bee�en oft fu�efien ^onaregen enbe ebe� potentaten fuflen fie0aben met foobanigge eer enbe age�ucn eenigge ^tgi�beri ban «�epne boetenfegap/ . t tecujg�enbpgun geen fcgattenfoo eofie�ijeh en $ijn om be felbemebe te bee�en �eu be �efie ConfienaeriS �ge�\|jeft befen Thomas eenen i$\f bie boo^ �geen er* baren Mtt$tt$ ban b'ebele $incee� en moet njijeften / upt reben fijn t�ercfieii fooin gjra�ien/ ^panien/ ^uptffanbta�^ i^ebcr�anbt �genoig aenmijfen toat fol�e�ijcUe metenfegap baer in berbo^gen lept. ^e ;f aem geeft mp meer ban fnn babenenbe toereften boo;�gefpe�t a�jef f�nen ouberbom mp onbenent/ bie ποφ int �eben x$ m baoont int bootf5. ^epf^ j^of. ^:: ΒΑ;!-- , f?**

-ocr page 250-



		BALTHAZAR GERBIER Schilder ϊ>αη ^int^erpen. Anno* lyox. tt-vE lanck veroude ipreiick vm over h�ndeit jaeren JLjr Schijnt weer een nieuwe proef in def� eeuw' se baerea Hoe dac in ouden tijt <p�hras Conft Pinceel Het hoochfte wert gheacht in jeder sVerelts deel. Van daer de Son oprijft met haer vergulde Araelen En daer fy wederom gaet in haer ruft-plaets daelen: Ten is niet wqnderbaer, want niet in't ooghen (pelt Soo aenghenaem en foet^ als een goet Schilders belt. Dit is in $altba%ar Gerb�er ghenoch ghebleken, ;' / Die inde Schilder-conft heeft wonder u^gheftekety Wanneer hy Schilder wert van t'H�ys van ⁽Bockingam Daer. na�r van t'Enghels Hof tot vr�ught van fijnen ftam₀Al waer by Meefter- wert der^hof&e cermoflien v; > Eelman des Goninckx Jti�ys, Baron in Mormandieri \| Die oock ten tijde van den Prince Cardinael Door fijne wetenfchap van aldethand� tael » \| In't edel (Bruffiis* Hof is wonder �pghetoghen Daer hy om fijne Conft oock had een groot vermoghen> Al deie hooghe eef vercreegh hy door fii&ur: Want hy oock Meefter was in d'eel Architecture In Mathematica > en in Uheometrie, Seerfraey in Perfpe&ief^ en oock Cofmographie r " En in Geographi, een wonder jnfeigneur, ί ; ' lae in veel Conften meer een gheeftich jnvente�ri V^: _; Soo dat in't cort ghefeyt fijn conftighe manieren⁵ V I Noch ftillen t^rhienfte lit van fijn gheflacht verderen Om dat fy metten glans van Eeldom fijn ghemenght ' Het gen' de iuyver Gonft van d'cd'fittuf rned'.brengfat, M'\�' ^r' - v '' ^ SAL�-

-ocr page 251-

»0.

BALTHA^AR GERBIER.

f iem$>i
tui/ai,

'Je/i natijji'XtiVt

��

mjjetle.

'<%

atflrc

art isy%'

Ant. �� JbycK pïrrxit-�

Jesn-Mrijjjfrnt sxruiltt. ' -

-ocr page 252-



	3J0

		SALOMON CONINGH ^Schilder l?an Jmflekedam. f \|# ��#0^n ift't j�e� i�o^V ibteng tNbfct ib�g P�eter Cohingh JUtpeliet/ Man Anc^erpeii ($φΰο$ϊι$ be ^tljilber-ronft feertoealKbaen , jjjnbe/ be* ftcM ijem Anno 1^21. tim fijn beginihb� �eeinen-tonf� te ri�me�V bp Dav�d C�lijri, j§c�ii�bertot Amftelredara,ch�l tti�rtf ^igi�ti^-t�ri\|� �B^i�in�inuecct fte�^ �JClltt� bp Franchois Vemand� tri �phbelijefcbp Nicblaes Mo�yaert, Μ bOO^t-S �p fp^fe�bcn bewinnenbe te gl^cti^ren i# in^r\|ilbetg <$i�b t�t Amirerdam g!)e* romen Anno 1630. fijnen tuj� n�eeft tfcecRenbfc tot ϊβψΜΕΜν! beneffeng Ijet contetfepten mm Bftietofnt ban^tjtt giii�it i$tot Haeriem bp ben �^eeeLo- dewijefc van Jaerfveldt 23a��U U�tl nemi0m^�n�ttClVi\|j^i�/��rt Pilatus ben ^golften enbe Soben tojepgljcrt te gttife�j^ijte�n tjet opf0Jift ise^ 4Truji^ chi ifti. C�t Antwerpen Op be �j^eet Taxis bctttlt� &ic'f�t�bbet'bfltV Pic�ura CU Flora iji oocif een oubt a^�utoen deeltje/ en eenen #tfbent niet bbecben feet aerbinj) SftftPbertr ^^ijnfc «�Bajeppt ban ^encttt^ti^eH^t� ii^dt� l�orciien too� toerii?#/ ben-jngoulftsrjnbe bube ^eufc^e �peftp��iiifl�it ί t�t Breda ten (jupfc loaii beft liieei; Thcodoms ^nyghens ^�i^er fjfe�toj}fe9Ml^iffl �cpn Conti manbeut: a�baet?4tiUt bt�tttttijl CoRtecfepti^ baW beefc��pb� Iptmeeffct� Cll Capltepiicnf ��t AmuYerdam tot bm $$m ^X�J�p�t J�han .H�yd�coper efItftl tanie�ljc�ett b�Cih / ^ijn�e^enen Tarquiniustn Lucr�cia :t�t Lbdewijcli van Lu- click btfa^mt Eiefbebber / onb�r be�f�\|�pbeini �n�Jcre'eirien HaVid en Beriabea, bjycfiif�tuii nu ig in«^Js Graven Haghe inbanbeiikanoen ^t�baflabeuc bnn Pa^ugaelrtCni^Upl^ bah Xan Peeterieri JBr�yriingheri i^�eh^tcft DOeC iudas �t� betlit� pnning�en Wty br# �co�Je ^�eflferii boeten fte�et�oetpt; <&ot ben Conliiienncnben 'Marten Cretfe tenίCeres bp nat�t8�CC ^<a^fcB'tft,proferpina (beeii�nbeyr �:ot ^eeu Jan Tingnaghel'i eeneh Jeir�nymu^ itn beiemitaoj� fop aroot a�^ iliebett t�t Sr;;Anthont de Brul:ietfOaha� mibtf�ab�l$ ee�l Berfaoe �efeuD� eene�i�mM ^ot Sr. Geraerd JLuycke een pticft ban fcebe�ijebe fjc�ottc/baer Sa. lam�h be;glt^oben ofjfevt / tube tpnbe�ticK int jaer 164& Jjeef� \|ip bot"! ben ��nf� - �iebenben §r. Joannes de Reynealmo �jjentaecftt een p�cit niet Rlepnc be�btjeni? tame�ijefe bo� baerriten/ ben infiotibt / baer Chmstvs MattKeus ban* beti;tljol ^ept/mibff�aber^ een Μ ar ie ii�e�bt/met eenen Tofeph en S. Anna �eb�n^ �c�ottc^ enbc ηοφ boo^ be ^nceciei ban ^encm�rifteh in 's Graven- Haghe een jiuc�i af be�benbe e enen «noen man /M\c$ foof^ep en el�ech φ- ba�nb#�)et �eben baec in maeccn^«t te oht�jchen/tuoonenb� noe� u$m bjoo^�iclj binnen be ^tabtban Amfterdam tot r}toote b^en^�itban a��e %\φ* jebbc^bie ftjnc fegtlbjp meti groot �eS^crbae��)��^\|S^c�ihf^out��n.

Stercker &t� Aicciidit ύ& 'Ckns�xmms! Soeter als;.den graet des hpninghsM^^i Js des Coninghs eel Plnceel Als fy maelt op het panneel			Di�-de Ck>^rK^^E#'fe�rfiinnen Met hun hert en gam&ht; finri�n; Midts dat vanden Coningih compt Daer des Coninghs Faem op roempt

				IUSTUS

-ocr page 253-

251

IUSTUS D'EGMONT

Schilder Ί>αη Leyden Anno 1601,

T<�n i$ niet te bertoonberen bat ben Conincft ban i^ane�f-rijeft Lowis
ben xiii. oefen Juttus dEgmont boo^ fijnen ^tgilber i)ie� enbe in $n
�on|te 0root �eljae0ijen pa��e / aengljeftcn be felbe toa� ober�oopenoe a�c�pcff
een 22%on ban oberb�oebi0�je toieetenfe�japgen / be toe�efte in Pi&uras Ca�inet
berbo$ljen $ijn* 5©aer toert eerttjt^ een mub�e bol gout booj een ftmli ban
Apeiies berept ί pp cenen anberen trjt booj een fc�ii�berp die Timomachus 0�efc�|il*
tiert �a�be/ g�eo�ebett tae��entit� talenten enbe meer fu�cftfbani0Be0tfteti $$n
Mmt aen beefepepbe �onftenaer#. <j�oo ift bat d'Egmont ooefe in i^aneft φ%
foo ban�en Conincfe al� anbere ebe�e peeren niet alleen met 0roote 0iften/niaec
tmtte �oog�jte eer enbe pjinee�ijcfce jont�e (bie alle r#f�tbommen te boben gaen)
De0ift i� / en ter toplen 3[ta�ien/ $;am�f-i$df / en anbere p�aetfen bie met fijn
Confibereiert $n I g&etupgjenig �Benoecjj g�eben met toat loflen aert be felbe
�ooj �e e�ele $incee�en ban Egmont foo in't groot alg clepn i^ uptg�ebjercftt/
foo �oggt mp onnoobic� tube om totfyeptg toi��e be# felff fcj)i�b$en naer ben
ftnenoe toefen �ieraen te toijfen/ ben bielcften om $tjn eebarentgept inbe oeffe*
nmofjeber felber <�οη|ϊ ηαφ teg�enfcooojbic� ig «gc�i�ber/enbe ^omefiig ban
�jet franfe-8ofonber�«0lje�iet ban Lovdsbenxna. altoaerjjp baegl)e�ijcft�
000? berfcljepbe afbe�bing�en ber �if�o^ien en anbere boo^ba��en ben «tf�e�bom
tot meutoen �uf� berbJec&t om fijn �janbeling� te beminnen.

"�T^*

CAROLUS CRETE Ν

Van Trage.

T�n tijbe ban bien uptnemenben ^c�ii�ber Willem Bouwer, bie feer fraep
enbe aerbicj) in ber�ic&terp biag / gljel�cft in't eerj�e beel i� berpaelt/
�jceft Caroius Creten met ben felben Wilfem Bouwer g�jetooont in 3fta�en en
trec0�) tot Roomen booj fijnen benbt-naem het SrlacMweerc, �jm toelcften feer
fraep tg int fdjt�beren/ o^bonnantien/ ronterfepten foo groot a� clepn/ bat
f�n Conjt ban beel peeren beg Eanbtg toec�t opg�etrotften cnbe in groote
tarben g&eljouben bioonenbe teg�jenbjoo^birl) tot Prage bacr 6p in sroot c(�ime
ig en�e befe b^p ^cljilbec-tonp noff) bae0i)elijcfc�oeffent.

Die ibeckt Pi&uras crachten e^elli�yc t� weten '

Die fy den Schilder icKenctt, en mildelijcken geeft

Ontdeckt, en fiet maer aen de Conft van Carel Creten
Die wel het meefte van (pii�urs volmaecktheyt heeft.

Hhz

LEO.

■»■ -.e

-ocr page 254-



		LEONAR D � S BR Α Μ E R < 'Schilder tan ibdft Jhm 1596. GHelijck het ronde wiel verandert door, het draeyen₃En oock den kouwen wint met ilil en fel te waeyen, Soo gaget diekwils oock met menich lollen menfch j Die fijn ghevoelen vplght en uytwerckt i�jn�n wenich* Dit compt ooghfchijneiijck in Bramer wei te b�jck�n, Die heett met groot vermaeck door-reyft veel Coninck-rijeken. , Daer hy de Schflder-conft feer neerftich heeft gheieert, Waer door hy over al Van jeder werdt gheeert, Als hem van «achthien jaer den jever vlijtidh. porden Om Room te gaen beiien en uytkndich te worden. Den wenich verlockt den gheeft thienmael op eenen dach Die meniehmacl veel meer als haeren wil yermach. Hy had veel wetenfehap in fijn vernuft ghecoffert. Die hy brocht in het licht en heeft aen Room ghe�ff�rt.. Van Atreght in Artoys trock hy naer Amiens �n om Parys te nen dat was eerft fijnen wenfeh. Js van Marsellien te Genva ghecom�n En te LiGORNEN oock, en foo tot binnen Rqomen Daer hy gheteeckent heeft ruinen wonder net, Daer naer oock menich beit op het panneel ghefet Als hy het Rooms ^heboii en veel al oude wer eken Met een verwonderingh ginck neerftelijck bemcreken, Soo wert t'verftandt verfterekt in Gonften <k>or t ghencht₃Dat menich Conftenaer in fijn ghemoet verlicht., Hy heett yoor eerft ghemaeckt een Lazarvs verweckingh, Heel ordonnanti-rijek, met wel gheftelde treckmgh, "Oock eene loocheningh van Petrvs foo ghedaen Dat aenghenaem beviel aen menich Jtaxiaen j Soo dat Venetien , Florens en Mantva Seina , Bolognien , Napels ₃ en Padva, En noch veel plaetfen meer vermaert in t'Duytflant En oock het Hollants-hoflf wel kennen fijn verftant. _;

-ocr page 255-



		*mmm*

				2)-,?

			" ;

LEONARD _mBHAMM ��deDelft}en-Van �� (T.Ua demeure long temps enJtalie dedans¹ ia Court du ~Brtn.ee Marto Fernefb, au ilajiiethe/wcoup deejes� oeuvre?en^ra-nd^tstipetit. tl ajatct �� avetyues� pieees pour Ie Cardinal S &SaUe. d'halte il è/l revenu � Delfï,eï il a^faici fuelfuej- pteees� � Jfyjitvyc peur Jan Altefe Ie Prince J'Oratwe Tpredrte Henri: et pourjon I0>cc ^ceCoti�e J^aurtce de JSlafau, eia-utres� Prinses�., *��. Branwf pinxit* *Ant v&nderDee.r fcttl-pjit �* **��. PAeaJJênj> eyzeud.***

	'i : ' ■' "

-ocr page 256-



		⁵ Ι ΑΝ VAN BOCKHORST *Ghenoempt Langen lan _P Schilder "van Munfler.* G^e�ijciuiDt�j bed j&mn inbe memode bet menfcgen fal u�pen Bet lamlt gljetoenfc�t ��c�rcr bat ong be ^tabt ban Munfter geeft g�ebaert booj beu bat�ctrenbe onb^ne�ijcRen bjebe gljef�oten tufl��ienbe $©ac�)tigDe Croon ban Spanten enbe J\|oHant / bic in befe $2inceUjtRe ^tabt tot n�ijbfc�ac ban a�le 25οκ$α$/ tot toe�baert ban �)et Eanbt / tot nieecbecbengf)t ban al�e geefle�ijcfe Dept / tot trooj� bec �enoutobe m beb^ucRte fjecten / tot ruf� ban �et �upten boicft/tot �uln bet tyembeling�jett/ tot al-86emepn $ofijt enbe tot neberle0s �fting�e ban alle Ertoetpo^tinofttti ig opgljererBt {baec ton be bjucftten af g�je* nieten) ben ?� Junijnft jaec 1648. g�je�tjcft tot g�jebat�tenig niet tuia�tjcft bacc on en gap: bit ttjbt-fc�$ft oft chronicon. Inte^M^^ proVInCIas PaX Inlta qVInta IVnII Denyntlata. ^00 ijl bal be boojg» eoe� ^tabt ban Munfter ooeft tori roemen tnac�j op I �laecen jngi��ojen jari van Bacfcharft ban tetlijcRe enbe treffe�ijCRe 4&vtoa$/ tnib� eebenen bat f μ boo? 3ijn n^oote toetenfcDan inbe �anbe�ing�e ban i^Ji<ta niemant in befeeettto enljoefttetoijtRenjtoantbenettic�jept/ fupbecljent enbe batfe g�ef�eltenig (bi�bebeusljbenbec^epbec-confi 5511) baec in te ften #♦ <©aec menic� J^intel�cn Ca�inet enbe �ophjt�se Rerenen foo tot Antwerpen a�jS anoece #?obmtien ban betj�en en ten �ooggffen oggDe&oncRt $tjn. ®ie niet alleen erbacen enΜ in tceffelijCRe ojbonnantien/in fotfeitJcRe Cafececkn tint te toeceften met foo �Kooten crae�t enbe tfercRe panbe�ingg al� van Dijck oft Rubbens ont �enben tonnen boen / maet too?t ooeft in conterfenten gDc�joutim boo^een banbe albecDel�e jjBeei�ec^ btemen tegfjentooo^bic� icbfl# te �attfct tan binben/ foo bat fegljicR be banbe�ing�) ban Langhen lan, ηοφ langg op be toece��t fa� bemint enbe om �mec Conjt gfjefot�t tooien bie gBeU&t Jieeft Dp Jacques jordaens.^v Die thoont het gen' hy is door cracht van edel Conften Die fietmen vande Faem verheffen �n bejonften Die langh ghedenckt ₅ fchoon dat de Conft al dickwils lieght Ghelijck de doode verf het leven wel bedrieght *Die comt in Langhen lan* hier metter daet te blijeken** Die noot door fijne Conft en fchijnt Natuer te wijeken Want niet foo crachtigh ons Natura thoonen can Oft tVort met doode afch verthoont door Langhen lan. FRAH-

-ocr page 257-


		**^^mvmmmmam*

				*5S

	FRANCHOIS E Υ C Κ E Ν S ENDE IAN EYCKENS Schilders tot Antwerpen* Eg be $at\m aen jcman�t goebertierdijdt be �anbt repeftt enbe �e�iu�g* faem i$ L foo tan ben ^eDi�bec met gcoot toe�baet enbe gaben banbe fljin* een be� Sanbtg �egift toojben enbe boo? $ijn bo�maei�ttljrpt inbe ee� $inred te (janbe�en acgtedaten bed loffdijdie etc/ �fte�ijeh Franchois Eyckens, bie in j)rt frupt / �loemen enbe anbere fn�j�aenbe bingfien een groot* jf eem geeft mibtg \|p bc fe�be bag&dri�R� tot groot �etmgljcn ban a��e �ienberp cog�ien iweet upt u toetenen. $iet min en i� oodt bernaempt ben boo?fr Jan Eyckens, bie eerft een iMt�joutoer i$ gjjetoee(r/ enbe niet teg�jenf�aenbe Imbaerin grooteConft Bc�^ef eti0�ee\|iif� be fe�be Conf� i�if� upt te merciten: foo �jeeft Bern Pi&ura ber�ocht (a�g fc�ijnen�e jetout� te 31J11 Pp be ebd �eetnen-eonji h�e een Se�t* Ijoutoet moet beeftaen en met be �cf)i�bee-eonf� in't tecenenen ober eeneomen) �ttt bcfen Jan Eyckens in't o^oonneren enbe to��o^eren ban Pidura foofracpig bat j�ite bmg�jen banbe Conp-�iebenbe groote�ijen^ too^t g�jeaf�t.

PEETER VANDER BORGHT *Schilder Ήη OBruff�l.* > Alfoo befen Vander Borght fp-fdbcn in't eerf� �ang�) Beeft g�eocfltnt in't fc�K�beren ber f iguren bie f}p met groolcn toe�flant enbe met gccjng�e manieren uptne�be/ tg ten �cfltn berba�kn enbe inben o�jecj� boo^ benatuere* We�ljeneg�ent�eptafn��ebjebeniot Bet Sanbtfdjap / baerljpfcerfraep enbe tiptnemenbc in ig ��je�ijcmtien aen bed en meniejjbu�binfie toerdien (ban Bern �pebaen; ean oojbee�en. Piftura fcheen jalours oft belghfuchtich te wef�n, Dat <Pe�ter Pander iBorgbt, gheftadich was voor defen Vervallen op Figucr ₇ daer tleven fchier voor weeck Om dat fijn Schilder-conft het leven gans gheleeck, Daerom heeft fy den luft van hem foo aenghewackert^ 1 verftant met Gonft doorploeght en wetenfehap doorackert Dat niet een verr' ghef�cht in eenich Lantfchap is, Oft t�chuylt in fijn Pinceel en Confts ghefteltenis.

			COR-

					Jl

-ocr page 258-



		CORNELIS POULENBOURGH _v. Schilder 1>αη. Vytrecbt. E�nen banbe g$e�uct)tit5t�e ban bepn tpt i� ComcUs Poulenbourgh^eSojm ban Uytrecht, feec ecbaten om met be gineeel int clepn te fcgildetcn foa figuren a�g bccf�cii/ enbefonbee naechte BinDccftenj�i/ foo �ifaect en fracn oftfe eeeft inbe�anermatboo�be Μ$φι$ toe� �Jetcoetelt cube g�cbiett toaeen/ foa mal^i/ pacfelac\|>tict) / ftaicic^ en�oj$ f�asm fjun bo�flbtgbe tic�jaemm/ foo toel ��eftdt en bleefacgttc� gl^anbe�t / bat bc natuec geen ba�maecfner fc��ongep�t int leben en ean boojt brenggen a�jS Poulenbourgh mei $φχ $mceeitoeet aff te bet�en i �>n Μ oocn feet gDcc(ticH in tuinen/ �antfc�ja)3p�n entaerftfiieten / bic uu alle �onf�-�ienbtcg in gco�te toeetben g�jel&ouben tooien, fijnen umjfo itenber� g�jeel� en toag oocu niet becnoegtJt/ enbe in tuft gijtlMt boo? tju en �ja� be ΤφοοΙ ban aWe �onf�en (bat i# Roomen m meet bennaeebt p�aetfen ban gUtanen) ��foctjt bats gn �anggen tgt befe teeffel�cfee Confl gfteaeffent jjeeft/ enbe ban beel Cacbmalen en ebel petten \nm \3φφ om be mtranelen ban�c Jiatuet bao3 #jn Jt�iee� babe�ftcn te ftenunt �e�ben. %vi't jaet ie Η tjeeft aen Cmiinc�* ban «�ng�e�ant (0003 $n ebe� (janbe�ngl) aengieioent sf�nbe) Jcm naec Londen ontBoben/ albJaec Poulenbourgh tot groot contentemem ban Bethel ^off bee� �afereelen enbe anbece nette toetenen �jeeft g�jemaeent tot bat Den lufi item bjeef naer $n booifc&eben g�e�oo^t glaetji/ en tooont nocj) teg�enbjooj- biC�tOt Uytrecht. Ghelijck de waere deught verheft des menfehen Naem, Soo wordt ck Schildcr-conft vervoordert door de Faem. De Faem is rechte fpor* om jemant aen te wack'ren Die neerftich met Pinceel doofploeght Tttluras ack'ren, Ghelijck als foulenbourgb \ die foo de Conft ontdeckt Dat Fama noyt en fwijght, maer van fijn wereken Tpreckt, Van al fijn fchooti iandauw en beeftjens wonder crachtich, Van naeckte Kinderkens fee* mals en poufelaehtich .i Vol cloecke aerdich�yt _y ίοΌ dat Natuer niet geeft - Oft t'is daer in te fien, en fchijnt dat t'leven heeft. De ftadt van <Bj>omen heeft dit oock al langh gheweten, Alwaer hy open vont den fchat der Conft-fecretert Die hy aen Enghelant oock heeft v�ropenbaert En daeghelijcks bethoont noch fijnen cloecken aert.

			OSTA-

-ocr page 259-



					'57

						(

				�)■; � �, . ,'�

	CORKEXTO POULENBOXJRÖM I nuA' Ule/jaictjhrtnatureltesjhr ruines;pay/aa?'et/flenfementï-Jantfirt teau^.tl �* �! iemettr/ lom femfv enltahe;et en tan ïGjy- ��* demande per te Rog d'fLtujleterr* i \ ALanJres, OU ilafaia fourlelLovj^uel^uee taMeaux,et ta ttjeft retire � ftreAt. \|\| Car Povtniuyk Jtin.* **C,_n ur»mns-frul_r ■* \ ^J' Mefjpns «_^**

		li
*


			/

-ocr page 260-

OS Τ Α D I

Schilder ^an Tlaerlem.

T3W toonber bat beg menfctjen �ftcej� a�tijbt feberg roe �ijenegljen i$ ch
in Jet een meec fa� uptfieften a�g in ijetanbee/ cjljettjift inbe nieubmbin�je
cbel berftanben ber^cljnbergteberaerchen ig/ bic boo? jjunnen jeber enbeb�ijt
ijun in eenia�je beeten ban nieutog met tyembe en ong�emepne gijebaenten ban
iuereft Pidura bereietcn enbe Ijacc craept becmeerberen / g&elijcft befen becmact-
ben oftadi ban Haedem bagjjelijcnjC t$ boenbe boo? be uptnemtnbe gratie bie
an fijnen aljeej� te binben ig / enbe t'fe�be met gineee�en foo irorttteecfcenbe/ bat
fijne ^rtji��et-iontf bn be ConfMiebenbe g�jeejlen om fjaemi bjemben aert enbe
goebe �ljcfftltemg �coote�ijcfej; oftefoc�t enbe in fcoeerben ��je&ouben ft>o?t. $p
�ljeneoljent^cnt tot _%befe b?p Confi ig meeftbeeba�len op 2&oereftei:miflen/2&oe>
ren gljetunn�i / �jupfen / f�al�naj&en enbe anbere fnaecteijen tot �anbtboutoetp
bienenbe/a��en Ijet b^e�en Ijn foo aerbic� enbe aeng�enaem iaeet te fclji�beren
bat be fe�be niet te berneteren en fijn oft naerber Dct �eben en tonnen iomm;
tuaetom tot fijnen �off niet qua�ijifc en ga|i bit bo�sfienbe beerjeL

Hoc neerftich ilact. Ostadι ga
Het Boeren Nut, en boetil het na
Daer t'fchaepken voetfae graskens weyt
Oft daer een fneghe boerfche Meyt
Hacr vuyl becrofen ketels fchuert,
Oft waer dat Fop de meftkair vuert
Oft brenght de peerden op het landt
Die hy daer inde ploeghe fpant ;
Dat wijft Ostad ι met Pinceel
Soo aerdich op het fijn panneel
Dat buyten fchier niet can ghefchien
Oft t'wort in lijn fch�d'ry ghefien.
Daermen hoort t'kermis veeltfen gaen
En op de trommel wort gheilaen:'
-En daermen met den ftandaert rijt

En hier wat danft en daer wat vrijt
Vol uytghelaten , heyl en vreught
Naer de manier der jonghe jeught.
Een jeder maeekt een groot ghefchal,
Men is daer vrolijck over al
Daer jeder pap en eerten fineert
En daer den ipaerpot wort verteert
En veel verwaende kneren doet
Met pluym en veeren op den hoet ,
En foo t'al inde kermis gaet
Hier wonderlijek ghefchildert ftaet
En naer Pictvras Conft ghefteit
Soo j�mantfiet Ostad is belt
Dat noyt door Confl en fal vergaen,
Maer door de Faem meer groyen aea

HE&

■ηη^ββ

-ocr page 261-

₍ E. ;R Μ AH | S;VV Α E Ν Υ E L� Τ

Ghenoemt den �feremtjt tot Φαφ* [

Hier ruckt eert nieuweS^aen haer befte wiecken uyt,
Daer fy hen iacbrfte bayr der beeft�n in befluyt: -
Opdat door SmeneWk QntdstL� fou worden t'leven
In't gen* den Somer-tiJ� can aende meftfdt�fr geven.
Om dat fijn edei GonAfou worden e-efts ontoompt
Om ftets daer 'm te fienf den aert va»" het gh�boompt^ i-j
En ander groen ghewas van t'Som^rs lichte daghen
Daer Styaen�b�t door Coaft den nfvenich med' can behaghen,
Het gen' hy altemael f�er w�rckelijcken ftelt
En craehtelijck bethoont'in fijn (piSluras hdty
Hier eenen Heremijt met wortelen ghelaeyert
Daer eenen' die het velt oft fijnen hof gaet {paeyeii \ - ■
Hier eerien fich caftijt^ daer eenen inde f�erck$'

Hier eenen fit en vili oft doet een ander we*ck.

3 :.^;

X f"

Soo dateer niet in't wout vart Gluyfneers wort bedreven
Die daer ten dien ft van Godt in d'eenfaem plaeti�n leven,
Oft t'gen' men fpeureri cati in boftchen" oft warandt,
Het wordt by hem verthoont dooi Gonft van fijn Verflant;

J. ,1... >>L ?>, t »■■.�-■■.____Λ

»■■■��■ i � ι' ■ ■

�

HANS HAR fNGH

m jw�r"'- ;^:ν�:�� ' �■■>..'

lp Eeft<Praegh^; wel oyt een gheeitvan beter �oaft-Fcriilcjri]^
iUyt haeren fchoot gtiebaei*t_? oft wel top veer fy paelc
Als Fiarhwb die den lof met fijn Pinceel behaelt ? � . η
�e Gonit die^wx^pla^^n ,d oud yerlpopentJjen, � {_α ₀₀g
Te brenghen in het KcHt die w^s feer ^pndei? rra^ey _;. ; _fl^\
Naer tTegghen vande Faem ^ maer als icli gaen door-gronden/
Dat d'oli-verf allcloeivnqcK niet en was gheyonclenj , .;

« <**,.<

Soo is hun Conft ghe weeft* aen f�aringhs Conit een fcha�y.

Iii ERAS

-Λ

-ocr page 262-



		E R Α S Μ � S QJJ E L L Ι Ν � S Schilder 3>an Antwerpen. Iran het jaer 1607. �s waer , tpythagoras befchrijft d� deught der feden Met een volmaeckt verftandt en wel gheraemde reder* Daer by d'onfterflijekheyt der zielen oock bewijflr En hoe den gheeft van d^reen in d'ander lijf vcrrijft, � Maer foo den rechten fin van fijn ghevo�len waer i&, Oft want fijn ��rdeels wit waeraehtfch en feer cla�r is-, Soo dunckt my dat den gheeft van Zeuxis oft Vrbien Uyt reden dat fijn Conft heeft fulcken crachts vermoghen Oft hy het eerfte foch had uyt <PiBur ghefoghen,, Soo wonder fchemer-ooght fijn Conft op t'puncT: van d^ycet Die hy noch daghelijckx: doet groeyen meer en meer, In't cleyn en in feet groot vol gheeftighemaniere» _kVaft inde teeckenmgh, en deftich fci't verfiererr,; Waer van de waerheyt ftets het oordeel gheven cara Wat dat Quellinus is voor een Conft^arend' man, Daer Griek�nlandt voor fwijght ioo (y op Conft wildt ftouffen En meynt de werelt door de Schilders t'overpouffen. Om dat fProtogenes in niet een C�ninckrijck. (Soo'tfeheen ) in d'eei Pinceel had niemandt fijns ghelijck, Maer neen, Erafinus can hun roem-fuft ftil doen fwijghen Wanneer nen van fijn handt een proeff-ftuck op fiet ftijghen Daer hy Natura's kracht f�o werckelijck in th�ont Dat daer van noyt ghenoegh den eyfch can fijn beloont, Soo alfmen fpeuren magh en wef�ntlijck bemercken Aen printen en ichildry en noch meer ander wercketi Die van hem fijn ghedaen, en in het licht ghebrocht, Die worden over al gheeert, en feer ghefochk ■ y ^,; ^r-^: " - Gheen

			/. �

-ocr page 263-

ERA$VtU� QUBUjtil\J$

Ned'Amers lan jfoydf jj> novetnUe.tl at e't�' tUsctfle de Monf*P&Rubetu,,
estatvt pretnter e-ment devenumaatre ded*ne UphtleJiphiejUef/iu/�dans,
U Petn^redevenu un matftre exeetlentji hien enarandjue rnpettt.et 4, X

ft Λ rehiteeie.

teen ^ ta per^ee�we,ett^ e/t unjr^nd desfe^natetif>

Fet+.J*teIef<rulp,

Σϋ. b/Le^Jjfiftg rxruJit ,

■ \

-ocr page 264-



Gheen Lie vol ieverfucht oft haetighe Momiften, Gheen Stouflfers fonder Conft, onwetend' Zoiliften En connen noyt daer in bevinden eenich ft�ff Om foo door fout der Conft te hind'ren 's meefters loff, Den -nijdt mo�t croppen in haer ipijt, en ftopt haer kaken, Midts dat desLConft van nijdt haer eyghen ichaey can maken: In deie Conft verfchijnt het leven als het is En blijft naer hondert jaer noch in ghedachtenis, Die ons Quellin herbaert, en thoont ghelijck het leven Waer in het leven gheen volmaeektheyt meer can geven Als t'gen' men daer in fiet, vol crachten der Natuer, Vol gaeven vanden gheeft die ichuyl�n in <PiBuer. Sijn letter-rijck vernuft en meefterlijcke toeti�n (Die hy weet op t'panneel met d'eel Pinceel te boetfen) Die wijlen efter aen den Philofophicben aert Die foo wordt door fijn tongh als in't Pinceel ghebaert* Midts dat iy haere deught foo wijt en breedt laet blijcken Tot in het Noort-quartier en Indiaenfche rijcken, Alwaer de heete Son Verkeert doet haeren loop Daer fietmen fijne Gonft verheffen over hoop. Daer wort fijn eel Pinceel gheacht in fulcken waerde . Als oyt de Conft-Goddin tot lof der Schilders baerde, En in �talien\| daer hy noyt is gheweeft_sDaer leeft oock inden Soon fijn hoogh verheven eheeft, I^�<T^es t � - O * E rul mus Die t'leven dooide Conft ten voorfchijn fchijnt te bringhenQudJi- Door al den aert van fijn Schildry eft Teeckeninghen 2^,'

		Die hy oock met Pinceel ontdeckt foo wefentlijck	oude �7. jaercn.


	Soo los als oyt ghedaen heeft %ubhms oft �an <Dtjck< Vol fins en defticheyt, vol onghemeyne vonden Die hy al menichmael naer Neerlant heeft ghefonden^ Soo dat Quellinus naem ontfteffelijck blijven moet Door al de groote Conft die Soon en Vader doet. Wanneef

-ocr page 265-



		Wanneer t'jat�ifaiich fpoock van tweedracht mpeft verdwijnen. Soo haeft in IBelgic* den visde quam? verfchijnen^ ; fhmm: π ; Doen fachmen oock des' Gonft vbortt�engh�n <φ panncel De graufaemheyt van .Mirri ghefchildert door Pi�ceel, Die ons Erafmus wiftfoo aerdich voor te fetten π 1 Als uytgheblafen wcrdt den peys met veel trompetten* Daer iachmen Martis druck en uyterfte allent Het loon.recht van fijn quaet'dat.hem liyt Neeriantίφί, Daer fachmen inde Conft fijn wreetheyt vaft gheketent j En ibnder meer crediet fijn dach-ghelt afghetekent. �^sxl π ; (Bellonafucht en fteenten haexe h^den vringht; . i En meynt door kille vrees da� haer de fiel ontiptiftgh&J. Hel brandich bloet compt uyt den neus en �mondt ghedrigghelt En t'l�ltich tranen vocht van fpijt iiyt d'ooghen bigghelt\| De Furi Man noch eens met droefheyt wedefeooght oi;V Die haeren fchraleh neck oockv^pr rden:vrede bo�ghfp Hun luften die vergaen,hun i�nuwen verftijven, ν� <i ■ Midts Vernis wicht hun compt met fijnen boogh verdrijVenj ;. En jaeght naer Candiett en heet� Moorenlandtyjil iuh or/i Alwaer dat fonder eyndt het oorloghs fackei Jbrarijlr. ί [ Tot trooft van Nederlandt en haer welvaert befbrghers 5 Tot ruft van t'buyten vokk^ en veel benouwde Borghers, Belion is troofteloos_yhaer wangben ©ver weent;_#q -_r y Om dat Cupid' op Man blijft even hert vpfteent, U Wiens onghebreydelt cjuaec had fbo veel moort vergadert Soo menich arme Wees ont^Moedert en ont-Vadert Om dat de duile wraeck fijn tyghers hert befat Die niet als bloet en dronck_ren yleefch-der menfehen at, Soo dat den hemet noyt orit wolekten vande plagh\|n ,^ Die fijn trompers gheluyt verweekte om te daghen, _?Die al de Landen. Jbad bfremmelt en dOor-rotft,, lae met m�gtii^^ �km%> Die

-ocr page 266-



		264
			Die fonder vrees van t'recht vr�u, weef en maeght ontichaccktc En menich anders goet t'fijn onrechtveerdigh maeckte Door allen het ghehuyl en vr�efl�lijck gfoebas Dat op des' droeve aerd' in Martis bloet-hondt was. Dit fachmen altemael foo van Qke�lien ontdecken Naer t'leven uytghewerckt door iijti Pinceele trecken Dat niet op t'ftuck en ftaet oft t'heeft verfcheyden fin. Het fchijnt dat fijn <Pi$uer heeft Martis leven in, Daer by hoe dat den peys compt Nederlant beermen En haer jnwoonders t'iaem van alle quaet befchermen, En noch veel wonderheyt., feer vaft naer Conft gheftelt Dat coftmen op t'Tooneel fien in dit vredens belt. Ift wonder, aenghefien Que�ini Conft ghedachten Sijn o verhoopt van gheeft die fy ten voor Cchijn brachten Van over dertich jaer ab hy des' foete Conft Diepfinnich uyt den gheeft heeft jeverich begonft, By <l{ubbens voorts gheleert, ghelijck wel is te mereken Aen d'overvloedigheyt van al fijn trotfe wereken Soo dat fijn edel Faem ial nimmermeer vergaen Maer ("fchbon liy fterft^ ial door den Soon noch groyeh aen, Ad Eundem. Os �, 'CajHMes Jamdefiendtfe montt Br U iauri/Mtens Mufarum ^fSior adefto? N.ec non Sicelides Nymph* Driadefque �W/<e ; Tollite in aflra fonos, jucundo plaudite cantu, iPleSlm m��ete lyr&^Cteh date munera laudum, Laurifero i>atis circumdate tempora ferto, '' Fert animus landes artis celebrare decof<e_fQuam* Pi&ura park penici�o femper abundant Et fuperans Ttitdm coloribus ecce fluentem Vix imitanda manu ,T>f magms teflatur Apelie$

-ocr page 267-

2&S

Qug Natura flupet profundens omnia fipu: _/ _A _f . �. _fTSL�n Pi&ura docet fallacis teikpord �itk '*\*'*- ^ *
jftque homints moresvffiaiQtyquUmXidoBma per artes
Vt patet ex multis formjsfmlptoris abenis..-,.

qui fempef
Quo l)\get infignis fua fiirps '& Ψ atria gaiUet,

�; j: > j

'~~■; /~~'t; 'J
! ' ■

' * ....f / * '

GLAUDE L�RYN.

'j <'*?; ■/'<;■■/ ί

D� �toot-babio�etn baetcftettbe .j@atucre inbe jona�e jengftt i3S ben �&cej�
alleng �teng en�e oanfcBe��cn boojtb^bcnbe niet fulcften ccac�jt bat fp tfaebt
(tratfe in fukftenen �oefem Beeft $$6f$ tife Mdtfil� mi�tBcpt met toafbom
cntie b?uc�jt�aet�)ept boet boojtcomen / en bgenbaeeltjcft betltjben. Mtt befe rja*
ben en�e gulbe jonjl t$ oocft ban jonc&� betcieet rjeboeej�Glaude Lorijn %m\wn$
&c�jt�Dec/Die ηοφ be paden ban Statten met groot contentement i� oebjoonenbe/
ftjnise betciert met uptnemenbe baetenfcBag in Pi&uras eratoren te onbeenemten/
�lje�ijcft j&tycftt aen al�e f#n fraep en eieee�ijefce EanbtrcBapgen bie ban.pi
gincee� boojteomen fe�r cloeeft en jf�cej�erttjcu uptgljcbaeccftt / bact itme te
firn ijaf/ a� Bet �fiene be $atuere/�ft Bet �cb�n can cjBeben en b�o? ooaBeri
(lellen�

Ghelijckmen 's morghens vroegh den nevel fiet verdwijnen
Soo haeft het gulden licht der Son begint te ichijrienj
De kou vlucht voor de Lent _? de wreckheyt voor de jo�ft
Soo ift dat hier den nijdt mo�t buyghen aende Conft :_fMoet buyghen haeren neck, voof d^eel Pinceele trecken

e '� * ■

Die ons Lonjn op d�eck ift'tLantfchap can ontdecken,
Met fulcken gheefticheyt en dommelende cracht ^
Dat daer niet anders in als t'leven wort verwacht.

.f L

�

Xk IOAN.

-ocr page 268-



				lOANN_;;4S:f^0;SS'IKR% . Schilder fy�k'�nWqftn 'φψι iet \m i6�J�.v,;k AL die'Schild^H^^mgP'ffim?\|ir%^:iP Skenuti^en, Proeft hier met � verftaot 4e.\|eldiaem rijpe vruchten Die ons Cofiiers ontdeekt docrrcracht van fijn Pinceel En brenght ons daeghelijckx op Fama's Conft-TooneeL Hoe mals en wel gheftelt, hoe ft�rck vol fraey manieren - Seer cloeck gheordonneert, en foet in't colorieren «Staen al fijn werckeq niet, begaeft met groote Conft Die van veel Princerr wort met lofF en eer bejonfi:? Meeft in devoti wort fijn eel Pinceel verheven, Om dat fy ichkr beth�orit in haere Conft het levens Waer�m oock fijnen Naeqa lal nimmermeer vergaen, "_;'Γ> _bMae'r oeffens fijne G�nft lanckop de werelt ftaeny Naer dat hy heeft ghereyft in verr' en vremd� Landen, ' h hy verheven van Conft-minnende verftanden ■'■ , Die kennen al de deught die d'eel ΨϊΒητα heeft, Want die haer kennis draeght, daer� van goet oordeel geeft. Sijn Conft is inden fleur, om door fijn wetenfchappen Op't rijck Tiblufs To�neel lanckx Farn^ gujde trappen _ Te dimmen;, §η aidai�r f� oifgheji meer �n meer j; κ U^Ten n^em die altijt leeft en fwemt in loft eti eer. ;- Men (iet in't H�ff fijn Conft den E�ldom i�er behaghen Die hem van alle eant compt groot� jonft opdraghen^ ; Als hy oock heeft behaelt op't groot Begijnen-Korf' Tot Mecb'ten* inde Kerck, daer roempt fijn Conft met loff. En op veel plaetf�n noch_> wat dienter meer te ichrijven? Den naem van Jan Cofiiers fal oock onfterPlijck blijven: Die alles blijcken doet niet met den naem oft fchijn, tylaer inde eyghen daet, geen fchijn is fonder fijn. Mercke-
		*-κ.*

-ocr page 269-

i*7

.,, ,._f .,-........loATsKPis;; cossiers, , ^ imniifiiji

■^ekctrf, naturel' l^Jmiefl)' e&nei: fif^ i^.-i?'^ �^^:^ ^^Wf^^^y^W'fr-t-

\ '^:z�ihct�res iu.il 'afa�t cn^�/�ems lyffic .tatitfj�uf U'3lofii'Ms�$iu,�U.j*r&&Mk I°
| Car'aindt^�pMrcViMc^Ltu^oUiguilimnt itfluficurs, aultrcsWrwi�s ct*_:Stgneur$; >

rt.Mt

tf�

;VMi

[ft

2 � vi� *�� ■

I* >Uu Ι ι

f S i I f

3§4

■ - ρ, ,

-ocr page 270-

ι68

Merckelijcke Aenwijfinghe

Vande Excellentie., Deughtfaemheydt, ende _#-
Weerdigheydc van Pictvra. ; ,

Ci ^a^thtim mtf ^otxt3e\^thm ig Baetenbe Jet�ic�t/ foo Bemjbt ootft be
I fcbitijepbt bc tpmititl offiyingfotm ben ae�ept. ^e jroottfe fonbe (baer
alle jon�en irpt eonnen feuptcn) i$ be \tW\wt/mwm$4mmr piabvii, w anc

de icdicheytis liet,oorc�flcniviand�ti ©�yvei, ηφM^&^^m^¹^^^

Ijept snbe on fijnen t$jt moet glje�atwt enbe toaernljcnomcni tooien y batig
eeri bepaeluw�e toatter �ljebaeuoft pje�aten moet fijn. β*Φ g�jebo?en ban Otta
�eltUni? torinitlramer bil^ betelen etrfept^at Μ b^fieotiipptbenubbcfc
nmfeinfa�t^^

bie eenjebei* roebte�t bat�etn-<to?frf)60?t/ cn�eect toaitmniliibcn en bcrtya$)cn
inoet/fob bat be boo?fiiDt�ei}tpt; enbe fer�ijtne oeffcmngliefijn bt eracljncjljire
gljeiie�teniflffη banbt boojnaemfte beclen be^e�jcittoebtsl/sb'iJjelffe bc reben i$
als een �epb� (�eere ;ban itfgi menft�jen atjencnijcntljcben om aUc#mel te boni.
«Benen mnifcD; �t� ^jfeJitoieffiUi in tcnUft banblbieriir&aee^p pjofijt �^Dcbeu��t xan mebe tefiw-woet^fdbai elictuelucl� aebtefc/^no�Mien battcr

beel hscw1l�# met f;

^ gtienict&ibe btcnmi�g groot� fbnben

bermee�mt�t?

�junep�iciiife

baectfjtr^n

fijn gb�r'tf�

�^J�^e/ble^�i|

en Oief�ofe

l)� �if�ja�iti ^

en bc$i

ban ta:

tpenjene

3|oc

ment

ben ij .

coch met ecliiglf'iiiii

te fcijiMr�v^lienigl

^imf�^tt �ben naeiiea enbe berbocmenig ban

h fe^t�^j^�&eib3eeclien.oft.^pr4^.ban Hiuoarchus

fomt enbrlbeiifljt /; batmen niet bet'toonbert en moet

� r�ii^metiiie��k^l3lanbtbotim^|iV #fncbet$ «n bier-

^ImaecmMt onteifbaer fijn /en a$|p tot φ #W

* t�Mio&«^�?ben / ��tri^fi: raebe #*ofi)t toooj

ifyitine�i$/en Jnatc^mtli�0|ia�s� #5becbupftf�t

ifiS^^f t�n^li� een �oebC5^uc|�ritiit|cliip^oeal3cii

�itoibeiJiiuapi ^a^ttf�^^ae^oo^�eeoitwn een

"^J;^5a��I#ki^ It�eteif ett^�ef?on�^t!be#p'' 3if»

Bfc^^r#ii ii^ �u't ;fc&f»��?i« t�« 1»�o^ �icbate af ^cii3iii0uc

^,?f||^hE&)iJ^b«8iBSi-*ot�jft^�iiHlSB^^a^'faKl�ii*.3fi»r WW^:fp f»-'

"^"^"BStoim-UitocUuee.ti oft naecte orowp#)n?t
�tt fal �eeeupltt�niiei^en boc� W�en/ «yt

bicii �cMcnfe�en j^gntmearme eranc�f�tpt battfbeo? bettat�u bjerben tot
foubm (barben �cljitevOO^aec�t ban i^) en fp,fribeu]baeif boo? boent Den
iirtfc�m &c$) ban eettl^�eibcrboemeni^/ foo bat .<ttnm ^rljnbcr met ψι
miMtl fonb* ctibe beugijttan boen. ^�eftjehiceiien fcfeeren gjtaliacn/ btetw
om rebett�iwt-ienberf noemen/ijaliiivitalien �liefcml�ert een fcinlbcrp ban
nacente e�i oneupje�e jf�annen enbe ©;outocn/ uptbe�bcnbe een �nnut^o.om
baec Ijp foo beel fonben boo? beeboeehte aen alle be giicne bie if^^S
te aenfcDoiiUKn / bat Hm $w$ (Svitlx ter oo:en o(ccomcn innbc) ttelbe ]w*
�eeft boiu bec�^anben έ a^i bcii ^c�u�er �Dewaeric�out bio^/ enbe ^ain�^

-ocr page 271-



		ficnbe boo? be �ettoetie fijnti�r eonfcicntie bat al�en liefc fonbctt �jem naeemadgi * fou�cn toe-gerenent tooien/tieeft toebecom een anber gaen jctulberen/maec gang tfcfc��tcn�e aen ^ct eerft/ in torith tfuch Ijp Ijecft afgbc�adt een feer bebote moe b^oebe mpf�eriebec $affie chriiH, b toe�eh foo b�onbcdijeh enbe uptncmenbe tmuhelt^cft g�jefclji�bert tam/ battec niet .een jbcrj�ceiit ^ert in ccncn fonbigljen nienft� gljfbonben en coft bjo^ben oft ijet moeft fic�� e&eg�en/ foo toanneec iftnant t'feibe toaerbe bectljoont: iaaaetmebe �efcn ^�ljijbcc foo bed beugljbcn bec��ceRtc a�g �)p te bojen met Ijet eecjle Ijab meiifciycn tot fonbeu bet�cpbt. juichen bcrfdjil if�cr te binben in ptfebanigte �antcring�jen bcc Couften a\& oocfc mbe �jeltfnijeeije/ en fu�elbantg�e ean uptgijefcaerent fcao^ben/ baec in tjet ijcc�e bed fyeebec ban g�jetcatteert iaao^bt. �elteren Prandfcus �arbmadban Veronen, bie ban een ύρ\ίφ �eben toa� en bpanbt ban a��c quaet/ �ceft in fijnen tijt een gioot 3Lief§ebbcr o^rt�cefi banbeebde Pictura, bie j)p mebe Ijans teeibe enbe int §�meed feec ecbaren fcua^/ boclj en batlbc nopt eeniglje licliti bcctbtt�jept / oft to�evc�Utjcbe bing�ien uptMben/ fe�joon Ijp menicljmad baec toe ban groote potentaten en tpcreitfct)c peeren t&bci�odjt gljcbaecft. I^n liabbe ccncn iB�O�&ee g�cnoempt Jero^ymus Fredicheer ooclt becb?emtban al�e aertfelic �mgljcnen�e eenboubigl ban �eben/ bicban gljeitjtnen een bermaert $d)iibec t� gtjebaeejt <�pnbelijc�v en ean telt niet booj bp gaen cenen Jnnoc�ntius van Jmola , Joannes Anthonius Sogliani, enbe �Ctl <�erUaeerbigljen �^CCre Don Bartho- lomeus 3�bt ban Sime Cltmens, van Arcifo,_:bc t�dcftc �aaaeicn ban eerti)ch enbe beii$brtijd* �eben/ enbc betmaecbe^c�i�ber�/ bie. nopt ecniglje pbc�ljcpt be� \smt\t$ en Deb�en gljcfcij�bect / maec toet bede bee�ben ban gobttyncljtie�jepf/ om �accboo? ben menfel) tot <<3obt te ttecttfu enbe int aenften bec felber te fcociioebaegiien enbe baec upt be bcugt)t te teen� �kecbid) i� te noteren cnbj \Μφύ) H.ftcljt te nemen op be berniaec�e enbe albccebelfte ^cljUber-ecnfi ban Pctms (oavaiiinus'�oomfcljen ^cljt�bec bte oocli ban een �cputlj enbe gobtbsucl> _Keiu w» tig�>�eben i$ gljetoeejl/ ben bodenen gbemacdu Ijceft Ijet Ccncifiy in s'mxedes_anm Pauius Reeene tot Zoomen ^ct boe�eft ttQl}m be �cp�ig�e Bri^uca gi)efn:o�icn μ <"& �eeft / gtjdrjcft in ftaec �eben i? te binben. ^Al ^Vr_s^edtc_f** J^aec upt temercKen ig bat ten ^p�erften �^ecre <®nfcn ^a�iggmaefTtec _R'_az�;* Jesv.s Chnitus befe Confl moet aengljenatmboefen/ aengbefienbat fijn<8cbbc= �ijefte ^ajeftept enbe <©pgerfte <8oebii)ept g�eheft �jeeft in fu�eften 25c��t fijit IRicaUel te tljoo�ien enbe baec beo? fijnen Ijcp�icljcn efteejt te oprnbacren/ Boe bjd bat be btoakube toette^ fu�tKbanig�ye goefctjieDenjfTcn niet en glje�cobcn/ lactenbe �)tm boo?jlacn bat ίυρ be 25elben aenbib�en en a�fco afgoucip οί)ε« �jupchen/ b'toe�cii nocljtan^bereebeefeljiU acn ftnnebfintatc opinie/ bieba�jS tube onbJactacljtigS ijs / g�jebenbc te hennen bo�j.fuUUtn berfcoembe �aetbunc* Htntljept bat fp onfen «iBobtjot bienji met bccheecbe en bobbelliectigljc Judas oogden aenfdjoubDcn/ enbe ben upted�tKen noel) intoenbigfjen �of enbe eer ban ^obt niet en tonnen �ijben/ aenggifien �iun ^ttut ��r�n c�bcn ban berftant en i$ bJtJ^ te maee�teh bat bap be fdbe 25dben macc en gtjeb^upcfecn tot βϊκ= bad)tcm$e ban ^obts ^affie enbe 5�n �jcplicb kben / baevfpljun booion�er^ Welben en Conttefeptfe�en uoclitan^ ooe�t tot een memorie boo? �mnne hinbevcn in gtooie toeecbef�n Soubenbe/ en too jemant bit betftont tegtjen te galmen/

-ocr page 272-



		en tTcIbc g�Kt�ch boo^. ig / niet en g&e�oofbe / bftjbenbe eben ftettaec&icfj in fijn opinie/ bit moet nootfaeehe��iH bekennen bat^n bbjadt bupten alle reben en booa ffin erancftftnnitgept �eijoojbe g�jctfclt te too?ben in een bul�juBjei. $&\Μ jemant ooch niet gljeiooben batter boo? be Welben Mimhtlm tonnen ��cfe�ieben/ bic moet norotriiieft niet iuetcn bat \|\|�jf a�mac�tiglj i^ / uut reben bat j)u i$ tegljenf&ebenbe hm e�tffccn acticu�e ban ftjn ��eloof. -SBaeneDtmertttt ba» bat «n)n toercfi titct cii i^ iirbefe materie te bergerren �n ttaerbei: foUitte baet ban te ��eben nj&dijtK �ntaUfl�nc cjttmp&m m beto�ftng�jen tot eonfuftc bec m$&m »an �pgjfc tooo?f3 te/$m berfe�jep�e fefeiftgiieieerbe jannen $ Sfjebacn/ foo b.icnt befe maitrie Bob? up te gaen enbe te bae�en on Jet to Mj�j ban onje b;p &t#i�bcr^:cc,nft / bie o�eft toonbetlijcn tnttncmenbe gjeoefent beeft ben <�>obt-nunn�nben Sloeber loan'aes F iefole. «Bng�e�ijenen 3�a�ec / ben baeleRcn/eetijp oegot� te fc�jilbercn/a�t�jbt eerftfnn gijebebt f�op/cn nopten maeeftfe eenie� bcboot Cnicifij: oft anbere jBnfterie banbe Ueplig�e gafie bug ^a�io�maectoj0f/ oft t>p beboutobe fftn toang�en met obeeb�oet bee tcae< g_w^ tien. ^o�^becg tenen 2$2ccbec Bartholomeus ggebojen ban Ftoremien niet min vaffkri ban ten fob tjen�igU \®$ti a� ben boojfegj. ioannes Fiefoie, i$ gjebieejt een neiie vitj &rmaert jbcfjil�c»: banbe oo^ben bec <�ert�» $ater# j&^&ic�jeeren / ban 3^ toto. �yc�tcit Laurcntius Lotto ban Vencti�n, bie excellent &cj)i�bcr bjag in betootic/ baet Jn b�e� bengftben mebe ��eeft gjefa�nt onbet be menfc�en bie be «ffonf� iiefagljen / ben toelcben ooefc itft ennbe ban fijn �eben fu& tecnemacl <$obt toc^ epglicnbe enbe i� inben j^eece fattg� g��cfto^bett; i�aer mebe icn t�il betoijfen/ bat befe Conft bejlaet in b&> cutaUtenten ban «sBbeibom/ bat ig politieg/ na; tute��cft / enbe g�eepelijtn / ijE�el�elm�eebei; in Jet eccf�e bee� §e�3ef&i#/ a�g ~%illenbe met be booafj. (c(ie qua�itent ooeft betijooncn bat be fdbe Conft ban ��ee\|Mti�fte enbe �jepligfie ^ecfoonen igrgtjeBantecct/ foo enbegldijcn befcluc ooeh ban �bel-iieben enbe bJttfc ©iji�ofop�en cectptjef g&eoeffent toerbt, �\M comenbe boo^bcciS naet onfeeeubrfoo jeeft tnf}iiMu& mp aeng&eno?t om Biet te befelj$ben be bjeert befaembe Conft bieDav�d Baily ^ctji�bec ban Lcyden baeglje�tjcb^ \g tintbjeeelienbe iti Ijet �ont�cfenten fcec aeng�enacm cnbe bjonbee bm ften/ foo feet te tueerberen boo^ ben ��oeehen oert ctt fUpbere 08e(le�teni^/ a�j�i be nettig^ept bie naer get leben baec inne betbo^en t^en boo?8et �ebcn menig8raae4 tobben aengBefieii / toaeromieft Μ ma�fi fegggen: Ift w�nder dat den menfeh fijn weferi afdoet belden * Om lanck naer fijne doedc van fijn d^eflacht te melden, *Spo alfihen inde C�nft van Pa^dSally* vint; u Die door den levens aert de hooghfte eer verdient, Midts hy den menfeh foo naer het leven doet gheUjcken,, Dat wie het ftaegh bemerqkt, voor t'levcn fou bekijeken. ; Het wefen vanden menfeh ghefchildert op panne�i χ Is een memori-ftuck en lofFelijck'juweel, ,>" . . ,, . - Het**

			i . ^

-ocr page 273-



			m
/'			m
/'

				m

	PAVID ^�� _r ' ;, Ai eu fciTonqtne � LeyJsn on tl � ent ene ar Ja rejtdenee, til eftunfii* trettfeinire en pourtraiete, et en vt* eoye: ' efantfprt en U deffeinne � U ffhtme ete.

		**&4vUBlfaf'mxit.* CoeartWaumatuF feuif.** Ta �eyffen' *>'* ,

-ocr page 274-

Jr&Li τίΊ

/l�ljs�»'

<<..

$_?*

Het gen' men laeten can ken fijn Erffghenaemen
Om noch naer hondert jaer hun leven te befaemen,
Wat cand�r fiaeyder fijn tot e�h gh�dacht�iiis
Als daer e�nf�jclc fal�tleer fch�oh b�harighen is
Met ald�fhahde foort van eel capiiT�rij�n
En cont�rf�ytfels in verheven fchild�fij�n ?

Waer iryt ��n te�re kindt bhnb�f�l fp�ufen can
Wie fijn Voor-Vader was, eh thdoTit ��tifchets daer van
Die t'weien'en ghedaent can kennen van fijn vrinden
Dat lanck/n|er hunne doodt is" fi� fdhild'ry te vinden,
Als\'t�'$)i'$$ly canbethooneri��&� C�nft
Di� όϊτί'naf�f ed�lh�yέ;gh:efo�ht wort err bejonft.

Betracbtitighe. ,.

��timetcUjcite�kf�e�ieicfeben t^��iflfctprbefe8o�c8-toeer$i8BeMifc

Der eonfr/ en�eefttiietto�ieiio�c�aoaljeh�aito�ctretoeben amtebet�ooncn

tot eonf�fie banbe �onji ^tcn��oilif�cn/ bat befeljiityp nier alleen boo^
en compt tot bD�b�emn��je ban jfmenfe�en �ljefi�tjt enbe finne��iften appetijt/
marr om Ijaer iitntieljcpt enbe^ofijt bie fp i$ baerenbe/beebient stjefoc�jt enbe
berombt te tooien/ g�e�ijcfcicfc fti�r fal�ebJijfeiiiicK ti3i�ben\#ieu»�ujti��jm
cnbe it�eeMiebenben �efer bati �etljoonen �nbe mercfodtjeKen goet boen met
�ljcijconbe rebenen/ batbe fdnlR^p »«* $^ic» �ienft.ban <&obt/ P?oftjtdrjCR
boo|fim epa�jen (e�ben/ enbe b>aci)tbaet �bo? fijnen eben4iae(len7:&e|iaenbealle
b�p inbe ceacfjt banbe oprechte fefbe» , ■�■■'��■■■'>■■�

0m bit daerbe� t> ont�cihcri f�o bient tj�jctoeten bat bcntje�ft�jen bpanbt
(uenijbenbe totter boobt ijet menfdje�ijdi �Dej�ac�jt �nbe j�t�at^n�t otife ra�e�cpt)
reiger igfcfc�oaienbr^

ig bat & fe�be groot pjofijteariboen aert^cen!c6#d^�Ke ficle/bie baet mt
be�Jtegiji ffjube/ eompV tot feer��b Sari (�nibcn/ f�o bat be fdb�l fe&ilbecrjen
ten'Jt�ei�jt ban <$ob� jeer niit ffin bui b�li "ttteftf� fMi§tf m t&dmt bon pbc.
gij�pepfm en int aeiifich b^Mbee �cc��en te boen obetbcnelten $e «jiBpitctic
bieitfc fdbefusc�itubstifg�jcMt ; toaerom ben (j��frijen ^aeefi a� roemap
raa�l tjed ge�t� ijeeft o#$��|f�cHt άΜ be oo^lit bai��e�t�fen: om iteertt⁴

,;f,

^encrijen/ bioiuftitijt/ ηίοό^ϊ/ en feclbtfcgenberrjen te &eb$ben/ om benmeup

a�foo te uclettenfijn n)e�baert bob? b� faM�cpt ber ftden baer in te foecfeenjjo�
bat eenen �dj�ber nootfaciKCl�d* triebe moet beda�tjtirj6 toefen banbe berbien>
f�en �ie fijnen eben-nae(�en in't aenften ban fijn toere�t ean Becomen/ enbe oe
bnic�ten W �)p tot profijt ban f#n ftd {αψ eenen fomerfc&en Φθβ(1) $ *^m^

-ocr page 275-

'«71

wtibe» tf�aermebe obetb�oet>it��i& �&«K# fietoefenittoj�t bat oe fe��& «ut

U002 fce fte� ig/ a�g oe fetoe uptojticnt ecnigjjen gljeefi��rk&en P«/ enoe ft�ja*

* tirittcft i� (oo toanneec �e fe�oe upit�e�t onnutte oft toerel�tfcjje p&ett>»t / fit*

pc�ljenise �een aenoen i^ecre onfen ^ali�S-maec&tc / gnoe �'anto ambcn

PHILIPPUS CHAMPANI

... :,ε. ■ /ji.j;. Schilder �>an �mjfiL� >

Τ & (m untnementie in tontctfenttn cnbe c�oetn int o^�ttneren m a��e� fo�
1 te ft�i�omn unt oen ��jeef� en naer. Bet �eben oat Ijem He f o?tupn foo gum
t�Kj) ig g�jetoeetf om .#c&tttiet te toofm ban�cn «Bcoot-masljri��m moe %h
�ec-mjie�ijiRfien tfomntfe watt i^ancnr�tfe baec �n te��entooo^iolj noclj og

Nu vi�itmen in des' eeuw futck een Conft-vroedich gh�eft ^:)
Als oyt in hondert jaer in Vranckrijck is gheweeft
Soo als Cbampani door fijn cl�eck verftant bethoont
Di� in het Coninckx Woffals Cohinckx Schilder woont�
Wat di�nter meer verhaeit oft met depenVghefeyt
In fijn fchildrijen fchuyk Naturas gheefticheyt.

AL� E Χ Α Ν DER Α D R I AENSEN

-�i^s.ii Ί>Λίϋ.ι«:' -Schilder $an JnW�rpem.

ί �e mals en aenghenaem ftaen Jdlexanders dinghen _;EHe hy met t'GoniiPinee�l ten voorfchijn weet te bringhert
Befonder inde vrucht �ri alcjer-hande fr�ytΛ ν

Daer in werekt fijn verftant Natuer en leven uyt
En meer ftilftaende werek feer liefe�ijck voor d'oogheri
Gan hy oJ> p�at panneeighelijckshet leven thooghen;
Befor�dtr ir^n^^^r4�^^f^�^f^elS a�rt '
Daer inift'dat hy oock feer groote Conften baert.

u I

Aen-

.�■' . ι v^^rm

-ocr page 276-



			Aenmerckinghe-


	Β	*<�t�. bppee(ieh �^cete onfcn ^aTicimtaetl&rb� eeut�iijB� i�aer()epr « t�iip**
	Β
fjept tiende bat fijn Cubbe boo? be oeffeningbe ban fcerfeljepbe f�iifligj� toertfien t�alf ■ s�encg�tn tot licfbc en �euSlJt bie aen �aee epg�jen fel�en aens _TSSenaeini#/ ^cjl�ti lj\|i int ou�Jt Cef�ament Beiebeei uptbat �beflaeljt ban **TKo4i.ce.Mi ^one.ban ^"huls> gnbe 'o�hab μρί ben tjbef&cjt� �an met fonen gtjecfr 3t. berbutt ,.jj$$\|i#t�j'i�ec.bmbuot/-oJBfeoOTilPiili KiWfife in a�ber�anbe toctcfc te becbeneften alle bingljen Diemen eon(te�iji& maetfien matf)/ (in teeehen �at �em b? �onffieti�i)cnaemi^j ^oo ijl ooc�t ggebeittt bat hm �^eere onfcn &c�ep�ec ομ befe tbereit banbeienbe enbe ftetibe be liefbe tot be �elji�bec-con\|� ooeft orttj�eftcn inben Cohincft Abagams, �«e een bermaert «ge�ilbec toag/ enbe onfen I^ere ftab ontboben met eenen�?icf om in fijn $a�lepg te tomen nemen ��n (�m�bttept enbe tooonplaet^ met g��ofte ban mm baec te beb$ben ban** �)et�ectneelitfibeiri30��8ber ioben/ ben$�mog�jenbehipeec (bte oen l^ect-hcn* het i&MM alle menfeficit) penbe be geoote liefoe banben ConwcltJjeeft �mn becnebertte gaen �ogemi in bet J�a!cp� ban Abagarus_;; en biel fc�etenbe bat hm felben geboteliefbeIjabtot bc ^cbilbet-conft/ jt�eft ban �em toecfoetjt gl^ (emlbcct te toel�n/fcaee:ben Connitfc fonbee uptfie� teeftont toe �eeeet tpa^f/ eri �erept bebbenbe eenen bpetfe/ om bat <0obbewc& fr�in�itentie toefen natt te confctfiipten / �eeft f^ Kkef.uk toei te treffen/ boe toet bat bpbet eeubwb Ieben bat boo? \|>em ftont foo niet *i..cepa* _m co(i tiaet �oetfeu al� an�ece &eb�ber# toet tonnen boen bet �ergancMijtft y.xoD^jeben / tiiS gbr�eurt bat vbagams (tfenbe fuicfien gobbelijeβ �ic�jt en flra�lenbe 4 e ι r S�jeaaente jae onupt fp^efte�itefte frboonbept boo? eogbett) onmogljelijeft toag ' tfeibe naecte frnil�cren / boo? be bonnaeclttbept bte �aer in te fien toajS (a��c . boimaec&te:frftQonbcpt te boben gaenbe) en beift niet fijn Mffeltjcfee banbm tnfebiib en bce�ancfceHjche tbetcnfcbap allen tfe�bc niet tonnen naet �e�Den/ Ijoe tod *i. cafit.* �at fijnen ptbee bacr toe �coofec alg be eeacljt f�njei bec(ianbt\|S bermooljen�e ³5� bia^. i^aee ober onfen ^aligb-«aecftec hm boeclt nam en ben fe�nen in φ* Sbe�enebijt ^enfeJ�n b?ueftte p� �atfijir ^έρίίφ It�efcn �aet op fhnit/ op be Uj��enbemamecn\$ tielbe gbebawfet bleefflaeninben^©oee6ban Veromca *al� ben gbebcnebftben ^eere toag* b?ag\|)enbe jet Crupi� cnbepacit ban onfe fonben/ fooaengb^naem ii? iie iSt�ilbee-toi^ aen 4Biobt gjetoeeft bet Ijp felbcr bie �eeft op foobanigbe maniet al^ boo?g. Μ g&eocffent enbe w$ at�tecgb^ Saten tot een ceutoig�e gbcbaeljteni^/ toaee upt Dlfteftt bat befe Confl oocfti� beectert met gbeejle�$�ften �belbom bte alle Cbdbommen boo? be beugbb�n te boben gaet. φιεε mebe toi� -icfi eenief aentoijfen enbe tot berbolgingSe ban bit t�eccft in t lit�t t�eng�en be nptnemenbe en tyerabe manier ban Pi^ura bte Herman Herman Saftieven ^cji��er ban Rotterdam nocg baegbel�cftj: �$ boortjeMttetigenbe na�eve,met bet ^intet� b�e «pterffe toetenff�ap baetniet anbee^aljs §tt Ieben enbe ^atuec in en gj�eb?ehen foo aengjenaem flaen alle fijne bingben Befonber tn Snoeren bupfen/ (lallen/ fcfiaepen en anber bee/ ooeftinliantfebap/ plaifante**

				J

-ocr page 277-

*7f

₄ HERMAST tfAFT LEVEN ' - �, V ;_

^atifdeRo tteraam en Tan � Co$ *un bon paintre en paijfdges,\

au commence4ne<nt il -JaiJoiU 'faijfins,fa^fanesjet^ranaeffi

mais a; i frefettiüaJaJmk.deUcuHpn enpayjixjesfa refitOenfëv

Hj^^fn^, est ^l^tteJlmffht, ;' j. aggggg �«#� j J

"".'-'-'�'� '�"■-� ■�"� �' -�''■; ■�'.-■. - iii'r *;><&■)■ .. ,'��)�;�.; ',-»^r'�" i'�*¹�' ■■ . '''"��* ' '''

■'- �■■ � � \ .' �'.,.;^s :

"'M thii'i"''; f*-'Aïf>ti f �� jj* ■'₁-f(rt«« rif"» «■"�,-»« -- '« *?*.�
*"«* lï f i ii^rf "'-i-ïiv/ »v;J iêHil tmi t}& liiii *.*■

■ '�^:��' ">''?'"

■ � .■ 'J i-'Jt

\ <**<

LI �

-ocr page 278-



			.■■ n«a

*ιη6*

	m$ in fuliBbam0Uctt ftij� obeetttffenbe- φρ ijf �Befiojen int jac i�o₉, _Cll�out fijn tooonp�aetje? te08enbjooabic& tot Uytrecht baet fijn Conf� in groote fjtiemenbe tombttg. Wat heeft <PiBur verholen weghen ^ .. �' .Wittii daer in al moyt gheleghen Om haer paden in te gaen Als Safile�en heeft ghedaen Die in Landtfchap \ Bofch, en Landouwen Wort door Conft feldfaem ghehouwen I)ie het leven overtreft En als tleven fich verheft,_ \ ■. In bergh en rots in water-vallen " _s In alle Vee en Boeren ftallen , V En t'gen' raeckt lantbou^ery;; ^■^;^^�^^^l^^ in fehilciry, .y..:\�^\~-^:'->._;Datmen t'fchier fou voor tleVen achten Door C�nft en dVygKen levens crachten . Die Saj�lhem: clo^foPinceel ^ ,« Ons �an thoonen bp't pahneeL: , ^!;. _λ

		I ACOΒ SANDRAET ;\|M V Schilder yan ^mfieriam. D<�jen Saedtaet 'j$ ήοφ tfs^nUiooalii�ft i§c0i�lrc»; banben l^ett��) ban generen/om ben grooten tue�flcant bie in fijn �anbe�inaj ban Pift^a te ftm ijef/ foo int o^bonneren a� contecfepten baet ben natuecen�eben (boo? i>e bcrijeben Conti bie baee in te ften i�) fcgrjnen in te tojoonen/ fu�c�tf bat niemanbt inbe toete�t eeniglje ftennig ban Conpen tyaojenbe/ en tan $W bonben b30$en/ oft l)p moet �elpen bat Sandraet een banbe ojecucgt�aetpe ^cgtibecjef ban befe eeubJig/ foo bat feoJiCK/ ben obetb�oet banbe eecen�e rtjclte toinfi foo bee� fcoint ban ontjterffelijcKtn toem int fepl banbe facm ��aei� bat �et onmogijc�ijcii i� ��et Comgag ban fijn glorie te ber�iefen/ bie jjp boo? befe ebe� b^p ^cBi�bec-ion\|� baegljdijciijc eompt te b3innen foo baticH be bolcomen fupberftept enbe boUnaeenifjept bie in $ijn ©incee�en berbo&�jcn 3ijn foo (m niet en'ran naec b�n bollen epfej &eftf)$ben/ a\f fP becbicnen. . >■ .-■' ' ' ^ ' GEE-

-ocr page 279-



			»77 GE ER � ER D' DAU Schilder �^�� Ïïollandt* At foet en leeriaem vreught (vol liefFelijcke weelden) Schept onlè Schilder-jeughn in d'aenghenaeme beelden ,, Ghetoetft van Geeraerd' tiDau, door craclit van fijn Pinceel Die daeghelijckx (PiBur bxenght op het Conft Tooneel, Die al de donckerheyt van het verftant ontwarren En voeren s'meniphen gheeft fchier hoogher als de Harren, Soo rnaer de oogh befiet fijn Gonft feer weert befaemt Midts dat fy door haer deught fchier den Natuer befcHaemt. Door d'ooghen leeft den gheeft in't 's menfchen teere lederi Soo en_ghelijck oock wel wift den Agent van S weden, Die duyfent guldens s'jaers gaffaen Gerardus S)au Om dat hy d'eerfte oogh van fijn Conft hebben iou.

		-'.';; IA � WEENINCX. Schilder l>an Vytrecht, ■ GHeen Landtfchap oft perfpect ₅ gheen Arcken triumphalen Gheen metfélrijen van Palleyfen, Kerckeri ., Saelen, /j- Oft ander fchoon gheboüw', gheen heeften oft Biguer Alt'gen' dat worden can bewefen van ��&�� T'fy water, vier ₅ oft locht, de vruchten vander aerde Goudt, filver, en ghefteent,van cleyn oft groote waerde Al t'gene dat beftaet in eenich werelts deel Dat wort ons voort-ghebrocht door Weenïmx oppanrieefc Dat can fijn cloeck verftant- ons weienttijck ontdecken In d'eelheyt vande Confl: met fijn Pinceeie trecken, / Wat dienter rpeer gheiêyt, fijn: Gonft foo veel betrröontl , Dat in fijn Conft (foo c'blijckt);het tweede leven,woont. . ;� '- ^;-"�■"■'','" / " ' "■■'^y-^:'-\' * " iAN .«.-F . / �� J.

-ocr page 280-



		Ι Α Ν V Α Ν Β R O NCKHORST Schilder l?an Vytrecht 1>αη het jaer 160j. Α Eg oefen Jan van 'Bronckhorft c�flT jatten eubt ΐΜβ foo i0 �jp bej�eefct bp een goet «eiaef-fc�f�pet g�e�ie�tett Jan Verburgh om te leeren teecftenen/ m�tstp bat be iSTeecHen-conf� tien �erjim gront-freen tg ban Pi&ura, ajtooer lm I ftjn jons�e jengbt met groote neerfticbept ben .iflt ban een jacr en ba�ff geen I g�jeocffent en ban boer bp tmee anbere g�cmcpti t�lae^fcbabberg foo �aneft tot bat bp in't jaec 1620 ijcm �etwaem bonbt �nnaer t^ancnrrjfK te rcpfcn/ cltoact �jp ober S^abant mepitbe te tomen / boclj ig bp gijeba� on�er tocgiKii $9ejMtben:�iifiS�enyp iAci^^iPoaerBi? bp eenen Pecter Mathijs ejrtelfehttt e�aeg-ft�?�bet / ooefe ontrent eeti jaec en ftalf�^ft g�je�ecrt/enbe beel fraen \:^:-lit^eti'(-mt:-iQ[1a2$'^:'#$ben) naetbe �onfi uptgbsbwriftt ? ben boo^beren�utf foan befe treffe�ijefte metenfebap troelt Jem naer Parijs tiacc ij» ooeft bp eenen goeben jf�eej�er i� gbecaeent gbenoempt Chamu enbe ban baer mebecom narc %oUatibt gijetomen te toeten tot Uytrecht, albjaer �ro met grooten jebet bc Conf� ban g�a� p$ben beeft beb��tiijt; Cnbe ter mirten $tjti balie �ccc; fien ronfl gem ben iufl foo aenbjeef enbe ben g&eefi bermeerberbe om toooabere !1gttaj0a$gen te onbetfoecben / t�aet toefjem gtoote��ehj: bicnftitlj bwg De treffe�befte eonberfatie ban Co melis Pouienbourgh, foo iffc batbe banbe�ing� ban fi\|i�berett (bic befen Pouienbourgh babbe) jtjn gbemoct fiecft glietrochcn -p^;b�:fHW^:��n(lt�/oeffetim'j3\|eIu(ft bP beeft�bebaen/eerfl berfcljep�euin* ίβώ eijenbe tott�t ttjt toe bat Sr. Pouienbourgh naec «fcngbe�ant troeft/ in't jaec i6yj. onbertufle�en banterenbe nocb pet g�a? fiff�tjben/ enbe refoibcerbe ":je9Eit)dt)cii 'B�t^?"fc�iiH>a«ty '^d0ic6\^P'-i^nJt ieer.1639. mei (enen opjccljten jciift beeft begof� te boen pp fijn felbeh pinbec eenicj) onbertoij� ban �Bcef�cr/ foo bat bp te0bentooo?biglj miber$ niet en ijS boenbe / b�ijcftenbe aen berfcljcp�e ; uroote (lutften bie �jp gbemaeent beeft enbe nocb bagbe�ijcHj: i� upttoerc&cnoe met fn�c�ten berjlant/ en goet ogfttjt bat fpn figuren en anbere tfi�f�aen�t �p-boercften»boo? bun. bo�maecftte $efieltem$ geen perfectie banben $arueir oft leben en tmjenen. &0n groote neerfiicbept i$ eenen fpmXjel aenbe joncbuept/ om be be� ^cPber-e �nft ni�t iieertficb�pt en b�ijtigben jeber naer te boigijen. Cnbe al ift bat bP nbot in $�n leben een bo�maecftt en uptjleftenbe jBcc(�ct⁵tn �jeeftfibeljabt/ foo meet gp met $ineeel foo te �janbe�en / bat almaert pi bet �be�uch ban bet cloecftfte berf�ant inbe onbecm�fm�lje / �jab mosben Φ^:fteuren niet beter inbe upterffe metenfebap ban Pidma en fou tonnen f�n erbaren� &p i� tegtienmoo^bigb oubt ontrent be 58. jaeren. T'gen' acnde Teecken-conft beftaet in eenich deel Dat wort terftont ghemeyn en vrindt van d'eel Pinceel Ift in Geometri, Borduren, Glas te fchrijven* Ofc eenich ander werek, men fi�t de luften drijven *Ten leften tot <Pi��uer* die iy terftont volmaeckt Als hier aen Bronckhorft bliickt die haere vruchten fmaeckt. GOO^**

-ocr page 281-

X u ~\ijf- *

JEAN VAK � RONC HOR5�

��^/deU pitte Je Vtrecht en t'an � é'fó.Atjant ^Hx- éhez. p^intr^ *� ferr/'/tnats
�� petitee tTUiyires.jAtts quetfut Irene iTt/tructien,f/0^Ja' aranJeditidence pfi- i&vsnu un
*K*> pen paintre, en^/wure-f^t erf 'pon .de/fffttew-eemfne en peut vetre' paf rep txUïfHejf*pt�: "

ftfvan Brtrrtcteir/t jslln.

˷/� Balltu fiuïf

�>. 7*/U*/Jfiiu-*xeu4it �

-ocr page 282-



		ito GOOVAERT FLINCK. Schilder �an Cleeff^ Anno i6iy_% Τ Er wijl dat u Pinceel foeckt t'ieven in laurieren Soo moet mijn fwacke pen oock haeren glans verderen Door jever van mijn jonft in u af wefenth�yt Die door u edel Conft foo menich gheeft verleyt* Het ftopfel van u eer, wil ick dan hier ontfluyten En Voordeel van u werck tot u gheluck wenfch uyten, Op dat ghy leven mooght, op dat tot voor de poort Van t'Ho�ants C^binet dit loff-dicht wort ghehoort. Want d'ordonnantien van al u eel figueren Veel die de Conft verftaen in hunnen gheeft berueren Om al u clo�ckicheyt en fraey ghefteltenis Waer van dat jeder-een al even wercklijck is. Sulckx dat ghy trotft den Nijdt die noyt en can verdraghen Dat jemant inde Conft ichept vreught oft groot behaeghen Die altijt is vol fpijts,en door den haet gheperft Als t'duyvels broodt op t'veldt daer menich menfch af berft. Ρ ETRODE CORTONO Italiaenfcben Schilder. HOe menich cloeck verftant en ftaet niet fteke-blint Soo haeft het maer de Conft eens van Cortono vint Soo haeft het maer de cracht van lijn Pinceel beooght Daer al de wetenfchap der menfchen fchier voor booghc₃Om dat fijn handelingh heeft fulcken loetheyt in Ghedachten wonder fraey en vol verfcheyden fin, Sulckx dat Italien op hem wel roemen mach >' Door al de wonderheyt die hy br�nght voor den dach. ¹ DIRICK

-ocr page 283-



		' . SS Ι *DiRI��: f ΑΝ DELEN �** , j. j fii»^ >�■ ■ ,'■'"'* '^;'.7' 5 ^f-< .� ,.ff\|f\|lBp'' ;_ri ν Schildert>m Heuplen* ~-* OIB fee o�cbac�tt oft jp�c mojic-t amer bec tugr-&crucgtc f at m boojj ccut�icft te betcietcn nut Pi&uras Conj�en op bat �aere beugbt/ fupbcre itacljtcnbe toctt befaembe eet r�mmcrmecc en mogben banben tijtberf�ctcn fcw$mt $oo Deeftmpbenjebec feet b��tie� aengtjepojt om-crtifidtlcfi int liejjt tebjcng�cn �je erbaren Conti ban Ditick van Dden, bie teg�jent�oojbief) ηοφ een nptncmenbe Confienaec enbe §tbi�ber i� / foo feec te_teeccbccen boo? #jn ggelccrtgcpt a�g om 0\ �jonbe�inojj inbe e�el jiMnceel / t�ooncnbc noclj tc�fjcnmoo^�ig�) tot Armuyden in ^ce�anbt/ baec Ijp i&o&bemeetf cc af i� #�\|cbJ�eti / bit feec ejece�lent enbeecbaerenigin't fc�ji�beren b�ngecfpttKtiben/^Bctfe�erijcn/ 3ficc�}itcctuccti enbe fulcnbanigbe mercKen/fu�chjcbat ieftniet en macf) bec�bcten mijn beft te boen om ben felben met bc recljrOnnigijc rnbe nacc�tte toacrticpr cnbc η ace be maetiijenbept inbe Conf� teber�jeffen enbenaec fijn bccbicnficn te pzijfen. �it �palbien ich mp crg�eng naec jeniantg oo^beel (foo int ber�effen banbefen uprjie&enben <®�eef� a� Jet �obenban meec anbere Confi 9anrcetbcc�) bet �oopc enbe niet en b�ijbe inbe fpon banbe maticljcpt boo? te gcooten oberbloebt ban eec enbe ��f bie icn e�cb int befonbec toefc�j^ijf:batfalmpbci:�lj�benni�e? ten teojbert enbe niemanbt a\$ mijn eoebe gunf�/ c�een ncriniffe bcc bjjenben/ enbe groote �icfbe bic ich �en bjagbc/ moeten btctoeten mosbenv bertjopenb� bat mijn bct�cffcnbe pen niemanbt onrebdijtR enbe boben maten opjtijgbeti en fal/ ter mijlen be minfie Confi <�rffenaerji ban foo ebe�en 3Cmpt meer bcc* Dienen a� icn Dun can toefc�?ijbem �cngljeflen ooeft �jun eer ontj�ecffelijeh i$ tnbe nopt en can becgacn� 3�c typ cafenbe jpurien Tifiphone, Phano tn Ale&o, bie gljeiogtjeert jijn bp ben fthidtcnbeti Stix alp ftjnbe gje�ijcft een Hc�jter carnet beg �jerten / en fullen banben magHeren enbe Ijcct-Rnag�enben fc�?a�en l^tjt foo feec niet opg�cjlocnt eonncn mo?ben om inben #ocl bet beraj^eteni�ept be f aem bec Conttenaecij te bolbcn/ btc 25cu�enmo�l>:n g^enoempt tooien ^tt quabee Cljcbaftjren / en bie bee� �i(len en bcb^oelj inbe Conll - �artenbc menfeften upt toerchen/ bacr bee�emcnfcljcn mebe befeten 5ijn/ mantTifisi^tefeggben naec be <5cite-tael vVraeck, Phanos moo?t/ Megera ben�btn / bat tg ben�ben be Conti/ -' becinoojben ben 3toff enbe mraeeft te nenten obec bie boo? iiim Pi�ura al te feec &p lioocbmog�enbc �eifonagien/ Coningften en femfcn / beebcbeti enbe opg&e* - tooDen biojben / glieltjcn ai bicbmilii g�jcfc�ie11 bopenbe bat a� be gljene bie ben inljouben mtjnjS fefeijben jb�eii �efen banbt boojfj. �aeteirjebe enbe bcrb�oecht? �nebjehen fu�ien berbjempt fijn tnbe met mp ooxit �e�pen ptfjfcn beebel�onfi - bte Philippus. Wouwerman ^�cDilbCC' bdtt Ha�rlem baeg�e�tjcl^ b�O? ben batg Philip- �?ciifji)t enbe tot gta�t bermaeefc ban a^e Conft-Renberg i# uptmctefienbe in'puswo�- Peecbenen^ refreflttingije of\| pcpteingl>e ton ^olbaten/ bataiien en fu�dtba* ^weNnat«� ^l,2�i)c meceben / foo aeng�enaem net en naer �jet �eben battec inben ^atWr g�etn ^eecbec bolmaecbtbept in't �ebeti en tan biet�oont oft tremefen mo2b?/oft t'# baet mboo^ecUjept ban fijn ©incec� al tt ften. #p �ecftg�c�ecw bp Franchois Hals Franch. \* Mm ooeft^¹⁸�

-ocr page 284-



οοΛηοφ in't �eben enbe tot Haeriem^uonatfNii� � bie $onberjuptpcecfet int Jtjilbecen bah 5&outttctten i�p �onterflenten/f�aet feei ttMt� le��&n/bujti�ji C�etoetf� en toe� sgeflelt / $aifant en �jjecpitf) om ban beet atn te ficn bm niet al� get �cben en fe�jijnt �h te onu^eften / ooefc foo �jeeft be boo?f$. Conji-�a^ renbe ^tabt ban Haedem ooe ft boo^tafjenjocljt eenm btrmaerben en ftec urn: e van nemenben d§t�)ift>er nn naeme arvan Berchom feet toionber enbe e^cettent in �)ct Bcrchorafcgitein b�» fiecffen foo genten/lamme�en/feoncn/o\|fen/pC�t�eneu&e a�lc anbere fooien ban biec-boetici) gljebiert foo fraep enbe nifaert batljp bae-cin nieniant in j^eberiatibt en moet tutjeiten om ben doecnen bac�jranbt bie ban m te pen i$ feer obecb�oebic� in inbentie afje�ijchmen aenfpn pinten sijenot�) ficn tan baec eeniglje ban upt eomen/ bie �n Bern o�ectfl #jn / fulcnje bat (jet fitoot ��jetoin/t'gfjene om be unrnemenbe Conti (bie inbefcf)i�b$enbanbeboojto padbe mteftttg te ften i^) enbe niet stoot gtjenoclj fijnbe / gun met fulcnencn jebcc aentoacnect enbe baeage�ijcftj: meeebe? bounaedtt�jent aentmjji/ bat ijrt
	"""-�%
			jonmogljelpeit i� norft ioo. jaeren naer §un boobt be eec te bediefen W bc f m\\ �lajt onttferffenjeft fa� gouben enbe upt��aefcn e�en nacr fijn bcrbicnf�en. Soo lanck de werelt fal door Godts ghenade ftaen ioo en fal noot den loffvan d'eel ΨϊΆητ vergaen.

		FRINCIS CO Μ ALTEES Tapijt-Schilder %an- li�alt^ DEn Roomfen Paus fou gaen een Schilders huys beiichten^ En fijnde aen een fchoon befehilderde gae�dry. Wou fijnen Hovelingh een Torekx tapijt oplichten, ,* Die ficn bedrbghen vondt midts dat net was fchildry; Soo als oock Zeuxis wou gaen fchuyyai.de gordijnen; <~ Die hem (parafiM foo wefentlijck bewees �, Maer fiet den cloecken aert van drappery verichijnen ;.','■;.-■.-■»: Uut de Pinceelen die ons thoonen 'can Maltees Soo fchijnt dat haer Natuer niet meer en can verheffen In wefen oft ghedaent; fpijt Wevers eel ghetou, Om dat fijn Schilder-conft fchijnt t'leven t'overtrefren t .Wae dienter veel ghefeyt oft ick meer fegghen woiu \ ^% ' -% -■ � �� ^f"fi:-i'V� ν.�, Γ i � ' :* * ' BAR^

-ocr page 285-

BARTHOLOMEUS VANDER ELST

Schilder yanHaerlemj Anno 1613. .

HOe maeckt de raffe Faem nu foo veel hel ghefchrecuw;
En roempt op al de Conft des Vredens gulden eeuw ^

Als Fander �� beleeft, die door fijn wetentheyt 1 id -

De crachten van <PiBtier door fijnen gheeft verbreyt:
Die met fijn levens fchijn (lbo langh de werelt ftaet
Schier maecken can door Conft dat noyt den menich vergaet

Uyt t'menfchelijck ghedacht, wanneer hy op paneel.

In't leven ichijnt te fijn door cloeckheyt van Pinceel,
Waermed' dat pander Elfl fijn Faem beglori-rijckt
Soo als ghenochfaem aen fijn edel wercken blijckt

Die menich Princen oogh geeft vlammich locken can

Soo¹ dat fijn weerdicheyt is kenbaer alle man.

IEAN FRANCISCO DATSENT

; Hf*] ■} Italiaenfchen Schilder %m Cent,

- * .. ï .'� -■ '; I .■■ � { ■ J <■*■*�' i � r ' ■ -j� 'i l ;'\ J *. «I IJ & �» 1 ^"* *,■! '3> * -� ~> �,

Et is van oudts bekent dat Schilders fijn vercoren
Van jonckx af uyt den aert en met de Conft gheborea,

En niet door Conft ghevoedt oft daer van op ghequeckt

Soo geen volmaecktheyt in hun diepe Conft ontbreekt;

:^!

Befonder als in't werek cömpt van ÏDatfent te blijeken
T'gen' geen Hanteerders van des' fuyver Conft moet wijeken,
Uyt reden dat de cracht van haer ghefteitenis
Bethoont dat t'leven fchier daer in verborshen i$t
Niet dat hy t'levens vier gaet uyt de hemelshaeien
Om foo daermed' fijn Conft ten vollen te beftraelen.
Tot fpijt van ai de Goön , 6.neen.,.al wat hy doet
Won door Pinceel en gheeft van hem alleen ghevoet,"

Mm z- ABRA

-ocr page 286-



		Α BR AH Α Μ Α DIEPEN Β ΕΕ CK MrEti i�jft vaareen Ma&f�i»-d& die ds giajf�fi rtiaeeken Do^rt�ehtichfijjivan aertir* al Hw ^eirefa^dien Om dat htiii gereken! fijn dooriuchekhm feerli^c Die Titm daghelgckx do^rfehijnt met� fijn ghefichfc Dit ampt m&eckt menich eel, gh�Uj&k hier wort bevonden * In Abram iD�epenbeeck fchatkift de* Schiiaer^ giOnde^ ., Die eeatft met feyver glas_} feer groots Qonfl b^dreeff Als hy mm fijjti finc�el daer op fegfr aerdkh ichreei� En is daer door gheraeckt op� deei ^i^te^ ttappqn Die van haer heeftr gheleerc de diepifte^^^ wetenfchappeai In't hand'lea met Pkieeei^t� treeft met crijt m eool Al offc hy waei gheyoedt van? johghi Mc Schildera fehool, Seer gheeftich, foet en net Itaen alle fijne dkighen Sqo, datna�ii qve$ai Van hem hoort ipfianck finghov �n de jnvemicn van t�etkh�n aldeimeeffi " Wort hy in Nederland^gl^no�mr^^:^ή cioeckften gheeft: Heel mals in't fchilderen ,_tfeer los,en p^elelachtich, Al t'gene dathy maeeke^ het'ftaet al e^en ciachtich , ^; Waer by $�y rnjet dt� Coriftjm hoochjtenwert vereert. De oefftnin^h; daer van fe# daeghlijckx compt v�dv�^e�s; ;_fOm meerdtr wetenfchap met jever te ontdecKeh jM . Ghelijekmen fpeur�n can aen, al fijri_; edel w�rcft Waer med dat; hy vercte foo menich huys �n Kerck. De Gheeften die op plaet f�er aerdith Gonnen ihijde�:_; v¹ , Die moeten altemael,en wel met recht belijden* ⁵ " ^j Dat IDiepenbeeck alleen den jerften is van VJLindt ,; ' Ia d'edel Teeck�n-conft _f door fijn, fin rjjck t�rfliandl.

-ocr page 287-



					jjfjr

	¹ s
	¹ s
.1 ν.! k

			ABRAHAM VAK DIEPBTBEKE

		J�^/ ,«/?\tf Mtrf/rlrdtWf, ayaitf�^y\d^vafUe»er/;rfPi^fU0^Uftfmf^ii^ de y^mJreJut^ �e^vtires', ett-Quet} tljmf/ttf* t�as/rei&e dejatt ttmfstPUttra fr?/bttf$addmn/afetndtv ttiuhrferttd* *pgkurtutv «ismes� aux? dtsftitu� /nar tHine^m^ni/a^ant ^u ^at^ ma0r^ Ptrf^e favJ MM^em^':* *ttffttJare/tdttti'ejtA.nvere;* *Al�,: α dirfstttsk fvrU-* *Pfid.Ptmttusfivljflit,* **U.>A.#iffm exrudit,***

				*

-ocr page 288-



				«Sge��cR a�e btng�jen {u$t een e�epn fiegin fooojttomenbe) ten �eften fvAthm bo�maecMjept aenneemt bat be jpaem nopt bmnopc en too?bt om t'fc�be tot berbJonberingDe ban alle menfcljen met lof entre eet te beteieten. &oo ifi bat De ebe� Coni�baii Pi&ura ooeft a�lengtteng met een tlepn begin boo? be g�)e* bucig�e oeff�ning�e tnbe aeng�etyeben gfyttft eompt tot ben �>oo${�en roem ban glorie bie ontfrerffcujtft ��tjft en nopt en fa! bergaen/ gtjelijih be toeten; fc�j�p ban g�ag fc�Jji)bCn ben bOO^�ljenOemben Abraham van Diepenbeeck 00Cfe ��jebjoctjt Ijeeft tot ben tjooc�nlen trapbanbebolmaeiRtgeptbietnPi&urasbcc* Ijo�en Conjlen te binben 3tjn toaer boo$ bem tym altijbt ig bolggcnbe enne l)aec foo rijene�ijeft en opgfjepjonc�it ban alle fetreten bjcrenfcijappen bei; «ffonjlett aenbe 3facin i� bectpoonenbe bat nimmecmeec (emmert foo lanen baetltef, ^ebbeciS bec Conjlen inbe baere�t fu��en te binben $rjn) ben �of ban Diepenbeek en fa� bergaen/ atijtbat fijnen g�eej� eeng boo? �ct fe�jepben ban Bet �id&aem fal berbbji�neii boo? ben roem bie be faem nu baeg�e�ijcnjc baer ban i$ upt* ��afenbe rntit berjeffen fal fonbec opt te ttecben, IBaerom bat ben �jooc�gie* �eerben Joos van Vondel uptgfjemunt Poe�t ban foliant frjn penne niet en geeft tonnen bebtoing�en om t'fe�be gtjel�cft boo^f�. i$ tot meerbec lof ban Diepen- beeck te benennen; fp^enenbe a�bu#. Dus teeckende abraham fich felven naer het leven Wy kennen handt en gheeftaen ommetreck en ftreeck Sy vloyen even rijck _vghelijck een iDiepenbeeck ' TVet ichicken van Natuer aen weynighen ghegheven Ift velt waer in hy weydt met fijn begaeft Pinceel De vondt van Vmans vernuft ontfiet gheen fonne ftraelen iNoch felff Jpelks oogh in Kercken en in Saelen Laet tuyghen print en doeck_?en koor-glas en panneel. FRANCISCO ROMANELLI Figuer-Schilder tot ^oomen. SPrtngh-ader vande Conft,die foo naer d'eere ftreeft Beaefempt doch met jonft des' mijn onrijpe fehriften Op dat tot meerder eer daer in u Faeme leeft Die niet als gheeft daer uyt tot uwen lof fal fiften, Ghemerckt u eel Pinceel foo veel in Conft vermach Dat mijne fneghe pen haer roem wel voorts can bringhen Door al de feldfaemheyt die fy brenght voor den dach: Ontfanght het proefftuck dan van Mtfas leerelinghen. � " ■ � ... ^^
		'-/"'■

-ocr page 289-



		� �& � REA S V � C � R ; è... Schilder �� fRpomen. r' Plclnr al menichmael beftrijt tVerftant van binnen. Als jemandt haere Conft met onghetoomde finnen Wilt onderfchoren, en haer edelheyt verftaen: Daer hy naer reycken wilt als by de bleecke Maen. Want de verborgfientheyt van al haer wetenfchappen Heeft foo veel ommeganghs en fmai .verheven trappen, � Dat meeft de menfchen die haer niet en fijn ghewent, Ofc haer verholen aert in eenieh deel bekent. Noot moghen door hun bot vernuft <Piftura ftooren Om niet als Midas eens te crijghen Efels ooren. Want die de Conft wilt fien die ons Vacar uytwerckt Moet wel een Kender fijn en met oordeel verftercku Midts al het gen' hy doet met groote cloeckicheden Is t'leven gans ghelijck vol deughts begaefde feden_>In ordonnancien feer wonderlijck en vrempt Sulckx dat fijn werck door Conft _> de Conft-behaters tempt. NICOLAES � O SS � � Schilder luan Vrancb'ijcL V, ,.:,'.: / o ■■'.: '■}■ '.' ■; ' ■ ^J *�.- ;.r�;;�, . � ' ■ ^t:-"^** �'Gen* is met fchoont begaeft wort altijt meeft ghefocht En vanden menfch bemint, befonder d'eel fchildrijen Die worden van Pinceel naer t'leven voorts ghebrocht Al menichmael hét hert van Coninghen bedrijen, Dit blrjckt wel aen �� die door fijn edel Conft Den (P^j en Gr&^ V Daer hy al menichmael wort njcjk'lijck van hejpnft , lae oock met volle rechtdtn roem daer op mach dragheri� PEE.

-ocr page 290-



PEETER DANCKERSE DE RY Schilder �?m Jmfierdam _r4nno i6oy, O Wijt befaemde Confl: die menich Rijck doorwandelt Als ghy u eel Pinc�el wel naer het leven handelt Ghelijck iri't Pqlfche-Hoff heeft menichmaei ghedaen (De 3^j§ daer van fijn handt veel edel ftucken ftaen. Daer fijne Majefteyt was tot fijn Cbnil gheneghen Om dat fijn handel�ngh'in d'eet ΨΊΒμυ te pleghen Is aeftghenaem en foet,jae hem foo wel beviel �St hy (De 5^f a� langh voor fijnen Schilder hiel. Ghelijck den Sweedtfchen Vorft hem groote eer toedraeghdc Om dat fijn, �el Pinc�el op t'hoochft hem oock behaeghde. Want fijn begaeft verftan tin Confte van <Pi�luer Coriipt feer wei over een met tleven en Natuer Daer ick irt letter-druck niet veel en moet van fpreken Midts dat fijn eyghen ftrael compt als een Son uytbreken, Die heden-daeehs verciert al m�nich, Cabinet i Waer onder eenich werck is van fijn handt ghefer/ Want al het geen hy doet is als het enckel leven Beforidet in Pourtret, wiens Corift moet fijn verheven Tot aen het Firmament, al waer Lato?ias Soon Sijn peerden alle vier te toornen is gh�woqn, Soo lanck cle Sonne ftraelt> en dat het vier fat barren Soo lanck den Sodiac verciert is met de ftarren Soo lanck de/bt�ecke Maen verlichten falden nacht Soo fat de edel Cortft der Sclntd�rs fijn eh�acht,- ^fiSoo fal de foete pen hun groote eer �yt v��rch Soo lanck fal d'edel Faem van (Donders.-b�ijvcq. dueretv Schoon dat Aragne ipo�wt haer fwadder met veel Op d'edel Schilder-c�rift uyt ingheboren Nijdfc, *
		3JU
	*;:.■�■■>.-.** - ⁴ DC

-ocr page 291-

■mpvppppnpflfli

t <4 j? *■*;■■�■.
ι .. ai "" #

�i

,?.;■:«

-ocr page 292-


*mmmommmmm*

	De Gheeften van des¹ eeuw die fullen haer doen leven En door de Cohft Goddin een helder weerlicht gheven, Waer in de groote cracht der vry tpiSluras Cunft Soo diep is inghefcherpt in Natuers milde gunft. Dat Momus noyt en ean uyt haet hun ruft verftooren Om dat hy is becroont met Midas Efels ooren Want die de Conften haet en daer op fpouwt fenijn Die moet met volle recht van Efels afcomft fijn.

		RYNBRANT VAN R � � Schilder tot Aniflerdam, > NAtura ftaet beichaempt root-vervich in haer wefen Om dat iy noyt foo wel bekent en was voor' defen By eenich Conftenaer, oft Conft verrijckt verftant, (Daer t'vier der wetenfchap ftaegh inde herfens brant) Als wel by d'eel Vernuft van %ijnbrant (die haer fchoonheyt Soo gheeftich met Pinceel ons daeghelijckx ten thoon leyt Soo aerdich uy tghewerckt, foo fiiyver ₇ net en reyn Dat fijn Pinceel al veer vervrempt is van t'ghemeyn. Mijn pen ftaet roereloos, foo ick eens gaen befichten Sijn ordonnantien _y die jeders gheeft verlichten^ ^fSijn Conterfeytfels die naer t'leven fijn ghecUen En door de vafte Conft ghelijck het leven ftae% lae tot de proeven toe die %ijnhrant weet te fchetfen En op de copre plaet met groot verftant te etièn Bewijfen wie hy is, foo als het werck bethoont Daer niet als levens gheeft van binnen in en woont�

				PEE,
			itm

-ocr page 293-

JEETEE VAN AELSr

i. ':■:; Schilér ïan HoHanéilhZ

f ' i» '\

L t'gen' Natura can uyt haeren boeièm dringheii
_ ,(JBy onfe Conften^ers ghenaemptftilÏÏaepde dinghen)

Waer in een leven fchuylt dat gheen ghevoelm heeft

'<>. �

Een leven fonder fiel. doch in fijn felven leeft:

<� �'��' V

Als in d'aerts vruchten is te fien met open ooghen
Dat can een Schilders handt met haer Pinceel verthooghenï¹, _n%
Ift filver oft fijn gout, ift yfer ofte ftael W_r°_r-j_vfI2f <....�. hd
En eenich ander ftof, van op ghemaeckt metael., _VfDaer fich de Conft in thoont, ghewrocht van menfchen handen
Dat maeckt Van Jelft bekent, in veer gheleghen Landen _A

Door Conft van fijn Pinceel die tleven gans ontdeckt �� ,_K. Die ibnder leven is en pp het leven treckt. _: j

� L � � � �

/ * l i\ ii

,�*� f Schilder �� (Boloignien.

�\7� At heeft föoloignien niet federt vijftich jaeren j vjiHT

W Al gheeften op ghequickt, die fijn in Conft ervaren* j,

Daer al ds'wer^m^ ₃��|

Soo als te fien ^^^^^^S^j^^n%oo il 'mfT

Die al de eyghentheyt v^^e^_>ieJ4iaeav_r^ch heeieft _f;i rjfiCI

Weet wonder met Pinceef en tloqr^pnj^af f&mmnth^ _sId

; Sulckx datter nief ��, W indeel jNatuefcghefien^,�, 1

�

Oft ttyore, %r tyefenöijcH jn_.%$$«#� ghefiefl,» _ïïR\j7

Al wat de wetenfchap;can,aende menichen:g&evfcae, ��
Hoe ,can dan, oyt vergaf jd5p1_HK§ej_tya^|ipfeel: _i5EC]

^Ter mM ïï^ �&��*0�0��&»*$� i a3

,c2 N«a DAN*

______________

-ocr page 294-



		3Ji

			D ANI E L V ΑΝ Η E13L a ,_r� _w Schilde inm\ fBrMffil^Jinho* j6o4« ♦ ''■':.' .' ι. -' '■■'�■'.:.\.^:'Vi':,,- -■"■.* ■ ■� ,-'-■ .^J}'^¹'~-* ',^:v ^T"'jf' f """■■ 'f U V* �ijni �ioji^ wordt noch eeris vernielt door gip�nde tanden -Van t'pnghenadich vier, men liet haer torens branden Vcrjbrijlclcn t'ghebouw, vergaen in drooghe afcfcr Tichijnt Troym noch ghevoelt de Vlam' ghelijcjt't eens was. En aend�n and'ren i;ant fien ick Gom�rrat�ockcn En Sodoma vergaen, door t'ylamfriich folpher fmoocken , Ghemenght met Gpdes ftrif, o^aer tVief disri menfch v�rfenght En al wat datter is tot cpol �ii affen bre^g^ti ^L :^!Soo grouwelijck om fien dat (wie t'aenichouwt) moet beven .T'gen: ons ^an Heyl bethoont en fchildert �ls het leyen, Sop veel t�l dat de Gonft in fijn Pince�l vermach Dat (phenix maer de ivlam in fijri ichildrijen (ach* Hy �bu ghewis daer op fijn lichaem laeten daelen Pm fijne doodt uyt Gonft (in fchijn) van vier te haelen. Soo wonder haer. de Gdnfl: in pla�ts van vier ontdeckt Dat daer in (fop bet fchijtit) de hitte maer ontbreekt� Hier keft fijn eet Pinceel als eerienVSala�nander : Ghed�rfchr inde vlam, en dian weef �p een ander Itft lieffelijck ghewas van �grben ghefooft ghcb��mpt , �'gen' fy oock dooide Cpnftlbetria^ft^ Daer fiecm�tt feld^^ Die fchijnen door tVerfchiet heel ureri veer gheleghen T'gheberght van achter flauw, den v�orgront uyt. ghewerek: Waer in m�ri^^nilViri gfd�r�i gheeft^? b�merekt, _f ,

				Somtijts eefi^;f�ete; l��t�di�gh��ft eert f�meV fpeit� °° ^: _U^JDaer CiM�0miMm� de iw�rte^ wp�ekeii'ioneke⁰⁰^ En ?fti$�^^ plf "^J"^l

	i
,"

-ocr page 295-

■*>J

Z93

'*■.»

■jel��.

V ,*. irff

*»* «^V*r BmJfiHes fan i&afytèft franpeinsfr* ertpAffaes^,,t*'aktdiuf^<-iti'*ti %

le*riBaf>t.vanH.eiïpmxit,, Êredt-te jgottatffcuJg/ti. � ��«* MegffrHi- extujit,'

� � I . � ' - � � i ,

^: �/;� "1 <* On<

flrrjll-r,-
U..r% vyvirAïO UU

-ocr page 296-



			¹ ,"1.MW:

		tj4 Soo dat fijn wercken al ftaen door de Conft icer crachtich Somtijts niet als in't bruyn, bofch ende heuveiachtich En fomtijts fuer oft foet, licht, leelijck ofte ftaey T'fy op den morghen-ftont oft favonts doncker fpaey. Oft daer de gulde Son (den fchoonen Dach-verlengher Verjagher van't gheftarat, en heeten Somer-brengher) Verlicht den Orifont en treckc de dampen op Die tot een fpieghel dient van Ofs bewaffen Cop. Soo dat al t'gen men fiet in't fomers daghen bloyen Dat doet %an Heyl door Conft in fijn frnceelen groyen Soo datter niet een plaets oft wonder fraey gheficht Is buytens huys te fien oft t'wort ghebrocht in't licht. Op doecken oft panneel door Conft feer net verheven Van (Dcmielyan Heyl, ghelijck het enckel leven, Vol rijpe gheeftiche^t is't al het geen hy maeckt Waer door oock fijn Pinceel in hooghen naem gheraeckt. CAVAILLER CALΑ BRES ItaUaenfcben Figuer-Schilder 'int groot. Ie fetfs Natuer braveert fou vyandt moeten weien I ..... Vanifgen Natura baert en mildelijcken fchenckt I Soo reden pl&ets fc>eiadt ^Ms r^enicfimael voor defen In Schilders is gftefien dat t'leven wort ghecrenckt (Soo t'fchSJht) doorhunne Conft, en als hier compt te blijcken In Calab��syaw �p den doe�k oft fijn panneel I Naturs volmaecktheyt f�o doet aen fijn Conft ghelijcken, Dat fy als een t�py ftaet neven fijn Pinceel. Den foet en loflen aert die m' in fchildry fiet fchuylen I Het leven fchier verdooft _P jae wef�n en Natuer \|' Die daer by ftaen ghelijck verflenfte blommen tuylen Soo alfmen can ghefien in Calabres �iftuer, GIAR-

-ocr page 297-

*9$

G1ARDINO DI,{ HLQJu

Alias Mario de Fiori

Blom-Schilder 1>an %oamen.

E En ifO^kelook hand* can licht eea btotm .bederven u
Door t'treckqj� vand� ftruyck die hare feho�nheytdraeght
Een wornaken, mol, oft muys die eanfe oock doen. ft�rven -

Als j�mant van des' dry eens haerea wortel cnaeght. : V
Maer hier in teghendeel ift wonder dat de wereken :m<; ^ ix*

Die i�ani de Fm foo fraey te faemen pacrr, aL Jvom ooi?
Den mift, noch kouden vorft en connen oyt ontfterckeri V

Om dat de Conft alleen hun crachten ftaegh bewa�rt� rmV
Dat fijn de bloemen die hier vloeyen uyt Pin

Daer een cleyn honingh <Bie al dickwils teghen fweeftjp
En meynt daer uyt haer aes en lacker foet te ftelerj,' .Cl

Dan vak bedroghen midts de Conft gheen leven heeft.-Π
Iae fchoon t'geen leven is t'gen fich verthoont als t'leven'

(Dat is de fuyver Conft die op het leven treckt
En t'leven naeft beftaet) foo ftaet iy daer beneven

Veel meerder als de Conft,die t'leven gans ontdeckc.

i GAS PAR DU ■QJJE-i

". Tapijt-Schilder Van %0Omen.^ ί L j '.

, " . , " "? ' ■ * 's Τ ■■■» f f "". \/#'

ί ' * ■ '' ''' S ■■'' ■ ^: �' .' 'Ά * � Γ ΐ/C) ?.t *' ^-''^V1 '*-,''' *' ■�".� Γ' .: ! 'i .-i ) 'f''?' ' 'J ί ' ,�> »?� '

Et leven wordt foo feer van Schilders handt vercrach^
Dat niet op d'aert en fchuylt foo fchoon om naer te fpeuren

Oh t'wordt al van (Pi&r naer^vea yoprts shebrajcht, ,:q

Soo alimea aen <Du Que fiet hedjenjidaeghs ghelpeuren^
Die t'levens ichijn foo fraey door Conft brenght op't Toneel,

Dat ick wel fegghen mach dtn luyfteryan fijn jaeren
BeftraeUiija; wijs ^mif^^^ri^

Die ons �t�uras gheeft compt daeghlijcbc openbaeren.

ANDRE-

M��m

-ocr page 298-

2$&

AND R. E � S 5 � GK^

Figuer-Schilder tot Q{oomen.

3t-

� ISluer die wort ghenaempt de fchoonfte Conftens bloem
Des Schilders hoochfte eer en hertens glori roem. J J

Ij Mach wel met d'eelheyts glans en luyfter fijn beperelt La
Midts iyi alleen is de croon-voerfter vande werelt.

Want aenghefien den menfch (ghefchapen naer Godts belt)

Ift eelfte datter oyt is op de aert gheftelt,

Soo moet de Macl-conft van des Schilders fuyver wcrcken
Wel fijn van groote cracht,die tVefen can bemercken

Van al het gen' den menfch in eenich litmaet heeft

Daer u den Schilder ftaegh een volle ichets van gheeft,
EiyVoeght die foo by een, en iamen by malcand'ren
Dat t'leyen en des' Conft by een niet en verand'ren.

T'gen Sack tot ^oom bethoont met eenen grooten aert

In fijne Schilder-conft, dat fijn verftant ons baert.

� � � ia � o

<Perfpeiïief-Schilder T?an Napels.

� Et Rijck vztïNapek dat een voedfter is van Corift
Heeft <Bibiano oock met gróót verftant bejonft:
Want fchoon dat Napels is op t rijckelijckxc verfien

Van trotiè metfelry, en biijffels van ruien
Al oude wecken, die by naer fchier fijn vergaen, ,

En daeTVéël feUiabmhcyt^an fchoon Paleyfen ftaen.
Soo can ïïjhCorift-pinceel �� brenghen voor den clach, ^?

Al wat oyt menfcheri oo^h in Napels bouwen fach;
Wat netten Architeckt y Pe^ipeét oft gaeldery

Can worden ob gheJSouivt f btthöont ons fijn fchildry.

rh -J ■

jit Ü � * ..v

iqrnco

MIC

■^■^^H

-ocr page 299-



	D�e Jif vqrr&QQQ �, tfycrhad ym- v?emde pprlppgh? fltfjejii Al$ wel ;d$ 4s$t \|$ ββη des crijghs yplek^vjeehterijeii j J\|n Woef �nair (i}n gheficht op 4ngt k ftucken Mm Π!j;jO Waer op men fiet dat nieral? Iqgher whcen ftaen. >L : Het g�n^r den mondt verhaeitoft, jernantis pen can iihrijwrir > Van Ridders vrprnisheyt,deinde fligh^n WJMen ■ i . ^fcr I Oft and??� pnghsvaj f'gen' inden erijgh ghffehietl % -oi-i Dat wordt Ons doorstrPi�foel van ifoj?/p bediet, ; ;ί Dat wordt pn$ dppr de Cpnft van Mgel af ghwalea ,. Dat fietmen fijn $i$lwr naer t'ieyen fop y?rha^a - Dat geenc furi pyjt haqr craeht ipp thopnen iari.�.;■>;,, :; ! Oft fijne Conft-fchildry is daer de weergae vanu Siet eens hpe menich Hek met ppgheflaghen armen : Bejevert-fijnen nipef om i'Vaerlapdt te befehermen \ <■ ~ , Daer f^bijnt dat elck foldaet een Jkxandtr k; J / :'■' - Befwanghert met gheen vree$ pft herts befwarenis. T'ichijnt datter Etm i�beurt dopr al het fplver imooreti Door al t'ghedommel dat het f waer Canon laer hooren I Daer ppck elck peert fich draeght als eenen Bweffal Om dat de wraeck alleen is Meefter fyoven al. �. Hoe fraey en vaft gheftelt is alles hier te mereken I Door Conft van d'eel Pineeel in Angels cloecke werekca Dat jeder leggbea fa� c'j$ t'lsMcri #n Napueriί :v,i I Den ftyijdt die worrh�th��nt in: Jngehs fi&uen _:

		Oo COR* ι & ■ ■ ■

-ocr page 300-

■■■■■

■■

ie>*

Ontit�i^

En dondert met fijn ftem uyt een v�rgramit ghemoe^
Ottidp den? blijd�rt #�ys heeft iehild^^�h ^:fweert ghebroken
En teghen fijfi�rt;<iantk ^;hae^ '*&

Hoe w�it|i^ =�O

H�m helpt'ghelijck; het vier dto^ih^: een wonde WftU ^r ²Den Peys� laet hem nii,voor haer doove deuren cl�pp�n
En al fijn eyghen ftfitrt en raferny �$ ο�όρρ®η^^ίέ nsmsjd
Die d'eel^^^v�^ft en-^ ^�

Dat fj^fak^ ^!^

Sal fchencken alle jonft en riirnm�rme�r vanwijekeiti ^E05sSoo als hier^weli0r�cht la�rt^l�mtffens_� c�fi� pt« t�^fcliJAeb^ ⁷ ί -
Die oock (al't'gen' ons-V&� Natitei w�it%Wd�ick§*) ^��
Can thoonen dat ha�ii'cracht4ftfiji^finteelehilfekt ^!Seer ordonnanti-rijck i� gr�of? ett cl�yne ftuck�ri ^ 3 ι ^
In't t'conterfeyr�n i^e�ft/we�t Vleveiioiyc; te dru�k#P ^ ^:Daer fijn gheboorte ;pk�tkwel vry op roemen -tmdi^- Q
Want t'gen on& Tmiffm* weet $e ^brenghen voor den - dach

Is vol van gheeft en kift, jae als het eyghen leven ♦-
Soo veel als t'leven f�lfs can van haer fel ven gheven^

�■ c&i ,i' ν

Als Vranck-rijck, Ehghehndt y*Italien Nederlant*
Ghetuyghen moeten dat fijn Cohft is vol verfhnt

r-,

o O

iaC-

-ocr page 301-

■�

"-■■■«

i»�/

It^mSmMU ***&»*.* J^d'AmftMam at ehanhturdj «�Jf�

Jo. Ifeljfèw

"Caenr� WStwrutu-j'éulf' �

«f.

tVm- hutffiw fkxit ■

.�., ... - _�

^ .* �' w *'

....... . . ... ..

ii' �\�.

.�"�� -<K * 1. j»*^

�� .;;-

/ p

�-'!.

( �

■ 4

\ ' _

■v

Oo %

- .�-

,,'

* .... #

|� - .

# _:

■y

' . f '

't:-:

--.','

,%é- , .'

,--'■'■■

" \

-ocr page 302-



\|o»

	Ι Α C Q^U ES DA R Τ O I S Schilder Ίοαη tBruJfel, int jaer 1613. HOe � raelt <�e Schi�er-conft op't puyck van al de ftucken Die ons d'Jrtoiswca naer het leven uyt te drucken Daer wel een K�nders oogh van bijts op loeren mach �m al de ieldiaemheyt die hy br�nght yopr den daeh. T'is reden dat den gheeft van Mufa wordt ghedreven Orrr;;\|\|\|^ti;^nft�naer een hoogher lof te gheven Die wonder fraey bemaelt, de boflchen > wey j en veldt Het gen men Landtfchap noempt j feer aerdich net gheftelt. Den eerftetl van ons eeuw in wijt ghetackte boomen Daer niemant hem foo naer in't leven can ghecomen, Die fijn pinceelen ibo bejeveri met verftant Dk hy den eerft�n is in Landtfchap en Warant: Sijn clo�cke handelingh liaer nievers eti laet belghen Als fy haer jeughdich loof van al de fwacke telghen Laet glijen n^er de aert, en fwierich dimmen op lae dringht haer groene cruyn om hoogh naer t'hemejs top, �^J�rich veer verfcfriet deyft fchier uyt 's menichenj ooghen Die fich fteirfichtich wil naer fijn fchildrijen pooghen; Delofsicheyt die hy oock in't gheboompf ghepytiyckt Is fwirich ront, en los, om hooch niet tdeghejuyckt. Seer wel op fijnen dachjbeichorft en fraey ghedommelt Becnockelt en bemoft, en lieffelijck door-fchommelt, B�pla�ftert en beveylt, feer aerdich uyt ghew�rckt Den voorgront hert ghediept, die al de Conft verfterckt. �n Thxbus ftralen licht is rontom lichten lackich �en blou-lijvighe locht, de woleken purperachtich Die inden vroeghtijt fchiet uyt fijnen hceten vaeck En gunt de ooghen van de menfehen hun vermaeck.

		Soo

-ocr page 303-

mmm~~m^M^-^~~mU

/ � ',r KiKKJ .V.;iil MO

i � /

�V3 rir.V'i-SfiiXiOOcJsife'ilaoferf^ niii ril

t ï *

IA-CQ-TES ��,
^dten\EriPcetles tan i/13, ou^dtimja, r^Utncé, Jh �*#�?�« 01
stonde, etjietité Jvrme Jonttenuz intrt lee j>lus jptijj/8ri& SJmndrts,

4PWr. Je léafèufcfi ■

lam, M0etUi finxib et cXCuJ.

■■«

-ocr page 304-



Soo als oock inde Conft is (van $ J-mis} te vinden In fijn ghelooft gheboompt van eyck oft hooghe linden Daer t'helle Sonnen-licht van alle cant op daelt En d'ongheboomde vlack, van fijn <Piftuer beftraelt* Daer <Pan hem fpieglen gaet in Tbetis water-cruycken En waer dat Ceres oockhaer terfFghewas doet ftuycken. De beeckxkens wel belift en liefelijck becruyt Vol aenghena�men geur door menich fomer fpruyt, De aert heel bloecpen rijck, en fraey in haer verfchieten Al wat iJrtois bemaelt doet groote vreught ghenieten D'welck alles foo bifaert ghetoetft wort van Pinceel En gheeftich atghebelt op doeek oft plat panneel Al waer hy op ghevoet in boflchen oft in canten Niet beter f�u Natuer daer in het leven planten. Want t'wefen en den aert oft naefte eyghentheyt Van t'Ieven, in fijn Conft op t'hoochft verborghen leyt lae alles ftaet foo Toet oft t'waer het tweede leven Soo wel gheordonneert en naer de Conft verdreven, Dat hy in't Princen HofFde grootfte eer ontfanght Om dat foo menich Heer naer fijn Pinceel verlanght. Sijn dreven van gheboompt en crom-draeyende weghen Daer fich een Dorp verthoont veer uyt t'gheficht gheieghen Sijn ackerS) vruchtbaer velt, landou, en t'dichte bos Al wat d'Artois Acts maeckt het werckt al eveh los Sijn efmaraldich groen, faphirich, foet en deughdich Befchaempt ichier den Natuer, foo aenghenaem en j?ughdich Staet al het gen'hy doet, dat Momus noyt vint ftoff Om eens door haet en nijc�t te krencken 's Meefters loff. Hier fietmen Cekdon by fijn ghewolde fchapen Daer fietmen Coridon by Anw�lUs flapen Hier wort het landt gheploeght ontrent een Boers ghehucht Daer maeytmen t'coren aff en alderhande vrucht Hier

	τ

		t *

-ocr page 305-



		3°3 Hier blaefttwn pp <& Jacht! c}e tfomp 96 jaghers horen Daer fietmen windt en brack t'hert �n conijn naer fporen D'een Herderken da�riit op fij�e fl�yt en fpeelt Ontrent fijn geyten koey^daer fijn Meefters op queelt _?Hier ga�t Wip Boerie Mej/t dje^t'pijps gheruys naer luyftert: En drijrt ha^!�riv�enaer^;^K^ ^:; Vol fchoone Vrhdinghen i�l al wat hy bemaelt ■ '^L ^j [^AlJSoo dat d'Artois daer in de grootfte eer behaelt, 'Om al den blijden aert die fijn Pinceele trecken , Seer ghe�ftich weten in deSchild�r^conft t'ontdecken^; ; ' Die noyt vergaen en fal nyc t'menfchelijck gbedacht ' Soo lanck fijn vrije Conft behoudt haer levens cracht Snlckx dat hy leven fal naer t'fterven langhe eeuwen Om dat de Faem altijt fal fijnen loff uyt fchreeuwm; " / Leeft dan op dat ghy leeft en u hier naer verheught Niet door het 's wer�lts eer maer door een fuy ver deught SALVATOR ROS� ~~ Schilder 1>a?i Flor entten in Bat alten ende Landtfchap/ SOo feer verliefelijckt Satyators Lantfchap, als Sijn crijghs gevecht verfchrickt, t'gen' fchijnt door Conft te leven. Ia niet als fchroom en vrees can dringhen op den hals - Soo aerdich ftaet den crijgh in fijn ichildry ghedriven.; - Die fnijdich harrenas van Mars foo blincken doet ; ^v In't vechtende ghewoel van fijne Ooreloghen, ; Daer jeders korfielheyt ghethoont wort heel verwoet, En niet als vlam en vier wort t'alle cant ghefpoghen* Dit fietmen altemael als in een fpieghel-glas Verfchijnen op den doeck door ^ofas edel trecken Hoe't inden crijgh al gaet en hoe'toock eertijts was , Dat weet fijn cloeck Pinceel ons aerdich te ontdecken, '"■ , Dll

			,

-ocr page 306-

�:

3�4

DE COLONNE

iV;ij1':/;id '��

'U 'JjïUl

Gwkoeaerf m Maken.

E En ront verheven glas, van cleyn begrijp nochtans
Heeft-fomwjjl groote cracht,als jemant fich wil pooghen
Om eens dé vreemde deqght van haeren lichten glans

Met een vervvonderingh van by te gaen beooghen.
Die fiet daer in fijn belt als Golmts Poftuer

Oft dobbel reufen hooft, feer clischtich t'achterhalen;
T'gen' door fijn rondicheyt en oorfpronck van natuer

Can boven t'leven veer ftets alle dinck afmalen.
Maer t'gen' noch vremder fchijnt in '$ menfchen oogh-ghemerck

(Als dickwils door de Conft ghethoont wordt met Pinceclen)
Dat is een Perfpectiff oft ghepiieerde Kerck,

Die fchijnen uren veer, en t'fijn al maer panneelen.
Het glas gheeft luyfter door fijn helle claericheyt,

D'welck niet gemaeckt en wort van eenich menfchen handen;
Tiflura die de oogh (als fchijnt) foo veer verleyt"

Die wort ons voorts ghebrocht van Schilders fraey verftanden�
Als de Colonnen die in d'eelheyt der fchildry

In Conften oft vernuft malcand'ren niet én wijeken,
In Perfpectiven, oft in ander metfelry

Maer doen hun eel Tiftuer mee t'leven wel ghelijcken.
Sulckx datter niet en wort ghebouwen foo galant:

Van Hoven, Salen, aft Gaeldrijcn, en Palleyfen
Het ftaet in hunne Conft als t'leven fbo piaifant

Soo g'lijck hy fien can die eens wilt naer Rpomen reyfen. �

ian

-ocr page 307-



		� �� BENEDETTI CASTILION³⁰' Schilder �� Genua ₇ foo iri Figuren, Landtfdap ah in fèeefien. Die tot d'eelSchilder-conft in fonder fijn gheneghen _r , En willen als infchael haer krachten o Ver weghen Tot voord'ringh van haer deught: en moeten d'oogh maer iken Op Caflilions fchildry, foo fy de Conft verftaen. Want al t'gen' %pomencm Voor feldTaeni ons bethoöneti In haer Conft-camer ( daer fiiSluras Vooghden woonen ( Ms voedfter van t'Pinceel, en woonplaets vande Faem ) Waer fonder luyfter foo daer by ontbrack den Naem Van {Benedèttiy die het leven naer can maelen En al het levens aert uyt doode verwen haelert, Die met een grooten luit, al wat verborghen is In't wefen van Natuer oft haer ghefteltenis, Can brenghen aen den dach en met Pinceel bewijfenV , _f _f Waer uyt men daeghelijckx Natuer fchier iïet verrijfen % Sijn eer is Tonder eyndt, ontelbaer, onbepaelt, Door al de groote Faem en lof die hy behaelt, � O S C O F Schilder laan S)uyts-Landt, Die Hofcofs rijcke Kunft wilt fien in fijn fchildry Moet wel met fcherp vernuft op haere Eelheyt letten, ₍Een Conft die uytbek veel ftilftaende fnaeckery: Waer op men can den luft, verftant en finnen wetten. Midts den Natuer fchier wort van Ho/co/overtreft ' ^l Waer op het Duytfe-landt wel roemen mach veel jaerert Soo langh de öli-vtïf (piSlurds cracht verheft En can haer door de Conft als t'leven openbaeren. , ; Pp PEE-

-ocr page 308-

ΡΕΕΤΕ R V Α Ν L Ι Ν

ν j S�'�de�lijM: AniWrpen^glt�hr�n Jinm 1609�

3 hu) *�-hnal ni itnoOyT''

SO� noch In defe eeuw Cmdm^s^mWt leven " " f
. Hy fbu (\dat is^ gbewis) m^er gouc ghe�laghen geit
Voor een fchildryuyt jonft aen def�n Meefter gheven

Als hy oyt heeft gheda^n voor t'cloeck BuhtcU Bek;?" ;
Het gen' hy teghen t'gout in fchalen op d�d* weghen ^",

En fchonck t'gewicht van t'gout voor t'ftuck gelijck het woegh;
Soo was des Coninckx jonft tot Conftenaers ghen^hen .

Dat hy meer liefde tot de Conft als rijckdom droegh. ^
Doch waerom niet, waiit Ich�on het gout is dier om crijghen

Noch dierder is de Conft om haer verheven cracht
Sy doet den ftouten roem der Goudt-vergaders iwijghen!;

Want t'gene gout is weert, wort boven t'gout gheacht* /
Des' edel Conft en moet op geen Nacht-dieven, paften

Midts fy onfichtbaer is by die haer fchatten heeft J ';'\ �
Die niemant als de doodt alleen ^ can verrafTen

Soo langh iy inden menich in volle vrijheyt leeft.
Van lAnk die wert beminti in d'jtaliaenfche Landen

Daer hy was op den throon van d'eel fiSluer gheraecke
Maer fijne Faem foo t'fch^en, die wou noch verder ftrandent

Op dat de werelt door fijn eer fbu fijn volmaeckt.
T'Conft-gierich Nederlandt heeft hem van daer gfietroekem

Om met de vruchten van fijn diepe wetentheyt
De gir'ghe Conftenaers tot fijn Pkkeel te locken

Daer niet (door haere cracht) als tleven in en leyt.
Die menich Kerck, Autaer oft Hoven can verderen

Door haere aerdkheyt en wetenfchap alleen

j .�,-■■

Door den verholen gheeft en levens fraey manieren

Die in van hints vernuft te faemen fijn by een.

. ©AVID

_a.::-,f;

-ocr page 309-



	SUfem txc. !

		-

Ppi

-ocr page 310-



		ΌAVID RYCKAERT Schilder 1?an Anftoerpen, gbehoren Anno 161 y. OP Sufters van <Parnasllaet eens u Remmen klincken Irt d'ooren vande Faem en in ons boei�ms fincken Tot lof van %jjckmts Conft en fijnen rijcken aert, Die hy ons met Pkceel feer ghseftkh �penbaert, , Op dat (y wort bekent van die hun lullen fetten Op Teecken-conft en verf, Pinceeleti, en Paletten - En achten voor gheluckte fitten �p den trap Van d'eel tpiHuras jonft en diepe wetenfchap. Die ^jyck^erts hattdelingh ibo aerdich weet te volghen Al oft Hy �yt Natuef hun cracht had in ghefwolghen: Soo yrempt en onghemeyn ftaet t'werck van fijn Pinceel Het gen iy ons vertfi�ont op doecken oft panneel. Vol ordonnantien en VSil gheftelde trecken Die ieldfeeiiiheyt ghenoch iniijn fchildry �ntdecken/ Midts frechtfnoer -.-yan iyernuft daer in verborghen* is Door haeren cloecketi a�rt en fraey ghefteltenis. Tgeta* jeders gheeft verdekt en can tVerftant verlichten Als jemant deft Gonft met imaeck eens gaet befiehten Die p�ck belijden moet, tot alle Haters ipijt ι Dat daer in fchuylt den gheeft van overvloedicheyt. Die mmniexmeer befwaert t'ghempet van jemants finnen Door al deti nieuwen aert die daer ftets fchuylt van binnen Want fch�on men vyftich jaer des' Conft gheploghen had Soo vintmen daeghelijckx daer in een nieuwen fchat. Tis met des' Conft gheftelt als met Medeas faecken ovid. Oft haere toovery, die Grtjfaerts jonck coft maecken *⁷' In haeren pot op t'vier, waft beeft oft ouden menfeh Sy ftackfe af de keel en werden jongh naer wenfeh, Soo

-ocr page 311-

, �

.�'

�"; �� B.YCKAEB.T ,-.,�.., ,\� >

ïriï fa natggdnce en ��-� laniSii tl at^nfeherJonptrUamd JLyekaert fftjrmd ,_{mai/FrrtnptUttsfwrVprineyalMtnirrnfiuriv ^�� dif^urtesjüufr, au? *fl

< l&miere ie ehandette^

Ittf-rfSl****

,.&tfa4ek BtMaUfrilfiit

■ :

-ocr page 312-



		Soo gaeghet met fy�Buer in haere Conft fchildrijen Als met Medeas pot en al haer tooverijen, Want fchoon een Schilders hant door ouderdom wort ftijf Soo brenght hem defe Conft een jongher hert in't lijf. Een jongher fiel (foo tTchijnt) die wort in hem gheboren Als hem een nieuwe Conft met luften compt te voren, Waer uyt hy nieuwen aert van handelingh can fien Soo alfmen menichmael en dickwils fiet gheichien. Soo �iuiiCil in het werck van <^yckaert can bemercken Hoe eel en rijckelijck dat ftaen fijn trotfe wercken, Waer in te vinden is at Keeft van alle «Conft Die weerdicht is met eer en hooghen lof bejonft. Siet eens hoe hy Natuer van alderley ghewaflen En alle keucken goet op fijn Pinceel doet paifen En in hun ftil gheheym des levens aert bethoont Sulckx dat den gheeft is weert m�t louwer-groen becroont, Laet roepen eens by een TiHuers ghevoeghde (temmen Om den bevrof�n gheeft en fteeghen wil te temmen Van Momusy die daer in altijt te vinden fchijnt Tot (fijjckaerts achterdeel jet dat fijn roem verclijnt, Ter wijlen geen Figuer van hem wort afghemalen Oft fy en is begaeft met tweede levens ftraelen, Met de volmaecktheyt die Natura gheven can Soo als de daet bewijft en gheeft daer reden van. Noch een befonderheyt moet ick in't licht hier brenghen En met fijn ander Conft in des' ghedichten menghen, Dat is het vrempt ghewoel van alle fnaeckery Die hy feer aerdich weet te thoonen in fchildry. Dat is tVanfchapen Ipoock des afgronts wree ghefichten T'gen' quelden Sint Anthoon, met helf� wederlichten Vol furi, vier en vlam, vol vreefelijck ghedruys T'gen fomwijl fijne deught ded' vluchten door het Cruys. Voorts

-ocr page 313-



		Voorts ander toovery en vremde avent�ren, Weet fijne wetenfchap foo conftich uyt te vueren, Dat niet van hem en compt, oft t'heeft befonder deught En t'levens crachten in tot leeringh vande jeught. Die niet en is vernoeght om felfs des' Conft te pleghen Maer is oock boven al tot d'eel Pinceel gheneghen Van ander Meefters die hy heeft in overvloei, Waer op hy fomtijts Icherpt fijn luften en ghemoet. Daer hy de fchatten van fijn rijck-begaefde finnen Tot cierfel van fijn Faem ^ een hooghen naem doet winnen, Want noyt en brenght hy in het licht een conftich bek De gaven van den gheeft die fijnder ingheftelt. MONSIEUR HANS.BERNAR, EN PA TE L Schilders loon Tartjs* DE edel fuyveiheyt der wonderbaer ichildry Die Hans en f�ernar door de vry Pinceel betfiooneti Met lijm oft water-verf ghenoempt verlichtery En is met t'fijnfte gout oft filver niet te loonen Soo aenghenaem en los doen fy hun Conften ftaen. iPatel daer by in't groot foo Lantfchap als Figuren Met oli-verf ghemenght, die nimmer uyt en gaen En veele eeuwen lanck fchier onverganck'lijck dueren^, Gheeft aende Faem foo veel materi ofte ftoft Om te verbreyden d'eer der France Conftenaren Dat fy met haer trompet can qualijck al den loff Der France Schilders hier ghenochfaem openbaren NIC Ou

-ocr page 314-



				^H5WW!f»W^W\|^
		*wm^mimmmmf^m^mmmmmi!^^*		^H5WW!f»W^W\|^
		*wm^mimmmmf^m^mmmmmi!^^*

3l2i

	NICOLAES DE HELT STOCADE Schilder �>�� T>Lieumeghen_> gheloren Anno 1614. SEght Mufa met wat loffal ick at Helt begroeten En rhet wat xijm-ghedicht wil ick fijn Conft verfoeien, Gheeft my Poëfy pen op dat ick die beftier En fchrijven mach fijn eer op wit verguit papier. Ter wijl de fnelle Faem my compt ghedurich cjuellen Om fijnen weerden Naem naer reen in rijm te ftellen Die. heeft van jonghs-af-aen met d'eel غ�� verkeert Die hem het innich mergh der Conften heeft gheleert. T'is waer dat Miereïelt was inde Conft ervaren Tourbus en ander meer van over langhe jaeren, De �� nochtans in't minft hun handelingh niet wijckt ._ Soo als bock inder daetaen al fijn wereken blijckt, ïtalien, Vranckerijck, en noch meer ander Lariden Ghetuyghen dat hy is het licht van veel verftanden, " Hooghvlieghende van gheeft en fchrander van ghemoet Door al de wercken die fijn cloecke handt al doet ■ Seer lieflijck inYPinceel, heel aenghenaém en crachtich In fijn Figuren vaft feer mals en poufelachtich Sulckx datter niet ontbreekt als 't leven-en den aert In alle d'eel Schildry die hy door Conften baert. Het moet wel edel fijn, het gen' men fiet beminnen Van t'nieufgirgh Vrouwen-volck, befbnder Goninginnen Als naementlijck in't Hof van Vranckerijck wel fchijnt, Daer fijne wetenfehap gheacht wort fonder eynt, Wat wik de jonft al meer aen fulcken gheeften fchencken Om hun ontfterPlijckheyt veel jaeren te ghedencken Soo als de Helt begint te crijghen door fijn Conft Die Faem en rijekdom crijght en boven al de jonft. CAREL

			�

					_tf>B

-ocr page 315-

��

�

#1
«LA

�- -�ɷ

� �� VI '#* ,

;''�',-^�"'^:.

'. .�

en Jlnuers
JPere, au tl

duair dejespie�»� -■■ �� ........

��& jranl CiïgffiF'&téatancei'fa

idl

,(■%■'>
■'. ■, -

�, �". 't { i'.

yi 4 �

-■■

�� -ÉXiO 3*i0:^' f;

-ocr page 316-

CAREL VAN MANDER

�� Figuer-Schilder loon Hollandt, int groot en cleyn,

'}?.'■:'■' "*-■'■. ' ""-■ ' yjé^'"�-' . ':.■." � V,.'''� '\ '.�. ; ;■ , ,

JSt wonder dat het Rijck van t'ftrijtbaer Denemercken
Vindt groot behaghen in dé hooch verheven wercken
Ghefproten uyt t'Pinceei van Manden kloeck ghemoedt
Die is van jonghs af in de Konften op-ghevoedt.
Ter wijl fijn Vader was de gen' die meeft de krachten
Heeft van ficluer ghekent en fchier al de gheflachten r
Van haere afcomft foo befchreven en verbreyr, *
Dat daer door weit ghevat <PiBum eyghenheyt, -
Daer fijn cloeck Schilderboeck af gheeft een waer ghetuyghen
Midt|onft Cónftenaers⁴ daer uyt veel leeringh fuyghen
Dil ibo wel met de pen, des' Konfi heeft onderibcht
Als hy met d'eel Pinceel haer deught ten voorichijn brocnL
Bekent de wereldt door, fulckx dat hy naer het fterven
jLiet aehde Faem fijn eer en weerden naeiri beerven,
Daer niet alleen den boeck en is de proeve van
Maer t'blijckt oock inden Son' die tTelve thoonen kan.
Door fijne wetenfchap en cloeckheyt der Pinieelen
Waer in ipèn daeghelijckx van Mariders gheeft fiet ipeiën,
Van Mander hout den naem van 'fijnen Vader ftaen
N*en naem die door de Kqnft oft pen noyt fal vergaen.
N'en naem die foo t'gheilacht der Schilders eau veritercken
(Om dat de Faem en d'Eer fijn Manden bolle-wercken, j
Dat ((bo lanck als de Conft van jemandt wordt bemindt}
Van Mander wefen fal (PiEluras beften vrindü.
Daer 'fDenemarck op roempt, befonder Coppenhaghen
Al waer men noyt en fiet de oeffeningh vertraghen,
Die Mander \n het Hof des Coninckx daer hanteert
En wort om fijne Conft als eenen Prins gheeert.

■s;V"

ten

�^�

~~■^*fc�"»�*■"~~

-ocr page 317-

Een Conft die f leven fchijnt in haere eel figuren �j
Te brenghen op panneel, en fchijnen hun te rueren
Soo vremt gheordonneert en wonder uytghebelt
Staet al het gen is in van Matiders werck ghefteit., ._T ..

D OM � � I CL U 1 �

Schilder loan 'Boloignien.

�

Ier fien ick weer een gheeft op Faems vergulden waeghen
Met lauwer groen om ringht en daer een croon van dragen.

Jae rent de werelt door tot daer de Són op gaet _r

Om dat fchier over al fijn Conft verheven ftaet. � 'X

Een Conft die uyt t'Pinceel met wijsheyt is gheiproteji ' �_�^
En wort van d'eeuwicheyt met Hebes dau begoten

Die op gheen TSLijdt en paft, die haer can doen vergaen ,_;

Soo lanck haer compt te hulp de dochter vande Swaen.

Dat is de fneghe pen (in't fchrijven wel ervaren)

-KV

Die d'eel Pitlura can doen leven duyfent jaeren

Waer door het comftich eeuw veel dienft en vruchtbaerheyt

Sal vinden in het werck t'gen hier de pen verbreyt.
Dat is de Schilder-conft vol rneefterlijcke trecken ₄ ./*.;� _n,.,:>
Die ons iDominiquin can wefenthjck ontdecken

En maelen aerdich af_} vol gheeft en levens aert, _t

Net, feldiaem, cloeck en mals, als Faem ons openbaerK
Ai watter.wort ghebouwt het rnpet ai eens verduerea. �U
Hoe ftercken ftadt oft veft/Cafteelen^ to^ns oft ^ii^rea¹ -

Maer t'gen de eel Pinceel treckt uyt efe ,\^ijs verftant_;

Blijft inder eeuwicheyt in het shedacht sheplankl "'* 1 ri

' -■-:*r-Jc /�../ ; . . üh flno3 saloihw-cpib loji .

Qqx GON-

-ocr page 318-

jjl�

G ONΖ Α L O C O OUE S

(Ni �i*f .�fc i **f ■ **^ �'<* ff ff f Λ C\ I * ε'¹* Η -■■: * ■ ■ f'i ■■<■*% ■ I <i Λ".:�:. Γ f *"| -f."-'*�-f ^tN»* % f Τ -""» *�' "J > ί*ϊ ■■.« "1 f*|

' At wilt de ruchtba�r Faern lbo op Jpelles r��mert
; En"Eem alleen den Prins van alle Schilders noemen,

Die fijn Benijders had verraden door fijn Conft f Leeiuu

Jh 1iun[af\velenthey1t \ en creegh §| Keyfers jonft. , ^b

54 en 55,

Jae ichoon een rouw�ri dpeck coft Cpninghen verlocken
�Wils die tProtogenes een weynich; Irad "beftocken,,

jE�i wert veel meer gheacht als al den rij eken �chacL . _r,
¹ TMXkfo in fijn H�f by een vergadert hadtv � ; ^?'-' | I
Sop dunckt my dat haer r�cht en vaft ghegrohde reden .'* _vDes oude Schilders rperri wordt in des* eeuw vertreden

Door ander handeu^^h: die ons"Gbnpiel b�th�ont

Waer ifi een ni�uw fatfpen van hbogher gheeften woont.
Laet Enghelindt al vry op haeren ΗοΙίφΐ Roii��n'
En N�eryndt �p van IDtjck die t'al� fchijnt t'overpouf&n

l/�^Wlffw�Si�® is in't Woot' ina�r irr h�t tl�en, V

Oaer in behoudt Gbnfa�l den ho�chftenl�f alleen:; ■;�
Daer al den fto�ten toets van iDijck is in te rncreken
Jae Moibeensfdyv�rheyt\z�i %i�b�ns Vaft� bereken :_?

Vol vr�fri�e vindinghen en fchobn gh�iteltetijs; !; / '.

~ 'Lt ti * '

Soo dat h�t l�ven icni�f claer in'Vefbofericif ik¹^⁰*

■ ΠΟ

D'Aenfchouwer is v�rba�ft als hy Go^fe'pb�rtrettin
Siec breqghen v�br den d^ch en hem voor ooghen f�tteh

d�n^Hf de rhaiiicii�yt d�n^r cl��k �ri lofien aert ";

Die ifjri ^�nc&� daer inf Bh fBbyMs t'l�vek ba�rtj ^T

'i J

Den Aert�tli Leoj?6l<�"', ��ri:jan �n knder He�:f^^s ;-
Die in^ h�t PHnc�h Hof rriet groot�n fta�t verke�ren. ^h�.

Beminn^h*fijn^jiMildfy^rf�^ "

Vol diep verholen Conft die daer van binnen leyt,

f/f

O El ί η O T'Huys

-ocr page 319-

317

■ 'v.' -' - ■ ■ ' <»> ' 3* ' - ■■

sitt�A 'jhuo� B�d�b rm ybnoujl mini %fib$ naiasr! HA

'�?r�� /� ΛΟίβηψα Jsf�um&jsn en Vak'^if, tl α dem^mv fu�tfu*' temfsa 'Jlome
M&-We^�tJ* Uit^frpmu f&ndrejkrefid*ncr*ti^tmu� ou ilafaiea
des Ji &Γϊΰ& ceuvrfs� qu'tlat �$t� eftimedtqne d'�s'tre rfceu P�intre de Sa

1 ' 1

■ι Ι

.;"

.'�X

-ocr page 320-



		; THuys van Oraigmm heeft dit oock wel gheweten Als haeren Prins hem fchonck een dobbel goude keten Voor al de feldfaemheyt van fijne Conft-Pinceei Doen hy t'N^o^fgheflacht ghebrocht had op Paneel. Τ'Hantrtoerpen- d'Heer noan Eyck, Aelmocfenier, en Schepen Had fijn verftant oock foo op defe Conft gheilepen, Dat fijnen luft noyt ^vas in Volle ruft gheftelt �ft fijn afcomft mo�ft oock van Coc\ fijn afghebelt; D'Heer �ax tot Smjjelen (een van <Pi8uras vrinden Waer by veel edel Conft is van G�nfael te vinden, Van Converfatien en andere, die hy Naer t'leven thoonen can in Coajues puyck fchildry. Wat wil ick verder gaen-, om d'eere te verclaren Van dei�n �bidias, en oock te openbaren χ Den overvloet van fijn �iBurastiBhtyt Die Faem aen jed�r een pnfterff�lijck toeleyt. Jft wonder.' aenghefien hy met de verf laet blijcken Hoe menich edel Maeght hy door de Conft doet g'lijcken, Die als eert leydt-fter ftaet in d'oogheit varide mans En fchijnt door Conft te fijn de ichoont des fch��nheyts glans Daer ileh in fpieglen can den dertien Mmnen-ftoker% En fchijnt daer in 'te fien fijn pijlen, bo�gh, en koker Daer hy een Minnaerts hert foniwijlen ni�d' beftraelt En uyt foo cleyn begrijp al groote l�ii�n haelt, Door al den fuyv'ren aeit die daer in leyt ghec�f�ert <; En wort door deel Pinc�el op 't plat panneel gheorTert: Natu'rs volma�ckte d�ught ghefien wort irf de$ Conft En wort o'aer�m op 't hoochft'van C^ritn0ien hejonft. Dat dan den Me�fter leeft, veel eeuwen naer het fterveh Die meerder gheeft vergaert als jemant goet can erven Die door fijn Conft alleen fich foo gheruchtb^er maeckt Dat wie t'Pinceel bemint naer fijn Schildrijen baeckt.

-ocr page 321-

mmOBmenmnr�---------------------- l~~uin.~~ijii gpCTro�m~~..... .......~~ Minimi ~~......~~|~~.....~~~~mm _ul .1 ■ )■■~~ I~~.. ... .~~ l~~| UU~~~~.....~~I~~.....~~II I, II .,11)1.11~~1.,.. ,~~�~~�,,~~� �.,��,�.

"- \ ;.' � ■ .- � '■ ■ '■■■,' '■'"'■'■-, ■'-;."

En waerorft -niet < ter wijl hy door fi|a weten theden
Schijnt te befielen al fijn verf met bloet en. leden,

Öie nemen can de fchets van jeders fchoon ghelaet

Het gen foo weientlijck ghelijck hetJeven ftaet.
Sou dan de Faem hem niet een eeuwich luyiterrgevien?
Om altijt by den menfch te blijven in het leven?

De deur van fijn verftant lal altijt open ftaen > _:.

3��

Dat is fijrt eel Pinceel die noyten cani v^rgae^

yüCi

* ï f\ '■$'- ► ��..'.'. ; ''t' - ' ..-■-. \

CAVAILLER MASSIM O

Schilder yan TSLapels in groote Figuren, 'ï

� "Ti f

"\\77~ Ie ifler die foo by Natura can vernaed'ren _iVnW En al haer crachten foo in eenen hoop vergad'rert
Als �� die door fijn fwangher rijp vernuft
Al menich fterck ghedacht van Schilders maeckt verfuft:
Om dat fijn Conft foo veel Lief-hebbers itaegh aenprickek
Die in't aenlockfel van (piftura fijn ghewickelt, ; _f

Befonder als fy maer hun ooghen eens en flaen
Op fijn Figuren ₇ daer veel Gheeften fiom voor ftaeo,

DE � R U � �

ï i'

f «< 'S''"! 1 |

: �

Schilder *$M Tartjs*

.j> >. ^s; �

ROeme-rUchcbaer Voefterlingh van d'overfchopn Titluer^
Die rriet u eel Pinceel ^érr* overtreft NatueK
(Soo tTchijnt) wanneer den menfch u Kunft aenfchouwen mach
Door al de wonderheyt die ghy brenght voor den dachi
Befonder in Figuer naer t'leven wel gheftelt, ' -. \

Want t^?gen ons bleven thoont dat fietmen in u belt:

ü Konft gheen Konft en wijckt oft vreeft de belghfiichrniet
Die teghen u opftaec en wint niet als verdriet/

' ^% LUIS

-ocr page 322-



		J IQ" ι

			Di�fil\|\|l\|^ vM F&fms hel trompetten^ Sal viftcieri¹ SiftM ^^Ιψ^'βΛΛί roempt ^! ^uOp d'eelheyt varide verf, Pine�elen en paletten/^:' ^v 3'^? �;- ^: ^rrDaer fulckd^%�T!dctUonfk eri rijcken f�hat^ af c�ernptr Die door haer weerdrcheyt4s t'puyck fchier vander eerden C\$a\|rfof %^^ί]^^ί^^η^β^* �Bⁿf y�rviel, Α ' > Om dat haer groote* deughtt gaet buyten alle weerden, Als Trimo ons Bethoont, door Conft shenoempt lentiel. Tot %oomen Beft rM^ GheAv��nt heeft 1 enWin&el ghehandelt^; rfaer ��PeysY ▼ Daer fich de W�rckefe^ah ghenothiaem openbar�ft ;^; -^Λ ^?; Jri mehich�d� finyi? �ri t'Pauf�lijck Paleys.^j; ^iiJ ^^)rTy^Ci . En-M�r^fflii^^i^^^^ll^ vol vefniiftheyt ft�kerii¹¹ ^π&. ^f ⁱ⁽ En niet gheme�n^eh^fijnyhnaey overat verbreyt^ ^im_f~^!iiTae moghen wel Van bijts b�o�ghti fijn' en bekeken Om hunnen levens aert en gh^efts j�ntilichey^.^J W-^ Soo in het cleyn als grooty befonderlijck Fig��^ny - - Al t'gen' fijn cloeck v�rftant on> afmaelt in het beidt Can d'Over-weehers van fitlum* Pinceel berueren Om dat fy niet en heeft oft tVort daer in ghemelc. Oft tfwort daer in �hefieh v^lsi\Ude iia�t can iWh�fin En blijcken doet-m�it ��n^vbyd'al 'gh�meyne fee^r S''^ .-r Jn fijn 'belettey�tf is-ni�t $eto�derlegghen,Wj^v'■ (in^trb^ j .doe) Sukkx dat «te Gonft fich vo�ght naer den vt?ɥegh�n Naemj Den Νί/Λ moet haeren trot&dn bo�fert haetin f^�jghfcaP^ht'¹⁰ⁱ^ Die uyt ��n jev�rfncht des Meefters '��dm'ifei^f³;^ ^;/WiM* fijn lentiel Pinceel haer niever� ert laet b�lgh» ��^r ^:' ^J Jae daegheliiokx noch meer in haer yolma�ckth�yegroyt ^VJ: ^>?:; : ^: [ ■ S. \ ' / '. >' ^v-, ^;ir ^r "-Cl�chtlghe

-ocr page 323-



QrhsRomcL caput■ helbr�fa.-turhme auondam \ difulimuityilicisfise dedit-Jrits aJtimnam,/ Obrum cm'fremuitiMartts 'amicaju�ri .\|. 'Ceha.Trumptalrbt ftfuper a/ka tu�t>,,



		I.MMIM�H
	_^_

-ocr page 324-



		■ "............�........■--------.....----------------�,�.... .. ...�.... -.- ......... .----------------------------------�......... *W-7J--.-.; v'"-?'.._Vi ■ .-f'■■:■»». ■■�?��■�-�'~~..,...i.■..�-h~~'~~»....w.l.~~ii nii~~»..~~i^^^WI\|\|\|l\|BWIiK^^j^j^^^^\|~~fly~~ti\|~~iMB~~H* "■■Τ'"":: Cluchtighe en Leerfame Aenmerckinghe Dienende tot een toemaetjen van defen handel. G^dijcft ben $atuec niet umie a�tijt berp�icfjt en ��ft arn een en ftet felfbe onberbjerp / maer �iebec boo? becanbeein��e ftaer fommtj�en een� bermaecfet nbe �eirbat: foo itf oden gljefle�t met be �anterms�e banbe �cjilbec-tonft/ bie ��eburic��ijclt �p ben menfc� niet en tan efjepiogfien tooien / fonber be fmncn onbemuTcgen te laeten fbJicten op get boo?nemen ban anbere irotbjercninfl�ien bec Conf�en. �et �ic&aem fou toa�gj&en / maect bat &et fe�be a�tftbt met eenbetkp fpijfe moef� g�jeboebt tooien/ foo en tan ben menfe�j (bie ineenit�) ampttom Conf� erbaten i$) niet altijt inbe a�febaeDten becommert $rjn / fonbec fijn (fonm onbertuffen een� te bcctoeeren en te laeten batten opeenic� anbec boo$el/ tot tij�t berb$f enbe bermaecit banben ofiecjL Die fijnen ftillen gheefl fiets met een dinghen voedt, Bevoordert fijn bedrijf niet als met fwaeren moedt, Ten fy hy t'hert ghewent te buyghen naer den tijdt: Dat 'sfomwijl wroet in't werck,en fomtijts mal met vlijde Met fomtijts hier en daer eens wandelen te gaen En naer den eyfeh een clucht oft quackjen uyt te flaen. Selden vrolijck is ghefont,. Corte maUicheydt is fraey, Altijdt vrolijck tlichaem wondt. En te veel is dickwils fchaey \' JffccCbovr *Les flus t�ttrtes foillies* ₇ *font toufiours les mei�eurs.* �n �Beujcft jemanbt (bie ftejjoeffentin eenialje f�ubie/fonber fijnen o8«fl fomtijts een# te bermaetften) �itSte�tJcft be finnen fou «renenen / foo taiiincn fcebinben bat be ebene bie baeg�jel�JcKj; fijn felben beneerfiitgt inbe b?n «ScBi�bet- tonft/ en timf t be epggentgent ban (jet �eben ober a�boo? get pneee� te om-� beeften / ootn ban noobe geeft be beranbetinsbe: bat i� Ijct bermaecn cnbe tijfct berb$f / bie be gbebac�tcn matiggen/ be begeerten temmen/ enbeben 0Φ tot alle bingo�n fcequaem maechen tonnen. .;;■' lil�;' Dk

-ocr page 325-


			*a.MJpei^""»'"^^^^^'�" ι**

		Dfe fomtijts fijn;/yamafck, «a tijdt veixltiji�s ghcnuchtcn Vindtia4e%r«�ck�� $\|^gheabeghdijckcJdxicbtei^ ;, Veribst dm^ artebeydt en ftecckt vex�ant �� jS�� : > r Tvermaeck de herfens fit�fiPJ en dringhter vbcdtfel inp^- How Temper J^im tendtt jfpullo. 5�cti0�)c(�cn ban bat be berma�ibe�ijibiept fomt#tg nuttiiBept en pjoftjt �acrt ΐοο? �en menfcft■/ foo foMiiAwtm «ft Stoept ontftc» �m fin een ie bergabcrcn be intoenbig�e ober�eaijijtngljen oer toertnenbe g�ebacStcn enbc «pttoen�io�efpjeueften/fjanterin��en/ en manieren/ bie bee�e fMbtijle g�eetren m Confr«l>effenaer0l&ebbett uptcbetocrfbt: toaec in re (beuren �$ tenen bofc maecRten aert ban bjet�nfebap / mufW gijene bie ff�eeMiebicb etibe Conff- Q\md) run / b'toelch niet te berbjonbetjen en tg / obecmibtg be grootfie bertfanben en biepftnnic�j�e gjeef�en meet toeten^ toeerbigbe bingjjen ten boo^fcfitjn b^en* $m at� anbere ongbeoeffenbe en niet toetenbe menfeben.Cnbeter bJij�enbat ben gfieetffoo toe�tefpeucenig in boetfeeijen en aerbigbe e�ue�jten te beb$ben/ (A$ in nonjiiglje gpcer�ept uft to�tenfegap ac&ter te �aten / toaec in te ften $ eencn fpiegDel ban becjjwft\|\|�»t / en batmen foo toel (met be� menft�ien g�je* fycfeen naer te boetfen) be beuajt ran leecen a�g anberfing / baant tenen menfeij ficn�e fijn epgl^n fouten in fu�i�tbanigbe manier atn een anbec miftaen/ fa� �efelbe eec �aeten / al^ fonbec fpie��e� ban een anbec biergfie��cftt gljeb^ehen te beteren / bat ooe�t beter ig een anbec t'$p ttoW&fctoMtf* met f�raffen moet te berifpen a�g (t'fe�be niet boenbe) ben �ben-naetfen baerin te boebetu Ntgligere cum foffn-f�rturb-are perwfos nihil aliud efi quam fovtre. �afiod. in Pfalmis #. a�oo tuil tfh ban ttn& boo? oogben fle�len be b^enibt �anteringijen bie jbmmig�e ^cbi�betg tot �eni bermattn (intberillen ban be g�ebjefeen �unjS wae�eivj becfe�jepbe repfen bebben wptgb^toccch� / niet al�ten��ch bienenbe om ietnanbttot �agg�en η bectoecnen / maec baec boo? be fep�en (baec ben menfeft mebebefmet i$)m beteren, ^uji bient boo? fiet eerfl giec boo?g�e\|ie�t (tot be* tot$ bat jffeibcn tnenfej) fonbec op g�eb�afen jjooberbp enbe pbe� g�o?ie oft fu�cfe banici) gbeb^eft) op befe bjere�bt te binben ig/uefonbecbp bie inbe t�eHuHen bcjS toere�tfeije faecnen berbjonentn fijn/ eenaerbiift beuntjen bat fefteren M>t$�U berfpelben/ niet met tooojben maec niet be jtocee�en aen eenen �oobeerbigben fongljman/ a�fbwnneec 9p ban ben e�cbilbcc bcrepl�c gijefebitat te (jebben ecu(�uckafbe�benbe bejuftuie,b3antaengljefien (fepbe^p; batftjn®aberg�ie^ bjccii b3a^ Ijet ipooft ber Juftkie, foo biilbe 8p be Jufticie, op eenen grootett bocth uptgbebjucht bebben naer ffln fiej�e goetbuncnen en t'felbe g�ebaen frjnbe/ Sem bacr bp in f ignec it ffellen / tot fiebjfi^ ^;bat &p ten refpecht ban fijnen l^aoeroocR banbe Juftide tenen befonbecen b?imbt enbe Hiefbebber toaji. s©eti ^cfiilber t'fe�be aennemenbe te boen maeefete op ben boojfepben boeeb (naec �jet bertreefe banben fe�ben gtongbman) een bobbel ga�g�jc / ficj inbelbenbe/ enbe tfcoee oft bjp bagen baer naer aenben gong�jman feggljenbebat ijp be Juftitic PP li�cen beter �n tmine�tjcnei: wan�k en ftabbe tonnen afbe�ben a�^ met befe U� r 2 bobbel

-ocr page 326-



	�ioBfid 0afc�e / en ben felben %ontman fier to^ntf� toojbenbe/ tyaeo&ben fcm #ci)i�bec op toat p�aetg Ijp nu e�eliefbe o&efc8«bert te ftin ί toaec 0003 gp _Μ0* beel �cammet en binnigijcc in t�jojen unt�atftenbe/ �ebonbtftjntioobctbp gge» fkaft te toefen. $llfao baerggeen anbec piaetg en toag op ben boecis a$ nhe* jc�i�bert te moeten f�aen onbec be salade� r V De flaghen l�iaecken wijs, en wat den menfeh verteert Met fehade �ft met fchandt, hem goede leflen leert. Qua noemt fape docent ₇ f οβ mala frudentior* Wanneer den Efel valt, en fich heeft wee ghedaen Die fel de tweede reys wat beter leeren gaen. Ie doemt lapfus magt�ty Tsefiigia firmes, fic ptala non raro caufa fuere boni. Wie hoogher climpt als t'hem betaemt^ '■■''■* Die valt wat kesher als hy raemt. '

		*!'

Cen ftatla�je jiBetyonto binnen Parijs ftmbt eenen ^t�n�bet teflt� / om te Ij��maetlf en een nacc�tte Venus bie Ijn boo? ben Coninc�t ban ^ancfeer�ift in't tareft �abbe/ en op al�ebe �tmaeteu eii g�jebaente banbe fiQuct rrjpc�ijc�t gfjelet �je�btnbe begotf bact ober naet Ijaec buneften� een oo^bee� t� fitifr�m/ feggljenbc bat fet fturn gabbe een bo�eomen fifjoonfjept / boclj bat fp bacc in fac\| een deunt fout bie ucljte�ijcft te ber�ereren toag/ te loeten bat ben appd ban been oogl) bo�g�jeng be anber toat te e�epn toa�/ toaer op beit «jfBcefW m�t een bjienbe�rjcft toefen anttooo?be en fepbe albi#rJBety�uto fa� �fteliebctt te toeten toaett faecfien bat aen Eva be eerf�e b?outo be� toere�tg ben appc� foo Croot niet en fjab g�jetoeeft � ton en toaten in befe flabewp niet nftehjeft top teg�entooojbic�) fijn: toaee op toel pafl befe fp^eueft ι NihU tam mimicum cenftiijt quam celeriias, I. Niet worter foo veracht en inden Raedt weerleyt Als t'gene dat ghefchiet met rappe haeitichey t* Ex %tio alteritis Sapiens emendat fuurn� Den Wijfen feyt aldus : U fel ven wel beden ckt En betere άη U eerft, het gen^J een ander krenckt. 3f�e�cftcn <�in niet quaiijcfe en ont��ciu bit ontleent �paeng ^p^eecFi-tooojbti Ante que Caf�s Mira lo que baz.es: Oft,cer ghy begint eeilt wel ver�nc, �er ghy.jec ieght cerit overleghc, Noreris qtt� amare velts. Die

-ocr page 327-



		Die op een anders feyl met feherpe ooghen let Js mee de ielve feyl al rnenichmael befmet. .'.',/ N* tarpds hlid ' W ede tua. ld e ft: eyc� primo trabem ex ocnlo tm. Die de ghebreken van een ander gaede flaet ¹ Moet eerft fijn felven wel befien wat hem miftaet* Soo oock. den aert der Konften kent Eer ghy haer fchoone deughden fchent-, straft te bo3cn»tpn�?en fe�ben eet g�peen anber oo^ticcU (Sirach. 18. zo.; " If�aet op c at s tori f&ecftt t Woegh jemandt maer fijn eyghen fchult, Hy fach noyt op fijn buermans bult. φΰ tmm* anberen φι foo �oo?ben eenen gita�taenfefjen &�)iton (f�nbe fob* feer�eco�e) fnn »ebe gljefe�len grooteUjchje c�aegljett ober ben haften / tiet* Scncn fepbe bat lm �cn toift� ««t »l» ^t0$ tertWften / om bat lm ban natumi a�ematien toa# / i»R ainbcrtn bat ben Paus �cn fe�ben moed bcrtojtcit om bat ftp te langu bmebe om blcefc& te betben. �n foa een jegjel�cfc l)et f#n fenocombat fpg'abontg naccoubec g&ctooonte met ben op-gDerroptcn uuptft niet enmorfuen te bme* ganugaf »» boojfepben Jtafcaenfcljen &c&ilbcc Imn e en aerbialie remebie fcggljenbe: bat fr moeiten fien geit op toifre�-fyteben te mta�en met ��e�oftc bnn ^t felbe te $arjfcljci� te bo�bocn a�# toamiccr �mnbcii mf�m* foo c«t fou ballen om te moeten tjun gfjdofte qunten / bat fp �tebee Ijaboen bat ben haften al langlKt ttact om niet te betaclcn / toaer ober bcfe �Deejriglje fpjeucKe Ja�cen oo$#�wn �>ecft a�bug; chi nml la ouarefima coma, fa ddka ai pagar α Fafqua, bat i� t Wie ecnen Vai�en ibeckt die cort van daghen is 7^ En moet van jemandt maer gek op een wiflel haelen-in '^: Den vaften ial hem noch te cort fijn, t'is ghewis, y." ■ ^ Als hy fijn fchult belooft te Paeffchen te betalen* <m$ feftecen ^clji�bec ftcfu� toag om een oube jofltyou te tmitetfepten (bh gaec liet boojjtacn batfe joncfe en frboon toa�/ en focetobe ben ^cljitbec te fcetoegljcn om ban Ijeni m tiaec afue�binglie gfccf�atcefct te fijn) fepbe bat fp oberttnen jaeten ban eenen anberen ^cnil�cr noct) een� uptgljeti'ocnen toa�/ tnaec bat ben fe�ben a� boen fjacr foo gunttici) Ijab glietoeeti ban �jaer af te Be�bcn tube g&e�oente ban Juno �ic be opperfte «Bo�bin to# i$tmm i�* 3©acK op ben &ei)ilbet al^ boen anttooo?b* bat Ijp ijaer noci) gunftig�ct toi�bc toefen fngije�oofbe �aette fc�ilbcren/cntebom g^�ijcltenatnbe f iguere banjer

				\ ι

-ocr page 328-



		bie tien cerffm <Se�t i# bmiben gentel, �tomenbe in een ty�utoen �&e�aentE fipPomona, ig re �emerefteh bat JupjcgJ�g Pomona quam in�e ojj�baeme ban een oube Coppe�erflFe natc rTcff�ijben ban CMditis. &c fo mt�itut mr.* Die met laetd�nckentheyt ten h�oghften fijn bef�tea t Bevintmen inder daet dat die het minfle weten, [q Seneca ; NulluM ingenium magnum fine mixtum dementia Al maecken d'eert�n groot gheraes Die fijn befloten in een blaes ν i Soo vintmen niet als enckel windt Als jemandt maer de blaes ontbindt. �en ydel vat bompt aldermeeft,. Aen t'roemen kentm' een domrnen gheeft Die fich hooveerdicht achtmen geck Want ydel waen is groot ghebr�ck. .'-■■(�■�ι..� J -1 > ■ ■ ■ ι O . . . C? f , ;.; ί; 'j > ■ i ,,"! t ί Hoe ouder wiel, hoe meer het tiert rr ύ r � f!.' H�e flimmer wijf. hoe m�dr gheciert. ^; ^s 5/tf.r ζ/2 melior de fiulto <piarh d�.fi^knte in o�u�Is fuis. Cen fefioon maec fjooberbialje gjofftyouta too?benbe �jjeeontepfept ban eenen ^tHiltiei: (imtt op fjp bertiefbe/ botf) u berofieefjar/ mW bat fp fijn berfoecfe ontfepbe en tjaectot toebetliefbe niet en l�i�be boe��en j #o berfoeftt fp ban�cn felben «Scfn�ber bat j)p ac�tet ftaet ^ontecfeptfe� jet f0UbebJi��enfeii�becert bat iatt ta�ent oft bo�maecRte �latuet uptbe�be / ��e�ijcft be Ceonie betoeeg fjaec fcgoon�epti ben «§tf)i�bcc (bie feet gljeefticg enbe c�p ban betf�ant ttia^) om �jem tetote�ren ban fijn afo�eflaojjen jonftenbe �iefbe fegi��ct�c jaet tuffc�cn tbaee Stesfjen ie toeten Etna enbe ben anberen Caucaiusi; &aee ban iitn eenen S6eburii6 ujanbt enbe ben anbeten a�tijt �eb^ofen ί� ι fea$jenbe bat �et een bJa� ben $atuee oft �a�ent ban\|>aec oogden en Jeranbet ban fiaee fiette. Schoon dat de ooghen fijn de Leydtfmans vande min So� dringhter fomtijts uyt het hert verkeerden fin. Den luft begint in d'oQgh,maer worc in't hert;ghevoedt Soo een van beyden mift, is liefde f�lden goet. : - ^: ^! ^l' Ex afpeftu nafcitur amor, �culi in amare cluceu Aimcr fans amour cft amcr. Die

-ocr page 329-

_l%1

Die fonder weder-liefde mmdt
' ^; De Miïi niet als vol gal en vindtr.

Cupidos pijlen fijn élck van befonder kracht
Waewed'<by rrienick jpaenich brenghtonder fijne macht.
Den eenen is ghemenght met liift en vrolijck mal
Den anderen met vrees,met druck en ongheval,
Den eenen brenght den menfch de min met blijfcKap aert*
Den anderen doet weer de liefde ftrackx vergaen,
Den eenen is vol vreught, den anderen vol wee,
En fcheyden menichmael des Minnaerts hop' in twee;

Nihil magis awovem incendk qttam mendi metrn*

De vrees van diemen mint, altijt te moeten derven
Verweckt de meefie liefd' en t'hert by naer doet flerven,,

Den aengheboden dien ft is onweert en mifacht;

Sulckx dat* de liefde k van vremden aert en cracht.

. i '0 .,...,:, J , . Ü J * - ' . .! ) ■. . �; _> . ' � .,,_■'.' . ,' . � / . i .. i , ', � : S .. ? , J . ,"

... f »-. J.-.J., , f r ;■;-'�■ > ^; .,.; ; ■"�'"! ^- " ft''' , } ', '�. ' ' ' � ',�' ^r' ■"'� - �"■ j � � ' i

........ ^x~'*-" ' � :. ^j�.^:.--■-�''.«-"■■ ■' ■■'■ --■ '■■ *■'* ^�;.[ - �: * ^: �■*.■;- -;' ^; ■ -'■-' - ^;'^:�� ■■'■■■ ^k-^;� -------------------------

J-

L � � I ER E

§cbil4e� i>w fmjs \ in Figuren m Lmdt/ibff*

r . -�, ff;;, � f'< �:. . f ,

HJer^mdt-deteckt d'eel <PiButr (� die haer Conft beftrijen)
l^eCjfchaem-rOQt, en s'ontdeckrhun borbeyt aitemael,

Midts fonder.jkennis ni^mandt haeten mach fchildrijen
Oft ^ioprifJcei datmen^beeft _% is, vol van leughentael

Want aifmen fiet hqt werck van de La Hiers Pinceelcrt,

Soortjck v^n Conft ab gheeit, om haere feldfaemheyt,;,
Soo fchijnp dajL haere kracht een jeders luft ial fteelen :
_:^ ,,.? �� gbe^aen loon verwacht als de pncfterffUi^kh^e^ ,

"->// ........ ".....' ' "" FEETER

-ocr page 330-

<^^^^mKmm^mmm*^^^m

PKiiawmi" ■ ■■

j₂S

PEETËR TtSENS

Schilder l>an Jnttyerpen.

'"*) .'*■■!' . ' *! �'--■"*.. � '^^-- :"* ~......, . -

\ . \

�

Aeckt Tijfens man noch menfch,waerom doet hy't foo blijcken?
Men feyt: thoont dat ghy fijt oft fijt ghelijck ghy thoont,

Neen, blijcken fonder daet is dat de Schilders croont.
Dat beft Natue'r ghelijckt, dat moet fchildry ontlijcken,
Schijn fonder fijn (beken ick) heetmen leughen, maer
Als het Pinceel foo lieght, dat feyt het meefte waer.

":■'" ^ ' '.�.;..:.:■.;.; , �, M. B. Wie ghelijck Gut.

lAnftooort banden JktheUr_} of> den fefaen trant

Gaet Tijfens inde Són, hy doet fijn fchaduw' blijcken,

Een fchaduw' die de cracht van't menfchen leven thoont
En fijnen naem door Conft met lof en eer becroont,

Die deven eaeft beftaet en fchijnt Natuer t'ontiijcken
Om dat een ydel fchijn is fonder lichaem, maer
De vruchten van Pinceel fijn fchijn, en fegghen waer.

mm lliJW � 'l �»'■■■"■ �. � ifc' mm ■■■ n ...i^~~l --~~ ■»

Als jemants gheeft vervalt op't fchild'ren van pourtret
Hoort over fijne Conft Verfcheyd^n oordeel gheven,

Hoe aenghenaem en fraey, hop fuyve^cloeck en net
Dat fy haer weien draeght en thoont ghelijck het leven,
^: Soo weetmen noch al jet te iègghen op het belt -
By die het minft verftaen van haerverholentheden, ; ^: �'*

Want fchoon het op fijn maet en reghei is gheftelt ^}Noch wort al even wel haer edelheyt beftreden. ^

Het gen' (p'tiïuèr weerftaet van Ttjfins door de cracht
Des levens fchoont die fchuylt in fijne verf-Pinceelen,

Waer van het bloedich vlees (foo tTchijnt) wort voorts gebracht
Soo gheeftich weten fy des levens aert te teelen,
�� >a "i Wat

-ocr page 331-

OraisMomoL caput hellDru/rLtirh'ne guohdam.
ObruuL cur fre/miit�Marltf amioa fiiit'.

.^JJmutt^licisfese deditArtLi aJumnanv,
_s Ce/sa Triumphatrikβ Juper aflrtLtulit.,

'V¹!* **~i \,\-J% i

-ocr page 332-

Wat dieneer meer ghefeyt, �i$ Tyfens die bethoont
Dat niemant eenich eer aen fijn Pinceel can weyg'ren

Jn wiens Conft niet als befielde verf en woont
Die haer weet boven cracht van't leven fchier te fteyg^fren,

Sulckx dat hy daegheÜjckx d'onfterflijckheyt naer ftreeft
Om in het levens boeck van Fama eens te comcn,

Want t'gen' fijn eel Pinceel maer eens ghetoetft en heeft
Schijnt t'leven oft natuer te hebben aenghenoraen.

L � � F R � � C �.

Schilder �� .

ALs jemandt in fijn tijt can lof en eer vercrijghen
Daer af en fal de Faem oock naer de doodt niet fwijghen,
Befonder vande Conft die jemandt achterlaet
Die alle wetenfchap des ampts te boven gaet.
Soo als daer wordt ghefien in d'edele fchildrijen
Gheichildert van LanfrancKi vol fchoon Poeterijen,
En fraey Hiftorien, feer cloeck en wel gheftelt:
T'gen' menich pen befchrijft thoont hier ÏiSluras bek.

Aen-

,:.**�

-ocr page 333-



		m


	Aenmerckinghe.

CVftdttas vniui trim* ex fint altmus:* bit bOOJtrcffdgt�t fppetft-toOojbt �\# tt likten : d'eenbtcghccrlijckheyt i'pruyc uyt het eynde van het ander, jCCft 11)019 n^ebacgten (in't oberlegggen en bo^foecben ben gronbt bon Ρ idura) gg�burtrfi fee becommert/ bat get mp onmocjgelijeb i� ggetoeed met ttofte tooojben ofl rebenen gaeren glaug upt te brieften / aenggefien actt onberbonben geb bat kil α# in cencn onepnbeltjcften boo�-gof ggeroetbt'.toeft/ enbe bat get epnbe ban o'cen bcggeeete ggeburieg i# ggetoecd get begin ban cencn nieutocn lufl enbe toenfeg / bat i�: foo menicgma�l ieft mepn be upterde bo�maechtgept / ebe�gept/ toectbicgept/oubtgept en berfegepben aectban P�&ura naer mijn beft ngeboe�en becb^ept tegebuen foo i(i bat be obeebloebigge berffanben ban nicutoe Eccws linggen en Condgieigge #effenaerg boo? tocrfcgcpbc binbinggen mp foo aen* �ocfem / bat get ben aiefcc niet en fa! boen beetoonbeeen obec be �angge cmtoci g�jen bit telt in mijn befcg$f aentoit�/ goe toel bat ten mp niet badant en benne om al�eg� te ontbecben toette be b& ^efiii�ec conft inben boefem beebo?ggen bjaeggt. g[eb geb giet: boo? in get eeejle en bit teggentooojbiejj ttocebe boo?* toerpfe� eenicgfmg acnggetoefen ben oubecbom enbe ebe�gept ban Pidura, tutj- �etgootb goemeniglje finten en Coninggen/ fac gcp�gge «nBannen befclbe gjjcljantccet enbe ggeocffent gebben/ en boo^tg boe goocg be i�cgrtber-cond itt auben tijbt ggeacljt ig ggetoccd� jBaer om oocU eeng booj ooggen te dellen brat profijt battee upt be fcgilbeep tot begoubenig banbe ftel can ggetroeften tooien/ foo btent gier een ggebencbbjeeebicg boojbal ontbcebt/ gljcfcgiet aen een � lojentinfcge ©ocgtee/ bte be toeUuden bc^ tocrcltjS en befonber be goobeebp foo ingljef�ggen gabbe / bat fp gcelbaggcn oberfyotgt om gaer boo? ben fpicggc! te palieren enbe op te eieren/ biteenen feberen beboten gjieder ggemerebt geb* benbe geeft Ijaer maer eeng bertgoont get 25cibt ban onfen &ahcg-tnaccbcc in *be f igure ban bw Homo,* btoe�cb booatoont enbe feer betoeeggelijcb ggefcgifc beet toajes / fulcbje bat fp ban jionben. aen baer boog. foo ig beruert ggctodjben/ bat fp a�jef een ttoeebe Magdaicna gaer fe�ben geeft �getoajTen in oberbloebiogc tcaenen ban leebttoefen / en bic te bojen toa^f een &labin banben bupbel / boo\| be fonbe / i^ ggetoo^bcn eenen fnieggel banbe beugljt enbe een upt bercojen binbt ban eobt/ boo? get aenfegoutoen ban een fcgiltyp. ^oo en id niet te berb;on= beten bat be ^tgi�bee-cond banben menfeb bemint too^bt/ aeii�gemeetbt fp fulcben en biergbeltjebe bebeiecingljen inben menfeg geeft boo^tg ggeb^acgt. eobt felbec ben opperden ^a�icgmaeiber geeft befe nutte ^Cond ten goocgden bes minbt / en ig gem aenggenaem nj&etoeed / �gclt�tb �tb gier boo? b^eeber gebbe bebjefen. �n geeft φρ aen Ei�chiel in fijn bierbe Capittd niet belad/ om fijn bolcft tot bebeetingg te roepen enbe ban get onogelucb bat boben gaer gooft Bonag te toaerfegoutoen / bat gp op een' Citgel-fton fou betoerpen be ^tabt Jemfaiem om a�foo een bele�geringge teggen gaer te maecben en teggen gaec decebte te boutoen / op bat booj foo banigge fcgjieftel�cbe afteecheningge be binberen ban Jfarael bebjeed fijnbe/ gaer tot t�obt fouben bebeeren / upt toelcbe boo^fegaeben ggefcgiebenijTentefpeurenijgibat be fcgi�b$w niet alleen enbiencn "fa** om

-ocr page 334-



		tm ^aflcpfcn πι ^upfenmttett toerfraepen/ mm ootfc om beun�jben ttiebt *^<!* ifaepen. 3�efe Ccnft �c�ft fu�ffien ftracgt batfp niet a�feen nieufgirinie cnfce Conft-liebenbe φ&φνη* en berloeftt maer toel begrootfte «i�onbaerg/ en i�ar- �arifegerten / jaeottruere�ijifee �n fieenrotflgge �prannen tan �etoecjjen/μ{- li�rtiiflj^tonftj^n toornen/ epapen Φ$Μζ-Μ$)�ΐ$ befefjamen en b!oetbo\|iii�j� �ft toraeeteinje tneriff�j�n berfo�nen. �ot \|)e* eer(& pzoefflatl� / fco toil tcH bcr�a�en �joe batn^t filiiE^^ febereniSepbefc Bp narni Fraridfco Mazzoiy, �innen be M<aM Ro��eni fret �gceufle��tii op ben fioetft ban een flrraet fat eij filji�berbe / en ftfn inballenb* gficbacDten fonber berbaejl&ept upttocrifete ter &$= �en batbe ^o�baten bcftr�j toaren met be felbe flabt te p�nnberen/ te f�roopai/ ie inoo?ben enbe tebartbcny jaein fulrfeen^icic toaren upt��e�aten bat qna�i)t& een onnoofel fiiubt typ toa� ban lj»n tirannie te p^oeben/ en romenbe alp rafen�c <3Tij$�)er� ontrent befen ^fljilber / en pinbe b� toonbee npttoerc�un�pe ban fijn Confl/�ebbenbenfe�ben tjet�ebmg�jefrjjowRenen banbc boobt bcb^bt. ®acc facljmen be Seentoen gerten beranberen in �>c�)apen facfjtmoebicfjept alleen tree? erarat ban onfe Piclura. Riteren <§cj)iibee op ^ee ban 23ar�arifcjc $oobct# obertoe��ia�ft enbe tot bupot ban befe bpanben gpebalicn jtjnbe / i$ boo? ent f�aeff mebe njenomen/ en in a��e onstjemacn / pijn en miferte be�e jf�atnoen ��jebopt en uptgMonttljert stfcfeten jjebbenbe �jeeft een� ben J^obofl (bic�)cnt met meer anbere j�aben in betoaernig Jjtei). met een ftoerte ho�e op ben muer g�)econtecfept en foo natucre�ijelf boen ber��e�ijefeen / �mt ben 25arbaee met anber# en rnepnbe oft (et toa$ tooberp oft onmenfcijeiijtft boen / npt bien batmen albaer in bie &anben ban opeen ^cgi�ber ronj� en toifl� oft en fac�): en tTe�be a�n be Skefieig aen�Bebtent fijn�e / bie t'fe�be ooeft �ijeften Dc�ttrnbe/ ηοφ meer bertoonbert toaeren / en niet fonber reben/ cum]°norantufit admiutioms* j Afafer, Aenghei�en de onwecentheyt de Moeder is van alle veiwondennghe. ^00 tfl ��ebcurt bat j)p booj befe�be �onfl fijn typept �eeft �fjerreg�jen nacrbat �jp bee�e barbaren �jab npt g�jeionterfept / bie mepnben bat gp meer eenen <8o�t a�g eenen menfi\|> om fijn �on(ie to�jef,'�%$1ψ ben C�mnc�i Demetrius be f�a�t ^faodes fre�eggert �abbe/ om b�tbe RHodianen tmt ft\|n bpanben in berBon�c hjaren en om meer anbeif� berrabet^ flnehen bie fp (em betoefen jjabben/ ijn� boo? ^tnefifnomen befe�be flabt te ftoeert en te bier te bombernieien/ macs ��foo ben bpanbt ban 8m berfor�t (eer t)p fniien tjjo^enop�jem fou �aetenupt berflen) bat ben Coninrft boo^ ben onberpaneft ban Rhodesfontoillen eer\|i upt be (labt laten boeren en&eb$ben eenfe\|)oonfe�ilb^pbie Protogcnes �ljefrptifW en noe�) niet bo�maeeftt en �abbe/ toeiefie ftgiilbip Demerrii�s gfitftm* \|ebbenbc/ toert tot be Conti foo feer ontfien�n/ enbe tot fitie�ten fiermftertit�ept betoeegijt bat 8p be ^tabt jpeeft ber�aten enbe fpn^bpanben b^bom-0geggeben. <if« mottie� en onbe�ompen man ftjnbe ggetroutot met een mifmaeebte en �eepooflise ^ou-perfoon a\& (&m naer Jet fcommefcen oft frftee� naer get pottefcen/bfr» toetnten famen feer njeeflig�� en tort �efh�bert jae uptnemenbe fcJoon fiinberen/ fn�xfi^ bat a� be to�re�t bertoonbert toaik en gna�ijcR en toi�ben g�e�ooben bat ben man babee ban fbo aeng�enamen en foet toefmt��cfeefeinberenfe�ft toefen/ mtt opinie enbe bafl ��eboe�en bat be b^outo ben man moefl %φχ$ (ttttn m \|aer bc� �aeten fc�cnben ban een anbec / maer bebini^nbe in �«n §«p� een fin ainsB^

-ocr page 335-



		333 ectia�jcnaeme f igwcc af&e�benbe cm mnbe�ten bat fcer ntmfrig� en �teffdijeft n&efneben toag/ bate bc b?o� baecjljelrjcfn; ��aec oog&en moeft op flacn toerbt ofie�ooft (tot toef�uptinglje bau bed t�appenbe monben m toncjfjen) bat Ijet toefen ban �un fe�joon ftinberen upt Jet ��eftcljt ban t'fe�be i^elbt a�g een nierene- lijcft teee&en / {jaren aert a�enomen gabbc. ©an toelc�ie nJ�eff �iebenigi ben Cbe�en afcc Cars in fijn tocreften ban jjet Ijoub�riijcR / op rijm ooefc mentie maeeftt. tin boo^toaer t'fdbe en i� niet te bertuonbeten aengljeften al mcmclntiad $)cs ficn tDO^bt bat fbjannucit bjcirojen (�)un ooajenmaer ccn$ met berfcl^icmnae ap miflf (japen/ monfireufe / oft g�jeftropicerbe onbo�maeiftte menfe�jeri flaenbe) tncrgijdijffoe n?uct)ten fu�ien boo?t� bingo�n. jiBet tocltne noojbcr�jadbe gge; ftfttcbemflew tg betoefen / bat be ^djilber tonf� ban b^cmbcn aect en gfljcpeftemjS ijer / foo toei bienen�e om beug�jt mebc te leeren/ al� �ic�jtbeetbic�)cpbt booj te bertoecnen: toaermebe ieft eeng toil beranberen ban begeerte / om te befe^ijbew oen tof en bseeebt becbienbe eet ban onfen beenuftigjjen en berftanbigfjen David Teniers bie boo? fijn Conjl en�e bJdfpjecHentfiept niet aHcen ban bie bc Conft t�rf�aen oft felf# gameren / om fijnen grooten g�jceft en b3ojbt berljeben maec isoo? be gtjemcpne Jacm foo bermaert gfcemaetftt/ bat fiaer gn�brn trompet ija� �beijoojt bp berfe�jepbe l^ertogljen en finten / bie Ijcm �jebben g�jef ofen om te fijn ben &d)i�bec ban �jet �pof en bobcn bien g�jeguut te biefen ben ftamcc* feien�et* ban �jaere ^oojlucljtigljtfe ^oorljeben ben %�t$ - �^ertogij Leopoldus, en&c Φοη Juan d'Auitm &c. biacrom ieH niet en �eu tonnen boo^bp gaen met be bo�g�enbe Poefie fijnen $acm naerg�dcgBcniJlept ewbcrbiemle ban fijii ber* ftant berber te ontbecRcn. jj_�*

			Β O R D ON *Schilder Ί?αη (partjs.* Η Et vonnis vande Conft moet daed'lijek tVerck uyt fpreken En tVerck bethoont de daedt van t'gen^? men prijfen kan De daedt fchuylt inde proef, de proef can't vonnis breken Wanneer de waerheyt is ghetuyghenis daer van. Hier gheeft de waerheyt van de Conft oprecht ghetuygher* Die d'�el Pinfeel afmaelc yan onfen gheeft <Bordon . ^r ■ Die al de gheeften fchier van heel <Partjs doet buygher."' Daer hy de eer af is en't Vaar landts Glori-fon, TENIERS

-ocr page 336-



		334 DA V I DTE NI E R S Schilder yan Antwerpen, ghehoren Anno 1610. Nt Landt fBeoti�tr (* vol Berghenende Bronnen, j Daer t'Monfter fitjthon van Apollo werdt verwonnen ) 0e klaere Water-beeck Caflalk ftets -νΐοε)^^;^^-^-^; Dicht aen ψανηαβί voet, daer <Pegafu$ op groeyt. Een Beeck, foo wie daer uyt eens drinckt cafi nimmer fterven Mier. eenen hooghen Naem ontftervelijck beerven; Als jemandt t'foecc nat heeft van des' bron gheimaeckt Al waer hjr doodt^Cy hem-nochtans weer levend' maeckt. Een edel Bron Av aer by de Mufen alle negheri_rOp't Helkonfe top haer vrije Conften pleghen, Als C/i'o die ons leert de mannelijcke deught Melpomne t'tre�r-ghedicht, �r&tod'aertfe vreught, En ^�f�ieriftk Vrank t^?ghewemel u Van allen het ghefternt,en omloop vanden Hemel, .fPoIijmni �n Muterf de herp en luyts gheelanck _v: Calliop� de reen, en Thalta den fanck. ' ν Daer elck een fijne keel laet h�gh�n-ftemmich beven En aen die Konft bemint, haer Kcmft ten beften gheven, Befonder aen Temen, die hunne woonplaets kent βη als Apollo van 4�i ibfterlijcketendt r :: Gheeert wordt en bemindt door cracht van fijn Pinceelen, Die al Maturas ichQ�nt afhandigh�n en fteelen, !; Die Landtfchap en Figuer i�er gheeftich wej gheftelt Verthoonen even net in elck befonder beidt Wijens gheeft heeft dickwils uyt Qtftali Beeck ghedroncken Waer uyt de Faem hem heeft dVmfterPlijckheyt ghefchonckett En fijn Pinceelen in haer �ietlars vloed tghedopt Die hebben d'eeuwicheyt oock van fijn eer ontftopt. Om

-ocr page 337-

■ ■ '■' - ■«■

335

DAVID TBKIBRg

TJn ires� cxcett*
piecee tont few

tpetntre en peiitesyftai&es etvaarj[a3)eg, ilafiiict des

rrmaratiaMee
pourl'A-rchi *

due l^eopaUe tfiMlaitmejllbvesque de Cand^etteprince d'Omnae Cuttlame et

plujle-uf^ autres &rmcef^,,�eianems',et-A.-mate4trs Je t'art ont yeaueeup 'dëjes

ceUVrefi

tl e ft tie JiA nvtrr lan.i 6��. � trant eu fan pere paar. tnai/tf- -

■Jm^ji&yflkue^exeiudiL� \.

-ocr page 338-



		Om datmen �n Kun Kunft en loffelijcke wercken Sou eenen hooghea naem van eeuwicheyc bemercken, Soo als Teniers b�wijft met een oprechc verftandc Jn al de ftucken die ghernaeckt fijn van fijn handt, Jft Boerfche keucken goet_?oft ander aperijen JFruyt, Beeften, oft gheipooek van helfche rafernijen Batali oft ghevecht, befonder in het cleyn Het werckt al even eel, en't ftaet al even reyn. Natuer en brenght niet voort dat aenghenaem mach weien Oft t'compt als t'leven uyt Teniers Pinceel gherei�n, Sulckx datmen fpreken ial van fijn ervarentheyt Soo langh op Helicon den Henxt fijn yleughels fpreyt. Sijn herdt-ftelende Konft can jeders luft becoren Om dat het leven fchijnt in fijne Konft heirboren, Want den volmaeekten gheeft van d'edele (pi&uer Vloeyt als Cafiali Beeck in wefen en Natuer. Die nimmer uyt en drooght, en noot en can verdwijnen Soo lanck den gheeft in Konft fal op des' aert verfchijnen: En die haer achterhaelt en.vatfe met den haer Sal leven, fchoon hy van de doodt doorfchoten waer, Sal leven naer fijn doodt op doeck, plaet, en panneelen, Sal leven door de kracht alleen van fijn Pinceelen. De Kunft is menichmael de oorfaeck vanden lof I - Die jemandt crijghen can in eenich Coninckx Hof. Die dickwils t'Ridderichap en hoochften throon vaneeren Befitten fal, om foo haer krachten te vermeeren De krachten van <Pi�luer die hebben foo veel in Dat fy Befitters fijn van menich Koninckx fin Om foo in d'eeuwicheyt van Faem altijt te leven T'gen' wetenfchap en Kunft meeft aende menfchen gheven Soo als aen S)a%d blijckt, die om fijn cloeck verftant Gheruchtbaer wordt ghemaeckt door t'heele Hederlant. T'Pinceel

-ocr page 339-



	w�T-r�^

■Sipf 1'Pineeel weet.fijnfcnr/gbsiS&pfijrr�I^^,^^Q3feiteii�ei�l^i Door de eerbiedicheyt Teer loflij<tk te b�ftieren ,7 η 1 ef Die Camerdknder k^van.X-eo^oli ghemaecte:7 _:i i- _c:uEn by (Don lm* daernaer tot ■ tffefofe ampt gheraeckt, r τ Met dien doorluchten ftaet; is hy dppr ^Hertoghs jonftea Seer mildelijck begaeft om fijne deught en Konften, ? Jft dat de Cqnft eens mans foo grooteri eer/behaelt S^Q 4mm &m op Φ'&μυ rnet open hert gKepraelt, ; ; - Ty�fri�fV, Gonft m�t deught, die quamen dan b�r�nner* De baene vand� Eer, om foo Teniers te kennen, Die door welfprekentheyt des Haters tongh verflijt Εη_Λ met fijtt Confl: w�irftaet den Anghel vand� Kijdt. Sijn groote weerdicheyt lal Faem al lanck ghedenckea r Daer Prineen felf aen hem den naem en lof af fchencken, Sulckx dat ick naer den eyfch my niet bequaem en ken Om fijnen lof ghenoch te fchrijven met de pen₅H�e wel dat ick het mergh van alle mijn ghedachten Gheftort heb op papier om fijne Conft te achten, Om fijn beroemde deught te brenghen aenden dach Die foo veel in het Hof by Hertoghen vermacru ,.. _βHet waer een dom verfbndt, een aenficht fonder ooghen Een lichaem fonder gheeft di� d'eer niet coft ghedooghen Die nu Teniers befit die .i's (pii�uras vrindt Die door fijn wonder deught vry meerder eer verdiend Die leven fal foo lanck rrjen vande Conft lal" (preken ' Die Belghfucht'ft�yt �n' can door haet in ftucken breker^ Oft gheenen ouderdom van tijt ver�ijten can Om dat de; hof�he eer te-lief heeft haeren man» Al wat den ^Herr�el weer van^;,B8iJtnif te paelen Oft t'gen* <3e Sonne mach befchijnen met haer firaelen Het moet al eens vergaen, t'is waer oock d'eei fchildry, Maer Fama hout den gheeft van't fterven altijt vry Τ t Den

		_

-ocr page 340-



		Den cloeckcii gbeeff alleen in Gonfteti wel ervaren Ts Meefter vanden tijde, en leeft ontelbaar jaeren Die nimmermeer en wijekt _r�ft d<jttr den tijdt en fterft Den gh�eft L daer 't al af c�rnftt j de eemvicheyt be�rft, Ifm upt ��tjeftt Doe lief ta�icfj / en tytenbe�tjtfc &* typ K&ura fce�t inbe ooajjm ban Coning�jen en g_fiucen/ bteniet alleen be eonftigbe c^eefierg oft ©meeel �jlanteecbecg en bemcren met groote eer en on�erffe�ijcften lof/ maet felbet mei «en oljemcpnfacme Uefoe en toeg�eneg�en tyintfcjjap om&�lfen / ben gSeciic�fc fiaren Confienaet Tiziaen toerbt in fijn leben gjegunt be �jo�g�je�hbe ebe�eeet feante toefen -Cava�ler del Habttoboo^f�nbtrmaerbetoctettfcbapban fctitlDeren. �&efen David Teniers en i$ niet alleen wamerdienderban�aer boq_t2fcb3ebenboo?i �ucljtigbtfe ©ooc�eben giemaeeftt/ maec i& in fultfeen aenften�pbenComncft ban spanten boa? fijn bermactbc Conj�/ bat fijne jfBajc(iept partituliceltjcft �jeeft boen maeeften in fijn i^�f een gaeltyp toaec in &p tot tontentemem bon fijn g!je(kbt peen anber Conflt en betoaect ��g alleen be fcgi�typ ban David Teniers, fijne Conff i# aenbe Coningtn ban ^toeben foo be&aeg�jeltjt�i o&cba��en bat fp Ijem geeft �egift met een goube fteten enbe een goube mabalie baec �jncc Comerfeptfe� in l�aet gijegoten / ban g�eltjc�t ig �jem bereert een goube ton tnbc mabalie ban fijne ^ootftept ben 96ett$-�ertoeb LeopoMus, aenben toe�eften 8p beeft toegljeepgient bien toot bciemaerben boetfe / inDoubenbe ober be typ fjonbest p?inten/tep?efentetenbe alle be fe�bfaerae jtaliaenfcije (�ucften bicfnn boojnoembe �^oacljept $ Se&tabe in fijn Cabinetten / toe�ebe l�ucben ben boo^ ftfeeben David Teniers tot een toe / feer bltjtic�) glpetopieert t>ceft enbe baernae be fe�be tot grooten colt boen fnijben enbe int lic�t �Jetyotljt / ieft �aet (tam alle anbere antieque enbe mobecnige foo ^ooefibuptfe $ebedantfe�e af� � canfe�je ^tucben baet fijne boo?f�. �^ooe�jept ban becfien i#. �iet toat �en toegjpe* �JjemSept tot be Conti in ©ertog�en/ en J^inten i#te binben/ bie gljecncn tof* en fparen om foo banigije toereftenban Coi.j�enaec^op teeoopen en&efoo toonber�aer te bertjeff�n / ben eraeff Fon Soidani beeft befen David Temere ^P^jtelijcftg�efoiiben naec <^ng�elam omboo?bcm a�lebe jtaliaenfc&e (lucften og te eoopen �at bp fou tonnen binben/ hm toeltfeen �jem oocli bereett Ijccft tengoube foeren/ jae fu�elten liefbe can tt(t aen�octobe Conft inbe Betten tan Coningben en J&jinten bectoeeften/ bat fijne ^oocljept Don)uand'-Auftrta,�ie inbefe Conti ooch toonbee toe� ecbaren ijel / gemmetenljeeft ontfien fe�betupt tt tretlten ben ^one ban onfen Confr�arcnben Uavid Tenien, fn�cben b^intftW enbe liefbe toa^r bP b^agfjenbe tot be Contt-oeffenaerjpf/ jae bat meer tjf W almenic�mnel berfoebt om ban Teniers inbe fe�be Conf� gbejnflcueett te too?bm/ fulcRe en biecg�e�ijelie boegba��cn baneerentyintfc�ap fou tonnen bp�?enoD^cl1toaect bat ben %t(et niet te latiic�) en toaec om t'felbe te ober�oopen / epniic- �ijeft maegmen ban befen toeect befaemben Phidias toet feggben befe beecfen/ be toelcfte Ijem toe gljebebiceert fijn op get be��t ban fijn Contecfeptfel w* pijilbert banbeu toftt becmaecben Peeter Tiji�ns baec Stee boo\| i# inentte tia» gljemaeehtJ �brm

-ocr page 341-

'erous faciks adittts in limina regum
Sanguis halet, facties fecit oliya tibif

Artificefijue oteo, duSH, fecere Colores '
Nee tarnen in dubio, fiat tua famd toci

Sors metuenda aljs, oka pax gaudet amica
�� oleo femper gaudeat illa tuo.

lOANNES FYT

iBeefi-Schilder gleboren tot jfnftoerpen,

Hier en iïetmen niet verfchijncn
Als den haes� hondt en conijnen
Als den luypaert, leeuw, en (lier
Als den eghel, das en gier»
Als de bracken, ihelle winden
Als de herten, reen en hinden
Als de pauw en fchoon phefani
Die daer fwieren t'alle cant
Niet en vlieghter door de woicken
Noch en duyekter in d'aerts kokken
Oft het compt hier al by een
Soo ghelijck't voor Noe verfcheen:
T'fchijntmen gaetde Arckweer bouwe
Om t'ghediert daer in te ftouwen,
TTchijnt men vreeft weer tegenipoet
Van des waters overvloet.
Soo naer t'ieven ftaen de dieren
En hier op panneelen fwieren:
Die van Fyt ghefchildert fijn
Jeder thoont een levens fchijn.
Niet meer connen ons de ilucken
Van Bas san Natuer uyt drucken
Die foo op het leven treckt
Als t'Pinceel van Fyt ontdeckt

Die can fpelen met t'Pinfeele
Als een Orphevs op fijn veele
Voor het fpraeckeioos ghedierfc
Dat door Conft op doecken fwiert,^!Dat ons Fyt door fijne trecken
Weet als tleven foo t'ontdcckea
Door den onghemeynen aert
Die fijn jever-drift ons baert,
En ons claerlijck ftèlt voor oogheri
Wat fijn Conften al vermoghen
Dat hy noot en can vergaen
Soo iangh als fijn vruchten ilaen �
Soo Iangh als de Faem fal leven
En oock door de werelt ftreven
Sal fijn wijt befaemde Kunft
Worden met veel lof beguniL'
Sijnen roem en grooten gheefte
Wort bethoont in domme beeilen
Die van Fyt fijn afghebelt
En in fijn fchildry gheltclt.
Sijnen gheeft fal noot verflenfehen
By de Conft-minnende menfehen
Door fijn wetenfehap, en hier
Altijdt leven op papier.

ROBERT

Ttz

-ocr page 342-



		e R O � E R � V �� O E C � - Séldtaem \n"3eel^al Mem eéï %k '+%* *'^;;' ''■ -" :-.'^:i ■■'■■ f'i^'iV '�-'��.'� �^� �� n -��< Vi'-V'' "J&t�' ■�'^��'��÷'^?' � ü^-j» �" � "\|%��«,Bw,^ èel 'm. re-jjfu* .",,. �.. .■�_;�,^ Om boven mijne macht u deughden uyt te fpreken * --Ter wijl darrr Pinfeel is yöI 'aermnmcheyt ;t Die menichmael de oogh fchier uy\| haer paekn leyt; Door t'lockaes vande Kunft vol üytghemiinte leeringh En jngheboefent drift van't cloeck verilaridts ^rveï^ringh, Die uweinildtheyt fchenckt aen die.de kracht bemindt Van lïwe wetenfchap� en haer .niet arbeyt dient.- Daer ons Van Hoeck ghenoch ghetuyghen af can gheven Met een leer cleyneproef_ydie haer verthoont als t'leven: Een proef van kleyn begrijp ^ doch wel van grooten fin TM: Jfchïer önlichtbaer is eri heeft veel krachten in, ; ^ Dat is wanneer t'Pinfeel weet aerdich voor te Helle» � : Een ftuck vol kdjghs ghewoel�, dat qualijck is te telleti Soo feidfaem, fnel y\rt clêya, is lijn Cönö-maélery ^j Efte hy met grooten gheeft can thoöneri in fchildry. :^?" Jft in Batalien, oft ander Legher-tochten .~',: � ' ; Oft: peflery in't velmal ;Waer cloeck wordt gheypchte%;^r Daer de 'Soldatenichiër in dufenden beftaen, En teghen t'Vyants Hek verwoet ten oorlogh gaen, Met waghens wel verfien, vol voor-raet., Vröü, én kindVen En achter naèr t'ghefchut om t'vyandts macht te hind ren Al t'geen men Ipeüren can in fijn Pinceels vérthoogh :� Js vrempt ten aenfien van't verftants befchomvkh oögh, Midts datter niet en can aen d'ooghen foo behaghen, En t'gen is d'uyterfté dat hun gheficht can draghen, Als ons fan Hoeck door Kunft brengt daeglijckx voor den dach ^:Soo cleyn en eel als oyt een menichen oogh befach� Jae

	*'fi*
	*'fi*
*

			.'s;-;

-ocr page 343-



		Ή¹

			1


Uenefinuz �u amateurs etjraidt Stip?f <nt, **SXzfUt finxtt-.***	********** ^^f¹¹-^ leur rartu � dm la m dJirnn -

-ocr page 344-

"f*^"*P"

34²

Jae foo ick al fijn werck ten vollen wou belchnjven
Mijn pen fou fonder eyndt verdoolt in't fchrijven blijven,
Want hoe ick d'eel <Pitluer al naerder onderibeck
Soo vind' ick noyt geen eyndt in d'wercken van Van Hoecfc

ΙΑ H Β Α Β Τ IS TE VA Ν HEIL

Schilder 1>an fBwffel, oudt 51. jaren j66u

Gfelijck d� Bi e geenhonihgh mae�:
Oft fy heeft eerft de bloe gefmaec�
Oft iy heeft in haer iheile vlucht
Dacr uyt veriamelt f�ete vrucht,
Voor haren waiiehen honingh-raet
Die in haer ftroyen huysken ftaet.
Soo ift oock met de Conft gheftelt
(Die wordt ghefien in't Schilders belt)
Als met een Bie; die honingh fuypt
En uyt en in de bloemen cruypt,
Soo als een Bie is t'Schilders handt
Die honingh fuyght uyt het verftant
En uyt den gheeft haer voetfel treckt
Hoe wel den gheeft blijft onbevleckt,
Ghelijck de bloera'blijft in't gheheel
Soo gaget oock met deel Pinceel,
Want fcho�n de bloem wort aengetaft
Van biekens fonder ov^rlaft.
Sy lijdt daerom in't min{t. geen fchaey
Maer blijft in wefen even fraey
Tot dat den ouderdom van tijdt * ;
Ha�r fchoont en foeten geur verflijt.
Voorwaer wat wonder o�gh-gcrnerck
En fchuylter niet in't Schilders werck,
Wat heeft'et niet bedencken in

* Vol lelTen van verfcheyden-fin,
�rlet gen' van Heil ons tuyghen can
Een conftich en verftandich Man
Jn d'eel Pinceel feer mals en net

\ Jn ordonnanti en pourtret,

Met groote wetenichap verrijckt
Als aen fijn cloecke ftucken blijck�,
Die fijn Pinceel brenght voor den dacfr
Sulckx dat ick aen hem i�gghen mach;
Begaefden gheeft en wijs verftandt
Een cierfel van u Vaderiandt,
Die door η Gonft vol wonder deught
Al menich Conftenaer verheught.
U Broeders, Leo en Daniel
�bck beyd* ervaren in Pinceel
En wijckt ghy niet door al de Konfi:
Daer u Pictver is med' bejonjft.
Jae foo veer ken ick haere kracht
Dat my den keus wert toeghebracht
(Soo ais aen Paris werdt ghedaen)
Die voor hem lach dry vrouwen ftaqxi
Om uyt te ipreken fonder gunft
Wie van u uytfteclit inde Kunft,
Wie van u iamen alle dry _vJs Meefter inde eel Schildry:
Jek weet dat mijne wetenfehap
Daer over wefen fou te flap,
Want in u we reken cort ghefeyt
Js gheeft van overvloedicheyt,
Al even feldfaem, eel en groot,
Hoe can dan licht de fchrale doot
Van Hei lens gheeften doen vergaen
Die in dry levens noch beftaen,
Wiens hoogen weert beroemden naem
Sal aitijt leven door de Faem,

IAN

-ocr page 345-



			543

				�

					^v.

lUAtf BAPTIST '" JSW HEtL Jè&Afl�, mn fttil faxte, yW, Ik Htrfi»fyh, �* , fa My?f,n� t#s.

		�\��« . . ".' ■■'

	\ *

-ocr page 346-

344. ' . .

IAN PHILIP VAN THIELEN

Schilder 1?an Mechelen, oudt 4|. jaeren.

Ier tred' iek in een hof vol aenghenaeme bloemen;
Daer Flora wel met reen ten hoochften op mach roemen

Om dat haer jeughdich groen op rijm noch mift en paft
Ofc van gheen Bo�yers handt can lijden overlaft.

Daer tTchendich hof fenijngheen voetfel uyt can haelett

Dat gheenen vorft en vreefl: ofc heete fonne.ftraelenj

T'gen' nimmermeer en wort ghelaeft van t'hemels vocht
Pat fonder wortel groyt en leeft �ockfonder locht.; j,-

Jae ichoon dat jeder bloem op fijn faifoen moet paffen ] \

En al ghelijck met een ni�t iamen connen wafl�n

Maer Kouden hunne beurt ghelijekt iri'c fmeden gaet|
Daer d'een -voor,, dender naei;op'c gloeyend' yfer flaet₃

Soo is dit teer gh�was nochtans van vremder leven
$ T'gen' can op eenen tijt verfcheyden bloyf�l grieven. ^:J\n

| Dat fijn de bloemen die hier pp panneelen ftaen
Endoor jidnffbiekns Conft ons wijfen t'leven aen. m

Soo maer een waere bloem ghepluckt i|yialv�rd wijnen!

Des' bloemen fijn ghepluckt, en altijt levent Ichijnetv
Spo maer een hofiche bloem haer eerfte doodt eens fterft
Sy wacht een jaer eer iy haer wef�n weer be�rft,,

Een Schilders bioem die can uyt do�d� verf verrijlen ^;

Haer eyghen doodt can ons oockftadich tleven wijfen:
En die dit niet en vat en foeckt een proef daer van
Moet Bf^un-Tbielen gaen die u dit tuyghen can.

Die u door fijn Pinc�el fal wefentlijck d�en mefcken

Wat; leven datter fchuylt in fijn lof-rijcke wercken :

Hoe by dat hy den aert van Floras bloemen compt
Daer tot in Spanien de raffe Faem op roempt.

t� -i�./'.

Die

-ocr page 347-

345

�

. ,'

VAN ThIBLEN

'nyaHcdmes, tatviÓiB. � eflé dïfcijfle
i k Compagnie de Jk/us, aupres hquette
ntjès tahkux etirenJetles tefinotruyes,

J&ichnrl Cjuwjèulpsir� /'

�� ,��

Sejftieut ie Cquwenlercl�, etc Ale/t
(h&es~fiimeux feintre t.Daniel Zekers
ile/kdeueniigevitte tres e/timé erifleur^

_v \Era/mus gvfitlüuii pinxit'.''.�' - �

-ocr page 348-



		3� Die Zegbers fnellen gheeft, en fuyver nette trecken \^el neven Zeghers werck derft in fijn Confl ontdecken t Die t'Hans by Zeghers heeft gheoeffent fijnen gheeft En d'eerfte Leerelingh van Zeghers is gheweeft. Sijn Conft munt boven Conft, en groyt hoe lanckx hoe liever Door de bevoorderingh van fijnen cloecken jever, Wat dienter meer gheroempt op foo een eel Pinceei Die ons het leven can verthoonen op panneel: Midts in j>an Thielens Conft het leven fchijnt te fchuylen, Trots al de meykens van Glijceras blommen tuylen; Die was een Veldt-Goddin van hooch begaeft vernuft Daer Taufias al menichmael voor ftondt verfuft. Als hy den loflen aert van haer doorvlochte bloemen Met fijn Pinceelen focht in'tTevsn by te comen, T'gen ons T?an Thielen can bethoonen in fchildry (Daer Tmfias voor wijckt en al de tuylery, Van defe Veldt-Goddin) om dat fijn fuyver ftucken Schier boven t'leven gaen, in't leven uyt te drucken: Sulckx dat fijn blom-ghewas can worden noot verdort Soo langh fy op den doeck van d'oogh befichticht wordt, Die noyt vergaen en fal om haer groot krachts vermoghen Soo langh des' Mael-conft van J>an Thielen wordt gheploghen₃Den gheeft die door de Conft in fijn fchildrijen leyt, , Voor hemden fijn ghemael d'onfterf'lijckheyt bereyt.

			MARIA

-ocr page 349-

^47

Ui^i^^^��^lA, Α^ΝΑ MARIA

,/. RINA^VAH Τ Η |#ΙΛ^»* *~ *ΐ

T<0t een alebeniftfc�eecbicj) bettjae�foo �eeft mp ben jebrecniei fonbet� reben
aeno&e�ocftt om gier oocit Bp te boegben ben on&enfpe��clien �of bie met
bo��e cecgt berbient_t_be ConfctijiKe enbe ^eu��tfaeme gojfb^o�to Μ ar ι α

There s ι α van fhi�leii'la�WffieuMw 1640. op tftf�?; JJISct Γ&Εί $�

ΙιΜ

ccbarentBepteiibe �Seefii��rt jjanbe�ing� bic fnig 9�bMribein�eoi#iilnt�ban
De B�aem^ifte imm'i eiibe$ baec�eneben ten |ood)f�en te p$fen ifc efoec�U
pept ban �aete bo�^fc&eben tnJee enggen �ufier#/ oocft niet min uptf�effenbc
in �efe lof�aet enbe eeenjCKe Conft/ enbe a�foo a��e &$» in b�omfe�ttlbecen foo
macfte��efe aeneomenbe battee niet &003 ben $atuec in /albertep fe&oonbepbt
ban �iom-g�etoa^ en b?o?bt gSefto^t 7 op jjet fdbe ean baer in op pamied booj
�eafma�inggebahg^

Anna Maria van fhieJen i�.gg�tt�jetl �\'t faec ι64I. enbe F rancho 1 s e

Catharina van Thielen in't ja�c 1%. tnbe g�e�rjtft tsm tpt banoubers
Dom aen ma�eanbeeen niet bee� en bcrfclji�t / foo berfc�i�t noclj min �un ^in*
rerfinbe bg* ^cpber-ronft acnbefianbe�mo� foo ban b'cen a!�b'anber bie fu
iiaecp2opo$e/t!ebcn/ enbenatuer toeten te ontbeefcen� �eii,i# niet bfejfipt ten
opficljt bat tm $atuce meejt gjenegljen i$ tot �rtg�jene baec ben Jlatueeaf
boo^ tompt/ toant gpcnjeh benjjIa�n�e bngljet naeft i$ bef�aenbe enbe ben
��jeejt oft bet beejia�t fierefcee btoing�en en treeften ean a$ bunfent-bede�*
tyembe gt)ee|ien/ bie baec in eenig�je nicutoe �on|� oft toetenfe�ap foecfteniit
te tanggen/ foo too?t Hier (eet ooglj-merefte�tjCK betoefen bat ben $atuer bec
boojfc^eben gljeeftHcriiite; jongdeSencomeungBen enbe �eere Heecelhtg�jenban
�i�iura, (bie unt benJfcmwt �ejjoo^ben gjjcnegljen tje toefen tot bioutoeujcJi
Oanbt-t�eccft / atjaitot fo��etf manne�i)eft� bJ�tenfc�jap) tneei; teeeftttot befe ba= .
oerfijclie Conj� a�g anbeitftntjef / obermibtg bmbeenuftigljin en toflt befaemben
Jeanphihps van Thielen jmnnent&abee (inbefc�b��on$enbe(|ij�erbarenftjnbe)
en ftenbe gun g�eneg�entpept (tbcee upt b�n t��fiebojetk^tuery ,a�g aeng�e*

tym�ben onberb^fin�i« �o �j�ffen) f0n^oo^nbcmbe¹WS$tit$ beW�beConfi
met �uj� tntit jebec^i^inpfantenbe/beitbe�eiietiaet mfooifcbf«:en toojbenib�t
men baeeban flopt groote^ mftaftel^ banbe, ebe�e #ineee� mettec tijbt teficm
fie�enen banf�nbefe/barifn tbe� niac�j fegggen t�t jjun mei|rbce eet enbe �of:
°P m rp,:eecit-bJoo?ut'ban ben;�fte�eetbe» Hr�caeiuii; FdKana non mutat eenus. w

■.. J-^

Fortuyn is van faoimtoriderlci^c�i^ ^

Macr houdt al^m^ilil ⁿⁱ_f^5NrJn eenen en gheiijeken³ Mii' '^^Γ)α ^
wacr van Mattier:fe�udt ^'clv�^iay o /

iSo�fd/Ek'�iT kif)pclt in het groen �
I^ft^ip^nloock^r^ngh�n doen,
.Saq v.oor.^a-maerj^oeght feh ISfatuer
Pm- dat iv is ons naeit ghcbu�r,
^sbes hiettfciHeningheboren aert
Kki�^c�Mi�h biient�ri:^:

^(Ι;_;ί�Ί^;

�irsii t;70{ u3 . irfsu^iy a^ _ς flfjj3^1 j>ad cbi

Het

nsm

ΚΆ

-ocr page 350-

Het ccrft� wcfen blijft aitijSt \ _{ Λ
En wort ghevoeftert vanden tijdtl
Dit teert van Thielie& ons feer fraey
Jn een ghecol�r�eKje_vfthae� 1�? "'�
Die in haer fel ven niet en is
Maer w�nder van gheft�ltenis,
Dat is de Conft van deel Pictver
Die t'wefen vat uyt den Natuer :
Midts dat t'Pinceei niet doen en can
OftJfy heeft daer haer voetfei van.
Soo alrfijri fuyver eel Pinceei
Ons can bethoonen op panncel
Befonder inden blommen aert
Oft hy van Flora waer ghebaert,
Die (fchoon de doot hem,had onti�elt)
Sijn Conft en waer noch niet vernielt
Die daegh'lijckx in /�jn kinders waft

En pp ghcen doots ghcdreygh en paft
Midts iy ontfterfl�lijck ial ftaen
|Ai waer fijn heel gheilacht vergaen.
De |acm den Roem altijt bc vrijt
VanHAETenNYDTs vergancklijckheyt
Daer Thresi ons een proef van thoont
Wiens Conft is weert met gout beloont.
Haer Sufters Ank* en Catharien
Die laeten hunnen gheeft oock fien
N'en gheeft die wonderiijeken fpclt
Jn menich fraey en deftich belt
Dat van hun ftets wort afghemaelt
En daer de Faem al ree op praelt
Al even gheeftich, cloeck en reyn
Al even net en onghemeyn
Sulckx dat de ras en vlugghe Faem
Oock moet verheffen hunnen Naem.

A.N NES COEPERS

Schilder l>an Englelandt.

Τ Is even oft ick tTout en water weer ginclc draghen
Naer t'diep der woefte Zee, als ick Un Coepers Kunft
Jn rijm verheffen wil, midts d'eelheyt en behagheri

Van al fijn werek en paffen op gheen lof en gunit^
Die jemandt tot fijn eer aen Fama wilt vertellen,

Midts dat de daet bewijft den uyterlijcken lof
Die jemandt van fiSl�er in (dkHroft rym wUt ftelkn

Van Coepen fonderlingh bekent in't Enghels Hof, *_;":
Den foeten weder-galm van Famas hel trompetten

Wort over al ghehoort tot roem van fijn verftandt *
Die ick wel op't tonneel van ons' Tiiluer mach f�tten

Midts dat gheluck en jonft hem vatten 'met''de handt
En gunnen hem de eer die hem vermaert can maecken

Om t'levens nutt�chey t die hy door Konft ontdeckc

U-j

V %0B »■

Daer jeders oogh feer licht haer voetfei uyt can fmaecken
ι En menich hetf toe luft, en vrcughti*en jever treckc.

FRAN*

^^^μη8^§^Ε||

-ocr page 351-



		FRANCISGUS DE NEVE ^v *Schilder ïan Jnftoerpen.* _f , _� t \ . ■ VEranderlijck gheluck, hoe fpelt ghy met de menfchcnj Die daeghelijckx u jonft en hoochfte voordeel wenfchcn Op't s'wcrelts ront toneel, want die u vat', en dient Niet als een overvloet van weelden by u vindt, , De Neve vol van gheeft en gingh ü niet beneven Als ghy hem hebt ghewinckt om hem u handt te ghevcn» Maer namfe vlijtich aen van in fijn groene jeught _� Midts fy de Leydt-fterr' was van neerfticheyt en deught. Midts fy was d'jerfte die gingh fijn Fortuyn bereyen En vanden ondeughts pad wou naer de deughden leyen: Soo als oock is ghefchiet, want tVleughel-rijck ghedacht Van fijnen jonghen gheeft heeft hem foo veer ghebracht, Door d'oefFeningh der Conft in d'eel Pinceel te pleghen, Dat wie haer wereken fict wort tot de Conft gheneghen. Om al den wond'rcn aert, van fraey ghefteltenis Die met aendachticheyt daer in verborghen is, Die al de luften van een Kenders oogh verovert Jae de begheerlijckheyt der Conften fbo betovert, Dat Roomen felf ghetuyght, in lanck verïoopen tijt En waiTer niemant die met neerfticheyt en vlijt Soo naer quam den Natuer in't t leven af te maten Daer m heel Jtalien hoort hedendaeghs van pralen. , , Tis wonderlijck om ixtn* op dHecr van L e � e � s HorP Wat Conft hy achter liet, tot fijnen weerden �� Eer Nev* naer Roomen trock,in iïjn onrijpe jaeren , En eer hy noch oprecht was inde Conft ervaeren, Soo alfmen waereiijck can teghenwoordich fien, Waer in dat fchuylt een gheeft van Rvbbens en TJrbien,, Sijn werek de daet bethoont, fchoon Momvs dit bencde En uyt een jeverfucht dit rijm.ghefchrift beftrede � Waer van de fnelle Faem noyt worden can verdort Oft fijnen, hooghen lof ia't minfte deel vercort. . ..:�.■■■'.. '.■>�'" ' PÈETER

-ocr page 352-

$$o

Ρ E E Τ ER ME E R X: ,. Λ,

f. <-

Schilder Mnfiruffel, ouit .4%. jaren*

Gi#e��cfi bc Conftotacni bcrp�irfit fijn bancf�taerte toefen gunnen $eet enbe
<6obt ober be gratie «n�e gge�utu bat gp gun (tot bertoonbeeingge ban
fce teieielbt) fteeft ing�ejio^t/foo �e�oojben tap ooeis gun «�egu�bena�rg tefgn
MiUf te eeeen en naee reben teaegten/ ftehbe befelbfaeme en niitte tocre*
Ren bic fp ten boo$gijn �^enggen / en baermebe be mere�bt beroeren j niet ah
�eenbeir��lbt/maer ooeft $obtg iteecfeen/ om (ten aenfien banbe fe�be) a��e
�euggt enbe gobtbjucgtirgept tebeeitfecfon» i§p tooien ww a$ gge�ucfticij
ggeacgt bic ba�be�i$at�ee boo| be gabe! <0obtjmtfco uptnemenbe ftonji
gge�ept tooien/ ioe�cfte «Tonf� beenigge oo^faeeft $ batfe ober a� ggeften en
beminbt fijn/ jae ban beteeffelijcitf�een roemrufgti�gf�� ^cg$ber� en ©oetett
beg toereJM omf�erffe�gcft ggemaecftt en foo banitg bat gun epggen toereften
(fcgoon be fe�be norg foo boo#cgtigg ban ongge�ut�i fcebapt enbe �etoam
tobben | eer fM��en berf�ijten � a$ be ggebatgten# ber menfegen ({�eebenbe ban
been opb'anber)boo^bOnberganefte�ijf ite�efegstjf-genfc� bergacn. 0mgcocg*
O�eieecbeir^oeetPecrarcha geeft fommio�e^igilber^ ober (b� bee� jaerenboo?
fijn boobt in ttfri gu�be b�eefen (a�# Simon ran Siena en meer anbere) p�actfe
�er�eent/enbegiinneh taf foo upt�ge�e�t/ bat be fe�be emmert gunnen ggeefi
tot on beu bacg ban geben tot onf�erffe�ijcfte ogebacgteni^ / baer inne ηοφ
i�ojben �gefien/ en toi�be fonber�in�^ benboojfj.
feu om bat gpmaer eenjifnn baipbinne Laura^ ggeeonterf�pt gabb�/ fu�cf^�at
Pecrarciia gem boo^ fijn ebel gen meeriof/ ter en giinft t�goonbe / ban oft gp
ben fefben met be ijrootffe r�iHbommert be^ foere�btg Segifi gabbe/ bic a$
foocfc bergaen/ en e�nen.�^eb�n��f��ijft onbergancMijcn/ Maerom ic�i
Μ ma(g fegggert¹: >:.^/^ ; jag ί _;ν_: »W «^ ;#3

Wat baetet Yw�felts pM^

Die niet afs bobbels lijn oft w�ecke Ipinne webben,

En lichtelijck vergaeft,maer eenen Naem die blijft Τ

. Soo maMoeiicloecke pen daer van eb de�ght befehfijft.

3iBen �eed bat fefteren i�S&S� da Vfca (ffinfiimifei�g c�^etii bt�per ban
Florencien) bier jaeren ftcficg �oag om mi Cottf�cfeptfe� bair Mmm ©jou
perfoon naer tleb�n te tieffen / en mt fu�c�en opficgt al�e be be��m t>e� �itgaemi?/
�efonber inbe tronie enbe ganben fotf bltjtieg gab aeu�tjete�cf�nfe / enbe nacc
ben naiu?r upt.�lje�elt bat get �eben Pgierniaer₁ecn_ifigabuto|�pl3efefcgi�b?p
fegeen te toefenV'.imjoim bat be ^�u-peifoon b$imm MonaUfaniet^f b^ieticg
en fou toojbeu Μ tfoo ��nggen tijbt sgebur�iibe) f�mbaij� booi befen bermaerben
^fgi�bcrfefittcn/ be�e gp tot gaer bermaee�t a�tijt oj ber(�gepbe jtifrrumcntcn
fpe�cn en �ieffdijefte Remmen gooden/ om aifoo fijn booincm�ti inbe upttocre*
ftingge ban foo banicg fticft fcgi�b?p te bo��jenggen / a��een om eencn ontfierffe^
�ijeften naem acgter te �aeren. 5©e Mc enbe macgtigge ^tabtban BruiTel macg
�ocR gieren roem toe� b_w:aeggen on be toeert befaembe ^cgi�ber-conji hit bagger

�ijcftj;

-ocr page 353-



				BR

		PETRVSME_t1 _r Pretor BrucellenfiS "'.""_ �CaukertkenJittt.
	y
	y

			i�%%XJr2-i ,:.�?>!*
Vw..«fca

-ocr page 354-



			lijc�tf \f ten boo^c��n fiiengijenbe gateen mgljebojett Peeter Meert, ben fttelcftett ⁹ niet alleen met erbarentijept �tooteentoEccftel�cheoabonnamienboaj bet ©in» ceel naec tleben af en maelt/ maec �efonbet in get tontecfepten fnleftenetac�t cn�e b��maeeUt�cpt aent�t^ft / bat fijn beeebttbept en c�oecfce �anbe�ngb beel meet (a�g ben gtooten acbept en �angije tfjbt-qui\|teep ban onfe oube �on^ tiaerg) te ac�ten i$/ zribt g�e��cft feitec boojtceffelijcfi jutoeel-jtucfc f�nbe glje* febttbect ban onfen confli��en Phenix Anthoaio vaa Dijck, afbelbenbe beel Com terfeptfe�g banbe oube Wagifttaet banBmird (op be ^taten-Camet opget &tabt� -l^upg totBruiTelte�benbJoojbi�b fiangbenbe) febtjnt te toefen een mitaftel �c$ tocedtjS booj ben lebend aect en g�eef�ic&ept biemen baec in fpeuten can. ^oo toapt ben �onfi-Iiebenben en meuggiengben ^ebttbjp-beminbet ooefi aengljetoefen al menicb memorie-jutoeei/ afbelbenbe becfebepbe gouctcettenoft <�ontetfetfel$ bie gbebaen enbe met gcoot becffanbt uptsbeteerrfit fijn ban befen tonflt�bcn i^effenacc Peeter Meert, aljS te pen fijn op betfebepbe «Su�be enbe ^mbacbt^ Hamecji Binnen BmiTel, oocfe in biberfebe <t�bel-t)upfen / en Siecc&en can oagbfc�ijne�tjcft get&oont tooien /toat toonbetbept bebele ©incee� in $aec t�cccticn ten boojfcijijn b^ngtjt / toaetom niet qua�#cfc en paft tot fgnen lof enbe ontftetffelijcfte f acm bit bo�g�enbe JUijm-fcljjift. Die t'wefen en ghedaent _? jae fchier hec eyghen leven Van fijnen vrindt wik fien, en d'edel Kunft daer by Soo veel als den Natuer aen jemandt felf can gheven Die moet fijn ooghen ma er flaen op een eel fchiidry Van (Peeter Meert ghetoetft, die d'ooghen can verftereken . Befonder oock die van haer crachten kennis draeght, Om datmen niet en can in fijn lof-rijeke wereken Bevinden, tgen aen d'oogh in eenich deel mishaeght. Vol vafte teeckeningh, en wel verdeelde verven Een loiTe handelingh, daer by den foeten aert Van hoochfel ende fenaey, die nimmer en verfterven Jae alles foo gheftelt, en vlijtich uyt ghefpaert. Dat (wie eens compt te fien de vruchten der Pinceelen) Die ftaen op plat panneel, ghewrocht van <peeter Meert_tMoet lijden datter gheen aerts-fchatten oft juweelen* Te vinden fijn, oft d'eel TiSlueris meerder weert� Sijn Gonfl: heeft fulcken cracht befonder in Pourtrettcn Oft Conterfeytfeien ₅ daer tVefen en Natuer Behalen d'hoochfte eer, naer alle Schilders wetten Midts tlevens eyghendom fchuylt inde vry fi�uerl LOF-

		! ' ι

-ocr page 355-

,;' *

LOF-SCH RIFT

Op de uytnemende Konft achcer-ghelaetea by den
¹ Deughtmirin-enuen Broeder

� � � � O �...�� S R�> G � �

In fijn ldven Mfiirièbroeder eride Coniligh Séliilder

#'*.> ߺ«* ■* > �'� '*■■*

nⁱ(ij :j v; ti gliÊfto|veft tot* ROo&tfetfpb >^^r

yji

vif ghepeyïê

�

Den koftelijcken fchat en njckdom der Palleyfen,
Die menich Potentaet en machtich Prins beiit
En daer de Schilder-conft oock d'qerfte placts ghcniet
Om haere weerd^clieydt en leld&em edellieden
Die met de grobtfte gift en'èer wordt aenghebeden^JJae naulijckx crijghbaér is als met een machtich geit,
Soo ftont de Faem terftont in haer ghemoet verftelt:
Als fy eens quam te fien tot Brvssel op d'Aitaeren ,;
Jn't Minne-broeders Kerck , en aen de fy Pillaeren
De wonderlijcke Kunft die daer ten thoone ftaet
Jae alle handelingh van Conft te boven gaet,
Die Rocka met verftant heeft weten voorts te brenghen
En foo den lof der Conft veel eeuwen te verlenghen:. ;.
Veel eeuwen naer fijn doodt, die noyt en ial yergacn
Maer om haer edelheyt ontfterflijck groeven aen,
Soo is fy mctter haeft de werelt door gaen ftreven
Om dele achtbaer Conft noch meerder roem te ghevcn,
Te gheven fulcken eer dat fy naer dufent jaer
De heele w-ereldt door mach weien ppenbaer:
Waer in de wetenfchap is van Van Dyck te mereken
Een Konft die niet en wijekt aen Rvbbens edel wereken,
Soo fraey en gheeftich is daer alles uyt ghevuert
Jae fchijnt dat elck Figuer fich eyghentiijeken ruért.
En had eylaes de doodt den voortganck niet beneden
En iïjnen je ver door het fterven af ghefheden,

MiiTchien had Roömen felf, (die t'hans wilt d'overhant
Behouden inde Konft ) gTieweken voor tVerftant
Van Rocka die Natuer wift foo naer by te comen
Dat niet en is van hem uyt deel Pinceei ghecomen,
Oft t'fchijnt dat t'ieven is, en fonder leven leeft,
Het gen' aen iijne iiel de deught ghegheven heeft,

:, '� �

IAN

-ocr page 356-



		*34 Ι Α Ν JP Ε Ε TER S** Vermaerien 2%e-$chiliier i>dnlJtit^�if�n^'oi^t'^6. jaereh. Anno 1661. DEn grijieh tymeus, Voorfeggher van Neptuyn En aOceaenfen Soon' ginck left fijn waghen mennen Lanckxc tMack der woeft� zee verby t'Carpat^e duyn Met lijn Lief Egemael en door de golven rennen. Waer over groots vreught is op gheftaen in't diep -I Des waters, onder de foet-finghende Sirenen, De wijl dat <Peleus noch by fijn Tbetis fliep Die oock op het gheluyt der Tritons is verfchenen, De Zeefche Stroom-Goddin (gh�hult met groene lis * Wert dab van jeder een vereert met maet-ghefanghen En van haer Maeghdeft die half menfch fijn en half vis Met ichelpen op gheciert en perlem�ef behanghen. Het Kieck-h�rnich gheblaes en lief��lijck onthael Der bly Hereides (die d'heele Zee berueren Het- was al op d�-'-been met overvloei van prael Om tprot�� triumph op't cierlijckxt uyt te vueren; Doen fachmen t'zee-bancket van oefters en garnaet Door Glauctis rechten op aen die daer vrolijck waeren Men brocht ghedrooghden vis in plaets vari wilt-ghebraet Noyt lachmen fulcken Heyl op zee veropenbaer�n, En fo� daer een Sireen uyt tVater boven brocht Een croon vol fchoon ghefteent verciert met fijn vergulfel Die fy feer aerdichlijck en gheeftich had ghewrocht Van cruyt, lis eii corael voor het gheperelt hulfel. Van deel (p'famanthea* , fprack tproteus op't left En feyd' dat deftn crans wel dienden op ghedraghen Aen eenich clocck Matroos bekent in't Noordt en Weft Die gheeneri ftorm ontfiet van Eols winter vlaeghen,

-ocr page 357-



				315

	\�'�. IOA^TtfE/S _ ��,��-RS '��&�-��&��, ae W&rs, calhi&s et temjpesï&s i'at&w&s . ; sur mer,Galeres, CVtUes,et Uiateaux cpc . ■ . �: } <fprt rares, et uien dSmées^ar- totis gays^rincegalementr

*-js/--*
		desamgteurs et grands c^eanieurs, cÜetneurant en ^dnuers WÊdesanaisance,ra��6��. ^._v^^jwrj^u*«/«&.■

			Wwt

-ocr page 358-



		Die daeghelijckx befeylt het Landt van Mexico, Ja compt tot in <fem met fijne Coopmans waeren Jn't pratte Mantua, de Zond' en op del Ψο Die t'machtich Afien en China heeft bevaeren. Die vontmen eerften goet, maer als den Zee-Godt fweegh Quam daer een Meremin uyt Tbetis fchoot ghedoken, En foo fy kennis van des' vremde croone creegh Heeft haer ghevoelen oock met foetheyt uyt ghefproken; Tis reden dat hem eer en lof wordt aenghedaen Die al den dachbecruyft ons onghebaende weghen En gheenen Tartan vreeft oft fwerten Indiaen Jae tis hem groote vreught den vyandt te verteghen* En t'leven duyientmael te ftellen in ghevaer Van al fijn wacker volck en rappe Oorloghs-gaften Men vreefter gheen ghewelt van ftormen, wint, oft baer Als hy het Torekx-ghebroet eens naer de fiel mach taften. Waer op^:_:am Duyck�ler van Glaucus antwoordt gafF En icheeh door fijnen ra�dtd'heel zeefche <I(ey te ftooren Om dat hy ierrens floegh d'eerfte ghefinthcydt aff En liet fijn oordeel dus oock op dit voor recht hooren, Dat niemandt toe en cjuam des' weert befaemde croon Als die op yiffchery moet onderhouden t'leven En is te vred�n voor al fijnen arbeyts loon Met t'voordeel en profijt dat hem de zee wilt ghev�n. Hier op begoft Neptuyn t� (precken met verftandt Wat 5 falmen foo e^n xrans gaen aen Matrocfien veylen f Die op t'bewaetert vlack bekent fijn t'alle cant En daeghelijckx den ftroom van onie zee bef�ylen-, Met rijeke coopmanfehap, daer t'vyandts oogh op loert Het gen' fy brenghen uyt den Noorden en het Weften Waer door den Oceaen is menichmael beroert Men geeft aen fuicken yolck des' croon foo niet ten beften.'

-ocr page 359-



		Veel min den Zee-Helr, die ons Laeren dickwils ftoort Verdient begifc te fijn met fulcken prijsbaer looningh Want foo fijn donderbus wort boven t'diep ghehoort Van't foute pekel nat verfchrickt ons heele wooningh, En wat den Viifcher raeckc die onfe paelen kent Jae dammt de waters af met dicht ghebreyde netten En woont op zee als in fijn eyghen Element Die moetmen oock den lof van defen crans beletten. Maer die de Croon verdient, en ftoorden noot de zee Dat is een vrempt verftant, nochtans can zee-en baeren, En die de golven van Neptuyn noot fned' in twee Oft zeefche ftormen fach , is inde zee ervaren. Die al den zeefchen aert, ghelijck fy is gheftclt T'iy ftike oft tempeeft weet gheeftich te ontdecken Door fijn verheven Conft in een ghefchildert belt En door de wonder cracht van fijn Pinceele trecken, Wie onfen handel kent en als het leven thoont Behoortmen defen prijs met blijfchap toe te ftueren Behoort met dit juweel naer recht te fijn ghecroont Die fonder zee ce fien in zee foeckt aventueren. T'is Teeters tweede lit der zeefche Conflenaers Midts d'jerfte was fijn Broer die tleven is ontweken Was 'tcalmt, vloet, ebb' oft ftorm vol vreefelijck ghevaers Noot beter is de zee als in hun Conft ghebieken, Daer d'een verholen klipp' fchier teghen d'ander woedt Daer dOoft ftrijt tegen t'Weft, den Noorden tegen t'Suyen En t'fchuymende ghehuyl van den verbolghcn vloedt Vecht teghen het ghedres van al des onweers buyen, Hier is de Coop-vaerdy met Schipbreuck overlaft Dat naer Compas oft Roer noch droef ghefchrey en luyftert Den draey-ftroom treck'et neer door 't breken vanden maft Hier leyt de wackerheyt der Schippers gans verduyftert.

-ocr page 360-



		Een ander Oorloghs-fehip (da�r t'water teghen bruyft) Siet iBoreas met cracht in fijne feylen ipelen, Men fchreeuwt foo 't Schip maer eens teghen de clippen ruyft D'een pompt en d'ander treckt met cracht de hennep feelen. En watmen woelt oft werekt t'is niet als ongheluck Soo lanck de ftormen fijn in wreerheyt uyt ghelaten Het leven hanghter in de weeghfchael van veel druck Gheen karmen oft gheween (als Godts ghenaed') can baten, En hoeter gaet oft niet ifl fchoon oft ftormich weer Al watter op de zee uyt d'Hemels wort ghefonden Dat vimmen inde Confl: van Peeters tot fijn eer Dat wort tot fijnen lof in d'eel Pinceelghevonden. Jit oorlogh ofte ftrijdt, die pp de zee ghefc�iiet \P eet'<Pteters door de Confl: te thoonen in ichildrijen Sulckx dat hun edelheyt en wijekt het leven niet. Waer over jeder een Begoft fich te verblijen, En gunden hem de Croon met vriendelijck ghelaet, Die van de Faem foo wort de werelt door verheven En fal verheven fijn foo lanck fijn Confte ftaet En door fijn eel Pinceel ontfterffeiijeken leven. Ter wijl Neptunus felfs hem winnen doet den crans En door fijn cloeck vernuft den Schilder-prijs behalen Om datter niemant foo den filv'ren water-glans Oft woonfied' van Keptuyn, als Teeters af can maelen. Op den onileri�elijeken naem vanden v�orghemelden lan Peeters. Locht, water, vier en aerd, dat ded' lan Peeters leven En Peeters maeckten hacr,die hem fijn voetfel gheven Want t'water gaf hem fpijs, aert, vier, en locht den wijn, Sijn handt die maeckten dan die fijne Voefters fijn, Macckc

-ocr page 361-



			Maeckthy fijn Voefters felfs die fijne eere fpijfen > / Dat fijne Faem noyt eyndt, can ick da�r door bejvij��n Want die ftaegh Voefters maeckt en vande felve leeft Dat is een ronde O die noyt gheen eyndt en heeft. β. ν. μ. Antwoordt des Autheurs. Verthoont haer Teeters Conft voor het waerachtich leven Soo moet fijn eel Pinceel hem niet als water gheven Want d'oli vyandt is van water ende wijn Die met fijn waerde Konft nochtans ghemenght moet fijn, Hy weet de verwen met de oli loo te fpijfen Dat hy daer in den aert van tHvater can bewijfen Waer in het Element des waters fchijnt dat leeft En in fijn felven niet als Conft en gheeft en heeft.

		Aenipraeck. MaBn fept g�femepne�ijeft boo? een fp?eeeft tooo^�t: Ex afpedu nafcitur Amor, �at upt tiet ��eflc^t toos�t �e �ief�e ojeuo^en / en�e �rje�pen �e �ief�e tyempt ban actt i� / foo �$ nocrj bed bicm�ee ban $aruee �e �etji��erconf� �etoe�cfte tod obcreen fompttnet�e �ief�e/ obecmibij� fp meef�en�ee� �jaeceti oo2ifeom& jjeeft upt i)et g�cftcrjt / fyct g�efuftt maetftt �en ggee(i bergeugDt jae tcecftt �en fe�ben tor beel-�er-�jan�e �ufien en�e beranberujifce gOebatfjfcn�. <©m �it te �oen betftaen foo �icnt fjicr �etoefen �at al� toanneer eenen op^eeIjtea Icn�cc fijn oogtjen �aet �a�en op een aer�ie& fid�t too^�t terf�ont aengjje�oent en�e in�en gtjeeft bet��pi �at fcp nopt fijn lullen �aeraf en fa! treeften oft �e fdbe �jebuen eerjt �acc u$t �en bo��en fmaeeft ban fontentement g�jega�t / niet alleen �oojften ijebben�e �e doetfte Ijan�ding�)/ uefe�tjen toefen en�e baj�e g�je* fielrenifl� oan�e ferjil�^p: maet ooen �e �iHojie oft �en fm �ie �e fdbe fc�n�D^p «pt �,mcKt en�e betotjj�; ljoo?tmen ban jemant een toaeracijtig�je ^iflojie oft ��eftng�jeer�e Jabe� beetjaelen / f)et betf�eeeRt �e memojie / en�e in een Be��t �e fe�be uptg�jetoere�tt fien�e/ cttjgljtmen niet alleen een beeftereninorje m�e me^ wojie maec oocr een bo��e betmaecn boo^ get g�jeftc�jt. ^oe tod �at jemant (fe�joon tjp in�e toetenfetjap ban a��e �iflo^ien etbaren toaet/ en �aec bp fijn�e ��cen �ten�ec ban Pi&ura) m een �^iftort-Del�t foo grooten Bepaeglien niet en fa� bin�en a�g eenen opaten �&en�er ban�e Conft/�ie (eenie�ftikg �en fin toaer en bcrf�aen�e ban l)tt affidtfd �et fe�bee Ijifio^ie) fa� fpeuren �e toet^ ^�flefte �ge�acBten en�e naturdije�ie epg&enfe�appen �ie �cn#leepe^��ee in ^/ Seeft

-ocr page 362-


					------------ \|\|
β-ϋ					------------ \|\|

	₁._l^.,.._pff~~>^_%y_Vl~~_l%^.^._r.^_W^-^y._ff._�t^~_T
	₁._l^.,.._pff~~>^_%y_Vl~~_l%^.^._r.^_W^-^y._ff._�t^~_T

		^o

			ftccft ac�tercj�c�aten. �co btent ban Conji-�iebenben Hefei reit gott ^t&tKbct te toefen een o^eeljt �tennifie-bjaftljei: bec �nf�o?ien om booste tomen be mifc bcel�anben bieanberfhug in't.upt �elben berljijto^ien tonnen ��ebonben toojben/ enbe Dient �oben bien bace bp be felbe gieten foo baf� in fijn memorie te Ijebben enbe buffetten baet: ban te betj�aen / bat fjp niet alleen met $imee! uptenb^tcfttbeaiiebaentt maee oocft�jet epgljen �eben/ ieft fegg�je ijet epn�jen !eben / om reben bat niet alleen o�jenoc�j en i& boo^ ijet pneeel te boen berj�aen �e g�jelegijent�jept en leben banbe ^ifto^ic / maec ooeft Ijet toefen ban b�ijftljap oft bjocf�jept �ie baee mnaee ben ftn bcr fe�ber te ften i#: oieuje�t bp ejcempel be uptbelbino�e banbe 3f aue� ban Pikhes een Conincftjt: 3�oct)ter/ toaec op be <0oDbinne Vcnus, cm. ijacr uptnemenbe fcljoon�jeptfece jeloer� toag/ etibe niet connen�e onberfieimen §m gramfeIjap geeft ben bcrtelen Cupido gaeren ^�one opnlieffocftt enbe bebo�en bat �ro ben annf�en enbe eatijbiclnlen iBenfclj beg toereik tot liefbe met �efe fcijoon Pikhes foune beceenig�en booj be begaca&Ci �ijefte gitte ban fijn pijlen. If�eltftcn ftn ben Conffhjgen Kaphaci dUrbienfoo uptnemenbe ggcefticl) �Φ afagebelt bannen bare m can ften be granifcgnp en b^oef�cpt bie Vcnu.s int uib�en ban gaecen «�oon geeft ggegabt (.ftJoon jemant ben fe�ben ftn oft gijio^ic niet en bccj�onbt) foo gcoote cracgt geeft be <§cgilbec conjl. ©oo^ toebcrom baermen ben a^abei' ban Pikhes ftet ober= pepfen ben �jaebt bcr <i�oben teggen fijne «Pocgter/ gaenbenaet be {tabt Mikt om b'^afteiban Apollo te befoeeften / eenfament�ijtft be b^cefgept enbe ongf^ nucgt bie Pikhes gabbe/ mibt� gaer ffgoongept ban Coninggen eft#nnce« niet ggcacgt en toerbe / allen get toelcft ben boo^fepben Raphael niet attecn in fegiltyp te ftenntn ggeeft naer 'be'manieren enbeleben/ maec epggentujcft bner in upt tyuciu be intoenbigge fyoefgept enbe ggeboe�en banbe toereftenbe gljc= bacgteu beg bootfepben Ccninrft� enbe fijn ^ocgterv^tjber� $ ooeft te fien in een toonbec fcaep Mbt banben ebe�en I^ecr Petrus Paulus Rubbens baer Pilches al� een bjucftelijcfte 2fyupbt gge�ept tooabtnacc be $ot� ban eenen googgen bergg / baec fp alleen ber�aten fijnbe ban Ijaee bubetrje?" en. alle bjienben/ ber? toae�jtenbe �aeren 25jttpbe0�m (bat eenen b^aech enbe bjeeben Cp^an fou�e toefen) foo b'^aftel boo^fept �abbe om baer ban becf�onbeh te tooien. ®efe b^ocf tjept enbe �ijbenbe a��enbt bie in f fiches te ften toaren/ tooien inbeConji foo ontbeeftt bat niet tn't�eben fe�fjS en can foo toefent�ijeR uptg�etoecent too^ ben t^Js8ene aen befe Confi fou obectrejfen. ©alenbe boo^ tot be toaecacl> ti0ge�ijto\|ien/ foobientneertlic� onfte�t ogenomen oneen aerbieb Be�bt toaec in hm ^cpbei'te fiennen efjeeft be gcoote bjooa^te / fefea�en trjbt/ enbejjni bnicljtbaer ae«/ bie certijt^ njiften eot�en tooien ten tijbe ban tlm,.�kf$t> feptljabbei SOp wa�rachtich als de PJeerc de Gode van Jiaracl Jeefc voor wi^nsaen- iitht ick itaen, foo en faic binnen defen jaren nochdau noch reghen fijn_r Jet lueli'ft a�foo g�jeffljiebe; �ce\|� maec b� &tim\ftuet.iiVt 3� 25oecti bec Coningben.in't ij. kapittel. ^00 bat Eiias b�ucijte boo^tbebel <�5obt^ naec be befte Catith, �k toelcfte affompt ban'tQntbei-gjfjte Ephraims tot inbe Jordaen, om albaec banbe 3�aben ��^fP�Ii enbe batiiie befte g�je�aeft te tooien / in befe �on\|i ftetmen ben feij^a�en tijbt/ ooeft ben �en�utoben bojjl en bongfjee t>z$ menfegen upt Q�p b^nuftt/batfeβοοη jeinantrjljcenftenm^bei� Jijio^ieen Sabbefoualtijbt tonnen ften

				an��t

-ocr page 363-



		*ftcn toattce gBe{�agBm toaet. gjcitiattbt bie ooc�t fijn ��cflc�jt f�aet op eη Samfons fyuploft �iC Upt S�ldJett �JtCft �icn grOOtCn WeetfeC 8p noem Rembrant van** Rijn, alje�ijcit gjelefen ean tobben np Jmtm tn't 14. �ap. t�aetin te mcetnen i� ben toonoeren �eef� enbe c�oeene �ljebac�tcn banben menfep bic befen ^ciji�bcu fpgljentlijcii naer ben j�n enbe upt�egnlj�n ber �if�o^ie bhjticg B'ttff toacr��e* nomen / toam om onberfcljept te tnactitcn ruflcDen befe cnbe anbere tyuplofte 11 foo Dab �P Samf�ii op be boo&tonbt g�cfieUmct lanen (jaic tot �>eto�j� battec nopt fcfjceiMWtf op jpir jjooft �petocef� eti Baboe/ ten anberen toa� Samfon boo?too?penbe aenbe haften eentg�j� raetfe� btoelcn men ftcn conbe aen fnn ftanben mt�t# bien bat i)P inet ben rccljtcn bupm en mibbdfie. bineBrt tm f�incncii mibbe�-binoijcc baj� j)iel/ �netfulcfcen naiureiijefteame bannen ean fpeucen toatmen aen jemanbt met reben toi� boo^jldifen / en oBe�ijcit alle be «Saf�cti be# �_v3upIoft� tot oefe raerfe�g te Booten niet �DenegBen en toacren/ foo facijmen ben eenen fitten �ifco^eren/ ben anberen met q\q$ om ϊροφ oft �)P een oijefontijept in fte�be/ en foo boo^ een jeber tjCbc fjjn natuere�ijene; actie/ tuacc tipt te ften i$ De eBeoo_urtoofbe b$Bcpt enbeKennig ber �if�ojien/ bic geoote Confienaec� foo toefentitjeh upt toerrfeen. at�cbcrom in een fittrfi ban van �ijck afgBe&e�t/ altoaer BP «Pt plicht be uectoonberingB ban feftecen �icpfci� ban Roomcn 6ie tic <B>obcn �ab offei'�janbe ��cbacn enbe pem boqj Bet <®?aftel boo?fept toert ben acnftaenbcn flacb teg�en fijn bpanben te toinnen maeefcibee te ��ijben / b\m\t�\ Ijp oaer naec aen fijn cctJ�B# <$bcrf�e te hennen o�jeeft/ boenbe aen be fe�be een oratie / om Ijun tot meerber couragie cnbe tyoompept te ber^ toecRcn/oocR een fiucft ban eenen Jan van Hyek upt�el�enbe een Cccilia fpe�enbe op be ®&l)u/ toacr op ban een partp ungQricn too^bt een mufprfc �Oeljonben/ allc� foo uptnemenbe feacp cnbe toonberlijch cjBebaen / bat upt �e acti�n enbe manieren ban ftng&en aen e�enen �ng\|)el bp goebe jjBuftcantcn ean inbe fdjilb?p �Befpeurt tooien toie ben 23a�/ Cctto? 3fl�tug en #upeeiti� int fe�be accojt ijf tjoubenbe/ enbe upt inenicBbu�bigBe bier�Be�ijcfie mfiptfm enbe af= be�btfe�eti tonnen be actituben enbe toercne�tjcRe manieren/ tfp b�ijbtfcliap oft tyocf Bepbt / to^eetljepbt oft �ramfc�Jap / fac�tmoebtc�epbt enbe tirannp g�jeften toojben. J�etjbo grooten Dcngljt enbe bcrljo�cn toerenfeimp t^onfeebelPidura op��ep^oncftt / toaer mebe ieft (om een epnbt in mijn bcfcDjijf te binben) toi� bccbo!o�eni�e0rooteCon\|ien bte be naerbefc^eben �jceflcn' upt toerenen / tot , meerber roem ban Pidura. Want niet en worter van een Schilder voorts ghebrachc Oft ekk thoont even doeck fijn werckelijcke crachc.

			*Xx / ;■■ PEETER**

-ocr page 364-



	~~^^S��W~~^^^^1~~!i^�S^!~~lS!!!!!�^.

m

		; FE E Τ E RB O E L .' ; g '"/ i . ' - « j « ^; j ■ H\|g 'Gh�diert compt'hief den Naem van$eeterBoel verconden \| TAvijft fpraeckeloos den gheefl^die in hem wort ghevonden. Dat foo hy maer eh roert fijn a�rdighePinfeel Jj�Te deel is van t/ghediert,, maeckt hy t'gh�dierte heel; , Maeskt hy van t'deel een heel wat naem fou hem dan paffen Die vruchten ₅ bloerti en cr�yt en watter is doet waiTen 'T 'gout, filyer , pprfeleyn ₅ en alderhande ft�f > - ©ie gheven fijnen naem �nftferfFelijck�n lof. ^ ; J-eeuW Beir en Tygh�r ffil ₅ haelt duyfkens �, lauwerieren Ghevoghelt fwiert en finght., verheught π alle dieren U Meefter gheefc ons oogh een Paradijs gh�voel _: , Dat -Mam* ons_; verloor _f heircrijghen wy door BaeL; - ^] Vreter-op den Jucl'cur aldus fyrefekt of> denfelsen ixanf. Qa wie de eracht �ft deusht wiltaende Faem verconden^ Die'inde ee%�.yt vande Cpnften w�r^tgh e vonden, En moet niet veerder gaen als tot pen, oft pinfeel - Want t^!gerf daer aen ghe^reckt > dat ma�cken fy ghehee!_aTen"�erft�h FoO de p�r� begint eens op te paffen :λ En maelt.de wereken afdie. inde herfens waffen, y~_fin^r _JH /( Dat is wanneer de Conft haer sheeft foo rijeken ftof �m te befchrijv�n al den weert befaemden lof Van d'eel <Ptcluer>(dK* weert becroont is met laurieren) So� vintmen dat fy is een deel der vlugghe dieren, Ghelijck de Conir-pinfeel van eenderley ghevoel Daer ons de daedt af thoont de Conft van Teeter (Boel.

				inden
			*:< /,*

-ocr page 365-




					Patntre tr�s+Iriai efktnJ en . J�. Que�imu vifrxtt-.


				Γ, Kr

-ocr page 366-



		Anders : op de Χοηβ yan^Peeter <Boel, DE Conil baert hooghen roem door cracht van d'eel Pinceelen En t'gen aen d'eer ontbreekt dat can de pen licht heeien De eer die volght de Conil altijt blijhertich naer Enmaecktle door de p�n ontfterf�jck menich jaerj T'Pinfeel is FpraeckelooS en thoont nochtans h(et leven Seer wefentlijck en fraey, t'gen oock de pen can gh�ven, Dat is wanneer men eens bei��t met rijp verftandt Wat wonderheyt ghemaeckt wordt van een Schilders handt, Soo als ons Boet. bewijil in't ichild'ren vande dieren Di� ais inV Paradijs door Conft op dpecken (wieren Seer aenghenaem om i�en daer acn niet en �nbreckt Want t'fchijnt dat in des¹ Gonft een tweede leven iteckt. Siet t'grijnf�n vanden Beir en^Luypaerts knarfle tanden TVier fpouwen vanden Dra�ck en t'Tighers ooghen branden. Het huylen vanden Wolf, het loeyen yanden Stier, " En t'briiien van het Peert,het fchijnt dat elleck dier Hier op fchildry bewijft lijn werckelijcke crachten Soo ho�ch is d'eel Pincecl van Peeter Boel te achten, Om dat hy weet door gheeft te wijfen hunnen aert En als het leven felf in Konften bpeiibaerti Hert, Haes, Re� en Wildt-fwijn, en oock de rappe Winden Barack, Dogh en Spilioen , die alle wildt verilinden, Daer by het pluym-ghedicrt dat door de wokkenfweeft H�t fchijnt dat fijne Konft Natuer en leven heeft: Soo wet in bloem als fruyt, oft edel i�lver wereken Al t'gen hy ons verthoont, daer in is niet te mereken � Als overvl�et van gheeit, aendachtich voort ghebrocht, Die d^?heele wereldt door bemindt wordt en ghefocht., De groote Stadt van Room en by gheleghen Steden Heeft hy al menich jaer doorreyft en wel betreden, En alle feldiaemheyt van dieren bloem en fruyt ' Met neerfljcheyt en cloeck verftandt ghcfchildert uyt D'eer crijghemeyt wou hem met meerder lof b�j�n�lcn Om die in Nederlandt te vinden inde Conften Tgen daeghelijckx ghefchiet, en groyt noch meer "en meer Jae boven t'groot ghewin, foo volght hem lof en eer. riiwW^ . __;;�';; - � __v'iix -'.�/;' ^:;;'^/;� / ^x "* * IOAN-

-ocr page 367-



; !
; !	awtrej ürJcntianees iien JÊflune �� jjour leur rattte', gud � demeufé'pfu/teutrj ons efc* � Jtt^rt.&jtfk'paintre aeDuea: JeUraccuien etc. Jetmurantr* �� d-kvvrs. _ � . *Lv^mJeaJüdgtarnt-.* ._ _ 7��^~-�,,-L,,.....-■�.-�* -�-�-,^X^-^L�-, "" '* ■ ^-�!^-Wimimjtnjzv-. j*


		«�

-ocr page 368-

■Μ

IOANNES VAN Η E C Κ,

¹ Gheboren tot Quaremonde hftyten Judenaerde. c

DE vruchtbaer Ceres (die in haeren groenen waeghen
Twee rappe flanghen voert, tot teecken datmen moet
Met groote neerfticheyt, en wijsheyt toeficht draeghen

Pp dat de Landtbou wordt gheoeffent en gheyoet)
Sach eens met jeverfucht $ii�uras hals om vatten

VanAafion haer Lief, maer als fy naerder cjuam,
Soo was't een overvloei van vrucht �n horen fchatteh

Ghefchildert op paneel daer hy vermaeck in nam:
Hier over ft�nt fy feer verftelt (midts fy te voren

Had voor hem eene wraeck en graufaam moort bedacht)
Ter wijl dat des\<Pi��uer was uyt t'Pinfeel gheboreii

En dodr de edel Co η ft feer gheeftich voorts ghebracht.
Die t'rechtelijck Beduydt van deftn fin wilt weten,

Sat vinden dat (piBuer ghelijck de Landt-bou is,
Oft Ceres ₇ die haer Wedt naert'lch rijven der Po�ten, 1

Seer vrenipt en wonder in haer eel ghefteltenis.
En gflijck voorfichticheyt wordt uyt ghebelt met flanghen
� Die alle Schilder-jeught met cloeckheyt volghen moet,
Dat is de neerfticheyt, en jeyer aen fe vanghen ,

Want (onder defe twee haer Conft is ielden goet.
Sbo fitl des' wetenichap den Schilder ibo veer kyderi

Dat m' al (het gen' van fijn Pinleelen wordt ghebaert)
%1 qualijck conn�n uyt het leven onderfcheyden:

-.;;■

Van fokken gro�ten dcught en wonderlijck�n aert

Js onfe vry:$i��uer, �b� als wel is te merckeri."!

Aen het verftandt Tm Hecfa�k fulcken cracht bethoont
Met doedel Conft-pinceel in, al fijn vrome w�rcken

Daer niet al� devens craehr en groot�n gheeft in woont.

mm® m

�'- -

VI ;te _if *V,*^ **

V..-;

-ocr page 369-

�^7
Tft Landtfchap oft Rguer, ghediert, bloem j ende fruyten ^ivj
Tlt filver goudt, chriftaeloft tfFen porfeleyn ' ' ^d

Al wat de wereld t mach in haer begrijp befluyten
Sijn handelingh is in het fchildVen foo ghemeyn,

Dat niet van haer en compt öft tis ghelijck hét leven,
Seer gheeftich uyt ghewerckt en trots gheordonneert

Soo veel als den natuer der Conften can ghegheven
Tot <Hoomen wel bekent daer hy lanck heeft verkeert.

" ■*' 'f

j- f'.

GASPAR VAN EYCK

Ze e-Schilder l?an Antwerpen'.

IKV

DEn loop der woefte zee is ebben en weer vloeyea ^sJs ftilte en tempeeft die door de winden groeyeft
Ghefmeten herrcvyaerts en derrewaert&, tot fchrick
Van die op zee vergaen op eenen ooghenblkk. ra
Al waermen niet en fiet als water locht en woleken
En fomtijts Schepen wel verfien van Torckfe volcken
Daer menich crijghs Helt is verballaftmet veel pijn-,
Soo maer de winden tot fijns vyandts voordeel fijru
Hier fietmen een ghewoel van Torreckfche galleyen
Met wapens opgheroeft, en kraken tuflehen beyen
Seer vreefelijck om fien als't op een vechten gaet
Het gen' foo aerdich van Jjan Eych ghefchidert ftaet
Dat uyt fijn Conft alleen is menichmael te fpeüren
Den handel die m' in zee fomwijlen fiet ghebeuren.
Seer gheeftich uytghewerckt naer reden en Natuer
Want t'gen in zee ghefchiet dat wijft ons fijn flclueri
Siet wat t'Pinceel vermach die veel en lanehe eeuwen

... O ■.■-■■■ � � '� � � '

Door Konft ghedencken doet den aert van diepe feeuwen,
Want die bevreeft is om te fien haer fel tempeeft
Ëh d'ongheftadichcyt van haere baeren vreeft.

f
�

■
Die

-ocr page 370-



	i6S Die moet t'perijckel van fijn doodc daer niet gaen foecken En fich voor boots-ghefel naer tVeft-quartier vercloecken, Maer ftil fijn ooghen flaen op d'eelheydt van Pinfeel Ghehandelt van i?an Eyck₇ die thoont ons dat gheheel Die wijd ons Efier aen veel wonderbaer ghefichten Daer t'ftorm en onweer is vol blicxems wederlichten Met ftraffen windt ghemenght, en fomtijts calrnt en ftilt De Kunft bewijft altijt het gen' ly fegghen wik. JViet vremde aerdicheyt, ift oorlogh ofte flrijen Jil d'afcomil vande vloot vol rijcke coopvaerdijen, Sijii \ ViiTchers by de ftrandt oft ander handelingii Van Eyck bethoont daer in ililck een verwonderingh, Dat Nereus Dochters al, den lof wel moghen finghen Van fijn ervaeren Conft, en op den waghen bringhen Van (Daulphin die met vreught door Thetis golven vaert Waer op (portunüs fit met fijnen groenen baert Die m' in fijn armen fiet Salacia ontfanghen Wiens boefem is met vis en fchellepen behanghen," En thoont de zee fchildry die voor hun wordt ghevoert Waer door de Conft alleen de -heel-e zee beroert.

		� � � � E E L Figuer"Schilder loonden Hertoch tyan 8aVoyen,ghehoren in Vlaenderen.*

MEel thoont ons hier eë ware daet Daer rijp'lijck op te letten ftact Door al den gheeft van fijn Pictver Jnde volmaccktheyt van Natiicr Die hy door Conft be wij Ten can En thoont een volle proef daer van Waer af den hoochften roem en lof Behouwt het cel Savoyfche Hof
			Aiwaer de vruchten van 't Pinceel Gheiprotcn uyt tVerilant van Meel Verheffen hun foo acnghcnaem Dat noyt de ruchtbaer fnelle Facm Sal laeten flijten uyt t'ghcdacht Al t'gcn' van hem wort voorts gebracht Soo ghecftich, mals en wel ghcftclt Jft t'gen' van Meel wort uyt ghebclt. COR-

-ocr page 371-

JTSiet t)p�eattKeff�n d�i�kioft�pliat paliftG<^>J?t�$^fl#XyI
i En van Mn ^!\vonder ct�teen-vv��-dli*��d@fi mmeh�* mum

� ^fjifcfe^i^tiijj^^ib^ fiiatidraeght.Aare^ ft^mrihotr»pi«jd|»rm 'm

3»

il
1

�il

,_: �. Sp.a^le^de; H#EMr bcthQpnt: ,|nvajd|erhanae_;ituyt^ji₇ ^._ί3 : ₃(]μπι|

.',;.-., ':fo^i^e^4s�fc^eis"ni'n> \^b^^mimn^v�i0m ag?joh φ* qti

Daef Mlen -CoM�m� fem weet;iri t aqht�fhaelen,.
Als hy hiaer eens en loert op al de ich��nt en p�yck
Vaa, jcders _seyghendprn, enncitipytot^nj^r^tp^^joj _fnq ₃(j

Om door i�inyvetenfenapte fcnilaren naer riet kveh .

Sij η gheeiligh�' fchildry', Γόο³ aenghenaem en loef ί^}»
: Sta�trt�jn�!handeling .doet tyL no <7 V *

Seer los er^f^}^^ �t�ftVwSS�S}

fr'fijne fiiy�k IcmMiy?
Dan fietmenL� ifcat «Picf V�&fcfii Uyt Pirfceel�n dringh�i*b i3
Die ni«i^lT^eAieri"tiA®hfir[ii5! osd� mai\®©rfthij^briB^iell*VjO

Waer jdaeg 't gheFoelen»jp� \yaef Cpnil^ en_f kyeg, ce-ri» »

'*i'. >?' »' J'-''f " *- ^;~" ■' t""'�''' . f� "^;" f �"«�* f «ή* '■'�'"■' "v.f '"'.■». - j^�»

�7/ ; .. - ^� ' Vy �OAN-

-ocr page 372-

Schilder ΦϋΚί'Mif�erp�tt _P %tfc ft- jaeren.

fimm �$�W MMW-MmmU MM* Antwerpen � &φ J&plKli &00? 3!jn

B355H

acrUi��? L^^fP^^^m^fiWpW mvnaetmeJB�ariii pee toaflcnDe

in «ri'JFWiwpiH�a�i'jtflt papei��i vpnuts wet naceHte ftjnber�teng/ c4i�e fu�cfc
�ani�ft� booj&ieknrfcdcrmfo^ in't ^nienfcljm

�eben tan-feei$fBb39&P ift itit�lMM�Μηβ^ιβΙΙβ^ «�lb&*f»ito#W

ttcljept tan W^mMt^!fl�li^^e^S^^ t �ficne be JmPi�ura r�
�et�enbc/bol -|«Ιιί^ίή%ϊι^^ϊέΕ^Μ^οί6 t�bcp'�nli� 1α^η:0||ύϊτ.^7-.αήι1η0^ε bcticnc^

femg�je / enbe rjpcMnBttmn � bb� ttjc�ftiiicnirtg�e bet backen en ftfjabubJ�n/ tmee
fcp ten t�oecne Wffi^fifl^�^f^miS^e|�)»i»0^W(W$WF&iV1m\ nfa»
oeffent bcrjtantt�h�reJ^llr�tiibcWi/ eb ftsben al�feeijecb�ctivin't: Rennen ku
φι#ομω/ bec�ftefc�fcSa^mei ^^e&^e^tJ�6teit#e^fifepP�ISn / fppuy*
trnbe uut_re0H_;f�ecfftei, m^utojic $$ :j}cin �^ccfx, xeiV rjoet cn�e f�if|i n^ijp bcc
ou�e oSercy^^Mi�sS^P^e^pffli; m�� bad (jiisUtH ftiaei) tot fnVen omfurffo
ttjcUen lof ^FfsSeWAWiv : -t , ⁱ -~ Λ""~

De pen er^^ffi�ifttb�Ptii^af� d��tfc^�tc�m�^ ν' '
Schoon dat het l^yen_nvan den ^e^cti is ^ejgp^ghenonien
Schoon ftdt�cfoq#t de doodt baertdqy&mhetemheyt
Soo wort dqs SGhildersurbemriooh nai?ir de d^�dt yerbr�yt

Ψ
Noc

Waer do^f � de l^&ipn^ft ^^gjiQOten ymtte&_ ke�fe

�.,

Maer1'fe³v^'Wn-^aac^figfieen di� ^^ WM?fe^,5f .
Die [aiick naer �'Schilders doodt inde ghedachtea blijft.

Tjf

Wat

-ocr page 373-



^v !i

	nUt. nJ^muitmartb amic* fiat ι* CthasTriumf�atnx ft fufer a/lm tuht^

			A^wr-^^bigg»
					V. . Λ. . ■


				� ■ kMB�I
		H^H

-ocr page 374-



\|Κ

	Wat baetet in fijn rijdt veel lof en eer te crijghen, Als naer de doodt de Faem de daden fal veriwijghen, ■■;■' En dat oock felden menfch eens naer den naeme vraeght Jn teecken dat den roem dier van gheen luyfter draeght� Wat heeftmen niet bedocht van over veele jaeren Om te behouden al den roern van die ervaren^ Gheweeft fijn in'fc Pinieel, oftander groote Konfl: Op dat tot hunnen lof den na�m fou fijn bejonft. Met de ontfterPlijckheyt, alleen door d'edel pennen Die alderbeft den roem lanck naer df doodt doen kennen, Eerft fchreefmed op het houdt, qplbladers, ftof ofc ff Om te ghedenckeri al deKonften d�r fchildry, T'gen* men nu op pipier oft: parquement fiet vloeyen En daeghlijekx meteen meer tot ^Se.hilders eere groeyen,, Befonder vandeΊΰφ* om fi)n hooch gheefticheyt Door wiens eel��Pinceel fchier tl�ven wordt bereyt* Door wiens clqeifc'.^y�i^i^-^^cffe:ltj�� gaven De Conft-beminders naer fijn eel ichildrijen draeveny ,.,:■;� Om dat de malficheyt van tienen daerin� fteckt En ai wat t'l�ven gheeft daefjin niet en Ontbreekt t\{; Sulckx dat fijn hooghen riaem vanJPalkiΜ verheven En vande Faem oock in, ^'ontfterf Iqck-bqeck ghefchreyerij, To� cieri�l van t'ghtflacht j dag <^ns ipiBura dient 4 En die di\|\|^^pgh.'^_e%^B\|^i\|\| bemindt. 'lff\

		IAN

-ocr page 375-



	'■-."ν 'm ί.ΑΝ SI BR ECHTS -' � Λλϊ . ScUUer Van Antwerpen. \ Jn f�ercbom houtmen in des Hollants leegh gheweftett Γ Beneffens d# far</�» wel d'jeeft, en voor den beften jn d'edel Schild�r-c�nftjfo� veel als raeckt den fti�t iC¹Daer over langh den aert van fijn Pinfeel in vie!,v d En weet die in Figuer en beeftjens uyt te wercken ; ; ■ Soo aerdich alfmen oyt coft inde Conft bemercken ι Die jemandt broche in't licht, ghelijck oock Siirechts doet ν 1 En volcht Van (Berchoms ftijl met gheeft in overvloet. Λ ' Daer fietmenin fchiidry ghewoel van cleyn Figuren Ofc beeftjens die door Conft hun fchijnen te vermeren Soo fraeyeawel gheftelt, dat fijne handel in gk v/ -v.i� Al om ghetrocken wordt,door dei bevoorderingh<ι\ύ ^ Van Konft die uyt den gheeft van Stbrechts compt te fpruytert Dae� fijn fchildrijen ons het vonnis ftaegh van uyten En thoorien oock de daedt van t'gen' hier Mufa feytK w :>Q Waer over Faerti hem fchenckt d'eer van �ncfterfltjckheyt.

		I�RIS VAN SC Η O OXE_yN_: ' -^:k^;;! vu i:?i Schilder Μ, Hoilandtiy- π ■ >■* nsrt

			*t i*

S<®o top ^:t0��ft)d* tnfren �c �icr�art mmWif�tJ�M^:fil^j#pf^r\|r^ fetoe ban me�ft-aHe �* boo^naempfle $?inttH bc� toerrtfg i& Moontojj�* tooien enbe ηοφ l�cloont too^bt / foo bient (jicc bcrijae�t be acljtbare βφ\\:_;�icc-confl bie ben becmaecben Joris, van Schooien baegiK�tjcfcj: i^ �antcrenbe i\i* ^ottanbt bil boo? be omcbtocbicljept ban ftjnpcn nljee^ in rijffcc ojbcnnarit�eu f η toel ��ej�e�befoootoot a$ t�enni^iflogicu/ Conrcrfentfdgenfu�\|�acubebingfjety Sbcnocg fcftent i� / en j&cepimerct too^bt. �f�aerom bat Muia tnrl mac�j fes? S�en j'* Jnt sVereldts wonder vim de hooch gheachte Kunil :. ' Van Sc�oteit, vindt alleen de grootfte eer en gun ii ^oU ; -■^v ^ ' � ' /■' ■ ^ ' '. LUCAS

-ocr page 376-



		37-f- . .' - ι ." LUCAS FRANCHOiS D^^^^^0^^0^^^^^^^&^^ lever* ^ Τ / En trotft den Haet en Nijdt door d'acngheb�den eer Die de be^oorderingh van hunne deught heni :ghev�i> b r Dit ftetmen wa�relijek;ab�aeen fpieghel� bijjeker* ,;�;;; « Aen veple�effena�rs yan d'ed�l ivqnft flhildry^ *ifi* � Dat die FottuUa fall m^t eet �n goedt ^errijekenj ;i χ : j{q ;? Als dejuytn^mentheyt van gheeft opc^ is daerby,'; , - _E . Om t'felve aendc Faem met ivyaerheytte bewijfen j J Wordt hier ghedachvaert den roemfuchtighen^ Emmbois;* Van Mufajdie fijn eer fdoet uyt de Konft verrijfen%\|}� 0fec � _v Eln fijn ervaerentheyt finght met een ftilte vois.f\| i'jti'o- 1Λ Die tot in Vi-anckrijckighehoordt wordt met ghenikhtenti Jn't Coninckx iraachtich Hof daermenich Prins beboghl De eelheyt van fijn mals (p'tBmn* wlmaeckte vruchten: : iSeer wel ghecoloriert, ghediept en uyt ghehooght,, ι;,r; Soo ajs het Huys CWe in ov�rvloedt can thoorien Befonder d'eel Princers die hy gheichild�rt heeft � \� fin yeele Cavailkrs die by den Prince woon en \: i Ι ί Waer aen men fpe�ren eaft ctatt jeder-.een fchier leeft, Noch wijder ftelt fijn Kunft haer leeriaem ScHlcter-paele^ 4 �tn te doen kennen wat lijn Verf-pinceel vermach Die al haer madfel fchijnp met leven te beftraeleii J>0<0 aenghenaem, weet fy te brenghen voor dia etaichv ^, Naturas eyghendpm,in fchijn van entkel leven Door den befielden gheeft die fweertop berdt en d�ecL Daer ons Franclms, een proefrcan wae^elijck af gheyen ι 'j Door fijn ervaerentheyt in'c n�erf�ieh onderfoeck.

			Vaa

-ocr page 377-

----------

wmmmmmm

■■W"

LVCAS FfiAKCHOYS / _ � ■

rfts orbonnancesret^ovrtraicfs, net (tMalmes,

Ι JPeinlre tres expert et r�nomm

Cttnr. "Waumans .Jculg � ,

Lucas Ifr-angl�yj omxit:

_______,____

-ocr page 378-



		Van t'ghene can beftaen inde begaefde i�deav Die eenich menfch bcfit, daer ons in Nederlande Den overvloedt van Conft af thoont de rechte reden Jn Lucas eelen ghceft en hoOch begaeft vefftandt, ; Soo alfmen eens beo�ght de rijcke Cabinetten Van menich edel Heer ₇ irr Nederlandt ghcftaen, Die ons verihoonen veel fchildrijen en Pourtretten _; Die wonder naer de Conft van Lucas fijn ghedaen, Daer fietmen ai het gen¹* de Conft-pini�el catijmaelen Kaer t'leven uyt ghewerckt met uyt ghelef�n gheeft: Daer fietmen t'levens aert van Lucas achterhaelen Wiens Meefter langhen tijdt d'Heer %ubbens is gh�we�ft, Het gen' hy oock gh�noch doet blijckeh in fchildrijen, Die van hem met yerftandt ftaen cloeck gheordonneert S�o in devotie als 'm Po�terijen ι ^:"^%C:\|I Daer menich Kerck en Hof is mede gheftqfi�eft. De ordoiinantien van veele Kerck-altaeren ; ΐ ΐ ^ En cl�ecke deftieheyt van menich Taefereel En vafte Teecfceningh, ghenochiaem openbaeren De groote vloeyentheyt van fijn feer eei Pit�feel, Daer fietmen in Figuer een tweede leven luieren - Een lofle drappery fraey op haer maet^h�ftelt _; : De verven wel ghemenght, vol aerdighe manieren < ; :, Wat dienter meer te fijn in eenich Schilders beldjt ^ Soo als Fran�bois betho�nt, die (om den toom te gheven) Aen fijne neerfticheyt, en een%me practijck \| Vindt vreught, om buyten Echt in vryicheyt te leven _; Wiens na�m oock is bekent in menich Goninekrijck; ^! . " �■""" "■^' ;■":■ "'■;■ ' ■■:■;:�'■ ν carol�s

-ocr page 379-



CAROLUS PU IAREJN Die d'cdel'Sciiilder-conS (ojtnI»^��^�wt0^v«t�o^�jl) Hanteert> �n ilacgh befcherrnpt als d'appels van itjri ooghen₃' , ^!�en;ipern^n¹dfee�^icfi�yt door i�jn Pinceel�n laeyt Jac Jclioqa >\|φ ;^ri\|^s Οόφ ffiRfcf wi^lP^^k^mP Van ruft en luftontrooft des j�onitenaers verilanden En dat de arremoy oft een onvruchtbaer jaer De menfcnenhad gh�brocht in't uyterite ghevaeiv: :\\: ui: Soo fbu noch evenwer Pictvras eer ontw�lckeiv»�'-> - -^ »' 3 Van haet en teghenfooet door veel Konft-gierghe volckcr�^ ^fiDie d'eer Ophouders i�jn van haere edeiheyt r/ ^r;'MO;:r~ Vermaerde wetenfchap, en vrcmde gheefticheyt. Daer Dv Jardin met recht wel viijtich op mach jHaeklX ν Door al ae Konft die hy weet wonder afF te mae�eh Daer gheene nettJcHeyt/oft g'heefl in �W ontbreek^ ^S\^JMidts dat daer in (ίοό tTchijnt)' den aert van tl�v�ti fteckt^ Befonder als hy thoont in't werek van i�jn Pinceelen v* Een fcherpe fuyverheyt (daer d'ooghen langh op fpeelen) Eer fy ten vollen _Γας volmaeckthcyt van 't ghediert � _)? Befpeuren konnen> dat mi cleyri �p p�aefen iw�er�⁴Op doecken �ft panneel; �n riaer-v�naht Figu�ren I^andtfchappen, bloem, en vrucht fchier bovcri de Nature, Soo wonder aenghenaem ift t'ghene dat hy maeekt Die d'uyterft' eyghexitheyt van tleven naeft gheraeekt....' Jae niemandt in des* eeuw in fijn lof-rijcke wereken , , ? Can eenich mifverftandt bft �nv�lmaecktheyt merekeri» Die i�jn berifpers licht can houden in bedwangh Wiens Konft is oorlaeck van veel Haetcrs onderganck. Daer heel Jtalien en Holiandt ftets op roemen rj_4:. En houden Dv Jard in een vande luyfter bloemen , ... Der vrije Schilder-conft, bekent van ftadt tot ftadt, Wiens. loiF de Faem bcipeurt en onvermocyt befpadt.

	1

		Zz CAREL

-ocr page 380-



		CA&EL VAN SAV©YEN iSS^jyUe^^ei ^^r^et^r^^r ^mid4l@el9« tv ge φη apdMgaclf toet patltn o# bt tmt.tit§M bit m �fcnff ban oitfe ?Jb^F»<a�ra offc �p φββ»t�n(^^ toitptotiiisilc ^?�aw b#if#fS ccc / $)er Ικιπφ boojtji compt/ fa�bin�eitittliiupinclnfn�c Co^ft iiinfecl %n Carei van Savoyervcenenfoo�cooten�iil�enbc�aegfenb�t)8ft V�Att^WP foenfcjjen af� ont�e,m& temoefenie ^t^&mjAA9^gm$IIOEtafc ^mmjmt�ntiti�ie mm Klilffi^f! # pftrtepat mti cm bo�maetni�jcpt ban ijer��t�n/ ^:f�foribttfeofc?§tWmWtenwd$l)etmh�nt mte bolbtebie� fhtcft I totf af�dbt emtsjje «accftte iibrmaefen / bie foo foite�ijcn ban jjem lipt o�etocrcSi [entte aec�i�� JJ�K^ocft^ Ibici^eli ^HjT ifii5i«t �nberif ban* ben fe�ben Car^l y«ui Sayoyei f&^^IWW^ w coaten \|in Groot-achtbaer Conftenaer die;met/� ^el PincaeieB!> i; Uyt weynich afch ofc liof§�ir�'f S^fe^^of^^^^i�'�' Tgen' dey�jrfi^^ /^j/ ^J'!! Al dat ghy^'ujtTidfg jj$^l^^ I Gunt ighy/il^tibyeB doexVaen iiwf ^nlt_fg$elijc\|�ri \| Soo nloeter in ~U jgheeft jet Goddcliickx; d^n blijcken Waer i^�e^b^ Moet boven'nienrcfieri, iftaejitySpj^^ gp%tiK^ :%Hf�f^i ^^c^^enT'gen _$nimniej: als ν&ή j��dt ^#yt is ■ gfr�Sejptj yoc%cWeri� O neen &^^νςφ\^έ${ο®* daer t'ghepeys op ipelt Denckfcdati'a�ob¹ ^[�trr�i?dlcS�M��i�i�nfk�h�ftefe ^Γ{Die U vopif f leven jpap 31 'rnenich hlael/i�driegH�h¹" Jae tlevens ichijn bethoont, in Conft�pTiffohder li�ghen} Want leughen wort gh�tafl foo blijckt hetj ieghetideel, Van t'ghene wort verhaekyinier hier wijft 'wfc «Pinfeelv Seer onveranderlijck ₅ het gert gh�lijcRt^;h�t l�v�n, [^S'^JJae ofc het leven waer aen haere Con�; ghegheyen^ Dat is de Gaeve-Godts gheftort in eenen menich Die maelen can door Confl ₇ al t'gen is fijnen wenfchv - ~ Die

-ocr page 381-

3?&

^nsrignsrisw jnoortecf flnoD tLnl'si�

nsnnnio $[i

χι l '.-.^:,^r.h< Τ
paiemefft

PatntKe 4xtraord�na

- ......,~....... . .,,.,. .......,........

ivef?' ��Mekt&�0i �n ^ui�ande Uuu ■ 3 o π F;

m?3i!g Μ""9?ίχι n^ji'nii-fh'isui!-:^ aso �

�lle

dv3�u:jjoc;viovo πι re

;/ ;

2 1 i
2 %

■ V

■/■ SWf

*f «I /"*»

-ocr page 382-

ί$*^"

Die inde Coiift bethoont veel aenghenaeme dinghen
Soo als Sa�toyen weet met gheeft ifft licht te brenghen,
Dat jeder tuyghen fou (die fien can fijn ichildry
Ten is gheen Canft alleen_% maer tleven iifer by.

PEETER VAN BREDAElT

Schilder JfSstn j�i�i�erpen \ oudt p* jaren.

HOort hoe de fnelle Faem met overvloede van prael
Roernpt op de Schilder-cunft van Peeier *�><m iBredael,
Door al de vindingheji die hy in't ordonneren
Brenght daeghelijckx voor den dach met Landtfchap te ftofferen
Seer aenghenaem aen d'oogh van die de Konft bemint
Om al de w�r�derheyt die rn' in fijn ftucken vindt.
De vremde handelingh (die hy weet voor te;ftellenj

■te

heeft fiof en reen ghenoch om d'eere uy t te bellen

Die fijn Pinf�el yerdientydoor d'aerdicheyt, die fy i^^R

⁵

TThoont wefentlijck en fraey in jeder Konfefchildry,
Voor eerft alfmen den aert van Landtfchap oft laodtd�mven
Prieel, Hof, en Ruwien, en oud* Romeynfehe bouwen
Van hem fiet afehemaelt foo vindtmen den Natuer
Eit⁽ t'levens wefen x&f�redaels verrijekt tpi&uer*
H�t leven in*t ghebponipt, en al de eyghenth�den
Tn cleyne Beeftjenls met verftandt en wa�re reden
Soo uyterlijck ghevat dat niet foo wel can ftaen
Jn alle Kenders oogh, clie met de Conft om g^enj
'Als t'geh', ons yan. {Bredae� weet gheeftich aen te wijien
Jn d'ed�l werekeriidie uyt fijn Pirifeelea^rijf�hi
Daer de ghefteltenis oock van des mehich�h a�rt
Staet inde Kunft verx;Ieynt en van Pirifeel ghebaerts
Soo eel, net, fuyver, en volmaeckt ghelijck het leven
Dat felver den Natuur gheen gaven meer can ghevea
Oft t'wordt daer iri ghefien in �vervloedich�yt [
Het werek bethoont de daet, wat dien ter meer ghefeyt.

HENRTCK

^^_______^^^_^___

-ocr page 383-



			^^^"
		_^�	^^^"
		_^�

	VylN-DR&JDA&L,, JVe'dansfa ville d'^ltwers enlati x6jo. JPainireJhri- 'ifknt■ etrare,ilat aemeurc guelque. -tempj enlCtipaifne, et aultres provmcea .
V�. ,
V�. ,

-ocr page 384-



		ζ

			HENRIC�C VANDER BORGHT ,-,,,-.,.-^jkjd^ ^m FranckenheL _τ; Hier fietmen wederom als met herfchapen ooghen Een nieuw verborghen Conft van grootengheeftsverm�ghea Van fulcken vremden cracht en vaft ghcftciden jaert Als oyt PicTvRA heeft uyt haeren ichoot ghebaert. Soo ghy ma�r t'kleedt-cieraet ontdeckt van d'eel fchiidrijen Die Vande?l Borghtafmaelt ejiU can doen belijen Dat van Natura noyt can worden jet gheteelt Uytwendich» oft het Tch�ylt in i�jn ontfterflijck beelt_sDe reden tot bewijs is no�d'loos t'openbaeren $ -. - Ter wijl dat fijnen gheeft ibo is in Conft ervaeren, Dat t'werck tot ons vermaeck ghenochfaem tuyghen can Wat rijck begacfdt vernuft i�huyit inden weerden Man Daer t/hooghe Duytfchc-Landt met recht wel op mach pralen Om al de fuyvcr Gonft die hy daer heeft ghcmalenV' T'rijck FRANCKFo�T, Franck�ndael en dJtaliaenjSche landt Beminnen fijne Korift en kennen fijn verftandt. W.₉. Den Graef van ArondeLj een van Pictvras vooghden Soo haeft hy eens t'Pinceel van Va ν der Borght beoogh§eri Had fulcken wondcrheyt van deught daer in bemerckt Om t'leven t'gen' daer in was gheeftich uyt ghewerckt, Dat hy hem met veel gunften rijckelijcke winften Begaeft heeft naer den,'eyich en naer Pinceels verdienften, Om dat fijn edel K�nft niet als met d�ughr Verkeert Om datmen uyt fijn Konft niet als de deught en leert, Die door Hchtveerdicheyt ghecn fiel en lal ontruften Oft door onkuyfchen aert beftrijden met vuyl luiten, ,/ Midts dat fijn fuyver werck niet als"op deughden treckt Op tlijden vanden Heerst gen* niet als deught verweckt. Godt die de Kunften gheeft en wordt oock niet vergheteh By Vander Borght die flets Godts leven af can meten Door wetenfchap en gheeft die in fijn herfcns leyt Jn't.cort hy baent den w�gh van veel godtvruchticheyt'/ PEETER

-ocr page 385-

■HHHHH

3*i

r'" " -�

J ;'

V � i. -il

s l

�� ÖER^qBjC'HT'-ptiNCTM,''

\sYe''a-. TranehruUel- ku Ttdübiiuii, eb � caujv de Ia Guerre venu. & ÏÏ&tick/vréj ett l an 163 S

ÏfapercurTemmenartfde'laïeiiHJKAenBiiU*,

Xiker 3C_tEeti itdueL ama/fa. VArTFam� L� ld Qhth, d* UVaff*»*<uuc fort" en AryUherre ii

,'\ «"ï f * » t f».: �'■ f* r ■

�.'■■

�,��&��, tf+f-,

e�'-

,₇ï.'

-ocr page 386-



		ΡΕ ETER TENTENIER, GASTELEYN, ende G Υ S Β R E C Η Τ DE HONDECOTER D� attUtfy bercterenbe rttrite�Seftfjept ban Pi&ura �^n�§t be Hunji fuf� fienen iupjicc enbe g�ang een bat �et onmogljehjift i$ ben felben teber* lieren al� baanneet ben ^c^ilber niet en laet bertrag&en fijnen pber enbe lufl om ht fe�be te gameren enbe baer bootenen eeutmggen naem afym te �aeten. <©acrom 1υο# be neee\|�ie\|)e}itenbe b�tjtigSjen jeber nootfaecneujcn in een goet aentomenfce ^e�ji�der berend om baer boo? be gjjeiieg&entgent ban een g&ee{�igf)e $atutr in Ijet g�emoebt toacto te maecften enbe foo a�ieengftenjei be boo^be�ben ban get ber j�anbt unt te toereften g�eujeft feneren Peeter Tencenicr, Caiteleyn cti�ie Gijsbrechc Hondecoten Conpigie <®effenaerg ban Pf�uraoberal in Sun Conf� boen �ipcften / baer be fatm met alle recgt en reben bad o? roemen mactju Faem mach op Tentenier vry haeren roem wel bouwen Die fijnen cloecken gheeft in Konft noyt laet verflouwen, - Maer brenght ons daghelijckx feer aerdich voor den dach Al wat in groot oft cleyn <Piclurs Pinceel vermach, En Cafteleyn daer by en dient oock niet verfweghen Die foo van jonghs-af-aen was tot de' Conft gheneghen Door jngheboren gheeft dat hy noyt was gheruft Oft hy en had volbrocht het voorbek vanden luft Die hem al tnenich mael tot op den dach van heden Met groote neerfticheyt en jever heeft beftreden, Om d'uyterfte der Konft te vatten in't ghemoedt Tot cierfel vanden naem die fijne eere voed?. Soo als oock uyt t'verftandt van Gtjfbrecht Hondecoten Gheipenrt can worden wat ghcieft-rijeken Conft befloten Jn fijne herfens leyt, met grooten gheeft ghemenght, Die Gijshreck op 't Toneel van lof en eere brenght. En waerom fou iy niet, want fijne oli verven Sijn d'oorfaeck dat fijn Faem oft Naem noyt fullen fterven; Dat heeft (Pii�ura in, hoe dat het gact oft niet Sy heeft door haere cracht de Faem in haer ghebiet. L 1 LL I

-ocr page 387-





		LILLY alias LEL ΙΟ Schilder �an Londen in Enghelandt. HCt �f>micf)t toilt rjuaujjtft �aeten berftoijs�cit ben Conftia�jcn Lilly oft Lelio &e�tt�bee ban o�ng�jelanbt / l»cn toe�e�ten in't groot jae fioben �jtt φ tj�jcn ieben �ooj fijn baj�e en beerbis�e manieren ban teeeftenen en�c fciji�bcren cgfytm $eber�anbetg en Ijocft te toije�ten / m mat!) met bolle redjt ben ttoeebert Rubbens inbe toffe gincee� enbe iloctne jnbentien oj^cgcetcn toojben / baer be f aem meer lof ban f&cetKt aljet ieft gier tm befcfepben/ ntbe om eojt�jent toil g�jenoobtfaeentben aeljtec te loeten/ al� giienoei) f�nbe/bat icfc banben felben irientie maeene �jopcnbe mtit bafl betroutoenbe bat fijn toereften Ijun felben meer ficfaempt maecnen a!$ iefc met mijn floutoe pen ean bctmjfen fluptenbc alleen* lijcfi tot fijnen roem enbe ggebaef)teni0 met te fcos�jcn a�bujef. Soo als een Lelie, die onder doorens bloeyt Can haer de eel tPii�uer oock onghehindert draghen Jn oproer en crakcel, die in haer Coiiften groeyt En vreeft geen onghemack in fpijt van d'oorloghs plaghen.

			CORNELIS VAN BERCHOM Kj>nfikh Schilder �an Haerlem. HEeft Hollandt niet met recht op (Berrechoni te ftouffen. Die weet door Konft en deught, t'ondeughdich t'overpouffen Jn eene handelingh vrempt van ghefteltenis Daer t'mergh van ons (PiSluer vaft in gheiloten is. Jae fchoon den droeven Mijdt dit gheenfints can verdraghen Die d'eyghen hert daerom fchijnt ftadich op te cnaghen Soo moet fy felver (als t'ondeughdich) tuyghen dat Noot beter den Natuer is met t'Pinfeel ghevat. Als <Berchom ons verthoont, foo in ililftaende dinghen Als Landtfchap, Beeftjens en Figuerkens voort te bringhen Daer t'puyck der wetenfehap niet hoogher vlicghen can Om te verheffen al de deughdt van eenich Man. Aaa IOANNES

-ocr page 388-



		₃8�

			I O A^;N SHk SM E -Y;S EN S * '^Λύ Stkder %H Bruffel. '^J :.TT\ � tirborintBcpt ittl^ fecntiiief i��ti Piduras �onfieit (bate ben boo^ftjfceben JU/:Meyfetii�; me�efiegii�ft 4#itilMt niet 0Beboo0Bt om ben fc�ben Bier te tierreten/ bie 0BeBo#ti ii^ rot Biufl�i in't iaeMt�. op ben 17. $©ep/ enbe fce ebe� &r�jiilbt�-ainfi ©Beleert geeft B» ben bermaerben Anthonio van Opihi, mebe oot^Bp feiten Nicoiaes vander Horft, baer Bp Bp fijnen tobt foo jeberic{) Beeft toaec0Benomen bat Bp boo$ fijn <i�#e��entie <6raeff Hendrick van NafTau berfcBepbe fta�pfhtcnen Beeft oBefeBi��ert eehfamentUjift ben fe�ben met �e <0mbim�e/ iiecfcBcpbe tepfen naer t leb�n Heeft �Betonterfept/ Boben bien ooch be<8rabinnebanΡφΡΰ �entiSrWIbanB�ntom, bibeefeBe <�o�one$boo? beu Commanbem Lichcenbergh, a�jerooen ben fdben �onimanbeue ftjn i^up^bjou cnbea�le Buiiiije f�niberea/ baer niet anber� ��ji fict �cbch in en sBeB^ec�u/met fu�efcen 0oebe en baf�e opmet-cnin�B^ i^ <#&# beo? ben boo^noetnben Meyiens baer in niet Jet ginreel tipt ggeboeft/ pgel^cit ooc^ compt te BUjc&en Binnen Antwerpen (Met* Bp trgBenttJoo^irB i$ toooneitbe) oen bee�� enbe mtnicBbifc �W0Br^prit�rftpt(�i# bte �p �aec gBcw^f&t Beeft/ oocB met �eiien b�ijtig�jen jebee naer b'^i�ine�en ban ^an r>ijck ©Bceopieert / bat be fe�be meni0�)mad boo? ^igine�en oft eindpalen tooien aen�Befien / foo beel bermogBen Beeft - Bern bc toeictifflmp ban vitiaw injBm^ battnen Boben t'eBencboo^ebcn i ftaetime�mhfBtel��Benl '\irj i~ V � ■■ i^ l �■-■ '� ■ f <r.. Den je ver - w�rd 1il tij t' ghefiknd chaeft..; vaftde jo η ft Die d'eel TiBuer befic door haer verheven Co η ft, r , Έη loc{cc-de neerftich<yn ^\|§\|\|M{i^^ffl9;§�^%?<ri Γ '" Die jemanTu.^ Soo als onsrMeyfens ivcet te tf�onen met "Pi�feei ... Vol�levensa�rc 'en craeht on doecken en;pahneek,- �e�BennJoojbi�& # b�icmsfje f^ereitie rnbe ne�blie 1 ban^* boo^frftjebcn Mcy(cns.₅ be BoitbeJ�ngB ^anraJle,\|e��faeme #2Mitfn foo ^ti^ieQtie-ai^ tno; bmiigBe ^,JB�eeftec# -tipt wmmsim np b� ct�chjpie pa�tf�iijberitf ��jefncbcii/ foo enbe g�c��cfi bp fen fc-biHib�h^:fi\|n' onr�Hijelte raeire biiitRth ban Lucas van Leyen, .Albbrducr, jta�iaenfrBe o^b�nnantieit enbe$&&^toonbec&aece ^^inten q\)v fnrben banSadeier, Nantuei, enbe anbere fameufeglaetfnobfr^ Ut Bp �oo^ fijn Crrootenenni^enbeerbarentBept ran^^ boen J&Iijtften enbe tcfi buoJlcfi�n �^ngftcn. ��Bientf &om Bp naem ComelisMeyfens o�cR i\|ieeriftaepnene�m�nbeJKcelicc in't p�aetfn�ben gBeiijth acn betfcBepbe ^ouctcetten enty 4$rt! �aet ban befen i^ocih te fien i$. #ubt 21. jaren. . ; ; 1 . - - _w uyt

-ocr page 389-



			hm^b*
		*�imm*


� en UvdL�^ers; ou pardttfhs Vexerdce dufmceaupJ-tkiUe/en/ourtraits, tljait ^rofejiott de vendre desj,rmtes_f en k cojnotffance defcueles ü ��/��^��

	*laan, Meyjens jrótxt't.*
	*laan, Meyjens jrótxt't.*				*Cnt-he/if Mcxflensjcji-*
					*Cnt-he/if Mcxflensjcji-*

				Aaa 2

-ocr page 390-



	Uyt fvvert beinckte Print ghedruckt op wit papier Wordt Konft en gheeft ghekent, foo wel als in fchildry Al waer de Teeckeningh is Meefter van 't beftier Die d'eel volmaecktheyt van de wetenfchap hout vry.

NICOLAES VAN EYCK Schilder l?an Antwerpen. JSt wonder dat de Eer heeft felden connen ruften Voor dat fy fach ghepaeyt den wenfch van haere luften En had Kiclaes �>�� Eyck met voile recht ghebracht Tot d'Ampt van Capiteyn der Borgherlijcke wacht, Om fijnen cloecken aert en gheeftighe manieren Die door de hulp van deught fijn heel gheilacht verderen * Om fijn trouherticheyt en jever tot Godts wett' En ander deughden meer, daer d'Eere meeft op lett* Om jemandt tot t'gheluck van haren ftaet te brenghen En Faem , en Naem, en Stam daermede te verlenghen, Soo als is uyt ghewerckt door liefde buyten gunft Om dat compt over een dit Ampt met fijne Kunft, Om dat (fegh ick noch eens) fijn aerdighe Pinfeelen �* Niet anders als t'ghebruyck van krijghs handel en teelen Ghelijck Batalien_> en dierghelijcken ftaedt, Optreckingh, peftery, foo 't in den Legher gaet. Weet ons van Eyck door gheeft als t'leven te vertooghen En als het leven felf te ftellen voor de ooghen Van die de Konft verftaen\ midts den volmaeckten aert Het leven en Natuer daer in veropenbaert. PH.

		<

-ocr page 391-



		**59* � � I L � � � V S FRU YT1ERS** ScUlier �� Antwerpen. T""\ E vrome fterckhey t baert prijs lof, en groote eer , y En t'Schilders oeffenineh verheft haer cracht noch meer. T'gen' veel� weet-lievende Vernuften over weghen Door al de feldfaemheyt die daer in is gheleghen^ De Cloeckaerts ftaen verbaeft, verwondert en verftompc De Wijfe twijfelen oft t'leven daer in compt: Om dat des' handelingh foo grooten deught can teelen Als fy het leven thoont in't werck van d'eet Pinfeelen Vol vruchtbaer wetenfchap, die over al den prijs Behalen, door hun cracht en levendich bewijsï Daer ons Fmytiers van thoont een proef ghelijck het leven Die dient m't licht ghebracht en om haer Konft befchreven, Om dat fijn handelingh werckt foo veel deughden uyt Dat fijne vry (piiïuer in haer niet en befluyt. Als d'uyterfte dat in de eelheyt der Natueren Can worden naer ghemaeckt, befonder in Figueren_>Seer vaft gheteeckent en naer t'leven wel gheftelt Vol vremde vindinghen _x heel gheeftich uyt ghebelt. En boven dat en hoeft hy niemandt oock te mijen Jn eene oeffeningh die voortbrenght fchoon fchildrijen By onie Conftenaers mineatuer ghedoopt : Die oock van levens aert en gheeft is overhoopt,. Daer wonder netticheyt en Konft is in te fpeuren Door al de fuyverheyt van haere fchoon coleuren, Daer niemant als Fmytiers cien hoochften naem van draeght, En metter daedt bewijft, t'gen Kenders oogh behaeght. * ANTHO. it

-ocr page 392-



		� � �� NI U S GOEBOUVV Schilder tyan Antwerpen. � Et is een vrempt ghewoel, dat meeftendeel de menfchen Soo naer de aertfche vreught, en eer, en rijckdom wenfehen, Sijn befich dach en nacht om t'lichaem op te voen Jn ydel ydelheydt, en felden goedt te doen. Daer fy in fcheppen al hun welluft en behaghen Schoon dat iy op het left veel min als niet bejaghen, Want ifmen cloeck van gheeft en geene vruchten baert Jn uyt te wereken t'gen' den ingheboren aert, Door wetenfehap befit,foo fijn't maer s'werelts flaven Niet weerdich datfe fijn verciert met hemels gaven. Maer die fijn wetenfehap doet blijeken t'alle kant Wordt als een Landt, ju weel bemint om fijn verftandt. Wordt over al gheeerdt om dedele manieren Die fijnen weerden naem en leven ftaegh vercieren, Daer de memori van den menfeh langh af onthouwt En daer de Faem met roem haer woonpiaets ftaegh op bouwt. Wie leeft in rijeken ftaet, wordt licht beanext met forghen . Verheft fijn vryicheyt, en heeft veel vrees verborghen Jn't hert, om sVerelts goedt dat hem hier geeft wat vreught Met luft en ruft ghemenght, maer geen oprechte deught. De deught nochtans die is het cieriël vande menfchen ' Die uytfteckt boven al t'gen' jemandt hier can wenichen, Het loot en waterpas daer jeder een op ruft Die d'achterdencken van't onialich fterven bluft, Hoe menich dertel quant eri Hermen daer niet woelen Jn d'aertfche gaeven om de luften te verkoelen En wroeten al den dach in't sVerelts dreck en flijck En niet eens dencken op de deught oft hemel-rijck.

-ocr page 393-




			yiifubimultijjltctsjese deditArtis a!urrt7umt_rCelsa'Trtumpnatr�xJ�Juper a/ha tultt.*
Orlis-Roma.. caput hellorutn tirhine quotid		*'ωη*

	Obruta. cur jremuit)Martis amica fuit~

-ocr page 394-



		*3-** Dit heeft van jonghs-af-aen Goelm al gaen bemercken Als hem den feghen Godts quam met verftandt verftercken, Als hy eens overdocht dat eenen goeden naem Meer wordt gheprefen by de al ghemeyne Faem Als welluft, ftaet, oft pracht, die lichtelijck verdwijnen Schoon datie wonderlijck in jemandts ooghen fchijnen- Goebou fach boven dien dat ons de wereldt niet En geeft als cleyne vreught vol naerfmaeck van verdriet De reden dat hy in te gaen focht ander weghen Daer niet als lof en deught en vreught is in gheleghen, Het gen' de fnelle Faem noch naer de doodt verbreyt En teeckent inden boeck van haere eeuwigheyt. Den lof can noyt vergaen van die hun fèlf vercloecken Jn Conften door de deught met jever t'onderibecken Om dat de vruchten (die voorts comen vande Kunft) Tot vreught der Konfienaers met eer worden begunft. Soo als de neerftigheyt quam aen Goebowto vereeren Eer dat hy noch ginck in Jtalien verkeeren En t'gen' daer aen ghebrack ₃ op heden wordt volmaeckt Door al fijn groote Kunft daer menigh geeft naer haeckt. Men hoort niet vande Faem als lofsangh van hem finghen Tot vreught van fijn gedacht , door de feldfame dinghen, Die fijn Pinfeel bewijft, die in haer felven leeft Om dat iy den natuer (lbo t'fchijnt) verborgen heeft Jn ai haer wercken, die Goebou weet af te belden Die niemandt om haer kracht ghenoch en can verghelden. T'Handt^erpen inde Kerck vande Societeyt Staet fijnen naem ghenoch in d'eel �� verbreyt: Jn Hollandt, Vranckerijck, en noch meer ander rijcken Daer compt de edelheyt van fijne Conft te blijcken, Soo dat onnoodigh is meer lof te brenghen uyt Die fijne daet ghenoch in d'eel <pi�ïuer befluyt� PEETER

-ocr page 395-



			m PEETER DE WIT Landtfchap'Scbilder ><m Antwerpen. SOo maer des winters daeghs t'ghevoghelt fach de ftucken Ghefchildert van de Wit die het gheboompt uyt druckea De Konft fou hunnen aert ontfteken met jolijt Soo als in't midden van den heeten Somers-tijt. Den foeten Nachtegael ib� nieu ghenuchten fcheppeit Den Oyevaer waer oock terftont weer aen het deppen De Lijfter aen t'ghefluyt en t'Quackeltjen aen t'flaen De Mufch aen t'neftelen, en t'Krekeltjen aen t'gaen, Soo levendich door Konft can ons de Wit doen blijcken De groene boomen die het leven niet en wijeken Soo aenghenaem thoont hy de ooghen hun vermaeck Dat hy die licht verweckt uyt eenen fwaeren vaeck. Als maer fijn cloecke handt een Landtfdhap gaet bereyen Dat menich Kenders oogh door luften can verleyen Soo liefelijck verfchiet t'afurich achter-werek Tot welftandt yande Conft, foo crachtich cloeck en ftercfc Den voorgront uyt ghehaelt, dat gheen bofcli oft waranden Gheen weghen wel beplant fchoon ende vruchtbaer landen En fijn in't leven foo plaifant naer d'oogh gheftek Oft worden door de Wit verthoont en afgnebek»

		Bbb GASPAR s

-ocr page 396-



Μ

		GASPAR DE WIT Lwdifchap'SeUldu �>an Antwerpen. Ls compt de gulde Son Tellvr�s fclio�t befehijnen Soo i�etmen dat den V�rft ail�nskehs ial verdwijnen; Die t'groen tapijtich cleedt van Flora had berooft Des menfchen luft verflauwt, en al t'ghewas ontlooft. Matvta meickt haer borft en door haer dauws befpr�eylel Befapt fy al het hout �n brenght tot geurich groeyfel: Soo dat al watter leeft ghelijck verrefen is Soo haeft de werme Lent in haer oudt wefen is. Dit iien ick inde Conft foo danich �ock ghefchieden Daer Momvs en dtn Nydt (als vande peil) af vlieden Schoon dat door hunnen haCt de Conft al dickwils l�jt Noyt w�rdt fy evenwel haer glans en luyfter quijt, Jae fchoon haer edelh�yt wordt fomtijts sm$ beftreden En van niet wetende Laet-dunckenaers Vertreden ��■ Haer krachten l�jn foo groot ckt fy daer op noyt paft �n acht den fojdt niet meer als eerien hondt die baft. Dit wordt ons door De/WiT o�gh-fchijnejijck bewefen Die inde Schilder-conft tetf h��chft�n wordt gheprefen Daer hy i�jn cl�eck verftar$t. int Landtfchap bHjcken doet Dat menichmael verlicht den gheeft en fwaren moet* Als hy de gulde Son, en aehghenaemen reehen , �, Van iijnen gheeft door hulp van GqdeS mild�n feghen Laet daelen op panne�l, �p doeck �ft copre pl&et Waer op hy tXandtfchap maelt $ dat ais het leven ftaet* T& Hier fietmen tloof-rijck groen, aen alle canten waiTea Den malfen dons en lis weerfchijnen inde plai��n De ftruyckxkens veil bemoft als t'leven en Natuer, Ghedommelt met Pinfeel in d'eelheyt van Pictver. Jae dat den Satir Pan Siringh faegh uyt ghetrocken Jn't Landtfchap vande WiT> fy fou hem weer verlockenv Hy wert(dat is ghewis) weer op haer fchoont verhit Jae faegh voor t'leven aen, het Landtfchap vande Wit

			Betrach-
	■i f		Betrach-
	■i f

-ocr page 397-

'comme en cUirempe^ran�ement esttm�joour Uur raret�, auprel�ej jrai�bs <$eu/�

L asu ucmz-urt. u/iuJ-tetnp6 ^.~~~-~� --:

en invers v�U ^e sa. m^ame.

ran.ce,etc. resident

it^mateursQt Harte;ii

Λ, Gottm jtyatf�y

-ε ΛΡ i t� '

-ocr page 398-



		Betraehtinghe. Dotter fyembe DctiettcMnggen/ cpg�jenfcBapgcH / mib�e�en en }nMbto�\|en/ jae bieecften�e �ujlen ίηΐιε �ief�c bee�oagBcn fijn ( gBe�ijcft �e �aegBe�ijtnrfe crbarentBept gljcuocB tot) can Bier oocft int �efcB$ben ban�e Conjl-eijche Pidura g�enocB �etoefen tooien /�etoe�tfte met �e �ief�e toe� ober een compt in Bet naeffc aen�e �ief�e fcBijnt te beftaen / gBe�ijcft icft �jicc bojen nocB totjber Beo gBefcB^eben. $et fe�be �lijtftt c�acr gBenoclj aen�e obeefcBoone stratonica, �e bie�efte �e bo�maecftfie en cicrc�tjc�tfle «HBaeggt tuajS �tenten in Bce� Cojin* tijen eeetij�tg w$ bin�ett/ �nacr op feftereu Conintft (Baer maer ceng g�jcficn Beb�en�e) foober�ieft bjajS/ �at BP fijnen ^cBi��er Apeiies �aer ober Ba� ban Athenen gBefon�en nacr Co^intijen om �e fe�be a��aer te tonterfepten / glijdt jjp oocft op't berfoeeft ban�cnConincft in�en tempelban DianaBeeftgle�acn/ en toe�erfteeren�e ober ace met ij et bolmaecftt (�uf ft / ift e�jc�ctirt / �at Apeiks met a�le �e ©i�ootcn �oo? Bet l�o^nicB toeer en onjiupmic� tempeejt mepnom te ber�jincften/ bJo$>en�e atle �e pacften en toopmanfcBappcn ober �oo�t om Oen te ber�icBtcn ban�en fmaren lap: en Apeiies fyeefen�e �at BP fijn opg�jero�&e fep�^p (�aer�ctaf�e��tfe�banScratonicaop ffon�t) oocft fou ijebben moeten ober noo�t bicrnen / i)ctft t'fe�be ontro�t en�e aen�e eajlcn gtjeti)oont feggBnioe ι �attet �e «©o�btmie Diana toa�/ gBe�ijcft oocft gBe�ooft toec�t �oo? �e fcBoon* gepot en �eben�en aert �ie een je�fc �acc in boo? get toacractitidj leben quam te (ten / jae fis? foo beet: gfjecomen �atmen ijet fiel�t boo? �e <Soj3�tn Diana aen* Ba�t en Bet tempeejt �oo^unbajl oetroutoen oocft gf)c\|li�t #♦ Apelles met�jet Be��t g�ecomen fijn�e tot Athenen en�e t'fe�be aen�cn��nincft gBe�cbert �jete fienbe tooer�t �jem �aer boo? bereeet ober �e �ion�ett talenten gou�t/ a�foo bit toa# een ban ftjn uptnemenjie/uefon�eejie en fel�faemf�e toercften�ie �jpopt g^maeeftt Ba��e/ Bet i�e�cft niet te bertoon�ceen en i�/ «ac�emad �at Apeiics nieman�t gljdijcft en �a��e om �e epg�entjcBap ban fet l�b�n in�e �on\|� nacr= �ee upt te uc��en t jae �at meet i� /ben gBc�eer�en ^e&ijbeeApion gjetupgiit: �at �e 3^aerfeggBec0/oft <eBe�ucft-n;i)era�ei# upt �e bo�maecfttjept ban fnn O�efcBi��er�e tronien cof�en ooj�ee�cn�e boo^�e�enen toecomen�e gBefc�ie�eniffcn �ie �en menfcB g&tbmtt toacen en ηοφ g�jc�curcn fou�en; ?®t$ boo?fc\|):cbca Conincftjc ^one (�ie rijp ban jaren tna#) Jet $�cfc�ii(�eet be��t ban�e mr- noem�e Stratonia oocft ^Seftcn jj��en�e/ toer�f �acr �p foo (eer berli�f� a�ja� jtjnen 0a�er / nt�t legjentiaen�e �at �p noc�tan^f Jet �eben no^t (g\|e�iicti fijnen ©a�cr) gjeperi^ enia��e/ btbje�cftcopftet Be��t foo toon�cr bo�maccht �erfc�een g�el�tft Ijct �eben. JBi��e�cr ttj�t �ieeft �en ConincK �co? eeiieii 3Bmbaffa�eur Scratonicam ten Boubje�ijcft �oen berfoeeften boo? ftjn Coningin/ �e toe�efte Bp oocft �ecomen Beeft en�e �aerme�e gBetro�tot fijn�e/ i^�e�icftic ban�en ^one foo aengfjegropt / �at Bp nocB �ac§ nocB nacBt^ m tofi rtifien/ te meer/ a�foo BP toel toifi �at Bet onmogBe�ijeft toa� met fijn ^tief moe�cr te comen tot ftjn htgfotcm. ^rjn �ief�e Ba� Baeren oo^fp^oneft upt �e fcBifo?p �oo? Bctg�epcBt ban�e Conft/ en �cmereften�e �at �e Confl met Bet �eben foo ober een qtiatn / mepn�e ban �ief�e te fterben / mi�t^ �e fe�be meer een <8o�bin �ua� ��c�ijcfteii�c a\$ mm menfcB / miW Wen oocft �at �e fr$il�?p in B«

-ocr page 399-



	""«......"
		*-^�^�^~-*
		*-^�^�^~-*	---------------


rteficjt dett f>er �eben niet en b�eecfe / fc�drfc �eben a��ccn Ijet fcerocrc�ijcft ofte* jjjelen meecga�be at�beConj�. <©cn�one ban ftcg berooft binbcn�e ban fijn Bofl� en trooft / \$ ggeba��cn in cm ftoare ficchtt / bc fcoe�f ne foo acmiacm bat ft� ban ggeen jiBe�eeiJnen en co\|l ggcgo�pm tooien : fcgggenbe tcggen ben CoitincR ronbt upt/ bat fijnen &oiie moeft fierben/ ten toaer gp ggcgo�pcn ftjcc�t ban Stratonica, �ie be cenigge ootfaecn mag ban fijn ftccfcte. <©en Co* nirtcRMetber�Jonberingg/ enbe niet fonber teggenf�rtjbt ban fijn epggen �iefbe iti�e minnen lufi tfe�be obcr�egggen�e / Boben bien ggeenen naerberen erfgge* naem a�g fijnen bct�iefben �one gebbenbe/ geeft fijn epggen �upen ggcB^oRcn gntie Stratonicam aen fijnen d�one boo? een J^incerffe ggefcgoncRcn / be toe�ene oocR be ooifaecfe mag ban fijn fuBite ggefonbtgepbt ggelijcn (p te bo^en gab $ei»eef! ben oo^onctt ban fijn ijuae�en. if�ie iflcc bie (ben jngoubcn ban �efe gep�enfcge φΐ\|1ο?ίε acnmercRenbe.) niet en fa� bermonbert (�aen/�atupt Det ggepegt ban een ggefcgi��ert �elbt �oning�)en en J^incen Bemeeggt en bers Ueft tonnen tooien tot ben perfoon bie t'f�lbe be�bt tipt tyucfct. <©e tyaegg ig/ toie dift meecbec Rtaegt geeft f oft get �eben / oft be �onft / be Conj� toajS #cr be ooifaeeft enbe ecrf�e fonbament / bat �c^e ConincRjc &one tot �ief�e toerbt gjje�^ben tot bet �eben bat gp nopt g^cftcti gabbe / en fcgoon ben t^aber macc eetijer bet ggeftcgt ban't �eben ggegabt en gabbe/ boacr boo? gp be bo�maecRte fegoongept ban Scratomca in gaer afmefentgept inbc Conf� neeg meerber tracgte te fien/ fonbec ggeneggemgept om baer mebe te troumen / ggelijCR §p boojget ggeftcgt banbe �tonft baernaerig miUitg ggemee�tenggefegietig/ foocompt \|ier te B�ijtRcn bat bc �tont� alleen �$ cgetoeeft ben cerften oo^oncn ban �ief�e en trou ; bat be ��ontf a��ecn (boo? ^ct ba�fcg gge�oof ber Ij&pbcnrn) tie $ee geeft ggcfti�t / enbe ben Coniner tot �iefbe beriucfht en mebcrom bait �iefbe Berooft om meerber �iefbe baec boo? in fgnen �one te boeben, Ci� tod toaer bat bc �ief�e een bier i$ tuiend b�ammc �angg ean bergo�en B�ijben / eer be fc�be Jaec �penBaert / �)act ep�jjenfcgappen en fijn niet fonbec mercRe�ijcitc teecRenen oft upibjcnbi�ge bjercfeing�en bic een jBmnaccin fijn bjijagie �an* gpen ttjbt boo? be becflc«Rin�bc ban een goebe ijope ean bertya�pen/ maer Ijiee B�tjcRt Dat ttt Conjlbtn �ufl ban eenen Coningi) enbe ^ince niet enpeeft tonnen in ba�an^ gouben / fonbec ben toil enbe toenfe�j (ban t'g�jene tt �ief�e baect) bo�bjacjjt te ften / fu�cRen b?embcn eracgt enbe �enggt ean bc Conft inbe 8gebaei)ten ban J^innaeren upc lucccften. Wie enfou �nn g�jeen jtantbatligbc: bo�jccbingtjc Bctljoonen om get bjit ban foo �anig�e toctcnfe�ap te g$ecaRCrt a�^ bcfen Apelies (^iuce ban a��c &tlji�bee�) in fijn icbrn geeft ggebaen / om fu�cRen goeberi cnbc opjeegtc ginceel b?ueljten boo^tji te bjeng�jen oft met een opengectigge ggeneggentgept te �eecen; en ggehjeU tit �iefbe op ggeen berbicni» ften en ficc maec toet op ggetroutoc tncbec�itfbe / boo? be \mk\\e be �iefbe moet bo�baen tooien / foo enfietonje? Pi�uta niet op be toeer�eriugg ban gaec baes tenfegap / maer mei op ben jeber en ggccji boo^ be rne�ehe fp moet boo_L:r?' eomen. ^it BUjCHt opent�ije�. in onfen tmecben Apdks Gonfaio Cocques,�aer gier booj Gonzaio B^ceber ban bergaelt i^/ ben rne�enenm fijn i�egi��er-confl fn�c�tenen ggeeftcn^Coci3^ue' toctenftgap �aet BlijtRen bat ieft tmijffel / oft eeniggc Coninggen en $);iticrn (ftenbe bc bolma'ethtc fegoongept ban een ggefegilbcrbe ^abautfege $mipb in fijn*

-ocr page 400-



		fijn �e�to «pt ngetnercBc) bair op niet 01 foube berfteben / eri lufl trtteSfBom �cr leben te firn ben foo banicg uptbmcfefel / fulcn en beemoggen geeft fijn �mtfa ganbclingg intgamerenban get f^tnceel. #ier banggcbenggetupggemfTeberp fr�qi�e f^ouctretten en aenggenanie ojbonnantien �ie gp ggefcgilbert geeft booi bede finten en «ebelieben/ baer alle be epggenftgappen enbe b�imaecRtgeoen ban get leben in becbo&gen fp« / baermen in can f�en be fupbergept ban Holbeen en Jood van cieefF ggeuoempt Sottea cicefF, be bIeefcgac\|\|tt0Be manier en les benben toetg ban van Dijck, be loffe ggefleltenig ban ben ebelen Petrus Paui_usRubbens, t>e ma�figgept ban Titiaen, enbe beliefelijc�tgeptban Raphaei d'Urbien. «GJgelijcKonbeeanbece ban fijn wereben ggejiencan tooien in een uptnemenot fcaep «tonberfatie bic �jn ggefcgilbert geeft op tonere plaet boo? ben i^omea en feer ConfMiebcnben Sr. Jacob k Mcrchicr «goopman binnen be �Sijcue-ftabt ban Antwerpen, afbe�benbe frjn epagen ί iguer met fijn Ij^upffyoubJe enoeaUe be Rinbccen/ maec bp Goniaei f\|jn felben aen een tafel futenbe geeft ggctonteci feptbaiuec^ij�enoftinpojpgiel altfftoutenbe met ben boo^g. Sr. Le Merchicc, fijnbe ban ggeujeton in een bifcoureeenbe attie / al�eg foo unt ggebelbt e�tft beft tgoonenbc fijn toerctolijc�i leben ban bolmaecntgept battec niet meecber tnbe Conj� en tan ggebonben tooien bat befe fclji��^ fou tonnen obertreffen ι toant ootfe merctolijcK gljeconfi�ecccrt bat jemanbt fijn felben upt�elbcnbe / baer toe noobigg geeft eenen fpicgge� upt toeltlten fpieggel men fijn felben maec en can ften ban beet;/ en niet ban tecfijben om unt te tcerften fijn cpggen toefen / oft. get fou moeten ggebacn booten boo? een anbec remebie / be bK�cto onfen �efacras ben Gondel foo geeft loet�ii te bin�cit ]bat bcneffen3S.be anbec f&ourrrettcn ban beg boo$. LeMerchicr enbe $n familie niet Jebenbsc oft ggelijcnfi^miaget en tan unt ggetoercto inoficn s\l& tggene Gonfael in fon epgben gouctcet ban ter ftjben oft inpo^pgie� futenbe op/t boojf�. ffucfc geeft ggetgoont. Ml& meoe oocn te pen i� in een Conbecfatie bie gp ggemaeefst geeft boo? ben �^eec Naflb- ingni moonenbe binnen Brutt�i, afbeibenbe befjelfg familie b'mclcn {00 aengjci naem en tracgticg t# unt ggeboect / bat hm boo^noempben Gonfael felber W ttjbt t'boo^. tfucfc te toefen een ban fgn bef�e pupc«-figilb?tjen bie gp ont $ν> maecBt geeft. ©ace fictmcn alle be leffen en regu�en i« ggeobferbeert en aens ggetoefen / ^k becfegenbe Jiig^ijber^ ban P�dura gebben gge�eert/ om te tomen tot ^c Mptccfle perfectie: niet alleen �tg?ijbetif en Po�ten, bie ggen i5fgilberji en fijn / maec ^cgilberg felben bie beefegepbe boeenen ύρ be teggelg enbe fott^ bamenten ban Pidura gebben ggeftg^eben/ gge�ijcn ootlt niemanbt bete baet ban en can fc&ijben a�^ perfecte enbeetbaren eegilber^/bie.be fe�be f�nba* menten in J^un enggen toercton �aetcn b�ijeton/ gge��cn fpmetbe pen tonnen leeren. Sfil^ namentliJtK ben monbeeen Albert Durer, Carel van Mander, Georgio VaiTari, Leo Babtifta, Aiberti, enbe meer atibece mobeentgge ^igj�tejS ban b'ebel i$tl)ilber>tOnfi/ ggelijCft OOCfe Seneca, IPlinius, Quintilianus , Jfidorus, Proelus, Tullius, S. Grifoitimus , Socrates, Plato, Columella, Fulgentius, Strabo, Homerus Philoftratus, Caifiodorus, Livius, Cicero, Ovidius, Varro, Epitetus,Dionifius, Lon- ginus, Lucianus, Vitmvius, Pjutarchus» Horatius, Tertulianus, Statius, S, Bafiiius» N.azarius, Boetius, Gaiicnus, Zeno, enbe mentgge aubete antiquc en boojlucg^ tiggc o�c�cerbe jannen. $®mt naert'fcg^benbanfommiggebetboo^noembe ^tg#

-ocr page 401-



	�

		399

^i&UbergΙ foo fc��tit bcbo�maccht�jept ban Pi&urate ocf�aen in atljt puncteu/ Dat i� ben jnljoubt bec Jiflojien: o�clijcr matirtjept / Ijct tolojict / �jet lebciy �ojtonnantie / hc gratie / bjnboubicljept/ bc g�jebac�tcn / be fccg�ibaerljcpt cr.be gjeficltemji / upt toue�cne famen-boegmg�e bolgljt bc fcljoonljepbt / cbel�epbt/ 0cooificl)cpt enbe �eug��e�ijchijepr^: ^a� �e�benbe gunnen eo�fpjoncK upt be $ccfpectief / S�re�jitcctuer/ «Seomctrie en Sfiritmttica ; g&e�ijch incc boo? ten W\t* i� acnojjjctoefcn enbe uctljoont. �n alfoo bc fc&ilb?p ooch Ijet mcefl bcflact in�e aetimben / o?bonnantten enbe afbe�bfel bec epgljcnfcJappen biemen nan befpeuren inbe ruerenbe enbe onruerenbe bingjjen/ bace een lebenbe oonf) Ijacr bollen ue&agljcnenbeeontetuement ineanbinben/foo bcflact be npttocrchinglje &cc fe�ber inben gliecf� gljelijch ong boo? oogtjen (lelt enbe met fijn Confl boet filijcften Francifcus du chatcl �c�)ilbcc ban BruiH&ic op be manier banben boojft. du cha- Gonfad ten beele fijn ^cjji�bec-confl uptbe�btin elepn Conbcrfoticn en Contcr=^tei feptfdg met grooten gljcefl en bcrflanbt maergjjenomen. ®o�\ (leunen in anbere oj�jomiantien af belbenbe 25oere-herrcmifTen / it�act)t-!jupfro en foo banig�je op be manier ban Adriaen Brouwer, en anbere jfe boo? beraadt/ allen ijetmelc» met een goebt oo;jbccl enbe manier foubci* eonfufie ban obcrljoopt lucrcit / en fernaec acljterbeel ban luttel mereft ean in fijn fcljilbm bJo?ben gbefpeurt mibtji t�en be felbe ijf ober�oopmbe ban gratie enbe li'effelijche g�jcbncljtcn. 2©ijbcr� foo�eeft befaem niet toegelaten om te bergjeten bien �iptnemenben «jiBccflcr Egidiusvan T�borgh ^cjilbcr ban Brufl�i, boo? be monbere fraep acti�n cnbe_TiIborcbtoerche�tjehc manieren bie Ijp in 25oece-herremifTen / if�ae�t-lmpfcn en anbere tfonberfatien al^e ben boo?fepben Francifcus du Chacel i# boojt^engjenbe met Jet gincecl ban fijn beriiant baec met anber# in te ften en i� a�g be naccbo�g�enbe tjanbeling� ban Brouwers, en fulchbaragjje meer anbere fameufe 3©eefler�, if�cec* �iC�J i�� OOCK g�enOteert bC trcflFeltjtKe Confl ban Francifcus vander Meulen oOCfeFrancif- &cji!bee ban Brufl�l, ben melchcn gtje�eerbt fteeft Bp ben bermaerben Peeter^cus ^va°- Snayers, ben toe�chen een erbaren Confrenacc i& in SSata�icn / ^ejlering\|)cn/^_n^rMcu* optrechenbe3tcgljer�/en foo baniglje meer anbere baeebcn $amce en leben ' fc&ijnen in tefcljuplen. it�cberom eemn Lucas Aehtfchcllinckx &r�)ilber ban Acht- Brufl�l, ig een uptnemenbe Hanbtft�jap &clu�bcr op be manier ban Lowis defchd- Vadder, �ic frjticii 4it�eefler Jeeft gJKtoecfl/ en ig boo? fijn beerbigje en foflfeUnckx �anbeling� een banbe cerfle .flSeefierg ban�jet Etanbt: befonber in boojgronben bcrgljen/ �eboaffen/ en afgljeea�mbe eanren/beer berfegieten/ en e�ocehe boo^ gronben/boer Ijp nirmanbt in befC'eenbJ in en fjoeft te bjijenen χ gljelijcu ober al bp be Confl-iief Jcbberjef te fien i$. <�n gbe�ijen be Po�fi ij� een fpjelteube �eecingje / enbe be &cljtlbcr-ton\|t een fiomme IceringJ / bie in beele bingo�n met ma�eanberen ober een tomen; foo bitumen ooch bat beele ^ifcipel^ met be \|)anbelinglj int $ineee� ober een comen enbe ooefc g JclijiH fijn in manieren oen �un «jfBeeilcrg j gjeltjen Craibeeck inbe ConU ober een eompt met be Ijanbe�ingJ ban Brouwers, guam ooch ober een inbe manieren ban �ebcn baec bec� lebenbe �idojien bp bc f aem ban bcr�jaelt too^bem Welben ^ifcipe� oft op boegljt iiem aenbe manieren banben «eeftec/ foo eompt befen meert befacmben Achtfchcl- �nckx ooeft ober een inbe Confl met be �anbe�ngtj ban Vadder, tn �oe baniclj m manieren ban leben i^ mp on�encnt. ^aechenbe be Pocfi bie een toereftenbe �eering�

-ocr page 402-


		■PWMUIPPP 4°o

	temuMdl be fe�be tempt btcRtoilj* en meelfcnbeei ober een met be^iforw conti_; Leonardo da Vinci quamobee een met be mSS^T rus_;�<doo^^ bebicpftnmcBtPtban Dantes, Raphad Vrbicn be m?at«ti(W&faftmt hu» p\/T¹ AndJs' Ma4^P�_a metue tofta* ban Ci^SS?BSSBiS5S3S ban Aricfta. l(\| ban batmen upt bc beranbetJgcfie enbe tadSJSSS (�iemen mbe StBtIbet-ton\|� alji in tenen feieBBel (itn tan) Btraettht bft nntueeenbe ober-een-conuitoBeban Bet toefen/febtnTm wnteS%?μ! «l�Jb'anber/ foo toojben inee uptbefbiuflBe bet �i(io:ien oft anbe�«5�2 tien oo aBtfeeurt be pafirc/ Itefbe / fleabeetljjchVepi ^m&Xi&TS trmtoiBljept / recBtoeerbuBept / mtlbtBept / toteeiftUt7 WbtfacSt/&■ motbit�ept / Beeioojfaempept/ eeUjcpt/ e� bem^mpt/S^& Ijtpt/ furie/etamftfiap/ tureetBept/ eiedt9ept/beft6a>mteepM/nn�B(7& �jocfBept/npic&tpt/ bjeefe/ ttaeflBem/ «4μΚ«Ολ^ «* otBtcrbentfien en bicrsBeliJtBe meer anbere bie benmenftb SSLt *i« ftaenBeeft/eBtlDcBj-^** sadaet tien toert upt te beiben / Befonbee in fijn beemaetbe «ontaf�ptftlen / baec «to als!benamete��tft�eptban petlebenin _�Beften en iSE/JSmtebolS Ijcpt bie baec in becbojs�en lepbt / be bJclthe opentlpttf in nat? fefoenfanttt be upt�elbinB�e fonbtr be ftunf� e_B6een bolmaetBiftept en ctm fSen raitai be bolmaetnteept in fijn un(i �atr foo opb» bat SSSJSSSStt* tnaetBt�ept m Bet leben aen en ean to�ftn/ boo? btn _Ctooten oBetft bie metta en efttbaente in fpn Conft naer ben natuer obtt een tompt mate en WeefatBtithi biel ₈B«oio?eett en ftootp upt B�ebocct baec niet tot MritTfflncS mtnlt op te feBeBm en balt. J»ie en fou ban niet BeeBeentB frtn om fu�tten �on« . ft! leeten en te beminnen / t�e tn fon ban in befe BekerenW-neme" taamS gfimiAt en «efbe / toeltne BBenutBt en «efbe alle mStSoWtftS «2 mm leben enbe boUjeeben om be «mft te beminnen / banTfal be totSr�� boojtfi^nafien �et sfitne batmen in pet B�ebatgt Bepepfi/ ban faunen BetBete ftiefen batmen oljc�onben Beeft om upt te toertben / toaer toe Κ ooS noobiB� is? BBenjcB ben boojft�jeben Jacob Sandwec obebaen Beeft / bie AtBil�et Pc«er ij� 0&ettJccfi ban�en ^ertoflB ban 25eperen. «Enbe flBeftjtB ben betmaerben Lt« «n Bk- van BredaciflotK Bebritlt in bc ebel StBilber-tonfi baer be obctblocbieBe o;bon< <M nantien �ie Bp met een DicpfinmeB BebencBcn en balie eBefteltent� uw Belbt/ btoc�tB te ften « infterotietooel ban oberbloebisBc}S Ζ fiii» toertBenboojtBjeneBt/ feec berft Bepben ban deebtneB «t BBefteltent� bo! inat- fienbe attien en manieten naer B&cfcflBcnr&ept banbe plaetfcn �ie be felbe Be« tuften/ beu toelchen boo? Bjeenen nensBepojben eBee(t oft BebmunaBenintli» natie/ maet aflecii boo? be ecatfit bet «efbe tot be BoocBffe bolmaetBtBept ban *bere uptliefienbe «on(l B�craeeBt iji. Wam* tet mijlen fijn Itefbe meet katit Babbe tig alle BelsBfucBtiBBc ®ent)btti enbeBaeot-b?aeBen�e ©panben bie Bem bjaren Bennben�e boo? ffin ter(te onetbatentBept inbe «on(� / bjclcfie Itefbe Bem tot MtBen jebtr-Billen Beeft aene�ebjeben bat (niet teoBenl�aenbe ftinen Banbt ban BoutoelntB BBtBonben bsaji) Bon Beeft BecBeben naet igpaJBnien / albjaet** SP

-ocr page 403-



		m 03? ben tpt ban een faci� fu�cfeen nectf�itgt^t �eefk�gegle��enbar�ip (tes �ecom eomenbe) fijn fe�ben&cquaembonbt fijn Conf� te f�e��en �g IjetConneel _�an a��e obeetreffenbe Φεε(ϊέη beg 2�anbt� / bate fijn �janbe�itis� in't minfi l�emanbt en moet toijtKen/ toaec boo? beboo^�ge bnanben en fijn �enijberg/ jpnen ftact beeteeben bonben banben roem baee be Conjt banPeeter van Bredaei jtic�e �esatft !#♦ 25eneffen� ben fe�benen toi�t be beetbiojje en loflc �\|anbe�in0{j in�e ^e�n�bec-eonfi ban Joannes van Heek niet toe �aeten/ omt'�&ene f)iee boo^roanncs in fijnleben tot fijnen ontjieeffe�ijcften lof berderen ig/ noclj te ber�jae�en en te vanden buc��en �oe feec fijn fc��i�bjp becfe�jepbe #2ineen en Cbe�kben tot �icfbe boo? �jet^Hcck' flcnfien ban be fe�be bectoecht Deeft/ a�g nament�ijen in gita�cnben ^ertoelj Bradiaenjben «�iBacinag Angeielle, en ben ^acflu$ Pepel. 23obcn bien in ^anci φ\\ ben .�fltequig ban S. Schaumon, ben ^iBarQui^, de Sordi ₅ cnbe in ^untf^ lan�t ben <©raef ban Lijninghen, ban a��e be toe�ene �)n ^eji�bee en ineeflen^ Deel «Sometiicq ig gljetoeejl om Ijet ocoot begaren bat be fe�be in fijn toecenen tuaren binbenbe. 225enefltng ben fe�ben en mac�) ooen niet berrjeten biojben ben tipnnuntenben enbe Conf� rije�teti Peecer van Halen een groot «�f�eet�er in berftrini Pteter 0n / binbin��en ofro^bonnantien int fe�enn / berftaent met aena�)enaemeY^anHac" Imi�tfitjapgen / en 8�)e\|ioffeert met b^embe ^ifio^ien en^oeterijen/ baer niet^lcQ�oimaec�tee neben en ean eomen a�g befen bernnftiotjen en todf�^eitenben �011* jtcnaec tint toerent / �m toc�tRcn om fijn e�oeeft jpineee� be �eel toere�bt boo? g^enoeg be�tent ig. «e�ebo^en binnen Antwerpen baee Ijn teoj�entooo^bic� noe�j $ �joonenbe, ^aec�penbient niet berftoeg�jen maet toel met a��e reben int ίίίφί ��jeb^oe�t ben etbacen Jan Thieiensin ftjn�eben Eanbtfcjap ^e8i�becban^IanTJH- Antwerpen, ben toe�enen om fi>n groote manier en {routen toef# in rjfje�oofbe^lens�oomen en lierene geonben/ ten unterj�en toerbt ��jepjefen en beminbt banben boujnoempben ^eece Anthonms van Dijck, bie �jem ootft rjljeeonteefept fjeeft/ m jbu tod mogt�en fe��en ban befle�f� <�οη\|ϊ bie f)p Beeft ac�tec��e�aeteii tor fijn ontiterffelijene eec befe eo^te beerfen t De deughtfaemheyt van Kunfl: cornpt over al te blijeken, Ia vafl: te ft�llen ₅ en oprecht te doen ghelijcken_? Het gen' men met t'Pinfeel wilt vlijtich boetfen uyt, Want t'heeft 'geen goet begin οΆ eyndelijck befluyt Soo eenich mifverftant compt inde Conft t'ontbreken: Tgen' Tbielens oock wei wift^ en heeft altijt gheweken T'ghebreck dat aende oogh der Kenders mocht miftaeri, Om in fijn Landtfchap noyt verkeerden wegh te gaen. ⁴ Ccc 10 RIS

-ocr page 404-



		4⁰²?

			IO RIS VAN SON ;" Schilder �anAntwerpen , �ndt39. jaer. . > An Son en Aerde c�mpt (dat mo�ten wy belijden) Al t'ghene ons hier can ghenoeghen ofc verblijden. Van Son gheiijckt de Son en fijn Conft-rijcke handt Een Acker wel ghebouwt, en vet ghcmergelt landt Waer In een rijsken bloeyt ₅ welck om fijn naem te ghe ven Segh dat een fy-fcheut is van dien boom des leven, Die m' inden luft-hof vol van bloem en vruchten vindt Dat is den flock waer aen als~griffi ftaet ghejnc Sijn Pinceel, hier door is fijn handt en Konfl foo vruchtbaer Dat maeckt fijn roem foo ruym, en fijnen naem foo ruchtbaar, Als al t'gheboomt ftaet dor, en vrucht en bladelooSi κ Danpronckt noch dit Pinceel met abricock en roos En can een lecker tongh dit rijpe oift niet fmaecken T'can oock in buyck oft maegh geen^worm , oft krimfel maken: En foo het door geen fapp' hongher, noch dOrit verflaet . In fpijt van v�rft oft maey oock altijdt jeughdich ftaec^ $ijn vruchten wecken luit in jongh-bevruchte vrouwen Die veel'vanwe�ck ghewas, en fnoeperijkens houwen : Want inde oogh ift aerdt, maer inde handt bedroch , _vEn feho�n dat fy vat mis, foo watermondt fy noch En jeucktant te vergheefs, die Schilders t'n^eit bevlieghen De Son vain eyghendom, die oogh en handt bedrieghen. Van Son is Soon Van Sou, fijn IVJoeder felf den aert Hy als hun Erfgenaera^kaerrna.em en eer bewaert. ; � Waer op den Juthewr. BEdrieght-fornwijl.de Konft des menfchen oogh en handt, Die felfs nochtans wordt van de handen voorts ghebracht :■ boo

-ocr page 405-


			'"".■''�'■'"........... . . � . .. � ...� � Mi-wil........

				W

	GE^ORG-rVS VA3ST SOIST ^ TïeirtinJExcellent-enFruirts&urs &r. qu'il denvttre � Jnu�rs oujutne en ion xb22.

V ^-^&Jhfⁱ^^!ttTJ'^T!X^-
V ^-^&Jhfⁱ^^!ttTJ'^T!X^-		CCC 2
		CCC 2

-ocr page 406-



		Soo fpruyt den miflach uyt het menfchelijck verftandt, Waer door de handt vercrijght haer werckelijcke kracht; T'gheficht bedrieght de handt, jae rnenichmael t'vernufr, Als maer een aerdich beidt door Konft het fruyt ontdeckt Ghefchildert met Pinceel, die d'ooghen maeckt verfuft: Om dat de Konft foo op Natuers volmaecktheyt treckt � Daer ons Van Son een proef af thoont in fijn fchildry^ Soo jemandt maer beooght de vruchten die hy maelt, Daer t'Ieven dickwüs ftaet ghelijck een fehadtiw by: Als die Van Son maer heeft met fijnen gheeft beftraelt» Gheen vruchten* fon der Son en hebben goeden aert, Soo oock niet fonder Konft de edel vry tpiSluer, Die ons Van Son door gheeft uyt fijn Pinfeelen baert: Die t'hans maer fchaduw , is, en overtreft Natuer. FRANCISCUS MIERÏS ~~ 'Schilder �>�� Lejden, At eyft ons Mieris Kun ft goudt,. filver oft jtiweelen ?■ (Die foo natuer braveert, en trotft den grijien rijdt) Niet als een Sehilder-croon van d'edelfte Pinfeelen, Die d'eeuwfcheyt beduydt, tot fpijt van haet en Ktjdt, Om al de fiayverheyten nette cloecke trecken Die Mïer^ uyt den gheeft in Landtfchap en Figuer .Weet aerdich met Piiifeel als tleven te ontdeckeri Waer in niet anders fchuytt als t'voorbeldt van Natuer, Die weynich is met forgh becommert oft verleghen Om twee Figueren die van hem ghefchildert fijn (Geen heel handt-lpannegroot)noch meerder te doen weghen Als dnyfent gulderi gelts, midts t'Ieven inden fchijn � \⁷an deven fich foo hooch door Kunft weet op te draghen Dat jemandt _? wie het fiet₃ voor t'werck vaa <Dm beooght Om

-ocr page 407-



			--------------------�.-----------��■■~~■■-~~�-~~-�_?~~-~~,��~~"�-

				4°�

Om dat haer krachten aen de Kenders feer behaghen Die weert fijn om haer deught met meerder lof verhooght. Het werckende ghedacht van Mieris als een mier is Dat inde Kunften woelt om t'levens eyghentheyt Te^:vatten inden gheeft, als t'biijckt, want niet"föo dier iV^; Om krijghen, als de Kunft die s'Meefters eer verbreyt. Dus mach de fnelle Faem wel op Pinièelen roemen Ter wijl dat daer van compt n'en naem die eeuwicfo. leeft, N'en naem die vande doodt niet worden can benomen Om dat noch naer de doodt des' Kunft het leven gheeft.

	FRANCISCUS VERW IL � Schilder �?�� %ptterd^ni DEn gheeft van ^mlenlorgh is in Verkilt ghedaek Door al de feldfaemheyt die fijn Pinfeel bemaelt, Want t'gen ons foulenhorgh 'm Conft heeft naerghelaten En daermen over al de Faem foo hoort van praten. Dat fietmen a!s in glas van treek tot treek gheftek Jn de Figuren die Verkilt heeft af ghebelt, Waer uyt te fpeuren is dat hy heeft waerghenomen Sijn Meefters leeringh om foo hooxh in Cortft te comen. Daer niet in is te fien als een volmaeckt verftandt Vereenicht met natuer aen gheeft en Conft verpandt. Dit tuyght ons Rotterdam en meer Hollantfe fteden Die doffelijck Pinfeel, manier, Konft ende fedeti Beooghen daghelijckx van hunnen gheeft Verkilt Die door fijn wetenfehap (foo t'fchijnt) <pi�ïuer befielt, En met het leven menght den fin van fijn fchildrijen Die Princen, Coninghen , en Hertoghen verleyen, PiStura is foo eel, foo aenghenaem en fchoon Dat fy op weghen can, jae fchepter ende croont
		I AH
		I AH

-ocr page 408-


^SrannaHBVBHHHHiHMHHBHI^^^H^HHMH^BIHHHHHHIHHnnanHMBNI

		40ό IAN BABTIST VAN DEYNUM Schilder in Tterlkhery Ί?αη Antwerpen. Die,toycn eer.en pacht van, sVereltsdommen ftaet D� fuyver deught bemint (die t'al te boven gaet) Worde vanden wijfen Man gheacht en hooch gheprefen Midts darter noyt en was, oft is gheweeft voor defen T'gen' wordt bevonden in den menich te fijn volmaeckt Als dat d'opr�chte, deught en haere gaven raeckt. Want jemandt die ete eer wilt boven deughden voeghen Vindt niet als naer-berouw vol onruft en mifnoeghen, Als hy eens rijpelijck aenmerekt het groot verfchil Dat ickWcr tuflch�n deught en eer bepaelen wifc De eerfucht is ghemenght met ramp en onghelu<§ken ξ" Die menichmael de fiei ten leften neder drucketi � - Door hulpe van de fond' die uyt de eeribcht fpruyt Want iy noyt goedts en gheeft maer brcnght vuyl weghen uyt. En fchoon dat jemandt had veel eeuwen ligghen droomen Jn't uyterlijck ghewoei van eer en ftaet, iai fchroomen Als hy op cTeynde van het leven eens gheraeckt Wanneer men niet als gal uyt sVerelts wellufl: fmaeckt- Die niemandt achterlaet een Faem om op te roemen 1 Maer haeftigher verdwijnt als d'alderweeckfte bloemen, Den rijekdom blijft op d'aerd' en die t'befit wort ftof Dat haeft verdwenen is, daer gheene eer oft lof / Van i'n memori blijft, als fiechts dat men hoort praten : . Hy was leer rijck �n heeft veel fchatten naer ghelaeten, Waer van dat lanck ghedenckt den naeften Erfghenaem Maer haeft vergeten is by d^?ai ghemeyne Faem. - En t'gen' in teghendeel de Faem langh doet onthouwen Dat is de waere deught die fy noot laet verouwen Maer

	i 1/1 ui 11 r-'�'' ' ι �a\«�m��i��lm��»��H��

-ocr page 409-



			*47**

Cf� n� d'Jnuers, en l'an uSzo .Jait extremement Siert des petttes pourtraits, , pai/ajes et autres jyures en miniature, et Capitain d'vne Compagnie des bourgeois dans la ville d'Anvers, en Van 16si.
		Coinr, Wiumans ycui.
	I.3<vanHeynutnjiinif.*	Coinr, Wiumans ycui.

-ocr page 410-



		Maer daegh'lijckx meer en meer vernieuwt in het ghemoet Om dat haer klachten fijn lofweerdich _t eel, en goet� Soo danich vindtmen dat de Conftenaers oock leven Lanck (naer dat hu%de fiel heeft door de doodt begheven) Jnde ghedachten van den menfeh,die eens beooght, Bun Co�ifi: vol gheefticheyt die t'leven gans vertooght, Soo als yan <i�eynmn b�clc can met t'Pinfeel ohtdeckenΆ Vol nette aerdicheydt en vaft gheftelde trecken Tn fuyver Water-verfF �ft eel Verlichtery Daer fietmen fijn vernuft ibo leven in Schildry, Dat niet foo aenghenaem in't s'Menfchen oogh can ipeelen Als t'gen' fijn Conft bethoont met cool,pen en pinfe�len Op effen Parcquement, papier oft wit fatijn _:Vol ordonnantien die als het leven fijn. yg. ':�.-./;.. Jae fijne neerfticheydt heeft hem foo veer ghetroekea �n wift den luft foo met den jever te verloekerr Dat het behaghen van fijn liefFelijcke Kuttft ^ .Vertreden heeft de pracht van t'werelts eer,^n gunft. Om buyt�i Mlljforgh de eenicheyt te kicicn/J ;'.,,',, En door de vrijfieyt noot den jever te verlief�%⁵Dat is wanneer hy van de Borgherlijcke wacht Was Capiteyn ghemaeckt:,, doch heeft des' eer veracht Om met lbo danich ampt fich ftaegh niet te becomm'ren En altijdt fijn ghemoet met forghen te belomm'rcni� Maer liever fijn vermaeck by d'eel <Pii�um vindt Als met foo grooten eer en lof te fijn ghedient, Nu ipelt den gheeft in _rruft en ftille eenicheden Nu can het vry ghepeys de finnen gaen hefteden Om jet befonders door t'Pinfeel te brenghen voort Dat Coninghen verlockt en hunnen gheeft becoort. Soo als ons Vranckerijck en Spanien can bewijfen Al waermen fijne Conft feer hoochelijck fiet priji�n,

-ocr page 411-

iac in het Cabinet des ConincfcxJiof gheftelt
teneffens ander werck van menich aerdich belt,
Sulckx dat den naeme van i>m fDeymtn lanck fai levert
Door fijn Pinceelen die hem gro�ten luyfter gheven
lae hoe hy s'werelts eer en onruft meerder ftaeckt
Hoe dat de Schilder.conft hem meer gheruehtbaer maeckt₃En daghelijckx vernieuwt haer kracht in fijne finnen
Om dat hy naer de doodt een eeuwich eer fou winnen.
Een eer die noyt verflijt, oft uyt t'ghedacht en gaet
Soo lanck des' edel Conft noch in haer vleien ftaet,
Gheen eerfucht is foo fterck die Konftenaers can dwinghen
En uyt hun vry ghepeys de fchilder-luften dringhen
Soo als hier claerlijck aen yan 3)eynum ftadich blijckt
Die met de vruchten van Titlura is verrijckt
Door d'eelheyt van fijn Kunft in fchoon verlichterijen
Die nee en fuyver fijn, daer ons fijn eel fchildrijen
De proef van thoonen met een wonder gheefticheyt
Soo als de daet vereyft, wac dienter meer ghef�yt.

IOANNES VAN KESSEL

Schilder �an Anftoerpen, oudt yj.jneren..

Ift (Breugel foo biiaert, en gheeftich af te meten
Natucrs volmaeckte deught, door onghemeyn fecreten,

Daer menich cloeck vernuft op flaet fijn oogh-ghemerek
Om al de edelheyt en fuyverheyt van t'werck,
Die yyt de Schilder-conft door hem is voorts ghecomen
Befonder in de cleyn figuren, fruyt,en bloemen:
Va?i Kjffel volght hem naer foo f�yvcr, net en eel
Soo fcherp, en los in't cleyn doort' toetfen van Pinfeel,

D d d Da�

-ocr page 412-



		Dat d'oogKen verder niet haei mchten connen draghen Als t'gen fy in dit werck aenfchouwen met behaghen. Waer van de Konft en gheeft behouden d'�verhandt En wijfen uyt de kracht �an KjffeU groot verftandt: * Den weerfchijn van fijn verf ean opentlijck bethoonen Wat wetenfchappen dat in defen Me�fter woonen, i_:l_kSoo jemandt het gheficht tmer op fijn belden flaeC Waer in den blommen aert van hem ghefchildert ftaet_?Die tleven en Natuer foo weten uyt te drueken (Ten waer dat Conftbedrieght) men fou hun willen f lncken, Soo gheeftich, (bet en m$s ftaet elcke bloem by bloem Coleurichuyt ghevoert en draeght �an.i&jfels. roem; , Het coftelijck ghenoegh dat daerin wordt gnevonden Heeft aen my foo veel ftof en reden toe gh�fonden, Dat ick my niet bequa�m en ken _? om d'edelheyt ν Te fchrijyen van t'Pinf�el > die Faem ghenoch verbrey t. Kipt alle Kojnften uyt die van ψicluer oyt quamcn De fnelheyt in het cieyn fou t'leyen fchier befchamen Di� ons.j>an Kfjf� weet te brenghen voor den dach Soo eel als jemandt oyt in Konft-fchildrijenfach. Jn? b�eilen fonderlingh als �nghepluymde dieren Ghevoghelt cleyn en groot die by cte woleken fwieren Ghefchelpce.ze�-ghedrocH dat onder t'water glijdt En t'voeteloos ghecruyp dat t'droogheTandt door fhijit Wanfchapen Schepfels en verfcheyden vremde dinghen Weet ons Ipan J^eJfel.iAs h�t leven voorts te bringhen, �>aer niet (hoe cleyn dat is) in't minften in en blijckt Qii door lijn Konft alleen aen't leven heel ghelijckt.

			GYS.

-ocr page 413-

�

'■� *^

�� vaintre wes-rencffitne'en fleurs,
^^t^l^aUX ***' '^"^fittfort e/TïtnevgüUr leur Curieuste

g^ij^ife~~iwyi^ii~~rt^Jma^a^, �«*»«,

"' '"" -llt'"""T � -" * ' ■""' ^:'- .'■■■■■■ . '■ "0

-ocr page 414-



	r� "Α GYSBRECHT THYS *Schilder Ί?αη Antwerpen.* DCn �iefe�ijcto acrt bte Gijsbrccht Thijs in fijn ^c&i�ber-ionj� boojt^etigtjt bcfonber in ftet naecftt / berbient met ont(�erffe�ijCRen �of begaeft te $ijn/ ben me�citenfooinbebotie a� $oeterijen/ mebeoocit in Sanbtfc�ap feer toer* maert i� / om �e p�aifantie en o�ecf�iS�e manieren bie inbe �fionfi berbojg�mt 3�n/ feer �o# en gljeef�icjj afg�eboo^bert fonber bed tijbt - ejuitierp baer in te tonnen binben / toe�cfte Hunf� ban beerg tmtn grooten toe�f�anbt inbe oogjen boet Bltjcnen baer alle flief jje��er^ feer toe g�enegjen f tin/ toant naerbemael be metenfc�jap ban Pi&ura niet al�em gjjc�egj�en en ig in een fupber netticgept/ tnaer oocnin een roumicljept/bie toe�cne bitRtoiW �e meef�e eraciit en fierc�ue Baert/ foo enbe g�je�ijcR upt be Jdincee�en ban ben boomoemben Thijs te fpeuren i# moonenbe tegljcnbjoo^bic�j tot Antwerpen, 3$ijbcr� foo �>2engj)t feneren grooten Ha^ae- «If�eef�er �n crbaren ^clji�ber Bp naem Haddeman neben be jjanbe�ing�j ban Thijs man f en groote beranberingj) ban Conf� boo? ben bac& / be t�e�cne boo? {jaer ober* groote nrat\|)t i)et �eben fc()ier obertrcft / toe�cne nracgt Bef�act in �)et Conter- , fepten naer �)tt �eben bic tiet �eben ober al g�je�ijcR�jet �eben fe�f i� uptBe��nitie fn�cften toe�f�anbt en grootfu�jept i� baer in te ften baet menicpulbig�e �ofc terfeptfef�? foo in «Bng�je�anbt / l^ol�anbt a� in S^aBanbt ggenocgfacm gjes tupgfjen af g�jebcn/ �ie bcel boo^ van Dijck tooien aengljeficn / moonenbetc; gtjcntooo^bigjj inben Haeghe in �jlo��anbt / hit te bojen oocr �angljen tijbt in <�ng&e�anbt g&etooom ijeefr. 2&encffeng ben fe�ben Haddeman, mac�j �^ol�mit Danid toel roemen op Daniel Mijtens gaeren jng�jebo^en patriot niet min erbaren in Uijtcns conterfepten a\$ ben fcibcn Haddeman ben toetenen foo to�ccfac�)ti0�)cn gianbclingf) inbe �onf� boo?tft?cngi}t bat lm egeenen tijbt en negoeft te berfupmen in an�fc exercitie a$ baegije�ijtli� te conterfepten en op boecnen en pannee�en te boen ficn berfcijepbe groote gerfonagien be toelcne inbe Confi �angl) naer fiunne iacobt Co melis tonnen g�iefcent bjo^ben, 3�oo?tb$ foo en can ben roem ban Comciis Saftlevcn Safticvcn ^cgii�ec ban Rotterdam niet g�jeboog�jen bat be jpaem niet en fou op �et toc< rc�btg �onnee� g�jcruegtBaer marenen fijn �iefe�ijene enbe toe� g�emanicrbe βαη^ be�ing�) in f�i�j�aenbe bing�jen a� RcuiRen~goct/Beef�ien�/ frupbt/ en a�Dcr; Ijanbe fpooencrijen op bc manier ban Heiman Saftievcn bie fijnen 25?ocber bja^ �acr a�ie Conji-�iebenbe �ienber^ en Eief-�)e�te� feer toeggenegBen fijn om ben grooten toe�flanbt en �eben^af fcfiijn t)it baer in te pen i�. U^aer teggen fou f)<M Theodor te �e�ggen �e�ben be ober-a� b�ieg�enbe \|paem ban onfen uptnemeiibcn Thcodor van Lo- van Loon, baer icn in get eecf�c bee� eenig�e Rennifleban �je�g�jeg�eben/ bo0D mus. _m j_C^ \|g^_0C \|0_O jj_eej fiennifle \|)ab ban $ijn googj g�Jeac�jte crbarentDept a�^ icK naemae�jS rne�fieB ronnen onberbinben/ enbe aen fijn fjanbe�ing� ggefpeutt �e� baerniemanbt inon� eeumpc� ober, ggebe�g�jt maej gouben goo^enbe tot fijnen �of en eer befen bo�g�enben rijm in't eo?t a�bug: ' *Heeft oyt i?an Loon* door Konft Jtalien doen verwond'ren** Soo mach ons Nederlandf fich gheven wel 6en ond'rea Jtit

-ocr page 415-



		*43** Jn't ovcrweghen vatt de edel vry ΨίΒηύτ Midcs niemant (foo het fchijnt) en heeft foo nauw Natuer Van alle kant doorfien als tf^oomen en Florenfen Befonder inde Kunft,tot aenloek vande menfchen, Wijns paelen Tbeodoor al lanck betreden heeft Daer ons fijn wonder Kunft een waere proef van gheefr, Om dat daer in den aert van d'Jtaliaenfche trecken Weet groote kracht van gheefi naer t'leven te ontdecken, Soo als te fien is aen van Lonius cloeck werek Waer med' dat is verciert verfcheyde Neerlandts Kerek. ��g toonbet bat mcej�enbee� be ρΛ$ώο$η metenftBap bet ^e�jilbet - �ionff terj�erft ban b'een Htibt og fjet anber �gel�clt �mjcht aen David Rijckaert ben 0UOCtt eiVDarid ftjtten ^bnc / fioben ��ieu aett Mareen Rijckaert fi)nm #ombti0?Marten toootfeif�. Davidts S^oebec / be fcue�tfce alle typ toonber inbe Conf� uptfleftcu. ^RiJ^ckae^ <$efen Marren Rijckaert uaag ober een comenbe met be fjanbc�in�j) ban Joos de Mompcr aig te ineteu feec betmaett in Eanbtftfiag en Humen / eQeueeggtttt/ toatet-batten/ beer berfcjlieten en p�afante ba�epen en fu�c��bani� je meec anbere te ianrft om te behalen. 25oben ben fe�ben tg ooeft een groot jBeeftec inbe ^Cjiioer-COnfl Aertus Wolffaert �>cQtIbCg bat! Antwerpen, foo feCt te �$fttt in Arms �e Ijanbe�ing�j ban bebotie a\g goetcr�e / fraep in o^bonnantien en t�oeefte eJeeWoi�am fte�tcni^ tot melf�anbt banbe Confr. 4�enfaifttntlijc!i ben ootft atttgBr�or�tt om Wi boo? te fetten ben oijetucljtoarenben Geeraett van Hoochftadt ^clji�ber batiGecraert BruiTei fm uptnemenbe fraep in ionterfepten bot�j bacr naer meet g�entg�enti van ftept Kr��Benbe om te o^bonneren eenigj* ftatp #&ifletien foo banbe gaffieHooch- oft �eben ban ong φ eet/ en boo?tg ban berfttjepbe ^eph�rjcn/ tg banben fifll^ftad�� bec conterfeptcn g�etoenen enbe Beeft betffiiepbe ^�taer-trucntn �fema�eitt bie banbe HTieflje�teg feer ggeac�jt toojben om ben n�eben toeifianbt bierncn baet in fien ean / foo Binnen alg bupten be ^tabt ban BruiTei. ^iBibtfgabet^ fi�ijf ftt inbeConfi ban GuiHamde Vos ooe�t �ienof�faem toatfyembe binbingfjen citGuiiiam. wtbigije g�jefre�teniffen 8p met be $infee! imt ben gljeeft �aet ��tjeften foo indevos. figuren aig anbrtftntg fcooonenbe binnen be ^tabt Antwerpen g�aetfe ban fijn Bltf�oo^te, �n raee�icnbe be ebe� {)anbe�ingf� ban Marten P epijn, baet ban en Marre» Ni «ft niet meer comien ae�ter�ia�en a$ bat lm ben natueten tojetenfeljap toanP<w� �'idura f₀₀ beer onbetfoc�t �jabbe/ bat f)p eenen <0bet-b�ie�{)cc toa^ ban a��e & «i^eefierjef oft �onfienaetsf bit in fijnen tpbt in 3ta�ien toflcn o9fbonben toojben/enbc t�aji ben eemoj&en Conftenaet baec Petrus Pauius Rubbens boo? ii^efbe bat �m �)tm fou ije�ben obeetrojfen/ afcomenbe naec iPe�etlanbt/ban tot fijn groote tycuajt jjoo^nbe bat jp bjoegg cjejoubt mag/ fepbe befe oft �iet�Be�rjcfte tooo?ben: nu Pepijn sge�joubt tg/ en b?cefe ieft niemanbtin befe tcut� om boo? gun te topefcen inbe ^tiJilbet tonp; toacc mtbe daer oljenocft ■ tr .

-ocr page 416-



*44**
*44**		u beuf�otn too?bt ��eojeben bat Pepijn toe� een otoot ®tfftmtt ban Pi&ura moef� toefen s�e�gefc aen bee�e ban fijn f�ui�ten compt te ��jcnen/ hu obet a! gfjenoctj teften fijn en ban De gijene (Die De f�onfl berjiaen; feec g�eeftimem ttio^�en*


	Η E NRICK BERCKMΑ Ν S : SeMlde�;-_;3w dm Glunder hy Wilkm-Stadt, i& fm fraep enbebermaertin't<�ontetfepten/#eBo?enin't jaet 1629.bie ce�i g�e�CCCt f�eeft fip Philippus Wouwcrman ^ata�ie-^cBl�DeC t�t Haerlem, illDc Daep ndk Wf_?Thomas Willeborts enbe Jacques Jordaens tot.Antwerpen. <j$$ Den �e(ji�bet g�etoeefi ban fijn C^ee��entie <0tacf Hennck van Na�u «t�oito ncuc ban Huii�, enbe leeft mtt De bodDt baiiben fe�ben <®caeff Hennck $n Uuoonp�aet^ gBenomen tot Middeiborgh in ^ee�anDt aitoaet fip o�etroubat enbe noe�j te0Bentoo�3Difi& repDerenbe ijs. �fm ebe� tfuc&en Die Jro met $ineee� ten boo#6\|n �?en0�t s�eben een toaer gjetunaften met baat lof enbe ee� Dat Defen �on\|�-r�cften jiBeeltec be�joo^De �efaempt te tooien/ baant periDe binnen V�ffin. ghen op �jet .0a.nbt-boog0 Doel berfe^epDe fe�$D$en ooeft rot Middeiborgh cjj �c ^anbt-�oo�&en�e 23u�-Doe�en bee� fe�bf�cme Conferfeptfe�g enbrboo?bn# bed Jpoutfretten af be�benbe becfe�jepbe peeren <§raeten ban JgolianDt / foo fu��m a��e Conji-�ienbeeg moetm toejiaen/ Dat Den ^atnec �fteen ineefcDet ep��jcni fefjajapen oft bo�maec�u�eben en tan Betoijfen alg Defen Berckmans nm fijn $w xectavugt Djutt�/ feftoon Dat jemanDt �oo^jc�ofy oft be�g&fucSt De fe�be traite te benpen/ get Conterfeptfe! banben 5HDmicae� De Ruyter, Jan Evertien, en ban meec anbere oljequaUficteebelpecfoonen/ ��eto m ^o��anbt een opteert oojbce� batiefetyp met meerberen Eof enbe beebienbe t�et Den fe�ben Henrick Berckmans felju�Dic� b�tjf te bercieteti a�# Defe «aeibofeBenDe ijeer\|�n in't fto\|t jjiet f�n �Befielti Can (Berckmans met de verf af belden d'eyghen leven Jae tf weien vanden menf�h foo ftellen op panne�l Dat wy voor tleven fien de trecken van Pinceel Soo moet fijn eel fyiBuer veel meer als Gonfte gheven Midts fy al menichmael voor t'leven wordt bemerekt Maer neen, het is den gheeft die al de Konft verfterekt

			Men-

-ocr page 417-



				4*J

		Naaviten /_� Villen Wi �� ^?^NI^ ^^CXaJSI g ...........miwmaam ■^Berckmantphat:. , . - _T' , ^ *-LwaetDoury _erL Ze/onJe.* CWamau/hi. _T ~ »Jr

-ocr page 418-

¹ " '

4i�

Mengelrije.

Qo ghelijck men d'hoffche bloemen D'ander gau en wonder cloeck

j Selden over een fiet comen
Met maicand'ren in coleur
Jn het wefen reuck oft geur,

D'een is root oft purperachtich .

D'een ftaet bleeck en d'ander crachtich
Deen is wit en d'ander grauw
D'een is geel, en d'ander blauw,

Sulckx bevintmen in een Schilder

Die veel rijcker ende milder
Als den and'ren is in Conft
� Daer Fortuyn hem med' bejonfl:

D'een in fraey ililftaende dinghen,

D'ander weet oock voort te bringhen
Beeften Landtfchap oft Figuer
Daer maer in ghebreckt Natuer.

D'een in't groot jae boven t'leven

Can door Conft veel wonders gheven
D'ander in het cieyn bethoont
wat op de werelt woont;

D'een is mals in al rijn wercken

Die den weiftant meeftverfterekcn,

In het levens onderfoeck.
Wie weet beter af te maelen
Beeften Landtfchap ais van Haelek
En Sastleven, daer den aert
Van het leven wort ghebaert.
Thys in'tnaeckt, in eleedingSNELUNx

En inLantichap oock Achtschellikx
Mytens , Haddeman, Chatel
Conterfeyten wonder wel.
Merten Ryckaerts foete berghcii
Gonnen licht de lullen terghen,
En in Boeren kerremis ;
Tilborgh een groot Meefter is.
Jacoe Sandraets wonder vindmgh
En vanHoocHSTADTs onder windingh
Jn het hand'len van Pinceel
Draeght haer oock leer vrempt en eci,
Sukkx dat Neerlant wel mach draghen
Haeren roem, door het behaghen
Dat fy in haer Gheeften vint
Die de.Faem het meeil bemint,

Α E N-S PRAECK.

Omriia diligentla fubtjeiuntur-t

Al watter varfdeii menfeh in Conii wordt uyt ghewerckt
Moet met de neerfticheyt en jever fijn verftercki:.

Diligence fajfe fe�ence.
Want
De Conft en crijght gheen gheefticheyt
Soo haer ontbreekt de neerftigheyt.

D%t Dan frjtien nuttcn en fcojM�cfcea ttj�t toi�t�ef�etaom beb?p Μβ>
�et eouft te gameren I en �e feii��ec�e�g&�en in te ftorigljcn f moet eerf�
mtoQQt a� �e neecflic�ept enfce �en fete in f�n g�e�ac�jten gecgren enoe stopt toet*

m��k

-ocr page 419-

4¹?

/�

ηφ& om &«* k*"¹** toBc&ai/ flti��irittt^ ya�fe(�jitin��ttMieba;06cefj97
die nopt op?ec[jte en r#pe biuc�jten en fal bo�jtfyeng�en / baerom DienDen alle

ipilDerji pit tteffdgcfe fp^eecft-bJOoaDt inDe memode te inten

Dat noyt een dach voor by maeh gacn
©ft daer wordt eenen treek ghedaen.

%\$ jemanbtfoecntteacljtee�iaefente uptttfit bo�maeent�Kpt ban Pi&ura.Di�
moet poften een oplegt goet berf�anbt enoe oo^bcel / eenen b�openDen Q&ct$/
met cm fetjerp ueDeniften Dec aengljcnaeme toetenen Die &p boo^ ijceft/ eenfament*
lijcR i$ Bern nut De Ceecnen-eonf� met een ecbaeren hennig ban l^iftogten en
Joetetijen / DienenDe foo tot bet(�mnaje ban rtient o^oonnantien a�# acntuij*
fmgfje ban oube gljeff�iebeniflen� I�p �e�oojben oocn tcnii&fmtg te ϊΰφ\ er*
baeren inDe C�nfi Tjan Mathematica enDe berf�aen �e Anacomy, feee bienftiglj
tot De geefpeefttiben / De fcljabutoen/ De bag&en en nachten/ ijet �ic�jt en ijet
�jupn Daec Den j@atuee meef� meDe eicngBctocfen tan tooien. tf�ant Die iriDe
boojfc�jctocn Dciiaijben niet g�emeefieeeect en i�/ cannualrjc�i iet bolmaecnt upt
tanen/ upt reben Dat D'ecn aen �jet anDee baj� i$ / en fon&et tna�ranberenin
onipjie manier moeten fejeef gaen. <�enen b�oepen�cn gfjeej� en ig nopt be=
ftoaert �m een o^bonnantie oft famenft�jicftinglje c�cfte�iJcft upt te belDen/aens
gOcfien eenen tyuegt&aren gljeeft bufent-Dec-�ep goeDe bebetuning�en en bcran»
Der�tjcfte gfJeDacljten eanin fpannen om toat fraept� en felDjaemgte tnaeeften/
■bic Den �eba��cnf�en �upftee aenDe�iiuif�g�jcbeii. 3�'erbareMljept inl^i^ieit
en get toel fe^iefeen banDe betben / berDeplen bet feljaDubJen enDe lm f�e��en Der
peefpeentiben / fijn De fonbecl�cKJie en nragjjtig�j�e gooft - bauben ban onfe
Pidura, Die Den toe�fianbt aenDe $*onfi connen gijeben; fu�c&� Dat De boo?fepDe
&cuaj&ben $n De pjintipae�tfe �efl�n ban Dit fejp enDe toffe�tjeis ampt / als* een
baj� gfjefcljaftelDe heten oftDie�tg&e�?ept net/ D toe�en foo Daer een ban te niet
pet/ictanbec��tacft�bo�fl�jt/ en fonbee ma�canDeren niet enhonnen b�ijben
ijueren» jlBet toeltfce boojfepbe gaben De �onfienaeeg (Die kh in Defe boo?*
fiaenbe bee�en befe�j^ben ije�) ten �jooebfeen fijn begrafit/ en met bolle tccfyt
iJc<te-ttoon boogtnftn Mufa j)un toeg�etoefen moet bao^Den. it�nnt �>et fijn
gaben Die niemanDt a�tf De DooDt fmn ean benemen / Daerom uiacfj De �tonfl
tod boben alle etjchDom De^ toerelt� gbejlelt bJo_L:�cn / �niDt^ Dattnen De cijttt*
bommen ean betlieren enDe nimmermeer De itonf� al� Doo^ De DooDt�

De Kunft die is alleen van fulcken deught en kracht
Dat iy worde boven fgoudt en rijekften fchac gheacht

^Bm t��fctt Cats fp^eeht �jier op ooeft j�ec ��c�eccDe�ijcft en fept in een
ban fjjn ^oetfttn g�enoempt Den Trou-rinck a�bu^f t

Kunft is een fchoon juweel, en boven alle fchatten
Daer windt en Vier, en zee niet op en coniien vatten

&ee ®ai

-ocr page 420-



		�oo toanneee een φ% Coogman/ op ^e/ oft boo^ fymtti / ffscfte ban bet/ bancfceroeten en foo banig�ie ongfjducften berliefl fijn cijcfebommen / ran �icjt tomen tot be upteef�e arraoebe / en jemanbt bie begaeft i$ met een befon�cre �onft ��e�tjcft ban Pi&ura, encan be fe�be niet bee�iefen s�& boo? be boobr. j�e�ioon \|p berioo? a�le f�jn mibbe�en ban ber(io?bcn oft beeecegta oocberen/ foo Imiclt tjp fijn itonfi boo? tleben matji �cijouben/ foo blijft �jtm altijbt &$i ben Bcjlen febat / �aci* �p a�lc ftgatten mebe tan toinnen/ epnbenbe �iecmebe/ om te Komen tot be ariitbaere oeffening� ban 2&e�bt-fnpbec�/ 5lct�itecteu/ $�aet-fn�jbei# / tn fu�eftbanigSe ^anteerber^ bie inben eecflen 0caeb fijn �e jlaenbe on� b?p Pi&ura banbe babee�jjche fijbe / bat i$ be Ceerben-cotitl w met be boo^f�. fi�tibe�in�� aijcmenfjjjt moet fijn a!� f)et p^incipaei nrontflud? ban fukften toerthen. $00 tuil itft mp boo? Hel lefl notij eeng ontfiljnlbin�jen en te bibben niet gua�tjeit te nemen battee beele ecbaren en uptnemenbe toftc- naecg oft �tBilDeK# in bit tocreft betreten fijn bie itft �jope inben tbjecocH tyucft tot tjun ontjlerffe�ijifce eet te fien floeren/ fejoon icfc be fe�be (mitoji bat φ tot notj) toe acn mp on�eftent fijn] 0ebbe boo? bp ojegaen; \|opentic a�foo bat a�le� in baneft en ten beflen fa� opgenomen tooien / frenbe mijn onecbaceni�jept ban beeftant en b�jjbenbe ebentoel a�g bo^e feec «Boetb�liia�jro Eefec V. E. Bienft-wiliighen Dtenaer. Cornelis De Bie. *Waerheydt baert NtjJt* E Υ Ν D E Van het tweede Deel. / ' 1

			HET » \|

-ocr page 421-



		HET DERDE DEEL Inhoudende den weert befaemden Lof der uytnemenfte ende wijt-verraaerile x\rchitectem, Belthouvv ENDE Flaetsnyders, Van defe Eeuw foo doodt als in't leven zijnde. MIDTS-GADERS Eenighe Ghedenck-waerdighe Voorbeelden op den Natuer der ielver Conften. Ghemenght Mee Vermaeekelijcke en Gheitichtighe Veerfen, dienende toe vermaeck van alle Rijm-lievende Poëten en Leer-girighe Jeught. CORNELIS DE �� Notaris tot Lyer. Wmheyit baert KyJt*

-ocr page 422-


� �
	Jjr:	_l.	� ...
[			*■■'	*� ■	/;

f -4

-ocr page 423-

�5«

OP H ET

VAN M^R�

CORNELIS DE ��

�.

n Mander in fijn Riem, onrjkrv'lijek door Penieel

Was niet vernoeght, fijn drift wou noch veel hoogher raecken

Sijn cloecke pen had luft op s'werelts groot Tonneei
De Konllenaers met hem ontfterfvelijck te maecken*.

Nu leeft hy in fijn Naem ichoon tleven is voorby
Met die, die naer de doodt hy heeft met hem doen leven

Hier wordt des' deught ghevolght, een ander Honingb-Bye
Jsop de eelfte bloem des Schilder-confl aen't fweven,,

Sy fuyght gheen honingh van vergancklijckheyt, ó neen,
Wat aerts is licht vergaet _v wat gheeftich is blijft dueren,

Des grooten Zegers bloem blijft, fefioon de bloem verdween:
Men fiet gheen Hemel-dauw van d'Heemem druyf vervueren^

Verflindt de doodt het Beidt van't ftervelijck gheflachr
Natuer met Conft verfelt behoedent voor t'verderven,

Want wie des' <Bie hierdaem foo jevrich-heeft ghebraelu
Sijn door Penfeel en pen onfftervelijck naer t'fterven_r

Soo is> des* Corf vervult, niet voor de graege fmaeck,
Maer tot een fpieghel van de gir'ghe Conftenaeren,

Den honingh is hier * gal, dats een verkeerde faeck,

""inde

Leeft wond're <By$ die gheeft voorhoningh cont vergaeren.

/. S. Lemmens.
LOF-

-ocr page 424-

LOF-DICHT

^k-

jfet eeren vanden $oet-vloyenden Poe�c

CORNELIS DE ΒΙΕ

Op het uy t-gheven van dit Conft-rijck Schilde r-B o e c k.

COnft-mxnnende gheflacht; wat lult ghy gaen bedencken ?
Om aen (die U heirbaert) jet coftelijckx te, fchencken ?
Al roept ghy tot behulp den rijcken �ndiaen
Al hadt ghy uyt ghevii�, het dieptft van Oceaen
Wat daer door Ichipbreuck bleef, al gaeft ghy Magneet dippen
Die ons de No�rdt poel baert, al waer u grondt en tippen
Van al het goudt gheberght, en dat ghy 't aen hem ichonckt
Jae dat ghy aen fijn Lauwer-croon de perels honght
Die oyt Nepttmus gafF_? al d'Ambers en Momien
Die t'Rijck Egypten gheeft, wat waert al te bedien

Gheeft wat ghy gheven wilt, ten is gheen gift voor die₃Maer gheeft u eyghen felfs, gheefc Schilders aen de (Bk
En denckt wy fijn een bloem, doch juyit geen tulp oft rooft
Hy iuyghter honingh.uyt, hy lal U heel doen bloof�n,
Daer is niet eene bloem hoe flecht van wat ghewas
D'ees foete Honmgb-Bie brenght alles wel te pas,
Jae tot de Hechte bloem die ick mijn felfs mach noemen
Daer weedt ons ibete Sfe oock al jets van te roemen .,_; ■�,.,.-..■�
Den honich barfier uyt al wolihijdtilelver nietl> Ά /
Het wordt hem over tuyght van die dit werck befi�t.
Jck eyndt dan fonder eyndt, want om een eyndt te maecken
Van dat hy weerdich is , wie fou tot eyndt gheraeck�n
Al fchreef ick eeuwen lanck, noydt en gliebrack my ftof
Te fchrijven Boecken vol van u, de \Bie_? ons lof.

Jan Peeteki

Wy leven om te flerven,
Eft wyficwn m te leven.

Aenden

-ocr page 425-



			423

	Aenden VVijt-vermaerden Po�et M\ CORNELIO DE ΒΙΕ Auctheur van defen Conft - rijckeri SCHILDER-BOECK.

		Ken meyn niet dat in s'werelts perek Oyt jemant maeckte fulcken werek, Dat by het u magh rieken, Spijt Room jEtheen en Grieken. Want k' lees van eenen Cardinael Ghenoemt Fernees in Roomfcher tael, Dat hy ontboot een Schrijver Van onverdroten yver. Υ goeden vrint (foo fprack Fernees) Jck wou dat uwe pen eens wees De Schilders al te iaemen Van feer doorluchte naemen. Dat ghy dry eeuwen door en door Doorliept en brocht my eens te voor Hoc veel daer moghen wcfen Die waerdigh hjn gheprefen. Eeril van Mabevs tot op van Dyck,. Wie daer-cn-tuifchen konftich-rijck Gheweeft i�jn van de mecile En �ytgheicfcn Gheeftcn. Jck foud' u loonen met den loon Van diamanten cene Croon Gheciert en fracy bepcrclt De fchoonfte van de werclt. Men Heer, fprack hy, weet dat ick Ben Bereyt, maer dat ick niet en ken Van alle ichildereycn De verwen t onderfcheyen. PrcTVER en gaf my noyt die jonil_yOm alle deelen van hacr Conil Soo foetkens te vergaeren En hacren lof te klaeren.
SEer hooch-ghelecrden vrint de Bie Jck ftaen verwondert als lek i�e Dat uwe fneghe penne De Schilders foo wel kenne. Ja niet alleen en kent by Naem Maer oock hun wei verdiende Faeni Soo aerdigh weet te treffen, En heerelijck verheffen. AI had ghy t'aller tijdt gheweeft �* Den gheeft van jders Schilder gheeft, En hun verpandt ghemeten Niet beter mocht ghy 't weten. Ghy fchrijft met fulck bequame i�off Van s'Schilders noyt volprefen loff Van jeder in't byfondcr Dat jeder feyt t'is wonder. Ghy fchrijft van hunne Schildery Met fukken fchoon Po�tcry, Dat U Poeterijen My fchijnen Schilderijen. U rijm is fchildery die ipreekt, Waer uyt een jder tleven treckt, Van al t'ghefchildert wefeQ Ghefchildert langh voor defen. Ghy thoont te i�jn een groot Po�et Die oock wel van het fchild'ren weet, Want noyt en iagh ick milder Po�et en t'iamen Schilder. Ghy hebt ghetroff�n t'rechte wit, Van t'hooch vermaerde Schilders pit, Met klarclijck te thoonen Waer dat de Konften woonecu

-ocr page 426-



4*4 Al is de Konfte wonder cel Jck mocht te luttel oft te veel By brenghen tot haer voordeel, En i�kers met kleyn OordeeL Maer jemant die de Conft verftaet Die hout oprechte middel-maet, Die weet met goy manieren Sijn penne te beilieren. Met fulck en dierghe�jck befch�et Heeft itch ontfchuldicht den Po�et, En t'Cardinaels eelluften Die moeften daer heruiten. Maer ongheluckigh was voorwaer Men Heer Ferkees dat voor oft naer Niet eenen op en ftonde, Die t'iloute werek begonde. Dat nu den Cardinael Eernees JSens weder van de doot verrees Om s'Schilders boeck te iefen Hy fou verwondert weien.
	Want ghy de Bj e hebt defen boeck Met fulcken neerftigh onder-foeck Ghefchreven en ghehandelt Soo dat ghy fchijnt ghewandelt Te hebben met U eei verftant Door heel het ganfche Grieken-lant Door Roomen en Athene^ Door al de Landen henen En dat ghy daer een jders keeft Van het verftant door uwen gheeft Gheiten hebt in't aenmereken Der groote Schilders wereken. Jck bie De Β ie dan veel gheluck Van weghen dit hooch rocmbaer ftud K'ben biy dat eens volbrocht is Het gen' foo langh ghefocht is. F. Godin God dienen is regemu


		VIER-

-ocr page 427-

4*ί

Vier-tallich laer-teeckeii.

Ί. acnDen VLoeil-Ighen r��Ck-gheeftighen' Meeftct'

2. GorneLIVs De ble � *
hier Met sllne po�sle (3.) VlIt-beLDenDe
Die Conftlghe trefolren In
4. pICtVras gVLDe kaMer.

y\T/Ei aen fchoon Belgicaj Kjom i�nght een ander likenl
W T'is langh-g�noech geweent Ura Mavors ilrenghe roe:

Κ echts als het Honich-Bikeh
JNaer Platos' lippen toe: ⁿ�n haken en kanonnen,
Lcydt fcff�ns ncer-ghebluft_sIn het kasket begonnen
(Voor Pallas toe-gheruil)
Oiet hier (ten is gheen loghen)

L) e Β1 e niet overla�n
Jbn is foo verr' ghetoghen

JBleef noch bciloven ftaens
In Ρ L α τ o s wicgh' fai erveni
tSn iact de Fa�m noyt (tervcni

Qmnia in !Deo.
Door nICoLaVs oMasVr*

Jck fpeur een wonder faeck--------

Dat van Himettvs quam
Ter-wiji' het wapen-tuygh-------

(Door Venvs loos bedrijf )-
Heeft foetelijck De Β1 e----------

Te ilorten honich-raet--------

Het gene dat ick meen,----------

En heeft dit Cabinet
Met honich-vloyich dicht,�

Dat fonder hem Pictvr'

Dies hy den Lauwer -tack------

Wie dat de Gonft op-weckt �

* V\k VaUrmmUax, lil�, u cap, 6. kmirabUlbuil

Dcri

Fff

-ocr page 428-



		*4ί** Den ^ai�tfiteur Tot,alle haet-draghende Momiilen �::'■; ,;' ! . '�■■■;'i^:',^: ι -E Ν D U: -r].I > _:,.^! " �■■.' Belgh ^ fuclitiglie Benijders. E En Reden Momus; moet ick voor het left u vraeghen 5, Te weten _r wat u mach in mijn ghedieht mishaeghen_?;Dat aitjjdt uwe tongh foo dapper daer op ichampt En ftadich pp den fpot van mijne fouten vlampt: .Waer bouwt ghy t'clappen op ? als op de lafteringhen Die b�rften: ikyt u maegh om ieughens voorts te bringhe� T'is akijt veel te lanck, te cort oft veel te breet Te leelijck oft tefchorft₅te kout oft veel te heet, Het gen' een ander doet in jemandts lof te fchrijven Daer moet by tt een v�ir van hunne pluymen blijven Van die de Po�fy v�rbreyden naer de reen Hoe dat het gaet oft niet fy wordt van u vertr�en^ De Po�fy nochtans (om haer ibet taeligheden) Js t'wilc�mft by ίηρήη,ύ wordt fy foo vertreden Van u afglinfticheyt, en. houdt daermed^ den f�t Om te verdooven d*eer met fchimp en plompen fpot Fy onbefchoften Uylydie teghen itroom wilt feylen En meyndt hier wederom te braecken uyt u feylen ,: Soo als een v�yle padd' die niet als gift en ipouwt Die niet als quaet en denckt, en niet als gal en knouwt Meynt ghy mijn pen vol roem met u gheclap teiterghen? En aen de fnelle Faem het mondt-fluyten te verghen ? Treckt vry u li�rens: in als: een befouten fleek, . Want u ghekakel wordt veel min gheacht als dreck. Schoon

-ocr page 429-



			*47**
		Schoon dat de jelofy u weer meyndt op t� ftpke%_n3f_: i .�■;� , Tck fien van nu af aen uopi�t al gnebrqkea -_} _j; ....�<,;, , �. Soo ick maer jen bedenck, dat niemandt van verfijnde; _; ^lDe Kunft benijden fal, oft achten die voor fchandt, Maer Botteringhen wei, die hunnen tijdt befteden* Jn fpot en fotterny, en onghetoomde reden, Die fomtijts voeghen als een tangh op't morfich fwijn En ftadich uyt de Konft niet fuyghen als fenijn. Jck weet van buytens wel, ghy fult mijn dicht niet prijfert Maer eer met fchimp en fpot belagghen en begrijfen, Om dat de Schilder.conft hier wordt bekent ghemaeckt En elcken Konftenaer op Famas Throon gheraeckt, Vol lof en waerde Eer, om eeuwelijck te leven Die ick hun fchuldich ben naer mijn verftandt te gheven: En foo maer hier oft daer mijn pen een miftred' doet Dan dunckt my dat ick fitt' in Sioims hooch ghemoet, Die daer op fchreeuwen fal al oft hy waer befeten Als maer (fegh ick) mijn pen in't minft iet heeft vergheten^ Doch want ick van ghebreck alleen niet vry en ben En tot foo grooten werek my niet bequaem en ken Soo wil ick even-wel den Spijt ghewillich draeghen, En die tot mijnen fpot het aurechts bladt omflaeghen Beminnen, op dat fy verbeteren de fout, Die eenichfints den fin van mijnen rijm verflout. Ey Momus ,� ftilt u wat $ en wilt gheen gal meer fpouwen, Oft t'gen' dat ghy hier leeft, niet flicken londer knouwen Houdt uwe tongh ghetoompt en fpijckeit wat den muyl Op dat ghy op het left niet �n behaelt de vuyl,. Want feker uwe tongh brenght voorts foo giftich broedtfel Die in ghebreken van een ander vindt haer voedtf�l, Het is foo vuylen naem_? te fijn den Moordenaer Van de eendrachticheyt en tweedrachts Maeckelaer. F ff 2 rfijn

-ocr page 430-



		Tfijn Schenders vande Eer, Tongh-fchrabbers, Faem-beroovers Op-ftokers, Guyghela�rs, Twift-maeck�rs, Naem-verdoovers Die met den achterciap van Momus houden aen Jae fonder eere fijn, waer datfe gaen oft ftaen, Die fcheppeh hun ghenucht in fpot, crakeel, en kijven Soo als de onbeleefde groen �n Appel-wij ven. Seght Momus dan voor t'lefl, feght valfchen waerheyts dief Seght lichten Kramer die fijt alle loghens lief Mothouwer, Hoeren Son', Pluymftrijcker fonder kennis Van d'edel Po�fy , wat dwinght U tot de lchennis Van haere weerdicheyt, wat dVinght U noch daer-by Te fchelden ons Ti&uer, oft d'eel Beldt-fnijery. Bedaerc Momus Bedaert, ghebruyekt reen tuflen beyen� En fchreetiwt foo niet ghelijck de vuyle Straet-clappeyett_isK'en vraegh de reden maer wat dat in mijn ghedicht Mach in U oogh mii�aen, te fwaer valt oft te licht, Jft denck ick om dat hier den eenen wordt verheven' Meer als den anderen, oft dat ick heb ghefchrevea Jet vrempts oft ongherijms dat gheenen fin en is f Oft daer d'uyt-heymfche fpraeck gheen duytfche tael en is? Oft t'ghene teghen d'eer van jemants Faem fou flrecken Dat fomwiji bellegh-fucht oft ergh-waen mocht verwecken. Waer teghen tot befluyt ick des' ontfchuldingh flel Oft jemandt over-viel mijn dicht met naer-ghequely Dat (raeckende t'befchrijf) van deft Konftenaeren- Ghelijck mijn fwacke pen heeft willen openbaeren, Soo daer noch iet ontbreekt tot lof van jemandts naem* Jck t'felf ghelaeten heb voor d'alghcmeyne Faem, De weleke noyt vermoeyt en wordt om t'achterhaelen Een jeders deught en gheeft en die oock te vertaelen, T'ghen' de gheleghentheyt my niet en heeft ghejonds Op das een jeders lof te vollen waer vercondk



			De

-ocr page 431-



	De reden oock dat �ck niet en heb connen laeterr T'ontleenen ander tael het gen' de Rijmers haeten ■ En was niet om dsLtt'fDuyfs niet rijck ghenoch en is Om te befchrijven d'eel <PiSlu�rs ghefteltenis, Maer aengheilen de Konft van haer Pinfeel-Hanteerders (Die den Natuer verftaen) Befchermers en Regheerders Gheen ander eyghentheyt van woorden brenghen voort, Als die den Lefer hier fomwijlen heeft ghehoort. Te weten foomen leydc₇ (Proforti, %etoqueren l��>enti , iDrappery , fiifaert, en jnTtenteren En veele ander meer, die na' hier en daer vindt iben Het welck onmoghelijck is om voor by te gaen..� Midts dat de eyghentheyt van dierghelijcke woorden Door jngheboren drift noyt duytie tael en ftoorden Om dat oock inde Conft ghemeyne fpreucken fijn Van Schilders, als in't recht, is d'Advocaets latijn. Wat wilt hier Morms dan noch foo veel Nijdt-fucht fwelgheti Om met den fchimp en fpot mijn fchriften te verdelghen Want gaen ick jevers fcheef, het welck ghefchieden can T'is een ghebreck daer felden menfeh is on vry van Ey laet my dan in ruft, in peys en vrede leven En wilt foo herten knip niet op mijn feeren gheven., _?y T'is beter datmen ifeyl al [~to\]ghende bedeckt � Als datmen jemandts eer al �eghende beslecht. Ick ken mijn penne vry van fpott' oft fchimp te fchrijvert En daerom mocht fy wel vry van U fchimpen blijven : Jfl dat U wetenfehap wat hoogher vlieghen wil Bethoonet metter daedt en hout u tonghsken flil En wilt mijn pen foo niet met al u clappen ket'len Oft fy fou U milTchicn op't leften oock foo net'len Dat ghy u rechte faus fout hebben voor u tongfr Soo Muf* eens; de wijs van al U lempen fongh_?j

-ocr page 432-



		Jck weet ghy fout licht uyt een broeck dry cieeren fnijen Twee mantels uyt een tefch, jae foudt een ftadt beftrijen U wetentheyt (foo t'fchijnt) in alles is volmaeckt, Doch alfmen t'nauw befiet, noch tuyn noch ftaeck en raeckt. Wat wil ick veerder gaen, en loopen uyt mijn paelen K' laet Momus doen fijn beft om my te achterhaelen Ten is gheen Rechts-banck hier al waermen dinght oft pleyt T'is reden dat mijn pen uyt des' verwarringh fcheyt. Want t'is den Moor ghefchuert met Momus veel te fpreken Al oft ick teghen een fteen-roti� wou gaen preken Ick laet fijn feylen daer en wenich hem alles goet Soo blijf ick ongheftoort in finnen en ghemoet. K'en mach in dit ghefchil foo feer niet blijven hanghen En vals onganckbaer ghelt voor goede munt ontfanghen Heeft jemant tot mijn fchimp fijn tongh in gal ghedopt Mijn rechte oor is doof, de flincke is gheftopt Jck wil met fpoet en vlijdt hun lafteringh ontloopen En gheene leughenen voor goede waeren coopen. T'is tijdt dan dat ick eynd' op dat den Leser niet Jn't overlei�n crijght vermoeytheyt oft verdriet, Tot mijn onfchuldingh wil ick maer een reden voeghen Die aenden L e s e r in het minft niet can mifnoeghen' Tot eyndelijck befluyt,te weten om dat my Van overlangh beipronghen heeft de jeloiy Door enckel haet en nijdt, doch fonder reen te gheven Wie haer tot vyantfchap h��ft teghen my ghedreven, _e; In't drucken van dit werck, t'gen' ick heb voor ghehadt Hoe wel dat (naer mijn dunck) de reden 'is ghevat En aen den Leser ftaet hier voor ghenoch te lefen Soo niet fal even-wel in als verduldich wefen, En fegghen dat ick blijf den vrindt van jeder een Soo wel van die my mint oft trede op mijnen teen� VFaerkjdt hert Hyfc. VOOR-

-ocr page 433-


	**uu A\inmi,.v.irw~-�-~�m�m<mi^^^^^^^^^^^^m^^m^mmmmmmemmm^m^mmmmmm'^***

			\| 'Λ'�

		421

VOOR-RE DEN. Ndien den Menfch (die naer Godts eyghen beidt ghe- fchapen ende met een ontfterffelijcke ziele begaeft is) fijnen Schepper hadde ghehoorfaem ghebleven , hy foude buyten twijffel met meerder Eer en luyfter Ton- der te fterven op defe wereldt gheleeft hebben : maer om dat hy met fijnen eyghen vrijen wil de valfcheyt des duyvels ghe- loofde ,' en het Ghebodt Godts overtredde , is hy terftont alle droefheden, cjuellinghen ende fmerten onderworpen gheworden, ende die te voren kenniife ende wetenfehap van alle dinghen des wereldts hadde door de jnftortinghe van fijnen Heer ende Schepper, moet de felve nu met aerbeyt door fijn verftant gaen foecken, uyt dien dat het verftandt door de fonde van Adam oock al verdooft en ontluyftert is. De fonde alleen is gheweeft de ooriaeck vande doot, daerom fey t Seneca feer wel: Omne feccatum aSlio e ft & omn�s aSlio Ijoluntaria _P tam tnrpis qtiam honefla: Ergo omne peccatum efl Voluut ar'mm. Dat is : Het ghene fonde is, is een werek, ende alle wereken ghefehieden met den wil, Ergo alle fonden gheichieden met vrijen wil, wanr, niemant en fon- dicht teghen danck, het werek foo eerlijck als oneerelijck ghe» fchiet metten wil, Ergo foo ghefchiet de fonde oft uyt onach- faemheyt oft quaedt voornemen. Waer uyt compt anders de fonde als uyt een quaede begheerte, de welcke is den moordt- priem ende bedeckten dootflach voor de fiel, een fchendinghc fijns naeften, en een overtredinghe van Godts Ghebodt: daer- om gheeft den Almoghenden Godt aenden menfch fijnen vrij- en wil, om fijn felven niet te ontfchuldighen als hy (den wil misbruyekt hebbende) de ftraffe van fijn mifdaet moet onder- ftaen. Den Menfch dan is gheichapen om Godts Wetten van �jn eerfte jaeren tot den uytganck fijns levens te onderhouden^ tem is ghegheven verftandt om het quaet en het goet te onder- fcheydea'

-ocr page 434-



		fcheyden damen om te kennen de cracht van fijnen Schepper ende te leeren een ampt daer hy fijnen coft can mede winnen gaet jemandt fijnen gheeft oeffenen om aen te vatten eenighc feldtfaeme ende prijs-w eerde Konften,fijn verftant (het welck als het landt moet doorploeght worden ) (al hem ten hoogh. ften dienftich weien, jae is het eerfte Fondament om de ielvc Conften uyt te wercken, maer niet fonder aerbeydt en groote neerftigheyt te ghebruycken waer door alle Kon ften en Weterv fchappen gheleerdt worden. Daer en is niet een Menich inde wereldt oft elck in't befbnder wort tot een verfcheyde weiluft ghetrocken ghelijck ghenoch bl�jckt: wantmen bevint dat een jeder menich luft ende ghencgentheyt heeft om d'een oft den- der te weten en te leeren, tot t'gene daer fijnen gheeft en aert toegheneghen fijn. Den eenen heeft vermaeck in uytnemende dinghen die de Natuer fchijnen te overtreffen, den anderen in gheleertheyt oft wetenichappen te onderibecken, de welcke bo- ven fijn verftandt gaen, ter wijlen het verftandt door de fonde en kranckheydt der Natueren verdooft is, allen het welck de menichen nochtans met verwonderingh en ghenucht aenmerc- ken, om de verghelijckinghe van hunnen gheeft in weerden te houden, ende daer door te vercrijghen een ontfterffelijcke eer, de welcke is de Voefter- vrouw van alle wetenfchappen. De Hiftorien ghetuyghen dat de kloeckfte Perfoonen hun met de grootfte neerfticheyt ende aerbeydt oerTenden, om het wit der diepfte wetcnfchap te raken, wel wetende dat de grootfte Eer hun als dan foude volghen, jae dat fy daer door de rijckfte fchat- ten des wereldts koften becomen. Daerom en ift niet te ver- wonderen dat eertijts de wetenfchap ibo hooch geacht wirdt (daer wy op veelderley manieren de vruchten noch af ghenie- tm, ghelijck de foete locht de boomen vruchtbaer maeckt, foo groeven oock de gheeften inde Conft door het minnelijck ont? hael vande Eer, Wie iflei dan die fich niet ghewillich aenden arbeyt

-ocr page 435-



		arbeyt begheeft als hy �� grooten eer door de tfytwerckinghe van fijn wetenfehap ontfanght. Den Poeët Clavdïanvs feydt hem te verwonderen over de mildtheydt van iommighe Comnghen en Princen die iy aende Gheleerde ende Conftighe Gheeften bethoonden, naementlijck van Al ex ander den Grooten die aen Apelles voor fijn Pourcret (dat hy ghefchil- dert hadde) gaf 80. duyfent goude Croonen, hier«hent wel te pas ghebracht het ghedenck-weerdich opfchrift dat ghevonden is op eenen Marmer-fteen, den wekken uyt d'aerde ghegravcn werdt ontrent eenen Thoren dicht by de merekt van Tmianus ^helijck Marlianvs vande oude Romeynen verhaelt. ��- tmuftima dos in Principe liberalitas <sr dementia, dat is : de mildt- heyt en fachtmoedigheyt fijn de crachtighfte gaven en vercier- fels van eenen Prins. En waer uyt fpcuyt anders de mildtheyt als door de aenlockinghe van eenighe feldtfame Conft ofc ghe- I leertheyt _? daer een Princen hert mede wordt overwonnen. Om t'felve breeder te bewijfen foo hebbe goet ghevonden door het j onderibeck van iommighe cloecke en fin-rijeke verftanden (die Iervaren fijn in Plaetfnijery , Beldthouwen , als Archite&ur en anderfints) in dit Boeck ten voorfchijn te brenghen de groote eer die de felve door hun verftandt hebben ghenoten en alfoo eenen ontfteriFelijcken Naem achter ghelaten. Jnden eeritenioo wil kk eens openen het Schat -coffer van onfe voorfchreven Ïillura, waer in niet alleen den grondt dei- Schilder-con ft maer oock de wetenfehap van Beltfnijden, Etfen, en Plaetfnijden ghefloten leyt w&er over den Menfch fijn felven meer fal verwonderen als over de Confte der fchilderijen, want fiende uyt eenen rouwen en plompen fteen ten leften voordts comen een volmaeckte Figuer daer maer enckelijck het leven in en fchijnt te ontbreken ₃ fal meynen dat-t'felve ongheloofelijck is d'wekk nochtans de handt van een gheeft-rijck vernuft daer uyt fal voorts doen comen : men leeft in het eerfte Boeck van G gg Ov �� ivs

-ocr page 436-



		�v ι Di vs hoe datter voor d� Scheppinghe des wereldts was cenen wanfchapen Clomp oft Chaos daer de vier Elementen den wint JEuyus ten Ooften , Sephims ten Weften, f�oreas ten Noort en Eufler ten Suyden , den Nacht, den Dach, Somer en ψ in- ter, en d'andere deelen des Wereldts in een verweert laghen. De welcke Jvpiter feer conftich en voori�chtelijck wifl van een te fcbeytfen ende elck op fijn plaets te (lellen. Soo canmen mereken aen het verhouwen van cenen plompen en groven fleen dat de edel Schilder oft Teecken-conft moet van groote cracht wefen., naedemael datmen daer uyt fiet voorts comen een men- fchen ftatue foo foet, lieffelijck en iuyver van lidtmaten ofc eenighe andere Figuren datmen de ielve niet anders en fou aen- fien als voor het leven : ghelijck Zeuxis een (penelope fchilderde, foo volmaeckt en naturelijck dat hy hem felfs daer mede ghe- noechde en fchreef daer by een versken. Het /al de gbene (die dit fien ) Iteel lichter fijn te benijden als naer- te maken. Jck lefe dat tot Macedonien ten tijde van Alexander op de merekt ftont een ftatue ghefneden van witten marmerfteen afbeldende een naeckte Urou-perfoon waer op fekeren Borgher ibo verheft was dat hy nacht noch dach en coft ruften fonder daer by ghedurich te welen om fijn vervloeckte finnelijckheyc van het gheficht voedtfel te gheven , en om dat hem op lijf- ftraffinghe verboden werdt daer by te gaen om meerder cjuaec van fonden te behoeden ₃ heeft hem verhanghen. Soo aenghe- uaem en levendigh fpeelden c]e Conft vande voorfchreven Ά guer inde ooghen der menfehen. Leeft het leven van eenen Mkhiel Angelo de f�onerotti _? van eenen uytnemenden fpbidias, Francifco Qmrioy ende meer andere antique modernighe Meefters en Conftenaers inde Beldtfnijery daer fuldy vinden wat wonder wereken de felve hebben achterghelaten die de weerde van alle coftelijcke juweelen des wereldts te boven gaen. En heeft den Menfch fijnen Heer en Schepper dan niet ten uyteriien re be- loven

-ocr page 437-



		loven en te dancken over fulckdanighe weldaden van weten- fchap en wijsheyt daer hy fich mede begaeft vindt_? waer door hy can comen tot den hoochften trap vande onfterffelijcke eer, en rijckdom, want de oprechte wijsheyt compt alleen van� Godt en niet vande aertfe dinghen. VVijsheydt rijckdom flaet en eer Compt altemael �)�� Godt den Heer. ^m Godt heeft den Menfch ghegheven een fiele de welcke heeft dry werckelijcke crachten te weten : memorie, wil, en verftandt, om recht te oordeelen,wel te radenden ghetrouw te handelen, om oock de teghenwoordighe te verftaen, de toecomende te voorden en de voorleden dinghen te ghedencken ₇ den menfch en heeft van fijn felven niet als ghebreck, maer daer fijnen gheeiï mede verciert en begrafic wordt, comt vanden Heer alleen : het ghene hy aen den menfch gheeft can hy nemen het ghene den menfch in Conft afbeldt en ichijnt een mirakel te wefen aen- den menfch dat is voorts ghebrocht uyt het verftandt vanden menfch, welck verftandt Godt alleen hem heeft ghegheven, want gaet hy jedt beginnen uyt te wercken,hy moet den wil daer toe bereet vinden, de memorie helpt om te bedencken de fondamenten die hem de wetenfchap gheleert hebben, en hy leerdt verftaen t'ghene hy voornempt met voorfichtighe wijf- heyt: de welcke inde herfens gheboren is, ghelijck Euripides ghe- tuyght waer op wel over een comen dele veerfen: Om fijnen cloecken gheeft te eieren naer de reden Met meerder glans van eer en loffelijcker feden Soo compt hier wel te pas de Fabel van Vulcaen Als hy met fijne byl het voorhooft of) ded' gaen Van lupiter den Godt, die met een vuyft te flaghen Uyt gramfchap op fijn hoodt, van ftonden aen bleef draghen. Gggi Sijn

-ocr page 438-



		Sijti herfens grnghen groot en hebben» oock ghebaert Minerttd ibnder Moer, nochtans van vroawen aerr, Ghewapent als 2Mow, met fpeer en fchildt in handen Den helm oock op het hooft tot fchrkk van veele landen; En daerom werdt haer wel den oorlogh toeghewijt Midts fy ter wereldt quam ghelijckmen gaet ten ftrijt. Maer alfmen naerder ginck des' dinghen overlegghen Soo vontmen dat des' vrucht de wijsheyt was te fegghen^ Om dat de wijsheydt in het menfchen herfens leydt Die niemandt licht en crijght fonder veel arrebeydt. Het blinckende heimet dat fthijndt ons te verconden Dat inde wijsheydt wordt een hellen glans ghevonden^ Scherpfinnicheyt des gheeil oock inde pieck beftaet, ,J D�n fchilt beteeckent ons den rechten wijfen raet Voorwaer als jemandt gaet dit rijpelijck bemerckeri Sal vinden eenen imaeck !n al ��jn- cloecke wercken, Soo maer de neerfticheyt hem heeft foo veer gheporE Dat hy naer groote moeyt wijs en verftandich west», Soo can hy al de cracht der Conften afghemalen₃Die uyt de Gaeve-Godts haer eerfte crachten halen 't- Den gheeil en wordt door raet des menfchen niet vervuert Maer al wat datter is wordt door dea Heer beftuert, Men vindt nochtans veele MenKhen ₇ die foo ondanckbaer Ie- ven datfc door opgheblafcn hooverdy over hun wetenfchap den Almoghenden Heer (daer het al van compt) vergheten te die- nen en te bedancken vande gaven die hy hun ghegheven en mildelijck ghelch�ncken heeft, niet eens aenmerckende dat hun de felve gaven niet aenghebor�n en fijn vanden Natuer. maer door befondere gratie van Godt de felve ontfanghen hebben, worter fomtijts eenen iiytftekenden gheeil en verl�ant gevonden onder duyfcnt arm catijvige Menfchen die door fijn wetenfchap van

-ocr page 439-



		van allic de wereldt ghecertende gheeftimeert worde _v levende weeldieh, rijck ende naer fijnen henen wenfeh , die fal ibmtijts door fijn ondanckbaerheyt den meeften vyandt van Godt fijn, fehoon dat hy wordt aenghefien voor den grootften vrindt van de Fortuyn, die niet eens bedenckt door fijn welluften en over- vloedigh leven van waer dat hem alle de weldaden comen: hem meer betrouwende op de wereldt als �p Godt, en niet eens en ©verpeyft de waerachtighe fententie van Senega ForturtA?;i- mium quem fo"�>it flultum facit, <sr Ttitrea^eft ψ& ( dum Jflendk ) frmgtt. Dac is: de Fortuyn maeckt fot den ghenen die iy te feer voyt, en �& van glas, de welcke (als fy blinckt) licht breekt. Hoe menighen gheeft vol verftandt; en vintmen.niet, die fijn felven al te veel (voor ketende ftaen) hem op't left bedroeghen vindt als Godt hem de wetenfehap door de doot benempt, de welcke niet eer op Godt en denckt voor dat hy wordt gheftraft, ghe- lijck raeeftendeel de menfehen door bun eranckheyt van conditie fijn , de welcke fijnde inde weelde op Godt niet en deneken, ende gheen danckbaerheyt en bethoonen over de gratie die fy van Godc ontfanghen hebben , en niet eens bemereken dac de ondanckbaerheyc hec grootfte teecken van ondeught is, ghelijck Q^i ν τ ι L jan vs ieyt: den menich die ondanckbaer is ver- geet fijnen Godc., daerom moeten wy leven nacr het fchrijyen van Hes i�dvs, ghelijck de Ackers die meer uyc gheven als fy ontfangen _r want wat iffer inde werelt fchroomelijcker mon- fter voor den Heer als eenen ondanckbaeren Menfch, ghelijck den Po�c feyt : Jngrato bemine nihil peins terra creat; de aerdt en brenghc gheen boofer vrueht voort als eenen ondanckbaeren Menlch. De Rechcs-ghel�erden feggen dac de ondanckbaerhejvC de fnoodfte grouwel is vande wereldc, om dateer gheen fonde is dit den menfch meer fchade doet aende iiel als de ondanck- baerheyc ghelijck Seneca in Ubris de henefictjs ghenoch bewijil. Ten is niet te verwonderen dat fekerea Th i<mon (die door fijn

-ocr page 440-



					mm~~smx.~~ ~~"..~~ι.

		fijn groote wijsheyt was Borghemeefter van Athenen) fijnde ghe- comen tot de uyterfte armoede om dat hy al te liberael hadde gheweeft ten tijde -dat hy fat op den hooghften trap van alle welluft des wereldts, heeft fulckenen haedt ghecreghen teghen het menfchelijck gheflacht dat hy gheen menfchen meeren mocht fien oft daer van hooren fpreken , jae dat meer is hy was verblijdt alfler eenen menfch was om hals ghebrocht oft fijn f�lvefi hadde verhanghen aen eenen boom die buyten Athenen ftondt, daer veel Menl^hen hun felven uyt eenighe defperatie hadden omghebroght, hy droegh (fegh ick) op de menfchen fulcken vyandtfchap dat (als wanneer defen boom foude afge- capt worden) hy inde Stadt van Mhenen dede uytroepen ofter jemandt van fin was fijn felven aenden voorfchreven boom te comen verhangen dat fy hun moeften haeften uyt dien hy moeit ghevelt worden, wekken haedt (die Thimon op het men- ichelijck gheflacht droegh) alleenlijcken was ontftaen door de ondanckbaerheyt die de Menfchen aen hem bewefen de wijl hy in fijn uyterfte miferie ende armoede was fittende, gheconfide- reertdathy (fijnde in fijn weelde ende begaeft met den hooch- ften rijckdom des werelts) open taefel hiel en liet foo arm als rijck daeghelijckx de vruchten van fijnen rijckdom ghenieten , jae \vas ibo liberael dat hy alle fijn goederen gemeyn maeckte en- de een jeder daer af mede deelde , oorfaeck dat hy quam tot groote armoede, en bevindende dat hy in zijn miferie by nie- mant trooft en vondt oft geen danckbaerheyt vande menfchen aen hem bewefen wert ₇ heeft het menfchelijck geflacht gelijck voorfz. \$₇ vermaledijt ende vervloeckt. Men fiet fulck danige proeven ende exempelen noch daegelijckx onder de Menfchen, die in hunne weelde ende rijcken ftaet taefel vrienden genoch crijghen die fy (gecomen fijnde tot armoede) verheien en geen vrientfchap af en genieten. Die dan begaeft is vanden Almo- genden Heer met particuliere gratie van eenige wetenfchap oft Confte

-ocr page 441-



		Confte en daer by ondanckbaer die is eenen rechten Schender van Godts eer, want ter wijlen den menfch van fijn felven niet en heeft maer van Godt ; en dat hy hem noch ondanckbaer thoont teghen Godt die en is Godt geen gratie fchuldigh aen- ghefien Godt de gaven die hy geeft aenden Menfch hem niet (chuldich en is _? maer geeft de felve aen eenen onder duyfenc uytvercoren die fulcken gaven niet en hebben Ergo foo volght dat hy de felve gaven onrechtveerdich befit waer over hem toe- compt de grootfte ftraffe des wereldts, Ovidivs befchrijfc van eenen Promothevs Sone des ouden ] � � � � � s den wekken vande Goden föo begaeft was dat hy tot' verwonde- ringhe van veele Menfchen wift naer het leven te maecken en te boetfen foo aerdige Figuren uyt fteen oft pot-aerde datfe voor het leven werden aengefien , en niet tegenftaende dat hy vande Goden-deféwetenfchap en befondere gratie vercreghen hadde, dorft hem noch verftouten het vier des Hemels dietfelijck te ftelen om daer mede fijn -ftatuen te befielen en te doen leven, jae den ouden Grixen Poeèt � re ander feyt: de Menfchen (die van fulcken gheeft en.verftandt niet en waren ) hebben over de vooriz, dievery Promothevs verraden om alfoo lupiter te behagen. Ende om dat Promothevs den opper- den Godt daer naer noch eens had bedrogen met twee koyen huyden de een met vleefch en d'ander met been gevult en Ju- pker de keus hebbende had gecofen de huyt met het been , dede hem tot fijn eeuwige ftraf binden aenden Caucaius-bergh daer fijn lever des daeghs van eenen vreefelijcken Arent opghepickt werdt die des nachts wederom aenwies om alfoo geduerich met den dach herpickt te worden. Waer mede ooghfchijnelijck be- wefen wordt dat Godt altijt ftraft die fijn gheboden verachten, hem bedrieghen en teghen hem ondanckbaer leven willen. De ftraffe Godts is drij-der-ley te weten : hmerlijck _y Naeïolgbende, ende VyWendicb. Innerltjck. die het hert en het ghemoedt raeckt ende

-ocr page 442-



		ende in het lichaem blijft , dat is benautheyt, berouw, vrees ende x:naginghe der confidentie» TsLae�olghende die het ghemoet ende den gheeft raeckt als de felve vry, ende van het lichaem ghefcheyden fijn dat isdeftraffe, die naer dedootde fiele raejcfo. De Vyftoeniighe die de lichaemen raeckt: dat is droefheyt, bal, linckfchap, aermoede, fieckte, ende fterfce aldus proeft Godt de fijne in veel verfcheyde teeckenen orn te fien oft hun ghemoet niet eens en lal beweeght worden, want ift faken datmen ghe- vallen is men behoort op te ftaen want den wille Godts is de opper ft e recht verdicheyt naer het Cegghen van Salvianus. Meynt jernandt de Hemelfche vieren te ghenaeken hy fal ver- fmelten. Meynt jernandt de Stadt der Opperfte voorfichticheyt te beclimmen hy fal vallen ghelijck de motten die iavonts naer de kerffe vlieghentot dat'iy verbranden. La-ngivs feyc feer wel dat de ooriaeck van alle ooriaecken den wille Godts is en die een ander foedkt die en kendt de kracht der Goddelijcker Natuer niet. Godt,.die het blixems vier can in fijn handen draghen Daer hy qp fijnen tijde de menfehen med' can plaghen Wanneer hy fijn gheboon veriuymt en niet en acht Godts onverfiende ftraf des doodts hun licht vercracht, Godt laet niet Ongeloont den goeden can verblijden Den droeven hy vertrooil den quaden Cal caftijden. Al fwijght Godt tot het eynt, het eynt het droevich eynt Leydt dan den fwaerften laft, het eync wordt fijn allent: Maer die de hooverdy door oytmoet wilt verdrijven En danckbaer fijn aen Godt die fal Godts dienaer blijven. Hy rijck op cTaerde leeft die hooverdy veracht En hy het meefte heeft die naer het minfte tracht. Om dan op den wegh te comen van ons voorgenomen gront- ftuck racckende de kracht der Confte van Bcldcfnijery die door arbeyt

-ocr page 443-

44t

φζγ% ψ kracht cte verftandt$ moet gheleert wordeji, foo en ;
ontlijckt d<* voortdreven fab^L en haer uytteggicighe niet <jua*
lijck de gtieeften a�r^fv�i t^nt��n alftri�n overleg ttt fcedenekt
<k%$e$ Menfchen gheeft *n leden vanden arbeyt des daeghs ver-
moeyt, des nachts d��r de ruft ververft en gfcefterekt w�rden,
ghelijck pns wordt bedbi�ont van het op eten :en groeyen van
P.fc-O��cdl-Ti�ifi vsiever, de leyeris te ghelijcken by het verftant*
Laet �ri$ dart eens beginnen^tq overfeggherf het leven vandei�
Conft-vlpyenden ende uytnemenden Belt-fnijer Francifco Qupt($
het welck ghemenght was m^t foo hoogh� en diepe Conft door
aerdich boetferen in Pot-aer#^�n fnijden in jvoo^ Marmer *η
anderen fteen, dat alle fijn wereken op def� werelds fchijnen t�
wefen Mirakels, befonderlijck alfmen aenfehouwt de wonder*:
lijeke, wereken die hy ghetnaeckt heeft binnen de Stadt van
Zoomen en op antf�re^fplaetferi van^fJtrfi�n die d� wercfei van

Micb�el Angelo niet en moeten wijeken. /.*�^

:! *^IT"�' f'

■: :�^o*?H tofkyjV, ' /1 Qd -i*#5-�3Si:ffs iii^itl^ dlis�-i .⁷*5i-|lr?-. .^1% ^at;;f^

rl�

« 4-il

k-�#* 4*4

■ .'in'} �J if�,.. '".�.^: ,."'ii^:*- ί

,� ■ ' JiiU ■*�. i'ilkullMif^l tl- *»

i,!

5 ■�'�'S f 1*M '-'"?■�;

ν l�Cl�

�li

4 I i *^;ί� ^;,ί '■**

2:«;!3*lfi*i K6tf lift)

Jfifti fit C.rT» '■.■�f:t?

:- \m tM ir/, ,. ■■

^f|i-

. 4 »■ t

A»

Hhh

.: fin) 3l;rJ!mtfit» a^

yi ίί>. <#»»_v#i,,-�*� .»!.«-!'#<' w>'

-ocr page 444-



441 r *' \* FRAN CISC U S D � QJJ E SN O Υ


	D	%t ben bujtia�jen jbec in fytt berjiant banben uBenfcg meettor firargt bccbDccfttom�Uetoctenfdjapic �c�E��pm �iis tod be a�ng�epo^be ncer-
	D
f�i�Dcpbt / canmcn c�aerifltfe beiuijfeiun bet �eben ban ben �&mt-faz faembcn mj&oetn-riif�tig�jett Franricus O^iefnoy ggebo^eη tot Snuffel in't jaee 1^92. oftDaec ontrent/ baien� Stato toa� ooeft eenfrap Sfclbt-fnijbcr cnb? rebellen inbe Con\|� ervaren. <�nbe a�foo f�nen booaf�. ^one {b?ort\|t beeliefenbe frjn �JBoebec) bicfc�Mitf 0003 ben fineren en feijernen aett ban fijn ^tief-mocbee belet baert naer fijnen agetijt enbe in-gljcBojen gljencgenrijep�t hc(t gtoore �on(l ban �eecKenen/#oetferen/en ^elt-fifiijbcnte oeffenen/ bonbtten ioofe cemebie dm Bp nat�ten ruff te mog^en fjeBBen «Yt fiant�een ban fijn tjanbr-uaetift / &$ fijn feeerfen oft iaf�$tbm o�t��\|g�)en�embe &ti�fmoeber feer fe�jerp op bja$ berBo?glj�ri te �aeten Banben in eenen �ecben gor bie j)p $aer toe gJjf&attifem enbe s�eniaecht Jabbe fiiicnjr bat Jjp fabontg flaepen $ijnbe / ban fijn jBoeber incftua��i? uaeebt ��fot�t om t� ften oft bP fijn �irtjt tipt gljebaen fjabbe / enbe pt $eel ^pfg&efm tn ruil jnnoe / b?ogI)t Jn>Heel nacftten ober om met be (ti��e eeni#&eptbe fjerfenen Mn&\}^ baftanbt te ia�ten? upt Jjjeiaten Μ boo^ Be�ben ban ftjn ofiepepfen. ν�� *< ■ Den jever fiec niet a�n noch origh�rnaek n�ch mo�ye Die inden arrebeyt en quellingh ftadich groeyt.** * ??"- $�t� �jee� joneft $ijnbe maec&te Ijp be ftinbethen^ bie op be Facdate $n banbe Ghcve� ^mltc ^ocr J^ei>uiten Binnen �ruifci, �p macenten ooeft cenen Sebaftiaen ban pboo?** oft voor. ^^ύ0?^�i" ^firtif-^ertoc� Alberms, bittuelih aenben ^ertoal) foo �c�aeotj�e bat jp Queihoy b&e becften ban repfflj)\|��it en an�ere noo�ict)eben ora naee Roo- bouw- men tt ttethm enbe a�bacr naer be anticque oft a! oube baercfien te ftuDcreu/ ��e�tjcfc �p ooeft beeft ��e�acn :fWeitt^ra\|Qib^lot Roomen tytft meefl a��e be aerbicjjtte rn felbfaemfle 5Ent\|kflu�niiiacti o\|e,6o�\|feert / enbe met fu�chen opi tncrciiino�e ban �bccjt jjpnen tij�t foo �ecrd�^ baarrgliieuomcn bat W oocR teni�befraepbina�icn maccfue 111 pboo^/:i�nls�jDliber anbere eenen c _Hrιstvs- iansljcnbe aen fijn Cruys f \|robt �ftb\|^aibeii boet /pt toclcii a^nben $01$ Vrbanus 0^efcboncften toierbt / om to nette g�ejlelteniji en �ebenben wtbt bie bacr in te ficn ijs / ooeft geeft bp fommtane ^ebemhuaeerbigge $i(io;sen efic- maeeftt enbe uprgbcbett in Βφ uikikfim ψ te fe��fien; Half rondt ghefneden, . foo ban naeeftte iiinberfcenjBi a\0 anbere figuren foo elepn al� groot g�ei�^ \|p outaUijcfte fultftbantoje npt�aercftinaBen beeft bo��_t:oc\|t foo in mar�er a�j� anberen (leen ggefneben bacr ben j^atuer ban t'leben niet naerber (�ejalbfu l)etberiiec!ijcftleben) eomenenran. eiie�ijcft beek jiBaroere enbefteene &t& itilaaen ban Conterfeptfe�if uptfitlbenbe renig�f Carbinalen / 25iflc�oppen / ftf* _r' _Λ toten ιenbe anbere 4�be�- peeren xonnen ftjetupgljen �ie tot Roomen m anbere ■, ^�actfeu bacr ontrent in oberb�oe�t te pen aijn naement�jjcii (tm Uanoe fdb? faemffe

-ocr page 445-


	~~"'■■^~~^^^^■^mww^mwwwwwwww��Bwagg

		443
^emfte)J&et Conrctftptfc� banbcn ©o^cgtio&n �abinaet ban sloven m* *�^W'JJW enbe eWneben ban «arte tb/ee fccc** at&t�acre Epitaphia oft iacaef-^onibeit inbe iterefce banbe iUim Μ Ji�mm fcanbe $eberlanbtfc8e /wbe _�^ooc\|\|iijuptfc8e i^atit tot Roomen, aen fcelette Com�cn oflrEpmphia fijn t�icH tut �efmibecttoee Itiifyetiiatfbiceencn boeeft jouben fm b?em�t en aen�tonaem urn ften/bobcn bien bient ootft berbaetofc een «xtafi itinbt 1ban jBacta bat gp o�emaecfct Deeft met een boot^ooft baet Bp/ Set todtft Bctoaect^oabt inbe fcerene ban mi .rgSg�S%tikke �Wic�t # ban s.Hdcni. ^i>ber� i� ooc�t toeerbis& TO lic�t «�e�Joaftt fefcer «ilBaeoeeen 25eelbt bertfjoonenbe be f toner ban SteArE re ften inbe Iterrtte ban S. Peeter en Pauwels tot Roomen, toe�en 25c�btoft statut fcjnjnt te toefen een jsBiranel banben #atuec upt bien bat Jet a�le anber 2&elot* fntjetp te �oben aaet biemen inbe felbe Jt�rcn tan binben/bie^cfitan^ b�ri rijcfct i� met Bet mergfi ber Conften. fae $ ban fiflefitn a&c\|�eUent� cnbe _�&ebaeute bat icft met reeftt toeffen^ be. fne��e tfaem raat�) fcljjttben natter a&een aitmqwtepten oft bjembe &atibehna& ban merenen biimen iioomen en (ρ te binben / bte tfelbe bbo&�etoerbe i&eibi moet to�tften- 3femanbtfou moojen b^aa�enm maniere ban brrifpinpje / oft itn t'fe�be ootFSabbe obe* fien om bat tcfe baec op foo (�outelijcfc beef roemen/ ban ter tartten mp eeiii, Slje_rmercnen �tectn $ebee�anbt met bertaonberingB $8n aeimftemefen bic Quefooy nj&efneben enbe o�euoetfeert Heeft/ be toc!cRC(naet nujn berjlanbt enbe boo? foo beer a� be bleug�)e� ban mtfn nennifTc enbe toctcnfrftaB toe* .1 fien) niet te berbeteren en $tjn; bat ooeft a�le �on\|i - �enbei^ (bie be fe�be ^t�tue ��eften ge�ben) aenbe f aem foo'bed ftof en materie fcfjenrnen b�n gunnen roem /bat niijnflapne pen �et tjienbe beel ban f#n berbitnbe eer niet ) «i �eftiiDft ��e�pcn IV bcrepli. , _ * Als eertijts van Jpel: werdt rnaer^en Wk ghegheven Λ'^-;_>ΊWaer in men fach den aert der J^nfteri naer het leven, ," Soo wiftmen claer ghenpch te fpeuren dat t'begin'.. .λ : η Van een teer cleyne daet^ad ^eerder deughden in: \^::ΛEen litmaet can ghenpch een heel volraaecktheyt wijfen τ Schoon datmen niet en fict her gen' 4nen meer hpore prijfen. ^v 1Άϊ$? ba(�ie\|ept ban't Mo?beri\|adb�,fpo en macijitR ooc�t niet bcrafteten � bc tombermaerbe �terifee.ban onfe ^liebe, ^ontoc ban Loretto, tot rS torn in te ftn'oricn ^tatne afbe�benbirbe �^tp�ifliie-Sufinna »arrc�ecire/ foo Stoot a��)et ieben/ be me�efte foo lieff�ltjcl enbe WicS -rtSiSStSS Jan aHe n©eefler^ f�n) moeten �cnennen bat renen «ebttlonfter in Sonf� eemge \|ta�taenen oft m boo?�eben tpen be ^rieclten fteb�en boen biMen baec LSSr??^C � ^�C o^IcMne��ffte ��etimn&eniflcn enbe SJS teecfeenen af.$tfn. ^e« Comncft ban ^ancfee�cft �oojenbe ober al foo ocooten �� lof		443

-ocr page 446-



	f�f fegc®en bon befen eocttiriscliiiogtn Quefnoy, tg in W« 0�^tttie�^ D^:�fc" Conft aenjjbe�oc�tt gftetoojben bat Ijp (om twn felben xnt* (pnt� ^: 9Bamfiign te ttttaben) �em Beef toe sbefonben tttfcff �onbett fioifcc Croonen cm $n repfe �actmc�e ban Koomen nacc 02oniftcc�tft ti boen-/we Qstinoy befclbe Ctoonen oocfe �mfaneeen Ic�Ntttfy �abbe «m gMMk-flWwcat groot ttf boeten toefenbe cm «lea&�iften Jfcattelerfl� j^ \|p ben C�mifttl* cbrrfc&ichie met mepnin�&e om tebW^en/ ffflpfii W **Ί \|W tot torn ejmbc bqfte* benbe bg$ce' fialf ftreft fflnbe enbe totnenbe te Livom�n ι0«ΜΙ(#κη enbe ah

		baer begcaben in t «itmebjoeber? «Ttoofiet.	*■ήϊ�*
			*■ήϊ�*

Soo jemandt wenfcht te fien mirakels der Naturen ..λ:; s.r-7..:-i " En pooght fijn gretich oogh \|� paeyen naer den Itift Die moet niet verder gaen als tot Quesnoys Figuren Waer in het uyterfte vande volmaecktheytruft. Gheen edele party in s'rnenfchen naeckte led^n _; ^ Van rnuskels, aders ₅ en foo danich ander mm&� > *Sy ftaen als tleven in jvoor oft fteen gh�fned�ti ^rf']/;"* Daer niet als Conft en Gfaeeft af erven d'hoochfte eet� Jtalien is felfs verballaft van belgh-fuchten ^f' ; ^r Als %oomen maer des' �pnftorttdeekt voor die ha�rMm Jae d'Jtaliaenfche Faem doet angels roemen vluchten Soo daer de handelingh eompt van Quepioy ontrent. De fuyver nettich�yt en is liiet af r� maelen . Oft te begrijpen ₉ die in rnarber oft jvoor Quefnoy met groot verftandt heeft weten t'achterhaeleri ^! En te verbreyden over al de wereldt door. Jae ichoon den boofen Nijdt des' Conft fcheen te benijden En focht haer edelheyt te brenghen heel te niet De handt weeck voor de doodt, die gheeftich was in't fnijden Alaei t'werek in't leven feieef _% dat m'eeuwich leven fier.

				CAVAIL-

-ocr page 447-

4tf

CAiV^ILLEB. Β ER NI Ν

; Ita�aenfckn \4rfhiieB\ foldtfiijder mde

Schilder banden fans.

* r

■ *i f

4:*s'm ris ν

** ΐλ

TOry Gonttich-rijck verftandt van <Bernk gans ontdecke
Den Roomfchen hoochften roem in wetenfehap befloten
Om dat hy Schilder is, BeldtJh�uder, Architect

Dry Conften die te faem �n^ernin fijn ghegoten*
Volmaeckt in alle dry (Γοσ datmen fegghen mach)

Wie coft oyt aenden Paus een grooter gheeft behaegherr
Als hy (die d'ed�evan de Conft brenght voor den dach)-

Die weerdich is den n^em van Oyaifler te draeghen.
Een fDaphn� met Afol tot ^opm op ieker Hof

Van eenen Cat dinael, die gheven rechte reden
Dat (Bemin delen naem verdient tot fijnen lof

Midts dien fy door Conft foo levent fijn ghefneden*
En voor een wonderheyt des wereldts wordt beooghc

Daer Faem noyt van en Iwijght in haere tongh te ruerert
Om. dat de fchoonheyt van Natuer fchier ielver booghc

Voor des' yolcome� twee feer eel en fraey Figuren.
D'Jrchite&fter daef by in menich rijck Paleys^

�heeft oock ghetuyghen om van ��ernins lof te melden
Want fy en thoont niet als volmaecktheyt naer den eys

En daer by fietmen ©ock den gheeft in fijne Beelden.

CO&KE-

-ocr page 448-

446

ORNELIS DANCKERTS DE RY

Conftkb Archit�B 'Jwri Amfierdam, gheflofben Anno 1634,

^ηΤΓ Ie was oyt foo vermaert in bouw eri meti�lrjr,
Vv Jncloeeken Architect,ghelijck (Danckerts de <Rj,$
Die binnenAmflerdam gherhaeckt heeft wonder wercken,
Te Haerlem fraey ghebouw van huyi�n ende kercken; _!f.;..'
Door fijne vindinghen feer ordonnanti-rijdc_:,
Naer reden uytghevuert gans onberifpelijck. L

Daer;de yercierfels van heel Haerlem af ghetuygheri
Die voor gheen Steden in Europa moeten buyghen -;\ _:wj
In doecke metfelry, oft aenghenaem ghebouw, .
Welop fijn maet gheftelt^ �n-in fijn loot ghetro�Wf
Schier �nverganckelijck, door dick� fondamenten
En vaft ghebondentheyt in ghevels, en in tenten,

Net in fijn bafement, uytipronckfels, capiteel ; V ;�
Daer gheen; veranderingh den bouw thoont ongheheel *
Hier fietmen t'man'lijck werck tot inde locht verhevea _?T'genVleeftin jeders o�gh,en t'hans is ionder leven \,
Daer fietmen t'ftout vermeet van een volleert ghedacht
Als d'ordonnanti van het werck is ganfih volbracht,, ,,, ,
Ghelijck '^^^^^^^^^00:_:^Atxci heeft naer.g&elaten
Om eeu'w'lijck van fijn Kunft hier op dqs' aert te praten,
Soo als d' Haerlemfe <Bor$ oock tot ghetuyghen dient*;:.�"
Al waer men daeghelijckx veel rijeke Coopluy vindt,
Veel brugghen die op gheen ghetijd' van water pafien
(Op fpringh-vloet,ofte ftroom in't a%aen oft heirwaflen)
Sijn tot ghedachtenis van 0anckerts Hjck verftandt
Om hunne Conft gh�noch vermaert door t'heele Landt
Wat dienter naerder proef van fijne Konft gheprei�n *

Oft wonderlijcker werck van Meefters aenghewefen

Als

\ �

■II...........lllll

W�rnm

-'*-■.....�■�■-"■

W�^��»

-ocr page 449-

447

CORN�IIX� pANCKEUTS DB R.Y

futiuaAinfterJamlmifCt.tnou.'iitiC'sq.agfie'ji ��,� effeemtmm^taiu-mMlfnnrucm ei
tont renemmeeVitfiMvittutertU pkee.dufeÜfon.Peredu mesme net
ime eettemefmechargeAtaf*ieime^m»^nmhv_M4egmHii **/*/*%

■ '■ * /
1.

'anJe

/Ze^/eV/le/e/al/mimmiiai^L� navette/erte de /a7rl*mjies*w%f

e_ttltvauva f*rer*ru
ujurdêf gmnJSr itwtf

cemfit.eilenftt

tapreupeUnmiVarJeMxti tLwfet* JAm/Ut Unede xeèvuit

*y*tttpr.Arcft.

remewtil , ff~,,i

��;

-ocr page 450-



		₄# - Als noch daer by de brugh die iêven boghen hout En is tot Amflerdam uyt t'water op ghebouwt Soo breedt als cTheei revier, wijt by twee hondert voeten Daer ftorm en fel tempeeft hun fterek ghewek aeii boeten, Die menïchmael t'belet oock van veel fchipbreuck is Öm al haer vaft ghebou en fracy gheftekenis. Wat wil ick verder gaen tot meer ghetrouwe wereken Daer niet als edelheyt van Konft is in te mereken Die naer veel jaeren tijdt noch fullen houden vry Vande vergancklijckheyt, de Konft van onfen $(j. >M -------- j � n.�'� �~~'�'~~'■�' ~~■-■■ � ..~~ ., ~~■ . -~~ ... �~~. ■~~----------«"�i------------ ~~■ -- I ! -~~� IOANNES VAN MILDER Beldt-fntjder ïan Antwerpen* � Er valt den arbeyt fwaer, den loon is meeft te achten. Dat is een eeuwich eer, die Konftenaers verwachten Naer dat iy uyt den gheeft jet brochten voor den dach Daer vry een Dichters pen met recht op roemen mach. Want fchoon den arbeyt is beloont met rijeke ichatten De Faem kan noch al langh daer naer den loon heir vatten En maecken t'werck noch eens ibo hooch gheacht en rijek Door eer en lof die blijven onverganckelijck. Soo als de Konft verdient in Milders cloecke wereken Daer niet als wonderheyt en gheeft is in te mereken Soo maer fijn ftoute handt brenght uyt een rouwen fteen Een Menfchen ftatuw' voort, die heel compt óver een Met leven en Natuer, daer niet in fchijnt te weien Als den befielden gheeft, die compt uyt Konft gherefen, Om dat den gheeft daer in door Kunft als t'lieven leeft En ibnder leven is, wacr Milder d'eer van hetft.

-ocr page 451-



		77JT HUYBRECHT VANDEM EYNDEN iBeldtfmjder �an Antwerpen. * . ■■■. '> '�~ Α�ηφ(ιω beuptnemenbe «Bijcci�cn a�tijbt toi��en $aet-bo�g�)crg toefen banben $amec/ enbe frjn feee meet giecic� om 8et bermog�en te boen �lijcnen/ bat boo? bc toeg�enea�ientliept bw planeten in gun ftnnen enbe Du- meuren ��ei�ojt enbe jnajei^eii i$y bat tg ι at� toanneec fp Jmn �&ebacijten Oijc�uricfi becommeren om naee u �oetfen be «bet�jept \?mW JBmfcfcen �tben/ bjrtcue toetenfe�an eerfi i$ebonben tg hm Ceccntiwonft / g�ciijcb l�icc boo? �uee�et tfaet te �efen / foo itt bat be ^eibr-fhijbee^ (inbe fe�be �effneti toiift ten Ijoocljffen ccbacren fijnbe) ijet toefen en aljcbaente »an ben JlBenfelj ten bollen foo uptbcibcn bat be felbe bicntoi�g boo^ f)et toaerarljtitlj iebcn too?bt aeiiG�eften / toelefee cjljebaeMe niet a��een ban booa/ «wer ooxR ban a��e i?.ar? tijm bc� Ittijaem^ can sbeften en ��jeboeit tooien. &\\\ύ\χ bat ben S^clbt- fmjbcc niet betnoecjljt en te boenen en maci) toefen in (jet �etoijg bet bomiaeffu> �)cpt be� jBenftljen n�ebaente ban booj/ maee oocr ban a�le frjben toaec in be pjopojtte ban liet toaecacgtici) �eben te binben i& «B&eiijctt Huybreek vanden Eynden menic�jmael fteeft betljoont met een groot berffcanbt en onmetcninQlj� ban Conji. ^rjn erbarentljept can tfelbea^etupg�cn in berfcijepbe 3�po{�c�cn . W Ijp banitcen beer �oben Ijet�cbcn gljefncben Ijeeft / baermen cenbafte pfte? iicltemg en t�oecnen jtanbt in mecefeentan / bacc men obcn eenen b�openben a�jcej� in pet ban eleebms�/ feee iiatute�ijcn o�jen�oept enbe ajeboutocn / bae� niet anberg in en fe�up�t al� be npterjte perfectie ban &ct �eben en $atwet. Cenfament�ijtR tg oocn te bertoonbeten boo? fijn foete �janbe�innrj in naeente �tin�crfteng / en naeente gofi�ren / (be �Mncben in «fc�ar�ec en jboo? / a�g tjlje�oetfeect in $ot-aetbe/ bat be toetenif&ap ban SMbtfniJcrp niet beecber en can comen. ®e netticljept ban jBarbe�e Co^nijfen / 25afimenten / gi�acren/ $�)?icg / ^Irc�itcacff en fuUn baniftj&e partijen / bie in beft �on(l tooien ttpt Ot)ctoeccnt / eonnen met een eeoot bet)a�l)en ban a�le $$enbe�# �ogfym ��fften t�o^ben in berfe�jepbe «�i^acbere - Gitaren bie pp c�emaetftt �eeft, Cnbe om ftoj�t�jept toil�e flitptenbe/ fop i^e Muia feguttiio� tot fijnen lof te fms�en o\* Hec leven ofc een fiel en<ompt hier maet t'ontbreken Jn Beelden van wit fteen _? fy fouden anders fpreken Want t'marber fchijnt hier vel en recht vol-adert vlees Soo wonder levendicrrals oyt Natuer bewees.

			lii CO RN E*

-ocr page 452-



	* � 4J°

		CORNELIS GORT Conftich (plaedt-fnyder Ί>αη Horne in Hollandt ₇ ghehoren intjaer 1536. ende gheflorlten Ληηο 1578* ,, "'.'..,* ■"-!»�. i" ■■■■?,'■ '* »>-, ■"" ' ■�'-"'■ '"■'.' �' �' ''".'■ i ■'�� 'P⁵ %■■ '',' l* � ',ί""' .",':" "', ;V': liri ■�■ .....^; i , ; .� ^r.' J ' '.' i :i ' ^; ,'...'' ν , . >■ _ _. ^: v.. ',� � I ''■'; ; -■■■'.-.'^; . ,' " ' V ' " ■_.�; DOBfell Cornelis Cort i� ggctPCCfl Cttl'fC�tpJ�Iacbt-ftt��eΚ $}ώύμη tut Hornc* in ^o�lanW/ ben bjefc�tenten�ije jaeten Biebjoont �eeft ti* gtahcn/ cntie om ben loffeti en tfoecfien actbt Ue '�p. niet Jet erabm-pfec op tonere m Joute $Iaten toift uptte tyucfcen / i� �icftb)i!$� $)eemp�opeert �ljetoeef� ban Raphael �rbien toacc boo? �a�jp memc�jbul�iolJeg�aten ��efnc�en Deeft/ooth boo^ beft bermaeebcnen ftoocj �fteaeftten Titiaen, en meer anbec �e tose�che �>p alle Eief-�eft�ceiS ban #apeee-tonft in oroote toeec�en tooien o�jeftoutim. 3$ binnen Roomen gf>efft#mt iri't jaet ��cujcft boojg. i�. U�eben ban bat iclt niet en fje� eonnen �aeten noben f��pt�i��^pSitiiif"«f�ggBea? De vafle Teecken-conf� TiSluras Voefler i$ Het eenich fondament van haer ghefteltenis, Want fchoon Pi&urk leeft door alderhande verven Die door de Teecken-conft, de tweede eer beerven Waermed' dat iy fchildry feer wefentlijck verfchoont En door de ware Kuhft fchier d'eyghen leven tho'ont, Nochtans moet jeder een belijden naer de reden ;^, Dat al hun malficheyt en wonder lolsicheden Beftaen in Teeckeningh die ^iel L� van PiSluer Den grondt-fleen vanden gheeft, oft af-beldt van Natuer^ Soo als Cornelis Cort heeft rrvenichmael bewefeix Aen %aphaeldYrbien en Titiaen voor delen, Daer ny foo menich plaedt heeft aerdich voor gheetft Ghefneden en gheftipt > naer t*gen' eerft was ghefehetft Oft van hun cloecke handt gheteeckent naer het leven Waer voor men heden-daeghs fiet grooten rijekdom gheven. Want fchoon den orntreck van het levens fchijn haer draeght Ghelijck een fwerte fchaey _? nochtans haer Conft behaeght.

\

				ΤΗΕΛ

			■am

-ocr page 453-

4S<

�turavfuradmyrahle nattf de HerneemHo�anie en Ι'μη aj^tla demeUreL�^

I II te^smJtalTmrarit be&ceufAehs ceuum-fyour^jtyhaer^Vthntttwn *?*%

■w&St

&pf excuiii

■'.�■■*'■■ 'V..VKil��'

;�.,C»x.:.;^:.

I� �
112

-ocr page 454-



		THEODOR�S GALLB Conflkh (plaeJt-fmjder loan Jnmerpen. DE foetheyt vande Kunfl worde hier van Galt ghebaert Uyt eenen ikelen fchoot op herte cop're plaeten, Jae ichoon de foetigkeyt is van �bo vretriden aert Dat fy het bitter en h�t herdt behpordt te haeten^ Men fiet ooghichijn�lijcic de daedt hier gaen verkeert Dat is de wetenichap van wel gheftelde trecken Die aende Schilder-jengttt niet als volrriaeckthe^tleer� Soo als ons Tkeodor welt in fijn Kunft t'�ntdeck�n: Een Konft vol fpeten gheeft, nochtans met G^/ghemenght Als vyarjidt van het loet, doch die het wilt bemereken Sal vindelldat den naerri van Galt den lof verlensht * Soo die gheteeckent ftaet op de verheven wereken Van Theodorus Galt ghelijckmen tot zijn eer Can fpeuren aende vaft en cloeck ghetrocken belden Die hy gheineden heeft feer ibet, eel ₅ net en teer \| ^ Jn overvloedkheyt, daer Faem wel op m%h melden, Om dat het yfer fthier gheen cracht meer tHoonen can Als t'gen' ons Tbeodor heeft weten voorts te bringhen Waer op wel roemen mach de Konfte van Stradan: Midts ^//'ghefneden heeft Meeft naer fijn 'teeckeningheiK En naer veel ander meer fulckx di�m�jn w�erdigheyt Op plaet bekent fal ftaen noch veel en langhe eeuwen Door d'edel Kunft van Galt vol foete foetigheyt Daer Faem met reden op de wereldt door mach ichreeuwen.

			ziil LUCAS *

-ocr page 455-



			LUCAS VORSTERMANS DEN OUDE Ν Confiicb (plaedt-fnyder Ί?αη Antwerpen. DE Voedtfter van <�>iBuer is d'edel Teecken-conft Die fonder haere kracht wordt felden wel begonft^ Daer ons de daedc van t'werck bethoont de reden van Befonder met den gheeft van Lucas Vorflerman. Die d'eerite plaets befit in d'hooch (pi&uras fchool Als hy met pen en inek, graef-yfer, kryt en kool, Bewijfen mach den aerdt;�, van lijn volleert verftandt Die inde Teecken-conft den �henix is van t'Landt, Jae fulck' verwonderingh 'm jeder een verweekt Dat m'over al vdn hem, niet als lokrijm en fpreckt. . Om fijn ervarentlieyt in'tfnijden op de plaet, Daer niet als levens fchijn door gheeft en Conft in l�aet₅Waer op ons vreedfaem eeuw mach roemen al den dach Door al d� wetentheyt die fijn vernuft vermach. Singht dan eenftemmelijck ghy Heliconfche r�y Den lof van Ne�rlandfs roem op Teecknihgh en fchildry '. Daer Vorfterman* van draeght den lauwer eeren-crar�s Om dat in fijne Kunfl fehuylt fulck'nen glori-glans, Die het gheficht verblindt van Soit�n deri Nijdt Ter wijlen dat � faem is Meef�er vanden rijdt, Ter wijlen dat de Faem � Konfte foo verbreydt Die niet als eeuwicheyt voor haercn loon verbeyde Sulckx dat gheeiv Loftrompet voor U van nood* en i$ Om uyt te belden UiiK g�i�ftelcenis, " ' *

		^;-^OKA . TH Β α

-ocr page 456-



		THEODORUS CORENHERT (plaedt-fmjder Ί?αη \AmfiekedeMi, gheloren Jnno 15�. ende gfaftofben Anno ί J90. HOe aenghenaem en fraey en is niet om t'aenichouwen De nette Teeckeningh vol meefterlijcke douwen En fchoon gheftelterns die Corenhert bewijft Met eenen loffen aerdt,daer t'leven uyt verrijft Soo t'fehijnt, als jemandt gaet haer eelheyt overweghen Waer in de meefte kracht van t'leven is gheleghen. . Want t'gh�ne datmen liet in een volmaeckte plaet Waer op d'afbeldiel van een waer Hiftori ftaet Heeft fijnen ooripronck uyt een wel gheftelde treckingh De welcke is alleen des levens naeckt ontdeckingh, Daer thoont een ftoute handt met t'yfer watfe can En niemandt als den gheeft en draeght den roem daer van. Ter wijlen ghee�en treek mach loopen uyt fijn palen �m dat een Kenders oogh die licht can achterhalen Die niet all�enelijck de cop're plaedt bederft Maer elck afdruekfel oock dit mifverflandt be�rft, , T'ghen' Corenhert naerwenfeh door fijne wetentheden En vafte handelingh ghenochfaem heeft ghemeden, Die niet en heeft ghemaeckt c»ft t'js foo wel gheftelt Dat t'minft� niet en compt t'ontbreken in het beidt. Sulckx dat de Faem hem wel met lauwer mach becrooncn Mn met d'onfterrlijckheyt voor fijnen loon beloonen Want foolangh als de KonftTal op fijn plaeten ftaen Soo �n lal hbyt den roem van fijnen gheeft vergaen,

			ANDRE.

-ocr page 457-



				455

					■�»

	THEODOR dORBNHERT \A* ete' un 1resex.celtentjraveun'(j α misen /umiere plu/teurs aruvresJe Martin HemsUereq,etftu/�eurs aultres. il etoitjvrt bon p��'te, naJifd Am '*
		fielredatn lani&uetwouruta�>ergpude_fenran t$oi
ί
			.

-ocr page 458-



	45«

			ANDREAS COLYNS DE NOLE (Beldt-fmjder.

NIcmandt in Pictvras fchole Soo de Conft ter herten nam Als Andries Colyns De Nole Soo hy die eerft leeren quam Altijdt neerftich in het teeck'nen Om te ftellen naer de maet En de leiTen op te rek'nen Soo t'al met des' Confte gaet Waert naer printen oft fchildrijen Oft naer tleven foo het was Oft naer eel boetfeerderijen Hy brocht alles foo te pas Dat in alle iijn Figueren Niet en bleeck van jonghs-af-aen Als het uyterft* der Natueren Voor die d'edel Conft verftaen. Dit compt nu noch meer te blij eken Jn fijn wereken wel gheftelt Die fchier voor gheen leven wijeken Soo vrempt ilaen fy af-ghebeldt.
				Jn volmaeckt en tccre leden Jn volilaghcn drappery Elck is om ter netil ghefneden Cioeck van veers en eel van by, Soo in marber ais jvoorc Pot-aerdt, houdt en ander ilccn Die de Faem de wereldt doore Maeckt vermaert en foo ghemecn Datmen van fijn Conft ial melien Soo langh alfer Kenders fijn Die de Konft: met eer vergelien Door haer f�eten levens fchijn. Jft dan wonder Konft-bemindcrs; Datmen Konftenaers verheft Die de nacil en eerfte Vinders Sijn, van t'gcn naer t'leven treft, En het leven tmTchen beyden Jn hun Kunil foo volghen naer Dat is qualijck t'onderfcheyden Oft het Kunft, oft leven waer.


		CAROLUS DE MALLERI Tlaedt-fntjder int cleyn. En fnellen omme-treck van Konft in't eleyn begrepen Bethoont hier hoe tVerftant, oft gheeft moeft fijn gheflepen Van Corel Mallen met Tukken aerdigheydt Te brenghen voor den dach,in overvloedigheydc, Vol nette fuyverheyt en wondere ardtferipgh Waer uyt ghefoghen wordt veel nieuw en vremde leeringh Om dat al even reyn en vol volmaecktheyt fteckt Daer gheene Konft oft gheeft in't minften in ontbreekt. Den

-ocr page 459-



	Derf edlen H&fr Ca/brpheerrriit�en "Koftft doetf Mfjckfi ^r ] Dat niemant op de plaet en is by hem te g'Iijcken, Door al de cleynicheyt, t'gen, wijckt fchi�r �yt t'gh�ficht, Dat hy feer wonder wiftte. brenghen in het licr% Gheetft in taeyen wafch en daer uMt door gheb�teii Van flercke wateren, die haeftich fijn verileten, Maer hier in teghendeel thoont MaHeri de kracht Van't yfer, dat op plaecft fijn Konft maeckt hooch gheadit.

		~~........,.,,,'-,,,ι ,.!,. . ,'. ι .. �ι ..:..;;..,.. ,.,. .. .----------1...1 ...... �..-. .;■�,......_t~~ .₁_t

			I

ROBERTUS VAN VOORS ) t ii, Phedt-fnyder Ί?αη Londen, vh ion . πν.* �n hoeft aen een ich�l4ry ^heen fijn vergM�d� lijft Te ftellen, als de Konft haer eyghen kracht bewijft Soo oock aen gheene print oft ander Kunft-juweel Te voeghen het coleur der verven door Pinfeel v- ■■ ■ \ .' De wijl haer eelheydt �n de Te�ck�ningH beftaet Die t/menghen vande verf ftets veer te boven gaet: Dit Heeft de wetenfchap >w Foor/l al langh ghethoont Wiens Konft is wejerck met lof en hooghe gunft beloont,/ Want aenghefien fijn iuyver loffe handelingh- Bethoonen can den aerdt van cloecke Teeckeningh Seer vaft en net ghevoeght ghehooght en uyt ghediept Gheploeyt en wel ghefchaeyt en iachtelijck gheftipt Daer veel afdrtickf�len van Printen tuyghen van Wat %obert was voor een feer groot ervaren man, Die al de Mufen van harnas foo heeft verplicht Dat fy ghenoodtiaeckt fijn te ftellen in het dicht Den Plaedt-roem die �an Voorfi tot Londen leven doet Waer door al menich gheeft in Konft wordt opghevoet Om naer fijn handelingh het leer-jaerieh begin Van d'edele Ti�luer te vatten inden fin, Kkk * HEN-

-ocr page 460-



		¹ ■' »«■■!	�
		¹ ■' »«■■!

45»



	HENRICK DE KEYSE *Jhdntefy yan Amfterdam* _r gheftoftoen Anno 1621. D<� bj�nbe� ib�-�tij�mgBe ban^fcfpceiib�h/^�cat�c^/ Regenen/ $a��epfen en an�ete ctoe'cfce 2&oui»en / gijceft aenben gBeef� en�e aenbe oogij fulchen bo�tomen boebtfe� 7bat Ijet omnogBeltfrii i#-booj een «jit�an ban bifetetie f η beeftanbt b� atBt&aere �tonjl ban Architeduer niet te toaccb�cen f η te p$fen. if�ant aengBemerefct op eett e�epn benden plaetjefboojbe ftonfiige uptbJercRinai} ban 3Fiuimeeagie/ geefpextiben a�g antofmtg/ in $aHep\|en/ �empe�g oft �ntretf IjNpftng��nΠ tan ggeficn en liiJehnMfitJuo^ben^et^^eite batmen niet fe�joonbet en fou tonnen Bcpepfen oft BebemBen bau materia�e bing�tn in tm rupme en bioefie piaet^ / foo tg notoiee�ijen te oo^bee�en bat befe &on\|� ban gcooten naem en bjemben aect tnoet toefen. Ijliee ban Qi)teft tlatt gBempgBtmg ben ^eect-�efaemben en �oem-cuc�tig�en Hmnck de Keyfer, ben toe�fta in Tonen trftt tot Amfte�dam bee� toobbet uptjbettt�n��en ban Architeaure fjeefe int�icBtg�e^acBt/ (00 ban Reenen �«uttip�ael/ Ca�umnen/ ©irami�en/ <®be�tfguen a\$ im��e� 25o�iben 7 btteieet mei iftital�gc�te Itcgt�n / be bae�cftc �e p_b:inct^ae\|fle"bieeien;^n.)ttin{�l�{iban^ie� uitleen tt^erefien / enbeban Bupten�e famett boegingijje beu gebote off mibbet�are �\|e(!��nten/ gtje�pctt ^iamantin in gun quab^ebt/ fNjpnen/ 25ag t�e�iief / $άρ$ιαφ/ ^maragb�B/ f ias einticB en op foabanig&e man�ee�n/ a� bJefenbeIjet pjincipadjle oppjonctfel ban cM bonbien* fllaut goeiig be tieberepbingBe bet Comebien Beftaetiii &Φ bee�en/ a�jrfe oi�teh; "^ Comick,Tragici;en Satmca, jBo fte\|�aen oocit �e bjeecnen ban Archft�&uerin b?p bee�en te toeten inbe tieBticljebt/ netticBepten bafi g�eBon�entBept. 3�anenbe be Comebien: foo n�emptmen Comica., een <�o> mebie bie jemanbt boo^ �jaec c�ucBfigBe abet�turen"oft uptbelbin�B tot �ago�en bectoeent/ ir agica,be toeieiie upt-bdbt bie�beoft amoceufe g�jefegiebemifen/ Satiiica, bie upt-BeJbt eenigBe jgecbec$� eiac�ten oft��nfaenae ^ijagien onbet �e i�upten-�iebcn bie berbjempt Jjk ban gaffe c�mp�tmenteb, j&oo oocr be \itlp* titBept / biemen ban binnen i� eemtB gDeb�M eaft fpeucen ijei {jet p^incipadjle i)ooft-\|tuc�t/ ban Bet bielcft be nebecfie bee�en mpeten afBang�jen / bje�c�te �fy ttcBent al�eebeit gBebonbcn bio^bt in't a�beeBoocBfie bee� W b�eccbjr/ om l)mt beefp^pbittgij op a��e p�aetfen bie baee MifgfeBelt: tonnen mjAaif bit �ic&t becbJcc�tt b^eugBi; �tibe^;0genuc8i^acnbeiimerifcB I^^en^beupteel�ebo�maetntB^ banben BoubJ. &itt m eenen Cempel tot %ο$φ&? gBcnoempt ^lnfe �irbi ^outoe be �onbe/ oft be bo�maecttte �onbe (bie ben ©in�ec oft 5Crct)iteet ban befen �empe� / baer in �jeeft «pt g�cbjeccnt) niet en # boo? Baee lic�jt Bet piineipaenlc bee� bec bert�onberiugBbJant ban binnen t$ foo beel Boogie a�^ tytm/ be fe� Cnpel�en bie binnen be biente beg muec^ baec in f�aen/ �jebben e�c�t Baee bo�eomen �cgt boo? Bet toeb^engBen ban fbmmigBe trecften�c benf�ccjS Boben be gBeiioembe�apeUe /�i�e Bun tot Bet 2. �icBt Begljebeh/ toe�efte �ieBten Baceen oo^fp^oncn BeBBen ban Bet Bobentfe gat foo battec niet foo e�cpne» bincK en # oft Bet Beeft fijn bee� ban Bet pobtnffe �icftt* a^an bielcnen �cw jpe� JonbateuctoajS Marcus Agrippaomtebo�b^eni�enbenbai� ban Cefar Auguftus.

-ocr page 461-

�S9

f '

■■ν ..

»'»J

-u

'K'kk.a

-ocr page 462-



	Φβ netticBent bejf aet inbe f�fj�tfnrm$)e en famenboe�ingije ban �jet gfjclteew foo in't toe�ffe� alg p�abenfel naer be oo^ben ban Compoiica m be baf� sDebon= �ent�ent in�e fondamenten naer be oo?ben ban Tufcana, om fiaer f�erchljeptit en bajte �tjef�e�temfle ban bJe�cne bee�en Ijktmtt ηοφ b^eeber ��etracnteert » Jtoo^bt/ foo bat be uettie�ept ober een compt met be bJonberBent ber tosife Comebien rntne baj�c gijefiettenig ber Boutoen met be ^atiriffe Comebien bie tojat bafier in §atm Ijanbe� fnn / a$ <�ramfle �jjefc�iebeniffen, �&eben ban fijn , befe bat Po�fis tot lof banben groot achtbaren Henrkk de Keyfcr om fijn ber* nuft\|ept en erbaren toetenfe�jap in be Architccluer fon mopjen feggljen befe ν beeefen a�bug: : ^ Roempt Amflelvtj met reen op al de wonder wer eken Die in het trots ghebouw van Huys ₇ Paleys en Kercken Te fien fijn, met vermaeck, vol aenghenaeme fcl�oom Die elck ArchiteBuer in haer volmaedctheyt thoont. Als U de i\j?yfer heeft door Konfte naerghelaeten Daer noch al menich jaer U M�fa van fal praten Beibnder op't Stadt-huys van Delft^ en ander meer; Waer aen de l\jyfir heeft bethoont fijn hooch�e eer Een eer die door de Faem noch lanck fal blijven d�eren Soo langh jet overblijft van d'opghemetfte mueren Daer defen Architect den Jnventeur van is En Vinder van't ghebouw vol eel ghefteltenis. Van eel Beldth�iwery gheiheden naer het leven Die aen het werek de oogh en meeft vercierfel gheven Dat fijn Figuren die ghelijck het leven ftaen En ichijnen jedejf eerj door gheeft te ipreken aen., T'fy heel oft bas relief ^viercanten en ovaelen _;iUy tfpronckfels, parequement in't welfi�l vande iaelen En ander aerdicheyt van marmor, houdt _P oft fleen Die vande Kjyfer oock i�er wonder fijn gheiheen En connen vande pen foo grooten lof niet krijghen Soo als het werek verdient,daer Soi� voor moet fwijghen Die berft wanneer hy hoort verheffen t'Kjyfers Nacm Daer meerder als mijn pen van roempt d'Hollantfche Faem. CORNE-

-ocr page 463-



	■ f CORNELIS VISSCHER tPkedt-fmjder
		�■■


Die uyt de leeringh van Cornelis Vijfcber vift De wetenfchap der Konft, en gheeft, noyt faelt oFc mi ft Om (als de Vijfcber heeft ghedaen) een eer te krijghen Daer noyt het Faems Trompet door glori van fal fwijghen, Maer altijdt roepen uyt den lof van doedel Conft Daer foo een Konftenaer is konftich med' bejonft. � wat verduldigheyt moet niet een Vijfcber lijden Als hy half hopeloos een nooptjen gaet verbeyden_: En wacht heel daghen lanck met ftil en droef vermaeck, Te krijghen eenich vifch aen fijnen fcherpen haeck. Soo oock behoort de jeught de herfenen te breken En met veel arrebeyt naer wetenfchap te fteken Als Vijfcber heeft ghedaen, die in fijn printen leert Hoe datmen in des' Conft can worden eens volleert s Hoe.datmen ftadichlijck moet viflchen naer een naem Die door de Conft alleen verbreydt wordt vande Facm, Het Vijfcbers teecken is (waer in de eere leyt) Daer eenich man aen t'water fit en vift altijdt. Dit teecken leert ons al en gheeft ghenoch te kermen Van wie des' wercken fijn, jae fonder fchrift def-pennett Bewijft, dat Vijfcber overvloedigh is gheweeft In't ordonneren van het Landtfchap alderrneeft: Daer fietmen wonderheyt van aerdighe ghefichten Perfpe&en, boom-ghewas _y en fchoone Sonnen lkhten, Gheberghten fteyl en hoogh foo dat Natuer niet mees Kan ftorten in't verftandt tot V'tjfhers hoochfte eer,

-ocr page 464-



		IAN SADELER tpiaedt-fnijder �an tBruJfel-, ghehoren Anno IJJO. enck gheftof�en Anno 1600. S<$o toannecr jematibt banbe �on\|r-mtnnenbc «egeejien nieubJ�ufticg ig om te gooden get Begin enbe uptganc�t ban§e jngeBo^en Conf�e baer befen goog^ b�ieggenben Jan Sadeier in fijn leben mebe Begaeft ttka^ / bie en moet fijn fe�ben mm een toepnicg ont�ebiggen om met een rijg berj�anbt befle�fg �eben gttr een tnepnicg te aenmerenem %at Bp foo berre bat ben Lefer eenigge Bennie b?aeg&t banbe p�aetfnpeep/ bie ben felben Sadeier met groot opftcgt geeft acgtergge�ateti/ en baer Bp eenitgftntg be felbe ggeften gebBenbe / en falnietalleen bit mijn be: fefetjf �geloof ggeben maer berfcoonbert j�aen bat ten met geen meerbeeneer\|�tc= �ept baer ban ggcfeg^ben ijcb a\$ gp i& mecteenbe t boeg alfoo ie�tmijrt onecs baren por friet' ggenoegfaem oft Be\|�anbt en ftenne om t'felbe naer bo�eomen tyfty «Pt te toewften foo fjeBBe ebentoe� niet brillen naer �aeten om baer ban te ftg$bett foo beel a�g mp be f aem geeft jnggeblafen. ^efen Jan Sadeier ijs ggeBojen Bintten be&tabt BmiTel ban ecreuje�ie 0vtott$ brien^ I3>aber baer naer met fijngee� i^upfggeftni$eomentooonen tot Antwerpen gent ggeneirenbe met ©amafijiiUteren in pfer al� anberftntg baer ben boo$. j§one in 31)11 groene jaeren oocEt feer erbaren in toa#/ maer alfoo gp meer $p neggen �ierbt om iit copee te fnijben alg get bootfegzeben $mpt te bo�B^enggen i$ t'felbe ban fijnen l^aber Belet / ben bJc�tfcen meer om get proffijt ban fcefe oeffeningg te ggenieten a�$ be bielbaert ban fijnen ^oon te foeehen gem t'felbe toag Be�ettenbe / fuli&� bat gp (j�aenbe onber be ggegoojfaemgept ban $tjne <®uberg) ggenootfactltt toagget boojbeegaelt SNmafguineren te bo�bnecen tot ontrent get jaer 1573. alfjt�anneer befen Jan Sadeier Binnen Antwerpen $ $v trom. «^ijnbe nu fijnen epggen Booggt enbe jBeeper / geeft fijnen lufi / jeijet/ en jrtfigeBo^�i ggeneggentgept tot get $�aebt-\|nft�en ttrt coper ben bollen tgoom ggeggeben metfulcfte neerfiicgept bat gp (fonber te bieten Bp brie gp opt g�jCf leerbt geeft) ban jtonben acn get <8raber-pfer geeft aenggcb�t enbe naer �e Ceetnenhigge ban Mareen de Vos en anbere Jt�eef�er� bee� p�aeten ggefne�eit enbe foo ggeboo^bert tot totiteritemertt banbe �eecKettaerg/ bat een jeggelijeft ba�r in groot begaggen geeft ggebonben. ^p t�ajreen jit�an groot ban gof�uec B^upn ban tronie/ fbiert ban �air enbe e�oeeft in't arbep�en/ boben bien feec beerbieg bati ganbe�ingg / fnne bjereben al fpe�eu�e met feer tuepnieg �e^ eomeritigge af�fgggenbe: foo bat be ^egiibei^ oft /Ceedienaer^ gem tnta�ijcft naer'jtjn fontentement niet ggenocgfacme t�eehentngge t�f�en ggerieben. $$$ nregg boo? fijne neerftiegept op coaten φί menicgbu�bigge fegoone foo^terin��e ban pinten baer gp grootert aftreeft in ga�be. ^ijn ipupf-b^outoe biajS ban ben morgen tot hm abonbt onlebtcg om be l^oo?-cooperif ofte �tramer� ban fijn plinten te ggericben : onber anbere bintmen eenigge pinten bie ban gem ggefneben \|gn bc bje�cfte afBelbcn berfegepbe jjBufteeftlruerRenjef/ niet alleen Γ baer mets te Rennen ggcbenbe b^ erbarentgept ban fpn Hun)! maer om bat gp een

-ocr page 465-


	■-^ff^^lllllll � . II � II �.......IN �.,' !■.:■"-» '......

		4^3

- �� SADELER T«w excellent Pwmpettr, tutti/de Bruffettef en Smianttkn *tfj0.ilat efte Vfemieremedi aaitufiptineut ettjer,mais� dtjant l'efpnt ptur eleve/d Jat addcnne � la jravure,ou l'art h/f' � triiue la � lus- jrande deueeur etJttetitite Ju Ifurin-ila fuelle U at acauife parjbif \mfjitie* **païjkrjrundedt'lifence.tejrmaüne leffieèes� au'ii ajhiet feu jMtartinde Vos�,* '--*'(>tl* Jemeuref � TrancfeH,etde la � T&unieheHet,***

-ocr page 466-



		ten groet EieflH&te m baf� jjfceel�ec toaji ban r�uftjcR foo �eeft fiem ben jeber aeng�e�oc&t niet alleen metter baebt banfaniR maer inbe fribe &unft frin eipeeientie upt te �e�ben. <�en lefien f#n fe�ben g�e�eel binbenbe gtjeneg�en om Jta�cn te ften ter ooifaetften fijn toetenen a��aer grooten treeft �a�ben t� met f�n �eel^upfg�efm in/t jaer 1587. ban Antwerpen gijetrocRen naer Keulen <mbe alfoo on Franckfoort aJtoaet �P eent��en tijt geeft g�emoon�t en i� ban baee bectroeRen in Beyerlande altoaer�p �p ben jpectogije ban %er_e feer toil�erom mag/ bie �enrom fijn Confi begift �eeft met een goube fteten en j&balie. i^ier fcooonbe JanSadder tot ontrent 3Gugmli ban �et jaer i%&%* entroeRa�foo naer Verona in Jtaiien, altoaer �P een boleomen jaer tot berbjonberingft ban al�e Confifc-Rennen�e peeren enbe 2tief-�e��er# ftjn �anbeling� ftenbaee toeft ��emaeefit/ epnbelijcR neeeg�eflag�en fijnbe tot Venenen met fijn �eel f amiue εη a�baer biet jaer g�etooonbt �eu�enbe/ igin't jaer 1600. a��een met Juftus fijnen �one naer Roomen g�etroeften om be fe�bfaem�ept ban Sanboutoen en�ie ^nticojtitepten a�baer teften en�e meej� om aen fijn l^ep�ic�ept jet ban $11 �unjt te n?efenteren7 g�e�ijen �P �eeft 0j)ebaen bor� met mepnig�e operatie ban bcrg�e�bmg� baer boo? te crijgen �et t�e�e�t �em groote�ijeje �eeft mifnoeght. «t�nbe naer bat �P met fijnen �one a��aec eenig�e baeg�jen �e ^tabt/ �e &uniV �et Eanbtfc�an en�e iftupnen �efien �abbe/ p$gmt� be ^anboumen ban fijn ©aber�anbt ban Roomen met al�e be pa�epfen ban Jtaiien, «ben bat fa Ujeberom �eeft g�efteeet naer Ven�tien a�maer �P in't fe�be jaer 1600. inben Corner ban een �^te to$t$ ober�eben tg maecfanbe ober fijnen boo?fe�?eben <§one enbe typ ^Doc�terg boo? »omboir enbe Coepenber fijnen Sloeber -fUphad Sadelei�. (�en ban fijne boo?g. ©oc�terg i^ g�etr�ut tot Verona enbe b'anbcre ttoee fijn &§et$clijth g�emo?ben in een Cloofier tot Venetien. J�ftus oft Joos Sadeier Bfeef fitten in fijn ©aberg j�oincRel tot Ven�tien�, a�toaer �P oocr gije; trout i$ bie int jaer 1620. in�e maenbt ban <®ctober onbjecRenbe i^ metten ^ImBaffabenr ban Ven�tien bp uccape afg�eeomen naec Amfterdam om met be §©incRC�ier^ Remtig te maecRen/tnbe bertrecfeenbe ban baer op Leyden, i^ co^fl Met naer ban een f�erefte ηο#0 oberba�en enbe baer ban ober�eben ben toe�enen tot Leyden �egraben i$ inbe C�oo? banbe ^oo��-lanbtfc�e �ercfe. τ&ζ fcoereften bic Jan Sadeier b�o? be Conji �eeft ac�terg�e�aeten (g�elijtR aen : menic�bu�big�e ban ftjn finten te fien jjd gjeben Sier in Nederknde en anbete b?embe n�aetfen ��enoe�faem g�etupg�eni^ tot een uptflecRenbe keeper ben fe�ben in f�n �eben i$ g�emeep.

			RAPHAEL SADELER ¹ tplaedt-fiiijder Ί?αη f�ruffelghehoren Anno ijjjr. �fen Raphael mai� ben i^oeber banben boo^noemben Jan Sadeier bpben boeltRen Raphael g�rieert �eeft befe monb�re Confl ban p�aetfn�ben/ en naer bat �p �ang�en tijbt baer in g�eoeffent §omt int lic�t �^eng�enbe fecr. acng�enaeme »?inten bie on ^tJn uptnemcnbe fraep p�aeten g�eb^ucftt toaren/ foo �«ft �p eenic� �etfel aen �et g�eftc�t g�eereggen btne�eft boo^faeeft iwa^ ^at ftp �em boo^ eenig�en φϊ �eeft beg�eben tot �et frgil�ieren baer �P oof^ft eet?

-ocr page 467-



	RAPHAEL SAD&JLER

■j¹~l�4t,eti. la Jfuette il'��'éten proJitJquil "efö parvenu � la plu, deHcateJJe.'cpmie en peut veire enjèe oeuvfes',prineif'alement lesjaincrts Je Bat^'ere et auefyu� Uvres Je fferemits� au'tt ifiiei avee funjrer fean ,avec eui �� venu Je j .meurer � Municften cnBaviere.etdeiaa fenife au, il *ntaurut.ilatëtipffuraueL�^ tetnffsyemtr?* \ Ccrtftii)?itt»4nfeutf, Te.tteiiffrHf r>keudtt. ' ,** ^T ' *

		Lil

-ocr page 468-



4»

	een erbaten ^Beej�cc mfoti rjgcbjo^ben geb�en gabbe gem ben �uf� tot »�att= fnij�en t'feibe niet be�et / fu�cfcje bat fin (get �geftcgt ber�etect cnbe imbetom beej�eccnt binbenbe) geeft get p�aebtfnpen baebecom aenggebansgen / cnbe beel baonbete binegen boo? ben bacg ggefyatgt / baec menicgbu�bi�ge bjcwhen ban $tjn finten en teecftenin�gen sgempggenig ban ogeben- �gp geeft oocft �angljen ttjbt ogetooont in 25enedanbt/ te Venetien en anbete Coninchnjche p�aetfen baer gp befe Conj� met poot opficgt �gep�orjgen geeft �gdijcn oocft fonbedin�ge te ften i� aen berfcgepbe i&oecnen / foo ban «�tcniijten alg �c= b�ng ban ^ep�iggen etc. �#p gabbe eenen $ebe baer gp <®om ban iwag / te isjetenGiiisSadeier bieben ^one bja� ban jpenenbe begsboo^. Jans obedebeii 22%oebec/ aen tBe�cnen Gilis Sadeier ben boo^ Raphaclenbe Jan Sadeier (om gem boo^ te ge�pen) befe �on(� met crooten jebee oge�eectgebben / enbe bint boo^oancn ben fe�ben g�is Sadeier baer in cjgebaen geeft fa� ben Lefer in neflc�f^ �eben gtec naec bjeebec bevtgoont tooien* 3�efen Raphael φ tot Venetien $\p f�o?ben enbe a�baec begcaben niet connenbe feejsgen in ibat jaet bat gp ban befe baecelbt ggefegepben #♦ L Υ C K. DICHT Op de Doodt ende Konft van IAN en RAPHAEL SADELER.


			Aer dat de Sadelers den leften adem gaven En dac den gheeft verliet het huys van hun ghebeent
		Soo heeft terftont de Faern op Sadelers twee graven Elck een beibnder Croon van eeuwicheyc verleent. Jae fchoon de fchrale doodt hun krachten quam berooven En fned' den webben-draet van't leven haeftich af Den glans van hunne Conft en coft.fy niet verdooven Om dat d'onfterPlijckheyt gheplandt ftaet op het graf. Die d'heele wereldt door verfpreyde haere tacken, Als t'af-gheftorven deel ter aerden was beitelt, Toen fcheen oock eerft den roem naer d'eeuwicheyt te fnackefi Ter wijlen dat den gheeft bleef leven in het beidt. Dat oyt van Sadeier feer eonftich is gheineden En aerdich uytghewerckt naer t'leven op de plaer, Jae leeft noch over al tot op den dach van heden, Daer ni�t als Konft en gheeft in uyt-ghedruckt en ftaet. Glie-

-ocr page 469-

, Jl.i! Ί"

^pp^p*y

4&7

^# Gheichil tui�chen
PICTURA ende SCULPTURA

Over de Edelheyt van hunne Conften.

By manier van iamen-ipraeck.

Pictura:

SOo als de Son elckx luften treekt,
En jeder een tot vreught verweckt,
Soo wordt eenparelijck mijn Kunft
Begunfticht met een jeders gunft,
Soo word' ick viijtich belauwriert
Doorlucht' ghemaeckt en opgheciert,
Niet van ghemeyne Ambachts-lien
Die felden feldfaem fraeyheyt i�en,
Macr meeft de Princen in het HorF
My fchencken d'eelfte eer en loiF:
Die jemandt door lijn deught verdient,
Soo wordt mijn wetenfchap bemindt.
Die door de ftraelen vande Son
Op defe wcreidt eerft begon,
Waer uyt dat blijckt de claricheyt
Die my van jonghs is toe-ghefeyt.
Waer door gheen gifts ghedopte flits
Mijn roem can klieven overmidts,
Om dat mijn Kunft in fchijn beftaet
Die tleven fchier te boven gaet.
Den fchijn en lijdt gheen hindernis
Otn datter gheen ghevoelen is,
Ghe�jck een heete Sonne-ftrael
Geen Nijdt-iuchts tegenipoet oft quaei,
Gheen vuylen damp oft water-plas^
Gheen dreck-got* ofte wack moras
En vreeft, dat haer becruyfen can
Sy thoont dat fy daer huyfen can,
En fonder letfel ofte fchaey
Blijft haeren luyiler even fr^ey»

Dit leer ick in mijn vry Pictvek
Als t'rechte voorbelt van Natuer
Die vande Son gheboren ben
En ais een Son de Aerdt door ren:
En waer ick ben oft waer ick koem
Een jeder draeght op my fijn roem,
Om dat mijn fchoonheyt heeft de crans
Van alle fchoone fchoonheyts glans,
Daer Pallas felver eens voor weeck
Wanneer fy haere Konft gheleeck
By d'eeiheyt van mijn eel fchildry
Die by my ftont ghelijck copy.
Haer Konile die als tleven lcheen
Gheiheden in wit marber-ileen
Soo feer noch niet gheprefen werdt
Ais dat ghefchildert ftont op bert:
Daer U hier voor het eerfte Boeck
Van ghceft een breeder onderfoeck
En daer den Blinden t'vonnis wijft
Die boven ai Pictvram prijft,
En Pallas wel ghetr�fFen belt
Benepens mijnen Efei ftelt,

Sculptura:

TE langh ghefwegen dickwils rout
En t'onghelijck de plaets bchout,
Ey bout niet inde locht fchoon Maeght
Wie ift die U naer t'roemen vracght ?
Waer door ick jnnerlijck ghcwoel
Van teghen-ftrijdt in't herte voel
Vol jelofy, die dit ghefchil
Eens tot � fpijt heir-vatten wil,

Lil 2 En

-ocr page 470-



468 En thoonen dat mijn waetde eer VerduynVen can U hooghe leer, Schoon dat gy noch foo veel vermeught By Prins, en Coningh door u deught, En ilouft foo op een blinden tail De vraegh en is daer-aen niet vail. Wie van ons twee meer crachten heeft Oft wei�ntlijcker leven gheeft, Ghelijck u feyd' den blinden Man Wijns botheyt had geen weet daer van: En daerom wordt de botticheyt Befchermpt vande onwetentheyt. Dus waer dit beter niet bcftaen Ais fuickx foo onbedacht ghedaen. Want fchoon gy roempt op uwc fchaey js daerom uwe Konft foo fraey ?. Die niet als inde ooghen leeft En tallen noch ghevoelen heeft, Maer mijne Kunft leeft inde oogh En in't ghevoclen oock foo hooch^, En haer beginfel laet ick daer Want over twee-maei-duyfent jaer,. Eer oyt Pictver op d'aert-rijck quam Oft vande Son haer voetfel nam, Oft eermen wift van fchildery, Soo iachmen mijn beldtfnijery> Soo iachmen naer den vollen eys Mijn Kunft op menich rijck Paleys. K'en foeck hier geenen blinden man Die rechts ghevoelt en tallen can, Maer een onnoofel kindt dat liet En rechts can fpreken anders niet Sal fien en tallen wat het ij Ons edel rijck gheileltenis. En laet dan keeren de fch�dry^ Oock mijne fwaer beidtfnijery Laet fic�r wat datet fegghen fal Op foo een vraegh en vrempt ghevafc, pet antwoort d'cen i& doeek oft plact
		Dacf t'minft nief op te iten en ftaefc Jn d'omghekeert ghefneden belt Daer l�etet noch wat in-gheftelt, Daer fietet voor en achter been Met tlichaem comen over een Daer v�eltet met i�jn teerc handt Volcomen leden t'alie kandt Daer llaetet op den naecktcn bil En wijft wat datet fegghen wil. Wat dient u dan Pictver voor wit Daer ghy foo neerilichlijck naer fchit Niet als een wefen plat van veur En achter fchijnet maer een leur. Soo dat den Beirtel� noch foo cel Js als U hooch beroempt Pinfeel. Jn arbeyt, wetenfehap en iin Want daer fchuylt de volmaecktheyt ia PlCTURAi BEgacfde Nymphey flik U wat Eer ghy my ia mijn woorden vat Eer ghy mijn eelheyt wilt vertreen Hoort noch een weynich naer mijn reen En houdt wat koelder middelmaet Ter wijl dat hier om d'eere gaet. Schoon dat ghy kunt van alle kant Jn Κ,οηίΙ doen blijcken. U verilandt Als ghy in Marber oft jvoor Bewijfl van achter en van voor Ai de volmaeckte leden van Een teere� Vrou oft naeckte Man, Tfy in profiel oft bas relief Naer uwen wenfeh en herts gherief Tgen' oock niet fonder wetentheyt En wordt als, tic ven toe-bereyt. Doch want ghy iel ver lijden moet Soo ghy U ooghen open doet Dat al het gen' ghy. oyt bedacht Oock van t'Pinfeei wort voors gebracht


	■■;."*

-ocr page 471-



			469 En heeft van niemandt fbo een loop Die feldiaem Kunft beooghen wil Als maer alleen om mijnen t'wiL Wie iifer die naer Roomen gaet En niet op my fijn ooghen flaet Eer hy Schildrijen fal befiea VanMiCHiEL Angel oft d'�RBiEN. Men fpreckt foo feer niet van Schildry Als van mijn Beelden, en daer by Van t'hooch ghebou, fooKerckals Sa�l Theaters, Arcken, Triumphael, En dierghelijcke wereken meer Die daer te fien fijn tot mijn eer. Hier med* dunckt my ghenoch ghcfeyt Wat dienter meerder thoon gheleyt. Ρ 1 C Τ 11 R Α : Vi 77 At fiact ghy vremdc reden uyt yjy En redeloos U reden fluyt T'is wonder van ghcileltcnis T'gen inder daedt foo niet en is Ghelijck de Konfte fich verheft Die dickwils tlevcn overtreft. Maer t'gene is ghelijck t'ghelijckt En heel ghelijck is , foo het blijekt En wort voor wonder niet bcficn By alle Konft-kennende Lien. Siet mijne ilomme P'o�fy Verthoonen fich in d'eei Schildry Daer fietmen t'leven en Natucr Sich roeren in mijn eel Fjguer^ Oft is het bofch oft groen warandt Een hooch gheberght* feer dicht beplant Het is al oft-mer in f�u gaen ! Soo wel doen ick mijn boomen ftaen, Jft cel ghewas van voedtfaem cruyt Pers, Abncock en ander fruyt Hun rijpheyt geeft fulck een vermaed� Dat jedersmont tracht naer denfmaeck. Het;
		Til in Perfpefr oft Metfelry Mijn effen doeck ghcnoempt Schildry Verthoont ons fukke vrempt verfchict Dat d'oogh daer uren veer in fiet En menfchen foo volmaeckt ghcdacn Die fchijnen vanden doeck te ftaen Daer foo het voor ais achterdeel (Soo tTchijnt) verthoont fich in Pinfeel. Sculptura: DAt is maer fchijn ghelijck ghy lijdt En fonder fijn, t'gen tot U ipijt Te lamen in mijn belden fteckt Waer in het leven maer ontbreekt, Den fchijn van t'Ie ven niet alleen Kompt met de Konft hier over een. Maer het ghevoelen thoon'ct fijn Want t'gen' men taft en is geen fchijn Ghelijck den fchijn daer ghy op bouwt En meer van fchijn als t'wefen houwt. Jae fchoon dat meer als hondert jacr Mijn Konft in d'acrdt begraven waer- Noch fou haer wefen gheeftich fijn En over-treffen uwen fchijn. Die voor mijn edel Konften buyght Soo ais ons Room ghenoch ghetuyght Jn mijn al oudt verheven werek Te fien in menich Hof en Kerck, T'gen' boven alle fchatten kijekt En verder als Pictvra reyekt, T'gen' fpreken can al is het flora Jn d'ooghcn vanden Edeldom Mijn Beelden fien al fijn fy blindt En daerom fijn fy oock bemindt Mits daer in wort de fchoont bethoont En wort met d'hoochilen loon beloont Wiens oudtheyt nimmermeer vcri�ijt Maer fchakelt ceu by eeu altijt. �Accademi van heel E u-r o op�

-ocr page 472-



470 Het lief gheblompt vol fchoon coleur (Thans fonder leven, reuck oft geur T'gen ftaet ais t'leven op Paneel Ghefchildert vande eei Pinfeel Jn Princen lukken liefd' verweckt En foo hun hert tot lullen treckt Dat niet by hun en is foo weert Oft t'wort noch voor mijnConft vereert Dit blijckt aen Segers (die door Konft) Vercreegh foo menich Princen jonft Ghelijck U defen Boeck bewijft Die fonderlingh fijn wercken prijft. Doch want noch te bedencken ftaet Dat alle gunft te boven gaet Die eenich Schilder crijghen can Js wel ghebleken in D o ν J α ν Die Zbgers een Madali fchonck Die vol van Diamanten blonck, Voorwaer een wonder grooten fchat Want foo veel jaren als hy hadt Soo veel ghefteenten fachmen daer Tot loon van onfcn Konftenaer. Noch aenghenamer gunft en forgh Droeg voor de Kunft de Brandenborg Als hy voor Zegers rijck Pinfeel Schonck d'aiderweerdichfte juweel Dat op de wefeldt wefen mach
			Oft als oyt mcnfchen ooghe fach Dat boven alle weerde gaet Midts t'felf in heylicheyt beftaet. T'gen d hoochfte gaef is voor de menfch Dat is den duym van S. Laurens. En voorften vingher noch daer by Siet wat can doen een Blom-fchildry. Jae dierghelijck Exempels meer Can ick hier voeghen tot mijn eer. Waer door ghenoch te blijcken compt Dat ghy � te vergheefs beroempt. SCULPTURA; SOo ghy op de belooningh praelt En ftets met mijn triumph bepaelt U eer , foo fchiet ghy veer te cort Midts niet foo feer beloont en wort Als t'gen ick in mijn Konft bewijs Die over al behaelt den prijs Soo dat tot een befluyt claer blijckt Dat mijne Kunft meer is verrijckt Soo wei in wefen als Natuer Als al den handel van Pictver Want t'gen een Blinden taften moet En wordt hier niet alleen ghevoedt Van d'oogh ghelijck oock de Schildry Maer het ghevoelen iifer by.


		Corte Aenmerckinghe.

	H®et�e! batet mp niet ojjeooj�oft m i# tot betifte oft neberfetjtjina�j ^αboo?c$etoecbe queftie oft ��efcfnl eenic�j wfiztl* te o&eben / om ealjcene �dstj-fuc�t tuffc�cn befe tmee mtWmtt Conjten toacto te maee�ten/foo toi� cbenme� met ben rijpfmni��en 25t��t fioumec aen�joutoen enbe betonen bat (ten acnften ban $n x$tht ��onff) jijn metenfefiap boat meec ftng en aenmeWi feine� in �eeft/ al�boel be $onf� ban Ρt�ura, fe�joonbat P�ftura tubecbaetmeee $ te toermonber� alg b^J ebel s tatuaria, maec a�foo be becmonbecins� meec bebziege�ijeft i� a�g boaeracljtic� / foo moeten mn met bo��e ree�jt aen be SlSelbt-�oittoietg be m o&eben om bat fp ban a��e $bcn ift fiet fnijben ban jioucen meec moeten letten a�g eenen ^c�i�bec/ ben t�e�tften ban boo? �jet Icben bertljoont en οαφ fcijtjnelrjcft a�g �jet �eben tg/ tot berbionbering�j ban ijet gbeficljt / boc� ba$ naee &et g�jeboe�en/ jjiec sbet fal met reben eenen ^clji�bet�em bet�ae08enen rop

-ocr page 473-



		m totto impugnteen fcgg�enbe bat in befc bert�onbenng�t �e �on\|� g$e�eg�jcn t� en boo? befe bertoonbetingli ben JlBenfc� obetbjonnen toojbt te moeten glje» �ooben bat be ^eljilbjp conttjg�et tg a$ Det ^g�btljouton/ toant t'gljene ben ntmjc� ban a�ic canten fiet/ taft/ �rt gljeboelt / foo feetm�t en boet bettoon* �evenoft g�jdooben a�gt'gfjene Dn fteten mept te frjn btoelcR fooniet en ifi/ maet a�foo bit atgnmcnt bcftact in enefte� fc�j�n/ toelcnen fc�tjn bactteen g�e�oof aenben menfci) toe�cn g^eloof ten opfic�t ban een bo�maeclu gljefneben SSe�bt onnoobitb ig / booj bicn nicmant en moet gje�ooben bat fm can ften en inbcc �me�t tap en oBcboclt. *Qui Vtdet' <& fentit quod credit ejf� non jndiget fide.* Die met de handen voelt t'gen hy voor ooghen fiet *Befonderlijck Sculftuer* die en ghelooft haer niet Maer die voor hem fiet ftaen <Piftuers ghefteltenis Ghelooft t'gen inder daedt (als't blijckt) foo ni�t «n is.** ^; E>en ftaen bcrfiercnben Poe�t Ovi t>ivs en maccnt in g�een ban a��e fjjn f a�cl boecnen �tenbaer bat opt eenig�e fc�t�^n bepcit i� met t>ct �eben gfienjc�i Ijp ακί baaet maccnt bo�gfteng frjn fefetiben/ banbe ft�joone Pandora bie Vulcanus boa? bet g^bobt ban Jupiccr ben oppettten <i5obt be? $emel� g�tfmaccfct �abbe ban tonbje pot-aeebe. hebenen fijn befe bat Pidtuia jijnbe in Ijact felben niet meet al$ een fc�ja�utoe enbe ong�eboe�ijcR / niet en ean �cfte�t tooien �be�pcfc ecu gtjefneben j�tatutoe bie ban alle namen �met ��eboe�en {jeeft. «©efe pot- aetbe Pandora biel inbe oogden ban a��e be <8oben foo aenojenacm bat fp be fielt enbe met a��e gaben ban beugljt en onbeugtit betciert kic^bt / en toerbt g�jenoempt Pandora �bJC�CR tt fegg�eil ig Gaef van alle Goden. Piftura faljjiet' teg�en miffcljien bjil�en argiieteh en fegg�jen bat befe Pandora oft Goden gaefiF boo? baec ongljeboo?faemo$pt be tacte�bt bptfyt in b'upterflc quelling� en Be* naumtbept a�g fp be boo� (toaer in beugftben en onbeugljbtn bef�oten toaren) tegfjen �jet becbobt ban Jupitcr g�jeopent fyatfoz/ fulc^j: batter niet meet in en bleef a�^ bc bont/ tonewbetenbe oft uej�uptenbebeboo?ft. Pi�iura piet mebe bat Pi�tura nopt in f�o gnaben teputatie enbe �aetehjcKen naem bp U Cobcn iji g�cbJceji afe Sculptura bie �efloten toa^ in Pandora, bjaec ontemanbtfeu mogljen anttooojben bat om bit gbebteeft oe bo�maecKtljept banbc �tonfi: niet te becleggben en i� (toaer obetftiec maet gbebifputcett enbao^bt) toant Eva on^ eetfte j^oebee beeft nopt jemanbt Ijaetg gbelijeit �bcbabt in ftljoonljepbt en bo�maec�ttbept/ bie noxQtm^ tegbtn be gl)e�oo?faembept en �oben <Βύΰψ O�ebobt boo? t'apne� bpten alle menfcljen bteft gl)ebjocljt in a��e mifetien / bic niet cpnbigljen en ful�en boo^ bat b)poni6 lebenjS epnbt Ijebben af-gjjef�onnen anbctjS niet begonbenbe alg ten goebe fiope ban sa�icb te bjojben / foo boannect top eobtjS gbcboben onber�jouben / ong toaeiitenbe ban fonben enbe naet be �eecing�) banbe �^ep�tgbe jftoomfc�ie 4tat�o�ifgue �tetehe g�je�ooben. I^aet mebe mp bnnclit gljenocljfaem g�efept te bebben/ljet te(tant om tojtpept bJi��eae�> tee�atenbe/ buji bJtl ic�t tocbetom cen� bae�cn op ben Eof bie bc nactbo�gbenbc $taebt-fnt)bet� �ooj tynn �ionj� betbiencn enbe in �)et 25oec�t banbe onjictffe^ �ijche f aem gljcfcljjebcn tooien» IAGOBUS

-ocr page 474-



		'IA CO BUS DE BRE�CK Beldt-fmjder ende /irchheSl J?an $. Omer. 'IjXrr h jemandt over Confl: een billick vonnis ftrijcken \y Beionder die de (Breuck* laet van fijn handen blijcken, Soo in Beldthouwery, als kloecken Architect Die menieh Minnaer vande Konft tot luit verweckt: Moet eens naer Berghen gaen en daer d'Hooch-lael beooghen Jn Sint Odoris Kerck, wat wonder groot vermoghen Dat U bewijft den bouw vaft in fijn loot gheftek Verciert met edelheyt van menieh fchoone beidt. JDaer fal e^n Keiader van de waerd' Architecture Bevinden wat can doen een rnenfchelijck Nature, Daer ial een wijs verftandt fchier blijven fuf by ftaen En f�gghen open uyt dat niet can hoogber gaen Jn fuyver netcicheyt, gheftehenis, en voegingh Om dat den Menieh daer in vindt d'uyterfte vernoegingh Het fchijnt dat ekk Figuer fal fpreken, foo bifaert Jft al naer t'leven uyt ghevoert met eloecken aert. De Stadt Sint Thomas can oock daeghelijckx bewijfen Hoe i�er de f�reuck noch is in fijne Konft te prijfen Als jemandt eens b�fiet de fraey Verrijf�nis Van ftcen gheiheden die daer oock te vinden is, Vaft teghen de Hooch-fael der hooghe Kerck van binnen Waer op-dat dickwils oock veel Konft-lievende finnen Gaen ipelen om den aert der lieffelijcke handt Van (Breuck vol gheefiicheyt te vatten in't verftandt. Daer t'Hof van Bincxt oock wel met reden op mach roemen En (Bneuc'k ^een vande eerft des wereldts Meefters noemen In't fnijden op den fteen, en daer by Architect In wiens wereken maer het leven enghebreckt*

-ocr page 475-



			475


		f: β
Ι ΑΝ VVITDO�C (pUedt'fnjder ion Antwerpen _x* * �ft ?/u Scte (die was een cl�eck en aercBcfi Schilder) Bemerckende dat fijn Diicipel VVitdoeck vondt Veel aenghenamer luft in't reeckenen _i jae milder Met pen was als Pinfp�l foo liet hy hem terftont Naer d'ordonnantieh van tf^uhhem plaeten fnijen Ooek naer fijn eyghen werck met fulck�n aerdicheyt Dat jeder wie het iach begoft ati' Kon ft te vrijen En hebben VYiuoe�x Eaem foo over al Verbreyt Dat Witdoecks wete^nichap no^h eeMw�n ftl yerflijten Soo langh den naem fat op i�jn edel Ptaet�ii fta�n Seer meefterlijck ghefneen_x oft door t'fterck water byte� Jn't taeye was gheetitydie niet licht uyten gaen. _t NICOLAES LA U VV E R S fhijder �>an Antwerpen*

	...... _, y f * β * - .,.;,', ,_Jk ;iy ' « i..- - _�.«- - -■' «■ Λ * � ■(.■,* � Ie en fou Lmi�ms Konft met lauwer niet bel�tiwf�ft Die noyt en can vergaen oft door den tijdt verouw'rert Maer ftadichlijck vernieuwt den luft van jeder een ί Soo maer een luftich-�ogh fijn plaeten fiet jghefiicen � Den Ecce Homo en t'dry Coninckx OrTerhandu r; ;;) 10 Naer pullens werck ghemaeckt> vol vruchten Mn v�rftande ' Van Lauwers cioecke handt ^ die ghevert ft�f ghen�egh <-> Te fchrijven naer dejvonft _d hoe gheeftkh hy hem diroegh* Eer dat de bleecke doodt fijn lichaem troek in't duyftei ρ En roofden fijnen gheeft,fulckx dat fekef fonder l�yffer Den luft, die LauWers dreef ghedurich tot de Konft Maer naer dit leven creegh de ziel des Hemels jorift, Μ mm IAg�-

-ocr page 476-

474

Ι Α CO Β CT Si Μ Af Τ HA Μ

$laedt-fntjder,^rbdn Maerl�m ^jeboten Anno i6ji.

Haerjem / vrediaern Stadt_t die fpndervluyfter waert; - ^,
Van H'e�l Blaedt-fnijders Confl v�iienghenaerheh aert

Als Mathdm d'qpgh�n flp�t, /en had den� gheefl yerlaeteti
Daer men IJ M^nochf�o ylijtfch_}hpprtvan praeten.; _r

Treurt Ψί?^β treurt met recht χμχ t^eerjich| is vergaf,';

Van juwen Iiooghen rperr* "^^oy^pjg�^ PWrm A^aer^ Α
Hy leydt irft duffe grafF, de Konfte blijft in't leven 'p^i-
En can nochaenden menich^ yermaeck en �uilen gheven.; ;.�■■

Voor al die kennis draesht van Printere net ghefee�n^ ν ; ν

Gheceeckekit en gheftipt daer, ypllandt welm�t^tSp^ ?\
Op roemen mach met vlijt, rr�idts Itfathmsiuyver dinghen
Hun o�ripronck hebben uyt de nette Teeckeninghen^_i4

Van HenrietGoitzjus die fijn Scho�n-vad�t was

~Op* wiensrl^hdam^iiY^br�tM'l�m^K.��l}. te pas.
VoOiefifclijlke,kracht^ ghelijck wel is te mereken? κ} i #&
Aen al de proeven vanfijn loff�lijcke wereken�

Roempt Haerlem vry met recht op fo� een gheeftich gheefl
Bi�vjybeh Cierfel med' is vahuISta^gt�we�ft, vj si 'Y\JJ
Dieiioo-veel K�nftenaers van jonckx hebt op-gheko�fterify
En met debarften van U-wetenichap ghev�eftert, :'ί , :₍ |
'T jaer vierthienihondertvier eh feftich tooch daer byoc!
Ghevonden wjerdt byU de edel druckery^fii?■&%&.\vl m
Al.Svafls'ri^t Mars met vrees U Borghery*bevanghd� ν : t^
Ghy ^aerfdie ikm U jonft de K�nftenaers toe.langhdefr
jSIiy ikpdt'd'eel Konfte voor, ghy hielt met Mors den aep
En acHtefi|n gh�dreygh min als een haefe-ilaep, : -.h \ ■'
Sulckxfd^^hy fijt-de; bend'van i�er veel K�nfte-vinders
De baeckieQ^eerftehaef van alle Konft-beminders,
' Daer-lMi�^w een van is U ingheboren kindt
,... P)e om fijn edel Konft.van Faem noch wordt bemindt. ^j

^:""ⁱ""� '■ .!'.....^ ' BOE.

-ocr page 477-



	� ��

« & JAcoButf Matham:;," ;; _� ;;; ■

				ijl,

			�.» -iTImj '";' »��<{ ;?»;*"» -�"�.: >1(-� '��' Mmmi
		":�

-ocr page 478-



		BOETIUS ADAMS BOLSVVERT $laedt-fntjder 7>an Antwerpen ₉ uyt Hollandt gheboren* DEn gheeft varf ©o^Wi leeft en (al veel eeuwen leven Soo langh de Copre-plaet ial haer; afdrucki�l gheven Soo langh den fwerten jnck bewiji�n ial den Naem ;,.,. Van tBolfoert* by het werck waer op de raffe Fa�m Gheftadich roempt door al de Meefter trecken Die hy naer fyibbens Conft heeft weten te-ontdecken, Daer niet een ommetreck is by misflach ontftelt Maer die fijn platen liet, die fiet d'Heer %ubbens beidt. Jaefchoon de aerde can fijn lichaem heel v�rflijten Soo can hier t'weeck papier noch ziel noch gheeft door-byten Waer op de Konft des gheefts blijft onghehindert ftaen En wijft met fwerten jnck, den gheeft van fBolfoeri aen. Het fwert brenght droefheyt med' ghefcheyden van c�leuren Die t'fwert draeght is vol druck, het fwert weckt tot het treuren Maer t'fwert van f�olfi&ert hier den menfch tot luft becoort Om dat tTwert door de plaet brienght (Bolf�erts Conften voort. SCHELTE ADAMS BOLSVVERlf ; (Bolf�ertinHoUwdt, ' I t: V�rfe\|)epben$afTie-fhitKen en anbere ^bonnantien bie befen Scheiten Adams Bolfwerc ^oebcc banben boo?\|�pben Boctius, gjefneben geeft naec be teetftenin�gban Petrus Paulus Rubbens ggebeii ggetupagen bjat �u groote �on\|t gp met get &raeffeer-pfer geeft uptyftJetoettHfc W$ tiament�jjrfi �e Tritimf vande H, Kercke, S.. Peeters Vii��qghe, Paiilus Bekeerirtgh , Lceuwe jacht» enbe time differente Hemelvaerden van Maria en meet anbere. Φοίί! $ toeert te noteren fefier finten ban Jordaens, al� get Cmys Christi, Jben* Argos, Geytmelxter, De oude fonghen foo pepen de jonghen en meer anbete/ ooeft Bet Cruys,en�ebenEngheIendans metMari-beidcn, t)it gp ggefneben geeft op eopere jp�act naer be Confl-rijefte o^bonnantie ban o'seer Anthonius van Dijck en meer anber te fangfj om giet te bergae�en. Wit fon ban tonnen foocjjencn

-ocr page 479-

477

bat Set jf�enfc�jen bcrfranbt ofit g�jcbac�w: (b'bje�cft ecmtjjfmfg Bccommert i�
met aerbicljent ban Conft-�ufl) booj een pencl�iR netoo?p ban een afg�jetyutftte
piaet / foo gfieopent naoj�t/ bat upt be felbe afb?ucnfelg connen gljcfpeutt bao?bcti
nt betfjo�en concepten ban �onf�enaerg / jae bat meec ijef/ foo can een op^etljt
j&en�ec ban Pi&ura upt be berfc�epbe arbtfmnglj oft f�ipptngl) in een pjinbt
oft plaebt oojbee�en baat co�euren baec boo? in bjappctp oft c�ccbing� bcr fu
jjucrcn bccfocljt fcoo?ben/ foo toanncer jemanbt gjjenegjen ig om een ^tucn-
ΓφίϊΟ^ρ nae een onggeco�ojicecbe ftbecte pjinbt te copiecen» 3�aec Scheke Adams
Boifwcrt fonber�inglc pjoeben ban Beeft nacc-g�daten aen bie ecbacen $$n fu�cft
�amg�jc <�5rabeer-conf� te Bennen.

De wonder handelingh van Schelten (weert te achten )
Brocht voort foo eelen werck vol gheefts verholen krachten
Dat %uhhens in fijn tijde en vondt gheen meer vermaeck
Als in dit yfer (om dat t'leven maer ghebraeck)
Jn �Bolffrerts fnijery vol foet en lichte fchaeyen
Die in een copre plaedt de wetenfehap verfraeyen,
Soo als te vinden is in overvloedigheyc
Jn Bolfoerts printen die fijn over al verbreyt
Befonder by de ghen' die fijn Snijyf�r kennen
Dat vry de wereldt door by Konft-minders mach rennen
Want foo hem tTelf verthoont van jeder wordt bemindt
Dat om fijn kloeckicheyt vry meerder lof verdint,
Wat dien ter meer ghefeyt laet Soil vry al raef�n
Noyt fien ick noch vermoeyt de Faem, om uyt te blaefen
Den weert beroemden lof die naer-volght fijnen gheeft
En thoont een jeghelijck wie Schelten is gheweefl.

~~- '~~ ~~- n~~ii�ii

IOANNES BAPTISTA BARBE

fPlaedt-fntjderintcleyn*

N't cleyn thoont ons Tiarb�wtt d'yl�r can bemaelen :

Door Konft op kop're plaet, om d'eer oock te behaelen
Die Fama ftadich fchenckt aen alle Conftenaers
Waer van den lof en eer fijn rechte Schuldenaers.

Die

■I f'

-ocr page 480-



	47³ ^s ';....../ - __, '... ; Die met de eeuwicheyt hun cloecke wercken croonen En langh noch naer de doodt des Meefters roem beloonen I^ct^^^i^^v'�^�^^�ij-\fti^\|ii.:^^^.4"ϊφ�\|Β^>ί^ flets blijckt Ora dat fijn handelingh is met den gheeft veirijckt, Daer Prindt en Teecken-conft ghetuyghenis van grieven Die in haer cleyn begrijp haer draghen als het leven, Waer iri te (peuren is een flom afbeldtfel, dat Soo wel als in een boeck door f leftn wordt ghevat. IACOUES FRANCQUAERf" *Architect en Schilder yan (Brni��L* D�w g�je�cerbcn Virgitfus fejrt to toe�bat een jebep $ ggeneg�jen tot fijn epg�jen tod�uf�/ jp toe�eft ��enocfii tompt te ��tjeiten in bien bccmaerbtn en berjtanbig�en Francquaert , bie in _$n �eben tot J?mflel �jeeft ��t�tooon�t en ig boo? _njn groote toetenfe�iap �ljetoeef� Archiced ban jtjiie ^oo^�ucljng�e �^ooc�ept ben $rbt$-l)mot� Aibertus, enb? o_binarig jnfeignem; ban be \?oo^. ^tabt BruiTei, ten bi�njl ban fflk w�m^m^� dlBajefiept. �Beii�ebintit bat jeber menfe�) boo? ^nen in��ebo^eh ��jl enbe ��eneg�ent�ept .fieneffeiitf gfefeeeffelgtft� bingften eti$eng fbetelijcfe toe- o�eb^eben too^bt / te toeten tot fu�caj: m fijnen geeft beceplt <Pte ban Itipteen ύ\ bernuften geejl ftfn fy��hm j)nn femaee�i m itptriemenbe bingjen alg infonber�ept in Conf�i��e ttter�fcee baer onfenjacq�es Francquaert eenen ban ijf flUetoeef� ��je�ijeK wnt b^ec (Ap ben boojnoemben φαΐαφ aen #em bctoefen;! �^noeft tompt tt nnjenen / ben todenen boo? $ijn etbaren toetenfcljap j$r_$ecaecnt op ben Ijoocljfren trap ban cec m «nfterffd�tfte"faem» «iijn bo�comen ftennig ban $ecfpectiben / ^eo^ mettie/ Slcf�imtuet/ boeteen en foo bani_$e ontal�ijcnt jta�cn toa� b'eeni0c oo#eife bat 6p �i�^off �eminbitoagb�eberiι/ώήφ^ geeft ��ebaent om ηοφ f�onbect eri gonb�ct jaren naec §p« obedgbert ban 'fijin betftanbt te wiemen / bate be toetcto ban becfc�enMfojrtficatien/ en anbece Bontoen {W befentoecr�t fiefaemben Francquaert 0tjeinbenteert enbe boen untboerenliab) tot opbenbaeft tmn Jeben ηοφ ��eiup�lenisi ban ��eben^l©aeromi1ianbec#batComn�^n en finten �nn tebecen ban jong^ af �eri boenoeffenen inbe �eecnen conjt (be oo_vjfp?oncK ban alle <Confien) a�jS om a�tijbt ftennijS te fjeb�en ban a�le bin�gcn �efonbec om inben <®o?�o�֣-BanbeI erbaren te tooien bienenbe famen om a\|!e fi�cciital tts©en Ijnn b^anben te tonnen boutoen rg�cl�cfr pnfen boojft. Francquaert m�t s^oot becjianbt g�eb�en �e�fc* , Noch leeft hier FrancqvAerts gheeft in h�och verheven bouwen Jn Marber en Albaft tot menich ftadts cieraet - ^: Seer wonder aenghenaern .voor Coninghen. t'aenfchouwen V- Y*

■ r ?
		Om datter niet als Kunft in uyt-ghewerekt en ftact. COR-

			______

-ocr page 481-



					47?

		-

	IACaVE VRAtfCQVART. \Ate.nus Ja re/tdence a, JBruxeSes et en Jan tenyps Jutdrc&e�ec�e d& Serents/iffieArciidut' AtterP d~4ustrue et Internet/r ordwatrt de 3rvxettes powr lej�rtdce de Ja, *Jia/est�.

r

			Ι ^%

				■ �

-ocr page 482-



4§o
	C �:$m LIS GA L LEDen j-r (Pkedt-fmjder tan u^^rpm^^ En acht op defe Aerdt gheen wereldtlche juweelcn ___Soo i�er als Konftenaers, Paletten en Pinieelen, Graef-yfer, pen en kol', om al hun vremde kracht �ie door een koiiftich handt van elck wordt voort ghebrachc» Daer Ga�� een proef van is d�pr de ghefneden belden Di� fijnen weerden riaem de wJereldt db�r vermelden Om datmen-daer in fiet iulck e�n befielden gheeft Als in Papi�re-Kanft is jpyt t� fi�i gheweeft, Vobr wiens vroom ghembedc al menich gheeft moet buyghen Soo als de wercken vin fijn handt ghenoch ghetuyghen Te fi�n de wereldt door by K�nders vande Kunft Wat dienter meer ghe%t,cjfcCunftcn foeckt gheen gunft.


			"r-�ι,-----------nr

		CORNELIS GALLE Den longhen _v tplaeJtfntjder i>an Antwerpen. HOe gheeftich heeft den Soon op d'aenbeldt vandfen raedt Des Vaders, fijn verftandt ghefmeedt, om ^achterhalen De wetenfchap die in het plaedtfnijden beftaedt Waer op men heden-dacghs oock fijnen roem fiet praelen s De rechte weer-gae van zijn Vaders kloecken aerdt Ghelijckheyt inden gheeft, manier en foete feden Die worden vanden Soon oock op de plaedt ghebaert En van fijn rappe handt naer tleven fbo ghefneden Dat niet als t'leven felfs aen zijne Konft ghelijckt Wat canmed meerder lof van jemandts werck beichrijven Want t'ghen' dat over al ghenoch in printen blijckt En mach by onfe Faem oock niet vergheten blijven IEREMIAS

-ocr page 483-

4⁸»

IEREMI AS V Α E; C Kn

tPlaedtJttjder zheboren in iMU^W $kMl��hfyffiffiaMk.

zum�'i�hu^ ».. j 3iiHija ai;Υ

Ier jaeght de Val^k^^l^^^^^^^^^ vanght
Daer niemandt �cts ibo i�er naer fulcken jacht vcrjanght
Als Vrinden die verftaen en kennen d'edel weghen
Waer in den handel vanden^ Taegher is ghetegh�n
Die neerftich in't v�rfehietniet bpei� ooghen Ώά
Om te verkrijghen daer den kloeeken gheeft naer fchiet, ,
De Valck vlieght recht om hooch en flingert fijn tay veeren
Tn fpijt des Reyghets befclt clie hvtifchtWc�K^�l^,; ⁴;
Schoon hy de maegh verlicht, en t hoort yoeghtrwidei* necfc
De Valck weet door de Cuiift te mijden zijnen b�ck,
Dat is den Haedt oft Nijdt die teehen recht en reden
De Cunft altijdt beftrijdt door zijn onwetentheden^mo

Is vol

yolmaeckte; Cunft: die t-al te boven e&sbfm /:;>:^f

ff-.*i '■ - f'"' f.;-i";* *, ■'-".;..' -.;._« . ,.,. .- (� ...... -J»f * s <* >', ' -; ,'■, ; *',f�

GLAVDE ΜELA Ν

$la�Otfay<far m Schilder fyMl&artjfo .

U laght den ouden tijdt dat fchettert *
Om dat hy fiet den Nijdt verplettert,
; Als eenen Reygher vand� Valck i_:' ;

0ie hem is over al te Tchalckχ' ^ ra-.-
Want dat at Valck fulckx niet ghedaen hadt : '] ^;Hy had noch even-wel ontfaen g'hadt

Door hulpe van Melan fijn doodt * ^uWant lijnen h&�dt die was te groot. " \

Nu leydt hy onder de Pinfeelen ^J ^; \

Pallet, Gracf-yfer, en Paneelen
. Begraeven, van Glaud� Uelan
Dat hy niet meer op-itaen en can

Nnn Om

-ocr page 484-

482

Om ons tpiStura te verdoovea I;
^oQc^fffdptura te berooven .^
* ^ y^ Hunne eel ghefteltenis

-1 �i I.

■40*

EG I Dl � Si S Α D E VE R

J^nfffch Plaedi-Jhijderp>a% ^werpen, Aj

5 !�' ■ ^: i

T\^ nj^em�nbrflt�e to�ert ftefaembe �totiti(b�e aen a��e ji�enfc&en bet;
1^toonberfijcft $m en magij om fjaer fjoog�e ggetfliggepbt niet bet�&o&fcen
Blpen �in naec rccftt in rc�cn boo^ te �ouoeti aenben meu-�uftigljett Lei», te
tuet�n ��1Soii(!'jdie onfeh bertfnfte'tt ctl gf�otp-teoemben»© ^Saiieler ^int�icftt �eeft ��c�?M)t og be cepere ^laebt ��el�cft aen bee�e en memc�)bu��iaj|e
finten (�fe ^tv ftem0�efneii�H19«) re pen $* #P9«ft bef� �*briti filtert
Bp Jan, ei�be R^phaei Sadeier fjjn� #om#/ biags Bp Dp befe oeflFenittg� met
groot* fttecftic�epbt foo toaer Qfyii�omtn �teft bat typ (�ebinbenbe fijn felben
eenicjfmtgjjewettiom baer tnebe booj beArelbt te gjje�aec&en;) i^r g�t %am
in �WBiteo�e j��fW^ftttpt Rra^K.-D^lpria^e jaeren ^fjebioont fjeefi/
tnbe t^$^eftbm^pifA^-ftiOTciE tt�^DWwi�jS^imwt w alle autore
3&eefter� iit't f(ae�tfiigben mimdfh / teib&et�ti banben �fe#r Rndoiphus,
Mat�senbe^:Fetdinand�sbenjj.ban biennaem/ banbe Ut�ltlfe e�e�t int Befontac
aen �Mbet�c�t ig iieioectt ten gaube heten jtneuen goube magba�ie tot �te
�ooning&k�jan J^n^^ /foo batmen maglj

feggijen ba* Ijp gljeinccf! i^ een ban be eetjle ^iac�t-fnijbcc^ be� toere�btjsi in
fijnen tobt §�p t�rfc�}�pb� �4ntecf^tfdeftC%JpsJefnebengeeft/ a�jina?

metlt�ijcli batt Gafper K^nlcro ^^ChnUtoffd Guannoniijs, Arnoldus de Reygher en�t�

meer ahber �p &$t�ftfi ^]fcenbet# g�erioej Bieftent>i|? obecbloebic��tlcfe te ften
met baat eenen aJM�$�fw �g$i&4»�f&|i &fl$cft te? �&ebJeefi / gp p�ac� bicfc
fcu�g te feggfjentot ftjn Wcigelen betonen #ota Jan &M$ een groot «jj�eel�ce
in't p�aebtfnijben bjajer/ttiaet Jb^tbeptewnbef�nfe�b�n $nf#n ^ifctpekn)
en fijn maer �^oete�eerg Bp �ein; te �o�gjjen p$fcnbe altijbt be groote beer&io
jjept en onBecomniett�jept m ftin bieccften/ Boe biel bat be jf ojtugn en g�e�ucft
b�o^ eobtjS jii0�e|lo?te gaben �jem foo �unf�icii fijn ��etoeeft ban op �joog�ere»
trap ban eer boo? biepec �tuftj� te ��craeift�n &\$ ftjn boojg�ehic�be ttoce φο\0/
g�jeltjcft Mufa aenben Ufer μκχ bebolof�enbe beecfen fal i^t ieggfjen, �^p ififtP

t^OjbentOt Praegh ill §&)Jejai Ani»;■;*&«,� * Ti ,₇ ., _Γ

Die luyftert naer de Kunft (bef^hreveq ^n dk Eer-dicht)
Sal vinden eenen fchijn ver�ibijnen aU eeti ^eerJieht
Van Cilis Sadeier, 4%^m te ^eiippn.gli^�fi;... ;-]
Den gheeft die fay op plawjc W5 naer^gheUeten heeft,

-ocr page 485-

'drjjue tsuter ïrr/tulm'
,,..#: j/rjHd*fubtilite *t>,\

tarjilartdr laj/rai'Ut-r � tritue eueïjUirfqt'tur tyJes-a

■Xftrouettnt cafdble nonfeulrmsrit� Ia flut MUtfAiyndeJïie. iu�
itlieAteJfe AU f ofdomnets.et veuHivitte ie^eUeiEf^UMlrUMjA
■��/�� mtetidfinentiUj� *Lelli>jr il � ieplu? feuvmf Vftnt �
■v*r,ildrmeurait � l*r*g* eit Bohtmt ou il ttwurut-l

tmrü

� ff21 �*! iHNs^if ^*^ �,

�

:■! rm

;

.. L

boe

Nati �

-ocr page 486-



		Die noyt en fal vergaen oft doot den tijde veriterven Soo langh de printen haer afdruckfels noch beerven, Die door hun wonderheyt uyt-beelden s'Meefters lofF \ Tot roem eri glori van het Keyferlijcke HofF Daer Sadeter de kracht der Gonften foo liet blijeken Dat al (wie in zijn eeu tX�raef-yfer pleegh } m�eft wi\|ck\|n Voor d'edel nettkheyt en i�y verheyt daer by - Die'm' in fijn printen fiet ίοο kloeck als in fchildry, Daer d'ongheflepen jeught can haer verftandt op wetten Om foo een wonder Gonft aen Princen voar te fetten Vol edelheyt van gheeft, fbo iy de flappen rnaer Van onfen Sddeler wilt jevrkh volghen naer: < Soo fal de Faem haer oock met lof en eer begaeven ! En met de ee�wicheyt beiprinckelen hun graeven Ghelijck oock naer de doodt bewieroocke werdt het graf Van Sadelev als hy zijn leften aedem ga� De Sanghrgoddin met haer foet fnaren-fpel, en pijpen Sal noch al menkh eeuw fijn groote Kunft doen rijpen En houden inden fleur ^midts ly als tleven gloyt En is ghelijck een Roos met Hemels dau beiproyt, Sijn uytrvaerdt, graf en doodt, den Naemghenoch verheffen? Door al de C�nft en gheeft die t'ftervcn overtreffen En vree�n gheene doodt oft levens ondergangh Om dat hun Faeme duert on selbaer eeuwen langh» Hoe wel dat grooten druck was by den Duycl�n Adel Als fy dc�sConftefach verSooten uyt de Sadel Van haeren hooenften roem ^ daer f�lfs N&tuer voor we�ck Midts dkn dat d� Konft van Sadeier* gheleeck Het levens eyghentheyt, want niet en is te mereken Jn'e leven, ofcet fchuylt oock in fijn rocmbaer wereken^ Sulckx dat een jeder door fijn Conft in twijfel hingh Oft hy oock fterflijek was, eer hy in ftof vergingh� CQR.

-ocr page 487-



		CORNELIS BL�MMAERT VytnemendenTiaedtfnijder Ί>αη Vytrecht* Hier dient ma�r tot een proef van �Blommaerts wonderheyc Die m^? in fijn plaeten fiet, het Mari-beldt verbreyt Ghcineden naer Carats (bekent by Prindt-Beminders) Daer niemandt, van die fijn t'Graef-yfers �nder-winders Al verder comen kan, foo net en- wonder eel Verthoont fich defe print, il:oft fy van t'Pinf�el Ghehoocht waer en ghediept, wat can ick meerder fegghen De weerdicheyt der Conft en is niet uyt te legghen, <I{oom fijne woonplaets gheeft meer vaft ghegronder reen Wat printen <Slommaert heeft feer geeftich-rijck ghefne�n Als namentlijck het Cruys vol Meefterlijcke trecken Het Beidt van Sint Margriet > die fulcken luft verwecken Ten inficht vande Conft dat Hollandt niemandt meer Aenwijfen can die in't plaedtfnijden crijght des' eer. MATHEUS MEREAEN ^<Plaedt-fmjder 'Pan Francfort ende aldaer gheflof�en. ^l\O^rT At luft k uyt de Konft van Mereaen te raepen YY Daer veel Konft-kenders hun licht fouden aen vergaepen* Soo fy den Conft boeck van fijn printen open doen Qje door hun rijcken gheeft ghedacht en finnen voen Tvermaeck'lijck tijdt verdrijf (van veel bedruckte blaaren Te fien) en can gheen gheeft bedroeven oft befwaaren Maer wel in teghendeel verlichten hert en fin Als blijckt door Mereaen daer fteken herfens in. i ■ ,

			Ν

-ocr page 488-



		THENRieUS HONDIUS flaedt-fiiyder gkbor$$ tot On/fel in Brabandt* 1$'t jae� �J73� on ben 9* gunfl i� 8g$o#n Mn lietmaetben en goofg-8ge= acgten Henricus Hondius, bjieng 0aber bjag Guiliam Hondius, een fee* nje�eert jBan in talen en eel ban afcomft� I�p i$ naet Mechclen gaen bjoonen alg de totteebe en ticannigge <0o?toa;g �egof� in gaet fude te ftomen / a� toaec oefen Henrick Hondius feec toerbt op ggetrocRen om sfinen Moeenen en ogeeftisgen aerbt ban �eben/ bie gp in $n jont�tgept iuag gebuenbe/ �oben twen in ^ijii teere jacrenfeer toenemenbe in te teen �efen en fcg$ben / bie a�tijt ben eccj�en banbe &t�jok toap/ boo? be bo�maedite letter bie fgn penne boo^t fyocgt/ _Cn tomenbe fcoo^fbedic^ bananen boo?noemben ©abecmet jtinjBoebetbinnen Antwerpen bjoonen/ $u$ $tjn fe�ben met otooten pebetenbnjt altgt sgeoeffent in biel te �eer�n/menggenbe sijn fe&iften onbee tufl�geii met depne mannenen$ cnbe peecbefteng te maecnen / ggeipcR meetf be ieuggt baec toe inbe ^cgo�en altijbt ogeneggen i& boo? fpetn�atie banben ggeeft fu��itjebat in Henrick Hondius ban $ijn onbejaeetgept af altijbt te pen toa# een bjift e» jgeneggentgept tot be ^cg�tiei: oft $!aebt-fh�beqi �tonft 'Cig ban gge&e�et bat $n jBoebec fcoag geirgoutoelijcRt met eenen i��So&get ban Antwerpen, enbeig Hondius ten �ef�en bef�eebt om te �eefcen eonteirfeptcn/ epnbehjc�i eomenbe baernaet bpben «�ou�t fmi�t banben Hertoch vanParmatot BruiTel,bp ben toelcBcngpeeniggen tijbt get goubtfmeben geeft ggct�bt /boeg ggebucieg boo? ntcubjen �uf� tot bo�maeduce bjetenfegap aen ggep?idtdt $ijnbe bjcrbt ban ben fe�ben «Soubt- fmibt (bpnaem Godefroyvan Gelder een treffe�tlift JfBan ) �eilebt fip Joannes Wirickx baec gpbe Ceedten conft bp �eerbe/ be toe�enegp in coaten tijbt foo batte boo? be aenpojrenbe neerf�icgept bie gp Ijabbe bat gp foo it�t gonbtfmeben a�g teeefcenen boben anbere ggep^efen bseebt: maei: be finnen a&ijtbt ballenbe op f)et p�aebtfnijben en geeft ggeen ruf* ggegabt boo^ gp en paem tot $n Iieggeerte om i'fe�be te �eeren enbebaceinjirtehenen boo^tgantfe cr#0�it^e Dat �P ban $n 24. jaren in't s'Graven-Haghe i^i ggetroubit met �eh feec eedifrRe cnbe beuggtfaem* ©ocgter / ggebooatkg ban Breda ban ofces mffe�ijdi enbe cecel�cft ggef�aegt/ baec gp feec racieutf ban ig om ben �of enbe e�reitjeRe af* iomjl en 3�n boo^faten te nennen, �^p geeft boben ^ijn ecbacentgepr in't p�aebr* fnijben en teetnenen bp goebe 0ge�e0�jem�ept gem feec beneerj�ir�t inbe �tonji ban Mathematica, Geometrie , Peripective, Architeciure,.�nbe ^pCUtifiC�ficn te leeccn/ �jefibenbe tot \|p ^eeffec^ inbe gerfpeftib� ben o�brn Jan Vreden^» Vriefc, ooctt in be felbe enbe anbece �ionften ben- uptnemenben Samuei MaroJois baec gp a�ejS feec gronbeiijift bp ojdeect geeft/ feo m bccfcgcpbe Stecnen ban bie materie bp gem sgemaeent enbe in bjncn upt 0ge#aen 55^ De Druck-pers gheeft cf�_f flpf aeh letters, om te croone� Met de onfterflijekheyt de Schrijvers, cfie betho�nen De vruchten van den tijdt met weten fchap verrijeke Waer in dat naer de doodt hun Conft aen jeder blijekc.

-ocr page 489-

�.�-,�

pND

HENRIC

%narmmo;et irer hm T>e(eynteieur

iïatif'Je Duff

Wier pa,il ex.teredt aufi en Orvh'erie,

Otifitne ü at aprO � dtftj/kicr. che&.Jéknnes-

_� em/th'atttja Ceoi

Vifttx. lean Vredeman Vrije,et

� Ia. Hayc � *
Meystent ound, : >,

�,.')')

-ocr page 490-



		$u alfoo Henrick Hondius mtt befe boo^becljaelbc t�criften jlclj toeberom actt rteetfeenen 8ab tyg$etf$i fnij�enbe onbertuffcijen feer nette enbe eurteufe �anbr- fi&appcn fti an�ece fttw$cfte beri�cn/ 3i)n f�lben bcbmben�e boo? be bacnir �#tfcfe oeffcnin0(j enbe ecbaccntljept a�en^nentfijaficc en 0ronbt0�Jee te berftacn �e ©ecfpectibe cnbe anbere metertfiBappen / ig ten �eftcn bp Contieen ocoote finten en l^f�cn tri fuicfien aenf�en ��ecomen / bat ijp boo^ berfcjcp�e potentaten beel fcaep bin0��en o�efneben geeft/ jae jtjn nette teeiRenino�cn (�ie j)p met be pen Beeft 0�jebaen) en Rebben in't minfi niet te bJijcben acn Jet <0raeff-pfee i�aer ban teft ben �tenber laet$8nep0ljen oojbeel ©Ijeben. SBntht &on{l \|)p noci) tot op ben baclj ban �eben ig met alle bJtJbt enbe neerftic&cpt oeffenenbe / jae foo fubtjj� net en aen0�enaem a�g Ijp opt fcoo? "befen in $n \|eu0�t 0&ebaen\|>eeft/ &pi� «» Otoot Eief-�ebbec enbe �jinbt banbe neec(tic= Dept enbe eenen 2&enpec banbe lup&ept oft banbe o�jene bie met ontuebtioj) leben bp be &on{i (jaren ttjbt boo$b2en0jjen / fe00&enbe bicbmilg bat be �ionf� tteel i$ om in een bupl bat te Decoergijen. J&aechenbe $tjn repfen upt bet %m\ht toner.-en meet iefi niet meer ban te fcfeijben alg bat i)p in 31311 joncn&cpt [Keft �f�emoont tot Keulen fip ben 0rooten enbe beitenben Eief Ijebber Qirincijn vander Gracht, bie feec beel Uonf� ban fe&ilb$en/ pinten en teecfecnin�jjen Bp Ijem (jabbe / i$ ban baee bjeberom tot Antwerpen gacn moonen enbe foo boo^bt in Cno�elanbt binnen be ConintnlijtRe &tabt ban Londen, �^eefi oocfc tot Fatijs ��ebJeeffc enbe a�baet befoebt beel fe�joon Jton\|�-ftamer# en ^t^abt-cabinettcn bpberfcftepbe Jouwen en peeren/ enbebefonberbe aloube oft antieque bee�Den inbe Loevere baee \|)p uptnemenbe beemaeeft in �abbe fu�cby bat be Jfaem nopt ruft en fal Rebben om jijnen lof upt te roepen enbe be �jeel toeee�t boo$ nenbacc te maeeRen / toaer mebe &eb 0oebt 0�ebatjjt eentf op te ree�jten een anber fpijg in ittifti <0ulbe ^cljabt-tamer bet Contfen W fcoo? Mufa mat foeter inbe oo?en toari IStjm-minnenbe �ief-�)ebber� falb�incfeen alg fret boo^bet�ael�c / mant ter mijlen ben fmaetft ban berfe�jepbe fppfen meurnen lufl en b^ijt betmeeftt «enben «Utaftij foo �oc�jt nip niet qualtjcft te paffen on�cctujfcljcn mjjn Mufa te berlicJ&ten met eenic� onoSerijmt bec�a^ (b'me�ch men int Satpn Profa noeiut) tiiifcljen bepben boog te bienen/ οοεϊρκ in ηφι* bcfcfcpf te binben i$. Menghelrije. Yn Mufa wordt ichi�r hees in foo veel lof te i�nghen Van d'edele <Pic%er, en voorden dach te bringhen; Jtji overvloedicheyt haer vrome Konftenaers ; Dje gheenen cegh�n,R�\|ditvt�ntfien van ramps ghevaers_>Daer fomwijl So�Us door �rgn-waen med' te dooven Tracht hunne edelheyt,en oock den roem te rooven. Haer vleughel-rijck ghedacht dat is foo veer verfpreyt Pat niemandc wie t'oock k haer eenich ruft ontfeyt, Haet

-ocr page 491-



		Haer faet dat gfoyt fo� aen dat gheen eyndt is te raecken Al fchreefmen eeuwen langh men fou geen eyndt ghenaecken� Want foo daer jemandt fterft daer groyter ie ven aen Daer mijne Mufa fchier blijft in verflaghen ftaen; Jae f�o fy heeft den lof van eenen gheeft ghefonghen Daer compt een ander uyt fiBuras fchoot ghedronghen, Als Hen les ftondt verftelt voor t'feven-hoofdich dier (Dat TSiafo Hydra noempt) t'gen' op hem niet een fier En pafte, fchoon hy d'een hooft naer het ander kapte Het Monfter fel «n kloeck fijn wackerheyt ontfnapte, Soo gaeget met de Konft die op gheen doodt-pijl paft Oft van gheen wreede handt kan worden aen ghetaft. Dus dient tot een befluyt haer edelheyt gheprei�n Als ons * Fathome heeft al menichmael bewef�n Op plaedt in^jEnghelandt, daer hy foo menich Heer Verthoont heeft door de Conft tot fijn ontfterf'lijck Eer Als Farrefax ₇ Stanley ₇ Horneus _? (Bayefelde Die fchijnen alremael te leven in hun Beelden En Tan Morin* daer by die naer de teeckeningh - Van (phlips Cbampam fnijdt tot een verwonderingh. Van die fijn plaeteh fiet door al d'omftandkheden Die m' in de printen fpeurt, met aerdichey t ghefheden En fnel ghetrocken, dat haer ichoon ghefteltenis, Vol fins en defricheyt en beld-rijck wefen is. Sijn Conft die is foo groot _? dat Mufa hem moet gheven Den hoochften lof en eer, om dat fy naer het leven Ghelijck het leven is, en Carel Audran med* Oock blijcken doet fijn gheeft door fulcken iuyver fned* Als oyt een Conftenaer heeft weten af te malen Tis Audran die daer in haer kracht weet t'achterhalen. *%enatu$ Lochon en %egneffon wel bekendt Die fietmen oock in cTedel Konftenaeren bendt Ooo

-ocr page 492-



4?° . - " Van Prins en Coninck om hun hooch vernuft verheffen Om dat fy hunne eer op plaedt oock lbo betreffen, Wat dienter meer ghefeyt, my dunckt het is ghenoegh Want hoe ick langlier fchreef de Conft al fwaerder woegh. Al die fijn yfer laet aen Fama fien, en kennen Die wordt onfterffelijck en raeckt in't ipor* der pennen Om eeuwich naer fijn doodt te leven by de gheen Die Konft beminnen, en daer d'ergh-waen voor verdween, Guiliani'Fathome, Plaedt-fnijder van Londen» Nicolaes Regneilbn, Carel Audran. Renatus Lochon ende Jan * Morin» Plaedt-ihijders -van Parijs.

	EGIDI�S RO�SSELET tPkedt-fntjder Ί?αη Parijs. ' ^f * HOe wordt de edel Conft gheaf-godt en gheviert Bemindt en op ghefet, beloont en rijek verciert Daer t'jachtich heidt van eenen Konftenaer xuer jaeghf Om dat haer wetenfehap foo grooten luyfter draeght,, En wordt lbo grooten lof en edelheyt vergunt Om dat haer rijeken aerdt ibo fchoon is uyt ghemuntj, En ftraelt als eene Son in d'oogh van die haer kent Befonder van _fdie haer te fien is onghewent, Dit can hy fien die maer fijn ooghen eens en flaet Op t'wit papier t'gen inde pers heeft d'sdel plaet Van tf^ottjf�let ghetoetft daer fietmen t'yfers kracht Vol cloecke teeckeningh als t/leven voorts ghebracht, Daer heele Boecken vol ghetuyghenis van zijn Daer niet in is te fien oft t'is al even reyn.

		ROBERT

-ocr page 493-

49i

UOBERT NA NTUEL

Conflicb fflaedt-fnijder tot Parijs.

Κ Ander foeter yfer wefen
Onder duyfent uyt-ghelefen
Als Robert Nantvel bcthoont
Daer niet als de Konft in woont,
Ghecn fchoon lieffeiijcker treeken
Koft ons Sadeler ontdecken
Als Nantvel wijft/op de pla�t
Die het al te boven gaet,
Aenghenamer, fraeyder, helder
Vrindelijcker, eloecker, eelder
Can noyt worden uyt ghedr�ckt
Voor die feldfaem dinghen fueckt.
Als Parys in defe eeuwc
Aenwijft, daer wel op mach fchre�wen
D'over al viieghende Faem
Die verbreydt Na nTvelens naem.
Siet hoe aenghenaem naer t'leven
Heeft hy tleven niet ghcgheven
Aen de Sweedtfe Coninghin
Op de plaet, vol Kxmit. en fin
Gheeilich > fuy ver en manirich
Levendich en wonder fwirich
Die in grootc achtingh is
Door haer eel ghcfteitenis»

Jae meer Princen ende Heeren
Heeft hy foo door fijn graveren
Op papier en plaedt gheftelt
Datter niet een druck oft beidt
Js te crijghen door de l�hoonheyt
Die door feldfaemheyt ten thoon leyt
Jn elck een, daer gheeft in iteckt
En op d'eyghen leven treckt.
Roempt denFranfchen Conft-beminder
Op Nantvel, die is den Vinder
Vande hoochfte edelheyt
�>i� in het graveren leyt.
Hoort fijn lof en eer eens finghen
Vande hoffche Hovelinghen
Met een foet en ftiile wijs �
Tot verwondringh van Parys,
Tot verwondringh van jaie achten
T'Schiiders Conft, en ftadich trachten
Om te fien het groot beftief
Van Nantvel �p wit papier
Leeft dan Puyck der Conftenarcn
Naer U doodt noch d�yfent jaren
Die fult nimmermeer vergacn
Soo langh als U Conft fal ftaen.

NICOLAES LOYER C�nftich Schilder.

Eefc Mufa hier gheen reen om d'eelheyt te verftroyen
Van Loyers vry TiBuer die fonder weer-gae is

Tck hoor de fnelle Faem als eenen Stier ilets Loyen

Om dat in't eerfte Boeek de fraey ghefteltenis
Van Loyers rijcke Konft niet ftaet in rijm befchreven

Die fulcken luyfter heeft door haeren kloecken fwier
Vol nuts en leeringhen, dat fy thoont als het leven

Den gheeft leeft in fchildry en hier op wit papier,

Oooi PEETER

-ocr page 494-



		PEETER DE IODE Den Ouden tPlaedt'fntjder yan JntTberpen, DE Gheeften die denaerdt der hooehfte Konften foecken Sijn Schilders oft Poe�ts vermaert in veele boecken Belde houwers in Albaft, in Marber oft in fteen En plaedt-fnijd�rs die faem deylen des* Konfl met een* Wat dat een Schilder maeckt in gheeftigfie Schildrijea Sijn ft�m Hiftorien oft fchoon Po�terijeny Tgeh' den Plaedt-fnijder in fijn werek niet af en maeldfc Met verven oft Pinfeel, dat doet hy met de naeldt Waer door hy Schilders i�lfs can locken en verwecken Die defe wereken dan noch foecken naer te trecken,7 Om d'ordonnantien en teeckeningh daer by (Die hunne zieleja fijn) t'ontdecken in fch�ldry. Soo als ©^ lade h��ft ai menichmael doen blijckent Jn fijne wereken die fi�luram\zd verrijeken Als naer fijn teeckeningh ΉϊΪϊμυ ghefchildert heeft Die aende verven meefl den grootften luyfter gheeft Als naer fijn teeckeningh in wel ghefneden plaeten Een Schilder heeft ghemaelt waer af men Faem hoort praten Om ai de nettigheyt^gtiefteltenis en fin Die door de teeckeningh daer brenghen t'leven m, Italien alleen can dit veel klaerder feggheh En al den handel van de Schilder-conft uyt legghen Om dat iy Voefler-vrou is van haer wetenichap* En ftelt des' weerde K�nft op Famas hoochften trap Daer iy <De lode oock tot op den dach van heden Ontfterflijck heeft ghemaecktjom dat hy heeft ghefneden Soo aerdich op de plaedt als jemandt in fijn tijde, Daer t'loflijck werck van tuyght, fgen* nimmermeer verflijt. IAN

-ocr page 495-



PETUUS DB IODE � este' tres hen enampeur, et deffiiyneur tres ïÜufïre;ÜafiUct plu/teurs chefs des aeuvresüa lom tetttfs demeure � R.ome, et en tkn ïCovretournoit tnAnverstvilledeJa ��.�� eupour mat/lre ffeii_Coltz..il

				1
		auoust,
		auoust,	*te, Meyffirti rxru/i'f.*
	/ ,.. Mpttrut Van 'ïfyéffii. j-J' Ityentttunuf piH<it* p itjidfjiinm-fnilf/ii**

-ocr page 496-



		� � � CARDON Conflicb (Beldt-fnijder �>�� jintDoer^en. I7T Atcan d'alfcheppende Natuer niet gaven fchencken yV Aen jemandt, om van haer veel eeuwen te ghedencken Daer t'hongh'rich hert naer fnackt dat d'edel Conll bemindt En niet als edelheyt in haere eelheydt vindt. Dit heeft van jonghs af in Cardon ghenoch ghebleken Die fijne Conft foo aen het leven heeft ghelekcn, Dat niet foo aenghenaem in't leven fchuylen can Oft fijne beelden draeghen haeren roem daer van � Daer de "ghefteltenis der teeckeningh van d'eer heeft En zijne wetenfchap aen Conft alleen de eer gheeft. Die noyt en fal vergaen uyt de ghedachtenis Van Fama, die altijdt de rechte Voedtfter is Van alle Konftenaers, door milde fegheninghen Die iy weet inden gheeft met haeren roem te dringhen_>Want als de fnelle Faem de Conft van jemandt prijft Soo ift dat neerfticheyt door de gelori rijft Jn't hert der Conftenaers, om meerder Conft te pleghen Daer de volmaecktheyt van de Conft is in gheleghen. De nerfticheyt moet zijn de fpoor om wetenfchap Te vatten in't verftandt, en op Sculpturas trap Te klimmen als Cardon, die door fijn Conft-fecreten Het herdt van menich Prins heeft met veel lof befeten. O} datmen zijnen gheeft op d'aerdt eens weder faegh En dat hy eens verrees van t'doodts pijl neder-laegh, Soo fris en foo vol moedts ghelijck hy was voor t/fcheyden Wat fou hy Princen en Konft-minnaers ftets verleyden, Soo fy den wond'ren aerdt in menich marb'ren beidt Eens laghen wederom van hem daer in gheftelt. \Y/at

-ocr page 497-



				m

	Wat foumen noch al lof hem fchencken tot belooningh Van zijne wetenfchap, die fchuyit inde verthooningh Van des' befielde Cunft_> aen t'leven feer ghelijck, Bekent de wereldt door in jeder Coninck-rijck. De Conft (die uyt de ichaey haer jerfte weien haelde/ Als by den Herder eens ApoUos weerfchijn ftraelde) Spelt inde wercken van Cordon met fuleken deught Dat fy weerfchijnfels zijn van t'ieven aende jeught. Graf-fchrift. BEdruppelt met ghetraen het graffvan die in beelden Door fijn verheven Conft (foo tTcheen) het leven ftelde Als teghenwoordich noch te fien is naer fijn doodt Sulckx dat niet beter uyt Sculptuers Conft-rijcken fehoot Can worden voorts ghebrocht als ons Cardon bqetfeerde En met den beirtel in jvoor en Marbci leerde Groothertich in zijn doen, en mannelijck in't \verck, T'gen' vol volmaecktheyt is in jeders oogh ghemercL

		IE Α Ν LE POTRE Confltch (plaedt'Jntjder �an <Partjs.

			Dat niemant oyt voor hem iach ftaen Soo danich vremde teeckeningh Als hy tot een verwonder ingh, Ons daegelijckx brenght voor den dacfu Daer Vranckerijck op roemen mach. Waer uyt van Drijvers in het gout Van Snijders in.wit fteen en hout Van Silvcr-lmeden, en noch meer Gheleert wort fuleken nieuwe leer Dat wie het fiet verflaghen is Door d'acrdighe ghefteltenis. PAU-
D'Archite&ur¹ en Metfelry En can ons in geen KonuVfchildry Soo worden uyt den gheeft ontdeckt Als Jan Le Potres yfer treekt. E>aer niet alleen den Bovwer can Door worden een ervaren Man, Om jet te maken wonder fraey �at leert hy uyt Le Potres fchaey, E>ie hy met inck in Conft bethoont Eteer niet als t'ieven in en woont; Soo net gheetft en wel ghedaen

-ocr page 498-



		PAULUS DU PONT &kedtfntjderl?an Antwerpen. Die Voorflis by Natuer in'tplaedtfnijdenghecomen Was ��%$ <Pontius, om dat hy had ghenomen By Vorftmmns t'beghv van deiè oefFeningh Want foo den Meefter was foo fcheen den Leerelingh. Te weten inder daedt van Konften te ontdecken Vol nette fuyverheyt en Meefterlijcke trecken 'T was Lucas Vorftennansdie d'eerft graf-yfer gaff ; Aen tPontius om tleven ibo te drucken aff Dat t'vleughei-rijck ghcdacht boven t'ghemeyn foü vlieghen En door de teeckeningh het leven te bedrieghen. Heeft Gilis Sadeler niet door fijn rijcken gheeft * - Den <Phemx van ons eeu irit plaedtihijden gheweeftf Daer niemandt heeft ibo by ghecomen met t"foet yfer Als <Pontius, midts Vorflermwiswas fijnen Wijfer En Meefter lanck gheweeft, foo dac ick -ftgghen mach Al t'gen des' Konfte leert van jonghs lïren in hem iach, Daer \ubbens en/4» fDyck hun hert #1 fin op fielden En lieten menichmael van <Pont hun cloecke belden Af-trecken op de plaedt tot jeders groot plaifier i Soo als noch is te fien in druck op wit papier. Veel Ordohnantien ghefchildert als het leven En Conterfeytfelen die t'levens fchijnfel gheven Bethoonen claer ghenoch de cloeckheyt van (Du <Pont Daer de gheruehtbaer Faem hem d'hoochfte eer van jont. �� -

-ocr page 499-



			~~... i~~' .'~~uu.,~~''�.! ■ ■»~~»..,~~ --------

					497

				� ,.�,,!�

FAULVS DU ��}��

		"� '

	��

-ocr page 500-



		IOANNES SAENREDAM *tplaedt-fntjder �an Saerdam.* SAerdam f a�maet Bp s�l^en ig in't jaet tf�y.) tje? eenS&ojp Bp Amfterdam in I^ol�anbt gBelegBen: a� maer Saenredam fijne <®u�ceg ban §jti negrjcn jaren ber�oo? / tite int Dorp-graght Begraben �ggBen/ enbe tiuam temoonen Bp^rjng ©aberg Ba�ben 25?oeber gBenaempt Peeter de Jongh, bie ii�t Φο?ρ ban A�endclft Bp oe 44. jaren ig j&cBoutB gljemeefc ^efen <®cm Befte�om Jan Saenredam eeefi om te �eeren Boffen manben maecften en baer toe rou boeren fc�crcft te boen/ Boben bien te �eeren �efen en fc�jtjben/ en inbe ocffeningB ban fefcn en fcB$ben eemcBi�ntg erbaren $ijnbe/ beetyoot �em Bet fmaer 2$oeren roeren �angljee te p�egBen/ bocB fomrorjien eenigBen oberfcBot ban tijbt binben�e naer bat Bp fijn roeren bo��aen Babbe / en Beeft nopt beri�aegljt om jtjin Bartg lujlen'met teecHenenteberfa�en/ $nbe gBe�wricB BeficB om naer re teec&cnen ecnigne Beej�jeng/ enbe bogBe�t jeng ete. Bie Bp a�tijt te pag B^ccljt bp fijn fc�#en gBelijcfe gtjetupg�t-een �tjien <BB^f�oben berciert met c�uc�jfigtje om-mercftcn bol bogBe�t jeng en an�ere loofrancnen flaenbe noctj tegtjentooo^bictj opt fjup� ban AiTum boo$ tiebe�e ij^eer ban AiTendelfi enbe fuicBbamgBe anbere meer/ tnaer �n te ficnroag een groote Ijope banroonber �on\|� biemen ban befcn Saenredam ban $tjn jonentjept af gBcBabt Beeft/ Bp ig ban aU�ngfeeng op glieelommen om tot ben BoocBften trap ban eeren te tomen booj ^ijn erbaren Conjl bie tjaerm oojfpjoncK upt een e�epn Begin geeft op gBenomen fn#oenb� eerfl eenigtje Hanot- <�aerrcn / a!g baer ban gBetupgBt be Itaert ban tiet <0raeffeIjap ban �\|o�lant gir�fneben int jaer 1589. be roejrfte bee� ttjBtg int ^tebe Boccn Ban Gukcar- dijn gBeflen roo^bt. «�nbe a�bug in befe oeffeningB eontinuercnbe / foo ijl gtje- Beurt bat feueren 3&bbocaet Bp naem spoorwater tot Aiiendeift befe <f onj� fom» roij�en rjuam Beften -, en oo?beelenbe batmen befeh 3(ongBman fulc&e neerftig�je oeffeningB niet en BeBoo?be te Beletten om be fe�be Conti roijber te onberfbec&en/ Beeft fijnen boojf�. <®om be ^rBoutetB BemeegBt batiip uptbe f�abewp ban t25oertigtj roeren ig gBetrocuen enbe gBeraeente Bp ben rorjt-bermaerben Mr. Heririck- Gokzius Binnen Haerlem,. Bp ben toetenen Bp �eerbe teecBenen/ en fijn felben met grooten jeber in�e Conjl foo berboojberenoe tot ben ouberbom ban 24. jaeren fieeft befen Saenredam Beginnen een groot jBeef�er ir rooien/ b'me�cfi noctjtanii t)\| tjein niet en liet boo?\|�aen / feggtjenbe teggen fijnen «JlBeejler oft �P gtjeraben bonbt baer in te boltjerben maer op Golizius antmoo^b� met een fto?fel gijemoebti bat �m �jem met be anber ftneeljtg aUemaeT�iejer ejupt biaer ίύ$ te \|ouben / be reben mag om bat BP Ben fe�ben baer) eenicijfintg boo? gtje^ tloojttjept qualijCH gjefmt mag. �^ier ober befen Saenredam (op fijnen ouber^ bom pepfenbe) ganfe�j Behoeft enbe berf�agtjen Ban g�ieel� mag/ \|oe toe��at j)p in $tjn felben eenen j�rijbt bonbt tuffetjen ben jeber tot be C�nfl enbe tjita^ ben moebt bie Bern gtjeg�jeben mag ban fijnen jBeef�er/ B^eft eben mei nen jebctbe oberfianbt BcBouben enbe nemenbe een nicmue courage nam fijin affetjept ban Golizius en troeft naer Amfteidam, a�maer Bp uotB ttoee jaeren fijnen gr)ee(l Beneer(ligBt Beeft en ig Baer naer Bieoerom gBecoraen tot Ai�lndeift baer BP ^oocft �B^

-ocr page 501-



		499 g�jetcoutot tg/ �ficburit�j �p f�n fe�ben befe Con(� Banteeenbe tot Bet eprtbe fgng leben. fijnen eertfen aenbangB b$a# te fn$ben 12. SBpojlden naec be tceeneningB tan Carelvan Mander. Jjn't jae* 1,59a. Beeft BpgBefnebenbeboobtenlebenupt* gije�e�bt boo? eenen 3JongBroan met een bloem intsc Banbt booj Bet �cben cnbe met be �Bcracmgte tan eenen jBcnfel) bnet ncben boo^ be boobt nace be teec* fttningB ban Goitzius bie Ijetfe�be boel aentfonbt enbe �em naec bien tij�t beef Beeft laten fnijberi/ bee�agijenbe Goitzius fi)n fe�ben al meaitBmae� batBpSaen- redam ban in't begin fi)nbec aencomft foo Ijab laeten gaen / boo? be toonbetBept �ie BP banben fe�ben fac� boojtg fyengBen� I^p Beeft bed foicciften gBefneben liaec Abraham Blommaert, Cornclis Haerlemeniis, Polidoor en fijn Cp�Ben jt�Kiltie gBe�ijenmen ften tatt aen be bpf ^tuefcen banbe �^it�osie beu t�)\|e en btoaefe jBaegBbtn / en meet anbete / fulcftf bat alle fijn gBefneben g�aetcn comen te bebjagBen �jet gBetal ban obee be 170. &tucften foo gcoot al� clepn / baec ban be �aetj�e bolfneben plaebt ig be ^if�ojie ban Diana en Caiuio, gBeinbenteerbt bp Paulo Moreels in't jaet 1606. gijejiieben ί enbe naec bien in Banben nemenbe een groot �tuefe ban ttoee plaeten naec be inbentie ban Sprangher, $nbe een $ebiet-<8obt battben Tijbur bie Bpmeej� geeft �Befneben/ enignae-bec-Banbt ban Jacob Macham bo�troe�ten* ^pgeeft becfcBepbe ^ifcipe�en gljeBabt / eph» bdijeft 3$nbe gBeba��en in een ftoaee uptnemenbe free�ue gBenocmpt Phthifis, $ baec ban gBetfojben ben 6. April in't jaee 1607, oubt $i)nbe 42� jaeen / acB^ tedactenbe eenen �one bp naeme Peeter Saenredam, enbe ig in't fe�be Φο$ι ban Afl�ndeift og't CBoo? inbe Jteecfte a�baec Begtaben in $tjn boo$. #om^ ^cafj�ebe altoaee fijnen naem op ben &eccft nodj be�tent flaet a�bi#j *loannis Sdenredam Sculptoris cekberrimu*

			LANFAN. *IPUedt-fnijder Ίοαη Parijs.* LAnfan fou hem naer recht en reden moghen belghetr Soo jemandc (die den treek der teeckeningh verftaet) Uyt afgunftighen nijdt zijn Konften wou verdelghen Daer Fama over al de wereldt door van praet, lae fchoon dat Momus felfs dit yfer wou verlegghen En brenghen heel te niet, wat fou het weien toch Hy (oude moeten lof van Lanfans wereken fegghen Soo niet, de Faeme felfs die overtoogh hem noch. Pppx LUCAS

-ocr page 502-

LUCAS FAYDARBE

ι Cwfiich$eUt'fnt]der�mMeche�en* ^v;

*iib.ι.|-*<Bttgjje�eerbenFulgenriusf ftpt feer fraepin beftnoftbterg^e�trcnen(Inbat
Mitboio4|^^y^|..^^^g|| p��cen jfbt aenban�Sbett om naer Ipionflte bc*

�*

fi8?�ben oft te biigten fonber eeeft aen te roepen be fm�pe banbe negjjen Mufen,
baer ben g�je�eeeben i^eer Fnncifcus Junius in $n &i�flb�e-c�nji oocfc ban
toert enbe iffe�be waermaeiKt, 3�efe aenroepmgjje ber mjgtjmMukn mag afleen
om bat jmn booi-gtjenomeii toeten f$miath��jt�i fois iipt ba�lcn enbe aen alle
�onfl-Iiebenbe li^ienben �e�iagjfen / g�ebenbe ben bootfepbett Fujgcntius ooeft
te ftennen itft tipt �eggjien banbe neg&en &uf�n, batmen a�g een Clio (ftjnbe
& fe��Ofrt een goebe $aem enbe $aem) foii trai&ten naer be �eeringj) bec
Itohjt�n om een goebe JFaetti teJ�ecomen/ batmen a� Emerpc (�e toe�ciie �e=
teecnent fytt bermaeeft) mbe oeffening� ber Jionlten moet �ufifc#eppen/ batmen
ooen a�$ M�fpomene (btoeiift te feggljen ijee aenbae�jtig&e b^tft oft aenpojringe)
ernf�e�tieR moet bejagen t'gm men lief fteeft / batmen mebe afefThaiia bie
J&et begrijp beteecReiit) moet letten om a��e# toe� te begrijpen en te bertfaen.
batmen eenfattientlijcR a� PoJijmnia (bat ig ont�ouumgije; niet en bergeebt
toatmm a�reebe berflaen cnfieor�pen fieeft. jBi�ifgaberji bamien a� JBrato
(bie be berperino�e te fegg�en tg j moei o^bonnerenen berfteren t'genmetgct
begrijp ober een compt. batmen ooeft a!� T�rpiiehore (b'oberjaepfcn httmt
ficnenbe) met goebt �ojbeel moet ober�eggjen en «pt toeetnen t'gen men b�rftnt.
batmen a�gvrama (be me�cfee te feggjen tif fteme�g) fiet alberbequaemfi moet
�ermefln t'gftene «pt een gjoebt oojbeel g�epft i&.l ftrecnenbe tot profijt ban�e
$le� / epnbe�ijCR batmen a� een Calhope (bte beteecitent bo�maecbte uptb^uc»
feiii�^e) bo�coment��efi fa�uptbjucNen �toe�en in't gljebaeljt boo&jjenomen i$.

©efe boojfepbe �tonl�regulen fjebben onfen It�eerbt berocmben en $atuer-
fiaeenben Lucas Faijdarbe ban jong|$ af foo aeng�je�epbt en toe-g�etoincHt bat
Dp nimmer f pn fe�beninbe oeflfcning� ban teccHcnen / boetferen en be�brfnijben
m �jteft latten bectratj�jen om te tomen op ben Ijooe�jf�en trap ban een ont*
fterffe�fjeRe f aem/ toant aeiig�emerc�it jma�tflbt met fiet gtootf�e bermaeeft
enbe �ufi beg toere|bt# boo^ neerjiii�ept en gaben beg berfianbtjef geeft begrepen
be bo�maeeftt�ept banben ^atuer/ enbe be plbe boo? erbaren ^f�onfi tipt φ>
mercKt/boben bten booni)» o?bonnanti-r�ehe berfirmgijen / en toefehtltjene
wptbmemng�eban bet icben / in een materie (bte boot en fonber �eben i^) be
tiptecfte pecfeetie ban³t Icben �eeft betoefen gehjeft j)p ηοφ bagctijeRX� i^ boenbe/
foo en moet bett Lefer niet bertoonbert flaen bat kh tjter aento�jef met mijn
Poefie ben �of bie Lucas Faijdarbe fjp be jfaem berbietit baer bre� en menig�>

buibigi)e jftgureh fOO tOt Gendt, Mechekn, Bruflel, Ι1.ονεη , A^trerpen m �1I-

bere foo �mnen a�^ npt�anbtfe�e ^teben g�etupg��«V baii ��eb�tt.

'�*'&

D'aenichouwen vande Konft in Lucas marb'ren beeldt
Heeft in my fulck een drift van rijm-ghefchrijf gheteelt

Dat

-ocr page 503-


	**^m^^m^^mm^mtmm^iimmm*

			�
		5«i	�
		5«i

LVCAS .lAYDHEfe^ _r Sm^aire/et^cnii^dilres-renürfimé�aurjpit^ra.nd�. e-tyrtt, il at ejlz disctpw au. ~$oh1e J>ainire Tier Paul Ruims, demeurant k�Mai'nesJJiik de ja ^^/ai/ance . *G. Cefuts ��- .* Ïetr. Je ledeJctJftsit'��. ;

-ocr page 504-



		Dat �ck vcrfufc blijf ftaen ^en y�el tay onbequaetri �irt ftaer den vollen eyfch_:Faydherber'&t'ttifo�m^ �e itellen �p papier, waer uyt men (peuren kart Hos hooghelijck de Kunft draeght haeren roem daer van, tPygriAKon en (ach noyt fulcken wonderheyt Jn Menfchen en Ghediert (die hy had toe-bereyc �n werden noch befielt om hunnen levens aert) Als Konft-bekenders fien in't gen' Faydberbe baert, Want in fijn Statuen fchuyk gheeft in overvloet Waer in dat maer ontbreekt een fiel die l�ven doet$ Daer over hondert jaer de wiecken vande Swaen Af ichrijven fullen en de proeven wijlen aen Soo in d'ArcbkeSitter vol koftelijck verchoogh Als d'edele Sculptuer, feer aenghenaem aen d'oogh, Door hem ghejnventeert met overvloet van prael 25^Utoi.Waer� van ghetuyghen fal de Kerck van LeUdael * Mechc �_n Andere, die hy heeft in hun loot gheftelt Garis onberifp�lijck, t'gen' riiemandts oordeel quelt. Hcrtr�c Jft wonder ί naerdemael fijn Vader (die hem gaf �^yghc-^r" Het wefen vanden gheeft, en druckte tleven af) dcTjo ^Was Schilder en Poe�t, die had <P&rnaf� bewoont April Soo als hy in fijn Rijm-ghedichten heeft ghethoont ^%6l<i' Jn menich deftich Veers, Sonnet, Ghefangh, Blafoeri GheQoten inde Scbat-kifl vande eel tpeoen* Tot Mecbelen bekent, het Landt-juweel ghenaempt Daer vele Konflenaers fijn inde Konft veriaempt, Daer Henderick Fatjdber^ bethoont heeft grooten luft Tot d'edel <p�efy > die hem gaff Selden %ufl Soo als hy felfs ghetuyght, want onder al fijn werek Schreef altijt Selden %ηβ met een rijp oogh-ghemerek, Des' Selden 0{ujl fweeft oock in Lucas fijnen Soon Tot voorderingh der Konft, die hy ons brenght ten thoon. Dat

-ocr page 505-

Dat Uu/a mijne pen tt�yt ongB�qu�ltr en �aet -

Voor dat fijn hooghe Faem hier o�ck befchreven fiaet_y

�fiCl

Daer pullens felf van roemptr₅en gbe�ft ghetuygt�ils
Met d'onderfchreven fehrift wit Meefter dat hy %-
Die door haer wonderheyt verdient vry meerder gunft.
Waer van den luyfler draeght fijn hoogh gheachte Kunfli

��-

iie. t,o

/ ?:!

ICfc onderfcbreven verdaere ende tttefiere midts defin waeraibtich te we fin darUonfieur
Lucas Faijdarbe over de dry jaeren Hy mj ghewoont heeft, ende mijnen Oifcipel ghe~
vpeefi is, ende door de ghemeynfcbafdie onfe Confien van Scpildry en Beldfhouwery t'famen
hebben mei mijne jnfirui�ien ende fijne neerfi�cbejt ende goedengbe�ft, fier veel °beprofiteert
heeft in fijne Confte , ende voor mygb�maeckt beeft imrfche wenken van j�mr ₃ f eer toffee
Itjck ende (eer veel uyt gbevuert, ghelijck blijckt by de flucken, en boven al is confiderabel
de Vigure van onfe Lieve Vrouwe voor de Beg�jne Kercktot Mechelen de welckehy alleen
tot mtjnen bnyfe (fonder datter jemandt anders fijne bandt beeft aengbefieken) foouytne-
mende fraey heeft ujt gbewrckt dat ick nut mejne > datfi door eenich -Beidt-bouwer in
het gbeheeXe Landt foude connen verhetm worden _y fioUatmy dynckfidat H�e Heeren ende
Magifiraten van steden hem behoor en te favonferen ende te animeren, met eere-, vrijdom
ende privilegi�n om fijn Oomiciliumby baei'}Pi nmw/�nd� fifa wooninsj) met zijnwerc-
ken te ver eieren Dit bebbe ick ter goeder trouwen met mijn eyghen bandt gbefchr�ven ende
wderteeckent. tot Antwerpen den s April 1640. ende was onderteeckent Pietro Paulo
Rubens. Co�ata cum. Qngjffldk concordat quoi attefor, enda.\x9as^nd�rieec%ent C. De
Bie NmrwsFttWcus* ^,.,. j. -,,₍y_K) ^0 _1ου7 ^yJJ \_|

Heeft Fama nu gheetrre�n te oplnen haer gordijrteiii
En laeten d'edel Gonft aen alle Man verichijnen
Die ons Fatjdarbe maelt ioo gh�eftich ende kloecfcl
Dat ick bed welrfipt blijf flaeh in'rneerftich onderfoeck
Van fijnen grooten gheefi die (" als de eyghencheden,
Van t'rechte leven ) ftaet in m&rber fteen ghefneden :
Noch verder loopt t'verfiandt fchierboven den Natuer
Als oock volcomentlijck blijckt: in xl'Archiced�er
Die fijn vernuften gheeft ibo diep heeft m ghefoghen
Dat fonder hem des'Conft bleef buyten kracht&vermoghen,

Soo als tot L�J>en in de nieuw Ie/uiten Kerck
- Ghebleken heeft door tTwaer en hooch verheven werek.

-ocr page 506-

Dat door een mifverftandt »>yas iehier uyt .t'lootglieweken
Met vrees van alle ftondt te yalteii oft te breken, \\\
Daer gheeiieq^c&#<3; yoor wjifc te vinden raedt
Als Lucas matr alleen door wie <de Kerck noch ftaet,
Door wiens kloeck verftandt het werck noch is ghebleven
In fijnen ouden ftant, wat dienter meer gheichreven,
Wat dienter meer ghefeyt, de wonderheyt daer van
Ghetuyghen moet wat dat FaijJarb' is voor een man.
Soo in dïArcbiteBuer als t'fnijden wel ervaren
Twee Konften die hem fullen leven dulent jaren,

Want fchoon de bleecké doot fijn crachten brenght tot val
De Konft behoed t den na�m _r die noyt vergaen en lal.

!.' .� < � �

ICHIELLA NE

maft*,?,_tvy> :�� , \'��.:��'�� r. ��.�■/�, v\;.

(plaedt-fntjder loan Parijs.

,,v-

DJe ^en plaedt vmMcbkl Lam
Heeft voor fijne ooghen ftaen,
Die fièt weer een nieuwe baene

Die de jeught wei in mach gaen^

�. ' L , iO

Door de wondere lecreten j, .^ai ^u;
■\cO i: Diemen (peurt in fijn eel werck_y /
Wie dan tracht dees' Konft te weten
Nempt daer op vry oogh-ghemerek.
rx':; Iongh* en teere Leere-linghen

Vande plaedt en etfer Konft ^
Teeckent vry naer ' Latte's dinghen
� ; Want zy zijn met loff bejonft.

ALEX-

-ocr page 507-



Α L E Χ Α NDER D EL GARDE *IBeldt-botifter Ί?αη fBolognien.* ff-"" 't" ' "",' * *'βΓ T" "■'»'»-i,r- D«5 Jfcbnj� ban &e�bt�outoen ig tm ttilffotj��enbe toJeeefe / bett�oxmenbe altjjbt Den ielbeu fchijn tot bat een ftotue fjanbt t'fe�be tyttht oft �oo? een accibentae� ong�jeiueft bergaet. 3&it Pftoftg�enbe toercft oft ftjjtin ban �ebett �jmg�jt foo biep inbe netoeging�e ban �et ^Benfcgen gDemoebt bat fp be craejt �eg berjtanbg feljijnt te boben tegjaen/ icft fegcje be ctatl>t beg besftanbtjS om bat jet berlranbt ai menicljmaei beefuft (taet/ aenmecehenbe beniebenbeit aecbt en naturenjeft toefen bie be i$on\|t in een (tecnen �e�bt can bertijconen/ btoe�efc memt�mae� �jet �eben beb?ieg�)t /om bat �)et fijn feiben a�g Ijet �eben tyaeg�jt. �n cjljenjcft be toe�fpjeRent�ept i$ een beug�t ban onbergancne�ijefte bounaeehtljept / bie {jet naejte uettaet aenbe toetenfc�jap enbe ben �up(tee en bcrcteefe� i$ banbe fp^aeen/ foo ean ieft �eto�fen bat be Jt�njrbanbc�bt�jontoen foo be toeifpjenent��ept ai? een biepftnnicb berffanbt excelleert oft te bobcn gaer/ ftljoon bat,be toelfpjeftentgept aen �et becftanbt ba(t i$/ toant aengt)e(ten bat ten gljefnebcn be��t i# een beeg�c�fjchuige bcc ftcnettjefte bingo�n naer �jet feggljcn ban�en g�jeleerben Wcrates, enbe bat be ajt)eltjcftem# i$ een g�efcSi�bcrbe reben oft feenenbe be�bt/ t^�ene noejtan^ niet en fp?ee�it maer fe�tjnt te fpaeften en te �eben/ b toelcitben �ebenben menfeb beb^ieggen ean boo^ be toonberupfc toerctimg$e ban I^ofift bie baer in gbeipeutt too^bt / foo}$ toaecCc�J�ne��eii bat bit (torn mtyt boobt toerei* (bie be ^onflten g�eelt �ebentmaeefeen) booj �et ftcnelijeft toefen en aerbt ban �eben / ai�e Stoirficn pafleert en boo<i jjaec onbcr> �ancheitjene bo�maer�ttiicpt be loetenfcljap banbe plje�eerbe betfuft maeeht/bie fcl�en begrijpt be toonbe� p�rf�etic-ban befe l�fUrjcfce �tontt baer ben ϊρηφ O�jeae�jten Aiexandet ad Garde g�)etup§�)�ni# af gfjeeft om be aetbitljept/ (tap* beroept en bo�maec&tBept bie in fljn jM&eiue pen ffiru« ΓΓ f�olognien en had noye fulck een gheeil gHebaerc Die^ hoogher vlieghen cofl: in rOTtenfefeap van fnijden *Als Mexand�ty* die (d�qr jilghebor�n iaerdt ^fVan gneeft en Kon ft) het eygh�ti leven f�lfs befijden^ Sijn edel Conft doet ftaen** ₇.-t'g�h' niiet ghenoch en is, Midts dat fijn hooghen gheeft loopt verder als het lever* T'gen' flaet: als een Copy by fijri ghe�ijikeriis,^;Van t'leven en Natuer, wat dieneer rn�er^ghefchreven.. i


	"nru,* " r "r^fj«^ f


		AERTUS

-ocr page 508-



		AERTUS Q�EjbLINUS "Stl7X:Ic wardt-n^cr fijne doodt begraven inde bJaaren λ ^f Tt ^'^s rechte Conftenaers, die t'levcn drucken uyt ; ίη houdt, j voor oft fteen, wijns gheeft can grijle haaren ^Verjonghen op papier, fchoon t'graf hun kracht befluyt Ben ouderdom en tan ghe�h K�nften&ers doenfteryen Iae Fchoon dat hun gel^eent door-knaeght is van't ghewormt Den gheeft die blijft altijdt dWftervlijckheyt beerven/ Om dat de ihe�le Faeni ftets hunnen oem heirvormt, Soo dickwiis als hy laet den levens &�rdt aenfchou wen Die men gheichildert fiet, oft ftaet in houdt oft fteen Seer gheeftich naer de Konfl als deven felfs ghchouwen, En c�mpt met den Natuer van t'leven overeen. De Faent wort noyt v�rmoyt om Gonft'naers te verheffen En te verhalen d'eer en luyfter van hun Cunft, / Die n�ch een Dichters pen in weien overtreffen / Iae ft�ken hoogher uyt als Bamas lor en gunft Ditgheeft Quellinm ons tot �mfteUam te kennen OpVnieu ghebb�t Stadt-huys vol van fijn C�rift en geeft Als e�n�n &hidids { ghelijck hem Fbt�iif penne Met rejcht en reden noempt, niits niemand' is gheweeft Iae Telden iri ons cm wordt eenen gheeft gheyonden , Die na�rder deyghefitheyt van 3en Natuere kompt, ₊ Soo inhet $& geliefjf orphiel,vercort, en ibnde Queiii- D^ermijn ckyn we^enfchapvoor ftaet ghelijck verftompt. ^^f; Om den verdienden lof van fooieen Man te prijfeni dfcus en �)j_e ftitfcrner fterven cat. fchqcffi dat dedoot f�lf wou junior Ter wijlen datmen fiet in overvloedt verrijfen S.^clh Veel gheeften van een naem.% waer van den minftenibu ' ι ;-T^" Beletten

			J'

-ocr page 509-






McLtif; fcAtnwnf êtajucwre � � >& p\|		etc. *MwkarJus Callaijiu^tffi.,*
		etc. *MwkarJus Callaijiu^tffi.,*
	*ErofriiiS �ueUtnuS jptttxtt.*

-ocr page 510-



		Beletten connen dat de doodt niet can berooven D'onfterffelijcke eer die door hun Conften leeft Die Ie�er-fucht₀ noch Kijdt, noch haet en connen dooven Schoon dat den Kijdt daer op wat d^?weers ghecakelt heeft. Gaet in het Cabinet van al de Conft juweelen En fiet wie dat daer wordt belauwert vande Faem, Soo om de wetenfchap van fnijden,en Pinfeelen _ Oft niet het meeft en is Quellini weerden Naem* Quellinus wiens Conft in Sweden, Denemercken "En in Italien bekent is t'alle kant, Om at de fuyverheyt, die fchuylt in fijne wercker* Vol wefentlijcken aerdt door een volmaeckt verftandt. Heeft Hollandt boven al fijn uyterfte belooningh (Die hy haer heeft gheeyft) niet om Quellinus hals Een keten fijn van gout ghehanghen, tot betooningh Dat Hollandt Conften Heft, en acht die meerder als Al de vergancklijckheyt van ghelt en rijcke fchatten ? Daer een Conft-minnend* hert gheen luiten in en vindt Maer liever ibu naer een fchildry als borfl� vatten Die t'hans een girich menfch oft vleyend* tafeLvrindt Soo niet beminnen fal, jae liever haer verpletten, Dat is Yghebreck dac inde wereldt is gheiaeyt T'gen' d'een veracht dat fal den and'ren boven fetten Ift niet de rechte (pil daer s'wereld ts macht op draeyt ? Leeft dan Quellinus leeft veel eeuwen naer het fcheyden Uyt dit droef tranen dal _? U werck gheeft foo veel ftof Aen Faem, dat fy een Croon met vleughels moet bereyden Om daer med' U vernuft te kroonen tot U lof.

			M�CHIEL

-ocr page 511-



		MICHIEL NATALIS tplaedt-fnijder �>an Luyck� ALs jemandt net en vaft is in zijn werck te ftellen Die fietmen altijdt met den hoochften loon vefghell�n^ Befonder als de Conft aen t'leven wel ghelijekt En de ghelijckenis van t'leven niet en wijckt. Hier dient Natulis Conft voor een oprechte proeve �ae niet als een Po�rtret des Keyfers ick behoeve^ Om eens te thoonen oft de Conft gheen leven is Soo veer haer kracht verfchilt ia�n haer ghelijckenis. Den Keyfer Leopold' ftaet foo op plaedt ghefneden, Dat daer in zijn te fien den aerdt, manier en feden Die fchuylen in Natuer en thoonen hunne kracht Soo gheeftich wotdt ons van TSLatalis voorts ghebracht Al t'ghen' de oogh ve�heught in't menfchelijck befchouwen Hatalis Conft can gheeft en luften teghen.houwen t " Soo jemandt gretich is om eens de edelheyt Te fien, van d'yfer daer het mergh der Conft in leyt Den luft beroert het herdt, en lockt de teer gh�moeden �ae can door het gheficht oock veel ghedachten voeden Soo als de foetigheyt van eene Prindt-fchildry Can doen, wanneer JSUtalis gheeft oock is daer by. ......------------------------------------------~~.....~~~~'^,-^J~~ ~~^J '~~ ι ■-,~~��~~,~~■■, 8~~ � �� ~~" ' '~~ ~~' � '~~^\|!f BERTHOLET FLEMAEL* Schilder i>an Luych THien reghels c�nnen licht de achtbaerheyt bevelen Van (Bertholet die is bekent in veel .gheweften, En f�nderlijck tot Luyck. daer hy gheboren is 5 Want tVerck geeft thienmael meer daer van ghetuygh�nis, Q^qq ι Ho�

-ocr page 512-



		Hoe grooten T^eckenaer en Ordorinanti-Vinder Dat defen Meefter is, daer ick den Konft-Beminder Van t'vonnis gheven laet, want niet naer mijnen fin Can de volmaecktheyt meer daer dieper ftorten in. Ten waer de Conft befielt werdt met het eyghen leven� Noch fou fijn eel Pinfeel al helder glans-licht gheven Aen die de vromicheyt van haer�n treek verfiaet Het fchijnt dat fy het leven noch te boven gaet. Mijn pen befwanghert was met veeUder-hande luftea Om zijn veroude Faem van nieuws weer op te ruften^, Maer als het groot begin wou fien eens naer het eyndfc Soo werdt haer teere macht foo teghen danck vercleynt^. Dat fy bleef fonder hop' om uyt de Conft te raeeken En haere weerdicheyt naer wenfch vermaert te maecken_yOm dat iy foo veel ftof fach in een edel beidt Als oyt <Pii�uer te voor aen haer had voor-gheftelt, Dus liet Cy t'rijmen daer en peyfde dat de ftucken Bewijfen grooter lof als ly coft uyt ghedrucken_t Waer op den Lefer vry eerft mach fijn ooghen flaen Die U van mijn ghefchrijf de waerheyt wijfen aen. ABRAHAM BOSSE fPlae.dtf?njder ende Ordonnanti Etfer. DE driften vanden gheeft oft menfchelijcke finnen Bethopnen fulcken kracht in elck beibnder werek, Dat wie het wefen fiet haer Conften moet beminnen Als jemandt daer op fl'aet fijn edel oogh-ghemerek �, -Daer <BoJfe d'eer van heeft, om t'yi�rs edelheden Die met de teeckeningh wel comen over een _b Soo jemandt plaeten fiet van fijne handt ghefneden Die feldfaem fijn, en veer vervrempt van het ghemeen." : PERELLE

-ocr page 513-

-------------

5°?

Ρ ER Ε L L E

Lcmdtfchap Et/er yan fParys�,

.�*«...*'

En meer dierghelijcke iaecken
Daer men Landtfchap af can maccken
Etft Perelle op deplaet
T'gen' ghelijck het leven ftaet.
Soo bifaert, eel net en fw�rich
Suyver, krachtich en manirich
Datmen meynt het is fchildry
En daer fijn gheen verven by.
Al de fwcrte omme-trecken
Pp't papier hun foo ontdecken
Dat niet in Natuer en leeft
Oft fijn Konft daer deel van Keeff.
Een verkeert verfchil can baren
Sulckx dat onder Konftenaren
Ρ er e L ghelijck een Perel is
^J Door i�jne Konfts ehefleltenis.

SOraerfe tapijt ciraeten
Die de grijfe winters haeten, *
Dat is t'geurich fchoon gheblompt
T'ghene inde Lenten compt,.,
Groene Hoven, Luft-prieelen
Daer de Nachtegaels in quelen
Gaeiderijen heel plaiiant
By een groen beboomt warant.
Veer gheleghen fraey gheikhten
Die den ghceft in't i�en verlichten
Bofch, Ruien en fchoon valley
Oft een gras bewaflen wey,
Daer de Lammeren en Schapen
Gaen hun voetfaem coftjen rapen
Oft daer water-vy vers-ftaen
En daer Herders viiTchen gaen

GERARD' V Α NOP STAL

Η Et fekerfte van al dat inde finhen woelt ί \ ,
Js t'ghene-dat den Menfch met fijne handen voelt,
En dedelfte daer by dat is het claer gheficht
T'gen herdt,fin en ghemoedt d�qr tV�fen heel verlicht.;
T'ghei�cht mint de fchildry", o�ck d'edele Sculptuer \

Maer het ghevoelen is als vyandt van <PtBuer. '�

Als het gheficht de Kon ft Van Opflal eens beoogKt
(Die haer als t'leven felfs aen jeder een verthooght J>;
Soo gheeft fy aen het herdt van binnen groot vermaeck
Maer het ghevoelen vindt daer in noch meerder fmaeck
Om dat haer levens aerdt (die d'oogh fiet t'alle cant)
T'ghevoelen naer den wenfch can taften met haer handt.

PEE.TERv

-ocr page 514-



		510 * �� E TER DE �� DE Den longhen ALs t'menfchen cloecken gheeft wordt jvrich aen-ghedreven Om fich tot t'fondament der Conften te begheven, Soo dient hem een ghemoedt vol rijpe raedtfaemheyt Waer in het jnnkh mergh van alle reden leyt. De wetenichap die in't verft&idt dan leyt verborghen / Die wordt gheopent door de neerfticheyt ea forghen, En flijpen foo den gheeft dat al het gheen hy maelt Befonderjnde Gonft, het leven adhterhaek. Hier van gheeft ons een proefden aerdt der teeckeninghen Die foeter lok op de plaet weet voorts te bringhen, Daer niemandt in ons eeu hem naerder comen can Want ^gben' des* <3onft vereyft daer heeft hy wete van₅Befonder in Rguer Vol fchoOn omftandigheden Want al dat t'leven gheeft _� dat ftaet daer in ghefnedeii, Die fijnen Vader lob volght in het yfer naer : Datjeder vraghen foii,oft vkriden Vader waer^ \|{ Soo men fijn printen fiei ièer net en dommelachtieh, ; Soo rijckelijck gheciert, foo levendich en krach tich Staet al het gen* hy maeckt vol cloecke aerdicheyt Die menich Gheeft verlockt en Kenders oogh verleyt. \l Den Naeme vanden Soohoft vanden eyghen Vader S Sijn foo by Faem bekent j om dat hun niqmandt nader By de volmaecktheyt compt in deiè eeu en tijde Den Naem is een, en thoont wie dat het befte fnijdt.

			; SE BA*

-ocr page 515-



			5" ,

				Μ



	f+ Γ ■.

		�.,■*;■... "..f;, >«

PETRUS D� ΙΟΙ>� iuf itu/nt/nattfdAnvvrs� en ian t�o�~,le* n^w<if navemifeiil ataprir che^Tjon^ere, ei it est devenu �inemveurfortdeUcat.il'atgfte'at&f�jfat ■petF fuftyue temps a^HSif�urei^raver^�eifue^ptec^sp�urM^nJ^Bpn enfat,et§?lJImaap.onirouvephG^sdefes>ei�amptfenkmi ',iV... ,.�,f ,� ■ -ί--'^- ' ■■-'* ■' .. �■"■.■,* ■■.�'' .' *^ ■ -v- ..Aff^.,^ ,,�..�,� -.�.�v-...,,.,,. ,4'. .,-,.^.^^-----»-».. ■■ ,,, ■-* ..'�, _t.i_*.

-ocr page 516-



		^�! SEBASTIAEN DE NEVE Beldt-fntjder �>�� jinVtoerpen. TOt fBruJfel is op � Hof ghetuyghenis te haelen Soo ick befchuldich word' in deièn lof te faelen Dat Heye niet en fou een Over-vliegher fijn .In � eei beldtfnijery, daer Tukken aerdt en fchijn Van't eyghen leven, in te Gen is dat k* mach fchrijven : Sijn Naem fal door de Gonft by Faem onfterv'lijck blijven» Veel marbre Belden en Figuren van jvoor Verbreyden fijn verftandt de heele wereldt door_?In menich Hof en Kerck daer fietmen vremde wercken Daer niet als Gonft en Gheeft is merck'lijck in te mereken, Daer TSléVe d'eer van heeft om dat fijn rijp ghedacht Met Jhulpe van't verftandt d'eel Gonft heeft Voort ghebtacht. *�HM��ߗmtttki* I I lll'll'll~~l »~~1 il.l ~~■ T'~~l ~~■ � ,~~ �. ~~■ I~~ \|É\|\|^Wy , � ■J.^J»�»�� 1 l~~ill~~* ' \| ~~' i~~ rui � ..�. � �. KOESEL <Plaedt-fnjder inJDtiydts-Lmdt. DUyts-Iandt heeft yiy wel te roemen Op den hóoch en weerden Naem Die Konft-kenders i^o^/ noemen ; Waer van daegh'lijckx ipreckt Om allen de wonderheden Vande fuyver netticheyt* Als in plaeten ftaet ghelheden Vol van cloecke aerdigheyt. Die wilt foefel overvlieghen Can licht eenen misflach flaen En zijn ielven wel bedrieghen Want niet verder canmen gaen* '. * - AEN-

			■<

-ocr page 517-



		AENMERCKINGΗ �p de Kon'ft van Beldtfnijden ende Architeftuer. D<S 35�iM8c«8ept ban Bet toect�t te Archite&ure beftaet inbt ft&oonBent bet bicBt-cjoeboeaJbe f�eenen/ inbe tiettic&ept ban fjet p�abenfcl / bt tott^ �icfiept ban 6et toe�ffel en be ftaep�jent ban -Diametro naet be ob$ien ban Com- pofita. 3©ant bit tooojbt Compofita φ foo bee� te feg�gm a�g een famcn-feitinoj oft te oabec-boegino� ban anbete bee�en bc$ Archke&s. ^efe Comnofttie ojft famen-becaabetinal) too^bt s�eben�t in bctt�jien bee�en toaet af bat be Stijlobatc b$ bee�en l)ooc�)be �ccft enbe too^bt �itbeelt fy i�jien bee�en / foo corngt een bee� te toefen be Comke ban Boben / eri ban fteneben be Bafis, enbe be H�i�cht banbe cefietenbe bee�en moet toefen bebjeebe bec Stijiobate. ^ef� aento�ftn��e tan gSeften en ggebonben tobben in een $ilact oft Co�umme biemen Compo- fita noemnt/ en om bat in �enen �emge� $a�kng oft anbet ft�jo�n ^unflnsft a��en befe bee�en tonnen famen sMpeutt tooien foo tube Phrifen, Comifen, Pillaeren, Bafimenten enbe anbet(int# (fe�joon batfe albaet ojpefenateett $ttn,/ en in een JM�aet te famen tonnen g�ebonbett toojb��) foo too^bt fu�cnbam��eti boutogfjenoempt Compofita toaec og toe� paft bitb�erg* * De~faem-vergaderingh van veel verfcheyde ftucken '_uCanlichtelijck door Kunft volmaeckt ghebou uyt-drucken. 3�e tfotarancn in't genecae� bej�aen in bpf tttanieten naet tTcg^�^en baw bee� Archite&en en Bouw-meefters bie met matcanbece» obet een cometi / tl Ibeten: Tufcana, Dorica, Jonica, Corinthia enbe Compofita, Soo wie wel vaft verftaet dit vyf-tallich fecreet Can tot, verwonderingh uyt-wereken groot vermeet. Tufcana ijeeft �aeren $aem ban tenen Reus gfjenoentgt Tufcana urn bat Tufcana feer groot grof en �ant�t φ / en too^bt om Jaet fietefete-1»i� Qtyfyutm Tuicana naet �)et ft&$ben ban P«w& ^x^nh* fondament beftaet de vafticheyt der touwen Die al de mueren ftijft,, en tl wetck Tufcaen doet houwen� Dorka geeft tjacten Φο?Γ$οηεκ ban ten kaubtg-ftect ej�jenoemgtDoRvs bie inbe &tabt ban Argos eenett �emncl g�jeboutot �jabbe / toe�efce manict ban bowtoen baet unt gaten ettffien oo?fp?on$t �jeefu te toeten Dorica. %\f bie ban Athenen oojlog�* boetben in Afia enbe tot eenen Capitcnn dabben ] o ν e μ ben &one ban Rvthvs,foo �ebben fpi'^anbt ban Cana jna�jenomen enbe get fe�be ftanbt oje�t�ten Jonica naet�m \|©aem ban Dunnen ^ooft-man Jon,' in--toe�cft Itanbt fn beaotien ^rempe�s� te boutoen teii ecten ban Ijun 5lfgobcn. «Bnbe om bat be(l Coiumne^aren ^aem ficeft naet Dorvs (bo toojbt ftt aibu^ �ljcnoempt mibt^ bicn ooth bat be fe�be Columne Beeft be buitte en leng�be ban eewn j(Bani�-iietfoon� mvi R r r Soo . ' Λ � J -»''' ■■■.�■ :

-ocr page 518-



		Soo als een-wackenM^n can dnghm groofen Jaft Soo is ia�n jl/.orica des "Tem pels iierckte vaft. Φί¹^^^?^ ΐΙέήιΛτϊιαΙιΑ^ίί: T^nicW ^ccft paren $aem gjje�ijtft boojfept ig iiaer beni�pt?finian J o ν ., ροφ Ijceft gaer bic«teet)be �cngljbe naer een ^ou^ toen mtyi m w$m,* �ancfi a!$ eeneri j�an enbe naer-abbcnant �aec �tente. Corimhia to�\|�,t#�mac�Rt naer be 0�e�Jjsfoni#'.ba�i een jasaegbbeUjcne j�atue/ W/i^^ri^l^^W watumi teer/ jancn en ranch i$j enmee(� fieguaem rat fta�pi(�b\|f �n" &cngbenaem ciraet / toflefte Ca�umne i# errf� g�jebonben in C�Hhthen, itt�e i# ban g&ebaente nel/ fra�p en rjjclielijcii gbeeiteerr. �nbe Cpmppfita, toefenbe be bpfbe enbe �ej�e manie?; ban <$a�umnen / toa^bt $& tom^mmtt �pt b�anbece Sfgelijc^ ftiec �ao? b^eber bcrBae�t $♦ Een ^p'gbeei�iye Macghl feer e�rfa�m in manieren ^: Pm haeren haticiet dq�r eejti vafts deughs verderen, Soa oock een teer Pilaer die op baer wefeti treckt, Die Siet φ nietticheyc i^ngrdqt ghebouvy verweckt, J©en �p�g�nb�m aft, ^a$$tfejtt toan ek& een ber baa?-ber�jae�be Column nen ig toanber amte mercuen baa^ φ �eer-�ufti�be Stacameunajen be torfcite �eg�unnen aen te batten be biepfinnigje Conj� ban Archite�tura pft .Statuaria, toant nm. rfei it� bebonben fte��e (ut�ip �efcb$f ban Pjim�s enaeanbere �geet�-ctjxfte AuAeurcn, faa �ebinbe, $at be Ca�umne Tufcana, t�e graf �aneli eh ffrim:#y toa?bf. berbepft ?b:'JW30te^!"iceft� /* to�et-aff 'l�af-'He'ifl»�e''tuel�ia maeefteri be StiHobat� enbe be SeftBafe, toe�efce ttoee bee�en toeteranv in $# beden g�Kbep�t fijnbe ;foo to�jbt fiet een bee� ben #pper(ien Qmatio gljeg�eben en�e bet anber ben #nbecften eimatio:enbe:be bier tefteeenbe befmberen bet quab^aet aft bo�inaecfct bjerjant be toefche ttoee Diameters fcruwj to\|$ �ep�en. cimatium toa^bt o�th tt�ffs gjjebcettn. iBiib� am te baeh bcrf�a�n toaerupteen op?eci)te JPt�ee aft Ca�umne gfjeramiienecrt en gljemaecftr toa^bt /Φ te toeten Upt (et Capiteel�,; AFcMtrajbe;, Cor�ice, Pferife aft Bafe *mttt* Peeter-ilaie, *ti'tt* $�l be �efanb�cHe toetenfffiappen ban een gaet Architea a�^ be p?ineijiael(ie fans bamenten baec a�ie �autoincj�en uptfBmptmtoaswmbatiicft toeife��en ntac� Jn iJhb�traePyCornies^brtes^aestn feeter-flael ]'' ]" t$e Boae�be banbe <a�umm Horica toa^bt ojebep�t in ae^t bee�en/ toaee af bc ttoee bee�en $ijn be�oaoljb^ Xm M$<�mwM�&xe. ttoee bee�en toeberam obe* bcp�t mum in b$i anbec bee�en/ toaet, af b'cen bfe� fai toepw be biefttt ban b�^cljac&t oft <&ο$$$ f enftben_;bcilen f«��en toefen be IjaacBbe wiet Baer C�� marium enaei-.Capitpel,jflnbe^ a�bu^?& ^e�aibt met^�a�r ^tijiobace famen �w»^ f�jicn bcclctt. Φ^ bietbe Cofeuiine ^opijichia i^ be baa^gaenbe feer g�dtjr�$ «pt> �ftenomeq be Sdjlobate, mae? j«ft�«it btci b^oraer en (ierener te toefen: be �eacftbe ban befe Catumne toa^bt g�ebcp�t tn neg�en nt&m Amalfto �egoulm^ Scijb. r. λ �^:?,. ' � ι 51 bate

-ocr page 519-

,.-■■ ,-�■ - *B. .

bate ttooee bee�cn/ en �efc toeberom jj�cbcpU in n��ljenbc�tejbo�i.�en beHbe ,
Bafis, b'anbci;�ee�bcCprnke.^an]^^tijiobate,mfap$nbcicbeel tooabt c�ebep�t
in bpf bee�cn/ toiaer af beScijiobat� b$p bee�en inbe �?eck geeft enbe fob boojt?., �
jonica toefenbe be �ctbe ttianiet totofit ��e�ep�t in feben beelen/ toaec af bat :<
een bee� fcoo^bt Qljebep�t in 22. bee�en en bati^beljeel�jeebetoanben PHjnthus,
��penbe og e�efte jijbe bjp beefen ttaen om te mahen be bieftte ban tjet Cima-
thmm beneben* Φε tef�etenbe 16. See�ert maeefcen be bicfete bet Columne, tpf
ooeft te noteten bat be Scijiobat� tianbe Co�nmne Tufcana op pj� een fpe eojeenen
cimachium en Ijeeft om bat fp gtof m fitttk tg-en meeftenbeel too^bt g��fer in»
gtoote�bificicnoft^ojujoen/alt�^Itoc^^^ttellc^fupfenetc. U&antI
ben cimachmm^� te Iwc^ .^l ;.'

ι,- ι �■» « V � 1 ' � � f t Γ* * /1 1

DEn groots» Reus ^m^^9^S^»9P^^^I9^ff)

Van donder, blixem, en fiet ftorms ghewelt te weeren,
Als hy die heeft ehefteit in't �orloghs Maghefijn,

Daer feiden �tti haer kraclit cah^r�en�ch qtfaet�eri Meeren

i' ■

Van Bom, Garnaet, Ganon, �ft �n^fgi-av^n ^:^4ijp.

Ν Tempelsrda�rmcn.placji Schaep ^ Bock, ^ Stier, te, jt^ranjden
Ten offer vande Go�n (als iDorus heqftgkedaen| ^_;f

Te iirjTOi en in veel meer Steden ende Lznfon- *' ,.,;.,, _λΠ

Daer. vondtmeaniet u^lDfricfsXnWt^^^i, � isi^W
Sulckx dat ^;^^ " ,

Jn't fterek enhooch_} gt�ebQUWMAzxi^ Pgr'm^ ^ _rΜ idts door haer vafticheyt irfe Jempe�s fddet^ feilen

EamaeckteenmWii^w^^

Als ©oneven T^m,-('f�^
Jn wefen is ghefteit) heeft d'Ar�itM veeteerder «
Bedacht het gen'hy ft�lt in'b.ouwery ten tho�n;:

Rrrz Van

-ocr page 520-



		ρ6 Vandichter handelingh doch al veel aenghenam�r j( Tot voordeel vande bors) als d'ander twee Pilaers Schoon dat fy tot grof werck fijn nutter en bequamer: Siet waer in dat beftaet de weedt der Konftenaers. ■ ^ανί\|_αώ\|Til 4� Corinthia. E teere ede�ieyt van liefrelijcke Ma�ghden ^% �ie fchb�h fijnopgheciert, net, w�fentlijck en ranck, Aen d'Architei�en in Corinthen foo tehaeghden Dat de Columnen (die fy vonden niet te lanck ί Tc ironiw letS niet te dick j b^huti zijn v�rgh�leke� Β f Maeghden ftatu�n j om ha.er gh�fteiiehis^ ° ^vVan teer&'rietticK'cytjdoch lichter om te breken, Orii dat ha�r rnaeckfel van gheen fwaer materi is. j] il ! f: j. Compo�ta. , Hrfe l^tmenia�n* by eenal watter wordt ghevondea , j��®<Pw�;^en ΤφαβΆ, οίι d'cdd Ionica, De plompheyt wordt hier met de netticheyt ghebonden , De Itercke grootheyt met de tect Corinthia. , ^cWief ��etfhieti itit gheheet veel groot en cieync deelen \| Het gen' maer een φι maeckt door Conft van ^ArakeBi De famen-voegirj�h varij yeel deelen pan hy heelen Waer in ^:cfe; W�nf�li^ ^k� f erri^eK b��weri fteckt. \ Daer vintmtfd^e^ ruften;"/'; Naer eyfcH"'^Hf^t^-V�rifK^iifc cj�nftich is ghebonwt Daer d'bogh�ri^rni�iⁱ vermaecl in �cHeppen hunne luflen ' Om daM^^^e�lw�^^d�i d%hd�r teghen-houwt. 3�e t�etcnfi�mg banbe Co�umncn tftm op b'anber te fettcn i$ �tje�eg�cn in be manieren bec fe�bci* te comicn onbecfc�epbcn / �r�nt foo men be fteee en bicHe fc�i�t (tellen op bc �it�te en teer �oUtmnen/ foo moet �n maeenen een on* bolmaeekt enbc b'etb?obt toercfe / en baerom toojbt bier eenieijfmtjEf aen e�emefen Bet onoecfc�ept Jbero^te : ��ctieto��^irRto^Dt'�ie� ftetftoont taaer in b'ecn en �'antKE .manier, ban �o�imuien oft igi�actcii bejlaet / foo moet een jjoebt Archite�f be ^ot�miifc Dorica flejien op b� <�o�umne oft 3^i�aec Tuicana, enbe iuv ν � ~"~~" be

-ocr page 521-



		*�7 be Jonica OJ? bfc Dorica, be C�rinthia Og tie Jonica, Cnttt be Compofita Op tt� ' C�rinthia, rebenen $nbefeom bat ts� Tufcana tjrober/ bitner/crifto�ttt�c�ije� 8�0 be Dorica, OOCft be Dorica fleCCftCt a�g tl� Jonica » fcoal�t Dorica ig ttiamte±** ��cfeec en ban meerber o�etoitjjt a�g Jonica, be lonica �$ grooter atg be C�- rinthia , ennbe��cR be CompoGtaminber a�g be C�rinthia. J^oe tod bat be Com- pofua noc&tang ��efb^meert enbe ��emaecftt too^bt unt a��e be bco&acnbe mas nieren/ $nbe in �aer fe�ben (�eftaenbe tnaer in een pitaer) beel �it�jter a�$ beanbet/ en �eftaenbe in beel bee�en �iie ban ma�tanberen s�eftljepben (nocl> tang in een toerc�t begrepen $n) af� bp cjccmgel eenen fieelen �em»el/ fn ijs be ftoaert�e ban a��e / toant aflen be &afen / fpergenbiMen / «Sirene^ / Ifce�f: fe�g/ �rians�e�g/ #ba�e foww I hupten/ Centen/ <&uab$aten oft bier* Santen onber-fia�f biereanten oft feje-gui-aftera (bie be �empe�g oft anbere 95o«? toen untbJijfen) mtt be Gcometrique rebenen tn �inien (bie be oauabjange�g betjoonen) ben Center bieboo? ttoee Diagonen oft ttoee�joetften (om een oog� oft ronbe bentfer te maecnen) g�jebonben toojt/ $n attemae� begrepen in Com- pofita, en ter toij�en bat mtjn toeren niet en i$ tfelbe naerber te ontbecnen / baec ooen mijn toetenfefjap booj onerbatentyent te flap en te teer toeig/ foa fai ben $ieu-�nf�i�&en Lefer �jem�ier mebe gjc�eben te eontenteren enbt jjemtnet befe 2. beeifen bernoeg�)t te goubcn. ' Den welftant van't ghebou hanght aenden ArchlteB Die maecken can dat daer in't minft niet aen ontbreekt.

			GUI LI AM GA BRON Schilder T?<m Antwerpen. Λ ' ^! ^:}' ' , Τ'Gout, t'Silver, t'Porf�lcyn, t'geblompt, trGediert en fruyten Die connen beter het waerachtich vonnis uyten En fegghen wat Gabron voor eenen Meefter is i Als mijn Po�/�'pen, door de ghelijckenis; : Van't leven, die hy weet t'ontdecken met Pinfeelen, En 'cis maer fchijn daer van _r die haer op de Panneelen Als t'lev�n fel ver draeght, ift Beeft , Menfch oft Figuerr Die hy in verf bethoont, met fulcken eel Natuer, ί Elck heeft befonder kracht in. zijn verfcheyden vindingh Sulckx dat Gabmu vernuft om zijn Confts onderwindingb Is over al bekent, daer Zoomen noch op peyft : Al waer hy heeft ghewoont, en haer heel Landt door-reyft. ■CAREIi. \ - " ) .-'..■■,

-ocr page 522-



		f «8 CAREL ΕΜ ANUEL BISET Schilder �an Mechelen, oudt V� jaren. Die met vermaeck en luft t'ghewoel van Mans en Vrouwen C Soo als f�ifet bemaelt) is befich aen te fchou wen, Mach yry wei voorder gaen ^en fien van lbo naer by Als hem den luft verleydt\de fiiyver eei Schildry, Die over.loopt van gheeft en th�onfc van veers haer krachten Van by haer netticheyt, die we�rdigh is te achten: Vol vindingh foet van aerdt in't gretich oogh-ghemerck Om d'overvloedigheyt van't wel gheftelde werck, ^j Daer fietmen opf� Frans een groot ghetal Figuren Oft opf� Nederlandts�, die fchijnen huil te tueren, Soo wonder werckelijck verrhaont fich �p Panneel Al t'sen' B��it verbeidt op d�cct� rri& ^tii Pinf�ei. De l�ker teeckenihgh en Mider"a�rcfighedeti^a�. * Die gheven tot vermaeck «laer van de befte reden, Hoe los en aenghenaem en ^ellghecolQriert Elck ftuck haer wefen draeght mee overvloet verciert Van alle Acti�n, die den Natuer ontdecken _? Der Schildere vry ghedacht^in verf �axfoecke trecken: "^}'\-"^ Beibnder in het cleyri net van gheflelteaS ^ ; . ^ Waer in aivtgeit' men liet om ibeftlcil aerdichft is. Daer Vranckerijck van carf een waer ghetuyghen gheven «' En acht ��&- tPiSiuer* de weer-gae vanrhet leven^ _f $% ρ> /c Daer 'hy ioo langhen tijdt gheoeffent heeft den gheeft Emis in't Hof altijdt in groote _r eer gheweeft* ^ / Soo als hy ftadich noch fal blijven, om de krachten Die fijni Pinfeel bethoont in Konft-minnaers ghedachten: Jae hier in Nederlandt en lal oock noyt de Faem --/'.-'.-�'■'■� \. Vergheten �rn met lof te eieren zijnen Naem^ ν-

-ocr page 523-

~~�ι,..~~.~~,..�...~~�

jtifuMmuIttpUctsJ�se deditArtis aIumnam_TCe�sa TrtuTitphatrtxJ�Jtiper a/ka tuut..

Orhu^ROTfliL� caput h/lorum tirhine quohdatri
OlruM cur fremmt^s.M.artis amioaJuttr>

v,.-v

�'-*V' - <e^u:

-ocr page 524-

IOANNES, IERONIMUS�i
ANTHONIUS VVIERX

Ghebroeders, ende Confligbe Plaedt-fnyders T?an Antwerpen.

E Faem heeft ftofghenoch om vande Konft te raefen
_JL_^' Die VV'terkx op de plaedt eel, net en fuyver thoont,
Al oft elck een Figuer waer van claer glas gheblaefen

Oft gheboetfeert in wafch, foo wonder fich verfthoont
Elck druckfel dat daer van ghecreghen heeft fijn wefen:

'Tis oft ghewaffen waer met t'Schilders iachc Pinceel
Daer gheen Artfeerfel in en blijckt, foo ^uyt ghelefen

Staet hunne Konft oft fy ghemaelt waer op PanneeL
T'Graef-yf�r can fich noyt in netter Konft verheffen

Als dat te blijcken compt in Vftierix handelingh,
Noch kol', noch loot y noch pen en connen naerder treffen

�kt leven �n Natuer dsfiffierix teeckeningh.

CHARLES ERPARD

Schilder. ,

Ethorm�k mach oock vry met volle monden
Den lof en groote eer van Eifard doen verconden

Ter wijlen fijn Pinfeel vol levens aerdicheyt
Soo menich luft en gheeft om hare Konft verleyt,
Daer niet in is te fien als t'gen' fiSluer can fch�ncken
Aen Schilders, die altijdt des levens kracht bedencken,
Om te verthoonen op den doeck oft plat Panneel
Soo als Erpard oock doet met fijn volmaeckt Pinfeel.

FR AH

-ocr page 525-



			ju
	FRANCHOIS en NICOLAES Ρ O L L Υ Ghebroeders ende flaedt-fntjdcrs �an Ψ αφ]		ju

		*»,. ''.-«*
		*»,. ''.-«*

S<0o be foete aeng�)enaemi)egt in een gjint ccnic�j bermaecfc g�ieeft aen tm Eiefjjebberg g�cflc&t/ tiie en moet; fi>n fe�ben maec ontlebigQcn om ttfim He fupbei: en nette toetenen ban Franchois en Nicota Poiiy, baecfulcftenicac�t en felbjacmen aeebt ban teben in te biiiben φ / bat icfc niet en meun bat je* manbt tiaetbet ftet botmaetfet Mum inM Conft fou tonnen onrbecKcn / foo toon* bectees enboij!ag�)en $»!Pi aetbtfeerfelji upt �Bebuett a�t biegen / berijoo* S�cn 7 t�jab�t�cn en beriicf�ttn / bat (fe$j ieft notfrrag) ben jjlatuec ban't leben oft be aeng�enaem�ept ban gSefiPber�e Po�tie niet �oogDcc inbe �tonfl en tonnen immtt/loftijim feiben �ebenbec bert�joonen / a�g be bingljen ban befe ttoee ^ljeb^ebet^ g�efneben i�aen, No» pim vitr, niet berbet en tan be /r jaem fia�c coem-nacten fte��en / al� be toctenfciiap ban foet p�ac�tfmj�cn i)aeo pfee t$� bet�effenbe. J»cio enbe g�etijcfe bm bermaetben .Willem Delffius m'twiiieii plaebtfttijben �Cbacen iji/ �ecltjchmen in obetb�oebt aen bee� ban stjn ggeetfleDciffim, en B�ejheben pjinteti tgcuren nan / baec be g^�ief4)e&�et� meetbet tofban^p!»«- foubtn tonnen aento�fen a�^icfef)ietbjeettebert)ae�ett. Jt�aerom en t)efi(je ntet^fmi<kr� tennen naer�aeten tot gunnen lof te fcggljcn; Franchois ΨοΙΙ)* en cah noyt uyt t'ghedacht verdwijnen Van Fama, fchooft de doodt hem had ghebrocht in't graff Want foo lanck als fijn Conft fal op de plaet verfchijrien ^f En fijnen kloecken gheefl als t'leven drucken aff, Sou �almen over al in Conincklijcke Steden ^ B^la�weren den Naem van dei�n Conftenaer, Die veele printen heeft gheteeckent en ghefneden Waer van de minfte is oft fy gheichildert waer. Hoe can dan defen Naem naer dufent jaren fterven .j Die onderteeckent heeft ibo rrrenieh edel prindt, _; ;; Daer niemandt als Kiclaes de fcharten af fal erven Om dat hy neffens hem gheen meerder gheeft en vindt. � wat een wonderheyc wordt pock door Godes feghen �'-'-i Van Willem (Delff�ui �iiet da^gh'lijckx af ghebelt: Sijn Conft kan jedei ten tot groote vreught bewegheri Daer niet als Itvens fchijn en gheeft is in gheftelt, - , Sff IAC

-ocr page 526-

fto

IA G Q1U E S � Α L. L � Τ

Edel tPlaedt-fmjderltan Μφφ in Vrancke+njck�

'--«:'

,mx�*

En doet de �aem ghedurich rafen
Met fijn yemuftheyt uyt te blafcpu

Waer van fy vvijfl: de waerheyt aen

T'gen niemant oyt foo heeft gcdaen.
Siet de vv^rtichapen ipookerijen
En ander feh�tfe aperijen
,^Ι^^Ι^ψΕφ^ί w�rider beidt

Daer Sint Anxhoνr wort ghequelt.
De mereVder fchoone ftadt Flqrencen
Daer alle Coopmanithap der menfchen

�hehandelt wordt, en ander meer
³ Elck is al �venreyn en teer, Φ''
ftfoch heeft hy t'krijghs niiferien
En veel andere Miirerien,

Naer t'uytlegh van het Fab�l-boeck
, Van Nas o, met fukk onderfoeck !
Op plaet gheetfti dat ick moet blijven
Schierheel yeritert in ai mijn fchrijven,

De �veryi�edicheyt van't werek

S�e& fulcken rappen oogh-gemerek
Dat ick my voor laet ftaente falen
Soo ick Ae cracht meyn t'achterhalen,
i lek laet da Vranckerijck m�t vreught

Naer reden roemen op fijn deught
Want ίή het teeckenen en ^etfen
Geen Conitenaer hem nae can fchetfen

Op doeck oftr plaet en glad Panneel
-■ Met d'alderfcherrepite Pinceel,
�ae fchoon CaloT geen handelinghen
Had, om met verven voort te bringhen

Figuren, die als t'leven ftaen,

Dat heeft hy met de naeld* ghedaen

MEn fchnjft dat jemandt eens foo
deef,vi:>-'| tt�tmy :^�
Wiftopcent^ttten crieckenfteeh

Te fnijden hondert becke-neelcn,
En aerdich*��ck daer op teteelen
TgherijmpV des,doots met bogh en pijl
Jae boven dat noch foo fubtijlx
Daer by te fteUeri vyf Figuren
Schier buyten tjmogh'�jck der Natu-;
ren: m ΐί�ί:*τ±ϊ■ ι^:&i'.*.*'�'■'■�* - -\ ■■■
Soo men met reden feggheh Con
T'gen* was ghemeden van een yrou.>
Doch want/dit moeit de C�nftfeer
.-. hind'ren t pi '_:[. * 'JJ- ^"t. \ \'_'[
En de volmaecktheyt gans vermin-_:

d'ren, , ;;:,;>■,,_ν:.λ -t�^f^ j

Te maeien op.�b� cl�yheri it�f ,
Vyf menfchen triet een kercken-hof.
Dus wil van vremder dingen praten
Die ons Calot heeft naer ghetaten,
En brenght in printen voor den dach
Sob cleyn als oyt een ppgh befacli
Soo cleyn, net, eelen �yt ghel�fen
Als jet can in fijn fel ven we��n,
Waer van elck print een wereldt. is
Om haer feer fchoongheiteitenis.
Jae die haer craeht wil onderfoeckcn
Moet met verflandt in alle.hoecken
Bemercken (Tcdel aerdigheyt
Van fijne overvloedigheyt:

Die niemant en can achterhalen ?
Oft altle a&ien bepalen
Als elck befonder plaedt bethoont
Die d'eere van Ca&ot verfchoont»

Bemerc«

-ocr page 527-

-i, Jf

■v-O

IA. CO dAIXQT

UvUUJelf*tutrettrani_a^.dffonc0mmeneem^ertmtjtvvrur,

mms

il�

GfnjUhffm* leraihspl/ut fte en

mvmptsmsnt ftmJ?t�n�e,Uf*lemu>�a totVAtttrr* UauJ»rt,f»4fifJ'S.'
?*Mn^m*rsnsWsSY_ar,n*s,^mty?r,si,hjU*fr,si_fuan®J� J*r aui^.umourufenla ***�*/»

Sffi

-ocr page 528-



	*m ' " ■■■■" .'-:■* - .-�.,. BemercMnghe. S^\ V�tfivs fcpbt met C�flttC tB��jben a�bU^f: Dat de kl�ederen vanden menich. Lib, ι. V-J verflijten, goudt, filver ende andere juweelen vergaen maer de Faem die eenen amorum.Po�t vercrijght door fijn ervaeren Po�fije fal eeuwigh dueren , fc�nnt be mettl02ig, tianbc beu�Bt toojbt boo? be Po�fije ber�enej�)t / be ««Boben fe�ber banbe Po�fije g$eniaeent / acii0ljefsen be toa�fcije «�Joben maecbcrfieit cn fijn� ^e b?p ^cijil* bee-tonfi bef�aet be Po�fije in�en jeef�en�eaebtttoam Jetgjeneboo?be Po�fije met teojben too^bt tipt sfjetyutftt / too?bt ban een ^eetftcnaet met ro�c ofe penne op pariet/ ban eenen 2&e�bt-boutouer metten beirtelin fioubtoft ff een/ enbe ban een ^c�ii�bee met �et pneee� op boetH oft p�aebt afgje�e�bt/ toaee Francif- op Francifcus Junius in't jerj�e iSoecft ban 3#n &e0i�berrconfi antbjoo^bt enbe ^cusl"ⁿⁱfepbt:bat be ^fp�er-tonfi foo teel alg be Po�fije peunt opeen feftere nraoj)t ^usLlbI ber f^ijantaftje. Pfatarchus fepbt bat be Po�fije cttiPt�ura maer en berfc�jiWen. Mutar- inbe materie en manier ban jmitatie/toant fp gebben a��e Bepbe t'fe�be oocji�- *cbus. gijemeceft $et s�ene eenen &ej?$ber met be penne �efc&tjft i»o$t ong in manier met be teecftcmnolj boo^ gbcty�ca�jea/ biant foo jemanbt gact becrdlcn** emi$p ^rasebifc�e ^ifio^ien/bie fefeomeujcRaft b?empt omljoojen frin/oft bat befe�benaesben fjepfc�) ber $atuer befcjf�ebeu �ft in een �ebenbe Comebie �ljefpe�t toojben/ alletf raneenop^ee�t erbarcn�ee^nenacr/ 25e�btUoutoeroft «Scijilbee fo& teefent�ijcK upt b^ucfteti alfmen. bob? be Po�fije can �efc8$ben/ berfc�jil�enbe atteeneujeta inbe manier:enbe materie/ berf) ober een fcomcnbe *met be gbefc&iebenif^. #en Mmfcl)* geeft boo? ffln menfegehjeft bekijf ban** &onjt fuienen Umtyt/ batftpbe epaj�nfc�appea ban alle binnfjen foo rjron�t* kccicl) bieet boo$ te f�e�lcn batmen baer upt be aetituben banbe rep^efentatien *ber beelben bjaerfcbijnelttcR tan bemeecRen, <l>at ij be b�ijfcbap oft tyoef�jept/ boo^fpoct oft teg�enfpoet/ tyeeji oft rufl en fulcttbanin�e anbere bie baer in te ♦wiiicm (ten 3�rt / toaee ban e�aerber nennijS gjeben be uptnemenbe pinten bie 06e?** Swanen-fne�en enbC pleinbettteert $tjn ban* Willem Swanenborgh , Corne�s van Daelen, *^borB^h� enbe Corne�s de vifleher t�acE in? eompt te �igiRetfiiklsen opmereninnje ban �°^rn-i^s ��cefl in e�eft �efonbee afbclbtfel bat �e jpatuir fe�ber niet boojbee en tan comem len. cor-^e effecten oft Ren-teecRcnen ban eenisb afsfjebe�befoo bjoebe s�$ blijbe ^ific> neus cn rien bef�aen inbe toee�biaj&c b^o�iCR�epbt ber bancRetten/ be aerbepbt faemc/ de lan becnwiReliicR\|)ept ber jatljt / be u�oebig�e �Eoubiel�iH�iept ber φράο^ώ / ben ^viirchcronberm^belijcRen aiijct ban fc�tpB?eucft/,b� bleeefte tyeeji banbe boobt/be ber^* c -^a<?^c" �ana�jenbe gop¹ ban berioffinofie en fuIcftbani�Be anbere / tne�cRe effecten elcB van Hoi-�ifonbce Eief-ftebbee {ft)n oogljcn paenbe op be Stooft ber boojfenbe glaebt- *�andc. fmjberg) baer in fa� eonncn fien. <©en Lei�r fal mijne fau�t (bie ith boo^ om** * _N b�etentBept in bit SSoeefe, Ijcb loeten f�uppen) c^eHebcn te bcr�eteren bie Ijp t\m boo? Foho 4^i. fal binb�n / aftgacr bat flaet corndis d� vifleher enbe moet o�eftfen bjojben fan claeiTen de vifleher a�foo ben fe�ben ijsf een c�oceft g�aebt- pitjber in Eanbtfe�ap �ge�ijeft a�baer berme�t i# / enbe oefen boo;?f$- corne�s de vifleher $�eebt-fnijbee in ί i�ueren be toe�efte gp felber o?bonnecrt / tceeRcnt enbe fngt / baer beel toonbecljcpt in te pen ig / ^ijnbe niet min inbe felbe �tonjl �faraeierbaeten beffelftt i^^et^r laa Viflchex: Cnbe toat aengaet ifrad Siivetter, S^ve^e. , Bolanger,

-ocr page 529-

Bo�anger, Hiirct, Darct etlbe Danoit» be fi�be $tt fttt ecbaten in jjefc fnptt� Huttt*

ban figuren enbe anbe�* <�2b�miantien / enbe fonberungjUn �*t «tfen ban jw�
Eanbtfcjiatt/ Archireduer., <©&�#c$mi/ J&outoen/ ea�ieciien/ blacRe be�ben p,^aiT�
Huttbaece ©alenen. en 25emben / �^oten �ec�eet wet &aet $oitictftBe tan�t_fniXs
$#ebaaebt / &n?ing�-fontennen en #^eei-toetci$en / ap�t-ftic�ten / Ifcijn-nto va parijs.
Ritt��m/ opene baanbel-p�aetfen / ^ee-Jaben/ duinen enbeanbereg�atfanrien
allen ftet toe�cfe ban ijim foo �icffe�tjcft en net g^e�aen ijs' / bat �jct fe�be eenen
jber / lufl enbe finaecn Den ^cnfcljoubier betfc�ec�u* #nbc om niet in een ma*
terie tr bujbcn boolen / foo tytft mgn gemis met bai�jen ber|$e$en be uj&tne*

ttienbe it'onft ban Arehited��c tUrtri^CCi; Iacob .Vari_i�Catnpen ^ee^:batt^>dc_rD'Hccr

en iacob va
�efaempt ^tabtg-fjupsi'blwlcirty fe�bet gjjeozbonncirr Seeft/ bj&t �o^ eencampcn
baere�btg toonbet mac� g�ef�elt ba�jben in �et 20>oeeh be* toonbeejjeben om al ^Ar,5^hwbe aengijename en tloethe baectnen bie ba�r in tefim,$$n> �&vi$itotU o�fc
bJeetf ben ©ittbetioft jnbenteutlianpeticol�e�jiH Epicaphii^ o|t ^taff-tomo�
banben3fibmirael Trot�p tot;D'efcyJ:>i!i» &t^fmlo^|g- qkifmPui imuf^fnn��\
Φώ �$ niet bantefene�batbe &e(b^ee(Icc0:(6�e.#Hii^n^n;a^'^tfi--
�Jecttt��e �onft ban Archited��ef ofi^ o�cfe in bccfcljcpbe manieren ban b�u-
oejfeningljj unt bee�e� ^efjute-confr ecmg�ie gconbt �cccino�m treeften / om
gun toercnen naer? be fonbamenten bet fc�bec op tericljten; niet alteen om ben
omte�cK ban �acc �lje(�eltcni^ in f ignten nacc te: bo�o^V maerom oe %i�)ttn/
2&ataiter� / Ufyf�m I 25ogBen Μ anbete nette$tutoetc�ir« Ijan gljefte�tettiif te
�ljeben» 3Ht �j�eft met ceiv �nffe�(fe®f�ttteii1atinib��c&enben groten Archi-
tca bie be ib�t-�efaembe CoHe�ia�rlt�tcftebaitSi��iniiiaer binnen be^tabt^�*^Ph?-
Lyer jjeeft n&eojbonneett enbe gfj�Boubat /: btfeng natm upt be mcttjojie ban^chl%^kcrca�le j�Benfilin berbtoencn ig / boef) ter bipn�at liet �qffelijcR feoecen aen,efl� �"�;�
25oumec|tccsi en Archit�en (bief betebft&oonen^am^laenfc�joutoen ) falcRen _tot Ly«.
becbaonbecing� noertofti Ijaer nette $o)jo?tie /,ίΐίφΰφίρί enbe toel $Scb�egfjbe
�joog�jb� en b^eeb� / beteiert met be upterfte bo�mnctRtSept bie in een Sieren
te ftenij� / fob bmaaig�re�oc&fc�iJeJaeejt tot lof-banben onfceUenberi Architcd
mijn Mufa te laten fingljcn albuj^:

Laet vry, heel (Belgica op al fcaer. Tempels ftouff^n:

Die- v^ wk marb^fijn^ vereiert met QoftlijcKli�yt ,
Gheen die de Prochi-keixkYati Lier kan overpoufF�d ^

Soa t'KerGk ghebou beftaet in'c Jicht en netcicheyt^
Den fchoonen Omme-ganck vol invallende claerheyt

Den Diameter en hec binnen bouws ciraec
Bewijfen van haer Faem alleen de rechte waerheye

En t^ghene tot haer eer hier voor befchreven �aet;

'^r Π τι h \y.-rf ? - ■■-,'■■>

,':

LEO

-ocr page 530-



*$�6*

			J._i i 4. :; «i VS

	"■"'LEO �'f "t�f�lS^E * ^L �' ^; Conftich ArcUttB^m-�ruffeL. �: ; ^: 1 ^; AtjtK «atwd�tfte ttK�-ft«l»cit tefleniiee Hoe? era PU tot-e�ieiie 2�mSShmA ban Architeduer aen0ljelep�t tsojben / foo cn tan Bet afil XSoftHet toeecfc moetbun e�tnwtfteUjtfcbalta/ toant ��SiTSatieitB en cfttfiel�t�e boetten#rtt banben S�cnftBoutoet/ S��Ktf»^»W boImaitntBeet en imamS�c^lunHtt atetttrfvieaetR «nren t.K»-g�ctft«e�«n Leo fiin«baten tocWea» cBeeofeti'i�S e�etoeeflgtt&Wban »���«« mftkSWiStaW^Bmffci. ©ia ban tan gWWtfciWlPPi^W⁰'? iHtft «n «temen-��Jtboi» Bet »0f boen Boutoen Beeft naeefnnitecfKrinDe & mX�t&mmm» 3kW®t«® f aenB�cnaem Betoid/ �SetfiSvSnHdi tot jonen P�Py^IM�'^ nt�ftS Jifieelfer:batftnweffelben ofter ti«ft«befej®ebeelaiiben 3οη# flge* fiiiiant bHen�t foo fiooctt / enhrobt inbeoojen ban alle SEief-fteBbei^po mw- «Π BBSff Si befe wtn»# ^��KsSs-lifiS ft be eerm toertbt babi�nben ibffban Leo^v.irHe.1 in �n bKt^brenwren Jfonbt � birt alleen aen Sem toeeomenbe benMmmMg «? g� En huyfen bey^ te faem in e�nvolmaeckt ^crftiindt L Soo wordt uyt hunne Conft twee dobbel deught gheieett Waer van men niet en weet wie kout de overhandt. ■ ■�. '-':■■" "''-'�»,ii ,»,i_s if�,. ',:n 'Tft/-,xl Γ>«\|�>ίΐΉ ;■ ' «-J /■+■>!;* -.■■?**p.ⁱ«> 1». f V ' >, ,;_t 4

		f VU J' -<' .-- ■�' ■■'* i%..--r ;�'�'■ .�ί >!Τ.ί'.�4. - l.\S»'-/. 1 .t i J i 1 '. ■ - tU ■-' "-^; »'�'.-■'. ,^: ■ �'.■■' ■-■'■ :' i f . ■.'■�...... r ■- t ...»■, ,1's�H,�ΛΛί/Μ*'''� '�~'■»■ v-^fl;f-■■■ ^' �""* ■-;-■-'1 ■ �

				LENAERT

-ocr page 531-

wmmmmmm��

ï*7

a ,f

� �. «- XEO V.AN HElIv
faipt Men en tUwmnature desjltfUte et m-auehesetautre? pettte? animau*
óu naturel/fentend fort bien en l'Archttecture etbatimrnti� demmjhnïre-t
en psrfpestive&est � e � � ruffelles lam <foj. � - _ *

�* S/tff van fftilpttottt-r

.,,,.. ,_r _n

liXJ .J,.- j<

t'\

ú�� ■' ^'>.'

.,..' ■

-ocr page 532-



	J2g LENAERT VAN ORLEY *Conflich Schilder.*

		Ι	*Sidorus Peluftota (fenbt in \|f)� berbe 25�ccR) itt�eti ί�ι.* 38#ef met o�je�eetben ptl-J,** 4at de Schilders die d'Qnlichaepelijcke dinghen door eenighe lichaemelijcke

ghelijcfceniiTen af-bcid�n, pl^tht�niiet Ir��fc der Goninghen door een handt _uvt de woleken veelttjdtste croonen, omdaer mede te verftacn te gheven dat hun �pperfte Vooghdij� vanden Hemel ghegheven wordt. &g�fgtfl t�aeraijjttelj ig/ toant^� �jet φηζ ben Μ$Μ{Φ upt-^�crefet tuxt $tyt$ity m mngf�matm i$ tompt �oo\| be gaebe b�n <0obt/ ter to��en bat ben 4Φ)βηΓφ -niet-en-geeft ban sbn feltoen a�$ g&eb^eeft. <®e toon�er fraen oibonnantien en&ejnbentien/bifc Lenacrtvan odey ttiet beg>ineeel leg^ beiiftenbt^op bettioeeli m JNned �eeft boo?t0 g�jes ^^/.''jfi^w't�i�e-Wtti'^'fee�iienen gfjcb�c� bat fce Emblemata e» anbete r§ene ^inne-bedoen particuliere gaben moeten fijn banben <0ppeef!en aH-g�jes Dammo-bec onfcn 9ettenbe'$a1tcf}rat�tt.^!-j$oo �nbe geiten Dammori ^cjji�ber ban «. Luyck ban g&d�c&en acn berftjienbe feaep fiucften ban Caeferee�en en anbec ^a�onnonticn \|ieeft��b3efei\|7 baer niet in itftm ent� al� een feijole bolleen faentgf)iebM\|tett enifeeWt�be artieb/t�aei:?upt te merenen ig bat ben $a* tner tod met be Materie niacb berggde&en tooien/ eben a�# be SionR met bc %ccringl) / &#πΐ b� �tonfi en bermac�* fonbe* be Materie niet. M$t He {tyik b^p (be tudene φ een bed g�jeinengij�e en gfiefdjodto&e berben bieop boeen oft p�aebt feee -nature��efe berbeplt ^tjn) fan een jeg�je�ijcR oojbeeien ben fin en 1rooptipen^e�tir^v4iM«ctt �ebent en namre�fjeft beraam ig boo?tg ��je�^ac&t b't�eltft booj^e S�rifl baec in ibej�open tgjf* foo bo�g&t bat-be �onfi foniiec be J��ateri� tnenniei� een boen. l�efonber be^cfnlber conjtbe te�eft� be boo^ berjme��e <0ljeeften aenbe f aern ge�oen naerg\|e�atenom tmte��) baer ban te roemen enbebe memorie baerban berjtantte berberfien. ΤHEODOR MATHAM f \�oi$kb$lazdt^d$rJ>MF&erlem. T'%$ tiatt bat een goebt p�aebt-fnper De�joo^t bci�iert en begeeft t� ftn met be jc\|)erppnmi6ejJbt in-t bebeneften toat Dn o» be copcre plaebt fa� «pttoereften / ooe�t met be bb�iftfeefcig&ent iiVt upttyucfcen en berperen rgbene Jjp boo? �eeft fob �nbe g�dijcft Theodor Matham ten gooeftfien baer mebe be- gaeft i^/g�d^e�i Wtjcnt aen berfe�jepbe finten bie 6p �jceft faten uptgaen bie fser bp be �on{Micbenbe �»�eefien eminbt fijn. I^n beeft befe <Confi e�decr bp Jacobus Matham bie fflnen &abe� t»a^/ foo bat niet te bedttanberen ^n i^ bat 5p beffelfg tjoebtpappen baer in naer bofefjt *Als Iacoh Matham* had fijn lefte ut' ghenoten** En weeck het leven af>, foo werdc de dear ontfl�ten * *Van Tf&odm* verftandt,dic door fijns Vaders leer Be�rfden vande Konft de wetenfcbap ea eer.**

-ocr page 533-



		¹ . ^■^'^,' ^;t�»�w PEETER VANDER VVItXIGHE* Schilder ^an ®ot/## op. Zoom. ' 5�jn i^eVve�t Aerigfo^ vcticho�nt, Die aende menichen al een waerhey ts fpieghel gheven Om daer in het begin en d'eyndt te fien van tleveft. > Men ieydt dat de iejnjldrvjeenvaHche waerheyt is _:f _; / Om dat als tleveri fiaet haer eet ghelijckenis, Om dat al menichma�l haer afghebelde leeringh Den menfch van fotiden treckt^en brencht tot tdeuchtsbekeeringh, Daer tyander VVifyuen* een naerder blijck van gheeft ■...■ -�τ Die af-beltmet t'rinceel hoq datmen fterft\|en leeft. . Een ftuck vol ydelheyt van Rijekdom > Conft, en Schatten, Oft daer t'onnoofei kindt wilt naer een bobbel vatten En op een doodts-hooft fteunt: \ ctat wijft ons efter aea Hoe alle dinghen eens moet metten tijdt vergaea» , Soo danich edel werek weet hy op doeck te voeghen Tgen achterduchten baert, van fterven _r en vemoeghen In^?t levens ydelheyt _? dat de ghedachten fterekt Soo jemandt eens de Konft van fijn fchildry bemerekt, Daer niet als gheeft in fweeft, vol voorfmaeck om te fterven Bewegingh aende ziel om d'eeuwich ruft te erven. Als t'leven en de doodt fijn faem met een ghemenght Van t'Conftich-rijek Pinceel, d'Aenfchouwer flets bedenckt Wat dat het leven is, en hoe't weer moet verdwijnen Als ftof voor windt gheflelt, oft lchaey in Sonno-fchijnenχ Het eel ftilftaende werek (dat Pander VViUghe maelt) Daer van den rechten kas ghenochfaem achterhaelt. Als jemandt alle foort des wereldts ydei dinghen Van hem feer aerdich fiet op doeck ten voorfchijn bringheM Heel fin-rijck, t'gen men uyt de Konft begrijpen can * Daer jeder fijn verftant met vreught op ilijpen can. Ttt PEE-

-ocr page 534-



S3°

	ΡΕ E TER VERBRUGGEN f��Ut-hotifter Ήη Antwerpen./ ν E En gauwfichtighe oogh weet haeftich af te paden Waer de volmaecktheyt van de K�nft is uyt te haelen^ Waer in den luyfter j-fceckt daer Faem op brallen mach Soo haeft als (y maer eens Verbrugghens werckcn fach. Want de volmaecktheyt van Natuer en eyghen leven Kan eenen Kender fien in fijne beelden fweven, Soo van wit marber-fteen₇ pot-aerdt^ jvoor en houdt Waer in fijn handt haer foo vervoordert en verftout, Dat ni�t gevonden wordt van meer volcomenthedeu (T'gen' draeght fich naer de Konft) oft t'is van hem ghefiieden^ Soo levendich en kloeck als jemandt fnijden cari Daer gheen fchrijf-letters, maer de daeden roemen van� Ja� waert dat MufaSdk ghevieughelt had mijn dichten Noch moeften iy te faem voor dei� Conften fwichtens Die h�ogher vlieghen als ick tot hun lof bef�hrijf Om haer vermaerden Naem daer ick in hanghen blijf, En fit ghelijck verftelt in't iporrVvan mijne rijmen Die aen fijn Iauwer-lof door jonft en jever lijmen. Als ick t'Hanffterpen gztn in d'een en d'ander kerck, Daet men de wonderheyt fiet van Verbruggens werck^ In houdt en witten fteen, als Tuynen en Akaareji Schoon Orghels, Statu wen aen Tomben en Pi�aaren En ander edelheyt die ons fijn Konfte baert \ Iae gheeft aen alle dinck haer cracht en eyghen a�r^ Verbruggen ift die met fijn Beirtels en Sifeelen Het leven thoonen can g'Iijck Schilders op Panneelen, Sijn't naeckte kinderkens van hout oft marber-fteen Al t'ghen' hy fnijdt het compt met deven over een.
		5ijn*c
		5ijn*c

-ocr page 535-



		PETRVS VÊRBRVGGHEf
		PETRVS VÊRBRVGGHEf
	Sculpteur d'images tns-renomk demeurant en �� ik <L� ^ⁿfif^Jf_k^

J&, Qufliait3 jr/nxü- ■

			ir tti

-ocr page 536-



Sijn� groote Statwen die boven t'leven kijck�fi �ecleedt en oribecleedt, hy doet fijn Confl foo blijckeft Als t'leven t'gen' hy compt van alle kant foo naer Dat jeder fegghen foif t'leeft foo daer ipraeck in waer. ^ *^-^^^^"^"¹ '' ' ' ■»; ■■'■Ei-..., ~~j .�, �, � .!■�~~~~--------~~~~�^^-^�^--'~~ ~~- �ι~~~~----------------------------------------------------------------~~1~~�mm~~ ~~-------~~��~~---------------------.......~~� ■■____i_ ; ■■ ι ι NICOLAES ende IA CO Β � S PIT** AU Ghebroeders. tpiaedtfatjders t>an Jntiberpen, Die d'yf�rs wonderheyt opplaten wilt bemercken En mo�t fijn oogh maer flaen op d'uytnemende wercken Die ons <Pitan ontdeckt in printen foo volmaeckt Dat jeder riaerjiun Conft met groot verlanghen haeeb. Soo in het poef�l naeckt als wel gheployde v�uweri In fijde laeckenen, vol meefterlijcke douwen Soo V��l de wetenfchap van tTnijden leeren cara P&er �acoh en Mkkes <Pitm fijn Meeflers var. DEN EERW. PATER IOANNES TANDER BORGHT Mennebroeder', Conflkh feeckenmr ende $�aetfiujder.*


		1 deught en b�lght Kaer niet de Conften t� verteghen Midt? hareil ltiyfler oock is in haer kracht ghel�ghen V

	T'is aen Godt aengenaem den overichot vari rijdt Te o�ff�ncn in Konil, diejhert en gheeft verblijdt Dit blijckt ir� Pander iBovgk die veele aerdigheden Gheteeckent heeft met kol',�n op d� Plaet ghefneden / ' Soo kloeck en wel ghedaen dat Mufa noyt en fal Yermoyt fijn van fijn Conft te roemen over ali ". �: �'/ , ■ . ^A .^ '>^v - -^; . VILLA-

-ocr page 537-


		■ΒΙϋΜΒίΗ� �E LAME NA


			fykedt-fmjder i>an G^oomen. ^; ] STaet op^Confi-minnidi hert, waerom foo langhghefwe^eni» Wa:er�m foo �anghen tijdt in dwe�r� gh�p�ys gheleghen l Al wijft ons <ftj>omen aen fop ftienich defcieli gheeft Daer fy van ouder eeuw ki� v�fGen gheweeft � Ί ii :.. Noch fou SMcdemi haer hebben aen te draghen,. Soo $a>m& V�llanien* hier niet en quam te daeghen ' * ; E� riep in corten/fi�, de wonderheden uyt ι ? Die' hy met d'yfer dooi de Cobfl �p blaedtbeflnyt, ,;;■;: Soo als fy daegjhelijckx g^et over ai verconden^ : Wat edelheyt dat wordt ootk inde print ghevonden ^ Die Smjderhoef op plaedfe^ »i;:: � ! �anSnii- Daer cfc'fc eens Kend^rs^�gh veel MtyS� fin uyt treckt, ^dcrHocf� Om d'ordonnantien v;m$ijjpt�^ � ^: "ί Die Smjderhoef weet meetel j�ver uyt te vur�n^ :; Soo netals Holfieyii cfo$H&�3 l� ; p«^ Daer �amaop fijn^&iift^f^iieWi^^^l^ ° ^eyn Daer Fama noyt efiialzifhffpf en ee�: veir&&iv Soo langh noch eenich print ghedruckt wort op fijn platen: D'eer k onfterflFelijck die naer ghelaten woirdt ? Van vrome Conftenaers wi^nsnaemenoyrVerdort'. Dit blijektin tymdetPas wat lof deMuien finghen, chrir_Pi- Jn't dal van <Pegafm, van al de vremd� dinghen,, f^�^ic Die hy oyt voor den dach ghebrocht heeft met de na�le Jn't etfen op de plaedt, daer fB'elgica op praelt: Soo gheeftidh uyt ghevuert, gh�flipt eri kloeck ghefned�n* GKelijckmen noch ean fientot op den dach van heden, De proef Hewijft de daet van^?t werek t�t s'Meeft�rs eer J^e fchoon d� handt verg^e5v^^C3tl &heeft flerft nimmermee�.; Aen�

-ocr page 538-

Aenmerekioghe op verfcfaeyde Pharfen oft Tijts-
ghenuchten die da Cqnfteoaers menighmael
hebben uyt ghewerekt Dienende tot leeringh
vande ghene die met eenighe ghebreken van-
den quaden Natuer gheplaeght zijn. Om de
felve daer door te beteren.

D%t itVt Φφζά banbe 3S�bet:totj|*e/ «�be�jfe enbe «t�ettoeeebicgf�e jannen
QWQte toeer�icgept berbienen om gun itonjt oft anbet toeienfegap/ bat f$n

Vj.

Ckcro.

be g�icne bie gun toewft ban een anbee iaeten fcgatten en (leunen op befle�fii

OO^bce�* Tune enim laudabilis Fama nutrit artes : t^attt flljS ban fOO bOebt be

�oftoca-bi�ljc f aem be �unfi. jBaec al ifi bat meeflenbee� be «Jit�enfcgen bet
Befte gijeboelen bebbett ban gun epggen toereft / en gun uptnemenbe ftaep en
acnggeiinem fcgijnt te 3tjn bat fp fe�bec Bef�uect enbe ggemaetftt {lebben / a�
to�lenbe bolggen get ggemepn ft?eec�i-b$oojbt: Amor iacipit a fe ipfo, bc liefbe
begint ban gaet epggen felben / foo ijl tec contearien Belaggge�ijclt / bat fe�ecen
&cgilbet ggeen get minde becmaeiftoft ggenucgt en bonbt in s�n epggen toereb/
b'toe�cft nocgtang ggeefltitg en felbfaem (om be�on$) in aenfien toag� 3(ae
gp en �m$ niet alleen bpanbt ban een eetfucgtitg ggemoebt en te bjeben met
|et oo^beel bat jemanbt anbetg ban 3�n toecefecn gaf / maec becfoepbe $it
<�onf�en|�ac& be fyaecn bant'ggene gp fdbes met f&tottu taoo^&^ocgt / gp
en tojl niet gggbooggen oft becbjaggen bat jemanbt fijn toetefeen $ee# oft ber^
gefte / toant bie in be oogben ban een anbee bo�maecftt en fonbec toeeegae fcgenen
m�M W min fteerbt te fijn alg be boecfeen oft panneelen baec be Conft figH
in b�ttgoonbe. '<�i$ ban ggebeuct bat fenccen «�belman gem gab boen maften
«m o?bonnantie / bie gpootft feec ggeepicg �ab upt ggetoercht. �n ben�be�*
man bjagbenbe naec be toeetbe ban bet &tut& / anbttooo^be ben boo?fcpbcn
^ebilbec t'felbe niet min te toillen ngeben .a�g bierticg gulbeng/ ben <�belman
pepfenbebatgpgemtoatobergaepte/ begofi rjiucfc te bebinggen en aen te bie?
ben meer alg be fjclft / ben �e|jilbcr bnjbenbe opzijn toooabt fegggenbe bat gp't
niet een m$t min en toilbe laten a�g bp t'fe�be ggelooft gabbe / geeft ben «�befc
man gein ggep?efenteect fef-en-bectigg gulbeng/ buegge�be baec Bp befe oft
biecggelijibe tooojben 't bat'et baee boo? toe� moeftt pafferen / tuaec op ben
^cbilbec bem b^aegljbe boacrom bp foo bom oftfoti^a^te bieben 36. gulben^
aengbepen %et f�uclt foo beel niet bueetbt en boajj / enbe ben ^Bbelman g&eant*
iDoojbt bc6benbe toaerom batgp bem t'fe�be a�jS ban niet toe m f�oeglj/ fepbe
baee op ben felben j�cjilbec : bat bp goptc een grootec Beep en tenen anberen
foo baniggen fotten hoopman te er�ggenbie ηοφ meec fou ggeben. %n biec*
Qgel�ehecbueggen giel befen �tgilberbeneep met fijn epggenlaertft/ b³bje�ft
icrabecgt ggeen gelbt toeeebt te toefen/ enbatfe fot toaeen bie baeEbooieenU�
gelbt pj�fenteecben.

____>_

-ocr page 539-

De gaeve (die den menfch van Godt is ingheflort,
Worde menichmael misbruyekt en met den voet ghetreder*

By die ondanekbaer is, jae doet fijn eer te kort
En leeft heel forgheloos veer buyten goede feden.

Die iich onder den draf mengfit
Wordt vande fwijnen gheten.

Qui defpicit fe ipfum
No» laudabiw per alium.

Die ghecnen goeden naem en acht
En fijn �hemack voor d'eere ftelt

Naer geen oprechte deught en tracht

Jae mint de traegheyt meer als gek

«genen �cPfoer op fefteren &omerfc&en tgbt �upten �tabt in een open be�bt
�efu� 3�nbe om eeninje Bjjeftt�ten pjebers�te en �&eaoompte te teeeftenen / m
bitfcmUgom �oot�j ftenbe naer t>« bJoϣHb$ben beg �oc�tf / ig bp Sem glje-
tomen eenen gbemepnen ©«ΡΓ-�ian bie �em b?aes&be oft &p eenen &teir-K8e�ier
oft Watt-fmu^ toag / toaer op ben ^c�i��ec (f�enbe ^ijn onnoofe�fiepbt)
anttooo^enbe bat 'm I tyaeojbe ben fe�ben i^upfman oft fm tod fou eonnen
fe��Dcn goe bee� �o?en - beetfen (baer mebe berfiaenbe ftopen) $n %outoe
bae�^e�tjcKje �abbe te bef�e��en/ faaer op ben JSf&itoer anttooo^be ι s« joughe
fonder de oude. &en 2B>oec befen bobbelen (in niet begeijpenbe / en niet en fcnft
bat'et op f�nen tfiojen s�ebtpaect mag / fepbe bat �jet maetacBti�� mag bat
|p bat met ben eerfien f�acjj mei a�etreft �abbe / enbe ojeloofbe bat tjp ban
rjeenen anberen Jjf�eetf er a�jS ban befen ^cgt�ber (bie Jp niet en ftenbe) en foti
$ijn atlmanacRen eoopen / meLberfe�iert $nbe bat fip eenen ooeben <®ofl fou
ic��en / a\$ �p �em bat boojfepbt Jabbe. IjHet Quaem te Bltjcnen bat be ons
tioofe��epbt banbe ati�epbt (noe�tang fonber feftabe oft Ijinber) obetmeeflert
i�erbt / om bat e�eft in $n g�jemoebt b?p ban ��epepfen bleef/ b'een inaKt�»
liflicBept en b'anber in onnoofelgept iaant t'oftene bat eenen meufc� niet en eau.

pen bat t$ �et g^emoebt ban een anbet/ Homo non poceft videre animum akcrius.

�n baerom ean ben eenen ben anberen in fijn boo?nemen oft rebenen artjrer�m�en/
batten/ en berifpen/ aenggefien ben eenen menfe� nimmermeer ben gronbtbec
Qgepepfen ban een anber en ean boelen ten maer bie mettcr baebt bertgoont enbe
pjieopentmerbt. Cnbeom batbe arcljept banben a&ejji�bee giirniet en toerbt
ontbecltt aenben booafepben 2B»oec foo bleef Bp in #n onnoofel pfteloof/ bic
anberftntg miflc�ien tot gramfcjiap foubetmeent ��emeeft iiebben.

Ignorantie, non park faflidium Natura

D'onwetentheyt ean licht een menfch van quaet bevrijden
Maer brenght oock menich menfch in druck en bitter lijden,,

En d'achterdencken van bedroch (vol vuylen aert);

Veel wallegingh en forgh inde ghepeyfen baert.

Qm amhulat innocente
AmbuUt confidentie

IDie in fijn doen onnoofel wandelt
Ghemcynelije& troubffticb handelt»

Smp�l�

-ocr page 540-

'�ig fefter bat eenen «nt�enfcr) (bentoe�eften f�nj�ec �8eetl|att b�b?ocfi met fijnen
tyinbt Ijanbe�t) s�een ae&ttrbenchen enfal^�it��aniielj^eoto too?b�t�/ om
bat �n 6et ajemoebt oft intentie banben anberen niet en can fi�n oft ftennen fon*
bec b'eflfett�n banbe felbe te p^oeben. &oo if� ooth aenmeceRenjes toaerb' goe
bat fefceren ^ejn�ber met naem Snaphaen, $nbe op jee/ en bie om fijn untterenbe
fiecftte Bet lenen ontfepbttoag/ becfoefit aenben 25ar�te ban &et &tpp batf�p
�em naec f#n boobt fou toillen ogen jrajben/ fegg�enbe bat �© tutttmf toag/
urn naer $ρη boobt te toeten toaer af bat 8p g$etio2ben utocijt toefen../�itf oocfc
e�e�euct bat Snaphaen quant te fterbeh/ en ben a�act� 8em open-g�j�fneben
feb�ehbe/ �ebonbt bat |p 1eber tjegofi te fteberben/ boeg om naecb�* toeten*
fcijap baec ban te fte��en �eeftbe �ebet g�efobent om beter te tonnen pen ben
�conbt bet berbeebinglje /tri boben op 8et ftfjip �rje(t>�t fje�benbe om te bercoe�en
toecbt banbe 2$oebtg gjefe��en ontoetenbeop ojeten/ men mat|) penfen fjoe be
felbe baet naer rjjjejMt toaren a�# fp quanten te toeten bat jet �cn menfc�en
�ebet grjetoeejt toa� bie fn fpo 0cetic| en m?f futtftenen ftnaedi⁴|aiiiien op 0fte>

Obus jgnotus dut nmgcA Naturk. _rDen hondt die gheren een gheftolen; |>i;�cxkeri ^et - ^:Crijght lieht wat op4ea ne«$ eer^ <J#% t'ielv^r/w^�c;.-_

Een Snoepers

Valt haeft in fchandt,

De kat!:* die Μ : /
Wordt licht ghevclt.

Men walght van gheene fpijs die pp is en verteert ''[
Voor dattne^ kent haer, y4yl, cfe.«&& fi$fe W$�& tet.

Μββη dwgw iiflm inahde.

Die �p^st falaet dringht glaeenenwijn
Die iktmen dickwils quaUjck fijn�,;

, En gact in fufcken water niet
Daer ghy den gront niet claer en iiet.

generen ^clj�bet tot Roomen in't �Befe�fc�jap ban eenen ϊ|οορ 25enbt $o*
t$el# futenbe / trttorjt tenen banbe geel �ompaignic fonbec reben op ben Ja�sf/
bie befen ^eftiibee baegfibe om te beesten / jap toag in fui�nen furie unt rijes
�aten bat ��» fteift in't bo��e ojie�aclj toilben aenba�len. 3�en ^cftilbec / bie oljeen
Eief�ebber ban beesten en toa�/eengbee�g om �e e�enn oo^faecfe/ en anbers
bee�j� om bat l^untt^ba en o�^n �l�ebt βο?«ο,Φ gabbe om bc b^oom�enbt
oft moebttoi�licljept banben anbeeen te toeberpaen / bie noc^tan^ foo aenb^ongg
en ben ^crji�bec niet toi�lenbe ber�aten/ befloli �em tot ben fla$ te berepben/
ban becfocp te becgtcn met toapenen bie Jm fou beeftteftn / ben anbeten opfntjbcr

-ocr page 541-



		#7 crtfcai��at* met m�m$ toenfelftettbe:gaf aenben &c�i�ber bm fet�jef/bic t-fe�be toacr ntmenbe / fpoogb feem foo bappcr b een flupttr boo? en tfanbcr mtt op ben boefrm/uit aenftcbt en ftet beel htbaem boo?/��t benanberen f�nfdb�n niet en toif�toaer beegben/fegg�enbe batgp tTe�be foo niet^�emepnt gabbe/ en Ijoe bp Jansje p^otefteerbe en» op een anbee manier fotfit te joee�ten/ fioe bert -λ ^c�irtber fijnen bpanbt tnct f�upmerr (boer �ptoet\batt berden brasf) bappetf f bojbuerbe / en ban �et ftee� gftefeifcbap upt gbefpot 3#nbfc /ribom spt gram* iap g�efcoeit enbe facfc gbeen �etei: mibbel aljS bmiffp^ en b^be\|\| ma�f % _ Iw audacejyftafcpfl mhern^t^ lom* t�&�d. io.Meth. Het fcharfft�' Sciha�p bleyt^! dia�rhl�eft ^ ^r Aen tVoemen hent m'^en blooden,ghee%y\h\iA Wordt vande�gereldt^erft b�fpmv,d vbiovooil ι ki ^:3 De gramichap: heeft gheen redens; aacht En daerom wordt fy fat gheacht^ _: _t _v _iVj Tis beter met fijn vrindc t� go�dt aeco�rt teftaeti jftjs fonder hop' van eer een cjuadepi iprongh ghejJaeh» Die oeffenc fijn ghedult' en ruft en vrede imndt/ _f it Γ Sijn grootften vyandt (cjie Ky myw* is) verwindt.:.-�-,. «�enen^o��anbtfcljen «Sbe�man feer#oobeerbie$ban g�jemoebt berfoe�jt naee be ifcoomfebe manier itibe ^tPber-benbe gbeboopt te f�ti / en a�foo �jp felbert iet anbeeg p?aette a�gbanbc i^otlanbtff�eteag^nj�baeE ftjn©abet WmmMt�� iue� ban berfkti baag en baegljeltjcftχ mebe gineft p�aifreren / noempben en boop* ten fp gem be� wagheman, baaerbber uptermateu feer betitbo^t$ijnbe/en gent �atenbe boosj�a�n bat bpmetb�feninaemonteert biag/besof�grootferafteel te maecfeen / boc� fienbe bat fijn rafernpen furie tebergbeef^ t�aj�/ gbe�oofb� cpnbe�ijc�t �et �jee� g�e�acb te �ctaden batmen �jem fou beirboopen enbe eenni anberen na�m gb^ben bic ban mcccbcr reputatie maj� atj� bra NVagWman^ bteJe�cft aengbenomen Uierbt te boen/ en &\$ ben #beeften ban�e iJ^enbe (biemen ah baer benSenaet noempt) befen Wagheman fou gaen^^^beirboopeji / fepbe naerbce� &ermonijen en ^o�emnitepten / bicmen baer tot ttjbtg gDenuc�jt gbet�oon ig te gbeb^upeften / inbefeoftbicrgbe�iji�te bioojben: aenggefien be mi�btbept ban �ttfen iBebe-bjoeber foo groot i^om tot cenen outfterffe�ijeftennaen^ti conteh: bie bangrootcr aenficn i^ a�ji ben Wagheman foo fa�men ben Waghemati tbJ/e toie�en upt be poo^t treeften/ en noemenfiem ben Kdrmaa; iuaerober getbre� l^bb gfyfr

-ocr page 542-



		■ * ��ifi�ft��)? tfe# ^νίν* ^v»va ben Keirman , ban met Klenn tontentement banben Wagheman, ben t�e�cfeen penfcnbe bat ben Keirman ban miitbec qnalitent mag alg ben Wagheman ♦ §w fac�jmen be �jootoerbn fcftanbelflt�i tmt jotnen ent�ucIJM tiet) g&cftraft tot fpieePl ban beel tjoobctbiafte menft�jen. Gheen meerder vyandt heeft de dwafe hoov�rdy Als datmen haren aert berifpt met fpotterny� Φ* fioobertm i� 8et u�mn a�lcg betberf* Tob. 4; ^ Die met de hoov�rdy verkeert 1 Tbegin van alle boofcheyt leert. ; Lucifewm pepulit de fade fuperhid Ce/i. Die by de Kreuplen woont leert manck-gaen fonder kruck En die de hoov�rdy bemindt gheraeckt in druck/ ^! Hooghen moet, vallen doei. *Cum f ex cumque fumus cum res tutyif�ma fimut* *Vnde fuperbimus ₇ nefcimus qmndo perimus.* «genera SMot-�joute 09 $11 reng naet Roomen banbe &oobetg Qmght* tooft 3#nbe/ bonbt �fieen mibbelom aen se�btte raetnen/ en �joo?enbe battee tenen Catbinael tot Roomen tjjoonenbe/ bk een stoot Eief �jc��ec toa$ ban poon peetben en fonber�no� ban (tjultyn / �e�btBoubietn tn a�betfjanbe Conj�/ fteeft met �joge ban aen oelbt te tomen gem betftouto�t bp ben feta Carbinael te �aew fcggljcnbe: bat f)p «pt j^ebedaubt nj&eumljt Jao�e �jet a�&etttoeciit�e/ fcpoonjle en boimaeenjie geet�t batmen ont tee mete�t ��efien Jjabbe/ om aen fijn j^oosDent te fe\|)enc6en/ maer bat ��et og Hm bJeg# tot Ferara in fjet gljc* Siicggt gi>effco?ben toa�/ en obetfuUhjC �jcm al$ befjKcaet ogebennfenbe / fep�e bat W ��cen mibbei en &oif� om bn te ieben / \mti 09 ben <�arbinae� anttnoo^be/ bat 6p baer obes niet en moefl behoeft fijn / toant toactt faeeften bat {iet fe�be peeebt �abbe �rt#ben �eben/ fin t'felbe maee aen jjem ftab tonnen ftijentften/ maet nu tofl �p �et geett in fu�cKbanig�jc �namec aen alk be tocrelt pjefenteren/ fnlcRjsr bat ben 23c�bt-Boi�»ei (mepnenbe ben Catbinaelte betyiegjen;) toet�t $if$ oebjoojetu Die jemandt fbeckt in flaep te wieghen Met foet ghevley,en te bedrieghen Tracht fijnen alderbeften vrindt » Sich menichmael bedroghen -vindt. De Muys die inde val voor haer het aes fiec hanghen Die vat'et _% maer worde felfs, bedroghen en ghevanghen. Fa

-ocr page 543-



		�39 **Fit fpoMns fjJoliuM ι,Ά,',Ι ι :* r Ι;; Die pluckt de roofen met ghewek Wordt van haer dorens haeft eheduelt. Wanneer den valfchen Vofch de Craene noot te gaft Soo is't ghemeynelijek dat eert van beyden vaft.** <§c&eren ^ebilbec �p een bergabert gebbenbe een gocfee fomme ge�btg / en t'felbe in fijn epgben fe�japjap niet bettoutoenbe / geeft fjet irtbtn gof (fonbec iemanbtg toete; �egraben inbe aeebe / pepfenbe batet baec niet en fow ggefoegt oft ggebonben tooien / boeg f�eunenbe op be ggetcoubJicgept ban een ban fnu ^ifcipe�g gaf gem t'felbe te ftennen / ben «©ifcipc� aengge�oeftt s�nbe boojeen gdbt-gici�be �cgtete/ enbe berggetenbe fijn reegtbeerbigge ggectoumiggepbt/ geeft met ben nacbt bet gelbt ontgeaben enbe meggggenomen / onbettuflTegen ben ^clji�bec (mienggert meer ftp ben pot ban 39» �e�bt maMa�g op <0obt oft anbere affaiten) geeft bp ggcba� get geit begoft te miffegen / jae tTelbe gem ontjlo�en binbenbe / baegt bat niemanbt anbetg a\$ fijnen booifcg^eben <©ifeipel ffelbe moeft ggefto�en gebben/ bocb ggeenftntg ggecaben binbenbe ben feiben 3&ifcipel fonbee bolcomen p^eube baec ober te bef�gulbiggcn / geeft eenen ioofen bonbt ggcp^atfttifeert / gp igbp ben ^jfcipel fonbe� famb�ant te maecbenban 3#n �^bt bertojen te betren / ggegaen en beeft ggefept bat gp nocg gonbetr butaten ontfanggen babbe met intentie be felbe ben toccomenben naebt op be boosf�. plaetg inberigofbp $n anber gelbt te b�eberggem 3�en ^ifcipel peps fenbe bat ben jf�eeftee frjnbieberp a�foofou ggetoaec tBO?ben / en ban fonber* �ngge siericgept befetensijnbe/ beeft bet boojfr gbeflo�en gelbt op bebooj-gbc* melbe piaetginben bof toeberom gaen graben metgope bat gp baer bp tgi�ti bobbelen jntecej�fou profiteren a�g beioo. bucatenbaerfonben bp$tjnom met be ref� te ontroobcn / maet bonbt fijn feiben ten booebf�cn beooggen/ mant ben «�cgi�bec (bie gijeen gelbt meer en babbe) geeft ben neft ontrooft en nopt eenieg gelbt meer ggegtaben / maer �oo? be gtricljept banben «©ifcipel gficpraft bjaji / Vide fed tui vide� Aurum prohatur igne, jimicm tempore. Stil fwijghen is de Kunft om fchatten te vergaren En t'gen' ghewonnen is met wijsheyt te bewaren. Want de Fortuyn altijt den menfeh geen tweemael dient Dus nempt d'occafi waer als ghy haer open vindt. Veel betrouwt Licht berouwt. / Die fijn fecrect acn jemandt melt I Te goet, te mildt en te ghetr�uw Js ftcts in forgh en anxt gheftelt j Brenght menich menfeh tot naeberouw V ν ν ζ Hoe

-ocr page 544-

Hoe datmen t'gelt en liefde fluyt V Λ iB�U�fdel�iden keert in haet
Het wil, het fal, het moeter uy^;_rv _; Als meeft om.jemandts eyghen baet
Hoe beter vrindt hoe groqter ipij|, .Die geldt li�erYinde bprs dat bliackt
Als eens de liefde keertin nijdt^: * '^Jhi'^: M�et maken dat'et niet en klinckt.

5i�g tt �coiirff�firtj\... dolores� tf dineros

■:m\ ίφ^ pwd�h �flaf fecrMos.; \ ^: ^;

^e�ett�n ^onimftban a^ancn-t�eft / totrf�acit feb�ten�e batter mm j&i�sm
�andtfcften &ti)tlbettot PMjs toa# bie �ttnfoo nature�ijcfi in toefen en ojedaente
Ql)t\mW l �atteir beel ��eueben ($em ttoJemoeDt eomen�e) boo^ be�goatjen
bie�en �in dat fp defen ^tlder diifttm�g boo? gunnen epnjen Conincft acn*
fa$jen/ fjeeft oefen «gc�ii�ec Willen (ten en �p &em o�ecomen fgnUe/ bjaesljde
��eui den Conincif 0$fijn $Boedet�icntotl^int �|of0�ebjee{�: toag7 toaecog
den ^c�nl�eE �ntbaoojbe dat f#n jf�oedet de &tadt ban Parijs noe�j �jet i^of
nopt g�jeften en Ja��e maet �at ^iin a^adet it�t ^of ditutoi�g ��acf)t te bec*
fteeren»-' ':i;v ..i.'i^r}?';, w^��*-;: ua π-�^:

Die met de katten ipelt_Aof� dreyght haer eens te fmijten
Moet neerfBch tpeikn^^ant fy crabbea oft fy bijten^ _; ; ^

Soo oock die gheeiieti ipot oft jock en-can v�rftaen ^!

Mach nimrtteiem�;er metfpot �fc jocken ommeeaeri,:y"λ

Heeft jemandt f�eif op t'hooft hy mach den kam niet vr��f�fc. χ
Soo can het een gtiebreck het ander oock ghenefen. '-vvini; j :^;.

Die jemandt in fijnipraepkiofcivoordeh achterhaek
Wordt met de ft�v� nl�nt al m�nichmael betaelt.

ist't V:,;; -j,H :. \ ν,ί'ν

De Aepen fijn ^d^^ngf^p^ch. gau^vcir^frf^-Vfl!^.'
Die naer d^n wate^b^ktpurnoyt wordt ielver pat;,

Die met VoiTen beeft te doen ^f\

4. _v: Moet wel letten op fijn hoeni,

.�'b il/ ί Ne c^^i λ//λ ^el ede tua

tsL � ■'

Mucho fabe U piona

Mals mm el que la toma*
^t�teuen proot mac�tio�en Cabaillec ban l^ancfee-t�cft bctjiaen fieBBen�e
batter binnen Parijs, eenen ^cDi��er tooon�e bie feec 06ecjiicl) tba^i in c�uegtioBe
piittMagjjen ugt te bJewReu / jae foo gaubJ om femant op a�ie booj-bio^fe�en

s - : ban.

-ocr page 545-



		ban $ogooffcn te atf)tec^lett m && elclte b^atsfi te antfooojbett a�g toetenbe in manier, ban fp?cfecn tot e�tue nadoe ecnen b?aet te binbcn; bat alle bc toctrtt traite om in fijn s�fdf�fW & SP^J &oo H �&efc�nct bat oefen f ranff&eti CabaiUet (bie ecnen �tootenEief-fcBnecban poeren baag) ooeft feer nicirtof* gitic�) baerbt om befen ^e�nlbet te ften en te googen f&cften / o�riijeft �jje�euct $ / oen ^ctnlbet ont�obcn $jnbe / enbe in't �pof �t�menbe �n befen fucieufen Cbe�mah jtaenbe in be fael acn een taeffel tyaeg&t \|>cm oen felben <�EbcIman in befe bJ�O^Ocn : Que difference φ entre vn Gailiard & vn Pa'�iard, wat ondeticheyt datter was tullchen cenen Boflfon ende «enen Hoer-jagh�r: ailttOOO^be bctl ^>clli�&C� Rien d'aultre chofe que la table fe��f)enbe ί niet anders als de taeffel, a�f�O Mfltgeil ben ^cljilbec enbe ben Cabail�ec niet anberg en f�onbt a$ tm taeffel Die de ghebreken in een anders ooghen fiet Heeft dickwils meer ghebreck al en bekent hy't niet.. Vab tibi tu n�gre dkebat cacabus olU. Foy vuylen fot feyd' de ketel teghen den pot. Op al te haeften vraegh een traghe antwoordt dient Waer in den vragher felfs fijn eyghen fouten vindt, filmia familiaritas coritemgmm garit* Ai veel te vry Is fotterriy Allemans vrint Oock nkt en dient ; Want dit ghebreck Maeckt m�nich geck. ^e areptfioj&e &$eutnen w fubtij�e 3Intb)oo^ben bc toe�c&e butSbe��t�t en ftic&tenjcR Bet�caffen beg Jpenft�etv soekenen / f�n bicRtbi�g nut ombe fe�be baec bOO? te beteren» Melior eft manifeftacorrepHo quam amor abfcon(litus,titiQ%mzVrovetK* ham onbettu�jtn��e oft �eufping�e i$ betec a!� een berbo&oen �iefbe. * Want ^z7- het ghebreck groyt en bloyt foo langh als het bedeckt wordt, ^fcmatlbt ^�^e 3ttⁿ ^Virgi* rj�jebjccR bec�o�en toi�t �jo�ben/ moet Jem toasten met een anbec te fgotten^Ilus* oft baec tealjen bnanbtfc�ap te bectoec&en/ toant boo? fufcRbani�Je occaften bio^ben be bevolen φΚμΚεη ontbeciu< Soo jemandt compt tot flaei en hoogh verheven eer Sijn yyandt brengh'et uyt heeft hy het minfte fee& Dus fchouwt d'eergiricheyc, foo in U jet miftaet De rainfle pleck van t'kleedt den man altijdt verraedti ~ %$n0

				J

-ocr page 546-



		3W �efi boo&�enomen met co#e ί»οο#κη be �eeringjen (biemen upt & boo? ber�ae�be ttjbtg gtjenue�ten en rappe antbioo^ben fou tonnen treeften) fc nocf> ceng te Jeirbatten / biant tot onberfoer�t ban Jet eer\|ie punct / raecRenoe ben menfe� bit $n epggen toertlt beraejt en niet en ean bertyag&en bat t'fe�be ban een anber �gepjefen too^bt / firpbenbe teg�jeng be naturclijene reben / ober- tnibt� battet met ben natuer foo gaet / bat jeber een fpn epg�jen toereken at� cenen Hiep fijn jong�jen / met een fonbtrlingge �iefbe omge�ji en �eminbt / foa fiebinbe bat bit gbeb?ecn bejlaet inbe onbancnbacrSepbt / ter tuilen tiat ben tnenfc� befiooabe aen <Sobt banenbaec te baefen ober be gaben bie Jn aenben tnenfcb berleent. nM enim fine gmia Dei homo poffidet. Wam ben menfeb en Mt niet fonber be gratie ban 3obt/ tot betemifle ban toe�en gbe�jeen toe� �iem gjjenoteert. De minfte grati die den Heer ftort inde menfehen Is weerder als het gen' d'aerdt, locht en zee befluyt Wie iffer die hier meer fou op de wereldt wenfehen Dan daer den overvloedt van alle goedt uyc fpruyc �^et ttoeebe punet �ef�aet in een toaen-topfe fotternp om jemanbt met* eenen �obbe� b^tig�en ftn te toi��en beftbu�bigljen baer Jjp onfegu�bieb in $ / gbe�ijcii ben i^oec bie upt bepaelen banbe reben niet en liep int tyag�jen aenben ^ebii�er oft gp «noi if�aer-fegg�er toag / ter toij�en ben fe�ben toag ��ocfjt en �er�e tipt tree&eube op be manier gbenjeft be 3Gf�rofoganten oft ^teir-K�cnerg §\m ineetlc fftibie onber ben b�outoen ^emel 3im upt toerenenoe/ op foo banig\|en manier fou ben berftanbigftfien beg toere�btg tonnen een fpell' op be mouto g�ie= ffeiten tooien. Met fu�tnbanigbe coopmanfebappen toojbt bebenbaeg^ meer gbebanbe�t a� met beug�belijene ieering&en baermen be gljeb^Ken ban lijnen eben menfeb boo? beboo^be te be\|traff�m Die fotterny voor eer verkieft Sijn goeden Naem en Faem vcrlieft. Laudabilis Fama nutrit artes, Een eerfuchtich ghemoedt is vyandt van veel ipot Want die den fpot bemint wordt licht gheacht voor fot. ^et berbe punct �ebinbe teft te bef�aen in renen gu�ftgben oberbaet gbenjefs in bet eten ban Snaphaens lebee gijefpeuet too#t/ jemanbt fou mog&en feggjjeu Dat ben Dongeeig�e η appetijt banbe S&oebtg-gljefel�en baer toe g�epo^bt bjerbe/ enobeefu�cKjcboo? g�een g�eujecK mat& gberefeent tooien/ b'toclcfc mijn toeren niet en i� om tfe�be te onbeefoec�ien ban om fjet Compas ban mijn gronbt-reben baer op te (lellen/ foo too^bt a� menicbmael bcbonben bat ben jiBenfcu booj jng�ebo^en aerbt foo tot begu�ftebept gbeneg�en ftf/ bat �p gjeboe�enbe f�n ober-�aeben maeg� ganji on�u)lig& en onbequaem om baer anber fpp^ in te trop;

-ocr page 547-



		�4> «oppen ι be fclbe eet fa� poelen aW te ontgaen eenigSe 8ie�egf)ettt\|)ept ban meet* bet fpit� te tonnen aj&enieten; luttel bencltenbe bat iTeibe bestel en natuer tatt fcreneften. *Corporis atque animt mors eft impletio Tmitris* *Liberat α morb�s fobrietas loaryu* eha. T'gen ziel en lichaem krenckt dat is den overdaet \ ^Λ Die Moeder is van fond' en Voedtfter van veel quaet; �^et bierbe pmut tan njetrotftcn mojben op be gramfc�iap bie niet Met m can g&ebempt tooien alg met fpotternp tet mijlen bat tenen grammen menft& ��eenen ben minjten fpot oft ftjenut&t en tan berbjagljen / befonbetljjtft alg �cmanbt fijn engten ggeboelen milt boo^fiaen / en cen anberjS gfteboe�en niet m milt aennemen oft �enennen: in fu�tftbanigle argtiatien / baet tmee peefoonen Dan tonttarie opinie fpn/ en bifiautetenbe eleft tracht fcoben tefpannen / mojbt een tafenbe gtamftj>ap betmeeftt/ a�jsf manneet een fpotmijfe tebcn baet tufle�ien baingtjt/ bie niet �etet en tan gBeb�utijt mojben al� fijn paff�en te fyenen en fpot te tonnen bettyagflen fonbec gtam mb^ben* Homo iratus differt ab infano folo tempore Ira emm e/t f mor bra�>is, jnjatm mitmm & jrrationabilis jmpetus* Leert fpot, fpijt, ichimp en geck altijdt verduldich lijdea Soo fult ghy lichtelijck de fond' van gramfchap mijden� Leert t'onrecht drijven uyt den fin En fmaedt verdraghen met ghedult,. De gramfchap heeft gheen reden in Sy can ontdecken d'eyghen fchult. let bpfbe punet nemptfftn opmcetRing�je inbe fiooberbp/ bie niet�jetet m tan eenen af neet a^#�g�enban8aecepgftenfclben banale toannecc fjaetebmafe op gfteulafen �aetbuntftent�jcpt mo?bt upt g�jejDcnt en �efpot. TOe t}oobcL�t# i�/ i$ meet; fotfjept onbermo?pen a�g mtt��ept: mant een mi)� boo?ft$ttg!j en bctjlanbici) Mm-* fa� oobtmoebic�j mefen en bpanbt fijn banbe jjoobetbp/� niet metenbe �iottetieften fu�len �un bed fcoobetbiget t�oonen at� mpfe menfenen/ en bacKom mojben fp banbe ro�fe betfopt. Seneca fept feer mei t Dacr fouender veel tot de wijsheyt gheraecken , waett datfe hun niet en lieten voorftaen wijs te fijn. <�m �t-ojen art bie bol geaen i� fa� naer be aetbe om�eeg�j gangQen / en eerr pbel %tt baec niet in en i$ fa� fiaet gooft meet om �ooglj fleften e\$ tm bir bol l$* Die meyat dat hy jet is als hy niet en is die verleydc fijn icWen». Galat. Λ. Rijck^

-ocr page 548-



		Rijckdom en celen �ket den menfch hooverdich maeckea Die niet eens overdenekc dat t'fijnmaer ydel iaecken. Den waeren Edeldom is de oodtmaedighey* Λ Waef in het cierlel en de eer der de^ghden leyt. ;_L >,;■/-r �enen banbe oube t^aberg feg�t ί dllettuaefl»pbt fonbet oofctmoebiaiie�it ig gbe�/ tontb'ootmoebitijggt ig ben booj-�oopet banbe liefbe / enbebe bo�maecfet- Jept banben menfttj / bie 8oobeebi0�i i�en can �fieen �iefbe Beftfeen tont tien ijooberbijs�en menfelj menianbt tfUrflin felben ftemintt en �cr�cft / ftenpenue bat een anber berfteben too#t. J^ct fegbe punct conrot ober een met be gtrie�ept bie o�je&cterr tan toojben niet �eb?O0�> / toant a�ffoen eenen 8rij$en �ebjieajit ogbe manier s�e�tjc^ ben jfBeejlet 3imen SSMftigel toiflt te �eb^efiSen ^m 50« BKtic&ept te ftrajfen ? fop fai �aer be giricljept toaeftten ban fcaerenepg�en f�nne��c&en en girigfjeri aert ( meer tefietroubJen / toaec boo? 5? ten- �eften comgt te pen bat �aeren �janbel �jaete�tjeft ig om bat �ro foo�jet lic&aem a�g be $ie� can ftreneften/be $ielombe fonbe bie boobelijcft \$/* en �et �cfiaem om befo&$e baer t'fe�be boo^ 0�eger(� §joo?bt/ obermibt#bat esnen «Bfaigaert felben ruft geeft. Die t'altemael vercrijght daer t'girich hert naer haeckt Voor t'lichaem en de ziel fijn eyghen doodt-kift maeckt. " , <�pnbe�8cfe fbo i� te �emereften bat v®t dw�tigjje quincfc-fla��cn te� W ringden tonnen gjjetroeften tooien* Cato. Multorum difce exemph , qm faBa f�quaris Qud frgus: nobis fata efl altend magifira* D'exempel vande deught behoortmen naer te trachten En t'gen gheen goedt en leert _? gheduiich te verachten, Uyt wijs en geck, uyt goedt en cjuaet Daer can men leeren wat miftaet, SEengJeften ban bat get onnoobitf) ijet gier in, te fi��ben �ancj�cn tont joo* men be 0�je�?eticn banbe mcnfc�en naujlftic��i�fit toil�e onberfoechen (baericfc fe�bermetb^i banen fien) fob turnen dof en materie gljenoc� binben om baec tan �occficn bol re fcfeijben/ btoe�ch Jiec niet te pag en compt ban a��eene�ijcft ten beele too^bt gjjeapp�iceert oft g�eboeg�jt tot ober-�en comin�De ban fom* mi�lje Pharien φι MicljtisBe ^uincfi-paggen bie bee� Conj� - baerenbe <a(jce(ien ijc��en bieten booste ft^eno�jenomfomtoijlcn niet alleen benmenfift tot �aooftcn te becteceta / maer �eecinggen Hgt te tonnen ftften om be 06^ ^efsen �>�t een anb�r mijiaen/ te bec�ete�en. Want

-ocr page 549-



		54; Want foo veel fanden alf�r inde Zee vergad'ren En alfer aen t'gheboompt te fien fijn groene blad'ren. $00 bed fonbcn ^tjnbcttebinbenin ong�cben/ foo bec� tor�jtcn in on�q$c> moebt en foo bed berfnpmcniffen in ons? plic&t/ nare t'fegeBcn banben gljtleerbcn Plutarchus. 3�en tnenftft fa� ban jonglj^ af a�t�t mm g�cnegljenspn totguaet a�g tot goebt/ ben ouben Adam ran felbcn tint Ijet Dctt gljetyongDen too?�cn/ bit guaebt tompt boojt upt ntjbt / jetofp / tyeeMjepbt / grnmfc�op oft ted fu�cifc banigijc anbere / be tpdtfte a�tcmad niet boo^ en ujensijen a!� boofe fonben/ bie ijet lityt be$ berf�mibt# betbupf�cren en bc $iel inbe eeufoigge bnpflecniffen fijn D^eng�jen�e / \}ct menfejen g�emoct (bat a�tijt metbefe g�jetyencn becommert en beboeten fc�o?Dt) ig be beits tu alle �oo^cben in �aet / en ten 3p bat be felbe baer upt gfiebjeben tooien meteen g�)eburig�)e ocffening� ban be teeten* f�pppeti baer, ben 3l�mogbenben 1$m hm menfeg mebebegaeft/ cnbebatmen be 0geMen�\|)ept ban fu�ene. gabcn niet en berfupmpt/ boa? eenquabe ggeut* giJSentftept tot be �up�ept / traegfiept/ eecfucjit/ en fulthbanig�e aen�ocncnbe gfjetychen (bie ben menfrft obetba��en) foo en geeft gp naermaelg gjjeeu reben ban fteij felben teontfcgulbi^en/ a�g jp tjet eeuteic� leben eomptteber�tefen/ Qtddpradeft bomini bene vivere , cui nm d,ttur in Mernum vivere : Wat baecet S. Au- h,iec wejte levea alfmenhet eeuwieh levRn hier saer ver�eft., «StaCtOltt ttUlC�J eeneng^uft^^us* Conftenaet bie be gaben baneengoebememode tactenfe�jap en btrf�ant bcfit/ be beug�jt boel �eminnen/rbe,neec(lie�ept lief �jebben/ betraegftept peten en be fonbcn berfopen/ foo fa� 8p Ife er�s�en gtjelutR / boo$?oet/ eet/ enrtfcte bom m naeemadg bm onepnbig�en loon ban fa�gijept* De neerftigheyitvercrijglit een eeuwighEeren-crootjr. * En d'arreraoede is> a�een des Luyaerts loon. " ■ * - - * - * ' ■', ' #* "■ ■ � * .** '* « '""* et t � "* * '�"^,; fi I- ' ;■<■■■"■ f" I ., .. _t " ■ ■ ^;, ■. ,. '., ■ >�. ij, , Hgtet mebc banbae�enbe ϊφιιηο» boo^�jenomen tneccfe in't betbo�g�� banben tof bet bermaecbe iBelbt-fntjbcrif/ 3Ecc0itecten / en ^�aebt-fntjberjef/ foo fien aengtjelocnt aenben Lefer boo? oogden te (lellen be �jooob berDeben f aan bie gljebnrictj a�^ een fcjjabutoe op be �jieltn bo�g�jt banben t�ccct berocmbcn Simon Bosboom uptnemcnben i^elbt-fntjber* ban Emden, niet anberje� g�ebucicft becjp^epbenbe a�si be bJonbecDept bie �pin Confi ban Bc��tljontoen i� bert�oos; nenbeimec ben ^ectoe�) ban 25?anbenbo?c�/ 8et g?incelijcK #of ban #?aignien/ enbe �>ed �^o��anbt ban tonnen gijctupg�enijei gfteben / toaetom batmen tod fegg^en macD tot fijn on\|lcr\|fdijc�tcu lof enbe eer. ■ Jet feldfaems niet en baert als veel verwonderingh * "' T'gen' aenden I^eefter gheefc een Confts bevodrdering�h. Die foo veer reyeken fal in't houwen vanden fteen Tot dat het leven en de Conft compt over een. �;',,�, IOC . �"j'J>'>i�t" .'� ' ■ '■■'^:- ''- '^:-° ■> -'- '� ^;' * '"* ' Www SIMON ■■ ■ '�-/ i ■ '■".

-ocr page 550-



	SI'Μ Ο Ν BOSBOOM Γ tBeldt-fnyder, gheboren Τ?αη Emden Attno 1614. ^elifcf* toe gcootf�e ftcacljt toec octlot-rijefie imaginatie banbe ft�}i�b$cn �cjlaet inbenece!rjcfie jntoentie7 foo ij@i oocft be upterj�e boImaecfttBepbi toantie e�el Scuiptura g�jeleg�en inbe naecboetfingSe toec epg�enfe�apjien toiemen int roerelijctt �ebcn toecnempt entie Dcfpciict / fcnant een f�ecnen fiat�e bie toe ααφ ban eenic& ecn\|�ic{> �eto$f in �aec itpter�tjfii g&e�aec beto�fi/ boo^bt g�efept een goetoe actie te tjebben bie toe reepte ^ie� bec Conf� t� / jae alif� bat toe �on\|t gijeen roeriti� oft g�eboe�jjeft �eben en leeft g�el�cli alle �ebenbe bingo�n to�cs tljoonett / foo toa^�sr toaer in �p een Conji-ftennentoe oog�j foo beel g�eften a�# in iet epgljen leben: men �efpeiirt �aec in bee�-�ec�ep �et�eging�en toeg gf)emoet�/ t ^ een lieffe�rlcfte toelaggmg� / een t�ate�tjcfte tlunc�ept / een aengljename fyo* �ijc�tijcpt / een fleccfte g�efct�ept en fuleftbanig&e anbere acti�n / toaec toen %m fcljoutucc ftc�j ftp �taec toe bec�uj� oft �etojecgijt toinbt. 3&aec toen gcoot�n <Con(l- fiaren�en e�eefl Simon Bosboom een gcoote gfteti^g^en ban g�eeft a�g teften i$ aen a!lc $ijn Ssee��cn toie ban gem g�efhc�cn entoe aen ijct nieuto ^tatorji- �upji ban Amitcrdam tebin�en $tjn/ toaer ircitpt gjjeftost i$ allen toe aengenaetne en uptecfte bolmaec&tljep�t toie een 2&elbt-fnijtoes in fjoubt oft peen ean tooojt fyeng�jen / ben abelen ^ecr ^?Jacobus van campen �jietce ban Randebroeck &c en�e gcoot Architect (bie t'fe�be ^tabt^ ppif gi)eo\|�onneeet Jeeft g��l�cR �jiec boo^ �^eebec tampt te ��ritto) tan ijiec ban cecgte gconbt-ceben gijeben / met Snat een tfoethc neetfiic&ept befen Bosboom oen obectotoebt ban fijn tnetenfcgap in be toeert befaembe enbe ftoooij �ecoembe toercfecn fjeeft laeten balen/ baec k\\ a��c <�biiti-tninnenbe �iehbccji�act ban oo_c2beelcn bie tfe�be fu��en comente ften tig toaer bat Simon Bosboom-nier a��eentoemen mat� toe-gljef�&etoen i»o?ben/ ban al�en be ftMw ^accgneraenten/ <®bale f o^men/ Eoof- tejcccfteri / g�jflonen / 25a�uflcr«gf / pl�ac�n �n ffaleft banigftc onta�i�cfte bp- ineeclten (bie bact te ften fijn} s�^naecftt te �jeb�en/ toaec ben boo&geme�ben Aerms Qaeliinus met jijne j^eben ooc� toen fof en roem ban to^ag�en / a�foo aen dc!t-anber� jjanbe�ing� tan gjeocs^bee�t tooien bat be ^ooe�-mog�cntoe i^eecen Staten ban ^oHahbt niet anber^ in �«n ^tabt-6�p^ boo? een eeutoigg toe^ �cl-js j{Btcar?el en toilben upt �Dctoect&t �jcb�en/ a�^ban bealbecbefie en boo^ naemfie jBeefiec^ bie in befe eeuto tec toecelbt te binben toacen / t^m Mui'a fciel mac� ban fegg�cn albuji 5

Wat wonder wonderheyt en i0er niet te fien Aen άAmpels* fchoon Scadt-huys, daer Bosbo�m *en Qtiellfey* , ;** De hoochite edelh�yt van t'Ieven en Nataer Be weien Hebben naer de Korift,door hun Stuif- *tuer* *_m _t, '* In witten marber-fteen,waer�n nfet enonbreckt Als dat elck Beidt den fin van ΟοηΛ,ηϊεε uyten ipreckt,
		Die jedcr een bewijft, waer door iietartemael (Sobelleck leven had) ichtjnt eehe doden iael. Wat coil Katura felf aen Bosboom gheyen meer Als de onfterfiiickheyt van d'hoochfte lof eii eer Die Vam* fchencken can aen jemaridt van vcr- ftandt . En maeckt den Ghceft en Koiift vermaertdoor t'heele Landtt PEETER

-ocr page 551-

..- ju... ...,.i.,ji>|Mpi(>!

~~i«Sk_:,<� ,^m^v-'>~^H"">mm~~'.

Natif dJ�mdm eii 1 kt�iGtq- (titlm ArcUhif aUilUur'lewrre
tint efle mpioye au j�mke au �res^y^e^nike^��mfh\BTm&W^

Air

� ι «

g *.«ii

W ww %

-ocr page 552-



		PEETER VAN SCHUPPEN iplaedtfmjder l>an Antwerpen. Die om de liefde vande Conft hun foo vercloecken Dat fy het Vader-landt verlaten, en bef�ecken Een ander pael, ghelijek Ί?αη Schuffen heeft ghedaen Die fietmen haeft op d'hoochften trap van eeren ftaen. Die fietmen in het Hof van Coninghen beminnen En eenen waerden Naem by alle Heeren winnen, Als hun den gheeft bevalt in d'ooghen aenghenaem En dat hy daer by wordt vervoordert vande Faem. Van Schulpen, die eerft lufi vondt inde Franiche wercken (Betredende <Parijs en al haer hoffche pereken) Begaf hem by Nantuel dijn weerdt-befaemden gheeft Die altijdt Meefler van t'graef-yier is ghe\veeft, Soo als hy heden noch in Vranckrijck wordt verheven En in't plaedtinijden^s de eerfte plaets gheghev�n, Daer heeft �an Schupfen foo fijn cloeck vernuft gh^wett' Dat hy nu vande Faem wordt boven al gheiett', Dat hy in defe eeuw heeft niemand* meer te wijeken Als daeghelijckx c�mpt aen fijn Conft gherioeh te blijcken Want in het yf�r fteckt het mergh van fijne deught Daer Nederlandt op roempt met een volcomen vreught, Is't in het teeckenen op wit francijne blaeders ' Met kol', fpaens-loot, oft penn', daer bortelt uyt de aders Van zijne wetenichap �bogrooten edelheyt Dat ick (in corten fin) bevind' ghenoch ghefeyt, Dat niemandt hem en can in Conften achterhaelen Noch aenghenamer zijne wercken af lal maelen. Sijn Conft vliedt gheenen Nijdt, die daer op Ipou wen can , De trecken op de plaedt fijn daer ghetuyghen van, . i - ^; Vranck-

-ocr page 553-

V4inckrijdk «ά tiaieiileeifiof |hc�n plaeit^irucfeii:h)Seik�en
En die befaemet) wti^ftityfa^

Jntloerpen ftaet noch in het herdt van iNederlandt
'} Bat voort trit�ght ^#c$fMhe#«^«^ ψ ^ftS&K J^
Da,er_: ons tan §chu$m_Tytf .$$ froetketf at aft �Qf^&^ ^: ^
W'aer. uytte Gen is Wat .wfluftcn d^terwoQq^i. ^ ₂;LujcL ..cl
r W^er uyiite Gen is dat faf�l d&Eranfehfc kracht m m &�a vj&�.

O�tweidight^? hfcef^�rf^ke* �ijn Vadeifendcgh�&rkl�i^ ^ *>°V

isin �,:�νί°οϊ ?ή- -. iis slib urmrl | . b-sLtoo ID003 itxrn /p-mi �>j mO

J ^! .Ι'

■■■-'■-�; -> - �- ■'-' ~~.■.-■, ~. �.� .� taa» ttota -'■ ί~~ ~~ι rui~~i~~ri';'-' '� aaiwu - m�bUmte^mmm "'~~ ~~^r ' mmp~~

vrvt

o - . « � .* �. ■ 'f:.._ jh . _Vr. . '■■■ L *, « �» Ρ». _». t ,*.�.�Α? ��_... ■■�. ..«. J*» _ /α . -t�

\7 '

van ^w$^rvnrr*:r«n~fjo"rf�"m DDT^aB^^iigseivos �MH�iaeD^s^winoiu
Ghdijck dafEfighelandtLvitidrin F^we/� welneken^jiib^iDilno'B heV

Die

De heele bereidt dob�lpalscjibt voot^ijeitenrbet�tocw wafl tl n3
Tgefihad ■YJ^i^'jgK�fWal�il'i, en-f�hkft^r^*^tipoO n» n©jfii<T

«s om fi�t�.^^tlcW'fflf ghefteK;^bff ^d "f***

Fiw^ wer4_>W!49eckt ^i^Jpngh, pfgBAwVJn�SB^ < loSf Μ
Veelfiniii V�rcterftJiVaabja^len oft ghewd^i^Y xud l�boi'jLiialA

Sijn beelden minneiid��^�ti^C�nft dc^t�nnftdenfi H^rl ^aijoH
Om: dat de haec�eCSoi�i�f�o als heHeHrfeii'fta�tP ^i50i;lb ^Si�°%

�AJIi ■ " WENCE.

-ocr page 554-

■ι

ΓΙ

EiNCΕ SI, Α ϋ S Η Ο L L ΑR

Ι ί ..*

ι -ι

Die hem Fama heeft ghefchoncken

Lefcr; yoj nieiiwfei^hcyi rx_s,

�y t CASTALr; b�eck, by t'Hof
Da�V de negeen MySEN imghcii
�n daer Prt^tvs roert fijn luyt,
Daer �ds�n ^eoasvs: iiet ipringheri
iEn^a/:�%leyeni[ wa"t^r |pruy t_rO
Fama die en acht foo feer niet
Eeldom, Rijckdqm ende Staet
Oft oock noyt op fuicken eer i�et
^Die in'ghqene |leu^ht beftaet: τ
�Da�r men nier en*can door krijghen
.Eyndfcfoofc z^igh^A (gncn

Deught^n Kontt doen vroomheyt fwij-
Di� ghe�effent wordt in ftrijdt.
D'oogh-wit vande Konft en vlamt maer
[Qpidmioi^ie'fymer^^ntunX fpf
$B ^M^i^hcytjbe&empt Racr
Die.ecn^ Qonfteaaer verwint.
Ydel glorf o^rijckdbmincn ^�!p den%fegh^[van hooverdy
Di� vergaecighdijck de blommen
g$ is]e/i|:ke|;fo|tCirny;� \.-:f^;!0
.Beter ift όμ quaet te delven .,
�n te fteunf η op de Konfly
Xa&pi ma�r Slaven van hun felven
Di� b�tiouwen-f��iiandts jonft, >
Οώ :offiriefc t� krijgheni
Djaermeji:ledigh op magh gaen,
QQfijft tjoet jeders guniie: fwijghen
J^och^re^tjemandts voordeel aen.
Di� deti ghceft en weete hebben
;Vail[de d�u^ht die Konfte bacrt

IJUi¹

En itet eens h�e wonder v�ylich/
Dat Hollars gra�F^y�erinijd�i¹¹^ ^rrDaer niet in en fchuylt ixtehkft��tdb

VoordcteerfeMW^feii#t₁₁bi,V π
Om te leeren met goedt oordeel

De volmaecktheyt vande deughtt..;_.�..
Praegh heeft dit ai fangh ghewetcn
Daer des* leeringh is begonft π *
En wal h��ch-berefempt vermeten
Ja d'uytwerckingh vande Co^ft\,\<yg
Hollar op de plaet doet b|cm^ ^: j
Niet alleen in't Duytfche-laiiia� ' &
Maer oock in veel Coninck-rijcken
Js bekent i�jn clr�tabnWd�ip ns>b

Hoe tm�rn i«$ i# Ms^i te*�

Om njn diejpie wet-enfeha'p t_OaQ ^ j �, |
Die niet eens daer nair gevra^grWheeft
Enblc4cfl�ttcn*6^ddrr�f�^^D' ^W' ^JVan d'onfterffchjck�r lo�rielt fbtfK
( Dat is lof, en wecrdig^D-is^hs Λ
Die de Konden: ceuwicl^ croonen j
En beminnen gheeftigljeyt. /
Daer den HaeT heft bdl�gh-�ubiliich
StadichUjck vW�r Vteef�iSfii be�fe �p >^vEn is ftets voocldfecir��vlischtigh^%07 η
Di�txt�n aen Cor^maeldcr^ g|^efft._f ^
Hollar heeft den Nydt vertreden
Vaft ghemuyi-baridt en varer^t
Die ίοο teghen^retfit eii redca"� « ^rc;
Altijdt jeder een verachte

Hollar heeftntiihghedronckeh fi&^ch�ervroi4af*fpmQe-webbcii

Rijckdom» die den gheeft befwaert.

Ecnen dranck van ceuwich lof

FRAN-

'�

ili^ > ^rJ, ke:*

-ocr page 555-

"«*

V'�� t f"V � *** ■�*# f �' TF
■■' � . � �*�* i ' jR' VI � �

IK'AV

■-■■*' '� ~�

�.

C enitlhemmi
^Hummt f uur t

dtmsure sttdtversiteux. enAllemAgt(�,ilf e&ta44Qitye fi . ... ,

'k leMfortefeftant party de Gehipt^ ⁱatr�rtè' Cèmte' ÏArmiUl verfVientleetJiÏÏeefdfFraje

V d/i�tnaMêrrgi � Anifttvou niïefifo tneaf^fri- � » *« Lf*. *

L«Li'^:i«' f:- ''�'■ ï * " leiM-eitffens�pitixitviexcudit.

n^TJ .i

*» �,�, * -�

�

: ■

�

J r Jh �� li i � -^f *�*

■*■ �

'Y/

i»V*4'4 . 4i

�..,' vi '.w *

-ocr page 556-



		�1* FRANCISGUS VANDER STEEN tplaedt-fnijder �an fijne Kjyfirhjcfo Majefleyt* NAt�er verweckt in't hert veranderlijcke dinghen De welcke den Menfch tot veel ghelucken bringhen, Als een ghele�rde vloet van wetenfchap en Konft Dringht uyt het eel verftandt, die flets den naem bejonft M�t groote weerdigheyt, jae naer de doodt can gheven N'en Naem die altijdt in der eeuwigheyt falleven. iDaer Pander Steen naer wacht, en hem is toe gheieyt, Voor wie in't huys van eer van Fama wordt bereyt Den groenen Lauwer-crans die zijnen Naem fal croonen - En langh noch naer fijn .doodt aen jeghelijck bethoonen. Dat hy om fijn verftant, vry wetenfchap, en gheeft t)es Keyfers Domefticcj veel jaeren is gheweeft, Om al de wonderheyt der vol Conftighe plaeten Die hy ghefneden heeft, en die t'gheiuck der ftaeten Verwinnen meer en meer, en maecken groot gheacht De gerf van wie de Conft wordt ftadich voorts ghebracht. Niet valt Coo aenghenaein in edel Princen ooghen Als daer de kennis van verftant wordt uyt ghefooghen, Als daer men door can fien wat inden boef�m fteckt yan die den aert der Conft op wit papier ontdeckt. Veel teeckeninghen en fraey Conincklijcke beelden rVan^mder Steen ghedaen , de eer noch breeder melden Jn't hooghe Duytfche-landt befonder in het Hoff Des Keyfers, daer de Konft bewijft fijn weerden loff. Waer dat Conft-Minnaers fijn wordt alle Konft verheven T'gerf Oeffenaers der Konft in groote vreught doet leven, Tae weckt tot neerftigheyt en jever jeder een Waer van ghetuyghen gheeft Francifcus Pander Steen. LUCAS

-ocr page 557-



			mama

		55i �laedt-fnijder Ήη dntlverpen.

^l'Pinfeel be wijft den aert en cracht van alle verven __ Op doeck en glad panneel,, t'graef-y&r en de ftift Bethoonen op de plaedt den lof die Meefters erven . Uyt wiens kloeck verftandt wordt niet als Conft ghefift. Dit blijckt in Vorfiermcms, allepn niet in't graveren En t'teeckenen daer by, maet oock in d'eel ftBuer (By hem t'hans noyt gheleert) die op den throon van eere^i Brenght Conftenaers, om dat iy tVefen en Natuer Van alle dinghen flets foo weten af te paelen En over tuyghen ons dat Coaft Jhaer fop verheft, (Die t'leven aerdich weet foo levendich tcmaelen) Dat niet foo eel en is als Vwfiermam betreft, Daer veel ghefneden, en feer net gheetfte plaeten Sijn waere proeven van, en thoonen wat'et is In Conft volleert te fijn , die niet als lof naer-laeten. Om hunne edelheyt en fchoon ghefleltenis. Ι Α C CL ϋ ES Ν E E F S <Ptaedt fnyder �>an Jnffiierpeu� _fl
				r


	V�el printen (die den gheeft van Iacques Neefi bewijfen) Ghetuyghen zijn wat aert in fijn graef-yier fteckt Wijns vaerdigheyt men hoort van jeder een foo priji�n Dat Mufa oock met recht hun edel Corift ontdeckt, En feydt met corten fin,al t'geri' het Stift can draghen En thoonen op de plaedt, wordt conftich af ghemaelt Van Nee/J,-daer niemandt in ean vinden fijn behaghen Als die d� Conft verfta�t �n daer verftandt uyt haelt, ' Xxx AERTUS

-ocr page 558-



		AERT�S QUELL�N�S Dealonghen Τ'Schijntdateen Hemels vier brandt in Q�ellim wercken Uyt kley cri fteen ghemaeckt, daer niet is in te riiercken Als eene Goden kracht die houdt en fteen befielt '; En aende Menfcheh meer als Conft verth�onen wilt� De waerheyt gheeft hier licht a�n die den gheeft beichouwen Die over al k in wit Marmer-fteen gh�houwen, In pot-aert gheboetfeett, oft in jvoor ghefhe�n ^jDaer t'leven niet en fchilt aeri tConft iri hout en fteen. Vylcaen den Godt des vi�rs en brocht noyt eelder f�deri In zijne ichoon <Pandor foo alfmen fiet ghefneden f In beelden vmQmllien waer in dat ma�r ontbreekt Een levendighe totigh die hun tot fpraeck verweckt."¹¹iPromotheus en heeft rioyt fulek�n v�er ghenomen ; ■} Tot hVts bitter fpijt uyt d'Hernels, om te c�men ^: ^r ; _TΓ Jn zijne ftamen, die hun het leven fchonck ■?? V ;1^ΓDat een van alQu�ttieji in Conftteboven gonck. ^: * ^r ^;iWant al het gen' hem roert, fijn Goddelijcke dinghen Daer nierrrandt als den Heer het leven in can bringhe�i MaerVg�h ghemaeckt wordt van een menfchelijcke handt En fich als t'levbn thoont, behoeft gheen vier oft brandt Τ waer anders Goddelijck _% en buyten tVrhenfch bedencken D&t hy fou boven Conft aen Conft het leven fchencken, De wetenfehap nochtans fchroompt voor QueBni gheeft -_fOm dat ly i�lden is ίοο nauw befien gheweeft Van jemandt dan van hem, als blijeke aen al de wereken Tot Amfterdmti) en opek f Antwerpen in veel kereken Daer fy/den Naem gh�noch verheffen door de kracht Die van QueJlinus in de Conft is voorts ghebracht. Mijn

-ocr page 559-



		TsTatifde tfTrudc en Paijs ^Lieje ^�rchitt^H tmOeur dePure,3ots etc, ^sj^^sP!^m#!�!'.," '::.',.'"^:-� Jj XX %-~^^~~^�^^:�* �;■■■"- ~- -

-ocr page 560-



SS* Mijn pen ftaet roereloos, jae can niet meerder ichrijven De Faem feydt haer foo veel dat fyverfuft fou blijven, Soo ick wou voorder gaen, en legghen wat Quellien Noch meerder heeft bemaelt, als blijckt aen die het fien. FRANCISCVS DU SART ghenoempt VV AL O � � (BeUt'fntjder uyt Hewgoulo, gheflofben tot Londen �� 66�, � Ier heerft Naturas kracht oock in <Du Sarfens beidt Dat menich oogh en luft in't aenfien can verleyen, Soo t'lèlf ontrent het hert en inde finnen ipek., Daer t'leven uyt den iteen is qualijck t'ondericheyen. Als t'Conincklijcke oogh van Enghelandt befach Een proef van defe Kunft in Marremor gheiheden : Bevontmen dateer niet als levens gheeft in lach � Waer door t'verwonderen <Du Sart heeft aenghebedefï* Te comen in het Hof, fbo als oock is ghefchiet Om ftets te Ihijden en in pot-aert te boetièren Al waermen t'weièn van Stuarts gheflacht in fiets Niet beter als de Konft Palleyièn can ftofferen.

	**� ■�: ;.'; -0. # .** F'

		WEERT.

-ocr page 561-

j;?

* J i

W EE R t-Blf AEMDEbi R OEM

Van verfcheyde NeaerJantijche

Haer ielven oeflenende inde feer edele

Hier overt n�ch e�ri boordt daer al wat fins iri fteckt
Tgen' oock bedenckingh en verwonderingh verweckt
Aen de weet-iievende Confl^Nlirjnaers die dit leien
En hoorende dat: die ih �Vla�ghder) vrijheyt wefen
(Jn plaets van met d�^ri^JCV� volghen haeren na^dc
Te vouwen eenen doeck_; oft ipinpen eenen draet)

Stets

oeffen�n t'verftandt in Manhelijcke wercken

En daeghelijckx de Kunft fijn befichaen te mereken. "^;iHet leven �n Natuer te corti�n (eer nae by 7 ' ;

Soo aifmen fpeuren ean in 4*eelhey t der fchildry.
Die t^eerlandts Vrouwen V�lck weet aerdich af te malen
Waer in fy wefent\^ck J^^ks a�hɣ<haeien,

�n,thoo,#endaerlijck dat in*t lyiaegliflelijcic verftandt
Huyfl w�tenfehap en gh�eft, w^Cr van ghetuygh t de handt�
Cupid' den minnen Godt (di� dringjht fijn liefdens fchkhte#
Jn al dat aedem voelt) die G�nbghen d�et fwichten
Door zijp�h brandt^ ^nyertidd�lijcke iracht, "
Wordt nier ghebarirkn^lUu fiflttras vry gbedacht, ;

Daer Anna Scbuermans med* v�fkeert en tracht te weten
De diep verholen theyt van haer P^nfe�ls f�oreten.

Daei�y jghenucht ςη �uft',�tifyrea$t �ri (maeck in fch�pt !
Waer door fy t'rriitt�i�ri ma�*tiyt"ba^� finnen irept.
Als Faem gberipch V^eibreydt,, niet f�rider vafte reden
Midts t�yt haer,-ykwt de bron van alle wetentheden.
Die den ^h�fe�tden Catp oock in fijn weicken no�mpt
�n fonderlifigh aldus �p^! d�fej�nck-vrouw roempt:

Wie

-ocr page 562-

5*8

^yVie ynt dit aerdicb beidtφΛ% coaten m mfiboWtoeto
��[out *i>aft datghyhierfiep sm_%roemltoor alle Tprotfflen _? ^

an dat dk "bereidt ftont �ot heden op ikn doch
Liet ee?t die haer �heleecl%> qft w^ereycAen mach.

D'eer van di^Maeghden puyck worde Hoilandt toe ghefchrevc�*
Daer fy gheboren is, en heeft haer tlfcht ghegheven

Van alle wetenfehap in Taelen en in Cunft
" Sulckx dat iy meer verdient als des* mijn cleyne gunft.
In Brabandt roemt de Faem oock op de fraey verftandefih "
Van't teere Vrouwen volck die haeren gheeft verpanden

Aen d'aenghenaem Pinieel, daer S'in ervaren fijn

Als ons de Konfl thoont van de Dochter van Φφ]η,
Van (fEgmont, en van fDtjck, lbo fwirich ₉ cloeck en crachtich
Volvervich wei gheftelt,en wonder Meefterachtich,

Als oock van Vden doet in!t ichild'ren van Pourtret

Joufvrouw yiergowtyen in het copieren net
Die haer niet en ontfiet groot ordonnant� ftucken
Van pullens en van 8)tjck als tlev�n af te drucken ,

Te volghen naer den eyfch als tfrecht Origineel ,

Soo wonder lorachten baert haer hooph beroempt PinfeeL
Cath'rina f�etek>(dfc door gheeft van wel te trecken
Can alle Aerdts ghewas van fruyt op doeck ontdecken)

Uyt een fier hoqghe drift gheen ander liefde draeght ^!

Als tot de wetenfehap der BCoqft die haer behaeght.
EUfabeth Neael uyt Engh�landt ghelproten
Is oock ten uyterflen met jever overgoten

Om de volmaecktheyt van deji Ichooiien blommen aert

Te maelea met Pinieel, fbo als fy openba�rt, V^

En oefFent haer foo cloeck dat groot'lijckx is te hopen
Oft Zeghers gheeft compt noch in haer verftant gheflopen.

Daer ons bet blom-ghewas dat op panneelen ftaet₅

En van haer is gheteelt, van wijfen &1 de daet. .'V

Wat

-ocr page 563-



		Wat lof verdienen niet fukkdanigh jonghe Vrouwen Die meer van wetenfchap en Konft als traegheyt houwen, Als daeghelijekx lanekx ftraet wat wandelen te gaen Oft uren langh in huys voor t'fpieghei-gias te ftaen, Als wel op jemandts fcheef gaen,letiei ofte rampen Te fpouwen clapperny en daer med' ftets te fchampen, Als inde Mane-fchijn te loopen favonts laet Sy weten dat een cerbaer Maeght dit al miftaet Die meer naer d'oeffeningh van t'Schilders ftudi trachten Als naer ghelooften van de vrijery te wachten Sy weten wat in't hert de befte feden prent ,7 En waer in dat tvernuft wordt van een Maeght ghekent^ Sy weten wat de eer can voeden, en verc�rten En wat in eenen menich can de volmaeektheyt ftorten, Wie veel by menfchen compt^die vinter %ot oft fpijt Die fieter veel ghebreck, die worter licht benijdt, ' Daer haeftelijck een pleck is in fijn clecdt te haelen En daermen luft, noch gheel�, noch vreught en can bepaele© Daer trots, en eyghen fic�, verwijt en hooverdy En d� niet-wetentheyi; �pei�tten fj'h�erfchappy. Thuys eenen boeck in handt, oft d'efel aen te Ipreken 3 Sijn L�ydtfmans vandc dei)ght,en plaefters voor ghebreken,, Die gheen ghebrekearfbeckt, te krijghen oft te fien, Moet onbekenden aert van quaet ghefelfchap vlien^ Befonder t'Vrouwen volck, die teer fijn om te kroken Die lichtelijck mifdoen, en fchimp wordt naer ghelproken,, Daer vry van fijn die thuys hun eenich tijdts ghenucht Bevinden in*t Pinieel, en foo haer edel vrucht Stets weten uyt den gheeft te koken en te pleghen �at jeder wiefe fiet_r wordt tot haer kracht ghenegheri Daer d'over-vlugghe Faem een foete laus op maecke Van lof en waerde eer_a die al de wereldt imaeckt�

-ocr page 564-



		\|6� Wel aen dan wa�idigli puycfc der Neeferlahdtfche Maeghdea / Ter wijl U anders niet als �ns tp�&uer b�haeghdeni.7 . >n �_: r;; Daec-foo.veel weet in fehuylt voor:die fcaer Cpnft v�rftaen . S�o ^verifch \ iek anders niet dat noy t ien 1 mach vergaen D'�nft�rffelijcke Faem van J^ Bnfel tonteringh; ro i: - Die altijdt leven fel xn �lifv�nin Wteringh, Jae veel te meer om dat: de wonder fcMfaemh�y�: I Van U man�afucfi werek_vee�i Manleek eer v�rbeydt, ii *~~" 17" ^!' '~~l ~~V'f Μ '^!'^? j I' ' < '■'.<'" ; »f' iitii,t-ii»'Y Ί t- � ■;' r ■ -. ι ι '~~_\|r~~j .; -~~ ,-^f ~~τ (V- ij'i.'iy f "/ " -, ' » f '"�■',~~* ι, STEPHANvs M�MSim§kle ' ^: ^Schilder m Wkedu-fnyder^an Florence^.-,. ' _? �>. S#o enbe e�ettjcfc nfifrt b��&aeribe fftf�feiif bita !$&* eera�ljjlntg aenfcoftfi en* �eb�to��ntl�cft �mt�t^at jjet ft^��fel it�utie� &«p&t oft: teeenen-aect a�t�irt eennfeftec beemengm�ee tie^ ©erfpettiefg enb* �ieijt berepf� � toaec boa? b'Stafclioutocc tien QmiM m ftracljt ban gei �icccft eompt te Jtefpeuren/ foo �jeBBen top no�g booSbefcJie letten op get #^ottg ?itiiias. ^«MQBcitftaEit / bat niet alleen be licijfai en pecfpecten / maee ooeii be fcgabnbien (bie mffcgen bep�sei! �oopcn) be 6i�mS\|cfitt�fet ban �� bn\|leri ontbeenen. UHaee ban ong een ^atH#wtjfcft igge�ft b�n ��hb^ett gjnben&ti� en beejle�nben ^onffenaet 'Stc- phanus.de* la $�l�e, benltteicfteniin aile$t��gettfte^anbtftgappen/ $a�lepfen/ «a�cftc�tert / t�utnen / en fu�cft�anialje <0$bomtantien / fulcften bjonbergept ban jnbentie/ enQ§�$dtt�$be^toeb^ti#m^plit1&er8ooi�t/batte felbeboos liet tfcueebe ��bfή tooien aeti�fftep�n / jae $im teeeftenin�gen / pinten enbe fcgi�* b$en bccboeciieu be K�enfcgcn tot iitjl en t�t bjeugijt �ie be fdbe befctjoutocn/ oni bat fp met eerien fonbetUno$�n toffee ban �ouff obcroot�n $ijn enbe be bo�maeilt�eptbanaWe b�u�fjben m fi�gtieeigootten / ibe�cft be oojfaecft i�/ bat onfe finnen boisftt� fpet en aenggenaem sgefceelt baee t�e �getroclten too?- ben. Sp'toe�c�t bao? een �i�f ge�ber en �iennig-bjaagcr ban Sitea niet te bers tuonbee�n en isi / tet b��h batmen tipt een to�l ggttfttiten �inie oft omtreeft (�ie g©eeitfc��i�te boutben en bo�maecftte g�eji��teni^ �eeft) fa� mimen fien eenlebenbit� roeefe�.ban t^enfdje�pcb beb^/ batmen oocneeii fae&ten abem tbc&t in copere oft ffecne Weelben fc�ijnt te beenemen / bJ�berji in bjel %W fnebcn oft olje�tffe �i�acteii fbieeenieljXanbtf�Japbertgoonen) eenhi brepen \|n^ cantft / bJijbt b�cfcljiet / coeeenbe �oif/ ftn�Qenbe bo�jjiet� / fpSn0CMbefontepi tien en loopenbc cibi�cen oft �jntee-ba�ien / met een aengt)enaem beeijcugingg fal tonnen ft�n/bie'beu ��flbaiiben l^enfcj (bo bee? ber�epben bat gp bicte toiW bsenfc�it op fu�cfien plaetfen jijn �pmmth te moaijen ttemen/ baet beaf^ be�binugen ban La Belle bo�banj�ttbiet�ien-mae�mecriofmetiteert a�^ef Mufa ben Lcier giet bertgo�nt enbe om eo\|tgept toi��e i& fegggenbe albu^r ί . f *■-,:. ' Den**

-ocr page 565-



		~~," ■�. '■■�>■" ..... ..�~~� . .�

^^^^^^0^^�^^�^^^��^^1^^� en"tan. �� 'ir&f hortpaitïéfr^/ëizpeBtj ; oMsijraicl� ntértitiLies�,,'$jmI\é&t& \ '■-., Jvn, cam^ti^fp^rti: auprej� 2aéeqU&r Gtttoïr. en volt auantiiè fCe^seJ'


	sSbc(ul-^tH3eit;,* UHatitr fint?


			^Yn

-ocr page 566-



		562 Den Naem des Conftenaers, La $e1i', is weert t'aenmercken, Om dat hy fchoonheyt duydt,en eompt wel over een Met d'eel ghefteltenis van de verheven wercken Die van hem fijn gheetft, ghefchildert oft ghefheën. Want niet foo wonder fraey, volmaeckt en hoogh verheven Can worden nau befien befonder op de plaet, Het gen' foo over een compt met het eyghen leven Als dat fijn Conft bethoont waer op t'aenfchouwen ftaet, Een aenghenaem gheficht, van Landtfchap, Metfèlrijen, Paileyfen, Hoven en Ruienen, oft Figuer Soo fuyver als t'Pinfeel met verf thoont in Schildrijen Daer d'eyghenfchap in fchuylt van tleven en Natuer. Leeft dan La Belle leeft, leeft altijdt fonder fterven Want die foo ed'len Conft op defe wereidt faeyt Sal naer het fterven fonder fterven t'leven èrveh Dat is een eeuwich eer, daer Faem den Naem med' fraeyt.

			*COENRARD LAVVVERS** Plaedtfnyder ��� jfnftoerpen.* TI77" At heeft de Stadt �� niet Gheeften op ghequeckt Vy Op eenen cleynen tijdt die haer woonplaets befochten Als Coenraerd' LaWïïers, wiens Conft dat leeft en fpreckt, (Soo t'fchijnt) die fy met vreught van daer naer Neerlant brochten, kuiert Nantuef, Polltj en noch veel ander meer En hebben noyt �� vroom jet aerdighs af ghemaelen Hoe fuyver uyt ghedruckt hoe gheeftich _? net en teer, Den ed'len Franfchen aerdt van Conft is t'achterhaelen . In Lauleers druckery, die op zijn plaeten compt, Als blijckt acft d'handelingh vol krachtighe manieren, Sob in het groot als cleyn, daer Faem ghenoch op *oempt Die noyt en is vermoyt jnet lof fijn Konft te eieren. LOF

-ocr page 567-



	LOF VAR ALLE DE



De welcke met hun Conil dit tegenwoordich C Α Β IN ET v�rciert hebben. \ ALs mijne Mufa van den Avondt tot den Morghen Werdt jeverieh ghequelt van veel-der-hande fcrghen ^rOm d'eelheyt van tpiSker te brenghen in het licht En haere wetenfchap te ftellcn in het dicht. Soo fach fy voor haer ftaen veel Nijdtfuchts valfe laeghen Waer mede dat den Haet haer naermaels foude plaeghen T'gen* eerft een af-keer gaf, fulckx dat fy langh ghenoegh T'ghewicht van defen laft te vooren overwoegh, Eer haeren jever werdt tot dit beichrijf gheneghen Oft eer s'een doorganck heeft in dit fwaer werck ghecreghen, Want fiende dat fiSluer haer luyfter leenen quam Aen Mufas Rijmery, en haer vereenen quam Met t'uytlegh vande Conft, bcgoft fy moedt te cr�jghen En dacht; wou d'edel pen, TiStuer en fou niet fwijghen, Om te bethoonen door haer wonder gheefticheyt Hoe menich gheeftich Man haer Eelheyt heeft verbreyt. Daer ons dit Schilder-boeck van thoont veel vafte proeven Naer t'leyen af-ghebeldt, die weynich inck behoeven Om waer te maecken wat een Eer elck een verdient Door al de vremde Conft die m* in hun wereken vindt, _fNiet beter als het werck ghetuyghenis can gheven _v ; Wat dat $en Meefter is, waer in de gaeven fweveri Die Gc^dt den Menfch verleent, daer Mufa hier van fpreckt En niet alleen de Conft, maer Vw�fen felfs ontdeckt, Yyy2 Van
		/.

-ocr page 568-



		Van die het Wefeti en Natuer vStt-aile dinghen r Als d'eyghen leven in fchildry ten voorfchijn bringhen« De vry en eel <Pi�luer verthoont haer op de pket � ^ ~ En beidt hier t'leven af, dat als het leveh ftaet, Tot cierfel van t'befchxijf der vrome Conftenaieren Die met h�t Yfer en Pinfeel veropenbaeren, Den fchijn van tleven, op doeck, plaet, panneel en fieen Die in dit CaUnet vergadert zijn by een. Daer de aenlockfels van de fraey ghefneden beelden Soo wel de wercken als t'gheficht van t'leven melden Daer d'overvlugghe Faem noch lanck op brallen fal En hoeden Mttfis pen van ramp en ongheval. De Faem der Conflenaers haer foo veel ftof quam fchencken Dat t'was onmoghelijck om op haer niet te dencken, Die haere liefd' altijdt ghehandt-haeft heeft met jonft Om ftaegh te taften naer de paelen vande Konft. Soo als fy heeft ghedaen, doch foeckt van niemandt voordeel Elck een is altijdt vry in fijn ghepeys en oordeel Van t'gen' befchreven is te fegghen wat hem luft \ Den Schrijver foeckt gheen lof, maer wel ghewenfte ruft. Hoe fchelms en onbeleeft de Nijdt knerft op haer tanden Om t'Gulden Cabinet te brenghen heel in fchanden, En daer med' t'aefen haer vuyl (lingher-flangich hooft _r c; Wijns tongh by volek van eer is altijdt onghelooft, - j Daer wordt niet op ghepaft,men acht gheen fpotternijen Ter wijlen f wangher gaet de Nijdt van guyterijen, _. En knaeght haer eyghen herdt in't onder-aertf� poel _rfDaer grouwelijcken krielt tVanfchepfels hels ghewocL . Wat reft my dan noch meer tot jemandts lof te f�gghen De Faem (die Taelman is van roemen uyt te legghen) Heeft hondert-mael meer ftof ghefoghen uyt t'verftandt Der Gheeften ,om hun eer te melden door het Landt, ν\ Doch

-ocr page 569-



		5ί Doch aenghefien de gunft van d'Edel Conftenaeren (Die in het fnijderi op de plaeten zijn ervaeren) Mijn werck fo� heeft begift met veel verfcheyden aert Der Bsonft, die d'oorfaeck van mijn fchrijven openbaert, Soo docht my goedt te fijn daer van in't eort te mellen , En hun verdiende Eer _? den Vefer* voor t� ftell�n, Te fegghcn wat een kracht in Hollars plaeten fteckt Die t'wefen van J^a B�ff en van Van Es ontdeckt. Elsbamer, Vander BorgbtyBoorf �eeters en Van Boelen _Λ En die daer by ipan fi'tpg heeft gheeftich af-ghemaelen. Eg �Divs Rvchel,. OElaVio, Van Veen DeCortenVV�llartsvan Franciscvs Vander Steen. De J o d e , die daer by compt dit befchrijf verftercken Met veele aerdigheyt, daer gheefl is in te mereken Als tVefen vafi lordaens, �iclaes de Helt, Ten�ers, * - Vaa Seghers, Wouters en <Du <Pont₇ Van Lint, Cojliers. (Bosboom, Honthorfl, d'Jrtois, Cmpfer, 3)anckers de^ije * En Gilis Sadeler ₃ foo fchoon als in Schildrije. Door Loemans Iaec%Callot, VanL�yen vatv Cohί κ fbeVViti Van Tbielen en den Beldt-fnijder QueUiri. r , Van iDtjck, Cocq, !Diepenheeck van Pavlvs Pontjlvs., Van Bottats, %ijckaert en van Heil met Hondius, , Door Meysens �Hepfoelandt? at KeyferySaVeti _�f _v r Van Lvcas Vors ter mans Thys, �eeters en $)e $ie₉ Van Wovmans Poul�nlorgh,Ian <Both_P twee Sadeleren Van Vytreek en noch meer die oock dit Boeck vereeren, Siet fDaVid Beek die is gheineden van Coyet. ^T _; Van Lavwers Boel,Van Son,r^rtfgg/?» en fBifet. �.* En voorts wat grooteri gheeft is wefentlijck te mereken Jn Snyers edel Conft,en d'hooch-beroemde wereken Van Bailliv, Vaader Does, Covkercken, Sovteman En �aeoh tieefs, daer gheeft een tlaer ghetuyghen van

-ocr page 570-



	566 D'af-beidtfei van noch meer vernufts Conft-handtteerderr (Die de Pronck-perels fijn,Glarid-luyfters en Vereerders, Van t'GULDEN CABINET) beWijft de goede jonft Waer med' beademt wordt mijn Mufa rijme Conft, *Bewijft hoe dat <Pi�uer* compt jeverich vereenen** Met d'edel Po�fi,en hacr omtrecken leenen, Waer uyt te (peuren is den wefentlijcken aert Van t'gen mijn Mufa hier in rijm v�ropenbaert.

		~~" �~~ pi.

GRAF-SCHRIFT Over de doodt vanden God tvruchtighen Broeder (Daniel Zegers dei: Societeyt Jes v, lomnes Fy>, ende (Da�id %ijckaert, in hun leven conftige Schilders, die in't drucken van dit G ν ld en Cabinet uyt defe wereldt ghefcheyden fijn. -, Mille MQctis tttorimuv mortates, nafcimur lm& Sunt hominum morbi miUe fed J>na falus. N�ynt fach ick d'eel ghelaet van ons <Pi�lura droever Als toen Broer Zegers door de doot t'Pinfeei begaff, De tranen bigghelden oock van haer ooghens oever Wantieer �y Ftjt en 9{jjcktm fincken fach in't graflF. T'was al in rouw beeleedt ^ Pinfe�len en Paletten . Om a�t PiEluras t�tm verflenfcht Werdt en verdort De doodt en fiet niet acn₃ jae kent gheen Kon ft oft Wetten Al* t'haet doot Godes wil alfo� bevolen Wordt. Soo jZeg�rs drooghen floot en liet het Toet becommer Der vrije Sdiild�r-conft ftondt Flora h��l verftelt Om dat den aert des bloms do�tgheeft, in Son tn lommer So� niet meer fchijnen fal ghelijck in SZegets beidt Want nu den wortel van haet leven is bedorven ₍ (�'geh was fijn cloeeke handt > die tleven quarii heel hy) Is

-ocr page 571-



			h oock de Conft met hem begraven en gheftorven Hoe wel dat fijnen gheeft blijft leven in fchildry. ''■'"■'■. ''■':".'.�.■"..■ ^{ ■' "/'; ' "'< � ', . ' # ■ ' ■ .'' '.:■■'■�■■, ' ■ ' - . � _ f - - ■�■- * . V . . ■ . . .� *. t --� i ■* ; ■ , » . Λ " .... . �. . - jy. ' ., . , ν .�,** Wat rijeken fchat verloot <pii�uer oock niet in't krencken Van %tjckaerts eel verftandt,die t'al ghefchildert heeft Wat m'in ftilftaende werek coft peyfen oft bedencken Jae tot Figuren toe elck een fchijnt dat'et leeft. (Diaen de Iacht-Goddin is mede heel verflaeghen *Midts den Beeft-Schilder Fijt* is als den roock vergaen.** Want als fy moe en mat was vanden Herdt te jaeghen Soo fach fy met vermaeck fijn jacht-fchiidrijen aen₀ Nu �gghen fy te faem in d'Aerdt om ftof te worden Wijns gheeft d'onfterf lijekheyt fal in Faems gordel gorden*

		--------^^,�^^-t^�-----i-^i ■■■■- ----------��--------------_mm ... ■.....-^.._- ...^ ,^^^�-----1�ι---------1------------1-----*--■------------Ih� '■ ■'* - ι -- mm ■� .1 ■ ■> ■HM�MM�*-------i^zz.-----^.�_m0m BeQuyt van t'Werck. 03® met befe bot^-beeljae�be f nbe nact-boigljenbe eo#e &ebentliinft�)tn tot �jet ennbe ban mijn toetcfi u romen / foo en be� ieit niet onfijn uoc�C�tjcii��bonDenljcteeniclj�icn-tccchcn banbegtootf�ebo�maecltt:: ijept enbe aecbicljcpt bet b?p Honften ηοφ eeng en boo? ftet lejlte �jeici banen en (baer mebe f�uptenbe) te fegg�en * �at be teeefceningi) (baee sck in �)tt eerfle 23oefH fyeebec ban fjeb of�efeftebett) jjet eenitl fonbament i� baec be ebelj�e Conften pacten oojfpjonth ban Deunen- 3fch fegg\|e be ebe�fte 4Ton\|lcn int <6enerae� om battet ttoee bet-lep Conften $ijn / bie ma�canberrn betfe�)ilien inbe gua�itept gDe��cn eenen iBoec aen een gbeiman. «$e een �onf� bit ban $atuer en e�jebaente eel i$ �ejtect inbe reben % enbe be anbere (�eunt op ben lic�jaeme�ijenen aetbept, 3&e eerftc / bte inbe reben en bo�maeenttjept beftact blijft on� bp tot fjet epnbc be� �cben� / bat ij$ nrje�eert�cpt f» toeten= fc�an ban &timbet-con\|t / 23eIbt\|>outoen en anbere rjiec boo? g�jeme�t / ebbe be ". ttoeebe &on\|t bte ban grobet efjebaente %$ f bolt eng inben oubecbom af bat $tjn flabenbe 5imbaeljten be K�c�eHe (fe�joon be toetenfeDap bnec ban in n�je' �aeljten blijft) inben ouben bacDniet meer en tan g�cptofi&en tooien/ om m be bcrjacmelijcHc hcac�tcn met ben ouberbom beroaen en betf�pten* ^e bec= bojg�en fatten ban bctmaecbeltjcbtpbt en berooeggen (bie iemanbt banbe &ief-&ebbet� inbe ^onfle ftet/ en toaee boo? batmen jijnen on-beefaebeltlclten appet�t

-ocr page 572-



	appetijt af tttmtt tan) fpjupten upt be teet&tnittgB. <8f?eett Archfce&cn, 2&elbt- �joutag / =paebt-f«Per$ / f&o$wxtoX$/ ^ffro�oganten/ ^cg^�f-mecf�erii/ jiBebccsjnenoft &cuiot-iienbecg/ ^jBufttanten/ tfr�gfui-otocEffoi / Eanbt-mes mg ι* <8oubt oft ^i�ber-fmeben en foo banigbe meer anbere moeten inbe �eec* Iten-tonft erbaren $n/ om be (joebanicbept ban bun booj-gbenomen naere�tett boo\| een afgbeft&ilberbe $t\|)etfe oft teetftenmgf} gbcboegbc�iltfiec booste f�el�en * Gteg. en�e te fatfbeneren� * D'Architeiten (WHen eerj� bun fteiaaerp ban groote en macb* Nicenus. tigge boubaen in eenit�epn ftfompjen pot-aert boej�c�ben/ eer fp bunnen Bou int grootfutten beginnen baant begpgogtte bie irt'telepng�efpeuet too^btBe* * vkru- boubt be botte btaetjt int groot. * �>$ Behelpen baet-met een toaflfeben oft pot* vius Lib aeeben «jffcobe�baer fp bunbaereft in fullen Bebo^men eec be fonbamentenbanbe i.cap.ι. fcoutaingeggelept boojben.Ia) �^etboo^belbtbanben<Ccmpel bien Godt toil�e (a)chro. ft_at s_ai_omon gem te Jerufakm fou Boutoen naer t'bootfc&ift oft teeefteningb b'toe�eft 8pmet$ijnepgbenbanbtgjemaeifctenaen "David obeegje�ebeet fiabbe/ (b)Num C^b) 3©Bbet# bet metalen Serpent bat atjjter bolgoen^ t�obtjS bebe� gbegoten 11. baicr�t. (c) 3Pen patroon ban bet ganftb toertli ber $firefte be^ betbonbt$ / bie (c)E_Xod. <8obt fe�ber op ben 25erg� Sinai aen Moyfes beloont beeft. Cpnbe�ijc�t be ²5� af teeefteningb ban Jerufakm op een �iebel-fieen tot fe&itft ber Jfaraditen, en fu�cteamgbe meer anber toijfen on0 inbe φ. $t\|?ifiture aen bat aen <3obtbefe �on\|� Bebaegbt 8«ft en bat fonbee boo&aenbe afteec&ettingbfe�bengoettoere�i *tan boo?tg gljebjocbt tooien. &u\th%* bat gbeene Archke&en, paebt-fnij�erg/ oft SSojbuerberii bun baeeelten futten beginnen fonber eerf� be fe�be in pot-aert te fioetferen/ op papier te teeehenen oft met be nae�be te pateooneren. 4teft jBbecn <�bntab�-<&berjteen fullen bun bpanben Befp^mgben/ onber-mftnen oft baer teg�jen bottaaertften fonber eerft be gjjeleggentbept ber plaetfen af gjeteeeftent te Ijeb�en/ glje�ijeft oocfe be 25eelbt-boubaersi gfieen groote tocreben ban �tertft- tiraet / «�tatuen / oft anber figuren en futten beginnen fonber eerfi be fe�be naer een teecheningb te Bepjoeben. %at be bo�maetfttbepbt ban befe <�onft i$ foo** groot batter al menicbmael beel goebt betigbt tot baet ber pielen / en in tegben* beel bee! boofe fonben tot berberbingbe ber \|ie�en too?bt gbefog�en upt (ieene ^�tatuen/ bie om bun bolmaecltte feboonbepbt naer gbtlegbentbept ber fe�bet *be jiBenf�b^n oft tot goet t>ft* tot quaet tonnen berlepben / baaer ban be ma# terie bet �tbaem tnht be teetfieningt) be (lel i&. natter meniebmael upt bet gbr< fictjt ban fleenen Weelben groot oberfpd en Slfgobergen $n opgtMaen pm ben tteffe�ijeben aerbt enbe aengljename ftboongepbt bie beel oncjleloobigN en <Sobt bergbttene jficnftbcn baer in fagjen/ tan �ebjefen tooien tnben �0» Prancic titticfi Ptolemeus, �en bje�tften cw$ ban berfefitpbe ^onflenaerjS in't beebojgfien iunius bab boen matttten een ^teenenbelbt ban Diana ,{!gb gtjelatenbe al oft bp aenbe** nytffido- ^onjienaer^ eenen rijeften loon en grooteeec boo^ bunnen aerbepbt foubegbt* toTub"^ben / ^^a^ * �^et ^tocctit �o�maccttt baa^/ beeft ben boo;fepben �onmt�i boen** 4. cpift.' Bcrcpben een bccrc��che mae�t�bt-boojbeft Conjlenaer^ineen Befonber i&ant* *207. ftet-fjup$/ bat ban tebo^en feer beb^iegbtliitfi onbet-mitot m#/* altnaer befe �on(!enaer^�oo?Ijet inballenbanbenb�oer altemael bengal B^aeeften/ maer naer Μ Contncfi aen atte sijn bolch tbtj^ maetiue bat bit SSeelbt upt ben gentel tjuam om dun alfoo te Beter tot be berboembe en bupbelfe ^fgobn^e**

-ocr page 573-



/ "' sh te eonnen betmiflinj&en / tieticfi^t^bat ntcmatitit a�foo en toji bit htb&d) w* b?engben. i^ebetromtfat�ltmlaeb�n Carthago te aenbibben beeogete Stante ^D^^s- ban Saturnus, enbe be aSomepnen en t�be banben liiepfer Julianus be 2&�&�η^"^Ιι,!ί1ώ�** Uan iupiter , Mars en Mercurius. (fi Deda�us fia� CenftOUtC �toe gbemaec�it Ottt ' , tie beeftel�elre en becb�oecftte �utfen banbe rafenbe PaHphae booi bie mibbel tcO)¹^- boetem (d) 910 M^dca fac�t bat Pe�as f�u onbergaenfoo Beeft fp baectoe een-�J_aJv $oicogerenBee�bt gbebjupcfit. ontrent bc .�t�fcccht ban Gonifcantinopclen platst te tfaen een cogeeen <®ffm bee�bt b'toclth tan obcn o�ctoccfi tg bacc ten tube be# Jfcepfecg Theodofij bee� menftben �eoen�icij in bertyanbt 3tjn; �ioe tod bat b'Cjcempelen ban fi��ch&anig��c onmenfr�jc�ijeee tannijen niet m biencn gftes bueg�jt te tooien onbec befe ebe�e Conj�en/ mant be mibbe� t�e (tot berbooj.» becingb ban onfe Pitaa enbe Scuiptura in mijn �efe�$f aeng�ebiefen bio?�t) en beftact ggecnftnt^ in foo bantg�je «tempelen / maccupt ccbeii bat be noot= fatcf«�i)ift�)ept befee bo�maecbte Confiemnere Ije�tnaet bebeugijt om «$obt te begagljcn ai& be meit��t / foo en tnofit f)ter macc boo? oogljen gi)ef�elt �jet qimtt

		■ ι '4il y
	en ^et goebt bat baec npt tan gbebat tooien / gbe�peft een 23ie en een �pm upt een en be fe�be btomme connen �oninafj en femjn fupgbcn foo tan cenett «�Benftt) inbc Conli bectyiet / ma�tjtfi baert/ en fonbe/ betmaeefc / ^of�t en bengfit binben. $een fal upteenbeboot gbefbeben oft g�eftbilbert bcclbt bitfe* toilg mcecleecen �\$ t'gfymz ecnen J^ebieant jemanbt met mo�^ben fal connen onbeem�t�m I^ebecom »pt een onhtmfcb bee�bt ooefc tneec quaet fup��jew/ a�^ upt bet cp��en �eben. �nbe g�jcujc�i >e Contfen ban be�btljoutoen oft fc�)i�b$en {bie be gbehjcbeniflen ban tjet mcnfcljen �eben af tyrntaj feec feiben too^bcn �befien oft baec can beugljt oft onbeugbt/ mifnoegljen oft ^eljaegben in gbe bonben tooien / foo m\ �l\ �au een^ bet^oonen hat ijuniie boicomentljeben en oratien ooeft befiaen foo inbe �eeltjfh�epbt &l$ be fc�won�ept: te liwten bat be ttolmaetfetbept oer �ionfi foo toe! ggefien bio^btin banfe�japen en afftebtiftje a�i� in fraepen aeneb�ttame binnen* <eobt bic be_feent5b« fP^»�D abetcttben oppecjlen Eeer-mee(iec i$ ban.alle Conflen jeefi Adam ffimagiti/ biebe eerfie liefid�e Mamt ban j�ijm en aeebe itf gijcbj�eft / toacciiaci; alle 2$e!bt-Doutoei$ bun �oh\|� moeten bolmaecftt maexften : bit 5$eibt i� ben cecjlen oo?&2oncft Met a��e :&clbt-fi$bei# in d'Accademien nacc teecl4enen / en «pt be teeefeenin��, _; π., iyan bjectften bo�epnbeti ^efe Jf�onfl beeft bichbj�if menicj jB�nleb booj be* ν fteecinalJ ban een quact �eben tot een got�it epnbt ^eb^oebt / ooe�i boo; be nas tuee�ijefte bo�maccht�ept be�^ogbc»� * Cicero fept bat be f$ooni)e#t beji licbaemi? * ci«t* be oog�jcn banben «�Benfeb bebjeegbt boo? bc bequaeme famenfcbitftio0�e bec^� !^de�eben en bat a��ebebee�en boo^een acn��eiiaeme�te(fe�i)cbbcpt^mrt tnaleanbecen^�ftic^^s� obec een comen. τ®ζ tonitigftc naecBottfmgbc befee feljoonbept geeft bicbtoi�s? mcerbec Reac�jt a�0 bet �eben / toant be �onfi'■( f�epenbe met ben ^at�ec) tan oen Mttffy boo? �jaec aenfcboiiteingbe mecc ber�or�ten alj* �jet epgben �eben/ om boo? bctocging�je bec fe�bee meet tn lufl te ballen en te fonbtg�jjen a�ji met bet lebcn. Φηι boojbec^ maec te maec�en bat be &on\|l oocit baeeen toem en �upj&e bjacgbtop be �ecltjclUicpt a}$ �e feibeboUnaeeftt ι?; niet tegbenflaenbe bat �ee�tjeBe bingben fe&oomitl) en af-��ejtig� $�n / en ttotfttang foo gtooten ^ecmaecfe in Ba�t perfectie bec ^onj� tonnen g�ieben a^�teffel�cbe en aengjei *%$$* naeme

-ocr page 574-



	timmmm. mmm^:m^:mm##&m$mmtbanmmtm oft gpfcpb�ibe �p0pt$ / Eeeutoen/ ^�e$�n / $ecpenten / &lang\|)en en g>abben bie ft^oomtcfj en Μ]ψ®#β/ toa�cottv�e Ifonft pecen g�ang bahbe bo�nt�etist�jept niet �n tonipt f� bec�c{fcn / jae �aec aenften efifcft in tegjenbee� aenben JliknftJ �^��t �e�jag��n beernaee�t en g�)eiiuc�)t / en �at mm om bc g�)e; ^��tmi^ a� om oe ftfjoonfrept� «t�nbe toat rioefttang ban �)ct ©inrec� / 25eicte�/** «�caef-pfec en anbece jhffrtmienfeii boo? bc o^el�crtflc / en obetb�ieg�ienbe bet* fianben mojt bo�j-g�jef�e�t / a��eje? bej�aet ittbe ecbaten teecfieningt) bie fet toefen/ jlattt�t/ pecfeetie/ gi�e�rjcR�ni^/ ebe��pt enkb�nben aetbt aen a��e be con* flicgi�� toettften moet g�)eben / baec niemanbt a�# �oni�-g�je!cecbe oog�en bc p?o�ben en bonnafcc&tljeben in en (len boo? goebe Rennifif� en op?ecf>t oo?bee�/ triaet 2E>�itecicR�n (bit ban oo?beel Betooft fjjr� en gjecn oojbeel en jjeb�en) baer *in niet meet en \|to a�g b�ieg�jenbe $acjit up�en fonbec B?i�v Muuthx* bat be** t�cnen-tonlt i$ be l^oefiet en cecf�e cji&oebec ban a��e cbe� �janbt-toeccR tik * ovidi- bienfiic�) i$ foo boo? ben oo^loglj a�# b\|tbe. * �n Ijeeft Eneas be �e�egecing�i bec ^^libn ^�opaenfi�e^tabt opfjet betjoeiRliattbe bet�icfbe Calypfotnet eenciMienin Amndi 8έί fanbt b�\|f #�fe# niet afg�ebe�bt * be jfBebecijnen ieeren be tapben htm ^a ' ricfe¹ (tenbe be �jjebaente bec je�bec in betfefiepbe Boee �ten af gljere eenent. <®e Geographiie toetcitfr�jap en tan qna�tjcR ��f�aen fonbec teeefeeniii��j: be ^tcic- fttjt�tecg en Hanbt-metec# en tonnen �fjeen Caect�n oft g�)cf�etnbc ficmamenten *met Jun $�anet�n en $tenteetRencn be# ^tmutf* fonbec bafte teecHtmng� 0 Bc�ben / b� «f ecciteninjj� i� be Bjon bie ben cetj�en en �ieffeujtRt�rn fniaecft ban bo�maeim�iejrif gjeeft at η a��e bingfjen / tint toieng toefen a��e bing�)en gijeneut too$t. mk be -Ceeeneningi) bie op beJ^e�m toppen bec f�tmW-�ieben ban Roomen placijt te Itaen met be gc�nfenbe i^oofben ban eenig§e betbaetcli)CKe ^onj�erii inco��coftnfer^efnebcn/ boo^nnt beaf-teecKening�jbananbere jci^oom��t�efti�ben oft bictoit�nf� baeben bte inbe 2&annteten / ^tanbaetben/ �^acnaflen en ^c�ji�ben te ften toa^cn/ �oftmen eectpben fpencen be giie�eg�enti Dept ban tijbe in ben�anbe� ban ooj�ogli oft bicto^ie bec e�oecne �c��tj�De�ben. (a) q> ί^α) Φ* t�a�&�n^ banben Conineft Danus toacen feec b?empt toe-g�ecuft ten aem curtius ften bafnbe toonbec ticaetcn ban goub� oft fr�bece 25ce�benb�c «eoben / bie aen Lib.in benbtftibenbesi toaggenii opgb�f« toacen/eentg&efcaep C�nintn��cnebjinen- ^Gap'³* baten {bie Pltams �d^hines noempt) p�ac�ten naec be g�ebaente ban ©o�p�)�-* iien met ��tbr$p^bebupbin#cn boo? tucieufe teecRening� g�eb?eben enbe gjei Home- fn�ben te #n. #ocft tofle��ne �ci�mg9 toag&eng / Lampades oft fe�bfame to^ts rus. \|�n bectiect niet ft�bece de�ben bie be jonoje�ingtjen boo^ be 5tf-goben b^oeg�en, *ovidius GppMnrir O�ptwrtm imkgm�js, batf^ti af-fiilbtfe�en ban becobecbe en g\|)etoonntn* *de ponto ^tebW^sx�pmeHrne αift* Jboo^c ^cfteptecii en mecc anbece fn�c�ibanig^e tyeugDt «leg.i. tcecherieti gaben emtjt^ een Rcnne�ijcR betoon ban pepje� en b^eoc / bietuffeje» caius b'een en b'anbec gjiemaecRt toaiS oft be obec�anbt / bie be i^epbenen in 8un succoni- b�oebigDe 2&ata�ien becfcegjen dabben; foo en ig't niet te bertoonbecen bat be »* aengtjenaeme■■/ ebeje en b^ije ^t�ilbcciS en S&elbt-Boutoecg Conji beminbt en g�jefoiljt too^bt/ tectoijtenfooc�aera�js� ben bat\|> B��cRt bat ban ober foo beel ftbnbect jaecen be fe�be in onbe tijben g�fp��c" ψ� ^tbnt ban niet fonbec tncciUe�tjcRe ubm aenaJeJocftt g&ctoeejimet be CeecRen-ton\|l bit mpn toeerft**

-ocr page 575-

te Beginnen en�e �aer metie te epn�en / «ae�emae� fp �en eenie�en $teun-1!�i�i
en ©ilaer tf �aec alle �f �oofl�faebetf foo �eben�e a�g t�erlebene �onffenaereit
&un toecchen �en al�ee-eieceliicfif�en lupf�a; me�e s^peb& |eb�en en tioeft
�aenJ&e��cftje �oo? g�egjieben mo?�t. Wat obert mp �an tneer te feag�en ��jS
�en 3Mmoa|jen�en $eec mijnen <$o�t te Be�ancften tint irit met 8�ef�ntftep�t
tot $η <�ee en meec�er Φϊοφ �it toew�t JjeB ten epn�e gWj?ae�t / �t�pen�e �at

�en soe�t-toimajen/ oft naufiftij^ett Leier �acr μΜ sDeen on�eua$t/ tot/

(t�imj? oft femjnen fal fupaft�n oberpepferi�� at f jtlbe W een_?ftotte en on*
erbaren pen gtje�jonnjen # / foaec ban mp njeen �e minffe eer t�e entomtrt
maec toel �en ^kojie�ec onfen ©eer en�e mfy&pft W mere!�t�* It�ant �e
toetenfc�ap oft ftunft �|e � enen «�Benfcfi tf mtt�fiftp» ?n cotmjt niet fcan�en
jjBenfc� maec ban <So�t/ fiet menfflje�ijch tnercfe igp�e�ftept�e�ialben<0o�t
te be�ag�m / �ief te fje��enen te beminnen, φ* mcnfr�e�ijtfi� te�eiinelttjut�H
Ijaeen oo^onch upt �e �p��e�pcfte te�cn. * iGheiijck de 4m� atejjdt qm hotth * senee*

trtckt fonder om leegh gHedmckc te c�nnen worden foo is�het menfenen ghemoedt^pia.j^
in dcen oft d'andcr altijd t-kveudich , en befich om opwaerts te p«yfen, van waer
alle gnven moeten comen en door den milden Heet: ons toe-gjieionden worden, 5J^e

$aben �ie jm ong φφ tan Sp toe�erom nfmen / a��e �e tnenfeOe�ijefte feftoon*
Sicpt / ��jekectiiep�t / toelfeechent�Kp�tf conftiofre ta�tctifcgap / JMorcftfiept en
machecgept $fjn bcconuc&eigrfte �in��cn en H�oj�ett on# ban�e �oobt ontrooft/
�ie foo aen gjjeefie�gc�i «t� bjereUjeft / een rec&t «erf�e�� i� en een ftoje tojaec
�oo? top on� fe�ben �e&oo?�en teoeffenen tn�e �eus&t om te Becomen �en on*
epn�ig�en meoJ& �er opperf�e sa�ialjept- 3t�ant Seneca fept feec toe! ι Dat nie^_cnccs,

mandt Godt foo en ean ,behaghcn,da�«% vff^ec fyrnprghen te, kym. \$&t �OO�t

O�eeft �en n©enfcljal menic�mael ac�tec�encften om t»el te leben/ tM eenen
rneg� (feptit Salomcn) �ic�e «jIBenfc�en recijtbeer�io� mapeftt / emen fpie�Msdomon.
om �aec in te binben �en toenlj en�e paflaftic naec �e eeubjigljept / �en Hey-

lig�ien Jeronimus fept; Men can van4e weelde tot de blijfchap niet gheraecken eilde _T *
hier altijdt het lichaem vullen met ydelheyt en hier naer de ziel met falicheyt. jSJet »

�an aen aoebt-jonliia�eri en mm �ufli��en Lcfer mjtnen iebec en�e �ief�e tot

�e �ionft �ie icit ni« en fie� �efcfee^n pm mpn fe�ben ofi �eman�t an&e# �aef
�002 toteenig�e poel aJteiete becmeeften/ vam om te t&oonen �at teft �e le�i»
3�e uren ban mijnen Φ& obecfefcot 9e& foechen t�aec te nemen in't onbeefoeeften
�er bcrijoientCjept �ec mwftMwkz toetenfcijappen inbe meert befaem�e i�c�il* �
�er-iontt tot \mm$ �er. ftrctyfie if«s|)t mtt t g^et ^ fluaet re ^n�ecfc�ep�en/,o
tot becmaecfcdt*em>pt �ec ^onft-mmnen�e <Wm&/ onwamht �erlonfi
te hennen / en�e epn�elijtft tot meecte �e� en�e go^ie ban�en oppeef�en feeece
45o�t Mimac�tic� en�e fin? ftepUo�e g�e�iene^e J^oe�ee μ_Λει α om aen
mp op �efe Be�?oef�e bmmt gratie te bcejeenw eoi�)* naermaef� �YenbJifl�e
^litljept/lfimen. ' � ^S�&ng n;im n,m, ^Wi

ί'ΊΠΙ

. !

■ * .-■

VVaerheydt heft Nydt*
Ζ ζ ζ 2 Q Η Ε*

-ocr page 576-

DRij-eenich eeuwich Godt j fonteyn der foetigheden
;?H�ti<Kender ^Hemels licht, ontfanght mijn deyn ghebeden
Die ons ghedachten -weet, jae vanden Hemel fi�t: - ^
Den handel vanden Menfch en wat op d'Aer* ghefchktj ':^.n
■ Soo in mijn flap befchrijf wordt ydelheyt gh�vonden, ^α

En rekent dat � Hee* / my ruermaels»voor gheen fonden_?J ;
Jck ken dat in my niet als �oofe kranckheyt �$ *' *

^# ' Die voor � ncder-knielt en bidt vergiffenis*

Ach ! als ick overdenck de wecken van mijn daghen-
Waer in ick my foo^^||^^Ρ^^^3^ί^Μ^
^ hervet t^^

En fien m�t droef Berou^^^^^f^^^^^l'/¹'^.
Dat U bermhertigHeyt my w�tti ghenadigh wefen
Endoor U bitter doodt mijn cjuaelen eens gfienefen, \- ;

^ (Als fy uyt t'�ichaem iclieydt) IJ eens aerrfchouwen mach,.

� O eenich Sondaers tropfl \ � Goddelijke waerheyt

Die alle 4uyfl:erheyt verdrijft door t�we claerheyt^. ι :;;_; ?

Door "wie de guldtf Son b�t⁵^ja^^?!^:,?*^^^^

Gheeft ] je s v dat in my � grati neder-daelt,
Dan heb ick al veel meer als jeman�k vande. Menfchen

Op; d^? Aerd' befitten can oft wat fy cbnneti wenicKen.

il hl,

Vervremt � Godt � m%n hert van ydel fotte waen '

/Dac kk door vrees van U gheen valfcheyt toe en fiaen, X
Oft laet gheeh fondkh quaet in mijn ghedachten dringhen ι,
Die eeuwich mijne fiel in'tduyfter mochten bringhen,
* Jck eynd' dan inden Naem van U Almoghend' Heer
Ai t*gen' ick heb ghedaen dat is tot Uwer Eer.
'■■ *" :^'- � " ' ' ' r ' ' �noyt

-ocr page 577-

■»�»»»»»»■■��■»�»»�■ III~~»..................~~ -»aa»J»M»»~~JTiM-»""n.......~~ ■»"*» ~~........'"~~ "^-^-------"^-�*W ■' ~~" J~~'«'~~" !~~■ ~~.IT'■■ ��,��"~~|~~�-»�-�-��.� ■~~ ' ~~.'�, '■' ■'" ■ .~~ ~~' '1_;~~ ~~, j. ■ , ,' ,11,,~~

U noyt volprefen Loffzy eeuwighlijck ghefonghen . ^
Met tóo veel «?melf|ie én Werelijcke tonghen,

^w!AIs^;'ctaér lijn' druppelen éri zanden Inde Zee " .i.
Oft- Voghek-inde Locht, en alder-hande Vee, ;, ^ -_;,

En bladers op t'gheboompt, en" gratiën inde velden

Want fchooa men t'altemael by een te famen itelden
Tae noch foo veel daer by, ten waer al met een lier
Want voor den Naem van Godt booght Hemel Aert en vier.

Die onfe uren telt en. d'eyndt weet van ons leven ^_UQ

Die t'fterf'liick leven nempt en t'Ieven weer tan ghcven,
Verfterckt my in't gheloof door Uwe feghemngh \^>1
En laet haér kracht ftets fijn mijn fiels vertegheningh^r

Op dat ick niet en mach. als uwen Ïiaem bedencken " ..

Wanneer de bfeecke doodt mijn levetreen*�(alkrencken- - ;
Dat mijn benouwde fiel. met. kennis en verftandt. ^ j
Den uyt-ganck wachten mach en valt in Uwe handt

Want t'is foo ibeten■ doodtïh uwen Naem te iterven. �

En foeter noèh^de.hop-' van. t'Hemel-rijck t&mWtxiwvi V
Waer mede tot.beQuyt ick Heer. op ü betrouw,., _?En wafch mijn fönden aff met tranen van berouw;.' ;

l ' *■�

» 311 �

_t \ ■'. � � is ' �- .-.� . I .X..\ WW

E � ï^ O' ѷ� �

^x - t

E. De Bib.

■ ■ ' .�; UK

HVUi',',^;

�,\. ^j ', _r �..:, �; :�

■ii

.;.

-ocr page 578-



*W;' '� . ..' � ... . ,; � " �. ' ', ," ■" ' Op t'Gulden Cabinct VAN Mr, CORNELIS DE ��** : !><>## PWer 94» Apeü' ₉ Regeerder �>� de Som VJnthaelt dees grooie l'SZee^r, loan d'Aganipf$e bron. Rijrc&f ^n» #im^er'krms' ^ombeymt met fihittrend gmdz. vieygf?t neer � gulde firael, die ntjdïgbeyt Verdout. #f%^/i pi$Kfmeét betreurt _tomt tyaerdigb boogb &b^eflf&$w\ M^aet mwé^e^en^msybetis Weer Itoort-gbebracbt, ■��■'■� In defe onfö EestUt�, alfi leuenyandej^pnfl, VervkvM' $>érdt _}m Weet bloeyt door fijne goede gönfi. ^ oo aatmm m t tPnmd _r tot oen de fi^rren dmegbt. \jen Stierder ï?an fijn fleert _� aen jder een bebaegbt: �,� pnjfi fijn légend⁹ breyn, dat fiaegb Natuer trotfeert: Oedrieght der metfchm QQgb : en sMeefters fer Vermeert. t by danMmndtmi^ En mntPfijvfoÉèrl ftdm ₇ die eeütoigh blijft ^erflight^* "^�� Theouorvs Vak Kessel M. D. 3x2 nobis propriwn 00 �� loelle Kr inteüigere. \ Tot

	V

		\

-ocr page 579-

� ' ' ' .

Tot Lof vanden fel ven^?t ^�

m'J-P.V

�\7� Ie iiTer, die de Kond bemindr -

Vv Die van Jp^ks was befindt:
Die niet en traght, te iien den itaet

Van fijn gheflaght en haer ghelaet.

Maer nu ter wijl ons levens tijdt
Seer haeft, en fnei ten eynde glijdt ï° _
Soo is dien luit noch noeyt voldaen,
Noch oock ghébluft , noch ooclc vereen { ^u

sÖ

Voor dat de <Bie des Neerlandts eer,

Volded' het Europeefch begeer:.

En toonden, in het ooen veldt ^; / ⁿ; g ^w

Haer daden, fin, en eyghen beidt»

Hy is dan waert, te fijn ghekroont: ; ^:*""�

Mee (Dapbnet loof, die ons verthpont ;'

Het bioeyfel, t'gheeh Jpelles ftam,ⁿ ^r ^;¹ |. ^

Voor defen ded', eert hier toe quam* ;' ^>c

DOor GVcej wet, <De <Bie, uyt Floras fchoot te föyghen
Een voetiel�, naer wiens frhaeck, de dieren al fchier buyghen:
Maer hier, <De !Sie voortbrenght een Flora_y op wiens glans
Europa figh beroemt ;en torft den lauwer-krans.
Jpolio ftaet verbaeft: MinerïtO: fchijnt te f wichten, ^

Den wijfen Bfiylus], door fehaern*verjberght fijn dichten
Als hy dees blom befchouc, in wiens foet ghelaet,
AfeUes ftaet ghepxepk met fijn gheflaght en ftaet. �

, ^v � ' '* V **V �. '

Der

-ocr page 580-



T7*

		Der «neetsGhe jbIe eer-g<aLM rVghtXgh Verthookt In tLof.saeM, Deft�gh WerCk Van Meester CokneLIVs De bIe InVVoonDer. �er Coop-steDe Her. Ν pit <Bie heeft gragher t3oningh-douw gheghevca Als ons de Neet werpt uyt haer golven op^ De Lierfcbe ftrant die doet de Faem J>ef-teven Door jHe�en-configh�broeyt in Honingk-drop. 'Jt^olfche VVat b Lierg^^ Die op de Lier van <?#<# ftaen ghereckt, , ^at wonder ift dat gh'uyt u fily're baer�n V Het Peerlemoer van jConft hebt op-gheweckt^ Wie cot�d' de Conft doch beter lof befaemen Als Lju* d'eenieh fpel van Po�fi�? ,
				* - ν ι
	'ι Die op haer hif^jipoP ty$ te faem en _Λ \|n <Blonten ttjdt brocht door een Sercke <Bkg ' u J0 fchraend're jg/e van fchraend're gheeft ghefprotenl � ■ '_%" "U^loefkheyt glimt dacr Wijsheyts-Moeder wo�nr^ ^ ' gleden zijn vol ghe�ft'ghe Conft ghegoten, ^:rii'^JSoo j�derdedMes licha�ms ons bethoontj ^; ^;�J Vleugknn\n ttyatlet met verf bevreven, :/!:� Ό Τοοΐ�ητψ (pinceekn van (Ptf?«K; ^?^°ΐ"^: ^ ^Λ#Ψ? , tWaer door ghy treft de tonfiemen;na�r t'levea !^v ^ ^�~?TJ tJw' ^>grf duytd� Sti^ van't eet Graveren f ^: ; :&/, ., ©ie vaeck in Plaet van Coper oft Neta�l ⁿd ^� --^V- D�vr^mbaer'E�'�ft van Snijen ons heeft geren Gheopent 'm u Cubinets ovz�l ^*

			_______________________________________________________________________________ ■

-ocr page 581-



	"" fff, Ό Hooft, het hardft' van all* uwMedemaeten, Beduyc Scbulptu/, die uyt een harden fte�n (Ghelijck Pigma�T) fchept wondere ghelaeten Van Menfch , en Dier ₇ met haer volmaecktc leen� O wond're <Bie 1 ghy doet mijn ooren dreunen, Tck mifch' in fangh, mijn ftem wordt heefch en grof_fWie fal mijn pen met lof-iangh onder-fteunen ? Dewijl' mijn gheeft verfwackt in uwen lof] Noit heeft het lliaens-gheberght ghedraeghen Soo cloeck ghefwerm van fwang re honingh-graet, Als ghy Ambtedrit' in print doet waeghen, Door u Homeerfche pen in (Bie^gheT^aet: Gheen Onder-aertfche ^oomen comt ghy roemen, Ghemorfelt, en ghebriffelt ftuck op ftuck, Een beter fap uyt t�lederlandtfche bloemen Ghefoghen, gheeft gtT Adyatica in druck; O fwang're fBie ί vol fwang're gheeft gheregenr, Ghy vracht een werck, waer door u ftaelen Naertt (Door Goden-gunft onfterrelijck ghefegent) Blijft rollen op de wiecken vande Faem. �.' Menghel - Veerfch OP t'Voorichreven 'Schildet-boeck. Nu de der her-leeft foo roem lof re fchil * ij ' \ vol en ge gent Js tVcr der frenMarsoock <;om iijck fc ^0Λ - '\ Leeft in �refa, /GeRARDVS WOLSSCHATIVS. ' Aaaa TAFEL'


' ■;■>

			y


		■\

-ocr page 582-

fl*

TAFEL. OFT REGISTER

V � � Dl � GUL DE

�

Verdeylt in dry Hoofc-ftucken ofc Deelen, waer in volghens de onder-

gheceeckende Bladc-wijfers ce vinden fijn veel fchoone Aen-

merckinghén ende jnvallende ghedachcen van onfe

feer Edele ende Lof-rijcke

Pi6tura_? Sculptiira ende Architeéfcura*

E EN S � � E � � L � C � -

De Naemen van alle de ervaren Schilden� _y Beidt-houders�
iPke.dt-fnyders ende ^rchheSlen van onfe eeuw>

" :y in begrepen.

; i'.l

Foiia.
14Ó

. 145
iof

202

«Adriaen 'Nicuwelandjt.

«Anthoni van Dijck.
Auguftijn � run.

.Andries van Artvelt.

�Anthoni Salart.

f!).

Fblia.

AEnmerckingc op den oorfpronck
van Pifrura en andere Conften, 23
. Aenmerckingh op de doodt en Cupi-
do. .*>.. -.r- 'S*

«Aenmerckingh op de verfchcyde ghè-

dachten der Schilders�.
.Abraham Blommaert. �..,.,. �■■
�Abraham Ianilens.

� Aenmerckinghe op den Peys.

♦Aenwijimghe vande Excellentie ende

dcughtiaemheyt van Pi&ura. 268

Aenmerckinghe op de liefde die veel

Heylighen tot de Kunft hebben ghe-

^:. draghenl r:h 374

Adriaen Stalbempt; * 328

.Adriaen dei Bic.-*!, 220

■Adriaen vanden Venne. 234

*Aertus Wolfart. 4*3

Albacn. .- 39*

Anthoni van Lcycn* Mecenas vaa dit

Gulden Cabinet. i<?3

Alexander Adriaenfcn* 273

Acn-

, Abraham Matthijs.^% _� �
_% Abraham Willarts.
-Abraham a Diepenbeeck. ... �
* Aenmerckingh op de doodt.

.Adam van Oom.v_lC ^�\^�

vtoc

! .347
284

t22

_tAdam Elshamer.
_%Adam Wiiraft^¹^^¹⁰*Adriaen Brouwer.
,Adriaen fm Uytrccht.

5°,

� 4 ��/« j

112:

'tod

\�.:k hJ. � «*..

' �,. � -.�,.-.

,��^��

.....

-ocr page 583-

TAFEL OFT REGISTER,

'Betrachtingh op t'bewijs dat de fchildry

c nut is ten dienfl van Go.dt endc pfo#

. fïjtich voor fijn kbfcmn r:i�■ ^j#%

�Bartholomeus vander Elften l z-AujiÉfy

,Bibiano. .?'! okairV VyrJc^r*hii�&

.Bernar. . �. ;ï ,,: pu

Bordon. . , ^! ., 33^

Betrachtingh öp t'bewijs dat de Conft

van Piftura het Natucreliick leven

■♦Aenfpraeck op de A&ituden der Schik
. der-conft. .hj. *'>..^; 35S?

� Andreas Vacar. 2-87
^Andreas Sack. 296

* Anna van Thielen. 34*

♦ Anthonius Rocka. � >" � .^
»Aenmerckinge op de kracht van Pi&u-»

: ra. .rr;i' ;-ob.i -.�. 331�

_# Anthoni Goebouw. '. - V :.�::� 390.

* Aenfpraeck waer in de Konft beftact

eyndende met het tweede deel. 416

♦ Aertus Quellinus den ouden. 504

* Andreas Colij ns de Nole;' -^; 45e�
*Aenmcrckinghe tuflehch' het ghefchil

van Pi&ura en Sculptuta. >s 4Ó7*

,Alcxander del Garde. 503.

♦ Abraham BoiTe. 508«
. Aenmerckingh op de Corift van Beidt

fa ij den en Archite&ur.�,',' - $��

. Aenmerckingh op verfcheyde pharfen
■ oft Quinckflaghcn. 534

.Aertus Quellinus den jonghen. 554�
. Anna Maria Schucrmaris»» ■ �... >'�.; 'Ji'-^�*

*",'

Overtreft.
�Boetius Adams Bolfwcrt.
fBertholet Flemaci.
.vBefluyt van t'werck.

V476

5⁶r

.. ..

♦3��

� Ai * * V■

*/""^ Ornciis Schut.
«V^ Cornelis de Vos.
♦ChriftofFcl lacob vander Lanen.
♦Cornelis de Wacl. ._: f- ' *
«Carolus Cretcn.

3Ï3I

_tCornelis poulcnborgh.

';G �

►Cavailler Calabres,
/Cornelis ïanifcns.
^Carel van, Mander* <^l_:.Cavailler Maffimo.
Cornelis de Heem.
^Carolus du Iardin.
^Cafel van Savoyen.
fèafteleyn,. ,_, j-;_r -<
Cornelis van Berchóm.

.��,��*

.ttivrjifi $^"#�
r-invThivUQKi

�

Etrachtingh op de verfcheyde ma-
nieren van fchiideren. -^T.V 6�

Bedenckingh voor de jonghe jeught om.

� de Ncerftighcydt te minnen � en Üe>,

*K-Tracgheyt en Laetdunckcntheyt te*

*c te "fchouwen. .f6'f-«to'� tot ?*^: '^��Gluchtighe aenmerckinge óp verfche^?.

■Bedenckingh op de vrindtfehap. �^;«. tó» de Quinck-flaghen.
*Bonavcntura peetcr3.'<;^!- " t/oJ^Cornelis Sailleyen.

� By-voeghfcl op den �� vande doodt*
-i- ^;:iluytcnde met heteerftc dcel^ uvfy$
^B^khazar Gerbier. fusahti&k,

�Cavaillcr Bernin. . * 44^

.Cornelis Danckers¹ <ic Rije. '446

.Cornelis Cort. ^inlihup Züta'.'-^o.

Bedenckingh op den naturelijcken aertHCorneiis BlomrnaeitT n*v unbii *4$$

�iCaiei Andran,
� aaa 2

*der Schildcr-conil.

� iji j-i*

490
Caro-

-ocr page 584-

&f*

OF Τ REGISTER.

TAFEL

. Carolus de Mallery» -'

456 («Egidius Roi�leti

4P<r
558

iEHiabeth NeaeL -

♦Cornelis Galle.
,:�2arel Emanuet Bifct. l ^ ^rf4Charles Erpird. 't-' ν ?,l
.Ghrifpiaen vande Pas.
. Catharina Pcetcrs.

.Coenraerd Lauwers.

480

52e

533

56*

F. '"-?f:' V:

Ranchois Snijersi

�Tl Franchois Perreer..
«Frederiek Brentel.
♦Franchois Padoanino*
.Franchois Wouters. <
*F ranchois Ey ekens,.
-Francifco Maltees.
_%Francifeo Romanelli.

»43*
14.5«
150

*74«

282

2δό.

Dj '^d;:;v,j;'- *

E Rafernije van Mars op de myt-

leggingh vande Tiitel-plact.

* Droom vande Bic.

♦ David Rijckaert d'oude;. : a;;v'
.Deodatus del Mom.
. David Teniers d'�udc,

� David de Haen,
.David Beek.

IQ O*

�Franchoife Catharina van Thiekn. 347.

*34
f40

14?
t�e»
n>8»

*Francifcus de Neve.
JFrantifcus Fruytiers;
.Francifcus du Chatel;
_rFrancifeus vander Meuten,

34?�
38?

399f
jdem.

404,

405

521

552.

549�

�Daniel van Aliloot.
�Daniel Zeghcrs.

.Francifcus Miris;
2rt2*|iFrancifcus Verwik. ^
Francifcus> de Qucfnoy.
^Franchois Poliy.
tFrancifcus vander Steen.
�Francifco Fane�i.

.I^avid Bally,
*Dirick van Delen,, "^: -

� Dani�l van Heil. h'�-

♦ De Colonnen. ^π^ ^?-David Rijckaert den JGfigfr�nii**
♦Dominicruin. .omi��^M vjpu
�De Bruyn.. ^if _: �
�David Teniers den jonghen;
, Daniel Mijtens.

, Francifcus du Sart,genoemt Waloni. 556

308»

$??

334�
412«

�/^.Uido Rhrenus.
Xj.Guiliam Nieuwelant* �

?2
64*

b 79

102
101 «

108*
164

168 *

.Den Au&eur tot alle haedt-draghende

^Momifei.. .�d:>i:>& ^

«Gilis Moftaert, :n ί ^m^�i
.Geeraert Seghers; o j,;:

^.♦Gafpar Raveileyn. .πονκ

.Dar�tll^.qo-^r�^b^.nr.Di

'�5i j03J

JDatioit. -n;�!;^

, Der Neetfche Bic Eer-galm* 576

«Gabriel Francq. : :!

pGuiiiam en Gilis Bacquereel�

�G�is Peeters^

;#■�>

� #$8 sJStawbri'sO zii:sn'ioC>,^Geeraert:>tionthorit� I �.nr :>L 75

Μ -

afmus Quellinus. .noD zilantit�i

^Guiliam Mahuc. .rj

Jf.'

Egidius van Tilborgh^ia abn'-gjjiH

iGraf-ichfift^; op de doodt van Adriaen

; Brouwer, ,ί\ην 'ρ?

Graf°

�JMdius Sadclcr.

-ocr page 585-

₅ai

TAFEL OFT REGISTER.

Huybrecht vanden Eyndcn�
Henriek de Keyfer.
,Henricus Hondius.
,Huret.

44^*

4?*�

�.

po�
104/

10O*
101 '

108*

io?⁴

�2�*
jdenv

*4�"

»41
idem�.*�
156 -
t�8*
2t<S-

%$'

ί4Γ*

Vit*

1.66'"

vrt*
lam

� Graf-fchrift op de doodt van Bonaven^

tura Peeters.

.17>

-Gafpar de Craijcr.
*Glaude Lorijn.
tGeeraert Dau.
*Goovaert Flinck.
,Giardino de FiorL.
-Gafpar du Qu�.
*Gonfalo Coques.
�Gafpar van Eyck.
♦Gijsbrecht de Hondecoten.
*Gafpar de Witte.
*Gijsb recht Thijs.
�JGeeraerd van Hoochiladt.
^ Guiliarn de Vofch.
♦Glaude Melan.
�Guiliarn Fathome.
.Geeraerd van Opftat.
^Guiliarn Gabron.

44*
26$,

277
280,

295.

♦T Nleydinghe.
�Ij:

Joos de Momper.

|joannes Sncllincx.

Jfack Mijtens.

Jan Baptifta Francq.

jjan de Wael.

Joos van Craesbeeck.

Jan Guiliarn Bouwer.

Jan Bijlerr,

Jan van Baelen.

Joannes Parcelis.

jJoannes Wilden?.

«�Graf-fchrift over de doodt van Daniel�

Zegers, Joannes Fijt en David Rijc-

Jacob de Backer.

Jacob Blanchar.

Jan van Hoeck. ■

f6&

fDO

kaert.

Enriek van Baelen..
jL»Horatio Gentilefco.
Henriek vander Borght d'oudc.
.Henriek Verbrugghen.
«Hans Holfman.
_% HeiTelien.
♦Henriek de Clerck.
. Henriek Andriefens.
fHerman Swaenevelt.

Jacob vandcr Hcyden.

JofcprrRibcra alias Spaniolet,.,

Jan Both.

_t Jacques Focquier.
128* Joannes de Heem.
»32 Jacob van Es.
14^ Jacques Jordaens.
jdem* Juftus Suftermans»
163 Joannes Livens.
176'jan Thomas,
259" Juftus d'Egmont.
jdem'Jan van Bockhorflu
305 aan Eyekens.

>Hans Haringh.

»Hofco� :>-/ 1� -J~' _

.Henriek vander Borgh't den jongen 382^ Joannes Colliers».
�Haddeman. +\%\lvx>\> Sandraetv

.Hcarick Berckmans, 4*4VM Wccnincx*

-ocr page 586-

₅Si

TAFEL

♦ �an van Bronckhorft.
«�an Francifco Datfent.
Jacques d'Artois,

,�an Benedetti Caftilion.
«Joannes Fijt.
Jan Baptiila van Heil.
*Ian Philip van Thielcn.
«�oannes Coepers.
Jan Peeters.
«�oannes van Heek.
/�an Meel,

* �oannes de Duyts,
Jan Sibrechts,
Joris van Schooten,
.�oannes Meyfens,
.tan Thielens,
Joris van Son,

Jan Baptiila van Deynum,
��oannes van KefTel,
Joannes van Milder,

OFT REGISTE

278.
283»
500,

1°>
339

34*,
..344*

"� o�

34»,

354*

36^

370*

373*

idem"

386^

401

4,02*

406

448*

Jacob Pitau, 53�*

Jfarael Silvefter, ■-< 5&4

Jan Snijderhoef, 535
'joannes vander Borght Minne-broeder.

532. ..-■....-.

�acques Neefs, ???*

loanna Vergouwen. 558«

LOf-dichten ter eeren vanden Au«_#�theur in't eerfte deel, folio 15.,
^xLot' der vry Schilder-confl, 39«

♦Luis de Vadder, ;?8,

.Lucas Franchois d'oude, , ij*�

■Lijck-fangh over de doodt van B. Pee-,

ters, ^x7%.

.Lijek-dicht over de doodt van Fran-,

chois Wouters, ^l7^,

j'Lofder Stadt Antwerpen, A°_�

i»Lof-dichten ter eeren vandqn Au&eur^

in't 2. deel folio \%6 #8 189 tot tp*

Jan Claefen ViiTcher, in plaets van Cor-*

�Lucas de Wael,
�Luca-s van Uden,

229

240
320

461
462

471'

474

i
4.77

478

48 t

49Ο

494

_αψ.
Aft
52b

nelis ViiTcher.
Jan Sadcler,
^�acobus de Breuck,
Jan Witdoeck, ^

Jacobus Matham�
Joannes Baptiila Barb�,
Jacques Francquaert, ......

�Iercmias Vaick,

. �an Morin,

Jan Cardon,

Jan Ie potre, _r ,,_�.

� �oannes Saenredam,

Joannes en �eronimus Wircx,

Jacques Galot,

-�an de ViiTcher,

�lacob van Campca,

fLuis Primo,

■>il

■ff :>r

.Leonard Bramer,
.Lucas Franchois den jonghen,

374'
3»Γ

Lillij alias Lelio,

i ^v 't

LLucas Achtfchcllincx,& '^J

.Lof-dichten ter eeren varideri'-Ani�tif

,π:τ

in't derde deel,.folio
.Lucas Vorflcrman d'oudc,;
«Lan Fan,
JiuCas Faijdarbe,
ieb van Heil,

-421�*

.....j.f.

4<T3*

49? *
500-

526'*

528«

- f-.

-ie

fix'^Iicnacrt van Orlev,

«4/iijck-dicht op de doot ende Konft van *

S*y

Lucas *

-ocr page 587-

Ife

TAFEL OFT REGISTER.

^!*Op~dracht aende Heer van Lcyen, � �

Op de Teecken-contë, 26 *

, O&avio van Veen, _t 40 .

.. Op de natucr en kracht der verven 208 *

Oftadi, zy8".

«|*Op het Gulden Cabinet van Mr. Cor-i .

* Lucas Vorftermans den jonghen, 553
*Lof van alle de Pkedt-fnij ders die dit
Kabinet met hun Konft verciert heb-
ben, 5^Ó3

. . M. '

103

Mathias Kager, i6z

Mengelrije op de vetfcheydentheyt der

nclis de Bic,

F* *

Schilder-conft, 200

^Michiel Angelo de Bataiily, 297

* Moniieur Hans, Bernar en Patel, 2, �
♦Maria Threik van Thiclcn» 347

� Marten Rijckaert, 413
♦Marten Pepijn, jdcm
♦Matheus Mereaen, 485

+�� Etrus Paulus Rubbens*
�, Peeter Breughcl,
JPeeter van Avont,
tPalamedes Pakmcdefcn,.
♦Pauwels Moreelfe,
;. Peeter vandc Plas,
,Peeter Meulcnaer,

�� '

Hf *

149

154

. Mengelrijc van verfchcyde Pkedt-fnij-[wPeetcr van Loon,

ders,
�Michiel Lanc,
� Michiel Nat al is,
*M� Kocfcl,
*Maria van Uden^

�Pceter Franchois,,
JPeeter Soutcmans,

489

,Peeter Necfs,
►Petrus Tefta,

LPcctcr vanLacr^gcnocrnt Ban Boets »69

.Pcetcr Snaijers,
ItPauIus de Vofch,
»Pccter Sacnrcdam,
[�Peeter vandcr Borght,.
Philippus Champani,
♦Petro de Kortono,
Peeter Danckers de Rije;.
.Peeter van Aelft,

220 *
246:.

� m *

27^.
280 *
288-

12L

Icolaes Knupfer, ■'� t>'6*

[♦Nicokes vander Horft, 162

.Nicokes poflTn, 287

«Nicokes de Helt Stocade, 312

�Nicokes van Eyck, 388

^Nicokes Lauwers, 473

* Nicokes RegneiTon, 45>o

* Nicokes Loyer, 491
-Nicokes Pollij, pi
-Nicokes Pitaiu 532

ONtfchuldingh vandê Au&cur, 10
Op de fpreuck des Auftcurs₃ jdcm

*Peeter van Lint,
.Peeter Tijfens alias Thij^ ^n: ^H-Peeter Meert,
♦Peeter Boel,
,Peeter van Bredacl,,
#Peetef Tentcnier,, *
�Peeter de Witte,
Peeter van Halen*,

3é8r

%6z
380
384

m
401

Pectejr

-ocr page 588-

5«4

TAFEL O

-Peeter de Jode den ouden.

*Paulus du Pont.

JPerelle.

«Peeter de Iode den jonghen.

�Peeter Verbrugghen.

. Peeter vander Willighen.

�Peeter van Schuppen.

�Peeter Holfleyn.

�T*� Oelandt Save rij,
� J^%»Raphael Coxi,
»Rijnbrant van Rijn,
�Robert van Hoeck,
.Robertus van Vooril,
♦Jlaphael Sadeler,
% Renatus Lochon,
.Robert Nantuel,

♦Q< Ebafliaen Francq.
.jJtSijmon de Vofch.
.Sijmon Vovet.
* Salomo η Coningh.
. Salvator Rofe,
.Schelten Adams Bolfwert,
�Sebaftiaen de Ncve,
/Sijmon Bosboom,
*Stephanus de la Belle.

� T. '

l �t de neghen Mufen, .
Xot den fnellen Bcrifpcr,

FT REGISTER.

49a

49⁶509

510
13°

548

533

JTobias Verhaeght,
,,Theodor Babur>
�Theodor Rombouts.
.Thomas Willeborts BoiTaert,

.166
�afH
4a
45Z

454
51*

iTheodor van Thulden,
♦Theodor van Loon,
�Theodorus Galle,
«Theodorus Corenhert,

.Theodor Matham.

126

145

2? O

457
464

48?
49*

V Oor-reden tot den Lefer in het
eerfte deel 13

[�Vincent Malo, t^j

�Voor-reden tot den Lefer 'm het twee-
_t de deel, 18$

^Voor-reden tot den Lefer in het derde
1 deel, 431

*Villamena. $33

too

237
.143
2,50

4° 3

WEnflaus Coeberg*
Willem Delffius,
«Willem Swanenborgh*

tot

5*4
₅yo

♦Wenceilaus Hollar,

476

512

546

*Weert-befaemden roem van verfchey-

de Nederlandtfche Jofvrouwen*haer
felven oeiFencnde inde vry Schilder-
conft. 5^7

EYNDi .V

»4
20

ERRA-

-ocr page 589-

ERRATA OFT DRUCK-FEYLEN

* ��&SU L$rM ghelieve* te-verbete^», J^^-M*

Sn met de aen^jfinghe vande gkteeckende Fol,a oft Bladgs,

. foi, e�dest�i^biervolght. � .- �-; # ■

Aam W bb^bos'/_sT^i*X �i,

�Folio ^ p.� tt*vts*we»-�j----- .

fpi�� 7*. ftaet,e_?fimayitque_rkeft.ex:

-^l timuitq�e." < � ^;

f �i&r^iftaet efFeclieii kleeft ^effetek-

n,tt�$�*Eb

-. t�) leeft^obiil panda rehkeu? aa

bene iivor inwuc. r
Fo�o^:^et^ wiens f enne grotg
₁ atffMfe �evend'waiercijqis.�teelt

'""'-* ^ovfta�^: 'rorincrj. ,**■*& �io*

F�Uo to$>, ftaetAhramBrouwer > leeft
Adria�n Brouwer.

� * .

Fdlici fa» 'ftaet Dedahl* ,>�« fe¹^
� Wol», ftaet Harfouwen, leeft Car-

Pnlin ui ftaet indenWkr�ghel� naere ■<3 lauwen.� , _ «1�:-..«*.

.Folio i«. wa« inu w β ftaet Gafpcr du Que Tapijt-

deught te weten, leeft haer at ^^_fceft ^^hap-Schilder.

FoS'ft&tdle'il�ftVife.m�nfal, Foiio;^ftWt i'op den vijfden regel
^SflSSS�3!iSa4 ν� -- ■■�- Botoinghen.leeft Bottencken

_Fo!" ΐ¹ώ°^vennoghen,leeft Folo Λ8 Mennebroeder, leeft

crachtsvermoghen. I Minnebroeder.

Folio »»i. ftaet ghecrulde baeren, leeft

hairen.

F I NIS.

AP<

Bbbb

-ocr page 590-

llïïfSÖfo'öirf,t-�� ATAjuaa

� � PR � � � ��

�;.) sjiol ï.b/i:»b23i:i:!! abfJEV adgnfljwrm ab 5jrrt total

Eièn Boeck ( gheititkiiie^rt hét -G ö L-

DEN CABINET vandeedelvrySctiiï-

» der- conft ;inhöïadettde deWiöf ^atide StfiJ-

te; Arcbïte&èn /Beldt-boawe^ ^de �»-³

imjdêrs van defe eeuw * door den beroem.

et*4e lleto-^ e&m de Bi e

«^Notaris tot Lyer)� tovl&f^MiM nl&iï^tiji-

garende verftaoden, tot liefde vm dim Coiift�

Minnende 'Ghéeftèq-ï tot verweckin&e endepto*

.ftii^cje^erigheoSeM mog&eiïgöe-

draekt , ende iri't Jicht ghebrocfit worden; Jn

en denA$*$èhrmnji %6éteu m � 2

wq^fiiv buil .?qs ��'� ] ^ k Ufïd ibai _c noisv/ ai i^y^b'

,.........: � , j G«

�� rt"Vi � r ' ■ '-

G . I ^i I

-ocr page 591-



					■ 'ί;'

Ghedruckt T'Antwerpen, 2Sj> Juliaen van Montfort, �SoetftDitttfit� / ttl�� HB�CCft- tetcoopet / ttwonm�e tn�e $oog&-ftraet / testen turn �e $awe-ftraet / inocn flWacft, , Anno i66�.

	»� < -f' ■■

				/ 1 '■ '» *
		■


			;Χί

-ocr page 592-

�\ i^. 3°>3

-"-)

\-� ï<ïs*t» Ü'T- � a � � * � a � D ' ^

7 '>-',� ;-'.;.&o.i ohv:A ■''-'.'^:- 3

7- /

■ -'t

& '/*<&*

üH

-ocr page 593-

^, ^^V^A «^* '~ «"*-" fkfoZe^O, tt,^~?f #�.� / f^/:\ r^Jr/f_f,&^~*,J/.'^^~ Uk-r~*~■■&&**>*?

""-ik�

fe*�. <5-

�^�,»// C- *.

tl é

"/■

�~�-�..-�./<^ <y< �.

.,.X ,L�

�/ /~

-f'

-, é?Cr^m ^ *-*3�--------��^� /■

/in

^��^-�. <*- �»



					129

		lACÓ'T
		lACÓ'T
Üii » excellent vaintr, en 0��^ InventifetUn seuUreurfutfenteffd. ** delLiuïdeHaertmfere» Van ��* '�� ****** AmfuIreJafn.

			Btt.BaMufiulp. le.Ktjjjpn'�»'*
	Idt- � ac kef dhh		Btt.BaMufiulp. le.Ktjjjpn'�»'*

				R



		1*7
	r 7 ', ' ' '-�. �j , �,�-. �., 4 ^; �. / *	1*7
	r 7 ', ' ' '-�. �j , �,�-. �., 4 ^; �. / *

THOMAS WIIXÉBORttf BOg @A&B.T Petttrire irefrtnomméArAP&itt admtwttement lim enjmffdffjyi^wr/hmf^i^fat4Pfk\ Ikire un vaurimicl e^aetementiiinjen Jfrtetfr 1&��&4���'&���<1?�+ tui 4 I ' fatrtfifre-teduettip de fietep, comme aujfi ��, ü Prime guTtUume,att(jiy»urdu* * 'j rfw Manaifuefffon maiftre e/lait óea.rd Sejers, ejinede Berpuejurte �:��� ja /�« i Cip'St Aemettr � pre/int a%nv«f \ �� , ~~.�...■'~~,~~� � n.~~ifi~~i '," 'i'--.~~ i~~n '■� -■--�'-'■■~~ r ' �-'��.........^«-~~-- -~- '■-'- ■■ ■■-■■ �..,:.,..� ■i-ui.i.fcte»**