|
V
|
|||||||||||
|
3dm f- ^m vyLtfokttifi Co%
VHd. acuLsfo c»*m, V**-J*f* 0,nnif I"™*'
Vmj?, *&$>*»* f*> fatfasCctJu Couual
\fr\TSlH\0 Aona*,wic*& aZfe Jaci^i.
|
|||||||||||
|
SloU.
|
|||||||||||
|
uU fUnmnZ cjh Jtkto- Cfr,f& JtimAtAjylLlK
(khihcaut cetkw mijx. |
|||||||||||
|
i
|
|||||||||||
|
PHILIPPI C JESll
£ Z E S E N
C GE L V M
ASTRONOMIC<>
POETICYM
five
MYTHOLOGICUM STELLARVM FIXARVM,
hoc eft , „
Signorum coeleftium , five Conflellationum omnium
ad certas imagines redaclarum, inque Ccdo fiditio fiveOrgano Globi Aftronomici continui, mytholo- gico nomine & pidmi, ab Antiquis reprafenta- tarum SVCCINCTA DESCRIPTIO.
|
||||||
|
AMSTEL/EDAMI,
Apud IOANNEM BLAEU. Cl3 XOC IX II.
|
||||||
|
1
|
|||||
|
* Biblioth. Rhen.-Traj. *
* d- d- *
* Yir. Cl. G. Moll. t
|
|||||
|
I N C L Y T E
AMST ELjEDAMENSIS" REIPVBLI.CjE CONcoiDI
C A P I T V M; : QJf ADRIGI*. ILLVSTRIBVS
N E C N 0 N
AMPLISSIMI S
D O M I N I S
C.O N S V L I B V S,'
D.CORNELIODEGRAAF, Libero Domino in Suid-Polsbroek,
D.CORNELIO WITSEN,
D. CORNELIO DE VLAMING
AB OVTSHOORN, Equiti , Toparchze in Outshoorn, &
Gnephoeck r D. HENRICO HOOFT,
MECOENATIBVS MEIS MAGNIS ,
COELVM hoc ASTRONOMICO-
POETICVM
ANIMO DEVOTISSIMO ETOBLI-
GATISSIMO
D. D. D. D.
PHILIPPVS CiESIVS & ZESEN.
^ z |
||||
|
c
|
■jESIAcpx PALLAS Glo-
bulo Vfoaria fi&o |
|||||||||
|
Vranies prophis confpicienda
dedit, hic defcripta Tibi , Procervm
Qjadriga, ifacravit CjESIADES , recitans myftica Mythologum. Scilicet ^Ethereum qux Grex emble-
mate Templum pingit, & illuni no<5te micare fa- cit , unde trahat varium Pi&urae, & No-
minis ortum, prodit ,. & ex Vatum traditione refert. Eft blax & blennus, qui luxuriantia
Ccelo Sidera non curat, qua micat ipfe' DEVS. P. C, a 2T.
|
||||||||||
|
P&iE.
|
||||||||||
|
PRI F AMEN.
BENIVOLE LECTOR,
Um fingulis fere mortalibus a na-
tura inditum fic , ut Ccelum , re- gium illud Palatium auro gemmif- que nitidum, intentis oculis con- templentur; quippe Deusipfe, Ovidio tefte, °s Hominifublime dedit, Ccelumque tueri
- jufltt, &
ereclos ad Jidera tellere <vultus;
imo ipfum Ccelum, & nobiliffima ejus fidera,
voce tubackriore, ad fui contemplationem
omnesinvitent; nullum planeeft dubium, quin
primi Parentes ante diluvium , ubi fcilicet fe-
heioreccelo pariter ac ingenio , & diuturniori
vira fruerentur, ad penitiorem cceleftium co-
gnitionem , quippe quas omnibus, Zabarella
tefte, licetrudis & imperfecb, tamen longe
expetibilior eft, quam exquifitiffima & perfe-
aiflima terreftrium, adeoque ad pieniorem
fideralem Scientiam devenerint, De Adamo
prodidit Iofephus, quod filiis fuis ex aftris
przdixerit, mundum igni, & aqua peritu-
rum ; Sethum quoque, & ejus filios fiderali
Scientias deditos, ne inventa fua perirent,
duas erexifle Columnas, quibus ea infcripta
pofteritati relinquerent. Enochum proavum
Noe, hanc ipfam Scientiam fcriptis evul-
gatfc, teftaturOrigenes,Sixtus Senenfis , &:
iertullianus. qui codices ipfos legit, acge-
numos fuifle, Libro de habitu muliebri ,
|
|||||
|
com-
|
|||||
|
P R & F A M E N.
comprobare conatur. Abrahamm quoquc,
natlone chaldxus , imo ejus Pater Thare, fideralis Scientia: periti exiftimantur. De illo teftis eft idem lofephus ex Berofo; de hoc Philo Iudxus de Nobilkate. Nulla e- nim nobilior , nulla jucundior , in qua no- biles illae anims fe occuparent. Qmn & i- pfi defejrtores veri Numinis longe poft Di- luvium nobilitate hujus Scientias ille£ti, eam fummo ardore excolere adnixi funt. Ana- xagoras, Laertio tefte , tam privata, quam publica negligens , interrogatus, annon pa- triam curaret, digito Ccelum monftrans, rc- fpondit, illam multum fibi cura ejfie: imb eum infinem fe natum , ut fpecularetur Solem, Lu- nam, Caslos. Pythagoras , referente M. An- , tonio Imperatore in ejus vita, difcipulis fuis injunxit, ut ccelum mane afpicerent: quo in- fimul reeordarentur eorum , quse femper fuum officium praftant, & nunquarn ex or- i dine ac ftatione fua recedunt : Atque hinc faftum , quod tam difcipuli, quam ipfe prse- i ceptor , in Aftronomia tam multa prazftite- s rint. Qujn & Seneca Epiftola 6? inquit:' Vetas me Ccelo intereffe ? id eft, jubes me vi~ vere capite demijjb ? Majus Jum, cJr ad ma- > jora genitm, quam ut fim'mancipium mei cor- '" poris: quod equidem non aliter ajpicio, quam fuinculum circundatum me<& libertati, Ea quo- que causa Sapor Rex Perfarum ad alium fcri- i bens Regem, feipfum filium Soiis, & fratrein Luna?
|
||||
|
P R M F AM E ■ N.
Luna; vocavit, cum in centro Operis Cphx- rici fedens, quod ab Arabe quodam affabre fattum acceperat, Cceli, ftellarum , Solis, & Lunas , aliorumque Planetarum motum exacte contemplaretur. Imo non aliunde Endymion iEthlii & Calices iilius, dici vide- tur Amator pariter ac Amafius Luna?; St Phaethon Sole prognatus, Solifque equos re- gendo vitam amififTe; quam quod hic afli- 4uo ftudio Solis curfum obfervarit, xque ac ille Luna?; fed antequam obfervationes fuas ad finem perduxerint, vita fint functi. Ad hujus enim Scien.tiaj tot difficultatibus im- plicitse, ut ad ejus perfe&ionem feculorum aliquot fpacium requiratur , jam deperditx reftaurationem, iliorum hominum vita ad- modum labilis minime fufficere videbatur: quippe qua longe breviori , quarn antiquif- fimi Patres, gaudebant. Ut fic, quod antea unus Adam admodum Iongasvus invenerat, jam deperditum multi ejus pofteri, imo pcenc dixerim omnes, quotquot unquam poft di- / luvium, vel diftra&ionem populorum vixere, vix ac ne vix quidem reperire vel reparare potuerint. Thaies enim Milefim, ut a tem- pore Grascorum minus fjwSmZ > five fabu- lofo , ordiar, quamquam fummo ardore in :d ftudium intentus fuerit , tamen nihil aliud, quam ttia , vel qiiatuor tantum memoratu digna, invenifle legitur... Primum eft, quod Cynofuram, cui &nomen«jx]8 indidit, Hy- * 4 gino,
|
||||
|
PR/EFAMEN.
gino, & Lacrtio ex Callimacho teftibus,
popularibus fuis monftraverit. Alterura, quod Solis defectum, & curfum a converfione ad converfionem primus obfervaverit. Ter- tium, quod Lunarem orbem feptingentefi- mam vigefimam Solis efie partem primus dixerit; primus etiam diem menfis ultimum Tg/cMctSa,, hoc eft, trigefimum appellaverit. Quartum denique , quod naturam ratio- nemque defe&uum Solis & Luna? primus patefecerit , animofque mortalium infigni trepidatione liberaverit. Thaletis auditor, Anaximander Milefim, oftendit quoque Solis converfiones , & azquino&ia ; ctinftruxit Sphxram, prodente Plinio; invenit rotun- ditatem terra^, eamque moveri circa mundi medmm, tefte Theone & Laertio: primus diftinxit horas ex umbra gnomonis; ac mo- nuit Lacedaemonios de urbe cuftodienda , ob inftantem terrxmotum , referente Pli- nio: qui addit, urbem poftea corruiffe, ma- gnamque partem montis Taygeti abruptam. Quin & Solemterra? magnitudinem asquare > ftatuit. Hujus difcipulus Anaximenes Mile- fius primus inteiiexit Lunam notho lumine lucere , ejufque exinde deliquium, terra in- ter Solem & Lunam interpofita, oriri, te* fte Theone ex hiftoria aftrologica Eudemi: primus quoque oftendit fidera circa terram moveri. Anaxaroras Clazomenim multa ab^ furda ftatuit; inter alia tarnen, quod Luna habcat?
|
||||
|
P R M F A M E N.
habeat colles,& valles, variaquehabitaculaj & quod cometxex flammulisper concurfum planetarum ortis in aere procreentur , ut Laertius refeit: praxiixit quoque de lapida e coelis ruituro ; quod Eufebius anno Abrahx 1552 accidifle teftatur. JEolus rex qui- dam Infularis lovis & Hippota: filius didus, unde & Ovidio Hippotades audit, fignatem- peftatum ventorumque prasvia ex aftris pri- mus obfervavit , ac primus ventorum natu- ram &• varietatem ex illis ipfis cognovit ; eamque cognitionem & Scientiam, quo na- vigantibus prodeilet, evulgavit. Atquehinc ventorum praefes, imperator ac moderator fingitur : quos pro lubitu in utrem e pelle delphini includat, & mrfus emittat. Pytha- goras, Italicx & Pythagoricaz {e&x princeps, primus obliquitatem Ecliptica: invenifle di- citur Plutarcho: quamquam & modo difto Anaximandro , juxta Plinium , five etiam Oenopide chio , tefte Diodoro , Cenforino , & Theone Smyrn. ex Eudemo, hoc inven- tum attribuatur ; in quo poftmodum Cleo- ftratus Tenedius, prodente Plinio & Hygino, Slgna , initiaque Arietis & Sagittarii', imo Solem &c Lunam, non redire ad idem pun- &um primus obfervavit. Quin & primus Pythagoras ftatuit motus Solis, Lunae, & a- horum Planetarum circulares, & aequales, contrariofque quotidiana? mundi revolutioni, tefteGemino : imo primus intellexit Terram * S moveri
|
||||
|
P R X. F A M E N,
moveri, Sole immoto , uti & Ccelo; dixit- que Terram efTc Planetam, inque centro mundi, inter Martem & Venerem, circum- rotari circa Solem. Et in hoc dogmate Pythagoram fecuti funt, PhiloUus Crotonia- ta, Hicetas, Timaus Locrus, \^Ariftarchus Sa- mius , Seleucus, Cleantes Samim, Leucipfm , Ecphantm , & Heraclid.es Ponticus , imo ipfe Tlato jam fenex , tefte Theophrafto. Poft Pythagoram EuSlemon, & Meton Paufania: filius , Athenis folftitium obfervabant primi. Primus deinde introduxit hypothefes circu- lorum revolutionum Eudoxus Cnidius, Aftro- nomus non ko,t 'ndoSoy ; ut Plato vulgares appellitat-Aftronomos. Hunc fecutus Au-1 tolicus doftrinam de fiderum ortu &: occafu evulgavit. Timochares, &c Ariflillus ftellarum fixarum declinationes intellexerunt. Conon Solis Lunxque defeftuum obfervationes colle- git. Archimedes doclrinam de Solftitiis per- fecliorem reddidit. Eraioflhenes Cyren<eus obfervavit Tropicorum diftantiam, ac cce- lorum motus: quin & terrse dimetiendi ra- tionem tradidit. Hunc fecutus Hipparchus nunquam fatis laudatus, Plinio tefte, Opus re- liquit de conftitutione ftellarurn fixarum, Sc ftatione imrnota; de menftrup Lunas motu, fecundum Laticudinem, &c. Et hic eft, qui primus ftellas fixas numerare , ac in a- fterifmos & certa colligere figna aufus eft, Cataiogo eorum cpnftituto. Ex his deni- que
|
||||
|
P R M, F A M E N.
que per tot fecula & tot anteceflbribus ob- fervatis, Claudius Ptolemaus Pelufienfis , quem multi ab Albumazare decepti*Regem iEgy- pti fuifle falso ftatuunt, tam dilucidas fide- rum rationes, ut in seternum fufficerent, Cardano judice, excogitavit; ita ut folus cce- leftis machina: modum & fubtilitatem , fi non inveniffe , tamen exprimere aufus fuifle dicatur. Et hujus Xvvt&fyv Mathe- maticam Maimon, Rex Saracenorum, anno Chrifti 827, Arabice reddi curavit , ac Al- mageftum vocavit. Fridericus autem Secundus, Romanorum Imperator, eandem, circa annum 12,30, ex Arabico inlinguam Latinam trans- ferri juffit , cum Grazca tunc temporis fere ignorarentur. Atque hinc fattum, ut Pto- lemajum fecuti fint juniores omnes, ufque ad Copernicum : excepta Aftronomia. Al- phonfina; quam Rex Cajiells & Legionis Al- fhonfus , impenfis in hoc opus quadraginta ducatorum millibus , opera Rabbi Ifaaci Ha~ zan> aliorumque ludasorum, tefte Auguftino Ricio, circa annum 1270, iniiauravit : & Thebitiana, qua Thebitius Ben-Core ,Iud<eus, inter alia , circa annum 1300, in Ptolemai- cam induxit motuni coeli ftellati trepidatio- nis , five acceftus & recefliis; adeoque Sy- ftema mundi Ptolemaicum aliquatenus im- mutavit & adauxit. Sed rejecta tam Alphon- mia, quam Ptolemaica five Ariftotelea, & Ihebitiana, ut axiomatis Mathematias ad- versa.
|
||||
|
PR&FAMEN.
versa, motibusque cceleftibus haud refpon- dente, novas ac plane alias conftkuit hypo- thefes Nicolaus Copemicus Boruffus, dum cir- ca annum 154° > vetuftiflimam Pythagori- cam hypothefin tam diu fepultam luci refti- tuens, five potius Philolaicam cum Heraclidis Pontici, & Ecphanti opinione conjungens, ex illis duabus , propriam fecit. Siquidem prafupponens cum Heraclide , terram, rotat inftar, circa axem fuum, ab occafu verfus ortum, moveri, eumque motum effe diur- num; ftatuit quoque cum Philolao, eandem moveri circa Solem immotum , atque hunc motum efle annuum. Copernicum fecuti funt Federicus Cxfius Lyncsus, Princeps de S. Angelo, Maefilinus, GaliUus GaliUius,. & alii, prasfertim hoc tempore, quamplurimi; in- ter quos etiam fe oftert Renatus Cartefius, renata Phi/ofiphU parens , quanquam aliquan- tifper a Copernico difcedat. Et licet Tycho Brahe , Nobilis Danus, non amplexus fjt to- tum , &C multa in eo correxerit , tamcn valde admiratus eft Copernicum. Hic autcm Tycho ad inftaurandam Aftrolcgiam, Arcem Vranoburgum in Infula Dania: Huena con- didit , plurima inftrumenta Mathematica, in eadem arce repofita invenit , ac multas aluit operas: ut in Aftrologia excolenda im- penderit ducenta aureorum millia. Hinc liderum obfervatione anteceflbres omnesan- tecelluit : nempe & Hipparchi, &: Ptole- maei,
|
||||
|
PRjfcFAMEN.
mxi, & Alphanfinorum induftriam longe exfuperavit, omnibus eorum dogmatis ad ve- ritatis trutinam revocatis. Quinimo Coper- nicum negligens , quafi Scriptura: Sacra? au- ctoritatem impugnafTet , novam ex inverfa Copernicsa & Ptolemaica hypothefin ex- cogitavit : nempe Solis & Luna» Sphsras, ■cum extima cceli ftellati, Terraz in medio Vniverfi, tanquam centrum, quiefcenti ho- mocentricas fecit ; reliquorum autem quin- quc Planetarum, vidclicet Mercurii, Vene- ris, Martis, Iovis , &C Saturni orbes , Soli mobili , tanquam fuo proprio centro. Ita- que exinde tres praxipua? exftiterunt Aftro- nomorum fecbe: ^ArifioteleaHvePtolemaica, Pythagorica five Copemicana, & Tychonica five Brahxana : qmbus nuperrime quartam, in Tychonica hypothefi nonnulla mutans , addidit Andreas Argolmltalus ; ut ex iis, qua: Ephemeridibus fuis praurufit, videre efc De Iprdani Brtmi longe aliis ac antea inauditis hypothefibus hic nihil dicam; fed avido Le- ■>• ctori illum ipfum , uti & Oculum Side-
reum Abrahami a Frankenberg, legendum commendo. De tribus autem prioribus ad^ eatur Clariffimi Lipsdorpii Copernicus Re- ♦ divivus cap. 7 &; 8.
Atque ex his apparet, quam difficile in-
» ventu fit prajclara: hujus Scientix comple-
mentum; cum tot ac tanti Viri per tot fecula> in eam inveftigandam tot thefauros ac labo- ' res
|
||||
|
P R & F A M E N.
res infumpferint, ac finguli quidem, pro fua: dexteritatis modulo, aliquid contulerint, fed univerfi necdum .perficere potuerint. C&- terurri induftriaz, ac lucubrationi indefefla: unici fere Tychonis Brahai, utpote qui novis ac variis initrumentis ad id excogitatis, nu- merum , quantitatem , & pofitus fiderum longe accuratiori diligentia , quam quifque anteceiTorum fecerat , obfervarit, Gmlielmus C&fiw five Blaeumus, cujus exquifitiflimam Globi cceleftis ftrucTruram, five potius pi£tu- ram in hoc Tra&atulo maxime attendimusj fe debere faiTus eft, quod Globos fuos Aftro- nomicos decenti ftellarum imaginumque po- fitu longe exa&iores perfe&iorefque reddere potuerit, quam a vetuftis , ac recentioribus Mechanicis unquam fit fa£tum. Et cum Ethnicorum fabulofas Imagines ftellis appli- catas, utpote haclenus in Scholis Aftrono- morum receptas, eorumque nomina , reti- nuerit idem C&fms; nos operse pretium fa- £turos putavimus, fi fabulas illas, quas fub hifce pi&uris mythologicis , earundemque nomi- y nibus afterifmis a veteribus accommodatis, latitare cognofcimus, opera noftra ex aiiti- quorum Poetarum aliorumque fcriptis de- cerptas , Aftronomias pariter ac Poefeos Studiofis ob bculos poneremus ; quo unicui- que fit notum , quid fibi velint tam variae ^ariorum animalium aliarumque renim fi- guras in Ccelum ftellatum, tanquam in the- xiotro-
|
||||
|
P R M F A M E N.
|
||||||
|
riotrophium, five vivarium quoddam , intro-
<jfu£be , atque adeo ftelte ipfa? afterifmique faciliori negotio memorix mandentur. Sed ne Ledorem Benivolum in anteceflu hoc longiori, quam par eft, prafatione detinea- mus, filum hic abrumpentes, nos noftrum- que laborem benignitati ejus commenda- mus , eumque valere jubemus. Amftelx- dami, Anno xtx Dionyfiana: cIdIdc lxii. |
||||||
|
EPJ-
|
||||||
|
EPISTOLA
CLARISSIMI VIRI IOANNIS CRVSII I.CtL
ad Auctorem
COELI ASTRONOMICO-POETICI, ob fugam vacui huc appofita.
Sllui ad tempus, Generofe ac nobilijjime C js. s i; &
quafi dormivi. Sed bucctna fantte Cselutn tuum A- ftronomico-Poeticum fub prmlo incalefcere annunctan- tis me iterumfufcitavit. Quxris ,cur tanto defiderio expe- Bem Editionem iftius Opens? Bonnm pnblicHm pro me refpondebit: Cuilabores tuos indefeffos pertotam Germaniamy imb pcene dixerim totamEuropam , aprima tuis inctinabu- lis adeb addiclos vidtmus, ut communis Europz Frofejjbris titulo ornari vel maxime dtgnus vtdearis. Ouippe regiam hanc ad Hominis & famm immortalitatem (emttam tanto fimoer nifu calcafti, ut inter aftra , prafertim hoc ipfb , quod nunc inlucemprodit, Opere loeum fts adeptus. Inter aftra verfaris: in Ccelum ipfum penetrafti his tpfislucubratwnibus. Ccelum portasfuas aureas ttbi aperuit; five Tu tpfe , ut eloquar quod res eft, easdem tibimet ipfi apemtfti; tmb non \ tibifUi, fed eddem operd & alus, dum Casleftts Htftorits ve- lum mertsfabulis comextumdetrahis, ac veritatem nudam in- ! genii tui dexteritate oftendis. Sane anteduos,&quodexcur- l rit, annos, Ccelum tuum Aftronomico-Poeticum ftella- j rum fixarum , prout primd manu conceperas , leqt cum magna admkatione: quam procul dubto longe majorem ex- citabtt Editio ipfa; cm ab ultimd manu tot acceffijfe dtvi- ^ tias audio &? gaudeo. Perge Amictfjime mi; & nos ettam bea altero illo, quod promtttts, Stellarum errantium five Vlanetarum Ccelo. Atque fic omnia Mythologorura Sectetaerunt detetla. Vale C^siorvm Gentts a- vit<s novum ac fupremum Decus, & a me falve, qtti «terwmTum, Bredne, M.DC. lxii. Kalend. Maji. |
|||||
|
\
|
|||||
|
NOMENCLATOR
A ■ V C ■ T O: K . . V M & Artificum, quorutn auftoritate in hoc
|
||||||||||||||
|
Opufculo ufi fumus..
|
||||||||||||||
|
Attalus Arati interpres.
Aventinus. Averrhoes. Auguftinus Pater. Avicenna. 't\ufui Feflus Avienus.
Aurelius Viclor. Aufonius. Autolycus. B. ROaerius Bachoniiis»
Bicchylides. Baptifta Pius.
Cajparus Barlanis.
Baronius Hiftoricus.
Bartholinus.
Bafilius.
Gmhelmus Batecumbus.
Anglus. loannes Bayerus.
Lazarm Bayfius.
Chrijtianus Becmannus.
Beda.
Bellonins.
Berofus.
Gctstgius Berfmannus.
Bias.
Biblia Sacra.
Blaife Vigenere Galliis.
HeUer Boethius.
Sevennus Boethius.
Bolemo.
Theadorus Botterus Hi».
ftoricus.
Tycho Brahe Nobilis Da- nus.
Brentius. lordanus Brunus Nola- . nus. >
Brylingerus. lfm/el BuIIialdus. loannts Bureus. C. CCaffius.
• Czlius Augufti- nus Curio. Ca:far Ge.rmanicus. Cafiiis five Calpurnius BaiTus. ■
xAhrahimus Ca;fillS. Federicus Cajiius Lyn» CE.usa |
||||||||||||||
|
P&rus Abanus.
Abrachis. ChnjUph. aCaftro. Aceiander. Acefilaus. Acefodorus. Achaus. (Tat;us, Aclulles Statius, «h.s
lcfephiu a Cofta Hifp. Acnfilaus. •Adamantius.
Ado. Pfuiut «sineta.
CMudtu, .Elianus.
*"eas Philolophns.
■£»ems Euxkheus.
■"lichines.
•ffifcriylus.
Aetius.
Afranius.
Agatarchides Gnidius
Agathias.
Agathodes.
■Agellius.
Agrstas.
Albertus Magiros. Alboafar five Albuma- far Arabs.
Albricus. Alcajus Poeta. Alcetas. vxJmirauAIciatus.
Alcimus. . Alcman. ^ylF" Aldrovandus.
Alexauder CorneKus Polylnftor.
A exander Myndius. A Pheus Mitylenasns. «'phonfus Rex Ca- ftella;.
V*»*mj Alehamerus, Ambrofius Pater. ™9^«ni»MarceIlinns. Alni2°raS CIaZome-
|
Anaximander Milefius
Anaximen.es Milefius. Andrartas Tenedius. Andron Tejus. Anticlides Hiftoricus. Antigonus Caryftius. Antimachus. Antimenides. Antipater Tarfenfis. Antrphon Orator. Apianus. Apollodorus Athenien- iis , five Bibiiotheco-
graphus.
Apollodorus Cyrenai-
cus. Apcllodorus Cyzicenus.
Apollodorus Gelous.
Apollomus Rhodius fi-
ve Argonauticogra- phus. b Apollonins Smyrnams.
Luaus Apulejus. Aratus Solenfis. Archelaiis. Archemachus Euboi- CUS.
Archias p0gta.
Archimedes Centima-
nus.
^Andreas Argolns. Arion. Ariftarchus Samius.
Anftides Orator Ariftillus. Ariftippus Hiftoricus.
Ariftocles. Ariftedemns Abderites.
Ariftophanes Comicus. Ariftoteles. Arnobius. Arrianus Hiftoricus.
Artemidorus Epheiius. Artemon. AfclepiadesMyrleanus.
Athena;us. Athenagoras.
thenodorus Byzan- tius. . Athenocles.
|
|||||||||||||
|
Atrapanus.
|
||||||||||||||
|
O R
Euciemon.
Eudoxus Gnidius, Eumelius Poeta Co- rinthius.
Euphorion. Eupolemus. Euripides. Clemens Eufebius. Euftathius. Euthymius. F. FAbricius Hiftoricus.
^eorgius Fabritius. lob.Baptiftx Ferrarius. lul. Firmicus Maternus. Fioreiit. Wigornienfis, L. Iulius Elorus. Francaftorius. ^Abrah. a Frankenberg, Litiertus Fromondus, Fulgentius. Fulvius Vrfinus, G, GAbrias.
Galenus Medicus, Galienus Imperator. Galilaeus Gatilxius, Thomns Gafconius, Petrus Gaffendus. Theodorus Gaza. Geminus. Gregohus Gemiftus. Comeitus Gemma. 'KainerusGemma. FrifiuS, Gefnerus. Giar.eanus. Gpltzius. Gregorius Magnus.
Gregorius Nazianzen, Gretferus. Hugo Grotius. Mtch. Gualterus Theol. Ltlius Greg. Gyraldus. H. THaddaus Hagecius.
ab Haic. Harpocration. Hecatajus Milefius, Heliodorus Lariflseus, Helladius. Hellanicus Lesbius, Helmoldus Hiftoricus, Hephsftion Thebanus. Heraclides Pon.ticus. Heraclitus Sicyonius. Hermocreon Poeta. Hermogenes. Hermolaus. Herodianus Hiftoricus» Herodotus.
Kefio»
|
||||||||||||
|
NOMENCI.AT
|
||||||||||||
|
Cyrillus.
D.
HErmannus Dalmata,
Damagetes Poeta. Henricus Decimator. lAntonius Delrius. Demaratus. pemetrius Byzantius, Pernetrius Scepfius. ' Democritns. Demodocus. Demolthenes. Dercylus. Dialochus. Dicaarchus, Didymus. Tbomas Digeffeus, Diocles. Diodorus Siculus.
Diogenes Laertius. Diogenetus Erythr&us. Dionyfiocles. . Dionyiiodorus.
Dionyiius Chalcidicus. Dionyiuis Halicarnail'. Dionyfius Mileiius Ar- gopautographus.
Dionyfius Mitylenseus. Dionyfius Thrax. Diophanes Hiftoricus, Diofcorid.es Sicyonius. Diofcorides Medicus. Dioxippus Corinthius. Diphilus Siphnius Me- dicus & Pdeta.
Dorion. Dorotheus Sidonius.
Cometius Drebbellius. leremias Drexclius. Dubravius.
Duris Samius.
E. EChemenes Cyprius.
Ecphantes, Egeiias. Empedocles.' Ennius. Ephorus. Ephraem Syrns. Epicharmus Siculus. Epigenes. Epimenides Poeta Cor- cyrseus.
Epiphanius Cyprius. Erafmus Roterodamus, Eratofthenes Cyrensiis, Ethymologicon, Evanthes. Eubulus, Eutherius, |
||||||||||||
|
CKus.PrincepsdeS,
Angelo.
"Guitietmus■ lanjjbnius C3Z- . fius, five Blaeu. Callimachus. Calliftheries. Calliftratus lurisconf. Guilietmus Camdenus, loacbimus Camerarius. ■ Thomas Campanella. <Martianus Capella. Hieronymus CardanUS, loannes Carrnuel. Ludevicus Carrion. Renatus Cartefius. Ludovtcus Cafanova. M. ^Antomus Cafanova. lAurdsus Caffiodorus. L. Cafiras Hemina. Caftor. Catullus. NicoUus Cauftinus, Cecrops. Cedrenas, CelmsEpicureus. Cenforinus. Chierecrates. Chffiremon iEgyptius, Chares Mitylenauis. Chariclcs. Charon Lampfacenus.
Chcerilus. Chronicon Samaritan.
Chryfermiis Hiitoricus, Chryfoftomus Pater. Marcus Tulhus Cicero, iiuhitus Cicero. Claudiaims. Clavius. Cleanthes Samius.
Ciemens Alexandrinus. Clemens Romanus Cleomedes Aftrologus. Cleoftratus Tenedius. Clidemus. Cointus Smyrnajus, Coiumella. Commelinus. Couon Mathematicus, Niro/aus Copernicus, Corinnus Delius. 1 ^Andreas ■ Corialius. ^Albertus Crantzius, Cratcs. Cratinus, Crinagoras Poeta, Vetrus Crinitus., Ctcfias. Curtius. Cyprjanss. |
||||||||||||
|
/
|
||||||||||||
|
I
|
||||||||||||
|
» V C T O K V m
|
||||||||||
|
Hefiodus;
Hefychius, Oito Heurnius; . gicetas Syracufanus. gjeroclesStoicus. «leronymus Pater. Hieronymus, Philof. giPparchus. Hippocrates. •Homerus. Horatius. »°™s Apollo, picoUut Hunnius. t. lu/iui Hyginus, IArchas Indus.
T , Ibycus. Wmon Poeta, Igmius. i?llft?miis. ^'•"lofephus. "'««ruscharacenus,
Ifocrates.
Iunianus luftinus. Iunius Medicus. Hadrianus Iunius Iuvenalis. K.
KAbalifta;.
Kalendaria Rom. Banhcl. Keckermannus. rw^aKemnis. Kuanides, "pb, Kircherius Germ.
Hcwhu! Kitfchius. L. L4itantius Pater.
1-aclant. Firmi-m L=elius Bifciola Wn' Lampridius.' • Leo Jjbraeu-s;- V Leonides Poeta.
^Lerius. Leucipp,js.
Livius. P rpms Lub,
I-onicerus
Lucanus p0e-
Lticianus. " Lucretius.
Ludov. Prihr , i . Lutatius. C-AnhaMn. Mm»w Lutherus. |
||||||||||
|
Lycophron.
Lyfimachus Alexandr. M. MAcrobius,
Magynis Phyfic. Vtrtiliut Malvezzius Bg- . longite Marchio.
Mancinus. Marcus Manilius. Baptijla Mantuanus, Georgius Markgravius.' Martialis. lac. Martinius Scotus,
MaruIIus. lulius Maternus, Maximus Tyrius. Benedi&us Mazzotta Li- cyenfis.
Petrus Medinenfis. loan. Henricus MeibO'. mius Medicus,
Vomponius Mela, Meianthes. Vhilippus Meknthon, Meliftus Euboicus, MeiiEechmus. Menarider. Gerardus Mercator. Mercurius Trifmegift. Gaudentiui Merula, !',"*«■ Metius, Mcthon Atticus. Meurerus, loannes Micra;iius, lacobus Micyllus * Mimnermus. •* Minucius Felix. Mifoponerus. Mnafeas Petarenfis. Mnefagoras. Mcero Poetria Byzanj. Michael Mceftlinas, Morellius. loannes Morenus, Hteronymus Munrios. Munfterus Cofmogr. Sebaftianus Mmifter«s, Mufjeus. Myrtilus. N.
NAtalis Comes.
Naucrates Erythf. Mich. Neander Sorav. Nicander Colophonius. Nicephorus Gregoras. Nicetas Choniates. Nicocrates Cyprius. iNicomachus Gerafenus Bartholdus Niehufius. P- Nigidius Figulus. * * 2 |
||||||||||
|
Nonnus Panoporyta',
Numenius. Nymphodorus Syracuft ADotphus Qcccv
Olaus Magnus. Mdrt. Opitius Poeca, Oppianus. Origenes, Orofius, Orpheus. lAbraham Ortelius.'
Orus Milefius. Ovidius Nafb, P. PAcuvius.
Pal^phatus. Marcellus Paliugenius; Pamphilus Poeta. Panyafis. Parmenides. Paullus lurifconfultus; Paufanias. Pedo Albiriovamis. Peirefcius. Perfius. Petellis Gnoffius.
Petronius Arbiter. Phanocles Poeta. Phanodemus Atticus,' Phavorinus. Pherecydes.. Philemon. PWlip.Bpantin.Pogu;
Milo Byblius; Philochorus.
1'hilo'laus Cratoniata^
■i nnoponus.
^iiloftephanus,
IJiloftratus.
Ihiloxenes.
Phocylides.
Francifcus Phcebus Co.
mes Focenfis.
Phcenix Colophonius,' Photius. Phurnutus. Piccolhomineus italus,
/.PicusMirand.Comes, /o<««.PieriusValerianus. Vrancifcus Pifferus. ■ Pigaffetta. /oM.Pincierus Medicus<
Pindarus. Pifmder Camirenfis,
Pithceus. Platina. Plato. Plautus. Plinjus. PIiW
|
||||||||||
|
(
|
||||||||||
|
N O M E ■ N C. A V C T O R.
|
||||||||||||||||
|
Petrus Theodori:
Theodoretus. Theolytus. Theori Smyrnseus. Theophanes. Theophilus. Theophraftus. TheophylacTais. Theopompus. Therficles. Thevetus. Thycidides. Tibullus. Timachides. TimJeus Locrus. Timagetes Timochares. Tortellius. Toftatus. Trebius Niger. , NicoUus Tngautius. Tryphon Grammaticus. loannss Tzetzes. Ifncius Tzetzes. Tubero. lAdrianus Turnebus.
V. VAdianus.
Valerius Flaccus- Valerius Maximus. Valerius Pfobus. Laurenttus Valla. Varianus. M"arcus Varro. Terentius Varra, Flavius Vegetius. /MH.Velcurio Phvficus. Venantius Fortunatus. Veriius Flaccus. Francifcus Verulamius. lAmertcus Vefputius. VettiusValens Antioch. Virgilius Maro. ■ Vitruvius. Vlpianns Rhetor. . : i
Volaterranus. lujiusd Vondelen. Gerhardus loan. Voffius. Vfuardus. X.
XAnthus Lydus.
Xenocrates. Xenophanes. Xeitophon» Xiphilinus. Z. ZAbarella. (ofn*.
Zenobius Accia- Zenodotus Efhefius. |
||||||||||||||||
|
Sedulius.
"ioan. Seldenus Iurifc.
Seleucus Delius.
Semus Elifienfis Gram.
Seneca Philofophus.
Seneca Tragcediogr.
Dan. Sennertus Medic.
.££. Serenus Samonicus.
Serviiis.
Sextus Aurelius.
Sidonius Antipater.
Pdafa.Silentiarius.
Silenus Chius.
Silius Italicus.
Simonides.
Simplicius.
Uenrieus Sirturus.
Sixtus Senenfis.
Socrates.
Solinus.
loannes » Someren.
Sophocles.
Sofibius Timonax.
Sbfipater Charifius.
Sofiphahes.
Softratus.
Sozomenus.
Joan. Sperlingius Phyf.
Speufippus.
loAnnes Stadius.
Staphylus Theffalus.
Stafinus Cyprius.
Statius. PSpinius.
Stephamis..
Stefichorus.
Godfcalcus Stewichius.
loannes StobiEUS.
Strabo.
Strdzza Pater.
Suarezius.
Suetonius Tranquillus.
Suidas.
Snlpitius.
Surius." \.
Symrnachus.
Geirgttu Syticeilus.
Synefiiis.
T.
COrnehus Tacitus.
Tarquitius. TatianUs. Taxites. Tertulliaiius.. Thales Milefiiis. Thalmudici. Thcbitius Ben-Core Iu- da;us.
Theo Arati Scholiaftes. Theocritns. Theodorus. |
||||||||||||||||
|
PiurarcMs.
Polemo. 'iAnvehis Potitianus.
lulius Pollux. Polybius. Polycrates Samius. Polycharmus Hiftoric. Jottn. lovianus Pontanus. Porphyrius." Poiidippus Poeta. Pofidonius Guihelmus Poftellus. Proctus Lycius. Procopins Gaza:us. Propertius. Prudentius. Pfellus.: (lufienfis.
•CUuditu Ptpleroaus Pe- Pythagoras Samius. |
||||||||||||||||
|
Q
|
-&'
Vintihanus.
|
|||||||||||||||
|
R.
RAbbini, (Efra.
Abraham Aben- Azarias.
Mofes Ben-Maimon.
lonas.
Ifaacus Hazan.
•David Kimchi.
Jianniba.1 Raimundus. Ravifius Textor. Zoannes Multerus Regio- <■ montanus Aftronom. Keinerus Reineccius, Thomas Reiriefius. . kAntsnitis Reita. Thomas Rhadius, Rhianus Cretenfis. Ribadeneira. lAuguftinus RiciuS. Joannes Roffinus. Snffinus Hiftoricus. S, CLaudius Salmafius.
Sanchoniathon Be- rytius. Franciftus,San&ius. Sanfordus Anglus. Vetrus Santerus Sicttlus. Sappho Poetria. ^Alexander Sardus. Ciaudius Saturnius. Saxo Grammaticus. Jofephus Scaliger. lul. Cxfar Scaliger. Hhas Schediu.s. Gutlielmus Sehickardus, lulius Schillerus. lointies Schorierttss |
||||||||||||||||
|
C OE L I
ASTRONOMICO-
P O E T I C I,
feu
M Y THOLOGICI
ftellarum fixarum M E M B R V M I.
Veftellis circa Globum artificiosepiclis, earumque
difcrimine, appellatione, ac diBributione :
item de via lac~tea,feu Galaxia.
Igna ae/eflia, illifque in Globo no-
ftro fictitio aptata: pictura; pariter ac nomenclaturas originem ex anti- quiffimis Poetarum mythologiis de- fumtam explicaturi, de partibus eorum, hoc £%Jieliis, antequam ad ipfas ex earundem col- le£Hone conflatas certas conftellationes>&: ima- gines nos accingamus, aliquid prxmittendum, pradibandumque putavimus. StelUrum autem aliaj funt/y*; alia: erratica,
leu Planet*. F*x* dicuntur, quia orbi fuo quafi infixae adha>rent,
^JfMMimmmahil&m, ut Cicero 1. i de Nat. Deor. lo- H nr,ab ortu in occafum commeantes,nullitm mqnam cmfia Avus\gmm infie®Hm- Videatur de hoc Abrahamm Cejimi "MctU^^ ' Ioac^imoCameraria, Viroillimaximo, ob iviatneieos,acPoefeos ftudia indefefla,in magno habitus {> etio,** ^"tofniontbm fris Afoonomko-Zbyfw de Sole. A De
|
||||
|
t C OE L V M
De Brrdticis, cum fuos proprios, &: ab o£ta-
vo per Organum noftrum hic reprasfentato ftellarum fixarum orbe, plane diverfos agno- fcant orbes, imo tam variis cieantur motibus, ut uno inftrumento vix repraefentari poflint, adeoque in hoc noftro Globo aftronomico non exprimantur, in peculiari Tra&atu a£turi, hic tmxmajlellasfixas, feu inerraticas, eafque in Globi fuperficie depi&as confiderabimus. Sphxrx coeleftis conftru£Ho a plurimis ante plurima
fecula fuit tentata, &c a nonnullis etiam creditur per- ie&a. Primus horum, tefte Diodoro 1. y, fuit Atlat tAZpptius, aliis Fbcenix: five ille fuerit Mauritania: rex, & frater Promethei, partis /Egyti principis illius, qui Eupolemo, ac Alexandro Cornelio Polyhiftori idem, ac Enodh, fed falso, creditus; five alius Atks , Aftro- logus di&us , Promethei Gracis circa Abraha; annum 431, Eufebib fic colligente, celebratiffimi filius. Atlan- tis exemplum fecutus dicitur Hercdes, ejus difcipuJ,us : item Mnfem ; & kaertio tefte, Anaximander Milefiu, Thaletis difcipulus; ut Plinio traditum 1. 7 , cap. ytf. Quin & idem tentaffe fertur ~Eofidonius, & Atcbimedes Centimanns > ut eft apud Ciceronem 1. 1 Qoseft. Tufcul Imo Cleomedes, ajiique ab aliis in hpc ipfo laudantur: ut in Ancilla noftra Aftronomia? fed;. 2, memb. 1, ube- rius indicatum. Et id quidem exigui fuit laboris; cum, circulorum CGeleftium riaturam, & proprietates ex ipia haurire licuerk Geometria. Verum Globos cwlefies repr^ fintatitios ftellis,figruique decenti ordine,& pofitu ador- fiare, an vetuftiffirnorum Artificum aliquis ante Hip- parchttm tentaverit, dubius quidem hasreo; fed an id- ipfum ante illum quifpiam perfeeerit, non crediderim. Hipparchus enim, multorum teftimonip, imprimis au- tem Ptolemsei, & Plinii, ftellas inftrumentis ad id ex- Cogitatis primus frifcitatus eftj adeoque novam ftel- ' lam |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3
Jam in a. vo fuo apparentem obfervavit. Quinimb ftel-
s. nu«ierare , ac fidera ad norrnam expangere aufus eft pnmus. Et extat etiamnum in PtoIem_ei fxtyixng _.-. ™ .e«., hoc eft , magnae conftru_tionis libris, Almage- JtPtm Arabes vulgo vocant, Catalogus ftellamm fixamm ; quem concinnavit idem Hipparchus in eum finem, ut ex eo quavxs occafione imagines fiderum coeleftibus Idau?nl rnfn"' & ^obisiolidis appingipoilent. SLP f modum ex eo CataIos°tentatumfu* * *-
alnfn? ' ^0 » Regtomontano . &W«, G^ Jrtf-
S a °>aomm ultimo loco laudatus, ex fuis per ra- «jum aitronomicum obfervationibus, novum adornare wobun, aufus eft j at morte prsventus non edidit. Edi- catoTnZ^f CT' drCa annUm ^4» , Gerardus Mer- S ionl qa°ftm CX Veteri Catalo8° compofitos. maSSL^*™"! *cca™™4™, a/diverfe 3s teom ; 9U01T diameter in ma^mis accedit ad adventatistrutmamrevocato, & locupletato, 3_
prSfexif'" nl0rUm PicW * hoc opufculo
ffiSSff allabo«- tao , quod maximos C^S^^T duxjtadmiratiou^ > idem
SpLramrTZ kadatas, du?Ucem pari dexteritate Ypiciendnn, „ r ^^*». qu* oculis con-
S_^_a,ri,M?lburqB5^,,afi PalDandum ^bjecitmo-
™ terra duPicem^ diurnum circa axem fuum • &
annuum per eclipticam : im6 ipfam axis terreni dirf
ftn^i?^'&£ 8enus ali* **% negotio mon^
totiusMuSfl?nPofrunt- Alteraeft^&, <j«
« confeur P °nemeXhibuit- VbiSoIquiefle-
mpicitur ln centro, circaeum Mercurii Sphso» A 2 moveri,
|
|||
|
4 C OE L V M,
moveri, circa hunc Sphsera Veneris: Terra vero, Lu-
naque, intra orbem Veneris, & Martis, eclipticam an- nuo fpatio percurrere; fupra Sphajram Martis locum occupare illa Iovis, & fupra hanc Sphasra Saturni; ex- tima denique ftellarum fixarum , ipfa etiam immobilis , mundum claudere. Atque ex hac cognofcuntur or- bium coeleftium fitus, Planetarum ftationes, retrogra- dationes , ac dirediones, aliaqne phaenomena ex motu terrae in ecliptica procedentia. Et duplicem hanc Sphas- ram commendat C. Barlams hifce verfibus: Inverfu Superum Sedes, & mcenia mtmdi fufpice, qui mundi Sceptra capeffis, Homo.
Sufpice currentem circum triafidera terram. atque alio Venerem, Mercuriumque loco.
Sufpice diftantem fpatiis tmmanibus athram: & procul a Fhosbo tot radiare faces.
Stat Phaethon, nultafque immotus fietlit habenat. Fabula tot Vatumfutilis illefuit.
Terra ruit. ruimus fecuris motibus ipfi: atque oculos noftros devius error habet. Non hoc, Terfafagax, non hocfcivifiis, Athenx. Nil tabulis debent htcc, Ptolemxe, tuis.
Heu firo fapimm. dum terrafenefcit, & <sther, vtx miferi tant<e difcimus artis opus.
Vtve, tuoque comesfulge, Copernice, Thcebo. nec laudes tevtte verberet umbra tuas.
In centro cum Sole mica. Sic cerneris Orbi, Teque repertorem fufpicit illefuum.
Qm mediis Solem difponit Sedibus, illi in medio Solis debuit effe locus. Qui plura de hoc Copernicano Mundi Syftemate nofle defiderat, adeat eruditillimi viri Danielis Lipsdorpii Copernicum Redivivum: ubi infimul & Braheeana, feu Tjrchonica Hypothefis examini fubjicitur. StelUfixx rurfus funt, vel folitari<t; quas no-
mine proprio carentes, "L-m^n;, hoc eft, di~ Jperfas, fparfiles, ac dijfeminatas, feu informes,
cum
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. f
cum fcilicet extra imaginum formas cecide-
rint, nec ad ullam certam figuram commode referri potuerint, dicere'placuit: vcl-con/iellata, zutformau; qua: ad certam aliquam conftella- tionis formam, feirimaginemrelata:, partim »propria, partlm a conftellationis fusenomine rnutuata appellatione difcerniintur. Reda&a autem funt ab Eudoxo, Hipparcho, aliifque
confufa illa fteUamm confteUatamm agmina ad has imagi- «'i quas Hipparchus «»e^Vw, Flinius fidera, 8cfigna, vaila, ahique ajlra, Hyginus , & Ariftoteles *«>«£, ia elt' cywa, Pmclus fyh» , hoc eft, ammalta, Ptole- ffus Wl*«&> id eft, jjgww/reliqui Aftronomi conftel- lattones, imjq»™,, feu cmfcdmiom im6 „eTfW vo- ca e^confueverunt. Idque fadum ob qtituor potiffi-
SZ r * /^T ac P°tior' ea1ue ^"^ erat,
M^cogm^,Mm^nd^efactUtas. Difficileenim mo impoffibile fere fuiffet, iftam adeo numerofam ftel- lamm multitudinem cognofcere , acdignofcere nifl cems quibufdam velut imaginibus , aut fignis , doccn- iWff Te Causa' antiqui^s ftellarum feriem de- nohki ^^'^PPe^^onem, quxhtftortca, nob1S arTerOcerol.jQuxft.Tufc. ftatim ab initio NecveroAtlas, w^fifocKa&m; nec (frater , Tro- ™ge™f™ Cucajb nccfteUatusCepheus, cumixore QCaffiopeja, )$km Perfe, )filta (Andromeda,) trade- remr, n,fi C(£leftmm divmetcogntttonomeneorumadermem J^traduxtjfet. Primis enim Aftronomise intef ethni- outSf^ tnommts tmm°n«ltta* > ®gl«"& hoc modo hmLTa cmtk' ea1ue P^ca'erat °Per^ fa l*om feu operattontsejufmodtexprejfio, &mdtcatto>, utfbi-
rerum Uin MtUra Per eJufillodi animalium,aliarumque obtinentqUSiandea? naturam > & efficaciam cum illis cilius coVn& aS fteUarum a8minib^ aptatas , eo fa- * barbanca yrdere eft. Quarm denique> qu* mathcma-
■^3 tic4,t
|
||||
|
6. C OE L V M
tica, erat Jlmilitudo: cum ipfa ftellarum fimilis difpofitio
nonnullis imaginibus, &c figuris conftituendis occafio- nem prasbuerit. Propter haric enim aliud Deltoton, aliud Corona, aliud Crux, aliud Flauftrum, aliud Eridanus, aliud Draco, & fic confequenter vocatur. Hsc qui attendere volet, veram pidurae, nominifque rationem a fabuiofa facili negotio dignofcet. Videatur de hoc Plinius 1. 2, c. 3 , & Voffius de quatuor artibus popularibus pag. ij<5. Quamquam & nullus inficiari poterit, ineptiffi- mas , imo fpureas fiepiffirne figuras , & a difpofitione ftellarum prorfus alienas corporibus illis cceli nobiiiffi- mis efle affignatas. Tribuitur autem prima ifta affignatio , vel diftribu-
tio fteliarum in certas clafles , & coafigurationes im- primis Phcenicibus : a qmbus poftmodum ilia ad Gras- cos , & ab his ad Arabes , qui barbaris figmentis ple- raque deformarunt, &, diim illis humanam effigiem referre religio erat, ridiculis monftris interpolarunt; ab Arabibus autem , & Grsecisfimul ad Romanos , ac denique ad nos pervenit. Ve*riflmile enim eft ejufmodi turpium idolorum, aliarumque rerum fcedarum in Glo- bis Aftronomicis pi&uras, & appeliatiohes, quas8c noftri Aftronomi adhuc retinent, neque ab Ebraeis , fan&ifque Patribus , quos literis Ebraicis Globos fups infigniviffe legimus; neque a Chriftianis : fed ex idolo- latrarum cerebro fluxifie. Et hoc quoque nuperrime fentiens Iulius Schilierus Auguftanus, IC. hafce figuras vaniffimas in San&orum , & ejufmodi imagines , juxta Bayeri fui reli&am, at non perfeclam Emblematurrf Chriftianorum diftributionem', & adaptationem, com- rriutavit, ac Ccelum ftellatum Chriftianum evulgavit. Vbi primo, Zodiacum, quem Coronam, feu Circulum S. Apo- ftolorum vocat, aliis, quam Drexelius* nempe duodecim Apoftolorum imaginibus exornavit; ita ut Arietis lo- cum attribuerit Fetro, Tauri Andrex, Gemimrum Iacobs majori, Cancri Ioanni, Lemis Thom<e , Virginis Iacobomino- ri, Libr<e Fhtlippo, Scorpii Bartholomceo,SagktariiMatthxv, Camkorm Simom f A^uarii Judoe TadXso, Sc Fifcinm \ Matthue.
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 7
Matthue. Atque ha?c funt ejus Signa Zodiacalia. Cae^
tera extraZodiacalia , nernpe hemifbhxrii Septentripndis itidem ex Novi, Mertdionaits verd ex Veteris Tefta- menti hiftoria defumpfit. Planetas qiiod attiriet, hos ex utroque Teftamentb coriftituit; & Eft Satumns AAam, primus pater Orbis in orbe;
Ittppiter eft Mofies; fucceflbr Iofistt Mav6rs; Hinc Sol jufiitiamedio fuper asthere Chrifim; Lttcifer eft prseuns Iohannes; Mercttr EUas; Tandem Luna, Dei Genetrix eft virgo Maritt. Sed nos, ut in fequentibus patebit, fervata quidem ftel- larum antiqua in imagines certas diftributione, mutata" tamen omni earundem ex fabulis , ac commentis Poe- tarum plerumque defumpt& appellatione , vera ex veris Sacrx fcfipturjehiftoriis rerum naturam ftellarum haud lmpugnantium riomina omnibus , qnoad fieri potuit, lmpoiuimus. Quod ipfum quoque Guilielmum Schic- kardum in Aftrofcopio fuo feciffe notum. Casterum non eft dubium , Phcenices ejufmodi ftel-
larum diftributionem poft diluvium a S. Patribus ac-
cepiffe; quos ex Fl. Ioiephi Antiquitatum Iudaic. 1. 1,
c. 3, conftat Aftronomiam apprime calluiiTe , eamque
iis ab Adamo primo Parente, cui ab ipfb Deo ccelitus
quafi infufa erat, veluti thefaurum naturse maximum ,
communicatam fuiffe: fed aliis, credo, planeque diver-
fis imaginibus ab his , quibus ftellarum feriem Phceni-
ces reprafentarunt. Et monumentis proditum eft,Ada-
% mi hajredes, eo mortuo, futuram illam duplicem gene-
ris humani exftirpationem , per aquam unam , alteram
per ignem, ab ipfb Adamo illis revelatam perpendifle;
lmo confideraffe , fcientias omnes, licet perditas, ite-
rum reftitui poffe priftinas integritati, adminiculo hu-
mani intelledus, excepta Aflronomia : quippequa;
non nifi longo tempore, magnis vigiliis,affiduifque ob-
lervationibus comparari poteft. Hinc diias conftmxifle
colurnnas ,• in quibus notis , caracteribusve, & figuris
hieroglyphicis totam Aftronomiam mirifke delineaf-
lent 5 alterarn ex lateribus, qua?, incendio obortD, du-
A 4 rata
|
||||
|
8 C OE L V M
rata refifteret igni, nec cremaretur; alteram ex lapidi-
bus , quas, fi forte diiuvio lateritia corrumperetur, fu- perftes eflet lapidea. Et hanc refert idem Iofephus ex Berofo poft diluvium a Noah ih Syria repertam ; imo asvo Cazlarum integram permanfifle. Idem Noah, cu- jus Proavi Enoch libros de fiderali fci^ntii Tertullia- nus legit, hodieque exftare ajunt in regno reginae Sabaz, eadem Armenios imbuit, ac Scythas; &, qui poft eum Aftronomias peritiffimus , Abrahamus natione Chal- dseus , uti & lofeph Patriarcha, /Egyptios : a quibus Grasci eandem, & ab his Latini poftmodum aceepe- runt. Videatur de hoc Eufeb. I-9 r Prapar. Euang. c. 18, 19, & Philo lib. de Nobilitate. Auditores Mo- fis integram Globi fuperficiem in 72 triangulos , ad Septentrionem fcilicet ter duodecim , & totidem ad meridiem , datis cuilibet triangulo denis bafeos gradi- bus, ita diftribuifle,ut nulla plane ftella extra iilam con- figurationem remanferit, fcriptores teftantur. Poftellus autem in libello fuo de fignorum cceleftium vera con- figuratione, ad horum exemplum, demtis fabulofis Aftronomorum noftrorum picturis , fpatium Globi in- = termedium, quod 12 figna continet, in duodecim figu- ras quadratas , reliquum vero ad utrumque polum in 24 triangulos , verfus feptentrionem 12 , & totidem verfus meridiem collocando, diftribuit: ut fingula figna quadrata contineant 30 gradus in longitudine , toti- demque in latitudine , id eft, quindecim citra, .& quin- decirn ultra eciipticam; finguli autem trianguli 30 gra- dus in bafi , & 60 inlateribus. Atque ficin univerfum ' , 3<S conftituit Globi imagines; quarum tres, fcilicet triangulus iiiperior ,.& inferior , cum quadrangulo in- termedio, conjun&im fumtas , nobis unum faciunt duangulum, feu figuram duangularem , ex contra&u duorum femicirculorum , a polo in poium , fa&arn : pmnes autem eodem modo fumptae duodecim duangu- ]os. Et verum quidem eft , quod in tota dimenfionis ratione nihil notius , aut frequentius fit, quam duangn- lus, tmngulns, & cjuairmgdus, imo quod in haf ce figu- |
||||
|
ASTRONOMICO.FOETICVM. >
ras neceflario, quicquid in tota rerum natura menfiira-
mus, oporteat refblvi. Attamen ftellarum in ejuftnodi %na diftributione mathematica' non iatis contentus efle videtur Aftronomus; dum faciliori pariter , ac ju- cundiori via ex pictis animalium, aliarumque ejuftnodi rerum imaginibus , ftellae fingulae ab aliis dignofci, ac iecerni, earumque natura, & virtus varia, tam maligna, quam bona, ex animalis, cujus imago eis applicatur,ea- dem natura exade cognoici queat. Et idem itidem in CcelofteUatoCyiftia.no modo memorato deiideratur.Nam lafciva illa , & impudica pariter ac inconftans natura ftellarum Arietis, qui plane ejufdem naturae, ut caetera omittam, ex divi Tetri, cujus ian&imonia, & vitae inte- gritas longe aliud nobis promittunt, imagine iifdem ibidem applicata, minime cognofci poteft. Sane fpur- ciflcis , & falacitatem, imo impietatem inftillantibus aftris rerum ejufmodi impuris, ac impiis moribus fpur- catarum imagines applicari oportebat. Stella conftellatx cxtra fignum fuum confide-
ratx iterumfunt, vdfmgulatim, velcolkftim nominatx. ... Singulatim nominata. funt, Sirim, vel cankula,
fcer %Ut\b(-ftem I arabice Afchere ; Frocyon titt fkilK #WlDcfiertt ; Stella polaris , fcer Tloitlf " % CDCT atlO,e(-f?ertt ; Canopm, frr^djtf-flmt; Cor Leonis ta$ lm\\-fyt% / arabice Schickardo Kalbol-afadi; CaudaLeonis, t)tr <£euett-fcljtt>at1#/ arabice Schickardo Dhanbol-afadi ,• Cor Hydr<e. bas @cf}(ati0eti-ljer# / ber fd^Cangen Jjer£-j(Jern /
arabice Alpbarad -, Cor Scorpii , t>a$ <5ft)^
• ^tone-^cr^ / arabice Schic. Calbotacrabi ■> Caput
Dratonis, fcer £5*ac^et1-rVpf/ arabice Schic. Rafo
tabbani; Caput Herculis, m S)l^m-^t(\tm
A y (jaupt-
|
|||
|
iq C OE L V M
§CHtpt-ft(tt\ / arab. Ras algeti; Humerus Orionis,
t>t$ Ofrefett fdjufter/ five t>er fcfjuffer-fjertt/ arabi-
ce Atgauza; Spica Virginis, t>(t 6()rett-ff ertl/ five %
i>ic3tltt0fcr-a|rc/ arab. Azimech, Schickardo Huzimethom Hircus,feu CapraMX $tCgett-f?fW/ arab. Alatudo, &c. Hic notandum, quod Peruani, Iofepho a Cofta tefte
1. y Rerum Occidenralis Indiae, c. 2 , praster Deum creatorem, quem fua lingua Viracacham nuncupant, ve- nerentur quoque ftellas tam fixas, quam erraticas; eafi- |
||||||||
|
l
|
ue, alia; hujus,aliae alius cujufdam animalis nomen, &
|
|||||||
|
guram affingentes, imo munus cuilibet fingulare attri-
buentes, finguli fingulas adorent. Nullum enim ufpiam animal, feu quadrupes, feu volatile, in terra efle cre- dunt, cujus umulacrum in ccelo non fplendeat; unde fimile in terris procreetur, fuumque accipiat incremen- tum; ita ut cum Platone, quoad doctnnam de ideis, apprime confentire videantur. Opiliones imprimis ado- rant ftellam Vrcuchillay, quam Anetem fingunt diver/ico- lorem; cujus uniea fit cura, ut cuftodiret pecora. Id au- , tem fidus idem putatur efTe, acLyra. Aliiinvocant Chuquichinchai, hoc eft, Tivrem appellatam; quam tigri- bus i urfis, ac Uonibus prajfectam tradunt : item fteliam aliam ,Machuacuai didam ,firpentibus, ac colubris impe- rantem ; a quibus hoc padto fe tutos fore perfuafum habent. Praeter has quoque venerantur Chacana, Catu- chiltay , VrcuchiUay, Mequiquiray ,Mirco, Topatatca, Md- . mana, Colca, qu32 nobis eft Gapelia, & alias aliter didtas. Colleclim nominat<efunt,Pleiades, t)(i$ (5tC0Ctt-
gCfltrtl / Hyades, W ©fof ft I five ©(uf-§CttttC / vel fcte $UCjjfem; quas dmfies in *taiiro conti- neritunitem Tres Reges,alitet Cingulum Orionis, vCl Baculus lacobi, fler %&t0U'jidf> l five fcte btti ^tttgC} &p/auj?rum, SCIf Wtyml five"-Jg)ccr- ttxtgetl/ &C-
, "1 porro
|
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. »
Pofro omnes fieU&fixa inccelopariter, ac
Globo confpicua:, & maxime fulgentes, ratio^ nequantitatis,veldiverfitatislucis, difcernun- tur; utaliaefint Vrim& Magnitudinis, quarum diameter apparqns eft. 8 fcrupulorum, quasque eminentia lucis omnes, excepto SoIe,& Luna, antecellunt 5 alias Secunda, quar-um diameter apparens eft 6 fcrupulorum; alias TertU, 4 fcru- pulorum; alias ^uar?*, 3 ; alias guinu, 2; alise SexU, uniusfcrupuli. Et hac methodo numerum ftellammftxafum
Gonftituerunt Artifices : htn\pe-prim£ magni- tudinis omnes fere 15 ■, quae globum terrenum centies fepties, .Bayero tantum 68, aliis 10 f, excedunt : ficund* 4f ; qua: terram fuperant oftogies fepties: quibufdamnonagies, aliis z8 cum femifle : tertU xo%, alii 2Dj, qu^ terram excedunt feptuagies bis, fecundum alios 11 fe- rt-.quaru474, Bayerus 47h alii 477 . q„x ter- ■«am-iuperant qumquagies quater, juxta alios ieiquiquatuor vicibus: quinU 217, Bayerus z 16; quae.terram magnitudine vincunt tricies femefc Bayero 11 \ , aliis femel tantum, & quod exce- dit : fexu j 3, alii 49, Bayerus 94 ; qux terra* molem, ut veteres ftatuerunt, fffperant decies ofties, vel fecundum modernos, non nifi ter- tiam globi terreni partem mole fua conficiunt,. Atque fic ftellas fixas, quse oculis exa&e con- P^ci poffunt, Bayerus in univerfum numeraVit *7M % Plinius N. H. 1. %, c. 42, aetate Impp, veipaiianorum, iq6o. Albategnius, Alphra- ganusj
|
||||
|
ii C OE L V M
ganus, & Ptolemasus ioii; Rabbi Klmchi
1089.
Prima magnitudinis ftellae hifce verficulis
continentur:
Prima luce Canis major.■ptxfulgct in auftro:
mox Humerus dexter; Pes Uvus Orionis; inde eft Oculus Tauri: fupraque corufca CapelU : hin c Lyra-, Arciurus; Cor Scorpii; Arifla PuelU; anteit Cor Hydr<e; fic Cor, & Cauda Leonis: aft infra Fohamand lucet Canopus; Acarnar. His praterea etiam adduntur Nebulojk, & ob-
fcura, vel trijles, ideo fic di6taa, quia vifum no- ftrum plerumque fugiunt. Et ex ejufmodi ftel-
lis cum vifibilibus computatis Kabaliftaj 25)000
mvriades conftituunt.
j •
H& autem Itellx nebulofa?, tubo optico a lacobo Metio, & loanne
Tjpperfeinio , tefte Sirturo in Telefcopio c. 2? , p. 24., Medioburgi in Selandia, anno 1609, primhm invento, fed poftea in ltaliaper Gali- l&ium correBo , in Angliaper Drebbelium, tefte Gaffendo in Vita Pei- reskii p-$0$ , auBo , imb in GaUiaper Th. Campanellam , & Tho- tnam Gaftonium , uti & Equitem quendam Neapolitanttm lenge per- feSiori reddito, omnes exaffe confpicipoffunt, iirib longe plures. Nam de tuho afe invento fcribit Ant. Reitap. 6*9, his.verbis: Hujus Te- lefcopii adminiculo uno intuitu totam circumfufam lovi, & Saturno legionem, & comitatum video, Galilaeano interim vix centefimam partem aperiente. Quid ? & adhuc heri cum ftupore, & fumma admiratione, Sudarium Veronicar, ex ftellis 140 i Aquillfirem Lyram, 1 yo; Taurum 200; Plejades ultra 100; Oriona plus 100 ftellis coagmentatum, lucidifli- the fum intuitUS, &c. Vid. ib.p. 70, 98, 103, de tubo offopedum longo a lo. Carmuele parato. lerdanus Brunus de Vniverjb ,'& mun- dis ,feulnfinito , &innumerctbilibus , cctp. 9,/». 233, &/. 4, c. 13, p. 408 , fcribit, quod in infinito Vniverfifpatio innumerabiles repe- riantur Soles, velfteBs. fix&, -tfp innumerabiles tcrr&.five Planetiz ; & licet Afironomi 1726 ,Talmudi(l& 12000, Myftd 144000, Kaba- lilte 290 millies millefteUas numerent, imb Deus ipfe omnes numera- verit,acnomimverit,-Efd, 16, $7. Ef.^O,z6, Pf,i^,4; ha- liews
|
||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. I3
ilenus tttmen nobis nullus certus ftellarum numerus fuerit tegnitus.
Vtdeatur & GalMusSyftem. MundiDial. 3,^.24.$, P.Gajfmd. Exercit. Epifl.p.49, lo. Bureus in Tab. Philof. Hebr. In Globo noftro confpicitur Tabella verfusPoIum
meridionalem , fub Eridano pofita , in qua ftellarum magnitudinis vifibilis ratione difterentium notae diftin-* ™ exhibentur. Ftimx enim tfiagmwdmis, feu honoris ltella inibi angulis o&o majufculis, radiifque intercur- rentibus delineatur ;ficnhdk fex itidem majufculis ; ter- ttx quinque majufculis j tptmx o&o minufculis, abfque radus intercurrentibus; qmnt<s fex minufculis; fext<c qumqueminufculis; Scdenique nebuloft circello valde parvo, abfque angulis. Csterum quamquam omnes • ltelhe abfolute rotundae ftatuantur; tamen fixa propter lcintillationem, qua ab erraticis differunt, angulos quof- dam habere videntur, & ita quoque in Globo pingun- tur, licet diverfimode; uti modo diximus. Extra Glo- bum enim ahas plerumque feptem angulis , feuradiis omnes dehneantur, &quidemrede : aoiaqiudibet fte la in ccelo feptem radios jaculatur, ac dkundit, tres icihcet ad dextram, hoc eft, ad eas partes, a quibus re- ceflit; & totidem ad finiftram , hoc eft, ad eas partes, ad quas jam redo curfu accedit; denique unum, vide- ncet ieptimum , ad partem diametraliter oppofitam. Exemplum petamus aSole : illeoriens, acinprimo'7 Anetis puncio conftkutus, fpargit dextros radios re- tro in antecedentia, feu medietatem Zodiaci meridio- nalem,qus tunc occupat fuperius hemifphajrium; nem- pe radios hexagonos, feu fextiles, tetragonos, feu qua- aratos tngonos, feu triangulares; & totidem finiftros jn confequentia, feu medietatem Zodiaci feptentriona- jem Annpodibus tunc confpicuam, ad quamSolem rendere videmus; feptimum autem, feu diametralem «aiaftonem in ipfum occafum . utapudFirinicuin} ntanum, aliofque Aftronomos videre eft. fti?116 diftribuuntur> & collocantur om-
nes itella: in Globo pariter ac ipfo ccelo, per tres
|
||||
|
14 C OE L V -M
tres principales Globi, vel Cceli regiones p feu
partes; nempe vel yexpartem intermediam,op& eft Zodiacus; vel per partemfeptentrionalem, a Zodiaeo verfus Polum ar&icum; veldenique per partem meridionalem, a Zodiaco verfus Po- lum antar£ticum. Atque hinc eft, quodaiia. ftella. nobis dican-
tur Zodiacales, feu intermedid; alia. Extrazodia- cales$ exque rurfus vel boreales, vel auflrales, , Per has autem tres partes tranfit tra&us ille,
feucireulus tortuofus, pallidus, aut fubcandi-> dus fatis latus, ac fpleadidus j qui nonnullis Iunonius, & Lactew, Ptolema.o Fajcia,a\iis Vefli- gium Solis, ac Zona feu Viaperufla, vulgo fia D. Iacobi, Germanice DtC 2DfWcfj-f?r..fj.7 five ^at fO&S-ffraftf/ Arabibus vero Via Latlis, & Grazcis e ^xXctKTfc^, feu 2&\aJ£tcti vocatur; & nullas fere alias, exceptis conftellatis, quzmfteltas parvu- las, quas diximus nebulofts, & obfcuras, abfque perfpicillo five telefcopio artificiali plerumque inconfpicuas / earumque maximam partem comprehendere videtur: unde & in Globo ad- v mpdum paucae, ea.que notabiliores, per illum * tractum depicta. cernuntur. Lafteus enim ifte candor,fulgorque Vl<e laftea, quam
Hefychius Fttltem tritkeam in latle coBam interpretatur, haud aliunde eft, ut Democritus refte perfpexit, quam ab ingenti frequentia ftellarum ifto cceli traftu confti- patarum, aciemque oculorum ita fugientium , ut abf- que tubo dioptrico, non nifi confufum advertant fulgo- rem. Et hinc quserit Manilius lib, i Aftronom, An
|
||||
|
ASTRONOMICO.POETICVM. if
■Anmajor densa ftellarum turba corona
comexitflammas,& crajjb lumine candet, &fulaore nitet collato clarior orbis ? Atque ita non eft a reflexione Solis haud intermicantibus ftellis, ut Anaxagoras, tefte Laertio 1. 2, > & illum fecu- tus Hippqcrates, ftatuit: neque ex temi.nebulofa fubftan- tia, juxta Bayertim: neque a reiicio ibi Solis per hunc tra- cT:ura olim currentis lumine, ut priicis temporibus fa- bukti funt Pythagorsei, tefte eodem Manilio, cum fcribit: Illac Solis equos diverjis curribus iffe,
atque aliam trivijfe viam, lmgujmqttef& <evum exufias Jedes, imoBaqueftderaJ%tmmis, cxrtdeam verfifpeciem mutajji colore, infufumque loco cinerem, mupdumque ftpultum. Scc. rseque a Phaethontteo incendio; neque a laiie funonis,qaod Hercules, cum ejus ubera, Palkdis inftin&u, fuxiffet, ex pie fuo rejeeerit, eoque ceelum niveo infecerit co- lore; ut eft apud Phifoponum iri prim. Meteor. quod interpretatur de Solis ktminereflexo 5 neque ab animabus Heroum mmuorum, quas fibi hanc in coelo fedem ele- gifle dicunt: nnde & Heroum Sedes, & Via cceli regia vo- catur; ut idem Manilius diclo lqco fufius enarrat. Imd hinc eft, quod accuratiqres Phyfici in eo diflentiant ab Ariftotele, quod 1.1 Meteqrolog. c. 8 , viam hanc la- fteam non in coelo , fed in aere exhalationum conge- riem elTe putaverit, adeoque inter meteora numerave- . rit. Dicunf enim Galaxiam efle Zonam in coelo latiffi- jx&xxx colorem Ia$is reprafentantem, totutn eoelum perpetub fere cingens , ac in duas quafi partes fecans , lmo unarn eandemque femper diftantiam a terra fer- vans; quod meteora haud faciunt. Videatur Ariftote- Jes 1 Metaph. c. 8 , Plutarchus de Philofophor. decre- tis,Magyn Phyfica pag. 30^, Somnium Scipionis Ma- m° i^V ' Cap' Iy ' Velcurionis Phyf. p. iyi; Aver-
roes, Wnloponus,Cardanus, Meurerus in Meteorologia Paf :I l9' ** item Sperhngius iq Phyficis, & Be- necuctusfMa^2orta ii\ tripljci philofophia p. 7, c, 1. Tendit
|
||||
|
i« C OE L V M
Tendit autem Galaxias, feu Via latiea, vulgo
Via Iacobi in Gallicia di£ta, (quaz una fui parte candidior, fulgidiorque, ac latior, quam alia, imo alibi duplex, alibi fimplex) a ftella illa ver- fus polum ar&icum mirabili, & inglobo depi&a (qu32 infolito pras aliis fulgore, anrio 1571, per annum &: trientem in pofteriori parte folii Caf- fiopeias fuit ponfpicua) vcrfus meridiemper ipfam Cafliopejam, Perfeum, Aurigam, Cla- vam, & Brachium Orionis, ubi Geminorum pedes attingit; hinc per iEquatorem, Canem majorem, Argo-navem, ubi latiflima, pedes Centauri,Crucem,Triangulum auftrinum: un- de remeat in boream per Aram,Caudam Scor- pionis, Sagittarii arcum; ubi nomen Vi& lable*, • inter iEquatorem , &: Zodiacum, quos tranfit, appofitum confpicimus: dehinc per Aquilam, Sagittam, Cygnum, Caput Cephei, donec redeat ad mirabilem illam Cafliopeix ftellam. Sed hoc quoque obfervandum, quod brachium hujus Viae la£teas a Cygno fe retro fle£tat verfus meridiem ufque ad Serpentarium; ubi in iEqua- 1 toris circulo in quatuor illi adpidis ftellis defi- nit: ita ut circa Aquilam, & Cygnum duplicata. confpiciatur. Verum lubet apponere hic fupra citati Manilii verfus tra&um illum itidem de- fcribentes: Alter in adverfum pojitas fuccedit ad ArSios,
& paullum a Borete oyro fkafda reducit, tranfttque inverfe perjidera Caffiopejts. inde per obliquum defcendens tangit Olorem, i&tthiofqueftcatfines, Aquilmqne fupinaw, tem-
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. tf
temporaque xquantem Gyrum, Zonamqueferentem
Sohs equos, intra caudam, qua Scorpim ardet, extremamque Sagittarit Uvam, atque Sagittam, ■mdefuosfinuatpxm per crura, pedefque Centauri alterius, rwjujque aftendere coslum ™ciptt, Argtvamque ratem per apluftria fumma, C5 medmm mundi Gyrum, Geminofque per ima Signa fecans fubit Heniochum, teque inde profeftns, LaJJiopeja, petens, fuper ipfum Ferfa tranfit, orbemque ex tUa captum tncludit tn illa, trtfque fecat medios Gjros, & Signaferentem parnbus e btnis, quottens pr<ecidttur ipje. rtam livefewuamlacleamAchmesCicde&mt : o>- Eftviafiblimi cceh manifesla fereno,
■Lactea nomen habet candore mtabtlts ipfa. cer^wT* inrh°C cali C*g*iojtea Orbe lMeo,nt Ci- a^men id nfr?/KqUfDS ftellaram P^ularum h*reat Sh'en7 ta ° dl0ptrico non ita Pridem J'™to
deprehenderuntAftronomi : ejus enim beneficio ftel- ef iniK^T:niniS °Cuiis aliocIuin inconfpicu&eviden-
SnhLipf?fcCrflnter- Et hcet hictradtusnullumirt T^JuJT bea^tamen cum aWolure * -ei ff «>-
lore ad vt™ W?! ^ ac «^ ^ *"> «^ co-
ore au Viam acleam accedentes: qus velut parvse nu- VoCeTy f^ & q^dem minima inter Hydrum, &
!Xn ? °^iaC1' aItera > <lux tr¥o lat™ eft m , in Puc'in Wobo depicta^confpiciuntur.
JufdlT^* Thm' M atrctm'imo Um miram> & inpyramidis cul
eft SelUninf " m^mformmm»'» Ar»bi» videri ocnhtns teHis |
||||||
|
E
|
||||||
|
M E M*-
|
||||||
|
i8 C OE L V M
MEMBRVM II.
De Signisyjeu Afterifmis inglobo confiderandis
ingenere > ?5 injpecie de Signis Zodiaci,
eorumque piclura, & appellatione.
Xpedivimus hz&envLsJlel/asfixas in
Globo fimgulatim, & extra formas confideratas. Sequitur, ut illas ipfas quoque colleclim, & cumformis, hoc eft, prout ad certas imagines, & figu- ras, quas figna, & AHerifmos vocamus, reda£te
funt, confideremus.
Ejufmodi autem Imagines, feu Signa cwksiia
in Globo noftro numerantur, &: confpiciuntur 64: & ex his alia funt Zodiacalia; alia Extr&zo- diacalia. Zodiacalia, quaz &C intermedia dic"ta,qu6d me-
ditullium Globi, id eft, Zodiacum occupent,, & juxta duodenum Solis, circulum fuum per- meantis, cum Lunacoitum conftituta?funt xii; nempe Aries, Taurus, Gemini, Cancer, Leo, Vir- go; Libra, Scorpius, Sagittarius, Capricomus, Aquarius, & Pifces. His fingulis finguli duodecim coeli venti adfcribun-
tur ab Ampelio : nempe Arieti Africus, Tauro Circius, Geminis Aquilo , Cancro Septentrio , Leoni Thrafcias , Vkgmi Argeftes , Libr<s Zephyrus , Scorpio Africus , Sa- gittario Aufter, & Africus , Capricorno Aufter, Aquario > Eurus, & Notus, Fifiibm Eurus. Signa autem Zodiacalia Marcellus Palingenius hifce
includit verficulis: Sunt
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM.
|
12
|
||||||||
|
Sunt Aries, Taums, Gemini, Cancer, Leo, Firgo,
Ltbra,Nepa,Arcitenens,Capricornns,HjdrochoofqHe,
Sc dm ccelefti radiantes lumine Ftfies. ^x his fex feptentriondia vocantur, & Sunt: Aries, Tanms, Gemint, Cancer, Leo, Vtrop;
. tveuqua iex mendwnalta pofteriorem Zodiaci iensi-
circulum conftituentia, ut Libraque,Scorpms,Arcitenens, Caper, Amphora, Fifees.
Ca/'^ 8'111 9'^ 10-v? **•&* 12X
0»*«' 1? Sl?na hs;c ' veteribus ^gyp^iis pro ^0rff
liafte -a'?J °c etr» ^" cmftfariis habita,annotante Scho- nrmAn 4 ArgonautUt*1' Apollpnii, prout certum cor- Crnoflmani memb™m quafi fuum unumquodque 2u- Kbe^,? Medicorum ohfervatione notumeft, ab »«, &n c„ ' all° e°que ficT:itio nomine dicas , C*-
£ £??J T™> ^*™ vel Colla-
c um Mbrarmm-, Leonem , ft^, Scapularmmve, p Regmm- Virginem , Stomacharmm, CosJarmmve • LiDram, Fmbtkcarmm, feu Femoraritm, item Clnmitm • aur S10nem' i»ff***i*m, feu Smamitm, Fudendumve, NataS ^ ^Slttarium > Feminarinm, feu C«w, TfeJTV CaPricor5um » Genn«ri*m-, Aquarium , hocVrl' STmTVe > Plfces' ^"- Videatur de -bS IftSn *de Id°L Pa§- ^ & CamPanella in li- Spelt ,1 glC1S-, CWenimiflaspancS, aqmbus Sa reT ^ defumPta3> q^fqueLgulas figna fua cuSSSr ^r1 debent medicamentis>
*gre admodV SS W ^T^ T
lufimus: duminunt. Vnde nos ahquando fic ^S?" to *T; in ®m *«* ******;
|
|||||||||
|
I
|
|||||||||
|
to C 0E L V M
ZaSiciMt Arabes Almantiat, feu Nitac, qubd utrumque baU
tbeum, five <&&& fignificat; Ebraei vero Sjbjn rnisx 3it>n opus Phrygionarium, h. e. Limbum textilem, feu Faficiam, vocant; Ger- maniitttXic^fcis. Lucanoeft ijccii mutcttor Circi.lusanni;
Proclo *o|3? xuka®^, Arato e&&, & mxloio xtxsv6<^ ■, aliis 5«^»»- fer , oiya^fit^Tniiii, 'Coitfaty©*, Sigillarius; itetn &$x sneWAimu, & -n 2h2twr>if4&*<»> Germanico Mediafiolis via: quo tamen po- tius Eclipticam, quae Zodiaci meditullium occupat, ac «*<«- xi; XVXX&, vel c*x«!tXko; xvxx&^ vocatur, intelligit. Dividi- tur enim Zodiacus juxta latitudihem in tres partes, feu -nu- kok ; quarum intermedia eft Circulus eclipticus, refpeftu ex- tremarum, valde anSus & gracilis.~hd 0 * eywe?»! «? *$">> *f'" f^JnfinHntcii ■mtvlai xg,\&tnt, 'ssj o o >rjt(gtKggiC0,|ttyi@' c* TJj <r(f><*ijoj xnfa
(ti[u*.-tai*a*. Achill. Statius.
Extrazodiacalia funt vel Septentrionalia, vel
Meridionalia. Glcbum Vtolem&us, & ante illum Hipparchus, in tria divifit, in
Zodiacum, in partem aquilonarem, & sw auftrinam. Extrazodiacalia feptentrionalia , qux aliter
borea vocantur, funt 23 ; Vrfa minor, Vrfa major, Draco, Cephem, Cafftopeia, Andromeda, Ferfem cum Capite Medufk, Iriangulum horeale, Auri- ga, Coma Beronices, Bootes, Coronafeptentriona- lis, Serpentarim, Serpens Ophiuchi, Hercules, x^Aquila, Antinom, Sagitta, Vultur cadens cum Lyrax^Arionis, Cygnm, Delphinm, EquulemJ Vegafm. Ula memoriae fublevandse caufa hifce verficulis in-
cluduntur: Ad boreamque tria & vigintifidera cernes:
Eft minor VrCa, Draco, Cepheus, & Caffiopeja, Andromede, Ferfeus, Auriga, Trigonus, & Vrfa major, Fegafides, & Equv-prtefeHto, Delphtn, Aquila, & Antinous, Vultur, Telum, ComajCygnus, Hercks, Angukencns, Serpenfque, Corona, Bootes, Extra-
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. ti
Extrazodiacalia meridiona/ia,qux vulgo notia
vocantur, funt 29 ; Cetm, Eridanm, Orion, Le-
pus, Canicula, Canis major-, Hydra, Crater, Cor-
wts, Centaurus, Lupus, Ara, Corona auHrina ,
Indus, Grus, Pifcis aujirinus , Phosnix, Columba
^o<e, Argo-navis, Crux, Mufca, Triangulum au-
ftrinum, Apous Indica, Pavo, Pica Indica, Hydrus,
Dorado, Pijcis volans, chamaleon.
Quas itidem verfkulis, & quidem hifce comprehen-
duntur :
Vtgimique novem vetgcntiafiidera ad auftrum,
tunt Lepns, & Cetus, cum Nilo, fevus Orton, Strms, &cJ>rocyon, Argo ratis, Hydra, Craterque, Corvus, Centaurus, Lupus, Ara, Corollaque, Pifcis auftnnus, Pifitfque volans, Dorado,Columba , Deltoton, Pavo, Cmx, Afufca, Chamdeon, Hydms, Ttcaque, Gms, Phoemx, Indus, Paradtfem ates. Theon Viilt omnes itnagines in ccelo con-uerfis ad nos tergis effe : fed tn ghbis fingi oportere vultibus ad nos converfis. Dorfa enim in fuper-
ficie eaeli concava, in convexa gkbi, qus, cceli concnvum repr&fentat,
omnino fitpinst ejfe debent.
Signa Zodiacalia quod attinet, quae inhoc
membro confiderare decrevimus,ordineomriia ^ in Globo Ecliptica ajfxa confpiciuntur. Et pri- •' rnum quidem eft SCfltrti;
T> Rinceps Zodiaci, Duclor exercitus Zodiaci*
• -*-. Nigidio Dux gregis, Duclor opulentigregis,
Prmceps figmrum cwleftium -r ManilioLaniger,
Phnxeumpecus, Phrixi veclor, Ovidio Ovis au-
; rea, Vervexy JEcjuinoclialis, Vernus Partitor, Ar-
B 3 cama^
|
||||
|
m
|
||||
|
a? C OE L V M
canus, Auratus, Chryfbmallus, aliis fed barbare
chryfovellus ; nonnullis Arietinum Caput ; item lufiter Ammon, Propertio Iupiter Libycus, Dio- nyfio Deus Libycus, Nonno Ammon Libycus, Iovisfidus ; Manilio, & Virgilio Minervafidus: Graxis Kg/o?; quibufdam KUytKipcs, iEgoce- rus, quod tamen potius Capricorno convenit: Ebrads "^? : Arabibus Elhemal, five Elhamel, Schickardo Achamalo, hoc eft, aries, Germanice t)M S)Attttt\(i* Hic fumma no£te in fummo rell- det ccelo, inter O&obris finem, &: initium Novembris: Acfua rejpiciens aurato vellere terga,
inqtie Tauri locum fuccedens, fub notam tf, capiti ejus imminentem, in globis locatur : & feptendecim ftellis in noftro confpicuus, pro- creationem, caliditatemque denotat. licobmineus in SphzrafualtaBca Arieti tantum 13 fteUai ctttri-
luit: uti & Foftellus ; qui tamen extra Signum adhuc quinque infor- mesaddit. Bayerus verbcomptttat Ity : nempe treste:ii:magnitudi- nis; qu-trmn frior in auricula ftnijlra, qus. omniumfirmamentiftella- * rumprima cenfetur ; (ypofterior in cornu fmiftro, utraque Martidis , & Saturnma,quinfu'jrentiores f;nt,Arabici Scartai, vel Sartai, hoc eft , Arieris miniftra; complanetae, item Mefartim , ftkuntttr; tertia verb irt dextro eornu , feu vertice, qu 1 boredior htcidx, Martia- lis , tfep Clavio informis ft-tper caput, Abrzchidi verb fuper nmfcidam ' quibufdam Principalis : porro unam qmrtx. in cauda Veneream;dtitu quinia itidsm in cauda Vencreas; fy> 1 "ifextn hinc inde diffcminataf , acpartim J p J, partim t} ^1 c? naturampanicipantes. Prima Arktis ftella , quam Methon Atticus , Cycli
decemnovennaiis inventor, qui ante mortem Alexandri Magni 108, atque ita ante Chriftum natum 400, 8c quod excurrit, annis vixit, in ipfo asquinoctii verni K- ■ mite , hoc eft, primo Zodiaci gradu , ubi fe interfecat Zodiaeus & iEquator, ac in globis adpicla conipicitur Arietis
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. z3
Arietis nota YJ, obfervaile dicitur, noftro feculo, mo-
tu ftellarum ab occafu in ortum hypothetico,quem lon- gitudinem vocant Aftronomi, in 28 gradum ejufdem hgni retra&a videtur; iatitudine interim pcene eadem manente. Quippe hoc motu, hoc eft, ordine, ut vulgd loquuntur , fecundum fucceffionem fignorum , omnes fteitae urioquoque annuo fpatio yi fecundas, ac fingulis 7o annis , & 7-menfibus unum gradum , centum vero annis unum gradum, & 25- minutas procedunt: ut ob- fervatum Tychoni Bxahxo. Atque.hinc eft, quod Arie- tis figura m Globis ad notam V, acfigura V-adno- tam It, & fic confequenter omne , quodiupereft, fignum ad fequentis notam pingatur. Interim tamen a- verni «quinodii pun&o ordimur Arietis fignum , pro- cedentes ufque ad gradum trigefimum. Quod fequun- tur reliqua undecim : quae finguia totidem conftant gradibus. iEquinodia autem verna , quss tempore ^. . I£nno bifextiliin24Martii, communi verdin 25- incidiiie dicuntur , noftris temporibus , fi credimus Tabularum calculo , communibus annis incidunt in 11 Martii, & intercalaribus in io. Sed videamus cur, & qua occafione Aries inter aftr^locatus fit. De Arkte wm&wepvH» , ejufque «8*9*«« duas im-
primis funt opiniones. Primam, ac receptiffimam no- bis propinat fabula illa de Phrixo, & Helle, Athaman- tis rhebanorum regis , & Nephelis poflea fepudiatas fijiis : quos Ino Athamantis altera uxor Cadmo Phoe- • *mce ■> & Harmonia prognata, prorfus novercali profe- quebatur affe&u. Quippe omnem amorem , quo in- nammata fuerat in privignum , illo non afTentiente , in acemmum convertit odujm. Nec cefiavit, ufque dum, toftis ommbus qua2 ferebantur, frumenti feminibus, ac corruptis acerdotibus Delphicis , tale reiatum oracu- ium ; fi Tbebam vellent, Mfiuges nafcerentur, Pbrixum efe ma-tandttm Jovi. Et hinceft, <yibd Aries oriens inex- nauttas, Sc inexplebiles cupiditates , imo audacia, im- pudentia, & inconftantia proferre dicatuf ingenia, Sed 1 hnxus , cum jam ara, Athamantis juflu, eiiet immo- B 4 landuSj,
|
||||
|
i£ C OE L V M
landus, tefte Apollodoro 1.1, Arietem ex Neptuno, &
Theophane genitum, aureaque lanl opeftum , vel po- tius navem, cujus infigne aries aureus, una cum forore Helle conlcendiile , atque fic aufugifle dicitur. Quo reipiciunt forte Aftrologi, qui nafcentibu&Oriefttearie- te peregrinandi aviditatem tribuunt. Alii tamen dicunt Phrixum non ad aram, ut immolaretur, eile ductiim: fed , ut ad facrificia eligeret viclimam pulcherrimam , miflum. Vbi Aries qaidam, Iove annuente,ei patefecerit omnes novercas infidias : ut Didymo proditum. Hinc ille cum forore Arietis tergori infidens,proutipfe Aries fuaferat, aufugerit. Sed Aries hic fchemate faltem Poetico pro pecude fumitur: cum revera fuerit Phnxi alumnus , ut quidam fcriburit, Vel potius Ephorus, aut Pratceptor Crius; hoc eft, Aries dfetus. QijO fuafbre , & impulfore, imo ductore , & ve&ore Phrixus fugam ' capeffit: ut prodkum Dionyfio in Argonauticis. Rur- ius alii tradunt Nephelen , quod nubem■', iivenebulam fignificat,Phrixum rapuifle,eique auream ovem a Mer- curio captam dedifle : qua per aera fuerit ve&us. Vbi iterum Crium, feu Arietem Prasceptorem, cum aurifa- '•' ciundi arte, aut aureis cdhfiliis, & adhortationibus, irt- telligo. Atque hinc quoque Phrixus rerum aftronomi- .-1 carum fcientia dele&atus, ac in coelum ab Ariete fobla- tus dicitur : ut traditum Luciano in dialogo de Aftro- logia. CaJterum Helle, ciim deventum effet ad an- guftias maris inter Cherfonefum, & Troada , ob nau- ieam obortam foris incumbens , atque fic in mare decidens fubmergitur : vel ut alii malunt, quosinter eft Hellanicus, morbo in itinere abfumta , navigan- tium more, in mare dejicitur. Vtide fretum Hellelfon- ti, & Athamamidu nomenaccepit : ut proditum JE- , < fchylo in Perfis, & Ovidio m Epift. Leandri, ubi fic j canit: Fluilibus immodicis Athamantidosaquora canent,
Vtxque manetftrtu tma carmofuo: Jioc maye, ckm ytimumde virgine nomina mersa,
qu<g tenet, efi tiattum, tale fuiffeputo. |
|||
|
ASTR$NOMICO-POETICVM. tV
Eftfatis amifsa locus hic infamis ab Helle:
mqtte mihi, parcat, nomine cfimen habet*
Invideo Phrixo, quemperfreta trislia tutum aurea lanigero vellere vexit ovis. Htc demum nonnulli ajunt locutum fuiffe Arietern , & hortatum Phrixum, ut intrepido fit animo: fe illum in- eolumem in Colchidem portaturum.Vbi quoque falvus ad regem yEetam pervenit : cujus filiam Calciopen pqftea duxit; quam proprio nomine Eveniam, cogno- mine vero Calciopen , & Ophiu/am didam prodidit Phe- recydes 1. 6. Arietem vero lovi Phrixio, hoc eft, fugas faventi, fiVe, ut alii fcribunt, Iovi Laphyftio, vel juxta nonnuilos Mercurio , aut Marti immolavit. Quibuf- dam placet Phrixum , vel etiam ipfiim ^Eetam Arietem Diis macMffe; & vellus aureum, quod Simonides pur- pureum, alii candidum, at poftea a Mercurio inauratum, oixere , in templo, vel luco Marti, aut juxta alios, lovi • lacro, ramis quernis afExiffe. Hinc Apollonius 1.2 Argonauticorum: 1 hrtxus 0 ty£etne regnumqm & mcenia adivit.
Huhc aries vexii, quam mox Cyllenius aureum fecit. Nunc etidm fusfenfi eft aurea quercn pelhcula,interdum crepitat qu<e lemter auris. Iupiter ffifug<efavit, quo Phrixms tUum mazlatum cepit ftruUufumantibus aris. Manilius vero pellem Arietis jam tunc auream fuiffe , ubi mare trajecerunt, exiftimaffe videtur, cum 1. 4 Aftron. fic canit: — Teftit tibi Lamger ipfi, cum vitreumfindens aurato vellere pontum, orbatumque fuk Phrixum perfata forore Phafidos ad ripas, & Colchida rema revexit. lnter tot iententias ego fufpicor Arrctem Phrixi Epho- rurn, ob lummam fapientiam pariter ac fidelitatem, In- ipectorem five facerdotem fummum Templi Colchici «i honorem Phrixi,vel alterius cujufdam ab ipfo Phrixo cqnom conftitutum fliiffe: unde & aries Diis fna<aatus dicatur fchemate Poetico. Templi autem illius memi-' mt Mela 1.1; cap. 2,1 , hifce verbis : Hkfunt Colchi: B y Him
|
||||
|
z6 C OE L V M^
HincThafis erumpit. Hic eodem nomine, qm amnU efl, a
Themiftagora Aldefio dedutium oppidum, Hic Phrixi tem- plum, & lucus fabda vetere pellis aurex nobilis. Sicquo- que velius arietis aureum in Martis luco vel fano fuf- penfurn , forte nihil aiiud fuit, quam navis, qua ve&uS Aries , & Phrixus , arietis infimul figura" iniignis , ac poftea in perpetuam rei memoriam, eum auri copia, quod Phrixus fecum pprtaverat, vel a Mercurio, aut Jleta demum obdu&a auro, Martis templo illata. Et eadem de caufa Aries quoque , precibus Nepheles , vellere luo aureo fpoliatus , vel cum aureo vellere , ut Maniiius voiuit, a Diis inter aftra relatus dicitur : ut teftatur Ovidius, & alii, qmrum carmimbus nihil eft, nififabula, ccelum.
Videamus nunc alteram de Ariete in fignum ccelefte mutato opinionem : quam nobis explicat Ampelius in Libro memoriaii: Aries, inquit,beneficio Ltberi,quod,cum exerdi?;m in Indiamper Libyam duceret, per loca arenofa, & ficca, ciim aqune inopia ejfet, & exercitus ejusfiti affitgeretur, Aries eis aquam demonftravit: & ob id a Libero Iovis Am- mon eft appellatus : eique fanum fecitadeumlocum, ubi aquam tnvenit. Quod abeft ab tAZgypto, & Alexandria mtl- liapajfuum novem. Ob eam rem a love petiit, ut interfidera reciperetur Aries. Sed Germanici Interpres hanc fabu- lam paullo aliter narrat: Nigidius, inquit, hunc artetem dicitdxcem, & principemfignorum Zodtaci Grculi. Immor- tali autem honore dmatum, quodcumLiber (ficdixerunt Fabulatores Noah, ScMttzratm, Chamifilium, item • Mofen ) exercitum in Afiicam duceret, & aqua inopia pate- . retur -ffubito aries ex arena, (quae Graecis «ftjw©j dicitur) exivit ( forte Cham vel Ammon cum cornibus arietinis fi&us ,' cujus delubrum in arenofis Ammoniae, feu Li- byae locis a filio Ofiride conditum exax\& Liberum cum exercitu fno ad aquamperduxitdtvinitus. Hocfaclo Ltber eum Artetem, Iovem Ammonem (ittt QfttttmtU five ©flltfc-goff) appellavit, (nam forte credidit Iovem Am- monem fub fpecie arietis fibi apparuifle , ac ipfum ex fonre bibentem , aquam e& occafione monftrafle;) |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 27
etque fanum magnifcum fecit, eo in loco, in quo reperta efi
aqua: & abeji ab Alexandna itinere dierum novem. Trteter- ea Aries dux aqu<e immortalis mutatus, & coelifidera conje- cmus. Videatur & de hoc Hyginus fab. 13 3, & Ifiodo- rus 1. 3 Orig. cap. ult. De genitura Arietis ejushaec habet Morelliana editio : GemtumautemhuncArietem dtcunt ex Neptuno, & Theophane, Alttdts ( Voffio Atttdis ) futa^: quam cum adamaffet, m Infulam Crmniffam ( Voffius legit Crwnefin, K&2 n<rw, hoc eft , Arietis Injklam ) tra- duxit, inque ovem converttt: cum qua in arietem mutatus, concubutt • ex qua Aries Chryfovellus natus. Vbi pro Lhryjovellits,' lege ChryfomaUus, %gicmi).a.%.@*, hoc eft , M*m velleris. Qtto Heurnius autem de hoc Ariete ex i)ionyfio Mytelencco longe aliter fenfit: Erat, inquit, Jummo in honore m Afite partibus barbane obfitts Phtlojophta : p,w Ariete**, Phrixi, Athamantis Thebarum regisfdu, xdagogum , Japientix cdtu ita confpicuum , ut Aureus, ob doctrm* prxftantiaw, vulgo dtceretur, tanto defideno Colchi captum adjervarmt, m omnes occumbere, quam tanto viro ca- rere malmjjent : qut tamen ab Iafine retiquifque Argonamis tmdem mde Itbe-ratus. Fnde Argonautarum ad aureum Vel- uxconfequendumfabula. Sed alii fcribunt, inter quos eft buidas , aureum FeUus nihil aliud fuiffe, quam Ltbrum m membrana ( puto artetma) exaratum, quo aurifaciundi ars contineretur, fortea memorato Crio, feu,quod idem, Anete Phrixi Ephoro confcriptum. Ac argumento fit quou , qm argonautic» expeditioni interfuerint, ad _ unum omnes medicinam caliuerint, ac proinde etiam torte Chymicse dediti fuerint : ut Clemens Alexandri- "us c™*- !• 1 , ex Apoilonio Rhodio refert. Quin «■ ipie i£lculapiUs fe focium praebuit. Videatur de hoc manmns Medicorum Sennertus lib. de Conf. & diff. Chyrn. cum Anftot. &Galen. item Plutarchus, Iufti- HL 2? •' XenoPhon 1- 6. Imo rurfus aliam origi- nem nobis enarrat Varro 1.2 de Re Ruft. c. x : De an- ttqms, !nqmt5 illufirtlfimm qmfque paftor erat, utottendti Uma, <5 Latma Imgua ; & veteres Poetx, qui altos vocant otAv^v^, tdefi, dominos agnorum multorum, alios |
||||
|
*8 C GE L V M
otAujw^As; j , id efi, pofleflores multamm ovium, alios
irsKv^teK, id eft, boves multos poffidentes: quiipfaspe- cudes, propter mritatem, aureas habuiffe pelles tradiderunt.- ut Arais Atreus , quamfibi Thyeften fubduxiffe queritur: m in Colchtde tAzeta; adcujus arietis pellem profecliregioge- nere dicuntur Argonam<s : ttt in Libja ad Hefferidas ; unde aurea mala , id eft ,fecmdum antiquam confuetudmem, ca- pras , £? oves , quas Hercides ex Aftica in Gneciam expor- tavit. Ea enimfud voce Graci appellarunt pjA<*. Attamen non ob folas pecudes-, arbitratur illuftris Voffius, Ar- gonautas profed:os: fed per eas avvixJoxixas intellige- re oportere opes regis univerias; imprimis vero auream iilam pellem , qua Aries Phrixi onerabatur, vel potius theiaurum illum, quem Phrixus, Athamantem, & no- vercam fugiens , nave vectum in Colchidem deporta- rat. Hos emm, inquit 1.1 de Orig. & progreffu ldolo- latr. p. 178 , confknguinei Phrixi, ante omnes autemlafin, progmtus zAifine, fratre Phrixi hujus patruele, non abfurde repofcehant. JSfam verifimile eft, eos fuiffe partim ex bonis Nepheles matris : partim, quia ejus domos, & agros auferre nonpoterat, expecuniis Athamantis patris, & novercte Inus. ( Et hsec eft Ino illa, quas cum filio Melicerta in mare fe praecipitavit, & jam in Deorum numerum recepta , Leucothea dicebatur: unde Propertius 1.2, Eleg. 28 : Ino etiamprimd terris cetate vagata eft.. Hanc mifer implorat navtta Leucotheam. )
Eos quoque velleris aurei nomine vocdrunt; quia ex pecudi- bus pecunia comparetur; eoque & pecunise dicuntur, quafi res pecuinae : imo poftquamfignan cceperunt nummi, fiepe its' pecudis, vel bovis nota tmprimebatur. Vnde proverhium: Ne bes in lingua. Sane pecus veteribus videtur jwijAov di&um a ftsAa , quod iis id maxime curas fuerit; aeque ac no- ftris mercatoribus fiint nummi. Cajterum nihil mirum , fi Phrixus fuo falvatori, &
eonfiliario adeo fideli, imo fuo quafi deo etiam attri- buerit, ut fufpicamur, nomen lovis Ammonis : q\iin & voluerit, ut idem divinus honos ei deferatur , ac antiquiffimo illi Ammoni, feu Hammoni, filio Noe. Qui
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i»
Qui /Egyptiis, tefte Herodoto, AppSv di&as, in Am-
rnoniae leu Libyas occidentali parte ftum habuit delu- brum. Vnde forte a Libyis fol occidens creditus eft: ^que ac Belus, & Moloch,cp.i in oriente culti,fol oriens : «t illud ex Macrobii Saturnal. 1. r , cap. 21 conftat. Atque fic Arietis hujus nomen tanto pedetentim incla- ruit honore, ut etiam poftea apud Romanos Aries fym- bolum fueritprincipatus : quod proditum Varroni 1. <t dehnguaLat. * Verum Aries nontantum Iovis e&Sidus; fedetiam
nliffl ejus Mtmv*, ut ex Virgilii lib. n /Eneidos vi- dere eit. Nam uti illa confiiii prsefesj fic ex Manilii fen- tentia Aftronom. 1.2, conftlmm ipfe fkum efl Aries, utprmcipe diorrnm eft:
auditfe, Libramque videt. .__
hoc eft , ut Voffius exponit, ex fuo confilio prsecedit:
caetera ex ejiis confilio fequuntur. Et de hoc Servius ad modoadduaumVirgiliilocumfatiserudite : Hxc numma, inqmt, ^ mterfldera nm Vld UcetRm* Cua propna non habeant cum dtis poteftate fant perJxta. V*
Ophmchustpfe eft ^fculapii : Gemim Apollinis , & Her- cuhs efc dicuntur :fic Minervse Aries etfe ditrnoi ^citur. Sed infimd[ & huic fabulofe , & Pofticae explica-
fanSoJrat/ ?tUerC aliam ' & ^™ ex ipfo Lro- Aricri, ^rtf dePrA°mptam rationem tralationis hujus ft COelum- ATu6 fiuC den°tabit hic Aries potius il um Anetem, quem Abrahamus ccelitus miffum, loco niu mi liaaci, lacnticavit, tefte hiftoria Mofis Genef. noS'n ^3 : Vl' o T"^ akerUm illurn> qui ftb -*««
Se' Dux e{*> & fccnficium univerfi ovilis humani: cujuique typuS erat 1S, quera Abraham facrificavit. II. TAVRVS, bflp6ffer/fiyc.
*«, ZV/iW;- 2k,^} Froditor Euro . 0y._
dio 7W« «4 . Manilio pW '^^ «/^^M/itfiA,OvidioAMri&»,Virgilioj
Georg.
|
||||
|
3o C OE L V M
Georg. Inachia luvenca ; ifis, Chironis filia ;
Ojiris; Veneris fidus: Gxxcis Tcw^ag, Interpreti Ptolemasi Kvfiog, Arato mw]yim, proptergenua. incurvata, asque ac Manilio Flexus, Nixus, & Lucano curvatus; Ebraeis •,;»; Arabibus Ataur, Altaur, Aitor, Schickardo Attauoro, id eft, Tau- rus. Hicadverfus Geminis, averfusque Arieti, fub ar chara&ere, illorum priftinam fedem ca- pite, & collo occupans, ingeniculatus, & tan- quam bos humi procumbens,jugumque ab Au- riga pofcens pingitur; & 44 in globo noftro ftellis conftans,inter quas Pleiadum, Hyadumque ftdera cernimus, agriculturam defignat. Caste- rum no&e media, circa medium Novcmbris, & initium Decembris, in meridiano confpicitur. Picelomineus ei tantum 33 adfcribitfteUcw ; quibus Poftellus adhuc
undecim extrafignumnumeratasadjicit : Bayerus autem 48 ; qua- rum una prima magnitudinis, Lampadias dicla, oculum auftrinum format; quinque terth caput; ^qmrta; 20 quintx, & 13 fexta reliquum dimidium corpus. Taurus, qui recentioribus tantum dimidius pingitur,
Plinio, & Vitruvio integer erat; ac in cauda ejus Pleia- des, qua? nunc in fronte , locabantur : quamquam & aliis eaedem feorfim a Tauro fint effidte. Casterum Vac- cane , an Taurus conftellatio hasc cenferi, & utrum ad lovem , anad fcortumejusreferridebeat, interipfos * fabulatores antiquos ambigitur. Hinc Ovidius : VaccaJit, an Taurus, non efi cognofcere prompwm. Pars prior apparet, posferiora latent.
Seu tamen eji Tau.rm,five hoc efi {eminaftgmm, Iunone ittvitd mttnus amoris habet. Hujufmodi enim pecudis faciem induens Iupiter Cre- tenfis junior, Europam Agenoris Cananasi, feu,u*t poftea dixere, Phoenicum regis ex Melia nympha filiam, Cad- mi, & Phcenicis fororem} curo virginibus Tyriisjuxta littora
|
|||||
|
•<
|
|||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3r
httora Serapias, choraeas agere fblitam, juvencis miftus
^"it; illamque tergo fuo infidere aufam rapuit, ac in Cretam infulam, fuperato Ponto, abduxit. Vbi rurfus depofita tauri forma, optatum amoris finem na&us, irt iempiternam rei memoriam,uni ex quatuor Orbis parti- °us virginis regias nomen indidit, Europamque vocavit: jjt rufius videre eftjipud Ovidium in tertio Metamorph. Quimmo hac occafione, tefte Hygino, imaginem Tau- nm coelumcollocans , 44 circiter ftellis exornafledi- c.Itur- Atque hinc Sidonii numifmata cum femina tau- ri "orfo infidente ac mare transfretante in Europas ho- norem cuderunt. Sed & ha;c fabula a Phcenicibus, aliifque, ut reliquse
omnes fi&a eft ex vera hiftoria; quam Echemenes de rebus Cretenfibus fcribens, hifce enarrat verbis : Cum Jortejmuna, inquit, Cadmifiror, Europa, ad Ittttts Serapue ctvitatts, tnter Tymm ■ & Stdonemftx, deambmaret, a Cre- tenjibus, qm mercamm eo veneram, (peciosA ejusfcrma inefca- tts, raptaefl armo mundt 2.Sx7,& tretamLvt avetiajmm prora candido Tauro tnfignka erat. Idem fere refert Hero- • QQtus 1.1, & Agatharchides in reb. Europicis. Atque iic £w^naviraptacujus ^juov Taums. Nificum i atephato malis , a Tauro, viro Cnoffio , vel Cretenfi raptarn, & oblatam Iovi, vel regi Cretenfi; quem, ve- EuSme&naafntillS L X ^Rd- cap- x0«
fculeb o & Diodorus m quinto , A'«'g«,, liShriLn, five, ut Lycophron, g^w (unde & Europam jam Diis ftamr Pr ^ ??W Ater^atis mater' dton »-
decl ^Tl hb> de Dea Syria ) Auguftinus autem ae^iv. DeiI.18, C.12,Xamhum, vocant. wa alire^/w11111!' ^°d h°C ^™ denotetl* Ioanti-
ATchfj, f "" dlCla'InacH flLlvii' feu Potius regni d£;L l TZh ex Heliffa 0ceanin* filia : ut imer ^os auflor eft Caftor, Deiotari regis nepos, in opere **1* Me" morpf.^ ^T^.'*** ^ ^
nachus untts abefl, imoque reconditus antro Jiettbm anget aq,m; natamqm miferrtmm lo (tfget Ht amtfam. J Ce_ |
||||
|
3i C OE L V M
Cecrops quidem dixit Argo, & Ifmene Afopi fluvii
Thebani filia prognatam; Acufilaus Pyrene, & Acefo- dotus Neptuno , & Hallirrhoe, forte Calirrhoe, ut eft apudEufebium nomen Ius, pro Callithoe .- ied perperam. Antiquam vero vocamus ad diflerentiam aiterius Ius filiae Iafi, quem genuit Argus alter, Agenoris filius : in- ter quas ducentorum circiter annorum eft intervallum. Casterum Io haec fuit prima Iunonis Argivae lacerdos ; ut Theo in Aratum tradit : cui primus itidem facra fe- eifle dicitur Phoroneus, Ius frater : ut ex Hygini fab. 143 conftat. Hujus autem lunonis verum nomen filen- tio obnubilatur. Vnde conjicio fuifle Nioben filiam non Tantali, quse Phrygia , & Amphioni nupfit; fed Phoronei, Inachi neptem : quam antiquiflimus Iupiter Argivus, qui nullus alius eft, ac Apis Sicyonius, Inachi nepos, atque adeo Niobes frater, primam, Apollodoro telte, vitiavit,aut,ut honeftius loquar^in uxorem duxit: unde natus eft Argus ; a quo Peloponnefi Argos di&a. Et hinc eft, quod luno, id eft, regina infignite zelotypa fiiifle dicatur ob concubitum Iovis, & Iiis amitaj Nio- bes: ut Io in vaccam mutata candidam,ejus poftulatp, tradita fit Argo cuftodienda; quem Afclepiades Myr- leanus Areftoris , Acefilaus Terra* filium dicunt, cum tamen fuerit ipfius Niobes. Andrsetas in Navigat. Pro- pont. refert, quod Io opera lyngis Echus five Suadela?, & Panos filiae, ut etiam eft apud Scholiaften Theocri- ti,Iovem veneficiis, & cantationibus ad amorem fui il- lexerit: unde Iynx in avem cineream fiii nominis , qua? Gazse Latine torquilla, Hermolao mrbo, aliis verttcilla, & motacilla, quia caudam , & collum corttinue movet, a lunone converfa fit. Et ha?c avis ad maleficas artes utilis, ut idem fcribit, a fnulieribus veneficis rotse ce- reas alligari, ac fubjectis prunis, additis quibufflam car- minibus magicis, torreri, & comburi folet. Cajteruro Argo illo pervigili, unde & centoculus fingitur, qui cuftodia; fuae concreditam Vaccam in monte Mycensso oliva; alligaverat, poftea Iovis juflu a Mercurio , hotf eft , oratore, aut nuncio, aut alio miniftro regio in- . teremto,
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. n
terernto Io per varias terras mari profugit. Ac primum
quiaern dicitur tranaffe illud mare, quod ab ipfa Imium Q1«um : deinde finum Thracium, ab hoc Ifis in bovem mutata; tranfitu Boffhmum nuncupatum; ut innuit Pro- ^etheus Mkhylu Sed poetice duntaxat tranafle , uti -™ vaccam converfa dicitur; quia navis, qua ve&a Io, j*&Miy«« erat bos cmdidns; ut eft apud Lutatium, Sta- tulnterpretem, aliofque multos : hiftorice vero navi- v ■ :r.Uiea dlfcrimma!: La&antius j. ^ deFalfa rel.c.ir. tt in J^ftis certus habetur dies, quo Ifidis, hoc eft, Ifis navigatio celebrabatur. Tandem ea appulit in ^Egy- ptum : ubi vaccs j, feu bovis forma, Mofcho in EUro- pa teite rurfus depofid, hoc eft , nave figura bovis in- A 11^' EPaPhum ad Nili Auentaenixaeftj ut
ApoiJodoro proditum. Qui tamen una memorat, quod lojuxta Ioppen ludeae civitatem , Iove juvenca; tereus cenerir? '* * enam e? aPud ^hylW, priftinam re- SPFn.ni m : ™de(luoquedi«aafitIoppe. Quin Sr $ ° 1 dlo T & "** *"*» memori* Prc~
didu Strabo 1 io. Poft partum autem deam fadam, & ac S%!?T ldl$ n,°mine' ut Pr*fidem navigantium ,
po£morte?r°tl: aU^hat? h°cfa^mdemura
fem MemS; J " ^ ^' V1 du^ in «™>-
2* f g>:Ptlireg'^Ha, atquehinc imperio Agyptadepto urbem condidit,cui nomen dedit uxo- Sricul2rl V *"*(* **" ^> CUm ^P^
olend ff? ' ^6 humanffi vit* ma*ime necerfaria inSinfi r^°n f°lum ln Deorum nurnerum, fed etiarr» tw vTdeatnrHa'Ut a§riculmr* fymbolum,recepta dici- ££ov2&]b^XSXSfe^
fiffSST' CVC Iov"Am^nis, quiadpotentiam
Ped : ^±S aneUmS' fin8ebamr c°mibus : quid im-
%uram U°cSS °fdamus lecundnm Z°diaci %num
fcUram accep^ Tauri } pergue illud intelledum vel y_ filium
|
||||
|
34 C OE L V M
fHium Chami Ofitrim,iive Mefirim, feu Mizraim ; a quo
/Egvptus edocta agriculturam ( quippe & agricultura fymbolum erat bos: ) unde Tibullus quoque Ofirin , cujus capiti & cornua bubula addebantur, primum fa- cit agricoiam 1. r, eleg. 7 : Erimus aratra manu fioiierti fecit Ofris,
& teneramferro fiiltcttavit kumum. Tnmus tnexpert<e commtfit fimina terr<s ,
pomaaue non nctis iegit ab arbertbus. Jrlic docit tenewm paits adyungere vitem ,
& vindem d^ra cedcrs falce comam.
Vel lofephum Patnarch,am; qui propter iervatam in fame
ingenti /Egyptum , non ioium Saphenath Taneah , hoc
eft , Sahator mundi, ut /Egyptiace id ibnuiiTe indicat
Hieronymus in Quxft. Ebraic. ab ipib rege vocari, :
fed etiam bovis iymbolo cohoneftari meruit, & tan-
dem in eo divinos adeptus eft honores. Etinhaccon-
je£ura praeivic iiiuftris Grotius in Somphomphania
tragoedia.
Csterum ut inter has , quibus Taurus infignitur ,
ftellas, ieptem illse Lunares, & Martiales, vel Lunares, ,
& loviales , quse in collo conipicua;, Tieiades, antiquis
Tkttri Cauda, aliis Majja gallime vocantur; item Vergtlite,
aut VergiHarumfidus, quas ab ortu fuo cofixrico circa
sequinoaium vernum fic didas Servius 1 Georgic. te-
ftatur; vel etiam Steropisftdus, Sivnatricia iumtna, Atlan*
ttades. Ifidoro Brutum. aliis Septtjlellium, Germanice J)fl£
©tcktt-gcjftttt/ iob. 38, 31 ; Arabice Athtrrate, rediuS
Sita na , Schickardo Anorata .- ita aliee quinque Mar-
tiales , quae b» tb pslwVw , feu fronte hasrent, audiunt
Hyades, Iob 9,9, Latinis SucuU,Germanice SBcrMdi- •_
&x ,0ns enim Grsecis iuntfues, & vcLqfucula -. ) vel po" .
tius Succuix , aut Succid<e, dficcis, & tmbribus, quos or-' I
tu , & occaiu fuo cofmico efficiunt; uti & quibufdarn
Tdli «aliinacei.Germamce bit ^M)lCtn/ vel tHC ©Ittf UI'
<BU>i-f>crmC; quod tamen Pleiadum globo cornrno--''
4ius, ac frequentius applicatur. Videatur de his PliniuS
lib. i8j c. 2,6, & Agellius 1.13, c, 9.
Tleia'
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. H
• Fleiades, Grsece tsheidfts, a •ssA«v, id eft,navigare di-
^ ; quia ab ortu eorum verno navigationis plerumque tempus incipit : finguntur Atlantis ex Pleione Nym- pha, aliis Hefperida fratre Atlantis Hefpero prognata, nhas : unde & a matre quibufdam JrMferid.es, a patre vero Atlantiades nuncupantur. Cum his Iupiter fertur concubuiffe; eafque poftmodum inter fidera retulifie , ne vim paterentur ab Orione - qui eas per quinquen- nium perfecutus erat. Singularum nomina funt, Afle- rope, EleUra, Aicjone, Celceno, Taygete , Maja, Merope: quarum feptima vix*cernipoteft : undeAratus, qui Pleiades E'4«fs§ov vocat: — Septem illa effeferuntur,
quamvisfint ocdts hominum lex obviafignd.
& Ovidius Aratsea vertens : 1 leiades antegenu feptem radiare feruntur:
fed tantkm apparet fib opara feptima nnbe.***
Has nempe a csfura Tauri ad originem cervicis tra- duxere pofteri. Mem 1.4 Faftorum, verf 167, & feqq. Pleiades incipiunt humeros relevare paternos ;
qua; feptem dici, fex tamen efle folent": Seu quod m amplexm fex hinc venere Deonm:
nam Mam Afteropen concubuife ferunt; Neptuno Alcyonem, & te,formofa Cekno;
Majan-, & Ele&ram, Taygetamque lovi: beptima mortali Meropetibt, Stfjphe, nupfit.
Fcemtet, & fa5it fdla pudore latet. Sivequod Eledra Troj<efpeZareminat
' »0» tulit, ante oculos oppofuttque manum. * mgitur enim Stella Eledr<e, cum in ipfo quafi Tro-
pico aitivo Trojae vicino, confiftat, poft Troja; exci- dmm, fub Cancri Tropico fe abfcondere; quia Darda- nus, gentis Trojana: conditor, natus fuerit ex Eledra. ^q;hmc feptima Pleiadum ftella a plerifque non pingi- r. v,t vera n2C fabula:quid mirum.quod Stoici vitam, teriore13 flati°naleS,im5 AvIcenna pnantafiam, feu in-
Cm 2n^ura) & Simplicius tres quoque exteriores,
nempe tactum j vilumj &auditum -m ftellis. agnofcant.
~ C z Eft
|
||||
|
|tf C OE L V M
Eft autem Pleiadum fidus in fe conglobatum,& con-
fertum, ita ut admodum parvum occupet fpatium, Lu- cida tertise magnitudinis in meditullio fere hserente : unde Manilius 1. 3 Aftronom. Averfmvenit in ccelum, dtveftjue puellis,
Tleiadum parvo refmns olomerabtiepdm.
Atque fic quoque eadem fere loquendi formula Vale- rius Flaccus 1. j dixit, Pleiadum globos ; & eafdem eAi^wvcK, hoc eft, extguas vocavit Nicander. Caeterum Piinius 1.18, c. 1 y , Vergiliarum fidus dixit vefitum tn- . ftitorem: quia Mmfe Novembri
matutinaparum cautosjam frigora mordent.
Porro Hyades,Gxxce va<Je?,Tullio Tyroni,M. Cice- ronis AIum.no & Liberto , kx, &ri tuv J«v, fed <ro%« ii v&v, id eft , pluere , di&as, quia ortu fuo, aut Soli, vel Lunx jundtae, pluviam excitant, quinque, cum Hefio- > do, Sc plerifque hodiernis Aftronomis, ftellis conftare diximus. Sed Thales Milefius pofuit duas , Borealem unam,alteram Auftralem;Euripides in Phaethonte tres; Achaeus quatuor; Pherecides cum Proclo fex; Hyginus I autem addita illa in extremo cornu feptentrionali,Mar- tiali & Mercuriali,aliaque in auftrali trium ultim&,ejuf- 1 demnaturse,feptem;quas cum plerifquecaputtaurinum conftituere dicit. Hinc Ovidius Faftor. y : Oramkant TaurifeptemradiantiaB.ammis ,
Navita quas Hyades Grajtts ab.imbre vocat. Pars Bacchum nutriffe putat: pars credidit ejje
Tethyoshasneptes,Oceanique fenis. • ,
Harum autem maxima in auftrino V oculo dicitur
Xx^mt^etA, Lampadtas, quafi lampas, & facula; Roma- nis Palilicium, vel Pariltcium, quod ortus ejus congrue- ret cum Paliliis , hoc eft, Paftorum feriis, Palis deae in , honorem, pro pecoris partu, celebratis, tefte Varrone 1. jr, & Ovidio 4 Faftorum : item Subrufa; Arabic^ Aldebaran, quod plane idem denotat ac h*f*mtJictA, id cft, fuccularum lucida; Schickardo Debiron, aut Addebiris cum articulo,quod eft dttttar, Aben Ezra ait,Amos y ,8, Ebraicd
|
|||
|
ASTR.ONOMICO-POETICVM. 37,
Ebraice propter claritatem yocari on.«. fd e&,\smMffov;
ut eandem etiam Ptolemseus dixit. Rabbi Ionas au- tem, citante Kimchi, Ief. 13,10, fcribit eam efle, quae dicitur in Bibliis ^". Hyades autem filiae dicuntur At- lantis , aeque ac Pleiades; quod ille primus & ipfas has ftellas,
& quas in rebus humanis exercent vires, obfer-
vaverit. Ac in ftellas converfe funt a Libero patre, ob
cducationis beneficium: ut teftis eft Apollodofus 1. 3, & Ovidius loco addu&o. Vnde & uolits videntur di- <9:s. "Tik enim vocatuf, tefte Suida ex Clidemo, Bac- chus, quia facra ejus fiebant, cum plueret: &"Tij, Hje, nominatur quoque ipfa Semele Bacchi mater : ut eft apud Pherecydem, & Hefychium. Casterum oriente hoc fidere nafcuntur immundo-
rum gregum paftores, nempe ftbulci: unde & fitcularum fidus, ut modo didum, vodtrunt. Hinc Manilius: Paftoremque fuum generant.
Et his ftellis emergentibus nafcebatur Eumseus, Vlyffis fubulcus. Atqui toto Tauro oriente Cincedos, feu filta- tores nafci dicunt. Quod proptterea fieri cenfeo; quia faeUas illas filtatrices, nempe Atlantiades, comprehendit: & fic illis orientibus, non alia aliqua parte Tauri, natos evadere faltatores , & inquietos , magis concederem. Tutelam denique, ut concludamus, qudd attinet: Tau- ro tnbuitur a veteribus Scjthta, AJia, Arabia. Moder- ni longe plura recenfent loca , 8c inter illos Argolus in Ephemeridibus fuis p. 34, uti & Mazzotta. •' Sed ut veram & huic figno ex facris hiftoriis , dem- pta fi&itisi, tribuamus expofitionem, aptandum ei cen- femus illutn Taurum, feu bovem, quem Ebrxi Adamum, Profoplaflttm mflrxm, primum facrtficafe teftantur : aut quem ex Legefcederis dtvini, Ifradttas Deo obtulife, Mofes bifto- nae fuajlibro 3, cap. 1, v. 3, teftatumreliquiu |
|||||
|
£ 3 III. GE.
|
|||||
|
-$*■ C OE L V M
- ■
III. GEMINI; fcie3tt)iat'ngc/ fivc gttw
Un$tl t>a$ ''$wtiHn$*-$tflim t five ta$
gwflKti88-$«cfcett:
Manilio Phoebifidus; Apollo, & Hercules; Tri- .
ptolemus, & jfa/^ j Amphion, &Z Zethus; Pollux, & Caflor, Led&i Iuvenes, acfratres, Horatio He^ lenafratres, Tyndarides, Tyndarid<e, PueriTyn- darei, Oebalii, Oebalidcz, Gemini Lacones, Cygno generati > Diofcuri, id eft, Iovis filii; Dii Samo- thraces-, Dii Germani: Grasce AtSvfuti, id eft, Ge- mini, Plutarcho k'va,xi$, Anaces, Theodoreto E'(pe?j'o«, id eft, Familiares; Lacedasmoniis apud Plutarch. in Apophth. Lacon. s<«, in duali, a ' Dorico, vel iEolico cnog, id eft, Deus: Arabice quibufdam E/geuze,\c\ Algeuze; hinc ftellam in capite Gemini prscedentis dicunt Ras algeuze, hoc eft, caput Gemini; fed potius pertinet ad Orionem, feu Gigantem :. aptius igitur Abra- chaleus, vel Abracaleus; &L Afelar, Apiano Ane- lar, aliis Anhelar, fed minus re£te, reclius Aphel- /^«.•quorum primum videtur fluxiffe ex Arabicq Ab, hoc e({,pater, & Grxco qgpx.Xijg, Herculesj eftque nomen pofterioris Geminorum, nempe . Poilucis: aherum vero ex Grazco AmAAuv, vel j Germanico QibboUt I hoc eft, Sol, qui mane eX aquis, &: vefperi rurfus in aquas volvividetur,ut in CXofaimafttti) five Majonoftro p. 131 indi- cavimus, eftque nomen prioris Geminorum:: quem Manilius, Varro, &r Ptolemaeus Phcebiim, five Apollinem huncupant, nos vero cum ple- rifque
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 39
fifque Romanis Caflorem, vel etiam Thefeum,
Sunt autem duo corpufcula in globo noftro 25 ftellis iniignita, confertis brachiolis , &: crufcu- lis, antiquam Cancri fedem occupantia, ac inti- mam amicitiam , fraternitatem, conjugia, con- foederationes, & ejufmodi alia fignificantia. Et deprehenditur hoc fignum in meridiano circa medium noctis decedente Decembri, & ineun- te Ianuario. Pcftellus huic [igno intrinfiecus attribuit novem , <& extrinfiecus 7
jtellas : Bayerus zutem $2; nempe duets in capite, & unuctm inpedt Voducis finiftro fecunds. magnitudinis; item 4 tertii; 7 quzrtz ; 9 T41nts- '■> ©' %fext& , per totum fiignum fparfcu. C&tefum ftillet illit terti& magnitudmis informis , hoc efi , extrafiignumpofita, eclitticim amepedem Caftoris attingens , Proclo dicitur Propus , vel Prapes ; Safo Gifiio x ropus , chm Tropicofit vicinst, & converfionem Solis pede qttafi mdicet. ud utrumque nomen hukfieU/i nonfiemper conve- nire petefi, ob chafiu a Bayero in Vranometria aUatcts, quem adi. Cum Gemihij quibus
— conjun.ta manent alterno brachia nexn 5
dum furgens alter fiorentia tempora veris fiffficit, <ejiatemfitientem provehit aiier: nndus uterque tamen fienta qma merque calarem ; ut (cum Marco Maniiio ioqui liceat, unam in duobus anirnam, hoc eft ,indiflolubilem fraternitatem ac ami- citiam , denotent; variae ea caula de hoc figno nata; ftrnt opiniones. Quidam enim nominant Apolimem, & Hermlem, fufpicor x£gyptios iilos ii non fratfes, tamen ianguine pariter , ac amicitia conjunclos : quippe quo- rum iile Ohridi, five Mizraimo regi fuit frater ; a quo laurus, uti ab ipfo Ofiride hedera.reperta : hic vero ge- nere propinquus,& exercitus prafechis: ut ex Diodori iibro primo conftat. Vide lis quidad Lyraz, & Hercu- ils%numdeiisdiximus. Aiunominationemfacientes, c^Sptant Tripiolemum*
bc Ujionem. Hic erat lovis , & Eledrre. hoc eft, ut ve- ro nomine vocat Ifacius \ Minois , & phronia: filius; C 4 cum
|
||||
|
40 C OE L V M
cum quo in novali dormiente cpngrefla fingitur Ceresj
ut eft apud Homerum 1. f Odyflea* : unde natum efie Plutum divitiarum deum teftatur Scholiaftes Theocriti. Ille vero fiiit Cranai Athenienfiura regis ex filio Rha- ro, & Hyona nuru nepos, ut ex Ccerilo viflim Paufa- nis in Atticis; vel ex Celeo nepote, ut mavult Suidas , pronepos: qui Virgilio i Georgicorum, ut videtur, eft llle puer — unci monflrator aratri.
A Grsecis enim elogio inventoris agriculturae paffim celebratur: imo utrumque a Cerere adamatum , & ad lidera perlatum tradit Hyginus: forte quod primi filise Proferpinae raptum Cereri indicarint : ut vulgo cre- ditum. Rurfus alii, ut Cxfms BafTus in Aratea Csefaris Ger-
manici fcribit, appellant Amfhionem, & Zethum, ideo nmts Lyram,alter Zonam habet;cmos videbimus ad fignum Lyrae: vel etiam Thefium, nullo addito focio, quod mi- ror. Sufpicor tamen eos fubintelligere Herculem The- banum; cum hujus ope, &virtute, quam & imitatus eft , ex Orco liberatus fit Thefeus; ut ad fignum Her- culis parebit: vel potius Pirithoum ex uxore Ixionis re- gis LarifEe in ThefTalia, a love quodam tralatitio geni- ram; qui cum Thefeo ar&iffimam iniviffe legitur ami- citiam : idque in loco quodam Atticae haud procul a Serapidis templo efle fadtum indicat Paufanias in Atti- cis. Thefeus autem, teftc Plutarcho in ejus vita, jEgei illius, qui mari ^Egeo nomen dedit, ac rex fuit Athena- '' rum, ex ^Ethra Pittheo Troezeniorura rege nata, filius- erat, ac fucceflor, atque adeo nepos Pandionis 11, &c pronepos Cecropis 11. Vt mendum non infcitia au&o- ris horum fcientiffimi, fed typothetarum incuria ir- repfiffe fiifpicer apud maximum Voffium in primo de ; Idololatria pag. 116 : ubi Pandionille Thefei dicitur '■ ftoavKt, cum ejus fnerit avus. Quippe Erichthonio, quarto, vel, juxta alios , quinto Athenienfium rege > quem Vulcani, & Athenx five Minerva? Gracanic» ex Cranao genitae fifium fuifle ad fignum Aurigas demon- ftravi-
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 41
ftravimus, natus erat Pandion I; hoc Erechtheus , eo
Cecrops 11, illo Pandion 11, ifto ^Egeus Thefei pa- ter : qui omnes in regnum Atticum alter alteri iuc- cefTerunt. Sed mire confundere fblent plerique tempora non
diftinguentes , hunc, quem filium diximus Erechtei, Cecropem 11, & Cecropem 1 Mofi ajqualem: qui ex .^gypto profedlus, Athenienfium primus condidit re- gnum, ac urbem; iifque, ut Chares Mytilenaeus tradit, nomen impofuit i Palladis Saiticae nomine: qua? Ntji'9', Neith ^Egyptiis di&a, tefte Hefychio, & Platone in Ti- raaeo j non Sais, ut idem Chares appellat, uti & inter alios Arnobius ; quieandem aheram Niliprolem, ut Tul- hus Nilo ortam, dixit: fed forte Saitica Dea; cum prae- fes fuerit urbis in Saitica prsefe&ura maximas, cui no- rnen Sais: ut fimiliter ex Strabone 1.17 conftat. Verba 1 latonis funt: Tijs xiteut fyos ctpX*,yit l^y, toyudtv $ tkvo.u* N^S , ^vlffJ $. A i huiwtiy&t-lfrmS. Atque hinc fufpker nomen ^/fe«*, quod Phurnutus avntviMtoy» vocat, levi literarum immutatione, & tranfpofitione, ne tralatitium, fed novum, ac Grxcis propnum videretur numen, formatum fuiffe ex yEgy- pmco Netb, vcl ut eft apud Hefychium, Neitha. Nifi fadum mahs,ex Chaldaso «W , hoc eft, medkari, fludere, docere; ut Afrvxx , vel K%vS. fit dodrinae, ac ftudiorum prajfes: vel ex &«?, Deus, & v«{j mens,confilmm, prapo- Wa particula intenfiva a.; a>que ac SibyUx, unde KabaCa, feu KyUiia dida, ex Dorico, vel ^olico <nh, hoc eft \ •Deus, & ^Jah, vokntas. Vt Athena flt qulfi Mens dwi- na, qu33 proprie loquendo eft Sapientia, Memoriae filia: juxta Jkd Afranii apud Agellium 1.13, c. 8 : rfus me gennk, mater peperit Memoria,
\rnA %°PhM™ vocmt me Graji, vos Sapientiam. ^ncle&eademdea, quibufdam, tefte Arnobio I. 3 , SK* , v&ri*fi.lia, Phurnuto „' % AiSs rivtwts, Iovis • . ^hoc e&,proVfdemia, ditfa (refpedufcilicet nu-
minisnaturalis, nonanimalis) Romanisvocatur Mi- mva, quaii Memmerva: quod eft , uti Sc mens, ac me~ C $■ moria,
|
||||
|
4* C OE L V M
morid, ab antiquo verbo meno , vel meneo, vel memino,
flve adhuc ufitato memini; qua? valent, m mentem-revoco, yemimfcor , animo meo , vel aiterim confimmfkaffero , jtt a(t inubte fufJKn / tttetnett/ ennnern / ge&enfett / ctngeben^
ittacfyen / m i>k gcfcanfen atefjen. Et huc quoque colii- mare videtur Arnobius loco addudlo , ubi fic fcribit:
Adinervam dixerunt Memonam nonn-ilLi.- unde ipfitm nomen Adinerva, quafi qutsdam Ademinerva, formatum eft. Casteriim fi nomen Athence non exJE gypto profe-
ftam , fed in ipfa Attica natum exiftirnemus , valde ve- rifimile eft id nominis non Cranai filia?, fed urbi ab ipfo Cecrope conditore primum fuiile darum : quia ante- quam illa nafceretur, hax procul dubio condita farrexit tetiu, ac moenibus altis.
Atque fic urbs nomen dederit Athenas , non Athena
urbi. Vulgatiffima opinio eft , controverfia inter urbis conditores oborta, utrum a Minerva , an Neptuno, ei eiTet dandum nomen , Minervam prasvaluiife. Vnde fufoicor conditorum duas fuiile partes; alteram populi primorum Senatum, Minervas nomine,conftituentium, quorum prasfes , ac princeps fuerit Cecrops : aiteram plebis Neptuno , hoc eft , rebus nauticis imprimis de- dita5,cui cum imperio archithalaffico forte pradFuit Ce- cropis focer , & Cadmi ex Autonoe fiiius , Ac~ta:on in- digena : & hinc fufpicor efle , quod a quibufdam pri- mus in Attica regnafle dicatur. Sijam Minerva , hoc eft , Cecrops , qui ^$v>;V, id eft, biformzs fingitur, forte ob divinam , & humariam , qua praditus fuit, fapien- tiam, cum proeeribus priores tulit: poterit efle , quod" urbem nominaverit ec^vjvaA , quafi dicas planmem, abfque aggenbus, vel, ut %vck fignificare ait Hieronymus m Hzech.c.^,7,arenarum tumidu. Nam JMegarenfis ager\ficut & Atticus, inquit Strabo 1. 9, affier, mimmcque ferax, cu- im partem ampiwrem continent montes , cjuos Oneos, tdefi, Afinarios vocant. Et paullb ante : Montanx Atticte plag<* multis infigmta nomintbus Bceotiam dtsjungit ab Attica. Sed urbs, ait idem eodem libro, faxum eft m plano quaqaa ver- fum habitato, Verum regionem ipfam vocatam autu- fflo
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. M
mo Attkam, vel Acikam, quafi dicas littordem, uti &
^pium Aclxonem q. d. Erincipem littoralem, vel juxta Utms cnm remigihm fuis, & nantis habitdntem, ab ix.-m, hoc eft , uttw; unde <2ktj©- littoralis, & «jc?*»^, maritimus .- quia Attic<e maxima pars ad mare efl extenta : ut loquitur iderfi otrabo. Cui tamen non aflentior, cum fcribit ;krbem etiam ab Ati<sone Allkam dktam. • Attidem vero, & Atti- cam ab Attide CranaifiUa ; aqxo& inquilmi Cranai vocen- tur : Athenas demqxe ab Athena,id eft, Mmerva, appella- ■ ttmem deorum fortitam. Sed hodie cum ipla urbe & no- me"°bfolevit: quippe quas vicus nunC eft, & ab Italis, aC TUrcis> Vadiano tefte, Satines vocatur. Atque eodem modo , ut ad femitamvnoftram , unde
paulilper digreffi yidemur, redeamus,cohfundunt etiam laepifiime duos illos Pandiones : nempe primum,Erich- thonu ex Pafithea , five , ut alii malunt, Phrafithea; & Ouom -U eCr°piS 11 CX Metiadufa Eupalamrfiiium.
ATT^i!Urf i ex matertera fua Zeuxippe , prodente FKf£*° £$**& Pr°gne» & Philomelam; item
Enchtheum, & Butem Heroa,tefte Paufiania in Atticis, Gemmos:ac PrognenTereoMartis & NymphsBifto-
fT p J ?* Ph?cidisque regi , nuptam , fed poftea m PhiWlam feu Lufciniam , aaxSt Aedon ab «« , &*«*„, quod fempercanat, dicta5 Philomelam yero, cui Tereus pnnceps adfurorem ufque libidinofus ituprum intulerat, lmguamque ne turpe hoc facinus fo- rori mdicaret, prasciderat, in hirundinem, vel, ut Pau- t fanias tradit, in fui nominis avem; Itymque Prognes hhum in Phafianum, vel Phafidis avem, imo ipfum Te- reuminUpupam converfosviditjidquecum fummafiise iamiha; ignominia: ut indicat Horatius I.4 Carminum: Nidum ponit, Itym flekliter (temens, mfehx avts, & Cecropice domus atermm opprobrmm; quod mate barbarat regum eft ultahbidmes. Texit autem Ovidius 1. 6 Metamorph.integram hanc labulam, feu pot;us mythihiftoriam. Nam hiftoria eft, led commentis interpolata rei naturam exprimentibus. Quippe
|
||||
|
44 C OE L V M
Quippe Tereus nefario ftupro propriam polluit fami-
liam: atque hinc putidus fadus, in Upupam avem ob- fccenam , fcetidam, ac ftercore humano nidum fuura confpurcantem , converfus fingitur. Sic dicuntur in aves querulas converfe & uxor, quod filium Itym Te- reo comedendum aded male confulta appofuerit, ut Horatium innuere modo vidimus $ & uxoris foror ob virginitatem amiflam; imo filius Itys ob matris incon- iideratam crudelitatem. Vnde Sophftcles in Eledra de lufcinia Veris nuncia: A ttvv »nv ttvv y <jAo<J>Jp£T«f,
c£v<? «w^ffjwe»» A<of uyyth®*.
Qh# Itjm/emper Itjm querifur,
ava querula, Iovis nuncia.
Similiter fere ille Homerica 1. 7 OdyfT. vertens: . Sic canit, ut vernis arrident flonbus arva,
& primi (urgunt Zephyri, Fandione nata,
confidens ramisflorentibus arberis altte,
mille modis varians vocem, ckmfilva ^uerelis
perfonat, &flet Itjm dileSlum. —
Alter vero Pandion,ut ex Strabone 1.9 conftat, qua- tuor habuit filios, /Egeum, Lycum, Pallantem, & Ni- lum : quibus & duas addit filias Tzetzes Chii. 7, hift. 142. E6 Atticam in quatuor divifit regiones filiis di- ftribuendas : ut traditum Sophocli, Philochoro , & Thriafio. Vbi foli /Egeo ut natu maximo fbrte obve- nit fola quidem regio maritima; fed tamen fimul anne- xum Neptunium, hoc eft, maris una cum reliquo im- perio , quod & pater folus poflederat, univerfum do- • minium. Et ea caufl magis crediderim Neptuni filium di&um , quarn quod , Tnefeo juffi paterni immemore, Creta nigris revertente velis, in mare fe dederit prxci- pitem; ut maximo Voffio vifum : imo eadem magis Neptunum ipfiim, quam qubd genuerit filium animi clatum; ut Tzetzes , cui nimis laxe filiorum Neptuni patet nomenclamra, inter alios voluit Chil.2., hift.yi: ©ijfftt)? yoV ^v At^jks* Aijicts, jy£| t? A^S^sW.
Tw
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 4S
T«j JvpiKXS }S avfjwmtJaKy £, vmvliv; t«jefv^«'»f,
««sVj x, 4>i'aks, «e^swf 4**"" $ no<r«<5'«V©'. Thefeusfilius erat Attici sAZgei, G? tAithrx. Tanquam autem firenuum, vocamnt filium NeptunL Antma enim elatos cunttos, & omnes ftrettuos, filios, fi-s1 amicos, amaftosque dicunt Neptmi. jEthram ver6 tertiam ^Egei uxorem dicas; fi verum cft, quod fcriptum Phanodemo I. $v rer. Attic. Atytvs 0 UcUliioV®* Jjoy |3«(nA{VWV A^VjVWV , J<Xf*« M>1TKV TrfWTfl»
^1' 0'©ftt;T(^. } JjuTSfOV X«A>tlo'7I>]V P))|»)^OV@^. «y£geUS 'Eandionisfilius, citm regnaret Athenis, Metamprimum Ho~
pletis filiam duxit : ficumdo Chalciopen Rhexeronis. Nifi /Ethram duxerit antequam rex eflet : vel Metam quo- que <ts£thram eodem modo , ut .(Egeum Neptunum, di&am velis. Quin & memorije prodidit Apollodorus 1> r, Medeam poft crematam Creontis Corinthi regiam, currum jundtis, qui traherent, draconibus accepiffe a Sole , & Athenas contendiffe; ubi nupferit iEgeo. Vnde natum dicunt Medum ; qui poftea Medix ex fuo nomine fic di&se imperaverit. Sed valde fabulofum mi- hi hoc videtur, prazcipu£ cum mirus ea de re inter fcri- ptores fit diffenfus. Sufpicor enim nonnullos ob no- minum fimilitudinem in errorem induc3:os,Metam Ho- pletis , ut Phanodemus vocat, & Medeam ^Eetx Col- chorum regis , ex Idyia Oceano prognata, tefte Hefio- do , filiam confudiffe. Prasfertim cum Medeam cum filio fuo profugam , in patrocinium fuum, ut videtur , " receperit /Egeus. Nameam circadifcefTum&geiAthe- •nis degiffe, argumento fit; quodThefeus eandem,mor- tuo patre, infidias ei machinantem, Athenfs cum Me- do aufugere coegerit : ut teftis eft Apollodorus loco adducto. Atque ita ex his patet, quaks illi fuerint, unde ge-
nus fuum tam paternum,quam maternum traxerit The- Jeus- iccirco non hiftorice , fed poetice fcribere amat UvidiUS, cum Thefeum fic alloquitur: Nec pater efl eAzgeus, nec w Fittheidos t/£tbr<s
plirts: atMms faxa^fiewmcpie $ni, Caete-
|
||||
|
46 C OE L V M
Caeterum poftquam multa pra*clara facinbra perpe-
traffetjVarias item feminas rapuiffet; ut inter alias Phas- dram , cujus raptus mentio fiet ad iignum Coronae Se- ptentrionalis; uti & Antiopen, ac Helenam ; quas ta- men illibata virginitate , ut ipfa teftatur contra Eraili- ftratum , & Paulaniam, apud Ovidium, a fratribus Ca- ftore, & Polluce, poft Colchicam expeditionem in pa- triam reverfis, Thefeumque jam quinquagefimum seta- tis annum agentem perfequentibus, tefte Strabone 1. 9, iterum recepta eft : tandemin Scyro infula per infidias, Lycomedis juffu, obtruncatus dicitur. Mortem tamen Thefei ulcifcens Cimoh, urbqm Scyron funditus dele- vit, oflibus ejus Athenas reportatis. Sed receptiori opinione Geminos dicas Sidera Le-
ebea, five Sidus Ledxum, hoc eft, Pollucis & Caftoris. Le- da enim, quse Apollonio a'(W1? dicitur, Tyndarei,vel, ut aliter fcribitur, Tyndari Laconias, five,ut ab Oebalo Eatre vocatur, Oebalias regis uxor, cum qua Iupiter il-
:, quem Cicero in tertio de Nat. Deor. tertium dixit, in cygnum transformatus , tefte Servio, & Manilio 1. t Aftron. concubuit, ex eo congreffu duo fingitur pepe- rifie ova : ex quorum altero nati fint Pollux, & Helena; ex altero Cafior, &c Clytemneftra Agamemnonis uxor : quibus nonnulli addidere fororem Timandram. Hinc Helena apud Ovidium in epiftola fua ad Paridem: Dat mihi Leda Jovem Cygno decepta parentem, quae falfam gremio creddafovit Avem. Et Sidonius Antipater , omnes Iovis amor es com- ple&ens: Zsv? jwxv©^, icujqqs, m<wQ@j, %/>v<rvg, S\ iqu(gi
A^ijj, E'u£&i7n«, A'v7j07nj?3 Aavaijf. Quod Latine fonat: Fit Taurus, Cjgnus, Satyrufyue, Aurumqtte, ob
amorem
Europ<g, Ledes, Antiopes, Danaes.
Caftorem, & Pollucem in Lacedaemonejuxta Tay-
getum Laconiae montem natos dixit Homerus in Hym-
nis : nempePephni, quae urbs erat maritima i« infula
ejul-
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 47
ejufdem nominis ad JLacedasmonios fpedante. Quam-
™ "Uer Meilenios , & Lacedaemonios de horumortii
oni exigua intercefTerit controverfia ; ciim utrique
apud ie natos contenderent. E Pephno autem Alcman
fc. pantlCO 1uodam tradidit aMercuriodeportatosfuif-
Jf 1 euenen , ut mibi nutrirentur ; hoc eft, quemadmo-
um ego inrerpretor , in locum fuicum , ac tenebrico-
quoque«T[W?' ^ **l^™ effeilt nati' Hinc
2r, V° ' hoC eft ' ex loco Quodam in fuperioii , iu eit, w«Wj dicebatur, ablcondito, ac forte iti-
de^n°nfitorraa r°tundo ProreP^e flnguntur: ut fufiiis
demonitratun fumus ad fignum Cygni IovTconf Kmen ?0lJuCem ' &Helenamtantumex
Caflorem?tOS^ e^ue iramorta-ies &ifle crediderunt: gnatos , &&, fIra° aln omnes Tyndareopro-
for conciiiaret,r U°S fid°S ' ut8loria lis eo ma"
r^^lnZ^Zv^ mki eXiftimi-
iniT, c -p -i ,"uent voiiius fufpicar Tyndareum &L J^ ^emfl Qui fonl ut mill vide u "
Deoru?' &C1ytemueft^mrnorta!esgenult, ubiii
dareo HelendfcL^lmrao"ales- Sane a Tyn-
guli filio, & Tvn ??«*«"•> ir«0 ab avo Oebalo An- fn Epiftolis : yndareiPatte, Oebalis: ut apud Ovidiurn No» ubi Tyndaridis fafa invifk T wtTtl„
?W:inPf( H°mei°loCO addu*° ; quamvis c m
tradat TJin, T7°'?; eosexlo^h-n;tim conceptos •«apudOvidiumSMetamorph. J
& Sene^m ^WPraftantes:
"1C ckra Gemmftgm Tjndarida micant.
|
||||
|
4* C OE L V M
Item Fratres Oebalii, & Oebalid*, ab avo. Vnde Poli-
tianus: Nec tanta Oebalios tenuit concordia fratres.
Sed & alia his Tyndaridis tribuerunt nomina: ut te- ftis eft Theodoretus 1. 8 Graecanic. affeclionum : K«J pivivi, Kj TvvSa,t/,iaA 9«s? ifc«Ae<rav £"»v>;v£f, <£ Aia>on8- pXJ COV0fA,»MV , (^ E'$8ff»8f j <£ iLVOtoXA' HffJf TtjU^owV »'/C &(/
SaKj-rj jwovov, «S^os <£ A'3»iv«»?, T«T«f tj|»<»t«v. Tynd.and.ai
Deos vocarunt Gr<sci, & Dioscuros nominaruttt, & FamiUa- res, & Anaces. Et templis non Sparta tanikm,fid & Athe- nis,fiint dignati. Diofcuros autem vocant,quafidicasj?/«w Iovis. Nam
ut Bacchus videtur AioW©' diifhis , ex AioV, deus, vel S?& divinus, Ioveoriundus, & ws,filius, traje&is Hteris mediis , & < ex ijos in v converlb, ut fit quafi fitius Dei, vel Iovis; quemadmodum &idem «,«?'iZopflv Liber, quafi Iovis Liber, hoc eQi}filius, ut in fingulo numero an- tiqui dixere, apud Latinos vocatur: fic nomen A<«<ma- fuv compofitum eft ex genitivo <ftoV, Iovis, & j^'p@- , vel epentheii poetica" t£ v fa&b Jts/p©4, filius, velpuer. Deinde Familiares dixerunt, quod familiis, feu rebus
domefticis prseefTe crederentur. Hinc verifimile eft, quod etiam Vives ad Auguftin. de Civ. Dei 1.1, c. 3, cenfet, illos juvenes duos, quos Dionyfius Halicarnal- fenfis Romae in aede humili, & obicura haftatos habitu fedentium, fe vidiffe fcribit, cum epigraphe Denates, \d potius , ut Voffius legit, Fenates, fuifle fimulachra Ca- ftoris, & Pollucis : non autem Apollinis , & Neptuni Trojae conditorum ab y£nea in Italiam adve&a; ut alii* creditum. Et in hac opinione firmor, quod Romatf1 eos coluerint, ac forte crediderint Vrbis prasfides , ac cuftodes ; cum in bello Latino non fortiter folum , fea etiam confiderate fe geffifie dicantur : imo quod iis > tefteHalicarnaffaeo Antiquit. 1. 6, &Livio 1.2, A. Po* ftumius Didtator eo ipfo indudtus, durante adhuc be\" lo ,anno Vrbis cclvii, templum voverit, accond1* derit: quod vulgo Caftoris, & Caftorum di&um; ac fortj? illud ipforn fuit, quod modb di&us Dionyfius Romas 1? 1 vidiiic |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM, 4S
2 ?•„ Sed & Cdar Caftori dicaffe dicitur «fem:
lnS«aPolIucisnulIamentio. Irjtereaappellatifunt^ra, tanquam «W «w». dkSfel^ AnaC >M^nac : qul & ELeis
& Io& „,° Sum;-C* f 3 , v. 34, ©Mfe-finl>W
quoqueDioVrnr ' ^»^!m .ln n™erQ fingulo. Hinc
k««" ut A 10TAthenls temPluradiceW'a„«- Nam "verifinV^a Heiychium > & Harpocmionem. "tt.S^rfV ^ deieendiffe^AnakimCana- n^n^e st L\?n ^ '" "nd? Cadmus Phcenix c™ Ca- CB0 A?nt,S' fU?a fiblconiu1^ , & Gra:- tSSff vut Latini a ^ -^>fe ao
Euftathio in OdvfT VUJm eii Phltarcho in Thefeo, &
Tyndaridarum in c'c3o H'1 3D *'"'id eft> Va;quod
foli Tyndarid* l^llt^- $&/*< fl hoceiIet>
quoquenoftroVoffio VertmPSJ : ut monitum
jam diximnc " iV Um obftat> Pra*« ea , quse TritopaSm S ?,Gcero in tertio deNat. Deor!
Perpin?ireS ^um, Dionyfoa, ex love, & Pro- quod Cypril, tefte hU^ m- V°Cabul° aPPellet: iffio
quoque dicantrel s IP°^ratl0ne^ & Atl™l. 6, fic Denique NiSg C° JTKf h}**»> ac *«««■ • «entatore cdnifat atinfula Th Bf ° AratKi com"
P>"a prius vocat" fed ? Th5aci*filntima , Darda- Thramm a-feDt3' n c , 1S eo PLllfis nomen &to» mentum nefas fij il -^™ dixir i quomm areu- riis pra^funt i, gT1?™ ' ProPtcr eos> Sui myL eft &pheam / quHn ^r N^ius iecutus QmZt^r^- ■ hoceft,
*J»« Samothracen/^ */W w ^ |
|||||
|
£fei
|
|||||
|
50 C OE L V M
Divi Curetes, Coryhantes, & induperantes,
Dique Potes, Reges .Samothxaces.
Et mox: Om f^f igcf-vtQi AiJWoi xA»j£eo9-' cv oAvjw,7rw'
G? ^m cceleftes Gemjni vocitammi Oijmpo.
Sed alii negant eos in Samothrace cultos ; cujus numi- na fint TeiLus, & Co?&«, hoc eft , Terra, & Ccelum : de cjuibus fic Varro 1. 4 cle l. l. Terra, & Ccelum, ttt Samo- thracum tnitia AocentAunt Dtt magni, & hi, quos dtxi, muitu nomimbus. Neque quas ante portas ftatuit duas vinlets fpecies aheneas, deimagni; neqv.e ut vuiausputat, hi Samothraces ■ dii, qui Caftor, & Poliux : fid hi mas, &femma ; & hi, quos augurum lihnfinptos habentfc, DIVI POTES: & ftmtproiltis, qm inSamothracetyzol AiwwkI. Quod verb alter horum , nempe follux, quibufdarfl
quoque dicatur Hercules, item Alcides, non adeb opero- fum eft rationem.inveftigando elicere. Vtrumque enirn commune quafi viromm fbrtium eft cognomentum : ut ad fignum Herculis fufius explicaturi iumus. Et Her- cules Amphitryotiiades five Thebanus prius Aicides di' &us , poftmqdum quoque a Pythia , cum confuluuo veniffet oraculum , cognomen Hercults, & id quiderfl primus aceepiile fertur : ut teftis eft Apollodorus 1. *• Quin & utrique tam Caftori, quam Polluci nomen Al- ctdis , ob beiiicam forte virtutem , quae G.raecis «akx» attributum fuifle , indicare videtur Tacitus de Morib' vet. Germanor. Apud Naharvalos, inquit, anttquee relr otonis lucm oftenditur. Prafidet facerdos muliebri ornatn: fi* Deos interpretatwne Romam Caftorem , Pollucemque «#' morant. Ejus miminis nomen Alcis. Nuilafimulachra,n#</ lum peregrinte fuperfitiionis vefiigium: utfratres tamen, ut]t*" venes vcmranmr. Hic uterque communi nomine AlcklJl fingtslo numero videtur di&us : qubd conjun&im, u unum numen, fit cultus. Et valde verifimile eft Germa' nos haec iacra a Romanis acceptfle ; cum eorum pr°' ceres , nempe Segeftes cum filio Segimundo, Fla01111 Arminii frater , Iulius Paullus , & Claudius CivillS r^ gia iiirpe orti, aliique in Italia edu&i, ac Romana civ1^ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. «
tate donati, Romanis militarint, eorumque facris fue-
DubrSf WV ade6 UC in German»am rererfi ea cum po- mJJ jSJms Procul dubio eommamcarint. Namfi ™oao didus Segimundus, tefte Tacito 1. i Annal. ipfe uiomm Ara .facerdos , reliquique Germanorum du- cin, ?.nnciPes fadl 5 quid obftat fufpicari illos prin- tafie ^Ut°S exemPlnrri> Pa^ Deos,& facra irnmu- riiloquar '**» ™ CUm Claudiano ex4 Conf. Hono- „ . componitur orbis
^egts ad exemphm .- necfic mfletlere finfus
hnmanos edicta valent, m vita reoenrn ** Zrff- mhil° f ' ^U°d Tacitus dicit nullumpmm-
ZjitT™ ^T in lHis facris foilTe S fcilSet dat I? manaconfuctudineabiret: -' tem qu6d ad- mani omSZiT™' "i*™"" ™«- Im6 ipfi Ro- fcureindicatTacitusl T a '• ^uod ^1™ non ob~
Armmumpr.finh ^" ta^Th^l™' m^ de Wol0?a?;ideTCefTerr° ^ maxim° Voffio> cni lib-
tamen iJ£j£. °' Prorfus con^ria fovetur opinio : Qur&?ej e?r'ationesmod°adduaa;-
Perduo l^cnad!m CaU% haud ^derimGermanos
•ni,al^Iff^in,^ireprindPiuin unum bo-
P°s <S nonne °S°*Uldem tammalos, qufcn bo- bonum &^ nei™m notum: fed nufquam legas,eos Pollucis n^n^fOCiai° CultU > ut hic in Caftoris> &
Pe princeps bS^^^^^^^Quip- Cofmograph. 1. /JSfcel?*/^ nonnnllis,Munilero ali« , nempe RumWc p £ &/W>> ubi malim Bdbok; c°lis 3? V g ' ?°hemis' & Brandenburai in! CramEjeaj ^Srn(CUJUSafimuIachnim > ut i- bus^as4ueba4rb?t n-teitatUf-' *»"«>' c^~ ex vario iJJm ' COmaU'quod ln dextra geftiat, ^ 2 cultu
|
||||
|
ji C OE L V M
cultu honorabatur : uti & princeps malorum; quem
Zernsbuch, vel Zcernebokjiovaia-sbznt. Hic quoque cul- tus in Marchionatu Brandenburgico : unde Menander in Dcfcriptione orbis terra; p. 124 : Brattdtbarga:., «^ oiimfmt Ha.v^eicv Vandalorum, quorum dufuerunt tum alii, tumettam QoXlUbot, & <Stt>flnt>Wtf5 , quomodo idnarra- tur in Chron. Brandenb-.ra. Nomine Belbokjfidetat fignificari quafi Dominm, vel .
amicm Dem. Conflatum enim fufipicari quis polTet ex Bel, ant Baal, iiveBeienus, (quem Noricum quoque deum fuiffe Tertullianus Apologet. c. 24 aftruere vide- tui i nifi potius icripferit 'Jibelims, pro quo Pithceus . Subfec. 1. 1 , c. 4, ISioria Belenus, & Nicoiaus Loenfis Epiphyllid. 1. y, c. iy , Dim Belenus legunt) & Germa- > nico bokj, quod primo fignificatu hrrcum denotat; fed poftea quoque Idoiolatris dasmonem hirci forma co- lentibus, idem , ac Damon & Deus , fignificare ccepit. • Dasmon enim hirci fpecie Zabiis, aliiique populis non tantum apparuit; fed hirci fimuiachro cultus quoque fuit : eoqueiifdemipfe vocabatur hrrcns. De illis te- ftis eft Rabbi Mofes Ben-Maimon 1. 3 More Nebo- chim c. 47 : de his autem alii fubinde mentionem in- gerunt; im» ipfa Scriptura vocabulo arwvh, Deut. 32» v. 17 ; quod i.xx Seniores tbs r^yns, hoc eft , hircos, R. D. Kimchi/«/<?/« Dammas, feu Satyros, & Lutherus $Cft>-ttufc{ interpretantur. Sed fi hsc non arrident, poteris etiam deducere a Germanico,vel Belgico &dfo hoc eft, nolapnttnabuhm; & bokj ut Belbokjsxxh fit Ger- manicum , & idem fignificet, ac Belgicum 2£>dfj&' nif I, iive Gallicum docheman, hoc eft , vervex fetlaritts- Quod numiui illi optime convenit : prselertim cum if ejus facris etiam nolas adhibuerint. Vt enim vervetf nofter fccf arius dux eft gregis; fic Belbok ille dux quo- que , & princeps fuit deorum bonorum. Nifi potitis fuerit princeps malorum; ac idem ac Zornbok^: cufl1 particula ht\ antiquis Germanis quoque iram iign™' Caffe videatur ; unde Belgis adhuc in ufu eft 6rfffcn ' hocc&,ftomachart,irafci,ofendi,8copndere. Et&uK>aRj |
||||
|
, ..^STRONO'MICO-P0BTICVM. 55
mmem f fignificat larvam, fpeSlmm, five larvamm ho-
reor u f^ corruPtum eft ex A&4 Nam valde ve- malo " 71 ,s £ Munfterus> ac bonum dxmonem cum *W° ^ Qi-Ioerrore indudus, etiam vmdi, quim tWVOCavit' ad diflerentiam faltem i\5mD« diis r?°runl PnncePs 5 non autem eo , uti Schedio de quo nSmamS Vlfum' ^uod ^candidum, five album,in iive VanTl-qUan-tUm falKtur'lin^ veteri Germanica, idem Se fignifidrit- Atclue fic ceiftet Belboc QuodmaaiS611^30 Swmew*> vel ©«XinJwfft. qifi dS?7 Cnde ****"*• vel Potius ©ttB«rtof, Mf^T^' vdfa*ri«w. Vndeadhuc hauLSSr f^^on^Superioris, quod W, foerit £f 3"^ W ftgndicet; & @«|f<rfetf
Similiter errare videntur o„; c
Aww«w interDWMnn ir pV •q ^^«vits quafi «W* & Beloico3 S P°tUlt r^m fieri> qnod »fe, «'Cf^Cod ut ° m(//dfeS^ori GermaSco
tum , ^dS^ Mnddim f!§nificat' forte for^-
immm fignifirfrir'-o,, VC "T1 Veteri Germanica lingul g«e v&tur : und? & Sf^ eft'j^ q^1 <i*r- k a ^ qilod w SffiSrs^^ett' -*•
quamvis Swantewit JWfiierir/< &1"6111: duci*- Imo
^envocabuIumnuduSfc ^*T' at~ compo{ltutn n. „ k .ri 3 V"ippe revera
vel 4^ fil?GerTUC° ®*»«^q«>d«ir«i,
mus ad fignumHerenr m' CUJUS menti°nem facie-
inferioris dialedus v * *ldem Gennanico% lieet Svmn»* tantundemT °^J fioceft,^. Vt t WI)n. Quin & I atiV f ^nus dhus' dn «*€« nhus vocatuf "Cvcrnus • lcribentlb"-s ldem Alemanni fo a»v.r^tt d«2a3 nomen quoque
^ 3 accc- |
||||
|
'*4 C OE L V M
accepifle fcribitur. Vbi in epitaphio quodam pervetu-
fto Schwanhudis, Schwanii five Swenonis, ut quibufdam Germanis , vel, ut Latinis dicitur , Cygni filix , inter oracula ad Cygneos plurima , habetur & illud : C Y- G NO R V~M meormn C A NDO REM follkiti fer- •vate. Vnde fiirpicor illum Alemanni filium fuifle iplum Svvantewit; vel faltem una cum "Swantewiti idolo cul- tum. Hoc autem Helmoldo vocatur Zuante Vith ■, ubi Voffius addit; hocefl, Sanlhts Fitus : uti nmc Folontce Siviety Wit. Hic Corveia; patronus , ac poftea Rano- rumfive Rugianorum Deus fummus, temporibus Dio- cletiani, circa annum a Chrifto nato ecc , martyr obiit cum Modefto , & Crefcentia : ut eft apud Surium in Vita ejus, & in Martyrologio Eedx, Vfuardi, & Ado- nis. Rugiani enim a Carolo Csefare expugnati, atque ad religionem Chriftianam adacli, juffique tributis co- lere S. Vitum Corbegienfem, defuncto vi&ore, in cultu quidem S. Viti perftitiile dicuntur , fedfic , ut ad reli- gionem redierint gentilem, imo fuo Vito quotannis hominemChrifticolftn iitare confueverint. Sedvidea- tur de hoc Saxo Grammaticus 1. 14 , Dubravius 1. 1 ■>■ Crantzius Vandalia; 1. 3, c.37, & l.y, Atlas loh. Blaeu- wii in Marchionatu Brandenburgico 5 imprimis autem Helmoldus 1. 2, Annal. Slavor. c. 12 , uti &1. 1, c. 6, & y 3 ; ubi inter alia hasc legas: Sub nomme Deorum, bo- nifcilicet, atc/ue mali, omnem profperam fortunam a bono De°> adverfim a malo, dirtgiprofitentur. Ideo etiam malum dettf^ fua lingua Diabol,/w Zeernebock, tdefl, nigrum Vettnt appellam. Sed vocabulum Diabol, cum Slavicum non fi*> nec Crantzius habeat in Vandalia flia 1. 3 , c. 37 , a^°l Helmoldum ad verbum exfcripfit, tacito auctore; f°r> te de diabolo ex gloflemate in contextum irrepfit : u£ Voffius quoque fufpicatur. Zeerneboch vero, five Zfer' nebuch, vel Zoernebok,, qui Saxonibus antiquis, Fabncio 1.1 Origin. Sax. tefte, Tybelinus dicebatur, (quod eft e* Germanico fcufcf, aut Belgico Diefed, five ®W&eh v^! bllbcf, hoc eft, cacodcemon,diabolus, cum habitet in abyi' fo, in Ht tnft, five tic|fc3 & im tb&nmto $>$t <rwn/*>***
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. ?$
fyoikn , fic didns ,• non autem ex %l$goA&) vere Sla-
vicum , imo & mere Germanicum aeftimamus. Nam. conflatum eft ex Germanico JOW, hoc eft, ira, & fcof; quo Idololatrae prius malum daemonem , imo poftea & bonum appelMe fiipra oftendimus. % Zernebo^, vel S50rtte&of fit quafi Imdeus, five imcundus, vel imfcens, ac s»?/ot ^, ^in ^oratger 6ofet; (Bok. Qgem quoque,
quia &V» mgri figura apparuit, & cultus fuit, Nmum
Deum appeMrunt. Atque hinc eft , quod Slavis , five
1| rnon Primo, fed fecundo fignificatu Zerne tan-
undem ionet, ac mgrum. Zerneivttz, enim iis dicitur ni-
¨umen : quod primo fignificatu eft tmcmdumal- bwn, «jn gornfg^ ft>cf^. Vt Zemewaz. proprie diclum quafi (m, ac iWaw ; quae ex mere candido five fcw, ac&o^peclorenunquamprocedit, fedex»/Vw, hoc ett, maio, kaamdo, ac tenebricofo , obfufcans dbedmem, ive lucem, vel ^Cce [uc^ candorem mqris iracundix, ac
malmt tenebris Ejufmodi mmmb^m eftipfeSata- nas hypocnta five Lucifer lumine fuo tenebris offufo." aic Zemebitz. iiidem eft mgerfimd^s, ob eandem ratio- |
|||||||||||
|
nem.
|
|||||||||||
|
Cajterum fi quando Germani per numina illa, qua; ut
Jratres urjmvems venerati liint, non intellexerint Cafto- S, v °^ UCpm : maSis raihi arrideret, fi capias cum
ftluftn \ offio xlios Deos , qui Romanis Cdus /& Teliu- ' % l K & TerM numen : vel Romanorum le-
vem, & Neptunum ; qui fratres , ac femper juveues fin- • guntur. Pmertim curn Diodorus 1. 4 tradat, Bioscu- W, ei!?smaris accolis> quibus &Germani accen- mo,--!! ' 5-ulfle cu'r°s- Sed & Dioscuri fuerunt numina tinrr r,,' We nautica : imo Pollux,quia immortalis.per- terSm T6 m? coelllm> & Caftor,ob mortalitatem,ad curo"' tCftis eftTheocritusIdyllio inDios- Vos tamenex undts naves fervatis, & ipfis
rm mIum™<>pefnos difcrimme vaas. |
|||||||||||
|
*muo venti cejfant,fiemitufque mmacis '
aquons, aufuginnt rmbes, urfrque nitefiunt - D4 |
|||||||||||
|
appa*
|
|||||||||||
|
,6 C OE L V M
apparet prceftpeftmul tenue inter aftllos. &c,
Item Horatius 1. i Carm. Oda 12 : Dicam & Alciden, puerofque Ledse;
hmc equis, illum fiwrare pugnjs
nobilem: quorum fimul alba nautis
Stelia refullit, defluit ftaxis aritatus Immw;
conadunt venti, fugiuntque nubes,
& minax (quod fic ■voluere) pomo
unda rccnmbit. Et Homerus, vel alius Hymno in Diofcuros : ubi nau- tas iis, tanquam diis bonis & fauftis , agnos candidos facrificafte legas. Quippe antiquitus, non foium Grse- cis, fed & Batavis , tefte loh. a Someren in Defcriptio- ne Batavise p. 13 ^, pro dtis rerum nauticarum, & mariunt funt. habiti: qmd hi pnncipes, ut Ampelius loquitur, mare tutum a prxdombus prxftttiflfent. Vnde eorum imagines . Neptuni idolo fociatas coluere Corinthii : aeque ac eoiciem Romani, tanquam bellorum , victoriarumque prasfides, fuetis ceremoniis bellicis, venerati funt; po- fitis eorum idolis ante templum lovis. Imo nautx ve- teres navium proras eorum effigiatis , aut pi&is fignis exornabant , quo familiariores Deos haberent: ut tra- ditum Luciano Navig. Periio Satyra 6 , Statio 1. 8 Theb. & Lutatio. Ac naveni iilam , qua S. Lucas , & S. Paulus ex Alexandria navigabant, infigne Caftons habuifle fcribit Gretferus in libro de Cruce. Quin & Caftor , & Pollux a quibufdam in magna
tempeftate e ccelo , ubi eos jam degere dicunt, deicen; dere, ac navigantibus quafi ftellas velo infidere credun- tur. Et adjuvari tunc periclitantes his numinibus ajunt: ut traditum Senecx 1. 1 Nat. Quseft. c.i. Sed flamm# illas, quas fpeclra Xenophanes credidit, ac Galli, SC Hifpani nunc S. Hermi.aut S. Telmii^nes,Itsli S. Petri, S£ 5. Nicolai, tefte Fromondo Meteorol. 1. 2, c. a, artic.2.? appellant, nihil aliud funt, quam imea in mari meteor^ aeri fludtuanti innatantia , ejufdemque natura?, ac ignis fatum in terra. Vidcatur de hoc Voffius Idol. 1.3, p-774' |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. f7
HxFUmm^, inquitNatal. Comes 1. 8 Mythol. c. $>,
wmgemtme apparent, falutiferx putantur navkantibus. At
jiund tantkm, penculoja eft navtgus: & eo magis ,fi terrtbilis 1 > & dira pefits, quam nautis Helenam vocant, fuo advenm geminasfiammas fugavent. Hic miror,quod nauta:,flam- tnulam illam unicam , Helenam dixerint: cum eam una cum fratribus in ccelum receptam , navigantibus prse- *rc ' ac falutarem efTe fcribat Euripides in Orefte. aed torte idfactum , quod ea multis exitii fuerit caufa. ^=m„. ■ gernina3 illae umco nomine a quibuidam Cafto- resaictx ; quod aeri fludruanti inequitare quafi videan- &»r, rnore Caftoris, qui eques erat: ut teftis eft Hora- tms Serm. 1. 2 : Cafior gaudet equis: ovoprognatus eodem
pugnis : & Ovidius: . Tpdandxftatres, hk eques, ille puoil:
ltem Stafinus in rebus Cypiiis : _ Cajtora equomm domitorem, & fortem Pollucem.
^Hiverfus, umco faltem vocabulo mutato , etiamin "omeri hymno in Diofcuros occurrit: Hinr ft»n«, ~~" ?".mculPatum Foliucem.
accen;?S?,m e^° candid° videbatur, a Iunone
rio Cemf^1 ai'°lnPythiisode r : vel a Mercu-
fto, quemC7WTOcant, utad SigmnnEquuleivi- SST ^ VelaNePjuno;q»«n efrt^SjJfo
.p^eJUtey,. quo m^agtsfd efm dd trad.tL^
Sfcaftn -^r aftr°n- C- de Geminis' Et Rom* in
la aurem ■ ™dicatus erat e^llus fteIlatus- Il~ falutifem,-nSlni° ne Caftorum defcenfu navigantibus «ori can ra ^™ > 1uod ckca P°]^is , & Ca- ffeo diarXe •CUm/-Jn8eQS tempeftas Argonautas e Si- vota coOr^Ct'3C 0rPheus Pr°iIlorum faIute
Vnde crLE- Ve»torum , marifque tranquilluk
vnac creduum quandamhisjuvenibiinefie^ivinita-
D S tem;
|
||||
|
S8 C OE L V M
tem; eofque navigantibus , ignibus iftis poftea appa-
rentibus , praefentiae fuae , ac favoris mittere fymbola. Atque hinc fimulachra eorum viros juvenes baftatos, & galel probe munitos , addito lateri enfe , capiteque flam- miscintlo, plerumque repra;fentabant. Sed & eandem paullo aliter nobis exponit fupra di&us Caefius five Calpurnius BafTus commentario in Aratea Germanici; ubi fic fcribit: Nigidius dicit, Caftorem, & Pollucem, Tyndaridas , Geminorum honore decoratos, quod principes pacationis dicantur: quod mare totum prcedonibas, maleficif- que pacatum reddidijjent; & quo tn tempore navigaverint cam lafone, atque Hercule adpellem mamatam auferendam , mul- tis laboribus, tempeflatibufque conftich, periculorum atque ani- morum experti, impendia (abonbus Uberare ftuduerunt.- atque cum a love efjent elati, petierunt a patre, ut fibi Uceret ineo cceli loco conflitui, unde mortalibus auxiliantes profpicere pojjent. Cssfixs autem fertur Caftor a Lynceo Apharei ex nympha Arene Oeacli,tefte Stefichoro,vel, ut aliis pla- cet, ex Arne ^Eolo prognata fiiio , ob raptum Phoebes (quam Tzetzes Uairam, alii Elairam , vel Naciram vo- cant) & Talaytas filiarum Leucippi,item Philodices Ina- cho natas: ac fepultus eft non procul a Sciade Laconia: loco; ut proditurn Paufanise in Laconicis. Quippe fi- liae illae defponfatae erant Lynceo, & Ida; fratribus ger- manis,genus a Perfeo ducentibus: unde in raptores Ca- ftorem, & Pollucem impetum ficientes, Lynceus Ca- ftorem interfecit: Pollux vero Lynceum primum illum metallorum inventorem. Ac Fda fimiliter Pollucem in- teremiffet, nifi rex Ceraunus, tefte Tzetze Hift. 48,. chil. 2, Polluci fiippetias tuliflet. Hinc nata eft fabu- la , cum Ktfoiwjotfulme» fignificet, quod lupiter Idam, ut eft apud Theocritum, fulmine percufFerit. Poft qua- dragefimum autem demum ab eo bello annum Dioscu- ri inter Deos relati, five potius culti dicuntur : Sc cau- fam hujus receptionis indicat Horatius Epiftolarum \.%' Romulus, & Ltber pater, & cum Caflore Tallux poft ingentiafalla Deorum in templa recepti, dumterras, hominumqm coluntgenus, afpcra hello
cont-
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 59
compomnt, aaros ajjignant, oppida condunt.
Csterum mortuo Caftore, ac inftituto in ejus hono- rem Tripudio Caftoreo , in quo , ut eft apud Pindarum Pyth. Ode2, armati tripudiabantjuvenes ; Polluxfer- ■ tur a love petiifle , ut Caftori immortalitatem largire- tur. Verum eo tum denegato , denique impetraile , ut flimidium fiuas ipfius immortalitatis illi impertiret. Ic- circo. cum fratre iex menfibus alternis vivere , ac fex quoque alterne rnori, hoc eft, aitero in aftris occiden- te, alter protinus apparere dicitur. Hinc Virgilius 1. 6 ^Eneidos: Stfiatrem FoIIux alterna morte redemit,
Itque, reditque viam toties.
Atque^ficinterhosfratres , quos uno partu in sedibus Tyndarei editos dixere Horatius loco addu&o , & Apollonius 1. 1 , tam perpetua , & indillolubilis inter- ceiiit atmcitia; imo uterque utrique adeo cordi fuit, ut Pollux immortaiitate donatus , eam dimidiatam curn Caftore communicaverit. Quod innuit Baptifta Pius: Vt non Tollucem tam bene Caftor amet:
& Strozza Pater: Quodfi notm amor provexit in aflra Lacones. &c.
oed ciim Auibes , ob quam rationem non video, his Ceminis duos iiibftituant Pavones ; nobis potius Hce- bit nidem ex Genefieos c. 4y, commate eodem , fubfti- tuerc partumillumRebeccxaemmum, ac miraculofmn j nempe Efivum, & lacobum.- in quibus par numerm, fid emm difjar natura notandaeft;
• ut fidus hoc defcribit Manilius. Vel, fi magis arridet,
JJawdem Ifraeliticum regem , cum, fuo lonathane Ifraeli-
am ^1S ^au*is ^° ■> quoriim uterque alterum fummo.
avit ardore • ut conftat ex Samueiis c. 2 , comma-
tc3S-
1V. C A N C E R . ttt $v<W t>it Statit;.
2<f?a i Aftacm■■, Camwarw, Manilio : Cylle- mum, vzlMercurusidwEbmce IOTd : Grxce |
||||
|
«o C OE L V M
Ku^Ktv®"; xtlftpa.p®', Gallice Hommar, Italice
Gammaro; aliter cisuxsg, Italis Venet. Aflafe; Hefychio KciZet^og ; Manilio omS-oQd^uv, i. e. retrogradm, quod & Scorpioni attribuitur; aliis tM.Tuirxs, Offiipes; iteni TicLyxp®*, quod eft can- cri marini fpecies: Arabice Alfartan, five Afar- tan, Schickardo Ajfartano -. Italis Granchio, Ro~ mx Granzo. Meridianum illuftrat circa me- dium no&is poft initium, reliquoque menfe Ja- nuarii : &: in globo noftro 16 ftellas compre- hendens, denotat humiditatem, folisque can- crorum in contrarium ac oblique redeuntium more, ab hoc Signo obliquum regreflum: un- de biprima Solh Porta vocatur, azque ac Capri- cornus altera. Rationem verd hujus dcnomi- nationis vide fis ad fignum Capricorni, VofteUus huicfigno etdiudicat 9 ftelltts intret, & 4 extr.t; BmhMu
X f : Bayertu eiutem 3 f ; quetrum dun tertit magnitudinu, unst ulti- tnumpedem auftrinum, altera cheixm , five brachitim auftrinum , in dits piiluris caput; item quettuor quarts.; 6 quints. ; & 23 fext£, reliquum corptu , & caudam occupant. iJetm Cetncrum fuum fieri cit- ravit Bayerm, qunlem Neronh,& Antonini Tii nunnfmzta Zodietcum habentitt exhibent. Proximum Geminomm figrmm eft Cancer. Vnde '
Ovidius: Sel ahit e Geminii ; & Cancvifigna ruhefcunt.
In ejus pe&ore eft ftella nebulofa Martialis & Luna-
ris, aliis Martialis & Solaris, ti vs^eXoef^sc, m$po$n, id eft, denfnas, nH-a ■> <$#tv>j , Arabice Mellef, feu Meeleph, Schickardo Mallephon, id eft, conglomeratio, Latinis **#- bilum, Vbrtex nehulofim , Sc Prtefiepe vel Pncfispittm dida. Huic adftant dm Afielli, ejufdem riatime : quos Mam- lius Ittgfthu, Grasci ova?, ovlo%%s, Stlem fcilicet, Nucricu & Pa;uagogi iliius Bacchi, juxta Ladantium , appel- |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. iri
lant. Horum autem, uti & praeiepii, ejufmodi exhibec
oelcnptionem Avienus Aratsea vertens : Convenit hic ettamparvum Prazfepe notare.
Id nubi nomen, qu# Cancro obvolvttur alto , Gr<ecia docla dedtt. Qtuipropter detiique Afellos fafiice; quorum unus Septem vtctna Trioni aflra adplet, tepidumproculalter fpeilat in auftmm, In medw qnod nube quafi concrejcit adacla, td Brasfepe vocant. £orro boc frxfipe repente fifije ex oculu procd auferat, ardeat autem congrum amis late rubor ignts afellis,. nequaquam tenues antabunt ftagnaprocetta. ("helas cancri, feu branchias^ qua. Mercuriales & ■Martiales, verius Leonem tendentes , Arabes vocant ^jtben ajfartam; item Acubene, feu Azjibene, Schickardo ^zubeno: Ovidius autem Flagella, Plinius Acetabula, & Umtf S Barbari Gnvenefcos; Alphonfini Labia; alii bra- cte4 xtemamerwes Fngulas. Ipfe vero Cancer,qui,qu6d retro & in transverfum gradiatur , Platoni, & Arifto- n^PhJofophoSophiftarumeftfymbolum, aliis, forte quia cerebro caret, dementium, veteribus dicebatur wpa. ut apud Plautum : de quo videatur Varro. Afri- cum eiie vocabulum oftendit Feftus , Afrorumque lin- S^%^ST?PPd!««- Sed potias Ger- enim Belmvf lf™g T eile contendimus. <£en Wt$ 3rnmSri^ldei^fignificat' ac noftrumGert
rnanicum m fmpy hoc eft, velllcmo . h fm yel W 1 ungmbm compnmere-. quod idem fere ac frahbmT- '
'Zt ff* W*Pmm dicun" Belgl / qSo mm flcatuLs eft- Et ™Uic£* eft proprfum Cancro- fttriivi3ie • NeP" ProPri^ redditur Germanis m p" Cicero y~m Sed & ^ P1'° Sm?!me ^'
£ X r°l T^' MatCL1S' & Qi»ntus ; item Mani- li^ts Et ScorPion^fole fignum cancri
ftis eftpiSi^a^:jeXanimatis in ficco Procrea«>te-
S^aramantis regis fihara,chehs fuis appre-
hen-
|
||||
|
*& C OE L V M
henderit, vulnereque in calcaneum infliclo, Nympham
lovis concubitum fugientem, retardaverit; ut eam lu- piter facili negotio apprehendere, ac comprimere poi- fet. Vnde Virgilius 4 yEneidos : Hic Ammone fktm rapta Garamantide Nympha,&cc.
Ampelius tamen cenfet Cancrum, beneficio lunonis, in ccelum efle receptum : quod, juffu Dea?, Herculem ad interliciendam Hydram Lernaeam miffum , ejus pedes, & crura vellicans , ac lanians , incommodiorem red- diderit, quam ipfa Hydra : ubi tamen tandem ab Her- cule fit conculcatus. Quod itidem teftatur Germani- cus in dvtxiaTvn: Te quoque fecundam meteret ckm cominks Hydram
Alctdes, aufnm morfu contingere, bello
Jidere donavit, Cancer, Saturma luno
nunquam oblitafki, nunquam fecura noverca.
Vnde nos aliquando ad Rofimundam lufimus: £)ap tdj fo maa,tt &uvtjt ntdjf nm fctefen f%n/
unb fcfen &ct btt naef)f. £)u macfyj? eg/£>u/mem lifyt • mii in t>id) mit cwstefjf?. c£)a$ i>of%e geftdjf i>c^?0Jof»rtt>c^ naip bmMttb^iitt &ct bcm fdxtne rnibtti unt) vtan t$ abnimt 1 attdj bt$ ftetfcf)C6 a&roadjg kibtt tm fcunMn fetnetatttff. SSrtd) tt&et mtr hmot gfefd) af£ ctn fcolkr SDfofjnb bem/ W i>a$ ©onnen-f ofj:/ am jpatufe^/ Uttttnt: fo fe&' tdj auffcr fetbcn ; fo mxi> metn angcftdH &et betnem a,ianti ftcf) mibtni unb tst i>tt fufle jfcf)n. Cancer enim no£te illuni, cum fcilicet Iuna decrevit^ '
vel decrefcere incipit, in cavernas fe recipit: unde uti admoto lumine rurfus elicitur ; fic quoque Luna ite- rum crefeente , evocatur , & ad pabula redit. Hinc tempore plenilunii pinguefcit, quod tota tunc no&e pabulari poffit: decrefcente vero iumine latitans, fame maceratur. Casterum credibilius videtur Cancrum , ut alii cen-
fent, inter fidera in eum locum , ubi Sol quafi retror- _ fcm ferri cernitur, collocatum eile, quod ipfe quoque obli-
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. &i
owiquatograduretrorium tendere foleat : undeAri-
lt:ophanes ^ ^^. Ovot7s vixfoets t xxgxivov i($&,$wn?etv '
X7, . Rtflum iter m carpat cancer, non vicem unquam. ' mallem pro v*wjV« f, legere minaeig, hoc eft, efHcies,
m$jecer#. fer?r & du° ':1Ii Afmi Pra2fePio' quod meditullium
verfn a" occuPat' aftantes > ifte verfus boream , hic funt tt a7, Bm ' Pari propemodum ratione inter fidera nis mfrfT .Satyris enim, & Silvanis, Silenisque afi- ■ bL!s e .s' lovis in auxilium contra Gigantes venienti-
ma4a>n^Umbr^uadam Peiterriti> five,utalii tradunt, rude j nem' molemque Gigantum admirati, tantum auxil? i, ionitum ' ftrepitumque excitirunt; nt ejus fus fe ad - fo«nidabile quoddam monftrum adver- Dirp- AV<f ntafl£ ratos'vicerit' & in fu8am verterit lu- ftene. inqUe,flC Afini tanta2 vidori* lovi caufa exi-
itentes, in codum recipi meruerunt. lamSfirrSr Afi-°ramhiftoriam> five POtiusfabu-
finuir Germanicu?^P^Ho aliter refert \om bellum, S ' m'rotgmeS' & Coslttes ^rcederet; M a Ltbero, vtflzZ: ^TJ™ >^finomm^cjmbmmfidebmt, wxfidw, figJiUaii. ^T'6hmc4fi™, mmprzfepi, aDtvisCancn cuSHiiU2CUm tanfm afinumPr^epioaftaredH
renitanslTdt?^ ^ TheoPhrafto de %£« fctu» fe- rZtllL £ft' CUm mi5uit: ^M&fepe, chmpu- |
|||||||
|
(W" P yr'"««->JW*™ ejtjuturce erenitatis.
ut Latiri ,i, gn° %nificari volunt Cs™ *&*», **a«n,'»„.n°n? VOCatUr' 'W*' * Wf««"^A-
ftokadEphef? mentlonern ingerit Apoftolus in Epi- tibus Tefii Chrifl-'- ' V" *4 : ^■«^&^waftan- Lue. c. 2 v! T2. reCenS mtiPraM cum 4?m, © &w. |
|||||||
|
y. LEOj
|
|||||||
|
«4 C OE L V M
|
||||
|
Cleon&ui, TSlemexus, Herculeius , primus fcili-
cet Uercululabor; Statio Cleon&um ftdm; aliis Bacchifidus -, T^emees terror, Nemees Alumnw j Manilio lovis & lunonis fidus : Ebraice n.T-: Graxe Aiuv, a Xda, video, qubd perfpicaci ocit- lorum acie polieat,Homero Iliad, o, v.jStf, ko.t ifyxnv,9^ , hoc eft ,fera, bellua, animal, & qui~ demfolare Plutarcho : Arabice Afit, Afid, vel i_J(ida, Schickardo Afedaton, hoc eft, Le<ena,Be- flia , fcilicet Centauri, in Globis ; item Alezet, > Alafit, vel Alefit, Schickardo Alafado,id e9c,Leo: Peruanis Puma, Hic anteriori medietate fuum > proprium occupans locum, pofteriori vero Vir- ginis , in Globo noftro 36 infignitur ftellis; ac asftum & calorem fignificat : unde Aquariurti, ! qui hiemis fymbolum, Leoni, qui seftatis, ad- } verfum efle dicit Macrobius 1. i Somn. Scip. , c. 12. Meridianum pervagatur node media , \ menfe Februario. Poftelio conftituitur ex 1j fteliu, additis infnper extra Jignum ocio •"
Bayero mtern ex 43 ; quarum 2, unacordit, & altera cnuds., prim&'' magnitudinis ; dus. circa jugulum, & lumbos fecunds.; J tertis.; 13 cjuartz; y quints.; Xt^fextapercorpus, &pedesdiftierfs. ■ ~Cbrdis fivepeSioris in Leone ftella , Martialis & Iovia-
lis, Arabibus communiter vocatur Kalbeleced, Kalbele- ceid, Kalbelafit, Calb-elez.-id, Calb-elefit, in globo Calb-alc zet, Schickardo Kalbolajadi, id eft , Kx^icc Asovl©-* ,Cor Leonis; Chaldaeis d^n v s?p*Wwv; Graecis B«oiAi(W9?» id eft, Regulus, forte BoscnA/ngV, vel /3#<nAinsV d^g,
Tu-
beroni Regia, aliis Bafilka ftella .- illa vero in extremo
caudx fulgens Saturnina, Venerea & Mercurialis, Ara- bice |
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. «
hich^nebeleced, Deneb dectd, feu alefit, vel elafit,Nebda-
Jtt Nebolafu, corrupte Denehola, pro Denebolaft, Deneb- 1 ft ^ G1°b° Deneh-alez-et > Schickardo Dhanbol-afadi,
1 eft , Cauda Leonis, $ g hi.ov\@* xp« ; Gracis «Ajcsw», ^111^ caudarn quatiens leo, fibi ro£w excitat. Afterifmo autemhuic , Sole permeante, calidiffimo
ac maxime ferventi nullum Signum , ac nomenconve- nientms videtur , quamXeonis : quippe qui tempera- menti eft cahdiffimi, &ficciffimi , imo ignei; unde & vulcano ignis artificialis Deo , &Cybeli five.Vefte, ranquam mdem ignis Deas, facer: quod ab acriori cor- frn iatione Pr°manat. Hinc maribus ob nimium rn C7°rem coire non valentibus , texnx cum pardis congreflae, leopardos, item cum pantheris, foetum non jubatum , & cum hyenis, crocutas pariunt. Atque ea ^0<l"eca^efufpicor, quodleo^WyS/^ ut- P te lic ad lohs naturam propius accedens , unde & Apolhni panter ac Herculi facer, nuncupetur. Quam- quam piutarcho videatur, id inde efle, quod fofeW- najinterquadrupedia aduncis unguibus pr*dita catu- los V1dentes enm foleant; five, ut aiii* pkcet, quod in perto apems oculis dormiat, ac fomni, ob ficcitatem,
evSoJ?""18^' P^rciflimus fitj quare apud^- lE°r£aimVlgllantia:' ac cuftodiaiymbolumerat, SeSonl^rf VigiknS- °^ taraen> Pr*fatn» ^m<£S<W,' P^PCram ^bLtleones nunquamdoinnre : nempe oculorum faltem fplendore, SavSr?0116 CaUdX iMer dormi^um continua
S Sj ,mm argUlUir ammus > Perfuan"- Incredibile SrihL •mvanuml PerPetua uti viSilia- Et d°r- SiEnk010 na^entibus leonibusoculieoaperti, pebramm Sr^"^ "^bente ^eviori pall
£ ZS n°n P°ffint obtegere. Iccirco nihil mi- S^0Z0d|l0n°^mus Pariter ac bellicofiffimus ille hocfibimpHT°S, CAR,°LVS GVSTAVVS continuitfo0®^ «W *<"*. ■■ qoippeqni do nec Z g ' contmueque meditando, agen- » nec «nqu3m procraftinando folaris acvereregii E hujus
|
||||
|
es C OE L V M
hujus animalis naturam imitatus eft. Ac in hoc fecutus
quafi videtur exemplum Alexandri Magni, «qui praeter alia , quae in principem prasclara cadere poiTunt, etiam vigilantiffimus fuit : unde & fufpicor imaginemejus leonino fpolio te&am in quodam numiimate vifam: cujus altera facies Iovem habebat lasva baculo innixum, ac dextra aquilam tenentem , cum epigraphe , A A E- S A N A P G T. Nifi potius fuerit, quod per Caranum primum Macedoniae regem ab Hercule Thebano du- ceret genus: cujus infigne fuit, ut iq ejus Signo videbi- mus , fpolium leonis Nemeaei. Sane leoninum nomen eidem Alexandro adeo gratum erat, ut urbem , quam in i£gypto fomnio monitus condidit, Leontopolin vo- carit : cui poftea Alexandriae nomenfuccefloresejus indiderunt. Atque ex eo una cognofeimus, curveteres, imprimis
Mgyptii, ut traditum Theoni in Aratum , portis ur- bium, asdiumque tam profanarum , quam facrarum ve- ftibulis leonum efEgies adhibuerint; imo annulos illos ferreos five asreos cornices vulgo diclos, quibus oftium j pulfatur, capitibug leoninis, uti adhuc apud omnes gen- j tes in ufu eft , plerumque ornarint. Quin & apud eafi- dem fere receptum , ut canales , fiphones, ac tubi, qui aquam tam fontanam, quam pluvialem excipiunt, ean- dem per terebrata foramina ex capitibus five ricTibus leoninis ad id opportuno loco praefixis , erucfare vi- deantur. Ac de capitibus iftis conftituendis , riteque difponendis fufe fatis egit Vitruvius. Verum hsec cana- libus & tubis affixa non vigilantias, five cuftodiae fyiTH bola fiint; fed aquarum redundantiae : ciim Leo cce- leftis apud yEgyptios , a quibus , tanquam primis au- «Soribus, ea accepimus, aperire pariter ac claudere videretur aquarum catara&as. Sol enim in hoc fi- gnum ingreiTus , incrementum Nili, quod Num, qua- fi dicas , aquam novam five recentem , vocarunt, adeo< que diluvium excitat: quo aridura ac fierile folum hu~ mectatum , ac pinguefaclum, exuta fterilitate , miram, ible ex eodem egrefio, ac Nilo decrefcente, induit fer- |
|||||
|
A
|
|||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. «j7
fumutem ^ Ut in Eridani SiSno pteibus demonftraturi
Caiterum ob innatam, quam diximus, calidiffimam
icatatem Leo adeo fubtiles, ac generofos fovere vi-
«ur fpmtus, cum iracundia tamen conjundos ; ut ab
g-gyptiis , aliifque ad varia hieroglyphica adhibitus fit.
Vaippe Leonis picrara fignifkabant dommium, imo re-
g^nma]efiatem . unde & rex dicitur omnium quad.ru-
tem ?' ^T^ aC Ac5uila volatilium : item magnammita-
■ q ' ionmdme™,ferocttatem, corpom & animi rotur, quod icero m Officiis Leoni, asque ac fraudem vulpeculje,
F~ uUaredixit; item perfpicaatatem, callidaatem , caftt- %a°nT' tenmm> ^candefiemiam,juftitiam, mmrix vmdi- w.jworemdomttum, item mdomiwm, clementiam qra-
™ **?»», ergaparememobfeqmHM,reUgwfam>fermidimm, vide etteris a JT^' quor™ ^pHcationem
videre poteris apud Pierium Hieroglyphic. 1. x. Sane cum ocuii Leonis inn„;K„, . avr ' *• J^ confiftere dicitu', 21*£?*■ eJUS • r' aC "^
„|A, • • .,| ' Prorllls «cci ac ignei fint, noneft, quodmirensillum ignem , tefte ^Eano H. A. 1.6, fuo2' 7' C' 6' aC ^S"6111"' albumque colorem re^
Homeruim6 PmCntiS d°mari : 4u^relPexit
iRnem ?e"tes1®efaces> 9iM- quamvisfeviat, horret.
ferre nn!"11 Ttilis ac {^m iJie oculorum fipiritus bam- -?,?• P°,eft : uti & eademdecaufamappamal- «inc qToaiplendet' &°culis °iuafi caliginem inducit. nonquidS™6^1;6 dicitur cantum gallomm , lis ortus &■ h olare fit animal,ac,tanquam fo- tutis magis capSTt T^ff™ ^ 7,"
quod criftam geratrublnZ^ "fdamvideturr: fed cumalbusnenrfirnm^ T m & igneam; prsfemm -bum rZP V , accedat- Nam gallum al- K S™ f0rmidare reftatur Ambrofitfs. Atque
conditofc efIe' ^Gaci-CeaopisAthenarlm * 2 bufdam
|
||||
|
«S C OE L V M
bufdam fubfcriptis, evocari fibimetipfis perfuaderent:
quos tamen ./Eneius Euxitheus merito irridet. Verum audiamus quoque Lucretium: —i- Gailorum in corpore cjuxdam
femina, qu<s, cumfknt vcsdts infufa lconum,
pupiU&s tnterfodimt, acremque dolorem
prabent, ut nequeant contra d.urare feroces. &c.
Idem Lucretius caufam quoque furoris , ac iracundiae leonis hanc profert: Efi ettam calor ille animo, quemfumit in ira ,
cumfervefcit, & ex ocults micat aertks ardor.
Et paullo pott: Sed caltdi pltts eft illis, qutbus acria corda,
iracundaque mensfacile ejfervefat in ira.
Quogenere tmprimis vts eft violenta leonum,
pectora qui fremittt rumpunt plerttmque ftementes,
nec capere trarumftuclcm in peclore pojjunt.
Index autem excandefcentias ejus prarcipuus eft agita- tio caudx : qua initio irarum terram flagellat, poft in- crefcente furore terga etiam verberat. Vnde Catullus Galliambico in Attin: ^ge, cade terga cauda : tua verberapateant.
Face cun:ia mugienti ftemitu loca retonent.
Et videtur hoc fieri, cum anima eorum vehemcntius movetur , ac cauda quafi robur fiium incitat ac exent: quod indem obfervamus in equis , cum aures arrigunt. Hinc quoque caudam leoninam a robore, quod Grascis [ «Aj«j, ac in ea maxime confiftit, iidem dixere dKmxieu/; ut fiipra indicavimus. Atque fic , occulta fatis diu anU | mi quafi dormientis ferocia , pedetcntim exerit vires fuas, donec tandem cum impetu incomparabili ho- ftern adoriatur : ut di&um Valerii Maximi huc optime quadrare poffit, cum inquit : Fegeta & ftrenua ingenia, cjho pltts recefftu fumunt, eo vehementiores impettts edunt- ■ Quod asque ex parte applicari poterit & fbmno , & imbellitati catulorum : qui fimul ac nati funt, tribus diebus, & tribus nodibus dormire dicuntur,donec pa- i tris rugitu } tanquam incitamento ad virtutis indoiem, ex- ;
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 69
expergefa&i, & validiores redditi, quod elapfo menfe
fecundo demum fieri iolet, erumpant, ac aliis formidi- nem incutere affuefcant. Innata vero Leonibus videtur terroris illa incutien-
"x potentia & aclus , cum vel folo aipedu alios attoni- tQs confternent: imo etiam horrendo rugitu, five mu- g"'tu ; ut Virgiiio vocem eorum exprimere placuit: quos tamen Mancinus, uti & Volaterranus, quoquejrV- nure dixit, fed forte iratos ; quomodo alii fiendere, cum dentes , corrugata infimul fronte, ex iracundia cdncu- tiunt. Qiio refpedlu Phiiippus Macedo , five , ut aiii malunt, Chabrias Athenieniium dux, haud inepte dice- re iolitus eft; formidabtliorem ejfe Cervorum exercitum dace Leone ,quam Leonum, duce Cervo. Quippe cervis timi- dus & defpicauis,a:que aC horridus & truculentus Leo- nibus, innatus videttir afpe&us. Huc pertinet numiima Augufti Csefaris ; in quo validiffimus Leo Cervum fu- perans , dentibus in armos affixis : forte cufum poft Aftiacam vr&oriam Apolline favente confecutam ; de q«a Maro ,£neid. 1. 9 : Omnii Arabs, omnes verterunt tirga. Sabxi.
Atque hinc Agamemnon Mycenarum rex, Atrei, five, ut alii malunt, Pliftonis fiiius , & Menelai frater, Grae- corum omnmm confenfu imperator ad expeditionem Trojanam eledus,Leonis piduram, tefte Paufania,gef- fit m clypeo : qui, Agamemnone a conjuge Clytemne- ftra, Tyndarei & Leda? filia , auxilio i£gffthi, interfe- &o, in Olympise templo fiifpenfus efl, eum hac epiera- ,phe: r ° lerror hic e(i hominum, qmque hunc gerit, efi Agamemnon.
aed cauda Leonis mota, & crifpata,uti index ett ira-
cundia;; fic immota clementiam, ac manfuetum, tran- quiilumque ejufdem indicat animum.. Et clementia ejus ex eo apparet, qu6d telo , aut ferro invafus , fed non , neratus, invadentem correptum non laceret, fed fb-. tammodo fternat, & levker quatiat. Vnde Ovidius: Urpm magmmofitii €fl py0fir^jje /^; E 3 Exen>
|
||||
|
;,-o C OE L V M
Exemplum de hoc legimus apud Albertum de venatdre
quodam; quem lancea leonem confodere tentantem, ied failente ictu , humi collapfurn fera non vuineravit, fed galea fakem comprefla perterritum dimifit. Quo refpexit forte numiima Severi Pii Augufti; in quo mu- Her leoni exporredto iniidens, manu aitera haftam terrae affixam tenebat, altera fulmen quafi abjiciebat, non ja- culandi geftu, cum hac epigraphe , INDVLGEN- TIA AVG. IN CAR. Manfuetudo quoque ejus ex rftultis patet exemplis. Quippe jugo leones fubje- ciffe dicitur Cybele. Deorum mater. Vnde & currus ejus , pariter ac Solis , a leonibus trahi fingkur; ut te- ftis eft Virgilms ^Eneid. 3 : Etjnncli currum Dmnince fnbiere Leones.
Quocl tamen Diodorus eo faclum putat, quia Cybele a leonibus fit educata : & Varro in Curru Cybeieio , quod , cnm terrse fymbolum fit leo , ac in remotiffimis locis habitet, nulla inveniatur terrae pars, quse non coli, & f ubigi pdffit. Idem Romae primus fecit M. Anto- nius bello civili, cum dimicatum effet in campis Phar- ialicis , non fine oftento temporum generofos fpiritus jugum fubimros fignificante. Vnde Cicero in Epiiio- lis ad Atticum , qui prodigium illud formidabat : T0 yintomi Lephes pertimejcas, cave. Nihil e(i illo homme jucun- dists, &c Antonium enim , qudd leonesjugo fubje- cerit, & ad currum junxerit triumphalem , fe ipliim ju- go invidise fubjeciffe, imo imperiofi hominis crimine quaii infimulaffe dixeris: quod ei etiam Cicero in Phi- lippicis objicere videtur. Sane Hanno Carthaginenfis, qui omnium primus leonem manfuefeciffe dicitur,ob id patriaexcedere.juffus eft ; quod male credi libertatem aded artificis ingenii viro , cui in tantum ceffiffet etiam feritas,ut ignaras fdcietatis humanae beluas demulceret, atque ea cauia perfuafurus, quicquid vellet, videretur. Quin & Heliogabalus exarmatos , ac ita edo&os ba- buit, ut ad feeundas accumberent menfas. Auguftus adeo cicuratos, ut cum leporibus luderent. Sim»e exemplum de leone, & ariete habes apud Martialem Epigr.
|
||||
|
AsTROKdJviicO-POEtlCVM. fi
Epigr. I. 9 , e. 73. Beronices Ieo lingua faciei adula-
batur. Sie quoque adulabantur ingredientibus leones TempH Adonidis in regione Elimea. Et leo procum- bens ad arborem, in quam fe Elpis Samius fuga recepe- *at, hiatu, quo terruerat ante, & ejulatu, veluti preci- "us, miferationem quasrebat. Quippe morfu avidiore ps inhajierat dentibus: quod Elpis intuitus,ri&um pras- benti, ac fe accommodanti extraxit: unde ille gratiam retulit, feras venatu captas aggerens. Simile fere nar- ratur de Leone illo , qui Mentori Syraeufano veftigia lambens adulabatur, ut furculum in pede haerentern evelleret. Contra vindicandi animus ejufdem fera; ex eo con-
, ipicitur,; quod vulnerata percUuorem mira internofcat obfervatione , & fn quantaiibet appetat multitudine. Idipfum teftatar apud ^lianum H, A. 1. 2 , c. 5-, pro- pno exemplo juvenis ille in exercitu lubas Maurorura regis per deferta Africae proficifeentis: quem leo, annd pracedente ab eo fagitta percuffus , e-adem redeuntem tam violentiffimo curfu aggreffus eft , utcx media mili- tum turbaxorreptum , miierurn in modum dilacerave- «t, nemine aliorum laffo. Quin . & idem ./Elianus ex Eudemo refert,Leonem,Vrfam, & Canem eodem con- tubermo educatos, pacatiffime aliquandiu convixiffe j 1 Cun?.,urra impetu quodam percita, canem contuber-
nalem dilaceraffet.leonem tanquam violati hofpitii fce- lere eommotum , in uriam confeftim proruiffe , eaque' pariter dilacerata, ultionem pro cane lumfrile. * j1^?1:"1118 autem p^nas gravifEmas exigit a lesna in aciulterio deprehenfa , pariter ac ab adulteris. Iccircp ieaina culpam, & odorem ex congreilu cum pardis, five pantheris cdntraclum, fluvio ablmt; aut adulterum co- oiitatur. Ea enim ob irifignem calorem adeopetulan- r laiciva deprehenditur,ot meretriculis optimum pras-
eat fymbolum. Et petulantia? hujus caufa Ezechiel Ppheta Hierofolymam vocat Leamam,ac Heliachim,
qui in vEgyptum duftus eft , ejus eatulum , quafi dicat pmurm, Imo hinc quoque in tumulo Laidis famigera- E 4 tifftiKBf
|
||||
|
ji C OE L V M
tiffimae meretricis , quod ante urbem Corinthum juxta
Veneris erat templum,confpiciebatur fimulachrurh leas- nos , arietem fovens inter pedes priores : nempe quia aries infignite lafcivus. Qubd vero in Scripturis modo Chriftus, modo Dia-
bolus, ut hoc qnoque inveftigemus, Leonis nomine no- tetur, hoc ita inteliigendum cenfemus: nempe ut Chri- fto attribuatur Leonis pars anterior ac fuperior, tan- quam cceleftis , ac fortitudinis & regis dominationis fymbolum; quod illum ex quatuor Evangeiiftis Leonis Imagine infignem digito quafi monftrafle, ait Irenaeus : ' Diabolo autem pofterior & inferior, ut terrena, ac fu- gacitatis, infidiofaeque malitias hieroglyphicum. Caeterum. Leonis imaginem, in memoriam Leonis
Nemeaei omnium ferociffimi ab Her*cule Thebano fu- perati, Iunonis beneficio inter aftra locatum effe fabu- lantur. MiiTus enim dicitur ab ipfa Iunone ad interi- tum Herculis, quem illa implacabili, ac prorfus nover- cali profequebatur odio , in filvam Nemeaeam , five re- gionem inter^rgos , & Thebas fitam : quam irruens in feras & homines, totam fere vaftabat. Iccirco Her- cules illum primo fagittis, fed fruftra,deinde ciava Mo- lorchi tum primum adepta adoriens , five , ut aliis pla- cet, prorfus inermis , juxta oppidum Cleonas , ubi ar- menta fua laniabat, confecit. Et hoc eb fingi fufpica- tur Heraclitus Ponticus , quodHercules furorem ex , atra bile, qua laborabat, ortum, tandem fiiperaverit. Qui morbus leoni valde familiaris; unde & catuios {iios furore impotentius exardefcens, difcerpere dici-* r tur; ut proditum Horo 1.2, c. 38. Eodem quoque fu- rore, lunone immittente , Herculem correptum fuifle, ac ufque adeo fievire ccepifle, ut filios ex Megara fiifi- ceptos interemerit, five, ut alii malunt, in ignem conje- cerit, traditum Ariftophani/Apollodoro 1. 2, ac multis aliis, imprimis autem Euripidi in Hercule furente , &> Theocrito in Megara, quam fic loquentem inducit; Jnfeiix, qni miffilibus de mnnere Ehcebi, fve sti Emamm, vd£rjnmos impia uU, |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 73
gnans ipfifuis Fmiis aoitatm, ademit
charam antmam: ttt domm ipfa cruore afperfa nataret. Hos ego confojfos manibm ceadijje paternis JHffaoculis]pebtaremeis,mtfirabilevifk. »t<jue 0b hanc quoque infaniam ad inferos defcendifle «ctus eft. ^J^J^ode^oneNemeax) fabulam paulloaliter
nonlf rrj,fermusrer-PdoPonnef: *•* : ubiaitlu-
nonen. fupplicio Herculem coercere tentantem, in auxuurn acciviffe Lunam; quas mcgicis artibus ciftam ipuma impleverit: unde natus fit hic Leo. Quem Iris m Tf.nl" ?rrCmi^ ftringens ■>in montem Opheltam, alii d5rmrB(EOti:E' deportaverit : ubiftatimeo- reb Her^?par^ptUmdilaniafrerefert Demodocus in eoocdfo H f erat null° tel° Penetrabilis: quam, Sriut fS" D?8uibus detradam vice fcnti g^
s IV UtFurie.ldltrad«umlocoadduao. EtHercu- PelHh, P T CCUr omne^ereheroes, impofterunV
PeUibus pro fcuns ufi funt : „ Thefeus ,' Argus , An- apud a3 ninierfuit expedltloni Co^hica3, alli - \lt eft
de KJ;po!loc,orurnnonunoinloco. Videatur quoque. Antiqu. Rf°U? HeICulis' item Dionyf. HalicarnafT. nophon 1. 2t m^fVl°k^ Hephxftion, Xe- LiL memori^ 1S S°Cratis> & Ampelius iri c- H,T™ &T ^ r£pertUm' ut legeiSeftludic.
VI- Vi\go;■ we3ttttafr<w/u«
.-Jttndf^rff§Ctt;
que- j»^^lfUi £^^VirgiIio,aliis-
E f aliis
|
||||
|
?4 C OE L V M
aliis Fortuna,\ovis nutrix; item Concordia, Pax$
Panda, \e\Pantica ; Ctxce d$vm Jilg ■ multis Aftr&a, Themis, Iufta, re&ius Iujiitia 5 Grasce Arato n <#«»;: item j na.$tvo?, vel nctofa®* ^-sej, hoc eft Dea Virgo: Arabice Eladari, quod Virgi- nem fonat, Sunbala, Schickardo Sunbalon > id eft, fpica, ?&xvs> denominando fcilicet totum a par- te (in Mappa enim Arabica pingitur Manipulm Jpicarum,vQ\farraginis,Sicftii y x^a , pro tota Virginis forma) aliis quibusdam Adrenedefa; quod juxta Perficum hujus Signi nomen, Secdet- dos de Darzama, Latine Virgo mundapuella (o- nat. Videatur Albumafar lib. 6 Introductorii in ejus Aftronomiam c. 2. Stellas comple&itur in globo noftro 3 3 5 denotatque fterilitatem, &c maturitatem frugum pene omnium. Media node in meridiano apparet fub finem Martii, & ineuntem Aprilem. Huh Signo Poflettw inlm 2.6 ftellm tribuit, ty fex extra ; Bayeruf
•verb A2.; quarum untt in Spict, quam manu tenet ,prim£ magnitii' liinis; f tertia. in periz,omttte, cingulo, axilla, &c. 6 quarts; 11 quin- U ; iqfexu, in capite, humero, brachiu,fyrmate, (ypedibws. Virgo,quia Signum eft Itiftiti<e,ab altera habet Libram,
abaltera robttr Leanis. In meditullio Jpiae ■, feu art(i<e, quara manus finiftra oftendit, fulget notiffima illa, qua% vulgo vocatur Spica Virginis, Arabice Azimon, vel Alzs- mon, item Azimech, & Alazel, vel Alaazsl, Iof. Scalige- ro conjunftim Hazsmeth-alhacel, vel alazel i aliis Elgazd, hoc eft, a7rtai3v\)s,fu{ks, ti vij^-^ov; Hermeti Alhaijeth, Schickardo Hazimethon, hoc eft, maniptdm velfajcis ari- fiamm; in Tabulis Afimech mermu, ad. diftinclioneni Hazimeth, haftilts Boot<e ; Latine Vindemmr, feu VtmC' miator; Grsce y $$>?, id efr,Sptca ; Poftello Sunbeleh. In extifcmitate vero alaj dextra; gerit qfytyyfln*, •^"
ttigeten,
|
||||
|
ASTR.0N0MICO-P0ETICVM. J
ffilt?^ Pr°C!°'& Columelte.hoc eft,
ve P ™, J!alem' * Mercunalem Antevmdemtatorem^ nis V W**0^' VS *f?ri«mmicm, tertii lumi- * ddis2° ^^7"1' ? ld e% pnvimUmi*» majorem, ^ceE TS * mP°nS Vindeim* di^m: Arabice ^ AiK r .^» vermsAl™wedmAlcalftappellitant PeSrfCem|radlbus, /^^adfcribit. *W nem-
«i nomVif l0lt° aHlm°j Mtam> & Ctha"s Etim> ™ loco,
mnatHm /Sj?c ^*"** ' * qmbmdam natiombxs m- dtamus Vih V*l- ?WW **"-G^ CHRIS T^^ tatis lef„ «,„ \rPlcus Pro ^ymbolo ccelefti nativi- nus Opte ^Thi'ASdertUr de^c Rogeriu* Bacho-
mata LatinJ ^£ 4lboafaris verba ab Herrmnno Dal- tt r v^ua citat. & VeSr,°PSs°Da%.no' %in eodem ^rcurius,
fidt: quaies nSSE^»^^ cundo prafident Et einfm ^ J ^f **• fiveJuri dl" spTc^h^ulCiceronisutarverbi^
*ar"s ^iftST^^ Vlrgo,
PellaturcL L^Ttvl N?nml%enimaP- acfrugum dea? ?fc &£ife five °Pis e» fl£, **j%0r* HincSius^ ^«^"^«te,- vel SpwiferaeftVirgo Cereris :
Jauri- E?hic^eUtl°nein ^qaefecimusadsfgnum
dem eft, ac c^/rgyPtlls <*#***> non hiftori™?, ea- «anis. Hinc FefW^'veI Potius RPmarifs, & Ger- -4« Pebfa#££™$* in Arati Phamomenis : & clarins Cpr!,.
•» ^-edrenas p. ->, . -,, CJ „
Mww*w, © ^J^ a4 - & tf. Ceres 4«** r<^
nnctp, qmlfidisnQmwfjcotimr ab
|
||||
|
76 C OE L V M
ab \ALgyptiis. Item Herodotus in Euterpe : *Ijj? <?s l&,
yfy ilui Eftsrlvocv yXusoscw, Ajjju^to^ • Ifis vsro fecundum lin- guam Grcecorum eft Ccxes. Ac Auguftinus 1.8 de Civ- Dei, c. 27 : De IJide, uxore Ofiris, aAigyptia Dea, & de parentibm eorum, qui omnes regesfutffe fcribmtur.- quibuspa- rentibus fuis illa cumfacrifiicaret, tnvenit hordei fegetem, atcjne inde fpicas marito regi, & ejus confiliario Adercuno, demonfira- vit: unde eandem & Cererem volunt. Atque ut ;£gyptia- ca IJis eadem eft , ac Ceres Germanorum : lta eadem quoque eft, ac illa Syrorum Atergatis, vel Derceto, five Dea Syria, cujus mentio fa&a in Pifcibus ; eo quod ter- iam, imo omnem naturam Soli fubjeclam denotet. Quin & hinc quoque a quibufdam ad Firgmis Signum refertur , cum ea fpicas teneat: ut teftatur Cajfius Baf- fiis in Germanici tralationem Arateam; & Nigidius,qui addit: Quidam vero Fortunam (Virginem efle cenfent,) pro eo,quhdfme capite aftris infertw, vel,ut Hyginus habet, quod caput ejus nimium obfcurum videtur. Atqui fine capi- te pingebatur ^Egyptiis Iuftitia, cum palma in manu fi- niftra: ut tradit Alex. Aphrodifaeus. Effe vero Cererem, vel Ifidem magis, quam Fortunam, inde liquet, quod fpi- cam manu teneat: ut teftis eft idem modo di&us Avie- nus, cum inquit: — Sic namfiagrat arifta,
& feu Siriaco torretur Spica calore protentata manu : feu qu# pernwibus alis &c. Quin & nonnullis eft Enaone: quae non /Egifthi, & Clytemneftras, ut quidam,hanc cum illa ejufdem noiai- nis confundentes, autumant; fed Icarii filia, cujus men-^ • tionem quoque fecimus ad fignum Heniochi, & Canis. Hajc audM patris morte, quem Attici paftores,ut indi- •: cat Luciarius in Nigrino , vino inebriati interfecerant, leipfam laqueo fufpendit; Deorumque commileratione, ob pietatem erga patrem, in coelum translata, Virginis nomen, & locum obtinuit, tefte Hygino fab. 226. Vn- de Ovidius Metamorph. 10 : 1 — Frimus iegis, Icare, vultus,
Erigoneque fiofacrata pannm am°rc |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 77
& virgdius lib. i Georgicorum:
r™ .-£?* Jochs Erigonen mter, Chelasque fiqttentes: wlVncidit mini ln memoriam Orphei prasceptum: Ca- endum e(l, ne Lttna Virginis Signttm practtrrente, vites plan-
ewnr. Quos Virgo eo averfari dicitur , quod vinum fit mtiis nequkias fomentum ; five potius, quod Erigones
patrem a vino inebriatis interfedum recordetur. r^f?6^00*116 ThefPMm inVirginisfignummuta-
TZ"if- PofidiPP^ "bro de Diis ,& & Heroibus. Ea Jz" hlla erat AfopiThebani, & Metopes Ladone fcilitX '' Cm APouo tria munera concemffe dicitur: fcii« Ut ClvkaS Bceotix Justa montem Heliconem de jus nomine diceretur ,- ut in Virginem ccelettem con- S jetUr' demclue ut vaticinia edere poffet.
^, F,^CepriorioPinione tiantuifaa; item The- fcribuntir4UreV^Aftrai Arcadiaj regis' (quidam
fiodu Sr11 *?** Saturni) & Auwne ffive, ut He- pmtmt^filia lUnt' *?*- aC 7hemd" Ccelo> & Terr*
Lr£ il n Sn* ^Ultatern ftam /^ dida. Qu* aureo illo feculo e ccehs in terram migrMe s & tandem, m fubfequent! cupreo, & ferreo , vitlis hominum cref! Vni; SofU a^' m Codum iterum ^bvoiafle fingitur.
iae In Octav. Seneca: j%fea* terrasfttgit, & moresferos
Hommum & CYmnt^ caide pollutai manm «emOndmsMetam. r: *
,,/, • , „T ^ Vir§° c^ nttdentes
"Receot? C*¥r *"" Aftrsea «%**. fcconditasUteuTteftitUr AfeaE?inCOelum' ,^°dkSesa
<3u6d impii's PaSamfentUm' hominibu^reliquerit: vd ^ontes L^^^^wv^1^} ^ re> IovemqueefeSmp°TeS' ccelum exPugna"
Put nulvk- ^ exturbare conati fint. Et ca- tue«s i«£? iUm Videmr' 1uia ^IurnDeum in-
precibisaK~madminiftrat- Iudexenim,neminis,aut
res , ac r0i° 1?Uo dlmo^atur, oculos claudat, & au-
' IODeoIegesdi<aitantipateatoportet. Hinc
Athe-
|
||||
|
7S C OE L V M
Athenis in Areopago, reus velato capite, ne Iudicum
moveat affe&us, caufam dicere jubebatur.
Attamen & funt, qui Aftr<e<e , five luftitue, & Cereris
memoria hic, ut videtur, extincH, Virginem reprasfen- tant imagine Concordue, five Pacis. Talem erFormavit in Arateis Germanici illuftris Hugo Grotius ; & in veteri MSS*Hygini:fuiComelinus : ubi manu dextra olivam, finiftra caduceum oftendit. Bayerus autem utrumque, fcilicet Pacis, & Cereris numen conjunclim reprasfentare volens , in Vranometria fua Virginis dextra indidit oli- %tam, finiftra? vero ariftam cum culmo evulfam. Eadein vocabatur Panda, <§c Fantica.- de qua Glofl. Philoxeni: Panda, ei$vv\s %sos, Et apud Arnobinm 1. 4. legas, cjucd Tito Tatio Capitelimm ut capiat collem, viam pandere, atqus aperire permijfum ejfet, DeamPmdam ejfe appel/atam, vel Panticam. At in Capitolio , juxta aiaem Iunonis Mo- netas, Concordix erat templum; ut Pacis foro proximum. Aliis tamen placet Pandam efle Cererem; ut videre eft apud Varronem 1. 1 de vita populi Romani,ubi iuquit: JTanc Deam tAlliut putat ejfe Cererem :fed quod m ajjium qui confugiffet, panis daretur, ejfe nomenfitlum a pane dan- do pandere, quod eft aperire. Denique qubd Virginem hanc quidam appellent For-
tunam, non praftantiorem video cauiam , quam quod Jupiter cum Iunone in gremm Fortun<e mammam apprehende- rit : ut Cicero teftatur 1. z de Divinatione.- Atque ea caufa Altricis Deae nomen , asque ac Ifis , five Ceres, meruiffe videtur : apud Stoicos imprimis,quibus & ea- dem eft ac divitiarum Dea ; fcilicet quatenus divitias,«. quas exinde fortunas dicunt, largitur. Imo forte non aliunde eft , quod Bupalus , qui Fortunas fimulachrum omnium primus effinxit, Amaltheas cornu ejus indide- ritdextra? : ut traditum Paufania? in Meffeniacis. Vi- deatur & de hoc Arnobius 1. 3 adverfi gentes ; ubi in- ter alia hasc fcribit : defius & ipfe ajfequens Fortunatn arbitramr, & Cererem, & (Jenium Iavidem, ac Pale»? > fed.non Mamfeminam, quam vutgaritas accepit :fed mafculiM nefcwcjHemminiftmmTQvis}acvUlicum. ,, |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 7*
Qiudmultis? Cum Virgo coeleftis &Aftr«e, five
boln ' j eris' h- e- Dex frumentorum fit fym- effp T \q? impedit, quo minus credamus illam una PnL *b?Ium'llve%numPacis,acFortuns : quia tia ?na favent:e ' Paceqae florente , etiam floret Iufti- hncf^lveie8um°biervantia, acviceverfa; imohistri- dus^orenubus, infimul floret, fi non femper a<ftu, ta- SentaHn Mli ' ipfa CereS' h°C eft' ag^ultura, ac fru-
fluere a V •t?Ue fic ln unum numen c°alere , & con- five r j Vldernus nas quatuor Deas Fmunam, Pacem mn^lramJlifittmm' & Cenrem- Cmippe Ceres fua Porefr r Vf^ fruSes fundere'ac rite diftnbuere non minP^ a rtUna non adfit'fi Pax five Concordia ho-* que hin, Tat'fl deni<5ue leSes non obferventur. At- SatT 'SU6d °vidius L * Metamorph. de Cerere fe0.^ 7 in C' Venem de Cerere, & Pro-
ZT ' m hxC deni1ueerumpatverba • A T» Mimna vitx, atque viclm , kgnm, morum, manfuetudt-
^Zu&ir%r- Im° non alia de caufa tmam ipfam,
i3lt YirgUlus in Primo Georgicorum : vbi 5SS *T**-: *** Juftiffima &»..
vWenmr in unum quafi numen conjun&e
^S&SS Pro omnib,JS iftis vanis, ac mere fictitiis.
aut fubftit£ US ^" CX 'Pfis facris literis eligamus,& **fi& aiifr^c hlllcnis viduam iilam Moabiticar» in agro BoaSm/OCrU fua Naemi in Iud*am Profe^> mavis infiS k' ^I1 mariti' ariftas «Mt :' an<:, S ^^fthettm'&FeiFt™ Virginem MA- ' vnriIti aalvatoris Matrem, Luc. i. 28, &c. |
|||||
|
VII. Ll
|
|||||
|
So C OE L V M
|
|||||
|
V11. LIB R A; bk SBa^/ t>k ^a^akl
Ciceroni Iugum •, Ampelio Mochos-, Manilio
Vulcanifidus , aliis Feneris; cheU, Scorpionis fcilicet, olim hucusque produci folitas, Noclipa- res, Arato <§a?iw &fa$djU<; luminum indiga:: Ebraice °*H'a, librile cum trutina: Grsce Zvytq., 'ZTztlfjccs, "ETmjr^, Atr^a, XsfAs?: Arabice Almifan, > Miz,an, Mizin, Schickardo Midfanon, id eft, bi- lanx; quibufdam Azubene, vel Acubene, quod tamen magis Signo 25 convenit. Atquehinc Lanx ejus feptentrionalis juxta Scaligerum Arabice vocatur Zubenefchemali, Schickardo Zubenos~femali,id cH,Scorpii chclafiniftra-, Gra> ce xn^-n Sopeto? : auftrina autem Zubenelgenubi, Schickardo Zubenol-genubi, id efl, Scorfii cheU dextra, five meridionalis, Gtxcc xri*-* rinos '• quod Bayerus plane invertit. Meridianum me- dia nocte occupat hoc Signum, ineunte Majo: & decem tantummodo ftellas in Globo noftro comple&ens, deilgnat squitatem, five natur# , azquilibrium; eo quod tempus arquinoctii au- clumnalis limes eft inter apparentem, &: laten-t, tem natura? partum, hoc eft, inter tempus naf- centium, nempe ver & xftatem, & denafcen- tium, nempe auctumnurn & hiemem. Poftellitt Librae Wftell&s Ujjignat intm, & extra novem : Bayert^
autem i y ; quarum umt in lance, & altera in Scapo , ftve librilift' cundn magniludinis ; tertia terti& ; oclo quarta, j dui quints., &,ru>r* fksdu&Jext<e,hincindeconJ}icu£. Hoc Signum Libra videtur diduai, quia Sol in e0
|
|||||
|
.„ ASTRONOMlCO-POETICVM. ti
hoc ft' S & no£i:es ^uafi trutinat» & aequilibridni,
rnnft '^Umoaiale Auctumni tempus,ut Veris Aries,
c°nft,tuit. Hinc Virgilius i Georgicorum : r!bra dte,fommquepares ubifecerk horas,
medium iuci, atcjfte umbrisjam dividet orbewi t exerceie, viri, tauros.
"X Manilius : Fft„ a,Afles<¥lePa^em^dduntno5IemMe,diemiiue.
Sifn kna inGk>bis noftris Sigcram inanimans j cA« • n aftrothefia addebatur Zifor/ww; forte JZo-
m ' ^Ul PrinJus Iibras pondus invenit; ideoque in nu- - ram iteilarum receptus , Libraque , five potius Li< e^SaPPelht?svtietm. Alii aVirgine, forteciim bo rnft ^ d Iuftltia:;geftari volunt: ut Kalendaria am- ratori A? Tmana- Quin & adulatores Poeta; Jmpe- Sera at fn ° * Vulcano ^catara, & inter aftra nu- quS ^nnnmaTtradunt : & id quiden, propterea, um , quod Signum hoc hoii natali Augufti in medio
ftumolfrit' orienteCaPri£°nio. Virgilii vero Augu- "urnalloquentisverfusiunthi: B ^7 " *"&/&* Te menfibus addas :
qmlocH.Engonen^ Chelasque/W^, V«*dttHr:ipfettbtjam hmchia conLhltldens icorpms, &cosLlJMftJiplMfarterelmauit. ftaadC° ,T0r Tn? Micrdium inManaduffione
-tuliiTe l bl CCeleftlS & terreftris ufi^5^c verba pro- ** Per dZP7 WCT im° Fei'a ma§na > ^ V^,
G«r/ /?..,. ^ ohmchelMextendit, qstas FimliusL i ^i, ulZTtrabla4 >m Stclla Iulii C£efaris «&» ^-
&£cll fmgttHr Ltha-Sed confundit &^ ^- in Chelarum?"1 "*' °<U1 poft /jW&" Cct^ra mortem
Mii Cseft. icorPu » five Librs partibus apparuit j ac MetamoS fnunam effe "^tuseft. VndeOvidius
* tmn {^£fCftkfim) g-n dMrU ^^ mfl^ . F Caeiar
|
||||
|
fe C OE L V M
Cxfax in wbefuk Dens efl : quem Aiarte, togaqns
f,r<scivnur/i, non bella mam fimta triumfhts, racfne domigefice, properataqne gloria rermn, m lidus vertere novum, fteilamque comantem , qstam fka Progenies. — Ludis enim , quos primo confecratos ei edidit hxres Auguftus , ftella iiia crinita per feptem dies continuos fuliit: ut traditum Suetonio Tranquiilo in Csefare 1. i, cap. ultimo. Videatur de hoc quoque & Voflius de . Idololatria 1. 3 , pag. 774. Conftat autem Libra , pras ; caeteris , duabus claris , quas Lances appellantur , ut fir» pra diximus. Verum ad hoc Libra Signum non incongme quo-
que referre poflumus iliud Tekel, five Trutinam Belfaza- rumexplorantem: de quo videatur Daniel cap.y, v.27. : VIII. sCoRPIIIs; twecfjorpton;
Scorpio, Marco, & Qmnto Ciceroni Nepa; Ma-
nilio UUCartu fidm : Ebraice *">P- .: Graxe 2*9£- vnog, Arato Msp<* ®ypiov, hoc e(t,Fera magna, Ma- nilio omS-oQdL^ccv, i. e. retrogradm: Arabice Ha- crab, Alatrab, reclius Alacrab, Schickardo Ala- crabo. Hinc chelze ejus Arabibus proprie vo- cantur Zuben-hacrabi , five etiam aiiter Zuben elakrabi, & Zubenelgenubi, ad difFerentiam Zw ben EJfartani, hoc eft, chelarum cancri. Stellas - autem compleditur hoc fignum , quod rhedia / no£te in meridiano fiftitur Majo deficiente, & emergente Iunio,in globo noftro 23 aeris infe- £tionem, morbosque peftiferos, item dolos, & infidias dcnotantes. ' luxta Poftettum in iffo Signo 22 reperiuntur ftetts., & extra ittui ,
2 : Bayerm etutem numerat 29 ; quarum unit prima magnituMnu • tor ; rurfm una fecundd frontem; novem tertiz; 10 quarta; & s quinu, chdas, & caudam, inib adhnc alUparvuUpedesoccupanU |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 83
Cor Scorpionis Grsecis quibufdam dicitur 0 «v™'p>j?,
quod Sophocli Vefpertilionem fignificat; aliis dvm^tjs, hoc eft, quafi Marm vicanus, & Hefychio Tyrannus, ob ^oientiam Martialem cum Ioviali mixtam; item Infi- ■diaier, qnia quem Scorpius codeftis nafcentem excepit, Ambrofio ipfo ex Aftrologorum fententia tefte , ejuf- m°di homo , imo & percuffor evadit: atque ea cauft ocorpius terreftris , qui hujus figni naturam itnitatur, mlidiarum e^ fymbolum; unde Sophocles in Captivis.: _Ev WWV7T jS Tl <THQ(>7n& |3g»p« Xl&ftl.
*x Nicander in Theriacis :
2*9£7n'@- d^rfs'iSiis ohlyw \sm A«i Ao^W? *
Scorpius mJtUias parva fitb cante tetendit. raeterea Tabulis eft Tendens ad rafinam: Arabibus Kalb elakrab, five Kalbalacrab, Schickardo Calbolacrabt,hoc eft, Cer Scorpii. Cauda vero Scorpionis, Graxis eft 15 Klvtfov £ cnto^mis,
noc eft, Cmtrm» Sewp» . Arabice ^/cM id eft, arctta- J caud*,- AxsxLefchM, five potiiis £<?/&£, Schickardo ^fihaton, id.m,icltts, non morfis, hve aculetts fiorpii; ai»s Schomlek > Scaligero Mofchlec, i. e. flexus'iUaqueatio, «rcuano caud<e : Ebraice ~m. Atque fic dieitur ftella, Sl11^ caudam occupat. ■ CheU fuccedunt in partem Libra;: unde Libra Scor-
Fonem chcitur attrahere; Chelammque etiam nomine J-fbra intelligitur. Libra enlm , & Scorpio unum.olim «ant Signum : & hinc eft , quod Scorpionem Aratus **«>« Sv.p/ov, j>ag ®ropc tjCl< 5 vocaverit : imo Ovidius oe 1II0 ipfo dixerit: orriait mfpacium Signorum membra duorum.
Scorptus autem inter iidera relatus fertur; quod ta-
^ Ononis Hyriei & Colonis, Hefiodo & Tzetzi
fuil ' Pherecidl & Apollodoro Euryales filii viribus
quamlmmm fidentls ' & j^antis nullam efle feram,
iuftii n°n conficeret' graviftlme percuiTerit : ldque
confide M? £a&nm aJunt' aliis nimium fibimet ipfis
m /- Llbus in perpetuum exemplum. Ampelius ta-
nt>lt» °iuod Diana Scorpium, ejus juffu, in monte
F a infulae
|
||||
|
S4 C OE L V M
infulae Chius Pelenaeo ad Orionis perniciem natum, illi
Deam inter venandum ftuprare conanti ipfa fiippofue- rit, quo vita privaretur. Et ea quoque privatum prodi- dit Euphorion. Quod Horatius fagitta fa&um fuifTc canit Carminum 1. 3 : 1 — Et intearce
tentator Orion Diance Vtrgmea domituspigitta. Sed plura de hoc ad Signum Orionis. Verum enimvero-fub hoc Signo etiam intelligi po-
terit ille Scorpius, quem Rehabeamus , ut populum eo ' gravius puniret, flageliis afflixit; quemadmodum lege- reeft 1 Reg. c. 12, v. 11. "IX. SAGITTARIUS, &er©d&it#/
K^ircitenens ; Centaurm, Taurm; Croton , five
Crotm; Chiron, Phillyrides five Philirides ; Eu- menes; S.emivir ■, Capella: Telum, Sagitta arcui applicata , Arato Arcus, Theffalica Sagitta, in "Mappa. Pharetra-, MzmMo Dianx fidm; Grxce Thucididi, & Xenophonti To^cTog , id eft, Sa- gittarim, item Arato, & Oppiano Tc|<£"n^, ar- citenens, Arato j>vtu(> tz>£x, id eft, traclorfagittx, (Zt\oK£y.TU(>, id eft, Sagittipotens Ciceroni, Ara- ' to i7moTi]g, h. e. Eques: Ebraice ^fZ: Arabice El- kufu, Elkdkfu, Elkufchu, Schickardo Alkavvfo, ' id eft, Arcm Sagittarii. Meridianum permeat nocte media, circa difcefTum Iunii, & ingreflum j Iulii : comprehenditque in globo noftro 25 ftellas caliditatem, & ficcitatem fignificantes. Voftetttu hoc Signum 31 abfolvit ftettis ; Tycho Brah&tu 14. fi^1"
eet Ovidium fecuttu, qm Tnftor. ^ fic cctnit:
Nona dies aderat, cum tu, juitiffime Chirou,
bis 1
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 85
htsfeptemftellk corpora cindrus eras:
£zyenu vero itidem , ac Globm nofter , 32 ; qttarum du&prim&mn- gWuatmi in Aixtro pede ; 8 tertia; 9 quartst; 8 quintd; 5 fcxt&, ln Citptte, coUo, \q>st7rl<&, fitgitta, arcu, mar,u,&pedibus confpciumur. ■tjt autem itpXTrli; H. Grotio injeclum quoddzm jkperbumerde , pur- pKrci coloris, militibm, ac venztoribm ufitatum. Arabes loco Sagittarii Tfharetram tantummodd po-
nunt; qm"a humanas fticies non pingere folent. Hinc etiam dicitur a quibufdam Arcus, Sagitta arcui applica- *<*, &c. utftpra. HicautemSagittariusnoneft/i^/kr .e Fuer, qtti, ut Mifbponerus eum depingit, aurea cafk- te amhrofitf veluti gutus featura decorus, mtivum & rofie pu- Yce' 1Ht*m (3 injidiofa Cupidmis mater cruore feuo tinxit, mix- tum•pulchra feacie fplendorem refeerens, blandis ocdorum nicii- ohs amabilem rifkm comitantibus, amorem fepirat, ac omnes ^harkatum amores extmguit; imo fagttta valdeparva , au- \eaque armatus, corpufeulo prorfeus denudato incedit. Quippe ln globo noftro, ut Anthropophagus quidam,truculen- to vultu , arcu minaci, & ferreo, ac quafi trabali telo exitiurn minitans,chlamydatusque figuratur. Chlamy- dem autem illam afterifmi vocant iaja-fti&a.; quo bra- cnium pugnaturi, five cum feris congreffuri olim invol- vebant. Sufpendebatur enim nodo e collo, inftar palu- damenti Romani, hoc uno difcrepans , quod brevior ellet. Videatur de hoc Pollux, & Athenaius de equiti- bus; itemLazarus Baifius de re veftiaria 1. 1, c. 11. _ CsEterum c.e hoc Sagittario variae fiunt opiniones. ^uidam memorant illum efle Chkonem Centaurum Sa- 'ivrfii°Ain eciuum mutato> ac Pbilyra five PhillyrS Ocea-
*» nlu , tefte Apollonio 1. 2 Argonaut. & Ovidio Me- ^morph. 1. 6, prognatum.' Vnde etiam apud eundem ^P^lloniumL 1 s^ihs appellatur : &,-UtreIiqui ferio^1' blformis>noc &> Parte %eriore homo , in- adi fuf?uus^nKimr •' utadCentauri fignum, quod a!iis'quoUS <lu9:uri fomus. Saturnus autem ille, five ut Lariffie in"r,dlcit:ur ■> Neptunus Theffalicus, fuit rex on^mr,rl c ..^iia , & vero nomine vocabatur Ixion ; luomoao Smdas} qui Chironem Ixionis fililira dlxit> F 3 indi-
|
||||
|
8<s C OE L V M
Jndicare videtur. Hic primus artem equcftrem docuif-
fe fertur gentem fuam ; unde ad Graxorum alios fe illa diffuderit. Et hinc quoque nomen Neptuni, non qui- dem illud , quod latius patet, & maris fimul negotium cornprehendit; fed rio<r««Jafv©- /jreri», ut Ariftophanes in Nubibus votat, hoc eft, Neptmi equeftris, quem Ro- mani Cenfum dixere , cum aliis, qui arte equeftri excel- Jebant, in continenti principibus , adeptus eft. Vnde etiam hujus ludi folemnes a Romulo inftituti, tefte Li- vio 1. r, & Varrone 1. y de Lingua Latina, Confctalia; il- lius vero, nempe, ut diftinclim dicitur, rioc«$£v@* 2«- tn%fcv@j, Neptuni terram qztatientis, hoceft, fahaosofy.- fctlSv1@j, ejus, qui mans haberet impenum, Neptunalia dice- bantur. Quorum folemnitas diverfa diverfis quoque menfibus celebrabatur : nempe Neptunaliorum menfe Martio , Confualiorum Augufto ; ut Plutarchi Romu- lus contra Servium ad 8 /Eneidos , aliosque perperam ea confundentes teftatur. Videatur de hoc quoque Tertuliianusde fpedacul. 1. $• ; item Dionyfius 1. i, & Diodorus 1. y. Sane Neptunus ille , quem primum in TheiTalia equum exhibuiffe ex Ariflophane in l.i Geor- gic. annotavit Valerius Probus, non alius fuit, fi ad hi- ftoriam referatur , quam Saturnus five rex Theflalus Jxwn. Imo ea ipfa res Poetis occafionem prsbuit, ut Saturnum cum Philyra in infula Philyreide concum- bentem,interventu uxoris, in equum mutatum amorern fuum occuluifle fingerent : quomodo fecit Apollonius Argonaut. 1. 2 , & Virgilius , cujus verba ad Signurn Equulei videbimus. Nempe quia equo, quem primus \y exhibuerat, five condocefecerat, confcenfo fugarcrca- peflerat. Quod attinet Chironem : ille, prodente Paufania io
Laconicis, & Staphylo Rer. Thenaliajl. 3 , prseceptof conftitutus dicitur Achilli a patre Peleo yEaci, & nyrfl- pha; Daidis filio , fratreque Telamonis , ac Phoci: t"" que propter ejus bonitatem , ac juftitiam , qua sEtatis luae hortines omnes longe fiiperaverit; ut teftis eft Eu- ripides m Iphigenia. Sed non praeceptor fbliim fuf£ Achil-
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. S7
Achillis ; verum etiam omnium pcene fui temporis
Gra;cia3 Principum, ac Heroum : ut Herculis, Iafonis 5 wb ipfius /Efoulapii Medicornm principis. Quippe quimedicus , ac chirurgus , medendi artem eos impri- mis docuit. Qudd empiricus fuerit, hoc eft, longa re- rum experientia herbarum vires, & medicamenta inve- nerit, idipfum teftatur Pindarus Nem. & Pyth. ode 3, itemPlinius 1. 7. Hincquoque nomenherbse; quam a Chirone Centauro quod ad vires primum inventam, Graxi dixere xevraupjov, Centaureum, ut eft apud Diof- coridem 1. 3 5 c. 8 ; five jwrwupeiov, & %i\\ca>y&ax |3o- ™lw, hoc eft , centaureamherbam .- quod Germani ori- gmem vocabuli ignorantes , male MufCttD guI&Ctt Haut reddidere.Nam adliteramuut vulgo dicitur.re&ius red- didiflent <SfrtcM-Mfcr$-ffrtUf, five £c()fCtt-mibcr£- fWttf: quia compofitum eft ex Grasco >cev7«v , pungere, flmukre, &Cjcw?<gr } ttmm . non autem , ut illi puta- runt, ex Latino centum , t<utfC!tJ>, & aurea, vel aureum, 3U(bCtt : ut ad ilgnum Centauri plenius parebit. Quin & idem non folum herbis, led etiam cithara, cujus pul- iandaj mirifice expertus dicitur, nonnullos fedavit mor- bos : ut Boetius in Muficis , & Staphylus loco memo- rato prodidere. Cxterum Chiron ille fagitta Herculis veneno Hydra; Lernaece tindd, tefte Cratino , & Acufi- lao, ex lmprovifo lcefus, ac brevi poft vita fundus , una cum fagitta translatus«|fcitur ih ccelum : ubi juxta Ca- pricornum Sagittarii efficit Signum. Vnde Virgilius de- Signis Zodiaci fcribens: "•"V --^matmqM arcu Chiron, & mmaer Himu, &c. EtOvidiusFaftor.l. r Nocle mmm quana. promet fua fidera Chiron
\t v ^emi"vir, & flavi corpora miftus equi. cer e-ulin} £?nrm1^ contendentes Chironem potius effi- pr^ <c*? ^u°d Cw»:rinomineinglobisre- LbpecntatUjr' a^rrnare conantur hunc Sagittarium , ut
Sff ry8'n!ira' efIe Mmotutrm* exPafiphae, }° , l erie"Jis filia, natum : cum qua, ablente viro, iive, m nonnulli vocant; fmtre } Mi^ j j ^ Creten_ F 4 fiurn
|
||||
|
Sg C OE L V M
fium rege, Taurus, qui Servio Minois Notarius credi-
tus , aliis exercitus Prafe&us, in domo Dasdali lignea, ut vaccam , quam ad id fecifle fingitur , ligneam inter- pretor, concubuerat: adeo ut occafionemdederitfa- bulae , qua Pafiphae rem habuiile dicitur cum itwento Daedali tauro. Atque hinc nota Dasdali in Siciliam ad Cocalum regem fuga; & Minois Dsdalum perfequen- tis in eandem adventus. Idipfum quoque, praster Pau- faniam in Atticis, Achaicis, & Bceoticis, Lucianum in dial. de Aftrol. Ovidium, Greg. Gemiftum Rer. Grsec. 1. i , aliosque, innuit Maro /Eneid.L 6; ubi de Laby- iintho,Da3daIi e ftirpe Metionidarum regia oriundi in- vento, agens, fic fcribit: Hic crudelts amor Tkuri, fuppofaque furto
Tafiphae, mifiumque genus, prolesque biformis Minotaurus tneft, Feneris monumenta nefandx. Hic lahor ilie domus, & mexplicabilis error. Alii tamen fufpicantur Pafiphaen in amorem Tauri in- cidiffe fidam; qubd, cum Dsedalum de ftellis loquen- tem audivifiet, in amorem lcientis aftrorum, imprimis autem Tauri inter aftra collocati, inciderit : ut pluri- bus indicat Lucianus locojam memorato. Ejus autem filius , nomine ex duobus compofito, vocabatur Mino* taurus ; quia , cum ex Tauro adultcro diceretur natus, filius tamen Minois vulgo creditus eft. Vnde & bifor- mis, fcilicet altera parte homo,d%era taurus fingebatur; Ut eft apud Ovidium in Ariadna : Nec ma maftajjit nodo/6 (iipite, Thejeu ,
dextera pane vtrum, dextera parte bovem. »
De hoc adeatur quoquc Signum Corona; Septentrio-
nalis, & Herculis; itcm Voffius in Theologia Gentili 1. r,pag. 117. Alii denique nominant Crotonem; qui ex nutrice Mu-
farum natus , inque Mufarum confbrtio in monte Heli- cone vivens, brevi temporis fpacio excellentiffimus Poeta fit fadtus; imo m filva Boeotica ex equo venatum poftea exercens,venator peritiffimus. Vnde mutatus in femihominem,& femiequum,Mufarum precibus a lovc ya ccelum translatus fuxtur. Veruna |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. %9
Verum miffis his Poetarum nugis , fubftituere in
eju s locum [juvat veram hiftoriam ex facro Codice de- promtam. Atque fic hoc Signo potius intelligamus Jf maelem, Hagar ancilla? Abrahami filium , quem opti- jnurn ineremo Pbaran venatorem evafiiTe teftaturn rs- »quit Mofes Genef. cap. 21, v. 20. X. CAPRICORNVS; tW$»of/
five ©fmt&of; quibufdam Capra, Amalthea 5 Manilio CV^<?r,
linbrifer, Gelidus, Virgilio Corniger Hircrn, JE- quoris Hircm, Poetis T^epttmia Proles, Pelagipro- cella ■, item Pan, JEgipan ; alnsSignum Hiemale Zllanuale, zcAltera Solkportd; Manilio Veft* ftdus: Grsce diyiKl^g, Mgocerus, Nonno <a>A- ■mjs, i. e. caloris expers: Ebraice nj.; item Afafeli Alcantarus; Arabice Algedi, Schickardo Alge- dio ; quod Caprum, flve capricomum fignificat. Meridianum circa medium noftis pervagatur, iub finem lulii, & inito Augufto : ftellasque compleaitur in globo noftro i7, pluvias, & fri- giditatem denotantes. ^oftell^ numerat 28; Bayemi vero 29 ; nempe qmtuor ierti*
m*gmtuAtnh, incomufequente,fronte , & cduilione cauda , quarum
' CaudirA* Denebalgedi, Schkkardo Dhanbolgsedii, *, e.
pM. p^^n di3a • %&\, Cnrdano d & 2 naturam partici-
corfmrpalfa""' °LmrtA > 7 luint*, & 17 fext*hincindeper totum
ftens 1 m 'fT^ Vocat:ur hiemale; quia Sol in eo confi-
tum ^,°n£L-ltne \ n°bis receffit, adeo ut hiemis impe-
' feSSinUSmiP reva,eat: item JamakJiYealteraSo^
Uftk ' ~}mA cum Primo quadrat menfe , Iano univer-
biemi quafnU °' -Vel <FodJanuam Sol receffu fuo
4 1 apenat, ejL1Sque ingreiTum admittat; five F 1 quod
|
|||
|
90 C OE L V M
quod idem in hoc Signo inftar capraz, quae palcendo
femper altum petit, ab imis in altum remeet. Duos enim Tropicos iilos Signiferum iecantes duas Portas voc&runt: per quas creditum vulgo fuit animas e coelo in terras delcendere, & rurfum afcendere. Cancer au- tem putabatur hominum portaj Capricornus Deorum: quod per illum defcendant animae aa mortales j per hunc rurfus afcendant ad immortalitatem. Hinc Pythagoras Ditis imperium a Circulo la&eo incipere crediditj quod animae inde lapfae a fuperis tecefferint in corpora mortalia. Animas vero , quamdiu in Cancro haereant, nondum a iiiperis receffiile : ied cum ad Leonem per- venerint, in corpora defluere, ac vitae exordium aufpi- cari dicebantur. Eft autem Capricornus Signum «ffpogcpov, «yjj «ft$uk,
Veftae matri Saturni, five potius , ut alii malunt, filias ejus Veftae , quam nonnulli quoque Rheam dixere , -ut i alio loco videbimus , tanquam ejus Praefidi, dicatum. Nam pars caper eft, pars pifcis j cujus ultima cauda, five caudae faftigium , &educfio, Graecis Wpsspoc dicitur. ■ . Hunc Auguftus Imperator habuit horoicopantem : un- de & in Nummis argenteis , & aereis apud Adol. Oc- , conem pag. 42, & Roffinum 1. 2. Antiquitatum Roma- narum fol. 45", Signum Auauftinatak vocatur. Quod itidem affirmat Germanicus Oefar in dvizSiniK, de Ca- pricorno loquens: Hic, Augufte, timm aenitaii corpore numen
attonitas inter gentes, patriamque paventem in caelttm tulit, & maternis intulit atlris. .,,; Videatur de hoc quoque Scaliger in Manilium pag.
147 j item Suetonius in Augufto, Cauffinus de Symbo- lica jEgyptiorum Sapientia, pag. 110 , & Bayerus in Vranometria. Caeterum Capricornum , quoad dimidiam partem ima- •
ginem effe dicunt illius Capne, quae Poetis Amalthea vo- catur : cujus hde duae Nymphae, Adraftea,& Ida, Me- liflei regis Cretenfis, ut quidam volunt, filiae, Iovem e* Rhea recens natum, metu patris Saturni infantes devo- r rare
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. n
rarefoliti , in monte Infulje Cretse Ida, vel Did;e occul-
tantes, nutriverint: ut auftor eft Hermogenes in libro de Phrygia. Iupiter emm hujus beneficii memor , jam adultus , inter aftra Amakheam collocaverit; Cornu ejus altero , tanquam officii prazmio , nutricibus luis conceffo. Quippe magnam, Xantho tefte in Reb. iE- tolic. ei addiderat virtutem : unde & Cvmn copiee voca- rUr* Pf ^°C V^e ^s Pa^Pnat- m libello a&A jwu'9-wv,
fiye «wis-oiv Isrjpiwv. Pelle autem fcuti vice , quodGrse- ce *ALg,s, ab «'<£, hoc eft, capra, ipfe ufus dicitur. Hinc Virgiiiusl.8iEneidos: — — AYcad.es ipfum
credunt fe vidijfe lovem, ckmfepe nigantem fiLgidaconcuteretdextrri^nymbosquecieret. Vide fis quid de ea diximus ad figniim Aurigas. Quod autem Capricornus pingatur formav femipif-
cis , varia: lunt opiniones. Vnicam tantum , &magis
apparentemex fabularum reconditoriis depromtam ,
«ic recenfebimus. Convivantibus aliquando Iove,Mer-
curio , Diana , Pane , & aliis ejuffrtodi plurimis Diis in
^■gypto, Typhoeus fiveTyphon,Terras & Erebi, jvixta,
Hefiodum, five,utaliis placet,Titani fratris Saturnifi-
lms> ^igantum crudeliilimus,interventu fuo repentino,
qmbufdam convivis tantum incuffit timorem , ut alii in
hanc , alii in illam fe tranfmutaverint formam. Apollo.
induit fpeciem Gruis,Mercurius alterius oajufdam avis,
& ita confequenter reliqui Dii, ufque ad Panem Mer-
curii, Homero tefte , & Penelopes filium, paftorum,
venatorum, atque adeo, ut Orpheus cenfet, totius Na-
turae Deiun- q^j in flumen proximum Nilum fe con-
1 lens, ab anteriore corporis parte capra;, a pofteriore
erpentis, fiVe pif^-;s formam attumfit, atquefic crude-
matem Gigantis evitavit. Sed quia forma fua mirabili
ems ftem f1 Per tomm excitaverat ccelum , lupiter
moriaC tfanS mati imaginem , in perpetuam rei me-
w •m.' Juxta Sagittariiim , poftea inter aitra locavit,
fljf^?!? ?U°que huJUs fabula3 Ampelius, fed rebus ge-
ras pauuulurn immutatis. Quo tmfm> inquit, Tytbon
fpehncai
|
||||
|
P2, C OE L V M
fieluncas incoltns in monte Tatiri, lALgyptum profeSlus eft ad
bellwn, Pany? in capr<e figuram convertit. Igitur dii, poftquam Pythonem digna poena affecerunt, Pana aftromm memona de- corarunt. Sed juvat ad hoc fignum potius applicare Caprum il-
lum conciliatorem AJkJel, quem Aaron omnibus populi Ifiaelitici peccatis onuftum , in eremum abegit; de quo legere eft Levit. cap. 16, v. 8, 20,21, & 22. XI. AQJARIVS; £>r ^aftctmanl
Ui <&nnbftuf)t$-m<m; lunonis afirum; Beucalion-, Arift&us-,Ganymedes,
Puer lliacus, Ovidio Id&us , Iovis Cyn&dus five Catamitus, Iovis Pincerna five Pociilator; Hy- gino Cecrofs; Fufir aqtf£, Amphora , Apiano Hydridurus, Palingenio Hydrochoos, Horatio aqu&Tyrannus; iEgyptiis Monius: Ebraice'^.: Graxe vfyoxoog •, Arabice Edeleu, Aldalu, Schic- kardo Addelwu, hoc eft, Situla, fciiicet Aquarii; Grxcis 8 >ictA7ng, five Kci\7r>j; item vfyayooyicv , i. e. aquarium, Theoni o\vo%ouov, urna, di£tus, eo quod humiditatem defignet,&: inducat.Me- ridianum media not~te tenet circa finem Au- gufti, &: principium Septembris ; ftellafque comprehendit in globo nflftro 4z: ex quibus illa Mercurialis & Saturnina, in termino fufio- nis aquse, ante os Pifcis,Poftello Arabice Pomel- haut, aliis Fomahant, re£tius Phomol-chuti; Ara- to, & Proclo Graece vSoo^ , aliis tx%v<rig, idcft, ejjufto, AratO %v<rig vSa-ng tv%& k, tvfa (rK.iSva.fM.va vocatur; Sc alia in tibia finiftra, nonnullis dex-
tra,
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 53
tra, qufeVcnerea&Saturnina, Arabice Scheat,
id elt crus, zfulciendo; rectius tamen Schickar- doSaidon. |
||||||
|
roflellus , extra fignum tribus Juperaddiiis, intra totidern nwr.trstt
pe.las • Bayerus autem 4.1; nempe quatpor tertii. , quibus continetur •jaidon ; 7 quxrte ; 22 cjuintn ; &>7fext£magnititdinis,incorp-o- *', urna, & procedente ex ilia fltixu confpicuas. In Calendario Romano Ruftico fculptus eft luvenis
humerts wnam ba.jula.ns. Arabibus autem eft Mulus clttel- latus cum duobus doliis. At in noftro Globo pingitur Iu- "vent.sfi.ane nudus, qui dextra manu tenet umam, ex quapro- fim diluvium ; unde Pontanus: Hmc tener humentes refupmat Aquarius mdas.
bintjtra vero ofiendit mantellum, five mappam abfierfi- riam ; qua; Grsecis dicitur <$a,vohvls p«v<Jv>j , %«pa- M^rpov hd<rm , hoc eft, fmdon , five Imteum hirfutum <*« abjiergendas manus ■ a^oAivov , quod Hippocrati, ^Galenoeft linum crudum ; item i/xa-nov, ffv^i^a- ^ovTifjjpJ^poy. Ethinceft, quodhoc Signumaqui- bufdam in quatuor particulares conftellationes divi- c.atur, nempe in Aquartum, Mantellum, Vrnam, & Iro- fiufionem aqu<s. Casterum Aquarius \ Nigidio vocatur Deucalion Thef
falus: qui cum uxore Pyrrha maximo cataclyfmo re- lidus in monte .Etna , demum propter reparatum ge- nus humanum, inrer aftra fit relatus. Eft autemhic fi&i- . *lus Deucalton, quem vulgo lovis ex Iodama fiiium fuiffe rabulantur , Qvffixus, nuilus alius , quam Noah, fub ula fabula latens: de quo legatur Mofes Genef. c. 8,
v. 4, &c. Aliis eft Ganymedes, Iovis ille Phrygii, feu potius Tan-
cer Phry§ias,& Paphlagoniae regis Pocillator, & Pin- rana ' frois Dardaniorum regis , Dardani nepotis ,
reitcH0mero n.ad> ^ 2Q ^ & 0rofibL ^ c_ l2> filius ^ f~lx' J^Ilium , fiveTrojam condidit, & Affarici
proavi JLmx frater. Quem cum di&us lupiter ob exi- miarn
|
||||||
|
n c oe l v m
miam pulchritudinem deperiret, ab aquila , hoc eft ,
quod Epiphanio vifum, nave, cujus infigne aquila, vel celeritate aquilina, raptum ,'dum in Troadis monte Ida , aliis in Harpagia luco, venatur, in ccelum, nempe fuam Phrygiae aulam, portari juffit, •* cum Dis ut tranfigat <evum ;
canente Apollonio 1. 3. Argonaut. Et tum Aquarii no- men naclus dicitur; quod ftans ad Iovis cyathum , cyathiilans , ac ne&ar , five aquas fundens , Hebes Io- vis ex lunone filiaz, ac Herculis in coelum recepti poftea uxoris a munere , ob lapium inconfideratum ac puden- dum, remotae, locum fuppleret. De hoc teftatur Virgi- liusyEneid. lib. 3, & $-. Dile&uique Iovi puer. .—
Intextufque Puerfrondofa regius Ida
■ veloces jaculo cervos, curfuquefatigat acer, anhelantifimilis: quem prxpes ab Ida
fublimem pedibus rapuit lovis armiocr uncis.
Item Ovidius 1. 10 Metarnorph. Rex fuperum quondamVhxygii Ganymedis amore
arfit, &c. Echemenes tamen Cyprins tradidit a Minoe Cretcnfium rege ad concubitum raptum Ganymedem. Et Xeno- phon in Sympofio, proprer animi potius, quam corpo- ris, pulchritudinem in coelum afcitum fuipicatur. Hinc Cicero 1. 1 Difceptationum Tuicul. Nec Homerum au- dio, qui Ganymedem a Dits rapmm ait, propter formam, ut lovi pocula miniftraret. Non jufta caufd, cur Laomedonti tantafieret injuna. Sed fallitur Tullius , fi per Laomedon- tem, Ganymedis patrem intelligit; ut hunc locum in Mythologia fua accipere videtur Natalis Comes , cum Canymedem Ldomedonmftlium exprefle dixerit, pag.140, & alibi. Laomedon enim eft Trois , unde Iroas, Sc Troja di&a, ex filio IIo nepos , & Ganymedis amitinus ; Priami vero pater, ac He&oris, & Alexandri five Pari- dis, qui rapuit Heleham, avus. At ego cenfeo, Cicero- nem per Laomedontem minime intellexiile patrem Gany medis 5 qui Tros erat: fed ammnum, qui Laomedon, |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. $%
lli rratris Ganymedis filius , forte edu&us in patrui Ga-
nymedis, qui fratrum minimus, confiortio, eoque illius lntimus. Vt Cicero recTre dixerit, eo raptu Laomedon- 1 Ganymedis amiciffimo maximam fieri injuriam:
9lBppequo conjun&iffimi disjun&i. Imo hinc quoque jMa ad folatium confanguineorum , Ganymedes in cce- lum receptus, ac inter aftra conftitutus fingebatur. Sed piura de hoc dicemus ad fignum Aquike, & Antinoi. AfPetll<^ue quibufdam, ut eft apud Hyginum Poet. ron- *• 2 , in Aqaarium poft mortem converfus dici- ur Cecrops, cognomento AtQvijs , hoc eft, biformis : qui
eXitgypto profedus, Athenas condidit,ac primus inibi egnavrt: m ex Charide conftat. De quo vide fis quid
ad kgnum Geminorum, & Aurigae diximus. Verum commodiffime huic Signo applicari poteft
Mofes.- qui revera Aquilegis , five Aquarii meruit no- ?Cc' T™ n°n foluni vir8a fua miraculola aquas Ma-
w irythm, five rubri feriens, inque duas quafi diffin- aenspartes, populum Ifraeliticum ficco pede tranfire «*erit, ut traditum Exod. c. 14, v. 21, & 22; imd in monte Horeb , & in fblitudine Sin, e^dem yirga vivam ^ P^tra «duxerit aquarn, ut ibidem legimus c. 17, v. 16, fif oif1" C" 2o>v- XI: fed etiam iple ex aquis, juflu nK F?°nis re8iseThermuthis, ut Atrapanus , Iofe- J,si ^ Suidas vocant, extradus fit. Vnde & Orpheo ~ir u JPoyim, qLiafi dlcas ^^ . imo fui • fius tefti_ n^onio Exod. c. 2, v. 10, didus ™»Mofthe, a ■»•» , hoc
qnV9**' n°n3Utem' UtFlav'IolePnusaGraxis,
co i Umw fcribitur, deceptus, credidit, ex Syria-
f*(u , aqm; unde forte Monms , uti ab ^Egyptiis di-
"mlait Aben-Efra, & 5<n,t, hoc eft , /grwww. Quod
n, UDer etiarn de A«w %^ dicendum: five, fi forte
VanTS a ,et' de Noemanno ; qui fe aquis Iordani la-
s, ex elephantiafi convaluitj ut ex 2. Reg. c. ?.
' • H-conftat.
|
|||||
|
XII. PI-
|
|||||
|
C OE L V M
|
|||||||
|
fS
|
|||||||
|
xii. pisces, &itW<¥>
Pifcis GemeUus, TS^otius & boreus, Pifces Bambycii
Hierapolitani, DiiSyri; Proles Dercia, Cte&e Li£%iTGd, Theoni As^jc;? , Dercis, AipKti, Derce, Derceto, vel aliis Dercetis, &c, quod idem eft, Atergatis; item Phacetis, quam & Facelitim di- cunt,Venerisfilia, Z)^ tyrw; Z)«»« Veneris ma- ter; Vrania ; Venus Syria cum Cupidine ; Venus cum Adone; Dagon; lchiguen, forte Ichthye, fi* lius Atergatidis Xantho ; Manilio Neptuni fi- dm : Ebraice D'.1J; Grasce t« *%>'s , • i^s w~ Ttos > ^ /Sojseis?; Aj«»j; ; Qvgpvta.; Arabice Elfem- cha, Samch, Haut, Elhaut, non Elhautaine, h. e. ^*/&\f; quia Arabes pifcem boreum cum An- dromedse afterifmo commifcent, &pifcisau- ftralior non, ut in afterifmis Grsecis, vinculo > quod Ciceroni nodus c&leftis, PtolemasoaTuw di- citur, cum altero pifce borealiore, quem Chal- dad xihdm&v vocant,vinc~tus eft: fed cum Ceto. Conftat autem uterque Pifcis in globo noftro 3<?ftelIiS'; & denotat frigiditatem, & humidi- tatem fimul: totoque fere Septembri, & O6l:o* bri meridiano circumfunditur no&e media. Poftellus mmerttt ^ ftellas intra, &extm fignum^; Sayf^
<verb 37; quarum una tertis magnitudinis in nodo vinculi; 61stxr' u; 19 quinu; & ufextx ; in utroque pifce, $■ vinculo defe' henduntur, Pifies fiint fignum aquofi Ianuarii, quo tempore e.%
latibulis fuis rurfus afcendunt. Alter dicitur auftrin^ > Ciceroni auftralis, Germanici Interpreti Magnus i *ilc fcilicet fub Pegafo.: alter fub Androraeda jBored^ |
|||||||
|
ASTRONOMICO-FOETICVM. 97
v-naidsis Vifcis Hirundmis, ut fupra diximus; funtque
auphci fafcia, altera auttrali, altera feptentrionali, eol- ^gati. Quf pifcibus his orientibus naicuntur, aut erunt gernelli, aut gemelliparaz; ut Aftrologis oblervatum. ^»ernellas enim, aut gemelliparas creare putantur omnia Jgna iiffapot, hoc eft, ex duobus corporibus con- Recepti autem dicuntur in ccelum , ut Hyginus ex
^iogenete refert, hac imprimis ratione. Typhoeus ft ^y-phon TerKE' ac Tartari vel Erebi> Hefiodo
te«e, hlius, qui Titanum, five Gigantum crudeliffimus, -eorumque inimicus ac perlecutor acerrimus , cujus Wentionem quoque fecimus in figrro Capricorni, appa- rebat aliquando Fensrt ex improviib in ripa fluvii Syrias tuphratis, qu6 fe cumfiliolo fuo Cupidme, hunc hoftem rerociflimum fugiens j illa receperat. Is autem erat monltrum horribile vifu. Quippe ex humeris centum apita draconum eminebant 1 crura maximis vipera- •jm ipiris obfita; corpus totum pennis te&um; cri- nes e capite promiffi ac impexi, barba prolixa , oculi |a,ei' ^gnis in oremultus; uteum Poetaz depingunt. nde Venus perterrita, ac metu confternata , fe cura 10 luo m profluentem conjecit; acin duos pifces , uc I^vJ"11.?6 melius vitarent, transfdrmavit. Et de hoc apud Manihum Aftronomic. 1. 4 hsc habes: bctltcetin pifcemy?/? Cytherea mvavit, cum Babjloniacas fubmerfa prefngit in undas «nguipedem alatis humerts Typhomfurentem s tnfrmtque fws fquamofis pifcibm ignss. ecfolus fuerit gemims fub ptfcibusorins. Quin atexr,f®j dxkisve Soror, Materve duomm. j<Jppe ib «4,WfMt> hoc eft, exaltatioVeaexis eft in Pifci- Iwio ingV° mifico i uti eJus .w«''»f«, id eft, hmA-
fub Pifc-i!rgine figno fterili- Hinc ait Manilius ortum etiam m jf non iolum futurum 5 fedgeminum: quod I^ehnvr8™115' ,
«MWv raerug' ^W^r Venus/ffumferat>
»+«uie, acvenens, Cupidiniique nomer* G aq«
|
||||
|
n c oe, l v m
accepuTe videntur 5 ut ex Ovidii hbro 2 Faftorum , Sc
loco Manilii addu&o fufius cognofcere quis poteft. Eft autem pvfyhQyvptot, Chaldseorum, & Syrorum; apud quos, cum crederent ex Aqua , & Aere naturam rerum imprimis conftare , Aer Columbas figura , Pifcis vero Aqua, & Venus , cujus dextrae Philoftratus quoque pi- fcem indidit, colebatur; & hsc quidem fub nomine vel Dagonts, vel Dercems, vel Atargattdis. Atque Inde nefas ducmtgemzs hoc imponere menfis, Ne violent timtdi pifcibus ora Syri, tefte Ovidio loco memorato. Sed alii hanc fabulam de pifcium colendorum ratione paullo aliter narrant. Vt Germanici interpres : Tifcis magnus, inquit, mjm r>e- potes ( Hyginofilit) dtcmtur Pifies , qui in circulo Zodtaci confiitutifunt, fertur in afira collocatm, eo qtmd dectdens in Boeth fiagno Thacetis (aliis Aphacetis) filia Veneris,in Tifcent ftt transfigurata ; quam Sjrt Deam ( forte legendum , $j~ riam Deam) nominaverunt: Ac poftea : Quidam autem di~ cunt, quod de ftagno filtam Venerts falvavertt. Item Diodo- rus Siculus 1. 11; ubi fic fcribit: Eft in Sjria urbs Afcd- lon, a qua non procul inaens, & profundtu lactu pifcium copitt abundans , & in vicinta tiluftris De<e templum ; qute Sjrts Derceto vocatur , facie mulierem , & toto altas corpore ptfcent referens; idque has 9b caufas accolarum hic dife-fttffimifabu' lantur; pempe Venerem ab ea offenfam acrem adolefcentts cM' jufdam Sjri m facrificantium turba haud inelegantis amore^ Deas injectffe. Hanc autem fufcepta e complexu Sjri fiP* (nempe Semiramide) ubi ejtts puduit concubitus, adolefiefi~ tem necaffe, puellula mpetricofum quendam locum, ac defir' tum, fubi columbarum vis nidularetur,) expoftta ; ubi of cultefu educata, (& a columbis nntrita, quod Lucianus ad- didit) ufque dum eam domumfkam receperit Simma, regio'^ rum jumentorum magifter, qui liberis carebat. Ipfant verff Deam poftea pudore, acmmrore compulfam, inlacumft^' jectffe ptfcofum, & tnpifcem transformatam , (pro quo apu" Theonem, Gracum Arati interpretem, legas, apift^10 effe fervatam.) Hinc fallum ut Sjri ettamnum ab td ger>li animante abftineant, deorumque ritu pifces colant. Sed videa- |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 99
turdehocqnoqueBalTus Caefius in Aratum, &Arte-
jnidorus 1.1, c. 9. Verba modo memorati Theonis unt haec: omvit Ae^/v, $ 'ktyo$'ms ^vyani^ , ipwi- «■»5-«v ils ^aAxd-ffoiv, io-Ua-iw. ofa hg -Ttpjv 4 fc»? ol 'Lvy.oi 'jpvtov^drixovTiq -c&tw • Hi pifces funt, qui Dercin , fi- wm Veneris, cadentem in mare, falvarunt (tranfvexerunt.) **** honorem Deas , Syri ptfcmm horum abftinent efk. Uvidms tamen itidem innuit eam credi. in pifcem effe con- verfam, dum 4 Metamorph. fcribit: "—■ Et dubia ejl, de te Babylonia narret
Uerceti, quam versa fquamts velantibus artnt StagnaFaltefiinicredantcoluiffefi.aura. Athenaus 1. 8. Dipnof. ex fecundo Mnafias de Afia ; fe rfa^mPxat\^terlatm reginam, tefte Antipatro Tar- n e btoico, hbro iti^J, SennSeu^ovl^ , Syriam vero no- rame Gattn d^am , r quas Afimu five Europa, credimr ttatcrjIdurerexiffe- & edidum promiWe, ne K P , C eret' ""«« r"^> ^w Gmdem ; unde
FO"modum ^«rg**, fit dida ; quin &ut folapifcibus ind "' ci"10"11^"^ caperentur, ad fe juffiffe deferri: que ot>tinere, ut adorantes Deam , aureos , & ar-
mHu uS pifces offerant;. facerdotes quoque ante fi- nuiachrum ejus , conftituere pifces elixos , & affos , Suos ipli poftea , in Des confpe&u, comedant. Quin hJr^A cmCX XanthoLydonarrat, qu&dregina tur fii P ° VatC Lvd° ' AP°Uinis & Mantus, ut fer- ilW ' Capta ' & ob infolentiam , injuriafque multis fianifi; lfdeT CUm fflio IckhJe ( <Iuod Grxcis pifcem JfkmS\^CaAk&l0nis Ctfub™^> &>til&>* PtfceJeampe^1^™1™ ChiL *; **7S rere" *
. , rePenJje, cum mquit: c^ZTgmam tradunt: «nde Dii Syrii Arnobio di-
*«• £cZ™r?nT' ^ de rc Ampelius flc fcri-
columbaadfcJ^rr jH?,te ftwio ovum pifcts in ora ftuminu G a Ger_
|
||||
|
xco C OE L V M
Germanici interpres: Nimdius hos pifces dicit in flumine
Euphrate fuijfe, & tbi ovum invenijfe mirx magniwdinis: quod vohentes ejecerunt in terram, atque ita columbam infe- dtjje , & poft aliqmt dies exclufijfe Deam Syriam , qua dici* tur Venus. Sed ha_c potius ad filiam Semiramidem, qu~m ad matrem Atergatm, fpe&are videntur: ut ad fignum Columba: pluribus demonftrabimus. Atque fic fabulari de iis , qui in aquis fubmerfi, aut
fervati, aut a morte pifcis figursi culti, veteres fblent. Et Syros iccirco pifcibus abftinere , pra_ter Ovidium, Diodorum, & Tzetzem modo citatos, affirmat quoque Scholiaftes Arateus ; item Herodotus in Euterpe , Xe~ nophon 1. i de Expeditione Cyri, Artemidorus 1. i Oneirocr. Clemens Alexandrinus in Protreptico, Phur- nutus 7T5e/9-tov, Hyginus fabula 197 , Cicero in 3 de Nat. Deor. Iuvenalis, alii. Xenophontis verba de Cha- lo flumitie loquentis h_ec funt: IlAijp»3 J^wv j_..j«awv,>cj wpa.wv, 8. oj Sugo. _h_? evo'|Ui£ov, x, dhmv sx .iwv.acf- f*i irteA&&S' plenum magnis, & manfuetis pifcibus, quos Sjrt pro diis habebant, neque violari pattebantur; ficut nec colum-. bas. Timebant enim Syri, 11 pifcibus ejufmodi ve(ce' rentur, ne illis venter , aut aliud membrum intumefce- ret; ut Menander apud Porphyrium 1. 4. 7rte/ #*>%''* Ipt^xuv , luculentiflime teftatur; uti & Plutarchus 1. 5r_ei SnmSouiAovlau;, ubi fic fcribit: Sjriam Deamfupef' ftitiofi exiftimdnt, fi quis j_.«iv._?-*, & dtyvaA comedat, ante riora tibiamm arrodere, ulceribus corpus implere, &jecur colli' quefacere. Atque hinc Deam Hieropolitanam. five Sue/*' ©_-v,utLucanus proprio ei dicato libro, & Plutarchus loco addudx), Venerem inpifcem mutatam vocant, in fter" quilinio fe volutantes facco operti placabant, eique fiipplicabant, qiib, ficuttumorem immiferit, ita toller ret quoque. Videatur de hoc illuftris Salmafius in Solin1 Polyhiftora, p. 282. Ex his non obfcure patet, Atergatin, & Deam Sjrif**
ut x«t' .|o%!Jv dicebatur, eandemeffe divam; pra-ierF101 ciim Strabo I.16, poftquam de Euphrate locutus eflet * fubjungat: Bambjca, quam ettam Edejfam, & ffieraP0' |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. iox
tn> /fve Sacram Frbem nuncupant. In qua colunt Deam Sy-
nam, qH<e dwitur Atargatis. Nec obftat, quod Lucia- nus (quem Cl. Voffius diverfitatem harum Divarum j truere annitens, 1.1 de Origine, & progreffu Idolo- atri«, allegat) cum dixiffet yltergatin, hveDecreto eftfefe-
mimdierem, & ftmipifcem, fubjungit: Sed m<e eft tn Sacra c*vitate, tota eft mulier. Videatur de hoc liidorus Chara- epus in Stathmis Parthicis ; nam & ipfa etiam in Par-
Ew culta; & maximus iile Voffius loco citato , & 1.2, -
' . ' 699 , &c. Macrobius 1. i Saturnal. c. 23 de ac ipia agens Dea , fic fcribit: Affjrii Deo, quemfrm- ■ Hm' maximumquevensrantm, Adad nomen dederunt: fub- jungunt eidem Deam Adargatin : omnemqm poteftatem cun- um re?um his duobus attribumt, Solem, Terramque intelli- 4 ntes. Et mox : Simulachrum Adad infigne cermtur radiis ■ ■ matts ; qmbus monfiratur vim ccelt in radus effe Solis, qui J*muntHr m terram. Adargatis fimulachrum fkrfum ver- nl nimtts u^tts tnhne 4; monjtrando radwmm vifuper-
Wiflorum, enafci quxcunque terra .progencrat. Subeodem jmulachroJpeaes leonumfrm, eadsmrationeterram monftran- bu' ^T* <y&es finxerematrem Deum, tdeft, terram, leoni- ramfr AtergM" non fblum denotare videtur Ter- W 'rLSm terr<e gener*tricem,fcc\ etiam omnem Naturam
KT*: ,Anueut^m*toeademeft, ^Fenus; ZrTn'eydaiioith adumbrabatur etiamIchthyefwe C PT' vel fnam Ad°™ ■■ quem renus, id eft, So- iem rerra, ab apro, hoc eft, hieme, — cuifkvior apri
Wer^SUtarIoviamPontani' veI Capricomo occifum,
/ P VtUr" HinC idem Pontanus in Primo Vram^ :
pja Venus, poftquam lachrymce effluxere, eenisque defeat Ipuor, & ca?m cma [mga ^^ | ^ * ^menfemexanimisjacuit. vtx demque quartn
Et deiS -m' &«Mucfufptmtamatos, fuma^ S?1 im° vBor ***** *t> M™,
9 3 fpira-
|
||||
|
aet, C OE L V M
(piramenta, novas veniat quafucctts in herbas,
&tandem complexa fuum Letatur Adonin. Casterum hoc Divae nomen ab au&oribus varie ef- fertur. Crinitus 1. 14 de honefta difcipl. c. 8 , habet Adaaartis : Phurnutus v&i %*m , 'kefay*. Verba ejus lunt: Videtur h<ec (Rhea, hoc eft, «p*, five veterum Ger- manorum terras numen Erthum apud Tacitum ; unde forfan Syrorum Ert-taga vel Art-taga,i. e. terra & aquas numen) ejje eadem, qu<s apud Sjros eft Artaga. Imo & > Atarga ; item Athara, ut habes apud Strabonem , & Hermolaum Barbarum, dicebatur. Quamquam Iunia- nus Iuftinus in Compendio, prasferat Arathis,five Aria- this , vel, ut alii legunt, Marathis. Quas fimplex tan- tum, nempe telluris, Hieropolitanum numen exprime- re, & corrupta videntur ex Atergaus, vel Atargatis., vel potius ex Aderdaga, quod contrade effertur ^Srdaga five zAZrd-daga, hoc eft, Germanice fltt (£ri>-ftfd); cum Dea fuefit & Praefes telluris pariter ac maris. TW <£Y<*ts enim Ebrais eft terra'dve tellus, fcte ttH, Belgice &ttb$ > & J* dag,pifcis. Atque fic Phurnuti Artaga origini pr°~ pius accedit, aeque ac Criniti Adagartis; in quo tamen dicfiones px , & J7 , ex quibus integrum Divas nomen conflatum eft, tranfponuntur, ita ut ab inferiore parte, nempe pifce, qui aquam defignat, incipiat, & in terrarrt, qua? fuperior, & hominis facie reprasfentatur, definat. Patet igitur nomen Simulachro inditum , prout du-
plex erat, nempe homo, & pifcis, adeoque dupkx nu- men repraefentabat. Quam duplicem figuram,& vifW tem ei auferunt, qui vocem Atargatis ex l3?5 addir , h°c eft, magnus, potens, excelLens, & " dag, id eft, pifcis, con- flatam ajun.t; ut videre eft apud Voffium loco citato, & Schedium de Diis Germanis , pag. xz$. Atque fic ex duplici numine fimplex efficiunt : ut apudAflyrl°s erat idolum Dagon; quod , tefte Helladio apud Pho^ tium cod.2,79, cetacea pelle folummodo veftitum erat * licet aliis «ju<pi'£iov fuerit, humano capite , manibusque prazditum ; nempe Paheftinis. Hinc Eufebius ex 3&°~ fo : Reliquum quidem corpus habuit ptfcis : fub capite vef |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. xo3
mud enatum caput deorfamfub pifcis capite, _? pedesfimiles
timanis. emtos vero ex pifcina cauda (adnatos enim ad
caudam habebat pedes humanos.) Vocem huic hommis eJJe ajunt : imaginemverb etiamnum cuftodiri. Saspius in Scriptnris memoratm. I'J? ^ beth-Dagon, hoc eft , Do- fntts Dagon. Et i Sam. c. y , v. 4, dicitur; cum Arca Uomini £. Philiftseis illata effet Azoti in templum Da- gonis, ac juxta Dagonem collocata, poftridie repertum f"e c»put ejus in limine avulfum , cum duabus mani- Dus , relido folum Dagonis corpore , five trunco; op yv liwi ],jt - quod R. DavidKimchi vertit, tantummo- p,&&£ ™ eo forma relitla. Interpreti Sanchoniathonis Aniloni, apudEufebium in 1 Praspar. Evang. Dagon lcitur idem effe , ac 2<7«V : quem unum ex quatuor
^■xa. filiis facit; & credit ei nomen effe a Hl dagan, °c eft , frumentum : ita ut di&us fit quafi frumentivus,
jumenti 1 rajes ; nempe cp.ia fiumentum, & aratrum re- Pererit. Sed de ifto feUitur : cum plane fit a J^ , h. e. Wc" ■' adeo ut aptiils didurus fuerit lz V -* quafi Pif- icmem. vel Fifcmum dicas. Puta, cjuia mari pra_effet,
n terras; eoque fimulachrum eius Syriis fimplex , & vtlfipifttserat J ^ F ' jed reftat adhuc nomen Derce five Derceto: quod pla,-
e corruptum eft ex Ateroatis, principe litera recifd : &
eandem , ac dlud , Divam defignat : ut Plinius N. H. r/' 1^ ^3' jn°n obfcure indicat, cum inquit: Jbi (Hie- *apolij prodtgioftAtergatis, Grxcis autem As?Ke7« dicl^ pm. Dercetus verb imaginem, inquit Lucianus , vidi m quanm*' $fiaciihm ^oUtum. Erat dmidta parte muiier i caudamde}°nelllrmbmad imoS tm^ur pedes, mpifcis Plw"mu^pudiatis iftis fabulofis ' & idololatricis ap-
r ,(-aaonibus omniKnc dua |
||||||
|
ftus Toi? 2S °-Ulna.ue milliahominumfatiavitChri-
liano tefte0, Z'J' V Pr^rtim cum Chriftiani, Tertul-
fti aui f,,,v c'fn nominati, ac in memoriam Chri-
rumreti in f. ylk.r **>'* ^^ regnumque ccelo^
umret! in mare^ qmd omne ^ ^.^ ^ G 4 greget,
|
||||||
|
104 C OE L V M
greget, fimile efle dixit, pifcium effigiem cum eruce in
annulo geftarint : ut Nicolaus Cauffinus in Obferva- tionibus fuis ad Hori Apollinis Hieroglyphica pag. jxJ, annotavit. Videatur & Leo nofter Belgicus pag. 81. M E M B R U M III,
de Signis extrazpdiacalibus feptentrionalibus.
Expedivimus ha£tenus Signa Zodiacalia : fe- ;
quuntur Extrazodiacalia, &: primo quidem I Septentrionalia; quorum principem locum occupat I. URSA MINOR; bttmmSbml
Dae Sdwm-Qtftim i five tw Hdm Ovidio Fera minor, ArcJos minor; Phcenice ; Se-
ptentrio; Cynofura, id eft, Canis cauda, five po-
tius colleclio luminis, umbilicus ignis, ab Ebr$o
™ hoc eft, lumen, ignis, &c °5 colligere, five a
Chaldso wfs umbilicus, & «3«< ignis; quibufdam
Catuli, five Canes Laconica; vulgo Plauftrum,
five Plofirum minus: Ebraice '•**!, &inBibliis ;
Amos 5,8,»? juxca Aben-Efram: Grasce^A^-
*]©^ fiucod, Vrfa minor; ci^a^d, id dk,plauftruni i
<Povix>j, fhoenice, Hefychio d<yx,vvct,, q. d. fplendi- I
da, Uta: Arabice Erruccabah,Alrucaba,Rukabahf
Alrukabah, Schickardo Arrucabatho, id eft, cuf"
rus, plauflrum -y Dub Alajgar, Dhub Elazguafi ,
Schickardo Dubol-azgaro, ideft, Vrftumiv°r'
In meridiano circa medium noclis appare1L'
menfc |
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. xof
rnenfe Martio, &Aprili. Abfolvitur autcm m globis noftris o£to ftellis: nempe duabus fecun- ^ae magnitudinis; quarum altera Volaris, altera lr* latere quadranguli borealiori, Kochab, dici- ' tlir: porro una tertia?; tribus quarta?; una quin- *£ i & itidem una fextas, in corpore hic illic h^rentibus, ac omnibus lovis ac Veneris, juxta a"os 6" & g, naturam participantibus. ntiquittn in hoc Signo feptem tantitm ftellas numerabant, fe-
V-em triones, quafi terriones, & boves trituranres, five Ica- °%Propertio , difttu. Et hinc efi , quodpUga illa, uhi Septem trio-
Je emfuam occupArunt, Septentrionis nomine notetur. Dm barum ftellarum in anteriori corporis , five quadranguli parte w**' nmtKAkuntur Vigiles, Germanice Jjc SEBocIjtef; *que acfiu- te ioreamn*eminquadratoprdcedentiumKocha.b : fyextremain inJ0ne' '*""*c<*H^lt > nautis notiffima , quiafcilicet iUis mundiplagtu '£u'*it'n""mqmflmonftmt>StellaPolaris5 c^mPcl°M'aic°Bm- itlZl 7UZ^p0xim!i'-' Germmke *« «ngri-ffcm/ Olor&fcra/ Stell ■' V?^ nautas dirigens i tmtiiA Navigatofia, c- a mans> We>» Cauda extima, vel etiam, communi ditts totim
£« nomme, ob luminis excellentiam, Cynofura ; ltalts mviftanti-
,qutppe qutbtu tmns Alpes cemitttr, La tramontana; Hifpanie MJ™[te'>Arabil>M&ucaba.h,fiveCum articulo al-Rucabah. dens nr" JUt0 cmd* Pnmafequms, eft xf<sQm *%<hn, id eft,\a- Uk P,lm,a' &fdterafequensin eduBionefiveradice caudt, w&Thf •^-.ludens five faltans fecunda. De Stella autem polariopinio quonaam exorta, quUfi, poJl captam a Mabumede Ccnftantinopdin, **fr«w, «gM ^c Stella Eleclr*, ^ x»> «xntfta»: de qua vi- **»>!" tnTauriSigno, \ Tres priores ftellse, qux Cmdam Vrfe confkiunt, in-
lmul quoque reprasfentare videntur temonem currus: uti qmtmr rotas mfqHmteS} flve ,pfim Cnmm, totidem fiella; JMtenores, qnadrangulum kxt conftituentes; & com- JJ^ram temoms mrn curm , quinta five intermedia. At- diat. ^ ' 1uodriica{ieriirnus2^/w?w vulgoau- Cr,2S^Thalfem Phoeriicibus popukribus fuis,
G I Hero-
|
||||
|
io6 C OE L V M
Herodoto, ipfe appellavit, primum indicaffe refert Cal-
limachus in Choliambicis: unde quoque <^oivWUu,Thc8'
nicen, vocari teftatur Hyginus. Et funt, qui dicunt,
quod hoc fidere denotetar Callifto, Lycaonis filia in Vr-
fam transformata : de qua in iubfequenti Signo vide-
bimus.
Aliis tamen , inter quos eft Diodorus , videtur effe
unus ex Curetibus, Meliffei Cretenfium regis filiis , ac Iovis Cretenfis Curatoribus five tutoribus in monte Cretse Ida, vel Di&e : qui tympana pulfabant, & ar- mati faltabant, ne puer vagiens audiretur a patre Satur- no filios fuos devorare ibiito : ut proditum Lucretio 1. 2. Et di&i funt hi Curetes vel a minifterio; quia Io- vem xopov, hoc eft , puerum, educaffent : vel ab aetate ; quia Jtapoi, five wfoi, hoc eft, adolefientes, forent; quales erant, qui in armis faltabant: unde Sc.Corjbantes dice- bantur : ut ex Scepfio, Orpheo, Eratofthene in Archi- te&onico, Callifthene in primo navigat. & Euphorione conftat. Quinque fuerunt numero, & totidem habe- bant forores : ut jundi reprajfentarent numerum ¥ iaxlvKm, hoc eft, digitorum: unde & Daclyli di£ti Idtsi- De hoc yideatur Echemenes in Reb. Cret. Dionyfius Chalcidicus, Pherecydes, Hellanicus, Mnafeas, Arche- machus Euboicus, Semus 1. 7 , Apollodorus Biblioth. 1. 2, & Pofidippus in Epigram. Sed nufquam invenio quendam ex fratribus hifee in
Vrfum converfum : at tres tamen Nymphas , eorum forte forores : unde Iupiter quibufdam ubera urfarum fuxiffe dicitur. Cicero has nominat Ihifiam, Nedam,& Hagno :■ quarum prima in Parrhafiorum finibus nomen dederit urbi; fecunda flumini ; tertia fonti in Lyca^o monte Arcadiaj. In urfas vero mutatas tradidit Scho- liaftes Apollonii Rhodii: Huic, inquit, Cherfinefi mons adjacet, quiproprio nomine Vrfus dicitur, ckm lovis nutrices ibi degentes in urfas mutatx fint. Et Paufanias fcripfit in Meffeniacis, fontem fuiffein Ithomesjugo, cui nomen Clepfijdrcs % in quo ab Ithome, & Neda nymphis nutrici- bus, Iupiter a Curetibus ob metum Saturni furreptus, . lotus |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 107
fotusfuerit: at huicfontinomenhocda.tamii furtoCu-
retum. Quod tamen poftea idem in Arcadicis, in flu-
vio Lujio Gorrynam praterlabente accidifle prodidit.
Mihi vero videtur illas tres Nymphas non totam con-
Jtuere Vrfam coeleftem : ied tantum caudam ; in qua
les &lgent ftella^. Ca;terum hinc alterum illam erro-
fen:i hrepfiffe fufpicor, quo quidam inducK fcripferunt,
nanc Vrfam coeleftem erfe unam ex illis Nymphis, quae
lovemlaae
caprino, in Ida monte Cretae , nutriverint j
atque a Iove jam adulto in coelum , juxta polum ar&i-
cur«, nomine Cynofurx, collocatam fuifle.
Verum nos , ne integrum Plauftrum , ut proverbio
ertur, pereuliffe dicamur , intelligamus potius fub hoc
*igno Vrfum illum, quem David occidit, 1 Samuel. 17, 3 • vdCmrttm Iocobi, quem Iofeph illi miferat ex yE- gypto, ut illuc fe conferret, cum tota familia fua, Ge- eieos c. 45- , v. 2.7 : Vel fi mavis Ctmum Eli<e Prophette
%nmm, qU0 kfe in ccelum recepifle fcribitur 2 Reg. C,2)V.Il,&i2.
II. URSA MAJOR ; t*ev®vo$tVStttl
five ber ©ro^ ftm-m&W; ^rclos major, Fera major, Ovidio magna, Hygi-
no maxima; Septentrio major, Septem teriones
«ve triones, Propertio Icarii boves; Cynofuris -y
drclurus; Elix, Helice; Canis venatica; Filia
yf* > Vrfacumpuerulo; Manilio Lycaoniapuel-
la, Dtana comes , Ovidio Phcebes miles, Parrhafis,
Parrhafta Virg0} parrhafium Sidus, Mtnalis Vr-
J*, Erymanthis, id eft, Arcadica, Ovidio Virga
N°nacrina, Megifl0> Cau^0. PUufriluca; Plau-
jrum five?iojtramma.m. Grxce^A^*^^-
V, id eft ,pUufirum magnum; *ktf{%> fnyccMi,
yrja major. Arato iXi^, Heiice, <sf$ ii sA,W
|
||||
|
ioS C OE L V M
*®a/> W spi<Pl(*% iffifi t otAoi/ , ^ r a^Gvu; Home-
ro 'EXmooTng, i. e. <?t«/ff^ •volubiles ejr verfatiles habens : Arabice Dubhelacbar, Dub Alechbar , Schickardo Dubolachbaro, id eft, Vrfm major; item Mahumedicis Dubhe, Dubbe, \e\Dubon, abfque epitheto. Septentrionalibus populis fu- pra horizontem manens, omni no£te videtur; media vero medium cceli occupat, menfe Mar- tio, &c Septembri. Comple&iturque in globo noftro jzftellas ; inter quas feptem funtluci- dx,&c eminentes, feptem triones di£te, plauftrum conftituentes : unde &l quibufdam Germanice j $a$ &kHt\-£tftittt audiunt. Prima harum in extremitate caudaz, five temonis, Arabice voca- tur Benenaim, Benenatz, Benecnacz, Benetna/ch ' Tabul. Elkeid. Latine Cauda extrema, five Vlti- ma Cauda : altera in meditullio Caudx, Alcor, ide%Eques, Latine Penultima Caudx: &c tertia ', in principio caudaz, five poft eductionem pri- ma, Antepenultima Cauda, Arabice Rifalioth,ve\ Aliath i quo &c Ebraifmus utitiir 5 aliis Aliore -, item CMirach, Mirac, Graxe Xetyuv, id eft,z/w; quod inverfum pro Micar, \e\Micar, melius Mizar, Grajce xjzuvZapa, hoc e&feptumtrans- 'verjum, Sed potius ftellaz in ilibus, qua? ldj\i%a> 5" "sskiv&ix, hoc competit; cum Mizar locum prxcin&ionis fignificet. Atque fic illa in hu- mero, qua; Tceantj "§ vsKivStx, Arabice dicitut \ Dubhe Kar tfyxtjv, Gerrnanice tit (tftt tf~ ffartn Poftetttu in hoc Signo wmer»t 7.J ftellcu, & extra illai 8 : Bttp-
tm qero 32 j nempe 7 fiemA*, mngnituiirm, Currum, *>el caudaiv |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. re,
& 'TMdrmgulum , con(liwmes ; 3 tertu ; 14 qmru ; & 8 quin-
Hoc Signum , tefte Nicolao Trigautio in Literis Si-~
1Cls» olim Sinenfibus annorum principium defignabat. . Wervabant enim cujus menfis initio Vrfx majoris ftel- jf 'j3Uge in cauda h^rent, poft Solis occafum, in media °ctis hora , circa axem boreum volverentur: & ab eo ^nenfe annum inchoabant. Volvitur autem hsec Vrpt abCaP/°lum ar<aicurn ^atio diei & noctis ; atque hinc v e-Juirnodi circumvolutiom, \e\ circumgyratione, fcilicet ^ v iktKQy, Gracis dicitur 'Ea.W /&&*. Vnde Lu~ canus L 2: o * arrhafis obliquos Helice ckm verteret axes.
K Ovidius 3 Faftorum : •£//£ <i»<« ArBos, quarum Cynofura notetur
_ _ Sidoniis: Helicen {jftj/<* c<?«'«^ notat. ef ° ^*?^1100 ac^eo ablurde dixero , fi aufim dicere ab ^juimodi hujus Signi circumrotatione, pariter ac figu- a , currus,& quatuor rotarum inventum proceffiffe: SpH e„n ^lRurn currus, Cveplauflri nomen accepifle. ml ' °iU maxirne mirer , nullum inter tot fabula- /rn compilatores, quod fciam, rationem addidiffe, cur la£f? fecandl luminis in Vrfa maJori ftellis aPPel~
tumf, rUffit attributa- Qaid-multa? Cum inven-
f.h, 1 j *?inerva:> vel eJus filio Erichthonio, cujus
aouiam ad1 fignum Aurigae videbimus , adjudicetur;
n n°S ablonuni erir fuipicari, veteres fub hoc cur-
cnrr Primitus inventumErichthoniivelPaUadis curmm mtellexifle.
p te-ra7ra3tio » ^ve P°tius opinio , nempe cur hoc Si-
gnumu/^nomine notetur, apertior eft; quippe gua puens etiam, eX Ovidio Faftor. 1. 2, & aliisVabu- man?W-7ipt°/lbus' notiffima. Hxc fuit Lycaonis Ery- xere A ?• C'Ut poflea ab Arcade Calliftus fiIio di'
confottiu -regn-filia»aliis'fed- PerPeram» uxor- In ftitatis re"1 ^011" 5 » ^eas venationis jeque ac ca- Annlln rCePtam »luPirer Lycaeus , five, ut aliis placet, F 'tacie culwque Dian* indutus compreffit: un- de
|
|||
|
iio C OE L V M
de Arcas natus. Qui puer quindecennis in matrem ex
Diana; confbrtio poft facinus ftatim reje&am , & a Iu- none Iovis uxore pariter ac fbrore jam in Vrfam trans- formatam , dum feras venatur, incidens , eam in Iovis templum ufque perfequebatur : ac parentis ignarus Vulnifico fuerat fixurus petiora telo.
Afcuit Omnipotens: pariterque ipfosque, nefasque
fuftulit: & celeri raptos per inania vento
impofiiit ccelo, vicinaque fidera fecit.
ut canit Ovidius , quem adi, Metam. 1. 2. Verum hac Calliftus in ccelum tralatione Iuno permota, petiifle, ac obtinuifle dicitur a fratre Neptuno , ut prohiberet, ne Vrfa hasc fiderea unqnam in mare defcenderet. Id- ipfum annuit idem Ovidius , cum Iunonem ejus caufa queribundam inducit: Gurgite caruleo leptem prohibete Triones ,
Jideraque in ccelumftupri mercede recepta
pellite, ne puro tingatur in <squore pellex.
Atque hinc eft, quod Signum hoc a Calliftus patre di- catur Vrfa Ljcaonia; &abejus patria Tarrhafia, five Tarrhafis. Parrhafis enim eft regio in Peloponnefb, po- ftea ab Arcade Arcadia di&a,Calliftus patria: ubi mons Maenalus ad Argos; unde & Mxnaivs Vrfa Nafbni: item mons, & fluvius Erymanthus; unde Erjmanthis Vrpt Ovidio, & Monftmm Erjmanthxum Plinio. Plura de hoc vide fis ad Signum Bootis, & Lupi. Qubd verb Callifto in Vrfam converfa fingitur, id eX
co. efle fufpicor, quia puella innupta, ac pudicitias cau- fa Diariae deae virginitatis ac caftitatis,uti diximus,con- iecrata fuit. Nam Vrfas pi&ura, cum ea animalia fe jn- tra frutices , & fpeluncas fuas , nifi pabulatum prodire cogantur, plerumque cohibere, ac aliorum commercia fugere fbleant, fymbolum olim erat puellarum; quip- Se quae, antequam viro nupfiflent, domi fere claufe.cu-
odiebantur. Hinc apud Pollucem eft verbum &$$>l'_ «S»|, in Vrfas abire: quod de ejufmodi puellis, quas doi»1 cuftodiebanmr , five in Dianas confbrtium recipieban- tur,dicere confueverunt. Et apud Euripidem in HyPu~ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. m
pile, & Ariftophanem in Lemniis, ac Lyfiftrate, puel-
tes Athenienfibus olim Vrfas nuncupatas legimus. Vn^-
de iufpicor Vrfa illa in Munychio Dianae Sacello nari,
quatri, prodente Euftathio , Athenienfes iijterfecerant,
I111 e£ caufi famis ultione ab illa ipfa Dea mulctaban-
tur 5 intelligi debere puelkm quandam caftitatem pro-
leilarn , five inediam, hoc eft, abftinentiam a rebus Ve-
nereis fummam fuftinentem. Vrfae enim in antris deli-
tefcentes, inediam pati, ac priorum pedum fiidru, qua-
draginta circiter dierum fpatio, vivere dicuntur; ut
traditum Theophrafto de animal. Iatitantibus,item So-
f rato, iEHano, aliis. Vnde & Vrfa Grsecis u^kI@- , ab
^1"* F°petto, auxiltor ,fifficit?, dici videtur: nempe quia
*7nx$Kei \au\q % fyi ^f opitulatur, dum famem tempore
pnefertim hiemis , in Nova Zembla maxime, ubi hor-
ridiffimum ingruit frigus , pedes faltem lambens , quafi
propellit, & fugam capere nrw; unde etiam Latinum
Prfiu. r * Sedhic Frfa, five Vrfa denotare poterit & unum ex
auobus Vrfis, qui pueros illos quadraginta duos,Elifam ''ophetam , cum verfus Bethel afcenderet, fannis, ca-
vuhsque eludentes , dilaniabant, 2, Reg. c. 2 , v. 24 : quod forte, ut fufpicari quis poffet, duos illos Roma- norum Imperatores Vefpafianum , & Titum pramon- trabat: quippc quj p0ft Juos & quadraginta ab afcen- iu Salvatons noftri annos, captis Hierofolymis, Iudsis antam late ftragem dederunt, ut regnum eorum fundi-
tuseverteretur. Sive, fi Cmrtu appellatio magis pla- iuf7'XIpi ^3S PotJ^s Currum illum a regw fecundum, quo, 1 ^, ara,0nis regis iEgypti,ve&us eft Iofeph Patriar- cha,Genef:c.4lfv.43^F III. DRACO, lwg)mfyito$
®raco magnuS) Draco tort^ Serpens> Anmu,Be~
fcndtmatf,,, falmetemmtw\ Coluberarbo- rem
|
||||
|
iri C OE L V M
rem confcendens ; Sidus Minerv^, itern Sacchi;
JEfculapius; Python-, Ladon, Audax; Germa- tiico Monfrum, Ciceroni Monfirummirabile: y Grajce pfyaS-cwpix, Arato, communiter Aod- xuv; Arabibus quinque Dromedarii, duoque Lu- j>i,vu\g6 Aben, Scaligero Taben, (hinc Ras Ta~ ben, rectius Rafo Tabbani, id eft, caput Draconis, quod hoc figno }$ pingifolet) aliis Etabin , Po- ftello Daban, vulgo Tanin, five Atanin, in Map- pa Turcica Etanin, Schickardo Attanino ■, quod cum EbrjEO convenit, S£ quibufdam eft Draco. Meridianum circa medium noctis pererrat fub finem Iunii : & comprehendit plerisque 3& ftellas. . Poftellus numerat 29 .• Bayerusautem 33 ; quarum unn incaudi*,
quam ejufinodinotd S\. indicwntu, fecund*, magnitudinis ; 10 tertu; 14 cjunyts., qutu inter eft Grumium Barbam diB*, adgenam; & 8 quinti, omnes partim 2£, partim Jjfubjecla. Draco tortuofis ambagibus totam adeo cingere vide-,
tur Vrfam minorem , ut in ejus finu confpiciatur PoUis Zodiaci borealis, Scythis Hamaxobiis Clavusferreut di- &us. Vnde Manilius: Has (Vrfas) interfufus, circumqm amplexus uvrinqtte
dividit, & cmgitflellis ardentibtu Anguis ; ne coeant, abeamque fuisafedibus unquam. De receptione autem Draconis in coeium duas iflJ- } Erimis traduntur opiniones. Prima eft : quod Iuno
ortum habuerit amoenitlimum , & nemore aorifefo- flavefcentem, in extrema Hefperia? five Occidentis pa1"'' te, nempe Hifpaniae ; illique Draconem inimicum io^" ni, oculisque continue patentibus vigilem, tefte Pbe^ cyde 1.10 , cuftodem prafecerit; ne pomis illis, »* potius ovibus, ut Argastas in-Reb. Libyc. fenfit,quibuS^ praeditus erat, aureis excellentifiimjsque,a filiis Heip^ |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. «3
fratns Atlantis privaretur. De hoc vide fis Io. Bapti- "«FerrariiHelperides. Fdue autem Hefperi, hinc Hefperides dictaj, quas Eu- uius Atlante , Chserecrates autem Phorco, & Ceto,
Prognatas credidit, erant tAigle, Arethufa, & Hefperp- p*; five, ut quibufdam placet , zAigle, Arethufa, Ve- i ", & Erythia. Qux aliis dicuntur cuflodes pomomm au- eorum , five potius ovium lanam purpuream five puniceam
■ r^mm : pnAav enim & malum, & «w fignificat; ut ln Arietis Signo vidimus*. Sed fufpicor per has Nym- Phas intelligi infulam Gaditanain, five Erythiam, alias- 4ue Hifpania: circumjacentes : unde Hercules Geryo- ms| boyes five oves abegifle fertur : ut ad Signum Her- cuhsdidurifumus. • • * Porrb fabulantur, quod Hercules eam ingrefTus re-
&1Quem , mala aurea decerpferit, Dracone illo pervigili °ccuo. Quem pottea luno cuftodia; ejus diligentiffi- ™* haud lmmemor, pofuerit in ccelum: ubi fe etiam- Urn contra Herculem intorto corpore defendere quafi
&F'hvi Dicunt autem hunc Draconem ex Typhone
tchidna natum , feptem , imo alii centum , habuifle
/->pita> ac Ullirn efie vocibus variis. Videatur de hoc
^.cerodeDivin. & Apollonius I. 4 : ubiDracopro-
hl^u°?me vdcatur A«W«», Ladon; quem Hefperides,
«ve Heiperidum facerdos ^ ^ Vi Uins ^^ j ^- 2 r CUrflnt' Ladon vero fuit fluvius forte a A«V vi-
Wo «c didus. nie^rterc,°pmi0 eft: nemPe ^uod Miner^ lovis Athe-
t)raco a C°ntra G,gantes pugnanti fefc oppofuerit la ver5?U am ingentis ac monftrofae magnitudinis : il- atj , nc apprehendens , fortiffimo nifu vibraverit Denri» Um ulcmeJ ubi in aeternam rei memoriam adhuc cT t0rtUofus rcnitentis in modum.
acin^erf1111 °Um ^racones animalia fint lubricifiima, aquarumeflpendum Pandos > repandosque, & lubricos hunc, cuiu UXUS imitentur , iufpicor per Draconem intellevffL* ltna8°in coelum coilocata fingitur, veteres GXXfle amnes quofdam , five ponus maris brachia, H qui- |
||||
|
ii4 • C" OE L V M
quibus, tanquam Draconum fpiris, mare circum Infii-
las illas , five Hortos , uti diximus, Hefperise jefe expli- caverat, ab Hercule, iive potius Minerva, hoc eft, pru- dentia navigiis fuperata. Et Typho nihil aliud eft,quam . mare; xqae ac Echidna, quam dimidia fui parte Nym- I pham, dimidio altero Anguem fingebant, Genius Loci: ex quibus Draco, hoc eft, Cuftos prognatus fertur. De quo videatur Hefiodus , & Plato in Phsdone. Sane Draco mftodta, 8cvi<nlam<e fymbolum erat : quippe qui etiam nomen &tb f ii^av ,'quod acute cernat, ac- cepiiTe videtur. Vnde & omnibus Heroibus, ac Palla- \ di yhMna-mii five Cafia maxime facer, cumeaomnia perfpiciat, ac circumfpecle agat, tanquam prudentias ac fapientia? Dea : imo eadem fere caufa ipfi Iunoni Deorum reginae; cujus dextra in numifmate luliae Ma- maeae Auguitae Draconem in fpiras convolutum often- debat, lasva haftse innixa", cum epigraphe , I■ V N O CONSERVATRIX. Sed iufce Draconibus fabulofis fiibftituamus illurn
ingentem Draconem, quem Babyloniam incolentes ad- orabant, ac Daniel, regis permilTu , necabat; utj ip^ teftatur Prophetia: fua: cap. 14, v. 26. IV. CEPHEUS; t>timhim-m\i8; .
Regulus ; Bominus Solis, Flammiger, Incenfus So- ■
nans ; Iajides ; 2^ereus, Senex JEquoreus, Mani- ,
lio Iuvenis aquoreus : Graxis Ksj<p<s6V, B«KnA«'#> ■
& naaiAixsg dv*j(>, vir regius; dXiog ■yipw ,feneii \
marinus : Babyloniis, & Arabibus phicares, quatt <
dicas, Uv^KadJg, hoc eft, infiammatus,flammeUi\
item ex Latino, &.Grxco, ut videtur, corrupte
cheichius, Cheicus, Cleichius, Cancaus , cheguius»
Ceginus, redtius Chichus, five, ut Schickardus i£~ t
git, Chiphm ; uti &t, cjuemadniodum Azoph1
fragmenta oftendunt,P^//<?r cum ovibus,& cme'
alaruw
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. iif
^larum^He, fwe pennarum hemkyclus. Sunima
notte in meridiano fiftitur fub finem Augufti, **• ineunte Septembri : complediturque in globo noftro n ftellas. ^PofieUtts computat itidem ttndecim, fed & stddit extrafignum ad-
hxcdnas; Bayerat ■verb nnmerat xy ; quarum 3 fupra bumerum fi- nftrum {nempe Alredat, communiter Aderaimin, Alderamin, AI~ derairnin, vd Alderajemin, Schklardo Addheraoiaminon, quod •Drachium dextrum fignificdt) fub cingulo , & infemur dextrum h- cftt, tertiz magnitudinis ; forro 7 qmrta; & adhuc feptem quinu., in reh^un6 corpork fartes, omnespartim Ij,, partim Jj colorem imi- tantes. Arabes hic loco Cephei, quod & ipfiim vocabulum
mire ab iifciem excarnificatum eft, pingunt Faftmm cttm cane, & ovibm 5 item Altu; fed feparatim. Cephem autem, cui in afteriimis Albumafar Soltmn adfignat, fuit re* «thiopiae, tefte Plinio N. H. 1. 5-, c. 13 , & 31, fi- ve India3; ut terras omnes trans mare internum fitas «tonquiffimi Grxci nuncupabant. Hujus filia unica An* aromeda, virgo fane egregia, & omnibus animi, ac cor- poris dotibus ornatiftima, ob matris Caffiopes faftum, Jit in iequenti Signo videbimus, Ammonis jurTu,fcopu- o alligata , expofitaque fingitur monftro marino , five J-eto immenfas magnitudinis , ut ab eo devoraretur. ^uod ita mterpretor rdefponfata erat a Patre,quo ma- je c1Vibus fuis praftaret liberum, Principi cuidam infu- «ri piraticam exercenti : quales merito , una cum na- vibus fuis piraticis,monfl:ris comparantux marinis. Sed mV1A CU)ns arj Signo, vel rapina', ceti nomen , inde jam avecta, liberabatur a Ferfeo, lovis Argolici, five Prceti; «t vero nomine vocat Chares Hift. 1. 2, ex Danae filio. Viuieampofteainuxoremducens, ..,.'• ut'i . nigr^ fortavit ab Indk, Hero3UUUr ^ primo de Arte arnandi Ovidius-, teflem
cauia* °tUl^ m ^°^Ymn^ fecutns : ac ejus beneficii pft t' 3 Andromeda: exhibuit,in ccelum collocatus ' tradente Hygino fab. 224. Contigiflfe autem ifta in-
H a civi-
|
||||
|
n« C OE L V M
eivitate Phoenicia; five Iud£eae,Ioppe,prodit Strabo l.r,
& x6, & Plinius loco addudo ; apudquem 1. 9, c. y, Iegas : Betux, cui dicebatur expojita fuiffe Andromeda, ojfa Rom<e apportata ex opptdo Iudane /oppe, oflendtt inter reltqua miracula in tedtlitate fua M. Scaurus. De quo loco adea- tur Voffius Idololatr. 1.i, c. 30, p. 2,25". Caeterum Per- feus Iovem exoravit; ut infimul & Cephea, Androme- das patrem , matremque Caffiopetam , inter fidera pofue- rit. Vide integram fabulam apud Ovidium 1.4 Meta- morph. Cepheus verb dicitur Dominusfilis, propter nrtinhln
•tzyniZa.v, qus in ^Ethiopia ejus regno fuifle fertur. Et de hac re fic fcribit Meia 1. 3 : In <>s£thiopia eft locti* apparatis epuiis femper refertm, &, utltbet, vefct volenttbus licet. fiKix Tg9iVe£«v appellant. Vertim loco Cephei, Regis jEthiopici, ponamus Re-
gem Salomonem , quem Regina vifitavit yEthiopica, 1 Reg. c. 10, v. 1; five etiam Serah Maurum , quem Afla in fugam vertens, delevit , 2 Chronic. c. 14, v. 9J&14. V. C A S SIO P EIA i Sic Stnisinl five
Cajfiepeia, CaJJiepia, Caffiepea, Cajjiope, commu-
niter Cafftopea; Iuvenali Cathedra mollis, aliis Si- liquaflrum,Seliquaflrum, Sella, Solium,Sedes reg&~ lu; Grajcis ®pcv(^, five Katy$pct,Syne{io AftQiM' <PciA(^ jtatyiSpa, i folium biceps, vel quod utrinijue habet pulvinar, five capttt; communiter k«oji«~ 7nia,y t2 ©povHi Mulier fedis,filiquaflri: Arabum interpretibus Mulier habenspalmam delibutam; aliter Canis-, vel Cerva; noviter etiam T>hat Alchurfi. Summa no£te in meridiano depr^- henditur partim finito fere Martio , & fub i11" euntem Aprilem, partim fub finem Septeni- bris 5
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 117
bris, & circa initium O&obris; ftellifque cqn-
itat in globo noftro ^7 j quarum illa in pe£tore •"•Sabibus dicitur Seder, svfyg, perperam Sche- der 3 velSchedar, communiter Schedir: quod depravatum eft ex Zedaron, hoc eft, peclus, thorax, ilvecartilago; & lucidam inter Caifio- peia? mamillas notat. luxta Poflettum numemntur tttnthm 13 ;juxta Sayerum vero 2f;
qugrum y terti/z mngnitudinis ; rurjm y qmrttt; 2 quint/t ; & 1$ J<-xt4, ifi cnpite, pedma, & reliquocorpore difperfn confpiciuntur, omnes nitur/t }) $, 2. Vbi notandum , qubdfleUct iUa lucidtt , qitA tin-
n" *$72 in Cttjfiopeiaprimum tippetrui$ , non novnfuerit, nec Come- ta j qui fublunaria confcendms in firmamento confiftebttt; ut mstxi- mtu Aftronomorum Tycho Brahatu , Corn. Gemnm, Diggeffttts An- gutt , Munnos Bifpnnus, imprimis ttutem tUgecius ab Httic Gertm- us in Videxi fua, demonftrarunt : quibus tttmen fi oppofuit Rai- >»undus Veronenfts ; fid irrito conatu. Arabibus quidem vocatur Mulier feedi.s,i. e.fedens infi-
"quajlro cumpdma delibnta .- tamen non midierem, ftd ca- nem cernutim, in fedili pingunt, quod miror. Palma au- £etn, qua», Plutarcho tefte, trecentas fexagmta utilitates ommibus elargitur, annum denotat; ciim ea inter ar- ores fola , qua]iDe£ Lunas , & Solis fyzygia ramulum unum producat; ut refert Orus Apollo; ita ut annuo ipatio duodeni appareant. Manilius Caffiopeiam inver- /«wvocat, quod capite cernuans occidat. VndeMar- c«s Tullius Aratea vertens: Zfvfttir tUafimulgnatam lachrymofet reqmrem)
CaJJiopeia, nsqtie ex coelo depulfa decore pertur. Nam z/erfe contingens verttce primnnt terras,pofl humeris, ever/afede, nfertwr. Hanc tUi tribttHnt paenam NereUes dm<e, ItemCtT ^m' mP»hAm, aufea efi contendere forma. cum fedr™^ ' ^xc occtdens, Scorpione exoriente, capite iit pLI' re^?im feni perfiicitm: Id autem poenas loco , am m°do innuit Aratus, Caffiopeix contigiile H 2 fcri- |
||||
|
n8 C OE L V M
fcribit Sophocles, & Silenns; quod omniurn Nym- [
pharum maris formofiffimam fe efle gloriata fit: vel quod ipfam Iunonem, ut alii tradunt, in certameade pulchritudine provocaverit. Vnde luno mulieris teme- ritatem asgre ferens, Neptunum rogaffe dicitur, ut in- fignitam ejus temeritatem reprimeret.AtqueficNeptu- nus in regionem Cephei immiferit horribilem cetum , ut sdificia funditus demoliretur. Cepheus autem man- ' dato oraculi obfequens , filiam Andromedam monftro illi marino vinculis ferreis ligatam expofuerit. Expofi- tam Perfeus cum capite Medulas cetum expe&ans , eo- que oftenfo hunc in lapidem convertens,deniquelibera- yerit: ut eft apud Ariftidem, Dionyfioclem, Libanium, alios.Vide fis,quid de hoc in antecedenti diximus figno. ^ Sed nos in ejus locum fubftituamus Deboram in tri- , bunali llib Palma fedentem ; aut, fi mavis, Eathfebam , Regis Salomonis matrem , fblio infidere dignatam , i Reg. c. 2, v. 19. ,VI. ANDROMEDA; AvSfBf4Sf,; &it
angcf; ffcftt $?o$mi-$iirjftn ■, In afterifmis Mulier catenata, Germanico Virgo ■
devota, Virgilio pefli Devota fqturx., Perfea, Abrahamo Iudxo Carens omnino viro, flve qu<& non vidit virum, vel maritum; Arabibus qui- t, bufdam Vituius marinm catenatus, Almaraalme* , falfela. Meridianum in nodis medio occupat, menfe Octobri; & conftituitur in globo noftr° . 27 fteliis; quarum illa in capite, cum tribus aliis in Pegafo kicidis, ingens efformans qua- drangulum, Captt Andromed<e',.2\m Vmbilic0 , Fegafi vocatur. Pegafo enim, & Andromed# communiseftitella, tefte Hygino : acproin"c Ptolem£us jiac in occipitio Andromed* om»~ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. irj»
a> mbftituit illain, qux nobis eft in fcapula dex- tra. nempe Petlus Andromeda, -n ctffas, «re^ev 3 Eiecile tereballe ■, ut Bayero vocatur. |
||||||||||||
|
PofteUus pofuit 23 ; Sayems autem itidem , ac globus nofter, 27 ;
|
||||||||||||
|
emPe 3 ficundi luminis; ummtertii; 11 quarti; Sqttinti; & ±
fixtit ' |
||||||||||||
|
omnes Veneris naturam participantes.
|
||||||||||||
|
In Mappa Arabica , ut diximus eft Thoca five vkulm
warintis catenatm. Et catena collo Phocas circumligata ^ltero extremo continet duorum Piicium in Zodiaco "orealiorem. Alioquin Andromedam ab Arabibus non nudam, ied veftis tegumento picfeia-^inde cpnjicit ochickardus ; quod vocula Adhil, ut ftelkm-quartaj ucis b> tm ovtyu,T\ TrzejMiiiu vocant, derivetur ab Ad~
»0 , quod fimbriam ibnat. Atque hos Bayerus in Vra-
nornetria fua fequutus , exhibuit Andromedam a fron-
te mfpiciendam; non, qualis turpi fpe&aculo com-
tnuniter pingitur, vultu in globum procumbentem.
lai"amhabet in perizomate , five cingulo auftralio-
eni. Arabice Mirach, Mirath, Mirar, Miraz. dictam ;
e. ■> ut Scaliger cum Schickardo legit Mizar, five ter-
roinatione nominativa Mizaron. hoc eft, ventrile, TTieJ.- v"P<*. ut Ptolemaeo dicitur; Ebvxis pr<sctdiormm. Rur- lus aliam gerit in finiftro & auftrali pede , five folo co- tnurru ^Alama^Axabic^ didam , Schickardo Elamak, quod eit profknda. Pro priori, fada trajedione , Scali- ger fubftituit Almaa^, quod cothurnum fignificat, vel JoccHlHm. Aiiis perperam fcribitur Alhames. DC1"rm Andromeda tanti asftimavit fiiurn liberato-
em 1 erleum , tantoque dilexit, imo amavit ardore ; |
||||||||||||
|
nt parentes lmquens , ipfum , tefte Ctefia in Perfeide ,
. cuta fit ubicunque fe ille contulerit; adeoque & in Huim ccelum tandem , beneficio Minerv-E , cum eo °^derit. HincManilius: *° {1 erfeus) dedtt Andronteda; coelumAelliCaue (acravit
ff^tanubelli. Ji J ^ulcepitautemexeaPerfeus filium Perfen; &, ut
' H 4 Hero- |
||||||||||||
|
no C OE L V M
Herodotus teftatur, Ak<sum,Ele&ryonem, Sthenelum,Me-
fiorem; quibus Pauianias in Corinthiacis addit filiam Gorgophonem ; quse omnium prima ad fecundas tranfiifle , nuptias fertur: &: Arrianus 1.8 de Geftis Alexandri,£c/- .„ thmm , qui mari Erythso imperaverit, ac nomen dede- rit : quamquamaliitradantfiliamfuiffe , Erythram di- ctam, unde mari Erythrso nomen fit datum. At fufpi- > cor fuiffe Efavum,(\\ii etiam Edom, & gentilibus Erythra di&us : ut ad fignum Herculis videbimus. Sed loco Andromedaj hic inferendam judicamus
Abigail, prudentem illam Nabalis , & poftea regis Da- , vidis uxorem ; quam David ab Amalekitis captara liberavit, i Samuel. c. 30, v. j", & 18. V11. P & R s E V s j S« etea$-{je(t>/ fivc
iw^opffraaerj Pjerfes, Catullo Pinnipes, Inachides, O vidio Aban- \
tiades, & Acrifioniades, Cyllenius ; Manilio Viclor \ Gorgonei monftri, Deferens caput Medufie, Caco- \ d&monis, & Gorgonis, Arabice Ras Algol, aliis j, -^/c^jSchickardo Rafofguli, i. e. Caput attenuan- tis,ob maciem-, Iudazis Rofch Hallilith,&C in afterif- mis To^mpv di&um; iive, ut alii legunt, Defe- . rens catenam : Grazce Utoo?vc, iTrmitt, Profugus i ■■ Alphonfinis Arabice Cheleub, five chelub, i. e. , Canis, Schickardo chelbon, five Kelbon; noviter Chamilras Algol. In medio cceli no£le media l confpicitur hoc fitu, menfe Novembri: ftd' lafque comprendit in globo noftro 50 ; ne^-' p, pe 9 Ras Algol; & 21 ipfe Perfeus: inter quas lucida illa in latere finiftro, aliis dextro , Arabi- L ce Cheleub, chenib, Algenib , vel Genib, rectius Schickardo x^lgoenbo, quod latus Perfei notat > j vocatu^ |
|||
|
ASTRQNOMICO-POETICVM. ur
nemt,HS tmtHm 1Iin signo > & extr* 3 habet • fed Bayerus 385
P* 2 fecundx magnitudinis in latere ferfei, & capite Medufie; 4
c™<ttnhumerofini[lro,genu,&pede.; 12 quaru ; rurfus 12 quin-
re'Ht feXt? ^nC inde Per feli1uum corPus difperfas, cmnes Vene-
lu7'd* SaturninM'ftveVtolenuoMartiales&Mercuriales; exceptd
a cal>itis Algol; qui quibufdam Jj&ty naturam imitatur.
fcbrjEi ex Arabico Uo^uatis coeleftes in fiiam ver-
Kntes linguam , Terfeum, Arabum exemplo , Hominem portantem caput Dtabolt, vel Cacodxmonis ; Caffiopetam y ■muaerem ftdemem m Solto; .Andromedam, Multerem nm abentem vtrum ; Orionem, Gtgantem bellkerantem ver- ratit. Fuitautemr^w, — iUe Medufo Vthlor in Andromeda vitlus,
qui Caput Medufeum in globo noftro finiftra tenet ma- nu , fihus Proeti, five lovis Argivi, ex Danae, Acrifii Arg1Vorum regis,& Eurydices Euroteo,iive, ut aiii vo- cant,, Lacedffimone natas filia; quam pater, ne filius ex ea nakeretur sneo fub terrathalamo incluferat, multis addms cuftodibus; utproditum Pherecydi Hift. l.i, & 12,, Sophoch in Antigone,& Paufania^ in Corinthiacis. v bi tamen a Proeto, Acrifii fratre,Argolici finus domi- 0 "ve Iove, in guttam auream , vel aurei imbris for- mam mutato, fcilicet auro corruptis cuftodibus, vitiata cit. Hinc Horatius 3 Carm. Dde 16; Indufim Danaen turris ahenea
robuficequefores, & vtgilum canum
trifles excubice, munierant fitis
noblurnis ab adulteris.
Si non Acrtfum Vtrgmis abdita
Cu-ftodempavtdumiupiter, & Venus
ytjjeni. fme enim tmum iteYi & patens converfi inpretium Deo.
•Aurum per-medias ire fatellites
' perrumpere ammfaxa, potentius EtPaullSYfWW0)^-
Aur entiarius: * •
„ s m CKcas peneiravk denique rimas ,
m^'s dti™ luppiter m thalamos, &c. H J" At-
|
||||
|
m . C OE L V M
Atque fic ex hoc concubitu natus eft Perfeus. Qui ac-
ceptis a Mercurio talaribus, & harpe , hve enfe falcato adamantino,qui Arabibus dicitur Nembus, item ab Or- co, five , ut Hefiodo placet in Scuto , a Plutone galea, ac a Pallade clypeo, fpeculo, & cibifi, cpia.mperam qui- dam dicunt, dormienti Medufe caput, quod in ipe- culo Palladis averfus intuebatur, unico fetu amputa- vit. Quippe id ipfum ei injun&um erat a Polyde&e Seriphorum rege ; qui eum cum matre ciftas inclufum, ac in mare dejectum , tefte Apollonio Argon. 4, &C Strabone 1.10, exceperat, ac educaverat: iive-, ut alii malunt, ab ipia Palkde , hominum ex intuitu Meduias proficiicentis calamitatis miferta. Atque fic Perfeus demto hoc monftro, ac conjeito in peram capite, quod Pallas poftmodum , Rheib Euripidis tefte, ciypeo fuo afExit, Tarteffo Iberias urbe, ubi facinus hoc perpetra- verat,protinus avolavit, ut ad Polydedem rediret. Sed ubi in itinere vidit Andromedam , quam quondamposms diromm culpa parentum
prodidtt,
ut Manilius 1. 5" canit, tanquam piaculum ftultitias ma- tris fuccedaneum, quemadmodum fupra ad fignum Ce- phei, & Caffiopes diximus,Ceto expofitam,virginis in- nocentismifertus, eam folvit; ac ftrid» gladio , capi- teque Medufe oftenfo monftrum penitus conficiens, miferam ab ornni periculo liberavit, & in uxorem du- xft. Videatur de hoc modo memoratus Manilius , Sc Ovidius Metamorph. 1. f; item Verulamius, Pindarus? Hefiodus loco adduclo, & Simonides i-n Perfeo. Medufa autem non illa Priami, neque Stheneli, &
Nicippes ejufdem nominis erat filia; fed monftfual Phorco , & Ceto , tefte Paufania in Corinth. progn3' tum , atque adeo Phorcidum , fitfe Gorgonum t>na ' quarum nomina funt ScjUa, Medstfa, Sthemo, Sc Eury^1- , His forores adduntur Pephredo, & Enyo, item I<emJuxta Melanthen lib. de myfteriis, proprie Phorcides, & Gr<efi di<3:33: quae vetuke erant a nativitate,ac u.no ocul°5l"?°~ que dente per vices utebantur. Gowombm capita We' |
||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. u3
runt fquamofarurn anguium ipiris obfita, & dentes tan-
magnitudinis, ^quanta; fuum effe videntur: adhsec
urpnU-lffineffi'-& ^X miex ' ocul°itidemuno per vices
entibus: ut traditum Apollodoro 1.2. Sed &Plinius eit 1- 3, Scjllam Phorci filiam, cum fe laviflet in fon-
■> quem Circe veneno infecerat, in monftrum fuperne"
»'gineum,inferae vero pifcinum, fex caninis capitibus
cad 0S' 1 mntztam- Habitarunt autem Infulas Dor- aaas , vel Gorgadas in iEthiopico fitas Oceano : ut
prodrtum Nimphodoro 1: 3. Csterum Medufe capil- os; ad auri colorem proxime accedentes, indignata
3 ? ob ftuprum Neptuni in ejus templo cum illa
commuTum , five, ut mavuit Ifacius, ob nimiam arro- gantiairj 5 ac temerarjam ejus cum jp^ Dea de pu}crrrj_ tudine contentionem,in colubros dicitur mutMe; imo
vimdhs indKhfle convertendi in fcopulos , ac lapides ^rW6^"13^^11^ Vnde Lucanus 1. <J. Phar- ai- Medufam patentem neminem impune: intueri poffe ">tet; nifi Demogorgonem, id eft, omnium Deorum F«rem m imo tartaro fepultum. Atque idipfum quo- Hue mnait Ovidius 1. 1 de Ponto : Iffa Medufa oculis veniat licet obvknoftris,
^ amittet vires protinus ipfa fuas. orgones vero dicuntur «s%£ „j y>tfv ? i^^m , id
mvLa UZ fPf^o^orum. Videatur Menander de Bol N/°1Phod<*- 1. 3 Hiftor. Theopompus 1. 17 , ojemo ad Acteum ^ iEfchyles in Prometheo , Alex.
NataUs c C JTentlS ' °vidiusMetamorph. 1.4, &
Pegafi . °mes f 7 , c. 11 , & 12; item infra Signurrt verum ^ ^tivam Medufee enarrabimus hiftoriam.
hiftorwm T^ faDula, fubftituamus veram ex Sacris Re rr? t avide> filio Ifai Bethlehemit^, poftea re- cidente hUm Gi§antem Philiftamm jadu lapidis oc- muelis c CaPut eJus obtruncante; ur. videre eft 1 Sa- tius, tneo ? VJ??,49>5'i,& 5-7. Nihilenim convenien- quam DavSfr ' ^" P°tett huic Signo codefti»
lUe Ca£M deferens thUifhei. VIII. TRI-
|
||||
|
iH C OE L V M
|
|||||
|
VIII. TRIANGULUM BOREA-
LE* ba$yioibtt-bntif i
Triquetrum, & Tricujpis^ five Triangulus, & Tri-
gonus feptentrionalis; Manilio Nili donum; Ni- lus; Mgyptus i Sicilia j Trinacria ■, Orbis terra- rum tripartitus: Grasce AiXQ^, Ai^arnv, T^Jyu- vog, T(yyMov; Herodoto no^^s Sapev, Nili do- num: Arabice Mutlathum, Mutlatun, Almuta,* leth, Schickardo Mutlaton, five cum articulo Almutlato, quod triplicatum quid fonat. Medi- no&ium eft in fine Odtobris, & comprehendit in globo noftro 4 ftellas. VofteUw itidetn 4. numerat : Jsayertu vero f ; qwtrum 3 quart&',
ttna quintx; & rurjttt unafext* magnitudinis : omnes jJJ virttttent imitantur. Deltoton vocatur; quia fimile eft Gra»canica3 triangu-
lari literae A. Hinc Cicero in Arato :
Et prope confpiciens parvum fkb peclore claro
yindromedis Stgnum: Deltoton dicere Graji
quodfolhi; formafimili quia litera claret.
Jtem Avienus:
Eft etiam, Grajo quodfemper nomine noflri
Deltoton memorant :fimile & iatus tflud utrumqnt
forrtgitur :flhmmnmfigno capm angulns artlat,
& geminifupremajugi vicinia mordet.
Tertia, qua /iantes fuflentat linea dutltts ,
parcior haudfimili fefe fub limtte tendit,
& contraila modum gemina face flammigerarutn
ftellarumfuperat.
Vbi ftantes dullm perperam , imo ridicule dixit; qul^
ftantes & parallelas angulum conftituere minime pol~
fiint. Defcriptionemautem hujus Signi elegantiffin13*
nobis cxhibet Germanicus Aratxa vertens: .
Tres
|
|||||
|
ASTRONOMICO-POBTICVM. Bf
jjes illi laterum dublm: cequata duorum
Nern'mfi>acia : Hnim brevier.fid ciarw ignis. le dn Pk ^^ TrimlHlu,m ififieles; ubi unum latus inaequa- cfom S, reliq"is- Videatur de hoc Hyginus, & De- Mtor de fteiiis. 1 " ,lcunt amem nonnulli hoc Triangulare Sigmtm in cce-
locatmn effe ad indicandum Signum Arietis. Alii, fio-nrf03 Slculam oralTe lovem, ut in ccelo fufpenderet euinm ejufmodi Sicili3E fimilem : qu^ fitu fuo trian- clum flf^ reprasfentare dicitur. Alii denique id fa- noh mm ad denotandum tres partes terrse. Sed c AS Potlus videtur denotare DEum Triunum, five fa- A r,r-n r Efientia3 divinas Jrtnitatem: prascipue, cum c7Jma fit litera vocabuli D E V S , item AT& , hoc tooC 1 > ~ • ' leSantur na3C verba : Tg«f «<nv o« u*e-
: hibJ^ T °' ^? iv ""• #«/**. *wtefimauiumper-
mZ 7 "' Ffer\ Verhum>& stlYttM Sar£lm ■ # «w»
Tr.-;n{f7-" Sed vlde fis'^uid de hoc diximusad Signum
r'anguhmeridionalis. b man/ five gte^n-manj
* ^igat0r>A&tatorcttrr™>Ar*tor-, Heniochus,
*Her; Erkhthonim, Homero Erkhthem ■ prTruTZT'' *{™ph*Mon>t icem c*/ww- */e J ' *' ^" *»' ^^' ^^' Ara*> lethrCapraml0rvisnutricem> -MyrttflM; Pe- **xx£!!-UtiJeae,ro<phon-> TwMvSi Oenomam- tinensT hW°h***: Gracis wloX&, id eft,r,- ^■^?^. W^V, ideft, '^WA* gltatQr' eAa^^o?, impulfor equorum, W V!s, aurigator, A,^A^} Wr*«* ^. |
||||
|
ns C OE L V M
tans (Ifidoms Mavortem dixic , rectius juxta
Schillerum Maforte : ) Mahumetanis Mulus CliteUatus; in Tetrabiblo Hora, pro Roh , five JLoha, id eft, Attriga : Arabice A/hajot, five Alha- tod, id eft, hircus, noviter etiam Memajfich al- haran: Aben Efrae jow n» w» npnh, o OT<pji/%«/» r >?V«* xgjsjav. Meridianum media node per- errans, circa medium Decembris, parte fua fu- periori nobis femper eft confpicua : ftellifque infignitur in globo noftro o&odecim; quarum qux in finiftro maxime fulget humero , Hirctts, Capra ,antiquis Crepa, Capella, vulgo Cabrilla, item Amalthea,<&icix.x\x; Arabibus autem Alhajot, quibufdam Alatod, pro Alhatod, five potiiis AU- tudo, quod hircum notat ex Ebrso > Peruanis Ctf/t4: &: Graxis <**| aXivia, Capra Olenia : unde Aratus in Phsenomenis: Oleniam lovis altricem dixere capellam.
Toftetttu computat l^ftetttts: Bayems verb 42; nemfe uwtrn pr'>"
piz, mamitudinis, in dorfo; 2 *'» bumero , & fede finifiro, fecunA* > jquctrt&; ^quinu; & 39 fexlA , hinc inde diffeminatcts : qtabt* adduntur &> IO ill& ftelluUflngettum conftituentes, quod libullt^ Stimulumvocnt. Qmnes &, &$. mtummimitnntur. Arabes, five Mahumetani pingunt Mdum Claelidt^
eretlum, fieno juxta aypofito,extra ajierifmum,cumfteUisjMt5' quae tamen non inveniuntur in freno Heniochi Gf£ca,J nici. Et de Heniocho, neque negare nudum effcnequ6 affirmare poffumus. Sane in afterifmis deAnihov illi a tribuitur, hoc eft, hmbus veftis. In finiftro , ut dixunllS^ humero, five dorfb, eft Capra Amalthene, vel Amdthef' quam tamen aliqui in dextrum humerum ftatuunt- hac conipiciuntur in vola finiftra, dno hoedi, five caP* f' |
||||
|
ASTRONOMICq-POETICVM. 117
Sackteni Arabibus, Albumaiari Agni, Grazcis ep«poi, id eJ*, hoedi, five agm, di&i. Bayero funt in dextra vola, ato c* xM£7tu, Proclo b> a,K£cc %&(}, hoc eft, in extre- wttate manus-, Avienb in finemanus. Capramdi&am °nint Oleniam; qubd apud urbem Bceotiae Olemm nu- llta; ut eft apud Strabonem 1. 8 : vel qubd in ulnat -VHriga;, five OUni Vulcano prognati filiae excepta fue- rit- _Cur auteni in ccelum relata iit3explicat Caefar Ger- manicus Aratsa vertens: — lUaputatm Nutrix ejje Iovis,fi vere Iupiter infans ttbera Cretsea: mulfitfiiijfima Caprse : P A re ^* c^aY0ff^ttm tefiatur Alumnum: fct °vidiuS $ Faftorum: — Prima mihi notle videnda
Stella efi in ctmas officiofa lovis. Nafcimr Oleniae fidus pluviale Capellae: Ifia dati coelum prantia lattu habet.
•^ais Amalthea Cretcea nobtlis Ida, diutur in Sylvis occuluijfe Iovem. Huicfuit haedomm materformofa duorum tmer Ditl<sos confpicienda greges
cormbrn aerets, atque infkd terua recmvii, uhere, quod nmrix poffit habere lovis.
■Lac dabat illa Deo.- fedfiegit in arbore cornu.: truncatque dimidiaparte decoris erat.
Sufidit hoc Njmphe, ctnxitque decentibns herbk f & plenum pomis ad Iovi-s ora tulit.
Iiie ubi res cceli tenvdt, folioqtte paterno rJedit, & mviclo nil Iove majm erat, P era Nutricem; Nuiricis fertile Cormt Hor t-' °lt"' ^H<s ^om^nce nmc qttoque nomen habent. induc nCat &m CaPr<sfidera > ^ no<aes fr'gi^as
aPud ^p6 r ■ '' eoclue oltu ^ao vitibus nocerelegas Phliafu . am m Corinthiacis. Et ob hanc caufam erat *[? ^eri ^apra ahenea inaurata in foro facra tes.' e e*°riente Capra fiderationem paterentur vi- te»J Pr?f.ltum eidem Paufanias ibideni. Sic quoque ^^•Ov^dmsdixit^fofo. Quippe |
|||||
|
rmi
|
|||||
|
n8 C OE L V M
»o» uUitutum efl Hoedis furgentibus xquor.
Caeterum an vere Capra fuerit, quas Iovem ladte nu- trivit, ambigitur. Quidam dicunt Amaltheam : alii Ca- fram Amalthe<e. Amalthea autem creditur fuiffe filia Hermonii, & uxor regis Nyctei; ex quo Nyd emenen peperit: ut traditum eft Apollodoro Cyziceno. Non- nulli putirunt fuiffe mulierem Arcadicam , cui nomen fuerit Capra. Qux cum gemellos peperiffet, illos alii* mulieribus alendos tradiderit; ut ipia nutriret loveffl» Hinc filii ejus', utpote Capra prognati, di&i fint Hmdi, five Agni : imo cum ipfa matre, quod Iovi lac mater- num conceffiffent, in ccelum recepti, ac Erichthonio io manum traditi. Videatur de hoc quoque Signum Ca- pricorni. Eft autem Erichthonius hic, qui in Aurigam cceleftem
mutatus dicitur , non Dardani filius , Trojanorum il'6 rex: fed Apollo five rex Athenienfium , Amphi<Sione tertio rege eje&o, in ordine quartus,ex Vulcano, CceU filio, & Athena, vel Attide, ut vocat Strabo I.9, Cranat fecundi Athenienfium regis five Iovis fiM , five , ut aW memorant, ex Vulcano, & Terra prognatus; Pandio' nis I, Orythiaeque, & Procris ex Pafithea Naide nyn1' pha, tefte Apollodoro 1. 3 Biblioth. pater; ac artis att- rigandi inventor. Vnde Virgilius 3 Georgicorum: Primus Erichthonim cmrtts, & qumtuor aufus jungere equos, rapidtsque rotis infiflere vitlar. Hunc Erichthonium di&um volunt ab j'p<?, hoc eft, &' contentio, 8c %S-uv, terra : quia inter tumultum quafi, ** contentiones Minervae cum Vulcano , ex terra fit pr0' creatus. Sed fufpicor hoc nomen ei attributum , qu0 contenderit cum AmphicHone, qui Cranao fuccenefat' de terra poffidenda, hoc eft, de regno: ut illud falterfl Grasculis in gratiam flis Minervse fit fi&um; quo Pfr' petuam, inviolatamque virginitatem , quam fibi ip"ltl" dixerat, paterque promiierat, confervaffe videreta * Interim tamen,ut ea nullum alium habuit patrem,qu^ Cranaum, fic quoque Erichthonio nulla alia fuit mat » quam ipfa Minerva: quaj Grascis primum A9-«v>> ■" 'a |
|||
|
m^-a ASTRONomico-Poeticvm. m
finpl„ 5|°ftea quOCiue>PaIlade Pallantis, five, ut aliis
emS p nt°niS'VCl NePtuni filia raanu Minenrae per- ctim LZ^J °rte cognomen acceperit j ac conjun- <aam fte rC °U ta" Et lianc Dearum non nifi fi- j ' > ot ego cenfeo, diverfitatem indicat Apollodorus
quorS? l-Squit: ^** 'A^"V ' (Iw>c*ft, MOT«5
tur • T Komam -<***** nomen proprie interpretan- *r«t PaffW ****' educatamfHe aPid Tritomm, cmfiiia Unti^ ' ate}w amha*'chm res beUiCAi excrccrm, m con-
tentionsm ventffe 8rc dicat t aUtCm hu'US Minerra Pater ^erit Cranans,in-
nia f^lZetZef'• P^*licet' inter tot contraria teftimo- tur - t teftis' ade°que haud fufficcre videa- mox fW° m ?fmtu funt' 1uibus teftimonium fuum
ficat^1USre,ddam- K&™ Graecanicaiinguafigni- tinScfZiTte cr^q-d- c^m >& Celf°La-
Tnt^ TT' hoc eft' M/™, qu* cerebri fedes. Imo
q«i dkiurr?Ud ^°HC0S ' CretenfeS ' & Ponticos
findirnr ™ ^ flve CTV*«*B'» quia cranium in tres Hinc lrV- V ,Ut teftatur Scholiaftes Ariftophanis. dictum T Z 5 1Ca ' fivePontica dialedto O-^nm naus r / ^ ; «Triton idem fuerit ac Cra- r«m' SP qU°que 'uti Cicero Jib. 3 de Nat. Deo-
q«am ArcTnq"e.Minervas recenfet, Mineroe illius, ^atrem apndlf ^ *. MaffenU C"#¥"» vodlrunt,
(fai^ z/r ' ' ^racis elt vertex capitis; unde Kepu- Co^&« f„;ff T"r CaPltaltms- Adeo ut conjicere liceat
^ Ceryfafia f™ UXorem > quafi Cfcwwwp diciam': ■^theLar^, Coryphafiam filiam ; quae alio nomine q . . rnuncupata. ^SnZlret Cr~ efIeillura 7ra> 1]ve
Varn fuiffe natom -T^ CX CLUUS M^ vel "**"» Miner"
omnium nr- ' AC emate Poetico Stefichorus dixit cianus in r>71 ■ r^em fecutus eft ApoUodorus, Lu- Wfida Rhod?n°glS Deorum' & Strabo j qui 1.14 ait in Pite Iovis fit ° T aUmm Pluifle ' cum Minerva ex ca- rui«, ubi fic caSt • ltCm Ap°llonius l 4 Argonautico- |
|||||||
|
Hf«'«-«j
|
|||||||
|
i3o C OE L V M
Hpuosw Ai£u'j;$ Ttf*s}Opi ccizvt A$vki> ,
Hp©J oV ok mwtffis Kttp&jtfs S^pe wap^aiVKcK , dvlof^je^ TeJrtwf(SF i(? vSacnyjjlKciaw/lo. Vnde poftea alii, commento abfurdo abfurdiori cumu- lato, natam dixerunt abfque matre. Imo cum Cranaus circa id tempus bellum geflerit cum Gigantibus, fabulss locus datus, qua finxerunt Minervam armatam ex lovis capite exiliifle ; quin & arma , & currum ftatim paraf- fe : ut fcribit Horatius 1. 1 Carminum : lamgaleam Pal/as, & aegida, cwmsque,& rabiemparat- Casteriim cum ex his clare liqueat, quod Minerva C£ Cranai filia, Graxis Athena dicta ; & Vulcanus Erich- thonium ex Athem Cranai filia genuiffe-, Erichthonius item a Minerva in templo educatus dicatur; ut prodi- tum Apollodoro 1. 3: fane Mincrva fuerit mater Erich- thonii, & uxor Vulcani clancularia : quem & Lucianus prasvalida fecuri lovis caput diilecafle dicit, ut Virgo» futura ejus nupta, erumpere poffet. Quod & inde p^ tet : quia Erichthonius Athenae Patri, eje&o Ampb1' ctione , in regno fucceffit : imo tam Athena , qua01 Erichthonius, quadrigas invenifle dicitur; ut videre ett apud Ciceronem loco adduclo. Miror fane oculatifli- mum Voffium, illiim humanae divinitatis Virum, quern, Ut Praeceptorem meum , ante omnes merit6 venerof , hanc rem ne unica quidem litera attigiffe : cum tamerl 1. 1 de Idololatria, p. 101, & 102., reges Athenienfiun1 ordine omnes enumeret $ imo & eorundem liberos,eX- cepta Athena, five , ut Romani a memoria vel aritiquf memino aut memini vocant, Afinerva q. d. Merni^er^f" Ac inter hos reges primus illi eft Mofi avy^av^r ~e' crops 5 aliis tamen A&aeus, cujus ille fiham duxit- *-e' cropi autem Cranaum, (alii Cererem,& huic Cranaurry Cranao Amphictionem, & huic Erichthoniurn fucce1' fifle dicit. Praeterea quoque apud eundem Voffiurn >-c" gere eft eodem libro p. 130, Minervam Graecanicatt1» regnante Ogyge , Boeotise rege , & Eleufinis in Ar£fllC'^ conditore, efle natam , ac iuxta Tritonem Bceoti^ rlu |
||||
|
:
|
||||||||
|
ASTRGNOMICO-POETICVM. rjt
vium , ab Alalcomenia Ogygis filia educatam : unde
AAa^HSf4^)i'f ■ item Te>7oj*'v««, & Tritoma fit nuncupa-
ta- Quod tamen Callifthenes efi caui! faclum autu-
llat j quia tertio die Lunae, qus nonnullis itidem Tritth
"M> five etiam Te/W dicitur, quod tertia a conjunclio-
ne luce apparere ibleat, Pallas iit nata: unde & diem ii-
Urn apud Athenienfes Minervse coniecratum cenfeo.
■^tque ita ea vixerit Iiaaci, & Iacobi Patriarcharum
tefnporibus. Sed parentes ejtis Voffius non addit. De-
niluelibro2, pag. 5-41 de quinque Minervis Tullio
etrtoratis loquens, hajc infert: Trima ei (Ciceroni) efi
pollmis Afater : Amebio fimiliter in tertio adverfm gentes,
' rulcano Apol/tnis procreatrix. irno ut Tk.etz.es in Ljco-
P fonemfcribit, 'aB-IxjuS, -jtvJ $uci*.ld\, T<? ^t) BsAov/xsj teyt-
** Ei"^;9»i"ov 3 o? iga.<nA&<nv AfliKvjs, Mmervx regirus
Kidam} ditl<e etiam Bdonicn, Brontei fiha, Vdcanus, ckm jnitxorem duxiffet, fermixtus ,genuit Erickhomum, qui in ttlca regnavit. Htec Voffius : qai non addit, quod mi~ f . » ^uid denotet nomen Bsloniae, item Brontcei. Sane Sot^C VC*a non ^mu^° peripexeris oculo, facili ne- qu 10..Cognofces 4 Arnobium, vel alium quendam , ex -j^ e hsec haufit, per B£o'v7£ov, pro quo mallem B^ov- Cra ' "fiKx^e ^ovem Cranaum; uti & per BsAoviV.fu/ acj.. f.1 . llam, cujus verum nomen, icilicet Athen<e, ipie ro% ln ^r£co Arnobius. B$ov1<£@* enim fignificat j0 .mm a®3or , quafi dicas tonitrualis : Sc eft epitheton wJnPn°Prillm; quiGrascis Z&sfyw1<&&. EtBsAo- Vam arm aHam denotat» qLlam Palladem five Miner- forftn matam' <l«alis erat Athena , Cranai filia : unde lumr 0manorum Bellona. b|a©* enim Graxis eft te- |
||||||||
|
fisninY ^' ut Euftathius explicat : &/3eAo'v„
4ir*^ V ^tew ?***• Vnde B£A<n"'i"? eft,q"afi
ladis humf T aYmaM'five tomtrm moderans. Vt fit Pal- |
||||||||
|
beUica LZ ^ ,Ea enim» praeterquam quod dea fit
> unae caffid! ejus infidetgallus gallinaceus, te-
I z fte
|
||||||||
|
iji. C OE L V M
fte Paufania in Eliacis, fbla dearum fulminis pollet po-
teftate. Hinc Servius in iilud Virgilii primo /Eneidos j Ipfa Iovis rapidumjaculata e nubibus ignem ;
haec commentatus eft : In hbrts Hetmfcorum lebtum efl, /<*' ■ ffus fulminum mannbias dici : & certa effe numina po/fidw tiafMlmtnumjabltts; m lovem , Vulcanum , Minervam- ■• Vnde cavendum, ne aliis hcec numimby,s demus. Et Plutai'- chus in Sylla , licet dubitanter id fcribat, divam illam, qua; Syllse in fbmnis praebuit fulmen , hinc vocandarn cenfet Mmervam, iive BeUonam : quas ego primitus for-' ' te unum idemque numen, fcd diverfo cultu pro potefta- . tis diverfitate honoratum, fuiife exiftirno ; unde pofte? ex uno numine imperiti etiam duas fecere Deas divei'' fas. CaEteraexiis,quxfupradiximus,fatisfunt liquida- Nunc audiamus quoque fabulam , quam nobis e* gentilium fcriptoribus enarrat Auguftinus , in opef6 fuo de Civitate Dei : ubi inter alia fcribit; quod Vul' canus fagittas , quibus Iupiter armatus in bello il'° contra Gigantes graviffimo , vi&oriam reportabat, 13' bricaverit; Ioveraque poftea exoraverit, ut, prsen111 loco , facultatem ei conceflerit concumbendi cum Pal' lade. (Invitus tamen, ut alii produnt, & faltem ob *a' cramentum,dum per Stygiam paludem fua fponte jura' verat, fe illi, quodcunque pofciturus fit, concefTururf * id ipfiim annuit.) Sed Vulcano aliquando, Venere at^ fente, in Palladis cubiculum intranti, primaque vi.ce , denti, poftea vim paranti maximo furore reftiterit 1 a. las: (Pater enim clam eam monuerat, ut relu&aretui •.> ita ut id , quod volebat, ad effeclum perducere neq11 verit. Atque fic Vulcanus in Palladis reluiStantis » tumultuands femur femen fuum effudiflet; quod -U lana deterfum , in terram dejecerit : unde poftniodu h natus fit Erichthonius. Quod autem Vulcanus &&A fcum in Palladis femur effiidiffe dicitur, idmore j Poetarum: qui, ut magis admirationi fint, 1* wv* *. J vwc proferre , & jwe&ipop/Kwy prolata proprie amant. ;' telligere. Atque eodem modo Erichthonius fuperl • medietate homini, inferiore ferpenti fimilis fuiffe fr"» ; |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 133
tur : nempe quia primus inter mortales fabricafTe fer-
. e currmn, eique, ad imitationem currus Solis coele-
15 3 quatuor adjunxiiTe equos : unde &, ob quadriga-
um inrentum , lupiter dignum cenfuerit collocari in
AA ^e noc Suotfue videatur Hyginus in Poet.
;r tr°nomico, Csefar Germanicus cum InterpreteJPaii-
«nias in Atticis, & Plinius N. H. 1.7, c. 4: ubi una le-
§as> Phrygum qiiendam primum junxifle bigas.
vero fabulas de tribus fbroribus Cecrope &
•^ct^i filia prognatis , Agraulo, Herfe, ScPandrofo,
Su'bus Erichthoniiim recens natum in cifta abfcondi-
um Minerva cuftodiendum commifit, fcire defiderat;
ls adeat Apollodorum I. 3 , Ovidium % Metam. Hygi-
num fab. 146 , & Demofthenem Oratione de faifa
^cgatione,inque eam Vlpianum. Cseteriim quod Erich-
aonium iemihominem , & femiferpentem antiqui fin-
ermt, varias quidem in eo cum fbciis fuis mire deili-
ans, nobis attulit rationes Natalis Comes: fed nemo,
^"°d fciam , veram , licet facillimam inventu , necdum
Jiecutus eft. Virgilius fane difticho fupra addu&o fa-
Is aperit ciftam Erichthoniam: ubi, fi duntaxat talpae
x lept, pritno quamvis non intuitu, tamen auditu an-
fcues mftar rotarum volutatim ferpentes, ac, ut cum Li-
t f ^ruar=01'bem volventes,tergaque volumine finuan-
j; of enr* Veteres enim primo ufi videntur vehicu-
' vtranis, five rhedis, quibus nullae affixae rotse. Ita-
1 e cutn Erichthonius illas , adjedis quatuor rotis , ia
pj,rus niutdiTet, videbatur primus in ejufmodi curru
& •l LIS «tentibus fedeas, curru currentQ, ob rotas an-
8 Um lnf!ar orbem volutantes, quafi
Ut JlmfS€ volumim crurnm ,
ano ;m 0r§1110'oquar : eoque dictus eft habere crura
ba? i!111' • • corPus reliquum, quod ex curru promine-
indufUm enirnvero Pr« hoc Erichthonio alios nobis
ait: S JldetUr Auri8as Theon in Aratum; ubi fic
eli —, *"*■ arurn'firiptores Auriumm eim, qui cceio adfcriptus
f & ™ eJje Utcnnt Btikrephontts (de quo diximus m
I 3 Signo
|
|||
|
134 C OE L V M
Signo Pegafi) Hel Trochtli, qui Callithece fitius fuit : fokfli- \
niaque hujtts rei facra in Argis primum inftituta, quodprimus junxerit currum. Quibus verbis Pierius Hieroglyphic 1. 43, ha?c addit: Sunt tamen, quiputent Myrtili ;funt qui Cillantis, qtii Pelopis aurigafuit; fmt qui Oemmaifgurant • effe contendunt. Atque ita Gracia eft in unaquaque re conten- tiofa. Et Nigidius tradit hoc figno denotari Aratorem, quem Oron ^figyptii dicunt; quod Oron, Ofiridis ex Ifi- de filium, ab hoc educatum credant. Et verum eft pa- trem Ofirin, vel Mitfraim Chami filium, primum J&gy pti poft diiuvium regem, /Egyptios docuiffe agricultu- ramj unde & fymbolum bovis, qui agriculturae,meruit. | Sed huic Signo fubftituamus Fatriarcham Iacobum;
qui duos Patri nircos prseparans , ac oflerens , benedi- • ftionem loco Efavi confecutus eft, Genefi c. 27, v. J>> ^ & 19. I X. COMA BERONICES, five
Berenices; t>a$ §raWl\-§aaVi Crines, Capilli, Cincinnus, C&faries, Trica, Teri'
ca , Tricjuetra ; Raitx Sudarium Veronic&; alllS > So/a; nonnullis Fufi: Gtxce Hvgino nAoV^- , [x.as MpovtKqs, "TaKcntafJiS ovspo(Qn , id eft, cincinn0' rumglobus, /36?puxog, cirrus, Tgt%is, id eft> p»l> capilii; Theoni ^XcmcIt^ , hoc eii, colus, rnulie' rum nentium inftrumentum, circa quod lanam» vel linum volvunt, Hefychio fufus, Euftath10 r lm& colui circumvoluttz, Smdxjila,Jlamina. Cir' ca medium noctis in meridiano deprehe*1"1* tur, fub ftnem Martii. Efi aittem comeries 14 fiettarum , fiiprit Leonk caudetm ; <lu
Aflronomi, qui poft Ptolemmm non iia iiu vixerunt, nixi funtre ^ , care tid certam imaginem , nempe ad Capillos , five Cxfarietn D ' ronices uxork Ptolemd. Sayems veropervetufiwn MS. c0^lcen!\!:. eufM.fubjiituh Mariipulum frugum,yfae fpicarum, novemfte |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i3%
tunprehendentem, qttem Booti, ut ejus confinem , adiunxii. 'Ethinc
™Uev°™turA\ziman, Azimech, fttoW^Huzimethon, 10«, manipulum, vel fafcem, fcilm arifhrum, fienificat; ut ad AS ™P»V ubenus annotetvimus. Ptolcmws Comam rS (pvA- lemdT^' h°C ^' foli° '^wfrondi hederaceo, vcl helici fimi-
poma Beronices inter aftra relata dicitur hac ratione.
um Ptolemseus Lagides fiveLagi filius , Magnus &
»'"»$ dlcl:us, jfcgypti poft Alexandrum Magnum rex (a
quo demceps reges fucceilores ejus , dicli funt Ptole-
?ffil '„lta.tamen, ut cognomentis Philadelphi, Epipha-
rls 5 & aliis ejuimodi diftinguerentur) in Afiam bellige-
aturus proficifceretur; uxor ejus i&w#c(? voto fe ob-
rmxit, quod capillos fuos adeo pulchros , utomnium
eul°s_aliicerent, fi Ptolemsus triumphans revertere-
Vell' A°eri cpnfecrare , ac in ejus templo fufpendere
quo Atoiue.ldiPfum> Ptolemajo vicloriofo redeunte,
i que praefiitit. Vnde eam Venus immortalitate do-
avit: nt indicat Theocritus in Syracufis:
KuTTg^ Atuvcu», av fA.lv d^xvd-mv Syii ^rvcASi
Sed h ?"'7r'ai') «V/*^©J, imlvim? Bgpovixfw. plo ^ulto poft Caefirie Beronices in Veneris tein- rap on arnpjius vifa, rumor exortus eft, eam in ccelum
dit e m' & iuPra Leonis caudam fufpenfam. Et fufpen- Phil^i' l -Ve flderiDUS intuut > temporibus Ptolemxi Euera P r finoes mariti & fratris ' fivePtolemsri defe<!ete' non ^athematicus _ qui Solis, Lunaecpe apnd TKm obfervationes colfcgit. Hinc Callimachus -tneonem Commentario in Aratum: H 3 Ko'v«y '£'gA4ev c* fcp £ Bepov.W On^ J:09p?X0V> «*» ""^ ™~<™ %>« ^«"f.
VH0dCatullusficreddidit: ™ w «* Conon cceleflt numine vi&t
fJ eroniceo vertice Cxfariem ^!2 c/^ • quam multvs illa deartm Et cum A?£W ta^mopmmne pollicita efi. ^mine Wr ad Vir8inis fldus» ftellas quafdam , fine
'lparfas enanifret5fubjunXit Theon: o. 4,'^*- |
|||
|
i3(5 C OE L V M
x.drtu) dvl)4( htyxcn. Kovojv jj ftaStfjwa^ngj', TlTsX(y,di^
X)a.fi£c$j@', B.poviJOjf ■okox.ctpov l| o.u1«v xdl>is4fii<n' Hi illas fufum , jive colum dicunt. Conon autem Mathemati' cus, Ptolemxo gratiftcatmus, Beronices comam ex illii cen- fttwit, & a/im inmlit. Sed intelligamus potiiis , fi lubet, fub hac Beronices
Coma , defaries five Capillos Mari<e' Magdalente, quibus pedes Chrifti, quos lachrymis fuis madefecerat, abfter- lit, Lucas c. 7, v. 38: five Capillos Maricejororis Lazari, quibus atque , ac Maria Magdalena, pedes Chrifti ex- terfit : vel, fi mavis , Caifanem Abfaloms omnium pul- cherrimam , 2 Samuel. c. 14, v. 2y, %6, & c. 18, v.9- XI. BOOTES; tXt^itfytttiUtlbtt
Vdtmn-fytyttt I fcas J£)$mn-gtfftrn > Q^Ciceroni Bootis, Bubulm, Bubulcm, Iuvenali ,
Tardibubulcm, Pajior, Cuftos boum currum tr*' hentium ; Clamans, Clamator, Vociferator, quod ftimulo inftet bubus, ut Latinis Almagefti in- terpretibus dicitur ; Plauftri Cufios, Ovidio Ctt' • ftos Erimantidas Vrfa ; K^irclurm, Ifidoro Af_ £iurm minor ; quibufdam Septentrio _ Petellid1 >( Gnofio Philomelm Cereris filius; lcarus, Icarif^ > '. Lycao»; Hefychio Orion; Plorans, & Vrfi^ 'venando infeclans Arcas , Venator Vrfi; ArElo* fhylax : Gra.ce Suida? 'Ap>crlSp@^, 'AoKTvtyvMZ' id eft, Cuftos urfarum, Vitruvio Cujlos Arcii, && ZSttttnfy&httr, communiterBo^s, ideftj^" bulcm, vel Bot^tjg, clamator, fcilicet cum accentu in ukima, ut Arabes Almagefti interpretes le- , gerunt; in Msppa Turcica 'di^epog, hoc eft» Sagittifer : Ebraice *t : Arabice Ariamech, ^" ramech, Aramech, Schickardo Arramicho,^ c^% |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 137
haJtatus,Lanceator: unde & nonnunquam cum
venabulo, & canibus venaticis pingitur; Albu-
Kiaiari cum equo: fed juxta fragmenta Azophi,
■^rabes haflam , gladium, pugionem, clavam, &z
aJmos aliquot tantummodo pingunt; adeoque
plures, eafque feparatas imagines ex hac con-
ttellatione conftituunt. Quibufdam & dicitur
Cheguitis, Ceginm, Thegius: fed hasc pertinent
ad conftellationem Cephei. Et hinc forfan
Aben UCrx vocatur Canis, five Moloffus latrans.
v-^terum no&is mediomeridianum tenet, cir-
p>initiumMaji: ftellasque complectitur in glo-
. ° noftro 23 : ex quibus inter ejusgenuaiil
lrnbo, five fimbriis perizomatis maxime lucet
Ar&urus, Martialis & Iovialis naturx ftella;
3uam, olim informem , in Zona defignabant
fcudoxus, Aratus, Eratofthenes,Manilius,Hip~
P^chus, alii. Arclurus kat' i^oxnv vocatur, &:
.Utn n°n procul fit ab Vrfe cauda : Ifidoro quafi
r£i»z,ona,Bootes: ArabibuseftGladius, autPu-
&J> i Alramech, Aramech, de quibus modo dixi-
ns » item Azimech, fivc A&imet, quod tamen
^eJms acj spicam Virginis refertur; &c Alkame-
J' K°^nza; Homero 'oip ivav, quafidicas,
* amttatibus, & infortumis multumfcatens ; Pli-
}° Slt*'HS horridum. Hujus autem Sideris men-
Jonem ingerit Iob c. % v. 9, & Amos c. y, v. S.
Xx^l^^HkafteHfm°tnl>iiit2ZfieUM intm , & tmm extra:
tnatit r, /? /'. ^emteu'Mmpiwii.mfignkudinii , in fineperizo- HU infmifhTh **"** -Ar<a:ururn ^aam '» 6 nnii »ex 1uibm
lum Arabic° 'Ka'"6*" ^eS'nus > *&* ™ dextrofemoru , wxtct cinga-
hniut- 13" rer>^ Mezer, diis Mirach, vel Mirac, appd-
) iimna, imrnmtmilU, in mtmu finifirn, dicunmr
1% Afelli,
|
|||
|
i38 C OE L V M
Afelli, Cr ultimet in eolorobo, id eft, pedo incurvo ,five clava, Virgilio
pedum , Ptolems.o K9x°f>faG<&', id eft hafta , Hygino p>Tmhn , clav/t, Befychio ^KaZfo^/, haftile cavum , venabulum ; Arabice Alka- laurops, Schickmdo Inkalurus, baculus Bootis , quod olim eflct cvtS xs^pai.ficdiiia; Ebraice nni lancea, pugio : porro f quin* ts. ; & yfexU, ex quibut illa in falceprima Marra , Hefychia Mer- ga, Plinio Falx Italica diSa, hmc inde diffeminatfU, omnes f) , & £ natur&, exceptis ArBuro, & parvijfimis. Bootes in globo pingitur non totus yeftitus , fed cin-
«ftutus, hoc eft, perizomate, five panno, qui cingulo fu- pra ilia, infra mamillas,fubftringitur; qualis habitus ve- terum popparum. In Mappa Turcica eft ridicula figu- ra , qua: folis verbis concipi non poteft. Exit auterfl manipulmftondium, aut herbarum nefcio quarum. Hafti» canes habens, five Haftile ferpentes habens, vocant, cum ti- tulo appofito otsBcpop&; ut fupra vidimus. Vnde etiaM Arabibus Bootes abfblute dicitur Sagitta: quod in Afte- rifmis Almagefti eft Aumech, id eft, haftile. Et omnetfl direftam virgam, quin & axem mundi voca.ntAzjmech- Azjmech autem in Tetrabiblo dicitur Aramech : quod fcribendum , juxta Grotium, 8c Scaligerum, Hazjr/ietn Aramech, hoc eft, Manipulm Lanceatms, flrt &U11& pftflk Et reperitur quoque in Ebraifmo "Qi , ut Iof. ScaiigeV annotavit. Art~lophylax verb , & ArElurm , ut Booten nofa1
communiter dicunt, funt vocabula asquivalentia, cnft0' dem five infpeilorem Vrfk fignificantia. ip@- enim, qua"' do derivatur ab o?£v, jd eft, videre,trovidere, curare ; <v 4>uA#£ , eandem proprie obtinent fignificationem "• u Abrahamus Csefius in Difquifitionibus fuis quoque an- notavit. Et vocatur Cuftos Vrfe, quod inftar cuft°dlS cujufdam Vrfe adhibiti,a tergo eam fubfequatur. Hin Aratus: "£i;o7ntyzv </[' EAix.r,s Cpifi^) ihaovlt tojscw?
A§WoCpuA«| t f dvfyic c^nHA«a« (3o«'tW/, & Cicero de Natura Deotum : Ar&ophylax vulgo, qm dicitur effe Bootes.
ArUofhflax autem , five Bootes, aliis proprio "?nl1 u- ■ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. j«
j- . -'
Qicitur Arcas, aliis Icarius, five /aw.- unde Casiar Ger-
manicus: Inde Helken fequitur fenior', baculoque minatur,
five ille Arclrophylax Bacchio munere ceefm ■lcarus ereptam penfavit munere vitam, &c. lcarnt iUe erat Pater Erigones a Libero vini faciendi 1T}odum edoclus, ut hominibus largiretur: & certe lar- gttus eft, ikd fuo, & filiae damno. Quippe a paftoribus vlno inebriatis lapidibus occiius eft : &filia,poftquam °ccifum Patris corpus canis indicio inventum , in Hy- metto monte fepeliverat, prae mcerore vitam laqueo fi- j^lvit:; Icaro tamen, pariter ac Cane, una cum Virgine, oeneficio Liberi in ccelum receptis : ut ad Virginis, & Vatlls fignum fufius annotavimus. Et hinc eft , quod eptem illas in Vrfa ftellas , Icarios boves dixerit Proper- IUs : Flectant lcaxii fidera tarda boves. Cajterum qua ratione, & occafione in ccelum fit
ranslatus Arcas, idipium fupra in explicatione Signi
ri£e majoris, curfim, ac perfun&orie attigimus : reli-
inum ex hac innotefcet fabula. Arcas Calliftus ex lo-
C j!veA^P°Uine Lyceo filius , a Lycaoue Arcadias rege
aUiftus patre , adhuc infans membratim laceratus, &
L x Un comedendus appofitus eft. Comperto autem
ce r §itio ' Inpiter Lycaonem , ejus asdibus priiis in-
ls ■> commutavit in lupum, & Arcadem, compa&is
la .^ ris5 vitae reftituit: imojam adultum, quiapopu-
1DUS fuis acceptum a Triptolemo frumentum mon-
averat, eofque panes conficere docuerat, unacum
ne tre- Ut n°nnuili tradunt, aftris intulit. Et «ftimatio- dic' 9°^°° ODkure indicat Pau^nias ? cuminArca- Ot' i'n' eurn in Mamalo monte fepukum, juflu-. \AuTa PeIPnici> deportatum fuiiTe in Arcadiam. Sed V °C Vide fis ad Signum Herculis, & Lupi.
tuanSUm • °e BuhHlcis» & MnMoribm fabulofis fubfti- P1-opher^°tIUS ^roPnetam -^mos 5 ^111 antequam ad" teftatur ^^ mams ev°cabatur, bubulcus fuerat; ut ipie lHm rr, P- 3 j v- 14, & i <f : five Nimadxm ,fortem il- r-natormcoram Deo, Genef. c 10, v. 8, & 9. XII. 'CO-
|
||||
|
C OE L V M
|
||||||
|
*4°
|
||||||
|
XII. CORONA SEPTENTRIO-
N ALIS {iveborea, &cprima ; t)Cr^OJfc-
fratifc / five ou ytomv-frofym -,
Diadema cceli ; Manilio Corona Ariadnx., vel
Ariadn&a, aliis Cretica, Gnojfta, five Gnofia Virgi- lio, & Ruffino; item Corona Vulcani, Amphttri- tes, Thefei, Minois; Albumafari Calum; Azo- phi Parma; quibufdam Oculus: Arabice Alphe- ta, in Mappa Arabica Aclileufchemali, five Acli- lufchemali: Chaldazis MaipheIcare,c\uod Bayero eft SertumpupilU: Ebraice ^™?, ab 1?? corono, nH> Atarah, item Itter, Pheer, & Phaar: Grxce 272- <p»©^, & ^^)«*os ot?«tb5 , ^ Qcp&iog, Coronapri" ma, & borea; item &<peLvti, siQog, tdppa,, id eft» fertum, coroila, capitis infigne ; Appioni %opuvoCi aliter xopava., Corona. Meridianum no6\e me- dia, menfe Majo, coronans,in globo noftro otfo conftat ftellis; quarutn prope frontem fulgi" diflima, Maliilio dicitur Lucida Coron&, Maroni» & Ruffb Gnojfia, (ive Gnofia; aliis Gemma vel Margarita Corona ; item Pupilla ; Rcja apertt '• Arabice Mumir, Munir, Malfelcare, Acliufchc- mali; Babyloniis Eiepheta, Alpheta r AlpheccA» Alphacca; quod Grotio folutionem lignificat: Schickardo Alphakacho, id eft ,fios apertusfoM" tus: Vtolcmxo Actft,7n?'ogcLstj(>. Toflettm itidem numemt 0B0, uti & Vtolem&tu ; alii novem, teJ
Ovidio Fajior. 3 : Ameaper/leliasmmcmicatilhnovem, r
Jsayerm autem hxbet uniecim ; &, dum Coron& adhuc lemnifii*'"') .
t<e vinculum prcpenddum novem ftelik ornttum addi:, colit^ nempe unmfecundn lucis, qus. proxitm fronte Manilio, ****£j |
||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 141
re>'iort parte, ex oppofito tommiffurs.; forrb <j quarta j 8 tjuint&, &• 6
J xt<e,omnes Venereeu Mercuriali naturatemperattu. Hoc fignum fingitur plerilque inftar fafcue, five_&._-
dfmatis, quod capiti circumligatur, & folvitur. Itaquc itella lucida quibufdam eft inftar commifTura. illius,tan- quam, quod Gallis dicitur, bouton, Germanis ctrt ft.0). f/ pUf / rofc / vei fcfjfetffc. Veteres enim coronas fafcwlts live lemmfcis, de quibus Tertullianus 1. de Corona milit. & Martianus Capella 1. 2 de Philologia, nuptiis , item Herodianus,&]Sicas fcripfere,quui Scphiljris colligarc folebant. Hinc Horatius: j Difplkem nexa philyra coronx.
<$>Kv?u autem Gr_ecis non tantum arborem , Latinis ti~ <**n didam, fignificat; fed etiam, ut Plinio N. H. l.itf, c-14 videtur + Membranamillam inter corticem , & li- gnum tilia. arboris tenuiffimam : ex qua coronarum lemnifci, five fafciola. de coronis pendul_e,conficieban- ^r _ item tabella. tiliace_c, Gr_ecis 4><Au'|>iv.i -Tnvaxts di- tas > quibus pro chartis ad Scripturam aptis veteres Mebantur. De hoc videatur Vlpianus L. 5-2, Libr. ap- pellat. D. Deleg. &fideicom. 3. Paulus recept. fent. J">- 3 > tfc. 6 ; item _€lianus, & Euftathius. Ob ejuf- ocu autem nexus corona legum dicittir hieroglyphi-
im. Quod B. Hieronymi mens eft : qui di&um Py-
agorse, HQttvw^ ^iitta%, interpretatur, kgesnoneffe
1 "cerandaSjfed i» vigore confervandas.
^erturn quoque Manilio , aliifque Poetis appellatuf. ^°d nonnulli veterum Myneum autumant; forte ob enerem, cui myrtus facra ; qtiodea coronata aftiterit
ve ^ xS'tefte Nicandro iri Alexipharmacis; fi-
potms quocl myrtus arnoris ignem refrigeret: unde ^mantes Virgilio Mn. 1. 6 , myrte.. teguntur filvL Ec fan? v GOronam dedifTe fertur Vukanus. Multi, for- ut Cn • J1?16™ ApoUinis, Laureum; quidam exflonbus, Callirrf1 ^ ritatis Dei. Hyginus ex auro & gemmis ; Mularu ° CX cattUts eonftitutum ; alii pennamm, uc ^»d7cuntP.enaiSSirenUmdeViaarUm' ^^ ™*
|
|||||
|
Hoc
|
|||||
|
i4i C OE L V M
■ Hoc quoque Nyftacis quodfparfum flortbus ardet
mtdttplict ambttum redtmitum lumtne Sertttm. Quin & pingitur interdum inftar ierti eX duobus hederoe rarriufculis vinculo emiilitio colligati : nempe refpectu Bacehi five Liberi Thebani Iovis ex Semele Cadmo prognata filii, five potius ^Egyptii, Ofiridis di&i, qui ejufmodi coronam primus, ut triumphorum Deus, tefte Saturnino, capiti impofuit. Ofiris enim five Mitzraim, qui filius fuit Chami, Grascis AtoW^ dictus, ac condi- tor templi Ammonis, item Thebarum ^Egypti, primus invenifle fertur hederam , asque ac laurum ejus frater Apollo; ut ex Diodoro conftat. Hinc quoque vocatur hedera ^gyptiis Chenofiris, hoc eft, Ofmdss planta: im° vitibus etiam in Bacchi facris praeferebatur: quem for- te , quod hederafemper vireat, perpetuumjuvenerfl finxerunt. Namfilis eetema eft Baccho, Fhceboque juventa.
Ac ejufmodi coronam hederaceam cum corymbis, ^ifjtvimm Suo Ktzhfap&av, qualem in Graecia? Magn^ numifmatibus videas , nobifque Capella, & ManiHuS 1.5", defcribunt, exhibuit quoque Bayerus in Vranome~ tria. Sane ob raritatem , exemplo Liberi, victorem exercitum heder^ coronatum ex India reduxit Alexan- der. De hac Artemidorus 1.1, c. 79 : Corona vttis, i°~ quit,<S? hedene fblis Dionyficu artifcibtis confert: reliquis ">tn~ culaftgmficat, propterpampinos retortos, & hedene ampl^xtiS * aut morbum eademgratia. Malefachribus autem decollatto- nem portendit, propterea , qpcd ejufmodiferro refecentur. A que hinc hedera, aeque ac vitts, fmilax, abies, ficus, &cqfter~ cus, Baccho facra : quem quoque Hedereum di£e Acharnis; ubi primurn inventa fertur hedera. NiW ?°~ tius id faclum velis Nyfs, quam ille in extrema fe"e ^" dia condidifle, ac ibi hederam plantafle dicitur : un & forte Dionyfus, five Dtonyftus, quafi dicas,D^ N]fiti5> eft nuncupatus. Appellata autem eft hax noftra fideralis Corona^ ab 2
tiquis , Borea, ad differentiam ejus, qirae fiib pedibus Sagittarii 5 nempe Coronae auftrinas. Et pinxeruntea^ |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 143
nonnulli ut Romanorum triumphdem ; quam publicus mmuter, eodem curru triumphali Roma; ve&us, fupra ^aput Imperatoris tenebat ; qualem deicribit Iuvenalis ■ at- 10 : alii ut novum diadematis aentts ; alii alio modo j
llt jairi diximus, & ad Signum Coronae auftrina;, quod a<u> quoque videbimus. . Adicribitur vero ea imprimis Ariadne Minois ju-
niOL'is, Cretas Regis, ex Pafiphae filise, ac Androgei fi- e Glauci forori: unde & Cretica, five, quod idern eft,
yn°M<*, vel Gnofia, &Cnofia, appellatur : utapud Virgi- 1X1 1 Georo-iconim : |
||||||
|
Gnofiaque ardentis defcendit Stella Corome.
. "L1jus Ariadna? beneficio ac coniilio , labyrinthum !nexpiicab iiibus viarum ambagibus conipicuum , puta evHabilem viiam Athenienfium ignominiam , evafit,
^ineode gentem Minotaurum,hoc eft, Mmois exerci- ,s P^redunj, nomine Tapirum, live Tauri hujus filium
uitennum, occidit Thefeus, ^Egei Athenarum regis,
v4Llem cur Neptunum dixerint, explicavimus ad fi- gUlrn Geminorum) ex ^Ethra filius , ac Hippolyti, & enioph0ontis pater. Qui tamen immemor beneficii,
fi,.PerJurus, eam una cum Phasdra, fratris Deucalionis eiu ,duaam> Catullo teffe, in Irifula Naxo, a Baccha J s admonitus , poftea reliquit f seque ac lafonMe- }■ am -^etae regis Colchidis ex Idyia , fiveHecatefi- c ™ , & fororem Circes , ut C. Gselius apud Solinura Ve fVOcat'netnPejuni°ris j fenioris vero amitinam fi- An 1?tte Pro8natam ' ut e^ aPucl Homerum II. x, mo, ftC ■Ar8on- 3 ■> Hefiodum 3 & nos in Eridano de- ittrabimus. Vnde Ariadna ipfa in Thefei perfidiam 1C mvehitur: Siccme me fatriu abduBam perfide d> oris,
Vide fi ^ ' f^mo llcl'Atftl llttore> Thefm ?
iii iteil^ hoc nobls dictum ad Signum Sagitta- o ~T\ Geminorum. rcRnante? ^3™5 CaltX fmt Anadm : illa a Thefeo,
at al£cra r ^ardl? Naxii nepote, rapta, cum moeftitia:
*-iben3 iive Bacchi uxor, cum hilaritate; ut ex;
Plu-
|
||||||
|
144 C OE L V M
Plutarchi Thefeo liquet. Et hanc cumLibero patre*
pinxit Ariftides Thebanus: quae tabula vendita dicitur iex millibus Seftertium. Interim tamen qui has Ariad- nas, more folito, confundunt, affirmant, Bacchum pri- mam illam a Theieo reli&am duxiiTe in uxorem ; ejus- que Coronam, quam Vulcanus Veneri, unde & myrtea quibufdam creditur , & hsec rurius Ariadnae dederat, Arato tefte , aftris intulifie : ut pijjwa fit ^i^ojwswf 'Api«^v))?, hoceft, in recordationem abfentu , vel mcrrtu^ Ariadn<e; five, ut alii tradunt, ad leniendum dolorerflj quem Ariadnae creaverat Bacchus; cum amore fili# Regis Indise exardefcens, eam ipernere videretur. AU1 addunt Ariadnam ipfam telo a Diana , ob amillam vif" ginitatem, jam transfixam, una cum Corona ailris ifl*5 tam fuifle. Atque hinc canit Propertius : Te qmque enim non ejfe mdem tefiatm in aftris,
Lyncibus in coelumyetta, Ariadna, wis. Item Seneca in Hippolyto , ubi Phcedram abfenten1 Ariadnam fic invocantem introducit: lete, ibror, quacunque fiderei poli
in partefulges, invoco ad cafum yarem.
Quod tamen aliqui de ipfa Erigone intelliguht. Et O" tullus ex Callimacho : Aut Ariadneti aurea temporibtts
fixa corona fvret. —
Quin imo Manilius Coronam in ipfo ccelo Ariadn* capiti impofitam fcribit in Sphaera ; uti & Iuftij}u Martyr in Apologetico. Et ait qui Cretica fcrip»c' Bacchum Ariadnam conjugem tali dono honorat301 ], Faunis currum ftipantibus,abduxiiTe : quod etiam aP Guilielmum de Choul, Neronis Numiima teftatu*. &■ valde verifimile hoc eft; cum antiquiifimis temporiru ' Plinio tefte N. H. 1, i<5, c. 5-, nullis, prasterquam Du ' aut in Deorum numerum receptis, conceiTerint c°r nam. Sic primum omnium capiti fuo coronam lfUP . fiiiiTe modo diximus Bacchum,& quidem hederacea ' qiue omnium prima in uiiim venit, ac imprimis Bac ^ initiatis poftea impofita eft; ut proditum E^P^tLc- |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 14?
Baccnis , & Dionyfio in Cofmographia, item Macro-
10 '• 7 Saturnal. c. i. Et in numilmate quodam ve-
,eri c°nfpicitur Bacchi fimulachrum cornutum ac he- era coronatum cum racemo in dextra , & fpolio in fi-
n»tra, addita epigraphe AIONTSOT SiiTH- 0 s- In alio eit idem fimulachrum , fed akera facie
^rcules cum clava & fpolio, fuperaddici infcriptione HpAKAEOT2 2iiTHP02,&infra 0ASliiN: «ernpe quia ex Thafiis populis Infula; cujufdam Thra- Cl°us finitim* Herculis majores ortum traxifle fertur. Cieterum illam Ariadna? Coronam Timachides Poe-
*f plexam fuiffe ait ex quodam flore , qui dicebatur
*"y©->Minnov. 'Asra Ttfra, inquit Athenseus, av&xg cp^ai
i^? T "? 'ApdSvvie xKhiSfrffaov sifyaAov mishi^m, Sed &
Ariadna; &(peivu< xoiln&ficpivui efTe berbam , nomine
*x*xajvfav, Crinagoras Poeta dixit in Epigrammate
^pud Ptolemaeum §> H<5><wsjwv©- ; utexPhotiiBiblio- 'eca conftat. Videatur de hoc Scaliger in Maniiium.
■^eniuiere quoque hujus Sideris Ptolemsus Almag. 7« 'phonfus. in Tabulis, Casfius BafTus , Cafar Germani-
CUs > Iul. Firmkus 1. S, & 1 r , Marcellus 1. 1, c. 4 , & j. *\c- i, Plm. N. H. 1. 18, c.23, & 31, & Gvidius in altls ; ubi in j canit:
tiAcchw amatflores; Baccho placuijfe Coronam ,
gx Ariadnajo fidere nojje potes. qu n.£ Prsterea, qui dicunt, Coronam hanc efle Thejci; ju fm in mare fe conjiciens , ut gemmam Minois in il- m abjeclam qua;reret, ab Amphitrite dono acceptam, ^ptunus inter fidera retulerit. Sed fub hac ccelefti • o. rona Potius intelligi poteft ilia Maani Majveri; *^?vCaplti Vs°ris fu£E ™pofuit, Efther C- 2> V-r7- vel
potir tV^*. ■/*mm°nit<*rt*m talenti pondere ; qua bello fnifteUm nf v^etri' ante Homeri tempora, infignituro Spi»ean\ e f Reg' C" I2> V> 5° notum: vel' fi mavis, iUum pro vam.iSmfiri IefH Chr*fti<***«^&&; qua
Wrunt IudeCCatlS noftris patientem , dehoneftare vo- locis vide • ^V Ut eX hi&oria Evangeliftarum multis in K XIII. SER-
|
|||
|
C OE L V M
|
||||||||
|
146
|
||||||||
|
XIII. SERPENTARIUS;
Serpentinarius,, Serpentislator, Columellas Atf
guiger, Anguifer, Ciceroni Anguitenens, Effemi- natus; Ophiulcus, Ophiulculus, re£tius Ophiuchtts, id eft, Serpentis pra/es; quibufdam Carnabons; Triopas; aliis Hercules, Puer angues manibus prC' mens ; aliis C&fim live Glaucus ; item Mfculapius i Phorbas ; Cadmus; Iafbn; JEfacus; Laocoon ; Art- ftaus, &c. Grazce Arato Mcyefog , communitef 'o<p-.Qxog, male 'ocpix/Kxss; Mautis,qui Gruem, U* ve Ciconiam ferpenti infiftentem pingere folenO Elhague, Alhague, corrupte Alangue: ArabibuS Afeichius, five Afeichus, quod ex Graxo o<pi2%°" eft depravatum; noviter Alhava. Medio n°' ctis mefuranicus eft,circa initium menfls Iunii: ftellisque in globo noftro infignitur 2,3 ; incer quas confpicitur fulgidiffima in capite, R& A"~ hague,hoc eft, Caput Serpentarii, vulgo di&a. Toflello funtl^ftell&intra Signum, & £ extra : Bayerus aittf^
nnmerat 30 ; cparttmunz in capitefecunda magiitudinis; 7 tertt* * yqmrU; II quinu ; Crdmfexta : omnes}) & J imperio fubj1' cte>,prdter fporctdes J dicatits. Signum hoc a plerisque tribuitur tAzfidapio; qu* *
Afclepim-, ut Graxi fere fcribunt, Zenobio Acciaolo» apud Theodoretum Cirenenfem. Hinc quoque ejus je> ftum Afclepixa, AmiKrimeia,: quod Epidauriis fuifle A^" to ait in Ione , Paufanias. in Corinthiacis , & Poi»u Onomaft. 1. i , c. 22. Sed cum Cicero 1. z de Natu^ Deor. tres recenfeat i£fculapios ; quis propne ex ri ^ bus illis ■AcAr,glYi$j@r fuerit zAzfcalapms ambigitur. * _ men plurimorum fententix conveniunt in Meffe^ • |
||||||||
|
\
|
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. -147
qui Podalirii, & Machaonis pater. Cujus cum incerti eftent parentes, aut faltem pater, au&ore Tarquitio , hngebatur, Albrico tefte, filius Apollinis , ex Coronidc ^pha, Phleg yse regis ac bellatoris acerrimi filia : ut ■^odorus Sic. I.4, c.9, Paufanias in Corinthiacis, Ho- j^erus Hymno in ^Efculap. Apollonius inArgonaut. • 4 > Hyginus Fab. 14, 97 , 2.02,, & 251 tradidere ; & n°s quoque ad Signum Corvi innuimus. Hic Epidauri ln -^rgia, ut vult Paufanias in Corinthiis , fi non natus, certe ibi cultus fuit: quod Livius 1. 5-, & 45T, Minucius *° oftavo, Arnobius 1. 7, aliique quam plures teftantur. ,tQjUe hinc quoque Iuvenem ihmbeium ; & Epidawmn
Qixit Ovidius in Arte : *dfferat ipfe Ucet ctui&at Epidaurius herbas,
fitnabit nulla vulnera cordis ope. **hi tamen matrem illi fuifle contendunt ArfwoHn Mef ienia.m, ftupro compreflam ; quam dum virgo eflet, Co- r°mfjem appellatam ex Afclepiade Poeta antiquo , &' ^ftide , Scholiaftes Pindari Pythior. Od. 3 , annota- yit- Et hsec Arfinoe, five Coronis ex regiaPerieris ^effeniorum regis ftirpe genus ducebat: quippe neptis
.rat Perieris ex filio Leucippo : ut traditum Paufanias q ^ffeniacis. Vnde & partem Meffenes Ithomon, & ru VT" • ^11^0 °^m regnatam , filiis iEfculapii pa- \ e tradit Homerus Iliad. 2. Imo ipfe <ss£fcdapiw5,
l^Epidahrius, quam Meffenius vocatur : ut au&ores nt Reinerus Reineccius Hift. Iul. part. 1 , regno z6 ,
a ranqtullus de Illuftr. Viris , Ladant. divinar. Inftit. |
|||||||||||
|
Ariftides apud modo memoratum Pmdari
|
|||||||||||
|
*
|
^choliaft
|
0 .
|
|||||||||
|
pA j- - "<...uu4 ^^.wpium ex Coronide pro-
niu.s1lCereain.ac* riPas Amym fluminis tradit Apollo-
tus t a" a matre expofitus, ac caprino lacle nutri- canis t ■La<aanrio de raUa Relig. imo a Chirone edu- raatris "tv"' ^'am9iuam am mauut' eum ex utero filio r ^ianffi Jum* > ob concubitum cum Ifchye Elati > °S° jam impofita;, a Mercurio , five Apolline K z ipfb |
|||||||||||
|
M8 C .OE t V M
ipib extractum fuifie: ut teftis eft Ovidius I. 2, Mctara*
Non tulit in cineres labifka Phcebus eofdem
femina: fed natumflammis, uteroque parentis
eripuit; geminique tulit Chironis m antrmn.
Cultus autem fuit hic nAifculapius Meffenitts , ob mc-
dicina: artis principatum, qua multos lanitati reftituit,
conclamatas antea valetudinis creditos, ut numen lani-
tatis per totam Graxiam 5 imprimis autem Epidauri '■
ubi & fulmine iclus , ut ajunt, decefiit, ac lepuitus eft>
auctore Clemente Romano. Quod Cynofuris oppido
facrum, tradidere Marcus Tuilius ioco adductx>,& Cic
mens Aiexandrinus in Protreptico: in cujus tamen 1.10 '
Recognit. invenias fepulchrum ejus oftenfum Epidau-
ri. Imo & ab ipiis derflum Romanis ,- exemplum Epi-
dauriorum fequentibus , ob eandem caufam , divinos
fuit honores adeptus. Indicio funt inicriptiones anti-
qiue : ubi crebrojun&imlegas ASKAHnifl, KA* ,
TrEIA : item /ESCVLAPIO, ET SALV- ,
TI. Cui interdurn fubjungitur euinqaiv otAjs/^o/?, i"
eft, Servatortbus urbts pnefidibus: five §to~t. cfhtxispiois, Dl,s '
auxdianbus. Particuiatim vero iegas, mox xvftu AcrnM'
vritp , Dommo <zs£fcutapio ; mox Numini five Deo ts£fcli~
lapio, vel zAZfculapto Saniio. Apud Epidaurios,tefte Pau" »
fania in Corinth. fimulachro /Efculapii arte Thraiyt»e-
dis Parii Arignoti filii confecto cams ad pedes decutnben*
additus erat, five ad vigilantiam denotandam, huic artf- I
mali pecuiiarem ; five quia recens editus , ac in finibus
Epidauriorum a matre, vel,ut alii tradunt, ab avo Phle" 1
gya, in folitudine montis Titthei expofitus, a cane Au-
tolai cuftoditus, uti a capra enutritus, credebatur. Vn- ,
de & nonnulii sAifculapu nomen ex voculis Ebraicis ez,
hoc eft , capra , five Efch, ignis, & Keleph. quod canct» »"
gnificat, conflatum eile autumant. Alii tamen, intef j>
quos eftTzetzes Chil. 10, prius Apium, fivc"HOTOV vo-
catum indicant; eo forfan, quod Api /Egyptio, quet°
inter facerdotes /Egypti principem, & naturaiis Philo"
fbphiaj maxime peritum , Cyrillus commemorat, ope"
ram dederit: unde & in Grseciam reverfus , pro *&£!',
ptt«>
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 14?
ptto, aut Memphkico, habitus. Poftea vero, cutn Afclen
quendam, Epidauri tyrannum oi^^wAjwiwv^ fanaffet, di- «umfuiffe eAzfculaptum, quafi dicas, Afcidis Apium : ut €« apud Audorem Etymologici. Caterum hic jEfcuiapius Achillis, & Herculis The^
bani avy^gayigr fuic : quod inde patet; quia in Peiio ^otite medicinam, tefte Homero Iliad. 4, Pindaro Ne- ttieor. Ode 3 , Tarquitio de Vir. iiluftr. & Ladanticf • J de falia relig. c. 10, asque ac Hercules aftrologiam,
* Achilles citharam , ut eft apud Arateorum Casfaris
^ermanici interpretem,a Chirone Centauro praxipuo- 7am Graeciae principum, uc Herculis, Iafbnis , Achillis, 3tl ^edicina prasceptore , didicifie; imo Argonauticae ^peditioni ad rapiendum aureum vellus interfuiffe di- ltur. Et certe in peritia bujus artis ita excelluit; ut
arios fanitatem deiperantes priftinse faluti reftituerit;
^Sue hinc defunclorum nonnullis vitam reddidiffe cre- ^retur ■ imo ea caufa , Corn. Celfo in procem. 1. 1, ..elte> in deorum numerum, & inter aftra relatus fit. Ex s auteru , quos defperato in morbo curavit, fuere 6<e-
J'xs tive Glaucns conimuniter Androgeos di&us j & Tyn- «rid.es apud pi{n. 1. 29, c. 1: item Hippolytus Paufanise,
g*»«w Orpht ;o , Caparteus, & Ljcurms Stefichoro , de E> ^piphanio, Senex quidampecuniofus Platoni 1. 3 ^epubl. ac aiii aliis celebrati.
q yKdrogeos, quem Fulvius Vrfinus , & Hyginus in
j-P mph°_) Glaucum, aliiLatine Cafum vocant, fiiit fi-
s wSnois jimioris, tfegis Cretaa, ab Athenienfibus 8c
, f garenfibus invidia necatus, dum Panathen^a celc-
^t,nCu,r" Vnde bellum adverius tum Megarenles , tum
fiio etuenies : quj {uo rege j7geo eo ada&i, ut pueros
hift0 • ot.auro objicerent; five potiiis, ut vera habet
mittgIa ' liberos feptenos e fuis quotannis in Cretam
lutn Jrf? Tauro trioutaiios ; cujtis dudu Minos bel-
SUaffyl^rat CUm Athenienfibus : unde Minotaurus ,
n* bor Tr^*' VOcari folebat: ut inSigno Coro-
^liefeo632 " -indicavimus- Hoc ^men demum fub
' cum ls Taurum deviciflet, defiit, Androgeos
K 3 vero,
|
||||
|
lyo C OE L V M
vero, quodherba, quam Serpens vEfculapio indicave-
rat, vel adportaverat, excitatus crederetur, in Serpenta- rtum mutatus , ac in coelum receptus dicitur. Imb ea" caufa in Ceramico ab Athenienfibus cultum teftatur Hefychius. Fabulam autem de Androgeo, five Glauco vitse reftituendo Hyginus in Ophiucho , & Fulv. Vrfi- nus Famil. Rom. fol. 3, ejufmodi narrant: Cum sAZfcu- lapius Glaucum cogeretur fanare inclufm quodam loco fecreto, baciUum tenens manu, cum quid ageret, cogitaret, dicitur aH' guis ad baciUum ejm arrepjiffe : quem zAlfculapium mente commotm tnterfecit, bacillo fugientem feriens fepim. Fo(tea fertnr alter anguis eodem venijje, ore ferens herbam, & in caput ejm (interfecti Serpentis) tmpojuifje; quofatlojoco (utrum- c^aejfuaijfe. Quare tALJculaptm ujm ejfe ed herbd, Glaucut revtxtjfe, & ita Anguis m tutela. zAlfculapii ejje dicitur- Hihc Propertius 1. 2, eleg. 1: Et Dem extintlum Creffis Epidauriiis herbis
reftttutt patriis Androgeona focis. Alii volunt Serpentem adportaffe herbam JEfcah' pio, in favorem Hippolyti, Thefei ex Antiope, five, ut nonnulli tradunt, Hippolyta Amazone filii, quem no- verca ejus Phcedra, Minois 11 Cretae regis &Pafi- phaes filia, ac fbror Ariadna;, ob denegatum concubi- tum, occidiffe fertur ; ut herbailla a ferpente adporta- ta ex mortuis refufcitaretur : hoc eft, herba? medica- mento longa artis experientia, & vigilantia five perfp1" cacitate prorfus ferpentina invento, (ferpens enim ifl hieroglyphicis eft fapientiae fymbolum) graviter de- cumbens, reftitueretur. Rem totam poetico more hc narrat Virgilius iEneid. 1. 7 : Namque feruntfamd Hippolytum,po/?^«<»w arte nov&^
occident, patrtasque explertt fangutne pcenas, turbatis diftraftm equts: aafdera rurjm tAltheria, & fuperas cceli venijfefub auras, Pt&miis revocatum hcrbis, & amore JDtana:. &c. Atque ex hoc vides , cur /Efculapius dicatur in cceln01 receptus, ferpentem in mana tenens: quin &, cur eJu fimulachrum in templo Epidaurio fcipionem aut ^aca' |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. iu
lum nodofum , five agreftem , ut Ovidius 1. iy Meta-
rctorph. fab. y, vocat, quo difficukatem artis notanau-
tor eft Feftus 1. p , & Pierius Hierogl. p. 131 , manu
enuerit alter&, altera caput draconis five ferpentis pre-
. efls- Sane geftamen ejus erat baculus ferpente invo-
utus- ut eft apud Dercylum. Et diceres, iHquitApu-
lus Met. 1. 1 , Dei baculo, quod ramtdis feemiampntatis no-
ojftm geyit ^ fapentem iubricis amplexibm inh&rere. Imo
ltlc quoque G.rascis quibuidam fimulachrum ejus to-
Urn erat ferpens. Et apud Lucianum in Dialogo de
10 Vatelegas, facerdotem quendam ferpentem per-
!guum in ovum cornicuU vacuum inclufiffe, idque ce-
a oblitum in luto occultifle. Quippe «spwyij, ciim cor-
vtcem fignificet, & KepwvJs /Efculapii matris nomen in-
e rorrr>atum fit,eo fingebatur /Efculapius ex ovo Cor-
icuia; grognatus. Idipfum oftenfiirus ille facerdos,po-
P^jpm ari exftruda congregavit : Apollineque , &
lculapio, ut adfint, incognitis quibufdam vocibus in-*
catis , phiala' aquam hauriens in profundum demerfa*
Vum illud ima extraxit, ac in confpe&u populi fregit:
^_que fic pullum ferpentis recentem admirantibus cun-
is oftendit. Paucis vero diebus elapfis alium infignis
g a.§"!tudinis ferpentem in loco quodam obfcuro arti-
Clole fe moventem monftravit; populoque perTuafit,
r !orem illum in tantam magnitudinem crevifle, ac
eum efle /Efculapium ex. Apolline genitum.
r.v Verum non Grascis folum , fed & Romanis , qui fe-
^Us ^Efculapium colere coeperunt, totus erat ferpens.
ltlc QtSerenus vEfculapi.um compellans :
Qxt (juondam, placidi tetius fetbpelle draconis ,
Oc ^rPeiai arces, atqne tmiyta tetlapettjit.
ad o lonem .eJufmodi cultus enarrat I. H. Meibomiiis
1^0 rcuttl Hippocratis p. 44 : Cumgravi peftxilentta Vrbs
va CQboraret > Q Fabm Gurgite, & D. Iumo Bmto Scx-
jtberetm• T° K C cccc LX1 i & S. P. Q^X.
^fculab'00 t0 orac^' hbrisqm Stbjiimis, psfli exptanda
rnm tr'- m P^rtwo accerfere; trirememcumiegatis,cjtto-
eps Q^pgulmus, eomifermt. Epidaartis, qmd
K 4 Veum
|
|||
|
Si C OE L V M
Deumfuum tnviti dmitterent, cuntlantibus, Draconem fefnnt
produfje, five Anguem ingentem, perque medtam nrbem ad Romanorum mremem perrextjje ', atque in Ogulnii tabernaculo in oyrum ciftumvolutum fe compofuiffe. Jflum anguem Ro~ mam lA-ficulapium effc rati, mi dracones, ac ferpentes facros fcisbant, magna c><m vemratione Romam advexennt. lam- que trtremis in Iiberi erat, prope infulam, cum anmis e ttavi P* tllam profiluit, — &finem, fpecie ccelefie refkmpta,
lutlibus impofuit, venitque Salutifer Frbi: wt Ovida utar verbis, Metam. I. if , fab. yi. Id Romttni confpeBi, templum in Infula Hberina novo Deo dedicar;nt (hodie S. Iobanms Colevit<e vocatur, ) ubi fubferpentis deffl' ceps imaainecoleretur. Meminere cjuoque Livius l. i°> Arnobius l. 7 , adverfus gentes , Cicero l. 3 de Nat. Deor. Valer. Max. 1.1, c. 8 , Aurel. Vi&or de Viris il- lufir, c. 23, Florus Epit. Livii 1.11, Orofius l. £ C a*» alii. Caetemm yEfculapii munia , & fymbola medica dS"
fcripfit iunius Medicus hifce verficulis : Quis Deus es ? Phnebofatus,atque Coronide. Habes cui
Tceptrum ? zAZgnsutrcx impero. Quid refides? Sit fedato animo JMedicus. Quid verticem tnumbrat laurea ? Ptrpes enim viv:t ab arte decus.
Nodofo baculo qutd nitere ? Dijflctlem artem id notat. Hinc curftat Gallus, & inde Draco ? . Cura vigil Adedimm dscet, ac cuflodia. Quid vuU fnb psdtbus canis ? Hoc fymbolon efifidei. Qfidv: tegit mentum propexa incanaque barba ? Lowa cetas firmatjudicmm, atquefidem. Sed alii regerunt Serpentario hoc denotari Phorb^" tem Lapithis ex Apolline , ac Stiibe prognati, Sc Oii1- nomes filium ; qui in regnum fuccedens , omnes luo populos a patre nominafie dicitur Lapithas : alii Lar coontem. De Laocoonte Ludovicus Demontiofius m "■" bello de fculptura, & pi&ura veterum, fic fcribit: L*0" coontem tllum quis faltem fama nonnovit ? qmd etiamn^, Vattca-no artis mtracdum oftematur, fpeUanttbus horrore»* ' J ' Jr CMte»s> |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. ifj
cuttens, artis Jiatuarue cum poeiica cmamen,& utrwfque cum
tpja natura, palma dubia. Stupendum opus ex um^lapide, pa- re?s> Gj liberi, horrend; draconum nexus, patris atmijtits, libe- r>tn*2cmitifsexprejji. &c. De Fhorbame ver» memorant, Ruoa multitudinem ierpentum ingentem ex infula qua- "arnfugaverit, ac propterea ab incolis pro Serpentario c°elefti fit habitus. Veram nos potius fub hoc Signo intelligimus Aaro-
^», cujus baculus in Serpentem transformatus legitur *iXocii7,io : five etiam Mojen, qui ferpentem erexit Kneutn in deierto,ut omnis illum aipiciens a morfu fer- Pentum igneorum convalefceret, Numer. 2,1, 8. XIV. SERPENS SERPENTA-
RII; bit'Z&taw<5(fyfonQtl bit £°hther, Anguis; Ophis, Serpens Ophiuchi; Ser-
Pe%s Sagarinm, Herculeus, Lernaus; Serpens JEf> cutapii- vel Laocoontis ; Serpens Cdjii five Glau- Ct > Lefbius Braco ; Draco Tiberinus : Grxcc °<P's 'oQn/xxjad difTerentiam % S&Lxsmg; item STmiv, Eyxihpg, Anguilla : novo fortaffis Ara-
oico vocabulo \_Alhaia. Przecedente parte me- clll"'o£tius,& mefuranicus eft,circa initium Maji; poiteriore vero five fequente, fub finem Iunii, Cll'ca Solftitium seftivum : ftellisque in globo °ftro infignitur 18, fc S>£ S virtute pollentibus.
Hn ePettuf totidem agnsfcit : Bayems autem numer.it 37; quarum
Xar" Co^° fecund* mngnituAiriti; 7 tertitt j 7 ojumtt; 3 quint* ; '#***, per totumcorfus difufis. ■"ttent**? afterip"is Angues novimns, inquit Scaliger, An-
tus g^ r/^?w ; Hydram ■ '& Anguem Ophittchi. Qui-
pe £r J°s cum neotericis quartam adjungimus; nem-
Jdrum parvum non procul a polo antar&ico , in
K jr meri-
|
|||
|
tU C OE L V M
meridie, pofitum : ad cujus Signum de ferpentum ori-
gine a<5turi fumus. Hanc Serpentum veram diftin&io- nem Statius ignorans , Anguem Frfarum, five Draconent cum Hydra confundit, cum f Thebaidos fic canit: Quantus ab arfiois difcriminat cethera plauflris Anguis, & ujque notos, aliemmque exit in Orbem. Anguis enim Vrfarum non exit in alienum, five notium Or~ bem, quem Manilius , refpeclu noftri, peregrmum vocat. Sagartnus autem,five Herculeus, ut alia cognomina,quip- . pe quorum explicatio ex praecedenti patet Signo , ta- ceam , ferpens hic dicitur; quod, Hygino tefte , ejuf- modi ierpens in Lydia ad fluvium Sagarim ab Hercule fit interemtus. Caeterum fub hoc Serpente ccelefli intelli- gi poteft Anguis ille, qui protypus erat Chrifti cruci- ■ fixi, teneus \ Mofe in eremo erectus , five in confpeclu populi Ifraelitici poenitudine ducli palo affixus ; quern qui ab immiffis ferpentibus ignitis lsefi confpiciebant, fanitati reddebantur: utlegere eft Num. c. 21, v. 8, & Ioann. c. 3, v. 14. XV. HERCULES; bet S)dt>/ fivc i>
(Otatyn-ftuittt I $mktt-ttaa,et l 5?wtTf «7 i>a$ fytom-Qeftim ■, 2(ixm, M. T. Ciceroni Nifus, Vitruvio Nejjit*>
aliis Genuflexm•, Ingeniculus, Ingeniculatus, Ge-
niculator, Proeiduus ingenua, -Incurvatus ingc
nua, vulgo Engonaji; quibufdam charops, id euS
torve intuens, Cernuator, habitu ad cernuandurn j
compofito; Mofeftrorum domitor; OvidioMe-
tam. 1. if, Claiiger; aliis Saltator; £brte,quia
inclinato capite quafl faftare videtur-; ltel11
\_Aper; Alcides, Herculesparvus, Amphitryoni^'
des, Heros Tirynthius, Oet&us, Canopi«s,quaCi «*"
cas, PMiceus; Callinicus, id eft ,pr<eftans vifi°r'
r non-
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i?f
«onnullis Melon, ScMellus, id eft, ovillus; item, ^Jttelicartus; Melicerta, Malica, Defanaus, Defa- ^es i Diodas $ PaUmon; Maceris; Germanis Veteribus Almannus-, Romanis Sancus, five San- ttts' aliis Thefeus; Lycaon, Trapezius •, Ixion; ^fometheus ; Thamyras, five, ut quidam fcri- °unt, Thamyris; Orpheus : Grxcis vulgo cv^cvu- 01 > quafi dicas, ingenibus, genua five potius gentt J*eftens,OK\clZuv,genufleclens,Homero >W| epi- ^toViingefmprofratus, K.vQwnjg,in caput faltans ; prato etScoAov Xixpfixss dTrdjfa qgij cci&iv ; Apol- odoro xap&oili, torve intuens, item TnXv-zsKcty-
*'©"} hoc eft, multis laboribus huc illuc agitatus,
irtemidoro K.aT&.ivtx©^, hoc eft, egregiam viBo-
lam confecutus, aliis Kspuun^g, Clavator, xspvujn-
yC^, Claviger: Arabibus Algiethi, five Alge-
hh Schickardo Algathio, id eft, procidens, fcili-
,(e,: Hercules lyycvccmv: ideoque plerumqae ad-
^ur alai rochbatihi, hoc eft , fupergenua fua:
TOonfinis male Rafaben : aliis Arabice Etee-
*«■ rulxbachei: iEgyptiis Patxcus, EpipaUcus;
f-gnon, vel G/jw; item Trapezius, quod tamen
ycaoni potius convenit: Perfis Temuelles, item
4*««j Indis Dorfanes, i. e. Hercules. Cerni-
j r "oc fitu in meridiano media no&e , menfe
nio : ftellasque in globo noftro comprehen-
^1 z7 > inter quas illaMartialis &Mercuria!i's
jj. u**in capite, qus ex defcriptione Draconis
bns^ rf>Kw' M;0^* dicitur Hercules, recentiori-
editionibus Alfonfinis Ras aben, re£tius ta-
*" «&«&, Schickardo Rafol-gathii> hofc
eft,
|
||||
|
x%6 C OE L V M
cft , caput procumbentis, nempe Herculis: & alia
in manu finiftra, Tychoni in dextro cubito, Marfic, five Marfic, id eft, reclinatorium, Schic- kardo Marfikon, id eft, axilla. Tabula? dAiKgy.' vov, five dyKuvm,, Dores x.vQnw vocant. Tofielltu numerat ^ofleUm: Bayertts vero, traditd Herculi in m*'
num clava ,five ramo ex arbore Hefperiapomifero, novem flellti con' fiante, 48 ; quarum 9 tertU magnitudinis, quibui accenfetilr illa i» finiftro humero trium borealior, quxm Barbari Rutilicum dicunt; l4 quarts., quas inter efi Maafym in dextro nsr&mi^ occidentalior; o quint$, ubi in clavajtixta pollicem fe offert C&ie:ia,Horatit Caja di" fta; & 17 fexts., omnes fecundum Ptolems.um Mercuriales.fedfecun- dhm alios Martides, excepta, prima in Cafite, qu£ utramque natttrat» farticipat. In Globo noflro pingitur Senex, qui cernuans , &
iracunde quafi intuens, altero tantum poplite, five pede ingeniculato nititur; qualis ingeniculatorum , & fup- plicantium , five certantium , vel laborantium, vel telas jaculantium geftus : additis infigniis , clava , & pell6 leonina. Arabibus vero eft Camelus cum mftratofuo. Cstetum quis hic Geniculator Gt, & cui hoc Signufl1
proprie attribui debeat, diu inter audores non conve- nit; his Ihamyrim, illis Prometheum, aliis Orpheum, vej alium exiftimaritibus. Panyafis vero , Herodoti ille ve» avunculus , vel patruelis, in Heracleide , 14 librofurn opere , quo Herculis gefta complexus eft , tradidit e"e Herctdem, omnium monftrorum , latronum , malefico- rumque hominum domitorem. Vnde Feftus Avienus in Arateis : fUa laboranti fimilis fitccedit Imago
protinm, expertem qmm quondam dtxit Aratui nominis, & cujm latuit quoque caufa laboris. Panyaftfed nota tamen: cui longior eetas eruit excuffis arcam pegotia rebm. , Panyafin hac in parte fecutus eft Eratofthenes : uj1"^
Hyginus in Aftron. poetico : EngomfmEratofihenes He culem dicit, fitpra Draconem coUocatum. „ 1 |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. if«r
Sed cum veteres, pro more iolito, fiortes fere Hercu-
}? nomine infigniverint, atque ita tam varii fuerint «ercules, quos, cum diverforum temporum, ac loco- rum, heroumque hiftoriis , nationes in unum confude- re> ut jura coquus; valde operoium erit inquirere, cui- nam ex tot heroibus fiib Herculis nomine notis , hoc osfefte fignum proprie tribuatur. Tres enim numerat
^odorus in 4; fex Arnobius itidern in 4, uti & Cice- r° de Nat. Deorum : imd Varroni erant Hercules qua- ^ragmta tres ; in quibus tamen quofdam fuiffe totos ymbolicos , non adgeftorum hiftoriam, fed ad rerum
naturam prorfus fpedantes , verifimile eft. Qualis Og- mtlt*, five Hercules Celtkus apiid Lucianum; qui elo- ^enfeiymbolum erat: item Hercuks Romanus, S. Au- reil° Vidori ex L. Caffii Heminaj Annal. 1. r , Recara- ntt*, & Verrio Flacco apud Servium ad 8 ^Eneid. Cara- "*s, vel Garamts, Poetis Gradivtts di&us. Videatur de ft°c Voffiasl. 2 Idololatr. c. i<f. Omnium vero antiquiffimus erat ille Hercules <ss£gy-
r''tts, qaj ^ Diodoro I. 1, tefte, Mitzraiimo, Oriridi illi ntiquiffimo t fiiio Chami, genere propinquus, ac dux
Ult exercitus , fecundum aliquos Gignon, vdGigon di-
Us. Vnde Hefychius : Gignon ahqmbus Gigon, Tatxcus, ptpatascus, Trapszius : aliqut Hercdem <^£gyptium tntelli-
Wttt, £t aD boc diverfus , quippequi longe junior, eft Qer ^grptius , vel potius is£gyptiocanan*us, a devi&a ^ anansa fic diclus ; quem nuffum alium, quam Iofuam jj e > maximus ille Voflius , gefta Iofus cum illis , qua? l„er?Ua fiio tribuunt genti!es,conferens, l.i Idol. c.26, cuientiffim^ demonftravit. Atque fic ad minimum ^funtHercules^gyptii.
Ath r£ter. s anus f~ult Hercuks Thcemcius, five Tyrius l
lojj-^^t'5 ■> five, ut traditum Sanchoniathoni aut Phi- liUs ^Wienfi , Iovis Demaroontis regis Phcenicia; fi- fes«'diaCa^mJ Pnoerncis ex filia Ino nepos. Hic Fal<s- hoc eft US' Portea vocabatur Melicanhus five Melicerta,' lCco „ \Te^»vitatis x$tosmtoSx@' ,exEbrao t? me- ' ix>iic *^-czxtz,civitas; Amathufiis vero, tefte Hefy-
|
|||||
|
b
|
|||||
|
~i*S C OE* L V M
Heiychio , Malica; quod ex priori formatum videtuf,
literis ultimis abje&is : & Euiebio in Chron. ad num- 497, ac Florentio Wigornienfi, Defanaus, five Defams '■> Tndis, tefte Heiychio, Dorfanes; denique Georgio Syn- cello A<w<5\*j , Diodas. De hoc fic Hyginus fab. 2. : At\ Jno (Dionyfi five Liberi, regis Thebani, amita, Semeles | foror, & Cadmi ex Harmonia filia) cum Melicertofilio i# marefe pnecipitavit. Quam Liber Leucotheam voluit appd* lari; nos Matrem Matutam dicimus : Melicerten autetf Deum Palcemonem, quem nos Portunum dicimus. Hinc Vif' giiius 1 Georgic. Pdxmonem Diis nauticis jungens, Jnoum Melicertam dixit. At Liber , nepos ille Cadmi Phcenicis , rex Thebffi , conibbrino fiio Phcenicium i&' poluit nomen } quod modo explicavimus. Atque hic Hercules Phcemcius, qui Cananso , five Ifraelitico Her- culi par, &, fi Eufebio fides, vixit,quo tempore Mofes in monte frueretur adfpe&u divino , ortus eft ex pofte" ris Efavi, five Edomi: quem gentiles interpretatione re- gem Erjthram memorant : ut ad Andromeda? fignunj quoque monuimus. Vnde & finus ille Arabicus , aCt quem Idumazi illi habitabant, Ebrasis jMfae*Edomi, ^ve Jdumamm, Grsscis 'EpuS^aSov, Erjthneum, Latinis M^e vubrum nuncupatur: ut fola lingua hsec differant. N^m Edom idem eft, ac rufus; & ipu9-£o? idem, ac ruber. &z hoc mari Idumxo, five Erythrseo profe&i funt Edomi' tse, prodente id ipfum Herodoto initio operis fui, iteltJ Plinio ac Solino , in regionem Tyri, ac vicinam; l0' deque nomen Phcenicum accepere : quod iterum a rwe' dme dictum. <})olWf enim idem , ac ipu'9-goV , id eft rftW' five mtilus, Scjpadtceus: unde Latini poftmodum fece. puniceus; item Pcems, & Punicus. Ac fic litoralis °roP tra&us , ut cum Procopio ex Vandalicor. fecundo quar, ab Sindone ufque ad limites ^Egypti, poftmo • Phoenice vocabatur. Hercules autem,qui coloniam n <iucebat,Tyrum sedificavit: ubi quoque, tefte Clem te Romario , fepultus eft. Atque hinc demum &erc*,i Tjrii, & Phmnicii nomen , imo ipfum foite Mew0' : hoc eft, Dii nrbis prafidis, accepif. Cxtc |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i<;9
A-& ffiterum alter i^e-Hercules Tyrius, Afiaticus Iuftino
Us3 qui florentibus demum Tyriorum rebus , iifque
Jpans imperium pra; aliis obtinentibus, in Gadium Hi-
panis infulam coloniam duxit, ac Gerionem , tefte Iu-
?«io 1. ^ cum duobits fratribus regno excuffit, multo
J^nior eft, quam Idumxus ille, cui nomen jyLeliatrtho.
^flc enim Tyri natus; fed in Infula Gaditana , (cui de-
nicluenomen datumErythece,ab spv9-©j,hoc e.ft,rubor,
Suafi Phosniciam, five Idumxam dixerisj denatus, ac fe-
P^tus eft : quod prodidit Mela 1. 3 , c. 6. Et a mortc
cfedo , cum antiquiore illo Hercule Tyrio five Phceni-
c-°3 in Gadium,ac vicinis infulis cultu conjun&o hono-
ratus,ac ninc uterque Gadkams nuncupatus eft. Qudd
j^etn Sc Tyrii, iive Phoenices res a lofua geftas iiio
tterculi, non gemino, fed antiquiori tantum, quippe
CUl Iofua oD'j/^ov@-,t-ransfcripierint,atque una Indicum
Uncupaverint; non eft , quod magnopere mireris :
Curn inclytns ille Ifraeliticus Heros,expeditione in Ara-
larr>, & Aramasam , five Syriam fufcepta , quas Indue
oeabulo laxe fumto,antiquis temporibus Indiis accen-
ebantur, continuatis victoriis longe lateque coelitus
Qjutus omniaprofternens, ad Phoeniciarum uiqueur-
'um portas iuos fepenumero hoftes fit perfecutus.
ncie viginti & novem regna Ifiaelitis fubjecia : reges
jpgno numero capti, ac ultimo fupplicio affe&i. Im6
ec mireris Poetarum gentilium de fuo Typhceo five
,. ^phone, aliifque gigantibus, ab Hercule, Iovis ac re-
ri .°rutri ^eorum auxilio , confe&is, portentofa deli-
ftaV °Um ^ ^^1' ut e^ aPuc* ^10' Liranum, & To~
nrn qitffiftione 27 , de fuo Og, quem alii Gra^co no- Ve n-C ^Qvva, quod cum Og fignirkatione plane con- c-nit'dicere malunt, immenfis follibus ipirent menda- reo.' At<Jl'e hincfuipicor Poetas in Typhone fuo Ogum Poti^?a^mtarum■> fivegigantum depingere volentes, L us ,ecutos effe Iudasorum, & Cananasorum fabu- beut Verama Mofe Num. c. 13, v. 29, & 34, & (L1 " ^ ' v- 5" ■> defcriptam hiftoriam. Sed videatur noc Voffius 1. x IdoIoL Q< 27 . ubi lofmm in Hercu, lerr^
|
|||
|
itd C OE L V M
lem, Herculemque in Iofuam quafi transformatum,ho<5
eft, Iofuae gefta in Hercule, asque ac alibi Mofis vicam in Libero, nobis oftendit. Rurfus alius fuit Hercdes Libjcus, Maceris di&us, pa-
ter Sardi: qui coloniam in Infulam maris Tbyrreni five inferi, tunc Ichnufam, fed poftea Sardiniam diftam, e* Libya duxit: ubi & una cum patre cultus eft,tefte Pau- fania in Phocicis , Silio Italico 1. 12., Solino c. 10 , & Ifidoro 1. 14 Origin. c". 6. Alius Hercules Creticus, five Telcbinus, unus ex ldxi$
Da&ylis , five Curetibus , prsftigiator, ac imperatof celebris : a quo , tefte Diodoro, inftitutum certamen Olympiacum. Alius Hercules Romanus, quem Sangum, vel Sancur»,
vel Satclmt, item Sancum Semonem Fidium dixere. Pf hoc Varro 1. 4 de l. l. Tutabant Fidium effe Sanftum -* Sabma Imgua, & Herculem ab Gmca. Et Feftus : Propt^ viamfit facrificium, quod efiproficifcendi gratia,}Asxo^-i^ Sanco, cjuifcilicet idem eji Deus. Alius item Hercules Germanus, quem ScCelticum y&'
risque diclum memorat Elias Schedius de Diis Germa" nis pag. 476. De hoc fic Tacitus de mor. GermanO' rum: tmjfe apud eos & Herculem memorant; primumqu omnium virorum fortium (hoc eft , Aimamorum, ^v Hercuiorum) ituri inprAiacanant. Vulgoenim vocaD*. tur Alman, id eft, toti»s veiforta vir. Vnde nomen Lacj1 Lemanno, ut quidam fentiunt; item Monafterio <m manS-Mikt, vicoque Zlmanfycftn Imo antiqui£uS & ipfi populi, (novo nomine , Tacito fic augurante > Germam , quod idem ac Aiman, poftea dicli) quos "e cules Alemannus, tefte Berofo 1. y , tempore Man^™ , Aflyriorum regis decimiquarti, rexit, Aiemanni, vel - manm nuncupabantur: unde fbrte Graecorum &te(~r * hoc eft , errare, arcumvagari, more Alemannorum. ^J— nomine & adhuc hodie Galli, vel Franci Germanos a?" pellant: ut in Leone noftro Belgico oftenfum. ^ve" tinus 1. 1 Annal. Boj. fcribit, hunc Alemanmm c°?n-s mento Herculem, cujus infigne fuerit leojcaufa non*Ar6I |
||||
|
ASTRONOMICO-FOETICVM. ui
poftremum exftitifTe regum Germanise, quos Beroilis
^iurnerat, & primum Bojorum conditorem ; primum item Herculem , D. Hieronymo , & Eufebio ficautu- J?aritibus : quem majores noftri nommclatune coetefti ai- Jcripfemt, beiloque prajfecerint. Ejus asreum Idoium in* Pei"vetuft0 S uevorum ccenobio Inlulae Rhenanae Aueiae ^joris, vulgo hk ditidnnm di&33, juxta Conftantiam • p„ern> haclenus fervatum, a I. Stabio Hiftoriographo, JWiu Imperatoris Maximiiiani I , fiiperioribus annis ranslatum efle Tyriilios, traditum Althame.ro in Taci-
UQijadiEnipontem. Quin &mpere(Teadhuc in Bojaria
'Cum, & arcem 2Cult<tȣj?et!t, pagum item , & flumen
^'trtatt: cujus accoiae ie Bojorum vetuftiffimos prasdi- ent > ut iniimul ex diplomatis pateat. Tacitus quo-
JUe 1.2, Hifl. {{lyx ad Viiurgim meminit,quae huic Hef- «iiferjt facra : a cayas Blio Szfanio ,(iveSuenone, vel.
rptais Cygno, ut Latini poftea vocarunt, Cygnea, Germa- ice ^xsxttau , Ducis Saxonia: urbs , vulgo dicitur de-
"^taj ut ad Signum Geminorum fufius indicavi- il's. Quin &ifcr cunia, five Herctdta Germanias (liva ,
ernaxule t>Cf QM\ , fiv£ Qittitt-mib dicta , Herculis.
F odit & cultum,& nomen. ^djunt qticc/ueJcribitAlthz- , Us> Argentumam, id eft, Columbaruim, Aljktics tirbem
x ,Jercztis clava.quam tmmlentus ibi atmfirit, nuncupatam: „ c & civibus aclhuc hodie clava Herctdu pro infignm
f- Quod cultura attinet, ille ex Macrobii libvo i Sa-
c J0' C' l9 ' v^etur fuiiTe mixtus ; & quod duos Her-
'esUnoacjuncl:o cultu honoraverint. Nempe Her-
|
||||||
|
_ heroa, five Semideum, vel Indtaetem, primum virorum
r 'Hm > n°c eft , principm, pairem five Deum -Alemanno- Vo ' non primtm , five pneapuum Deorum, ut Martem q Eacitus : & Hercpilem <sthereum, five theolomcum: p1.Qrumnlehiftorice?hicverd phyfice confideratur , Germ ^6"1 ef* ac ^°*' Caeterum non eft dubium, quifl qllor ani veteres multos habuerint Hercules indigenas j ljer ^ cultum , exemplo aliarurn nationum , in uno ge(| % Alemanni numine quafi conjunxere : imo res s ad ieram pofteritatenl propagamnt ; ied multd L fince- |
||||||
|
m C OE L V M
fincerius, quam a Phcenicibus, j£gyptiis,& Graecis fa-
clitatum ; qui fabulis , ac portentis plurimis admixtis, aliarum nationum gefta miraculola iuo Herculi trans- fcripfere,ne Heros fuus ullo alio inferior videretur.Sanc mos erat Germanis, qui a Grasculorum mendaciis plane abhorrebant, in prcelium ituris , Herculis fui gefta abl- que ullo fuco canere , quo fe invicem ejus accenderent exemplo. Miror autem maximum Voffium exiftima$e Herculis nomen non in Germania effe natum; nec * Gcrrcanis fuo Herculi tale inditum : fed Germanicarn appeliationem Romanos Romano fie nomine reddidif fe. At nomen Herculu plane non eft Romanum ; neq^s fere dixerim Grxcanicum : ut alio loco vocat; ubie3C Macrobiil. i Saturnal. cap. 20, demonftrare conatuf» 'Kf*xA?v diclum effe,quaiiaHp«« >a£o?,hoc eii,gloriattf,^' decm Iutumis, five aem : quod mihi nimis longe petitut*1 videtur. Cur non potius fit ab jjpw?, id eft , heros, feiW dem; & >cA«'ai, celebro, olonofum reddo : unde scA«i»slti" clytm ? Vt Hercules fit, quafi Heros incljtm. Quod etiaIIJ refpexifle videtur Oraculum, quo tempore Alcidi l^" cidii nomen primum indidit: BpowAilw $'t 01 $oi€o? iirdvvy.ov l£cvojUoc£</ ,
'Hp# jS oiv&Q(A7fli<n (pipm xAto? oltyBvnv e|«f. hoc eft,
Te vocat Heraclem clarm cognomine Phasbm , cjuod tua perpetunm mox gloria vivet in xvum, , Aventinus ait loco addu&o : Argle, Atergle, acle, & *•* __
ferm eli leo. Latini inde Herculem fecerunt, coqnonten * manni; cnjtts infigne Leo. Sed ridiculum. Nos ah<3Ud & do in Opufculo quodam Philologico, fcct OCofcnttW^ diclo , demonftravimus , Herculis nomen mere G&^0., nicum videri; ac compofitum ex voculis ^)CCr, hoc e„' exercnm milttaris • & jfajf/ ^VfltrfC, vel Mtllk, lfCrt{s clava; qnod ipfum ex Germanico ffluU, frasip0,1 . tantum iiteris , fadnm , Grace jcojaov, p'o'57#Aov, wfVj'. quod inftrumentum Herculis militare. Vt Hercule5 ^ &us fit, quafi $)m$-U\\k, hoc eft, clava, faef^eifJ(f(S exercittis; aeque ac Imperator Turcarum fui ***$& |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. isj
contra Chriftianos/a/»»», fmxtS i)tttg &Cimtt-ttUl,
aPpeliari coniuevit. Et ipfa Clava, qua Hercules arma- tus ad pugnam imprimis ufiis eft, Grazcis «spwvtj, Eufta- ni° «a^jt -riw x«'p*v, h. e. a ftjjwrt, proprie £d££os x,t<pot- *«?»>, hoc eft, S«/w capitatm, di&a, Germanice eft cfitC !)CCrgfcufc , hoc eft ,fuftis teres ad clavifimilimdtnem capi- tatus, quo ufi fimt veteres Germani pugnam cum hofte cominks conwtittentes. Atque ita ab ipfis armis Armatus nofter n°men quafi Kopiwjw, Kofuv*iQ6(g , h. e. Clavigeri, Cla- vfti, Clavatoris, quod Belgice C0n fitolttOett , Germa- j!1^ tin MmttMtfytt,f&)l%tU five i&clkn-ttfytt figni-
Cat, accepifle videtur : vel fi mavis ab impetu fuo ad-
Verfus hoftem; quem Pindarus in Hymnis , non igni, nec ventis, nec mari, fed fulmini, $>m $)fflnttttUi, fi- ^"em fuiffe cecinit. Nunc iequitur omnium horum licet noviffimus , ta-
T^n longe celeberrimus ac famigeratiffimus Heros ff&cules Thebawts, patronymice, hoc eft, a patre,vel po- 3Us vitrico<Amphitrjoniad.es didus. Quippe filius erat Wphitryonis ex Alcmena , Thebis Bceoticis natus :
^ue hinc Alcsei, &Ele&rionis nepos, quorum ille ^phitryonis, hic Alcmena? pater; Perfei, & Andro- zh ProneP°3'» Danaes, & Prceti, five Iovis Argivi nepos j im6 frater Iphicli eodem cum Hercule par-
tunatij - r qxifuper extremis ftegemm currebat ariftis,
ut- nWcfCfw^«S^ Udebat pondere plantis :
q rPneus de Iphiclo hoc canit in facro fermone. Ita-
q f ^es Thebanus genus iuum tam paternum,
co3? maternum > ducebat ab Inacho, regfti Argolici
cn• tore» a quo decimus quintus erat. Hujuimodi
Vus . es.eft : Inachus, Fhoronens, Apu Iupiter Archi-
filia» ?U' ^iorjes fororis , & amitas, five, ut alii volunt3
antiquas, prima? Iunonis Argiva? facerdo-
-'Esvn!1 'ti£e ^1111"^ dicitur; ex qua poftmodum m
ditor S^ profuga ' ubi Ifi* di(9:a> natus Ep*phi«, con-
hQc r ., emphis , quam hodie Alcayrum vocant; & ex
'Ja> quaraexcipiunt Belm, Danaus, Hypermens-
L % ftra„
|
|||||
|
I
|
|||||
|
i<f4 C OE L . V M
ftra, Abas, Acrifim, Danae, Terfius , Ak<eus & EieBrio,
.Amphitrjo & Akmena, Hercules. Sed commums opinio eft, prodente Euripide in Hef-
culeFuriofo,quad!upiter quidatn tralatitius,dum Am- phitryo una cum rege Creonte adverfus conianguineos iuos Teieboas, JEtolix populos, bellum gerebat,ut pa' tris ac fratrum Alcmens? cx&em ulcifceretur , nequit^1' apud Alcmenam res egerit mariti : unde Hercuies ijc natus.' Atque binc eum in Deianira uc alloquitur Ovi- . dius : Tene ferunt geminos prejjifje tenaciter angues,
ciim tener in cums jam love dtgnus eras ? Quod etiam, prseter alios quam plurimos, tcftatur 0f' pheus in Argonauticis : Hunc Alcmena Iovi peperit conjunbla fitperno,
citm iatntt Phaebus longas tres ordme noiles
contmuas ; catmtque dte fol tumine Sotis.
Non enim una nox fat fpatii erat tantse plantandas 3*' bori. Nec iili primumfuit Hercults nomen ; quodf'e' mum a Pythia Delphica , cum ejus oraculum adiifl^ accepit : fed Aktdts, ab avo Akxo /ut Herodoto pia^ cuit; vel potius, seque ac Ak<eus, ab #Aj»j, id eft, tdp tamammiyqxamcwporis: ut traditum Apollodoro. * -^ de Alcmenam magnam Akid<e genetrkem dixit Silius 1 . licus 1. 3. Quam & ipfam ab «X*tj, & jusvo?, id e-ft^* mm, vel impetus animt tra concitau, five potiiis ex peV f immotus & fixusmaneo, conftanterperfevero . vocatame\ fufpicor : ut Aicmena diifta fit quafi fmitudo conftarts, fortu conftantia, aatfemper valida. . , Hic autem Hercuies Ihebanus Alades, five Arnf}lt0.
mades, ut Lucanus 1.9 vocat, trecentis & ampli"6 *°£ > junior fuit Phcenicio illo antiquiori, cui nomen ^ .*? nao, five Meiicartho : de /Egyptio omnium anti^ mo Gigone hihil dicam. Quippe Thebanus, 9ul:.ap* inm rtsr \rfl fnnnar wio-inri rirrit-rr rlr-mnm ailU ■ _ . ■
|
|||||
|
ftheus eo regnare ccepit anno, quo excifa eft ^to^J&o-
|
|||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. m
Aidoneo, id eft, Orco, five Plutone, MoloiTorum rege, , ' Proferpinam uxorem raptum venerat cum Piri-
tQ°o, in carcerem deje&um liberavitj ut proditum Plu- tarcho in Thelei Vita, Tzetzi hift. 4r, chil. 2, & Eufe- !° in Canone Chronico. Rapuerat autem itidem paul-
0 ante Proierpinarn lovis , & Cereris , five, ut mavult
T^pollodorus Athen. 1. i, Stygis fiiiam , cuna flores, ac ^primis narciffura, tefte Sophocle, legeret, Aidoneus. :\c pnirmm iilum raptum nonagefimo quinto anno pofi lofen accidiife , indicat Cyriilus 1. 1 contra lulianum
efctorem. Prasterea Herculis setas etiam inde patet;
Muod una Cum Helenae fratribus interfuerit expeditioni
irgonauticse ; de quo videbimus in Argo navi: Item,
4u°d paulo antebellum Trojanum exfecutus fit impe-
'■? ^uryfthei; qui Sthendi, Amphitryonis pariter ac
Jcmenae patrui, atque ita Herculis patrui magni, ex
rchippe filius. Quin &, q«6d anno altero uno de-
eiterit ante ejufque belii exordia. Imo iinico faltern
!ln° deceffiflg, antequam Helenam raperet Paris, arbi-
ratur Eufebms. EtClemens Alexandrinus in Admo-
l!t- adGentes, ex Hieronymo Philofbpho, & Dicasar-
10 > habitum corporis ejtts defcribens , una indicat, ,
juod jarrj exccdens annorum fuerit lii.
■. ^nterim tamen a Phcenice Cadmo , Agcnoris filio in
1 ria ^anaan extremis Mofis temporibus nato, & The-
^rurn poftea conditore, cum reiiquis Thebanis origl- li n* cens' totumie compofuitad exernpium Hercii- eP ^^Pc" > e°que honores meruifle divinos, auclor ov ^.^dorus 1. y. imo non fblum compofuit fe ad /E- p'f''J;1 ^ujlis exemplum: fed ipfa etiam ejus,& omnium fuJ1t^erou5a geita Herculea , utpote Mitzraimi, lo- > ^3tnfbnis,quin & ipfius Ionas Prophetaj in balasnas
Ca^e Commoranti$/ hiftoriam (unde Lycophroni in vefa™ ra>ut Tzetzes annotavit, Te/iojrifof,hoc eft.,7»- gUt £, J uve winodms vocaturj ad le unum lpfe traxit j tribue c fuo Herculi Thebano, pro more fofito, traffef UIJt ^CUH' > quafi omnia ea ipfe fblus perpe-
• ut eo niagnificentior, ac iiluihior fieret. L 3 Oefe-
|
||||
|
r«« C OE L V M
Casterum triplici modo Hercukm fuum confidera-
runt, ac venerati funt gentes: nempe Ipjpixw», ut Herott, five Deum ammalem; ^9jk«j, iive <$)iAoOTc|>i>ik?, ut Deuff* ethicum aut moralem,. hoceft, ut exemplum fitlitium p^ dentix, acfortitudinu ; & ^uaDca?, five |}soA.oyncw?, ut Deum mere natmakm'; fub quo intellexerunt, ac venC' xarunt Solem. Ejuimodi erat Perfarum , & Medorutn Hercuks Sandes : ut au&ores funt apud Agathiam 1. ** Symmachus, & Athenocles. Atque hinc eft, cum fci- licet Sol quotannis permeet duodecim figna cceleftia> qubd pro iftis duodecim fignis cceleftibus , duodect** praxipuos ftatuerint Herculu labores; imo totidem $? attribuerint annos , quibus Euryftheo , id imperantc Oraculo , minifterium fuum exhibuerit. Quo pertin^ & illud , quod duodecim Diis totidem altaria erexifl6 dicatur: nempe Iovi, Neptuno, Iunoni, Palladi, M&' curio, Apollini, Gratiis, Baccho, Diana:, Alpheo , S3' turno , & Rhese. Illos vero duodecim labores enurne' rat Lucretius 1. y , & Philippus Byzantius fequentibu verficulis : "'ilAsow t NeuseW 5^§' Mzshnw ' (Shiav, J[' vfyuP i
>lgj TaZpov. x*7rt» </},' «pcpe2iv«^o6 ytvlw,
Zoswq lfrx.uos<*.c, ; wuhag Aiopvj^e^eiAov. yiqv<ntx, [/.vAx %h&<fuA • VvjfVQvlw sAot£ov. 'Avy&av ISeilw. my.a,g s/ Cpv^. sjc^vov opvif» Kig£tpovti2eiyi[jt,lw. dvTt( oAvjATfiv i^u. hoc eft , "gerdidi Nemea* feram mviolabikm: perdtdi Hy dra - Et Taurum. Apri deinde cecidi malam.
Baltheum/<fe?#j 3 Equos Diomedis cepi. Aurea mala rapiens ; Gerionem profligavi- _ _
Augeam domui: Cerva non aufugst: occifa eft AV1 Cerberum adduxi. Sed nunc coelum teneo. Quibus Cointus five Quintus Smyrnasus decimum tium addidit laborem, ciim canit: To re/f i/gjj Sikc&tqv, toiov hv^ov t<VW o\lS^v »
MKVOVU^S OTEvlfevJ ^lWiAi^iXIS KXfOUf. jd |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. u7
ideft,
Decimus tertius labor, labor duriffirmu efl: p , ma notte quinquagintay?#prai<tf puellas.
rinium jgitur omnium laborum Herculi fuiile memo- ant Leonem Neme*gum, Lucretio Arcadicum, aliis Citke* r°neum : quem in Silva Nemea;, inter Phliuntem, 8c
leonas vagantem, cum armenta ejus laniaret,puer de- lrnUm fextum vel o&avum agens annum , a patre ad j*rrnentorum cuftodiam minus, pharetra jam exhaufta,
eusque pellemhullo ferro penetrabilem fruftra peten- ^fcmsjcrebris, ac reiteratis clavas verberibus quafi com- ^«erit. Clavam autem tum primum a Molorcho
°ipite fuo accepiile dicitur : quam multo ferro gra- etn Socrates ad Idotheum » imo totam ferream fuifle . liander prodidit. Nonnulli tamen tradunt Herculem
plum eam ex oleaftro ad Saronidem paludem fecifTej 1 e^ Paufania in Reb. Corinthiac. conftat: apud quem na legas Clavam trinodem fuilTe: ideo forte, quia vir- .Us quafi trinodis eft. Vnde Euripides apud Stobamm
Antiope : Tres funt virtutes, quas te exercere apus efl, mi
1 •' Dees ut colas; & qm te ertutrivcre, parentes; legesque
"wfounes Grcecits. Imo alii narrant Herculem prorfiis
errnem fuiffc, feramque brachiis circa collum ejus
°nlertis , eouique adftri<3:am tenuiffe, donec fuffoca-
rit: quam tum humeris impofitam Mycenas afporta-
• Et hoc imperatum Herculi ajunt ab Euryftheo ; id-
1 ejure, quia hic major erat natu. Herculem enim jarn
pnum meniem in utero matris agentem, auxilio luno- te' typ32 fraudulento , Euryftheus leptimeftris an-
'erterat; Herculis exitu in Kalendas decimi menfis p °r°.?ato-_ Ita ut priornatu, fkuti Iupiter juraflet,
-eriori imperaret. Atque hinc Iuno Herculis ca>. ^1? Su^rens , Euryfthea incitavit, ut hos adeo duros
jato lrer>dos ei impofuerit labores. Quqs etiam man-
{jort potlUs Ora.culi,& ipfiuslovis incitamento,five ad-
^imifent°' ^Ua™ Juffis Euryftnei obediens, ineffabili
cft 1^°rtltu^ine fuftulit, ac omnes feliciter executus
sterurn Leonem hunc a lunone ad Herculis in-
L 4. teritum
|
|||
|
«8 C OE L V M
teritum miflum, ferunt de circulo Luna; defcendiflc : ut
ad Signum Leonis fufiiis dictum. Anaxagoras Vero fa- bulatus eft in Lunas concavo fuiffe latam quandam re~ gionem ; undc hic leo deciderit : & alii de illo aliter commenti funt. Prasterea adhuc duo numerantur leo- nes, quos Herculem fuperafie fcribunt: nempe Helico- nius, & Lesbius. Secundus labor erat Hydra Lernaa feptem capitibus,
tefte Naucrate , & Pifandro , confpicua, in Lerna Ar- golidos paiude : quam Hercules apud fontem Animo- nes, fub platano quadam ingenti, ubi plerumque verla- batur, occidit. Zenodotus, Simonides, & Palaepbatus tradidere huic hydras novem fuifle capita : at Heracli- des Ponticus quinquaginta: quem fecutus Virgilius 1. ° ,/Eneid. fic canit: Qmnquatnnta atris immanis hiatibus Hydra.
Imo addunt, quod priorum capitum numerus , uno »' curi percuffo & amputato, reliquoque colli thvrl° non una adurato , continuo duplicatus fit. E6 Iolafl torres dicitur detuliffe ad Herculem. Sed alii putan hanc Hydram nihil aliud fuifle, quam palndem ipfatn j in quam tum Argivi, ciim Mycenenfes, quibus ea coi°* munis, omnia purgamenta, & quifquilias,tefte StrabO' nel. 8 , deportaifent : unde proverbium higvn %o-%^' Lerna malomm, de malis plurimis in unum fimul locup1 congeftis & .accumulatis. Ita ut haec palus exitio'a eyomuerit aquas , ab Hercule poftea cum ipfis fontibo occlufas , & igneexficcatas. De hoc adi Voffium 1« de Idololatr. p. 384. Nonnulli etiam fub hydraff1.' nsea intelligunt arcem regis Lerni munitiffimatn, n1tJ ^ propugnaculis tanquam capitibus cinctam : quarn Be cules expugnaverit. Tertius labor fuit Taums imem naribus efflans, 7>*c?}
ni ira in Crei^nfes mifliis; quod Minos 11, Lycaln.e^ Idafilius, acMinois I nepos, rex Cretaj, nihilornaj rem Neptuno honorem , quam reliquis Diis impe|D faiflet; cum tamen toti mari, quod Graeciam a' ./ ejus beneficio imperaret: vel, ut alii, & quidern Fe-. |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. u»
^wus fentiunt, quod a Minoe in Athenienfes, ntimpe-
Urn faceret, amandatus ; quia filium Androgeonem ,
a lls Glaucum , h. e. Cxfium di&um, Deucalionis fra-
/em^occiderant. Sub hoc eirim intelligitur quibuf-
anr laurus ille, qui Minois exercitum duxit,ab Hercu-
captus, & iterum dimifius : fed poftea a Thefeo ma-
tatus, five csefus. Et hinc fqrte eft, quod Thefeo quo-
3^e Hercuiu tribuatur nomen. Sufpicor tamenfuiffe
lnotaui'um, ex dicto Tauro,& Pafiphae Minois uxo-
re 5 inftindtu Neptuni, ut Minoefn opprobrio affice- et 5 genitum : cujus quoque mentio fa&a ad Signum Vorona: Septentrionalis, & Sagittarii. Uuartus labor erat Aper Erymamheus vel Eryman-
ms i nonnullis Calydonius , aliis Crommyonius diclus :
"Ul tamen ab Erymanthio diverfi putantur. Hunc
PrUiJi infignis magnitudinis in Erymantho Arcadiaj
•nonte natum, & Phocidis in agrum, eo quod Dianam
„ eneus Calydoriia:, five porius yEtolis rex, Meleagri,
~j Deianirs pater, tefte Ovidio Metam. 8, Virgilio 1.7
rrneid. & Sofiphane in Meleagro , rneritis aliquando
lc:timarum honoribus prarteriiflet, a Dea miifum,Her-
es e* fruticeto quodam, ubi ob altam nivem defati-
&atus latitabat, extraxit, & vittctum ad Euryftheum de- ^11- Renfplenius defcripfit Claudianiis, quemadi.
VJUintus erat Baltheus ommam yulchemmm H?ptsolyt<s
m^onumregince, five, ut alii volunt, Dlilyc*:, aut, Iby-
o tefte, fiUa> Bnarv ■■ quem Hercules, ca;fis , & captis niazonum praxipuis, reliquis in fugam verfis , acqui-
ut-lfir *^riem^c}'ra Mycenas ad Euryftheum portavit 5 niis; Admeta? largiretur. Quin & Deianiram, Afte-
|
|||||||||||
|
AIcippen , "aliafque Amazones captas fecum du-
\ "^Ppolyta Thefeo ejus expeditionis focio con- |
|||||||||||
|
xit-
|
|||||||||||
|
cefl;
|
|||||||||||
|
ren extns ^bor erant Equi BiomedU Thraciae regis, Cy-
rante ■art'1^ue ^11: quos ferociffimos, ignemque fpi- Carn-i.' m °ppido Tyrida, humanis noipitnm captorum Enr,!miS at- Et hos itidem fupcratos Hercules ad tmyftheumduXiffefertur. L % Septi-
|
|||||||||||
|
i7o X 0E L V M
Septimo Geryone Hifpanicae cujufdam infuke reguIOj
Chryiaoris & Callirrhoes triplicis naturae filio, ejufque cane Orthio duorum , & dracone feptem capitum T~" phone & EchidnS prognato , item paftore Eurytione interemtis, boves regis puniceos, hoc eft, Erjthrxos, hofpi" tes vorare fblitos, ex Hifpania; infula Gadir,poftea Ery- thra dida , abegifle : & poft varia in itinere certami°a Mycenas ad Euryftheum deduxiffe dicitur: qui eos offl" jnes lunoni immolaverit. Sed hsec fabula proprie per~ tinet ad Herculem Phcenicium five Tyrium juniorem: de quo fic fcribit luftinus 1. 44 : Inde armentaGerjort^> qu<e illis temporibus fola opes habebantur, tant<cfam<efuere, <* Herculem ex Afia pr<ed<e magnitudine illexerint. Porro Ge" rjonem ipfum non tnplicistoatune, ut fabults prodkur,fui]ft (e~ runt : jed tresfiatres tant<e concordioe exflittffe, ut uno aru#fj> omnes regi viderentur. Alii vocabulo jwijAov , quod f£ ovem five pecus, & pomum, imo Homero arborem fignu1' xat, pofteriore fignificatu utentes , ex hac fabula aliai*1 a vera hiftoria magis aberrantem finxerunt. Fabula°" tur enim Herculem pjA<* %%v<re<x>, hoc eft, mala aurea e Horto Iunonis Hefperidum , five Hefperia; extrern^' quje Hifpania poftmodum dida , abftulifle, Draconf' vel potius Ladone horti cuftode, fuafu Prometn61' prius occifb. Sed expofitio hujus fabulas phyfica, uV theologica videatur apud Voffium de Idololat. 1. *' P^ 384 : quo pertinet Ravennas Ingenicuius cervice , al bobufque lacertis iemirotundum , «onvexumque b^J lans Solarium : item Alcides ille in vinea Stephaffl *'1, bali Romse repertus, fphseram Zodiaci,& fixarurn larum imaginibus fculptis exornatam geftans. Cffl tem Hercules ccelo humeros iuppofuitle dicatur, eXP cat Diodorusl. 4, c. 3. . Et hunc otlavum Hercults laborem ftatuit PMfcPE"
Byzantius , cum aliis , ex una hiftoria duas diverlas n gens fabulas. •# Nonus labor erat Stabulum trium millium boum A 0
five Augex Regis Elydis, Solis, nonnullis Neptuffl* .. Phorhantis & Hirmines, aliis Ny&ei, vel Epochi;P |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i7t
e cujus oculis radii folaribus llimiles effluere diceban-
tUr- Hoc ttabulum fimo refertiffimum Hercules, prout
conventum erat, uno die , Alpheo fluvio in illud con-
^erio, purgavit. Sed Augiam mercedem pa&um fe pro
tabtilo , live potius agro purgato daturum poftea ne-
8antem , fagittis confixit; filiumque Phyleum Duli-
CniUm profugere coa&um , quod facinus patris ini-
3Uutn effe dixerat, regem inftituit. Videatur de hoc
~ucianus ftatim in principo Pfeudomantis , & Ludov.
Yafenova in Hieroglyphicis pag. 121, & 12,4 ; ubi una
•enionftrat Herculem hunc fuiffe Medicum excellen-
"«mum, quod & ego minime negarim.
, Cecimus erat Cerva in Maenalo Arcadias monte pedi-
** <zrei6 3 aweiscjue cormbm , ac tantse velocitatis, ut nul-
Us tnortalium curfu eam capere poffet. Hanc adduce-
ejuffiis Hercules, cum, ut Dianae facram, neque occi-
ere , neque vulnerare vellet, annum totum currendo
r ^nfecutus : donec demum defatigatam, ac Ladonem
^nemjamjamtranaturam juxta montem Artemifium
eperit, ac Mycenas humeris bajulaverit.
, vndecimus laborum erant Aves alis,roftris,& ungui-
Usjpi'odente Timageta,ferreis,qua2 humanis vefceban-
jl carnibus, juxta Stymphalum Arcadiaslacum,Stym-
Plai|herois,tefteMnafea,filiae: unde vulgbStjmphalides,
Pollonio autem l.z Argonaut. UhsiSts di&ae.Has Her-
Ules, ob denegatum hofpitium, dicitur occidiffe ; vel
ruiitu fiftrorum,aut crepitaculorum asneorum a Pallade
. Cceptorum perterrefadas jex Arcadia in Aretiam Infii*
arn abegiile; ut Pifandro Camirenfi,Seleuco in Mifcella-
l;^ls'& Charonti Lampfaceno traditum.CajterumVirgi-,
s deHerculis loquens laboribus,hunc quintumdixit;
§• tymphalides pepulit volucres difcrimine quinto.
c quoque Cointus Smyrnseus :
Calj?s.exScholaftiqis:
j^ e/fc« horrifono qitimb Stymphalidas arcu, firos c°iecimus erat ^efcenfos Hercnlis ad Orcum, five in* ** capturi. Orcus autetn , five Pluto voca- batur
|
||||
|
i72. C OE L V M
batur Aidoneus Molofibrum rex, & Proierpinze mari-
tus: cujus Canis Cerbems di&us, in limine inferni excu- bans, Heliodo quinquaginta, Hpratio vero centum ha- buiffe capita fingitur: nempe tria canina, unde t^C^' vov,: hoc eft , tnamtem vocat Sophocles in Trachiniis ; reliqua uti & caudam, draconis. Hunc Tartari janito- rem, ut Euripides vocat,Hercules in Tasnario promon- torio antrum ingreffus , Acheronte , Styge, ac Cocyt° inferorum fluminibus, Charontis portitoris infernal's ope, traje&is, pelle tantummodo leonis munitus cepit: atque eadem opera Theleum, quem Orcus, five J&d°' neus , ut Eufebius ex Philochori Atticorum fecun"° prodidit, captivum tenebat, liberavit. Hinc Theiei's ab inferis receptus fingitur opera Herculis : quem v1" doril hac nacM,populi aiba; Acherontis in ripa nalceO" tis ramo coronatum ex inferis emerfiffe , au&ores funC Harpocration, Olympionicus de plantis, & ScholiafteS Theocriti in Hercule Furiofo. Decimus tertius denique Herculis labor,quem
addu&us Cointus tanquam complementum addidlC.'. erat conatbitas unius nodis cum qutncjnaatnta filtis 7»ejP Boeotia: regis. Is enim rebus fuis optime confukuffl r°r seftimans , fi ex concubitu tanti Herois cum fuis 1U,1 . quaginta filiabus, totidem prseftantes corporis & an'-fllN fortitudine iilios fufciperet, Herculem convivio lanC exceptumadeoinebriavit, ut omnes filias uriano<^ ituprarit; excepta ialtem unica, qua;, Paufania inB^0, ticis tefte, perpetuum fibi indixerat facerdotium. E*1^ in Hercule minirae mirum: eum Theophrafto in Hn ria plantarum proditum fit, quod quidamjn Vene*e _ adeo propenfi fuerint, ut vel iepties uno tempoi'e r abiolverinj:. - Atque ob hos duodecim imprimis labores , eX _
rnilliblis, quibus fuum Heroem quafi cumulant ^xff (, li, a Sacerdotibus eleclros, ac in ordinem redaclos,H cules iiyzcelum collocatus dicitur : ubi & adhuc c fpicifUr quafi continue congrediens , & Pugnann.-f :t, Dracone , aliifque mpnftris , quoruin vi&or exnj |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 173
^ffibilibus. Imo fic quoque vulgo pingitur , dextro cuicet genu infidens, brachioque dextro clavam fuam, llve;ut aliis placet, ramum pomiferam in altum tollens, ac hniftro peliem leonis Nemesei geftans; qua tanquam clypeo corpus defendere nititur. Cseteriim Hercules poft tot tantofque labores, vefle
fVffi Cen tauri induta, tanto-vexabatur pruritu , puftu- •*f per totum corpus orientibus j: ut fe Licham in flu- ium Thermopylis propinquum ex petra prsecipitave-
^- ■ Veftem hanc veneno infedam , illi miferat, fuafii ^5ui,uxor ejus zelotypa Deianira, Oenei yEtoIia; regis lla; ut antidotum fit adverfus philtrum Ioles. Qtiippe
^efllis fagitta venenati ab Hercule transfixus , ei per- uaferat, fi quando maritus ejus illam veftem indueret,
Pr£fentiflimum fore remedium adverfus pellicum amo- es- Sacro denique igne,& furore quafi correptus,cum
,antos cruciatus perferre non pof!et,fe ipfum in pyram, n Oeta inter Theflaiiam , & Macedoniam monte ftru- arn , conjecit. Vnde & SenecaeJ-Iercules Oeteus di-
Us- Alii tamen memorant .peftilenti morbo corre-
PnjrnfeiH:pyrarn Oeteam conjecifTe. Sed deHercule L10s" Qui plura de eo fcire defiderat prater adduclos
wores, adeat Lajlium Bifciolam I. 20, c.17 Hor. fuc- . Jv. loh. Pferium I. 14 Hierogl. Athenaeum 1. 3, c.j,
^cxandrum Sardum , Kitfchium de fa&is & memor.
^erculis, Plauti Amphitryonem, Pherecydem 1.3 Hift.
ieoiytl]m in fjoris, ante orhnes autem Natalem Co-
m"ernlib.7,c.i.
7/ "nt Pl'«terea, qui dicunt Ingeniculatum hunc effe
{.J'eHm > filium Neptuni, five potiiis JEgei Athenien- t m regls3 qui mari /£geo nomen dedit, ex ^Ethra ma- chj telie °vidio, Tzetze Chil. 2, hift. yi, & Plutar- Her 1T\ ^e^eo '■ adeo ut materno fanguine atringac h?c W-Iem j cujus & virtutes imitatus eft. Genu aTitem 4?s e°.lnfifterefertur, qudd faxum, fiib quo pater rit. jS eniem abfcondiderat, ejufmodi habitu levave- C£tdi„mo alii maiunt Herculi fubftituere Lycaonem Ar- * regem, APidis3& Niobes ex filio Pelafgb &,He- fiodo
|
||||
|
i74 C OE L V M ,
fiodo tefte, MelibceS Oceani filia", vel juxta Apollodo-
rum 1. 3 , Cyllene nympM nepotem, ac patrem Calh- ftus: quem lupiter Lycseus, quod aram fuam in monte Lycaea, quam ipfe Lycaon cum templo, & ludis Lu- percalibus in lovis honorem inftituerat, ma&ato Arca- de Apollinis, vel Iovis, & Calliftus filio, fanguine hu- mano afperfifiet,in lupum cum filiis mutaverat; ut p'0' didit Paufanias in Arcadicis. Hecatajus tamen 1. 2 Ge- nealog. &exeo Ovidius 1. i Metamorph. tradidere ? Lycaonem cum filiis fuis in lupum transformatum efle' quod Iovem in operarium pauperem converfum, iphl0 hofpitium invitarint,illique inteftina ma&ati pueri coff1' edenda appofuerint. Vbi Iupiter menfam everterit • unde locus ille Arcadias poftea T^7re£5Cs,hoc eft,^f*' farius, & oppidum in eo conditum Menfarta, T £$<«**'£** *i idxis , fit di&us. Imo exinde quoque fufpicari H^et» nomen fluxifle Herculis Trapezji, cujus fiipra mentione1*: ex Hefychio fecimus. Atqui Ingeniculatus , manibu*' que in ccelum fiiblatis fingitur ex -dolore ob filiarn J * urfam mutatam. Alii denique nominant Thamf^' qui una cum Hercule /Egyptio , ut fertur, & Orphe°' Lini illius , qui in poefi maxime excelluit, ut ad Ly Signum diximus, difcipulus fuit. ... Verum in horum locum ex vera facra Scriptitf*/1 __
ftoria locari potius poteft inclytus ille IfraelitaruC1 " ros ac dux Iofua, quem fupra Herculem Cananatt0> *Ai,gyptiocanan<£um, fiye etiam Ifraeliticum diximus • -l fi mavis, Samfdn, alter Ifraeliticus Hercules, cujus ge1*''1 defisludic. c. 14, v. i<$. XVI. AQJIILA; UtZtUti
lovis ales\ Maero Iovis Nutrix; lovisarnll& r,
Virgilio, Satelles, &c intemuncia, fulrnints ^
fler Horatius, Raptrix Ganymedis ■, ServM* ,^
tinoum-, Avis Romana ; quibufdam Vro^
Aauila; item Vultur volam: Ctxce 'm66' ^
coph1
|
|||
|
ATSRONOMICO-POETICVM. m
c°phroni Kvtixei @-, forte a rapacitate, quod ra-
Plat >; & concerpat,. Aiog o^vig, Pindaro Oicavm
w«mAd6V , Auium regina :' quibufdam fidozivog,
*?°c eft, Upis exploratorius, itemprobatio, Syne-
10 3 tormentum ; liocrati [3ct,owio-[*og , cruciatus,
°r*nentum, (ictmvi^m, quafi dicas exp/orato-
tUfn, in/lrumentum ad explorandum, Synefio lo~
^s cruciatus, vel, quod longe aptius, @ctotinpjst
• e. tortor,explorator fcilicet Promethei: Arabi-
. f -dlcar, A/cair,pto Atair, Schiekardo Attayro,
^£%a\jis, noviter A/hakkab, Mcridianum rae-
la nocte pervagatur circa medium Iulii : &C
Cotnplecl;itur in globo noftro 10 fteltas.
. "jtello intra novern, & extret 6: BaferiM apttem AquiU Ganyme-
coli n£ens >nt{merst 30 ; quctrumunz fecunda mttgnit::dink m
Ja , s^H^erte,qmbufitt.m in interfinlpio^s.r i^yw Atair, five Aqui-
tern J ' l0 tert** 5 2 JW** 5 3 ^tintA; & iqfexta, omnes Mnr-
& levernfequuntHr.
ve n^ r a^ra autem receptus dicitur AquiU, qubd Io-
£ - ^-retenfem, cum adnuc infans effet,in lpelunca, ne tri ^1110 Patre occideretur, abfconditum, necrare nu- W^'1' Ut tra^S Msro Poetria Byzantina, quam fic at;r»e loquentem audi: -™Jt -dcjuila huicnetlar, depetra dnlce quod haufit,
mox rojho fublme volans, afferre Jolebat.
■"fncpatri Altitonans moxregno viSlor ademto,
ejje intmortakm voluit, coeloque locavit.
Tj,. SIUod Iovi ad expeditionem bellicam adverius cjn r, es ■> qui parentes ejus in vincula conjecerant, ac- tuj .° > na3c avis augurium futurse victoria in Naxo at- fbc^f* 'T & arma pugnanti fubminiftrarit. Vnde & fibi ^fion"! er ^P0^1*1! voluit; & in reliquis expe- eft • Uj Aquila; effigie pro fignis militaribus uius ^exa^ itnitati ^unt Pon^ Romani j ut au<2or eft
ander ab Alexandr.Genealog. dier. 1. z,c.z: imo attri-
|
|||
|
176 C OE L V M
attribuit illi tantam facultatem,ac immunitatem,ut nul"
lo fulminis idu impofteramlaedi,& folis fulgoremocu- lis femper apertis,ac minime hebefcentibus intueri po1' fet. Vel etiam, quod formofiffimum illum Ganyrne" dem Trois Trojanorum regis filium, centefimo circite^ annoantebellumTrojanum, rapuerit, ac in ccelum portaverit, quo Deorum confuetudine frueretur : ut audor eft Apollonius Argotiaut. 1. 3. Vnde & tradi' tum illi imperium in csteras aves, tefte Horatio C'<&". minum 1. 4: Qudem miniftmm fulminis alitem,
cni rex Deowm regnum in aves vagas
permifit, expermsjidem
lupiter in Ganymede flavo.
Alii tamen tradunt, lovem ipfom in aquilam conve1'' ium, Ganymedem ex luco agris Priapenis, & Cyzice' nis contermino rapuifle : unde locus ille poftmoClU Harpagia fit didus ; ut teftatur Strabo 1. raptor ille non aquila fuit; neque Iupiter PhrygiuS) 1 ^ Ganymedem rapuit, aut rapi curavit, in aquilam tran~ __ formatus • ut poetica faltem fide traditur. Proinde fpicor navem fuifTe Aquilam didam,ob aquilas inng -' vel, fi mavis, cohortem,aut exercitum Phrygiuni aCl lse pidura in vexillis militaribus , ut modd dixitn - > utentem : quorum vel hujus, vei illius adminiculo *' ^ talus, Phrygise & Paphlagonise rex catamitum hu abduxerit. Vnde & Troi patri Gahymedis , & ^]e$ lo maximum bellum exortum efle , indicat Phan° ^ apud Orofium, & Eufebium. Vide fis qus diximuS hoc ad Signum. Aquarii, & Antinoi. rj-y- Verumquidam hic intelligunt Aqaiiam, iuaH1 J^- <
phone & Echidna , ut vulgo fabulantur , prognat .^, quae Promethei, lapeti filii, quem Oiiris hve ^ r^ parti iE-gypti praefecerat, cor , & jecur in monte ■ cafb exedifle., & ab Hercule»poitea lagittis tran ^ , dicitur; ut traditum eft Duridi Samio, Fherecyd1' • .^ & lo.Hiftor. Apollonio 1. 2 Argonaut. Heii° rj, Theogonia , ac Luciano in Prometh. & dial; de .^ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 177
^ciis. Hi Prometheum tantis cruciatibus a Iove affe-
ctum fcribunt; quod igne (nempe rerum divinarum, & ^'entiarum cognitione) mortalibus divinitus ademto, •^merva; (h. e. Sapientias) auxilio , in coelum afcende- rit 5 ibique ferula ad currum Solis admota , eum rurfiis 10 terram portaverit.^ Cujus tamen aliam caufam affert ^cander; nempe quia Prometheus invenerit fcemi-
nam , (forte Philofophiam intelligit) omnium humana- rutri calamitatum auclorem , & animalium genus fcele- ^ffitnum, yZv(& p«^ov: vel quia Palladem, hoc eft, fa-
P^entiam amaverit: ut Duridi proditum. Sed plura de noc dicemus ad Signum Sagitta?. ■Atqnc ex his videmus, quod Aquila coeleftis non ita
, a^e5 ut Bayerus in Vranometria fiia judicat, a quibuf-
to Vocetur j2n»exv@-, (Sa.ozcvur[Ao(, & (dcKmvifyi^cv; qua? nnia erutiatum, & tormenta, five mlimmenta tarmentaria gnihcant. Quamquam non negaverim , quod voca-
u um fioLoKvi^g, hoc eft, tartor, explorator, huc melius
quadret. v.aeterum in Hiftoria veteri aliquantifper verfatis a°d adeo operofiim erit diftinguere, quid poetica , &
^d hiftorica fide a Poetis de Prometheo fit di&um. a n e.nitn res ipfasgeftasfinxermt To'et<s, ut loquitur La- atltms 1. x cje p2fa relig. c. n : fidrebns gefiu addide- t"t l^ndam colorem. Et hoc detra&o, ac quafi decolo- a a fabula , nuda nobis apparebit hiftoria; veritas. fti tA ^fro^oturn iegere eft in illo libro,quem compo- j^1. de vinculis Promethei; quod ScyrM fluvio Aqui- f^i111^3^ , Prometheus Scytharum rex populis fibi rit res vicSui neceflarias non fuppeditare potue- Q^atque ea decaufa a Scythis in vincula conjedlus fit.
Qienem ^men haud ita lon?e Poft Hercu'es in ill3S ve"
Oce3 reSlones > a vinculis liberaverit, fluvio Aquili in fere fc-m dad:o' vAg«tnas Rer- Scythic. 1. 13, eadem
fta eraT^' ^erurn uterque non nudam , & ficuti ge-
Cont • ^ aclnuc f^bulis , & commentis quibufdam
1ych!fn:iina,:an:i recitat biftoriam. Audiamus igitur Po-
armumir»RebusLyciis, & Diodorura Siculum,-
M, qui
|
||||
|
i78 C OE L V M
qui fcribunt: Nilum jEgypti fluvium aliquando, Sirl°
exorto, adeo intumuiffe, ut aggeribus ruptis,jEgyptul° aquis obruerit; imprimis autem illam partem, cui cutn imperio prjefuerit Prometheus. Et hunc fluvium , llVe potius alveum Nili, qui iixsajwj?, unde nomen Oce^9 datum, dicebatur , ob aquae violentiam, & celeritatem (unde etiam vifcera Promethei exediiTe fabulantur) p°~ ftea Aquilam eile nuncupatum. Herculem autem, °^° nomine forte fupra memoratum Iapeti filium Prome' theum, five ipfum Ofiridem intelligunt, obturatis,°iul' bus irruperat, locis, eum intra ripas coercuifle. M^ fic Prometheum imprimis ob Aftronomias peritianisl11 mortalium animos , igne quafi accenfb , imbuifle , e° rumque oculos ad illa coeleftia,& nobilia corpora coj1" templanda erexiffe dicitur, tam variis fabulis locuffl de- difle videmus. Sed antequam manum de tabulato' lam , dicere eft animus.; quod quidam veterum i° quoque, ut videtur, fuerint opinione, animam Plato in hanc Aquilam cceleftem fuiffe converiam. Et in01 idipfum Speufippus, aut quifquis ille fuit, qui Gr^cU , epigramma illud in tombum Platonis compofuit, ^u alius fic tranftulit: «• Cur,iqui\a,ad tumulum hunc volitas? dic: numquid dv ai
hic habitare Deumforte altquem mtuita es ? lmo anima extintlifum diva Platonis ; Oljmpufft
qii£ colo: fed corpm terrigenum Attica habet. „ Verum hoc figno potius intelligamus Aq^[ant., uS
manorum; quifubFlavio Vefpafiano , cum legio01 fiiis , zcCigmsinJimtlitudinemaquiltevolantu,^nno to Chrifto 68 , pritnum in Iudseam irruperunt, -Pe w
ron. c. 28 , v. 49. Hof. c. 8 ,.v. 1 : vel, fi maglSV■ eet, S.'Iohannem, Evangeltftam illum altiloquutn ■■ t^ Aquil<s fymbolum meruit, quod in 'ATtmiiwl4' 1 cU- Revelationefud rerum abfconditarum, ipfl fufcept^ . ^ brationis materia ab ipfb rerum principio rePe jatU fuerit fiiblimis; ut ait Eucherius : atque adeo v°^ fiiblimi in ipfam Omnipotentis aulam elatus , °c ^ % rum aciem in admirandse divinitatis faciern i^ q$* |
||||
|
ASTRONOMICG-POETICVM. 17?
^oftrinamque nullo anrea mortalium ingenio conce- Pcarn ceelitus detulerit. N ^VIL ANTlNOUSjDc^nak/epi^
ftiak/ ikbhngl C9?u!i&-fcfjenfe/ S&ecfyv-
t>imcri M$ $nabm-gcfiim ■,
^Her Adrianam, Adriani Amafim, Puer Bithyni"
ctts j ?S(ovm JEgypti Dem ; aiiis Ganymedes, Puer Troius, Trojanm, lliacus, Phrygius, Catullo Iovis ^tftadus, catamitus , Puer AquiU, Iovis Pincerna, llye Pocillator. Meridianum media nocte traniic ^edio Iulii : & feptem in globo noftro conti- net ftellas; de quibus in prascedenti egimus Signo. ■Antinom admirandas pulcbritudinis puer Claudio-
P°|i Bithynias natus , poftquam Nilo fubmerfus erat, ^tfani Csiaris juflu , cujus amafius fuit, ab jEgyptiis a Us> ac m ccelum locatus, prope Viam lacleam, iub ^3uila, inter Zodiacum, & /Equatorem, Ara; quafi in- ' lt- Devi&a enim ab Augufto Cleopatra ^Egypti re- p!n* 3 ac Adriano poftea imperium confecuto , novurn c ^gyptiis Deum,nempe hunc Antinoum dedit. Vn-
r -apUcl Goltzium in Thefauro rei antiquanas, vetus m- riptio R.ornas reperta in Campo Martio ad Ifidis fa- ^01 ■, hax habet: A N T I N O ii I 2TN0PONOI ttfV* E ^ AI T T n T il I 0 E X2 N , hoc eft, Antinoo ic}! CH™ D»s *s£gyptiis thronum occupanti. Quin & -4nr' "^rianus in ejufdem Antinpi honorem urbem ^"oiarn, qua: & Adrianopolis di&a, in ./Egypto condi- tes r ltn^ non *°*um ftatuas erexit, templa, & facerdo- cudi fnft.itUlt '■> ^d etiam numifmata procudit, aut pro- x\ ^ ecit\ Quod prater alios, teftatur nummus Baye- cUttl e^$' }n cujus altera facie Caput Aminoi exprefTum, Aoc ° lnfcriPtione : °cTlAioc'mapkea: ' ° IEPETc TOT ANTINOOT, hoc
M z eft,
|
||||
|
iSo C OE L V M
e&,Hoftilitis Marcellus Sacerdos Antinoi: in altera confp1"
citur Mercurius cum Pegafi , circumque haec legitur ep1" graphe : TOIc AXAlOlc A N E 0 H K E ,' h°c eft, Achais confecravk. Videatur de hoc Dion , Sparf-13" nus , Tatianus , Theophiius, Athanafius , Euiebius, & Athenagoras in Legatione; item Tertullianus advenu* Marcionem : imprimis autem Origenes in tertio; urJl Celfum Epicureum refeliit, quod tantas devenerit io1" pudentiae, ut qua: Antinoi (acerdotes facerent,conftr^ auderet cum miraculis Domini, ac Servatoris noftrl' cum tamen alias ipie gentilium riferit oracula, & facef" dotum impofturas : ut ex Luciani Alexandro Pfeudo' mante huic Celfo dicato videre eft. Casteram hic Ao' tinous, Adriani Imperatoris deiicix inf ipidae, non rar!' tum ab /Egyptiis cultus eft : fed & in Arcadia a Mat1' nenfibus ; qui eum annuis facris , & quinquennali cci" tamine honotirunt : ut au&or eft Paufanias in Ar'ca' dicis. Verum enimvero aliis placet Antimum hunc in c<5
lum receptum, elle unum ex procis Penelopes Ica1'11 °^ liae, & Vlyffis caftitatis ac fidelitatis fere inauditas llX°^ ris : cujus mentionem ingcrit Ovidius ; item Propc tius 1. 4, eleg. y: Fenelopen cjuocjue, negleElorumore mariti
nuhere lafcivo coaeret Antinoo. -$
Alii tamen Antinoo fubftituunt GanymedeW Tr
Trojanorum , five , ut antea. dicebantur, Dardaniorl regis filium, lovis Phrygii amafium , &; pocillator6.' in locum Hebes fufTe&um : quse antiquitus Ganj^ ' tefte Paufania in Corinthiacis ; Latinis poftea J^ c j di&a; quia juventutis prasfes, ac Dea credebatuf* ^ .j, Ganymedes hic pcftius pertinet ad fignum -^ffi (o- cum phyfice , five juxta veterum facerdoturn Pn\ ,^_ phiam confideratus, hyemem, cui nomen Grascum 3/^_ viis, asque ac Hebe , five Iuventas ,)uventutem, aC 0, tsm, denotet. Nam per fabulamillam, qua^fSils cula miniftrans , cecidifle , ac partes pudendasr r/^ oftendifle, im6 ea caufa a fun&ione fua remota dl fi0$ |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. xgi
n°s;intelligimus cafiim juventutis , five azftatis : cum
ciacet folia arboribus deciderunt, ac rami vefte fron- ,ea denudati deformes , ac turpitudine quafi affecli vi- entur : ita ut asftas a munere remota, partes luas hye- 1111 cedere cogatur. Sed plura de hoc diximus ad Si-
8num Aquarii, & Aquite.
^enique his Catamitis futilibus e ccelo fublatis,fub-
°§andum potius ex facro Codice duximus Ftlinm Su~ n"mit«»*, quem Elifa Propheta ex mortuis refufcitavit:
uc Pfoditum eft 2 Regum c. 4, v. 3 jT-
^Vlii. SAGITTA; i>a$Pfeil/$tifr
pftiti bwS&otffl t>a$ Qfrfcfrt-gfffrrtt; o
aiHta Herculea ; Iaculum, Telum, Canna, Arunr
*° > Manilio Calamm > Virga, Mijftle, Veclis, vel
offorium, apud Ciceronem Mijfore, Mufator:
■^'ttieniis Tigris : quibufdam D<emon; aliis Te-
0*neridianus; Orfercalim; Obelw; Virgulaja-
e!ts'• Grxce TB^djpa, id eft,fagitta, & btqig am§
&■> hoc eft,Jagitta ahfque arcu, item /SsAc?, id
' te^m, virga: Arabice Alahance, flve Alhan-
> Alahanze, Ebraica; originis, Schickardo Al-
<ffZZ4t0i noc eft, telum, vel/agitta, novicer Al-
J° *m : nonnullis ifiufc. Meridianum media
j.tte transfigere quafi confpicitur circa me-
ILlm Ililii: & in globo noftro 5 ornacur ftellis.
tn- / ^ totidem nutherat; Bstyerm ctutem otto, qmfum 3 quart*
KeJ'!t"'i>m' XI2"i»Ui &0xu, omnes $ & J complexis-
'«ntcmtes. o
Tropf *4 ^o^cfcw in Via ladea, inter Zodiacum, &
tant eUtj' ^e ^ac vavix &nt opiniones. Quidarn pu- c>0r ^penotare Sagittam illam Cuyidmis curn ipfo tra- }jerj «tiamj quaVeneri matri immedicabile infli- ulnus '• ac ideo in codum locatam dicunt. Verum M 3 . ^puero |
||||
|
1S1 C OE L V M
& puefo hoc cceco& iplbs obccecatos dicas, qui vide5
Sagittam cceleftem ingentem, & quafi trabalem, ac an- tea ferream , in ccelo demum quendam auri fulgorerfl intermicantibus ftellis na&am. Cum Cupidinis illa val" de gracilis, & exigua, auroque obdu&a,imo tota aurea fingatur : ut Symbolum fit amoris ; non odii, ut hlC nofter : quia licet altum, tamen jucundum vulnus infl'" git: ut Ariftseneto videtur epiftola 10. Praeterea Cupi~ aftvis illa nunquam reipia exftitit : fed fi&a duntaxa£ ex radiis , quas ex oculis amantium prodeunt : ut ex Platonis mente fenfit Leo Ebrasus 1. 2.. Vnde Mufeus - K«^@- ^ m$A7W?«v «^.a^niaio yuvouvss, c%v-nfov [AtpaTrsayi 7rsha 7rl«poev7es 0I9H. "OcpJwAjuo? 0%' oioi ejiv • oLn o'$3wAjMo»o /3oA#a>r sAjc@-oAio&-«iv,, ng\ cRri <pf>ivov; dvo\oc o$i\i{. Hoc eft:
Tulchritudo celebris immaculatce femin<s acutior homimbns efl veloce Saaitta. Oculiu vero via efl : ab oculi ictibtu vulnm delabitur, & in pr<ecordta viri manat. ,-^ Imo nec eft i\\z plumbea, qua Cupido Daphnen fixifle
citur. Vnde Ovidius in Metamorph. Deque fagittifera promfit duo tela pharetra
diverforum operum: fugat hoc,factt illud amorer^- Qwdfacit, auratum efl, & cufpide fulget acut# '■ quod fugat,obtufum eft,& habetfub arundine plun.it» Sed eft ferrea Herculis: unde & Sagitta Herculea a\cxl ■ Quas ob infignem Herculis audaciam in ccelum r£'■ * meruit; quod eam jaculaverit vel in Iunonem, eju H dextram percufTerit mamillam; ut traditumH0^?. Q Iliad. 4. 6 : vel in Plutonem ; cujus cor telo txn j Herculem vulneraffe idem prodidit Homerus. . ^ quod eadem impetierit Apollinem, fiveSolem: q^ Herculis vires, ac animi magnitudinem admiratus , ^ .fl reum illi donavit poculum (lebetem dixit Theolyt ^ primo Horarum: ) quod tamen poftea Oceano a a0? pienda aurea mala, aut boves Geryonis in illotr3J yel Soli reftituit; ut fcriptum Pherecydi 1. 3 Hiu°r' ■$& |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i§g
«tiam Neptunum fortitudinem ejus terttantem : aut, fi
^avis , Aquilam lovis , tortorem illum Promethei, Ia- Peti ex Clymena juxta Hefiodum in Theogonia filii, & Patris Deucalionis , fratriique Epimethei: cujus fabu- arn breviter enarrarejuvabit. , Prometheus &ra i? 'SstSfflfaiew, hoc eft, a providentia
.kxs , tanta prasditus fingitur iapientisl , ut hominem Primus formaverit ex luto, prodente Ovidio Meta- ^orph. 1. i , & Horatio in primo Carminum : imo in . ^lum 5 favehte Minerva" , aicenderit, ac iurrepto inibi Jfte cx rota Solis, ipiritum quoque in illo accenderit, nae Horatius loco addu<5to : yludax Iapeti genus ignem fraude malagentibus intulit, pofi igmm xtheria domo |
||||||
|
°c cum refciviflet Iupiter, Vulcano dicitur imperafTe,
r°eminam Pandoram ex luto faceret, eamque cum rnnibus malis ad Prometheum duceret. Verum hac k aJ0rnetneo ipreta, lupiter Mercurium jufluum iuorum rQiniftrum ablegavit, ut Prometheum monti Scythiss ejaU C^° I~erreis vinculis alligaret,addita aquik,quas cor Jus depafceret. Vnde Virgilius in Bucolicis: p .^^cafufe/ue referi volucres,furtumque Promethei. valerius Fkccus 1.5- Argohauticorum: rltimtts mdcfmus ,f<svumque cubtle Promethei q Cernitur ingelidas confkrgens Caucafus arcios. ftis erUna ^ercu^es aD Euriftheo poma ex horto Iuno- PervUtea ^rrePtum mifius , ubi ad Caucaium montem co tenerat' & ex Prometheo, quem di&o modo, ac lo- jj ?rmehtari vidit, viam, ac introitum in hortum Iu- eiusIS co§noverat, remunerationis gratil aquilam illarn fiod tortorern fagitta transfixit. Videatur de hoc He- ^iftor cC° addu<a° i Propertius 1. % , Pherecydes 1. % tus j-i " Strabo 1..iy -, Nicander in Theriacis , Herodo- ^pollod ^6 vincui,s Prornethei, Plato in Protagora, & eft tjj^ orus r- 2■;- item quod ad Signum Aquite nobis. Urn. Atque fic fagittse illae Herculese tricuipides, M 4 quales |
||||||
|
iS4 C OE L V M
quales una cum arcu Hercules jam moriturus Philoflc-1
ti donarat, ea conditione , ne corporis lui reliquias itf" dicaret, meruerunt; ut una ex illis in perpetuam He1'' culeas audacis memoriam a Diis in ccelum locata fit: aut fi mavis ex confilio Minervae , ne capiendae Troj* aliquando fit caufa. Quippe haec ex Oraculi Delphic1 refponfo , fine Herculis fagitta , aut cadavere capi non poterat. Piriguntur autem illae fagittae tribus cufpidibus tatfl
Graeciae, quam ^Lgypti facerdotibus : ut denotent tri- partitam philofopniam , vel potius triplex ingenii acu- men in contemplando triplici mundo ; nempe cceleft1» terreftri, & inferno, hoc eft, in perfcrutandis difciphnlS mathematicis, rerum naturalium caufis, & divinis my- fteriis; vel ex mente Socratis, in aflequenda differend1 fubtilitate , revelanda naturae obfcuritate, acquirenda vitse, ac morum integritate. Atque eadem de caul^ trinodis fingi videtur Clava Herculis; qua triplif6^11 adumbrari virturem, in Hercule diximus. Videatur d hoc Stewechius in Vegetii 1. 4 , c. 9 ; ubi tribolatas &' mamillatae Sagittas defcriptionem adfert: item AgelllU 1. 10 , c.2j. Bayerus tamen Sagittam cceleftemn'' tribus , fed unica tantum cufpide , ex antiquo quo"a prototypo , effinxit. Et in Arato , ac Hygino ftPaS , Aquilas exhibetur Sagittam cceleftem unguibus tene tis. Idipfum inde fufpicor profluxifle, quod Gerfl1311 cus fcripferit: Eft etiam incertum, quo cornn miffa Sagitta
quamfervat Iovis ales. — ^. ~. At hoc intelligendum de fulmine; non de fagitti H
Veram nobis fit potiiis index illa fagkta, quatn '*
than amicorum ille fideliflimus, Davidi in ugnU^? u£lj fecuritatis, vel prsemonitionis ejaculavit; ut pto"L, ^ 1 Samuel. c. 2, v. 35-: aut quam Ioas, juflu Ehl3e ^ phetse, verfus orientem emifit; quse Telumfd^ co * ^ifjnos dici meruit: ut videre eft 2 Reg- c. 13»v> '. |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. iSf
|
||||
|
XlX. LYRAARIONIS; bit ieku
*it§itttri bitJjatfe-, ba$ &eitm-fpiti I
bas Idtt-Qcfiirn >
tyr<t, five potius Cithara ApoUinis, Apollinea,Or~
phica-y LyraUMercurii, aut Amphionis ^ Raita:
~y« aquilaris; Decachordum, Pfaiterium; 2^4-
blitim; Tjmpanum ; Canticum ; aliis Cithara;
*eftudo, five r^/yj marina, lutaria • Plinio JF/Wi-
c»U,fides: Graece Arato Au)>«, xetjatpt^s > dfef/i-
^j deorfiim propendens, hxiyvs, exiiis; ^oo^vy^,
n°c eft, K$»^, Homero k«9»/m? , Athenaro Kt-
Jzptov, cithara ; aj£At)?> xthvvy, %tKmY\, cheijs, te-
ftudo; nonnullis /tt£f, ip/fc mufeuluf; Ariftoteli
teftudo marina : Ebraice1**, nabliumi Arabice
^«»/o»,quod conveniens cum Latino Nabiium,
n°c ^pfalterium, Schickardo fignificat iWtfl-
nen* fylveflrem, vulturi non abfiniilem; aliter
Johore, Schickardo Alchoro, h. e. albicans, can-
ore excellens, clare lucens, a Lucida Lyra? fic di-
r a- <^jfi"£ue' au'*s' ^ corruptius, Mefangue,
- €iOSScnic^ar^°^zzango,hoceH,Cymbatum,
,n ^tttfc, cithara, lyra; Brinek, juxta Schickar-
um Speciesflndonis, quod forte Arabes pro Ly-
^Pinxerunt : Peruanis, Iof. a Cofta teftc, r^
t^hittay. Pingunt enim arietem diverficolo-
^LTUR CADENS; ftrfafctitX
vtitti btt ItUr-tt&w/ t>tt <&tt-at>ltt i eJerensff<ilterwm,pupi[lam, & tejiam; Fidicen j
|
||||
|
i8<s C OE L V M
Aquilarnarina; Belluaaquatica-, Falco : Ctxcc
@tx,axv(&, Tortor: Arabice Ne/ruffakat, melius Ne/ruffakito, h. e. aquila cadens; Nefrtn, id eft> aquila, Ebraicas originis. Veka,ve\ Weka,hoc eft> Vultur cadendo volans ; Albegala, vel potius Al* hegalo > quo juxta Schickardum, mulm denota- tur. In meridiano circa nodis medium confpi' citur hoc fitu, partim menfe lulio, partim ann1 initio,& fine : alias nobis femper fupra horizon- tem eminet. Comple&itur autem in globo no- ftro decem ftellas; quarum fulgidiffima Bayero fub vulturis roftro vel orificio, in ipfa Lyra, aliis in ala dextra, Vtga, vel Wega, quoxl vultum, fiv^ orificium fignificai: item Pupilla, tefta, &C ##r *l°XM Brinek, Lyra,fidwula, appellatur. 'PoftelluA itidem\tumerat decem; &fue ac decem cum Apolline "
fz,ac decem Fulgentlo-in Lyra chordn juxta decem variationes hu^^ •vocif numerantur : payertts verb tredecim, nempe fex in vulturtt O ' fealis; & [eptemtnipfa Lyrv; quaritm una fub roftro vultttrti > . _ diximtu,incornu LJ/r«.,Arabice Vega.,appeltata, primz mxgnitt*1**71 ' 2 tertu ; I quartp.; 6 quintx, & 3 fext* , omnes 2&% cor»peX' ttetft imitantes, / Lyra, Ctt0ara, & Teflttdo five chelys, licet diverfa u1^
inftrumenta, tamen a Poetis fopius pro eodem ufuf 2a tur: quia nempe haee omnia oqyzvct funt Sh^a^r^ [ %otfy&"ftcly iy%<>0$<&y Kffll wSotw, hoc eft, inftrumenta & \ fica, quas fidious^five nervis intenduntur,ac pul&rrt ' atque adeo inter le Cognata. Sic tefludmem eandeffi^ tyram facit Manilius in Sphxra barbarica : & °!?he- tres confundit Statjus in primo Achilleidos,& ro -j baidos. Sed diverfa & tum fuule argumento Paufanias , LuciaWs , item Demetrius Bizantius • s & Philoftratus itj Amphione , aliique Grsci icrif^ Citharam , quani} Scaliger ad Manilium, uti & c.reJm> h/ram Merwrit reformatam vocat, referant inte* ^P «Sj |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 187
"1sj ac Lyram inter Mercurii reperta. Et Lyram, quas * latoni de anima celebratur inter amoris monumenta, P?ft Citharam, contra Scaiigeri mentem , inventam in- *Cat Diodorus 1. j : ubi legas , Mercurium , ut illum
Uvidius epift. Parid. defcribit, yitlanm magni, Pleionefque nepotem,
11111 demum ex teftudine lyram efle commentum; poft-
Suam Apollo , pcena fumta de Marfya cantu a fe fiipe- ato 5 poenitudine crudelitatis fuae ducfus , ruptis citha-
33 Rervis , aliquanto tempore manum ab ejufrnodi or-
•?an° cohibuiflet. Teftudinem autem illam Mercurius ln 5-yllenem Arcadia; montem profecttis, pro antri oitio, carne egefta , invenit; & fuper ejus tefta feptem ervos ex inteftinis boum prasparatos tetendit; atque
lc fyram abfblvit. Vide fis Pierium in Hieroglyphicis
t"47, p. y0^j imprimis autem amplam illam Lyras ^etcurii defcriptionem Iof. Scaligeri in Notis ad puffiram Manilii Barbaricam : ubi veterem Lyram Sca-
p ffils iftis galeatis , quos Galli cervos, Nigidius lucanos,
errnani a galea cornuta, f)<twg4rCnnCF vocant, plane
-milein fuiiTe dicit. Sed citharam figurari in modum
r*canica3 literaj A , chordifque obtendi viginti qua- j °5' ac per digitos variis vocibus , tinnulifque i-ftibus iverfismodisconcitari,aud:oreftHieronymus. Su- pjL°.r tamen ante Hieronymi tempora citharam longe jn Cl°res habuifle nervos. Prsefertim cum ipfe primus eni nt°r AP°^° Pin8atur .Decachordo. In ejufmodi mox1 °r^anis mu^cls' °iuse chordis intenduntur,veteres ciec tres' mox quatuor, mox feptem,mox novem,moK Lv em tP^US m^ms agnovere chordas. Tribus nervis indeani ercurii> fufpicor ^Egyptii, conftitifTe ajunt; ces ^UC T™hordum appellatam: forte cum ille tres vo- Ven'e|Uxta tria ^gyptiorum tempora quadrimeftria, in- tarnaefV .nemPe acutam, gravem, & mediam : ac acu- ftrurn atl' 8ravem hiemi, mediam veri attribuerit. In- tUr enturn vero , qnod quatuor nervos comple&eba- creont' ^ft Cau^a vocabant Tetrachordum. Quale Ana- 1S elt Barbiton ; & Athenajo Sambuca , Grasce OWf*-
|
||||
|
383 C OE L V M
owf*Gu»i), <wf*€u^, inftrumentum triangulum a Sambuco
inventore fic di&um, aliis Harpa, Germanice <irt j)<t*' tiHit, Italis Harpicordo: quo Parthi & Trogloditae utC bantur. Et Harpse meminit Venantius Fortunatus : Romanu(que Lyra plaudat tibi, Barbarm HarpS.
His quintum addidifle nervum dicitur Corcebus reg's Lydiae filius : uti fextum Higianis Phryx. Ex fepten1 nervis, juxta ordinem feptem Planetarum,inventis cpO" flatum erat Heptachordum : de quo paffim apud plur1" mos legas au&ores. Atque fic Heptachordum nume*0 feptenario non fblum repraefentare videbatur fepte1*1 planetas : fed infimul etiam ternario animam; & quiT ternario corpus ex quatuor conftans elementis. ^t jun&ahaEComnemreddiderint harmoniam , quas tatn cx operibus, quam cogitationibus hominum percip1' tur. Hoc itidem de fiftula Satyrorum, quas -— dtfyaribtts feptem compaila cicutis , ut Virgilius eam Ecloga 2 defcribit, dicendum. O*' pheus praster tetrachordum & Heptachordum, u*^ etiam legitur Enneachordo forte juxta numerum Muia rum adornato : unde Avienus de eodem loquens: Hic nam fila novem dotla in modulamma movit-
Ejufdem ufus quoque tribuitur Phrynidi: cui duos a putavit nervos bipenni Emerepes Lacedasmonio*u r Ephorus, cujus cenfurse univerfa olim Graecia acqu\ cebat; additis hifce verbis : i/>J KotH^yi tIuj /^"l1"!!,' Noli depravare Muficam: ut traditum Plutarcho 9 ^f . pofiaKwv, & Erafmo Roterodamo in Apophtheg chil. 4, c. 3. -s. Denique Decachordnm di&um eft a decemnef '
quibus intendebatur vel juxta decem vocis hul° ^ modulamina , vel juxta numerum Mufarum; <W? ,,s Iove & Mnemofyne , vel, juxta alios, Ccelo & l, „ natae, cum praefide fuo Apolline , totidem celebrat> tur : ut fiint Clio Hiftoriae, Euterpe conjugii, ^. . um, nis , Ihdia plantandi rationis, five etiam conviviPrfea- Melpomene luctus & Tragcediarnm, lerpficbort'^f^n fura, Sc humanitatis, Erato amoris, & cantus, W'3 ^ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 1S9
agriculturse, Vrania Aftrologiaz , & CaUiope Poetices in-
Ventrix, five prxfts. Videatur de hoc Gyraldus in Syn-
a8tn. de Mufis, item Fulgentius. Et texx%o$ £ov in fa-
Cr° Codice Grascis eft ^othl^fiov, Pfklterium, quafi Lati-
e dicas LaudatoriumXive Taftorium, Germanice titt £o&#
; <r fcf)fag-fpK(,id eft, quod vulgo, fed barbare dicunt,
*"* ^Pfalfcr, Ebrssis iw? ^ kem '$ five ^?!, Arabibus
^lgo ZV^Aw.- unde Grascum v*S\iav , item v«€a« He-
ytfiio & §u;da3 j ac Latinum nablum, nabla, vel, quod
W'tatius, nablium; quo vocabulo ulus eft quoque Ovi-
Us I. 3 de arte amandi:
Difce etiam duplici genialia nablta palma"
.,. vertere: convenium dulcibm illa modis.
Videtur tamen w? , hoceft, pfalterium aliud fuifle in-
trutrientum, ac *iH , hoc eft, nabltum : quod nos pro-
Prie dicimus vel cmc $)At{t, vel fjarpfc, vocabulo radi-
Pp "gnificatione optime conveniente cum '& , quod
,mfterus perperam reddidit pfalterium : utrumque
, n>jn3 a fbnitu animas rapiente, vel defiuente, hoc eft, aures
Jtar Cttiffimifluvii tranfunte,& cum taElu quaji evanefcente,
.um- Atque idipfum patet ex Pfalmo 57, v. 9 : ubi
eg;us Pfiiltes,five Ifraeliticus ille Apollo David in hsc
t>aerumpii. : Evigtla gloria mea; evigila pfalterium, &
S llnm, &c. imprimis autem ex Pfalmo 33, v. 2; Con~
t^KtniDomino in dthara (fic Hieronymus hicinterpre-
■g seft 75.^ pfklterio decem chordarum pfaltite ilii. Qyod
• >-utherus Germanice vertit : &<mttt bttttQ&nm
ftfteit r" : f#nSw3N«ttfj>mt$pfafKirwnj<&e»
^ c" i fcilicet dscachordo, ""»? , quod habet onn.' rnw
?£? ^0^- Et Septuaginta Grace : 6|o^oAoy«o9-« <SU <"'? °* *«Vp« ; c* Y«Alijp/« hKoi^o^oj ^xfcofle, bli^s Pariter ac Lutherum fequitur Pifcator in fua Bi- ^RiS0^ : &««?«&«» J5<£mn mtr Jjarfm:
fcircn 3ei^mau1f fwtm «ttMnfrrumenrm mir $ef;ctt vuW y^ue^Cfla2verfionesoptimeconveniunt. Sed
tabet r na Iudaii cuJufdam longe recedit; qusefie
"?«»« ' f *' "<ww<;» novum : fitaviter laudate tnftrtt-
cum clml<*e tub*. Vbi Tuba, meo judicio, mini-
m&
|
|||
|
ij» C OE L V M
me quadrat : ciim i*? proprie id fignificet, quod fe'
cem, ">#?•, tfJS» comprehendit, ttm$ I M$M$ SCriCtf beffcfjct / «ne fctefeS jehn-fettenfpief ot>cr 'j<t>n-fetfl#
fttng-fptef. Casterum Theologi per Pfaherium animam, ^etN^'
Hium corpuj intelligunt: ut Euthymio obfervatum. M' que hinc illius , nempe Pfaiteni, ufum tantummodd 1° rebus facris, hujus vero, icilicet Nablii, & in facris, & in prophanis locum habuiile , contra quam Ca:lio Lf" ' dion. antiqu. 1. y , c. 2,3, vifum , fufpicor. Sane Pff' terio non ufus legitur David, extra cultum divinum ; ^ Nablw. Nec credo eum pfalmos five cantilenas facra* fidibus Pfalterii cecinifle; cum ex ambulacro regii Pa' latii in hortum, ac balneum Batfaba? profpiciens, affl0' re lavantis irhpudico caperetur : fed forte propba"-3*' Athenasusait lib. 14 , Pfklterium olim ^»y<i.^v efle ai' elura. Eratautem jwotj^? vel pdyxhs organum muficuf0
ab inventore Magado fic di&um , tabuld conftans 1ua^ drata ac leviter convexa, intentis in ea, tefte Anacrep0' te , triginta fidibus. Quale quoque fuifTe fcribit ide Athenxus ibidem , cui quatuor nervos ad fepterfllJ1 prifcos juxta numerum Planetarum inventds , Tw1 theus Milefius adjecerat. Ejufmodi parvum in^ruD?f^ tum Luciano vocatur y.a.yihov. M#?xs quoque S^1 ' &Hefychioeftmagadis,fivecithara2,velteftudinis bulatum repandum nervos fuftinens, fbnumque e,.°, -l0
minibus, quibus pertufum eft, reddens : quod ^0^ef, dicitur Hemifpbxrium, Muficis fulcrum, canon, pons, manice etrtC frtUfen- btuttt, Gallice chevala, ia eft? e1 lem, quod eo nervi quafi vedentur. . ;$ Sed redeamus ad Ljram, quas Athanafio ra . ,.
lymbolum ; ac videamus , qualis illa fuerit ■> ^^ cit aftra locata dicitur. Scaliger" loco addu#° eanJ.Vc2u-* Aiercuni: eoquevult, ut interafterifmostjuirnoai & ra pingatur , quemadmodum eam longe diverlar» ^ fteriori, quse in numifmatis confpicitur, fatis a^P fcribit. • £lii |
|||
|
ATSRONOMICO.POETICVM. m
^lii nuncupant Lyram, fivepotius Citharam ApoUinis,
n°n primi, qui fuit /«WTubaicaini frater, a Mofe Ge-
„ ,c-4)T.2i, pater canentium in cithard., & organo di-
Us > fed fecundi, fcilicet Noachidis illius, qui Diodo-
. '< 5") Ofiridi militia. comes, & Germanus,five, ut lu-
Sconf__Iti amant loqui, confanguineus frater fuifle di-
Ur. ac pr_efes erat novem virginum Mufices intelli-
rum , quas in aula fua aluit Ofiris five Miz-
un. Vnde & cognomen obtinuit MxoxytTts; imo &
°efiu &Muficen invenifle exiftimatus : ut ipfe ait
PUci Nafbnem Meramorph. i:
^ — Termeconcordantcarminanervis. <
x-^urfus alii appellant Caharam Arionu Methymn_ei,
c].ePtuni ex Oncaea nympha, five Autoloe , ut fingitur,
I n ' & Periandri tyranni Corinthiaci, tefte Herodoto
na • ' ^itriarcedi : quiexltalia , & Sicilia domunr
,Vlgans , ac citbara ludens in mare defiliifle , & a del-
I ^ Iri°cxceptus,T_enaram portatus dicitur. Vnde,cum
■ o. ' Parentes nefcirentur, fingitur filius Neptuni: ut ad
Snurn Delphini videbimus.
Th k nnu^is e^ Lyra Amphionk regis poft Cadmutn
pL eDani. filii Iovis,five potius Theoboontis,tefte Dio-
e3c^nerer- Pontiearumi. i, &Tzetzehift.«3,chil. i,
alii ntioPe Nyctei,ut Nicocrati in reb. Cypriis,five,ut
1 ]oniusr|dirum' A%i m> & fratris Zethi: Unde Apo1"
^ ethus, & Amphion aderant, duopignora ctara
■^lopi Antiopes : mndum mrrita manebant tiituc j~"gnatPlato l. 3 de Republ. organicam, qua ca-
Oly^ ^' °iUa2 vero a^ & voce ' Marfi^ Eydo , vel Gcis^P0 "' ^"equodilletetrachordoaprioribusmu- clern ?ven?° rres addiderit chordas; ut eft apud Arifto- trac^aniprimo ^e^ufica. Et Epimenides Mercuriur» broditn lyr* fidibus magiftrum habuifTe refert; quod ^ortar ^ ^uoclue Pauianise in Bceotieis. Hinc primus & -Vtufi1Um-aram Mercurio dicMe dicitur. Lyram verd s pnmum aecepifle Iegitnus apud Antimenidem in
|
|||
|
i$% C OE L V M
in prirno Hiftor. & Pherecydem 1.10 : vel ab ip10
Apolline; ut eft apud Diofcoridem. Hac fuaviter pw" fa, fabulatifuntfaxafuafponteaffiliifle, cumThebas niuris cinxent, ac feptem portis , juxta numerurn ner" vorum Heptachordi a fe inventi, muniverit. Vnde Ho" ratius in arte poetica : DiBus & Amphion Jhebame conditor urbii
faxa movere fono-teftudmis, & prece blanda ducere, qno vellet. Idem de moenibus Trojaj Apolline lyram pulfante &®1* ficatis, memorat Ovidius in epiftola Paridis: Jlion afpicies, fyrmataque turribtu altis mcenia Phasbei^ftruila canore lyrx. Sed ut cantu exftru&a erat potentiffima Thebanoi'UIr civitas : ita cantu , nempe flebiles numeros tibia acc1' nente Ifinenia, ab Alexandro Macedonias rege *u ^ „ deftru&a, ac everfa eft; ut teftatum reliquit Callift"e* nes. Denique morbo correptus peftifero, quem ^at0' na, quod ob artis prajftantiam nimium gloriaretuf ■> ipfiim Apollinem contumeliis affeciiTet, in aedes Atw phionis immiferat, cum tota fiia familia extincto t& Prseterea quoque Ljra Orphei domo Thracis , V& fignum coejefte rertur converfa. Fuit atitem Orpne JLani illius, qui rhythmos, & melos invenit, auditof j ex Afclepiadis , ac Menaechmi fententia , ApolhnlS Calliopes filius : unde Poeta quidam vetus : Non me carminibui vincet nec Thracius OrpheuS ■>
nec Limu: mater licet illi, atque huicpater, adjtt, Orphei Calliope, Linoformofks Apolio. -uS Alii filium faciunt Oeagri, & Calliopes : ut Ap°'!° a,
I. i Argon. & Manilius in quinto Aftron. Imo °c vufc trem ilii tribuunt Polymniam alii, alii MenipPen 'j f Themyriden. Huic filio Oeagri,. Herculis 1 he" ^ f>rodente Tzetze, coastaneo, ac Orpheorum annl _j mo (plurimos enim fuiffe teftatur Suidas) cceFeropj-i- omnium facinora tribuerunt. Et dicitur °?n*u{^olo- raus apud Gracos Deorum initia, & univerlarn . rffc: giam aperuifle j ac primus itidera de aftrplogia fcWP ll£ |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 19}
511 proditum Luciano in dialogo deAftrol. AtGtceti,
SUlt i nihilvelex sALthtopibus, vel zAzgyptiis de afirologia
*Hdive-fmt ■ Jed illis Orpheus, Callwpes & Oeaari fUius, eam
Prmits exphcavit. Quid amplius fcripto evulgaverit,
Jus> irnmerifum fere catalogum videre eft ftatira ab ini-
10 'uorum Argonauticorum.
■ >^*terum Lyram dono,five potius ufum lyrss, ah ipfb ^ercurio accepifle , audlor eft Hyginus , & Nicoma- «us Gerafenus 1. 2, Mufices. Quamquam ab aliis pro-
!tUln, quod primus ufus fit heptachordo ad feptem
Pf^netarum imitationem ac rationem, uti diclum, con- ]|Ijtlat°- Vnde ejufrnodi inftrumento in Campis Elyfiis -uuentem introducit Vifgilius vEneid. 1. 6: Nec non Treicius longa cum vefie facerdos '°bloquitur numerii feptem difcrimina vocum : . P jamque eadem digitts,jam peiline pulfat eburno. .0c autem organo tam admirabiiem fe prsebuit; ut
JUs fonitu , ac cantu acutiffimo , cum Minya;, Ancaso
pjoernatore, per ea loca navigabant,ubi Sirenes Ache- , x flurninis & Terpfichores , five, ut mavult Nicander A 3? Melpomenes iilix degebant, cantum earum dulcif- a Util retuderit; eafque omnes fuperarit: ut eft apud . pollonium 1. 4 Argon. Quippe , Ovidio tefte 1. 3 de
Arteamandi, ■Monflra maris Sirenes erant, cjua voce canora
~. . cjuashbet adtnijfas detinuere rates. ^On & hoc ipfb uxorem Eurydicen , quae Arifbeum Jns am0re flagrantem per loca devia fugiens , ab i&il ^- Pentis in herba latitantis interierat,ab inferis ea con- rVf|°ne' ne prius refpiceret, quam ad fuperos fuam Eu- jJQicen reduxiffet, obtinuit: imo ipfi Flutoni, ac Pro- riia^ltla mortuorum regibus lamentabili fbno lachri- nQ]?^citavit: ut inter alia teftatur Manilius 1. y Aftro- Nnnc fnrgente Lyri, tefiudinis enatat undU
jwtKa per h<eredem tamum prafata finantis, cheUrum fhrqet ckm pars vicefima fixta. Ss£ua quondam fmiwmque ferern Oeagrius Orpheus, N ®fin- |
|||
|
I?4 C OE L V M
& fenfiu fcopulis, &JilviS addidit aures,
& Dtti lachrimas, & morti deniquefinem. Vbi per illud, quod fenfm fcopuits, & filvts a^res addtdertt, intelligenda Orphei innata pariter ac arte exculta elo- quentia , & verborum mirabilis efficacitas : qua non laxa , fed faxea, imo adamantina corda; non ftipiteS> procellas , ac turbines , fed ftupida , procellofa, ac tuf" bulenta ingenia ; non feras, fed efleros homines tnov^" rit, ac in ordinem redegerit. Quod itidem de ArionlS ejufdem efficacia; cantu dicendum. Et innuit idipfurn Horatius in Arte poetica: Silveftres hominesfacer, interprefqae Deorum
aedibus, & viciufwdo deterrmt Orpheus , dicltts ab hoc lenire Ugres, rapidfque leones. Ditltt-s & Amphion, Ihebans condhor mhii , faxa movere fono teftudmts, & prece blanda dacere quo vellet.. Fmt h<ec fapientia quondam, publica pnvatts ficernere, facra prophams ; concubttu prohibere vago ; darejura marttis; oppida moliri; leges mcidere Ugno. Denique quodadejus exceflum , varias circumfer110! __ opinidnes. Agatharchides prodidit 1, % Afiatic- . pheum , mortua Eurydice , ad Aorthum perrexiife Thefprotidem antiquiflimo evocandorum mortuof^ oraculo celebrem, atque ibi, cum Eurydices praMell£'' quam falfo crediderat, fe deceptum comperiuet, ^10 __ tem libi ipfi confcivifle. Hinc fepultum ad Pierian} tr didit Apollodorus. 1. i : ubi lufcinias circa ejus fep chrum cantum emittere cseteris omnibus fuaviorem? ftis eft Paufanias. Fulmine vero, quod profanis, <*■ ■ dibus initiorum arcana prodidiffet., percufTum c° difle prodidit Leonidas in Orphei epitaphio : ©^t)'i>ci» frgvmXvflw TiJ J\l O^ici MSavj eJWH"*" » •
o*v xtwvsv vi\A[AiSm Z<jCf 4-oAoevZi |04A<f» _ a^, Et caput ejus cum Lyra in Hebrum dejecl:um,vique.^c minis in Lesbum delatum, atque ibi fepultum * <a nonnulli teftantur. Alii ab infanienti mulierutrJr & ia Bacchi facris, quae iple primus Thebis i9 'S^o- |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. m
r^otiae, Laftantio de falfa Relig. tefte , inftituerat,
Ju^ta Hebrum fluviura diiaceratum; ac a Mufis, mem-
• ys colleclis,, in Dio Macedoniae monte fepultum tra-
rljjere. Et mulieres ad hoc facinus enorme Bacchus
P'e, furore immiflb , incitafle fertur; quod Orpheus
, Pld inferos reliquorum omnium Deorum laudes , Li-
eri patris oblitus , cecinerit. Aiii memorant feminas
Vt£>cum indignatas , fimulatis Baechi facrificiis , pro-
P1'10 inftinclu Orpheum difeerpfifle; quod poft mor-
ern Eurydices , reliquarum mulierum conjugia ipre-
let; imo viros quam plurimos iuavitate cantus fe-
Utr» rapuiffet; ut Paufeniae in Bceticis traditum : five
P°tius, quod eos, qub fefe a feminarum conjugiis pari-
er abftmerent, hortatus effet: ut conftat ex Apollodo-»
° Mrenaico de Diis. At aker Apollodorus , nempe
elouSj inquit in Philadelphis , Calliopen, contenden-
Jbus de Adonide,Venere, & Proferpin&, judicem a Io-
e elecTiam, ambabus communem Adonidis ufum adju-
^caffe : incje Venerem indignatam mulieres in ejus fi-
'Urn Orpheum concitaffe. Alii tradunt Venerem eo
jfinium mulierum amorem in Orphea yertifie : ut ab
ls raptim captus, dum inter fefede poffidendaejuf-
°di praeda contendiflent, laniatus fit. Et addunt, am-
ern Heliconem, qui Baphjra Diatis didus-, ex eo tem-
^0re fub terras fele occukaffe , ne mulieribus Orphei
j ^Ulrie pollutis expiationis aquas fuppeditaret. Quin
° •pfas Mufe, quarum laudes pariter, ac Apollinis,
ntu fUQ m{rifice exornaverat, imprimis autem Callio-
renInater> ^ A£nemofyne avia,ejus mortem graviter fe-
g f6S' redhoftimenti loco, Lyram inter fidera locaffe,
r lrigula; fingulis, nempe novem infignibus, ftellis in-
ncTlvi^e diquntur. Quibus poftmodum &decimam,
Lu;-pe AP°llinis ftellam addidere. Videatur de hoc
ganus©& «spoxo^.
flu j aterum in hodiernis globis aftronomicis , loco te-
e&fTtTr Veterw!!* > ^11*111 Scaligerum fatis dilucide expli-
qlle uPra diximus , femper pingiturVukur deferens ne-
Qvam, neqne veterem teftudinem, fed aliud Organo»
N » tfmfi--
|
|||
|
196 C OE L V M
muficum, quod adhuc hodie vulgo, fed male, Lyrnm d1'
eunt. Lyra enim , prout noftris fere in ufu etlagyrt15 mendicantibus , longe aliter figuvatur. Et Bayerus i° Vrahometria fua Vulturi Martis volucri, eique non ta»1 volanti, quam cadenti, vinculo circa collum nexo , lr ram, five, ut magis convenienter dicas , decachordurna. fixit, quemadmodum idipfiim in marmoribus,gemtnlS> & numifmatis vetuftis Apollini adpi&um confpicitou5- Dicitur autem nobis , exemplo Arabum , Vdttit c<i'.
dens , ad differenttam Aqutlcc, hve Vulturis volantis; I1? aliud nobis conftituit fignum : vel qttod roftro in ecl1- pticam converfo , a partibus aquilonis ad auftrinas ca' dere videatur. Et Vultur eo pingitur loco tefludmis **? rince, quas olim totum hoc fignum conftituit; quod n * vulturi non abfimilis, ciim pedibus utatur latiffimis, »** rum vulturis five aquilse volantis , vel alas expandent; inftar ; ac roftrum habeat plane vulturinum, five aq11*' linum: unde & Aquila manna,Bdgice een %tZ-dXtw\ dici confiievit. Fateor quidem hanc Vulturis Ljr^ ^ ferentis, ut vulgo nuncupant, pi&uram fatis incong* Jiuic figno aptatam. Sed cum adeo irrepferit, atf^ ab omnibus recepta , mutationem asgre admittat; &l ad fimilitudinem veteris picturas omnino fit efficla : ne non video, cur tantopere explodi mereatur. Et dl„. Scaliger Artifices nova? hujus piclura? cum rigore ca gandos cenfet: idem fere videtur agere, ac Lac^dem nii; qui Timotheum fidicinem, domo Milefium, c fkgitio ex urbe ejecerunt; quod in magade , orca mufico, quatuor chordas ad feptem illas prifcas, ru» rum Planetarum imitantes , adjeciflet; vel, ut al'1 . lunt, ab aliis adjeclas Spartam intuliflet : ut e f^r%. Boethium in primo de Mufica, Athenasum 1.14> ceronem 1. 11 de Legg. . . „ Diximusmodb 'Heptachordum illud , ^n°^ /far-a-
tionem Nablii nullo plane magadio five fulcro fubi tum, vinculo Vulturis collo in afterifmis hodiern*5 ^ gatur, inepte, ac incongrue Ljram vocari: cumta ^, hodierna, quamveterifyras forma immenfum 1u^"rcfe- |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 197
a4crepet. Quippe veteri tum lyrpj, tum cithara?, five
tiam teftudinem , five chelyn dixeris, magis affimilari
P°teft5 hcet nluribus conftet nervis,novum illud inftru-*
*?en-tum muficnm Germanis, Italis, Gallis, Anglis,imd
? "ifpanis ufitatiffirnum, ac vere regium; quod Franc.
atl&ius Latine, fed vocabulo peregrino, Lutam, Ger-
^ani c,-m imtij Belgse m\ }uite,Hiipani laud, Angli ln-
y> ^alli m lut, & Itali lutto five lieuto vocant. Quo Ita-
lc° Heuto Alciatus deceptus , in Emblematis fiiis ciiha^
am halkuticam cognominavit:
Hmc citharam, a lembi quxforma halieuticajfotw,
^ vendicat & propriam Afufd Launafibi.
p^'Ppe Germanieas linguse neicius, putavit lieuto, quod
x Germanico fauft corruptum eft, ob fimilitudinem
^cum apparentem,Italis quafi dhidniv, refe&is prima,
Wtima literis , di&um; cpbdfiapham pifcatonam ipfi
1 eri'e fit viium. $ed mere Germanicum eft & voca-
• !urn, & ipfius inftrumenti primum inventum; cavs^
°.rnnibus linguis idipfum a Germanico Imt, quod/o-
°rtim,armtum, clarum fignificat, denominationem acce-
perit. . re 4ue hic videmus*, quam enormiter fepiffime er-
v ^ s prster alios , etiam noftri Germani, quibus cum c §° doclorum ftatim ad Grxcie , vel Latinas linguas tem recurritur, cum radix vocis cujufdam vel Ger-
qu^1Ca?.' Ve*etiam Gallicffl , Itaiic33, & ejuimodi aliae, is °riginem ex ipfa ducit Germanica , fit perfcrutan- p ' .^atiiis eflet, ac tutius eam quasrere ex Ebraica, vel ter 1US 4%mitic^: I1133 prima omnium linguarumma- ^ ,3 uti iecunda plurimamm Germanica. Quippe ut rUm Permani plurimorum tircumjacentium populo- vj(j ' imo ipicjrum etiam ex parte Graacorum parentes videW-Ur "', ^c mL11to magis Germanorum lingua parens nob;sItUr llnguarum, quas loquuntur iidem populi: ut lttann.ln Opufctfto illo philologico ., quod SJXofett- feptirn ' e^ ' ^aiam appellavimus , prsfertim diei Oi 'a 0C1U10 uberiiis eft demonftratum.
. ^W muitis ? Et-iam ipfum K<>'f», fiVe Latinum O- N z tham.
|
||||
|
i9t C OE L V M
thara, cum neque ex Graeco, neque Latino idiomate ul-
lo radicalis vocabuli fignificatio peti poffit, videtur fluxifle ex Germanico Qitttt, quafi dicas, inftrumentutfl tremulum, five quod tremulis pulfatur digftis : quod pn- mus omnium , pofito ple&ro, fecifle legitur Epigonus. VndeStatius 1. 10: — & digitos interfiafila trementes.
Atque ut Ffaltermm dicitur a 4^« , quod eft tango, tno' veo,mulceo; quia digitis tangitur, movetur,& quafi mul" cetur; five fuavifbno concentu tangit, movet, & mu\c& corda: ficcithara a jitfcnt dicla,quod pulfa tremat,atque una audientes fonum ejus tremulum tremulos reddat» hoc eft, commoveat. Scio quidem Euftathium ex anti" quis tradidiffe, K<3»pw nuncupatam quafi xivSow , h°. e%moventem, conciliantem, five jM&i&Sflwv, accultantem,\c"^' cet spwgo?, amores. Et hinc quoque Venerem Ku^ep*""' Cytheream dictam effe,contra Hefiodum affirmare cona' tur Proclus : non autem-ab infula Ku'3>;p«, ubi templu'*1 in abdito habuit : quia fcilicet hujusvocabulifyU3'7] media per *j vocalem longam , illius vero per s, qfl<^ breve,fcribitur. Verba ejus funt: YL»fyei<Lfo »j xdJloy&K i%isox a> lcwly tckoys t? tf<Mis <£J&i'<« • Cytherea int?a •»* abjconditam habehs omnis caritatis ac gratiie in amore0 ? . fenfe ,Jive confuetudmis amatori<e vim. Sed utrumque , mis longe petitum. Et aptius derivafTent a verbo *° . pnegnans fum, pario ,fuavior; unde JcuJr^ ,Jperma > aPL^ Etymol. item xw^^,Jierilis, apud Callimachuni : , spaif amor. Vt Cjtherea didta fit quafi gravida amore, pariens amorem, vel ofculans five complectens amorem. rum quid opus eft his ambagibus ? Potius cenfea01 ^ Venerem di&am effe Cytheream, jeque ac cithrf*3®' -f Germanico jiffcm, hoc eft, tremere, contremifcere,ye!l , ^ commotione concuti; quod homines in amore redd^t ^. ^ Idipfum teflatur Sappho amore percita , apu" Pl° ^ fomLongihumdemWimigenere dicendij ubi llC mentatur: wKoav Uifii • &C. nuO<l
|
||||
|
d
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 199
Quod nos in Opufculo noftro , fcte grwfjfutg* foff di-
ct°j Germanice ita reddimus : &a# o^ ctflm^ee; b«'t>c {tcfjferttKtcfjett:
fcer fdjtvete imrdjt>rtn<jef ment gebettt ittcjfetdKtt: fdjauern uni> gtr fertt falfen fjm uni> tt>tel>«r >r u^er i>te gftefcer. Winc Heilodus in Theogonia ex congreflu Veneris , &
/fartis timorem five tumorem, & fallorem natos efle fcri-
1£- Quin &, quia ridens nata nngitur, eodem aucto-
^p 5 fic didam forte putes a tittWtt, quod eft ex $itttm}
. multo rifu quafi tremere, cachinno concuti, five, ut Lucre-
Us ioquitur, tremulum rifum edere, vel furtim cachinnare,
c eontremifcere fignificat. Ejufmodi enim cachinnatio
urtiva nunquam fit, nifi cum tremore , & concuffio-
e S.uadam corporis. Vnde eandem quoque Homerus
^uiyalenti vocabulo (JxAojuw^jj» , hoc eft , rifks aman~
et» dixit: Et quod omnis rifus, ac laetitise, quibus amor
°Uciliatur , ac dele&atur, amicam crediderint, innuit
^oratius:
Sive tu mavis Erjcina ridens ,
. quamjocus circumvolat, & cupido. ,
tclue fic Cjtheream dictam vldes ab utroque Germani-
0 vocabub jtffertt, & ffffertt: seque ac eadem, Venta
«cupata videtur , non avemendo, quod ad omnia ve-
fecU Ut ^cero atlturaat in fecundo de natura Deorum:
j. . Germanico fettt, five , ut olim quidam fcripfere,
Q hA V^ ^!t> noc e^' vemftm> pulcher,clarus, pettudidm;
J£ Pulchritudine amor ante omnia concilietur. Vn-
co ^utnerus Pfalmum vertens 133, fettt & (teHtdj
i)einjun8i,:: @tefj< »te fettt uttb tktiid) tfl «* / • fc« jj bnu
^|u1tl:rt*ftSbetetttattt)ertt>of)ttert. Vbifettt, hoceft,
^her re&e pneponitur; quia pulchritudo five venu-
quidarn°rem Pr£Ecedit>& S11*1* raater e^ amoris. Quic- Hoc en™ ama^tle eft j illud prius pulchmm fit oportet. fninim^8^ amoris natura- Vnde amor Dei, quo nos ina e Pulchros, fed valde deformes,adeoque prorfus ljs tji ?s Pr°lequitur, non naturalis, fed fupranatura- cendus. Sed vide fis quid de hoc diximus in notis N'4 ad |
|||
|
tco C OE L V M
ad Epithalamium Clariffimo illo Machinatori bellico
Mattnias Dogenio, Electoris Brandenburgici ConfiHa- rio , a nobis ante annos aliquot fcriptum , ac noftris Odis, fctc SMd)tertfd)e IkUti-flammtn di&is, inferturn.
Caeterum parva illa Cheljs, vel cithara novijfime inven-
ta , quam Jttftarre vulgb vocant, ab eodem vocabulc* gtfttm, vel potius ivtftetrj videtur di&a : qubd ea,cutn iit cithara Germanica reformata , yel in minorem fo*' mam redada , & quafi contra&a , a priori tantundeff1 fere differat, ac cachmna* impeditw ac com^repu a rifet $' guto ac canoro; adeoque fonum illa obtuiiorem, & a" raucedinem accedentem edere videatur. Quod fi a Gentilibus antiquis Cithara?, aut Lyrse,^
teftudinis iignum in honorem Apollinis , vel Mercurii» vel Amphionis , vel Arionis, vel Orphei, inter aftra U£ locatum : quid impedit, quo minus iub eo iigno intel»" gamus noftram Citharam five Chslyn Germanicam; I11 dulciibno fuo, ac fiiavitatis furnme admirabilis concen' tu non foliim omnia vetera organa muficalia, ied etia1 * hodierna, fi dulcedinem ibni amoriferam fpe&es, l0t!^e iuperat. Atque idipfum quondam tentavimus carm10,^ iu hanbrem Generofb ac Nobiliifimaz Virginis Catha nce yiBorite fcon btttl 38etfcer,Magni I^m« filise u°lC ' cum eam non folum compellandi, ied & chely , 1u • dixi, Germanica facras optimi Parentis cantilen*» rabiii iiiavitate canentem audiendi facultas concede tur. Carmen illud, five potius
OdamTrochaicafl^.
perpetuam Generofe Virginis memoriam hic app°n
non gravabor. 3(1 ce 3ffTaf/ 6cr fo (mgf ? fein6 cs Sa»i6s jfmtfen-tie&er ?
3(cl)! tv>as ftir cin <£ngc(-.mcnfcf) f»tcff/ tm6 fingt fo engcf-fuf / SaJ5«es bringt bttrcf) al(c g(icbcr / $af mirt) btinff/itf) tttfjc fcfjon etnen 6(if ins tyMabitt) ? r ebeV>* <£s t(f SSBertWtt »ctf;;fes Jfcnb/ 6as 6C0 33afers fromt>«<!rt "
cinc fofcfjc tie6(t'gf cit/ nacf) kr fttnff/ 5tt gcben rocfs / 6a(5 (tdj regt in mctncn gttcbcm / 5« 6cr roaf;:cn ©oaes-fitrcfjt cm gcstmn6fcf)fcr an6ad)fs ftcl's« €r6cn gotter fonfcn 5t»ar £>rfcits/ iw6 ?(mfton bcwgcn/
6urcf) il> fmg* imD.feifcn f»ie(: aoer &t'cfcr fiipc f of;» tfijt 6cn f)tmme( fet&ff cvfTcigcn ; ja er fvingf!««ff avf er f raft f«r tc« f;6ef)ff cn ©oft C0 frcf;n- ^*e |
|||
|
4«
|
|||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM.
vit »on Itfbc gab ben gfanfj (Ijtem angc6of;j«ctt ?(6ef /
«n fte fdj!ic6/ nnt> fyieit'1 unt fang/ t»a0 jtc eitre (te6e fjtcs: «>«nocf) nicfjf ganij ofjne mfcct; mu f?c tjjten fmf;(cm mtr fcf;n66e fttcfjf ins fjcrfje Sftef. 5f6erUnfrc SBkr&erttt tff wn mettmetf e6(cm ftmte»: '
!*ci( f>c ftngf/ un6 f»tc(et nur/ roas 6er cf;s6am weff gefcllf / r*5 6cn ^immcf f an gcroirtncn / ""«stf;: ©otf cs retdjc gna6' tmmcrJar »or mtgen ftefff. ~ f»o f;af (Je 6«0 6cfte tcil/ 6a0 6en Tlbei jterf/ erfofjte». v°w/ tf;t an6crn: f«cf;c aucb fo cttree 2f6cte waf)te» gfan^ / re,f;!c6c(fc!6gc6of;:en. ,<Ja" fuf;jf cncr ?(6e( crft/ g(efcf) mfe ©te/ 6en 3f6cf0-franff.
6ne ^ 3eW' tt""t f"e g«(c6f/ 6a aus menfcfjcn ©otfer reorSen/ aP @tc/ tocgen tfjter juc&f/ fangft 6c« 2(6e(e ©oftfn fef. gJ«nt»crfo6c0 3(6e(0£)t6cn ; ' c^of;ct/ un6 gcjicrf/ 6cr tft »or 6em fo6c frct. 6chwj !c iai,te/ i>,c ®,c n'^Jf/ m<"*f w*$w *cn 3an(5en f;'iwiK«f / 60» 6(c^s" "c6c *''"?'• 3<* m<* ^"^ ^'^ Ac I"*011' i«if 'm ticiltcn ffern-gctotmmcf / "''Scfjn flnntmen ftfnfern6 ffcf;n/ 6tr/ 0 icicW nnr jttm f;of;n. 3»; C1,s ^a^mc ftml> mit $otl> in oic *1'fl*c 'uf( gefcf;tte6c», crimf« l2Beri>Critl Ijaf tf;n f«mcr jicri»* enffefjf /
]n°au8fcinemft(5i>erfrtc6crt. w »(('6 funft/ 6ttrcf) J)imme(s-gimfiy mtf 6ct f;oef;ftcit ef;f ergefjf, 1 , erumenimver6 fi inftrumentum aliquod ex Sacris
ftir° yrx ^ercurii, vel Orphei fubftituere malis; fiib- Rii^n ^aftmm> five Decachordam Poetse ac Fidicinis re- ^avidis, 1 Sam. c. 16, v. 23. ^•CYGN US, five oior, btt ecljtt>a§n/
^l&fc^j item Crux, tHZ& $nuf}; Qfs c*nora Horatio; Helena genitor,Mes Iovis,
n . £?d<eus, Led<e adulter, Ales Ledaui -, Lay-, l.Us> Ph&bi ajjejjbr Luciano , Volucris Vhcs- j^s; Avis Veneris : aliis Ciconia : Ovidio d>enVUS '' tm^us a^is Gattw* 5 item Vultur ca- Arab- ^rtilus • Grscis K««»@-, ogng, Avis: ti0 li^Mtayr-t Hirezym', Arided,cpodGxo- Bay* ns ut ^ium' Scaligero fios rofafimilis; 0 Adi<rege} quafi dicasfofaredolens lilium-t |
|||||||
|
joi C OE L V M
Degige, Adegige, Aldigaga, Digegi, Adigegi, Adt-
gege, Schickardo Addigagato, quod eft GallinA. No£te media in meridiano haeret menfelulio: Sc in globo noftro zi conftat ftellis; quarum in cauda lucens, dicitur Vropigium,Arrioph,Ari- def, Arided -, Denebedegige, Denebaldigaga, D^" nebadigege, Schickardo Dhanbod-digageti, hoC c%caudagallin<e. Fofiellus numerat 17 intra, & 2 extrd figmm : Bayerus autetn 3"»
quarum una in, veljuxta caudam , Arided , q. d. Os rofx, Gertn*' nici Ovofemiin6 » propterfulgprem diSa, fecundn magnitudinis ; ? te ' tu ; 16 quarU ; J quinu ; fy yfexu , ommsfub $ & £ itnf"' tonftituu. dterum nova illa ftella lncida tertii fulgoris in Pe' ftoreCygni anno idoo pimitm appamit, ac etiamnum it»tn°t tnanet. Apollinis citharam, five lyram Orphei, fequitur ^1!
Apollinea, five Phcebeta; qux Sacerdotibus jEgyPtlJ Mufici fenioris eft hieroglyphicum: quia dtdcia defecla moduiatur carmina Itngua
cantatar Cygnus funeris ipfe fui; ut Martialis Epigr. 1. 13 defcribit. Quippe &f?> . morituro pennam per cerebrura excrefcere dicu° / unde dolore afFeclus dulciffime canat. QuodexC*v dio forte hauferunt, qui in 2 Faftor. fic ait: Flebilibus numerts veluti canentia dura
trajefitts penna tempora cantat olor. .. uS
Sed Abrahamus Caefius, avus meus, in Diftjuifitioflj
luis Lipfias anno iy 64 editis , hunc locum paullo a explicat: Sufpican etiam, inquit, alujuis poffit, c\ubd° ° J gittdpennatatransfixus,S-(>lu>a)<Nctvedat: utpettn^JJf 0 chice ftt pro pennata fagitta. Et Cygneum hoc ipdeS'~ . -^ de Natura animal. xv'xv«ov »«■,«* di&um, fynabolice ^ telligitur de quocunque , quod in fenis cujuidarn ^ eloquentia , vel do&rina deprehenditur , ^ato s borato cum fuavitate quadam conjun&o. J^c ehiru quo magis in fenium vergit, eo iuavius,» c fas |
|||
|
f ASTRONOMICO-POETICVM. iej
5S eft, modulari, hoc eft, ut nos interpretamur, depo-
ltajuvenili ferocia fedatior, ac moderatior fieri fertur; Suod brevi fe moriturum pradentiat. Hinc Petrus San- ter*>Siculus: lempora fatalis quoniamfic limitis itis,
v, , triflia concenw funerafilor olor. f Socrati apud Pktonem videtur ha.c cantio non tri-
jitlae 5 ac doloris j fed Isetitias efle argumentum : quia
„ e° fuo gratias quafi agant, quod ad eum, cujus mini-
J1 Creduntur, jamjam fint migraturi. Vbi fufpicor So-
*at-em per Deumfuum intelligere Phcebum : quia Lu-
lan° in Cygno , Phcebi aflefTores vocantur ; & ab eo
rtetn divinantem, ciim alterius vita. bona quafi prafa-
°Iant s edodi videntur. Huic aftipulatur & Tullius in
r itrio Tufcul. Cum Cyqnos ait, nonfine caufh Apolhni di-
quod ab eo divinatianem habere vtdsantur : quitt
. ^videntes quid in morte bonifit, cum cantu, & voluptate mo-
^ntuY. Vbi prudenter addit: fic omnibus & bonis, & do-
^tfficiendum.
x ^i ty§nus non folum videtur Mufici fenioris hie- t ^.v phicum, verum etiam fymbolum eximii difiama- a ris> &5 ex ipfa Poetarum mente,injurii in municipes, p c°ncives fuos ; quod morfibus alter alterum mira" l at cmdelitate. Vnde crediderim Pindaro inhofpka- ad % ^™1, Adde, quod Melifto Euboico convitiis |
|||||||||||||||
|
° atens Prgedicetur , ut cxterx aves , qua? prsefta
|
|||||||||||||||
|
fint
|
Atque ea"
|
||||||||||||||
|
ca ft C° c^angente ■> conticefcere cogantur.
|
|||||||||||||||
|
0 a Poetaftello cuidam fpurcidico, ac diffamaton
Ve nuitt? rigidiffimo & convitiis mendaciifque mere ac ti0 . ernalibus optimos quofque laceflenti aliquanda noa lncongruenter tribuebatur Oloris infigne. Quod facSJUllctemporis h&c ipfi excepimus, ac illuftravimus 5w^Bl,a$ttf *""*6cwcm ©#»«$»(cin miff® f*»«»c»-f««3.
XHttr^V*' 3ie,'m^ln,'J'/ff*m«**«u*s«S«n *>«nf. Hm i(t f0f;(. to§(f^toa^ in ffimUt/ famf 6en (nfim: nu* f Tami mb mt: ,m6 8»<fc <>e'( (l,f! (WScn;
*awt r,r **** wtf- °*,cf't8 w((*f/ fl(0 f"'»3tf«»«'
W i» t>cr &Wff crtrt»Jt fce @«&w>foro mtfer. |
|||||||||||||||
|
go
|
|||||||||||||||
|
i
|
|||||||||||||||
|
a,04 C OE L V M
©o Btffa wcis-fcftteOT^ mitfj: fcfjwatfj/ wcm ott oovnm tttmff;
tsets/ Wfltt 6« ie&cn fwc&ft/ un& (cttttcr rofe» tmunfi. Quin & Cygnus amoris eft fymbolum; atque ab ea
caula iacer Veneri : quam roiea infignitam corona curru vehi,qui cygnis traheretur, finxerunt. Hinc Ovi- dius 1. io Metamorph. VeSla levi ctmtt medias Cytherea per auras
Cypron olorinis nondum pervenerat aiis. ' Mutatum vero in hanc avem Orphei mufici corpusa BacchiSjfive mulieribus bacchantibus fcede difcerpturt1» exiftimavit Plato 1. io de LL. Quod cum forte iegi»et Horatius, de feipib adhuc vivente idem feniit ad Me" ccenatem: Iamjam refidunt cmribus afperx
pelles, & aibum mmor in Alitem fuperne. Nafcunturque levss per digitos, humerofque plumce. Platonem in hoc fecutus i£neas Philofbphus, dera0^ ■Qcwa. Orphea cygni fpecie, ut lufcinise Homerum? eV° candum docet. Defun&oram enim animas idem ■> _- mente Chaldasorum , & yEgyptiorum , evocari p° ■ opinatus eft. Atque hinc Cygnum cceleftem in OrP,r memoriam non procul ab ejus lyra iufpenium, non a <jue caufa iiifpiceris. Sed Manilius 1.1 Aftronom. hoc eft,in Sphasra t*1
di, aliique tam Grsci, quam Latini Cygnum , ob ^e ^Ltolicae concubitum cum Iove in cygnum r0111-11 ccelo receptum dicunt. Manilii verba funt haec: Fraximafirs Cygni, quem ccelo Iuppiter ipfi impofuk,form<e pretium, qua cepit amantem, cum Deus in niveum defiendit verfks Olmm , tergaque fidenti fubjecit plumea Ledcs. Nunc quoque diduclas volitat ftellatus in al&- , ^ Atque hinc Cygnus ille cceleftis antiquitus Pin£e. f j0 non totus volucns; fed ita, ut cognoiceretur ^a?lt, §{- eo conditus. Hanc vero de Leda fabulam cum f ? gnum Geminorum perquam leviter perftrinxeril t0 quos tamen una opera adire non graveris, hic ahl ^lS |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. iOf
*u'ius exponere eft animus. Euripides ait in Helena , f°vem fpecie cygni aflumta , cum infimul & aquilam fe 'niequi ipfe feciflet, eoque timorem fimulantem confu- &lue ad Ledam, quafi quasreret ejus proteclionem : at- ^Ue fk illam callide deceptam compreffifle. Vnde ea au° peperifle dicitur ova : ex quibus incubatione ex- c-ufi Pollux & Helena , item Caftor & Clytemneftra Pforepferint. Prorepfit autem una cum Helena onlnis caufa belli Trojani: ubi multi heroes csfi, Troja exci- Ta ■> & omnis regio fere everfa eft : ut ad Signum Picse ^dica;, five Anieris videbimus. Et hsec eft vulgatior c receptior opinio, quam fovent Hyginus,Laclantiuss
lrmianus, Ovidius, Germanici & Arati interpretes,
al»que. Nonnulli tamen idipfiim longe aliter enarrant: nem-
"e ^uod lupiter in cygnum transformatus, jucunditate ^ntiis Nemefin virginem , poftea Deam vindi&ae co- fe^omine Adrafteam , quam Paufanias in Achaicis No- ls Sc Oceani, Euripides vero Iovis filiam dixit, in fui
, ^orem illexerit, ac ftupraverit. Quas cum ovum ex °c concubitu peperiflet, illud opilioni obvio dederit,
Leda? fervandum deferret. Atque ex hoc in arca de- ^. llt;o , nata fit Helena : quam Leda tanquam ex fe ge- ]j ar° educaverit. Educavit autem eam, uti & tres re- e^u°s modo di&os infantes, five eos tantummodo, qui Poll e ^an'lm fuicepti dicuntur , nempe Helenam & ^ Ucem 5 quibus & additur Hymno in AiooWpa* Ca- Co '.c'am marito rege, loco quodam, ut fufpicor, abs- t-a l}° lLID tec^° ■> in fuperiori sedium parte; quarn f0r e^Srnoniivocabant uov; quod ex «>'oV, hoc eft,TO«w k°dvfT mt" Ut reitatur Euftathius Odyff. a, p. 1420, & tenf \ A' P" I<S8<J, ecur- Rom. Ac Zov eam asdium par- curne° voc^runt, ut auguror, qu6d forma ejus concava 6c GaJV° conveniret.Vnde&Plutarchodeaudit.poem. ftrrjm en°.ad Ghncnm, palatum dicitur \sj>n^u«; qudd occun ^in orc *ocum' ^ ovl %*uram reprasfentat % Poft i.et* Pr^ter hsec valde verifimile eft Ledam ipfara Uiri Cura adultero quodam concubitura, locum illuo^
|
||||
|
xo6 C OE L V M
illum fecretum ad hunc uium in fuperiori parte sediurn
ovi figura confeciile : unde fabula exorta,' Ledam pe" periile ovum , ex quo Helena cum Polluce in confpe' <3:um prorepferint. Iccirco perperam auguratur Nata- lis Comes , cum fcribit, Ledam eo ovum peperiiTe di- «ftam, quod praegnans ventrem ad ovi formam rotun- dum habuerit: quafi id non commune fit otanibus ute- rum ferentibus-. Quod vero Iovem in cygnum conver- fum Ledam compreffifle fingunt; hoc inde procetTuo3 fiifpicor , quod aduker quidam Regius Ledam nonirl regio cubiculo, & mollibus ftratis , ac regio apparaW '■> fed in loco occulto , & humido, humi cygnorum m°fe ftratam , apud Eurotam Lacedazmoniorum fluviu10 cpmpreflerit. Pra^terea quoque in Cygnos mutatos legimus fbc1?
ac comites Diomedis Tydei ac Deiphiles filii, ob &*' gialiae uxoris perfidiam in Italiam , ad regem DaurW01 Pilumni ex Danae filium, profugi; ut proditum Site0 in hiftoriis fabulofis: Cygnum Stheneli filium,Liguf0 * in Gallia Trans-padana regem, ac Muficum excellf , tem : quemApollojammortuum in avemfui norn1 transformafle fertur ; ut habet Paufanias in Atticr», Plato iri Timseo. Alii tamen, ut eft apud Virgil- *•l ' dicunt, hunc Ligurum ducem fuiile , ac Phaethorrt 1 Solis ex Clymene nympha , tefte Ovidio , & ^l1e- hift. 137, Chil. 4, vel, ut Paufanias in Atticis , & ^, fiodus in Theogon. maluere,Cephali,& Auror* ^iS^e adeo amafle , ut poft ejus cafum infortunatum au jfl fleverit, ac ejulaverit. HincDeorum mifericor01..^ avem fui nominis fit mutatus, ac poft mortem Ap Muficorum Deo confecratus, afleflbrque cou1" ^ Videatur de hoc Ovidius Met. 1. z. Comites a |
|||||||||||||
|
teftibus
|
|||||||||||||
|
ta Sinum Ionicum , & Adriaticum fita
macho, & Agatharchide in reb. Europicis gnorum ftridule conquerentes, magnopere «jueftus intercapedine luxerint. |
|||||||||||||
|
«c »U
|
|||||||||||||
|
ATSRONOMICO-POETICVM. tof
.. ^ed & Cygnus alius , qui Martis & Cleobulinae fi-
Us 5 ut traditum Pofidonio in libro de diisi, & heroi-
s 3 & ab Hercule in TheiTalia occifus fuit, quod ad-
nas interimeret e cseibrum capitibus templum patr»
u^ ^ tunis, in avem ejuidem nominis mutatus dicitur:
,. l oc Cygnus ille Neptuno, five, ut aliis placet, Apol-
npC PrA°gr»atus, quem Achilles Pelei ex Thetide Chiro-
•j, nata filius ad Trojam militans occidit; quod opem
i r°janis ferens , anguftias maris Trojani longis navi-
nlls obftruxiiTet, ut ab aditu Gkecos excluderet. Vnde
j-ta^ft fabula, Iovem ipium in cygnum converiiim, fi-
• "elense obleila Troja laboranti iuppetias tulifle ,
ygniiq,je nurnero ingenti congregatis aditum illum
^nfiiie. De hoc autem Cygno fic Icripfit Iiacius :
****, ckm ad Trojam militaret, Cygnum imeremit, ac 7e~
' nornineqnidem filittm Cygni ,x-at reipsa Afollinis. %$
c '[T *-°yca ijov Kukv«, e§y&> jj 'A»»';&aiv@-'. Ergo Tenes
te nt h\ius Apollinis; non Cygnus. Et hicTenispa-
creditus, procul dubio, Cygni nomen demum poft
ttem a Poetis accepit : qui eum in cygnum muta-
Uti * cc^Iationem fuorum , ut iuipicor, finxerunt:
fje eaaeni cauia aD iiiHem alios fepiifime in numerum
Je °yurn intruibs videmus. Nam fic hominum benevo-
bec ai»cupari folebant veteres tum Poetas, tum alii»
'tJer f*0' faeSivenone, ut juxta vernaculum vocatur,
(w0 r1S9ermam'cifive Alemarinifilio , quem in hoc
jj que Signum quidam converiumajunt, diclum fuic
Cy rius ad fignum Geminorum , quos adi. Atquefic
per Us Ve' ob hujus , vel alius cujuitfam Cygni nomine
{>0;?etrat3 facinora in ccelum recipi meruit: ubi, ut ait
- ec,Amaeavertens,
jC a^es volucrufimilis tranquilla volanti
:Sed Xt™.?etltCephei. '°catamX imemus potius Cygni imaginem eo in crxlum
Penden ' ut ^a^ltae > quotieicunque eam inter fidera «Juo Cv terrj contemplentur, toties quoque edicu divini, g. rt v8noruin eiii iis fuerat interdi&um , tit exLevit. , >v' XJ conftat, recordarentur. ■ XXI. DEL~
|
|||
|
C OE L V M
|
|||||||
|
tftS
|
|||||||
|
XXI. DELPHINUS; t>a$
Delphin, Crinito, & Paccuvio Animal repam1'
roflrum, item incurvicervicum, aliis Pifcium rcX> Plinio Hermippus; Nautis S/zw»; Perfuafir ■Afn" phitrites; Vefior Arionis; Ciceroni ob gibbutf1 in dorfo Curvus, quidam legunt, Currus: ^iS Neptunus ; &c Triton ; item Apollo : Gr$clS AiAtpig, five te\<piv; hpog Iffig; quibufdam W ffjKsv^aSiov, Muficum fignum: noviter Arabi^p quafi nomine Aldelphin. Meridianum tran»1 media no£te fub finem Iulii: ac in globo noftr° decem conftat ftellis. ■Ar,atus numerctt 4 tantum, qu& rhombum conflitmnt; & O*'
novem: Poflelltts verb , & Bajerusitidemacglobusnofler 10 '■> ? ^ xum J tertu mstgnitudinu in capite , collo , & cauda; un» 1 it juxtacollum; & ^.fext&inreliquocorpore, omnesT? . & O ■ . at] Atque htiflelUolimRom&oriebantur heliace fj iduum lanu^1 teflts efl Ovidius inprimo Faflorum : Interea Delphin clarum fuper aequora fidus
tollitur, & patriis exerit ora vadis. Occidebant amemibidem 3 non. Februarii, eodem tefle Fa/iof'" Quem modo coelatum ftellis Delphina videbas, is fugiet vifus nofte fequente tuos. Delphinus eft Symbolum QnhcwfywmM '■ <$}&II
to quodam amore profequitur non primis qui tenerse funt setatis ; ut Plutarcho ^SfhW ilria animalium , Gellio 1. 7, c. 8, & Alciato in b ^t matis , videtur, ac Plinius uterque non unodem° •, documento : verum etiam omnes humani geffn jiit, cos. Atque hihc infenfiffimus dicitur hoftis Croc ^ ob infidias, quas ille hominibus ftruit, continuas'^0- exempla, fi placet, audiamus. Phalantum LaceTv^ nium,qui Tarentum cojoniam duxit,priufq«am to- |
|||||||
|
AStRONOMICO-FOETICVM. «.?
^ttingerec, in Cri&o mari naufragium paffium, Delphi-
"P1 dorfo excepifle, ac in littus incolumem expafuiffe
^«f-ur Paufenias. Telemachum Vlyffis filium , cum
Qhuc puer jn aito maris littore ludens , in aquas deci-
« *et, delphini beneficio fervatum tradidit ex Critheo
euchorus. Vnde pater poftea delphinorum infigni
?u'e adeo delectatus fertur-, ut fculptura eorum in enfe,
,Llt:o , ac annulo figiili vice ufus , imo ea caufa Lyco-
Phroni AgAcp.voa-.ju©-', 8c Philoftrato Subfimus fit di&us,
.ri°nem nobilem illum Citharcedum, ac Poetam Ly-
1Cufn patria Metymna_um , cui dithyramborum debe-
r lnventum, a delphino itidem fervatum efte teftantur
^ifinata ; in quibus ille nudus delphino ve&us, dex-
. a vi&oriam prastendere, lasva lyram fuflfinere videtun
/jj1 Delphinus ille cum infidente Arione , qui ex a_re
j>. tUs olim apud T_enarios diutiffinfe confpiciebatur.
etiiqlle ^ ut Cxtetz taceam , Hefiodi Poetse in templo
Vis Nemeaei per errorem trucidati in mare abjeclura
, Qaver delphinus excepit, ac inter Locridem , ac Eu-
. .arn expofuit. Sed poetice , non hiftorice ha_c , de
Jgone&Hefiodo imprimis, ut mox parebit, di&a vi-
j |H!iIn & una iymbolum eft grati animi. Atqiie id-
P /*r lrripri_r_is patet ex hoc exemplo. In urbe Ioniae Pa^r -ne mc^amatus quidam delphin a puero , tefte «j,^) ftatim adproperare, & ad vecluram, fi place- pr '] 'e accommodare confuevit: nempe ut gratum ie jjji eret erga puerum, cujus beneficio pifcatorum ma- lue Us evaferat, atque ax vulnere ab iis accepto conva- n: e -^elphino autetn in cceium relato vari_e funt opi-
Phit^S' QBlc*arri fcribunt,quod Neptunus amore Am- ta aVltes' ^erei Oceano five Peleo, & Tethye vel, jux- ca»tu°S' Thetide prognati ex Doride forore filia., ernifeS"' n a^ ea f°gam parante afpernatus , plurimos Ouj I111Uam qu-efitum , atque inter hos Delphinum. ^d f ^phitritem non tantum inventam , fed etiam, ut ponium fuum fnturuni revertereuir, perfuafam fe- O cim>
|
|||
|
«o C OE L V M
cum adducens, nuptiarum curator fit fa&us. AtquC
hinc fa&um, quod Deiphinus in tot nummis, & ftatuis a Cupidine frasnatus; ac ejus imago, ut Hyginus teft3" tur, non procul a Capricorno , inter aftra a Neptun°' in perpetuum gratse mentis teftimonium , collocat* confpicitur : imo quod Neptuno non tantum facratus» &ejus idolo plerumque infculptus , fed etiam iple ^c" ptunus fub Delphini imagine colebatur. , Alii vero Deiphinum , five potius ejus fignum i°te aftra collocatum dicunt, qudd Bacchus a piratis xhyf- renis captus, eos in delphinos mutatos , ipfe leo fa#u?' in fugam verterit; ut traditum Demarato in certafl^' nibus Dionyfiacis: atque hinc quoque Delphinus, te\ _ Plutarcho, Bacchi fimulachro, ac aris folebat adpiog1» & leo facer erat ipfi Baccho. Vel quod Arion J"e' thymna Lesbi oppido oriundus, cujus mentionem Qfi°, que fecimus ad fignum Lyraz, in mare deje&us a de phino fuerit fervatus; ut vulgo fabulantur. Vnde, cU obfcuro eflet genere, ut infigncs artifices fiepe fo'6? ' adeoque parentes ejus veri nefcirentur , di&us eft»1 *... Neptuni ex Onca:a nympha, five Autoloe , five, uta l placet, ex Terra omnium matre. Quippe fic dixet qui vel per mare venifTent, vel in mare deje&i n10, _ periculutn evafifTent,vel nati effent ex principe qu0 ,0 infulari, aut maritimo, hoc eft, eo, qui praeerat p°P . maris imperium habenti, aut alio aliquo , cujus tOP ^ erant Neptunii, vel etiam qui Neptunius facerdos ? in mari perierat, vel per mare venerat; ut annotat .^ vius in yEneid. verf. 691. Id ■ipium quoque atti^ Agelliusl. ij- Nocl:. Atticarum c. 2.1 : Pr<cftanW_ ^ virtute, prudentia, viribus, Iovis filtos ~£oet<e aPPe^r*f-Jf)f4- vs£acum, & Afinoa, G? Sarpedona: ferocifjimos, &' ■oS) nes, & alienos ab omni humanitate, tanquame tfftf* t> $ Neptuni jiliosdixerunt; Cyclopa, & Cercyona, & Sc) ■ vgd Leftrygonas. Vide fis, quid de hoc ipfo diclum no° Signum Geminorum. ^hoC^ Fabula autem, five potius hiftoria fabulola.d^ian'»
luftri fidicine fic fe habet : Arion Corintho in & ^. |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. in
siciliamqne profe&us, cum peragratis hifce regioni-
~Us, ac opibus maximis inibi, tefte Herodoto, five po- tlUs 3 ut Lucianus tradit, Corinthi ex Periandri munifi- Centiaregiajam pridem colledris, Tarehto inpatriam rediturus, Siculum mare transfretaret, ob eas opes in extremum vitse diicrimen incurrebat. Quippe fbcii ilii n3yales , quibus , cum Corinthii effent, pra; omnibifs ^iis fe, fuamque fiipelle&ilem tutius committere pofle Crediderat, pecuniis , quas fecum ferebat, alle&i, infi- ^as homini meditari,eumque viti privare occipiebant. YM Arion hos fibi dolos ftrui perfentifcens, pecunias lls fu& fponte profudit, periculum fa&urus, an ea ratio- He animos illos truculentos placare poflet. Sed veriti, ?c fcelus hoc aliquandp Arion fiiperftes ulcifceretur, Juflerunt, ut yel feipfum occideret, vel in mare quam Cltiffime fefe praecipitaret. Sumta igitur, permiffu nau- tarurn, cithari ,ut cygnorum more fibi ipfi funebre car- ^en caneret,inter canendum vefte pretiofiffima indutus **e prora in mare defiliit: ubi a delphino quodam cantu eJus alledto, five, ut vera, apud Antimenidem in primo, *jat>et hiftoria , a nautis Tsenariis nave, cujus '^nim^ov de|phin, exceptus, & Tasnarium in promontorium in- ?°_lumis portatus eft. Meminere Herodotus inClio, lodorus, Plutarchus in Convivio, Agellius l.i<S, c.ip,
illn.ius 1. 9 , c. 8 , & Pontanus ad Eclog. 8 , fol. 176. 1 ui hujus rei memoriam erecla fuit ftatua cum epi-
&rarnmate Graeco; quod Volaterranus fic Latine red- Cernis amatorem, qui vexit Ariona, Delphin,
^ , k Siculo fubiens pondera prata mari. |
||||||||||
|
1 * Faft
|
rri negotium fatis luculenter expreffit Ovidius
|
|||||||||
|
"tftorum:
Nomen Arionium Siculas impleverat urbes j captaque erat Ijricis Aufinis ora finis.
tnde domum repttens, puppim confcendit Arion: atque ita qutefitas arteferebat opes,
Torfitan, infelix, ventofque, undafque timebas ? At tibi nave ttta tutius <equor erat. O 2 Nam*
|
||||||||||
|
I
|
||||||||||
|
iij. C OE L V M
Namque gubernator diftrifio conftitit enfe,,
aeteraque armata confcia turba manu. Ille mctu pavidus, mortem non deprecor, inquit: fid Itceatfumtd pauca referre ijra.
Dant veniam, ridentque moram. Capit tUe coronaW) ^jUts poffit cnnes, fhoebe, decere tuos.
Induit & Tyrio diftmtlam murice pallam. Reddidit iiiafkos polliae chordafinos, f,ebdibtis numerts, veluti canentia dMa trajdlm pennd tempora cantat olor. JProtinus in medias ornatm dejilit undas: fparcitur impulsd cosrula puppts aqud. lnde (fidemajtts) tergo Delphma recurvo fe, memorant, onen fuppofmfe novo.
IUe fedet, citharamque tenet,preciumque vehendi cantat, & aquoreas carmme mulcet aquas.
Dipia facia vident. Aftm Delphma receptt Iupiter, &' ftellas jufjit habere novem. Caeterum nunqnam crediderim,Delphinos fiipp°^t, dorfo homines portafle , atque ex interitu liberafl^ quamquam idipfum multi, quomm aliquos fiipra *./ duximus , audores affirmare , ac figmenta illa veris» ftoriis reponere haud dubitent. Locum autem fa^u iftis dediffe fufpicor naves quafdam Delphini figura' - nomine infigrntas : quibus, ut modo innuimus,eXceP * ac ve&i, imo fepe ex mortis periculo liberati, po'te delphinis id benefi.cii accepifle dicebantur. E£°av derphini pi&ura1 e6 infignitas cenfeo , quod delph'nf e^ obviam faclas \ choreas quafi quodam gratulationis ' ^ feclu circumducentes , non folum comitentur ; „ ctiam tranquillo mari lafciviemes, ut Plinius loquituf 'J tumex quaveniunt parte pnefagiant. Inftante enio1 = peftate magno numero emergere, & ad naves accU . re , inque maris fuperficie frequentius fe vibrantes, vicem colludere fblent; quafi nautas admonitos ye ' j' ut in ftationes fuas fe propere recipiant, nec ma.ri \^\- giacredant. Sed non naves fblum ab infigni di^',^ tur Delphini, verum etiam ipfi interdum nautie, <*' uj |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. ir3
jlUl ejufinodi navibus vehebantur. Hinc Tyrrhenis il-
'. 4ui piraticam exercentes ,.univerfo pcene orbi ter- rori_erant,Delphinorum cognomentum in fabulis Gra> ^anicis eft datum. Quin & eadem caufa eofdem , ut lupra vidimus , aliolque in Delphinos mutatos flnxe- runt- It.no ipfe Apollo in Delphinum converfus ad Del- Pnos dicitur adnataiTe ; quia ejufinodi nave , ut fufpi- c°r 5 ve&us , eo appulit. Atque hinc eft, quod Delphi- niHs fit diclns; & Delphinus Apollini seque, ac Neptu- Ji° ) fit facer , ejufque aris , tefte Plutarcho , fuerit in- Culptus; imo Delphinus coeleftis ipfb Apollinis aeque, ac Neptuni, & T.ritonis, nomine notetur. De Neptu- n° vidimus fupra : nunc quoque de Tritone paucis aEarnUs. Triton , quemOvidius inprimoMetam. utDeum
P^rinum, ac Neptuni, & Oceani buccinatorem defcri- lt> Hefiodo fuit filius Neptuni ex Amphitrite, five, ut
^avult Acefander, e Celseno; aut Oceani, & Tethyos ^li & Veftas filide, juxta Numenium de pifcatoribus ;
,ut U Lycophronem audimus, Nerei. Ac formam ha- Urffe dicitur parte corporis fuprema hominis, inferio-
e.delphini, cum pedibus duobus equinis, ac cauda du-
R.!ci_lunata : ut traditum Apolloniol. 4 Argonautic.
lrgilius vero eandem paullo aliter depingit, eum ^E-
leid. 1. ioficfcribit: Httnc vehit immanis Triton, £5? ctertda concha
exterrens fieta, cui Latemm tenm hifpida nanti fions hommem prafert, in prilitm dejinit dvus. Ai,, Spumeafemiferofttbpetiore murmurat unia. co]1 a^nSunt illi capillos apio paluftri fimiles, humeros ^ ore purpureo tindos , corpus exiguis fquamis te- tlj m > branchias auribus inferiores paullo, dentes.pan- los f^k1™1 ^^kus haud abfimiles, nares hominis,ocu- chili ^aucos' manus5& ungues, & digitos teftae con- tre de[U^?.*n^ar»ac denique pinnas fub peclore,& ven- SueV? °mm : ut ex Softrato de animal. 1. 3 , aliif- dinc - ?e eft- Pr^etea curru ve&um introducit Ovi- O z fam
|
||||
|
«4 C OE L V M
Iam ventiponent ftrataque nequditer unda,
cterulets Triton per mare curretequis. Cazterum in coelutn receptum, ac in Signum Delphiw mutatum ajunt, quod ad bellum Deorum cum Gigan- tibus fufceptum profe&us , inflata concha a fe inventa adeo horrendum, ac inauditum ediderij: fbnitum,ut bo' ftes beluam aliquam formidabilem ratos, in fugam vO" terit, vi&oria Diis reli-t3. Denique Hermippus quoque nonnullis hoc figniitfl
conftituere videtur; quia in honorem Apollinis duX fuerit Cretenfibus in Delphos. Sed fubftituamus potius his fi&is , ac mere poeticlS
animalibus,verum illum Delphinum, quem Pfalmus io4> v. %6, asqae, ac alia Oceani animalia, in aqua luden' tem, ac luxuriantem introducit. XX11. EQJIULEUS; ba$%6$UinI
paeiti ttt<&m§tei S9?aijK; fiveiw Equulm, Equiculm, Hinnulm, Equm minor, wc
fxirvm, Poftello , & P. Abano Equmprior, ad dirTerentiam Equi alati, five majoris; CyS^^} Equicaput: Grsce Proclo Ufojsfw 5 iW*, Sect^ equi, feclio cquina, Pracifio j in Mappa Tsf^ * iW# i\clixrov@)*, hoc eft, Seftioequiminorti* Arato iW@- ^ifi^ns, id t&,femiperfeclus: &&' bice novo nomine Kataat alfaras. Meridiannm illuftrat fumma no£te circa initium Augufti: compleclitur in globo noftro fex ftellas. Toftettus, Jsxyems, diicjtie t&ntum quttuor , enfque in caP,te '
rant, omnes quarU mstgnitudinu, duets cf, &>widem 2£ diattat. Hic Equus , quod sque, ac Taurus , anteriore t
tum parte extet, five nubibus exeat, ac quafi PrS^0f ciat,vocatur «jW'*>i«©0,id e&,femife&us: aliis ite10 ' . |
||||
|
i
|
||||
|
ASTRONOMICO-PO-ETICVM. Mf
agnus: parvus vero, cum capite tantum, & collo appa-
eat. Videtur autem eile Cyllarus, hoc eft, equus ille> "uem Mercurius Caftbri dederat dono: cujus mentio- nem ingerit Virgilius Georgic. 1. 3 : Talis Amiclei domitus Follucu habenis
. Cyllarus, & quorum Graji meminere To'e't<e. fque ad hanc opinionem inducor,quod videam cquum ■> rtatum olim Romae in asde Caftoris dedicatum fuifle j 1 aa" Signum Geminorum diximus. ... Aut denotare etiam poterit, fi magis arridet, equum Urn, quo Trajani Cseiaris filius ex Vrbe in bellum itu- Us paupercul» cujufckm mulieris filium obtrivit : un- e uli Caslar amiffi filii talionem jure expofcenti fi- ijj"1} fuum unicum cum donis ingentibus adjudicavit. Vi^ppe cum equum cceleftem quafi perpetrati cujuf- atn facinoris confcium, prae timore intra nubes fe ab£ °ndere videas, in hujus fignum converfus ille non fine ^ionedicipoterit. I rsterea qubd fi eygnus in memoriam Iovis in ejuf-
* °di avem converfi , locum in coelo meruit: quid im-
f Qlt, quo minus fufpicemur equum ab ipfb Saturno
ter aftra locatum; quia Philyrae Oceani filias amore
r P^Us) ac Opi fuperveniente in equum converfus,amo-
s iuos occultavit: ut ad Sagittarii diximus fignum,ac
lnnuitVirgilHlsGeorg.L3:
Talis & ipjejubam cervice effudit equina
conjugis adventu pernix Saturnus, & altum i dton bmnitufugicns implevit acuto. cqII^" ®" ^epmnpim dixeris equi imaginem in coelum n0 . ^e> quod is in concilio deorum,orta de Athenis ^nnne lmponendo contentione,percufTa petraequum, jn l nomen Scyphio, primus produxerit; ut Plutarchus Ve,VltaNThemiltoclis, & Pindari Interpres tradiderunt: Ar<?d°d'teft? PamPnilo> Dio.doro 1. ? , & Paufania ih ditur ' Primus equitandi,sque ac navigandi, ut tra- equ '' artem invenerit; vel primus Athenis junxerit Icci°S ' fiut Patet ex Sophoclis Oedipode in Colono. o hngHur ^ p0etis fUper aequore curru vehi; cui O4 Or- |
||||
|
fc
|
||||
|
.«« C* OE LV M
Orpheus in hymnis quatuor jungit equos. • Nara &
Virgilio
fietiit equos, curruque volans dat loraficundo.
Sed equis quoque, tefte Claudiano, ufus dicitur ?<**
to, Deus inferorum , Saturno & Opi prognatus , adeo'
que Iovis ac Neptuni frater;
qui terrx claves, & regna oubernat,
ut ex Orpheo loquar : item Ehoebus five Sol, tefte Mi03'
nermo & Hefiodo , ex Hyperione & Thia, juxta H°*
rnerum Euriphaeffa, vel potius Iove & Latona, ut te-
ftatur idem Hefiodus , & Ovidius , five , ut Herodotus
in Euterpe, Dionyfo & Ifide prognatus ; ac fbror ejus
Fbcebe, five Luna ; ille quadrigis, haec bigis. De Ph*"
bi eft illud Ovidii Metam. 1. 2,; ubi currum Solis 0#<
gnificum fatis ample defcribit:
Interea volucres Pyrois, Eous, & yEthon
Solis eqsii, quartufque Phlegon hmnitibus aurat
flammiferis implent, pedibufque repagula pulfant.
De Phcebes verb hoc Virgilii JEn. 1.10 :
lamque dies cmlo concefferat, almaque curru
notiivago Phoebe medium pulfabat oljmpum.
& de amborum fequens Manilii:
Qjadrtgts & Phcebus equis, & Delia bigis.
Quamquam & Lunam, quas, quia in infula Delo n_ata^
Delia dicta , quidam mulo , alii juvencis vehi tradio
runt. Ovidius de Remed. amor. 1. 1, eidem attfib^
equos candidos ; alii difcolores, album, & candidu' •
De Solis autem equis hasc habes apud Radinum : &4. __
quatuor.qui aurei licetforent,colore tamen quifque proprio wj
batur. Pyrois rubens, Eous candtcans, jfethon cor'-*ica f.
Phlegon nimcans, hinmttbus flammiferis, elatis nartbff
11 h ■ ■ n 1 ■ ■ Et his
ras implebdnt, erraticis curjibus vagabantm incertt- ^
quintum videtur adjungere Martialis : ,^
Qui cupidum litana tenes ? jam Xanthus, & ^1'
fr<sna volunt. ■
ts£thon autem diclus quoque fuit equus Hectot ^
apnd Homerum 1. 8 Uiad. item Plutonis tefte ^.
dianoj & Paliantis filii regis Euandrij in cujus
|
|||
|
„ ASTRONOMICO-POEiacVM. %i7
9uus collachrymafle fertur: unde Virgilius ^Eneid. 1.2,
"ojl bellator equus, pofitis infignibus, /Ethon
j x «lachrjmans, gutttjaue humeHat grandtbus ora. u*o tinguiis fideribus fingulos dederunt equos 5 ut Lu- ro /^ m ^tatium ^ Thebaid. annotavit: defultores ve- tefl erisfte^> nempe Luctfero album, Hejpero furvum, lt,e °vidiol. 2 Amor. el. ir, &Faft. 1.1, item Pedo- £ln obit. Mcecenatis. Vnde Ifidorus I.18 Orig. c.36: ^^rtgas Soli, btgas Lun<£, & trigas tnferis,Jejugas Iovt,de- t(^s Lucifero & Hejpero confecrdmnt. tf MT-m ^ ^-artl *ovls ^ Iunoms fiHo, ac Hebes fra-
J> uli bellomm prarfidi, yuem cum fanguineo fequitur Bellona flagello,
cutn Virgilio loquar, duos tribuunt equos, Tavorem,
terrorem: unde Statius:
„ Frxna mmiflrat equus Pavor Armigerd t ^ Virgilius Georg. 1. 3 : j, -Martis equi bijuges, & magni currus Achillis. /pUUs enim bellorum eft hieroglyphicum; quia, ut te- «tur idem Virgilius, . oellq armantur ecmi, bellum h<sc armenta minantur, ^ue hinc equus ob fimilem ferocitatem Marti erat fo-
> Kque ac Ittptts, canis, verres, vultur, ob rabiem, & ra-
q s1'jateru ; ittm. gallus, picus; & inter plantas gramen,
tur • C^ nommum &ngiiine "plurimum nafci credere-
\ eoque idem gramine coronari iblebat. Imo Ro-
br-ni.eclUo ■> qui a dextra vidor fuerat, idibus Decem-
s lr«molato, ac, ut cum Statio loquar, focia
p x prece numen amieant.
^j 0rte Bucephalus a bovis capite fic didus , equus ille
aPud ^aoni duodecim talentis , ut teftatur Cares ruit §e. urn' emt-us, eundem quoque honorem me- hm j^!*PPe Pna'eratus,& regio inftratus ornam,nul- fpont mt ^efforern , prster Alexandrum ; quem fua in bejC 8enua iubmittens, tefte Gurtio, excipiebat: ac diis fj °n*PCUco %ittls undique perfoffus, regem e me- m0 Cu f 'llcet exanguis> ac moribundus, perniciffi- «u retulit, atque mm demumdomini fuperftitis O y fecu- |
|||
|
418 , C OE L V M
lecurus expiravit. Propter qua:, ut loquitur Plinius 1. °>
& 8 , rex defunfto ibidem duxit exeqwas, urbcmque tunww ckcumdedit nomine ejus. Denique, ut colophonem huic Signo imponarnus ■> u
magis placet ex Sacris hiftoriam quandam depromere, applicari eidem poterit Equus ilie regius, quo, duftof6 Hamano , Mardochaeus vefte regia indutus , ac diadc mateornatus, per urbis plateas fuit ve&us : utvidefC eft ex libjro Efther c. 6, comtmte 8, & fequentibus. XXIII. PEGASUS j t>as $lu&l-tfirtl
ba$ flit$ttfot 3to$ j item fimpliciter Dfl#
3vo$/ five t)(t Jp4*13f?*
Equus Gorgonius, (JMedufeus, Ovidio Equus ws'
njolans, alatus,pennatus, aereus, dimidiatus, F0?' tis Mufarum inventor; Iiidoro, & Lamprid'0 Sagmarius caballus, id eft, ephippiatus, quia ol^ alarum loco ephippium pingebant ; Egtvf' Equus major,fecundus,pofterior, five alter; ^., * rophoti, Bellerophontes; Menalippe, vel P°tlU, Melanippe; aliis iheano : GraJce iW©-* > lC* .' f<p««,Nonno 'Hpi<pcu>ns AtGvg iW(3^> ,equ^ L bycusfemiconfpicuus, nfamg: Arabice Alphaffh Alpheraz, Alfarai-alathem, Schickardo AipfJ rafd,hoce{i,equus< Meridianum no£te proW diffima pervolat circa medium Augufti, & in tium Septembris ; ftellafque in globo n° compledtitur o&odecirn : exquibus iHavin.n. ribus lucida, Arabibus vocatur £#//> re#ius,ju ta Scaligerum, Enf Alpheraz, Schickardo ^ phol-pharaf, id c%nafus equi, Ptolemso fiPju § 'i-mtti hoc efl, os, vel roftrum equi, Alr0,3^^ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. %i%
^rpretibus Mujcida, vel Grumium, quod idem J*' ac Italicum grungo, & Gallicum mufeau.
Verrnani dicunt fctyiaugC/ ttydi item fc^na&cf»
^ha jn cruris edudione, dicitur Seat-Alferas,
chickardo Saidol-pharaji', hoceft, brachium 1Ht ' ac rurfus alia in ala, five fcapulis, Ted A{pheras , Markab, Schickardo Markabon, hoc
^ > ephippium, aut/agma, ydftragulum, cui in- ^itamus. *
■ ^^«j &«/c5jg«,7 tribuit X^ fttUtu ; Aratus, & Hyginusitidem,
d$ . "*/?«>% 18 ; Ptolemtus, & PofteUus 20 : Bayerus verb, ad- in . tr">us fexti lumiriu, 2g ; quarum quatuor fecunds. magnitudinit in ',**> ala, Uttere ,fivepotihs umbilico, &juxta pedem; 2 terti& PeT-1""*1*' r*^u> & juxta feniftrum genu ; 6 quartxin capite ,poplite> p. Te > 3 luintA', &7 fexts hinc inde difperfa, Omnespartim <J, n 5 naturam fequuntur. *n hoc Signo tria imprimis confideranda occurrunt:
tnpe Betlerophon, Chim<sra, & Pegaftts five equtts alatus ; ^. ° veclus Bellerophon Chimaeram confecifle dicitur. de Sidonius de Bellerophonte loquens : •dc Iuvenem, Sthenoboea, tuum; cm terga vetuftas js Pennati targitur Equi. 8cC. ^j UterQ fuit Sifyphi illius , qui Corinthiis imperans ,
unam ex Pleiadibus duxit, & a Thefeo inter- ^ Us 5 apud inferos faxum fubinde rediturum in altiffi- Co ^11 ^ontem volvere fingitur,ex filio Csefio five Glau- hn ^fP* auter Taraxippum vocant, nepos, antea Hip- i$* .^i^us : ut proditum Paufanias in Corinthiac. & tis XlPpo 1.2 de JReb. patr. Quippenomen Bellerephon- Hja^11? ^emnm affumfit, cum Bellero Corinthio, five,ut ne ^i^nix Colophonius, Deliade fratre, five Pire- 'ntere ^ernon ■> ^ve ■> ut Borotheus tradit, Alcimene t9re ^0' n°n fblum patriam,fed & ipfum nomen mu- Et c^ere':^r•
Typu """«va fingitur monftrnm triceps Echidnl &
ne progenitum, ac iludio Amifbdari, tefte Apol- lodoro
|
||||
|
fe
|
||||
|
»iO C OE L V M
lodoro Biblioth. I. 2, educatum, in Lycia Afia-J minon5'
inter Pamphiliam & Cariam regione degens. De hoc fic canit Ovidius Metam. 1. 12 : Quoque chimaera jugo mediis in partibus hircum »
pettm & ora leaz, caudam ferpentis habebat. Item Homerus Iliad. 1. £, & Hefiodus de ortu De0" ram, verbis fere iifdem : n^ooS-e Aewv, ooto9-£v jj1 <Pp«*»v, jueoort) 5%'P^f* '
ieivov "izmmvfizav. 7rvfo$ pev@- «t^jwsvoio. h. e> Frima Leo, poftrema Draco, wA ?W<? ChimSra' cjiu<e araviter patuti* Jpirabat naribus igfiem. . v Sed hanc fabulam alii hiftorice , alii phyfice, alii etPlC
interpretarunt. Quippe , ut cum Lucretio ex hbr quinto loquar, quifieripotuit triplici cum corpore, ut unk
pnma Leo, poftrema Draco, media ipfa Chimasr* ore foras acrem flaret de corpore flammam ? . Nymphodorus , & Alcimus in reb. Siculis tradiue ^
Cbimaram fuiiTe montem Lycias igmvomum&c inhabita lem 3 cujus fummitas abundarlE leombus, tadicesfirPe>t 1 bus, ac dr&combus ; medium verb amceniffimis pafc^ capras, unde & monti forte nomen, ac ejufmoai peC ^ nutrienda , ut fufpicor , aptiffimis. Capra enim, fivf pella imprimis quas hieme nata, Graecis vocatur « X'i" f@^, q. d. >? evof ^«jwwv^ kokjuxta Scholiaften 1» criti Idyll. 1. Ac in hac fignificatione dicitur & %'^ 0„ p« apud Theocritum , Piutarchum in Lyc. Sc ^e%t phontem , Hellen. 4. De quo videatur Euftathws- Montem Chimxram ignes horribili lonitu evornu* adeoque finitimos agros infeftafle, ut nec arbores, ^ fru&us produxerint, teftatur quoque PlutarchuS ^ bro de mulieribus claris. Sed parte, addit idem 1 ir erat planiffima, juflu Bellerophontis refcifia , ""^u-fri- tum fuifle cum incenclio fbnitum , magnurnque a,. , u{a tum regioni remedium. Atque hinc nata elt KiCr apud Theopompum Rer. Philippic. I. 7 ? ukl-?eufI),in phon haftam, cui in extrema parte plumbum a jijqtje- os Chimasrs intrufifle, atque iic plumbo igne co H^0 |
|||
|
fja. ^TSRONOMICO.POETICVM. w
^to in [mum ventrem defluxo , ejtis inteftina combuf-
1 le) monftrumque confecifle fingitur. ^ed Tzetzes Chil. 7 , hift. 149 , per triplicem Chi-
, *r£ formam intellexit tres illas nationes , quas a Bel-
,^r°Phonte deviclas indicat Antigonus Caryftius.
l^&Ppe Bellerophon ob casdem modo diclam extorris
iitugerat acj prcetum Argivorum regem; ex cujus
lt) Danae fratris Acrifii filia concubitu natum dixi-
Us Perfeum in hujus Signo. Et Prcetus perhumaniter
1 ljdem exceperat Bellerophontem: fed uxor ejus Sthe-
°°cea , quarn alii Anteam dicunt, ardentiffimo hofpi-
arnore capta, at poftea ob dolorem repulfe indigna-
> tentat« pudicitiae, tefte Homero II. £, apud Prce-
j accufavit. Qui Bellerophontem ipfe occidere no-
s. Clim literis ad Iobatem fbcerum flium , ac Lyciae
j.0 ^llrn mifit. Hic literis , quibus interficiendi Belle-
Pnontis negotium illi committebatur, refignatis,cum
7 le> ac gener, ipfe in hofpitem manus injicere nollet,
p !*^"um ad fiiperandum tres acerrimos hoftes , nem-
^mmazram \ Solymos, & Amazxmas : ut prsetextu me-
°rabilis pugnaeinteriret. Vnde Ovidius Trift. Lz:
Nam qxid. de tetrico referam domitore Chimter^
Atci .^emlethofalUxhofpitafoenadedit. ■
tioa • revera ^unt '^x tres nationes, quarum men-
pettl ingerit, ut diximus, & Tzetzes , & Antigonus.
cioser Chirhaaram autem intelligo Piratam Illum Ly-
nav- \auofque immani crudelitate infeftantem ; cujus
jJiediMjP1^ P1*^111'3111 leonis, in puppi draconis, & in
PHrnN ° c-aPrs hahuifte fertur. Hunc Bellerophon
t>eo.Jlrri aggreflus , ac cum citiffirna nave , cui nomen
aRs>r ff' *nkcutus 1 debellafle dicitur. Hoc confedo ,
^uos / 5Llociue eft Solymos populos bellicofiffimos,
tiaval" ^ ^ fimiles depingunt Poetae : & his itidem
Hibus ?USna ftperatis , bellum denique intulit Amazo-
Pierurn ^Uas' ^uia loca montofa , & acceflu difficiilima
<ais5aG ^Ue Peragrabant, canros dixere. Atque ficdevi-
phuns a\[° ratis nis tribus hoftibus crudeliffimis trium-
aa lobatem rediit j qui Bellerophontis fcrtitu-
dinem
|
|||
|
w,t C OE L V M
dinem admiratus, efrnon (blum filiam Philonoen in toar
trimonium dedit,fed fucceffionis quoque in regno pr^' rogativam cbnceffit. Verum adhuc aliam nobis affert Chimaeram Aga"
tharchides 1.3 rer. Afiaticarum: ubi ait Amifadori ejus» qui Lyciae imperavit, uxorem nomine ChimxramA^ habuiffe fratres, quorum unus Leo, alter Draco fuerit «»' ftus. Atque hos ob concordiam cum fbrore M°n' ftrum triceps di&os, cum Lycise fines magn^juvenuo5 manu occupaffent,adventantes omnes trucidantes, B»' lerophon fuperaverit, ac in fervitutem redegerit. Cseterum dicendum quoque nobis eft de £egafo. H1'?'
seque ac Cryfaor, natus dicitur e Neptuno, & Medt»3» cujus mentionem fecimus ad fignum Perfei; five > * alii malunt, repente profiliit ex languine e collo VIG&* ik defluente, cum caput ejus obtruncMet PerfeuS' Vnde Ovid. Faft. 1. 3 : Sufpice, Gorgonei colla videbis ecjui.
Crediwr hic cxfie gravidd cervice Afedufis fanguine refperjis profiluiffe comis. ^Hukfupra nubes, & fkbterfidera lapfo cmlum pro terrd, pro pede penna fuit. Iamque indignanti novaftxna receperat ore: cum levvs A.onias ungulafodit aqttas. p.„
Atque fic Pegafus forte nihil aliud denotabit, ^^f.^o
mam: quse ex Neptuno, five Neptunio vel infulari a^%Q principe, ut Cetum interpretamur, a Perfeo interfe /j & e Medufa itidem Perfei fortitudine confe#a. ^ -t) prognata, alis fuis per hominum ora protinus vo^ & Perfei fortitudinem celebravit. Imo hinc & ■# Mufarum in Parnaflo Phocidis , vel Helicone B* . monte CabaUinum, five BeUerophomeum, qui atfis qu 4 ^ Libethrys , Timpkns , Sc Caftalim, licet hi ab illo^j* , fint, dici confuevit,ungulis fuis excidffe fingitur * ^t fus : quia illuftrium virorum prseclara facinora, a ^ ex his exorta fama, Poetis fontem quafi aperiunt* ^, hauriant fcnbendi argumentum. Et ab hoc fa^tftiif Ucet ieri ■£ iwyns, vel a myi?a , id eft ,fcatffl>° > 6{l |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 113
* n»i y*<r& ■ ut ipfe fons ab Equo hoc alato, Hippoae-
"*> «em Cabdlmus. p^ccirco non eft quod mireris, quofdam dixifle ipium e«eum pegafo ve&um, ubi Cetum, cui expofita erat
. ^rarrieda, adortus fit: ut videre eft apud Textorem p ^heatro , & Pierium in Hieroglyphicis; qui tamen ^^Safijm perfeo applicari poiTe negat, ac 'tmsit» Ui^- " * apud Hefiodum in Scuto Herculis, non equitem, fod t^fiptm fignificare ait. Sed halluciriatur Pierius, ut ex ^oodidisvidereeft. p VJjod Medu/am attinet, quse Neptuno conjundta , erieo ejus victori Pegafrm alattm, hoc eft ,famam late
^ntem peperifle dicitur: ea cum fcortilIum,ut iufoi-
5' ^migeratiffima; fuerit pulchritudinis, qua omnium
in c*1-05 attonitos reddens , ac ftupore quafi percellens,
Jlli amoreaa, ac fcedas voluptates attraxit, fingebatur
. e Qionftrum , cujus vel primo afoe&u homines lapi- » cerent. Quippe Paufanias in Corinthiacis refert, j. eduiam , mortuo patre Phorco, regnaffe populis il- p ' SU1 Tritonidem accolunt paludem; ac venatum , \y S^atumque cum fuis fubjectis exire confiievifle. Ve- ex Fum aliquando nodu cum copiis fuis in Perfei rcitum , quem ex Peloponnefo duxerit, incidiflet, Pup- eommma pugna trucidatam fuifle. Vbi Perfeus ttitf Pera<^a,Medufe licet mortuas egregiam pulchri- Cll 'n.ern adeo admiratus fit, ut caput ejus abfciiTum ie- fet jjn Grasciam pordrit. Quin & fufpicari quis pof- fttD ^ • ^am eo ejurm°di monftrum fi&am,quod corio tv^enrino, quo veluti tegumento bellico Amazbnes in 13 lrnprimis utebantur, fuerit te&a. |
|||||||
|
Cqu °l!e e* his Graeculi finxerunt Bellerophonterrt
PaHg?111Urr> alatum afoendiile, ac fraeno aureo ab ipjfo pto e' .ut Pindarus commemorat, per fomnium acce- CcjUorPrirnum regere coepiile : unde infraenandorura. PrirjjA m ufos ad pofteros emanaverit. Imo eundem 0. y6 m d°cuifle equis vehi, tradit ipfo Plinius 1. 7, ^entn ^Uam3llam Virgilius Georgic. 1. 3, frajnorum m Lapithis tribuat, cum inquit: Frana
|
|||||||
|
j.14 C OE L V M
Trtetut "Pelethronii Lapithte, gnofque dedere
impofiti dorfi, atqne equitem aocuerefub armii 'injultarefolo,& grefiksglomerarefuperbos. Alii, qui vocabulum <myt*e@> a mjy!s, hoc eft, Pf* compatius, derivant, ac Pegafum nihil aliud fuiffe, 9r\. navem bellicam bene compaElam , ac velis, G? remis, taf^^ , alis, inftruliam contendunt, funt in ea opinione , qu0 Bellerophon primus invenerit naves bellicas, ac prif°u docuerit clailes, & pradia navalia inftituere. Denique fingunt Bellerophontem ex tot vi<3*>fl1
elatum Pegafo infedentem ccelum quoque aicende* tentaiTe : fed Iovem equo ceftrum immiliile, adeo °/ Bellerophontem praecipitem in Aleiam Ciciliae pia" __ tiem dejecerit : ubi inedia abiumtus diem iuutn ot» ^ rit : quod Lucianus in Aftrologia , fublimem Beller° phontis in rerum natura fpeculationem interpretatu/ Pegafum vero nunc iublimem, nunc depreilum pef a . ra volantem denique rediiffe ad Iovis praefepe j We\ _, alii malunt, ab ipfo love , dum coelo volatu apProf"jc quarit, appreheniiim inter aitra loeatum fuiiTe.' *n Ovidius Faftor. 3: , Nuncfiuitur coelo, quod pennis antepetebat,
& nitidis ftellis qmnquedecemquemicat. , -^,
Quin & alii addunt, Auroram Hyperionis aC -v, tefte Hefiodo, filiam, adeoque Solis, & Lunae fo*°xt' quam tamen alii Titane &Terra prognatamdixer11^ ubi hunc equum in coelo vidifTet, Iovem exoraile, u^ eo ve<5ta quotidianum cpnficeret curfum. Vnde w phron «1 Alexandra : , H«? [*iv di7tvv oi$t $tjj/fa Tniyw
x^i7ivoTs xsGSiQTaniiia Hqycctru 7iispo"f. Ti$rmov ai YsnYKn ^ K^vijs mhw;' Aurora montem Phagium advolaverat velocis altum nuper alis Tegafi, Cernam prope lithonem in thoro relinquerfs- _ _ iKtfttf Alioqui fingitur quadrigis vehi : nt eft apud Vug.^. js Miii, I. 6 ; Hac vice fermonum rofiis Aurora q jam medtum^thereo curru trajecer^f ^ \{c\
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i#
Vei bigis apud eundem :
p Aurora /« rofeis fdgebat lutea bigis.
Homerus hos equos nominat Lampum, & Phaethon-
' m' cjuibus alii addunt Erjthraum, & Atteonem.
^ed & s0ii attribuitur Pegafus. Quod patet es
lrrmiis Galieni, in quibus alatus eft equus,cum infcri-
Ptione , S O LI C O N S. A V G. Atque tum Pe-
foaius idern yidetur efle , ac Bellerophon , & magis fpe-
at ad rerum naturam , quam ad hiftoriam : seque ac
U1ma;ra; cum per illius caput leoninum intelligimus,
utn Nicandro Colophonio , fluminum hyemaiium ,
^- °j? X^poiffiss, torremes, dicunt,ferocitatem omnia ob-
a tecum trahentem ; per caput caprinum eorundetn
^citatem proxima quaeque carpentern; per capnt
r° ferpentis fluviorum curfum obliquum, ac contor-
• ^1* Et hoc monftrum Bellerophon Pegaib invedus",
t ererniffe dicitur: quia Solis calore, ceflante per sfta-
^pWia, torrentes exfkcantur.
ful V?terum ' ut concludamus , fabulofo huic Pegafb 9 ' . ltt!amus unum ex illis Equis alatis . quos v^lociores Ie • . P°PU1° Iftaelitico fuperventuros vaticinatus eft leovias Propheta c. 4, v. 13. MEMBRUM IV,
«e Signis extra^odiacalibm Meridionalibm.
quoque fuerunt Signa Extrazodiacalia Se-
Pentrionalia : nunc fequuntur Meridiona- ta > quorum primum eft r y BaUna ; Draco, Leo, v&Vrfusmarinits ;
fir . P rom Canis Tritonis; Bellua, five mon~
f*2 marinum; Piftris, Gicerorii Prifiis, aliis Pi-
X •" Gr3><-^ ' " *■ ■ T" •
v»i«ece 7r?ms, wt>i<ng, "KW; juxta rirrm-
P - cum |
|||
|
zz6 C OE L V M
cum o%Qo$, Attice b^Qus, Orphus, vel Orph&'
communiter k^tsj : Arabice Kaitos, Alkaitos,£t* kaitos, Schickardo Elketos. Confpicitur in uim- mo ccelo no&e media ab initio pcene 06tobns ufque ad initium Decembris : ac compIe£fcitur in globo noftro 20 ftellas; quarum illa in t°~ ftro, vel naribus Arabice vocatur Mencar, qlllf bufdam Moncar-elkaitos , hoc eft, roflrum Ceth Schickardo Minkaron, id eft, mandibula; &c aha ia. ventre Bata kaitos , vel Batan-elkaitos, ite*11 BetenKetos, Schickardo Batnolkitoji, hoc 'venter Ceti; rurfus alia, quaj in cauda pofteri°r' Deneb Kaitos, vel Kelos, Schickardo Dhanbol ^' tofi, id eft, Cauda Ceti. Poftellies hic numerett 17. ftelisu : Bayerus vero 23 ; nempe * a
fecunid mngnitudinis in capite, & caudtt extremn; 7 tertu;\t1,i td ; 2 quints; & unxmfixttt, , omnes 73 , $■ parumper J fftffl"' imitcmtes. Bayerus in Vranometria fua pro Ceto exhibuit QrA^
nem marinum, ob has, quas addit, rationes : Dr^°n ' inquit, marinum potiks, quam Cetum Atlanticum, ftni> 1 dum , ftellarum hitjus afterifmifitm requirere videtur '■ 1 * & ab Hjgrao, & Amnymofhbinnuitm; hoc gibbuW, w° vaturam Ceti defcribente. Similem exhibem amquicws | ' dam Sphtsrte, & plurima oentilium gutuirnia , five &v° ^ %yi^a Roma paffim eruta , cum numifmate OUavii ■&*& • ex <ere trigefimo. tAzneas Vicns l. 1 numifm. Impp- rC, Quibufdam etiam eft Fnfiis, uti pro prtftes % ^
Nam vera fcriptura eft wesws '■ quamtaffle° . ^ Avienus non obfervat, dum Bijlricem, & fVp^ \.\,& dem afterifmo vocat. Etiam og(po» nuncupan , ( ^ Firmicus , & Grotius. Sed valde differunt '0|<Pe^uflj Ki)T©« magnitudine, & figura. Quippe Ceti^qu0^^ vitulis marihis Neptuni currum trahere fingunt, ^ |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. %i7
*ur»t magnitudinis , ut fi aquis fupernatent, infula; vi-
«eantur. Et Plinius fcribit 1. 32 , cetos fexcentorum Pedum lohgitudinis, & trecentorum latitudinis intraffe m flumen Arabis. Videatur de hoc Bafilii enarratio in, CaP-1 Genefeos. Casterum de Ceto hoc ccelefti vaxix funt opiniones.
VJjidam dicunt eum in ccelum locatum ob fabulam ,
quas narratur de Hefione. Alii malunt intelligere illum
Cetum in Signo Andromedas memoratum, quem a Ne-
ptuno amore Andromedse capto , ac repulfam pailb ad
^evorandum pulcherrimum illud corpus rniflum Per-
eus occiderit; ac Neptunus poftea in coelum locaverit.
Hefione autem erat filia Laomedontis Trajanorum
fe_is : cui cum Neptunus in aedificandis urbis moeni-
bUs fatis diu ferviilet, nullamque mercedem accepiffet,
.andemindignatushorrendum , ac infeftiffimum Cete
^ttiifit, quod mare evomens, univerfam regionem in-
j^davit. Laomedon enim , ut vera habet hiftoria apud
^ierodotum, pecuniam illam, quas Neptuno, & Apol-
'ni facrata erat, ad exftruenda civitatis mcenia infum-
erat. Vnde coaclus eft filiam fliam dile&iffirnam He-
°hem principi cuidam, ut fiifpicor, infulari defponde-
e ^ five, ut fabula habet, juffu oraculi, ceto exponere.
ed Hercules Laomedontis largitionibus allec_us , vir-
pj^em regiam , regieque ornatam , ceto jam expofitam
erare tentans,aggere repente ja_k>,in hujus anguftias
matus conftitit : ac ceto immenfe magnitudinis ap-
Pl0P'nquante,in os ejus diftentum irruit. Vbi cum tres
g^fgiffet dies , ceto disrupto exiit, capillis omnibus
^uhs :^ ut traditum Andraetse in navigat. Propontid.
que ei occafione Flefionem _ Ceto liberatam, & Ce-
f^^gi^era inter aftra locatam dicunt. Hujus autem
uia meminit quoque Lycophron initio Caflandra::
T^srorjp, Xiovl^, ov .aalt
T-e/TMv^jJjKfltAatJ^ "<*'§;_<*P©J ™u* '
fWyfoui sswA«|s
P 2 ' %'-
|
||||
|
liS C OE L V M
Trivefperi Lecnis, quem diquando maxtllis
Tritonis degluttvtt afpere dentatm Canis : Vivui autem diffe&er intefttnorum ambufius cavo lebetts infotis ignis experubus, captilos defttllavtt capitisfolo. Hie Poeta Herculem vocat Leonem trinoElium, five tr*~ vefperum : quia lucis expers , ac tenebricoius foret c£*1 venter , in quo tres dies , & tres nodes commoratu5 eft: ut in hunc locum annotavit Tzetzes. Quhi & d11' git idem commentum Cyrillus in lonas caput 2 , °" Theophyla&us; qui in eundem locum de Grsecis Ionf hiftoriam non capientibus loquens, inter alia hsc 1&1' bit: Apud ipfos enim nonmhiltale de Hercule narratur: V^, pe quod & ipfe , a baLena devoratus, incolumjs manfertt; n'f quod tantummodo depilatus redterit; idque ob ingenttum, ~f tnternum bellua calorem. Aut ioitur noftra fufaptant, autj^ rejiciant. Verum, ut eloquar, quod res eft,Grxculi b^J1 fabulam ex prophetica Ionse hiftoria confi&am, lU Herculi, ut fieri apud illos amat, tribuerunt. Atqu hinc fatius erit fabulolb eorum ceto illum iubftituer.» qui Ionam noftrum in mare conjed:um deglutiens ■> \ ventre fuo per totum triduum hofpitio excepit, & v vum , ac incolumem confervavit : ut ex Hiftoria I°n initio cap. 2, videre eft. II. ERIDANUS; t>n®ttm-flu$l itein
&aeg{ue-gejltnt; Padus, Italice Po, Prudentio fluviorum Pate '
Virgilio Amnis Bridani , Silio Italico £** Phaethontim, Martiali Vadum Phaetho»*&n ' aliis Fluvius cceleftis,item abfolute Flume^;u. r tum : iEgyptiis Nilus ; qui in Scripturis did: °™ *™A nachalMizraim, hoceft, Agyptifl1*^' item ""N? Schichor, hoce ft,Niger-, JEthiopp 2{uchul; Grsecis msA«£ j Latinis veterifc>uS' ^c |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. zi9
"e Sexto Pompejo Fefto, Melo •, quas omnia m£rum notant : aliif Gyon; item Mulda; Pro- 5i°> & Lycophroni Aetus ; quibufdam Oceanus; **etrufcis Botignon; Liguribus Botigum, five Bo~ ^fttum ; Gvxcc 'Bfndunog; N«A@^j kut i%o- %vv rio^ju.oV, Arato ■mhvx.hajugig -Tist&jAcs, hoc eft, ■fluvius multum defletus, Proclo neQ.ftcs§ Cipia~ v°g '• Arabice Aar, Nahar, Nar, Enar, Alnahar, ^chickardo Nahron, id eft ,fluvius: Mauritanis u"d. Lineam meridionalem pertranfit no&e
^edia menfe Novembri: ac comprehendit in
&i0bonoftro 34ftelias; quarum extrema y, &:
"atura^, nobis inconfpicua, in fine fluminis,
r^abice vocatur Enar, Acarnar, vel Acharnarin,
°ftello Acharannehar, Schickardo Achiron-
lahri, hoc eft, ultimajluvii, tj/cuig ^mQ,ftS-K cui SIUldam jacentem feminam, alii fedentem maf- Cumm, perfonam fcilicet fluvii Nili, aut Erida- \> adpingunt: alia item bi t% cfhgpQQy ^'taroQ-
"* > hoc eft, in flexura fluvii, Anvetenar, Anche- netenar. W, °J '" hoc signo .tqtie , acgloBm nofler ,n%merstt ^fleUct-s ;
inf,m vero 43 > qaetrum una itt extremitme flttminis primn magni-
t" .59 twii ; 27 qiiartd.; 3 qninu, & ^fexU, omnes ]} nattt- mUtmtes, exceptd in fine fiumims extrema. t&danw, aliter Tadi-u didus,efl fluvius Italise notiffi-
ac s m Adriaticum mare fefe exonerans: & id norninis Erij e ^ertur > quod Phaeihon , qui prius vocatus fit Perit**' ^C ^h^hmttis nomen demum ab incendio acce- intl ' lbiclem fubmerfus perhibeatur. Atque idipfum fluviu Videtur Virgilibs ^neld. 1. 6, ubi Eridanum m campis Elifris inferens, fic canit: ' Superne ■*■ Itzrinms Eridani perjilvam volvitur amnis. P 3 &**•
|
||||
|
j3o C OE L V M _ .
Phaethon autem Paufanise in Laconicis , & Atticis ,
itemHefiodo in ortu deorum , dicitur Cephali juvenis pnlcherrimi ex Aurora, aliis , ut Lucretio 1. f , Tzetzl Chil. 4, hift. 137, & Ovidio Metam.l. 1, Solts, & clT menes filiiis. Qui irritatus conviciis Epaphi, Inachi J- lius , quemjprimum regni Argolici fundamenta jeci»e diximus ad fignum Tauri, ex filia Io nepotis, & eX ne" pote Apide, qui Ius pudicitiaj illuferat, infimul prone~ potis, matrem Clymenen querulus adivit; eamque traderet, oravit, verifibifigna paremis.
Quippe Epaphus , qui Iovis credebatur filius , negave" rat Phaethontem Sole prognatum , ac dixerat j Mairh ut Ovidii verbis utar , omnia demens credis, & es tumidus Genitoris rmaoinefaifii.
Sed mater eum mifit ad ipfiim Solem : quem accede°s Phaethon, his allocutus eft verbis : Phwbe pater,fi das ufum mihi nominis hujus,
necfalsa culpam Cljmene fub imagme celat: ptgnora da, Genitor, per qu<e tua vera propago credar, & hunc animis errorem detrahe noftris. SCC- _. Vbi Pater Phaethonti fdio , ut Cicero loquitur in Ofi»cl1 ' refpondit, imo juxta Oyidium Met. 1.2., ubi fabulatf^ .. tis fufe , & laxe defcribit, juravit, fablurum (e q^c(i'f, optajjet. Optavit autem, ut in currum patris toueretur. Jr . tus eft : atque is antequam conftttit, tbtufulminis deftd^ ' Quantomeltus fuerat, addit idem Cicero, ei hocprof^jr' patris non effe fervatum. : • Phaethon enim, dum xix Solis, & equorum regi(TV
nis ignarus , currum fblarem temere regendum agg1 ^ ius eft, ac horrenda? magnitudinis Scorpionem in^1 re obvium, & cufpide minitantem formidans , haD. r trepidus remifit, equis tum terram verfus delapilS l ^. litumaurigam necaudientibus,necagnofcentibus5 ciffe fingitur , ut Zonas frigidas regiones flarnmlS c^ repta2, infuetum fentientes calorem , poene c°™^|jus rint; torridss contra graviflimis, iniblitilque frig°f qQ preflae, penitus fere perierint. Vnde lupiter s&P* ' totus interiret mundus , /#- |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 131
intonat, & dextra libratumfulmenab aure
miflt in Aurigam: yariterque animaque, rotifque exuit, & fevis compefcuit ignibus ignes. **tque fic Phaethon curru paterno in aere reli&o, fe- "■^uftiis in fontes illos Celtarum non procul a Pyrenans ^°ntibus diftantes, ut in defcriptione orbis teftatur ^onyfius, cecidifle fertur. Quos Eridani poftmodum ^os, adhuc fumos vaporare, & buftum olere teftatur ^pollonius Argonaut. 1. 4. Et hic fratrem lapfum,cum *?oris Iovis ex Themide filiabus,Eunomia,Dice,Irene, j1Ve 5 ut Paufanias in Bceoticis vocat, Carpo, & Thal- •ot:e, coeli janitricibus & adminiftris,Solis currui equos Jiingere folitis, luxifle dicuntur nymphas Phaethontia- ^es 5 five Keliades, Phaethufa , Lampetie, Pafiphae ex ^°le & Neasra nataj. Quas Homerus 1. y. Odyfl. antea ?°Hs oves in infula Trinacria pavifle fcribit; atnunc "5*u , & plan&u affiduo fere confiimtas deorum mife- ^ordia in populos nigras fuifle converlas,indicat Ovi- 01lls 1. 1 de Ponto : Vos quoquefelkes, quarum clamantia fratrem
I cortice velavit populus ora novo. 11 alnos vero Virgilius in Bucolicis :
Tum Phaethontiades mufco circundat amar&
p corticis,atquefilo proceras erigit alnos. * harum in arbores fic converfarum lachrymis ele-
. rum fingitur ortum traxiffe : ut idem indicat Ovidius Metamorph. 1. 2: Indefluunt lachrjm<e : flillataque fole rigefcunt
de ramis eleUra novis; qux lucidus amnts Vr-r exc*pit, & nuribus mittitgeflanda Latinis. ,,'u pptius ele&rum apud Celtas , fi Artemidoro cre- lrr>us, exlachrymis Apollinismatum dicas : ubi indi- gnans Patrem , qu6d filium fuum ILfculapium, de quo bor?Us ln Serpentario, fulmine percuffiflet, ad Hyper- q°s mceftus contendit.
thyoV?,.^ Na)ades nympha2 fluviatiles Oceani, & Te-
/Ene> \ ' ac Adonidis nutrices , quas Virgiiius in 8
0sj omnium fluviomm matres, ac praeudes dixit,
P 4 cuna
|
||||
|
*$b C OE L V M
cum Ephydriadibus fontium, ut teftatur Herfnocre°fl>
piiElidibus, ibidem Phaethontem flammis fumantetf1 tumulo dederunt, addito hoc epitaphio : Hicfitus eft Phaethon, currus aurtga paterni:
quemfi non tenuit, magnis tamsn excidit aufis. Merainere quoque cafas Phaethontaei praeter Ovi"'" in fine 1. i , & initio 1. a Metam. ac alios modo aadu' ctos , Ckudianus in 4 Confuktu Honorii, Plinius 1. 7* &37- , ; ■■ .
Caeterum hanc fabukm alii hiftorice, alii phy'lC '
alii ethice explicant. Hiftorice Lucianus dial. de A^t0^ logia; ubi ait Phaethontem primum obfervafle cu , fum Solis, ied mortuum, antequam incceptum opUs a^ finem perduxiflet: unde nata fit fabuk, quod Solis cu rum rexerit, at fulmine deje&us , antequam iter abi° ^ viifet, perierit. Simile fere figmentum habemus de tn dyrnione Elidis rege, ,/Ethlio filio Iovis & Protege"13^ ex Calice nato : qui ciim eximius eflet Aftronom115'" hominibus , ut Lucianus loco addudo , & Plinius *• ' c. 9 , teftantur , primus Lunas curfum oftendiilet, a. matus a Luna , antrum ejus in Latmo Cariae monte J trare fblita , & curri ea congrefTus , quinquaginta ru1 | ut refert Pauknias in Eliacis , fufcepiffe tinget'atl Vnde Ovidius in Epiftok Leandri: Nonfinit Endymion tepecions e/fefeveri.
Fac, fubeant animo Latmia faxa tuo. .* ,5
Rhianus 1.1 3 Heracleas, id factum teftatur in m°^ ■„ ^
prope Tarchinem : quos Nicander in /Etolicis, c -^ Europae, di&os fuifle &t£Afelms; quod LunaeiU. per id tempus , quo Luna dormiverit cum Endy111 f^ caruerint. Et de hoc mentionem quoque ingetu'1 j j fiodus, Acefikus, Pifander, Pherecydes,DemafatJ;!ir(r de mutatis nominibus locor. & Theopompus in , • fip paeis ; item Cicero in, primo Quasft. Tufcul- 1 r^ lcribit : Endjmknvero, ft fabulas audire volntn^ > .;, quando m Latmo ohdormwa, <jm mons efl Carits,noni>' y^ nor experretlus. Num igitur eum curare cenfes, cttm l=>' r^ boraret, aqmconfopituspatatur, tttettmdormienteft 1 ~t |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 135
f ■ Idem fere habes apud Lucianum in dialogo Verie-
ris' & Lunee : & Theocritus ecloga 3, felicem seftima-
revidetur Endy mionem, quod femper dormiret, nee
*las fentiret moleftias. Perpetuo autem dormiviffe fi-
lls eft : quia de die dormivit, adeoque a nemine un-
"uam vifus; no&u vero lunam fpeculabatur. Vnde,
iUla infimul & rex fuit, qui fubjedos fuos , uti paftor
Ves, paicere folet; finxerunt ilium paftorem, qui no-
-. Ul'nis pafcuis delectaretur, Luna gregem ejus pingue-
aciente> Quod denique lupiter Endymionem in cce-
Urn recepifle, at, cum Iunonem ille vitiare fit aufiis,
oio oblato deceptum , ad inferos detrufifle fingitur :
a nihil aliud fignificat, quam ejus fublimes fpeculatio-
eS quibus in ccelum totus quafi raptus; atcumve-
«■ tn cceleftium rationem perfcrutari, eorumque arcana
1Cere conaretur, antequam fe extricare potuerit,obla-
a ejus nonnifi imperfecla , adeoque falfa. imagine , vita
llttlJnaUs.
b. vyod autem Phaethontem, ut equos noftros paullu-
j.Suoque exfpaciatos in ordinem redigamus , in ea
. u ■> five viae folaris parte, qus eft ultima Librse Scor-
V otiem verfus , ubi via perufta dicitur , imprimis aber-
, efinxerunt; idfacit qubdfufpicer, eximium quen-
015 ac infblitum, ob certum Planetarum concurfum,
j> Contigiffe calorem, ac ficcitatem , Sole in extrema
rn° '"■l ^1Drs mD finem Septembris hasrente : quod ho-
nibus eb magis infuetum , quo breviores circa id an-
, empUs ^\es^ §0i;fque vjres m;nus efficaces efle vide-
h{fttUr' Et cum ejuifnodi iniblentem ficcitatem , ut ex
a' -oriis notum , inundatio.nes , & morbi ardentiiTimi, fe te.rra3 nrotus, imo tonitrua horribilia plerumque fab- acfl ^eatlt 5 fingebant Phaethontem fulmine idum, fe f^lu^um in Eridanum flumen cecidiile,ibique fuif- ru brnerfum : & in Eridanum quidem; quiaftella- imb ^01 ^ridani' qnam Orionis , exortu maxima vis Ai-o!1Um fepiffime concitatur. Vnde de illo Tullins ^rar*a vertens: H<*c etiam Eridtmnm csrnes in parte locawm,
P J eceli
|
||||||
|
*34 C OE L t M
ccelifuneftum magnis cum viribus amnem.
Quin & pari ratione iororum lachrymas, hoc eft■> ai* borum tum nafcentium, & lachrymantium fuccurfl e* nimio folis seftu coagulatum, ac deniatum, in electru10 converfum finxerunt. Sed hasc potius ad phyficafl1' quam hiftoriam fpe&ant. Prasterea cognofcimus ex Tzetzehift. 117, Pna "
thontem regis cujufdam filium, quem & ipfiim Pluji? ' chus in Pyrrho, primum Thefperotorum , & Molo"0!^ rum , nifi diverf iis hic fuerit, alii Ligurum regem &nXX' quiffimum dicunt, curru prope ripas Padi Celt3rU * fluvii vectum , in flumen delapfum interiitle : unde ^ rores fratrem affidue lugentes, ex nimio mcerore ftuPl das faclras. Sed cum veteres Poetaz ea , quae in hominum vlta'
rerumque natura contingunt, una faspe piftura, obte0^ tis fabularum involucris, exprimere ftudentes, vefa ° ^ mina , aliis naturam rei exprimentibus confi&is , P . rumque deleverint, & ipfi hiftorici conficla fepe tet„s nuerint; valde operofiim eft genuinam, ac veraffl Q%r rerum geftarum elicere hiftoriam. Atque fic in hac bula asque, ac in omnibus aliis , pleraque fi<5ta viae . nomina : &hic quidemexprincipiisphyficis. OB * pe Phaeihon a §ai'&u , quod e&fdgeo, \z\ftaintn&c ardorefpargo, fic di&us , fingitur fiiius Solis & Clflf ' quam a xAva, hoc eft, cumftrepitu inundo, vel eluo, vc * pellatam volunt: quia aqueus vapor, Phaethontis,n*e doris quafi mater , radiis Solis, ut patris , e terra eX r &us, ac poftmodum calefactus generare folet caltfff'^ ve ardorem : ut tempore 3eftatis,imminentibus PiajC1'aS> imbribus, fieri videmus. Atque hinc ftellas ef& ^jLn^ alique vaporibus vi Solis e terra extra&is , ac ,n ^ matis,fenfit Anaxagoras, &Heraclitus. Se^nUlC ulJj tentiaa adverfari videtur, quod lovis ftella , qu£ Sra' u j fpargit calorem , Graxis dicatur Phaethon ; ut eit Y Ach. Tatium in Ifagoge fua , Ariftotelem , & ^Kjtfi lejum deMundo, item in Chronico Alexandrino. t & Cephalus, quem itidem, ut fupra diximus, &1^gaS- |
||||
|
j, • ASTRONOMICO-POETICVM, t3?
naethontis ex Aurora matre parentem, idemeft, ac
°. •* ^ui omnium ftellarum eft xe$«Atj, &vecapttt, ac P Wceps • ac cumAurora rore madid& congrediens,
^mrnemjj luminis procreat calorem , hoc eit, Phae- th°ntem.
j. ^errim altius rem examinemus, periculum facT:uri,an
md, pr^ter Eridani, verum Phaethontis nomen poffi- Jis exquirere. Dionyfius Mil. Argon. 1. 1 fcribit, „ e^arn , & Perfea Solis, qui vero nomine Cacus diclus, jj r^tiopes, vel Perfeidis, ut Hefiodus, five Perfes, ut ln eJ^OIrierus Odyff. %, Oceano prognatae filios , il- p^^-olchis, &Meoticis, hunc Tauricae regioni im- Jj. a"e. Alii nominant quoque Aloeum , cui in Arca- r; regionem dederit pater. ^Eeta enim Circes prio- ite' tefte Cicerone 1. 3 de Nat. Deor. uti & Calypfus, te ^J?ailPnaes 5 ut quibufdam traditum, ex iifdem fra- rn-ff .°"ntm regno paterno Buno Mercurii filio com- jj- /-°>ln Colchidem profectus,inibi, dudta1 Idyia Ocea- "na in Colchorum urbe Cyraea , tefte Eumelio , re- ^,~aVit. Perfeus vero , ut idem Dionyfius addit, duxit < fn"Caten ltlc%enam ■> Ariftaei Psonis ex Afterie, ut fti- roX' fil-iam* Vnde nata eft'tefte Hdlodo' APollod°-
Jis' ^jodoro, altera Hecate virgo animi plane viri- traHvnatloni' medicina?, &veneficiis addidiifima : ut jjj, .^utn ex eodem Dionyfio veteri Scholiaftae Apollo- cJi0 n | Argonauticorum j ubi verfu 200, uti & ab Ovi- tllr T^etam. ac Seneca in Medea v. 814, Perfiis voca- Cll 'p erfeo patre. 'Et haec eft illa Hecate junior; quam Circ cate ^eniore , nempe matre , aeque ac duas illas cjUe es ' uti nos diftinximus , mire confundunt : quae- tru ' Patre interemto,in Colchidem profeda,^Eeta? pa- °b nvU ' ac ^n" PePerit Medeam , cujus ex capite, finojt113!11 pulehrituclinem , fplendoris radios emicaile Safmg. Pneus in Argonauticis ; & Circen alteram nyfiod arUtD re?* Poftea nuptam; ut habes apud Dio- cuy;0 °rntQ- His addunt quoque fratrem Abfnum Pa- c\-Urrj.'teIte Cicerone in 3 de Nat. Deor. Segideum di- " Slnem Medea natu majorem, ^Eeta ex Caucafia Aftc-
|
||||
|
x3(S C OE L V M
Afterodia Oceani & Tethyos filia, quse forte &de&>
ac Idyia, fufceperit; ut Epimenides tradidit. Nam t* matriMedeae, qus ipfa quoque aliter Angicia,£v}Z ^n' gtucia, dicitur,quod remedia docuerit contra ierpcnteS> varia tribuunt nomina. Andron in Navigat. & Eupj10'' xion appellant Hecaten : quse phyfice lpe&ata eadenl eft, ac Proferpine, & Luna : atque hinc Virgilio voea' tur tergemina; imo quia luna no&urnum eft iidus , *"}' gitur Bacchylidi apud Apollonii Scholiaften in 3 > "'^ NoElis, ac Orpheo in Argon. Tartari, cum eadeni inte/ nebris luceat. Ovidius vero in Epift. Helenae, nofl11' nat Ipfeam ; modo di&us Dionyfius Eurylyten ; Hefa' clides Pontic. Nearam- Nereidis cujufdam fili^' Quod nomen etiam tribuunt JEetx matri, five p°tul novercse. Abfyrtus autem Colchis ob formse praeftantiam c
gnomen Phaethontu accepit; ut conftat ex Sofibio * refe. Scythic. Atque hinc iufpicor fabulas illaSr Phaetbonte, & Endymione fiipra enarratas , ex Abiy , ti,& Medese hiftoria,quam ad fignum Argo-navis qu que videbimus , maxima ex parte e(Te compilatas > ^ confi&as. Vt fcilicet ex j£eta, qui Solis filius, fecer x Solem ; ex Abfyrto Phaethontem, five Solis filinm j ^ Medea, quas Hecates five Luna; iilia, ipiafn Lunam \ Iafone Endymionem. Quippe iicuti Medea tanto 3tl1 re profecuta eft lafbnem , ut furrepto iEetce patfl ■> nencio no&is, aureo vellere, patriaque relicra , cuUl aufugerit; imo ut Abfyrtus aufugientem perftqu. r. ab Argonautis , five ipfaMedeajuxta Abiyrtidcs i* las , tefte Strabone 1. 7 , comprehenfus , ac diicerP,-^, fuit, capite in ponto fupra fcopulum expofito ■>aC -s quis membris hinc inde fparfis , quo patris infeC].u ^ curfus retardaretur : fic fingitur «Luna Endym10 ^c tanto adamaffe defiderio , ut ccelefti patria rehcta ' [fl furrepto uo&is tempore aureo Solis lumine, in an |rru Endymionis aufugerit; imo Phaethon in Solis _ eam iniequens, inde in Eridanum fulmine dejeclu*'^ ^ nas tuliffe graviffimas. Meminit autem Abiyrfl1 ^ea |
|||
|
ASTROKOMICO-POETICVM. z&
pedea difcerpti -quoque Acufilaus ; item Pherecydes
' 7 : quamquam ille fcripierit Medeam Ariyrtum fe-
Cun:> abduxiffe; uti & hic , fed in pugna illa littorali
aPturn; eumque poftea, cum pater periequens inftite-
't, diffecuiile, eo in loco , ubi urbs condita fit Tomos
,e^ iectione fic iiSca. Quodaliifa&um traduntin
|
|||||||||
|
jF a 4Letce aula : ubijugulatusfitjuffuMedex, neil-
j^ni perfequeretur. Idipfurn etiam attingit Cicero pro , e§e Maniiia, & Ovidius Trift. I. 2, el, 9 : ubi hasc |
|||||||||
|
Sed vettts huic nomen, pojkaque antiquius Vrbe,,
conftat ab Abfyrti ceedejttijfe loco.
Ham rate, qttne cura pugnactsfalia JlSnerv*, per non tentatas prima cucurrit aquas,
*mpia defertumfugiens Medeaparentem, dicttur his remos appltcmffe vadis :
quem procul ut vidit tttmnlo fpecuiator ab alto, hofpes, att, nofco Colchide vela, venit.
Dum trepidant Minyee, dum folvitur aggerefunis, dum fequitur celsres anchora traSia mantts j
c°nfcta percuffit mmtorum peciora Colchis aufa atque aufura multa nefanda mantt,
*3> qttamqnam fupereft tngens audaciamenti, pallar tn attomtz Vtrgmu orefutt.
■krgo ubi profpexit venientia vela, tenemnr : Fater eft aiiqua fraude morandtts, ait.
■^um quid agat qtteerit, dum verfat in omnia vultPtS: ad Fratrem cafk lummaflexa tulit.
^ttjus m 0yiata eft pnefmtia, vicimtu, inquit: Hic mihi mortefka caufafaiutu erit.
* rottnpts ignari, nec qatcquam tale timetttis , mnocuum rigtdo perforat enfe latus,
-^tque ita diveilit, divulfaque membraper agros dtffipat in muitu invtmenda locis;
eti pater ignotet, fcopnlo proponit in alto pallentefque manm, fangmneumque caput:
*t (jenhor lub~iuque novo tardetur : & Artm <*ttm legn exftmiios, trifte retardet itsr.
|
|||||||||
|
Ittde
|
|||||||||
|
xtf C OB L V M
Inde Tomos ditttts locus hic; quiafertur itt ilio
membra Soror Fratris conjecuiffe fui. #. Atque haec de Eridano amne Italise Phaethont^o v^"
ciant. ]le Nunc quoque de Nilo ^Egypti fluvio videamus. ^j
in Scripturis communi vocabulo, ut Genef c.iy.v<1 ' Ief. c. 27 , v. 12., Kat' e|o^ijv vocatur nachal Mit&a' hoc e&,fiuvius jEgyfti; nam Mitzxaim, five poti«s u ra Mitvtaim, ex quo fecere lAtspou» apud Eufebiuinl Chron. denotat /Egyptum: fed Ief. c. 23, v. 3, & J 2, 18 , magis proprio Schichor, hoc eft , niger; ut iuP __ diximus. Ex nachal, five #<&./, quod Septuaginta $en!, res ot§iwov, hoc e&.,fiuvium, & %&[*»?(&, torrentenhr vium hibernis aquis tumentem vertnnt, iEgyptii curn ^>J , fecere /Vw/, unde Graxum N^a@- , & Latinum Wfj |
||||||
|
pari ratione, ut Phoenicibus, & aliis ex Bahal, five p*J
fa&um eft Beel, poftea Bel - unde Belus. Atque fic ^ /« non eft ex iA»s, hoc eft, &«?#_•, ut habet ex Gt$c ^ Chrift. Becmanus : fed ex ^M, hoc eft ,fiumen: ^0. quoque Nuchul; quemadraodum ^Ethiopes, tefte^;. la 1. 3, c. 10 , Niii fontem apud fe, ut proditum Pnl ftrato 1. 1 Icon. in Lunas montibus natum, aPpe /3' Schichor autem, quod nigrum fonat, unde obiole^a. ^ tinorum didiio fcurus, & adhuc ufitata obfiurus, nV ' videtur ob aquam nigricantem , & turbidam : \ ^ obrem & quibufflam propter fimilem colorem ^ ■ vocatur ; ut ad fignum Aquila? monuimus : & v bus Latinis Melo, *g%. 10 peA«?. Vel quod <-s£gyptum tiigxa. fcecundet arena , etne5M
ut Virgilius 4 Georg. loquitur, hoc eft, limo , 1U' -0,
partibus ruens auftrinis fecum advehit, nitroft1" J^ \ nis folum , ac perpetuis fere folibus aduftum ■>. \0$, ! pacf um obducens, ftercoret, atque fic una, qu*f P^ $> \ quam ^Egyptus nefcit, id plane non flt, auW^ 5SV' grum reddat, & fcecundum : ut ad fignutn Ca» ^, noris quoque videbimus. Et hinc eft, qu°d ^l <$t@f , menoni Byzantio apud Athenasum dicatur ^T^fai Zivi, lupiter i/£gyftius, quia iEgyptio fol° e y0y\i |
||||||
|
j , ASTRONOMICO-POETICVM. 43»
^°Vls pluvii j & Philoni libro de profugis, imo ipfis
^gyptus apud Pleliodorum \.% , 5 imtator & tsmulus cceli,, quia abique pluvia ceelitus Veniente, induratos ac hiantes plerumque agros irri- °et. & velut imbre hutne&et. Nam Tepropter, nulLos Tellus tuapofiulat imbres >
\r ,. aridanecplttviofupplicatherbalovi. ribullus 1. 1, eleg. 7 Nilum alloquitur. Non igitur
fe ' Suod mireris,_Egypcios Nilum divino honore pro- j c^c°s fuitle, imo in ipium coelum imaginem ejus col- Cafle. Quippe abfque Nilo quid tota effet /Egyptus ? yLs °lirn magnam partem undis obruta marinis , ut ex r ^rcho conftat, Nilo hoc quoque debet, quod terra j a j Cum i^e limuo.1 quotannis advehens, & agge- t- s ex partibus auftrinis , terram /Egyptiam pedeten- reddiderit altiorem : ut ea progrefiu temporis fu- ^.a aquas fefe elevarit, mari fblum magis & magis fu- ^.nte. imbmarijamemerfa, obnimiumfblisa_ftum aQi^s5 ac fterilis, malo huic pluvia non medente, Nilo |
||||||||
|
jvj as . & feces inducente irrigetur, ac foecundetur.
g de hoc plura di&uri fumus ad Canis majoris fi- l1115 item in Mgypto noftra.
Ccej ^terum alii, imprimis autem Poeta., huic fluvio ple fflultb plura tribuunt nomina : & hi quidem d0 jUf?^ue jocandi,ludendique caufa. Sic nos aliquan- uoius ad Rofimundam Adriaticam; ^tm ani mtin litbi bit titUi-ititfm!
W< SDtr mtin vofyttte QJaterfant) / infmt btm Qimmtl/ %%t ml ttid)tn i mtf tttu-a,ttttu$ttt Utbte-fyctnb* ^rtcfj wf; uttt> mi)k btitittt ftg / too JDfr aufoty f0 heller U% ^j* *H roirb M)ti bit wtttn hwfyttt „
gn slaitg Mtttdbt btn fcaitaen graus. Wtin gj?d JTen bilbt ftin iitblifa fewdjm nm wufmwna &l fo fjefc(td) au*, S)a#
|
||||||||
|
p^^^
|
||||||||
|
*43 C OE L V M
Sas? SSfymtt-tint)! i>k SMfce/ ffef/f;
mU thi eiit neuei? iic&f auf3cf>f. 3(ucf) ftewf/ tmttff micf)/ tfjt (u(t> «m fjimmtf l
mif go(t> unt> rofen au&jejtcrf: Da wtnff tf)t liebftcfctf ftem-gerrimmef fcem <5cf)wane/ t>er t>ein f.em-(>ifb fuhtf. Ses Svtcfcn fuf ffteidjf itym munt>; t>et gonivi&.ett erffen gnint>. ©o fcucf)f fte £)t't ju t>einet retfe /
mtf fcietjia, (ampcn tmtdj tne nacfjf. £)ie tofen (>(ur)cn fjauffeit-wife / <^ te<utet $oft>/ tue @onne facftf ,• gfctcf) t>a t>as itcf)f tue ikb' umftttg / unt> tncf)/ mciit ikbi .u vu'(t>en <jtn<j. &c. Nempe aurum quoque pluifIe,rofafque,ac lilia fk>rU1
fabulati funt, cum Sol in infula Rhodo cum Ve°e _ congreffus eft; unde nata fit Rhodos, quod Rofarrt »v ilCclt. /",/lf-'
Similiter in Belgico modulati fumus de Foffe ^
bulonis, vulgo Lecca, qus Rheni eft brachium: Zoete Rijn, met vocht van druiven
aantfch doorzjtiken, die ghy lekt,
Batoos Eyland, en komtfmiven
langsde beemden, daar u treki
tot gehoorzaamheit en plicht
Breeroos kriekend Morgen-licht;
waarom vloeyt uw ftroom veel zachter,
als hy komt by Batoos Wachter ?
fVat mameets-kracht voedt Viane , dat ghy dus verlieft befwijkt.?
Js het Breenos Wapens-vane,
van triomfen zj> berijkt ?
eft de fchoonheit van z<o veel
haarer Dochters, zoet en eel ?
Ja die is het, die komt blaken,
_ V, enuwenfinom te(iakfn. f/i^ |
|||
|
ASTRONOMICO-PQETICVM. 441
Wam de dappre Brederoeden uit eengrijze Verftenftam,
ziet men zttlke telgen voeden, dte door eene zoete vlam, door een zoet bekoorlijkj>ogh , als de vluxe minne-boogh, Werelts-dwinger zelfs bedwingen t en de Zege-vanefwingen. &c. Deze, ditnkt my, zijn alheden,
fchone Rijn, m n verzxt, aan den Hemel, van beneden, onderdaan der ftarre wet; daarzs blmken in de Vlfet, dieghy zjjt, en Padus niet: daarom ftraalt nu ookjnv Imfter . meer, als vooren, door het dnifter, ^enique pro Nilo, nonnulli in coelum locant Mentmi ',
, Jfnania; fluvium : eb forte , qubd Mev^, asque afi *©■■, integrum anni contineat numerum; nemp®
Qp LXv , qnot junt in anno dies. Vnde & Nilus cum c-^e, five Sole , qui curfu fuo annuo totidem confi- uies, fociato cultu ab /Egyptiis honoratus, imo ipfe
^ °que Ofris, five Sms eft di&us : ut ad Signum Canis jQ^Joris videbimus. Numerum autem illum ex N«A(g^ . ,c°uigas: v, l. e, v.«, x. A, xx. o, lxx. <r, cc: & ex ^ - ^, X^. 6, V. V, L. 0, LXX. cf, CC.
fgi p fubftituamus hifce fluminibus maximam partem
Uj Ul°fis potius lordanam multis muraculis celeberri- Ty^'es:Ic,£ c- h v- iy, & n5 : vel, fimagis arridetj a,j. nJttlim Ifraelitawmper mare rnbmm,Exodi c.14, v.i6$ |
|||||||||||
|
l> zz
|
|||||||||||
|
&2p
|
|||||||||||
|
1*■ O RI o N. Jw OttVfe / &cr #c«tt / U&
%tfm~ ot>cr 0fruj|Vti-3cf?mt ; tjv ^*) nonnullis Vrion, ix.zffi.Arion,
lt*des, Hyeriades, Lycophroni Trifater, aliis |
|||||||||||
|
1
|
|||||||||||
|
»4» C OE L V M
Candaon; fecundum Arabes Heros, dudax,pi"
riofm, fublimatm, fortis, flve Bellatorfortiff'Wu('' NautisHollandis (?*£<#, De iStttfe 5 aliis T^4"* tor i Dianse comes, & amafius; Varroni /#£*' la: Grxce 'sipiav, 'ciebpluv, 'ovpiav : Arabice ^' gebar, Algebar, Algebra, Schickardo AlgebM"0' id eft, Heros , fortiffmus; item Sugia, Afugta> Schickardo Affchagio, id eft, audax,furibund(^> & Geufe, Algeufe, tergeminx capitis ftellae, ne' bulofas non abfimili, alias proprium, Scbic*' Algauft, hoc eft, Nux; quibufdam Ragulon >ld eft,f/>j aliishfif Ebraice S'P? chefil. No^ media meridianum accedit, menfe Decerobi'1, ac in globo noftro comple&itur ftelias 5 3. TofleUm numerat tmtummodo 38 : Bayertu autem^ ; I1* <
uwt in bumero, & itidem unct, in dextra fede, frims. magnitudirt1"' , fecunds.; mrfus 4 tertin, qutu inter tres iU& in cmgulo ereBi BaC Iacobidkuntur ; l6qudrt&; \\quint&; & 12 fextx. V'eS■ '- tltm, nemfe trium in cofite conjtmSarum fuperior , ^» medvhyj ' f ftrdior, aciUa in humero fmiftro lucida rubeftens £ , & $. iff!ftii naturam ; cdtera omnes ip, & Jj. Orion cceleftis, cujus mentionem ingerit Iob c-£
v. 9, Ef. c. 13, v. 10, & Amos c. j, v.8, e regione ,^ fas, Homero tefte, pofitus, in manu finiftra clypel ^ gerit Aeovirv, h. e. exuvias leonis,a\iis bovis; ac PoetlS gitur enfifer, & claviger; item afpettu hombilts, quQd jn tis terrorem incutiat, maria tempeftatibus turbafS* js ejus capite,ubi Ptolemseus ab antiquioribus in aft^1 >un, valde recedens, vg<p«Ao«JiJ tantum collocat,conip! fl tur tres parvas, clara? tamen, ftellse, inftar triurn nu in ludo puerili, difpofitae 5 unde etiam 2V»#, five ^g ^ aliis S##<* /ag«/<a, vocantur : ac totidem in ffle /^- corporis, five baltheo, vel cingulo; unde Ctngduti* ^ riis didse, aliis Bacdns Iacobi, t>W %M6b$~ftw>>*te' ruCp- .fagesMtbtti. Mni$$, in memoriamfciiicet Sab*° jfi |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 14J
n humero vero finiftro, five, ut Clavius habet, dextro*
Uucida rubefcens , Arabice Bet-Elgeuz.e, ,vel Bed-elgeu->
l ' id eft, axilla Orionis dicla; quam Aratus -m yA^ve^-
, eit. puptliam, five tmagmculam . alii Bellatorem vocant 5
etlique in pede dextro", Clavio & Tychoni finiftro *
_Xtl"ema lovialis , Arabibus Kefddi&z , aliter Rigel, vel
&d, Schickardo Rigion, quod pedem fignificat; iteni
ta7 *%°XW Elgebar. Et hasc fiella juxta Clavium,& alios
tfidano comrnunis, vstvog _J ufimos, jt, _. m&pS d$v,%.
r- ^e ortu vero , Sc parentibus Orioms hujus mire inter
^ diferepare videntur fcriptores. Dorion enim in li-
j.r° de pifcibus , & Hefiodus in Theogonia dixere fi~
llloi Neptuni & Brylles Minois filiaj; Pherecydes, &
►_,P°Hodorus 1. 1 Bibliotheca., Neptuni & Euryales;
p2etzes in Hefiodum , Hyriei &ejufdemBrylles , alii
^?i°nia_; Nicandri vero Scholiaftes Ortei.*Sed fu-
picor Orionis patrem, Neptuno & Halcyone Atlantis
li*. tefte Euphorione, prognatum , vero nomine ap-
t^iiatiim fuifle. Hyrieum, five Orteum; quem poftea m
e°rum numerurn receptum itidem Neptunum vocS.-
Qt. seque ac ipfe Orion , cui Candiopen quoque fb-
0rem addiderunt, Bceotis primum Candaon, tefte Ly-
°P"rone,dictus, poftea quoque nomen Orionis accepit.
5'°nem autem diclum volunt quafi Frwnem ; quia
trmm deorum,nempe lovis, Mercurii five,ut Ifacius
Und ' J^P0]linis ■> &■ Neptuni Vrim quafi fit natus ;
r e & Lycophroni Tripater vocatur: alii ab _5'p_.,quddi
_gnifacet differentias temporum anni, ver,a_ftatem,&c.
^y^.Ppe auditor fuit Atlantis ejus , qui do&rinam de
tr a US c°eleftibus , & ftellis ex Libya in Gra_ciatn
nftulit: & forre. idem tentavit in Aftronomicis, ac ia
q^^^enti figno memoratus Endymion. Hinc quo-
Luft eodem modo raptum finxerunt a Diana, five
con ^ l^re' ut ait Homerus 1. j- Odyfl. ab Aurora , ad
Unt tum* Imo nec anunc^e e*' °iuo^ Pleiades At-
quins ex Pleione Oceani filias, una cum matre, per
fentji^1^1111111111 in Bceo£ia perfecutus fingatur: ut ad Si«
6 UQ1 Tauri innuimus. Qja FabiH
|
||||
|
M4 C OE L V M
Fabulam verb de ejus nativitate fic enarrat Euph°*
rion : Hvriem Neptunt, & Hdcyones flius, qu<e unay^ ex filiabus Atlantts, aliquando in Tanagra avitate Bceoti^ "A" bitavit. Ckm vero benignus efjet adverjks hofpites, Dit ?"°fL dicuntut in ejus hofpitium acceffiffe. Ac inter hos Iupiter , Nsptunus, & Adercurius ab illo hberaliter excepti, ejujqtte vC* mmitate delefiati propojuere, ut quodcunque vellet peteret- ' ' ctrco ckm nullos hcberetfilios , filtum popojcit. Tum Dii p^e bovis Jibi capientes, in ipjkm femen profuderunt, juferu^T illamfub terram occultare , nec ante decvmummenjem aPe n'' Qiio peracio natus efi Vrion : qui fic vocatus efi, quod V1 quafi minxijent. Sed ad devitandam vocis turpitudineffl f ftea dfikus fuit Orion. Haec ille. Atque (ic fine m^tr natum ipfe pater , ut alii traclunt, vocavit Friorta; c quo , mutatione primse litera;, faclum eft Orion. Vn^ apud Ovidium 1. y Faftorum, ubi integram fabulafii *a* tis prolixe defcripfit, inter alia hax legas : Hunc Hjreus, quiafic genitus, vocat Vriona :
perdidtt antiquum Itttera yrtmafonum. Quin & Nicander *il«p/ov dixit j item Catullus in p0 verfu: Froximus Hjdrochoo fulgeat Oarion. ^
Vbi notandum appellationes ejufmodi afterifm°r j^
Graxas valde antiquas efle; quia earum ufus non m° eft apud Sophoclem,& Euripidem, fed Hefiodum 9 ^ que, & Homerum fcriptores Grascise antiquiffirnoS' ., ealdem , tanquam receptas, retinuerunt lxx Intel'P tes, uti & Latinus; quia alia vocabula non fupPe^efref- Jmo Orionis vocabulo ipfum quoque Lutherum in fione Germanica ufum efTe videmus. tapj Caeterum Orion ex phyficis rationibus in ta y-^v
excrevifTe fingitur magnitudinem , ut per pr0 ^- -ay mum mare incederet humeris extantibus. Vn°e * *> lius /Eneid. 1. 10 : — Quam magnus Orion > ckm pedes incedit medii per maxima Nerei ftagna, viamfcindens humero fupsreminet undai • autfummis referens annofam montihus ornum, pigrediturqu* folo,&capm inter nubila condit' tf\ut |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i4f
UIt etiam, Homero tefte, fi hiftorice fpe&es , maxi-
'us, & proceriffimus asvi fui. Atque fic utrumque he-
^uphaerium obfidens, fccundum longitudinem obtine-
dicitur partes feptendecim ; fecundum latitudinem
er° triginta. Hinc Manilius in Sphaera barbarica :
p _ — Orion magni pars maxima coeli.
* mdarus in Ifthmiis <J)u'«v iipi»v«W, pro immani cor-
Wtwia, dixit. Videatur de hoc Turn. 1.27, c.28. Alii "tten dicunt id muneris a patre Neptuno impetralle, tam fijper undas , quam fiiper terram poflet incede- •^uod sque ad phyficam lpecTat. j *■ orro in infiila Creta venationi, hoc eft , Luna; ftei- arurQqne contemplationi, ut ego hiftorice interpretoiy Pefarn dediile fertur : unde Ovidius Faft. 1. j : » Comitemjibi Deliafumftt. Ille Dete cuftos, illefatelles erat.
Sed cum viribus fuis nimium fidens, inter venandurn „ tQ Latona & Diana, gloriaretur,nullum a terra mon- jyUrn produci, quod non conficeret; terra ipfa , juilu Iatias, peperifle fertur Scorpionem , a quo graviffime ^taeratus periit : ut eft apud Ovidium Met. 1. 9 , 8c c° adducf o , item Corinnum ; qui Orionem Tana- 6 «um fuiffe fcribit. Et apud Tanagrseos quoque ie- Tj1.1?1 tradidit Paufanias in Bceoticis.
tra tarnea rnalunt, Dianam fcorpionem eterra con- ^ eUrn excitaffe , quod ejus pudicitis vim inferre co- S~ S flt i ut exAmpelio, & Euphorione ad Signum id f rSl0tliS indicavimus. Et Nicander in Theriacis ait 5|) p18 effe , quod impuris manibus peplurn Dianae pe .r-e nderit; hoc eft , curfum ac operationes Lunas Jjjg1 crutari, ac mortalibus revelare conatus fit: ut ego lUt^f"lrc°rice interprctor ; imo infimiri & fufpicor il- fo]e .Pecu^atione Liinae aftrorumque jam defatigatum, ^oa^l ScorPiorn"s Slgno hsrente, deceffiffe , aeque ac ^fort 7°ntern ' ^e °iuo in praecedenti vidiirius Signo. focju Ul Jero Diana , cvyus quondam gratiffimus fuerat Scorn-' eaium miferta,Iovem orafle fertur,ut una cum P10, mter aftra reciperetur : ubi ftri&o gladio in Q.3 Taui |
||||
|
'*4<S C OE L Y M
Taurum quafi infurgens , ac propinquas in co Pleia"e
adhuc infequens , oppofitum habet Scorpionem, eun1' que ex eodem hemilphasrio femper fugere videtur. Verum Diocles in pharmacis lethiferis fabulam han.
paullo aliter enarrat. Quippe Orionem puerum inugn forma, ait,Dianam (Lunam puta) adamaffe : qua? et& illi nubere decreverat. Id cum frater Apollo , five S<-> ■> graviter tuliiTet, ac advenientis Orionis caput ex i10 prominens vidiflet, callide ad eam dixifle, quod iu ar jaculatoria, five fagittaria non ita perfe&a fit,ut ccXt^rre dire&e poflit attingere metam; atque una ei monftra' caput Orionis : quod illa haud cognofcens, oftentana ^ artis ftudio accenfa, ftatim i&u fagittas, (vaporibus, p ta, venenatis ac morbiferis congregatis radiis ) Pe cufferit, atque ita Amafium nefcia interemerit. At" ratius proprio inftin&u id fecifle fcribit, ob tentata pudicitiam fuam; five potius , ut Apollodorus aft >■■ ' ob zelotypiam , cum Opis unius e virginibus De# P diifequis amore correptus, eam ftuprare fit aufus. Atque fic hanc fabulam tam varie videmus c00^,,
tam,ac compilatam : nempe quce ex vera hiftoria, <-°. jniftis phyficis rationibus, confida. Quippe ipfe ^1 ■ ' ut hoc ex phyficis quoque addamus , ex femine *" ' Afollmis, & Neptmi in bovis pellem inclufo natus ■> w, aliud fignificare videtur, quam ventorum,pluviai'u?\' ^ tonitruum vaporofam materiam ex ^ieris, Solis,& "fl- viribus commiftis genitam: quam Luna? vis poftea c ^ gregat, & radiis fuis in imbres , ac ventos conJe Sane circa Orionis cceleftis exortum frequentes o&\ henduntur pluvia?, venti, & tonitrua: quod eXPe^u0^ tia teftatur. Et illas forte vaporofas exhalationeS ".^ que refpexit Nicander , cum Orioni impuras && ^ rnanus, quibus peplum Diana? apprehenderit j u£ ^et vidimus. Item illi, qui fingunt eum fiipra aquas,Pa ac terram incedere, imo caput inter nubila con .Letfl Sed intelligamus hic potius, fi placet, per ^L^n-
Gigantem , lacobum Tatriarcham cum Filio DEt c°' %% : tem, & vSormm confequentem, Genef. c.32, v.2-4' fiv^ |
|||
|
ATSRONOMICO-^OETICVM. 447
!^r lofiiam, Mofis adrniniftrum, & fucceffbrem, poten-
^«iirnum illum populi Ifraeiitici ducem, Deut. c. 34 , v,9, lof. c. i,v. y, &c. *V. lepUS; t)n'J)afdi>a$^afm^0mi
^vipes, Piinio Dafypm, Virgilio Georg. 1. 1,
"Uritw: Gnece Aaycalg, five Actyag ; Suida? Aa~
^xg, ideft, hirtifes; A^/jVaf, h. e.pedibus
celey. p0}{uc{ utco\, h. e. timidus, Siculis Awa-
{i? j quod illi, contra quam Quintilianus voluit,
a ^omanis, unde Siculorum ex parte populus,
X*.01 nngua, ortum traxifle fertur,mutuati funt;
^candro Ai^djvng, hoc eft, apertis oculis dor-
^tens; Lacedxmoniis Taxvvccg, vel Tctxvvqs He-
tychio : Ebraice e»™T : Arabice Harneb, E/ar-
*e°, quibufdam Alarnebet, Schickardo Alarne-,
°> quod eft lepus. Sub Meridiano no£te media
atitat, menfe Decembri : & compleclitur in
giobonoftro ijftellas.
„ .°ftetiofunt 12 : Bayero autem itidem 13 ; quitrum 4 terti/t rrm-
ti *"»« ; 4 qyartd ; 4 quinta, & unxfextd, omnesfarlim Tj, par- * c°mi>lexionem imitantes. |
||||||||||
|
icum
|
||||||||||
|
vjr- ePus Sacerdotibus iEgyptiis eft hieroglyphi
Pr^' ^ auditus acutiffimi, eoque vigilantiae; aliis ltem jg l.lde^ti£5 fcecunditatis, venuftatis, effeminationis,ce- ^atis, formidinis, ac folitudinis.
C 1,5 TO^W**e iignum apud iEgyptios piclum tradit ^iusl apudplatonemsymP-l 4' c- 8 >itemPii"
°CuJ- Ir' C' 37 : ac c^11^111 addit Horus, quod fcilicet
brjs ls apertis dormiat; iive, ut Xenophon ait, palpe- ■Cep °• s vigilet, adapertis dormiat: unde adagium, €t^TnnHs fimniu. Et Piutarchus prodit per Leporis pi- inte{jm. aHdkum quoque ab ^Egyptiis hieroglyphiic* j S1' Quippe aures omnium animalium, fi propor- 0^4 tionem |
||||||||||
|
148 C <OE L V M
tionem reliqui corporis fpectes, maximas, eafque arf .
<3:as gerit. Vnde & a Poetis auritm, & peramitus v°c r tur : imo ipfum vocabulum Grascum Kst.yui, a quibu dam fic interpretatur. Vt A«y«s Dorica dialecto i"e fit, ac Germanicum £<Mt_-0r)i, bene auritm. , Signum autem pmdentite pariter, ac timiditatis, a"e
cp.t effeminationii efle indicat Salomon Proverb. c 3 ^ V. 24, & 2,6 , ubi de quatuor animalibus , quse prU~f . tiores fint fapientibus, loquens, in h_x erumpit vett>a■■ Lepufculm , plebs invdida, in petrafibi ponit ctibile. &" g. id ipfum etiam arguit, quod cum cubitum fe recipi£> quidem folus , unde folitudtnarii quoque eft fymbolu _' prius hac illac difcurrat, veftigiaque variis ambagiP difturbet, ne deprehendi poffit; imd faltu denique & gno, in cubile profiliat: ut au&or eft Plutarchus. ., Denique leporis fimulachro fignari diximus faclfn
tatem . quod fcecundiffimum fit animal, ac Plinio !• ' c. f y tefte, omni menfe pariat, & fuperfcetet: ite01 -, letitatem, ob celerem curfum; unde & Pana natlL., deum modo natum pelle leporis involutum , & i° -a |
|||||||
|
lum portatum a patre Mercurio fcripfit HorneruS
Hymnis ; quia rerum natura ftatim, ac nata effet > ^j lerrimo motu aeitari ccepit : imo venuftatem '■> 'v^.. |
|||||||
|
caro leporina, tefte eodem Plinio, homines reddat
mofbs, ac corpori conciliet gratiam. Quippe ^P11^' lorum affidua efitatione Alexander Severus & *°f fle ius , & humanus > & affabilis , & gratioflis r"a<"*Uuiaifl fertur. Vnde jocus eft Martialis Epigr. 1. y ad G£ deformem : Si quando leporem mittu rnihi, Gellia, dtcis: ■
formofhs feptem, JViarce, diebm eris. Sinon derides,fi verum, Lux mea, nartas ,
edifti nttnqtiam, Gelha, tu leporem. Of#
Quod magnus Opitius Poetarum Germani* n
Coryphsus, vernacule fic reddidit:
©11 fpricf))?/ fo oft tn mir fcfjtff*cincn Siafm «<".
jrf) wcrfcc fcfyotm iarvon fctc ganfic teodje fcitt. ^
_3.ffe anffcr fmettij mctit iid)./ tft g(aii6cn fcct 5» mcff*"
fp f;«ffu/ ©cli.a/ wn («incm fjafen gcffct?. ^t*J
|
|||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 149
Atc]ue hincLepus,utpote rei Venerese deditiffimus,Ve-
peri facer ^g^ jnter ejus delitias adnumeratur. Quod ^plurn ampla narrationis lafcivia^ indicat Philoftratus in Picturis • ubi Leporem iub arbore malo inter amores tlatitem , pomaque decidentia commordentem intro- ^steriimLeporem nonnulli haud alia de caufa in
^'urn juxta Orionem efle locatum dicunt, nifi ob me-
"toriarrt venationis , quam Orion fiimmo ftudio exer-
cuerar. Sed cum venatio hsec prorfus praspoftera vi-
^eatur, eo qubd Lepus hic infedtetur canes , & hi rur-
.Us Venatorem , ac Canis major recumbens quiefcat j
lrno lepus , tam timidum animal, tanto Venatori mini-
.e conveniat, memoriaque ejufmodi inaeftimabili glo-
,la Orionis in ccelo potius minuatur: alii aliam leporis
11 c°elum recepti proferunt caufam. Ajunt enim lepo-
es olim in Sicilia non fuifle, importatos vero per Ana-
jlarri Rheginum,numero progreffu temporis adeo cre-
uie , m integram regionem meffibus populatis vafM-
*nt: , incolaeque eos mari fubmergere coa&i fuerint.
tclue hinc Iovem voluifle , ut leporis imago in perpe-
uatn rei memoriam inter aftra fufpenfa confpiceretur.
1 apud Pollucem legas, leporem cum curru in Rhegi-
t ?rurn numifmate exprelTum : de quo videatur Arifto-
fg"CvS ^hetoric. 1. 3 ; item Piin. loco addu&o. Simile
le ^ ^n^u^s Balearibus narrat Ravifius Textor : Ba-
ej- .*/ tnfu^ > inquit, tot quondam leporibus obmtce erant, ut
J <-Qci habitatores adverfia proventum eomrn auxilium mili-
*n "frt ^^ft0 ptiverint. Nam famem regioni ppulatu
ie!pbt^ attulerar*.
verum nos fub hoc Lepore illum Ifraelitis prohibi-
r fn potius intelligamus; cujus mentionem ingeritMo- sLevit.c.n,v!id. |
||||
|
CLy V. C A-
|
||||
|
mo C OE L V M
|
||||
|
V. CANISMINOR; Dcr ffotte #ti"&/
yjMtmffwi ^or-^unD/ (Qytyi-fyimi) I Canisparvus, Vitruvio minufculus, Catellus, Ili-
nio Canicula, Canis primus, Antecurjor, Tr&ce" dens, Septentrionalis , Sinifter; Canis Oriot3,ts' Ovidio Canis Icarius , five Erigonius , qui Pr°^ prio nomine dicitur M&ra: Grasce Kiwdft^ > & KmiiSiov, id eft, Cateilus, o *Q.\ >? •zkv\o,c\, Hotnci0 catulus canis, Plutarcho. venaticus , "ZKvhaWj' parvus catulus Xenophonti & Ariftoteli, %*v* A@-> Etymol, proprie o upokvcov , hoc eft, VrA° ' nis, in Tabulis Procanis, M. T. Ciccroni AflteC. nes ^xcuKug, Plinio Antecanis, tanquam R°° propior juxta lacteum conftitutus circulum> °, tu fuo Sirium aliquantulum prascedat; °^x \ dam, qui Arabes fequuntur, n zvtcdfjuv^',^^ ■? CMorus : ubi Schillerus in Ccelo ftellato ^ \Q ftiano Bayerum fecutus, addidit, aliis Fove4' quo infra: Ebraice ^, Keleb, id eft, canis ■' ^ „ bice Algomejfa, Schickardo Algornjfo, hoc Sycomorus, velftcusjylveftris, qualis forte h° £j co pingebatur; aliis Alchamyzo, id eik,toft^s' -j ajfatus; item Alcheleb alajgar, Kelbelazg1*^^ eft > canis minor; quibufdam Ajihere, &"j ^ mie, quje corrupta funt, & ad Cane0 m^., ■., proprie pertinent., Summa nocle in ^er a„ no ipectandus exhibetur,novo anno,five l^ rio: & in globo noftro tribus infignitur Hc loftellm cum veteritm numeritt diw, uti & BrahfH ■ ^jo
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. zu
. "fiptem; quarum una primz magnitudink in ventre , vel juxta
.,' lnfcmorefulgens, w* i%'X&" omwa obtinet nomina, qu& toti M~
H»ntur fiden', ac Germamce iw Qunbcfitm dicitur ; ijp rurfus unet
, lA m cbjlario; porri dm quinta, in eodem coUario, ac pede finiftro ;
jntque'tresfexta in capite, peclore, (jr pofteriori pede, omnes rf &
*■ rocyon, five Canis minor vocatur Canisfnilier D-]&-
tiUnu^; nempe ad differentiam Aflrocyonis, five Canis
j?aJoris vel magni, qui dexter dicitur; idque Orienta-
lapa- more. Sirius enim, quomodo & Canem majo->
eiTl, & ejus principem ftellam vocant, Arabibus, pari-
er ac Ebrasis , qui vultu ad orientem converfb adorant,
^peftu Procyonis five canis minoris , Meridionalis ,
fteo<lue dexter eft : uti Procyon Septentrionalis , hoc
•jfi finifter; qui eadem ratione in Tetrabiblo dicitur
n*»m Canis, vel potius Anticip-ans Canem, t>& ^Offcllfi»
F *>?£ gwpcn QunbtS. Sed Irocyon an Canicula fit, du-
£"?«: Plinius N. H. 1. 18 , o 28 : & Columella diftin-
|Ult t <ssts%u»ct, a Canicula. De quo videatur Iofephus
u^.'ger in Maniiii 1. $ , pag. 40? : ubi differentiam
riuique Canis notari volunt, fed perperam, in hifce
ei'ficuIiS;
Exormrqtte Canis; latratqtte Canicuh flammans,
|
|||||
|
ij.. 1 ^^u vuu iucui x i^j^yyjn umuuiuaui uicatur Fovea,
Pf t e Ct -^ayerus in Vranometria , & , qui eum exfcri- r^v '^chillerus,poft SuKapv©-: id pnmo intuitu maxi- jje' ttllrum , imo ridiculum fere videtur. Quandoqui- pif n5c Oedipus ipfe divinare,nec urinator Delius ex- tk?r/ poterit, quid fibi hic Fovea velk: nifi forte inci- fcr^ ^{cro^iivefoveam, in qua condita foveri & af- tur ar\ioJent ftumenta. Quaj Euripidi in Phrixo dici- ^erT^' aPU£* ^uidam vero <r«pos, & Simplicem com- SlYis 'ln 1- 2 ^vtriKfjs dxqaoiir. aifffa; forte ex Ofris, five torj/ ^u°d regis , im6 numinis, ac agriculturae inven- JSgn aPu^ ^gyptios Ebraicae originis nomen; ut ad ^Orri^r} a^ incucavimus. Vnde quoqueeft Sirim; °do fteilarra Canis majoris primariam, imd ipfam Canem
|
|||||
|
85* C OE L V M
Canem diclam in fequenti figno videbimus. Natn [2?
aliter cogitare poilum, quamBayeram fortelegffle' «r«pof , unde fufpicor efle Germanicum fd)£Ut, i" . .' 1 horreum, £we granarinm, fignificare & ejuimodi, ut ^^ mus, foveam, & Sirium, imo & Sofow j ut eft apud ju _ darn: ideoque putaile iwf<e Latinum vocabulurn iue __ quoque denotare , ac /Egyptio- five potius Ebraie Graecum SzV» ; nempe Canimlam. At enim , quia n, non eft , nec ego video , quomodo Fovea, imo & «^P0 ' quando foveam fignificat fcumentariam, huc poffit 1u drare. Nifietiamejufmodi /kw» .E,gyptii, obc°n^ gruentiam , forte pinxerint loco Signi illius , quod ^ ^ nem vocamus majorem: quia fcilicet fovea receptufflrr mentum quafi fovet, hoc eft , fervat, ac protegit, tempeftatibus , aut feris lsdatur ; aeque ac idem , omnia ejufmodi ex fblo nafcentia Sirio exorto fove ! tur, hoc eft, decenti non folum caliditatis,ied & hu111 ^ ditatis fomento, ac nutrimento afficiuntur, imo ab ° „ nibus injuriis vindicantur,ut abfque impedimento cr cere, ac maturefcere poffint. Sirius enim exoriens, vulgo putatur, non iolum ex fuo calore calefacit, aC ^ vet terram .Egypti: fed etiam eandem per fe ficcalrV |
|||||||||
|
aridam , quia pluviis plane deftituitur , ne magis eS •
cetur,refrigerat. Quippe imbres juxta Circuluffl */0tii
no&ialem, ubi hiems eft , cum ajftate fruuntur B$ \J
|
|||||||||
|
fub Tropico Cancri, & cis eum degentes , peif6 ■
excitans, Nilum a Lunas montibus,iifdem imbribu ^ ibi confertim receptis , per /Ethiopiam decufren g adeo tumidum reddit; ut totam inundet yEgyPtu^^u- ejus arenofb, ac fitienti folo & aquam, & limufflr ^^ cens , agros reddat feraces : quomodo ad fignufIgcf^ dani uberius indicavimus. Et Sirii nomine , ur e ■ ^ ptoribus obfervavimus , antiquitus notata videC ,^0 primis benefica Canis natura; uti malefica v° v ^* S>iS, five Seth. Nempe Canis appellatus eft Sift^ j*,a- tenus eo, ut jam vidimus, modo juvare; Seth\'^°' §jc tenus nimio ardore impedire dicitur %sncr.a*-ioQel ^s quoque OJirin, item Liberum, dixere Sc Soiem>3 ' jlle |
|||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. if3
e Lunam illuminat, ac vitalem animantibus infinuat
Juorerh ; & Nilum, iino omnem humorem, quo com- P ettitiir & vini genus, hoc eft, vinum,quatenus ad ge- erationem illi concurrunt; hoc eft, eorum beneficam,
lUa inducitur foecunditas , facultatem. Quin & fic di- ere Lungm , cum gravidata a Sole agit in res fubluna-
, s) atque eo pacto vin pra.ttans munia , moderato ca- 2r& . & humore terram reddit pra.gnantem. Contra Jpkonem appellarunt eundem Solem , quatenus exfic-
• \l > & adurit, adeoque fterilitatem inducit; a.que ac ern vinum , & hujufmodi humorem , quatenus ille,
r ^terquani quod ad generationem conducat,vim quo- ^Ue habet exficcandi: at non eandem aquam, fed fbliim r aie, &c quidem dzsh<£s; quia aqua marina Ofiridem, iiK^- cum ^e> Snx e^ Terra , congredientem,
j- ,^lri roediterraneum fe prajcipitat mare , oeglutit, &
'ugine fiia terram exficcat, eamque ad generationem
lnus aptam , ac inhabilem reddit. Atque ita Tjphonh
■ ^ine tam Solis, quam Maris , imo & Vini, ac eJLif-
°di rerum malignitatem, five igneam naturam.humo-
■^ ac fpiritum rerum naturse , ut cum Plinio loquar,
pi ^rabiiem ingenti fuo caiore depafcentem , adeoque
omIlt-lS in,micam intellexere : eeque ac Ofindis yocabulo
nia amica, ^- generationi conducibilia. Imd omnia,
tj .^ hoc Ofiridis nomine formata funt, vocabulaan-
den s temporibus apud .Egyptios fere indita vi-
Coo- UlrreDUS utilitatem pra;ftantibus. Caufam ex eo
^bnofcere poflumus , quod Ofiris fuerit rex juftus : ut
Jfjj . IUriofiis, impotens, ac fiiperbus; quomodo IuL
V0!fICUs ^e Errore prof. relig. teftatur. Videatur 8c
naf ^.e Wololatr. 1. r ,c.2.7'; rtemmaximus Atha-
SedUp^ircnerius ^e Lingua Copta five ./Egyptiaea»
tratl ^r£ci ea ipfa vocabula in fiiam poftea linguam
igtio entes' moremque ^Egyptiorum veterem forre
^c ^"^iis contrario faepe figrnficatu funt ufi: ffique
p rurn exemplo ipfi yEgyptii juniores.
£. VCCe?.tUs autem videtur hic Canis , quo oriente irgilius Maro dicitur natus, in ccelum,imprimis ob fidf
|
|||
|
af4 C OE L V M
fiddkatem omnibus his animalibus quafi innataffl '■ ctlJl
quoque eft fymbolum; ssque ac obedienti<e, vigtM&tt^» cuftodidi, amicitits, adulationis, generojitatis, memort^ gr animi, fagacitatvs, docilitatis, ac ejufmodi aliarum aniffl1 a . corporis affedionum. Vnde Micyllus in Phalaecio M° - Inter quadrwoedes camsfAeiis,
inter quadmpedes canis voluptas,
inter quadmpedes canis patronum
cognojcit, veneratur, & tuetur. &c.
Fidelkatis canum egregia? exempla plurima ll0 ^! enarrat Plutarchus lib. de induftiia animalium , &• *• nius 1. 8, c. 40. Inter ea infignius eft, quod ille in P^1' rho commemorat. Nempe Pyrrhum Epirotarun1 r .^ fem obviam ait fa&um cani, qui cadaver dornin1 c
uum abfque ullo cibo cuftodierat. Hunc, cadave1^ fepulto , diligenter fibi curandum juffifle. Evenifle aL * tem haud multo poft, ut canis ille regi exercitutT1: ftranti aflldens, vifis heri interfe&oribus , dum n01?1!,. daturi accederent, eos ftatim magno latratu invaier ' Pyrrhum identidem refpectans. Vnde commotus eos capi, ac fcelus confellos ad fiipplicium duci Ju rit. Simile fere legimus apud Ambrofium : ubi nar, tur , cadaveri militis Antiochias occifi canem adIWjj ' qui poftqnam ejulatu moefto interfe&i domini" ' ^ rium fatis diu teftatus efTet, conipe&o forte inter ho1 nes ad fidelitatis ipe&aculum congregatos percuj jn eum infilierit, ac prehenium tam diu tenuerit, <j 1 cognitl re ad iupplicium fit raptus. Nec minorlS j0, mirationis eft illud apud ^Elianum , qui tradit> . ad phonium quendam cum iervo , & cane in l°nia qUi urbem Theon mercatum profedum ; & lerv»10 ♦ a pecunias ferebat, naturse fatisfa&urum aliquantu 6lIi via feceffifTe , loculoque humi depofito, irnffleiri jju abiiffe. Canem vero ad loculi relicfi cuftodiatnta ^ perftitifle, donec illi^ ob defedum pecuni* ■> & l $ id redierint: ubi canis, quod abfque potu, ac cibo P g> tempus apud marfupium perm.aijfiflet, reddito to, ftatiar expiraverit, Qijin |
||||
|
—
|
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. *;«
, Quin &c tantae fidelitatis canes fepiffime reperti, qui
°niino mortuo , ac fepulto , prs moerore contabue-
j-Llnt, ac tandem quoque extin&i funt. Vt inter alios
o'l5anis Eupolidis Poetaj comici, cui nomen Angeas:
d u 0<^ori faltatoris j qui eodem, quo dominus con-
eoatur , fepulchro includi voluit. DuridesLyfimachi
a nis , mortuo domino , ac pyra; jam impofito , in ejus
,atttmam , Plinio tefte, fe fponte conjecit, utuna cum
Ornino concremaretur. Idipfum quoque narratur de
nePyrrhi non illius , cujus mentionem modofeci-
Usj ied alius: item de cane Poli hiftrionis apud Gra>
^eleberrimi.
. ^orro morigemm canis , facillimcsquc docilitatis inge-
Utr> nobis oftendit Plutarchus imprimis illo exemplo, J °d m theatrcvMarcelli, fpeclatore Vefpafiano, qnon- jj.l11 editum. Mimus quidam canem introduxerat om- Us fere faltationum generibus eruditum. Huic Mi- ■p ? Pharmacum quafi propinabat: unde mox trementi Yxr cmciari, torqueri, capitifque gravedine laborare p s.' ac dernum veluti mortuus concidere , feque ex-, ^ ^gere, ac permittere, ut quaquaverfum traheretur,, ^ ft«c iUUc
conjiceretur, quemadmodum fabulae com-
ntum exigebat. Quin &, cum res pofceret, fe tan-
ba-m ex Profundiffimo fbmno excitatum fenfim move- h;j '.ac denkjue ex improvifb profiliens, figna qusdam aj' !Cat*s, acfetitia; edebat, aliaque ejufmodi omnibus glrantibus colludebat.
p eellentis prasterea in eodem memmae pariter , ac 4$Ua*u indicium eft, qnbd dominum, licet diutiffime Vjfu erit' redeuntem ftatim agnofcat; idque non tam caui' 3Uatn olfadu : cnjus rei exemrjlum nobis praebet ^roS Y^ls Argus di&us; qui reverfum ab expeditione lterrjarii\dominum poft viginti annos agnovine fertur. inu ^od id edocfus locum, ubi oftenfum prius num- fc0n,.ln ejus abfentia fubftraguloquodampofteaab- ttatll "as> inquirere juflus, folo fretus olfa&u, & la- iti Ve ' ^ exultatione fignifket; imo veftigia ferarum ' atu fcrutetur, ac fagaciffirne odoretur, venato- remque
|
|||||
|
Bj^
|
|||||
|
i^6 C OE L V M
remque Ioro ad feram retrahens, ejus latibulutni0"1"
cet, etiamfi per aquam ea nataverit, aut abditifl101 quovis loco fefo abfcondiderit. Sed incidit mihi hic in memoriam fomnium Matrl
B. Bernhardi. Haec praegnans fomniabat catulum candidum, dorfo rutilum,ac latrantem in utero geftaie' Quod iapiens quidam ita interpretatus eft : nempe l0~ fantem, qui ex ea nafciturus fit, optimum evafurum c% tulum, hoc eft, divinarum a^dium , gregifque Ch{' cuftodem, five antiftitem : qui candidus, id eft, rflit» mus fit erga pios, ac notos ex grege; rutilus vero, b° eft , ferociflimus adverfus impios, ac ignotos , a^en,°fl que , quos tanquam fures , ac hoftes Ecclefias 3»1. _ latratu exerceret, hoc eft , eorum vitia ac facinoral01^ pia inceffere nunquam defifteret,& nullkis profani £r. tiam iniret. Ea enim eft canis generofi natura , ut eos , quos herilis efle familise vel vifu , vel olfa^11 c. gnofcit, mitis , ac manfuetus fit, iifque ludibundus a blandiatur : econtra in peregrinos ferus, & atroX,e cauda ere&a continuis latratibus, imo morfibus iot dum infe&etur. _ . -^, Atque hinc hieroglyphicum quoque eft optlirJl c
cerdotis, & Propheta:; quos munere fuo negligenter > meticulofe fungentes, Efaias c. $6, v. io , canes & qui caudam inter crura condere folent, quod DietpS,£(, dicium eft , appellat : item optimi mtlttis, ut eutO i• . 1. ii de Republ. deforibit. Imo hinc Diogenes ? / -^ cm j & familia ejus, pariter ac Antifthenis, perPet£ tttf. tx aufteritate celebris, tefte Laertio, Cynka diceo ^ Quod ipfe Diogenes faflus eft, cum ab Alexandro ^ gno interrogatus , cur canis nomen fortitus t^ct' ^- lponderet: quia danttbm blandior, non danttbtu o\0 ' ^ los etiam ntordeo. Quamvis alii, inter quos eft f* x^- tius, exiftiment, hoc efle a mufca canina, five ^f^c^fi tia; cum Diogenes dixerit fe in medio foro , »Pe ' populo, hominem plantare non erubefcere. _ „$&& Quin & eadem caufa canis Diis , imprimis.^ ^y
Laribus geminis Mercurio Laraque-, five Mafl ^is |
||||
|
ASTROtfOMIGQ.POETICVM. i<f
prns fali-J prognatis , intuitu in eos converib , adpingi i a *lm^ *P*a *dola caninis pellibus apud Romanos j^uebantur. Et Laribus facer erat canis , seque ac arti, Proierpinas, & Dianas eb Cyoni.-e , ut a lupis Ly- A • didhe. Quid multis ? Canes ob virtutes fuas exi- las . imprimis vero ob amabilem & amicabilem fua- cT aSertl (unde & Jtuwv, a xuw, hoc eft,fiavwr,ve&erabnn- f "fittlor, vidltuf dictus) in tanto femper pretio ab ari- Jytos habiti, lit in eorum memoriam urbes condide- f a ' cluocl aD Alexandro Magno, amifTa. cane Pertha, th i tradit Theopompus : item numifmata cude^ nt. irnaginem canis in clypeis geftarint; canibus cy- ,°taphia erexerint, ut de Xanthippo Laceda-inoniorum ■ ce teftatur Plutarchus : ac in eodem iepulchro cum c ~?IDus humari voluerint; ut Hippammbnes cum cane, l nornen Lethargm; Arfuitus Biornonis filius cum j ""e>& equo fimul, quod prodidit Saxo Hift. Danic. ' > i & Codrus Poeta cum cane iuo , cui nomen Chi- n •' unde Iuvenalis : q . Et rectibans fiub eodem marmore Chiron. j>^ln &elogia,& monumenta apud Poetas paffitri me^ erunf_ Vt /Jfa Publii catella apud Martiaiem: Ijfa ejlpajfere nequior Camlli t IJfa efl purior ojculo columba, Ifia eft blandior omnibtu puellis i IJfa eft charior Indicis lapillis, §c P IJfA efl delicjse catelLi Tpiblt. *iu re>pc" Arethufa. catella , qiia abfentis mariti defide- lolabatur, apud Propertium I. 4: tfraucidos & catttla vox efi mihigraia querenti. Scc. ptoni0 Pfoemphanes in Afriea. parte populi Caneiri du^re8e_fibi delegerunt : ex cujus motu quid facien- cjUa.' UDi ftandum, qU6 progrediendum, religiofifllma' <f0 p^ auguratione obiervabant. Et Mgyptiifi quan- Beb;3ntlr'Dem ' & --egislaI:orerri fignificare vellent, pin-
taf^jA YanerrJ cum diademate five amiculo, aut canem ^«um hunc, quem hie confideramus,■ Gmem vei,
R. catel- |
||||
|
*V8' C OE L V M _.
catellum in coelo jam degentem , Orioni ita charurn tui
dicunt, ut illum inter aftra receptus, fecum duxerit,qL1 conviclu ejus fempiterno frueretur. Ampeliustarn Libro memoriali fcribit, hunc efle Canem illum, °Pf.__ quidam M<eram dicunt, Icarit; cujus mentionern reC * mus in figno Virginis : qui domino occifo, filiaque fl jus Erigone laqueo vita funcla , ad pedes ejus diftuo1 bens, poft aquam anhelans, in puteum ie projecerit ? , denique Liberi beneficio in coelum receptus fit. QE0 __ ipfum in Dialogo de convivio Deorum iic attingit h cianus: Bacchus,o 5»/;m3Erigones qmque canem add^x ' ne triftitia afficeretur pueUa ; Ji in ccelo non haberet catflli fuum. Hujus enim dudtu Erigone , quam Virginis gnum efficere iupra diximus, cadaver parentis ab ag1 , ■ftibus vino inebriatis interfe&i reperk. Vnde & ^'> procul a Virginis aftro pofitus , cams Virgineus, five •£ gonws vocatur : cujus mentionem fic ingerit OvidiuS * J?aftorum : Bft Canis (Icarium dicunt) quofidere moto
toftafmt teUus,pr<eciditurqpie jeges. _ r,
Simile fere narratur de cane Scedafi; qui tres ejuS ^
lias puellas Leuct-ricas a Spartanis ftupratas, dein*;0 ; ciias , & in puteum conje&as patri peregre adv^111 latratu, & curfitatione ad puteum prodidit. .. -js Aliis eft catellus ille luforms; quem Helena in "e -s
habens , abAlexandro fiveParidePriamiTroj^p ^ filio rapta, dum ad iniiilam Eubceam tendebat, irJ, e{l, pi alveo perdidit, ac propterea tanto dolore aife0 ut Iovem oraverit, quo locum illi affignaret in c*. ' _ Sed nos potius intelligamus Canem illum , I11jam-*
biam cum nova nupta redeuntem pra;cedens, c3 que motitans, laetumfe prabebat, Tob, c. ii?v'"' VI. CANIS MA JOR; fcr #UtlD/ fjf
©r ope f)unt>l i>ev SBfo W five i>a$ ZBitiW 1 btt3a$t-§unt>lt>a$f)ut\be-$4ittti ^ Cdnis abfoiute; canis Magnus, Alter, Sect* ^
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. if>»
% e1ttens.3Auftralhry Dexter, Virgilio aftifer, Ti-
Duuo xftivus, Valerio Flacco Acer autlmnni Ca-
ni[ > quibufdam Canicula ; Horatio Sidusfer-
*°l<lum, iwvidum agricolis; Caleb ; I. B. Man-
Uario Harpalagus, hoc eft, leporum raptor; La-*
aPs i iEgyptiis ifts, five Ifidis fidus ,■ Sothis, So^
honi$, Seth ; quibufdam Sirius ,Oftridisftdus;
ern Anubis : Graece 2«^@- ; KspoKvw, vel
?? & xvuv,id eft, Canis cceleftisjtem 'A$p»>awos,
an^fidereus, quem iEgyptii Sotechin vocant, ut
^riotat Scapula ex Caslio Rhodigino; & Ari'-'
v?teu> aliifque abfolute KuW, hoceft, Canis;
0rttio Apjg Mdipa? , aftrum M<zrx, & abfolute
*'P*> M&ra-, Homero ' Atpi^cnrupme, ideft,
Jfvfn auclumnale; Medis ZnuKw 3 qua?nutrix
y*i, aviAftyagis mandato, expofitij.ut.eft"
, PUd Herodotum, & Iuftinum in primo: Ara-
^e Elchabar, Alchabor , Elhabor, Schiekardo
«chbaro, id eft, major vel magnut, nempe che~
Hb> Chelbon, five Kelbon, & Keleph, hoc eft, ca-
^^'quod Ebraicae eft originis; aliis Alcheleb al-
lr j item Aliemenia, Tabulis Alphonfinis
"*»*»*, juxta Schickardum Aliaminio, id eft,
L?*ey > rurfus fubintelligendo <m»& j in Tetra-
io Elfcheere; i><fy>6<poGia,hoc eft, 4^«^ metus3
j* °> tefte Diofcoride l. 7, c. 2., canes rabiofi la-
^ i^nt > aliis Scheereeliemipi, Elfere, Elfeiri,
^/c ere, Sceara; quod fecundum quofdam eft
Va nts(.n2aJor •> ut Scera magnaftella. Sed depra-
r ta*Untpleraque,&adCanemquoque mino-
11 transferuntur. Claret in meridiano no&e
R 1/ me-
|
|||
|
i(,9 C OE L V M
media, fub finem Decembris: &i comple&it11
in globo noftro 17 ftellas; quarum una in ma' xilia, five ore Canis, Arato fub mento, furnm* fulgoris, ae omnium, qux in ccelo funt, iere maxima, vocatur Sirim, item Canicula, & C& candem ; Arabice Afcheere, Avifenna? Elfc^ee'_ re, aliis Elfeere, Scera, item Aliemini, Elhabof • Grscis dfpoKvaiv, opccovvficog chca t® Zfa^iu ' Aj" cyoth tquivoce cum totofigno. Poftettm buic Signo adfcribit 18 (lellas intra ,^II extrtf '• f„
rws autem novendecim; nempe unam in ore, prims. m.%gnitudints; ' itidem unnm juxta coUum,fecup.d& ; item J in dorfo .fronte , &F ', f tertis. ; 4 in dorfo, oculo , & tture , quarta ; g§» 8 hinc inde dijf1 J t cjuints. : q:u omnes Vmeres. , excepta primA , nempe Sirio , Mttr r^, lovts naturam imitante. Hts alii infuper & vicintu minores vtf\ feptentrionem confpicuas; alii novo figno, quod Vnicornu,/^ ^* nocerotem vocant, adnumerant. Canis hic /Egyptiis , ut fupra vidimus, r, XuSis* .,c
thii, five e-uTw , Sothes, & 0 2>;9, Seth, a rege Petoftf1^ apud Vettium Valentem, dictus, duabus pra;cipueJ r^ ftratur, ac celebratur ftellis. Vna haeret in fronte veJ aurem dextram ; & eft tertii fulgoris. Hancno111 proprio Ifidem vocant: unde liis de fe ipfa in m<*tfa quodam apud Diodorum 1. 1 : 'Eyai eifM bv tu »ipu tw Kuu< S^rdi^cn» •
Egofim, qttce in Canis aftro exorior. ■ j-j Item Mceram ; non Nexram, ut Hadrianus Iunii>s P 1
Germanici editione deceptus, Mifcell. 1. i, c 1 'fftg- Hyginum refcribendum cenfet: ubi seque, ac apu<*tur fychium , & Nonnum Dionyfiaawv lib. 14 , lege Mclifoi. Sane idem Nonnus 1. y dixit TlvpaiTiAffi diifci Mouftit' Igneis jiftrum Mcera. Vr\o®c Atque fic quoque nunc apud Germanicum , .^i^
Morelliana, emendatius legitur M<eri. Eft cnl0t^s i ItccifHv , cpod tocere' fignificat. Nifi p««'p«v P° }^'j>* |
|||
|
ASTRONOMICO-POITICVM. 161
^*p«fit : cura fcilicet per M<e-ramfiveMairam,cum^
-anfordo Anglo intelligere velis Mariam Mofis, qui ^ertius iEgypiiis fuit Ofais five Liber, fororem. Nam ^x Mxfix , per tranfpofitionem unius faltem literae § , n'e', fecere M««'p«. $ed &tota Sothidis , five Canis
^nftellatio a quibufdam dici videtur M<era; uti & jf* •" nifi potius per Sothidis five Canis nomen, quoque ,?ej'am Sothidis iive Canis primariam xolt i%o%v,v intel- lgi velint. Vt ab Hefychio de Maera loquente : M«'<p<*,
W*ly 1B «5pOV, J} dKfJbCUOTxloV KCWl/M " oi 3 t!u> 2sA>;'vfw.
7^*r4 ^ul^ Gw ,/w <e/?w intenfiffimus: fecmdkm quof-
\>Luna. Et ab Horapolline, five interprete ejus Phi-
,'Ppo , Hieroglyphic. c. 3 de Ifide : "]<n? 5 ""*§* «uwf
^ «sif^ , 'A^7rW v,clKx$u(& 2«'3»f.' *ES\itvt/«s» j)1 «5/jo-
" wv, off ^ Jok« /3<»aiA<^friv tt homwv dsifuv. Eft autem
Jts Us affram ts£gyptiace dittum Sothis, Greece vero Aftro-
J°n i cjui & mterfidera reticjM principatetm videtm obtinere.
taiUe Kvvx rlw"l<ncf&, Canem Ifidts a Graecis,ab ^Egy-
Ptus autem 5o/^» vocari, ajunt Sacerdotes apud Plu-
archum 1. de II: & Ofiride.
Altera eaque principalis,cum primae fit lucis,Sothidis
p'e Canis majoris ftella confpicitur in maxilla, five, ut
£.°rphyrius rnavult, lingua : & dicitur proprie Sirim
totf'Cmicula; Graecis KtW^poy. Hanc quoque nonnulli,
n e>c Nonno locis adductis, & Hygino in Poetico
1 Qriomico, ubi de Arctophylace agit, videre eft, vo-
."/■Mceram : imo & Ifidem; ut ex Horapollinelpco.
ato conftat. Sed Ifis, five M<sra, uti diverfa fuerunt
"^uia ab Ofiride; fic diverfam quoque merito in Ca-
Ca P°ftideant ftellam ab hac, quae proprie Ofiridi dedi-
iti f ' Un^'e ^- Sirim dida videtur : nempe illain, quam
ftel]l0^te ^aUl* mod° diximus. Et Sirius, five Ofifidis
ac if,nter ^xas Prira3 honore divino eft aucta , asque
Hef^Qt erraticas-Vcneris ftella , quam Phofphcmm &
t9 Jl^dicimus : Cuiquoqueilla ab ^Egyptiis prada-
h\h f Cau'as '. 1uas rnox videbimus. Interim tamen
bm-u ml' 4ui dicunt, Sirium primum fuifle , cui attri-
03 fit nomen ^a. Nam cum motus fideribus divi-
R 3 nitatis
|
|||
|
%■&, C OE L V M ~
nitatis opinionem pepererit; ac vocabulum fyUfW* r
tyieiv, hoc eft, currere, formatum fit: ut ©eoV fbnet qua qm femper in curfuJit; quomodo Macrobius 1. i Satu nal. c. 23 explicat: potius dixerim id nominis Soli Prl mum fuiiTe inditum ; ac poftmodum Lunaj : curn D°' rum curfus omnium primus fit obfervatus. Pr°Pr , curfum autem, five motum fiium admirandurn aPu Grascos antiquiflimos tantum fidera pro Diis atque ab eodera fic dicla oftendit Piato in Cratyl0,' (pdtVOVWjj |W0I Oi 7lt»T5i T «V^^WTTWV <Q%A tIw 'ES\#»<* £
t«s jj,ovas 9-sss? yyei£%, Sccm^ vuv asTlsoi r /3«g€«'p«>, ,
A/ov,j»#j SsAijvItf, ^ rijv, ^"Ai-poi ,i(^) 'Ovptwov' i^jr^ Graciamprimi incoluere . ilii videntur mihifolum Deos e>t,L\ maffe, uti nunc etiam barbari multt, Solem, Lunartf ■<. ram, Aftra, Cwlum. Vbi idem quoque mox llibjuog1^ Cum ergo hxc omnia in perpetuo effe curfu perfpicerertt '■> hac natura $ S^v, quod eft currere, fcsV, hoc eft, df0*' minarunt. Sed adi Ludovicum Carrionem 1. 2 E03 dat. & La&antium 1. 2 , c. ? de hoc fatis fufe difput tem ; item Prudentium 1. 2 adverfus SymmachuU1'■ r Diximus modo Sirium id nominis accepifle ab -^ ride : qui cum Ifide ejus fbrore pariter ac uxore *UP/-Ljlt; mum iEgyptiis erat numen. Quippe iifdem cultus cum Sole, ut Seldenus oftendit, asque ac illa cum L>. ^ luminibus & ipfis fiipremum inter aftra oecupaft' ^ locum : imo cum ipfb Ntlo, five aqua Nilotka, tiv£f~ ^ univerfe cum Humore , quatenus ille ad generat10 . concurrit; uti Ifis cum Tena, eaque fiugifera. N . j3oi tem , prseterquam qubd Ebrajis , ut ad Signutn ^rl/:ve, vidimus , ob nigricantes aquas diceretur Schtchor, jj_ ut quidam pronunciant, Sior, trajeclis in hoc p° atuS teris tribus prioribus , ./Egyptiis quoque nu°e K a[<> eft OJir : item addita terminatione Grscanica ^. ^c na , Ofiris; ac denique abfcifla prima litera, $ %0£? ipfiim Ofiridis nomen efle videatur, non tam & ,s- raim five Aftfirim, quemadmodum
aliolocodocu«^de
cjuam ex Skhor, five molliori pronunciatu , Stor ■ ^.
Sc/Egyptii, Plutarcho tefte , Ofiriri effinxere 0»iOpc |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i_5
«•tque flc ,£thiopibus, ac /Egyptiis Nilus dicebatur
*'P'f • Quod teftatur Dionyfius Afer: Sij>(f vW AiSioVmv KSKAjjffxeJ. o/. 3 Xvytjvi}?
wvociTiq fptQty&vlt [Air Svo^* N«Aov _frsv7o. „ So"» ^ ^y£thiopibm vocatur. &c. ' l Hnius 1. ,y , c. 9 : 2V.c <##<? iVSto, quamfe totum aquis n°ordihits rurfiujunxerit,Jic quoque etiamnum Siris, ut an- e n<>minatiM per aliquot mULia. Ab hoc autem Nili nomine, ut videtur , ftella illa, de
"ua nunc agimus, nominata ellSirius, fiveZ«'p,@J.
ilIafidicas N«Ao*@- «V§, Nliacafwe Siriafiella. Nem-
S6 °b fummam confpirationem inter Canem ccele-
^Sc Nilum: qui seque ac ille in coelo, diebus maxi-
.j,e canicularibus asftuat in terris; terramque , quam
/ypW,hoceft, Solis,Marifquemalignitas,quomodo
prxcedenti Signo diximus , aquil Niliaca orbaverat,
Sue fic exficcaverat, imo torruerat & exuflerat, ex-
lente Sirio, ac pluvias concitante , inundat; atque,
m recedit, oblimatam relinquit: ut eft apud Cicero-
ceitl in.2 de Nat. Deor. & Senecam 1. 4 Quajft. Nat,
fblZ ^ a <rei'p'©0 ^ft <r«p«5v five «np««v, quod exponunt
endere, corufcare; item quo Orus Milefius uticur apud
id a &ff,'*'"s'' exficco •" ^que ac a Modfx , jwoip«v,
ol; ' fP^ndere ; & ab wAj>wb?@* (ut Nilum quoque
c/J11 > tefte Diodoro Bibl. 1. 1, & Plinio N. H. 1. y ,
«,«/i vocarunt) cLiyv&nil£erty quod adurere exponunt,&
q . "«Kf , quod jMhouvcn , hoceft, atrare ,demgrare.
^jPpe Sirius fulgore fuo reliquas exfuperat ftellas;
<} °llc meridie ipfo ab iis, qui acumine prapollent, vi-
folefUr-' et'amcitra fpeculum pelvi aquis repleto,ut fieri
c0 ' lmpoCtum. Vnde & nonnullorurrj judicio, Sinus
cjjj mune 9anis 3 & Solis nomen : ut conftat ex Hefy-
rins 3^uiait: 2«p,^ 0 "HA«@' , Wj 0 i_ xuuo. oV§. §'-
5e}/^ 5o{> ^ Ca»is jiella. Et Suidas in Sap»^ inquit,:
$**£ A°?f HA'©*> K& Zc4?>&. Sir l Strm, quiSol, &
peliav- At/Dycus , ut iidem teftantur, omnia aftra ap-
Pl'ode <re,?'a' i Uti alii' Euftatnic> ex Rhetorum lexico
ute, tmfifvsf. firmes : forte a tr«p.j£v; quia^fe-
R 4 dent.
|
|||
|
s.<r4 C OE L V M
dent. Sirium lane Solem interpretantur quidam, fed cott*
tra Servii mentem, in illo Virgilii 4 Georgixwv: Iam rapidus tcrtrens fitientes Sirius Indos ardebat coelo. ., , Imo plerique ita quoque nonnulla in Hefiodi Op^xl° .
de Sirio loca intelligunt : ut de hac re pluribus e& Hadrianus lunius loco fupra addu&o. . $ Caeterum Sirio, nullum aftrum violentius, & graVl &
eft, five occidat, five oriatur. Quippe mundum di?e afficit: nempe occidens frigore, oriens calore; Latratque Caniculaftammans, & rabitygnefko, oeminatque incendia Solii : .. c ut Scaliger apud Ivlanilium optime legit. Atque •",,. eft , quod tam multae nationes hoc aftrum fumrn*? f.. ^ gionis cultu placare ftuduerint. Sirio enim in.inAri.- Ceo hoftias , prodente Apollonio 1. 2 , immolavit p- ftseus Apollinis & Cyrenes filius ■■, legemque tuli? ' a\, dem , & Nonno Dionyf. <j , item Apollinari 1. 2>te bus,ut Cei Sirium quotannis iacririciis placarcnt) JLj, que diligenter obfervarent. Vnde Cicero 1. 1 de J7> natione : Vt entm Ceos accepimus ortum Camcda * \IW- quotannk fiiere■fervare, conjeciuramque capere, utfctwtf iicus Heraclides, an peftilens annusfuturusftt, &CC. Se ^ Maniiius^, ut Scaliger in Notis oblervat, de CihcJ in gratiarn Arati, qui fuit Cilix, prodidit: Hanc qut fkroentem, primo cum redditur ortti >
JMontus ab excelfb fheculantur verttce Tauri, eventus frugum varies, & tempora dtcunt, qu<equevaletudovemat,concordiaquanta. " 'itfph' Imo idem fere de Mtxis refert pierius W^fzjjj ob' \. 4.4: Ajtini *s£t<sos ortum CanicuUe diligenter qii0i te{fy fervare filttos, conjeiluramque inde capere,falubrtit>?> Jdi0" Iens annus futurus cffet. Ea emm ftella fi obfcuriof > • , . $ fiofa propemodum extttiffet, pinoue, ac concretum fj]e ^it^' promde affiatmn ejusgravem , & pefttleatem fif^f) $0" bantur: Sin illuftrts, atque pelltictda appamiffet, c<e'-f' fjfjjtfti' tidem tenue, purumque conjiciebant, futuramque tndej tatem prxfkgtebant. (2H'11 |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i&
Quin & eo nomine a Calabris propitiari ait Valerius ^accuslib. i •
Sic cumflabulis, & meffibus ingens
ira Deum, & Calabri populator Sirius arvi incubmt, coit agreflum manus infciaprtfcum » _ in nemus, & mtferis diclatpia vota Sacerdos.
01 per iram Deorum, quam Manilius fatum fkpremum °Cat, alii J^o^kuiW, quafi quandamvim majorem, ardo- les intelligit Caniculares. Quippe Canicula exorta ,
^olis vapores accenduntur; ejufque ampliffimi in terra
eQtiuntur effectus. Nempe maria fervent, vina in cel- ls Au&uant, ftagna moventur, & canes toto eo fpatio ^axime in rabiem aguntur: ut Plinius N. H. 1. 2, c.40
e"atur. Quin & Jiriafi, h. e. capitis inflaramatione, ^nc imprimis laborant infantes. Hinc rabiofi tempora igni dixit Horatius. De his autem scftuum intenfioni- j^?j quarum Sirius caufa vulgo putatur,vide fis Gemini
"putationem : ubi aliis nititur rationibus. Romae quoque, inter Portam Quirinalem, & Colli- arn, nempe juxta Catulariam,ad placandum hoc Sidus *?" canis exta pro frugibus contra uredines , & ixvi-
j1?01 Canicula^, 7 Kal. Maii immolabantur. Vnde Ovi-
dl«s Faftor. y:
Pro Canejidereo Canis hic imponitur aris:
» & quarefiat, ml, nifi nomen, habet. „ c'arius Feftus five Paullus : Catularia porta Rom<e di-
., y*' ytia non longe ab ea adplacandum Camcul<efidus, fiu- '% %s inimicnm, rufa) canes immolabantur, ut fiuges flavefcen-
s- "d waturitatem perducerentur. Et idem alio ioco: Ru- J, Canes, id efis mp procul a rubro colore, immolantur, ut ait
.. etus Capito, canario facrificio profiugibus deprecandce fevi- cu C1H^Meris Canictthe,, Atque hinc quoque videmus,
ci/ ^&tbigo five Rubigini, a fegete robiginem arcenti,
JUs feftum Robigalta dictum, Numa inftituit,tefte Var- j»j J » S de L. L. Verrip five Fefto in Robigalia , &
G| .lo }• 1B , c. 19 , pragter ovem, etiam Canem facrifi-
3JP1" Aprili: ut ex Qvidio conftat, qui loco addu-
|
|||||
|
R 5* Flamen
|
|||||
|
$66 C OE L V M
Flamen in antiqua: lucum Rubiginis ibat,
exta canisftammis, exta damrus ovis. Sed imprimis apud yEgyptios hoc fidus inter rehqjj3
principatum videtur obtinuifle: quia in ejus ortu ea u- gnis quibufckm obfervare folebant, quse anno,quern e* eo quoque, seque ac Sirium, Ifidem appellabant,integf° eflent peragenda ; ut Horus Apollo, five interpres ejus loco fupra addu&o fubnedit. Imo yfigyptii A»"10* magnum, qui quatuor annos Dei,hoc eft, Sotts, five/^f vulgares, quos Iulianos dicimus , tefte Cenforino de "' Natali, compleciitur , non folum inctioabant ab orl: Sothidis, five Canicula^; fod etiam ex eo annum can'0^' larem five jwvjhsv vocabant : & a Chaidxis edoclt, v'ef funt Bayeri, eodemftdere Annum tropkum 365' dteru0 c0 quadrante definierunt. Caniculam namque anno priino a" " mce,Jecundo media notle, tertio fex heris poft, quinto rurj^1 eunte notie orientem animadvertentes, mtegrum abundare <*t£ ^ deprehenderunt. Hos Ceejar quariumConjul, devtblol°fn' pejo,fecmus, anni Canicularis, quo hodte utimur, inftitWtt w ^ dulum. Sed videatur de hoc maximus Voffius de W0 lolatr. 1. 1 , c. 28 : ubi de ratione anni apud iEgyP£1°^ multiplicifatis fufetra&at. Atqueeo ref pexit Porpv, rius, cum de Nympharum antro fcribens, hxc int& ' eAzgyptiis principium anni eft, non Aquartus, ut RoW^ ' fed Cancer. In Cancro enim eft Sothts, quam Canisfidus v ci dicunt. Neomenia autem ipjis eft Sothidis ortus, qu#l rationismundiducitinitium. „„ Oriebatur autem in ^Egypto circiter 12 Kal- h^i
fti Sirius : qui variagentium obfervatione,in 4 Kalew"* * eccidit,fidmperje vehemens, & cui pr<ecedere,five, vtf, pjj- rus legit, pnsoccidere Caniculam neceffbftt: quornoP-L-■ c nius loquitur 1. 18, c. 19 : ubi paullo poft addit: . diem Farro determinat Sole Tauri quartam decinta0j ^ te. Ergofiin hocquadriduuminctderitpleniluniunt,]t bAjg omnta, qu<e fiorebant, l<sdi necejfe eft. Atque hinC 1 °'; ^ 1- 1 Navigat. Rom. cum Hefiodo , vernam pro*11 yidetur navigationem. „ La~ Et Sirii ortum fentire, ac ftellam contuendo, * &'
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 2.67
at}doque ^Egyptiis fignificare ajunt Orygem; quod
^iirnal adverio eft pilo , & a nonnullis inter capras re-
ertUr : imo capras omnes, quotquot ^gyptus alit, ad
jus ortum eo, quo oritur, die, proipedare, ac, veluti
.Urnen adefle ientiant, adorabundas procumbere. Vn-
e & Oryx apud JEgyptios, ob infignem illam cum Si-
^/ympathiam , Aftrologi five Mathematici hierogly-
PQicum erat. Sed de hac Canicula , qua; per triginta
"£ folftitium asftivum, ible in Leonem ingreflo , dies,
ea Caniculares, Graecis «jwfii r «re/ptov ypipoK, & Ger-
feis t>U S^nnit^-td^ dictas,in coelo fulget, plura vi-
^5as apud Delrium Seneca? interpretem in primum
j ^ipi adtum , & Lambinum in illud Horatii Ode 13,
5 •
7e flagrantis atrox hora Canicuhe.
V^od jam ipium Canem, in quo Sirius fulget, majo-
q1 c°ncernit; hunc ajunt imaginem eile illius , quem j. ^halus juvenis valde pulcher, cujus mentio quoque cta ad fignum Eridani, ab Aurora Titanis & Terraj,
e> ut Hefiodus mavult, Hyperionis & Thias filia, ac-
^P^it dono. Aurora enim amore Cephali ardens, jj °miierit illi canem, Lalapa didum, omnium velocif- Dri "j"11 • %uar,d° cam ma concumberet. Verum Ce- o, s idipium prima vice abnuens , reiponderit : fe ^ amafia, five, ut aliis placet, uxore iiia juraffe,qu6d
a r Petuam fibi invicem fidelitatem coniervare vellent. r ^n aD Aurora eo indu&us, ut fidem uxoris tenta- joanc habitu mercatoris affumto adierit, ac magnam
,j ricopiam5 gemmaique pretiofiffimas promens, illi ■ l)a^Um °t>t:ulerit donum, fi concederet, tft cum illa rem iam?eC' AtcJue fi° annuente uxore, fidemque promif- fen • n8ente3 Cephalus fragilitatem, ac inconftantem fiis me\ ^exus. naturam compcriens, ad Aurofam rever- nern lntati.eJUs fatisfecerit; adeoque promiffum Ca- dunt ^CePerit- Quin.&huncpofteacommififfe, ad- tate P.^11"1 cum vulpe quadam, quae curfus veloci- abiqumnna animail£i %era.re dicebatur : ubiuterque |
||||||
|
■ e lllia fatigatione ita ciicurrerit
|
, ut ipfe Iupiter
eos
|
|||||
|
z6% C OE L V M
eos miratus , Canem in perpetuam rei memoriato i ^
coelum retulerit, ac illi juxta leporem adfignaverit l°" cum. Alii tamen tradunt hunc Canem aftris illatum in ffle'
moriam ac honorem Ambvs, Typhonis ex Nepbtn^ Ifidis & Ofiridis forore, tefte Plutarcho, filii: five.P°~ tius Caiebt filii Iephunne e Tribu Iuda, fidelis Uiia Mofis focii, vel eo notiffimi, quod cum unus fuifle* xn illis Terra^ Cananasseexploratoribus, atque ita,te ram canis inftar indagantis exploraflet, jam redux JP* ^ cum folo Iofua, quem Herculem Cananxum five <o^V pio-Canan&um fuifle,inHerculis figno demonftravifr>Ll ^ fefe casteris fuis fbciis, populum turbantibus, oppolU rit j e6que meruerit, ut folus etiam cum lofua ijrf ■_ eos, qui exploratum miffi fuerant, beatam, quam vld „ rant, ingreflus fit Terram : quemadmodum legere5 Numer. c. 13, & 14. Caleb autem eft ex Ebraico ••••'' quod cansm fignificat. Vnde ambiguitas 1 Satnuet * 2.J-, V. 3 : ubi Nabal dicitur '# , Calbi. Quod fep.tLf^ ginta Seniores avaritiam horainis attendentes, redwr re xv£)r(>u7r(&> xuvivjs, homo caninas, hoc eft, avarus :■}] , nos Germanice dicimus t\\\ f)ttnbtfd)Ct / Ux<$t W 0„ lj«ttJ>tfdkt; ttKttfdj. Et Brylingerus in editione Ba$e u, fi minus rede xwwijj^f,w»^oy ; ut Voffio monitun1. |
|||||||||||
|
therns vero re&ius: ©ttCt i>0tt 5?rtfc&, hoc eft, ^ ^,
Sic quoque habet Targum : ?S3"n'a^9 ex familft* u~ |
|||||||||||
|
Et B. Hieronymus, degenere Caleb. Atque hinc nonAfa-
fcurum eft , cur gentiles Libero fuo , five Dionyfo ^ bico , qui tertius eft Ofins divinum adurnbrans ^.Las |
|||||||||||
|
inexpeciitione Indica , five potius , ut poftea ft*1 f3_
dixere, Arabica,focium addiderint Canem, euV0l '%$, tione praditum : ut Nonnus defcribit Diony1-. '. tr |
|||||||||||
|
Nempe quia Caleb iignat canem. Moien autetn 1 0
bia , ubi majorem astatis partem egit , ob edita ^g> prodigia, pro deo cultum, ejuique imagineaa adpf ^ fuifle , tefiatur Epiphanius in Melchiledecianoi'«» ^ refi 57. Imo hinc quoque non adeo operofufl? e ,.^era vinare, cur Canis ille a Libero in coelum, ac ifl^J joCa- |
|||||||||||
|
, ASTRONOMICO-POETICVM. %tf
. cattts, &, ut uvas maturet, ftellis fummum jaculanti-
Us iplendorem prasditus dicatur. De quo idem Non- ls Liberum cum Caneloquentern introducens, loco .— Xoquv $i avi, eivzxot, f*o%S-a)v , .
«Ww dftoi&dilw " /tjj1 S&spiov, aifsp» lAdifVii3 ay%t Kiwof ^r^nfov iucpvAtjv Iv<* ^jm «ro nsvmlvm
fiotfvof ej Ai3-&ety dvsvinfav cntytv oliyhhjj. — Gratiam tibi, laborum caufa, Yeferam mutuam: po/i Sirmm, (iellam M<er<e, '^theris ctvem ego te, & ftellis plurtmts relucentem efficiam Pr°pe Canem priorem; uvam ut m maturam reddas ~, r4cemi in ubertatemjacuians k tefulgorem. • eb enim non tantum inter illos duodecim e duode- j^j tribubus iifaelitarum dele&os fuit^ qui, Mofe tefte te c> x3' v> 24 » n°bilem illum botrum, five palmi- ^ cam uva faa praegrandi abfcifium , ac in ve&e a vi- Quobus portatum , aliis poft alios fuccedentibus, f^ °pter pondus , quemadmodum Philo de vitaMofis r exiftimat, ad Ifraelitas detulerant: ied etiam, Deo fu v°lente, folus cum lofua, ut diximus, beatam ingref- rrje]] Terram; quam Poetas gentiles , utpote la<5te, & iat" ^ uentem5 im® vino affluentem,Co?/»w non abfque ClI l°ne dixere. Quin 8c in ea ipfa , uti Mofes , Arabi- ftiif ^1Der 'terte" rolua c' x4' v- 9 ' facramento pro-
grw ^ regionem illam, quam racemis admirandaj ma- ftem11 celebrem , pedibus explorans calcaverat, per ^C ^"'iath-Arba , five Hebron , cum pofteris fuis
rfetuo poffidendam accepit.
nu]\.tst:erea quoque fabulis, quas de Anubi, & Herrna- ta v- ,enarrant gentiles, multa ex Calebi hiftoria admix- nihu ejrtur• Caleb enim, ut cajtera taceam , ex regio- JE^;S/1Diadjudicatis propulfavit Enaktm, five filiog °rt9A ^u- Va^ffl ^atura5 homines erant. Vnde fabula Ubf D nu^ln cum Ofiride gigantes ex Jtalia pepuliffe : t>i0^r°Pe Vefevum montem habitarint; ut proditum or% 4. Et quod Mercurium, qui primo Ofiridi, five
|
||||
|
*7a C OE L V M
five is fuerit Miforim vel Mizraim , five idem ac Me°lS
Thinites, in exercitu fuo a confiliis , & Orator ad mn1' tes erat, eundem ac "Avx&tv, five potius 'E§p«v&:£*v' ■> u eos diftinguit Plutarchus lib. de Ifide, & Ofiride, no'n- nulii putarint; ex eo forte fa&um fufpicor : quia aU' dierant, Calebum non tantum focium , & canis inna explorantis, uti modo diximus, fed etiam Oratoretn a populum feditiofum fuuTe Ofiridi tertio, hoc eft,M°*?" Quem cum Ofiride primo, nempe Mizraimo, & ® ride fecundo, qui erat patriarcha Iofeph , cujus iyrnb0' |
||||||||||||
|
lum bovem Memphitem, five Apim tAigyptium, uti Bc" '
politanum, qui proprio nomine Mvsu«,Menis five Me°' non Thebani, fed Thinitse, fuifle teftatur Iul. MaternU |
||||||||||||
|
de errore prof. relig. confundere folent.
|
||||||||||||
|
Anubis autem , qui & venator fuiffe dicitur , vau^
bat una cum Mercurio , Hercule, Pane, Apolline, a aliis, fub patruo, Ofiride antiquiflimo: & pingebatU_ xiwoKtqioiAos, hoc eft , capite camno j ut Servio tradit in illud Virgilii ^Eneid. 8 : Omnigenumque Deum monftra, & latrator Anub^\ ^
Imo Sedulius eum in opere Pafehali dixit Semthof^f .^ canem, & Lucanus 1. 8, v. 832, Semkanem Deam- ~~L. Ofiridis, & Ifidis fuerat corporis cuftos : quonrod0 ' nem pro cuftode, 8c cuftodem pro cane, ob communerf1 ftodiam, dicere confuevifle teftatur Voffius ln ^ Orat. I. 4 , c. 6, fed. 8. Vel quia Ifis ejus opera' *c quam canis indagantis , membra Ofiridis a TyP ^ fratre crudeliter diffecti repererit: ut
lulioFirmico' ,
errore prof. relig. videtur. Vel etiam propterea, <3 ^
foret JCjuHjjtins, hoc eft, venator : vel quod Ofirid1radi' no contectus tegmine militia; fuerit comes : ut «e ca* tum Diodoro. Galeam enim videtur geffiffe e Pe. y-^ nina: qualem Graxi Kionjv, five potius xiwll**1'-] <i$'$i/, e lupina, Aux,4Lo, & e pelle fylveftris muftel» 5 "S- fofrf- fubintelligendo ^opasv, hoc eft , pellem, dicere ^f ^ Imo ixltSilw Kttuilw conjuncHm legas apud Ho q^- Iliad. x, ^ro galea expelle 'UMos, hoc e&,muftel^' (tus > pe K««4>i dicitur galea , non tantum ea, qu# 3° l pj-o' \ |
||||||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. .v?t
Pr°prie ex pelle canis aquatici, ut Euftathius teftis, ad gendum caput fiebat; fed etiam quas poftea ex alia
luavis materia conficiebatur. Hinc pleum quoque *ci dicunt kwjLLu, five xwuriv. Bt gakam ip&m,xqae
galemm non aliunde dici fufpicor , quam quia foret
rn a ^ ¥**%* j quod animai vel idem eft ac felis, five £n. • ' ve^ ^m^e* Sane exejumiodianimaIium'pu- | acium pellibus vetuftis temporibus fiebant galea?. bulf a|earri ■> fiye capitis integumentum ex pelle capitis gj. u'i cornuta iri bello geftaife videtur Ammon , cum ^ ° Ofiride; qui antiquiffimus eft Liber five Bacchus ^yptius. Vnde & cornutos effingi prodidit Diodo- turl' ^010 ncet ejumi°^^ pellicese galea? poftea in defue- tr 'netn venerint, ferreis ac seneis in earum locum in- Cj "^is : figuram tamen animalis cujufpiam pugna- v- >" non totius, faltem capitis ejus, ut leonis, vel cor- y ' Vel alterius ejufmodi, in iis expreffam geftarunt. 3i4v.-i- U1picatur Voffius nofter, Corvumillum, cujus ium °.'.aPud Livium 1.7, c. 26, M. Valerius Romano- (Xji ^ilitum tribunus, Corvm poftea cognominatus , h; Urtl raagnitudine atque armis infignem, infpectante °btC mano ■> illinc Gallico exercitu, fingulari pugnt f^lt Unc-lfle dicitur, non veram fuiiTe alitem , fedejus ^Q^g^ea; Valerii fiiperadditum fignum : ut nobis ^ue dicendum erit ad fignum Corvi.
^ob adhuc aliam fuper Anubi canis figura' efficTo ^0 s aftert rationem Plutarchus : nempe quod Hori- •^o-vetn-' ^ive terminatorem in Sphaera circulum apud ca£{ Ptlos fignificet; ade6q ue canis inftar cuftodientis rw LTPei"ius hemifphasrium , nempe Iucidum , ac diur- rntjj' S.uod Ifidem efTe ait, quam inferius, idque obfcu- cat 'ac nofturnum, quodNephtham, five Nepbthenvo- paritPtriu^ue Particeps cuftodiat, ac vifu fruatur nocfu y er ac interdiu.
^^cia"111 enim veiCl miflis n^ce commentis , nugifque,
^m m.Us potius imaginem & memoriam canum illo-
^o j^Ul lmpiiffimam Iefabel devorarunt; ut eft in pri-
guna c. 9j v. IOj ^} & 36 : aut, fi mavis, unius
. ex
|
|||
|
iyi C OE L V M
ex illis, qui Lazari ulcera ad januam Bivitis lingebant.
ut legere eft in Hiftoria Lucas c. 16, vt2.o, & 21 •
VII. HYDRA5 bfearofcCOiiMaa*^*
^Baffcr-fc^langc j Hydrus, five Serpens aquaticus j ^/JW j Coluv?r '■>
Anguis, Sublimatm,sJ<vtagnanimm,Turioftis> w" tis; quibufdam Echidna : Grsece v<fy©->, 'vo&\ Arato vfyri : Arabice in Afterifmis Almag^;1 iive potius 'LwlQ.fy.©* piyiw?> Afuia, quafi <***' yu%, Schickardo Afjchagio, id eft, audax ,Jtirl' bundus; quod tamen cognomentum eft Ot10' nis. Meridianum media no&e occupat caplte' ineunte Februario, cauda vero ineunte Aprl . &C medietate circa medium Martii, five a^1* no&ium vernum. Et ftellis ornatur in$y noftro 2.8 j quarum lucidiflima in pectore >lJ. flexuratertia, Arabicevocatur Alphrad, i"Cl' Corhydr*, Germanice b<x$ (ocljfottgCtt-IJCil1* PefteUus hic numerat 1y fttllcts, additis, qu& extra formdfj fc.
duabm : Bctyerus vero 29 ; nem$e unctm fub ventre, fvepe"' .■ tjtj cnnd.i mctgnitudints; 2terti&; 12 quartct j 9 quinta , &*' omnesj) , & % naturam pctrticij>ctntes. Hydra cceleftis extendit fe per tria Zodiaci fig°a'netli,
pe Sl, ty , & =£= j erigitque caput fupra Mq**?^, ufque ad Cancrum. Super caudam ejus fedet^"' 0J cujus fignum mox videbimus j & medio ^ratef^c plenus infixus eft : idque propterea, ut Corvutp j0 menter fitientem, ac potus appetentiffimumj? fe. quoque impedire videretur Hydra,ne bibat e# . r Qc\\ Fabula autem de horum trium fignorum ^\^0"
pofitu fic fe habet. Apollo lovi aliquando facr^!atefe rus, milerat Corvum fibi valde familiarem &*& c in- |
|||
|
ATSRONOMICO-f OETICVM. »fr
^fato ad fontem quendarn accerfitum aquam. Cor-
s autem videns ficum , cujus fru&us ad maturitateni
Ouum pervenerant, infidenfque ejus ramis, immemor
Perii3 tamdiu expe&avit, donec maturefcerent: at-
^ !e *is jam faturatus ,-angue five hydra^ corre.pta , illum
Verfarium , quod aquam hauriendi moram injecerit,
CLuaturus , eoque nomine culpam prjetexturus , tan-
]J" ad Apollinem rediit. Qui interea temporis , ob
^agatri corvi moram , aliunde acceperat aquam : &
te°rvum candidiffimis tum plumis veititum , larva prse-
c ^Us detracla, rnendacii arguens, hac affecit pcena, ut
Uurn colore tingeretur, ae totus denigrefceret 5 five
r £itts Ut ficuum maturefcentium tempore , Hydra
^uam cuftodirejuda , non bibere poflet. Nam Cor-
01 albedine exutum alii ajunt, ob garrulitatem: nem-
_ Cjuia non mendacium, fed veritatem dixit, dum fcili-
1 domino fiio Phcebo five Apollini .
— jacemem
Ut- r\ P^wjweM ^Emonio vidijje Coronida narrat: q v|dius Metamorph. 1. 2 loquitur , & nos in fiibfe- l4eritl Signo mox pluribus viluri fumus. Atque ita c °ccafione Hydra , una cum Corvo , & Cratere , iri j^. petuam rei. memoriam in ccelum tranflata fingituf. ne Ovidius Faftor. 1. 2, ubi fabulam hane enarrat 1 ' Vixit •. & anuqm monumenta peremia fatli
\T Anguk, Avis, Crater, Si-dera jmSa micdnt. jji N°nnulli' tamen dicunt hanc Hydram efle Excetram itm<^ernaam' 4uam arj Hercule occifam in ejus dixi- J?a l§no. Vnde & raultis olim capitibus effigiebatur* ^0 Utern Invidiag imprimis hieroglyphicum erat: qua ^crft311^^ Hercules magis laboravit, quam ullo alio gj ...r°iuperando. Quippe hancrion nifiin abje&o, pull 1!animo reperias,a:que ac hydram e fordido ccend ulantem : unde & paluftris lolummodo fingitur.
mtjsater.UIn fUD nac Hydra; cceleftis imagine intelliga- tsite P°tius iUam, cujus prudentiam , a;que ac fimplici- v« iF C urnc,arun3, nos difcereiubemaf, Matth. cro, S VIII. CRA*
|
|||||
|
•
|
|||||
|
C OE L V M
|
|||||||
|
174
|
|||||||
|
VIII. CRATER; twyBafttt-ftu&lW
i£rt«f-0cfc^ir/ t)cr^rt'nf-&cc^cr/ Dtc
XtM-Maki
Ciceroni, & Horatio Cratera, Curtio Scypk(#'
aliis Vrna, Patera, Cahx, Poculum; Poculum Ap°\ finis, Bacchi, Herculis, Demophoontis : Gx&cC Kg^]^, five Ionice K^niijp ; quibufdam a%\)$Wr poculum Herculiproprie facrum, Hefiodo «*W/*T (pog; aliis KccAms, hoc eft, Vrna, item v<5g/* >* eft , Vas aquarium; Tabulis Alphonfinis V& > dtf&ov, i. e. r^f quodlibet; noviter Albatin*' Arabice Elkis, aliis Alches, vel Alkesjtem Alh**' five ^/z&ej', recfaus tamen juxta
Schickardur»
Alkafo, id eft, Poculum, Crater: Ebraice ok ; V®*
deBelgicum ItOltt> id eft, patella proftW&'ior;. Meridianum occupat media no£te circa Martl medium : & 8 compleftitur in globo nour° ftellas; quarum illa in bafi borealior cum tfy; dra communis, vocatur Fundm njafis, kxz°xC xci,t sfcoxyv Alhes, Alkes, five Alches, SchickarCl Alkafb. Toflellus applicM j : Bayerus -vero undecim ; nempc " ?" 0 j;-
I qumu ; & 2fext& magnitudinU ,; omnes partim g > pMitrn * csttas, Kggnvg nonnullis derivatur a x^nioi, hoc eft> '
comprehendo, item dominor; quia aquas, vel vini.c ptaculum eft: vel potius, ut ego cenfeo, quafi ",ca ^ p«iiJ^ , a jcep«« , quod cmw*, item poctdum ex cotrn*> . corrnt effigiemf<£lum, fignificat. Vnde etiam elt Mf ^ five per lyncopen x&a , & jcspafvujwi, five W"^"Ln, eft, ««jfeo, tempero 3 vel proprie zwi/ee» aqttam ww **c ' ^/ |
|||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. i7f
elpociilo%lJjmilitiidMem cornu effitlo, item in ejufmodi vafe
ibendum Wtebeo: ut mos erat veterum , qui ex comibus
ibere fbiebant. Imo ipfum x&tioo, uti & k^ivs, hod
t, robur, vis, potentia, imperium, videntur eile contracta
ex "sp<»7i'w, & jcsp»1&, i Kif04; quia animalium corni?
berorum omne robur, potentia & dominium in corni-
us confiftit : unde & Cornu potentias & dominii re- S11 eft iymbolum. Falii igitur funt, meo judicio , qui
C^w^ ex K^-riu , five etiam jcsp«» ortum efTe dicunt. r*tt:amen videri poteft, fi vacat, de hoc quoque Turne-
Ush i2, c. 13. £>e■Cratere autem ccelefli, cujus inter aftra receptionis ,.Ccafionem in prascedenti quoque vidimus figno , Cse-
/Us Auguftinus Curio Hieroglyphic. I. 2, c. 8, hasc ha-
c: Crater tUefiderem, qui ab Aflronomis inter Leonem, &
ancrum collocatur, oblivionemfignificat: quoniam, ex Flato-
jc°rum fententia, anima, cum in humana corpora demittuntur
e c°ek>, per Cancrijanuam defcendentes, &per Capricornum
'J'44 corpore Jolutce, in coelum afcendentes, cum defcendunt,ex
J^feillo,quemliacchipoculumVocant, oblivionembibere
I nguntur, &Jic coeleflium rerum oblivifci, ali<s magis, alice.
lms, prout magu, minksve ex ilLo poculo baufere. Atque fic *jr° ApoUinispoculo, ut Ovidius hoc fignum appeilare vi-
etUr:> hic reponit Bacchi poculum, five, ut Homerus vo- ^ > fixxxxMov, Bacchaiium, Germanice dit ba<$(T / ~°faljf, Belgice tttl 25flft/ ficfer, Italice Boccalia, fi- ~ ut alii3 xiosi€iQv,a.xlos@r', id eft, hedera: quas Ofiridi, II Ve Libero facra; unde & lingul /Egyptiaca Chenofirts,
lo ->plmM Oflridis dicitur; ut vidimus in Signo Co- ^ na2 boreas. In ejufrnodi enim vafe vinario juxta an- fk*1 ^dera» folium olim expreffum erat. Quo refpexie f0rteVirgiliusEclog.3: — Quibus (poculis) fuperaddka vitis,
W> ^ff^fi5 kedera vefiit paUente corymbos. s ipfa Bacchalia ex hedera ligno facia legas apucl ^umSamonicum: Mollibm ex hederx tornantmpocula iignis.
1 malunt appellare Laomedonm , ahi Nefloris, alis S a Jtchil-. |
|||
|
%76 C OE L V M
AchiUu, alii Didonis, mul.ti Hercults; cujus mentionetn
ingerit Macrobius Saturnal. I.f, c.21, & Curtius l>l0' alii item Demophoontis. De Herculis poculo favefcypho, ll proprie appellant, apud Servium hax legas : Inaensp0' culum ligaeum ipfe Hsrcules in Itatiam atiulit, quod , ne c<nw confmeretur, pice oblitum fcrvabamr. De poculb au tem Pe' mophoontis fequens narratur fabula , five potius fabulo1 hiftoria. Regnante Demophoonte in Cherfbneio Thra' cia, per totum regnum peftiientia adeo vehemens gra!' fabatur , ut propterea Oraculum ApoIIinis conluieren^ Quod cum relponfum dediflet; non prius liberatu01 iri regnum a pefte, quam fingulis annis virginem quan' dam nobilem facrificarint: Rex protinus mandavit, i1 omnium virginum in civitate ejus nobilium nomina *f" ponerentur in cratere quodam; unde forte detra*- una vi&ima fieret pro omnibus. Sed Demophoon1 ex hoc fortilegio filias fuas proprias excipiente, mag° inter Nobiles oborta eft invidia. Quin & Matuhu quidam aperte dixerat, fe nolle amplius confentire , u filia fua forti fit fubje&a. Quibus verbis ofrenfts re__ protinus juflit, ut, fortione neglecta, filia Matufii rna cftaretur. Qui iram quidem occukans, fimulabat ^ \ non adeo ingratum fore : & poft tempus aliquoa# gem cum duabus filiis invitavit ad convivium. Vb1 lias regias in conclave inciufas madari, & partctn ia _ guinis vino mixti in cratere quodam regi juflit of»er ' Atque hunc effe Craterem dicunt, cujus imagineni piter poftmodum , ad teftificandum , quod haud im<3 feciffet Matufius, in ccelum retulerit. Casterum nos pro fabulofis, & vanis ejufmodi p°
lis , malumus reponere vera ; & quidem vel lina-?ra- fexillis Hydriis in nuptiis Canas Galilese juxta p1111. ru„ tionem ludajorum pofitis , ac miraculo aquae v&* fe , ac in vinum mutatas, tefce loanne Evangelllta ' £, V. 6, notiffimis : vel Poculum illud propheticum,.ax)n* y, miniculo Patriarcha Iofeph , fecundus ille Ofiris faP ptius, vaticinari di&us eft, Genef. c. 44, v. f : ve %'; tiiis Calicem paffiottis, fif mortis Domini noflri Iefu ^jjus |
|||
|
ASTRONOMICO-FOETICVM. 2,77
ujus mentionem ingerit Matthseus c.26, Marcus c.14,
^u«s c. 2,2, & Paulus 1 CorintLc. 10, & 11. IX. CORVUSj baHakim
^rax, L.Ploro Avis Satyra, item Pomptina;
^vidio Phcebeius ales, m Tabulis Ales Phcebi ;
^anfor, Picarim -, Garrulm, Proditor: G raxe
x-opct^ Kc|3«,| xs7?tovli ioiKus, id eft, corvus roftrum
tmpingenti, five, ut Plinius loquitur, roftrantifi-
^flis, quafi roftro ficum , qux Suid« xepdstiov di-
Clt«r, adhuc tentet, ut Ovidius defcribit: Ara-
Ice Gorab, Algorab, juxta Schickardum Algo-
ra"a, id eft, corvus, ab obfcuro, five nigro colo-
e ; Ebraice aJi> ; unde Arabicum Gorab ; ex quo
P°ftea Latinum Corvus, mutato G in cogna-
arr| C, & B in V, additaque terminatione La-
ln^; itemGermanicum ^liabc, abje&aprima
vUaba Go ; & Grascum KopaP, mutatis folum-
ni°do G, & B, in K, & Z. Meridianum node
edia verfus auftrum pervolat, circa Martii me-
lurn: ac in globo noftro feptem coritinet ftel-
as> quarum illa ad poftcriorem five fequen-
?m> hoc eft, Ijevam alam, Bayero priorem.five
eXtram, duarum inferior > xar' sgpx&v dicitur
*°r4b, five cum articulo Atabico A/gorab.
|
|||||||||||||
|
"ftfttus totiiem numerat; uti & Bayerus : nempe 4 tertid m*~
|
|||||||||||||
|
&nit
|
|||||||||||||
|
tdi,
|
|||||||||||||
|
r'em i ' Hmm 1um* ; &Z qttint*, omnes ft , &% t&mplexw-,
'"utantes. ^Us r Craterem nunc quoque videamus, five audia-
Cti d Hm ab APolline, ut lupra ad Hydram diximus,
^amnatmn, atque hinc fuborti gutturis raucedine
S 3 cro-
|
|||||||||||||
|
a78 C OE L V M
crocitantem : qui hominis ftultiloqui, garruli ,proditorts,
voluptuarii, contumacis, emanforis, impojiorts, &cfjicopha#t#, imo & Mathematici eft hieroglyphicum. Quippe gf' rulum, ac una proditorem egiiTe fabulantur Corvum, curo Phbebo indicarit amores Scini filii Calci, &NymphaJ Coronidis ; quam Phcebus perdite amaile, atque ex ea iEfculapium Medicum excellentiffimum, ut ad Signuru Serpentarii innuimus,fufcepifle dicitur. Ea autem gaf' rulitas , qua Phoebum adegerat, ut amafiam pariter ac corrivalem fubita permotus ira telo transfixerit, Corv° in maximum ceffit detrimentum. Nam Phcebus p*' nitudine du&us , quod , audito crimine adamatse fu* Coronidis, fic exarfifTet, odit avem, Sperantemque Jibi non falfe pnemia linqtits,
inter aves aibas vetuit confiflere Corvum: ut Ovidius Metamorph. 1.2, hanc fabulam claudit. S&~ licet, verbis utar ejufdem, Linguafuit damno: lingua faciente loquaci,
qui color aibus erat, nunc eft contrarius albo. JSamfuit htec quondam niveis araentea pennis u4les, ut <equaret totasfwe labe coiumbds , nec fervaturis vigili Capitolia voce cederet anferibus, nec amantifumina cycno. . Sane humanam imitatur vocem, & difcit fatis articuia-
te loqui. Exemplum nobis egregium affert PlinlUS ' H. I. 4, c. 10 de Corvo Romano : qui fingulis matuti- nis in forum, ac roftra evolans, Tiberium, deinde ke - manicum, & Drufum Casfares nominatim, moX tr^ __ euntem populum falutabat. Alius Auguftum ex Acv- ca vicloria reducem hifce falutavit verbis; Ave C*/ Ficlor Imperator : ut eft apud Macrob. Saturnal. L2j> C"T* Rurfus alius Sutoris, Cadarem falutare edo&us, °'eU • & operam perdidiiTet, nifi oleum,& operam periife ?■ -u potuiilet. Hinc Martialis corvum Salutatorerr> T? ' Quin & fblus inter aves edere dicitur vocum fig01r0, tiones, quas accurate admodum augures obfervare ^ lebant. Vocem vero five ob diverfbs afFe&us , ^vC^ tempeftatum ingruentium diverfitatem , diverijnVt. |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 273
™utat: adeo ut Fulgentius fexaginta quatuor numeret.
tclUe hinc Apollini, ut divinationis prafidi, lacrum
lxit Anaximander in libris Horofcopicis. Quod ta-
j^en alii effe putant, quia inter aves maxime fit niger.
senim color , juxta Porphyrium , Apollini, five Soli
lcatus eft ■ quippe cujus calor animalium corporibus,
•lluque, quorum iiiccus ad nigredinem, five rubedinem
„^rgit, ut funt pruna, ficus, & uva? purpureas five gla-
.«nae vinum fundentes atrum , & rubellum , ejufmodi
^ducit colorem. Vnde & ./Egyptii, & Brachmanse ni-
Sfedinem imprimis venerabantur. Imo color ille cor-
ls adeo ingenitus efle videtur, ut etiam ova eorum
p^andis capillis infervire dicantur. Et ob id , credo ,
ftQebus in Corvo latuifle fingitur Ovidio Metam. 1. y :
Duxqueoregis,dixit,fitjuppiter: nnderecurvis
nunc quoque formatis Libys eft cum cornibm Ammm.
Oelius in Corvo, proles Semeleia capro,
Felejoror Fhoebi, nivea Saturnia vacca,
-Pifie Venm latuit, Cyltenim tbidis alis.
* orro vduptarium, pariter ac contumacem, 8c emanfi-
p% > imo impoftorem, & fycophantam fimulegiffe videtur
°rvns • cum voluptatibus fuis obfequens, oblequium-
H le Domino debitum negligens , tamdiu moratus fit,
1 ioad maturefcerent ficus; imb reverfus ad Apolli-
g ^1-) impoftorum, ac fycophantarum more, mendacia
a §ens ■> hydrae fycophantias , ut cum Plauto loquar,
r;1.U?erit ■> hoc eft, in eam mora? culpam falfa tranftule-
, aelatione : ut ex memorata ad Hydram vidimus fa-
L a" Atque hinc ortum fufpicantur nonnulli vocabu-
c Sycophantce, ac primum , quod verius videtur, figni-
tll are Ccepifiefalfum delatorem : qui Italis quoque dici-
„H m<*ngiator defichi, & Gallis emputeur & mangeur defi-
%h ■eft'ut Germani dicunt 3 dttfeigm-freffet, five
3vtt-J>tC&- Alii tamen , quibus derivatur <ra%t ib av%(x
exp V61I' e^ ' a^ indicando eum , qmficos comedtffet, five
^Wtefet, ut iidem explicant, aliam , unde originem
Prod nt haEC fignificatio > pariter ac ipfum vocabulum,
Ucunt rationem. Nempe e duobus fervis , quos
S 4 Grs-
|
|||
|
3.80 C ■ OE L V M
Graecus quidam paterfamilias aluiflet, akerum aliqUj0'
do ficus domino abftulifle, idque clam fbcio. Sed dO' mino pofimodum eos quserenti fbntem innocentem a<jT culafle. Vbi herus, ut verum exploraret, utrumque jul' ferit aquam fubtepidam haurire , ac deinde evorn^' Atque tiim primum ajunt ortum vocabulum fijcoph^1^' eo fic appellajiQ , qui ficus devoraverat, culpamque J confervum cavillando , falfeque criminando tetw&^.' Sed potius cenfeoVocabulum hoc primam fuam orJp1' nem debere Athenienfibus : quandoquidem iis qul Itl t dicabat, quos ficus exAttica portafle deprehendei'at' fjcopbmta, avHsQoivlrif, hoc eft,ficuum expmatarum inde*> primo vocabuli fignificatu , uti fecundo etiam ovk*^' & OTttMej^dicebatur.Quippe vetitumerat apud Athe nienfes ficus exportare : utpote qui ficum arborem > maximo habebant pretio. Quin & apud eofdem p0' fteaquimore r qvwQowloiv ex eo vitae genere vi$u! fibi comparantium , ut aliquid pecuniolse corradere t etiam innocentes, ficf,is criminibus, in judicium pert* ^ hebat, am$$a.v\s , item otjckjjj? , & au^sAoyog appel batur : ut proditum eft Plutarcho <v£a mAv7tfxyP• Ariftophanis Scholiafte. Sed & Impoftorem fignificantes pingere fblebant Lo
vum laptdem ore tenentem , cum appofita uma. QuipP ,A aridiffimis Libyae locis , npn data alterius aqus c°Vl ' corvi capita immittentes in urnas , quibus aquas de .. motis fontibus allatas affervari folent, humorem jfn lant: at eo quoufque hauriendi facultas datur abW115 ' Japillos colle&os per os urnas admodum anguimm . aquam dejiciunt, atque fic indies fiirgente humofe confulunt fuae; ut Plinius traditl. 10, c. 43 , imo° latus eft teftis Plutarchus. Veriim alii hoc ipfb &* j maticum potiiis fignificari volunt; imprimis vel u chimedem : qui duo labra , unum pro corona arge £ akerum pro aurea, quam Hieron Syracufarum rex'. magnitudine afgenteam aequaret, faciendam loC.f c<j- .aqua implevit; ac conjeclis fingulis in fingula labr^ . ronis, aquam e diverfis labris effluentem metiens' ab |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. zSi
b aurifabro commiffi detegendi rationem invenit : ut
.xvitruvii 1. 10 , fufius enarrat Barth. Keckermannus p Prolegomenis Syftematis Mathematices pag. 36, & etQma Frifius in Arithmetica fua, ubi una proportio-
ei^ aqus effluxaj inftituit.
*■ rajterea quoque abftinentiss, fiye fibrietatis, bellicofta-
p'Pdei matrimontaiis, Scfiiiorum exhxredationis fymbolum rle poterit Corvus. Et akftmemue quidem ; quia per -^agenos asftatis dies , quibus , ut ifilianus 1.1 de nat.
fiirnal. teftatur, ventris profluvia laborat, fua fponte
P°tujs abftinet potu , ut incommodo iuo obviam eat, ^umque fiftat; quam quod ab Apoliine circa id tem-
/• , quo latlens hxrebit in arbore ficm,
fff;1 dainnatus iit : ut fabula ex eo conficla ad Signum 1 y^raj indicavimus. Bellicoftatis vero hieroglyphicum j_5b€ri poterit, quia avium pugnaciffima eft. Vnde 8c »;erculi facra; ac figura ejus olim infignes erant galeaj. p 'titer alias M. Valerii cognomento Corvi: qui in agro °rriptino , unde Corvus, avis 'Eomptma, dicitur , cum
. aUo pugnavit, ac galea fua corvo infignita egregium ^ hiftoria peperit figmentum; quod ramen ad fignum v.anis majoris afFatim diluimus. Sed juvat audire Li- f l!cn> qui vulgi errore, quod miror,deceptus, I.-7, c.%6 lci"ibit: Galiusprqceffit magmtudint\atque armis infgnis: Qtienfqxe fiumm hafta , clmfilentiumfecijfet ,prcvocat per ■ erpretetn unum ex Romanis,qpu fiecumferro decemat. Mar-
erat J^alerim, tnbunm mtittum, adolefiens, qui haud indi-
q0t^ eo decorefi, quam T. Maniium ratm, pnus fcifiitatm
c *' ls v°luntatem, in medium armatm proceffit. 2\4inks in-
a e certamen humanum numine interpofito Deorum fa^ium.
le me}ue conferentijam manum Ramano corvm repenie in ga~
ty^fidtt m hoftem verfim : quod primo ut augurium cosio
diy"1' ^tm accepil trihunm : precatm deinde; fi divm .Ji
hia^.' 1Hlftlbtpr<epetemmiftffet, voienspropitimadeffet.
aHg Wtrabile: tenuit nonfotum aies captamfimeifidem, fid
h0f} Hfiuff><lite certamen initum eft, levansfie aUs, os, oculofque
s 'fofiro, & ungmbm appetitt: donsc tmitum prodigu tdts
S 5- ■ ' vifi.
|
|||
|
£82. C OE L V M
vifu, oculifque fmul ac mente turbatum, Falerius obtYKM*'
Corvus e confpettu elatus Orientempetit. Conful, conctoneA» vocata, laudatum tribunum decem bobus, aureaquecoronad nat. Meminere quoque inter alios Val. Maximus, 1- 3' c. 2, Agellius 1.9, c. ii, Sextus Aurelius de Vir. illo"^ c. 29 , & Ionftonius in Hiftor. Animalium; ubi TltU^ lo 6 , c. 1 fcribit corvos ad trigefimum & quadragefi^ una viventes, conjugii jurafervare; ac uno defmfto dt^ „ per vite reliqutim viduumfermanere. Adeo ut corvus op mum etiam fymbolum iitfidei conjugalis. , , Quod denique filiorum exhxredationis, & abdicdtjf- ^
bieroglyphicum diximus efle Corvum: idipfum pf°'? mus eorum natura a pullis fuis alienL Narn excluf0.^ forte quod color illis fit albicantior, tanquam adulter nos , ufque ad feptimum diem, quo demum induu atrum , plane negligunt. Qui tamen interea vel f° ccelitus deftillante, ut Caffiodorus credit, vel a mulc prsetervolantibus,Deo fic providente,ut ex Pfalm° *4 conftat, nutriuntur. Et agniti tum quidem in cUfa recipiuntur : fed tamen firmiores fa&i, nido expeilLl , tur, imo mox regione tota interdicuntur.atque ita 1n exhseredantur : ut eft apud Gregorium Magnurn w ral. 1. 30, c. 8, & Plinium N. H. 1. 10, c. 13. QH1 ^ men & circa Cranonem fingula perpetuo paria dege ' Sc genitores fbboli loco cedere tradit 1. 7 , C 4° ' 1. 8, c. 48. iit Ceeterum Corvi figura a quibufdam ab ipfo I°v.
ccelum locata fingitur ; qubd ejufmodi avis adultefl'• . Coronidis , quam Iupiter , ut matrem ^.fculapii. ° fet, indicaverit, adeoque effecerit, ut Phcebus ze 1o ^ pia permotus , eam occidifiet. Verum nos potiuS ^ figura defignari dicimus Corvum Noe, qui ante r°u cula ih Sacris literis, aeque ac alter in prophanis.e ,^ fbris, ac contumacis nota
inuftuseft,qu6dtempore.
Iuvii ex Arca emiffus exploratum an aquas decreve
ac cadaveribus alle&us, non redierit; ut legere ei .^ nef c. 8, v. 7 : vel, fi mavis, unum ex illis, qui *e01o tus miffi , Eliae Prophetaj panes , & carnem in c ^- |
|||
|
f ASTRONOMICO-POETICVM. 2S3
ttiiniftr^runt ; ut itidem teftantur Divinas literse
Keg- c. 17, v. 4, 6. X-CENTAURUS; huWtiUimi'**
€to»$cfefive fpofw tt-3to'w * v*dio Semivir; Pindard dw^ Venator ; Vele-
,6ti nonnullis Chiron , Philljrides five Philyri-
s j Pelethronim, Pholos; Monfirum ex homine,
. equo compojitum, cujus partem humanam
. ^tus 7» «i/^g/ ioWTU, homini Jimilem, equinam
'^xpeuct, caudam equinam habentem, dixit:
ls Minotaurm: Gra^ce Proclo Kivjcwp(G^, So-
|5°cli in Trach. ©^ ,fera, bellua, iEolice apud
. 0rnerumUiad.«t,*^, quod idemfignificat:
|
||||||||||||
|
e ltabice Albeze, Afmeat; & pingitur Vrfus equo
|
||||||||||||
|
i.A "ttjjks. In Meridiano confpicitur nocTre me-
|
||||||||||||
|
i * circa finem Aprilis: & comple£titur in glo-
|
||||||||||||
|
'n°ftro 37 ftellas.
A% w $' Pojlellus habet : Sayerus autem 40 ; «emjpe #»4« 1»
antecedente , fe itidemunam in femore fmiftro pefte-
un'''nm& magnitudinis ; j fecunda; ytertu; x6 quarU; &
*ent Z XJA •" quarum alii, nempe qu& in humana Centauri parte h&~
"itu* ^' *&'* ? & 6* > *'"» 9'«**»»beftialifunt fofiu ,U&2
rmmitmmr. fajJ^^Po», iive Centauri didi fuerunt omnium primi
i0 n Ue? Saturni,five Neptuni Theflalici, nempe, ut ve- lia52j\nedicebatur, Ixionis regis Lariffie in Thefla- ixit^Y ""• K6V''6;'V T*? ™UP«? j qnod equorum concenfo- *Winl tate bovesceftro agitatos iecuti, pungentes, tav;t atlte%e ad ftabula reduxerint: ut Servius ann<* ad hunc Virgilii locum Georgic. 1. 3 : trena, Pelethronii Lapithts, gyrofijue dedere tmpojiti dorfi, atque equitem docuerefub armis ^Marefih, &gejfos glomerare fuperbos. Ktv-
|
||||||||||||
|
x84 C OE L V M
sivtfov enirn Grascis dlfttmulus, five calcar, qxo bubtMf^
ftamus. Vnde Pindarus , & Euripides dixere , xwe? &a,idt£av, adverfus ftimulum ,five calcar calcitrare, calceslf ilare: quod B. Lutherus in Bibliis Germanice reddiu* mbtt fcw ft<xd)d kttm I hoc eft, txm ffacCxt mit Wj
$<bktt<ni pbet-fpnngm/ ooa^mutto.u^f^W1^1 moitftnhm rcottctn Sed poftmodum etiam TheiTali habitantes fecundu^
Pelium montem, aliique ex equo illic pugnantes , Cff tauri appellati funt: ut teftis eft Plinius 1. 7, c. <$(>• \ quoque Felethronium ftrata, & frenos inven Nempe , ut ego interpretor, quendam ex genere LaP^ tharum incolam Pelethronii Thellalias montis, five of^ pidi: ubi primum domandorum equorum ufum rePe, > tum fuiffe teftatur Servius loco addu&o. Vnde & C» rsn, quem, cum reliquis Centauris,Suidas modo laud2^ Ixionis fiiium dixit, Pelethronius appellatus eft. Et L . pitharum, Centaurorumque beIlum,quo tempore I*1 4£gei Atnenienfis avy^ov@-, ut ex Eufebio con»a' Lariffas regnavit, geftum fuiffe indicat Palsephatus- ^ eo autem bello, cum equi in tranfitu Penei rluffliru51 clinatis capitibus biberent, adeo ut eques & eCl t unum animal effe viderentur , locus fabulae datus > ": Centauris formam tribuerent adeo monftroiam: l^ admodum idem Patephatus , eumque fecutus 1 a ' Tzetzes Chil. 7 , hiftor. 99 , item Servius loco lauda prodidere. _ . ^, Per hanc tamen duplicem % quam Centauris a
gunt, formam Maximus Tyrius voluptatis int-el ^. vinculum. Hominem enim, quotiefcunque acci"a > ferinas partes in eo tyrannidem occupent, ardorqu e piditatis nobilitatem animi corripiat, opprimatvtu ^ addicat iervitio , propter turpitudinem tum in be n, verti. Er. Centaurus iile Medicince, ac chirurgi33 i° ^ tor , Chiron ob levitatem manuum in vuberum ^ tione, & curatione, ut quidam cenfent, di£tus, c .^ fignum , quod mihi commune Centaurorum vldctUt£oJGo, Itm, a quibufdam fbli attribuitur , fuperna parte in. |
||||
|
1
|
||||
|
• ASTRONOMICO-POETICVM. ist
j erf|^ equus ideo fidus fertur : qubd arte medendi,
^ Pr,rnis autem chirurgia ab eo inventa non tantum ^ ^nibus ut nonnullis videtur, iuccurrerit; fed ejus :>enefkium etiam ad alia animalia , ac prascipue ad 4uos extenderit. Atque fic quoque in globis pingi-
jL..." ^empe anteriori, & erediori parte ufque ad um- Sp,1)011111 e^ horniuis corpus ferino corpori impofitum. eL. iagitta, quam illi plerique in manus tradunt, arguit fiif1 n°n tantum en^ Chirurgum , fed etiam Sagitta- Ve *?• Hinc Natalis Comes Mythol. 1. 4 , c. 12,: Con- rP*s efl Cbiron in Signum t/lud ccelefte, quod nunc etiam a 6'tta ma nomen (nempe Sagittani, de quo fupra dixi-
J retinet: ataue itaformatur, ut videamr Sagittam e vul- e*xtraciarr} ojhntare. ijj- ^ ^eriim hic Chiron Ixionis , Saturni five Neptuni |
||||||
|
puliandi citharam, medendi quoque peri-
tlarn ' ac'eges ^qui^is docuit : atque propter jufti- ne ' & prudentiam , qua astatis fuaj univerfos homi- ,j- .' adeoque & Centauros reliquos , longe fuperafle talitUr' *n cceium locatus eft. Quippe,quia ex immor- ^rn e Pr°gnatus, atque ea caufa annofam , decrepi- ^'xi e fe^dutem, quam Bias, tefte Laertio, malorum Cbi [ P°r.tum5 confecutus eflet, Deos orafle fertur, quo tea. °ngioris vitjejam perta;fb liceat efle mortali : ut rjc ™* Mnefagoras. Atque cum idipfum Iovis mife- te jt/ . °btinuiflet, poft mortem inter fidera, proden- ^tii^lno' re'atus eft- Alii vero idipfum, ut ad Sagit- ^efgj. J^nurn , quod adi, quoque vidimus , longe aliter ftt^o- nr* . Nempe Herculem Chironi aliquando mon- verft .aglttarn fuam Lerna:o infeclam veneno, qua di- ti ejc .Vlcerat monftra : atque eam intentius confideran- tie^^pfovifo cecidifTe in pedem , quem graviter vul- te d '^' Vbi Chiron vulneris dolore difcruciatus mor- ^tQod cuPiens> ^eos precatus fit, ut eum, quem- tiorte U"S lonSxv& affeciffgnt fenecf ute, fic quoque aftcerent. Atque hoc ipfurn ita futurum efTe Chi-
|
||||||
|
t8<{ C OE L V M
Chironi waticinata fit filia; quam nympha Chariclo j
Apolline, five, ut alii malunt, Oceano prognata, Fluminis in rapidi ripts enixa vocavtt Ocyrhoen: — — — . ut teftatur Ovidius Metamorph. 1. 2. Sunt tamen, 9U
fcribunt id ipfum Centauro Pelenori accidiffe : UIld etiam inter aftra locatus, fignum efficeret Centauri. Sed monftrofis, ac fi&itiis hifce Centauris iubrta113'
mus potius NebucadnezArem, potentiffimum illum Bab; loniae regem, ob ejus infignitam fiiperbiam, in beftiatf quafi transformatum: ut legere eft apud Danielem cm v. 26,27,28, & 30. xi. lupus; iwyBdfimysoif**
Qtftimi
Virgilio Martius ; aliis Fera, Beflia, Beflia Ce#'
tauri, five quam tenet Centaurus, Beftiola^Lfoij^ Ciceroni Jguadrupes, & Lupa; Hygino Bop^ la, nonnullis Viclima Centauri; item Canisu^' lans, Deferens Leonem; Leo marinus, Leopard^ ' Capella: Panthera ; Equus mafculus : Gt$c Avxeg, lupus; Suidx 0 Kv^aiag forte a rapacitat quod rapiat, & concerpat; Proclo, 'X ^rat t Qtipiov, Therion, id eft, beftiola: Arabice Jfwa> eft, Leana, ab Alefld, quod Leonem notat; r i aius Schickardo Afedaton : in Globis novo v^ cabulo Alfubahh : Ebraice °^ unde fotte ^ x{&; item 3?.| : Vetfts Bredemif Snto^ " £te in Meridiano cernitur initio Maji: &irl & bo noftro 31 infigniturftellis. toflellus numerttt 19 : Bttycrus vero 20; nempe 4 tertU f - fe
dinis; 8 qmrti; 10 jmnt* ,fer totum corptts dtjperfas, on>ne $ mtmetrn imitmtes, . |
|||
|
ASTR.ONOMICO-POETICVM. x%7
Co ^ apud iEgyptios , eofque in hoc fecutos Gras-
r i colebatur in honorem Solis five Apollinis; imo &: °r's Dianss, ac matris amborum Latonas , quae utra-
ve5. ^una ■>aPudeofdemGrascos : apudRomanos ru, °ln -^art:is, atque adeo Romuli, Remique gemino- re k i?Ul ^arte ^-i urbis gentifque Romanaj, regnan- cuaz rege Iudasa?, conditores erant, venerationem. <>r Pollini iacer exiftimatur, quod, licet armentis, & jj 8'bus infeftiffimum fit animal, Apollinis tamen ovi- cie P.ePercerit : five quod , Solis inftar omnia perfpi- te ls 5 o!;u£zQKtjs, hoc eft, acri ecdorum acie, etiam in- W^ ' ac iuuni noc^e5 Gtpr<edittts; ut eft apud Arati cUl rf>ret:ern : Cve quod poft famem no&urnam dilu- tur ^axirne exeat ad raptum :.ut Macrobio placet Sa- Hgj a\- !• i, c. 17. Indeque Grascis dicf us videtur au- *£ ? ,a SUo Latinum lupus .- nam Au'ks? y.h 0 a£ot's 1 s* , jH "**«« to tefrzqxccMx , inquit Plutarchus in Quseft. feCe " Netnpe quia Auxij apud veteres Grascos prtmam §zf'-^a3i Solis ortum pra^cedit, ac poftea Auxicpai? di- */*<D ^' ^enotabat< Vnde & Latinum lux • & Graecum Of, 'Auj«j 5 dtiuculum ,£ivQcrepufeulummMutinum, apud "0* ^ um de Venat. 1. 3 ; 8c dpQtKvw vu|, fubluftris Paufix0c e^ 5 ultima pars no&is circa exortum aurora, <}ii0 .° ante diluculum : qus Auxejj, id eft , pelli lupirits, HK<a c°lorem, fimilis. Imo haud aliunde eft ipium : ex quo uimara dicitur A&«$fH# 3 Leuco- ^&Deaalba.
W^e ^upi figura non foliim fimulachro Apollinis, ^t* .an? ejus iymbolum , plurimis in locis adfculpta ipfe " , e5J etiam apud Athenienfes in Apollinis gratiam 0(1^ia° ■ ctUr lupus ' & 9111 ^01^ luPunl interrecerat»
^fy e UnerandoneceiIariapararejubebatur. Quin kVe ivy°^°lltana T^baidos in /Egypto civitas a lupis,
S • f , aPPeIlata , Apollini fpecie lupi facra facie- |
||||
|
t88 C OE L V M
& *ujMj$tf»K fit di&us, non ea fuit, quod in Lycia col^
retur, five in ea genitus crederetur • nam admodum re' cens eft ea fabula, & Homeri temporibus, tefte He*3' clide Pontico, nemini cognita: fed quia lucis matutiti* au&or, ac genitor foret ipfe; five , ut aliis magis pla' cet,qubd avjc«€«*5, hoc e9c,anrmm progeneret. Ql^ Macrobius loco adduclo &d J Aukss , hoc eft , * ^°"' quemadmodum ille Lycopolitanis dicebatur , Gf%c° rum vetuftiffimis fic appellatum teftatus eft. Alii taV°e «e%t ii Avxm $\%lw 0<*iv«v fic diiftum volunt. Vt eW lupi longo ordine feriatim aquis immerguntur, ac qul que proxime praecedentis caudam mordicus ten£u ,j flumina tranare fblent : fic animalia Signiferi, ex °, , bus curfu prseteritis Sol annum generat, continu3 ^ quadam ferie fibi invicem cohasrentia , atque fic a . nuum circulum conftituentia , coelum quafi tranare dentur. Et Apollini Lycio Sicyonii dedicaverant te plum, quod lupos' in eorum greges valde grafTantes, vento remedio, deleviffet. , ^ Lunse verd, five, quas idem fiint, Latonaa, & pia &
facer dicitur Lupus ; quod Latonae Ccei^ quern B° ms in Hymno Apollinis > Satumum appellat, ac 1 J bes filias parienti aftiterit : aut qubd illa a Iove c ^ preffa , jamque praegnans per duodecim dies a I1111 ^ in lupum , vel potius lupam , quippe quam, ut ic°r. r^ mariti, expulerat, tranfmutata, ex Hyperboreis m' .^ lam maris /Egaei, five, ut Plutarchus in vita PeloP ^, vocat, Tegyrs montem Delon fe contulerit i u e„ cultate pariundi coricefll, neque palmam arborern? que olivam , quo fblveretur a doloribus , ut fabu^3 f, apprehendens, fed, ut vera habet htftoria apud I ^, chum loco addu&o, inter duos fontes Palmaffl' 0/ vam di&os, uno partu Dianam,& Apollinerfls1* $> fiodo,Orpheo,& Alpheo Mitylenseo,enixa eft- H«£ri> vis Herodotus in Euterpe hos filios Dionyfi "ve t{\> dis , & Ifidis dicat; ac Latonam eorum feltern ^flS, cem, cum illos contra Typhonis, five,ut Grascu i .^ -^, pofitis literis T & P dicunt, Pythonis £&«** ^j, |
||||
|
~ A5TR0NOMIC0-POETICVM. ts9
c,a Plote five natante protexiflet. Nempe Graiculi,
f^m. ptarimi, Cicerone 1. i, de NaturaDeor. tefte, ^int Apollines , tacitis casteris, eorumque rebus
° as in imum Latona; filium , quem Cicerb Apolli- ^1 tertium dixit, plerumque relatis , hiftorias liafce
^,1"6 folito mire confuderunt , ac quafi transfor- in^rUnt' ■^tclue n,nc lupas omnes certo anni tempore i ~ra diiodecim dierum ipacium parere tradidit Phi- ephanus in comtnentariis.
• ^onnulii quoque Latonam fub tempus pariundi U]fC)0turn'cem verl^m? ut lunonis iram eifugeret, in u«m iUam yolafie icribunt: quam poftea in per-
f ,Uartl rei memoriam Ortygiam; hoc eft , coturmcts
ij, ^T% dixerit. Sed alii, inter quos eft Callifthenes
it] . ?!gatione , fabulantur Afteriam Latonaz fororem
9j,, Jl»modi avem , cum eam Iupiter ad concubitum
g cere ac rapere ftuduerit, converiam, inmare/E-
1 ui avolalie ; atque ibiin iniulam mutatam, ibrori
d;a ^ panundi conceffifie. QuaJ Latona a latuando eft
{Jc l,' Huod in ea infula latuerit, iramque lunonis
tqn Uugerit; a;que ac Latium a Saturno in Italia apud
i0£-Urn regem latitante,quo filii Iovis eum armata manu
Af Suentis impetum deiuderet : ut innuit Virgilius
^neid. 1. g . r h Lrimm ab atherio venit Saturnm Oljmpo,
arnia lovts fugiens, & regnis exul ademtts. •" gemts indoale, ac difperfum montibm altis compoftit, legesque dedtt, Latiumque vocari maluit, hts quoniam latuiifet tutus in oris. Item Ovidius Faft. 1. i:
'"de diu genti manfit Saturnia nomen: C^t s diEla quoque eft Latium terra latente Dco. *>je jr Urn apud Troezenios Hippolytus templum Dia- ^t\f^CCie. dicaverat, ob lupos ab illa , ut Paufanias 'llPus ' uncJe exPuIlos. Denique Marti facer erat ^°rati °^.Pareniferitatem, & rapacitatem: Vnde & ^id. i° 1C\US eft -Mmialis; ac Mamm Virgilio JE~ *• 9' ubi fic ait: |
|||||
|
I
|
|||||
|
%9a C OE L V M
Quffitum aut matri mukis bdatibws agnurrf
Martius a fiabdis rapuu lupus. —, Et Poets; Graeci ftrenuos bellatores , quorurn & que ac faptorum fymbolum eft lupus , vocant M*. Ko^fov»?, hoc eft , lupind ferocid , ac aftutid pradW • Imo ob eandem caufam dicatus quoque erat RofflLll(^ & Remo geminis : qui nati dicuntur ex furtivo C° cubitu Martis, & Rhece Numitoris Albani Regis fi^f' ac virginis veftalis cognomento Silvi<e , forte a S11^1 iEncss ex Lavinia Latini Regis filia pofthumo , alK Jliji vel falice, forte ab Afcanio lulo JEnex ex &cl\ filio, ac Lavmia; privigno, fic dicfee. Atque hinc ei ' quod Plutarchus in Thefeo Romulum , ac ReiQu ^ fpurios appellaverit: nempe quia geniti eflent eX l certo patre ; quem tamen Martem fuifle dixer130 ^ uttanti populi originem ad Deos referrent. ^111 lius enim Procae filius , decimus quartus ab &nC ' & Afcanio primis Latinorum Regibus Albauiss «£? ' pulfo fratre Numitore , qui natu major , atque n1 ' patre jam mortuo , legitimus regni fucceflor eU Rheam in Veftale Sacerdotium addixerat: ubi tafl t concubitu gravida facla, atque ea causa cuftodi* * partus enecaretur , fepta , hofce peperit gcvae ,^ Quos Amuiii imperio in profluentem vaftas <. a_ nis projecT:os , at Tiberiuo amnem reprimente J rena reli&os , reli&is lupa catulis vagituni ieC ,- ^ iuis lactafle fertur rumis , five uberibus. Quod ip innuit Mantuanus 1. i fylvarum, ubi fic aff- Romams pater eft Mavors, Lupa Martia rtntt'
H<sc hominum mores, mgemamque docerit-
Vivere quifanBe cupitis, difcedite. Rom&, omma cum liceant, non licet effe bonu0- ju
Et Roma? adhuc hodie plurima extant monurfleli ^e> quibus Romulus & Remus infantes lupinis inh1311 ^, ribus.Sane ob hanc fabulam Iupum nonnulli RoinUrfatfi bis Romse conditori ac regi primo, uti &NRe"1°tlulilS facrum effe voIunt.Sed omnino falfi llint,cum .r^td i neque lac fuxerit vere lupimm j
fedmulieriscujaJ ^&
|
|||
|
ASTRONOMXCO-POETICVk. m
IVe e3 fuerit meretrix, quas Latinis quoque dicitur Lu-
Y J Unde iupanaria, id eft, ganea, proftibula; five alia a- i ^Ua, cui nomen forte Lttpa: neque diclus fita wzw , i °c ett, «fo^ fiye latle, quod Germani quoque rohltt I r^Ceftj gwmwm tttlfdj vocant; fed potius kfirti- *%, five reyore corporu & animi, quod Grascis dicitur
f**i > five etiam a fzopai, vel pVw, («w , m&«w ,fltto;
„ "e p'suju«, fiuentum vel tutamen, & pV^tj, impetus, J)fi#
Htltrrtc(n / five tOtttttttUt. Nempe quia in profluentem
* r°Jec>us fuerat,ac poftea a Fauitulo fervatus,& educa-
a s > impetu in Amulium fortiter facl:o , eoque occifo,
Urti Numitorem, matremque ex carcere in liberta-
i ^ vindicaverat. Fauftulus enim paftor regius Romu- ^!il 3 Remumque fub Ficpt Romula a RomuJo dida, vel antea a pecoribus fub umbra ejus ruminantibus di-
cafetUrj ^Hmtm^> a ^ f°rte f°rruna inventos tulit in
f arn, ac uxori fuas Aetx Laurentice cognomento a te Lupjs educandos tradidit. Vnde Ovidius Fa- |
|||||||||||||
|
JDum cafa Martigenam capiebatparva Quirinum,
& dabat exiguum f,uminU ulva thorum.
libro ?.: -drbor erat: remanent veftioia: quteque vocatur
|
|||||||||||||
|
fo„ . Rornula mnc ficus, Rumina ficus erat. &c.
|
|||||||||||||
|
j)|piina , five Ruminalis illius ficus meminit quoque
|
|||||||||||||
|
c. 19 : item Tacitus Annal. 1. 13 ; ubi
Nerone , nempe annis dcccxl poftquam |
|||||||||||||
|
> fub
|
|||||||||||||
|
tew infantiafn protexerat, non fine omine in de-
inter^ Pr°§reiluri imperii Romani aruiffe refert. Rhea bus lrn ' Sfuia ftupri rea , ac veftalis erat virgo , qui- te(j. e^-m°di poena ob caftimoniam ftupro pollutam , Patr . fotarcho in vita Numae Pompilii, indicebatur, 0Ua ' JU11U ■> ut habet Eufebius , viva defoditur. ^lii^?-1^111 aiii in carcerern ■> deprecante Antho A- triuij u ' conJe<aarn tradant: unde poftea filii Ro- ftatim k ficio ilberata fit-' Videatur de hoc Livius ^Ser lmtio' Qiiiritilianusl. 3, Ovidius Faft. 1. 2, ^vmsmilludVirgaii^neid.1.!: T z Denee
|
|||||||||||||
|
I
|
|||||||||||||
|
i?i C OE L V M
Donsc Regina Sacerdos
Aiartegravts, geminam partu dabit Ilia proleffl ■
item Florus Rer. Rom. 1. r, c. i, Tortellius , MLirr fterus, Georgii Fabricii viri illiust iBComparabilis K°' ma , & Virgiiii Malvezii Marchionis Bolognias *^°* mulus , quem ex Italico in Germanicum tranrh"^ fermonem Ludovicus Princeps Anhaltinus, Sodsnt Carpophororum audror nunquam fatis laudatus. Sed nec pra;termittendiim , quod Lupus ob vafl^
ingenii effeclus varia prsebeat hieroglyphica. Ac Pj mum quidem trepidationts, & confternatwnt,} ; cum $$& ftrepitu tympani, vel lapidum , terreri adeo foleat,l grotinus fugam arripiat: imo ab homine prius con lpedus fubitb confternetur , ac vocem amittat: °P° __ viceversa homini quoque , fi lupus eum prius v*r ^ rit, contingere fblet.- ut teftis cft Plato 1. i de ^ publ. & Theocritas Idyll. |; item Virgilius , quieLl. infimul prudentix ac tuti receptm Symbolum effe i1111 ^Eneid. 1.12,: jlc velut ille, prmsqtthyttela inimica fcquantur'»
continm in montes fefe avius abdidk altos, occifb paftore, lnptu, maanoque juvenco, confcim audacts faUi ; candamque remulcens fkbjecit pavitantem mero, filvasque petivit. Deinde mduftrice , ac aftmi<e ; cum non fblimi i0* t fis ambagibus modb hac ; modb illac curfiim Ae , . adeo ut difficile cognitu fit , qua te parte inv'a fed etiam capta prada miro utatur ftratege033^ |
||||||||
|
quo te infequentem illudat. Hujus reiegregnif0
bis enarrat exemplum Aibertus : nempe lupuffl 1 ,^ dam animadvertiile fuem filveftrem cum foetu i1}0 |
||||||||
|
co®'
gulis vefperis pabulatum itare in agrum avena, .-g fitum. Iccirco arrepto in os ligno librarurn a ^,
quadringenta , fuper truncum arboris ramlS ,e jn
num proftantibus inibi proftratum faltu efTerfi >lCU-
ramos repere affuevifle. Mox adveniente cuffl , ofC
lis porca unum rapido curfu arripuiffe, atclue !Lrijri'
feftinanter confcenfb , in matris fruftra a &•$
|
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. z93
ientis & fevientis confpe&u , prolera inibi tuto c°nfumfiiTe.
, * r^terea quoque ereptionisex injiantipericulo fymbo-
. rtl-efTe poterit, obhiftoriam, qua^narratur de Ge- j.tle Syracufano. Geloni enim adhuc puero in iudo • erario iedenti lupus quidam fiupendse rnagnimdinis rumpens , tabuias e manibus morfu furripiebat,
9l,e £c foras properabat. Quem puer minime
rerterritus, tabeilas manu haud fegniter tenens , fe- ^ Ut|Js , ubi cum lupo foras proceilerat , gymnafium J-Pente corruit, prseceptoveraque ac condifcipulos o- °pS °ppveffit, iuperftite fblo Gelone.
^ ^r&erurb Lupi figuram , in fempiternam Lycaonis . - cadia; regis ob mfignitam crudelitatem in lupum qverfi memoriam , in coelum locatam efle ajunt.
|
|||||||||
|
i-P ^ortales illa visa perpetuo recordarentur , quam
Puceat Deo crudelitas. Lycaon autem Cecropis |
|||||||||
|
w0eruenfium regis otV^ovo? , fuit Pelafgi love ac
fiv e Prognati, ex Meliboea Oceani, Heiiodo tefte, liue>Ut Apollodorus 1. 3 vocat, Cyllene nympha fi- Hf ^ Pater *~am$us 5 cujus mentionem fecimus k 'gnum JJrfx majoris & minoris; item Dice ; quse iti /°Pem 5 t£f e Hecataeo , ex Apolline genuit. Hic fiy ^ata ,nutatus dicitur a love; quia ad aram lovis Qa ^pollinis Lycasi in monte Lycso infantem ma- ou erir- ■> nempe Arcadem Lycaonis ex filia Callifto , huJ*1 ^L1piter iiie comprefferat, nepotem ; atque fic fap.i anum ubaverit finguinem. De quo videatur Pau- iu'3s ln Arcadicis. NonnuIIi dicunt filios ejus , quo- f0 ^Pollodorus quinquaginta, alii plures enumerant, c0(alla aci coenam invitaffe , eique pueri maftati carnes pan?s appoiuifTe. Qua re lupiter permotus , eos I fiip0111 falroine percuflerit, partim cum Lycaone in Qe s transformaverit. Sed»juvat audire Hecatjeum ?**' ft!!°8lar*1# Z '' PelaJg»"fetIovis, & Nwbes fdms , knt \*m Lycaonem e Melibcca ffcepit, five, ut din ma- ¥hs e y^ene- H'c e% oraculi refionfi impermm ade- ' wdtos ex variu_mptw fufceptt ftios xqm1 impios, ac T 3 rpfi
|
|||||||||
|
W C OE L V M ,,„
ipfe patet. Jnter quosfuit Mcenalus, qui nomen dedit ct ,
tati Arcadics ; Thejprotm cum NyEUmo, & Ct#** Lycm, Menim, Macarem, qui Macareas Arcad^ ■ bem condidit; Melenem, aliis Mtenalcem diElu* , ". Jldxnalas oppidum adificavit non procul k Megaiopolt '■> . contim, qut Acontium Arcadne oppidum defe no&if^ ,' Chanjim, cjui Charijm j Cynethm , qui Cynethte no0efl dit; Forro Ffophts ,Fhthinm, Telebons, lALmon, ^. ^ tinm, Stymphalm, Cletor, Orchomenm , & ahi. 010* *• igitur horum admirabilis erat improbttas, & temeritas- ^ qmdem vel ipfo Iovi in pauperem operarium verfo, 1 - in hofpitium invitaverant , dicuntur intefttna cujufd^ .^ infantibm indigenu commifta cum alits epalanda dpwf u. fd fcelus abominatus Iupiter, menfam fubvertit. ^ r <$. cm ille in Arcadia vocatus eft Menfarius: & "^rjr civitas poftea exftruEia. Imo filiorum alios una cum fj° L, caone , cum ipfe quoque inhofpitem egijfet , fecit lupo5> .^ fulmine percu/Jit. Ab hoc tamen rurius paullulufli cg Ovidius ; apud quem ipfe Iupiter Metam. 1- * loquitur : Arcados hinc fedes, & inhofpita tebla tyrannt
inqredior , traherent cumfera crepufcula noBe^1' Stgnadedi veniffe Deum : vulgufque precart cmperat. Irridet primo pia vota Ljcaon. Mox ait, expenar, Dem hic, difcrimtne apw ' an ftt mortalis: nec ertt dubitabiie verum. NoEie gravem fomno, nec opina perdere motte me parat: h<ec illi placet experientia veri. Nec contentus eo eft : miffl de gente Molojj^ obfidis unim juirulum mucrone refolvit: atque ita femineces partim ferventtbm artus mollit aquis , partim fubjeEio torrutt igti- .^ Quos fimul tmpofuit menfis. Ego vindiceft^ in dominunt, dignos jverti teEia penates. Territm ipfe fugtt: naEiufque Jilentia *$%?& exululat, fruftraque loqui conatur: ab tfj° colligit os rabiem, folhceque cupidine c<edts i^. Ktitur in pecudes, & nunc quoque fanguiMh fn |
|||
|
ASTRONOMICO.POETICVM. z<*
In villos -abeunt velies, in crura lacerti:
c , fit lupus, G? veteris fervat veftigia formas.
<* nec folus Lycaon cum filiis fuis tum inlupum
ttverfiis dicitur; verum etiam alii complurcs fe-
jj etitibus temporibus : qui tamen decimo poft anno,
r per novennium humanas carnes abftinuif Jent, rur-
p. *aciem receperint humanam : ut legere eft apud
fia,jianiam , & Plinium N. H. 1. 8 , e. 22 , item
• ^uguttinum de Civ. Dei^ ubi ait Varronem hsec
feA?11 ^e Arcadibus trans paludem quandam pro-
q ls 5 ac decimo poft anao reverfis tradidiile. Hos
^rtnani vocant ft>cr-ft>cffc/ five Belgica diale&o
^t-tDoIbf 11 / i. e. lupi amhulantes , & Wlhtt-
|
|||||||
|
ter ! *V °iual* dicas ft>ti»Ct;-ft>6{fc7 rurfks lupi, per in-
luVa'^ k*pi , ad diftinclionemlupi brati, qui femper . Pus : Llt ^br. Ortelius in Thefauro Geographico c terPretatur. Gaili dicunt loupsgarous, & dialeclo Pi- Qica warous, ac fi lupos vanos , five vagames dixeris :
ilh°^ tamen Francifcus Phcebus Comes Focenfis in c r° de venatione interpretatur gardezvous , id eft, Ve*e vobis ; fed perperam. Grsecis vero taiis eft ^"«"^co^j. (fix Yoolk mcttfcf) , homolupinus. Vnde laK * ?tt"77'06 5 noc e^ "■> melanchotwa affedio, qua qui ne°rant» luporum morenoctu egrediuntur, & do- j „ lUucefcat inter fepulchra diverfantur. De quo vi- * AgeMurnl. i4,c.iy.
lun Vero V1^entur ejufmodi homines crudeles in "°s efle converfbs a veteribus, ut eo paclo caete- r a crudelitate abfterrerent , & ad hiunanitatem „ °carent. Nam nunquam crediderim Lycaonem , jpr 10s in lupos vere converfos effe: quamquarn id ^m plurimi affirmare audeant. Et fabula de Ly- WT CX C° origiriern cluxifle videtur , quod ille, Dot at° ^rca<^e puero ex concubim filias fua» cura quoetltlori quodam rege prognato , five potius alioali- gn ' regem illum offenderit , adeo ut ab eodem re- in 1 torte ejectus, vel alia aliqua contumelia afle<3us, /cauthropiam inciderit: quaj talia illi phantafmata
T 4 ciebat,
|
|||||||
|
tys . C OE L V M
ciebat , nt in lupum fefe ob lupinam crudeliw£e ^
transformatum imaginaretur: quemadmodum eju»11 di morbo laborantibus accidere fcribit Carodc"11■ • Atque ea causa in regnum forte reftitutus , & eX la infania ad mentem faniorem reverfus, in ^™?" Lyceo Lycofuram condidit urftem , & in eo temPiu Iovis Lycei; im6 ludos inftituit in ipfiufmet hono1"2 ' quos KvKouot, , hoc eft , ut Romani dicunt, ^f0j calitt vocavit. Lupercal autem locus erat Rom# *■ ,■ Arcadise deo confecratus, ut ejus, tanquam prse11 paftorum , beneficio, greges , & armenta a lupis £ eflent: & in hoc celebrabantur lupercalia menle * bruario in ejufdem dei honorem ; imo lacra facisP Lttperci, hoceft, Panos Sacerdotes : qualem £1 que M. Antonium exhibuifle legimus apud C,ce nem in zPhilipp. Videaturde hoc quoque $ciVlu{ in "Virgilii 8 jEneidos, & Ovidius Faftor. 1. 2» horum facrorum originem fatisfuse defcribit. fl Verumenimvero nos fub hac Lupi cceleftis p%. ^ colamus potius, ex ultimis verbis lacobi Patria1" ^ Benjaminum Genef. c. 49^.27, benedicentis, me riam Lupi tlltus rapacis, <pz «%?#£ captums, ^JP^-^ae tem redditurus Jit prxdam. Quod Eucherius aJl" de Pauli Apoftoli converfione intelligunt. |
||||||||
|
XII. ARA; iM^afrobctYWtfyv-tifcfy^
§tut\'-f)6§e I Das 933eirauclj-f«0i Ciceroni, Hygino, & Avieno Altare, 1l.
|
||||||||
|
dicas alta Ara , Altarium, Martiali Ttym
|
ell*
|
|||||||
|
Polluci, & Xenophonti Vefta, &U ; CaPe '
Pharus, aliis Sacrarium; Templum; Pute»$ * cus, Lar ; Thuribulum, Acerra, Prunar^ . ceptaculum, Ignitabulum ; Batillus , Ara Thy^ ■ matis -, Ara Centauri, chironis: Gra?ce P^ &vfA,iaT^cv, & QvcnctMe/Gv, ara, acerra, |
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. zj>7
^lum, Proclo, & Arato %-n}y.w,ara; Wtntn ,
C^^^five Qvitkos, thuribulum; QvpiAfi, altare,
vvca , macio, facrifm>, (iiffio , five Qv[m<Lu ad-
^0 , odores incendo, fuffitu affio ; AiQctvuTtg,
' ufibulum -, @>YJ{ji.a, & (Zupig, altare; i%a>&.fo-
4 ) altare , & l%ct^}g , foculus, five s*^«g/o»
^ribulum; 7rvpd^vr\ five Trvpetev, ignitabulum :
brasissnprta^r&ip, a radice mi facrificavitma-
"ndo, victimam immoldvit: Arabice, ut vide-
lr > novo vocabulo Almugamra. Horizontem
°ftrum ftringit media no&e fub finem Iunii
^eridianum tranfiens : & duodecim in globo
n°ftro compkaitur ftellas.
in • us' ac ^* numerant folummodo- fiex , nempe inferiores
j 'J° -dltnri, fupeiioribus quinque flammam, & fumum confti- iii ■ Hs exc^ufis •' Bayerus autemoelo; nempe 2 terUA magnitu- in f un!im "2 -Arzjummitate meditullium occupantem, alteram 'oJn'^sr'ore parte flamma ; & 6 quarta ipfim Amm, ignemque fiuueates , omnes %, & g naturx. r "■ras extruxit, ac dedicavit antiquitas , ut pietatis
tiu C-r^a ^eam indicium fint, precefque facrifican- a j j? 'gne , ut fibi perfiiafum habebant, internuntio , i eum deferant. Ignem vero internmcium eo voca- n *"■' Sll°d non tantum inter humanam, cceleftemque illi fl.ratn.' ut amvax noftrse lumine tam pollentis, quam j. trantis fymbolum , medium obtineat; undeVirgi- 1Us^n.l. I2: > t> fe, , Tangoaras, mediofqne ignes :
i tur etlam materia; adha^refcens, femper in fublime fera-
conV -^U faperis hasc inferiora , rerum noftrarum
l;g ClUs •> manifeftare, ac eorum animos nobis conci-
bany Ve^lt- Et neque preces, neque thura, aliaque li-
«ria lna utar3ant' nm facrificans , precefque fundens
tn0cparam manu apprehenderet, five, ut Virgilium
oiocutum vidimus, tangeret. Videaturde hoc
T y Macro-
|
|||
|
*98 C OE L V M
Macrobius Saturnal. 1. 3, c. 2. Sane aras five altar^
pietatis humanae fymbolum fuiffe, teftantur tot ^P^' ratorum, aliorumque numifmata , ut T. iElii C«iarl Antonini, Hadriani Augufti, D. Auguftse Fauftin£B' &Lucilla2; in quibus plerumque fimulacrurn ma11^ pafsi confpicitur ante aram cum infcriptione, Pl t A s. j* Caeterum Aram de qua hic agimus , coeleftem a
notare ajunt aram illam juffu Deorum a Vulcatt » five, ut ait Eratofthenes apud Arati Scholiaften, a ^^ ; clopibus , nempeVulcani fratribus & miniftris , & r \ ftructam; fiiper qua Iovi adverfus Titanas bellu111 >. j cepturo, fidelitatis facramento Dii omnes ftrinxere. Titanes autem, qui arma adverfiis I°v ceperunt, fulminibus poftea detrufi funt ad in*e!vL' dicuntur Veftas five Teme, & Coeli filii , tefte ~L pheo in Hymnis, & iEfchylo in Prometheo. Et ^ gyptii ajunt Ccelum ex diverfis uxoribus quadrag10 |
||||||||||||||
|
quinque filios fufcepiffe, atque inter hos feptenc
eTitaea: undeomnes communi nomine Titanes |
eC
|
|||||||||||||
|
W
|
||||||||||||||
|
di6tl; ipfa vero poft mortem Terra ; ubi divino5 _
nores fit confecuta. Filiam autem natu iria.r .>. vocaffe Rheam , & reginam; quas fratres educav- Videfis de hoc plura apud Diodorum 1. 3. Ali>ta . majorem natu filium fblurnmodo Titanam dixelU at ejus filios , & affeclas , imo & fiibje&os, Tita0_ Hic precibus matris Vefte, & Opis , five Rheas, *-e rifque fbrorum obfequens , Saturno fratri ir°^e, ^g quod jure hsreditario ad Titanum pertinebat, ea » ceffit, ut Saturnus filios , fi quos fufciperet ■ fj13 ^s los , omnes occideret: ne Saturno decedente aa jP imperium deferretur; fed rediret ad Titanum- ^ ille, ac filii ejus Iovi, qui Saturno progenitus, cta q' lum contra foedus educatus fuerat, ac paternLirr? x. cupayerat regnum , tanquam illegitimo luccefl°rl s lum intulerunt. lupiter autem fic contra fe ^v^i', armis excepturus, antequam expeditionem adof1 ^ |
||||||||||||||
|
Deos bmnes , ut modo diximus
|
||||||||||||||
|
%er m^.
|
||||||||||||||
|
ASTRONOMICO-FOETICVM. 199
Oegit. Et hi jurarunt ie Iovi fidem in ferendo auxilio
^ncte fervaturos. Itaque auxilio Deorum devi&is
^anibus, lupiter in perpetuam rei memonam A-
atn illam inter aftra locaile dicitur.
• ^"i tamen aram hanc in ccelum collocatam dicunt 8ratiam Chironis Centauri; de quo egimus ad fi- o^urn Sagittarii, & Centauri. Nempe quod lupum, lUl etiam hinc Vttlima Centaun dicitur, & Ara; in ccelo
p°xirnus eft, inejuimodi ara immolaverit. Quae in- 0)ul Sc Chironi ante oculos fit pofita , ut ejus infi-
jpIS erga Deos immortales religio , & pietas in per- petuum demonftretur. teli-6^ ^emtis ^ifce ar*s fabulofis , illam potiushk in-
U .?f °dam cenfemus, quam Mofes ad hoftias Deo j aeiis immolandas exftrui curavit ; ut videre eft ►v, Vli- c. 1, v. r 1 : five, fi maeis placet, Thuribulum ^plilfraelitici. ^III. fcORONA AUSTRINA;
bit $ftita&$-$to§MI iw <54t>cr-f tanf? >
°rcna Sagittarii; coro/hdve Spira Aujlralis,
xJrtdionalis, & Notia ; itern Sertum aujlraie;
-/Pparcho Caducem ; aliis Orbiculm capitis:
f*ce Proclo Kri^zetov, five KypvKiov, ideft,
"ceus iive merces, cjMtz datur praconii five
" *dicationk nomine; 'ov^vio-kov , quafidicas,
v Unt, parvum coelum; &{pdviov, corolla, &<pd~
4/ ■' *Jertum, Arato Stv-npog sicpctvag, corona
v rf ' fecunda, ^(pavoai nvTsgy kvkXo, ; aliis
"«■■"ov, capitis geftamen; item 'i|/ow? r^o%(&%
l ,a Ixionis : Arabice , fed novo vocabulo, A-
^J1 «Igenubi: Ebraice "*« & "v% Meridia-
m gemrriis fuis, five ftellis, juxta globum
noftrum
|
||||
|
3oo C OE L V M
noftrum, tredecim illuftrat, no&e media <•'#*
eunte Iulio horizontem noftrum ftringens. Totidem & Toflellus , & Bayerus numerxnt : nempe qtt»ttV>
qumrta magniPidinu ; 7 quint4 ; & Zfextd : ex quibus quittuor ^ $ , & S > reliqus, ai Jj , <& $ mturam accetlunt. Corona vocatur non a cornu , quod regiam pofd'
tiani etiam in facris Literis defignat: fed potiits a a#* vitate; nempe a Germanico ftttm/ vel from/ quafi dica gat om/ five potius Hx;X-om; ex quo Latinu cmvm: 1al,* circa caput cwvatur , vertuur. Vnde & ipium cornt*, . Graecum x^p«j , quod fe incurvet, diclum videtui- a & Germanicum f rof)ttC * imo ipfum fX«a% I firtum i . f rrtfjtt / hoc eft , fiphon, epiftomium , & geranus five|^' machina , qucc vafta onera in altum ejfert , harpago : lZ Belgicum htOHHtlt 11 / finuare, fieclere; unde abjeC t, htmktl, cokts, Germanice <tlt wcttm I a iWj^ JfClt / h. e. contorqaere, volvere; item frattf \ tXUXWf q. d. ftci> frftmmcit/ agrotare: item ffatttpf/ -^ ^ (mns, nervorum contractio , & quaji incurvatw,; tXA^}. hamtts ,fibula; frumpcit ,contrahi &ctormtmbus ventr^ borare; item frtJHcit / ftoltctl/ crifiare, mmquere;Lin Latinum corolla : item fr<tlt6 / cnfptts , frttf? / cant"0 ' rotmdus , gcfrofc, inteftma , &c. f Coronarum vero varia apud veteres celebraba11
genera. Inter quse prsecipua eratit Diademata, ^rtJ% & Nimbi. Alitne quas & Tiaras dicunt, in ^ Py inprimis ufitatae erant ex byffo. Diademata vero ° culi plerumque ex a.uro , & gemmis capiti c'r dati. Sed & fafiias quoque diademata dixifie a H ^ mento eft , quod Alexander Macedo dicatur, dema fibi demfifle , ut Lyfimachum in frontE v ratum deligaret: quod huic aufpicium regalis P°^ -J tis fuiffe Scriptores indicarunt. Quippe *a ' ud ipfum fignificafle liquet exeo , quod Porn.Pe°., rg' Ammianum obtredatores objecerint, giaj■'majeftatis infignia ; quia tegendi ulceris 0- crus aliquandiu candida obligaverat faicia. - 'fl^s |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 301
Jlls ei"u'm dixerat nihil referre , qua in parte corpo-
sregiuaj portetur infigne. Atquehinc quoque can-
aain iilam fafciam , quam corona? laurea; Ca^faris
\,a§*ni impofitse adulatores prasljgaverant , Epidius
J)riiius , & Cefetius Flavus tribuni, tefte Tran-
}I p o 5 detrahi jufferunt: nercpe quia rex falutatus
^tafci confueverat. Et hujufmodi candidam fafciam,
tegum efTet infigne , a Libero five Baccho inftitu-
7*ttadunt Graci.
„ ^enique jsfimbi transverfie erant fafciolae ex auro ,
. 'inteo afTuto. Quin & luminum radii, quos circa Eelorum & Sanclorum capita pingere fblent , vo- Ver a* nimDi- Et ejufmodi nimbus in ftatuis regum an a P^erutncIue duodecim radiis pingebatur. Vnde r:e Virgilium ^Eneid. 1. iz, Latinus rex inter M- ^ 3 & Turnum fcedera fanclurus , Quadrijugo vehitur curru , cui tempora circum
aurati bis fex radii fuigentia cingunt, fr x ^0^ Avt fpecimen. -— g rte n^os ille defumtus eft a Mofe; qui divino af-
cir US umine ■> ejufrnodi nimbo , hoc eft, radiis igneis °ci ]• CaPut confpicuuserat, adeoutfplendorem ejus, fe ls a<^ obtutum cazcutientibus , populus Ifraelitiats Vei e n°n poffet, precibufque ab eo contenderet, quo c_ ta ad eos facie loqueretur,- ut videre eft Exod. cUnH' V" 2^' ^" 33 : uDl in Ebraico eft V-ti, quod fe- tw UQl Rabbi Salomonem valet, Ittcem emtttere inftar titjy*' -^fempe a V% • ex quo Graecum xi&t, & La- ^io^ Cor?u flux^e videtur. Atquehinc, occafionem cj^ 3ue ptsbente interpretatione vulgata, qu« vertit, blls c°*nifta efletfacies Mofis, a pi&oribus cum comi- ijUo ^\nis ^atis inepte effingitur Mofes : imo Liber, in i*u , oies expreffus, ab Orpheo in hymnis dicitur ^"er^^ ' noc ef*' tamicorntt; & xi&fQopt, cor- ^Ph y ™vZ°P*™mt * tawwa ftonte prtedittts •, item c^s ■ »,l B*f^w? "IaK^°^5 Bubulis cormbus prxditus Jac- ^W uripidi in Bacchis -jwuj.xsfo« S-sss Tauncornits |
|||||
|
His
|
|||||
|
y» C OE L V M
His additur & Titulm , five, ut prius dixere, Tmtthth
a Germanico fUff) I tUUI five ttti)i l)om / corntt, ve» potius bmcim ex cwnufatla: unde fCUfC / cucutiui tnW" luctum, Gallice un cornet de papier; & Latinum tutt*5» *#&##*, quafi dicas kfuftfcf / itml)6mcf / cmdftts >
comuta galea tettus , tttit CUtCttt fiom bul)fC iUttfy&r?'
Erat enim redimiculi fpecies , five ornamentum capit1 inftar coni , five cuculi, aut cornu in fublime furgeos purpurea vita redimitum, flaminum gentilmm, eoi'uirl> queuxomm, & miniftrarum geftamen. Ejulmodit^ tulus eft adhuc hodie corona illa, quam a gentiu1_ Sacerdotibus mutuatam gerit Papa Romanus , tripl1 cucullo in fublime furgens , ac auro gemmifque ra' dians. Atque fic ornamentum Pontificis Romani nWg1 accedit ad Pontificum gentilium geftamen , quam aA illud EbraEorum ; quorum frons infigniebatur laffii^ ^ aurea nomine Dei inefTabili tetragrammato notata > quam vulgo Fetahm, nimhov dicunt, vocabulo n§ & *rh iiVe *>3: hoc eft, lamina, braciea , forte co&' pofito : ut videre eft Exod. c. 2.8, v. 36. Verum noftra haec fideralis corona nullo radiat au '
neque gemmis; fed ex duobus hederas ramufculis, 1JV ' ut alii pingunt, altero hederas, altero laureas rar0 ' qualis decerni folebat Poetis , plerumque confrcl. » folis intermicantibus ftellis. Atque hinc fufpicarl n ceret eam fignificare coronam illam,qua2 CorinllS'r| Thefpise , neque ei, qua; Ovidio familiaris , fed * banas five Tanagrseae Archelodori ex Procatia nlia3> . Mirtidis difcipulas poeticis ftudiis clariffima: fult. ^ dita; quod Pindarum Lyricorum alioqui pnnC1P melico certamine quinquies fuperaverit, ac quinq . pigrammatum libros ediderit. Et Corinnas huJuS ^ dnram capite tenia vindo , in argumentum 1°rte ^ jus vi&oriae, five principatus inpoetica faculta e , ^ Tanagraeorum Gymnafio fe vidifie teftatur Pau ^^ f Aurocabalos tamen poetas , qui poftea lambici 1 J^ fola hederi coronatos refert Athenajus ex Seno t- |
||||||||
|
Grammatico.
|
p0e
|
tis
|
||||||
|
I
|
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3cj
• * °etis autem hederacea, ac fimul laurea illa tribue- 'ir corona, non tam ob perpetuam utriufque viridi-
■ em ? quas perennia eorum fcripta fignificaret; quara
,. hnjus , nempe lauri, infitam ingenio vim, fcecun- j i atemque; ac illius, nempe heders, pertinaciffimum „ .°rem , ac artificiofum conatum, dum parietibus five £ °ribus adhaerefcens, paulatimque furfum repens , ^ata petit faftigia , ac tandem vi&rix evadit. Nanj
j- ? Natftra Iblum, cujus fymbolum eft kw# , Apol- ls arbor , requiritur in Poeta , fed etiam naturas
p ^s, & perfe&rix Ars indufiria, ac Iabore per- p ,u° parta ; quam hedera notat. Vnde Virgilius Cl> 7:
c x Paflores hederA crefientem ornate Poetam.
\> e^Ua;libet alterius imbecillitati fuecurrat oportet.
Nempe A4ediocribns ejje Poetis,
j>. «o« hornines , rion Di, non concejfere columnx. p ..c Horatiiis ambas optime cdnjungens , fn arte et- fic canit: - Evp quid ftudium_/?w afozft? w»4,
nec rude <jmd pojjit ,video, ingenium. Akeriusfic Seci "&*ra pofcit opem res, & conjurat amice. $ue ^ fa de coronis legas , fi vacat, apud Agellium , bro 0r"uai, imprimis autem Cl. Saturninum in ed li- Uqi .' 9llern de illis evulgavit. Quin & vide fis quse Ibi S lPetltis ad coronam Septentrionalem fiint dicla : I ^on ^f^6 confideravimus coronam. ,Quam tamen y uui ad Auftrinam referunt. ' rotia rUttl a^U dicunt Bacchum Graecanicum hahc Co-
tjje ^11 .aD illa Ariadnas diverfam aftris intuliffe , in Pjar oriarn matris Semeles Cadmi Thebanorum regis Sue1*10111^116 fiiias aD inieris reportatss. Multi quo- ati!ec>OCailt Coronam Samttam, quam tit ludentis ab eo ^iea fcribit H?ginus- Sane ad eJus Pedes l11^
fcQtiL • ln §loDO ee,nfpicimus. Vtut fit, nos tamen
^tlilentlorem nuie afterifmo cenfemus Cwwww*
s primilfraelitarumregisaf) ejus occilbre fuccef-
fori
|
||||
|
go4 C OE L V M
fori Davidi oblatam; cujus mentionem ingerit Sa-
muel 1. 2, c. i, v. 10. Nifi dicere malis fymbolum > five prototypum Coronx illius jnftitias, ac honoris /0"' pitems , qua Sol juftitise in vita seterna luos corona' oit Ele&os, Apoc. c. 2, v. 10, & 2 Timoth. c. 4' v. 8. XIV. INDIIS; btttiftofyl t>a*
SJRoljrai-acftm.; Homo Indianus five Indicus, Sagittifer meri<*[
nalis; Cirnm ; Grsce 'lv§og , 'oVfofp^^ 'ivS**0*' Qui Septentrionalibus populis nunquam con' fpicuus, duodecim in globo noftro contine ftellas. Totidem & Bayerus , & Schitterus numerant.- ncmpe f tl . ,
magnitudinis in cstpite, humero , $fjagitta; 2 quartn w ^' j§r> rurfus ^ cfiinta per relicjtmm corpus difperfas, Hanc Indiani hominis imaginem inter aftra 1°
tam volunt, in memoriam Sagittarii illius Indiae ce . berrimi, qui Alexandro Magno experimentum a ^ fua;, ut fcilicet per annulum fine errore fagit£arrj. s mitteret, poftulanti recufavit, dum per plufculos eamnon exercuerat, adeoque timeret, neaber*a Meminit ejus Plutarchus in Apophthegmatis. Cirnum vero vocavimus in memoriam Cirnor .
hoc eft, populi cujufdam Indise celeberrimi ■ ° £
viperinis carnibus ali tradidit liigonus; atque ea c
centenis quadragenis annis vivere, imo neque in
pite, neque in veftibus fiiis nulla animalia no*1 ^,
nerare. Et eandem caufam videtur Tertullia°u -3
ferre , cur tanta cervo fit longaevitas : nemp£ lgJV
ferpente paftus , juvenefcat. Vivacitatem aUte0£riO-'
vorum arguit Cervus llle ab Agathocle SytacU t0f-
rum tyranno interfeclus ; cujuscollum cingeba :„
ques aheneus fuperindu&ajampelle te&us, cU Sc,
g
|
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3©f
^aphc , AI0MHAH2 APTEMIAI, hoc eft , t°?ttedss Bian<e. Diana? enim Deas venatioriis , ac pi-
v ^ionis facri erant cervi , & multi pifces; quibus ^ttiasirne deleclabatur. Hinc aureum ei currum a
nls candidis tra&um tribuerunt antiqui.
i * ^aeterea quoque Diofcoridi traditum eft I. a, c. 16, p ^iines ,■ qui viperis conditis vefci confueverint, quod ad| rnus ^ 3 dealim. facult. jEgyptios facerefcribit, j. 'Utnmam fene&utem incolumes pervenire. Atque v c minime obfcurum eft , cur tot Romanomm in- c nia|itur numifmata, m quibus ferpens conipicitur ^^1 infcriptione Salvs PvBlica, five Sa- j s Antonini Avg. aut Avg. Cos. ad»*' r"c' QB'n ^ "?* ^e^«"*jjpc eft , medicamenta 'vetiusomnis generis venena, quorum mentionem
fe ^11-^ "M?61^ Nazianzenus , &n>' twv fi^wv, .<? £<?- rjs ' ^ique roaxime feris ac perniciofis , nempe vipe- > *&r i^o^ijv ilc dicla efle muki cenfcnt.
qu *terarn dehac, & ejuimodi noviter adinventis, r0 lequuntur, conftellationibus , utpote nobis Eu- fiiaj3^5 aDfco'nditis , Bayerus Tab. 49 Vranometriaj 4i„ lc icribit; Dkodecm h<sc Tabula novm sxmbetfche- Cow"/P w > frtftim ab Americo Vefputio, partim Andrect ?%V2°' ® fetro Medinenfi obfervatas: qms certum cui- hoyipFfiens locum, Fesrus Theodori nauclems peritiffimus kae.J me annotatas, fecundhm Aflronomonm normam, di- er correxit, pubiiceque divuigavit. V> GRUS: b<t Kwtufy l Rrofyn-w&ll
ba& 8van(fyn-&ftirn •> k Xf^ ?*fce mt*° ^artia^ Avi$ P^medea,
c0j auphadis, Virgilio & Mantuano 1.1, de Wrtern?' ^WBW' Lucano Bijionia • non- fre* S P'°' ^ e^' Pu^m gruiti alns Phmnieo- ' } noceft, aUsJive pinndt rtibeas habens, V cujus |
||||
|
3o6 C OE L V M
cujus meminit luvenalis Sat. 11, & Mart*al;
1. 13. Hifpanis appellatur Flanbant: Gr#c »7 Vi^,veg, Tyrrhenis ov&tpjs, Polyrrhanis oz^f id eft, grm ■, aliis 4)<>mj"'r'f*(?0? : Ebraice *' Europa^orum horizontem tantum ftringit; *n' dis vero & meridionalibus popuiis tota Pa' tet, .12 conftans fteilis. |
|||||
|
_^________________________ ,ipt
Totidem ntimerat & Baytrns, eumqfie fecutm SchiUerm ■ ne,"\.
3 fecund&magnitudinit inda, Litere , 0>ocule, 3 tertii tit * 'J & cauda , 2quart£,&4. quintA.
Grus prasterquam quod vem, &c hiemis fit fymboju '
cuflodem quoque ac OQjlantem,pfttdentem, rerut&J1* >■ mitzm indagatorem, morttm veterum , & congruentt£ 1 ° & nisqae obfervatorem , laborifque toltrantem denotare pot ,j Quippe rediens unde ad. meridiem , tefte Mliano A. 1. 3, c. 13, menfe Septembri difcefferat, tacitufI'' iive faltem per intervalla vocem emittens , taroe",^ voiatu triangulari figura aerem tranans , verem , aC ^ mentius ccelnm nunciat. Abiens autem inftante rl/»3C re , quod aeque ac calorem, peregregie prsient-1 > . in altum feftinato volatu fublata , vafto gutture cia g£ tans , five clangens , hiemem adefie fignificat. ^ excubias tota node difponens, mftodtx ac vig' u[- eft hierogiyphicum. . liias vero excubias agufl£ V^ dam ex ordine fuodelecti, iapidem pede altel° rQ, ftinentes, qui laflatis fomno decidens,negligennan -te nitu coarguat. Cetera interim dormiunt , c " ut fubter alam condito , alterais-pedibus infiften^ |a&1 traditurn Pliuio 1. 16, c. 23. Ad hujus rei exe^fcj-} Alexander Macedo, ii quando pervigilandutf1 -j,3fjj brachium fupra vas aheneum ledlo appofitum, r ^ argenteam manu complexus , exporrigebat '">_$$' fomno forte vi&us , elapsa naanu pila , fbno1"" el- pitu excitaretur : ut teftis eft Ammianiis M Iinus. 0j if Porro pmdentiam arguit , qubd node J1iajifle
|
|||||
|
f . ASTRONOMICO-POETICVM. 307
. 'biime volans , lapidem pede geftet , quo lapfu e- j.s exploraret, ur. Ariftophanes Byzantius credidit, j. Pra terramne an mare yolitet: five , ut mavult JE- aUu.s ? g^ Maximus Tyrius, quo imbeciliitatis fuas
,; '"cia , onere quodam adverius ventorum impetum
a arjiliret. Et ea causa arenarn quoque degiutire,
r troque fufceptis lapillis ad moderatam gravitatem
lburrari tradidit Solmus.
. VJlin ScordmU obfcrvanti*, 8Cinmoribas perftveran-
* fytnbolum eft; quia & pennarum colorem in ex~
rflam ufque feneftain retinet, & in voiatu ordinem v rtlnaciffime ieryat. Hunc vero primus obferyaffe /CltUr Palamedes Nauplii Eubceae regis Neptuno & ^ %ttione filia Danai prognati filius , Ulyffis fraude, ^ ^omerus & Ovidius teftantur, a Grascis interfe- 0j ,s/ _E)e quo apud Phiioftratum legas , quod Ulyffi r /l1Clentilitteras non ab eo , fed a gruibus inventas, iti P°^erit, grues quidem quod ad litteras nihii ad- eniile; verum earum curam referri ad ordinem , p ern UlyfTes , quippequi toties HecTrori , apt Sar- §ef0r" ' aut ^'nese i*n belio obviam fieret, ordinem Jx ,ei L1!ffe dicitur, nunquam fervare' didiciflet. Nempe ianiedes ex harurn avium inter volandum ordine , f r ai triangularem efle prodidit Ariftoteles , in bello ljt(.Jatl° ordinem aciei, & teiTeras, hcc eft, tres VerffTS ' a^S a#amor ' u£ ^111^ ^ %* %j& ■$> U1~
W' e/ertur' Atque hincgrues vocantur aves Fala- "ice . ' e vo^ucres NanpUafLe: Strjmonns vero^ & Bifto- "Tfw ^Ula aPua" Strymonem fluvium , & Biftonera VI1(i Cla3 lacum per asftatem maxime morantur: ae Lucanus 1. j : otrymmtiftp gelidttm brtima pellente relinqttum
k _ potum te, AJile, Grptes.----------- res $Ue jdboris toleramue funt fignum. Et hinc vete-
Volent°minem .^ac>oriDUs minime fatigatum indicare
^Ueb^ ' m CJUS rmnum ve* a*as 5 vei Pe^es gruum
aut- Quippe & eos.nuUounquamlaborela£
■V 2, fefcere
|
|||
|
30$ C OE L V M
lefcere sjunt 3 ^n ncrvos cx *i iis & cruribus gruuflJ
gerant.
Praeterea gruum quidem imaginem inter afira loc3'
tam iuipicari quis poflet, ob pugnam , quam cuJJj
Pygmseis comrniflfle fabulantur : ut eam defcripf'
luvenaiis Satyra 13 :
Ad fubitas Thracum volupres , mbemque fonordrt*
jPygm&us parvts currtt bellator m armts, mox impar hojii, raptufqne per aera mrvis unguibus a fieva fertur grue. St videas hoc gentibus in nofirts, rifu quatiere : fed iilic , quanquam eadem affidue fpeQentur pr<elia, ridet nemo : ubi tota cohors pede non efi alfior uno. Videatur & de hoc-Plinius N. H.l. 4, c. 11, &n'
ftoteles H. A. 1. 8,c. 12, & Strabo 1. 1.
Verum nos malumus Gruem ea causa fteliis illatai
efle; quia , judicio ipfius quoque leremiae Prop«et'
C. 8,v.7, obfervator fit temporumviailantiffimus.
XVI. PISCIS AUSTRlNUSi
Pifis Aufralis five meridianm & notius; ?fJ.
Capricomi, fub qtio pofitus eft -y inepte ^£ Zodiaci: Grazce ix,Qis vouog, quibiufdam p*7 < id eft , magnus, itern fjt.ovsLlcov, folitnri^> differentiam duorum parvorum in ZocB3 , ■ *t / $*
conjun&orum: At&bice Aihaut, & Jlhatf\
genudi. Tranfit meridianum no£te media ; . rnedium Augufli: & in globo noitro *5 - gnitur ftellis ; quarum illa in ore Ara vulgo Fomahand, Fumahant, Fumaihant, tabant, vel Fomahaut , rettius vero J . ^ Schickardum Phomol-cuti, hoc eft , 0$f-v.cci |
|||
|
mm
|
|||||
|
f , C OE L V M 30?
Clficet notii, Gr„ce ^01 T* W^og di£ta> o-
^nium eft maxima, > "flellus numerat 11, f^ extra figurctm 6 : Bayerus ■vero 12;
?e#»#»z /■«>»« mstgnitu&ihis in ore, ut diximus; 9 m c<»/>iVe , corpore reliqao qmrt.i ; & Zin ventre, & dorfo quinu , 0- e$ de ^ natura. ■p * Hcis apud ^Egyptios Sacerdotes erat fymbolum
°/>Wz; quia ob aquofam, ut flifpicor, materiam,
^.la conftat, cito putrefcit , & nullius fere; eft 1111-
fc'klent'' ut ex eo aPParet' qLlocl vEthiopes fblis pi-
lbUs viventes admocium brevioris fint vit„. Neinpe Daf'^ant ut e^ aPuc* ^atonem m Phoedorte , nihil
p ^ln mari ■> tanquam re prophan^ , Iove dignum. ■* ifiis repofitns apud Plutarchum in Sympof. dec. 7,
ji.4j eadem ratione denotat hominem fbrdidum,. ^nc eft inter Plauti dicleria; Tifw neqnam, mfi, recens. re vero, cujus excrementa pifces dicuntur, Pytha-
p tas forte non alia de caufa Smtrni lachrymas vocavit, i _arn Ut ejus impuritatem innueret. Et pifcibus abfti- t e juffit, ut quibufdatn videtur, ob fanctum , quod q to femper zelo inj ungere folebat, filentium. Nempe k"';3 pifcis,propter taciturnitatem fiiam, filemii eft fym- °JtllT> tfl 1 ' , • • > J.,. ■
a ^u. vnde proverbium , magts mutus qmm pijcts.
kv <f? OD eam Potlus taciturnitatem, quaj Grascis %s- 60 ,'8j piicis iifdem <%§«?, quafi u^epjSos , five s^sfxu- jjj »s noc eft, tacitamm, vocem nprimem, ut ego cenfeo, <te J18 e'^» 4uam "dP3 animal fit mXvxiwtm, id eft , qu ^ltipUci- mom agttatptr, a verbis'ksoSg , Stfyzw, v;c n ° hoc idern fignificat, ac o^ofv; ut Euftathiq f}c J11; Nam e^» , five , quod idem eft , <W, figni- fittiQ. ^" > reprimOj 8c [aMos , fermo. Vnde.compo- SfcOd ^*f*w9a* , five tyipwbos: exquo contradum, '***. ' °illafi dicas fermonem vei wc^/» coercens, five w#- ^e f 1 ^erivare malisabi'^Sof ,odiam; cujus quo- b>as ^oolum erat pifcis : nempe quia iEgyptii, qui- Vit}?j°mrila marina, adeoque & ial, perniciofiffirna ' ntur5 ipfimquc mare perfiicies dicebatur , ut ad V 3 fignum |
|||||
|
3io C OE L V M
fignum Eridani innuimus, infenfo in ipfum ibant ''
nimo. Atque ea. quoque causa fufpicor Chriftian°. ab Ethnicis , quibus maxime invifi erant, pifces ilhu didos , quemadmodum & ipfe Chriftus; ut fupi'a a Pifcem gemellum indicavimus. Quin & a Mufis, Gratiifqae, imo a Vensre di#&
Pifcis figura, ob ejus ftupiditatem , ac frigiditaternll gnificabant. Amoris fane ardori pifeium efu ■> nl __ condimentum adhibeas opiparum, nullus accedit*0^ mesj fedis potius obfrigidam eorum naturam , e tinguitur. Hinc gentilium Sacerdotes (exceptis &' gyptiis, qui falacitatem pifcium efu, ob humjficai eorum naturam falfedine maris, ut putabant, afle#a ' conciliari cenfebant) pifees non tantum comedeban ' fed etiam loca plurima pifcibus abundantia Diis laC _ commenti fiint, quo foli eorum captura fruerentLU' & quidem, ut verum fatear , ad luxum , ac delitia Quippe Uixus nna fyrnbolum, ob condimentuffj piparum , eft pifeis : quo etiam delicatiores epula ' ut porro & csspe vicf um parcum , intelligrt &0 tiusl. i, epift. ir : Vemrnfm pifes, feu porrum & cape tmcia^ •
hoc eft , five laute , five parce vivas. Atque huncg- tilium Sacerdotum luxum in comedendis Pllc-L ■' s imitati funt noftri Papicoke; quorum jejuniis inter cibos carnarios apponitur pifcis varie coflQl , p ut eo comefto, quemadmodum caliide fimulant»„gJ civiae calor tepefieret,& caftimonia conciliaretivf^ , audiamus dehoc Eraifnum Roterodamum, CW^m, rum mores luper nimio pifeiurn efu carpentern : . ^ inquit, vefci pifcibus pro delklis habebatur, & mfdftflitftO' bulo dicebamur Opfophagi: nnnc ea res magna eft r ° nia, &c. J\r Casterum de hoc ccelefti Pifee , qui M<tj<fr aP *c%d'
tur , & aquam ab urna Aquarii defluentern ore .flS; piens deglutit, nullus fcripfit, prasterqnarnxWyri* qui brevibus rem expedit. Refert eniro. qu°" ? uC populi, qui hunc pifcem in tanto honore habe ^0 |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 311
lrr> tanquam Deum domefticum adorarent, ejus i-
aginem in ccelum pofiierint, quo inibi inter aftra lu- j-n.s> perpetuo confpiceretur. Vide fis quid de hoc QI^mus ad fi gnum 2odiaci dnodecimum. f ,^cd placet multo magis hicj/ubftituere ~2ifcemillum •J^HloJum, incujusore, quemadmodum Matthseus 1 Vangelifta,' c. 17, v. 27 teftarar, ftaterem loco tri- 1:1 dandum invenit Apoftolus Petrus. ^VlI. PHOENIX; Ut $Mf l five
vis Titania, Soligena, Arabica, Static Pharia;
^udiano Ales tongava, Virgiiio reparahihs , *^rodoto in Euterpe Avis ficra ; Gra.ce £*'*'%• Europaeorum horizontem felura- ■ odo flringens, Indis, & populis meridio- allbus femper patct; ac in globo noftro 13
0l:natur ftellis. |
||||||||
|
?*«;
|
y&us numerat 14; nempe otio terth magnimdinis; & 6
|
|||||||
|
p 1 ,
Pur n*x dicitm Wphcemceo dvepmico, hoceft, nttih, tijf0' fpad,ce0 ■> "ve fingtaneo colore : <$°''v''f entrn RnT ° derwztnr a (povos, quodHomero idem fi- Ujj- acat:3 ac cupot, ,fmguis. Avis eft fabulofa , quam 9q .?Itl in toto terrarum orbe dicitur habere Arabia, ca ! f tnagnitudine, auri fulgore circa collum mi- ^ift". a Ca2tera purpurcus , cauda cserulea rofeis pennis Coi acta ■> facie criftis ornata , & plumeo apice caput tu-'°neftante : ut ex Plinio, Claudiaho, Baptifta Man- de,p°' Lacfantio , item Ttetze Hift. Chil. 1. j, vi- B LT
Athe' ier°n)7mus ad Prsfid. Indiarn habitare ait:
^Ppar^vf ^P"' ** J4' Heliopoli in iEgypto prirnum
JNj;j' Q 7-/ larcas Indus apnd Philoftratum prope
111 i Chaeremon /Egyptius in /Ethiopia; Lafian-
V 4 tius
|
||||||||
|
3ii C OE L V -M
tius in Phoenicia. Alii ad orientem, & meridieffl ^
periri fcribunt. Imo Plinius ait iilatum fuifle Ph*11 cem Romam fiib Claudii Principis cenfuti , ne^^ anno urbis dccc : & Heiiogabalus in conviviis P*1 nicem promittebat, aut M. auri libras, fi ftare pr miffis non poflet. At Herodotus Hift. 1. 2, ° ^ nifi piftum fe vidiffe teftatur. Et Manilius T0S.£ torum primus apud Plinium H. N.I.io,c. 2, prodi neminem extitifle, qui viderit vefcentem. Rore . men viditare fabulantur nonnulli; & thuris Iacry»llS' fuccoque amomi Ovidius. *• Circa statem omnes fere variant. Plinius ei a
gnat annos fexcentos fexaginta ; Philoftratus le centos 3 Seneca Epift. 4, quingentos; Herodot » Solinus , Mela quingentos quadraginta ;• AlbeJ\- trecentos quadraginta; modo didus Chaeremon 1 iupra feptemmille. Si quando moriunditempuS.^^ ventare prsefentiat, in ^Egyptum ferri ab ipfis *ctij* tur ^Egyptiis : ubi vulnere fibi vehementi ad terrat*3 lifione infli&o fanguinem emittat : ex quo ?vlti,'LC( vermiculus nafcatur;' qui poftea pullus fieret ac a -^ phcenix. Hunc, quam primiim pennas fit na&is,c _ rerre fe una cum patre Heliopolin ; quo fimulaC , ^ nerit parens, oriente fole moriatur , provincia ,e„ pullo relicH. Et Adamantius nugatur, Phceniceltl funclum a pullo eodem portari Smymsea cifta Je ^ ditum; imo, utnonnulli lomniant , quia Soli "* ' fit, reponi ante fores templi Solis , five, ut alii mal ^ in Ara. Vnde Laclantius de cineribus , & re ^ patris loquens: Vngme balfameo, myrrhaque & thure filM0
condtt, & informam cowlobat ore pio- Quam pedibus geftans, contendit Solis adortf'
inque Ara refidens, ponit in <edefacrf AtJlo' Videatur de hoc quoque Herodotus , Ovidips ^ rum 1. 2 , Artemidorus defbmniis, &Tacit» ^ naS. 1. 14; qui aliam progenerationis ratione111 ^ . runu Sed juvat audire Ovidium Metamorph- - ^ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 313
■ Vna efi, qu<e reparet, fequeipfa refermnet ales:
-dffyrii Phcenica vocant: nec fruge, nec herbis, fid thuris lacrymis, & fucco vivitamomi. Htec ubi quinque fu<g complevit fecula vitce, ilicis m ramis , tremtd<sque cacumme palmse , nnguibus, & duro nidum fibi conftruit ore. Quo fimul ac cafias, & nardi lenis ariftas, quaffaque cum fulva fubftravit cinnama myrrha j f fuper imponit, fimtque in odoribus tevum. Inde ferunt, totidem qui vivere debeat annos, •• corpore de patrio parvum Phcenica renafci. Cum dedit huic <etas vires, oneriqueferendo eft, ponderibus mdi ramos levat arborts alt<e: fertquepius cunafque fuas, patriumque fepulchxum: perque levesauras Uyperionis urbepotitus, ante fores facras Hyperionis <ede reponit. &c. • ^-asterum apud jEgyptios Solis, ob raritatem, &
t. IOl'is fplendorem, fymbolum erat: uti & inftaurar M&Cabfentics diutumx^Hvereiantiqmtie. Sic quoque
K tetit effe hieroglyphicum refirreclioms ; quemadmo- ^ ^Tertullianuslib. de refurrecT:. carnis indicare vi- ra Ur: Su'n &- ^r? cujuflam nonemultis, hoceft, jjj * virtutis, five dotlrmce. Verum plura tibi de Phce- , e tradent, praster memoratos audores , Aldrovan- n » &Ionftonius in Animal. Hiftoria, p. 152 , item uffinus de Symbolica /Egypt. Sm. p. 71, 8c 127 j
'*^III. COLVMBAj bkZauUl pit
&ftt\bflufy$-tMU l M$ XauUn- m tlrtloa. No<e , Pacis mmcia ; lovis nutrix:
cbo,' 'n*U-?sS* > vel m{/&g/s; & t^^uv ; itetn Rri'0"^' pa/&mhs; & mAmet,, vel wsAa«?, a ni- 6 CatiCecoloreficdiaa, tefte Ariftot. H. A. v 5 i- y.
|
||||
|
3J4 C OE L V M
1. y, c. 13: Hefychio s^/g^j? • aliis Ben~arne~
forte ex yp&v*i ■mXmclg, phrafi Graxanica n~an" Juetudinem exprimente; nifi ^ubfj Gt cot^'
ptumex vijvtpog , tranquillus, vel^tpog ^an" fuetm \ Ebraice "3". Comprehendit undecu^
ftellas, quas recentior aetas, ex fparfilibus iut> Cane majore & Lepore fitis, in hanc fotmaff1 redegit. Ac meridianum occupat no&efl16* dia, menfe Decembri. Schillerus in Coelo fuo fiellato Chrifiicmo Columbstm 6ft$"... *
fignivit, ac 4 ramum olea, virentis, quem ore gefiat ; ita **'» . ' qm eft ct, Septmtrione ad verticem Ctmis , omtfea , in tinivetl decem numeret. Columba forte a colendis Utmbis, seque ac palumbes ■>
Alberto M.vifum, zparcendts in re Venerea lumbis di& inter aftra locum meruit , ad recordationem Coltt^ illius, quam Noah matutino tempore ex Arca etniie^ ' quatque ramum oleas virentis, tanquam pacis ac 0t # cordice (ignum , roftro geftans, fiib vefperam redie*a > ut videre eft Genef. c. 8, v. io, & 11 : vel, fi mAVlpjf memoriam' Spiritus Sancli fiib fpecie columba c^"f ' fimx, ut Patres cenfent, iiiper Chriftum recens " " tizatum de coelo. defcendentis; quemadmodu03 , hiftoria Evangel^parum, nempe Matthsei c. 3>v* ^ Marci c. i, v. io, Lucaz c. 3, v. 22., loh. c. i? v" ? cognofcere quis poteft. ^ Cur autem non alterius cujuidam avis , *e ,-ltj
lumbas foecie indutus, Spiritus San&us apP^^ni id ipfum explicat in iis, quas adverfus Novaj? -^ pro concordia piorum omnium fcripfit, B- ~y\,^ nns : Jccirco, ait, <2? in Columba ventt Sptrttus Sa*i^ti ' A#s ftmplex animal, & Letttm, nonfelle amarum }*<& ^ K^i fcevum , non unguium laceratione violentum ; cujus 0^ ^ _ ejl hofpitia humana diligere, unim domus conJ°''t' iui i»" cumgenerant^ftmulfiltos educare, cum coeunt, vol0 ^0 |
||||
|
ATSRONOMICO-POETICVM. 319
ytcem cohterere, commnni converfatione vitam fitam de-
6-re, oris ofculo concordiam pacis agnofcere, circa omniade- Hrn humamtatis omnem implere legem. Atque hinc Columbas veteribus non tantum fym- llra erant manfuetudmis , fuavitads, ac exquijitifjimi 'vioris- fed etiam Veneri amorum Deas, tanquam ejus o ft^tes , tefte Apollodoro de Diis , dicataz: quippe M 'arum minifterio ea ad trahendum currum ufa fingi- lr > ut eft apud Ovidium Metamorph. 1. iy ■ Perque leves aurasfanfiis invebta columbts p litms adit. ^erum una quoque cum Venere natas , ac in Cypro
eneri facra primum repertas , indeque ad alias gen-
ps transmiiTas autumare videtur Athenaeus. Et circa
prycina3 Veneris templum , quodejus , & Butaefilius
XT*, ut Servius 1.1 JEn. teftatur, exftruxit, frequen-
s columbarum turmas olim vifas fiiiiIe,prodidit4Llia-
s Var. Hift. 1. 1 : In Erjce Sicilw, ubi temphm Ve-
, ts efl venerandum&fanilum ,ckmcertotempore ojjerunt
^yeeyiot, Erycmi, & Venerem e Sicilia m Lybiamfolvere
cunt} evanefcunt ex eo loco columbcc , quaji cum Deafmul
Jcedant. Reltquo vero tempore inventem earum copiam ctrca
i ecc templum abundare conftat. Alii addunt , difceflum
nc fierj fl-ato annj clljujqUe tempore , & quidem per
es novem : quibus finitis adventare unam reditus
| ^nunciam ; qua Veneris templum ingrefsa , reliquas
Es°f Utl° turmatim agmine reverti, atque hinc gaudio
U UJtarites , Venerem adefle profiteri. Quin & Athe-
Us Dipnof 1. 9, c. 16, refert, Deam iplamfub for-
^c°lumba;pUrpure<s , five rofacex redire , cum ingenti
q Utnbarum copia ftipatam. Atque hinc efle conjicio,
j,°Q Venus ab Anacreonte tk poSov, po^o^g? A<p§s-
t&Ky R^100^Venus , vocetur. Rofam itidem tunc
pons , cum Venus ex maris fpurna fit procreata ,
c0rniUrn effloruiffe indicat idem Anacreon. Et Venus
Piff0«a roiea ' ^uam de ^uo &n?u;rie colorem acce-
A<p ^ ""S™1 > aquibufdam infignitur. Quin & Rofa
§°oiTV|y tsr&^ivii t Venerts eji conciliamx ; ut ex
Achille
|
|||
|
3ie C OE L V M
Achille Tatio de Lencippe & Clitophonte confta^
Cur autem Columba; Veneri adeo gratas fuerm ' mythologice indicat Nigidius ad Arati Phoenoroen3' Sc Cajfaris Germanici Interpres; cujus verbainSig Pifcium citavimus : nempe eo quod ovum mir33 ^1 gnitudinis a pifcibus ex Euphrate evolutum coluni ibverit , unde Dea fit edita. Quamquam Ax^-*. phanes in avibus non Venerem, fed Cupidmem , aUl aiis micantem , ex ovo No&is zephyrio genrtu icribat. . ± Sed ut gentiles plurimas agnoverunt lunones, I-:
nas, aliafque ejufmodi Deas ; fic plurimas qu°ll agnoviffe deprehenduntur Veneres: quarum res gej' uni , more fblito , tribuerunt. Sane Semiratnid6 ^ yiduam Nini, five ut aliis placet, alteram, annis qul gentisjuniorem, qax Euiebio quoque Atoffa didr * nempe filiam Belochi, qui asque , ac ille , Affy*orU, rex fuit, ut Venerem, columbas figura Orientalibus cl tam fuifle conftat.De infantia autem Semiramidis, 4 filiafuitDercetus,utDiodoro,Luciano,Hygino,aCa',a traditum,varia narrantur. Apud Lucianum de DeaSyr' '
& Gnidium legere eft , illam a columbis cibatain deferto : ubi expofita a matre juxta crepidinem a£j prominentem , occulte nutriebatur , forte colmjj ' ram carne; ut ex Diodoro fufius indicavimus W® gno Pifcium. Quin & idem Diodorus I. % , eX r^ fia refert: Sunt qui Semiramin in columbam cot&f 1 fahuiantur. CompiuribHS enim avibm in palatiuffl eF" J lapfis, unk cum iUu avolajfe creditur. Ethincejt, f ^ Syrii Semiramidem Dus tmmortaiibus accenfentes, coi.ui . pro Dca honorent. Id ipfum quoque inter alia hal1 icure indicare videtur Ovidius Metam. 1. 4 : .—• Et dubia efi , de te Babylonia narret Derceti, quam vsrfa fquamts velantihus ^t0 fiama FaUfiini credant coluijfe fiuura. An magts, ut,fumtts illius filia pennis, extremos altis in turribus eaent annos. Atque hinc, uti Derceto pifcis~, & ejus fiha ,ffirn |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 317
sit D ^crfamm ftatuens Babjlona Semiramis urbem,
Z l0fertius Ioquitur I. y, columbae figura coleba- r} hc illis quoque honori datum , ut Syri piicibus
t,,ritei' , ac columbis abftimierint. De hoc apud f?Ul'tiutum m&X fc&v haec legas: Eojjcs Sl n <ww iu n
\& Au^ojf Aqmya. etvcu, tjv jA^js to «s&ffsg^j ii i%jvos
^St^ Tijj,um. Videtur hoec ( Rhea_j e^ eadem, qucs Pja Sym eft Artaga : quam abftinendo a columba , &
y0?, colunt. Simiiiter Hyginus Fab. 197 : ObtdSjri j,J esi & columbas ex Dearum numero habent, non edunt. 1 ^ibuilus 1. i, el. 7 •
Qsud, referam, ut volitet crebras intatla per urbes
|
||||||
|
y. j alba Palaftino fantta Columba Sjro.?
j ^ieatur quoque de hoc Eufebius Praepar. Evangel.
> c- j ; & Athenaeus 1.14.
1 ^ed originem fabulas, cur Semiramis vel in colum- y.^.converfa , vel ex ovo columbas minifterio excluia, j 1Q eremum expofita a columbis nutrita fingatur , (v, ° jpfetn rationem, cur eadem columbas figura fit cul- fj Vl3c aliunde commodius, quam ex ipfb arceflere pof- ■' lus vocabulo Semiramu: qnod Diodorus lingua Syra lH^[ am fignare fcribit; & Hefychiiis Grascanica co- jt) amrrtontanmn, Sane lo. Morenus, cumR. Azaria^ (Jv a eft.opinione', vocabulum Semiramis efle ex "K!, t^ Pctiias ex Chaldaico ""W, quod avium illum pipi- c; ' & minutam ac querulam cantillationem, Gras- j^ ^'"ue^jW(* didam, fignat. Imo idem Azarias lib. ^.n'""3* C'z$ miPlcatur ■> Babylonios & Affyrios, ob Iiw ? .^eniiramidis cultum , vexilla fua militaria co- \{n ls infignivifle: atque hinc, cenfet, leremiam di- « r. CaP- 25-, v. 38 : Facla eftterraeorum in defolationem ^Jacie tr<e Columbai. QiiodBeatus Lutherus Germa- ^>fllertit: 3& iMb iptvfttott fuv btmjZom bt$
fftyi ^£tt ,• nempe Babylomt Nabuchodonofirts, cums
^°J*m in vextllit ejl Cokmba. Textus Ebraicus habet *^*i°™h,t//aco{umba,hitfdkZ<ink: ubi articulus ^ch H CUS certum quendam exercitum, nempe Na- ' ^"cnoforis Babylonicum, iadigitare videwr ; ut Chri-
|
||||||
|
3i8 C OE L V M
Chriftophoro quoque a Caftro obfervatum. Atqueu ^
etiam interpretantur apud eundem Prophetam vocabu- lum 03i» ; quod Luthems ajque ac illud Gerrnamc^ i>(t Itixatt reddidit : utcap. 46, v. 16: Surge ©»** •vertamur ad pomhtm noftrum, & ad terram nativttatts n ftne ab occurfu gladii, quem Columba vibrat , live a JA. giadiiGolumb<s; nempe exercitus Nabuchodonofons, c0)'^ mfignia referunt Coiumbam. Et cap,. j,v.■ 16 : iteiO pud. Sephoniam c. 3, v. 1. Quin imo ex Catena Ge dalise'cabaliftica conftat, Iudaeos quofdam credidiijf' perfimulachra illa,quaj Iacob ex Aflyria redfens,ut y ^ nef cap. 35", v. 4, videre eft , poft oppidum Sicheffl 1» terebintho, five juxta Lutheri verfionem , fub <]ue^ defodit, nihil aliud intelligi, quam columbas illas »; ^ rorum idololatricas. Et ejuffnodi fimulachrut» c ^ lumbinum tempore R. Meir in jugo montis Ganzl __ inventum fuifle , narrant Rabbini Thalmudici iu1 datu Cholin fecL 1. Sed de Semiramide plura M apud Phurnutum de Nat. Deor. Hyginum Poeu A ' fab. 117; Ovidium Metam. 4, Athenagoram in E^g tione , Tzetzem Chil. 9, c. 235-, & Voffium de Orl&' &progr. Idol. 1.1, c. 23. ^ Verum ut Latinum Colnmb<e voeabulum a c 0,
Istmbis five incolendis culmimbus villarum,juxta va ■ neml. 3 de Reruft. five «s^tb xoAu^Sav, id eft ■> " nare , quod bibentes roftrum aquse ciiutius iininer» rc quemadmodum Hermolao vifum , deduci potej1 • Grsecis is&tii^v, «b%« 10 <a$j<r<t&<; e^«v , quo Qf' ■modum amori det operam , dici cenfet Apollodorus 1 ^ &-atu fuo de Diis. Quippe coiumba non tantl:Tl*L {i impense arnat; fed etiam alias, imo femina feffJi^ ' g> defint mares , ad amorem allicit, tum murmui'e ^ matorio , tum ofculationibus amorem fpiranttP conciliantibus. . y$ Atque hinc eft, quod jEgyptii Sacerdotes *f»'$%
amatortas defignare ftudentes, duas pingere 1 - p0tl^ columbas fe invicem exoiculantes : quippe 9U gjjjjf* quam ad Veneris copukrn deveniunt, nifi priu 03Xe |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. *tp
^ate fuo lenocinante , tanquam cantilena quadam
■^atoria , ac ofeuiis muruis fefe invitarint, & obftrin- r rint- Et fenior quidem primum congreflum ab o- ul°exorditur ; fequenteift fine ofculo : at junior o- • nes coitus ofeulo celebrat. Minirifmatis autem hu- jjl rneminit quoque lmperator Galienus in carmine j*° epithalarnico, quo fratrum fuorum filios jun- Ite, ait, 6 Tneri; pariter fdate mednllis
omntbm intet vos. Non murmura veflra columbas, . brachia non heder^e , non vincant ofcula conchts. & ^jec amore modo, fed & continentia, ac fide quam Mntjs 5 etjam mortuis , inviolatam fervare fblent, ^itare dicuntur columbas. Hinc Propertius : Exemplo junlice tibi fint in amore coiumba, j . Afafculiu, & totum femina conjuqium. l !Ico etiam Fiduam perfeveramis continentia: per colnm-
ni ntgram hieroglyphice fignificabant ^Egyptii. Per yl| % qnidem; quia vel pudicitiam fiiara profiituere , v; . ^\ fecundas nnptias tranfire abhorrens , atrata pj ^emortui defiderium pra; fe ferebat. In IucT:u enim tes°5 "-°c eft , frbmgro utebantur Colore plurimse gen- ^ik" ^,Uamvis aPucl Romanos in Imperatoram funeri- r0r .* veftes , forte puliis fuperirnpofitss, utaugu- ^e ' jn<*uerentur ; quemadmodum ex Plutarcho, & Por)°l-Iano con^Tat •' imo Grascias , ac aliis Europs tat ' ioaprimis autem Germaniee fuperioris mos e- i,t ' ^emaJmodum & in quibufdam locis adhuc eft , Cjj- la^£non tantum nigris veftibusfiveftolis induta* |
|||||||
|
i-e(j;cef ad denotandum luclum, fed etiarn albis linteis
(Ja& ltae5ac vittatasincederent; nempe ad fignifican-
li^ ll.arn puramac immaculatam fidem , imo &ab-
Eib lltlara a fecundo matrimonio, aut ad minimum
' AtnulTlni relyrenerea, quamdiu viro orbatae viverent.
: ^4is CeMuodGalliReginam fuam , a morte
' ^ to ^aritl' ^ R"m blanche, hoc eft, Reginam cdbamy
■ ^ni "* '■ five' ut inferiore dialeclo profenmt Ger-
. > *>k ivifft Jvomgm / appellitent, Imo non
aliunde
|
|||||||
|
3ie C OE L V M „
aliunde eft, qubd Gerrranis omnes viduse vefnacule 0 *
cantur n>tftt>m/ witwikr i vel ttnffriutm/ 9ua"vfJ
cas wctffc / five ftWCC ftaitcn/ hoc d&,,feminas albas.p^ M
ipfumLatinum vocabulumw^, neque Hilpanicu tranfpofitione faltem duarum literarum ex hoc f°rItl - tum , vmda, vel biuda, uti nec Italicum vedova, ne<l Gallicum vefuejmb nec Belgicum tocDUfcO£ vel 1$tW neque Anglicum widowe, aliunde originem traxi > quam ex Germanico truncato , vel abbreviato ttfttfV Eft enim ex integro tt>tflt>Ct&; quod quibufdam, orn1 fis literis intermediis ft> & 1/ quoque wittib fcrl?i tur. Sed de hoc abunde egimus in opufculo n°-* Germanico £)tC StdjfCriflc iic&CS-ftomtttCtt &®°' pag. 79. , s Hic incidit mihi in mentem , qubd Plutarcll.
fcribat, Venetos , Fadanofque omnes atratis utive, mentis, ad fignificandum luctum ex Phaetbontis c3:. ' cujus mentionem fecimus ad Signum Eridani, °^ perceptum. Sed dum fic cenfet, magis Hiftoricum agit. Potiiis dixerim , eos hoc fa$i£a / quia color ilie firmitatis , & perfeverantiae dicrt11 ^ gnum. Omnis enim color ex alio inaliumti'a!_ ri denfiorifque corporis admiftione obfcurior evadtf - ^ ^ ubi ad nigrorem perventum eft, ibi mutatio in de11'1 ^ five obfcurius definit. Atque Gc quoque Col^1, ^ mra fummani uxorumin pudicitia abfque macula lervanda perfeclionem denotare poterit. Hanc a 1$ perfeclionem nobis in Monogamia fua coW^. if0> quoqueTertullianus , dum inter alia fcribit , c0-ppe bam non fimpiicem, & innocuam tantum effe, Cju j^, cujusfimplicitatem aeque, utaftutiamferpentis> ^ bis imitandam quoque proponit ipfe Chrii-uS r^s etiam pudicam , fcilicet quam unam unus n3*1 nofceret. ft ^ Atque hinc quoque Columba fymboluny .-^
centik , s.cjtmplicttatts, imo momtoris ad anifrt£JtrlJi p0£ tem, ac tranqmllitatem. Huc itidem videtur reip ut •Cyprianus; qui emiflam \ Noah columbamfnic(L^ppd- |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 311
Ppellari fblet,lapforum imaginem pras fe tuliffe cenfet*
a .^etninere ejus Columba. etiam gentiles,ve_arn hi-
0rtarn more folito in fabulam commutantes. Quippe
. ^tarchus de induftria animalium prodidit, Deucalio-
m tempore diluvii, cum uxore Pyrrha Epimethei la-
Peto prognati & Pandora. filia, ut Proclus , ac Rhia- lUs tradidere,in arca quadarn fervatum,erriififle colum- m qnandam, quam fecum habuerit, exploratum an
lUae decreverint. At hanc aliquoties emiflam, ac, quia nhabuiflet ubi confifteret, primis vicibus reverfam.
^ «dern tamen emaniifie. Vnde Deucalion colligens carn alicubi effe terram, cum arca fua ad montem
1 leudam trajecerit : quem iidem gentiles ex eo Lar- ^"l vat poftea, mutata prima litera , Famaffi nomen 1. Cepiffe fabulantur. Arca enim, in quam fefe Deuca- n a Prometbeo patre pra.monitus , rebus neceffariis
c°n_portatis, receperat, uti eam Lucianus in Timo-
"'(-dltav, vel, ut quidam feribunt, xo$uUav, quafi
^manice dicas <m tuklfive f rof, appellavit; fic quo-
^' eAndroni-Tejo A*'§v«| dicitur. Vbi quoque no-
^utiioccurrit, quod non folum ab illa Noachi Arca
apha_ Mifnica. fluvium Germania. Albim fulcantes ,
> «lerces Hambur gum portantes vu]go_4.^.»audiant;
0 etlani ab ipfo Noacho (unde & Bacchi nomen effe
t ^1 luibufdam placet, ut maximo Voffio de Idol. p.
34> annotatum ) cymba. traje&oria. Sc pifcatoria. in
ls Germania. locis nacfedt dici videantur.
ferx CL™ P^ures fuerint Deucaliones , quos, fingulis
fiinH^C Noachi tribuentes, fabulatores in unum con-
pe ^Llnt' plures etiam iis parentes fuiffe conftat. Quip-
ja etIcalion Apollonio 1. 3 filius dicitur Promethei
*n t!° CX ^ymene 1 juxta Herodotum , &Hefiodurn
1 Jvij ne°gonia, prognati.j Pherecydi, & Homero II. y,
batlt^ls' ex Pafiphae 5 Ariftippo Rer. Arcad. 1.1 A-
: nytr/s, & Afopia.. Hellanico Haliphronis & lophoffa.
trerrf ' -alilS Afteril & Cret£ Halimonis filise. Ma-
latl)r Porro Hefiodus , cuj quoque Strabo 1. 9 aftipu-
> nominat Pandoram; imo & Afiam Herodotus
X in 4.
|
||||
|
311 C OE L V M
iri 4. Sed videtar Pandora Afia dida, uti & **»}f*'
|
|||||||||||
|
ty
|
|||||||||||
|
quia Afiatica, & «'«c/yw fuit muiier: nempe tot vn&.
rum Europae gentium mater. Et horum diven°i" Deucalionum Graecis celebratiffimus fuit iile TheiW ' juxta Herodotum rex, & Promethei. ex Pandora nhu ? isque ut diverforum Prometheorum iile Atlantis A"r logi pater , a quo & monti nomen attributum. _ y Praeterea quoque manfiietudinu fymbolum era*
lumba; uti & treptdatioms ac timidkaus. Trepidati0 _ nim , ut nomen t^&jv , a r^ica, trepido, formatuffl ■> dicat 5 ficut & manfuetudo , ob bilis defe&um, i#lS l nata videtur. Et bile plane deflkutas, aut faltem J° ropygio praeditas effe, tradunt Phyfici : quod tflP1 ^^ Galeno 1. de Atra bile, ridiculum videtur. Hinc P'r'»ja bant /Egyptii columbam uropygio furrecto , fi^a tr. |
|||||||||||
|
hominem proprio inftindtu minime iracundum , a .
men aliorum perverfitate commotum oftendere v .
lent. Grasci quoque cum manfuetudo cujufdam c%y A
menda , utebantur phrafibus a columbarum ira_ gj
|
|||||||||||
|
defumtis: ut w^ot^os Tree/sr^ixV, mitw col/aw"*'-^
t\y,i£s 5Tt}A««f, cohmba tranqmlla, five «c#r: ita . 0l pro vjjwev») 7T£A««f Iegere placet. Sic Latini cb m0. S) pavorem, cujus causa eminentia amat loca, &late ^, tvmidam, ut Marullus; & trepidam, ut Ovidius B* , ^ I. j", dixere. Maro vocat pmapitem , cum /E1161 ficfcribit: Fracipites atra ceu tempeftate columbx- , ^ti
Et apud Homerum OdyfL y., verfu 63, legas?r^' srekenu, pavida columba. e? 0' Sed columba non fblum Venerii, five amoris, ^ ^
mnium, quae amori fubfunt; fed etiam Paliadts, »| ^foy docithatisxfk fymbolum. Docilitatem autem coi 1 ijc rum arguit, qubd tam multas ad juffa, praefert11"0 .. teras in longe diffita loca perferendas, edo&^ ' -c(i. ratae olim apud Romanos , pariter ac populos ^ tales, inventse fint; ut ex hiftoriis paifim vide^. ^Q, Ejufmodicolumbamadminiftram attribuunt L*1^n^' fupe Samaritani in Chronico fuo: fed non » ^gi-j |
|||||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 315
agifteriis , ut ipfi fcribunt, verum divinitus inftitu-
*&. Quin & Mahumedi impuro illi Pfeudo-prophetas
^utnba erat, qus ipfi cibum ex auribus capiebat, ac
beUarii vicem praeftabat. Hoc ipfum quoque com-
. endat Plinius 1, io, c. 3, obfidione Mutinenfi in co-
Jttiba Decimi Brttti: & /Elianus 1. p , in illa Tauro-
"'enis- qu^ patri ejus uno eodemque die vi<5roriam,ex
. . yoipia jfiginum volitans, annunciavit. Simile exem-
^l'11 nobis.occurrit in poematis Anacreontis : cujus
.-uaiba, quam decantat, cicurata, & ad mandata do-
1111 edoda, non tantum literas perferebat; fed etiam
c pcho delibuta, imo deiitiarum gratia unguentis per-
t- a 3 alias columbas corrumpebat, furtoque Comita-
r tevertebatur. Sed in veteri lure ludaico qui ejuf-
j... ^1 artificio alienas columbas furantur, cum aleato-
c lls , a dicendo teftimonio repellebantur. Et de hac
de ^karum docilitate pluralegas apud Belloniuml. 6
^vibus, c. 2.1 ; ac Botterum in Relationibus.
] ^terum quod dicunt, Columbam in ccelmn col- j|| atatn a Iove , in memoriam Phthias puelise , quara fu r atnaverit, ac in ejufmodi avem mutaverit, pror- ru .u'°fumeft. Similiter neclocum inibi invene- rnl "ta Livies , ut quibufdamvocantur, & amftes atl ' * '> a qmbus, vel potius quarum carne lupiter m ijt °„ Pelitefcens infautias nutrimentaaccepifle fertur } Itj p e^ Mcero Poetria Byzantina, quam Schillerus tuj °^° Chriftiano pag. 15-, Poetam Grascum , ter-* atl°ne nominis deceptus, vocavit: ^*"? 4' «p *»' Kftf-rif t$$ito [tlyctf. — _ov f»a «§« Te^wvt( \SP5V £#JK? T£e<pov#VT£« , */*Ppo<nV Qofixowi olit «xeaswib po#«v, ZKTUQ </!_' \yt, OTT£'<K y.iy«A OiilCi dlil <£$VGS<a*
^piterin Creta ntttritur.----
***«c■«* fpelttnca facra pavere columbas,
■twttibut Oceani ambrofiarnqtie wlere voiantes. /* aquila huk neclar, de petra ddce qttod hattjit,
**»x rojtro, fttUime volans, afferre fokbau X % Attamen
|
|||
|
fH4 , COE L V M .
Attamen eos falli, qui columbam propterea inter ai
locatam putant,- ex iequentibus ejufdem feminas ?cl
cuiis conjicitur.. Sic enim pergit: f^
Hanc (aquilam^) patn alutonans mox, reg»o «*
adempto,
|
||||||
|
ejje immoytalem volmt, cosloque locavit 1
■nec nnllo timidas decoravit honore columbas ; aorefles. Gens h<ec hiemis fit nuntia, & cejti^- Quod denique columbas olim.inter illas aves , 1 regiis aufpiciis fubfervire credebantur , nu«pc*-. fint, idipfum ex multis patet hiftoriis. Prseter c^. . ra notabile oecurrit exemplum de Cazfare : c'4 Talmam inter fylvas, quas ca;debat, caftris locun1 tiiras , repertam , ac ut omen vi&orias ejus juflu c j ' fervatam, columbas nidis frequentare fblebant: ,$harj plane infiietum , eoque maxime mirum vi"0 ■■ tur. Sed linquentes Columbam Noe , videam»s pfam ejus Arcam , vel, fi mavis , Argonavim- XIX. ARGO-NAVISt ®a& <8{0V
■©cfcif / 2f«foti$ 'jad^fdjif / Oer 5taf?ct? ??oaf) 5
Navis & Celox lafonis five lafoniafatidtcdi ■
gus, melius ^rgfl ; Carina Argoa , item ^^ /^ aliis £^««^ Neptunius -, & Catullo Cw?P *, s /<*»/: Vehiculum huna. JEgyftiis; recencl°r . _.£ vero ArcaNoe: Gxxcc "k^yoo ; siavg , A ,/ _ v«»£, Polluci poetice v»?t)g, «-«w, w-AoIof > ° fta 7rsA«^oi/ , .& «^at Jz&Adtrcrrjg , ide^Yi ^. r/w maris-, Polybio JteA^?, £<?/<?*, Thucyd1 \, Kt^rtov ,(3>d^tg ; Ariltoteli i7mx.T(t6*iM$ ' ^ <vigiumpmdatoriumi: Ebraice m•,•*#£; ^-J 0# -t Arabice Sephina, & in feminino Sefhttw. ; quod &Syriacum eft ex Ebraico defo111^^ |
||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 31j
t ^xta lof. Scalig. Merkeb. Comple£titur in
&*obo noltro 70 ftellas, quarum lucidiffima >
1 ^ ^iemoriam Canobi, dicitur K.dva@os , vulgo
j ^"opusy Arzbicc Suhil, Sohel, Sihel,ve\Sa-
li ' redius tamen juxta Schikard. Suhilon,
cognomen ; five etiam , in me-
■ l0riam Ptoleman Lagidx regis iEgypti, nro-
^aicf , vel 7rroAi^.aicv ,' Germanice dC?
JjW-jfcrit.. Pererrat vero meridianum no~
lurri media nocle cum fuperiore proras parte3
u° finem Ianuarii. "
(^ eJ-e<*us nnmerat 4f . Sckillerus ffi , Bayents vero 6$ ; nembe
, .()_ /*'*»»< m&gnitudinis nd cln-vum nttvisfive extremum remi Ca-
^r' «1 diclam; jfecund&; 6terti&; 2^.quart£; 2i quintn;
t7jext£, omnesfere complexionem |j , (§• parumber 3£ imitantes.
Af>yu 5 five ^f^ navit , quam omnium prirnam O-
VefIllltri vidiile fabulantur, nomen accepiffe videtur , ab Argo ejus architeclo iive fabricatore ; ciijiis ntionem ingerit Valerius Flaceus : —- AdcharamTritonia devolat Argunr:
nioliri hmc pttppcm jttbet, & demittereferro Ve| , r°oora, Peimcas etiam comes exit ad timbras. %• ftvgivu , id eft , Gracis remigibm:vel a velocitate; ■oe/ .05??°? Grajcis eft velox .-■ unde dqyH-ns xig^wol, ua fahnitta, ap.ud Ariftotelem de Mundo.
Ve *c. navis duohabebat gubernacula: utomnes na- k J''tit^uitu.s habuilTe defcribit iElianus 1. p, c.40 ; & %r 1r oribus numifraatis etiamnum videre eft. At- t^ lncdiciturftellaiila fulgidaCanoptts, five,utan- ti%J?cahzturCambm, conftfiere in temone fiveguber- Pti ° ^u''traIi- Ha;c autem ftella asque ac Gmtopm jfigy- |
|||||||||
|
*
|
|||||||||
|
*%m 1 m ' noQien videtur accepiiTe a Cahobo Lacane
\b ^"Menelai regisTrojajnaviumgubernatore.pauI- itj i|j * bellum Trojanum in Deos relato : quern etiam teft^.^Fdo afpide exftinclum , ac terrs mandatum ■ l't Sulpitius; uti & Strabo.f 17, ac Tacitus An- X 3 nal. |
|||||||||
|
b
|
|||||||||
|
3i6 C OE L V M
nal. 2. De cujus fano , quod a di&o Menelao, cni,,$ *
fidus, ita admodum charus erat, juxta oftium Ni'1 ^ " nobicum accepiffe fertur, vide Euftathium ad hun Dionyiii verfum: Kos) TEjWtvof «j^TrffB» A|«uiiA.flMe<oK<xvu)0«»
£t delubmm celeberrimum Amicl&i Canobi. Quiavero nauclerus fuerat , eum ut Deum aquar colebant ifigyptii: imo & Neptunum, tefte StepnaU in KoLvufios, vocabant. Quomodo fraude facerdotis & gyptii fuperarit Ignem , Deum Chaldseorum, nar Rufinus Hiftor. Ecclef. 1.2,c.z<5, & Suidas in ***?' Quam rem fufiffime quoque pertra&at Pet. C11!?1^. in 11 de honefta difciplina. Canopum vero aqu# iul. numen praeterea ex hoc cognofcitur , qubd ejus ty bolum videatur effe hydria: & quod facris ^gyPf * j., rum urnulis five hydriis , tefte Apuleio in ultimo & lefiarum , anfa adhxfirit, quam contorto nodtdofnf&r' j b&t afpis ffttamgce [cervicis firiclo tumore fkblimis. ^-'jj., inde eile putarim : quia Canopus afpide , ut modo ximus, enecatus fuit. Sed hunc Deum Menelai guPi:ji natorem fuiiTe negat Ariftides oratione de caufis >■ crefcentis. Vbi poftquam dixiifet Hecataeum fal*0. jc more nixnm fcribere, quod Canopus Menelai *u u Archinauclerus, ftatim fubnedit: Audivi m ipfi^ y, urbeex Sacerdote non infimx condittonii, multu antejeC _* quam eo veniret Aie^iaus, locum hoc nomen habaif1' ,. ■ tatnen , ajebat, difirte ac totidem literisjic nornen id f'i IL, pfijje «Azgyptios: fidfic , ut vicimm ejjet, <2? <?*T, ..$ ret. tALgyptwmviro illud difficiliui exarari : noftf^ ffiMs linguafigmficare Aureum fiium. Quid de hac A?1 . tg fententia cenfendum , quamfovit perfuafus a ia£e q^, ./Egyptio, ac eo tempore , quo fub M. Antom110. <it fare religio Chriftiana maxima per ^Egyptum caP ^- ipcrementa , ex iis fatis dihieide difcimus , 1uf ^m ximus Voffius Theologiae gentilis 1. i, c 31' Hn.j<Jes lpcum annotavit. Ex eo autem , quod idem ^ -^ gx ore memorati facerdotis dixit , Canobum w§ cUj mnmetm/alm , facili negotio cognofcim115 '^jia |
|||
|
- ASTRONOMICO-POETICVM. 317
*Ua Canobus alio nomine dicatur Terreftris, & Ponde-
^ •" quam, quia humillima, & circa terram appareat, k ^pellari aliis videtur. Et de hac ftella fic fcribic • "brahamus Aben-Efra in fiio Perufch in cap. j"
,. °s : Eft prope polnm auftralem ftella qucedam magna & a !.a' 9*e Itngua Ifmaelitarum vocatur Sahil ; & fan$. . *' wmores tpfi vicinae , quce cernuntur aliquando, fi quis 1 ^fttitw verfus <ts£qainoclialem : at feptenmonales non p entullam ex tis, Propterea nommavit eas Sacra Scriptura U Ie-Theman , id eft, penetralia vel interiora, Auftri. ^ 4^e videtur illa ftella per totam Africam, <<Egyptum, ^.apiam, Syriam, Babyloniam; fcilicet ubi poli Ar- jv>Cl altitudo non excedit gradum trigefimum nonurru j.- e Qiirum , quod Canopus in Taprobana Indici ma- $e_l u*a confpici poffit: ut teftatur Plinius I. 6, c.22. Vel ,fe^ean::ius ac* ip^am navem. Argo, five navis Argoa, tu l'giva, a nautis Argivis fic appellata, exftru&a fer- [^coufilio Palladis, ut ex Val. Flacco vidimus , ad % ^111 niontem •> unde quoque Pelias di&a, in loco °dam Theffaliaj ab lolco viginti ftadiis diftante; q ^'&"> t5 TTvywo^ , hoceft, a compmgendo, fcilicet gcir Ilavis ibi cornpacla eilet, tefte Strabone I. 9, Fe- iqjx^' vcl Pagafdm, uti ab hoc ipfam navem Pegafeam , 'ium Uln *aionern PegapeHtn nuncuparunt. Confi- aud' autem Palladis , unde & navis Tritonia, & Tritontt cjav. 5 "ic interpretor ftudium Architecli, quiafleres HujJls validiffimis compegit, licet Pelias tyrannus te- ^rn11^ ut eo Cltlus periret, id fieri mandaflet; quem- Vjs °.^n^i ex Demageto conftat. Similiter Malum na- W '• Cl° Palladis, e quercu Dodonea loquace caj- Kiff lnterpretor : unde & ille Lycophroni AaAti-r^ot ^j.<r* » hoc eft, picagarrula , quin & ipfa navis, quam ^uo*013111 ex ejufmodi arboribus fabrefa&am ajunt , Hion Sonailtas ln penculis confilio juvaret, imo prsc- Pw-eiet' teite Sophocle , loquacda ,fatidica , Scfmuri cu$ T v°catLlr- Fatidwam ratem dixic Valerius Fiac-
^rgonaut. I. 1 : X < Prima
|
||||
|
3zS C OE L V M
Trima demum maonis cammus freta pervia #<*## '
Fatidkamque ratem.
Et Claudianus Tabulas loquaces : — Licet omnia vates
inmajtis celebrataferam , ipfamque ficundis Arqois trabibus jabtent fkdaffe Aimervam, ™ arbore prsefaga tabulas animaffe loquaces. Non defuerunt tamen , qui prodiderunt GlauC^ __ Deum marinum, qui biduo comitatus fit navem, ^ gonautas prsemonuifle, ac., ut Diis, quam primum jj ram attigiflent, facra facerent, hortatum; imo Be culi fuos labores , ac immortalitatem, uti & Diofcur divinos honores, vaticinatum efle. • Arbores aQtCr, filvse DodonseaejuxtaurbemDodonam in Chaoma, tae, ob infidentes quercubus columbas, five, ut vetl habet hiftoria, mulieres fatidicas , aut divinatrif*' quasTheffalilinguafua7rsA««^?, hoceft, colum^ vocarunt, loquaces fuifle , imo oracula confulent1 . reddidiffe finguntur. Quoditidem ob templumj0, e Dodonxi vetuftiflimo oraculo in eadem filva cele facfum fufpicari poteft. . a„ Porro hanc navem oblongam fuifle.imb ejufmoc11
vium primam,qua Iafon auius fit ventorum min^s temnere , & ad longinquas regiones transfretare 5 P didere Philoftephanus, & O vidius Tr iftium 1.3, e'e&' Nam rate, qux cura punnacis facta Mi"^v '
per non tentatas pnma cucurnt aquas, ^c' item Metamorph. 1. y : Vellera cum Adinjis nkido radutntia viU°
per mare non notum prima petiere carina.^ w^ni3
Vbi vocabulo Minyis intelligit Argonautas a "' $ Martis, tefte Dionyfio Thrace, five, ut Ariftode* ^, alii volunt, Alei filio fic di&os. Sed Egefias^° .^- b.uit Parrhalo , Ctefias Samirae , Stepba»115 ^e £0<fi midi, Archemachus iEgeoni, alii Dauno , ^^^itf- /Egyptus infequeretur.- unde & navis nomen V j^jffe Quin & utrinque triginta remigum fedes j,foyo\ innuit Theocritus ; qui eam in Hyla i&&wyl yj |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3z9
A?Wvocavit. Archinaucleruserat Tiphys,qui, Se-
^catefteinMedea, -----aufm pandere vafto
. carbafaponto , legefqne novas fcriberevetstis.
VndeOvidius deArte amandil. i.
. liphysin t^Emoniet puppe magi&er erat.
bi Argo navim zALmomam vocat, quia in iEmonia,
5"® eadem ac Theffalia , asdificabatur. IteminEpi- Quidmihi cumJldinjis, quidcum Tritonide pinu?
Omdubicumpmia, navita Typhi, mea? ^ Virgilius Eclog. 4 : -dltererit tum Tiphys ; & altera, q#<e vehat, Argo,
delecios Heroas.
,^ed princeps Heroum, qui in Argonavi Iolco, re-
oIa TheiTaliae fede, Cholchos profecti dicuntur , erat
al°n yEfonis Cretheo yEoiide, & Thyrro Salmonei ex
7>|cidice filia" prognati, atque hinc fratris Peliae Thef-
allffi regis filius : cujus matrem Herodotus nominat
c^Vmedam , ubi alii Polyphemam legunt, filiam Au-
rfjci; Pherecydes Alcimeden Phylaco prognatam;
ndron Theogneten Laodici filiam ; Steiichorus E-
,e°climenen; Demetrius Scepfius Rhceo , vel, ut alii
r. §unt, Rhio ; qax nomina fere omnia confilium figni-
cant. Is autem Cretheus, cui quoque Neptuni no-
r- en indiderunt, fuerat /ELoli love prognati filius, ac
ater Salmonei: cujus filiam Thyrro apud fe educa-
^ ? ciim compreffiffet , ex ea Peliam & Neleum
h. |?,rios , ac poftea quoque , ubi lolcum condidiflet,
1. Ionem , Amithaonem , ac Pheretern fiifcepit. Ex
ls major natu Pelias , ubi Patri Cretheo fucceflerat,
qt c*™Peraret, refponfum tulit ab oraculo, fe a
^'Opmm ex *s£oli pofteris mteremtum iri. Vt igitur ornnes
e °udas e medio tollerentur, Pelias in animum induxit
0riamIafonem fratris ^Efonis filium, fcilicet ab ^Eolo
unttiirrj, adhuc infantem occidere. Verum lafbnis
pinqui eum in arca claufum tanquam mortuum no-
extuierunt, ac in Chironis antmm portarunt: qui
X c eum
|
||||
|
330 C OE L V M
eum non fblum educavit, fed etiam in medicina, h°
cft, ut ego cenfeo, in arte medendi morbos potius a- nimi, quam corporis inftruxit: unde & poftea notne» Iafbnis, qui antea Diomedes dicebatur , nempe * tatns, id eft , fanatio, medela, obtinuifle videtur. Cu adoleviflet Iafbn, antrum illud pariter ac dilcipli^ Chironis reliquit, & aratorem fe prabuit apud nu* vium Anaurum; ut proditum Apollonio in ticis. Interea Peliae adhuc aliud oraculi refponfurn oD' tigit: nempe ut Jibi caveret abillo , quem altero pede f^a. vidiffet. Et poftea Neptuno facra inftituens, curn a ea facrificia omnes fibi fanguinejun&os convocaflet:» jnter eos quoque adventantem vidit Iafbnem; qui ltT jiciendo Anaiiro fluvio alterum calceum in limo arn *L rat; atque fic a Peiia pede altero denudato vifus , interrogatus , qmdfaiturmfit, fi quando refponf^ fli^ Uffet, fe a quopiam occifum tti, ex lunonis confilio r tulit: Illumadrecuperandumaureumvellu*mittererrt- _ Ulud autem Aureum vellus a Mythologis dielt.
fuifle pellis aurea illius Arietis, quem Phrixum in ^0 chidem portafle fupra vidimus ad Signum Ariei:1'■ Quamquam Plutarchus cenfuerit non vellus auf^ fuiife; fedvenasaurimetallicas: &alii, lapideffll^ lofbphorum , quemadmodum Chymici vocant; jff ' ut mavult Suidas, Librum aureum ex arietum pe . contextum de transmutatione corporum Chyn110 rum, & aurifaciundi ratione. Sane Iuftinus 1- 4"/ ubi expeditionem Iafbnis defcribit, fabulse hujuS . j aureo vellere osiginem ex eo deducit, quod Coi aurum e fluminibus afferibus perforatis , ac *aa°^ pellibus excerpierint. Et Dercylus putavit Arg°ia tas non alia re indu&os Colchos navigaife , qual jj3 Scytharum opulentiam diriperent. Quje nuUa i fuiife exiftimatur, quam aurum illud, quod non Pr a Caucafo monte quidam torrentes ferebant, aC P s foratis tabulis &lanoiis pelhbus Scythis excipel'e fuit; ut Straboni traditum 1. z. Colchi enirn ex j*#/^ ptorum Colonia non procul ab Abafgis five Mat et[S |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 331
"SjuxtaPhafinfluvium in parte Afiaj habitantes, etiam tythaj dicebantur ; uti & Afiani , Leuco-Syri, ac,
ete Ilacio, Lazi. Atque hasc Scythia , cujus partem olchi incolebant, ab illa Europas Majotidi & Tanai
""jtunalongediverfaeft. Itaque Pelias ipium laibnem, juxta refponfum ejus ,
r andavit ad recuperandum Aureum vellus , hac impri- ls *Fitentione , ut ea occafione interficeretur, ac , uti
3ic,e timebat, fe ex refponfo oraculi interfe&o , filio
Ca-*to regnum prasripere non poffet, Alii tamen, in-
^ r quos eft Hecatasus, commemorant Iafonem ipfum K^uti magnatum TheiTalia; caterva ftipatum regem
j. IlUe; ac majorum fuorum regnum repetens, a Pe- .refponfum tuliile ; fe illi redditurum regnum, fi
PIus in Colchidem abiret, Phrixique animam ter, ut Sttirnum eiTet, advocaret, ac vellus aureum recupe-
0 ret> Imo his expeditiSjfefenioremillijuveniregni Ilns conceffurum.
, -^tque fic hifce legibus acceptis, vel fui fponte, ac
^°ri£ defiderio, ut Diodoro placuitl. 4, incitatus Ia- > cum comitibus fuis , quos ex primoribus vicina- p-01 5egfonum huic expeditioni participes fieri cu- 9 jl^bus elegerat, navem illam invifae ante hac, ac in- j ltae rnagnitudinis confcendit,& quo tempore Pleia- Je 0rtu fuo matutino veris adventum annunciare fo- Cu > & littore folvit- Numerus vero Heroum , qui a . I^fone in Colchidem profe&i funt , valde varius (j ltlcertuseft. Quidam enim nnmerant qmnquagmta ^Unt*' a'" quinquaginta fex; & huic numero alii ad- fe ■ > alii demunt. Tamen de numero Vatum, quos j^ lrJ habuerunt , certo conftat tres fuiffe: nempc ja °jfa'n Ampycis filium , qui inreditu juxta Corcy- Oji ,n:lorttlus eft, Idmomm Abantis, & Amphiaraam f.e ^ium vero nomina, qus a Sophocle in acr.it
feutuniadibus infcripto, & .Efchylo in Ciberis recen-
v?W!J\\ ^nt ha:c : Acafipu, Admetus, zAzthdides,
Pwdmas, Amphicm, Ancxut Neptuno prognatus,
Argmf)
|
||||
|
33i C OE L V M „
Argem, Argm, Ajlerion, Afierim, Augias Sulis n-
lius, Btantm, Butes, CaUis , Phrenetici Bores »ve Septentrionis filius , de quo Propertius 1. z : Hunc duo feclatifratres, Aquilonia proles; hmcjkper & Zethes , buncfrper & Calais- _
Porro Calam , Canthm , Cafior, de quo egimuS in
Signo Geminorum, Cephem, Clkim , Coronm, Echto^ > Erginm, Eribores, Erydamas, Eurkion, Ewritm, "e cules Thebanm , de quo vidimus in fuo Signo , JJf^ Herculis hujus , tefte Anticlide 1. 2, Rer. Deliacar. »' lius, vel, ut aliis magis piacet, catamitus; qui ab A ' gonautis antequam Colchos ventum erat , aquatu01 miffus ,-nonreveriuseft: lafon ipfe expeditionis prin^ ceps , Idas, Idmon, Iphiclm ^Efonis filius , Iphicl^ y fiiades , Iphitm Eurito prognatus , Iphkus Phoc^JfS' Laocoon , Leodocm, Lyncem, Meleager, Mopfus vate » Nauplias vel Nauplius, Odeus, Oenides, Oileus, Orp^l Paleemonim, Pelem, Pbaletm, PolLux modo dicti Catf ris frater, Polyphemm , Tenamm, Talam, Tela^1"1' Tiphys Archinauclerus , ZetesBoxez filius. ' Sed Herodotus & Herculem , & alios quoldaff|
Heroas exemit ex Argonautarum numero. Et Dlon'r fius Mitylenseus inficiatur Herculem in Colchidern >l cepiife navigationem , imo negat iilum opem tuline foni in iis , qax tra&avit cum Medea. Plerique . men affirmant illum expeditionem Colchicafi1 l .p fufcepiife; fedpoftea, cum Hylam aquatum afe11 fum , ac diutius emanentem requirens , in Ciurn °ti excurriiTet, ab Argonautis inibi reli£tum fuifte- l^_ lam enim Thiodamantis filium , patre Herculen1, mata Driopenfiurn manu inceflentetrucidato, i° -$ vitutem , Pherecyde 1. 3 tefte, rapuit, ac in .(ul^j.0, deliciis habuit. Hefiodus vero in Ceycis nuptllS X- ^ didit, Herculem ipfum aquatum exiiife in Mag^e jj„ juxta Aphetas : qua; fic didse videntur , quod ibi - dus fit. Imo alii fcribunt illumab Argonautis, ut>1 Jjj, t matn in Myfim venerint, quod fuum fregiflette rCi. feceiTifie , ut fibi alium in proxima filva corrJP\tque |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. m
^tQue ibi relictum tradunt quidam a fbciis , ob Hylas
aftun; alii ob imperitiam remigandi, ne omnes re-
"?°s frangeret; five etiam ob ejus ingluviem & vora-
ltatem, ne univerfam navis annonam brevi abfiime-
?*j five propter ,pondus, cum navis inflecleretur T
oi ille conftitiflet, imo feredemergeretur; five po-
lL,s propter invidiam , ne casterorum virtus per pras-
a«tiam virtutis Herculea; obnubilaretur , aut prorfus
«eretur. Sed Ephorus 1. y prodidit Herculem iponte
"^nfifle in Lydorurn regione Gmphales causa.
Ptajter hos modd nominatos Argonautas alii adhuc
j, Ul'es nominant: ut Aliotidem,AHorionem,tAlfculapium,
f- S[Uo diximus fupra in Signo Ophiuchi j Alaum, Am-
¥l®rum vatem, Amphjtflecum,Autolycum,Buphagum,
entum, Dedeonem, Deucalionem, de quo paucis egi-
Us in Signo Columbae, Euphemum, Iphim , Iphida-
p?ntem j Mcenetium, Neflorem, FhiloHtetem, Phltantem,
wogwm, Thefeum,Ttdeum. Videatur & Valer. Flac-
Ts ■> qui multos feriatim enumerat. Omnium autem
C^ftantiffimus fuifle videtur Iafon ; quippe quem
euophonl. 6 de rebus Graecis, his verbis commen-
c: Cautm adeb-dux efl , ut, cum fallere hofles, aut an-
^ertere, aut vi adoriri inflituit, haudunquamferefruflre-
f • No%u ac diujuxta paratus, ne iitm qmdem, cum
fo Vtv™m dgitat.) oHofus. Nec antea conquiefat , quam
i,r 1'f° tendit, pervemrit , quamque effecerit, qu<e ex
Z Imt. Ad eundem modum & mitites affuefacit, quibtu
„ Polixe indulget, ubi facintts aliquod egregium fecerunt,
v ?^e perfaafkm omnibus, qui apud eumfltpendia merent,
~r Hpt.ater„ m^m ot-Mm iaym parayi. /pfl omnium, quos no-
q l farciffime voluptattbus fruitur: quare nec heec morantur,
^"mnusreferesgerat. nern ?Ue **° hiice ^Patus Heroibus Iafon navigatio-
Ujy?,uam aggrefTus eft. Et pmernavigatis, vifisque te 's fegionibus, cum ad Syrtem Libyas applicuiflet, tut ■ . condidit: quod Hereuli poftea confecraba» XigL 1uia iiVcertaminibus ab Argonautis ibi celebratis, * °r extiterat. Ab eo loco, curn ob Syrtium multi- ■ ttidinem
|
|||
|
gj4 C OE L V M
tudinem navigare non poflent, Argonavim ftper b
meros duodecim dierum itinere per Libyae deler£U, bajulaffe dicuntur : ut traditum in Argonautic. Ap° ^ lonio, qui res ab Argonautis in itinere geftas , aC , mnes eorum labores diligenter annotavit. Vbi rur A invento mari ad navigandum apto , naveque dep* .^ navigationem fiiam continuarunt: atque fic , fupera ,__ tot difficultatibus , quse illis utpote navigandi impe.r^ tis, fere infuperabiles videbantur, tandem Colchis i columes appulerunt. Huc delatus Iafbn, & a Phrixi filiis perbenigne 1
ceptus , cum illis protinus ad Regem Colchorutn ^.^ etam tendebat fuas legationis cauiam explicaturus. J^ Iafbnem fbciatis primis fermonibus comiter apP pe- vifus, at poftea , cum ille Aureum vellus nomine lise, cujus id antea fuifle dicebat, feddoloeifUIt,. ptum , repeteret, indignabundus refpondifle reftU>. j Je petitioni ejm tum demum conceffkrum, ckm ta^oS i .^ <eripedes, ignem naribus effiantes dommjfet, ac draconts ej Vellerk cujiodis dentes adamantino ufus arafro (eminafjet >, s fcentefaue ex illu homines armatos tmcidajfet. Sed dentes alii ipfi Metse tribuunt a Minerva , hoc eft, P dentia donatos , seque ac olim Cadmo TbeDai Quippe cauto, ac priidenti confilio indu&us, Aure vellus , five thefaurum fiium cuftodibus pervig*11!? ac armatis, veluti dentibus alios fubinde gignentl ^ undique verfiim iepferat. Et per Tauros <enpedes *£* # nanbus fpirantes , imb ipfum Draconem infoffffl1™f0f dentibus armatum •> nihil aliud intelligi poffe cerl „{, quam cuftodias illas e Taurica regione accitas, aC ^- latas , ferreaque armaturS indutas. Nam JEeMi? quam ex oraculo intellexerat, fibi tunc effe p^f. -lu$ citm advena quidam Aureum vellus abftulijfet, &1 Q^c Tauris, quos ex Taurica regione accerferat ' uj,'3m ferociffimis , ac truculentiffimis, illud in cu' -gjii- tradidifle fertur. Sane Tauros illos, non bove« ^ ^ vomos, fed homines fsevos in Taurica natos ^m ex eo quoque liquet, quod Medea ^Eet* #ia \o&^ |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3ii
°ctu ad portam claufam veniflet , cuftodias illas al-
0(_uens, idiomate Taurico ufa dicatur. ■Medea autem , cujus , uti & patris /Eetaj, gcfta ali-
illantifper attigimus in Signo Arietis & Eridani, cum
Patris nimiam crudelitatem in peregrinos non folum
^teftaretur, fed horum etiam /alutis valde ftudiofa eC-
j^jtnandato paterno in cuftodiam tradita, verum paul-
I ar*te adventum Iafbnis inde elapfa , in Sacrum Solis
cutn ad mare confugerat. Atque hinc egrefla, ac-
ecjentibus Argonautis ingentia illa pericula, quaz ex-
ris Aureum vellus petentibus proponerentur, pariter
patris crudelitatem , qui omnes hofpites per infidias
a<3:are fbleret, aperuit; imo non fbliim aperuit, fed
larn fiiperare docuit. Quippe lafonis amore capta ,
. ejus data fibifide matrimoniali jam fecurior , ac ar-
, utior reddita , confilio illi, pariter ac magicis arti-
teft ' *IUirjus> ^que ac fbror Circe , a matre Hecate ,
.e Apolionio 1. 3, imbuta erat, fuppetias tulit. Ac
jp.lrQo quidem Iafoni unguentnm dedit, ut eo uncfus ,
guem taurorum illuderet. Deinde illum inftruxit, ne
r verfb vento araret, qui flammaram vim inipfum a-
' 0rem propcllere poflet : neque inciperet fiilcum
^.0re-arantium ab eodem fine , fed tolleret aratrum.
c c P^ohoyixu! ea narratur hiftoria. Sed Plutarchus
fe Argonautas , qubd Herculem ex invidia1 parvi
UtCerilir- , coados fuifle fuppl ices fieri muliercuke,
q e)Us auxilio Aurei velleris pofieflores evaderent.
/Odam quoque addunt, Medeam ipfam , Dracone
esM Pnarrnaca qilsedam fopito , Aureum vellus noftu
£j. 1Ueo Martis rapuifle, ac ad navem detulifle; ut
^°tiyfuls Milefius refert. Et Antimachus memorat
c §0ri'1. 3, lafbnem una cum Medea in illudnemus
^ niecratum clam contendiffe. Alii addunr., Medeam
tarrnr6 'raurico allo.cur.um fuiffe cuftodes; qui por-
irril .JL tanquam regis filise , ftatinfaperuerint. Tum
mujP. e Argonautas ftricfis gladiis , ac trucidatis
MxlTS DarDaris» cstei'is in fugam verus , pellem ab£
|
||||
|
Pofthax
|
||||
|
33<8 C OE L . V M
Pofthasc JEeta colle&a magna1 fuorum manu cum Ar'
gonautis adhuc in littore morantibus , ut ex Diony110 Milefio conftat, conflixifle fertur. Vbi multi vulne' rati, Abfyrtus.de quo vidimus in Signo Eridani,captuS' Iphithus caefus , ac ipfe rex, quod alii tamen negan1» occubuerit. Argonautas vero , cum iilam tantaffl &■ (>etuofam armatorum multitudinem ampliiis fiiftin6"
laud potuerint, navem repetiifle, ac rapta Mede^, Pe' leque aurea , fugam nocl:u caepifle. Quamquam n°n nulli dicant, Colchos virtute Argonautarum pem111^ in fugam verfbs; unde regem ira commotum,convoc ^ tis no&u regni fenatoribus, confilium caspiffe de cc^, burenda noihi navi, & Argonautis trucidandis. ^ * Medeam, ciim id cognoviflet, eadem nofte fugi»e 5 Argonautas , illifque confilium paternum indical Imo alii tradunt, ^fietam poft fuperata Aurei veUe , pericula , Argonautas omnes ad opipare paratum c0 . |
|||||||||||||
|
vivium invitafle , ea intentiobentes conficeret. Tum vercitate confilii commotam
|
partim atg
partim amore Iafbnis a |
||||||||||||
|
clam , Argonautis & hoc ante aperuiffe , q11301^/
convivium venerant: atque fic illos arrepta fecutf1 ™ . dea infidiarum indice, aufugifle. Sed confiliu111 r de arripienda faga Idmon Poeta Graecus, Venere111 *■' , ni liiggemfTe fcribit: Sicquoque eandem y£e£3e , citafle libidinem cum uxore Eurylyte eadem n0 qua confiiium de comburenda navi erat expHcan > congrediendi, ut lafbn eo tutius aufugere Potueye. teftatur Dionyfius in Argonauticis. Similiter ^* ^ neri, quod lafbn Medeam duxerit , attribuit ,f ^, ille ftatuse lafbnis & Medea; infcriptus, apud >■ niam in Eliacis: Mij'^«i»V "loitivv j«f*e«* KeAsTKi J[' k$%o$i'1*'
Medeam ducit Iafin : Venm aurea mandAt- j. Et lafonem ab ipfb ^EetaMedeam in matnni° . |
|||||||||||||
|
in C
|
Vnde & j« eflU$
Iafoniidiai-^j |
||||||||||||
|
fcribit Timonax Rer. Sicul. 1. i,
-gione horti quidam oftendebantur |
|||||||||||||
|
jr ASTRONOMICO-POETICVM. j#
ipn eo in loco primiim e nave egreflus fit; ac in iis
J*ct, & gymnafia , cum thalamo Medea., in quo Ia- , 1Tl data dicebatur nuptui. Sed alii fcribunt nuptias s Corcyrs, qua. tunc temporis Drepamm vocaba-
_/> in reditu celebratas fuifle; ipfamque Areten re- o oarn , Alcinoi Phasacias regis uxorem , Ialbni Me- '•arrj junxifle, Ac fponfa. duodecim pediflequas tradi-
l:e; Hoc quoque teftatur Tima_us Rer. Italic. I. z :
k l mter alia narrat Medeam poft nuptias , Apollini
'luin Corcyras proximum , cum duabus aris , altera
t y^pharum, akera Nereidum , in perpetuam nuptia- ■** 'iiarum memoriam,haud procul a mari exftruxiffe ,
ill 'r60^ano PruT"-,tTJfacrifkafle : imo addit, annuain r_°lacello facrifkia ad fiiam ufque aetatem celebrari c°nfuevifle. ^ ^olchis enim Argonautas, juffu regis. huc ufque in^
n^Uetiribus , Iafbn cum Medea ad rnemoratum Alci- ■■> l'ni confugere cogebatur. Qui non tantum Cokhis 3dK am repetentibus refpondit, fe illam traditurum, fi rit U° Vlr8° effet, fi vero lafbnis uxorem effe intellexe- fe ' tllrn minime impediturum, ut uxormaritumjure ^uatur •* fed etiam efFecit, ut illa ipsa no&e fblen- ca as nuptiarum celebraretur, Atque fic Colchi ilii, ^tn Vererentur re infeita ad _£etam reverti, decre- ba • Partnri juxta Ceraunia , partim in finu lllyrico , a_ ltn in infulfs, qua, Abfyrtides dicebantur , kdes qn^*fn^ones fhas eligere. lafon verb poft tot tantof- fecf es exaritlatos tandemin patriam incolumis ^v- 1C: unde anteduos rnenfes, quod vix crediderim ,
tiur?len^es eorurn j °1U1 noc tradiderunt, longius fpa- r3 expleverint, quam noftri, fblvifle dicitur.
_Uoh Dau^° ante reditum , rumore Iolci exorto, Poj.5 0nines Argonauta- periiffent, Pelias arrepta op- obri.Ut"ltate> omnes, qui ad regnum afpirare poterant, ,jn "nearfe ferturj imb lpfum fratrem -Efonemtau- de ~* *anguinem inter facriikia bibere coegiffe. Qtia cirium fon- ubi noda fn fmim Theflalise lolcovi-
aPplicue.at, ac omnia ea per exploratores cog-
Y noverat,
|
||||
|
33« C OE L V M
noverat, confilium auxiliumque optimatum, ac &■""
gonautarum clam expetivit. Vbi propofitis variis len' tentiis , cum non appareret a quinquaginta & tnbu faltem heroibus , tot enim vulgo numerantur qui re" duces erant, urbem adeo populofam & amplam cap pofle ; Medea ultionem per infidias, ac occulta phar' maca-tutiorem fibi popofcit. Atque fic confecit idolum Dianas omnis gene11
pharmacis repletum; fuofque crines ter inungens » canos reddidit, faciem quoque ac corpus rugofut*1» ut omnibus prope filicernium edentulum videretu_* Hoc habitu, cum Dea illa, fummo mane irrupi£ i urbem tanquam numine afflata, populumque ad n°.vu fpe&aculum convolantem impulit, at Deam urbi, °* regi propitiam ex Hyperboreis adventantem reverd1' ter exciperent. Poft ha?c in regium tendebat palatiuu1 • ubi ab omnibus cum maxima reverentia , pariter af* civitate, excepta, Peliae, ac filiis ejus egregie impof111 ' dum perfuafit fe a Dea miflam , ut regem fenefcente juventuti reftitueret, imo multa aiia felicitatern ■> pietatem ejus fpe&antia largiretur. Quin & , ut fiue __ di&is fuis eo magis adhiberent, finxit quazdam firri lachra , quibus appareret Diana ex Hyperboreis P aera draconibus vecta,fe in Pelix recipere domicu1111 * Ac hoc invento , cum fupra mortalium capturfl vK' ■> retur, effecit", ut Pelias omninb credens felicitaterfl Deafibi datum iri, juflerit omnia exequi, qufficunq illa diceret, ac fiiiis quidem fbiis , ciim minime co veniret, ut munera Deorum regi per manus fervl exhtberentur. Sed cum Pelia jam dormiente, verba Mede« & ..^
tis , ut corpus eus in lebete coquerent, a filiis * *L> segre admitterentur, additum eft expcrimentun1 tis in agnum eadem arte converfi. Is enim ffleI11 e„ tim difcerptus, &codus cum quibufdam herbis , vixit y ac balare & faltare, tanquam juvenculus.P ^ gaudio vifus eft. His itaque perceptis,virgines reg1 ^ credulitatem indu&as, ac adpreces PaternaS|a^ats |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 333
Ur<3atae fbia Alcefti excepta, regem in fruftra diffecue-
Utlt* Tum Medea , prius quam coqueretur , facra
iu^dam Diana;, five Luna; facienda efle dixit; juffit-
iUe 5 ut filias cum accenfis kmpadibus in palatii te-
"Jm afcenderent, ubi ipfa Colchico idiomate preces
"^fdam ad Lunam fufiira fit. Lampadum autem ea
°cenfio fuper regiam fignum erat Argonautis , prout
c°nventum, rei jam pera&aj. Itaque iili casfutn effe re-
ptn rati, protinus accurrebant, ftriclifque gladiis ur-
etti ingrefti , regias cuftodias fibi refiftentes proftra-
. erunt. Filias vero regias, qnx ad coquendum patrem
j. ^ defcenderant, cum neque cognitam fraudem ulci-
lj neque regiamarmatisjamplenamdefendere vale-
r- ^ 3 admodiim humaniter excepit Iafbn; dixitque fe
.lre illas a parricidio effe immunes , cum fpe feiicita-
s. patrem confeciffent. Quin & eafdem primariis re-
6"! proceribus,nempe Andrasmoni Amphinonem, Ad-
noet0 Alceftim, Theffalo regi Cariaz Phocenfium Evad-
|
||||||||||||
|
filio
|
• in matrimonium dedit: ac fratri Acafto Pelia;
|
|||||||||||
|
regnum paternum conceffit.
|
||||||||||||
|
, "eriim alii, inter quos eft Polycrates Samius , tradi-
r runt Medeam fimulato lafbnis odio , quafi ab eo A. rneretur, cohfugiffe ad Pelias filias ; idque eo con- ^. ° facijum , ut & ca?dem propinquorum Iafbnis vin- £1. aret, & ipfi lafoni viam ad regnum aperiret. Et c las 3 quaz patrem ab illis perfuaium, ac difle&um ^JjUendo juventuti reftituere voluiflent, nominant u^pcam, &Autonoen. Qua de re Ovidius i« *ecfcainteraliaficfcribit: Qitid referam Tteliis natas pietate nocentes ,
r> n GtefkquevirmneatnembrapaternamanM?
ibi °, naEC Ia*on inlfthmum profe&us, pera<3is in-
cj-^p*0len°ibus facris , Argonavem Neptuno confe-
Poft ^lcitur : quamquam alii maluerint Palladi: quaj
c0jjea]efndem, cum totDeos fervaffet, inter fidera
Ord1°Carit; Collocata autem inibi confpicitur verfo
'Pluf6-' "a ut>Pror^ la^ente, a puppi, atque adeo
lfi ipfb oriatur: cujus fummitas %wt<rxo{ di&a, ab
Y 2 anferis
|
||||||||||||
|
340 C OE L V M
anferis roftro , uti vifitur in numifmatis Romanis; n
intelligas te ejuSoAov tvs tr^u^t. Vnde Cicero Arata* vertens: At canis ad caudam ferpens prailabitur Argo,
converfam pr<s fe portans cum lumine puppim; fion aliie naves ut in alto pandsre proras ante filent, rofiro Neptunta prata fecantes: fed converfa retro cceltfemper loca portat. Sicut , cum cceptant tutos coniingere porttu , obvertunt navem magno cum poridtre nautx, adverfamque trahunt optata ad littora puppint: Jic converfa vettu fuper athera vertttur Argo, atque ufque a prora ad ccelum, Jine lumtm, rnd^'. a malo ad puppim, cum lumme , clara vtdetur- Hoc Graecis dicitur zr^pvwv K§y'ow<Sj , Latinis rcr>f0^ inhibere-, quod fit, quando nautanriutato fitu in puP^ pim navem averfam impellunt, non, ut antea, in ?t0 ram ; ut Iof. Scaliger inquit. Hinc Lucanus 1. 3 : .— Afi alice mutaio remige puppes vitlores vexerefuos. &c Silius L 2 : Converfo Tyrios petiemnt remigepatres. , '
Quod autem Manilius Aftron. 1. f, fcribit , A1&*. .
in ccelo Argomvi vicinum efle , ac navem ^Egyptiis orl in quarta Arietu parte , pro quo Firmicus , qui tff* Manilium videtur exfcripfifle , in deama pofuit; i" s. guit imperitiam tvt d^pofctriou;, pariter ac utriui^ue Aftrologia negligentiam. Verba ejus funt hsec '• Vir gregts, & Fonti vetlor, cui parte reltcla nomen onnfqm dedit, nec pelle tmmunts ab tpja •' Colchidis & magtcas artes qut vertere Iolcho JHedeam jufjit, movitque venena per orbetft, nunc qtioque vtcinam pupptm, ceu naviget, s*tc> k dextrt lateris ductt regione per afira. Sed cum prima fuos puppts confurgtt tn ig*>es > qttatmor in partes cum Corniger extulit ora , tllo qutfquis erit terris orknte creattu, retior ertt puppts, &c. $c |
||||
|
^, ATSRONOMICO-POETICVM. 34t
lc Una innuit, Medeam mutaffe Colchon lolcho ,
sf2PterAureum vellus ejusauxilio ablatum; ac por- ?le magicas artes in Theflaliam : at non herbas; ut Vlderee(t exLucanil. 6: ------Sf terris hofpita Cokhis
legit in ^Azmoniis, quas non advexerat, herbas.
|
|||||||||||||||||
|
CJ
|
"inc & Colchos , & Iolchos urbes magicis artibus
|
||||||||||||||||
|
j lr*- Quippe Medea lolchi non tantiim JEfonem
alonis patrem, ut ex Poeta Grseco, qui Reditus com-
^ u.fc> conftat; fed & ipfum Iafbnemjamfenefcen-
' ^ iis artibus, Pherecyde , Simonide , & Lycophro-
r^ftibus , juventuti reftituifle dicitur. Quod a qui-
"iarn interpretatur, Medeam etiam fenes in fui a-
t 0rem artiriciose attraxifle, atque ita efrecifle , ut
nSuam juvenes imprudentes ac impudentes evaferint:
, ^e 8c nomen Medeas acceperit. Qub refpexifle vi-
'etUr Diphilus, cum fcribit:
-----Medea vocata eji
^j itta, veneficii qubd fraudes repperit omnes.
VUamquam aliis videatur hoc nomen efle a fxrjot, hoc fn ' c°nfikut"a : quod ejusconfiliolafonomniapericula Perailet ■ ut ipfa Medea teftatur apud Euripidem: Servatus es per Me , vslut faunt, ratem quicunque cwpeudermt tecum Argoam: ubi Tauris jubebaris jugum fptramibus ignem impofmjfe: feminare & horridi dentes Dracoms Vellus ittud aureum fervantu , infbmmfque ; qsti circumdat id ifiru. Ego occidi.- Tibi lucem dedi |
|||||||||||||||||
|
j,, illam fkiubrem
|
|||||||||||||||||
|
I quoqne mater Medea? dicla videtnr Idiia ,
|
|||||||||||||||||
|
W
|
|||||||||||||||||
|
genr- ^ r ' llOC eft' imdLliens > fiiem '• quia intelli-
pria five fcientia confilii mater eft. |
|||||||||||||||||
|
iqps/1!: .,revi folutum iri: tum nave fuper lafbnem de-
> ummoccifumelle. Quidam tamen memorant Y 3 Ialb- |
|||||||||||||||||
|
34i C OE L V M
lafonem, impatientia (foloris propter erematam Glau-
cam cum Creontis regia , fibi ipfi manus intulifle« ■ Iafbn enim in Creontis Corinthiorum rcgis gratiarn
admiffus , non tantum eam Corinthi authoritatetn eft confecutus, ut una rempublicam gubernarit, qu0" ad vixit ; fed etiam ejus filiam Glaucam, quas alu* Creufa dicitur, in matrimonium accepit, Medea &' pudiata. Quae graviter id ferens, Glaucam cufl* Creonte , accenfb palatio regio , combuffit; imb p*0^ prios filios Mormorum, five , ut alii fcribunt, I"er rimnum , & Pheretem, quos ex Iafone, a_que ac Thel' ialum , & Alcimenen , fufceperat, jugulavit, vel, u quibufdam traditum, difcerpfit; quo patrem , 1uea aliter ulcifci non poflet, eo fakem dolore afficere • Quamvis alii fcripferint, Mormorum & Phereteru. quod dona illa, quibus incenfa fit regia, a matre rn»"' ad novam nuptam pertulerint, _t Corinthiis lapiaiDU,. csslos fuifle : quorum fepulchrum apud Odeum often memorat Paufanias in Corinthiacis. Ea autem dona fuiffe feruntur, vel peplum veneu^
ipfeftum a Medea; quem induens Glauca valido gne iubito correpta , licet ad ardorem extinguendu ^ in fontem ab eo caiu Glance poftea dictum, fefe conj cerit, nihilominus conflagrarit; ut traditum Ap° nio Biblioth. 1. i : vel fcrinium aliquod pereg"llU . inclufb igne inextinguibili; qui, aperto fcriirio, tao violentii evolarit , ut totum palatium confutnfe1' » quemadmodum teftatur Dialochus in Cyzici eveni° ' Imo aliiputarunt fuifle veftem, & coronamaure naphta , qua. a quibufdam Tftt^hcuov, item ^-^s iKouov, Suida teite, dicitur, perun&as : quibus ig flammam, five fblis calorem fentientibus, igne at « <_to acconcepto, Creon ac filia_ ejus , cum unlVAje_ regia , conflagraverint. Et Plutarchus fcriput in c xandro, pharmacum illud, quo paliium, coronam ] ^ Medea perunxerit,pra_paratum fuiffe ex bitumine H dam tenuiffimo, quod magna copia nafcatur apu" ^. bylonios in Ecbaraneis; ac ejus fit natura. , at 5%q |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM.. 345
rtracto medium aerem inflammet, & omnia, quas vi-
lna fmt, abfque ullo remedio comburat. De quo vi-
Qeatur & Plinius 1. z, c. 108 ; item Diofcorides 1. i?
c> *02, acStrabol. 16.
Hocvero Pharmacum, quia inventricem agnofcit
^edeam, jure vocatur Graxis MsMov; ihxtov, ideft,
■enm five unguentum Medex, juxta Suidamj itern Ignis
Yj^*, Mej«'»)f KoA^tjWo? ttw^ , juxta Nicandrum in
^exipharmacis; ubi fic inquit:
Quod.fi Medeae fikmantw Cholchidis ignit
pocula ephemeria, e labris wuritus in ojja
p cum fiidorefluit, nullk medicabdis arte.
\°Cfik ephemenca dixit; quia pharmacum hoc, qno
^edea non fbliim veftes, alialque res inungere , fed
. Iarn pocula mifcere, iifque fic vim ignis occultam m-
p ^aere folebat, a quibufdam Ephemenon nuncupatur.
*- -Uemetrius Scepfius nomenclatura. hujus rationem
,eddit: nempe quod herbaj illa?, e quibus pharmacum
i'°c eomponitur , mane juxta Tanaim fluvium propul-
leiit, circa meridiem in fummo vigore conlpician-
r 5 vefperi vero arefcant. Alii aliam caufam profe-
.^ ; fcilicet quod illi, qui hoc pharmaco ufi fint, diu-
, Us> quam unicum diem, vivere nequeant. Ejus anti-
^ptnrntamen , five «Ae£i4>o«£f*a>cov invenit Diphilus
P^nius : nempe lac bubulum , in quo foiia quercus
aQuerint, hauitum ; aliaque ejufmodi, quas Nican-
jUJ?narratorrecenfiiit. Sed plura diximus deMedea*
afr Ur° ' C°rona feptentrionali, Hercule , Eridano ,
lllque Signis: qua; vide; ut & Senecam Tragcedio-
o aphurn , yEfchylum in Bacchi nutricibus , aliofque >
J 2f hic adduximus , auctores.
v-seterum praster Aureum vellus , quod Iafon in pa-
j^u reverfus, Diis dicafle, aliis Pelia; regi obtuliffe fjl^^etiamAvisGra^cisanteignota, quam a Pha- p i,A^olchidis fluvio Phafianum, five Phafidis avem ap- L larun.t, ex Cholchide in Grajfaiam portata eft. Vnde ftialis Epigram. 1. u, de ave hacloqiiens: |
||||
|
Y 4 ArgoA
|
||||
|
344 C OE L V M
Argoa ftimktn fum deportata carina.
Ante mihi • notum nil, ni/is Fhajis, erat.
Et in hanc avem Ityn filium Terei regis Thracurn > ut in Signo Geminorum quoque vidimus , converfuifl» cum patri Tereo a Progne matre in epulum appofitu fuiflet , fabulatur Ovidius 1. 6 MetamorphoieoS' Plura de hoc vide apud Aldrovandum 1. 13 Ornitho1' cap. f. Atque hxc eft fuccin&a deicriptio Argonavis : <5U?
lafon veclus tanta edidit facinora, ut multis in l°cl divinos meruerit honores, iraprimis autem Abdef Thracis in Tejorum urbe ■maritima, Protagorse ac V^' inocriti patria : ubi Parmenio illi templum condidj magnifico opere & exciiis lapidibus exftru&um. ^. ob eam caufam navis ipfa a gentilibus in ccelum , u diximus, collocata fuit. Quamquam Chriftiani po1 modumeam in Arcam Afremutarint, quod ille in e jufinodi arca concamerata tempore diluvii generalj cum fuis fit confervatus : utlegere eft Genef. c. 6,7 ■> ' item apud Nicephorum Hift. Ecclefiaft. 1. ip. &??v alii fub hac nave intelligere maluerunt Ecclefiam n» ^ tantem : in cujus recordationem primi Chriftiani JN ■ vem etiam in annulo fculptam, ut commune fyv® lum , geftarejubebantur. Sic enim pnecipit Clerne Alexandrinus Psdag. 1. 3 : *A< ^e e$£*y'iSis «i/*^ ^ 5TSAgj«V, >5 v«uf x^avoJ^o/xof, jj* Xijo^t y.%mKY\ jcosv #^' #vn>f 'AwjssAh fj.tjAvvitrinxi. Sima five infimia vejtrdj Columba, Jive Navis ccelefliscwrjk in cmlam tendens, y Lyra Alufica, in ncordatianem. lApofioli. fifcatoris. XX. CRUX; fcae ®uu(}/ tw£r<ul-
Jrborinfelix; Signumtriunum, Not4 trtni
fis ; Sceptrumlefu Chrifti, Signuni nlii y rninis : Grjsce sxvqIc Crux , 7? eyfiiiov tqs ^" |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. W
"■ > fignum adventm Filii hominis , & confum-
m«tionis feculiy Matth. c. 24, v. 3 ; vel -n <m-
f**to» tQviStS dvS-gu7W, Signum filii hominis,
*°id. v. 30: Ebraice m: Hifpanis etCruzerp-,
talis Croce-, Gallis Croix. Continet quatuor
teIlas: &: apparet Auftralioribus in Meridiano
circa finem Aprilis.
p Recentiores quidam ex quatuor illis ftellis , qua;
^olemjeo pedes Centauri conftituunt, peculiare fi-
bj|um , nempe Cructs, formare fblent. Sed in noftro
*obo inditum eft id nomen quatuor aliis ftellis;
leOipe his , quasa polo meridionali 30 gradus diftare,
,c pofitu £10 Crucis fbrmam reprsefentare videntur. Et
„e hoc Signo apud Iofeph. de Acofta Hifpanum in Hi-
0l'ia Indiarum naturali five morali ha?c habes : Ve-
%tn efl 3 inquit, quod Cruzero , ibi ( verfiis meridiem )
r Khri @ admtrabtius afpecltts efl. Cruzero atttem ap-
■ " 4 notabtles ftelias, qux invkem Cructsformam habent,
<ecjualitate & proportione ftc collocatce. Jgnari credunt,
v od Cruzero fit poltts Adendiei, ckm videant natttas ele-
Wionem poli a Cruzero fkmere, ut verfks Boreamfit. Fe-
* decipiuntur. Ratio , obquam nautde hoc faciunt, efl,
' a Hla. m parte nttlla fixa efl, qttx fic monflret polum,
- J e^a feptentrionalts poiaris. Vnde fkmunt aititudinempoii
dpe^a' CIH'V eft in pede, five infima parte Cruzero : qua
fft^t a vero &fixopolo ^ogradtts; ficutftella poiaris Bore<z
P^ofiodtftat tresgradm ,& paulioplus, &c.
Indidit autem huic conftellationi nomen Crucis
nriftianorum , five illi fuerint Hifpani, five Lufitani
eHus Meridiem navigantes , laudabilis pietas , ut hoc
§no, tanquam hieroglyphico noftra? redemptionis,
0nlpecl:o , nobis femper in memoria verfetur ipfe Re-
^mptor , Aries Hle nofter, ac Dux vita;; qui pro
fl°bls"in cruce pendens , feipfum Patri fiio in holocau-
iHp^ °bculit. Cujus typus ac iymbolum erat Aries
e m virgulto Sabech pendens , ac pro Ifaaco facri-
Y 5 . ficatus:
|
|||||
|
/
|
|||||
|
34« C OE L V M
ficatus: de quo vidimus in Arietis Signo. Sabech vero,
uti Septuaginta Seniores ediderunt, interpretatur Kf miffiio; quia Crucis , ceu verse remiffionis virgulti, typus crat. Et ficut primis Ecclefias Chriftiana; tern-' poribus in annulis , imo in cute , aut ipsa carne i/1' uftum crucis fignum , in perpetuam Chrifti crucifi*1 memoriam, portabant $ ut Procopius ad illud Efa. c| 44, v. j, Ifle dtcet, Domimfum, fatis erudite annotavit • ita& ejufmodi fignum , ftellis ipfis formam ejus jat^ ante conftituentibus, in ipfo cceio Mathematicis »u'' |
||||||||
|
I
|
enfom videbatur , ad indigitandum magme Fnitdtttt
ceft, Deitriuni hieroglyphicum ; quod ^£gyPnl |
|||||||
|
per duas lineas transverfas, vel akera in alteram per>
pendiculariter du&a , in crucis modum compofitas p10' gerefblebant; fiveipfiim Crucisfacrofanttum myfteritiW' quodeofdem perejulmodi modo diclam figuram aa- umbraffe au&ores funt Ifidorus 1. 1, Nicephorus H»*' Ecclefil. 21, c. 16, Sozomenusl. 7, c. 15-, Orige^ c. 3, Socratesl. y, c. 17, Ruffinus 1. n, c. 29, Atha" nafius Kircherius in Oedipo ^Egyptiaco, alii. Sed non fblum ftellatum hoc crucis fignum nobis,
uti diximus , ad recordationem ipfius Crucis , in 1ni Chriftuspependit, ac effufo fanguine fuo pcccata n°' ftra expunxit, inter aftra locatum videtur : verum etia* typus eft illius Crucis, qu&in noviffimo apparebrt die, Uti fignum ULud Filii homints in ccelo appariturum Mattn. 24, v. 30, interpretantur plurimi Theologi non tanjj tum veteres, fed etiam recentiores. Quorum adhuc as lias quatuor opiniones de hoc figno recenfet ^l?f, Walterus Poftillorum Evangel. pag. 21. & 22: "j?1 Hunnium fuipicatumefle ait, quod fignum illud fut rum fit nova qusdam ftella, asque ac illa, quce Magis l Oriente, tempore prioris adventus Chrifti in <«*rne .^ apparuerit. De Crucis vero tempore Iudicii aPPa^ tione fic fcribit Ephrasm Syrus : Hxc ( c«x ) rurf ^ infecundo adventu Dominiprimo apparitura eft triccew, quam pretiofum ac venerabiCe Sceptrum magni Rcgu r-iJ* juxta verbum Domini dicentii: Et apparebit Stgnum F-*^ |
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 347
Jm *w ccelo , cum multitudine exercitus Angelorum, univer- J *n terram iUuminans afinibus ufque adfines , fitper clarita-
% SolU, adventumque Domini annuntians. Tunc,ut Tho- * a Kempis ex 1.2,, c. iz, utar verbis, omnes fervi ^rjfti, qui fe Crucifixo conform&runt in vita, ad
"tiftum accedent ludicera , cum magna fiducia. Qu6d autem per fignum illud Fiiii hominis intelligi r Uit Crux Chrifii, five igneus quidam radius in modum
rucis formatus ex iride forfkn prominens, ut Patres qui- rar° ienferunt} illud quatuor imprimis niti videtur
, ^onibus. Primo , quia vocatur <njjK«ov rS viS t» !j§w'i,s 5 Signum filiihominU: quodnullum aliud effe 'Oetur, quam quod illum omni populo per univerfum J°em terrarum famigeratiffimum reddidit ; nempe
• ^ u x. Secundo , quia Ecclefia Chriftiana ab ipfis J?s incunabulis fere de Cruce canere confuevit:
. 0c fignum erit in coelo, cum Dominus adjudicandum vene- n' Tertio, quiaitavideturconvenire, utin novif-
lruo die Crux appareat, partim ad honorem crucis e tribulationis, quam impii probro ac dedecori fibi • ecenfent; partim ad.fblatium filiorum Dei, quibus
e° apparebit fingularis gratia crucifixi fui Salvatoris,
°u aliter ac olim Noe in iride illo pulchricolori fcedus
cum eo , ac omnibus ejus filiis fancitum ;
f art|m ad vindi&am ac pcenam impiorum , tanquam
°ftiutn Crucis : partim ad gloriam & majeftatem . 0rnrnunis hominum Iudicis ; quem praeceiTura eft e-
J ttiodi Crux , tanquam tropha;um & infigne regium,
jjuo de peccatis, maledi&ione Legis, ira Dei, im6 de
undo, diabolo , morte , ac infernali damnatione iutnphaturus eft. Quarto , quia ejufdem Crucis ■^u praeludium aliquod Conftantino Magno contra
J^a^entium>anno Chrifti 312, exercitum ducenti ap-
JUt, cum hac epigraphe : iv txtw vlxx, In hoc vinces. Ual ^ac autemCrucis apparitione Baroniusin An-
r '„ aci annum 312, fic fcribit: Cxterum fignum etiam
, lIJim<s CrucU fablum ejfe Conftantino e ccelo confpicuum,
^criptores omnes■ Chriftiam affirmant , tum omnium an-
1 tiquiffimuf
|
|||
|
348 C OE L V M
tiquiffimus Eufebius , in re adeo mirifica recenfenia, ipfiW
met Conftamini h<scfibi jurejurando affirmantis fidem obltgM ■ cum ( ut ait) jamfole mpomeridianum tempus pauilulum w\ clinante, tam ipfe, quam univerfus exercitus vidtt C R "t CI Sfignum ex lucis fplendore figuratum in ccclo feli ttntnt' ttens, mque eo infcrtptionem ejufmodi; I N HoC !>** GNO Vince: cumque dubius de oftenttfignification1 hareret, notlefequenti Chriftus ei cumfigno incoetomonjtt^, apparens, pracepit ut exemplari ad imitattonem ejufdemfi^ fabricato, eo tanquam prafidio diinceps uterctur itt pt#w*- Videatur & Nicephorus 1. 8, &p,c. 32. Aliam item Crucis apparitionem narrat Cyrillus t*
pifc. Hierofol. in Epittola ad Conftantium Impe' latorem : Te autem imperante, inquit, beata illa Ott^J multee lucis fpkndortbus ejfulgens, Hierofilymis app^t^- Hit enimfanbtts dtebus fantt<s fentecoftes, nonii Maji cttc tertiam dtei horam, ingentts mamitudinis C R VX ■> tf"* tota ex luce conftabat, fuprafimittffimumGolgath<slocuffli ttfque adfanilum montem Olivarum extenfa, in ctzlo app^ ruit, non uni, aut duobus homtmbtu, fed ab untverfa V'* bi* illiws multitudme ,manifefttffime vifa: neque,ut aitqutsp1** taret, repente apparensfiatim eva»uit;fed phtrtbus honsff terram fpeclantium ocults vtfa eft , fpkndorit fukore Soits t& dms vtncens. Et de hoc fic fcribit Scholiaftcs mern°1'a,:t Ephraemi: Cum Latmt feftum Inventtonis faniics Crucu 5 Maji : & Exaltationem ejufdem 14. Septembr. celebrant, Grseci aliam adhuc de S. Cruce foknmtatem celcbrare conjrt - verunt, ad 16 Kal. Iunii, recokntes memoriam admtrana- illius apparttimts figni Crucis fupra Hierufatem. Alind tjuartum ac parttculare feflum triumphi S. Crucis cekm^ Hifpani 16 lulii, ob inftanem vitloriam ca dte contrd Ma'' ros Cructs Chrtfii immicos, nonfine mtraculo , Crucifqfer ftdto obtentam, anno 12.12, per Alphonfm VI lCaJMff *e' gem, catfis barbarorum ducentts mtiltbus, amifjts Chrijttano ^ rum non pluribusvigintiquinque. Videatur & Ribaci neira in libro , quem Florem San&orum niincupat. Ca:terum Crux Domini, cujus fymboluru Avis a -
|
||||||
|
paffis volitans , ea eft Palma in quam alcenfuru?
|
fe
|
|||||
|
ASTRONOMICQ-POETICVM. 34*
lPfe Ghriftus dixit in Cantico canticorum Solomonaro. talcenfus quoqueeft, traxitque ad fe utraque manu fjr. Sponfam tam Gentilem , quam Ifraeliticam ; uti p 'pfum in eodem Cantico ea exoptat. Sed de forma , riicis hujus vide fis , fi vacat , Thom. Bartholinura "e.CruceChrifti, ut & Bartoldi Nihufii Epiftolam e eodem ad di&um Bartholinum; item Pierium Hie- ^Lyo,pagy38. ^Xl. MVSCA; &K$fo$*: five APISj
*>ie <8iwi ^mmcAJ^onig-fltege; Das gh'«-
gen?oDer 9& ittien-gcfiirn;
^ttfcula Boethio , ^/»/'4 : v^w , Apicula, Iovis
z(&trtx , Melijfa; Cecropia Aufonio, HybUa
lrgiIio , Mellis mater Varroni: Graxe fwia,,
ufia ; [A.ihi<r<roL, &C f4.Xir]a, apis ; Hefiodo
^Kict: Ebraice «*; mufca; m^apis: Hifpanice
^ Italice Mofca; Ape, Abera; Gallice Moufche;
^ottfche a miel: Angiicefye; bye, & bee, Com-
Ple£titur quatuor ftellas Europais inconfpicuas;
<Nri«n una quarts, reliqua? quints magni-
uairris.
^%k*, qualem in Globo noftro pofterioribus Cen-
~ uce quafi adhasrere videmus , cura |
|||||||||
|
^
|
|||||||||
|
r^mfnitatis, impndemue , indocilitatis & audacice impe-
jj * ".r fymbolum , imo hinc ab omnibus abigatur, ft.nvideo. nnare in ccelum locari meruerit. Nifi exi- |
|||||||||
|
j
|
|||||||||
|
fu-mes.OD Laconum infigne: qui mufcam in clypeis
's pinxiile dicuntur , ad denotandum, quod tam tei0)aJP,e z& hoftes accedant, ut mufca etiam ab eis in- ^heo P°^t' Sluemadm°durn Plutarchus in Apoph- PerP**' *-"acon- annotavit. Sive potius ob pminacids ^fwantiam, qua meruiile videtur mufca, ut Ho- Us *uad. 1.14 prjelia Deorum pertinacia, ac fero- ciffima
|
|||||||||
|
3T0 C OE L V M
ciflima defcribens , eam ut hieroglyphicum propofu2'
rint. Sive etiam, quod Iupiter magnam illam tafl' fcarum copiam, quse Herculem ma&antem , ac poj' ncientem infeftabat, trans Alpheum abegerit: un" etiam poftea apudEleos Iupiter Mufcarius dicebatuf" ut traditum Paufan. in prior. Eliacis. Sed Mufiarid1' hoc eft, Mufiarum Deus humanum genus abfque cer fatione infeftans, Ebrais, Hieronymo tefte, Beetew nuncupatur: Graecis Myodes; quem Hercules niuic^ de facello fuo abigens, imprecatus eft. Cseterum fi Mufix nomine intelligere vclis Mufiw*
meliificam, moufihe a miel, ut Galli dicunt, nempe me' lis opificem, hoceft,slpem; plurimze nobis in prompt fiint rationes , cur illi locum quoque in ccelo affigu3' rint Aftronomi. Nam ea animalcula multis ac rarj virtutibus prajdita efie, non fblum Phyfici, ac Hi"0 rici, paffim exemplis demonftrant, fed etiam ipfa d^ cet experientia. Atque hinc Apes fymbolum funt Mv narchidt, & obedientiis erga regem } item blandtloqmt xi«j grate eloquentne, Foeticx ac Hropheti&e amosnitatis, exetic aottrince, dulcium appetitus, diuturnx valetudinis ,futuri 11 tuli beatitudinis, coneordix, caftitatis ,fidu!i laboris, ac d niafle filftitii, aliommque ejufinodi. Videaturde ho^ Crinitus 1. 7, c, 2, Ariftoteles, Plinius 1.11, c. h}°n\ ftonius, & Aldrovandus, aliique in Hiftor. Anim^ De HieronepatrisjuiTu expofito , ne nobilitat1 p*
ternae, utpote ex ancilla natus , dedecori fit, legiru11 in hiftoriis veterum, quod apes in os ejus jam human opis deftitutimella congeflerint. Id vero exarulpicu , interpretatione, eum regem futurum fignificaffe, eve tus probavit. Similis interpretatio cadcre poflet $ Iovem ipfum , fi non poetice didmm eft, qu&d aP advolantes eum infantem nutriverint, ac meruerint, ad ejus beneficii memoriam, colorem eorum ferrug |
||||||||
|
«eum Iupiter mutaverit in aureum; ut Signo ^.
|
||||||||
|
corni ex parte attigimus... Hinc Virgilius Georg
Ntincage^naww, apibtts quatIupiteripfe ,,^( |
||||||||
|
cl
|
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3u
addtdtt. expedtam : pro qita mercede canoros
Curetum finitus. crepitantiaque eera ficute b Dttiaio coslt Regem pavere fub antro. .ec* fufpicor fabulam inde natam, quod Iupiter fur- lrr*furreptus, five in antrum portatus, a MeliiTa forfan ]. e''e, uti ab Amalthea lacte, qua? Regis Meliffei fi- r?erant, fit paftus : vel quod Meliffa altera ejus nutrix ..jajcanica lingua <*/>#» fignificat. Et Mnafeas Patarea ecLir.apesGra.cum nomen a MeliflaOreade Nympha CCepiffe; cum illa favos melle repletos. quos in Pelo- Poonefo Achaia. infula a Pelope Tantali filio fic dida, i.Ve'iiebat, prima omnium guftaveric; atqueeocon- ^nto fap orem uniufcujufque cibi fubacidum , imd arr_arum mutans , homines a mutuo carnium efu , ■> Ht alii addunt, a gkndibus , ad cseterarum arbo- ^ frudus, imo & hortenfia , avocaverit. r ,dut Apesregiam dignitatem, melle in os Hie- n*s congefto , portendebant; fic e_edem Platonem, ji parvulo in cunis dormienti in labellis confedif- : 5. oratorem fingulari fuavitate futurum indicabant:, |
||||||||||||||||||
|
-.-,? & Pindaro adhuc puero Thebis Thefpias profi-
p Centi, ac in itinere fub arboris umbra dorrnienti, utn e"te Pau&nia . melm os congerentes, poeticam fL- ^itatem promittebant. Et hujufmodi tale e no- jj. ,s ». Ambrofio accidifle notum. Hinc eft, quod ^ eroquenti_e fuavitatem , imo dulcedinem ex laudi- &n-fie'°quenti iinguii in aliquem collatis perceptam fi- c^ Cet- Et ab apibus nutritum veteres dicebant, Veji eioquentias cujufdam jucunditatem commendare |
||||||||||||||||||
|
v0c afiam quoqne ac incorruptam Vkgimm iifHem Ap
|
em
|
|||||||||||||||||
|
Vetl?ri ftjfpicor, quod homines a coitu recenti fuper-
|
||||||||||||||||||
|
letites , imprimis autem feminas , ut Plutarchus
|
||||||||||||||||||
|
Pra.c
|
||||||||||||||||||
|
^in) ePcis conjugalibus , aliique tradiderunt , ma-
;ipfa ^Profequatur odio , imo acrius invadat ; cum
lib] Venerem ignoret, ut teftis eft Virgilius Georg.
ftlum adeo placuiffe apibns mtrabere mmm *
qno4
|
||||||||||||||||||
|
3?a C OE L V M
quod nec concubttu indulgent, nec corpora fiegnes
m Venerem filvunt, aut fcetus nixtbus ednnt: verum tpfie foliis natos, & /uavibus heybis ore legunt. Hinc aliquando, Virgine quadam puerum virgineutfl» utvulgo vocant, edente , in alloquio ad virginesj0' cati fiimus: <2Sic wtt 6cn SOtafjrcn scttgf 2?irgic( / 6«f5 fie 6er tv>in6 maefif fsf)W(ii,<J*r'
fo fcf;nsangert mancf;c 3r«ngfcr aiicl) ctc luff »om SSlnljmetnangcT' 25ic SStcnc fcnf 6en 6cifcf)(af nicf)f / un6 (jactf 6od) jungcit aws / toan fie in fufetn cifcr ftift 6cn 5«f;rtcn &tttf;men-ffrati8. <J5ofr«ffig w«r 6t'c Otofcn (itft mif cifcreingefogen/ i>«fj Oiofctin6c ficb 6efan6 / 6os ftifjc fin6 / Scfrogcn. QBo(;cr 6ocf> fomt mirSis? fprad;ftc: ^ct) tvcis von fctncm m«tt; «n6 g(cicfm>ol fcf;' icf; / 6af man tnicfj 6a(6 2)iiiftcr ncniicn fan. SJer 9iaf;me fomf i(;r nun aucf) ju. ©ocfj n>er ftc S-ratic ncnncf / , tcr fuf;t / wic fte fc(6ft fpricfyt / 511 vuet; nxi( fie fcin mann crfenn»* 3rft8 tv>a(;r? fo f;a6f i(;r cucti gctoiis / i(;r ^ungfcrn / w>r$ttfef;n; ts modjf cucf) »0116cr t(it(;mcn-(uff fonfi aucf; cin fcfjimrf gcfcf;cf;n- Alii tamen , in quibus eft Taxites , volunt regem aPu)>
femen fingulis cellisimponere. De quovidefis >o fium deldol. 1.4, c. «56, pag. ipi, &Pliniuro ^' H. 1.11, c. i<5. . Cseterum quod egregia fidulitams imago fit Apis, .
dicat Salomon- quinosadapes vadere jubet, ^c iis difcere, quamlaboriofefintoperatrices. Sedi*1 gis luculenter Virgilius Georgic. 1. 4: Ventu.raque biemis memores, cefiate laborem
experiuntur, & in medtum quafita reponunt. Namque dite villu invigilant, &' fcedere pd$° exercentur agrts: pars intra fipta domorum narcijji lachrymam, & lentum de corttce glutett, prima favis ponunt fundamina • deinde tenaceis fufpendunt ceras : alias fipem gentis adultos educunt fcetus : alie puriffima mella Jiipant, & liquido dijlendunt neclare cellas. Sunt, quibus adportas cectdtt cuflodta/ortt, |
|||||
|
irtque vtcem fpecuiantur aquas, & mbU* Cl
aut onera accipiunt venuntum: aut agrr>ineJa" ignavum fucos pecus a pr<efipibus arcent. «^, iervet opus, redokntque thymofragranttd ^* jn
|
|||||
|
ASTRONOMICO-PQETICVM. $<a
"I cujus autem rei memoriam huic afterifmo no-
r r°. ^P*s inditum fit, vaiiz funt fententias. Nos tamen
^jpicamur id fa&um effe in memoriam illius apum
^minis, quod in cadavere leonis a Simfbne occififa-
°s conficere cceperat; ut legere eft ludic. c. 14, v. 8.
tcJue hoc non adeb iniblitum eile videtur, cum apes
iloqug ex tauro 3 Dove ? vacca , vituloque putrefactis ^ 5ci dicantur: unde & mel, in defcriptione Philonii, ,, /*« 9vj<m£wv Tav/iuv, hoc eft, fluenium, latex , five Jt">r filiarum taurorum vocatur. Modumautem, quo
. alterius corporis corruptione procreentur, Geopo-
«Corumaudtor oftendit. Atque ex cerebro regem ,
"Uces; ex carne vulgus gigni fcribunt. Si hoc ve-
^,1*1 eft, ratio facilis eritinventu , curapesin Onefilai
ypriorum regis caput fupra urbis Amathufiorum
"0rtam expofitum, mella congeflerint. ^XlI. TRIANGVLVM A V-
STRINVM i t>w $%ittW
t>rmi i
ey°ton ■, fiive Triquetrum meridionale, Trian-
tts > &: Trigonus, five Tricufpis anjlralis, aut
?%S; Grsecis AeAraj , AihTuiiv } T^Jyuvog }
J"^Uvov: Arabice neotericis Atmutabet alge-
ci K Quinque comprehendit ftellas, tres fe-
liri0 * ^ ^uas W^-z niagnitudinis: ac me-
,1 *°nalibus femper patet, Eurorxeis vcrd °Iconditur. cha ^num noc triangulare in memoriam trium Patriar-
tuQj"^5 fopra collum Avis Paradifi, in ccelum loca- tfjjp. e ajunt :alii tamen, ut reprsfentet rerum ccelefhum •tigfIeni> item/Egypti. Rurfus alii idfaclum cenfent "«fls»*13111 fyfitif ■> nv^ Pa/tadis ; qu» nonnullis terge- s item Tntonia & Tritogenia dicta; nempe quod vel 2 tertia' |
||||
|
3<4 C OE L V M
tertia menfis die , ut Jigyptiorumhabet ThedlSgia»
c[uae Lunam & .Palladem confuncere fblet, orta fit; unde & apud eofdem tria tantum anni tempora fue- runt, nempe ver , seftas , & hiems : vel ex capite lo- vis nata dicatur, de quo in Erichthonii Signo fatis arfl- ple egimus : vel denique quod tria praecepta ad vitam humanam neceffaria , tefte Democrito , propofueritj fcilicet bene confulendum, re&e judicandum , & juftc agendum : unde & numerus ternaritis , & triangulan* figura quas tribus lineis aequalibus defcribitur, a Pytha- gbrieis illi merito dicabatur. •Quod vero Triangulum fit effigies ^Egypti, hanc rfl'
tionem proferunt: nempe quia ea regio ejujmodi figu' ram fitu fuo conftituat: unde & a Grsecanica littera A> quas triangulari figura pingitur, quibufdam Delton nun-j cupetur. Vel quia Ibis , quse in v£gypto tantum inve- niatur, acejus hieroglyphicum fit, hanc figuram pe' dum inceflu , interftitio ad sequales trianguh lineas di- du&o , conftituere videatur. Sed de Triangulis, fi va- cat, adeas Pfelli libellum de Damonibus. XXIII. APOVS, GveJpusi M
patat>i($-x>o$<:li Quibufdam , fed corrupte, Apis ; aliis A^
Jndica, item Manucodiata , hoc eft, Avis D?1' five Avis Paradifit vel Paradifea: Gntce airxf* hoc eil, fedibus carens. Novem continct fter las, meridionalibus femper confpicuas. Bayeru* numerat 12 ; nempe dum quartt; & decem qttt»ttW' 1
gnitudinis. H«c avis in India, unde & Avis Indwa audit, lP^
venitur : quamvis in iEgypto quoque fufca & ^ tila , monedula minor, confpiciatur, nomine Avis i- radfi. Vocatur autem Avis Tmradifi , five quod ign° ■xetur, unde veniat, & quo fe recipiat; five ob ^111^ |
||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3W
^orporis fpeciem , & pluriinam coJorum diverfita- etn- Hinc magni asftimatur a Moluccorum Regnlis ; ^Ul fe in praslio , fi illius pennas portent, vulnerari non Pofie credunt, licet in prima acie pugnent. Imo hinc, u*picor,eam a Moluccanis dici Manucodiatam^ hoc eft, ■^vem Dei. , Plurimsiejusinveniuntur fpecies; quippe quarum
'drovandus quinque defcribit. Vnde certa magni-
uo ilH non poteft afcribi. Qmedarn hirundine paullo
^ajores vifae funt.In Iava columbarum magnitudine.Et
t'c^ inaxima non minorem a fe vifam teftatur Scaliger
* ^rcitat. 228,1.8. Quales ego Amftelodami in Theca
riitri exoticarum Iani Volkerfbnii, aliifque in locis vi-
1 'e* magnitudine,quod ad corpus,fi pennx variis co-
1 flDus mire fulgentes demantur, vix hirundinem cequa-
ailt: capite tamen, quod preiTum,nucis juglandis pce-
e triagnitudine , & roftro reclo fefquidigitum longo,
.^ud item longiflima confpicuse. Omnes carent pe-
lQus : unc|e & Grascanico vocabulo Afodes Indkce vo-
^ir. Quamvis Pigafletta illis pedes palmum u-
f i?'ongos attribuat; fed perperam. Hinc quoque
liis eft Ariftoteles, qui nullas aves apodes inveniri
^ttnat. Volatu celerrimo navium curfum, licet citif-
l^us fJt ? fiiperant. Ac perpetuo volant, nec uiquarq
jL. ^unt.j nifi in ramo arboris cujufdam geminis iliis
is flve gjjs ^ qua2 quodammodo nigra , ac tres & am-
n lUs palmos longa , dorfb annecluntur , implicatas
^ndeant.
Pr *stamen harum avium , cui nomen AtvisTaradifi
Cr°Prie convenire videtur , crura & pedes fatis longos Uta"°%ie , ac ad rapinam comparatos habere dicitur: lj Pr°ditum eft Georgio Markgravio in Hiftoria Brafi- /^,naturali, quem adi. Sed fatis de Ave Det five lovis lCt- nunc videamus quoque lunonis Volncrem, qu£ catfddfiderapmat.
|
||||
|
Z z XXIV.
|
||||
|
G OE L V M
|
||||||
|
y*
|
||||||
|
xxiv. PAVO; tw^fiuie/ m
Aliis Pavus, & Aufonio jP4x>-«, infeminin0'
Avis Perjica, Medica, picla ; Ales Iunonia ^" vidio & Lucano , Avis fidere<e Itmonis Clair diano: Grxce Tad>$, & Tuaig , iEolica diale^o tofcj , quod Ebraifmo propius accedit ; alllS ■mm , in feminino T«t«'n) ; Anftophani MnaMl$ e^vig: Ebraice spa, in plurali wjmb pavones a n;' fignavit, pinxit, quia caudam gerit oculis P1" &am ac fsgnatam; five a Chaldaico ^? admifA" tus eft, expavit, quod afpicientes expansa cauda in admirationem inducat: u nde Iuvenalis: •— — Didicit jam dives avartu
tantum admirari, tantum laudare difcr^'
ut pueri lunonis avem:
aliis n?1?, de quo videfis Di&ionar. Ebrai°' Munften ; vulgo tfw* , forte a «£> laudavit, quia' ut Ovidius inquit inarteamandi, 1. 2, laudatas oftendit Avis lunonia penna* '•
fitacitus fpecies, illa recondit opcs. .1 quoque eft aurum purum &c lapis pretioj^^ quibus caudam Pavonis quafi exornatum viae ' five etiam a"n? difperfit , quia caudam e*P cans, pennas quaii difpergit: ns quoque > lJ "?eft tendicula, laqueus expanfus, quofir£ , piuntur, imyidm , item lamina, xs ^rcuj}^^ extenfum, braciea: Gallice Paon; Italice <iv<W; Hifpanice Pavon. Septentrional1 , nunquam confpicitur ; Meridionalibus v^ |
||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3r7
femper: &: in Globo noftro 19 illuftratur
ftellis, ^ayero numerantur 14 : quarutn una in oculo finiflro femnds.
"imtudink; 6in collo , & reliquo corpore tertfa ; 4 qumta ; & res luinta hinc inde dijpe/ft. • Pavo tam apud Grascos, quam apud Germanos, 8c
r^tinos , alioique Europa; populos, imo ex parte apud Pjos Ebraeos , utimodo vidimus , nomen iuum acce- Pufe videtur ; ab expanftone & explicatione caudcs : licet _ arro Latinum efle putet, fed perperam , a voce,
"^arn edunt: nempe pupillare dixit auctor Philomelas.
,NamGrascum T«»?, five, ut^EoIicipronunciant,
,^°s , Athenaao 1. 9 eft&rowj mcncoe rwvm%%mt
extenJione caudarum. Quamvis malim derivare a iw-
J0f 3 podex, quia Pavo cum podice vel cauda fuperbit;
,Ve potius ab tmQcv, quod ejufdem eft originis , &
enotat, cumftupore admtratus <?//, item/epelivtt, abfcon-
ldn • quja pavo, niii cum admirations fpeiletur , pul-
,"ritudinem cauds , abfcondk; aut ea amifsl pudibon-
Us qu<ertt latebras : five ab ipib verbo QccvfAci£k> ,admi-
I* > m pyeciohabeo: quod originem traxiffe videtur a
8<*o^tfu5 contemplor ; unde Doricum 6«tjjw« , fpeilacu-
1% 5 miraculum. Niii potuis utrumque fit, uti & eft ,
D Ebraico "W admiratm e[i contemplans.
j Germanicum vero ^failC , iive Belgicum J^atttoC ,
110 ipfum Latinum Favo, abfque controveriia dicitur**
?Vlet>da & exptanmda, exporrigendave cauda. "Nampa-
J?e (quod antiquum eft verbum , ortumque traxit ex
ermanico bauett I quod olim quoque expanderc , dila-
/**> icilicetdomicilia, iignifkavit) Romani vetuftiffimi
Ut3? 'j?1?1-1™ ¥xoferire, petere, tundere, terere, 8cpercutere;
^ iufpicari quis poffit efle a wu.m : fed etiam pro excu-
t^'explicare, planare,8c expandere dixiffe videntur. Vnde
pavimentum ; quod fit, cum tundendo terra materia'
I adam fuperftrata & expansa planatur. Belgi dicunt
^1» Pabepfef / five platocpfd / interjeao l; uti Ger-
ani i>K &rtf»K / & £>cr pfafm / pro quo olim quoque
£ 3 ptamt
|
|||
|
3
|
35 r foB
rtaUtt five fcfautt utebantur: qux omnia terrs "Ve
planitiem notant. Et ex pavtmentum eft pavtmentmi Belgice pabcpm / plabcpcil / hoceft, fternere cum quendam tegulis, five alia aliqua re extensa. MwwkCatoniett inftrumentum , quo area co^c natur. Germani vetuftiores dicebant cttt P<W«/ ^ fcau«(/ a (HUtCtt: quod non tantum adtficare fign' , bat, utiadhuchodie,ira6&w/)^rf; unde W?* «mn , bfif}<( / fcud) / liber , quia finuari & extend' L teft, &paufC tympanxm, baucf), quod ldem ac Mnj^ quafi dicas pandens, five expandens; item fcaujtCtt 5 ~ «wrv, & Belgicum ccnOOUtUCn, veflts fpattofa, 1 follicans: fed etiam f»«^e, five wndendo opus fuunff -* COT; unde lavatricibus adhuc in ufu eft l><ud)C / & v^ 6«ud)C rcaCtt / hoceft, veftes in aquam quafi tundere j tnmtdasreddere. Sed hodie in ufu eft Waucr/ impr^. tt5afcf)C-r>faUCr / interjedta littera {, a&fattCtt/ /**j percate.e , <*c maximo affidstoque labore aliquid agere '■ Q fc etiamper fcfodjcrCtt reddere folent. Atque hinc •. videtur, quod iifdem vocabulum [>fau/ Prima aC ^e pria figniricatione , denotet colorem illum lividur» .fl plumbeum, quem quis fufte aut lapide perculTus , ^^ parte contraxit; quod venis exiiibus ictu collifis., guineque ad cutem diffluente contingere iolet: *e daria vero coeruleum five c<efium. 0d Quin & /«/>//«> , hoc eft , tentorium , five tettfii 9 ^
Belgice&Anglice/wwfo», Gallice & HifpaniCe^ villon flta\icej>adigiene fonat, ex illo ipfo v°ca^a,j/ 6auCtt / quando extenfonem fignificat, mutata 11« ^„ incognatumf/ originem duxit: uti & W^'jaCa, wjof, yaptCt / five fic appelletur planta illa jEgyp ^ fivenoftra, qua fcribentes utimur , charta; q«u ^, ufque folialate explicantur , & extenduntur: ■£ ^ quod capitaejusfollicantia tumeant; ^s manicum paypC /wp/w ,hoc eft , pulpamentur» , ^ infantum , quod tundatur , five ebuiliens ie qua tendat & turgefcat. a&fi Hxc autem Avis, in ccelum locata vtdctur, H^®
|
|||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3fr
"lares fpe&es , nam in feminis admodum pauca colo-
rum confpicitur varietas , tanta prsedita eft pulchritu- ^ine , ut asmula Phoenicis omnium volatilium formo- iffirnae dicatur ; quomodo Epiphanius in Thefibus *hyfiologicis apud Cauffinum pag. 71 , teftatur» r='PPe colorum exquifitiffimorum ac gemmantium |
||||||||
|
^xturam in pennis , prsiertim cauda?, radiare vides.
Sffiruleum five faphirinum in collo & capite: viridem 'n apice verticis e nudis quodammodo lcapis viride- |
||||||||
|
entibus ac tenerrimis confpicuo: in quorum lurn-
^tate lilia eminent ejufdem coioris; quibus luno tan-
Suaitt floribus fibi facratis , unde & Sceptra lunonia vo-
Cantur , avem fuam ornafle videtur. Quin & duabus
Plngitur macuhs candidis oblongis ocuios capitis ab
j?traque ? nempe fuperiore & inferiore , parte fere
.ringentibus. Oculi vero caudae quafi bifids quatuor
Clrculis aureo , catianeo , viridi, & fapphirino con-
tant: quos laudatus adver/o maxime fole , quia fic
l"gentius radiant, expandere folet. Atque ea colo-
rum diverfitas ac pulchritudo meruit, ut iffe lob c.
39, v. 16, pavonis pennas extulerit elogio.
, Inveniuntur tamen & candidi Pavones, non tantiim
n ri'igidis regionibus verfus boream vergentibus, fed
tiam in calidioribus. Talem enim vidit Aloyfius Ca-
. arnuftus in Maderis j Ioannes Laurentius Ananias
TU P^rva» ut dicitur, Infula, & Gaudentius Meruia
^ediolani plures ; Scaliger in Gallia binos ; Aldro-
andus unum Bononiae natum. Et ejufmodi primum
at°s fufpicor in Norvegia , cum matres in iplo verc
v*s incubantes nivofa loca , uti poftea in Germania
ac Italia , alba velamina caveis , in quibus incubant,
°Dtenta , perpetuo ob oculos haberent.
1., Caeterum in hanc Avem, tefte Apollodoro Metam.
1010 , a Iunone mutatus fertur Argus, centoculus ob
Prndentiam forte didus , Argivorum , ut quibufdam
raditum, rex aut faltem reguius, aMercurio, juflu
°vis Argivi antiquiffimi, five potius ut ipfe imperio
Potiretur, occifus. Ille vero lupiter , qui proprio no-
2 4 mine
|
||||||||
|
*
|
||||||||
|
3«o C OE L ■ V M
mine vocatur Apis Sicyonius, & cum jEgyptio con-
fundi folet, ut ad fignum Tauri, quod vide , dernoti- ftravimus , rem habuit cum Io , quam deperibat, lu" nonis Argivas, e6que Apidis illius uxoris , tefte Apo1' lodoro Biblioth. 1. 2, facerdote , five potiiis, ut aug^ ror , puella honoraria ac pmextatl: quas forte IU.' ex numero earum , de quibus ipfa Iuno apud Vtfg1' lium iEn. 1. 1 : Sunt mihi bis fiptem pneftanti corpore Nyrrtph&-. f
Sed videfis de hoc Signum modo addu&um Taifl-1'
ubi una videbis,cujus eafuerit filia. Atque ob hanc cafl' fam Io a Iunone, five, ut alii fabulantur, ab 'P1. love, quo fufpicionem uxoris zelotypia captae rep0- meret, in vaccam candidam mutata, permiifu e)iii«e" lovis licet inviti, in cuftodiam tradebatur Argo **' reftoris , tefte Myrleano Afclepiade, & Terrae , )n%i Acufilaum, five potius, ut vero nomine dixit Paufan'3 in Corinthiacis , Mycalis Inacho & Colaxe prognat*' adeoaue Phoronei &c Ius fororis filio: qui eam ! monte Mycenaeo ad olivam quandam alligavit. Sed lupiter Itis tandem miiertus, mandavit MerC '
rio, ut vaccam illam, quoquo modo poflet, etiam *° terfe&o Argo , raptam abduceret. Tum Mercm)U fumta paftoris forma, fiftulas cantu fuavifono, & virg* fbporiferae tadu Argum fbpivit: imb ab Mierace Ju vene rurlus fufcitatum , faxo, five potius, ut habet vidms, in faxo fedentem enfe occidit; fufcitatore fui nominis avem , quae Latinis accipiter audit, muta ,' His a Mercurio fic perpetratis, Iuno Argi cS
valde commota , ceftrum vacca: immifit; quo iUa §x viffime exagitata, ac e Graecia pulfa, regiones & multas , quas in Tauri Signo enarravimus, pererr vit. Vnde Virgilius Georgic. 1. 3 : Hoc quondam monfiro horribdes exercuit kd$
Inachiae Iuno peftem meditata Iuvencae. Attamenin yEgyptura, ubi poflea Ifis vocata fak >& |
|||||||||||||
|
mite Mercurio , cujus confilium parum felicirer J
|
bo-
|
||||||||||||
|
:s
|
|||||||||||||
|
eeiTerat, veniens, furore jam fedato , priorem
|
paifl
|
||||||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3<sj
pmis formam, Iovis ope, recepit: ut teftis eft vEfchy-
Us in Prometheo , & Mo/chus in Europa: Fluctivagumquebovem fpeltabantin maris undk.
Iupiter hic aderat, nivex qui terga juvencee
traitabat dextrd : feptemfui ad oflia Ndi
de bove cornutA fatta eji moxfemina pulchra.
MHamqiiam hocjuxa Iopenoppidum contigifle fcri-
,a^ Apollodorus de Diis : lcnm 21 rtihn xxhfireu , lit
ft 1 1« «ibv "Aeyov viwoxtnt, ytywiv «vfi^wjrcs' vocatit
f lope civitas, quod ibi pofl Argum fuyeratum , Io faffd
e$ hotno.
Atque fic Argus ea occafione a Iunone in Pavonem
otiverfus fingitur , oculis ejus, quos centum habuifle
/^ur, cauda; affixis. Per hos autem centum oculos
^bularum interpretes intelligunt ftellas; adeoque per
r§Urn ipfiim ccelum; quod ftellis fuis , tanquam o-
f aIS ' terram affidue intuetur; aeque ac Argus intueri
, uis eft logravidam; qua terram fortefrugiferam adum-
arunt, imo &c agricultnram; de quo videatur Virgi-
ls Signum. Quod vero oculorum Argi altera pars
j ,0rrriire , altera vigilare vicibus alternis fingitur , hoc
e° fadum videtur; quia ftellas in dimidia cceli parte,
j.Urn eafole illuftratur , quafi dormire , hoc eft, fb-
•s rplendore offufcari, ac in altera, ubi, fole abfente,
J &1 nox eft , quafi vigilare , hoc eft, lucere deprehen-
ntur. Hinc No&is hieroglyphicum erat cauda Pa-
0r»s in rotam effufa, five in orbem exporre&a : Diei
j ro cauda ejufdem avis complicata , ac demifla.
° hinc quoque eft, quod Pavo viciffitudinis divitia-
t 5} fuerit fymbolum. Item omnis varietatis , ac mu-
oilitatis ; unde proverbium , miKtAcon^cv -nxwvoy,
*vone magis varium : fceminarum imprimis, ob infi-
^?Itarn earum inconftantiam : nam, ut Virsilius ait
^eid.l.4, ' B -------Varium & mutabile femper
a femina. »
' ^ nos aliquando Iufimus,
%g$tMt ift tar.3 »pnf;aar/ bo%tmmt> fcidjf»en/!hnen. ~*W jtocifeft/ fccn>crfiicf;fi. SXatm mxb cs t«$u4) umen. Z y Atqne
|
|||
|
3<t C OE L V M
Atque iccircb quoque facl:um autumant nonnuln*
quod Pavo Iunoni divitiarum Dese, tanquatn p*0 prius, iueritattributiis. , Ca^terum uti Argum diximus defignare Ccelurn «£-
latum, ac Io in vaccam mutatam , Terram ; quia ■% gyptiis terrae fymbolum, propter agriculturam, e Bos : fic Mercurius hic , ubi, aeque ac Argus , &.,°' refertur ad rerum naturam, nihil aliud defignare vi"e tur, ac ipfum Solem; uti non inepte comproba^ Macrobio. Nam Mercurius fingitur Argum cetlte, culum Ius cuftodem, primb virga aurea, unde Homero Uiad. o , ^\nnffti7ns, auream habens virgf"'^ vocatur , fbpifle, deinde enfe occidiiTe; quia Sol e* rientibus fuis primis radiis, tanquam virgis saX@?* ftellas quafi fbpire, at ipfe poftea totus exortus, * mine fiio mucronato, veluti enle , eafdem Penl£-[j quafi mterficere videtur; dum fulgore fuo infupera'5 lucem fiderum plane offufcat & extinguit , fic ulj nobis non amplius videantur. Atque hinc eft, 9U i /Egyptii duas Mercurio tribuerint pinnas; unarn bam & claram, alteram ca^ruleam : nempe i"^ .^ gnificare voluerunt hemifphsrium unum lumine 3 iiluftratum, cum dies eft; hac vero alterum e° rens , ubi caerulis coeli pratis terrae umbra involu ' nox eft. Imo eadem causa , idem Mercurius "??' dicitur; nempe fuperus , refpe&u noftri , &**1 ai$ refpectu antipodum. Ac illudnomen obtinet, c Sol noftrum iiluminat hernilphaerium , hoc ye - cum ad antipodes deceffit. Pari ratione Argt ° ^ lorum altera pars dicitur dormire, altera vigilare» fupra vidimus. 0, Sed fabulamde lo in vaccam, & Argoin1 ^
nem mutatis , fic recitat Ovidius Metamorpn» * - Ckm Deus tnduffd latas caligine terras ^r,
occuluit, tenuitquefuoam, rapuitfue pudorem-
ConjugU adventum pnefenferat, tnque nitenten* Inachidos vultus mutai)erat ille juvencaffl. Bos quoque formoft eji.------- pjtef |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3$$
luppiter e terragenitam mentitur , ut attttor
definat, inquiri. Petit hanc Saturnia muntis. Quidfaciat ? Crudele , (kos abdicere amores: non dare, fitfpeclum. VMus pudor ejfet amore; fed leve fi munus fdci<e oensrtfque torique vaccanegaretur, poterat non vaccavideri. TeUtce donata , non protinm exuit omnem Diva metum, timmtque Iovem, &' fuit anxiafurti: donec Ariftoridas firvandum tradidtt Argo. Centum luminibus cinttum caput jirgtts habebat. Indefhis vicibus capiebant btna quietem ; deterafervabant, atque in ftattone manebant. Confitterat quocunque loco , fpeblabat ad lo z ante oculos lo, quamvis averfits, habebat. Lucefinit pafci: cum fol teUure fub altaefi, claudit, & indigno circundat vtncula collo. &c. Nec fkperum reltor mala tanta Phoronidos ultra ferre potefi: Natumque vocat, quem lucidaparm ■Pleias enixa eft: letoque det, imperat, Argum. Farva mora efi, alas pedtbus, virgamque potente flbmniferam fumftflfe manu, tegimenque captUis, &c. Defilit in terras u illic tegimenque removit, ©" pofkit pennas : tantummodo virga retenta efi. Hacagit, ut paflor, per devia rura capellas, Anm venit, adduHas : & flruBis cantat avenis. Voce novx captus cuftos Iunonius artis, &c. fifiula , mox qucerit, qua fit rattone reperta. &c. Talia diEhurus, vidtt Cyllenius omnes
fitccubuiffe oculos , adopertaque lumina fomno. Supprimit extemptb vocem, flrmatqne feporem , languida permulcens medicata lumma virga. Nec mora, falcatonutantemvulneratenfi qua collo efl conflne caput. &c. Argejaces , quodque tn tot lumina lumen habebas,
extinfium efl, centumque oculos nox occupat una. Excipit hos, volucrifque fiits Satwmapenms coUocat ,& gemmts caudam fleUamtbm tmplet. &C. Et
|
||||
|
3S4 C OE L V M
Et iccirco Pavo non tantum facer erat IunoM j
quam quoque nonnulli ejufmodi Ave picla , tanquam ejus hieroglyphico , intelligebant: fea currum etiarn hinonium a pavonibus trahi veteres finxerunt. Vnu Ovidius Metamorph 1. z : ------Habili Saturnia, currti
ingreditur liquidum pavonibns <sthera piBU.
Athenaeus tamen ejus rei aliam caufam profert
nempe quia pavones in infula Samo , quse limoni facl erat, primum repertae fuerint: unde & in numift1^! Samiorum, eodem tefte , Pavo impreffus. Sane > eo Iunonis templo , quod Mycenis in planiore Eub^ parte exftru&um erat, inter castera memoratu ."J&" vifebatur & Pavo aureus lucidiffimis ac pretiofiuirn __ lapidibus ornatus, quem Adrianus Imperator dicaV ^ rat, cum aufea corona, & purpurea palla: ubi ^ |
||||||||
|
s
SC |
||||||||
|
gento quoque infculpta? erant Herculis & &
|
||||||||
|
nuptiae; ut prodidit Alcetas Depof. Delphic. 1. *
Paufanias in Corinthiacis. Sic in Numifmatis Romanorum antiquiffimis £
ftinae , & Iulias, Piae Felicis imago lunonis curn ha five lancea , & patera confpicitur , Pavone juxta ap pofito, ac addita. epigraphe in hujus , iVNO' . LVCIN£; in illius vero, IVNONEM; <\aP^ le&u infolitum. Ejufdem quoque F.auftinss nuffi11 ^. argenteum invenitur , in quo a:que eft Pavo; fic0t in Diva3 M A XIM /E , & D. MARIAN^ e^ dem avis cauda in rotam pafsl , cum infcrip11 . CONSECRATIO. Imo aliud fe oftert, cUP infcriptio DIVAPAVLINA: effigies eft cap^ mulieris ab occipitio velatae. Ha:c in altero latere t fus confpicitur , fed inter alas pavonis paflas do»° * fidens , cum epigraphe, CONSECRA f1 ' Quin & in illo Domitiae Auguftae eft effigies ejnlde avis , cum infcriptione, CONCO RD I A A ^ G V S T. Ex hac autem infcriptione fufpicot mifma cufum , poftquam Domitiam hanc prius teV^t diatam, Domitianus Imperator iterum duxerat. . |
||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 3<?f
Pavoniseffigies videtur fibi velle, quod idem Domitia-
Us> ciim fe Iovem appellari paffus fit, uxorem etiam
urionis honore dignari cenfuerit: quippe quam A V-
^STAM quoquefalutavit. In feminarum enim
Potheofi effigies Pavonis, tanquam Avis Iunonias >
ytnbolum erat; asque ac in illa marium Aquike alitis
.°Vis. Quamquam in Divs Sabinse Auguftse, 8c Fau-
_■'nae Piae nummo Aquila fit, non Pavo. Sed nihil
lrurn, quod Fauftinas Imperatorum five virorum mo-
e 3 Aquila attribueretur ; cum ea Marco Antonino
0njugi imperium dederit.
^-seterum nec illud admirationem meretur , quod
eteres luuoni, imo casteris ejufmodi feminis Pavo-
jj,"03 i tanquam hieroglyphicum , attribuerint; ciira
. e cauda fiia fiirre&a fymbolurn fit homims gloriofi, &
S^alibet re applaufim quxrentis; imb & invidi, ac in~
^flantis : quod utrumque omnium fere feminarura
' °priumeft. Qmppe ade6egregiamhacinreinter
|\ Vonerri & feminam cernimus fympathiam ; ne mi-
j. ^e mireris virginem illam Leiicadicam , tefte M-
^ n°l- n deAnimal. c 33, tanto ardore adamatam
Pavone, quem aluerat, ut ek defuncta" ipfe quoque
I ^Qiori voluerit. InceiTus prseterea pavonis plane
"onius ac femineus eft; quem ita componit, ne un-
L arn ^aculetur : prafertim quando, prafentibus, 8c
l ttlraritibus fpeclatoribus piurimis, pretiofam cauds
Pellecl:ilem oftentat, Vnde in homines valde fibi
jJ*Centes Qvidii cxwjw^^ovMetam. 1.13 ; Lattdata
vwefitperbier.
ter ?ulare autem & magnum ejus seftimium apud vc- tjr es lnter alia quoque ex eo apparet, qnod mille ^chrnis, fi Antiphoni Orat.contraErafiftr. fides, mas (in ernina venditi lint: ac Athenis unus ftatuto pretio tis^uliin°viluniis per annos triginta fpe&aretur, mul-> '•bn* e^aua > & Lacedsmone fpe&atum confluen- itgj ,S' ut Prodkum Oppiano 1.2, & Lucretio de nat, Hf 2' *tem ^^d Alexander Magnus , iis in India s s graviffimas in occifbres poenas conftituerit: & Tiberias
|
|||||
|
366 C OE L V M
Tiberius Imperator hominem , qui unum e viridan°
fubtraxerat, capitis lupplicio afrecerit; ut ex ,#Uian0 1. y. de Animal. c. 2.1, & Suetonio inTiberii vita con- ftat: imo in Lybia fi quis tantummodo lsefiifet, tef Euftathio, non impune tulerit. Quin & HortenilU„ Oratorinjus vocatuseft, quodprimus editiali cce° pavonem cibi causa occidiflet. Eos tamen Aufidi^ Lurco circa noviffimum bellum piraticum primus fag1 nare inftituit, maximo cum qua?ftu : quippe red^ feftertium 60000 habuit; fi JEliano loco addufto crf* dimus. Et Vitellius Imperator cerebella pavonina J famofa illa patina , quae Minervse clypeus dicebaWr' cum aliis cibis infolitis appofuit. Sed pavone no"r Eennarum oculos jam in acervum contrahente, °-
ic fubfiftere j ubemur. Iccirco qui plura de hoc no' defiderat, adire poterit, praeter au&ores citatos, riftotelem H. A. 1. 9, c. 6, Ariftophanem de Avib^ Aldrovandum Oynithol. 1. 13, c, 1,2, Columella111 ' y, c. 32, alios. XXV. PICA INDICA, CivcBraftc*'>
tok 3nt>ifd&e<£(ffcr/ %$<$<ti five p°-
tius §a$fi<ti
Fica Barbara, Piperivora , Hipporynchos >
Burynchos , a roftri magnitudine Ramph4teJ five Ramphaftos; aliis Anfer , & Pajfer $r*} licus, vernacule Tangara ; item Tucaita, f rio & Theveto Toucan; aliis Lang, tot& * v« /tfwgv», quam Indi vocant Hoitlalloth G* Kios-a 'ivSiKy, Picalndica, Atticis k/t&> «, conibus khos-ci, aliis, cnrQ,-, Hefycn10' .-s Phavorino @d<rKiXt*.os , & Kqatfav, &°®n r>\i- WwAtf, ^V^j ^W, antiquis X^ > ^nfer > ^ ^ nio Ganza-, spxfos, ■ty*&i> jtfApf >0f*#j' ^, |
|||
|
, ^ ASTRONOMICO-POETICVM. 3«?
'Itof, fajfcr: Ebraice w*, />^r. Continec * "ellas; quarum quatuor tertix, tres quartar,
* una quintiE magnitudinis.
jj ,1Ca in genere confiderata, ob garritum quem edit,
k e °"uci xtt&St^eiv, h.e. moreficarum 5-0|uo'?&«v, five ^*te' .lmu^ltatts e& rytnbolum : ac causS eadem kic ° VUH" Pariter ac ebrietatis Deo, tefte Plutarcho, iin *: nempe quia vino inebriati ut plurimum gar- ^lt: > imo etiam ialtare iblent more picarum j & ■"»««? demens detegit ebrtetas. Hinc Horatius :
5tj._ ^cecundi calices cjuem nonfeceredifertum t rw tUtn Athenasi 1. 2, hvo; ^«AtjOa», vinntn& ve- ■ ^uod Germani fic proferunt; ©n mwftter mtm&
* enrfccfr i>cr n>af;r^ar gnmJ).
&ac f-ea" ^Juo^ue causa efle puto, quod facerdotes
*o'vs U ptetumque fuerint feminas : quas ^g,- (ju^ ,' nVe 5 ut Suidas habet, pjuflsjfcovej vocabant, ^<kcln C °S &arru!os imitabantur :, item M<enadss, ptav-^' ao ln^ania5 & intemperantia, morumque gtcra ^wjj uti & Thyades, a Thya , qns prima Bacchi ^cdir> tUlt,> acabimpetu & furore bacchantium tUeri yic!etur- Atque Bacchis hifce picarum no- °o p.' ac vmbolum eo magis convenit, quo obtufiori, Var,-Ttturis raucedinem crapula* contraclam , ac magis !'isfej.v 1Voceutebantur, more picarum: qua? fingu- f^uic Us ' imohorisfonumdiveriumacraucitate tJinatUin &■- corruptum edere dicuntur.
iaRiti ° • cimitantur nonnulla;, ut ex hiftoriis notum, FWm ntum ' & hcedorum querulum , mugitum Fut/11111' Daiatum ovium , fibilum opilionum ar- tlirnaIC°7°Cantiuni- Ac Plutarchus lib-deSoIert. ^0rna>' K ' Picam an'oquin loquaciflimam, auditis ^ CluYTCCinatoribus <luafi obftupefaftam , evefti- ^ d tantoQ,ue fic filentio dies aliquot medita- > aemum vekiti expergefactara omnern buccina- toruna
|
||||
|
3«S C OE L V M
torum fonumfummaommnium admirationcfeddidii'c-
Verum non garrulitatis modo, fed & mendacii &cJt" mulationis hieroglyphicum ett Pica ; nempe noHta communis: qubd ea anteriore parte fit candida, p0- fteriore ver£> nigricet; seque ac ipfum mendacium '■ a* de hoc teftatur Tryphon Grammaticus : ts $i»$m '" it~t iq/<£<ms [A.iA#ivz-rtict, mendacium extrema parte w<ffe~ fcit: Atque hinc dixit Pythagoras : im jusAav^0" l*iiyivt£$, minime gttftandttm exiis, qtiae nigra inced0* cauda. Nempe cavendos efie fimulatores, ac menda* ces voluit omnes. Caeterum quod Ficam Indicam five Brafiicam attinet>
quam hic confiderare propofuimus , quamque pifr!" voram vocant, quod pipere vi&itet; ea ob infignitaI,J pulchritudinem inter aftra locata videtur. Qi»PP6 praeterquam quod caput, collum, dorfiim, ac al# eUltl priori parte caudas nigricent, pe&us aureo colore d1133 rubedine quadam circumfufum , rutilare vides; vef' trem vero & femora cinnabarino , caudamque in e*' tremitate infigniter rubeficentem. Alii tamen in ejus locum fufficiunt Anferem; alii i£e
Pajprem Brafilkum. De quibus in genere confideratl hic aliquid dicendum putavimus: & quidem prl01 \ de Anfere noftrate. Is facer erat lunoni, a^que aC ^ gnus & pavo; item Ifidi, & Inacho Eurydamantis, 1 - aliter Oeneus didus , & Doryles nymphse, five, ut a^ vocant, Iphinoes filio. Quem fluvium fuifle ^^ funt, qubd ille Argis imperans, fluvium Argiv0^., prius Amphilochum di&um , ampliore alveo loW ^ tarit, ne irrumpens in planitiem, ut ante folebat, ^ gros circumvicinos cum sedibus diriperet. Vnde vius ille poftea Inachi nomen adeptus eft: "ivtftj^os Olvei$nt K(>ovl$"ri mt.vtyih.l&Tev $$&%'
Inachvu Oeneides ccelo gratifjimw amnis ; ajs ut canit Hefiodus. In eo etiam , exftruclro ftb ^H
fepulchro magnifico, ipfe Inachus dicitur fepu uS: Atque ex his vides cur Inacho Anfer fit facra nempequia ejufmodi aves fluvios amant. fl\c |
||||
|
ASTRONOMXCO-POEf ICVM. 3S*
Hic incidit mihi in memoriam fabula de Nemefi
WodHs & Oceani * tefte Paufania in Atticis , filia, co- 8'iomento Adraftea : quae poftea ut vindicEe Dea fuit" ^ulta. Hanc fabulatur Apollodorus Biblioth. J. 3, e ipfam in anferem mutafle , ut lovis , qui eam arden- "wrno deperibat amore , concubitum vitaret. Io- etn Vero cygni f pecie affumta Anferem illum compref- le- Vnde Nemefin gravidam ovum peperifle: quod
^ovio opilioni, ut Ledae fervandum deferret, tradi- rerit< Atque ex eo ovo in arca Ledse fervato , poftea ^e'enam fuifle natam: quam Leda veluti ex fe genitam ^ucarit; ut Pauianiae quoque traditum in Atticis. E-
Ucatamver6 acjam adultam, quia corporis forma
e pulchritudine omnes Gftecis mulieres antecelleret,
►j?e6que tam multos haberet procos , caufam extitiiie r°jam excidii: qua de re quoque vidimus' in Signo
^ttunorutn & Cygni. ,, I roci vero five competitores Helenam ambientes , ^recenfentur : Antilochus, Agapenor , Amphilochus
J^phiarai, & Amphilochus Creati filius , Ajax Oilei, p Ajax Telamonis filius , Afcalaphus , Diomedes, Urypylus , Elephenor , Eumelus , Menelaus, Me-
p^s ■> Mneftheus , lalmenus, Leonteus, Machaon, °*yxenus , Peneleus , Podalirius, Philo&etes , Pro-
seWaUs , Patroclus , Stenelus , Ulyfles , fhalpius, «edius, Polypartes , Teucrus. Arque inter hos ne: "'«ceretur diffidj um , Helena uni eorum addicta , o- g nes jurare juffi funt a Patre Helenes , fe iJIum defen- p'°s) cui ea obtigiflet, ab omni csEteromm injuria. ecl tamen eam Menelao Trojanorumregi jam delpon-
^ni, tefte pjerodoto in Euterpe , rapuit Alexander
P^tea Paris dicfus , Priami & Hecubas fiiias : adeo- H erevera fadtuseftfax ignis ardentis univerfam A- ^111 inflammans , qualem Hecuba, ciim illum in ute- p ?j^aret ■> fe peperifle fomnmbat: unde Ovidius in ar'dis Epift. ij,adHelenam:
lilafihi tngentem vifii eftfitb itndgme fomni
fiammifrmm pleno reddm wntrefacsm. A a Territa
|
||||
|
37» C OE L V M
i Tertita confrgit: metuendaqae noclis opdc^
vifafem Fnamo, vatibus ille refert. jirfurum Taridis vates cmnit Ilion tgm : Fefforis, ut nunc eft , faxfuit illa mci. &c. Nam hoc Helense raptu Paris univerfe Graxiasarfflal^ fe fuofque cives concitavit , adeo ut Afia tota evei retur , ac ipfe patria extorris , denique e Lemno jn fula accitus trucidaretur; imo Helena quoque a nWq domo eje&a , miferabili fpecl:aculo in arbore fulpe ] deretur : quamquam , quod maritum liquiffet, P nitudine du&a, lachrymas tanto impetu fudifle oi tur, ut ex iis herba Helemum di&a, nafceretur. •QualTJ' fi in vino a mulieribus bibatur , Venerem , ac hilaI'1H tem excitare, fcripfit Alexander Cornelius in ?c®1 Phrygiis. , Atque fic Nemefis illa in anferem, uti. diximus, c° t
verfa , obje&um pariter ac caufam fuas ultionis eg1' giam ipfa ex ipfo love concepiile, ac peperifle vidftU |
|||||||||||||
|
Quippe quce Dea dicitur vindicla:, ac alata fingl
|
|||||||||||||
|
quod omnes celerrima periequatur ultione
|
|||||||||||||
|
itdH
|
|||||||||||||
|
, *•
|
|||||||||||||
|
dextra phialam tenens , curn /Ethiopibus incifl
quod ad ultimas iEthiopum terras & extremuffl & ; re confugifle fontibus minime profit; feva vero *j xinum cUm vidoriaj figillis , quod bella ob ternerl' tem excitet, ipfa femper triumphans : unde & ■ rona redimita , & ccvvis ftipata cernitur , quia offl ,; bus praseft , & omnibus , quos femel percufut>rl , ditatem indit cervinam. Nempe eo habitu ftatua : jus Phidiaca ex Pario marmore ern&a , Athenis c J fpiciebatur: ut.proditum Demetrio Scepfio , &> lanias in Atticis. .._} Sed videamus quoque , cur Anfer in tanto °"
|
|||||||||||||
|
pud Romanos fuerit asftimio ; ejufque pictura „
tite &c cuflodiis fit hieroglyphicura. Pliniusl-l0' C'-J: , aliique memorant , anferes aliquando fures .?u J, lium no&u fpoiiare conatos , filentibus turn can* ^ gratitando indicaiTe, adeoque cura fua. pervigjH Je J ^ Romani imperii defendifie, ac confervdfie. ^ |
|||||||||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. ~yjt
^cero Orat. pro Sexto Rofcio, ait: Anferibus ciba-
apttblicelocamur , & Canes alttntur in Capitolio; ut figni-
r entS fi fures venerint. Atfttres internofcere nonpojjknt;
,&lficant tamenfi qm noBu in Capitolium venerint; & quia
f,seJ* ftfpicwfkm; tamet/i beftiafkm, in eam partem pa-
tH{ peccant, qu<s efl camior^ &c. Atque iccirco An-
„lj honores inftituti apud Romanos : quamquam po-
Sa Heiiogabalus omnium ille bonarmn confiietudi-
: ,n illiifor , imo inverfor totins hum.ani ordinis, ejus
i c°re ■> quod tanquam optimum cibura, inventore
jS^pione Metello viro confulari, five , ut alii malunt,
arco Seftio Equite Romano , maxiirieasftimabant,
^aes pafcerejurlerit. Bte Ariferibus Scoticis &lachis%
'ak:gtiyfe'incolis di&ls , qua? non in arboribus nafcun-
^ > it Munfterus in Cofmographia •, & Olaus Ma-
^ Lls 1. 19 Hift. Septent. c. 6 , vulgi rumore decepti,
|
|||||||||||||||
|
v.
|
lrriant, fed ex venrribus in Haebridum mari ejufmodi
|
||||||||||||||
|
g nies procreandi vim habente , videfis He&orem
|
|||||||||||||||
|
etmm in Deicript. Scotia;, lacobum Martinum Sco-
<iift C' l7' *' ^' Scaiigerum Exercit. ad Cardan. jt, v'2) & Io. Pincierum in i£nigmat. p. r.
Cq er«m ea Avis, quamhoc loco inter aftraloCatarri fiv P!ciinus 3 non e'i Atnfer Europxtu; fed BrafiUcm , |
|||||||||||||||
|
^ *wwiu: CLijiis corpus totumnigrum , praster pe-
|
|||||||||||||||
|
& ventrem : ac oculos circulus coraili asmulus
|
|||||||||||||||
|
i?11- Videatur de hoc lonftonius in Avib. p. 94..
tlj yy°d jam Pajprem in genere confideratum concer- iin" ^cer erat Verieri, ob falacitatem. Atque $■ If^ons & qaidem falacis eft hieroglyphicum. Qiiin f0 xaPpho Veneris currum a pafleribus trahi finxit; iuj e e°3 ut fiifpicor, quod paflerum caro , ac impri- fic'' °Va coa¥Wa , ex Medicorum fententia , ut Ther- teUltS anr>otat, item Platina 1. y, Venerem languefcen- titl"jjCoi'roborent, adeoque equftem pigrum excitati 5?ss9 ^l0ne > ephipPiatura reddant. Vnde & Grsecis ^ttv' •V°Cantur3 «*%« Tipz& ql<4* ^* 'AO^oJi-w *%e; JUxta Euftathium : quo nomine aiioque olirri "*»*» vinle didum teftatur Pherecides.. Sane fala?
Aa z ciffimos |
|||||||||||||||
|
37i C OE L V M
ciffimos efle, ac ad Venerem maxime pronos, argu*
mentoeft, quod Aldrovandus, ut ipie teftis eft Of' nithol. 1. iy, c, 10, quendam obfervarit, qui Jon» minori quam hora; fpacio, vigefies femellam inijj^ > > Eluries initurus nifi illa locum mutlflet. Idern rer^ ;
abes apud Scaligerum Exercit. 2(Jp. Quare nihil ff"'! rum, quod falax ilie Veneris avis , caftas Palladis ave No&uam tanto perfequatur odio: imo quod vUJ£ diutius anno vix vivere dicatur ; quandoquidem &n mrnes Venerem nimium exercentes , etiam ante die cffcetos , ac vifibus plane exhauftos cernas. ¥x%te^ falacitatem & pettdantm ac neqmta illis attribufo»'' qualem habuit Catullus, de quo Martialis : Jjja eji FaJJere neqtuor Catullt. i
Item doctlitas, cum fsepiffime ita manfiieti, &
juffa herilia obfequentes evadant, ut ad puerorum m ^ nus vocati advolent, ac bafia etiam, illud edo$i, aF^ plicent. Talem habuit Virgo quredam Amftelodamen fis Sufanna Bartelotia: quem carmine eleganti»51 acfatis iongo celebravit Clariffimus Barlxus. ^ id ipfiim ex Latino in Belgicum tranftulit Iuftus *°- delius Coloniae Agrippinae in Germania natus, * [ tarum tamen Belgii facile Coryphxus. Initium ert" Mufchke, fcoeflerfetnt / tt ntinne
Sjn foe minneliite |Hlaagt/ bleicttje tean uto ntien&tnne; foie titD gilfc Ben ktmig ontdtaagt/ en pe Mttn / in tajetenftljappcn 2$aa$ tn etarblieget jijt / en ntet tilpen/ fntpplen/ ttapptn/ Boewigl) pift&en aiieiijt IttD Suzanne KOnt tJCtUtoiRKeH
en&aenlatljcn. &c. ..^r
Scd Faffer Jndicm , in fpecie confideratus»_ ca\ ^a
ftris hic locus eft , quod ad pennas , qu# ^lve^0iuS funt colorum , ab iilis noftris longe differt. Ion1' ^, de Avibus pag. 67, ex Aldrovandi Ornith. 1. *f' 'tib<i quatuor imprimis recenfet genera. Macrourus> ^^ |
|||
|
ASTRQNOMICO-POETICVM 373
'°ngam habeat caudam fic didus, qui rurfiis duplex»
^onfticuit primum : Brachyurus, quafi dicas tuty~ i«)ft)an^,nempecui cauda brevior,fecundum: Erythro" jQelanus, & Cyanerythromelanus , ab ejufraodi co* 0ribusficdidus , tertium : Porphyromelanus quar"
Uro. Qui vero BrajUkm vocatur , ac veraacule Tarr
&&*, totus, praster caput, quod fubflavum, nigricat*
^Turneft, quodbarbari de hifce pafleribus narrant:
^empe eos inter fefe choreas ducere , & uno
l0rtui inftar humi procumbente, inconditum mur*
s?Ur ac ftrepitum edere 5 at hoc refurgente, ac eun- ern ftrepitum edente, omnes una avolare. De hoc
"defis quoque Ionftonium.de Avib p. 147, %XVl. HYDRVS; t>U £Wtte@#W*
^asce vfyog , Serpens ac^uatictt , excipiens
re extremitatem Eridani s comple&itur quin-- ^ecim ftellas. a e hoc Signo ferpentino, cum plane novumfit,
v'eteribus incognitum , nihil habemus , quod tne*
ad ^are P0®raus' Attamen ne vacuum , ac abfque , itamento quodam prcetereuntes linquamus , ad- ie qua-dam placetex Poetis de origine ferpentum in
teaete confitleratorum : quos Baccho facros fuifle ^tatur PJutarchus in Probl. Sympofiacis : unde & lrnailones 3 noc eft 5 mulieres Bacchi facra celebran-
. »angues pro zon,s crinibus paffis implicatos gere- ajj^ > cornibus, qus capitibus fuis, tefte Ifacio, 'gabant, extantibus.
qUeerPenCesver6, titi & (paxdyyta, ac viperasalia- nat eJllirnodi terxae monftra ex Titanum fanguine efie ^rfi' te tur Nlcander in Theriacis : nempe cum aci- eOru1S ern Pagnantes vulnerati cflent, & fanguis ■ ^ada"1 ^ terram deStrerot; Quamquam AcufiTaiis c oaines ferpeutes e Typhonis ianguine puliu- A 3 laffe: |
||||
|
374 C OE L V M
lafle: & Apollonius Rhodius de sdificat. _ Ale*^
drix , e fanguine Medufie: de qua vidimus in Sign Pegafi. Typhon vero, five Typhoeus , fuit filius ■> teite Hefiodo , Terras & Tartari five Erebi: & WK merus tradit hymno in Apoliinem , lunonem ^g ferentem , quod lupiter , ea non adhibita , ^V vam ex fuo peperiiTet capite , Deos omnes advocat » ut fibi facultatem itidem fine maris congreflu P ^ riendi concederenf.: ac hoc impetrato , terram iua percuffifle : unde poftea natus fit Typhon , qne c dracxnse educandum tradiderit. Videatur de B ^ «juoque Artemon , & Theodorus in beiio Gigantu/11[> item Ovidius Metam. 1. i, & quod nos lupra di* ' mus in Pifcium Signo. Sed audiamus HefioduU»», qui Typhonem in Theogonia fic , uti quidam LatI jreddidit, depingit: Verkm ubt Titdnas coslo tftrbaffei ab alto
luppiter , hunc aemiit mox Alma 'Jyphoea Tew* pofiremum, ex Erebo Venens ddcedme capta. Hute palma ad quxvis miranda negotta dure . \ robore erant, promptique pedes : centitm capitA fx hum-eris fsvi fitruebant torva Dmcoms, ora fiub hmc iingtm lambentia c<sca trifiulcis -7 iqne coruficabant ctltis fiub lumina tetru. . ■ Denique quodque capHt flammam fpirabat & f&
omnibtu hps inerant voces , vanumque Jbtubant ■, horrendumque dabant gemitum: fkpe ora tW$ numtnibus maanu utfint concurrere vifa; mterdum ingenti tauri mugire boatu; interdum gemttum fievi dare vifa leonis; interdumque canum latrantum emittere voces. Rwfks & horrendum (bnitum ab radtabits irM* mittebant montes umbroft: htce fied illa demque vifa potens nimiitm foret illa propago > atque viros , fitperofique Deos victffet; abalt° ' ni pater ommpotens, hominum fator atcjue Pe „
mhere det ttmitftu, & fulmina crebra rtpetit1' |
|||
|
ASTRONOMICO-POETICVM 37?
Praterea quoque Zenodotus aliam rrobis de ortu
Ierpentum enarrat fabulam , cum inquit, hominem
'Jiendam degiiTe in Attica regione, nomine Phalan-
Eern in arte militari a Pallade inftru&um; cui foror
uerit Arachne, artificio nendi fuendique, ac telae con-
"ciendi celebris. Cum hac rem habuiile Phalangem:
Utide Deam fa&i turpitudine commotam, ambos in
^Pentes rnutaiTe. Et cum Arachne , Dea iic volente,
a "liis, quqs maximo vitse diicrimine peperit, fuerit
cpf'rafa, id etiam cseteris ejufdem generis poftea ac-
Cldifle. Alii tamen , quod ad Arachnen , fabulantur t
eam deveniile cum Minerva in certamen de lanificio
ac textura j unde dea indignata, Arachnen radio per-
Cufferit, ac tanto anizni dolore affecerit, ut ea fe-
Pjarri laqueo fuffocans, in araneam mutata fit: quas
^ananum nere ac texere non definat , filifque f uis
ac*nuc haereat penfilis. Sed fi&a funt h«c, eo, quod A-
raehne puella Lyda , Plinio tefte, linum, retia , &
ejas, ajque ac ejus filius Clofter fufbs , invenerit:
S^od etiam de Pallade traditur. Hie incidit mihi m
"^tnoriam cumulus ille telarum araneorum , qui cum
^xirna omniura admiratione , ea ipsa hora , qua
regorins Patriarcha Conftantinopolitanus, cum Ma-
Cari°5 Pyrrho , aliifque , qui unam in Chrifto natu-
511! ftatuebant, centum & quinquaginta Prffiiulum
arentia damnati erant, in medium cecidit populum :
, nde , cum araneus fymbolum fit rerurn futilium ac
' aniutn5 etiam in ipfis facris Scripturis, augurati
Unt eam , quam modo diximus , opinionem aranea-
lr" inftar inanem, eoque conventu difjecfam fuiffe.
r,i r5r'*ru ' quonrarri bic de ferpentibus iive
°lubris nobis eftiermo , nonintermitterepoilumus,
ILUn una paucis quoque attingamus, colubrum illum,
~ ° quo Satanas latitans, primos noflros parentcs
eduxit, fi Ebrasis credimus , fpeciem habiuflc Ca-
^eli. Nam R. Mofes Ben-Meimon More Nebochim
» c. 31, ait: Cduberfutt eqmtatm , & efU* quantitas fi-
•<■ Cameli, & eqnitatm ejiu , Jicttt ille, qm decepit ILvam ,
Aa 4 & ip(e
|
||||
|
06 C OE L V M
&tpfefuitSamael. Sic vocatur Diabolus perditof, ^
iniy perdtdk. Quamquam in Traditione veteris Ec:®£' fias Orientalis fit Sachael. Nempe ubi legitur: ^' wfauoms Sachaelis ne recorderis ; memento atitem m$ Michadis. Atque ita Satanas, ac motus prspy^' ut Hierocles Stoicus Comment. in aurea Pythag°r carmina loquitur , homrnem incitavtt, ut makum feCtit ftt, bonum reltnquens, XX VII. DO R A DO, aliis Xiphias-, W*
Gladim, Fifcis gladiatm; Pifcis auratm, <3ul*
bufdam Aurata, chryfbphris; Hermolao 1°~ mm Thurinus, Alberto ^JMiles: Grajce "P charmo, & Athcnazo 1. 7 ,o-K«pixf 5 Menand1- fr<P«>tg. Homerus vocat nvva, Hefychius ' Varinus fyyvicc , alii ihranin ; unde i°r Hermolao Thurinus. Continet in g*° noftro novem ftellas. XSayerus ■vero numerct < ; newpe 2 terttA , & 2 <yi&rfSi
gnitudmis,
Pofitus eft prope nubeculam, uti dicitur, majof6 |
& Polum Ecliptica; auflrinum: ac Xtphias dicti
■ ■■ r tfc®}
|
|||||
|
___ ____________________iefquipalrr
rafle , im6 roftro diffecuifle, uti ionftonius "i-i^
de pifcibus pag. 7, perfuafus videtur, vix dfc rim. Hoc tamen ex nautis ea , ubi Xiphiae de»L g loca frequentantibus fepiiHme audivi, quod ier «, fuo roftro fociofum navalium manus & pedes [j(- quando amputarit. Simiiiter nec de Remora,w?>i0 ■Plauto dicitur , remiligm piice , five potius pi^c' -jjs (nara adrnodum paryus eft) crediderim , 9u^jcniS |
|||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 37?
fiavigiis ialtem adhserens, ea fiftere, ac veluti an-
chorl eorum curium infrasnare ac remorari, im6 re- trahere ex ilio robore valeat; adeo ut ventorum pro- Ce^arumc]uefurori, ficet impetuofiffime fieviant,im- Pei'et, ac omnes eorum vires illudat. Videatur ta- ^en de hoc Plinius N. H. 1. 9, c. 25% & 1. 32, c. 1, ^ellonius de Aquatil. 1. 2, & Trebius Niger, qui eum jongitudine pedem non excederc ait ,- item Ari- ftoteles, Geinerus, Suarezius Difput. Metaphyfi 18, ^racaftor. de iymphat. c. 8, Lonicerus de Aquaticis, ^eckermannus in Probl. nautic, Bafilius 8. Hexaem. "Otnil. 7, Oppianus Halieut. 1. i,c. 2,21, imprimis ^utem do&orum hujus feculi facile Phcenix Athan. ^ircherius Art. Magnet. 1. 3, & I. Pincerius in M- ftlgm. p. 87*88, &c. Cajterum Xipht<s nomen tribuitur etiam illis ftellis
ex; genere Cometarum in mucronem faftigiatis, ac luodam gladii nitore conipicuis , radiorum tamer» xpertibus : unde |i^»V ho/w>tw, Cometesmucrona-
ttul de quo videfis Piinium 1. 2, c. 25-, & 1. 32, ?' 2. Item Lapidi cuidam apud Kiramdem; in cu- Ju« ariolandi Arte de eo hsec legas : Jn Xiphia la- ?**) hoc eft, infapphiro, fculpe accipitrem , & fib pedi, m ejHs Xiphiam pifcem : deinde inclufam fib eadem
$LmfKa herbas Xipbii ( de qua videatur Theophraftus
"•• Plant. 1. 7, c. xi) radtcem gefta in anntdo. Hic
»im annulm caftm efl »• quem fi habuens , omnia, tanquam
' oraculo , cagnofces. Qxod fi eandem gemmam in fi-
Wfdachro aliquo collocaris, de rebus, quas fcire volueru, J*ndet oractda. XXVlli. PISCIS VOLANS,fivc
Aiatus j bst $ii<$<nto fifchj 0?&l- olatilis , -vclucris ; nonnullis Paffcr marims ;
mrundo marma : neotericis Grjecanicc? che- Aa 5 Iticth-
|
||||
|
37* C OE L V M
lidon Thalaffea, ^eAf&ay, Continet quinque
ftellas , duas quarra &; trcs tertix magnitu- dinis. De hoc nihil memoratu digna occurmnt ; niu
qubd vulgo fupra aquas pinnis fuis , tanquam alis, volare dicatur : unde & Pifiem volantem appellant. Iccirco nos accingamus ad contemplationem ultttrn Signi , figura & nomine Chamajleontis novo inhJ gniti. XXIX. CHAMiELEON, i>it
%Mtm-(it>(?; XapcuAiuv, quafi dicas, parvus leo: nifi cum
Ifidoro a camelo ; & leone deducere velis: Barbaris Gameleon, Zamaleon, Hamaleon, &■ Maleon. Urfx minori ferc opponitur, cU" jus quoque formam, quod ad ftellarum fitum, veluti refert: quarum novem continet, qu^ omnes funt tertii luminis. In defcriptione hujus animalis valde variant aaP
res. Ac in hoc falfi funt veteres, quod fcripfe1"11 ^ aere vicTritare ; cutn recentiores, inter quos eft P^11 fcius , & Bellonius 1. 2, c. 2.y, obiervarint locu»aS» erucas , mufcas , fcarabaeos & fimilia animalcula v rare. Famis tamen patientiffimum eft. Et cauaa p tiibufque muri, quem vulgo rattum , aliiglirem vo&¥ >• reliquo vero corpore lacerta; refpondere, pcene mnes teftantur : unde & nos Germani ctlK £K^ «j tibi); , quah lacertammurmam, diximus. Deg"ttin £ia , Africa , India , infiila Madagafcar imprunis ■> .__ in hortorum fepibus Cairi ad Nikjra. De qLl° * deatur' Plinius N. H. 1. 8, c' 33 , Ariftoteles *?• £ |
||||||
|
I. 2,, c. 11 , Theophraftus de mutantib. colonb »
|
||||||
|
Gaflendns in Vita Peirefcii pag. 325 , ■"<-">-»- ati
|
||||||
|
ierva
|
||||||
|
ASTRONOMICO-POETICVM. 37S
fervat. 1. 2, c. 34 , Petrus Crinitus de honefta Di- fcipl. 1. 18, c. 14, & Io. Pincierus /Enigm. p. 10, H, &c. Cseterum valde pavidum eft, quia exangue fere,
^ frigidum : ideoque pro adjacenti five fubje&a ^ateria colorem lubinde mutare videtur, & oculis, ** cauda1 , & toto corpore, quod ob fuccum exi- guum fere pellucidum : redditque femper quemcun- S^e proxime attingit, praster rubrum, & candidum. VUamquam Ambrofinus affirmet candidum quoque ^ecipere. Imo Ovidius Metam Liy, fab. 15, nul- illrn excipit colorem, cuminquit: Jaquoque quod ventts animal nutrkur, & aurdt
protinus affimilat, tetigit quofiunquecolores.
Idem videtur affirmare & Tertullianus dePallio. At- 3Ue tinc Cham<eleonte mutabilior , proverbii loco apud fcraftnum Chil. 4, I. 18, c. 14, dicitur in homines VerGpelles ac varios : & Alciatus Chamadeontis na- ^ram in Emblematibus ftiis fatis feftive detorfit in A- dlJIatores, cum fcribit: Semper hiat, fimper tenuem, qua vefiitur, auram,
reciprocat Chamadeon; & mutat faciem, varios fumitque colores,
prxter rubrum, vel candidum. Sic £•? aduldtor populari vefikur aura ,
hianfque cuniia devarat ; & filum mores vmkatur Prtncipis atros,
Albi, & pudici nefitus. |
||||||
|
N I S.
|
||||||
|
I N-
|
||||||
|
I N D E X
Rcrum, & verborum memorabilium, qu£l11
hoc opere continentur. |
|||||||||
|
A.
|
|||||||||
|
JEgocetus , m
iEneas Philofophus defarw»«^
Orphea Cygni fpecie , & h s fcinia; Homerum tvodl0 , docuit, . *.j, JEqnino£tia verna in querfl &
dant dtem, . * JEgyptus pluvia" plane derW?'
ac fkrilis.quomodo b-utne ,., tur ac fcecundetur , 13S i.2,; ' Olim undis obruta m3fifl^ quomodo Nili beneficiotet' fitfafta, *£ Aer apudChaldaeos & SyroJt g
Columbae figura fit cultus > * JEfculapiusin Serpentariutrl
leftem converfus,qutbus paf ..s •tibus fit natus: & cur raf\-. Epidauriw, quain Meffen'10^ catnr, 147. Ob quam cau' & Grscis & Romanis-O^ ^ nitatis numen fit culttis: a s, mulachro ejus canis add^ ,g 148, JEfculapii nonien l compofitum fit, ibtd. Kms quando vixerit : quf^%re. Medicinam a Chirone na^ rit , ac Argonaurics ^L^ tioniinteifuerit, 149. K. vj, clis quibufdam reddid"1^ g(, tam,ac aliosdefperato lfL!nrjii bo curaffc fertur, ibid. ^°{et* coelum receptus dicatur . pentem in manu tenens > ^. ac geftamen ejus bacu'u uj. petue involutus; imb JP' DS f bufdam totus fuent 'Ct°cn\$ 151. Quarcex ovo corn fingaturprognatus,»^- ^ occafione Romarii., gjn« colere cceperint, ib>*- j(i rnunia & fymbola medl^*is /Eeta &Petfeus frattes, 3 re0.
|
|||||||||
|
ABraeslem vocabolum A-
rabicum , unde derive- tur, 38 Abrahamos Patriarcha JEgy-'
ptios in.buit Aftronomia1, 8 Abfyrtides infnla:, 136
Abfyrtus iEetse ex Caucafia A-
fterodia filius & Medea: fra- ter , Pacuvio Segidetu di&us, 13,. Ob foriM praeftanriam cognomen Vb.iethontu accepit: ex cujns &- iVdedea: fbroris hi- ftoria videtur enata fabula Phaethontis,quem filium Solis Sc Qimenes finxerunt, 13« AchillesPelei exThetide filius,
107 AeTraon Cadmi filius 8c Cecfo-
pis l Socer , quomodo in At- tica primus regnaffe dicatur , 4z. Unde AcT;a:on videatur di- ctus, 43 Adad fummus maximufqne Sy-
rotum Deus cum Atergatide con junftim cul tns,aduinbraiTe videtut Ichthyen , five potius Cupidinem, aut Adonidein, 101 Adraftea, vide Nemefis.
Adriani Imperatoris Pavo au-
reus Iunoni dicatus. 364 lEacuscurlovisfiliusfit diftus,
no Aedon Philomelae cognomen ,
undeformatum fit, 43 /fcgams Pandione 11 prognatus,
unde filins Neptuni magis vi- deatur ditftus , quam qubd in ina' e fe praecipitaverit, ut Voflio vifum, 44. Quot uxo- reshabuerit, 4^. An Medeam quoque duxerit, ibid. JEgis Iovis fcutum , unde fic di-
cluta, 91 |
|||||||||
|
R E R
parentibus fiutnati, 43?. ifieta
rehdto paterno Corinthi re- Eno, in Colchide regnavit; ?°. duxk Idyiam Oceani, & Hecaten jnniorem Ferfei fra- F'siiliam; undenata dicitur Medea , & Circe altera , ibid. cx Caucafia Afterodk fufce- Pifle fertur Abfyrtum Pacnvio Sepakiim , ac poftea quoqtie rhiiethontem dtclum, ibid. ■tthiopes cur admodum brevio-
nsfintvitx, 3o» ■^tnon nomen variornm equo-
■"gainemnon Mycenarum rex
e*peditionis Trojana: Impe-
*ator, curLeonispiduramin
SjVpeo geflerit, 69. a conjuge
^ytemneftra interficitur, ibid.
*?pus Iunoni faeer, 3 5g
■^^airum olim Memphit didum
. Suis condident, i«3
lciatns Italico lieute d<»ceptus,
cnelyn five lutam perperam ac
rWiculi dixit citharam hdien-
^ cidej quid fignificet, 164
"Ic« apud Taatum, quale fit nu-
?Jen, so. In quo receditur 'k v°flio, qui contrarmmftatuit, **• An per duo illa numina ^■errnani intellexerint princi- P.iuin unum boni, alterum ma- "> ,b'd. An vero Cwli & Terr& nuinen , five etlam Iovm & mtmnm, c s
fwwwvocabnlmniinde, 164
■^«mannus Hercules Germano- •«ander poftea Taris didus ,
•(Uibus parentibns fit natus, & ^«omodo mortem fibi accive- Alexander Magnus cur fpo^Ho
'^'.notedus, in quodam beSwaCefit effidtus^acur- m 4 re conditam Leontoidin t^lt'66- Aliamirmemo. «amcanisrerth* cocdidit, |
||||||
|
V M.
217. Si qnando pervigilan-
dumefTet, quidfecerir, 30S Alexander Severus lepufculorum
efitatione formofus ac gratio- fus faftus, ' 148 Alemanni aliter Germani, unde
ficdi&i, 160 Ahifcevut Grxcorum, unde ori-
ginemducat, iso Amalthea noraen Capra;, cujus
la&e Adrafb.a & Ida Iovem Infantem nutriviffe dicuntur, jio. Ejuscornuiogentibus vir- tutibus pra_ditum, 91. Amal- theacujusfilia,uxor, &c matee fuerit, _ izg Amifadoris uior Ghim&m, %zi.
Ammon Libycus , 2,2, Quis
fnerit; & ejus teaiplum quis condiderit, 26, 28. 'Jnde k LybiisSol occidens fit credi- tus, 29. Ammon Galeam ex pellecapitis bubulicornutain bello jpftafTe videtur ; uti Sc ffilius Qfiris, 271 Amor Dei cur non naturalis, fed
fupernaturahs fit, i$f Amphiaraus vates, 331
Amphion & Zethus Gemini, 40
Amphion fidicen , rex Theb«e,
quibus parentibus fit natus; 8C quomodo Platoni organicam, qua canitur lyra1 , invenifle di- catur; 191. Cur primus Mer- curio aram dicWe videaturj & uede Lyratn acceperit, ibid. Thebas qoomodo muris cin- xent; eafque cur feptem mu- niverit portis , ipi. Qua oc- eafione cum tota familia pe- rierit , ibid. Amphitrite quibus parentibns fir,
nata ; & quomodok delphino, ut Neptuno nuberet, perfuafa, iOS»
Amulius Albania: rex Nnmito-
rem frarrem natu majorem expellit, ac ejus filiam Rheam Sacerdotio Veftali addicit , a?o, Occiditur k Romulo, 291 |
||||||
|
3
|
||||||||||||||||||
|
R E
tibuuis perperam detivari
amY-Sis , five «'»«; ac eo vocbulo, praaer Caftorem & Polucem, etiam alios appellair 4
, AnaxilasRheginusimportatis
Siciliam leporibus,quid dam
attulerit regioni, 1
Anaximandet Milefius quid tentaverit,
Andtomeda in Afterifmis varnuncupatur , 118. Ejus ftellaac denominatio & pidtura
|
R V M,'
ab M. Antonius cur Leones i» triumphali pompa fubrni(en?> 70. Ciceronis de hac re judl-" cium , ibid. Idem Panos Sa- cerdotem egit, W^ Anubis Ty phonis ex Nephtha fl-
lius, Ofiridis five Mitzraiffl' patruus, cur in canem cctAe" ftemconverfusfingatur, i*i>>> 170. Cur item caoite canin? pingatut , ac Semihvfno c*nli dicatur, 170,2-71 Aper Erymantheus ab Hercule
|
|||||||||||||||||
|
\6.9
|
||||||||||||||||||
|
pud Arabes,H9- Qua occa^
iione ccelum fit nacta, ibid. Quot filios Perfeo pepererit, ibid. & 110. In ejus locum ex Scripturis fubftituitur Abigail, ibid. Ejus fabula poetice & hiftorice enarrata, 11 s, 118 Aniinas defun&ornm evocari
poffe, opinio Chaldsorum 8c iEgyptiorum, 104 Annus iEgyptiis Ifiis dictus , %66
Annus eorum magnus; cur Ca- nicuUris fitappellatus,«W.An- num cur /vx«€av7u dixerint Graci, ^88 Anfer efficit fignumccelefle,3i58,
371. Cur apnd Romanos in tanto fuerit ,-sftimio: & qnalia pra:beat hieroglyphica, 371 Ejus jecur optimus cibus sfti- taa.tm,ibid. Anfer Brafflicus totus niger , ibid. Anferes Scotici unde nafcantur,
371
Antinoia urbs iEgypti, unde fic
appellata fit, 179
Antinons cceleftis varie appella-
tur; ejusq; ftella: enumerantur,
179. Antinous quis fuerit, 3c
quaoccalione inter aftrapari-
ter ac in Deos JEgyptios rela-
tus fit,ifa'rf. Quinquennali cer-
tamine honorabatur a Mati-
nenfibus, 189. Alia ejus Signi
petitut denominatio ex Scri-
pturis, 181
Antifthenes cur Cynicm fit di&us,
if<s
|
||||||||||||||||||
|
captus,
|
||||||||||||||||||
|
jiphellan vocabulum Arabicuffl>
quiddenotet, 38 Apis unde locum inter aftraffle"
ruiffe videatur, 3^0,353. QBa" liaprabeatfymbola, ib.8c tf\' 351. Apes Hierouem e*P "! tmn; uti & Iovem infanteffl qnomodo nutriviffe djcantur, 3^0,351- Nomeneorurn Grs- cum undefit ,351. Platoni ffl labellis confidentes, qui""J gnificSrmt; itemPindaro, ffle^ ln os congerentes, ibid. Ve»e- rem ignorant, ibid. Earur° feduluslabot, 3. Apis Sacerdotum ifigypti Pn"j
ceps, IT1 Apis Sicyonius Niobem fororel"
duxitjunde natus eft ArgllS>3 A7ris\iiv unde derivetur , ^
Apcllo vetuftiffimus lubd-1?>
Secundus, Ofiridis fiy'e m™ raimi frater, ac praffes n?Vfp, virginum Mufices inte' sJiu- tiffimarum; qui Poefin &|y, ficen inveniffe creditu" > ',- ; Vti & Laurum. 39. Hi«ca\o6 tur Muficornm Deus , . ~ j_ |
||||||||||||||||||
|
Apollo cur Delpbiniui, # u1
|
||||||||||||||||||
|
ad urbeffl
|
||||||||||||||||||
|
Delphos adnataffe dicatur, 1'
unde natus; & quot eqnis c rus ejus trahi fingatur,ti<>' iri corvo latuiffe fingatur» ^f> Cur JuW fit di6tus,& ^pjurn 187,188, Eidemcurte^ io. |
||||||||||||||||||
|
I N D E X
|
|||||||
|
Sicionii dedicavetint^S/.Cur
JJecachordo pingatur, 187, ■Apollo Athenienlis , Erichtho-
nius, quibus parentibus fc na-
/'K, ' 118,131
■"Pous five Apus coeleftis, quo-
ttiodo alitet appelletur; &
. Suot ftellisconfter, 354
■^ua cur pifcis figur£ a quibnf-
«arn populis fit culta, 98
■*3uatius cosleftis variis infigni-
turappellationibus, 91. Quid
.^figtiec, & quot ftellis ftt con-
'picnus, iW. Arabibus pingi-
■WHuhu dkeUatm cum Auebui
*<?&, 9j_ £jus piclura in no-
«ris giobis: & cur hoc fignurei
a nounullis in quatuor divida-
lr aftra,?W. Mofes quompdo
*d hoc Sigaum applicari pof-
An- 9%
.MUUaKilinomenundeiir, 138
■^Uila cceleftis varie appdlatur:
& quot ftellis fic confpkua,
,l74- Cur Iovi facra, ac incce-
lqrn locata ; ltem cur rex
*vium fitconftituta, ijs, 176.
Aci>nlaTyphone & Echidn^
Er_°gnata , Cur & quomodo
'"ouiethei cor & jecur exedif-
^hngacur, 175,177. Vnde a
aJero perperam caftigantiK
^Ul Aquiiain cosleftem /3«™-
°v "■* liaotivfpfgiev dicunt, ibid.
Sufta cceleftis denominatio
ArP*Elt"re.xScnpturisv 178
cOBIeftis quoinodo aliter ap-
g>iJecur, 1S5. Ejusftelk>,W
e e|us tralatione in ccelum
anaiopiniones, 198,159. A-
» J> ex Scnptuns elicitur, ibid.
^nnes m ferpentem, five ina-
3"eam mutata; fabula hifto-
/JICerelata ,-;<
cn^ 1 onS0' 37S- Eorum
rn'nUlus • M*««° «odd da-
>nato)mired,mncadenspo-
PWuffi^quiddenotdrw, &,
|
|||||||
|
Arca Noe , 514, 344*
Arcas Calliftus filius, qua ratio-
ne in Booten fit mutatus, 13» Archimedes tentavit conftru-
cT:ionemSpha:ra:cceleftis,i. I- dem qupmodo aurifabri fur- tum Hieroni Syracufarum re- gi detegerit, 2.80 Ar&ophylax 8c Arclurus, voca-
bula xquivalentia , 13S *A£ktdst vocabnium unde fit for-
matum, .i 111 'A^x.TiiiSttct apud Pollucem quid
fignificet, 110 Ar&uros ftella Bootis , cur lie
dicatur, 137,138. Argo-navls quomodo aliter ap-
pelletur , 314. Quot ftellis lu- ceat; & unde fic dicatur, 31?, 32,7. Duo habnit gubernaculaj in quorum auftraliori ftella Camput, ibid. Vbi & a quo, quave mareria exftrucf a;ac cur Teliai, item Pegafea, Tritoni», St Pica garrtda, five fatidittt (it didla,3i7 : item JEr/ionia,^. Argonavis per Lybia; defer- tumbajulatur, 334. Neptuno confecratur , five Palfadi; ac inter aftta collocatur,339. Pro quo Chriftiani Arcam Noeie- pofuerunt, 344 Argonautarum fabulje de aurei
velleris raptu origo , 17. Eo- rum numerus, &; nomina, 331,331,333. Conftidus cum iEeta; copiis; & rapta MedeS, receptus,336.Iidem cur Mynii difti, 3ig Argos Peloponnefi uhde fic di-
dta, 32, Argus quis fuerit 359: 8c qoibus
parentibus fit natus, 31S0. Eju» in pavonem mutati fabula^?, 360, 361, &c. Centum mAr- go oculi quid denotent ; 6c cur eorum dimidia pars, alte- radormiente, vigilare fit fi- <fta, 35^ Argug
|
|||||||
|
D B X
Arfinofe' iEfculapiiMefTenii V&*'
rer, aliter Coronu dicta, ' +7 Arfuitus Danus cum cane 8c e-
quo fimul in eodem fepulchro humarivoluit, x^ Artaga idem ac Atargatis , ^°^e
formetur, .IO* Afelini montes.unde fic dicto,!?2,
AfelU ftella: in peftore Cancri'
60. Qua occaiioue Cancri Si* gno fint illati, 63. EoruB» Pra;fepe fplendidum apparenj, qnid denotet 4 i<*i"" Afelli tres in Boote ftella:, «37»
i3g Afer Ebraicum proprie ideffl f°'
nat ac decachordum , 189,1? Aftarte aliter Europa di&3 '
unde & quando hoc nome11 acceperit , 3 Afteria Latona: fotor, cur in z°'
|
||||||||||||||
|
I N
Argus Ageaoris filius & Iafi pa-
ter, 32, Argus Apidis Sicyonii Sc Nio-
bes filius, 31 Argus canis Ulyffis, redeuntsm
dominum poftviginti annos agnovit, z?- Ariadna Minois ex Pafiphae fi-
lia, 143,144 Ariadna Gemina Naxiis culta ,
altera a Thefeo rapta cuin . mceftitia, altera Bacchi uxor
cum hilaritate, 143 Iftiies princeps Signorum ccele-
ftium , ejufque appellationes varia:,zi, z6. Quid denotet 21. Ejus ftella;, ibid. Cur A- rietis figura in Globis ad no- tam V, ac figura 1j ad notam 31 pingatur, %$. Ejusintera- ftra receptionis dus recenfen- turopiniones, Z3, z<s. Arietis otientis efficientia, ibid. & 14. Cur Iovis & Minerva: fidus cenfeatur, 19. Ejus in ccelum tralatioms ratio ex S. Codice depromitur, z9 Aries cur apud Romanos fymbo-
lum fuerit principatus , 2.9 Aries Phrixi Ephorus, quid ef-
fecerit, 14, 15. Cur Aureus dietns, 17. Ab Argonautis ex Colchide liberatus creditur, ibid. Qriomodo Iovis Ammo- nis nomen meruifle videatut, 18 Arion Periandri Citharcedus,
& dithyrambornm inventor, cnr Neptuni fingatur filius, 391,109,111. Ejus fabula poe- tice & hiftorice relata, ibid. & 111. Statua cum epigrammate Grsco , 109, m Ariftams cur Sirio hoftias imrno-
larit, 2,64 Ariftoutlis opinio de Via la&ea
rejicirur, 15. Idem in quo fal-
fiis, 3?5
2(rtm fcaphz Mifnks nnde fic
did*, ' 311
|
||||||||||||||
|
turnicem, ac poftea in Infulfit converia,
|
zS9
dc
|
|||||||||||||
|
Aftra cur Ibvcus dixerit utig"*
|
||||||||||||||
|
alii tretgfals,
|
z6i
|
|||||||||||||
|
Aftraa Aftran filia, cur 1$'**
dicT:a;ac mter aftra fit rel-ca£> 77. Cur caput ejus nubib»^' gatur> • Aiffe-
Aftrocyonis & Procyonis "»
rentia, *-
Aftronomia Adamo ccelic«s J
fufa , & a S. Patribus e*cu"£
ad Phcenices pervenit, 1'■ ^
abhis ad alios populos, 6, '
Quoinodo ea confervata «^
Atargatis five Aterpatis Syt<
relina.acD^undefic^' ^Eademapifcbusabf^ aliis pifce , fiveetiara°vV,? gnata creditur, 99- *fT r.ve XH, dicebatur V** Wgjjf. Hieropolitana , ioo- J <c0. mulachrum cum lpecle u num , quid denotavent, «p^ Eadem eratac Venus , . Nomen hoc vane ett^pu- & unde formatum fe^ien . plex videtut 1'uiffe * oefflps |
||||||||||||||
|
R E R V M.
|
|||||||
|
id nominis acceperit j: 33
Aurenm Vellus fecundum varios
varie interpretatur,i7,18,330. Aurei Velleris cuftodes, 334 Auriga cceleftis vane nuncupa-
tur, 115. Ejus ftella:: &quo- modo Mahumetanis pingatur, 116. In finiftro humero geric . Capram Amaltheam , & fub hac in vo!a finiftra hcedosfive . capellas, ibid. Cur capra iila Olenm dicatiir , & cur in coa- lum recepta («,117,12.8. Phlia- fiis Capra ahenca inaurata ad placandum hoc fidus facra , ibid. la Aurigam ccereftein mutatus dicitur Erichthonim , nS.ltem Bellerophon, 133. Ac Trochilm, Myrtmu, Cillsmtes Sc Oenomam, 134. Nigidfe "Anru ga.quemiEgyptii Oron dicunt: nofais Patriarcha Iacob , ilid. Aurocabali Poets: poftea lam-
bici di&i, 302. Aurcra quibus parentibus fic
nata ; quibus & quot eqnis vecla, curfum fumn conficiat, 114 , 11 s- Ex ejus cusn Ce- phalo, id eft, Solc concubitu , quomodo generetur Phae- thoa, 1.34,2,3 f B.
Acch.-e cut Orphea dilacera1-
rint, 15 % Bacchalium Bacchi poculum, 1-
dem ac mtroiQit», _ < 2.75- Bacchus cur Dionyfns , item Li-
ber fit di&us, 48 ,141. Bacch» cvabedera, arqueac vilii aca- lia: plauta: , fit.facra; eique Uederei nornen indidennt , 141. Vbi hederam invene- ric , & plahtaverit , ibid. Idem leo faihis , Tyrrhenos piratas mdelphinos mutatosin fugam vertit, iio. Bacchus five Liber triumphonimDeus, primus coronam capiti impo- B.b fuiff* |
|||||||
|
neinpe tellnris ac inaris, iiid.
•"yianias Thebanorum rex curfi-
»urn Phrixum immolari juffe-
"yreua ubi, & qua occafione ?d-
Mdis nomen acceperit, 119. An ■Athena.&rallas iive Minerva °iverfa: fuerint Dea:, ibid. Cra- jjauin Athena: five Mmervce ^"^canica: patrem fmffe , tc- "irnonio Tzetzis , atque ex i- P!ius Cranai ac Tritonis, ejuf- "lue uxoris nomme demonftra- ^ ibid. APit£an originemtraxerit exiE-
Ryptiaca , an vero ex Chaidai- ca^iveGrajcamca lingaa^j.^i Atpnx nrbs a Cecrope 1 con-
^ita , unde acceperit nomen, .H> 42,, Controvetfia de im- Ponendo hoc nominc wter iir- bjs conditores ; ubi Minerva Prajvalmt, 41. Quid Minerya: nomine hic inteihgatur, ibid. JWenarum nomen hodieobfo-
levic: pro quo in ufti eft Sati- *™s > forte a Sm , five Saiiicn A u1*' 1ua'' ^icas Saitines, 43
nenienfium reoes enumeran- tur a,i '- 40,130
. a V*at'ades aliter Plejades , 34
as -ffigyptius primus tentavjc
Spha:ra'ccele-
A ' z
^Aftrologus.diftns, Prome-
. uer filius quando vixerit, 1
"icaregwunJeficdida, 43
; ^es .^ymphalides abHercule
pCCl > ''ve crepitaculi»;-reneis
, SArcadiaabactiE, f 171
^* ftabulum bovillum ab
AtipnnllrPfgatmn ' J?°> ^1
gufto Oefari cur Libram cce- pc«em m manus tradiderinc
Avi* Paradifi, cur fic dicatur )
dnt Fi^^ftittiatioapudrn-
,"°Sj &defcriPtio Kt ^bovisantrum^ba^e
|
|||||||
|
E X
creavit, ivt. Tres nationeS
devicit; & quales ea: fuerint, ibidem : Vnde Iobatis geiie1 ac regni fucceflbt eft pronuri- cistus, iit. Pegafum frsnO aureo a Paliade accepto, P.r1' rnum rexiffe dicitur: unde lf- framandorum equorum ulUs ad pofteros emanarit. **3-" Primus item naVes belljcss» claffes, ac praelia navalia in"'* tmffe fertur, 224. Cur Pega'0 vecStus coelum afcendere.ten* tans, equoa Ioveceftro copci- tato praxipitatus fiugatur,/W- Ejus fsbula phyfice explicatut, 225. Bellerophon in Aurigarn cceleftem mutatus, J33 BellonaMartis Auriga , 2lt
Bellonica nomen Palladis, 9U11*
fignificet, >3! Belus unde-, 138. Cur Sol orien'
fit creditus, *j? Betnhardi marris fomniuin «*
cane, quid fignificarit, ^6 Beronice lEgypti Regina Pt0"
lemai I uxor, cur a Venere immortalitate donata , '3,?* |
|||||||||||
|
I N D
fuifle fertur: 8c cur perpetnus
juvenis fit fictus, 141,144. E- jus Sacerdotes cur plerumque fuerint feminaerac undeMimal- lones, item Mnnades, Bacchx,Sc Thyades dicts , 367. Cur an- gues crinibus implicatos geffe- rint, 373 Bacchus iEgyptius quis fuent.,
271 : item Arabicus, t6% Baculus lacobi five Cingulum
Orionis.tresin Oione ftella., tres Reges vulgo dicia?, 141 Baleares infula. auxilium militare contra lepores petunt, 149 Bambyca urbs eadem ac Edefia & Hierapolis, too Barbiton Anacreontis, quot ner-
vis conftiterit, 187 Batecumbus quid tentaverit, 3
_3and) / bayftm / taufcfiveprttifc/ tuctj/ unde , 3^8 85(utcn quid oliin fignificarit^^
Bayeri lapfus circa viam la- cteam corrigitur, 15. Ejufdem error , dum putat Canem mi- . norem quoque dici Voveam , unde promanarit, 152. Becmannus in eo falfus, qnbd
vocabulum Niltts ex /At). for- matum cenfeat, 138 Beelzebub, 3^0
23E. quid veteribus Germanis fi-
gnificarit, 52.. In quo Sche- dius falfus, qui interpretatur tandidum, 53 25fi&oft bonorum Deorum apud
Germanos princeps, fed perpe- ram, diftu.-;; cum potins videa- turfuiffemalorum, ?i,.x, SJ, Bellerophon Ca:fii iive Taraxip- piSifypho prognati filius, an- tchHippmuf di&us, quomodo Pegafo vetStus , Cnimxraiti confecerit poetice & hiftorice narratur , 119, zio , <&o. Cur patrii excedere fitcoac1:us,ii9. Ad Proetum confugit; cujus u- xor, ob denegatum concu- bkum, ingentes ei «tumnas |
|||||||||||
|
Ejus Comam fidetibuConon ,
|
ibid
,'ei adu- |
||||||||||
|
Beronicesleolingua faciei
labatur, 7" $(«u quid fignificet , & unde fif.
SSof cur vereribus tantundem (P"
net, ac bonmtive eziam mal0
Atmon, .,'
Bootes quomodo aliter appel!e'
tur, i3<s. Ac Arabibus P10'
gatur. 137. Qiiot ftelhs coO"
&<x,ilM. EjusfigurainMaP'
paTurcica: ac unde Arablbu»
Sagitta , aliis itein C#» V>T
dicatur, 13S. Ejns nomi"3
propria ex Gentilium fabulis >
ac facro Codicedeprotnta,I:P
Bofphorus unde fic diclus , &
Brahatus , vide Tycho. . ,-<-
Bronstus cognomenCraB",>gJ t
fignificet,
|
|||||||||||
|
R E R
Bueephalus equus Alexandri,
*I7- Ei defuufto cur Ale- xander duxerit exequias, ac Ur£em tumulo ejus nomine ci..vumdederit, 118 ^W&afe vocabulum Belgicum,
corruptum videtur ex Belbok ,
53
|
||||||||||
|
V M.
cer cur intef aflra locatus (it ,
& in eum Iocum, ubi Sol quafi retrorfum ferri cernitur , 61 , 61. Hoc Signo fignificari Cancrum IuftitU, cujusmentid fa&a in Epiftola ad Ephefios , Paullina , |
||||||||||
|
63
Canis qualia prasbeat fymbola ,
154,2,5«. Ejusfidelitatis exem-
pla narrantur, ilid. £^155: itein docilitatis, & memorix, ac fagacitatis, 155. Canis va- riis Diis facer: ac cur eorumi fimulachris fit adpi&us ,155, 157. Cur Gra;cis r.vm fit di- &.us, 157. Canibusqualesde- tulerint honores antiqui: prx- fertim Proemphanes, qui Ca- nem fibi pro rege delegerunt, ibii. Caais cum diademate pi&tis, aut fafcia* velatus, iE- gy ptiis quid fignificarit, 157 Canis Major Hiverfimode ap- pellatur, 158,159. Ejus ftella-, 160. Cur Orientalibns dexter dicatur, 151: itemSi/««,i5i, 151. Sirius oriens quam ma~ gnum /Egypriis adferat com- liiodum, &quomodo, 151. Canis Major unde Seth , five Sothii fit dictus, 160. Eo voca- bulo notari maleficam Canis naturam, ut Sirii nomine be- neficam; Sc quare, 151, Canis majoris ftella infronte Ifis di- <5ta ; item Mtra ■■ quo voca- bulo intelligi videtur Marid Mofis foror, a:qu£ ac Mofes tertius ille Ofiris Skio ; uti ftellam in Canis maxilla ful- gentiflirnarn proprie vocant, 160,161. Vtide prior dicitur quoqne Lun* ; atqne ac altera Sol; nempe Canicnln, qus qui- bufdam male Mxnt,8clfis,imb & Lunn audit, ibid. Sirim ftella unde fic dicla: & cur pri- ma interfixas honore divino fit audla, imd ipfi Veneris ffel- teab /Egyptiis pradara, iMd, Bb* d*i6j, |
||||||||||
|
C^ Oeli regiones principales,
r i- I4
^oelu opinio de ufu Pfalterii, 8c
> •Nablii reje&a, 190
C*faris imagini cur candidam
tafciara corona: laurea: pradi- £atam derraxerint ,301. Ejus "alma columbarum nidis fre- S«entata, 314 ^imteltnu* Carfius, five Blaeuw ,
Spidia Aftronomicis praftite- nt, 3 *-*fms five Glancus, vero nomi-
*}e Androgeos di&us , & ab ■p-thenienfibus occifus , cujns weritfilius, 143,149,1*9. Vi- tx reftituitur ab iEfculapio , Ca'eb filiuS Iephunne Mofis fo-
c'us 1 cur Nonno in canem coe- Jeftem converfus , ac , ut uvas maturet, ftellis fplendidiflimis Pra:ditus fingatnr , i<JS , 2.69. . fcjus hiftoria, fabula-que exilla ct\vt narrat"ur, 168,169,170
^iiilto lnnrfamcceleftemcon-
'"w.Qujusfitfilia, 109. Ejus «oula narratur; fabulaique o- "go lndicatur, ibid. & 110 ^ancer ammal cur decrefceute
juna fame maceretur, accre- Canente Ver° Ping"efcac, 61
' z» »' fignum ccekfte , varie «Ppellatur, 59. Qu,d denorer, «.Suotftellisconftet.co. Cur Ptima Solis poita dicatur, 0 so. Ejusftelkiapeclorenel «u* ^ nuncupati,6o; Can-
|
||||||||||
|
I N D E
|
|||||||||
|
sde-
|
|||||||||
|
& Z63. A tretg/.e; effe onig/Mv
& <Bg,t<», h,e. corufcnre,z6^.Si- ritu comymmCams & Solit no- inen, *&d. Cur gennles Sirimn fummo religioniscultu profe- cuci fint,imprimis Cei, &,Ci- liceSjid^.Ejusmaxiina: opera- tiones &. ampiiflimi in terra effectus,i6s.Eidem curRonw rufi canis exta immolarint, ib. Ejus ortum fmnmo ftudio ob- fervabant iEgyptii: ac qoo- modo eundem eis figmficarit Oryx , z66, 167. Canis major qua occafione in ccelum , & juxta leporem fit collocatus, 167 ,Z6S. Aliis videtur hoc effe in memoriam Anubit, five potiiis Cdebi Mofis focii; & quare, Z6$. Alia Canis imago ac memoria adfertur ex Scri- pturis , 171,172, Canis minor quotnodo aliter ap-
pelletur,& quot ftellis conftet, 250. Cur Qrientalibus Jini- Jler dicatur: & an Canitmtiit; item quid fibi apud Bayerum Foven velit, 1 s 1. Quomodo iEgyptiiloco Canis minoris, vel potius ma^ansjtove.tm pin- xiffe frumemnrisim videri pof- fint,z5i. Canis minor, quo oriente Virgilius natus , cur in ccelum receptus videasur, 153 , z<;4. Quem defignet: & quare non procul a Virginis figno fic pofitus , 158. AUus adfertm: ex Scnpttiris, ibid. CanopusoppidumiEgypti , 8c
ftella Argonavis , unde fic di- cantnr, j£f. Canopus ftella cur dicatur Terreftris & 1'onde- rofa, 32,7 Canopus Menelai naviuin recfor, _
quomodo perieric , 315. Vc ' Deus aquarum ab iEgyptiis cukus, & Neptunus didus , 31(1. Quomodo fraude Sacer- dotis cujufdam fuperMt I- guem, ibtd. |
|||||||||
|
Capitouum Roma; anferibusc
fentam, 3? Capra Amalthea: cur Oleniit d>ca'
tur, ac in ccelum recepta "c' 12.7. An mulier fuerit &*fr dicta, ^ ™ Capricornus cceleftis varie otf0"
cnpatm-,89. Quiddenotet,* quot ftellis conftet, ibid. G8 S/prntn biemde , & /<#«<*' item dteret Solis Vortn dicatu'" ibid. Capricornum Augu"us linperatorhabmt horofcop3-8" tem , 90. Ejus dnnidia Par Capra lila fingitur, quae Aft"* ' tbea vocatur, ibid. Alter»»1 dimidium eft pi(cis; & cur,•;I• Signo hmc firiitio aliudtafc" ftituirur ex hiftoria facra , 9V CaioliisGuftavus,Suecoruml'e?'
cur Leouis hieroglyphico. , ufus,65. Ejuselogium j'^ Qua in re imicatus iic AlexaUT druni Magnum , Cafiiopeia varie eiterrur, ac v
riis lnligmtur appellationib1 ' 116. Quot fteuis conftec, iJr An fteUa ilia anno i57l -t hoc afterifmo apparens, rU , cometa , ibid. Caffiopei* . __ nommatio & pictura aPUrca. rabes. 117. Cur inverj» ?! tur, ibid. Appellatio hup^ fteri!'niiexScriptunsdePr0 g Caftor & Follux ubi&^
modo fintnati, 46. EleCi' -0 deportati dicuntur a Met1- c Tellenen : quomodo .^ pofiic interprerarl , dXj CmTpdmd* , °» T>to[citri , Eamiliares , * /jnt Anaces, Vii Stmotbrf ^ difti, 47,48,49- }^LC*'
piunt filias LeucipP'-u- qu? ftor. a Lynceo ca:fus, S»-• ](|tj, tempore & cur in deosr e ibid. Pollux immort^ai- donatus eam cumCa" ?9, tnidiatam communicaV ' Ec |
|||||||||
|
R E R
Eotum fiinulachra , f.?. Cur
a Poftumio Roime teniplo di- gnac!,48. SoIiCaftorixdem Y°vit Cajfar, 49. Iidera de- icendiffe videntur ab Enakim Cananaes:, ibid. Aa in Samo- Jhrace fint culti, 50. An per «*c duo nnmina Germani in- cellexerint prmcipiuin umim bpni,alteriimmali, 51: An ve- ro Cceli & Terr& uumen , five etiam lovem 8c Nepmmtm , u Sarina Vi&on% wn bem -Wertcr Mufices utriufque in- rtelllgentiflima, 200 ^ecrops I Attici regni 8c urbis
Atnenarum conditor, qnando ^xerit, 4j. duxit fiham A- ^onis Cadmo prognati, 41. f-ur biformis fit fiftns , ibid. Sc Jn Aquariumconverfus,9s. E- J°3 filia: cifte Enchthoniana: rcuft°des, I3J ^ecrops fecundus, Erechthei ii-
J'us, cumptimo fepiffimecon- r;,nd!tur > 4i
^eims Epicureus quo nomine
^ab Ongene fit reprehen(us,iSo ^ntmren herba Germanis male imerpreratur Zaufmbahiben- rlham< s7
ventaurajj qilomodo aIitet a
Peiletur, & auot ftel]as conti_
neat, 183. Cenrauri qm fiie- TJ.M i & unde (ic dicantur, ibid. £°rum Lapitharumque bellum ll«ando fit geftum: & unde ^entaunsformam adebmon- nrolam affinxeHnt ; qu.dque ea tormi denotetur, 284. Cen- caurus cceleftis commune vi- ,„tUr Centaurorum fymbo-
™f».«W. A%.dehocSigno "Pimones , m. QmSao ^PWus^demacSoMuomolo
SffihC008rediaM'Pro-
ect rnaerhonteui, tar Fius
|
||||||
|
V ■ M.
tentantis fabula, > 167
Cepheus varie nuncupatur, 114.
Quot ftellis luceat, 115. Qito- modo Arabes hoc Siguum pin- xeriut , ibid. Cepheus quis fuerit,& qua occafione in cce- lum locatus fit , ibid. & ns, 118. Cur Dominm Solis fitdi- (ftus, 116. Alia hujus Afterifmi appellatio fubftituicur ex Scri- pturis, ibid. Cerberus ab Hercule captus,i7i,
171 Ceres cujus fit filia : & qnbd ea
ad fignum Virginis fpeclet, 7^- ac quare, 76. Cur in ea For- tuna:, Pacis, iive Concordiae 8c Iuftitia numina quafi coale- fcant, 79 Cerva Moenalis pedibus a:reis.
aureisque cornibusabHercuIe capta, J71 Cervi longsvitas unde fit ,'304.
Cervus ab Agathocle interfe- ftus, ibiA. Cetus cceleftis varie appellatur,
11 v Quot ftellis conftet, -l%c. Cur in ejus locum Draconem marinttm fubftituerit Bayeriw, ibid. Cetorum magcitud 0,117. Ceti in ccelum recepti variae fabulaeifciCetis fabulofis fnb- ftituitur alius ex Hiftori» Sa- cra, • _ 118 Cjhabris AtheDienfium ducis di-
clmri, <?»» ChamMitzraitnipatercnmcor-
nibus arietinis fidns, 2,6, 33. in Deos relatus, 18. Ejus dc- lubtum, i5, %9 Chamadeon fignum cceiefte ,
quot ftellas contiucat , 3,78. Chamsleon animal uade fic dicatur, 378. Qiibd aere vi- dliret, negatur, ibii. Cur colorem pro adjacenti materi» mutare, ac omnes colores re- ciperevideatnr, 37?- Adula- rorum fymbolum, S>U. ChiKiar* fabula poecke&hiftg-
B b 3 ■ nU |
||||||
|
I N D E X
|
||||||||||||||||
|
Clymene Phaethontis matef »
unde fic didta, *34 Codrus cum cane in eodem fepu'-
chro humari voluit, %yi Colchi JEgyptiornm Colonia»
etiam Scytha: & Afiani dict1 >
330,3)1
Columba qualia praebeat iy'n"
bola : item an bile deftituatur, 311. Cur \i^m videatui di- . <fta, ibid. Ejus docilitas, ibid-&
32,3. Columba IofuK, ManU" medis, Decimi Biuti, Thau- rofthenis, ibid. Qua ratione in coalum locata videatur, «^1*' Columba Noe etiam gentilihuS
nota, 32,1 Columba coeleftis vatie appe'13'
tur ,313. Quot ftellis confte[> 314- CoJumba unde fic dict«> tkid.i&3\%. QuarationeW- ter aftra locata videatur, 3J4' Qualia prabeat fymbola , 3}p 318, 319, 310. Cur yener/ ilC
iacra; ejusque currui addrt* >. 315. In Cypro primum re* perta : earumque frequeu'1^ circa Erycinx Veneris ter[ plum", ibid. Columba cat r> nen adeb grata, ac pro ^ec„rj culta, 316. Columbis cur 37 «bftinuermt: & quid C*"je. vocabulum apud leremiafl1 fignet, 317. Vnde Grs«s *T 6iwaJ-dic«nt,3i«. Crf.«g";
rum congrcffus quomodo } .
319. Coluinba nigra q"'d ^,
gmficarit ifigyptiis , «"*' 0 Columna; Aftronomicx ab A^
mi haredibus ante Di*0 ^, exftrufta:, jja. Coma Beronices varie «PP „
tn.iM. Qijotfiell»co111^ & quando hoc nornen ac |
||||||||||||||||
|
rice telata, 2,19,^2,0, &c. phy-
fice explicatur, zi? phiron mventor chirurgia: , Sa-
tnrni (ive Neptuni TheiTalici Ixionis filius , cur Chiron, Sc unde Pclethronim fit appella- tus ;' item cur fupema patte homo, infetnS equus fingatur, 184, tS 5. Idein cnt PhiUyri- des appelletur, 85. Achiilis fuitprxceptor, 86: 8c omnium fere fui temporis Graxias Prin- cipum , 87, 149. Item Medi- cus & Empiricus ; hinc quo- que herba. Ceneaures, nomen , ibid. Morbos cithara pulsS ledavit ,ibid. Quomodo vita" fit fmi&us, & in ccelum tece- ptus , ibid, 6*185. Chiron canis Codri, , 157
Chriftiani cur pifces fint appel-
lati , uti & ipfe Chiiftus3io, I03;ac pifcium imagiuem.cum crnce in annnlo gettarint, 104 Chriftus Sibyllatum Pifcis my-
fticus, I03 Ckeronis locus notatns, 94,95
C'llantesPelopis auriga , in Au-
rigam cceleftem mutatus, 134 Circe gemina , prior iEetse fo-
ror; alterafilia , • qua: Sarma- tarum regi nupfit, 2,3 5 Cirni populi, cut centenis qua-
dragenis annis. vivere exifti- inencnr , 304 Cithara Apqllinis repertum , uti
&Chelys,Scaligero perperam dicitur Lyra Mercurii rejor- rnna, iSs: Qjam poft citha- ram inventam a Metcurio in- dicat Diodorus; & qua occa- fione,j87. Citharam Apollt- nis lohge pauciores habuifie chordas, quim iliam , cujus fi,- guram Hieronymus defcribit, :bid. Cithara; vocabulum ex lingua Gennanica formatum, jgg.Cithara Germanica refor- rriata, Vnlgo SZittan dicta , zoo pieomedes qmd tentavent, 2.
|
||||||||||||||||
|
p
|
vem.ibid. Oualemein
|
s
|
||||||||||||||
|
yete1
|
||||||||||||||||
|
{ubftituerit Bayerus , ■ >o0e,
fpcutus, ibid. Qna occflI' a, & a qnointeraftraiit^io- 135. Eius alix deno'11^ nes. |
||||||||||||||||
|
R E R V- M.
|
|||||||
|
°es ex Scripturis depromun-
tUr. i35
^omus hilaritatis Deus, 141
*~°ncordit unagine Virgo reprje- fetitatur, b 7S
*"Onon Marhematicus quid in A-
"tonomicis praeftiterit, 13?
<~°rifualia ludi folemnes Ne- Ptuno Equeftri a Romulo in-
c"ltu», 86 ^°»fus Romanorum Neptunus
fcgueftris, 85
^opernici Sphxra defcribitur,
^oria Minervae apud Arcades
noirien , quid figmficet, ns *"Ormna Thebana qua occafione
c?ronam meruerit, 301. Ejus Pjciura capite tenia vinfto in *anagra;oruiri Gymnafio, ibid. *°°rnuundeficdicT:iim, 300. cur
Potentia; regiac iit fymbolum, ^ornu Copis flve Amalthea: ,
undeortum^ 12.7 ^orcebns.q-iintam Tetrachordo
addiditnervum, !S8 <~°rona unde fic dafta, 3co. Co-
r°narumvariageneraapud ve- ^tes uficata, ibid. & 301, 301, ^•orona Poerarmn qualis fue- rit 302,. Cur eis hederacea ac «mul Iaurea fit attnbata, 303. tr*[arfl'P ex pennis Sirenum, , Comi ex fioribus,i4i. Qua- emLrber primus geftarit.Hi. ^otona nallis , praterquam j lls'Ohmconceffa, 144. cur "gum fit hieroglyprucnrrl , L°rona auflralis varie appella-
^,199 Quotftellisornetur, ?oo. _ Qupmodo pingatur ; & ™ cqjus gratiam mter aftra re- eptahugatur; 30^,303. .Ejus ^go exScripturis depromi- Corona Septentrionalis f^.
Hellis abfolvatur , I4o. Hjus
|
|||||||
|
piclurjE vari«, 141,141. Cire
Cretica five Gnoffla dicatur} & cujus ea fuerit, 143, 14?. Cur in ccelum tranilata lit, 144,14? Aliae ex Sacra Hiftoria in ejus locum fufEciuntur, ibid. Coronis ob amorem Scini ab A-
polline telo transfixa , i78 Corvus cceleftis quomodo ali-
ter appelletur ; & quot ftellis conftet, 177. Ejus fabula nar- ratur, 171,173,178,17.9. Cor-> vus qualia efficiat fymbola, 178. Qya occafione candidaj ejus pluina; in nigras fint con- verfa, 173,2.78. Humanam i- mitatur vocem : uti videre eft in Corvis Romanis variis,i78- Voces ejus fexaginta quatuor numerantur, 17«?. Cur Apol- lini divinatioms prxfidi fit fa- cer: ac ova ejus atrandis ca- pillis infervire dicantur, ibid. Corvorum calliditas & impo- ftura. 180. Corvus cur Mathe- matici Cit fymboluiri, ihd. Cur fiti damnatus fingatur ab A- polline,i8i. Cur Herculi fit facer : ac galex olim ejus fi- gura infignes fuerint , ibid. Corvus unde AvU Pomptica fir. didus, ibid. Cur oprimum fi- dei conjugalis pofiit effe fym- bolum: item cur pullos fuos ufque ad feptimmn diem defe- rat, 181. Quomodo illi a pa- rentibus deferti nutriantur: & qua ratione corvus in cceluirt locatus fingatur , ibid. Alia ratio ex Scripturis oftenditur, ibid. Coryfafia Minerva; apnd Mef-
fenios nomen , quid denotet; & cur illi fit inditum , 119 Coryphe uomen matris Mi-
nerva: Coris. difta;, quid figni- ficet, 119 Cranaus rex five Iqpiter Athe-
nienfis, Athenae five Minerv^
Atticx pater , 118, Cranai
B b 4 voca»
|
|||||||
|
I N ' D E X
|
|||||||||||||||
|
Curetes qui fuerint, & nnde
fic dicantur , 106. Cur Cory- bantes & DaByli Id&i nnncu- pati, ibid. Eorum forores in urfas , ut videtur, converfas * forte.conftituerecaudam Vrft miuoris 10J Cyclops cur Neptuni filius fic
diclus, 2-1° Cygnea uvbs Germania:, unde
fic dicatur, i^1 Cygn*a cantio quid denotet,i°i
Cygnus cur Mufici fenioris, *
eximiiconciviumdiftamatoris fit fymbolum , zoi, 103. Qpa"
re in fenium vergens , fuavius canere fingatur , 2,01. Cur "■' pollini fit facer ; ac Pindaro inboffitdis di&ns, 103. Cyg' nus amoris hieroglyphicurn: unde & Veneri facer , ejufqVJe currus cygnis trahi; imb Iu' piter , quo Ledam , five, ot aliis placet, Nemefin compfI" meret, in cygnum transf°r' inatus fingitur , 104. In hao avem cur mutati fingantur i<£ cii Diomedis; &Cyg»lls1"' gnrum rex , 106 : ltem vJg rms Martis & Gleobulirr* H' Ims; ac Cygnus ilje ab M"'' le occifus, ■ Cygnus cceleftis variis 1D"§V
turnominibus, igi. QiJot 0. lis conftet, 102.. Cur noo Pr * cnl a Lyra occnpet locutn i quomodo a veteribus Pict ' item qua occafione iu ccsl , locatusfit, 104, zoi,2-06' j. Iia ejus tralationis cauia ^ fertur ex Scripturis , a. Cygnus Ligurum. rex q«a ° *a.
'fione in fui nominis aveI11 ^g tatns fit > ,i. ji'«*
Cygnus Martis & Cleob"1^;.
|
|||||||||||||||
|
vocabulum unde forrnatum
fit; & quomodo Poetis an- fam dederit fingendi Miner- Vam ex Iovis capite efle na- tam , T2?. Cranausvidetur i- dem fuijfe ac Triton , 8c Bron- ti.m , iiy, 131. Ejus uxor an Coryphe fuerit, 119 Crater cceleftis quomodo aliter
appelletur, & quot ftellis con- ftet, Z74. Crater vocabulura unde derivetur, ibid. &i-/s- Crater cceleftis qujd denotet, ibsd. & qua occafione inter fi- de'ra locum acceperit ,_ 173', xjC. Variae deeo opiniones, 2,7?, 176. Gentilium poculis rejeciis , alia fubftituuntur ex Sacris, 176 Creteus Iafonis avus, quibus pa-
rentibus fit natus, 319 Criticorum , quibus radices
vocabulorum ex fola Grxca five Larina lingua petuntur,er- ror demonftrauir , 197 Ctius Phrixi Ephorus, vide
Aries. Crocutae unde progenerenmr, <5?
Croton jinde natns, ubieduca-
tus; & cur in ccelum fit rece- ptus, 88 Crnx cceleftis, varieappellatur,
344. Ejusftella; ,34^. Curin ccelurn locata videatnr, ibid. Crucis fignum in annnlis , & cure portabant veteres Chri- ftiani : & quid denotet, 346. An in fecundo Chrifti ad- ■ventu appariturum fit in ccelo, ikid. & 347. Cr-ucis diverfa: apparitiories, 347, .348. Crucis fymbolum Ayis volitans, 6c Palma, 34S Cryfaor unde natus fingatur, m
Cnpido filius Venerisficritius de-
icribi.tur, 85. Vnde procrea- tusfingatur, 31C. Ejus fagitta aurea fymbolum amoris ; & unde fit ficla,i8[,ig!. Ejuftiem phimbea quid operetur, iSi |
|||||||||||||||
|
fusficicy. Cygnns NePf
|
er-
|
||||||||||||||
|
filius cur ab Achille ^ij"rCTj-
emtus , ibid.: CygnUS W ^ |
|||||||||||||||
|
lis Alcmanai filius,
|
|||||||||||||||
|
Cylla-
|
|||||||||||||||
|
R E R V M.
|
||||||
|
deri; & unde ea> fabuls orj-
ginem duxerint, zi2. Cur veteres delphini figura naves infigniverint; item nautas del- phinos dixerint, five in del- phinos mutatos rmxerint, ilid. (^•113. Delphinus curApol- lini fit facer , Z13 Delphinus cceleftis quomodo a-
liter nuncupetur; & quot ftel- lis conftet, 108. De hoc ia ccelum relato. varis Genti- lium opiniones, 2.09, zio, Z14. Alia exScripturis adducitur, Z14. Cur Apollinis, Neptunl & Tritonis nomine notetur, Z13, 214 Demophoontis poculi fabula;
Demofthenis genitura, yr
Derce, five Derceto nomen nn-
miriis ex Atergmis corruptum, 103. Derceto DeaSyria, quo- modo in pifcem fit mutata, 98 Hujus in honorem Syri pi- fcimri abftinent efu, 99 Deucalion ThefTalus in Aqua-
riumconverfus, cujns fingatur filins: & quod Noachum ad- umbret,93, 311. Deucalio- nis fabula ex hiftoria Noe? conficla , 321. Deucalion Grscanicns, quisfuerit, 322, Deucaliones plures in unum confufi, 311 Diadema regimn infigne quale
fuerit, 300 Diana Dea venationis & piica-
tionis , 30?. Eidem cur cervi . & pifces facri: ac ejus currui cervi candidi additi , ibid. Diana: canis facer, & ftfptiSj unde Cyomt , Sc Lycea didta , *?7
Dii Syrii cur Arnobio dicantur
ovormn progenies, 99 Diogenes ctir Cynitm fit diclus,
z%6. .Ejus impudentia, ibid. Diomedis equi ab Hercuie capti,
169. Diomedis fccii cur in
Bb 5 cygtios
|
||||||
|
Cyllarus Caftoris five Diofcuro-
lum equus , donum Mercurii, 57, iif. Roms in xde C&- < ftoris ftellatus videbatur , ibid.
Cynofura nnde formetur , 104.
A Thalete primiim obfervata,
ios, IOS
Cytherea uude fic dicla, 198
D.
D/Rdalus unde ortum traxe-
rit, & cur in Siciliam fuga' fereceperit, <S'8
Da>rnon cur hirci fpecie fit cnl-
tUs a Zabiis , 52
^agon Syrorumnumen fimplex
cetacefi pelle veftitum, ioz.
■Palaeftinis duplex, ibid. & 103.
Vnde iic dietum , 103
JJanaes fabula poetice & hifto-
ticerelata, rzj
•"avid non Pfalterio, fed Nablio
Ufus videtur, ctim inhortum
Batfaba; profpiciens , amore
. lavantis lafcivo caperetur, 190 Uea Hieropolitana , five Syria tmnotem immittens, quo-
■nodo placetur, 100. Eadem
^cenfetur ac Atergatis , ibid. JJeianira Hercnlis Thebani con- JUX , quomodo Nefli fraude
Petfuafa , Herculem morte af-
rvr erit > 173
if uis idem ac Apollo 179
e'phinus <ptXct*$£6)7nut fymbo-
iUm, zoS. Et Grati animi, jj°9. Idem infenfifliinus ho- "ls Crocodili , 108. Curaror nuptiarumNeptuni & Amphi- tntes, 209: Vnde in nummis pfi ftatuis a Cupidine fraaiams ^onfpicitur ; imb Neptuno «cratus, ejufque idolo-infcul- Ptus, & ipfe Neptunus fub e- ]?s imagine colebatur, 210. ^Ul" Bacchi fimnlachro adpi- «"sjit. -ijy. Delphinos ho- '«Wes fupponto dorfo exitl. K«tuliberaffe, fabulofum vi- |
||||||
|
I N D E X
|
||||||||||||||||
|
cygnos mutati fingantur, 206
Dionyfus Bacchi cognomea ,
unde formatum fit, 48, 142 Diofcun Batavis aliifque popu-
lis pro Dns marinis habiti, %<;, 56. Romanis praefides etant bellorum, vicloriarumque,$6. Cureorum iignis veteres na- vigia exornirint, ibid. ln tem- peitatibus e coelo defcendere , Sc navigantium velis quaii ftella; iniiftere creduntur, %6. Vndeeaopinio profluxerit,^. Diofcurorum nomen, unde compolitum fit , 48. Eornm Templum Athenis, cut Awt- tmm dictum,. 4.9 Dodona:a: filva: arbotes , cur lo-
quacesfi&x; Ejusquemulieres fatidica: Columbs dictae, 318 Dornitianuslupiter dichis, 36?
Dorado fignum ccelefte varie ap-
pellatut : & quot contineat ftellas, 375 Draco cur fic dicatur; ac omni- -
bus Heroibus, Palladi, Iuno- nique imprimis fit facer, 114. Draco aurei vellens cuftos , quis fuerit, 334 Draco varie appellatut , 111.
Quot ftellas contiueat, 112.. De ejus recepuone in cceUim duae ttaduntur opmiones, ihid. <& 113. Vnde fit natus , & quot habuerit capita; item quod ejusproprium fuerit no- tnen, 113. Fabula ej'us lufto- lice refertur,<^. ^114. Cut cuftodue ac vigilantta; fit fym- bolum.ii^. Dracom fabulofo fubftituitur alius ex Scripturis, ibid. Dryops Apollinis & Dia: fihus ,
153
Durides Lyfimachi canis, 25? |
non contentusefle poflk Aftro-
nomns, 9 Echidna quomodo fit fidta, SC
quiddenotet, Il4 Ecliptica, five citculus Eclipti-
CUS, 20
Edom a gentilibus cut Erythrt*
diftus, if8 Electrum unde ottum traxifle
fingatur, 231 Emerepes Lacedamoniorum &•
phorus cur Phrynidi Ennea- chordo utenti duos amputave- ritnervos, iSS Endymion rexElidis, unde a Lu-
na adamatus , & cum ea con- greflus quinquaginta filias fuf- cepilTe fingatur, 231. Cur pef- petuo dormivifle; item a Iove w ccelumraptus, oblatoquei- dolo deceptus,, ac ad inferos detrufus dicatut, 233. QuO" modo ejus fabula ex Iafonis » Medea: & Abfytti hifto"1" conficla videatur, *3? Enoch de Siderali Scientia fcr1'
pfit, ■ .* Epaphus filius Niobes & Apid1^
quo in k>co fitnatus, 33. Pu* ctain.uxorem Memphi itgf ptii regis filia , lmpeno Potl" . tus , nrbem condidit, cui o°"
men indidit uxoris, ibid *"e cum Phaetbonte quare conterl~ derit, . *£ 'Etpu.-xlii quid fignificet,
|
|||||||||||||||
|
343
ajfides |
||||||||||||||||
|
Epheinenon ,
|
||||||||||||||||
|
Ephydriades fontium VffZ
Phaetriontem tmnulo ded|' finguntur, "£. Epigonus omnium primus, P.
fito pleclro , digitis mod% tusfertur, , ni Equi Deormn aliorumq1,e
enumerantur, 115 ,*'* >\fo Equos fingulos fingulis a» dabant veteres , 217. «I dcfukor Hefpero & ^L- facratus: Mt biga:, "lllsfJjs ; drigs , Luna: j trigs, in qUa- |
||||||||||||||||
|
Brad quomodo Globum
ccjeleftem diftribuerint, 8. |
||||||||||||||||
|
ejafmodi diftributiane
|
||||||||||||||||
|
R E R V M.
|
|||||||||
|
quadrigs, Soli, quibus quin-
tutn adjUDgere videtur Mar- r'alis ; & fejuga. Iovi zi6, 117. Equi Solis coloribus dif- cernuntur; uti & Luna:, ac yeneris ,zis. Equus Pallan- tts in hujus exequiis collachry- ttiafle fertur, ibid. Equi biju- ges Marris, 117. Equum vi- "^orem Marti quando facrifi- carint Romani, ibid. Equi luadrijuges, aliis bijuges Au- tciuuleus coeleftis quomodo ali-
ter appelletur; & quot ftellis conftet, 2.14. Cur Cyllstrm ^le yideatur.; aut equus filii Trojani, quo paupercula. cu- Mdam filium obtrivit , 2,1 S. Cur femifeStm, & intra nubes fe abfcondere pingatur : ac *u memoriam Saturni in e- SUum converfi; five ut fym- Polurn Neptuni, aftris illatus videatnr,tf/rf, Cur Bmephali oomine notari poffit, 217. A- ''a denominatio adfertur ex ■p ^ripturis, 118 tc]uus cur Marti facer, ac bello-
pCm fit hieroglyphicum , 117. ^Suns ftellatus in a:de Caftoris "jcnthonins in aurigasn coele-
fteinconverfus, qnibns paren- tlous fit natus; & unde hoc «oinen accepent, 128. Cra- nao Athena. Patri,ejeclo Am- Pwdione , in Athenienfium regno fuccedit, 130. Fabula de ejusnativitate narratur,i^i Obinventum currus & quadri- garum fuperiori medietate noinini, inferiore ferpenti fi- ^iiis , ac in ccelum locatus ftngltnr, t^ ,,, t-rafinus Roterodamus ln q«
apicolaS fcos reprehenderit,
EridanusccBleftisqnomodo^
«r nuncupetur , ng. Ejus |
|||||||||
|
ftell-e, 119. Eridanus Italia.
fluvius, unde hoc nomen ac- ceperit, ibid. Eridanus cos- Ieftis exortu fuo maximam im- brium vim concitare folet, 133. Alii in ejus locum fub- ftituerunt Nilum ; 8c quare: alii , pra.fertim Poeta., cum iis jocandi eft animus, alios fluvios, 139,140. Cur A/«- nm eidem fubftituatur, Z41.. Alia ejus denominatio adfer- ■•^iajfcsrScripturis, ibid. Erigonealia Icariifilia, alia iE-
gifthi & Clytemneftra:, 76. Prior qua occafione in ccelum fit recepta , ibid. Sc 139 Ertiium tetra. numen , idem
fuifle videtur ae "Egjt, five Rhea, 102. Erythraeum mare unde fic appel-
letur, no, i?8. Idem ac Ma~ re mbrum, 8c ldum&um , ibid. EumauVlyffis fubulci genitura,37
Euryftheus , cujus imperia exfe-
cutus eft Hercules Thebanus , quisfuerit, 16 f Europa cujus filia fuerit, 30.
Quomodo & quando fit rapta, 31. In ejns honorem numifma- ta a Sidoniis cufa,31. Eam qui rapuit, quod nomen habuerit fecundum varios, ibid. Vnde Diis jam adfcripra ._4/?.fr. e fit dicla , ibid. Europa Orbis quarta pars, nnde
ficdidta, 31 Excetra Lerna.a ab Heroule oc-
cifa, invidia. fymbolum , Z73 |
|||||||||
|
FAfcia diadematis nomine
dicla, 300. Fafcia candida a1 Baccho inftiruta, uc regum eflet infigne , 301 FicusRomula five Rnrninafive
Ruminalis, mide fic dicta ; & quando aiuerin, 2,91 Finnici lapfus circa ortum Ar-
gonavis, |
|||||||||
|
I N D E X
|
|||||||||||||
|
Arabes duos fubftituunt Pav°-
nes, ^9. Nos fubftituimus par- tum Rebecca: geminum, five Davidem cum lonathane,^- Gemma Frifius,quid in Aftrono-
micis prceftiterit, 3 Germani veteres pugnam cotni'
nns committentes, quibus ar- misfintufi, 163. Qua occa- fione Patrios Deos immuti- rint, ac Romanos receperint, So, 51. Germmmum nonieB idem fignificac, ac Alm&n > 160. Eorum lingua quomod0 multarum aliarum mater vl- deatur, 197 Geryon cur triplicis riaturs "c
ficlus , 170. Ejus boves ab . Hercnle abato , unde qul'
. bufdam mdn aurea fuiile pu'
. tentur, . }7° Glauca Medes fraude perdica ,
3fJ Glaucus Deus marinus , 9U1IJ
Argonautis prsdixent, 31 Globi coeleftis folidi confttu*0
a quibus tentata fit, 2., $• E|° pictura: apud Ebra:os , 6. j^'1" ■ fttibutio apud eofdem, & 1"'
ftellum , . fic dicta: , ¥•
Gorgophone omniuHi RrmL
ad fecundas tranfiifte fcrtl nuptias, * Gra;a: Medufa: Sorores , *
Grumium Draconis ftella , }
Grus cceleftis quomodo ail
'dicatur,305.Qaotftellisc°" ftet , 306. Gtus qualw Fr* beat fymbola ; ac 5*S verem, & hiemern 9, •,„,« gnificet, ibid. & lfX- pede geftet, ac arer.arn deg ^ tiat, ibid. & 307 ■ ^ur^A ^, |
|||||||||||||
|
gonavis, _ 340
Fiftula Satyrorum cut feptem
cicutis fuerit compa&a, 188
Flammula: navigantium velis
mfiftentes, quid fint, <j6. Cnr
Cajlores andiant vulgo, S7
Fortuna cur Virginis Signum efTe
cenfeatur, 76 , 78 , 79. Ejus
(imulachro Amalthea: cornu
in manum tradidit Bupalus ,
78. Fortuna & Ceres, &
Genius Iovialis, & Pales x-
ftimanur, ibid.
G.
GAdir infula poftea Erythra
difta, 170 Gdea, & gdertu unde fic dican-
tur ,- 271 Galea: pellicea: varia apnd Grae-
. cos obtinuerunt nornina, 170,
171. Galese ferreat ac xnea: qualem olim habuerint figu- ram, 171. Galea MarciVa- lerii cum corvi figno , 171 ; egregium in hiftoria peperit figmentum, 181 Gallus animal folare Menfi fa-
cer , 67. Galius ejufque can- tus cur leoni timorem incutiat; ac eo immolato, Cecropis animam evocari credideruit Gra>ci, 67,68 Ganymedes cujus fit filius,& fra-
ter,93,94. Cur ab aquila raptus dicatur; & quis Iupiter , qui rapuit, fuerit, ibid. Vnde A- qnnrii nomen acceperit, 94, 180. Ejus fabula poetice 8c hiftorice reiata, 176 Gelo quomodo ex inftante peti-
. culo h lupo fervatus (it, 193 Gemini, fignum ccelefte , varie
appellantur , 38. Quid de- notent , & qnot ftelhs con- ftent, 39. Varie de hoc Si- gno recenfentur opiniones.ibid. fefeqii. Receptiori opinione Sidmt Ledm dicas, 45. His |
|||||||||||||
|
Strymewa , kem B#»»> 4^£S
|
|||||||||||||
|
Ejus al«
|
' p0rtftt*>
|
||||||||||||
|
R E R V M.
|
||||||||
|
ovo prognatorum fabula hi-
ftorice relata , 47,36?. He-. lena;, obfefsa Troja, laboranti nndelupiter in cygnum mu- tatus fuppetias tulifle fingatur, 207. Ejus canis in Euripi al- veo fubmerfus ac in ccelum locatus, zs8. Helena caufa Trojani excidii; ejuique proci, ibid. Integrafabulanarratur, 369, 370. Ejus tragica mors, 370 Helenium Herbaundeorta, &
quare fic dicla, 370 Heliachim cur dicatur in Scri-
pruris Catulus Leams , 71 Heliogabalusinconviviis Phce-
nicem promittebat, 312 Helles Athamantis filia , qua
occafione Hettefyonto dederit noinen, 24 Hercules Atlantis iEgyptii di-
fcipulus, Sphxra; coeleftis con- ftrucfionemrentavit % Herculis noinen ab ipfis Germa-
nis fuo Alernanno fuifle indi- tum: ac unde formatum fit, 162 , 163. Hercules furore correptus, filios enecat, 72 Cur Lycrophroni dicatur Lt» trino&im, i<?>, 228. Hercu- lis Trapezii nomen unde fic ortuin, 174. Herculis pocu- lum five fcyphus , 275. Ejus- dem in Ceti aiveo tres.dies commorantis fabula hiftorice- expolita, 227, 228. Hercules varios fuifle, eofque gentiles in unum confudifle demonftra- tur, i?7,161, i<Ji, i6f Hercules iEgyprius Oiiridi ex-
ercitus prasfedns , 39. Idem oranium antiquiffimus ( Gi- gnon vel Gigon didus, 157. ■iEgyptio-Cananajus, Icfua, itf. Ejus gefta fuo Herculi tranfcripferunt Tyrii, i?.s> Hercules Creticus fiye Telchi-
nus, inftituic certamen O-
lympicum, . J60
Herculeg.
|
||||||||
|
portat*, quid efficiant • ibid. &
308. Gruum cum Pygrrueis pugna: & cur ea Avis inter aftra locata videatur , ratio ex Scripturis producitur, 308. 'Stitettefe bom Germanorurn Dei, & oppidi Saxoniae no- men, 53 H.
HAdriani Iunii pro M<zra,
Nzrtt refcribentis error, 2.60 •Hatino Carthaginenfis oinnium Primus leonem manfuefa- ciens, cur patri^ excedere fit joflus, 7o ™rpa Barbarorum inftrumen-
^tumMuficum , 18S Hebe anriqmtus Ganymeda ,
Latinis poftea lnventm dicta , JQventutis ac xftatis Dea cre- debatur, igo. Vndefabulade ejus lapfn ; qUO partes puden- das fuperis oftendiife dieitur , fit confida ibid. ' Berculi nnpta, 94 «ecate gemina : prior Ariftsi
■P*onis fiiia & Perfei uxor; al- tera Periei & Hecates prioris ™ia , aliter Perfeis di&a , 13?. Hecate phyfice eadem eft ac woferpine , ac Lma ; unde & virgiiio dicitur tergeminx , ac Bacchylidi jj&j noeiis, five iarronOrpheo, 23« «ecuba; Paridem in ntero ge-
"anns fomnium , 369 «edera cur iEgyptiis Chenofi-
m, five Ofiridk planta, didta ; ac vitibus pra:latafit, 141,27-,-. Exercitmn hederf coronatum ex India reduxit Alexahder, toid. Hedera Artis fymbolum Hejena cur Tyndam 8c Oebdis
«icatur, 47. I„ ccElum re-
ePta, navigantibus praefide-
e > ac falutaris efTe pntatur,
57- Helens Pollucifque ex
|
||||||||
|
li
|
||||||||
|
I N D E X
|
|||||||||||||
|
' dicatur, it><5. Hi labores or-
dine recenfentur, a pag- 167 nfquead 173. Vnde clavarn fuam acceperit; 8c cur ea tri- hodis fingatnr; quo jure Her- culi hos labores impofuerit Euryftheus , 167, 184 : cur ei fagittas trifulcas tribuerint, 184. Ejus concubitus curfl quinquaginta filiis Thefpii» , 171. Qua occafione impedi- tus Argonauticam expeditio- nem non abfolverit , 332" Quomodo JSlefli fraude per- ierit; & cur Seneca: OeteU* dicatur, i<73 Hercules Tyrius aker, five Afia-
ticus in Gadium Hifpani* Infulam Phanicum Coloni* deducti , Gerionem fubegtf « unde Gaditanus eft didus, aC fub hoc nomine cum mA*' cartho veteri coniun&im col- tns, i^ Hercules triplici modo confide-
ratus ac veneratus , 166. Her' cules Perfarum ac Medortf11 Phyficus five Theologic»* Sandes, ibid. Hercules Ce'tl" cus fymbolicus, Ogmim^-^' 157. Hercules Row»»^ fymbolicus, Kecaranm &■. - ranm, five Gartmm, ?°e Gradivm diftus , -r \- Hetcules cceleftis variis in"%%'.
tur nominibus ; 154,15 5- jusftelte, 155, 15^. Qaoffl°' |
|||||||||||||
|
Hercules Germanus 8c Celticus
Alman diftus; unde Germani Alemanni fant nuncupati, 160. Primus fuifle fertur Bojorum conditor , & ultimus Germa- norum rex ; primus item Her- cules, quem inter aftra loca- verint veteres, 161. Ejusldo- lum asreum in Suevorum cce- nobio ha&enus fervatum ; ac cultus mixtus, ibid, Hercules Libycus Maceris di-
ftus , Coloniam in Infnlam Sardiniam duxit, 160 ' Hercules Phcenicius five Tyrius,
PaUmon, Sc Meliuirthm five Melicerta, item Malica diclus , • 117. AMisVefanam, Dorfanes,
8cDiodns,i 58,Quando vixerit, & unde fit ortus, ibid. Tyrum aedificat; unde Tyrim, & Me- licarthm di&us videtur , ihid. Cur iW»M# fit appellatus, 158 Hercules Romanus, Sangm five
Stmcm , & Stmftm, Semo Ti- ditu dicius, 160 Hercules Thebanus omnium fa-
migeratiffimus , cur Amphi- tryoniades fit diftus, 163. Ge- nus fuum tam paternum,quam roaternum quomodo duxerit ab Inacho , ferie oftenditur, ibid. Ex Iove quodam trala- titio Sc Alcmena natus fer- tur,ii-4. VndeAlcides ; ac quomodo etiam Hercules po- ftea fit dicfus, ibid. & 161. E- jus aztas, & defcenfus ad in- feros hiftorice narratur , 164, 165,171. Originem a Cadmo duxit: ac omnium pcene He- roum gefta Herculea , ut Mitzraimi, Iofua., Samfonis, imb Iona. Propheta: in ventre balaena commorantis hifto- riam, ad fe unum traxit, 165, Ejuslabores cur duodecim fta- tuerinr , illisque duodecim anrios attribuerint; item cur duodecim Diis altaria eiexiffe |
|||||||||||||
|
do in Globis noftris; "e"1
|
|||||||||||||
|
*
|
|||||||||||||
|
rabibns pingatur, 15^ Cor,
quomodo inccelum locatus »
171. In ejus locum a l£ £y.
dam fufficitur ThefetMj^.L
caon, 169, 173. ltem * fe
rtu, & Orphem , 174- r , a
Sacro Codice repoi»iur Iom
fiveSamfon , , , ' ,]e
Hercnnia Germani* <ylva ul^t
ficdida, i7a
Hermanubis, -hiiji-111
Heanippus cnr in VeipBl ^
|
|||||||||||||
|
V M.
Hydra: Lernea ab Hercule coih
fecls fabula poetice & hifto- ricerelara, 168 Hydra cceleftis varie nominatur:
ac quot ftellis conftet, 272. E- jus figura & pofitus defcribi- tur; acratio adfertur , curei adjunxeririt Corvum cum Cratere, ibid. & 273. Quare olim multis capitibus (it efricla, 173. Alia ex Scripturis fnbfti- tuitur, ibid. Hydrus cceleftis,quotfteIliscon-
ftet, 373
Hyks Herculis filius, five potiii»
tatamitus, 332,
|
|||||||
|
R E R
cceleftem converius dicatur ,
fcr iI4
«ermodorigenitnra, 75
•Hefiodi cadaver in mare abje-
«Utti, & a Delphino ferva-
«eiionis fabula poetice & hifto-
rice relata , 227 Wefperides quibus parentibns fint
Prognata:, 113. Earum no- Himaac munera; quidqueper Ulas intelligatur , ibid.. •^ierax qUa occafione in accipi-
trem fit mutatus , 360 "lerofolynia cur ab Ezechiele
Lfa;na dicatur , 71 "'gianis Phryx fextumin infiru-
'nentis Muficis reperit ner- t,vum, igg
■"ippainmones cum cane in eo-
dem fepulchro humari voluit, jj- . 157
^"Pparchus primus videtur ttn-
taffe conftruclionem Globo-
rum coeleft. folidorum, 2, Pri-
'"usftelias inftrumentis fcifci-
tatus eft, ibid. eafq; primus nu-
"tteravit, ac in ordinem, con-
j^?innato Catalogo, redegit, 3
"JPPoIytx Amazonum regina:
^itheus ab Hercule acquifi-
HoUS> ^
1,10 Lupinus , \vx.dvbzomos,
Cut in lupumconverfusfinsra-
Lrtm:> **?
™>r* iovis ex Themide £\ix t
oas currui equos jungunt,
fciIafoniiinColchide, Ifc rut' 36'37- ^umeroea-
ciS0beLdncatl0l«sbenefi-
^faccboinftellasrelat*, ^ffilwdtcanturAtlanns, 37. Sul°,en«bus nafci putantur ««wua Ulyffil lubHlci 0^a_
' ' ibid. |
|||||||
|
IAfion unus ex Geminis, cujus
fuerit filius, 39. Ex ejus 3c Cereris concubitu natus dici- tur Plutus, 40 Iafbn quibus parentibus fit na-
tus; & unde originem duxc- rit, 321). A Chirone educatus; ex.quo nomen Iafonis accepe- rit, 330. Aratorem egit, ibid. Mittitur a patruo Pelia ad re- cuperandum Aureum vellus, 331. Ejus praeftantia & virtu- tes , 333. Iuxta Syrtem Li- bya: templum condidit, Her- culi poftea confecratum, ibid. Ejus in Cokhidem adventus , 8c facinora ibi perpetrata r auxilio Medea;, 334,335,336. Ejufdem nupria: cum Medea ; & reditus in patriam, 337. Occupati fraude Medea: re- gia*, quid fecerit, 339. Quo- modo perier.it ,341, 341- Me- dea1 repudiata Glaucam duxiti 342. Ejus templum Abdera: , 44
Ibis avis inceflu fuotriangulurn
conftituit, 354
Icarus five Icarius Erigones pa-
ter , qua occafione a Paftori-
bus fit interfe&us, 78. Quara
in Booten mutatus, 139. E-
jus
|
|||||||
|
I N
jus canis cnr in cceliun rece-
ptusfit x$8
Icarii boves feptem Vrfa. mino-
ris ftella: 105. Item Majoris ,
107
Ichthye filius Atergatidis, 96, $9
Ida cut fulmine ictus pentffe di-
catur, 5 8
Idmonvates Argonautatum fo-
cius, 331
Idola cur caninis pellibus apud
Romanos fuerint induta , %S7
Idum&m idem eft ac Vbxnix, E- rytbr&m, & Ruftu, 1 <, S
Ignis facrificanuum cur inter-
nuncim, item medim lit didtus,
Z97. Ignes S. Herrai, S. Ni-
colai, S. Petri, & S. Telmi,
Imaginum cceleftium varia: ap-
pellationes , 5. Inventionis rationes oftenduntur,zW. Au- fiores memorantur, 6. Earum deformatio ab Arabibus infti- tuta, ibid. in imagines San&o- nim commutatio , opera' Ba- yeri &Schilleri, ibid. & 7. vi- de Signn codeftia. Impoftor vetenbus quomodo fit
piclus, ,180 Inachus regni Argolici condi-
tor , i<>3. Quibus parenttbus fit natus: ac cur fluvius fit fi- «ftus, 368. Eidem cut anfer fit jfacer, ibid. Indiae vocabulum quam lax& pa-
teat veteribus, 159 Indus cceleftis quomodo aliter
dicatur,& quot ftellis conftet, 304. Qua occafione inter aftra relatus videatur, ibid. Inkalurus Baculus Bootis , eur
fic dicatur., 138 Ino cur Phrixo ftruxerit infidias,
13. In mare fe praxipitat, 2.8. EademMelicertt mater,quibus parentibusfitorta, 158. Didta Leucothea, five Mcttutit, ibid. &%S Itiftrumenta Mufica juxta nervo-
|
|||||||||||||
|
D E X
rum numerum varie appellan*
tur, 187,18» Io antiqua aliter Callithoe dida,
cujus ftterit filia , 31. Prim» cenfetur lunonis Argivs Sa- cetdos; cui primus etiatn &" cra feciffe fertur Phoroneus l«s frater, 31,360. Iovem venen- ciis ad fui amorem illexit, ac concubitum ; unde in vaccarfl mutata candidam, a Iunone Argo traditur cuftodienda, 31' 3to. Hocinteremto , perva- rias terras mari profugit, & tandem in iEgyptum appuli^* ubi Epaphumpeperit, 33. P°": pattum Dea fadta, & ab fcfil' ptits Ifidis nomtue culta , H>*r' Cur inter aftra recepta , agr1" culturs meruerit Symbolutn > 33. Iogravida terram ftugue" ram adumbrare videtur, 3. Io altera,Iafi filia,quot annis vi*
xerit poft Io primam, 31 Ionium mare unde fic di&urn. 33
Iope oppidum unde fic apPel"
letur , & Ioppe civitasludea , unde fic a\
da, .?- Iofeph PatriarchaiEgyptiosttD"
buit Aftronomia,8. IdemcaJ bovis fymbolo cohoneiW* ineruerit; ac in ejus honore fecundum Zodiaci fignuin " guram Tauri accepiffe vwe ' tur, 34 lovis Ammon,z6. Ejus ternplw\'
ibid.' lovisfiliiundedicli»1'/ Ejufdem varii concubitus a donio Antipatre exprefli, 4 ' lovisfidus, **'fra. Iphiculus Hetcults Thebani ir^
ter uterinus mtrabili corP ,,
levitate pra.dttus , :,
IfisaliterIodifta,utDeanav^
gantium ac tempefiaturn -.$.
iEgyptiis culta, 33. Cni' |
|||||||||||||
|
teraftra recepta , agncii"-
|
&'
ulis |
||||||||||||
|
uicrueuc iyuiL£uiuiu , —- _.
|
|||||||||||||
|
gyptiis eadem ac aliis ?£eres:
|
|||||||||||||
|
R E fi.
Certj: ac vinde vocabulum cte.
nvecur,7T. Repenfle dicitur frurnentum, ibid, Uxor Ofiris; & eadem ac Syrorum Aterga- tu, , fi fpectes ut numen non a- Hunale, fed naturale, 76. Qnid «enotet : & cur ad Virgsnis j'^ignum referatur, ibid. &7S |
|||||||||||||||||||
|
V U.
IupiterMufcarius,3?o. tupi-
ter Phrixius five Laphyftius»
x%
Iuftitia quomodo iEgyptiis fit
picla, • 7& Ixion rex Lariife in Theflalia ,
cur Neptnmis fit didus; ac in equummutatus fingatur, 85,8<j Iynx Echus & Panos filia, cur in
avem fit mutata , 32. Quomo- do ea avis ad attes maleficas pteparari foleat, ibid. KAbala unde fic dieta , 41
jtttfcro vinde derivetur, 19? Kocbnb ftella Vrfa; minoris, iof feoitl Belgica vox unde, 174 Mtant/ fnmtcn/tfampf/rrampcr frmtir-fcn / (vuttml unde for- mentut, 300 L,
LAbyrinthus, 143
Ladon quis fuefit, 3C cur ita
dictus videatur , 113 Laidis tumulus cum fimulachro
Lea:na: arietem foventis inter pedes, quid fignificarit, 71,721 Lampadias ftella Tauri maxima,
30. Cur SdiUcium Romanis dicatur, 3« Lang avis, 366
Laomedon cujus fic filius; & pa-
tef , 94. Laomedon qtlomo- do Neptuni in mcenibus xdi- ficandis fervitiis abfque red- hoftimento ufus fingatur j 227 Lapithse frenorum inventores ,
Lares geniini quibus parentibus
fintnati, 25S. Cur iiscanis fa- cer, eormrique fimulachrisad- piitusfaefit , ibid, ^■257' Latium uude fic didtum , 28?
LatonaeademacLuna , 287
Latona quibus paretitibus fit na-
ta; & quomodo Diauam &
C 9 Apcd.
|
|||||||||||||||||||
|
Phafianum mutatus , 43 , 44
JUhalvetu^ffimusApollo, i9t |
|||||||||||||||||||
|
■*1
|
Eorum portentofa mendacia
de fuo Og rege Bafahitaruin , Smd eftecerint, 159 |
||||||||||||||||||
|
luno
|
|||||||||||||||||||
|
cur pavonis piclura fit in-
|
|||||||||||||||||||
|
tellec"ta i ejusq; currus a pavo-
nit>us trahi fidus , 364. Ei pa- Vo, agnus & anfer dicati, 361. 3<s8. Item lilia ; unde ea Sce- ptrtt Iiinonia diCta, 3S9. Ejus j Virgines prstextata;, 360
nno ,\rj,iva vero nomine vide-
^f difta Niobe , qxix Phoro^
^i filia & Inachi neptis, 31.
> Vujus ea fuerit uxor , ibid.
|
|||||||||||||||||||
|
J
j
|
Semgis vehi fingitur , 217' fn
bellum contra Titanes iturus, 158 |
||||||||||||||||||
|
J"Piter Affimotl, 22,25,28
Piter Argivus antiquifltmus, <]ui Nioben, aeque ac lo vitia- Vlc , quomodo vero nomi- De fit didtus, 31,135. Item a- i!us Inpiter Ciceroni terrius nuncnpatus, qm Ledam com- Preii«,4«,47- Ac Argoliciis ■ ter> qui Danaes pudicuia, n irnbreni aureura mutatus, laul«,iii. Vti & Athenien- "s, ex cujus capite fivecerebro Wme!?a Pro8n«a fingitur,ii?
jupiter Cretenfis, 20
lnP«er Cretenfisjumor,EuroP;e
fivVv' Vfonomine Afterius,
"veXanthusdiftus, 3r. per *°vem Phrygium Ganymedis ^ptorem iTgnatnr Tantalus
Phryg^ ?3_ lscur.n agmlam dicatur converfus, <h.
|
|||||||||||||||||||
|
1 N D E X
|
||||||||||||||
|
candefcenti* , «8: tiqae in>-
mota clememia: & animi tran* quilIi,<S9. Leonis magnanirni- tsss.ibid. Exemplis demonftw tur, 70. Cybetes currus qua*(r Leonibu3 trahi fingatur; eol- que M.Antonius currui triunv phali junxerit, ibtd. Manfu"*' clorum exempla,*Wrf. Leonum reminifcentia & animus vm- dicandi,7i. Pcenas exigit Leo k Lesna adultera ,71. £a cur /fneretriculis prabear fymbo- lum, ibid. Quomodo Chriu»' pariter ac Diabolus in ScriptU~ ris Leonis nomine notetur, 71* AtrS bile iabcrat hoc aninw • unde in catulos impotentiu- fisvit, ibid. Leones nou j°* batiunde progenerentur, #>' Leo cur Baccho fuerit frcef >
11? Leo Nemeaeus ab Hercule occ'-
fus , qnid denotet, 71. Vn<i prognatus fit, 73 ,167 »l&' Primo nativitatis die ^P*, famptumdilaniaffe dicitnr, 73 Leo fignum ceelefte, variis «■«•
gnitur appdlationibus , 6J' Quid denotet, & quotfteU» conftet, ibid. Cur Aquario «<!' verfus dicatur, ibid. ejus «»* cientia, 6-.
Quaoccafioneio-
|
||||||||||||||
|
ApollineiH uno partuenixa fit,
poetice & hiftorice narratur , 488,197. Cur inLupamilu- none converfa fingatut, 188. Eadens in cotutnicem mutata, %%9- Cnr LtHon» fit dicla; 8c cur ei Hippolytus templuin dedicaverit, ibid. Laurus Natura: fymbolum, 303
LexDx cut cum pardis congre-
diantur, & cum pantheris, achysnis,Sf. Quomodoa- dukerinm perpetratum tegere ftudeant, 71 Leda ex Iovis in cygnum trans-
formati congreflu duo peperit ova; unde natifuntduo filii, & totidem filix, 4,6. Ea fabula hiftorice relata, 47, xos,zo<J. Cut Caftor & Clytemneftra mortales cenfeantur , teliqui duo immortales, ihid. Led*um ovum <}uid fignificet,
iO?,20<S
Leo animal, cnt Vulcano , &
Cybeli, ignis prafidibus fit fa- cer, item Apollini & Herculi; ac Aritmd folare appelletur, 6s. Cur apud iEgyptios vigi- lantia: fuerit fymbolum ; & o- culis apertis dormiat, imb na- fcatur, ibid. Nunquam dor- mire ab iEcyptiis perperam cenfetur , ilid. Cut iidem Leonum effigies portis urbiura atdiumve; eorumque capita, ut riclibus fuis aquas eru&a- rent, fiphonibus adhibnerint, 66. Vnde Leo aquarnm redun- dantia: cenfeatur fymbolnm, ibid. Qnid amplius per Leonis picturam JEgyptii aliique fi. gnificMnt, «57. Curignem,i- gneumquc pariterac album co- lorem refugiat Leo,ac facibus prateutisdometur; item can- tumGallorum extimefcat,i£id. Cur caudam Leonis Graeci «A- niieuiy hoc eft, robur dixerint; *c ejtis agitatio fit index ex- |
||||||||||||||
|
aft*«
|
||||||||||||||
|
cum apud Ethnicos inter
|
||||||||||||||
|
mvenent, 71.
AcapudEbreo*
invcnifle fnfpicetur, "'
Leopardi unde progenerentu^»
Lepus coeleftis varifc appell^ '
& quot ftellas contineat, **£ Lepus quomodo fymbolice cipiatur, i&irf. Cur Gra-c» ** yus videatur dictus, *4°' >■ calliditas cumcubituffl « rw pit ; & cur venuftafem/;". gnet, ibid. Cur Veneri fit lace , ac in ccelum receptus "t'- J_n. Alia ejusreceptioniscaoi3^_ dicatur ex Scripturis, gj Jjrm mdornm unde ^•'^«wr
|
||||||||||||||
|
v m;
faeat Symbola, %n, t93> Ab
homine prius vifus vocem a-» mittit, 1,91. Ejus aftutis exem- plum, ibid. Lupus quomodo Gelonem ex inftante periculo liberaverit, Z9j Lupus coeleftis varie appellatur:
& quot ftellis conftet , %8s. Qua occafione & cur in cce- lum fit trauftatus, 193. Alia hujus tranftationis ratio ex Scripmris elicitur, 196. Idera cur Vi&ima Centauri dicatur , Lm vdcaboIumLatinum unde,
2.87 Lycaon Arcadi* rex, quo tera-
pore vixerit, & quibus pa- rentibus fit natus, 173 , 193. Ejus inlupum mutati fabula , V7W93>i94i explicatur,i9j. Cur Lycofuram condiderit nr- bem, ac templum Iovis Lyceij eiqne Lupercalia inftituerit, 2.9S Lycopolis JEgypti civitas unda
fic difla, 187 Lynceus primus metallorum in*
ventor, a Polluce interfedtus,
*8
Lyra, cithata, & teftudo five
chelys, cur a Poeris pro eo- dem inftrumento ufurpentur, i$6. Lyra quomodo & qua occafione poft citharam, con-» tra Scaligeri mentem, a Mer- curio fit inventa: ejnfque fi- gura apud veteres ,' juxta Sca- ligerum, 187. LyraMercurii iJigyptii curtribus nervis con- ftitifle dicatur, ibid. Aliacur feptem, 188. Athanafio ratio. nis fymbolum, 190 Lyra cceleftis quomodo aliter
appelletur, 18?: "fteIlai obtineat, 186. QuomodoPe- ruanis pingatur, 185. ScalU gero vocatur Mermrii, 190 j Aliis Lyra five potius Cithar* jipeilinii fecundi; item 4r»»«, C«* SZ |
|||||
|
R E R
Ztjicethea tmde fic dicatur, %%j
*Jber tum Noachi,tum MitzraU
mi, & Mofis vocabulo cenfe- tar , 15. Qir Orpheo tauri- iornii, corniger , 6c Sophocli finKiau; dicacur, 301 Libra cceleftis variis appellatur
nominibus, 80. Quid defi- gnet, & quot cotnpledatur ftellas, ibid, Cur Libra dica- *ur,8i. Eanunc fignum in- «nimans, a variis olim geftaba- *ur, ibid. Ad eandem refertur Ttutina Belfazarura explo- rans, 82,. Cnr Scorpionem di- catur attrahere, 83 Linuj rythmos acmelos iavenit,
t. . 192.
•wvius vulgi errore deceptus , e-
gregiam hiftoria; fuae iuuffit maculam, 2.81 Longimdo & latitudoftellarum,
Ludovicuj Princeps Anhaltinus
Carpophororum auctor, 192, Luna curTe^» , G\cTritonia di-
catur, 121. Eadem poetice dicitur Vboebe, Deiia, zi6. Be- tate, Projerfine, 135; Viana, * Hi
^apercal Iocus Roms cur Paui
fuerit confecratus , 1.96 Lupercalia quis primus inftitue-
. r«, 3.96 Lupercj Panos Sacerdotes, i$6
*-upi ambulaiites unde fic dican- T tur> W
*-upus cur Apollini facer exifti-
nietur, 187 ; cur Latona: & Diana, 2.88,2.89. "em Marti, & Romulo Remoque , %%9 , »90 , 191. Vnde Lufta fit di- ftns ; item cur in Apollinis gratiamfitcultus, 2.87. Lupi quomodo flumina tranent,i88. Cur lupa; omnes cetto anni tempore intra duodecim die- rum fpacium parere fingantur, 2.89. Lupus cur Martim dica- JHE , tkd, & igo, Qaaiia prjj. |
|||||
|
I N D E X
|
|||||||
|
qnem errorem Hiftoria? ctea-
verit, i.7°
Medea JEeta: & Hecates jtJnio- ,
ris filia , z^. Qxa Angtcia , ; five Anguicia dicTa : 6c quo_- inodo exejus & fratris Abfyrt'» | item Iafonishiftona enata vi- deatur fabula Phaethontis Sc Endymionis, Z3<I. Mede*bi- ftoria fabnlofa , 335, 33<*> 338' Eadem qmbus fallaciis Peharfl interemerit, tirbemque in Ar- | gonautarum poteftatem rede* gerit, 33S. Quomodc fenes juventiiti reftitnifle dicatnr < 341. Vnde Medett fit difta , ibid. Ab Iafone repudiata , qmd fecerit, 341, 341. Me* dese. mrguentnra, & ignis, 341, Ilujns antidotum , 343 Media regio unde nofflen acce-
perit, 4? Medufa a Perfeo confeaa, cujus |
fuerit filia, 111. Ejus fabuh* narratur, izz.,113. Medufaffl ir.ortuo patre Phorco, regulf- fe juxta Tritonidem paludem I nbi cnm fuis fnbjecns pngn** tum exire confueviffe , 113 • Ea videtur faifle fcottillum fa- inigeraritTirnse pulchritudinis • tinde afpicientium animos in fui amorem attrahens, & ftu- pore quafi percellens?fi<Sa VI- detur monftrum , cujus afpe<$u homines lapidefcerent , #«•• Medufacaput, quotftellascon»
tineat, izo. Ejus alia deno-
minatio petitur ex Scripturis,
Ji3
Mel quid figniftcet, 3?l. Cut j
filiarum ttturi liquor dicatur , 353 I
Melicarthus Hercules Phceni-
cius , unde fic diftus, I57> *<" MeliiTa quomodo homines amU'
tno carnium efu ad atboruff» fru&us avocaverit, 3* Memoria vocabulum unde, 4I>.|2'
Menes Thinita rex iEgvPc" *
|
|||||||
|
6c AmphknU,T9T. Nonuul-
lis Lyrtt Orphei , ipz. Lyra cceleftis cur x ftellis fit con- fpicua : quomodo in hodiernis pingatur globis; item Bayero in Vranometria iua, 195, 196. Aliud ei inditur nomen ex Scripturis, zoi M.
MAcario ob hxrefin jam
damnato quid acciderit, . 37*
"Mxta ftella Canis majoris in
fronte hserens, aliter lfis difta, Hadriano Iunio perperam fcri- bitur Neam, 160. Vnde vo- cabulum hoc fit formatum , 261. Qyibufdam dicitur & Lu- ua; ntiakera, eaqueprincipa- lis ac priini lucis in maxilla, Sol, five Oftris vel Siritts , ibid. Magadis organnm Muficum ,
unde ficdictum, 190 Mala aurett, nnde fic didla, 18
Manilii error de Argonavis cos-
leftis fede, & ortu, 340 Marci Valerii cognomento Cor-
vi hiftoria fabulofa, 2.81 Mare cur lachrymas Satnrni di-
xerit Pythagoras, 309 Mars bellorum prafes, 117. Huic
cur facer fuerit equut; nti &c tanis, luptt-s, verres, vttltttr ,gal- Im , picus ac gretmen ; quo etiam coronari folebat, ibid.& 257. Cur ex ejus & Venens concubitu Timor &; Pallor na- ti fingantnr, 199 Marfias Lydus , ab Apoiline
qua oecafione fit prjnitus, 187. Organicam, qusafsa fit voce, invenit, 191. Matufiuscur Dcmophoonti fan-
guinem filiarum ejus vino
mixtum in cratere obtnlerit,
Z76
M?A« peau & pomum fignificans,
|
|||||||
|
R E R V M.
|
||||||||
|
cujus fymbolum bos Heliopo-
Jitanus , uti Memphiticus lo-
/ephi, 270.
mns diftio unde formata fit ,
\n 41.41-
Menfaria urbs unde fic dicla ,
r- , 174
^erardm Mercator edidit Glo-
bos quofdarn coeleft.es , ' 3
M ercurius quomodo, & ubi Ly-
ram invenerit.- itam tres vq-
£es> 187. In Ibidem conver-
«us, 279. Quomodo Argum
mterfecerit, 353, 360; & ad
oolem referatur, 361. Mer-
curio cur iEgyptii duas attri-
buerint pinnas, 362. Idem cnr
fuperus, Bc inferus dicatur,
. ibid„
Methon Atticus , Cycli decem-
novennalis inventor , quando
' x/ixerit' ***
^Jicradii error indicatur, 81
Minerva five Athena cur ex Io-
VJs capite five cerebro pro- gnata,& ex eo armata exiliifle nngatur , 129,130. Qubd mater fuerit Erichthonii, ac Uxor Vulcani clancularia, 130. Cnr Tritonia fit dicla, item Xellonic», & Brontei filia ; ac guando vixerit , 131. S0I3 ^earum fiilmmis pollet pote- itate: ac forte idem fuit nu- men ac Beilona, unde & caf- "Q> e|ps40{idebat gallus galli- naceqs, ibid. Minerva: fidus, Xr'19' Minerva Mentis . & Y«a».rjae iilia , Dea natura- lis, a quihufdam MmormAi-, MinerV* vocabulum unde fbf
matumfir, „ I?Q
Mmos cur lovis filius flt diftus,
MinosII, Cretenfium rex , dL°-
aalum fugientem perfeqnitnr, Mmotaurus quibuspareutibtisl
|
natus,87. Ejus fabula hifloricS
relata: & unde ejus nomen:
88
Mitzraim Chami filius, 16. Cur
in ejus honorem fecundum Zo- diaci Signum videatur acce- pifie figuram Tauri, 34. Mitz- raim idem ac iEgyptus, 238 Mochos , qui primus libra:
pondus invenit , videtur fuiffe Libripens Signo Libra; olim additus, 81 Moloch cur Sol oriens fit credi-
tus, 19 Mopfus Vates Argonautarum fo-
cius, 331 Mofes quomodo ad Aquarii Si-
gnum applicari poiEt,s?. Pha- raonis fili« , cujus juflu ille ex aquis extractns fertur, nomen, ibid. Cur Mofes fit dictus; item Monim iEgyptiis,9?. Idem cur fub nomine Liieri five Vionyfi Arabici, qni tertius eft Ojiris , . sb Arabibus pro Deo fit cultus
ac adoratus: item cur huic nu- mini Canem addiderint fo- cium gentiles, 2.62. Mofes cur a picloribus cum cornibus bi- nis.effingarar, 301 Munfteri opinio de numine Ger-
manico 23eISjofe rejicitur, <;j Munfterus '$ perperam reddi-.
dit Vfdteriam , I $9 Mufe unde fint ort*; earuinque
numerus, 8c munia , 188. Ea- rum fons quam varie appelle- tur: & cur Pegafi ungulis ex- citatus fingatur, 222. Mufa:us tentavit conftruftionem
Spxm coeleftis , % Mufca cceleftis ,quomodo alitep
appelletur ; & quot ftellis con- ftet, 343. Quare in cceluin re- cepta videatur, ibid. Myodes muicarum Deus , quem
Hercules jrnprecacus eft , |
|||||||
|
C c 3 N". Na.
|
||||||||
|
I N D E X
|
|||||||||
|
certamen in Athenarum pti*
mordiis, quis fuerit; 8c uode fabula: origo , 41. Idem pel* cufsa petrS equum priinus pro- daxit; ac primus equitandi Sc navigandt artem invenit» aif. Ejuscutrui quatuorjun- guntur equi , zi4 : item ceti» & vituli rnarini, zi6. Nepta- ni filio» quos dixerit Tzetzes, 44,110 Nereus quibus parentibus fit o**
tus, io9 Nigredo cur Apollini fit facra,
173. Cnr firmuatis & perfeve- rantiifitfymbolum, VP Nilus JEgypti fluvius quomodo
in Scripturis Ebraice dicatut; & unde vocabulum Hiltu »c formatum, 238. CuriEthio- pibus Nuchul, Ebrads Schkhor, prifcis LatmisMelo, 8c Aqu«"» l appelletur : item cur Parrrie- noni Iupiter JEgyptitts , ac PM- ; Ioni imitator 8c tmtdta C*" i dicatur, ibid. & 139. Quare10 ccelum locatus fit,x39.Cnr/ri* gyptiiNilum cumSole foctf'0 cultu honoraxint ,141. Oi10" modo , 8c quo tempore foWrn -ffigypti aridum & fterile re- frigeret ac fcecundet, ifi- ,. dem unde Ofir 8c Siris ut cU- , clus, x6u Olim quoque fc' %yptm audiit: unde dtyvKii»**'' h. e. denigrare, • a l Nimbi capitis omamenta, in fta-
tuis regum duodecim radn pingebantur, 301. Vnde »J llleortumtraxerit, '** Niobe Phoronei filia, quam '■*"
tet Apis Sicyonius, five lup1* I ter Argivus duxit, «^ fuifle luno Argiva , 31- Oa»1" gare tentat ainitain lo , °, concubitum lovis, *'*■' Niobe Tantali filia , Amphi^»
Noah Arraenios imbuit A«r0 g
-, mt£, uti & Scythas, ^q^. |
|||||||||
|
N.
|
|||||||||
|
NAblium unde iic dicatur,
189. Ac quomodoaPfal- terio differat, 190
JKadjw/ fcapha: fivecymbaetraje-
ftoria: unde fic diftae, 311 Najades nympha: fluviatiles ac A-
donidis nutrices Phaethontem
tumulo dedifle finguntur, 131,
131
Naphtha Medea nnguentnm ,
141, Z43. Ejus antidotum, 343 .Natalis Comes locum Ciceronis
male intelligens, corrigitur, 94. Ejufdem interpretatio ovi Ledaei rejicitur, 10« Navem cur Chriftiani veteresin
annulis fculptam gefMrint , 344. Navigandi artis inven- tores, 318 JSeith Minerva JEgypriaca, an a-
lio nomine Sais fit dicla , 41 Nemefis poftea Dea vindiftjt fa-
&&, ac Adraft&a di&a, quibus parentibus fit orta, 369, iof. Quomodo eam campreflerit lupiter: unde Helena nata , ibid. Ejafdem in Apferem mu- ratjefabuk, 353. Curalataac cervis ftipata fingatur , finiftra fraxinnm , dextrd phialam te- nens iEthiopibus pleriam, 370 gfeftt cancri apud veteres nomen,
quale fit vocabulum , & unde formatum fit, 61. Quibufdam etiam pro Scorpione ufurpa- tur, ibtd. Kephele Phrixi materamarito
repudiata, quidfecerit, 2,3,^4 Neptunalia Neptuni Nautici fe-
ftum a Confualiis , fefto Ne* ptuni Terreftris five Eque- ftris, diverfum, 8s Neptuni nomen generaliter, ac
fpecialiter five ftricle confide- ratur,gj. Neptuni equeftres, Romanis Conji di&i , quales fuerint, ibid. Neptupus i$e, cui cnm Pallade
|
|||||||||
|
V M.
ftemmutatus_! 134
Og & Typhon fignificatione
conveniunt, 1 ss»
Oienus Vulcano prognatus ,
117
OmphaleHerculisamafia, 333
Onefilai caput fiipra portam A-
mathufiorumexpofitum ,unde
mella congefta accepiffe videa-
t«r > 3?3
Opiseadem ac Rhea, • 138
Orion quibus parentibns flt na- tus; & qua occafione neci da- tus, 83,84 Orion cceleftis quomodo aliter
appelletur , 141. Ejus ftella: j & quomodo fingatur, 141. Orion quibus parentibus fit natus, valde vanant audtores: videtur tamen Hyrieo , 143. Priiis Candaon di&us , unde Vrionis, & pofteaOwww no- men acceperit; item cur Tri- petter appelletur, ibid. Quars & Diana , five , ut alii, ab Au- rora ad concubitum raptus. ac Pleiades un^ cum rnatre Pieio- ne perfecutus fingatur, 143. Ejus nativitatis fabula narra- ta; ac corporis proceritas in- dicata, 144. Cur Manilio wa- gni pars maxima codi dicatur; ac i&n Scorpionis confeftus fingatur: item quomodo in ccelumfitlocatus, 24^. Alia ^ejus interitus fabula produci- turexDiocIe, ac phyficfe ex- plicatur, 2.46. Phyfice iten» explicatur ejus genitura , Sc incefTus fupra aquas parirer ac terras, ac alia ejufmodi, 147 In Orionis locum aftris infe- runtur slii ex Scripturis, iUd. _ & 148 Orpheus, cujus Lyra in fidus converfa fertur, quibus pa- rentibus fit natus , & quando vixerit,i9J, 19 5 HutcOr- pHeorum antiquiffimo caete- sorma ornnium gefta tribue- C c 4 . raat, |
|||||
|
R E R
Nubecnl» Magellani, tf;
Numeras ternarius cur Palladi
facer, _ 3H Numifmata Sidoniotum ln ho-
norem £urop*cufa , 31. Ne- tonis & Antonini Pii Zodia- cum exhibentia, 60. Alexan- drum Magnum fpolio leonino iadatum exhibentia, 66. Au- gufti Cafaris cum Leone Cer- vumfuperante , 69. Severi Pii Angufti cum muliere infidente leoni, 70. lulia: Mammaue Augnftx cum Iunone dextra Draconem oftendente, 114. Neronis cum Baccho Ariad- namcorona redimitam abdu- ceate, 144. Et alia ejufiriodi, 14?.. Nismifira cum capitg Antinoi, & PegafoMercurio- <jue, 172,180. Galieni curn Pegafo , %t% Octavii Augu- fticum Ceto, 116. Numif- fflata R.eginotum cur leporem cum curru habuerint, x4s>. T. -ffiiii, Csfaris Antonini, Ha- driani Augnfti, D. Augufbe Fauffoue, & Lucilkecum A- *a, 2,98. Romanorum cum Serpente ,305. Samiorum cur Pavoaem habuerint, 3^4. Fau- ftins , & Iulias; item Maxi- nwe_, Marianac, Paulliwe, Do- mitJa Augufts _ cum pavone* ibid. Sabina: 5« Pauftina cum Aquila , j6f. Romanorum cum Argo-navi, 340 Numitor Rhea: pater ab Amu-
iio fratre in carcerem conje- clus, lib eratur & Roinulo fuo nepote, zpi Numrni cur pecudjs nota" fignari
cceperint 48 o.
0¥«w unde, 138
.Ocyrhoe Chironis filia,
quid patri vaticmata fic, i8<s. Qenoroaus in Aurigam ccete. |
|||||
|
I N D E X
|
|||||||
|
niger fit effidtus, ibid.
Ofins primus five Mitzraimns
Chami filius, quos militia: ba- buerit comites , 171 Ofiris fecundus Patriarcha lo-
feph, cujus fymbolum Apis iE- gyptius five bos Memphiti- cus, uti Heliopolitanus Me- nis Thinita;, 170 Ofiris tertius erat Liber fivePJfl-
nyfm ArMcm , divinum ad- umbrans Mofen , 268. Q,m& focium addiderint Cmem, ibid. P.
PAtamon, aliter Tcrtmtn di-
ftus, Diis nauticis jungitur Virgilio , 15 S Palamedes Ulyffis rraude inter-
emptus , quomcdo ordineirt aciei ac tefTeras five litteras 1, invenerit, 307 Pales Iovis villicus, 78
Palilicium , aliter Lampadias ,.
ftellainoculoTauri auftrino, Pallas cu< tergeminit ,. & Tritonitt
difta , 353 , 354. Apud iE- gyp.tios cum Luua confundi- tur,3^4. Ejus praecepta ad vitam humanam neceflaria , ibid. Vide Minervtt, five.4- tbena. Falma arbor curAnni fit fym-
bolum, 117 Palumbes unde fic dicatur, 314
Pan paftorum, venatorum, ac
totius natura; Deus, quibus pa- rentibusfit natus; &curinfe- mi-capram ac femi-pifcem fe I transformaverit; ejufque me- moriainccelumfit relata, ar, $z. Pan mod6 natus, cur pelle ' leporina involutus , & in cce- lum portatus a Mercurio fin- gatur, 14-2 Pandst Dea pacis, quibufdam Vir-
ginis efficit fignum , 78. Vnde nomen hoc foruiatum fit, «*"*• |
|||||||
|
fune, ibid, Aftrologiam x-
que ac Theologiam Graxis primus explicavit: ac Lyram % Mercurio accepiffe creditus eft, 193. Quomodo cantu Si- renes fuperaverit, & Eurydi- cem uxorem ab inferis obti- nuerit Platoni lachrimas excu- tiens, ibid. Qiiomodo fenfus fcopulis, & iilvisaures addi- difie ; item cur fulmine per- cufTus dicatur, 154. Alia: , quod ad ejus exceffiim , opi- niones narrantur, ibid. & i?f. Amorte in cygnum mutatus fingitur Platoni: unde & ani- mam ejns cygni fpecie evo- candam docmt iiineas , 104. Orphei Enneachordum juxta numerum Mufarum videtur adornatum, 188 Ortygia infula unde ficdifta: &
ejusorigo, %%$ Oryx quaTe fit ammal; & cur
iEgyptiis fymbolum Aftrologi & Mathematici , . 167 Ofiris quare cum cornibus bubu-
lis pidus ,. primus item Agri- cola fit diclus, 34. Ofiris fi- ve Liber iEgyptius primus hederam invenifle , ac ejuf- inodi coronam portalTe fertur, 35, 141. Ofiridii nomineapnd iEgyptios notari Solem, Lu- cam, Nilum & omnem hu- inorem,, quatenus ad genera- tionem concurrunt; arque ac Tfpbonis vocabulo eundem So- lem , ac humorem, quatenus generationi adverfantur, ut Mare , x^i, z53- Cur plera- que vocabula ex Ofiridis no- tnine formata , rebus utilibus fint indita , i?3- Ofiris cum Ifide forore ac uxote fua fupremum iEgyptiis numen: js cum SoU & Nilo; ha:c cum Ltma 8c Terra culti, z6i. Vn, de Q(ii idis nomen effe videa- tur: & cu.r ille ab ^EgyptilS |
|||||||
|
V M.
Vecunia nnde fic dicatur , »$
Vettu cur veteribus fwM* fit di„
&um, i8 Pegafus variis notatur appella-t
tionibus; ejnfque inccelum re. cepti ftella: enumerantur, 2,18, zip.Equus alatus, ib. Vnde na^ tus fingatur.- & quid denotet, iu, Cur Pontem Mufaruiri ungulis fuis excitSffe fit fictus; ac unde Pegajm diftus, ibid. & 114. Quare Perfeo Pega- fum nonnulli tribuerint ; &, qu£ ac Bellerophontj , 113. Pegafo Aurora, item Sol ve- hi nngitur, 114,11 %. Pegafus qua occafione in ccelum fit collocatus, 214. Pegafo cce- lefti aliud inditur nomen ex Scripturis, izy Pelenor Centaurus cur inter a-
ftra locatus fit, z8<S Pelethronius quidam ftrata Sc
frenos equorum invenit, 184 Pelias cur Iafonem occidendi a-
nimo perfecutus fit, 319,330. Peloponnefus infula unde iic di-
fta, 3?i Penates Dionyfio Roma: vifi ,
non Apollinis & Neptuni, fed Caftoris Sc Pollncis fimu^ lachrafuiffedemonftratur, 48 Perfeus quibus parentibus fit na-
tus ; & quid prsftiterit, unde coelum fic naftus, iif, 111, ni. Idem in Aftetifinis va- rieappellatur, 120. Ejus ftel- la:, ibid. &111. Perfeo fub-. ftituitur David deferens ca- put Philiftau , 113 Peruani quomodo ftellas tarn
fixas, quam erraticas adorent,
10
Petalum Pontificmn Ebraorum
geftaminis nomen, nnde vi- deatur formatum, 301 Phacetis filia Veneris, ac Dea
Syria in pifcem mutata , 98 Phaerhon equus Aurors, zz$ ,
Stella lovis , 134
Cc $ Phae-
|
|||||
|
R E R
Pandlon I Erichtbonii Vulcano
& Athena prognati filius , a- deoque Cranai pronepos, fi- lias fuas cuin focero & nepote w aves mutatas vidit, 43 fandion II Cecropis II filius ,
atque hinc Thefei non proa- vus, ut eft apud-Voffium , fed 3vus, 40, Cur Atticam in quatuor diviferit regiones , 44 Fandora cnr A[ia fic difta, item
Clymene, 311 ■lapa; Romani corona potius
Pontificum gentilium, quam Ebrawum geftamini videtur fimilis, 301 Vapaver, papjlio , pappa, pap)rm,
unde fic dicantur , 358 "arnaflus antea LarnttJJw diftus ,
& quare, 311 Pafiphae Minois II uxor, quibus
parentibus fit nata, 87. Ejus fabula hiftorice relata , 88 faffer efficit fignumccelefte, 368,
372" Cur Veneri facer , ac a- inoris falacis fit fymbolum, Venerifque currui addatur , 371. Cur Palladis avem No- «Suam tanto perfequatur odio, 372.. Ejus docilitas , ac petu- lantia, ibid. * aller Indicus multiplicis gene-
ris, 371. Paffer Brafilicns, Vernacule Titngara 373 Favire vocabulum anriquum un-
t, de • . 3/57
l avo cur Iunoni facer , 364 : ac
fymbolum feminarum , uti A-
quila marium, 36? + avo cceleftis quomodo aliter
dicatur , Sc quot ftellis con- ftef, 3f6, 3^7. Hujus vocabuli prigo, ibid. Favo qua ratione in ccelum locatus videatur, 358- Cur lilia in capite gerat, 31 p. Pavones candidi ubi pri- ?nurn nati videantur , ibid. 1 avoquaiia prsbeat fymbola, |fii-&c,Cur Iunoni fic dicatus, 3& |
|||||
|
I N D E X
|
|||||||
|
fhaSthod prius "Eridttnut diiftns,
'unde Phaethontis nomen acce- perit, 22,?. Quibus parentibus fit natus , 130. Ejns fabula Poetice narratut, 131; ac Hi- ftorice phyficeque explicatnr , 232 ,233 ,134. Phaethoncis Thefperotorum & Moloflb- rum.five , utquibufdampla- ' cet, Ligurum regis antiquif-
fimi cafus ,234. Phaethon cjuid fignificet , ibid. Phae- thontis uomen ob forma: pra:- ftanciam tribnitur Abfyrto JEeta; filio Sc Medeae fratri; ex cujus hiftoria videtnr nata fabula Phaethontis, qui Solis & Clymenes fingitur filius , 235 Phaechontiades five Heliades ,
unde nata:, 231. Qjjoinodo in populos nigras fint con- verfa:; five Alnos, ut Virgilio vifutn, ibid. Fhalanrus ex canfragio a del-
phino fervatus, 20S Phalanx Palladis difcipulus , cur
in ferpenrem fic mucacus, 27$ Phafianus avis unde orcurn tra-
hflt> 343- lo hanc I£ys c°u-
verfus, 344 Philomela Pandionis I fllia a
Tereo ftuprata , in hirnndi- nem convertitur, 43,44 <j>i'a«25« quid fignificet, 141
Phgebe five Luna,cur Delia difta,
214. Bigis, imb a nonnullis quadrigis, aliis mulo Sc ju- vencis vehi fingitur, ibid. Phcebe in felem converfa, 275» Phcenices fivePunici unde ficdi-
cantur, if8 Phcenix cceleftis quomodo aliter
appeiletur ; Sc quoc ftellis conftet,-3ii. Phcenix unde ficdicatnr; & ejusdeicriptio ; ac ubi degac, ibid. Roma: vi- fus, & quando, 312. Ejus vi- ftus, bsus , ac regeneracio, ibid. CurSoEs fuericfyrnbo- |
lum , &Refurre£tioni$, p$
Phorcides qua:, & quot fuerint,
121 Phrixus cut & qupmodo Arieta
confcenfo aufugifle dicatur, 23, 24. Quis Aries ille fuerit, varia: enarrantur opiniones , ibid.&c. Ac quomodo Diis ma- datus dicatur, 2?. Phryxi adventus in Colchidem ad iEetam , cnjus filiam duxit, ibid. EjnsTemplum , 25. The» fauros Athamantis & noverca: Inus in Colchidem deportaffe creditnr, 28. Ac Arieti E- phoro fuo nomen Iovis Am- monis attribuifle videtnr, ibii. Phthia ia columbam mutata,
313 Pica Indica cceleftis qnomodo a-
liter appellecur, 366. Qupt ftellisconftet, 357. Pica vul- garis cur Baccho facra :_ Sc qualia prsbeac fymbola, ibid. & 3«8. Ejus varia: voces; Sc docilitas , 357. Pica Indiea cur in ccelnm rslata videacur; Sc ejus defcriptio , 368 Pierius hallucinacur , dum apud
Hefiodum mxim: tJsjstsij non equitem , fed frofngum, figni- fkare cenfec; 223 Piecatis humana: fymbola, 2.98
Pindarus cur qim il^famav, pro
immimi corpulenti* dixerit, 24?. Idem a Corinna melico. certamine quinquies fupefa- tus, 301 Pirithous Thefeo arcliflirr^
devin&us cujus fuerit filius ,
40
Pifcis auftralis quomodo aliteC
appelletur, 8c quot ftellas con- tineac, 303,309. Pifc's 1ua" lia prsbeac fymbola, 30?, 31°' Pifces maris excremenw : Sc unde pifcis Gra:cis itfvs dici videatur , 309. Cnr iHgyptii* in odiofiiermr, ibitt. C"r P1" fciura efu amoiis srdor es»a* ' guii |
||||||
|
R E R. V M.
|
|||||||
|
159. Poers cnr [ttm$*&*5i
prolata proprie ataent intelli- gere , 131. Idem vera nomi- ca, aliis naturam rei expri- mentibusconfictis, plerumqiie deleverunt, ita ut confidia ,ia hiftoriam quoque irrepferint, i34.Poetis cur hederacea ac Ct- mul laurea tributa fit corona : & quid in Poeta requira- tur, 3°3 Pollux cur dicatur Hercules , i-
tein Akides , fo. Pugileai egit.asque ac Caftor equitem, , 57
Polus Zodiaci borealis Clxvu* jW«*4videtutdiclus, obvenas
ferreas verfus boream in tenas
vifceribus latitantes , 1 ii
Pompejus fafcia candida ulcerii
tegendi causi crus obligans, fufpicionem de affectandis re- gura infigniis fibi peperit, 300 Pofidonius, quid tentaverit, »
Progne Pandionis I filia Tereo
nupta, in lufciniam converfa,
43.44
Prometheus partis JEgypti prin-
ceps , idem ac Enoch, fed falsb, cteditus, 1. Cur monti Caucafo ferreis vincnlis alli- gatus, dc ab aquila excrucia. tus fingatur : & quomodo ab Hercule liberatus iit, 175, iZf. Ea fabula hiftotice explica- tnr, 177,17S. Promethei plu- res, 341' Prophets negligentes ac meticn-
lofi, cur tetncs tnnti appellentur»
lf<S
Propus ftella Geminorum , 39
Froferpina quo tempore a Pluto-
ne fit rapta, Wi. Ei facer canis, . i?7 Pfakerium quid fignificet, quo-
modo Ebrais &Arabibus dica- tur, quot nervis conftet; ac quale fit infttuinentum, 189 , 198. Quprnodoa Nabliodif ferat: & qudd olim quoqua |
|||||||
|
guii &pifcisltmafymbolum
effe videatur, 310. Pifcis ma- )or qua ratione in ccslum re- Satns fit, ibid. Alia adfertur ex Scripturis, 311 Pifces cceleftes varie appellan-
tut, 96. Quid denotent, & quot ftellis conftent, ibid. Cur Arabes hoc fignum Elhant in numero fingulo dicant, ibid. Pifcibus orientibus qui nafcun- tur, gemellos aut gemellipa- ras fieri, 97. Iidem qua ra- tione in ccelum fint recepti, ibid.&9$. Signura funt humi- ficura; unde in eo Veneris eft exaltatio , 97. Pifcibus Genti- lium fiftitiis fubftituuntur alii ex Sctipturis, 103 Pifcis volans, fignutn ccelefte ,
quomodo aliter appelletur, & quot ftellis conftet, 377,378 Platonis anima in Aquilam cce- leftemconverfafingitur, 178 Plauftrum minus, 104, &Ma- jus, 107 Pleiades Iovis amafix, cur inter
fidera fint telata;, 3 f. Eatum nomina fingula , ihid. Cur fex tantura appateant : unde & 8|»'j-fge» Arato dicts, ilid. O- iim feorfim a Tauto effi<$a:,30. poftea in caefnra ejus pidta:; at nunc in origine verticis, 3?. Pieiadum fidus cur ■ueftinm in- fikorem dixerit Plinius , 3<>. tjus aliac appellationes, 34,36. cur Vergiliarum fidus dican- tur, ibii. Cur Pleindes, item Atlantiades & Hefperides au- diant, 3$ Pluto ille , qni Proferpinam ra-
puit, quisfuerit, i<j5, 171, 17»« Pluto equis uti fertur, 114
Plutus divitiarum Dens unde fit
natus, 40
Foeta: gentiles unde portentofa
fua deliria de fno Typhone ab
Heccule confeclo liauferint ,
|
|||||||
|
I N D E X
|
|||||||
|
piet.ydhs Gtdi&um, 190
Ptolemaeus Lagides iEgypti tex, a quo fucceiTores ejus di&i furit
Ttolemti, 13-
Prolemsus ftella Argonavis, ali-
ter CemoptM, 31 %
Pygmaeotum pugna cnm grui-
bus, 308
JPythagoras cur pifcibus abfti-
nere jufTerit, ( 30$
<»\? IIU unde ortum , «.77
*^ RegiomontanusGlobos cce-
leftes fiderum imaginibus ad- ornavit ; 3 Rrine Blancbe unde fic dica-
tur, 313 Remora pifcis an naves ex fiio
ipfius roboreremorarivaleat,
376
Remus vide Rotnidm.
Reus cur Athenis velato capite
caufam dicere fit juflus, 78 Rhea five"Egjs videtut idem fuif-
fe numen, ac Germanorum Hrthum , 102,. Rhea Cceii filia major natu ex Titaea, ea- dem ac Opis, 198 Rhea virgo Veftalis Romuli Re-
Hiiquernater, 2,90. Quapce- b& obftuprum commiiTum fit affecta, 2,91 RobigoDeus Romanoinm, x6\
Rhodos unde fit nata, 140
Romulus & Remus gemini ,
quo tempore vixerint, 187, lidem cur fpurii di&i; Sc A- mulii juflu expofiti, lupae rq- mis ladati fingantur, 5,90. Ro- Hiulus unde iic dicatur: 8c quomodo cum fratre a paftore inventus ac educatus fit, 19* Rofa quando primum efflo-
ruerit, 315:. Veneris eft con- ciiiatrix, ibid. 9Jpfcmim& flella juxta candam
. Cygni, Arabice Arided dida, |
|||||||
|
Ruma quid fignificet, 5,91
Rumina ficus unde; ac quando
aruerit , 191
s.
SAbeth quid fignificet, 34<s
Sagitta cceieftis vatiis infi- gnitur nominibus; 8c quot comprehendat ftellas, 181. De ejus in ccelum receptione di- verfa: opmiones : & qua ra» tione fagitta Herculis trifulca in ccelum recepta videatur, ibid. &i%z, 183,184. Quam tamen Bayerus unica* tantum cufpide pinxit, 184. Alia fa- gitta: coelefti tribuitur appel- latio ex Sacro Codice, ibid. Sagitrarius, fignum ccelefte, va-
na obtinet nomina, 84, Quid fignificet; & quot ftellis con- {tet, ibid. Cur ejus locoAra- bes fagittam tantummodo pin- gant , %<j. Sagittarius quo- modo in Globis figuretur; 8c cujus fit fymbolum, ibid. & 87, 88. In hiijiis fi&itii locurn iubftiruitur aiius ex Scripturis, 89 Saidonftella Aquarii, 93
Sais urbs /Egypti , ubi Neit, hoC
eft , Mmetva iEgyptiaca eft culta, 41 Saitica Dea, 41
Sambuca unde fic di&a, 8c quot
nervis conftiterir, 188 Samothraces uude fic ditftt, 9
SnnHmVitM Corveiaepatronus,
qui martyr obiit, cum Sw»»- teviti Rugianotum idolo vide- turcultus, 54 Sathenath Vtmeab iEgyptiacum
lofephi cognomen, quid fi- gnificet, 34 Sarpedon cur Iovis filius fit di-
ctus, nC Saturnus ille Chironis genitor,
quomodo vero nomiue fit di*
<ftus , 8$, Saturnus five f*e~
ptunus |
|||||||
|
& E R
ptrrnusTheflalicusIxion, qua-
les habuerit fatellites , 183. Qiio tempore vixerit, 184. Idem ob Philyr/E amorem in equumconverfus, 2,1? €>cr/tt>ait (ive Sueno fi!ii Ale^
manni five Herculis Genna- nici nomen , 53. Ejus filia: Schwanhildis Epitaphium , ?4. Is cum Swantewiti Idolo vi- detur cultus, ibid. Scedafi canis quid fecerit, 158
Schedii interpretatio vocabult
6c( rejicitur, sy Schickardus , quid in Aftrono^
mia praeftiterit, 7 Schilleri Coelura ftellatnffi Chri-
ftianum bteviterdefcribitur,6. Quid in eo defideretur , 9 Schonerus Globum cceleftem i-
maginibusfiderivmadornavit, Scorpioaes ex cancris exanimatis
quando procteentur , 61 Scorpius terreftris infidiarum eft
fymbolum, 83 Scorpius cosleftis variis infigm-
tur nominibus, 8z.' Quid de- hotet, & quot comprehendat ftellas, ibid. Ejus efticientia in iis , quos nafcentes exci- pit, 83. Cum Libra olim u- num erat Signuin; unde & ~Fera magna audit, ibid. Qua occafione inter fidera fit rela- tus , ibid. Poetico illi five fi- ftitio Scorpioni fubftituitur alins ex Scripturis, . 84 Scriptura; facr-r varia loca illu-
ftrata , imprimis ha;c : Genef. XXXV,iv. 318. Exod. Il> x, 95. XVII, xvi , ibid. XXXIV , xxix, & xxxiii , 301. Numer.XIII,xxiv, 2.69. XIII, v. xxxi v, 49. Deuter. XXVIII, Xlix,i7S. XXXII, *Y», 51. iSam. V.iv. 103. AXV.in, z68. iReg. II , xxiv, in. Pfalm. XXXIII, JI , I8?. -CXXXIII , 199. |
||||||
|
V M.
CXLVII,i8t. Ef.XLlV,?,
346. Ierem. XXV, xxxviii 4
317- & XLVI, xvi , 318. Hof. VIII, 1, 178. Sephon. III,i,3i8. Matth.XXlV, xxx, 344,346,347 Scutorum pelliceorum origo, 73.
Scylla monftrum fuperne Vir-
gineum , inferne pifcinum , „ . . "3
Scythia gemma, 331
Segimundus Germatius ex Itaha
redux , Vbiorum Ara: facer- dos conftitutus, 50, u Semele Bacchi mater,quibus pa-
rentibus fit nata , 303? Semiramis gemina : prior Nini
vidua; aitera quoque Jttojfei dicla , Belochi filia, 316. Se- miramis Dercetus filia, cur & columbis cibata fiagatur ; ar> columbae figura fit culta , ibid. & 317. Vocabulum Semiramh quid fignificet, & unde deri- vetur, 317 Septem triones Vrfa: minoris
ftellas , 105. item Majoris,
107,108"
Septentrio cur fic dicatnr , ioJ
Septiftellium aliter Pleiades, 34
Serpens feduftor primorum pa-
rentnm fpecie cameii depin. gitur,37?. Serpentum origo juxta Poetas,' 373, 374, 37? Serpens Serpentarii varie deho-
minatur, & quot ftellas coati-. neat, 153. Cur Sagarintu Ai~ catur, 154. Huic lubftituitur- alius ex facro Codice ; ibid. Serpentarius cceleftis varife ap»
pellatur ; & quot ftellas com- prehendat, 146. Tribuitur^E- fiuUpio , ibid. Sc C&fio five Glauco , cujus verum nome» Adrogees, 150. Item Phorbanti dcLaocoonti, ifi. Ejus alia denominatio ex Sacro Codice defumitur, 1^5 Sibylla , tinde Kabala difta ,
quid fignificet, . 41
Sideta
|
||||||
|
i n :
Sidera ob motnm ac curfum ad-
mirandum , qnibufdam pri- tnum videntur pro Diis ha- bita : unde & ortum vocabu- lum Qiis, i6i Siduslovis. Sc Minerva:, n, 19,
111. Veneris, 30. Phoebi, fi- ve Apollinis, & Herculis, 38. Mercurii S9- Iovis & Iuno- nis,«4. Cereris,73. Vulcani & Veneris, So. Martis , 81. Diana , 84. Vefta., 89, 90. Iu- nonis,si. Neptuni, ss.Bac- chi, 111. Ifidis ; 153 Signa cceleftia quomodo aliter
dicantnr, f. Eorum diftin- «ftio, ac numerns, 18. Vide Imagines toeleftes. Signa cceleftia bicorpora ge-
mellas ant geinelliparas creare putantur, 97 Signa Zodiatdia , cur interme-
2ia dicantur ,18. Eorum nn- inerns, ac nomina, ilud. Di- ftiniftio , ac nota:, 15. Ab S.- fyptiis pro Diis confiiiariis
£tka,ibid: Duodecimcoeli ventis adfcribuntur , 18 ; i- tem praecipuis corporis hu- rnani membris, tanquam eo- lum gubernatores, 19. OHinia ordine confiderantur, a pag. aiufquead 104. Singulatri- ginta conftant gradibus, 13 Signa Extraz/idiacdia diftin-
gnnntur &enumerantnr,io,ir. Septentriondia ordine omnia cnarrantur, ^pag. 104, ufque ad 115. nti Sc Meridiondia a pag. 11 % ufque adfinem. Signum Filii hominis, quid fic,
34*. 347 Sirenes, quibus parentibus lint
nata;; 8c quomodo Orpheus eas fuperaverit, 193 Sirius, vide Canis major.
Sifyphus faxum apud inferos
fubinde reditntum in montem volvere fingitur, 119 Spl poetice dicituc Fhcsbns, 116;
|
||||||
|
) E X
acCephalus, 134,13*. Sot
an Virgilio & Hefiodo dica- tur Siritu, 164. Solis port* dua:, qua: , 90. Solem quando Ofirin, & qnando TyphoneW duerunt iEgyptii, ifi, H 3 SpaconomenCanismajoris, &
nutricis Cyri, iS9 Sphaera: coeleftis conllru&io ^
quibns tentata fit, 1, Sphsra Copernicaa duplex a Gcil. Catfio five Blaeuw conftrucla, defcribitur, 3,4 Spiritus Sandtus cnr Colnmbx
fbecie apparuerit fuperChri- ftum recens baptizatum, 314 %Tn^,hs, cur fic dicantur , 4, f
Statn lapfus ex ignorantia diftin-
dionis Serpentum coeleftium 1 Stella? orbis, uc vocant, oUavi
unde appellenturjfo* ,1. Ea- rum Catalogus abHipparcho concinnatus , 3. a Tychone correctus, ibid. Stellac, cnr a- lia: informti fire difperfi, ali* format& five tonfte'dau dican» riir, 4, s. Cnr, & a quibus ea: ad certas imagines fint reda- &.£ , 5, 6. Srellarnm quarnn- dam conftellatarum tam fin* gnlatim , qu^m colle&im no- minatarum appellationes , 9 » 10. Stellae fixae ratione quan- tstatis difcernuntur, 11. acdi- ftin&im pinguntnr , 13. Fri- dix magnitudinis five lucis re- cenfentur.ii. Nebuloiatcur iic dicantnr , ibid. Telefcopii noviter inventi adminiculo exa&e' confpici polTunt, ibid- Stella: fixs in quo ab erratici* differant, 13. Earnm quaJibet fepterainccelo radios ejacula- tur, ibid. Cur alis Zodiaca- les, alia: Extrazodiacales di- cantur, 14. Stella: erratiu fi*e Planeta:, cur uno inftrumento1 vix repra:fentari poflint,». I" quo a ftxis differattt, *i'f |
||||||
|
R E S, V M.
|
||||||
|
Stellararnfkmarnentiquae pri-
«1« cenfeatur , zz. Stelia- rom motus fecundum longi- tudinem, & latitudinem, 2.3. Steliaomnes unoquoque an- nuo fpatio |i fecundas proce- dunt, 2,3. Steila Eleftr* in Tauro, cur poft Troja: exci- , dium fe abfcondidifle fingatur, 3*. Stella polaris cur fic di- catur j ejufque appellatione* alis, 105. Poft captam a Ma- aumede Conftaminopolin fe occultaffe fingitur , ibid. Stel- Hs vitam & animas rationa- les attribuerunt Stoici ; imo Ayicenna phantafiam { & Simplicius tactnm, vifum, au- ditum, 35. Stellas efle igneas, ahque vaporibus vi Solis e terra extraais, 134. Stella- rurnculcus apud Peruanos, de- fcribitur , 10. Numerus a va- rus varie inftituitur, 11,12, othenobcea Prceti uxor Bellero-
phontem tentata: pudicitia: faisbaccufat, ni Strabonis opinio de nomine A-
thenienfinmurbis rejicitur, 43 sT£xSk unde; & quid olim fi-
gnificaut, 371 ^wanius frve Sueno filius Her-
«uhs Alemanni, 161 Swamewtts bonorum Deorum
apud GermanosPrinceps de-
Jcnbitut , u. Vocabulum
Qoc compofitum eft ex Ger-
manico fd>»a$n Sc t»« five
*™l%3. Forte idem fuit, ac
^*"" five Sueno Alemanni
hmis, 54. EjM idolum Hel. nioldocLcitu* ZumteVith.q.
i.SnBu*Vinuy ibid.
oycophanta: .vocabulum nnde,
¥£' ^0;, °ri8inem fuam
•fttiwnienfibus debere videtur, Syri cut pifces Deorum ritu co°
wnt , eorumque abftineant *lu» yS,j.SjIoo |
||||||
|
T.
T«Fa?, five iWrnnde, yy
Taurus ignem nanbus ef- fians, ac ab Hercule five po- tiisThefeo confedus, hifto- rice confideratus, 168, 169. Tauri seripedes ignem fpiran- tesqui, ■ 334 Taurus, vir Cretenfis , raptot
Europa: ,31. Taurus Minois II Creta: regis Notarius , SS Tsurus fignum ccelefte varie ap-
pellatur , ip. Qyot ftellis conftet, quidve defignet, 30. Quomodo veteribus fit pi- <Jtus, ibid. Ejus in ccelum tra- lationis occaiio, 30 , 31, &c. Tauti figura cur m honorcrn Ofiridis videri pofiit accepifie Iocum in ccelo, 34. Ejus ftel- la: collectim nominata:, Pieia- des & Hyades , ibid. Tauro oriente nafcuntur Cincedi, 37. Ejus in ccelum tralationis ra- tio ex S. Scriptnra elieitur, ibii. Telemachus in aquas decidens, i
delphino fervatus, zo^ Templum Iovis Dodona:i, 318
Terra beata cur Codum gentili-
bus fit dida , wrs> ©£»s unde originem ducat ac
formatum fit: & cur hoc no- uien Soiiprimum videaturim- pofitum, ifit Tereus Martis filius, Thxacise
rex, cUr inupupam fic conver- fus' n „ n43>^
Theba: cantu exftructe, & can-
tururfusdeftrucla:, ij>j,
©sjg«*K« wsde, 305
Thefeusunus ex Geminis , forte
focium in eo Signo agnofcit
Herculem Tbebanum ; five
Pirithoum, 40. Cujus fuerit
filins , ibid. Ejus genealogia,
41. Patri JEgeo fuccedens ,
curMedearn Acheais expule-
|
||||||
|
I K.D S X
|
|||||||
|
coelo fit fufpenfum:, i*f
Triptolemus unus ex Gerninis»
cujusfuerit filius,4o. Cereris amafius, & agriculturae in- ventor, ibii. Qua occafione in coelum fit raptus, ib&- Triton Neptum 6c Oceani buc-
cinator, quibus parentibus ut natus ; ac qiiomodo efli&us, 113. Hoftes Deorum in belk» Gigant;eo , inflata conchS , perterruit ac in fugam vertit, ii4 Triton videtur idem fuiffe ac
Cranaus : & unde id nomea derivetur, II9 Troja, Apolline lytam pulfante>
muris cincta, l9% Tropus ftelia Geminorum, 3?
Tros Ganyinedis pater_■> c
Tantalum bello petierk , l7. Tubi optici a variis reperti,
quid praeftare poffint, j? Tutulusiive Titulus unde fic ul"
clus; & quale fuerit orna- mentum , 301 Tybelinui Saxonibus iderri ac 7f
nebok, 54. Quod eft ex Ger- manico Zufci iive Zmfd I a°n
autem ex &«/3«a«?, '1' Tycho Brahams, quid iti A«f°'
nomicis prajftiterit, 3. EJJ* Syftema mundi, 4. QE.id ° " fervaverit, *? Typhoeus five Typhon quibu
parentibus fingatur natus , 9 > 97,374. Monftrumhorribue» 97' 3v'* Typhon videtur idem effe a,
JPython , 2.SS. Typho <^ denotet, - s Typhonis nomine apud iEgyE,:..;
notari Solis, Mans, i™° V™ ac ejufmodi rerum mapMeirl tem humorem genet?,7- ;v« depafcentemj aiqueacO/»^ vocabulo omnia anl^f:fl : generationi conducibtfi ^ & utriufque caufa,
xr. Vel-
|
|||||||
|
Mt,*K. Vaitias fetninas rapuit;
ac taridem , Lycomedis jufih, obtruncatus eft , 46. Thefei coronam ab Amphitrite acce- ptam in ccelum retulit Ne- ptunus , 14?. Thefeus unde ikrcidu nomen accepiffe vi- deatur, 169-. Opera Herculis ab inferis receptus quomodo dicatur, 164,165,172. Thefpia Afopi filia, quomodo
in Virginis Signuin fit con- verfa, 77 Thetys Coeli 8c Vefta: filia, 113
Tiara capitis ornamentum ex
byflb, 300 Timotheus domo Milefius, ob
quatuornervos ad prifcos fe- ptem adje&os, Lacedxmone poenasdedit, 190,196 Tiphys Argonavis archinaucle-
rus, 3S9 Tita^a poft mortem TerrA dicta ,
Cceliuxor» 2,98 Titanes fulminibus ad inferos
detrufi , quibus parentibus fint
nati, 198. Cur Titanes fint
dicti, iEgyptiorum opinio ,
ibid.
Titanus Coeli & Thxz filius,
quo padto Saturno fratri im- perio ceflerit: item cur Iovi Saturni filiobellumintulerit, 2.98
Tomos urbs unde fic dicatur ,
_ Z37.138 Trajanus Caefar cur filium fuum
paupercula; cuidam mulieri adjudicSrit, 2,1? Trochilus in Aurigam cosleftem
mutatus, 134 Triangulum Auftrinum varie ap-
pellatur; ac quot ftellis con- ftet , 353. Qua ratione in coelum fit locatum , ibid. fo ~. - 3>4
Tnangulum Boreale varie ap-
pellatur, 124. Ejusftell»: Sc
cur Delteton dicatur , ibid.
Qnid. defignec -, & quare in
|
|||||||
|
R E R V M.
|
|||||||||
|
quid coliducat, 36f
Virgilius Maro quo fidere o-
riente fit natus 2.53 Virgo cafta cur veteribus Apis
fit dicla , 3Ji. Virgines cur Vrfas dixerint Athenienfes, 110, 111 Virgo , Signum ccelefte , varie nuncupatur , 73. Quid de- notet, Sc quot fteilis conftet s quas inter dus reliquis fulgi- diores, 74. Symboluin nati- vitatislefu videturl. Pico,^. Cur Fortunam dixerint non- nulli, 76, 78 : & Cererem five Ifidem -, ac Erigonen, 76: item. Thefpiam, Aftrdam, Themidem, & Iuftitiam,77 : imb Sc Pacem, five Concordiam ac Pandam, 78. Quomodo Bayetus Pacis & Cereris numen in Virginis Signo conjunclim reprarfen- tare voluerit, ibid. Virgo cceleftis cur fymbolum cenferi poffit Pacis & Fortuna;, 79. Virginis appellationes alia: ex Scripturis adducuntur , ibid. Virgo fignum fterile ; unde in eo Veneris eft humiliatio, 97
Ulyfles cur Ashipmo-nwts ac Sub- (imm fit didtus , 109. Idern in quo reprehenfus fit a Pala- mede, 307 Voffius emendatus , 40
Vrfa major variis infignitur no-
minibus, 107. Quot ftellas comple&atur; 108. Sinenfi- bus olim annorum principinm, defignabar, 109. Cur Helice ac Flattftrum dioatur; & ab hoc Signo currus inventum pro- ceffiflfe videatur , ibid. Cur Calliftusnomine notetnr, ibid. JtemVr/a Ljcaonia, Parrhafia, five Parrhafis , Momalhs , Sc Erymamhis nuncnpetur, 110. Ejus ftellae cur nunquam occi. dere videantur, poetica ra- rione indicatur, ibid, Ratio Dd appel. |
|||||||||
|
V.
|
|||||||||
|
VElIusaureum, s>r. Variatde
eoopiniones, z6,z7,zS. Venen curatratis veftimeutis o- . limfintufi, „0 Venus cut in pifcis figuram fe
cutn falio fuo mutaverit, 97. oub nomine Dagonis , vel r>«-- W*«, vel Atargatidis culta, 98. venus unde C^f&r^ dufta , *58 ,199, Cur ex Veneris & Martis concubitu Tunor five Tremor,&Pallor nati fingan- ttM W* Vnde ^"^catur,
*wrf. Cur ejus currus cygnis tralufingatur.io^. itemco- Venencurlepusfitfacer,M9.
venns m Columbam purpu- «am five rofaceam transfor- mAata. 3i?- CurrofeScoro- na ornetur,3it. Vnde nata hngatur, 3i<;,3l6. Veneres multas agnoverunt gentiles, quarumgeftaDnitribsuerllM; 316- Veneri cur myrtus facra,
-141. yenerisfidns,3o. Vene-
„VaeJlamter erraticas prima
cultudjvmoaudta, atfI
VeltaeademacTerra, z9g
Via laftea , quomodo aliter
appelletur ; & cur tam
Paucas m Globis depidas o-
ftendatftellas,I4,I7. Vnde
'acteus, ifte candor illi acCe-
aa' , vane difputatur, ae vera
opimo oftenditur, H , IU
Vuod inter meteora perpe-
*«n numeretur ab Arifmtele,
^«undeformatumvideatur!
duareSfa1"CedantJ3IS- Vi"
*iperatura coad.it4rUrn efts ad |
|||||||||
|
I N D E X R E R V M.
|
|||||||
|
OSitwc unde fic forrriatum, &
quare , 319,3l°
SSSoffcn Germanicumunde,3°°
X.
XAnthippus cani cynota-
phiuui etexit, %tf Xiphias pifcis unde fic di&us,
376. Xiphias cometes mu- cronatus, 377. Xiphiaslapi8 ad quid couducat, #**• 2.
ZErne cur Vandalis fecundo
fignificatu fignificet nigr»m> Zieglerus, quid tentaverit, 3
Zodiacus quomodo aliter dica- tur, ac juxta latitudinem divi- datur, x0. Zormbok malorum Deorum appa
Germanos princeps , fi. ^°" cabulum hoc unde fit comP0' fitum, 5?. Cur Niger Vfff fitdite, >¥' |
|||||||
|
appellationis ac tralationis hu-
jus Signi in ccelum ex Scri- pturis depromitur, 111 Vrfa minor variis effertur no-
rninibus, 104. Quot ftellis ab- folvatur , 10^. Cur Plmfirum five currtts dkntur , ibid. item Thcenice & Callifto, 106. Ar. Bum h. e. Vrfam primns ap- pellavit T-hales, 10?. Anhoc Signo unus ex Curetibus , five eorum forores in urfas con- verfe denotentur , 10S. Ei induntur nomina ex Scri- pturis defumta, 107 Vrfae vocabulum ctit Virginibus
olim fit attributum, iio.ni. Vulcanus qnomodo genuerit fi-
liurn Erichthonium , poetice ac hiftorice narratur, u8,131 Vultur cadens, 185. Curficdi-
catur; & hodie loco teftu- dinis inarin* Vecerum pinga- tur, 136 w.
<u)tv»p(fe unde fic dicantur,
2? % |
|||||||
|
E M E N D A N D A
A C
INSERENDA. |
|||||||||||
|
p
|
|||||||||||
|
AginS 41, linea 1, pro iemonfiravimm, lege demonftrahimuf.
|
|||||||||||
|
p» 43,1.11", poft vocatur adde, quafi Saitines a Sais, five Sai»
ticaDea. p. $7,1,4, pro ldo\olatr&, lege Idololatras. p.76,1. 30, ptofecimm, legefaciemns. p. 84,1.151, Tege z» Globonoftro31« P- 107 ,1. <j, poft /ctf^ , infere, quarum extima Cynofura <fe&. p. 118, 1, 18, adde, aut Mofis uxorem JEthiopiffam , qua adnmbrata vii detur Ecclefia ex gentibm congregata , Num. c. 11, v. 1. p. 143,1. ja» ■ poft Vhidra, infere , forore , five M alii malunt. p. 16$, I. 6, poffi Proferpinam , infere , iliam. p. 174,1,13, pro diximus, hge iu Sturifumm. p. 10«, 1.151, pofl fabulofis: lege, & Cygnum. p. 171» 1.J6, poft Siriotxorto, infere, apudeofdem. p. z?r, 1. 1$, pro Ea- |
|||||||||||
|
: - -c——.*..,*„*. v. -jui., ict?e "5";1.' p. 309 1.1C
|
|||||||||||