2

GEDICHTEN

VAN

Ioachim óudaan,

^OIT VOOR DEZEN IN 'Τ LICHT GEZIEN.
Uitgegeven door

H, K. POOT.

Tc D Ε L F

^f'^^MJMl^M'BOiTfL r.
Μ D C C X X I V,

R.

komt u miiTchicn al wat vrecmt
voor, beminde Lezer, dat gy u
thans door ons 2.ict aenbiedcn een*
bondel van Gedichten, geftcltdoor
JOACHIM OUDAEN, wiens
, rymilukken gy mogelyk gewacnt

"ad pheel te f>ezitten in de vyf Boekdeelen,
j^^vhecnedaervan gemaekten uitgegeven. Maer
^^ IS zulx, dat men onder des Dichters vrien-
die licht van het drukken onkundigh zyn

ΑΕΝ DEN LEZER.

gcwceft, of door afwee^iigheit of vermim, gelyk
Ii"t ibmtyts gast, oiimagtigh om de Gedichtea
die onder hen beruftten, nevens de andere, ter
drukperflè te ichikken, met geen geringe moeite
nogli deze gevonden heeft. Die hier de bïfte
hant acn gehouden, en deswege de meeftc eer
aen verdient heeft , is de Heer Jan Oudaen,
onzes Dichters broeder!yke zoons zoon, mynby-
zondere vricnt en weldoener, wien de koophan-
del , dien hy met roem en geluk dryft, zoo zeer
niet verbint, dat hy daerdoor het tietrachten
edele wetenfchappen en letteren van belecfthei
zoude kunnen vergeten. Dees, zeggen we, doo'
een edelmoedige liefde tot zyne voorouders aan
gezet, en yverende voor de eer en gedachtens
viin den naem zyns vermaarden Outooms, heet
niet kunnen dulden, dat dus een aanzienlyk g'-
tal der blyken van 's Dichters wysheid in vergc-
tenis zoude begraven biyven. Zoo dra hy dan
deze overblyfièls in zyn beftier zagh, deed hy
my de eer van ze myner zorge aen te bevelen'·
en ik mo^^b^cenncn dat Ze my zoo raich riiet m
handen \'iekn, oF men heeft ze aenftbnts dief
drukperile en den dagh vvaerdigh geoordeelt,
wegens hunne wacrJy zelve, a!s om de bem"''
n-rs van OUDAENS" Poëzy geene vruchten van
dit vernuft to latjn ontbeeren. Men weet hoc
]io.ie een recht ligf hebber gebr.-k lydt aen de ge-
denkt :'k:ns van ceu overvliegend verftant, en

^ dik-

ΑΕΝ DEN LEZER.

dikwyls, vooral in Schildcr- en Dichtkunil,
groote moeite en kollen aenwendt om zelf de
jeugdclyke Kunftwerken van groote geeften
magtigh te worden. "Doch dit zy gezeit zonder
cenigh opzicht op het tegenwoordige Werk,
wacrin wy u verzekeren kunnen, dat geene bly-
kcn van 's mans onervare jongkheid of fuffi:nden "
ouderdom te vinden zyn. indien echter de
Dichtftiikken, gelyk het in de werken der al-
Icrberocmtfte Poëten gaet, u niet overal e¥cnbe-
li'icglyk mogten vooiomen; wat wonder? de
dichters hebben hunne luimën. Met groots
moeite zal raen ibmtyts iet fchryVen, dat in aer-
digheit zal moeten 'wyken voor een ander ge-
didu van de zelve hant, met weinigh of geen'
^jbdt akoos, ter neder geftelt. Zoo veel ver-
schil is 'cr in de tyden, en gcfteltenjs der hariè-
Oordeel echter hier noit te voorbarigli j
^vant het geen in dit, gelyk ook wel in 's Dich-
^ ^^i's andere Werken , eenigerv^yze duifter of
I ^'''ccmtachtigh mogt fchynen, is een gevolg van
i ^yoc diepe outheitkunde, waervan 2,yne Room-
I 'dic Mogentheit kennis draegt^ en die hy dan
ook dikwyls in zyne Gedichten laet beipeurcn,
Jis wonderfpreuken voor de onkundigen. Hoe
f^^y, maek ftact dat deze Gedichten door JO-
^J-HIM OUDAEN gcmackt zyn, die door
^ - kuiiftkenners altyt onder de vermaeitfte Poë-
i^n van Nedcrlant getck is. Dc Heer David

5 van

ΑΕΝ DEN LEZER.

van Hoosftraten, dat helder licht van tael- eu
dichtkunde, noemt hem in de Voorrede van
nen vertaeldenFedrus een^krachtigh Diehter. El-
ders zeit die beroemde man, wiens oordeel wy
hier voor veelen doen gelden:

M'iït rykdom is ook, f>p tc garen
Uit al het dichtwerk^ van Oudacn,
Afct geur van ti^jshett overUcnl

In welk cene achting zyne kunil doorgacns
gehoLiden zy geweeft, blykt ook uit den gc-
meenzamen omgang, dien luiden van letterengc-
duurigh met hem hebben onderhouden; onder
welke ibmmigcn niet zouden ontkennen een
^oct deel hunner wetenfchappen aen hem fchul-
diqh te zyn. Doch zie hierop de befchryving

AE Ν DEN LEZER. ^ ,

van's mans leven, fierlyk geftelt door de bé-
caafde pen van den pas genoemden Heer Hoog-
ftratcn. Dit dan van den Poëet en zyne Dicht-
kunft in 't gemeen gezeit zynde, komen wy we-
der tot de Uitgave van dit Rymwerk, waemn,
om u geene verkeerde gedacnten te geven, wy
dit nogh te zeggen hcbl^n: De Gediehten dic
dezen bondel uitmaken, zyn, gelyk we voor-
hccnc al toonden, noit in openbaren druk uitge-
geven, en zouden derhalve te vergeefs gezocht
worden in de voorgaende vemmelingen en uit-
gaven, indien men alleen uitzondere een eenigh.
gedicht, dragende den naem van Sfraekverbeel-
der Stadt Delf^ welk dichtftuk wy, naer-
dicn het niet dan zeer gebrekkigh in de voor-
gaande poëzy van Oudaen gevonden woit, vol-
gens des Dichters eige hantfchrift, hier geheel
hebben bygevoegt, met meenende des aengaende
Jn eeniger maniere te zondigen tegens den eigen-
dom der vorige Uitgevers of Drukkers. Buiten
^it gemelde Gedicht, ziet alles wat wy hier ten
j^ftcn geven voor d' eerfte mael het algemeen
licht. Wyders hebben wy zorg gedragen, dat
Liefhebbers dit als een zesde Deel, nevens
andere op eenerlei groote kunnen hebben.
AJit was het dat ik fchuldig meende te zyn, u
vooraf te berechten. Lees met luft, bedank de
^i'gvuldigheit van den Heere jan Oudaen, eer

JO-

ΑΕΝ DEN LEZER.

JOACHIM OUDx^ENS naem , neem onzen
arbeit in 't goede, en vaer wel.

Jn Delf den / van Slagtmaent
Μ DCC XXI11.

STAATS-

STAATS-

gevallen.

-Λ. r'

Λ ί'

tm

Pag. I

Vreede- en Huwelyhs-Verbond

Tuilchen de Grootmachtigfiie ^

MONARCHEN van CHRISTENRTK

FILIPPU S DE ÏV.

KONING van SPANJEN, ^

Ε Ν

LODEWYK DE XIV.

1 Koning van vrankryk.

W^^ autem, paribus quasfulgere cernis in armis,
\Concordes anima nunc.

i VOOR-SPRAAK,

•'i-'ö

- Wat dat my kan verbinüe.i

1 mmA Te zingen van de \ ^^ , ^ 'm.

i^ie'tFranlch' en Spaaufche zwaard ^^^^ .

% Daar ik my niet liet hooren, ν

4 Wanneerze wierd gebooren , ^

I By't Munfteriche ^ Ne&rland-

è'tSpaanfch' en Staatieh gcbie^P

ichen grond: "' dOnt-

Λ »

4. STAAT S-G Ε V Α L L Ε Ν.

d'Ontworpene gedachten
Liet by my leggen wachten
'c Verwachten, vol van hoop,
Op d'Algemeene Vree van 't Chrift-genaamd'
Om dat de Chrifte Vorften (Euroop;

{Zo 't fcheen) de wapens fchorften,
En deden, dag aan dag
Den handel gadeflaan op 'tgroote Vree-verdrag;
Dan zoiiw het vrede Avezen
Van 'teind der Portugezen ,
Uoor 't Spaanfch' en Franfche ryk;
Door Duitflands meenig oord en omgev/roete
Door'tNoorden , ruwvanholens iw^
Tot daar de grens der Polen
Zich aan den Tartar ftoot j
Waar mee de Vrede reikt' in d'and're wercK
Dan dacht ik uit te breken
Met eenig vreugde-teken ,
En had den mond vol lof.
Tot dat de Zegezang bereike hof aan hof:
Maar dus verzwond , eylaci 1
Die lang-verwachte ftaci,
Wanneer zich al geheel ,

De bloed-bazuin verhief op 't Franfch en Spaanic"
Ay, dacht ik, dolle krygers, (kraKKee
Als luperden en tygers ,
Is 't niet genoeg gewoed ?
En ftootgy dus verdwaaftdie zege met den νοε ■
En queektgy zulke plagen ,
])at blyve God te klagen 1
Toen fmect ik al 't papier
Dat op de Vrede wagt, uitonluft, inhetvici-

O

Maar nu die grote Kronen
Zich meerder vocgznam tonen»
Vvaaruic veellicht, hierna ,

1)0«·'

ii

ST AATS-GE ν ALLEN. f

Door't ganfche Chriftenryk, dc Vree te wach-
Kan my die ftof bekoren (ten fta j

Ter neiging als te voren ,
Om met verheugden geeft
Te ftappen op het fpoor van 'c grote Vrede-feeit:
Om keurig aan te merken ,
Hoe alle rtoffen werkeii
Tot flechting van 'tgefchil
(Zelf ook door ftrydigh^ên) wanneer 't de hemel
Gy, wien in uwe dagen (wil·

De Vrede kan behagen,
Geef myne luft verlof,
Wanneerze'ftoffe neemt aan zulk een Vrede-itpf·.

Vrede- en Hmeίyks-Verl·'ond

ο komt zich eind'lyk dan die blydc dag vqr-
-—. toonen,
Uievan't vereenigen der glofirykfte krooneB
Lfi Vorrtcn van Euroop , de zeek'retydingdjaagC
tn van het grote werk al juichende gewaagt ï
V an 's lionings huwelyk en koningklyke V réede
iJie nu de droeve Euroop, op hollen buik gecre-
f. , . den ,

'^ods-jammerlyk geileurt, beklad van brein en
bloed,

^iet hoopeloze hoop al hygend zag te moet:
J^oom, vorftelyke Vrouw , die vreugde moet u

my geoorloft zy η myn boezem te verheiten ,
zeegelof, en met ontÜoten mond
e juichen op het heil van 't koningklyk verbond,
^^uznpich'ti-ranfche Ryk beftendigt, eiigre-
fteeven Α 3 Door

STAAT S-G Ε V Α L L EN.

Door jeugde van Louys,eQX\ VoÏ^van God^egmn·,
Des groeide hare moed op 't groeijen van den
Vorft,

En met zyn jeugd ontftak de moed hem in deboril,
Na datzyngoedgeluk te hoven was gekomen
Hetfchokken op den draf der half-ontrukte too^
men ,

In 't Ryks-bcfiag, waarvan Condé den teugel hiei
N;i dat het Ryktemetin fmeulend' onluft viel;
Dochdeeze, balling's Lands, en uit zyn erf ver
dreeven ,

Krygsmocdig, ileefde macht van wien hy wierd
geileeven :

Dies^fcheen voor LodcAvyk en zyn getintelt hof,
Ofgeen gerechtiger of geen gereeder ilof
Oin zegenhafrig 't hoofd met wapenloof te eieren,
Een dikken bladerbos van palmen cn laurieren,
Dan, blank in't harrenas, de Spaanfche mogcnt-
heid

Te dagen op 't geding van 'tnoyt gefleeten pleyt:
Van zulkeii drift gevat, bezet van hooffche ilypers
En van den purp'ren Prins, dc fchranderfte aller
ilypers,

Tenburrig uit getrcên , zag op de Nieuwe-brug
Hoe's Grooten'Hcnrix beeld, van koper, op den

rug

Des koop'ren kleppers praald', wel ruim zo
groet als't leven ,

Oin 's Vorilen heldendeugd verdienden roem tc

geeve'n.

Hoe (zeyt de Vorft ,<en zucht) zal Grootvaars
heldenaard

Ailcene waardigxyη een kooprenbeeld en paard'
Zyn kryghs-deVgd, ik beken 't, blonk als een hei-
ure üarre. . .

Wan-

STA A T S-G Ε V Α L L Ε Ν. j

Wanneer hy, wettig erf des fchepters van Navarre,
Hoewel zyn recht ontzeyt , zieh manlyk heefc

gered, '

En zo de Franfche kroon zich op het hoofd gezet:
Maar hechte hy, als Filip , de ryken aan elkander
Dat niets te winnen bleef voor eenen Alexander ?
Heeft hy dien roem behaalt van ftof en bloed bc-
gruift,

lin zoud'ik, bynametden fchepter in de vuift
Gebooren, moedeloos myn fiere jeugd verilyten ?
Noch zo niet; dat het ros leer op den teugel bytenj
'k Wil Grootvaar op het fpoor nazetten , 'k wil
voortaan

My quyten , om als hy in koop'ren praal te ftaan.
Ous fprak de Majeftcit van en)cel vuur ontfte-
i0nj

De Kardinaal ftaat ftil,en grimlacht op dat teken:
7^0 (laat het jonge paard onkundig van het juk,
Op'tfte een der trompet, wanneer 't van eed'len
tuk

ten grilling voelt door'tlyf, hetfnoeftmet neus
enooren.

Maar fpat gelyk een vuur op't prik'len van de fpo.
ren:

^elyk de Ryks-raad dus dien moed noch fterker
Μ noopt.

^lanmoed'ge, die op 't fpoor van Groovaars daa-
Ρ den loopt,

yoe aard gy na den ftam waaruit gy zyt gefproten !
Kent men't edel bloed van Henderik den Groo-

j^iefier vooruit gerukt, geruft en bly te moe,' .
^ict afgeftroopten kling zette op zyn vyand roe;
'018 met eeuwige eer een koop'ren beeld re halen;
het oude Room' haar Cezars zegepralen ,
Α 4 Door

t S τ Α Α Τ S-G Ε V ALLE Ν.

Door haar gevreesde Vuift en wakk're wapentrein:
Zo zit Aurelius, noch heden, op het plein - ^
Van 'tKiipitoolteRoom,in zynenkoop'ren zadel;
Die in zyn mogentheid, beftuüwt van Roomfchen
adel,

De wereld overheerfcht', des zyn gedachtenis,
Door 'theerlyk merk van eer, niet min als eeu-
wig is,

Nuvyftien eeuwen lang van alle ramp beilreeden
Door oorlog, roeften breuk; gy, poog hem na

te treeden,
Inglory, ingebied: ο Koning't ftaatu vry
Te Haan naar onbepaald' en eeuwig heerfchappy,
Te flappen op den troon ten Keizerdom verkoren,
XJws Grootvaars eigendom, gy zytj'er uit geboo-
ren :

Geheel de wereld weet, hoe ■ t Griexe Keizerdom
Uit onvermogentheid zich vondgenooddrukt,oni
Te ilaaken ryk aan ryk, des gaf z' in 'teind ten
beften

Aan woeften overlaft , den fchepter van het Wes-
ten :

Van d' afkomft van Pepyn, die Karei diezo groot
Van naam cn daaden was, ontfimgcnin dcnfciiooti
Gehandhaaft met gezag , en moogende verdadigt,
Pie metgenadeen ffunft de volkeren begenadigt: »
Èn, rechterarm des Ryks, vertoonde d'eed'Ie
zwier

lOesdubb'len Adelaars in zyne veldbanier:
l'Jees reikte zynen Zoon , eii deze weer den zy»^»
P!fchepters , daar Euroop dcglori van ziet fchy*

Van Room, van 't Duitfche Ryk, cn 't Franlcne
Leliryk;

Hoe wel de Kinderen van Ce.far Lodewyk

STA ATS-GEV ALLEN. , 9

Elkandre haatigzyn, en met hun Vader twiften ,
'Dat kon de glans van zyn beftaafde macht niet qui-
ften;

In zo volkomenheid , dat zelfde Roomfche Stoel
Moeft volgen in haar keur het Keizerlyk gevoel ,
En dikmaal zich den Paus demoedigonderwerpen»
Omniet dieMajefteitin oniuft op tefcherpen ·,
Zo heeft dan met de Kroon, de Kroon met haar ge-
praalt,

0 Verft, de ry, waar uit uw' wettige aflcomft daalt:
Enzouw u iemands lift en averechtfe wetten
Ontzetten van die Kroon , daar moet g' u tegen
zetten ,

't Is lang genoeg den baas by Ooftenryk gefpeelt,
Enfcho^onz' uby de keur der Vorften word mis-
deelt,

Dat'shaatelyke dwang; ontrukfe d'Üoftenryker
Al ftondz' hem op het hoofd zo vaft, gelyk een
fpyker

Gehcehtisineen muur: daar nu in't tegendeel
By 's ouden Keizers dood een eerelyk krakeel,
V an wapenkracht gefterkt, den uitflag kan doen
neigen i

ί otteken dat de.keur gegunt word, maar gecn ei-

gen

Aan Oollenryk behoort; 's Ryks-vorften , 't Ze-
„ vental

^^ 't dien rtig zyn , om, byverandring van geval,
ψ l^aar byzonder nut verandering te wachten ,
1 en minile , fchyn in keur van onbedwonge mach-

^ ok zult gy d'eerft niet zyn die zullix dart beftaan,
^ w' voorzaat Lodewyk ftond Maximiliaan
^ict voordacht in de licht , en zonder te verbloe-
men

Af ^ Liet

χβ STA ATS-GE ν ALLEN.

Lietzich van FrJof en Volk den andren Keizernoe-
men ;

Ook achte 't Vorft Francois een onvcrzetb'reii
hoon,

Voer Karei in den fchild , en vloog hem inde
kroon 5

't En deed' een ilinxen flag hy hadz' hem afgefinee-
ten :

En zo het ilaatgeheim uw's Grootvaars ftondte
weten ,

't Geen in zyn hart verborg die grootP en dapp're
Ziel,

Toen zyne iJuitfche tocht een's moorders mes
weerhiel 1

(Na dat de Koning vraagd', wat dat men uit kon
rechten

Met eene macht te veld van vyftig duizend knech-
ten ,

Braaf uitgerniT:, en voorts een kamer vol geftouwr,

Een fpies-lang in't vierkant, met piftolette goud.:)

Vorft Rudolf had veellicht een harden neep ge-
leeden :

*t Sta dan den nazaat vry die Vad'ren natetrede/i.

Of eert gy heiliglyk , zo veel 't ontzag belangt

*:Orakel van den mond daarChriftenryk aanhangt?

Gy kunt het als zyn zoon in'tgeeftelyk welhoo-
ren,

Maar in het weereldlyk laatu nietringelooren;

De zelve Lodewyk , uw' Grootvaar groot van
moed,

Tc reeknen na den naam, fchoon buiten ry van't
bloed,

Dreef 'thoofd van Rome toe, al kond' hy'tno
verzwelgen ^

(Zyn munt getuyght het noch) Zal Bak;^
naam verdelgen;

STAATS. GEVALLEN.

Mits hy den wapentocht op Sforfa tcgenftond j
En, wat Milaan belanght, door heymelyk ver-
bond'

En toeleg, hem de macht zocht uit de vuifl: te
wringen:

Ik zie, ο Verft, van fpyt u't bloed in d' aad'ren
fpringen,

Op't noemen van Milaan 3 ja , Napels en Milaan ,
Navarre, Vlaanderen, 't moet t'uwen zeggen
ilaan,

I En is 't uw eygen goed het volleg uw gebooden ,
En lyd men 'tin de hand eens anders ? dat 's te

fnode !

l-)wing Spanje dat het flaak hetgeen u toebehoort,
U fchort het aan geen macht, beveel maar, fpreek
het woord,

Zozienwe duyzenden gewapenden verfchynen,
UeLaiidcn omgekeert ,Ίΐο fteeden tot woeftynei^,
^Φ dat en d' onderdaan en uwe vyand leer
Hoeveel de macht vermag van een getergden
Heer:

Pj "^"^gYj hoe uw macht van beidezyds te wenden
^ins ilaan de Zweden , zit dat huurpaard op de
. lenden,

^ niyt dien behoeftigen een brok maar in den bek,
^υ zweert hy op uw'punt, zo trapt hy op den nek
crwanten , vrinden, bloed, verbonden,
^^ woord , en eeden j
"^«^cn reeds gereeder ilof dan reeds gereede
Zweeden:

'as α'andere Guftaafgemoedight, om recht aan
^chc toe, langs Appennyn , op Roome los te

aar hem den tocht gevcrgt, en hielp hy 't rvk
aan'thollen,"

Qunn-

r% STAAT S-G Ε V Α L L Ε N.

Quanfuys een reed'lyk Vorft, wat zal Guftaaf den
dollen ?

Schend die den Keyzerop j ruk voorts^uw' macht
te zaam,

Verdeclze wederom in benden , recht bequaam
Om tevens en Milaan en Vlaanderen te dwingen j
Taft Holland in het hart door fcheeps-bekomme-
ringen :

Of fchiet dit noch te kort ? gy kent den Ryxvoogcl,
die

En inheemfch en uitheemfch heeft onder zyne
knie,

Die zo veer alle macht en wetten is ontwailcn
Dat geene mogentheyd meer aan zyn ftok durft
baiTen;

Hy doet het geen hy wil, en wil hetgeen hy denkt;
Begeert gy zyn verbond , fchoon 't d' eer een luttel
krenkt,

Dat zeniiwt uwe macht; dat aanzicht met twee
blikken ,

Die koop're troni dient om heyren af te fchrikken,
'k Wed dat zyn yz're vuyft, viert gy het ros den
toom, ,

De Vlaamfche fteeden fchud als vygen op den
boom;

Dan zult gy met gemak , en zonder lang krakelen,
Als een gereeden buyt de Nederlanden deelen;
Hy, met die eer vcrkuyft , zal heeten uwen Neet-
Zie Koning hoe men dus ten top van gloriftreef·
Dan zienwe Lodewyk , door overwicht van
zwaarde, , ,

By Henryk, flatelvk, op fteygerenden paarde.

'Dus fpmk de Kardinaal, de koning hoorde ι
aan,

En trapptiü' als een ros dat langer niet kan

ST AATS-GE ν ALLEN. 15

Maar op den breidel byt, en moedig is mee
brieflen,

Nu wenfcht hy bus op bus, en fpieilen tegene
fpieilen,

En eene oorloghs-macht van paarden, zo ge-
zwind

Als wierdenz' aangevoert op vleugels van den
wind ί

Maar hard en bars met eea, als om met koop'rc

voeren,

Door alles door en in te trappen en te wroeten ,

Als paarden van Pont-neuf: 't geld Vlaand'ren
'tgeld Milaan,

Het hatelyk verbond met Engeland vaneht aan :

Mardyk luyd Duynkerk' in , langhs welke brug
men dwingen

In eenen zomer ziet Aat, Jipre, Grevelingen,

Bourborg en Oudenaarde, en anderen nevens
haar

Gent, Brugge lyden lail, zelf BruiTel loopt ge-
vaar^

Hiertuflchen kruypt de kreet van vyanden, van
vrinden,

Van krygs-verdrukten, en vooral van Roomfch-
gezinden,

£n onderdanen 's ryks van Vrankryk, in clx oor;

Aan wond'ren van geheim j ten hemel ï eind'lyk
voor

Q'Ontzügtb're voeten van Louys : hoe I zeggen
d'Eerilen,

J^ tilt hy die zo korts met lof en glori heerlle ?

tnftaaft hem nu't verbond, beluft op moorden

IV lOof,

vyand zelfvan hem, van Gcd, en van ge-
loof?

Of

■üÜ

14 STA AT S-GE V ALL Ε Ν.

Of heeft hyz', om de giinfl: van d'eerfte, bey ver-
zwoeren ?

Ach! zucht de vriend , en denkt, de Staatzucht

heeft geen ooren 5
Waar fchort het, dat zohaaft de Franfche inoed
vergeet

DeEngelfch'overhifl:, en 'ttoegedreven leed,
Niet van voorleden tyd tocn'tgrootfch geweld def
Britten

Den Koning plag op't hart, 't volk op den rug te
zitten ,

Daar 't alles beefd' en boog, en Orleans alleen
's Ryks zetel ftaande hiel, dat's jaren lang geletn;
Maar dat niet lang te rug , en eerze zich vcrdroe-
'^gen,

De Brihen Vranlcryks vlag A^an zee en Aromen
joegen 5

Ja boot en konings-fchip onthaalden vracht en
vlag:

*t Ts waar zy zyn uit nood getreeden in verdrag,
Maar kan de vrindichap nu zo tlerk beilendigc we-
zen ?

Ja, Heere-boeken zyn te duider om tellezen.

Maar zy ellendige, die midden in den brand
Den val bexuren van 't beklaachlyk Vlaander-

land, I

Zy zuchten nacht en dag , zy fchreijen ganfche
plaflen,

Men zouw, helaas! men zouwhaar in haar traa-
nen waflen:

Hetwichje, 't zuigeling, devaderloozewees,
Gaan nokken om wat broods j de maagd is dooo
van vrees]

De jonge manfchap fmelt aan ftaal en lood, aan
rcuwe

}

ST Α Α τ S-G Ε ν Α LL Ε Ν. is

Demet haar kindertjes gevluchte wedu-vronwe.
Haar beenen beeven, 't hart dat breekt haar van
verdriet,

Vanvooren, daarze helaas! haar fchaapjes over-
ziet ,

Van acht'ren, daarze haar vlek ziet fmeulen ,

z' heeft geen nader
Dan traanen hemelwaards te zenden tot den Vader
Van wees en weduwen; haar tranen en gebeen
Die ftygen opwaarts aan al vallenze beneen.
Maar zy, die 't Roomfch geloof verdadigen van
harten,

; Zy voelen hoe hen fmert, 't geen and'ren niet kan
' fmerten;

jJe Roomfch e Vader zelf, om zulk een ö veria ft
Mdmmert, twyffelt of ook ila zyn zetel vaft;
Despooght hy, om zyn Stoel, den Tyberkant te
fterken,

^n ftad en veftingen met wal*en buittwerken :
jot minnelyk verdrag waar haaft een bod geboon ,
«laar ach Ihy weet geen raad met zulk een Itugiren
Zoon.

l'e Franfche Geeftlykheid beramen met ver-
tooning

i; u ^^^erchriftelykft'en oudfte Chriften-Koning
fpk^^ verfmydigen j en voor zyn Majefteit
Jjeaogen voeren dus het errenfthaftig pleit:
'^rootmoed'ge kan het zyn, ach Syre! is het
D». ïnoog'lyk!

^atüw getobgen ftaal helaas! al t'onmeedoog'lyk
jppJ^^d achterhaalt j dat, feller dan barbaar,
- "v^hriftenkoningwoedop RoomfcheChriften-
£ . fchaar?

Dija^i^^^ileene ftad, vol katolykepanden,
^eittïods vyanden en 'tkctterdooiin handen?'

Ach

i6 STAATS-GEVALLEN.

Ach Syre ! zou het zyn dat eich niet roeren moet
In uwebeend'ren'tmerg, in uweaad'ren'tbloed
Gedaalt uitLodewyk , uw'Grootvaar, diengod-
vruchtigen

(Die Sarazeenen plag te temmen en te tuchtigen,
En 't Heil'ge Land^bezocht, om d'eer van'c

Roomfch geloof,)
Wanneer iiwoogen' zien het Ketterdoraden roof
Van Kerkcieraden , wars öm iet gewyds te fparen,
Op flap'len op den grond der omgekeerde altaaren;
De drymaal' heil'ge dien ft befpotten , ach ! en zelf
Met een vervloeicten galm ontheil'gen 't Kerk-ge-
welfl

Grootmachtige 't behaag , 't behaag u op te waken
Op 't bloed van LudeAvy k, gy kunt het niet verza -
ken :

Ofhoudu meer een beul een dwingeland in toom,
Die tot zyn rykstroon heeft 't fchavot van uwen
Oom I

Al Avaar hy in'tbevang van zyn geraamt gezeten
Verdelghtdie uw' geloof, ο Vorft, het hunne
heeten,

En in het aanzicht fchopt het Kooningklyk ge-

flacht, .
Schier tot het uiterfte van brood-gebrek gebracht,
De Moeder, uwe Moey, de Zoonen, uwe Nee-
ven ,

Dus uit hun eigen Ryk gedrongen en verdireren >
Ontzeit men ook het uw', dat met zyn kryghi'

deugd won
Hy die zo U als hen in eenen graad befton:
Grootmachtige 't behaag, behaag u op te waken,
Om God en menfchen, of uw' Zeetel is aan 't kra-
Icen: .

Verzaak den dwingeland, ileck 't lemmer in ac
fchee. Her-

STA Α t S-G EVA L L Ε N; 17

Herftel den Godsdienft, maak met Oom van Span j ε
V ree;

Verwerp den Vreemdelingin 'traden zo -rermetel:
Door trouw en Godsdienft veftm' een onverwrik-
b'ren zeetel.
De Koning dus geraakt door reden van gewicht,
Voelt neepen in het hart, en ftatig van gezicht
Vervalt in onruil:, en angilvalligoverweegen;
En vat te met een zaad , dat tot een klomp gedegen
üpd'ced'ledeelenvalt, niet zonder lyfs-gevaar,
Zulx dc'bewcegingen van geeft en lyf hier naar,
Tot ziekt' en hee'te koorts zich zetten uit te bre-
ken ;

Hcnongerufteruft wasnu 't onfeilbaar teeken
Door veelderlei gevoel en dwerrelendgedacht:
dat het uur genaakt' dat d'aangereede nacht
Ikm noodight tot de ruft, door 't fuizen van haar
vlerken,

En fluifterende ftilt'; maar ach 1 de zinnen werken:
By onger uften flaap verfchynt hem in den droom,
Hyzag, of'tfcheenhemzo, hoe met gefchorten
toom

Uoor d'opgefpronge poort, en deuren wyd van
boogen,

^yn Grootvaar Henderik komt ftatig aangetogen ,
γ als hy van metaal geheeld ftaat op de brug:
"etbloed verkruipt na 't hart, de gecften worden

hy die pas te voor op 't koop'ren paart wou kla-
Y veren,
^richrikt van 't koop'ren paard; het doet de vloe-
, ren daveren,

met een bof verzet met eenen zwier,
•iar circh van 't ftyfgeftel, de voeten alle vier ί

Β In

STAATS-G Ε VALLEN.

In 't einde recht het beeld zich uit den koop'ren
beugel,

En ftygende te voet, langhs d'aangevatte teugel,
Staat aan het ledikant, en doet de lippen op,
i:n ilaat, als 't koper doet op 't vallen van den klop,
Een bommende geluid , en zwellende viin tooren,
Scheen d' ongerufte Vorft dit uit den mond te hoo-
ren.

Hier ilaanweLodewyk, hlerftaan wyin 'tpaleis
Dat ik in d'oorlog won , maar ftandzaam maa aein
peis:

'kHeb arbeid uitgeftaan intraage en fnelletoch-
ten,

Lands-ftroomen doorgewaad , en landen uitge-
vochten ,

\^eldflagen afgewacht, en zo my zelfs gered;

Won fteden in een tyddatand'ren zyn op 't bed,
Derand'ren tafel-tyd was om op 'tbed te ruften
Mytyds genoeg, wen niet, wanneer my'tilaapen
lufte,

My ilechts een fchokkend paard wat oogenbiikken

gafi

Spys nam ik korter in dan z'andre zetten af: ,
En daar maar iemand dreigd' en ik 'er lucht J'
fchepte

'k Was in den ftegelreep eer hy zich roerdeoff^P'

Dus heb ik my de Kroon verzeekert op het hoof|·
Maar noit zo zinneloos, en van verftand berooi»
Alsgy, my zelfs, mynnaam, mynryk, cnry^'i
vermoogen .

Bloed-dronken ingebrokt aan eindloos oorelo:, '
Al't woeden der Guizards, door 't Heilige ver·
bond, η

Was 't maaxel dat alleen op Spaanfche
ftond,

S τ Α Α τ S^G Ε V Α L L Ε Ν.

Om my van 't wjettig erf der Franfche Kroon t' ont-
zetten , ·
DoorParmaas Kryghs-bedryf en vliegende kor-
netten ,

Wei3 Spnn^e fchryven dor ft My η goede β ad Pary^y
'kHeb alles overduiirt elk op zyp tyden wys,
En echter eindelyk my η ilonde kunnen ramen,
Wanneer my d'oorelog pf vreede kon betameii: .
ik floot met Spanje vreed' , en al op heuflchen
grond, Λ

\Vantzag\vel dat geen kroon my meer te haaien
ftond;

Dien Leeuwenkop zo Avyd de kaken op te iparren ,
l^athy gedwongen ilaakden fehepter vari lN'ayar>
re,

Gelooüne 't heeft wat in j veel eer , zy η laa.tfte hiCdt
Isdood'lyk, fchoon hy zelf naeu meer van byten
^ weet:

vjy daarentegen zyt met Spanjebloed en magen ,
Ν onder 't zelve hart ten naaften by gedraagen Γ
AlevrouTerefe zelf, de Sipaanfche Ryks-V.orftü.n,
Ρ dochter van myn kint de Spaanfche Koni:i?gin ,'
^'^oon van mynen Zoon erkent een S|)aanfche
y moeder;

^ohuwden wederzyds een zuft«r et? e^ti :

^y weinig tellégen van 't Koningklykgeilacht,
-^eifpruiton uit i»yn ftam , wat xiitkomft of gy
, wacht, '

^ atdülheid, Lodewyk, watrazerny , >vat.wpf.de
Ikl ^^^^ wapens .aai? op ^w'en;mynen blQe<i!€ .?

ik vloek uw'drift, liw'wapens, en uw'

^^ flaai, ^.....

niyn ingewand met elke zeger»praal,
En eerelyk een koningk'lvke yreede ?

^oudgysjietuH^ jeugd heltaartiger hefteden

^ Ba' c . . In

STAAT S-GE V Α LL EN.

In eenen wapentocht en oorelog van min,

Op zulk' een overfchoon' en blakende VorAin ?

Het Spaanfche ryks-juMreel, en ooglyn van Εα·
rope,

Dat haar 's gelyk niet ziet ? door 't huw'Iyk kunt
gy noopen

DeRyken, die gy niiwilt winnen door 'tgeweer;

Want dat'er Princen zyn (gy weet hoe kleenen
teer)

Zal 's Vaders toellandmetgenoegen doen verkry·
gen.

Nu hy door manlyk oor zyn ftamboom op ziet Ay·
gen :

Gy zoekt het hier en ginfch, en flacht het Engelfcl»
wyf,

Dat telkens wierdde bruid, met woorden, zon·
der'tlyf,

Bepaal, bepaal uw' tocht om zulk' een morgen-
ftarre,

En vierze van naby, diegybeftrced van verre:

Of kunt gy 't kryghs-geluk niet zetten uit den zin ?

Die ftand hoe wankelbaar en vluchtig zietmen

z'in,

Die's morgens moedig was op ftalelegerbcridei ^

Had's avonds meenigmaal den wecrfliig in de len·

Ja van de zulken, daar hy 't minil van had ver-
wacht.

En die zyn overmoed getrapt had, en 1 j

Doch om-uw' wapenroem ^ en kryghs-deugn ι
niettefmoren , , .

Ziehiergereedeftof, koffigeefuw'paard de ipi
^^^ > · 1 roP

Om eens dien dwingeland te drukken uit den ι

Dien ins[ezwolgen roof, dien brok van kroo
"kop,

S τ Α Α τ S -G Ε ν Α L L Ε Ν.

Die knagend aan het vleefch, en van den bloede
dronken,

Hetbioed uit d'aad'ren paril, en 'tmerrig uit de.
fchonken,

Die moer en kind verjaaght , myn Dochter en
haarkrooft:

Maar ach ! Avaar vind de Deughd nu langer heul
oftrooft?

Gy, lioor ik, hebt u met dat Ryx-gedrocht ver-
bonden ,

Rampzaal'ge, hebt gy zo uw' eer en naam gefchon-
den ?

Uw'bloed, en plicht verzaakt ? ha ! ha ! ik raag
van fpy t,

Eiitwyfei ofgy't bloed van Grooten Henryk zyt;
JJie waar in y 1 gerukt die Rykspeft onder d'oogen,
'k had, vertrouw my des, noch eind van oorcioo-

^ochuitkomfl:, iiochbelland, noch vree, noch
,, ruftgefmaakt,

^oor dat het wettig bloed waarop den troon gc-τ
j- ^ raakt,

beenderen zofynals ftofgewreeven , ^
nad 'er aan verfpilt myn leegers , en myn leven:
onnozele, dieopzyn kryghs-machtzict,?
' ' lleun is maar een ilaf van riet:
eichendig, eergy't waant, u door de hand zal
r , iteken ,

"Wen onverwacht, als hy't verbond zal bre-'

Of'^^^^^atdiekop vol harflens niet en weet,
Hoe V heeft, het geen men noy t vergeet»

vranKryk, fchatbaar, zich voor Engeland
Hn F ^^^^ buigen ,

ranfche Koningen (Bretanje kan't getuigen)
Β 3 Ver-

^^ S T Α A T S-GE V ALLEN.

Vérlieten, ofgevaan, ofvlóchtig uit het veld,
DenfchepterteParysin't Engelfche geweld? '
Hét word nu hondért jaar d:ït Kalis weder wende;
Maar, fprakenze verwaant, wy zullen Vrank-

ryks bendén
Met witte ftokjes ilaan , en keerèn van den wal:
Diefteigerdieiitden Vos, zo jaagt hy in den va!
Wat ooft of weftwaarts wil, en fnuikt het metzyn
zéiiién,

Hv zal veellichteerlang de ileutels wedereiilchen,
maanen , met verloop en hóofdforn , d' ouè
fchuld;

Gy hebt hem ingehaalt, Ziet hoe g' hem loOzen

Hem üuynkerk' irtgerüiriit: iS'tLand hemoopen
leggen ,

Dies ilaat^dê Franrche ftaat iii 't kort totrranne-

zeggen .·

Doch'tzy zo dat zyn woord zich oriverbreek'lyl^
bind , ^

En Vrankfyk biyft getrouw 5 hoe dan ? zyn wooru
is wind ;

Hy Zeif is wind , en word van d' aaiïem Gods ver-
blazen , '
Hy leyt'er , en hier blykt dé doörheid van die"
dwazen, .

Die korts noch op zyn lot hovaardig , zeggen derf,
Dat niemand hsm 'i beneem , of dat hy itiet htm

fierf·. .

Hy leyt 'er, en is dood, grootdader, en groot-

pooger, -

M:iar die 't hem deede, leeft; of dacht hy omgcfi"

hoogej' > '

En fcnoon hy in zyn ftaat gevolgt word van
zoon, '

S τ Α Α τ S - G Ε ν Α L L Ε Ν.

Is 't dan gewonnen fpel ? Haat dien de kans zo
fchoon ?

Vreemd toeval, min gezaghs , onkunde veeier
dingen,

Staat-yver, koortfig bloed, elk baart verande-
ringen ;

En 't veeier leden ly f verfteekt hem licht de kaart,
Zo ziet men heeft dit werk veel voeten in der aard:
Sluit haaftig, heimelyk, fluit Koning, kunt gy
fluiten,

MetSpanjevreed» enheil, maarfluit 'er Richard
buiten,

Op dat gy uit uw' ryk hem verder buiten fluit,
En jaag hem, daar hy reeds wil wort'len , laamen

r uit:

Cedenk < ο Heldenaart, uit Henderyk gefprooten,
Watzynekoop're keel en lippen heeft ontflooten.

De Majefteit ontwaakt op dit gefproken woord :
'i Zyn droomen , 't is bedrog j zyn nachtruft is

, . geftoort,
i^n tingebeeld vertoogblyft in de finnen hangen.
Maar in dien zeiven ftond gevoeld' al andere
prangen,

Ue Ryks-raad van bewind , deRoomfche Kardi-
naai,

Uaar hy by toorts-licht ziet aan flappen op de zaal
ten ichrikkelyke fchim, mishandelt en gefchon-

Hetaanzicht fchrient en gaapt van zwart' en blacu-
, . we wonden,

Heel lichaam fchynt gezengt, geplettert , en
. , gefleurt:

t eyiide fpreekt de geeft , daar hy het hoofd
η . opbeurt,

•^ezieme, julius, bezieme, 'kben de fpicffel

β 4 Vai,

24. ST Α Α TS-G Ε ν Α L· LE Ν.

Vanuw^gepoederthair i gy, die zo fier en krie-
gel

De Ryks-beftuuring dry ft, en hebt in uw' gewoud,
Die's Vorften jeugd miileid uw' voorzorg aanbe-
trouwt,

Gy ciert u prachtig van de zooien tot den fchedel,
Tervvyl gy wetten Ichryft, en eedel en oneedel
Doet draven naar uav' zweep, ontwaak eens uit
den droom,

Dien ftaat-droom , vier by tyds het ryks-bewind
den toom

Na reedeenbillykheid 5 enbiedze huldeen eere
Daar 't uwe plicht betaamt, den Koning, uwen
Heere.'

Inootmoet, trouwen raad; de Grooten naaftde
kroon

Eerbiedig onderiland, het ryks-bloed lyd geen
hoon i

Datv/aar u nutter dan uw' nichten uit te huwen:
iJezie uw' zelfs in my, om voor die prenttegru·
wen;

Of vraagt gy wie ik ben ? 'kbenuweStaats-genaii»
'k Ben d'Ancre, toen hy leefd', als gy dezelve
man ,

En, dochtme, mans genoeg om Vrankryk te be-

ftieren .

Om 's Konings jeughdden toom teftrakken , ofte
viercMi i

Uw' opkomft ofde myn'verfchilt byna geen aas,
'k Zie myn beleyd, en hart, in'tuwej maar he-
laas 1

'k Had naau den rug gekeert, of't voer van blaaO'

we boonen,
My in den mond gedrukt, fchontdus myn kTuy"
cn koenen , ^^^

STAATS-GEVALLEN. α^

Dat was een bUxemflag, elk fag verbaafr rondom,
Tot dat aorn 'c veynfter trad de Koning , jonge
blom,

Daarikmyn hoop op bouwd', enzeyd'. Ik hebt

geheeten

Daar werd ik van het fteyl in d' afgrond afge-

fmeeten,

Van 't volk geileept geileurt, als anderen Se)aan ,
Die had zyn koop'ren beeld, en 't vollik bad het

aan ,

Doch moeft het met zyn val ftrax in den fmelt-

kroes kraken,
Om napjes, fchooteltjes , en kruykjes , af te
maken:

Toen my dat onweer trof 't was *t minfte dat ik

dacht;

Op , O Mazaryn, heeft lang die ftormgewacht,
V an toen het Franfche ryk op uwen hoofde zette,
't Zy levendig of dood, een fom van piftoletten ,
En uwe Boekery, en koftlyk huifcieraad
«eflagen bleef by laft en ordening van ftaat,
i-iihcylzaamkunt gy u deruitkomft eens bedan-
,, I^en,

^let werpen onder 't volk Louwyzen van twee
^ blanken;

Dat 's eens gelukt, 't is waar, en feedert 't rad
gekeert

^ui X gy nu op den top der moogentheid braveert,
^^laar die nu gunftig waayt zal d'eerfte wint ver-
anderen,

u hecht men op uw' raad laurieren aan mal-
.. ^ kanderen,

Aiaar 't quynende Gemeen roept dat het ryk ver-
p armt

" zaadt zich met geen wind in 't rommelend
gedarnit, ii 5 Zy

ió STAAT S-G Ε V Α L L Ε N.

Zy morren onder 't pak, en zien aan allelcanten
Hun goed en bloed verfpilt op hun geloofs-vcr-
wanten,

U dreyght de ftorm, zie toe, die 's Koninghs goe
natuur

(Dns zeggenze) vervormt in enkel bloed en vuur.
En tochtig maakt na fteeds onvruchtb're pallem-
bladeren ,

En hitfigen laurier, op 't voorbeeld van zyn Va-
deren ,

Daar yders aart en trek eerft te befefFen fta,
En vindend wat hem voeght volg dan een voor-
beeld na,

Zo word een goedige aard niet buyten zich getrok-
ken ,

Noch die beweegbaar is vertuyc aan veed en wrok-
ken ;

De Koning neem zyn luft, als grootvaar Dagc-
bert,

Aan weydwerk in het veld, en jaag fint Huberis
hert.

Ten heyligen Kapel, daar't windemond ontwec-
ken ,

Aamhygend op de knien om byftand fchynt tc
fmeeken j

bf, om een luchje dat zyn deuzigheyd verzet,
Pas 't vroLiwe-timmer op, en leyze ten balet,
Zulx Karei Agnes dee, lieftallig en aanmiimjg'
Ten zy hy liever Avil, goedaardig en zaftziiinig,
Met Rene van Anjou, een veldhoen fchild'reni

niet .

T'crwyl men ftad en veft beladderd', ofverriecl.
.A4 iar zoTTd.;r dat zyn ruft een oorloghs-froriii

koom fteuren,
Daar hemd' oTyvefchaeu der Vreede kan

ren: ^

S τ Α" Α t S-G Ε V Α L L Ε Ν. χη

Dat koningklyke luft die niemands traanen
trekt, ,

Geen zwaard met bloed befmet, geen veld met
lyken dekt;

£11 zeeker, wat bedryf voeght uwen Koning;
nader,

Die uit die vad'ren daald' , als van zyn eygen
Vader?

Dat voorbeeld ftreef hy na , die handeld'het pen-
feel,

Of ζοη[Γ een nieu Muzyk met Icekerende keel:
Üie brave Lodcwyk , dieftatig' , en goedaardige ,
Verdiende, ook fchoon 't my trof, denbynaam
van Rechtvaardige j
aS waar, men zag zyn heyr te velden aangevoert,
tn dat Zyn oorloghs-trom heel Neederland be-
roerd'

Maar hoe? door Richeljeuj die uyt zyn herf-
fens fmeede

tn voor de Majefteyt vertoonen dorft, De Reede
^vaarom noodzakelyk (0 fchrikl) het Franfche
. bloed

Jn ecuwig' oorelog met Spanje blyven moet:
J Jces was de Mazatyn en roervink van die tyden :
^00 leeft het purp're volk in vechten en in ftry-
F , ^en 5

echter Lodewyk had Spanje peys gekuft,
anneerhyopzynbruyd , zyn weerhelft, wierd
.. bcluft,

^ Moeder van uw'Vorftj nü moet haar 't hart
doorfnyen

Jiet bloedige banket der dubble Maagfchappyen :
OnT^^^êroote Yronw, zo zy de Vroede zag,
Én f " roos, en zejjenen den dae !

^^gfe bioed aan bloed doof huwelyk verbon-
den , Dat

α8 STAAT S-G Ε V ALL Ε Ν

fluyfteren,

En wachten of ge'er niet een luttel na zult luy-
fteren;

Gy kent de Stad, van ouds gezegt de Stad van
Vree,

Om meenig vree-verbond ? gy kent haar Bifdom,
he ?

Hoe dunkt u , Geeftlyk Heer, wie zou dien brok
vermuylen ?

Men zou w dien myter met geen Rooden-hoed ver·
ruylen ;

Verwacht, en hoop; of neen , gedenk het Ma-
zaryn,

Gy zyt nu julius, maar zult hem meerder zyn ,

Zo uw vernufc volhard om hooger lot te prach-
chen;

En ik , en al de hel, om zulk een draay-wind lach-
chen, ^

Ja lachchen dat het klink: en fchreeuwen verd'
en na ,

Daar legge Julius, daar leyt hyl'ha, ha, ha!

Op zo vervaarelyk , en fchrikkelyk gefchater

Verliet hem alle ilaap 5 het lichaam dreop van
water

Uytbaren anxt, en hing een drop aan yder baar ,

Dat dreygcn trof hem 't hart, en 't nacht fpooK
zag te naar :

Doch dat cfoortrapt vernuft, om geen verzet ver-
iegen,

Stond fcrak d' ontroering van bedwellemd' heri*
fens tecijen; Doen

ST Α ATS-GEV ALL EN.

Doch zo niet, of behield' een dralend overleg.
Nu vond zyn inzicht 't een nu' t ander in den weg ,
Om 't opgerpannen web meteeren af te werken:
Nu was een duyft're wolk niet duyfterlyk te mer-
ken,

Waarvan ten minftcnhem, 'tzy dat het wel be-

flaag

Of dat het qualyk ga, te treffen fta de vlaag j
üie weerilag luft hem niet, dat pak op zynefchof-
tcii,

Waar zwaar genoeg, waar van de drager neder-
plofte:

Maar voorzicht en beieyd verzetten meenigding.
Dies fpitft hy zyn vernuft op ander'opening.

Doch Zweeden, die 'tbewind der Ryks-keur
zou betrachten
Ten dienft van Lodewyk , had andere gedachten,
En, door het Franfche geld te paard geholpen,
liet

Zich aan het Franfch belang, uit eigen inzicht,
niet

C^eieiien zyn : omby zyn opzette volharden
LietFraiikfortmetde keur ten Keizerdom gewer-
den,

En brak met Frederyk het dier geftaaft verbond,
Onnienfchelyk foldaat! en viel hem in de Zont,
Om, meefter met een zwap van 't ryks-hoofd Kop-
penhaven,

(Dus dacht hy) na zyn zweep ganfch Duitfland te
doen draven ,
zoud' hy, Engelands, noch Vrankryks on-
derdian,

Monarch van 't Noorden, op zyn eigen beenea
ftaan.

Inmiddels had de faam haar kaakea uitgefpan-
nen, En

L

go STAAT S-G Ε V Α L L Ε Ν.

En blies hetfterven uit van twee vermaarde man-
nen;

De dapp're Modenoys, de vuift van Vrankryks
arm,

Die in Italien de heiren als een zwarm
Dee vallen in den Staat van d'een en d'and'rc
Vorften 5

Waar op wel haafc, uit nood , de knoop was los
geborfcen

Van Mantua cn iVladrid ! de Kardinaal ziet om,
En hoort , terwyl hy dut, de doffe ketel-trom,
MetKoningklykepracht, hetlykten graveleien
Van hem, die wonder is't, op't bedde was vcr-
fcheien ,

Dewyl zyn groots gemoed een Weereld viel t?
klein ;

Diemeeronfterfrelykin 's menfchen harten brein
Zyndapp're daden dreef, dan in metaal ofmarm.cf;
Die d'eerftenaam verworf van Engelands befcher-
mer;

Die nieuwe wetten fchreef Auguftus-Olivier,
En tot zyn xegel nam den appel van 'r rapier;
Is nu her Staat-verbojid die ftandert-zuil oDtvalr
len,

Licht word de ,fchoonfte kans Jhet fnoodije Io,tvan
allen ,

Dus dacht de Kardinaal, en iJoeg daarop het pog
NaSpanjen, omals'tfpitsvan VrankfY-ks

boog '

Den laatilen fteen verwacht, daar langs ,den weg
te vinden,

Omernftig, enmeteer, den handel aan te binden
Λ^an Vreede, van verdrag by huwelyks-verbond
Der Vorllen , daar de ruft van ganfch Euroop aa"
ftond, ^^^

STA ATS-GE ν ALLEN. 31

Der Koning, Vrankryks roem , en Spaanfche

Koningsdochters
Men wikte' en overwoeg, men drong, men dreef,

men brochter
Den voorilag op 'ttapeet, in fpyt van fpeer en bus,
Men zond na Spanje, maar daar ftond het iluk al-
dus:

üe Spaanfehe Ryks-monarch Fiiippus, op zyn

diigen,

liad lang zyn zat gezet van bloed en oorlogs-vla-

gen,

En ncigd'uit eigen aart tot ruften , wel· gezind
Dathy zyn dagen flyt in vreedzaam ryks-bewindj
Maar voelend' hoe de drift van wrevelmoed'ge
Heeren,

Op'sFninfchen Konings naam , hem bruske wou
forceeren,

Ofiotonbilke vreed', ottot een forfien kryg,
Gaf biyken , hoe het bloed een V orft in 't aanzicht

ftyg',

Diens wil een ftale wet verftrekte in kryg en vree-
de,

üie ichier een hallef eeuw op troonen heeft ge-
treeden ,

En teld' een afkomft van Monarchen , grys van
ftam:

Hoe(zeithy) zotude Leeuw van Spanje , mak eij
tam,

Als waar hy machteloos aan nagelen en tanden ,
Verdragen op den muil en kaak een klap van han-

{Hn of de dartelheid van Vrankryk zieh belooft
jJe macht van Üoftenryk te waden over 't hoofd ?
^ in Italien zyn krygs-geluk gerezen ,

prangt hy Vlaanderen? 'tplach 's oorlogs lot
te wezen j Hy

S Τ Α Α Τ S-G Ε V Α L L Ε Ν.

Hy fchryfme wetten voor , ik houd het hem tc

goed',

Is hy in hondert jaar gevordert eene voetj
't Is meer dan hondert jaar, dat met zyn keure-
lingen

De forflert van Valoys Pavye dacht te dwingen,
Kn op dien zeiven tyd, die moedige Francoys
Raakte in de klem, daar zat de forilert van Va-
loys;

Ook is het nu verjaart dat even 't heyr der Franllcn
Den Paviaanfchenüag moeit voor Pavye danilcii:
Pavye fint ontrukt (dus keert de beurt der tyd)
En nu haar macht ontdaan weer voor Pavye quyt:
't Is even hondert jaar , dat met zyn keurelingen,
Filippus voor Quintin , en nevens Grevelingcn,
Door Hgmonds kloek beleid ganfch Vrankryk be-
ven dee 5

Wat keert hen nu ? de ftreekder Grevelingerzee;
Derhalven eeven naar als over hondert Jaren:
Maar hoeze te Milaan , en Napels , zyn gevaren
Dat voer my Ferdinand d' oud-grootvaar te ge-
moet,

Daar zag men 't heyr ontdaan, de Lyris rood van
Dloed,

En al de Franfche macht verflagen , toen den
Grootcn

Gonzalvus , op zyn paard een ftuk vooruit ge-
flooten,

Verfcheurde, ftak, en brak, al wat hy tcegcn
vand,

En rukte 't vreeflyk heir de zeegen uit de hand :
De dag des ftraffen ftryds gevochten voor Raven^
Geef jaarlyx hun den geeft Gaftons de Foix te ken-

' 1 r·

Des dats' haar wapenzuil aanfchryven deezeiijoy,

S t Α Α t S-G É ν Α L L Ε Ν. ^^

DIT VAN ITALTEN , HET FRANSCHE

KERRIKHOF,
Moe mynen Zoon Johaii haar hoogmoed nederzet-
te

(Γ.η immers zyne roem zal Guizc niet beletten)
Bccuige Valencyn , daar d'afgeweeke nacht
Heil zach gepakt j, gefmoort , gcbiixemt in de
gracht.

l)c Vrecde wenfcht'ik , ja, myn jaren wilze voe-

Maar heeft hen Munfter eer niet kunnen verge-
noegen,

^och cind'iyk Ofnabrug, het waar een dier ju-

n . ♦

^^up.en, door 'tUik verdwaaft, nu ftoppenzou
. do keel:

^'twii de vluchteling uit myne heerfchappye,
mom van 't Franfche Ryk, dat zich ter neder

[;'hppiis op de knie, en küHe 's 1 onings hand,
Imeokc Lodewyk demoedig om beftand ?
■u voeg'een eigenilaaf, ofgeevemin bezwaren
i oeds-Hcgen mynen Neef, en om zyn minder jaa-

lï '

»iy voelt geen ftramheid

met te treen van troon te

,. ^ troon;

laar 't bloed van üoftenryk is 't bidden onffe-

Μ r ï® ^^^ J ^ " j η 2:7-y η y «iel e ged ach ten

f "' ^^ 'leeder heid of ο nmacht af te w ach tefi j
1 hcfr ' ^y^ de Weereld had beroert,
in haar moogentheid noyt foriler krvg· se-
voert

^aa- „
Küomen,

Dat

34 STAAT S-G Ε V Α L L Ε Ν.

Dat zich de Spaanfche macht verneederd' onder
Roomen;

Dat tuig Numantia't geen veertien jaaren lang
Van 't Roomfch geweld geparft zich redde door
den prar^,

En met vier duyzend man wel veertig duizend vel-
de ,

Tot dat zich Scipio daar voor te werrik ftelde,
En , wy\ 'tnoodlottelykmoeftbuygen wat'er was,
Hy kreeg hetin , maar hoe ? aanlyken , enaanas:
Zo ftondgeen Kantabar het Roomfchejuk tely
den;

Hy koil: geen Roomfch gebied, als by Auguftus
tyden,

Nadat dezeege draald'en lang op 'tflippen hing:
Eer zyn gekneufde moed in bariTe keetens ging:
Dat zich Sertorius manmoedig heb gedragen,
VanSullasdolligheid en dwing'landy ontflagen,
V ier overften geveld te water en te land,
Dat dee de Spaanfche macht de zeenuw van zyn
hand;

En 't was Pompejus niet hoewel hy Eegepraalae,
Die op Sertorius dees overhand behaalde,
Maar zyn geveinfde V riend Perpcnna, die het lUa·
Hem in den boezem drukt' op 't vrolyk avondmaal, ι
Des weete Lodewy k, wy aarden na die ouden,

Die van Sertorius het zinnebeeld behouden,

Wy flaauwen om geen ftryd, en luft hem eene
Hy vinde weerwerk, kom, fchaf wapens, g^
geweer; ...

Men zett' hem zynen zat met geenen voet te )

Maar dat hy draag het bloed van duizenden van b'
ken :

Of is het avontuur der jongeluiden vriend,

S τ Α Α τ S -G Ε ν Α L L Ε Ν. 3S

Na <lat het lang genoegde ouden heeft gedient ?
Hy 7.y gelukkige, maar nok een krygs-bedrevene:
Myn Profper groeit en bloeit, en zal zyn naam
verevenen j

Dicwakk're wintertelgder Koningklyke ftriiik 1
Eiimctzyn groeijen groeit de Koninginne-buik :
ZozienweLodewyk manmoedig onder d'oogen ,
Van jcugde nevens hem niet minder, dan vermo-
gcn j

'k Bevind aireede hoe 't bloed my door de ad'ren
bruift

Met meerder jeugd enkraclit, om dat die kleene
vnift

Mv in tle myne klemt den fchepter , en den degen;
Komt, bpaanfche benden , ras, gezwind te ros ge-
ftegen,

I y willen Lodewyk gaan zoeken op het fpoor,
I l-.nin zynjcrygsluft zelfbertoken, dat 'suvoor.
^Jp zulk een wapenkreet der krygs-gezinde
Vorften

Lec'taardryk baarens nood; den afgrond opge-
, borften

jocg opwaarts, door de reet, een fchrikkelyk ge-
Itel

γ " naare fpoken , uit het diepfte van de hel:

erdclging, donderdreun , muurbreking , toor-
jj "ebotfing,

raiidltichting, plondering, vervloeking, ter-
Coi 1 trotfinir,

I^oubiaftenng , geweld, bloedplenging, meni

nwatafgryflykis, elk vond een oope poort; '

honger, dieretyd, roof, diefllal , vroii-
Q , ^\'c-krachten ,

ïuctuigheia ^ heji-og , vcrtwyffeïdegedachten
C i Elk

3Ó

STA Α TS-G Ε V Α LLEN.

Elk tuimelt , fpat cn fpookt door fteden en ge-
hucht

Jaagt medoog , liefd'en trouw, en Godsdicnft op
de V ucht.

De Roomlche keizer-keur tot vordel uitgefli-
gen

\ an 't bloed van Ooilenryk , de Ryksftaf opge-
dragen

Aan Leopoldus , d'oudil' van 'tHuis van Fcrdi-
nand,

Een Vorft in groene jeugd van zeegenrykver-
ftand,

Doen Duitfland zekerlyk , befchaduwt van de
fchachten

Diens dapp'ren Adelaars, een gulden eeu'^ ver· j
wachten :

Die tyding drukt het hof vau Spanje moedin't ;

hart, ;

Waarop het onverfaagt de macht vanVrankrvi'
tart, , j

't Geweld van Engeland en 't lot der Portugiez^
Daar Bajados ontzet de kans weer keer doet κΐ£-;
zen. p.

Hier tuilchen doet zyn keer de fchrand'rc
gnorand

(Die Konings guniteling en wyze hof-gezant)
By d'eerft' en verrezienft' der Italjaanfche Scatt^'
En trektze met zyn tong gedoopt in honigraten:
Wat dat doorknede brein op deze wys vcrmai.
Heeft Holland recht beproeft (en zegent neg"'

Wanneer hy handelbaar de Leeuwen heeft g^'·^

gen ^ 1 i;1·

In'tiniimelyk gareel voor Neerlands vrccai"

gen:

ST Α ATS-GE ν ALLEN. 37

En 2(511 de tovertaal van zo doorluchten tolk
(Als waarze krachteloos) niet winnen op een volk
Dat krachten kerlen proeft in honigzeem van

zegt^cn ?

En fchier op d'eige klank het oor weet aan te leg-
gen f

Daar hy zyn vyanden van and're toon en taal,
Smelt-woorden ongewoon , koft praten uit het
ftaal,

En meteen zacht geweld, tot heil der Nederlan-
den ,

Geweer en wapenen doen vallen uit dehanden :
Voorzeker ja vermag die wysheid, tot den lof,
En dien ft, en onderitand, van 's Spaanfchen Ko-
nitighshof,

De kracht van gunfteling , en bondgenoot, en
vrinden

i'o winnen op baar zy, en aan haar tong te binden:
J;" V rankry i had van nu dien Argus in het oog,
i:-n zag zyn gangen na j maar vond wel haaü clen

JJaar'tinltalien de ftreng vantrok , verfpannen:
j'^'iodenois, verzien van geld en mannen,
Ρ s Vaders fpoor gevolght, of, achtc weinig
waard

2ti roem der v/apenen , zachtganger in den aart 5
' omgezor door 't brein des fchrand'ren oovcr-

wegers

jUetdryven't zwaar bewind des Milaneeilchen le-
iQ . {icrs:
ra 7-ich gecn-zydige ter Franfch' en Spaanfche

Te

' t'ontgaaneen lichtgeladen hoon ,
-ar van 't geheugen duurt in 't ftaal' onthoud
i aer Grooten:

C 3 Al

38 STAAT S-G Ε V Α L L Ε Ν.

Al heefteen Leeuw fomtyds de nagels afgeftopten,
Zy waflen weder uit, tot dat hv met een flag
Weervreeflyk d'oude kracht der pooten proeven

't Geldmachtig Genua , 't hooöjadelyk Florencen,
Noch d'Adriaatfche Leeuw fcnynt geen belangto
wenfchen

Der Fraiifche leegertocht, en wakk're wapen·
fpoed;

'tGetornde Μ3Πϋμ3 , ja Parma zetquaadbloefi;
Maar boven al de Stoel dien zwaard en lleutcis
fchragcn ,

.L)ie Vader kun geen reuk van Leelien verdragen,
Hem heught van LodeAvyk, en d'oude wapen-part,
Van Karei d'achtft', en 'tna zyn bult gezwollen
hare,

Des zulk een voordewind van Vrankryk hem

doet Ichrikken:
Zelf, zo men 't denken durft, Savoje waar aan't
nikken ,

Zo dat het licht de keur van Spanje meedeviel
Wen geen fpeel-fippeltje dien uitilag wcderhcÜ.
Waar by quam, dat de klank van 't Noordeni
hcrgekoomen,
Van 't groote Zeegevecht in d' Oreiizontfchc

ftVopmen,

Aan't hof van Seyn , en Teems, een donderflag
geleek 5 ,

Hetcrelt verfpilt, hetbloed vergoten als een beeK

Op Zeeland, vruchteloos by d' "opgeblaze Zwee-
den ,

Die nu den rug geknakt en in den neer getrceden,
Bv Hollands waterleeu, in ftee van fier eii fto"^
Len ftut behoeven , die hen op de beenenbouo^
d' Een tyding, als 't zo wil, ichynt 'd ander aan
rcdrvvcn, Schoo»

STA ATS-GE ν ALLEN. 39

Van eenen jongen
Ie π;

Men rukt vol ongedulds en blydfchaps na de wal-
len,

Om driemaal 'tgrofgcfchut te lollen, met gelee/
En doffen dondergalm , 't geluid, dat overwoei.
Beliep de vyanden met deizend· gedachten j
De vrinden zyn vol vreughd, die *t hof gelukkig
achten,

En veilig, dat voortaan op zulke zuilen fteunt;
De koning, die zich nu geen ilaats-gewoel en

ki'eut,

Zietweer het heerfchend Huis , zoo vaak op wei-
nig leevens

(lebracht, in kracht en jeughd opbortelen alte-
vens :

1o fcheen het voormaals los en wankelbaar te

flaan

Met Vorft Filips, de zoon van Maximiliaan,
Totdat, aan Ferdinand, en Karei uitgefproten,
De Stam in Ferdinand veel telgen heeft gefchoten,
aar van die Brave althans beflaat den Duitfchen
troon ,

Zo ilond het met Filips, des vyfden Kareis 3οαη ,
En zometzynen Zoon Vorft Karei, diet'ontyde
^efneuvelt, fcheen de ftam den wasdom af te fny-

iv ·

ι>Ίειη een wmter-vruchtj een zoon, noch eenmaal

IV ur

Me Mippus, die daarna weer in drie telgen bloeid,
in^oonen Ferdinand en Karei (welker jaren

C 4. In 't

40 STAATS-GE VALLEN.

In 't bloejenfl:' zonder bloei ten grave zyn gevaren)
Ln in Filippus , 't hoofd dat thans de kroonen
torfts

Endeezezagzynhoop, in eenen jongen Vorft
Hlippus, eene wyl bellendight :· maar eikei!
I-Iet lot vergund' hem niet dan eene droeve ftaci,
Zyn jeughde!3 Avysheid werd aan 'taardrykilechts
getoont,

Stroy bloemen op het graf van zulk eenlykbc·
Avoont:

Nu ziet de Vader weer zyn gryze haaren kroonen,
Zyn Kroonen onderfaitdoor deze Jonge Zoonen,
Twee zoonen binnen 's jaars j des werft de Ko-
ningin

VrouThaniars zegening, diejudaas huisgezin,
Gelykmet Fares iiecf, cn Zara, zynen broeder:
Men j niche zegen toe de zegenryke Moeder:
Alen wenfch den Vader heil, die 't gryze haar mii·
ichien

Met Jakob ruit gunt, nu hy Jozef heeft gezien:
Maar hebben vader, zoon en grootvaar, honiiert
jaren

En meer , het kroonegoudgedragen op hun haren,
En dan den flafgezien verzekert in de hand
Des zoons, zoóblykthoeGed, die alle kroonea
fpant,

Dees afkomllgadeilaat, al smet genadige armen»
X)ic,voorzorgblyf hun borg, in'ckoeftren en be-
fchermen. .

tJir welke tydingen dc l-ranfchc Vorft zyn tyo
Te peilen weet, en 't voeght den vryer dat hy VH''
Die^ fchikt men (met zich zelf zo verre te vernee-

Om van den Vader vrecdecnDochtcr te begeeren.

Een üiecgen liandela_ar , doch al bedekten

ST Α ATS-GEV ALL EN. 41

Op dat men d' uitkomft fmoor indienze hap'ren wil:
Ε η om hetmompelend bedunken ce verftroojen
Befteekt men 't maskefpel van 't huw'lykmet SV
vojen

Tot dat d'onnozele't bedrog met tranen ftraft:
Oyverziichtig hof, dat fulke fauilen fchaft!
Eiitoetil mefmommery zo vreemdeling zo vrien-
den ,

Dieg'ophctfchoonilemet gedektefchotelsdien-
de ,

Hoe gaat uw' lift te werk ! hoe fpreekt gy mee
den mond,

Ln denkt gy met het hart,en elk op andren grond !
Delnrufche Redenaar , gebracht ter zale binne»
Daar hem de Koning wacht , om met geilrekte

zinnen-

Zynboodfchapteverftaan, brengt, metgebogcn
voet,

d'Ontzagb're Majeftcit den koningklyken groet,
Daar Kcniiig Lodewyk zyn wysheid mee belade i
KnvandeMajeftcitgelaftigt, uitgenade, . ■
Zich op te heffen , hief aldus de reden aan :
poorluchtige Monarch (nadathy opgeftaan
Met diep' eerbiedigheid zich weder had gebogen ,
En fcrnwyis d'oogen iloegop 'sgrooten Konings
oogenj)

j Je zaak waar toe de wil my ns Konings my verkoos
is immers , dat ik hoop , als nocH niet hoope-
loos,

üatis, omChriftenryk , vanmisyerRandbedre-
den ,

Tcgcven vafte ruft en een gev/enfchte Λ reede:
t Geval de iMajefteit, dar met haar fchepter blyf
Defchepter Lodewyks verbonden door d'olyf;
" anc zyn dc lioningen gefproten uit den bloede ,

c: j ' Dat

»

41 STA ATS-GE V ALLEN.

Dat, na geleeden leed, «n afgelegde woede,
Zo menigmaal verzoend' en tot bedaren quara,
Wie zal niet willen zien op 't voorbeeld van zyn
ftam ?

't Behoeft uw' ^Vysheid niette hooren uit myn lip-
pen

Hoéuitdenzelvenftam, deKaarlen, deFilippen,
(üie heilig, heerelyk , en eeuwig aan den troon
Van Spanje vaftgehecht, doch aan de Franfchc
Kroon

Hun naamen zyn verplicht) van ouds zyn herge-
komen ,

Alsook VorftLodewyk, uitLodewyk den vroo·
men:

Ofis dan noit verzoent het Borgonjonfchebloed
En't bloed van Ürleans? die manflacht, zover-
woed

Aan ürleans begaan; op Jan den Onverfaagden
Gewroken , daar elkaar om voor den zwaarde
daagden

De nazaat eeuw aan eeuw j ja'tfcheel is by·
geleic,

De veet vermorwt, maar ach ! noit in volKo-
menheid :

Hoe dikmaal is die ftam weer ondereen gevlochten
(Op dat, het geen de nood en reden niet vermoch·
ten,

De min vermogen zouw) ^oor huwelyks-verband
Maar telkens weer gekeert, helaas , tot d'ouuc
ftand :

Zy fchyntgelyk een eik, aan twee voorname taK'
takken

Gewaflen, dooreen buy, een wind, gebracht

aan 'tknakken,
En ^indlyk door een ftbrm tot aan den wortel t^

STAATS-GEVALLEN. 4?

CefchGurc en opgerukt, onheelbaar wat men doe:
Doch om het groot gefchil eens eindeling t'ont-
warren ;

't Raakt Neerland, 't raakt Milaan en Napels en
Navarre:

't Is kenlyk, dat Milaan, bloedswegen, door het
recht

Van Koning Lodewyk de Twalefde, gehecht,
Aan Vninkryk toebehoort; en, hoevan oude ja-
ren ,

Dc Kroon van Parthenoop geftaan heb' op de haa-

ren -

Dertcigen van Anjou , en dnsgedaalt, in 't end
Aan 'tkranfche ryk verviel, is niemand onbekcnti
Noch ftraalt gelyk de zon het recht , der wettig'
Erven

Van'tNavarroifche Ryk , by vaderlyk verfterven
Opmynen Vorftijedaalt, hoewel by Ferdinand
Den onvcrniogenden gewrongen uit de hand:
Nu wil Verft Lodewyk, niet op het punt van
rechten,

Maar na de billykheid het zwaar gefchil beflech·.

γ »

eifcht, O Koning, als de zegenrykfte buit,
Mevrou Terees, zyn Nicht, uw' Dóchter , tot
zyn bruyd:

j^oo hoope Chriftenryk dat eeuwig blyf verbonden
De bloedwel van die zwaare en lang-betreurde
wonden j

J'O itaptmen wederzyds de ftaat-krakeelen af,
^nzNvaay in V reed' en ruft den koningklyken ftaf:
groei en bloeideUefd', de Godsdienft , het

vertrouwen,
e ryke welvaart van die zee-en akker bouwen,
^-'ewysheid, 't heilig recht, de Wynftok, en d»
olyf, ^ ^ 'Want

44« ST Λ ATS-G Ε V ALLEN.

Want wel ftand volgfet de Vree, gelyk de ichadun'
*t lyf.

Behaagde Majefteit myd' antwoord toe te voe-
pen.

Die God, die Chrlftenryk, die Λ^ rankryk kan ge-
noegen j

Dit wenfcht de Vorft, dit bid de Moederkonin-
gin,

Uw'zufter , Chriftenryks doorluchtigile Vorftin,

Men zag (terv/yl hy fprak) in het verliekiert
wezen

Des Spaanfehcn Ryks-monarchs een lieflykheiii
gerezen,

De Spaanfche ftatigheid verfmydigt met een blik
\''an biydl'chap, zo geleek deKoninginzynfchik;
Doch met een voegzaamheid de majefteitcn ci-
gen :

Dies vacde Vorilhec woord gelyk de zinnen nel-
gen.

Zo bied my Lodewyk, uw' meefter, myne Neef,
De Vrede ? 'tis het geen dat ik niet wederlh'eef,
Behoudens, dntfe fta op redelykegronden: ,
'tGedenken aan die diep' en lang verjaarde won· ;
den'

]3at fmertme , maar Avat raad ? wie fehryft zie»

d' oorzaak aan ?
Daar elk miflchien te fterk pooght op zynrecht
te ftaan,

Wy houden d' oude ftam der Vad'ren onbe-
fproken,

De wreeker is gefcraft, de ftraffer is gewroKent

Borgonje, enOrleans, elk draagtgelyKefchulöi
Maar zogy't billyk recht naar eyfch vernoegen
zult,

Heeft noit de Franfche kroon te vord'ren va"
Milanen, ,

' STAATS-G Ε ν ALLEN. 4i

-■..iiPIIU

Als rouldacht om 't verlies yan zo veel onderda-
nen ,

Wantdat zich Karei d'Aclitile, en, omzyneifch.
op 't ryk

Van Napcis, en, by raad van Sforfa-Lodewyk,
(Die Galeas zyn neef van 't erfrecht zocht t' ont-
kleeden)

Werpinltalien, was beide buiten reden:
Noch dat Anjou zich niet behelpe met het rechfi
Hem by de koningin Johanna toegelegt,
Zy ftond al buiten keur reeds aan Alfons gegee-
ven,

Na wien hecfeder daald' op zyne Spaanfche nee-
ven:

Want om geen beenderen , die lang begraven zyn
Tc roeren, meld ik niet van't bloed van Konra-

Waar van niet min vervloekt , en t' onrecht

moordbaldadig,
'c Anjoulche lemmer droop, dan wreed en onge-
nadig 5

Des

quam na billyk recht de kroon van Parthe-
noop,

Niet den bemachtiger, die van den bloede droop,
Hoewel hybovenffoeg, en dus de zeeg behaalde»
Maard' Arragonner toe, die aan den bloede paal-
de:

Uoch 't zy wie boven lag , wie onder in dea

iJat rep ik niet, dat 's lang verfmolten door den

F ru

^n icheen het lang bezitbeftendig recht te ffeven
ΛΙ lang nu erfde 't van d' outgrootvaar op de nee-

Koning Lodewvk de twalefdc ondernam

Zicli

)

STA ATS-GE ν ALLEN. 46

Zich 't erfrecht van Milaan te eygnen uit den ftam,
Was Koningklyk gefchil om wapen-recht te vin-
den :

Dat grootvaar Ferdinand Navarre wift te binden
Aan 't groote ryks-feftoen, 't geen tot verwonde-
ring

Uyt zoveel fchepteren en kroonen famenhing,

Verkreeg hem 't wapenrccht van Roomfchen
do ' ~

ig Henrik zelfheeft dit te goegcgeeven,
Wanneer hy Vreede floot met Spanje, fchoon't
gefchil

Ora 't ryk Navarredraaid, op ongefette fpil:
Ért zeker dat den eifch der ryks gerechtigheeden
Van Spanje verder ga, heeft Vrankryk zelf be-
leden ,

Crootdadig (ik beken 't) en edelmoediglyk,
Toen 't honderd fteeden ruymde , en gaf aan 't

Spaanfche Ryk,
Nu hondert jaar verleen, op 't fliiyten van de
vreede

VanHenrikmetFilip , gebynaamt elk de Tweede,
Wy geeven koningklyk, tot beydefins bereyd, ;
V oorlog, dienze luft, of vreed'iri billyk·

Of d'

heid:

Jeughd kent :iich moediger, maar d' oudeïdom
bezochter:

Eyfchtnu vorft Lodewyk het Vrouwèlyn, iny"
Dochter ?

Wy zien dien grooteii eyfch r-eeds met bédaart·
heid in,

Die t' ooverweegen fta met ryp beraden zin'.

Gy kunt uwsvorften groet (wy laten, 't óiis
hagen)

Imn-jddels aan dc Maaghd , in 't vrouwentm^
nier, dragen j

STA ATS-GE ν ALLEN. 47

Fezie op's voedfters fchoot dePrincen allebey:
Terwyl u d' antwoord koom en 't koningklyk
geley. ^

Naau zag de Hofgezant des Konlngs mond ge-
floten

Of wierd hoogftutelyk oiitfangen van de Grooten ,
Met heufch onthaal geftreelt, met blydfchap
gcfefteert.

Verwelkomt, toegejuicht, geviert,gevleit,ge-

eert;

Want uit den handel daar de Vorften zich te zaa-
men

Toevoegen , fcheen men nu geluk en heil te raa-
men;

En van een blyden dag gereeds den dageraad
Te fpeuren, op den blos van 't koningklyk gelaat.

Geraakt ten kabinetby 't fchrand're Vrouwen-
; timmer,

i Kon plichtelyk bewys des heft van Vrankryk
i nimmer

ï Zich quyten zo volmaakt, als hier de Taalman
Β doet,

In kort en klaar gefprek der Koningklyken groet:
iJaarhydees antwoord vind: INoittydingtrof my
nader

(iJus fprak Mevrou) als dat die vyand van myn

Vader,

VanMy, en onzeri ftaat, Uw'Koning het beiluit
^an neemen, dat hy my vervQtd're tot zyη bruid:
i^och hier van blyf't beleid myn Vader op-gedra-

VV V voegen onzen wilna's Konings wel-beha^en.
in Vrankrykleit een Bofch , niet wydevan^Pa-

Cenaarnt na Sint Vincent, op oude Reomfche
wysj Hier

48 STAATS-GEVALLEN.

Hier ryfl:, terzyds de Sein, met hoog-verheve
tinnen

Een vorftelyk gebouw j van buiten en vanbinnen
Van cierelykcn iland en Koningklyke pracht;
Acht toornen, die het draaght, befluit een dub-
b'lc gracht:

De bronnen , 't openplein, de wandelgaleryen,
De beelden , d'arkeners, enfchoonefchilderyen,
Elk is verwondrcns waard 5 de hoven alcydgroen,
Van nctgevlochtei) loof, en groeyendefelioen,
De bedden met gebloemt, en kriiid're vreemdig-
heedcn ,

Van blad're-raanteling, en fchaduAven doorfnec-
den;

Waaraan hetbofch i^ehechtmetmeenigkronkel-
pad ,

Bezet van kreupelboich, en heggen, dicht van

blad, '

Struwellen , dellingen , haagdoornen , ruige
randen,

Voor Vorften-oeffeninff een tamme wild-waraii-

de: ^

Deesaangenaame plaats verrtrekcemeenigmaal
De welluftcn 't vermaak aan 't Koningklyk ont-
haal.

Dit huis werd uitgekeurt, om verderby vcr-
trouden

Het opgeworpen werk in handeling te houden;
Om 't Koningklyk gefchil, na plechtig ftaats-bs-
lang ,

Tefchiften, fonderRaan , te vieren op de gan^,
Te wikken op een aas., ter uitflagvan de Vreedc·
y.» De fchrand're Pimentcl beleid de Spaanfchereecle;
De iraniche Rvks-raad neemt die voorzorg 0?
• zichzelf, yp

s τ Α Α τ S-G Ε ν Α L L Ε Ν, 49

Opdat geen ander oog het ftaat-geheirn door-delt:
De poft draaft af en aan, zo zeer de paarden moo-

Men handelt fluips-gewys, en tiiflchen twee paar
oogen j

Alen fluit," men zegelt zelf, en neemt geen toe-
verlaat

Aüi fchryvers van geheim, of heeren van den
raad :

irUitheemichen ftaan verzet, d'inwoonderen ver-
I wondert j

Men mompelt.dit en dat, maar raadt 'er naar in 't
hondert:

De Roomfche Vader zelf eifcht dees eerbiedig-
heid ,

Omdccl, ofweetenfchap , te hebbën van 't bc-
leid:

'tllolg-yvrig E^ngeland hadgaaren'tgatdoorkes-
!>:eii,

iM.ur werd met plicht gepait en vond het iluk
verftecken:

Des vinde niemand vreemd , dat, daar niet uit en
Fii

een van fpreeken durft na dat hy is gebekt:
(zei men) rypte't werk, en ftond in 't kort
.. . te lukken 3

i^u ging het achterwaarts, enwasde.draadiniluk-

ken ;

■^^U'oer men ylings voort,nu ftond men plotilings

^ ^^^ 't is aan, en al zoo'tyder hebben wil.

-'us raaktmcn door den tyd 5 maar loop van
in 1 en ebben ,

I ^-^aken van den Staat, doen ook haar opmerk
hebben.

1) Hier

50 ST Α ATS-GEV ALLEN.

Hier leed deSpaanfche macht een onverzetb'ren
krak

Op Elvas fors ontzet, en vond zich veel tezwak
Om Vrank en Portugees te velde na te draven:
Gins ftiet de norile Zweed den kop op Koppen-ha-
ven ,

Dat al het Noorden dreunde , en daverde, op
denllagi

Wanneer hy aangerukt, zooraazend alshymag,
Met bêeftelyk geweld , Leeuwskoppen , Befe-
k la uwen ,

VertwyiFelt gafden iloot, en brulde van benau- |
wen , j

Als een benarde Beer, ofeen gequetflevar, j
Die m?t een mooker word geklonken voor den j
ftar:

Nufchreeuwd'hy heefch omhulp, by't Ryks-ge-

zag van Londen , |

Recht als de moede beer in 't vechten metdehon- ;
den,

Daar raakt de watermacht, en 'tgroóte lichaam
t'zee;

Maar die hoogmoedig Iprak ichynt minzaam en ,

fedwee, Π '

ts als d'eed'le Leeuw , wil geen beweegen ;
toonen,
Als tot vereeniging en vree

derNoordfcheKroo-

nen ,

Des al verheft zich 't hart by Zweeden noen zo
hoog, ,

Hy houd zich maken ilü s vöorzeeker heeft ny t

oog , /1. .

Op Vrankryks meuyerwerk en handeling gi*"''"
gen,

En twyffelt of de fprongin 't Noorden ftate wage'jj

STAATS-GEVALLEN. fi

Op dat hy daar vertuit, en niet , als 'tkon gefchien.
Geknakt van lenden, t'huis zich meer te redden
dien;

Daar hy'zich voor den fprong en weerflagheb te
hoeden,

Die hem de Tcheenen fchuur eer 't iemand kan ver-
moeden :

Dus \vii.:t, dus wiggewicght, als op den eevenaar»
Deiruicllag van den Fran'ich en Spaafchen hande-
laar :

Tot diit uit Spanje koomt de zw^areen grove diilel
J-nzc-thct dryfhoiit aan , de nu gewifle wiilel,
;De rykt'Zilver-vloot, behouden ingebracht;
|])at ffceftden handel klem en al de banden kracht,
op te Sint Vincent de poorten oopen bor-

J^iotzeegen, heil, en Vree; lang leef de bloem

dtr V orften ,
Lang leef de Spaanfche Bruid! dat zich Euroop
, Virqiiik j

Vrankryk aaflem fchep , en Vlaand'ren
tiocdfch van fchrik;
' ^ vorften zyn verzoent,enheiliglyk verbonden,-
i's oorlogsgeellel \vord van 't V reede-vier ver-
j. Honden,

I ^^'yldeHuw'lyks-kus, op 't Vree-verdrag ge-

Kooningen tot Vader maakt, en Zooni
f.n f'^" - gelyk een arend, of noch fterker,
prei de bjyde maarj men oop'ne 's Konings

Korker,

^^e^iie met die vreugd d'ellend'gen die zt

' ot Vi y^ ^^ wapenfchoriTing tit ;
"Jt voiK-oome Vreed', op vailen voet te-
'chooren, Da ïö

r'vii .fatÉ

S Τ Α Α Τ S- G Ε V Α L L Ε Ν.

1η plechtige eerwaardy werd' op haartydgeboo-
ren ,

En metgccierden ileepen Koningklyke pracht
De Koning zyne Bruid in d'arment'huis gebracht: |
Maar laat ons 'c Staat-geheim, met al zyn eigen-1
fchappen, 1

En vorder handeling, hier over Overftappcn;
Aan'rwelke Mazurynzich zoo metd'Haroqueet
J Jat gcene volgende eeuw h;iar glori en vergeet.

Op zulk een vreugderoep is Braband uitgelate/
Deblydfchapholr ,'^en zwiert in Vlaand'ren langü

de flraaten ,
Gelyk de doodfche vrees, en trooftloos ongeduM,
En fidderendc Ichrik haar voormaals hadgevult:
Men ziet de kleine wees en teed're wichjes v^^cnie-
len,

Zy juichen dat het Ilygten hemel aller hemelen;
De maagdelykefchaar verlaat haar trcurgi^zaïigli»
En zingt een vreugde-lied van zegen , lof, ^
dank ,

Aan'den Algoedenen Almaehtigen , dievande
Hcogmoed'ge Koningen de harten heeft in iian-
den ,

Enleidfe, waar hy wil, gelyk een \i^aterbeeK,
De weduw, d'oude-man, hoe treurig, dor, c
bleek, . t.

Hen, zietm' een vrolykheid zich over't aanzie

fpreien,

Hy vouwt de handen faam, en moet vanvffwg

fchreien. ' ,

'C Vereenigt Nederland, gepynightom Τζ^ρ
En 't wezen , dat het van haar zuft'ren hoor

Aderlaat die treurigheid , en moet van ^^ -
fchateren; jli·:

STAATS-GEVALLEN.

fi
I

Hec wacht een oope vaart op ftroomen , en op
wateren,

Op wegen veyl geley, te velde volle vrucht,
£cn neering-ryken ftand in fteeden en gehucht,
üoe op dien zegegalm nieufgierig uit haar ho-
len ,

In dicht-gevlochten loof en fchaduwen verfcho-
len,

Met mcenig wuften fprong, en lichten trippel-

i -'-ich voegen in een rey , de tuiten met een krans
\ an bloem en lentegroen, de bloote borft en
nekken

lot aan d' ontgorde heup of dekken of ontdek-
ken,

•^t Hippen wimpelsAvys, of diergelyk gcftel,
wiluc'itig, lodderlyk, aanfpringcn op het fpel
I' Satyrs uit het bofch, de Nimfen uit de hoven ,
^Jit heb ik noit verftaan , en kan het niet gelo-
yen:

jj^ePalias, en Merkuur, en Mavors ,en Bflloon
«at, vertoünen, fteedsop d' oude trant en

[jHioe met fchel geluid de Tritons in de baren ,

■ t:igeland metonlull te bezwarea ,
^^ekoningklyke V ree doen toeten op hun fchulp ,

ÜatT !" ' of bieden weer en hulp ,

"■iia^k, datftreel detonsr van die met fchoen

en koullen

Aanl
])ic

l'j^metclc Godenfchaar gebeden ten banket
" een l'ranfch vernuft bevallvk vo

•^'^rtjci meenigmaal gezeten by de Goden ,

54 ST Α Α TS-G Ε V Α L L Ε Ν.

Mê proefden van 't gebraad , 't gebakken cn
gezoden:

Maar wat raad nu , nadien de dolle Jupiter
Het Godenhuisje veegd', en alles bracht in't war)
(Al word het menigmaal geloochenc van een zoe·
tertj)

Gclyk'tPythagoras verandert in een roetert,
Zoduydelykverhaalde; ik echter (waarj ofniet)
Bennoitop'tmaalgeweeft ; en bood m'eeii ander
iet,

Het heeftmenoitgefmaakt; men hotide'tmytffl
beften:

Dat eenigHofin 'tooft, of eenigbofchin 't wei-
ten ,

Hiereenc woning , daar een nachtkeet, ginseen
hol

Gevonden word, alfins van vreemde wonciVeii
vol,

Door donderenden wind van woorden uitgeblazen,
Zouw wyven iHl doen ftaan, en kinderen veroi·
zen;

Ja mannen zelf miflchien , doen kyken als eeo
kind j

Onkundig van de knarten ftreek waar langsnicn
't vind ;

Doch .'tis 20 wonder niet dat zy ze niet en wee-
ten ,

Die , in den naaften raad der Goden noit gezeten.
Hun veld-gebouwen noit cn zagenί die, niu-
fchien,

Gelyk by Arioft, onzichtbaar zyn te zieni^
Of overblyffelen der Ridders die fteeds reizc"·
En ilaan op Amadis betoverde paleizen:
Doch 't zy hiermee zo 't wil, het is my noicg
beurt

STA Λ TS-GE V ALLEN. 5-?

Tehooren, wat alhier geftemt wierd of gekeurt,
Aangaande 't hcyl-verbond en Huwlyk van Eu-
rope,

Des mai een Godentolk dat gods-geheym ont-
knopen.

Ünsvoegtjiet rechtevcort te zingen zegen-
wen fch

Op 'thuw'lyk van een God; een God genaamden
men fch:

Brengt 11 we neiging toe gy Rechteren en Goden ,
l^ic onder God, een God , te buigen hebt van noo-
den:

F.cns heeft in heil'gen ernftd'Almachtige gezeit
rotiven , die onder hem in glans en heerlyJiheid,
i!i msclu en heerfchappy, zyn beeld op aarde dra-

n f Γ '

K»'afu der Goden naam, en Uetzc my behagen ;

"ocmd'u Goden , ja, maar heb'er by gelTelt,
A i over u haar noodwet en geweld ,

Als over 't zwak geftel van allemenfchenkinde-
ren:

^ublyft'er geen verzet om haar geweld te hinde-

Ai '

^^^ Koningen en Vorften op der aard
Unden aan de Wet die alles bind en paart,
f^^'n zegen gaf van waflen en vermeeren j

Schoon

STAATS-GEVALLEN

Schoon zyt gy , ja de fchoonil' van vrouwen voort-
gebracht;

Uw' lippen druipen dau des morgens neer gere-
gen t,

A^olmaakten licfi'clyk , zoo heefc u God gezegcnt;
ï'^n word uw lyfs gcftaltgeholpen door 'tcieraad
Dat Vorften-lcdtn voegt, eniconingklykgewaaJ,
Alen ziet het heerclykuom den lyve pailen ,
(jy zyt'er in gegelpt als waart g'er uitgewaflci! :
Gord uwen degen aan , en fnedig zyd-geweer,
l.)it voegt u ; maar ο neeiJ, ο Koning, legzenecr,
J3ar eiilchen Vreede en Min, om miniiciyk te
rechten 3

Want hanr gevreesde kracht beproefden onder 't
vcclitcn

])es Konings vyanden gevallen in den ilryd ,
])e volken die gy nu in vree genadig zyt :
1 iebtgy gerechtight id u tot een fchat verkoren,
Kn 't boze werk gehaat, zo ifler van re voren
( jC!;ocggCAvoed , genoeg gegeven aan de wraaKJ
De reciiteriiand des kr, verdadige dc zaak
Van alle elleiidigen die op hun aanzicht fmcelvct^
Zo b!yfden arme noit van 's Koning oor verltee*

■ · hv

Zo klem in 's Konings hand de fchepter dien n)

zweir, _

])c waarheid tot een fteun , en in gerechtigheiö;
Nu druip uw' kieed van myrh , va"n reukery

ning. . ,

Wa>nncergy tegentre'ed , uit uw' verheve won» 5;

l,)ie Schoone , die alleen in 't hart de If ooneip^ '
Gy vind z' in vreugde, en zet z' aan uwe reen

hand; ^ ,

Zylpant de kroon van min (en praalt In eni^

gouden, u\t

STAAT S-G Ε V Α LL Ε 57

Uic 's Vaders ryk gehaali) die z' eeuwig moet be-
houden.

Maargy, ο Koningskind, en koningklyke Bruid,
Vcrlaat'uw Vadert huis-, neem moedig een be-
fluit,

Verwiilel, om uw' Heer, uw'maagfchap en uw'
vrinden

Zo zal de Koning luft aan uwe fchoonheid vinden :

Verbind dien siroten band , ilrek hart en zin tot
1 °
hem,

hn llrook zyn hart en zin met uwe zoete ftem;'
Ik'/iede Volkeren verfchynen met gefcKenken >
iiv zio de Grooten's ryks zich neigen op uw' wen-
ken 5

\'olk op hun aangezicht u fmeeken om uw'

J'ytrcl:r den Koning met bevalligheid , en kunft j
inwendig zyt gy ichoon , en in uw' lyf-geAvaden
^ goud , ο konings kind, geftikt met purp're
^ draden,

'traalt nwe heerlykheid: geleize, ο Maagden-
P . fchaar ,

. ^'Ck 17.C Cl, π paleis, de Koning wacht 'er naar,
en bidnenkameren ^ vertrekt, verlaatfe, ο Maag-
, den, O

in vreugd en vrolykheid , die 's Konings oogbe-
^ haagde.

Vilder, oVorftin, dien gy verlaten hebt,
^•nvaeht gy uit uw' bloed , waar van men hoope

Ihr '

^ ze zetten zult totKoninGren en heeren ,
l'Tf εη geruft de Wereld te regeren :

η zal nicn uwen roem doen leven in 't gedacht,
naam verkond'gen vangellachtetotgeilacht.

O 5 AAN-

STA ATS-GE ν ALLEN. 58

AANMERKING

op een MEDAALfE van

KEIZER GALBA.

Ier ziet men 't Staatverbond, daar, met

^reiloten'handen,
HISPANJE en GALLIE weerzydshun
trouw verpanden ;
tik als een Kryghs-heldin ftandhaftigtoegemaakr,
t Hoofd met een helm gedekt, de recht're fchou-
dernaakt,

De kleed'renopgefchort; een worpfpiesen cwce
pylen

Is d'een en d'anders merk: Zo ilond op vafte Üykn
't Verbond dat Galba floot met Vindex: maar hoe
kon

Elk yverzuchtig Vorfl:, gelykeen and're zon
In't wichtig Staats-bewind, zo dapp'renmaklfer

lyen, ©

Daar elk den top beoogd' der Opper-heerfchap·
pyen ?

't Verdelgende geweld vermocht dat groote 'ven;
De woede, als van een beeft te razend' en cc iterK'.
Van Nero , deed hun' macht die Vorftenfamen-
voe^gcn ,

En neemenin dien band hun onderling vernoc£J;f"·
Gelyk het Franfche Ryknu, op gelyken gromi.
Met Spanje vreedzaam fchynt te treden in vC'

bond i

i

STAAT S-G Ε V Α L L Ε N. S9

Ai poogde't groots gemoed der Vorften, t'elke-
malen ,

In oppermogentheid de Wereld te beftraleii:
't Verdelgende verderf des oorlogs, zat van bloed,
Vervoegt:die Machten j dit 'sde Nero die 'theii
doet.

De Neergeplofte

L ü C I F Ε Κ,

τ R Ε υ R-S ρ Ε L^

Te LO ND Ε Ν vertoont in Mey ιβ^^,
RUIT ALTO Α CULMINE.

"Eip! heilig heir der fnelle Serafynen,
Wat was 't een zwaare fmak.
Van boven 't ftarre-dak
'Te vallen in een poel daar zon noch flar-
P (renfchynenï

t-n zaagt gy niet, van uit dien trans der tranflen,
Öcn trotfen Lucifer,
.. Noch fneller dan een fter
i eerftorten, afgeweert van'tweezen aller glanf-

η '

'^ntmaaxclt van zyn godgewyde waarde,

|n heerlykheid en praal;

En als een blixemftraal

6o STAATS-GE VALLEN.

Geilingertin den kolk des afgronts, onder d'aarde:

Na dar hy dacht den Hemel te beroeren
Met werrelend gewoel,
En hooger zynen ftoel
Dan zelf de zetel des Almachtigen te voeren.

Tei7 grond gefchokt, na 't eindelooze lootfen,
Al wat die droeve λνίίΐ:
Was boosheid, nyd, en lift,
En (zeit menj luft om 't al met guich'len na teboot-

(ieii.

Nufcheen hy weer eens na te Avillen fpelen
Zyn ftorm op 't Weezen Gods;
En, recht als God ten trots,
Te voeren op het vlak der weereldfche toneelen

Zyn muitluft, zyn verhogen, en verhcft'eiu
God geef ook , hoe den Zoon
Die Lucifer vertoon
(Ook dat gevalt zyn luftj die weerilag koom te

(treitcii:

Hy fnord' eens om, en vond in alle wykcii
Zich geen gereeder ftof.
Dan in het Engelfch hofj
Om op gelvke leeft: zyn rol te doen gelyken.

Hier zat een Vorft, d'uitfteketitft' een op aartic
\λ aar in de heerlykheid
Der Opper-Majefteit
Haer ftralen hadgedrukt, van wysheid

, (waan·'·'·

Die wild'hy aan , om uit den troon teftornien,
Met woede, plaag op plaag,
Om 't Engelfch hof, om laag,
'tGeen hem miflukte, om hoog, in eenen k^u \

(t'hervormen·

Zo fcheen hy God en zyn gedult re tarten,
Met zyn verheerlykt beeld,

STAATS-GE ν ALLEN.

Waar in zyn wezen fpeeld', . '

Te fteken naar het hart door d' oude en fnode

(parten.

DcSchalke, met vernis en glimp beftreken ,
Van wien verborgen werd
't I Icerfchziichtig Vuur in 't hart
Dievamlen geell, en't licht, inwendig, weet te

(fpreeken;

Die mrr zyn woord en vcrkens-tranen fpeelde,
inedig , inood , en valfch ,
blo-ddorftig, en in alls
llcm (Lucifer) gelyk ; zouw Lucifer verbeelden:
Decs wringt en dringht, en itelt zyn ilorrem-

(ftukken,

Bedrog , gcAveld , en liit ,
Eii uTeedheid, als een rift
C ckctcnt, die den Vorfl: van zynen zetel rukken.
Nu zette hy zich , als had hy 'ttop befteigert,
In d' nitgefchopten troon,
^iehryft Avetten , geeft geboon ;
' Jaar hem noch diep ontzagh , noch ootmoed word

(geweiprt.

uet bukt, en zwicht , al Avat hem dart genaken,
En valt op 't aanzicht neer; ^
Als voor een God, een Heer,
JJie met geftrekte hand de ilarren weet te raken.
·' g^lyk een Nebuchodonozer;
^^aait kroonen op zyn kleed,
\i goud, \vaar op'hy treed;

^^icn Ïwyiidt, of hy is hovaardiger of bozer.
V'od zag het aan , geduldig en langkmoedig:
Maakt dat de razerny
_ Uen Lydende gedv
otheil en hemelgeur 5 voh-:iaaktcn overvloedig,
jOc. zag het aan , en wacht van dien verwaten

Ver-I

ST Α ATS-GEV ALLEN.

Verflagentheid in 't hart,
Dat hy vernedert werd',
Eer zyn vermogen hand die trots hem dwing te

(laateiir

En om de maat de# goedheid vol te meeten,
Wacht, af de vrucht bekoom
In aart gelyk de boomi
Toen niide Zoon op 'fvlak des zetels was gezcc-

(tcii;

Dien lof en heil toejuichen alle fchaaren,
Wanneer hem , op den dag
Diezyne fcheppingzag
Ten allen oorden zyn fchalmeyen vaardig wnaren.
God zag het Aan langkmoedig maar rechtvanr-

{cligi

Zod'Afkomd:, zo de Stam,
Al trots wat van hen quam :
Diesvond zyn godlyk recht hun 't billyk oorilecl

(waardig.

Hy, die op't vlak des zetels was gezeten,
Werd in een oogenblik.
Een flip, een punt, een fnik,
Alsindendiepftenkolkdcs afgronds afgefmeteiu
üntmaaxelt van zyn heerlylcheiden luifter;
yan zyn gezag berooft;
Een onweer dreigt zyn hoofd,
Al leevend' is hy doocl, zyn naam is droef cn
' ' ' (duifter.

Noch ftaat hem vry te flepen zyne dagen;
Om , op zyn Lucifers,
Rechts, van ter zyds en dwers,
Alfinszyn eigen hart te knyzen en te knagen.

VREl/^-

STAATS-GEV ALLEN. (Sj

VREUGDE-GALM

Over de

KONINGKLYKE en STAATSCHE

VREDE,

6'f/7.?fe« e^cfi 10. Augnfii , en Dank:^plechteljki
geviert den y. O^lober 1678.

i'm Deus , et me Hor Litem Natnra diremit,

IS het waarheid! zynonzeoogen
])oor geen nevelen bedrogen !
Datde V REüE-wimpel wait?
En 't Geweld geen vlaggen zwait,
Met haar opgefte ce ilandets ,
Tot verderf der Nederlandèrs;
i^choon ter voorftand opgerecht:
E)aar het bloedige gevecht
Allen welftand aee verdwynen : ,

Daar de Staat, geraakt aan 'tquynen»

^orlogs onweer uit moeft ftaanj
Want die dolle krygs-orkaan
Aangezet, en voortgevaren ,
tjaf geen blyken van bedaren ,
Uaar ze ons dreigde menigwerf
^let een algemeen bederf,
^lenwe, datwe naau gelooven,

' Ons

ίφ STAAT S-G Ε V Α L L £ Ν. '

Ons dien hoek en ilorm te boven,

Kn dien woeften warrelknoop

λ^απ dien Beyaart overhoop,

i^ens oncftrikt, en los gebonden?

Staanwe weer op d'oiide gronden

Van 't verwag^ek Vaderland ,

Thans behendige in zyn iland ?

En beduchc men hier, of elders ^

Geen verhole i3uskruid-kelders,

Geen bedekte kamer-myn ,

Daar ze al Uil verborgen zyn,

Om vnn onder on'ze voeten

't Zwellende Aardryk op te wroeten;

J)at, zoo vrees'lyk als het mag,

Met dien onverwachten üag ,

't Helfeh, en niet hetüemelfch wonder,

Van dien daverenden donder

Ons verraile; al wat 'er drukt

Tot den afgrond open ruict;

En al 't ge'en het kan bevatten

JSamenwringende om doe fpatten,

En koom Horten in het log

Van zyn gapende bedrog;

Dat al zyn afgrylilykhedeii

Op doe wellen van beneden.

En zyn fpoken dryve om her.

Dat z'ons quellen wyd en rnr^E

Ach ! wy vreezen ! ach , de V
Schynt te flauwlyk, hier ter ftede,
Zich te verten op den grond, ^
Daar 't zoo woelt, en'raalT: in t r

't Hart flauwmoedig aangegrepen
Werd van zulk een vrêcs benepe»,
Daar 't dus lang in twyiVel hing»
Door die rpitfe tinteling γ^η

STA ATS-GE V ALLEN. <55

Van dees Staats-geheim-befluiteii;
'cZy \vat glÏMip haar dek van buiten:
Toe dat eind'lyk in zyn kracht
Nu dit groote Werk volbracht,
Vrylyk'^wy die vrees, cn 't duchten.
Met de winden heten vluchten
lil het hart der holle Zee:
Want de Zegenryke V R E' ^
Word gehandhaaft van een Sterker:
God, de groote Medewerker ,1
V» ekt een onverdroten moed
Die Meduzaas pruik ontdoet,
En haar laamgekronkelde adders,
't Broeyneil vol vergifts, en zwadders,
(Dat vergeefs zyn krachten fpüt)
j)oor den kriftallynen fchild
Van de Wyfheid, en de Reden,
Weet t' ontdekken ^ en t' ontleden :
Tot de VREDE 't heilzaam Averk
Machtig word' en ruim zoo iterk
Als voor henen ilaat haar banden
Om de harten, en de handen:
Dies barft hier de Blydfchap uit
Met het fchaterend geluid
Hares gul-hefchudden levers;
^at, in fpyt^der tegenftrevers.
En in weerw'il van 't geweld,
i>as de \ RfL' behoud het veld;
t-n de Zee en 't Veld moet ruimen
Alles wat daar zocht te fchuimen.

Ad

C6 STA ATS-GE V ALLEN.

Ad

Amplijfmum , Illufirijfimumque Virftmt

D. T. H.

LIBERTATIS JQUERULJE

EXPOSTULATIO.

9~W^Ene etiam cecidi(]e ! mihi qum fortitcr φψ
Lahenti col urnen ^ demens ! fulcrumqiie P^'
turum,

Crediiieram, aut Lapfs vires, dextrmin^
dauir-utn!

{Libertas, ijnofüQ}mape&oreducen.^ ^ ^

Heu! quondam Βntavismagnum-, et memorahtle
men,

Nunc profirata jacens, et fafiidha proterve y
H£cait\ et profertnonfióios corde dolores.]
Ten'cecidifp! querar ^ mea Spes, mea maxitmCura^
CHARE Ό EO, etPatrU; Ten\ quemde Matm^'
dentem

Excepi, gremiofovi\ dio nherepav't? _
Afjertor ^ Vindexque meus , mihi dedhusuni ,
{ (htid ïoquor! heu, quondam dumprofpevaj^r
bant:

Tune etiam nofirts difcedis Transfuga caflris ?
Et meliorafapis, Vi^ricia fignα fecnius?
J, neque te teneo y partï te adjnnge heata;
In laudes Vi^oris eas\ JuJiifflmui efioi

STA ATS-GE ν ALL EN.

Spiritus altus agatper devta, pet citUs afiro,
Ïma Triumphalém , quem portet ad athera, currum i
Smtfinelabenota; Virtutis caffïs, et ambo,
Cajia minus, minus ALB Α, decenti at pi da crnore,
hftgncs extmt, et Honortus exeat al ter.
Miipium ccndis Epos ', tihi magnum et mhile . cultu;
Surgitopns, fateor i'Jèd pnemia quanta dedifli,
iltimii dciturus adhuc, cum Libertate Catonem
Si prins exueris! "(i, heu! diBamina mentis
bitbeci, perjurus, mutaveris j ufqtie relitiis
MecfHf, meifque. Pi is acceptis, dotibus; Ümbram
^^tvülupe ainplcBi fueritpro corpore; Nuhem
f' O Jumne levem, furiati Ixionis ÏJiflar
Ηί·« decus! beu pietas! non talia fuajerit Author
SCHELIUS, autpromefuaBdtiutvi&ima, Fratres,'
[eri/s anwr nofiri quos maxima ferre co'égit:

βα a§ixus , diro moliinine, partt y ,

i^'cmjuvat et Patria Dominum impojutjje potentemi
^"jiis non maculetfe candida nom 'me charta,
^-yidtiws, infultat eo, quod et inclitus tüe
^oiimodo Tyromeus, "oermn etDux ftrenuus tdem^
'f'^Mcipiat: Sed et Optime, dixeris ipje,
'' ^JatisfaBum morofa , hoe thure litando,
ψ quidcm credas Dtva\ utqiie volubilis illa
ψ,ι te rcjpiciat. blattdoque arrideat ore ?
quorfnm nofiri partem meminijje laboris ?
apicejn tangit, qui plurima corde volutans
Heet memoret, majora inta&a reltnquit:
p';·''^ mm , quo ft Tubantria diderit aflu,
^^pepias portas referaverit Ho/^ibus, ma ^
ex alia, tanto conamine, muros
ƒ vccj fataqunt defendere dextra:
l^^natis amor prapofi/ms ? ordè folutus ?
Pr^V io'por? lan^uejcens Jordida Virtus?

"itmie nova J'e vertens macbiiia rermn ?

Ε str Λ/^

S Τ Α Α Τ S-G Ε V Α L L Ε Ν.

Auri anjacra fames, ea fortia fa&α peregit!
Bic Borhorntas deceat labor; e(i quibus ortus
Ε cano , qiws forte juvat tranare paludes,
Cnm ranis, ut flapia queant diguofcere, per qtnn,
Suhlntoqiie humeris, tranfportatoqne decenter,
Pr£fidjo fefe primmn evacuaverit, ac fic
Ceperit hoft 'tles jiiiitans Vaccaulia turnms:
Fortïs nainra VaccauHa , fraude fatijcens,
Heu, hen! quant α Mart, meinorandaque quanUpsr
Urbes,

Technarum pallis , et cci^lde tefla tumultuumy
(hianta Solo rej7janentnon admittentia lucem.

Sed qua infana feror , qua 7ne dementia vexat^
Stulta ego, qua nondum videam, quus Scena hemgms,
Ohdufhs, lufus, ohjiurans triflia velis,
Pr α heat: Indigenam me iterum nunc Roma reducat >
Per Fora, per Janos, per Compita, Templa, Saburmih \
Porticihusque excepta pc tam Capitolia pernix-,
Vt nova nunc r er urn facies! ut et omnia verfa! i
Non luget jam Roma , stee et fervire videtur , I
Sed ludis, epulifque vacat; gaudetque teneri, |
Vulneraque, et crudum, quaobnuhilet, arte, dolon''^''
Namque profanator Sacrorum, namque Senatus
Contemptor, Legum Jpretor^ raptorque Peadi,
Fax Ρ atria, mnocutfons Patriciique cruoris ι
Jnlius ifle ferox, jam dementiffmius audit,
Ojii Lihertatem fervavit τίίΐον, et Urbem
Rèfiituit, rerum juflifimus arbiter,
Stator, Progentes Divum ^ Dis maxirfia curil'.
Ipfa ego jam- mentis compos, et nube fugata,
Mortales quahebetat fenfus {mortalis iitiq»f > .
<)uam vel fufpiciant generatmn e femine
Plurima nunc claro comprendere lumine
Ut piget, utque Virmn pudet hunc dixUfi
Qumjufiu}nfenfi, qui ctm me vicerit, β

S τ Α Λ τ S-G Ε ν Α L L Ε Ν.

Nil diiri fldtuit mitis Gladiator, et ultro
AhlBiiiit lateri, juguloque pepercit aperto:
ViciHï Juli, me rufiicitate fatehor
hiphcitam , qua non cognorim , quanta 'vicifjlm
Munera pertuleriin per te , qiiale7nve jolutem
Til dcderis, dum Ufajacens , conjperfa crmre,
'^ch'ü'u, aift fedis plagis infignis oberrajjs,
Λ te fufc 'ipioy, ftcque ornor vefie decora ,
l't pro manduco Cïrcmfis Pompa, vemejiam
Et ftico comptajn, me nunc admtttere poffit :
Jpla igitur meinet nunc ahnego; Cafira relinquo
Prcpria, et ipfa meos facHis dïmitto Clientes ·,
Ad partcs acccdo tuas; quo fignaferente

Gener in leges iret minor, et Cato cafiris :
lie Icvcs anima , fum Cafaris , ite profani,

folus habet C£far, pro Cafare tot α efl;
' w qnocuaque libet dtfcurrife, nttüa fuperjit .
^ φι curamihi'^ nam-dudum nulla momordit
' os et cura mei; et merito ^ nam que?n juvat ^ iflo
^mhe, mactari innocuum , dirifque voveri ? ,
Vβ jam nunc non omnia jorcïent,
^'ψύ pertafum, monitahac cape ultima noiira\
\ UiJA SArrs CORDIEST, FAMULATE IN
. C/ESARIS AÖLA.
■'ψνΐ! ipjh pycmer.s veβigia, prona recutnbam ,
■^i'l'Ciiptii'a licet ^ tarnen ut me Pileus arnet,
catenarum gravitate , et msle, lahorans,
hterim ιηο€(ββ^ videri;
'i'^dtdiore tcgens, ut vulnera, vefie catenas r
J^^nqui αβΗ€ΐα malis, atque ohdurata ferendo,
" ^ tclor, refonabo viriliter, Γό.

TREUR-

70 ST Α ATS-G Ε VALLEN.

TREUR-VER WYT

Der Klaagende

V R Y Η Ε I Di

Aan den HEER

T. H.

2' üo zyt gy mede dan gevallen! wicn voor j
dezen i

I Ik my, wanneerik viel, een fteun te zul-
len wezen,

Te dwaaflyk had gedacht; of die ten onderiland,
Als ik gevallen lag, my bieden zoud de handi
[Dus fprak de Vryheid, diep verzuchtende,
bewogen:

Wel eer een heerlyk Beeld, in 's Nederlanders
oogen,

Nu neergevelt,en met een dartlen voet verfchopt'
Die niet zoo licht haar niet-geveinide iniercver·;

kropt. ] j

Zoo zyt gy dan , helaas , gevallen ! gy voorhcnij I
Myn hoop , en hartzorg j Gode , en 't Vadcrla"",
met eenen I

Zoo waard , en dierbaar; wien van 's Moed^" ;

lichaam af i ί

\k opnam, ftoofde, enqueekte, engodlykvo^ö'

• f^i ·· · Μ

ST AATS-G Ε ν all EN. ηχ

Myn hulp, en voorfpraak (ach ! wat zeg ik , 't

was voor dezen,
Toen 't lachchende geluk my gunilig fcheen te
wezen:)

Vcrhiit ook gy, gelyk een overlooper doet,
Myn dienften legerfterkte ? en vind de Wysheid

goed

't Verwinnende gezwaai dervendelen te volgen ?
(^•a heen , ik houde u niet, ('k hebgrooter leed
verzwolgen,
dees onheusheid wel verkroppenj) ga vry
heen,

En voeg u daar 't geluk de dapp'ren voegt by een j
Laat uw' rechtvaardigheid haar wysheid af doen
ftralen,

; -Met 's overwinnaars lof zoo hoog in top te halen
Α Is uw'verheven geeft den zegewagen ment, ,
t l'Jievande faam gevat tot in'tgeftarnte rentj
ΐ Langs (leilte en ohweg j Iaat geen fmet dien lof be^
1 vlekken:
ncimet en beukelaar, zie 't yd'le Avit bedekken ,

bniafbefchild'ren, door het purper en karmyn,
-at Uit de wonden vloeit die niet verfoeilyk zyn;
Ρ datwe in d'eed'le glans van 't aangegefpte wa-

t· Ρ

,P^^^'eed'Honorius ten vollen zien herfchapen.
"cken , dat gy een werk van grooten zwier
UT . begint; ^ "

is noog en heerlyk, dat uw' geeft zich onder-
Windt:

aar denk eens om den prys waar met ze moeft be-

Of ' j

, V hctalen zal, de ftof om 't op te halen ,

^loeft ^'■^"^'^eid, en de Vryheid bovenal
atgaanj of indien z* al voorts verzaken zal
Ε 4. iJe

η% STAATS-G Ε VALLEN. '

De godlykc infpraak, die zeontwaar word , om
meinedig

Zich van myndienfl t' ontflaan ί zoo blyfc ze los
en ledig,

Van niyne gaven , by de Vromen zoo begcern,
En vatde fchaduvvjvoor het lichaam, en boeleert
Als dolle Ixion , die door fporelooze minne
Een yd'Ie wolk omhelftvoor 's hemels Koningin-
ne :

O eer! ο deugd'lykheid 1 dit zeker, dicbcfiaan
Zou Schele , noch die t^vee Gebroeders u niec
raan ,

Helaas, zoo deerlykals Oachtoffers neergeilagcn.
Uit lourreliefde my ten niterfte opgedragen:
Hy zelf die zyne zydc in drielle pooging fterkt,
Dien 't goed doet dat zyn macht me'^c dat vermogen

Dat z' over't V aderl and een hoogen Heer kon zet-
ten ,

(Noir moet het wit papier zich met zyn naambe-
fmettcn)

Dryftjiiichende den fpot met zulk een, die voor-
heen .]
Geen dapp'rcn leerling flegts, maar ook een lioow
met een

A'^erilrekkende onder my, dit werk heeft opgc"^
men :

Maar ze^ eens, denkj^ hier mede uw oogwit te
komen ?

Geloofje, ο goede, dat die korzele Godin,
Die wispelturige , mimetgezetten zin
U aan zal zien of dat de wierook zal befchiK^^^
Van zulk een ofFer, dat z' u rninlyk toe zal κ"'
ken ?

Nemaar wat baat een deel van onzen arrebcia

ST Α ATS-G Ε ν ALL EN. 75

Tc melden? ach', hy raakt de knoop niet daar ze
kit,

(Hy mag het, als hy Avil, zoo kunftig overwegen)
Vanwien, al meld hy veel, noch meerder word

verzwegen.

Mv zeg eens, zoo 't hem luil, door wiens beleid
cnlift,

DeStadaand'YiTelftroom zich opgaf, eer men 't
wifl,

Haar poorten opende aan den vyand, t'wyl de
knechten

Der hul pbe7,etting noch met zulk een yver vech-
ten ,

Tot voorftand van den muur: was 't d' averechtfe

zucht

Totvryhcid, was't de zorg, de vrees, d'ontbon-
de tucht,

Dcvadzigheid , 't verval der deugd,'s't bewind der

zaken

^P and'ren fpil gezet, doorand'rcn wind in 'da-
ken ,

Of ichend'gc goudzucht, 'die 't verrichte ? Iaat de

pen

'Jcr Aloddormannen dit doorwroeten, zoo ze ken;
j^cn nrbi^id die hen paft , die uit moeras en poelen
« Icrkomllig, zich veellicht vermaken dus te woe-
len

^'clyk de kikkers, om te zoeketi na den grond ,
aar langs uit Koeverden men 't volk na buiten
?.ond,

jjat opdefchouderen gezet en uitgedragen,

vyand toegang gaf, die na den weg moell vra-

1)

^^^^^^o^feKoeverden , door arbeid en natuur
ö Iterk, door ontrouw ach 1 zoo krachteloos
van duur: Ε 5 He-

74 S Τ Α Α Τ S-G Ε V Α L L Ε Ν.

Helaas! wat bly ft 'er niet ter Zee, wat in de Steden,
Dat met de huif gedekt van 's Volks oproerighe-
den ,

Zyn fnoodbedrog verbergt; wat blyft'er niette
Land,

Dat noch geen licht gedoogt, t'ontdekken in dien
ftand.

Maar ik Uitzinnige ! waar word ik heen gedre-
ven,

Die, ilechthoofd, als ik ben, allang geen acht
kon geven,

Wat lieflyk fchoufpel thans op 't nieuw Toned
verfchyn',

Daar m'alle naarheid, met de hangende gordyn,
iiedommelt en verbergt: my voer het Oude Roe-
men

(Ikben'eralseen Griekfche inboorling voortge-
komen)

In tyd-verbeelding , weer door tempel en portaal,
Langs markt, en^hof, en ftraat, en galdery, en

zaal, i

Tot op het Kapitool, in vryen tyd gerezen:
Hoe vind ik alles hier verandert in zyn wezen!
Verheerlykt en vernieuwt! want Rome treurt
nu niet, ,

Noch kan geen dienftbaarheid in Vorftelyk geoif"
Bemerken, maar verlet met fchoufpel en banKec-
ten ,

Λ^erheugtzich dat het dus zyn hartzeer mag

^-etten, ,

En dat het met een glimp zyn wrange wond d '
dekt:

fakkel

Wanthy, die 't Heiligdom ontwydt, een
ftrekt

lirCKL

Voor 't V aderland, een bron van 't bloed, o^c
vergoten "

STAATS.GE ν ALLEN. yy

clOnnooile flachting meld der eed'le Staats-ge-
nooten,

Die Recht en Wetten fchend, 's Raads achtbaar-
heid veracht,
's Laiids geldkifl: meefter word , verweldigt en ver^-
kracht.

Die forüe Julius, voert nu al and''re namen ,
])ie7,yngrootdadigheid en heldenaart betamen ,
Viin Goedcrtierenfte , Verwinnaar, Toeverlaat
Der Vryheid , Steun des Volks, Hcrilellcr van
den Staat,

DesllcmelsGunft-gefchenk , en Voorzorg, 't

Bloed der Goden ,
Der dingen Scheidsman , ons in dezen nood van
nooden:

I ndatmetrecht: ikzelfnutot veriland gebragt,
l ii van den damp ontlaft, die 't oordeel had ver-
kracht

Ln'tftcrflyk brein bedwelmt (gelykfe vante vo-

•^'V aanhing, fchoon ik fchyn' uit god'lyk zaad
geboren)

j j^S^'P veel dingen thans heel duidelyken klaar:
loerouwt, hoefpythet my , een Ryksgewelde-

dapp'ren Man genoemt te hebben ! hoe
Ρ i'cchtvanrdig,

neus bevond ik hem, alle eer en dienile waar^

' ^ocn hy my verwon', zachtzin'ge Schermer,
, niet

nies zette op de keel , noch 't hygend hart
Ρ doorftiet, ·

iiv u^·^^^ "^y beiluit genomen,

. uit het , Julius , gy wint het: 'k zal niet
iclu-omen Τρ.

STA Α TS-G Ε V Α LLEN.

Te erkennen , dat het was myn boerfheid , en
myn feil,

Die niet uw' weldaad heb begrepen, noch wat
heil

Gymy bewezen hebt; daar ik ter neerjfefmecen,
Zwak, bloedig, ongedaan, miftrooitig, enbe-
krcten,

En vafl: met wond op wond geteiftert , cmme-
zworf,

En gy, uitgoedheid, eer ik't eindelyk beftorf,
Myopnaamt, my verquikte, en cierlyk tooyde,
en kleede,

En zo,O veel voorraad van bUinketfel aanbeftedc,
Dat ik heel hebbelyk; en fyntjes opgedaan ,
Haail in den Ommegang voor mom zou mogen
gaan :

'k V-erzaak my zelve dan van nu af, 'k ken geen
leger

Voortaan voor 't myne meers veel wil'gcr, en
gedweeger,

Dan iemand , υηχ myn volk t'ontilaken j my oi'
haagt

Uw'zy te volgen , wantdaar gy den flander

ZouKatozel^ althans zich onder't vendel geven.

En geen Pompejus meer uw' wetten Avederftreve"·
Gaat, laffe zielen ,gaat, lichtvaardige ga'heen,
'k Hoor Cefar toe, de Bruid der Vryheid isaUeei
Voor Cefar, hy alleen bezitzeals erf en eigen s
Gy, looptvrydaar 't u luft, my zal geenhcWc
neigen

Meer t'uwaarts, die allang geen liefde droegcf^
my;

Doch 'k geeft u toe, want wien geluft het, fchoo"
Onilraflyk ,dat men hem van lidttotlitzalfny^jl^^J;

STAAT S-G Ε V Α LL Ε Ν. 77

Metd'afffrondalseen vloek verwaten toe te wy-

den ?

Maar hebt gy niet al heel een afkeer van al 't geen
Van iny komt, laat ik hier myn laatile l,es hefteen:
Hebto'uwEN welstand lief, wilt g'uwgenor
BEJAGKN j

2oo STEL U DIENSTBAAR IN BY CESAR , AL UW*

DAGEN;

Ik drukkende lichter hem zyn ftappen , zal ookmy
Te·; neder werpen , en hem bidden, fchoon ik zy
lyf-flavin , dat my de hoed dekke, uit ge-
nade 5

^pdat, wanneer 'tgewicht der keet'nen my ver-

lade,

Als een aanzicnlyk kleed dien pynelyken band
^^'clyk myn wonden dekt, ik deftig, en parmant,
enk'le majefteit mag fchynen dus te treden:
^· acht d' Overwinnaar noch na 't vleyen van myn

Of ·

jj'r )uigt hy dat het klinkt, ik allen ramp gewoon ,
'-Π door her dragen hard geworden , zal dien toon
'Meteengelyken galm weer helder op doen klin-
ken.

wachten dathy gaapt, en vliegen op zyn win-
ken.

TER

78 STAATS-GE VALLEN.

TER INWYDINGE

Van den Ernfthaftigen, Hoog-Agtbaren, J^^el-U']-
z.en Heere y de Heer en Mr.

JOHAN VAN ZOMEREN

Tot het GRIFFIERSCHAP der Chambre
Mi-Parrie wegens de Hoüg A'log. Hoe-
ren Algemecne Staatcn der Verce-
nigde Nederlanden.

Hac tihi crunt artes ραά]ψιε imponerc morcin
Virg.

Te kan het wys beleid, en vaft gezette
ftand

Der Rechts-verdadiging van 't Vn··'
Nederland , ^

Erkennen na behoor , of na verdienfte pry/e" ^
Wy willen onzen plicht tot zulk een werk bc»v}-

Of fchoon de pooging niet kan ftygen tot den eiicft
Derftoffe, 't ftaat ons fchoon dat heerlyk hotpj
Isis , , „y.

Waarin de Vryheid woont, waar voor die Lu

Aven Avaken,
Uit eerbied en ontfag al fiddrend te genaken,
Nadien van Zomeren , met ongekrookcen

En ichoiidren 't hoog gebouw nu tot een zu»

ftrek'

Die in de barrening van fchrikken weet noen ^^
ken ,

STA ATS-GE ν ALLEN. 79

Dat zich de Vaderen der wyze keur bedanken.
Wy zien ΰ, Dapp're Man, gevordert tot dat
Werk

Dat in hun voorilag en omzichtig oog-gemerk
's Lands hoog gezag al ree koft fchiften en beflech-
ten

Meteen V ergv^dering en Kamer op te rechten
Dieuitde ftrydendepartyen t'faamgezet
Omzichtig en gezwind op alle zaken let
Dia· voorval nu of dan ('t was niet wel af te oogeii
'tGcen niet geboren was) iets zoude onftellen mo-
gen

In cl' aangevange loop der Vrede , die men floot
Met dien vermogen Heer (haaft haaren Bondge-
noot)

l^iezichhaaropper-vorildorfl: noemen, Filips de

Of ΛΤ^^'^

vnmisik, lydthy niet dat hem die bynaam ftyfde
]x" "oenide hy zich alree de vierde, in de ry
er Flippen ? dat 's genoeg; het Avy ft ons aan,dat hy '
Cjraaflyk' haarband niet, maar Spaanfche Ko-
i nings Kroonen

I ρ zynen fchedel droeg om 't hoog gezag te
^ hoonen

2ar d' Oppermogentheid van 't Vrye Staats-ver-
Γ Dond,

ri wel byzonderlyk van Holland in beftond:

" Qoor de wichtigheid der Koningklyke ichii-
uen,

'sLin^^^^^^^^ ^^^ rift op zynen fchoud'ren tilde
•Maar d ^^V'^^idal te zwaar te vallen op het lyf:
GedoopM ^ ('t zal verrezyn van vyf)

j P^s maar tweej twee Flippen, daar

' ze ve niet, maar hen de nazaat zette en
Pl^atfte ΛΙ»

So STAAT S-G Ε V Α L DE N.

Als eer fte van dien naam in 'ε Koningklyk bewind;
En mits de Derde zich ten Troon gellegen vind
En niet by't zagt gezag des V aders kan volharden,
Om in der Graven-ry te ftrekken eenen darde,
Maar zich de Tweede noemt, om ftout en over-
dwaais

Door d'overdadigheid des glinfterendcn prnals
En pracht, veel meer dan kracht, der wapen-

fchiid-qiiartieren,
De zeven Volkeren dervryc Batavieren
Te leggen op den hals met zulk een overlafi 5
Zoo word hy haaftgewaar hoezeer hy zich vertali
Metdiekloekmoedigen tetrotfenen te tergen,
En ecne heerffing, meer dan 't lantnut is tevergcn:
Behal ven dat;hy zelfbelemmert van die rift
Deryd'le wapenileep zich naii te redden wift,
Zoo kreeghy Leeuwen voor in't vechtperk, dii
wel vatten

Op fchilden van metaal, fchoon op geen riete
matten ,

En knarflelen op 't Aacl, en bryzeien 'ttotgruis;
Zoo kreeg hy Leeuwcii voor die voor geen vvoelt-
gedrliis

Der Dieren-vlcgels zich oritfetten of vertegen
Maar ruilig, en gezwind, een fprong te velde wa-

Die maken "'them zoo raoe dat hy

Λ^an zvn begonnen werk geen andre vruchten η

Als 't hartfecr cn de fpyt van zoo veel ongciu^

' ' illt
Die met vernieuwde kracht zyn flauwen naza

dru kken

"Welk heel vertwyffelt hier geen andere

ziet j u* Η

Als dat hy lokt en ilreelt en zyne vrede bjca

üiii

STAAT S-G EV Α L L Ε Ν,

,0m zulk een Leeuwenaart tot ftilftandte bewegen'
Straks toont het moedig dier zich tot beftand ge-

negen.

Doch w^^at behoef ik hier te melden , 't geen

men weet -.r η ο

Moe tachtig jaaren ftrvds diegroote Voriten heer
l'iot dat door 'r-V ree^erbond te zaam oevredigt
wicrtlen

't Vercenig'c Nederland en Λ^ΟΓίΙ Filips de V ierde,
Daar ζαπ rnen 't noodig; ftuk van.dac \ereilchc

gezsij

lint alle onlicbblentheid en twift bcilechten mag
mooLiMyk hier of daar al wrokkend uitgebori-
ten

Het bloedig misverftand der V olkeren en V orften
nieuwsontfteken mogt, indien omzigtigheid
Niet ichifteby verdrag , oTfleet door kloek beleid
Alwathetbloeijendlotder Vrede mogt beletten
Alec tegen deze ruil zich in de weeg te zetten :
'-'ï.aswinkf.l wierddeman, wien 't vrye Is^eder-
land

J^H'voorzorg toevertrouwt, om van zyn oog.cn
hand

IMe kracht der zenuwen, die toeverzigtt'ontfan-

^^'aaraa^ndewelftantfchynt des Vryen Staats te
,, hangen.

''f^As-.viNKik, zulk..een pronk van wysheid en
vernuft,

'liir niet dan kruim in fteekt, daar 't kloekfie
brein voor luft.
y wilien geen bewys van 't Ridderlyke wapen ,
■'ijceuomzynvryeRecht, verdadigtzoo recht-
fchapen, ^

'Je Zeeleeuw van Sint Mark hém opdraagt tot een

.. * Van

nicvk

Si SjTaats-gev all en; i

zyn naamhaftigheid; wy laten Themiskerk
Ln Vierfchaar, daarze fchift, en vonnis weet te
vellen

Na 't voorfchrift dat zyn pen haar bondig voor

qaam ftêllen:
Maar wat hy in zyn brein en binnenboezem huisd',
Is kenlyk aan datAi^erk, hergeeti hy voor devuirt,
Van 't recht van Oppermacht den Staten 's Lands
gegeven,

Ter laatüer pooging tot een procfftiik heeft gc·
ichreven ^

Hier acht ip.en 't flikrend goud van 's Graven

haarband niet,
Oni door die praal in 't oog den arrcm van 't ge-
bied

Tc zwagcMen als vcrftuikt, als hingzein eene fleu-
jer

Zichzelven niet te nnti hier kent men geen ge·
. meujer

Om zulk een Opperknecht te zetten boven ^
Om dus zyn meefters zelfzyn wil tc doen verftaat^
Of daar 't 's Lands Hoogheid geld hen plots den

mond tc binden,
Geen Keizer neem de niacht zich dit te onderwin-
den ;

Wat leit de Simpele of de Kaalc ons op de nck ?
Vond Holland zynermachtzoolydigen ffebrcK»
Dat Α qiuitaniii haar op den hals moeft un"»^",.
EenlaftigOppervoogdvan'tbloed dci' vrceniut'
lingen ?

Niet tegenïlaande 't erf van Bato ledig lag
Eer hy zyn Katten hier in vryheid en gezag
vStandhafiig nederzette; enzy, innoodsben}P
Recht waren op hun veld als katten aan te gryP^
Of was her ccrlyk bleet van Veldheer Burg^^^^^yjf

ST Α ATS-GEV ALLEN. 83

Die in het heilig bofch de Roomfche ftanders tart
Zyn Hatavicren toeft, om band en boey te ilaken,
Kudiis lafhartelyk een ryksflavin te maken ?
Neen, neen , die eens het oog bedaart te rugge
ilaat

Tot iii die fchemering zal licht den dageraad
Des rechten toeilands engefchapenheid der dingen
'lielf uit de neveldomp dier eeuwen door zien drin-
gen.

^'chceldc wereld weet, hoe eens die holle florni
Op datze ganfch Euroop ontmaaxel en hervorm
Al vliegend' en verwoed quam zetten uit den
Noorden,

Uiezwalpend over't peil der opgeboegde boerden
Pok Holland al gereeds in haren aanloop trof,
pi -S vond hier Waterland het voorwerp en de rtof
w tik te keer te gaan , 't zy RuiTen ofte Noren ,
^iedus van dezeii kant 's Lands ruft en vryheid
ftoren

yfïidatdc Noorman,daar de Kinheim vloeidin zee
Ucn voet te lande zet, te Egmond op de ree:
tffidapp're üiederyk, een man in dit geweile

Kcnt voor cene der Begoedften en der Beften,
^."y' t.door verzameling van knechten,als een wal
I ^'^^^njaren aanval fchutte en woede bracht ten val
®"cbbcn haar geweld in wederwiehc gehouden
ilat men 't hoog bewind des Lantregts hem
Ilvfl ^'^"'■oudes

i ^ begroeit in macht 5 zoekt hoe hy ook dcor
^ ρ p-cht *

l'onds-verbintenis zyn banden vafterleght,
ar toe hy fchvnc te wyf een Dochter van de
[Of ^^'"cn

I Tot dl ^y" Volk te hebben uitgekooreni
^ihy nadgrhandvan 't Keizei'lyk gezag

F a Be-

8+ ST AATS-GE V Α LLEN.

Bekrachtigt, fcheenhet leen t'ontfanffenby vcr«
drag.

Zie hier de harflenilof der vunfle Kloofter-
' fchryvers
Die leggende aan de kracht eens averechtfen yvers
Huntyden vlycte koft dit Waterlant doen zyn
Hun Α QUT Α Ν I Ε in 't afgedraaitLatyii.
Hier doenze ook menig Heer verzamelen in minne
Alet een Reuzinnei zeg, een Noorvrcu'ofRui·
iinne:

Fn dat op zulk een echt de tweefpalt blyftgebluft.
Pieeind'iyk famcngroeit, en zich begeeftterull
Ik'ilendigt van den Vorll: van Vrankryk , blyfc

geen wonder
Voor hen die Aveten hoe die Koning in'tbyzonder |
'c Verdrag met Roilo floot, dien Noorman, die"
^ygaf

Zyn dochter tot een Bruid, en fchoon die ryksiii?]
af

Gefcheurt wierd, als het voer uit zyne hcerfchip-

pye

Die mantel zette haar plooy aan 't erfvan^öf'
mandye, .

Waar ben ik heen ? tc wyd ter zyden uitgefpsj'
Om eens defchemering die ik uitd'opkomlj^^^
Van't graaflykLands-beftuurte ftellcnelkvo»
oogen

Maar toen 't gelcent gezag, geen Opperft^^

moógen, ^

Ό en Leenheer wou te lyf, toen wicrd 1
tyd

Dat men de macht bekort van die die macm

"^^ydt: -ff

Graswinkel heeft^etoont dooroverwichf^'i·
tien,

S.T Α Α τ S-G Ε ν Α L L Ε Ν. Sf

Wie op geleende voet, wie wettig ,'t recht bekle-
aep.

Die krachtvan reden keurt, en waardigheid van

werk .

Keem hier dees Cynofuur ten wiflen oog gemerk:
Hy floot dan niet den mond , of't noodlot floot zyn

oogen, . ,

Alszeidehet, 't is genoeg men moet niet verder
poogen.

Dies vond de Vrye Staat zich van dien fteun
ontbloot

Odwingende heerfchappy der onverzetbredoofl
"'iezal defchade my van mynen held A^ergoeden ?
" ie ftcrken myn gezag, daar zoo veel geefielroe-
den,

Jinnyd, van Avoeft geweld, van onderknüpery
til vleiïugt, om den Staat in fnooder flaverny
^ ^ legg-en aan den band, en plotfling neer te ftor-
n

^^Pzwcepen; wie myn recht befchutten voor 't
,, verkorten ? ^ ,

klaagde 't Vaderland, maar kreeg terftond-

heldren^&ageraad , aan haaren Raadhofs

Y boog

een in lieflykheid en kracht ontloken Zo-
F nier,

^'ond tot haar behoef naamhaftigei noch vro-

fn weer den Zetel, die Graswinkel ledig liet,
' ^ ^ van 't Vrye Lands ge-

achtbaarheid

en kracht te doen beid eden,

wat de Vryheid weegt der vrygevochte

Steden,

F 5

STA AT S-GEV ALLEN.

En Staten , wat dat pand wil gelden in waardy,
Dat V/eet hy zekerlyk, en niemand zoo alshyi
Als Hy, die van te voor op haaren Zegewagen
Die dappre heeft gezet, en braaf ten toon gedra-
gen :

D;inr zitze met den hoed geileken op defpeer;
Met reden , want ze wil die op het hoofd niet
meer,

Dat kent geen Hcerengaaf j vermits ze vrygevogten J
Den fcheedel met laurier als Cefar heeft onwloch-
ten

Laat Roome vry den hoedeen afgefchoren Haaf
Gaan drukken op de kruin j zy kent geen heercn
gaaf

Dat waarpand hoeftfe niet V ontfangen iiitcii
handen

Van iemands meefterfchap, maar federt alle bin-
den

Van Heeren dwing'landy door haar gevreeft ge-
weer

Geilaakt zyn , kroontze dus haar lemmer of
fpecr:

Dit hebcgy uit den grond ons weten aan te wy^n

Waar uit die Vryheid rees die haaren moed ü»
ryzen .

O dapp're Zomeren, ivaar uit dat heerlyk go^
Der Batavieren ons by erfrecht volgen moet:
(irafwin kei gaf die proef van zyn ernnhafdgne^^^
Nu in bewind gezet, maard' uw is voorgejre^ ·
Wie vond oit nazaat die zyn voorzaat zoodefn .
Λ^oldoen kan in het geen den Staat zoo ne«/
ftaat ?

Dien d' edelmoedigheid des opgevatten yvf"
Nu met de Grotien, enjunien, en Schryyer
üelyk ftclt; brave Man , wat zicnwe twU»
ilecht

STAATS-G Ε VALLEN. 87

Watïienwe Staatkrakeels enbarnings neergelegc
Nu gy dc hand zult flaan aan dat bewind van za-
ken ,

Daar uw' omzichtigheid op 't noodig iiuur zal
waken,

üic Ιιοηίσ van Hymet uit thym yan lettren

zuigt j

Zoo waagt de Staat den fprong daar Rhodiïs van
m ,, getuigt,

I l il ziet uw' nyverheyd behartigen van harten ,
I Dc welftant en 't ci^raad van uw' verkregen iparte,

D Ε

Τ R I Ρ L Ε

L L I Α Ν Τ I Ε.

De Oroote Heer, cn Groote Heer ,

En Groote Heer daar by
(is 't niet genoeg ? of zynder meer >
^ 7vn genoeg aan dry)

^inevenvierigindeweer,
Om vord'ren te gelyk
'ε Verderf van 't Chriftenryk.

wat's de reden, wtt 's de grond,

de heerfchzugt hol van mond,

(Üm't ?P geveft,

^ ^ t onrecht dat men zelfbeftond,
F 4

8s staat s-g ε v.a llen;

Te lande ^ en ook ter zee)
Zyn 't voorwerp in de Twee.

De derde vat die knns by 't haar/

Ten zy hy aangezweept,
Uf aangemoedigt van dat Paar,

Zyn benden derwaarts ileept,
Van' waar het hoogfte Ryks-gevaar
De Machten werk befchaft,
• Wier moed die wraak bcftraft-

Hoe lacht de bloedhond Mahometh
Om d'ecndracht van 't geloof.
Dat, t'wyl hy zynen fabel wet
Al vlammend' op den rpof,
Hem dus, de grenspoort open zet,
Door d'alderoudften Zoon ,
Der Rooinfche Myterkroonj

Dcez' Ahler-Chriilelykilen Vorft:

i>el"lendigt in zyn Averk
Van hem, dTe reformeren dorft

'c Misbruik der Roomfche Kerk:
Waar uit men nu dus mengt en morft
Een toeftel, van hun Dricn
Rechtmatig aangezien.

Ellendig Polen, dat den klaaii

Van Ottoman gevoelt!
i^ie met uw rookend blped al laau

Zyn bloeddorll niet bekoelt;

Terwyl g' amechtig, krank en fiaati,
Voelt hoe zyn felle hand
U wroet in 't ingewand.

Dan fteekt hy als een loopent vuur

STAATS-GEVALLE Ν."

I Iet vruchtb're Fruiilen aan;
i)an ziet m'Europaas koorenfchuur

Ganfch uitgeput van graan:
Van waar hy, vrees'lyk Nagebuur,
Heel DiÏitiland valt te zwaar,
In reddeloos gevaar.

Ellendig deel van Nederland,

Daar in zyn overmoed
l)c Franfche Voril den ftandert plant,

En die hem valt te voet,
^Aifrocft, en plondert, fchat en brandt;
Terwyl hy 't vordre deel
l-Jet mes zet op de keel.

Üe Derde ziet het zee-geweld ,
V, aar door den Onderdaan
Van weerzyds vail verarmt en fmelt,
^ Met lachend' oogen aan;
tn fchoon hy ziet te leur geftelt
Zyn aanilag reis op reis,
Hy luiilert na geen peis.

dat nit Stad, en Land-gehucht,
. Dat duyzcnden verdriet,

^vc]v;lnrr pn Hp n^rina vin

vaart en de nering vlucht;
^'-Ïaar hy gevoelt het niet;
fik om treurt, cn quynt, en zucht;
En fehrikt, wanneer by merkt
Hoe d'afgrond woelt en werkt.

^ STAATS-GEVALLEN.

Waar met de boosbeit Avederftreefc
En delgt in bloed en vuur
De wetten der Natuur.

Ten zy hy leg te diep, helaas!

Ύerzopen in zyn luft i
Op zyn Toneelfpel al te dwaas

Verilingert, en geruft:
Tot dat een hol en naar geraas,

Daar 't alles berfte, en kraak',
Hem eiud'lyk wakker niaak,

mengel-
dichten

.'i^^Sl'Js

MENGELDICHTEN. 119

GELUK^ m ZEGEN-WENSCH

Aan zyn Excellentie de HEER

ADillAAN PAATS

Op 7jjn Edts. vsrtrek^ in bmtengewoonljk^
(i:xmtfcha-p hy de» Grootmachtig-
flen Koning van Spanje

KAREL DE TWEEDE,

' Oorlnchte en hoógbeiroemde Paats,
Hoe heerlyk fchiet uw' zon haar ftralen I

i^ie, nu ze op 't wiil'len fta vanj:>laatS5
Ter Weftcrkim zal nederdalen;

Om das het hemels licht gelyk
bien grooten Ryksvorft te begroeten,

Daar hy in zyn Hefperiich Ryk
l^e Zon ziet dalen voor zyn voeten.
En in zyn Zee te wedde gaan,
Om 's morgens fchoonder op te ftaan.

Maar gy, op heel een and're wys ,
Met glori aan dat Hof gerezefi,

Als onze Staatzon , ryk van prys ,
Zultblyven ftralen op dat wezen,
Waar uit gy weer een Ucht verwacht.

Dat

mengeldichten. loy

Dat dies een dubb'Ie glans aan 't flonkeren

Dien luifter zet in zulk een kracht,
Dat nyd, noch fpyt, die kan verdonkeren;
Daar 't Ryks-bewind, en 't Staats-belang
Haar vryd voor allen ondergang.

De hemel geef hier zegen toe ,
Ên laat zyn wind voorfpoedig waayen,
Dat ze uvoor 't zee-gevaar behoe.
En flux te land zette in Biskayen ;

Eer't roofgeweld, en d'ovcrlaft.
Van 't meer, of't mind're Barbarye,

Met felle klauwen van zich tall,
Gelyk een flinxe Uoof-harpye;
Of eer, in zyil' on'zaadbre kil.
Een Vraatgedrocht u flepen ΛνΠ.

Of is de reis re land ffemunt,
Wie opent hier dc wyde wegen,

Om veylig tuflchen fchoot, en punt,-
Van zinkrocr , en gefpitflen degen ,
Het dreigende gevaar te ontgaan.
Langs hooge bergen, diepe dalen ,
^ Eïi heiren die in 't harnas ftaan ,
Gereed om elke t'achterhalen :
Ach ! God alleen , in zulk geval,
Geleide u veilig overal.

Dan moet noch heeter zon,
Uw' lichaam quetfen , noch verzeerenj

Noch ongewone fpys, of vrucht,
Uw' krachten, noch gezondheid derenJ

Maar een gematigt lyfs-geilel
Behou zyn ftand in'alle deelen ,

Op dat de geeft door geen gequel,
Noch leed, dien laft zich voel vervel

mengeld.ichte ν;

Wanneer uw' tong , gedopt in zout.
Aldaar dat ryk yernuft ontvouwt:

Dat ryk vernuft, dat zoo doordrenkt
In wetenfchappen , die haar voegen ,
Ue Sp;\anfche ftatigheid befprengkt.
Mer zulk een geur van ziels-genoegen,

Dat haar Staatkundigfte beleid,
llüc zeer geilepen in haar zaken,

Door cene meerd're fchranderheid
7.ich voe\t gefterkt, en grooter maken;
Om dus cp onverwrikb'ren grond
Tc vclkii 't eeuwig Staats-verbond,

O hoe kan zich op zulk een ftof

ryk vernult den teugel vieren !
Wanneer het op dien dubb'leii lof,
i-^er Kancabers, en Batavieren ,

uitbreid 5 die van ouds gewoon
Het juk van Roome te verachten ,
Heldhaftig, met genepen koon ,
Ien Leeuw gelyk, in moed, en krachtenί
Toebeten , dat het Roome fmert',
Hn diep den nadruk liet in 't hert.

tn zouw dan nu een Vraat-gedrocht^
J'cchs gretig om zyn roof te voeren

hl 'c gruwzaam neil, in zyne tocht
^ic twee belagen , en beloeren ?

oyerylen een voor een ?
^ ^cn Kanrabers, neen Batavieren,

1 e zaamgevoegde Mogcntheên
ontzeggen beft zoo holle gieren,
j-jüor macht, en eendracht, en beleid,
van hun vraatgierigheid.

Wan^

MENGELDICHTEN.

Wanneer een tweede Karei 'ε woord
Gertand doet; dat een tweede Karei

Gebroken heeft ί 't geen rechtcvoort
Aldus een t'ongelyken parel

Hecht d'een en d'ancf're aan zyne Krovin;
Als d'Eerfte, totzyn lof, de Vrede
En d'and're Avcder, tot zyn hoon ,
Om 't kenlyk onderfchcidj de Wrede,
In ftee der Twecde-Karcl heet;
üm 't fchendcn van zyn trouw en cc(i.

Na trek dan heen, kloekmoedig Heer;
En koomc uw' letter-luil te ontbranden,

In Spanje leeft ook Ictter-cer
A^an overvliegende Verftanden:

Daar vond m' een Couvarruvias ,
Die zoo veel and'ren op kon wegen.

En lang het Rechts-orakel was,
Daar Themis kind'ren raad me plegen j
Daar vind men ze, in wat kunft het r.y,
Wier geeft alle and'ren Itreeft voorby-

Vernuft, door yrer opgewekt,
V/aaraan de kracht der fchrand're zinnen,

Een eerenfpoor en prikkel ftrekt,
Kan door den arbeid veel verwinnen,

Gelyk alhier: zoo dat miflchien
Het Hoofd van 't groote Godgezantfehap,
Zoo vroeg ook Spanje zogt te zien ,
Om zulk een aart van 't heerlyk Landicnai
Als die een ingang tot veel goed .
Door 'c fcherp verfxand hier zag te mw

Op zulk een voorbeeld voelt uw
Zich door een flerker dritt ontftekcn^

CCl! ILCllVCl UHIL WIJ·-"^-·-- Λ

't dringend Staats-belang bewuu,'

μ ε ν g ε l dichte ν. f ^97

Om alles manlyk door te breken ,
Terwyl uw' waarde Bedgenoot,
Haar ook dien arbeid laat behagen ,
O dapp're man, om op den ftoot
Van 't ilinx geval haar deel te dragen ;
In zuur en zoet, in lief en leed:
Gods fchaduw dek u als een kleed.

aanmerking

\

O Ρ ü Ε

OMME-WENTELING DER
TYDEN:

^y Voorval van 't Vernieuwen der Tyd-'
Kaarten

VAN

R^0BBER.T robbertsen.

XUnt gy't gelaat des; hemels onderfcheiden^
'Vaar? gy deze Tyden niet?

Der ^ ^^ tekenen geleiden » ^

welk onderλι.gefchied :
I 't Gee u Heilands aan de Joden i

brena't Voordeel aan en

O , Want

98 mengeldichten.

Want wat hen wierd vertoont, of aangeboden,
't Woord is in hen met geen geloof vermengt:
Zoo dat hier op met recht heeft kunnen pailen,
Ik werk iet groots, en'tgeenuheerlykfchynt,
Waar van of fchoon de wond'ren u verrailen;

Gy echter, die verachtende , verdwynïr
Zoo gaat het noch: die tyd is weêr herboren;
Men acht nu meer geen teek'nen. want lii
kracht

üer Wond'ren Gods, in 't ongeloof verloren,
Word met het Woord , verwaarlooil en ver-
acht:

Wat reden , dat die krachten niet en baten ?

Het vleeileiyk Geilacht, dat op de Wet,
En op den dien ft der Wet zich wil verlaten,
Had op het Aardfch zyn zekerheid gezet:
]Je Grieken , wien dit heil wierd voorgedragen

Van een verdeeld in onderling verftand,
Begeerden niet dan Wysheid, in hun dagen;

En dat Geilacht behoud nu d'overhana:
Hen toont Natuur haar grond-geheim, en

ten, ^

Hen heeft z' haar aart en wysheid, hoe zy werif^'
(Dus vleit men zich) en wezen doen bevatten

'tGeen in hun waan,en dwaasheit,henveriHr ^
Een Elimas, een Magus, dat 's een wyzens
Een Simon, mede een Magus, ^elkop'tF® -

Een kracht opgeeft, waarom z'hem al epr|^ *
Alshad die krachr nodheid na-ffeboot.--.

uie Kracnc ae uounciu -

£n elk wie meert In wetenfchap, en krachtcn,

tNatuuf-geheim na-vorfchende door-wr<K'
Jietooverthen , dat z'alle ding verachten

wysheid geen gezette werking doei j
Dje Redenftryd , van Godd'Iyk' aartontled'f'
Die va Ifchely k genaamde Kennis, die p^i

mengeldichten. iu

ι.

1'HILOSOPHY , Avelk haar geheim verdedigt,

Maakt dat men 't pad der Waarheid niet en zie,
En dat mcii niet gelyk de Wyzen wandelt;

Maar wys gewaande, en dwaas gewOrden,'twerk
Derydellv.na in onverftand verhandelt,
En 't kenb're Gods neemt tot quaad oog-ge-
merk :

i)ics7.oektn-iennu, het zy dan dateen Heiden, *
^Üf dat een Jood | 't bedriech'lyk wébb' bedacht
Totonjeloof, verlokkende, intelciden,
l^oor eene meer dan enk'le tooverkracht j
l^sorteovcrkracht van 'tgeen men zich verbeelde
l^at grond'lyk hen d'Eeirw-onderzoeker leert j
En tooverkracht der vlecitelyke weelde,
En wat natuur in hare drift begeert t

is het v.it, met hopen , en verwachten }
pan blyft 'er niet te duchten na de dood j
^ij'ts hoeft men te gelooven , te betrachten ,

i>an 't geen waar toe de Burgerwet u noodt ?
^y. die zich aan 't natuur-geftel vergapen ,
L)n voor geen tyds verandering bevreelt;
\Vant federt dat de Vaad'ren zyn ontflapen

islyft alles hen gelyk het is geweeft:
'ftuit de proef: zich zelve te verzaken,
Uat word de ftryd van Wysheid, en Geloof;
trekt na d'aard , en dat zal zalig maken:
blyft men ftaan:want dat's de grooteldoohr
Menfche Gods , Avilt u de waan ontgeven:
«cH-aar uw pand , en ftryd den goeden ftryd;
des Geloofs: en ervp na 't eeuwig leven.

aar toe gy ook va-n God geroepen zyt:

Wien

AriftotcJes.
t Spimfa.

joo mengeldichten.

Wicn moet het hert niet bcrften op die reden?

Wien fmelt het niet als wafch, die op deiots
Der waarheid oogt, dus van Gods mond bedreden?

Maar dit's de zaak,het raakt den MenfcheGodsi
Dies kan hier geen narnurlyk menfch begrypcn
De dingen Gbdsi wyl 'z hem een dwaasheid zyii:
Ook zoekt hy zelf zyn oogen toe te nypen,

Zoo dat hem 't licht der waarheid noitbefchyn:
Maar onderwyl de tyden na te iporen,

En alles met opmerking in te zien,
Dat kan men tot zyn hoogfte nut oorboren,
En zal geen menfch die wys is oit vcrbicri·'
Zie hier een Man die lang voor flechtgehouden,
En dien men vaaknvoor dwaas gereKentheefti
De Tyden , welk gegeven zyn aan d'Ouden,
Inziende, wyft wat voorbeeld elk ons gcefti
En fpeurt het na war haar gevolg betekent:
Envraagtmen, wie? 'tis Robbert Robbe^^^
zoon ,

Die zoo den Tyd op zyne Kaart berekent,
Dat hy alhier een and'ren uitweg toon;
Dat hy ze meet met heel een and'ren

Om zoo Gods Volk, door bergen, en woelt) n,
Het zy ze zich of trager fpoey , of rafler,

Te wyzen , waar z' op hun bepaling ζγ9·
Een Man van vuur, en yver, in zyn
Een Man vol liefde/in 't handlen J

Woord;

Èn die zyn fchat, en gaven, wil befteden»

Tot 's Naaiiens nut; en fteeds na beterhCH
Ên, of hy 't wel, of qualyk , heeft begfcpR"
. Waar op hy , nu al honderd jaar gel een ^^
Met zulk een ernft zyn zinnen heeft ί?^ . ^Ifttju
Daar mag, dien 't lufl:, zyn aandacht aan " j^j-j:

En fchoon hy fcheen zyn goed bericnc» 1 ^^

mengeldichten. ïoi

Als vruchteloos te ftroyen by den weg,
Wie weef, of tiiet een dwaze predikaci

Zal dienen tot een wyder overleg?
l)n yvet is in 't goede niet verachtelyk j

En 't geen 'er word ter proeve voor geftelt.
Verwerpt men noit verwaant, of onbedachtelyk ,
Tcii zy men zelf zyn eigen dwaasheid meldi
't Wyl 't alles ons te proeven word bevolen,
^ -^Qöi al, veracht de Profccyenniet;
Behoud hel goede: in 't giflen kan men dolen j
En d'Eerfte zoekt, 't geen vaak een Tweede ziet,

I ^ V, evenwel, wy zien, in deze Tyden ,
t.ci\onverwficht' en wond'ren ommekeer;
Mahometh , en die zyn leer belyden ,
ί tyn Ryks-gebied geworpen ziet ter neer;
g Hoe word dat Hoofd^ van zulk een trots vermeten ^
^^l^ieii ruigen kop, als waar'tdehairen-kroon ,
' Jn vroiiwcn-hqir, engoud-draat, afgefmetenl

t^ie tegen God, en'zyn Gekruiften Zoon
I uitbraakte, en wandelde in zyn fchul-

IV

^^^ ^^^^' ^^^ zulliks ondernam ,
|cer hierom zyn leeuwe-koppen brulden ,
j ter neer dan 't tot zyn hoogte quami
wiad het tot zy n Mylpaal zich te haaften ,"
Jaar , en Maand , en Dag , enUuR be-

V.eik

' alderdwaaften ,

^Hieefr 1 des verderfs, hier achterhaalt:

])i , ^ecft des Heeren , lang te voren ,
%dat7' "och eens en in een and'rcH klank,
η ^^^^^ treffen , hier doen hooren ?

'^yn Apollion ten dank;

ii >s-genan , die, met hem aangefpannen,

G i in

11(5 MENGELDICHTEN.

Τη 's afgronds eed een zelve vendel voert,
Als 't aller hoofd der bloedig' Aarst-tirannen,
En met die woede al 't Chriftendom beroert:
Wie ziet niet, dat zyn Engel opgekomen,

Dien helfchen Draak, zoekt hoe hy 't al verdelg;
En , fpu wende uit zyn kieuwen ganfche ftromen,
Dat nauwlyks weer 't heel Aardryk hen ver-
zwelg ,

In grooten toorn, zoo grimmig, en verbolgen,

De Vrouwe weer, in 't overige Zaad,
Met moorden , en verilinden , wil vervolgen :

Hy weet hoe kort zyn tyd is; en beftaat
V^eei licht, hierom zyn opgeprefte machten
Der donders, en dragonders van verderf
Zelf by te ftaan , om 't Aardryk te verkrachten.

Op dat dit Zaad geen fchuilplaats meer ver-
werf: I
Wee hen, die d'Aarde, endiede Zee bewonen!

Daar hagel, vuur, en bloed, in eengemengt.
Een koniVfluk van zyn Mogentheid vertoonen,
Waar met hy 't al verplettert, en verzengt·

Dit alles maak uw' herte niet verflagen,

O Heyligen; word gy hem tot ^een roof:
En laat zich God in u die proef behagen

A^an Lydzaamhcid , en Ootmoed, en Gelooi ι
W-^ak nucht'ren, en flandvaftig dat deSlange

U , door haar lifts-verlokkende gerley»
Op 't onverzienile, als Eva niet en vange,

Ofu, 't verftand beroerende, verley:
Het wederom gedenken dezer Tyden,

Enz' in te zien , en wat 'er word verwacnw
die 't Geloof belevende belydcn, .
Wier aandacht op het Woord des Heerenacm.
Mag dienen, ο Godvruchtige, u tengoeaej^^-^j

mengeldichten. 105

I Laat fpotters iichbehagen , in hun waan;
I En 't helfch geweld der Dwingelanden woeden j
; Blyft gy maar pal en onbeweech'lyk flaan;
Een meerder Macht, een Heerfcher inden hoo-
gen,

lo iynen raad, bepaalt hun onvermpgen.

OP DE TWEEDE

τ AF Ε l-k R Α Ν S

VAN

PARLEMOER in toetsteen

Door den Konftryken

dirk van ryswyk

hpA tachtig-jarigen ouderdom gevlogten.

I Wrrien doet de kond niet fchemeroogen,
\\/ Om d'Outheid in haar kragt en glani,
Τ V Lang met een mift en damp omtogen,
t'Aanfchouwen in dien Tafel-krans;
i ^le t^vee-werf achtereen gevlochten,
^an Ryswyks konftig fny-penceel,
onnavolgb're kronkelbochten
üat Bloemwerk toont op 'tToets-pannccl,
'^let zulk een xwier, en zeo vol levens

G 4 y^^

ιοφ Μ Ε Ν G Ε L D I C Η τ Ε ϊ^.

Van onverwelkb're jeugd'lykheid.
Dat niet alleen die Kond al tevens

Ontdekt al Avat in d' Oudheid leit,
Maar fchooner afdraait dan voor dezen;

Celyk de zon die lang bedwelmt
Toont een veel üefFelyker wezen

Als 't licht zich van dien damp onthelmt:
Zoo was die Wetcnfchap verlooren.

Een denkbeeld bleef'er, en nietmeer^
Tot dat ze alhier van nieuws herbooren ,

Her fielt Avord in haar glans en eer;
Daar z' als een Zee-nimf op komt borlen

In ceneparlemoere fchulp.
En toont den fchóot vol d\erl3"re korlen,

(Daar Ryswyks hand haar komt te hulp:}
Veel meer dan Paarlen té waardeeren,
Welk uit den Morgen-dauw gcteelt
De Paarle-moeder komt vereeren.

Die met dien fchat de Vorften ftreelt.
Mnar Rysv/yk, voegt het uwe jaaren ,

(Cjy waart hét vyfde reeds voorby ,
Die nu gekroont van Zilverharen

Acht kruillen telt op 't jaargety:)
Dus als een Jongeling te pratten,
In 'tquikiïe van zyn Lentctyd ?
Die Bruid der Schoonheid aan te vatten ,

En op zoo geur'gen bloemtapyt
Ten dans te leiden , dat de voeten ,

Met niets te fchrikken van de maat
Zich in dien eed'len zwier ontmoeten

Daar zelf d'Aaloudheid ftom voor ftaat?
A^oorwaar 't beflaan is groots, en heerlyk,

En een fchier hopeloos beihaan ι
A'bar d^iitkomil maakt het onwaaYdeerlyK,
En doet die ftoutheid wel beflaan»

mengeldichten. loy

Wat zal ik hier die dart'le bloemen

Navolgen in haar eigenfchap ?
Elk poogen met z,yn naam te noemen ?

Noit fteei? myn kennis tot dien trap
Dat fchoon^fontvomvew 1 myn vermeten

Verheft zich tot die hoogte niet.·
'k Beken haar namen niet te weten ,

Dies volgt myn kennis 't geenze zict.
Hier zietze hoe 't loof zich krimpt in d'aders

Of mals en welig opwaarts krult
En dekt het Tafelb lad met bladers

Van hoogte, en diepte, en bocht, en bultj
Of word de tong mifleid door d'oogen
Nadien de hand haar logen wraakt,
Want door 't gevoelen niet bedrogen
Vind ze alles glad , en plat gemaakt:
^och wift de konfi: hier iets re ΛΊyen,

Dat zyne krachten neemt te leen
Van zck're flag van tooveryen ;

't Vlicg-goedje dut hier over heen,
E'i in, en uit, en door komt zv\^even ,
En 7,00 den dag en 't licht ontfangt,
Dat elk hier waarlyk (daar 't na 't leven

Op vlerkjes, of op pootjes hangt;)
^an kleur verwiilelt, drilt, en flikkert,

iui blau-lazuur, nu purper fchynt,
t-n met een nis van ftralen blikkert.
Tot alles weer tot een verdwynt,
iJe verf behoud en 't eigen wezen

van 't zilv'rig zuiv're Parlemoer:
Alvat van d'Oudheid dan geprezen
braveert met menig Brokkelvloer ,
"'^oftrpten , zoo hoog in waarde,
Mufivis-\s^erk, of hoe men 't heet,
^ · erfianwr hv -rnlL· pon Rri'/pnirnnrd

-rflauwt by zulk een iRozengaarde,

G 5

€oti mengeldicfiten.

En word van dit Gebloemte ontkleed.
Zoo wel als Salomon voorhenen ,

Van al zyn glans en heerlykheid,
Door eene Veldbloem , ras verdwenen
Daar e' haaft verflenft ter neder leit j
Daar dit Gebloemte noit ontluiftert,

En van natuiirlyk fchoon voorzien,
't Schoon van den hof, en't Hof, verduiftert;

Maar voegt het dit deez' eer te bien ?
't Heeft geen gevoel, hoe zeer geprezen j

Hoe Eeer geroemt, 't geniet hier niets
't Blyft onverandert in zyn wezen j
Een doode ftoffe, zoo men ziet:
Maar alles, wat het afdoet ftralen,

Doet tot een welverdienden lof.
Dien glans en luifter neder dalen,

üp 't hoofd des Werkmans in die ftof,
Om met zyn eigen krans te kroonen
Dien eed'len Meefter-Konftenaar :
O Ryswyk wilt m' alhier verfchoonen,

Uw' Loffpraak valt myn pen te zwaar}
Of zoo na waarde u iets bejegent,

Ik weet geen lof van hooger trap,
Bazaloè'I van God gezegent,

Van God begaafde Aholiab,
Met geeft en wysheid , als te wenfchen

Dat uw' Gedachtenis verblyf
In eer en achting by de menfchen ,
By God in waarde3 dat, als 't lyf
In vrede ruft, de Geeft , hier boven .
Verheerlykt, eeuwig God mag loven.

OP

mengeldichten. 107

OP DE VERKIEZINGE

VAN DE HEER

O Η Α Ν S I Χ,

Tot

RAAD en VROEDSCHAP

Der Stad Amflerdam.

f Oo ftaat dan 't Raadhuis als voorheen,

Op zyne Zes en dertig Stylen ;
jEii 't geen een krak te krygen fcheen
Door eenig ongeval by wylen
Word ftrak in glans en kracht herftelt

Door vlyt der Manlyk' onderfchragers:
Al fchynt het dat het fcfirikt, of helt,

Als 't van den nek des eerften Dragers
Op eenes and'rens overgaat j

Zoo ras maar onder 't groot gevaarte
l>aar Atlas ftond , Alcydes ftaat,
Beruft het op zyn eigen zwaarte
En hangt in draagbaar wederwicht

^'iet eens gezwakt, en onverwrikbaar ï
Al fcheen 't te fchrank'len in 't gezicht

't Staat in een zeiven ftand onfchrikbaar
Een wonde in 't Hoofd vcrftrekt geen wond

Zoo lang het hert noch onbezweken
Het lichaam fris houd , en gezond,
Gelyk tot noch toe is gebleken;

Al

to% MENGELDICHT E N.

Al zyn in 't Hoofd twee oogen toe,

Zoo lang noch zoo veel and're waken,
Gy hebt geen nood dat u de Koe

Die lichte Danfler zal onfchaken,
O Amftellander, houw maar moed:

Slaat Argus Hechts zyn fleuit aan flukken
De ftaf daar hy de Koe me hoed

Kan't zekerlyk hen doen gelukken j
Zoo is het met zyn kunfjes uit

En 't pypje heeft zyn kracht verloren.
Het is vergeefs gepypt gefluit

Daar d'Achterdacht niet eens wilhoorcn,
JVlaar zoo die wachter hier bezwykt

En dat hy als in flaap getoovert
De moed verlieft hy't vaantje ftrykt

Dat ook de zyne aldus verovert
Die Koedief van Apollos vee

Wat Avilt een fchrik'lyk fchoufpel gevee
Als 't arme Beeft van wee op wee
Geprikkelt en om her gedreven
Voorvluchtig wordj geen ruft geniet

Gejaagt door bergen en valeyen
Slechts vel, en been is dat men ziet
Door overlaft en maag're Aveyen:
Maar neen, haar ftal fluit vaft en dicht
De zuylen ftaan noch als voor dezen
V/ant daar der een om verre ligt

Staat door een and're in plaats gerezen,
't Groot Lant-geboaw niet fchuins of fchriks

De Hoofd pilaar om ver gevallen
Word 2iulk een breuk geboet in Six

De grootfte en dapperfte onder allen: j
Die door geen los gezette jeugd

M;var grys in wysheid, cn van haren j
In Staats-belang, in loucre depgd,

mengeldichten. m

IJeproeft, geoeffent, en ervaren
In handen grypt het roer van Staat

De Hemel geef hier toe zyn Zegen
Dat hy het lang, 't Gemeen te baat,

Help overleggen en bewegen :
Wy w;ichten dat hem koom bekleen

't Gezag der Bondelen en i3ylen:
Zoo ilaat dan 't Raadhuis als voor heen

Op zyne Zes en dertig ftylen: ■
En geen gezicht is uitgedooft
Maar houd zyn beurt van ruft in 't Hoofd.

OP DEN

GESL ACHT-BOOM

DER HEEREN

Η O O F D Ε Ν.

Wie Zeven Broederen, ten bouw der Zeq. ^
gefchapen,
Hoofd-Schippers , met den Pas van
, vryheid door de Zont

Vereert, (uit wien de Naam, eii ^t Ridderlyke
Wapen