J. B L E U L A N D
OTIUM ACADEMICUM
-ocr page 2-CONTINENS
NONNULLARUM PARTIUM
< ORPOmS IIUMANI ET ANIMALIUM SUBTIIJORIS
ANATOMIAE OPE IN PHYSIOLOGICUM USUM
PRAEPARATARUM, ALURUMQUE^ QUI-
BUS MORBORUM ORGANICORUM
NATURA ILLUSTRATUR.
T II AJ M C T I A D R H E N U M,
Ex OFPICINA J O H. A L T H E E R,
A^.VDEMIAE TYPOGRAPHI.
WIDCCCXXVIII.
■
-ocr page 3-P A R T I II M C O R P O R I S H U M A N I,
QUAE IN DESCRIPTIONE
MUSEI ACADEMIAE RHENO -TRAJECTINAE
I N V E N I U N T U
r II A J E C T I A D R E E N U M,
E X O P F i c IN A J O H. A L T H E E 11 ,
A C A D E M I A E T Y P O G R A P ii r.
BIDCCCXXVI.
DE INFLAMMATIONE C0RDI8 ET PERI-
(ARDII EARUMQUE PARTIUM CON-
CRETIONE INTER SE,
ti inilammatio pleurae cum inflammatione ejus partis pui-
monis, cui, aiFecta hoc morbo, membrana contigua est, fere
femper pari pasfu ambulat, fic etiani continua pleurae membra-
na, quae viscus nobilisfunum vitale continet, in eodem cum cor-
de commercio pofita est, ita ut eadem phaenomena, quae in ca-
daveribus, pleuro-peripneumonia mortuis, obfervata funt, etiam
'©Gciu-rant intuentibus corpora pericardii inflammatione defuncto-
1, 2
-ocr page 5-4 iconum anatomico-Pathologicarum
riim. Hinc est, quod ea phaenomena, quae post mortem obfer--
vata funt, uti concretiones, fuppurationes, imo et maculae gan-
graenofae, plurimum infiammationi folius pericardii tributa priscis
temporibus fuerint, et non nifi obiter de inflammatione ipfms
cordis fecerint mentionem fcriptores;. unde Cl. G, L. B. van
5 w 1 e t e n ipfe jam fcripfit, frequentius forte cmtingunt me-
diastini et pericardii inflammationes, quam creditur (O; additque ,
in prognoji majus fiatuitur periculum, quam in pleuritide, fi pe^
ricardium inflammatum fit ^ ob cordis viciniam et yelocispmam hic
humorum circumductionem. De cordis vero ipfius fubllantiae inflam-
m.atione non ioquitur; exColumbo tamen obfervationem addit
abfcesfus, cor undique complectentis; aliasque obfervationes me-
morat, ubi pericardium inflammatum cum corde concreverat, atque
putaverant Anatomici pericardium deesfe; vel ubi cor fcabrum
in fuperficie exteriore cum pericardio coailierat. Paulo magis
vero etiam ipfius cordis inflammatio attentionem excitasfe vide-
tur Doctisfimi Macbridii, qui fcribit, de membranarum, tho-
racem investientium, inflammatione agens;- hunc morhum in cor-
de etiam et pericardio. incidere ^ corpora mortuorum aperta de-
monfirant. Carditis hic morhus appellatur, (2)
Plenius de carditide egit J. P. Frane. Cs) Etfi fcribit, etiam
inflammationem cordis rariores inter, aut faltem minus distinc-
te defcriptas, pertinere; ex obfervationibus tamen prioris- et
nostri quo vivimus aevi fcriptorum, caufas, fymptomata et curam
inflammationis hujus partis in Caput ille redegit. Ita quoque ma~
(0 Conf. Comment. in H. Boerhavir Aphor^ Tom IK. pag. 79.
(a) Conf. d. Macbride Introductio methodica in Thcoriam et Praxin imdi'-
eam^ Cap. VI. p. 167.
C3) Epitome de curandis hominum morbis ^ Tora IL p-. 171-»
F A S C I C U L U S P R I M U s. 5
"gis accurate de ea egit CL Vogel CO, uti etHufeland CO.
Plenius iterum D. F. L. Kreyfig Cs), ita ut recte jrim
fcripferit Cl. G. v a n D o e v e r e n, falfisfnnam esfe veterum
fententiam, aPlinio traditam, cor folum non macerari visce-
rum vitiis ^ nec fupplicia yitae trahere. C4)
Mihi aliisque medicis hic morbus plus femel obfervatus est;
imo vero anno mdcccxiv epidemice grasfata haec carditis fuit,
in obridione castelli D e 1 f z y 1, uti eum egregie defcripfit Fir
Doctisfimus C. U. J. H u b e r Cs); in qua disfertatione omnia ,
quae ad historiam literariam hujus morbi pertinent, fumma cum
diligentia congesta inveniuntur. C6)
Quo ad fymptomata, nomiulla conltanter in omnibus aegrotis,
carditide afFectis, obfervantur, uti pulfus celeritas in initio.; inpro-
gresfu vero inaequalicas, anxietas, faciei tumor et color lividus,
fitis ardens et fic porro; alia minus conftanter apparent, uti tus-
fis , dolor vehemens in respiratione, lipothymiae; aliaque miika
variant in diverfis aegrotis, pro diverfa conflitutione et diverfis
caufis C?); quo etiam factum est, ut cadavertnn apertura diverla
phoenomena obtulerit; imo quo ad cordis ipfms volumen niaxi-
mam diverfitatem notatam inveniamus. Cl. van Doeveren
invenit in facco amplo pericardii, duabus libris humoris ferofi
multa materia purulenta repleto, cor parvtim, compresfum, flac-
cidum, dicto humori innatans, quamvis in omni ejus fuperficie
(i) Conf. Mamialc Praxeos Medicae, Tom IV. p. 25(5.
(а) Conf. Diarium Auni mdcccxviii menfc Novembr.
(3) Die Krankheiten des Herzens , Tom 11. pag. 67 et feqq.
(4) Conf. Obfervationes Academicae^ Cap. IV. pag. 69 et feq.
(5) Conf. Disfertatia Medica Inauguralis publice defenfa Groningac.
(б) Conf. 1. 1. p. 3 , 4 et 5.
(7) Conf. 1. 1. pag. 12, 13, 14 et feqq.
-ocr page 7-I C 0 N U M A N A T 0 M I C 0 - P A T H 0 L O G I C A R U M
effecta confpicerentai' inflammationis verae cordis. CO In iis m-
tem cafibus , quos ipfe obfervavi, cor folito majus volumen habe-
bat, quod quoque femper obfervatum fuit in carditide illa epi-
demica defunctis. C^) Ambientium vero partium ftatus admo-
dum faepe diverfus obfervatus est; femper vero magis minusve
in connubium morbi cordis apparuerunt hae partes et praecipue
qiiidem pericardium, ita ut nonnunquam a^corde, humore intus
collecco, remotum et intcrioi-e fuperficie exulceratum fuerit in-
vcntura. Cs) Nonnunquani adeo firmiter cum cordis fuperficie
.concrevit, ut deficere videretur. C4)
Exfudatio ipfa lymphae coagulabilis faepe adeo differt, ut in
nonnullis prorfus non detegatur, in aliis egregie totam fuperficiera
villis obfesfimT contemplemur, uti in anteriore fuperficie fpeci-
minis nostri Tabula ,1. depicti apparet (5); in aliis irregulares
pfeudo - membranae magni voluminis apparent, et firmam adeo
cum pericardio concretionem produxerunt, ut cor in unam ean-
demque fubftantiam cum pericardio, licet valde irregulare corpus
€onftituentem, abiisfe videatur. CO vln aliis cor quidem volu-
niine auctum inveni ; fuperficie vero glabra, in altera liberum
a concretione cum pericardio, in altera parte huic crasfitie
auctae membranae firmisfime conjunctum. Neque tantummo-
do in diverfis cadaveribus hasce differentias obfervare folemus.,
(1) Conf. Cl. v. Doeveren, 0?f. Acad. p. 72.
(2) Conf. C. U. J. liuber, Dhfert. pag. 19.
(3) Conf. Doeveren 1. 1.
,(4) Conf. V. Swieten. Tom III. p. 79, et Blumenbach., //?/. P.hyfioL
§. IIO.
C5) In qua re inuluim convenire videtur cura fpecimine, a Cl. ISI. Eaillie,,
-Series cf Engravings etc. to illustrate the morbid Anatomy of thc hum.an.bt>dy,;,
Lond. 1f03. Fasc. I. Tab. 1. fuppedltato.
(/?; Cqnf. Tab. 2. ' '
6
F A S C I C U L W S P R r M u s.
7
verum in eodem corde difFert admodum effectus praegresfae in-
flammationis in hanc, de qua agimus, pericardii' concretionem;
ita ut in altera parte facillime partes, pfeudo - membranarum effii-
fione leviter tantummodo cohaerentes, folvere posflmus; in alte-
ra vero adeo firma concretio locum habeat, ut nullatenus fe-
parari posfnit , imo in unum corpus folidum concreverint
partes; quod egregie patet, fi compareraus cor inflammatione
praegresfa ita conftitutum, uti in tabula pathologica prima et fe-
sunda delineatum est..
■i
IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
DE^^^CRIPTIO SPECI3IINIS, CUJUS NATUEA 3J0R~
BOSA ILLUSTRATUR
T A B U L A I ET 11.
Piima haec tJibiila repraefeiitat aiueriorem fuperficiem cordis
hominis adulti, tanto fimul cum pericardio inflammationis gradu
afFecti, ut hoc pericardium primo intuitu deficere videretur; quod
tamen, majori cura examinatum, in hac anteriore cordis parte per
pfeudo - miembranas, a tranfudatione vaforum pericardii et finium
coronariorum in extima membrana ipfius cordis exhalantium
productas, cum ipfo corde junctum apparuit; non tamen ita fir-
mo nexu, quin faltem pro maxima parte , postquam incifionem pe-
ricardii feceram, u corde folvi potuerit; ita ut, recUnata latera
verfus foluta hac pericardii parte, fuperficies ventriculi utriusque
cordis floccis fibrofis fere tota obfesfa appareat; hocque con-
fpicitur in dextri ventriculi laterali parte tota ita, ut et in au-
rjculae fuperficie iidem floeci fibrofi inllar villorum appareant;
quod quoque locum habet in finistro ab apice cordis usque ad fu~
periorem bafeos lateralem partem ; in medio vero bafis a peri-
cardii concretione fubftantia cordis libera est, ubi fcilicet arte-
ria puhiionahs ex dextro et aorta ex finistro ventriculo oriun-
tur; fuperficies autem ipfius cordis indurata et fere cartilaginea
est, quod hnea femicirculari notatur, ita ut neque a fibris car-
neis neque a vafis majoribus ullo modo feparari potuerit; in ambi-
tu totiu.s cordis confpicitur pars reclinata pericardii, crasfitie val-
F A S c I C U L U S T R I M U S.
de aucti; non vero tanto indurationis gradu afFecti, quantum locum
rhabet in posteriore cordis fuperficie, quae in fecunda tabula exhi-
betur. Confpiciuntur enim hic non nifi irregulares admodum laciniae
membranarum pericardii et mediastini, quarum partium nexus cum
corde indisfoiubilis est; cartiiagineam ferme duritiem habent, et
in unam durisfimam fubftantiam omnia inter fe concreta viden-
tur, ut mirandum fit, vitam tamdiu protractam fuisfe, ut vis-
-cLis hoc vitale iti tantam degenerationem tranfire potuerit, nec
vita prius fit finita.
Interim non femper phoenomena morbi acuti obfervata funt m
aegrotis, in quorum cadaveribus per examen anatomicum ejusmodi
degenerationes partium detectae funt, ac fi acuta inflammatio
cordis et pericardii esfet praegresfa. Etenim obfervationem fe-
■cimus in disfecando cadavere viri, qui a prima juventute, licet
ad externum habitum lanisfimus videretur, jam fymptomata mor-
bofae actionis organorum respirationis pasfus fuerat; deinde vero
morbo catarrhaii cum fordium in primis viis et inflammationis pul-
raonumfignis laboravit, ex quomorbo quidem in fanitatem restitu-
tiis videbatur, non vero fme difficili femper respiratione, quae
augebatur, postquam anno fequenti fcabie correptus , bieniiio post
febre biliofa cum fumma pectoris anxietate kboraverat; quae
quidem pectoris mala ita quotannis aucta fucriint, ut faepius
fanguinis misfionibus repetitis vita ejus feivari et mifer a fufFo-
^catione fic iibexari debuerit. Atque ita fl:atus hujus viri, quotan-
nis magis urgentibus fymptomatibus, quae colorem lividum fa-
ciei cum fummis doloribus et anxietate fecum ferebant, in pejus
mutabatur, ut anxietatibus et doloribus ad fammum perductiSj
tandern exfpiravreit.
■Aperto thorace, fuhlatis flerno et castarum partibus anterioribus,
2
■f
1 c 0 N. U M A N A. T 0 M I C 0 P A T H 0 L 0 G I C A R U IST
eor maximum mox fub pleiira afparuk,, ifca ut ejus mole pulnio.^
nes represfi per pfeudo--membranas eum pleura esfent concre-
ti, quamvis interna eorum fubftantia fana videretur.
Aperto pericardio patuit, hoc per omnem ambitum cum corde
per pfeudo - membranas conjunctum esfe, uti externa ejus fuperii-
eies etiam concreverat cum adjacentibus partibus;; cor ipfum du-
plo folito majus erat, et inflLammationis ftatum monftrabat cum ma-
culis gangraenofis. SiiiEs^- dexter praecipue fummam expanfionera
fubierat, et ventriculi membrana externa cum fibris fubjacentibus
i>pfis disrupta et degenerata erat.
Praecipua quoque abdoniinis viscera inflammationis figna,quam-
vis non adeo gravia quam cor, monftrabant; ita ut hic jam per
annorum multorum fpatium chronica cordis- inftammatio locum-
habuerit, et cum aneurysmatis fimul in hoc viscere praefentia.
vita etiam tamdiu protracta fuerit, quae cito ceterum cum vitalis
functionis praecipui visceris adeo gravi morbo finiri folet.
Alterum earditidis exemplum nobis est fumtum ex cadavere
viri adulti, qui immodica fpiritus vini quantitate, dum fanus-
erat, fuit abufus, et vehementisfmio pleuro - peripneumoniae gra-
du, ut videbatur, correptus, in fummis doloribus et anxietatibus
jam tertio morbi die mortuus est. Ih hoc fpecimine pericardium
ab una praecipue parte cordi accrevit, ab altera liberum manfit,
adeoque non. tam pulchrae pfeudo - membranae apparent, quam
in primo, quod memoravi et deliniavi, corde; pulmones vero et
pleura vehementisfimum inflammationis gradum monftrabant, quani/
largiter inftitutae fanguinis misfiones, per venae fectiones et hiru-
dines applicatas, non potuerunt compescere.
Quartam obfervationem mecum communicavit Doctisfimus Me-
dicinae et Chirurgiae Doctor. G. Gr eeve,^ hac in urbe pfacticus..
lO
F A S c 1 C U L U S P R 1 M U
li
vetiam in Nofocomio Urbano expertisfmius. Historia erat haec.
Adolescens fere duodecim annorum , arthritica matre natus, fub-
inde haemorrhagia narium adeo vehementi laboravit, ut vix artis
auxilio compesci potuerit; debilis inde fiebat, doloribusque arthri-
ticis corripiebatur, quibus artus fuperiores et inferiores valde tu~
mebant fme notabiiibus inflammationis phoenomenis; adhibitis ali-
quamdiu remediis huic morbo oppofitis fme fructu, balneis ful-
phuratis utebatur cura levamine; inter haec exercitia nudo cor-
pore medicus, aegrotum fuum contemplatus, detexit pulfationeni
cordis admodum fortem, de quo jam aliquamdiu questus erat,
et haec pulfati© adeo vehemens fefe manifestabac extenfa per
omnem fmistrae cavitatis thoracis partem, imo etiam infra ller-
num ad dextram quoque cavitatem usque, ut nunc fatis pateret,
adesfe expanfionem cordis vel aneurysma hujus visceris. Quuni
fymptomata arthritica nunc cesfasfent, balnea non amplius adhibe-
bantur, et praefcripta fuit herba digitalis purpurea, quo quidem
.motus illi vehementiores quodammodo fuere imminuti, fed cor^
dis organicum vitium non potuit tolli; palpitationes continuo
augebantur, anxietates fummae erant, fi fupino corpore jacebat,
pedes oedemate tumefiebant, facies colore livido turgebat, dura
vires interim minuebantur quam maxime. In hoc vero (latu per-
ftitit hic morbus, donec, aliquamdiu remediis roborantibus ufus,
vires adeo recuperasfet, ut ruri eum nunc degere posfe paren-
tes opinarentur; quo medici confilio ufus, per aliquot tempus
quidem in mehori itatu et bene mitritus verfari videbatur, fed
cito augebantur omnia fymptomata, ut fummis in regione cordis
doloribus et anxietatibus correptus, quae neque venae fectioni-
bus, neque hirudinibus, neque antiphlogisticis remediis, neque
digitalis ufui cedebant; accedebant animi deliquia, facies tumi-
disfima , vigiliae perpetuae cum ftatu foporofo, hydrops univer-
12 I c 0 N U 'M A N A T 0 M I C 0" - P A T"H O L 0 G I C A R U"M
falis, ita ut post biennii miferrimum ftatum, aetatis anno xiv
vita cesfaret. Aperto cadavere, apparuit ingens aneurysma cor-
dis, quod, pulmonibus in arctum fpatium represfis, fere totam
cavitatem thoracis replebat, dum fimul patuit, vehementem in^
flammationem cordis et pericardii locum habuisfe; hae enim par-
tes inter fe adeo cohaerebant, ut primo intuitu dubium vide^
retur, an deficeret pericardium, quod etiam in fua externa fuper-
ficie nonnullas pfeudo^-membranas appendentes habebat et in omni
ambitu crasfitie auctum confpiciebatur.; non vero ubivis aeque firmir
ter cordi accreverat, et quamvis totum cor naturalem magnitudi-
nem ingentem in modum excederet, expanfionem maximam fubiis-
fe videtur finus posterior, qui anteriorem plus duplo volumine
fuperabat, dum arteriae magnae praecipue aorta refpectu cordis.
valde erant angustae.
Reliqua viscera naturaliter eonflituta inveniebantur.
Videtur igitur hic aneurysma cordis, et praecipue fmus poste-
rioris, morbum primarium conflituisfe, ejusque fymptomata et tur-
bas in circulatione per reliquas cavitates et tandem inflammatio^
nem et degenerationem pericardii produxisfe, quae et pleuram
pulmonalem et membranam externam cordis ipfius in confen-
fum morbofum traxit.
<1 (»
-ocr page 14-F A S C I C tJ L U S P R I M U S. 1-3
T A B U L. A E li
Gor ciim pericardio-, vehementi inflammatione afFectum, a parte
anteriore confpiciiiim.
aaaaa Superficies anterior ventriculorum , a qua pericardium fe-
paratLim est, pfeudo-membranis ubique obfesfum.
hhhh Pars hujus fuperficiei, in qua pericardium deficere vi-
detur, et quae ita ab acuta inflammatione libera- appa-
ret, videtur membranam extimam Gordis conilituere; fed
haec omnino dura et fere cartilaginea est et cum libris
cordis et vaforum majorum originibus adeo firmiter con-
Greta, ut prorfus ab his feparari non potuerit; fed unam
cum his partibus fubftantiam conftituere videatur.
ec Origo vaforum majorum, etiam inter fe et cum pericar-
dio concretorum.
dddd Partes pericardii crasfitiei infignis dependentes, feparatae
a fuperficie cordis«
& Auriculae dextrae cordis pars, etiam figna inflammationis
exhibens, quia tota pfeudo - membranis tecta est.
14 IcO N UM .AN ATOMICO -P A JHOL.O GIC AR:y
T A B U L ,A E 11.
Haec tabula ejusdem cordis fuperficiem posteriorem monflrat^
Laciniae pericardii, a parte anteriore aperti, quae liie
dependentes confpiciuntur.
l Exterior abfcisfi pericardii fuperficies, etiam pfeudo-
membranis vestita.
cccc Partes posteriores pericardii cum fubflantia cordis et
vaforum majorum, induratione post inilammationem con-
cfetae; cum quibus vero omnis posterior, fed minus
indurata et degenerata, pars pericardii, firmiter tamem
cohaeret et cum parte posteriore cordis concrevit.
F A S C I C tJ L U S P R I M U S. 1-3
INFLAMMATIO 3IEMBRANAE PUMIONm
T A B U L A IIL
Exhibettir hic portio magna purmonis dextri hominis adulti,
cujus cadaver accepi licet aliquid de historia morbi ad meam cogni-
cionem iion pervenerit. Videtur autem vehementisrima peripneu-
monia mortuus esfe homo; totus enim puhno adeo largiter per effli-
fam fibrofam fanguinis partem obtectus erat, ut cum pleura eum
penitus concretum putarem, et non nifi adhibita fumma cura,
ne ipfa fubilantia puhnonis dilaceraretur,, a fe invicem has par-
tes feparari posfe crederem. Separavi vero facile eas; etenim
pleura pro maxima parte libera erat, et folum per paucas laci-
nias partis fibrofae, ex externa pulmonis membrana productas,.
hic et illic leviter cum pulmone cohaerebat. Partem hanc pul-
monis in liquore fpirituofo fervavi, quoniam tanta copia, fic dic-
tarum pfeudo - membranarum, tota tecta erat, ut nunquam fimile
quid in ullo cadavere viderim, et fic egregie posfet infervire ad
morbofum hunc ftatum illustrandum; praeterea hoc mihi notatu
dignum vifum fuit, internam hujus puhnonis fubftantiara perfecte
liberam manfisfe a morbo, neque ullam ne minimam quidem inflam-
mationis notam monftrare, uti infpectio fpecirainis et iconis, fecun^
I C 0 N U M A N AT O M I C O -T? A T H 0 L 0 G IC A R U M
diim hoc delineatae, ad oculum demonllrat; unde patet, mem-
branam externam pulmonis tanquam veram pleurae continua-
tionem posfe confiderari, et huic fubjectam internam produci
a celiulofa, ipfa puhnonum vafa languifera et aerifera cingente.
Notatu autem dignum videtur, maximam faepe me obfervasfe dif-
ferentiam, non tantum quantitatis effufae partis fibrofae fanguinis,
post inflammationem puhnonum tranfudatione pfeudo - membrana-
rum terminatae, vemm etiam indolis et conilstentiae harum fi-
brarum, ita ut nonnunquam admodum tenacem nexum pul-
monis cum pleura produxisfent, et hae partes vix a fe in-
vicem fnie dilaceratione feparari posfent , interdum na.tura
k\ efFufis 'hisce fibris vim reproductivam adeo valentem exfe-
ruisfet, ut novum organismum vafis ditisfnnum monllrarent,
haud raro efFufa materies est tenax fatis et elastica, ut
partes ad fatis magnam distantiam invicem deduci posfint ,
quale fpecimcn egregium nobis ec<hibuit CL M. >B a i 11 i e
in fplendido fuo libro, jam antea laudato. Fascic. Jf. Tai^. IH.
Fi^. 3; c-ui finTlle fpecimen etiam in nostro mufeo fervatur.
Aliquando vero haec fubflantia effufa non adeo tenax est,
ut membranacea posfit dici, quamvis majori copia tranfuda-
tae lymphae congesta, uti in hoc nostro fpecimine locum ha-
bet, in quo omnis illa fic dicta pfeudo - membranacea fubfcan-
tia, non tantum nullam fere concretiomem inter pulmonem et
pleuram costaiem produxerat, verum hic et illic etiam foluta
ab ipfa pleura pulmonali pendebat, et erat adeo -fragilis et fria-
bilis, ut prudentia fumma opus esfet eam cum affecta pulmonis
parte integram et conjunctam fervare. Puogeniae vel empyematis
forte hic fuit initium ; nullam tamen guttulam puris in cavitate
,tota thoracis invenire potui, neque ferum ipliim effufum., quarg
F A s C I C U L U S P R I M U S.
non aliud quid haec efFufa materies mihi dici posfit, quam lym-
pha coagulabilis.
Quaenam autem fit caufa tantae diverfitatis in reproductivae vis
effectibus , difficile admodum explicatu, et non nifi ex proba-
biiibus conjecturis quodammodo inteliigendum videtur.
Primo quidem, uti in diverfis conftitutionibus corporis in fano
ftatu, diverfa est fluidorum crafis et diverfus Iblidorum habitus
atque confistentia, ita ut hic laxis, ille folidis fibris fit inftruc-
tus; fic haec dispofitio in ftatu morbofo etiam fuum influxum
habet in vaforum actionem incitatam; quae vero praeterea
remediorum, aegrotanti praefcriptorum, diverfa natura diverfaque
vitae quam obfervavit ratione etiam quam maxime mutari potest.
Aliter verifimiie in naturam partium, morbo inflammacorio afFec-
tarum, agunt remedia folita antiphlogistica, uti languiois evacua-
tiones indicatae, julapia nitrofa, diluentia, demulcentia, et prudens
regiminis directio, atque neglecta haec, vel ignorantia aegroti, vel
medici, qui morbum forte in initio non recte cognoverit; ahter
vero etiam in folida et fluida agunt, larga dofi, vel justo tempore,
vel forte ante justum tempus, praefcripta remedia mercurialia cum
opio; hoc enim fedando vaforum exhalantium impetum, illaincitan-
do abforbentiura actionein, in illa naturae operatione, qua in in-
flammationibus fuas vires exercet, magnas, pro dispofitione aegro-
tantium diverfa, mutationes producere posfunt.
Hujus vis reproductivae efrectus et varietas cernitur egregie
in fpecimine pathologico fequenti, dequo propter pulchritudinem
et utiiitatem etiam phyfiologicam inter fpecimina phyfiologica, ad
functionem pulmonum explicanda etiam utiUa, mentio facta est,
in Defcripionis nostri Mufei N®. 50. In hac parte pulmonis, in
cujus membrana externa vehemens inflammatio locum habuerat,
3
17
I 8 I c 0 N U M A N A T 0 M I C O - P A T H O L 0 G I C A Pv U M
post felicisfimam vaforum ope materiae rubrae impletionem, in
elFufione lymphae plasticae formatis vi morbi pfeudo - membranis,
tanta varietas cernitur ad oculum, ut vix verbis fatis clare defcri-
bi posfit; quam ob rem necesfarium duxi curare, ut ejus deli-
neatio exactisfima perficeretur, et icon pararetur, vivis colori-
bus omnia, quae in ipfo fpecimine cernuntur, intuentibus exhir-
bens 3 quam iconem Tabula quarta expresfam propofui..
F A S C I C tJ L U S P R I M U S. 1-3
ip
T A B U L A E III.
Hepraefentat "haec tabula inflammatione alFectum pulmonem
dextrum.
aaa Interior fubftantia pulmonis fanisfima.
hbb Exterior membrana, in qua inflammatio vehemens adfuit,
et per tranfudationem partis fibrofae fanguinis, ingen-
tes pfeudo - raembranae funt formatae, ita ut tota iis fit
tecta.
ccc Laciniae harum pfeudo - membranarum, ab inferiore parte
pulmonis dependentes, admodum crasfae.
a
-ocr page 21-I C O N U M A N A T 0 M L C 0 - P 4 T H, O L O G I C A a U M
P L E U R O ' P E R IP N E U M O NI A,
Sic igitur ih liac icone patet, quaiita diligentia Natura utatur
etiam in flatu morbofo ad id reparandum, quod vi actuofa dcper-
ditum, vel a llatu fano aberrans factum fuerit, ita ut novum ap-
paratum organicum producat, ubi normalis organismus adeo vi-
tiatus est , ut in fimplicem primaevam formam non amplius pos-
fit reduci. Per omnem enim hujus partis pulmonis, inflammationc
afFectae, fuperficiem contemplamur infignes, per tranfudatione ef-
fufam lympham fanguinis plasticam, formatas pfeudo - membranas;
hae. autem naturae actuofae et reproduGtivae viribus productae
partes in hoc fpecimine non amplius pfeudo - membranae me-
rentur appellari, fed adeo artificiofam fabricam jam acquifiverunt,,
ut cum veris membranis non tantum comparari posfint, verum
etiam cum aliis partibus organicis de artificii pulchritudinis prae»
llantia certare videantur.
Contemplemur hanc partem diligentius per omnes varietates,,
quas hic offendimus. In fuperiore parte apparet membrana cras-
fior, qua cum pleura cohaefit pulmo, in qua distributioneni re.--
cens formatorum vaforum majorum et minorum confpicimus, ita
iit membranae fanisfimae habitum et colorem haec pars jam adep-
ta fuerit CO; ad marginem vero ejus. inferiorem flavo colore fe:
(i) Vid. Tab. IV. aa^
-ocr page 22-F A S C 1 C U L u S P R I M U S.
fe distinguens fuperest fic dicta pfeudo-membrana, five lympha
coagulabilis eiFufa, in qua primordia tamen tranfitus ad magis per-
fectum organismum vasculis minimis fefe manifestant (0;, quales
etiam magis perfectae et vasculis plurimis jam inftructae partes
fimiles ad partem maxime inferiorem hujus marginis confpiciun-
tur. C^)
Similes pfeudo - membranarum partes abmptae per fuperiorem
fuperiiciem exteriorem fpeciminis apparent, in qua primordia novi
organismi, jam multo magis perfecti, vaforum praefentia fe mon-
ftrant C3). Hic etiam organismi progresfus egregie apparet in fuperfi-
cie dimidia inferiore fpeciminis, ubi villorum in modum prominent
particulae, quae pfeudo-membranis , quales in inflammatione cordis
efrufas notavimus, forma fimiles funt, fed vasculis jam plenisfi-
mae apparent (4); inter marginem vero fuperiorem, de qua pri-
mo loco fcripfi, et hanc maximam fpeciminis morbofae artificio-
fisfimae partem, occurrit omnem imaginationis vim fuperans na-
turae reproductivae documentum; praeter ftrias enim , vasculis
plenisfmias (5), ab hoc margine dependentes, canfpicimus feriem
feptem vel octo corporum, a vasculofo margine dependentium, in
quibus in circulum fibi invicem adjacentia vafa decurrunt (O;
fub hisce aliae recens formatarum membranofo - cellulofarum par-
tium figurae occurrunt, quae jam majorem confistentiam acquifi-
visfe videntur (7), dum ex dimidia inferiare parte femilunaris mar-
ginis, quo textura pfeudo - membranarum majorum terminatur,
exfurgunt coniformes partes cellulofae, etiam artificiofisfnno vas-
eulorum et nervulorum apparatu inftructae.
Huc usque delcripta phoenomena et varietates , per. vi-
CO Vid. Tab. IV. m. (2) Ibid. (3) Ibid. dd. (4) Ibid. ^r^.
(5) ibid. /. (6) Ibid. (7) Ibid. /5. (8) Ibld. //.
21
Ic 0 N UM A N AT 0 M I C O - P ATH 0 L 0 g"i C A R U M
res naturae formatrices vel reproducentes in hoc fpecimine
obfervatae , praecipue locum habent in illa pulmonis parte^
quae a pleurae continuatione producta involucrum pulmonis
externum conftituit,' et ideo .pleurae puhiionalis nomine venit.
Hanc partem hac ratione aiHci posfe, quamvis ipfa puhnonis quam
cingit, fubftantia fimili ratione, aut inflammatione, haud afFecta
fit, faepius nobis obfervandi fuit occafio, atque hoc in fpecimi-
ne pathologico, quod Tab. III. exhibetur, in fummo gradu lo-
cum habuisfe intuentibus etiam icouem patere potest; in illo ve-
ro fpecimine nulla alia, praeter fic dictam pleuram pulmonalem,
organi respirationis pars morbo correpta fuit, ita ut non tantum
fubftantia pulmonis remanferit integra, vemm etiam membrana
celiulofa propria, fub pleura pulmonali fita.
In hoc vero fpecimine verae pleuro - peripneumoniae natura
apparet, st quo modo haec etiam novi organismi conftructioneni
moliatur. Hujus ipiius puhiionis morbofi aifectio primo loco
apparet infra et inter et ante cellulofo-vasculofas pfeudo-mem-
branas, quamm fupra mentio facta est; incipiunt enim infra fas-
ciculum vaforum, qui in fuperiore fpeciminis parte confpicitur,
fefe monftrare corpuscula eminentia graniformia, alba, mbris
punctis aut marginibus notata (0, quae decurrunt usque ad me-
diam partem, ubi in tres feries ampliores extenduntur, et granu-
lorum quafi fundum conftituunt cavitatis, de qua pendere eleva-
tae et flucmantes pfeudo-membranae, vasculis plenisfimae, fed laxae
et cellulofae videntur.
'<11
Hic igitur jam locum habet degeneratio partis pulmonis pro-
priae, quae fcilicet est inflammatione affecta cellulofa membrans
|)ulmonis, fub pleura pulmonali fita.
CO Vid, Tab. ly. kkL
-ocr page 24-F A S C I C U L u s R I U U S.
Longe diverfus est in hac parce inflammationis effectiis, atqiie
in pleura; tuberculorum enim confluentium inflammatorum faciem
baec pars prae fe fert, quod ctiam in margine abfcisfo per omnem
tractum inflammatae pulmonis partis apparet CO; totus enim ille
margo crasHor factus est, quam in flatu fano esfe folet, haecque
crasfities producta videtur ab inflammatione cellularum, quae mem-
branam propriam pulmonum confl:ituunt, dum ipfa intima pulmo-
nis fubftantia, altisfime rubens, etiam cuni hac membrana proxi-
mum commercium habet et in fl:atu inflammationis verfari vide-
tur. Adeoque in hoc fpecimine praeter mirabiles vires naturae
reproducentes et formatrices, habemus manifesta figna inflamma-
tionis fummo gradu pleurae pulmonalis, inflammationis membranae
propriae pulmonum ipfmsque fubfl;antiae intimae, id est verae pleu-
ro - peripneumoniae, picturam.
(i). Vid, ibid. //.
-ocr page 25-I C 0 N U M A N A T 0 M 1C O.-P A^ H 0 L 0 c'i c A ESJ M
E X P I C A T I
T A B U L A E IV.
Iconem praebet haec tabula poitionis pulmonis, vehementi in-
flammatione alFecti.
aa Pfeudo - membranae pars, qua cohaefit pulmo cum pleura,
in qua vis reproductivae elFecta per nova vascula formata
confpicua funt.
hbb Similes pfe ido-membranae, per magnam partem inferiorem
disperfae, minus organicae.
€c Inferior pars, ex qua vasculis plenae jam hic pfeudo-mem-
branae pendent.
dd Exhibet particuias efFlifae lymphae coagulabilis, pulchro
vasculorum apparatu ornatas.
ee Magna plaga, villis vasculis impletis plena.
ff' Striae vasculis plenisfimae, pendentes a membrana fuperiore.
g Series corporum, vasculis in circulum dispofitis, notatu
dignorum, dependentium a margine vasculofo membranae
fuperioris.
h Corpuscula magis confistentia, rotunda, media parte alba,
margine rubro cincta.
U Coniformes cellulofae membranae, vasculis et nervoruni ra-
mulis inftnictae.
kkk Corpuscula dura, tuberculofa, vasculis etiam plena.
li Mar|;o pulmonis inflammati, crasfior et durior jam factus.
Fasciculus Primus.
T A B U L A V.
Longe alia ratione Jiffectus pulmo fuit in altero cafu, in quo
certe inflammatio ipfius fubftantiae pulmonis multo vehementior
locum habuisfe videtur, quam in externa ejus membrana, quae
tjuidem inflammationis etiam et concretionis per leves pfeudo-
inembranas figna exhibet, non tamen tam infignem quantitatem
partis fibrofae fanguinis efFufae in externa fuperficie monftrat;
dum e contrario interna fubftantia multo majora degeneiationis mor-
bofae fecum fert indicia. In hoc enim dextro pulmone fuperioreni
lobum fere totum vomica exulceratum videmus et omnis fubftan-
tia interna confumta, internusque hujus antri paries obfesfus est
crusta puris indurati et inaequalibus fibrillis corruptis; in fuperiore
ejus parte non nifi extima pulmonis membrana crasfitie aucta reman-
fit. inferior pulmonis etiam morbofa degeneratione affecti, fed non
ad uitimum usque gradum exulcerati, portio, per membranam cras-
fam, tenfam, inferiorem vomicae fuperioris parietem conftituen-
tem, feparata est a fuperiore lobo exulcerato et in hac pro parte
fubftantia fana remanfit, pro parte exhibet figna inceptae indu-
rationis et exulcerationis, quibus etiam majores trunci bronchia-
rum afFecti funt; minores vero divifiones majorem degeneratio-
nis gradum jam pasfi videntur.
Ut plurimum, fi vehemens haemoptyfis cum ruptura vaforum
locum habuit, et accedente febre fuppuratio nata est, tales vomi-
25
26 IcoNUM Anatomico-Pathqlogicaru
m
cae vel nbcesfiis in pulmone fequuntur, qui plerumque lethaleni
eventum habent; interdum tamen, loco convenienti fi rumpitur,
et excretio contenti puris facile fieri potest, nifi dispofitio in
phthifm in aegroto fit hereditaria, ad fanitatem redeunt, qui eam
funt pasfi; vix vero hoc locum habet, fi acris fit ichor, qui ex-
cernitur, quamvis recorder, me ad minimum bis fanationem obfex-
vasfe, alteram in puella xvi annorum, qtiae post peripneumoniam,,
a refrigerio et menfLruatione retenta, vehementi haemoptyfi fue-
rat correpta, deinde cum febre continua per aiiquot hebdo-
madas magnam copiam fputorum foetidisfimorum reddiderat, tan-
dem perfecta fanitate in hunc usque diem fructa est; al^
teram in juvene fchrophula a tenera aetate laborante, qui et
huc usque patitur cariem osfium carpi, quarn, dum puer esfet,
ulcere maxillae fuperioris etiam pasfus fuit cum non parva partis
osfis maxillaris feparatione; hic anno fuae aetatis decimo quarto,
post validam haemoptyfin ulcere pulmonis foetidisfimo, ingentem
copiam quotidie per tusfin molestam excrevit materiae puru-
lentae, acerrimae non tantum , verum etiam talem foetidisfimum
odorem fpirantis, ut vix confanguinei euni ferre posfent, quin
naufea et vomitu invaderentur; attamen praeter omnem exfpec-
tationem in huncusque diem vivit, jam annum vigefimum primuni
agens, libere fatis respirans et fanitate, qua fruitur, contentus.
27
F A S C I C U L U S P R I M U S.
Haec Tabula dextri pulmonis fuperiorem lobum exhibet.
aaaa Ambitus hujus lobi, qui crasfa, ex infiammatione prae-
gresfa, membrana cingitur.
hb Magna vomica confumta fuperior hujus puhnonis
pars.
cc Fundus inferior hujus vomicae, tanquam tenfa mem-
brana cavitatem hanc disterminans ab
Inferiore parte 5 quae pro parte fana adhuc manfit, .pro
parte parvis ulcuscuhs affecta est»
iconum Anatomico Pathologicaru
28
m
OBSERVATIO ASTHMATIS SICCI LETHALIS
ET SECTIO CADAVERIS,
.Vlulier quinquaginta fere annorura, quatuor liberorum mit-
ter, quorum minorem natu anno fuae aetatis quadragefimo quar-
to in lucem ediderat, abfoluto partu, parum vel vix aliquid lochio-
rum fluxus fuerat experta, neque mammae lacte tumuerant, uti
antea, fed coepit laborare fenfu doloris obtufi in dextro thoracis
latere cum tusfi ficca et refpirandi magna difficultate. Mariti fui, qui
erat Pharmacopoeus , diu ufa fuit confilio, qui fimplicem catarrhuni
hunc morbum habens, uxori fuae per longum temporis fpatium
remedia folita pectoralia, uti ea vocabat, exhibuit, radicum emol-
lientium fcihcet herbarumque fimilium infufiones. Quamquam vero
etiampost puerperium, protracto horum remediorum ufu, in fani-
tatem quodammodo restituta videbatur, tusfis tamen perftitit perti-
nax et oppresfionts pectoris atque praecipue lateris dextri fenfus,
nequelactis fecretio ulla obfervata est, neque menftrua fuo tempore
redibat purgatio. Medici igitur tandem confilium^ petiit, qui mox
venam fecari jusfit, eaque fme levamine repetita, veficatoriuni
emplastrum pectori applicavit, locoque inflifionum pectoraliuiB
julapia cum nitro et oxymelie praefciipfit;, neque tamentusfis, ne-
F A S C I C U L W S P a I M U S. 2p
que respirandi difficultas etiam hisce remediis minuebatur, quin
potius quotidie haec fymptomata majores creabant molestias, et
appetitus, qui antea adhuc bonus erat, etiam prorfus cesfabat,
et tandem macie confumta, postquam per quinque annorum fpa-
tium et ultra laboraverat, menfe octobris anni MDCceiii meum au-
xilium rogavit. Tusfis jam erat perpetua, non admodum violenta,
fed brevisfiinis intervallis fere continua, nulla reddebat fputa, ne
mucum quidem; respiratio erat brevisfima, anhelofa, facies livi-
dum habebat colorem, pedes oedemate tumidi erant, pulfus erat
irregularis, debilisfimus, faepisfime Intermittens, digestio iniqua
propter perpetuam circa praecordia anxietatem, alvus fatis naturalis,
parcisfiraa vero urinae excretio.
Indoles mali post tam longum temporis fpatium, remediis parum
valentibus, in organis, vitali functioni dicatis, fedem habentis
atque in diem in pejus ruentis, non admodum clara cognitu mihi
quidem videbatur, putavi tamen, degenerationera morbofam fub-
ftantiae pulmonis post inflammationem chronicam, nulla arte fupe-
randam, hic locum habere, rogatu igitur mariti et aegrotantis pi-
lulas praefcripfi exGummi Ammoniaco, fucc. infp. cicutae, Hquiri-
tiae, extr. dulcamarae, pulvere fquillae et tantillo aloes, quibus
primis diebus cum levamine fe uti iaeta profitebatur; urinam
et foeces excrevit majori copia, qua refpiraiidi difficultatem mi-
nui credidit. Non diu vero perftitit hoc gaudium; vires enim
jam fractae fenfim magis imminuebantur, ita ut die quarto men-
fis novembris placida mors finem faceret vjtae, tamdiu fub fym-
ptomatibus molestisfimis protractae.
Inapertocavo thoracis, cordis et puhnonis fmistri, fitus natura-
Hs erat, neque concreverat hic pulmo cum pleura, nec ferum iii
cavitatem hanc eiFufum; in externa vero puhuonis fuperficie par-
30 IcONUM AnATOMICO-PaTHOLO G I C a R U m
va tubercula disperfa erant; attamen libera haec erat, ;nee ulla
monftrabat inflammationis figna aut concretionis cum pleura,
quae itidem fana videbatur; in dextra vero cavitate magna copia
fcri praefens erat, non malae indolis, fed purisfimi, uti in fanguine
extra corpus, fecesfione fpontanea a.cruore, fe monfbrat-
Pulmo vero dexter magnam a ftatu naturali mutationem exhi-
bebat, nullatenus replebat cavitatem thoracis, in quo fitus erat,
fed in minus volumen contractus videbatur; in fuperiore lobo ex-
terna membrana cum pleura cohaerebat, licet non admodum fir-
me; exemtus vero puhno, uti in hac tabula fe monflrat, et
praegresfae inflammationis et concretionis cum pleurae fuperiore
hujus cavitatis parte notas exhibebat, per pfeudo-membranas, qui-
bus est obfesfa; medius vero lobus fcirrho induratus et con-
tractus est, ita ut fmgularem figuram acquifiverit et in apicem
tcndineum inferiora verfus abeat, qua cum inferiore lobo fir-
iiiiter connectitur. Inferior lobus etiam induratus videbatur, et
in externa fuperficie xellulas inaequales habet majores minores-
que, quae quidem primo intuitu praegresfa inflammatione pro-
ductae fuisfe videntur, fed cum ipfa quoque hujus lobi fubftan-
tia in fcirrhofim indurationem abierunt, ita ut tota fuperficies
hujus pulmonis membranam habeat induratam et crasfitie valde
auctam. Ceterum totus pulmo degeneratus et mole infigniter mi-
nutus erat, ita ut .cavitatem fuam nequaquam repleret, fed ejus
inferiorem partem plane vacuam.invenirem, postquam ferum efili-
/um esfet fublatum.
Quid in initio hujus morbi praestandum fuisfet, non fa-
tis Hquet, forte tamen magis valens curationis ratio inftitui
potuisfet, fi ftatim periti medici confflium petiisfet Pliarmaco-
|)oeus; degeneratio yero hujus pulmonis mihi adeo fnigularis
F A S C 1 C U L u S P R I M U S. 31
vifa est, ut rimilem nusquam memoratam invenerim; neque
enim ad vomicas, neque ad tubercula, neque ad fic dictam hepa-
tis fubllantiae fimilem degenerationem, fed potius ad fcirrhofos tu-
mores pertinere videtur. Quapropter ejus delineatio non inutihs
mihi vifa fuit, ut etiam hujus mali natura, data occafione, Anato-
miam Pathologicam exercentibus ulterius investigata, in posterum
clarius cognosci atque melius distingui posfit.
32 ICONUM ANATOMlCO-PATHOLOaiCARUM FaSCICULUS PriMUS.
T A B U L A E VI.
Hac tabula repraefentatur pulmo totus dexter, fcirrhofa indura-
tione affectus.
aaaaa Magnitudo naturalis hujus pulmonis, qui neutiquam
cavitatem thoracis replere poterat.
hhh Partes externae induratae membranae, pfeudo-mem-
branis tectae.
cc Superficies glabra, induratione affecta.
d Ligamentum inferiora verfus extenfum et inferiori
lobo infertum.
HLSTOMIA FLEUHITIDIS CHRONICAE CUM
HYDROPE THORACIS LETHALI, ET
EXAMEN CADAVERIS.
T A B U L A ViL
Anno MDcccxiv, xxv diemenfis Aprilis, confiliiim meum ro-
gabat vir fexaginta quinque annorum, procerae corporis ftaturae et
vitae rationi non admodum regulari asfuetus; faepius enim aeris
injuriis, itinera parva faciendi caufa, erat expofitus et ad frigus
pellendum, quamvis non ebriofus esfet, nimis frequenter haus-
tum fpirituofum ingerere folebat.
Nunc querebatur de dolore pungeiite lateris dextri, cum dif-
-ocr page 35-ICON0M ANATOMlCQ-PATHOLOGieARUM
ficili respiratione; pulfus erat celer, durus, non plenus, fed
potius contractus, cum tusfi continua molestisfima; inftituebatur
misfio fanguinis unciarum feptem, et decoctum praefcribebatur
pectorale cum nitro et oxymelle fimplici.
XXVI. die. Sanguis misfus nulla inflammationis praefentis figna
monftrabat, erat e contrario quodamraodo disfolutus, quare, ma-
nente tusfi et dolore, veficatorium applicabatur, et decoctum
praefcribebatur diaphoreticum.
xxvii. die. Tusfis non adeo molesta, dolor inimimitus in la-
tere, febris levis, alvus naturalis, fed querebatur de dolore pe-
dum; putans forte materiem ad pedes fe velle determinare, quae
rheumaticae vel forte podagricae indolis esfet, pediluvium vel
balneum pedum fuafi, et ut pergeret remedio diaphoretico uti
cum regimine et diaeta aatiphlogistica.
xxviii. die. Querebatur de excoriatione digiti majoris pedis dex-
trij in quo jam aliquot dies abhinc dolorem infolitum perceperat;
pedem examinans detexi ulcus fordidum foetens in digito, cum
oedemate totius pedis; tusfis rara nunc erat, dolor cesfaverat,
respiratio erat lib&rior, lingua impura, alvus tardisfima; eccopro-
tica jam jungebantur leniter diaphoreticis, et ad furam veficato-
rium parvum applicabatur, fcopo ibi artificiofam fuppurationem
ope ung. Thimeleae excitandi; natura vero noluit in hoc opere
obedire artis confilio, claudebatur contra quotidianam ftimuli
applicationem, et oriebatur fponte altera apertura in tibiae ante-
riore parte. Aegrotus nunc paulo fefe ad fanitatem accedentem pu-
tabat, fed iterum magis de dolore pedis questus, vitam fedenta-
riam et valetudinariam egit usque ad diem xxii menfis Maji,
quo dolor in pede cesfabat, fed magna vehementia occupabat
eundem locum in latere pectoris dextro, quo in initio morbi fedem
habuerat, cum molestisfima tusfi et respiratione admodum brevi
34
et diificili. Quamvis jam esfet multo debilior, vehementia fymp-
tomatum indicare venaefectionem mihi videbantur, qua inftitu-
ta, levamentum jucundum experiebatur; fanguis erat crusta inflam»
matoria tectus, cruor fatis conftans et proportio feri bona; per
tusfim fputa fanguine tincta excernebantur; conabamur ulceratio-
nem tibiae apertam fervare; utebatur remediis demulcentibus cum
leniter eccoproticis, et ita manebat in eodem ftatu usque ad diem
quintum Junii, quo imo temporis momento tusfis cesfabat, fed
oriebatur vomitus non compescendus; reddebat enim omnia, quae
ingerere conabatur, ipfa medicamenta opiata; in hoc moles-
tisfimo ftatu, incasfum adhibitis intus et extus indicatis remediis,
.osque ad xvn Junii diem, quo ad fummam emaciationem perductum
erat corpus, moriebatur.
Aperto cadaveris abdomine, omnia in hac cavitate contenta
viscera fana primo intuitu videbantur; fed pancreas pro parte
cartilagineam indurationem fubierat, arteria pancreatica erat prae-
ter naturam dilatata, ita ut calami fcriptoris amplitudinem habe-
^et. CO
35
Aperto thoracis cavo, dexter pulmo et cor fatis fana erant;
dn cavitate vero finistra notabilis aderat degeneratio pleurae,
quae crasfitiem digiti minoris per totum tractum costarum hujus
-cavitatis habebat,. pfeudo - membranae magnae ipfms internae fu-
«perficiei appendebant, effluente incredibili copia ferofi rubicundi
humoris; puimo in hac cavitate deficere videbatur, quod mira-
bar primo intuitu, fed accuratiore examine et fublata omni aqua,
hic pulrao in admodum parvam raoiem erat mutatus, adjacens
tanquam corpus oblongum, non ultra tres digitos latum, corpori-
•bus vertebrarum dorfi, quorfum certe effufo ex, inflammationem
Ci) Conf. fpeclinen in deforiftiont Mufci Bostri N". 1054.
5. 2
-ocr page 37-IcoNUM Anatomico-Pathologicaru
pasfa, pleura ferofo humore, eoque fenfim aucto, compresfus
erat. CO
. Pleuram feparavi etiam a costis et musculis intercostalibus, quod
non facile peragere potui; erat enim tota membrana indurata et
crasfitie, C^ comparetur cum fpecimine ejusdem membranae fa-
nae COjj incredibilem in modum aucta, et quafi cartilagineis
concretionibus cum musculis intercostalibus nexa; uti pars hu-
jus membranae, quam, fervatam in liquore, delineandam cura-
vi 5 monftrat atque Tabulae VIL iconibus iHustratur.
(1) Conf. defcriptio Mufei N". 991 et 992.
(2) Confer. iconum Anat. phyriologicarum Fascic. I. Tab. IIL Fig, III.
m
F A s C 1 C U L U S S E C U N D U S, S7
L
Pleuram membranam exhibet, periosteo costamm et muscu-
lis intercostalibus feparatam, praegresfa inflammatione quam
maxime a ftatu fano recedentem.
aa Superior pars fatis glabra et non adraodum iirmiter cum
adjacentibus partibus concreta; crasfitiem vero fere ean-
dem habet, atque vicina et inferior.
hb Eminentiae durae, quae firmiter cum costis erant concretae.
cc Inaequalitates cartilagineae, quae non fine laefione a mus-
culis intercostalibus feparari potuerunt, uti pfeudo-mem-
branae, quibus cum ccstaram periosteo haec membrana de-
generata cohaerebat, etiam admodum erant tenaces.
11.
Delineata est eadem portio pleurae, quae cavum thoracis re-
fpicit.
aa Interioris fuperficiei pars fuperior, crasfitie multum aucta et
inaequalis reddita induratione.
hh Pars media crasfior et magis a ftatu naturali recedens, pfeii-
do-membranis obfesfa.
Crasfior etiam haec pars, et pfeudo - membranis non tantum
obfesfa, fed hae in veras membranas crasfas vi reproductiva
funt mutatae.
dd Inferior pars, crasfitie quidem aucta, fed non adeo inaequa-
bilem fuperficiem monftrans.
IcoNUM Anatomico-Pathologicah^m
niHTORlA PLEURO-PERIPNEUMONIAE, POST
USUM LARGUM MERCURII CUM OPIO LE~
THALISy ET EXAMEN CADAVERI8,
T A B U L A VIIL
J. T . . . vir juvenis xxi circiter annos natiis, die xx Aprilis
aiini MDcccxiv, postquam aestuante .corpore fefe fubito et im-
prudenter refrigerio expofuerat, illudque jam antea propter immo-
deratam vivendi rationem et largum vini et fpirituoforum ufum,
faepius habuerat locum, nec penitus sliber lymptomatibus, quae
praegresfee gonorrheae erant refidua, fub vesperam febri labora-
re coepit, .^catarrhalis naturae, incipiente cum borripilatione et
dolore magno in dorfo, fefe per dextri thoracis latus extendente,
qui dolor cum fequente die non esfet imminutus, Medici con-
iiiium rogavit; hic ,ei mixturam diaphoreticam cum remedio ca-
thartico praefcripfit, quo fumto, diarrhoeam adeo gravem per
tres dies perpesfus est, ut tricies per dieia alvum depofiierit;
j.ttanien nullum levamen doloris dorfi neque pectoris experiebatur.
^Post diem tertiufn aegrotus praecipue de dolore thoracis partis
.dextrae, valde aucto,, et ejusdem partis dorfi juxta l^apulam into-
tierabili querebatur, .quibus accesfit tusfis et refpirandi fumina
difficultas; coter ge.narum erat raberrimus, pulfus incitaEtis, ac-
.celeratus , inaequalis, fed durus , non vero plenus ^ Madieus ejus^
intammatiohem asthenicam caufans ^ praefcripfit pulveres ejj merc.
.duici, qpio et faccharo; primo iic duodecito g^ana :eifirGuril
F A s C I C U L U S S E c U N li u
funirit, fecundo fedecim, terdo viginti; nullum vero fympto-
macum experiebatur levamen; fexto autem morbi die tanta anxje-
tas et refpirandi difficultas erat, ut metus fuffocationis fubita-
neae adesfet, et matutino tempore ipfi venaefectio ad uncias
feptem fanguinis mittendas inftituta fit. lioc die Medicus doctis-
fnnus, in alia urbe habitans, aegrotantis confanguineus, accesfit
ad fuum confobrinum, eumque in magno vitae periculo inveniens,
a me confilium quaerendum esfe judicavit. Accedens, inveni
aegrotum debilisfimum, pulfum vix fentire potui, respiratio valde
flut difficilis; non multum vero de dolore querebatur; fanguis
misfus penitus disfolutus erat, lactei fere coloris, ita ut nec fe-
mm neque cmorem in eo distinguere posfemus.
Morbi natura mihi videbatur non difficilis cognitu; putavi enim,
ex caufis praegresfis veram inflammationem pleurae et pulmonis
in initio locum habuisfe, quae, accedentibus conditionibus,
nunc in malignam fuppurationem vel grangraenam terminare-
tur. Infaustam igitur prognofin dare debuimus, in vitae fummo
periculo verfari aegrotum, neque ab ullo remedio fanitatis reditu-
rae Ipem nos posfe exfpectare. Conabamur ideo levare fym.pto-
mata, et hac ratione vitam, quamdiu vires naturae omnes non
fuisfent exhaustae, protrahere; quo fme decoctum demulcens,
nutriens atque confortans, ipfi dandum esfe confultum duximus,
Die feptimo Maji accefcit aliud fymptoma: Nimirum aegrotus diffi-
culter et magno cum dolore guttatim tantum urinam excernere
potuit, quare pubi impofita est fomentatio ex infufo fl. Cha-
momillae cum lacte et fapone albo; dolores dorfi et lateris
dextri non cesfabant, respiratio erat difficiilima, puifus continuo
celer et debilisfimus; pectori et dorfo appiicabatur primo em-
plastrum aromaticum de Labdano cum Camphora; postea ver@
veficatorium; utebatur nunc decocto demulcente ex rad. Ai-
S9
40 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
theae, Liquiritme, Lichene Islandico, cum faccharo lactis et fyr.
fl. Rhoeados, cui jungebantur pulveres ex pulvere gummofo
cum kerm. minerali; interim fputa vix ulla prodibant, et febris
augebatur cum delirio et virium postratione, ita ut jam in mor-
bura asthenicum, uteumque nervofum, incideret.
Die xn Maji accedebat diarrhoea, deponebat faeces aquofas noii
multum foetentes, quae adhibitis pulveribus ex radice Lopefiana
cum pub/ere Gumm. Arabici cito cesfavit, ita ut hanc infeque-
retur alvus cltufa, quae clysmatibus interdum folvebatur; additus
fuit cortex Peruvianus demulcentibus pectoralibus; dolores fen-
fim minuebantur, ,et in hoc flatu manebat usque ad primum men-
fis Julii diem, quo abscesfum formatum vidimus inter fecundam et
tertiam lateris afFecti costam ad trium pollicum distantiam a fter-
no; hoc aperto, magna copia puris, vel potius faniei foetidisfi-
mae, effluxit; nunc ufus corticis Beruviani aucta dofi adhibeba-
tur, et quotidie magna copia ichoris putridi ex vulnere fluere
perrexit. Die undecimo hujus menfis altera apertura inftituta est,
apparente altero abcesfu inter costam feptimam et octavam, quo
facto, etiam magna copia puris prodibat; haec quotidie copia
et acrimonia itacrevit, ut decimo octavo die, postquam ,per plu-
res feptimanas miferrima vita erat protracta, ^ebilitatus et emacia-
tus aeger fupremum diem obiret.
In cadaveris examine haec notatu digna videbantur.
•Sublatis et diduccis integumentis commuoibus videbamus:
Costas, tertiam , quartam , quintam et fextam, carie affectas;
Oiirtilagines, quo loco hae cum flerno folent necti, erant confum-
tae, ita ut nexus inter hoc et costas nullus fuperesfet.
Musculi intercostales etiam ita penitiis erant confumti,
Ht apertura magna adesfet, .qua intueri cavitatem thoracis pos-
femus.
Fasciculus Secundus.
3». Sternum etiam in laterali parte, qua antea cum cartilagi-
nibus costarum nexum fuerat, carie erat confumtum.
4". Pulmonis dextri partem exteriorem et anteriorem, ulccre
magno, plano, utcumque gangraena, afFectam vidimus et propar-
te induratam.
5*. In thoracis finistra cavitate pulmo fatis fanus erat, atta-
men cum pleara, et a parte inferiore cum diaphragmate, con-
cretus, qua parte etiam quodammodo induratus erat.
AfFectum pulmonem dextrum auferre non licuit propter
foetorem intolerabilem, et quoniam omni attactu in particulas
disrumpebatur; partes vero costarum, carie alFectarum, fervavi,
quales eas hic delineatas confpicimus.
41
42 I c 0 N U M A N A T 0 M 1 c Q- P A T H 0 i. 0 G 4 c A R U M
Partes anteriores quatiior costarum, tcrtiae fcilicet, quartae ^
quintae et fextae, cum fuis cartilaginibus.
aaaa Costarum extremitates, ferrae ope abfcisfae.
hhhb Interna fuperficies costarum, carie alFectarum.
ccccc Partes pleurae et musculorum intercostalium, ulceratio-
ne interna confumtae.
ddd Cartilagines, etiam ulceratione laefae et pro parte totae
confumtae.
E
F A S C 1 c u L U S S E C U N D U S* 43
€OMPRESHIO OEmPHAGI HUPERIORIH PARTIS,
PER INDURATAMET MAGNITUDINE AUCTAM
GLANDULAM TIIURIOIDEAM, PROEABILI-
TER DYHPHAGIAE LETIIALIS CAUSA,
T A B U L A IX E T X.
In disfectione cadaveris feminae adultae , quae videbatur circi-
ter viginti annorum, anatomicis demonftrationibus destinati, cujus
morbi indoles et mortis caufa mihi non fuit reiata, inveni om-
nia viscera thoracis et abdominis in iano ftaiu conftituta, prae-
terquam quod ventricuius et intestina tenuia vacua erant^ crasfa
pauca continebant fcybala; corpus autem totum macie confum-
tum erat; detexi vero ad anteriorem colli partem notatu dignum
tumorem, quem igitur, fublata cute, accuratius examinavi, ejus-
que caula haec erat: Ad interiorem laryngis partem videbatur cor-
pus durum, in duos lobos dextrum et finistrum media linea di-
vifum, quod erat glandula thyrioidea permagna et durisfima;
in anteriore parte non penitus pendebat, fed fere usque ad
divifionem asperae arteriae in bronchia in cavitatem thoracis de-
fcendens. Iramisfum deinde inliquorem, quo fervatur, valde con-
tractum et furfum retractum est, ita ut multo minus nunc de-
pendeat. In posteriore vero parte ejus margines eatenus pro-
ductas esfe patuit, ut quam proxime inter fe accederent, ita ut
oefcphagus hic loci, ab iis infigniter compresfus, ad parvum fpatium
multo arctior esfet, quam. fupra aut infra eum loeum; imo vero
2
-ocr page 45-44 Ico^^VMANATOMICO^Pathologicaiium
arctisriiTiiis, uti inrpectione tvibulae decimae apparet. Sirailem
quidem in magnitudinem excretam glandulam thyrioideam nobis
exhibuit Cl. Baillie, quod vitium hronshBcde appellat (0,- ilU
vcro glandula thyrioidea non in fcirrhum durum erat. mutata,
fed aperta cultrp, ut interior fubftantia appareret, Qxhibuit, fub-
llantiara celkilofam laxioris naturae, ita ut cedere potuerit adja-
centibus partibus, easque fua mollitie comprimere non valeret;
in hoc vero fpecimine, quum dextram ejus partem, incifione
£icta, examinarem, inveni fubftantiam compactamadmodum du-
ram, nullatenus cancellatam C^), ita ut adjacentium partium com-
presfioni non tancum posfet refistere, verum etiam fua moie
easdem comprimere, atque ita eanuB functionem impedire ,
ficut certisfmie impedivit functionem fuperioris partis oefophagi,,
cui firmiter adhaerebat, adcoque ea compresfione anfam dedisfe
videtur dysphagiae lethali; quod quidem clare patuit, fimul ac par-
tes adfectas e corpore fustuli et oefophagi posteriorem partem
incifione per longitudinem apenii; hoc enim facto, apparuit, hunc
canalcm per hanc glandulam induratam et magnitudine infigni-
ter auctam adeo arctum factum fuisfe , ut via ingerendis ahmentis
eo fere penitus fuerit praeclufa (3);„ cui, post mortem detecto,,
nialo ftimma macies totius corporis. et mors tribuenda videtur.
Similes eo^iiidem tumores duros glandulae thyrioideae obfervavi.
ct faepius cuni fbusto fuccesfu, adhibitis aptis remediis, eos ad
l>enignara refolutionem perdueere mihi hcuithunc in finem fuc-
cus infpisfatus cicutae cum mercurio dulci intus datus-, dum tu-
Biorem emplastro cicutae et hydrargyri tegendum curabam, plus^
feraei egregie fcopo fotisfecit,
(i) Conf. CL Baill ie, a fcrles of engranngi accompanied 'which expldnaiimi'^
%-hich arc itneudcd to illustrate t.hc morhid anatomy Fascic. II. Fig> li»
(2> Conf. Tih. IX. (3) Conf. .Tab. X.
-ocr page 46-F A S C 1 C U L U S S E C U K D U S, 45
T A B U L A E. IX.
aaa Larynx cum parte fuperiore asperae arteriae, fibris qujifi
tendineis tecta, quibus cohaeret cum glandula thyrioideaj
magnitudine aucta et indurata.
h Glandulae thyrioideae pars dextra,
c Ejusdem pars finistra fuperior.
d Pars oefophagi.
e Portio dextrae partis incifa, ut interior fubftantia appareat^
quae est durisfima inftar fcirihi.
/ Sinistrae integrae pars inferior.
Ejusdem fpeciminis facies posterior.
a Epiglottis.
h Rima glottidis,
cccc Cellulofa tela indurata, tenax, ad omnem laryngis ambitum
adhaerens,
cU Glandulae thyrioideae partes posteriores.
e Pars finistra integra, etiam durisfima et fatis aequabilis.
/ Pars dextra inaequahilior, in qua incifio facta est, ut inte-
rior fubftantia dura appareat.
g Inferior portionis oefophagi pars, incifione aperta, ut funi.-
ma angiistia hujus canalis appareat..
Ic@num Anatomico-Pathologicarum
IMPEDITA DEGLUTITIO LETHALIS A MAXI-
MA DEGENERATIONE LINGUAE ET
PUAECIPUE PHARYNGIS,
In cadavcre viri adulti, manducatione et deglutitione prorfus
impeditis mortui, haec notatu dignisfuTia linguae et pharyngis
^degeneratio obfervatur, qualis in adjecta hac partiuni delineatio-
ne apparet.
Lingua praeter naturam in latitudinem et crasfitiem magni-
tudine aucta est, ita ut totam oris cavitatem impleret; in fu-
perficie hujus ingentis voluminis partis, incrementum etiam prae-
ter naturam confpicitur partium vasculofo-nervearum, quae om-
nem ejus ambitum tegunt; papillae enim omnes, tum rotundae
illae, quae ad linguae radicem in vicinia foraminis caeci jacent
et planae in ftam naturaii folent esfe, in hoc fpecimine multum
magnitudine .auctae et tumidiores folito obfervantur ^ tum ah'ae quo-
^ue papillae , conicae dictae, quae per omnem fuperiiciem dis-
perlae ,font, imo etiam ^otum agmen" acuminatarum minorum,
,quae in dorfo hnguae, in ejus apice et laterahbus partibus, fibi
contiguae funt et in ftatu naturah exquifitiori gustui inferviunt,
'in hac hngua multo fpectabihores fohto fe monftrant, et ipfa
radix hnguae durisfima est, et fere cartilagiais fohditatem habet.
"1'otum palatum molle, permagnum , tumidum, cum tonfiilarum
glanduljs induratis, per medium foriice divifum est et expli-
m
FASClCULUi Skcundus. 47
catmn^ ct fie toiirillae marvimae et dtirisfimae iii confpcctiiin
diictae iuiit, quamra dextni iiitegra relicta est, finistra, inci-
fioiie facta, internam iubfl-antiam caTtilagini rimileni moniirat,
Pharynx autem praecipue iiiorbofam ftatum indicat, ut vcl
hoc folo mors certa produci debuerit; per longitudinem, enim
haec incifi raonftrat in fua interna fuperficie quam plurimos as-
perrimos tumores induratos, imo tota haec interna fubiiantia pro
parte fcirrhofi, pro parte cancro exulcerata videtur, dum tuni-
cae oranes adeo crasfae et durae factae funt, ut forlice acuta
vix perfcindi potuerint, et cum glandulis induratis indisfolubi-
11 nexu esfent concretae, Oefophagus porro infra hanc infig-
nem degeneratam partem fitis fanum habitum prae fe fert, licet
plicae longitudinales quodammodo auctae iiumero et magnitu-
dine videantur.
Uti praecedens igittu' fpecimen exemplum exhibet dysphagiae
a compresfione fuperioris partis oefophagi, per vicinam partem,
quae degenerata et magnitudine aucta fuerat, dum ipfius oefo-
phagi fubftantia integra manfit, et fola mechanica compresfione
ejiis capacitas imminuta fit; ita hoc degenerationis ingentis fub-
ftantiae hujus canalis exemplum eodem fere in loco monftrat,
quod notatu dignisfimiinj est.
48 I C 0 N U M A N A T 0 M I C 0 - P A t H O L 0 G I C A R U M
T A B U L A E XL
Lingua cum pharynge, parte oefophagi et asperae arterr^c. .
aaaa Linguae dorfum, admodum latum et papillis conicis,
discretis, pulcherrimis obfesfum, erainentibus prae
acuminatis minoribus.
hl Papillae obtufae muciparae, in ambitu foraminis caeci dis-
pofitae.
cc Bafis five radix linguae indurata, cohaerens cum osfe
hyoideo.
4d Epiglottis.
ee Tonfillae, cartilaginis duritiem habentes, dextra incifione
apertae.
ffff Interior fuperficies totius pharyngis et initii oefophagi,
eminentiis cancrofis penitus obfesla.
gg Pars fuperior oefophagi, qui fanus videtur. - . .
hh Aspera arteria.
i Pars arteriae aortae.
F A S C I C U L IT S S E C U N P 0 r.
9BSERVATI0 DY^PHAGIAE LETHALIS A BEGE-
NERATIONE MEDIAE PARTIS OESOPHAGI,
IN VinO QUINaUAGINTA ANNOIIUM.
T A B U L A XIL
H icce homo quotidie fpiritus junipcri fimplicis modicam
quidem quantitatem fumfit, nunquam vero nimio ufu ebrio-
fus, egerat vitam fedentariam et fuerat perfecte fanus us-
que ad annum duodequinquagefimum, quo initia mali perce-
pit. Quum faepe contra descenfum alimentorum, quae ad me-
diam thoracis posteriorem partem obllaculum ofFendebant, ven-
triculus flatus fuperiora verfus expellere conaretur, et fmiui
multum muci oris cavitatem verfus determinaretur, putavit ho-
mo, niucum tenacem caufara esfe, cur non adeo faciie deglu-
tire posfet atque antea, et flatus, in ventriculo praefentes, quo-
que fuum conferre, ad descenfum alimentorum diiSciliorem red-
dendum; qua propter amaram quandam mixturam fpirituofam
aromaticam carminantem addidic fuo quotidiano haustui junipe-
ri, quo fumto, putabat niox, ventriculum, non adeo flatibus
expanfum, facilius alimentorum descenfum permittere , dum pitui-
i:ae excretio €tiam niinui videbatur j non autem diu illud fymp-
49
50 ICONUM ANATOMICO-PATHaLOGICARUM
tomatam apparens levamen experiebatur mifer, fed locus afFec-
tus fenfim magis refistebat, et dolore fnmil a tranfitu eorum,.,
quae descendebant, afficiebatur, anxietatibus interdum fummo gra-
du accedentibus 5 cum rejectione eorum, quae deglutire conaba-
tur et antea deglutire poterat. Tandem ad fummum gradum ema-
ciatus et debilis me adiit. Ex iis, quae mihi retulit, facile jam
vidi, malum non tantum non posfe curari, fed brevi fore funes-
tum, ne autem, in tristi hoc ftatu, auxilium meum mifero immi-
fericors negare velle viderer, demulcentem ipfi mixturam cum
Gummi arabico, fucco infp. Cicutae et fyrupo Altheae praefcripfi,
quam autem aeque minus atque lac, quod folum ipfi nutrimen-
tum jam per aliquot hebdomades fuerat, ulterius ad ventriculum
ducere potuit; adeoque brevi post, quam ad me ven^t, mor-
tuus est.
In examine cadaveris nulla pars in toto corpare fuit non ad
fiimmum gradum emaciata; nulla, praeter oefophagum, ali-
quam a fana ftructura mutationem praeter extenuationem mon-
ftrabat.
Oefophagus in fuperiore parte erat fanus; ad divifionem vero
asperae arteriae in bronchia induratus et cum glandulis atris
Vefalianis etiam induratis concretus; inde ad quatuor digitorum
latitudinem confpiciebatur canalis induratio cum aucta crasfitie
tunicarum, in inferiore parte parumper folito crasfiores erant
tunicae, nondum vero induratae; cardia quoque libera erat a malo ^
et omnis ventriculi fubftantia fana.
■ Sublatus ex corpore oefophagus atque per longitudinem aper-
tus, mutatam hujus partis indolem ulterius illustrabat ; non tan-
tum enim glandulae adjacentes erant induratae et compresfione
angustiam hujus partis producebant, verum etiam ipfae tunicae
F A s C 1 C U L U S S E C U K* D U S.
51
hoc loco durae et crasfitie auctae apparent, et intima tunica
praecipue inflammationem et gangraenam pasfa confpicitur, prae-
gresfa inflammatione chronica et ulceratione acri, quae mala for-
te in initio potuisfent averti; fenfim vero prava domestici fui
remedii actione, indoiem mali malignam et lethalem ipfe in-
fcius mifer reddidit»
a
-ocr page 53-52 icqnxjm Anatomico-Pathoi.ogicaeum Fasciculus Secundus,
Exhibet partem magnam oefophagi morbofi, ita iit iter aiimeu-
tis ad ventriculum penitus impeditum esfet.
aaaa Pars fuperior fana, inferiora verfus fenfim arctior facta.
bhhh Pars interior morbofa, arcta et ulceratione alFecta.
cccc Tunicae induratae, concretae cam glandulis adjacentibus
etiam induratis,
Inferior oefophagi pars^ fatis bene adhuc conflitiita®
ANATOMICO-PATHOLOGICARUM
FASCICULUS TERTIUS.
DYSPHAGIA LETIJALJH, A MORJiOHA PARTIS
INFERIORIS OESOPHAGI PROPE CAU'
DIA31 CONDITIONE.
r
ir Lxviii {inr.os natus, inodestu"?, di'igeiisin rno opere, qui
coactus erat fe«-e perpetuoad ignem ftare , ranto graJu f^Tventem,
ut cuprum fundere, ex eoque fufo diverfis utenfilibus formam dare
posfet. Ne fubito nimis rcfrigcsceret, haustum fpirituofum fiepe
fumfit; niinquam vero ebrius, iatis lamis tt ccrporis habitu piu-
gui vixit iisque ad annum cjus aetatis fexagef.mum quintum, qua
tempcre queii cocpit de tusfi mulesta, qua fputa mucojHi, faa"^
IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
f;uine tincta, prodibat, pulfus ejus erat plcnus et durus, ita iit
ftinguiiiis misfionera ad uncias octo ncccsniriam judicarem; pnie-
fcripfi etiam julapimn antiphlogisticum, ex nitro, oxymcile fimplici
Gt aqua hordel; tuni^'i^n{im'cesiavlt tusfis--et fhnus videbatur;
brevi vero pbsc rcdibat tusfis, dum Tniiur quereBatiir de dolo-
re circa praecordia, fi cibura rolidiorem deglutiverat, quod malum
r^m^diis demujcentibus et refolyentibus tollere frustra conatus
fiiiV pergebat tamen femper diligens in fuo opere et abfdniiit
prorfus ab ufo fpirituofi potiis; malum vero pedetentim majores
molestias attulit cum tusfi niolestisnma, reddebat qUoque fiepe,
quae degkitire vcllet, ita ut jam mihi fuspicio nasceretur da
topica pulmonis non tantum, verum etiam oefophngi, affectione;
quam quiaem aiFectioncm intubercuHs puhnonis et infirctibus glan-
dularum oeibphagi confistere putavi; praefcripfi ergo pilulas cutn
gummi ammoniaco , extr-arto dulcamarae, fucco infpisfato cicutae Ct
liquiritiae., additis granis aliquot mercurii dulcis et fulphuris aurati
antimonii, quo reniedio adpo fiiusto cum fuccesfu fuit ufus, ut
menfe Majo ahni mucccxxv nullas fe molestias fentire proiitere-
tur; tusfis non adefat nifi iriterdum levisfima, omnia facile deglu-
tiebat, et haec in ventriculum depellebantur, ita ut eum fanatum
etiam credens diaetam eucMvma'm GomTfiendarefn'cum abftinentia ab
•r
ufu omnium calidorum aut fpirituoforum. Anno vero infequente
MDCccxxvi menfe Augusto ad eum me arcesfebant confanguinei,
quo tempore iterum de molestisfima' tusfi, cum ievi dolore in
dextro latere, qiterebatur et fenfu anxietatis circa praecordia;
pulfus erat durus ct plenus, alVus tardisfma, appetitus nullus;
post unciarum vii fanguinis misnonem. praefcripfi remedia refol-
ventia cum laxantibus alvum, quibus, foltitis multis duris faeci-
bus, fe multum levarninis expercum esfe profitebatur; manent^
vero tusfi et diiEcili 'alimentorum depuUione, casdem pilulas cx*'
54
hibui, quibus antea cum tam felici fuccesfu ufus fuerat; fed
vo:is nunc non responderunt; nam difficilior niuko fiebat iilimen-j
tomm depulfio, reddebat ea quotidie cum magna muci copia,;
ita ut fenfim etiam potus demulcentes, fnnulac ore esfent inges» ,
ta, redderet nihiVque retineret, nifi mixturam mercurialem;
Plenkii, quo remedio fefe feinper iev^atum feritire proHtebatur,
donec etiAm hoc non ampiius ingeri poruerit, - et macer admo-
dum atque debiiis tandem placide exfpirarit.
In cadaveris examine mali fedes detegebatur; abdominis^
cnira viscera iatis bene conftituta erant, neque hepar, nec
lien, filiquid praeter naturam monflrabanc, intestina fana, fed aere
exparsfa, inveniebancur, maxima ventricuU pars quoque fma erat;
detexi vero ad cardiam duritiem quamdam, quae, ut ultcrius in-
nctesceret, thonicis cavum aperui, quo facto, dexter pubio non
liber a concrecione cuni pleura apparuit; fmistcr fhnus erat
ct iiber, cor quoque bene conftitutura apparebat; in arcu vero
arteriae aortae, ejusque pariEe .detcemicnte, membranns ejus, hic
et illic in osfeas infulis mutatas, inveniebam; has auten partes
fustuli, ut oefophagi fcus in confpecium duceretur, relicto
€tiam dextro niorbofo puhnons ; nunc mox appatuit maU fedes
ct mortis criuili; oefcphagi pars omnis fupericr p.aeter naturani
ampla reddita erat; ad quatuor vero digitorum lupra cardiam hi-
titudinem tactu detexi iadurationem notabilem, dum haec pars
indtirata cum dextro puhnone iirraitcr concrcverat; nperto inci-
fione per longitudinem oefophago usque ad vcntriculum, in
fuperiore dilatat.i parte inveni plicas nullas longirudin.iles, fed
riequalcm et glabrani interiorem fuperficicni, cminentibus plurlbus
glandulis muciparis, niagnitudinis iriajoris, qurim in (latu fmo,
corifperiam; indurata vero pais infiar cartlaginis difcisfioni refistc-
bat ec puiulenta materie intus clfesfa, '^uam cuidem materiem
8, 1
55
55. IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
aifiindi, detcxi pcr fcratncn, digiti minoris arppIitiidincRi habens^-
quod duccbat ad vomicnm, in pulnionc dextro praefcnteni: ex-
tendebatur haec indurntio usque ad iniiiura vcntriculi, ita ut
cardiain etiam penitus occuparet; ventiiculi vero ipfius fubflantia
mannt integra.
Dih:tata videtur fiipcrior cerophngi pars eo, quod retenta in-
gesta, quae per angustias afFcctae portionis ulter"us defcendere
ncn potcrant, in ea sliquamdiu remnnferant eamque mechanica
presficnc pedetentim praeter naturam amplam reddlderant»
F A S c I C U L U S T E R T I U S, 57
E X P L I € A
I O
X
T A B U L A E XilL
aa Oefophngi pars faperior, delctis plicis longitiidindlibus ^ val-
de ampla.
llf Oefophagi pars , a qua incipit indiiratio et iilceratib,
cc Glanduiae disperfae eminentes, per omnem intcrnani oefo»
pbagi fuperficiem folito majores.
iJd Parietes indurati, uti fe habent in finistra canalis parte.
ee Portio pulmonis dextri, in qua vomicaadest, cumhaccom»
municat cavitas oefophagi per foramen, f, quod in dex-
tra oefophagi parte adest, ubi etiam oefophagus
ff Indurams et ulcere corrofus invenitur.
gg Cardia etiam induratione alfecta et arctisfima,
b/i Portio ventriculi relicta, quae integra snanfit^ uti tota ejus-
capacitas fana erat.
IcoNUM Anatomico-Patholociclarum
IIISTOEIA DYSPIIAGIAE LETHALIS, ET
&ECTIO CADAVERIS.
ir fcxngenarius, procerae corporis flaturac, bcni hnblms,
fedeotariam vitnm horologiis reparandis femper agens, nulli vitae
raticnis vitio deditiis, nifi quod fiepius per diem potii infufionis
fabarum caifeae delectaretar, et quidem eo lubentius eam ingere-
ret, quo raajori caloris gradu ferveret, unde tandem f^ictum e?t,
ut laboraret aliquamciu dolore obtufo circa praecordia, et fen-
fum ponderis expenremr circa regionem dorfi, cum teiifione'ad
pectus et respiranci difficultate.
Cunibat hunc viriim cuiditus et imiltoriim nnnorum experien-
tla peritus niedicus. Hic vero puiavit, haec mala omnia origi-
nem debere perfpirationi impeditac, qua, uti ajebat, materies
rheumatica ad viscera thoracis esfet repuliii; adeoque post nmgui-
nis evrcunticnem ope fectionis venae, remedia diaphcretica cum
nicro aegroto praefcripfit. Ncn imminuentibus pcst haec fympto-
ir.atibus, denuo vcnam fecari jusdt et fanguinera ex ea mittere,
decitque po£tea remcdia nperientia et dinphoretica, aique emplas-
trum e caiithaiicibus pcctoii i^ppTicuit; postqunm in veficam
elata co esfet epidermis, qucdammodo imminutae erant ilhic mo-
lcstae fenfationes; non vcio penitus fublatJic, imo illa iipparens
remisfio fymptomatum mn cr:t ccntinua, fed brevi temporis
fpatio eadcm illa redlermis:, cc cum his cii;;m alia multo pejoris
notae.
F^A S C I'C U % IJ S T E R T I U 8. ,
-^^Giiiii fenfu enim iro prcsfionis jiincms -nunc erat dolcr,.qui
inaxime nugebatur, fi llacus aut ructus fupcriora verfus furgereiit^
cura illis ructibus raucus fdbfairLis ad fiiiices adrcenclebat, eoque
os replelatur faepius pcr diern. Difficilius quam antea, quae in-
gererc vc-llet alimenta, ventriculum verfus defcendcbant; fluida
Vero fiicilc latis, cibi tiiulto diiTicilius depallebantur; deiiide etiam
plane^defcendere non potuerunt et plerumque per os redibant curq
magnd in pectofe dolore, quo tocum corpU3 multum afficiebatur,
et'quoiiiarsl vix ul!a aliineDEa caperet, confLimebatur fenfim ma»
cie, et vires miiiuebanLur, ut tandem fellae vix infidere amplius
Fosfet. Interim propcfiU tcnax mcdicus pergebat praerciibere
talia rcmedia, quae -apca fibi videbantur ad materiem ilLim rheu-
xnaticam, in praecordiis haerentcm, fcivendarn, atque per cutem
ait Uiinae vias expcllendam; quum aurem ejus conamina non
faustum, fed in dies magis infelicem effjctuni baberent, tan-
dem rogabar, ut hunc aegrotum examinarem; cui rogatui eodem
die fitisfjci et cum medico de 11:atu nio^bi collocutus fum.
Jam vero eo pervenerat malum, i;t nec boii manducad, neque
potus uUi per oefophagum defcendere posfent, fed omnia, quae
ingerere conabatur, repelierentur cum muco corrupto et acri aci-
do humore, imo hunc ejectum humorem examinans videbam
ipfi liL^quid puris et fmguinis admixtum esfe; aeger nunc etiam
querebatur de intolerabili in pectore dclore, qiii quidem erat
Gontinuus, fed acerbisfunus inter conamina depellendi, aliquid
aut reddendi iilud vomitu; laepius etiam, quamquam nihil inge-
rere conabatur, talis mucus purulentus adfurgebat ad. fauces cum
fonitu turbulento et dolore magno. Macie ferme confumtus
hic homo ernt, alviis ftrlcti, pulfus debilisfimus, et omnia mihi
videbantur indicare hujus miferi ftitum brevi inllare. Perfuadere
conabar medico de ^raefentia maii in ipfa oefophagi ^ vel pai»
Co IcONUM ANATOMICO-PaTHO LOGICARUM
tlum huic adjacentium, vel in utramnique fimul fabrica intima
haerentis, quod quum ratione, iit fieret, non patiebatur, tactu
tandem eum aliquatenus con^^incere non dubitnbam; monlTirabam
enim ipfi in regione colli totum tracrum oefophagi cum rigi-
ditate infolita, prae aliis corporis hujus emaciati partibus tume-
re, iaryngem osfeam duriticm habere et perparum mobilem
esfe; fi enim nixum deglutitionis edere vellet aeger, non adfcen-
debat larynx, uti folet, fed haerebat fere immobilis; praeterea
glandula thyryoidea ab utroque latere eminenter turgebat et erat
dura. Augurabar, Kos plura inventuros esfe, fi post mox inftaii-
tem mortem nobis versia coneedcretur cadaver examinandi; nam-
que lentus maii progresfus, dolor contimius, hectica febris et
ejecdo muci purulenti, ipfius oefophagi malignam degejierationera
adesfe me docebant; quum autem talis degeneratio nullum irrita-
mer.tum ferre posfit, et aegri a quocumque admoto ftimulo foleant
pati fummas anxietates cum vomendi cciiatihus, non potui con-
cedere experimerttum, quod medicus inftituere voluic, ut fcilicet
expioraremus ope virgae balaenatae , an forte abcesfus, aut faccus
pure plenus, hac ratioHe posfet aperiri, et ita obftaculum alimen-
torum tolH; facci cnim^puie pleni, auc claufi abcesfus, praeferitiaru
fuspicari hic non potemm ; purulenta enim materies cum muco
mixta apparuerat faepiiis; huic ergo via erat aperta, adeoque
verfabar in ea opinione, ut per totum fere oefophagi trac-
tum nonnullae giandulae esfent indur.itae, aliae ulcere affectae,
ct praeterea tunicarum, oerophngLLii coiiflituentium, excoria-
tio et exu!c2ratio ra.ilignae adesfent.
Quamquam igitur a rmlio remedio auxlhiim exfpcctari posre.
putarem, pet:tioni tamen aegrotantij et medici deesfe non po«
tui , et quanmm in hoc ma'oran g:nere artis limites fmunt, ut
prodcsfoiii faltem^ non nocerQ.ii, eonfulti^, diwi praelcabere^
F A S c I C u L U s T E R T I u s.
mercurialem P1 e n k i i mixturam, ex mercurio vivo cum gummi
arabico et fyrupo altheae probe fubacto, et fiqua deftillata dilu-
to; quod remedium prae aliis mihi hic eligendum videbatur, quia
nullum aegrae parti aiFerat ilimulum, imo vero eandem blande
demulceat et depuret, atque fic inferviat tanquam balfamus, quo
ulcere afFectae internae oefophagi tunicae obiiniantur. Eventus
erat non infaustus; multo facilius parvi haustus hujus mixturae
defcendebant per adeo male affectam partem , quam alii potus
blandisfimi etiam, quos per aHquot dies deglutire fuerat cona-
tus, quique pro maxima parte reddebantur cum multo muco et
dolore; imo .profitebatiir mifer, fe levamentum a funuo hoc re-
medio experiri. Haec autera levamenta mox turbabantur, fi ad
famem minuendam aliquid nutrientis potiis, praecipue vero cibi,
deglutire tentaret, et haec tentamina tantopere vexabant,ut, fum-
mis doloribus et vomituritione perpetua tandem .amisfis omnibus
viribus, ukimo exfpiraret.
Apertum cadaver fequentia notatu digna exhibuit. Cutis erat
arida, tenax, inftar corii praeparati, confumta inter cutem et
musculos pro maxima parte tela celiulofa-, arteriae rigidae plus
fanguinis continebant, quam in aliis cadaveribus fblent contine-
re; venae non ita erant repletae, quod in lento morbo exflinctis
fenihbus corporibus phiries obfervavi, cujus rei ratio mihi esfe
videtur in aucta rigiditate et imminuta irritabilitate fibrarum arte-
riae muscularium.
Incifo abdomine, apparebat omentum parvuin, intestina erant
contracta, praecipue intestinum colon, quod digiti minimi dia-
metrum vix fuperabat; vafa fmguifera in intestinis a parte me-
fenterii pauca, in parte mefenterio oppofita nulla confpicleban-
tiir, disperlae per mefenterium glandulae erant in minus fpatium
contraccae et ficciores, quam folent; non vero lnduratae. Ventricu-
9
-ocr page 63-62 I C O n u m A n a t 0 m i c 0 - P a t!h o l 0 g i c a r u" m
lus erat tumidus, expanfus aere, quem cafeofa lactis pars, m
contenta, extricaverat; hepar cum vericuJa fellea videbatur fa-
num; lien vero in minus volumen contractus et duriusculus,
renes apparebant fani, vefica urinaria, parum lotii continens, erat
parva et contracta.
In tliorace multo majora mali vestigia confpiciebantur. Cor
cum pericardio erat bene conflitutum; pulmones vero appare-
bant morbofi, nigri per omnem fuperficiem colore, non uno
in loco cum pleura concreti, in dextro nonnulla erant tubercu-
la, in finistro parva vomica fuperiorem lobum occupabat.
Glandula thyrioidea tumida erat, dura et multo major, quam
fenili aetate foiet esfe; in utramque lateralem oefophagi par-
tem quodammodo impresfa; in dextro vero latere multo magis
tumida et dura, extendebatur inferiora verfus usque ad fuperio-
rem arcus arteriae aortae partem, ubi cohaerebat cum multo du-
riore corpore glandulofo oblongo, quod pro parte cum ramo
dextro bronchioriim erat connexam eumque etiam tegebat, pro
parte infra eum excurrebat ita fita, ut concreta ibi esfet cum
oefophagi tunicis. In latere finistro tale corpus glandulofum
non aderat, verum arcus aortae ejusque progresfas defcendens
arctisfime cum oefophago concreverat, uti quoque fubftantia^
utrumque canalem conftituens.
Larynx osfeam. habebat duritiem; haec autem cum aspera ar-
teria oefophagi tunicis arctisfime erat accreta; glandulae vero
atrae, bronchiis adjacentes, non erant majores, quam in ftatu na-
turali esfe folent.
Hucusque in ipfo cadavere adhucdum contentas morbofas par-
tes examinavi; postea vero eas fustuli, ut ipfum quoque oefo-
phagi tractum viderem et demonftrare posfem, quo modo ejus
fabrica esfet mutata.
F A s C I C U L U s T E R T I U S.
SuperiGi oefophagi pars, pliarynx atque inferior, fitis facili ne-
gotio, uti folet, a vertebrarum corporibus folvi poterant; media
vero pars ad distantiam quatuor pollicum et ultra ita hisce corpo-
ribus erat accreta, ut fumma cura fuerit opus ad hanc ab hisce
folvendam; quo tamen facto, apparuit pharynx fatis ampla; infra
vero pharyngem oefophagus erat naturali arctior, compresfus per
glandulara thyricideam et corpus glaiidulofum durum, infra eam
iitum; ipfae autem oefophagi tunicae hic loci nondum erant a
ftatu naturali aberrantes; ab hoc vero loco ad distantiam duorum
pollicura monftrabant feie duras, ad tactum cartilagineas, at-
que concretas prorfus cum arteria aorta defcendente; quae vero
durities altius defcendebat in finistra, quam in dextra, parte usque
ad distantiam quatuor pollicum a cardia, ubi interior oefopha-
,gi pars fina videbatur, et canalis hic dimenfionem justam habe^
bat. Ut autem etiam pateret, quousque oefophagi fabrica a
Jiaturali et fano ftatu in morbofum esfet niutata, interiorem ejus
fuperficiem praecipue examinandam esfe putavi, quare per longi-
tudinem speriri debuit; quod quum a parte anteriore, tum prop-
ter ipfi firmxiter accretam laryngem, tum etiam propter arteriae
aome defcendentis indisfolubiiem cum finistra oefophagi parte
nexum, fieri non posfet, aparte posteriore hoc peregi, unde etiam
illud commodum accepi, ut fpecimen morbofum eo fieret prae-
ftantiitSj quo melius omnes partes, ad quas mali indoles etiara
pervenerat, fimul in eo confpici posfent.
Difcisfo ita per longitudinem toto tractu posteriore oefopha-
gi et explicato, lethalis omnino indoles morbi apparuit, quae
adeo notatii digna mihi vifa fuit, ut non tantum mihi ejus de*
fcriptionem fervare, fed etiam, facta fatis accurata pictura, eam
^quoque Medicinae cultoribus confpiciendam reddere voluerim,
Pharynx amplai: f^tis erat, faais^ tumeis' cbnft^ infra pharyn-
9 >
-ocr page 65-64- iconum anatomlco-pathologlcaaum
gem vero cefopliagus mox erat angustiorr, quamvis tunieae ejus
non multum a naturali ftatu aberrasfe viderentur; hoc autem lo-
co augustiam produxerat intumescentia glandulae thyrioideae ec
corporis glandulofi duri, dextrae parti adjacentis; non vero ad
magnam distantiam intacra manferat ipfa oefophagi ftructura,
fcilicet duos pollices infra inferiorem pharyngis parcem, intima
tunica pro parte corrofa erat, pro^ parte praeter naturam dura
prominebat, dum in media parte nonnulla oscula glandularum
mucipararum maxime hiantia erant; ceterum hic loci in difcisfis
tunicis nondum apparebat notabilis degeneratio; ad pollicem ve-
ro inferiora verfus haec fefe clarius monftrabat; purulenta enim
crasfa materie non tantum erat obfesfa intima tunica,, verum
etiam confumta, exefa et tubercuUs inaequahbus admodum ob-
fesfa; fibrae, uti in pleuro - peripneumonia mortuis folet fieri, hic
interiori oefophagi parti adhaerebant, quae in medio ulcere oblon-
go profundo erat confumta; alio loco erat dura et cartilaginea j
praecipue in parte finistra, in qua cum arteria aorta defcendente
infeparabili nexu concreverat tota oefophagi fubftantia.
Crasfior haec fmistra pars fefe infra mox defcriptam tunica-
rum exulcerationem confpiciendam praebebat ad trium pollicum
longitudioem, ubi reliqua tunicarum expanfio et tota inferior ca-
nalis pars usque ad cardiam apparebant fanisfimae , nifi quod
tres glandulae muciparae hic praeter modum majores esfent, ia
quibus primordia mali, quo fuperior pars correpta fuit, jam
adesfe videntur.
Ex hisce omnibus et praecipue ex cadaveris fectiane patet,
pulmones non folos materia rheumatica alTectos fuisfe, et cau-
fam maloruni amnium non in hisce confiitisfe, fed quamvis hi.
quoque aftecti esfent, praecipuam fatalium fymptomatum caufam
et fedem in ipfa oefophagi morbofa ilructura latuisfe, atque tancos.
Fasciculus Tertius.
fecisfe progresfas, ut nullo remedio fanatio ejus alFerri patue-
rit; forte in parte, raaximo morbi gradu affecta, initium mutatio-
nis fuit in glandulis muciparls, per oefophagi tunicas disperfis.
Imo crediderim vitam fedentariam et abufum ferventis infufionis
caffeae anftim huic morbo dedisfe; vita enim fedentaria in hac
praecipue aetate lentorem in circuitu humorum producit, mucus-
que tenaciorem justo diutius in glandulis vel cryptis haereat fa-
cit, hisce jam obftructis, fi accedat ferventis potus ftimulus,
aut ut in aliis hominibus faepe fit, potus fpirituofi abullis, con-
ftringuntur oscula excernentia, inflammatione clauduntur, et ita'
infarctis glandulis oritur primus morbi gradus, uti hic fefe mon-
ftrat; fi jam hoc malo affectiis homo caufas, quae illud augere
posfunt, evitaret et apta remedia acciperet , certe non femperj
aut tam frequenter, adeo mahgna fieret harum glandularum de-
generatio; quum vero non multis nervis inftructae videntur et
non fenfu admodum exquifito gaudent hae cryptae muciparae,
celant in initio fuum morbum, pergunt aegri omnia, quae no-
cent, adhibere, negligere, quae prodesfe posfent, et fic iis-
dem caufis, morbum producentibus, quotidie fere adhibitis, lenta
corripiuntur inflammatione, et limites fuos denuo immaniter exten-
dit malum.
Patet porro ex mutata ita oefophagi ftructura ratio rerum non-
nullarum, quae ante mortem obfervabantur in aegro et post mor-
tem in aliis partibus; verbi gratia, cur in nixu deglutitionis non
furfum trahi posfet larynx, nempe quia cum ipfo oefophago
arcte concreverat, et hic ipfe non poterat adfcendere propter con»
cretionem cum arteria aorta et corporibus vertebrarum dorfi.
Quare vero glandulae mefenterii praeter modum parvaeerant? Quia
certe, chylo deOciente, collapfae diu et exficcatae fuerant venae
65
66 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
lacteae, quarum convolutiones maximam partem glandularum me-
fentericarum conftituunt; deficiente autem chylo, unde reparari
fanguis folet, hujus copia etiam fenfim minuitur; ficciores hinc
factae funt omnes partes, quae eo nutriuntur; hinc parvae glaR-
dulae, parvus lien, rigidae arteriarum tunicae y arida cutis et
macies omnium musculorum.
xmooooofx
-ocr page 68-FA^cictr^.ws TERTiUf.
Oefophagum morbofum per longitudinem apertum Tabula
e^:hibet cum larynge et arteria aorta.
a Portio linguae abfcisfa.
b Epiglottis.
cc Pharyngis interna fuperficies fana.
d Oefophagi initium fanmn quidem j faltem non degenera-
tum , fed arctum.
ee Glandula thyrioidea dura atque tumida.
ff Corpus glandulofum oblongum, durisfimum et cum oefo-
phago concretum.
gg Jnterior oefophagi fuperficies, glandulis muciparis, mo-
le auctis induratisque et a derofione per materiem
acrem oscula dilatata monftrantibus, obfita.
hhhh Tractus exulcerationis oefophagi, internae tunicae emi-
nentis per indurationem fubjectarum tunicarum.
itii Induratae tunicae totius oefophagi morbo affecti tractus
et concretae firmiter cum
kk Aorta defcendente.
zz Aorta adfcendens.
m Bronchiarum pars dextra abfcisfa.
nn Tunicae degeneratae , concretae cum ramo hoc bron-
chiarum.
000 Glandulae muciparae oefophagi, in quibus initium morbi
apparet.
pp Pars oefophagi iaferior, quae videtur fana.
-ocr page 69-<58 ICONUM ANATOMICO-PATHO LOGICARU
mMILIS obhervatio dyspiiagiab atro-
CmSIMAB ET HUBITO LETHALI8, NI-
MIS FERVENTE CIBO DEGLUTITO,
T A B U L A XV ET XVI.
ir quinquaginta annomm, laibore duro et corporis exerci-
tio valido victum fibi et familiae quaerens, folebat propter
temporis, quod ipfi a laborando fupererat, angustias, cibos fuos
avide et faepe etiam admodum calentes deglutire, donec tandem
certo die , fame incitatus, asfumferit ore ferventem ex aqua ebul-
liente coctam radicem folani esculenti, cujus fervor, quum lin-
guam et palatum admodum urente dolore afficeret, iraprudentisfime
illam deglutire conabatur; haefit vero iste bolus aliqmmdiu in
oefophago, ita ut non niii post fummos dolores et anxietates
tandem in ventriculum defcenderet, remanente dolore in loco,
quo haeferat, vehementisfimo; mox omma dilHcillimae alimento-
rum depulfionis fymptomata pasfus est, et quidem pro Medici
narratione , qui eiim aliquamdiu curaverat, adeo gravia, ut fimul
omnium viscerum, pectore contentorum, functio omnino turba-
retur, et tandem anxietatibus et dolore immani fubito hujus
miferi vita exiliHgueret-ur eodem die, quo ad hunc aegrotum fue-
ram vocatus.
Nihil igitur hoc in morbo peragere potui praeter examen ca-
daveris, quod mihi roganti concesfum fuit.
Aperta thoracis cavitas mox pulmonu9i et pleurae llatum ia-
M
F A s c 1 c u 1 u s T e r T i u §.
Hammatorium monftrabat ; praecipue vero pericardium et me-
diastinum afFecta videbantur; cor liberum in fero fluctuabat,
pulmones a parte posteriore per omnium loborum tractum cum
pleura concretos, multo labore folutos, fustuli, ut oefophagi
llatus melius examinari posfet, quo facto etiam cor fustuli; pe-
ricardii vero posteriorem partem inveniebam concretam adeo
cum fubjecto oefophago et nrteria aorta, ut hasce partes fepa-
rare non posfem.; refecui tamen, quantum potui, omnia, quae
lion cum fubftantia oefophagi in unum corpus confluxerant, re-
iicta arteria aorta et parte posteriore pericardii et mediastini ,
ficque apparuit bronchium finistrum etiam cum degenerata pul-
monis parte cum morbofo loco oefophagi concretum; bronchium
dextrum etiam indisfolubili vinculo cum oefophago per fibras
quafi tendineas conjunctum erat, et infra hanc asperae arteriae
divifionem plaga apparuit, membranis crasfis induratis conftans,
tegens ipfi fubjectum durisfimum corpus oefophagi.
Asperam arteriam, refectis integumentis et musculis colli, prae-
paravi eamque inveni in anteriore fuperficie tectam pfeudo-
niembranis, quae fegm.enta cartilaginea fab fe condebant, dum
ejus pars posterior cum oefophago firmiter erat conjuncta ope
telae cellulofae crasfae et quodammodo induratae. Glandula thy-
rioidea naturalem formam amiferat,, erat folito multo major, in-
aequalem admodum habebat fuperflciem, et multis pfeudo-
membranis erat tecta.
Etfi jam fatis caufarum fefe obtulerat, quibus atrocisfimum
smorbum et lethalem ejus finem tribuere posfem, volui tamen
etiam illam partem examinare, cui primam vim intulerat leti-
fer hostis; igitur oefophagum prudentisfime a corporibus ver-
tebrarum conabar folvere, et hoc facto integrum fustuli inveni-
maximam ejus partem praeter modum crasfam, volumine auc-
lo
-ocr page 71-70 le ONUM ANATOM ICO-PaTHOLO GIC ARU
tam et diirisrimam, ita ut multo amplior canalis videretur iii-
inferiore, quam in fuperiore parte, quae minus dura apparebat.
Per longitudinem jam a parte posteriore facta incifione totum
oefophagi tractum aperui, eaque incifione facta purgavi ablutio-
ne aquae prudenter omnia, et nunc degeneratio ingens apparuit^,
qualem vix unquam vifam esfe putabam.
Pharynx et fuperior oefophagi pars fatis bene conflitutae vi-
debantur; ab arteriae aortae veio arcu ad cardiam usque ingens
tunicarum durities et crasflties apparet, ita ut non tantum duo-
rum digitorum crasfitiem induxisfent, verum etiam in fcirrhum
et cancrum esfent mutati. Superior induratae partis portio ita
obturaverat omnem ad ventriculum viam, ut nihil, ne potum
quidem, fub finem morbi depellere potuisfet aegrotus, haecque
plena viae obturatio plus quam duas polHces longa est; inde
vero reliqua pars ad cardiam usque, ahquod quidem fpatium'
relictum monftrat, fed tota interna fuperficies pfeudo - membra-
nis non tantum obfesfa , fed ulcere cancrofo erofa apparet.
M'
Haec tabiila icoiiem exhibet oefophagi, qui cum oiiinibus pa^-
tibus, quae ejus aiiteriori parti adjacent, firmisfime erat concre-
ms et ab hisce non fine laceratione feparari potuit.
a Epiglottis.
bh Glandula thyrioidea, valde degenerata, et in parte finistm
pfeudo - membranis tecta eminens.
cccc Superior oefophagi et pharyngis pars, fatis bene conllitu-
ta; in {inistra vero parte cellulofa indurata eminet.
dd Pars lateralis dextra oefophagi indurata et tuberibus du-
ris obfesfa.
d Partes pleurae et mediastini induratae , finistram partem
tegentes.
ee Simlles ejusdetlt partis indurationes, cum dextra oefopha-
gi parte concretae.
ff Ramus finister asperae arteriae et pars pulmonis, hic loci
itidem indurata et cum oefophago concreta.
. gg Aspera arteria.
hh Pars inferior mediastini et puhnonis, cum oefophago in
unam fubftantiam induratam concreta.
i Arteria aorta adfcendens.
Subclavia.
/ Carotis admodum ampla.
m Bronchium dextrum.
71
nn Arteria aorta defcendens, cum oefophago plane concreta
et fectione per longitudinem aperta, ut dignosci posfit.
10, 2
-ocr page 73-72 IcONUM ANATOMICO-PaTH-OLOGIC A-RU
T A B U L A E XVI.
Haec tabula easdem partes exhibet, a posteriore fuperficie oelo-
phagi confpicuas, quL bic fectione per longitudinem apertus est.
a Epiglottis.
hb Glandula thyrioidea indurata et mole aucta, ut fliam
formam omnino amiferit.
cccc Pharyngis et fuperioris partis oefophagi fuperficies inter-
M
na, fatis bene conftituta.
dddd Tractus maximus oefophagi morbofi, infigni duritie et
crasfitie totius fubftantiae, quibus claufa omnis ca-.
nalis capacitas fuit.
et Excoriationes et pfeudo - membranae huic appendentes.
/ Arteriae carotidis et fubclaviae abfcisfi fines.
g Pars viflbijis aortae adfcendentis.
hhh Aorta defcendens.
>CK>»<>CK>0<i<>0<K
-ocr page 74-F A S c I c U L u S T E R T I U
n
MOTATU DIGNI^SIMA DEGBNEHATIONIS OBSO-
PHAGI ALIARU3iaUE PARTIU3I OBSER-
¥ATIO IN mLIERE, DYSPHAGIA
CHRONICA DEFUNCTA^
T A B U L A XVII ET XVIII.
Malier fexaginta quatuor annorum,. xvi Aiigusti anni mdcccl
querebatur de acerrimo in pectore dolore; qui vero non ita in
refpiratione molestus erat,. fed fimulac cibum aut potum inge-
rere conabatur, augebatur maxime; retulitque mihi, hunc dolo-
rem fibi jam per annum et-. quod excurrit fuisfe molestisfimum,
et interdum deglutition«m ciborura valde impedivisfe; nunc au-
tem continuo^ fi aliquid ingerere vellet, potus aeque atque cibos
cum multo muco et vehementisfimis doloribus revomere erat
coacta; interdum et aderant fanguinis flriae et grumi, imo mate-
ries purulenta; roganti marito, ut propter morbi diuturnitateni
. medicus, qui eam huc usque curaverat, cum altero medico de
flatu fuae uxoris. colloqueretur, respondit, hoc non opus esfe,
quia remedia , quae praefcripferat, erant eptima , quae in tali
n^orbo posfent praefcribi , et iratus . aegrotam fuae forti reliquit,
quare tum meum confilium rogavit. Aegrota erat jam debilisfi-.
ma, fumma macie confumta, pulfus vix fenfibilis, manus frigi-
disfimae, verbo, macie penitus exhausta et morti proxima; for-
mulas remediorum, quibus ufa fuerat, videns, mirabar, eas non
esfe.5 nifi mixturas ex fale polychresto, pulpa tamarindorumy
74 IcoNUM Anatomico-Pathologigarijm
fp. nitri dulcis, rob fambuci et aqua fambuci; omnes enim ^
quas vidi, fibi fimiles erant natura et forma.
Quid autem haec remedia valere posfent in conditione aegro-
tantis , in qua cuique fatis facile patere posfet, maium organicum
jam inveteratum in oefophago adesfe? Equidem faltem non
videbam. Et quum non tantum indurationem, verum etiam exul-
cerationem, locum habere augurarer, funestam prognofin dare
nuliumque me a remediis auxilium ad mortem avertendam ex-
fpectare, profiteri coactus fui: ut autem precibus aegrotae ec
confanguineorum, qui urgebant, ut aliquid levaminis miferae
aiferre conarer, fatisfacerem; dedi decoct, alb. Sydenhami un-
cias XV, laud. liq. fyd. gtt. x. m. d. f. omni hora duo cochlearia,
et quamvis, ut jam dixi, a nullo remedio fanationem expecta-
rem, illud tamen, quod in nondum provecto fnnilis naturae ma-
lo aliqaando fanationem, in provecto vero non raro multum le-
vamenti attulisfe fueram expertus, fine periculo adhibere me pos-
fe putabam, cicutam puto, quam vi fedante et refolvente mihi
faepius patuit nervis oefophagi atque ventriculi esfe amicani, hanc
formulam praefcripfi.
Succ. infp. dtutae dr, i
Calomel.
Sulph. aur. antim. aa gr. x,
Pulv. g. Arab. q. f., ut. f. pil. N'. c
quarum fmgulo bihorio unam caperet cum decocto fupra prde-
fcripto.
Mirabar adrnodum aegrotam per quatuor dies, melius potuis-
fe juscuia in gerere, imo vero etiam lacte uti, nilque reddi-
disfc; alvus autem, quae in fimihbus morbis tarda admodum esfe
folet, erat nimis laxa, et querebatur de eruccationibus liquoris
F a S C i C u L u s T E R t r u s..
acris acidique, ita ut dentes ipfi inde afficerentur; loco igitur
«^ecocti dedi feq."
Rad. Saleb 3ii.
Solve aq. ebull. unc. xvL-
adde
Tinct. opii aqiiofae gtt. x.
Liq. tart. gtt. xxv.
S. fingulis horis cochiearia duo.
l?ilulis eodem fflodo uti pergebat, rarius revomuit, quae ingcs-
ferat, dolores imminuebantur, et vires erigebantur paululum.
Vicefimo autem fexto ALigusti praeter pilulas omnia revo-
muit, cum fummis doloribus, cum virium proflratione et que-
relis de vehementisfmio acidi. in ventriculo dominantis fenfu;
alvus laxa admodum erat, et materia purulenta, ut videbatur, gru-
misque fanguinis commixta; praefcripfi nunc decoct. Lichenis
Islandici, cum liq. tart. et fyr. diacodii; pilulis femper utebatur,
quia inde fe fummum levamen fentire marito indicaverat, quam-
vis earum ufum, donec diarrhoea cruenta cesfasfet, intermitten-
dum esfe fuafisfem.
Inter horum remediorum ufum vomitus cesfabat, durante ad-
huc diarrhoea usque ad diem undecimam Septembris, quo die
fumma apparuit debilitas, dolor faucium et oris et ardor ad
cardiam cum eructatione acerrimae nigrae materiae: exhibui infu-
fum Cort. Peruviani cum Gumm.-Arabico, fyr. Althese, Liq. Tar-
tari et Aq. Melisfae, quod cochleatim fumeret, dedique collutio-
nem vel gargarysma, ex Alumine, Melle Rofarum, fyr. Violar...
MuciL Sem. Cydon. et Aqua Rofarum; unde multum levaminis
*
experiebatur; vires reviviscebant, nulli vomitus locum habe-
bant , alvus erat naiuralis , ingerebat. juscula carnium cum vitello^
75
iconitm an ato m i c 0-P at h 0 l 0 g'i c aru m
ovi, et bene fefe habere videbatur, ita ut i Octobris fe fana-
tam esfe puraret, quum jam aliquoties domo exierat et nulia
fymptomata fuerat experta; fuafi tamen ferio diaetam ex flui-
dis nutrientibus, abflinentiam ab omnibus folidis cibis et a fri-
gore, et protractum ufum mixturae roborantls atque pilularum.
Sic bene fefe habere videbatur usque ad octavum diem octobris,
quo inter alia cafeum vetustum, feminibus cumini conditum,
cum pane et butyro avide ingesferat, aiiaque fecerat, con-
filio meo contraria, eo efFectu, ut redirent vomitus nigri caienti,
ctim fummis doloribus, nullis remediis, antacidis, mucilaginofis
anodynisve compescendi; fed omnia fymptomata in dies celerri-
me augerentur cum tanta virium imminutione, ut decimo fepti-
mo ejusdem menfis Octobris hora meridiana miferam vitam amit-
teret.
Ejusdem diei vespera cadaveris examen inftitui, quod plurima
notatu digna exhibuit.
Sublatis integumentis communibus,, quae tenacisfima tela cel-
lulofa cum fubjacentibus musculis cohaerebant, aperui primo ca-
vitatem abdominis, vidique omnia viscera, quamvis fere vacua
esfent intestina, aeque tenuia atque crasfa, naturalem fitum ha-
bere, et fatis fanum llatum monftrare; omentum vero erat valde
extenuatum, ita ut verum rete referret. Ut autem omnia, quae
ad flatum morbofam hujus cadaveris pertinere viderentur, rite
examinari posfent, prudenter intestina refecui, relictis ventricu-
k), hepate, liene, pancreate et renibus cum vafis majoribus et
mefenterio. Hoc mefenterium tactu explorans, detexi inter
ejus membranas nonnullas glandulas magis tumidas, quam eae
funt in fano corpore, nonnullas quoque, quae non tantum tumi-
dae, verum etiam praeter modum erant durae; inter arteriae
VQXO coeliacae ramum ftomachicum atque lienalem magna glandula
; (
m
admodum diira appariiit, quae cum ipfa aorta et origine coelia-
cae concreverat.
Examinans ventriculum vidi ejus curvaturae minori glandulam
majorem conglobatam, ut videbatur, firmiter adnexam esfe; pan-
creas autem erat fanisfniium.
Repofui omnia, ut ventriculi habitus et relatio ad oefopha-
gum mihi, postquam hepar esfet exemtum et thoracis cavitas
aperta, accuratius patesceret.
Hepar exemtum fubftantiam quidem naturalem habere vide-
batur; color vero multo erat paUidior, quam ceteroquin esfe fo-
let; erat eiiim laete rofeus, non obscure ruber; vefica fellea
magna erat, non autem viridem habebat colorem, uti in flatu na-
turali folet habere, cujus phaenomeni ratio, quum hanc partem
forfice per longitudinem aperuisfem, mihi facile patuit; nullam
etenim continebat bilem, fed hujus loco mucum limpidum, te-
nacisfimum inftar albuminis ovi, nullo colore tinctum, ad men-
furam fere quinque uncianim; hic mucus in fe habebat quadra-
ginta calculos fic dictos biliarios, nonnullos majores, alios mi-
nores, non admodum duros, angulofos et fuperficie glabra in-
ftructos; niulti adhuc erant friabiles, ita ut ab imperito adftan-
te, qui eos a muco purgare volebat, difFringerentur; difrracti
monftrabant crustam externam pallidiorem, interna fubflantia
grumofa ex obfcuro viridi nigricans erat; flammae admota, fi-
ve crusta externa, five materia illa interna grumofa, ignem con-
cipiebant.
Sublato porro hepate, aperturam cavitatis thoracis inftitui, eo
praecipue fine, ut fedulo in oefophagi conditionem inquirerem;
fublato autem Iterno, adeo firmus erat puhnonum cum pleura
nexus, ut non nifi fumma cum difficultate has partes invicem
folvere et pulraones tollere potuerim; quumque adeo erant con-
II
77
78, IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
Greti pulmones, et viderem ad posteriorera costarum partem de-
pluere ab ipfis materiem, ut videbatur, purulentam, credebaii;
cum indurationibus, quas habebant, etiam vomicam unam vel
plures forte adesfc, quas tamen friistra quaerebam, incifionibus
indiiratorum horum viscerum quaquaverfum factis; aspera arteria
et larynx erant beiie conftitutae.
Oefophagi pars fuperior vldebatur fma, usque ad fecundam
dorfi vertebram; ad quem vero locum quum pervenisfem exa-
minando, vix oefophagum dignoscere potui; loco enim canalis,
qui cylindri formam habere debet, adjacebat arteriae aortae de»
fcendenti corpus planum, inaequabile, durisfnmim, quod quidem
prope cardiam paulo magis cum figura oefophagi convenire vide-
batur et paulo erat molJiiis.
In fuperiore hujus indurationis parte apparebat glandula quac-
dam coerulea, praeter modum magna et durisfima; hanc quum
elevare conarer, effluxit ex dextra indurationis parte materies pu-
fulenta, vel ichorofa, ingratum admodum odorem fpargens; fus-
picabar jam praefentiam ulceris ipfuis oefophagi, atque in hac
fuspicione confirmabar, quum viderem, compresfo manu ventri-
culo et fic furfum ducto iiuido, quod hoc viscere continebatur,
ex omni tractu indurationis notr.tae, prius in dextra, deinde
etiam in finistra parte, fmiilem materiem effluere, quem jam vi-
debam esfe chyinum, mucum et fuccum gastricum corruptum,
cum ichore iilceris cancrofi oefophagi mixtum.
Jam ergo ficile percipiebam, posteriorem parietem oefophagi
confumtum et in liquamen putridum mutatum esfe. Sustuli idcirco
eum cum ahqua portione fuperioris partis fanae et ea vcntriculi
parte, cui adnexum erat corpus glandulofum; utque hoc fme
ulteriore partium morbo affectarum laefione pcrficere posfem,
feparavi prudenter fuperioiem f.mam oefophagi partem; quum
F A S c I C U L U S T E R T I U S, 79
vero iisque ad initiura iiidurationis pcrvenisfem, nu1!o cultro
opus erat, et ne culcellum quidem adhibere potui; non erat enim
nifi floccorum ad inftar et muci fubftantia, quae oefophagi ante-
riorem partem in fuo fitu naturali fervabat; omnis paries pos-
terior in liquamen erat disfolutus, ita quidem, ut in fublata por-
tione indurata non nifi margines, admodum a fino ftntu rece-
dentes, in nonnullis partibus valde tenues, in aliis durae et
crasfisfnnae, apparerent, fcilicet ad trium pollicum longitudinem;
inde vero ad cardiam usque canalis perfectus rannferat, quem
denuo feparavi, et postquam oefophagum cum ventriculo exeme-
ram, per longitudinem disfecui.
Anterior igitur fuperficies ab interiore parte fola confpici po-
test iii ea parte oefophagi hujus morbofi, cujus paries posterior
fere penitus fuit confumtus, quod Bicile patet, fi conferamus
latitudinem fuperioris partis bene conftitutae cum ipfi continua
parte morbofa, in qua obfervabam enndem materiem, ipfuis fu-
perficiei internae adhaerentem, quae decegebatur cffluens in ca-
vum tboracis; porro haec pars niorbofa oefophagi erat prorfus
per omnem tractum fja interna tiinica privata et erofa, omnium
fubjacentium tunicarum fubftantia indurata, in nonnullis locis cor-
rofa, in aliis multo crasfior, quam foiet esfe; ad fuperiorem
vero partem ipfi adjacet glandula coerulea, dura et magnicudine
aucta, inde in eadem parte dextra apparet fubftantia vaide foki-
ta et fiicta tenuisfnna, inferiora verfus magis tument tunicae iii-
duratae ad cardiam et ventriculi initium usque.
Ad finistram partem et trium digitorum latitudinem magis etiam
iikeratione extenuata fubftantia tunicarum erat; hic autem pro-
feinebat corpus crasfms, niolliusculum et leviter cohaerens cum
Oppofiti iateris parte; infra vero hoc eadem durities tunicarum
td cardiam j et quamvis bic loci oefopliagus non esfet disruptns ,
i I , 2
-ocr page 81-IcoNUM Anatomico-Pathologicaru
8o
m
attamen durities haec tanti erat momenti, ut fola fufFecisfet ad
depulfionem ciborum impediendam.
Sic me jam fatis in omnia inquifivisfe putabam, omnesque par-
tes examinnsre, quae ex historia morbi mihi examinandae vide-
rentur; quum vero arteiiam aortam digitis fentirem, haec mihi
multo magis renitens, quam in iano llatu esfe folet, apparebat;
examinare idco hanc partem pergebam, an forte hic vel iliic in
osfeam naturam esfet mutata; quod quidem non ita fiictum vi-
debatur, fed, quod admGdum mirabar, non nifi unicum renem in
fmistro latere detegebam; fustuli ergo prudenter telam cellulofani,
quae aortani, vaia renalia et renes, tegebat, atque haec disfec-
tio, practer fupra memorata, adhuc haec memoratu digna
confpicienda exhibuit. Arteriam aortam inveniebam quodammo-
do induratam, a parte fniistra ad origineni arteriae coeliacae ad-»
nexa ipfi firmiter erat glandula, uti videbatur conglomerata, mag-
na, duiisfnna, figurae oblongae, fere uti thymus in recens natis
esfe folet; arteria mefenterica fuperior erat ampla, uti et renalis,
quae tendebat ad renem fmistrum fanisfimum, cuique aderat ure-
ter naturalis habitus et crasfitiei; ad dextram vero partem regio-
nis lumbaris duae arteriolae renales, ex arteria aorta oriundae,
tenuisfimae procedebant atque terminabantur in corpus durum,
fed planisfimum, nullam fimiiitudinem cum forma renis habens,
inllar corii compresfi, ex cujus tamen inferiore parte prodibat
ureter crasfus et durisfimus; aperiebam per longitudinem hunc
ureterem, qui ad veficam urinariam usque eamdem formam ha-
bebat, atque in eum fuperiora verfus ftilum immifi tenuisfimum,
ut fic pervenirem ad planum illud corpus, quod jam perfpexi
esfe renem morbofum; nuilo autem modo ulterius ftilum potui
perducere, quam ad inferiorem iliius corporis duri partem, ubi
coeco fine terminabatur; fuperiorem autera hujus renis partem
F a s c 1 c u l u s T e r t 1 u s. ' ^t
aperui, quum haec minus dura mihi videretur, atque iti ca in-
veni parvam cavitatem, crusta calculofa, inaequali admodum, in
medio protuberante, obfesfam, quam pelvim renis habui, ratio-
ne mutationis, quam ren fubierat capacitate minutam.
Vix explicari potest, fi intueamur hoc morbofum fpecimen,
in quo tam iiigens partium, oefophagum conftituentium, a flatu
fano recesfus obfervatur, qui non uno momento productus, fed
fenfim formatus est, quo modo post praefentiae ejus degenera-
tionis manifesta figna et fymptomata, ad tam infigne temporis
intervallum, inter ufum fucci Infpisfati Cicutae et diaetam liqui-
dam, levamen illud notabile locum habere potuerit, quod im-
prudenti vitae rationis mutatione in lethalem mox conditionem
abiit. Pluries autem Hmile quid in aliis aegrotantibus, malis to-
picis laborantibus, expertus fui (0; nunquam vero tam ingent^^"!
fubftantiae partium deftructionem in cali morbo obfervavi.
Ci) Conf. Obfervationes meae, de impedito progresfu alimentorum ex ventriculos
m duodenum, pag. 119. et lao.
wmm
IcONUM AnaTOMICO-PaTHO LOGlfcARU
Haec Tabiila totum tractum oefophagi cum parte ventricuii
exhibet, ut ejus anterior interna fuperficies conftituta erat j pos-
terior enim tota in liquamen verfa fuit.
aa Superior oefopliagi pars fana, fed tenuis.
bb Margo, ubi degeneratio incipit.
c Finis, ubi definit ad parvam a cardia distantiam.
dd Duae glandulae induratae.
e Glandula magna indurata, ventriculo adnexa.
ffffl^ot2L fuperficies interna, glandulis minimis partim indura-.
tis, partim exulceratis, conftans.
g Pfeudo-membranae.
h Pars ventriculi.
Pars arteriae aortae defcendentis cum renibus in hac tabula
exhibetur.
aa Arteria aorta.
h Origo arteriae coeliacae.
c Origo arteriae mefentericae.
dd Arteria renalis finistra, ad renem bene conftitutum ten-
/ Ureter ex eo defcendens.
gg Glandula indurata, forte fuccenturiata, concreta quoque
cum arteria coeliaca.
hh Duae arteriae renales, extenuatae, arctisfimae.
iili Ren dexter, mole minutus et induratus, definens in
kk Ureterem apertum, crasfitie auctis tunicis et induratis con~
ftans.
lU Tres calculi fellei, quales magno numero in vefica fellea
aderant.
83
, 1 ■-
-ocr page 86-ANATOMICO-PATHOLOGICARUM
FASCICULUS QUARTUS.
DEGENERATIONES ORGANORUM DIGESTIONIS
ET CHYLIFICATIONIS.
ihhtoria impeditae alimentorum biges^
tionis, in mortem terminatae, cum
relatione eorum, quae cadave-
ris examine sunt visa,
Mulier XL annomm per aliquot annos questa fuerat de acido
in ventriculo et inde ortis doloribus ad cardiam; accedebant
anxietates fummae vomitusque continuus, fimulac aliquid in-
gesferat, ita ut tandem nihil ex ventriculo ad intestina transire
posfet; cum igitur per aliquot hebdomadas non nifi parvam co-
12
-ocr page 87-85 IcoNUM Anatomigo-Pathologicarum
piam potas leniter nutrientis adfumere potuisfet, tandem quam
maxime debilis et macie confumta moriebatur.
Cadaveris examen raulta notatu digna exhibuit; cum fumma
enim totius corporis macie tantopere tumidum erat abdomen, ut
neque in ultimo graviditatis termino, nec in fummo hydropis as-
citis gradu, in magis infignem molem ventrem expanfum viderim;
ad^ attactum externum nullam fluctuationem aquae in cavitate ab-
dominis detegere potui, fed tympanitidem mentiebatur tota in-
tumescentia; facta pam apertura per integumenta et musculos,
prodiit mox aeris corrupti foetidi quaedam explofio, naribus ad
modum molesta, quam fequebatur humor fiavescens, eumdem
odorem habens ingratum, ad menfuram quatuor librarum; tu-
mor vero abdominis inde non nifi parum minuebatur.
Aperto ulterius fatis ampla incifione abdomine, ne vestigium
quidem omenti detegi potuit, neque intestina fic dicta tenuia a
crasfis ullam diverfitatem monftrabant; omnia enim tam ingentem
in modum contento aere expanfa erant, ut fi fanisfima, immisfo
per follem aere, fimul et femel ea implere vellemus, nequaquam
posfent in tam amplam molem expandi; quippe fere omnia am-
bitum adeo magnum habebant, ut duabus manibus extenfis in
fpithamas non posfent omnino contineri. Uti omentum, fic
etiani ventriculus intuentibus penitus absconditus erat, quarenunc,
factis diverfis in locis intestinorum puncturis, aeri ipfis contento
exitus parabatur, et hic eundem ingratum odorem fpargebat, at-
que ille, qui primum per vuhius abdominis exierat; nunc vero
ventriculum detexi, qui naturali paulo minor videbatur, et nul-
latenus aere expanfus, uti intestina; erat autem ad finistram
partem adeo firmiter cum peritoneo et diaphragmate concretus,
tit neutiquam ab eo fme laefione feparari posfet; tunicae ventri-
cuH folito quidem crasfiiofes erant, fed non indurati. Nimc pri*
F a s c i c u l u s Q u a r t u s ».
87
mum exemi, quantum potui, omm'a illa inflata per aerem intes-^
tina, quae ceterum penitus erant vacua, neque chylum nec fae-
ces in fe continebant, ficque apparebat lien admodum parvus et
in corpus quafi planum compresfus, fed nullam ceterum degene-
rationem erat pasfus; hepar etiam eamdem compresfionem fubie-
rat, erat inde in minus volumen redactum, ceteroquin fanum;
pars pancreatis extrema finistrum latus verfus jacens fana videba-
tur; examinanti porro digitis hanc glandulam ulterius apparebat,
volumine aucta ubi duodenura verfus tendit, non vero erat indu-
rata, fed humida adhaerente muco et flavo illo humore, qui ex
abdomine in initio disfectionis prodierat. Quum indoles mali
mihi adhuc esfet obfcura, hasce partes nondum fustuli, fed ip-
fum ventriculum, quum adeo concretus erat cum diaphragmate
et peritoneo, in ipfo fitu per longitudinem aperui, ut inquire-
rem in locum, qui tranfitum alimentis negaverat. In ventriculo
continebatur idem humor, qui in abdominis cavo aderat; ad an-
teriorem vero ejus partem, qua cum peritoneo concretus fuerat,
apparebat fingularis faccus, pugni manus magnitudinis ad initium
ore angusto et introrfum prominente margine praedito; per aper-
tum jam ventriculum digitum duxi pylorum verfus, quem puta^
vi fore degeneratum, faltem nimis angustum, fed praeter exfpec-
tationem ejus aperturam valde amplam inveni; ulterius ex-
plorans duodenum intestinum primum credebam, hoc uti cetera
adeo amplum factum ab aere contento esfe, ut ejus ambitum
bene explorare non posfem; ulteriore examine tamen patebat,
hoc intestinum internam abdominis et posteriorem partem verfus
pro maxima parte exulceratum esfe et per parvam tantummodo
partem cohaerere cum crasfiore pancreatis bafi, in qua etiam ca-
vitas erat ovi gallinacei magnitudinis, et uti duodenum ipfum quo-
que valde erat exulceratum, ut haec cavitas et interna pars duo-
12
-ocr page 89-88 iconam An.atomico-Pathologicarum
(^eni paterent in cavitatem abdominis, ejusdemque corruptae natu«
rae materiem continuisfent.
Sublatus jam cum concreta portione ventriculus erat cingulQ
quafi conftrictus ejusque curvaturae ad fe invicem ductae per
ligamentum degenerati peritonei et concretionem cum diaphrag-
mate; porro e medio curvaturae minoris etiam ligamentum per
posteriorem fuperficiem erat expanfum usque ad mediam cur-
vaturae majoris partem, quae curvaturae hic iterum inter fe
ad latitudinem duorum digitorum contractae erant,, ita ut ven-
triculus et ab anteriore et a posteriore parte duos faccos fiv©,
duas cavitates feparatas monftraret.
F A s C I C tJ L U S Q u A R T U S.
Ventriculus, iiicifione per longitudinem anteriorem apertus.
aaa Incifa pars fuperior extenuata et cum peritonaeo cobae-
rens, fuperiora verfus ducta.
Ihh Altera inferior, ad curvaturam majorem tendens.
c Cardiae ulcere corrofae apertura.
d Fundus ventriculi valde angustus, five posterior interna fu-^-
perficies.
te Superficies interna anterior.
/Ligamenti pars, quo concretus erat cum peritonaeo.
g Cavitas margine crasfo circumfcripta, ad pylorum amplum
ducens.
h Portio duodeni , ulceratione confumti.
i Pars peritonaei indurati, quae concretione cum diaphrag-
mate ventriculi cavitatem, dum vivebat mulier, conftric-
tione angustisfimam reddidit.
>coooooooooo<
-ocr page 91-So IcONUM ANATOMICO-PaTHOLOGIC ARU
JDYSPHAGIA A PYLORI indurationb
Femina fexaginta annos nata, innupta, qiiae vitam fedenta-
riam femper egerat, anno quadragelimo quarto ultima vice men-
ftruam evacuationem habuerat, quae tanien jam antea fuerat parca
et irregularis; erat autem parvae corporis ftaturae, et per omnera
vitam quotidie magnam quantitatem infafionis fabarum cafFeae bi-
berat, per aliquot jam annos vix ulla folida alimenta potue-
rat ingerere, propter dolorem, anxietatem et conatus vomendi,
quorum ingestorum fmiul ac digestio deberet fieri, vomitu con-
tinuo vexabatur, et tandem emaciata fuccubuit.
Cadaveris abdomine aperto, apparuit liquor tenuis, obfcuri co-
loris , corruptae loturae.,carnis fimilis; hepar parvum erat et pal-
lidi coloris, vefica fellis bile vacua; multos vero calculos in fe
continebat diverfae figurae et magnitudinis, qui quoque pallidum
colorem habebant neque ullam flavedinem extus monflrabant.
Ventriculi fitus ad perpendicularem magis, quam ad transver-
fum, accedebat, ita ut pylorus cristam osfis ilei dextri attingeret ;
omentum vero finistrum latus verfuS; reclinatum erat ad lienem,
qui ceterum fanus videbatur.
Cetera intestina vacua, extenuata, fed in loco naturali fita; co-
lon vero transverfum admodum contractum erat.
Renes etiam videbantur fani, vefica urinaria valde contracta.
m
Fasciculus Quartus.
pl
et uterus parvus erat. Quum intestina et ventriculum dextrura
latus verfus reclinare vellem, ofFendebara in eo foraraen rotun-
dum prope pylorura, margine duriusculo cinctura, cui appende-
bat tenuibus fibrillis pars ventriculi, quae ex hoc foramine erat
feparata; ex hoc foramine efiiuxit liquor fimilis illi, quem in ab-
dominis cavitatem eiFufum inveni ; inferior ventriculi pars,
quae ad pylorum tendit, erat ad trium pollicura distantiara peni-
tus indurata et crasfitie parietura angusta reddita, uti et apertu-
ra, qua in duodenum abit, valde angusta erat; reliqua pars ven-
triculi fana penitus videbatur. In cavitate thoracis dexter pulmo
fanus primo intuitu apparuit; hinc inde tamen parvis tuberculis
obfesfus; fuperior lobus cum pleura erat concretus et parvam vo-
micam castanei magnitudinis in fe habebat; pericardium nullum
liquorem quum incideretur effudit, verum etiam adeo firmiter
cum corde erat concretum, ut illaefae invicem feparari hae partes
non posfent. Sinistri pulmonis inferior pars ejusdem erat na-
turae ac dextri fuperior, magis tamen cum pleura concreta. Su-
perior vero lobus ad fupremam thoracis partem cum pleura in
unam fubftantiam abierat, quam quum feparare vellem, ofi^endebam
duas magnas vomicas, fepimento quafi tendineo inter fe fepara-
tas. Reliqua fubftantia fpumara tenuem inodoram monftravit.
gz ICONUM ANATOMICO-PATHOLOaiC ARU
T A B U L A E. XX.
Inferior ventriculi portio.
aaaa Ambitus partis morbofae, a fana ventriculi fuperiore par-
te abfcisfae.
i^b Inferior pars, pylorum verfus tendens , maxime indurata.
c Omnis pylori ambitus induratus.
d Apertura pylori arctisfima.
ee Apertura magna in parte indurata, ulceratione feparata,
per quam ingesta in abdominis cavum fuere elapfa et
efFufa; cum margine vero huju5 foraminis per tenuem
membranam cohaeret
/Portio tunicae extimae et muscularis ventriculi depen-
dens, quod indicat, erofionem vi ab interiore fuperfi-
cie veniente factam fuisfe.
g Initium intestini duodeni apertum.
Fasciculus Quartus.
digestio et chylificatio zaesa a morbo-
sa ventriculi et omniumintestinorum
conditione, quae partes sequentibus
quatuor tabulis delineatae sunt.
T A B U L A XXI, XXII, XXIII et XXIV.
IVIulier quinquaginta annorum, quae dum fana erat, nite-
bat pinguedine, deinde emaciata laboravit laefa digestione et
vomitu continuo omnium alimentorum, quae ingesferat; appe-
titus erat quidem fatis bonus et per oefophagum cibi potus-
que facillime depelli potuerunt ad ventriculum; postquam ve-
ro aliquamdiu in eo morati fuerant, corripiebatur aegrota fumma
anxietate, in qua primo borborygmi continui ipfi molestisfimi
erant, et deinde commina accedebant ad vomitum, donec hisce
cum magnis anxietatibus, quaecunque ingesta erant, per os eji-
cerentur; alvus tardisflma erat, et tandem penitus claufa, ut ne~
que remediis purgantibus asfumtis (haec enim femper per vomi-
tum reddidit), neque clysmatibus, neque frictionibus, moveri pos-
fet; tandem admodum emaciata moriebatur.
In examine cadaveris apparebat abdomen tumidisfimum, quafi
tympanitide inflatum; totum vero corpus macie tenuisfimum,
mamma dextra videbatur deficere; fub integumentis enim vix ap-
paruit; hisce vero fublatis discum minimum detegebam, plane
in cartilaginem duram mutatum.
Thpracis cavitate aperta, puhno dexter videbatur fanisfimus; fi-
13
9%
94 IcONUM ANATOMICO-BATHOLOGIC arum
nister vero cum pleura concretus erat et tuberculis parvis obfes-
fus, fubftantia oefophagi ejusque forma erant in ftatu fano.
In cavitate abdominis aperta multa notatu digna obfervabari-
tur, imo plura, quam quae una tabula explicari poterant, qijare
tribus tabulis partes morbofas, in abdomine inventas, exhibere
coactus fui; quibus tandem etiam quartam, degeneratae mammae
et incipientis uteri fcirrhi icones continentem, adjungere non in-
congruum duxi, quoniam omnes has partes morbofas in eodem
cadavere rarisfimo exemplo obfervandi fuit occafio.
Haec Tabula ventriculi ftatum ob oculos ponit; hic erat in folito
minus volumen contractus, quoniam omnes ejus tunicae erant in-
duratae; in interna fuperficie plicae, quae in fano ventriculo
magna copia adesfe folent, fere omnino erant deletae et durae ^
ad pylorum obfervabantur glandulae induratae, cum tunicis ven-
triculi omnino concretae, ita ut et inde valde angustus esfet
et durus ad attactum, fed ubivis erat refistentia prementi digito
aequalis.
Haec Tabula Iconem Fig. i. exhibet intestini duodeni, cujus fu^
perior pars ampla fatis ,erat et bene. conftituta; in progresfu vero
eandem degenerationem fubierat atque ventriculus. Tunicae omnes
FASCICITLUS QUARTUS.
in duriim cofiuin liiutsitae videbaiitur, et praecipue intima a ftatu
naturali recedebat; nullae valvulae Kerkringhianae invenie-
bantur, fed tubercula contracta, dura, quafi fcirrhofa, et tandem.
ad infimam duodeni partem obfervabatur contractio adeo angusta,
ut fere omnis tranfitus chylo fuerit prohibitus.
Infra hanc angustiam, jejunum folito amplius erat; valvulae
vero, quae hic inaxima copia adesfe folent, erant omnes dele-
tae, ceterum fatis naturalis videbatur tunicarum fubftantia, fed
in parte magis inferiore valvulae etiam pro parte deletae videban-
tur, pro parte in duras eminentias mutatae, quo et hic loci maxi-
nia angustia canalis producta fuit.
Icon hujus intestini portionis propofita est hujus Tabulae
Fig. 2.
Iritestinum Ileum diverfis in locis valde erat contractura per
fibfas mefenterii, cum quo conjunctum est, breviores redditas;'
tunicarum vero fubflantia non indurata videbatur, fed potius te-
nuiores factae tunicae erant, ita ut kimbricus teres per foramen,
in iis productum, dependeat. Conferatur icon hujus Tabulae,
Fig- 3-
T A B U L A XXIII.
Sequentia notatu digna delineata funt in hac Tabula.
In inferiore intestini Ilei parte aderat induratio tunicarum infig-
nis, qua angustia producta fuit praeternaturalis ad infertionem in
intestinum coecum, dum valvula Bauhini, vel Tulpii, quoque in-
durata et marginibus crasfis claufa videbatur, ita ut tanta hinc
nata fit angustia, ut plumae pars tenuior vix per eam aperturam
duci potuefiti Confl hujus Tabulae Fig. i.
95
A f T»
IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
Intestinum colon in genere admodum arctum erat; in flexura ve-
ro finistra obfervabatur pars aliqua admodum eminens, quae, exac-
tius examinata, dilatationem infignem exhibebat tunicarum hujus
portionis intestini per collectionem magnam materiae faeculentae
adeo durae et crasfae, ut omnem cavitatem replerent et nulla ma-
teries fluida quidem ex fuperiore ad inferiorem intestini partem
duci potuerit. Conf. Fig. 2. hujus Tabulae.
Tandem quoque rectum intestinum explorans detexi fimilia ma-
la, inaequalem admodum canalem inveni, in fuperiore parte prae-
ter naturam dilatatum et tunicas valde tenues, quafi fupra tonum
expanfas; in inferiore vero parte eaedem hae tunicae erant indu-
ratae et in primis notabiiis fupra anum angustia, qua omnis ma-
teriae faeculentae exitus plane impediebatur. Conf. Fig. 3.
Totus igitur tractus canalis intestinorum a cardia ad anum usque
in hoc cadavere indurationibus, contractionibus et praeternatura-
libus dilatationibus, a^Fectus fuit, quo aliter fieri non potuit, quin
ejus functio, quae ad fervandam vitam fana requiritur, omnino
turbata et morbofa reddita fuerit; ex quibus omnibus malis, post
mortem detectis, nunc expHcari potuit, hanc mulierem, licet
antea obefam, per praeternaturalem ftimulum, qui primo in ven-
triculo degenerationem produxerat, inde ad reliquam tubi alimen-
taris partem delatum, omnia haec mala pasfam fuisfe, et ita fen-
fuTL emaciatam, ut tandem defectu nutritionis, penitus omni con-
fumta pinguedine, mortua fit.
Alias omnino partes proponit, quae quidem ad morbofum tubi
alimentaris ftatum, de quo praecipue in hoc fascieulo agitur, non
Fasciculus Quartus.
pertinent, fed quoniam in eodem cadavere obviae erant, non in-
congruum duxi earum etiam hoc loco delineationem addere. Figu-
ra prima et fecunda discum mammae proponunt, in cartilaginis
fubflantiam durisfimam penitus mutatam, qui libere in cellulofa
haerebat, nullatenus firmiter cum musculo pectorali aut cum cu-
te concreta. Fig. i. exteriorem fuperficiem proponit, Fig. 2. inte-
riorem, dum tantum Fig. 3. fcirrhofi tumoris non magni forma con-
fpicitur, qui fundi uteri exteriori fuperficiei accretus erat^ ex
quibus omnibus patere mihi videtur, in hac muliere adeo geiie-
ralem partium ad indurationes concipiendas dispofitionem adfuis-
fe^ ut nulli fere parti haec degeneratio parcuerit.
93 lcONUM AnATOMXCO-PaT HOLOGIC AllUM
Ventriculus, per longitudinem facta incifione apertus.
a Inferior oefophagi pars.
b Glandula indurata, infertioni oefophagi adhaerens.
ccc Ambitus curvaturae majoris.
dd Curvatura minor.
eeee Tunicae discisfae, folito crasfiores.
fff Tunica intima, tuberculis fcatens.
g Glandula magna, durisfima, pyloro adhaerens.
h Pylorus, fere penitus claufus.
F A S C I C U L ir S Q U A R T u s.
T A B U L A E XXir.
Fig. i. Intestinum duodenum.
a Pars fuperior, intus glabra nullis valvulis praedita.
bb Tunica intima, indurationibus multis obfesfa.
c Omnes tunicae, crasfitie auctae , uti in ventriculo,, et du-
rislimae.
d Praeternaturalis liujus intestini angustia.
ee Inferior ejusdem intestini pars, in qua nullae: valvulae
confpiciuntur, fed praeternaturalis dilatatio.
Fig. 2. Portionis intestini jejuni interna fuperficies, in qua per
totum tractum intestini valvulae pro maxima parte de-
letae et in dura tubercula mutatae confpiciuntur, unde
angustisfimum redditum fuit.
Fig. 3. Portio intestini ilei, cum mefenterio conjuncta.
aaa Ambitus hujus portionis intestini.
hb Mefenterium, in cujus duplicatura glandulae cernuntur.
ce hoc2L hujus intestini valde contracta- indeque angustis-
fima.
d Locus, ubi tunicae admodum tenues erant et a lumbrico
perforatae.
99
100 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
Fig. I. Finis intestini ilei et initium coeci.
a Finis intestini ilei, crasfioribus folito tunicis inflructus.
hhb Portio intestini coeci, aperta incifione per longitudinem.
cc Valvula coli, infolitae rotundae formae, et crasfioribus
induratis tunicis prominens.
d Orificium inde arctisfimum pennulam includit.
Fig. 2. Portio intestini coli ad flexuram fygmoideam.
aa Fines portionis hujus intestini, folico multo arctiores.
hb Pars abscisfa mefocoli.
cc Pars intestini, in magnum fmum dilatata perdura fcybala,
quae in eo inclufa continentur.
Fig. 3. Portio intestini recti , inaequalis admodum amplitudi'
nis canalem conftituens. -
aa Pars fupra naturam dilatata.
hb Pars tam angusta, ut ferme nihil tranfire potuerit,
cc Finis hujus intestini in fphincterem ani amplisfimum de-
fmens.
F a s c i c u l u s Q u a r t u s.
EXPLICATI O
T A B U L A E XXIV.
Fig. i. Discus mammae, in cartilaginis durisfimae, imo fere os-
feae, fubftantiam mutati et in minimum volumen con-
tracti, exterior fuperficies.
Fig. 2. Ejusdem partis fuperficies interna.
ibi
Fig. 3. Tumor, fcirrho duritie fimilis, fundi uteri exteriori parti
accretus.
H
-ocr page 103-■
-ocr page 104-ANATOMICO-PATHOLOGICARUM
FASCICULUS QUINTUS,
^ENERATIONES ORGANOEUM DIGESTIONIS
ET CHYLiFICATiONIS.
a/IYLIFfCATlONJS LAEHAE CUM ICTERO CHRO
NICO TANDEMdUE LETHALI, A PRE8SI0NE
INTESTINI BUODENI PER INDURA-
TUMPANCREAS, OBSERVATIO,
T A B U L A XXV.
V ir rpectabilis, procerae corporis ftaturae, per aliquod tempiis
digestione laefa laboraverat, reddens continuo vomitu omnia,quae
in ventriculum ingesferat, tandem accesfit flavedo corporis cum
tanta alvi tarditate, ut nullis remediis internis refolventibus mo-
veri posfet, et quotidiana clysmatis applicatio necesfaria fieret;
15
-ocr page 105-io4 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
fiti vexabatur intolerabili, et icterus tandem niger evafit, ema-
ciatus inftar fceleti mortuus est anno aetatis fexagefimo.
In examine cadaveris nullam partem a flatu naturali deviam in-
veni, nifi int^stinum duodenum, quod fefe habuit, uti in hac
icone depictum est, compresfum admodum et concretum cum
corpore durisflmo ipfi accumbente illudque adeo comprimente, ut
vix chymo transituro locus daretur. Hoc corpus ulterius quum
examinarem, detexi illud esfe pancreas, in fcirrhum crasfum mu-
tatum, quod omnem etiam ductui choledocho aditum ad intesti-
num duodenum praecluferat, ita ut nulla bilis in cavum hujus
intestini elFundi potuerit, quo factum est, ut chylificatio prorfus
esfet impedita, ftimulus ad proriiovendum intestinorum peristal-
ticum motum deficeret, et icterus esfet immedicabihs, quoniam
caufa mechanica aderat, quae neutiquam potuit tolli; ita omnis
bilis retinebatur fecreta in vefica fellea, ejusque vafis abforben-
tibus pro parte reducebatur ad fanguinem, pro parte fanguis ipfe
hepaticus onustus ea reddebatur, quoniam pori biliarii fefe in
ductus biliarios, perpetuo jplenos, evacuare non poterant.
F a s C I c tr L U S Q U I N t u s.
T A B U L A E XXV.
_ j
Exhibet partem inferiorem ventriculi ciim intestino duodeno
et pancreate,
aa Pars abfcisfa ventriculi inferior.
hb Externa fuperficies pylori.
eccc Intestinum duodenum compresfum admodum et inferiora
verfus arctisfmie contractum.
4dd Pancreas deforme, in durum, fcirrhofum, magnum tumo-
rem mutatum et concretum cum intestino duodeno, ita ut
nihil appareat ductuum pancreatici aut choledochi.
e Pars pancreatis Hbera, quae respondet lieni et nondum a
flatu fano devia reddita.
los
//Membrana indurata, per quam cum posteriore parte duode-
ni pancreas morbofum cohaeret.
FS, ^
-ocr page 107-lod IcONUM AnATOMICO-PaTHOLO GICARUM
hepatis €um ventriculo degeneratio
ejusque lethalia symptomata,
IVlulier nobilis, annos quinquaginta nata, gracilis ftaturae
corporis et macilenta, postquam tres annos menilrua fan-
guinis evacuatio cesfaverat, brevi postea corripiebatur vomi-
tu cruento, qui eo tempore internis remediis fanata videbatur,
nunquam tamen redeunte periodica fanguinis menftrui evacatio-
ne, meum confilium rogavit menfe Martio anni millefimi feptin-
gentefimi nonagefimi feptimi; querebatur tunc de doloribus coli-
cis cum vomitu materiae fubinde mucofae, faepius acidae fucco
gastrico mixtae, interdum etiam biliofus humor fimul cum mox
memoratis reddebatur, alvus erat tarda et appetitus nullus;. ex-
hibui remedia demulcentia, acrimoniam teniperantia fucci gastrici,
v. g. mixturam cum magnefia, gummi arabico, extracto helenii
et aqua corticum aurantiorum; clysmatum autem ope alvum eva-
cuandam curavi eo eventu, ut intra paucorum dierum fpatium bene
fefe habere videretur, cesfantibus omnibus mox memoratis fymp-
tomatibus; ad finem vero menfis Maji ejusdem anni iterum me
Yocabat, referens, fe aliquamdiu post prandium fme magno dolo-
re non bene digesta alimenta debere per vomitum reddere; to-
tum corpus ad adfpectum macie jam magis confumtum videbatur,
dum fimul abdomen magis tumidum factum fuerat; obftructiones
in fystemate abdominali ex minuto vlscerum tono adesfe fuspi-
F a S c i c u l U s Q U I N T U S.
107
catus, praefcripfi extracta, refolventia, amara cum ftomachicis junc-
ta, eo eventu, ut brevi itemm in fanitatem restituta videretur;
appetitus enim tunc erat bonus, digestio non molesta, excretio-
nes faciles et regulares abfolvebantur; pulfus erat naturaiis, fal-
tem non nimis celer neque debilis, ita ut nullum indicaret vi-
tium, aut in motu, aut in copia fanguinis; quotidie domo egre-
diebatur, ambulabat et interdam curru vehebatur, ita quidem, ut
nullum inde incommodum fentiret, ficque fana vivere videretur,
donec medio menfe Julio afficiebatur dolore, tum in latere dex-
tro, tum etiam fub fcapuia fmistra haerente, quae respirationeni
adeo difficilem et dolorofam reddebat, cum pulfu celeri, duro et
pleno; fuspicatus pleuritidem cum hepatitide junctaei doloris hu-
jus caufam et impeditae respirationis esfe, venae fectionem infti-
tuendam curabam, qua unciae feptem fanguinis emitterentur, quam
fequente die repetendam esfe jubebat pertinacia doloris, quo
facto flatus aegrotae erat melior, fanguis monftrabat corium in-
flammationis in fuperficie infulae, cruor bonam habebat confis-
tentiam, ferum bonum erat non nimis flavum; maxima vehemen-
tia tunc fymptomatura imminuta, cum potione antiphlogistica re-
folvente et clysmatibus, alvum hberam reddentibus, appHcabatur
eoiplastrum cantharidum ad fcapulam, et refolvens ex emplastro
gummofo et cicutae ad latus, quae remedia multum boni efficie-
bant, ita ut dolor tolleretur, respiratio fieret libera, et febris cesfaret:
interim alvus tarda, quae hucusque clysmatibus fokita fucrat, nunc
promovebatur piluHs ex rheo, fapone et extracto taraxaci. Rur-
fum nunc haec aegrota in fanitatem restituta videbatur, eaque
fatis fausta fruebatur; non vero confl^ans erat hic apparentis fani-
tatis fl;atus; vocabar enim denuo ad eam initio menfis Septem-
bris; querebatur tunc de dolore obtufo in regione lumborum et
hypochondrio dextro, cui jungebantur vomitus pertinaces mate-;
io8 ICONUM ANATO-MIC 0-P ATHOLOGIC ARU
M
riae acris acidae et cardialgia continua; alviis erat valde' tafda,
appetitus nullus, pulfus naturalis, lingua parum mucofa, fomnus
inquietus admodum per lumborum dolorem noctu vehementer
auctum: abdomen erat tumidulum inregione hypochrondriaca, du-
rum et dolens ad presfionem manus. Hepatitidem, quara , ut opi-
nabar, menfe [ulii cum pleuritide fimul pasfa erat, non bene re-
folutam esfe putans et indurationis hepatis progresfum metuens,
praefcripfi remedia refolventia et inter haec pilulas ex fucco
infpisfato cicutae ad grana duodecim quotidie, cum quibus', cum
dc ructibus acidis et cardialgia post ufum mixturae refolven-
tis quereretur, junxi mixturam ftomachicam antacidam tempe-
rantem, alvo clysmate aperta fervata, diaeta apta utebatur nu-
triente, praecipue jusculo carnis, galJinis asfatis, et pro potu de-
cocto albo Sydenhami; ita fatis levamenti experiebatur et be-
ne tulit pilulas ex fucco infpisfato cicutae, aucta fenfim dofi, ita
ut menfe Octobri medio viginti quatuor grana quotidie fumeret.
Vomitus non penitus cesfabant, fed nec adeo erant frequentes ;
dolor autem continuus manfit tum in hypochondrio, tum in lum-
bis; urina interim erat naturalis, citrina, aliquando etiam cum fe-
dimento non admodum multo; tumor abdominis etiam quodammo-
do minui videbatur, eratque illud non adeo durum, nec in hypo-
chondrio adeo prominens; augebatur dofis cicutae ad drachmam
dimidiam quotidie, et rogatu aegrotantis quovis triduo emplas-
trum renovandum curavi. Per fex hebdomadum fpatium fic
mediocriter pro fua conditione fana videbatur, doloribus multum
imminutis et vomitu: circa finem vero menfis Novembris, om-
nia fymptomata quam maxime gradu vehementiae aucta, redibant;
vomitus autem non faepe locum habebat et vix omni quatriduo
erat molestus, dolor tamen lumborum et circa praecordia into-
lerabiiis, virium, quae fupererant a tairi protracta valetudine,, im-
Fascictjlus Quintus.
minutipnem prodiiqebat iiotabilem, praecipue, quum jam omjiis,
appetitus aberat, licet lingua maneret pura , et alvus natujrali mo-
do folveretur; tumor vero hypochondrii infigniter augebatur, pul-
fus erat debilisfmius et noctes oranes ducebat infomnes; nulla
amplius nune remedia fumfit, nifi interdum lene anodynum ad
fedandos dolores, quod tamen vix aliquid folatii attulit, et
in dies doloribus et animi deliquiis debilitata et emaciata, animo
tamen femper piacato fervato, trigefimo Januarii anni fequentis
moriebatur haec mifera.
Primo Februarii ergo anni mdccxcviii in caufam mortis inqui-
rcndi fcopo accesfi et praefentibus Cl. Collega van Geuns et
egregio tunc temporis medicinae ftudiofo, postea per breve tan-
tum temporis fpatium medicinae doctore, praeinatura morte ex-
ftincto, cadaveris examen inftitui. Ad primum corporis adfpec-
tum,abdomen apparebat valde tumidum, nullatenus verotenfum,
fed molle, nifi in. regione hypochondriaca praecipue fmistra, ubi
durum corpus fefe tactui obtulit; infimus venter erat mollis,
quafi aqua plenus, licet fluctuatio nulla ante mortem esfet detec-
ta, neque et nunc admodum clare perciperetur.
Incifis abdominalibus integumentis et musculis, mirati fuimus
quam maxime, tantam fanae pinguedinis copiam in hisce parti-
bus contineri, ubi ceterum omnes corporis partes tanta macie
erant confumtae, utinfacie, pectore et extremitatibus, vix ali-
quid praeter osfa fub cute fuperesfe videretur; pinguedo vero
illa, inter musculos et integumenta abdominis praefens, hisce par-
tibus crasfitiem trium digitorum transverforum dederat, et vix
perceptibilem reddiderat notatu dignam copiam humoris, qui in
abdominis cavo erat coliectus; incifione enim fatis ampla hoc
aperto, effluebat ingens feri efFufi, fanguineis particulis mbris
tincti, copia, quae duodecim libras facile excesfit: hoc fluido
iC9
N
1
I
-ocr page 111-ilO leONUM AnaTOMICO-PaTHOLOG ICARUM
lublato, primuin in confpectum venit omentum, quod referebat
masfam pinguem, admodum gravem, pofitam in medio abdomine
ad ductum intestini coli transverfl; cetera intestina fana quidem
videbantur, fed erant arctisfnna et plus folito in pelvim depresfa;
vcntriculus pro maxima parte hepate tegebatur, ita ut nil nifi
curvaturae majoris fuperior pars confpici posfet. Hepar autem
ipfum tantum a ftatu naturali recesferat, ut neque forma, neque
voiumine, neque omni fua fubftantia aliquid cum fano hepate
conveniens monftraret. Erat enim multo majus, quam fanum
hepar esfe folet, prominentibus per omnem fuperficiem turgi-
dis tuberibus obfesfum, quorum nonnulla fuperiora verfus, alia in-
feriora inftar fteatomatum prominebant; nonnulla album habebant
colorem et referebant abfcesfum, ubivis accretum erat peritoneo,
hic laxioribus fibris, illic tenacisfimis, fere tendineis; lobus dex-
ter et finister admodum alte diaphragma in cavitatem thoracis
rcpresferat, eratque cum eo adeo concretus, ut maxima vi opus
esfet ad has partes invicem folvendas, qua adhibita vi in finis-
tri iobi fuperiore parte producebatur vulnus parvum, per quod
materies purulenta effluebat. In media majori parte accretio erat
cum peritoneo per membranam tenacisfimam, inferior ejus pars,
quae fub iigamento umbilicali est, furfum prominebat fuper mar-
ginem cartilaginum costarum et erat durisfnna. Inter lobos hos
a finistra iigaraenti lati parte erat tuber inaequabiie, durum,
quafi fungofum, uti etiam in inferiore parte fmistri lobi, maxime
anteriora verfus prominens. Infra hepatis lobum finistrum appa-
ruitcorpus dariun, rotundum, pingue, ovi gallinacei magnitudinem
fere habens, quod non nexum erat cum hepate , fed cum fub-
jecta parte inferiore venrriculi; hoc autem corpus non omnino
adipofum erat, fed intus recondebat cistidem duriusculam, mate-
rie pulpofa qurfi pure tenacisfimo plenam.
Fasciculus Quintus.
Quum jam tollere vellem hepar, ut ftatus ventriculi exami-
mn posfet, experiebar, has partcs ferme indisfolubili nexu
invicem esfe concretas, ideoque hepar cum ventriculo fimul
eximebam, ut ab aitera parte pateret, quomodo fefe hae partes
haberent, quod tamen propter accretas in omni fuperficie partes
non nifi fummo labore peragere potui; fublatis igitur utrisque,
detexi tantam harum partium degenerationem, ut fme tabulis,
ad objectum paratis, vix ejus ideam exhibere legentibus pos-
fem; itaque operae pretium duxi accuratam earum picturam pa-
rare, quod artis fuae peritisfimus J. K o b e 11, nunc etiam jam
fato arti ereptus, egregie praestitit. Inferior enim hepatis fu-
perficies eodem gradu a ftatu naturali reccdentem morbofam mu-
tationem fubierat, ac fuperior modo defcripta; in omni enim par-
te non tantum indurationes, inaequales tumores et quafi fteatomata
formantes , aderant, verum etiam nonnulli horum tumorum in fup-
purationem transierant, docente hoc puruienta materie, qua erant
repleti; imprimis fuperior inferioris fuperficiei hepatis pars tria
monftrabat tubera infignia, durisfima, in extremo margine abscesfum
parvum. Media pars eodem modo eminentiis induratis inaequalis
erat, lobulus fpigelii totus induratus et cum omento parvo in
unam fubftantiam concretus; hoc autem omentum etiam cum ip-
fa fubftantia inferioris fuperficiei ventriculi in unum corpus in-
duratum abierat et pro parte tegebat veficulam felleam, in qua
grumi concretae fubftantiae biliofae continebantur cum parva tan-
tummodo quantitate bilis fluidae. Majoris lobi hepatis cava fuper-
ficies monftrabat abfcesfum magnum, pure fpisfo contento plenum.
Corpus iliud pingue, de quo fupra mentionem feci, adhaere-
bat pyloro eumque comprimebat.
• In thoracis cavitate diaphragtna dextrum pulmonem verfus ma-
iii
ua IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
gis folito erat fiirftim presfum; totus quidem hic pulmo inflam-
iTiationis praegresfae notas exhibebat; praecipue vero ejus lobus.
faperior, qui cum fLipcificie posteriore pleurae firmiter per tena-
ces pfeudo - membranas concreverat; in hac cavitate erant fere
unciae tres feri efFufi; cor cum pulmone fuiistro nihil morbofae
conditionis monllrabat.
Ex omnibus igitur, quae in historia morbi hujus miferae no-
tavimus et in diligenti cadaveris examine notavimus, -flatuere
non dubitamus, initia omnium horum malorum jam orta fuis-
fe a congestione fanguinis fuperiora abdominis vafa verfus; prae-
cipuevero hepatis et ventriculi, cum menftrua fluere cesfwisfent
et vomitu cruento anno quadragefimo aetatis feptimo fuisfet
correpta , et quum non rediret hic fluxus, neque alia fanguinis
evacuatio esfet infl;ituta, a cominua, fed lenta, has partes verfus
congestione abnormem factam fuisfe actionem hepatis et ventri-
euli, unde propter bilis defectum acidum illud molestum cum^
cardialgia et vomituritione primo ortum fliit; fenfim autem fen-
fimque organismum hepatis fuisfe vitiatum, quae quum non ma-
gna gaudeat hoc viscus fenfilitate, non magnos mox dolores pro»
duxit, fed per compresfionem et confenfum ventriculi vomi-
tus, identidem redeuntes; imo vero hos laepius fopitos fuis-
fe ope remediorum i refolventium et fedantium, praecipue Cicu-
tae et evacuationibus, quas clysmata alvum apertam fervando prae-
fl;abant eo temporc, quo vafa et nervi partium affectaruni noa-
dum valde reagere viderentur;. accedente vero triennio et ultra
post haec hepatitide cum peripneumonia juncta, non obfl:anti-
bus hoc tempore inflijtutis justis fanguinis evacuationibus, iisque
pulfis, ut videbatur, acutis fymptomatibus, hepar infenfibili mo-
do in lentam infiammationem indeque liatam degenerationem, in-
F A s c i e u h V s Q iy i n t u s.
ii3
durationem pro parte et fuppurationem abiisfe, et propter arc-
tum cum ceteris abdominis visceribus imprimisque ventriculo,^
nexum, vomitus et dolores lumborum, omenti cum ventriculo
concretionem degenerationesque ceteras, nullo artis auxilio nunc
tollendas; quae forte post primum locum habentis vomitus
cruenti accesfum venae fectione, interdum adhibita, fuisfent
averfae.
XXXXXXXKX
-ocr page 115-114 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
T A B U L A E XXVL
Hepatis morbofi anterior fuperficies convexa.
aaaa Lobus dexter, variis eminentiis valde inaequalis et indu-
ratus.
bbb Lobus finister, etiam durus et abfcesfibus parvis inaequa-
lis.
c Lobulus Ipigelianus, deformis parvis abfcesfibus.
d Ligamentum latum.
e Ligamentum umbilicale.
/Major abfcesfus in inferiore parte lobi majoris.
gg Portio ventriculi, cum posteriore fuperficie hepatis con^
cretL
F A s c i c u L u s Q u I n T u s.
T A B U L A E XXVII.
Hepatis morbofi cum ventriculo morbofo concreti fuperficies
convexa,
aaa Hepatis pars fuperior indurata et abfcesfibus plena.
bb Hepatis media pars, penitus abfcesfibus et pfeudo-mem-
branis tecta.
c Lobulus fpigelii.
d Veficae felleae fundus.
eee Ventriculus contractus, induratus et concretus per pfeu-
do-membranas tenacisfimas cum interiore deformi he-
patis fuperficie.
/Cardia arctisfima cum parva portione inferioris oefophtgi
contracti partis.
g Abfcisfa pars intestini duodeni.
hhh Indurata maxime inferior ventriculi pars, deformis prop-
ter concretionem cum hepate.
ns
Il6 IcONUM AnaTO MIC O-PaTHOLO GIC aru
OBSERVATIO PERITONITIDI^ , IN MORTEM
TERMINATAEy €UMEXAMINE CADAVERIS,
T A B U L A XXVIII.
^lulier qaadraginta et umus annomm, mater tredecim infan-
tum, quae femper fanitate conftanti fuerat gavifa nunquamque
pasfa abortum, die quarto menfis Februarii anni mdcccxix post
acrem animi afFectionem quinto graviditatis menfe abortum pa-
tiebatur, quam adeo valida comicabatur uteri haemorrhagia, ut
confultum duceretur applic^ira;. fomenta-frigida abdomini, frigi-
-dasque injectiones in vaginam immittere, et praefcribere, quae
adfumerentur ore remedia potenter ftiptica; quibus omnibus in
ufam vocatis, haemorrhagia fenfim minuebatur et tandem penitus
cesfabat.
Hisce fymptomatibus quam maxime erat mulier debilitata,
quapropter utebatur remediis roborantibus et diaeta nutrien-
te, quibus factum est, ut ad finem hujus menfis in fanitatem vi-
deretur restituta, negotia fua domestica perageret; appetitus erac
bonus, fomnus erat placidus, et functiones naturales bene proce-
debant, ut folummodo fe adhuc debilem esfe profiteretur, et
pedes molesto oedemate tumerent. Ut haec fymptomata tolleren-
tur, utebatur pilulis ex extracto corticis Peruviani, Cascarillae,
pulvere Cinnamomi et limatura Ferri; fecundo vero die fequentis
menfis Martii probabiliter post vitium quoddam, in diaeta com-
inisfum, corripiebatur vehementl febri, cum anxietate, inquie-
m
Fasciculus Quintus.
tudine, difficili respiratione et dolore fixo continuo ad latus fi-
niftmm abdominis, qui dolor omni attactu augebatur, et om-
nein motum in lecto, imo pofitionem fedentis difficillimam red-
debat. In exploratione abdominis detegebatiir ad finistram um-
bilici partem tumor circumfcriptus fub integumentis abdominis,
fme rubore externo, qui extenfus erat ab umbilico usque
ad marginem finistrae costae fpuriae ad magnitudinem manus.
Appiicabatur tumori cataplasma enioiliens, et quum figna mani-
festa esfent faburrae praefentis in primis viis, alvusque tarda,
utebatur remediis refolventibus leniterque laxaiitibus eo eventu,
ut fatis abundanti copia Hiburra folveretur, febris imminueretur,
lingua redderetiir piira, ct appetitus fenfim quodammodo redi-
ret. Tumor vero et dolores non rainuebantur, imo vero e con-
trario augebantur quam niaxime, ita ut abdomen in ingentem
magnitudinem tumeret cum fumma anxietate, omnis motus esfet
molestisfimus 5 et non nifi dorfo decumbere in lecto posfet mi^
fera.
In hac rerum conditione confugiebat medicus ad remedia
diverfa refolventia et fedantia, applicabantur cataplasmata ex her-
bis Cicutae, Hyosciami, floribus Chamomillae cum farina lini;
pondus vero cataplasmatum, quum non ferre posfet, emplastrum
cicutae cum mercuriali apponebatur; non negligebantur frictiones
ex Caraphora, ung. Mercuriali et oleo Hyosciami; interno ufui ex-
hibebatur Calomel cum fucco infpisfato Cicutae ad auctam pru-
denter fatis magnam dofin, interdum Digitalis aliaque refolventia
indicata in ufum vocabantur, fnie ullo fuccesfu, quum intu^
mescentia et durities abdominis cum dolore femper crescerent.
Interea functiones naturales bene procedebant, aegrota quidem
parum ingerebat, fed quae fumebat, erant ipfi non ingrata, fed
naturalem faporem dabant, alvus regularis erat, ad vesperam fe«
117
liS IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
bris crescere folebat; quae vero matiitino tempore cum fudore
modico remittebat. In hoc ftatu mifera manebat, usque ad xviii
Aprilis 5 quo videbatur fefe monftrare quaedam fluctuatio humoris,
in tumore contenti; quum vero haec fluctuatio fequenti die magis
esfet manifesta, confultum duxit Medicus, ut Chirurgus, ope
acus triquetrae, cannula argentea inftructae, puncturam infra umbi-
licum inftitueret, ut humori exitus praeberetur eo eventu, ut
ingens masfa undecim cum dimidio lagenarum, quibus vinum fo-
let vendi, puris boni, confistentiae fpisfioris hac operatione eva-
cuaretur; post hanc operationem nulla locum habebant fymptoma-
ta, ne deliquium quidem, et aegrota, postquam vulnus plumasceolo
tectum, et abdomen fascia fustentatum esfet, fefe fitis bene ha-
bebat et per triduum levamen experiebatur omnium fymptomatum,
utebatur ad vires reddendas decocto corticis Peruviani, alimen-
tis eupeptis, jusculis carnium et modica vini quantitate; interea
per vulnusculum concinuo eflauxit notabilis puris copia.
Vigefimo tertio Aprilis vulnus intempestive claufum erat,
an hoc culpa Chirurgi, an alia caufa, ita locum haberet, non
liquet; mox vero febri acuta corripiebatur cum pulfu duro, ple-
no, dolore immani punctorio et tumore abdominis, praecipue
in regione Iljaca fmistra, omnibusque fignis recidivae dispofitio-
nis inflammatoriae, ita ut necesfario per venae fectionem fan-
guinis misfio inftituenda videretur, qui fanguis crusta vera in-
flammatoria tectus erat; remedia interna exhibebantur, refolven-
tia antiphlogistica cum extracto rad. Graminis, ficcharo lactis et
nitro, externe eadem cataplasmata ut antea appiicabantur.
Quamquam hisce febris minuebatur, non tamen redibat effluxiis
puris e tumore, fed fenfim fenfimque abdomen magis tenfum red-
debatur, vires cadebant, oriebatur febrls hectica, artus inferiores
oedemate yehementer tumebant cum veficulis ad interiorem fe-
F a s c i c u u s Q U i N t u s.
moris partem, ex quibus; multum ferofi humoris effluebat; ap-
petitus fenfim omnino minuebatur, diurefis erat parca et fere
penitus fupprimebatur, et parva copia urinae, quam excernebat,
erat cum pure mixta; oriebatur gangraena a decubitu et diarrhoea
colliquativa, qua purulenta etiam materies cum faecibus mixtaeva-
cuabatur. Ut vires quantum posfent fervarentur, aut redderentur,
decoctum corticis Peruviani cum aliis remediis ftomachicis et ro-
borantibus exhibebatur ; non autem cum hisce pergere licere pa-
tebat cito per anxietatis augmentum, uti et dolomm et febris,
ita ut nutrientia fola decoct. alb. Syd. cum tantillo vini Rhenani
asfumere posfet, commendata fimul diaeta nutriente; ita miferam
vitam haec aegrota ducebat, nunquam libera abdominis, et quae
a gangraena aderant, doloribus et anxietatibus, usque ad vigefi-
mum quartum diem menfis Junii.
Sequenti die cadaveris fectio inftituebatur; abdomen val-
de tumidum erat; apertis ejus integumentis, apparebat am-
plus faccus, qui extendebatur inferiora verfus ab umbilico
usque ad regionem pubis, fuperiora verfus usque ad fmis-
ftrae vertebrae fpuriae marginem; hic faccus prorfus vacuus
erat, tela cellulofa fubjacens cum musculis abdominaHbus erat
pro maxima parte confumta; apertis ulterius abdominis integu-
mentis, profluebat infignis copia puris foetidisfimi; peritoneum
ubivis cum fubjacentibus intestinis et omnia intestina ipfa inter
fe per pfeudo-membranas ita inter fe concreverant, ut invicem
vix ac ne vix quidem feparari posfent. Ceterum omnia intes-
tina, praecipue colon transverfum, aere inflata et expanfa erant.
Pars intestini ilei in finistro laiere gangraena affecta erat; inter
conamina, ad peritoneum a fubjectis partibus, cum quibus concre-
verat, feparandum, detegebantur in regione iliaca fmistra, quae
gangraena quoque afFecta erat, multa parva foramina, perquaepus
17
119
I20 IcONUM AN ATOMICO-PATHOLOGIC ARUM
ex tumore facciformi primario in cavitatem abdominis erat ef-
fufum. Postquam intestina fublata erant, aderat adhuc magna
copia puris in cavitate abdominis et pelvis, praecipue etiam in
ambitu musculi pfoas fub peritoneo-. Hepar fanum videbatur, non
induratum, neque male coloratum. Renes erant parvi, compresfi-,
parva copia pinguedinis cincti, ceterum fani; vefica urinaria etiam
parva, magnitudinis nucis juglandis, valde contracta-et dura, atque
praeterea cum utero, qui etiam valde contractus erat et indura-
tus, indisfolubilibus membranis concreta; hae partes praeterea pe*
nitus a cavitate abdominis per membranam inferiorem facci, fae-
pius memorati, erant fejunctae, ita ut neque ju-xta veficam uri^.
nariam, neque juxta intestinum rectum, ulla via, quae ad cavi--
tatem abdominis directe duceret, detegi posfet.
Si jam initium, progresfum et finem hujus morbi perpendamus ,
videtur ufus remediorum adftringentium et applicatio aquae fri'-
gidae contra uteri haemorrhagiam inftammationi et fuppurationi
primae anfam dedisfe et, quamvis apparens loeum habuisfe videre-
tur refolutio benigna, diathefm inflammatoriam de novo incitatam
fuisfe per caufas, quae febrtm iterum produxerant; praeterea
putamus, relaxata per repetitos partus integumenta et musculos
abdominis fuisfe , et in h-aecce collectam esfe materiem purulentam
ideoque viscera abdominis adhucdum officio fuo potuisfe fungi, ea-
que forfitan ad fanitatem reducta fuisfent, fi post puncturam abs-
cesfus debita cura, vel ampla incifione, apertura fervata fuisfet.
Qua negligentia majar de novo copia ichoris corrupti inclufa
fuit in peritoneo, quod, inde corrofum, permifit effluxum ichoris
acris ad cavum abdominis, qui ibi de novo inffammationem in-
testini, dolores, anxietates concretiones, gangraenam ceteraque
fymptomata lethalia produxesat».
Fasciculus Quintus.
Portio intestinoruni tenuium, praecipue intestini jejuni, inflani-
matione chronica pfeudo-membranis tecta.
aa Abfcisfi intestirii fines, qui fimul tunicarum crasfitiem
auctam indicant.
bb Partes intestini minore inflammationis gradu, quam reliquae,
affectae, attamen durae.
Pars intestini, maximo gradu pfeudo - membranis obtecta.
d Pars mefenterii indurata.
e Mefenterium cohaerens cum intestino et pfeudo - membra-
nis crasfis tectum.
// Glandulae mefenterii tumidae et concretae per pfeudo-
121
membranas cum intestino.
g Corpus tendineum crasfum, cum mefenterio et intestino
concretum.
^ooooooocoooe
17, a
-ocr page 123-122 iconum an.atomic q-ipatilolovgic arum
EXAMEN CADAVERIS PUERI, MORBO RENUM
ET VESICAE DEFUNCTI.
R^ogatu parentum examinavi cadaver pueri novem annoram;
hic puer a tenera aetate morbo fcrophulofo fuit aiFectus, glandu-
las colli habebat tumentes, forfitan etiam mefenterii conglobatas;
appetitus femper erat debilis et fymptomata fuit pasfus acrimoniae
rachiticae, capite pro ftatura magno^ artuumque osfibus quodam-
xnodo tumidis atque curvis; a tertio jam aetatis anno difiicultatem
urinam mittendi expertus erat, quod fymptoma ita increvit, ut
mictus fieret difficillimus; dolore et tenesmis velicae urinariae
fubinde violentisfimis laborabat, per intervalla tamen haec fymp-
tomata cesfabant, et eo tempore erat hilaris et alacris puer;
urina femper fuit putrida,, lactescens et faepe praeter volunta-
tem effluxit; per feptem vero ultimas vitae hebdomades febri
hectica continua remittente laboraverat, qua confumtus macie
mortuus est. Haec mihi retulerunt parentes aegroti; non enim
ego eum curaveram.
Calculi in vefica praefentiam fuspicabar, quae fuspicio immis-
fo in urethram cathetere confirmabatur; percipiebam enim cal-
culum,ad veficae collum haerentem; quo detecto, experiebar ejus
extractionem per fectionem lateralem veficae, ita ut catheter cum
fulco digito percipi, et juxta eum conductor mas immitti posfet;
deinde porro conductorem alterum, qui femina dicitur, immitte-
F A s a I u I, u s Q ,y { T U s.
bam, qui mox calcutum ofFendebat, ita ut ope horum inftru-
mentorum dilatationem vulneris colli veficae non posfem perfi-
cere; relinquebam igitur calculumj ut ulteriore examine et dis-
fectione cadaveris pateret, quaenam esfet ratio, cur conductores
adhiberi non posfent, ideoque multo minus forceps applicari po-
tuit ad extractionem calculi perficiendam.
Incifis ergo integumentis et musculis abdominalibus, interio-
ra hujus cavi comtemplari potui et:
i». Apparuit quidem ingens omnium intestinorum expanfio per
aerem corruptum, ceterum ventriculus, hepar et lien, nihil mor-
bofae conditionis exhibebant; vefica autein urinaria admodum par-
va et ita profunde contracta circum intus haerentem calcultim re-
condita erat, ut cum hoc catculo unum corpus, fcirrho indura-
tum, conftituere videretur.
2°. Renes vero erant multum et praeter naturam magnitudine
aucti et a ftatu fano recedentes; referebant enim corpora mollia,
membrana tela cellulofa pure plena contenta.
3*. Sublatis porro intestinis mirabar ingentem Ureterum crasfi-
tiem praecipue fmistri, qui crasfitie fuperabat intestinum rec-
tum hujus cadaveris; erat etiam pure calculofo interior eorum
fuperficies obfesfa.
V
124 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
T A B U L A E XXIX.
Renes cum vefica urinaria.
a Ren dexter induratus, contractus, apertus.
b Ren finister magnitudine auctus, inaequalis, purulentam ma-
teriem intus contentam indicans.
cc Ureter dexter a pelvi renis per longitudinem apertus, usque
ad veficam urinariam inaequaliter contractus et dilata-
tus.
dd Ureter finister,, quam maxime amplus contenta materie cal-
culofo - purulenta.
ee Tunicae veficae urinariae, crasfitie auctae et degeneratae.
/Maxime degenerata veficae, in bulbum urethrae tranfiturae,
pars.
g Calculus veficae, quam maxime contractae, totam cavitatem
leplens.
F A s C I C U L U s Q U I N T u s. 12S
HISTOniA ISCHURIAE LETHALIS ET EXA-
ME..N CADAVEEIS.
T A B U L A XXX.
'uer trium annorum xi Aprilis Amii mdccci querebatur de
dolore urethrae, quo impediebatur, quo minus urinam libere fa-
tis evacuare posfet; cum difRcultate tamen et dolorofis conami-
nibus effluxum promovere pGterat usque ad diera fequentem,
quo ab hora pomeridiana fecunda omnis effluxus urinae erat pror-
fus impeditus; xiii Aprilis ad hunc puerum vocabar, examinans
afFectas partes videbam, veficam non tantum fupra pubem pro-
minere, verum etiam cellulofa fub cute maxime tumefaeta erat,
dolebat vehementer ad tactum, rubebat etiam magis cutis in hae
parte, quam in reliqua abdominis; fcrotum atque penis oedema-
te valde tumebant, epidermis nonnullis m locis in veficulas erat
elevata; eo autem loco, quo penis cum osfibus pubis cohaerere
incipit, pars quaedam quafi cingulo circulari coiiftricta videbatur.
Anterior pars penis porro turgore oedematofo ita intorta erat,
ut apertura urethrae eo penitus reconderetur, ei chirurgus cathe-
terem ideo n©n posfet inmittere; pulfus erat celer, respiratio
brevis inflar moribundi. Yeficulae in fcroto et pene pungeban-
tur lanceola, ita iit ferum effluere posfet, applicabatur fomenta-
cio aceti tepidi, et immittebatur clysma ex oxymelle et decoc^
tGk fl, chamQmillae, ana ad partes aequales; ore nihil adfumere
126 IC 0 N tJ M A i? A %0 M IC 0 * P a t H 0 L O G i (i a R U M
voluit, ne potum quidem; in locis, ubi puncturae factae erant,
cutis mox livida fiebat.
Sequente die aegrotum videnti niiM referebant, clysmatis in-
jectionem nullum efFectam habuisfe; partes vero oedemate af-
fectae, fcrotum fcilicet et penis, minus tumebant, pubes tamen
manfit dura, et color in omnibus partibus magis lividus; magna
copia aquae effluxerat, an folummodo ex puncturis, an etiam ex
Urethra, non certo conftat; aeger multo debilior erat, omniaque
fymptomata pejora mortem inftantem indicabant, quae die xv fi-
nem omnibus malis fecit.
Ejusdem diei vespera cum medico, tunc temporis hujus aegro-
ti doctisfimo Harling, examinavi cadaver, quod examen fequen-
tia nobis exhibuit.
Detumuerat penis et fcrotum, pubes dura erat et tenfa, in-
cifo abdomine vefica fere ad umbilicum usque aqua expanfa
fuo fundo adfcenderat, dum fmiul fibris tendineis quafi cum
peiitoneo nexa erat; incifa pubis cellulofa\erat durisfima, et
ex hac effluebat ferum , ut videbatur, rubellum, quo fublato, de-
iiuo ejusmodi humor effluxit; immktebam cubulum in urethram,
vidensque , immisfum in eum aerem exire e cellulis pubis, pruden-
ter profecutus fum cultello viam, peE quam aer immisfus in ure-
thram ad ceilulofaim pubis pertingeret, ficque detexi tandem ca-
yitatem fistulofam corporis fpongiofi finistri, quae communis erat
urethrae et celiulofae pubis, atque anteiiori parti fcroti ejusdem
Literis, in qua fimul detegebam humorem obfcurius coloratum
ichorofum, in qua reconditus erat calculus oblongus formae et
magnitudinis, quae Tabula XXX. Fig, 2. exhibetur, quodammo-
dp triangularis; hujus calculi fuperficies omnis erat non penitus
glabra, fed eminentiis, quodammodo asperis inaequalis; vefica
urinaria, .tamen: proaffus: intacta et dmnlnp fanisfima apparuit, un-
F A S C I C U L U S Q u 1 N T u s. 127
de mirum quidem videtur, hunc calculum tot tantaque fyrapto-
mata produxisfe, ut mors tam fubito infecuta fit; crediderim vero,
per conamina naturae ad expellendum hunc calculum, qui antea in
vefica certo haefit, conftrictionem in bulbo urethrae productam
fuisfe, indeque, perpetuo pergente illo ftimulo, natam in intima
ejus tunica primo inflammationem, eamque ulterius perforatam
et in corpus fpongiofum perductam esfe, inde fuum mechani-
cu<m ftimulum perduxisfe ad cellulofam, qua cum osfibus pubis
cohaeret, et continuis femorum aegroti motibus celiulofam pubis
verfus perductum esfe, adeoque fi in tempore cathetere immis-
fo detectus fuisfet caiculus, vel furfum in veficam esfet reduc-
tus et postea fectione potuisfet tolli, vel forfitan etiam fi diagno-
fis ejus praefentiae in cellulofa fuisfet magis clara, etiam facta
incifione potuisfet tolli et mifer in vita fervari.
Ifchuriae lethalis alterum exemplum in eadem tabula delinea-
tum est.
Iconem enim exhibet veficae urinariae, cum uteri anteriore fu-
perficie firmiter concretae, ex puella decem annorum. Haec
puella, quae postquam diu doloribus nephriticis vexata fuerat,
et prae metu doloris augmenti nullam explorationem admittere
voluit, mortua erat; accepi a chirurgo, qui cadaver clam exa-
minare potuit, veficam cum parte inferiore ureterum. Vefica
haec per longitudinem aperta est, inque ejus cavitate confpi-
ciuntur infertiones ureterum valde amplis aperturis, interior
fuperficies veficae est hirfuta, tunicae crasfae funt, et in corpore
veficae ceterum nihil fingulare fefe confpiciendum monftravit,
fed ad collum videtur feparatum hoc corpus veficae esfe fepi-
mento crasfo ab urethrae initio; in bulbo urethrae haeret cal-
culus, pro aetate admodum magnus, cunei inftar immobilis,
ita ut neque furfum ad veficam , neque deorfum ad urethram mo-
18
-ocr page 129-128 I g 0 n u m A n a t 0 m i c o - P a t h o l 0 g i c a r u m
veri posret, quare eum vi auferre nolui, fed in fua fe.de reliqui,
uti delineatus est in Tiib. XXX. Fig. i.
Felicior fuit femina quinquaginta annorum, quac quidem. diii
dolores magnos a calculo in vefica haerente fuerat pasia, fed tan-
dem, post ufum internum remediorum, fedantium lubricantium et
injectiones in urethram oleoforum, calculum magnum, cujus pon-
dus erat drachmarum trium cum fcrupulo, viribus naturae per
urinae viam fub ingentibus conatibus et doloribus expuHt. Vid»
Tab. XXX. Fig. 4-
isi ^ ,
ij
OBHERVATIO CUHATIONIS CALCULI IN URE-
THRA IIAERENTIS PUERI Vil ANN0RU3I,
PER INCISIONEM CANALIS TAN-
BEM iSANATI,
Vigerimo menfis Martii anni mdcccxi confilium meum ro-
gabant parentes pueri feptem annos nati, qui questus jam per
aliquot tempus fuerat de difficultate funima in excretione uri-
nae; erat conftitutionis corporis fani et robusti, et nulla mate-
ries morbifica in eo adesfe videbatur; eiat autem voce raucus,
quoniam faepe fefe per plateam currendo perfpirationis turbae
expofuerat, ita ut tusfi fnnul laboraret, praefcripfi :
Olei Amygd. d. rec. ct fr. expr. ^i.
Syr. Altheae
S. Omni hora parvum cochlear.
Vigefimo fecundo rediens inveniebam eum in eodem ilatu,
tusfis erat aucta et vocis raucedo major; urinae vero excretio
paulo facilius procesferat, quamvis non fme omni molestia,
quare fervandam eam jusfi,' ut rediens ejus naturam examinare
posfem.
Sequente die ad aegrotum vocabar, quoniam de aucto in uri-
tta iTiittenda dolore querebatur; raucedo vero et tusfis erant mul-
tum minutae, in urina, parvo rivulo excreta, album fedimentum
i8 , 2
129
130 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
apparebat ,, quamvis non calculofum, fed magis mucofum, alvxims
bis per diem evacuabat. Linctum iterum praefcripfi addidique-
emulfionem Amygdalarum pro potu,, cum quo pulyeram. feg..
omni bihorio unum fumeret
% Puiy. fol. Uvae. Urfi- 3 ii.
- G. Arab. 31V.
M. F. Pulv. N, XII.,
Die vigeflmo quinta retulerunt mihi parentes, dolorem in urinas
raittenda multum fuisfe imminutum, atque dfitexi fabiilofum' in
urina fedimentum, unde nunc mihi patere videbatur, materiem;
calculofam in vefica urinaria adesfe,, quam folvere conabar fe--
quenti remedio:
Lixivii Saponar. 3 /3:
Emulf. Amygd. d.
Syr. Aitheae i r.
S. Omni hora duo cochlearia;,
Yigefirao fexto die videbam magnam copiam: muci fabulOfi iii
urina excreta adesfe ; quod autem non fnie dolore imo non fme
tenesmo peractum fuit, ita ut in omni ad urinam excernendam
Gonamine intestinum rectum' exteriora^ verfus^ prolaberetur,
Quum igitur praefentia materiae calculofae in vefica non ulte--
rius in dubium vocari posfet, imo vero probabiliter concremen^
t»um aliquod majus adesfet, volui in illud: exploratione: per intro-
ductionem catheteris inquirere, quam operationem aegrotulus.
hodie adhuc deprecabatur,.
Vigefimo feptimo dolor magis auetus erat cum validis tenes?
mis,,, dum urinam non nifi per guttulas fimul excernere potexat j.
F a s c i C u l u s Q u i N t u s.
eaque iii forano depluebat; catheterismum vero, quem inflatuese
volebam, alta voce clamans itemm deprecabatur ;„ praescripsi
ideo idem emulfum cum linctu oleoso. Vigefimo octavo, qutim
omnia fymptomata admodum vehementer aucta esfent, annuic
examen per catheterismum, quam operationem non nifi fum-
ma cum difficuitate peregi, quoniara timore ductiis manibus et
pedibus motus coj^oris iiicongruos peragebat.; immisi tamen ca-
theterem atque detexi calculum haerentem in u:ethra ad anterio^
rem fcroti partem.
Relicto nunc Lixivfo, emujfum bibendum dedi", cura lihctu
oleofo atque cataplasma emolliens relaxans partibus externis ap-
plicari jussi. Viges^imo nono eaiculus in eodem loco manfit imv
mobilis haerens, et fymptomata non nifi parum imminuta: erant,.
dum urina per ftillicidium continuo depluebat; balneum nunc
lactis cum aqua tepida fuafi , et eadem remedia oleofa demul^
centia interna. Trigefmio Martii, quum orania' in eodem ftatu
perfisterent fymptomata, tentavi injicere oleum in urethram, ut
fprte fic fimul dilatato canali calcukis- liber fieret et posfet de^
gliscere ; verum ita firmiter fuo loco incuneatus haerebat et ca-
nalem penitus obturabat, ut oleum non nifi usque ad calculum
perducere posfem; volui nunc per incifionem urethrae mife-
rum puerum a, doloribus liberare, verum nec ille neque paren-
tes hanc operationem permittere voluerunt ante; fecundum diem':
mensis Apriiis, quo adeo vehementer urgebant dotores, ut pa>
ter me rogaret; finem hisce malis ,. fi posfem , imponere etiam
contra voluntatem prae metu fui filioli;, itaque mox debi-
tis fub cautelis tergi verfanti puero, incifionem urethrae perfeci
et caiculum extraxi formae et magnitudinis fabae caffeae, fulco
infiructiim., juxta quem depluit, fenfim urina, et apicibus duobus ;
J32 IcONUM AnaTOMICO-PaTHOLO GIC ARUM
acLitis parvis urethrae membranae infixum, quos puer fuum cal-
culum manu examinare volens difFregit; post operationem im-
mifi catheterem elasticum cavum et emplastro adhaefivo labia
vulneris tegi; omnia fymptomata mox cesfabant et fme uilo
urinae per factam incifionem ftillicidio, cito penitus in fanitatem
rcstitutus est puer et fanus manfit.
Pondus calculi erat gr. X. Conf. Tab. XXX. Fig. 3.
F A S C I C li L U S Q U I N T U S. J33
Figv I. Exhibet veficam iirinamm piieliae decem amioriim.
afuui Cavitas maxima veficae fuperior.
hb Ampla praeter naturam oriiicia inrertorum ureterum.
cc Jnferior veficae pars, medio fepto a fuperiore feparata.
d Septum hoc crasfum uti indurata ~ pars inferior veficae,
in qua haeret
/ Calciilus conftrictus magniis.
e Bulbiis urethrae.
Fig. 2. Calculus devius factus ex initio urethrae per corpus pe-
nis cavernofum usque in telam cellulofam fupra pu-
bem.
Fig. 3» Calculus, incifione urethrae fublatus ex puero.
"T
Fig. 4. Calculus magnus per urethram emisfus a femina quinqua-
ginta annorum.
soooooooocooc
-ocr page 135-i
.119 Un., 19 vertebrae Ug^ costae
-ocr page 136-ANATOMICO-PATHOLOGIGARUM
FASCICULUS SEXTUS.
DEGENERATIONES NONNULLARUM PARTIUM,
GENERATIONI INSERVIENTIUM.
IIYDROCELE,
T A B U L A XXXI.
In fectione cadaveris viri adulti finistram partem fcroti, quum
folito longiorem et ampliorem detegerem, eumque tumorem humo-
re, in facco fluctuante, prod ictum putarem, .per longitudinem
disfecui, quo factum est, ut duodecim unciae feri, in hanc
cavitatem efFufi, effluerent, qui contentus fuerat in tunica vagi-
nali testis; hic autem ipfe, in inferiore parte facci cum tunica
dartos per diverfa ligamenta cohaerens, ab altera parte immobili
nexu huic conjunctus erat, ab altera parte nudus confpiciebatur,
135 Ic bNUM AnATOMICO-PaTHOLOGIC ARUM
naturalem magnitiidinem habens, et ad tactum non folito durior
erat, fed defmens in epididymidem, quae filo tenuisfimo fine
fociis vafis fpermaticis coeco fine terminabatur atque adnectebatur
interiori fuperficiei cutis fcroti ; funiculi fpermatici ne vestigium
quidem detegere potui, nifi ejus reliquias, cum testiculo ita co-
haerentes, ut hae in ejus parte fuperiore cum ipfa tunica vaginali
in unam eandemque fubfiantiam concrevisfent. Vero fimile vi-
detur, testiculum hunc laefione externa, quae antea locum habue-
rat, inflammatione fuisfe afFectum^ quae non refoluta feliciter
fuit, fed reliquit indurationem, quo vaforum abforbentium ac-
tio laefa, vel impedita, fuit, et Hydrocele orta, dum denuo hac
eiFufa aqua, in bahieo tepido jacens induratum hoc corpus, pro
parte quidem, non vero ad perfectam refolutionem perductum fuit;
fimile enim quidquam in vivo obfervavi homine, quum contufione
vehementi testis cum immani dolore magnitudine auctus fuisfet, et
adhibitis remediis antiphlogisticis dolor quidem imminutus, testis
vero ad magnitudinem pugni majoris crevisfetj accedebat tan-
dem Hydrocele, in qua ferum eiFufum pedetentim fcrotum ad
infignem magnitudinem extenderat, ita ut duobus annis elapfis de-
buerit punctura ejus infiiitui, qua magna copia humoris efiiuxit,
fed fimul patuit, testiculum ad naturalem magnitudinem detumuis-
fe; injectione cum vino rubro inftituta, nova producebatur inflam-
matio testis; quae vero quinto die imminuebatur et cesfavit pe-
nitus, ita ut ad naturalem magnitudinem etiam fcrotum cum tes-
te rediret.
I ■!
I :i
Fasciculus Sextus.
T A B U L A E XXXL
Maa Totus faccus, fuam interiorem fuperficiem monftrans,
b Initium ab annulo inguinali.
c Fundus inferior fcroti.
dd Tunica vaginalis aperta.
I e Testis ipfe quodammodo extenuatus, ut videatur faltem
magis planus, quam rotundus.
/ Epididymis testis.
g Locusjubi vas deferens extenuatum coecum inferitur.
hhh Tria ligaraenta, per quae testis cum tunica vaginali co-,
haeret.
137
/3 8' I C 0 N IT M ' A N A T 0 M I C 0 - P a f H 0 l 0 g I G a II U m
SINGULARtS J!>ECENERATI0 'TESTIS,
T A B U L A XXXII.
In cadavere hominis admodum provectae aetatis, anatomicis
demonftrationibus destinato, invenimus testem induratum et, uti
videbatur, cum voluminis incremento infigni in osfeam fubftan-
tiam mutatum; haerebat in cavitate dextra fcroti, cum nulla par-
te cohaerebat, funiculus fpermaticus non potuit detegi, nifi in te-
nue ligamentum rotundum contractus, et quafi exficcatus adhaerens
margini annuli inguinalis, eratque ponderofus; dubitabam vero,
an penitus in os , uti videbatur, mutatus esfet, quamob rem exem-
tum accuratius examinavi et vidi, crustam externam quidem reve-
ra osfeam esfe; multae vero quum inaequalitates in ea esfent
et foraminibus etiam fcateret, volui quoque dihgentius inquire-
re, an interna fubflantia cum externa fuperficie eandem haberet
naturam, an alia ratione esfet conftituta; postquam ergo integmm
delineandum curaveram, cujus iconemFig. i. hujus tabulae propo-
nit, ferrae ope dividi totum testem jusfi, quod, quum paulo rudiori
ratione factum videatur, non integrum testem in duas aequales par-
tes divifum recepi, fed in diverfas inaequalis magnitudinis diffrac-
tum; nunc vero videbam, fub crusta vere osfea alius longe natu-
ne degenerationem internam hujus partis fubftantiam fubiisfe,
nimirum calcaria durisfima quidem haec erat, fed fragilis admO-
dam, uti partes Fig. 2 et 3. delineatae monftrant; egregie enim
cancellata est haec hujus indurationis ftructura, longe diverfa a
F A S C I' C U L U S S E X T U S. i39
calculofis concrementis, quae in aliis cavitatibus corporis inve-
niuntur et ferrae ope divifa fe monftrant , quae folent magis
Compactam fabricam habere et lamellis conftare, ad nucleum me-
dium primo formatum fenfim applicatis et accretis, cujus incre-
menti rationis in hoc fpecimine ne vestigium quidem apparet;
videtur vero calcaria degeneratio tum pulpam testis ipfam occu-
pasfe, quum membranacea involucra forte fenio in osfeam fub-
Itantiam fint mutata.
Quamquam nullae fere funt corporis humani partes, in quibus
non obfervatae funt fibrarum molHum indurationes five muta-
tiones in cartilaginem vel os, rarisfime tamen talis testiculi degene-
ratio occurrit.
Memoravit autem fimiles fere degenerationes testiculi Doc-
tisfimus G. Ten Haaff CO; non vero fme praegresfa fuppura-
tione et irregulari partium conftituentium deftructione.
XX) Verhandelingen van het Bataafsch Gemotfchap der Proef- mdervlndelijke
Wijsbegecrtc tc Rottcrdam, eerfie Deel pag. 495.
140 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
MAM3TAE 8CIREHI, IN CARCIN03IA TRANSIRE
31INANTIS, AMPUTATIO ET CURATIO,
IVIenfe Novembri anni mdcccx matrona quaedam nobilis,
mater trium liberorum, annos lvi nata, ad me venit, referens,
fefe post annum aetatis fuae xlviii menftruam fanguinis fluxionem
non pasfam fuisfe; post illam vero uteri quietem fenfim fenfim-
que magnitudine increscens durities in mamma dextra apparuerat,
quae mamnia nunc per omnem discum non tantum erat indurata,
verura etiam faepe in ea dolorem lancinantem patiebatur; quem
vero praecipue fuerat experta, postquam dolores rheumatici et
ifchiadici, quibus antea faepius laborabat, cesfaverant. Suprapapil-
lam eminentiam parvam detegebam, cujus color erat paulo ma-
gis ruber, quam reliqua cutis. Quum extra hanc urbem ha-
bitaret, neque liber a metu esfem, ne malum brevi in malignam
inagis indolem tranfiret, haerebam, quid responderem roganti
de praefenti hujus mali ftatu ejusque futuro exitu? Praefcripfi pi-
lulas feqq.
I^. Extr. aconid. ^
- cicutae aa dr. i
Pulv. belladon. dr. /5
F pil. gr. iL S, quater per diem unam,
et lingulis quadriduis unam fupra praefcriptum numerum, donec
-ocr page 142-m
F A S C- I C tJ L U S S E X T'U S.
ter per diem quatuor fumeretj exteriia fuperficies tegebatur pelie
praeparata cuniculi.
xii Decembris accepi littefas, quibus mihi referebatur, aegro-
tam pilulas ingestas bene ferre, fefe in omnibus functionibus be-
ne habere, fed mammae tumorem dumm et in eodem manere ftatu.
II Februarii anni fequentis mdcccxi ad me accesfit, dicens fe-
fe bene valere et liberam hucusque manere a dolore ifchiadico;
mamma vero major et durior facta fuerat, emmentia fupra pa-
pillam, primo obfervata, jam ipfam quoque occupabat, et rubedo
atque dolor in ea aucta erant; pergebat in ufu earundem pilula-
rum et diaeta tenui, et exutorium in brachio dextro inftitui jusfi.
" xv Martii denuo ad me venit; mamma nunc parum magnitudine
aucta erat, fed tumor eminens quafi inflammatus cum cute tenia,
fplendente, extenuata, lividi coloris, glandulae fubaxillares bene
conftitutae videbantur.
xviii Aprilis domicilium hac in urbe capiebat; mamma erat ma-
gis indurata, et eminentia carcinomatofi, excoriata, livida cum do-
lore lancinante; pulfus erat celer, durus, lingua impura, appetitus
nullus, fomnus inquietus; praefcripfi ad primas vias purgandas le-
niter laxans, quo fumto fequenti die fefe melius habebat fine
febri.
Quum vero omnia indicarent, minus felicem mali exitum futurum
esfe, fi fibi relinqueretur, et mamma, quamvis in fuperiore eminen^
tia jam malignitatis figna fecum ferret, libera adhuc fatis moveri
fupra musculum pectoralem posfet, amputationem, quam ipfa a
me inftituendam aegrota postulabat, disfuadere incongruum duxi,
eamque xxii Aprilis coram doctisfimo viro Medicinae Docto-
re Van Loenen et Chirurgis hujus urbis P. Baljet et P.
Koning inftitui, qua feliciter peracta, parvae arteriolae ligatu-
ram petebant; confpergebatur porro vulnus pulvere colophonil
141
142 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
et plumaceolis tegebatur, quae fascia fpleniis applicatis fulcie-
bantur; praefcribebam emulfionem cum nitro. Ad vesperam febri-
cula aderat cum tranfudatione ex vulnere et non magno do-
lore.
xxiii Nox fuerat fatis tranquilla, parum febris aucta.
xxvi. Querebatur de magno dolore in ambitu vulneris et fen-
fatione ponderis molesti in brachio, levia alimenta cum appetitu
fumfit, alvus erat modice aperta.
xxvii. Deligatio tollebatur, fuperficies vulneris bono et laudabili
pure madebat, novae plumaceolae ficcae applicabantur fuperficiei
mediae vulneris, et lintea cum unguento albo fimplici margini-
bus, fuper haec fplenia decocto falicis albae madida, intus decoc-
tum corticis Peruviani dabamus.
xxviii. Febris imminuta, nullus dolor.
xxix. Quum fecretio puris copiofior obfervaretur, deligatio-
nemfustuli, vidique fila, quibus arteriolae ligatae erant, foluta;
et fic quotidie deligatione renovata, omnia felicem curam pro-
mittebant, usque ad iv diem Maji, quo de fummis doloribus
rheumaticis cum clamore et agitatione corporis querebatur, qui
per omnes artus vagabantur vehementer; fed praecipue ad lo-
cum, ubi nervus Ifchiadicus ad posteriorem pelvis partem femur
verfus tendit; diaphoretica antiphlogistica nunc ufum corticis
Peruviani excipiebant, et applicabatur veficatorium ad externara
genu partem, quibus remediis omnia fymptomata fenfim mi-
nuebantur; vulnus puram in dies faciem accipiebat, ita ut
XVIII Maji magna fpes alFulgeret felicis exitus operationis et cura-
tionis, et quinto Julii vulnus perfecte claufum esfet. Imprudenter
vero paulo post ambulatione nimis longa facta, in media vulne-
ris cicatrice oriebatur excoriatio tenuis magnitudinis floreni, quae
pertinaciter perfistebat contra applicata remedia; tandem vero ^
143
cataplasmate lichenis quercini, in lacte ebutyrato cocti, etiam clau-
debatur, ita ut, dum haec fcribo, xvi menfis Septembris hujus
anni mdcccxxviii , perfecta adhuc fanitate fruatur, in quam etiam
feliciter restituta est ex febri continua remittente cum catarrho
pulmonum, quam anno praeterito pasfa est.
Hunc cafum non penitus mentione indignum esfe cenfui, quo-
niam faepe de fausto operationis exitu desperamus, fi incipien-
tis carcinomatis fymptomata adfint, unde Doct. Van Ges-
f c h e r de feptuaginta factis in eo cafu operationibus vix feptem
felicem eventum habere pronunciat, Bel vero quinquies modo
infelicem.
20.
-ocr page 145-144 IcONUM ANATOMlCO-PATHOLOGieARUM
T A B U L A E XXXIII.
Mamma fcirrho indurata et amputatione fublata exhibe-
tur.
aaaa Totus ambitus mammae, cute corrugata tectae.
hb Eminens fupra et infra papillam tumor lividi coloris cum
epidermidis excoriatione,
cc Initium disruptionis hujus luxuriantis partis morbofae, in-
cifione, postquam amputatio facta erat, quodammodo
dilatatae.
PERIPNEmiONIA ZETIIAZIS POST DEFECTUM
MENSTRUAE SANGUINIS EVACUATIONIS PER
SCIRRHOSAM UTERI DEGENERATIONEM.
Die v Martii anni mdcccxxi ad me venit virgo triginta fere fex
annorum, quae habitu bono, colore faciei fatis florido , fanisfima
primo intuitu videbatur; querebatur vero de difficili, qua fae-
pe laborabat respiratione et dolore pectoris, fi ambulare, et prae-
cipue fi gradus adfcendere vellet; vitam ex muneris, quo funge-
batur, ratione fedentariam agebat, et bona diaeta utebatur, appe-
titus ipfi fatis vegetus erat; alvus vero tarda et menftrua purga-
tio admodum parca, fed regularis. Quamdiu in fella fedebat, re-
fpiratio non ita erat difficilis, et fomno fruebatur placido; omnis
vero corporis motus ipfi erat difficilis. Suspicabar ex alvi tardita-
te et nimis parca menftruatione, infarctus abdominalium viscerum
locum habere, et inde congestiones, refpirationis organa verfus,
et fangulnis circulationis impedimenta in cavitate thoracis produ-
ci, atque motu corporis, accelerata vaforum actione, majores mo-
lestias. Sanguis igitur ut fectione venae ad uncias feptem mit-
teretur fuafi, atque dedi remedia antiphlogistica, quae fimul alvum
laxam redderent, quibus aliquamdiu tanto cum fructu utebaturj ut
post trium hebdomadum fpatium fe jam perfecta fanitate gaudere
putaret et grata mihi valedixerit.
Menfe vero Augusto medio denuo ad me venit, questa de ma-
20, 2
145
14-6 I c G N U M A N A T O M I C 0 - P A T H O L 0 0 1 C A R U M
joribus in refpiratione difficultatibus, aliisque fyraptomatibus y
alvi conftipations pertinacisfima, et menftrua evacuatione quam-
yis adhuc regulari parcisfima; facies rubra, brevis respdratio- cum
tusfi molesta, fatis manifesto notabant congestiones fanguinis pec-
tus verfus, adeoque icerum venam fecari jusfi, dedique potum
antiphlogisticum refolventem et alvum laxantem; fanguis misfus
monftrabat crustam inflammatoriam, atque ejus evacuatio parum
tantummodo levaminis attulerat, alvus pertinaciter claufa mane^
bat, quamvis tormina ventris ejus evacuationem inftantem faepe
promittere viderentur; igitur alteram fanguinis misfionem jusfi,
praefcripfi fomentationes abdominis continuas, cum potu pristiiio
refolvente et laxante, cujus elFectus ut certior fieret, clysmata
lubricantia faponacea infuper applicabantur; tertia autem inflituL
debebat venae fectio ante, quam fatis libera redderetur respiratio,
et dolor in pectore cesfaret; fanguis nunc non veram inflamma-
toriam crustam in fuperficie placentae monftrabat, fed potius rheu-
maticam mucofam; alvus applicatis clysmatibus erat foluta; non^
vero abundante copia. Praefcripfi nunc pulveres, conffcantes ex
faccharo lactis, cum mercurio dulci et extracto hyosciami, potum-
que dedi decoctum e radicibus graminis et valerianae fylvestris,
et quum clysmatum continuam applicationem deprecaretur, pilu-
las ex rheo et extracto taraxaci ut interdum fumeret, fuafi; fic-
que illam altera vice fe fatis fanam esfe putantem reliqui; menftrua
vero evacuatio, quum non major, imo vero parcior, fieret, pedi-
luvia et hirudinum applicationem ad femora commendavi. Nihil
de hac virgine audivi ante finem menfis Octobris, quo meum
auxilium tertia vice implprabat, quum tusfis ipfi jam erat conti-
nua, cum pungente dolore pleuritico, qui tamen mox, inftituta
fanguinis misfione, cesfit; interim respiratio non prorfus libera
reddebatur, neque tusfis, quamvis imminuta, penitus cesfavit.
F a s c i c u l u s S e x t d s^.
Huc usque vero, uti mihi narrabat muiier ejus amica, cumqua
habitabat, prae pudore eelaverat tumorem durum, quem fupra
pubem eminentem percipiebat, atque jam aliquamdiu perce«
perat cum fenfu ponderis molesti et gravis in pelvi; de qua re,
quum eam ulterius interrogarem, profesfa mihi est, fe jam ultra
biennii fpatium aliquid ex corpore quodam duro, fupra pubem
quodammodo eminente ; detexisfe; fed quoniam nullum- dolorem
produceret et non nifi pondere fenfim aucto ipfi molestiam crea-
visfet, huc usque prae pudore de eo tacuisfe, metuentem , ne for-
te exploratio necesfaria judicaretur. Nec metus ille fundamento
earuit; etenim ne diagnofis malorum caufae ulterius dubia esfet,
explorationem abdominis mox inftitui, atque detexi tumorem du-
risfnnum, quodammodo inaequalem fupra pubem eminentem'
fefeque extendentem utrumque ileum verfus inftar pugnorum
duorum, non dolentem, fed presfione manus non cedentem et
grave pondus in fubjectas et vicinas partes producentem, quo
etiam coacta fuit faepius per diem urinam, fed parva quantitate
fimul, mittere, quem vel fcirrhum, vel fteatoma uteri, habui; al-
tero die etiam exploratio interna inftituebatur ab obftetricatore ex-
pertisfimo, qui fe nullum in vagina aut orificio uteri a ftatu;
naturali recesfum detegere posfe profitebatur.
Nunc vero omnia fymptomata cum impetu fefe extulerunt,
cujus phoenomeni caufa nulla mihi nota fuit, nifi esfet animi com-
motio, quam fub exploratione, praecedente die inftituta, fubierat,
tum per pudorem tum per dolorem, quem ab extenfione mem-
branae hymenis fuerat pasfa; tusfis enim cum pectoris dolore et.
difRcilUma respiratione erat continua-, ita ut venae fectiones:
etiam fepties repetitae, ne fubito fuflToGaretur , esfent ne-
cesfariae; mercurium dulcem et extractum hyosciami ad grana:
fex continentes pulveres pectorales cum potii demulcente antih
147
148 IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
phlogistico praefcribebantur continiio, veficatoria revellentia et pe-
diluvia non omittebantur, neque clysmata , quibus alvus fervabatur
quotidie aperta; quamquam urgentia haec omnia fymptomata erant,
non tutum tamen videbatur non penitus cognitum malum illud
locale 5 quod in utero haerebat, excitare, fed prudentius intac-
tum relinquere, donec in llricte dictis vitalibus visceribus locum
habens morbus ad felicem finem perductus esfet. Non vero
nobis contigit hunc felicem malorum finem videre, fed in dies
pejor fiebat miferae ftatus, ita ut xxiii Novembris post fummas
anxietates placida mors fequeretur.
Sequentis diei vespertina hora feptima cadaveris inflituimus exa-
men, vidimusque primo integumenta atque musculos bene nutrita
eorumque vafa fanguine fatis plena, deinde, aperto thoracis cavo,
pulmones nigro colore fanguinis tincta vafa turgida ubivis in fua fub-
IVantia habere et per pfeudo - membranas cum pericardio et pleura
connexos esfe; cordis, aperto pericardio, ex quo ferum fanguino-
lentum ad uncias fere fex effluxit, volumen erat, ratione corpo-
ris hujus virginis, folito majus et fanguine multo extenfum, va-
fa coronaria etiam plena, ita ut congestionis ad haec viscera
enormis manifesta figna detegerentur; hisce vifis atque in tali fta-
tu, qualem augurabar, inventis partibus, cupidus fui quoque in^
vestigandi abdominis viscera et praecipue pelvim, in qua caufam
omnium malorum inventum iri nullus dubitabam; itaque disfectis
integumentis atque musculis cum peritoneo, omnia hujus cavita-
tis viscera in confpectum veniebant, atque in nullo horum aH-
quod vitium detegi potuit, nifi qupd vafa fanguifera in genere
omnia fanguine paulo niniis plena apparerent; in infimo autem
ventre tumor durus admodum, fupra pubem inftar pugni majoris
eminebat, quem concretum, vel potius corpus unum foHdumdurisfi-
mum etiam conflituere, nobis patuit, cum fimili majore tumore,pelvis
Fascicultts Sextus.
1-49
capacitatem penitus replente; qui autem, quod mirabamur, fatis
mobilis erat et nullibi cum partibus continentibus concreverat;
quamvis enim mihi nullum dubium esfet, quin confisteret hoc
vitium in uteri degeneratione fcirrhofa, nulia ligamenta lata de-
tegere potuimus, per quae cum laterali pelvis parte alioqui fo-
let esfe hoc viscus conjunctum, neque tubarum Falopianarum,
neque ovariorum praefentia nobis apparuit; in inferiore vero pel-
vis parte retinebatur per nexum cum vagina, quem igitur pru-
denter folvere conabamur fecando ambitum vaginae infra orifi-
cium uteri, ut hac ratione e corpore exemtum totum tumorem
accuratius examinare posfemus.
Patuit jam indoles mali, nimirum totius uteri fcirrhus durus
inftar cartilaginis, nullam in fe cavitatem habens; flilus enim in
orificium, quod interlabia tumidula patebat, immisfus, mox omnem
viam praeclufam monftrabat ; cellulofa autem tela, quae hic loci
inter collum uteri et veficae posteriorem parietem aderat, laxa
fatis erat et plus folito repletis fanguine vafis dives; in duas por-
ro partes divifo tumore apparebat, alteram fuperiorem, a fundo
productam, minorem, alteram inferiorem, a corpore fic dicto uteri,
quimajor esfet,faltem multo ampHor; coUi anterior paries folus ab
induratione liber manfisfe videtur, ejusque vafa, cum vafis vaginae
per anastomofes juncta, fuura adtec contulisfe videntur ad regu-
larem illam, fed imperfectam et nimis parcam, menftruam evacua-
tionem peragendam, quae antea locum habuerat.
gft^flT* —*--—
-ocr page 151-I50 IcoNUM Anatomico-PathologicARUM
Siiperficies uteri anterior.
aa Superior vaginae pars abfcisfa.
h Orificium uteri.
c Veficae urinariae pars posterior.
d Ligamentum ad umbilicum tendens.
es Partes dextra et fmistra uteri, inftar globi induratae.
//Fundus uteri totus, fcirrho induratus.
g Eminens pars lateralis, etiam durisfima.
F a s c i c u l u s S e x t u s.
ISI
Ejusdem uteri, fcirrho indurati, cujus fuperficies anterior in
praecedente icone propofita est, facies posterior.
aa Fundus uteri, rotundam formam habens.
hb Partes inferiores laterales, in magis amplum volumen exten-
fae, quam fundus ipfe, attamen etiam durisfimae.
c Tuberculum durum, fupra generalem fcirrhum eminens.
d Ligamentum tendineum.
s1
-ocr page 153-ICONUM ANATbMI:CO-PA.THOL.OGlC ARUM
DIUTURNUS ABDOMINm INGBNS TUMOR A
DEGENERATIONE OVARII, TANDEM
LETUALI8.
. ylatrona nobilis^, qiiae a prima iiiventute contihtio fana vixeratc
valetiidine, et procerae atque robustae erat corporis ftaturae, feptem^
liberos fanos et robustos felicibus partubus in lucem ederat; post
quos vero partus herniam habebat umbilicaleni non magnae mo-
lis; fi enim prominebatj referebat tumorem magnitudinis dimidii
ovi gallinacei, et facile reducebantur partes, in tumore conten-
tae, abdominis cavitatem verfus, atque ope emprastri adhaefivi
in ea retinebantur.
Anno quinquagefmio fuae aetatis, postquam per aliquod tempus>
menftrua evacuatio non locum habuerat, valida uteri haemorrha-
gia corripiebatur, quae, quum tanta esfet tamque diu magna
cum vehementia perfisteret, ut plenariam inanitionem minaretur,
remediorum adftringentium et ftipticorum, tam interno, quam
externo auxilio, tandem cesfavit. Postquam vero roborantibus
et diaeta eupepta vires erant restitutae, et fanitas fere redierat,
queri coepit de dolore in latere dextro, quem doiorem etiam
fequebatur tumor in hac abdominis parte fenfibiHs; quum vero
ceterum fana esfet, appetitus bonus, digestio facilis et alvus na-
turalis, et fatis facile corpus de loco in locum movere- et in
aere ambulare posfet, noluit contra illum abdominis dolorem et
F a s c 1 c u l u s S e x t u
tumorem auxilium quaerere, praeter chirurgi obftetricatoris, qui
primo cataplasmata 5 dein empiastra emollientia, tandemque, quum
magis magisque tumere pergeret abdomen, fasciam musculos ,re-
laxatos fustentantem applicavit. Et ita fana fatis vixit, crescen-
te tamen continuo abdominis volumine, donec anno mdcccxvii
inorbo acuto correpta a me auxilium petiit.
Laborabat colica biliofa cum febri continua et torminibus ab-
dominis vehementisfimis.
Materiem reddebat vomitu pertinacisfimo biliofam, quafi aeru-
ginis, alvus erat claufa, hemia umbilicalis protuberans, et totius
abdominis ambitus dolens et durisfimus.
Urguentibus fymptofflatibus post fanguinis misfionem , tartari
^metici foluLio diluta faepe propinabatur eo efFectu, ut mate-
riem peccantem furfum flupenda copia excerni faceret, clysmata
alvum foliicitabant iiberam, deiiide decocaim rad. graminis cum
fructibus tamarindorum fenfmi toilebat iiunc morbum; manebat
vero tumor abdominis, quafi gravida esfet, aut notabili gradu hy-
dropis ascitis laboraret, nifi cum tumore tanta adfuisfet duri-
ties hujus partis, ut corpus foiidum intus haerere, quod iilum
tumorem produxisfet, exploratione certo certius patere videretur.
Interim fascia fustentabat tumens abdomen , et vitam fatis ac-
tivam denuo agere pergebat; appetitus erat vegetus, digestio fa-
cilis, alvus quidem paulo tardior, interdum clysmate, interdum
fumtis piluiis ex rheo promovebatur; anno vero mdcccxix men-
fe Augusto eodem morbo biliofo denuo correpta fuit; qui vero
eodem modo intra aiiquot dierum fpatium iterum feliciter fuit
curatus.
15^3
Queri autem magis magisque coepit de pondere molesto, quod
pex tumorem abdominis fenfim magis molestum ipfi erat, volebat-
que, ut, apertura in aiiqua ejus parte facta, exitus praeberetur
21, 2
-ocr page 155-154 IcONUM ANATOMrcO-PATHOLOGICARU^r
materiae-, quae alibi haereret. Nulla vero quum talis materiae
fluctuatio repetitis vicibus inllituta exploratione pateret, nolui
isti petitioni fatisfacere, ne producta per operationem malae in^
dolis inflammatione, mors praematura loco fanationis produce-
retur; fiaspicabar enim tum ex habitu tumoristum vero etiam
ex iis, quae de praegresfa valida uteri haemorrhagia. ejusque cu-^
ratione rekta acceperam,. malum fummi momeBti;, fic dictum
organicum, in nonnullis partibus degeneratis locum habere, quod
vel in omenEo vel in ovario haerere posfet, et nulla arte exter-
na tollt, fed interna oeconomiae abdominalis prudentl adminis-
tratione , et urgentibus dolore et anxietate inflitutis interduni
fanguinis misfionibusper, aliquot forte adhuc menfesaut annos,
tolerabiie reddi.
Et revera fatis bene fefe hakebat et vivebat fana-, donec, fen-
fim crescente intus haerente malo, etiam reliqua in abdomine:
contenta viscera minus facile fuis muneribus fungi posfent et
tandem fuerint prorfus in fua functione impedita; ad; fummum'
enim gradum totum. corpus maeie tandem confumebatur cum auc-
to pondere et duritie abdominis,, ita ut vix ulla alimenta inge-
rere mifera posfet,. febris accederet hectica,, et anno mbcccxxv
mors diu exfpectata miferae vitae finem imponeret-
Secundum ipfius jam defunctae a^egrotae voluntatem cadave-
ris examen cum dexterrimo GhirurgO' P. Koning inftitui,
vidimusque, externum ingentem abdominis tumorem durisfi-
mum manfisfe neque presfioni digitorum ullo in loco ceden-
tem > neque ulla liquidae intus haerentis m-ateriae indicia.
praebentem. Abdominis integumenta, quae aperire conabamur,
erant tenfa admodum et extenuata, ita ut non nifi fumma adhi-
bita prudentia a tumore, quem tegebant, feparari posfent, quo ta-
Hien tandem facto, nihil detegere potuimus iiUius visceiis,, quod
F A S c I C tr L U s S E X T u s.
155
fn abdominis aperti cavitate ceterum mox apparere folet; haec
enim maxima corporis humani cavitas rudis hujus ingentis tumo-
ris masfa penitus repleta videbatur, qme ad tactum in genere
■quidem maxime et ubivis refistebat et folidam prae fe- ferebat
Hibftantiam, attamen nonnullis in locis magis erat dura, quam in
aliis. Masfam hanc elevare et auferre nequaquam poteramus; ut
nobis pateret, quid de partibus, in ejus ambitu fitis, aut cum ea
forte connexis, factum esfet; itaque confultuni^ duximus incifio-
ne in parte ejus molliore aperturam facere, quod non facile
praestare potuimus, cum- propter elasticam, tum propter tenacem
ejus naturam. Forficis tamen: acutiore apice immisfo^ effluxit adeo
iiifignis Gopia- humoris^ fpisfioris grifei coloris, nuUum habentis
odorem, ut vix vafa fatis raagna et multa afferri posfent,
quibus iilum excipere posfemus, quo factum est, ut nobis non
fatis apta esfet 0Gcafi.0 menfuram ejus inftituendi,. qua quantita-
tem certo determinare posfemus-; maximo autem hujus fpislisfimi
quafi cremoris grifei. diluv-io cesfante, collapfa erat anterior cisti-
dis pars, attamen latera verfus aeque atque fuperiorem etinferiorem
partem verfus- adhucdum ita repleta manfit, ut nondum eum tol-
lere posfemiis, fed esfemus coacti immittere manus aut vas ali^
quod, ad tollendum', quod ulterius in. facco hoc continebatur, fic-
que confistentia contentae materiae, quam offendebamus, conti-
nuo fpisfior apparebat, atque referebat pultem crasfam adipoce-
raceara, quae itidera nullum fere odorem habebat, fed pinguedi-
nis, quo magis fpisfa prodibat,< proportione aucta, fcatere vi^
debatur; dum vero in hane materiem tollendo esfemus occupati;,
magnam cum ea commixtam detegebamus capillorum diverfae
longitudinis copiam, quibus indisfolubili vinculo adhaerebant gru-
mi materiae illius adipoceraceae; omni fic tandem fublata ma^
teria. contenta, apparebat faccus magnus, partim membrana crasfa:.
IcoNUM Anatomico-Pathologicarum
et tenaci, partim laminis osfeis conftans, qui nunc collabebatur,
•et ab omnibus partibus adjacentibus liber erat, ita ut partem fal-
tem maximam fuperiorem ejus facile elevare et anteriora verfus
reclinare posfemus; in pelvis vero cavitate haerebat ope ligamen-
ti, connexus cum dextra uteri parte.
Hepar, iien et ventriculus, compresfa ad diaphragmn jacebant in
folito multo minorem formam; reliqua omnia intestina finistrum
iatus verfus et ad vertebras lumbares erant represfa et quidem
arctisfime, ita ut colon a temiibus vix distingui pos.fet; renes fo-
litam habebant formam et magnitudinem; vefica autem urinaria vix
tiignosci poterat, tenuem membranam referens, quae uteri anterio-
ri fuperiiciei adhaerebat. Non nifi magnis difficultatibus totum
faccum eximere nobis contigit, quem ligamento tenacisfimo, dex-
trae uteri parti continuum, detegebamus, cujus partis ovarii nihil
amplius apparuit, adeoque comperimus, esfe dextmm ligamentum
latum, in adeo ingentem molem'per contentam illam materiem
adipoceraceam expanfum et pro maxima parte in osfeam naturam
converfum.
Ita globum rotundum omnino refert haec expanfio ligamenti
lati, cujus initium eminente lamella plana indicatur, dum ad alte-
rum extremum deverticulum eminens apparet, pugnimajoris magni-
tudinem habens, quod cum magno facco unam conftituebat ca-
iS vitatem et eaudem materiem continebat.
Vero fuiiihter igitur post praegresfam vaiidam uteri haemar-
rhagiam, eamque omnibus moiiminibus artis curatam, initia fpu-
riae graviditatis in ovario remanferunt, quae congestione humo-
rum abnormi in fua evolutione ilaturali fuere turbata, dum vis
reproductivae conamina protracta materiem illam adipoceraceam,
capillis intermixtam, ad tantam copiam auctam tractu temporis
formasfe videntur, et quum hac ratione mechanica partium com-
F a s c i c u l u s S e x t u s.
157
presfio lente aucta fuerit, nullaque in vafis contra eam reactio
orta fuisfe videatur, et aliquando inflitutae fuerint venae fectio-
nes, fimul ac de doloribus querebatur aegrota, averfus fuisfe
videtur inflammationis ftatus, qui alioqui maxime fuisfet me-
tuendus et citius exitum lethalem hujus notatu digni mali pro-
duxisfet,.
3 5^ IcONUM ANATOMICO-PaTHOLOGICARUM FASCICULtTS Sextus.
T A B u L A E XXXVL
Fig. I. OvariLim dextrum, in ingentem magnitudinem exten-
fum, pro parte m^mbranae naturam, pro parte os-
feam naturara habtns, ob magnum volumen ad dimi-
diam magnitudinem delineatum.
maaa Ambitus facci totius membranaceo osfei.
hh Ejus initium a ligamento uteri dextro.
ccc Deverticulum fuperiora verfus ad iimbilicura prorainens.
d Pars hujus deverticuli, in lamellam crasfam osfeara mu-
tata.
'eeee Pars ipfius facci magni, penitus in osfeam naturam con-
verfa.
f ff Portio adhuc magna membranae osfea facta.
gg Apertura, in membranaceaparte facta, per quam materia
contenta exemta fuit.
hh Pars anterior, membranacea adhuc pro maxima parte,
fed in qua jam initia osfificationis obfervantur.
iiii Pars facci penitus m^mbranacea.
kk Interior facci fuperficies.
Fig. 2. Exhibet masfam, conftantem ex pilis fatis longis, mate-
rie adipoceracea commixtis , quae in media con-
tenta materia in lacco haerebat.
>ooooc>oooooo<
y/
Duodecim jam in lucem prodierunt fasciculi Iconum Phy-
fiologici Anatomiae comparatae et Pathologici argumenti cum
earum defcriptione et obfervationibus, ad nonnulla fpecimina
pertinentibus. Quisque fasciculus fex tabulas ofFert ita, ut
jam feptuaginta duae prodierint, quae omnes uno volumine
conjungi, vel in duas partes apte dividi posfe videntur, qua-
rum altera triginta fex, coloribus ad naturae fidem pictis,
Phyfiologicas et Anatomiae animalium comparatae praecipuas
partes continere posfet, altera obfervationes Pathologicas
cum totidem tabulis lithographicis. Non exigua quidem fu-
perest fupellex, tum delineatarum vivis coloribus fubtilioris
anatomiae ope praeparatarum partium , tum etiam fpecimi-
num ad morborum naturam illustrandam pathologicorum; diffi-
cultates vero, quas expertus fum in acquirendis tabulis coiora-
tis, quae fi cum egregie perfectis delineationibus comparantur,
22
-ocr page 161-i i. 0 g u s,
E
i6o
omni iiumero fatis placiturfie funt , me jubent in iis faltem
nunc fubfistere, dum, fi Deus Optimus Maximus mihi vitam
et vires largiatur, et haecce ad metam properantis fenis fcrip-
ta aequis rerum arbitris non prorfus displiceant, obfervationes
nonnullas pathologicas alia occafione, additis etiam tabulis litho-
graphicis, edere in .animo habeo.