ANATOMIAM ANIMALIUM
COMPARATAM PERTINENT,
PAtmiCA COUDI^ ET PULMONUM IN DIVEH-
ms ANIMAZIBUS,
Uti cor et pulmones in homine praecipua organa funt, quo-
rum artificiofisfima ftructura €t perpetua actione, ab ipfo temporis
momento , quo ex utero matris in lucem prodiit, vita fustentari
debet, fic •eodem officio hae partes in omnibus animalibus debenc
fungi, quae fimili modo atque homo vivunt, ratione influxus,
quem aer in totius corporis vitam habet; difFerunt vero quam
maxime in iis animalium clasfibus, quibus perpetuus aeris con-
tactus cum interna horum organorum fabrica, propter diverfam
I
-ocr page 2-2 1 C 0 N U M A N A T 0 M . A K I M A L I U M C O M P A R A T A E*
eonim vivendi: rationem, non eoncedi potest ; quam ergo diver--
fam partium, eirculationi fanguinis et respirationi infervientium,
ftructuram hoc fasciculo iconibus illustrare animus est.
In mammalibus plerisque haec orgalia multum in genere cumj
humanis conveniunt, quoniam circuitus fanguinis et refpiratio in>
iis eodem prorfus modo procedunt, quamvis nonnuiias diverfi-
tates notare debeamus, quae in iconibus ad oculum patebunt.
Si enim cor intueamur horum animalium , patet , ventriculum
Gordis anteriorem breviorem esfe finistro, et auriculam finistrami
majorem esfe, quam dextram, faltem in plerisque, quorum pul-
mones in genere laxioris funt fabricae quam humani, quod prae-
cipue in purmonibus juniorum animalium ruminantium locum^
habet.
Notari aiitem etiam meretur, quod uti in foetu humano , an-
tequam natus est, binae dantur viae , per quas fanguis, intactis pul-
monibus, ex corde dextro in finistrum et arteriam aortam fluit,
fcilicet, foramen ovak et canalis drtemfus Botalli, quae viae
brevi post, quam iiatus est homo, inclioata respiratione, claudun-
tur; fic idem^ etiam locum habet in omnibus mammalibus, quae-
uti homo respirant et vivunt in aere, qui totum corpus perpe-
tuo circumdat; alia vero ratione haec res comparata est in iis
mammahbus, quae maximam vitae partem fub aqua degunt, et,
ideo non tam perpetuo hoc respirationis beneficio frui posfunt; im
iT.is enimpecuharis adest fl-ructura,,cujus ope fanguis inanimali fub--
nierfo non tanta copia per puhnones fluere cogitur , v. g. in ba-
laena, in delphino, in castore , in plioca aliisque; in horum ani-
malium nonnullis foramen ovale per omnem vitam apertum nianet
in aliis vero datur magnus finus vel cavus liiccus in vena cava in--
feriore prope hepar, in quem fanguis eo tempore coliectus est;,,^
quo. fub aquis mergitur animalj, ita ut minor, tantum copia cor.
F a s c 1 c u l u s P r i m u s. 3
et pulmones verfus vehatur. Praeterea cor horum omnium
animalium etiam quidem continetur pericardio, quod illud per-
fecte includit, non vero, uti in homine locum habet, accretum
est diaphragmati, neque etiam plana fuperficie diaphragmati in-
cumbit , fed bafis collum verfus pofita est, dum apex diaphrag-
ma respicit, ita ut in his animalibus cor fere in medio pectore
recto fitu pofitum fit, altero ventriculo dextram cavitatem tho-
racis, altero finistram, fpectante.
Avium cor pro maxima parte etiam convenit cum corde reii-
quorum animalium calidorum ; duplex etiam est, et circuitus fan-
guinis per illud eodem procedit modo; in univerfum vero in his
pulfus funt celeriores, et major quoque est fanguinis circulantis
calor, quod ab amplitudine organorum, in respiratione cooperan-
tium, derivandum videtur; quoad internam autem cavitatum cordis
flructuram, haec pro maxima quoque parte eadem est; vaivulae
etiam eaedem in corde occurrunt, exceptis tricuspidalibus, qua-
rum loco ex fmu dextro in ventriculum fubpofitum pendet unica
modo valvula carnea, live musculus planus, qui tamen eundem
iifum praeftat et cedit facile, fi fmus dexter fefe contrahit; con-
trahente vero fe ventriculo, ipfo temporis momento, quo relaxa-
tus finus est, ostium hoc cordis venofum perfecte clauditur.
Ita conftructum est cor in omnibus animalibus, quae pulmo-
nes habent, per quos omnis fanguis,per venas cavas ad dextrum
fmum et ventriculum adlatus, prius fluere debet, quam per fmis-
trum finum et ventriculum determinatur ad arteriam aortam et
ex ea ad omnes reliquas corporis partes; longe major vero di-
verfitas obfervatur et difFerentia in ftructura cordis inter hominem
et animalia, quae frigidum in fystemate circulationis fanguinem
habent, uti funt amphibia et pisces; in his enim non duplex
cor oiFendimuSj duobus finibus et duobus ventriculis conftruc-
"4 IcONUM AnATOM. ANIMALrUM COMPARATAE
tum, fed fimplex omnino, unico conftans finu et unico ventri^
eulo, qui fanguinem ex venis cavis accipiunt et mox in aortam
expellunt, intactis pulmonibus; non quidem prorfus defunt his
animalibus organa respirationis, fed multo funt minus perfecta ,
ita ut veficae aeriferae in amphibiis, bronchia in piscibus, appelr
lari foleant; haec vero fanguinem ex ipfa aorta arteria accipiunt
et, postquam per vascula fubtilisfima , quoque in his organis prae:
fentia, fuetit distributus, colligitur eorum venulis et infunditur ite-
rum in venam cavam. Multo quoque minori copia vaforum, ru-
brum fanguinem ducentium, haec animaha funt inftructa, et ipfa
fanguinis- quantitas in iis adeo> exigua est, ut partes ipfae musculo-
fae piscium five Garnes non rubrum habeant colorem, uti in anir
malibus calido fanguine gaudentibus, fed nitida albedine distinc-
tae fmt, quod in piscium disfectione clare patet, quando non nifi
aliquot guttulae rubri fanguinis ex vafis majoribus effluunt. In-
terim in his animalibus cor majori gaudet irritabilitate et vitae vim.
multo diutius confervat, quam in calidis animalibus; ita ut cor
ranarum et testudimim obfervatum fuerit, ex corpore exfcisfum,.
etiam per aliquot dies ad applicatum ftimulum contractiones mani-
festas exferuisfe; hoc autem etiam pro parte inde derivandum
videtur, quod frigus aeris ambientis nuHum coagulum in fangui-
ne eorum producere quum potuerit, etiam talis cordis motum
non impediverit; major vero illa irritabilitas non itidem in vafis
horum animalium obfervatur; e contrario vafa arteriofa fanguife-
ra minus actuofa minusque irritabilia in iis videntur, quam in ca-
lidis animalibus , lentius. etiam effluit fanguis ex vulneratis piscium
vafis et fibi admixtas habere videtur bullulas aeris. elastici, quae-
Gum fanguine per vafa moventur, quod lethale esfe in homine
et mammalibus , experimenta docent, quibus inflando aerem iij
xulnuscmam. venae r.Qbustisfima. animalia mox intexficiiuituri.
F A sr C I C U L U S P R I M U S.
Tandem pericardiura, quod in homine et calido fanguine inflruc-
tis animalibus membranam ferofam tenuem conftituit, licet qui-
dem pro tenuitate fatis tenax fit, in frigidi fanguinis his animali-
bus tenacisfimum est et maxime robustum, imo in nonnullis fere
eartilagineum; hoc enim quum diaphragma in iis deficiat, iilud
eordis fulcrum debet refarcire,
De binis ukimis animalium clasfibus, infectis et vermibus, du-
bitamus, utrum corde et arteriis inilruantur nec ne; defcripferunt
quidem S w a m m e r d a m et R e a u m u r aliique, imo etiam de-
Hnearunt partes nonnullas infectorum, quas pro corde et arte-
liis habuerunt; alii vero demanftrasfe videntur, eos viros decep-
tos fuisfe motu illo alterno, quem obfervabant in partibus, quas
pro corde et arteriis habebant; quas vero alii naturae curiofi fcrip-
ferunt esfe organa digestionis, in quibus alterna contractio et re-
misfio pro motu perifi;altico agunt.
Uti autem praecipuum circuitus fanguinis organum in nonnullis
animalibus eum corde humano multum convenit, in aliis ab eo
difFert, fic etiam pulmones, qui non tantum in homine, verum
etiam in oinnibus corde infi:ructis animalibus cum hoc arctisfimo
vinculo neetuntur, in multis cum humanis pulmonibus forma,
numero et intima fabrica, conveniunt, in aliis quam maxime
ab iis funt diverfi.
Animalia quadrupeda nonnulla quamquam eodem modo respi-
rant, ideoque interna pulmonum fl:ructura eadem est, quo ad
formam vero et in lobos divifionem ab humanis pulmonibus et
inter fe difi^erunt: fic fimiae,, canes^ feles, boves, oves etcum>.
Guli plures lobos folent habere, dum in equo, elephanto et pha-,,
ea totus pulmo unum tantummodo lobum confi:ituit; amphibia
duos habent pulmones fimplices, non in lobos divifps; ita
et aves ununi pulmonem fimplicem habent, incifuris. quidem cog-
6 I C O N u M A N A T 0 M. A N I M A LI U M C 0 M P A R A T A E
taratn notatum, non tamen in diverfos lobos divifum , fed con-
tinuatum in pectoris veficas aereas et abdominis, imo in ipfas os-
lium cavitates; reliquae ammalium clasfes non habent veros pul-
inones; non minus artificiofo tamen organorum refpirationis appa-
ratu funt inflructi pisces, qui etiam non quidem veros pulmones
habent, fed branchia et veficas aeriferas, fubtilisfimorum vasculo-
rum apparatu inftructa atque aptisfima ad fanguinis indolem ea-
tenus mutandam, quatenus hoc pro eorum respiratione requiri-
tur, quamvis minus perfecta quam in ceteris animalium clasfi-
bus.
Plures equidem anatomiae comparatae cultores haec omnia fa-
tis diligenter amplis defcriptionibus notarunt; fi autem verum ve-
limus fateri, non addiderunt delineationes, quae minus peritis
partes fatis clare illustrant, quam ob^rem non incongruum fore
duxi in hoc fasciculo icones proponere fpeciminum, fatis diligen-
ter praeparatorum, aptisque artificibus deUneatas, quarum contem-
platione circuitui fanguinis per cor et respirationi in diverfis anima-
lium clasfibus infervientes partes egregie posfunt cognosci, fi ex-
ternam earum formam fpectas, tum vero etiam modum, quo fubti-
iioris anatomiae adminiculo ita praeparatae funt, ut intima earum
artificiofisfima ftructura in aprico pofita fit; id circo plura de his
fcribere non opus fit, nifi ea, quae ad expHcationem iconum ad-
di debent.
Fasciculus Primu s..
Ug tabula iconem exhibemus cordis et pulmoniim vituli
nondum nati cum magna poitione asperae arteriae, quae tegitiir
donec in branchia dividatur magna parte glandulae thymi, fub
qua emergit nervorum plexus octavi paris, cujus rami fabricani
puhnonis ingrediuntur.
Cor confpicimus inter binos puhnones fitum, qui quidem fitu.
naturali illud arctisfmie amplectuntur, nunc recHnati posterio-
ra verfus funt, ut cor eo melius in confpectum veniat, cujus
ventriculus anterior amplior apparet, fed brevior fmistro; auri-
Gula anterior minor quoque fe praebet finistro five posteriore.
Vafa coronaria per omnem cordis fLiper&iem impleta rubra mate-
rie confpiciuntur 5 minimi aeque per omnem ejus fubftantiani
disperfi rami, atque maximus eorum truncus, qui per omneni
Gordis longitudinem deeurrit et. locum notat, quo cor anterior
a posteriore per fepimentum internum feparatur. Pulmones
qui in homine, alter duobus, alter tribus lobis, conftant, in hoc
animahum genere fmguli feptem lobos habentlaxiore vero mem-
brana cingente five pleura pulmonali incKifos, quae pleura pul-
monaUs in homine tenacior est, et in iis animahbus praecipue,
quibus puhno fimplici lobo conftans datus est, admodum tenax.
obfervatur, uti in equo et phoca obfervavi, in quibus tota tex-
tura pulmonis multo est robustior, ita ut experimentum in iis^
I I C 0 N U M A N A T O M. A N 1 M A,H U M ^^ 0 M P A R A T A
non fuccedat, quod in vitulinis egregie inllitui potest; quo ni-
mirum prius feparata prudenter tunica extima, etiam propria cel-
lulofa minus tenax folvi potest, e,t fic demonftrari divifio lobulo-
rum in minores minimosque; ex quo experimento discimus, con-
textum cellularum aeriferarum arctisfime hac tela cellulofa ad mi-
nimas veficiiias aereas usque cingi; quae autera cellulae fmgulare
fystema conflituunt, a cellulis aereis plane diverfum, quod et in-
de patet, fi fluidum fubtilisfimum in vafa fanguifera pulmonis in-
mittimus, hoc facile perducitur ad.cellulas, quae cingunt canales
aeriferos, non tamen ad hosce ipfos, et vice verfa fluidum in as-
peram arteriam immisfum replet cellulas aeriferas,; non vero, niQ
adhibita tanta vi., ut hae rumpantur, ,duci potest ad cellulas cin-
gentes.
Praeterea ex hoc fpecimine patet, fingulum bronchiarum ramum
fibi propriam habere cellularum aeriferarum eopiam, quae nulla-
tenus cum vicini rarai cellulis communicant; quod non ita vide-
tur, fi per integri puhnonis asperam arteriam aerem immittimus;
tunc enim totius fequitur pulmonis expanfio, quia omnes rami
bronchiarum ab aspera arteria oriuntur; fm vero in portionem ali-
quam puhnonis per ramum quendam bronchiarum aerem immitti-
mus, tunc pars illa pulmonis, ad quem ille ramus tendit, expandi-
tur; flaccida vero manet pars vicina, quia nulla datur anastomo-
fis inter diverfas divifiones ramorum bronchiarum; quod jam etiain
egregie docuit. D. J o. Frid. Blumenbachius. (i)
(i) Conf, infiitut. Phyfiolog. Sec. VIIl. §. 139- pag. i:i2.
E
Fasc1€ulus Primus.
T A B U L A E, L
Qua propofita est icon cordis et pulmonum vituli nondum
n^ti.
aa Pars inferior asperae arteriae, quae ab ipfi adnexa per
cellulofam telam, vasculis rubra materia impletis, mag-
na parte glandulae thymi tegitur.
hh Inferior glandulae tbymi pars, quae omni fuo habitu ad
conglomeratas pertinere videtur,
c Nervus octavi paris, fub glandula thymo emergens, qui
divifus in ramulos diverfos ad cor et pulmones tendere
videtur.
d Auricula anterior, quae minus volumen habet quam
e Posterior, qui major apparet.
f Cor inter pulmones reclinatos prominens.
g Ventriculus anterior amplior, fed brevior quam
h Posterior, qui arctior apparet, fed longior anteriore, uti
ex apice ejus, inferiora verfus prominente, patet.
imii Lobi diverfi, ex quibus hi pulmones conftant, qui foluta
tunica extima in plurimos minores minimosque dividi
posfunt, qui tamen omnes fibi propriam cellulofam
membranam cingentem fervaverunt.
10 IcONUM Ajjatom. Animalium Compaeata
Ivepraefentat haec tabula partem anteriorem asperae arteriae
cum corde et pulmonibus Gallinae, relicta cum his cohaefione he-
patis; ex quarum partium contemplatione fequentia notare oportet.
1°. Eodem modo, fi externam formam fpectas, praecipuum cir-
cuitus fanguinis inftrumentum in avibus conftructum est, atque
in homine et mammalibus animalibus, pericardio tenuisfimo, vas-
cuHs exilisfimis diviti, fuit hberrime cinctum; hoc vero fublato
apparet illud iisdem cavitatibus conftare, duobus finibus cum au-
ricuhs appenfis et duobus ventricuhs.
Diverfitas vero a corde mammalium notatu digna locum ha-
bet in ejus pofitione; etenim quum anteriorem partem cavi-
tatis thoracis occupet mediastinum, et hoc cum membrana, quae
anteriorem veficam aeriferam conftituit, communicet, cor qui-
dem fub fterni interiore fuperficie locatum est, fed magis posterio-
ra verfus, ita ut inter pulmones, qui etiam folummodo posterio-
res laterales partes thoracis occupant, fubfideat quodammodo et
directe incumbat oefophago, qui vertebris dorfi adjacet; bafis ve-
ro cordis propior fterno est, quam apex, qui propter diaphrag-
matis in avibus abfentiam pertingit usque in cavitatem abdomi-
nis, ubi inter lobos hepatis, hunc in finem fmibus in fuperficie
interna praeditos, reconditur, minus paulo finistrum latus respiciens
in granivoris, propter majorem ventriculi musculofi refistentiam ^
quam in rapacibus carnivoris, quarum ventriculus magis niembra-
nis, quam musculis, conftructus est.
3°. Altera differentia, quae attentione non indigna videtur, ob-
fervatur in egresfu vaforum majorum; arteria enim pulmonalis,
ex ventriculo dextro proveniens, reconditur fub aorta fimplex,
tum in duos ramos dividitur ad fmgulum pulmonem destina-
tos, uti in bomine; arteria vero aorta adfcendens non confpi-
citur, nifi brevisfima, et mox postrorfum abit in defcendentem,
postquam binae arteriae innominatae quam proxime cordi ex ea
egresfae funt, quae in utroque latere juxta asperam arteriam ad-
fcendentes carotides et fubclavias praebent.
4°. Patet, pulmones non adeo magnos in avibus esfe, refpectu to-
tius corporis, quam in aliis animalibus, quod mirum quodammodo
videtur, li limul dicimus, aves prae aliis animalibus et homine perfec-
tisfima respiratione gaudere, ideoque earum calorem internum fan-
guinis aliorum animalium calorem multum faperare; hoc vero ei rei
tribuendum videtur, quod pulmones non foli respirant; fed per fub-
tilisfimos canales in proximum commercium veniunt cum phiri-
mis partibus, per totum corpus disperfis; et ftricte dicti pulmo-
nes in hoc animalitim genere, non nifi partem organorum respi-
rationi infervientium conftituunt. Etenim eorum fabrica talis
est, ut infpirati aeris copiam non fohun in fua propria fabrica
recipiant, receptamque in ea mutent et mox itemm expellant,
verum ulterius permittant procedere ad veficas aeriferas, in pecto-
pe et abdomine contentas, imo ad osfmm cavitates CO, et pennas
usque,^ ita ut totum fere corpus avium organum respirans haberi
posfit. Ut hasce vias legere posfit aer infpiratus et exfpirandus,
deficere hic videtur pleura pulmonalis, quum posterior pulmo-
Ci) Conf. P. Camperi, Tom. i. Act, SocUtatis Ph^jficae Koterodamenfis ^ pag,
fi3(S et feqq.
II
S 2 I C 0 N U M A N A t 0 M. A N i M A l I u M C 0 M t> A R A T A E
mim ftiperficies cum osfibus thoracis per tenuem cellulofam ce-
haereat, et incifurae costarum in laterali eorum parte infignes fac;-
tae fnit, dum in omni anteriore et interiore parte foramina ap-
parent, per quae bronchiorum divifiones fubtilisfimae cum veficis
aeriferis peetoris et abdominis communicant; quae quidem veficae
aeriferae ratione magnitudinis avium diverfis modis funt conftruc-
tae et in diverfas cavitates per transverfo ductu directas membra-
nas divifae; quin imo in magnis avibus haec fepimenta musculofis
fibris gaud-ent, quae taiiien aperturas habent, quibus cum pulmo-
&ibus et aspera arteria fervatur Hberum commercimu, vel libe-
ra via, qua aer intrare et exire potest..
Aiius auteni naturae est membrana veficarum aeriferarum ^ quara
quae in puhiionibus ipfis aeris contactum patitur;, haec enim in
aspera arteria et bronchiis., uti in iisdem aliorum animalium par-
tibus ad mucofas fic dictas pertinet; illa vero et tenuitate et vas-
Gulorum fanguiferorum vel ferofQmm habitu et distributionis ra-
tione omnino cum ferofis convenit, quae omiiia ex contemplatione,
iconum, quae Tabula fecunda exhibentur, clare intelligi posfunt;,
fpecimen enim, prima figura expresfum ita praeparatum est, ut
praemisfa vaforum fanguiferorum. fehci per materiam rubram im-
pletione appareat cor cum pulmonibus ex aspera arteria pendenti-
bus, cum quibus hepar conjunctum. fervatum est,.
Aspera arteria, ex integris annuHs cartilagineis compofita, cohae-
ret cum oefophago, qui ejus posteriori parti adcumbit; in pec-
toris cavitatem eum pervenerit, tranfit in duo br,onchia, quae in,-
pulmonibus evanescunt,. quorum fabrica mox defcripta cum inci-
furis costarum hic etiam confpicitur; inter pulmones cor fitum?
apparet, ventriculo-. dextro ampUore, fed breviore iini^tro, cujus,
apex inter lobos hepatia reconditur, eum ixi finem in interlore fuj.
|>ei;ficie concavo^^
F a s c 1 c u l u s P r i m u s. 350
T A B U L A E IL
Fig. I. Aspera arteria ciim pulmonibus, eorde et hepate Gallinae.
a Aspera arteria, quae descendens tandem in duo bronchia
dividitur.
hh Oefophagus, pone asperam arteriam fitus.
€c Pulmones, qui fnnplicem lobum habent, fed in ambitii.
quinque incifiones costarum.
d Cordis ventriculus anterior.
e Cordis ventriculus posterior.
/Auricula et finus anterior.
g Truncus arteriae innominatae dexter;
h Truncus arteriae innominatae finisteri-
i Lobus hepatis dexter.
k Lobus hepatis finister.
II Sinus cavi in fuperficre interna loborum hepatis, ad reci-
piendam apicem cordis.
Fig. 2. Portio veficae a&iferae abdominalis.
aaaa In omni ambitii tenuisfimam membranam ferofam refert.
hh Vasculorum tenuisfimorum per eam disperforum fpectabiS-
Ifis rami..
14 iconum Anatom. Animalium Comparatae
INTERNA STEUCTUMA CORDIS ANSBRIS,
Proponitur hac icone cor Anferis, incifione per longitudinem
finuum et ventriculorum eum in finem ita praeparatum, ut inter-
na ftructura appareat, et diverfitas ejus confpici posfit ab ea,
quae in homine et aliis animalibus locum habet; quae quidem di-
verfitas praecipue obfervatur in ostii venofi dextri ftructura, ratio-
ne valvulae, quae finura inter et ventriculum est* Loco enim
valvularum tricuspidalium in hoc ostio olFendimus expanfionem
musculofam, quae oritur fex vel feptem columnis brevibus car-
neis, ex interiore fuperficie exterioris parietis ostii venofi; ab
harum infertione formatur expanfio carnea robusta, quae fepi-
nientum cordis medium verfus terminatur margine femilunari et
ita directa est, ut cedere facile posfit et applicari ad internam
ventricuH fuperficiem, fi fanguis conftrictione finus pelli ad ven-
triculum debet; hoc vero fefe contrahente, elevatur, ita ut mar-
gine femilunari respondeat fuperficiei internae fepimenti, et ma-
jore infi;ructa robore, quam fubfi;antia membranae, validius hanc
viam praecludat atque efRciat, ut fanguis majore vi ad pulmo-
nes pelli posfit, qui pulmones, non uti mammahum, iibere fe
diiatare et mox mobilium costarum et diaphragmatis actione
acceptum aerem expellere posfunt, fed refistunt dilatationi , quam
ifflpulfus fanguin's postulat; quae refistentia ergo majori vi ventri-
i5
culi dextri debet fiiperari, ut fanguis in pulmonibus etiam his
debitas mutationes posfit fubire. (O
In altero ostio inter finum et ventriculum fmistrum , eodem mo-
do atque in aliis animalibus, valvulae mitrales tenuisfnnae mem-
branaceae adfunt, quae tendinibus etiam tenuisfimis interiori pa-
rieti ventriculi funt inferti; hoc autem propter pofitionem, quae
ad partes in corde dextro bene pingendas necesfario requireba-
tur, non fimul omnino in confpectum duci potuit, neque hoc
opus erat, quoniam hoc ostium cura fimili aliorum animalium fa-
tis convenit.
(i) Egregie usum hujus valvulae explicuit Cl. Joh. Frid. Blumenbach,
m. Specitnine Phyfiologiae Comparatae ^ Vol. IX. Commentationum Societatis Regiae
Gottingenfis. p. ii8. Minus vero feliciter ftructura hujus valvulae in icQne,a Viro»
Clarisfimo addita, expresfa mihi vifa est.
IcONUM Anatom. Animalium Comparat a e
Cor anferis, per longitudinem rinuumet ventriculorum a parte an-
teriore apertum.
aa Paries ventriculi dextri externus.
b Origo valvulae musculofae ex interiore fuperficie fnius
dextri, columnis carneis ad ostium venofum usque defcen-
dentibus.
c Margo incifione aperti ventriculi finistri.
d Auricula cum finu finistra.
e Bafis cordis, ex qua proveniunt vafa majora.
/ Apex ventriculi iinistri.
g Margo femiiunaris internus valvulae musculofae,
h Truncus innominatus dexter, ex origine aortae mox pro-
veniens.
i Truncus innominatus finister , a quo fubclavia abfcisfa est.
k Arteria pulmonalis dextra reflexa pulmonem verfus,
l Arteria pulmonalis finistra furfum elevata.
F a s c 1 c u l u s P r i m u s. 354
Diverfa a partibus, circulo fanguiiiis et refpirationi infervien"
tibus, in modo memorato animalium genere, est earundem par-
tium ftructura in amphibiis; exemplo fit contemplatio Ranae Es-
culentae. Hujus animalis cor non tantum, verum etiam pulmones
longe alia ratione fe habent; cor enim non duplex confpicitur
uti in homine, mammalibus et avibus, fed fmiplex omnino, unico
conftans fmu, uti in piscibus unicoque ventriculo; ventriculi
vero apex, quamvis etiam in cavitate thoracis cor pofitum fit, per
defectuni diaphragmatis, eodem modo ut in avibus, pertingit iii
cavitatem abdaniinis usque, et fimili modo inter lobos hepatis
cavitatibus, interna fuperficie praeditis, continetur. Sinus, qui in
lanis fupra ventriculum pofitus est, est amplior, quam ventricu-
lus et hujus fiiperiori parti inferuntur duae quafi venae cavae,
quae ab utroque latere veniunt, et quibus praeter jugulares et
brachiales etiam pulmonales venulae liinguinem tradunt; ab inferio-
ribus vero partibus una vena cava pone ventricuhmi adfcendens
ad finum accedit. Contractione ergo fmus traditur fanguis ven-
triculo, ex quo arteria aorta fimplex provenit, quae primo in duas
fubclavias abit et ex duobus ramis fubclaviis etiam duos ramos
mittit pulmonales, quos potius bronchiales appellare oportet,
quoniam fefe per cellulas pulmonalcs distribuunt, et venulis re-
1 § I C O N U M A N A T 0 M. A N I M A L 1U M C 0 M I> A R A T A E
fpondent, quae in majores collectae inferuntur duabus venis cavis
fuperioribus.
Piilmones etiam Ipnge diverfa a jam deferiptis pulmonibus
fi-ructura gaudent, laxioribus- et majoribus cellulis funt conflati,,
quas tenuisEma membrana cingit; aperto thoracis cavo, non col-
labuntur, fed expanfi manent, imo potius folent extra factam
aperturam- exorbitare; per membranam cingentem tenuisfimi ra-
mi arteriolarum distributi funt;, per cellulas vero omnes arteria-
rum divifiones exilisfmiae disperfae .confpiciuntur, ex ramo majo-
re ortae, dum ex harum finibus collectae venulae tandem in ve-
nam arteriae majori vicinam transeunt, et ex utroque pulmone,
in venas cavas fuperiores: terminantur. CO
Patet ergo, longe aliam in organis refpirationis hujus animaliff
esfe agendi rationem, atque in homine, mammalibus et avibus;,
hoc enim fnnplicisfimo cordis et pulmonum apparatu, non potest
tam notatu dignus in fanguinem adeoque in totum corpus produci
eifectus, quam complicata admodum et vaforum fanguiferorum
ditisfima pulmonum in illis fabrica, quod jam mox patet, fi con-
fideramus diverfitatem gradus caloris in diverfis, de quibus hucus-
que animahbus fiicta mentio est. Hominis enim fanguinis ca-
lor folet obfervari esfe nonaginta fex graduum fcalae Fahrenhei-
tianae, in vaccis et capris centum gradus, in gallina centum et;
octo, pro ratione, qua aer infpiratus ad ingentem numerum vafo-
Tum fanguiferorum, quibus eoruni organa respirationis fcatent,,
fingula refpiratione fertur, dum in ranis non comparari potest
numerus vaforum fanguiferorum, qui in. earum multo fimpMcioris
fabricae pulmonibus adest, et in quibus aer ergo parum valet ad
(i) Egregie jam fuo tempore haec vafa defcripfit et delineandacuravit T. S w a.in»
m;erda,m in fuo libro, Biblia Namrae, Tab^. XLIX» Fig. 3, et
F a s c 1 c u l u s P r i m u s. 19
■calorem producendum, quare haec animalia vix duos gradus ca-
lere folent fupra atmospbaeram, in qua vivunt.^ Interim ex con-
templatione harum partium certo videmus, pulmones horum ani-
malium etiam factos esfe ad fimilem, quamvis pro minus per-
fecta eorum ftructura minori gradu, operationem praestandam
et producendam in fanguine, ab arteriolis pulmonalibus' ad cellu-
ias aeriferas allato, debitam mutationem, qua oeconomiae hu-
jus animalis opus fit, quum per venulas ad cordis finum reve-
hitur.
3 . 5
-ocr page 20-liG 0 N U M A N A T'OM. A K fU A L. I U M C OM? A R A T AE;
T A B U L A
mit cu3i bmancmm sinisthi-s. rajae.
In hac icone praecipua organa, motus fanguinis et respirationisi
vicibus fungentia, post exactam vaforum fanguiferorum colorata
materia impletionem, delineata confpiciuiitur.
In omnibus piscibu^ cor ope arteriae aortae quidem mox:
cum branchiis conjunctum est; felegi vero hanc fpeciem, Rajae
fcilicet, quoniam in hac magis clare hic nexus demonllrari po-
test; in omnibus enim vel plerisque aliis piscium fpeciebus, bran-
chia adeo arcte aortam amplectuntur, ut arteriae branchiales et
breviores multo inde fint et. tenuiores, ideoque non facile in
confpectum duci posfint, dlim etiam forma branchiarum et prae-
Gipue plumarum branchialium in diverfis |iscium clasfibus admo-
dum diverfa est, quod cuique, branchia Acipenferis Sturionis
cum branchiis Gadi Morrhuae, aut Pleuronectis Platesfae, aut:
Percae Fiuviatilis, vel Salmonis Salaris, cum Efoci Lucii bran-
ehiis comparanti, facile patere potest.
In Raja vero, uti ex hac icone patet, corainico etiam conftans
finu et uno ventriculo fatis ampla, continetur cavitate thoracis; .
ventriculum eordis in hoc fpecimine feliciter adeo materia co-
lorata impletum videmus, ut etiam arteriae, coronariae nobis dici
folitae, bene in ipfius fubftantia appareant; finus autemnon ita bene-
injectam materiem retinuit, unde etiam formam fuam quodammo-
doperdidit; apparet porro, quo .mQdo arteria aorta prirao dat tres
F a s c i g u l u ^ P r i m u s* 21
mmos branchiales ad tria inferiora branchia, deinde postqiiam
alte furfum adfcendit, reflectitur et duas praebet arterias bran-
chiales ad duo branchia fuperiora; quamvis autem haec vafa bran^
chialia ad infignem fatis distantiam ab origine ex arteria aorta
confpicua fint, admodum fubito tandem in fubtilisfimos ramulos
divifa in ipfis branchiis reconduntur. Ex margine enim iiiter-
no cartilagineo cujusque branchiarum flrati origo et progresfus
artificiosfimae bronchiarum llructurae apparet; arteriae enim, exiiis-
fimae hic jam factae, in infinite fubtiles ramulos per membranam
tenuisfimam disperguntun Haec membrana omnes branchiamm^
fic dictas plumas investit et fmgulas eas replet innumera vas-
culorum multitudine, quae fubtilitate omnem imaginationem fupe-
rant et fic omnem plumaruni fubftantiam rubro colore tinctani
ob oculos poDunt. Duplex autem a fingulo margine cartilagineo
oritur plumarum feries , omnesque fulciuntur ramella tenui carti-
laginea quafi membrana,.ex qua mox dicta vasculofa fimul proce^
dit, fuisque procesfibus plumas tanquam vaginis investit; hae au»
tem plumae fua duplici ferie contrariam quodammodo directionem
fervant, altera furfum, altera deorfum reclinata; apparatus auteni
vasculorum, quo, quae rubrae tantummodo in hac icone appa-
rent plumae, gaudent, adeo fubtilis est, ut fme microscopii aur
xilio vix ideam de vasculorum. multitudine et immenfa fubtilitate
formare posfimus-. Quum autem hic apparatus factus videatur in
gratiam illius functionis vitalis, quae in hac animalium clasfe'
vice respirationis fungitur, operae pretium duximus particulam
talis plumae accuratius ope microscopii examinare, eamque , uti
fefe nobis fub microscopio exhibuit, delineare; cujus vasculoft .
apparatus pictura fequenti icone proponetur.
22 IcoNUM Anatom. Animalium Comparatae
8TRUCTURA mBTILISSIMA PLUMAE BHAN-
QLium admodum feliciter mihi fuccesferaiit experimenta, quae,
ad vafa etiam minima in piscibus materiae fubtilisfimae coloratae
impletione in confpectum ducenda, faepe numero inftitui, uti
ex defcriptione muitorum fpeciminum nostri Mufei patuit, oc-
cafionem praetermittere nolui, quam mihi amicisfnTius praebuit
collega S c h r o e d e r v. d. K o 1 k , piirtium icone praecedente,
uti fefe post vaforum artificiofam impletionem oculis nostris
praebent, naturam auxilio egregii microscopii, quod Vir Cl. pos-
lidet, accuratisfime examinare.
Particulam minimam plumae branchialis, in minori hujus tabu-
lae figura iineis notatam, fub micrcscopio , infigniter objecta augen-
te , confpeximus, eamque cura admodum oculati collegae, propter
aliquam vifus mei hebetudinem, accuratisfime deiineatam exhibeo.
Quum vero hae branchiae nequaquam pellucidae fmt, ut nullam
lucem transmittant, non nifi luce reflexa haec particula potuit
confpici atque delineari, quo factum est, ut artifex, praecipue
nitore fuperficiei vascula minima distinguens, eadem ratione haec
exprimere conatus fit, ut partes, inter vascula minima pofitae et
ubicumque adhuc rubrae, etiam posfent discerni; hinc plures va-
forum fpecies primo confpectu in icone fefe oiFerunt, quae ta-
imn invicem cohaerere videntur; hinc in fuperiore parte iconis
Fasciculus Primus. 23
(branchiae latereflriae undecim parallelae apparent; quippe vasr
cula majora hanc partem fere cartilagineam perforant et hac de
caufa fuperficiem undulatam reddunt; jam trunci vasculorum ad
limbum icone espresfum, e cartilagine emergentes, per fuperficiem
plumulae transverfo et plurimum parallelo ductu decurrunt, mul-
tiplici tamen anastomofi confluunt. Ex his vasculis majoribus
innumera alia tortuofa proficiscuntur, per omnem fuperficiem
disperfa, et ad limbum inferiorem vafa majora reflecti videntur,,
unde veri fimile est, hic loci in venas eadem materia impletas^
arterias transire.
In inferiore parte membrana agglutinata est, per quam vafa ma-
jora perreptant, ita ut interftitia non rubro colore hic loci fefe
distinguerent, qua de caufa artifex vascula haec rubro colore,
iterum expresfit, ut tum decurfus quam maxime diverfus, tuni
membranulae tenuisfimae hujus textura, posfit distingui.
- ' ?
f!
.1
'1 .■•
■
C •■ ■ -'■■ '■ ■ f . ■ •
- t
■ j
-ocr page 25-ANATOMIAM ANIMALIUM
COMPARATAM PERTINENT,
ORGANA, QUAE IN DIVEmiS ANIMALISm
DIGERUNT CIBUM ET CHYLUM PRAE-
Uti fascifculi praecedentis iconibus illustrata funt organa,
quae motui fanguinis et respirationi funt destinata, atque patuit,
diverfam admodura harum partium intimam ftructuram esfe, prout
functionum hanim diverfitas in diverfis animalibus requirit, ita
etiam dilFerunt quam maxime inter fe partes, quae digestioni
alimentorum inferviunt eorumque ulteriori praeparationi, ut ea di-
verfa animalia iis apte posfint mitriri. Haec autem diverfitas
iconxjm anatom. animalium comparatae
jam a priori augurari posfit, imo magis, quam organorum resp'-
rationis et fanguinis motus ; haec enim in omnibus idem vitai
pabulum, quamvis proportione diverfa, vehunt, dum admodum
diverfa alimenta funt, quae diverfis animalibus funt destinata; nam
quamquam nonnulla funt-, quae omnis generis cibos in fui cor-
poris nutrimentum vertunt, funt tamen plura, qiiae folummodo
cibis uti posfunt ex regno animali petitis; alia veroquae ve-
getabilibus folis utuntur. Omnes iiiae diverfitates fpeciminibus,
in Miifeo nostro praefentibus, illustrari posfunt; plura autem funt
illa numero fpecimina, quam ut omnia limitibus nobis pro-
pofitis. defcribi posfint; multa quoque ab egregiis viris jam am-
ple defcripta funt, quam ob rem pauca quaedam, non omni at-
tentione indigna, in hoc fasciculo ob oculos pohere volui ex di-
verfis animalium clasfibus, in quibus praecipua diverfitas obfervarfc
posfito.
-ocr page 27-f-^A S c 1 C U L V S S E c U n 0 U S,
t A B U L A VIL
INTERIOR SUPERPICIES VENTRICULI
Contemplamur hic ventrkulum canis, post varofum materia
fubtilisfima colorata impletionem ita praeparatum, ut intima
ejus fabrica multa notatu digna confpicienda ofFerat et quidem,
quae alii phyfiologi non obfervasfe videntur, quiim in genere
fcribant: Carnivora pleraque inftruuntur limplici, humano fimili,
ventriculo, (0
. i'. Cernitur intima fuperficies oefophagi, per longitudinem di-
fcisfi, hujusque canalis tranfitus in ventriculum; est tecta haec,
fuperficies crasfiore intima tunica epidermide, ei fimili, quae iii
humnno oefophago defcripta est, fed crasfiOre, fub qua apparent
plicae longitudinales, quae a fubjacentibus tunicis eiirumque tell,
cellulofa formantur, dum porulos vaforum exhalantium et ghn-.
dularum mucipararum minimarum, fed infinito numero hic prae-,
fentium, per omnem hanc plagam confluentes confpicimus; pro-
pe cardiam vero majores apparerit rubro colore raagis distinctae,,
ita ut haec pars quodammodo, licet non penitus, convenire vi-^
deatur cum bulbo giandulofo, qui in avium oefophagi fine, in ven-'
triculum tranfituro, obfervatur; amplisfima haec est oefophagi in-,.
fertio, et multo ampHor, quam in homine aut herbivoris animalibus...
^(i) CoBf.'M. a Lenho s sek, Phyfiologia MedicinaUs ^ Tom» III. pag. 66.
4J a
-ocr page 28-t8 I C 0 N tf M A N a T 6 M. A N I M A L IIT M' C O M" P A R a T a E
2*. Pars fuperior ventriculi, quae ad curvaturam minorem ac-
cedit, discisfa ita est, ut interna cavitas inferioris partis per om-
nem ejus ambitum vifui fit expofita, in^ quti vasculis plenisfuTiam
extimam tunicam et crasfos parietes, itidem vasculofo glandulofi
fubftantia conftantes, cernimus, dum porro apparet, in interna fu-
perficie diverfum admodum habitum locum habere, prouti fu-
periorem partem, quae faccum fic dictum coecum format, aut
inferiorem, quae ad pylorum accedit, contemplamur; in illa enimi
fuperiore maximus est plicarum infignium numerus, anfractuofis
et intestiniformibus valvulofisque eminentiis confpicuarum ,
quae plurimum faciunt ad fpatium augendum, in quo vascula e'c
glandulae, fucco gastrico fecernendo dicatae, commodam federa-
habent et totam capacitatem, fi propter ingestam alimentorum
quantitatem illud requiratur, multum amplificandam.
3°. Inferior pars pylorum verfas talibus plicis omnino desti-
tuta est, glabra et aequabiUs, nec nifi vgforum exhalantium fines
exhibens.
Videtur ergo in fuperiore amplisfima et maxima illa ventriculi'
parte praecipua et efficaciifima fabrica adesfe, qua ingesta, quo-
que durisfimorum osfium fragmenta, potenti fucci gastrici vi
digeruntur et folvuntur, dum inferior pars ita conftructa est, ut
liquorem pro maxima parte digestis afflindere posfit,quo haec ulr
terius folvuntur et in chymum mutantur perfectius, dum praeterea
periftaltico fibrarum muscularium motu hujus chymi adfcenfus ad,
pylorum hac glabra fuperficie facilior redditur , imo et promovetur.
4°. Contemplamur pylorum, eminente margine discisfo forma"
tum, per duplicaturam internarum tunicarum et ratione cardiae^
valde angustum, nequid, nifi bene* digestum,. tranfeat ad intes-
tina tenuia, quae major angustia pylori, ratione amplioris car-
diae, in ventriculis omnium animalium carnivororum locum habe^
F a s c i C U L U S S E C U N D U S. 366
5°. Interna fuperficies intestini duodeni congeriem villorum
oblongorum, vasculis minimis conftructorum, confpectui olFert.
Obfervam^ igitut in hoc- ventriculo talem conftructionem ,
quae in homine non obfervatur, et ex qua patet, humanum ven?
triculum non ita ad osfa, uti canes, fed ad carnes aliaque ali-
menta mollia, vel manducatione fatis fubacra, digerenda creatuni:
esfe. Simile quid, quod hic in animali carnivoro obfervamus,.
in animalibus, quae vegetabilibus quidem, fed diverfae naturae,
alimentis nutriuntur, locum habet, fcilicet in equo et afmo;
haec enim animalia, uti novimus, et raolli graraine et avena ficca
utuntur, ideoque ventriculum nacta funt ita^ conftruGtum, ut ejus
intima tunica pro parte comparari posfit cum tunica ventriculi
granivorarum avium, quae corneae indolis est et refistere potest
triturae, quam musculi ejus in grana contenta exferunt; pro alia
vero parte magis mollem intimam tunicam, ad herbas digerendas
fatis aptam, in hisce ventriculis confpicimus; imo vero aptisfimam
ad alimenta, manducatione pro parte digesta, abundanti fecretio-
ne fucci gastrici ulterius digerenda. Conf. fpecimina 1830,
1832 et 1833. Notata autem relatio cardiae ad pylorum. in his
contraria^ est, angustisfima fcilicet est cardia et amplisfima py-
lori apertura, ita ut in his chymus , non ita perfecte digestus,
in duodenum amplum. etiam deferri posfit, quum majori c.o-
pia graminis ventriculus obruatur; hoc autem in hisce fme
noxa videtur posfe locum habere, dum e contrario in rapacibus
animfilibus talis amplitudo pylori posfet anfam praebere noxis, ff
osfa, non fatis foluta,.ad intestina angusta defcenderint, quae inde
perverfum ftimulum fubire deberentimo etiam vulnera accipere:
posfent, qiiare hisce amplisfima cardiae apertura est, qua etiam
Yomitu reddi posfit, quod in ventriculo non fatis est digestum;;
angustus vero est pyloru?..
30 IcONUM ANATOM. AnIMALIUM COMPARATAl
aa Oefophagi pars inferior.
bb Cardia valde ampla.
cc Pars extimae tunicae , vasculis plena,
dd Tunicarum discisfarum crasfities.
ee Plicae, numero et magnitudine infignes, crasfa epid^rmi-
de vestitae.
ff Terminus, ubi crasfa epidermis disparet.
Inferior ventriculi pars glabra fme plicis, neque epi-
dermide vestita, fed admodum vasculofa et poris iii-
numeris exhalantibus inftructa.
M Pylorus angustior apertus.
i Initium intestini tenuis.
F A S G I C U L U S S E G U N D U Sv
^^TRUCTURA VENTRICULI CICONIAE, UTI
EXTERNA mPERFICIE APFARET,.
]N on minus, quam praecedens fpecimen, notatu digna mihi
vifa funt organa digestionis in aliis animalibus, inter quae funt,
quibus, quamvis ad diverfum genus pertlneant, fere eadem fit
digestionis ratio. Ita V. G, inter aves est ciconia, quae tum pis-
ces, tum vero etiam carnea amphibiorum, ingurgitat atque digerit
in fuum nutrimentum; hujus animalis ventriculus, post felicisfi-
mam vafomm fanguiferorum materia^ colorata impletionem et
praeparationem, mihi digmis vifus fuit, ut delineationem ejus pa-
randam curarem,quo factuni est,ut icones duas ejus exhibere pos-
fim, quarum altera externam fuperficiem indicat, altera internam,
Notatum est hoc fpecimen in defcriptione Mufei 1895. ^on-
templamur in prima icone hanc partem, uti in externa fuperficie
fe monftrat, in qua fequentia notatu digna videntur.
1®. Magna pars oefophagi patet, cujus fuperioris partis, reflexae
fupra pennulam, e qua pendet, etiam partem internae fuperficiei
Gonfpicimus; in hae notamus plieas , per longitudinem pofitas, quae,
quamdiu non deglutit haec avisfibi proxime applicatae jacent
et faciunt, ut collum non excedat crasfitie reliquas partes; fimul
ac vero actione deglutitionis aliquod corpus, etiam fatis magnum,
deorfum ferri debet, recedunt et permittunt, ut infignem in mo-
dum amplior canalis posfit reddi, dum fimul maxima. copia vaforum i
3i IcONUM AnaT 0 M. AnIM ALIUM COMPARAT AE
exhalantium et glandiilarum minimarum fub intima tunica recon-
ditiir, quae poris exhalantibus et osculis, compresfione tunicae
muscularis apertis, liquorem, totum canalem lubricum reddentem,
affundunt.
2*. Hic partem parvam hujus canalis externae tunicae con-
templamur, in qua tamen fatis apparet contextus cellularis, vas-
ciilis plenisfimus, quae membrana cellularis fere pellucida
est, ita ut non tantum vasculofum ornatum in eo confpicere
posfimus, verum etiam ipfius tunicae muscuiaris fibras, per quas
minimi ramuli vaforum distribuuntur.
3*. Ita a pharynge aliquamdiu cilindri formam hic -canalis ha-
bet, donec ad inferiorem ejus partem, antequam in ventriculum
definat, injdgnem in modum amplior reddatur et conftituat ita
dictum biUbum ghndulofum, cujus interna fuperficies, ut in fe-
quente icone patebit, quam maxime diverfa est ab interna reli-
quae oefophagi partis fuperficie; imo etiam in externa hac fu-
perficie quoque jam magna diiferentia patet; fub cellulofa enim
vasculari pellucida tunica, contextus fibrarum muscularium hic
multo magis complicatus confpicitur, ^uae fcilicet non tan-
tum longitudinales crasfiores fasciculos monftrant, verum etiam
transverfos tenuiores et varia directione transeuntes ad fibras
musculares ipfius ventriculi, cumque iis intime conjunguntur;
diverfitatis harum fibrarum muscularium, -a fibris reliquae oefopha-
gi partis, ratio esfe videtur, quod non ita ad depellendum bo-
lum deglutitum debeant infervire, quam quidem ad motum peri-
ftalticum exferendum in ea alimenta, quae in bulbum delata funt,
dum funul agere eo motu posfunt in corpora illa glandulofa,
quae in textura tunicarum, hunc bulbum conftituentium, funt
fita, et contraGtionibus remittentibus fecretionem et excretionem
humorum continuo promov€nt. - ^
F a s c i C U L U S S E C U N D U S. 33
4®. Uti autem fuperior hujus bulbi pars, ubi ab oefophago ori-
tur, notatur margine, qui ejus fabricam, diverfam ab oefo-
phtigi ftricte dicti, distinguit, fic etiam lineam in ejus inferiore.
parte confpicimus, ubi in ventriculum ipfum transiturus est, qua
linea etiam jam in exteriore harum partium fuperficie notari vide-
tur intimae earum fabricae diverfitas.
5". In ipfius denique ventriculi fuperficie externa artificii ple-
nisfima fabrica intuentibus apparet; contextum enim monftrat
cellulofum, per qmem distribuuntur rami majores vaforum fan-
guiferorum, quorum fubtiliores divifiones in exilisfimos ramulos
definunt, quibus cum fibris muscularibus fubjacentis tunicae con-
junguntur, dum in iis fuos fines recondunt.
Illa autem muscularis tunica hujiis ventriculi, fibris diverfae
non tantum directionis, verum etiam diverfiie naturae vel confis-
tentiae, conltructa videtur, ita ut quoad directionem non pos-
fint distingui longitudinaies ab iis, quae transverfum decurfuni
quodammodo habere videntur, fed pleraeque obliquum vel radia-
tum habeant decurfum; nonnullae tenerrimae fimt et paralle-
lae, uti in fuperiore ventriculi parte fupra pylorum illud appa-
ret, quales etiam in oefophago notavimus, aliae, in fasciculos
crasfiores collectae, magis firmae llructurae apparent, et quam-
vis vasculis minimis ditisfimae, magis tendineae naturae esfe
videntur, hocque praecipue confpici potest in media illa par-
te, quae a margine, arteria majori notato, incipit, qui margO
tendineam, imo etiam fere cartilagineam, firmitatem habet; in-
de vero fmistrorfum decurrentes fibrae et abfcisfum marginem
verfus directae, etiam carneae et in modice crasfos fascicu-
los collectae funt; quae vero ad medium five centrum globi
tendunt, radiatim convergunt atque inferuntur fuperficiei tendi-
neae, quae tegit laminam osfeam rotiindae figurae, qualis lamina
34 I c O N V M A N A T 0 M. A N i M A L I U M C Q M P A'R A T A
osfea et in posteriore et in anteriore fiiperficie ventriculi cico-
niae adest, et postquam talem ventriculum ficcum reddidimus,-
fuam osfeam naturam clarius monftrat. Videntur hae osfeae la-
minae plurimuiji conferre ad vires hujus organi musculofi augen-
das; fihrae enim musculares, ab omni ambitu iis infertae, fuis ver-
micularibus contractionibus efficiunt, ut CGnterantur pctenter^
quae in cavitatem ventriculi delata funt, ut, accedente quoque
fucci gastrici vi folvente, fatis digesta deferri posfmt ad primum
intestinorum tenuium, quod angustisfimo orificio five pyloro
uti in fequenti icone demonftrabitur, originem ex media fere
cavitate habet; in hac autem dependente parte extimam membra-
nam, vafis duodenalibus ornatam, confpicimus; portio autem trian-
gularis, quae dependet, refecta est ab altera fuperficie, ut cavi-
tas interna eo melius in confpectum duceretur, haec etiam ra-
mulos habet minores a trunco iilo arteriofo majore oriundos, qui
prope pylorum inferiora verfus decurrens confpicitur, et fub tu-
nica cellulari etiam fuas distributiones dedit, quae per omnem.
cxternam fuperficiem hiijus ventriculi disperfae cernuntur.
KXXXXXXXX
-ocr page 35-F A S e I C tJ t U S S E C U N D u s. 35
Oefophagus et externa fuficies ventriculi ciconiae.
aa Interna fuperficies oefophagi partis fuperioris, fupra pen-
nulam, e qua pendet in lagena, reflexae.
hh Pars parva tunicae ejus extimae, hic tantummodo con-
fpicua.
cccc Bulbi glandulofi forma et exterior fuperficres.
dddd Ventriculi figura et externa fuperficies.
ee Pars ejus rescisfa dependens.
, / Intestini tenuis pars fuperior.
5. Ji
-ocr page 36-3<? iconum Anatom. Animalium Comparatae:
T A B U L A IX.
EJmDEM AVIS VENTRICULI STRUCTURA, IN
INTERIORE SUFERFICIE CONSFECTAi
Uti iii praecedente Tabuk dedi. effigiem oefophagi et ven-
triculi Ciconiae ejusque fabricam ita clare ob oculos pofui, ut
et interna tunica partis fuperioris oefophagi in ea posfit con-
fpici et externa pro parte pateret, fed praecipue ea pars, quae
prope ventriculum dilatata est et echinus vel et bulbus glandu-
"ofus appellatur, nec non ipfius ventriciili externa membrana cum
,Dfis abjacente musculari pateret; ita nunc eandem partem ex-
hibeo, uti fe in obverfa fuperficie internu habet» Oefophagus
nimirum et ventriculus per longitudinem discisfi funt et explicati;
et fic videmus, inferioris hujus oefophagi partis faciem multmn
difFerre ab fuperioris; plicae feilicet illae, per longitudinem
canalis pofitae, hic quoque adfunt, fed uti in fuperiore parte
intimam tunicam villofam ruberrimam hae monftrabant, vasculis
exhalantibus et glandulis minimis, vix epidermide tenui tectis,
ditisfimam , ita eaedem hae longitudinales plicae epidermide fen-
fim crasfiore facta teguntur, quae ad infimam partem, ubi bulbi
glandulofi margine eminente fuperiore terminatur, fere corneam
duritiem habet.
Hic bulbus glanduloliis paulo amplior est, quam fuperior cana^
lis oefophagi pars, quod in externa fuperficie jam patuit, et pa^
rietes ejus crasfiores videntur, quod partim a fibris muscularibus.
F "A S C I C IT t XJ S S E C U N D U S. 37
transverfis dependet, partim a cellalofa crasfiore et vasciilis ditis-
fima, qua fundi corporunx glanduloforum continentur > quae fu-
perficiem internam hujus partis elegantisfime ornant...
Interna enim fuperficies hujus bulbi glandalofi obfita est menr-
brana, vasculis plenisfima, in qua magnus numerus eminet corpo-
rum, rotundam formam habentium, five glandularum mucipara-
rum, quae disfeminatae quidem per omnem amplitudinem ejus
membranae vasculofae jacent, ordine tamen quodam certo ferva-
to, quo in ferie feptem vel octo, aliae fupra alias, et plus quam-
octodecim aliae juxta alias, locatae fmt, haeque non tantum emi^
nent fupra vasculoiam internam bulbi membranam, fed etiam
intus inter tunicas, bulbum conftituentes, in tot quafi vaginulis
continentur, quot oscula monflrant five orificia, quae vaginulae,-
vascuHs plena, membranula formantur et marginem orificiorum con--
ftituunt, in quo vis fefe contrahendi et aperiendi adesfe videtur..
. Ad inferiorem hujus bulbi. glandulofi partem ante , quam cavitas^
ipfms ventriculi incipit, adhuc aHus ftructurae pars confpicitur,
in qua quidem etiam quaedam corpuscula glandulofa adesfe vi-
dentur , non vero ita eminentia in fuperficie, ut mox defcripta,
fcd intertexta vasculis, fmgularem in modum dispofitis, ita ut
lineam transverfam monflirent , fua fabrica omnino diveriam , cum»
a tunica intima oefopbagi, tum a bulbi glandulofi i, tum maxi-
me ab ea, quae intimam totam fuperficiem ventriculi investit.
Haec intima ventricuH ftricte dicti fuperficies praedita est plicis,
notatu dignisfimis, propter. earum fingularem decurfum; in circu-
los enini funt directae, ita ut- incipiant a margine fuperiore five
cardia amplisfima, et fuum curfum abfolvant peromnem capacitatis
ventriculi ambitum, paraHelo fitu directae fenfim minores fiant et
propius fibi invicem accumbant, donec tandem terminentur ad;
angustum, respectu cardiae, pylori ostiunu
3 8 I C 0 N U M A N A T 0 M. A N 1 L A L 1 U M C 0 M P A R A T A
E
Hae plicae conftant tunicis membranofis; pro parte vero etiani
musculoris, ita ut ftatum medium habere videantur inter ven-
triculum membranaceuni avium carnivorarum et musculofum
granivorarum 5 quum praeterea etiam inter internam et externas
tunicas taleoli osfei contineantur, de quibus in praecedentis ico-
nis defcriptione jam dictum fuit. Huc accedit, quod hae plicae
internae teguntur tunica quadam corneae indolis, quae tamen
tenuior est, quam ea, quae in granivorarum avium ventriculo
jnvenitur, attamen fatis firmae naturae, ut piscium, quos hae
iives in fuum ventriculum deferunt, osfa, (quae etiam jam vi
humorum, in oefophago et bulbo glandulofo fecretorum, quodam-
modo foluta funt), contractione ventriculi comminui ulterius,
et fub fe jacentes tunicae, vasculofa et nervea, a laefione defen-
di posfint, dum praeterea in hoc ventriculo, uti in avibus
granivoris etiam femper arena et lapilli adfunt, ad ipfam hanc in-
timam tunicam defendendam. Apertura pylori angusta est, ne
quid, non fatis bene digestum, ad tenuiorem multo ftructuram in-
testinorum deferatur; canalis enini intestinorum ex tenuisfimis et
vasculis ditisfniiis membranis conftructus est; intima praecipue
membrana plurimis vasculis confhat, quae fecretioni fucci enteri-
ci funt destinata, et quae vascula holoferici fimilem hanc fuper-
ficiem internam reddunt, villis oblongis plenisfimam, quibus chy-
lus fatis praeparatus abforberi posfit.
E A S I C U L U S S E C U N D'U S.
T A B U L A E IX.
Oefophagus ciim ventriculo Ciconiae, per longitudinem disfec--
tus, ita ut interior fuperficies confpici posfit.
aa Oefophagi pars fuperior fupra pennulam , e qua pendet, in-
feriora verfus reflexa.
hb Defcendentis oefophagi partis fuperficies interior, in qua
plicae longitudinales eo magis crasfa epidermide tectae-
funt, quo propius accedunt ad bulbum glandulofum.
cc Bulbus glandulofus ipfe, epidermide interna vel prorfus ca-
rens, vel adeo tenui gaudens, ut vix detegi posfit, et
non obfhet, quo minus plurima corpuscula glandulofa,
quibus praeditus est, clare eonfpieiantmv
dc^ Inferior pars bulbi glandulofi cum fuperiore ventriculi, car-
diam formans, ftriis transverfo ductu decurrentibus, vas-
culi^ et glandulis minoribus ornatus.
Intima fuperficies ventriculi ftricte dicti, multis plicis cir-
cularibus dives.
/"Portio ejus defcisfa dependens. '
g Apertura p^iori.
hh Intestini tenuis extima tunica, vasculis fcatens.
i Partis ejus apertae intima tunica villofa.
4q iconum Anatom. Animalium Comparatae
Quamquam in nonnullis quodammodo convenit ftructura par-
tium digestionis in avibus diverfis, notatu tamen digna differen-
tia obfervatur pro .diverfo alimenti genere, quo praecipue folent
nutriri; ita magna apparet diverfitas inter partes, quae praeceden-
tibus iconihus propofitae funt , ab iis, quae nunc proponuntur;
hic enim ilructuram valde oppofitam obfervamus. Ciconia pis-
ces, ranas, fimiliaque animalia integra, imo faepe viva, deglutit,
et hanc ob caufam oefophago robustisfimo est inftructa, in quo
nullum deverticulum adest, fed recta via mox deglutita ad ven-
trxcuium depelluntur; alia vero ratione res comparata est in avi-
bus, quae granis nutriuntur, uti ex intuitu hujus tabulae patet;
proponit enim Gallinae oefophagum, qui per longitudinem aper-
tus est, ex tenuisfimis tunicis conftantem,, quae quidem in interna
fuperficie pliculas longitudinales habet, nullatenus vero compa-
randas cum iis,quae in Cane,aut Ciconia notavimus; fed perom-
nem fuperficiem internam disperfa' hic obfervamus corpuscula
glandulofa, vasculis quidem compofita, fed adeo tenuibus, ut
fubtilisfima colorata materies, in arterias immisfi, non adea potue-
irit ita perduci, ut rubrum illum colorem acceperint; manifestum
tamen est, hasce particulas fecretioni liquoiis lubricantis destinatas
«sfe, quae efficit, ut haec pars fuperior oefophagi ficca grana
facillime permittat; non autem recta via oefophagus defcendit.
F a s c i C U L U S S E C U N D U S. 41
ad ventriculum, fed ad pamm a pharynge distantiam dilatatur
in amplisfimum membranaceum faccum, dictum ingluviem; in
hac parte morantur aliquamdiu deglutita grana et affufione liquo-
ris 5 non tantum lubricantis, fed etiam macerantis et digerentis, im-
buuntur, quo mollitiem accipiunt aptam, ut defcendere ad infe-
riorem canalis membranacei partem posfint, ibique ulterius dige-
ri; in hac enim parte, quae amplior est fuperiore, etiam major
copia corpusculorum glanduloforum fecernentium adest, majora
paulo etiam ipfa corpuscula gkodulofa funt, quam in fuperiore
parte, aut in ingluvie, et canaiis ex ingluvie amplior ortus ad for-
mam infundibuli quodammodo arctior inferiora verfus defcendit
et plicas habet longitudinales majores, donec margine transverfo
definat. Huc usque defcriptae partes intus epidermide quafi fatis
firma tectae funt, qua defenduntur ab attritu fubjacentes fubti-
liores glandulae et vascula. Ad finem oefophagi hujus longe di-
verfae ftructurae pars et elegantisfimae fabricae obfervatur, bul-
bus glandulofus dicta, cujus ambitus iterum paulo amplior est
fine oefophagi et tunicae omnes crasfiores funt; in intima autem
mirabilis confpicitur arteriolarum minimarum distributio, praeter-
ea hic apparent feries aHquot octo vel novem plerumque osculo-
nim glandularum mucipararum majorum, quae eminent fupra reli-
quam fuperficiem internam hujus partis, et ordine regulari funt
dispofitae magis, quam glandiilae minores in oefophago; oscula
harum glandularum margine, vasculis fubtiiisfimis ditisfimo, inftruc-
ta funt, et quamvis haec oscula cum intima vasculofa tunica
arctisfime nexa fint, corpora tamen ipfa glandularum profundius
jacent, ita ut altero fine etiam extimam tunicam tangant, quo
fit, ut tunica muscularis eo melius actionem harum glandularum
et excretionem fecreti humoris promovere posfit.
Non vero univerfa hujus bulbi interna fuperficies glandulofis his-
6
-ocr page 42-4i iconum Anatom. Animalium Gomparatae
ce corporibus plena est; inferior enim pars ad latitudinem digiti
glabra quidem est, fed innumera multitudine fubtilisrimorum
vasculorum fcatens, quibus tenuisfimus humor falivalis, fed po-
tentisfime folvens, videtur afFundi in ipfiim ventriculum muscu-
lofum, cujus extima membrana vasculis multis dives cingit vali-
•dos musculos, partim carneis fibris, partim tendineis, ubi exutra-
que fuperficie coeunt, conflructos, dum interna cavitas cornea,
crasfa, firmisfima expanfione munita est, qua cautum est, ne ci-
bi nondum foluti, fed actione musculorum comminuendi, partes
molles laedant, ut fic fatis fubacti deferantur ad angustisfimum
pylorum, qui non longe a cardia distat, et intestinum duodenum
verfus promoveantur, cujus interna fuperficies fpectaculum villo-
rum pulcherrimorum, vasculis minimis conftructorum, offert ele-
gantisfimum.
F A S c^l € U li U S S E C U N D U S. 43
T A B U L A E X.
Gallinae oefophagus, ingluvies, bulbus glandulofus, ventricu-
lus et pars intestini duodeni, per longitudinem aperta, ut interna
harum partium fuperficies oculis pateat.
aa Superior pars oelbphagi.
bb Ejiis amphis faccus, ingluvies.
cc Inferior'pars oefophagi.
dd Bulbus' glandulofus.
ee Ejusdem infima pars, vasculis quidem , non vero glanduHs,
fcatens.
//Ventriculus musculofus, cornea crusta interiore inflructus*
g Pars intestini duodeni.
•(M(mgM(MOM(|M{*
2
-ocr page 44-44 I C 0 N U M A N A T 0 M. A N 1 M A li I U M C 0 M P A H A T A E
EXTERNA SUFEMFICIES TRACTUS TUBI, ALI-
MENTORUM ITINERI DESTINATI, PLEU-
RONECTIS FLESI.
Lac tabula proponitur effigies organorum, <iuae pro parte
quidem etiam respirationi, fed praecipue asfumtioni et digestioni'
alimentorum inferviunt in pisce.,. Pleuronecte Flelb dicto.
Hae partes post artificiofam materia colorata rubra vaforum
impletionem ita praeparatae et delineatae funt, ut in fuperiore
iconis parte primo. appareat lingua,, quae triangularis figurae est,
apice furfum fpectante; bafi vero connexa cum media vel ante-
riore parte primi marginis branchialistecta est mollisfima atque
tenerrima, ut videtur, membrana eadem , qua,-tota cavitas oris in-
vestitur, quae album colorem habet, et in qua, non nifi armato
oculo, aliquot fubtilisfima vascula decolora posfunt detegi.
Margines branchiales quatuor apparent, qui invicem conjuncti
fundum cavitatis oris formant et os hyoideum; ab hae parte, quae
infra membranam cartilagineae. indolis est, abeunt quatuor feries
arcus formae marginum branchialium cartilagineorum^ eadem mem-
brana investitorum, anteriora verfus ad bafin linguae et posterio-
ra ad formandam bafin pharyngis,
Quatuor hi margines branchialfis fmguli, funt inftructi ferie
fedecim ad viginti eminentiarum acuminatarum five dentiformium,
quae admodum flexiles et elasticae funt, ideoque minus videntur
aptae ad tenenda vel diminuenda asfumta alimenta, qu^m qui'-
F A S C I e U li U S S^ E c U N D ' U Sv 4S
dem ad impediendum, quo minus haec fub aqua, civm qua ingur-
gitata funt, exeant inter laminas branchiales, vel inter has mag-
no incommodo haereant, dum potius infervire videntur, ut finant
aquam in fmgulo oris et branchiarum motu puram exire, quafi
per cribrum, et retineant asfumta,- quae motu linguae ad pharyn^
gem duci debent. Infra hanc posteriorem cartilaginearum bran^
chiarum marginem pharynx confpicitur, qui magna pro parte meni-i
branis componitur, musculari, vasculofa et intima mucofa; in in-
teriore verO' fuperficie inilructa est tribus feriebus durarum emi>
nentiolarum, quae inftar dentium molarium in mxu deglutitionis
agunt in ingesta^uti in fequentis tabulae xii, iilustratione patebit ;
hinc oefophagus brevisfimus, (ita ut vix latitudinis minimi digiti
longitudinem habeat), ad ventricukim abit ,- duni ad introitum
etiam ad ventriculum parte fuperiore hepatis. comprehenditur;
ventriculus ipfe ex lato orificia ortus, primum recta descendit ,
deinde obliquo parum ductu. dextram partem; verfus arctior red^
ditus, in jnitium intestinorum terminatur, quod intestinorum ini-
tium finem ventriculi duabus, eminentiis cornuformibus quafi
amplectitur, (infequentibus patebit hic loci in interiore fuper-
ficie harum partium fic formari valvulam, fimilem pylori valvu-
lae in homine); per totam ventriculi longitudinem videmus de-
currere arteriam infignem, quae in plurima vascula minora divi-
ditur, quibus omnis interna fubfi:antia hujus partis aptis inftru-
mentis inftruitur, quibus fuccus gastricus fecerni posfit; ad latus
fuperioris partis ventriculi vefica fellea jacet in concava hepatis
fuperficie, in cujus veficulae membranis etiam elegans vasculo-
rum distributio apparet; anterior ventriculi fuperficies omnino
fub hepate recondita jacet, quod viscus totum vasculis confi:ruc-
tum est adeo tenuibus, et membranula adeo quoque tenui tec-
tis , ut vix fine kefione tractari posfit..
4(5 iconum Anatom. Animalium Comparatae
Intestina convoluta in> fiio naturali fitu funt , ex quo hic qui-
dem exemta confpiciuntur, attamen per totum tractum cum me-
fenterio conjuncta fervata funt, quod mefenterium ratione te-
nuitatis immenfum numerum fubtilisfimorum vasculorum oculis
ofFert, dum ejus ufus ad ducendos ramos arteriofos et venofos
ex origine ad fubftantiam membranarum, quae tubum intestino-
rum formant, hic clare confpicitur; totus hic intestinorum te-
nuium tractus ferme aequalem ubivis ambitum habet; inferior ve-
ro pars ampHor est, et haec nomen crasfi intestini mereri vide-
tur, quod clarius patebit in fequenti tabula, postquam aperti per
longitudinem intestini etiam interna fuperficies accuratius exami-
nata est; ad terminum hujus partis inferiorem arctiUs redditur
intestinum, fphincterem musculum habet et ano prope pennam
inferiorem finitur. Haec igitur est effigies tubi alimentaris hujus
pisciculi, uti in externa fuperficie fe monftrat; cujus vero interio-
rem fabricam iconibus duabus tabula fequente illustrabimus.
F A S C I C U L u S S E C U N D U S» 47
Cavitas oris interna cum pharynge, oefophago, ventriculo, he-
pate et intestinis Pleuronectis Flefi.
a Lingua.
bh Margines quatuor branchiales dentati.
c Media pars fundi oris.
dd Pharynx.
ee Oefophagus.
//Hepar.
g Veficula fellis.
hh Ventriculus oblongus.
nii Intestina tenuia.
k Mefenterium.
l Intestinum crasfum.
m Hujus finis in apertura ani.
^oo^oooooocxx
-ocr page 48-lconum Anatom. Animalium Gomparata
T A B U L A XII.
TEACTUS TUBI, AMMENTORUM ITINBRI
DESTINATI PLEUR0NECTI8 FLESI,
INTERNA SUPERFICIES.
In prima figura apparet lingua -et internae cavitatis oris infe-
rior fuperficies, quae partes aeque atque margines cartilaginei bran-
chiales tenui membrana funt obductae, infra quam plurimae ja-
cent cryptae muciparae, osculis fuis in omni oris cavitate apertae.
In media cartilaginea fubftantia, quae bafm branchiarum con-
ftituit, corpusculum planum, eminentiis parvis dentatis inftruc-
tunijjacet, quod partem feriei molanum denticulomm, quae in
fuperiore pharyngis parte adest, conftituit, dum duo fimiles ap-
parent in quaque parte laterali apertae per longitudinem pharyngis
et explicatae; haec denticulata corpora admodum apte ita con-
jftructa funt, ut |n nixu deglutitionis asfumta ore alimenta com-
minuant et ita per angustum hac ratione redditum ostium, divifa
faciant transire ad oefophagum.
Oefophagus videtur quidem cum vertriculo unam cavitatem con-
ftituere, fed fi attentius ,intuemur^ apparet eum brevisfimum
esfe et vascula fanguifera in ejus fuperficie interna diverfa ra-
tione disperfa esfe; praeterea interna ejus tunica monftrat mul-
tas parvas pliculas longitudinales, minimis villulis vasculomm ex-
halantium tectas.
Jntern a fuperficies ventriculi,quamvisoefophago continua, mui-
-ocr page 49-A S C I C U L V S S E e U N D U S. 49
to majbreS et irregulari ditctu decurrentes plicas intimae tuni^
cae habet, et plura vafa fanguifera, quae fefe forma obtufo-
rum villoruiii ubivis offerutit; tandem hae plicae irregulares in fi-
ne ventriculi in magis regulari ductu decurrentes transeunt at-
que ibi marginem eminentem formant, .qui tranfitum ventriculi
in intestinum non tantum indicat, verum etiam fpeciem valvulae
format, quae, hanc aperturam angustiorem quodammodo reddens,
primum exitui minus bene digestorum alimentorum obest; de-
inde impedit, quo minus in intestino contenta ad ventriculum
redeant; etenim hicce margo ingreditur quafi intestini cavita-
tem, dum omnes tunicae ejus eum amplectuntur, uti in iconis
praecedentis ea parte apparet, in qua hae externae tunicae fefe
inflar duorum cornuum obtuforum, inferiori ventriculi fini appli-
catorum , monftrant. , ;
Tractus intestindrum; diiabus diverfis partibus confi:at, quae
vaivula crasfa five pliea transverfa eminente inter fe distincta funt.
Superior par^ idrigisriMa e&^ ab exitu ventricuH
protrahituf Usque ad inarginem^ieininentem, in fecunda figura no-
tatum, ei- a quo Mtera prs incipit ^ quae breyisfima est ratione
luperioris iet tlMinatur ^pemifa ani, cui pinn^ hujus partis a&at.
Quamquam autem haec prior longisfima pars unum idemque
intestinum tenue conftituit, magna tamen obfervatur diverfitas
m diverfis ejus partibus formae plicarum eminentium; quum enim
hae in fuperiore parte multo plures fint et elegantisfimam for-
mam reticulatam habeant villi5. ..§niinentibus obfesfam, haec pars
inftar duodeni praeftantisfima et ad chylificationem aptisfima vi-
detur; hae reticulatae plicae fenfim imminuuntur et irregulares
magis fiunt in media, quam. igitur tanquam jejunum vocare
posfimus, dum hae tandem abeunt in longitudinales, quae ileum
longisfimum cpnftituere videntur.
50 I C 0 N U M A N A T O M. A N I M AL I U M C O M P A T A K
In hoc ilio dicto plicae longitudinales adfiint, quae minorem
reddunt fuperficiem internae tunicae, atque ita melius posfunt in-
fervire ad perniittendam fluidius redditam alibilem materiem, de
qua in fuperiore parte, jejuno fcilicet, in quo ad. chylificationem
perficiendam diutius morabantur, et optimi fucci nutritii per ab-
forbentia vascula funt fublati et ad masfam fanguinis ducti.
Interim inter has plicas longitudinales minimae cellulae reticula-
tae jacent, quae partim cryptis muciparis, partim minimis villis
obfesfae funt, unde patet, in hac parte praeter fecretionem hu-
moris lubricantis, quo materies faeculenta facilius inferiora ver-
fus duci posfit, etiam fuperesfe apparatum, fatis aptum ad abfor-
bendam etiam, quae hic fuperest, alibilem chyli materiem,
Tandem finis hujus intestini ilii notatur duplicatura tunicarum,
quae, inftar valvulae coeci in homine, hic quoque in intestinum
crasfum propendet; hoc intestinum crasfum ratione tenuis admo-
^um breve est, crasfioribus tunicis componitur earumque intima
procesfus format, quae in plurimas pliculas irregulares quodam-
modo reticulatas abeunt, in quibus magna copia glandularum mu-
cipararum adest, ut hoc muco lubricante faeces investiantur et
facilius, fi earum llimulus exitum moliatur, per aperturam infe-
riorem exire posfmt.
FaSCICULUS SEGUNDUSi
Totus tractus intestinorura Pleuronectis Flefi, per longitudinem
apertus.
Fig. 1. a Lingua.
hh Margines branchiales et inferior oris fuperficies.
ccc Corpora denticulata molaria in pharynge.
dd Oefophagi brevisfimi interna fuperficies, abiens
mox in
teet Ventriculi fuperficiem, plicis majoribus inftructam.
yy Valvula pylori.
gg Tenuis intestini pars fuperior,
hh Ejusdem pars media.
Fig». 2. dtidci Interior pars intestini tenuis.
hh Valvula distinguens hoc ab
cc Intestino crasfo,
dd Finis ad pennam ani.