By Johannes Tongerlog, Boeckvcrkoo-
per inde Veen-ftraet inde Thien Gebooden,i<i7:^.

Waer in,
Lof der Sotheyd,
De vi. CoMEDiEN van Terentius.
Senecaas Troasj
II. Avond-Schooleitj Of dé

iCk heb langh tni;n ge-
dachten laeten gaen,
aen wien ick di(L»
Tweede deel der
Wercken van wylen

opdragen foude,en fonder dac
ick de byfondre leeden van U U EE.'
Kunftgenootfchap kende, hadde ick
UU. Ε Ε verkoofen, omdealgemeene

en ongemeene lof, die maer weynigc
van UU Ε E. wercken hier in den
Hage ingeleght hebben. Nadien ick
nu ïedert te weeten gekomen ben wat
lieden het fijn, daer ü U Ε E. Kunft-
genootichap uyt beftaet, en dat ick
de eer hebbe eenighe aenfienlijckc.»
daer onder te kennen^ heb ick my fon-
derlingh verblijt, dat myn voornemen
op zoo waerdig een doelwit gemickt
had, als de Heer van Brandwyck
felve, indien hy leefde, fich foude heb-
ben kunnen voor ftellen, waerom ick
voortvaer met defe wercken^ (die voor
defen in vericheyden tydenen formaten
iiytgekomen en op nieuw by malkan-»
der onder de pers gebragc fijn) onder
UU EE. beichermingein't licht te ge-
ven van U U E E, macht, om die te
kunnen verdedigen^hebbe ick volkomen
vcrieeckering, en gants geen reden om
aen U U E E. goede wil te twyffelen

dewyl UU EE. metmeerdernioeyte
en minder danck aen al de werèlt
hebt doen blycken de oprechte lief-
de die U U Ε Ε. de waere Poèfy be-
minnaers der felvetoedraeght op welk
vertrouwe ickmy noem,

elijckerwijs Eraimus van Rot-
terdam geweeft is een van de
gheleerdile Mannen fijner
eeuwe, boven andere uyt-
muntende in kennifle van
goede letteren en taelen cn
der heylige Theologye, Γοο
had hy oock de wereld en
wcreldfche faken laugh doorkropen en doorkeeken,
hebbende (geiiickhy fchrijftin fekeren brief aen een
Jonghman die fich in 't hof begeven wilde) van fijne
jeugd afin der Prinsen hoven verkeert tot fijne vijf^
tigh Jaren toe. Daer by is hy geweeft een man van
een vermaeckelijck en vrolijck verftand, ende van
een fchrandere ende feer aerdighe geeft. Van fijne
geleertheyd, wereld- kunde en geeftigheyd zyn fijne
fchriften vol. Maer defe zyn groot en meenighvul-
diph. Die hier een ftaeltje van begeert ende in 't
kort daerafeenigekenniile wil nemen, die kan die

Voor-reden.
lichtelijck vinden in een fijner Traftaetjes, by hem
ghenaemt "Encomium Moria (Lof der S ο τ-
η ε γ d ) dat binnen weynige Maenden nae dat het
in 't licht gekomen was meer als fevenmael gcdryckt
wierdt en dat op vericheyde plaetfen, foo grabbel-
de en greep elck daer nae en mer foo grooten behae-
ghen wierdt het opghcnoraen. Wel is waer dat
fommige daer tegen hebben gemort, wekkers lafte-
ringen hy bondigh en aerdigh wederleyt in een brief
aen Martims Dorpius, by verftandige, godvruch-
tighe en uytfteeckende Godts-gheleerde , foo in
weten fchap als in waerdigheydt , en de onder defe
verfcheydeBiiTchoppen, is hy noyt meerbemindt
ende omhelft gheweeft als na dat hy hetghemelte
Traéèaetje hadde uyt-ghegeven felfs te Leuven,
daerhyeenighevyandenonder de geeildijcke had?
Thomas Morus feyt , iiat ter tifdt^ als hy aldaer
was , bet am alle foo aenghenaem ivas datter -vtele
ivaren die 'ueel daer ^υαη 'van buyten leerden, ende
dat het den gheleerden uytermaten hehae^hde , alfo9
niemandt als de gheleerde het te recht 'uerfiondt. iii
die boecxken brenght hy de Sotheydt op een
fpreeck-ftoe!·,. ofraduys, daer fy ha ren lof voor
den voicke uyt tuyt by manierc van eene oratie,
doch die vry feer nae am de ftellinghe , von-
den en verdichtinghen der Dichters ghelijckenc.
Waerom ick hec.felven over eenighen tljdt in
handen wederom ghekreghen hebbende eenigh-
fins luft kreegh , tot kortinghc der langhe Icdi-
ghe winter-avond.η op'c iand , dcfe Malloote

Voor-reden.
haren lof in Nederduytfche Rijmen tot vermaeck
onfer lands- liiyden te doen uytlpreecken. Hoe-
wel nu in die IracSactje wel eenighe dinghen zyn
die de rijm pen lyden kunnen, lbo zynder even-
wel veele die niet bequaemelijck felfs in ondicht,
ick laet ftaen in dicht, kunnen verduytfcht noch
ghefeyt werden , Γοο om de eygenfchappen, dub-
belfinnigheden, aerdighedcn» ftreecken, quinck-
flaeghen , ipitsvinnigheden en loopjes van de La-
tijnfche fpraeck oock van de Grieckfche , die hy
dickwils daer onder menght, ais mede om de
woorden en termen die de wetenfchappen enkun-
ften , daer hier akemet van ghefproocken en ge-
handelt werdt , in die taelen eyghen ende met
geen duytiche woorden bekendt zyn ende daer
mede niet wel kunnen uytghefproocken werden.
Defe fwaerigheydt fagh ick wel te ghemoet ende
dat ick in dit werck veel haecken en ooghen vin-
den foude ende dinghen die niet en zyn uyt te
beelden » evenwel ben ick in mijn voornemen
voort-ghegaen en met vallen en opftaen ten eyn-
de gheraeckt, niet foo ick wel wilde maer fooick
beft kende , hebbende fommighe dinghen wat
verlicht met breeder omfchryvinghe , fommighe
watghepaft nae onfe tijdt cn tael, fommighe wat
overgheloopen of gheheel voorby gegaen om re-
denen voorfz. Neemt het aen , goedt-gunftighc
Lefer, voor 't geene dat het is , ende ghedenckt
dat men de voerftappen der voorgangers niet al-
tijdts met ghelijcke fchreden intreden kan, en dat

allerhande houdt niet bequacm is om haipelen van
te maecken » en vaert wel. Op Ockenbu gh,
den vierden van Junius, in den jaere feftien-hon-
dert negen envijftigh.

ALs ick my in de voorlede dagen wederom uyt Ita-
Jien nae Enghelanc begaf, op dat den ganfchen tijd,
die ick tc paerd moft iitten, mec,ongeleerde en on-
geletterde praetjes niet en wierde verfleten, heb ick fom-
cijds liever by my ielven yets willen overleggen van onfc
ghemeyne iiudien, of my onderhouden met de gedach-
teniiTe mijner vrienden, die ick fo uytmuntende in ge-
leertheydals foctvan ommegangh dhierghelaetenhad.
Onder defe, fcer beminde Morus5Vi^aert gy wel een van
deeerftedie myin denzin quamenacnwientegedenc-
keninons afwcfcn my fo feer plaghte vermaecken, als
uwe tegenwoordigheyd dede wanneer v/y dagelijcx by
malkanderen waeren, endehetmoete myqualijck gaen
indien ick in de wereld yets foeters gevonden heb als met
uom te gaen. Dewijl ick dan mcynde dat ickyec doen
moil: ende my dien tijd niet al te bequaem fcheen om
yets ernftigs tc bedencken ofte te verhandelen, fo vonde
ick goet den Lof van Μ ο r i α (fotheyd) ondertuf-
ichan te bedcncken. Wat Pallasj fuk gy leggen, bragt u

fulcx in den fin? Voor eerft wierd ick daer toe vermaent
door uwen by-naem (i.) Morus, die fo nae aen het
woord Morin komt als gy verre van de faek zijt, van de
welckeghynae het gevoelen van al de wereld ophetal-
derverfte van daen zijt. Ten anderen fo gheloofde ick
dat dit ipel onies vernufts u byfonderlijck wel gevallen
foude, om datghy in fuick jocken en boerteryen die ick
houde niet ongeleert noch ongefouten te zijn, fo ick
myniet enbedriege, groot vermaeck pleegt te nemen,
ende in het gemeyne leven der menfchen fo wat eenen
Democritus te fpelen. Want hoewel gy door eene by-
fondere kloeckheyd en fcherpfmnigheyt des verftands
heel verre in gevoelen van den gemeynen man pleeght
te verfchillen, fo kunt ghy evenwel door een ongeloo^e-
lijcke foetigheyd en buygfaemheyd van zeden en finnen
ufelvennaeyder eenvoeghen ende hebt u vermaeck in
mede te willen ghelijck een ander wil ende u nae de tijd
en plaets te fchicken. Ghy fult dit dan niet alleen goed-
willigh en gaeren ontfangen tot een gedachteniilfe Viii
uwen mede gefel, maer oock aen nemen te befchermen
als't geen u toe
het uwe is.

alsdatzy een Godfgeleerde fouden voegen, ende eenf-
deels fcherper en bitfer als dat fy de Chriftelijcke zedig-
heyd betaemen ende roepen dat wy de (%.) Comedien
der ouden en eenen Lucianus wederom voor den dagh
brengen. Maer diefich aen de beufelachtigheyd en belac-
cheliiheyd van de ftoflè, die hier verhandelt wert^ftoo-
tendiewenfchteick wel dat fy wilden gedencken dat ick

1. In defeplagmcndegebreeckender menfchen oock met hare name»
en toenamen te beftrafFcn ende over te halen met grooce vryhfydt, tot
dat dc felye by de wet verboden en afgefchsft wierden.

den eerften niet en ben die fuiken voorbeeld geef,, maer
dat fuJx al langh te vooren van groote mannen gedaen is,
dewijl Homerus al voor veele eeuwen fpeels- gewijfe be-
fchreven heeft den Oorlogh der vorfchen en muyfen ,
Virgilius de Mugge enkoeck Ovidiusde Nooteboom:
dewijl Polycrates en ook Ifocrates geprefen hebben den
Tyran Büiyris, Glauco deOnrechtvaerdigheyd, Favori-
nus den lelijckenTherfites en de vierden daeghfe Koorts,
Synefius de kaelheyd des hoofts, Lucianus Vliegh en den
Pluymftrijcker: dewijle oock Seneka gefchreven heeft
de Vergodinghe van den Keyfer Claudius, Plutarchus
de t' famen fpraeck van Gryllus en Ulyflès, en Lucianus
cn Apulejus den Efel, ende ick weet niet wie het Tefta-
ment van het verken Grunnius Corocotta, daer den
H.Hieronymus gewagh van maekt. Sy mogen daer foo't
haer goet dunckt, hacr felven wijs maecken dat iek on-
dertuflchen voor mijn vermaeck met het fchaek-berd
gefpeelt of als de kinderen opeen befem-ilock of lange
rijs gereden heb, fo fy 't fo liever hebben, want om de
waerheyd te feggen, wat grooter onbillickheyd is het
daermen aen allerhande flagh van menfchen in haer doen
en bedrijf eenigh vermaeck en uytfpanninge toeitaet,dat
men 't niet en wil gunnen aen den geenen die haer werk
van de iludien maken, byfonder als onder haer fpeelen
iioch eenige ernftige faecken ghemenghtzijn endehaere
kortfwijlen fodanigh gehandelt werden dat'den Lefer,
die niet al te dick achter 'z.ijn ooren is, daer uyt meer
vruchten treckt als uyt fommiger fchriften die van on-
liefelijcken en fwaermoedigen inhoudt en van heerlijcke
ftoffe zijn gelijck wanneer yemandde Philofophy of de
welfpreeckens-kunft prijft meteen lange oratie van alle
ftucken en opgefochte lappen aen een genaeyt een ander
den lof van eenigh Prins befchrijft, een ander de Ko-
ningen ophitft om tegen den Turck den oorlogh aen
te nemen , een > ander toekomende dingen voorfeyt,
cenanckr nieuwe vragen van onnutte en nietige dingen

voorden daghbrenght. Want gelijckerniet beufelach-
tigerisals ernfthafcige dingen beufelachtigh te verhan-
delen, fo is 'er oock niet vermaeckelijcker als beufelach-
tige dinghen Γα te verhandelen datghy niet minder als
gebeufelt fchijnt te hebben. Een ander falhier in over
iny te oordeelen hebben , maer , fo my de eygen-liefde
niet geheel en al bedrieght > ick heb de Sotheyd geprefen ^
maer niet heel foitelijck. Op dat ick nu voorts antwoor-
de op het befchuldighen dat het wat te fcherp en te bits
foudewefen, defevrijheyd is altijd de vernuften toege-
laten geweeft dat fy op het gemeyne leven der menfchen
buyten eenigh gevaer ende ongeftraft mochten boerten
enjocken mits dat die vrijheyd niet te verre ende tot een
dulheyd gingh. Waerom ickmy te meer hedenfdaeghs
verwondere over de tederheyd der ooren, die thans niet
als gewoonlijcke en plechtige tytelen verdragen kunnen
oock vindtmen fommige fo averrechts gods-dienftigh,
dat zy eer oock de grootfte lafteringen en fcheld-woor-
den regen Chriftus fullen verdraegen als dat een Paus
of Prins met het alderlichtftejock-woord befprenckelt,
byfonder als het den buyck raakt. Maer die het leven der
menfchen fo aentail dat hy niemanden met naemen
roert, wat van beyden dunckt u dat fulck een doet, te bij-,
ten of te leeren en vermaenen? want anderfints hoe me-
nighmael taft ick my felven aen behalven dat yemand,
die geen ilagh van menfchen overflaet, op niemanden
van de menichen maer op alle ghebreecken fchijnt ge-
beeten tewefen? derhalven foder yemand is die roept
dar hy gequetft is die fal fyn quaed gewilTen ofte ten min-
ften fyne yreefe ontdecken. Den H. Hieronymus heeft
in dufdanig flagh van fchrijven al vry wat vryer en fcher-
per gegaen, fomtijds de naemen felfs niet fpaerende,
Maer behalven dat ick my geheel onthouden heb van ye-
manden te noemen, fo heb ick mijn penne en ftijl alfo
gematicht dat den verftandigen Lefer daer uyt lichtelijck
fal kunnen oordeelen dat ick meer gcfocht heb te kittelen

als Teer te doen. Want nerghens heb ick, nae het voor-
beeld van luvenalis den bedeckten ftinck-poel van vuy-
ligheyd en boosheyd geroert, ende heb meer getracht
yet beiachelijcks als yet fchandigs te verhalen, en fo der
yemandisdie hier mede niette paeyenisdie gedencke
tenminftendat het eerlijck is van de Sotheyd verachtte
werden, dewelcke, dewijl ickie aen't fpreken geholpen
had,-ick moft lacten fpreken geiijck haer perfoon betaem-
de. Maer wat heb ick dit by u te beweeren die felver fo
grootén voorfpraeck zyt dat gyoock de dingen, die de
befte niet en 7,yn,op 't befte kunt verdedigen. Vaert wel,
alder-welfprekenfte Morus, ende wilt uwe Μ ο R i Α
kloeckelijck befchermen. Op't Land den ix. Juaius in
den indenjaerexvCacht.

ί'ί,

' ·}
I

i t

^ I
' i

■ ί

Dfl.t ick die eene ben die menfch* en Goon verrïïaeckt 9
Datjaifo haeft ick hier ter plaetfe ben geraeckt
Daer ghy fo dick en dicht nae toe 2.yt komen loepen >
U 't hert in't lichaem fprongh en gingh van blydfchapi

Ick fie een vroHjckheyd waer ick myn oogen keer:
Men klapt'eir in de hand, men hippek op en neer,
Elck lacht my yriend'üjk toe alswaert ghy hallif dronó*
ken, . , ■

Als of u by de Qoon de Nedtar was gefchoncken 9
Qf men u daer i. Nepenth gemenght had in het glas^
Daer onder u liiy eerft noch luft noch vreughd en was^
Gelijck,wanneer de Son des mergens is gerefen.
De heele Wereld kryght een bly en luitigh wefen:
Gelijck^wanneer weerom de lieve Lente komt
En't ZLiyder windeke blaeft allerley geblomt.
Het aerdrijck weer verjonght en nae het vinnig klem·^
men

r. Een kinyd daer Plinius if^ewacght» wienifap onder den
wijl) gemenght d9 droefheyd cn bckommeriijgcn doet vcrgcete»
eiide vroliickheyd en vieughdebaert. By Homerus mengc penclo-
pe die in dc drmelsywcca em de gaftca wr «jtiltyit Trolycli t«
deen werden, ' . *

En hacren fchoot ontfluyt: fo is ""t met u gegaen
So haeft als ghy my hier faegt voor uw oogen ftaen.
Maer waerom ick van daegh in't openbaer kom treden
Dus wcyts en kabelbont in ongewoone kleeden
Sal ick u doen verftaen/o ghy genegen üyt
Te gunnen aen myn reen wat ftilte met wat tyd.
En ghy my hooren wilt met ^geileken ooren.
Niet üilckejdaer ghy mee gemeéhelijck komt hooren
Wat dat de Predicant fal feggen in de Kerck:
Maer fulcke die ghy ftelt tot luyfteren te werck
In het Comedy-fpel,nae 't kermen en het fuchten.
Van een verliefde vrou, nae tuchteloofe kluchten,
Nae een,die u verkoopt fyn quacken met %yn vet.
Maer fulcke,als i .· Midas van Apol fyn aengefet.
Het luft my den Sofift by u te koomen fpeelen:
Maer niet van ililcken flagh die kinderen verveelen
Met haer diepiinnigheen, die wonderlijck in fchyn
Maer in der daed niet meer als beufelingen zyn:
Die wat een ander leert belaftren en verwerpen
En met forgvuldigheydt de jongelingen fcherpen
Tot twift en knibbelen om maer een dus of zoo,
Om maer wat geyten hay rs, of om wat boone-ftroo:
Maer van een andren aert van pry felij cker luyden
Die, inden ouden tyd,en naederhand,en huy den
Eefteden haere kunft in aengenaemer itof
En'fpraken van der Qoon of vrooraer mannen lof.
Oock fal het Lof fyn daer ick u van fal vermelden,
Maer niet van Solon,noch van Hercules,noch Helden,
Maer van my felven j van de Sotheyd fal ick hier
Den Lof verkondigen. Oock pafT' ick niet een zier
Op het berifpen van eén naeu-gefette wyze
Die 't voor het fotfte keurt dat men fich felven pryze.
"Tzrjf tegens het gebruyckj't zy flecht,'t Zy zot,als hy
My toeitae dat het my niet onbevoeght en zy.

I. Om dat liidas geoordeelt had dat Pan hetvan Apolloracï
fpeclcn won^hceit ApoUo hem een paer efels oorca acngefcc.

Want, feght my, ifler yet dat beter paft een dwaefe
Als dat liy felfs zijn eer en eygen lof uytblaefe ?
Waer kreegt ghy yemand doch die my noch beteï
kan

Afbeelden>als ick felfs, ten waer men vond een man ■
Die meynde dat hy my noch naeder kennen foude
Als ick myfelven doe ? hoe wel ick 't daer voor houde
Dat fulcx veel heufcher is, als 't geen wy veeltijds zien
By groote gaen in 2,wangh,die wel^beforaeckte Uen>
Pluymftrijckers nae de kunft en ydele Poeeten
Opmaecken, om haer lof op grootften uyt te mee-;
ten

En kryghen om wat gelds van fo een huyfelingh
Dat hy met tongh ot pen quaiifuys haer eere zingh'
Die dan,gelij ck de pauwjfich fpieglen in haer veéren
Terwijl de vleijers haer den mond met honigh irnee-,
ren:

En kam en kuyf en köp hovaerdigh fteeckenop ■ '
Terwijl dees' onbefchaemt verderen haere pop
Metleughens, en een man, vangheen'ofkleynewasr^
de,

Afmaelen of hy was een voorbeeld op der aerde
Van alle roem en deugd: terwijl de flimme gaft
Den moriaen beftrickt met fijne witfel-quaft, ; ^

En maeckt den molick toe met and^rer luyden kleerert
En fchickt het kaeutjen op met wat geleende veeren ,
Maeckt van een dwergh een reus, een Kemel van eeii
mugh.

Eens heelen Olifants. Oock volgh ick "t oude fpreeckea
Dat men fich prijfen mag als vreemden ons ontbreecken:
Hoe wel dat ick my niet genoegh verwondren kan
Des groot' ondankbaerheydsjdat men nog vrou nog maa
(Schoon zy wil weten hoe fy in my zijn gehouden)
Van fo veel eeuwen af^^van jonge nöcK van ouden

Kan noemen, die öm my te pryfen heeft ghedaght
Of eenigh fchrift in 't licht tot lof der Sotheyd braght,
Daer andre haeren inckt verfchreven aen Tyrannen
Aen lof van Phalaris, van grouwelijcke mannen
Van vliegh, van kaele kop, van efels, vande koorts
Die om den vierden dagh onfteeckt haer langhe toorts >
En daer haer arbeyd, tyd, en kaeriTen aen verloeren.
Van my fult ghy een on-bedachte Reden hooren,
Die niet bearbeydt, maer fo veel te waerer, is.
Dat ick doch niet en wil dat yemand van u giPc,
Of't van my was ver2,iert en looiïèlick geloogen
Om myn vernuft en geeft dus doende te verhooge ,
Gelijck de meefbe vande Sprekers 7,yn gewent.
Want defe fweeren wel (gelijck u is bekent)
Dat een' Oraty, daer zy langhen tyd op dochten
En die zy meènigh laer ontwirpen en bewrochten
Of die oock fomtijds van een ander is gemaeckt
In twee drie daegen uyt haer fchrijf-pen is geraeckt
Al ipelende quanfuys, of uyt de vuyft gefproken.
Voor my, ick heb myn hooft hier over niet gebroken,
Die altyci myn vermaeck in foo te fpreken nam ,

Maer niemand dencke, nae den ftyl der Oratooren j
Hier een befchry vinghe van my in ""t kort te hooren:
,W ant waer toe hier een fchetz of Ideyn' af beeltenis
Gegeveven van het geen hier voor uw ooghen is ?
Ick ben de Sotheyd. Maer wat hoeft het oock te wefen
Dat ick dit fegg', als of men daed'lijck uyt myn weefen
JSTiet lagh wie dat ick ben,en fchoon'er yemand quam
Die wilde datmen my voor een i. Minnerva nam
Men hem niet krachtelij ck fou kunnen wederlewgen
Uyt myn gelaet alleen, al quaem ick "t niet te feggen,
Al iprack Üc niet een woord, waer door fomtyds een man'
Ondekt werdt dien men 't aen zyn Neus niet fien en kan.

lek bruyck Pinceel nog falf j geen maskeren, nog vollen.
Noch Floerfen houden my,als andere, verfchooien:
De Sotheyd kyckt altijd of hier of ginder uyt
En lydt niet dat men haer in voil of masker iluyt.
Al wat ick draegh in 't hert dat iïetmen uyt myn oogen.
Selfs,my te lochenen, is niet in het vermoogen
Van die fich maecken wijs dat zy vol wijsheyd 2,yn:
So't met den Efel gingh, die,in eens Leeuwen fchyn
En met die huyd gedeckt, fich vreeiTelijck liet hooren,
Maernaeeen weynigh tijds ontdeckt wierdt door z.yn
ooren

En ongenaedelijck met ftocken afgeroft:
So't met de Simmen gaet,die, fchoon zy 2,yn gedoft
Op menfchelijcker wijs met zyd' of filver-laecken,
Niet blyven onbekent, maer toonen door haer kaecken
En "t apen-backesje, dat Uyt het rockje kijckt,
Hoe weynigh dat het is "t geen aen den menfch gelijckt
Want fchoon dat defe fich als wyze laten hooren
Werd Midas. evenwel verraden door zyn oor en.
Oock is dit volck vari een geheel ondanckbaer llagh
So ick by Hercules met waerheyd fweeren magh.
Want fchoon zy van de myn' en hoofden van die bene!

So men haer houdt voor zot; want daer voor uyt te gaea /
Was haer de grootfte fchand en oneer aen gedaen.
Ghy hebt myn naem gehoort en hoe ick ben geheeten:
Nu volgt'er dat ick u doe mynen afkomft weeten.
Van wat geflacht of ftam dat ick gefprooten ben,
Gclij ck ick oock fal doen,fo my de Mufen en .
Apol een glaesje fchenckt uyt 'shengften hoeven-aeder.
Geen Chaos,noch Saturn, noch Orais was myn vaeder
Noch oock lapetusjnoch yeniand van het rot
Der oude goden langhbefchimmelt en verrot,
Maer een,die Plutos van de Griecken is geheeten.
Dat's RijcKerc, fo't u luft xijn naem in't duyts te weten." «

Een Godjvoor wien het al fich felven nederbuijgtj
Voor wien het heylich en 't onhevlich nu betuijgt
Haer onderdaenigheyd fo "t altijds dee voor deefen.
Die ""t onderil boven werpt, en fich alom doet vrefen:
Dien Keyfers manfchap doen en Princen bidden aen
Om dat iy fonder hem niet langh en kunnen ftaen:
Die krijgh en vree beleydt, en fchrijft en wifcht de wet-

Die hem te vyand hee ^ an Pallas niet befchutten,
Noch met haer fthilu, noch fpies, noch wijsheyd onder^
ftutten,

En die hem heeft te vriend magh felfs lupijn gebien
En hoeft nae donder noch naer blixem om te zien
Dees' is mijn vaeder, daer ick roem op heb te draegen,
Oock heeft Vulcanus hem het hooft niet opgeflaegen
Met een verftaelde bij',fo lupiter gefchach
Eer hy van Pallas in het kinderr-bed gelagh,
Een iluyrfe yijze pry : maer ick ben hem gebooren
Van d'alderfoetile Nymf, die hy fich had verkooren.
Haer naem was lonckheyd, een heel vroolijcke bae-
zin.

By defe heeft hy .my,geteelt met luchten fin,
Niet onder't houlijx juck, daer veele fich in quijten
, ^m νίγ te mogen zijn van 't vrouwelijck verwijten,

En by maenier van plicht het wij f maer werd gekuft,
Daerjwat ter fnoep gebeurt, gefchiet uyt gulle luil:; ,,
Oock niet, wanneer hy was geraeckt tot hooge jacren,
Maor als hem 'tjeugdich bloed deefwellen pols'cnac-
ren

En hy ter Goden-difch fich vrolijck had gemaeckt ^ ^
En hem de NetStar foo een weynigh had geraeckt.

Dewijl men heden meeft de luyden af fiet meeten
Nae haer geboorte-plaets^én voor geeft datter veel
Gelegen is waer dat de teere kinder-keel
Haer eerfte fchreeutjes gaf. i. 'Ten was oock zee, noch
baeren,

Maer't leuye lecker-land,alwaer men ploegt en iaeyt
Nochtans in overvloedt de fchoonfte vruchten mayt j
Daer pijn, noch Ouderdom, noch gichten, noch gra-
veelen,

Noch hoeft, noch finckingen op longen of in keelen
Noch fieckten fijn bekent, die op-jcn ander woen.
Hier waft geen voofe knol, geen waterigh pompoen.
Noch kool,noch beet,noch boonjnoch fulké vodderijeni
Maer roofen,maer ambroos, maer alle leckernijen.
Hier is de Panace,de 3. Moley van dé Goon,
De facht' Amaracus, die 4. Hofkens van Adoon.

1,1. Venus wcrdgefeytgebooren tc^ijnuytdezce» eudeA-
polIoenDianainhcc eyland Delos.

3, Moly, een verfiert kruyd , daer van Homerus ghewagh
maeckt in her x. boeck der döolinge:i van Ulyfles , dien Mercurius
dat beitelde om van de toverijen vanCirce bevrijt te fijn,

4.. Dus werden genoemt vermaecKClijckcr en luftige.bofkens,
tot geen profijt, maer alleen rot vermaeckende welluft aengeleyt,
die Venus toegeheylicht wieiden om haer Liet Adonis wilie, die in
de eerllc Fleur fyncr jaeren wcghgcruckt cndein ccn bloem veran-
deic wicrdc.

Daer't oogh verluftight werdt door allerhande kleuren,
Daer 't alles ruyckt en fmaeckt nae ongemeene geuren.
Die door haer lieflijckheyd verquicken lijf en ziel.
Dus luftigh was de plaets daer myn geboorte viel.
lek en begon hier oock myn leven niet met fchreyen
Maer loegh myn moeder toe en teegh terilondt aen't
vleyen.

Doet oock de voedfter yet tot waerde van het kindt:
In Greten van een gey t is i. lupiter gemint.
'k Beny hem defe niet: maer weet dat myne Minnen
,Twee Nimphen zyn gheweeft, twee foete Bof-god-
dinnen,

Twee goe,twee aerdighe: d'een was de dochter van
Den vetten wyngert-God,en d'andere van Pan
D'een heetmen Dronckenfchap , Onwetenheyd den
tweeden.

Dees hebben niet gcfchroomt haer borften te befteden
En eygen bloed en zogh tot voedfel van een wicht
So lodderigh van oogh zoo minzaem van gcficht.
Dees zyn altyds by my en zyn myn Stacy-vrouwen
Die haer in myn gevolgh en by mijn Maegden houwen.
Die ick u noemen fal indien 't u niet verdriet
Daer nae te luyfteren. Dees,die fo moedigh ziet
En ftaptjgelijck eenPaeuw^met opgeheve braeuwen,
Is Eygen-liefde,die men noit en fagh verflaeuwen,
Die in haer handen kla^ en lacht my vriendelijck aen
Dat is de Vleyerey,en Dees,die ghy ziet ftaen
So vaeckerigh en met half toegevallen ooghen,
Is de Vergctenheyd j Die op haer elleboghen
Haer hooft met handen fl:ut,dat is de Ledigheyd;
En defe,die om 't hooft een kransjen heeft gebreyt
En blinckt van falf en fmout van boven tot beneden,
Dat is de Welluft j dees met ongerege kleeden

r. lupitcr isheymdyck in Cretcn opgevoede mctGcytenmelck
vfieps heorn by onder il· fterren geftelt heeft,

Die met een los gefight bet hooft fteeekt in de wind >
Is Sinneloosheyd; dees, die 't fchortekleedt ontbindt
En leyt een reefjen uyt, en berft fchier uyt haer kleeren >
is loiFrou Leckerbeck. Hier iietgy noch tweè Heeren:
Den een is Slaep-langh, en den andre Smeert-de-torft »
Die akyds honger heeft en noyt is fonder dorft.
Dees zyn gemengelt met myn lofFeren en Vrouwen
Waer onder zy haer ftaegh omtrent myn lichaem houwe.
Door hulp van dit gevolgh recht ick veel wonders acn
En maeckt dat Koningen tot myn believen ftaen.

G hy hebt gehoort van wien en waer ick ben geboore >
Van wien ick ben gemint, wie tot myn ftaet behooren:
Hoort nu of ick hetbock niet overwaerdigh ben
Dat men my over al voor een Godinne ken.
Komt met onzydigheyd uw ooren hier befteeden:
Hoort wat ick voor gemack en deugd en nuttigheden
AenGoonen menfchen doe ; hoe wijd myn Godlijck-
heyd,

Hoe verre myn gefach fich over al verbreydt
So in voorleden tijd met reden by den ouden
Die menfchen byftandt deen voor Goden zyn gehoude:
Verdiend' hy fulcken naem die wyn, die kooren vond
Of eenig ander ding dat menfchen helpen kond'; . .
Hoe wert my dan die naem voor alle niet gegeven
Die 't al aen allen geef? Wat is fo ioet als 't leven ,
Wat is fo aengenaem, fo kóftelijck fo waerd ?
Maer wie geeft het begin van 't leven op der aerd ?
AVien is ^ als my alleen, den aenvangh danck te weten ?
De teelingh fonder my wierd lichtelijck vergeten.
Want dat de wereldt niet van menfchen uyt en fterf,
Is my 7 en niet de lans of ftormhoed van Minerf,
Of 1. fchüd van Jupiter of andre, toe te fchrijven.
Selfs hy die blixems voert, magh niet gewapent blyven,

I Van het rel der Geytedie IiipUer ghefogenhadi welcke hy voert
als ky V ergramt is ende aficy t »Is hy vr y ea wH.

Maer moet fijn donder-bus en ftraelen werpen heen ,
En van fijn Majefteyt fich voor een tijdt ontkleen,
En als een Camerill veranderen van kleeren,
En Icruypen nu in 't dons en fachte i. fwaene-veeren.
Nu fich vervormen in een regen-vlaegh van goud ,
Om't ζ. meysje te verraen terwijl s' haer keurs ophout
Om van de druppelen in haeren fchoot te gaeren.
Nu als en jonge ilier met hagel-witte hayren
Sich geven inde wey by 't Konincklijcke vee
Om 't fchoon' 2. Agenors kindt te voeren over zee
(Want min en Majefteyt fyn ftrydelijcke faecken)
Nu, een Diane zijn als hy wil kinder-maecken.
Dat is,als hy wil doen het gheen hy noyt en laet.
Dus leyt het by de Goon,hoort hoe 't den menfchen
gaet.

De Filofofen,die haer na de 4. Stoa noemen,
Sijn mannen die zich naeil in wijsheydt derven roe-
men

Van fevcn-hondert een, van wien men fegghen magh
Dat hy,fo hy fyn baert niet af begeert te leggen
(Des wijsheyds eyghen merck, ten waer der viel te feg-
gen

Dat oock den botten bock die met hem heeft gemeen)
Niet mede voor een tyd van fich fal werpen heen
Sijn ftrengh en ftrack gelaet en 't voorhooft eens ont-
vouwen

fDat altijds ftaet gefronft) en leer noch les onthouwen ,
Maer m^len met de reil^ fo menigh maelen als

Die men voor eerlijck hout, iïjn't die de menfen teelèll;
Maer een fo mallen dingh,dat ielden vrou of man
Het fonder lachen noemt of hooren noemen kan.
Dit is de put,de bron,de fprong, den heylgen aeder
Daer 't vruchtbaer nat uytvloeyt ·, dit maeckt den man
tot vaeder;

Dit teeit de menfchen voort; dit 's de fonteyn, daer 't al
Sijn leven uyt ontfanght.Seght my wat man doch zal
Den wreeden cappefon van 't houlijck lijden willen ,
Wie voor die naem alleen niet fidderen en trillen ,
So hy te vooren? eer hy zich daer toe begeeft,
Bedenckt wat ongemack dat fulcken leven heeft ?
Wat vrou fou leggen gaen of met een man vergaren
So fy de pijn,de ween,den arbeyd van het baeren,
So iy de moeylijckheyt van kinders op te voen
Voor heenen overley eèr dat fy 't quam te doen ?
De Sinne - loosheyd, een van mijne ftaet-jonkvrou-
wen,

Belcyt de hyliken; 't is defe, die men 't trouwen
Voor al moet weeten danck; maer fo men 'thouwe-
lijck

Sij η leven fchuldig is, wat eyfcht gy dan voor blijck
Hoe dapper dat ghy aen de Sotheyt fijt verbonden ?
Wie fou 't oock weer beftaen, die 't eens heeft onder-
vonden,

So de Vergetenhey t niet tuflchen beyden quam
En uyt der vrouwen hooft de heugeniiïè nam ? ^
So dat hier Venusfelfsvrijwillichfal belijden '

1. Defe heeftin fyne Gedichten de kracht €ndc't bcginfdvau
alle dingen voort t? fctt CQ Venus tocgcfehrcree.

Dat zyjcn oock haer foon, niet veel te fe^en had
Indien %y fonder my op hare Waeghen m.
Uyt dit belachlijck fpel werdt yder een gebooren.
De Wyfe defes tijds,hoe ftemmighjhoe gefchoren,
(Men noemtfe Geeftelijckheyd) "t zy graeu, 't zy fwert
van Kap,

De Purpre Koninghen, 't Godtvruchtich Priefterfchap,
Den dobbel-Heylgen Paus,Zyn alhier uytgekomen,
En fo veel Heyiige (door waerheyd of door droomen
Op defe rol geraeckt) dat heel den Almanach
Niet groot genoech en waer kreegh yder daer een dagh.
Dit geeft ons fulcken hoop van Goc len der Poeeten,
Dat felver lupiter fich haeft fal op fien eeten.
En zijn Ambroos vernielt, zyn Nedar uyt gepooyt.
En fich in korten tijd vcrloopen en berooyt,
So zyn Surintendent niet naerftigh op en lette
En in zijns Heeren hof een beter regel fette
En brengh' het laeger-huys op dagelijcx rantfoen,
lae fo hy felfs een deel niet uyt den Hemel boen'.

Maer'tzy een kleyne faeck dat men't begin van't leven
My fchuldigh is, foo ick niet toone daer beneven
Dat oock de menfch,io langh hy op der aerde leeft,
Sijn voordeel en gemack door mijne weldaed heeft.
So daer niet wat en waer dat hem genucht kon geven,
Was dan het leven wel te houden voor een leven
Wat tijd en quamper niet die hem wel licht verdroot
Indien de Sotheyd daer haer faus niet over goot ?
So ick die met vermaeck en welluft niet verfoete ?
En door genucht en vreugd fomwylen niet en boete
De droemeyd,ongenucht,en veelerley verdriet
iDat hem alfms ontmoet waer dat hy henen fiet ?
Van my komt dan de vreugd : en, heeft i. hy recht ghe-
ichreven.

Wat hoeft het dan dat ick 't u breeder doe verili€Q ?
Noch wil ick evenwel wat naeder met u gaen.
Voor eerft, wie fal der niet het eerfte deel van 't leven
Den naem van 't alderblydft' en 't aengenaemfte geve^ ?
Maer wat ifl:,dat men in de Kinders fo bemint?
So kuil en ib omhelft:,dat niet alleen een vriendt
Maer felfs een vyandt haer zyn hulpe fal bewyfen ? ' -
Niet: als wat aengenaems,dat haer niet van de Wyfen ?
Maer van de Sotheyd komt j dat de Natuer vond goed
(Die ftaegh voorfiehtigh is in al wat dat zy doet) ^ ^ ^
Die nieu-geboorenen met opfet mee te deelen,
Waer mee fy andere gelijck als mochten ftreelen
Om haer de hand te bien en vriendelijck te zyn.
En dat fy fo veel forgh en moeylijckheyd en pyn.
Als in het queecken fteeckt, haer niet ontfien en fou-^
wen.

Daer nae,wanneer de hul,en als de Kinder^mouwen
En eerfte wambafen nu heel fyn afgeleyt, '
Hoe welkom is de jeugdjhoe vol bevalligheyd,
Die nae de kindsheyd volght ? hoe is men haer genegen ?
Hoe wert fy liefg^kooft ? hoe foecktmen aller wegen
Te toonen, datmen haer is oprecht toegedaen
Met een ondubbel hert ? hoe haelt men haer niet aen
Met alle minfaemheyd ? maer wat is doch de reden
Vandeesgemeenegunft? wat voor bevalligheden

eugd dat yder haer bemint,
ƒ haer al vry wat fotheyd vind
Als dat door myne hulp in fulcke groene jaeren
Nach weynich wijsheyd fteeckt ? ick moet de wacrheyd
fpaeren

Indien,wanneer fy komt tot meerder jaeren-taï,
Haer dees bevalligheyd niet haeft ontvallen fal.
Alfmen in haer,dat nae den nïan begint te fmaecken
Εαα nae de wijsheyd rieckt door kennis veeier faeckenj
En meerder wetenfchap door ondervinding ziet,
y erfwakt haer wackericyd^haer fchoonheyd g^ te niet:

So dat j hóe dat men meer van my is afgeweecken
Hoe dat men minder leeft, tot dat men vol gebreken
Den iwaeren ouderdom op fynen rugge laedt
Van andre niet alleen maer van fich ielfs gehaet;
Die weer van niemand waer te lyden noch te draegen
Ten waer ick weder quam den fwacken onderfchraegen
En uyt medoogentheyd, die men met fulcke heeft,
Den menfche by-ftand dee die fo langh heeft geleeft 5
En d' oude wederom tot kinders quam verkneden ,
Gelijck wel eer de Goon (die de Poeeten fmeden )
Somwylen yemanden door een yeranderingh
Verloiten met der haeil dat hy 't gevaer ontgingh.

Hoe ick den ouden nu in kinders kan verkeeren,
So 't yen>ant weeten wil, Xal 't hier mee kunnen leeren,
In mijn geboorte plaets, die ick u heb gefeyt,
Daer vintmen de Fonteyn van de Vergetenheyd.
Hier breng ick haer na toe, en doefe daer befchencken
Met nat, dat alles doet vergeten, en 't gedencken
Van 't geen voorleden is uyt hooft en heriTens fpoelt,
En maekt oock,dat men niet van 't tegenwöordigh voelt,
So dat fy kommerloos gelijck als kinders leven.
Maer, ieght ghy, die fyn mal: ick wil 't u garen geven.
Maer dat 's verkinderen, en, wien behaeght het niet
Dat hy de malligheyd in kindfche dagen ziet ?
Wie haet een jonge niet, die in zijn teere jaeren
So wijfe reden fpreeclct, als had hy grijfe hayren?
lae wie vervloekt hem niet, als of teen voorfpoock waer
Van eenigh ongeval, van onheyl, van gevaer
Dat land en luyden dreygt ? en wie en fouw niet vreefen
Wie fou niet fchuwen by een oudeman te wefen
Die by zijn wetenfchap en langh ervaerentheyd
Gelijcke fcherpten had ifi 't oordeel en befcheyt ?
Dat oude werden mal is my dan danck te weeten.
Maer waer mijn oude zijn gelegen of gefeeten,
Of waer fy gaen of itaen, fy hebben fmert noch pijn
Noch ergens kommer in >daer luy die wyier zijn

Veel fwaerigheen in fien, die haer gemoet ontftelien.
Terwijl een ander fucht door forgen, die hem knellen
En nimmer ruften doen, fit mij η verkindfte man '
Somwijlen met de luy by' glaesjen en de kan ,
En maeckt fich vrolijck met 2.ijn oude fpitf-gerellen.
Hy vint geen fwaerigheyd daer wijfe fich in quellen ,
En voelt noch laft noch pack in 't geen het leven geeft ,
Daer een wel onder finoort die minder jaeren heeft
En meerder hcrfenen. So valt hy om zijn praeten i
% veelen aengenaem 5 daer andre fich doen haeten
Te naeu befet, te vijs. 't is niet als honigh dat
Van I. Neftors lippen vloey t, en niet als alfem wat
De α. foon vanPeleus fpreeckt. Noch wint hy 't vande
kinderen

So langh fy fpraeckeloos haer foetigheyd vermindren.
Mij η oude fit en kooft en raetelt vaft en fnant
Terwijl het jonge goed noch niemendal enIdapt.
So zijn de kinders meer tot oude luy genegen , 4
En dees tot kinderen. Wie fpreeckt my hier in tegen 5
W aer in doch koomen fy niet faenien over een ?
Wat iflèr veel, dat haer niet beyden is gemeen.
Als dat den ouden heeft meer rimpelen cn vooren ''
In fyn verfchrompelt vel en vroeger is gebooren
En meerder taerten gaf ? bey fyn ly wit van hayr j
Bey tandeloos, het Kindt en d' over-groote vaer;
Bey hebben fy de neus befnot en korter leden ,
Bey hebben iy tot pap en bry genegentheden,
Bey fyn fy ftaemelaers, bey fledit, bey onbedacht,
Vergeetfaem, fotte-bols, bey flaepfieck dagh en nacht»
Bey fcheelen fy niet veel in uyterlijckc faecken,
En hoe den oude meer tot jaeren komt te raecken
Hoe naeder hy in als den iünderen gelijckt,
Tot dat hy eyntelijck des levens vaentje itrijckc

En hier van daen verhuyit, gelijck de kléyne wichten,
Gevoel-loos van de Dood en fmert van hare fchichten
Waer van een ander man fo veel te lyden heeft
Die met een vol verftant fyn lefte fnackje geeft.
Gaet nu en fegt my eens of in den tij dt voorleden
De Goden wel fo goe veranderingen deden
Als ^ van my hier hoort ? !t geen fy uyt quaedheyt deen
't Is beter datmen fwijgh,en alfler fomtij ds een
Uyt goedhevd wiert vervormt, wat quamen s'hem te
maecken

Op dat hy uyt de nood en't ongeval mocht raecken
Dat hem befchooren fcheenPwatwierd hy voor een ding?
fi,en boom,een vogeltjen, een dauwjcen beufeling,
Een fprinckiaen van het veld j oock fynder die verkeert
fyn - - (fyn

In een hond, in een flangh,als of het meer mocht weerd
Dat men yets anders wert dan ofmen heel vergingh.
lek laet den menfch een menfch; jae myn verandering
Brenght hem tot beter lot,het befte deel van 't leven.
De lonckheyt,wert hem weer door myne kragt gegeven.
En waer 't,dat hy wat vroegh de wijsheyd fey Adieu,
Noyt met haer om en ging, noyt kennis met haer hieu.
En hy in tegendeel geftaeg met my,yerkeerde,
Daer was noyt ouderdom nog fwakheyt die hem deerde:
'Twas niet als vrolijckheyt wat datmen van hem fagh:
Ηy lecfd' in ftaege jeugd. Sien wy niet alle dagh
Hoe dat een Filofooph,hoe hooghgeleerde mannen
Die haer altijds in 't tou van befigheden fpannen
Staegh erniligh,ftaegh verfuft, verouden voor den tijd
En eer fy jonghmans fyn haer jonckh(?yt raecken quijt,
Door arbeyt afgereenjdoor forgen en gedachten
(Die akyd fyn in 't werck, by dagen en by nachten)
Verdrooght en uytgeput van ^t befte levens zap.
Gebroken en verilenft om weynich wetenfchap:
Daer men in tegendeel mijn fottekens fiet bloeyen
Wel vet en glad van vel, en uyt haer kleeren groeyen,

En over al geftopt als een geraeften beer ?
So dat fy 'tongeval gevoelden nimmermeei-
Van tijd noch ouderdom, fo fy haer niet en Jieten
Oy t van my leyden af, gelijck het wel geichie cfö en
Haer hielden onbefmet van 't overfpruytend quaed ,
Dat hy ontfangt die met de wyfen ommegaet.
So valt het noyt volmaeckt in 't leven van de men-
fchen.

Verftonden fy haer iluck fy hadden 't al nae wenfchen».
Seyt niet het fpreeck-woord, dat een yder is bekent.
Wat mal ziin houd wel jeugd,die anders heenen rent ?
Het weert den Ouderdom met al haer fwaerigheden.
Van Brabant werd gefeyt van ouds,en noch op heden ,
Hoe 't volck daer niet alleen in fottigheyd voüierdt·
Maer oock hoe \ ouder werd hoe dat het fotter werdt,
Daer op een ander komt de wijsheyd met dejaeren ?
Nochtans fijn defe luy met niemanden te paeren ί
Altijds vermaeckelijckjftaeghjongh en in haer blomj
Wanneer een ander voelt de imert van ouderdom. -
By defe fet ick mijn Hollanders,die ick gaeren
De mijne noem,om dat fy fteeds op mijn autaeren
My dienil en offer doen j die ick noch eenmaels noem
De mijne,om dat haer komt den alderhoogften roem
Van bot en mal te zijn; twee heerelijcke naemen.
En 't is fo ver van daer dat zy 't haer fouden fchaemen.
Dat fy daer op noch wel een voet te hooger treen;
Wie ipreeckt van Venuifenjvan Circen, van Medeen,
Wie van Auroren , wie van vreemde waeter-lpron*
ghen.

Wie van Fonteynen die de Menfchen deen verjongen 7
Daer ick 't alleenigh ben die fulx te doen vermagh ?
Het geen zy felden deen dat doe ick alle dagh.
By my is^t Krachtigh fap,dat ick elck een kan geven >
Waer mee Aurora dee haer griife Pol herleven

Van Sapho fo bemint; het iyn mijn tover-zangen,
Mijnkruyd',· mynbus, mijnfalf} die'tleven doen ver-
langen,

Waer door allenigh niet de jonckheyd wederkeert
Maer oock den ouderdom geftut werdt en geweert.
Isjongh zyn dan wel 't beft dat yemand heeft te wen-
fchen

Ên is den ouderdom het quaedfte voor de menfchen
'Wie werdt'er dan van my te dancken immer moe
Die fuicken goed verfchaf,en fulck een quaed verhoe
Dat met veel ongemadcs het leven komt beftooken ?
Maer 'tis al langh genoech van menfchen- hier gefproo-
ken:

lek keer my tot de Goon. gaet, fiet den hemel deur:
ïck lyde dat men my voor fot en ergher keur'
Indien ghy onder haer my een fult kunnen wyfen
Die men niet houden fal voor fuyr i^voor ftuyr, voor
vys, en

Voor ongemackelijckjfo hy niet wat en heeft
Van myne godlijckheyd dat hem wat waerdegèëft.
Want Bacchus waerom blijft die akijdsjong vanjaeren,
Staegh glad en poefeligh^en blond en dicht van hayren,
Als dat hy^altoos los en droncken, fynen tyd
Met flempen en vermaeck^met fpel en danflèn flijt ?
Die 'tfich niet aen en trekt dat yemand hem voor fot
Dat Ariftofanes hem op \ tooneelter fpot ftelt (fchelt
En nae de Hel doet gaen in Hercules gewaed.
Of dat hy in "t portael of by de kerek-deur ftaet,
Daer hy veel fmaedheyd lijdt en van de dertle boeren
Met vygen werd begaeyt, met moft en hef en moeren.
Maer ieght my,wie haat hier niet liever fot te lyn
Staegh jeugdig, ftaeg verheugt ftaeg vrolijck by de wyn
En altyt rond en vol, verciert met wyngaert-kranilen
En iluyten fynen tyd met finghen, fpringhen, danfen ,
Als felfs een lupiter, onfichlijck van gelaet
Daer 't al voor fchricken fou,te wefen in der daet ?

Óf Pan of Mulciber; waer van den een de boeren'
De vrees jaegt op'het lijf en 'tLand-volck ftedt in roeren ξ
Den andre,ftaegh begruyft van vuyle roock en fweet,
Sijn yfer klopt en kneuft en blixem-ftraelen fmeedt:
Of Pallas felver, dicjonfoet en ftraf van wezen,
De menfchen door ijaer lans en 't grouwlijck hooft doet

Dat fy voert in haer fchildjmet flangen dicht omfet.
Waerom is ftaegh de Min een jonge, rond en vet^
Als dat hy niet en doet als beufelen en mallen ?
Waroiïi blijft Venus fchoon , ftaegh jeugdieh > noyt
vervallen,

Altyd met geluw hayr', als dat fy ftaegh met my
Sö groote kennis hout ? fy is geduyrigh bly,
Staegh lacchende, fo Ons de Dichters haer befchryven \
So oock haer aepen doen, die of in filver dry ven ,
Of bey telen in tteen,of fnyden in het hout,
Of maelen op een doeck, of wercken in het goüdt.
Wie wierdt'er meer geviert als Flora binnen Roomen >
De moer van alle vreugd ? maör (defen uytgenomen)
Die "tleven oüderfoecld: Van 'tftemmigft ilag der Goon!
Nae 't feggen van Homeer en fyne konft-genoon,
Sal 't alles dwaes en mal en vol van fotheyd vinden.
Want wat behoef ick u hier naeckt en klaer t'ontwindeiÏ
Wat andre Goden deen^aef u ten vollen zyn
Bekent de malligheen en 't minnen van lupijii ?
De ftaetige Diaen had dwaeflèlijck vergeten
Dat zy een wijfke was, of fcheen noch niet te weten.
Dat fulcken niet en voeght te loopen op de jaght,
Verheft op eenenjdie fy kuflèn gingh by nacht.
De fchoone Endymion:hoewel ick liever hadde
Dat fulcx haer Momus fey, als dat ick haei bekladdtf 3
Hy, die fomtijds wel eer der Goden onwil fprack
En feyde wat aen dees' of wat aen dien gebrack >
Waerom den lang-tong uyt den hemel wierd geftooteii
Alfo deo Qodeo iyn berifpingen verdrootea ^ .

En hy haer moeyelijck met fijne wijsheyd was
Die hem tot fijn verderf fo quaelijck quam te pas.
ZSTu loopt hy achter land, van yder een verfchoven j
En 't is fo ver van daer dat hy in Princen-hoven
Sou hebben voet of plaets, dat daer de Vleyery ,
(Een mijner lofteren) fit in de voorfte ry.
Daer moed men nae de mond , niet nae de waerheyd
ipreken,

(Daer dees' haer op verilaet) en prijfen de gebreken
Die hy beftraffèn fou : waerom 'er tuifchen twee
Niet meer verdraghs en is als tuffchen wolf en vee.
So dat de Goden nu, nae dat hy is verdreven,
ïn meerder vrydom fijn, en nae haer lullen leven
Nu niemand meer beftraft het geen haer mogt miftaen.
Wat parten recht Priaep niet alle daghen aen ?
Wat kuyren niet i. Mercuur met gochelen en fteelen ?
Men fiet Vulcaen nu felfs den geck aen taefel- fpeelen
Wanneer den Donderaer de Goden heeft te gait,
Daer hy wat poetfen maeckt terwijl men dri^t en braft :
Hier is Sileen in 't fpel, de Nymphen aen de reijen,
De Satijrs in de weer met Fluyten en fchalmeijen,
Men fpringter in de bocht met dit gehoorent goed ,
Pan finght een lijdtje voor, dat yder lacchen doet:
Een lomrpen boercn-deun, daer fy met oopen ooren
Nae luyftren als een vinck, en die fy liever hooren
'Als eenigh kuniligh ftuck quamp het van Apol,
Byzonder als de wijn geraeckt is in den bol.
Wat nu de Goden doen wanner fy fijn befchoncken
En dat de Nedar werckt die fy met koppen droncken
Dat is fo mal en fot 5 dat ick my felver niet
Van lachen fpeenen kan om 't geen daer wel gefchiedt:
Maer beter is 't dat ick mijn vinger op de mond legh
En dat ick daer van fwijg j als dat ick 't klaer en rond feg,

I. Van Merciirius-w^rt; vertelt dat hyViilcaniis tangh ghefto
lenende Apolloos olTen ca pylea , doovgoochclary oataomta
ïicm

Op dat miflchien van my geen luyiteraer en hoor
'TgeenMomusvry en vrank mogtféggen van te voor. -
lek fchey dan van de G oon en wil den Hemel laeten
En wederom tot u wat van de menfchen praeten:
'K verhuyfe nae der aerd j kom fien wy hoe daer niet
G eluckigh is noch goed dat fonder my gefchiedt. -
Ghy weet hoe de Natuyr,de moeder aller dingen ,
Voor \ menfchelijck geflacht met veel bekommeringen
Voorfichtigh heeft geforgt dat het haer nergens aen
Mijn Taus ontbreken mocht: want,om recht uyt te gacjO,'
Wat is het,wijs te fijn,als luyftren nae de Reden ?
Wat is het fot te zijnjals fijn genegentheden
En tochten volgen in daer fy ons rucken heen ?
Op dat het leven nu den menfchen in 't genieen ;

Niet droevigh vallen fou, heeft lupiter de Reden
Haer fpaerfaem meegedeylt,en de genegentheden
Met fo een mildehand,dat het verfchil fo groot
Van beyden is,als van een aesjen en een loot.
De Reden heeft hy oock een hoeckje maer gegeven ,
In 't hooft,en haer aldaer als in een perck omfchreve%
Maer d^andre plaetlle hy door het geheele lijf
En wilde dat het ganfch fou fijn tot haer gerijf.
Noch fteld' hy tegens haer alleen twee dwingelanden,,
Twee ftercke vyanden, om ftaegh haer aen te randen: . ^
De Gramfchap,die het hert (des levens bron) befit., ^
En de Begeerlijckheyt,die tot op 't uyteril lidt ' (genl
'T gebiet en 't feggen neemt, wiens naem ick fal verfwy-j;
Dit fijn geweldenaers die haer geftaegh bekrygen: ,,.
Hoe wey nigh tegen twee fy iiU alleen vermagh . j ■"

Dat leert d'ervarenheyd; Sy roep vry nacht en dagh ' j 1 ·
(Dat haer maer ovrigh is) wilt luyftren nae de reden " .
En van wat eerlijck is de wet niet overtreden 5
Doet dat ick u gebie : maer iflfer geeii gehoor ,

En fo fy weygeren te blyven binnen 't ipoor
En haere Koningin haliterrightegenftrevèn,,! ' , ν
Sqfalfyeyntelijckhaer'ïneegevangengGvep,: '

Voorts vond hy oorberlijck, dewijl hy tot bewindt
I>en man gefchaepen had (gelijck men ondervindt)
Hem met wat ruymer hand de reden mee te deelen:
En op dat hem die ïaft niet quame te verveelen
. En hy de fwaerigheyd te lichter draegen mocht
Die daer in fteecken fou, heeftlhet hem goed gedocht
Met my te raed te gaen, gelijck hy van te vooren
Op andre dingen meer my veeltijds plagh te hooren.
lek raed'hem, fo my recht betaemde, dat hy fou
Om daer in te voorfien hem voeghen met een vrou 5
Een fot 5 aelwaerdigh dier maer vriendelijck van oogen j
Maer lief en aengenaem, op dat de man fou moogen
Door het gefelfchap van een foet en minfaem wijf
Het fuyr en bitter van fyn moeyelijck bedrijf
' So wat verfuyckeren, en zy door malligheden
'T fwaermpèdig mannen4iooft fomwijle wat verlmeden.
Want die by Plato leeft, dat hy in twyfel ftelt
iWaer onder dat een vrou behoort te fijn gctelt,
Of onder reedlijck'of oi^eedelijcke dieren,
Moet weeten, dat hy fo gewik heeft zyn fcholiercn
De groote fotheyd van de vrouwen wyfen aen J
Dat, fo der een van haer daer op fou bly ven ftaen
Van wijs te willen zijn, het lichtHjck kon gebeurefi
Dat men het waenwijs wijf voor dobbel fot fou keuren.
'T gebrek fchijnt eens fo groot als men 'tniet wel en dekt,
'Als 't rnas kar van de deughd fo verre niet en ftreckt
Dat het geheel en daer achter kan verfchuylen.
go blijft een aep een aep, en uylen bly ven uylen >
Al wierden dees gehuy ft fb men de vakken doet,
Al ftack men die in gou^i van 't hooft af tot de vost i
So blijfi een boer een boer, oock in fyn befte mouwen ,
Schoon dat het PaefcJafch is;en vrouwen bly ven vrouwen
Dat is te feggen 3 fot, hoe dat 'fy haer verldeen.
Maer ick en achte h|et t|at onder haer luy een
Sq fpt gevonden werd, die fich daer aen mocht ftoote·
|>at ickfo vaii haer fpreeck 5, ielis vrou en felfs malloote.
.^/'oy, ■ u "VVant

Want, fo fy haere faeck recht infi<?n en verftaen:
Selfj dat fy in geluck de mans te boven gaen,
Dac hebben fy alleen de fotheyd danck te weeten ,
Daer komt voor eerft van daen, 'tgeen fy fo garen heeteö
lek fegge, fchoon te fyn; een dingh dat boven al -
By haer in waerden is, want om de fchoonheyd fal
Selfs een Tyran fyn kroon gelijck als nederleggen
En laeten als een wicht lich van een vrouw gefeggen.
En waer komt het van daenjals van de wijsheyd, dat
De naan is rouw van vel, niet molligh, facht noch glad.
En kaecken heeft befet met ftoppelen en hayren
Al was fyn baert eenbofch, waer door hy voor fyn jae··
ren

Treckt nae den ouderdom, daer ftaegh de vrouwen fyn
Van kaecken kael en glad, van ftem geduyrigh fijn>
En poefeligh van vel,en fchynen jonge menfchen ?
En voorts, wat i0èr dat fy ntieer ter wereld wenfchen
Als dat fy mogen fyn den mannen aengenaem ?
Want waer toe anders ftreckt de Franfe leure-kraem 9
Met al dat vrou cieraet, al 't waffön-en het fmeerenj
So veele mpdekens van hullen en pareren
So meenigh krul en kleur, die kunil en poeder geeft
Aen hayr, daer de Natuyr fulx aen geweygert heeft:
So veele pleyftertjes om 'c aenfight op te fchicken
So meenigh flagh en keur van linten en van ftricken,
So veelerley van verw, fo meenigh in getal
Dat niemand langher weet hoe hyfe noemen zal ?
Macr iiTer y et in al dees lodderlij cke faecken
Dat haer bevalliger kan by de mannen maecken
Als wel de fotheyd doet ? want wat en laet een maa
Den vrouwen doch niet toe ? wat reden i0èr van ?
Niet anders als ^t verinaeck. maer kan men my ver*
faecken

Dat het maer fotheyd is daer fy hem mee vermaecken ?
Dat het de waerheyd is 't gheen ick u heb gefeyt
Sal niemand lochenen die by fich over leyt
- 7 Β 4. «Tat

Wat fotte praet en tael hy niet met haer fal houwen
Wanneer hy fijn vermaeck wil nemen van de vrouwen l·
lek heb u dan gefey t de redenen^waer uyt
Dat de voornaemfte vreugd des menfchen levens fpruyt:
Maer daer fijn fommighe,byfonder onder ouden,
Die van het glae^je meer als van de vrouwen houden,
JEn mey nen nergens in fo groote Vreugd te zij η
Als met goelicke-broers te fitten in de wijn.
Maer ofirer ergens wel een maeltijd werd gehouwen
Daer men recht luftigh is en vroïijck fonder vrouwen.
Stel ick aen andere^maer dit fegh ick voor vaft:
Daer mijne iaus ontbreeckt is noyt verheugde gail.
So dat,indien ter feeft of maeltijd u ontbreeken
Die yets belachlijx doen of fotte woorden fpreeken,
Uw gaften blyven ilil,fy drincken uwen wijn :
En ghy en hoort noch niet dat fy in vreugde zijn.
Maer lo der yemand komt, al louwj' hem daer toe huy-
ren,

Die-met wat malle praet en klucht en aepe-kuyfen
Uw gaften onderhout,de kaemer raeckt vol vreugd;
Ghy werdt een foeter waerd en al uw volck ver heugt.
Want,feght myjwat het is,fijn maegh met foys te laeden „
Met fo veel leckerny fyn darmen te verfaecien,
So niet met een het oogh, en 't oor,en 't heel gemoedc
Met jock,met aerdigheyd, met lacchen werd gevoedt ?
Maer ick alleen kan dit bancket den gaften geven.
Gelijck oock my alleen moet werden toegefchreven
Veel foetigheyd,die men ter maeltyd om fiet gaen:
Dat men een fluytje drinckt dat niet magh blyven ftaen ?
Dat men 't malkander brenght op eensjes in te fteken.
Op beter kennis daer men naerder af fal fpreken,
Op een Hollanfchen tuyn,of achter het iervet,
Of op een fommetje j dat men een Penitet
Tot boet' of breucke ftelt voor die fich mocht verloó-

Dat hy een lapje krijght die ^t fyn niet uy t en veeght,
Of fuper nagelom fyn roemer niet en leeght
So \ hem was voor gedgen,waer op hy 'thad onfangen
Dat men raeckt door de wijn tot deuntjes en gefangen
En naemals aen den dans,van allerhande fla^, ,
En hondert fpeeltjes fpeelt tot 'smorgens aen den dagh.
Want dit,en noch veel meerjdat men alom fiet pryfen,
Quam niet uyt Grieckeland van haere feven W ylen
Of fulcke herfenen:maer ick ben 't die 't bedacht
Tot welvaert en behoed van 't menfehelijck geilacht.
Noch is't een eygen aert van diergelijcke faecken
Dat hoe fy malder fyn en meer nae fotheyd fmaecken
Hoe dat het beter voor des menfchen leven is,
Dat felfs gheen leven is als 't is vol droefenis,
Gelijck het wefen foujten waer fy die verdreven
Door de vermaecklijckheen die ick haer weet te ghc-
ven.

Maer mooglijck ifynder die dit fo niet toe en ftaen:
Die fulck vemaeck geheel verwerpen en verfmaen,
En meynen dat men dat genoegh fou kunnen vinden
In foeten ommegang^ met kenniflèn en vrinden,
En dat de Vrienmchap is een faecke^die men moet
Verheffen boven al dat nodigh is en foet,
So dat men die niet nün als 't waeter kan ontbeeren .
Of als het vyer en lucht,en die fe quam te weeren
De Son weghneemen fou die't al verquickt en voed::, .'
Een faeck, fo eerelijck (indien 't ter faeck yet doet : „C /
Die ick verhandele) dat fy van alle wyfen . "

Geilek werdt onder 't goed dat fy ten hooghfte pryiên,
Sy zy,en dat en meer: maer hoe,indien ick hier
Oock toon fo grooten faeck te zvn van myn beftier ? ,
Want,niet te naeu te iien, te weien als de blindenj ο;
Syη oogh te luyken in de feyleai fyner vrinden, ^, i,..;
Toegeven, recklijck zyn in eenich mif-verftand» iv
Selfs de gebreken van een vriend of zyη verwant

Te pryfen als een deugd, dunckt u dat niet te paelen
Dicht aen de fotheyd ? enjde wratjes en de maelen.
Een aenwafch in de neus, de fproeten van de huyt
Te kuflèn in fyn Lief, waer of dat oock uy tfpruyt ?
Wanneer een vader, die een foon heeft die vi'y fcheel is,
Seyt dat hy maer wat lonckt, en dat het fraey en eel is
Wat lodderigh te fien, waer komt dat mee van daen
Ais van de fotheyd, die fulx neemt voor welftant aen ?
'T is fotheyd roepen fy i ick laet het fotheyd heeten:
Maer haer alleenigh is de vriendfchap danck te weeten
Dit iiïe diefe maeckt en voedt en onderhout
Van menfchen fpreeck ick u, van fulcken is mijn kout
Van welcke niemand oyt volmaeckt en is gebooren.
^T fchort of van binnen of van achtren of van vooren.
Hy is de befte die de minfte feylen heeft ;
Terwijl een vyfer ilagh dat nae haer wijsheyd-leeft
Of met malkanderen geheel gheen vrienfchap houwen^
Of fulcke,die men niet ten vollen mach betrouwen.
Een moeyelijcken hoop,die al te naeu gefet
So fcherp op het gebreck van haere vrienden let
Als waeren 't ai'enden ofaltijds wackre draecken.
Terwijl fy niet een fteeck, fien in haer ey^e faecken
Maer blindt als mollen fyn,gelijck of in de fack.
Die op haer ruggen hanght, oock niet watquaedsen
itack:

Dewijl 't dan met den menfch fodanigh is gelegen
Dat hy tot veeiderley gebreken is genegen,
En datter tuffchen haer foo grooten onderfcheydt
Van wiir en driften is, van &inen,en beleydt,
So meenigh mifverftand, en fwackheen, en gevallen
Die 't leven geeft en neemt, en dwaelingen en mallen,
Hoe waer 't dan mogelijck dat onder fulcken flagh
Dat Argos oogen heeft, al was 't maer eenen dagh.
De vriendfchap duyren kanjfo 't vriendelijck Verdrae^
ghen

Niet mee wat fotheyts fpeelt? weit niet van outs de Min >
Die aen de Vriendfchap gheeft haer oorfpronck enbe-
gin 5

'T geen dubbel-lelij ck is, en, fo men fiet gebeuren,
Maeckt dat een yder 't fyn voor ^t befte kiefen fal,
En elck fyn popjen houdt voor 'tfraeyfte dingh van al:
Dat yder een fyn kat een Koningh meent te wefen
En gaeren fyn marot van andren hoort geprefen ?
Dus gaet het in 't gemeyn, en 't werdt oock uytgejacht ί
Maer dit belaccheüjck heeft een byfondre kracht
Om de gemoederen, als lijm, aen een te kleven j
En doen de menfchen 't faem in goed gefelfchap leven.

Het geen ick u alhier van Vriendfchap heb gefeyt
Heeft in het houwelijck noch naeder fyn befcheydt,
Dat een vereening is van lyven en gemoeden.
Die groote lupiter will' yder een behoeden!
Wat meenigh bed en waer niet j ammerlijck gefcheurt 5
Wat droeve fcheydingen en waeren niet gebeurt 5
lae 't gheen noch ergher is , indien der mans en vrou-j
wen

By wooningh niet en wierdt geilut en onderhouwen '
Door wat voor by te fien aen d'een en d'andre zy, , - ·
Door lacchen, door gevley, door jock en boertery, ' ^
Al voick van mijne bend': hoe'weynighfaghmerpa,e·
ren, ' ^ ^

Hoe meenigh koppeltjen en foud'er noyt vergaeren 5
Hoe meenigh houwelijck en bleef iiiet ongeknocht >
Indien een bruydegom forgvuldigh onderfocht
Wat fpeeltjes dat wel eer de teer' en fchaemle deeren
Met andren heeft gefpeelt, en fo hy mocht begeeréq . . _
Te voorens "t onderitaen wat leven dat de méyt . ■
Met menigh hups gefel voor heenen heeft gelèyt ?
Maer hoe veel weynigher fach mer te faemen bly ven
YaQ die nu zyn gepaert, indien het doén der wy ven ^ -

Niet onbekent en bleef door flofheyt van den man.
Of domheyd die hem maeckt dat hy niet fien en kan ?
Dit moet de fottigheyd mee werden toegefchreven.
So dient haer oock daer by die eer te fyn gegeven
Dat zy aldus verforght dat faemen man en wijf
Syn vriendlijck onder een, en datter vreede blijf
En goed verdrag in huys, daer 't anders licht fou ipooc-
ken.

Indien den goeden bloed van verr' yets heeft geroocken
Sy huylt om 't ongelijck dat 7,y onnofel lijdt:
Den armen koeck-koeck florpt de traentjes die fy krijt.
En heeft genoegh te doen met trooften en verfpreecken
Dat fy haer niet verkort of koome doodt te lleecken
Door onverduldigheyd, terwijl de flimme hoer
Sit in haer vuyft en lacht om den gekroonden loer.
Maer hoe veel beter is't aldus te 2,yn bedroogen
Als door jaloursheydj of nae-yver, uyt te droogen ?
Als dat men quynen gae en hert en lever knaegh.
Of't huys in roeren ilell'en eens het uyterft waegh*
Om in fyns vrouwen bed den linckert te betrappen ?
Maer foo den aenilagh mift en komt hy hem 't ontfnap-
pen

So is het φεί verbrutft j 't gerucht komt op de ftraet.
Men dichter lijdtjes van i d wat om moftert gaet
Doet 'savonds voor fyn huys hem fynen onwil hooren.
Hy fpeele,lyden beft:daer helpt noch vloek noch tooren.
Nu blijft hy yders fpot. Waer komt het hem van daen ?
Het |5 de wijsheyds fchuld: die heeft den man verraen.
Schoon hy dan naderhand by'my komt met fyn ftucken
Dat ick hem helpen fouw/t wil altyds niet gelucken ^
Hy fpeelt de fot te laet.al kent hy 't wijf voor kuys,
Sy dient haer van fyn fchrift, en hout hem buytens huys.

Het is fo ver van daer dat vriendfchap fbu beklyvein
Of de verfelling van gemoederen en ly ven
Soet wefen fonder my,of langh fo blyven ftaen.
En niet in korten tyd verfuyren of yergaen,

Dat noch eenPrins fyn volk,noch volckeren haerHeeren
Noch man fyn wij f, noch Heer fyn knecht, noch yrou
haerdeeren.

Noch meefter fijn fchoHerjnoch reyfer fynenmaet.
Noch een ibldaet fynfpitsentrouwitekameraet ,
Noch{
NochJ

Een tijd verdraegen fal, ib men van weder-zy
Niet fo wat mi^erftands en doolinghen en ly
En met voorfichtigheyd malkanderen ontmoete.
Wat over 't hooft en iie,met fachtheyd yets verfoete*:
So daer niet onder fpeel wat ilreelensjwat gevley.
En daer de Sotheyd niet wat fuykers over 5|»rey.
lek weet dat u dit komt, als vry wat groots, te voeren,
Maer 'tfal noch grooter fijn dat ghy van my fult hooren.;
Ghy hebt te luyfteren op, dat ghy't wel verftaec
Dat ick u feggen fal :Een die fich felven haeü ^

Sal die een ander wel liefhebben of beminnen.
En die fich felfs bevecht met ingefpanne finnen
En met fich felven twift:,wel koomen over een
Met andre ? fal een man met yemand wel gemeen
Of minlijck wefen, die fich felven niet kan lyden
Maer fwaer en moeylijck valt? wie fal hier tegen ftryden?
Ick meyn dat yder een dit aenneemt voor gewis
Ten fy hy fotter als de fothwd felver is:
Maer,die my buyten fluyt, ial niet alleen verdraegen
G heen andre, maer hy fal fich felfe oock niet beha^pn ;
'Tfal ftincken in fijn neus wat dat hy doet of laet,
Sich felven in de weeg en van hem lelfs gehaet i
Dewijl dat de Natuyr geplant heeft in de menfchen
Die van de wijfte fyn, dat iy yets anders wenfchen
Te fijn als 't geen zy 2ijn,fo dat men vint verdriet
In 't geen men is, en prijft dat men in andre fiet:
-Waer door 't gebeurt dat al wat fraey is in het leven
Sijn waerdigh^ veriieit.Wftt k^ de-fchoo^ieyd geveif

(Die groote gaef der Goon) indien fy is befmet
Met yet dat ftinckend is, en haere prijs belet ?
Wat helpt het jongh te fyn, indien men in de jaeren
Van d' aiderbeile jeugd fich fel ven liet befwaeren
Met yetjdat nae den hef, of nae den zuyrdeeg fmaeckt
Des droeven ouderdoms, eer dat fy u genaeckt ?
laehoefult ghy verftaen in't gheenu voor mocht val-
len

(Dat in het leven is het fwaerfbe iluck van allen)
Of by u eygen felfs of oock by andre doen
Wat dat betaemlijck is, en met een goet fatfoen
In alle dingen gaen, indien dat Eygen-mifine
Niet ftaegh by u en is, wat datmen oock beginne ?
Die ick met reden voor mijn volle ftifter acht.
So vlytigh wert myn dienft en werck van ha.ef betracht.
Maer wat'ser fotter als fich felven te behaegen ?
Maer oock in tegendeel fal ick u weder vraegen
Wat is'er aengenaem, wat liefelijck, wat foet,
lae wat betaemelijck van 't geen ghy feght of doet,
So ghy u felfe mishaeght ? neemt uyt der menfchen levert
Die faus alleen maer wegh, "t fal niet als lafheyd geven:
De Prediker fal ilaen of hy een molijck waer
En hebben op iyn ftoel bewegingh noch gebaer;
^T fal wefen coel en kout wat hy voor't volck falfeg-
ghen:

De luy tenift lal met fyn luyt geen eer in leggen
De zanger fal geen lot behaelen met iyn keel
Men fal felf * Valeran uyt itampen op 't tonheel
En fien eer langh Apol met al de negen Mufen
En al wat rijmt en dicht van den Parnas verhuyfen j
De fchilder met fyn kunft fal leggen in de ly j
Den Dodor fal vergaen met 2,yn aptekery
De Pley ter, die fy by de boeren op doet fnyden
y an Bartel en van bald, fal dorit en honger lyden j

So dat geen Yer en ruyld' aien een Italiieft
Sijn bofch en wildernis,en die daer fyn van daen
Daer fich de Τ ar ter deckt met beer" en voiTe vellen
Gheen Ten^e,geen Atheen voor haere klippen ftellen.
Aenfiet hierin Natuyrs byfonderlijck beleyt
Die 't all gelijck maeckt in fo grooten onderfcheydt.
Die,daer fy het vermaeck met fchaerfe handen deelde.
Gaf dat daer Eygen-min wat meerder onderipeelde.
Hoewel ick dat voorwaer wel dwaeflijck heb geieyc
Dewijl haer grootfte gift hier in verborgen leyt: '
Op dat ick niet en fegh,dat geen verheve daeden
En Werden uytgevoert die ick niet heb geraeden;
Gheen kunft gevonden wert,hoe trefïèBjck en goet,
aer van CQe.a my voor ai dep lof niet geve» moet.

Seghtjis den oorlogh niet de wegh tot groote daedeö
Die veele doet betreen de lofFelijcke paeden
■Waer ianx men raeckt tot eer ? Maer ifler fotter dii^h
Als dat men meenichmael om maer een beufelingh
Vanght krijgh en oorloch aen, waer door aen beyde 2,y-
den

Als daer wel goed uytkomt ? want alfmen hackt en kerft:
Hoe gaet het met den man die daer dan valt,en fterft ?
Men fpreeckt van hem niet meer. Waneer de trom-
mels raefen,
Trompetters wederfyds allarm en vechten blafen ,
Hoe ^veynich koomen dan de wyfe luy te pas ?
Hy die niet anders dee als dat hy boecken las
Is iwack en uy tghemerght, en heeft noch kracht noch
ipieren.

Hier dient een ander flagh van groov' en vette dieren,
^ wien veel ftoutheyd zy en maer een kleyn verftandt.
Ten waerder yemand was die 't oorberlijcker vand
Van een Demofthenes een oorlogfman te maecken:
Die eertijds naeuwelijx fyn vyand quaem te naecken
Of fmeet fijn fwaert daer heen en fchild en harrenas,
So bloden krijfch-gefel als hy uytftekend was
In wijsheyd,en vermaert door kunft van wel te φreken.
Maerjfeghtghy, indekrygh moet geen beleyt ontbre-
ken.

De wijshey d geld daer mee fo wel als in den Staet:
'Tis waer, in 't Hooft, en maer 't beleyt van een Soldaet
Niet van een Filofoof Want van beroyde heeren,
Pluymftrijkers, roiïiaens, ftruyck-rovers, haene-vee-
ren.

Van plompe boeren,van verloope fchuldenaers.
Van kaele t)anckroetiers,van die men fey t haer aers,
(Met oorlof) aen de poort te veegen, en van boeven, ,
Van pijpe-ftelto eo γ«ι Q^iyerliiets en fchroeyen,

Niet van de Filofoofs by 't lampjen in der nacht.
Hoe onbequaem die fijn tot het gebruyck van 't levCQ
Daer kan ons Socrates getuygenis afgeven
Die van 't OraJcel voor de wijfie wierd verklaert,
Hoe wel onwijfelijck. dat fegh ick in fijn baert,
Hoewel dat hy daer in niet quaelijck was beraeden
Dat hy "t niet toe en ftond, maer wijilijk kon verfmaederi
Die by-naem, die hy fey dat God maer toe en quam ,
En dat hy niet alleen die ganfch niet aen en nam
Maer dat hy oock verftondt geen wijfe te betaemen
Dat fy het iands-beftuyr in haere handen naemen ,
Behalven dat hy noch veel beter had gedaen
Had hy de menfchen felfs de wijsheyd afgeraen ,
En haer geleert dat fy fich daer voor moiten wachten
Die wilden dat men haer voor menfchen maer fou achten
Waer quam hem oock daer na de fwaerigheyd van daen.
Dat hy den beker met vergift moft neemen aen
A]s van de wijsheyd, die haer meefter bragt om 't leven ?
Want hy die befigh was door ydelheyd gedreven
Met wokken in de lucht, en vloye-voeten mat,
En fyn verwonderingh in magre muggens had
Wat dat foo kleynen dingh fo grooten ftem kon geven i
Had noch niet eens geleert wat in 't gemeene leven
Den menfchen komt te pas. Sie Plato die hem fouw
Voor 't volck verdedigen (den Philofoof getrouw
W iens leerHngh dat hy was) hoe lelijck liet hy 't leggen
Die door 't geraes verbaeft drie woorden naeu kon ièg;-·
ghcn j '

Of liep ter fpreeck-ftoel af, een flechten Advocaet
Wanneer het halfen gek en aen het leven gaet.
So gingt met Theofraft. Die, als hy was getreden
Daer 't volck vergaedert was, veritomd' in fyne redeii '
G elijck of hy een wolf gefien had in fyn krop,
Hoe fou die den foldaet tot vechten hitfen op ?

'Hoe giügt Ifocrates > die fich verftond op 't fchryven
Maer daer te fpreeckeii viel mee fonder fpraeck moft
blyven

Door vrees, die hem bevingh ? hoe gingt met Cicero
Die de welfprekenfte te Roomen was ? hoe bloo
Toont hy fig doorgaens in den aenvang van fyn fpreken ?
Hoe meenich nick en komt fyn reden daer niet breken?
Noch yindmer die dit tot fyn voordeel leggen uyt
ïln maecken hier uyt een ontwyfelijck beiluyt j
Dat dit een teyken moet eens wijfen Sprekers wefen
Dat hy 't gevaer verftaet het geen hy heeft te vreefen.
Maer doet de wijsheyd fo geen hinder aen den man
Wamieer fy oorfaeck is dat hy niet feggen kan
Hetgeen hy feggen moft? maer hoe fal "t fulck een maken
Daer "t op een vechten gaet daer aerd en hemel kraken
Door dondren van 't gefchut, daer meenich bal en loot
jVoor by fyn ooren fift en dreyghthem met de dood,
Die fterft, wanneerder maer met woorden valt te ftry-
den?

ENoch pryftmen Platoos fpreuk(indien't deGoden lyden)
Dat dan een land fal fyn geluckigh boven al
jWanneer een Filofoof aldaer regeeren fal
Of als de Koningh felfs een Filofoof fal wefen:
;Maer, fo het u geval Hiftorien te lefen,
Ghy fult bevinden, dat noyt voor een Koninckrijck
Ken Koningh is geweeft fo ergh, fo fchaedelijck
'iAls die van fulcken volck fich felft heeft laeten raeden
Of die fyn leven had befteedt in hacre blaeden.
iTwee Catoos geven hier getuygeniffe van:
Waer van den eenen was een ongcruftigh man
Die ftaegh in roeren was met andren aen te klacgen
En felfs wierd aengeklaeght; die andere dee daegcn
En felver wierd gedaeght, die felfs geen ruft en had
En maeckte dat de Stad oock noyt in ruft en fat:
Den tweden, als hy wou te wyiïelijck beweeren
'De vryheydi heeftfe felfs iti flaeverny dgeij keeren.

Voeght BrutusjCailius^en G racchen oock daer by:
J Dat Marcus Cicero mee van ^t gelelfchap 2.y

Als van Demoilhenes die van Athenen dede.
t En of ichoon Antonyn,den Filofoof genoemt.

Een goede Keyfer was, wat dient'er van geroemt ?
Hy was'er om gehaet van meeft fyn ondcrlaeten.
Oock dee hy door een foon, die hy had naegeketen ^
I Meer fchae aen 't Roomfche Rij ck (een wreed en dron?»
ti ke beeft)

Als hy 't by fijn gebiedt voordeeligh had geweeft.
Dewijl het veel gebeurt, dat fulcken flagh van mannen
Die ftaegh,om wijs te iijn, zijn in de ploegh geipannen
G een wyfe Kindcrs teek, miflchien door het beilier
En voorforgh van Natuur, op dat het peftigh vyer
Des wijsheyts verder niét de menfchen mocht befmette^
En uyt des vaeders bloed fich in de ibonen fetten.
De foon van Cicero geleeck fyn vaeder niet 5.
Verbaftert en veraert. •'t is Socrates gefchiet
Dat fyncr kindren gheen nae haeren vaeder aerde j
Maer fy geleken aen de moeder die haer baerde.
Dat is, fy waeren fot. maer dat kon fyn geleen :
Men fagh dat over 't hooft, indien fy maer alleen
Niet meer en paften, als een efel aen de fnaeren, ; ^

Tot eenich ftaets-bewindt, en fo fy voorders waeren
Bequaem en handfaem om met menfchen om te gaen.
Maer hoort,hoe dat het gae ; fet eens een wijs man aea
Uw taefel, als ghy volck ter maeltijd hebt geropen:
Hy fit en fwijgt en doet niet eens fyn backhuys open,
S waermoedigh,fonder vreugd; of fo hy komt tot fpraeejjc
En over taefel mee ten Icft' aen 't praeten raeck'
Hy fil 't gefelfchap met iyn warre-geeft verftooren 3
Uw gaften fuUen niet als knibbeÜngen hooren
Waer in dat Epicuur van Zeno doch verfcheelt.
Roept gy hem aeo de» dans wanneer 4.«· werd geibeelt;

Syn ftaetigh wefen fal een y gelij ck verveelen
En hy gedwongen fyn ter fchou-plaets uyt te gaen
Daer hy is in de wegh j fo Cato heeft gedaen,
Dicjals hy wierd veribcht fyn aenfight te verfetten
Ofheentegaen, om't νolckhaer vreugd niette belet-
ten.

Het lefte koos voor 't beil:; En, fo hy ergens raeckt
Daer luyden ftacn by een, haer praeten wert geftaeckt
Gelijck als of de i. wolf was in het fpel getreden.
So hy yet koopen wil, en moet hy geld hefteden
Daer wat verhandcdt wert, of dient'er yet gedaen
(Waer fonder "t leven van den menfch niet kan beftaen,
Hy weet iich niet met al te houden of te fchicken,
En ftaet niet als een menfch, maer als de houte klieken,
Sich felfs noch andre nut, noch dienftigh voor het land:
Want van "t gemeyn bedrijf en heeft hy geen verftand
^Noch hoe men leven moet of omgaen met de menfchen.
So dat hem fommighe wel voor Sint Feite wenfchen
Om dat hy noyt begeert fo als een ander wil
En tuiïchen hem en haer in alles valt verfchil.
En dees verfcheydentheyd doet hem van veelen haeten
■Want feght my , of het geen de menfchen doen of laeten
3Sriet vol van fotheyd is, en watter werdt begaen
KTiet van de fotten by de fotten wert gedaen}
Dat, fo der een alleen wil tegen alle ilreven,
lek hem voor beft fou raen dat hy fich gingh begeven
In een^erfchoven hoeck, gelijck als Timon dee,
Daer niemand veel gebrecks by fyne vysheyd lee
En in fyn wijsheyd hy fich felven mocht vermaecken.
Maer, opdat ick weerom op mynen text maghraec-
ken,

1. Lupus in Fibula , een Larijnfch fpreeckwoord j waoneef
jremstRd ichielijckkomcdÏ«r laca van pracc.

Wat. als het vleyen, braght het rouwe volck by een
So quaftigh als een eyck, fo hart gelijck een fteen ?
Want anders wert ons niet beduyt met i. Orfeus*^
fnaeren,

Het fchuym van Romulus, dat nu in waepens ftond ?
Geen wyfe Filofoof met wel-befpraeckte mond:
Maer door een kluchje van den buyck en verdre leden
Wierdt het in ruft gebraght en liet fich overreden.
So dee Themiftocles fyn volck te vreden fyn
Door 't fpeeltje van de 3. vos en van een yier-iwyn.'
Wat wylè Redenaer had middel kunnen vinde
Τ ot dat Sertorius beftelde door fyn 4. Hinde,
Of tot het geen dat hy belachlijck heeft geklaert
Door 't paerden-hayr dat hy dee trecken uyt de ftaert,
Of dat Lycurgus wees door 't opvoen fyner honden ,
Op dat ick vorder fwijgh van diergelijcke vonden ,

1,2, Amphion dede met fijn fnaeren-fpcl de fteenen by een ver-
gaederen , endewicrdcn de muyren van Theben door fangh cnde
niet door handen opgcbour. Orphcus wcrd gefeyc dc fteeaen Ctt
eyken door focten fanghen fpel bewogen te hebben. Het wclc-
ke Horatius uytlegt, da" nacmentltjcK dc rouwe volckeren, die
door ftecnen en eykeboomen vcrftacn wefdeti , door liefelijck·
woorden by malkandeven verfamelt cnde tot een geireynfchap ea
de in fatfoen van Heden gebracht fij n.

3. Die niet en wilde dat den egei dee vliegen die hem fyn bloei
foogendoodt itack, opdat hy'cniet crgher kreghe , door nieuwe
die in haere plaetie moehten komen.

4.. Een witte hindej die hy foo mack had geiméckt dat fy hem
over al volgde ende feyde hem van Diana toegefonden te fijn cn-
de dat hy door de felve van alles kennis kreegb.

ƒ. Doende een paerde ftaert uyttrecken met hayr voor hayr,'
dat men niet doen kon fe men diegelijck wilde uyttrecken, waec
mede hy fyne foldaeten wilde leeien dat het verftant dickmaels
meer te weegh brengt als 't geweld , cnde dat men allcnxkenskaa
meefter werden van 'i geen op «cncn Iprongh niet kan gfdaCa
werden. ■ " ^ - _ ".

Die 6 Minus heeft bedaghtdie 7. Numa heeft ver!:,iert,
:Waer door dat yder fyn landfaeten. heeft beftiert ?
Boor fulcke beüfelen laet fich het volck bewegen,
Dat groot en machtigh beeft: wie luyftert daer en tegéü

ae Platoos wetten, of die Ariftoteics
In fyne boecken geeft ? wie hoorde nae de les
En wyfe leeringen van Socrates gegeven :
Wat heeft de 8. Decjen, de vaer en Toon, gedreven
Te fterven om den Staet en 'tleger te behoén ?
Wat porde ρ. Cürtius een fulcken fprongh te doen 3
Als iucht tot ydel'eer ? een aengenaeme vleyfter ,
Een foete Meremin, een krachtige verleyfter,
Maer wonder hoe fy van de Wijle werdt veracht.
Want, feggen fy, wat kan der fotter fyn bedacht
Als dat men om een ampt een andren 't onderkruy
Geftaegh is op de been en nacht en dach aen 't kuy
Als dat men in een faeck, daer "t volck te fegghen
Maeckt Predicanten op en haer bancketten geeft
(Dewijl fy by ''t gemeyn gemcynlijck veel vermooghen
Gelijck de Minnens by de Princen, die haer zooghen )
Om door wat tuiïchen-fpraeck, of voorfpraeck, of gefag
Τ e hebben haere gunft op d e verkiefmgh-dagh,
En 't woord en ftemmen van veel fotten weg te draegen?
Als dat men, als te pronck 3 fit op de Zeeger-waegen ?

6. DiC) op clgc fijne wetten te meer aenficnfoudeti hebben .
voorgaf dac hy alle ncgea jacreii inden raed van lupiter wierd
' toe^elaetcn.

7. Defe feydc alle nacht met dc GoddinnC Egerjo heymclijck tc
fpreken , endc van haer te verilaCn watv/ettenendcofFerhandcby
' dCi) volcke moüe doeiivolgen.

8. Den eenen inden oorlogh tegen di Latijnen , endc den an-
; dcrindcao9rloghte7cndc Vcnbren,Hetrufccn enSamnyten. vol-
gens Plinius,

9. Een jonghRomeyhs edelman die met fijn paerd fprongh in een
gvooceicheurc diracrd· ·ρ dc raaril te Roomcn, om die wcdcrt^
docalieelen.

Als dat men op de mer6t in 'tkoper foeckt te ftaen,
En tracht te %yn genoemt nae ^tgeen men heeft gedaen ?
Als dat men hooft-Tyrans en fchelmfche dwingelanden
Stek in 't getal der Goon, en doet haer offerhanden ?
Dat dit al fotheyd is fal niemand tegen-ftaen,
Oock van de grootile flag: nochtans komt hief van daea
Dat meenigh als een held op 't hoogliile werdt verhe-
ven

Van luyden die den lof van fulcker daden fchreven
Dces' is \, die lieden bouwt; door wien een rijck beftaet»
En godfdienft en gefagh, en rechterbanck en Raedt.
En, als men 't wel doorfiet, het heele menfchen-levea
Is maer een narre-fpel. Nu fal ick reden geven
Van 't geen, daer ick voor heen gewagh afheb gemaeckt>
Dat kunften door myn hulp in wefen fyn geraeckt,
Waer in my oock den lof van 't vinden dient gegeven.
Wat heeft der menfchen geeft gewackert en gedrevea
Om kunft en wetenfchap van allerhande flagh
Te foecken, onvermoeyt te blocken nacht en da^h,
Als Eerfucht, om een naem, die hoyt en fou verfterven 5
Te krygen, en die lof te laeten voor haer erven ?
Dat iynfe,die ick yoor gheen kleyne fotten houw.
Sy hebben niet gefchroomt te beven by de kouw.
Te fweeten by de Son, te waecken en te braecken.
Om aen een naem, quanfuys, ten leften te geraecken y
En hebben fomtyts dier fo flechten dmgh gekocht,
So ydcl,dat men noyt yet ydelders bedocht.
Maer ondertuflTchen fyt ghy vry aen my verbondeil
Dat ghy ""tgemack geniet van fo veel fraeye vonden.
Of die ghy daer voor houdt, is't niet het foetft van al ' ■
D at men de vruchten pluckt van andr'rer lieden Mal!

Ghy fiet dan hoe ick my met recht heb toegefchreven
De dapperheyd en de vernuftigheyd daer nevenj
Wat geldt het dat ick u oock brenghe tot beken
Dat ick niet dat alleen maer oock voorfichtigh ben ?

Dit meynt ghy is fo veel of yemand van twee faecken
Die'tfaemen-ftrydigh zijn wou een vermengfel maec-
keii,

Van waeter en van vyer: maer luyftert noch wat toe
En feght dat ick het liegh fo ick 't niet goet en doe.
So de voorfichtigheyd fpruyt uyt het ondervinden,
Uyt lang^ ervaerenheyd, uyt velerley bewinden >
So feght op wien van twee die eere beter paft
Dat hy voorfichtigh is i of op een wijfe gaft,
Die of door fchaeraten of door al te veel te vrefen
Niet groots en derft beftaen dat waerdigh zy geprefen,
Of op een fotte-bol, die noch door fchaemtejdaer
Hy niemendal van heeft, en oock door geen gevaer,
Dat hy niet overweegt, voor eenig ding fal fchromen ?
De wijze, foder yet gevaerlijckx voor mocht komen,
Loopt nae fyn boecken toe, en gaet fich daer beraen
Wat dat in fulck geval van d'ouden is ghedaen,
En vint'er dickwils niet als fo wat fcliranderheden
Van woorden, daer een iot door ftout'lijck toe te treden
En fich van dichte by te geven in "t gevaer
Verkrijght voorfichtigheydt, die fefer is en waer.
Twee dingen fij η der doch die groot beletfel m aecken
Dat men niet wel en komt tot kennis veeier faecken:
De i'chaemte,die door roock verduyftert het gemoed :
En vrees die het gevaer den menfchen mercken doet
En raedt haer af fich in de fwaerigheyd te fteken
De fotheyd maecktfe vry van deie twee gebreecken.
En weynigh weeten wat het verder voordeel geeft
Dat men geen fchaemt^en heeft en nergens voor en beeft
Maer wilt ghy dat ick van voorfichtigheyt moet feg^
gen

Die uyt verftand ontftaet,uyt eygen overleggen,
Uyt oordeel dat men felfs uyt eygen herfens geeft j
So hoort hoe ver hy van den doel gefchooten heeftj
Hoe feer hy fich vergift die fulck een meynt te wefen.
De dingen van de menfch fyn twederley van weefen

Waer van het eene na het andre niet gelijckt >
So dat het geen,dat,als men 'tmaer van ver bekiickt,
Ons fchynt de dood te zijn,fo 't naeder werd bekeekeii
Geen dood maer leven is, en weder is gebleecken
Dood in der daed te fyn dat leven was in fchijn,
De faecken toonen dick heel anders als fy fyn.
Een Koningh dunckt ons rijck, maer fo fyn ziel ont-
bloot is (groot is.
Van goedren des gemoeds, en, fchoon fyn rijckdom
Indien hy noyt genoegh aen fyn bezit en heeft:
Is hy, die rijck gelijckt, den armfte die der leeft.
Men keurt hem voor een Heer: maer fo hy is genegheil
Tot ondeught, heeft hy noyt de overhand gekregen >
En fo hy onder fweep van fyn gebreken ftaet:
Is hy de flechfte flaef die over voeten gaet,
In andre dingen gaet het even als in defen, ,
Doch laet u dit genoegh en als een voorbeeld wefen.
Maer vraeght ghy waer 't toe dient het geen ick heb gc-
feyt:

So hoort waer heen van my de faeck fal fyn geleydt.
So yemand op 't toneel den foeelders af wou trecken
Het mom en maskeren daer ly haer mee bedecken.
En toonen aen het volck wat luyden dat het fyn ,
Die op den fchouburg ftaen en fchuylen achter ^tgryn >
Sou die het heele fpel fo doende niet verbrodden ,
En waerd zijn datmen hem quam dadlijk aen de vodden
En voor onhrmigh dreef met ileenen daer van daen ?
Wat een veranderingh fou anders daer ontftaen! (ken
DeVrouw fou haeft een man denHeer een ioiecht gelijc-
Een Koningh, die daer fwetft van Scepteren en Riicken,
Een armen bedelaer ·, een jongh man, oud en grijs j
En Goden menfchen fyn en alle narren wijs.
Maer defe dolingen voor yder een 'tontdecken
En "tgryn van 'taengefight en 'tkleed van 'tlijf te trecken
Wat was dat anders als het heele werck verftoort
Daer het bedrogh alleen de kiickers nu bekoort ^

Dit is het dat haer doet niet open monden gaepen;
Dit houdt haer fonder vaeck die anders fouden flacpen
Seght my nu eens wat dat der menfchen leven Zy
Als een Comedy-rpel, een ftaege mommery,
Daer elck iich toemaeckt nae het geen lyr heeft te fpclen
Τ oc dat den opperfte komt fluyten de Tonelen,
Die d'een' en felfde wel doet wiiTelen van Staet
En die de Koningh ipeeld' in koftelijck gewaed
Sich fteken in een keel of e^n gelapte pye.
'Tis alles nae geaept en flechts bedriegerye:
Maer anders fpeeltmen niet dees wonderlijcke klucht.
So hier een wijs-hooft quam nu vallen uyt de lucht
En fchielijck riep, wel hoe! dees, die de luyden achten '
Voor een vermogend Heer, voor wien fy ofFer flachten
Of't een der Goden was, gevreeft van yder een,
Geftroockt, geftreelt, gevleyt,gevierten aengebeen,
Is noch geen menfch, om dat hy als de domme dieren
Sich van fyn aert en drift en tochten laet beftieren,
Hy is een flechte ilaef van de geringfte ilagh:
Om dat hy willigh fich geeft onder het gefagh
Van fulcken meenighte van fchandelijcke Hceren,
Die hem vermeefteren die andre fouw regeeren.
En tot een tweede zey :ghy zyt uw vaeder quyt:
Wat draeght ghy rouw daerom ? weeft vrolijck en ver^
blydt:

Nu fyt ghy buytens bands en van dien gryn ontilaegen :
Hy fal u nu niet meer capittelen noch plaeghen j
Nu vangt uw leven aen, nu neemt het zijn begin;
Hy is als dood die niet en leeft na eygen zin.
En weet een andere,die hoogh is in fyn waepen
En op fyn afkomft ftoft, op Ridderen en Knaepen,
Schold voor een aeterlingh, verbaftert van zyn bloed >
Om dat hy nimmermeer yets adelijcks en doet,
Om dat hy hem de deugd hovaerdigh ziet verachten,
Daer die nochtane aÜeen de fprongh is der geilach-
ten:

Èn op de felfde wys fprack van een yder quaed:
lek bid u feght my eens wat hem te wachten ftaet
Als dat men hem voor dül en raefende fal fchQuweU }
Want even als hy voor den fotften is te houwen
Die avrechts wys wiLzijn? fo? die met onbefcheyd
Voorfichtigh wefen wil heeft geen voorfichtigheyd,
Hy is 't verkeert, die fich niet nae den tyd laet vinden,
Die 't huyckje niet en hanght na 't waeyen van dc win-
den.

Of die ten minften niet gedenckt aen d' oude keur,
]3ie niet mee drincken wil, die gae en pack fich deur
Die 't fpel tot onipel maeckt en alles komt verftooren,'
Hy is 't te recht, die doch een fterflijck menfch geboo-
ren

Niet meer wil wefen als dat lot hem geven kan,
Die wel gevoelen wil met den gemeenen man
En gaeren, daer hy doolt, verfchoonien en verdragen,
En dooien fomtyts mee om andre te behaegen.
Maer,feggen Ζγ, dat is een klare fotterny.
lek fal 't niet lochenen, fo men my oock bely
Dat dit de fabel is van 's menfchen leven ipelen.
Noch fal ick verder gaen, of wil ick 't liever heelen ?
Maer waerom doch geheelt dat waerer is als waer ?
'Twas moglijck beter dat ick in een faeck, fo fwaef,
Verlocht op Helicon de hulp der Zangh-Godinnen
Gelij ck veel dichters, die met opgetrocke linnen
Om maer een beufelingh h^er dickmaels roepen aen.
Ick roep u dan, ^t ghy my hier wat by wilt ftaen,
Ghy Dochters vg.n lupijn, terwyl ick lal beweeren
Dat niemand kan te recht de ware wijsheyd leeren,
Waer in, na haren fm, het grootft geluck beftaet.
Ten %Y de fotheyd voor een Gidfe met hem gaet.
Of alle tochten en beroeringen en driften
De Sotheyd aengaen dat en lal men hier niet fiften j
Dewijl een yder houdt voor feker en gewis
Dat dit het onderfcheyd van wys' en βΐίβφ

Dat fich den eenen laet beftieren door de reden
En dat den andere volght fyn genegentheden,
Syn drift, fyn tocht, fyn luft, maer defe fyn aUeen
De Pedagogen niet van die fich fpoeyen heen
Om in de Haven van de wijsheyd te geraecken,
Maer oock de prickelen tot veele goede faecken j
De fpooren tot de deughd, om fich te meer te fpoen ,
Opweckers van den menfch om recht en wel te doen
Hoe wel de Stöifche daer dapper tegen ftryden
Die in een wy fe geen bewegingen en lyden.
Maer die den menfche die beneemt noch toe en ftaet
Die fegh ick dat hem oock geen menfch meer wefeo
laet:

Maer dat hy befigh is met nieuwe Goon te fmeden,
Hoedanigh geen en was van immer tot op heden.
Noch immer wefen fal, jae met een beeltenis
Te maecken van een menfch dat fonder leven is,
Dat noch gevoelen heeft noch menfchelijcke finnen.
Ick laet hem fo 'them luft zijn wijfe-man beminnen
En met hem woonen gaen in i. Platoos Republijk
Of X. Hof van Tantalus, bey niet als Chymerijck
Want wie en fouw voor foo een feld'faem menfch niet

Wie fouw hem niet gelijck een ipoock of monfter fchu-
Die noyt fich felfs verfet ? die geen gevoelen heeft
En alle z-innen doof die God den menfclien geeft ?
Die noch door deerenis noch liefde werd bewoogen
Gelijck een klip waer op de baeren niets vermooghen ?
Dien niet verborgen is, die nergens in en dwaelt.
Die niets en weeght dat niet de tongh het liuyfjen
haelt ?

X. Een fpreeckword , waer door te kennen gegeven wierd het geen
dc Peetcn van Hellen hebben verdicht maer fabelen tc wcffn.

Die 't al fo fcherp doorziet als had hy :?.Lynceus oogen ?
Die npyt wierd op gelicht noch ergens in bedroogen ?
Niets door de vinger zietjen in zich felft alleen
Staeg^ zijn behaegen vindt, vernoeght en wel te vreen ?
DieW alleenigh is (maer door fyn eygen oordeel
Alleenigh) ryck en groot) die noch om fchaQ noch voor-
deel

Op niemand niet en paftjeen fpytigh niemands vrind,
Maer die oock wederom van niemand werd bemint,
Die met de Goden fpot i en, watter in het leven
Hier van de menfchen werd gelaten of bedreven,
Veroordeelt en belacht ? maer fulck een dier is haer
Volmaeckte wijfe-man. Indien nu ergens waer
Daer het met ftemmen gaet een Magiftraet te maecken,
Hoe had hy immer kans om in de wet te raecken ?
Wat kryfch-luy wenfchten fulck een veld-heer over haer
Wat vrou een fulcken man? wat vriend een fulcken kaer.
Wat waerd een fulcken gaftPwat knechten fulke Heeren?
Wie fou in tegendeel niet liever eeii begeeren
Van 'talderfotfte flagh uyt de gemeyne lien ,
Die,fynde felver fot,de iotten kon gebien
Of haer gehoorfaemeri ? die nreenighe behage
Van fyns gelijcken ? die fyn vroutje liefde draeghe,
Niet moeyelijck in huys en miimelijck op ftraet y
Een foete difch-genoot daer hy ter taefel gaet.
Een vriendelijcke waerd en vrolijck by zijn gaften,
In "t kortjdie noyt en dacht dat hem niet wel en paften
Die dingen, die daer zijn van 't menfchelijcke lot ?
Maer dit fy al genoegh van defen wyfen fot.
My walgt van fulcke praet, daerom wil ick myn reden
Gaen wenden hier van daen nae vordre nuttigheden.
So een dan van om hoogh eens gints en herwaerts zagh
(Gelijck lupijn fomtyts by de Poeten plagh)

3, Een vandcArgonauteuyan vricns fcherp en vcrficn v«el diogca
vriïdgn gQfihrsvcn.

Wat al voor fwaerigheen in "smenfchen leeven fteeckeiif
Hoe vuyl het baeren zy, hoe moeyelijck het queecken.
Wat laft en ongemack, de kindsheyd dragen moet,
Hoedatdezorghvoor'thuys de mannen fweetendoet,
Hoe fwaer den ouderdom, hoe hard het valt te fterven,
Hoe fuyr het Noodlot is van ^tlicht te moeten derven.
Wat voorts, fo langh hy leeft,al iieckten om hem ftaea
Die daeglij cx op fyn lyf van alle kanten gaen,
(Watongeluckhemdreygt, wat rampen hem ghenaec-
ken, (ken

Wat hem hanght over 'thooft en nu of dan mocht raec-
Hoe vindt hy t altemael vol alfem, gal, en roet!
Op dat ick fwyg' het quaed dat d'een den andre doet:
Armoe, gevangenis, faeraroven, lagen, liften,
.Verraed, bedrog, geweld, fcheldwoorden , pleyten, twi-
ften.

Maer ick begin het zand te tellen aen de zee.
Ten voeght my vorders niet te feggen hier,wacr mee
De menich het heeft verdient of wat hy heeft bedreven j
Wie van de Goden dat hy reden had gegeven
So gram op hem te fyn, die hem tot fo veel quaed
Geboren dwongh te fyn daer 'tleven in beftaet ?
Maer yemand mogelijck,die 't nu of dan te degen
By hem fal overflaen en naeder overwegen,
Sal vinden 't voorbeeld der i. Mileefche maegden goed,
Hoe wel het deer lij ck is dat yemand iïch verdoet:
Maer wie van allen heeft uyt weer-fm van het leven
Hem felven meeft de dood door eygen hand gegeven ?
Deen 't niet de luyden meeft die wyfe fyn geacht ?
Ick fwygh van andre, die fich hebben omgebracht:
'K fal van Di^enes en Xenocraet niet fpreecken;
^K laet Cato, Caffius, "k laet Brutus fich doorftecken j

I, Veclevan defe fonder eenige blyckelijckc oorfaeck hadden fo»
grooccu onluft om t§ I?vcu dftc fy bacr felfs foo PJu-

Heeft hy vrywilligh van de Goden liiet vcrfocht
Dat hem, in plaets van dat, het fterven mocht gebeureia
Dus fiet ghy wel wat van de menfchen viel te kcurea
Indien fy in 't gemeyn wys waren: naementlijck
Dat men van node had een ander leem of ilijck,
Een andere z. Promecth om andere te backen.
Maer ick door 't ongevoel van fommig' ongemacken >
Of door vergetenheyd, of hoop van van beter tyd,
Of dat ick altemet wat foets daer onder Tmyt,
Kom haer alfo te hulp in haer ellendigh leven
Dat fy 't felfs uytgeleeft, niet willen overgeven
Wanneer het haer begeeft 't draetjen is ten end,
En hoeder minder fchyn kan werden voorgewent
Sy meer genegen fyn het langer te genieten ,
So ver is t daer van daen dat het haer fou verdrieten.
Door my is't 5 datmenfo veel oude luyden fiet ^ -
Dien naeulijcx van een menfch het wefen overfchiet,
Raefkallers, ftamelaers ? grys 5 kael en fondèr tanden >
In wien men fiet de luft tot langer leven branden.
Daer hebj'er een, die 't grys fo fwert maeckt als een git,
Daer hebj'een kaelkop, die weer in de locken fit -
Hier een, die fyn gebit geleent heeft van de fwynen:
Daer een, die (arme geck) gaet om een meyQe quyüén ,
En in fyn alvery en fotte minne-praet
Den groenften jongelingh al ver te boven gaet.
Want dat een oud man met een' jonghe deuy gaet trou-
wen 3 (houwe*
Die goed noch bruyd-fchat heeft, noch hy alleen fal

haddc gegunt eeuwigh te moghon'cven ,
i.Promcthcus wcrdgefeyteen menfchen beeld uyt klcy gemacckten··
dc hcc fclvc icv «u gegcvcn ic hcbbiu me: h«c vicxMC hy lupitef
omftoöIOii hid.

Maer voor eens anders luft, dat is nu fo gemeen
Dat het haeft fchande was indien fy 't niet en deen.
Maer, dat noch foeter is, verfchrompeld' oude wyven
Als een gedrooghde peer, en met fcherminckel-lyven
Als of 2.y van de dood weer waeren op geitaen,
Dien fal door myne^gunft de mond geduyrigh gaen
Hoe aengenaem is "t licht, wat is het foet te leven ?
Die fullen niet ontfien haer gelletje te geven
Aen een hups jongh gefel om doch te zijn gekuft
So koopen s'hem door loon tot 't geen hem niet en luft.
Staegh zyn zy befich met blancketten, waflèn, fmeeren,
Staegh by de fpiegel om haer wel te adjufieren 5
Geftaegh met het pinfet en nijper in de weer
Die 't opflagh van een baert van haeren monde keer.
Den boefem ftaet te pronck met opgeregen memmen ,
Die fy van onderen nae boven toe doen klemmen j
Al voos en flap en muf; en, om de koele mans
Den luft te wecken op, haer geven aen den dans
En met de jonge luy behendigh fich vemengen ,
Een glaesj e lepperen en op een kusj e brengen ,
En fenden Liedekens en minne-briefkens heen.
Dees dingen werden uyt gelacht by yder een
(Gelijck t is inder daedt) voor" alderfotft van allen:
Maer hier in hebben zy haer luft en wei-gevallen:
En wijl een ander lacht en fpot met haer bedrijf
So fteken fy in 't foet met het geheele lijf.
Die nu dces dingen voor belacchelijcken achten
Die wild' ick wel dat dit alleen maer overdachten
Of het niet beter is door fulcken fotterny
Een leven, dat vol vreugd en niet dan honich zy,
Te leyden tot men fterf als gaen een toutje koopen
En omfien nae een balck om fich daer aen te knoopen.
Dat voorts dit faecken zijn, die yemand lelijck ftaen,
Daer fchand en fmaed infteeckt , dat gaet mijn volck
niet aen,

Öf, ίο fy 't voelen, üiet ten naeuften overwegheli "'
En werpen 't in dei w ind; niaér valt haer by der ftraèt
Een fteen of pan pp 'thoofr dat keuren fy voor qüaêd
Voorts,fchandéjfèhaemt, verwijt,én hekelen en fcheldèft
Syn dinghen, dié by haer of niet of weynigh geldeü. ,
'T en doet geen'Vorder leed dan tiet gevoelt en weidt.- ' .
Het quaed en ife geen quaed wanneer het niet en frrieii:.,,
Wat quetft hét of van u de luyden loopén fnappen
indien ghy redéii hebt'om iH uw htód té klappen ^
Wat deert het u of u de vyze werëid laeckt / - ·' τ

Als ghy in uw gemoed u ifelvén vindt Verrnaeckt . . ,
Dit goed kaü Hietnaiid als de fotheyd ü verfchafièrtj ^ .
Die ilelt dit in uw rfiacht. Hier hoof ick rny beftrafeti;
'T is, roept de Filófoöf, éllendigh (niet in fchijrt
Maer waerlijck iii der daet) aeii lotheyd vaft te iijfi,;
En dat men doolt éli dwaell. Maei·, brenght uwiot dati

Is dat een merifch iyn: fo en is'er fchijn noch ifeëde .
Waerpm men u daerom ellendi^h nbémeri zal,
Dewyl fulcx is het deel del* menfchen, en ghy it . , „' ··
Alfo gebooren iiÏyt., Die is, 't g^ri hem noodWéridj|Ii
Syii'aert geeft,fyn géflacht,wat noemt men dfe |iferid'ig ?
Ten waer men wilde, dat dc menfch moft 2,ijÏÏ È)èMaeg&
Om dat hy op zyn hooft geen hoorénen 'en df a^Kt ;
Noch daer gewaepent is gelijck de ftércke ftióren a i '
Noch op viér beenên g^et gelijckale andré diéréó, ^
Noch m'et dé vogelen kan vliegen dóór dé locht. ^ '
Maer die den rnenfch daerom ellendigh noemen lïiochtr
Die mogt oock 't fcHoónfte paert welongeluckig-héétén
Om dat men hém ^een vlae noch.waefelën laet èqtéii j
Om dat hy. niét tér fchoól op "t cy feren en ^aéc -
Of fich't Italiacns böeckhoudén niet vérftaet.
Den ftier ellendigh, om,al is hy ilerck vari fpieren.' .
Syn leen herri niét en ftaen tot fwehkén noch tot iwiereh
Om in een worilel-perck voor meefter uyt te gaen.
Maer is'er dan de ftier daerom niet quaiijck aen ?

Kan fulcx het fchoone paerd niet angeluckigli maecken:
Wie kan des menichen deel dan voor ellendigh laecken.
So hy wat fots begaet, indien'h)^ dwaeJjt,en
Indien hy in fyn doen fich altëmct vergift: 5
Dewijl het dinghen z,yn die fynen aert aenkleven ?
Maer daer om fyn voor hern byibiiderlyck ; -

Kuiift, leeringh, wetenfchap (dus ipreken zy weerom):
Op daUiem fyn vernuft daer dopr të hulpe Icomm'
ïn't geen hem moogli|ck mogt aen de liatuyr ontbreken.
Quanfuys als of.er'fdiijri van waerh^eyd in mocht fl;eken
Dat de Natuyr, die ίο in alles heeft gewaëpkt^ : ' i. / ^ ■ ^ ,
,Tot in de muggen toe, den ilaepert.had gemaëckt ''''
'Alleenigh in den rnenichjfo dat het'^as.yan noden
Dat me;n hem quam te baet door leeringen der Gödeiip.
Die tot verderf en pöil van 't menfclWlijck geflacht,;. ^·
iVan ï.. Theuth, van andere quaë geeftèn fyn bedacht., ^ ^
®T volk Van den gulden eeuw, eenvoudig onbedreven,' '
Ley fpnder hulp van kunft' oheerijrighe haer leyen, ^ . j
En volgde de Natuyr,fo die haér wees eh dreef; ^
,Want waer toe Wis^èvan doen dat yëmand regels fcljr^f
Van de Grammatica doé onder al de ifteiifchen
Maer'.'éene fpraetk bh was, en nieriiand·· wit en wen-

Gingji verder, als daer door malkandren'te \ "rilaen ?, ,
Waer toe de Logica, dóe niemand iibch ley aen . . .l'y;
Om door fophilteréy een ander op té lichten, . ,

Waer toe welfprekentheyd en haerè'.lcdn'lï ge leert
Doé d'een van d' andere noch niét filKviefd be?:,ecrt ?r,f ·)
Waei· toe de wetêniciïaj) van keiifêh,» irechten, wetten,
Doe 'tvolk geen c|üabd en dee waer op men had te lèttei^.
Want uyt het quaed doen quam de ^'algh,hët rad,èn roe ?
Oock droegen fy ine:er eer de gro^te Godëii toe ' "

Als dat het raenfchen-breyn (dat lichtelijck kan miiTeö)'^;
Door goddeloos beftaen in de verborgentheen ■' ;
En tot in "t cabinet van de Natuyr fou treen 5 ·'
En r ucken 't 2.egel af van haer gefloote boecken - i ^'i'
En, 't geen fy berghen wou, neufwyzigh onderfoecitónj
'Twas ichandelijckby haer, te willenhoogher gaen - '
Als 'smenfchen lot bereyckt dat hem is toegeftaen.^! ^ 1 ·
Maer als de fuyverheyd dier eeuwe wierd gefchondèn-^'··
So fy η der kunften van quae engelen gevonden, '
Maer weynig', en die elck terilond niet aen en nam, ' >1
Τ ot dat'er meenigte van iiy t Chaldea quam }[πίι I.
Door-by-gelovigheyd van haere ilergeleerde. - li/oW
Dees maeckten groot getal, dat dagelijx. vermeerde
Door de lichtvaerdigheyd van 'tydlè Griecken^land> xü-i.
Pijn-bancken van de ziel en pleyeb v-an 't verliandji
So dat de kunil van recht te preken entéifchryven, ?irb4>
En by haer regelen en fettingen te biyveii) ïj.ii -^rt aoH
('T is de G rammatica) alleen maer is genóegh :
Om een fyn leven langh te houden in de ploegh -.jjuiinGI
En dienen voor een beul , om hem gheftaegh te 'plsce*
ghen ' 'T^ιΧνίΟ

En py nigen tot "aen het ey nde zy ne ï dagheifti'ί" · if 0
Hoq wel men onder die wel wetei^fehapppa ioadc^ï^·
Die nieer als andere geacht fyn en bemint .n-ji
Om dat fy aen \ gemeyn gevoelen naefetjeieiidea'^v^
Dat's, aen de fotterny.i In armoe, inseiöiidèii » T'f C ' i,·^ Ί"^
S it den Τ heologant, de preker heeft naeu bröod
De Naturift is koud als waer hy haliiftiött^ib γ-ί;- .rl óZ
De.Stèrre-kijcker werd befpottet en geicHQC)reii ■ κ
Den Reden-kavelaers komt qualijck yéraahd:hooren ί ^

Hoe grondeloofer hy in fy ne dingen gaet:
Hoe beeter hy fomtyds by groote Princen ftaet.
De naefte plaets daer aen is voor de wet-dodooren:
Hoe wel ick niet eh weet of fy niet en behooren
Tefittenibovenaenopd'alderiiOQghfteftoel, j

iWi^ werck, op dat ick felfs niet fegh wat ick gevoel.
Voor een recht efels werck de Filofofen keuren . , i
In haef vergaderingkhoe wel wy fien gebeuren
Dat dickmaels onder het bewind van dit gedieit
Het kleyn' en 't groote werd gevonnift en beftiert.
Men iietfe neemen toe in aenfien, eer,en weerde,
ïn rijckdom, land en zand, terwijl de Godfgeleerde
iWanneer hy al fy η kunft en wijsheyt,heeft befteedt,,
Sijn fchatten uytgeichudt, een kop met boonen eet
En ftaegh in oorlogh is met ongediert en luyfen,
Sijn kap en mantel kaeljfynkleedtjefonderpluyfen, , , χ
Gelijck die kuiifken dan fyn hooger in waerdy
Hoe nader dat fy;z,ijn verwant aen fotterny,
So fyn de mertfchen óock geluckiger te achten
Die haer van wetenfcbap en alle kuiiften wachten
Sn V-Olgen maer alleen lo de natuyr haer leydt, ;

Die nergens kreupel gaet, ten zy met onbelcheydt
De menfch wil· vterder gaen als fyn befteck kan haelen
£n ipringeö huyt^n't perck, het geen hem moft bepae-

Aen wat gemasfcert is. toont de Niituyr geen guiiit" · ' '
"'Tgroeyt beflr.dat niemand heeft gefchondenidooi d'd

Sofietghy dag^elijcxhoe onder d'andredieren. '' =
Dien kunft noch le^-ingen noch wetenfchappen ftiéren
Deesvaerciriaiderbef£,dielevennaede wet - <»
Die haer van de ijatuyr te vólgen is gefet.
Wat leeft, wat is'er lo geluckigh als de by en ?
Wat is fo wonderlijck in fyne bouweryen ? .-
Waer heeft Vitruvius óf ander Architect ^ ■ '

Siet het van top tot teyl, van buyten en vaii binnen: ..
Noch haepert het met haer aen 't vól getal van zinnea,
Wat wyz-é Filofoof heeft fo een Republijck ' u - 'i.
Befchreven of géraaeckt 3 die iiaere zy geiijck ? ^ j
Sie weer het paerd, dat met de menfchelijcker zinnen
So nae komt over een 5 dat uyt het veld tót binnen
Haer huyfen is veriiuyil, dat fta^h met haer v^keert 5
Van haer wert afgerecht, gepelïènt en gejjeert,
Deelt het niet dickmaels mee aen haer iuy ongelucken ?/
Siet men 't niet aitemet in 't loopen ilch verucken
Wanneer men rent om prijs, dewijl "'t mee fchaemt'en
In het verliefen ftelt ? of ftorten in het zand (fchand
Met man en waepenen, en met een ftuck sefchooten ,.
Of met een lood geveit, of met een pieck deurftooten ,
Doodt bly ven in den flagh, al waer het vinnigh diér . [;
Mee om de zeege vecht vol eerfucht 5 moed, en vier ?
Op dat ick niet en fpreeck van cappefons, van prangen ί
Van op de ftal te-ilaen aen kettinghen gevangen j
Van toom,van 'twreed gebit jvan 'tfcherpe Ipooren-rat,
Van fweepai, van Pykeurs, en voorders iwyge, wat
Daer vaft is aen dat fpel, waer in "t iich heeft begevep
Door wraeckluft aaigeliitft. Wat is daer by het leven
Van vlieg'en vogeltjes een wenfchelijcker ftuck,
Die, fo 't haer niet en wert belet door ongeluck ,
En liften, die de menfch gebruyd: om haer te krenckea j
Slechts volgen haeren aert en nergens om en dencken ?
Geraecken s'in een kooy, daermeii haer ipreecken leert
Op menfchelijcker wijz.', hoe lelijck is 't verkeert ?
Hoe verre fyn zy van haer eerften glans geweecken.
Van haer natuyrlijck fraey ? al wat vernift, beftreeken j
En vande kunir met verw en fmeeriel is geraeckt
Is niet fo bly, als 't geen eenyoudigh is gemaeckt
Van de vernuftige natuyr, Waerom ick boven
All' anderen den haen i. van Luciaen moet loven

I. Luciaen doet Mycillusfpïekcnracc ff ncn haen» dicliciaftydc
rychagorasgcwcefttczyn. - - -

Die, nae hy alle dingh geweeft was, vroii en man,
Knecht, Koningh, Filofoof, en nu een paerd, en dan
Een vifcb^een vorfcli,en oock een fponsjwil ick gelooven
Gheen dingh vond dat den menfch in jammer ginghte
boven.

Om dat al 't ander met fyn deeltjen is te vreen
En dat de menlch alleen daer buyten focht te treen.
Oock ftelt hy onder dees de flecht'en idioote ;

Ver boven d^e geleerde, en fetfe voor de groote , ' ·
So vond het Gryllus oock veel beter in het fchot
Te gnorren met het fwijn, als deelen aen het lot
Des wyz' UlyiTes en met hem alom te fweven
Door ib veel fwarigheen, die ruft noch vreugd en geven;
Van wien Homerus felfs oock niemendal verfcheelt,
(De vaeder, die ons al de beufels heeft geteelt
En die de vinder is der fabelen en kluchten)
tWanneer hy altemet fyn wyfe-man doe fuchten
En klaeghen over 't quaed, dat hem al om ontmoet,
En hem ellendigh noemt, het geen hy noyt en doet
Als hy van Paris of Achillis komt te fpeken fi
En v/aerom doch, als dat Uly fles, vol van treken.
En loos en al te vijs, noyt yet en dorft beftaen
V oor hy met Pallas fich daer over had beraen,
3Moyt volgde de Natuyr ? Dewijl dan fulcke menfchen
Syn ver van het geluck die ftaeg om wijsheyd wenfchen
lae daer en boven noch wel dobbel broeds en fot,
Die niet te vreden met haer toegevoegde lot '
Bevechten de Natwr door hulp van wetenfchappen
En trachten by de Goon ten hemel in te ftappen
En iittcn nevens haer aen een gemeenen dis:
So dunckt my oock dat die niet ongeluckigh is
Die naeft komt aen den aert der beèften en haer fotheyd >
En verder niet wil gaen als 't menfchelijcke lot leyt.
Komt laet ons fien hoe ick u dit fo klaer betoon
Dat het te taften zy. Seght my eens (by den Goon)
.,Wa,t menfchen fynder fo geluclcigh als de Gecken ?

'TM fchynen ongorymt'' 'tgeenlek u gae ontdecken, ·
Maer nochtans is liet waer. voor eeril en hebben !2iy ^
De vrees niet voor de dood, daer van fo fyn 2.y vry,
Dat geen Ideyn quaed en is i de beul van t quaed gewee-
ten ' (weeterij

Fleeft oock geen kans aen haer. die van geen quaed en'^
So kennen geen gefpenft, noch fpoockjnoch bytebaeuw,
Weer-wolf, noch buUeback, nochgeeiè, nochfchim,
nochfchaeuw, ^

Daer men de kindèrs meete bedwaert plagh te dry ven > '
Sy werden niet verfchrickt door alv' of witte wyven,
Noch door de vrees voor 't quaed dat haer hanght over'
'thooft;

De hoop verley t haer niet, die veeier ruft berooft · -
En groote fmerten geeft wanneer z.y komt te miflèn j ■ ^
Sy voelen 'tknellen niet van veel bekom merniiïèn - s ' :
Die 't leven met fich fleept; fy werden niet befchaémt;
En hebbê fchrick nog fchroó voor 'tgeé niet wel betaeme
Sy iien nae niemand om en kennen Hof noch heeren f
Men fiet s' óm niemants gunit fich buygen of verneereii
Sy kuypen om geen ftaet, noch draeveu vroegh en laet
Wanneer een ampt vervalt en te Vergeven ftaet j. v a''
De Nydt verteert haer niet noch eet haer ingewanden.;
Sy weeten van geen haetjnoch minjnoch minne-banden^
lae, maghmen op het woord der godgeleerde ftaen >··'" ·
Sy doen geen fonden als fy al yet quaeds begaen ï α t r
So fy d' onweetenheyd der beeften deun genaecken. . >
Hier wild' icjk wel dat gy een overflagh gingt maecken
O alderfotfte wyfe, en eens by u bedacht j; .

Hoe dat ghy werd geknaecht van forgen dagh en nacht j
Hoe ghy bekommert fyt in honderd duyüend dingen
Die u van alk kant benauwen en befpringen. V ,
^ Brenght eens op eenen hoop al ^t kruys en ^ongemack >
Dat uwe fchouders druckt met een onfegbaer pack ;:
Dat in u leven fteeckt, dan fult ghy, eerft bevroeden / /
Voor wat aj quaeds dat ick myn fotjes kan behoeden.

'Voeght hier noch by hoe fy alleen niet 't aller tyd
Verheught en vrolijck zijn en luftigh en verblijdt,
Staegh lacchen, huppelen, en fpeelen', danlenj zin-
ghen,

Maer dat oock andore door myne troetelinghen
Wie haer komt aen te fien,als waeren s'oock vergeckt,
,Tot lacehen, fpel, en jock ftrax werden opgeweckt,
'Als of den hemel h^er had daer toe recht gegeven
Om te vervrolijken 't fwaermoedigh menfehen leven.
•Waer uyt het dan gebeurt, dat, even als den een
Van d'ander menfch verfeheelt in 2,yn genegentheen,
Sy elck en altemael dees voor de haere kennen,
ï4aer goed doen, koefteren, en haer behulpfaem bennen
So haer yets overkomt, en alles laeten toe
iWat dat een geck bedrijft, wat hy haer fegh of doe.
En 't is foo ver van daer dat yemand oyt fou dencken
Den fulcken quaed te doen, befchaedigen of krencken,
Dat felis haer 't wild gediert gheen vyandfchap betoont
En den onnofelen verby gaet en verfchoont
Als waren fy voor haer van de Natuyr geveylight.
Want dees fyn waerehjck den Goden toegeheylight,
En my byfonderlijck, ib dat niet fönder reen
Dees' eer haer werd gedaen van all* en yder een.
lek fwijgh hoe feer 2y by de Princen zyn in waerde,
By groote Koningen en V orften van der aerde
So lief en aengenaem, dat men veel Heeren vindt
, Die fo op haer geilek, verlieft zyn, en verblindt,
Dat fy luy fonder haer geen maeltyd kunnen eeten.
Noch wandelen, nochgaen, nocherghensZynghefe^T
ten

En maecken van haer nar fomwylen meerder ftaet
Als van de Cancelaer en Heeren van den Raed,
Of groote Letter-luy met breed-gerande hoeden,
Die s'om der eere wil al mee te hóve voeden.
Waerom de gecken nu daer hooger lijn geacht
Daer van kan lichtelijck de reden fyn bedacht. ^

De wyfe fyn gewoon den Vorften vooi' te ctea^cn
De dingen die fömtyds Jiaer^niets te wei bfeliaegen ,
En fteunende quanmys op haere wetenfchap
Het teere Prineen oor te raecken met een fchrap
Van waerheyd, diefe doch niet al te gaeren hooren:
Daer dees^ in tegendeel niet brengen aen haer ooren
Als daer haer fiert na haecict , als't geen haer lacche»

En jock en fpel verweckt en heldert haer gemoed.
Noch hebben fy een deugd, de kleynfte niet van allen>
Dat fy eenvoudig zijn en fteeds waerajchtigh vaJle η.
Wat is fo loflijek nu als dat men waerheyd fpr^sckt ?
Maer fchoon die in de wijn en in de kinders fteeckt
So moetmen die nochtans aen my byfonder geven »
Gelijck Euripides my die heeft toe gefchreven.
Wie hoord' oyt van een dwaes die yemanden bedroogh ?
Wat dat hy voert in 't hert dat fiet men in iyn ooghj
Dat uyt hy met de mond en meldt het door zyn reden:
De wijs' in tegendeel is vol van dubbelheden.
Hy heeft een dubble tongh: een,die de waerheyd feyt, '
Een, die hy fpreken doet na het gelegen leyt.
"Tis defer-luyden werck het fwèrt tot wit te maecken » !
Te blaefen heet en koud al uyt de felve kaecken.
En heel wat anders te verbergen in het hert
Als 't geen met woorden van haer wel gefproken wert '
Noch dunckt my dat een Prins, hoe hoog hy is gerefen
Nochtans in fyn geluck moet ongeluckigh wefen
Om dat hy niemand heeft die hem de waerheyd feyt >
En flechts die hem belieft en flickeflooyt en vleyt
Moet houden voor fyn vriend, maer, feght ghy, Pritt-
cen-ooren

Die houden van geen waer, fy mogen dat niet hooren.
En daerom fynfe voor de wyie luy bevreeft,
Dat yemand komen mocht die uyt wat vryer Geeft
Haer meer de waerheyd fey als 't geen haer mocht beha-
Jis waerjdeConingen eo kvuweijaiet verdregea (gen

Dat men de waerheyd fegh, fy wert van haer gehaet: ^ ,
Maar fiet hoe dat het hier met mij ne fotten gaet,
Dat iy de waerheyd niet alleen van haer en hooren ,
En gaeren en met luft, maer dat iy oock haer ooren ,
Tot lafter-woorden toe hem gunnen met vermaeck:
So dat een woord, dat haer foii hitfen op tot wraeck
So 't van een wijie quam-j haer ftreelen kan en ilroocken
En kittelen nu 't van een ibthooft is geφroken j [>,

Maer dat is van de Goon deii fotten maer gegunt. - 1'
Daerom fo vindtmen oock gemeenlijck by de vrouwen |
Dat fy van gecken meer als van de wyfen houwenj
Die meer de malligheyd van zelfs fyn toegedaen
Als wel de mannen doen; daerom wat fy beftaen
Met fulcken flagh van volck licht weten goed te maec-
ken

i^I gaet het fomtyts grof) met ongebloofde kaecken
En geven het den naem van boertery en fpel,
Gelijck als dat geflacht vemuftigh is, ,en wel
Syn ftuck verftaet om fyn miftanden te bedecken.
Om dan te keeren weer tot het geluck der Gecken,
Wanneer fy hebben nu haer leven doorgebraght
In welluft en vermaeck, fo gaen iy, foet en facht,,
En fonder fchrick des doods en fonder die te voelen
Recht nae Elyfium en d" onderaerdfche poelen.
Om daer de zielen van die faligh zijn geruft
Te dienen tot vermaeck, tot vrolijcklieyd en luft.
Gaet nu vry heen, en wilt een overilagh gaen maecken.
En fiet of het geluck der wyzen kan genaecken
By 'tgeen myn volck geniet. Neemt eens een voorbeeld
wyfe,wie ghy wilt die 't hier by haelen kan. (van
♦ " ^ Stelt

Stelt u een menfch te voor', een,die om veel te weten ''
Syn Idndsheyd heeft beftèedt, ifyn groene jeugd verfleé-
ten, ' - ^

In waecken, forg en fweet en floven dagh en naeht,' χ
En in het volgende noyt yet en quam te fmaecken
Der dingen, die den menlch verquicken of vermaecken >
Staeghipaerfaem, arm, bedroeft, vanwefenbangh©»

Hem felven haetelijck, en eenen andren ftuyr '' ' · -
En dwers en in de weeghjbleyckjmagerjfwack van leden,
Vol gicht, graveel, en fteen, en meer gebrecklijckheden >
Leep-ooght, en oud, en grys, of hayr én locken quyt, '
En uyt des levens perck geloopen voor den tyd:
Hoewel wat ifTer doch aen fo een man bedreven
Wanneer hy fterft of niet, die noyt en wift van leven ?
Siet hier den wyfeman nae 'tleven afgebeelt.
Hier roept een tegen my dien defe praet verveelt.
Niet fo ellendigh als te wefen buyten finnen: "
En wat voor onderfcheyd is tuflchen die te vinriên ;; *
Die of uytfinnig iyn of puyr en keker-mal ?
Maer hoort hoe dat ick hem wel haeft doen fwygen 2,al. ]
Indien dat defe luy wel by haer finnen waeren · ^

So moften fy bevroen dat daer is onderfcheyd.
Τ e ftellen tuflchen dees' en die uytfinnigheyd,
Noch air uytfmnigheyd ellendigh is te heeten. '
Een werdt'er i. liefelijck genoemt by den Poeeten ?
En die men in ver lietd'en in de Dichters fpeurt
Wert die by x. Plato niet (die ^wyfe man) gdkeurt
Voor een der goederen van 'tmenfchelijcke leven
Die voor de grootfté van de Goon haer fyn gegeven ?

Was al 'tuytiinnigh qijaetJjSybil had noyt gefeyt
i!neas 3. arrebeyd te fyn uy tliimigheyd.
Daer is dan tweederley uytfinnigheyd te ftéllen;
Eenjdie met 4-. Τ ififoon komt onder uytter hellen
Wanneer fy tot de krygh de Koningen bitft: op,
Ofbrenghtdenmenfchenyet watgrouwlijx in den kop
Bloedfchande, vadermoord, Kerckrooven, landbeftelen,
Verwoeftinp;hj biimen-twift, ftaets-fchendingh j moord-
krackelen,

Of als fy y emanden in 'twroegende gemoed
De knoopen van haer fweep geduyrigh voelen doet.
Een ander is'er nochj die van my komtj maer defen
In alles ongelijck; die, noyt genoegh geprefen,
Elck een te wenfchen ftaet, waer door des menfchen hert
Door een foet mifveriland van forgh ontladen wert
En boven dien met vreugd en welluft overgooten.
De wyfe waren bly wanner fy die genoOten.
Dees wenfchte TuUius in 't fchryven aen fyn vriend
Om in fyn fwaerigheyd van haer te fyn gedient
Op dat hy alles n?ocht door haere hulp vergeten.
Ditwasie, diedena.manvan Argoshadbefeten ,
Die ίο uytfuinigh was dat hy ter fchouplaets fat
Den gatifchen dagh alleen 5 daer hy fyn vreughden had
Met lacclien, hand-geklap, met vrolijcke gebaeren,
Of daer C omedien te fien en hooren waeren 1
Daer niet te doen en was, noch kat noch hond ontrent:
Die voorts in alles dee gelijck hy was gewent:
;Was minfaem met fyn wyf, vermaecklijck met fyn
vrienden,

j. Cfiiro fchrijvendcacn Atcicuse^wi mentis errorcm qua tffntorum me·*
hrum fenfu vacaret.

Kon door dé vinger fien Waïineei· het qtmm te pas.
Ontfette fich niet eens om 'tbreedaéft van een glas. j i
Maer als hjr naedërhand door hulpé i^ner maegen '> i
Van def uytfinnigheyd en doolingü Was ontÜagen ' '
Riep} vrienden, qualijck waèft ghy altemael bedfflelrt:Α
Voorwaerghy-hebt my niétbêwadft, Enaer omgebi^kü.
Ghy heb al het vermaeck mijns levens weggenoèmen j
'Twas waetheydt, 't was hêt iïiet 't waS efuft j het waréa

Ghyhebc my tógewëldvaiiMtó i5ïetigdb«r(^
Doe ghy ίή)^ loofcft 'deêd door- dranckeü uyt hét hoöfi:
De foete doölingen die my verfioeght deetileveti. >
Dus iprack hy, en met rèin Was iiaöf de fehüld' tp gëv^ ^
Sy waren felfs verdoolt, en betêf was -t gewêéft ' · ^ '„·,
Dat men haer 't hooft gefet had op eéiti andre lééft ■'
En herfênen ont laft van die dus tegéïi réden ' '-' -
Verftonden, dat mén móft iq foèEe itytfitmighêdé» -
En foogeluckige met drancken drijven heen. ;

Hoewel ick dit vOorwaier n©Gh niet en heb beleen ■'
Dat alle dwaelingen, of hoëniéii die magh ftóéöfëa-i |
Sy η voor ónfirihigheydivafl ftöndeh aen te döéiïiéiii' '
Want yeimnd die eeiï muyl ftgh Voor een efèl aéii, '
Door dien hém fyii gefight ten deelen is véïgaen y ' ' '
Of die een fleehtgëdicht als óeMjgh heièè gëpréfèö ^ ι-J
Die magh daerom niet voor uytfiïtógh 2,ijn Vërwefèii ί ^
Maer een, die niet alleen in fyiïe/iït&ëiï ftelt,
Maer in fyö Oordeel ooek én gröf én ftadigh dwaeli: Λά i ί
Die houdèmènjaaébyd' uythnhigheyd té komen. ^ 1)
Voor fulck een foiide fö een niógëli iiiijn genöbiüea'
Die als hy in het véld een ëfel {^reeuwen hoort Γ
Sulcx keurdê voor een foet eïiBeiijcfc aceoórt,
Of die 5 een Kalis-kind, al hééft hy niet om t'eetëii>
Van groote dingen iprëeckt als óf hy Was gêfëtèn. · '
Ver boveiïKoninghen, en, fchoon hy niet en heeft,

Maer def" uytfinnigheyd, dit flagh van fotternye, , Γ
Indien het tot vermaeck en vrolηckheyd^gedye ?

(Gelijck dat veel gefchiedt ) geeft geen gemeene vreugd '
So voor die'r-vafl: aen is en fich daer in verheugt,
Als diefe mercken, maer niet aen dat fchip en reeden.
(Want dit flagh fpreydtiich ver en kaniich wijdverbree-

D'een lacht den andren uyt-,,die geeft' haer,gi"Oote vreugd
En is een faeck, die haer van wederzij φ yerheught.
Men fiet d'uytfinnighfte de mindere befpptten:
Maer ib veel meer gelux heeft y emand defer fotten ;
Hoe veel hy dwaefer is, nae dat mijn oordeel leyt,
So.hy fich iêlven houdt by die uytfinnigheyd ' ■ , i
Die my byfonder is en-fo veel in getal is ; i, .,,:. ,
Dat ick niet feggen kan offer wel een van aiis : - τ
In'tmerifchelijck geilacht I. die wijs is't aÜer iloiad
So dat meii noyt by hem. uytfinnigheyd en yond.
Hoe wel fy maer alleen hier in van eeri-yerfchillen ^
Die eenkawoerde enidaer van feggen wiHen
Dat het een loffiou is, die >yerden ftra^i g^keurt
Dat fy uy tfinnigh zij η, om dat fulcx felden beurt:
Maer die fyn wijf, die hy gömeyn heeft niet yprfcheyde,
Voor kuyix:h en eerlijck houdt, en by de Goden feyde .
En by den Hemel fwoer dat zy te boven gae ,i i
Ulyflis I. echt genootofeen x. LucretiaY-r.·- - > {ï

In trouw en reynighéyd, en-fchept daer in beh^egen
Geluckingh dwaelende, fchoon of fy anders iaegeu λ
Diewertvanandrevoor/uytfmnighnietgekeurt, .1
Om dat fy fien dat dit (ien maimen veel gebeurt. . i '
Tot dees behooren zy %^ie boven alle 4ecken : j
In 'tjaegen van het wild fiOi wondérlijck vermaecken,
Die opji^er vrolijckft zijn wanneer den hooren gaet, >
De bloedhond luydt en dryft en brack en 'tjolcker flaet.

t.JtjiLatyaichfpTeeckwoordreytKmocmifiiius
"Hii.Tenelope cu Lucrctia twie beroemde vreuwea van wegen haw

Die noyt in zangh of fpel fo veel genuchteypnden» j. ,i r f
Als s' in de Trompen doen en huylen, haerder.hpnd^n;
lek meyne dat fy^oock den dreck die des' ontgaet i «ri -1
Veel liever riecken als uytheemfche muskeljaet,^,, χ'^
'Als de perfuymen, die de Spanjerden bereycn. ,; 'jx;; jjct.
Wat is 't daer by een vreugd 'tgevange wild 't ontweye^
De minfte van het volck magh off' en fchapen Üaeii(]; -ï
Maer die niet eel en is die tafte 't wild niet αςη.. ;;,i-o^A..
Die dan met blóoten,Koofd' en niet 4e knien
Met zijn harts-yanger tyt aen 't opq^en en hpuwejiL j-ti
(Want 't is niet even eens waer men dit mee beflsie;^
En nae 't gebruyck en kunft hier in'forghvuldightg^r )
'T omftaende volck ftaet als verwondert en verilaèg^n;;[
Terwijl men befigh is, en, fchoon ly 't meermaek;?iaf

Sien het ftilfwygend aen als,was t een.heyligh dinghH
So der nu yemand isfo grooten gupit^lingh ; j' ιιά
Van het geluckj^dat Jiy heeft van het wUd gegetejii/}/ mO
Die houdt fich, nu hy mee heeft iri het beeft geb^eteii^ y
Van adel oock te zijn; en fchoon dat;door de jagjin; r^^jv
En't

eeten v^n het wild niet we^ te '\yeegh geSraght
Als dat fy Hchtelijck wat wildigheden leeren .,, , nO
Die in de wildernisftaegh met het wÜd yerkeeren » pj^
"So meynt de jaeger nóch, die daer fyn luft inhe^ft,>}'); q/.
Dat hy gelijdt een Prins in alle weel<ié, leeft,

By defe^fte.ljick dip door grooten,yver blaekeii 3ν,(ΐ
Van ftaegh te^ timmeren, van breeckeri'en
Die heden 'tyierkant prijft en moi'gên.weer
En overmorgen licht weer 't vierkant Beter, vorid 5 ' jj
Die noyt te rugh en fiet noch rnaet en w^ te hou^ilrtO
Tot hy in"t lèft bprooyt enachterr^uytge&ouweWii Cl
Noch huys heeft daer hy woon'., Jnp^ch brood h^fï.^

iiii met meer raed om, t e^n al? pniib^ Wi^ Wf^kn uCI
Hier voor h^fthy yermaeck j^i^ tj^
iylet defedwcki roy iicaieQ n'M.

Die trachten dagh en nacht om een veranderingh
Door een verborge kunft te géven aen een dingh ?
En doen daer uyt ontftaen een nieuw en vyfde weexeii
ΓΤ fou qumt-ej^ency fyn j fo nöemdeii fy t voor defen.)
Dit jaegen fy geftaegh te Land te'water naè.
l)e ioete hoop, fchoon dat het hen wat tegen gae,
Houdt haer eeduyrigh op, fo dat fy iloyt ilabacken
Noch arbeyd en ontfienjnoch moeyt' of Oligemackenj
J^ioch koften dié fy dOen, en door fpitzivindighey d
En wonderlijck vernuftj als h werck in d'aflchen leyt, ·
Wat nieus bedenckeii ο th haér felfè \^eer te bedriegen"^
(^T fal Jücken ftu of dan, dé kunil en kan niet liegen) ,

En kop en kroes gefcheurt gefprongen en gebroOken
En alles is verteert met biaefen en met ftoocken.
En "t goud en iilvér vóbi'trifo dat ih'^t èynde niet
Om weer een ovéhtjeh te maecken overfchiet.
Sy laeten nochtanè ftiet genuchelijck te droomen
(Om datter naederharit^een béter tyd kan koomen)
En, fcköon't haér isf miflückt j een ander aen te riaen
Om dat geluck éeïis ifteé te Willen öndérilaen.
En als fy buyteii hoop vail beteringh geraecken
So iflèr hoeh eeri troöil waer in fy haer vermaecken:
Dat, die wat gróóts beftondj ten vollen heeft voldaen
Dat hy fyti goedé witgetoónt heeft in't beftaêi,
Eii vóöiti bétyg;en zy de kortheyd van hef leven.
Dat haiï niet tyds génOegh in defen is gegeven
(Nu 't ai vérhóeteK is en 't fpit in d^as géwéndt)
Onl fö'een grOOte faeck te brengen tot het eüd.

De tityfchers weet ick niet of ick die heb te ftellen
By-myögefélfchap, eh daer ónder haer te tellen:
Nochtans is het een fot en heel belachlij ck dingh

O^Aegeïii dat, fo haeftiy inaer de iletenen hooren
ζιι 'tiittóléa ttaeiiwliji geraéckt is aenhaer ooren.

Het hert haer fpringht en klopt. Dees% als fy metter tyd
Door hoop van winft gelockt fyn geld en alles quyt
En 't fchip aen ftucken door de klippen defer fteenen ,
Die m ooghen haer verlies verkroppen of beweenen ,
Maer fullen niemand min bedriegen als de geen
Die haer bedurven heeft door 't vallen van de fheen. .
Wat dunckt u van die hier fich helpen met de brillen
Om dat fy nu halfblind 't ipel noch niet laeten willen ?
Van die de handen door 't rechtvaerdigh flerecijn
Krom, fwack, en onbequaem thans tot het werpen zyrA >
En yemand huyren, die dat doe in haere itede }
Het is een luftigh fpel, maer dickwils brengt het medq '
Dat het tot raeierny cn dulligheyd gedy :
Maer, als het fo ver gaet, dan is het buytcn my
En 't werck der Furiën, der helfcher Rafernyen.

lek kenfe voor de mijn die dapper fich verblyei^
Alfmen mirakelen en leugenen verhaelt
So grov"* en groote, dat het nergens aen en paelt;
Die noyt en fyn verfaedt van hooren noch vertellen
Van fpoock en nachtgeficht' en geeften uytter hellen y <
Van haer mirakelen en duyfend diergelijck i i

Die, hoe de iaeckc meer van fchijn der waerheyd wijck*aj
Hoe liever datfe die aennemen en geloven , .
En haer meer kittelen ; want defe dingen, boven
Dat zy bequaem zyn tot het korten van den tyd , t
Die fomtyds moeylijck valt,fo geven s"* oockprofijtj
Waer toe zy zijn verziert van predikers en paepen. '
En priefters, die hier uyt geen kleyne winft en raepea

Aen deie paelen fy, die fottelijck, m.aer foet
liaer felven maecken wijs, dat fo fy maer haer hoed ,
Voor ^t groot Chriftofïèls beeld, gefchildert of gehour·
wen,

Des mcrgens lichten af, haer moghen vaft vertrouwen
Dat fy dien dagh te fcheep voor fchip-breuck zyn ίίβ-
hoedt i

Behouwen uyt de krijgh weerom te huys fal keeren:
Dat die den heyligcn Erafmus gact vereeren
Op fekre daghen met een feker tax en tal
Van kaerijes en gebeen, eer langh heel rijck lyn zal.
Daer is een anderen i. Hippolytus gekoomen,
En z. loris is in plaets van Hercles aengenoomen,
iWiens paerd met toom en tuygh en knop en dop ghe-

Sy ftellen in de Kerck en by nae bidden aen,
En fomtijds met wat frays befchencken en vereeren
Om in fyn gunft te ilacn. 't is Konincklijck te fweercn
By fynen kopren helm. Maer wat fegh ick van die
lek haer met dichtfelen van Aflact vleyenzie
En ftreelen met verfiert vergeven van de fondeiï,
En weeten 't vagevyer by jaeren, maenden, ftonden
So naeu te meeten af, fo net en op zijn pas,
Oclijck de ftierman meet het etmael met fyn glas :
Of die op toverfchs carakters en gebeden,
^Die een godvruchtige bedrieger quam te fmedcn

Of om fyn eygen luft of liever om
Haer felfs verlaetende, fich vaftlijc
Rijckdommen, ampten, ftaet, gl·
leven.

Een groenen ouderdom, een ftoel ten hemel, neven
Den hoogften die daer is : die fy nochtans niet vroegh
En foecken te bekleen, maer achten 't vroegh genoegh
'Als tegen haeren danck de lullen haer veriaeten ?
Hier meynt nu yemand van de koopluy en foldaeten
Of Richters, dat hy met een penningh of een duy t,
Die hy ter kercke geeft van fynen grooten buyt,
Den ganfchen ilinck-poel λ an fyn goddeloofe leven
^Geheel gefuyvert heeft exi ^t quaed, by hem bedreven ,

1, St. Hippolitiis, ghcJijck by de Giieckcn een Hippolitus vasj
. dC foon van Thefeus,

Sc loris, die tegen den draeck vocht, gelijck Hcicule»
«JfnwiiCter'ilHtiijU in het meyirv«n Let α».

Volkoomen afgekocht, als was het by verdragh:
Dat hem fyη oude fch uld alleen niet deeren magh
Van fo veel valfch bedrijf, onkaysheyd, vuylighedeni
Bedriegen,dronckenfchap,doodflagen,valfcheeéden,
Troiiloosheyt en verraecl en alle fieltery 5
Maer dat hem op een nieuw ilaet alle boosheyd vry.
Maer wat is fotter, jae wat is, om wel te feggen,
Geluckiger, als fich den hemel toe te leggen
Indien men dageliix die feven vaerfen lees'
Der Pfalmen,aie de droes aen i. Sinte Barent wees j
Een Duyvel, fonder ergh, en kunftelijck bedroogen ? , j
En defe dinghen, die fo fot zyn als fy moghen
Dat ick my felver fchaera, die werden niet alleen ;
G eprefen en geacht by 't fimpel' algemeen
Maer by de mannen felfs die andre moeten leereö.
Hier toe b ehoort het oock dat alle landen eerén
Elck een byfondren Sant, die fy haer eyg'nen toé
En willen dat men die byibndre dienften doe j
Op dat den eene doch de tant-pijn koom geöefen^ ^ ··
Den ander in haer nood de vroutjes by wil wefen, -
Of het geftoole goed doe koomen voor den dagh,
OiF alimen ichipbreuck lijd behulpigh wefen magh > ' ■
Offorge voor het vee. oockfynjder onder allen: " ,
Die van vermogen fyn in veelerley gevallen:
So doet de moeder G ods, dien 't volckjen is gewoori "'
By nae noch meerder toe te fchrijveia als haer zoon. -

T, DeDiiyvc', fo men fcyt en fchiijft > ontmoetende St. PcrnarJ
beroemde fu;h te weeten fcvcn verskens der pfalmen , dewclcke
fodanigh waciCn dat diefe dagelijx opfey vooiieker ia den hémel
foudc koomen ; St. Bcrnard vraegde om die te ■wecteii. snaer als
tem dc duyveiftilcx weygerde , feyde hy, ghy fyt mis, wautick
faldajjclijxallc pfalmCii lefen , waer in uwe feven vaerfen noedfa-
kelijck begrepen fyu. Het welckede duyvel hoorende, cnvrce-
fcndc dat hy tot fodanighen goeden ende noch berer werck met
fyn (eggen gorfaeck hsdfecgcvfa heeft dic Iïctc/ acn Beravd gee-

En wat begeeren doch de menfchen van de Santen
Als 't geen rot fotheyd ftreckt ? fiet eens aen alle kanten
In veele tempelen, wat daer acn muyr en wand
Al tuygh gehangen is voor d'een of d'ander Sant
Ter goeder heugenis van "t geen fy van haer kregen.
Maer vondj'er oyt wel yet dat van der fotten weghen
Daer op ge langhen was, waer uy t men kon verltaen
Dat yemand door haer hulp de fotheyd was ontgaen,
Of dat hy nu een hayr is wyfer als te vooren ?
Dees fwom aen land, die fchip en alles had verlooren:
Een iiTer deurgeraeckt die doodlijck was gewondt:
Die opgegeven was wierd wederom ^efondt:
Een ander in de flagh is het gevaer ontiloopen,
Niet min geluckigh,als hy "t vroomlijck had ontloopen :
Een die gehangen wierd is noch de dood ontgaen
Door een der Heyligen, den dieven toegedaen,
Die't toutje knappen dee om door den breuck der baften
Van onrechtvaerdigh goed noch fommighe t' ontlaften:
En raeckte los en liep uyt de gevangenis:
Daer vindt mer een ^ie van de koorts genefen is
in fpijt van den Dodoor: dees had fenijn gefoopen
En 't is hem fonder fchae weer achter uy tgeloopen
Dat hem gefontheyd gaf en fuy verden het lijf,
Maer tot geen groote vreughd verftreckte by fyn wijf,
Die aen het rottekruyd vier duyten fagh verlooren:
Dees, in het flijck geraeckt, ontquam het fonder fmoo-
ren:

Gefond en onbefchaed: dees in eens anders huys
Gelegen by het wijf en van dc man beloopcn,
Is uyt de klem geraeckt en liftelijck ontiloopen :
Maer niemand vindmen daer, die't fich bedanckt, dat hy
Tot wijsheyd is gebraght van fyne fotterny. -
So foet is "t fot te fyn! fo dat mer van de menfchen
Niets opgehiuigea vijid daer fy om wijsheyd wenichen.

Maer wat begeef ick my in defe ruyme zee ?
So 'k honderd monden h^d? en fo veel tongen mee ,
Al was myn ilem van ftael, noch fou fy my ontvalleo „ ι
Eer ick u al het flagh van ibtterny en mallen
Te recht verhaelen kon: fo vol is het alom w '

Van fulcken bygeloof in 't heele Chriftendom
En van uytfinnigheyd, dat nochtans van de paepen
Om dat fy haer gewin en voordeel daer uyt raqpen
Niet fwaeiüjck werdt geleen, gevoet en aengequeeckt.
Maer foeenwijs man hier fynhaetlijck hooft opfteegkt
En u de waerheyd feyd ; Die wel en heyligh leven
, jDie fullen niet vergaen: hebt ghy ter kerck gegeven
„Uw penningh, en daer by een waer berouw gedaen
55 Van uw begange quaed, en fucht en tucht en traen
,,Εη waecken en gebeen en vaften, en uw leven
5jGeheel verandert hebt, fo fal uw oiFer geven
jjVerfoeningh voor uw fchuld: dees Sant fal zyn uw
vriend

„So ghy fyn leven volght dien ghy ter kercke dient;
Indien dees wyfeman, van wien ick iprack te vooreii;
U dit en diergelijck quam lellen aen uw ooren^
Van wat een groot geluck faeght ghy u haeil berooft ?
De vreugd, daer ghy in leeft, hoe fchielijck uytgedooft ?
Van dit gefelfchap zyn, die noch terwijl fy leven

Van afkomft en geflacht, en blaefen borft en krop
Met maer een ydle wind van haeren adel op,
Èn van den flechtften boer in ^t minfte niet verfchii?
len·

Die haeren oorfprongh van Eneas liaelen willen
Of Agamem non af, of van de wijs' Ulis,
En rekenen hoe nae dat haer Araarus is.
Dees draghen hooge moed op hout' en fteene beelden
Vah overgroote-vaers'en mannen die haer teelden,
jEn felver fyn fy niet meer waerdigh in der daed
Als 't hout en marmer doet dat in haer voorhuys ftaet.
Nochtans fo maeckt de min die fy haer felven draegen
Dat s' in haer eygen oogh fich wonder wel behaegen.
So en ontbrceckt het haer aen geene fotten oock
Die haer verwonderen in defen ydlen roock,
En fulcke beeilen in 't getal der Goden ftellen.
Maer wat mach ick hier van een flagh of twee vertellen
Van fotten, daer den hoop noch eynd heeft noch begin ?
Die al geluckigh zyn door hulp van Eyge-min j
Daer een, dielelijck is, fich wijs maeckt dat hy fchoon
isi

Die van haer knqchtcn kragt als van haer eyge ipreken
Dat is een foeten aert van een' uytfmnigheyd.
En waer toe dient'er vande leeraers veel geleyt

t. Een beroemt wis kunltenaer ten tijde Ptolomeus den eerfte.
1. Een groot mecftervJiu üngen Cii fjpelen, by Heïiitiws gcuocmt
i» jyu Schimpdichten,

Der vrye konften 5 die haer fclven fo bezinnen
Dat fy haer erfgoed min als haer verftand beminnen.
Hier onder iiTer veel, die, hoe fy 't min vcrftaen ,
Hoe fy hovaerdigher en breder weyen gaen
En hoe fy meerder roem op haer geleertheyd draegen.'
En defe vinden oock haer volck die fy behaegen.
Hoe dat yet ilechter is hoe 't meer verwondert wort;
'Tgevalt den luyden beil daer 't aldaer meefi: aen fchort j
Ora dat den grootilen hoop tot fotheyd is genegen.
Dewijl het dan alfo is met de faeck gelegen
Dat d'onervaerenfte met meer vernoegen leeft
En die het minite weet den meeften aenhangh heeft
En boven andre werd verwondert en geprefen:
Wie wenfchte dat met recht om recht geleert te wefen >
Om waere wetenfchap waer door het hem fou gae»
Dat zyn geleertheyd hem fou koftelijcker ftaen
En hy min aengenaem by andere fou wefen
En bloder by ficli felf, én nergens fo geprefen?
Nu fie ick noch, hoe de Natuyr hier niet alleen
Een eygen liefde gaf den menfchen in 'c gemeen ,
Maer aende volckeren en fchier aen allen fteden
Noch een byfondere: waer inltk vind de reden
"Waerom den Engelfman fich toeleyt eygentlijck
De fchoonheyd, goed onthael ter tafel, en mufijck·:
De fchot icherpfmnigheyd in duyftre ichool-difpuyteft '
En roem op aclel, en van Koningen te fpruyten:
De FraniTen maetigen haer de beleeftheyd aen:
Die van Parijs, dat fy byfonder fich verftaen
Op de Theology : d Italiaenen roemen
Op goede lettren en welfprekentheyd, en doemcii
AU' andre voor i. bavbaer' en houden fich alleyn
Daer van bevrijd te zyn, waer onder de Romeya

' Dcgrie«Ken plagen alle volckeren behalvcn haerfclvenBar^
baren cc noemen, dcltalianen naemaeU mede tot gelcmheyd g-
koomen werende,hebben oock alle andcifi fo ghcnocint bchaivcu
dg Grieckcii.

De Turck, èn heel de poel van de Mahomettiften,
Schrijft fich den lof loe van godidienftig 5 en den Kriitcö
Belacht en maeckt hy iiyt van bygelovigheyd :
ï)e lode, die hier iyn JVfeffias vaft verbeydt,
Hout fich met hand en tand noch aen liaerMoyfes wetten
De Spanj aert lij d niet dat men yemanden fal fetten
In krij fch-kunfl: boven hem, en eygent fich den lof
Van wapenen : de Duytfch, van lichaera lang en grof.
Roemt qp fyn groote en meynt alleenich recht te wee-
ten

"Wat van de kunften zy die zy de fwerte heeten.
En om niet verder in t byfonder hier te gaen
Ghy hebt uyt mijn verhael nu klaer genoegh verftaen
Wat vreugde d' Eygemin aen yder weet te geven.
Met wien de Vleyery ftaet haeft gelijck en even.
Die haere füfter is. Want wat is Eygen-min
Als dat fich yemand ftreelt en liefkooft nae zyn zin ?
Indien men 't felfden aen een ander koirtt te plegen
So heet men 't vleyery. maer, roept hier yemand tegen
Dat dees' oneerlijck is, die wecte dat dat maer
Voor fulcke luyden is, die in de woorden haer
(Dat by verftandighe verftaen wert noch geleden)
Veel meer als in de faeck ontfetten fonder reden,
En meynen dat geen trouw met vleyen kan beilaen :
Maer heeften leeren ons dat dees wel faemen gaen.
Wat jfïèr vleyender van allen als de hojideii ?
Maer by wien werdt'r oock meer trouwigheyd gevon-
den ?

Wat komt by 't ftreelen van 't Eeckhoorentjete pas ?
Niaer wie fa^h yet dat oyt meer vriend der menfchen
was?

Bequaemer waeren om met menfchen te verkeereri.
lek lyde datter is een aert van vleyery
Die quaed en fchadelijck iomtyds den menichenzy,
Waerdoordatyemandwerdverleyt, verraenj bedroo-
ghen

En door öntrouwigheyd ten ondergangb getoogen;
Maer mijne vleyerey, die nergens anders uyt
Als uyt een oprecht hert en fachte finnen fpruyt,
Komt naeder aen de deugd als die onrecklijckheden
- Waer door noch mifverftand noch fwackheyd werd ge-
leden.

Dees heft de herten op van die verflaegen iijn,
Geeft aen den droeven trooft, verfacht en ftilt de pijn.
Weckt d' ongevoelige, geeft krachten aen den fwacken 3
Sy queeckt de krancken op, doet moed en gramfchap
facken,

Stilt d' ongeftuy mige, de wilde m aeckt iy tam ?
De harde reckelijck, de wrede tot een lam,
Maeckt liefd' en houdfe ftaenjfy lockt de jeugd tot leeren
Geeft aen den ouden vreugd, en onderwijft de Heeren
En tucht de Koningen, en feyt haer, onder fchijn
Van lof,wat haer betaemt en wat haer plichten zijn.
Geeft haer vermaeningen, die fonder fich te ftooren
De Princen felden van een ernftigh raedfman hooren.
In 't kort, fy maeckt dat elck hem felven meer behaegh
En aengenaemer iy en meerder liefde draegh ,
Dat voor het grootft geluck des levens is te houwen.
Wat valt'er oock fo foet als wederzyds te klouwen ?
Wat fo gedienftigh, als dat men malkander pryft ,
En die wat eers geniet dat die weer eer bewyft r
Op dat ick onderwijl niet fegge, dat het vleyen
Een deel is van de kunft die yemand weet te leyen
Daer hy hem gaere had door welbeipraeckte mond.
En van de wetenfchap die fiecken maeckt gcfond ?

Dat men het niet en werd, ib ick u toonen lal:
Want die fyn al te fot en ^tfchort haer maer aen bellen ^
Die in de faecken ftlfs 't geluck der menichen ftellen; |
Dat hangt maer aen 'tgevoel' en meyningh van cen.man, |
Want de vericheydenheyd en duyfterniiïèn van y

Dat haer de menfchen aen 't blancketfel meer vergaepen
Als aen de waerhey d felf, en, fo der yemand is
Die daer van blyck begeert, of een gelijckenis,
Die gae maer nae de Kerck daer Predicanten fpreken.
So daer vet erniligs werd verhandelt in het preken
'Tvolck fit en knickebolt en walght en gaept en
geeuwt:

Maer fo der yemand is die dapper ftaet en fchreeuwt,
(Gelijck het veel gebeurt) van ilechte beufelingcn,
Van oude-wijven-praet, van fpottelijcke dingen,
Elck fteeckt fyn ooren op en niemand heefter vaeck,
En yder luyftert toe met aendaght en vermaeck.
Oock fo daer is een Sant, wiens leven en Legenden
Aen de verdichtfelen der Dichters dicht belenden.
Een fabelachtig Sant (gelijck ais loris is,
Chriftojffèl, Barbeltje) met wat eerbiedenis
Werdt hy geviert, gedient, oock boven groote Santen,
So dat aenpeter noch aeniPauwclsjGods-gcfanten,

Koch'oockaenChriftus felf fo grooten eer gefchiedt ?
Maer defe dingen zijn van defe plaetië niet.
Hoe veel te lichter nu werdt dat geluck verkregen
Dat in de meyningen der menfchen is gelegen ?
Want aen de faecten felfs, fchoon 't van de lichfte zijn,"
Gcraecktmen dickwijls niet als nae een lange pijn.
Maerwaen enmeyninghwerdt heellichtelijckghenoo-
men:

Daer is gemackclijck en goe-koop aeft te koomen j
Waer in oock veeltyds meer gelux en voordeel fteeckt
Als jt in der waerheyt doet,dar men fyn hooft om breedt
Smaeckt y emand Abberdaen , kan Stockvifch hem be-,
haegen

Waer van een ander felfs de lucht niet kan verdraegen y
Wat heeft hy min gelux als die men bifques geeft
En Fricafleen, fo hy daer in geen fmaeck en heeft ?
Hebt ghy een lelijck wijf, en fchynt fy in uw ooghen
So fchoon dat fy het fou by Venu^ haelen moogen y
Is't niet fo veel voor u als of fy in der daed ?
So fchoon was als ghy denckt en zy aen u gelaet ?
Hebt ghy een fchildery die ilecht is heen geftreken
En meynt ghy dat fy magh in kunft zijn vergelekcri
By 't geen van Zeuxis quam of van Apelles hand)
Of van de mecfters, de vermaerfte van het land
In kunft van fchilderen en aerdige pinfeelen:
Kunt ghy u felfs daer in verwonderen en ftreelen r
Gyzijtgeluckiger als die een hoope geld /

Aen koftelijcke kunft en berden heeft getelt.
lek heb een man gekent, die aen fyn nieu-gehoudc
Gaf valfche parelen nae dat hy met haer troude
Voor haere morgen-^gift, aaer fy fo bly mee waa
Of't oofterfch waer geweeft dat niet en was als glas,
En maeckt' haer wijs, gelijck hy boertigh was en aerdigy
Dat het al fuyver was en veel ducaten waerdigh.
lek bid Ujfeght my eens, wat ley de bruyd daer ae^ï
)iVar dat het was of niet ? fy kon hier mee verfaen

Haer ooghen en haer hert fo wel of't fyne waeren
Terwijl de man fyn geld en koften quam te φaeren
En voordeel en vermaeck by dele dooling had,
En 't wijf tot fynen dienft fo wel als of s' een fchat
Een groote koftlijckheyd had van haer man ontfanghen.
So dat het onderfcheyd is van geen groot verlanghen
Het geen te vinden is in waerheyd of in fchijn :
Of, ifler onderfcheyi fouw 't left' het befte fijn
En de gelegentheyd der fotten boven dryven.
Eerft om dat het geluck, datfy haer ièlfs toefchrijven,
Niet koftelijck en valt i daer nae, om dat een zot
Met veelen heeft gemeyn dit aengenaem genot.
Wat fonder mstgefel of macker werd befeeten
Dat valt fo luftigh niet: maer wie en kan niet weeten
Hoe Ideyn dat het getal der wijfen is, indien
Daer anders wiifen fyn te vinden of te zien ?
Hoe wel dat Grieckeland in meenighte van jaeren
Braght feven wijfen uyt. maerj'k moete qualijck vae-
rcn,

So het een derdepart van een te voorfchijn broght
Indien de waerheyd wierd te degen onderfocht.
Men gheeft den wijn den lof van wondérlijcke krach-
ten,

En houdt, dat dees niet voor de minft' en is te achten.
Dat zy het menfchen hert maeckt alle forgen quijt,
Doch dit duy rt maer alleen voor ee η niet langhen tijd.
Want alfo haeft als menden dronckheeftuytgheilae-
pen

So keeren die terftond weerom in 't volle waepen.
Maer hoe veel krachtiger en hoe veel rijcker dan
Is mijne weldaed, die met kleyne moeyte kan
Door ftaege dronckenfchap de forgen heenen jaegen,
So dat men altijd in fich felven heeft behaeghen
En altijd fmght en fpringht ? oock iiTer niemand niet
Die mijne weldaed niet geduyrigh en geniet

Daer andre Goon haer gunft aen yder niet en gevqn.
Die is niet algemeyn en gaet alfms niet even.
So fiet men dat de wijn niet over ai en waft;
De heugheiijcke wijn, die 't hert van zorg ontlaft
En maeckt door rijcke hoop der menfchen herfem
dronken.

En aen noch weyniger werd de welfprekentheyd
Gegeven van Mercuyrjnoch rijckdom toegeleyt
Van I. Hercules aen elck, noch fcepteren en kroone»
En throonen van Iupijn,Mars fal fomwijlen toonen
Dat hy den eenen noch den andren by wil ftaen; - ..
Veel gaender van Apol niet wel getrooft van daen ■ · ,
Daer hy orakels fpreeckt; veel fterfter van fyn pijlen >
De Donderaer vernielt de muyren en haer ftijlen.
Stort kerck en toorens neer^j en fcheert der berghes
kruyn j

Daer werdter niet fo veel behouden van Neptuyn
Als hy om 't leven lielpt; ick wil jvan d'andre fwijgen
Van wien dat niet als quaed en plaegen fyn te krijgeia:
Ick ben die eenighe, die fonder onderfcheydt
Aen yder een betoon myn goe genegentheydt ' - '
En met gelijcke gunft een ygelijck bejegen i
Ick vraegh nae geen beloft^ en *t kan my niet beweeg» ^
Tot gramfchap, fo men in myn dienft een fautje döet> '
Noch eyfcht niet dat men fuk op 't aldernaufte boet*:
Ick ftel 't niet al in roer in dienfe my ^. vergeeten'
By andre Goon te noon op lecker' ofFerbeeten j
Want d'cygenfmnigheyd in defen is fo groot
By d' andre Goden, dat hy dickraaels minder nood · "

α. Syfiet hier op Diana, die op he:fceft:eiide offerbaó^ivan fact
verramclen der vruchten al willens van Oeneus v/as voor by gegaen,
waerom fy verftoorc fijnde een vrceflljck,wiid fwijav^jditf
'ierwoeite; in'tlïfldfond. Ovii. 8.Μ«»βια

Heeft die haer dienft verfuymt, als diefe komt te plegen:
Gelijck'er menfchcii 2,711 daer 't fo mee is gelegen
Dat ly fo moeylijck fyn, fo tips, fo rafch geraeckt.
Dat hy het beter heeft die nimmer haer genaeckt
Als di er mee om moet gaen. Maer fal der yemand feg-
gen

Wie quam oyt offerhand' op u autaer te leggen ?
Wie heeft de Sotheyd oyt een tempel opgerecht ?
Van des' ondanckbaerheyd, fo 'k voorens heb gefeght.
Verwonder ick my wel, maer neem het oock in 't goede
(Nae myn fachtfinnigheyd) met ongeftoorden bloede,
Hoe wel ick niet en kan nae fulcke dinghen ftaen.
Want waerom foud' ick doch om wieroock fyn begaen?
Wat fou 'k om meel en zout en bock' of zeugé wenfché
Dewijl ick over al gedient werd by de menfchen,
En dat met fulcken dienft, die nae getuygenis
Der God-geleerde ver den alderbeilen is,
Ten waer dat ick i. Diaen die eere moft benyden
Dat men haer offer deemet menfchen-bloed by tyden?
Ick meyn dat ick geeert op het gods-dienftigft werdt
Wanneer men my omhelft in 't binnenft van fyn hert
(So my een yder doet) en met fyn ganfche leven
My uytdruckt, my verbeelt, als was 't haer voorgefchre-
ven.

Dit is den rechten dienft, doch die men felden ziet
Dat onder veele van de Kriftenen gefchiedt.
Hoe menigh is'er, die een waffe-kaers ontfteken
Op 't midden van den dag (waiineer s'er niet ontbreken)
Voor 't lieve-vrouwen beelt ? hoe weynigh iifer weer
Die haer in nedrigheyd, in reynigheyd, in eer ,
In lieftle tot de deugi in hemelfche gedachten
Nae-yveren, en haer alfo te volgen trachten ?
Want dat's den rechten dienft die men den heyl'gen doet
©atjnenhaer voorfchrift volght op'tfpoor van haerc
voet.

Daer men, als andre Goonjmy dienen mocht en eeren,
Dewyl, indien ick my niet lelijck en vergis,
De ganfche wereld my een fchoonen tempel is ?
Oock fal 't my nergens niet aen klercken noch aen leec-
ken 5

Noch aen geen priefteren of dienaers oyt ontbreecken
Als daer geen menfchen fyn. oöck ben ick niet fo mal
Dat ick in hout of fteen my laeten dienen fal.
Of fchilderyen of wat beelden fou begeeren
Die ons wel fchaedlijck zijn, wanneer de luyden eeren
(Die bot-eenvoudigh zijn) de teyckens voor den Sant:
Waer door t' ons fomtyds gaet gelijck als in een land
Alwaer den Heer van fyn Stadhouder werd verftooten
En door den Viceroy de Koningh uytgeilooten.
Ick houw het daer voor, dat fo meenigh beeltenis
Voor my gere cht is als 't getal der menfchen is
Die met oftegend^ck mijn beeld nae 'tleven draegen.
Waerom ick door de nyd mynhert niet heb te knaegeij
Indien men andre Goon, d'ee» hier en d'ander daer.
Op fekre daegen dient j dewijl 't is openbaer
Dat, heel de wereld door, in allerhande landen
tck ftaedigh werd gedient met beeter offerhanden.
Maer op dat niemand denck dat het nae ftoutigheyd
lyieer als nae waerheyd ruyckt het geen ick heb gefeyt,
So laet ons naerder met rnalkandren gaen doorkijcken
Het leven van den merifch, op dat het klaer magh blyc-
ken

Wat men myn fchuldigh is, en hoe ick in 'tgemeyn
Meer als een ander werd gheacht by·groot en kleyn ?
ΐ'.η om het leven niet (dat vry wat langh foi^ vallen )
Τ e gaen doorfnuiïèlen van yder en van allen,
Soo laet ons 't maei: befien van de voornaemfte flagh
Opdatmeud'a^deredacrnawaerdeere»Inagh. r- .

Want waer toe wil ick van gemeyne luyden ipreken
Die al de mijne zijn, en fo ν ol fotheyd fteken
En fo veel op een nieuw bedencken alle dagh,
Dat eenen Democrijt hier niet veel maecken magh
Noch duyfenden met hem om alles te belpotten ?
"Tis ongeloofelijck hoe dat al defe fotten
Den Goden dagelijx door meenigh kluyt en klucht
Verftrecken tot vermaeck en velerley genught,
Die 'smorgens voor den noen haer nuchtren tyd bèfte->
den

Tot het gehoor van elx beloften en gebeden,
Tot raedflaen, overleghjcn onderlingh gekijf:
Maer nae de middag, als de nedar is in "tlyf
En haer nu niet en luft met fulx het hooft te breken
Noch vanyets ernftighs of hoogwichtigs meertefpre-
ken,

Gaen fitten, waer van daen men beft nae d'aerde ziet,
En neemen haer vermaeck in al wat daer gefchiedt.
Daer is geen fchoufpeel daer fy meerder vreugd van
voelen.

Wat is/t een ichoon toneel daer fo veel gecken woelen!
Wat 'sdaer verfcheydenheyd van fotten fonder end !
Hoe raeft en krielt het daer ! want ick ben mee gewent
Somtyds te fitten by de Goden der^Poeeten.
Dees heeft een mey^e lief en is met min bezeeten.
En hoe s'hem meer verfmaedt hoe hyfe meer bemint:
Hoe fy meer peer-aerft, hoe hy fick te heeter vindt.
Een ander komt het goed in niet het wijf te trouwen.
Dees maeckt fyn wijf ghemeyn : dees foeckt s' alleen te
houwen

En, als een Argus, fiet met honderd oogen toe
Dat hem een ander daer geen onderfteeck en doe.
Een ander,in den rouw,wat fpreeckt hy fotte dingen ?
Koopt guychelaers om geld, en befight huyrelingen
Op dat het rouw-fpel doch te degen zy volendt.
liees' is fya ftyfmoer doodt eo sat eu huylt ontrent

Met lijck, als was hy dioef ^ dees lapt het door d6 billeü
Al wat hy krygen kanjcn vreeft vóór geen veffpillëa
Die mogelijck daer iiae noch honger lydeh iil;

Dees ley t een hooft-fom af, maer daer hy *t fnee verri^
Syn penningen die hy weer eldefs heeft gelicht. /
Dus foeckt hy fyn geloof by d* eerfte te vertiiéêféft ;
Om ('t geen haeft beuren fal) als hy fal wederkèeren ' -
Hem voor eèn grooter fom te krygen itt het iietjr .■
Die oock haeft op fal tim nae hy 2.yn feètingh téfr.
Dees leeft heel armélijck om rijck te öiogen fteiveft '
En meynt, als hy veel goeds magh laeten aen iijn èivêtt
En ondertuiTen hout een bedelaere^ftaet.
Dat hy all'andèrMn gdück te boveti gdét.
Dees'jom een Ideytieri winftjcn die hem iioch kan mifl^
Vliegt over land eii zee, door woefte wildérniiTeil> ' '
En waeght fyn leven όΐύ maer eein' onfekre hóóp
Dat om geen féker geld daér nae en wder tê koop. ; ^
Een ander, die te hüys kan hebben goéde dieghen f :
Loopt nae de krijgh , en ïorijght daér oiïgemack 'eö flaè";

Maeckt al fyn Md tot geld, verfpilt fyfls vaders eff
Keyfer dien'en Regimenten Iveff; "
:h fyn rijckdom quyt om andre te feekoomenj
En vind fxch nae der hand bedroogèn ifl Zyfi dfoöinen.
Hy fneuvelt in den ilaghj of5raeckt hy üyC döi i^rijdt^ '
Komtthuys berooyt en naeckt, geld> arm'eft btÉiiiiB
quyt.

Een ander leyt het aen op manneii, out vati da^eii ,
Die fonder kinders fyn of nae-verwante maeghêii,
Om erfgenaem te zijn van al haer geld en fchit,
En houdt om rijck te zijn dit voorliet meftè padt. ·
Daer fijnder andere^ die het voor beter houwen
Aen oude rijeké wp haer felven uyt te trouwen^:

Een fchou-fpel, dat de Gooii te wonderlijck vermaecltt -
iWanneer de lincker felfs alhier in 't gaeren raeckt.
Het iotft' en vuylfte flagh zyn handelaers met hoopen.
Een volck, dat niet en doet als koopen en verkoopcn
En om wat vuyl gewin een ygelijck bedrieght.
En fchoon het deurgaens fteelt , fweert valfchelijckj en
lieght,

iWil alfints d' eerfte zyn en over al verheven.
Oock en gcbreeck'er geen die haer de mompen geven.

.Pluymftrykers, prekebroers, en vleyers, die Signoor
Vaft flickefloyen en hem ilreelen aen het oor
DEn fitten op den tas en foecken te bepraeten
Wm mee een ftuck of broek te kry gen tot legaeten
rVan 't onrechtvaerdich goed, gewonnen fo wat heen
Oock vindtmer luyden die 't al houden voor gemeen:
So ver I. Pythagorift, dat fy haer niet en ftooten
,Te eygenen al wat ly vinden ongeflooten,
Έη nemen 't goeds-moeds wegh, geiijck als of het haer

Die rijck en welgenoegt allcenlijck fyn door wenfchen,
iln achten haer te fyn geluckigli boven al
'Als fy maer droomen dat haer ycts gewerden fal.
Dees is verblijdt, fo hy op ftraec werdt rijck geheeten,
' Schoon dat hy binnens huys niet veel en heeft om 'teéf. .
teni

Dees haeft fich om fyn goed te helpen aen den man:
Een ander raept en ichraept by een al wat hy kan ^ /
Dees ftaet nae ampten om by ""t volck in eer te raecken;
Een ander fit by 't vyer en kan iich daer vermaecken.
Dees pleyt, en jaeght het geJd dc fiimme Procureurs
En Advocaten en den Richter in de beurs,
Die 't fomtyds famen ftaen en foecken 't warre-garen
Dat men geen eynd en loijgh' in meenichte van jaeren.

Dees foeckt veranderingh en tracht aae nieuwigheyd r; ^^
Die heeft wat wonders voor , een faeck van groot be-<

Dees heeft een reyfjè nae Sint lacob voor genömeii: -n)
Daer hy ter wereld niet te doen en heeft, en laet i
Syn wijf en kinders thuys in een bedroefiien ftaet ^IVf /
Niet al te wel verforght van 't g;een iy"iiillen eeten t
In "t^ort 5 fo yeimand weer was iij'de Maengefeeténi <
Gelijck i. Menippus dee, en daer van daen kon fien
Het biiTen en'tgewoel die onder ü geiohien: ^^ - ·<■> *
Hem dochtjdat by een fwarm van Vliegëïijöiuggenybyefij ^

ikoomen,d'andergaen, dees vallen eti die iUeli' ,,
'Tis ongeloofelijck'i wat vreemder'aepè-fpeleö , oli
Wat al beroerten wat al droevige toneeleil' ·' - ^ -. · r π rt j!
So kleynen diertje maeckt,en dat fo haeft vergaat: "
Waer van m'er duyfertden op eenen dagh-verfl^et >
Waer van de Minltepeft'een ménichtëdöëtVaUeti,-'-
Maer waer' ick felver niet de fotfte wel van allen ïooV
En waerd, dien Demokrijt dp 't fpóttelijja: bèlütiGh;'^
In dien ick voortgingh v^n fo vèlêihan^:'flagh '
Van fotheyd onder 't volck en haer uytfiiinghe^eii'^'^-^'^j'^'^.
Alhier verhael te doen ? ick Ml mijii tijd beitedéii ' · "iüöU
Aen die Voor Wyze by de menfchen'héèöen gaön,^ irtuV/
Waer onder boven aen de Grammatiften itaen,
De letter-konilènaéfs j^y wien 'tvanial-te-maeien
In armoe en elend hiét èen fou ku^feïiliaten < ^ >-nob oB
Noch van de Godeii fo veracht fyrt en gehaet i ? ηώ
So'ick haer niet en quam een weynighje te baet

ii.;, 1. SyLusi^nu? i^ ecn fam»nr.rpr?efi^.\g?niiepwIcaro.nienip|>u$,»
aecr Me»ippu»ve^Q^jp)fch Pliilpfosf.^inL<3».ipii»a /itipudc ktticyjeA
CE hendel der mcnfchen dooifict.

En ;d' ongèmackén, die liaer dagelijx ontmoeten
In haer erbarmèlij.ek beroep^ ibmwiji verlbeten
Met wat uytfinnigheyd van liefelijcken aert,
Staegh hongherigb en viiyi en noy t met geld befwaert-
Die onder het geraes der kindren in haer fciioolen
(Haer pijn-banck fey ick beft, of ros of paerde-moo-

Verflyten haereri tijdt eil werden oiidt en dor.
Door arbeyt uytgétniQrgti doOr "t ïpepen doof en fchor,
iVan iiof eii ftanek vèrgaen. N^ocb fietmen het ghe-

f beuren;, - . - ,
Dat defe maune;^ niet.aUeenich niöt en.treüren ί
iViaer" meynen noch dat fy het al tè bo ν en gsien:
^'n^y-ip hiie;rJcl3ick, Ib wd ftaet het haer aen
Als fy dien ba^g^ia hoop doen ommefien en fchrick^
Door ijacre ferm èja twee vervaerelijeke blieken, ί

En kiouwen ïijeklijek toe met pïacfcen en met roea , /1
En nae believeij op de jongens moogen wpen
En in een leeu^eii-huy d den lompen efel kleden.
Hier t4iregk€«i:en-^yi]iaer vuyl yoor puntigheden
Den armfte llaverny

So daf'fy Êaer gebi^|;met fpuden ψάίΐβίΐ miiTen' ·; -
Voor't rijQfc vant iixDionys pÈwreeder α. ialariflèn
Noch fijn d^ h^few'te geiuG^^ daer aen
Door haer mij^ldiii^, en geieertkeyds ydle waen:
,Want fqbQpJi demeejIe van die hier veel weeten wil*

Tyran der Agrigcntyncn, die Onder andere tormenten ende
tfie hy'atfiPïöefiftih'éii aêndee, éürt· koperen ftiér had daer
jïiénfclicii fn flèeÉ tfiiöö-vyer dsei öad«r dedc -ftokea.

En maefcken (4oor yr^ kunfl: ea ick niep te feggen)
Dat hier een malle moer en daer i^fti iJeqKte y^r
Haer daer voor neemen aen ^n houd<?ij het voor waer.
Doet hier dees vreugd noch by> hoe dat fy haer ver*
maecken

So s' aen de keniais van AnchM^ .rnoef geraecken ,
So yenjg,nid pud^r haer eejioudt v^rikete woord
Pat hem is onhekent ew vreenjdt en ongehoort
Vind ergens op een blad ? d^-t i^gh was aen het rotten>'
Verwaetert en gekn^eght vaa fphiptertjee en inotte%
Of treft een iiuck of /itpl van0ude ft<?#ijen ^en
Waer op de laters noch nipt hpel en vprg^en,
O groofe ïypiterj wat vr^gd werd d^er bedreven ï
W at mr e» Ipf werd ajsn d^iï vi^nder |iiet:;ge^^y«n ,
Als of hy Mf im verpvert ha4 5
Of in Aflyrien de Babylonfe Had!
Wat fcheppen fy veyrna^ in verfeiidic fy fchrijy^ö ? '
Hoe groot ha^p vreugd ^e fy daerom bedrijven j
Daer'thaer^pjry%$ jjpeh verwoivlei:3.grs oiitWeeckt
(§chooti djatter pk npch J^ym nöpji foiit AOCh kruyd in
fteeckt)

Gelijck of Msfpos geieft ip haer wss kpoippn wQonen J
Maer 't fpetft van ^aillen ϊβ ds fy .malkandren krooiaeii
IViet wèderfijdfehe Ijofj m d ■ een dgn ^ncjer krom:.
Indien dat yernaftd nu begaet een fput
En ineen woordekêfichkppme te yergiflèn,
Hoe fijp fy Qp dc i?ee»> Jipe vpl pnèeltefliiifeii
Als een fcherpfichtiger dat fchennis heeft ondeckt?
Hoe werdi dieft arroe» ïiïaii ge/^ert eii bleekt, ·
Gehekelt en gefift dn br.ieyeij, fchriften, fepecken ?
lek lijde, dat njy al de Grawjmatiften yloecken

geboorcn was, en met hem fterven foudc.
a. Een gcleert Qfimmwcys, dc mccftcï y^ St^CïPJiOTHSi

So ick geloogen heb. ick ken een man, ontrent
De feftigh jaeren oudt, dien 't griex wel is bekent >
Die in 't latij η en in de wif-kunft is bedreven,
Die de Fiiofofy geleert heeft en befchreven,
Die de geneef-kunft fich ten uyterften verftaet,
En 't is nu twintigh jaer dat hy dit vaeren laet
En in dees letter kunft, daer van ick heb gefprooken»
Sich felven pynight en fyn heriïëns heeft gebrooken.
En meynt dat hy op 't hoogft geluckigh wefen fou
Indien den hemel hem fo langh in 't leven houw
Tot dat hy ftelle vaft, in onderfcheyde leden,
Hoe dat de i. tweemael vier gedeelten van een reden
Recht te verdeelen xyn, dat tot op huyden niet
Van Grieck noch van Romeyn ten vollen is gefchiedt.
Noch vreeft: hy ofer een mocht ondertuiïèn komen
Door wien hem defen lof voor heen wierd wegh genoo-
men

Waer door iyn arbeyd van fo veele jaereh was
Verlooren en verquift, vergaen in roock en as.
Of't nu uytfmnigheyd of fotheyd is te heeten
Daer leyt my weynigh aen,indien ghy maer wilt weeten
Dat het door my gefchiedt dat dit hoogmoedich dier
(Dat anders niet en was als maer een arme mier)
Sich fo geluckigh acht, fo waerdigh, fo verheven
Dat het fyn ftaetje voor geen konings kroon fou geven.
De Dichters houden haer fo fchuldigh niet aen my ,
Hoewel dat volck geheel van myne bende τ,ν.
Een vry geflacht, gelijck het fpreeclcwoord uw kan lee-
ren.

Die nergens andere toe haer vlyt en finnen keeren ■
Als om de fotten wat te ftreelen aen het oor
Met vet belacchelijx dat yemand gaeren hoor,
Met haer verdichtfelen en loutre leure-praeten,
(Waer op fy haer nochtans fo vaftelijck veriaeten

Dat fy d' onfterflijckheyd haer felven niet alleen
Maer andren oock, daer fy haer rympen aen hefteen
V oor feker fchry ven toe, en 't leven van de Goden.
By dees' is Ey ge-min gebraeden en gezoden:
So is üc Vleyery oock feer by haer gemeen; ,
Twee myner loiïèren, fo ick u feg voor heen.
En wat belanght hoe fy my dienen, vieren loven,'
Geen andre gaen haer in eenvoudigheyd te boven .
Noch in ftandvaitigheyd. wat voorts het volckje raeckt
Dat van welfpreckentheyd haer werck en ambacht
maeckt,

Al gaen fy mcnighmael den rechten wegh bezyen^ - ;
En haeren man verraen en heulen met partyen , / . .
En ichoon fy altemet tot andren overtreen .

En met den JPhilofoof fich helpen in laaer reen,
So is het nochtans waer dat fy van myne bend zijn: '
Want boven dat het blijckt uyt dingen, die bekent zijn>
So was "t bewijs genoegh dat men foo veel van haer ,
En fo forgvulighlijck en deuchdelijck en klaer .r -
Befchreven vindt hoe dat men jocken moet en mailen > ·
En dat Quintiliaen, de minfte niet van allen 5
Een heel capittel van het lacchen fchreef wel eer > ...
So langh, als het belegh van Troje by Homeer. ; ι
Oock werd by haer fo veel de Sotheyd toegefchreven ί'
Dat, als fy altemet geen antwoord kunnen geven —r l
Op 't geen haer komt te voor, fy 't met een kackerlacb
Afleggen, daer de reede haer niet bewaeren magh.
Ten ^y dat yemand meynt, dat menfchen te verwecken
Tot lacchen door de kunft gheen werck en is van gec-»
ken.

Sy fyn van 't eygen deegh die boecken uyt doen gaen
Om dat fy nae een naem, die noy t en fterve, ftaen'
En meynen dat te zijn den wech nae 't eeuwig leven,'
Aen allen defen heb ick ντγ al veel gegeven 5 ·
Maer aldermeeft aen die, die vol van \ malle vyer
Met enckle beufelcn befmeeren het papier. , '

'Want die geleerdelijck yet fchrijven wil of maecken
Dat maer aen weynige geleerde mooghe fmaecken,
jWaer over hy het oogh van niemanden en vrees
Het zy dat i. Perfius of Leljus het lees.
Sou 'k eer beklaegens waerd als voor geluckigh achteq
Om dat hy altijds heeft een kruys in fijn gedachten.
iWant defc hebben ilaegh de pen en hand gereedt:
Hier dient wat af te zijn en daer wat aengelriieedt:
Dit moet wat fijn verftelt, en dat heel wegh genoonien;
Dit dieqt hiei· wel van daen, daer fouw het beter koo-
men:

En als 't nu honderdm^el de vrienden is vertoont
En als men'ttiénjaer lang heeft vande pers verfchoont,

vinden fy haer felf noch niet voldaen nae wenfchen.
pus ftaet een ydle loon (de lof van weynich menfchen)
Haer dapper dier. Hierom is ib gewaeckt, gebraeckt.
En fo veel flaeps gemifl:(die meeft den menfch vermaed:)
Hierom ontfien s'haer niet te fitten klippertanden
En lijden pngemack aen voeten en aen iianden,
Dit koft haer fo veel tyd en fo veel kruijs en fweet,
So veele quellingen en allerhande leedt,
Verlies van fchoonteyd, en van haer gefonde leven;
Hier aen fo hebben fy haer leep en blind gefchreven;
Dit heeft haer arm gemaeckt, van alle iuft gefpeent,
In nier en blaes verweckt een pijnelijckgefteent,
Dit heeft haer ouderdom langh voor den tijd gc^eveq
En aen een vroege dood doen wiiTelen haer leven;
Voegt hier noch voorder by 't geen iek niet feggen kan.
Om fo veel ongeval koopt defe wijfeman
Dat hy rpaer een of twee druyp-poghen mo^t gheviiln
len:

Hoe veel geluckiger magh mijnen fchrijver mallen!
Die, fonder dat hy fijn geficht met waecfeen breeckt
En fonder dat hy Ikh in groote moeyte fteeckt,

lo TWec geleerde Rechters ëie Luciliusuiec en wilde kenneaovfr
't gepq by YOOf ca grove luydca Imdd?,

^o als 'them maer gevalt, wat hem te voor magh komen»
w at hem fehiet inde pen, fyn diditfelen en droomen 9
Terftont ftelt op het wit daer hy geen fchae en lydt
Als dat hy weynigh gelds uyt fyne handen fmyt
Om pennen en om init en wat papiers te kpopen.,
Wel weetende dat hem voor fefcer ftaet te hopen
Dat hoe het Hechter is van maeckfel ep van itof
Hoe beufdachtiger, hoe dat hy meerder ^f
Van 't ongeleerde voick en fotten heeft te wachten.
Want drie geleerde kan hy liehtelijck veraehtefi
So immermeer fyn werck in hare handen raeqkt.
Hoe weynigh gefdt het oock, indien het wert gelaeckt
Van weynigh wyiè (die het mog'lijck mochten lefei)
Dat by lo groote hoop van tiienfchen werd gepreièn ?
Noch is hy wy fer, 4ié eens anders werck van woord
Tot woord voor 'taijn geeft uyt jdaterghenshaJfgiie^
fmoort

En als vergeten lagh, en weet fich toe te meten
Den arbeyd en den lof daer andere voor fweeten ^
paer op vertrouwende dat, fchoon hy naemaeis al" ,
Van diefte wierd heticht, hem dit gelucken fal
Dat men van fynen lof een tyd langh falgewaegen.
'Tis waerdigh OH* te fien hpe feer *t hem kan behaegen
Dat hy geprefen werd van den gemeei^en hoQp
En in de wiftckelen voor yder ftaet te koop,
En vreemde tytels voct fyn boecken weet vinden ,
Dat hy den leier door een vooripraeck moet ontblindeib
Dat hy drie naemen ί^ op 'tvoorhpoftfyiier bjaèn ,
Drie vreemde, die ^eiijck ^Is tover-woordeii ggen 5 ;
Als of fy uyt Egipt èfi van de Heyens quamen. '

Dat dit uytheemfche goed verftaen, of kenn^ iaï,
So ghy de groote van de wereld ,aen wilt fehouwen
iln hoe veel kleynder noch j van die het fuUen houwen

Voor yet dat lof verdient, gelijck oock 't oordeel van
Het ongelettert volck verfchey den wefen kan ?
Oock fyndit meenichmael maer dichtfelen en droomeia
En naemen die men van den ouden heft genoomen,
So dat den een wil fyngenoemt Telemachüsj
En dees Polycrates, en die Trafymachus,
En defe Stelenus en die Laërtes wefen,
En datter w^nigh aen gelegen is in defen
Of't boeck Chameleon dan of't kauwöerden heet.
En of ghy 't Alpha noemt of Gamma Dek' of Beet'.
Wat is "t vermaeckelijck, als fotte en ongeleerde
Malkander prijfen of 2,y waeren hoogh van weerde·!
Als dees' een Flato van fyn mede broeder maeckt.
En Cicero by hem in kunft van fpreecken laeckt!
Dat hy Callimacchus wei dubbeldop kan weegen
Eri boven Socrates in wijsheyd is gefteeghen.
Oock foecken 7,y fomtijds een man die met haer ftry,
Een teger^reker, die van andre meeningh zy ,
Om door een tuiïèn kamp aen meerder naem te raec-
ken,

Dat elck een zyde kies' en fich van een verdeel
Tot dat de hoofden van het wederzijds krackeel
(So die verweerder is als die het heeft begonnen)
Den oorlogh ftaeken, en, of elck het had gewonnen,
Haer geven uyt den ftrijd vernoeght en wel té vreen
Enkonien thuys op de Vidlory-koets gereen.
Dees dingen werden uyt gelacchen van den wyzen
Voor fot, gelijckfe fyn : wie kan oock anders wyzen ?
Nochtans fo leven fy ftaegh vrolijck en verheught.
En defe vreugd komt haer alleen door myne deugd.
So dat fy haer triomf, verkregen door gefchillen.
Met de van Scipio niet fouden ruylen willen.
Maer die geleerde, die met defe dingen fpot
En uyt eens anders mal fchept blijfchap en genot,

Moet weeten (wil hy niet ondanckbaer zijn bevonden.
Dat hy oock felfs aen my niet weynigh is verbonden.
De Reehts-geleerde meynt dat hy te boven gaet
Al wat geleert wil zijn, en geen van allen ftaet
Sich felven fo wel aen als defe wyfe-bollen,
Terwijl fy e^uwiglijck den i. ileen van Sifyf rollen
En hondert loyen in een aeiTem ftorten uy t
Niet lettend' of het oock ter faecke dientjof fluyt,
En ftaplen glos op glosjDodoren op Doótoren,
Op dat haer weetenfchap by luyden die dit hooren
De fwaerfte fchijn te zijn,als of het feker gingh
Hoe meerder arbeyd hoe oock heerelijcker dingh.
By dit laetdunckend volck, dees rabbelaers der wetten > ,
Sou men de fnappende Sophillen mogen fetten ",

Van wien een yder meer geraes en woorden maeckt
Als twintigh wijven doen , hoe klapfieck hoe be-
fpraeckt,

Uyt hoe een groot getal gekipt en uytgelefen:
Een goed,dat ongelijck geluckiger zou wezen
So 't maer klapachtigh en niet mee krackeeligh waer'
Om maer een haver-ftroo, om 't klooven van een hayr 5
Waerom fy meenighmael hardneckigh famen ftryden
So dat de waerheyohaer fomwijlen komt 't ontglyden
Terwijl men haifebaft met groote hevigheyd
Die tuflchen 't valfch en °twaer bedwelmt hetonder-
fcheyt. ,

Nochtans zijn defe luy door Eygemin te houwen
Voor heel geluckige, dewijl s' haer felfs betrouwen
Op ilaende voet aen elck den Oorlogh aen te bien
In al wat datter is, alleenigh maer verfien
Van drie fluyt-redens, die fy fyllogifmen heeten,
Waer op fy haer de winft niet vreefen toe te meeten,

I. Sifyphus ·ννίεΐ(ΐ£6Γεγίΐ0Γί5ΤπεΓ ftraffe in Je hel f en fteen te rollen
nac den top van een bergh, die hem ondciw^hcn ftaCgh oOt-
fchictcndc weder oae beneden xolc.

Eo roepen, 4ai by h^r felfs.i. SteBtor a^terkyt,
Onpy-erwinnelijck d<?or haer h-^sitemgheyd.

Een baerd in folio, een mantel van fe ellen
Maeckt haer aenüenelijck, jfo dat s' haer fdfs alleen
Wys apht^inj en de refl: verachten en vertieen.
Maer hoe vermaeekelijick en fpei is 't geen ly mallen
Wanneer Ty timmeren naer eygen welgevalien
Een hoope werelden? en meeten Son en Maen
En 't v^ft en los gefterntj haer ommeringh en raen,
Den Hemel, d'aerde-ldpot, met roeden, voeten,duy-
men ?

Wsann^r iy feggen wat het vier de wolc}c doet ruymen,
Wat blixemjdondfiTjwind^wat bey d' Eelipfen maeckt
En geven redenen, als lagh het klaer en nacekt.
Van wat verborgen voor de menfehen fchynt te wefeii,
Als of haer de natuer gebefight had in def^
Voor Secretariflèn doe 'saUe din|^en fehiep.
Of haer die bourvrou tot geheyme Ragden riep:
Die ondertuflèhen lacht om hfter v^lyuldigh miifei;
Terwijl fy raen en flaen en nge de waerh^yd gi^n.
Want dat haer dingen los en air onfeker gaen
Is lidatelijck daer uyt ten vollen te
Dat fy in alJes van malkaiideren verfchee^
Vol knibbelingen, vol difpuy tesn en kr^ke^lis® 3
So dat fy nergens in en komen over een.
W at dö2s gevoelt,werd weer van ^dere betreen.
Dit fyn de luyden die haer ftoutelijck vermeetel
Het al te weeten fidioon zy niet met 3.1 m weten,
Niet wat fy felver fijn i waej· door het ibmtyds giiet
Dat fy noch pael noch put en fien die voor haer ftaet,
Om öat fy yeekyds fyn half blindt half leep vaö oogen ,
Of dat haer zinnen fyn van huys of opgetoogen.

¥. Ejenicr Griecken by Homerus > die alleca fo vwl ghelu-yc cnghc-
fciuecukou maeckcn als vyftighandcic.

Noch röeiften fy tt fyii va» fó ee» fèherfx geficht J
Dat Ty de diiigén iiëii die ma^ eniyii i. verdkht ' '

En nergëiie fia^É ett iyü ilï wefden noEh te wefe^^^^
Daer Lynceus felfs ίο blitidt g^ijèk eü mol fou wefeiï.: f
Die dan vöötnaeöiéMlijds vetadaten e» verfmaen .
Het ongeleerde vökk, waïuieeï fy komenaen : r r
MetdrieenViet-hdÉcken met éifkeienen tyecfcen '
Daerd'eene d'andefeverdoöckrenof bedecken / ' ^
En als een Doöltiéf döor malfcandre» z^il geaneng^ ,
Dat den ónkündigëft iö eeiï veïwarriBgh brenght, ^;
Enmethaerlettepó> daefyftelleneiiherftelkn
Om d^ onem^ene te blinden eate ^ueto. :; , ;
Oock en ontbr^en dér geen onder dit getal · ; ƒ
Die ftoutverkofidigeïi wat noch gébéörenzai f /
En die uyt het geJfternt miiakelen beloven j :: /

Die "twefck dertöve»iiieifs niet wêyn^gaen tébov^., c,
Dees hebben fiöefe^t geluck dat haer geön veléki^
ibhórt ■ Ί :.γ·!,Μ(,·ν

Van wien het'vaft gelooft en aeng(^0tiven word. i
Voorts Waei fi^ nioogiijcifc beft hier heel en.ftl ff
iwygen ;

Van God-gêleerd' om haer niet aea den hals te krygen > >
Enlaetenoeiepotberufteniengedsékc.
Het is een goeidot haeft tot gramfchap Werd verwefck^i
Hovaêrdigte van gmoedj al willen iy t niet weten.3
Dat tnèt condofién en Canoiie én Uecreeten? r» j ,
Tot duyfend in getal my komen mocht aen boort
En dwingen^ d^ iek moft ©en vry*ge%rocickca wöord '
Weer haelen in m:^ hial$ als óf kk-1Μ geloogen^. '{
Of, fo ick 'tWdygerde, gediiWigh moft gedoogen
Dat ick ten eerften voor een Ketter wierd VerMaeftj!,
Want hier mee maeken zy de menfchen ftracac vervaert.

certMtes,formalitares>inftaniiat Uytdeatitynfc^e^
Λ Triqmtris é- utTMmit, άηηίύ stqHt hujnfimdi ii0firit.mtf>i»»«·

Dit is den blixem, daer fy yder voor doen fchricken
Die iich nae haeren zin in alles niet en fchicken.
Hoewel daer niemand nu van mijn verplicht en is
Die ongewilliger komt töt erkentenis .
Van 'tgoed dat ick hem dee, fo moet ick doch oirkonden
Dat fy niet weynigh aen de ibtheyd Tyn verbonde,
Wijl fy geluckigh door de hulp van Eyge-min,
Als waeren fy geraeckt ten derden hemel in, , ·

AU' andere by haer niet achten meer van waerde
Als kruypend ongediert en wormen van der aerde, ,»'
Bewoogen over dees by nae met deerenis:
Wijl fy met fo een hoop, daer fchier geen eynd aen is > ^
Van allerley geweer en meefterlijcke vonden .

Van Definitien, Diftindtien en gronden
Van haer pofitien 3 van Coróllarien,
Schuyl-hoecken, winckelen, en van conclufien
Sy η tegen elck voorfien, fo dat fy niet en fchricken
Voor yemand dat hy haer mocht vangen in fyn ftricken.
Hier door ontgingen fy de netten van Vulcaen i
Dit is de byl waer mee iy 't al in ftucken flaen.
So vol fyn fy van nieu-gevonde gaeuwigheden
Daer zy haer overal mee wèeten uyt te reedeii:
Wijl zy, behalven dat 5 uytleggen nae haer zin
Het heyli^e geheym'; hoe dat van aenbégin s r

De wereld is gemaeckt, hoe 't al by een gebraght is
En op zijn plaets ghefchickt i hoe Adams nae gheflacht
is ■■ u. · · .1· ■(

Befmet van zijne zond, en hoe 't zijn voorgangh nam
Dat die onreynigheyd oock op fyn erven quam,
Op wat wijz.', in wat n?aet, in wat een tijd van dagen ,
Dat Chriftus is volmaeckt ; hoe langh hy was ghedrae-
. ghen .::>:bj.i. ■· . . -Γ

ïii h Lichaem van de maegdihoe men 'tmoet nemen aen
Dat I. fonder onderwerp een toeval kan beftaen, i

En^daer geen brood meer is, broods eygenfchappen Wyr
Soo dat mer niet enfietnoch ruycktnoch ypëlt^och
fmaeckt (m^clpt.

Als brood ghelijck men'dee eer 't wierdtot vleyicH gh^
Macr dit en dier gelijck fynmaer gemeene dingén ' ,
En yder een bekent tot aen de Léerelingen, v^j' ^ ^. ,·
Maer die ick feggen fal iyn van een edler aert^ ^', . ^ γ
En groote mannen en T^heologanten waerd 'r s
Die Godlijck 2.ijn verlicht in fulcke hboge faeck^"
Sy fteken d' ooren op als dées te berd geraeckeri. V t
I. Gelijck, wanner men van Gods genereren feyt,. .j /
Of daer een tyd oyt was van tegenwoordigheyd; " |
Of 'er in Clirifto meer fop;^chappen fyn aL· eenjcn, , ^
Of men mocht twyfelen en'dd"e itellingh meerien
Oock mogelijck te fyn. God yaedér haet den Sppiif/j. f
Of God modit van een wijf aiénnemen de perfóon^j», 'q
Of van een duyvel, van een efel, fteen, kauwoór4e:· J
Dan , hoe dat de kauwoord deii volcke , fop 't b^^oöf^

Had kunnen prediken, en hoe mirakels do^,;... ,. J,
Hoe men haer had gekruyft hoe iy haer kuhnen;bibe'fl :
En wat Sint Peter had geconfacreert ten tydp„ .. ^
Als Chriftus hingh aen 't kruys ten eynde van 2ijrilijd€^
Had hy geconfacreert doen 't lichaem was gerecht: ,
En of van Chriftus doetéi· tijd mocht fyngëfegltf/
Dat hy een niènfch was en of men pock na 't ye^ryie^ ■ ■
Vermogen zal fich felft te laeven éri te fpijfeii^ „ %
Ais ofzy van nu afal waren pp dè been Vl·. i,, «V
En forgden dat zy dan geen dorft noch honge^leéa. 1 '

I. Kwnqttod infiansin genstiane devina : mmplnrcs in Chriflofl^atimtf.
Num pajpbilis propofmo , Pam Dens odit fiiitim: rn^ jPiii/ fetnS'
ritfnfp^^rem^itTemfmmdi^lmn^rc.

Daer is een rïieeftighte van ydle 2. beufeliftgenji
Koch al fpitfvindiger als dees onnutte dingert,
ï>ewelckef nietnaöd met Tyn óogh bereyken kan
Schoon hy een Lynceus was, en fo fche^enden maiö
i>athy, geen nergens is, by duyiler wiitte vinden,
Üaer Argus fdf fou ftaën afe eèii der meéite biinden.
Voegt hier haer fteÜingeü efi 3, Paradoxen by,
Sc vreemd en 0ngeh0öft,dat iliétTiand,wié hy zy,
Van Zenoos oude Schooi by haer kdn fyn gêled:én:
So dat dOrakels,die de Stöapiagh te iprééto,
Maer ilechte dingeö zijn by de fcherpfmnigheyd
Dien in 't Sentèntv-bóeck éii Decrétadéii leyt.
Als, dat het fwaerder is op fondagh eeiis te lampen
De fchöe eens armeft man^, als 'tfeeelêii eii het kappen
Van düyfend ttienibhén ig,efi dat hy beéer doet
Die fieh cn andre bréf^hf öm leven en öni gbecl

AI dees diepfiUftigiheert, daer ick ben ingeraeckt,
£fle werdeft noch al veel ibitfvindiger gemaeckt
Door fo veel weghen der Stolaftifche Dodofen,
Sodatmeftiiiét fyil hooéeer door een öïuyrfou boö=
fén

En raecken üyt den Hof, van Dedalüs gemaetkt,
Êbr dat rtien door fo veel bewitnpelingen raeckt
Van Noitvinalen,vaii Realen, van Thöniiifcen,
V^ Aibertiften,van Scótiften, Odcaniiten
Εή rtöch eh heb icic ai dé Seéten niet gefeyt
Maer de vóornaemii:' alieeiï: in welckéii alieii leyt
So veel gplertheyt, fo véel moeyt" en fwaerighèden,
pat , fo d'ApOiiöis ielfi; weer quaméii hier bene-
' ' den,

4. Dr Kótienihes j rtUttontbui , inflantibus» de formalitAtibat > dt quid^
' JltMiêm hgutiariBus. ' ,
Opinicndic verre vaa.i«gêm»)fncverfchillcii.'

lek meyne dat den geeft haer wcynich quam te pas
Die haer wierd ingeftort, maer dat het nodigh was
Dat God haer op een nieuw een anderen vereerde
Indien fy moften met dees verfche G odf-geleerde
Om defe dingen treen in onderlingh gevecht.
Sint Pauwels had 't geloof: maer heeft het niet te recht
Befchreven nae den zin van deiè Nieuwelinghen
Wanneer hy feyt: 'Tis een verzekeringh der dingen
Die vaft te hoopen ftaen maer die men niet en fiet.
Hy had de liefde wel, maer heeffe nochtans niet
(In d'eerfte brief, aen de Corinthenaers gefchreven(-
Recht nae de regels,fo de Logici die geven,
Befchreven noch verdeylt, waer nae de mannen gaen ..
Die haer op defe kunft te meefterlijck verftaen.
D' Apoftels hebben oock het Avondmael haers Hee·^
ren

Bedient, en konden wel godvruchtigh co^/iTfrfri»
Het Euchariftifch brood en heyligen den wijn: ,

Maer had men haer gevraeght wat dat de i. paelen zylj
Van waer en waer nae toe,van tranjJubfianUereni
Van de manier hoe dat het ftuck is te beweeren
Dat een en 't felfde lij f kan wefen te gelijck
Te Roomen, te Madril, te Ween' in Ooftenrijck I
Te Londen, te Parys, in onderfcheyden oorden ,
En gaen op eenen tyd nae 't zuyden en nae 't noorden;
Van 't onderfcheyd, waer nae dat lichaem was of is
Τ en hemel, aen het Icruys, en alfins in de Mis:
Op welcke ζ. ftip geichied' het tranffubftantieeren
Dewijl de woorden, die het mif-brood doen verkee^
ren

In 't geen het niet en was, vercyfclien tij d en ftond
Eer dat het eerft' en 't left' is uyt des Priefters mond:
lek meyn fy hadden hier geen antwoort op gegeven
So diepjib icherp en fpits (als rouw en onbedreven)
Gelijck daer van geleert en uytgefprokcn wert
By Thomas van Aquyn of Scoot of Adelbert.
De moeder lefu plagh by hen bekent te weefen:
Maer wie van haer heeft fo vernuftigh aengewefen :
Als ons Theologen (geiijck men by haer leeft)
Hoe 2,y voor Adams fmet behouden is geweeft ?
Sint>Pieter had wel eer de ileutelen ontfangen
iVan een j die haer aen geen onwaerdighe fou langen :
ISTochtaens en weet ick niet of hy ^t fo heeft verftaen
(Altoos en heeft hy 2,0 diepfmnigh niet gegaen)
Dat yemand hebben kan cié ikutelen van Weeten
Die van de Wetenfchap niet veel en heeft vergeeten.
Oock hebben %y gedoopt, maer nergens \ onderfcheyd
in defen van de i. vier oorfaecken uytgeleyt,
Of waer in 't merck of de 2.. (haraBer is gelegen
Die onuytwisbaer is of die men uyt kan veegen.,
Oock hebben s" aengebeen: maer het was in den geeft
ISTae 't voorfchrift, dat men in bet Evangely leeft:
God is een gheeft , daerom (ghelijck lohannes klaer
zeyt)

Oock blijclct het niet dat haer is doe ter tyd ontdeckt
Dat men een beeldeke, dat yemand maelt of treckt
Met houts-kool op demuyr, of dat men heeft ghefne-
den,

Gelijck aen bidden fou, wanneer het i. beeldfel maec
Twee rechte vingers heeft, en ongcfchooreri hayr, '
En om het achter-hooft een circkel met drie ftraden^
Gelijcker wijs men hem gewoon is af te maelen.
Want wie doch iou al dees diepfinnigheyd verftacn '
Ten zy hy dertich jaer ten minften in de blaen
Van Ariftoteles en Scotus heeft verfleeftcii
Om daer uyt op een prick en gfondelijck te weeteni
Al wat natuyrlij ck is en wat daer boven gaet ? ;

Oock fiet men datter veel in haere brieven itaet
Van de genaede, maer men vindter niet gefchreveö
Van 2. een, die onverdient den menfchen werdt gége-S
ven 5

En van een' andre, die haer aeiigènaemheyd geeft:
Een die gefchapen is, een die geen aenvangh heeft.
Oock hebben iy het volck vermaent tot goede werckéri:
Maer wie fou't .onderfcheyd in haere fchrifteii merckeiï ^
(Schoon dat hy die van 'thooft tot aen het eynd doorfogt)
Van 't 4. werckend wetek en van het werck dat werd
gewrocht!

Sy deen haer beft om tot de Liefd' elck eéii te leydén: ' '
Die hebben s"* ingeftampt: maer nergens onderfcheydeil 1
Ιηφ. eene, die den menfch van boven ingeftortj
En in een andre, die van hem bekoomen wordt ^
So blijckt oock niet dat van d' Apoftels oyt gefeytis ί
Of zy een 5'. toeval dan of s' eeii lelfftandigheyd is.
De fonden ftrafièn s' oock: maer 't moet' my quadijck

I. De manieie op de wclcke Chriftns uytgefchildert wcrd. Mee
twee uycgeftreckte vingeren , op dat hy fchijnc de fegsning ζβgiVcn
ofcen kviiys te flaen.

α. Gratia gratis data,gratia gratificAni^ infrtota crMtai
3 OpKs Dptram éf opu ί operatnm.
4. Charitao infufa & acqaifUa.
^n euiflmijkanftièfiéiniia.

Wat voor een faeck het zy dat -ionde werd geheeten ,
Of de befchry vingh nae de kunfè daer van geweeten.
Ten 2,y dat zy miffchien door der Scotiften geeft
In deien zyn verlicht of onderricht geweeft.
iWant niemand kan my doen begrypen, noch gheloo-
ven.

Dat Paulus, die haer in geleertheyd gingh te boven,
De vraeghen, twiftinghen, regiilers van gellacht
Sou hebben uytgemaeckt, veroordeelt en veracht
So dick en mecnighmael, en woorden-ftrijd geheeten
Had hy te degen dees fcherpfinnigheen geweeten :
iVoornementlijck dewijl de meefte twift en ftrijd
Geweeft is plomp en grof en boerfch in fynen tyd
Indien fy wier den by de vraegen vergeleeken
Daer oiiie Meefters fo fpitfvindigh nu in fpreeken.
Hoe veel dit zedigh volck niet dadelijck verfmaedt
iWat by d' Apoftels niet feer mecfterlijck en gaet,
Maer tracht veel liever \ geen in fulker mannen ieggen
Haer dunckt wat ongefchaeft beleefdlijck uyt te leg-
ghen.

Om d' oudheyd eenigfms te houden buytcn blaem
'Als oock om. d'eer van den Apoftolijcken naem.
Het waer' oock ongerijmt en buyten recht en reden
So groote dingen en fo vol diepfinnigheden
Te vordren van een man, die daer van niet een woord
In fijne tijden van zijn meefter heeft gehoort.
Maer fo s' in andere wat ftribbelighs ontmoeten
Strax iyn zy in de weer met handen en met voeten.
Heeft lan Chryfoftomus, Bafyl of Epifaen
Of wel Hieronymus yet diergelijcks begaen,
Ofwel looft de Martelaer of yemand van den ouden,
So fchrijven s'aen de kant. i. Dit werde niet gehouden.
Dees hebben nochtans wel den Heydenen en Joon,
Oock den hardneckigften, kloeckmoedig 'thooft geboon

Beitreen en wederleyttmaer een god vruchtigh leven
En hacr mirakelen die hebben haer gegeven
De winft veelmeer als ^defyllogifinendQQn.
Oock overwonnen fy wel luy, waer^van niet een
Bequaem was dat hy een van Scotens i .^Imdlibeten
(Hoe hy daer over quaem te fteenen of te fweeten)
Met fyn geheel veriland recht te bereijcken wift.
Wat heyden iiïer nu, wat ketter, wat fedift.
Die niet van ilonden aen moft wijeken en befwijcken
En fyne vlagh voor dees fcherpfinnigheden ftrijcke%
Ten waer' hy was fo bot dat hyfe niet verftond.
Of welfo onbefchaemt dat hy geraeden vond
Die te verwerpen en de φοί daer mee te houwen.
Of dat hy had, daer hy figh oock op mocht vertrouwen^;
Gelijcke wapenen, noch min en was veriien
Van fulck geweer, als die hy 't hooft fouw moeten biei^
Als ofmen tegens een twee kloecke tovenaeren
Twee campioenen bragt die beyde fteeck-vry waeren: ■
Want dat waer "t webbe van Vorftin α Penelope,
Die, 'tgheen fy wrocht by daegh, des nachts weerom
ontdee.

De Chriftenheyd was wijs, nae ick de faeck kan vaeten?
So t^^n de plaets van fo een vetten hoop foldaeten
En fo een meenighte, door wien fo langhen tyd
Den oorlogh is gevoert met ongewiiïèn ftrijd.
Een leger maeckte van de roepenfte Scotifben,
Van d'alderfteegfte der hardneckig' Occaniften,
Van 't onverwinnelijck gevolgh van Adelbrecht,
Van Regimenten uyt Sophiften opgerecht,

I. §)mdlibeten fyn Hellingen en vraegen diehechaer nictenvcr-
fchikof fy die het tegendeel daer van ftacnde houden, ende fro
of cwir<jdifputeren,
z- I>efe feer hard vervokhc van veel vryers in't afwefen van Vlyflcs
had belooft tc trouwen als haer w^ebbe foudeafgewcvenfyn, Waer- ,
om fy om de feite te leur te ftellen^snachts ontwcefdc 'tgcea fy daees
gewccft haddc.

En braght haer in het veld om met den Turck te fbryden
lek meyn't fouw beter gaen als in voorgaande tyden.
Watfaghmer haefteenfoeten wonderlijck gevecht!
Wat Zeege-boomen en wat Icrijgs trofeen gerecht!
;Waat wie is doch fo koel, die niet en raeckte aen 'tbran-
den

Door't vyer van alle die ipitfvindighe verilandeji?
Wie ifler die fo ver't gevoelen oyt verloor
Dat hy niet wiert geweckt door't punt van fulcken ipoor?
Wie ίο icherpiichtigh, die niet baeft en vond fyn oogen.
Met dicke duyfternis en vliefen overtooghen?
Maer ghy meynt mogelijck al wat ick fpreeck in fchijn
Van waerheyd en van eruft, maer fpel en jock te zijn,
'T en waer geen wonder mee: dewijl men onder deièn
Oockluydenvind,diewelen wijilijck onderwefen
Jn goede leeringen, in letteren gequeeckt,
De walgh van alle dees diepfninigheytjes Jleeckt.
Oöck fynder die het als kerck-ichendery vervloecken
Dat mep van't gheen den menfch piet toeftaet "tonder-
fpecken

Veel min te leggen uyt, maer ilechts te bidden aen.
Met ongefpoelde mond te fpreken derft beftaen,
"En met onheylige (die fy van Heydnen leeren)
Sofifterijtjes van het heylge difputeeren
En alles l^ellenvaft hoe duyfter dat het fy,
Vol van laetdunckentheyd en ydle hovaerdy.
En fo φ majefteyt der goddelijcke faecken
Door haere vuyligheyd van kleynen aenfien maeckeö,
Maer defe midd' ierwij 1 fyn befich nacht en dagh
En fcheppen fulck vermaeck in defen foeten flagh
Van beufelen, dat haer ftaegh tyd en ftond ontbreeken
Opi eens haer neus in 't Evangely-boeck te fteeken,
En meynen, φ fy dit diepfmnigh voddewerck
Verhandlen inde fchool, dat fy de ganfche Kerck
pie anders vallen mockenlichtlijck gingh verlooren)
Met Enthymemaes en met Syilogiftnep fchooren.

Gelijck als Atlas (fo van Dichters werd gewaeglit)
Den heelen hemel met fyn fchouders onderfchraeght.
Wat is 't voorts een geluck de heylige Schriftuyren
Te dr-aeyen nae fyn iin tot ailerley figuyren
Gelijck een buygfaem wafch, en dat men fchrijft; en leert
Van Gods verborgentheyd gelijck inen felfs begeert!
Dat men fyn meyningen, van fommige onderichreven.
Voor wetten van Lycurg of Solon uyt magh geven,
En meerder gelden doet,in fpijt van diefe laecklj
Als de Decreten,die van Paufen fyn gemaeckt.
Wanneer fy, als geftelt om heel de wer'lt te richten.
Verdoemen al, wat met haer droomen en gedichten.
Wat met haer ftellinghen verfcheelt een enlcel hayr ,
En roepen, even of het een Orakel waer,
Dat 's ergerlijck, dat 's niet eerbiedelijck gefprooken.
Dat ruykt na 't geen daer men de mutfaert om dp^t ftoo··
ken.

Dat fmaeckt nae kettery, dat wappert nae de hel,
Dat doet ons ooren zeer en 't klinckt niet al te wei.
Soo dat het kriftenfchap niet meer en is te foecken
In Dood noch in den text der Evangelyboecken,
In Peter noch in Pauls, leroen noch Auguftijn
Selfs in de Schriften niet van Thomas van Aquijn ,
Hoe Ariftoteles van hem is ingefoopen,
Hoe hy fyn boecken heeft deurfnufFelt en door kroopcni
Indien haer dingen van der Bacculauren hand
Niet toegeftaen en zyn: fo groot is haer veriïand
Want wie had oyt gemeynt, fo'tdees'ons niét en fey-
den

Dat het geen Griften was die meynde dat het beydc
Was even goed Latijn,'t %y dat men put es feyt
Oïputetmatula. uyt fulcken duyfterheyd
(Die niemant oyt gefien fou hebben noch gelefen ) ^
En dpolingen fou noy t de kerck geholpen wefen
Ten waere dat het was van defe luy gemerckt
En door de fegekn yan haere Schooi gefterckt.

Och, hoe geluckigh ïyn dees hooghverlichte mannen
Terwijl fy befigh fyn en in het tou gefpannen
Om fuJx te vinden, en daer boven noch fo klaer
Hoe 't toegaet in de hei befchryven op een hayr,
Als hadden fy daer iëlfs verkeert een tyd van jaeren ,
En in die Republijck heel wel bedreven waeren:
Terwijl fy bouwen, nae fy 'tfelver vinden beft ,
Veel nieuwe hemelen, en voegen daer op "t left
Den alderwijdite by en fchoonfte boven allen.
Op dat daer plaets ghenoegh mocht voor de iielen val-
len

Tot wandelingen, tot banckett' en gaftery,
En oock wat ruymte voor een franfe kaetsbaen 2.y.
Met dees' en duyfend meer van fulcke vodderyen
Syn ftaegh de hoofden van dees Vv^yfe vyfe pryen
So vol gepropt, dat ick niet wel geloven kan
Dat het fo was geftek met lovis herfen-pan
Doe hy Vulcanus bijl tot hulpe moeil verfoecken.
Verwondert u dan niet als ghy met fo veel doecken
Wanneer men difputeert ter fchool in 't openbaer
I. Haer hooft bewonden fiet, dat anders liep gevaer
Dat het wel fplyten foLi en van malkander fcheuren.
Selfs lach ick altemet als fy haer felver keuren
Theologanten op 't uytnemenfte te zyn
Wanneer fy 't aldervuylft en 't onlatynft latyn
Gebruycken tot haer taal, en meynen, dat fyn reden
Van hooge wetenfchap, vol van ^'itfvindigheden.
Die verre boven het begrip der leecken gaen.
Die hier verbyftert en als blinde kauwen ftaen.
Want feggen ly,het waer de waerdigheyd vermindren
Dcj· godfgeleerde, fo fy luyden,als de kindren
Mee nae de regelen en wetten moften gaen
En onder het gebied der Grammatiften ftaen.

I. Dat fictmen byfonderlijck aen de Theologifche DoÜoren te
Parijs, welckers hoofdenfo bcwondCn zyndac fy hacrfclvcn qui-
lijck ontwinden kunnen.

Voorwaer geen kleyn voor uyt van de Theologanten >
Indien 't geoorloft is alleen aen defe quanten
Te fpreecken quaed latijn, hoe wel het is een dingh
Dat haer gemeyn is met den flechten leerelingh'!
Ten keften meyncn fy d' onfteriïèlijcke Goden
Te wefen aldernaeft, dat, als haer werd geboden
G oen morgen of goen dagh, als men haer fpreecktof
groet.

Men 't met een tytel van Magtfiri nofiri doet.
Waer in fy meynen een verborgentheyd te fteken,
Gelijck als m het woord dat men niet uyt kan fpreken.
Het geen de loden met i. vier letters beelden uyt
En een der mannen is daer God mee werd beduy t.
Waerom fy yemanden wel quamen te verkettren
Indien hy niet en fchreef met Capitaele-lettren
Magister N ο s τ ε r , oock quetft hy de Majefteyt
Der Godfgeleerde, die Nqfier Magifier feyt,
Byditgeluckigh volckfyn aldernaeft gefeeten
Die ζ. Monicken oock Religieufen heeten:
Twee naemenjdie men haer verkeerdelijcken geeft.
Om dat een deel van haer niet veel religie heeft
En dat men s' alfins vind in ftraete en in fteegen
En niemand meer als haer ontmoet op alle wegen,
lek fegge, dat men geen ellendiger en vond
Indien ick doorgaens haer niet dapper by en ftond.
Want fchoon haer elck vervloecli die op de wegh be-
jegenen (genen.
En voor een voorfpoock houd van onweer, ftormen, re-
Van ramp en ongeluck, fo ftreelen echter 2,y
Haer felven grootelijcx door eygen vleyerey.

I. lod, fit, Vauy He-, weicke letteren tcfamenghevoeghtgeen ge-
luydt of klanck maken. Met weicke verborgentheyd fy feggen wil-
len dathet Godlijcke wefen gantfch onuytfpreekelijck is.
a. Monachus,eengriecxwoord, bcteyckenteendieallccnleeft.

Voor eerft werd het by haer Godvruchtigheyd gehecten
So weynigh letteren gerooken of gegeten
So weynigh van dat goed te hebben oyt gefmaeckt
Dat men noyt tot verftand van 't lefen is geraeckt.
Ten anderen, als fy ter kerckcn in de Cooren
Haer onder het gefangh als efels laeten hooren
En daer haer tax en 'tal van Pfalmen fchreeuwen uyt
(Maer die fy niet verftaen) met vreefelijck geluyt,
So meynen fy dat fy de Heylige bekooren
Met liefelijck gezangh en ftreelen aen haer ooren.
Hier onder fynder die haer ν uy 1 en beed'lary
Verkoopen hoogh en dier als dingen van wardy.
Die aen de deur om brood als ftieren ftaen en bukken
En in de herbergh, in de heun, in fchuyten, hulcken,
En aen de koetfen, aen de wagens op het veer
Den menfchen moeylijck fyn en alfms in de weer,
Τ ot geen geringe fchae van andre bedelaren.
Nochmeynt dit foete volckjgelijck fy felfs verklaeren,
Dat fy met vuyligheyt, met onbefchaemt geluyt.
Met plompheydjonverftand, d' Apoftels beelden uyt
Die Chriftus fel ν er had verkooren en gefonden
Om alle volckeren fyn leere te verkonden.
Maer daer is niet fo foet als dat het alles doet
Gelijck het voorfchrift houdt daer 't fich n^e dra.eghen
moet

Of'c regels waerenjvan Wifkonftenaers gefchreven,
Daer Ibnder fondement fich niet kan buyten geven:
Hoe rneenigh knoop de fchoen moet hebben, van wat
'kleur

De Kappen moeten xijn, hoe hoogh of laegh van keur :
Hoe veele ftroojen breed de gordel dient te wefen
En van wat ftof gemaed, hoe laegh, hoe hoogh gerefen,
Hoe fpits,hoe rond, van wat voor wefen of fatfoen
En hoe veel mudden groot de co vel of kaproen,
Hoe veele vingers breed het hayr op 't hooft gefchooren
Eii hoe veel uyren dat tot haere flaep behooren,

En wie en fieter niet hoe groot het onderfcheyd
In dees gelijcklieyd 2,y daer de verfcheydenheyd 1 -
Van lichaem en veriland fo groot is onder allen?
En om dees leuren, om dit beuielen en mallen
Verfmaeden fy by haer veel andre niet alleen
Maer fy verachten oock malkandren onder een
En die de liefde der Apoftelen belijden
Die fetten 't al in roer door twifl: en haet en nyd,eii
Verwecken over al een groote onfteltenis
Om dat het kleed van dees niet fo gegordelt is
Als van den anderen of meer treckt naden bruynen,
Om onderfcheyd van kap, van kovelen en kruynen.
Men vindter fommige fo nauw befet fo wreed
So ftrengh religieus, dat fy geen boven-kleed
Gebrüycken als van hayr, maer hebben d'onderkleereH
So facht als waeren fy van vlos van dons of veeren.
Oock vintmer andere die averrechts verkeert
Sich onderkleen in 't ruy ch dat men van fchaepen

En boven linden 2.ijn:daer fynder meej die maecken
Gheen kleyne fwaerigheyd in geit maer aen te raecken
En fchouwen't of het waer' een dodelijck fenijn
Die onderwijl niet fchouw van wijn noch vrouwen fyn
Noch fchroomen dees en die te naecken en te raecken
Kort om, men fiet haer al van grpoten y ver blaecken
Om met malkandren noyt te koomen over een
Of hebben onderlingh yetsevenof gemeen
In "t geen dat de manier van leven mocht belangen.
Oock fietmen niet dat fy haer tyd of finnen hangen,
Hoe men gelijcker fy den Heer, die men belydt
Maer hoemen verder van malkandren 2,y verwijdt.
Voorts ftellen fy een dee| van haer gheluck in nae-
men

Die haer gegeven fyn, of die fy felver naemen
Dees heet men een Colet, en die een Francifcaen,
Dit is een Bernardijnj die een Doraiiiicaen, »

Dit is een-Wilhelmyt, en dat een lacobyner,
Dits een Benediótijn, endef' een Auguftyner,
Dees wil een minder broer en die de minile fyn,
Dees werd nae fyne kap genoemt een Cappucijn,
Een ander voert fyn naem nae naeckte barre voeten:
(lek bleePer in fo ick haer al fou noemen moeten)
So heeten dees' en die, als was't niet groot genoegh
Dat men nae fijnen Heer den naem van Chriften droegh.
Een groot gedeelte ftaet en fteunt en bouwt op gronden
Van ceremonien en menfchelijcke vonden
En beeldt fich felven in dat eenen hemel maer
Al te geringen loon voor haer verdienften waer.
Niet eens bedenckende dat Chriftus haer fal vraegen
Niet nae de beufelen daer fy haer in behaegen,
Maer nae de liefde,daer hy felfs bevel van gaf.
En vordren fyn gebod op't alderfcherpften af.
Den een fal met een dick uytpuylend buyxkenkoomen
Met alderhande vifch uyt meeren zee en ftroomen
Tot berftens toe gevuk: een ander fyn getuyt
Van pfalmen en van zangh met muddens meeten uytj
Dees fal in rekeningh fyn vaften-daegen brenghen
Met veele duyfenden, en die daer onder mengen
Als hy maer eenmaels daegs een middagh-maeltyd at,
So fobcr, dat hy in gevaer van fplyten fatj
Een ander voor den dagh fo grooten ilaepel haelen
Van ceremonien, dat men wel feven maelen
Het aldergrootfte fchip dat op Ooft-Inje vaert
Daer mee bevrachten ibu j een ander, hoogh bejaert,
Sal roemen dat hy noyt quam eenigh geld te raec-
ken

En dat hy nemmermeer dat hadde derven naecken
Als maer met vingeren die hy gewapent had
Met dubbelt hand-ichoe-leer, een ander feggen, dat
Syn py hem vryen moet van'tquaed by hem began-
gen.

Van fmout en fmeer en teer, van vuyligheden ftijf,
So dat geen bootfman die fou trecken aen fyn lijfi
Een ander, hoe hy meer als vyf en vyftigh laeren
Gelijck een fpon^fy aen de klippen in de baeren
Geleeft heeft, altijds vaft, en op de felfde ftee;
Een ander, wijl hyniet als ftaedigh xingen de.
Dat hy is heeich en fchor en geen geluyt kan gevenj '
Een ander, dat hem door in eenfaemheyd te leven
Een ilaepfieckt was verweckt; en ander klagen dat
Om dat hy langen tyd heel niet gefproken had
Hy fulcken ftrammigheyd had in fyn tongh gekregen
Dat hy die naeuwelijck kon roeren of bewegen.
Maer Chriftus op het left dit roemen eenmaels Zat
En al dit lof-getuyt, dat licht geen eynd en had,
Sal vraegen tuiten bey : waer of dees nieuwe loden
Van daen gekoomen 2.ijn ? ick heb dit niet geboden,
lek gaf geen laft daer toe, fal voorts fyn feggen zijn,
Daer is maer eene wet die'k aenneem voor de mijn :
Van welck' alleen' ick niet een tuttel hoor gewaegen,
Die^k eertyds opentlijck enklaer heb voor gedraegen
Doe'k fonder deckfel van gelijckeniffen fprack.
Ick heb aen py noch kap, noch uwenbedelfacfc.
Noch dié gebedekens, noch fulcke vafte-dagen ·
Mijns vaeders erfenis belooft noch opgedraegen:
Maer aen geloof en liefde, ick ken oock fulcke niet
Die willen dat ick 'tgeen van haer luy is gefchiedt
Sohoogh erkennen fouw. die beeter willen toonea
En heyliger als ick, die mogen gaen beWoonen
Arbraxas i. hemelen indien het haer belieft.
Of, fo fy daer mee niet te degen zijn gerieft,

I, naniides,nae 'tfeggen van Auguftinus, heeft drie honden vyf en
feftigh hemelca geftelt, welck getal na de Gricckfe maniere van
cyfer. letteren uyt gebracht werd door hecwoort Abuxai, wefck '
weoid hy fync Difcipulen gciccommaadccrt heefc

Belaften, dat haer die een nieuwen hemel bouwen
Van wiens inrettingep fy hebben meer gehouwen
Als wel van mijn gebod. Als dees nu fullen 'z.ien.
Dat fchippersjwagenaers, bouluyden,ambachts-lien
Voor haer luy fullen gaen>en fy voor fulcke wijeken,
Hoe fal den een dan op den anderen ftaen kijcken ?
Maer door mijn weldaed fyn fy ondertuffchen noch
Geluckigh in haer hoop, ón fchoon dat defe doch
In geen bedieningh zijn van de gemeene faecken
Noch ampten en bekleen die de regeringh raecken,
Schoon dat op het Stadthuys geen ftoel voor haer en ftact
Noch kuflèns leggen met een waepen in den Raed,
En defe Geeftlijckheyd daer buyten werd geflooten,
So derft haer niemand doch verachten noch verftooten
Voornaementlijck die van de Bedel-ordens zijn,
Hy fy dan Minnebroer, Minijm of Cappecijn,
Om dat fy al den hoop van leemten en fecreeten
Door 't biechten, fo men 't noemt, van mans en vrou·^

wen weeten,
Die 't nochtans is verboon te brengen aen den dagh,
Behalven als fy by de wijn met foet gelach
Met kluchjes,fabeltjes,malkanderen vermaecken^
Daer men geen openingh noch kennis kry gt van faken
Als maer door giffingen, en alle naemen berght.
Maer iifer yemand, die dées wefpen heeft getergt,
So weten iy op ftoel wanner fy ftaeïi en preeken
Van haere Vyanden haer felven wel te wreeken,
Die fy met woorden van ter iyden wijfen aen ,
Doch fo bedecktelijck dat elck het kan verftaen;
Daer fy van haer gebaf geen eynd en fullen maeken
Voor dat men haer een broek werpt in haer holle kaec-»
ken,

Maer fegt my eenljes wat doch voor een gochelaer >
^ackfalver,Kamerift u aengenaemer waer
Tehooren ftiacken op Reduyfen en Tonnelen.
Als deef op haere ftoel dea Orateur fien fpeelea

Daer fy belacchelijck,doch aerdigh, volgen nae
De kunft en regelen van haer Rhetorica ?
Onfterfelijcke Goon! hoeftaenfy hier enfchermen.
Wat maecken s' een gebaer met handen hooft en er-
men 5

Hoe werpen fy het lijf aen d' een* en d' andre kant j
Met wat bevaUigheyd en fonderling verftand
Verandren fy van ftemjhoe weeten fy te queelen,
Hoe fetten ly 't gelaet quanfuys nae t geen fy fpeelen,
Hoe ftuyft en roockt het door haer roepen inde kerck,
Hoe wel verilaen fy 't heel Rhetöricaele werck ?
En dees welfprekens-kunft en vindtmen niet befchre-
ven,

Maer 't eene broertjen heeft aen d' andre die gegeven
Van hand tot hand, gelijck als een geheymenis.
Hoe wel nu dat het my niet heel geoorloft is
Op 't aldernaeufte dees verborgentheyd te weeten j
So weet ick evenwel die fo wat af te meeten
Met giffen, raen en ilaen. Eerft roepen fy yet aen
Gelijck van ouds by den Poeeten is gedaen,
Daer fy 't van leenen: dan, wanneer fy willen forekei»
Van liefde,nemen fy den aenvangh haerer preeken
Gints van de Nyl; of als fy de~verborgentheen
Des.Cruyces hebben voor,beginnen ly haer reen
Geluckelijck van Bel, den Babylonfe draedcjcn ,
Wanneer fy haer fermoen van 't vajftenfullen maeckeo
Gebruycken fy tot een inleyding aen de faeck
De twaelif teykens van den dwerfen Zodiaeck.
Hoe dat het vierkant van een cirkel is te weeten
En hoe daer door het rond wiskunftigh is te meeten
Sal haer voorreden fyn, wanneer de reden van
""Tgeloof fal moeten fyn. ick felver hoord' eeli mao
Die uy tter maeten geck, geleert was wil ick feggen ,
Die, als hy het geheym ter fchoolen uyt fou leggen
Van de dricvuldigheyd in een vergaederingU ,
Die vry aenfienlijck waij een nieuwen wegK in gingh

Om fyn uytftekencle geleertheyd te doen hooren
En oock om te voldoen der Godfgcleerden ooren:
Gelijck i. hy dee en als men vry verwondert was
En dacht, waer toe komt doch dit vunfe goed te pas,
So quam het daer op uyt;, dat hy daer uyt fou toonen
Dat de drievuldigheyd (een v/eefen,drie perfoonen)
In de beginfelen van de Grammatica
So klaer was uytgcdruckt, dat die op verre nae
Geen Mathematicus fo wel in 't iand fou trecken
En 't heele beeld van de ^iryeenigheyd ontdecken.
Op dees' Oraty had dit Godf-geleert vernuft
(En in den hoogften graed) geblockt, gefweet, gefuft
Thien maendenlangli, foo dat hy tot den dagh van he-
' den

So blind is als een mol,dewijl de wackerheden
Van het gefignt hem nae fyn herfens fyn gegaen
En lieten d'oogen ,om de finnen by te ftaen.
Noch eens quam ickeenman van tachtighjaer te hoe-
ren"',

So ver Theologant,dat hy licht had gcfwooren
Dat Scotus op een nieuw in hem herbooren was:
Dees,als hy in de School van hooge faecken las
En daer den heylgen naem van lems gingh ontleden
Ontdeckten een geheym van veel diepfmnigheden,
Dat in de letters ftlfs quanfuys verborgen lagh
Al wat men van hem feyt of van hem leggen magh.
*Et«nim quod tribus duntaxat infleSiitur cafibus , id mant'
fefium ejfe {definiti?iSj

turn α concordia mminis ver bi, adjeQivi naminis ύ·fiihftantivi.
* Dit fyn de woorden byErafmus , die niet wel te \'ertaelenfyn>
veel min in verfcn te brengen , behoudens haere eygenfchap
Cnde sierdigheyd.

fecunda lefum in m,tertia lefu in u,in hoe inejfahilefubefjle
myfierium ; nempe tribus Uterulis indicantibus etm ejje
Sumwum, Medium ér Vltimum, Refiabat myfierium hii
quoque retrufius, mathematica ratione lefusJic in duas
qualesdiffiditportiones> utfcilicet fenthemimeris inme-
diorefideret. deindedocuit eamliteramejfequamUebrdi
Sin appellant: porm Sin» Scotorum opinor lingua ,pecca-
pum finat: ëtque h'mc palam declarari » lefum effe ^ui

Tot def Inleydinge, foodanigh van te vooren
By niemand was gehoort, gaf yder een fyn ooren^
Byfonder al wat daer van Godfgeleerde iat,
So dat haer \ ongeluck by nae getroffen had
Dat I. Niobe gefchagh, daer my bykans gebeurde
(lek fpreecke met verlof) dat ick van achtren fcheurde
Gelijck z. Priapus dee, die tot fo groote fchae
De tover-dienft by nacht fagh van Canidia.
'Twas oock niet vreemt gheweeft had my fulx overkoo-i

Want wanneer heeft men oyt by Cicero vernoomen>
Ofby Demofthenes, ofby Quintiliaen ;

Dat ly fo ver en breed fyn buyten omgegaen ?
Sy hielen 't voor een fout alfmen een ingangh maeckté
Die 'tgeen men handlen wou in "tminfte niet en raecfccóS
Als of d' eenvoudige niet mee fo aen en viiigh
Gelijck als de Natuyr wijft aen haer leerelingh:
Of beerenhoeders niet en volgde haere leflè.
Die fy een yder geeft, dees groote School-maitreflè.

I. Niobe veranderde in een ftecn OvÜ. in Metamorpholii. lib. vr.
z. Horatius fchrijft van een houten tuyn-god Pfiapus, die des
nachts fiende de toverycn ende faciificien van Canidia in Sigan»
van bangighcyd een groote wind liec, waer door de oude wijven
^ fo verfchrickten dat fy al haer tuygh en tover-kraem verlieten en
«Je vlucht naemen. deSacy» van Howim b«gini 0//>nl/riïBfeïf-
j'rfw („Hti/t ligrwm.

Maer dat geleerde volck geloven dat fy gaen
Nae de welfprekens-kunft, indien fy vanghen aen
^Van dinghen, die van 't geen daer fy van fpreken willen
'Als wit en fweit en als de nacht en dach verfchillen
Op dat den hoorder hier het verfje koom te pas
(Terwijl hy fit en gaept) dat hy by Flaccus las
é}up nunc feproripif iUe
Waer wil de kreupel heenen
Met fyn verlemde beenen ?
Ter derder plaets', als by maniere van verhael,
So brenghen fy yet voor, gelijck een koftlijck ftael
Van haer geleercheyd, uyt de boecken der Profeeten
Of ^t nieuwe Teftament, waer van fy weynich weeten ,
En leggen "t uyt ter loops, daer dat nochtans alleen
Moft fyn daer fy haer heel aen hadden te befteen.
Ter vierder plaets', als of fy andre kleeren naemen
JEn als een nieu perfoon weer op der fchouburg quamen,
So roeren s' een gefchil van Godfgeleertheyd aen
Dat lucht noch aerde raeckt, noch Son, noch iler, noch
Maen.

Dit meenen fy oock tot de fpreeck-kunft te behooren.
Hier ilaen s^ haer blieken op, hier ftampen fy in d" ooren
iVan haer toehoorderen, en meeten ruym en grof
Haer i. hooge tytels uyt, en Doéboralen lof.
En proneken by het volck met haere beufelingen
En grollen van de School, als waeren 't groote dingen.
Het vyfde reft^er noch, waer in men aldermeeft
De kunil betoonen moet en wackerheyd en geeft:
Hier fuUen fy u met een fabeltjen aen koomen
[Uyt Mandevyl of uyt Hiftorien vanRoomen

t. Dentextföyt. DoHores foïemnes , ftétiles , doBores fitbtilijjanos,
do&orcsferaphUas , doiïores chembicos, doóiores fanffes, doliores irrefra-
gabiies, magnifita nomina attriimsinaikant. Titmfyllogifnm ^ mojtreSf
minor£s, tmtlnfiontSi tirollarigj ftt^^ofttimts φ-c. jaêafit,-

Op driederhande wijs (by loo j geen werck van gecken)
En fullen haer Chymeer dus matter tyd voltrecken.
Een dierjwaer van een ftuck in Fiaccus penne bleef.
Om dat hy 't niet en kon uytvinden als hy fchreef

Humanocapiticervtcmjungereequinam^c.
Die aen een mmfchen hooft een paerden hals ivoufitten φέ
Oock hebben iy gehoort j waer op haer ftond te letten^j
Dat, fo men eer van fyn Oraty hebben wil'
De Spreker in 't begin moet zedich fyn en ftil
En wachten fich van die met roeperi aeri te Vanghea ,, .
En aen d' inleydingh ftrax fyn fterri te kdil te hangen i
Daerom fo hefiên fy fo iiil en zedigh aen
Dat fyjfo ick geloof, haer felven niet verftaen,
Als waer^ het feggens waerd het geen men niet kan hop-.

Dat men fomtyts, om 't volck te beter iii't gemoed ^
Te trefïèn,uyt de borfl fyn ftem verheffen moet;
Waerom oock fommige, die anders fachtjes fpfekerij . ,
Somwijl fo fchielijck dees verheffen in hei: preken, ,
Met fo een dul geroep, oock daer "t niet komt te pas? Vf τ
Gelijck als of men uy t het hoek gebroken was,
Ghy fwoert wel dat men haer.wat nieskrüyci ίή möchl

Als waere daer niet aen gelegen noch bedreven
Waer dat men roept of niet. Oock hebben fy terftaeii j?
Dat, alfmen verder in fyn reden is ge^en , V
Men heeter werden moet en toonen iich ontlleken; |·
Dies werden fy te met heel hettieh in haer fpreken ,, J
Selfs daer de laeck is koel, en laeten weder af j

So flaeuw, als of den aetti én 't levert haer begafv
Voorts hebben fy geleert dat by den Oratooreri ^ ^
Yiin lacchea werd vermaent-, dies leggen fy uw Qoren

Somtijds wat kluchtighs voor, wat jock en boerterij
C^ dat fulx als het fout van haere reden 2,y.
Hoe aerdigh weeten fy dit goet te pas te brenghen !
Hoe wel ter plaets' en tyd haer ernil met jock te mengen!
O lieve Venus, hoe gevoeghelijck en wel,
Gelijck den efel paft het clave-cymbel-fpel!
Oock byten fy fomtyds5maer 't fyn maer doove beeten,
En die meer kittelen als fy van zeer doen weeten ,
En meenighmaelen is haer ftrafïèn maar geftreel,
Haer hekel fonder tand, haer roskam van fluweel j
Noyt vleyen fy fo feer dan als fy haer gelaeten
Vrymoedighft, ongeveynft en uyt de borft te praeten
En loiïèr uyt de mond,ver van bewimpelingh.
KoVt omjfodaenigh is de heele handelingh
Als hadden fy de kunft geleert van lan Pottage
En wie iyn falf en fmout befwetft op fijn ftellage,
Die 'k niet en weet of haer hier in te boven gaen
Dan of in eenen graed fo die als defe ftaen,
Dewijl fy, nae my dunckt mallcandren fo gelijcken
Dat qualijck tuflchen haer het vonnis waer te ftijcken
Of ^t dees van die, of die van deièn heeft geleert.
Noch hebben fy haer volck dat haer bemint en eert,
Maér doch door mijne hulp; fo dat fy niet en kooren
Voor haer een Cicero noch fyns gelijck te hooren:
Dat men by koopluy meeft en onder vroutjes vind.
I)ees blaefen fy in 't oor een foete labber-wind
En trachten-haer om 'tfeerft te vleyen en te ilree-
len.

De koopluy: om dat fy haer fomtyds meo wat deelen
Van het gekaepte goed, of averechts gewin,
Wanneer fy in de kerck maer fpreken nae haer fm.
De vroutjes ; fo om dat fy dele fyn genegen
Om veele redenen, als meefl: om dat fy plegen
In defer luyden fchoot of boefem haer t ontken
Wanneer fy met de mans niet al te wel en ftaen.

Ghy iiet nu^fo ^k geloof hoe feer dées" onder allen
Aen my verbonden lyn en in myn fchuld vervallen
Die.met haer beufelen en arme voddery
Gebruycken over'tvolck een flagh van tyranny.
Maer van dees guychelaers wil ick te rugge deynlen.
Die al mijn weldoen fo ondanckbaerlijck ontveynfen
Als fy haer veynfen vol godvrughtigheyd te fyn,
In waerheyd huychelaers, godvrefend in den ichijn >
En wil tot Coningèn en Princen my gaen keeren.
Die my eenvoudiglijck in haere hoven eerén,
Die vry in mynen dienft en fonder omfien gaen,
Gelijck den iulcken voeght die onder niemand ftaen j
Die, hadden fy een loot van recht gefonde zinnen.
Wat fouw men droevigere bedencken of verminnen ,
Wat fo affchuwelij ck en waerdigh om te vlien,
Als "t leven van een man die Rijcken moet gebien ?
Want door meyneedigheyd,door moord en vader-flach-
ten

Sou hy na kroon nochthroonof nae de fcepter trachten
Die by fich felven eerft te dégen overdacht
Wat laft hy heeft gelaen, hoe dat hy is bevracht.
Die wefen wil een Prins fo hy behoort té leven:
Dat die tot hoogh bewind hem felven vind verhevèn
En 't roer heeft aengevaertjniet fyn byfonder goed
Maer 't algemeyn beftiert, én dat betrachtén moet.
Dat hy alleenlijck op 'slands voordeel heeft té letten.
Dat hy geen vingerbreed moet wijeken van de wetten
Die hy felfs heeft gemaeckt, en andre volgen doet
Of d' overtreders ftraft aen 't lijf,in eer, of goed.
Dat hy d' oprechtigheyd van afien Overheden ,
Van al, wie ampten of Oiïicien bekleden,
Selfs te betrachten heeft, gelijck hy haer gebiedt:
Dat hy is een, daer 't oogh van alle man op Het,
Die heyl en welvaert aen fyn onderfaet kan geven,
Gelijck een goed gefterntj door een ooftrafbaer levenj

Of als een ongefonde en peftige Comeet
Verderf en ondergangii aenbrengen eermen 't weet:
Dat men van anderen haer mifdoen en gebreken
Niet fo veel quaeds gevoelt noch fo ver hoort van ipre^
keji:

Dat het hier met een Prins alfo gefchaepen ilaet
3o hy een weynigh maer de deughd te buyten gact
Dat hy gelijck een peil veel andre fal befmetten
Die op het voorgaen meeft van haere Vorften letten;
Dat, wijl eens Princen lot brenght veele dinghen mee
Die oorfacck geven dat hy hcht bezijden tree
En fidi door overdaed, door welluil,wijn en hoeren
En door fyn vryheyd en fyn vleyers laet vervoeren ,
Hy fo vqel naeriliger op alles toe moet fien
Dat hy niet doe het geen fyn plichten hem verbien
En oock niet en verfuj'm' het geen fy hem gebieden.
Schoon datter Avaeren die hem nae fyn luilen rieden :
Dat hy, behalven dat hem lift, verraed en haet 3
En veeiderley gevaer ftaegh te verwachten ftaet?
Heeft fitten boven hem dien Koningh aller Hecren^
Die hem daghvaerden fal, en rekeningh begeeren
Van 'tuïinite dat hy heeft gelaeten ofgedaen:
En aat hy tegen hem fal fo veel ilrenger gaen
Eloe meerder dat hy had te feggen in fyn Rijcken :
Λν aer 't fegh ick, dat een Prins al dit en dier gelijcken
Τ e degen over ley, gelij ck als hy fo u doen
Indien hy wijsheyd had : wie konder dan bevroen
Dat hy met recht vermaeck of ilaepen fouw of eeten ?
Maer danck zy my, dat fy dit altemael vergeeten,
En laeten al die forgh bevoolen aen de Goon,

Dat men van fwaerigheyd koom reppen aen haer ooren.
Sy laeten niemand toe als die haer wat doen hooren
Dat haer behaeglijck 2,y, om geen bekommeringh
krygen aen het hert door t geen h^er tegen-gingh ·,

En meynen dat fy recht den naem van Prinfen draeghen
En haereplicht voldoen, fo fy geduyrigh jaegen, ^
So fy op haere ftal veel fchoone heng&n voen
Indien fy haer profy t met ampt en itaeten doen "

En om een machtigh geld officien verkoopen,
Indien men dagelijcx vind middelen met hoopeii
Daer men de Steden mee te machteloofer maeck
Waer door der rijcken geld in haere fcha±ift raecfc?
Doch fonder tytel niet, of recht, daer toe verkregen:
(Daer fyn fy nimmer om benegen of verlegen)
So dat, fchoon't dickwils is een openbaer geweldt.
Den Ingefeten werd in ongelijck ghqftelt
Wanneer hy werd berooft van vryheyd' goedenlève;^
Noch willen fy dat haer die eere fy gegeven
(Om het gemeync volck te krygen aen de hand)
Dat fy behartigen, de welvaert van het land
Dat ionder haer * licht in een bloed bad was gekomen^
Verraen, verkocht, en van den vyand ingenomen
Waer nae een fulcke wei het hooft te hebben fcheen
Dié men dat, eer het bleek,door'tfwaerd heeft afgefiieen,
Bedenclit' er my nu een, gelijck'er onderloopen.
Die van geen wetten weet,die noyt dat boeck iloeg open.
Die't algemeyne beft gelijck een vyand haet
En maer fyn oogen op fyn eygen voordeel flaet.
Die aen fyn luften fich heei over heeft gelaeten.
Die de geleerden haet en die de waerheyd praeten
En voor de vrijheyd ftaen: een, die geen acht en ilaet
Op't geen het oorberlijxt mocht wefenvoor denStaet>'
Maer alles nae fyn luft en voordeel foeckt te meeten:
Geeft hem om fyilen hals hier by een goude keeten?
Waer door eendragtigheyd der deugden werd beduydt
So 't eene fchakeltj e vaft in het ander fl uy t: ·'-

Set hem een kroon op't hooft, yerciert met eel gefteente.
Die hem vermaen dat hy moet onder fyn gemeente

ïnheldelyck bedrijf en deugden munten uyt;
Geeft hem een Scepter,die rechtvaerdigheyd beduydt
En dat hy recht en rond moet gaeri in fyn beftiereni
iWilt hem voor "t laetite met een purpren mantel cie^
ren,

Waer door beteykent werd een fonderlingen brand
Tot welvaert van het volck en Hefde tot het Land:
Indien nu fulck een Prins dees kiedingh en cieraeden
Gingh vergehjcken met fyn leven en fijn daeden,
lek houw hem van nu af verlegen en befchaemt
Wanneer hy quam te fien hoe weynigh hem betaemt
Duskonincklijck gekleedten opgefchickt te wefen
En dat hy lichtelijdk voor yemand had te vrefen
(Voor een neufwijfe gaft) die dit vercierfel tot
Syn fchimp mocht leggen uyt en duyden't tot een fpot,
Maer wat fal ick u vande Hovelingen feggen
JDie d'eerfte willen fyn en nergens achter leggen
(Ick ipreecke van de meeft') hoewel ick niet en acht
Dat yet fo eygen is, fo flaefs en fo veracht
So laf en ongefqk: nochtans moet ick bekennen
Dat fy hier in alleen de fchickelijckfte bennen
Of de fachmoedigfte, dat fy te vreden üyn
Met goud en paerelen, met fammet en fatyn,
Met purper en fcharlaecke, en diergelijcke mercken
iVan deugdenwijsheydenvanadelijckewercken,
'Aen 't lijf te 2,yn bevracht,maer Μ oefeningh van dien
Een ander overdoen, en ftaen het aen en fien.
'T is haer gelucks genoegh (daer vry op valt te roemen)
Dat fy de Koningen haer Heeren moogen noemen
En weeten hoe men haer de Reverenty doet,
Hoc dat men buygen moet, hoe ftrijcken met de voet
Wie fyn Genaeden is,en wie fyn Excellenty,
Wie fyn Doorluchtigheyd, en wie fyn Eminenty,
Wie d^at den tytel van fyn Hoogheyd voeren magh
^n hoe die werd verdeylt in veeierhande flaghj

Dat fy dees wachten op, en paiTen op de Grooten:
Dat met goed waegefchot haer backhuys is befchooten
Of't i. voorhooft deurgekrautjcn op eenprick verftaen
Hoe het pluymftrijcken in de hoven toe moet gaen.r
Want dit fyn kunften die ten hooghften fyn te loven
In die recht edel fyn en lonckeren der hoven:
Dit is dat haer betaemt; maer defe niet te min
Indien ghy naeder fiet haer doen en leven in
Syn dickwils anders niet als 't geen de vryers waeren
Van Vrouw χ. Penelope, als lichte Koppelaeren>
Als maer een boeve-jaght. Men flaep tot by de noen.
Een Pryfterke komt haer de Mis voor't bedde doen
Noch halUf ilaepende: dan valt men aen 't ontbijten
Pat naeu geeyndight is of(fchoon den buyck fou fplyten)
Het middaghmael is ree: dat qualijck is gedaen
Oft'berd en kaerte-fpel en t'dobbelen gaet aen.
Men maeckt fich vrolijck met Icherluynen en rabou-^
wen,

Met poetfemaeckers en met fchoone lichte vrouwenj
Bancketjes onder tyds geraecken op den dis
Tot dat bet weer den tijd van't avond eeten is,
Daermen voorts drinckt enklinckt tot dat hetisa^'t
daegen.

Dus loopen 'd uyren heen,dus ilijten fy haer daegen.
Dus raecken maend,en laer' en eeuwen aen tmer end,
En niemand heeft verdriet in t'leven dat hy ment.
lek felfs gae fomtyds heen veel vetter als te vooren
Als ick fomwylen dees grootfpreekers kom te hooren.
Terwijl elck Nim^e denckt hoe grooter ftaert fy heeft,
Hoe naeder deel t' haer aen 'tgeluck der Goden geeft:
Terwijl dit hooft gebroedt den een den anderen ftoöten
Met eUebooghen voort, om naeder aen de Grooten

I. Een ]atynfe maeniere vi^n iprekenjdic fy gcbruyckiavaeyP-
mand die gepnfchaemtcmeerbpeft.
a. S^nvfiPfintlo^sti nebulmitMinei^ut ibr«U

Te fchijnen, of te !z,ijn terwijl fich yder ien
So veel te meer behaeght hoe meer hy is verfien
Van moye klederen, van Koftelijke boorden,
Hoe meer hy is befmeert met goude en filvre koorden,
Hoe meer iyn Keting weegt, op dat men niet alleen
En fie hoe rijck hy is, maer oock hoe fterck te been,

- Der Princen voorbeeld en der Aerdfche Potentaten
Werd al van langen tijd by Paufen en Prelaeten
EnCardinalen en BiiTchoppen naegedaen,
Soo dat fy haer by nae daer in te boven gaen.
So yemand by fich felfs nu koome t'overleggen
Wat het fneeu witte kleed van linden heeft te feggen,
Een leven naementlijck dat reyn en fuyver zy:
En dat de Myter met een hoorn aen elcke 2y',
Die aen malkanderen fyn met eene knoop gebonden
Volkomen wetenfchap van beydede Verbonden
Van 't Oud en 't Nieuw bcduydt: dat haere handen,
met

Handfchoenen overkleedt,beteykenen een net
En fuyver handelen derheylge Sacramenten,
Van aerdfche vuylicheyd noch vry en ongefchendt: en
De Staf haer feggen wil, dat men by dagh en nacht
Moet forgen voor de kudde en houden goede wacht:
En't voorgedraeghe Cruys, dat men fo heeft geilreden
Dat men den ouden Menfch en quae genegentheden
Heel overwonnen heeft en onder fich gebracht:
So yemand fegh ick fulcx te degen overdacht
Sou die niet een bedruckt, en droevigh leven leyden?
Maer't gaet haer wel, nu fy haer felv'en voen en wey-
den,

En laeten νoorts de forgh en haere fchapen aen
Den Heere felver, of de Fraters gaede ilaen
(So fyfe noemen) die fy met die laft befwaeren,
Of de Vecarifen die haere plaets bewaeren.
En houden voorts haer felfs gemackelijck en ftil.
Niet eens gedenckeiide wat dat het feggen wiJ

Dat fy I. BiiTchoppen fyn; dat hebbenf' al vergeten
En toonen dat fy van geen forgh noch opfien weeten.
Maer iiïèr ergens geld te krijgen in haer net
Daer wert van haer wel gaeu en naeritigh op gelet.

^T fou op die eyge wijs gaen met de Cardinalen
Indien fy by haer felfs recht quamen t' overfchalen
Dat fy getreden fyn in der Apoftelen itee,
Dat van haer wert geey fcht wat een van defe dee :
Dat fy van 't geeftelij ck bedienaers fyn geen heeren :
Maer daer den Heer eer langh fal reden af begeeren
En naeuwe rekening Jae, fo maer alcemet
By hem op haer gewaedt en kleding wiwt'gelet
En fy daer op fomtyds dus wat filoiofeerden:
Wat is het dat fy met de wittigheyd begeerden
Van dit ons boven-kleed ? wat had het voor befcheyd ?
Was 't niet een leven dat uytmunt^ in fuyverheyd j
Wat wil 't fchaiiaken kleed dat wy daer onder dragen ?
Beduyt het niet een brand om Gode te behagen ?
Wat wil oock "t bovenfte, fo ruym en iiytgebreyd.
Dat het de Muyl bedeckt van ons' hoogwaerdigheyd j
lae dat m'er een kameel genoegh mee iou bedecken ?
Is 't niet de liefdcjdie haer wijd en lijd moet ftrecken
Om elck fvn hulp te bien, die daer in recht béftaet
Dat men den luyden leert, vermaent en ondergaet,
Beilrafi: en oock vertrooft, en, ifTer twiil gereièn,
Syn beft doet om de fcheur en wonde te genefen,
Den oorlogh leyt ter neer, gheen nieuwe ftoockt nock
voedt 5

Den quaden tegen gaet, jae dat men felfs fyn bloed
En niet fyn geld alleen en rijckdom wil hefteden
Ten dienft van Chriftus kudde en fyn verdruckte le-
den ?

Wat hebbcnf oock te doen met rijckdom of met geldt
Die houden dat fy in de plaetfen fijn geftelt

1. opiiendcts dcrKerckcn, hci welcke door hctgricckferoerd
Epifceps bcdiiyt werd.

Der arme Apoftelen, fo ons die fyn befchreven ?
Sy hadden immers goud noch filver om te geven.
Wiens Heer fo arm was dat, gelijck hy fe] ver fey,
Hy niet en had daer hy fyn hooft te ruften ley.
So fy dit fomtyds by haer felven overdachten
Sy fouden nae den hoed fo y verigh niet trachten ,
lae fenden hem weerom, of fich fo ftellen aen
Gelijck d' Apoftelen haer hebben voorgegaen,
JEn in forgvuldigheyd en arb^d noy t verkouwen.

De Paufen nu, die hier de itee van ICriftus houwen ,
So fy hem fochten in fyn leven nae te gaen
In armoe,arbeydoleer,in 't leven te verfmaen,
In kruys, vervolgingh,dood: jae,fo fy maer wat naeder
Bedachten wat het zy dat men haer noeme Faeder

Alderkeylighfte ·. wie waiTer op der aerd
Bedruckter man, als die fo hoogen plaets bewaert ?
Wie fou daer al fyn geld en middelen aen waeghen j
Of wie fou fich de koop niet Üchteljck beklaegen
Van fo'een ftaet, die hy verkreegh door machtigh geld
En door vergif en 't fwaerd en allerley geweld,
En lift moet houden ftaen ? hoe vond' hy fich verlegen,
iWat mifte hy al gemacks, hoe ftond die ftaet hem te-
gen

So hem de wijsheydt eens fyn oogen open floot ?
Wat fegh ick wijsheyd ? jaê,fo hem maer overfchoot
Een greyntje van dat fout daer Chriftus af vermelde ,
Als hy,die nu fo rijck en machtigh is van gelde,
Die fo veel eers befit en fo veel Lands beheert,
Officien vergeeft, laet af en difpenfeert.
En cijniT' en tollen heeft en pachten en tribuyten,
En fo veel inkomft heeft van binnen en van buyten,
So meenighpaerd, en muyl en lijfw^acht en trawant
En welluft en vérmaeck en vréugd aen alle kant,
Gewaer wierd dat fyn ampt die dingen niet en paften,
Maèr leeren, preaiken, maer bidden , waecken, va-
ften,

Maer moeyte, maer verdriet e» traenen en gezucht
En duyfend fwarigheen, vol pijn en pn|;enucht,
Waer uy t men volghen fagh dat fo veel Oöiqierei»
Die nu aer<Paufen hof bedienen of beftieren 3
So veel Notarifen, fo meenigh Advocaet
En fchrijver en fyn klerck en^ procureur en Raed ,
Stal-jongens} palfreniers? en 3ie de muy len dry ven 5
Stal-knechten, koppelaers van maegden cn van wijven
Van: facht, ick had by nae mijn mond daar mis gepraet
En lichtlijck wat gefeyt dat noch wat grover gact:
Dat, feg ick, al dien hoop die nu den Stoel befwaereii,
Den Paufelijcken ftoel (ick miff' en zegh bewaeren)
Haeft honger lijden louw. dit waer wel onbeleeft
En grouwelijck gegaen, maer, lieve, feght my,heeft
Het niet meer grouwels, dat men Prinqen van dé tere·
ken.

Die waere lichten van de wereld, fal doen werckea ^
En nemen op haer hals fo een gewichtigh pack
En raecken tot de llock en armen Bedeuack ?
Maer nu gemeenelijck als haer yet komt te voorea
Daer in wat arbeyd is, dat willen fy niet hooren ; -
Maer fy bevelen het aen Peter en den man : ' · . <
Die Pauwels werd genaemt, die bw wel beuren: kaa
Dewijl 's om tyd verdrijf fomwijlen iyn verlegen:
Doch komteer wat daer eer kan werden door gdaegdt
Of daer vermaeck in fteeckt of voordeel is aen vaft, ,
Dat nemen fy voor 't haer als yec dat fulckepaffc.! :.
En dus gebeurt het door mijn toedoen 5 dat geeameü^'
ichen

So vrolijck leven en fo förg;eloos nae wenfchen
Al dees, die rekenen dat Chriftus is voldaen ' ƒ '

Ten vollen, alamen met wat heyligheghewaen,r Λ ;''
Of die wat fwemen nae die kleding der toneekn ,
En ceremonien den Biflchop weet te Ipeelen; '' - ^
Als men den tytel voert van fyne Heyfigheyd'i l'';
En fegeninghen geeft ea Anathemaes feyt,

Doet Prinfen in den ban, ontbint haer onderfaten.
Mirakelen te doen'is oud en langh veriaeten;
'Tis moyelijck het volck te leeren in de kerck;
De Schrift te leggen uyt, dat is der fchoölenwerck.
En 't bidden voor de luy die niet te doen en xveeten,
De tranen voor de wijfs die 'tfchrey en noyt vergeetenj
En arm te fyn is vuyl en vol verdriet en fmert,'
'Tis flecht en fchandelijck.dat men verwomien werdj
Voor een, die Coningen en sVerelts Potentaten
Het kuiTen van fyn voet befwaerlijck toe wil laeten.
Het fterven is onfoet, en't cruyiTen is verfmaedt.
Dees wapenen alleen fyn al haer toeverlaet:
ï. Schoon fpreecken, naementlijck, loftuyten, pryfen,
vleyen,

Daer fy d'onnoofle door bedriegen en verleven,
Opfchortingen van dienft, affettingen van itaet,
a.Wraeck-beelden, ban en vloeck van wat haer tegen
gaet,

En 't groulijc' blkem-vierjWaer door ep haer luy wenke
De fielen reyfen heéu die fy den Duyvel fchencken,
Daer niemand mee van haer fo hard getroffen word
Als die door Satans raed Sint Pieters erf verkort.
Schoon da.t fy n feggen was, Wy hebben 't al verlaten ■
En u alleen gevolght,nochtans dees Kerck-Prelaten
Befitten land en goed domeynen, heerlijckheen
Accynfen, tollen, en Kafteelen, fterckt' en Steen,
En noemen dit fyn erf, fyn patrimony-goedren,
,Waer voor terwijl fy in haer yvVighe gemoedren

I, Want de fulcke en dienen onfenHeerelcfuChriilo niet,maer
haren buyck endc vcrleydendoorfchoonfpreken en pryfendcher-
ten der eeavoudi|;e. Rom. j6. verf i8.

z. Schilderyeh der geener die in den bangedaen fyn.dieophet
haetelijckftcwerden voorgeftelt, rrcc een afgryfclijck geficht, acn
clcke iyde een duyveldie haer een gloeyende kroon op tbooft fet
ten,hetvy«roa(iord«vei.t9osiiefteockc, ractgrouwelijckeop»
feiurift·!!.

Ontfteken met een brand tot Chrifti waere leer
Vaft vechten met het fwaerd en andre gaen te keer
Niet fonder kerften-bloed met menighte te plengen
En over land en luy verwoeftin^en te brenghen.
So meynen fy de bruyd, die Chriftus heeft omermt,
Eerft recht van haer te fyn Apoiiolijck beichermt.
Wanneerder naemeritlijck veel van den vyand bleven j
Als of men aen de kerck koft erger vyand geven
Als een godloofe Paus, die door fyn 3. fwijgen maeckt
Dat Chriftus heel verfterft en uyt de kennis raeckt >
En nieuwe wetten weet tot fyn gewin te vinden
Om de gemoederen der menfchen aen te binden.
De waere leer vervalichtjverdraeyt en qualick duydt.
Of met fyn leven doodt als met een peftigh kruydt,
En fchoon de kerck op 'tbloed der Chriftnen is geböuwc
En door4at bloed verfterckt, beveftight en behouwen,
En door dat blöed vermeert, fo wert nochtans door
't fwaerd

Nu alles uytgevoert, verkregen en bewaert,
Als waere Chriftus (Joodt of niet en wift, och ermen,
Hoe hy fyn kerck yoortaen door lyden koft befchei-n;eii.'
En alhoewel de krijgh fo wreed en groufaem is
Dat fy het fel gediert der woefte wildernis
En niet de menfchen voegt: fo dul dat de Poeeten
De krijgers houden van de Furiën bezeeten;
So fchaedlijck, dat fy is een ajgemeyne peft ,

Die alle deugd vernielt waer fy haer ielven veft: . ■
So onrechtvaerdich, dat men daer toe de voornaemfte ^
Struyckroversj knevelaersjhout voor de welbequaerafte^
So godloos, dat iy niet met Chriftus heeft gemeen: . ,
Nochtans betrachten die de Paufen maer alleen. f.f i
Hierom fo laeten fy all' andre dingen vaeren ^ Γ
Hier in fo toonen iy,geraeckt tot hooge jaeren 5.

j. Om dat fy niet ea ΙβΟίζΛ waï Chriftw» is, 6a vr»t k9t ty «5«
«Hïiftea ifweice. ' ■ . , ·

Eenjonghenmanlijck herti hier fietmen dat fy haef
Gheen koften en ontfien; hier valt geen arbeyd fwaer 'y
Hier mercktmen, dat fy fich aenroeren noch ontfetten
Of Godfdienftj of de vree, of tucht en goede wetten
Geraecken overhoop van boven nae beneen,
En ftaet en iland en land gcmenght werd onder een.
Oock en gebreken haer geen hoog-geleerde gaften
Die in dees duUigheyd (die yder een kan taften)
Haer ipreken nae de mond, en fchicken defe pop
Hoe vuyl fy wefen magh met fchoone kleereh op j
En fulcke grouwelenjin plaets van die te doemen.
Deugd en godvruchtigheyd en heylgen yver noemen ,
Uytvindende met een hoe dat het kan beftaen
Dat men zijn broer een klingh doe door fyn ribben
gaen

So dat hy door de wond fyn bloed en leven ftorte
Èn dat men evenwel die liefde niet verkorte:
Die groote liefde, die van Chriftus is geboon
Dat yder Chriften aen fyn even-naeften toon.
lek twyfel of het daer van daen niet is gekoomen
Dat Duytfche BiiTchoppen nae't voorgefchrift van Ro-
men

Haer dienft verlaetende met al het geeftelijck
Sich draegen heel en al als Vorften van het Rijck.
Die 't voor oneel en laf ten haeren oplicht' houden
Dat fy haer elders als in 't veld op-oifren fouden
En.dat een Biffchop 'thuys fyn geeft op 't bedde geeft:
Dan of de Paus die les van haer gefoogen heeft.
^ Óock den gemeenen hoop van Pryfteren en paepen
Die aen de heyligheyd van iulcke iich vergaepen
Die haere hoofden fyn, die rekenen 't voor fchand
So fy een vinger breed ter recht' of ilincker hand
Aftraeden van het pad als haer die hoofden weefen ,
Des fo der twift om 't recht der thienden is gerefen
Hoe dapper fyn fy ftracx als kryfchluy in de weer,
Hoe ftiyden fy daer voor met fwaerd en flits en ipeer,

Hoe fcherp fien fy hier toe, en fnufFelen en foecken
Om yets te vinden in regifteren en boecken
Om 't flechte volck daer mee een fchrickte jaegen aen
Dat met de thiende fchoof haer recht niet is voldaen ?
En fullen onderwijl niet eens gedachtigh wefen '
Hoe veel dat van haer dienft is over al te lefen
Die fy daer voor aen 't Volck weer fchuldigh 2,ijn te doen
Hoe weynigh fiet m'er die fich tot haer plichten fpoen!
Vermaentdelcruyn haer niet, die men haer heeft ghe-
fchooren,

(Ten minften diende 't fo) dat Priefteren behooren
Te laeten haer gepeyns a,lleen ten Hemel gaen
En ü-ecken fich noch aerd noch aerdfche dingen aen ?
Dit foete volckje meynt fich dapper wel te quijten '
En datter niet en valtte klagen noch ver wij ten
Als 't 2,ijn gebcdekens en fijn getykens leeft
Of mommelt fo wat heen, fo dat ick in rnijn geeft
(lek fweer 't by Hercules) my menighmael verwonder
OPer wel yemand by de Goden isjof onder
Den Heyligen, die 't hoort of haere tael verftaet,
Om dat het onder haer gemeenelijck fo gaet
Dat zy haer eygen felfs niet en verftaen noch hooren
Terwijl fy binnens monds diepevelen enfmooreti.
Maer dit's den priefteren en leekcn bey gemeen: !
Op 't geen zijn voordeel raeckt verftaet fich yder een y
Elck paft op fijnen oegft,daer weten fy de wetten:
Maer iffer vet, daer f)7 behoorden op te letten, '
En fteeckt er arbeyd in,en heeft het fwarigheyd, '
Dat wert voorfichtelijck op andere geleyt.
Dit gaet van hand tot handt als opgefpeelde ballen.
Gelijck een Werelds Prins daer fwaricheden vallen
Op den Stadthouder fchuyft 't bedienen van fijn Staet
En dees die forgh en laft weer op den fijnen laet:
So wert uyt 7,edigheydt de plicht van Wel te leven
i,n t oefenen des deugds aen 't flechte volck ghege-
ven> 'ί· ^ -i..^- .(. t"-.- 5'-

Dat het weer over aen de Kerckelijcke geeft
En met de Kerck, Ib 't fchijnt; niet veel te doen en
heeft,

'Als of het niet met al belooft had in het doopen.
Het wereldfch Priefterdom vint wederom een open
(Dat fich fo noemt, niet of het Chriftüs toegewijt
Maerof't de wereldwas) en wij ft dien laft en imijt
Hem van haer fchouders op den hals der Regulieren:
Deef'op de Mumiilcen, en die wat ruymer fwieren
Op die befetter 2,ijn, en dees gelijcker hand
Op die gaen bedelen,decs wijfen "t oock van kant
En leggen 't op den rugh van de Caithuier-ilavcn
®y wien alleen de deugd en godf-vrucht ley t begraven j
®(^raeven, maer heel diep; waer door het oock gefchiet
Dat men die nimmermeer of wel heel felden fiet
Sodoen dePaufen mee die hard en naerftigh wercken
In haeren geld-oegft, en d" Opfienders van de Kercken
Al wat haer dunckt te lijn te leer Apofto.lijck
Bevoolen keten fyn; dees neemen weer haer wijck
Tothaer Vicarifen, endie tot denPaftooren;
Dees tot haer Cappellaens; die hebben oock geen ooren
En willen dat fy nae de Bedel ordre gaen;, .
Dees foecken oock die lait van haeren hals te flaen
En wijfen haer weer voort na die .de fchapen fcheeren,
Maer^'t is mijn meyningh niet hiex ^'t leven te waer-
cieren ., »j

Van Paus' en Pryfteiren, op dat men niet en denck '
Dat ick hier yemand in fyn eer en aenfien krenck
Enliembefchimpjinplaets van lof van hem te fpreken?
Of goede Princen van ter 2,ij den foeck te fteken
Wijl ick de quaede Prijs: maer ick heb ilecjits alleen
Dees dingen aengerpert 'op dat aen yde^ een
Mocht blijcken, dat geen. mens kan wel en luftigh leven
Die tot mijn heyligdom fich niet en heeft begeven.
Of my te vyand heeft. Want hoe wss 't mogelijck J
Dat iulx gebeuren fouw? dewijl Rimnuyr en ick

feo komen over een, dat defe Luck-goddinne
Geilaedigh is geweefl: der wijzen vyandinne
En fo in tegendeel den fotten toegedaen
Dat fy haer in den flaep braclit alle voordeel aeii.
Tot^evooriichtighzijnis fy niet feer genegen:
Die ftout en roeckloos is bemint fy daer en tegen
En die daer feyt, fchae-baet? ick fet maer een op al.
De ileen is uyt de hand ick wacht wat datter val.
De wijfë is fchuw en bloo, dies fiet men 't veel gefchi<fii
den ^

Dat armoe, honger, roock verfellen wijfe lieden:
Datdefe veeltijds fyn veracht, benijt, gehaet.
En dat de fótten fyn verfien van geld en ftaet.
En in de rammeling en op het kuflèn raecken.
Dat men haer fet aen 't iluyr van de gemeyne faeckéa
En vordert, daer men luy van kennis buyten fluyt.
Men laet haer in den Raedt, de wijfe hout m'er uy t^
Of vatfe by de kop en voertfe met foldaeten ' ■

Nae het gevangen huj^s en fonne-loofe gaeten,
Men werptf een lack op 't lijf en brengt haer op 't fehiief^

Daer men haer drijft een fwaerd of hakmes door de ftrOtt
Maeckt al haer goed te buyt, verkoopt haer etf en landei^
En vult haer plaets met luy van mindere veiftanden.
Van wien een dwingeland krijght alles wat hy wil: ' ' -
So dat hy "t heele werck doet draeyen op fyn ipil.
Ghy houdt het voor geluck te fyn in gunit vafii Heerc^
En daegelijx te hoof by Vorften te verkeeren,- '

By die vergulde Goon: maer feght wat voor eeli maa
Onnutter dingh aldaer als wijsheydwefenkan?
lae feght my watter is dat defe meer vervloecken? ^
So ghy nae rijckdom ftaet, en die niet ilechts te foecke^
Maer oock te vinden tracht: wat voordeel, Wat gewin
Sal doch de Koopman doen volght hy der wijfen zin? ^
Indien hy fich ontliet een valfchen eed te fpreeken? ' ;
Indien het fchaem-ropt bem komt dooï fyn wangen -»
i breekee I i AJi

'Als men hem op bedrogh of leugenen bevindt?
Indien hy ficli te na:U acn 't muggc-iiften bindt
Der wyien, en hoe ver fich dieft' en woedeer ilrecken?
En haere fwaricheen daer over aen wil trecken?
Indien hy tegen dc Placcaeten van het Land
Sich toevoer fchroomt te doen of hulp en onderftand
Den vyand van den Staet, en met verbode waeren
En lorrendraeyery haer haevens in te vaeren?
Wanneer der ampt of placts in 't geeftlijck open ftaet
Daer eer of fmeer in fteeckt, fiet wie daer deur mee gaet.
Een buffel, of een bock, maer beyde met twee beenen:
Een wijs man fiet' er op, een efel draeght het heenen.
Indien ghy luil hebt tot een jongh en goelijck dier,
Stae buyten, wijsheyd: daer is voor u geen kartier,.
Dit goet is meeftendeel genegen tot de gecken j
Dees zijn 't daer meeft haer hert en zucht en ziel nae
ftrecken:

De wijfe fchuwen zy, en zyn van haer vervaert
Als van een Scorpioen of een getrocken fwaerd.
Heeft yemand in zyn zin wat luftiger te leven:
De wijfe moeten voort, haer pafpoort leyt gefchreven,
Hy fluytfe buyten 't huys; voor andre iet hy 't op.
Voor wat voor dier het zy, hoe dom of dick van kop.
In 't kort, waer ghy u keert: by Paufen en Prelaeten,
EyjPrincen, Richteren, Land-voogden, Magiftraten,
By vrinden, vyanden, by groot, by kleyn, om geld
Js alle dingh te koop dat ftrax werdt opgeteit.
Om dat de wijfe nu het geld niet veel en achten
So werden fy gefchuwt van hoogc en minder Machte.
Dit Zyn zy fo gewoon. Macr fchoon'er fo veelftof
Om my te loven is, dat moogelijck van mijn lof
Geen eynd te maecken waer fouw ick die heel verhae-
len,

So wil ick evenwel mijn reden gaen bepaelen
En maecken eens een eynd, als ick u maer in ,t kort
Vertoont heb^ hoe 't my aen geen groote mannen fchort;

Die my met haere pen en werken oock verhieven
Op dat ick niet en krhij η mijn eygen felfs te lieven
En dat ick fottelij ck my maer alleen beval
Voor eerft is het bekent aen elck én overal,
Dat 3 daer de faeck ontbreeckt, het veynfen wert gepre-
fen:

Daerom fo doet men ftrax dit vers de kindren lefen,
Stulütiam fimnUre loco fafientiafumma efi»
Dat is

Dat is de wij fte man die oy t ter wereld was>
Ick laet nu yder by hem felven overweg;n
Hoe groot en goed dat in de fotheyd fy gelegen
Waer van de fchim alleen en maer een naeckte fchija
By de geleerde fo veel prijfens waerdigh zyn.
Noch ronder gaet i. de man, dat gladde vette vercken
Van Epicurus kud% als hy in raed en werken
Gebiedt wat fottigheyds te mengen, hoewel hy
Het woordeke van i. kort daer qualijck voegde by 5 ^
En als hy elders feyt, 'T is 5. foet den fot te maecken 1
Wanneer het nodigh is, nae eyfch van tijd en iaceken 5
En elders liever heeft te z,yn 4. een fot, een bloed.
Als wijs en kloeck daer iich een fulcke ftooren moet.
Wat heeft Homeer doch in zyn Ilias gefchreven
Als 5" .fotter Princen drift ? Wat lof is my gegeven
Van Marcus Cicero, hoe heeft: hy my verguit
Als hy fey, dat het al met gecken is vervult.
En wie en weter niet dat alle goed, hoe wyder
En verder 't fich verfpreydtjgehouden werd by yder

^oo veel te heerliker ? Maer mooglijck dit bewijs
Is by de Chriitenen van kleyn gewicht of prijs,
Derhalven fal ick met de fchrift mijn feggen itijvefi.
Maer de Theologen en moften hier niet kijven,
Daerom verfoeck ick dat my fukkx geoorloft zy.
En naedemael ick hier een ftuck begin, dat vrj^
Syn fwaricheden heeftjcn my niet wel ibu paiïèn
iDat ick de Mufen van haer bergen en Parnaflèn
So ver doen komen fou, te meer om dat het geen
ick fal verhandelen met haer niets heeft gemeen,
So waer' het beter dat^terwiji ick my laet hooren
Als een Theologant en wandle door den dooren,
Ick wenfchte dat de geeft van Scotus hier mocht zyn,
Die ftekeliger valt als eenigh yfer-fwijn ?
En voor een weynig tijds veriaeten fijn Sorboone
Om in mijn herlenen en boefem wat te woonen
En wederom eer langh van daer verhuyfen gingh .
Naer Allegarben heen 5 of aen een galghe hingh.
Ochjof ick van gelaet en wefen mocht verkeeren
En defe ibts-kap en mijn kakelbonte kleeren
Verandren in een rock van een Theologant!
Oock vrees ick dat men my van d' een of d' ander kant
Betichten mocht dat ick wat dievery gepleeght heb
En kas en kift van ons Magifteren geleegt heb
Om dat ick fo veel van haer dingen heb geleert.
Maer is "t oock vreemt dat ick, die lo langh heb ver-
keert

En naeuwe kennis met Theologen gehouden,
Wat aengenomen heb, dewijl men by den ouden
Leeft van Priapus i. beeld^dat uyt een block geklooft
Veel grieckfe woorden wift te feggen uyt fyn hooft
Waer op "t foo nu en dan gemerckt en naeu gelet had
Wanneer den tuyn-heer las, die 't in fyn hof gefet had

Om voor de vogelen iyn vruchten te behoen
Op dat iy hem aldaer geen afbreuck cpaemen doen ?
S6 fey den τ, Haen, dat hy der menichen tael geléert had
Om dat hy onder haer een langhen tyd ν erkeert had., ^ ■
Gelijck hy met Micijl i'prack menfchelijcke fpraeck. .
Maer dit voorby gegaen, ick koome tot de faeck.

a. 'T getal der Sotten is oneyndelijck,feyt den Preeker,'
Is het oneyndelijck, fo gaet het immers feeker
Dat hy daer onder al wie menfchen iyn bevat
Eehalven weynige,die niemand wie, of wat
Sy 'zijn, oyt heeft gefien. maer eene der Profeeten
Gaet ronder , als hy feyt (hebb^ ick het niet vergeef
ten)

Dat alle menfchen fyn met haere wijsheyd fot, ; ^,
De wijsheyd laet hy rnaer allcenelijck aen God. -;

Waerom doch ? is het niet,op dat fich niemand noeme
Het geen hy niet en is ? Daer ftaet, d. O ydelheyd
Der ydelheden, en, 't is alles ydelheyd. ,,

Wat meynt ghy dat hier mee de Prediker wil feggen ?
Is 't niet, indien ghy het gevoeglijck uyt wilt leggen a
Dat, even als ick hier te voorens heb geuyt, ·
Het leven van den menfch is maer een fotté-kluyt ? >
Hier uyt blijckt dat hy moft van een gevoelen weien
Met C icero,in wien met reden werd geprefen
De gulde fpreuck, die 'k mee te voorens braght tep&Sy
Wanneer hy feyde, dat het al vol fotten was.
Wat wilde oock e. Syrachs ibon daer mee te kemié gevea
Als hy de wyfen en de fotten heeft befchreven :

pat dees ver anderen niet anders als de Maen,
Die bly ven ais de Son ? wat wi ft hy daer mee aen ?
Watjals dat het geheel geflacht der menfchen Tot is
En dat de wijsheyd maer alleenelijck by God is,
Dewijl der menichen aert beduydt werd door de Maen^
God door de Son, als daer al 't licht ons komt van daen ?
Daer 's niemand goed als God ièyt Chriftusjen ib 't waer
is

Dat yemand fot is die niet wijs is, en fo 't klaer is
(Gelijck dc Stoa leert (dat wie een goed man is
Met een' een wijs man is : fo is het oock gewis
Dat alle menfchen in de fotheyd fyn begi-epen.
Wilt ghy 't in Forma daer de Logtci van peepen ?
:Wie goed is die is wijs: maer God alleen is goed t
Ku fiet ghy wel hoe dat myn Ergo wefen moet.
'ïs God alleen dan wijs,en ib niet wijs en fot fyn
Een dingen is,fo volght, dat al die buyten God fyn
Oock fot fynjcn ghy ziet hoe bondigh dat ick, uyt
Hei: geen dat ghy my geeft, myn feggen hier beiliiyt.
De Koningh Salomon, de wijile man van alle,
Seyt dat de fotheyd is een blyfchap voor de malle ,
Als of hy opentlijck bekende dat'er niet
Soet jn het leven is daer men geen fotheyd fiet.
Ooclc feyt hy datter veel verdriet is in veel wijsheyd
En dat in wetenfchap geen andren loon of prijs leyt
Als dat, hoe dat men <5aer van meerder voorraed doet j
Men iijnen arbeyd met meer fmert bezuyren moet.
Heeft niet de wyfe Man dat klaer genoegh f beleden
'Wanneer hy fey, dat in de vreugd en vrolijckheden
Het hert der fotten is: der wijfen in het huys
Daer a,nders niet en is als klaeghen,wee,eri kruys ?
Dies was \ hem niet ghenoegh de wijsheyd wel te lec-
ren

Maer fo men my miiTchien niet veel geloofs en geef
So hoort hoe dat hy felf van defe dingen g, ichreef.
lek gaf myn hert, leyt hy, en gingh myn vlijt hefteden"
Om wijsheydjwetenfchapjen oock uytiinnigheden
En dwaesheyd te verftaen; al waer te mercfen ftaet
Des dwaesheyd eer te fyn dat fy de lefte gaet.
Ghy weet het, en 't is by den Prediker te lefen,
Dees ordeninge by de predick-luy te weefen
Dat die den eerften is in waerdigheyd en eer
De laetfte plaets beklee, ten minften hier de leer
Gedachtighjdie hem van fyn meefter is gegeven.
Maer dat de fotheyd meer als wijsheyd zy verheven
Blijckt h. oock by Syrachs foon, of wie het wefen magh
Die onder fynen naem dat boeck braght voor dén dagh.
Wiens woorden evenwel iek niet en lal verhaelen
Voor ghy mijn vraegh met een rond antwoordt fultbe-
taelen

Gelijck men in de fchool van Plato difputeert.
Segt my, wat is van by fijn fluyten beter weerd
Dat koftiijck is en dier of flechte vodderyen ?
Wat fwijght ghyPmaer, fchoon ghy die waerheyd niet
wiltlijen,

lek fegh het u in Duyts: fluytgten water-kan.
Een fpreekwoord,dat men niet godlooflijk heeft te wrake
W ij 1 α. Ariftoteles daer werck af plagh te maecken
Die als een God van ons Magifters werd geeert.
Van wien oock Scotus al fyn wijsheyd heeft geleerd.

1. Dewaterkrttyckof"fOitttremrntr voordeur· Wacrmedc menffg-
gen wilde dat men dingen die van kleync waerde zyn voor deur be-
rroutendc diealdacr wellactenftaen, maer dat de dingen die koöe-
lijckfynbinnenshuyfe fluyt.

Is y emand onder u fo fot wel dat hy buyten
De deur fyn befte goedjfyn koftelijckheyt fal fluyten,
Syii geld ? ick denck wel neen, gy neemt het in uw huys.
En dat 's u niet genoegh: in yfre Jaft en kluys,
In een verborgen lae, in fchrynen en contooren,
Daer ongetrouwe meyt noch nachtdief in kan boorcn,
Sluyt ghy die dingen op, maer flijck en vuyligheyd
Dat laet ghy op de ftraet> en leggen daer het leyt.
Werd dan dat Icoftlijck is forgvuldigh opgeilooten
En laet men 't flijck op ftraet en buyten in de gooten:
Is 't dan niet waer en klaer dat dwaesheyt, die hy raedt
Dat men verbergen fal, is beter in der aaed
Als wel de wijsheyd doet,die men niet hoeft te forghen
Dat doch verhooien blijf en voor het licht verborghen.
Hoort nu de woorden lelf van dees getuygenis.
Die fyne fotheyd berght feyt hy dat beter is
Als die fyn wijsheyd berght. aenmerckt noch hier bene"
ven

Hoe dat in de Schriftuyr den fot werd toegefchreven
Een rond^ oprechtigheyd, terwijl de wijfe man
Meynt datter niemand is die 't by hem haelen kan.
Want fo verftae ick dat den text is uyt te leggen
Wanneer 't i. den Prediker geliefde dus te feggen:
Een fot die wandlen gaet die hout het voor gewis
Dat wie hem tegen komt is fo hy felver is.
Wat teyken ifler van oprechtigheyd te geven
Dat klaerder zy, als dat ghy elck met u maeckt even.
En, wijl dat yder een fich felven veel vertrouwt,
Dat ghy uw eygen lof oock andre waerdigh houwt ?
Hierom was 't dat fich oock die Koning niet en fchaem-
de

Dat hy de fotfte van de mannen fich benaemde.
So heeft hem Paulus mee, die groote Leeraer van
Dc volckren, niet ontfien fich voor een onwijs man

Te kennen,als hy fchreef aen de k. Corinthenaeren
Die andre luyden fyn γ^η Chriftus amptenaeren ,
lek (preeck als -waer ickfit, en hen noch 7»eer,als of
'Er in de fotheyd ftack een ongemeene lof
En fchande waer daer in te weien overwonnen,
Schoon datter i. Grieckjes fyn die't fo niet vatten kon·
nen,

Die de Theologen, de kloeckfte die men vindt,
T' hans d' oogen fteecken üyt en maecken dom en blind
Terwijl fy op de Schrift aenteyckeninghen fchryven
Die andre voor 't gefight als nevels hangen blijven.
Van defen hoop meyn ick,fo ick my niec vergis ,
Dat mijn' Erafmus niet van d' alderminilen is,
Die 'k om der eere wil kom menighmael te noemen.
O, feggen fy, waer op magh hier de fotheyd roemen?
Hoe dient haer defe plaets die fy heeft by gebracht ?
Een dingh,dat waerdigh is van haer te fyn bedacht.
Sottiime, dit en is maer leuteren en droomen;
Van een verkeerde fin fijt ghy hier ingenoomen:
Want den Apoftel wil niet feggen in dien text
Dat men hem houden moft voor fqtft of aldergeckft;
Maer als hy had gefeyt wat dienaers dat fy waeren
En hy, en t fcheen dat hy fich wilde met haer paerei»
En, ds beroemende, gelijckenen by haer
In defen Chriften dienft, heeft hy aUeenigh maer
Als by verbeteringh ük meer daer by gefmeeten,
Gevoelende dat fy van hem oock moften weeten
Dat hy den andren niet alleen en was ghelijck
Maer meer als fy in het bedienen van dat Rijck j
En als hy wilde datmen dat voor waer fou achten
So heeft hy oock gewilt fyn feggen wat verfachten .

a. Als die Aimatanoncs op het N. Tcftament gcfchrcveo heeft,doen-
de hy alhier de Sotheyt mcc hem opcabapflyck boenen, bem uoc-
BifBiic hacreu EraCmil.

Indien het fommige te moedigh fcheen gefeyt,
En heefter ib wat falfs van fotheyd opgeleyt.
Als onujys fpreeck ick hier, om dat men aen de gecken
Dit voor recht heeft vergunt:de waerheyd vry t'ondecke.

Maer ^at dat eygentlijck fyn meyeingh was of niet
Als hy dees woorden fchreefjen wat ick meer bediedt.
Dat laet ick haer fo langh fy moe fyn difputeeren,
Ick volgh alhier de groot' en dick' en vette Heeren
Theologen, en daer 't den meeften hoop mee hout
Van ons Dodorenjdie haer fo veel toe vertrout
Dat fy veel liever met haer foude willen dwaelen
Als wel gevoelen met de kenders van de taelen,
Die I. drie fyn in getal. By wien oock fo een grieck
Niet meer gheacht en is als een geringe x. fchrieck.
Te meer, dewijl'er een grootfprekend Godsgeleerde
(Wiens naem ick fwijg, op dat een man van iulke weerde
Geen nood en lij de dat een fcherp-gebeckte x. fchrieck
Hem fchreeuwe nae het hooft het fpreeckwoord van de
En Onos g. Lyras roep : Een efelaen defnaeren, (Grieck
(Wanneer hy defe plaets van Paulus fou verklaeren
Theologaliter en magiftraliter

En immers fmaeckt het beft het geen men haelt van ver)
lek fpreeck als minder wijs,en meer: van defe reden
Een nieu capittel mackt' en ginghfe dus ontleden:

ï. Hebreeus, Griecks, Latyn , in welcke taelen alle Godlijcke cndc
menfchclijcke wetcufchappen bcfchrevcn fyn , icernodigb geaeht
by de ouden tot de kennifle der H, Schriftuercj als fonderdc welc-
kemen degeheymemffe der fclve niet recht en kon verftaen.
1. In dc Latynfche text fpeelt de Sotheyd op de woorden van GracH'
Instn Gracul«s,}\ei welck in de Duytfchetael niet en kon met beval-
ligtieydgeichieden, ende hebdie gefocht naete aepen in de wooir
den van Grieck cnSchi ieck,wclcke in galm en wytipraeck niet veel
vcrfchülen , oock niet in de faeck ; want ghelijck Gractths ccn
kaeuken bcduyt fo is een fchriek oock ccn bekende voghel, die
menfomersindeHoylandcnvindt ende met de voghcl vlieghtals
depstryfcn, die fy van veercn fecrghelijckcnen c?r dc rcldtoen-
ders beginnen te fchilden.
3. Sy fpcclc op den napm m Nic(?laus dc Lyva.

lek fpreeck als minder wijs, dat is fo ick u fchijn,
Om dat ick my by haer gelijck, niet wijs te zijn
Sofou'ick fchijnen noch onwijfer in uw ooghen
Indien ick hoven haer my felver wouverhooghen.
Hoe wel hy korts daer aen, als of gy fich vergat.
Vervalt van'tgheen dat hy hier voorgenoomen had. -
Maerwat maghick mydoch met een alleen verweeren
Dewijl 't geoorloft is den Godfgeleerde Heeren
De heylge Schriften uyt te recken als een vel:
Dewijl daer woorden fyn die ftrijdigh fyn maer wel
Gepaft op haere plaets, gelegentheyd en tyden,
In 't alderminfte met malkandren niet en ftxyden
So men leronymus, die fo veel taelen wift
Τ e recht geloven magh in diergelijcke twift:
Wanneer fich Paulus i. by de mannen van Athenen
Dient van een tytel die hy had gefien voor heenen ι j
Op een van haer autaers, en't geen hemquamtepas
En dienftigh tot bewijs van fynen Godfdienft was
Gebruyckte maer alleen, en liet de woorden vaeren
Die hy geloofde dat hem ondienft konde baeren ·
En heeft de laetfte maer daer afgenoomen tot
Het geen hy feggen wou, Den onbekenden Gods
Niet fonder deef" oock wat verandering te geven.
Want dus was 't in 't geheel het geen hier ftond gefchre-^,

Den Goon van Apen Euroop en Afrika»
Den onbekenden en den vreemden Goon. waer aen
Haer doorgaens hedensdaegs de Godgeleerde ichicken
Die maer een woord vyf fes van heele texten flicken
Of die vervalfchen, fo haer voordeel daer in leyt
En menighmael fo plomp, dat fy geen onderfcheyd
En maecken of het geen dat volgt of gaet voor heenen
Haer dient, of tegen leyt en fpringht voor eygen fcheneQ.'
Een onbefchaemtheyd, die haer vaeck fo wel gedydt
Dat haer 't geluck van Rechtsgeleerde werd benydt.

Want feght my watter niet geluckigh uyt fou vallen
Dewijl die groote ( facht: ick fou my wel verkallen
Maer ben voor 't fpreeckwoord van de grieckén weef
vervaert)

DenfinvanChriilusfoby Lucas wert verklaart
Dat vyer en waeter eer te iaemen was te menghen
Alsmetfynmeeninghdiewel over een te brengen.
Want als nu het gevaer en nood gingh aen de man
Ën dat een leenman moet al wat hy maghofkan
Voor iynen leenheer doen en met hem gaen ten ftrydej
Heeft Chriftus (willende fich dienen toen ter tyde
Van de gelegentheyd om haer te wyfen afen
Dat het vertrouwen van de fyne niet moet ftaen
Op fulcke middelen) tot fyn gevolgh gefproocken
Enafgevraeghtofhaer hadeenigh dingh ontbrooken
Als hy fo onvoorfien haer uytgelonden had
Dat hy voor doorenen en keyen op het pad
Haer niet en waepende met fchoenen aen haer voeten
Noch knapfack mee gaf om den hongers-nood te boeten
Als iy antwoorden. Niets, heeft hy daer op gefeyt:
Maer nu neem' hy fijn buyl en mael oock, diefe heyt,
En diefe niet en heeft verkoope fyne kleden
En gae de penningen weer aen een fwaerd hefteden.
Dewijl nu Chriftus maer fachtmoedigheyd begeert
En lyden en geduld en fmaed des levens leert.
Wie twyfek dan wat hy-alhier heeft willen feggen
Als dat fy dienaers noch meer van haer moeten leggen
Ennietileenelijckde fchoen en mael verfmaen
Maer felfs oock willigh zyn om fonder rock te gaen
En naeckt en onbelet van fchoenen, maelen, kleden
Om 't Evangely te verkonden heen te treden,
En geene voorforgh doen als van een fwaerd alleen.
Maer niet een fwaerd waer meede rovers heenen treen
Of felle moordenaers om menfchen neer te maecken:
Maer van eenfwaerd des geefts, dat tot in 't hert kan
jraecken

En al wat voedfel tot verkeerde driften gaf,
Op dat haer luften flechts tot gods-vrucht mochtea
ftrecken.

Hoe die vermaerde man leyt defe dinghen uyt.
Door 't fwaerd feyt hy dat de befchermingh werd bedüyt
Wanneer men werd vervolgt} en dat den buyl wil fcggea
Dat men van nooddruft iich te deeg moet onderleggen':
G elij ck of Chriftus nu verandert was van zin
En roukoop had dat hy fyn dienaers in 't begin
So weynigh konincklijck,fo kael had afgefonden ,
En dees' uytruftingh nu voor beter had gevonden > ·,,
Of hem vergeten was het geen hy had gefey t '' ■

Dat het haer ftrecken fou tot haere faligheyd
Als haer de wereld fou beliegen en verachten
En fpijt en fmaed aen doen, vervolgen, ftraiïènjflachte^
Verbiedende te bien den quaeden wederitand: - ^

Dat de fachtmoecüge fou woonen in het land:
Of hem vergeeten was, die haer ten voorbeeld ftelde i
De naeckteLeIyen,de bloempjes van den velde > <

De vogels van de lucht,dat hy haer had geraen ,
Met geen bekommeringh haer felven te belaen ^,' |
En nu hooghnodigh vond dat fy haer fonder degea ^' -
Niet fouden op de reys begeven lanx de wegen
So dat hy wou dat men fyn rock daerom verkoop'
En ^t men liever naecte als fonder degen loop'.
Gelijck hy nu door 'it fWaerd meynt alferley geweeren? ~
Al watter is bequaem pm het geweld te kecren > ·; j ,. ' ^
So ftreckt hy oock den buyl tot alle dingen uyt,
Al, die de nooddruft om te leven in haer fluyt.
Dus ruft die grooten tolck der goddelijcke woorden
De goed' Apoftels uyt,als waer 't tot een flagoorden , ^
Met lanffenjfchild en iwaerd,met ionten bus of buys ^
Om te gaen prediken van GhrÜlue en fyn kruys, · ·· i«y/

En daer en boven noch verfien van beurs en buyieiijf
Gelaen met pack en fack op efelen en muylen ,
Op dat fy mogelijck niet mochten heenen gaen
Ter herbergh uyt, voor dat het noen-mael was gedaen.
En defe man liet fich daer door niet eens bewegen
Dat Chriftus korts daer aen gebood dat hy den degen
Die hem getrocken weer fteken fouw in fchee>
En dat men niet en hoort dat yemand van haet ftree
Metfchild of fwaerd, of hem met fulck gheweer ver-
weerde 1
En daer mee het geweld der Heydenen van hem keerde,
Het welck ontwijfelijck van haer fou fyn gedaen
So "t Chriftus had, gelij ck als defe man,verftaen.
lek ken een ander noch die ick hier niet fal melden >
Doch om de eere wil,een van de kloeckfte helden
En van geen kleynen naem , die ''t woord van Haba-
kuick;

Als hy in fyn i. gebed (gelijck 't was een gebruyck
Dat men de tenten toen van vellen plagh te ftellen)
Sey dat ^jf fchudden fagh de Mediaenfche vellen,
Uytley van 't vel van den gevilden Bartelmees.
Ick was nu left,gelij ck ick dickmaels dee voor deesj
In een Difpuyt van ons hoogwijfe Godfgeleerde,
En als daer yemand uyt de fchrift bewijs begeerde
Waer uyt men toonen koft dat men de ketters meer
Met vyer verwinnen moft als door de kracht van leer >
So was'er een, die oud en langh was aen het graeuwen.
Van ftraf gefight en vanonfichelijcke braeuwen
Die heel ontftelt hier op dufdanich antwoord gaf;
Pat men de Ketteren eenmael of twee beftraf

I. In de gemeyne Latij:ife overfettinghe ftaet tmhahantitr pellet
terratJMadiamc»^. g. ver, 7. bellaendc de aexdigheyd alhier in her
voord felles , dat vellen beteyckent « ende vandefen Theologant
voor cea proi«c/ van bcc vel rat) BartivQlotncu; geaomen wicid.

En dan τ .de vita fpeel,heeft Paulus klaer gefchrevcn. ΐ ^ t
Dit is een wet die hy heeft tegen haer gegeven. ; ^

DeWf^, fey hy, is te ieggen,helpt s'ora't leven.
Veel lachten om de man, oock waiTer geen gebreck '
Van die dit keurden voor een ongemeenen treek '
En voor een rechte gods-geleerd^uytleggingh hielen.^
Maer als hem fommige daer wat in tegen vielen
Rees 'er een ander op die tuflchen beyden fprack.
Een die het verken voort de keel en "t hert af ftack, ·
Dees riep. Let op de faeck: by Moyfes ftaet gdchreven
a. α Quaetdoenders die fult ghy niet keten in het leven 5
De ketters doen veel quaed: foengt dan de ketters om.
Al watter was dat fat op fulck een reden ftom
En was verwondert waer't de man van daen kon haeleni'
Sy η feggen wierd voor goed gekent van al te maelen ,
So dat een ygelijck iyn zegel daer aen hingh; ^
En voorts met kous en fchoen in fyn gevoelen gingh J
En niemanden van al die hier vergaedert waeren
Quam 't eensjes in den fin, dat hier van tovenaeren
Geiproken werd, en dat dees wet den Hexen raeckt.
Want anders lagh het klaer en voor een yder naeckt
Dat men den dronckaerts en die by de hoeren loopen
Haer quaed-doen met de dood al mee moft doen oekoo-^
pen.

Maer 't is te fot dat ick dees dingen hier verhael
Die fo ontallijck fyn dat men die altemael

t. De vita htrtticnm , is cc fegghcn, fchuwt een ketter, fynde
dtvita ccn woord, iraerdcfe kJoeckertmaeckten der twee woorden
afdevita, het weick te feggen is vau'ticven ΐ cndcleydatuytdac
mende kcitersdooden moft.

a De gemene Latynfe Overfettinge heeft Malefieuranepati··
ris vivere, daer defe fluyr reden by hem uytgemaeckt wierd. Hier
werd beftraft ende belacht de Hechte manicre van dergodfgelcerdca
argumentecrcn » endc bcufelachtifG fyllogifmcn in ίο «nftigcn
aeck. I

In fo veel boecken niet begrypen fou of vaeten
Als 3. Dydimus of als Cliryfip had nae gelaeten.
Dit is het eenigh dat ick hier van u begeer:
Dat met het tot mijn fmacd en fchande niet en keer
Indien 't niet al en is van vyven en van feiTe
Dat ick beb bygebraght,die een Theologeiïè
Van kleyne waerde ben,dewijl fuLcx werd geleen
In luyden die "t geftoelt in Kerck en fchool betreen,
In fulcke Meefters en fo Goddelijcke Heeren.
!Nu fal ick eyntelijck my weer tot Paukis keeren
Die van hem felven dus aen de Corinthers a. fchreef;
Oie ompys is verdraeght ghy gaeren. uk en geef
Oock ^t geen ick fegh niet uyt als fprack ick nae aen Heert
J^Jlaer nae onwysheyd; en» dat men mij niet en weere
Maer neem voor onwyi aen: om Chrtfiusfyn wy fot,
Ghy hebt gehoort hoe veel getuygeniiïen tot
Mijn lof van fulcken man voor defen fyn gegeven
Behalven dat het blijckt uyt 't geen hy heeft b. gefchreevc
Dat hy haer opentlijck de fotheyd heeft belaft
Als yet dat nodigh en daer welvaert is acn vaft.
So ymand onder u,feyt hy,fchynt wijs te wefen
Die werde fot,op dat hy wijs zy. en wy lefcn
Dat lefus, c. als hy op den wegh van Ertiaus was,
Daer hy by i. Simeon fich voeghd' en Clcophae,
Sey dat fy beyde fott' en fmneloofe waeren:
iNochtans van fyn gevolgh en uytgelefe kaeren.
Maer dit cn weet ick niet of te verwondren 7,y
Dewijl van Paulus felf een weynigh fotterny
Godt toegefchreven werd (wat proef kan ick meer wen-
fchen ?

3. Dydimus Grammaticu» werd gcfeydt duyfend boeckcn gefchrc-
ven te hebben, ende Chiyfippus ontallijcke van dialeftifche beu,
fclinghen.

Maer defe dwaeshey d m oet ghy fo niet leggen uy t
Alsof'tyetwas dat op der menfchen meyninjgh fluyt,
Gelijckhet geen dat wyvan'tkruys van Kriftus horea
Een dwaesheyd werd gefeyt voor-dieder gaen verloren
Danck heb Origenes die 't fo niet uyt en leyt.
Maer wat magh ick vergeefs met veel forgvuldigheyd
My feifs bekommeren om dingen te beweeren
Waer van dat niemand meer bewijs en kan begeeren,'
Dewijl dat Chriftusfelfse. byDavid den Profeet
Tot iynen Vader feyt, dat hy fyn dwaesheyd Weet ?
Het was oock niet om niet dat God een groot behaegen
In fotten heeft gehad en gunft tot haer gedraegen j
En ick geloof dat dit de reden is geweeft:
Dat naementlijck, gelijck by Princen aldermeeit
De kloecke 2,yn verdacht, en fy de wijsheyd haeten
En bott' eenvoudige tot haer gemeynfchap laeten ,
Liefhebben, vorderen, en luy van kleyn verftand
Meer achten als een licht of Phenix. van haer land:
Gelijck als lulius geen Brutus kon verdraegen,
De i.dronck' Antoryus geen Cefar doen verfaegen
Gelijck als Seneca van Nero was gehaat
Enz. Dionys de tucht van Plato heeft verfmaedt:
Dat Chriftus oock alfo niet goed en heeft gevonden
Met^ulcken om te gaen die op haer wijsheyd ftonden ^
En die verdoemt, vervloeckt en van fich afgeweert, '
Gelijck als Paulus dat niet donckerlijck en leert
Wanneer hy feyt a. dat God de fotten heeft verkoren
En dat de wereld, die door wijsheyd bleef verloeren ,
Ki Hy

I. luWusCcfarfTewacifchout fyndedathy fich roor AntoniuS
foude wachten feyde dacbynac de vette endronckenietenvraCJ-
de maer Wel naedcbleyckecnde fobere luyden , daerdoorvcr-
ftaciide Brutus en CaiTius, die hem noch ombrachten inden Racd-

2.· PUtoreyfdenaeSicilien om den jongen Dionyfius. diC it-
ëner regeerde, te treclcen tot de liefde der Philofophie, maerde
Pluymftrijckers vermochten meer op hec gemoed van den loflicn
jonghman als de hcylfjcme Y«rmefiingh yan dcn Phliofoof.

Hy goed gevonden heeft door focheyd te behoen.
lae ielfs heeft hy dat klaer en helder hooren doen
Door des Propheten mond: a. lek, feydthyj fal ver-
derven

De wijsheyd van de wyfe : ick fal 't veriland doen ilerven
Van de verftandighe. So doet hy oock^wanneer
Hy tot 2,yn Vader feyt: O aller Heeren Heer
Ick danck u dat ghy dit voor wyfen hielt verfchoolen
Maer voor de Kindersjdat is fotten,onverhooien.
Want dit is in den text den fin 3. van 't grieckfe woord.
Hier toe dient oock dat hy, gelijck men deurgaens hoort.
De Pharifeen en heel den hoop der Schriftgeleerde
Befbraft heeft en geroil, die loofe,die verkeerde.
En 't ongelettert volck met woorden voörgeftreen.
iWant, als hy roept,wee u,wee u ghy Pharifeen,
Ghy die de Schrift verftaet.en die weet uyt te leggen,
jWee u ghy Huychelaers ! wat wil dit anders feggen
Als wee u, wyfe, wee ! maer lieffl: heeft hy verkeert
Met wat eenvoudigh was en flecht en ongeleert,
En meeft behaeghden hem de viiTchertjes en vrouwen.
En onder defen heeft hy meeft van die gehouwen
Die verfte waeren van der loofen voiTen aert.
Daerom fo koos hy oock den Efel voor het paerd,
En hadde zyn vermaeck op "t botfte dier te ryen
Schoon dat hy fonder nood of hinder mocht befchryen
Selfe eener Leeuwen rugh. Oock is den heylgen Geeft
In de gedaente van een Duyf gefien geweeit
IvTiet van een Kuycke-dief, als hy quam nederdalen.
Siet ghy niet in de Schrift hoe men daer meenigmalen
Van herten,hinden en van lammen doet vermaen ?
Voeght hier noch by^dat die in Chriftus liefde ftaen
En die hy heeft gefchickt tot het onfterflijck leven
Daer altemet den nlem van fchapen werd gegeven

3. Het grickfe woord wanneer het fiet op den ouderdom bete/-
kcnthct een kind, eadc aUhctop 't gemoed fiCt bctcykeut hecfoi

Waer by geen ander dier in ilechtheyd haaien kan >
Waerom een idioot, een bot eenvoudigh man^
Gemeenlycken by een ichaepshooft werd geleken.
Van defe Ichaepen fchaemt hem Chriftus niet te Ipreken
Dat hy den Herder is> die^forg voor haer luy draeght. -
De by-naem van een lam heeft hem al mee behaeght,
Gelijck hy meermaels by lohannes werd geheeten.
Wat roept dit, of wat doet dit anders aen u weten
Als dat de menfchen all' onfmnigh zyn en fot,
Οοοίς de godvruchtige ? dat Chriftus felver,toe
Haer heyl genegen en om haer te hulp te komen
In haere fotheya,heefc het wefen aengenomen
(Die 's vaders wijsheyd was) eens menfchen,en als {ot
Geworden,en voor haer gerekent is by God
Of hy een fondaer was die doch geen fonde kende ,
En haer alfoo gewilc bevryen van ellende
Door ibtheyd van het kruys, en luy den die hy fond
Daer men geleertheyd noch fcherpfmnigheyd by vond ,
Dien hy de fotheyd felfs wel ernftelijck belafte
En fchuw van wyshey d maeckt' als die haer niet en pafte
En felfs haer in haer dienft fou kunnen hinderen.
Als hy door 't voorbeeld van onnoile kinderen,
Van muiTen, Leiyen, van Bloempjes op den velde.
Van 't kleyne moftert-2,aet xynleer voor ooghen ftelde
En haer heeft opgeweckt door dingen daer men geen
Verftand noch geeft in vind,en die men maer alleen
Siet fonder konft of forgh van de natuur beftieren.
Als hy dit fleckte volckjdees onbedreve dieren,
Dees nieuw' Ambaffadeurs, fo rouw enongefchaefr.
Met geen Filofofy noch wetenfchap begaeft ,
Gebiedt dat fy doch niet bekommert fouden wefen'
Noch voor Stadthouders noch voor iPrefidenten vree-
fen

Wat by hun haere tael of aenfpraeck wefen fal,
Noch de a. gelegentheyd noch tyd noch jaer-getal

Te willen weeren, die God aen fich heeft gehoudeii
Opdatfy naementlijck haer niet veriaeten fouden
Op eygen wctenfchap, maer geven fich alleen
Met lijf en ficl aen hem, en voorts aen anders geen.
Hier toe behoort het oock, dat God, die alle dinghen
Gefchaepen heeft, verbood des werelds nieuwelingen,

onbedreven paer, de hand tefteken uyt
ööï vet te proeven van dat wonderlijckèfruyt
Des booms van wetenfchap, als of' er in het weeten
Een dodelijck vergif verborgen had gezeten
Dat haer luckfaeligheyd foii helpen om den hals.
Waerom de wetenfchap van Paulus even als
Yetdatde menfchen fchaet en opblaeft werd mifprefen
Vanwelck gevoelen oock Sint Bernard fchijn te wefen
Wanneer hy feyt den a. Bergh, waer op de morgeniler.
De foon des daeglieraets, de fiere Lucefer
Sich felven had gefet te fyn den Bergh van Weeten.
Oock dient dit mogelijck hier niet te zijn vergecten
Datoockdefotheyd by deGoonlieftallighis.
Van al wat iy begaet kryght fy vergifïènis.
Mifdoet een wijf man yet het werd hem niet vergheven.
Waerom fy? die wat quaeds of fondigs oyt bedreven
Wanneer ly bidden datmen haer vergeven fal
Sich felfe behelpen met den mantel van het Mal
En weeten 'er een kleed van fotheyd voor te hangen
Schoon dat het quaed by haer voorfichtigh is begangen ·
Want fo fey Aron b. Heer, wilt ons niet tellen aen,
Demifdaeddie byons, dech Jotli]ck, is begsen»
Wanneer hy Moyfes voor fyn Sufter heeft gebeden
Dat de melaetsheyd doch mocht gaen van hare leden,
So bad de a. Koningh Saul fyn fchuld by David af-,
Dat hy hem die doch om de fotheyds vil vergaf.
So bad oock David felfs, b. Heer teilt het my vergeve»
JVant dat ick dee dat heb ick fottelijck bedreven ^

Als of hy hoop noch kans tot fyη pardon 6μ fagh ?, 7|
indien de fotheyd tot fyn voordeel niet e;n lagh. ^ //
Maer 't geen ick fcggen fal dat fal noch harder dringen
AlsChriftus felver voor dicih^m aen 'tkruyshput hingei^
Riep in fyn uyterfte: 'εφβΐά haeryo Vader quyt
Vergeef haer 't Reenfy doeUxVi^ex heeft hy doen ter tyd xj
Haer onfchula ©p gefctouwc waerom hy 'tquyt fou fche%

Als op onweteèiheyd ? men hoort niets anders meidag,4 >
Om dat fydi fey hy niet en, iviften tpat fy deetiy „ ^ / ■ Τ
Dat was 't alleen waerom hy voor haer heeft gebeen.. ]
Dit dient oock hier ter plaets vanFaulus niet veTiwegei^ f
e. lek heb BermhertigheydSQyt \\yjvan Gndverkregen . I
Omdat ick Vj letter op, otmetende heb gedam j 1 „
In ongelovigheyd, wil hy hier niet verftaen · l ■ V
Dat hy 't door fotheyd·, niet door quaedheyd had bedre·
ven? .! ··■: q-ii^-· 'vinmoB

Het is hem, feyt hyj UytbarmhertigheydiVergeven·, >
Als of hy feggen wou, het waer hem niet gebeurt
Indien fyn misdaed voor geen dwaesheyd \sfas gefceurt. { i
Oock doet de raan voor my, die Pfaltóen heeft gefcb^è^

En ick alhier vergat fyn rechte plaets te geven,
Wanneer hy feytj f. ê Heer^gedenckmynfondeHniet' 1
Biedoor atmetentheen oflonckheyd fyngefehiedt i (ü
Twee dingen hoort ^y hem tot fyji' onfchulding ftelleïl
De lonckheydAiQlck ftqeds gewooii ben; te,verzeilen , ƒ
En oock een getal van veel, . ^

Om ons te doen verftaen dat die yoor 't meeÉe deel f. ^
Dc fotheyd draegen moft en op haer fchouders fchorten
En om mijn reden enal dit in een te korten
So dunckt my dat'er fo ;al wat gelijkfötiis ' ·
Des Chriften Godsdienfts met een flagh van fotheyd is,
· , Κ Eu

En wijsheyd ganfch met haer niet over en kan komen,
(Wilt ghy bewijs hier van ? dat kan haeit fyn gheno-
men

Voor eerft van Kinderen, van wijven, oude lien,
En nesker-bollekens. in defe fult ghy iien
Dat fy met heyligeén godfdienftehjcke dingen
Veel meer als andere vermaeckt fyn. hierom dringen
En woelen fy om dichft te wefen by 't autaer
Ontrent het heylighdom. waerom r" alieenlijck maer
Uyt drift van d^ natuyr,aenmerckt nu daer en boven
Hoe de geleertheyd by die mannen was verfchoven
By wien de grondveft van den godfdienft is geleyt:
Hoe van haer is omhelft de flechte eenvoudigheyt:
Hoe kleyne vrienden dat fy van de lettren waren >
VanFilofofen en van ydle kunftenaren.
Voor 't laetfte vraegh ick of men oy t wel narren fagh
So mal en hariTenloos als deier fotten flagh
Als de godvruchtigheyd haer eenmaels heeft doen blae-
ken

Daer fy de wereld en haer felven om verfaecken.
Verdoen haer middelen, verquiften haef en goed,
Vergeeten 't ongelijck dat haer een ander doet,
Verdragen 't met geduld als fy haer fien bedriegen.
Vergeven elck, die haer vervolgen en beliegen,
En maecken tuflcheii vriend noch vyahd onderfcheyd.
Voor weUuft bevende, tot armoe wel bereyt,
Uytti-aenen trecken vreugd en haer by 'tvaften tnef-

En geven huys en land en 't leven felfs ten beften,
In ds gevoele-loos, gelijck als of haer ziel
Geen woonplaets in het lijf maer op een ander hiel ?
Wacr voor is fulcx,als voor onfmnighwd,te achten ?
Dies was 't fo wonder niet wanneer de loden dachten
Dat Petrus met fyn maets de moft had in het hooft
Op 't plechtig Pinxter-feeft, en Feftus heeft gelooft

Dat Paulus raefde die Agripp' haeft had bewoogen. ·, ï
Maer nu ick ""t i. leeuwen vel heb eenrrraels aengetogen
So laet ons fien of niet de geluckfalicheyd
Der Chrift'nen, die men foeckt door kruys en arrebeyd.
Een foort van Sotheyd is. Mijn woord zy oiibeneden
En let veel liever op de waerde mijner reden.
De Chriftenen voor eerft die hebben yet gemeens
Met die van Platoos fchool, en iijn 't hier in wat eens '
Dat naementlijck de ziel aen 't lichaem is gebonden
Met naeuwe ketenen, daer d·" oorfaeck wert gevonden
Dat 2,y verhindert wert door s' anders gro vigheyd
Van "t geen dat waerlijck is te krijgen vol befcheyd >
En tot het recht genot dier dingen hier te koomen.
Dies wierd van Plato de Philofoiphy genomen
Voor een bedenckingh van de doodjom dat de geeft ,
Van haer werd wegh geruckt, en door defelve meelt
Van het lichamelijck en 't fienlijck afgetogen,
Gelijck de dood oock doet. Waer door men werd be-
wogen . . . .
En noem t de geeft gezond fo langh hy recht gebruyckt j
Des lichaems middelen: maer ais hy die onduyckc ; ,
Ofnae fijn vrijheyd en verloffing fchijnt te fteken .,
En uy t de banden van het Lichaem tracht te breken. «
En tyen op de loop uyt de gevanckenis, .,. „,;
Dan fey t men dat de geeft niet meer gefond en is'; ^
So dat de menfchen dees voor finnelofe keuren; · ' ^
En komt fulx door een fieckt' of door ghebreck te beu-
ren

Van 's Lichaems deel of lidt, dat in fyn wercking faelt,,.
En fo het klock-geftel van hooft en herflèns dwaelt, j ,,
Heet het uytfinnigheyd,hoewel men menighmaelen -
Haer yet voorfeggen hoort en fpreken vreemde taelen

I. Een felijckcni», genomen van den efel van Cuma s die Xicb.
in een Leuwen huyd geileken had. waer door bcteyekent werd
een geringh man die een grootc cndc aenficaclijcke Mdacntc hceft
tfngenomca.

Daer fy haer felven noyt en hebben om gepynt,
En datter heel en al wat godlijx in haer fchijnt.
Om dat de ziel alfdan wat vryer van de ftricken
Van 't nae-verwante lijf haer felven gaet verquicken
Eningcböorekracht begint te laeten zien.
Hier leyt de reden oock van 't geen men fiet gefchien
Van die op 't gypen Z-yn, die men hoort dingen fpreken
Als hadd' een godlij ck vier haer herten aengefteken.
Het is wel 't felfde ilagh van fmneloosheyd niet
Als fulx door yver der godfaeligheyd geichiet,
Maer 't komteer foo naer by dat veel' het daer voorbou-
wen,

Voornamentlijck wanneer fy koomen aen te fchouwen
Dat weynich rrienfchjes, byde reft fo kleyn van tal,
In heel haer leven fo verfcheyden zynvanal.
Waerom men defe luy oock wel fiet overkoo'men
Dat fulck een overquam jdie, volgens Platoos droomen,
Der dingen fchaduWen verwonderde onder d'aerd
In het verfierde i. hol, en weder bovenrwaert
Uyt de fpelonck geraéckt eri in het licht gevaeren
Dedinghenhad gefien gelijckfy waerlijck waeren.
En wederom gekeert tot fyne mackers fprack
Dat al was dat daer was in groote dwaelingh Hack.
Hy was met haer begaen, meelydend en béwoogen
En had haer gaeren uyf-het mifvérftahd getöoghen
Maer wiert in tegeiideel van d' andere beφot
En uyt het hol gejaeght voor raefendè, vöor fót.
So fal iich 't flechte volck verwondren over dinghen
Meefl: die lichaemlijck fyn en door haer'oogen dringen
En meynt dat die by nae alleen in wefen fyn;
Maer de godvruchtige, hoe naeder yet een fchiin

ï Dit Werd befchreven byPlato, in fyn/.bocck vandeRfpu·".
^ alwaer degelcgentheydfodanigh was, dat de gheene die in defc 'ipe-
Jonckc waei-en noyt ycts anders als derdingcn fchaduwcn konden
I ficn dicindcfpclonckcghcgevinwicrden Cnnoyt dc dinghen fel ver
faghcn.

Die al haer werck van het onfienelijcke maecken, V ^,
Waer nae al haer gepeyns en overdenckingh gaet. ' ''
Want rijckdom is 't dat hoogft by dees' in achting ftaet:
De plaeLs, die daer aen volgt, werd van haer toegefchrc-

De lichaems goederen: de laefte ftee gegeven
Aen't geen de ziel betreft, hoewel men onder haer
Veel vindt dietwyfelen of 't leugen is of waer
Dat 'er een ziel fou fyn,om dat s' haer noyt en faegen;
Maer decs' in tegendeel die vinden haer behaegen
En eerfte fteun in God j daer aen beminnen 2,y ·
Het geen de ziel belanghi:, dit houdt de tweede ry :
Voor 't lichaem fyn iy niet bekommert noch belaeden>„
En 't geld en achten iy niét meer als dorre blaeden / ,
Of hebben 't fo,dat fy noyt onbereyd en fijn ' Γ ,!

Maer vaerdigh om daer af te fcheyden fónder pijn j
Haer goed befitten ty als of fy 't niet befaten, ' ,
En hebben niet dat iy niet gaeren weer veriaeten.
En naedemael de geeft van een godvruchtigh nian
Al fyne krachten Q)ant tot het betrachten van
Die dinghen dagh en nacht, die 't meefte zyη vericheyéii,
Van 't grover finnen werek, fiet men hem als verkeyén,, ,
So dat hy van de reft gevoel noch wezen heeft -

Daer fich 't gemeene volck geheel aeri over geeft.
Sofynder onder de bewegingen en driften .

Van het gemoed, waer uyt veel meerder valt te fiften,
Van \ grof lichaemelljck als't wel ayt andre doet:
Gelijck de tocht des vlecfch,opIoepeutheyd van bloed,
De treek tot fpijs en dranck, en Hovaerdy «n nyd is,
Daer de godfaelige geduyrigh mee iii .ftryd is.
Waer fonder wederom het volck niet leven kan. , ^
Oockzimderfulckedienatuyrlijckzijn,envan <
Een middelbaeren aert, als liefde tot fyn ma^hen
Τ ot oudersjkindcrcnjen vaderland te draeghen

En defe ichrijft het volck gemeenlijck noch wat toe:
Maer de godfalige fijn altijd befigh hoe
Die te vermeeftren zyn en uyt het hert te trecken
Indien fy haer tot fchae der zielen mochten ftrecken.
So datf haer vaer nu niet beminnen als een vaer
{Want hy en heeft doch niet geteelt als 't lichaem) maer
Als een recht deugdfaem man, in wien de heldre ftralen
Des goddelijcken beelds als goude fterren praelen.
Dat is haer hoogfte goed: waer buyten fy verftaen
Dat niets te lieven is, en alles te verfmaen.
Dit is de ftock of el daer fy het al mee meten:
So dat fy 't fienlijck, fo 't niet heel en dient verfmetenj
Min achten als het geen dat men niet fien en ken.
Oock feggen zy dat in de Sacramenten,en
In 't oefenen der liejfd' en Chriftelijcke wercken
Men meerder op dé geeft als 't lichaem dient te mercken,
Die beyd' in dele zyn. fo achten zy niet veel
Dat men in 't vaften maer alleen fiet ojp de keel,
Dat men geen vleefch en eet', en fich des avonds wachte
Dat men geen mael en doe > en fulcx doch wel betrachte:
(Dat men gemeenelijck een volle vaften heet)
So men by wifleling en minderingh van beet
Niet mee verminderé fyn quae genegentheden
So men fyn dertelheyd van gifteren en heden
Op morgen niet befnoeyt,en van zyn toornigheyd
Van pracht van hovaerdy niet mee wat af en leyt:
Indien men niet en tracht en voor heeft met het vaften
Syn lichaem van gewight en leuyheyd wat t' ontlaften
Op dat de geeft, daer van ontlaen, te graeger zy
En honger krnge nae des hemels leckerny.
Oock feggen ij, dat, fchoon 't gheen imaed behoort te
geven

En 't ceremony-werck, dat men daer onder doet,
Niet te verachten isj en licht noch quaed noch goed,

Of oock wel fchaedlijck zyjindien de geeft en 't leven /
Daar niet mee by en komt? dat men u daer beduy t i
En in die handling beeldt met fichtbre teykens uyt.
Maer 't geen hier werd verbeeldt dat is het bitter lydea
Van Chriftus.van fyn doodjdie yder hier belyden
En oock uyt drucken moet met een gebroocken hert
Waer in van vleys en bloed niet meer geheerft en werd>
Daer quae begeerlijckheyd de finnen niet doet draven^
Daer fnoode drift is uyt geftorven en begraven
Om in de nieuwigheyd des levens op te ftaen
En eens met hem te 2,yn die haer is voorgegaen ,
En eens oock ondereen, ditzyndaerom dedingen>
Dit de betrachtingen,dit de bekommeringen
Van de godfaelige: daer 't volck in *t algemeen
Mey nt dat dien dienft beftaet in 't bv zyn maer alleen>
In dicht by het autaer, jae alderdichft te wefen y
In ""t hooren van den gdm van 't geen de prijfters lefOT
In onbekende tael, in^t gaepen, in het fien
Nae ceremonitjes die in de Mis gefchien.
En niet alleen in 't geen dat ick hier heb gegev en
Voor kleyne monftertjes: maer in fyn heele leven
Schuwt de godfalige wat nae het lichaem fmaekt
Die op ,t onfighbaer vlamt en nae het geeftlijck haekt.
Dewijl dan dees* en die fo veel van een verfcheelen
En datter tuflchen haer gefchillen en krackeelen
Van alle dingen zyn,fo komt het daer van daen
Dat d' een den andere fiet voor onfmnigh aen >
Hoewel dat ick geloof dien by-naem eer den vromen
Als den gemeynen hoop der menfchen toe te komen:
Dat klaerder blijcken fal indien ick u betoon
Dat,foo ick heb belooft, dien alderhoogften loon
Oock yet uytfinnigs is. Laet u te vooren komen .
Voor eeft, en overleght'tgheen Plato quamtedrooi
men

Dat hier wel aen geleeck, wanneer liy heftgefeyt
Dat by de minnaers is de befte dulligheyd.
iWant een die heftigh mint die houdmen niet te levert
Als maer alleen in 't gheen waer toe hy werd ghedrc"
ven:

So dat hoe verder hy fich van hem. felven vind,
Hoe naeder hy verhuyft nae 't geen dat hy bemint,
Hoe hy te blyder is als nu de 2.iel aen 't peyz^n
En in gedachten is om uyt het lijf te reyzen
En haer help-middlen niet gebruyckt' gelijck fy plagb?
So meyn ick dat men dat wel raefen heeten magh.
Want van fich felfs te gaen, of van fich felfs te leggen
En koomen tot fich felfs, wat wil dat anders feggen?
Hoe meer de liefde nu volmaeckt is, groot en goed ,
Hoe dat de raeferny oock beter wefen moet,
Hoedaenigh fal dan fyn het leven dat fy wachten
Daer.<^e ^dfalige fo yverigh nae trachten? ,
Dege^ftÈralnaementlijck het lichaem florpen in,
Alsdiedefterckfte valtj dat hem daeromtemin
Befwaerlijck wefen fal om dat hy in het leven
Al voorbereydfels aen het lichaem heeft gegeven
Tot die veranderingh, en reyn en kleyn gemaeckt,
Daer nae fal oock de geeft, die boven was geraeckt,
Verilonden werden van de grootften geeft van allen,
(Dat wonder toe fal gaen) voor wien het al fal vallen
Als voor den machtigften; waer door de menfch geheci
Sal weefen buyten fich, alleenlijck in dat deel
Geluckigh, dat hy in den voorval fulcker tyden
Yet onuytφreeckelίjcks van 't hoogfte goed ial lyden
Dat alles in fich ruckt. Hoewel nu fyne vreugd
Niet heel volmaeckt fal zyn nochhy geheel verheugt
Voor dat de ziele met haer lichaem weer fal léven
En haer d' onfterflijckheyd te faemen zy gegeven:
Nochtans, dewijl alhier der vroomen leven is
Eenitadighoverlegh dier faelige erfenis,

So is % dat ΐγ daer van fomtyds hier wat genieten, r. t
Dat 5 fchoon 't een dropjen is by 't geen dat daer fal vlie-
ten .

Al wat men wellufl: noemt op aerde gaet tc boven, ■.;
Al was al "swerelds vreugd op eenen hoop gefcho ven.
So ver is 't dat de geeft fich boven 't lichaem heft
En het onfienelijck het fienlijck overtreft. . V,

Dit is 't dat een Profeet belooft heeft van te vooren:
Geen oogh heeft het gefien , geen oor quam het te hoo-
ren,

'T klom noyt in yemands hert met duydelijck befcheyt.
Dat God den geenen die hem minnen heeft bereydt, '
Dit is Mariaes deel dat fy had uytgekooren:
Dit werd door 't fterven niet vermindert noch verloorenj
Macr door de dood voltoyt. die dan fo verre quam^
(Hoe wel der weynigh zyn in wien men fulx vernam)
Lee dingen,die v^ aen uytfinnigheyd gelijcken,
Sprack woorden ionder flot,die tfpoor be2.yden wijeken
En die men van geen menfch te hooren is gewent,
Gafeengeluytwaervandezinisonbekent. - ι ·'
' Tgebeurt dat fulcke wel geheel van mond en oogen
Veranderen: nu fyn fy vrolijck, nu bewoogen:
Nu fyn fy bly, eri ftrax miftrooftigh en bec&uckt
En buyten haer luy felf gelijck als wegh geruckt:
En als fy weder by haer felven fyn gekoomen
So weten fy niet of fy wacker fyn of droomen
Of waer zy fyn geweeft,of in of buyten 't lijf.
Noch van haer wedervaert noch wonderlijck bedrijf j
En heugen niet wat dat fy hoorden, faghen, deden
Ak door een droom,een wolck,en mift en duyfterheilen.
Dit weeten fy alleen,dat niemand op dat pas
^ hooeh in het geluck,als fy,verheven was
Terwijlzy finneloos en buyten weften waeren;
Daerom fo weenen zy wanneer fy weer bedaeren.

En wenfchten hoogers niet als dat haer mocht gefchien
Van die uytfmnigheyd fich noyt ontbloot te fien
En dit's een proeij e, dat ick u beb willen geven
Van faeligegeluck van het toekomend leven:
Maer dat ick my by u vergat is langh geleen.
Doch heb ick buyten mijn befteck alhier getreen.
En dunckt u dat ick wat te dertelijck gefnapt heb
En mijn' en uwen tijd te langh te breed verklapt heb ,
Denckt dat de fotheyd en een wijf het heeft gedaen ,
En ondertuflchen wilt hier eens gedencken aen
Dat altemet een fot oock wel te pas kan fpreecken
Ten waer gy dacht dat ick my felfs hier heb verkeken ,
Enfeyde, dat dit woord geen wy ven aen en gaet
Om datter van een fot,van geen ibttin,en ftaet.
Ick fie dat ghy verwacht dat ick ten eynde raecke
En eerft een kort verhael van al mijn feggen maecke
En mijne reden fluyt met een fatfoenlijck flot:
Maer ghy fijt dubbel en wel driemael dubbel fot
Indien gy meynt dat ick,die fo veel heb gefproocken.
Die foo veel woorHen hals en beenen heb gebroocken.
Die fulcken mengel-moes heb onder een gelapt.
Tot noch toe heugen fouw wat dat ick heb gefnapt.
Het oude feggen was; Ick fchuwe fulcke mannen
Die haer geheugenis oock hebben by de kannen;
Maer 't geen ick fegh is nieuw, dat ick een hoorder haet
Die niet terftond vergeet wat dat ick heb gepraet.
Daerom mijn Prijfterkens, gy die my toegewijdt zyt,
Vaert wel en goeden dagh , enfoj^hier mee verblijdt
Zijt,

Klapt in uw handen, eet en drinckt, maeckt goede cier
Des fomers by de koelt* en 's winters by het vyer.

ïUbliusTerentiuSjgeboorcn te Carthago
'in Afl'ica, is flaef geweeft van Terentius
.^JLucanus Raeds-heer.van Roomen, die
'Mtohemom fijnen goeden geeft en vernuf-
tigheyd wel heeft doen keren en onder-
wyfenende fijne vryigheyd vroegh gegeven* Hy
heeft feer gemeenfaem geweeft metveelc edelen van
Koomen, infonderheyd metScipio Africanus,Laelius
en Furius, ende heeft veele Comedien gefchreven, fo
dat Q^Confetius van hem fey t dat hy keerende uyt
Africa op zee vergaen is met honderd en acht der ièl-
ver. Ses fij nder maer \ an hem overgebleven, die, om
datfy niet ontuchtigh en fuyver van taelzijn, den
jongelingen in de Latijnfche Schoole voorgelefen en-
de te leeren werden gegeven om haer van jonghs op
aen watgoets te gewennen, gelijckeen verichvat
licht intreckten langh behoudt den reuck en kracht
van't geen men daer eerft in doet,

Den grooteii Erafmus van Rotterdam, die een van
de voornaemlle mannen is geweeft die de vervalle
Lati)niche fpraeck weder hebben opgeright, plagh
eens ter macnd defs.n aulheur uyt te lefen om den fel-

vengelijckalsopteeeten endein fijnfap en bloed te
doen veranderen ende alfo de ftijl vanTerentius fo
vaft en gcmeenfaem te hebben dat hy fe kon gebruy-
kenin het (prekenen fchryven als fijn moederstael.
Nae dit exempel, om meer tyds te hebben defen au-
theur te doorpluyfen en door nauwer opmerckingc
als ick daer wat langer in moil bly ven hangen den fel-
yen my noch gemeenfaemer te inaecken,heb ick goed
gevonden hem in Nederduytfcherijmen te brengen,
cnde of mogelijck deiè vertaelinge als fy onder dc
man quam eenige nuttigheyd of gemack mocht koo-
men te geven aen den genen die defen autheur leeren
moeten of lefen willen in de Latijniche tael, cn mo-
gelij ck oock eenigen dienft of vermaeck mocht doen
aen mijnelands-luyden en liefhebbers der nederduy-
iche Dicht-kunft, die de Romeynlche taele niet ver-
ftaendeevenwel zinnelijck ende begeerigh fijn om te
wcetenwatde oude inhaere taele hebben voortge-
bracht ende naegelaeten,fo heb ick mede goed gevon-
den de felve in't lichtte brengen cn ydereen door
den druck mede te deylen. Vaert wel. Op Ocken-
burgh den achtften Mey des jaers 166^.

CHrewes en Fhania wmren twse gebroeders van
Athencn. Chremes nu had een eenïgh dochterke,
dat hj, nae Αfien treckende, aen fijn broeder be-
val, haer naem was Pafibula^^tgebeurde nae dat hy ver-
trocken was dat er in Grie eken-land groot en oorlogh op
flondide welcke "Phania focht te ontvluchten, waerom hy
fich felven te fcheep begaf met het meyske om nae fijn
broeder te reyfen^ maer door groot onweer fchtpbreuck ge-
leden hebbende is aen 'i ejland Andros opgeworpen; daer
hegafhy fich by een itigefeten, een tnan die hetfelfs niet
al te breed had, evenwel wierdhy beleefdelijck en wel
van hem onthaelt ende/juamniet langhfiaer me tefier-
ven. De wan van Andros veranderde den naem van het
dochterke dat daer by hem bleef, ende noemde het Glyce·
rium in plaets van Pa fibula ? ende nae dat hy haer eenige
jaeren benevens fijn dochter Chryfis forgvuldigh had op'
gevoedt, is hy mede komen te overlyden. Chryfis^die haer
felven fonder ouders ende arm bevond', namGlycerium
met haer en voer nae Athenenyalwaer/y,nae dat zy haer
felven een ivijltijds met fpinnen en weven had onderhon-
denydoor aen'loopfchoonepraètjesen beljften vanjongh-
mans ten laetfien over^wonnen fijnde haerfelven begaf
om gewin met haer Ujfte doen ende die neering te drijvi
ond^r andere verkeerde tot haerent de foon van Simo,ge-
ftaemt Vamphilm^ eenjonghman die vroom en goed van
aert was; defe met op Chryfis, matr op Glycerium ver-
lieft fynde,beeft eerii en aÜeen met haer te doengehadf en
haer^nu fwanger geworden fyndcibelooftvoor flnehuyf

vroujv te trouwen. De voorgemehe Chremes had nader·'
hand noch een dochter gekregen , die men Fhilumen^
noemde ende wilde de felve (^alfoo fy nuhomi^baerwas)
aen Vamfhilm ten wijvegeven^^z^yndedaer toe gedreven
door een goede naem, die dejonghman over al had·, om
kort te zyn, hygaet felfs nae Simo toekende maeckt met
hem de koop klaer , ende huyten weten vanPamphilm
werd by gemeengoed vinden der oude mannen den hruy·^
lofts-dagh befiemt, dit gebeurde by 't leven van Chryfisy
die ondertuffchen komt tefierven, daer wierd Simo eerfè
gewaer de vryagie vmfijnfoon^want alsjy ffaemen ter
begraeffenije gingen , gebeurde het ah het lyck op het
vyerlagh dat Glycerium door onverduldigheyt haerfel'
ven in 't vuyr meynde te begeven. Pamphilus fchiet toe
en haer i^haer middel vattende troofie haer foodanigh
dat hygeen kleyne teeckenen gaf hoe dat het tuj^chen haer
beyde gelegen was, waer op Chremes des anderen daeghs
by Simogaet en feyde hem het hylick op; dat hy bevonden
had dat Pamphilus defe vreemde landloópfter voor ftjn
vrouw hiel, niet wetende dat het ftjneygen dochter was
die hy daer νοοχ fmaeds halven fcheide. Hier in verbl^det
fich Pamphilus ende daer en tegen fpeet het Simo ende.
hy was*rf[ram en niet wel te vreden om; ondertujfchen
^uam den dagh die van eerflen af tot de bruyloft en
trouw'daghgeleydt was. Simo gelijck hy oudt en door^
trapt was, vonaby fichfelvengoed, dat hy om fijns foons
genegentheyden hert te ondertaiien fich joude houden en
ghelaeten dat hy bruyloft fqude kouden: meynende indien
jtjn foon weygerigh viel rechtveerdige oorjaeck gevonden
tefullen hebben om hm tebekyven , die hy tot noch toe

nkt volkomentïyck gehadt had: ende foo hy V toeflondi
dat hy dm lichtelijcknjan Chremes foude verkrijgen het
gene hy begeer en mocht.^ende alfio het houweUjck met der
Goden hulpe njoortgaen; gaende dan de merckt voor by
%ijn foon,diegerufi was en nergens minder voor en 'vreef
de als daervoor^Jeyde hy, Tamphilus,gaet nae hnys toe en
hid de Goden : van daegb moetghy een ivijf nemen j de
jongbman,ah van een onverwachte fylgetroffen wefen·"
de^wiii niet wat raed,ofwat hygaen maecken foudey ah
Oavuseen flimmeen arghUftigeflaef, de loosheydvan
den ouden gemerckt hebbende by hem komt. Daer was
doe ter tijd byVamfhilus een Jonghman , met naeme
Charinus , ende met groote liefde op Thilumena
cntiieecken meenighmael gefocht had methaer temo-
gen trouwen j defe ten laetβen gehoort hebbende dat
fy op dien dagh met Tamphilus fou trouwen ende tot
Wanhoop geraeckt fynde , bad hem , dat > indien
hy hem behouden wilde , hy haer ef niet en foude
trouwen of het houwelyck eenige dagen flepende houden»
7a^nphilmgebood hem dat hy van fynen't halven wel
%oede mofd mocht hebben en alles, wat hy konde , in V
zu)erck foufielten om het houweUjck te beletten, hem ver-
feeckerende dat hy mede fijn bejl foude doen om haer niet
te trouwen, Davm dan op denaengangh komende ver*
tnaent Charinm, die nu vol moets en hoops was dat hy d&
'Vrienden van Chremes foude aen foecken , en daer nae
^penbaerde hy aen Famphilm wat gi^ngen dat hy
waeckteenderaedenbrenght hem daer toe dat hy tegen
fijn vader feggen foude dat hy bereydt was te trouwen^
want fo, Jeyde hy^ fultghy u vader alle oorfaeck van op «

te kyven benemen i tnh evetfwelmette mefenhehhen
dat het houwelyck fal'voortgaen, tvant Chremes fal myt
verfiaen aenUidienhy eens verfióoten heefiyfijn dochter te
gevent Pefe dingen, alfoo nae den raedvan defenfiaef
in et wérck geftelt z,ynde, heel anders uytgevallen
als mengemeynt had; want Simo hraght Chremes met
bidden fo verre dat hy hem f^n verfoeck toefiondi ende de
faeck liepgevaer van een waerlijck howivelijck te wer-
den. 'i Geviel op den [elfden dagh dat Glyceriumy die op
haer reeckeninge was, in de kraem quam van eenen jon-
gen zoon,den wekken Davus (als hy nu geen ander raedt
wifi om het hoawel^ck te beletten) door de meyt van Gly*
ceriumvoor Simoos deur dede leggen. Als Chremes het
kind nu alhier gewaer wierd ende voor de deur leggen
fagh ende verfiond dat het Fa?nphilus kind was, Jcheyt
hy wederom uyt het hüuwelijck: Hier mtfiaetgroot fpel
uyti tof dat Crito, een man uyt Andros, aldaer ejuam op
hetflaghidie van het naefie maeghfchap vanChriJls was»
enteAthenen was gekomen om te fienwat Chnfis nae-
gelaten had; door het tujjchen-komen van defe werd
Chremesfijn dochter kennende ende metgroote bl^dfchap
vanyder een, troude Philumena aen Charinus ende Gli-
ceriumaenPamphihis.

^ Aet, ghy luy wegh, en wilt dat goed daer
binnen leggen.
G hy, Sofia, kom hier: ick heb u wat te
feggen.

Denckt dat ghy "t my alree gefeyt hebt>
naementlick
Dat ick daer binnen al de kruycken wel befchick.
Si, Neen, 't is wat anders. So. Waer hebt ghy mijn kunil
van noden

Als in het geen dat ghy my heden hebt geboden ?
Si. Die kunft en heb ick niet van noden tot het geen
Dat ick heb in mijn zin j maer (die ick ftaaghvoor
heen

51. Ghy weet wel dat ghy hebt geftaediglijck by my
Gehad een goeden dienft en fachte üaverny

Van dat ick u eerft kocht iia uwe kindfche daegen ,
Noch dat ghy over my dieshalven hebt te klagen.
Ick heb u van een flaef gemaeckt een vry gefel
Om datj" in uwen dienlt u willigh droe^ en wel.
Het befte dat ick had heb ick aen u gegeven.

51. Ick heb oock geen berouw van 't geen ick heb gedaan.
So.Myn heer,ick ben verheugt ftaen u mijn dienften aen:

Soo ick yets dee of doe het geen u kan behaegen :
Soo ick my nae u fin voor heenen heb gedraegen,

En ftu y et doe dat ghy u wel gevallen laet:
Maer 't is my moeyelijck, en lulck verhaelen ftaec
Als of ghy my verweet dat ick het heb vergeeteii
"T geen ick van u genoot: doet my derhalven weeten
Bid ick u, met een woord wat uw believen zy.
Si. Dat fal ick doen Voor eerft fo fegh ick u, dat ghy
Moet weten dat de feeft, die ick berey op heden.
Geen rechte bruyloft is So. Wat hebt ghy dan voor
reden

Dat ghy u fo gelaet. Si. 'K fal u van vooren aan
De faeck gaen openen, Waer uyt ghy fult verftaen
Het leven van myn zoon en wat ick heb op handen.
Want als hy nae 't gebruyck en wyfe defer landen

So kan men niet wel zien wat in de kinders fteeckt
Van wat voor aert zy zyn. So. 'T is fo, gelijckghy
φreeckt.

Si, Het geen gemeenlijck werd gedaen van jongelingen,
ι Dat zy tot wat vermaecks of eenig'oefeningen
Haer felfs begeven, dat fy paerden focken aen
Of honden voeden op, om mee ter jaght te gaen
Of dat fy door de luft van wetenfchap gedreven
Haer tot het hooren van de Philofofen geven,
Daervanenwas'ernietdat hy uytmuntend dee,
En nochtans was^'er niet van als of hy dee 't mee,
IMaer alles middelbaer, daer ick my in verblyde,

50. Ghy had geen ongelijck: want ick tot allen tyde.
Gelooft heb, dat het geeft groot>oordeel aen een maa
Dat hy in alles maet en regel houden kan.

51. So was hy van maenier: een yder te verdraegen.
En eicken een, daer hy mee omgingh, te behaegen,

Syn kameraeden in te^olgen in haer luft:
Met niemand had hy twift en was altijds geruft;
Noyt wild'hy meerder zynals fyne metgefeilenj
En noy t en iagh men hem fich boven andre ftellen?
Waerdoor men lichtelijck ter goeder naem geraeckt
Enbuyten haeteft nijd fich goede vrienden maeckt.
SoHy toonde dat hy wel en wijflyck wift te leven. -
Men kryght veel vrienden als men wat weet toe te geven,
Maerdiede waerheyd feyt werd hedenfdaegs gehaet.
ii.En ondertuflchen quam hier woonen indeftraet
Een vrou uyt Andros ('t is drie jaeren nu geleden)
Door armoe en gebreck van haer nood-druftigheden
G edwongen, en door dien dat fy veriaeten was
Van hare vrienden: fchoon, een hupfe braeve tas
In 't hertje van den tijd en 't befte van haer leven.
Sq, lek vrees dat Andros ons wel niet veel goets mocht
geven.

Si In 't eerfte droegh zy haer heel eerelijck en kuys.
En hiel bekomrrberlijck en arm en fober huys,
Endee haer naerftigheyt met weven enmetipinneri
Om buyten yemands laft haer koft te mogen winnen:
Maer als fy nu en dan een vryer by haer liet,
Haer gek belovende (gelijck veeltyds gefchiedt
Dat luyden, die benaut en ftaegh in kommer leven.
Als ''t haer gebeuren mach fich licht tot weelde geven)
Sloegh fy de koop niet af, en naederhand, om geld
Te winnen, heeft fy tot de neringh haer geftelt.
Dejonghmans, toen ter tijd methaere minbezeeten>
Die leyden altemet mijn ibon met haer ten eeten
lek fey ftrax by my felé, ho, ho, hy is in 't net,
Hy heeft den bout al wegh; ick heb'er op gelee
En pafte lm ergens op, en onder focht de knaepen:
Seg it my wie gifteren by Chryfis heeft geflaepen?
Want fo was haeren naem So. lek heb oock fo verftaeii
Si. Sy feyden my, dat heefc Niceratus gedaen,

Phedrus ofClinia, want defe dry die waeren
Gelijck op haer verlieft. macr wilt my openbaereil,
(Dusforackick voort) wat heeft doch Pamphilus ge-
daen?

En was mee van 't gelagh Dit kon my heel behaegen,
En op een andren dagh teegh ick al weer aen 't vraegen
En ondervond dat dit mijn foon niet aen en gingh.
O, dacht ick by my felfs, de fyne jongelingh.
Is nu genoegh beproeft, en waerd te zyn geprefen;
Hy fou van eerlSaerheyd een voorbeeld kunnen wefeni
Want yemand , die met licht gefelfchap omme gaet
En even wel van haer fich niet vervoeren laet
Die rekent men te 2,yn van een geregelt leven.
Behalven dat my dit een groot vermaeck kon geven
So hiel my yder een voor een geluckigh man:
Elck wenfchte my veel goets dat ick een foon had, van
So ingebonden aert, en fo gefchickt van leven.
Wat dient'er veel gefeyt?door dit gerucht gedreven
Quam Chremes fel ver uyt, en heeft my aengeboon
Syn een'ge dochter te beileden aen mijn zoon
Met machtigh houlijx-goed. ick heb het niet veritoo-
ten,

Want het geviel my wel. het hylick wierd gefloten
En defen dagh is tot des bruylofs-feeft gefet.
So. Wat oorfaeck is'er die het voortgaen dan belet?
Watis'erinde weegh? Si. Dat fal ick u verklaeren
Nae weynigh daghen, dat wy hier mee befigh waeren
Stirf Chryfes, ons gebuyr, So. Och, ghy verquickt
myn Geeft!

Dat is te wonder goed : ick was voor haer bevreeft.
Myn foon liet daghelijx fich in het fterfhuys vinden
By defe vryers, die haer by haer leven minden;
Beitelde mee al wat van doen was tot den rouw,
En hiel fich droevigh om de dood van defe vrouw,

En weende fomtijds mee, gelijck als d*andre deden
Dit Hond my toen wel aen, en oock niet fonder reden
Want, dacht ick, treckt hy fich de dood fo dapper aen
Van eene, daer hy mee heeft weynigh omgegaen.
Wat fouw hy doen fo hy haer felver had gevreden?
Wat fouw hy doen indien fyn vaer was overleden?
En defe dingen nam ick aen voor vaft befcheyt
Van een beleefden aert en mededoogentheyd.
Om kort te 2,ijnj ick liet my felven overreden
Mee ter begraefenis om 'zijnentwil te treden
En had tot dien tyd toe geen achter-docht vanquaed.

Wy volgen, als ick by de vrouwen, dieder waeren
Ontrent de doode, fagh een meyske, jongh van jaeren.
Van fchoonheyd, Sosia ! Alredelijck miiïchieii
5/. Soo uyt-genoomen, als ick immer heb gefien,
En foo neer-flachtigh en manierelijck van wefen
Dat fy my boven al fcheen waerd te zijn geprefen.
Om dat fy nu meer rouw bedreef als aandre deen
En fedigh van gelaet en my heel eerbaer fcheen,
So voegd' ick my ontrent de kameniers en vraeghde
Wat jonckvrouw dat het was die haer fo feer be-
klaeghde?

De fufter feyden fy van die is overleen.
Dat viel my op mijn hert gelijck een molefteen.
Ha, dacht ick by my felfs, hier komt het hem van
daen, en

Dit is de reden van zijn deerenis en traenen.
Ick ben bcvreeft waer dit in't eynd falheenen gaen.

51. 't Lijck gaet terwijlen voort, en wy luy achter aen.
En zijn vaft metter tijd tot by het graf gekoomen
Alwaer het lichacm van de rouw-baer wierd genoomc
En in het vier geleght, en doode wijf befchreyt.

Heeft haef· vry onbedacht te dicht by 't vier begeveii
Niet fonder groot gevaer te loopen van haer leven.
Hier heeft myn zoon de min (die hy fo wijflijck had
Verborgen) heel ontdeckt, hy fchiet dan toe en vat
Haer in haer middel en omhelilfe met iyiï armenj
Myn goe Glycerium, fey hy met groot erbarrtien.
Wat maeckje ? waerom wilj' u felven gaen verdoen?
Hier op wierp fy haer felfs (waer uyt men kon vermoé
Jaedaermen klaerlijck aen kon mercken en bevinden
Dat fy van langen tijd malkanderen beminden)
Al fchreyend'om fyn hals heel minzaem en gemeen.
Sff. Wat dat ghy feght! Sf\ lek gingh nae hüys niet wel té
vreen

En vry geiloortj maer had niet reens genoegh tot kyvé
Want, fou hy feggen, wat hebt ghy my zien bedryven
Dat qualijck was gedaen? 'k heb een miftrooftigh dier,
Dat fich verkorten wouw en werpen in het vyer.
Belet, geweert, en haer behouden in het leven,
't Was wel gefey t S0. Hem was geen ongelijck te geven
Want foo ghy hem bekyft die yemanden behoed.
Wat ibud ghy fiilck een doen die yemand fchaede doet
op is Chremes daeghs daer acn by my gekomen
Al roepende dat hy voor feker had vernoomen
Dat Pamphilus verheft was op een vreemde mey t
En hiel fe voor fyn vrouw, maer ick ontkende't feyt
Met alle macht en ernft, en ftreeder dapper tegcflii
Hy bleePer by en riep, 't was immers foo gelegen.
Nae veele woorden die daer gingen gintsenweer
Sü fcheyd, hy fo van my, als een die nimmermeer
Syn dochter was gefint aen mynen foon te geven.

St. My docht dat ick als noch geen volle reden had
Om hem hier over te bekyven. So. Waerom dat?

51. Tot defe dingen hebt ghy felfs een perck gefchreiven
Den tyd die naedert vaft dat ick fal moeten leven

Nae ander luyden'z.in (dit fou fijn feggen 2,ijn)
Gunt my terwylen dat ick leve nae de mijn
ίο. Wanneer werd het dan tyd om op uw ioon te kijven?.
Si, Indien hy is gefint noch ongetrout te blijven
En om dees.vryery geen wijf begeert, foo moet
Hy eerfb het ongelijck verAaen dat hy my doet.
Oock ben ick uy t^ indien hy weygrigh valt te tróuwen
Dat ick door valfchen fchijn van feeft te fullen houwe
Waerachtig' oorfaeck om te kijvön krijgen ma:gh ,
En Davils brengh met een fijn aenflagh aen deadagh
En, fo hy by fieh felfs een fchelmftuck heeft: beflooten
Om, is het mogelijck, dit houwlijck om 'te ftooten.
Dat nu vry ftell' in't werck, nu my de fchalckheyd van
Den dimmen deugniet fchaen noch hinderen en kan y
Die fich met handen en met voeten fcharp falftellen
En in de weer zijn, meer om myte möogen queileu
Als om aen Pamphilus een ruyter dienft te doen.
Die ick, indien ick maer het minfte kan vermoeii *
Maer waer toe is h van noo veel woorden te νεΓφίΙίεη
Indien 't my wel geluckt en fo n^n foori fal willeri ^
Soo fchort' er niet als weer nae (Jhremes heen te gaen
En dat ick hem verforeeck dat hy' het toe wil ftaeö,
En, hoop ick, alles dan· wel ten beften koomen; >
Nu is't uw werck, dat ghy''t geen iek heb voor"^

Maeckt Davüs vry veiVaeit en neemt mijn zoon'^el
Wat dat hy doe, wat raed dat fy te faemen houwen
io.Ick heb genoegh,ghy mooght u wel óp iny yertrouwS
Dat ick 't beftellen fal laet ons nu binnen gaeö, ■ I
Si Gae voor ick völgh u ftrax, Daer is geen twijfel den
Of Pamphilus fal niet tot trouwen zijn génegeii ·
Nae dat ick fluskens fagh hoe Dav us was verlegen -
Hoe vol bekommeringh, wanneer hy had verftaen
I^at Uet fou bruyloft zijn, Maer, fiet; daer komi hy d^n.

Ώ. TCk was verwondert of dat fo ibuw heenen loopen ,
-*En wilt niet wat ick had te vrefen of te hoopen
Dat ick mijn heer geftaegh foo goedertieren vond ,
So ftil en Wel te vreen, want nae dat hy verftond
Dat Chremes aen fijn foon fijn dochter niet wou geve,
Heeft hy daer van niet eens gefprokcn noch gekeven
Op yemand van fijn volckjcn toonde fich noyt gram
Omdefeweygeringhjofdathy'tquaelijcknam. ■
$i. Maer nu fal hy het doen, doch weynigh tot uw voor-
deel >

Ons buyten achter-docht door valfche waerheyds
Te houden onbevreeftjen laeten vrolijck zijn,
Cfm ons al flaepende te koomen over-vallen (allen
- iWanneerm'er minftop dacht, opdat geen tijd met
V,oor ons fouw ov'righ zijn om yet te vinden, dat
Pe bruyloft ftooren mochtjick neb dien treek gevat,
5#,Wat woorden kom ick van den hanghe-baft te hooren
D. Het is mijn Heer,en ick vernam hem niet te vooren.
^'.Hou,Davus. D. Weljwat is't ? 5. Kom hier. P.Wat
of de man

SLWaer van ? Sy féggen dat mijn zoon fouw ergens min-
Z>. Jae, dat's een faeck, waer mee de luyden haere zinnen

Seer mee bekommeren^geloof ickjover fchoer. „;.
iS;.Hoe heb ick 't ? letj' oock op de woorden,die ick voer.
Of niet ? JD. Jae ickjmijn Heerjwel degelijck. S. Maer
naerder i

Miflchien niet voegen fou die redelijc^ wil gaen.
Wat hy voor-heenen dee dat gaet my gautfch niet aen;
T<^t nu toe heb ick hem den vollen toom gegeven.
En iiae fijn eygen fin en welluft laeten leven
So langh 't zijn jaeren leen: nu is het tijdjdat hy
De wutosheyd van de jeughd gae ftellen aen een zyjj
En defeR ouderdom vereyfcht nu andre zeedenj
Daerom verfoeck ick u, of, Davus is het reden
Sp bid ick u dat hy komm' op de rechte baen,
jD. Wat dat ghy fe^en wilt kan ick niet wel verftaen.
S. Al wie fich geven tot de min van moy e vrouwen

Beloven haer niet wel als men haer wil doen trouwen,
D. 'k Heb wel gehoort dat het gemeenelijck ib gaet.
S. En hebben fy dan een die haer ten quaden raet >
So fal het fieck gemoed fich lichtehjck begeven
Waer heen 't door eygen tocht en iwackheyd WQ-d ge-
dreven,

. Ick en verftae dat niet. S, niet Davus, Wel hoe dus ?.
D. Neen: ick ben Davus maer ick ben geen Edipus.
S. So wilt ghyjnamentlijckjdat ick recht uyt fal fprekem
Het gheen ghy meynt dat aen myn feggen mocht ont-ü
breken.

D. Ick wilde wel dat ghy fpraeckt duydelijck en klaeii
S. Indien ick heden in het minfte werd gewaer ';.
Dat ghy wat liftighs b)r u felven hebt beflooten
Om defe bruyloftjdie ick voor heb,om te ftooteri
Dat fy niet voort en gae,en door uw guyterey
Hier in betoonen wilt hoe groot uw loosheyd zy:
So fal ick u ófi huyd met honderden van llaegen
Ter dood toe touwen doen, en nae de moolen jaegei».
Met dit befpreckjfo ick u daer oyt hael van daen
Dat ick dan felfs voor u fal inde mooie gaen.
Verftaet gjjy 't nu noch niet I D. Och, jae ick,wel te
degen.

In andfe diiighen, hoe fy wefeii mochten, lee
lek liever dat men my bedroogh of poetfen dee
Als hier in. D. Lieve, ket my beter woorden hooren.
Spot ghy der mee? wel, wel, ghyfultmy thans niet
booren:

Maer 'k fegh Ujdat men my van daegh geen hinder dcc
En dat ghy u hier door gewaerfchouwt houd fie toe.

EenjDavus:'t is geen tijd om leegh te fitten gaepen
Dit fijn geen dinghen daer men kngh op dient te
flaepen,

Nae ick de meyningh van den ouden heb verftaen.
Die thans van z-ins is met het houwlijck voort te gaen,
Het welck indien ick niet door loosheyd kom te voorc
Is een van beydenjick of Pamphilus,verboren,
isfock weet niet wat ick hier te kiefen heb van twcen:
,©f ick mijn joncker fal uyt defe ftricken reen,
Öf doen des ouden zin en hem gehoor fal geven.
So ick de foon verlaet, fo vrees ick voor fijn leven:
En kom ick hem te hulpjfo vrees ick voor het quaed
Daer d" andre my mee dreygt; oock fie ick geenen raed
Hoe dat iek hem bedriegh of hoe "k^er toe fal koomen
Voor eerft heeft hy van dees vryagen al vernoomen:
Oock heeft hy 't oogh op my, en let op al mijn doen
Met een vergramt gemoedjen fal fich voor my hoen
Dat ick door glieen bedrogh dit houlijck kom te itoo-
ren.

So hy yets werd gewaer ben ick gewis Verlooren.
Of, fo 't hem maer gevalt,fo vindhy licht wel yet
CHet zy my dan gelijck of ongelijck gefchiedt)
(Waerom ick ongehoort, aen handen en aen voetexi
Gefl'oocenjdadeiijck iai in de inóblen pioeten.

By defe dingen voeght iich noch een ander quaed; <
Dat defe jonge vrouw? uyt Andros fwanger gaet r
By onfen Pamphilusjhet zy dac hy haer houwa.
Voor fijn vrindinn' en boel of voor fijn eygen vrouwe?'
En 't is de pijne waerd haer iloutheyd te verftaen.
Om dat het geen fy met malkandren yangen aen
Een werck van luyden is, die wel i?iet fonder minnen
Maer fonder finnen fijn in 't geen dat fy beginnen.
Sy fijn het kind, als het i^al kpomen voor den dagh.
Van meeningh op te voen, wat dat het wefen maglj.
Noch hebben fy y erziert (gelijck my komt ter pgren)
Dat defe dochter fou t' Atheenen fijn gebooren
En hier een poorteres: Daer was een man, die voor
Het eyland Andros fchip en koopmanfchap verloor j
Hy was bedaegt cn oud en 't is aHangh geleden,
En defe koopman fou daer wefen overleden.
Dit fe^en zy,en dat dees dochter toen ter tijd
(Die daer mee was geftrand , kleyn, en haer ouders

Van èluyfis vaeder in fijn huys fouw fijn genoomen.
'K houd t voor een fabeltjen , en 't kan in my niec
koomen.

En evenwel ftaet haer dees vond te wonder aen.
Maer \ meyiTei^ Myfis komt daer uyt haer huys van
daen.

Het is geen tijd voor my pm langer hier te fnappen: {
"T is beter dat ick nae de merd gae heerien ftappen
En fegg' aen Pamphilus wat dat ick heb gehoort
Eer dat fijn vader hem komt onverhoeds aen boord,

"TCk heb het wel verftaé,*t is langh genoegh geroopen:
-· Ghy wUt,Archiljdat ick om Lesby-moer gae loopeti
" ■ " Μ ,3 fct

Het is een droncke fnuyt,een roeckeloofe Vrouw,
Niet waerdigh dat men haer fodanig* een betrouw
Die van haer eerfte kind fal koomen te geleggen:
• lek fal haer evenwel gaen haelen nae uw feggen.
l^jiiet het onbefcheyd van 't ouwe neutien aen:
'T is van haer tulle-wijfs,en daer komt het van daen.
O Goden, geeft dat fy geluckigh mooge baeren
En liever andere door defe quaelijck vaeren ί
Maer hoe komt Pamphilus aldus verflaegen aen ?
lek vrees wat dat het zy, en fal hier blijven ftaen , ^
Pp dat ick hoor wat dees ontroertheyd mach beduydê.

-*Isditoockmenfchelijck? is dit eens Vaders daed ?
iW.Wat of dit wefen magh ? P. Wat is'er hoon of
fraaed

So dit'er geen en is ? hy wil dat ick op heden
Een wijf fal nemen: maer, vereyfchte niet de reden
Dat hy voor heenen my dit had bekent gemaeckt
'En in geipreck met my daer over was geraeckt ?
M. Ay, my ellendighe! wat komt my hier ter ooren ?
P. Wat is van Chremes dan, dje my ontfeyt te vooren
Sijn dochter immermeer te geven tot een wijf?
Is dit verandert om dat ick ftantvaftigh blijf ?
Is hy dus befigh om my enckel af te fcheuren
Van mijn Glycerium ? ach! fo dit moet gebeuren
Ben ick rampfaelige bedorven in de grond.
Wie is'er die oyt menfch fo ongeluckigh vond
So deerelijck,als my ? ο menfchen en ο Goden!
Sal ick my nimmermeer dit houlijck fien ontvloden ?
Is'er geen middel dan om my daer van t' ontflaen ?
Sal ick de fwaegerfchap van Chremes noyt ontgaen ?

Hoe heb ick my gefien verfmaeden en verftooten '
Op veelerhande wijz' ? het hylick was geflopten ι
En weer glad af,en ick, dien het was opgefQydty
Werd wederom verfocht: wat reden of befcheydt ?
Ick weet geen andere, noch kander geen vermoeden
Als dat 2,y beligh fijn met monfters op te voeden.
Nu komt men we^ by myj om datter niet een man
Te vinden isjdie men haer overdringen kan.
Λ/.Dees woorden hebben my tot ftervens toe yerflaegen.
P. Want van mijn vaederjwat ial ick daer over klaeghen?,
Maer is 't wel mogelij ck dat hy fo ilofSgh gaet > .
In fo een groote faeck ? flus fey hy my op "t ftraet
Maer in voorby gaen, zoon; gae t' huys, wilt u be*
reyden, ,

Uw troudagh is van daegh. My docht dat hy my feyde
Gaet haeiligh heen en hanght u felven op. ick ftond
Verbaeftjverflaegen, en de klem was in mijn moi^..
Meynt yemand dat ick wel een enckei woord koa
fpreken.

Of eenig' oorfaeck wift hem in de hand te fteken .
Schoon dat die ongerijmt en fonder flot of geeft
Of uyt de lucht geraept en,ieugen had geweeft ? '
Ick was heel ftom; maer had ick fulcxvQprheengo
rooken

So my nu wierd gevraeght wat dat ick dan gelproken
Souw hebben of gedaen,ick haci voor-feker yet
Gefproken of gedaen dat dit niet waer gefchiet.
Maer wat fal ick nu eerft van allen uyt gaen voeren ?
So veele forghen en bekommeringen roeren
My 't hooft en herflèns omjwaer door 't onfeker hért
Verftrickt en gints en weer geftaegh gedreven werd,
Aen d'eene 2,yde komt de liefde my beftrijden.
Die ickditvrou-menfch draegh ; daer by het mede*·

En deernis,die ick heb met het onnofel wijf ï
^cn d' iwérezyde zit myn vader my op 't lijf

En port my dat ick fal met Chremes dochter trouwen,
Hierby komt noch 't ontfagh en danck, die ick den
ouwen

Wel dobbel fchuldigh ben, die 'k fonder fchaemtc niet
Kan oügehoorfaem iyn: een vader die my liet
Tot dees tyd alles toe: fal ick hem weder ftreven
Die my myn vollen loop in alles heeft gegeven
Wat dat myn hertje lufte? Helaes wat gaen ick aen?
Ick ben onieker welck van beyden dient gedaen.
'M. Ick vrees', och arme, waer dat dit onfeker wefen
Noch op fal koomen uyt: maer t' hans fo moet, of
defen

• Met haer, of ick van haer gaen fpreken tegens hem.
Want onderwylen dat het hert is in de klem
En twyfelt waer nae toe het fich behoort te geven
Werd het heel licht of hipr ofdaer nae toe gedreven.
Eenaes vercoriaeckt dat het fchaeltjen overgaet
Wanneer het tongetje niet recht in "t huysje ftaet,
En weynich toewicht doet het een voor "t ander wijcko
P. Wieφreeckthier? Myfis, weeft gegroet JI^.Ghy van
gelijcken

Sy gaet in arbeyd, en om dat den tyd vaft naert
En al voor handen is dat ghy fult moet trouwen,
Is fy bekommert of ghy" haer uw woord fult houwen
En vol van anghft en vrees (och armen) dat ghy haer
Wel keten fitten mocht. P. Dat werde nimmer waer
Sou ick fo fnoden ftuckmy trachten t'onder winden
Dat-zy ommynen't wil haer fou bedroogen vinden?
Souw Pamphilus, dien zy haer felven heeft vertrouwt,
Die hy van herten mint en voor fijn ee-gae houwt,
Wel Mver oorfaeck fijn, of lijden en gedoQgen
Dat fo een eerbaer menfch, fo zeedigh op-getoogen,
Van fo een goeden aert, fouw koomen tot een val ''
Door iirmoe? Neen ick fweer dat ick't niet doen en 2,al

M. Hiiigh het aen u alleen, ick vreesde niet met allen.
Nu vrees igk, of ghy wel de moed mocht laeten vallei
En 't Vaderlijck geweld niet konnen weder-iftaen.
p, Hoe! fiet ghy my voor foo een laflfen blood-aert aeO)
Voor fo ondanckbaer,voor fo wildjfo fonder reden.
Dat de gemeenfchap, noch de min, noch minfaemhe·
den 5

Noch fchaemte fo veel machts fou hebben pver my
Dat ick noyt woord of trou fou ftellen aen een zy ?
Λί. Voor alle dinghen weet ick dat heel wel te weeten ^
Dat fy \ niet heeft yerdiept datghy haer foudt vergee-
ten.

i. Vergeeten ? neen. my is noch al te wel bekent
En ftaet in 't binnenft van mijn hert wel diep geprent
Het geen my Chryfis fey. Sy dee my by haer koomen
Toen'sop haer fterven lagh , en heeft m'alleen* ge-
noomen

Hoe onnut om haer eer en gbedtje te bewaeren
Nu defe dingen fijn,is u oock wel bekent;
Daerom foo bid ick ιι,ίο lief als ghy my bent.
Door defe rechter-hand, uw trouw, uw aert en 2,eede»
En door haer eenfaemheyd, als ick ben overleden
Dat ghy haer van u niet en doet noch haer verlaet
Indien ick immer van uw vriendfchap maeckte ftae£
Als van mijn eygen broer: offo fy boven allen
U akyds heeft geacht, en wat u mocht gevallen
In alles gaeren dee, ick geeve thans aen haer (vaer;
U tot een man, een vriend, een mumber, vooghd en
'K beveel u 't goed dat fy fal erven nae mijn leven.
En heeft Glycerium my in de hand gegeven?
En ftirf niet langh daer nae. ■ k ontfingh en nam haer ac
En dk 'k ontfingh fal ick niet van my laeten gaen

Maer alle byftand dOen. iJf. Dat wil ick feker hoopen.
P. Maei" waerom blijft ghy niet by haer ? Ai. Ick moet
gaen loopen

Wat ick noch ieggen wil. Pail dat ghy niet een woord
Van deiè bruylott feghtjen wilt u tongh bewaeren,
Op dat haer pijn hier door niet kome te verfwaeren.
M. Mijnheer, het geen ghy feghtheb ick heel wel ver-
ftaen

En 't geen ghy my beveelt fal van my fijn gedaen.
Tweede Bedrijf, Eerfie Ujtkoomen
Charinus. Byrria. Pamphilus.

Van Davus op de merckt. c. Helaes, wat gaet my aen.^
Gelijck als ick voor heen hingh tuflchen hoop' en vre-
fen

En niet vefekert was wat van de faeck fou wefen:
So voel ick dat mijn hert door de bekommernis
Die ick te voorens had^heel overwonnen is
En leeveloos,nu my het hoopen is benoomen
Van oyttot het befit van mijne min te koomen.

B. Dewyl het u dan heel onmooglijck fchijnt te zijn
Te krijgen 't geen ghy wilt, ib bid ick u, Charijn,
Dat ghy by 't geen ghy kunt u felven nu wilt houweiv

B. Och, hoe veel beter was 't uw naerftigheyd te doen
Om defe liefdé gantfch uyt uw gemoed te róen
Enudaervan't ontflaen, als fulcke tael te fpreecken
Waer door u 't hert noch meer met minne werd ont-

C. Wy geven lichtelijck den fiecken goeden raed
Wanneer het heel na wenfch met ons gefontheyd gaet'
Waert ghy in myneplaets,ghy foud heel anders fprea·

C. Maer daer is Pamphilus. 'k wil liever eerft van als
Beproeven eer dat ick geheel geraeck om hals.

β Wat of hy ai begint? c.lek wil hem vail gaen fmeeckê
En feggen hoe ick ben met groote minn' ontileecken.
En hem verrekenen mij η heele vry ery.
Miiïchien of ick van hem verwerf,dat hy om my
Hethouwlijck uyt-ilell' en eenweynigh noch houw
fleuren,

En onder-tuflchen, hoop ick, kan der yet gebeuren
b. Maer, och! dat Yet is Niet.C. Wat dunckt u Byrria
Vindt ghy het goed of niet dat ick hemfprekengae?

B. Wel waerom foud ghy niet? indien het niet wil wefen;
Ghy fult, fo hyfe, trrouwt, ten mijtiften hem doen vre-

C. Loop aen een gaigh, ghy fiel,met fujcken achter-docht
P, Ick lie Charijn. goen dagh C, Ghy moet oock feer ge-
groet zijn

Ick ben verblijdt dat wy malkanderen ontmoet zijn
En kom byu om hoop om hulp om trooftenraed.
p. By my en is het niet te halen daer j' af praet
Maer fegh my wat het isC. Sult ghy vandaeghgacn
trouwen?

En fo dit houwelijck noodwendigh moet gefchien,
Sultghymedefendaghmy nimmer wederzien.
Ψ. wel waerom dat? c. Helaes ick derF niet openbaeren
■ Seght ghy't hem ByrriaBJck fal 't hem gae verklaeren.
P. Wat is 't? B. Mijn meefter is verlieft op uwe Bruyd.
p. Uw meefter dan en ick z,ijn in gheen eene fchuyt ~
Maer feght my, of j' op haer yet verders hebt te feggen
_ Charijn het geen ghy haer te laft foud kunnen leggen.
C. Och neen ick Pamphylus: ter wereld niemendal
p: Ick wenfcht' het anders waer. c. Nu bid ick u om al
De vrindfchap die wy tTaem ftaegh hebben onderhou-
wen

Vai; onfe jonckheyd af, djt ghyfe niet wilt trouwen
p. Ick fal mijn beft doen. c. Maer foo dat niet wefen
magh

En is het nae uw im: f. Mijn zin? c.Dat ghy een dagh
. Vijf fes om mynen't wil dat houwelijck wilt recken
Op dat ick midlertijd mocht ergens heenen trecken
Dat ick het niet en iie als 't houwelijck gefchiedt.
r.Nu, hoort wat ick ufegh 'ten paft den vrye niet
Daer hy "t niet heeft verdient te willen danck ont-.
fangen

Ghy kunt Γο feer niet nae dit houwelijck verlangen
Als ick het foeck t'ontvlien C. Ghy geeft my weder
moed

Ick fal mijn beft doen om my daer van af te houwen
C My is genoegh gefeyt p. Maer Davus komt daer aei:^
Hy kpmt hier recht in tijds om ons luy by te ftaèn
Ick fteun op fijnen raed c. Gaet ghy vry uwer wegen
En feght aen niemand als daer niet|is aen gelegen
Of men het weet of nief loopt ghy niet hier van daen?
B. Ogh jae 'k, en liever als ick hier fouw blyven ftaen,

JD.^ Góede Godenjhoegacick althans gelaeden"
^ Met goede tydingen? maer hoe fal ick beft ra,edeii
Waer dat ick Pamphilus fal vinden, dat ick hem
(Dieickgeloofdatnuisdapperindeklem) ν

c. Hy is verheuchtjcn ick geloof het heeft fyn reden.
p.'t is niet met al jhy heeft dit quaed noch niet verftaen.

D. Die,fo hy heeft gehoort dat 2,y de bruyloft gaen r
Bereyden: c.Hoorje wel? B.My loopt in alle hoecken
Door de geheele Had, ftraet op Itraet neder, foëcken
Maer waer fal ick voor 't eerft en fekerfl: heenen g^en ?

Sijt ghy 't, ο Pamphilus? zijt ghy het, ο Charijnf "
Ter goeder uyre moet glw thans gevonden zijn
Ick focht u allebey. j'.OchDave,ickbenyerloofenl
Ό. Maer ick fegh u dat ghy fuk < nae myn reden hQOten
F. Ick ben om hals. Ό. lek w^t; wa?r ghy bevreeft voor.

C. Wat my belanght ick raeck wei licht myn levén quyC.'
Ό. Wat gl-vy vreeftjweet ick oock. P.Men gaet myn feeft

υ. Dat weet ick oock. jP. Van daegh. Ghy breéclat my
't hooft met lellen: '
Ick weet het altemael. Ghy vreeli,dat ghy met haer.
Sult moeten trouwen j en ghy yrecft (is't oock metr

Dat ghy geen nood en hebt. Siet maer allen op my
P. Ick bid u help my doch ten eerilen uyt de ly.
Ό. Ick help u: Chremes wil haer nu aen u niet geven.
•ï*. Hoe weet ghy 't P. 'K weet het wel. u vader quaem
daer even

My randen aen en viel my onvoorfiens op 't lijf ί
Van daeghj fey hy geef ick aen Pamphilus een wijf ?
En voegde veel daer by, dat ick fal laeten fteken
De wijl t geen pas en geeft om hier daer van te fprekeh
Ick haefte my en liep wat dat ick lopen mocht
Recht nae de merót, dat ick u defe tydingh broght.
Maer als ick u daer niet en vond ben ick geklommen
Opeen verheveplaetSjickkeeck van daer rondomjen
Ghy waert'er niet. wat raed? ick fagh hier by geval
Dees heerfchops Byrria, en vraegh hem: niet met al
Hy had u niet gefien "k wierd moeyelijck in mijn finné
En overley vaft wat ick beft fou gaen beginnen.
Terwijl ick wederkeer quam my wat in de zin
En uyt de faecke felfs viel my een inval in:
Hoejfoude men van daegh tot onfentbruyloft hou-
wen!

Hy felver fiet bedroeft, en fou fijn foon gaen trouwen?
Dus fchielijck? weynigh fpijs in vbor-racd,of gekocht:
Ten floot niet, docht mv, hoe ick \ langer overdocht.
P. Maer waer toe dit? P. Ick ging terilond naeChremus
heenen.

Als idc quam aen zijn huys is niemand my verfcheenê.
Men fagji^er niet een menfch voordeur of aen de poort
. Dit ftónd my dapper aen. P.Ghy fpreeckt heel wel:
gae voort

Ick fagh'er geen gewoel: in 't huys was geen cieraet:
lek quam fo dicht dat ick 't wel zien kon van de ftraet.
p. Ick weet: men fou dat voor een teyken mogen hou-
wen.

JD, Segh eens: gelijckenen dees dingen wel nae trouwen ?
F.Mydunclct welneen. D. Ghy hebt de faeck niet recht
verftaen. '

Seght ghy,my dunckt wel neenPdaer is geefl^ijfel aen
Oock in het wegh gaen quam my Chremes jongen
tegen

Die van de mart wat flae en katvifch had gekregen
Daer hy vijf duyten aen befteedt had, fo 'k vertrouw,
Waer mee zijn avondmaal den ouden houwen foiiw

D. O flecht-hooft! volght daerora,fo dat niet en gefchiet
Dat hyfe daerom u noodfaeckelijck fal geven ? ί' ί
So ghy niet toe en fietjcn maeghen, nichtenjneven '
Van hem krijght op uw zy, en loOTt uw vrienden aen^
Dat zy het houwelijck voor u verfoecken gaen ,' ρ
En dapper op en paft met diénen^fmeeckenjvryeny
So loopt ghy lichtelijck het gaetje noch bezyen.

C Ghy raedt my wel: ick gae,hoe wei ick fe^en magh^
Dat defe hqop my dick bedrooghen heeft, goen dagh.

Twee Je Bedrijf. Derdt Uytkoomen,'
Pamphilus. Davus.^
Ρ. At wil myn vader dan ? wat veynft hy ? om wat

I>. Ick fal 't u feggen: So hy qualijck was te vreden ;
Daerom, dat Chremes u fyn dochter heeft ontfeyt:
Sou hy felft denckcn dat hy buyten billicheyd:

Op u verftoort zouw 2,yn eer dat hy u ter deglien
Heeft ondertaft of ghy tot trouwen zyt geneghen.
Maer weygert ghy 't, fal hy de fchuld u ichrij ven toe.
Dan fai't er gaende zijn. P. Wat wilt ghy dat ick doe ?
Sal ick het toeftaen ? D. 'T is uw vaeder,en hem tegen
Te ftreven valt wat hard; daer by is't fo gelegen
Dat ήτ is heel alleen, en heeft noch maegh noch vrind:
Waer door 't gebeuren kan dat hy een oorfaeck vind
Eer dat ghy omfiet om haer uyt de ftad te jaeghen.
a?. De ftad uyt ? D. Lichtelijck, en binnen weynigh dae-

P. Segh my dan wat ick döe ? D. Ick vind geraederi, dat
Ghy fe^t dat ghy met haer fult trouwen. P. hola wat
JD. Wat is 't ? P.dat feggen ? D. waerom niet ? i». noyt

van mijn leven.
D. Slaet het niet af.P.Ey5wilt my fulcken raed niet geven.
D Sie eensjindien ghy u niet weygerigh hier van α

En houdtjwat goeds hier door u al gebeuren kan.
V. Jaefegh my > Avat my goeds hier door fou kunnen
beuren

Als dat ick my van dees fou leelijck af fien fcheuren
En aen gint teeQe vaft ? P.Bey hola! niet met al.
Want ick geloof dat dus uw vaeder'fprcecken fal:
, Soon,ick begeer dat ghy van dac^h een wijf fult nemeA
Seght ghy,ick fal ket doen. wat valtV dan te teemefl?
Wat reden heeft hy dan te kijven tegens u ?
So fult ghy maecken,dat al 't geene dat hy nu
Heeft voorgenomen 5 daerhy dan meynt op te bou-
wen

Verdwh'nen fal, en ghy u buy ten nood fult houwen.
• Want ftelt dat by u felfs voor feeCker en gewis \
Dat Chremes tot dees trouw ganfch niet genegen is.
Doet ghy het daerom oock te minder niet uyt vrefe
Dat hy van meyninghe verandren mocht nae defe.
Seght aen uw vader dat ghy willigh zijt een vroiiw
, .Je nee«ieii;op dat hy,wafl»eer hy giieren aouwj

irccn oorfaeck hebben magh om regens u te kyven.
Want 't geen daer ghy op hoopt d^t kan ick licht ver*^
dr yven:

Daer '5 niemand die aen u fij η dochter geven fal
So langh als ghy foo leeft: macr dat is niemendal.
Hy fal veel liever u een arme Joffiou gevetj
Als dat hy u fou fien bedorven al üw leven,
Maer als hy mercktdat ghy daer wel in 2.ijtte vreeij
Sal hy 't verflofFen en fo laeten floeren heen ,
En op fijn goed gemack een andere op gaan φευΓεη ^
En ondertuffchen kan der wel wat goeds gebeuren.
p. Gelooft ghy dat d. Ochjae^k: daer is geen twijffei
aen.

P. Bedenckt wel wat het is daer ghy my toe wilt raen.
D. Swijght ghy niet ? P. lek fal doen 't geen ghy my hebt
geheeten.

Dat ick by defen heb: want ick fal 't houden aen,
So ick haer heb belooft.D.Dat 's wel een ftout beftacn.'
p. Sy bad my dat ick iny hier wilde vopr verbinden

Op dat s' baer noyt en mocht van my veriaeten vinden
p.Men fal 't fo doen. maer fiet daer komt uw vaeder aen.
Maeckt dat hy niet en merck dat ghy wat zijt belaen. ~

D.Dees twyfelt niet of ghy fult weygeren te trouwen.
Hy komt, geloof ick, uyt een eenfaem oord van daen
Daer hy bedacht heeft hoe hyu fal koomen aen ^ '
En meynt nu dat hy, nae veel overlegh en fufFen ,
Gevonden heeft,waer mee dat hy u zal verbluffen j

Paft daerom dat hy u gantfch niet beteutert vind.
p. Indien ick maer en kan. D. Gelooft ray,als een vrind,
Dat hy met u niet een oneffen woord fal houwen
Indien ghy feght dat ghy bereyt iijt bm te trouwen.

B. Yn heer beval my dat ick "t al fou laten ftaen
-^^-•Έη Pamphilus van daegh te degen gade flaen
Op dat ick wifte wat 'er vallen mocht van trouwen.
En daerom volgh ick op het fpoor van defen ouwen:
Maer 'k iie hem felver daer met Davus by der hand.
Ick fal oppaiïèn en my houden aen een kant.
5. Sy zijn hier alle bey. D. Wilt op den hafpel paflèn.

Hou Pamphilus. X). Sie om of hy u quam verraiTen
T'. Wel, vaeder, zijt ghy daer ? D. Dat gaet al wel.
'K Begeer

Dat ghy op heden trouwt, foo tufTchen ons wel eer
Gefeytis. D. Nu begin ick voor mijn man te vrefen,
Wat dat hy feggen fal. P. Ick fal noyt weyghrigh wefen
Noch hier noch elders wat ghy my te vooren leght.
B. Wat hoor ick? D, Hyftaetftom. B. Wat heeft hy
daer gefeght ?

S. Ghy doet dat u betaemt, gelijck een zoon met eere,
Dat ick met danck verkrijgh 't geen ick op u begeere.
D. Valt het nu fo niet uyt gelijck ick heb gefeyt ?
B. Mijn meefter,hoor ickjfal niet hebben van de meyt.
Gae nu nae binnen toe, op dat men u kan vinnen -
Als het van nooden is.P.Ick gae eens ftreex nae biniien
B.Dat men oock nergens in een menfch gelooven magh!
Het woord is waer, dat men van outs te feggen plagh:
Elck OTnt fich felfs meer goeds als hy doet aen een an-
der.

Van ieggen dat fy fchoon en wel is op haer leen:
Waerom ick beter ben op Pamphilustevreen
Indien hy liever felfs wil by deJoiR-ouw flaepen
Als dat mijn baes dat doe. maer 'k magh mijn aers gaen

In mijne» arm, en hem dees boödfchap brengai gaen.
Op dat jck voor qua ty'ngh quaed boom-brood magh
ontfaen.

Ε η yets wil feggen d aer hy wetde door verraeden
Ε η om die ooriaeck hier alleeri ben blijven ftaen ^
S. Wat feyt ons Davus P. Meer niet als hy heeft gedaen Γ
S. Meer niet? dat geeft my vreemt'. D, Niet jneér als van
tevooren. (ren.

S. My docht nochtans dat ick van u wat niéuws fou hoo-
P. Het antwoort, dat hy kreegh (me ick bevroeden kan)
Gingh hem heel buyten hoop; dit quelc den goeden
man,

i. Is'tuwelmoghelijckde waerheydmy tefeggen? «
D. Niet lichter.S.Segh my dan hoe dat de faecken leggen/
Heeft hy geen weerfien in dit houwelijck, om dat | g
Hy lulcke kennis met dit vreemde meysken had?
Staet hem het trouwen met een ander niet wat tegen ί
Om dat hy dapper tot dit vrou-menfch is genegen?
D. Τ er werelt niet j of fo het hem wat tegen ftaet
Het is een fmertj die in een dagh twee drie vergaet.
Ghy weet wel: naederhand fal hy haer heel vergeeten
Want hy heeft by fich felfs dit ftuck wel af gemeeten,'
S. Hy heeft heel wel gedaen D.Soo langh 't fy η jaeren leê -
En 't hem gebeurea mocht heeft hy fo wat geyreen
Na En

En met een lieftentje wat tyd-verdrijfs genoomen>
Maer dce het heymelijck, dat het niet uyt mocht koo»·
men,

Enwachte fich dat hy daer door niet wierd befaemt,
Gelij ck een degelijck en vroom gefel betaemt
Nu is 't fijn tyd om met een vrouw te motten leven
En heeft daer heel en al fijn finnen toe begeven
S. My docht dat hy terftond foo wat fwaermoedigh
fcheen.

Waerom hy al te wel op u niet is te y reden
S. Wat fijn't voor reen? d. Het lijn maer kinderachtig-
heden .

S. Wat 13 ''er? U. Niet met al S. lek wil 't van u verftaen
D. Dat ghy niet ruym genoegh te merót hebt laeten gaen
S. Wie, ick? D. Jae ghy. Hy feyd, men heeft ter naeuwer
nood

Thien kaele fcheilingen beileedt aen fpijs en brood:
Is 't wel waerfchijnelijck dat men my i^t wil trouwen!
Ie dit te mer£t gaen om een bruylofcs- feeft te houwen?
Wie fal ick alder-beft van myne fpeel-genoon
En kammpraden op mijn ftaefy laeten noon
En feker, meefter, hier gefeyt en hier gebleven,
Ghy maeckt het al te flecht: ick kan t' π uiet vergeven.
S. Houd ghy uw backhuys toe. D. Ick heb de man ver-
ftoort,

Wat rijdt my defe fchelm? watkomtmy altevooren!
' · Wat dingen moet ick van den flimmen pottert hoo-
ren!

Want fo my eenigh quaed hier over komen kan
Daer is dien galligh-lap het hooft en oorfaeck vai?.

Λί. τ;} Et is fo Lesby-moer, gelijck ick u höór praetch
De vrouwen mogen haer op't man-volck niet
veriaeten.

Menvindfefeldentirouw. S. DitishetmeyiTenvan
De vrouw uyt Andros,nae dat ick bemefckcn kali.
W^at fegj' er vanD. So is 't. M. Maer dees', haei

Haer houw en trouw te 7,yn.S. Ay my>wat plaegh is dat
D. Ick wou dat ly gee^tongh of hy geen opren had.
M. Want hy heeft ons het kind, wat'datter \^ierd ge-
booren,

So dees de Waerheyd feyt fo is 't met my gedaeh.
L. Hy is van goeden aert nae dat ick kan veritaen.
M. Van d' alderbefte: maer laet ons riae binnen treden
Op dat geen ongerijf by haer en werd geleden
Indien ghy langer Wacht. L.Ick volgh uVaft. I>.Wat
raed

S'al ick nu vinden voor dit onverdachte quaed ? ,
S. Wat is doch dit ? is hy fo fot ? fo buyten weften ?
Van een uytheemfche vrouw.'ha,ha!ick krijgh ten leftfi
De voncken in de neus, en merck wat dat V
D. Wat óf hy heeft geraerckt? i.Ditisbedi-iegery, '
Die my dees fchalck Vöor 't eerft foecli in de haliiit te

Dat fy in arbeyd gaet. G. OJuno, ο Lucijn,
lek bid Ujwilt my in mijn nood behulpfaem fijn !
S. Wel hoe, dus fchielick ? alfo haeft fy heeft vernoomert
Dat ick ftae voor de deur,is 't haer op ^t lijf gekomen.
Sy haeft haer wat 2,y magh. Het is belachens waerd,
Ick meynde, Davus, dat ghy al doortrapter waert.
Ghy hebt u tijd niet wel verdeylt noch vergeleken.
Dees dingen fijn van u niet al te wel befteken·
D. Van my ? S. Uw leerelingh kan noch haer les niet wel.
Ώ. Ick weet niet wat ghy feght. S. So my dees fijn gefel

JHad onvoorfien verraft en aen mijn boord gekomen
, Als ick in waerheyd had de Bruyloft voorgenomen
Te houden, wat een fpel had hy my niet gemaeckt ?
'T loopt nu op fijn gevaer: ick ben aen land geraeckt.,

in al de teykens^die wy in een kraem-vrouw plegen
Voor goed te rekenen en tot behoudenis
Teftrecken van een vrouw als fy gelegen is,
VindickbyTiaer te zyn. nu is't voor eerft van noden
Dat fy haer wafch', en dan, fo veel ick heb geboden.
Dat Dranckjen inneem ; flus kom ick hier weder
aen.

Daer 's blijfchap : alle dingh,Gpd lofjis wel gegaen.
Eenmoye jonghefoonheb ick daer wefen haelen . ί
Voor Pamphilus, en bid de Goden altemaelen ■
Dat het in 't leven blijft geen zy hem heeft gebaertj
Dewijl de vader is fo deugdelijck van aert
En hy dit jonge fchaep niet wou verongelij eken.
i. Dieaict heel blind en is kan dit bedrogh wel kijcken·

Én wiejdie u maer ken, fouw twijfelen daeraen
Dat defe fielterey van Davus komt van daen ?
D. Wat is doch dat ? S, Dit wijf heeft binnen niet ge--^.
boden ^

Maer nu fy buyten is röept fy het van de ftraet ■ i c
Aen die daer binnen fyn wat haer te forgen ftaet.' '
O Davus,moet ick my van u dus fien verfmaeden ?
Schijn ick u nu een man,fo flecht en onberaeden, i
Die men bedriegen magh dat het een yder merck ? '
Ten minften dat ghy noch behendich ginght te werck.
pat ghy ray fchéent ontfagh te draegen,of te fcliroomê
So het ten laecften mocht tot mijne kennis koomen. ^
D. Dees man bedrieght akhans fich felven, en niét ick. - c·
S. Heb ick u niet voor heen gedreyght eft fcherpelick
Verboden, dat'ghy uw bedrogh foud willen laten ?''
Hebt ghy my wel ontfien? wat heeft het mogen baeten
Wilt ghy van my dat men u hier geloof in geeft ν
Dat dees by Pamphilus een kind gekregen heeft ? '''
D. Ick weet waer hy in dook, en hoe 'k my heb te drae-^
gen, .

D, Wat feght ghy dat ick wil dat ghy geloven foud,
Als of voor heeft, daer ghy u nu fo ilecht van houd,
U niet was aengebraght dat dit fo fou gebeuren.
S. My aengebraght ?■ I>. Hoe P^koft ghy dit fo felvél,
keuren

Voor een gemaêckte mouw ? S. Hyfteeckt met^y
dendraeck.' -
X>. Het is u aengebraght; dat is een wiflè faeck. ·

Want anders, hoe fou dit vermoeden in u glyen ?
S. Hoe ? om^ dat ick u ken met al u fchelmeryen.
D. Als pf ghy 'feyde dat ick haer lüy. heb geraen -" ^^
r Pat ihen dit fo fouW doen. S. Daer twijfel ick niet aen

lek u niet ? D. Maer fo haeit als ick begin te fpreken,
So meynt ghy daedlijck dat ick u bedriegen wil
i.. 'Tenjsmet waer D. Daerom ib fwijgh ick liever ftil

En derf my tegen u niet eens nu laeten hoeren
S. Ick weet altoos dat hier geen kind en is gebooren ί .
J>. Hebt ghy dat fo verftaen? noclitans fo fullen zy 't
Hier brengen voor de deur, en binnen korten tyt
Datditgeifchienfaifeghicku nu vantevooren
Op dat ghy u daer nae op my niet foud verftooren
En feggen dat het Avas door mijnen raed gedaen
Ick wil met defe huy ck by u te kerck niet gaen
Ick foeck van my fo quaen gevoelen af te leggen
S. Maer waer hebt ghy 't vaen daen? D. Ick heb 't fo hoe-
ren feggen . .
En ick geloof het ooek. daer zyn in defe faeck
. Veel redenen,waer uyt ick fulcke giffingh maeck.
Voor eerft" heeft fy gefeyt dat fy van kihde iwaer was
By Pamphilus, en men bevond dat het niet waer was
En nu verftaende dat de Bruyloft wierd bereydt
En dat hy trouwen fouw fond fy terftond de meyt
Dat fy het Vroed-wijf fouw gaen haelen, en met eenen
Een kind mee brengen dat fy ergens fouw gaen leenen
Want fy gelooven dat het alles is om niet
iWat dat ly doen, fo langh als ghy geen kind en fiet
En datmen fonder dat het houwelijck niet kan ftooreo
tf. Wat feght ghy? maer toen ghy die dingen quam te'
hoeren

En wiil dat onder haer dien aenflagh wierd beleyt' /
Waerom hebt ghy 't niet ftrax aen Pamphilus geieyt?
I>.Wie anders heeft hem van dit vrouw-menfch afgetoo-
ghen ,

Alsick? van een,die hy had liever als 2ijn ooghen?? i
Want alle weten wy hoe lief φί hy haer had: t ι /; ü
j Maernu wilhy een, wijf Vopr 'tkilveribeck iefejdat
-- : ■ ghy

Ghy my dit ftuck beveelt: maer gaet met uwe ia^eken
Dies niet te minder voort, en wilt terwijlen maecken
Dat aen de bruyloft niets en fchort en dat bet al ;
Bereydt fy, en ick hoop dat het wel lucken fal -: .7,
5jaegaetghy felfsin huysom my aldaer te wachten >
En helpt, al wat hier toe van noden is, bctrachteHj'j -
So ver braght hy my niet dat ick hem nu geheel j. f.fr;
En al geloven fouw, en lichtlijck is'er veel ; r
Van 't geen hy heeft gefeyt dat niet en is als loghen ?
Maer ick en acht dat niet: het is van meer vermoogên
By my het geen mijn zoon my felfs heeft t^gefeyt.
Nu gae 'k naê Ghremes om met alle minlijcldiéyd
Hem te verfoeckeri, dat hy fonder tegenftreven ,
Sijn dochter aen mijn 2.00η ten houwelijck wil geveny
En, fo ick dat verkrijgh, wat wild' ick liever fien
Als dat op heden noch de bruyloft mocht gefchien?
Maer in geval mijn 200η zijn woord niefkonut te
houwen

So meyn ick dat ick henl kan dwingen om te trouwen
En goede reden heb dat hyfe nemen moet " : κ- >
Maer recht in tijds komt hy my felver te gemo^

Ickfochtu.S.EnickuC. Ick heb van mijngebuyren
En kenniflèn gehoort dat ghyTerluyden laet ^
Dat heden met uw foon mijn dochter trouwen gaet>
En kom eens liien of ghy of zy4uy zijn aen 't maelen^
5.Ick bid u hoort nae't geen dat ick u fal verhaelen ,
Met korte redenen, waeruytghy fultverftaen '
Wat Qorfj^eck davick had om naeu toe te g;aeïL j ,·

Seght wat ghy wilt, ick ben bereyd om toe te hooren.
i. lek bid u Chremesj om de minne vandeGoon,
Om onfe vrienfchap, die wy altijds zijn gewoon
Tö houden ondei' een van onfe jonghe jaeren
Daer ick veel wercks af maeck en gaeren fou bewaeren
Om uwe dochter, die alleen u ovrigh is
En om mijn foon, wiens heyl en wiens behoudenis
In uwe handen ftaet: dat ghy my doch in defen
®tGeen ick u vergen fal behulpelijck wilt wefen
Op dat het houwelijck (fo 't eertyds is verftaen)
Van onfe kinderen van daegh noch voort mocht gaen
C.'Ickbidu fmeeckt my niet, als of ghy dat met fmeec-
ken

Van my verkrijgen moft. fou het aen my gebreeken
- Eh meynt ghy dat ick nu fouw zijn een ander man
Als doe 'k mijn dochter gaf? fo het den oorber van
Haer alle beyden is dat fy te famen trOuwen:
Gebied dat men haerhael, ick fal s'hem niet onthou-
wen:

So bid ick dat ghy daer niet verder af en fpreeckt
Maer letten wilt op het profyt van beytegaeder
Of fy uw dochter was en of ick was zijn vaeder.
i.Dat is mijn meyningh mee, en j'Chremes, ick be-
geer

■ Dat het alfo gefchie, oock had ick daer niet meer
Nae omgefien noch u't tevooreii koomen leggen ■
Ten waere dat de iaeck my felver fulcx quam feggen
c. Wat is'er? i.TuiTchen haer is groot^n twift ontftaen
c.'tSijn praetjes. S. Jae foo groot, dat hy van nu voor-
taen '

Gemackelijck van haer fal wefen af te fcheuren
C, AJ praatjes. 5, Neen: % is fo, en 't kan nu light gebeuré

C. 't Is fo, gelijck ick u fal feggèn: Minnaers twift
Is oly in het vyer. S. Derhalven, Cremes, is 't
Van noden dat wy fulcx nu foecken vcK)r te koomen
En de selegentheydt moet werden waer genoomeny
Dat bid ick u, terwyl fijn liefde door de fpijt
Geflooten is, en eer de hoeren metter tyd '

Door valfche traenen en gemaeetee vleyeryen
Het wanckelbaer gemoed weer helpen aan het glyen
Enfynefwackeüielvan deernis werdbeftreen -
Laet ons hem nu een block gaen geven aen fijn been
En helpen aen een wijf, dan hebben wy't gewonnen,
Ick hoope dat hy fich weerom fal redden fconnen' ^
En't quaed ontworftelen als hy fich fietgetrout
En dagelijcx geniet het minfaem Onderhoud
En foeten omgangh van een' eerelij cke Vrouwe
C. Dat is uw meyningh en in tegendeel ick houwe
Hec daer voor dat hy haer niet akijd voor fijn vrouw
Sou kunnen houden, en ick kunnen lijden iouw.
S, Hoe weet ghy dat daer uyt dit ongemack fou komea
Soo langhghy daer de proef niet van en Hebt gonoó-
men? ,

C. Maer di0 te nemen in mijn dochter valt teiwaèr:·'
S. Altoos het quaedfte, dat daer van te vrefeji waer f
Was, dat men (daer de Goon ons willen vóór bewae-

Als 't al ten erghften ginghr als 't ten tieftén gaet
So fiet eens wat daer door al goeds te wachteii ftket " *
Ghy fult hier dooruw vriend ten uyterfte verbinden
En hem fijn ^ foon, die nu' vetdWaelt is, weer dpen'vin··'

Ghy krijght aen hem voor ü een fwaeger, én een man.
Voor dochter, daer aèy' ftaetopmaeckénif^^^
i.WeljSimo, dunck udan'dat^étfoudienftighwefeii
Ick en begeer Qigt dat u emigh goed in defen

Door my geilooten blijf,'t geen ick heb in mijn macht
«S. Met recht heb ick altijdt uw vriendfchap hoogh geacht.

S. Ick heb 't van Davus felfs die van den naeften raed is.
En defe raedt my dat ick my doch haejften fou
So veel ick kan om hem te helpen aen een vrou.
Meynt ghy dat hy dat wel fou dencken of beginnen
Sohynietwift dat fulcx was nae mijn foon zijn zin-
nen ?

Maer ghy kunt uyt fijn mond dit felver mee verftaen.
Roept Davus: maer ick fie hem felfs ter deur uyt gaen.

Weerom geeft ghy geen laft,eer *t in den avond fchiet,
Dat men haer haelengae? S. Hoort ghy't nu felver
niet ?

Ick heb, ó Davusju een wijl tijds niet ter deghen
Vertrout,en vreefde dat> fo andre ilaeven pleghen,
Ghy my uytftrycken en quae parten fpelen ioudt
Om dat mijn foon,quaniuys,een meysken onderhoudt
2?. Mijn Heer, fouwick dat doen? S. Ick heb't gelooft
voordefenj,
En om dat ick daer voor al vry wat plagh te vreefen
Hiel ick voor u bedeckt 't geen ghy nu fult verftaen.
V. Wat is doch dat ? S. Ick ial het u vertellen gaen ,

Want ick begin u nu by nae geloof te geven.
D. Ghy ïijt uiet eeiiwigh in uw wangeloof gebleven j

Maer hebt in eynd gefien hoe deughdelijcken man
Hoe vroomjhoe trouw ick ben. S. Daer had op heden
van

doen woelen
Of men die houden fouw om u de pols te voelen,
D. Wat feght ghy ? S. Jae fo is 't. D. Welfiet,wateea
beicheyd ?

Ick heb het noy t gemerckt. dat hebt ghy loos beleydt.
S. Hoort nae het geen ick fegh. Nae dat ick u belafte
Dat ghy foud luer van daen nae binnen gaen, fo pafte
Het defe man dat hy my tegen quam op ftraet,
D. Och, "zijn wy niet om hals nae 'k hoor aen defe praqt ?
S. 'K vertel wat ghy my had gefeyt, niet langh geleden.
D^ Wat hoor ick ? S. 'k Heb hem om zijn dochter voorts
gebeden

En ick verkreegh 't in 't left. D. Het is met my gedaen»
S. Wat feght ghy binnens monds ? D. Ick fegh ^ is wel
gedaen.

En feggen dat men vail de bruyd help in de kleeren
En al es vaerdigh maeck,en breng u ftrax befcheyd;
S. Nu, Davus, bid ick u,dewijl,door uw beleyd

En fo ghy hebt be^ft, hem voorts ten beften racn.
D. Ick fal ""t benaerftigen, flaet daer geen twijfel aen.
S. Ghy kunt het nu wel doen terwijlïiy is verfpeeten.
D. Houd ghy u hooft geruft. S. Maeck. dat ick kom te
weeten

Waerdathy wefenmagh. D. Ick denck hy binnen ie,
S. Ick gae dan nae hem tocjom dees' ontmoetem?,

Die ick u heb verhaelt hem felver te vertellen.
P. Ick ben bedurven. foey ! hoe ick 't fal willen fl:ellen>
Daer is geen uytkomft als dat ick ial moeten gaen
Recht nae de moolen toe. daer valt geen bidden aen:
*K heb 't al in roer gefteit 5 ick heb mijn heer bedroe-
gen, (ghen
Ick heb door mijnen raed mijns heeren foon bewoo'
Dit houwlijck toe te ftaen en hem in laft gebracht,
Ick heb gemaeckt dat? als rriijn heer niet minder dacht,
Hy tegen wil en danck van daegh fal moeten trouwen,
Een fchoon beleyd van my ! had ick my ilil gehouwen
Daer was gheen quaed geichiedt. maer "k fie hem fel-
ver daer.

Ick ben verloeren *. och! dat hier ontrent yet waer,
Daer ick van nederfprongh om my den hak te breken,

P. Maer ick beken dat my dit overkomt met recht.
Dewijl ick was fo flecht, fo dom, fo onbedreven
Dat ick mijn welvaert in de handen heb gegeven
Van maer een lichte flaef ick heb\ my felfs gedaen:
Dies moet ick oock de ftraf van mijne fotheyd laen.
Maer 'k fweer hem dat dit niet voor niet gedaen fal
wefen.

D. En ick fweer fo ick eens kan van dit kalf genefen
Dat ick niet lichtelijck weerom te ftier fal gaen,
En houden van mijn vleefch de ftocken wel van daen.
P.Maer wat voor tael fal ick nu met mijn vader houwen ?
lek heb hem flus belooft dat ick de meyd fal trouwen^

Sal ick 't nu weygeren ? hoe derf ick dat beftaén ?
Waer op vertrouw ick my pm 't nu weer af te gaen ?
Voor my: ick weet niet wat dat ick nu beft gae maec-
ken. 'ί ^' '

Nochtans doe ick mijn beft. 'k fal feggen dat ick y_et
Sal vinden dat het noch fo haeftigh niet gefchiédt.
P. Ho, Ho! D,1 Ick ben gefien. P. Kom hier ghy fijne
pryfter,

Wat feght ghy ? fiet ghy nu hoe plötfeiijckjhoe byfter>
Dat ick door uwen raed in 't gaeren ben geraeckt
D. Maer door mijn hulp werd ghy eer langh weer vry ge-

Ghy galg-dief? fou idc my vertrouwen fülcken een ?
Het geen ghy hebt verwart fovid ghy dat weder reen.
En 't fpel weer rechten dat verbrodt is en verlooren ?
De rechte man: ghy > die van daegh mijn ruft quam

En aen een houwelijck my t'hans gékoppelt hebt,
Daer ick geen nood van had had ghy maer niet 'gerept.
Sey ick u niet voor heen dat wy fo iouden vaeren. ?
D.Jae. P. Wat hebt ghy verdient Degalgh. inaer
wilt bedaeren, " '

En geeft my tijd dat ick mijn finnen weer vérgaer;
Een weynigh maer: ick fal yets vinden hier of daer,
P. O fpijt! waerom of my den tijd nü magh ontbreken
^ Dat ick my over u niet nae mijn luft magh wreeeken ?
Want in dit ooghen-blick is 't nobdigfte van al
Dat ick fie hoe 'k my wacht, niet hoe 'k my wreeken
fal.

C. TS 't wel geloofelijck, of is 't wel nae te feggen,
•*Datfoeenbofenaert in's menfchen hert iou leggen
Dat fy verheught fijn ak 't een ander qualijck gaet
En foecken uyt fijn fchae haer eygen nut en baet?
Och is dit waer? dat is het arghfte flagh van allen
Die eerftfo wat befchaemt inyets te weygVen vallen
Maer als den tijd komt van fijn woord te doen geftand
So vinden fy haer felfs genoodiaeckt naeder hand
Οπτ haer 't ondecken, en dart marren fy en vreefen
Nochtans dwinght haer de faeck om weygerigh te
wefen.

Welj wat gaet ghy my aen? ibuwick mijn vrijfter dan
Een ander over doen ? neen, feker, fonder jocken
Mijn hemdeken is my noch naeder als mijn rocken
En dring haer op haer woord, fy fijn niet eens be-
fchaemt

Dus fchaemen fy haer felfs alwaer het niet betaemt
En laeten 't daer *t betaemt. Maer hoe fal ick he^
maecken?

Sal ick nu by hem gaenjcn over defe faecken
En, over 't ongelijck, dat hy my heeft gedacn,
MiCt hem in woorden treen ? ick fal hem fprecken acp
Celijck als of ick hem had in de goot gevonden.
Maer fo my yemand feyt, waer toe dus ongebonden,
Wat voordeel komt'er af als ghy dat hebt gedaen ?
Ick fal ten minften hem fijn onwil doen verftaen
,. En mijnen luft aen hem met quaede woorden boeten,

Β edorven fo de Goon ons niet genaedigh zijn.
C. Jacjfo onwetende ? ghy hebt in 't left gevonden '
Een oorfaeck, nu ghy hebt uw eer en woord gefchonif
den? --

P.Welwaeromdat? C. Alsiekuonlanxdeeverhael
Hoe ick de JoflFrouW mind' en tot haer was genegen.
Hebt ghy van ftonden aen goe fm in haèr geTcregen.^
Ay my ellendige ! die flecht en onbedacht -
Uw hert heb nae het mijn gemeeten en geacht. ^
Pi Ghy zijt bedroghen. C. Scheen die vreugd u niet voP
komen

Genoegh te zijn,ten waer ghy noch had voorgenomea
My jdie haer lief had, met wat y die hoop te ν oen
En ondertuiïchen uw profijt daer mee te doen ?'
Houd vry de meyt voor u. p. Souw ick fe voor rtiy
houwen ? , ,7. "

Ghy weet niet wat al quaeds dat my nu is gebrouwenj
In wat al fwarigheyd ick tegenwoordigh leef,
in wat bekommeringh my defen deugh-niet dreef
Door fijn vervloeckten raed. C. Sijn dat fóo vreemdè

Een goed fcholier en magh fijn m'eefter niet. veifaeken.
Dit leert hy al van u : hy volght fijn voorbeeld nae. '
P. So ghy my kende, en wift hoe 'k met ëèn ander ftaë ·
Die ick bemin, ghy foud my ghèeii quae woorden gé*
ven. ■ V

C. Ick weet het wel: ghy hebt flus metüWvaerghékeVea
En daerom is Iw nu op u niet wel te vreen
En heeft: u ganichelijck· niet kunnen ovei-reen
Noch dwingen dat ghy niet dees dochter fou gaen
trouwen.

£n(waerom ghy te min weet van mijn fwaerigheyd)
Decs bruyloft;5^e ghy meynü, wierd niet voor my be-
reydt.

C. lek weet bet wel; ghy hebt u willens Jacten dwingen,
p. Weeft fo voorbaerigh niet: gliy weet niet alle dingen.
C. lek weet voor feker dat ghy met haer trouwen gaet.
P. Wat breeckt ghy my het hooft? hoort nae het geen ick
praet.

J-ïy heeft my ftaegh gereen en by my aengehouwen
Dat ick mijn vader fey dat ick met haer fouw trouwen:
Dit heeft hy my geraen, gebeen, met alle macht,
Tot dat hy my daer toe ten leilr.en heeft gebraght.
C.-Wie?P. Davus.C. Davus?PJae,jaeDavusaltemae-
len

Als dat de Goon op my veftoorent fijn geweeft
Dat ick my raedenliet van dit onnutte beeft.
C. Wel, Davus, wat feght ghy hebt ghy dat fo gebrou-
wen?

Segh: fo fijn vyanden begeerden ai te mael
, Hem over fijnen hals een houwelijck te dringheh
Wat foudcn fy hem raen als fulcke malle dingen?
Ick ben bedrooghen, m^r ick ben niet t' eynde raed.
C. Dat weet ick wel D. Indien het dus niet wel en gaet
So fullen wy het op een andren boegh gaen fmacken.
r^ Tenwaer ghymeynd', om dat het ons hier quamt'
ontfacken

En qualijck is geluckt, dat het daerom niet weer
Ten beften keeren kan en werden als wel eer
P. Genoegh want fo ghy maer een weynigh op wilt waec-
ken

b. Ick weet wel, Pamphilus, wat ick u fchuldigh ben
Van wegen mijneri dienft, en dat ick, wat ick ken
Voor u hefteden moet, en mijne plicht betrachten
Met hand en voet, met lijf en ziel by dagh by nacht, en
Dat ick my geen gevaer lioch 't leven magh ontfien
Op dat ick u getrouw en nae behooren dien:
Maer oock is 't uwe plicht dat ghy 't my moet v6r-
geven

Indien ick tegen hoöp wérd Over ftuyr g^even.
Is 't defe mael mifluckt en niet nae wenïch gegaen
Ick heb al even wel mijn beft daer toe gedaen.
Ofmeyntghydatghy'tfelfsfoud beter kunnen klae-
reh

So laet my ongemóeyt en mynè hülpe vaeren.
P. Dat wil ick gaeren doen.Maer doet my eerA weer ftaen
Gelijck ick ftond. d. Ick fal, p. Maer 't<iient nu algè-;
daen.

P. Dat bennen dingen die u niemendal en raecken.
D.Ickfoeckvaft. P.Hoe,nu eerft ? XJ.Maer binnen kor-
tentijd

Af.Tckfaluliefften,inwatgaetenofwathoecken .1
Of waer hy fteken magh , fo daedlijck op gaen ioec^
ken i >

En uwen Pamphilus hier brengen voor u bed>
Maer dat ghy onderwijl op uw gefontheyd let
En u in defe faeck niet al te feer wilt knaegen. "
P. Hou, Myfis. M. Wel watjs'c ?. ehykoft uw tóvc-
dagen i;

Niet beter, Pamphilus, my köomen te gemoet.
P. Wat is 't M. Mijn Joffi-ou feya,<iat fy u bidden doet
/ Dat, fo ghy haer bemint ghyjirax byhaer wilt koo-
men:

. Och, dat wy bey door u dus deerlijck fijn geraeckt
In defe moeyte, die ons fulck een hertfweer maeckt?
Want daerom is "t, daofy my by haer laet ontbieden
Orn dat fy hoo-rt dat nu dit hquwflijck fal gefchieden
C. Waer van men lichtelijck niet eens en had gehoort.
, So dees gefwegen en de ruft niet had veriloort.
2> So defe niet genoegh van felfs en is aen 't raefen
So foeck' het vyer;noeh meer met woorden op te blae-
fenv

M. Dacroni is fy bedroeft; daerom werd ghy oiitboon <
J. lek fegh u, Myfis, en ick fweer 't by al de Goon
^ Dat ick haer nimmermeer falkoomente verlaeten^ "
Schoon my mijn vaeder en mijn vrienden fouden haC"
ten ^ J,, , ; ;

. En ick de vyandfdiap van al de wereld laen. f ^ ·
Ick wenfchc' haer voor de mijn',en 'tis my wel vergaé.
Wy koomen over een in luymeh en manieren
ïck laetfe vaeren, die 't fo foecken te bellieren
Dat men ons fchey van een. de faeck en heeft geen
noot:

Daer 's niemand diefe my fal neemen, als de dood.
C. Ick werd nu anders van gevoelen als voor defen.
p. Apolloos antwoord kan niet raeer waerachtigh wefen.
- Indien hetmóóghlijck is, dat men myn vader doe
Geloven dat het niet by myne fchult komt toe
Dat het niét voort en gae, dat fou myn wil wel wefen.
Maer fo 't niet mooghiijck is fo fal ick doen in defen
Dat my 't gereedft fal lijn: dat hy gelove, dat
üet houwelijckvitn daegh gheen vQortgangh heeft ge^.

Om dat het aen my ichort en ick niet föeck te trouwen
Waer voor dunckt u cjat men my nu béhoortte hou-
wen

D. Ick foeck vaU goeden raed C.Ghy fyt een dapper man.
Ick weet hoe dat gliy foeckt. U. En 't fal in korter Hon-
den , '

Ick vrees dat defen dagh my lichtelijck te kart
Sal vallen om te doen ^t geen daer ghy my toe port:
'K laet ftaen dat ick noch tyd fou hebben tot vertellen.'
Packt u daerorn van hier: wilt my niet langer quellen;
Ghy iyt my in de weegh. P. Ick lal terwijl eens gaen
By mijn Glycerium. D. Waer fet gliy 't hier van daen
Nae toe? C. Wilt ghy dat ick de waerhey d u £il feggen!

X). Jae, jae: nae ghy begint uw reden aen te leggen
Viel dit een langhe praet. C. Hoefartmetmy noch
gaen?

Dat ick, fo langh als ick dit op fal houden Iconnen
Voor defen, fo veel tyds voor u oock heb gewon^ien?

C. Soo'r yet
Voor my afvallen mocht, ick bid u dat ghy niet
Wilt toeven, maermy itrax dat kpomen openbaeren.
Ick fal by huys zijn. D. Wel. Nu, Myfis, had ick gae-
ren

Dat ghy my hier verwacht tot dat ick weder kom.
M. Waerom? D. Het moet fp zijn. M, Haeft u dan wat.
weerom.

Ick dacht dat Pamphilus het hooghfte goed was van
Mijn JofFrou: dat hy haer een vryer, vrind en mari
Verftrecken, en altyds voor haer bereyd fou wefen:
Maer, laes! wat heeft iy nu van hem al quaeds te vre-
fen?

Wat lijdt dat arme ichaep pm hem al f^vaerigheyd?
My dunckt dat hier meer quaed als goed voor paer in
leyt.

D. Ick heb in defen faeckcn;
O Myfis, uwen geeft en vacrdigh kloeck verftand
En loosheyd nu van doen. M. Wat neemt ghy by '
hand?

Ό. I< k wilde wel dat o;hy terftond dit kind aenvaerde
En Jey 't voor onft deur. M. Hoe, op de bloote aerde?

D. Krijgh daer van het autaer een weynigh ofFer-kruyd
En ilroyt dat onder 't kind. M. Wel, wat of dit be-
duydt ?

Om dat (fo ick miflthien my naederhand met eede
Moit fu y vVen by mijn Heer. Indien hy my dit feyC
Op dringen wou, dat ick het kind hier heb geleyd)
Ickjfonder mijn gewifs' hier over te befwaeren
Sulx met een bly gemoed oprechtlijck mocht verklae-
ren.

D. Ey, haeft u wat, op dat ghy voorder mooght verftaen
W at ick heb in mijn zin. Wat honderd duyfend fchan-
den!

Ick laet den aenflagh,die ick eerft had aen-geleght,
Weer vaeren. M. Lieve vrfendjick weet niet wat j* al
iëght.

D. Ick fal my houden of ick gaen quam mijner weghen
Mee van de rechter-hand: paft dat ghy maer te deghem
My antwoord geeft,gelijck dat ial van nooden zijn.
En uwe woorden weet te voeghen nae de mijn.

Maer kan ick door mijn dienft u ergens in gerijven
En weet ghy meer als ick, fo fal ick blijven ftaen.
Om u geen fchae te doen indien ick quam te gaen,

C. ^ Ae dat ick 't al,wat tot het trouwen was van noden
Beilelt heb kom ick weer: nu dientfe maer on-
boden.

Maer wat is dit ? het is by Ιοο,εεη kind.Ghyj meyt,
Segh my of ghy het hier hebt voor de deur geleyt ?

ÜJ. Ick fie hem nergens niet: waer magh hy fijn gebleven?
Helaes ! de vent is deur,en heeft my laeten ftaen.

Ώ, Ba jerneny ! ick kom ib van de mert van daen:
Wat is'er al te doen ? hoe raefen daer de wijven ?

^ Hoe is'er 't volckj' met malkanderen aen 't kijven ?
Wat geld de vis al gelds ? hoe dier is 't in de hal ?
Ick weet niet wat ick beft hier anders feggen ial.

p. Wel hey, wat fpcl is dit ? iegh,fonder langh te praeten,
Van waer is 't kint? wie heeft het hier gebraght ? ili.Ick
Dat uw verftand van daegh uyt fpeele-varen is, (gis
Dat ghy my daer nae yraeght. D. Wien fou ick 't an-
ders vraegen

Die niemand anders fie ? C. Ick ftae geheel verflaegen,
En ben verwondert waer het kind magh fij η van daen.

Ρ' Sy ken de man niet om wiens wil fy dit begint
Ais Chremes, meynen fy fal fien dat hier een kind
Geleyt is voor de deur, lal liy fijn dochter houwen
En wachten fich van haer aen Pamphilus te trouwen
Hy fal 'tte meerder doen. c. Hy fal waerachtigh niet
D. Nu fegh en fweer ick u ten zy j' er in yerfiet

Op "t midden vaiide ftraet, en u daer nevens ibllen
En wentelen door het fltjck. M. ick acht, wel lieve
rnan.

. Het andre voort geftuwt. nu momplens* onder eeneji
Dat defe vrouw is een poorteriTe van Atheenen.

Een fpptlijck ongeluck had ick my ichier geileken
En dat onwetende? D. Wie of ick hier hoor fpreken ?
O Chremes, recht intijts komt ghy hier aengegaen,
Ey hoor! C. Ick heb het al te mael ftaen hooren aen.

Dat bennen ftucken. Hoe? behoqrde fülck een vacht
Niet aen de pley of op de banck te fijn gebracht?
Dit is hy: denckt niet dat ghy D^vus hebt bedroogen.
M. Och beilevaer,ick heb ter Werelt niet gelooghen.
C. Ick weetdeheelefaeck. Maerfeghmy, DavusjOf
Uw meefter t'huys is. D Jae. M. Ey, maeck het niet
te grof.

Ick raed u dat ghy my niet aen en komt te raecken
iloud uwe handen, of ick drijf u voor u kaecken.

Ghy ftucke-ichelms. So ick mijn Joffrouw dit niet al
En fegh, fo moet my dit en dat. D. Wel benje mal?
Sottin, ghy weet niet hoe al defe dinghen le^en.
M. Wat louw ick weeten? D. Hoor: ick fal het u^aen
feggen:

Dit fouw de fchoon-vaer fijn, en't kon niet anders gae;
Dit was de rechte ^ech om hepi te dpen verftaen
Het geen wy wilden dat heni kopmen mocht ter ooren
M, Waerom en feyde ghy my dat niet van te vooren!
t). Het fcheelt te wonder veel of fulcx gemaeckt ge-
fchiedt.

Die liever had haer zelv' alhier te maecken rijck
Door vuyle neeringh, ^ in armoe eerelijck
Te leven in haer l^d. Nu ben ick door haer fterven
Vervallen in het goed, en moet al 'thóopjen erven.
Maer 'k fie daer yemand ftaen die ick het vraegheu
k^.

Goen 'dagh, M, Eylieve, wat fie ick daer voor een mao
Hoe? is het Crito niet, de fufterlingh van Chryfes?
Och jae, hy is het felfs. C, Wel oude kennis, Myfis
M. Wel Crito, welkom hier. C. Is Chryfis dan fo dood.

Och arme? M. Jae: fy liet ons fitten in Hen nood.
C. Maer ghy: hoe maeck j'et hier? gaet het u al te degen
M. Hoe wy het maecken? fo als andere luyden plegen.
Die niet kan fo hy wil, die doe gelijck hy kan;
So 't oude fpreeckwoort feyt. C. Maer fegh, wat is'er
van

Glycerium ? heeft fy haer ouders al gevonden ?
■itf.OchjOftGodgaf! c. Noch niet? ick ben ter qua-
, derftonden

Alhier gekoomeri. Want fo ick't geweten had,
lek had niet eene voet gefet nae defe ftad,
Want ick geloof dat fy befittingh heefc genomen
Van ai wat Chryfis had en haer heeft toe gekomen ,
Dewijl men 't daer voor hiel dat fy haer fufter was.
Hoe dar het nu,die hier een vreemdlingh beri, te pas
Sou komen om met haer om "t goed te procederen.
Pat kan ick goede koop van andre luyden leeren.
En daer en boven heeft fy nu wel licht eeri vriend
Of man^of Procureur,of Pleyter die haer dient j
Want toen fy van ons trock was fy vry opgefchoor
ten.

En ick noch uy tgemaeckt of ick een bedelaer,
Een vinck,een kaelisjof een quaed bedrieger waer
Die andere uyt haer goet en erve focht te ftooten:
En 't waer niet wel gedaen d^t ick haer fouw ontbloo-
ten.

M. O goede Crito, nae dat ick bemercken kan,
So fyt ghy die ghy placht : een vroom en eerlijck
man,

c. Dewijl ick hier nu ben fo wilt my by haer leyden.
Op dat ick haer befoeck eer ick van hier fal fcheyden.
Welaen. D. Ick volgh haer nae. Want ick en viu4
niet goed

En mijne vriendfchap heejFt u kngh geno^h geble-
ken : . , ι. , , ^ ,.
lek heb gevaers genoégh om uwea't wil geleen:'. s /
Houd eens méc bidden of> enlaet my voorts m^t yreé.
Terwijl ick u in als de volle maet wou geven,, ' ' /.
Heb ick mijn dochter haeft geholpen om het leven.'"
<5·. Jae, Chremes, nu begeer en bid ick aldermeeft, . ,
Dat ghy de gunft, die ghy met woorden my bewèeft,
Beveftigh met de daed en volle kracht wilt geven. .
C. Ghy fijt onredelijck, en werd fo fterck gedreven
Door uwen y ver (mits ghy voordeel daer by vind)
Dat ghy het niet en fiet, ak waert ghy flreeckërblind^
En weet noch maet noch eynd aenmijnwèldadighe-
den.

Noch wat het is dat ghy my verght met u gleden.
Wantj'fo ghy 't wift ghy foud hii redelij cker gaen
Noch fo veel ongelijcks my op de fchouders laei|. q
S, Wat ongelijckj c. Is dat noch waerdigh om te vrae-
ghen?· '' . . -..-ιΤίΜ i'l'J'

Ghy hebt gewiit dat ick een hoiiwelijck fou w;aeghe0
Van mijne dochter met een jonghelingh, wiens hért
Daer in een weèr-2,in had en cider? was veirwertj l
En my geyerght, dat ick aenihem haer jvilde geven
Om in onvafte trouw en.ftaege twift te leven^, - .
Dat ick met haer verdrieten hertfeer en bero^tw
U te geval u 7.00η alfo geneefen fouw: j .. :-}. ^ o -' -
Ghy hebt rn'er^tqe-gebrachtj ick heb hetpock b^on^i

Nu lijden fy 't niet meer: derhalven neemt gediilt
Men feyd dat ζγ, gelijck ghy oock wel hooren fult.
Een poorteres Ibu zijn: daer is e-en kind gebooien:
Laet ons voortaen met vreeiï, uw arbeyd is verlooreri.
5. lek bid u, Chremes, dat ghy giieen geloof en geeft
Aen die'r pfofijt mee doen dat hy in hoerdom leeft
Dit hebben die verzierc en loofelijck verfonnen,
En al dees dinghen fijn ontworpen en begonnen
Op dat dit houwelijck niet voort en mochte gaen
ak defe höop haer mift is 't al te mael gedaen.
Als hy getrouwt fal fijn dan fullen s' achter-blijven
C. Ghy döölt: ick heb haer mcyt met Dav iis hooxen kij-
ven.

Aen yemand van haer tween dat ick daer was omti'ent,
ί Jae dat geloof ick wel, en Davus had te vddren
My al gefeyt, dat fy^ Om 't hoüwelijck te ftooren,
Sulcx hadden in haer fin, en meer, behalven dat>
' 't Geen ick u feggen wild' en noch vergeetcn had,

C Telt nu uw hert geruft, en laet fioole forgen:
*^Ghy mooghtwelilaepen van den avond totdenmdr-
ghen I

d. Door defe vreemdelingh en 't geen ick heb geraen
ir. Wat quaed is daer in til? D. Nöyt heb ick iiienfch ver-

So dienftigh fo bequaem ib wel te pas gekoomen
i, Wien of de ichelm daer prijft? d. Nu gaen de faeckea
glad. ,

S. Wei fijn manjgoeden dagh. Ό. O Simo benje daer ? π
O Chremes ! alle dingh is nu daer binnen klaer.

S. Dat is heel wel, en 't fchort alleen aen al te maelen
Maer fegh ïfty't geen ick vraegh: wat boodfchap had
ghy daer ?

Ben ick daer in^egaen. 5". Gelijckoficku vraeghde
Hoelangh'tgekden is. Ick vraegh, watu daerjaegh
de ?

D. Ick was daer by u fooii. S. Is ÏPamphilUs oock daer ?
Ay my ! hebt ghy my niet gefeyt dat tuiTchen haer
Krackeelwas? DJaefo is't, S. Wat doet hy dan daer
bimien ? ■ ,,,

c. Wat hy daer doet ? dat kan men lichtelijck verfinnen;
Hy kijft met haer. D.Jae,'t geen itk u verhaelen fal,

I Heer Chremes, en dat noch het ilimften is van al,
Daer is, niet langh geleen, een out man hier gekoo-
men

Als men hem wel befiet hy,lijckt een waerd^h manrj?
Wijs,en voorrichtigh,en die licb wel houden kan j '
Hy 's ftenami^ van gelaet en deftigh in fija woorden,

C. Wat feyt liyD. Dat hy weet dat dees Glycerium
£en poorterefs' hier is. S.Houw Dromo,Dromo kom.·

D. Wat is'er ? S.. Dromo. D. Hoor. S. So ghy eeii
woord derft fpreken.
Hou Dromo, Dromo hou. D. Ey hoor, magh ick u
fmeken.

Dr. Wie ? S. Dayus. D. Wel, waerom ? S. 'K heb u geen
reen te geven,
't Gelieft my. Vat hem aen. D. Wat heb ick doch be-
dreven ?

S. Ick fegh u,vat hem. D. So ghy my op leugens vind
So ly ick gaeren dat ghy my de keel toe bind.

S. Nochtans belaft ick u, dat ghy mijn dien rabout
Te deegh verfeeckert en hem wel gebonden houd ,
En hoorje ? fluyt hem vaft aen handen en aen voeten.
Wel aen nujvogel: fo fal ick u hebben moeten,
En u van daegh doen iien wat voor een dingh het zy,
Hoe forghelijckjdat ghy u heer bedrieght,en hy
Sijn vaeder. C. Lieve, dat men dat fo hoogb niet nee-
me.

Dat ick foo veel verdriets om fynen't wille ly ?
Moet hy voor al mijn forgh my fo ondanckbaer vallen?
Houw, Pamphile, kom uyt: hebt ghy geen fchaemï
met allen? - . \

Vijf Μ Bedrijf, Derde Upkoomen*
Pamphilüs. Sim o. Chremes.
F. ^^^le roqjt my hier ? het is mijn vader. Och wat

Yet feggen koft dat ai te hard voor hem fou wefen.
Segh,is Glycerium bevonden metcer tijd
Een poorteres te zijn ? P. Sy feggen 't. S. Seggen zy 't
Wat grooter ftoutigheyd ? wat onbefchaemder feggen?
Souw hy het geen hy fey t eeril wel eens over-leggen ?
Is hem fijn doen wel leet ? wijft fijne verw wel aen
Een teycken maer van fchaemt^ om "t geen hy heeft
gedaen ?

Dat men fo weynigh wijs op fijne fangh kan fetten y
Dat tegen het gebruyck der burgeren en wetten
En tegen 's vaders aanck men ίο een vreemde meyt
Wil trouwen, waer in niet als groote fchande leyt ?
P, O my rampfalige! waer ben ick toe gekoomen ί
S. O Pamphilüs, hebt ghy dat nu noch eerft vernoomen ^^
Wel eer,wel eer, toen ghy befloot in u gemoed
Dat ghy of nu of dan, op d' een of d' ander voet,
Soud foecken in het werck u finlijckheyd te leggen.
Mocht men van dien tijd af dat woord van u wel feg-
gen.

Maer waerom quel ick my en pijnigh mijn gemoed !
Wat knaegh ick my,en eet mijn eygen hert en bloed ?
Waerom bekommer ick my in myn oude daeghen
Om fyne ibtheyds wil ? fal ick de itrafFe draegen
Van fijne mifdaed ? Neen. Dat hy'er wel mee vaer.
Hy hebs' en houws' en leef nae fijne luit met haer.

ρ. Mijn lieffte vaeder. S. Wat mijn liefftevaeder? evaa
Of ghy die vaeder noch van doen had in uw leven.
Ghy hebr een huys, een wijf en kinders fonder my
Jae tegen mijnen danck gevonden ,.en daer by
Brenght ghy noch luyden voor, die ons bewijfen kon-
nen"

Dat s' hier van daen is: wel ^ ick geef het u gewonnen.
P. Ick bid LI, vader, dat het my geoorioft zy

En wat fou 't weien dat ghy my foud willen feggen ?
C, "T geen hy van u veribeckt is niet wel af te leggen.
Ey,hoort hem. S. Hem ? en wat ? C. Nu, Simo, ftac·
hem toe.

Dat hy u fpreken magh. S, wel aen dan; dat hy't doe.
P. Dat ick Glycerium bemin moet ick belijden:

So ick daer aen mifdoe, ick fal daer niet voor ilrijden,
Maer ick bely het mee. Ick geef my,vader3aen
TJ over. Wat ghy my wik op den haliè laen
Ghy hebt het te gebien j wilt ghy dat ick fal trouwen
En dat ick my geheel van defe fal onthouwen,
ïck fal 't verdraeghen fo veel als my mooghlijck zy :
Dit bid ick macr, dat ghy niet en gelooft van my
Dat ick dien ouden man ontboon heb,of gefonden,
"Of uytgemaeckt; en by u wierde goed gevonden
En ghy my toeftond dat ick hem hier voor u brocht,
Op dat ick my van fulck vermoeden fuy vren mocht.
S. Dat ghy dien ouden man noch hier voor my foud
brengen f

P. Ick bid u,dat liet u gelieve te gehengen.
C, 'T is billick dat hy eyfcht; ilaet fijn verfoeck niet af
P. Ick wenfch dat vader my hier toe fijn woord maer gaf
S. Ick geef het. Alle dingh Ibu ick voor by gaen moogen
Als ick maer vind dat hy my niet en heeft bedroghen.
C. Wanneer een foon fich heeft vergrepen of mifdaen
So is een vader met een kleyne ftraf voldaen.

Of ghyjof om dat ick de waerheyd hier van ken ,
Of om dat ick tot haer heel wel genegen ben.
Qh. Sie ick hiei: Crito niet uyt Andros ί jae ick trouwen.
Cr. Den Hemel, Chremes, wil' u langhen tijd behou-
wen.

Qh. Hoe komt het dat men u alhier t' Athenen ziet
So buyten uw gewoont'ί Cr. Het is nu fo gefchiedt.
Maer is dat Simo f C^.Jae't. S, Vraeght hy nae my f

laet hooren.
Seght ghy dat defe van Athenen is gebooren f
Cr. Seght ghy van neen ? 5. Komt ghy aldus bereydt hier
aen

Meynt ghy dat fonder ftraf u dit fo af fal loopen
Dat ghy de jonghmans , diende breyn-pan noch is o-
pen,

Die onervaeren zijn en cerlijck opgevoet >
Verleydt en lockt en in u laègen vallen doet,
En door vervolgen en beloften brenght aen 't minnen?
Cr. Wel, vriend: fyt ghy oock al te deghen by u finnen ?
S. En hoeren-vryery leght op een houwlijck aen ?
P. Ick vrees dat defe man niet wel en fal beitaen
C^. Indien ghy wift hoe dat het met hem is gelegen
Ghy had van hem fo quaen gevoelen niet ge&egen.
Het is een deughdfaem man. S. Is het een deughdfaem,
man

Jae: is dit fulcken man dat hy gelooft moet wefen ?
P. So ick mijn vader niet ontfagh, ick wift wel wat
Dat ick voor defe faeck aen hem te feggen had.
S. Bedrieger ! Cr. Houw. Cb. So is de man: laet hem ge-
werden

Cr. Hy fie wie dat hy is: wil hy daer in volherden
En voortgaen tegens my te feggen wat hy wil
Beloof ick hem dat ick mee niet fal fwijgen ftil.
En hy fal oock van my fijn onwil hooren moeten.
Wat leyt'er my aen, dat ghy my fo fult begroeten ?
Wilt ghy uw eygen quaed niet draeghen met geduld
En een onnofele betrecken in de fchuld!
Want of het waer is, dan of ick het heb geloghen
"Tgheenickgefeyt heb fult ghy hier uyt hooren mo-
ghen.

Een man wel eer, die van Athenen was van daen,
Quam door de fchip-breuck aen het eylandAndros ae«
En dees Glycerium,die kleyn was, daer beneven:
AJ waer hy naeckt en bloot fich felven heeft begeven.
By Chryfis vader eerft. S. My dunckt dat defe man
Een fabeltje begint nae dat ick mercken kan.
€h. Ey laet hem voortgaen. Cr. Kan hy't eynde niet ver-
wachten

Dat was mijn bloed-verwant, daer hy te fterven quam.
Hier hoord' ick dat hy van Athenen was gebooren.
€h. Hoe was fijn naem ? Cr. Die komt fo ftrax my niet tc
vooren.

Laet zien: 't was Phania. Ch. Ick ftae verflagen. Cr. Ja
Ick weet niet beter of hy heete Phania :

Dat weet ick altoos wel dat hy fich fey te wefen
Van Rhamus. Qh. Lieve God! Cr. Veel andere voor

In Andros hebben dat/o wel als ick,gehoort.
Qh, Geilhof het waere dat ick hooplmaer fegh eens voort:

Wat iey hyjCritOjvan de dochter ? was 't de fijne ?
Cr. Neen: maer zijn broeders. Qh. By mijn waerlieyd,
't is de mijne.

p. O Pamphilus, hoor nu met bey u ooren toe.
S. Waerom gelooft ghy dat ? waer uyt is 't u gebleken ?
Qh, De felfde Phania,daer dees af komt te fpreken,
Dat was mijn broer. S. Ick had daer goede kennis aen,
En weet het wel. Qh. Hy vlucht' hier om de krijgh
van daen

En trock nae Afien ομι daer by my te koomen
En heeft mijn dochtërtje met hem op reys genoomen
Uyt vrees van haer alhier te laeten in het land;
Maer waer hy zedert is vervaeren of gelandt
Dat heb ick noyt verftaenjen kom 't nu eerft te hooren
p. Ick ben by nae of ίςΙζ mijn finnen had verlooren:
So is mijn hert ontftelt, {q dobbert mijn gemoed
Door hoop, fdooj-vrees, door vreugd, doorfulcken

grooteiigoed,
So vreemd,fo wonderlijck/o fchielijck opgekoomen,
ii. Ick ben verblijdt dat ghy uyt defen hebt vernoomcn

Dat het uw dochter is. p. Jae, vader,ick geloof 't.
Ch. Maer eene fw^righeyd heb ick noch in mijn hooft.
Die my in piijn gemoed een dooren fchijnt te laeten.
p. Die achterkoufigheyd is wacrdigh om te haeten.

In gladde biezen foeckt ghy knobbels. Cr. Wat is dat ?
Ch. Haer naem en is fo niet gelijck mijn dochter had.
Cr. Het is fo : maer fy had een andren naem voor defen.
Ch, Wat naem doch ^ fouw u die niet wei indachtigh
wefen ?

(^r. Ick ben der befigli mee.P. Hoe? fal ick lij den dan
Dat de geheughenis Van defen cXiden man
In mijne vrolijckheyd my in de wech ial wefen
Daer ick my T-elven hier kan helpen en genefen?
Dat lijd ick niet. Haer nacm die was Pafibula,
Cr. So heete fy wel eer. C^. Dat was haer naem,ochjae.
P. Ick quam die uyt haer mond wel duyfentmael te
hooren.

Dewijl uw dochter, die ghy eertyts had verlooren,
Weerom gevonden hebt. geloof ick dat ghy zyt
Van dat gevoele dat wy alle zyn verblydt.
C/^. So doe ick toch;, en i'weeer het u by al de Goden,
p. Wel, vader, is hier toe noch meer bewijs van noden?
Wat vak'er meer te doen? S. De faecke felve doet
My wel te vreden zyn. P. Wat 2,yt ghy goed en foet?
En Chremes hoop ick ΠιΙ oock wel te vreden wefen
Dat ick de vrouw befit, gelijck ick dee voor defen.
C.h. Uw faeck is goed ten fy uw vader anders feyt

Ten houlijck, Pamphilus, thien duyfende ducaet-en
P. Ick ben der mee te vreen, en fal ,t daerom niet laetcn
Ch. Ick wil ten eerften nae mijn dochter heenen gaen.
Gaet met my? Cr ito: want ick twijfelt'er niet aen
Dat iy my niet en ken, noch fagh haer leve-daegen
S.'T M^as beter dunckt my dat fy over wierd gedraegen.
P. Dat's wel gefcyt: ick fal aen Davus feggen gaen,
Dat hy het doe S. Hy kan 't niet doen, P. Wacr
Ichort het aen?
5. Om dat hy ander werck heeft van fich felfs gekregen

Dat grooter is en daer wat meer is aen-gelegen.
P. Wat is doch dat ? S. Hy fit nu tegen woordigh vaft.
P. Hy heeft geen fchult daer toe S.Idc heb 't fo niet belait.
P. Ey, liefile vader, maeckt dat hy w^eer werd' ontbondé.
β. Wel aen, IP.Maer dat het magh gefchien in korter, fton
den,

Noyt was geluck foo groot dat hier by reycken magh
Noyt fo geiuckigen noch aengenaemer dagh!
f^yf^e BeJnjf, ^üfde uyikoomm.
Charinus. Pamphilus.
C. TCk kom. eens fien hoe dat het Pamphilus magk
maecken,

Hoe ^t al gelegen is met fyne Bruylofts faecken:
En fiet, daer is hy felfs. P. Miffchien fai yemand van
De luyden dencken, dat ick felfs niet dencken kan
Dat dit de waerheyd is : maer ''t luft my fo te feggen.
Ick gis de faeligheyd der Goon daer in te leggen
Dat haerevreughdenvaft en ftaegh beftendi^h zijn: .
Want fo my dcie vreughd door iwaerigheyd of pijn '
Niet afgebroken werd, noch oockjets quaeds bejeg^,
So meyn ick dat ick heb d' onfterflijckheyd verkregen,
Maer wie had ick nu liefft dat my quam in 't gemoet
Dien ick vertellen mocht dit onverwachte goed?

C. Waerom magh hy dus bly en uyt-gelaeten wefen?
P. Daer 's Davus niemand had ick liever nu als defen. ^

Want hy fal alfo bly (fo 'k hem te degen ken)
Met myne blydfchap zijn gelijck ick i^lver ben,

^ W el raen of \v eet g|iy 't al wat d^t my is gefchiet?
■ D. Ick fout niet kunnen raen, en oock en weet ick 't niet,
Maer wat n^iy is geichiedt dat weet ick wel te deghen.
Het gaet met om, gelijck der menfchen dingen plegen:
Dat ghy eer hebt gehoort wat quaed my over quam
Als ick, wat goed dat u bejegent is, vernan^.
P. Weet dat GlyceFium haer ouders'hceft gevonden.
X). Haer ouiiers? dat ia recht, en 'c zy ter goeder ilonden.'

C. Wat, wat? P. Haer va'der is een uytgenoomen man.
En fulck een vriend van ons als yemand wezen kan.

haer gaen (trouwen.
En daer is η iet dat nu het houwlijck op fal houwen.
C.Of defe niet en droomt het geen hy gaeren had
.Wanneer hy wacker was? F. Dan van het kind. D. O!
dat

Is aller goden vrind. C. Is 't waer dat ick hier hoore,
Ben ick behouwe die te vooren icheen verloore.
Ick fal haer fpreken aen, P. Wie is dit.? ο Charijn, ^
Ghy kond niet beter nae myn wenfch gekoomen zijn.
C. Ick ben 5 Heer Pamphilus, verblydt van uwentwe-
ghen.

Nu bid ick dat, dewijl 't u nu gaet voor de wind,
Ghy om m γ dencken wilt. Haer vader is uw vrind:
Ick weet dat hy fal doen al wat ghy fult begeerenr; '
P, Ick heb het wel verftaen: maer laet ons derwaerts kee-
reni

Hy is daer binnen by myn lief Glycerium.
Wie weet wanneer hy daer van daen weer buyten kom
Kom voigh my liever als dat wy hier blyven wachten.
Ghy, Davus: gae nac huys, en wilt aldaer betrachten
Dat nodigile is, en ftelt ten eerften order, dat
Men s' overhaele met een ftoel of bakermat. ,
jWatfammeltghy/ D. Ick gae, Ghy mannen eri 'ghy
vrouwen,

Daer falmen alles doen wat verder dient gedaen.
Klapt in uw handen fo u "t fpel heeft aengeilaen»..

Eker horgher njan Athenen had eè»
^foofti dieChre?nes, en een docht&r dit
Pamphiïagenaetn t ivas^ Defe noch
heel jonck -ivefende is uyt Smium
'van de roversgmoomen mde atn een
koQfman njanRhodus verkocht y dii
haer aldaer gehraght hehhend& ge^
fchoncken heeft aen een fnoldie hy lief had^ Defe beeft
het kind met de felve forgheen genegentheyd met haerc
dochter Ihaïs beginnen op te voeden , fo dat der ten
meynde datfyheydehaeredochterswaeren^ ^ Ihaïs, die
"ivat ouder was, als fytot die jaeren gekoomen was dat
%y bet manvolck kon behaegen begon haere moeders
'uoet Haffen nae te volgen en cjuam met feker ijreemde"
Ungh te Athenen, die daer nae kometide te fierven haer
fijn erfgenaem gemaeckt heeft^ Ondertu^chen kreeih
een krijfcbman, genoemt Thrafo,βη in haerende als hy
eenigcn tijd met haer verkeert had vertrock hy nae Ca·
rien, Ondertuj[chen is de moeder van Thaïs komen te
overlij denkende haer broeder heeft de voornoemde Vam'
fhila te koofgefielt, hopende daer een goed Buckgelds af
temaeckm , alfo fyjchoon -was en wel op injinimènten
/pelen kon» 't Gebeurde hy geval dat de krijfchman
ihrafo^ die Ihais liefhad, doemael te Rhodm was dit
van alle defe dingen niet wetende Pamphila kocht om
haer am fjnhod φ hp% Athtnm wederm^ffamtot

tm fchenkage u 'verceren; Thais m , nae dat Thrafi
<vm haer -vertrocken was had andere gekgentheyd ge-
tnaeckt ende hiel haer by Vhtdria, een jonghman^mm
Athenm ende [om 'van Laches» Onderwalen hadfyyets
'verfiae'vaFamfhda ende hebbende fomtyds met des felfs
broer Chremes gefproken was fy jo verre gekoomen dat
fy uyt goede blieken en bewijfen bevond dat het fijn fit-
fier was dte in haer moeders huys met haer was of ge-
voedt^ Sy dede dan haer befi om beqmeme£elegentheyd
U krijgen dat fy defe Pamphila wederom mochte leveren
in handen van haere vrienden, op dat β door dte vriend-
schapen weldaed haer felven vrie7)den maecken mocht
om haere faecken in goeden fiand en vcrfekertheyd te fieï'
len. De Kryfihman komt weder te Athenm, maerver-
fiaendt degemeenjaemheyddie fy met Fhedria had wey-
gerde hy haer de Dochter te fchencken ten waere fy die
kennijfe met hem affneeende hem verliet' Ditmaeckte
^atThais nieten wiH hoe fy het beβ aenleggen foude»
want fy had Ρ hedria van herten lief, ende meynde dat fy
alles mofi deen om Pamphila te mogen kragen, Ten lefien
hopende dat fy haeren aenfiagh» die Jy voor had, naeder*·
hand foude kunnen goed maecken by den geenen die fy
feude komen tegen haer te verfiooren fiuyt fy Ρ hedria om
den Soldaet te believen buyten haer huys^ Daegs daer aen
cntboodfyhem byhaer , die dit heel a^ualijck genoomen
had 9 ende Juyverde haer dies weghen ten lae tflen, ende
verkreegh van hem door veel bidden dat hy den Soldaet
mormaer twee daghen wat quartiers by haer wilde gun-
nen , hem belovende dat, als fy htm het meysken afban'
SghfoHdegemmkt héhjfjJy hm ganfch affnijden en*

Jle piet hem niet meer te doen foudehehhen^ Vhedriaom
defe twee daghen te lichter te kunnen overkoomen beeft
vooYgmoomenhupm Of 'tland tegaen , ende beveelt in
'i ivegh gaen aen fijn knecht Varmmo dathy Jekere»
Eunuchus of gefneden Kamerlingh ende eeneJwartime
uyt Morenland naeThais foude brengen wor wien hy d&
fehe gekocht had om die aen haer te fcheneken^ Qherea^
een jonger broer van Phedriaii^uam onderweeg TamfUL·
opJiraet tefien als fy uyt het huys van Thrafo nae Thais
huysgekydt wier diende •wierdalfo methaere liefde οηβ&»
km dathy niets aen en fagh om fijne minne te genieten^
ende heeft nietgeruii mor en al eer hy ten felven eynde in
het huys njanlhais vooreenen fulckenKamerlinghwierd
gebraght.Terwijl nu Thais by den Hopman tegafigegaen
was heeft Cherea het Meyske verkracht ende met geweld
fijn wil daer afgemomen· Van alle kanten ontfiaetgroot
rumoer^ tot dat de heek faeck ontdeckt ende aen den dagh
gekoomen zynde Thais in de befcherminge van Laches
wttrd gmoomen ^ ende Pamphila nu bekent geworden
zwijnde trouwt met Cherea, Thrafo eenwyl befpot zijnde
wierd door tujfchen-fpreken van den Fluymfirycker
Gnatho toegelaetmnoch wat quartiersby Thais temogen
hebbm.

Dat ick de fpijt en fniaedjdie fy my dee voor defen>'
Veracht', en φοί met al de loofer hoeren min ? ■ - '
Sy floot my buytens huys: nu roept fy my weer in:
Sal ick 'er gaen ? ο neen, fchoon dat fy my quani fmée-*'
ken.

Pa. Indien ghy fo koft doen, gelijck ick u hoor fpreekenJ
Daer kon niet beter 7.ijn: maer fo ghy fulx begint '
En u daer nae te fwack om uy t te voeren vint,
En als ghy fonder haer niet wel fult kunnen leven i
Enjdoor de prickelen van grooten min gedreven.
Eer *t peys is, weder uyt u felven koomen fult
En toonen tegens hiier uw fmert en ongedult
En uwe fwackheyd jelfs fo doende fuk beklappen,
So is 't met u gedaeh: ghy mooght wel heenen ftappen^
Sy fal u lacchen uyt wanneer zy werd gewaer
Dat ghy vei-wonnen 2.ijt en buygt u onder haer.
Legt daerom by u felfs wel over,eer 't te laet is ,
Dat men een dingh, waer in geen regel raed noch roacc
is ,

Met al lijn wijsheyd niet beftieren kan. De min
En fulcke vrijery heeft dees gebreken in :

Die in dees dinghen, die fo los en onwis fbaen,
Nae een ghewifle maet en regel ibeckt te gaen,,
Recht fo veel uyt of hy wouw wefen dul met reden,
Én'tgheenghy,nughy noch zijtinu heevigheden
iVail by u felven fegt: fouw ick nae haer toe gaen
Die hem in huys nam? die my voor de deur liet ftaen?
- Die niet? laet my begaen: ick fal 't haer wel verleeren
Ick was veel liever doodt als dat ick weer fou keeren:
Dat fal een valfche traen, die fy met al haer macht
Ter naeuwer nood in't eynd fal hebben voort gebraght
Nae dat fy langhen tijd haer ooghen heeft gewreven,
. Uytbluflèn, en ghy fult u felfs de fchuld noch geven

En alles lijden wat dat fy u fal gebien.
Ph. O, wat een fchandigh ftuck! nu kom ick eerft te fien
Dat ick ellendigh ben, en een oolick vercke.
En 't fpijt my, en ick brand van liefd', en ichoon ick 't
mercke

Enmyten hooghften fmert hetgheen myïsgedaen.
Schoon ick mijn ondergangh fie voor mijn ooghen
ftaen

So fal ick evenwel heel in de grond geraecken
Enweetmy ghenenraed watdatickmlgaenmaecken.
Pa. Wat foud ghy maecken, als dat ghy u felven loit
Die haer gevangen zijt. het kofte dat het koil.
Kunt ghy voor kleyn ranfoen u niet in vryheyd ftellen
So krijgie fo ghy kunt, en wilt u felfs niet quellen,
Ph. Duncktudat beft te zijn? Pa. So ghy wilt zijn
geraen:

En doet u felven doch gheen meerder moeyten aen
Als die de liefde felfs gewoon is mee te brengen,
, En 't geen fy mee brengt wilt dat met geduld gehengen

Daer komt de fchendfter vin ons landen en gewas:
Want dat ons daer afkomt dat ffceecktfy inhaer tas, ■

Τ. TCk vrees dat Phedria 't al erger heeft genoomen
^ Dat ick hem gifteren iftet in heb laeten koomen»'
En dat hy 't anders duydt, als ick het heb gedaen ?
Dat hy voor die reys voor de deur moft blijven ftaen;
"Bh. O Parmeno, ick tril en al mijn leden beven
Nu ick haer heb gefien. Pa. Wilt fo de moed niet geve:
Ghy fult haeft zijn doorwarmt geraeckt ghyby dit
vyer.

Niet regel-recht in huys, of waerom blijft ghy buyten?
Pa Maer voor de reft fy rept niet eens van uyt te fluyten.
T.Mijn lieffte Phedria, watfwijght ghy? Ph. feker, om
Dat ftaegh uw deur voor my ftaet open als ick kom.
En ick de lieffte ben. T.ey lieve, laet dat fteecken.
En fpreeót doch daer niet van. Ph. Souw ick daer niet

van i^eecken ?
O Thais, Thais, och of ghy fo groote min
My droeght als ick u draegh, en waeren w'eens vacn ziH'
En was het u fo leed het gheen ghy hebt bedreven
Gelijck het my wel fmert: kon ick 'er niet om geven,'
Niet meer als ^y en doet, om 't gheen ick heb geleen!
T. Mijn uytverkoore Lief ftelt doch uw hert te vreeü.
Ick heb het niet gedaen (fet dat vry uyt uw finnen ,
Om dat ick yemanden fouw meer als u beminnen.
De faeck vereyfchte dat, en 't moft nu fo gefchien,
P. Ick gis (gelijck wy dat veeltijds gebeuren fien)

Deeg arme vrou liet hem uyt liefde voor de deur ftaen.
T. Segt ghy dat, Parmeno.? wat moogj'u keten veur
ftaen?

Maer hoor, waerom ick laft van u t' ontbieden gaf.
Ph. Welaen, ick luyfter toe, T. Maerfegh myeerft
voor af

Of dees wel fwijgen kan het gheen hy komt te hooren.
P^ Wie? meenjemy? ochjae. Maer'kfeghuvante
vooren

Dat u op deie voet mijn woord gegeven werd:
Al wat de waerheyd is dat fmoor ick in mijn hert,
Maer fo het is verfiert of ydel of geloghen
So maeck ick 't ftrax bekent en iou 't niet fwijgen mo-
gen.

Dan ben ick heel ondicht, en leek gelij ck een ton
Die fomers heeft geftaen fes "(veken in de fon.
iWilt ghy dan dat ick fwijgh fo laet my waerheyd hoo-
ren.

Te Rhodus woonde fy. Pa. Dat kan gefwegen zijn.
^T. Een koopman gaf haer daerter fchenck eenmaeg-
delijn,

Gerooft hier uyt het land en kreytfe van Atheenen.
ph. Was't een inboorelingh ? T. Ick fouw hetfeper
meenen,

Maer vail en weet ick 't niet.Sy wift haer moer en vaer
Te noemen,macr de plaets,wacr fy gebooren waer',
En wift fy niet, en voorts geen teykens t' openbaeren.
Oock was 't onmoghelijck om haere kleyne jaeren.
• De koopman voegd' er by dat hy verftaen had uyt
Die roovers, die aen hem verkochten defe buyt,
Dat fy in Sunium van haer luy was bekoomen.
jMijn moeder heeft terftond forgh over haer genoo-
men

En alles leeren doen, en fo wel op gevoedt
'iiis C€J> gefchickte vrou haer eygen kinders doet.

So dat fy doorgaans voor mijn fufter wierd genoomen.
ïck ben voorts herwaarts met die vreemde man gekoo-
men

Die my toe onderhiel en alles achter liet
Wat dat ick heb. Pa. by löo , dat iwijgh ick altoos
niet,

Want geen van beyd'is waer. \fal leckeri, T. Om
wat reden? -
Pa. Waerom ? om dat ghy niet met een en fijt te vrqden.
En 't geen ghy hebt dat hebt ghy niet van hem alleen:
Van defe gaet ghy oock met goedé plucken heen.
T, Dat'swaer; maerwilt my in mijn reden doch niet
llooreri

De krijfchman middler-wijl, die my begonnen had
Te v^en, quam van hier te trecken uyt de ftad
Nae <J arien,en fints heb ick u leeren kennen.
Ghy weet hoe groote maets dat wy te famen bennen»
En wat ick al van u en uwe vriendfchap houw.
Ick heb niet op mijn hert dat ick u niet vertrouw.
Ph. Dat fal oock,Farmeno nietbyfich kunnen houwen.
'Pa. Slaetghy daer twijiFelaen? ghy mooght'er vaftop
bouwen.

Τ. Ick bid u lüyftert töejeri let op niijne reeri. ;
Mijn rtioeder quam aldaer,een wijle tijds gèléefï.
Te iterven,en haer broer, die deun was op fijn faecken.
Dacht dat hy van de maegd een goed ftuck gelds fou
maecken

Dewijl hy haer gefchickt en ganfch niet lelijck vond
Die haer op 't fiiaeren-fpel en de mufijck verftond.
Hy brenght haa* op de merót en fochtfe te verkoopen.
't Gebeurde by gevaljgelij ck de dinghen loopen.
Dat daer mijn vryer was,aie defe dochter kocht
Op dat hy die daer nae aen my verecren mock»

En nergens af en wift. Dees' is nu weer gekoomen,
Maer als liy oock van ons vryagien had vernoomen
So vind hy een waerom dat hy fe my onthouw.
En feyt/o ick hem wil verfekren op mijn trouw
Dat hy voor u fal gaen en d'alderliefile wefen
En dat hy niet en heb te duchten of te vrefen
Dat ick^als ick haer heb, hem toe fal laeten fien.
Dar hy dan fijn gefchenck aen my fal koomen bien,
Doch,dat hy daer voor vreeft. Maer, heb ick het te dc-
ghen,

So heeft hy felver in het meyske fin gekregen.
Ph. Hebt ghy niet meer als dat ? T.Dit is het maer alleen;
Want hy heeft dat begeert. Nu heb ick groote reen,
Herts-lieve Phedria, waer door ick werd bewoogen
Mijn beft te doen dat fy van hem werd' afgetoogen.
Voor eerft,om dat men haer mijn fufter heeft gefeyt:
Dan,als ick haer van hem fal hebben afgeleydt
En in mijn handen heb,dat ick haer weer magh geven
Aen haere vriendé.Ick heb hier gheen nicht' of neven,
!Nock kind noch kray, noch vriend noch maegh: ick

ben alleen ,
En daerom wild' ick wel, ó Phedria,den een'
Of d'andre tot een vriend door mijne weldaed maecké.
En om te beter tot mijn meeningh te geraecken
So bid ick dat ghy my hier in behulplijck zijt,
En lijd,dat hy by my maer voor een korten tijd

Pt. So,dat gaet wel nu hy mee eenmaels van hem taft,
Hy heeft in 't eynd gevoel van zijne fmert gekregen.
Ph. ίς^ wift niet waer ghy gingt door al dees' ommC'
wegen.

Een meyske wierd wel eer hier uyt het land gerooft:
Mijn moeder voedcs' op: een yder heeft gelooft

Dat het mijn fufter was: ick foeck een wegh té Vindéii
Dat ick haer weder mocht beitellen aen haer vrinden;
Al dit geteem dit komt ten leften daer op uyt:
Ghy laet den andren in daer ghy my buyten iluyt.
Waerom?alsdatghy hem moet meer als my bemin-
nen,

En vreeft dat hy wel felfs mocht werpen fijne finnen
Opdefejonghe meyt,en fy dien rycken pol
Die vette voghel felf mocht ilepen in haer hol.
T.Souw ick dat vrefen? och! Ph. Wat fouw ick anders
dencken?

Hebt ghy wel oyt gefien dat mijn mildadigheyd
Voor u geflooten wierd? toe ghy my hebt gefeyt
Te wenichen dat u een iwartinne mocht gebeuren.
Liet ick niet alles ftaenomfoeenoptefpeuren?
Oock feyd ghy my dat ghy behaegen had in een
Gevuyrden Camerhnghjom dat die maer alleen
Princeflèn befighen; ick héb 'er een gevonden
-En gifteren gaf ick voor haer beyden honderd ponden.
En fchoon ghy my verfmaedt heb ick 'er om gedacht^
En niet te min werd ick niet veel van u geacht.
T. Al is 't dat ick hem deef afhandigh foeck te maecken
En denck dat ick dus beft daer toe fou kunnen raecken:
Nochtans veel liever als ick U te vyand fagh
Sal ick doen uw bevel, wat dat het wefen magh.
Ph. Kon ick geloven dat het quam van goeder' herten
Dat ghy daer fegt, mijn leed fou my fo feer niet fraer-
ten,

En ick fou kunnen al wat ghy gebieden fult
V oor fuy cker eeten op en draghen met ge duld.
Pa. Met een woord is de knecht verwonnen: wat een
fchande,

fr. Och! twijfelt ghy dat ick 't van goeder herten meen
Waerom hebt ghy myjmaer al jockende,gevreen
Dat ghy niet ftrax verkreeght? en kan ick niet verwer-
ven

Van u, dat ghy my maer twee daghen wilde derven
Pfa. Als "t maer niet langher waer: maer dat ghy van die
twee

T. 'T en fal niet meer fijn: laet my dit van u verkrijgen.
Ph. Ick fal dan moeten d^oen't geen ghy begeert: wel aen
Τ. Met recht heb ick u lief. Ph. dat is heel wel gedaen.
Ph. Ick wil te landwaert gaen: daer fal ick my gaen knae-

En quellen fulcken tijd van twee geheele daegen.
Dat heb ick in mijn zin. Het ichijnt ick moet nu, fo
Ais Thais wil. maer gaet ghy heenen, Parmeno,
En brengtfe herwaerts. Pa. wel. Ph, adieu voor dees
twee dagen.

fT. Adieu, mijn Phedria. wilt ghy my noch yet vraegen,
Of feggen, of gebien? Ph. Of ick noch yet begeer,?
Dat ghy van dien flae-dood blyft metter herten veer
Wanneer ghy by hem zijt: dat ghy my wilt beminnen:
Ick legge nacht en dagh alleen in uwe zinnen:
Verlangt nae my,en droomt van my,en denckt op my:
Pat ick uw hoop, uw luil, uw hert, uw leven zy,
Gelijck gy 't mijne zijt. Τ. ά my rampfaeFge vrouwe!
Miffchien of defe my niet al te wel betrouwe
En dat hy my waerdeert nae andre fnollen aert:
Maer ick, die mijn gemoed gantfch niet en vind be-
fwaert,

Ben wel bewuft dat ick hem niet en heb bedrooghen
En dat ick niet met al verfiert heb of gelogeflj

Ph. "PVOet fo ick u beval: gaet haer daer heenenieyden. .
Pa. Wel, .meefter, ick fal 't doen. Ph. maer fonder

langh te beyden.
Pa. Het fal alib-gefchien. Ph. maer haeft u wat. Pa.wel aeJ
Vh. Hebt ghy.nu, 't geen ick u belaft, genoegh verftaen?
Pa. Vraeght ghy dat, als of daer veel raoeyt' in waer gele-
gen?

Och, wierdt^er yet fo licht en rafch van u verkreghen.
Als dit verlooren gaet: Ph. Sogaeick oock,waer aea
Al meer gelegen is. dat fal my dierder ftaen.
Wilt u daerom in dit verlies fo feer niet quellen:
Pa. In 't minfte niet, maer ick fal het terftond beftellén.'
Begeert ghy anders niet? Ph.pronck mijn gefchenckea
op

Die my leyt in de weegh, met al uw macht haer tegen^,
Pa. Dat wift ick wel al had ick gheen bevel gekregen.
Ph. Ick fal nac buy ten gaen en blijven op het land.
Pa.Pat'sgodd Ph. maer hoor. Pa. wat is't Ph.fegh ^ns
, na uw (verftand,

Meyritghy datickhet wel folanghfalkunnenherden
^ En niet weer daer van daen nae hier getrockcn
werden ?

,Pa. lek meyn dat ghy terftond fult keeren daer van daen.
Of dat het waecken of de droomen korts daer aen
U fullen in der nacht doen nae de ftad toe fpoeyen.
ph. lek [fal wat land-werclö doen en my des daeghs ver-
moeyen.

So dat ick tegen wil en daiick aen 't flapen raeck.
Pa. De moeheyd fal u eer beneemen al de vaeck.

't Is oorber dat men eens die laflieyd af gaet leggen.
Men moet fich fo veel niet toegeven , Parmeno,
Souw ick van mijn meefterfs', indien het waervan
noo.

Niet kunnen met gemack drie heele daghen blijven?
Pa. Drie heele daghen.? fie wat dat ghy wilt bedrijven.
Ph. Dat ftaet by my wel vaft. Pa. wat óf dit voor een
flagh

Van ipel in 't hooft of voor een fieckte wefen magh ?
Kanoockeen menfchfo ver door vryery geraecken,
Pat ghy niet langher weet wie ghy van hem fult maec-
ken

'Als of ghy van te voor hem niet gekent en had?
Voor defen wierd'er niet een jonghman in de ftad
Soilactigh, fogefchicktjfoitiljio vroed gevonden
iA-ls defe was, of fo van leven ingebonden.
Maer wie of dit magh fijn die herwaerts aen komt gaé?
Ick fie 't voor Gnato, voor de pannelicker aen
Van de Soldaet. hy leyt met fich een jonghe deeren
Om hacr tot een' gefchenck aen Τhais te vereeren.
Gans macht, wat is fy fchoon! daer is geen twijffelac»
Of ick fal lelijck hier van daegh befcheeten ftaen
Met mijnen ouden ruyn, en fou wel derven feggen
Pat Thais felf by dees' fou moeten achter-leggen.

O Lieve Goon! hoe groot is gock het onderfcheydt
Dat tuiTchen d' eene menfch en tuiTchen d' andre
Icyt?

Help hemel! wat verfcheelt den een al van den ander ?
Een wijs man by een fot ? een botmuyl by een fchran-
dcr ?

Dit komt my in de fin om dat my flus een man
Die van mijn ambacht was fprack onderwegen an:
Een man , die om eon ey gheen ftruyf fou fchenden
willen:

Die mee fijns ouders goed gelapt had door de billen,
lek fagh dat hy befmeert, heel poverjkael en koud
En ongehavent was,vol lappen,fwack en oud.
Hoe benje, vraegd' ick hem,dus fober in de veeren ?
Om dat ick, fey hy, t' hans niet meer heb te verteeren
Maer alles opgefnapt: waer ben ick toe geraeckt ?
Daer 's niemand die van my meer wercks of ilaefy
maeckt.

Ick ben van vrienden en bekenden heel veriaeten.
Maer toe begon ick uyt een ander boeck te praeten
En ick verfoeyd' hem,te gelijckenen by my :
Hoe fey ick, lammert, hebt ghy't fo gemaeckt, dat

Gheen ioop ter wereld hebtis 't fo met u gefchooren
Dat ghy oock uw verftand hebt met uw goed verloo-
ren.>

Ick ben een man al mee van uw gelegentheyd:
Maer fie wat fchoonder verw dat op mijn koonen leyt;
Hoe net dat ick gekleedt,hoe braef ick in de noppen
Hoe 'k in de plundje ben: hoe 'k braffen mpec en fop-?
pen,

Hoe ick met hand en tand fit achter het gebraad.
Dewijl my 't vel fo glad en rond gefpannen ftaet.
Schoon dat ick niet en heb onbreeckt my niet met
allen:

'k Heb 't befte van de mert,het puykjen uyt de hallen.
Ick heb ter wereld niet,nochtans heb ick van als.
Maer ick rampfalighe,l'ey hyjick armen hals,
Ick kan 'c bcfchimpen van een ander niet verdraegen,
Ick blaes niet gaeren op, ick fchroom te zijn geilaegen.
Hoe meynr ghy/cy ick,dat ick daer de koft mee raep ?
Ghy loopt de heele wegh befydenjllechte knaep.
Daer mede plaghmen iïch by d^ oude te geneeren
En won alfo dc koft by jonghe wulpfe heeren:
Maer 't is een nieuwe konit daer ick de koft mee win.
En defe kreegh van my haer oorfprongh en begin.
Daer fijnder die alfms de meefte willen wefen
Nochtans en fijn fy'tniet : iekvoegh my dicht by
' defe,

Maer maeck het fO niet dat fy met my lachen : neen ;
Ick lach haer felver toe : dat doe ick,en met een
Verhef ick haer verftand; ick prijs al wat zy feggen:
En laeken zy 't,ick weet het blaedtjen om te leggen
En laeck het mee met haer : feyt yemand jae, ick mee:
Seyt yemand neen,ick oockjtot beydeneven ree.
Kort om,ick heb my felfs een reg;el voorgefchreven,
Wa.er na ick fulcken volck de mompen weet te geven
En haer in alle dingh te fpreken nae de mond.
En ick bevind my wel by defe nieuwe vond.
Pa. Dit is een aerdigh vent: my dunckt dat hy den dwae-
fen

Gn. Terwijl ick dus met hem was in de praet vervvert
So waeren wy te faem gekomen by de mert
Daer quamen te gemoet my alle martluy loopen,
Wie dat "er kavejaer, wie lecker-dingh verkoopen,

Al volckje, dat noch van mijn oude kennis is;
Die in voorleden tyd,toen ick plagh wel te vaeren
En iat in goeden doenjmijn levrancieren waeren.
En die ick nu noch,nu 'k mijn goedjen heb verdaen.
Van alle kanten brengh een hoope neerings aen.
'T was,welkom heerichop : elckwas evenfeer aen't
groeten.

Ick wierd te gaft genoodt van al die my ontmoeten:
Komt tavondjkomt te noen,wanneer 't u komt te pas:
Kan het van daegh niet fijn dat het dan morgen was.
Als defen armen blqed, wiens ingewand eji darmep
Van honger rammelden, fagh hoe dat iy haer armen
Uytilreckten elck om ftrijd om my de hand te bien:
Dat ick by al de luy fo dapper was gefiep
En fo gemackelijck wift aen de koft te raeck^n.
Bad hy my dat ick hem oock meefter wilde maecken,"
Ick fey hem,dat hy my dan volgeri moit, op dat,
Gelijck men elcke Sed der Philoibphen had,
Nae yders naem genoemt, men oock nae my mocht
heeten

DePannelickers. Pa. Siet, wat dat de leckre beeten
En andre luyden koft al wonders kunnen doen.
G. Maer ick magh my met dees'nae Thais henen fpQen
En bidden dat fy wil by ons ten eeten kpomen.
Maer ick fie Parmeno daer voor de deur itaen droQ-
men

De knecht van Phedria mijns heeren min-genoot.
Het gaet al wei: dees luy fijn kout en half al doodt.
Jck moet met defen boef wat potteren en mallen.
P. Dees luyden meynen dat fy wonder moghen brallen,
^ En Thaïs nu voor haer allecnigh wefen fal.
G Gnatp doet Parmeno, fijn grootile vriend van allV

G. Dat fie ick wel: maer fegh, of ghy hier niet en fiet
Dat ghy niet gaerenfaeght? P.Jaeu. G. Maer anders
niet?

G. Hoe aengenaem, meynt ghyjfal zijn in Thais ooghen
So heerlijck een gefchenck ? P.Als of ghy my quaiiuys
Woud feggenjdat wy nu gefchopt fijn uyt dit huys.
'Kverilaejouwwuyvenwel: maerjhoor eens: Alle
dinghen

G. Ick fal u,Parmeno, fes maenden ruften doen
Dat ghy met heen cn weer te loopen uwe fchoen
Niet feer verflijten fultjnoch heele nachten waecken
Tot dat het daeght eer ghy te bedde kunt geraeckeii.
Segh eens , doe ick u daer gheen groote vriendfchap
mee?

Om dat ghy defe brengt ftaen u de deuren open.' .
G. Wilt ghy niet datter eerft een buyten werd geropen ?
P. Wacht maer twee daghen : ghy, die nu h^t ίΙιΙςΙίεη
moed

En met een vingertje de deukn open doet,
Sal ick wel maecken dat hier nae vergeefs met voeten
Sal loopen op de deur en heen gaen druypen moeten.
G. Wel blyfj' hier noch, of houd ghy fchildwacht, Par-
meno.

Dat van den Overften geen heymelijcke boo
Ter fluyck by Thais kom ? P. Wat heeit hy gaeuwe
ilagen ?

'T is wonder dat hy van de haven gaet van daen.
Dewijl hy ginder is geftelt van 's heeren weghen
En daer fij η poft en laft van toefien heeft gekregen.'
Dat 's niet om niet: en oock treed hy heel befi^ aen?
Waerom of hy het hooft dus gints,en weer laet gaen ?

Ick ben haer quyt,en heb my felven oock verlooren
Dewijl ick haer verloor fo heel uyt mijn gefight.
Waer foeck ick haer ? by wien krygh ick wat onder-
richt ? (pen ?
Wat wegh flae ick beft in ? waer fal ick s'op, gaen loo-
Waer fpoor ick s' uyt ? dit is alleen daer van te hoopen:
Waer dat fy is, fy moet haeft koomen aen den dagL
O fchoca^eyd!. wieii§ gelijck ick noyt voor defeft fa^.'

Ρ Siet daer den anderen: hy fpreeckt al mee y et van '
De vrouwen, ick beklaegh den goeden ouden man.
So defe mee begint aen 't vryen te geraecken
Salhyeen fijn gefel noch van fijn broeder maecken.
En wat den ander dee fal wefen jock en mal
By't geen de duiligheyd van delen geven fal.
C.Dat hem de drommel haeljdien rocchelaerjdien ouden
Die my van defen daghop ftraet heeft opgehouden!
Hy haele my daer by, dat ick bfen blijven ftaen
En dat ick regel-recht mijn wegh niet ben gegaen!
Maer daeris Parmeno. goen dagh.P. wat doet uklae-
gen.

Of wat voor dinghen iijn'tdieufo fpoedighjaegen?
Waer komt ghy nu van daen ? C. Ick weet niet waer
van d aen

Dat ick nu kom,of waer ick heenen heb te gaen,
So heb ick heel en al my iel ven thans vergeeten.
P. Hoe fo? C. Ick ben verlieft. P, heeft u de min gebee-
ten?

Jae,jae. C. Nu, Parmeno, nu is den rechten tijd
Dat ghy betoonen moet wat voor een man ghy zijt. ^
Ghy weet wel dat ghy my plaeght menigmael te feggé,
•' Vind vet dat waerd is om uw finnen op te leggen,
Ghy iult bevinden wat een dienft ick u fal doen.
Als ick een fchaepe-fchoer of een gebraen kapoen
Of andre leckerny by u braght in 't verhooien,
Die'kuytjde fpijs-kas van mijn vader had geftookn.
P. Wat doet ghy, oeufelaer, dat ghy my dat verwijt?
C. Nochtans is 't fo gebeurt, maeckt dat in defen tijd
Uw trouwe blijck, en doet het geen ghy my beteofc
hebt.

Toont het in defe faeck, die 't dubbel waerdigh is.
Ons Jh&iFers hebben daer by geen gelijckenis,
Wiens moeders haer van jonx doen kleen in enghe lij-
ven»

Die fy met vijghe-ftroo of met balijnen ftijven
Als of't een harnas was daer s' in geflooten gaen
Om ranck te moogen zijn. Is yemand wel gedaen
En reedlijck in den band,ftrax valt'er van te feggen
Dat fy bequaem is om een kampje te pen leggen.
S' onthouden haer de fpijs, oock fijn ie felden gracgh
Oni dat fe veeltijds gaen aen een bedurve maegh.
Dan fijn fy fchoon ës fy fo bleyck fijn als degeeften.
Al fijn fy goed van groey en van geen quade leeften
^ maecken fe fo dun door haer forgvuldigheen
Gelijck de biefen fijn. Dan werden fy gevreen.
P. Wat 's d'uwe voor een flagh ? is die fo uytgelefen ?
C. Het is een nieuw fatfoen van aengefight en wefen.
P. Ojeminy! C. Haer kleur naturelijck en goed,

Haer üchaem vaft en hecht en vol van fap en bloed.
P. Hoe oud gift ghy haer wel ? C. lek gis s' op feftien
jaeren.

P. Dat's in de rechte fleur. C. Laet alle dingen vaeren
En maeckt nujParmeno, dat ghy fe met geweld
Of bidden, opentlijck of heymelick,my teftelt:
Het fcheek my niet hoe ^t zy als ick fe maer mag krij-^
gen.

ghy haer verlooren ?
C. Dat was 't waerom dat ick (gelijck j' hebt kuimcfi^
hooten)

En niemand, meyn ick,is fo flecht als ick daer aen,
Dien voorfpoet en geluck fo dapper tegen loopen.

C. Segh ongeluckigh vry: want ongelegentheyd
Dat werd van dinghen,die veel minder zijn,gefeyt.
iWant, Parmeno, ick magh 't met vryer herten fpre-
ken

Dat ick hem niet en fagh in fes en dertigh weken
Als defe mael, nu het fo quaelick quam te pas
Als ick 't noyt minder wild' en "t minft van noden
was.

Geloopen wat hy mocht,al fchuddend' en half I<rom)
Shn neus droopjcn fijn lip hingh hem van ouderdom.
Hy kucht' en riep , blijf ftaen en wilt uw vaert wat
breken.

Neef Cherea, ick heb u nodigh wat te fpreken.
Ick bleef dan ftaen. Weet ghy wat ick te feggen had ?
Laet hooren. Mergen is 't mijn rechtdagh hier in ftad.
Wat meer? Ick bid u wilt doch aen uw vader feggen
Dat hem gelieve fo fij η dinghen aen te leggen
Dat hy in mijne faeck magh fijn mijn Advocaet.
Terwijl hy befigl| is met dit te feggen gaet .

Sy was het hoeckjen om geflaegen middler tyd
Alhiet nae onfe ilraet. P. Het föa my wonder geven
So het de felfde niet en is, die nu fo even
Tot Thais is gebraght. C. Als ick hier ben gekoomen
- Sagh ick vaft om en om,maer hebfe niet vernoomcn,
P. Was fy alleen, óf was'er yemand anders by ?
C. Een meyίΤεη,εη noch een pluymftrijcker aen haer 2y.'
P. Het fal de felfde zijn die Thais is gefchoncken.

Houw op,en feght niet meer, het is nu al gekloncken.
C. My dunckt dat ghy nu met yet anders befighbent.
P. Vergeef my,ick en doe. C. Segh dan of gy fe kent.
Of hebt ghy haer gefien ? wilt my doch antwoord
geven.

P. Ick ken s', ick fagh s', en weet waer dat fy is gebleven;
C. MijnheffteParmeno, kent ghy 3'? P. Ickieghujae.
C En weet ghy waer fy is ? P. Tenvijl dat ick hier ftae
Bragt men haer hier voorby,om Thais te vereeren
Tot een gefchenck , C; Wie isfo machtighvande
heeren

Die een fcbenckage geeft fo heerelijck eh groot ?
P. Dat's Thrafojden Soldaet,uws broeders boel-genoot.'
C. Mijn broeder heeft daer aen een quae party geKregen;
P. Jae wift ghy wat gefchenck uw broeder geeft daer
tegen

• Wel licht ten huyfen uyt. Hy komt daer wel te pas.·
Maer Thais wift ick niet dat onfe buyr-vrouw was*
P. Het is niet langh geleen dat fy hier metter woon is.
C. Ick heb haer noyt gefien. Maer fegh , ofs' óock
Γοο fchoon is

C. Maer by de mijn denck ick dat fy 't niet haelen fouw.
P. Dat is een ander werck. C. Ey lieve, wilt doch maec-
ken

Dat ick tot het genot van mijne min magh raecken.
P. Ick fal 't benaerftigen en doen voor u al wat
, In mijn vermogen is. Wilt ghyyet meer als dat?
C. Waer gaet ghynu naetoe.^ P. Ick fal nae huys toe
keeren

Om, 't geen my is belaft aen Thais te vereeren,
Te haelen daer van daen, C. Wat is het my een kruys
Dat defe Kamerlingh fal raecken in dat huys !
P. Waerom doch? C. Vraeghtghy dat? om dat hy

ftaegh fijn oogen
. In fo een fch oon gefight fal veyligh weyen mogen,
En met haer fprekenjmet haer eeten altemet,
' En ilaepenaen haer zy fomtijds in 't felve bed,
P. Wat foud ghy feggen fo ghy felver quaemt te raecken
Tot dat geluck? C Jck felfs ?hoc waere dat te maecken?
Ey Uevejfegh het my. P. Treek ghy fijn kleeren aen.
C. Sijn kleeren? en wat dan? P. Ick fal u derwaeits gaen
Geleydenin fijn plaets. C. Jae wel? P. Ick fal haer
feggen

D^t ghy fo doende foud genieten in fijn ilee
Al dat vermaeckjdat ghy te voorens hem benee ?
Dat ghy, in plaets van hem, die vreugd foud kunnen
raepen

Öewijl ghy daer in huys by't volck zijt onbekent
En dat 'er niemand is die weet wie dat ghy bent ?
En daerenboven is het fo met u gelegen 5
Dewijl ghy jonckzijt en geen baerd noch hebt gekre-
gen

En glad van muyl en iacht en vroulijck zijt van hüyd.
Dat ghy u lichtlijck voor foo een kunt geven uyt.
C. Ghy fpreecktwaerachtigh wel. lek heb van al mijn
leven

Noch geenen betren raed aen yemand hooren geven.
Kom,gaen w' in huys dat ick fijn klederen aen doe.
En fchick my op en leyd en brenght my daer nae toe
So vaerdigh als ghy kuntjdat ick by haer magh raecken.
P. Ick ley het maer uyt jock : wat duyvel wilt ghy maec·
ken?

C. U fchort een praetje. Ρ .Wat of my thans overquamr
Ick heb my deerelick gekoppelt aen den ram.
Blijftjfegh ick. Sacht, ey, facht: ghy fult m' om verre'
ftooten. ' '

Ρ. Maer üet wel toe dat ghy u handen niet en brand: :
C. 'Tenfalgheen nood fijn : laet onsgaen. P. Maer
naderhand

Sal ick,och armen,in de pekel moeten blijven.
Het is een fchandigh ftuck het gheen wy gaen bedrijvê,
C. Waer dat ib fchandigh dat men my in/t hoer-huys
braght

Wie, die het hoort, ial 't my eens qualijck nemen af?
Jae, wie en was 'er niet die my geen lof en gaf?
p. Seer wel dan, hebt ghy dat fo vaft dan voorgenoomen
So fal ick 't doen: maer fo u yet mocht overkoomen
En dat dit ftout iluck wercks u qualijck mocht vergaé,
Dat ghy dan niet erffegt dat ick "t u heb geraen.
C. Ick iweer u, dat en fal fijnleven niet gefchieden.
P. So wil ick, dat ghy 't my te vooren fult gebieden.
C.Ickdwinghu, ickgebie'tP. Ick fal't niet tegen ftaen
iWat ghy gebiedt, kom, volgh. het moet ons wel ver-
gaen.

G.Te byfter. Heer Corneh't en is niet te bedencken.
T. Is 't fo, gelijck ghy fegt? was fy fo bly daer mee?
G. So feer niet felver om 't gefchenck, als fy wel dee
Om dat het quam van u, van fulck een perionage.
Daerom braveert^ en treed dus hoogh op uw fchenc-
kage.

AenThais geve. maer ick fie den hopman daer.
,T. Ick heb die gracy van de Goden van hier boven
Dat alle menfchen my ren alderhooghften loven:
'T gevalt haer wel al wat ick doe of wat ick laet.
G, Dat heb (ick wel gemerckt. T. De Princen,groot van
ftaet,

Bedanckten my altijd: de Koningh felver mede.
Dat hy aen gheen van al fijn Officieren dede.
G Den lof, die andere verdienden, weet een man
C Pie fo, gelijck als ghyj fijn woord beleggen kan

Sich toe te maetigen, en laet Ter op ftaen kijcken
Terwijl hy met haer eer en loon gaet heenen ftrijcken^
Die, hadden fy 't verftand dat in uw pinck maer
. fteeck,

T. Dat meer is, ick had al de laft van 't Rijck te draegen:
Het ganfche leger, all' aenflaeghen, en 't beleyd
Van al's wierd my vertrouwt van fijne Majefteyt.
G. Dat was geen klcyne iaeck. Τ. wanneer hy was gene-
gen

Alleen te wefen, en'een weeriin had gekregen
ïn het gefelfchap van de menfchen, en hy luft
Sich uyt te fpannen had en trachte nae wat ruit,
Moe door 't verhandelen van fwaere en hooghe faeckê
Om fichi ghy weet: G. om fich die moeyte quijt te
maeken.

Alleen, en nevens hem ter tafel fitten aen.
G. Jemy! ghy doet my van een fmlijck Coningh hoorei!»
T. Hy magh fo yder een niet veelen aen fijn ooren.
En gaet met weynig' om. G. ick denck met niemand
niet

So hy met u verkeert en u fijn ooren biedt.
Τ. Ick wierd benijt van die het gaeren anders hadden
Ün achter mijnen rugh my fochten te bekladden,
Maer ick en achte 't niet. van defe was'er een
Dien 't dapper fpeet dat ick te hoof was fo gemeen.
Het was den Overfte van 's Konings Olifanten.
Α Is hy niet op en liiel fich tegens my te kanten
En maeckte 't wat te grof, fo lee ick 't langer niet:
Wel, Strato, fey ick, om dat ghy als kax -t gebied
Der groote beeften van den Coningh hebt gekregin
Sijt ghy daerom fo trots.^ G. Daer had ghy hem te de-
gen . ByloQ,

Byloo, 't was aerdigh en oock wijflèlijck gefeyt.
lek meen dat hy daer in de luyren w^ geleyt.
Ghy had hem vlack de keel en gorgel afgefteken. ^
Wat fey fy doch? T. niet meer dan ot hy niet kon ipre-
ken.

Den een van defe twee is een verloore man.
Den ander een fcherluyn. T. Seyicku noytte voo-
ren

Vertelt hetmy doch eens: ick bid, doet my die eer,
Hy heeft het, meyn ick. my wel duyfend mael doen
hooren.

T.Eenjonghe laf-beek, die te Rhodus was gebooren
(Daer ick terftond van fey) was te bancket met my
En fo ick by geval een fnol had aen mijn zy
Begon hy daer wat n?ee te fpeelen en te jocken,

• My uyt te lacchen en te fchimpen en te fchocken. '
Hoe, fey ick tegens hem, ghy ombefchaemde vent,
Soeckt ghy noch haefe-vleyich daer ghy der felfs een
bent.^

Noyt hoord' ick yet fo foet, fo levendigh en aerdigb.
Sijt ghy de man, van wien dat fpreeckwoort eerfl:
quam voort

Aen fo een melck-muyl die noch onbedreven iwas·
P. De duyvei hael u. G.maer,hoe was't met hem gelegen?
T. Hy fat gelijck ofhy een oorband had gekregen, τ
Elck hiel fijn buyck vaft: maer daer nae en was'er geen.
Die weder aen mijn kansdorft koomenG.'t had fijn
reen, ,

T. Maer wat ick feggen fou? fal 't niet van nooden wefen
Dat ick ien Τ hais fegh, dat fy niet heeft te vrefen "' 5
(So fy wel half vermoedt) dat ick dat meyije min
G. In 't alderminile niet: maer wilt dies niet te min
Datachterdenckenvóen. T. waerom.? G.foud^hy

dat vraegen?
Daerom: om dat als fy maer eens begint t;e.waegen
Van Phedria, of in uw tegenwoordigheyd ~
Hem prijfen mocht, of yet tot fijner eere zeyt · ·
Om u maer fpijt te doen, T. ick weet waerghy wllc
wefen.

G. Op dat u dan van haer fulx niet en?fl;ae te ^refen :
Is dit den beften raed: fpreeckt fy van Phedria.
So fwij^ niet langh en fpreeckt ghy weer van Pam'
phila.

Indien fy fey t, laet ons hem binnen koomen laeten
Op dat hy mee met ons wat lacchen magh en praten;
So feght ghy ftrax weerom? ontbied ons Pamphik
Dat fy een deuntje fingh of op de fnaeren ilae.
Prijft fy fijn fchoonheyd: prijft ghy wederom de haere»
Betaekfemet haer munt of metgelijcke waere, ^
Dat het haer fpijten magh. T.was ick van haer be-
mint

Sowas dien raed niet quaed. G.So lang als ghy be-
vind , ..... · .
Dat fy verwacht en acht uw giften en gefchencken
En dat fy die bemint, fo moogt ghy vrylijck derickeji

Dat zy u oock bemint: fo kan der yet gefchien
Dat haer wel fpijten fouw indien fy 't quam te fien.
Dlt fal haer vreefen doen en ftaegh bekommert maec-
ken,

Datjfo ghy tegens haer in gramfchap quamt te raecken,
Ghy wel aen andere mocht gunnen het proffijt
Dat iy nu treckt van u fo langh ghy vrienden zijt.
,T. 'Tiswelgefeyt: maerdat ickfelfs dat niet bedacht
had?

Want anders weet ick wel en honderden met my
Dat niemand beter dat gevonden had als ghy.

^hr. Wel,hertéken,hoe ilaet u *t iangilerken al aen ?
Gevalt u het gefchenck dat ick u heb gedaen ?
Hebt ghy vtiy nu oock lief ? Pa. Mee wat een verkent
graty

Begint den hoddebeck het hooft van fijn oraty ?
(Tha. Ghy hebt het wel νerdient. G. Laet ons dan eetcn
o;aen.

Ick weet wel dat de koek het hooft begint te rooken:
Hy vreeffc dat hy geen eer fal hebben van fijn kooken.
|p. Sie daer den anderen: het is een wonder paer.
Men fou wel fweeren dat het foon en vader waer.
"' Tha-Waa-

Tha. Wannter ghy wilt, aen my en fal het niet gebreken.
Pa. lek fal gaen nae haer toe om Thais aen te fpreken,
En veynifen of ick nu van huys eerft quam van daen.
Goen daghjMejofFrouw: fultghy ergens heenen gaen?
Tha. Wel Parmeno,g;hy komt my welvan paflè tegen:
Ick gae van daegh eens uyt. P, Wae'r is de reys gele-
gen }

Wanneer ghy wilt,mijn heers gefchencken üijn gereed.
Thr. Waerom gaen wy niet voort ? Pa. Ick bid u,wilt

Dat wy aen defen ons gefchencken geven moogen >
En ick haer fpreecken en haer antwoord hooren maghi
Thr. Het is wat fchoons, denck ickjdat ghy brengt voor
den dagh

En dat het by het mijn niet eens is te gelijcken.
Fa. De faecke felver fal daer van het vonnis ilrijcken.
Houjfegh ick,hou ! gebiedt dat fy ten huys' uyt gaen
Die ick u heb belaft. Komt ghy hier herwaerts aen.
Decs is van ginder verr' uyt Moorenland gekoomen.
Tlu·. Die koft wel fes pond groot. G. Jaejop fijn hoögd
genoomen.

Dat is een Kamer-knecht! wat dunckt u van dat ilagh ?
^ Hoe fraey van acngcfight, hoe jongh is hy van jaeren ?
Tha. So moeten my de Goon beminnen en bewaeren:
Hy is waerachtigh fraey. Pa. Wat feght ghy,Gnatho?
fpreeckt.

Sy fwijgen alle bey : dat is genoegh geprefen.
Kcemt eens een proef van hem in fchrijven en in Ie*
fea,

In kunft en wetenfchap,in oefeningh van 't lijf,
In "t ftuck van de Mufijck : ick maeck my daervoor
ftijf

Dathy is afgerecht in allerhande dingen
Diemenvereyfcht in vry-geboorejongelirjgen.
Thr. Ick fou dien Kamer-knecht indien het quam te p^
Wel eenfjes willen, fchoon dat ick niet droncken was:
Fa. En die my herwaerts fendt om dees^ aen u te geven
Verght u niet dat ghy maervoor hem alleen foud le-
ven,

Nockdatj" om fijnent wil all'andere buytcn fluyt:..
Oock heeft hy nimmerrneer fijn eygen lof getuyt:
Men hoord^ hem noyt van fijn batailjes en duellen
Noch van fijn vechten noch vidorien vertellen.
En draegt op teykens van quetfuyren roem noch
moed,

f Noch hy belet υ niet,gelijck een ander doet:
Maer het is hem genoegh fo hy werd ingenoomeq
■ Wanneer het u gelieft, als 't u te pas fal koomen.
Als 't de gelegentlieyd ial lyden, en niet eer.
Thr. Dit fchijnt een flaef te zijn van een beroyden heer.
Gn. Want had hy geld om aen een ander te geraecken

Hy fou niet toeven zich dien bengel quijt te maecken.
Pa. Houd ghy uw backhuys toe,dien ick te wefen acht
Het alderfnoodile fchuym van lichte boeve-jaght.
Want ghy, die defen hebt in alles voorgenoomen
Te ipreken nae de' mond, foud u de koil niet fc hroo-
men

Te haelen uyt den brand van het autaer van daen.
Thr. Gaen wy noch niet ? Ί ha. Ick fal met dees' ecril
binnen gaen

En feggen aen mijn volck 't geen ick heb te belaften,
Dan kom ick ftrax weer üyt om u te gaen vergaften.
Thr. ^ Wacht ghy haer hier: ick gae. Pa. Een Generael,
als ghy,

Lanx heeren-ftraetén gae: dat is het werck der fleehfenJ
Thr. Wat ial 'k u f^gen? fo de meefters fo de knechten.
G. Ha, ha, Thr. Ghy lacht, waerpm? G. om 't geen dat
ghy daer (fegt.
Oock quam my in de fin hoe ghy dien jongen knecht
Van Rhodus haevende: inaer Thaiskomtweerbuy-
ten. . '

En maeckt dat aUe dingh daerklaer envaerdigh "ZyJ
G. Hetfalalfo gefchien. Tha. Nu, Pythias , paft ghy
OpChremeswel,enbidhemeerii dathy wil blijven:
Maer fo hy my daer in niet wel en kan gerij ven.
Dat hy dan eens weerom wil koomen: en fo hy
Dat oock niet doen en wil, fo brengt hem dan by my.
P. Seerwel. Tha. wat hadick noch te feggen of te vra-
gen?

Ja: paft my voor die maegd wel goede forg te dragen.
Maeck my byhuys te zijn en nergens heen te gaen.
Thr. Ey lieve, gaenwe. Tha. volgt ghy luy my achter

Dat defe Thais op yet quaeds moet gaende wefen® -
So fie ick dat fe my met loofheyd ondertaft -
Al van dien tijd af dat fy d' eerftmael heeft belaft
Dat men my haelen fou (maer yemand i^ocht my

W at had ghy daer te doen? ick fagfe noyt mijn daegen.)
So haeft ick by haer quam had fy al yet bedaght
Dat ick daer blijven moft tot haerent over nachts }

Sy fey dat fy dien dagh haer Godsdienft had gehouweii
En dat fy my yet groots en ernftigs had t' ontvouwen.
Toe dacht my al dat dit lagh op bedriegery:
Sy fchickt' haer felven aen de taefel nevens my
En haelde my vry aen en focht een praet te maecken:
Ten leften als fy nu ten eynde quam te raecken
So liep het daer op uyt: hoe langh het was geleen
^· D^t ick mijn ouders had verlooren? of ick geen
Geheugnis daer van had? dat ick haer wilde feggen
Of ick geen goederen in Suniu m had leggen.
En hoe ver of het was gelegen van de ilrand^
(Ick houw het daer voor dat ly fm heeft in mijn land
En dat fytoeleyt om my doormijn neus te boorcn)
Of ick daer niet en had een fuftertje verlooren.
Of yemand by haer was, wat teykens dat fy had
Toe 2,y genoomen wierd, of niemand in de ftad
Haer daer aen kennen fouw. waer toe fou fy dit vraegc
Als om dat fy miiTchien door averechte laegen
Haer felven geven wil voor defe fufter uyt.
Die jongh in Sunium de rovers viel te buyt?
En nae 't een veegh is fou fy daer niet veel om geven.
Maer defe fufter, fo fy noch is in het leven,
Is feftien jaeren oud, niet ouwer: en ick gis.
Dat Thais nu al ruym van mijne jaeren is.
Nu heeft fy weer aen my gefonden en gebeden
Dat ick doch koomen fou om fonderlinge reden
Sy fegh, wat fy begeert, of laete my met vreen:
Ick fal de derde mael niet koomen, fo ick rneen.
Hou, hou. Py. wel wie is hier.^ C. 't is Chremes. P. wel
mijn vryer.

C. Ick fegh, dat men my foeckt te krijgen indeftrick.
Pyi Mijn Joffi-ouw bid u leer dat ghy, is 't mogelijck

Hier mergen wederkomt, fy moet u nodigh fpreken.
C. Ick moet nae 't land toe gaen. P. doet het, magh ick
ufmeken. C.Ick

C. Idc kan niet, fegh ick u. P. blijf dan by ons hier wat
Tot dat fy felver komt. C. ick doe noch dit noch dat.
F. Ick bid u doet het doch. C.degalüghmet de dieven.
Gaetghy niet hier van daen? Py. kan 't dan metu^
believen

Niet zijn 'tgeen ick u bid, fo neemt de moeyte dan
Datghy eensby haer gaet dat fy u fpreken kan
Daerfyten eeten is. C. Ickgae: maer fonderbeyden;
P. Loopt, Dorias,en wilt hem tot den Hopman leydea

WY waeren gifteren by malkander op het hooft?
Een hoope jonghe maets, en hebben daer belooft
Dat wy van defen dagh te faemen fouden teeren
En met malkanderen eens luftigh bancketteren.
Wy maeckten Cherea daer volle meefter af.
En daer was niemand die fijn ringh niet over gaf.
Daer 's uyr en plaets beftemt. Het uyr is ai verffcrekcri
Enopdeplaets en is te bicken noch te breken;
De keucken is'er kout dewijlm'er braedt noch fiedt,
Noch backt noch ftooft. en hy is felver nergens niet.
En ick en weet niet wat dit hebbe te beduyden.
Nu kreegh ick defe laft van d' andre jonghe luyden
Dat ick hem foecken fouw: dies kom ick herwaerts aen

Is hy 'tj of is hy 't niet.? hy is \ was vreemder dinghen?
Wat is dit voor een quant.i* wat of dit kleed beduydt?
Wat oPer gaenden is? jae wel, ick bender uyt.
En kan my niet genoegh verwonderen, noch giflèn
Noch raen wat dat het zy, of wat geheymeniflen
Hier onder fchuylen. maer ick wilniet verder gaen
Pp dat ick het vvi ver te degen magh verllaen. ^

Cherea. Antipho.
C» TS hier oock niemand niet ? geen menfchPof is'er ye-
. mand:

Och, mocht ick beritenen mijn blyfchap ftorten uyt
Die ick geladen heb en in mij η boefem fluy t!
O grooteJupiter! nu fouw kunnen lijden
Dat yemand met een mes de keel my af quam fnyden
Op dat het leven my geen fwarigheyd en geef
Dat defe vreugd befmett' indien ick langer leef.
Maer dat my nu niet een nieufgierigh menfch komt
tegen

Of vo^t, die vraege waermijn reys is heen gelegen,
Hoe ickfo luftigh ben, wat my fo vrolijck maeckc?
Of uyt wat gat dat ick te voorfchijn ben geraeckf.
Wat ick met dit fatfoen van kleeren wil beginnen,
iWaer die vandaen zyn, wat ick heb in mijne finnen
' Of ick Γ oock heb of niet? A. Icic wil hem fpreken aen

Op dat ick felver magh den danck by hem begaen
. Die 't tegen wóordigh fchijnt dat hy wel fou begeercn.
Wat is'er, Cherea, dat u doet quinckeleeren?
Wat is u doch ontmoet dat u dus vrolijck maeckt?
Wat wil dit vreemd gewaed? hoe benjer a^ngeraeckt?
Van waer komt ghy van daen, of wat wilt ghy be-
ginnen?

Is 't hooft u op de loop, of fijt ghy by u finnen?
Waerom fiet ghy my aen, of waerom fwijgtghy ftil?
C, Sijt welkom, befte maet:ghy 2,ijt de man, die'k wil-
Want tegenwoordigh fagh ick niemanden fo gaeren
Als u. A. ick bid u feght wat u is .wedervaeren.
C. Jae ick bid u dat ghy wilt luyftren nae mijn reen.
JLquz ghy fe wel, die van mijn broeder werd gevreen?

Dat ick haer Tchoonheyd fou verheffen, Antipho,
En pryfen tegens u dat is hier niet van noo, ,
Dewijl ghy my wel kent, en weet dat fy my höuweh
Voor vry wat finlijck op de fchoonheyd van de vrou-
wen.

Ghy feggen foud, daer is geen fchoonder in de Had,
So ghy haer had gefien. wat valt'er veel te feggen ?
Ick gingh van ftonden aen mijn finnen op haer leggen.
Mijn broer had giftren juyfteenkaemer-knecht ge-
kocht

Voor Thais, maer hy was aen haer noch niet gebrocht;
Ick ben by avontuyr by Parmeno gekoomen.
Die my een raed gaf, die ick ftrax heb aengenoomen.
A. W^at doch? C. Ghy fult het eer al fwijgende verftaen.
Dat ick dees kaemerlings gewaed fou trecken aen.
En hem gebien dat hy my derwaerts heen fou leyden.
A· Voor kamerlingh? C. Och jae. ick gingh mer toe
bereyden.

A. Wat voordeel faeght ghy daer voor u in *t eynden in?
C. Vraegt ghy dat? 'k fou haer fien, en zijn van een gezin,
Ick fou haer hooren, met haer eeten, my vermaecken
Met die ick wenfchte: fijn dat oock geringe faecken? ,
Staet daer gheen voordeel in? men heeft, in 't kórt
gefeyt.

Mijn indeplaets van hem nae Thais heen geleyt.
S' ontfingh my blydelijck en toonde groot vernoegen,
En fey my, dat ick my nae binnen toe fou voegen, »
Beval de maegd aen my dat ickfe gae fou flaen.
A. Aen wien? aen u? C. acn my. A. dat was de boter aen.

Dekat bevoelen: wel! wat mocht de vrou beginnen?
C. En voorts belafte fy dat men geen man-volck binnen
Souw keten, en beval byfonderlij ck aen my
Dat ick met haer alleen en fonder meer daer by
Sou blijven achter in een kaemer, bey te Taemen.
Ick knickt* haer toe', en iloegh? als die haer felven

Mijn ooghen voor my neer. A.onnoflen bloed! C .ick
Te gait, fey fy, en al de mey flens volgen nae
Behalven eenige, die eerfb gekoomen waeren:
Dees lietP ontrent de maegd die 'k laft had te bewaeré.
Sy maeckten dadelijck gereedfchap tot een bad:
Ick pordef aen en fey, ghy maegden, haeft u wat,
En ondertuiTen dat men alle din^h bereyde
En dat de dochter in de kaemer lat en beyde
Sloegh fy haer ooghen op een fchildery, waer in
Menfagh hoe Jiipiter, gedreven door de min,
Sond van den hemel af wel eer een gouwen regen.
En hoe die Danea had in haer fchoot gekregen.
Ick floegh mijn ooghen mee op "t geen daer wierd ver-^
beeld,

En om dat hy dat fpel oock eertijds had gefpeelt
Verblijd" ick my, dat felfs een God had aengenoomcn
Het wezen van een menfch, en heymelijck was koo-
men

Van yemand anders dack geloopen door de goot
Om mee een meyjQe te bedriegen in haer fchoot.
Maer wat doch voor een God? die 's hemels hooge
daken

Door donder dreunen doet en lucht en aerde kraken.
Sou ick dan dat niet doen die maer een menfchje ben?
Ick heb 't gedaen, en oock met luft, dat ick beken.
Terwijl ick befigh ben met dit vaft t' overleggen
So komt'er yemand van de meyffens aen haer feggen
Dat alles was gereet. fy gaet dan nae het bad,
jgo baedc en komt weerom als fy gebaeden had.

Men ley haer in een bed. lek ftond vaft op en pafte '
Heel vJijtigh om te doen het gheen men my belafte.
Hier, Dorus, feyder een, neemt defe waeyer aen, ^
En maeckt haei· fowat windsterwijl wy baden gaen,
Dacr nae, indien ghy wilt, fo mooght ghy oock gaen

lek nam C, en fagh bedruckt en fton4 gelijck beladen.
Α. lek wenfcht' om veel dat ick had mógen üen, hoe dat
Uw backhuys ftond, toen ghy (Ib grooten efel) had
De waeyer in de hand, en hoe u dat moft paffen.
C. Mit liepen C alte mael de dèui: liyt om te-waffen
En maeckten groot geraes, gelijck fy fijn gewent.
Als 't heek is van dén dam en heer noch vrouw on-
trent. .. . . ^ ^
De Slaep Jieeft middlertijd de dochter:y,aft bekroópén.
ickloerd'al heymelijck en liét' rnijn'pöghén loopen
Dwers door de waeyer heen ^ eri Ioncktë vaii ter zy
En voort rondfom, of't oockal veyligh'was envryi
'T was alles fix en wél. ick heb terftorid gefchoven
De grendel voor de deur. A. Wat deed gÜy daerren-
boven.? ; ;
C. Wat dat ick dee Jan-gat? A." ghy^hèbt^'gélijck. C
fouwick "
So een gelegentheyd, fo goed, fO wérirchelijck,^; 'ri
So kort, fo onverwacht, niet grijpen tsy de tuyten?
So had ick rech,t geweeil die ickgeleeck vin Buyten,"
A. 'T is fo: maer f?gh my wat van onfe iriaeïlrijd zy.,
C. Die is gereedc. A. ghy fijt heel Vroom ten n^eftè. by.
Waer doch? tot uwent ? G: iii^enr ick liebfé-doeii'

. Mijn vader is miiTchien oock van het land gekoomen.
Α. Gaen wy nae t' onfent toe: dat is het naefte, daer
Ghy u verkleden kunt. C. kom gaeuwe, dat is waer.
Ick wil my oock metubera'en enoverweegen
Hoe ick haer beft verkrijgh. A. ick fai m'er toe verlee-
gen.

VOorwaer, fo veel ick hem gefien heb, vreef ick al
, Dat defe dulle'vént de pijpen ftcllen fal
Of Τ liais,dóen gewéld: want als fy had vernoemen

Bad iy hem dat hy aen fijn volck belaften wou
Pat men derijonghelingh mee binnen brengen fou.
' Hy wierd téh eerften gram en om fijn koponftéeken,
^ i En.eyenwel en dorft hy haer niet tegen fpreeken.
' iSy hiel voorts' aen dat hy hem mee te gaft wou noon,
Dat deq fy fo, om hem (dewijl f hem had ontboon
En \ daer geen pas en gaf om tegen hem te feggen
Het geeii'dat fyhem van fijn iufter voor wou leggen)
Te houdéhbp. hy noodt en doet hem fitten aen,
j Maer 't gingh, vry koel te werck. hy is dan fitten gaen.
j ..,^,Térftpnd begon mijn vrouw een praet met hem te
' m'aecken,

„^; .j.Waerom .^en Hopman quam in achterdocht te raecké
" 'Pat men ëèri ander pol daer voor fijn ooghen brachr.
. .jDit fpeet iT^em feilj waerom hy weder heeft getracht
j" Haer éepigh^ jleqd te doen, en aen fijn volck geroepen
Pat yemahd dadelijck nae Thais toe gae loopen
,.... .En liaeF ons Pamphiia, dat iy 't gefelfchap hier
"" ' Vermaecke: fy weeröm, in geenderley manier.

SoLiw men haer hier ontbien? ick fegh ü laat dat blijvc'
Hy drongh'er tegens in. dus raeckten fy aen 't kijven ,
En ondertuiïèn deie fy haer juweelen af
AI heymelijck, die fy my fwijgens overgaf
Om daer mee heen te gaen, waer uyt ick derf befluytCll
Dat fy, fo haeil fy kan, fal ftil gaen heencn fluyten.

Erwijl ick gae nae 't land begon ick onderweeg
'T een' uyt het andere te dencken, fo men pleegh
Als men yet moeyelijx heeft in zijn hooft gelaedert>
En wat ick dacht dat nam ick altemael ten quaeden,
D us denckende was ick nu al een ftuck voor by
De wooningh eer ick daer op lett'j ick wende my
En keerde weer te rugh, niet al te wel te vreden.
Wanneer ick nu tot aen de laen toe was getreden
Bleef ick wat ftaen, en dacht, twee daeghen hier alleen
Te blijven, fonder haer? die fwaerigheyd is kleen.
Hoe? acht ick dat fo licht? fo ick haèr niet magh raec-
ken,

Sal ick ten minften dan mijn ooghen niet vermaeckeji>
Met mijn bazin te zien? magh 't eene niet gefchieny '
Sal men my 't andere met eenen mee verbien?
Ick gingh voor by, en dacht, is voor verliefde

Vkrde Bedryf: Derde Uytkoomen»
Pythias. Dorias. Phedria.
X^Aer ial ick dcfcu fchelm , dien goddeloofeii

Beft foecken arme mcy t ? of waer fal ick hem vinden ?
So ftouten ftuck fich felfs te derven onderwinden?
Ph, Wat of dit wefen magh ? ick ben daer in belaen.
Py. Nae dat de fchelm fijn wil had met de maegd gedacn
Heeft hy haer noch het hayr en klederen gefchonden.
Ph, Wat hoor ick? Py. dienjfo hy van my nu wierd ge-
vonden ,

ick vloogh Co daedlijck met mijn nagels in fijn licht.
Ph. Ick weet niet wat'er in mijn af-2,ijn is verricht.
' Ick magh eens by haer gaen.Hou,Pythias,blijf ilaende.
Segh waer ghy hcenen loopt dus befigh: \vat 's 'ci^
gaende ?

L-oopjPhedria^met uw gefchencken voor Sint Feit,
Of daer,daer ghy behoort. Ph. Wat is 'er dan bedre-
' ven ?

Py. Vraeght ghy dat my ? de vent, die ghy ons hebt ge-
geven . .
. iVoor kaemerlingh, wat fpel heeft hy ons daer gc-
maeckt,

. So dat het heele huys in roeren is geraeckt ?
" Hy heeft de maegd verkracht5die Thais was geichonc-
ken

Van den Soldaet. Ph. verkracht ? Py. ó jae hy.
~ Ph. Ghy zijt droncken.
Py. Ick wenfchte dat het fo met al mijn haeters was.
Do. Wat was 't voor een gedrocht,ick bid u,Pythias ?

Py. lek weet niet wat hy is: dc iaecken felver leeren
Wat dat hy heeft gedaen. Dc dochter fit en fchreyt
En wat j'er vraeghtfy geeft geen antwoord noch bc-
fcheyd.

Het geen haer is gefchiedt derft fy niet openbaeren ,
En wy en weeten niet waer dat hy is vervaeren.
Daer boven ben ick noch bekommert of hy niet
Wat mee gedraegen heeft als hy ons huys verliet.
Ph. Ick kan my niet genoegh verwondren waer hy heen
is.

Hy kan niet verre zijn nae dat hy traegh te been is,
Tenfydathy miflchien na t'onfent is gegaen.
Py, Ick bid iijfiet het eens. Ph. Ghy iiilt hetftraxver.";
ftaen.

Do. Maer,lieve Pythias, ick hoorde van mijn leeven
Noyt fo een Icelick ituck als defen he^ft bedreven.
I Py. En ick heb \velgehoort3maernu nietomgedachrj·
Dat het liefl-iebbcrs 2,ijn van 't vrouwelijck geilachtj
Maer niet toe kunnen doen. W ant foo 'k 'er om ge-
dacht had.

Gelooft het vry dat ick my felven wel gewacht had
Dat ick de dochter hem fouw hebben toebetroup,
Maer had hem erghens in geflooten, dien rabout-

Pb. Omt voor den dagh,ghy fchelm : ick fal u leeren
^ loopen.
Blijft ghy noch ftaen j dien ick ter quader uyr gingh
koopen ?

Po, Ey lieve meeiler. Ph. fiet doch eens hoe ilim d^t hy
Dat heele bacldiuys treckt: hoe ilaet zijn beek op zy?

Wat reden had ghy om weerom nae huys te keeren ?
Wat wil dit Teggen, dees veranderingh van kleereii?
O Pythias, had ick een weynigh noch gebeydt,
Hy had haes-op geweeft: fo had hy fich bereydt
Om door te loopen. Py. Och! hebt ghy de guyt gekre-
gen?

.Py. Ba! dees' is niet eens by den andre te gelijcken.
Die was heel aengenaem, en fray om aen te kijcken
Van wezen en gedaent. P. Hy fcheen u fo voor heen
Om dat ick hem wat weyts en geeiligh had doen kleeo,
Isf u fchijnt hy, Pythias, wat leelijck in uw ooghen
Om dat hy 't mooye kleed weerom heeft uyt getoogen.

Tot onfent is van daegh een jongh gefe] gebraght.
Dien ghy beluft foud zijn eens felver aen te fchouwen:
Dit is een loome vent, een hanghe-broeck, een ouwen
En armen hals, een fuf, een droomer daer hy iiaet.
En muys- vacl van koleur. Ph. ick weet niet hoe't
^er gaet

Ontrent van achtien jaer, een jonghman als een parel,
Is hier met Parmeno gekoomen, Ph. nu wel aen:
Seght my voor eerft waer dat dees kleeren zijn van dae
Die ghy daer hebt aen 't lijP hoe langh fult ghy ftaen
fwijgen.?

P. Hoewift ghy dan dat het mijn broer was? Do. Par-
meno, -
Die my mijn kleeren uytdee treckcn,fey my fo.

Ph. O my! D. en heeft my weer de fijn' in plaets gegeVen
Toen gingen f uyt, en ick ben hier in huys gebleven.

Py. Gelooft ghy noch al niet dat ick onoofle meyt
Niet droncken ben, en u geen leugens heb gefeyt, ■
En dat het waer is dat ick feyde van verkrachten? ·

en trock hy die felfs aen. D. och iae, miin
heer. Ph.en '
Is hy in plaets van u nae Thais heen geleyt?

D. Jaehy. Ph. ojupiter! wat of den deugeniet feyt ?
Wat ftouter gail 15 dit? M'at woorden, derft hy fprcken?

lek weet geen raed, fo ben ick in de mond geleyt,
Segt weer eens neen op 't gheen dat ick u voor fal leg-
gen.

Kan ick u dan van daegh de waerheyd niet doen fegge?
Hebt ghy mijn broer gefien? D. neen ick, Ph.ickfie
wel dat

Ick fonder ilaeghen niet fal trecken uyt dit vat
AVat dat de waerheyd zy. volgt my. ick fal u leeren
So openbaer de geck met uwen meeiler fcheeren.
Bid my. D. genae, genae. Ph. voort, voort. D. ey,
meefter^ey!

Ph. Ick weet hici: anders hoe ick eerlijck van hier fchey.
Het fpel is heel verbrodt. Py. fo waerlijck als wy leven
Weet ick dat Parmeno dees parten heeft bedreven.

Do. Dat is voorfeecker, Py. Maer ick fal van defen dagh
Yet vinden, daer ick heni weer mee betaelen magh:
Maer fegh eens, Dorias, hoe ick 't nu aen fal leggen.

Of fwijgen 't? Do. fwijgen beft. fo ghy wel zijt beraen
Dat ghy weet weet ghy niet i noch wat hy heeft ge-
daen.

Noch van de fchennïs, die de dochter heeft geleden.
So fu Jt g' u fel ven beft ν an alle fwaer ighedcn '
Bevrijden, en by hem den beften danck begaen.
Seght maer dat Doms is geloopen hier van daen.
P. Dat fal ick doen: maer fie ick Chremes daer niet
koomen

Een groote moeyte was gerefen tuflchen haer
Py. Gaet ghy in huys om haer jvweelen wegh te legghen:
Hoe 't afgeloopeiï is fal defe my wel feggen.

Vierde Bedrijf·. Vijfde upkoomen*
Ghremes, Pythias,
Ch. \ I / El, wel: hoe gingh dat fo? ick heb my wat ver^

De wijn, die ick daer dronck, was ftercker als ick wift. ^
Toen ick aen tafelfat fo fcheen ick my te wefen
Noch fray cn nuchteren: maer als ick was gerefen
Wierd ick de wint ftrax quijt en wift niet recht te gaen,
Py. Hey, Chremes. Ch. wie is hier die my wil houden
ftaen.?

O Pythias, wat ben j' een goelijck dier! voor defen
Scheent ghy my nergens na fo mooyen meyt te wefen.
P. Ghy fcheent my oock voor heen fo luftigh niet te 2,ijn.
C. ^T is fo men feyt: de liefd' en vreugd komt met de
wijn.

Wamieer men wacker heeft gegeeten en gedroncken
Begint een mens het hert van luft en min t'ontvonken.
Maer is uw vrouw al t' huys? P. Is fy daer al van daen?
C. Het is al langh geleen dat 2,y is deur gegaen.

Daer is een groot krackeel gerefen tuflchen beyden.
Maer fey {y niet, dat ghy haer volgen foud, _in 't
fcheyden?

C. Neen fy: maer als fy gingh fo Wenckte zy my aen.
P. Wel was dat niet genoegh om fuixtedoen verftaen?
G. Ick wift niet dat fy dat daer mee had willen feggen *
Voor dat den hopman my dat breder uyt quam leg-

Dat ick noch min verftond: want defen dollen haen 5
Stiet my teji huyfen uyt. maer Thais komt daer aen

T. tJEt eerilc, dat ick van den blaes-kaeck heb te
fchroomen,
Is, dat hy dadelijck hier wefen fal, om haer
Te neemen met geweld, laet hem vry koomen: maer
Sohyhaer dreygt met hand of vinger aente raecken
So hanghen hem eer langh zijn ooghen op fijn kaec-
ken.

Ick kan fijn fotterny verdraegen, fonder pijn,
En grootfe woorden fo langh als 'tmaer woorden zijn:
Maer fo hy tot de daed van woorden meynt te koo-
men

En doen geweld, fo fal hy van de duy vel droomen,
So werd fijn backhuys honck. C. Mejoiïj-ou, benje
daer?

Weet ghy wel dat dit fpel om u is toegekoomen.
En dat ick defe fpijt om uwent wille ly?

T. Terwijlickarbeyomuwfufteroptefpooren
En u te leveren, die eertijds is verlooren,
So weder-vaert my dit en fulcke dinghen meer.

En u 5 en haer betaemt, en ghy luy waerdigh'zijt. ,
C. Wat feght ghy? Τ. 't Geen dat met de waerheyd^iet
en ftrijt.

C. UwweldoenjThais, fal u nimmermeer verdrieten,
Ick danck u feer, en fal 't ^ gelijck een eerlijck man
En fo als ghy verdient ^erkennen waer ick kan.
T. Maer wacht u, dat ghy haer niet eer komt quijt te
raecken

Eer ghyfe van my krij^: dies let wel op uw faecken.
Want dit 's de felve die den hopman met geweld
My neemen fal, fo men fich daer niet tegen ftelt.
Gae, Pythias, cn hack my 't kiftje met de blijcken.
C. Siet ghy niet, Thais, hoe de karei aen komt ftrijcken?
Py. Waer is'het ? Τ. in de kas. nu fuf, wat blijfje ftaen ?
C. Hoe dat hy regel-recht op u komt trecken aen ?
Hoe dat hy is verfien van wapens en foldaeten ?
Ay my, ay my! wat fal de tegenweer ons baeten?
T. Wel knecht, fijt ghy vervaert ? C. waer fiet ghy my
voor acn ?

Souw ick vervaert fijn.? neen : ick fal wel blijven ftaen.
Geen vromer man als ick. T. 't fal wel van nooden we-
fen.

Dat ick flabacken fal. ó Neen: ick ben te koen.
T. Bedenckt dat den Soldaet, daer ghy mee hebt te doen,
Is hier een vremdelingh, die weynigh heul fal vinden.
^ Sc machtigh niet, als gliy, van middelen en vrinden.
C. Dat weet ick wel; maer 't is een onvoorfichtigh man
Die waegen wil het gheen hy wel vermijden kan.
En daerom dunckt my nu het oorberlijcxt te wefen
Ons tc voorfien, en niet te wreeken over defen
Daer nae, als 't ongelijck by ons mocht 'z.ijn geleen.
Gaet ghy in huys, en iluyt het boven en beneen,

Souw ick fo grooten fmaed ftilfwijgend laeten glyen ?
lek vocht my liever dood als dat ick van een vrouw
De 4>ijt, die fy my dee, geduldigh draeghen fou.
Ghy Donax, ghy Simael, ghy Syr , ghy drie.Gornel·
len,

Volgt uwen G enerael, met al uw kryfch-gefellen.
Voor eerft fal ick het huys inneemen. G. dat is goed.
Thr. En dan fal ick de maegd wegh voeren. G, by gans
bloed, " .'

Geef ick het heeJe huys en al den hoop ten beften ,
En Thaisfelver fal ick met mijn voeten treen. · .·;
G. Dat 's dapper. Thr. Donax, gaet ghy met uw hand-
boom heen. ; '
I,eydt de bataelje: ghy Simael, ghy ftoute véugel,'
Voert ghy de rechter > en ghy Syr de flincker·,vleugel
Waer blijven d'ander ? waer is Sanga, de Capteyn ,
Met de puyniers, met fchop en fpae, en oorlogs-treyn?
S. Hier ben ick. Thr. wel ghy guyl, wat denckt ghy aen
te rechten .. i ^
Met deië fchotel-doek? meynt gy daer mee te vechten?
S. Te vechten ? neen ick. maer ick ken, heer Generael,
Uw dapperheyd ? en van uw krijfch-luy akemael, ·
En wift wel dat dit niet vergaen fou ibnder flaegen
En daerom bragt ick wat om 'tbloed mee af te vac^en,
So was het by de werck wanneer men 't had van nóo.
Thr. Waer fijn al d'anderc ? S. wat andre PSannio ·

Bleef maer alleenkh t' huys om alles te bewaren.
Tbr. Wel aen, ftelt r altemael in ordre en iluyt de ichac-
ren:

lek gae hier achter ^t gros van defe piecken ilaen
En geven yder een het teyken daer van daen,
Gn. Gheen wijffelijcker daed fagh ick van al mijn leven.
'T en voeght een Veldheer niet fich al te bloot te ge-
ven.

Nae dat ghy al uw voick geruft hebt tot den ftrijd
Begeeft ghy u daer ghy bewaert en veyligh zijt.
Thr. So dede Pyrrhus mee als "t gaen zouw op een vech-
ten.

C. Maer, Thais, fiet niet wat delen aen fal rechten.
Ghy wilt niet zijn geraen; maer evenwel den raed
Die ick u gaf van 't huys te iluyten was nietquaed.
Τ ha. Gelooft my : die ghy meynt een dapper man te we-
fen, ^

Om haerftil-fwijgende met fteenen achter 't gat
Te fitten hier van daen ! ick fou wel derven fweeren
Dat onfe vyand ons den rugh haeft toe fou keeren.
Thr. Maer daer is Thais felfs. Gn. wel vallen wy niet
aen

Thr. Vertoeft noch wat. Een man,die wijflijck is beraenj
Siet eerft of hy de faeck met woorden kan beflechten
En krijgen metgcmde't geen hy fou doen met vech-
ten ;

Hoe weet ghy of fy niet wel onbedwongen mijn
Bevelen doen en fal ? G. Hoe fraey is "t wijs te zijn,
Geluckigh fijn fe die met fulcke luy verkeeren !
Daer is geftaediglijck van haer wat goeds te leeren:
Gélijck ick feggen kan dat ick noyt by u kom
Of dat ick ilaegh van u gae wijfer wederom,

Thr. Segh Thais, hebt ghy my niet toegefeyt voor defen
Dat ghy een wijltijdfi nu voor my alleen Γομά wefe^i;? ·
Tha. Jae wel,wat leyt daeraen ? Thr. vraeghghydat
noch j ghy vacht 5 . ! J.: j /

Die onder mijn gefight uw vryer hebt gebraghtfj . . ^
Wat foud ghy met hem doen.? ghy.hebtu heymelijc-

Ten zy ghy liever hebt dat ick haer haelen kom < 1
En neem Γ ü met geweld. C. Sou fy Γ u wedergeven;
Soud ghy haer raecken aen ? dat fult ghy niet beleven,,
Ghy ftucke fchelms. G. ick legh dat ^y üw backhuys
fnoert. (/' ,··'

C. Het is een faeck die u ter wereld niet en roert. .'/ ij r
Thr. Soud ghy mydan verbicn mijn eygen aenfe raec-
ken? ' ■ -'.Λ· ■ [;.■;
C. Uw eygen, hangebaft ? Gnt let wel op uwefaécken:

Ghy weet niet wie het is dien ghy fo grof ontmoet.
C. Gaet ghy hier niet van daen j ighy fchurck, ghy kae-
lenbloed? .. - .v ;. ■ v

Weet ghy niet hoe't hier is gdegfenmet de fiecken?
Ick fegh u dan, fo ghy hier moeyte komt te maeken, ^'
En voor de deur alhier de pypen ftelt, dat ghy
Uw leven lartgh dees plaets eiidefen dagh en m-yh-.
Gedachtigh wefen fult. G, Ick ben met u bewoogen
Dat ghy eéri man van fulck ëeaaenfièn en vermoogen
Tot uwen Vyand maeckt. iC.TiBli^t ghy hier ftogher

ftaen _ ' ' ! πh vn -jib - . rn!v ί;
So fal ick u van daegh de kop aèri ftucken flaen.''ac), Ü
G. Ghy hond, fult ghy met my fo onfacfoenlijck hand-
len ?

Wat fijt ghy voor een man, of wat gaet fy u aen
Dat ghy u daer mee moeyt ? C. dat fult ghy haell ver-s
ilaen. V

Voor eerft fegh ick u dat fy is een vry-gebooren. .
Thr. Jae! C. van Athenen. Thr. maer ! C. daer by
laet ick u ho.oren ,

Dat het mijn fufter is. Thr. wat onbefchaemder bloed?
C. Daerom üet toe dat ghy haer geen geweld en doet.,
Ick fal gaen loopen nae haer minne-moer Sofroone,
En brengen Γ hier dat ick haer dèfe blijcken toon e.
Thr. Sult ghy my dan verbien dat ick de mijne raeck ?
C, Jae, ick verbie het ui. G. mijn héér, let op de faeck.

Sö doende iöu liy fich van diefce wel betichten.
C. Verftae j' het wel, of moet m' u verder onderrichten?
Thr. Wel, Thais few ghy oock gelijck als defé zeyt
Tha. Soeckt yemand anders die u daer op doe befcheyd.
Thr. Wat doen wy dan? G.ick vind geraeden op te bree-
ken; '

Sy fal eer langh u felfs ootmoedigh koomen fmeeken.
Thr. Gelooft ghy dat} G. Och jae 'k: daer is geen twij-
fel aen.

Ick weet wel hoé het met de vrouwen plagh te gaen ?
Sy willen niet als wy, en als wy niet en willen
Dan willen zy vanielfs; dat fijn haer oude grillen.
Thr. Dat is heel wel gefeyt. G. ial ick het krijfchvolck
dan s

man, . · ·
Paft wat te raecken als 't er gaen fal op een eeten.
S. Mijn hert is langh ontrent de braed-pan en de fpeeten.

O elementen, die nu al aen tafel fat!
G. Ghy 2.ijt een zuynigh quant. Thr. Volght my:ick gae
mijn pad.

Vijfde Bedrijf: Eerfie nytkoomen»
Τ η α is. ρ γ τ hl as.
Τ. (^Hy eerloos ftuck vleys, wanneer fult ghy my feg-

Metklaere woorden hoe dat defe faecken leggen?
Ghy raofFelt binnens-monds: ickweet, ick weet het
niet:

'Tisquaedtefeggendatmenfelvermetenfiet: .
Ick hebt gehoort: ick weet niet waer hy is vervaeren."'
Wanneer fult ghy my eens de waerheyd openbaerea
En ipreecken uyt de mond wat dat 'er is^ébeurt?
De dochter fchreyt en fwijgt, haer Ideeren zijn ge-
fcheurt

DeKamerlingh is deur: feght wat hy heeft bedreven?
Geef antwoord. P.arme meyt,wac antwoord fal ick;
geven?

Sy feggen my, 't en was die kamer-dienaer niet
Die men hier brengen moft. Ρ. wat is'er dangefchi^?
Wiewas't? P. 'twasCherea. T. WatCherea, ghy
fchabben ?

Ghy tovenaerfter? P. 't was dien eygen jongh-gefel)
En dat hy 't was weet ick by ondervindingh ivel.
T, Wat had die hier te doen? P.dat kan ick niet wel
weeten

Als dat hy was met minn' op PampHila befeeten.
Τ. So 't waer is, dat ghy feght, weet ick my geenen racd.

Is 't daerom dat de maegd fo veele traenen laet?
P. Ick denckt. Τ. Wat fegt ghy daer? was 't datj dat ick
u feyde,

Ci. Ot Antipho daer was de baen nietalteklacr:
Sy waercn bey in huys, de moeder en de vaer?
, Alsof t met bpfet was: fo dat ick niet kon komen
• Met hem in huys, of fy en hadden my vernomen.
Terwijl ick ftond voor deur fo quam'er yemand aen
Van mijn bekenden: ick ben daediijck deur gegaen
Als ick hem wierd gewaer, en gaf my op de lappen
En gingh ten eerilen nae een eenfaem fteegje ilapi^i^j

Vaüdaer liep; icli weer nae een ander, en van daer
Weer nae een ander toe: fo was ick in gevaer
En vrees dat my.een menfchvan kennig. mocht önt'

Maer is dat Thais niet? fy is 't; de haene-voeteh .
Sijnmijn gebreydt. wat raedPhoe raeck ick hiervatl

G Óen dagh, ghy fijn gerei: fijt ghy fo heen geftrekén?
Liept ghyibwegh? C. jae'kvrou. T. was dat al wel
gedaen? . ,

So ick 't dan weer verkerf fó neemï my vry het leven?
T. Waert ghy ten minften voor mijn gramfchap met

En alle dingh aen u ten argften overdraghen.
T. Wat had ghy dan gedaen? C. niet als een kleyne
fout, ; u. .r

Die ick u bidde dat ghy my ten beften houdt. ·
P. Watfegtghy daer, ghy bock, ghy onbcfchaemdea
ezel? .. ji·;

Een kleyne fout? jae wel, ick fcheur.by nae mijn refel
V anloutrcfpijt, hoe nu? dunckt u die fout fo kleen
Dat men een maeght fchoiïiert? een dochter van A-
theen? .

C. Ick meynde dat fy was een van mijn meê-ilavinneni
P, Een meê-flavin? jae wel, ick werd fchier uyt mijn
fmnen Τ α Mocht

Dien eer-dief : die, nae dat hy ons fo lelijck uyt
Geilreken heeft, ons daer en boven komt begecken.
T. Ghyraeftaiswaerrghydul : ick fal u doen ver-
trecken.

P. Om fijn'ent wille, vrou ? ick ben fo goed als hy
Dewij 1 hy felfs bekent in uwe flaverny
,Te zijn, daer ick in ben. T.Laetonsdatlaetenftee-
ken,

Maer, Cherea, 't cn zijn geen eerelijcke ftreeken,
En ichoondat ickdees fpijt mocht waerdigh zijn,fo

Nochtans een ftuck dat fo een jonghman niet en paft^
pock weet ick niet hoe ick't nu met de maeghd fal
maecken.

Ghy hebt door uw mifdrijf mijn rekeningh en fiecken
So in het war geftelt, fo omgeworpen, dat
Ick haer, fo ^t wel beho orde en ick wel gaeren had,
' Niet en kan leveren in handen van haer vrinden,
'' Om door dees wcldaed haer ten vollen te verbinden.
C; lek daerentegen hoop dat tuflchen ons voortaen
Eenvriendfchap koomen fal die noyt enfalvergaen,
Uyt qiiae beginfelen is wel wat goeds gefprooten. '
Miiïchien wa^ dit oock in den hemel fo beflooten.
pT. So neem ick't oock. C. ojae, neemt het oock daer
vooraen.

Gelooft altoos dat ick dit niet en heb gedaen
Om uw wat ipijts te doen, maer door de min gedrevé.
T. Ick weet het, en daerom kan ick 't u eer vergeven.
Ick ben fo houten noch fo onervaeren niet
Dat ick niet weeten fou hoe fterck de min gebiedt.
C. Waerachtigh, Thais, ick heb u oock lief gekregen.
P. Vrou, fiet aan toe dat u van hem niet quaeds bejegen.

Noch niet te degen kent. C. ick faJ niet, malle meyt,
P. Jae 5 Cherea, ick fal u niemendal vertrouwen

Als 't geen dat men uy t uw bewaerenis fal houwen.
C. Wel of ghy fel ver my bewaerde ? P. Neen ick toch:
Ick geeve niet njet al in uw bewaerigh, noch
Ick en bewaer u niet. dat fal ick my wel wachten.
Ick ben voor u vervaert: ghy mocht my mee verkrach-
ten.

Τ. Och, dat is goed: daer komt de broeder felver aen.
C. Ick weet my geenen raed : ey, laet ons binnen gaen.
Ick had niet gaeren dat hy my met defe kleeren
Op ftraet fagh. Τ. Wel waerom foud ghy dat niet be-

Jae v/el, befchaemde maegd, ghy zijt een fuyver vat;
T. Gaet voor, ick volghunae. wilt Chremes hier ver-
beyden,

Ghy Pythias, en met de minne binnen leyden.
Vijfde Bedrijf'. Derde Uytkoomen,
Pythias. Chremes. Sophrona.

P. 'Vjn At of ick nu beft fal bedencken, dat ick my
Magh Avreeken over hem en hem dees fieltery
Vergelden die ons fo vileynigh heeft bedroogen
C. Nu, minne, roeyt wat aen, dat wy der koomen moo·'
gen.

De beenen, denck ick, fijn fo goed niet als wel eer.
P, Hebt ghy dit wijfje de befcheyden laeten kijcken ?
C. Jae altemael. P. H^d fy nochkeiwis van de blijcken

C. Sy kende f op een prick: daer haeperde niet aen.
P, Dat 's feker goed: want ick ben 't meyije toegedaen:
Gaet binnen by mijn vrou: fy wacht dat ghyTuit koQ-
men.

Hoe leegh komt hy daer aen , hoe forgeloos en facht i
Die fijnen burger ? maer ick heb fo wat bedacht
Daer ick op mijn maenier hem weer mee uyt fal ftrijc-

Wat van dees kennis is: dan kom ick weder uyt
En jaegh de popclfy den galg-dief op fijn huyd.

Maer wel heeft aengeleyt! wat is 'er rijcke ftofj
Wat ruyme reden om tefpeken van mijn lof!
Want dat ick niet en fegh hoe dat hy heeft: gekregen
Sijn wil van fo een maegd, tot wien hy was genegen >
Gemacklijck én goe koop en fonder hindernis
Ten huyfe van een hoer die vreck en hebbend'is :
So acht ick 't andere noch meerder te beduyden
Dat ick gevonden heb tot dienft der jonghe luyde η
Hoe dat men beft den aert der hoeren kennen kan ,
Om, als men die wat vroegh heeft leeren kennen, van
Die verkens fchouw te fijn en eeuwigh haer te haetea>
• Die als fy buytens huys fpanfeeren lanx de ilraeten

So fchijnt'er niet fo reyn, fo proper, fo gefchickt s
So wel in order, fo getoyt, fo opgeflickt,
Soiinnelijckalsfy5 en, alsfymethaerpollen
Aen tafel zijn, den buyck met leckre beetjes vollen j
Heel kies op fpijs ? heel vijs op dranck, fo dat de wijn
Haer niet en fmaeckt of hy moet wel gefuyckert 2.ijn.
Te fien, hoe fober ly haer felven t'huys geneeren ,
Hoe vuyl, hoearmgfy "z-ijn, hoe flobbighindeklee-
ren,

Hoe s'honger-brocken en daer fuygen aen haer poot,
Hoe haer een fop daer fmaeckt van fwart en magher
brood 5

Kan tot behoudenis der jonghe luydcn ftrecken.
Jl'y. Ghy ftucke-fchelms , ick falumetons leerengec-
ken.

Jemy!wat een ftuck vol vuyligheyd en fchanden!
^^ O wat een ongeluck is hier voor hem op handen!
O armen jongelingh! ο fchelmfchen Parmeno,
Die hem hier heeft gebracht! Pa. hoe roept dit meyf-
fenfo?

3Py, Het deert my van de knechtjdien dit fal overkomen,
Enpm dat niet te fien heb ick de vlucht genoomen.
Wat wreeder ft raf fal hem nu werden aengedaen
C^ dat een ygelijck fich fpiegele daer aen ?
Pa. Ó Jupiter! wat fpel magh hier op handen wefen ?
Ick ben verloeren: min en ftiiet my niet tq vrefen.
Ick gac eens nae haer tqe. hoe roept en baert ghy fo ?

WieishetdiemenfoofalftraiFen? Py.Parmeno '
Ghy fchelm, vraegt ghy dat noch? ghy hebt het fo ver-
kurven:

Den armen jongelingh is in de grond beduiren
Die ghy voor kaemerlingh tot onfent hebt gebrag^t»
Terwijl ghy, fnoode gaft, ons te bedriegen dacht.
Pa. Hoe fo dochPfegh my eens wat dat hy heeft bedreven
Py. Weet ghy wel dat de maegd, die Thais is gegeven, i
Een poortereiTe van Athenen is, en dat
Haer broeder is een van de befte van de ftad ?
Pa. Dat weet ick niet. Py. nochtans is het alfo bevonden.
Py En dat de dochter van dien deughniet is gefchonden?
De broeder, alfoo haeft hem dit ter ooren quam.
Heeft hem. Pa. wat heeft hy hem ? Py. hier over dap-
per gram

En even eens, gelijck een overfpeelder, knillen,
Dat ick noyt heb gefien en oock niet fien fouw willen.'
Pa. Segh my, waer op fou hy fo grooten ftuck beilaen ?
Py. Is dat fo groot Pa. kanhy yet grooter wel be^en?
Wie heeft 'er oyt gehoort dat yemand in boMeeleil
Gehandelt is als die met vrouwen overfpeelen ?
Py. Ick weet het niet. Pa. Daerom fo maeck ick u bekent
En fegh, op dat aen hem fijn handen niemand fchent j
Dat defe jongelingh een foon van mijnen heer is,
Py. Is het uws heeren foon, ick bid u ? Pa. en dat meer is
Ick fegh en waerfchouw u dat Thais voor haer fie
Dathemgeenoverlafttothaerentengefcliie, ,

Py. Och Parmeno, fiet toe wat dat ghy fult beginnen.
' lek waerfchouw u dat ghy u mee niet en bedrieght
En,om hem dienft te doen, felf in de kaers en vlieght?
Haer broer is meer op u als wd op hem gebeeten.
Want dat hy heeft goJaen werd u alleen geweeten.
Pa. Helaes, wat doe ick dan ? wat neem ick byder hand?
Maer fie'k mim heer daer niet,die buyten van het land
Weer nae de ftad toe komt? hoe fal ick 't nu gaen ma-
ken ?

Sal ick hem kennis doen. of niet, van defe faecken?
'T is beft dat ick het doe: hoewel ick feker weet
Dat my een dapper quaed hier over is bereedt.
Maer 't is noodiakelijck dat ick 't bekent gae maecken:
Want anders weet ick niet hoe defe vry Μ raecken,
Py. Ghy doet heel wijiTelijck. ick fal nae binnen gaen:
Ghy kunt den ouden man de heele iaeck vèrilaen.

L. T\ It voordeel treek ick van mijn hoef, hier by ge-
^ legen.
Dat my de ftad noch oock het land ftaet immer tegen.
Ben ick het moe in ftee, ick ty nae buyten toe,
En gae weer nae de ftad ben ick het buyten moe.
Maerfie'k daer Parmeno mijn knecht niet ? jaeick
trouwen.

De vrees verlamt mijn tongh, fo ben ick in de knel.
L. Wat is 't ? wat taetert ghy ? ftaet alles hier noch wel?
P. Eerft bid ick dat ghy my daer in geloof wilt geven
Dat ick ontfchuldigh ben in 't geen hier is bedreven
En dat ghy 't ftuck fo neemt als 't inder waerheyd leytJ
L. Is hier dan yet gebeurt? P. mijnheer, dat's wel ge-
feyt;

Want ick had u behoort voor heenen eerft te feggen
Wat hier bedreven is, als 't ander voor te leggen, i
Daer is een kamerlingh gekocht by Phedria
Die Iw hier fchenckenfou. L. aenwien? aenThais?
r.jae,

Bemint een dier dat fich op 't fnaeren-fpel verftaet.
L. Ick denck niet dat hy mee al by de hoeren gaet.
Is hy dan in de ftad gekoomen van de haeven ?
'T een quaed is niet voorby of 't ander is aen 't drae-
ven.

P: Ick bid u 5 meefter j dat ghy niet op my en ziet:
Door mijn aendrijven dopt hy defe dingen niet.
L.Swijgt van u felven ftiljdoch/paert my God het leven^
Sal ick u: maer dit hier gelaeten en gebleven:

Ghy deughniet fegt my eens hoe dat het verder gingh.
P. Deef isnaeThaistoegebraghtvoor kaemerlingh.
L. Voor kaemerlingh ? P. fo is 't. nu hebbenf' hem ge-
bonden

Daer binnen, of hy was in overfoel bevonden.
L. Wat komt my over, och! P. ick bid u meefter
fiet

Dat defe hoeren, de bederffters van de jeugd,
Door my wei licht yet quaedsfou moghen overkoo-
men:

Want dees gelegentheyd fal werden waer genoom en
Van onfen ouden man 5 die langh yet heeft gefocht
Dat hy fijn leed aen haer eens luftigh wreeken mocht.

Fy. Oyt is my yet geluckt in mijn geheele leven
Dat my meer vreugd' en ftof tot lacchen heeft

Als dat den ouden fo bedroogen binnen quam.
Daerwas'ergheendiedaer fo groot vermaeck innam
Als ick, die wift wat dat den goeden man dee vrcefen.
Pa. Waerom of fy dus lacht: wat magh'er gaende wefen?
Py. Ick paclcte my ftrax uyt den huyr om Parmeno
Te fpreken. waer is hy ? Pa. fiet fy nae my? Py. ho, ho,
Ick heb hem al gefien. dat geldt hem. Pü. fegh, fot-
tinne,

Wat is 't? hoe lachje dus? fijt ghy oock by uw fmnen ?
Hoe langh fal "t duyren? Py. och! ick heb my half
doodt

Gelacchen. Pa. wel om wicn? Py. om u Pa. waer-
om, malloot?
Py. O Parmeno, is dat noch waerdigh om te vraegen ?
Ick fagh noy t grooter fotials u, van al mijn daghen
En meyn'er geen te fien al leefd' ick honderd jaer.
'T is met geen tonghen uyt te fpreken hoe men dacr
Om u gelacchen heeft, ojeminy! voordefen
, Dacht ick u een doortrapt en olijck gaft te wefen

En heb u aengefien voor wijs en welberaen:
Maer' t geen dat ick u fey ioo ftrax te neemen aen ?
Beroude'tfchelm-ftuck Ujdacr ghy hem toe geraen>
had,

So ghy geen kennis aen fijn vaer daer van gedaen had
En den ellendigen niet leelijck had beklapt?
Hoemeynt ghy dat hem was te moede alshybetrapc
Wierd van fijft vader in die kakelbonte kleeren ?
Voelt ghy niet by u felfe hoe hy 't u fal verleeren ?
Pa. Wat fegt ghy? hebt ghy my, ghyonbcfchaemde
vacht.

Dan leugens wijs gemaeckt, en ftaej'eromen lacht?
Dunckt udatdanfo fraey met my den draeck te ftce-
ken ?

Py. Jae, jae. Pa. ick fweer dat ick u dit vergelden fal.
Py. Dat loof ick wel, maer acht' uw dreygen niemendal.
Ickdenck dat ghy my wel een wyltijds noch fultbor-;
gen,

Die jonge luyden derft tot fchellem-ilucken raen
En aen haer vaer ondeckt wanneerfe fijn gedaen.
'T kon fijn dat fy in u bey een exempel ftelden.
P,a. Ick ben bedurven. Py. Jae: foomoftick'tuver-
gelden :

Dit is den danck voor dat gefchenck. ick gae in huys.
Pa. Ick heb my felfs vandaeghverraengelijckdcmuy».

Waer op vertrouwt ghy u of wat wilt ghy beginnen ?
T. My overleveren, en doen wat mijn Princes
My ial gebien, die haer, niet min als Hercules
Sijn' Omphalen wei-eer, wil onderdaenigh wefen.
^C, Die groote mannen volgt is waerd te zijn geprefen,
En dit exempel ftaet my uyttermaeten aen:
lek wou dat ick u mee het backhuys plat fagh flaen
Met goe pantoffelen: maer facht, de deur gaet open.
Siet toe, dat wy hier in geen fwaerigheyd en lopen.
Dit iiïèr een die ick voor defennoyt en fagh.
Hoe ipringt de karei hier dus fchielijck voor den dagh ?

Ci Vrienden, is'er nu van uw luy akemaelen
^ Wel een, die 't in geluck by my fou kunnen
haelen ?

Gelijckerhand aen my te toonen al haer macht,
En over my haer gunft dus mild te laeten reegenen ^
Enmy met fo veel goeds fo onverwacht te feegenen.
Pa Hoe is doch Cherea dus vrolijck en verblijdt ?
C. O Parmeno, ghy die alleen den oorfaeck zijt

Hebt ghy oock al gehoort dat mijne Pamphila '
Bevonden is te 2.ijn een poortereiTe ? Pa. ja.
C. Dat ick den bruydegom ben en met haer fal gaen
trouwen ?

Pa. Dat's goed: fo moeten my degrootegoón behou-
wen. ■ *'
G. Hoort ghy wel wat hy feyt C. en, wat mijn broer
aengaet, ' .
Ick ben verblijdt dat hy oock wel by Thais ftaet '
En voor geen onderfteeck van ander' heeft te vrefen
Dewijl haer huys en 't ons voortaen maer een fal wefê:
Gelijck fy oock haer felv' en al wat dat fy heeft - ,,
In de befchermingh van mijn vader overgeeft. '
Pa. So heeft uw broeder haer geheel tot fijn behaegért.
C. Och jae. Pa. enden Soldaet falnien ten huyf uyC
jaegen.

C, Spoey c u derhalven wat en treft mijn broeder ieii ^
Waer dat hy wefen m^b, en doet hém dit verftaen.'
Pa. Ick fal eens fien of hy nae huys toe niet gegaert is.
Th. Dunckt u niet, G natho, dat het heel met my gedaen
is? , · :

Ick eerft verhaelen of wie ick meeft loven fal:
Of hem, die aldereerft den aenilagh quam tè vinden.
Of my, die my dat werck heb 'derven onderwinden.
Of de fortuyn, die het beftiert heeft en beleydt, '' '
Die ίο veel goeds, in iulck een oyei-vloedigheyd
Λ en my op eenen dagh gelij cklijck wou bewijfen:
Of fal ick bovenal mijns vaeders goedheydprijfen ?
O goden, geeft dat dit geluck beftendighzy.
Ph 'Τ is ongeloofelijck 't geen Parmênb aen my

MiiTchien en weet ghy niet wat hier is omgegaan. . '\f
Ί h. Vergecft het my: ick heb het al van ver verftaeii.
Ph. \Weromfieick u dan noch hierindees -geweilen?
Th. Ick ileunop u: daerom houdmy dit toch ten be-
ften. · ■ ,;t ' ■ / . Π-".; Π· ^ .'w
Ph. Op my ? jae: weet ghy ]ioe? ick feghiUj^ghy Sol-
. daet, ··■ - ' , ■•.uil.:

Dat ick, fo ick u fie oytitneer in defe ftraet/; - , ^
Dat ghy my ieght ick kom hier maer alleen pailee-'

Ick foeck een ander man, u luiligh af fal fmeeren.
Gnj, Ey,daten ma^hiïiietzijn. Ph. hy magh wel voor
hem fien.

G. Ick bid u hoort eeïft w^it ick u in 't kort fal feggen.
Ghy kunt het by u felfs,te degen overleggeii
En itellen het in 't werck fo ghy het vind geraen.
Ph. Laethoorenwat hetzy: dat kan altoos niet fchacn;
G, Heer Overile, ftae ghy terwijl hier wat .bezijden.
Gelooft voor eerft (gelijck ick gaeren wil belijden)
Dat al wat dat ick doe quanfuys voor den Soldaet
So feer om hem niet docials om mijn eygenbaet:
En, fo hy u luy oock kan ftrecken tot uwvoór^eel
Indien ghy 't niet en doet fo doolt ghy nae mijri oor-
deel. ^ , .,ΐΤ
Ph. Wat is dat? G. dat-j'hem meebyT-hais koomen

laet. t . t . , ; i ' , rrailul ν , / D
Ph. By Thais koomen ? hoe ? dat is een flechten raed.
G. Denckt Phedria, dat ghy veel houd van banckette-

En daeglijcx met μw Hef teilëmpen en hoveeren,"
lïn dat ghy weynigh hebt, en fy heel veel Van doen ,
En dat men fonder geld de liefde niet ;kan voeri
Nu iiïèr niemand foo beqaem voor uwe faecken
So ghy hem gunt dat hy de vryer mee magh maecken.

Voor eerft fo h^éeft hy geld, en daer by is hy mild:
'Tverfcheèkhétti niet wat dat hy om een fnol verfpilt.
Ghy kuiit op fijiie beurs uw boelfchap onderhouwen,
' Έη fpeélen alle daegs moy weer met ichoone vrouwen.
Voorts is't een lompen guyl,een rechten hoddebeck?

Een fchijt-valck in fijn hert, die alle daegs is droncken
En niet té doen en weet als nacht en dagh te roncken.
' Oock loopt ghy geen gévaer dat uwe Thais op
Den uyl verlieven lal: ghy geeft hem licht de fchop,
Als fijn gefelfchap ü niet langer fal behaegen.
" iWaniieer ghy maer begeert kunt ghy hem heenen jac-
gen·.

ïck weet'er gëèn die fo róyaels iis iil fijn dis
Of die fo lijdigh houd van fmeereii en llarap-pampen
En fo fijn gaften foeckt het éetén in te ffcarnpen.
-Ph. My dunckt'datfo een man óris niet en dient t'ont-
gaen.

Maer daer is noch wat daer kk wél fou rtae verlangen;
Dat ghy my mee iïi iiw gefelfchap woudt ontfangcn
. ick heb ai liangh genoegh gewenteit defenfteen.
Ph. lek neem uaen. Ch. lek ben daer oock wel in te
vreën.

G. Wy fullen wacker nu op fijne koften flempen,
En hem ;met höyd en hayr bpeeten en befdlempen.

hopman, als ghy wilt.
Th.i Hoe 'ftaen mijö faecken ? is de gramfchap wat
geftik?

G. 'T was aridèrs niet als dat de kiy u niet en kenden j
Maer als ick haer begon uw deugden voor te wenden

Enedemus , een ryck en TVè
man te Athmm., een eenige ζ,οοη ,
geheetenClima'Een (ir.m (tud wjfk^
was van Corinthm, aldaer metter
•woon gekoomm-i ογ wiem dochtev
(fitfien meynd^ £T^,genmmt Antu
pbila) hy fo 'verlieft. en 'v^rfiingert i$
geimrden dat hy haer ten naefie hy 'voorfijn huyfvrouw

hieU fijn 'vader dit vernoomen hebbende heeft niet opge·
houden hem dageUjx daer onjer te bekyven en fo hard ge·
'vaUen dat dejonghman fich ten lande uyt hegeven ende in.
Aften dtenfi gemomen heeft, het wtlck den ot/iden man
fo ter henen heeft getrocken dat hy uyt mifmoedigheyd
alles heeft 'verkocht en tot geld gemaeckt»h^ys, inboeJ ,
huyfraet meyffens ,faeven, hehalven die hequaem ivae·^
ren tot deland bouwerijs waer'van hy een goede fomme
gelds by een gekregen hebbende een groote farty land
kocht ^ daer hy 'van 'i mergcns af tot 's 0'vonds toe niet al-
ken f jn 'volck oefende^maer oock fich felven met arbey·'
den dapper tecjuellennam,omaen fijn. foon^die hy door
fijne hardigheyd uyt fyn hujs gedreven had, fjjnfchuld
door fodanige firajfe te betaekn. Nae fijn "vertreck is
dat noorfeyde oudevjyfke, die men v^^ynde Antiphilaes
moeder te z.ijn, komen teftervsn, ende Clinia, nae dat
hy drie maenden weghgeweeii wa$, is door 'tgroot 'ver^
langen, dat hy nae fyn <vryper had, wederom gekoomen^
ende niet dervende onder zijn vaders oogen koomen, uyt
vreefe dat die oude hardigheyd noch duyren mocht, gaen-

logeeren hy CliHpho,foon van Chremes^met wien hy van
fijn kindsheydaf groote kennifje gehouden had. Defe ver-
bluf hjnde met de wederkomfh van fijn kamer deifend
Syrm en Dromo, hydeβα6νεη ^ den emen vanfijn.va^
der ende den anderen van Cïinia , nacde ilad tot οηι Αηχ
tipbila te gaen haelen. Ten f elven daghe hadMenédë·'.
mus aen Cbremes verhaeldt de vryage van β'η βοη^
endefijn ver treek uyt het land ende hoe hy fich felven daer
inquelde ende hoe feer hy nae hem verlangde, fo'dat het
niet veel en fcheelde of Cbremes ^fohaefi als hy van CU·
niaes wederkomft verft aen h ad y joude hem dat doen u^ee"
ten hebben. Evenwel heeft hydaer mede tot^sanderen
daegs toegewacht om dat Syrus Hemgefeyt had dat fidx
voor Clinia beter en oorberljcker jou z^ijn, Defe Syrus
Di>as een ^oute en doortrapte vogel ende hebbende alleen-
Ujck Ιαβ om Antifhilia te halen had oock Bacchis mee
gebracht^ een derteUy machtige, frachtige, vermamle
Courtifaene, inwiens min Cliti^hio onlanghs verwart
Ovas^en op dat Chremis dit niet en mocht komen te[w€ten
had Syrus goetgevonden datmen fich gelaten joude als of
Bacchis de Matrefje van CUnia was ende AntifhiL· een
van hare Dien(imaegden.Desanderen*'daegs ^smorgens
vroegbgingh Chremes na Menedemus toe en bracht hem
de tydinge dat Clinia wederom gekomen was. Defe door
hh/dfchap halfbuyten x^ijn finnen z,ijnde begeert opβαε»'
ile~voet fijn Soon te fitn, te omhelfen ende aen betn fich
felvm en al fijn goet over te geven. Chremes raedt hem
dat af ende dat hy fich wachten foude aenfijn Soon te
laten blijckm dat [hy foo 7veeck in zwijnen boefem was onf
'de ongermcken du hy da^r uyt foudc hebben te verwflch*

ten', dat hy z>ijn Soon met minnelijckheyt foude bejegenen
maer njerborgen voor hem houdm het groot 'verlanghen
dat hy nae hem gehadt hadde, ende indien hy focht door
d'eene praBijck of d*a?idere ivatgeks van hem te kry·'
gen om aenfijn hef te ge-ven dat hy βch willens foude lae~
ten bedriegen. Hier toe porde hy z>yn knecht Syrus Jel-
veraenomyets tebedencken hoe men Menedemus hefi
door de neus foi4W hooren om geit voor Clinia tot den
voorfey den eynde te bekoomen, maer hy die defe fraBijc-
ken mede hielp fmeden ivierdt door z.ijn knecht felfs be^
droogen, die hem wijs gemaeckt hebbende dat Bacchis
de Vrij fier 7ms van Clinia·^ daer fy inder daed Clitiphoos
Boelwas^ hemhondert kroonen uyt z^jn beurs klopte.
Terwijl defe dinghen voor vielen ivas defe Antiphila be-
kent geworden ende bevonden een Dochter te fijn van
Chremes. Menedemus eyfcht haer ten houwelijck voor
"zjijn Soon Cliitia. Chremesflaet het toe ende beelver<^
fioort op Clitipho, om dat hem beken t gheworden was
dat Bacchis z.ijn Boel u-as, houdt hem ofhy alfijn mid'
delen met defe nieuw-gevondene Dochter ten houwelijck
wilde geven en z^ijn Soon ont-erven·, maer door tujfchen"
fpreecken van Menedemus en fijn Huys-vrouw Sofirata
vermurwt z,tjnde heeft hy''t hem vergeven^ die de hoire*
min verlatende belooft een Vrouw tefuüen nemen.

CHREMES, Oüd-man,
MENEDEMUS, Oud-man.
CLITIPHO, Jongh-man, SoonvanChremes.
C LIΝ Γ Α, Jongh-manjSoon van Menedemus.

BACCHIS, Boel van Clitipho.
Α Ν ΤIΡ ΗI LA, Vryfter van Clinia.
S Υ R υ S. Knecht van Chremes.
D R O Μ O, Knecht van Clinia.
Ρ Η R Y GIΑ, Dienilmeyt van Bacchis.
MINNE van ANTIPHILA.

\h is'tnoch yerfchdat wyeeril facmen
kennis kregen.
Van dat ghy hier een hoef ontrent de

Gemeynfchap zedert is gevallen tuiïchen een,
So werd ick evenwel of door uw deugdfaemheden
Of door gebuyrfchapj die ick houw om groote reden
De vriendfchap naeft:te2.ijn, bewoogen om u aen
Te fpreken of ick langh met u had omgegaen.
En u het geen my dunckt vrymoedigh te verklaeren:
Het geen ghy doet en voeght geen man van uwe
jaere

En't ilaet'er u niet toe: wantfegh my watufchort:
Wat is 'er doch dat u tot defe dingen port ?
Ghy lijt een man, nae 'k gis, van meer als feftigh
jaeren,

En in dees' hcelc ftrecckis niemand, die fofwaeren,
So koftelijcken land, van erf en grond fo goed,
So groot van mergen-tal be2,it, als ghy wel doet:
Daer zijn der geen die fo een hoopeflaeven houwen:
Nochtans, als of ghy niet een knecht had om te bou-
wen,

So neemt ghy felver al haer dienften waer: ick gae
So vroeg noyt 's morgens uyt en kom oock noyt fo fpa,
Pes avonds weder t' huys, of fie u ploegen, delven,
Of't een of't ander doenj ghy geeft u eygen felven
Noyt ruft noch ftilftand, en dat dit van u gefchiedt
Uyt luft of tot vermaeck dat en geloof ick niet.

So ghy die moeyte naemt in haer te porren aen,
In \ heeten en gebien dat alles wierd gedaen.
Die ghy in 't wercken neemt, ghy foud'er meer mee
winnen,

't So Iedi.gh hebt dat ghy u felven moeyt met my
En kunt bekommeren met ander luydenfaecken.
Met dingen, die u in het minfte niet en raecken ?

C. lek ben een mcnfch en houw't voor feker en gewis
Dat my niet qualijck ffcaet al wat'er menfchlijck is,
Ghy kunt het neemen voor vermaenen of voor
vraegen:

Dat ick uw voorbeeld voigh; is 't daerentegen quaed
So dient u defe vraegh dat ghy het vaeren laet.

niet, mijn vriend,
Maer openbaerc het my wat dat'er oock magh wefen,
h oud nier verborgen en wilt u voor my niet vreefen :
Gelooft my vryclijck, ick fal met troolt en raed
U byilaen, en, fo 'k kan, u helpen metter daed.

M. Ickfal het doen. C. Maerwilt terwijlen defe herck
Wat leggen uytuwhanden fcheyden uythetwerck.

Wat fegh ick dat ick heb ? ick heb'er een gehad,
Maer of ick hem nu hebb' of niet en hebbe, dat
En gaet nietaltcvaft. C. Hoezo? M. Dat zult ghy
hooren.

Een arm oud-wijf, dat te Corinthen is gebooren,
Is herwaerts (al een ttjd' ^geleden) metter woon
Gekoomen: defe had een dochter, daer mijn Zoon
So op verilingert wierdt, fo met haer min befec-
ten.

Dat hy ten naeften by, eer ick het quam te weeten,
Haer voor zijn huyfvrouw hielt. . Als ick dit hadt ver-
ftaen

Maer met geweid en met my felven te verffiooren,
Gelijck gemeenelijck de vaders zijn gewent. ^
Ick heb hem daghelijx befchuldight (ick beken 't)
Met hai'de woorden; Hoe ? meynt ghy dees dingen
tegen

JJws vaders wil en danck noch langer tijd te plegen.
Dat, het u vry ftaet dat j'een meyjsen onderhoud
En leeft 'er mee by nae ak ot j'er had getrout ? ' ,

Indien ghy dat gelooft zijtghyde wegh bezijden
En kent my niet te recht; iel cfal 't van u niet lijden,
Maef ick begeer dat ghy mijn zoon fult fijn genaemt
Soo langh als ghy fult doen het geen een foon be-
taemt,

En fo ghy 't niet en doet fo fal ick yët beraemen
Om te^n u te doen het geen my fal betaemen.
Sie, G inia, dit komt u nergens niet tan daeti
Als van ftraetflijpen en geftaedigh leeghte gacn
Doe 'k van uw jaeren was gaf ick mijn jonghe fin-
nen.

Maer ben hier uyt het land door armOè heen gegaen
Nae Afien, daer ick mijn Voordeel héb gedaen
En 't faemen goed en eer door wapenen gekregen.
Dit ftond den Jonghelingh teil langen leften tegen
Dit't felve dagelijxmoil hooren, ίο dat hy't
Gewonnen gaf en dacht dat ick door langen tijd
Van jaeren wijfer was en beter kon bevroeden.
Als hy wel felver dee, waer voor hy zich moft hoe-
den.

En is ftilfwijgende getrocken hier van daen
Nae Afien,en daer in 's.Koningsdienft gegaen.
Ci Watfeghtghy ? M. En daer zyn driemaenden nu
verftreeken

Dat hy van hier gingh niie de krijgh toe fonder fpreken
C. Bey hebt ghy fchuld: hoewel hetgeen hy heeft gedaen
Quamuyt eeneerbaer en geen laf gemoed van daen.
M. Als ick dees tydingh van fijn mackers had ver-
noomen.

Ben , ick bedroeft en vry ontfteltte huys gekoomen:
Ick fet my op een ftoel, de flaeven, vlytigh aen
Gelopen, hebben my mijn fchoenen uytgedaen,
Ick fie dat andere de tafel ree gaen maecken.
De fpiis bereyden om aen't eeten te geraecken,

Elck dee fi jn beft om te verfachten defe pijn
Alsick ditiaghhoe datfy allebefigh zijn
Begon ick by my felfs te koomen in gedachten:
Hoe ? fo veel knechten zijn bekommert om te wach-
ten

Op mynen dienft en my te fpijfigen alleen,
So veele meyiTens in de weer om my te kleén,
Ick fal voor my alleen al defe koften maecken:
En mijnen een' gen zoon, die mee van defe faecken
Behoorde zijn genot te hebben nevens my,
Jae meer als ick, om dat dejongheiuy,als hy,
Bequaemer zijn om foo wat heerelijck te leven,
Heb ick door hardigheyd ten huyfen uyt gekeven.
So ick dit doe, acht ick my waerdigh alle quaet:
Want fo langh als hy in dien jammeriijcken ftact.
Sal leven, fo langh hy zijn vaderlant fal dei-ven
En arm en geldeloos in vreemde landen fwerven
Om "t enkel oi^elijck dat ick hem heb gedaen,
Sal ick my ftraffèn om het geen ick heb begaen
Met wercken, flooven, met vergaeren en bewaeren.
En om hem 'dienft te doen fal ick mijn lijf niet fpae-
ren.

So doe ick oock: ick lad: niet in mijn huys, noch pan.
Noch pot, noch kleed: ick raep by eèn al wat ick
kan:

Mijn knechts en mey iïèns, al mijn huysgefm en boden
(Behalvendieicktot het boüwen had van noden
Om dat die lichtelij ck de koft verdienen mfet'
Haer arbeyd) heb ick op de mert te koop gêfet,
En oock mijn huys, en heb ontrent by een gekr^en
Vijfthien talenten gouds, en 'c laiid, aihdér gelegen.
En defe hoef gekocfc daer ick nu werck en floof
Enmyvaft oeffen met arbeyden, éngeloof
Min oorfaecks aen mijn zöon te geven om te klaegen
Van't ongelijck, dathyom miinént wil moet drae-
gen, - i

So laiigh als ick my dus ellendigli maeck, eu hoüw
Het daer voor dat het my nu niet betaemen Touw
Dac ick my wat vermaecks of vreugde quam te geven
Voor dat myn zoon, die ick heb uyt den huys ge-
dreven

En die hier aen behoort te deeien nevens my.
Behouden en gezont weerom gekoomen %y.
C. Ghy zyt, nae ick befpeur. uw kindren wel genegen
En goed van aert, en hy niet ongehoorfaem tegen
Sijn vader «ngedweegh van zinnenjib hy maer
Gemackelijck en facht van u gehandelt waer,
Maer ghy en kenden noch malkandren niet te degen,
Ghy hem niet, noch hy uj alwaer 't ib is gelegen ,
Daer gaet het niet fo 't hoort en is geen rechte grond.
Ghy had hem noyt getoont hoe wel hy by u ftond
Noch lacten zien hoe veel ghy van hem hebt gehou-
wen.

En hy heeft u oock niet wei derven toe betrouwen
't Geen men een vader moet; indien dit waer ge-
fchiedt

Ghy wacrt uw leven noyt geraeckt in dit verdriet.
M. 't Is fo gelijck ghy feght, en, Chremes, ick belijde
De fchuld die hier in is kómt meeft van mijne zijde.
C. Maer, Menedeem, ick hoop dat alles wel zal gaen >
En dat uw zoon eer langh fal komen herwaerts aen
Gezond en wel te pas.' M. Dat gunnen ons de Goden.
C. So fullen zy. Maer hoor. ick heb van daegh doen
noden

\¥at gaften in mijn huys, "t is vaftelavonds- tyd?
Ick wü dat ghy daer oock van gns geiclfchap zijt.
M. Ick kan niet. C.Waerom nietey, laet u doch be-
wegen ,

Uw ζοοη,ίο hy hier was, enhad'er lelfs niet tegen.
Verfchoont u wat: 't is langh genoegh. M, ""t En f(Hiw
my niet

Gebraght heb, dat icknu my felvenzocihttpipaer^n
C. Blijft ghy daer by ? M. Ochjae 'k. C' lek wenfch u

M. En ickumee. C. Het deert myfeker .ya^df man?
So dat ick naeulijx my van traenen haudeftkan; '
Maer nae ick gis ίο is den dagh fo y.er yjerftrjeeckej^i
Dat het al tijd werd om mijn buyr maii aen te fpree^

Hier defen Pliania, en feggen hem dat hy
Van defen avond mee ten eeten komt by n5,y.
'K gae iien of hy by huys ijoch is. "t^^^ nietyail
noden

Is'tal een wijl tydsdat hy gingh'nae't mijnent toe:
Ick ben eenwaerd diéfelfe mijn gaften wachten dóej
Dies fal ick my van hier na binnen toe gaen lyiaeckeii;
Maer wat of het beduyt dat ick mijn deur hoor kraec-.

Wie of het zijn zal dié tot mijnent komt yan dan?
'tSal beft zyn dat ick hier wat aenpen kajitgae ftaen»

't Is niet wel moghelijck dat zy hier ;kunnen wefeni.
Maer dat zy met dt boo, die om haerixs gegaen.
Van avond hier fal zijn dacr twyfel icjc niet aen.
Wilt daerom defe forgh vry uyt uw zinnen ftellen
Noch u met ydele bekommeringen quellen.
Ch. Met wien qfdaer myn zoon magh fpreken? Cl.
Wel van pas

Hier koomen wóonen is en Menedemiis heet ?
Ch. Och jae, ick ken hem wel. Cl. En daerenboven
weet

InAfien. Cl. Hy is tot onfcnt recht te voeren.
Ch. Wat feght ghy ? Cl. En ick heb, fo als hy eerft quam
aen

ïlrt uyt het fchip trad, hem terftond met my doen gaen
En hier te gaft gebraght, dewijl wy altijds waeren
Twee kaemeraeden al in onfe kindfche jaeren
En groote vrinden van den tyd af onfer jeugd.
Ch. Wel, zoon, ghy boodfchaptmy een byfter groote
vreugd.

jWat wenicht' ick wel om veel dat Menedemus heden
^m oock by ons te iyn ten eeten was gebeden,
Έη ick den eerfte was die in myn huys hem mocht
Doen hebben defc vreugd als hy niet minder docht,
En 't is noch tyd dat hy hier mede werd' onboden.
Cl. Ey, vader, doet dat niet, f" en is nu niet van noden
Ch. Waerom ? Cl. om dat hy noch onfeker is wflt hy
Sal met fich felven doen. Hy komt eerft, en daer by
Is hy voor alles bangh: hy vreeft zyn vaders tooren
En of hy niet het hert zijns vryfters heeft verlooren.
Hy heeftfe dapper lief. Daer komt dit fpul van daen ?
En 't is om haerent wil dat hy is deur gegaen.
Ch. Ick weet het wel. Cl. En nu heeft hy fijn knecht
gefonden

Aen haer nae ftee toe, en ick hebbe goed gevonden
Dat Syrus met hem gingh. Ch. Wat feyt hy al·

Ch, EllendighisPvanwien kannieli dat irimgeloven?
Hy heeft al wat een menfch kan wenfchen van daer
boven?

Al wat gerckent werd voorgoed: wat fchort'er aen ?
Hy heeft zyn ouders, in fijn vaderland daer ftacft
De faecken weljhy heeftzyn vriendenen z,yn mae-
gen,

Geflachten middelen: wat hééft hy dan te klaegen?
Maer defe dingen zijn nae 't hert is van de tnan
Die haer bezit: al wie die wel gebruycken kan
Dien zijnfe goed, maer quaed voor die fe niet te degen
En wel gebruyckt. Cl. Jae maer den oude man is te-
gen

Hemaltijds moeyelijck eh vry wat hart geweeft.
En daerom is 't dat ick nu byfter ben bevreeft
Dat hy zich mogelijck door al te grooten tooren
Mocht tegen hem ontgaen meer als 't wel fouw behoo
ren.

^ Want dat dees' is in, angft dat 's voor den mijiieh beft
Cl. Watfeght ghybyufelfs? Ch. Dat hy had moeten
blijven

Hoe 't was of niet, en voorts fijn vader laeten kijven
So hy hem t^en was in 't geen hy gaeren doe:
Want fo hy fulx felfs van zijn vader niet en lee

Sij ns vaeders leefd' als dat de vader nae de wil
Sijns foons nioft luyfteren en doen fo 't hem gevil ?
F-n 't geen hy zey dat hem fijn vader heeft gevallen
Wat hard, en hem 'daer mee beticht, dat 's niet met
allen:

Want al het ongelijck het geen de vaders doen
Die wat gevoeghlijck zijn is meeft van eèn fatföeö:

Sy en vcritaen niet dat haer foonen alle dagheü
Acn't bancketceren zijnenftadigh hoere-jaegen^
Sy geven haer ib veel niet in de beurs, gelijck
Dees gaeren haddenjfchoon zy machtigh zijn en rnck?
Én al dees dinghenfijn nochtans tot haeren beften^
Maer als het jongh gemoed ï.ich eens ten langhen lefté
Acn quae begeerlijckheyd heeft vaft gemaeckt, fo kan
'T Niet miiïèn, Clit'ipkó, of't doet gelijck het van
Sijn luiten vi^erd geraen. Men heeft s' altijds geprefen
Die aaneen ander zien wat dat haer nutmaghwefen,
Sy fpiegelen haer zacht die^taeneen vreemde doen.
Cl. 'K geloof het oock. Ch. Nu wil ick my nae binnen
fpocn

Op dat ick zie wat dat zy hebben wefen koopen
Omt' avond t'eeten: zoon, ghymoeft niet vergaan
loopen

De vaders tegen d' onbejaerde zopnen aen ?
Hoe onrechtvaerdigh is het vonnis dat zy ftrijcken ?
Wy koomen naeuwelijdcs eerft in de wereld kijcken
Of zy begeerden wel dat wy ons ftelden aen
Gelijck als oude luy, en willen niet verftaen
( Alsoft'tonreedlijck waer)dat v/y die dingen plegen
Waer toe gemeynelijck de jonckheyd is genegen.
En zy regeercn ons nae haer gene^ntheyd.
Niet zo die eertijds was, maer fo als die nu leyt.
Maer zo my immermeer een foon fal fyn geboören
Ick wil wel wedden dat men van my niet fal hooren
Als dat ick tegen hem een fachte vader ben:
iWant van fyn fauten fal ick kennis nemen, en
Het geen hy heeft mifdaen hem lichtelijck vergeven.
Ick ial met mijnen foon op die manier niet leven
Noch met hem doen gelijck myn vader doet met my»
Die my door andre wijft wat zyne méeningh zy;

Meer als recht uyt en van de wijn is half befchoncken
Vertek hy my die hy lieeft in 2,ijn jeugd gedaen!
Nu feyt hy my dat ick my fpiegelen louw aen
Een anderj en daer uyt mijn eygen voordeel fpeuren;
Hoe loos is hy! maer't is geklopt voor doove deuren
Schoon dat hy't niet en weet. Mijn boekjes woorden
gaen

My dieper nu in't hert: geef my wat, brengh wat acn,
Al weet ick niet wat vooreen antwoord ick daer ter
gen

In brengen fal: oock fyn mijn faecken fo gelegen
Dat niemand quaelijcker daer aeh is als ick beri. ,
Want defe Clinia, fchoon dat ick hem wel ken
En weet dat hy genoegh te doen heeft met het zijne.
Bemint een vryfter, maer heel anders als de mijne.
Wel opgevoedt, die van geen hoere-ftreeeken weet:
De myn is machtigh en hooghmoedigh, en verkleét
Een ridders goedt, s'Is trots en dertel en vermeeten,
Sy houdt een koftliick huys ch veel van iecker t' eeten
En drincken, en is door het heele land verm.aert.
Als zy van geven fpreeckt fegh ick, ghy zijt het waerd
En ick fal't doen: wafltdatick nieten heb te fchenc·^
ken

Dat ick dit quacd eerft vond is onlangs eérft gefèhiedt
En, daer ick bly om bejii mijn vader weet het nietV

^^i"· C Y hadden hier nu al geweeft indien cie dinget>
Van myn vryagie wel en nae behooren gingen:
X 3 Daerom

Daerom fo vrees ick dat in myn afwefentheyd
Dit arme vrouw-menfch is bedorven of verleyd.
Daer fyn veel redenen die by malkandren kcJomen
Uyt welcken all" ick dit vermoeden heb genoomen:
Haer jonckheyd en de plaets en de gelegentlieyd
Van myn afwefen, en een moeder die'r't beleyd
En opfight over heeft en niet veel fchijnt te deugen
En nergens in als in het geld zich kan verheugen.

Clit. Sietghyniet voor u of'er yemand, die u ken,
Komt van uw vaer van daen? Clin.Ickial der my

voor hoeden.
Maer ick en weet niet wat ick hebbe te vermoedens
So tuygt myn hertyet quaeds. Clit. Strijckt ghy dat
vonnis al

Λ1 ver van daen is, en ghy weet oock de manier
Van 't vrouw-volck wel, hoe dat zy fammelen en toe-
ven

En dat zy haeft een jaer of weynigh min behoeven
Terwijl zy ftellen toe, terwijl de kap gefet
En 't hooft werd opgetoyt om propertjes en net
Te koomen voor den dagh. Clin, O Clitipho, ick
vreefe.

Die 'k hier geiaeten heb als ick ben wegh getegen
Met eeiie meyt alleen ? Clit. Nu heb ick het verftaen
Sy. Help Goden, wat een ruygt van menfchen komt
hiei-aeh

Wat fullëii fy al koft verilinden ƒ wat al vaeten
■ Met wjh üytpoyen beklaegh den ouden man:

Wie iiier die fo on-geluckigh weien kan ?
Clin. O groote Jupiter! waer is de trouw gebleven ?

Onfihnigh" als ick benj en elders dooien gae
Hebt ghy u midd'ler-wijl verrijclct, Aritiphila ,
Eli ïhy vcflaeten in al myne fwaerigheden, '

En ick rnijn vader min gehoorfaem ben gewéeft,
Vo'or wiën i( k my nu fchaem, die my den aert eii geeft
Van fulcken lichten volck afmaelde nae het leven,
En de rerma&ningen die hy ijiy heeft gegeven
Verdriet my nu datick die ghe'en gehoor en gaf, '
pie daer toe dienden om my eens te trecken éf
Van dees vryage en van dit meysken:af té fcheuren.
Toen Was dat te vergeefs, nochtans fal 't nu gebeuren.
Als/t herh waer lief geweett 'dat ick het had gedaen
Heb ick "t hiet willen doén. Ick ben der qüalick aen.
Sy. Decs heeft een mifverftand gevat uyt onfe woor·^
den. . ,' .
Ghy neemt"de dinghen niet fo als fy wel behboi'dèH
Hoor Clinia:, het ftuck van uw' vryage leyt
Heel anders als ghy Imeynt: Wanrdfe genegenthéyt
Van 't meysje tegens u is foo die was voor dèfen,
Oock is haer leven noch gelijck het plagh te wefen

Nae'kuytdefaeckefelft lïiijti giffingh maeckenkan.
Cliii. Ey lieve, fegh my eens hoe dat hef ftaet: want van
Al wat'er ϊδ fOü ick niet liéver hooren moogêti
Als dat ick in myn quaed vémioeden -vsraer bedroegen.
Sy. Vooteerft, opdatghy raooght deheelé faeck ver-
ftaen,

Het oude wijf, datmen fagh vóör haer moeder aén,
Was hare üioeder niet, en is oock overleden.
Dit heb ick by geval gehoört in't hérWaerts treden
Terwijl dat fy dit aen die andèrè verfloegh.
Clit. Wie is die andere? Sy. Wacht wat, 't is noch te
vroegh : '

Laet my aen defen eerft %éen ick heb voorgenoomen
Verhalen tot het eynd': dan fal ick daer toe koómen.
Clit. Eyjhaeftuwat. Sy.Södrawy quamenby dedeur
Klopt Dromo aen: daer kómt een oud kornuytje veur
En laet ons in: hy ftapt van ftonden aen nae binnen,
Ick volgh, en 'tbesje gtógh térftond weer fitte fpinnen
Nae dat iy Voor de deur dë'grendei had gedaen.
Of hier of nergens uyt behoörtmente verftaen
Wat 2,y ter hand in u afwéfen hëeft genoomen
Als men haer ónvoorfiens 'is overvallen kóómen.
iWant daer uyt, dunckttnyj' kanmenlichtelijtk ver·»
moen

Jae feeckeri;weten. Wat iy dagelijcit moeft doen, '
Waer uyt men beft kan fien höé yértiand is van leven.'
Wy vonden s' in hker huys heel ïiaérftïgh fitte Weven>
Sy was foo paflelijck gekleed en in den rouw^
Ick achte dat het was om die bejaèrde vrouW
Waer van itk Üeb gfefeyt dit zy was overledèn.
Sy was toeri niet yerciert mët góüd of koft'lijkhedeh ,
Jmer foo als die fich voör haer felven maecken mpy :;
cHayr hingh haer flecht oni 'thooft, en langh en fon-
der toy:

Sy was niet opgefmockt, ioo veele vrouwen plegen ,
Mcc fmcer of fchelmery. My docht het was te degen.

Clin. lek bid u dat ghy my niet te vergeeft verblijdt/
Sy. Het oude WijiQe Ipon den inflagh midd'lertijdt:
Een vuyltje was'er noch, dat mee wat fat en weefde.
Vol oude lappen, en dat van bemorftheyt kleefde
En ongehavent iagh. Clit. Sijn defe dingen waer
Die Syrus u van haer verhaelt, gelijck ick daec
Geen twijffel aen en flae, en die ick moet gelooven,
Wie gaet u, Clinia, dan in geluck te booven ?
Let ghy wel op het geen hy van het meysje feyt,
Van haer wanhaevenis, van haere vuyligheyt ?
Want dat is mee een groot en geen onfeylbaer teken
Dat'er oock van de vrou geen quaet en valt te fpreken
En dat s' onfchuldigh is, als men de boden fiet
Soo arm en haeveloos: want, fegh my, is het niet
Een algemeyn gebruyck van die een toegangh hoopen
Te krijgen by de vrou, de meyflens om te koopen
En die voor al met geld te krijgen pp haer zy ?

Clin. Ey lieve gae doch voort en wacht u wel van my
Om plafdanck te begaen yet in de hand te fteken.
Wat fey de dochter als fy van my hoorde fpreken ?

Sy. Soo haeil als fy uyt ons uw wederkomft vernam
En dat ghy haer verfocht dat fy eens by u quam
Soo is fy daedelijck van 't weef-touw op geftaen en
Vervuld' haer aengeficht met menighte van traenen,
Soo datmen lichtelijck daer uyt kon mercken dat
Sulcx uyt verlangen quam het geen {y nae u had.

Of waer ick ben, foo feer was ick in defe faken
Bekommert en bevreeft. Glit. Ick wift wel,Clinia,
Dat die geen lail en leen. Nu weeraen, Syre, fa,
Segh wie die ander is: dat fou ick garen weten.

Scherluyn, waer brenght ghy die : Sy. Tot onfent.
Clit. Totmynvaer?
Sy. Ja, totdefelveman. Clit. Wiefaghinhondertjaer
Soo onbefchaemden vent, foo ftout, foo onberaeden ?
Sy. Hoor Clitipho, men doet geen ridderlijcke daeden
Als met gevaer. Clit. Befie dit werck eens, hangebaft;
Om eer te haelen brenght glw my in groote laft,
Daer myn bederf aen hangt.óy helpt my om het leven
Indien 't geluck u hier of daer in mocht begeven. :
Wat faln>en doen met foo een deughniet ? Sy. Maer
Clit. Wat maer?
Sy. 'kSal feggen foo men in mijn reden niet en vaer.
Ciin. Ev laet hem fpreken. Clit. Nu, wel aen. Sy. 'tis
ioo gelegen,

Endefenu,gelijckalsof : Clit. Wat kromme wegen
Begint hy in te gaen ? Clin. Uw meefter, Syrcj feyt
De waerheyd : ko'm weer tot de faeck , doe goed De-
fcheyd

Ghy zyt onredelijck en langer niet te lyden,
Clin. Ick bid u fwygh doch ftü, men moet hem hooren.
Sy. Ghy

Wilt minnen en ghy wilt byflaepen, en van my
Begeert ghy dat ick geld fal foecken te bej aegen
Dat ghy uw boeltje geeft, en wilt u felfs niet waegen
Noch deelen aen 't gevaer dat in die dinghen leyt.
Heel geck en zyt ghy niet, indien men yemand ieyt
Te wefen wys die wil 't geen niet en kan gebeuren.
Want defe dingen zijn niet wel van een te fcheuren.
Een die fe gaeren had moet zijn perykcl ftaen.
Die dat niet doen en wil die moetfe laecen gaen.
Van decs vobrwaerden moet ghy d'een of d'andre kie-
fcn

Nae dat ghy uw maitres wilt hebben of verliefen,
Hoe wel ick feker weet dat'er geen fwaerighyd
In defen aenflaegh fteeckt nae ïck 't heb gengeleydt:

Want uw princes kan vry en veyligh by u wefen
Selfs in uws vaders huys en j' hebt geen quaed te vrefen
Oock fal ick u het geld, dat.ghy haer hebt belooft,
(Daer ghy my dickwils om gebeden en het hooft
Gebroken hebt, en aen mijn ooren leggen lellen
Dat ick'er doof af ben) door defe wegh beftellen.
Wat wilt ghy meer van my: Clit. Jae maer, mocht
d^tgefchien.

Sy. Jae maer, het dient verfocht> en dan fult ghy het zien
Clit. Wel aen, wel aen, wilt ons uw aenflagh openbae-
ren.

Wy fullen uw maitres uytgeven voor de zijn.
Voor die van Ciinia. Clit. Dat komt waerachtigh fijn.
Sc^t eens hoe dat men't met l^n vryfter aen fal leggen,
Wat fal hy daer mee doen ? of fult ^ly daer van feggen
Dat 2y de zyn oock is, als of hem dees' alleen
Niet fchands genoegh en was al had hy anders geen.
Sy .Die fal men brengen by uw moeder. Clit. om wat re-
den

Ick heb ^e redenen waerom ick 't vind geraen:
Maer 't viel my wat te langh u die te doen verftaen.
Clit. 'T zijn praetjes, daer en is geen vaftigheyd noch re®
den

Om my te fteecken in fo groote fwaerigheden:
En dat ick fulcken vrees iouw myn hals gaen Iaën
Daer fie 'k geen voordeel in. Sy. Ey lieve, blyfwat
ftaen:

Die^hy bey ieggen fult Vol veyligheyd te weferi.
Clit. Ick wenfchte wel dat ghy foo yets bedencken mocht
Daer geen gevaer in ftack. Sy. Dat heb ick al bedocht:;

ïck fal haer te gemoet fo ftrax gaen haefeieeren
En feggen dat zy weer nae huys toe moghen köerèn.
Clit. Wat feght ghy daer ? Sy. 'K fal u van alle vrees oiit-
flaen.

En maecken dat ghy wel geruft mooghtilaepen gaen
En leggen u te bed op alle bey uw ooren,
C Jit. Wat gae ick nu dan doen ? ey Clinia, laet hoeren.
Clin. Dat goed is.Clic.Syre feght de waerheyd. Sy.doet
het dan

Ten eerften, Clitipho, terwijl het wefen kan;,
Want heden noch, wanneer den tijd fal zijn verftreec-
ken,

Sult ghy daer al te laet en te vergeefs om fmeecken.
Clin. Neemt het genot hier van terwijl "t u beuren mag:
Want ghy en wee t niet of het u nae defen <3agh
Oyt wederom fo fchoon en wel te pas fal koomen.
Clit. Houw Syre. Sy.Praet al voort; 'tgeen idc heb
voorgenoomen
Sal ick gaen doen, Clit. Dats 't waer. Maer Syre, fe^h
ick, houw.

CJit. Kom herwaerts, keert weerom. Sy. Wat hebt^y
my te vraegen ?
Hier ben ick. Mogelijck fal u dit oock mishaegen.
Clit. Neen Syre, neen: maer ick betrouw enftelle my
En mynen naem en faem en myne vryery
In uwe handen: ghy fult vonniflèn en richten,
Maer dat men u daer nae niet hebbe te betichten.
Sy Waerachtigh, Clitipho, ^t is om te lacchen dat
Ghy my daer van vermaent, als of ick minder iiad
Te vreefen als ghy doet. Ghy kreeght maer quaede
woorden

En ick en quam niet vry als meteen ftropplekoorden
^dien het ergens aen mocht haperen, fo dat
üe faeck niet uyt en viel gelijck ick gaeren had.

Gelooft daerom dat ick genoegh beforght fal wefeiï
Dat ons geen ongeluck hier van en ftae te vrefen:
Maer ghy moet bidden dat zich defe Clinia
Gelaet, ofBacchis zijn maitreiïè was. Clin. Ochjae,
Dat wil ick gaeren dóen, en ben daer toe genegen.
•Want nae ick fien kan fijn de faecken fo gelegen
Dat het wel wefen moet. Glit Met reden, Cünia
Heb ick u lief. Clin. Maer dat fy félver niet en ilae
Beteutert ergens in als fy haer rol moet fpeelen.
Sy. Sy is wel onderrecht: 't en fal aen haer niet fcheelen.
Glit. Maer daer in ben ick feer verwondert hoe dat

Haer fo gemackelijck bepraeten koft, daer zy
Niet licht van yemanden gewent is werck te rriaeckeiï.
Sy. Ick quam ter rechter tyd, dat ick in alle faecken
Niet van het minften acht. Want ick vond by haer een
Soldaet. van wien fy om een nachtje wierd gebeen.
Hoe wift zy nae de kunft de kaerel af te feggeri
So om een houtje door't verlengh aen 't vyer te leggen
En fijn begeert' en lufb noch meer te fteecken aen.
Als om hier om te meer in uwe gunft te ftaen?
Maer, Clitipho, fie toe en let wel op uw faecken
Gm door uw losheyd in geen fwaerigheyd te raeckeri.
Ghy kent uw vader wel en weet hoe gaeuwen man
Hy in die dingen is, hoe haeft hy 't mercken kan:
Daer tegen ken ick u en weet van uw manieren ,
Hoe machteloos ghy zijt u felven te beftieren,
Hoe roeckeloos en onvoorfichtigh dat ghy praet.
Sie toe, dat ghy uw hooft op zy niet hangen laet.
Wilt u van racchelen, vanhoeften, fuchten, fteenen,
Van alle mal gelaet en ginnegabben fpeenen;
Glit. 'K fal maecken dat ghy myfult prylen. Sy.Wel
zie toe.

Is 't mooglijck dit wy zijn fo fpoedidi van de vrouwe
Gevolght ? Clit. Waer üjn zy dan ? wat hebtghy my

te houwen ?
Sy. Maer tegenwoordigh is dit uwe vryfter niet.
Glit. Jaejals fy t' onfent is, maer eer dat noch gefchiet
So laet my onderwijl Sy.Daeiom noch meer noch
minder.

Clit. Ey laet,my. Sy.'KfaPt niet doen. Clit. Ey doe
my doch geen hinder
Maer voor een weynightyds magh ick uw bidden.
Sy. Neen:

Ick kan niet anders als u pryfen, en verftae
Dat ghy geluckigh zijt dat ghy die fchoone leden
Getracht hebt te bekleen met dier gelijcke zeden,
En ick verwonder my in't minfte niet dat ghy
Van yder werdt gewilt: want uwen aert is my
Uyt uwe redenen meer als ghenoegh gebleecken
Dieickuonderweegh totmy hebhooren fpreecken.
En als ick by my felv' uw leven overlegh
En van all' andre, ^die met u de felve wegh
Sijn ingegaen, die voor de vryers haer behoeden
En niet gemeyn en zijn, fö kan ick wel bevroeden
Dat het geen wonder is dat ghy fodaenigh zijt
En wy luy niet. Want 't is uw voordeel en profijt

Dat ghy u eerbaer houdt: maer die ons koom^n vf yCn
Die willen dat in ons in "t alderminit niet lyen.
Want defe paiTen ons om onfe fchoonheyd op
Eneerenonstotinden alderhopghften top:
Diedryft haertotde min: maer alswy doordejaeren
Veranderen, laieten s' ons en hgere liefde varren
En wenden, s' elders heen. Indien wy midd'lertijt
Ons ielven niet vooriien fpp fij η wy 't hachje quy t
En moeten armelijck en heel veriaeten leven.
Maer als ghy luyden hebt beilooten w te geven
Voor al uw leven langh aen eenen man alleen.
Die ghy meynt beft met u te kpomen pver een>
So geven fy haerheel en al met hert en zinnen
Tot uwe liefd', en door dat ondefliingh beminnen
Werd ghy fo vaft aen een verbonden en verplicht
Dat uwe liefde door gheen jaeren kreückt of fwicfat.

'A. Van andre weet ick niet hoe daer de faecken leggen:
Maer van my felven kan ick met de waerheyd feggen
Dat ick niet anders heb getracht als hoe ick mijn
Gelegentheden beft fouw fchicken nae de zijn.

C. O mijn Antiphila 5 niet heeft my weer doen keeren
Nae 't vaderlaiid als.ghy: dat ick u moft ontbeeren
Was my degroofte pijn. AU' andre fwaerigheen
En ongemacken, die ick buyten heb geleen
Terwijl ick van u was, die quatn jck licht te boven.
Dat was maer fpeelen gaen. Sy. Dat wil ick wel gelo-
ven'

C. OSyre,'tisnietweltelyden. Waerom.magh
Ick nae mijmluft en fm en foo ick \ gaeren fagh
Mijn deughdelijcke min niet dadelijck genieten ?
Ay my el endige! wien ibuw dit niet verdrieten ?

Sy. Jae Clinia,-nae 'k aen uw vader heb gefien
Hoe dat hy was geftek faFt noch niet haeft gefchien
Ghy hebt, dunckt my, aen hem .een harde quaft te
vreefen.

Die ons foo fterck befiet ? A. Ey lieve, houd my wat.
B. Watfchortu? A. lek beiwijck. B. Wat is'er, bid
ick, dat

A. Gewenfchte Clinia, dat ghy langh leven fnoet,
Ick groet u mee. C, Hoe is 't, hoe vaert ghy, mijn
minde?

Ick ben verblijd dat ick u hier te laiide vinde
En dat ghy van uw reys behouden wederom
Gekoomen zijt: weeit doch van herten wellekom:

Dat ick u houde ? magh ick ü weer fien eii hooren?
S. Ey, gaet nae binnen toe fo haeftigh als men kan.
Want ghy werd langh verwacht van onfen ouden mail»

C, TT Et is weer dagh: wat heb ick 't langer uyt te ftellc
-"^^Dat ick teneerften tot mijn buyrmtn aen gaq
Tch ellen,

Op dat hy eerft van my de tydingh magh verftaen
Hoe dat zijn foon nu weer uyt Afien van daen
In 't land gekoomen is, al heeft het die niet gaerent
Dat men 't fo haeil: gae aen fijn vader openbaeren ?
Maer als ick zie hoe dat dien armen man zich quelt
En in fijn foQns vertreck fo grooten hertzeer ftelt.
Dient dan voor hem fo on-verwachte vreugd gefwegc
Dicr doch in 't melden geen perijckel is gelegen ?

lek fal't voorwaer niet docn,maei· wil den ouden man
De tydingh brengen en hem helpen waer ick kan,
En even als het gaet by defe jonge lieden
Daer ick myn foon de hand fyn fpeelgenoot fie bieden
En dat hy hem ten dienil in zyne faecken ftaet,
Soo is't oock billick dat het onder ons Γ00 gaet
Die oude luyden zyn. M. Of ick moet zyn gebooren
Tot ongeluck, of 't is niet waer het geen wy hooren
Van al de wereld, dat de lanckheyt van den tijt
De fmert vergeeten doet cn alle droefheyt ilijt.
Want ick voel dagelijcx mijn iwarigheyt vermeeren
En hoe ick langer moet mijn lieven zoon ontbeeren
Hoe "k meer nae hem verlangh. C. Maer^k fie hem

felfs daer ftaen:
Hy is al uyt fijn Huys, ick gae hem fpreken aen.
GÖe morgen, Menedeem ick kom u mede-deelen
Een tydingh, die "k voor unieten behoor te heelen
En gy wel gaeren wift. M. Hebt ghy oock yet verftaen
Van mijnen foon ? C. Hy leeft en iiïèr noch wel aen;

C. Hy wil niet datmen u fijn weerkomil: doe verilaen
En fchuwt u om dat hy heeft tegen u mifdaen ,
En vreeft ^laerom als noch om onder uwe oogen
Te koomen, en of niet uw hardighey t fou moogen
Vermeert zijn tegens hem.M.Hebt gy hem niet gefeyt
Hoe dat die faeck by my nu tegenwoordigh leyt.

C. Och neen ick. JVI. Waeromniet? C. Om dat het
voor u beyde
Niet goet cn is dat ick hem defe dingen feyde,
En dat hy weete dat ghy nu foo gantfch gedwee
En overwonnen zijt. M. Het geen ick eertijdts dee
Dat kan ick nu niet doen. Ick wil niet langer weien
Soo harden vader als lek heb geweeft voor defen:

Aen beyde zyden al te heftigh. d'eene tijdt
Τe mild, en d^andere wilt ghy te karigh wefen.'
Het felfde quaed hebt ghy uyt dit en dat te vrefen.
Wel eer als ghy vernaemt dat hy fomwylen gingh
By defe vryfter, die toen arm was en geringh
En met een kleyntje was geholpen en te vrede
En alles nam voor lief watmen aen haer beftede ,
Hebt ghy veelliever, als dat ghy dat toe foud ftaeH)
Door uwe hardigheyt hem uyt het landt doen gaen,
Waerom fy tegen danck en door de nood gedreven
Gedwongen is fich tot de neeringh te begeven.
En tegenwoordigh, nu het niet en kan gefchien
Als met uw groote fchae en uw bederf miiTchien/
Sijt ghy genegen haer, al wat fy wil ? te geven.
Want dat ghy weet hoe fy nu is gewent te leven
So fegh ick u voor eerft, dat zy nu meer als thien
DienftnreyiTens by haer heeft ,εη dat zy is verzien
Van goud, van parelen., van koftelijcke kleeren
En dat s' een graeven goed is machtigh te verteefeiii
Schoon dat haer vryer waer,een Ruwaert van het land^ -
Was hy d ie koften uyt te harden niet beftant
Ick fwijgh 'er van dat ghy dielaft foud kunnen drae-
gen.

lek ben het Wel gewaer geworden, die aen haer
En die zy by haer heeft een avond-maeltijd raaer
Gegeven heb, dat fo ick my noch eens moft fteeckch
In fulcke koften ick licht op fouw moeten breeken.
Want om te fwijgen van de refte, wat heeft 2y
Al wijn verjiielt met maer te faeyen, tegens my
Dus feggende, Dees 'is te ftraf, het kon wel wefen ,
ratroon, dat d' andere wat milder v^as als defen :

Ey lieve fiet het eens: ket ons dc proef daer van
Eens nemen, bid ick u , indien het wefen kan.
'kHeb al mijn kruycken, al mijn fleiïèn, al mijn vaten
Geopent en niet een van alle toegelaten,
Mijn volck was altemael in roeren en beflet,
En dit 's maer eene nacht: lioe meynt ghy dat het met
U gaen iH,buyrman? fult gy daer wel raedt toe weeten
Die fy met huyt met hayr geilaegh op fullen eeten ?
So moeten my de G oon beminnen als het my
Van iiwent wegen deert. M. Ick laet hem doen fo hy
't Verftaet, en wat hem luil: ick laet hem teeren,fmee-
ren,

Verquiften, fnappen op, mijn goedt verdomineeren,
Ick ben dat al getrooft als ick hem maer by my
Machiiebben. C. Menedeem, fo dat uw meeninghzy
Xn fo ghy fulcks te doen volkomen fijt genegen
So is daer aen, dunckt my, geweldigh veel gelegen
Dat hy gelooft dat al wat dat hy kryght van u
Ghy daer niet van en weet. M. Seghdan wat doe ick
nu ?

C. Doet alles liever als dat ghy hebt voor genoomen.
Laet u door yemand,dic byufouw moogen komen;
Bedriegen, geeft het hem als of ghy niet en wift
Dat het voor hem is^ laet u fo quanfuys door lift
yan d'een of d'andre knecht verfchalcken in 't verho-
len,

Hoe wel ick mercke dat zo yct is in de moolen
En dat fy heymelijck daer mee al befigh zijn.
Sy luyftren onder een, uw dienftknecht en de mijn,
En onfe jonghe maets die fteken 't hooft te faemen
En ick en weet niet wat 2,y foecken te beraemen:
Maer 't is u verre beft dat ghy op die manier
Ses honderd guldens fpilt als anders een denier.
Het is om't geld nu niet (daer's weynigh aen bedre-
ven)

Want fo hy eenmael merckt hoe dat ghy zijt gemoet>
Dat ghy veel liever hebt uw leven en uw goed
En alles quyt te zijn als dat hy weer gae loopen:
Jemy! wat grooter deur doet ghy tot ondeugd open!
So dat u 't leven felfs te bangh licht vallen fal.
Want alle werden wyte flimmer als men al
Te veel zijn wil verkryght, Hy fal zich nae niet fchro-

Van u te eyiTchen al wat dat hy maer fal droomen.
En niet eens denckcn of het billick is of niet
Het geenhy van uw eyfcht. Als ghy dan merckt en
Ziet

Dat niet alleen uw goed maer hy oock gaet verlooren
Suk ghy 'c niet kunnen zien en u daer over ftooren
En fo j' hem weygren wilt (om hier in te voorfien)
Het geen hy gaeren had, wat fal der dan gefchien ?
Hy fal teritond zijn heul gaen foecken aen die dingen
Waer mee hy weet dat hy u meeft fal kunnen dwingen
En dreygen dadelijck van u te fullen gaen. >
M. Als ick recht fpreken fal fo kan ick wel verftaen '
Dat giiy de waerheyd fegt. C. Ick heb te nacht mijl?

Niet toe gehad, fo ben ick in de faeck bewoogen
Geweeft, terwijl ick by mijn felven overdacht
Hoe dat ick beft uw zoon mocht brengen in uw macht
M. Geef my de hand: ick bid u hier mee voort te vaerc.
C. Ick ben daer toe bereydt. M. Maer weet ghy wat ick
gaeren.

Gemerckt hebt dat 2,y 't een of'tander onder een
Voor hebben om my te bedriegen en te foppen
En bcGgh zijn om my geld uyt de beurs te k oppen,
Dat ghy uw beft deed om haer felfs te porren aen
En dat hec doch hoe eer hoe liever wierdgedaen,
J ck wil hem geven al wat dat hy fal begeeren.

C. Ickfal mijn beft doen, en voor eerftnaeSy rus gaen
En hem vermaenen dat z'erhaeftigh voort mee gaen
En daedlyck doen het geen zy hebben voorgenoomen.
Maer wie of "t is die ick tot mynent uyt zie koomen ?
Gae ghy nae huys toe dat ons niemand hier zie ftaen
En dencke dat wy met malkandren ons beraen;
Ick heb noch wat te doen: daer fijn twee goe bekenden
Hier in de buyrt, die om de fcheydingh en belenden
Van haerè landen zijn te Taemen in gefchil
Dees' hebben my verfocht tot fegfman: maer ick wil
Haer feggen gaen dat het my niet te pas fal koomen
Van defen dagh, gelijck als ick heb aengenoomen,
Ick kom terilond weerom. M. Eyjaefo "t wefenkan·
Wel lieve góon, is 't fo gelegen met een man
Is 't aller menfchen aert dat z' in een anders faecken
Veel fcherper zien als die haer eygen felven raecken ?
Souw dit wel koomen of door alte groote vreugd
Of door de droetheyd dat ons oordeel niet en deught
In 't geen ons aengaet ? hoe veel wijfer dunckt my defc
Nu in het mijn% als ick my felver fchijn, te wefen!

Q, Ick heb my van die luy voor deien dagh ontdaen
Pp dat ick Icdigh waer' en u ten dienft mocht ftaen.

Derde Handelm^h : Tiveede uytkoomen,
Syrus. Chremes.
S. JAe, loopt vry gintsenweer: wat valt'er veel te feg-

't Geld moet gevonden zijn hoe ghy 't wik overleggc·
Men moet den ouden man bedriegen: daer is 't al.
C. Heb ick 't niet wel gefey t dat dit gebeuren zal ?
De knecht van Clinia fchijnt maer een bloed tc wefen:
Dacrom gebruycken zy den mijnen, om door defen

Het werck te voeren uyt het geen fy hebben voor.
S. Wie of het wefen magh die ick daer fpreken hoor ?

So hy dit heeft gehoort vind ick my vry verlegen.
C. Houw Syre. S. Hey. C. Watfeght ghy daer ? S. 't Is
al te degen.

En ick en kan my niet genoegh verwondren, heer ,
Dat ghy nu wederom dus vroegh zijt in de weer
Die'k giftren avond foveel glaesjes heb zien veegen."
C. Niet min als dat. S. Niet min ? "t Gaet u, Gelijck fy
plegen

Tcfcggen,dat dendranck den ouden aerend voedt
Als 't eeten hem begeeft. C. Wel dat komt feker foet.'
S, My dunck dat defe fnol een hups en kluchtigh wijf is,'
C. Datdunckt my oock. S. En fchoon van aenge
fight en lijfis.

C. Dat magh wel gaen. S.fyisalvan het befte flagh
So fy nu zijn, niet fo 't wel eer te wefen plagh^
En daerom komt het my niet wonder vreemd te voo-
ren

Dat Clinia lich door haer fchoonheydliet bekooren;
Maer nae ick hoor heeft hy een vader, die een van
Ons nae-gebuyren is: kent ghy hem niet l· een man
Die deun en karigh is en fijnen foon bejegent
Als ofhy niet genoegh met rijckdom was gefegent.
Dat hy door armoe was genoodfaeckt van hem wegh
Te loopen: weet ghy niet dat, wat ick daer van fegh.
De wacrheyd is? C. Watfouw ick weeten of niet <"
weeten l·

Een die niet waerdigh is zijns meefters brood te eeten,
Maer wel verdient dat hy in den rofmoolen gae.
S. Wie meynt ghy? C. 'k Meynde knecht van defen
Clinia.

Hy moft yet vinden, yet vergieren metter vaert,
En d'eene fchelmery ofd' andere bedencken
Op dat de jonghman had 't geen hy fijn Lief mocht
fchencken

En om den ouden, in T-ijn weerwil, te behoen.
S. 't Zijn praetjes die ghy maeckt. C. Dat had hy moeté
doen.

Bedriegen? C. Als 't gefchied om arger quaed te weeré
Vind ick het pryifelijck. S. 't En is niet vreemd gefeyt.
C. Dus komt men dickwils voor eengrooter fwaerig-
heyd

En defen een'gen zoon waer oock te huys gebleven.
S. Of hy dit meynt of niet daer 's niet veel aen bedreven
Als dat het my verfterckt nu 'k hem fo praeten hoor
En meerder luil geefi; tot het geen wy hebben voor.
G. En waer na wacht hy nu, of wat valt hier te hoopen
Als dat hy wederom van armoe deur gae loopen
Wyl 't hem onmooglijck is die korten uyt te ftaen ?
Hy dient den ouden met bedrogh aen boord té gaen
En yet te vinden om hem door iijn neus te booren.
S. Het is een botterick. C. Maer ghy had hem behooré

Te helpen, om de min van defen jongen gaft.
S, Jckfouw'twel kunnendoenindienghy^tmy belaft?

Want ick verffcae my mee op meefters te bedriegen.
C. Ghy zijt'er beter om. S'k ben niei^^went te liegen.
C. Wel doet het dan. S. Maer dat ghy fulx gedachtigh
zijt

Indien 't gebeurde dat op d' een of't ander tijd
Uw zoon fo oock yets dee, gelijck die dingen loopen
C. Dat lulcx zijn leven niet fal beuren wil ick hoopen.
S. Dat hoop ick feker meei oock fegh ick't daerom nie£
Als of ick aen uw zoon myn leve-dacgen yee

Dat ghy dan oock: ghy kent den aert der jonge lieden
En ziet hoe jonck iiy is, en fo 't oock quam te pas
lek fouw al mee wat gelds u kloppen uyt de tas
En heerlijclf ftrycken uyt fo wel als een van allen.

So fal ick oock eens fien wat my te doen fal ftaea;
Let nu alleen daer op wat dat hier dient gedaen.

Dat ick een boeve-ftuck mocht veyliger beftaen.
Maer wie of dit fal zijn die 't onfent komt van daen ?

Ch. Sagh ick niet dat j' uw hand flus in den boefem van
Dit lichte vrouw-menfch ftaeckt. S. 'k ben een bedur-
ve man,

Meer fmaed en onrecht doen als datmen van fijn boel
Sijn handen niet en houdt en nae haer memmen voel,
Dat men een vrind neemt in fijn huys en ondertuiTen
Zich niet ontfien cn fouw fijn lief hem af te kuffen ?

Watiijt ghy by de wyn oock ongefchickt geweeil ?
S. ""t Is fo. Ch. Hoe moeyelijck ? fo dat ick was bevreeft
Waer op dit eyndelijck noch uyt fouw moghen ko-
men.

Van luy die minnen, daer ghy niet op dencken foudi
Cl Maer dit een kennis die my alles goeds veitroiit

En weet dat liy geen quaed van my en heeft te vrefen.
Ch. 'T zy zo: nochtans behoort ghy 'zo beleeft te wefé
Dat ghy u voor een tijd wat hielt uyt haer gefight.
De liefde brenght veel mee, 't geen uw by-wefen Jicht
Beletten fouw. Ick kan ,dat uyt my felfs wel vinden:
Daer 's niemand hedendaeghs van mijn vertrouwile
vrinden

Die 'k openbaeren derf wat in mijn boefem leyt:
Want by den eenen werd my fulx door achtbaerheyd
Belet, by Μ andere fouw ick my felven fchamen
Yet aen te rechten dat my' niet en fouw betaemen
Op dat ick niet te wulps of onberaeden fchijn .
Denck dat hy oock fo doet. Wy moeten felver zijn
So wys, en weeten hoe dat wy ons moeten draegen,
Waer en hoe't komt te pas, om yemand te behagen.
S. Hoort ghy die reden wel ? Cl. Het is met my gedaé.
S. Dit is het daer ick u geftaedigh toe vermaen,
Maer al myn leiTen zijn u daedelijck vergeeten:
Ghy hebt u als een vroed en zuynigh knecht gequee-
ten.

S. 'T is hier bedurve werck: dees fal zich felfs bcklappe.
(Oeloof ick) eer dat ick het geld heb in de lappen.
Maer, Chremes, luft het u te luyfteren nae my
Die maer een flecht-hooft ben ? Ch. Wat fouw ick

Dat het u beft behaeght. Geeft haer wat vryigheyt
En gaet wat wandelen. Cl. Waerheen? S. Wat een
bcfchcyt ?

Als of'er plaets ontbrack.Gaet waer ghy fult begeren:
Werd ghy het ginder moe ghy mooght weer herwaerts
keeren.

Cl. Dat u de duyvel daer voor haele dat ghy my
Van hier jaegh. S. Paft dan op een ander tijdt dat ghy
Uw handen voor u houdt. Mijnheer, wilt op hem
letten:

Wat wijs meynt ghy dat hy voortaen hier op fal fctten
So j'hem niet gae en flaet, en defen uwen foon
Capittelt en vermaent, ioo veel als u de goon
Behulpfaem willen zijn ? Ch. Daer fal ick wel vooi
forgen.

Ch Maer hebt ghy al gedacht om 'tgeen ick flusjes feyde
En by u felven yet gevonden dat u greyde,
Of noch niet ? S. Jae, ghy fpreeckt van het bedriegen:
facht,

Maer even als, wanneer men is aen t overleggen,
"t Een uyt het andere den menfchfchiec in den fin :

S. Jae, meefter, foo ghy wift ""tgeen ick u ial ontvouwen:
lek bid u hoort doch eens wat dat fy vangen aen.
Een oude vrouw die van Corinthen was van daen
Die is voor defen hier t'Athenen komen woonen,
En heeft van haer geleent een fom van hondert kroo-
nen.

Ch. Jae wel doch, Syre. S. Dit oud wijf is overleeft
En liet een dochter nap, die fy gegeven heeft
Aen dcfe voor dat gek te pand. Ch. Ick heb't begre-
pen.

S. Die giiteren haer mee nae 't onfent toe quam ilepen.
Dees'is nu by u wijf. Ch. Jae. wel doch. S. Clinia.
Bid haer om defe maegd en feyt dat hy daer na
Als 't liem gelegen komt het gek haer toe fal tellen.
Dit biedt hy. Ch.Doethy? S. Wie fouw dat in twij-
fel ilcllen?

S» Ick fal my foo terftont nae Menedemus fpoen
En feggen hem dat fy gevangen is genoomen
In Carien; dat fy heel rijck is, en gekoomen
Van treffelijcke luy, foo dat'er metter tijdt
Een groot profijt in ileeckt foo hy 2,e loft. Ch. Ghy
zijt

Ch. lek fal't u feggen: bey, bey. Wat of dit beduyt
Dat men de deur foo hard tot m ij nent open iluy t ?

So; ^ Α ick by mijn gemoet de faeck te recht bevroede
Is dit de felve ringh, de felfde die 'k vermoede,
Waer mee mijivdochter is te vondelingh geleyt,

V. OchjaeickjSoftrata. So. Gaedan nae binnen toe >
En komt my fepen als 2.' haer felven heeft gewaiTen,
Ick fal terwijl hier op mijn mans weeromkomfl: paflèn.'

Sy. Zy wil u hebben, fie eens wat haer boodtfchap is.
My dunckt fy is belaen en vol bekommernis
En 't is niet te vergeefs : ick vrees wat het magh wefen.'

Ch. Wat fou het wefen of waer voor hebt ghy te vrefen?
Ick denck dat het niet veel fal hebben om het lijf
Daer foo veel gebaers af maeckt. So. Och man !
Ch. Och wijf!

Dat ghy doch niet en wilt gelooven noch vermoên
Dat ick yets tegen u gebodt heb derven doen,
Ch. Begeert ghy dat ick u daer in geloof fal geven
Schoon 't ongelooflijck is? daer 's weynigh aen bedre-
ven,

Dat ick eens fwanger was en ghy my fcherp belafte
Zoo ick een dochter kreegh dat ickie niet en pafte
Te houden aen ? Ch. Ik weet wat dat ghy hebt gedaen:
Ghy hebt haer aengefockt. Sy. Jae vrouw : is ""t foo
gegaen

Die uyt Corinthen was, een degelijcke vrouw:
Dees gaf ick't kind dat fy 't te vond lingh leggen fouw
Ch. Vind men oockmenfchen die foo dom zijn ?
So. LieveChreme,
Wat heb ick dan gedaen datmen 't fo euvel neeme ?
Ch. Vraeght ghy dat noch.^ So. Zoo ick my hier in heb
ontgaen

Ick heb het fonder argh onwetende gedaen.
Ch. Dat weet ick waer te fijn al wouwj'er tegen dringen
Onwetende fo feght en doet ghy alle dingen:
Wat al miflagen hebt ghy in dit iluck gedaen ?
Want foo ghy nae mijn laft te werck had willen gaen
En doen het geen ick u te dier tijdt had gebooden,
Had men van eerften af het meyske moeten dooden
En fich niet uy terlij ck met woorden en gebaer
Gelaten of het dood en om het leven waer,
En geven inder daed geen kleyne hoop van leven.'
Maer 'k laec dftt varen en het zy u toegegevea

Om 't moederlijcke hert, om de meedoogentheyt :
Ma er hoe voorfichtigh heb j' uw dingen aengeleyt ?
Bedenckt eens by u felfs wat dat ghy hebt bedreven:
Te weten, dat ghy hebt uw dochtertje gegeven
Ten beften aen dat wijf, dat fy haer op kon voen
En door uw fchult met haer een vuyle winningh doen
Of brengenfe te mert en opentlijck verkoopen.
lek denck, ghy hebt gedacht het mooge naemaels loc-
pen

Zoo als het wil als fy maer in het leven blijft.
Wat falmen doen met foo een onbedachten wijf,
Met luydcn,die noch recht noch billickheyj en wetenj
Noch wat het beft of wat het ilimft' is af te meten ?
Die noch haer eygen fchae noch voordeel en verftaen
En niet, als wat haer luft, voor goed en nemen aen ?
So. Mijn lieve Chremes, ick beken't ick heb mifdreven
En vind mijn overtuyght, maer wilt het myüvergeven;
Dat bid ick u; en foo veel als ghy ouder zijt
En u verftant meer is geflepen door den tijdt,
Dat mijne fottigheyt een weynigh byftands vinde
In uwe billickeyd, ioo ghy my oyt beminde.
Ch. Wel, ick vergeef het u 'tgeen ghy hier hebt mifdaen:
Dan,Softrata, ghy neemt veel quade parten aen
Door mijne fachtigheyt: maer 'k wil dat laeten fteken.
En wijl ghy van dit ftuck begonnen hebt te fpreken
Zo feght al voort wat ghy te feggen hebt. So. Gelijcfc
Wy flechte vrouwen door den band gemeenelijck
Wat naeuw befet fijn en voorfichtigh willen weeferi
En voor 't toekoomende meer als de mannen vreefen^
Zo trock ick eerft een ringh van mijne vingers af
Die ick aen 't oude wijf met onfe dochter gaf
Om met het kindeke te vondelingh te leggen
Op dat, indien het ftierf, men foude kunnen feggen
P^het met heel en was verfteeckcn van.ons goedt.
LL Dat was heel wel : ghy hebt het kind en u behoedt,"

So. Een vryiler gaffy my, die Bacchis had genoomcn
In haer gefclfchap, Sy. Houw! Cii. Wat feyt die ?

So.Als fcgingh
Nae 't bad toe, fey zy my, bewaer my defen ringh
Tot dat ick wederkom. Als ick i^eerft iiad gekregen
Sloegh ick geen acht daer op: maer naederhand te de-

Den ringh bekijckende heb ick die ilrax gekent
En Hep flux nae u toe. Ch. In wat vermoeden bent
Ghy nu, of wat hebt ghy hier verders af vernoomen
So. Meer weet ick niet: maer gy kunt felver binnen ko-
men

En ondervraegen haer waer zy hem heeft van daen,
Indien 't te vinden is. So. Het is met my gedaen:
Ick fie hier meerder hoops als ick wel fouw begeeren
Is 't waer, 't geen zy daer zeyt, fo fouw 'k wel derven
iweeren

Dat het ons dochter is. Ch. Weet ghy niet of de vrou
Noch leeft, dien ghy ze gaeft dat zy haer leggen zouw
Te vondelingh? So. Iele weet niet οfzy noch magh
leven.^

C. Wat heeft fy doe ter tijd u voor befcheyd gegeven ?
So, Dat zy gedaen had 't geen ick haer bevolen had.
Ch. Segh my hoe dat die vrouw gehecten was, op dat

Men nae haer om magh zien en over al doe vraegen.
§0. Haer Naem was Filtere. Sy. Wat honderd duyfen^
plaegen!

Die is 't: en 't waer niet vreemd indien Antifila
Behouden waer' en ick bedorven. Ch. Softrata
Volghmynae binnen toe. So.'t Is beter afgeloopen
O Chremes, als ick had gemeynt of derven hoopen,
Hoe bangh was ick,dat ghy fo hard noch wefen mocht
Als toen ghy niet en woudt dat zy wierd opgebrocht!

Ch. Men kan niet altijds zijn fo men wel ibuw begeeren
Als het niet wefen magh: den tijd die kan verkeeren;
Nu is het fojtnet my gelegen, 'die wel eer
Gheen dochter hebben wou, dat ick'er een begeer.
Sy. Soicknae mijn gemoed mijn giffing heb te maeckeil
' Is 't ongcluck niet ver en 't fal my haeft genaecken.
lek ben fo dicht bezet dat ick niet wegh en kan
So ick niet yets bcdenck dat onfen ouden man
Niet mercke defen fiiol zijn zoons maitres te wefen <
Want dat ick hoopen 2.ouw op 't geld, of dat ick;
defen

. Souw foecken achter op te lichten, dat waer mis,
lek achte dat'er eers genoegh bevochten is
Voor my, indien ick maer heels huyd hier uytkaiï·
raecken.

Foey !dat fo grooten broek fo fchielijck uyt niijn kaekö
Geruckt is! wat een fpijt ? wat dient'er nu gedaen.
Of wat verfinn' ick beft ? ick moet van vooren aen
Beginnen, cn van nieus op flaen mijn ieken-boecken^
Daer 's niet fo fwaer dat niet te vinden is met foecken.
Of ick het dus begon ? dat waere niemendal.
Of zo ? dat 's even veel. Of zo dan? dat waer mal
En 't kan niet zijn: 't kan wei, en 't waere 't beft van
allen.

Corage! daer is my wat aerdighs ingevallen
En defe vond is goed: ick achte dat ick in
Dat vluchtigh geld mijn klaeuw noch flaen fal
mijn zin.

C. T^Aerisgeenfwaerigheydter wereld te bedenckeÜ
^ Diemy ny fchftQdea Jjianof hertzeoi- doen of
krencken, ^ " " - '

Soo groote blyfchap komt my over onverwacht,
lek geef my nu voortaan heel in mijns vaders maché'
En wil gefchickter zijn als hy fouw wenichen moogen.
S. lek ben in 't minften in mijn meyningh niet bedroo-
gen,

' t Is even als ick dacht: fijn lief Antiphila
IS tot 'Lijn groot geluck bekent geworden, na
Ick aen fijn woorden hoor. Ick ben verblijd met allen
Dat defe faecken nae uw zin fijn uytgevalien.
C. Mijn lieve Syrus, feg, hebt ghy dit al verftaen ?
S.' Wel waerom ibuw ick niet die daer van vooren aeii
Geftaegh ben by geweeft? C. Kunt ghy wel yemand
noemen

Die van fo een geluck fich felven kan beromen
Als my bejegent is? S. O neen. C. So minne my
Den hemel, als ick om mijn felven minder bly
Ben als om haerent wil, die byfter goed van aprt is
En die "k voorfeker weet dat aller eere waerd is,
S, Daer twijfel ick niet aen.: maer, Clinia, voortaeii
Dient ghy my om uw vriend een weynigh by te ftacn
jEn uwe hand te bien, op dat wy moogen maecken
sf Dat oock fijn dingen in verfekertheyd geraecken,
Op dat fijn vader niet en mercke wat'er van
Dat vrouw-menfch is. C. O Goonl S. Al zacbjes)
foete Man.

C. Mijn liev' Antiphila zal nu met my gaen trouwen!
β. Maer, Clinia, kunt gliy uw mond fo langh niet hou-
wen

Dat j'in mijn woorden valt eer ick heb uytgefeyt ?
C. O Syr, mijn befte maet, ick ben vol vrolijcklieyd
En bid u dat ghy'tmyten beften houd. S.Seer gae-
ren.

C' My dunclit dat ick al in den hemel ben gevaeren.
S, Denioeyte,duncktmy ,is verlooren die ick doe;
Welacn,feghwat ghy wiltpick hoor cnluyftertoe·

Dat oock de zaecken van uw vriend en kammeraet
Verfekert mogen zijn: want zo ghy henen gaet
En defe joffer hier laet blijven^kan 't niet miiTen
Of onfen ouden man zaldaedlijck daer uyt giiTen
Dat zy de boel is van zijn zoon: maer by aldien
Ghy haer van hier leydt zal hy het bedrogh niet zien
En t blijf verhooien zoo't tot noch toe is verfwee-
gen.

Als dat fouw zijn: want met wat aenfight of fatfoen
Spreeck ick mijn vader aen ? weet ghy wat ickmoet
doen

Dat ghy verlieft zijt op Antiphila, en gaeren
Met haer foud trouwen, maer dat defe Bacchis is
De boel van Clitipho. C. Wat een gelijckenis!
Ghy zijt een dapper gaft: 't geen ghy my leght te voon
ren

^quanfuys billick en het fouw fo wel behooren,
Oock is het licht te doen: ick denck dat ghy daer nae
Noch willen fult dat ick mijn vader bidde gae
^T ^ ^y aen uw heer doch niet en openbaerc.
b. Neen: maer dat hy defaeck rond uyt aen hem vd·-
klaere

Εη die van ftuck tot ftack 2,ijn vader maeck bekent.
C. lek loof niet dat je geck of dat je droncke bent.
So doende was hy heel verraeden, foüw ick vrefen.
;Want5fegh myeens, hoe kan hy dan verfeeckert
fen?

S. Aendefen raed nochtans geef ick de hoogfte prijsj
Hier op verhef ick my en ben geweldigh wijs
Daer mee, dat ick'er twee gelijcklijck fal bedriegen
Puur met de waerheyd haer te feggen, fonder liegen,·
So dat, wanneer uw vaer aen onfen ouden feyt
I)at defe Bacchis, die 'k tot zijnent heb geleydt,
, De boel is van zijn zoon, hy 't niet en fal geloven,
C. Maer fo fie 'k my van al mijn houlijx-hoop beroven:
Want al fo langh als hy geloven fal dat,dees
Mijns vryfter is, ben ick bekommert en in vrees
Dat hy zijn dochter my ten houlijck niet fal geven.
Ghy denckt by avontuur daer 's weynigh aen bedre-
ven

Hoe het met my gaet als ghy hem maer voordeel doet.
S. Wat (popenlency) meynt ghy dat ick ν inde goed
Datmen ^t veynfen fal den tyd van hondert jaeren ?
Tck heb maer eenen dagh van doen om fulcx te klaeren
En 't geld te krijgen uy t den ouden man fijn kaft.
Dan is het wel en daer is anders niet aen vail.
C. Hebt ghy daer aen genoegh maer hoe fultghyhet
maecken

So dit tot kennis van mijn vader mocht geraecken ?
S. En of ick quam by lüy die feggen hoe fouw 't gaen
Indien den hemel viel: C. Ick ben der in beken ,
Wat ick fal doen. S. Belaen ? als of't niet t' aller tijde
In uwe macht en was hier weder uyt te glijden
(Wanneer ghy wilt.Maeckt hemdefaeck bekent C·
Wel aen.

Wel aen, ick ben te vreen: laet Bacchis over gaen. ^
S. Dat is heel wel,maer iacht: ick hoor ons deur onfluyte·
Dat komt heel wel te pas? xy treed daer felver buyten·
' ' ■ ^ ^ P^erds

De ftoutigheyd die hy heeft over my genoomen
Was groot genoegh , maer 't geld heb ick noch niet
bekoomen.

Doch fo de ftucke-boefs my nu bedroogen heeft
So fegh en fweer ick hem, fo waerlijck als hy leeft ^
Dat ick my over fijn bedriegery fal wreei Jken
En hy my dickwils te vergeefs fal koomen fmeecken
Ommeetegaen: of als ick ■ t hem heb toegefeyt
Dat ick fal koomen, en fijn meefter op 't befcheyd -
Dat hy hem heeft gebraght fal hoopen en verlangen
Nae myne komft, en vaft in twyfelingh fal hangen ,
Sal ick hem fchieten op, en niet eens kijcken uyt.
En Syr my defe fchuld betaelen met ïijn huyd.

S. Maer meynt ghy dat zy dat fo feyt om mee te jocken?
Och neen zy : maer fo ick niet op mijn hoede ben
Sal zy 't voorfeker doen nae ick dat vrouw-menfclï
ken.

Hoor eensjes Frygia : ftaet het u niet te vooren
Waer dat die man ons wees de wooningh van Cha-
rijn ?

Ph. Och jae 't. B. En feyde die de naeft aen dees te zijn
Wat aen de rechterhand ? Ph. Ick heb het niet ver-
geeten.

(Ghy weet wel wie kk meyn) alwaer hy by zijn vriend
De vafteiavond houdt. S. Wel wat of zy begint ?

B. Segt hemidat ick alhier gehouden werde tegen
Mijn wil en danck, maer dat, fo haeft als "t komt gele-
gen

En ick mijn open zie^ick met een ftillen trom
Van hier fal gaen, en dan fo daedlijck by hem kom.

5. Ick ben bekaeyt en weet piet waer ick my fal wenden,
Ick bid u 5 Bacchis, blijf: waer wilt ghy 't meyffen
fenden

Is ree. B.So blyf ick. S.'tSalu werden toegetelt
So daedlijck. É.Doet dat u belieft: maen ick, of
houde

B. Wel wat is dat ? S. Ghy moet tot onfent nu van daea,
En met uw heele fleep nae Menedeem toe gaen.

B. Siet ghy my aen voor een, die'ghy het Waer digh acht
Dat m'er de geck mee fcheert of watmeedruylteq
lacht

Ick heb niet anders voor als u te helpen aen
Uw penningen. B.D^t "swel: Kom laet ons henen
gaen.

g. Neemt al de mey0èns van dees Joffer met u mee >
En brenght haer daedelijck tot uwent. Maeckt u ree

En fegt haer dat s'al heur bagage met haer draegen.
Och, onfen ouden man fal meynen dat hy vry
Ontlaft is door 't vertreck van al 't gefnor: maer hy
En weet niet wat verlies hy hebbe te verwachten
Voor defe kleyne winft die hy vry groot fal achten.
Ghy Dromo, zijt ghy wys, paft datje niet en klapt,
D. lek fal fo ilora zijn of mijn tongh was afgekapt:

C. C O helpen my de Goon, gelijck als ick meedoogen
^ Met Menedemiis heb en dapper ben bewoogen
Om dat hy in fijn huys krijght fo een grqote plaegh-
Aen fulcken vrouw met foo veel meyffens a Ie daegh
De koll te geven? fchoon "t hem niet en zal mishaegen
In 't eerft' j en dat hy dat in ettelijcke daegen
Niet voelen fal, gelijck als ick geloof, om dat
Hy nae zijn zoon iulck een verlangen heeft gehad:
co fal hy evenwel, als hy gewaer ίΰ werden ^
Dat deie koften voor hem niet en zijn te herden
Die dagh aen da^h gefchienjcn dat mer wijs noch toon
Noch maet op iet, fal hy weer wenfchen aat zijn zoon
Weerom gae wandelen:Dat ftaet'er van te fchroomen.
Daer's Syrus felver: hy is recht van pas gekoomen.
S. Waer wacht ick nae, dat ick hem ftrax niet aen en
vall' ?

Een wy 1 nae u verlanght om u te moogen ipreecken.
C. Ick fie aen uw gelaet, heb ick 't wel afgelceeken,

Dat ghy al yet gedaen heb: met den ouden man.
S. Ghy meynt van 'tgecn daer gy een wijl vpor deièn van

S. Jae waerelijck. (Π. lek kan my naeuwelijx onthouwen
Of ick moet u dén bol wat ftreelen. Kom by my,
"K wil u wat goeds doen en oock gaeren, om dat ghy
Dat fo benaerftigt hebt. S. Maer fo gy wift hqe aerdigh
Dat dit quam in myn:z,in, C.Ghy zijtquanfuysho-
vaerdigh

En ftoft'er op en hebt daer groot behae^n in
Dat defen aenflagh u geluckt is nae uw 2,in.
S. Ick doe waerachtigh niet,ghy hoeft my niet te quellen:

Ick fegh het maer alleen, en fqek 't u te vertellen.
C. W el fegh my dan wat van de faeck is. S. Glinia
Heeft Menedemus wijs gemaeckt, fo ick verftae,
Dat defe Bacehis, die tot onfent is gekoomen,
Is Clitifoos maitres; dat hy s'heeft mee genoomen
Om dat ghy 't niet gewaer ibud werden. C. Dat komt
foet

En 't is wel overleyt, S. Ey lieve, vindt ghy "t goed ?
C. Te byfter, fegh ick. S. So maer reedlijck, fouw ick
meenen.

Maer hoor eens verder wat bedrog zy noch met eencn
Voor hebben: felver zal hy feggen hoe dat hy
Uw dochter heeft gefien, en voegen daer noch by
Dat hem haer fchoonheyd fo beviel in het aenfchouwc
Dat hy haer gaeren tot fijn vrouw fouw willen trouwe.
C. Wiemeynje, die flus eerft bekent geworden is ?
3. De felve meyn ick, en ick fegh u voor gewis
Dat hy verfoecken fal dat ghy haer wilt befteden
Aen hem ten houwelijck. C-Maer, Syrus, om wat
reden ?

Want ick verklaer u dat ick 't niet begrijpen ken.
S. Wat benj^ oock bot! C. Het magh wel wefen dat icli
'tben.

Dit is de middel om aen geld te kunnen raecken ?
Om ringen, klederen en andre bruylofs-faecken,

Ick wil fe niet aen hem beloven noch beileden.
S. Niet? lieve, iegh my om wat reden ? C. Om wat
reden ?

lek meynde 't fo niet, dat ghy haer voor eeuwigh aen
Hem foud beloven, maer u fo alleen gelaeten.
C. Gelaeten? dat en pail my niet. wat moogj' al praeten?
Ghy mooght het meuijeren fo als ghy 't beft verftaet.
Maer ick begeer van u dat ghy m'er buyten laet.
Sou 'k haer beloven aen een die 'k fe niet wil geven ?
S. Ick dacht het: C. Neen ick doch. Dat doe 'k niet var|
mijn leven.

S. Het kon gemackelijck gefchien op die manier,
En ick had het fo voor om dat ghy 't my fo dier.
Belaft had. G.Ick gelooft. S.Maer 'tkan myniet

verfcheelen,
En ftel het aen een indien 't u mocht verveelen.
C· Nochtans begeer ick dat ghy daer uw beft toe doet
Dat het gefchieden magh, maer op een andre voet.
S. Wel aen^ck ben te vreen: laet het wat anders wefen."
Maer 't geld,waer van ick u gefproocken heb voor de-
fen

Dat defe fchuldigh is aen Bacchis, moet men haer
Weerom doen hebben, en ick denck niet dat j'u daer
Mee fult behelpen: wat heeft zy op my te feggen ?
Wat racckt het my dat ick 't geld op ibuw moeten leg·*
gen?

Heb ick de penningen ontfangen ? heb ick daèr
Toe laft gegeven ? kon z'in weerwil van de vaer
Het kind verpanden ? maer daer liever op zult letten.
Pat op zijn recht te ftaen nae 't fcherpfte van de wette
Ζ j . 'tOrootft*

.·ί Grooft' onredrt dickwils isj gelijck'er werd gefeyt.
Neen, dat fal ick niet doen; S. Het waer' oockgeen
befcheyd:

Jae, fchoon men dat fomtijds in andre fouw gedoogen
S O fouw "t met u nochtans niet door den beugel moge
Want al de, wereld houd u voor een wel geilek
En rijcker man. C. Ick fal aen Bacchis felver 't geld
Gaen brengen. S. Beter foud ghy dat uw zoon bevee-
len.

Enhy gebraghtisin't vermoeden dat zy zijn
Maitres is. C. Wat geeft dat l· S. Het fal te beter fchijn
Van waerheyd hebben als hy 't felver haer fal geven
Oock fal ick lichter, 't geen ick voor heb hier beneven,
Uytwercken kunnen. Maer daer komt hy felver aen:
Gaetheen en krij glit het geld· C. Ick f41't fo haelexi
gaen.

En ongewilligh doet: fo ben ick mee gevaeren.
Want defe wandelinghj fchoon ick die met gemack
Kon doen en dat'er niet veel moeytens in en ftack,
Heeft my heel afgeflooft: en nu ick ben gekoomen
En is'er niet waer voor ick meerder heb te fchroomen.
Als dat men my van nieus fal ftooten hier van daen
Nae 't een of't ander oord, om niet te moogen gaen
By Bacchis» Sier, dat al de'goden en goddinnen
(So menigh als "er zijn) u fchenden om 't verzinnen
Van fo een fnoode vond, en 't geen ghy hebt begoft.
Altyds verzint ghy yets (heel anders als ghy mpft)

Om my te pynigen te beulen en te plaegen.
S. Gaetghyhier niet van daendaer menu dient tejae-
gen

Nae dat ghy waerdigh zijt ? uw dertelheyd heeft my
Bynae om hals gebraght. C. lek waer wel dapper bly
Indien dat was gefchiedt: ghy waerthet dubbel waer-
digh.

lek ben voorwaer verheugt dat ick dees woorden hoor
Eer ick de penningen u geve, die ick voor ^
U heb gekregen en Ib daedlijck op fouw leggen.
C. Segh my dan eens hoe dat ick tegen u moet feggen.
Ghy -Lijt gegaen, en hebt mijn vryfter hier geleydt
Die ick niet raecken magh: wat is dit voor befcheydt ?
S. Nu 7 nu, ick wil op ü nietlangher toornigh wefen:
Maerweet ghy waerzy is? C. Totonfentj als voor
defen.

S. Oneenjdaer is fy niet. C. Seghmy, waer is fe dan?
S. Sy istot Clinia. C.'Kbeneenbedorveman.
S. Neen, neen: hebt goede moed: ftrax fult ghy't geld
ontfangen

Dat ghy haer hebt belooft en Tuit het haer gaen langen.
C. Ghy raeskalt: waer van daen fou't koomen ? S.Van
uw vaer.

En inder daed fult ghy 't oock anders niet bevinde
C, O my geluckige! ó Syre, myn beminde!
S. Maer zacht, uw vader komt daer felver uyt: iiet toe
Dat ghy u ganfch niet vreemd en houd, waerom of
hoe

Dat defe dingen in haer werck gaen: wilt u draegen
So als den tijd vereyfcht: wacht u voor yet tevraegen;
Paft dat ghy weynigh fpreeckt, en doet wat hy gebiedt.

Ch. tT/Aerisnu Clitipho? S. Segh,hier. Cl.Hier.
VV Gh. Hebihemyet
Geieyt van defe faeck ? S. Jae ick, meeft altemaelen.
Ch. Neemt defe beurs met geld om Bacchis te betaelen:
Brenght het daer 't wefen moet. S. Treed toe, wat
blijde ilaen

'S. Volgh my terftond dit heen; ick fal u dei-waerts leydé.
Ghy ondertuiTchen kunt ons hier een wijl verbeyden:
Wy koomen daedlijci: weer en fuUen ons wat fpoen;
Oock hebben wy hier toe geen langen tijd van doen.
Ch. Mijn dochter heeft daer mee vanmy nu honderd
kroonen,

Die 'k reeken dat ick geef om 't vroutjen te beloonen
Dat haer heeft opgevoedt: nu fal der noch fo een
Som volgen om haer uyt te fetten en te kleen,
Om fraeye dingen en kleynodyen te koopen:
Dan fullen der noch twaelif honderd henen loopen
Voor 't houlijx-goedj dat men met haer bedingen zal.
iWat iluypt'er met tyd al quaed gebruyck, wat al
Onredelijckheyd in, wat d bedorven "zeden!
Ick moet nu alles om myn dochter te hefteden
Staen laeten, en een man gaen foecken, dien ick moet
Een porty geven van mijn fiiyr-gewonnen goed.

M. ICk achte, zoon, nu ghy tot weldoen u wilt geven
■*-My degeluckighfte van alle die der leven.

Heb ick u daerPdat 'egoed,ghy komt ter rechter uyr:
lek focht u. Wilt mijn zoon, my en myn huys bewae-]
ren,

Dat nu is in uw macht. C. Ghy moil my openbaeren.
Wat gy wilt dat ick doe. M. Gy hebtuwdochterjnae
Ick hoor, van daegh weerom gevonden: doeje ? C.
Jae:

Wat wilt ghy voorts ? M. Mijn foon fou garen met
haer trouwen ?
C. Wat benj'eenman! M. Hoe;foo?C. hebt ghy het
niet onthouwen
't Geen tuffchen ons, niet langh geleden, is gefeyt:
Hoe fy haer beft doen om van u met liftigheyd
Wat gelds te krijgen en u van de huygh te lichten ?
M. Ick weet het. C. Dat is 't geen fy loecken te verrich-
ten:

Nochfeyt men dat hetisdeboelvanClitipho
Die nu tot uwent is. M. Dat feggen zy jae trouwen."
C. Dat feggen zy: maer kunt ghy dat voor waerheyd
houwen?

Een vrouw begeert, op dat, fo haeft als ghy van my
Het jae-woord hebt, ghy geld opfchoppen foud met
hoopen,

Daer men kleynodyen en kleeren om fouw koopen
En alles wat men heeft yan doen in fulcken tyd.

Τ Ε R. Ε ÏSf Τ Ι I
Μ. lek houw 't daer voor 5 dat ghy niet heel bedroogeil

En dat hy aen 2,ijn boel dat altemael fai fchencken.
C. Dat kunt ghy licht bevroen: wat kan men anders
dencken.

M. Jaewel: ίο heb ickmy daii te vergeefs verblydt.
Noch wil ick liever, als dat ick hem weerom quijt
Sou raecken, alles doen: maer wat fal ick hem Teggen
Dat ghy geantwoordt hebt ? wilt dat eens overleggen,
Op dat hy niet en merck dat ick de boevery
Gewaer geworden ben, en daerom tegen my
Niet wel te vreden zy en dit te quaelijck neeme.
C. Te quaelijck neeme? 'Kfeghu, buyrman Mene-
deme,

Dat ghy hem al te veel toegeeft, M. Laet dat fo gaen:
Het is begonnen, houd de hand hier vorders aen,
Dat defe vreugd', die "k heb, niet Xveer werd' afge-
brooken.

En dat wy fijn geweeft in onderhandelingh.
M. ick fal 't hem feggen: maer wat meer ? C. Dat alJe
dingh,

Soo veel als my belanght, wel gaen fal: dat ick tegen
Dit houlijck niet en heb, maer dat ick ben genegen
Om hem te hebben tot een fchoon-zoon, en fo ghy
Noch meer begeert fo feght hem eyndelijck dat wy
In defe handelingh fo verre fijn getreden
Dat ick mijn kind aen hem belooft heb te beilederi.
M. OChremesj dat is'tdaerickwefen wouw. C.Op
dat

Hy eerder van u eyfch' het geen hy gaeren had j
En ghy hem daedlijck geeft 't geen ghy hem toe wilt
leggen.

Dat ghy uw buyck haeft vol fult hebbben van dit fpel
Nae ick 't gefien heb: maer ghy moet het evenwel,
Hoe dat het zy of niet en fo ghy uwe faecken
Te recht verftaet, niet al te bont met geven maec-;

Maer geven hem fo nu fo dan wat: anders niet.
M. Dat fal ick doen. C. Gaet nu nae binnen toe, en fiet
Wat zijn begeeren is > en hebt ghy my te fpreeckeri
Ick fal by huys zijn en u nergens in onbreeken.
M. Dat bid ick u, want van al 't geen ick hier in doe
Sal ick u kennis doen dat ghy weet wat en hoe.

M. "ΓΝ At ick de kloeckfte niet en ben beken ickgaeren
En wil 't wel weten dat ick ben vry onervaeren.
Oock dat mijn buyrman, die mijn huiper is, mija
raet

Enmijnwegh-wijfer, my hier in te boven gaet.
En alles op my paft wat dat men plagh te maeckert
Van die de kloeckfte niet en fijn in haere faecken ,
Boeck, efel, plompen loer, flecht-hooft, maer dat
men van

Hem niemendal van al die dingeii feggen kan,
Om dat fijn fottigheyd dit alles gaet te boven.
C. Nu wijf, laetafdegoontedanckenenteloven,'
Houw op van haer het hooft te breecken om dat ghy.
Uw dochter wederom gevonden hebt, tenzy
Glky oordeek dat fy fijn als ghy, en haer wik fchatten
Nae uwverftand, als ofs'eendingh niet konden vat-
ten

Dat ick dit houwelijck hem hebbe toegeftaen,
Denck ick dat Dromo daer fijn kloet heeft ingefteke
En u beginnen van kleynodyen te fpreken,
Vanfraeye klederen, van meyiTens yoor de bruy^'
En dat ghy daer toe geld moftgeyeii^omhaCT uyt

In tegendeel, myn ζ,οοη hiel enckel daer op aen
Dat doch dit houwelijck van daegh noch voort mocht
gaen. . (houwen?

C. lek hoor vreemd toe: maer hoe heêft Syrus zich ge-
Heeit die oock nergens van gefpiooken ? JVI. Neen
hy trouwen:

Verwonder my van u, die 't al weet op een prick.
Maer uwen Syrus, die het weefert kan boetfeeren,
Weet oock uw zoon heel fraey en wel te fatfoeneerc,
En Clitipho fpeelt fo naeturelijck 'fijn rol
Dat ick in 't minfte niet kan fien dat defe fnol
Is Cliniaes maitres. G. Wat ieght ghy! M. Want
behalven

Dat hy geftaegh is aen 't omarmen, foenen, alven,
Dat acht ick niet met al: C.Wat vielder meer gejaets
Temaecken?M· Wat? C. Jae wat. M.Ey, luyïler
Op mijn plaets '

Wat achter af van 't huys is een vertreck gelegen,
Daer ick een koetsjen en een bed heb in fien dregen,

Nochnaeulijx irigegaen ofBacchis volgde. C.Mede
Alleen? M. Jae mee alleen. C.Énalsdatisgefchiedt
Sagh Clinia dat aen? M. Wel waeröm ibuw hy niet?
Hy fagh het mee met my. G. Ick fouw wel fweeren
durven

Dit op te zeylen,nae dit vrouw-menfch gaet te wcrck,
M. Hoe? zijt ghy moeyelijck dat-hy fijn vriend gerieve?
C. Neen ick: maer 2,ijn vriendin. M. Sohy dat doet.
C. Ey lieve,
Slaet ghy daer twijfel aen, en foud ghy kunnen by
TJ felven wel bevroen dat'er wel yemand zy
So facht van aert en fo gevoeghelijck van'finnea
Die fo ver fouw fijn vriend believen of beminnen
Dat hy toelaeten fouw dat hy fijn;;vryiter voor
Sijn oogen? M. Ha, ha, ha: wel waerom niet? om
door

Dat middel my fo veel te lichter te bedriegen
C. Spot ghy metmy? ickfegh 't, en wilder niet om
liegen.

Dat ick met reden op my felven ben verftoort.
Hoe veele dingen, die' k gefien heb en gehoort,
Sijn my bejegent, daer ick t uyt had kunnen mercken
Had ick geen fteen geweeft en botter als een vereken ?
iWat heb ick niet gefien ? ay my rampfaeligh man:
Maerick beloof haer fo ick noch wat leven kan
Dat ick dit boeve-iiuck haer haeft betaek fal fetten.
M. Bedwinght u, Chremes, en wilt op u felven letten,

Hebt ghy u niet genoegh gefpicgelt noch aen my ?
C. Van gramfchap,Meni3eem,weet ick niet waer ick zy.
M.Dat ghy fo fpreeckt! is het geen fchande raed te geven
Aen andre,buytens huys te weefen welbedreven
En wijs, en dat j' u felfs niet weet te helpen ? C, Wat
Wilt ghy dan dat ick doe ? M. Het geen ghy feyde dat
Ick al te weynigh ,dee in 't mijne, Ghy moet maecken
Dat hy gevoel dat hy een vader heeft, 2.ijn faecken
V toe vertrouwen magh, niet fchuw voor u en zy,
Dat ghy ghemeynfaem met hem zijt, en dat hy vry
Van u yet eyifchen derv' en oock te krijgen hoope,
Dat hy geen andre hulp en foeck'' en van u loope.

G. Hy Idope voor den droes veel liever als dathy
Hier blyvende zijn viler door fijne fieltery
Tot armoe brengen fouw. Want om beroyt te wer-
■ den

Is dit te rechte wegh fo ick 't hem uy t moet herden.
M. Let wat u o^gemacks hier uy t te wachten ftaét
So ghy niet voor u fiet. Ghy iult u toonen quaed
Te zijn, en naemaels, als ghy langh genoegh gekeven
En hem verbittert hebt, fo fult ghy 't hem vergeeven
En hebben niet veel dancks. C. Ghy weet niet, Mc-
nedeem,

Hóé zeer ""t my doet en hoe ick dit ter herten neem.
M. Doe dan wat u gelieft. Maer 't houwlijck onfer kina-
ren

Sal defe hapringh, geloof ick, niet vermindren
Ten waere faeck dat ghy nu anders waert beraen.
C, Och neen: de fchoon-zoori en het volck ftaet my wel
aen

Het ;ioch fo weynigh: 't is,fo veelé luyden plegen,
Om't goed ons niet te doen, daer is niet aen gelegen,
C, Indien ick nae mijn boel hier in fouw willen gaen
Kan ick met twaelif honderd kroonen wel volftaeij-i
Maer fo ghy my, mijn zoon, mijn middlen wilt bé-
houwen

Sö dient te zijn gefeyt dat ick by 't onder-trouwen
Met haer ten houwelijck belooft heb al mijn goed
Mi Wat gaet u ov^r.? ziet doch, Chremes? wat ghy doeti
" " Aa^ C·. Ghy,

En foeckt van Clitipho de redenen te hooren
Met vraegen waerom dit aldus van my gefchiedt,
M. De redenen, waerom ghy 't doet, en weet ick niet. ,
C. Om hem, die nu fo ver door wulpsheyd is gekoo- ί
men

En weelde, dat hy niet weet wat hy wil? te toornen
En in te binnen, en te prangen dat hy niet
En weete waer hy xich fal wenden. M, Lieve, iiet
Wat ghy begint. C. Laec my gewerden, en in defe
Mijn zin nu doep. M. Seer wel, als 't anders niet mag
wefen.

Vry ftrax gereed maeck' en fijn huyfvrouw haelen gae
Daer nae fzl ick mijn foon mijn redenen doen hooren
En hem m^t woorden, fo ''t betaemt den vry-geboo-
ren,

Het leven gunne, dat ick hem fo uyt fal itrijcken,
So met de roskam-op de ribbens fitten kijcken.
De huyd fo havenen, dat het hem nimmer uyt
Si^n heughenis fal gaen fo langh hy leeft, die guyt:
' Die my voor fijn vermaeck en korts-wijl meynt te
houwen.

lek by mijn vader 7.0, dat hy van my fo drae
Het vaderlijcke hertgeheel heeft wech géfmeeten?
Om wat voor mifdaed doch? ick werifchte wel te wee-
ten

Wat grooter fchelm-ftuek ick heb tègens hem begaen;
't Is j onghe-luyden werck het geen ick heb gedaen,
M. Icktwyfelnietof't valt u iwaerder om te draegen,
Dienf't overkomt: dochtans móet ick u mee beklaer-
gen

En 't doet my felfs fo zeer als u, fchoon d at het my
Niet aen en gaet. ick weet niet wat de reden zy
En kan niet rekenen waefom 't my fo kanfmerten.
Als om dat ick u wei-genegen ben van herten.
Cl. Seydghymy niet dat hier mijn vader ftond? M. Sie
daer.

Ch. Wel Clitipho, waerom befchiildi^ht ghy uw vier?
't Geen ick des heb gedaen gefchiedt tót irwén befte
Om uwe dwaesheyds wil. W ant als ick op het lefte
<jewaer geworden ben dat ghy vry onbedacht
En los van finnen fijt, en hoogft die dingen acht
Die zoet zijn voor de hand, en verder uwe faecken
Niet in en ziet als daer ghy met uw neus Jcunt raeckcft
Heb ick een andre voet beraemt, op dat ghy geen
Gebreck foud lijdén in uw leven, en met een
Geen macht mocht hebben om het mijne door de bilr
len

Te jaegen en dit goed onnuttelijck verfpillen.
Dewijl 't doör ü rny niet geoorloft is geweeft
U dat te geven 3 die't voor al en alderfliecft

ΜοίΙ hebben, gingh ick tot uw' aldernaefte vrinden
En heb 't haer toevertrouwt i daer fult ghy altydt vin-
den

Hulp voor uw fottigheyd, die fullen u vooriien
Van koft en kleeren en huyfveftingh boven dien.

S. Ick ben bedurven 5 och! wat heb ick in de wacht
Al brabbelings gemaeckt onweetend', onbedacht,
Door mijne ichelmery ? wat al alarms gegeven.?

Als ghy dat kent en 't u niet aengenaem en 2,y
.Wenfcht dan om doodt te zijn. S. Segh meefter, of
hetmy

Ch. Bemoeyt u hier niet mee en gaet vry uwer wegen.
Ghy werd van niemanden befchuldight noch bete-
gen.

Ghy hoeft geen auter om u felven te behoen,
En hebt geen advocaet of voorfpraeck noch vm do.cn'

S. Daer is hy deurgegaen, dat fpijt my : 'k had hem nu
Noch yet tevraegen. Cl. Wat? S.Waer d^tickfal
gaen eeten,

Die by uw fufter fult ter tafel moogen gaen.
CL Is 't mooglijck, Syras, dat het ib ver is gekoomen
Met my, helaes, dat ick voor honger heb te fchroo-
men ?

S'. Indien het leven ons maer werde toegeftaen
So is'er noch wathoops. Cl. Wat hoop? S.Datwy
voortaen.

Bi-aef lullen vailen en geen kleyiien honger lijden.
Cl. Wel Syrjkunt gy u noch van fpotten niet vermijden
In fo een groote faeck, en helpt ghy my niet wat
Met goeden raed S.Daer ben ick bezich mee, en
had

Al yet bedaght terwijl uw vader was aen 't fpreeken,
En voor fo veel als ick dit fpel heb deurgekeeken.
Cl. Wat doch.^ S.So fal het daer niet verre zijnvaii
daen. ■

Ick loof niet dat ghy zijt de foon van defe luyden.
Cl. Wel benje fot ? wat heeft dat feggen te beduyden }
S. Hoor, Clitiphoj wat my daer in mijn finnen fchiet;.
En oordeelt felis of 't fchijn van waerheyd heeft of
niet.

Doe zy geen anderen en hadden 5 en uw vader
En moeder geen vermaeck als u alleen, dat nader
Haer raeckte, faghen fy aen u geen leed : men liet
U alles toe, men gaf, en 't was haer geen verdriet:
Maer alfo haeft als zy van deie maegd verftonden
Dat het haer dochter was, fo heeft men ftrax ge von-
den

Een oorfaeck om u uyt den huyfe te doen gaen.
C1. Het is waerfchijnelijck. S. Siec ghy "t gock daer voor
aen

Dat hy foo byfter is verftoort pm defe misdaed ?
Cl. Och neen ick. S. Hier by komt noch yetj dat meeft
gewisgaet Aa 4 Pc

De moeders altemael fijn deurgaetis fo vAn aert
Dat haer zoonen, als de vader kijft en baert,
In 't quaed-doen helpen en hem fullen tegenipreeken:
En dat ghefchiedt hier niet > of 't is noch niet gebïeec-
ken.

Indien 't niet waer en is fult ghy haer licht beweegen
Τ ot mededoogentheyd, of fult uyt haer verilaen
Wie dat uw ouders iijn. Cl. Ghy hebt my wel geraen:
Ick fal 't OQck doen en heb het vaillijck voorgenoo-
men.

S. Dit dunckt my dat my fraey is in de zin gekoomen
Enop2,ijntijd3 al fegh ick't felf. Want hoe ghy min
Te vrefen hebt, hoe dat ghy beter nae uw zin
Op góe voorwaerden met uw vaeder peys fult maec-
ken j

En dat'er geen genae voor my fal wefen. Maer
Wat fal dit iijn} wie komt daer uyt} het is u vaer.
Ick loop van hiér en neem mijn toevlucht tot mijn
2.oolen 3

En ben verwondert dat hy niet en heeft bevolen
ft Geen niet en is gefchiedt) dat meri my daedlijck
Souw vatten by de kop. Ick neem· van hier mijn wijck
Nae Menedcmus toe dat hy mijn woord wil houwen
En voor my bidden: want my felven te betrouwen
Op onien oude-man dat derf ick niet beftaen.

So fal uw zoon daer door aen eenigh quaed geraecken,
En "t geeft my vreemd hoe dat fo ongerijmde faecken
In uw gedachten ftjn gekoomen, lieve man.
C. Och fult ghy eeuwighlijck een wijf zijn? is'eryan
Sijn leve-daghen wel van my yet voorgenoomen
Waer in ghy oyt met my zijt over een gekoomen
En daer ghy u terftond niet tegen hebt gekant ?
Want fo ick tegen u wil fpreken met veriland,
En vraegen u waerom, en wat, ick heb mifdreven:
Wat ander antwoordt foud ghy daer op kunnen geven
Als dat ghy 't niet en weet ? en waer op is 't, dat ghy
So ftout en onverfaegt u opfet tegens my ?
S. Souw ick 't niet weeten ? C. 'Kfal't uliever laeten
winnen

En weeten, als dat ghy van nieus weer foud beginnen
En zingen 't oude lied van vooren aen. S. Och man ,
Ghy doet my ongelijck dat ghy wilt dat ick van
Een faeck van fulck gewicht mijn backhuys toe fal
houwen. j

Die moogen kaeckelen en praeten, -niet te min
Sal ick'er deur mee gaen en volgen mijnen zin.
S. Suk ghy dat doen? C. OJae^k. S.Maer kunt ghy
fien noch fpeuren
Wat al voor fwarigheyd ons hier uyt kan gebeuren ?.
Hy heeft vermoeden dar hy ons kind niet en is.
C. Wat feghj', ons kind niet ? wat! S. Jae man, dat fal
gewis

Dat kom' haer over die ons nijdigh iiiin en haeten.
Souw ick mijn eygen kind verfaecken? C. Waer voor
zijt

Ghy doch bekommert? vreeft ghy dat ghy t' aller tijd.
Als ghy maer wik, al quam j' hem nu al te verfaecken,
Dat ghy fijn moeder zijt niet goed foud kunnen maec-
ken?

Hem overtuygen dat hy is uyt u gekoomen,
So wel gelijckt hy u, het is fo moer fo kind:
Hy heeft geen fouten die m'oocknietby u en vind.
Daer in verfcheelt ghy niet de breedte van twee hay-
ren.

Oock is'er geen als ghy die fulckenfoon kon baeren.
Maer hy komt felver uyt: hoe bars, en op fijn pas?
Men i^uw uyt zijn geiight gelooven dat hy/t was.

Cl. "D Eminde moeder, was'er oyt een tijd voor defen
-'^Dat ick u tot vermaeck 'en vreugd heb kunnen
wefen

(Uw zoon genoemt, nae uw gelieven, toen ter tijd)
So bid ick vrindelijck dat ghy dat gedachtigh zijt
En met my arm gefel hebt deernis en meedoogen.
Wijft my mijn ouders aen, is het in uw vermoogen.
Dit is "t dat ick verfoeck en ernftelijck begeer.
S. Ick bid u, lieve zoon, dat ghy doch nimjiaermeer

ü felven voorftaen of van yemand wijs laet maecken
Datghy een vreemde zijt. Cl. lek ben't. S. Sijndit
defaecken.

Die ghy gefocht hebt, man? fo waerlijck moete ghy
Ons overlevenjZooHjOns beyde, hem en my
Ellendig', als phy zijt uyt onfer tween gebooren;
En paft dat ick noyt weer de woorden kom te hooren
In4ien ghy my bemint. Ch. En ick fegh u, indien
Ghy my ontfiet, dat ick noyt weer en kom te zien
De zeden die ghy hebt, paft my die af te leggen.
Gl. Wat zeden? Ch.Soghy diewil weeten/kfals'ufeg-
gen:

Ghy zijt een beufelaer, een doe-niet, een ilock-op,
Deurbrenger, quift-goed, een onnutten hoeren-dop.
Gelooft dat, en gelooft oock dat ons niemand riaeder
En is, als ghy. Cl. Dit fijn geen woorden yan een vae·?
der.

Ch. Ick feg u, Clitipho (fchoon dat ghy uyt mijn hooft
Gebooren waert, gelijck van Pallas werd gelooft
Dat s' uyt de heriïèns van Jupijn fouw fijn gebooren)
Dat ick daerom te meer (ghy mogt'er wel nae hooren)
Niet lijden zal dat ick door uwe fieltery
In fchanden koomen fouw. S. De Goden willen my
Enudaer voorbehoen. Ch. Ick weet hiervan geen
Goden,

Maer ick fal doen het geen ick goedvind en van noden
Ghy foeckt het geen ghy hebt, uw ouders, die ghy
ziet:

En't geen dat u onbreeckt daer nae en tracht ghy niet,
Hoe dat ghy, naementlijck, uw vader, fo hy 't gaeren
Souw fien, believen fult, en 't goedje mocht bewaeren
Dat ick met arbeyd heb gekregen. Foey! dat ghy
Hier voor mijn oogen door bedrogh en guytery
Brenght een: ick fchaeme my de vuyligheyd te noemé
In 't by-zijn van uw moer, daer ghy wel van foud roe-
pen

Mishaeg ick nu mijn felv'? hoe Ichaem ick my althans?
Daer by en weet ick niet van waer ick 't fal beginnen.
Om pe^s te raaecken en mijns vaders hert te winnen

Die handelt fijnen foon wat hard en onbeleeft
En neemt den jongelingh al wat te zeer te quellen.
Dies kom ick herwaerts om te zien hoe dat wy !t ftellé
Om peys te maecken: maer ick zie fe daer, dat 's goed.
Ch. Wat ichort'er dat ghy noch de bruyd niet haelen
doet.

Op dat ghy vaft moght gaen? S. Ick bid u,man,dat ghy
Dit niet en doet. Cl. Iclc bid u. vader, dat ghy my
Dit noch vergeven wilt, M. Ey buyr, laet u gefeggen
Vergeef het hem, laet my by u dien eer in leggen
Dat ick hem heb verbeen. Ch. Souwickfolos mijn
goed

Acn Bacchis geven? dat fal ick wel laeten. M. "t Moet
Oock nietgefchien: men fal daer wel een fchot voor
ichieten

En maecken dat zy daer niet van en fal genieten.
Cl. Och vader, fo gl^ my mijn leven wilt behoen.

Vergeef het my. S. Och man, ick bid u wilt het doen
M. Nu Chremes, niet fo hard: laet'u hier toe beweegen.
Ch. Watfalickfeggen?'tishierfo'niet my gelegen

CL Maer, vader daer 's noch wat dat ick u heb te vraegê,
Ch. Wat? C1. Dat ghy 't Syrus wilt vergeven 't geen
hy heeft

Ghy k'^ckertsβ ghy fchiept hehaegenin ditffelt
So klapt eenshfiigh inuip handenen vaert luek

AerM;aerenfwee gehm^rs y I^cb
enOemea, maer beydefi^fongflijch
■van aerto Micio kyde ^en fieeafck
Je^cn·, hidzAch ong^trouwt t
kacht m goedmïmn.An in'valgen^^
vanhumenr, Demea d^^r-eti-Ugfin
leyde een land-leven ^ hadeennijrmw
getroiiV)t, was hard en HrafeneenQngèm'aMyckén
oplopend man» Defe had twee zoonen p^aervan Mim
den oudifen, dieEfchinusgenaemfwas, .'voorMnfij·^
nen hadaengemomen, 'voede hem nobel enmeeUgh Qfih
gaf hem vryjvat /pe^ns, Denandren, naententlijéi
Ctefifho, voede de njader in fijn huys Qp 't lat^op tdaer
hy hem dafpi r onderfirn en kort hieU Efchinm hcefKky
ooghluyckitighe van fijn vader Micio ^'véek müyepje)^'
kens en hoeren gehanteert , waeltyden en Jbm<ihetten
gegeven ende al ^tgeenedat de jeugd medehrenght "Ytiyrn
en rijckelijck ghedaen» ende of een^'vond bèfihpnejiin
fijnde zich fo verre.verlopen dat hy een dochter, dtiatm
doch eerlyck en van goede ende eerlij c^e luydengekopjrien^i
ivas, met namen ^Pamphila, ende die van haere mpi' V
der Softrata {fijnde een weduw) in aUe eerkaerheydm
gefcbiektheyd wierdopgebragbt , /verkramp hféft m
bevrucht, Daer nae alshyteoveten vJMSg§koomn':^dt
hygedamhadis hy vi.anfelf^hy.demQedet£^oo;npnMd'
dende om vergiffenijfe ende heeft de JkSmr h
rmwm y.op wekke bek ff e de mifd^gd hem vergeven
^ndevomsfiilgehQ^nis,

fijnearheydnae -ver^oogen onAefhml^nae llegiofOeydie
eennae-neefv^n baer dochter 7vas\om a^n he^t alkdege'
legentheydte openbdrenl Onderwijlen hadi)emeagehöort
dat oock fijn fppnrCtefipho x^pfiha^^ken -van de
voorfeyde fnarepfpieelfler geweefi,wii,s^ -w^er jiyer hyyf^tt
onfeit en verjhorr wefende 'wkrd<vanSyrui^diè eenflifn-
me -vogel van eenflaef.was, met eenlmgm^wat-.tivr^·'
deng^ek'Jat mementlijckCtefifhpwel^m^ gekO"
men v/asj maer dat het^asgewee^^^^ tt be·'

kyven'i dat by hemoockpp de merii luflig^ had' orvcrge-'
haeltendedat hy daernae Tveéderom mebMyt^n gègaeft
wasy waer over hy ^ich dapper^erblyje i, maer φ hy
meende -weder de fi 'ad uyt te gaen QntfnpeH
uyt wien hy verftond me Èj^chii^mr-^a^^
gedaen ende_onteert had. Hier.over Jeej_opJen nieuv^
geheel onfiiU enyer/loortfijnde.ging^ hy wederom nae
fyn broeder tot-ènde Onimotte ^oridëvJtegh^een manda
houw knechts die van buyten tn fee gekomen wasjvraegt
hem ofCtefiphoop de hoffiee was eniè. jvk/iaen hebben'·
de van men gaet hy na Syrus toe, k^. "wederom eeTp
leugen in de handfiMkom hem tepaeymiWjfi hem "woÊsr
dat hy M'icio foude kunnen vïndeWtnde fènd hem dm
mallen dijck op. Ondepujfc^ gem

tnaeckt het feyt f/^nÊfchinus^e'·^^ geheelegt*^
legentheyt verhaeltydii daer ^overJf bedroef de ende
twyfelmoedige ginghaenfpreken ende^beloofdedatEfchi»
ntts de dochter trouwen foude, Demea komt hem daer nat
tefpreecken, kyfi en tiert weer tegens hem op eennieH
[onder dat hy noch wiB dat de fnaere-fpeelHer vanfijn
^on Ctefipho den Roffiam ontweldight Oi^aSj mer korts

- éder^oede eter fhaeckén en 'vróUjckiiiyn , meynde hy m·
tfmdë tewerden :\Maer door debèdMtde tnae befadigè

- fimf^raeèk en reden^'van Mkio té^éden gèfiekendion'
' zynde'ü&ünde hy geheel'uan humeur y fielt

- fich '^riénaelijck énde ff raeckfaém άέη mde dóor fynt
-lafi^pzrddè kra^^^rouw cvergebdéltmde in^nshm-
''denhuysgebr^ght^óöris drmghthyMicio overdèMs
"dathy Sófirata, Fa^fkilaés moédèryfoudetraü^énWit
'^enmden H60oéini0)inkoommg^ 'af te lémt
^^"^èhdehweeghthèntdaéreH^^ Syruseiide Pèf)·

; Torax, is Efchinus te nacht niet thuys ghc-
koomen · - - -- - ^
En hebt ghy niemand van de jori^hens oock

verhoomen ns r .
Die 'm tegens fyn gegaen Phét is (ghelijck
'' meriieyt) " -- ΓίΓ,'^ν π· :

Veel beter, d^t, indien ghy yewers wat vèrbeydt
Wanneer ghy üytzyt, u die dingen óvefkoomen -!.'
Waer voor gemeeneHjck de banghe vrouwen fchroo-

By yemand andere xijtdie ghy bemint, of by
Een, die u felfs bemint, daer ghy werdtopgehouwen.
En dat ghy ergens by de wijn en fchoone vrouwen ^
Uw hertjen óphaelt, daer ghy hups én wel te vreen -
En vrolijck zyt terwijl zy "t quaelijck heeft alleen:
Maer icic, om dat mijn'zoori mett' huysenis gekoo-
men.

Of hy geen groote kouw en kommer heeft gei^n 5 '
Of hy niet ergens is gevallen en een been
Of arm gebrooken heeft. Maer is ■ t wel te geloven
Dat yemand voorneemt yet te krijgen, dat hy boven
Syn eygen felver acht en heftiger bemint ?
Nochtans is hy niet mijn, maer wel mijn broeders kind

Een man, die heel van mijn manieren is vcrfcheyden-
Van mijne jonckheyd af ben ick gewent te leyden
Een leven op fyn fteedfch, gemackelijck en zacht,
Ena dat by veelen voor geluckigh werd geacht,
'K heb noy teen vrouw gehad: mijn broeder daeren-

En van zy η jonckheyd aftot mijnent laeten Icoomen. ■
Ick heb hem op gevoedt en minder niet bemint
Dan Of hy waer geweeft mijn vleeichelijcke kind.
Hy is al mijn vermaeck mijn vreugd en wel-behaegen^
En op dat hy mij oock een goed hert toe iouw draegen
Heb ick mijn beft gedaen: ick geef hem fo wat toe
En iie niet al te naeuw wat dat hy iaet' of doe,
Ick wijck wat van mijn recht en luyck fomtijds mijn
oogen,

En eyndelijck, ick heb mijn zoon daer toe gewent
Dat hy my vryelijck die dingen maeck bekent
Die 't jongh- zyn mede brcnght^ en andre doen en plC'
gen

Sijn eygen vader zich gewent te liegen, fal 't
Aen vreemde luyden, als het maer gelegen valt,
Noch vrijer derven doen, en voor geen liegen fchroO'
» men.

ïsi)eter als door vrees te houden in den band.
Mijü broer en ick zijn hier niet eens in van verftand.
En daerom komt hy hier fomwylen parlementen.
Wat macckt ghy Micio? wat fackerelementen!
Waerom bederft ghy ons den jongeling? waerom
Laet gy hem toe en lijdt dat hy in 't hoerhuys komm'
En drinck en klinck ? Waerom laet ghy hem domine-
ren?

Waerom geeft gy hem geld tot drincken en boeleren.?
Ghy houdt hem al te fraey en koftelijck gekleedt
Ghy zy t te mal met hem en fiet geen quaed noch leet.
Macr hy is felfs te hard en al te koppigh tegen
Den jongelinghj veel meer als billijck' ouders plegen;
En daer in dunckt my dat hy dapper is mifleydc
Dat hy gelooft dat het onfagh, met hardigheyd
Gekregen, vafter is, en dat het meer fouw weegen
Als dat met iachtigheyd en vriendfchap werd gekre-
gen.

Ick maeck die rekeningh en trieyn>dat wie zijn plicht
Door middelen van dwangh en hardigheyd verricht
Dat fo langh doet als hy vreeft dat het üyt mocht koo-]
men:

En hoopt dat wat hy doet fal blijven onbekent
Dat hy zich weder tot zyn oude luymen wendt.
Maer die door foetigheyd zich felven vindt verbonden
Synplicht te moeten doen, die doetfuyt herten
grond, en

Soeckt van gelijcken te vergóen 't^een hy geniet,
En is de felve man men zie of zie hcrifHjiet.
'T is vaderlijck fyη foon te wennen fyne plichten
Van felver liever als uyt vreefe te verrichten.
Dit is het onderfcheyd waer in een vader van
ten heer verfcheelt. Een man, die dat niet doen en
kan

Die moet bekennen dat hy noch behoeft te leeren
jy[pe dat een vader moet fyn kinderen regeeren.
Maer is hy dit niet felfs daer ick van fprack ? Och jae *t
lek weet niet waerom dat fyn wefen droevigh ftaet.
Ick denck dat hy weerom nae zyn gewoone parten
Sal ky ven. Demea, ick ben verblijdt van harten
. Dat ick u hier weer zie nóch wel te pas en klocck.

D, Ghy komt oock wel te pas en zyt de man die 'k foeck.
Ml Waerom fiet ghy fo bangh? Wat of u magh gebreec -
ken?

M. Séy ickiniet dat het weer zouw op een kyven gaen ?
Wel wat heeft hy gedaen? D. wat dat hy heeft ge-
· daen,

En boven al het recht gewaflèn meynt te wefen ?
Want al wat hy voorheen gedaen heeft laet ickftaen
Wat dingen heeft hy t' hans weer op een nieuw ge-
daen!

Met alizyn huy fgezin heeft hallif doodt geflaegen ^
En hem een vrouw-menfch j daer hy op yerilingert js>
Ontweldighti yder ipreeckt met gröot' onfteltenis

Met dat hy doet? Wanneer ick (tófe dingen tegen
Hem fegge, Ivlicio, ^ ^t fo daer rnee gelegen
Dat ick ^t Tegh tegen u: ghy zyt ooriaeck van
Dat hy bedorvèn werd, ick houw u voor de r^an.
M. Onredelycker dingh en is 'er niet te noemen
Als een onweetend menfchj die alles fal verdoemen
Als't geen hy felver doet. D. wel waerom feghtghy
dat ?

M. Om dat ghy, Demea, dit ftuck niet wel en vat.
En anders oordeelt van dees dingen als fe leggen.
Gelooft my vryelijck, 'k fal u de waerheyd fe^en:
Het is geen fchelm-lïuck dat een jonghman in 't bor-
deel

By hoeren gae, en drinck, en daer de meefter ibeel.
De deur loop op de vloer, odi neen; en 't had lyn re-
den

Dat wy dat geen van beyd' in onfe jonckheyd deden;
Wy hadden niet waer mee: ons faecken leden 't niet.
Nu ftelt ghy eer in 't geen ghy toen uyt armoe liet:
Maerghy hebt ongeÜjck. want had »t ons beurs gele-
den

Wy hadden mee gedaen dat wy toen niet en deeden;
En waer j' oock nu een man van redelijck verftand
So foud ghy lijden dat dien uwen andren quant
Nu oock fo dee, terwijl 't fynjaeren kunnen lyde%
Veel liever als dat hy in onbequaemer tijden
Hier nae die dingen doe wanneer hy u met groot
Verlangen onder d' aerd gedouwt heeft nae uw dood.

ïs het geenfchelmftuck dat de jongens hoere-jaegen
En drincken in ^t bordeel en dan noch fat en vol
De pijpe ilellen ? ba! ghy maeckt my noch wel dol.
M. Ey hoor, en wilt my 't hooft fo menighmael niet
breecken

Met eene felve faeck en ftaegh daer van te fpreecken.
Met uwe goede wil hebt ghy mij toegeftaen
Een van uw zoonen aen te neemen: 'k heb 't gedaen:
Daer door wierd hy de mynj komt hy \ nu te verker-
ven

Dat 's op mijn rekeninghjick moet 'er meeft in erven.
Indien hy flemptjen dempt, ruyckt hy nae muskeljaet,
Het is van 't mijnj fo hy by moye meyijes gaet,
lek fal hem, komt het my te pas, daer geld toe gevenj
So niet: werd hy miflchien ten huyfen uytgedreven.
Indien hy op de vloer een deur geloopen heeft:
Men fal verforgen dat hy weer een andregeeftj
' Heeft hy dewaerdfyn kleed gefcheurt, men fal hem
paeyen

En^geven hem een nieuw of laeten 't weder naeyen.
' Jck danck de Goden dat ick het vervallen kan
En voel tot noch toe daer geen fmert of moey te van.
Voor 't laetft verfoeck ick u dat ghy hier uyt wilt
fcheyden,

'K fal toonen datj' hier in meer fchulds heb als ick doe
D. Wel hey doch! leert eerft, wat een vader is en hoe
Hy in zyti boefem is geftelt, van andre luyden.
Die recht verftaen wat dat die naem heeft te beduyden
M. Ghy zyt zy η vader van natuyr,en ick met raed.
D. Raedcghy hem yet} M. Ickgae, foghy niet af en
ket.

D. Wilt ghy der fo mee deur ? M. lek magh 't niet lan-
ger hooren '
Dat ghy my ftaegh hier van komt lellen aen de ooren^
D. kk ben voor hembeforght. M. Sodoe ick mee:
maerhoor

Eens Demea, beforght den eenenjick fal voor
Den andren ibrgen en laet ons de forgh verdeden.
Want u met beyde te bemoeyen doet krackcelen.
En 't is te naefte by foo veel gelijck of ghy
Van my weer eyichte'tgeen ghy eenmael fchonckC
aen my.

D. OchMicio. M. Ick ben geheel van dat gevoelen.
D. Als 't u dan fo behaeght, en is mijn tegen-woelen
En feggen te vergeefe, fo treek iek 't my niet aen;
Hy teer' en fmeer% verdoe,laet hem verboren gaeil.
Indien ick oyt hier van een woord weer kom te
fpreecken:

D. Gelooft ghy't nietPeyfeh ick de Jonghman vanu weer
Die'ku gegeven heb? oneen: maer't doet my zeer.
Ick ben hem oock niet vreemd , doch fal het laeten
ft?eken

Ben ick u in de weegh^en daer niet meer van fpreekcn:
Ghywiltdatiek'ereenbeforgenfal: ick doe %
En heb de Goden te bedaneken dat hy goed
En fo is ais iek wenfch: maer naemaels fal den uwe
Noch wel verneemen wat het is daer ick νοοζ a^we,
Ick wil nu' tegens hem niet erger feggen. M. Daer
L· al een beetjen aen en 't is ten deele waer
Het geen hy fey t, en ick beken dat defe dingen
Niet nae mijn zin en zyn: maer ick moft my bedwia-
gen

Om dat ick aen hem niet wil laeten blijcken dat
'ick tquaelijck neem. Wanthy iszoo: als icklym
wat

.¥erfpfekeii wil nioet ick hem dapper tegen-ftrèveh "
Schoon dat hy 't euvel neemt. Want zoo 'k hem to»

wouw geveja
Of fty ven in zyn toorn, was ick fo dul als hy,
tCoewel dat Efchinus in defe dingen my
Doet vTy wat oijgelijeks. Waer heeft hy niet geloo-
pen? 1

Aen wien en heeft hy niet gegeven,dit of dat ?
Maer onlanghs (ick geloof hy was haer alle zat)
Sey hy my dat hy Was geneegen om te trouwen,
'k Was bly en hoopte dat de jeugd was aen't verkou-
wen.

Dat hy had uytgekoot: Maer als het foo fouw gaen,
So dunckt my dat hy weer begint van vooren aen.
'Maer ick wil weeten hoe dit zich heeft toegedraegen.
- Vind ick hem op demerdzal ick't hem felver vrae-
gen.

S. "O.Elpjburgei-s. help,en ftaet my arme karei by,
Ώ Dieniet mifdreven heb en tot mynonfchuld
, ly

Niet werden aengeraecktjio langh.ak ick hier ftae. ^
S. Ick fal haer tegen danck van alle; hoe't hier g^e :
Ε. Al is't een ft ucke-boef? 5 hy fal,nochtans niet maec-
-ken (ken.

S. Hoor EfcÜmusjOp dat ghy niet en fegc daernab^
Dat ghy het niet en wift waer ick imec omn^gae-f'
Ickbeneenhoere-waerd. E. Datweetick. S. Maer
meteèren ' ; o^^·-^

En van zyn woord, föö veel alsyemand'kan bqg^en.
Dat ghy daer naeby my foud köomön om^wMen 2
Weer ichoon te maecken: tebickutekortgedaeja.
Het is my leet: dat fal ick nietéen veeael aehtén/
Gelooft my: 'k fal myn recht ver volgen jen verwach-
ten • •ί- -: ■ ■ " - -
Watdaér4f4comtjien ghy-fuit my nóyt
Betaeleii 't geen ghy my verkort hebt metfö^dö^d; ·
Die ouwe praetjès ben ick welgewent t0 hoorcai':
Wy hebben met u niet gehandeltnaebdiooren, _
lek wenfchtefeker dat'het niet eniwas gefchiedt^ 'ï
•En wil verkkèrmdatghy dees v^ffmaecheyd iiiet
Verdient en hebt, terwylickdieheb moeten draégen
En leelijck van übén onc'Éögen engeilaegéó. ■
E. Stap voöft ennsaeck datons dedeurwerdop gedaan,
Haeftu wat jongen. S. -Dat niagh ibnoGhtaiis siet

'dën/■-•■-"■•'vi . ·':>· ν.:..··ο-7π·ί>Ι'}Ιπ · Γί·{?..

Ε. Kom herwaerrs·, · Parmenö, ftaét=tezeöf blij-
den ) ■ 'i " ■ ■ -'^n jr ' Ί : ^ 'j'^

Set U'düefinêvcitóhen. Zkjixwrtifijfiiaefwètrflla^
En paft dafe|;hy^üw oogh-yanitinliji^ietilaet-gfeeii,
"^Op 'dat^iotaifeh^tkick u maer,ïöï Wiiidc falgeven,
'Uw vuytttiöftidöideiijck ?n%h ifi^tfkoonèni'itl^en.
S. eèn^tÉien. -Ër^iLöyhoüdtlat^aft,

'tis beter d at ghy u befondight van die kant.
Gaenu. S. Wel hoe? zyt ghy de koningh van dit
land! :

En uwe deugden nae verdienften haeft beloonen.
S. Hebt ghy wel yet op'my te feggen,heb j' oock yet

Met my te doen ? E. Och neen ick in de wereld niet.
S. Weet ghy wie dat ick ben ? E. 'k verlangh het niet te

weeten. ;
S. Heb ick yet aengeraeckt daf van u wierd befeeten ?
E. Indien ghy 't had gedaen 't fouw u niet wel vergaen.
S. Segh my eens waerom dat het u fouw vryer ftaen
Een aen te packen, daer ick geld heb voor gegeven.
En my t'ontneemen oFer niet waer aen bedreven ?
E. 'T fal beter voor u zijn dat ghy hier op de ftraet
Voor deur geen moeyte maeckt en 't qualijck fpreken
laet:

Want fo dit langer duyrt fal men u binnen-fleepenj
Daer men u totter dood af-touwen zal met fweepea
En bulle-peezcn. S. Hoe ? ecn vry gebooremaü?
E. Ickfeghu'tzalgefchien. S. Wel heer! wie zagh'er
van , '

Syn leven fulcken volck ? fo vuyl,en eer-yergeeten ?
En beurt dat in een landjwaer van de luyden weeten
Te feggen dat het daer voor elck is even vry ?
S. Hoor nu eens Roffiaen jindien ghy tegens my
Genoegh gebuldert hebt en fo 't u komt gelegen
Dat ick u fpreken magh. S. Heb ick gebuldert tegen
UjOf ghy tegen my ? E. S wygh daer vaii iHl,en kom
iWeerom eens tot de zaeck. S. Wat 2.aeck,en waef
weerom ?

E. Wilt ghy dat ick u nu fegh dingen die u raecken ?
S. Datwilick wel mits dat ghy 't redelijck wilt maec-

E. Een Roffiaen wil niet dat ick onreedlijck praet.
S; Idk bea eeij Roffiac»; eea heere-wierd^ck ftae't

U toe/t gemeyn bederf en peft der jonghe Kedeni
Meyncedigh: maer van my zaeghf ghy u noyt; ge-r

Geweld of ongeiijck j'gelijck ick ly van u. . ί
Ε. Want doch dat reft'er noch. S. Vervolght veel lie-
vernu .

'T geen ghy begonnen hebt. E. Voor twee mael hon-
derd kroonen . fi
Dat met uw quaelijck-vaert de Goden willen loonen)
Hebt ghy de meyt gekocht: men fal de felve fom
Die ghy gegeven hebt,u tellen wederom. Γ,. '
S. Slik ghy my dwingen by aldien ick haer wil houwen
En niet van zins ben te verkoópen ? E. Neen ick
trouwen. . , ,
S. Daer heb ick voor gevreeft. E. Och neen ick: maer
ickfegh

Dat ghy de dochter niet verkoópen mooght, en legh
De hand op haer om dat fy is een vry-gebooren , "
En zal u voor 't Gerecht de redenen doen hooren.1
Daerom bedenckt u wat ghy kiefen wilt van tween,
Ot 't geld t' ontfangen of in een procés te treen.
Wel Koffiaenjghy moogt dat by u overleggen
Tot dat ick wederkom jen my uw meeningh fëggen.
S. O groote Jupiter! het is fo wonder niet
Dat yemandjdien fo groot een ongeiijck gefchiedt >
Uyt onverduldigheyd en fpijt begint te koomen :
Aen 't raeien, Deien heeft my uyt mijn huys genoo-

Krachten geweld gedaen, van my een jonge mejrt
Genoomen tegen wil en danck,en wegh-geleydt,
My armen hals meer als vijfhonderd kinbacks-flae-'

GegevenjCn om 't quaed, dat ick heb moeten draegen.
Begeert.hy dat ick hem dé dochter over la^ '
y oor 20 een fomme gelds als fy my felver ftaet.

Wêl, laet hetgaen, dewijLhy 'tfo wel;he# op hedeii
Aenmy yerdieni hy eyfchtzyn recht, ickben te ΥΓε·-
den

Mits dat hy my mijn ^ldiweer:geve. maer dit 's al
Mijn vrees, dat als icfchera een fomme npemen jfal
Van geld, hy daedelijck getuygen uyt fal maecken
Öat ick haer heb verkocht, en hoe ick dan fal raecken
Aen 't geld dat weet ick niet. het inllen trunten zyn,
Komt flus, ^komt mórgen weer. doch <iar 's eeniJkley-
nepijn.

Al is 't onredelijck. maer fiet eens: ick moet dencken
Gelijck de waerheyd is: als men die neeringh aen
G evangen heeft, fo moet men op iyn ftuck niet ft aen
Naer't ongelijck, dat ons gefchiedt -Wan jonghgefel-

Wat door de vingren zien en fo wat'lichter ftellen.
Maerdaerjis niemand die my 'tgeld weer geyen zal,
' En defe rekeningh maeck icK voor niemendal.

pnf^gen zal en zich bedancken dat men zo
i^Fatfoenlijbk met hemgaet Segt my eens Sannio
Wat heb ick daer gehoort ? fyt ghy geweeit aen't vech-

^ Hoe'?tafg:eloopen.is. Sa. iekfaghmijn^^^^^
' VGevecht fo ongelijck als tuiTchen ons luy tween:

Moft hebben. Sy. ib als het de jonghman had verftaen.
En hem wat higevoight. Sa. Hoe kon ick 't beter

Die ftaegh van daegh hem fcHöj5ii''geftaen heb; met
.raijnkaèctóeii'? ·■ ·*
Sy. Hoor wat ick feggen wil: Die op zijn pas en tyd

Dat zo j'een weynigh'maer uw recHthad willen reckeii
En daer wat afget^e?n', dat ghy vaij hem op 't left " ^ ^
U geld wel krijgen ibu'd'met dubbleri intereft ? ' -
Sa. Ick koop geen hoop voor geld, Sy. Loop^loop: ghy
werduwMcn'^ ^ .
Niet rijck, ib ghy de luy geen lock-aes weet te geven;
Sa. D at dat veel betet^ is geloof ick wel: maerick
Heb noyt fo arghgewéeft, of't geen ick daedelijck »
Kón krijgen nam ick mee veel liever'als te wachten
Nae't geen onfeker was , hóe hoogh men'toock
mocht achten. - 5 ^

Sy. Hoor hier eens,Sannio, ick ben liw rioblen aert:"
Τ wee honderd kroonen fijn u niet een milfpel waerd' ^
Als ghy hem dienft'kunt doenjen, fo de luyden fpreec-

ken, . ■ ·'' ■ . . i' »
Sijt ghy gereet om haeft nae Cyprus af te fteken
Sa. Wat, wat ! Sy.' Oockhoór ick 'dat:ghy meenightè
van goed ' · ^ " ^ · ' -

Α Ifse gekocht hebt" dat ghy ginder brengen moet j
Oock hebc ghy dl eeή fchip géhuert öm te bevrachten.
En dat is 't,weet ick wel^dat u houdt'in gedachten: ,.
iViaer als ghy,fo ick hoop, behouweii Weer van daer
-Gekoomcn zijt, fuk ghy dit faeckjéhemen waer· " ·
Sa. O neen :ick fal van &er niet eene voet verzetten.
Ick weet my geenen raéd: dat is 'tjdaer zy op letten ]'

Dit hebben fy op hoop van mijn vertre(± gedaen.
Sy. De vent die vreell, ick jaegh hem daef een bangheyd
aen.

So is er niet voor my als groot verlies te hoopen:
En gae ick derwaerts heen fo loopt het hier in riet
Wanneer ick wederkom wat fal ick hebben ? niet.
Het fal in 't dood-boeck zijn. wel; komt ghy. nu eerft
fpreken?

Ick héb nae u gefochtj maer vond u nergens niet.
So dat het beter waer dat ick het vaeren liet
Als dat ick daer mi jn reys lbo langh om uyt fouw Hel-
len

Of nae myn wederkomft hem om betaelingh quellen.
)y. Hebt ghy uw gilEngh al gemaeckt, hoe langen tyd

Dat g^y van nooden hebt eer ghy hier weder 2.ijt ?
)a, Sijn dat vooir Efchinus geen fchandelijcke ftucken ?
Foey hem, dat hy met puyr geweld my foeckt t' on-
trucke^

Eenjdie mijneygenis? Sy. Hywanckelt al,hoor hier
Eens Sannio: idc weet (want göen raed is hier dier)
Een middel noqh voor u indien 't u kan behaegen:
Of het niet h^ïter waer, in plaetfe van te waegen
Of dat ghy 't He^J b^Epuwt of dat ghy 't heel verHeft?
Dat hy de helft u geeft en ghy het fekerft kieft.
Dat fchracpt hy ncht by een. Sa. fo heb ick noch tc
vref^n

Hy fghaemt hem niëtiifek'heb niet eene tand, die hy
Niet los geöaegen heeft? m ijn heele hopft by
Is niet als eene buyl, eti foww hy daerenbo^n
Mijn gbed noch neenjen.en my van het'óiqii berovend
Neen: ick gae niewefs heen. Sy. doet fo ^y 'tfulc
verftaen:,

Maer hebje m^^poCh yet te feggen ? icfcipoet gaen.
Sa. Ey hoor eens, Syrus: fcljoon dat ick djt ίιφ gdeden
So wil ick liever, als te pley ten, zijnltë vreden
Ten minfte met fo veel als'ick haer heb'gekocht.
Ick weet wel dat ghy noyt mijn vriendi^hap hebt be-
zocht, ..-al·:·

Maer ick fal u hier in mijn danckbaerheyd betoenen
En u gedachtigh zijn en eerUjck da.er voor loonen.
Dat bid ick u. Sy. ïck faï al doen wat ick Ïrérma^:
Maer ick fie Ctefipho. daer koomen voor den dagh.
^ Hy is^ verheu^ht: 't is om de v5yfter,fc»uiVK ick achten.'
Sa. Maer denckt op mijn veifoeck. Sy: wik hier eei^
weynigh wachten. ' f 1 κ

T-weide handeUpgh- Derde upkaomm·
Ctesipho. SyruIV'^"^
C. Λ Is men in tyd van noodvaa yemaiiH'deugd ge^'

Ts men daer in verheug:'maer aku dat gefbl^ ^
Van een,yien't toekomt, dat gapt ^.diife tiibo^'

O broeder broeder, watheb icka nu'telöv^?' ^^ "
Ick weet voorfeker dat icfc met geen wqord^YW
U yet fo toifelyck esi heeti^ feepl^
Noch immermeer uw lof 'ene^-ïo hoog^^VerlidSèna ^
Of't geen ghy hebt geydaen fouw alles overt^ffeo
En daerom IS 't-dStickgèlövedatidödie«-' ' ^
V ö or uyt heb, eri alleen dat gPöot gdöck beat,,

Dat iek een bi.oeder heb,die geen van fijns gelijcken
In braqyeiwetenfchap en konJftei). heeft te wijcken.
S. OCteflphö'l -C. ó mijn be^tride Syrus,waer ,,,
Of Eich jnu5 mach zij η ? S,! Hy, is hier binnenjdaei;
Hy u verwacht. C. ó Syr! S. Wat is 't ?. CV Dat

En liLftigh bendaer van ick hem danck te gev^n.
Het is dpoi ryne hulp. Dien focten baes! die al'
Het qöalijck fpreken van de luyden niemendal .
Geacht,|ieöt,^. myn vryac^' en watter af mophi koo-

^Ömmy te nelpen op 2.ich felven heeft genoomen.
Wie kan yets grooters doen ? maer zachtjde deur ont-

Ε. 1 TjAer is 'déOkercke-diefwaer óf hy is gebleven ?
Sa, * * Hy vraegt.namy : heeft hyoock yetommyte
geven ?

Met woorden prijfenift uw by-2,ijn,t)p'dat ghy
Niet dencken mocht dat ick Tulcx meer «yt vleijery. '
Dee als uyt danckbaerheyd. E. ey lieve,laefc· dat vieren
Als of wy onder eenniet bet bekent-en waer^n: - ^ -
Maer'tipijtmydatwy dattenaefteby telaet ^
Geweeten hebben: als ghy waert in fiilékén ftaet
Dat men bykans geen bülp voor u^had' kunnen vin-

Schoon al de wereld waer geweeft van uwe vrinden.
C. Ick was befchaemC/ È;'Dat %geën"b'éfcM^

Een fottigheyd: om fo een kleyne faeck fö^eer
En uyt 2.ijn vaderland te naefte by te loopen ?
Ick fchaem 't te ieggeni en de Godenjwil ie^lioopeai
Die Tullen fulcx verhoen. C. Ick heb mifdaen. E. maer

Want defe haeft 7,ich om van Cyprus hier Van daèn
Te trecken. Sa. Niet lo feer.' Ick kan "t öock hier

En blijven thuys. Sy. u geld fal u weerom gewerden,
Vreeft niet.S.maer dat hy 't m'y geefaltemael'weerom
Sy. Dat fal hy doen,houd maer uw backhu^ toe,en kom
En volg ons defe wegh) Sa.Ickvolghi C.^'Hooriaier
eens,Syre. ;: ii. a '

Sy. Wat is'er? C. maeckt op d'een ofd'anderemanierc
Dat defe vuyle vent ten eerften aen 2,ijn geld
Geraeckenmagh en ftrax te vrede werd geftélt.
Op dat, indien men hem noch verder mocht verftoo-
ren

Belaft de meyflèns dat de tafel ree magh raecken. /
lek fal foo haeft als dit fal wefen afgedaen , .
Wat goeds gaen koopen en my fpoeyen herwaarts
aen.

C. Och jae, dat bid ick u dewijl ons defe faecken
Geluckt zijn moeten wy van daegh ons vroolijck
maecken.

Oyt felver had gebaert ? S. Ick ben in groot verdriet:
W y fyn hier maer alleen: oock is'er Geta niet
Noch yemand die ick om het vroed-wijfuyt kan ftuu-
ren,

Koch oock om Efchinus. C. Die fal ter goeder uuren
Haeft hier fyn, meynick: want daer gaet geen dagti
voorby

C. Nu uwe dochter, Vrouw, die fchennis heeft geleden
Kon het niet beter zijn nae dat de faecken flaen.
Als dat het haer van fo een jongjbman i» gedaen

Van fulcken goeden aert en daer by van de grooten
En van fo treflijck een geflacht en huys geiprooten,
S. 'T is foo gelijck ghy zeght.Ick bid de góbn^dat iy^
Hem willen fpaeren voor myn dochter en voor my.

En ons wouW dienen met haer alderbeflten ried
Om ons te redden en te helpen uyt dit quAed j ,
Het haer niet mooglijck waer ons daer Vatltebevrij·"
den

Wee my ellendige! wy zyn rondöni befet ï
Een hoope fwaerigheyds valt ons fo fchieiitk met,
Een fproi^h op 't lyf 5 dat diieir ;iiiet uyt en is té raec-
ken,

So dat ick niet en weet wat dat ick fal glfen maeckén ^
Geweld,behoeftejfchandSonrecht en efeniaemhéyd.
θ wat is dit een eeuw! ó wat een fchandigh fëyt!
O fchelmfch geflacht! óboef, 20 eer-en god-verge-
ten! '
S. Helaes wat m^h dit zijn! wy dienen Wfel té Wicfetén

Waerom dat Geta dus verbad kömt lobpèh aen.
G. Dien noch beloften noch den efcd,vitó hfem gedaen,
Waer op hy fwoér d^t hy dit armfe fchtóp ibüW trou-
wen.

Noch dat fy alle uy rs op haer gelden gaet,
I>ic by Oöwate^igtiHjd: verkracht héd. S. Ick verftae^

G. Ay my ellendigh menfch! ick ben als buyten reden:.
So brandt mijn hert van toorn, och,' daer is niet, dat
ick

Nu liever had als'dat my op dit oogenblick
Dat heele huyfgefm ontmoet' op myne wegen
Op dat ick al myn.gal en defe grainfchap tegen
Haer uyt rnocht ipoegen nu de fmert is verfch, het
waer

Die fouw zich aldereerft het leven zien benoomen,
En daer nae Syrus, die hem hier toe heeft geraen,
Och, hoe fouw ick te werck met defen deugh-niet
gaen!

Ick fouw hem vatten in fyn midden, en eerft op
Der aerde fo onzacht neer fetten met fyn kop
Dat hem de heriTens langs de ftraet daer heenen vloo-
gen. 1 t
Den jonghman felver fouw ick vliegen in fyn oogen
En rucken hem 't gefight met myne handen uyt
Syn kop, dien vagebond, dien eereloofen guyt,
Daer nae fouw ick hem van een hoogte nederftorten?
En al de reil foüw ick om verre ilooten , horten.
Voortdry ven, fchoppen, flaen en ilingeren ter neer
Maer waerom magh ick doch vertoeven om hoe e^r
Hoe liever aen myn vrouw dees quaede maar te drae-
gen?

Hou Gcta. ■ G; Wie ghy zyt, vefgunt my dat ick gae^
Houd my niet op. S. Hetisuwyrouw/tisSoftrata;
G. Waeriszy ? och, ghy komt my recht vanpaflète-
gen: ^ ·

Want ick verlangh nae u en focht u allerwegen.
S. Wat is er ? waerom i^yt ghy foo verbaeft? G. Ay

Dereden. G. Efchinus. S. Wat is van Efchinus ?
G, Is van ons huys vervreemt. S. ómy! hoepraetje
dus?

Waerom dochG. Hy b^int een andere te vryen*
S. Wee my ellendighwyf! G. Hymagh't oock heel
wel lyen

Dat men het weet% en heeft haer van den rofEaen
Genoomen,opentlijck. S. Maerfouw'talfekerpen
Het geen ghy feght.?» G. Jae,vrouwjfo feker als 't fouw

Ick heb het felver aen ftaen fien met defe oogen.
S. O my ellendige! wat fal men nu voortaen,
Of wien,geloven > heeft dat Efchinus gedaen ? .
Hoe ? onfen Efchinus ? die onfer aller leven , '. .r,
En hoop was ? die alleen ons hiilp en trooft kon ge-
ven?

Die ons fo meenigmael gefwooren heeft voor waer
Dat hy niet eenen dagh iouw leven fonder haer ?
Die Efchinusjdie ons fo dickwils plagh te fe^en
Dat hy het kind fouw in de fchoot fyns vaders le^en ?
Die hem fo biddenjfo met woorden fmeecken fouw
Dat hy hem toeilond haer te trouwen tot fyn vrouw ?
G . Ick bid u, Softrata, wilt uwe traenen fpaeren, ' I
\ . En fiet veel lieverj nu ons dit is wedervaeren,

Wat beft voor u %ύ zijp: ^f dat inéii het verdrdcgh
Met lydfaemheyd en fWygli ρ danofmcn'tyemand
idae^.

Die tnen alen yemandèn behoort bekent te maeckdi ?
G. So veel als my belangt^ick vind het ongeraen.
Defaeck voor eerft ipreecktfelft ^ endoetoüskl^er
verftaen

Dat hy t' hans van ons is vervreemtpen daerehboven,
Indien wy dit bekent pen maeckeni fouw 'k geloven
Dat hy 't onkennen 2,ali wat voordeel doet ghy dan.
Ais dat ghy fult u\v naèm en föéin en 't leven van
Uw dochter in gevaer en in de waegh Tchael zetten ?
En fchoon hy 't al bekent fo moet ghy daer op letten
Of't oock al oorber is dat ghy ü dbehtér geeft
Aen eehj.die elders nu fyn oogh gewörpen heeft.
Derhalven dunckt my dat men dit behoort te fmoo-
ren

Op dat het niemand komt te ruy eken noch te hooren,
. Èn φeelén,lwygen beft. S. ó neenjdat doe iek niet.
G. Wat dan? S. lek fal't bekent gaenmaecken. G.li^
veziet:

S. Het κ fo quaéd dat ons niét ergers ftaet te vrefen.
Mijii dochter heeft voor eerft geen houlyx-goed, en
dat

Het tweede T^as (haer eer, die zy te vooren had)
Iszymeequyt: voor mae^hd kanmenhaerjiietver-
; koopen:

jDat menjfo hy 't ontkentjhèhï overcuygen kan:
Den ringhidie 'k heb in myti bewaerii^y diê hy van

Sijn hand Verloeren bad wanneer hy haer onteerde.
En ey ndeli^ck, dewijl dfer noyt de minii;e weerde

By ons genooten is,>noch geld is omgegaen.
Noch yetgefchiedt dat haer noch my had toegeftaen.
En dat dieshalven voor ons niet en valt te fchroo-
men,

S. Ghy fult van ftonden aen naé tiègio toe gaen.
Mijn dochters neef, en hem de iaecken openbaeren:
Want fo der immermeer twee groote vrienden wae-
ren

Dat was mijn man en hy, geJijck hy ons veel eer
Altyds gedacn heeft fint mijn man fijn hooft ley neer.·

S. Ey lieve Canthara, loop ghy het vroedwyf haelen.
En bid haer dat zy haer wiU' haeftigh herwaerts fooen
Dat men nae haer niet wacht' wanneer mens heeft van
doen,

Men fey t dat Ctefipho geweeft is by 't onfchaecken
Met fijn broer Efchinus j het fchijnt dat roy dit quaed
(My armen ouden man) noch te verwachten ft^
Dat hy fijn|beft fal döen en dapper arrebeyden
Om hem, die noch wat deugt, tot ondeugd te verley-
den

Waer dat hy weftn magh. maer defe vent is van ■
Het felve volck: daeföm indien hy mercken kan
Datick hem foeck, fal 't my de fchelm niet openbae-

S. \ ^ y hebben daer terftond aen onfcn ouden man
^ * ' V erhaelt boe ^t met dit werck gelegen is, en van
Het eerfte tot het lefb' de heele faeck verilaegen.
Hywastebijiler bly. D. ógod! wie heeft zijn daegen
Oyt fottermenfch gefien? S. Hy preesfijn fooiijen
my

(Om dat ick hem daer toe geraeden had) heeft hy
Ten uyterfte bedanckt. D. vanfpijt fcheur ick mijn
penilen. ■ >

S. Hy fchopte daedelijck het geld op, nae mijn weniTen,
En gafdaer boven noch vyf kroonentot een/ooy
Die heb ick nae mijn zin beftcedt. D. Wel dat is mooy
Die wat beftellen wil die dient by hem teiioomen.
Syt ghy daer, Demea ? ick had u niet vernoomen.
Wat gaet'er om? D. Wat dat 'er omgaet'Pick kan

Genoegh verwondren wat tot uwent al gefchiedt,
Wat huys dat men daer houdt, S. Als ick 't recht uyt

1 fouw feggen,
' Hetgaet "er üordigh toe. ghy Dromo, laet dat l^g^n
En maeckt de vifch voort fchoon van fchobben en van

Wat loop^ fpeelen: als kkMeder ben g^kopmei?··^ _
En eer jiiet,fal 4e graet hem werden uyt genoomen,
D, Wat ftuclceii bennen dit/S. Wat my belaiigtj.iy,

ï Niet nae mijn zin; ick roep tei: ^ickwils tegen a^n. |
I En ghyjStef^en,pafl: op de foutp vifch te weec^enf; χΐ
Dat zy van paffen zy, ,D.iJs iiet wel uyt te f^reec!lceii;>
Met woorden ? heeft hy dit dus voorgenoptoe;B> of
G elooft hy .d^^ het hem gedijen faltot lof . . j.' ^^ g ·
Dathy zijn zoon bederft ?" ickTie den dagh genaiec-

Dathy ibdpende,noch]totarniöefalgeraeckena :/ <;
En dan beroyt en naeckt gaen loopen ergensila^jf
De krygh toe. S. Dat is recht wy^ wefen, I^ie^n^a, ;
Dat men alleen niet zie 't geen men heeftypor fijn

[ I D. Segh my eens waer althans de Ihaëre-jpediP^ds.'
S. Daer binnen. D. falhydiedaer houden f^jSV^wk

'En uythaer ïbtdgheyt mijn rééciieninghkanjrri^c^
Sal dat voorfeker zijrï. D. .^^at origerijmdér,'(^
S. 'T gefchieddt uy t een te majJl^.e^ averephte mm,} ^V ,
En kchtheyd van de y4erj^die,hem t .

S. O, Demea5.g% en u broeder f^eelt al wzi 'fj ι λ
Jac (niet; oni dat ghy hier, fdf^bj iijt ie^.^
Al vry wat veel. want ghy van boven tot ben^^
Sy t; likt als wijsheyd : hy jeen^ooft vol ydelh^^é^^f f 1 ^

Men fouw niet oordelei? dat ^ly uw broeder'wjas;,; jj-τ
En drobmer» denckt ofghy dén Ujwen toefp^u^^fïi ν
^Dat hy geweld fouw doen iii hiiyfen of óp ft'raetén ?

Ses maenden van te voor eer dat men 't'eens begon.
S; Wat f^ht ghy tegens my van uwe waelièrheden ?
D. Hy blyf fo hy nu is : dan ben ick wel te vïeden.
S. Hy is gelijck ais elck de zyne garen hiel. '
D. é' ......

S. En yry verftoort D. Waerom ? S. Hy had fijn
broeder op
De mart hard aengetaft om defe lieve pop.
Y^t! hy gingh ib en heeft hem niet verCweegen.
Winit fo als Efchinus daer befigh was met weegen
En tellen van het geld, is hy daer by geval '
Gekoomen op het flagh, eh riep, broer, benje mal
Of duijdat ghy be^et fp fchandelijcke djngen
So onb^taemelijck voor den.afkdomeiin|en
Van foo een joed geöacht ? D. lek fchrêy van bly-
fchap. ö! ,

S, Het K,h^t geld niet (dus vervolgde Ctefipho}
Datgïiy brengt om den hals , maer'tis ueygenle-
venl

Sy fijn hem t)ijmens huys van jon^ vQorg^fea
D. Daer pas ick naerftigh op : ick laet geendingh
voorby >' ->' '

Paflèeren, daer voot hem yet uyt te leerep iy i'ry^ 'ö
Ick fet hem nae mijn hand : Ick Coeck hen^ ^e gewen-
nen

Het leven van elckeen,op dat hy daer in tie 'f·^'
Als in een fpiegel, om te létten wat en wie '; ^ j ^
Dat hy te volgen heefteen leer'uyt andreliedeii - ' ·
Wat dat hy doen moet. S. Recht. D^ ξη wat hy heeft '
te vlieden. · ^

Om toe tehoo^en: ick heb goede vifch gekrétigea'
En moet nu fien dat die te degen werdt bereydti^'" '^ ƒ
Dewijl voor óns daer info groots fchande leVt
Als 't fchande voor u is die dingen aaë te l^ten;^^ '
Waervan ghybreder noch m^rimybegeert téprap·
ten.

Ick onderrecht oocfcq>diefelvigeinaeafcr - '
Mij η metgefellen: dat ftaet al te langh op ,t vyef, ^
Dat is al wat tefout, dat 's niet genoeg gêwaS^ '^f
Dat is niet lecker,dat is beter ■ gSy moet paOèn ^ ^
Dat ghy 't onthoud tot het eei^ weerbetirt: ick ver-
maen ■ · ■ i o··',

Haer n^ mijn krancke macht hoe alles dient g^a^i-.
En ^ntlijdcdoeick haet infchocels en tailjoOi^
Aliinetmipiogdxi^lioe allesaafrb^ixiró^^

Begeert ghy dat ick doe? men moet de luy.gerieven
Gelijck als fy 't vlerftaen, en doen nae haer believen.
"Ufiltghyyet anders? D.· Neen.ickweflfchalleeBigh

,Ohy beter'zinneiiikrygt.' S. Gliy gaet weer uyt de ftad
Nae't land toe, denck ick. D. Jae foregel-recht. S.

Hebt ghy oockyom^utydihier langer te hefteden' Α
Daer niemand nae u hoort hoe ghy baer onderrecht?
D." Qchjae, ick gaé;weér;hèèn dewijl dat ghy my feght
Dat hy, om wien ick was hier in de ftad'gekoomen,
r.Sygi'g^egh.al wederom nae buyten Heeft genoomeni'
Voor deien ben ick maer bekommert, defe gaeti

alleen: mijn broer, dewijl hy 't fo verftaet'' '
En van den andere de forgh heeft aengenoemen
jJViagh voor hem forgeri. maer wie zie ick ginder koo-'
men? ' ^

egeö, een man van onfe ftam? hy is^t
Voor|eker felver fo mijn oogh my niet en mift,
Een dapper vriend van ons al van ons kindfche jaeren.
Och, ^f-er in de ftad veel fplcke burgers waerei>
.i^if! daer foo dün nu zijn! een man^ oprecht en fijn
So als in ouden tyd de wereld pleegh te zijn
Van fo een man, als dees', heeft men niet licht te fchro-

Tcklal hier wachten en hem Wenfchensoeden dagh
Ï·— ■/■__1_____ . t . · " .»· 1

Η. ^nfterfelijcke Got>n.! ick hoorde van: j^yn lev^ö f'
^Noyt fchandelijcker ftuck ais 'tgeen hy heefc.ij
bedreven. η

Maer Qet^, is 't oóckio? G. het isfo'tQ^ gêgaenj l i . ί I
Η, Komt fo een vuyle daed uyt fulckéti KUysvaa d^a?
O Efchinus, dit zij η geen dingen, die betaemen. r?
De kinderen die van ib goede luydeii quaenien; ' —1
Ghy volgt u vader,met. D. hy heeft^gelóofsiekvan .(1
Dit fangftertje geJi oort: dat fmeii: den goeden man.
Het doet een vreemde zeer: en di^hen^ yiy wk nae-
■ der 1. . -iooh-nftv/ , ï-li

Beftaet, en over hem de forgh gelijck ee^. ^ader
Behoort te hebbenj; aeh t dees di ügèn iii^ e^n hayr^ 1 f·'
Ick wenfchte wel:dat hy lüer tegemvooriiigh waer,-· ry
T en m inften hier -ontrent, dat hy het aeni tóocht hocH
ren. -jv/jic r- : ·. d Jsb

H. Indien fy niet en doen fo yroomerlüy befaooreO
Sart haerfo nietvergaen. S. GliyyHegio, alleenΗ
Sijc al ons hooft

en trooft: wy hebpeïiftndefs geen^j
Ghyzijt ons voorfpraeck, ghy ons ,Vajde?i-}ö5h! npyff

^n goede meefter, korts eer dat hy iierven ioude.
Beval ons aü' aen u. Wy weteii geènen raed·'· ■ : · aCl
En t is met ons gedaen indien ghy ons verlaet» ■
H. Dat fal ick nimmer doen, waehtf A w Xo-tG prge-
ten: ..fo-' · . r ' ' >

^· gacn naè höm toe. Ick -^βΙ^Γφ üjiHegio, -q'^ H
V anherc^n goeden dagh. H. Ick van geliicken zoj
' Dd Ick

H, Uw oudfte Zpouj die ghy uw'Bmpder hebe gegeven,
Heeft niet gedaen gelijck een eerlijck jongh- gezel
Behoort te doen. D; Wat's dat? Κ U'heugt mif-

H. Hy-heeft eén dofchtér van die goede man haer eer
Beüoomen. Di j Wat de plaeghi > Mi Bèy wat, hy- heeft

Ett te 'Vérblöinfflfert met de wijn, démin, de naehti
De jeugd, waer door men licht tot quaed-doen werd

't Ismenfchdijck.-als hy des and'renidaegs wat vroeder
Geworden wasï;· is· hy gdcooraen by. defrfioedèr
■V-Ünfelfsjalichreyende: badomvergi^nis, ^
Beloofde, fwoer dat hy h aer trouwen fouw, het is
VergêVenj '^t iS'gi^moört, men héisft het ftil gefwegenj
Hy herft g<iri^e^ liy heeft gelooft by haer gekregen,
Men'h'e^t bövöiiden dat die dochter van die nacht·
Eö€yd iaf dat hy haerdus lelijck had verkracht' >''
Met kind geworden was. en, nadat ick hoor ipreec-

l<rü heeft de fijne quand een fnaere-fpcelfter op
Gedaen, op dat hy daer mee poppen en de fchop
Afeïid'and're'sey^ magh. D. feghtghydit voor-dé
waerheyd

H, Sou# kk nietj Démea? daerfelfs^de faeckfo kJacr
ieyd? ; ' , -'i^.···-. . ■

De werck-, en'd^fë kiiecht? die ick Wél'weet diathy^
(Nadatde'flavèri 2.ijii) al vari'dë Bcfté'flagh'is; ,
Niet leuy noch vadzigh, maer die bèficH liübht en
daghÏS ^

Met werckêiij hy alleèn houdt al dat huys-ge^ihj"
Sy luydën lë^en al te'mfe'1

OpleugënèjDërnëaj offo't foniet ën is' f - /
So brenght my aên de pley ,óöck weet ickj, eii 't is'Wis,
Dat hy 't felfs niet en fal ontkennen, doet hërÖ j^qomé
Hier tegenWoördigh: hy fal'triiet eens dëiYéiTdirop-
men (raët

Te lochenen. D, lek ben befchaeriit éri wéeiÉ geen
Wat dat ick doen fal of wat my te fëggèn. itaët.,
P. Ay my! ick weet van pijn'niet wat ick faigaèiviti^c^
ken: , .

Och Junöjftaët my by dat ick'hier'dèürcBagh tkeckéiï^!
H. Seg, Geta, of fy thans in arbeyd gaet? G. ocHiijae
Sy^Hégio. Hf Jaëdoch?fiëteensjèsjDemeai|
Sy bid u nu om hulp: wilt haer goedwillig^ gëyën
Het geen daer ghy door 't récht fult wérden tèe
ven.

Voor eerft bid ick de Goondat hieViin werd gedaen
Gelijck als u becaemt: maer wilt ghy daer niet aen
En fo ghy anders zijt van zinnen^ fal ick poogen
Haer te befchermen nae mijn uy terfte vernioogen, .

Vervolgeiijdoen en al befoccken,jae mijn leven
Veel liever geven als dat ick haer ibu.w begeven.
,Wat antwoordt ghy daer op ? D. 'k lal by mijn broe-
der gaen

En doen het geen hy my in defe faeck fal raen. ,
H. Maer,Deraea,dit moet ghy by u overdencken:
Hoe dat ghy lichter kunt den onvermoogen krenc-
ken,

Hoe dat ghy rijckcr iijt,hoc machtiger van goed,
Hoe beter van geflacht, hoe edeler van bloed:
Hoe dat ghy meer behoort de reden plaets te geven
En doen dat billick is, indien ghy in uw leven
Voor vroome luyden wilt pafTeeren.' D. Komt eens
weer: , >

Men fal al doen wat dat de büliddieyd en eer ,1;
yereyfcht. H. 'tbetacmt uoock. Brengh my dacr
ick moet wefen, ;

13y Softrata. D. Dit heb ick wel gefpelt voor defen,
En^ochjof't hier mee heel gedaen was ! maer die al
Tegrootevrydom, die hem werd gegeven,zal
In 't eyndejvrees ick, tot een grooter quaed uyt breec-
ken.

Nu Softrata,heb moed: weeft daer niet voor vervaert
En trooft haer, wat ghy kunt. Wy moeten't beften
hoopen.

En fpreken Micio, en hem van vooren aen
Verhaelen (2,00 "k hem vind) hoe dit is toegegaen.

So hy/t geen hy behoort, berëydt is te betrachten.
Dat hy het dót^: maer is hy anders van gedachten.
Dat hy dan, fonder zich daer langh op te beraen,
Antwoordcjdat ick 7.ie wat my te doen fal ftaen.

C. t τ ƒ At feght ghy jSyr us,is mijn vader al nae buyten ?
S. ^Jaehy , al overlangh. C. Ey ? wilt'er niet om
fluyten."

En daer aen 't wercken is en ''t een of'c ander doet.
C. Ick weiifchhem , Ib het kan met fijn geibnthcyd
wefe,

Dat hy zich felven fo vermoeye, dat hy deiê
Drie heele daegen uy t fijn bed niet op en ftae.
S. Dat wenfch ick mee: maerwaer' het mooglijck , en
fo 't nae

Dat hy 't nocli langer uyt moft ruften in de veeren.
C. Och jae. Want defen dagh, gelijckick heb begoft.
Wouw ick met vreugde wel deurbrengen fo ick koil.
En defe hofftee ftaet my nergens om fo tegen
Als dat zy al te nae is b y de itad gelegen.
Want fo zy verder lagh fo fouw de donckre nacht
Hem overvallen eer hy 't weder herwaeits braght.
Nu fal hy wederom, gelijck men wel kan giiïèn.
Zich geven liier nae toe ais hy my daer lal miflèn
En ondervraegen my waer ick geweeft benjdien
Ick van den gantfchen dagh niet eens en heb geilen.
Wat fal ick leggen? S. kunt ghy niemendal verfin-
ncn ?

O Ctefiphojzo veel te flechter ben j' er aen.
Hebt ghy hier niemand die van buyten is van daen,
Geen vriend, geen leenman ? C. Jae'k. W^at fouw
ick daer van Teggcn ?
S. Dat ghy wat tyds aen haer tekoil hebt moeten leg-
gen

Om liaer te helpen. C. Dat ick niet en heb gedaen ?
Dat kan niet zijn. S. 'tkan wel. C. Bydaeghfouw

dat wél gaen:
Maer ib ick heel de nacht hier over kom te blijven
Λν at onfchuid vind ick dan als hy my mocht bekij-
ven ?

Behulplijck 2.ijn fo wel by nacht als by den dagh ?
Dat fpijt my in mijn hert: maer wilt uw ruft vry
houwen j

lek weet wel hoe dat ick dat vercke heb te klouwen:
Jck weet wel hoe ick met uw vader |eyen moet:
Als hy op 't hevighft is fo maeck ick liem fo goed
Gelij ck een lam. C. Hoe doch ? S. Hy hoort u g^
ren loven j

lek maeck u als een van de Goden van hier boven:
Ickdoeeenlangh ycrhael vanuwedeughde|i. C. van
Dc mijne ? S. Jae van d^uw. Och heer j een armen
man

Die rollen daedelijck de tranen uyt zijn oogen
Van blijfchap. als' een kind. Maer dit wil hier nicl
dopgen.

.. S. Die is het felfe. C. ο Syr,wat fullen wy beginnen ?
S. Ick fal wel tociien : loopt gHy maer terllond naer

En ondcrtuiTchen dat ick nae hem foeek, vernam
Ick hier een huyrelingh die van mijn höfftee quam:'
Die fey my dat mijn ioon daer niet en was te vinnen,
Soo dat icK niet en weet wat dat ick zal beginnen.

komt plaegen,
En kan my niet genoegh bevroen hoe't hiér mee gaet
Als dat ick, denck ick,ben gebooren om dit quaed
En ongelucken, meer als andere, te draegen.
Ick weet eerft alle dingh, ick voel eerft alle flaegen,
Ickkraey het onweer eerft , geen ander treckt ziclr
aen

Wat quaed ons overkomt, ick moet het alles laen.
S. Ick lach hem uyt. Hy feyt eerft alle dingh te weeten
En hy alleen en heeft 'er niet veel af vergeeten.

D. Ick kom nu weer eens fien of Micio noch niet
Tc huys gekoomen is. C. Ey lieve Syrusjfiet

, Wel toe,dat bid ick u, dat hy niet plomp-verlooren
Kom vallen hier in huys. S. Laet ghy u noch al
hóoren?

Daer fal ick wel voor zien. C. Van daegh fal ick u dat
Niet toe betrouwen,maer my ergens in een gat
Of eenigh krotje met de vryller op gaen iluyten.

Als men van yder een dus fal gebengelt werden.
Ick wouw wel weren hoe veel meefters ick voortaen
Heb op te paiïèn ; wie ick al ten dienil moet ftaen.
Wat droever faeck is dit als m'erfoopfal kappen?

Ickjcn dat fangftertje fyn hallif-doodt geflaegen
Van Ctefiphq. Sie hoe hy my de lip van een
Getreen heeft. D. Waerom ? S. Hy feytdatickal·
leen

3. So dee ick oock: maer hy quam met een dulligheyd
Weetom;>en fpaerde niet. Had hy zich niet behooren
Te fchaemen^een oudman te geven om zijn ooreflj,

Beitellen als hy deej want hy gelooft ma my
Dat niemand oorfaeck is van al dit fpul als ghy.
Maer is mvn broer niet thuys? lek fouw hemgacie
fpreecken. '

S. Ick weet wel waer hy is? maer ick en wilt u nu -
Niet wijfen. D. Wat jfeght ghyjrabaut? S. diUrièg^
icku. / '

So daedelijck. S. Ick weet niet hoe de luyden heeten
M^icrken de plaets wel, daer hy is. D. Welnoemtfe
dan.

S. Ghy kent de galery , geloofick, wel,die van
De hal af nesrwaerts loopt. D. Jae fouw ick nid:? S.
Gaet defe

Ten eynde van de ftraet, daer is een heuvel: gaet
Die nederwaers, en als ghy neerwaerts zijt j daer ft^
Een klcyn kappelleke: daer nevens loopt een ftraeqcj
'T is maer een ilopje, maer een engh ^ doncker
gaetje

Vergeven: 'k heb gemift. komt nae de galery
Weerom ter-ugge, datfial vry wat naeder wefen
En fekerder, fo dat ghy minder hebt te yrefen

So geetliet huys voorby: neemt dan de flincker zyde
Engaet de ftraet recht uyt tot dat ghy eyntlijck by de
Kerck van Diana komt: laet zien: dan moet ghy weer
De rechter handt in flaen: een weynich herwaerts, eef
Men by de poort komt, is een backery gelegen
So even aen de kulck, verftaeje wel? en tegen
Döi hacker over woont een feker timmerman,
Daer is hy. D. Wat doethy doch daer? S. hylaet'er
van

Op fitten fult wanneer ghy uyt het befte tonnetje
Een glaesjen om drinckt met malkanderen. D. Jacjjac·
Maer waer nae wacht ick dat ick ftrax niet heen en ga^

Ick fal u nemen fo te quellen en te bruijen
Van defen dagh gelijck ghy dubbel waerdigh zijt·
Maer waer of Efchinus magh blijven fulcken tyd- .

Ick doe niet als mijn plicht als ick de^möCd^j die
Uyc onfen huyfe fproot, weer goed te maecken zie:
Ten waer dat ghy my hielt,te i^ijn lieden

Die felvèr rceckeneri haer onrecht te gefchieden
Waneer een ander, Iflaeght om ■£ onrecht, dat hy lee>
En nu bedanckt ghy my dat ick dat niet en dee
En in de voorbaet niet en XJi^ i^gen kl^hten.
H. Och neen. ick heb van u noyt stn^ler^ ge<^cl>tep '
Geliadj'als dat ghy zijt een vroorn ρααΠϊ

Nu bid ick u dat ghy e,ens tpt iie iriO€)^rV^
De jonckvro)4^ ;met my gaejt, ^-I^Xy^fd^pagh

Van uj'hèt geen ghy my gefeght hebt ftrax teyóoreni
Dat dit gerucht pn qu^d vermoedennergeiis uyt
Α Is uy t het neemen van die fnaè're-rpeeiïier |pruy t,
Dat hy cjat heeft gedjjeri ten dieiiAe y^n fijn Sop^.
Komt laet oiis gaënj'ibd gfiy It^ ^d ^mdfaaie de
n^öeder, !

Enioo'tvan nodenis. H. Ghy doettewondefisyel
En fult die arme vrouw, die haer in groot gequei

^ En doeia het geen,' daer u de faecken toe verplichten:
' Maer doch, veritae je niet daer felfs nae toe te gaen,
Sal ick haer féggéh 't geen ick van u heb verftaen.
M. Och neen: ick gac met u. H. Ghy doet heel wel. de
luyden

Eendingh ten argften, en, om dat zy van geen macht
En zijn fo meenen zy dat men haer niet en acht,
Enneemen ""t aen voor imaed: maer komt ghy u ver"
toonen «

Om ongelijck, dat haer gedaen is, te verfchoonen
" Sofal de peys veel eer te vinden zijn. M. Ghyfeght
.De waerheyd. H. Volgt my dan dit heenen. M. r^
' gel-recht.

MYn hert is bangh,ick ben vol van bekommeringen
Datmy fo groot een quaedkomt voor mijn fchee-
nenlpringen '

So onverwacht: helaes! ick weet niet wat ick zal
Beginnen of gaen doen door fulcken overval.
Mijn knien befwijcken my van vrees, mijn beenen be-
ven,

So vind* ick my door angft belemmert en verzet.
Hoe ial ick my weerom ontwarren uy t dit net.?
Een iwaer vermoeden heeft men tegens my genoomé
Oock dat ick in een quaed gerucht nu ben gekoomen

Is buyten reden niet; fy hebben achterdocht om vit
Dat ick die fpeeliler voor my fel¥enhebgekocte>r'' '
En dat dat waer is heb ick daedelijck bevonden: i '
Aen een oud' wijf, dat om de vroémoer wiwllg^
2,onden;

Want als ick by geval haer over ftraet ïagh ga^»; ' Τ
Gingh ick ftrax naehaer toeen, fpreeck het^iiTOÖtr·'

Of die in arbeyd gingh, en ofzy wierd gefond^jö τ'
Daerom nae 't vroed - wijf toe ? Sy riepen^ baerde,
loop, ;r:Ofifïr?.

Met ydie hoop, gepaeyt, al langh genoegh geloq^eó, i
En met uw valfche trouw- beloften ons bedrpqgen.
Wel, zey ick, wat is dat te feggeny befte tóio^^i-jl Α
Loop, vaert^er wel mee hebtfcn houdiesvry ;(ditt

Sy voort) die u behaeght, Ick kon itrax welvacfiü^iia
Wat haer vérmoeden was, nochtans hiel ick my jtött-
nen,

En vond niet goed dat ick depot voor een klapp^
Ondecken fouw of haer yet van mijn broeder zey
Op dat zy 't niet en mocht nae-zeggen of verpraeten
En brengen 't over ftraet.wat zal'k nu doenof laeten ?
Segh ick dat ick het voor raijn broeder heb gèdae» ƒ .ί 4
So breeckt den bommel uyt en datis-niet geraim^^*
En daerom dient het rrach gefweegent maet -g^*?^^

bo itaet te vreefen dat men 't niet gelooven 2ai,;i
So veel waerfchynelijcks v oeght zich ia dit gëval.| ι i j

By een,dat rajr befwaert: ick faebfé felfs genoomen,
'X géld felfs gegeven,, en haer in mijn huy& doen koo-
meni

Ick weet niet hoe dat ick fo Onbedacht mocht'zijn
Dat ick 't mijn vader niette kennen heb' gegeyëii'
Het was dan wat het was het geen ick had bedreven:
Met fmeecken had'ick hem miflehien fo v&r gèbrbcht
Dathy 't had toegeftaen dat ick haer trouwen niocht.
iTot noch toe is^'t verfloft: maer't is noch tyd te
< waiÈcken,

Sie noch toe, Efchine. 't eerll dat in defe faeckëh
Te doen valt,is dat ick nae haer luy. toe moet gaën
Om my te zuy veren van 't geen ick heb gedaen
Ick^é-2.0 naede· deur: maer, laes! watwiagh dit we-
feil?

'Als ick%ier kleppen wil bègin ick ftaegh te vrefen.
Höuihöü·: maeck'op : laet my hier voor de deur niet
fiaen:

■'T'i&EfdïinnSjhiérkom^i ick weetniet wie, van daen.
leksgsie wat aen een kant', daer ick een weynigh beyde.

M· \^ Ej Soil±atai doet foo gelijck als ick u zeyde:
^ * ■ lek gaé om Efchinus te ijpreken,op'dat hy
M&gli^vèeteiihbe'eh· wat dathiër^ gehandelt zy.
Maer wie heeft hier geklopt ? E. Wat drommel gac
-- icktóaèëken? " '

So wat te druyleri en de neür met hem te hou^frenv'l . Α
Om dat hy my dit niet heeft willen toe veriwuwen.
Antwoord ghy niet met.al > E. ©f idc dat iadBg^.
daen?

Ochjhy werd röod: het falwel giienmetoiifèfaiEli^,
E. Maer>vadèr>feghmy eensidat bidiofciii.'W^'ghyi^ ^
Hiermaeckt. M. Ick ? niet met al: maer fefe^riend
heeft my

En tot zijn advocaer in fekre faeck gciioomêni' -ζζ ί
E. Waerin doch? M. Hoor: hier woont·Wafcloia^
mei vrou'volcki: ick - , r - bp -'-T
Geloofdat· ghy fe niet enkentj jaè vaftèlidoi. d T
Weet ick hetjWant-zy zijn hier onlang koonwai^od·'-
nen. r

E. Weldooh. M: Een moeder m5ÈC is©ftdócht»^oH&
"Loonetiji :* : . ..■nr.'nCfi'Cl

Nu %t hy dat zy nae deweweiïiis gehouwen' -' ^"/i/
Met niemand aiïders· als meë hem té' tóïx^eittlföa-
wenj. ... - .■ - ■■■ 'loT·

M. Dees karei, nae dat hy die tydingh heeft géKöÖrt,
Is hier gekoomén om dé dochtér iiae Miteet'êö^^. 0
Met hem te Voerönjdaer hy#éên iiigézèe^ft^ - ^^ i

De moeder evenwel heeft (om hem dit t'ontlcggenj
Verfonnen dat zy by een ander (ick en weet "
, Niet wie) een kind heèftjen 2,y 2.ey t niet hoe hy heet,
Maer dat hy voorgaet en dat niet hem moet trou-
wen.

E. Wel foud ghy dat niet mee voor redelijcker houwen?
M. Neen ick. É. Wel waerom niet? ick bid u, vader,
zal

Te hard geprocedeert, en fonder mededoogen,
Jae oock niet eerelijck als ick.'t fouw feggen mogen.
M. Waerom doch E. Vraegt ghy dat? bedenckt eens?
vader Jboe

' Hem dat fal fmerten: hóe hy wefen fal tc moe
Die arme kareljof wat dat hy fal beginnen :
(Die'k niet en weet of haer nietdjapper magh bemin-
nen)

Die van te vooren fo gemeenfaem heeft geleeft
Met haer,dat fy by hem een kind gewonnen heeft?
Wanneer hy nu zal fien dat zy hem werd ontoogen
-jEn haer een ander wegh gaet voeren uyt zijn oogen?
'T en deugt niet,vader. ΛΊ. Niet ? waerom.^ wie heeft

Gc^ven ? waer,wanneer is zy met hq,m getreden
In houwelijck ? met wien is zy getrouwt ? wat reden

Ten beften) dat een maegdjgekoomen tot,haer jaeren,
Souw zitten wachten als haer neef qaam herwaérts

Als 't hem te pas quam haer te haelen hier van daen ?
So ghy dat had gezeyt fo had ghy recht gegaen.
Had ghy die faeck beweert fo had het wat geleecken.

Ons defe dingen en die vrouw-perfoonen aen ? >
Wat hebben wy met haer te fchaiFenPgaen wy heenen.
WeljEfchine, wat is 't dat ghy begint te weenen ?

M. lek heb het altemael geüoortjick weet het al:
Want ick bemin Ujcn daerom let ick te naeder
Op al u doen. E. So moet' ghy my 5 mynlieffle va-
der,

Altyds beminnen als het geen ick heb mifdaèn
My leet is , en als ick my voor u fchaem. M. daer
aen

Ghy zijt al wat te losjte wulps en onbedacht,
En neemt my niet genoegh op uwe dingen acht.
Seghmy eens, in wat i^d of ftadmeyntghy tele-
ven ?

Want ziet eens wat het is het geen ghy hebt bedreven:
Ghy hebt een maegd verkracht die ghy niet raecken
mocht.

Somwijlen is gefchiedt. Maer toen dit was gedaen
Hebt ghy daer nae wel eens geforght hoe't voort fouw
gaen,

Of, zó g' u fchaemde my dit felver t' openbaeren,
Hoe dat ick 't alderbeft mocht koomen te verftaen ?
Drie vierendeeleiyaers zijn zèdfert deur gegaen
Terwijl g' in twyflfel ftaet en eer g' u kunt beraeden,
Ghy hebt u felven en dié arme vrouw verraeden
So veefin uvirasj en haer dochter ööck. Wel, hóe?
Dacht ghy dat u de Goon dit föuden laeten toe
Al flaepend' en de bruyd u t'huys geleyden, fónder
Dat ghy daer yets toe deedjcn by u leggenjonder.
De deeckensi, in u bed ? 't waef my een gröote pijn
Indien ghy elders oock fó flofBgh in foud zijii.
Houd goede moed , ghy fuk haer tot uw huyfvrouw
trouwen. .

E. Ick weet het niet: maer om dat ick 't fo gaei-en had
En nergens meer om wenfch als dat dat waer mócht
wefen

M. Gaet heen nae huys en bid de Góden op dat ghy
Uw bruyd hier haelen mooght. Gaet,fegh ick. E. hoe?
voor my ?

Is de Mileefer heen, die om haer was gekoomen ?
M. Die is al voort, men heeft niet meer van hem ver-
nomen.

Maer waer vertoeft ghy nae.? E.ey vader,gaet ghy heea
En bid de Goon voor my: zy fullen u gebeen.
Die zo veel vroomer zijt als ick, veel eer verhooren:
Ghy fultjdat weet ick wel,vei?l lichter haer bekooren.
M. Ick gae nae binnen op dat alles zy bereydt
Dat hier van noöden is: doet ghy,zoo 'k heb gefeyt,
Indien ghy wijs zyt en fo ghy wilt zijn geprefen.
E. Wat dingen bennen dit ? fouw dit een vader weien ?
Souw dat een zoon zijn ? fo hy was riiijnkameraed,
So hy mijn broeder waer% hoe kon hy metüer daecj
Sich beter voegen om my vriendfchap te betoonen ?
Souw ick hem defe deugd niet foecken te beloonen ?
Hem niet beminnen f hem niet draegen 'op mijn
hand?

Dat waere waerelijck een al te groote fchand'. .
Oock heeft hy my door fijn goed-aerdigheyd verbon··
den

Om toe te fien dat ick noyt fchuldigh werd be^onden^
En zorgh te draegen dat ick los en onbedochc . .
Noyt yet en doe dat hem niet wel behaegen mocjlt*
Ick fal voorfichtigh zija. En noyt yet quacs^'bêgü:^;
nen.

VAn ίο te wandelen ben ick wel dapper moe.
De grootej upiter die moete Syrus ichenden,
Dien ftucke-fchelms, met al zijn wyfen en verzenden,
Ick heb de gaiifche ibad doorkroopen,op en neer,
Tot aen de poQrt,tot aen de kukk toe, heen en weer,
Enwaeral niet ? daer was geen timmerman te vin-
denj

Die daer van defen dagh mijn broer vernoomen bad.
>iu wil ick t' zijnent gaenjcn ruften daer tot dat
Hyt'huyskomt.

M. Ick fal gaen en feggen aen de vrouwen
Dat xvy gereedt zijn , en 't niet op en fullen hou-
^wen.

ï>.' Maer zietjdaer is hy felfs. Ick heb u over al
Gaan foecken, Micio, M. Watof'tnu wefenfal?
Ick brengh u ftuckenaen , die fchandigh en te by-
fter

- Ondeugend luyden,van dien degelij eken ρ ryfter.
M. Daer hebben wy'cal weer. D. t zij η nieuwe din*
gen/tzijn

D. En Efchinus fal die een dochter moeten trouwen
Daerhy geen hylicks ^ goed zai kunnen mee behou-
wen Ρ , t

M. Wat zal ick meer doen ? D. Wat ghy doen zult?,
vraeght ghy dat ?
So u dit inder daed niet zeer cn doetjfb had
Ghy u ten minften vry wat quaelick moeten houwen?
Dat's menfchelijck. M. Jae maer > hy fal de dochter
trouwen: . ^

Ick heb 't al toegeftaenjde faeck is bygeleyt,
Bey zij η fy wel te vreen,de bruyloft werd l^reydt,
Ick heb haer alle vrees en achterdocht benoomen ,
En dat fijn dingen,die de menfcheyd naeder koomea.''

D Staet u dit werck wel aen? M. och neen hetjby aldien
Ick'tbetren kon: maer nu dat niet en kan gefchien"

Neen ick het aen voor lief. Het leven van de menfchc
Is als 't Verkeeren doet: indien u niet nae wenfchen
De teerlingh dienen wil en werpt ghy niet het geen
U meeft van noden is,fo moet ghy, dat de fteen
U weygert, door de kunft verbeteren en rechten,
-En fien of ghy daer door viótory kunt bevechten.
D. De rechte rechter: ghy hebt door uw kunil gc-
maeckt

Dat ghy een goede fom van geld zijt quyt geraeckt:
•Twee honderd kroonen zijn daer door in 't riet ge-
vloogen

Voor defe fpeelftfir, die hy niet fal houden moogen
Maer die men zich zijn beft quyt moeten maecken

Is 't niet om geldj het magh dan zijn om niemendal.
M. Sy is niet veyl: ick foeck haer oock niet quyt te
raecken

En een getroude vrouw te zien op eene vloer ?
M. Wel waerom niet? D. Meynt ghy te weien by uw
zinnen ?

Nae ick uw dwaesheyd zie geloof ick fal het Zijn
Om een te hebben daer ghy fomtyds by de wijn
■ Een deuntje mee in huys fuk moogen quinckeleeren·
M. Waerom niet? D. Endenieuw-gehoude fal't oock
leerén.

Den rcy, en danffen mee. M. Dat kan niet anders gac
En ghy met ons, foo daer nochyemand mocht on-
"breécken.

Μ. Ι^Γμ Demea, fet ^ yw gr^fch^ aei| ©en kant, _!
En wilt met ons, ido dat beta'enit, geiyckerhand
U op de ftacy va» u>y zpon mee Uiftigj^ ioo^eiiij c t
Ickfal ditvolckjen aengaen fpreecke^ daerzy woo-^

Wat 's dit een leven? W^t 's dit ee» maenier van doen
Wat maliighey4 js jdit? ajiefi jfai eei> wijfgaen trouwen
Die niet ten Ijoi^lijffc 1 brpnght: (naerq-^^^^^
houwen

In huys: daer \t kpftelijck is, pn'^eij. bedorve zoon.
Die niet als derteiHeyd en weelden is gewoon.
En noch eep oudp nar, 't geen cjat zy bedry ven
(Al wouw de wël viaert zelf) kah 't niet behouwe blijve

S. Xjn'el Siertjemaetjghy hebt UW dingen iW'elgedaeii
yy EjaJLecliqerti^umPOgt wélgaen.
Maér t luften my, als ick myn l?pyckjeniiad gelaeden
Ma leckef wijntje, ni,^ gezoden en gebfaeden,''"
. (te gaep w^deleii feiej- ij.i^ytpn i» de lucht.
D. Ejr, ziet 4at iiael e;eRs au^jtji y^ huyfelijcke tucht.
Hier 's odTen 9,^deίl;ι^,:,-ïvei[, Demeaj hoe gaet het?

Dat v^er^n, en hpud o^^ aJiiier geen wijfe praet. ^ . α
D. So ghy'de mijne waert: S. Ghy waert een heer der
f l^reni .1 ' ι

Enghy m bad geen. nood van breeckéh offaeljeeren,
- y w ftonclen yaft ,.de kas was niet belwaert.t,

Ghy hebt in't midden van dees onruft in een feyt
So groot, fo lelijck, en fo vol van fwaerigheyd
En dat men niet en weet hoe het noch af fal loopen,
ί Ghy groote ftucke-fchelms, u felven vol gefoopen

Als of ghy dapper wel uw dingen had gedaen.
• S. Ick wilde wel dat ick niet buyten had gegaen.

En doet u bidden dat ghy weer wilt binnen treden.
S. Pack u van hier. D. Wat feyt hy daer van Ctefipho?
S. Qans niet. D· Hoe, hanghebait, ftaen hier de fae-
ken foo.i*

Is hy daer binnen ? S. Neen.'D. Nochtans hopr ick
hem noemen.
S. Het is een ander, die gewent is hier te koomen,
Elen kleynpanlickertjen, dat mee fo heet. mi ffchieii
Kent ghy hem wel. £). dat fal ick dadelijck wel zien
" Of ick hem ken of niet. S. Wat zult ghy gaen begifl-

Of 'Ic fal u met die ftock de kop in ftucken flaen
Dat u dé herflenen ftrax vliegen langs de fteenen. ■
3. Daer ishy heen: een .'gaft gdijck men wel kan mee-
■ nen, /,-3.,;.·· · ^

Niet al te wellekom en'-Qngèmkkelijcki^ ''
En dat voor Ctefiphojbj^fonder: wat gae ick
Nu doen? 't is beft mijn' iefs in raijneh arm te raepeni
En dat ick middlertyd dit rousjcn uyt gaeflaépen
In d' een of d' ander hoegk^tot dat dees biiijen weer.
In ftilte iijn, ick gae my yeuwep leggen neer.'

M. "ΎΌ^· iTiyi^^iiti Softrata, daer fijn nu alle faecké»
Al vaerdigh daer en valt niet meer gereet te.
maecken;

Als ghy maer wilt, gelijck als ick u heb gefeyt.
Maer wie of daer met fo een ongeftuy migheyd
En fulck geweld mijn deur opftootcnmagh van binn
nen? ' ' '

Wat fal ick roepen of waer fal ick klaegen gaen ?
O Hemelen, ó aerd% ó zee! M. daer komc hy aen.
Hy heeft de heele zaeck vernoomen: dat 's de reden
Dat hyfo tiert en baeft en* qualijck is tevreden ■
'T fal my weer geiden: % wil hem wat verfpreeckoi
gaen " ' , ' ^ '^

D. Daer 2-ie ""k 't gemeyn bederf van onfe kindreri ftaenj
M. Nu, broeder Pemea, laet uwe gramfchap vaere|:|.

En wilt u felven wat verbijten en bedaerék' ' ,
D. Ick heb my felven.al verbeeten en bedaert, ' ^
Mijn quaelijck fpreecken laet ick ftaen, al bdl je't

Laet ons de faecke felfe te faemen overléggen. ^
Heb ick u felvcr niet voor defen hooren feggenV ^' -
^e zij η •'t geen dingen die van u gefprooten zij η
Dat |hy ü niet en loud bembeyen met de mijn ■^

,JN^. Ipk wil 't niet lochenÊn: de faeck is fo gelegen.
!)♦ houdt ghy dan de mijn tot uwpnt aen ? waer-
om

Sithydaernuendrinci^t? waeromipiltghy eenfom
Vanfo veel kroonen'omeen hoervoorhem' tekoo·

En fetten hem de deui* tot v'uyligheden open f
,Waerom heb ick min .rechts pp u ak ghy op my ?
Als ick den uwen my niet ae'ntreck, wat hebt ghy
, ^ n>et de mijn dan te bej^oeyen ? M· 'T is onreden
Het ge,en ghy feght: *)t en 'is yan gifteren noch heden
Maer 't is een oude fpreuck, Dat onder vrjifiii^cn geen
Verfcheyde goed jeii is^t^maef alle dingh gemeen.
D. Ho,è ipuwdieoud zijn?2,'isdaer eve^eerligeboo-

So 't u niet moeylijck is. Voor eerft, indien 't ύ fmert
Da£ het w^ hoogh |pppt'i geen van pnfe zbpnen werd
yreeftghy dat ick, ten achteren mocht r^ec-

So wiQ ick dat ghy jby .ψ fdven overleydt
i)at ghy haer in fiet eeril nae uw gelegentheyd
^e][?t ,opg«brach,t3 ea.dacht wanneer ghy quaemt te
^ ft erven ^

Dat fo v^l paiddekji zy van u zouden^^en
Als voor luer alle l?ey gpnoegh fouw zijn: daer by
- Had ghy cjie reeckeningh gem^ckt dat ^ck opck my
Öp d een of d^ ander tijd ten Koülijck fpu begeven.
Nu is het fo dat ick tien ongetrouwt gebl^^n.
Majeckt ηρφ die reec|:eiaifigh, vergaerten

Bebouwt die eer iien u van g^erea ep viji fp^erePj
En gunt haer d^t %y Ym het mijn we| rijppggn yaeren
En neemen het genot van 't geen h^ër ó^vêrwacht
Is toegevalleOa daër ghy toen di^): or 4^ht.
Van uwe hooft fpmTal niet werden'afgeiiopmeti,
Neemt het voor winft al waf van mijïie m koomen
Indien ghy, Demea, al defe dingen b'y
U felven wilde wel bedf^nckeiij fpiid ghy rny
En u en haer luy y an mogylijc^lieyd bevrijde»:
D. lek fpreeck niet v^ het gppiji ^at. ilel ick nu be^
Zyden: <

Maer haeren ommeganghj het leypn, dat men leydt!
M. Ick bid u, Penjea, 4at ghy eeji weywigh beydt: ,
Hier wild' ick iijn.' daer fijn veel teycjcènen te fpeiii-en
In d'een en d'ander menfchjWaer uyt iy fijn te keuren
En daer men lichtelijck uyt giflingh maeekpn kan
Dat ais twee 't felfde doen;, dat n^en kan fèggen van 1
Den eenen nienfch, dat hy dat 4pen magU fondef

Dat hem dat quaelicken fal werden afgenopmen.
En van den andren niet: maer dat kon?i d^ niet by
Dat eenigh onderfcheyd in 't werck gelegen zy,
Maer in de menich, die 't dpet. d,ees teyckenen ver-

Ick vaft by haer te zijji, ib dat ick 'tdaer ypor hpjijwe
Dat Zy fo fullen zjjn ais ghy en ick bigejer,
Sy hebben kennis en verftand, en fchaemt' eer
Daer 't pas geeft: 'k fie dat fy mall^derenbemiiupien;
Waer uyt men merckcii ^ dat uiet 'qu^ van
zinnen

Maer goed fijn in den aert en eerlijdc van gen^ped»
En dat zy t'^er ty,d fijn op een goedje voet
Te brengen, als men wil. Maer pipq^jc^ fuic ghy
vrefen

^ En niet bewaeren *t geen ghy achterlaeten fult,
Maer hacken der op in en maecken ichuld by fehuld
Enhaere middelen vervreemden of befwaeren.
M. O lieve Demea,wy werden door de jaeren

In alles wijzer, maer dit eenighe gebreck
^ Brenght ons den ouderdom: fymaeckt ons deunen
vreck.

Hoe hooger jaeren hoe wy meer en meer begeeren.
•Die fuUen ^t haer al mee infcherpen en doen leeren.
' D. 'Maer Micio,fo maer de reekeningh,die ghy
. Dus bey u felven maeckt, uw fachtigheyd daer by,
• <Sreen quaeden uytflagh geef en wy te gronde raeckea
M. Swij^jdat fal niet geichien : wilt nu de forgh vry
^ ' itaecken.

D. 'Moet het dan zijn, en fo ick van de nood een deugd
' Moet maecken,laet het zijn, "k fal u daer in behaegen,
De tyd die brenght het mee: maer 't zal fo ras niet
daegen

Van daegh maer vrolijck zyt en alle forgh laet vaerefl.
D. Ick ial met eenen oock de pop met al haer fnaeren
Mee fleepen liier van daen. M. Dan iult g' u wonder
wel

• Gequeeten hebben en alfo dien jongh-gefel
Vaft aen haer koppelen. Maer paft fe te bewaeren
r)at zy niet wegh en loopt. D. Ick fal u dat wel Μαβ-
ί ren.

Laet my daer mee begaen. Daer fal zy over 't vier
JEn in de moolen gaen,en dat verweende dier
Sal ick hem leveren met maelen en met koocken
Vol vuyiigheydjvol as en roet en roock en fmoockj

Vol meei en gruys, en daer en boven ial ick haer,.
Nae't veld toe fenden en doen lefen aer voor aer.
Op't heetile van den dagh j daer fy wel gaerfalbrae-
den

Dan fouw 'k hem dwingen om by haer te bed te gaen,
D. Spot ghy met my ? ghy fijt geluckigh 5 die dees din-
gen

So licht verfetten kunt,die my fo dapper dringen
Enfmerten in mijn hert. M. Vangt ghy al weder
aen?

En laet ons defen dagh tot vreugde en vrolijckheden
(Waer toe fy is beftemt) gelijckerhand befteden.

t^ Aer is noyt menfch geweeft die fo een nette ftaer
Van leven heeft gemaeckt, daer't ftaegh fo effen
gaet

Of tijd van jaeren, de gelegentheyd van faecken ^
En d' ondervindingh felfe plagh daer in wel te maec-
ken

So wat veranderingh, en leert u altyds yet:
So dat ghy, 't geen ghy dacht heel wel te weeten,fiet
Dat ghy 't noch niet en weet, en, *t geen ghy pleegt
achten

Voor 't alderbefte, door 't bevinden fult veracEtea
Dit is my nu gebeurt, dewijl dat ick verlaet ^
Dat ftrenge leven (nw 't met my oae't end toe pe^

Dat ick té leydeii plagh j om dat ick door de jieren
Heb ondervonden dat gheen meilfchèn beter vaereö
Als die gevoeghelijck eh flcht eïi vreedfaetn gaeh.
Dat dit de>aerheyd is, is liqhtlijck te verllaen
Uyt my en uyt riiijn broer en^onfèr beydèr leven;
Hy heeft zich ftaegh tot ruft en ftilligheyd gegeven.
Te gaft gegaen, zijn tyd in vreugde déüfgebracht>
Altyds gevoeghelijck, niet fporreltgh, maer facht
En vreedfaem: yder wiii hy nae dé tnond [e praeten,
Sprack niemandén te naé, heeft elck met vree ge-
laeten,

Hy lééftie voor lijn felv' en teerde nae fijn Zin,
En al de Gereld fpreeclct van hem rnet lof en min:
Ick daerentegen heb my ep het land begeven
Daèr ick gebóuwtheb en géleydt een boere-lcven.
Ick ben den kinckel, ick de loer, den hóddebeck,
Ick ben den fuyr-rnuyl, ick Jan-gi-'yη en taeye vreck.
Ick troud* een wyf: daer was het nimniermeer te
degen.

Wat armoe ftgh ick daer! 'k heb kinderen gekregen:
Weer nieuwe forgh: en voorts, terwijl ick werck en
wroet

Om rijck te werden en myn kinderen veel goed
Te laeten nae rriijn dood, heb ick myn tyd en jaeren
Vérileèten óp het land met fchraepen en vergaeren
En nu ick oud ben en myn dagh ten avbnd gaet
Heb ick geen andren danck ak dat ick werd gehaet.
Dat 's't loöh d^t ick met al myn arbeyd heb gekre-
gen.

Mijn broer in tegendeel dien fijn fy^wel genegen
Die fonder arbèyd kryght al wat een vader van
Sijnkindèreii verwacht; hy is de goede man,
Hy werd bemint, ick werd gefchuwt: aen hem be-
trouwen

Hem lieven 2,7, by hem fijn s' alle bey j ick werd' ψ I
Veriaeten: over hem hanght haer luy beyder heft:' '
En daer fy wenfchen dat hy langh magh bly^en léveii'
Daer wachten 2.y nae 't uyr dat ick de géeifc magjh

En wenfchen anders niet als vaertje waer je doodt.
So heeft hy haer, die ick met zuyren arbeyd groot
Gemaeckt heb, ibnder daer veel koften aèn tè leggen
Tot hem getrocken, fo dat ick met recht magh
feggen

Dat ick van haer luy niet en hebben dan verdriet.
En hy de vreugde van mijii kinderen geniet;
Sa, fa, laet ons eens fien wat dat my fouw gebreecken
Dat ick niet mee, alshy, fouw vriendelijck kuhiien
fpreecken

En fpeelen tegens hem de gilde, nu hy my
Daer toe beroept: laet fien wie datter meefter zy' ■
tK wil van de myne mee bemint fijn en geprefeü. ■ ^
Kan dat door geven en door in te volgêh weical '
Sal ick de minit niet zijn. Kom ick te kort : wat

Bid Micio dat ghy u by de hand wilt houwen.'
D. Wat volck ? wie heb ick hier ? zyt ghy %mijn groo·;
temaet?

Wel Syrus,fegh my eens hoe 'dat het leven ftafet ?'
S.\ Alwel. D. Dat's goed. Ick fpradc die wöordeftyoyt
voordefen

lek ben genegen om uw goed te doen wanneer
Als't eens gelegen komt. S. lek danck u dapper zeer,
D* Maer'tgeenick feghiswaer: ghy moogt'er vaft op
bouwen,

Of men de bruyd niet haeil fal haelen hier van daen.
Daer's Demea. Góendagh. D. Hoe zyt ghy doch
geheeten ?

G; 'K heet Geta. D. Geta. 'k heb u heden afgefmeeten
In mijn gemoed dat ghy een man van waerde zijt:
Want die zich voor zijn vrouw of ;neefter naerftigli
quyt

En forgh draeght, fo als ick aen u heb kunnen fpeuren,
Perf ick wel uy t de hand voor een goed dienaer keuré.
Ick fal ü vricndfchap doen. Dus overlegh ick hoe.
Ick ipraeckelijck zal zijn, en 't gaet al fijntjes toe.
O. Als ghy dat overleght zijt ghy van goede zinnen.
P. Ick foeck de herten van ''t gepeupel eerit te winnen.

*^De bruyloft ftellen toe,en eer men vaerdigh zy
Den ganfchcn dagh .verdoen alleen met ree te maec-
ken.

E. Sijt ghydaer vader ? D, lae uw vader? die ick ben
So van geboort' als oock van goeder herten, en
Die u veel liever heb als alle bey mijn oogen:
Maer waerom of de bruyd niet over werd gedrogen ?
Waerom haelt ghy uw wijf niet thuys?^ E. lek ben
bereydt,

Maer daer 's wat anders dat ons ip de wege leydt:
'T fchort aen de fpeel-luy en die 't bruyds-lied jfingen'
fouden.

Daer in den hof, terftond, en haelt haer, en met eenen
De moeder over met het heele huyfgefin
Door defe oopeningh, en brengtfet onzent in,
Maeckt van twee huyfeneen. £. 'ten kan niet beter
wefen,

Ofoetevader' D. Hey! nu werdickmeegeprefen.
Nu ben ick zoet. mijn broer zijn huys fal open ftaen;
Hy fal een hoope volcks ontfangen daer van daen.
En groote koften doen: wat 's my daer aen gelegen ?
Ick heb de naem van zoet en al den danck gekregen.
Hy fe»^ aen Babylo dat hy op fijn bevel
Aen Eichinus terftond twee honderd kroonen tel.
Maer, Syre,gaet ghy niet? wat mpogj'uw tijdver-'
flyten ?

Ghy Geta, gaet en brenght uw volckjen herwaarts aen
G. ODemca,ickwenfchdathetuwcimaghgaen

Als fo een kraem-vrouw,die noch verfch is en vol pijn,
Te leyden over ftraet. E. Jae % vaderj van mijn levé
Sagh ick geen betren raed als die ghy hebt gegeven.
D. Dat 's mijn gewoonte: maer daer komt mijn broe-
der aen.

Waerishy? Demea, hebt ghy dat fo geboden ?
D. Jae ick gebie 't zo, en veritae te fijn van nooden
■ So hier ais elders in dat men dit huyfgezin
In eeren houw', en help', en vooriiaejen bemin'
En voege by het ons. E. Och vader, mocht dat we·
fen!

D. 'T betaemt ons oock: voor eerfl: is defe Soilrata
De moeder van fijn vrouw. M' Wat meer. D. E^*

Dat zy hacr altyd vroom en zeedigh heeft gedraegen.
M. De liiyden feggen fo. D. Oock iszy ophaerdae-
gcn.

M. Dat weet ick wel. D. En nu fo ver, dat Zy voortaen
G heen kindren krijgen fal: die dingen zijn gedaen.
Oock is f alleen^ en van een ygehjck veriaeten.
Men ziet niei nae haer óm. M. Watmaghdemanal
practeu }

Behoorde defe vrouw te trouwenjCti dat hy τ ·
Sijn beft daer toe moft doen dat fulKcks mocht"gê-
iehieden.. / r

M. lek trouwen ? D, Jae. M. Wie,ick ? D. Jae, fegh
ick,uwer lieden,
ί Μ. Sijt ghy begraeft ? D. Indien ghy mee ten befte
ρ fpraeckt

I EnraedetotdekoopjickfaghdiehaéiÏgemaeckt.
I E. Ey vader, doet het. M. Wel ghy efel, wilt ghy hoo-
ren 1

lek u verbidden. M. Ghy zijt dul en rafend,^et
Van hier, D. Nu , doet het om uw zoons wilj magh
het weien.

Sal ick het nu gaen doen in mynen ouderdom
Kn werden met een ouwe bes den bruydegom ?
Raedt ghy my dat ? ghy zijt voorwaer niet by uw fin-
nen.

E. Ick bid u, vaderjlaet my dat op u verwinnen:
. Ick heb het haer belooft. M. Belooft ? wat kinder-»
praec.?

G eeft wegh van \ uw"* en dat in uw vermogen ftaet.
D. Wat foud ghy doen fo hy u moeyelijck quam vallen
Om yendatgrooter was.i* M. als of dit niet van allen
Het grootfte was. D. Nu,doet zijn zin. E. Ey> ftaet
het toe,

D. Nu weer aen, Micio, Tpreeckt eens een ruilig woord
M. Ai dunckt my dit te 7,ijn een faeck,die niet behoort

Te wefen, jae die mal en buyten rijm en reden
En quaed is,tegen mijn gewoonelijcke zeeden,
En vreemd van dc manier van 't leven, dat ick ley:
So fal ick evenwel,om dat ghy "t alle bey
So feer 'op my verioeckt, my laeten overwinnen.

D. Maer nu: wat fegh ick meer,dewijl het al nae mijn
Begeert' en voor-llagh gaet ? -wat fal 't nu verder zijn?
Den goeden Hegio is neef van defe luyden
En ons behuwt: fijn goed heeft niet veel te bediiyden;
Wy dienen hem wat te verforgen. M. wat is Hat r
P. Ghy hebt een beetje lands hier leggen by de ftad,
Dat buyten werdt verhuyrt: dit mocht ghy hemd
geven

Gedaen zijn: hy is als haer vaderjheel en gans
" Den onfen, en ons vriend : ghy fuk het wel befteden.
Ick fal het eyndelijck befluyten met de reden
Die niet van my en komt,maer die ghy felfs van daegn
Hebt wyiTelijck gefey t: ^T Is een gemeene plaegh
Hoe hooger jaeren hoe wy meer en meer begeeren?
Hoe dat men deunder werdt: dit dient men af te Icc-
ren

En defe vuyligheyd behooren wy t' ontvlien.
'Ύ is fraey geieyt: maer 't moft oock metter daed gC"
ichien,

Μ. Seer wel daH: Efchinejmen fal dat land hem geven
Om dat het defe wil,op dat hy voor fijn leven
De vruchten daer af treek. E. O vader ! D. Nil
fijt ghy

Mijn broer van 't volle bed met lijfjcnTiiel daer by.
Aldus weet ick hem met fijn eygen fwaerd te dooden.

S. Ick hebbe,Deméa,gelijck ghy had geboden,
De muy r daer heen gelmackt. D. Ghy 2.ijt van *t be-
fte üagh. Γ
Voorwaer, fo ick riae mijn gevoelen fpreken magh,
My dunckt dat men behoort hem heden vry te maec-
ken.

Ghy weet wel dat ick voor bey uwe zoonen van
Haer kindiche jaeren afheb goede forgh gedraegen.
Dat i(, k haer nae myn kranck vermoogen aÜe daegeii
Geleert, gctueht, vermaent, tot deughden heb ge-
raen.

Daer by hebt ghy haer noch geleert ais milde pollen
Te merd gaen 5 koften doen, by hoeren en byfnoli
len

Gebraght^een maekyd doen bereyden by den dagh.
Al defe dingen fijn van geen gemeene flagh:

Ghy vry verbetert. D. En byfonder fo ghy mede
Wat doen wilt,Micio, en hem nu een gereede
Som gelds in handen geeft, dat hy yet hebbe,daer
Hy mee beginnen magh jten is voor u niet fwaer
En hy fal forgen om die haeft weerom te geven.
M. E)at waereen kleynigheyd. S. Hy fal wel zuynigh
leven.

S. lek fal 't u, feker. Weer beftellen: langh maer aen.
E. Ey vader! M. 'k fal my daer eens naeder op beraen.

E. Mijn foetfte vader, wilt den armen hals wat geven.
M. WeljDemea, wat heeft u fo in korten ty d

Verandert dat ghy nu fo mild en ruftigh 2,yt ?
D. lek fal' u feggen. 'k heb u daer door willen toonen
Dat ghy voor iacht en zoet geacht werd van mijn
zoonen

Dat dat niet waerelijck uyt wet te leVén fpruy t
Noch uyt de billickheydj die daér ιή' isjmaer uyt
Flatteeren,vley eri)ih te völgeh, véel té geven:
En daeromjEichinusjis niijn manier van leven
By u niet atéögenaem om dat icfc goed eri quaed
En recht én ofirecht idiet en prys^nöch toe en laet.
So ghy my daerotó höét fal ick hk laeten loopen:
Verquift, verleurt, verfpiltj verdoet uw geld met koo-
pen

Met domineeren, flempt en dempt en teert en fmeerr,
Doet wat uw hertje luft en al wat ghy begeert;
Maer hebt ghy liever dat ick u in fulcke dingen,
Daer ghy luy blind in zijt en die de jonghelingen
So veel meer willen als fy minder die verftaen,
Berifpjvermaen, en u ten beften foeck te raen
En fomtyds involgh nae de faecken fijn gelegen:
So ziet ghy hier een man die daer toe is genegen

En gaeren doen z,al wat hier oorbar is gedaen.
E. Doet daer in wat ghy wilt: wy laeten ü begaen.
Want,vader, ghy verftaet u beter op dieXaecken
Als wy doen: maer hoe fal men "t met mijn broedc
maecken ?

Hremes en Demipho waeren twee
Gebroeders 'uan Athenen. Cbremes
hadde aldaer een rycke Vroww ge-
trouwt , genaemt Naufifirata > v^aer
by hy een foon, met naemen Thédri^ «
gewonnen had. Syhad, behahen
andere middelen, fchoone en 'vette Hoe'ven en Landen
leggen in 'i Eylandt van Lemnos, daer hy jaerl^cks
naetoereyfde^m die te verhuyren^ en het inkomen m
pachten 'uan dien te ontfangen. Terwijl hy daewer·'
toefde en flil was is hy verlieft geworden op een arm
'vrouw-menfch i trouwt haer mede tot fijnVrouwy en
heefteer een dochter hy gekregen i die men Vhaniumge»
noemt heeft, ende op dat het niet hekendt mo^ht werden
•veranderde hy fijn naem, ende liet fich aldaer Stilpho
noemen, aftreckende en achterbacks houdende 'van het
inkomen fijner Atheenfche Vrouwen goederen, foo veel
als hy van doen had om die andere met haer dochter ïe
onderhouden i leggende de fchuld van het minder inko^
mm op de fchade die het Koorn te velde geleden had^
kUynegeldinge van dien, fiappe merckten ende dterge-
lijcke oorfaken. Demipho hadeen foon, geheten Antipbo*
AU nuPhanium vijftien jaeren oudt geworden waSy
fbo quanten C hremes en fijn Broêrover een^dat Chremes
de vrouiv dte hy in Lemnos had met haer dochter,ginder
van daen heymelijckgaen halen ende te Athenen brengen
fouten Dmipho fijn foon ttythylicken oen Phamttm. Hier

om rey fde Chremes nae L emms, 't Gebéurde dat Üë^
mifho op de felve tijdt een reys dede nae Cilickn, Véjr"
treckende -van Athenen hebben fy haere foonen heydebe-
'üQÏen aen Geta, dk een Slaefwas van Demipbo» Korts
nae dat fyvertrocken waeren is Phedria ■verlieftgewor-
den op een Snaren-fpeelfiertje, maer dit ongemack had hy
dat jy eenRoffiaen toecfuam, die hy niet wel te geven
had om haer van hem te krijgen* Ondertujjchen was
de Lemnifche Vroujv, door armoede de komfi van haer
JMan^ die mogelijck wat langer als hy gewoon -was wegh
hleef, niet kunnende uyfwachten, tefcheepgegaenende
met haer dochter en voedfier te Athenen gekomen* Sy
foecken Stilpho > maer te vergeefs t want daer was nie-
mand die foo een Man kende. De Moeder komt daer
doorhertfeer en verdriet tefierven. Antiphο gekomen
%ijnde in 'i huys daer Phanium met haer voedfier het
lijckbejielde y is fchiel^ck door liefde van de jonge doch-
ter ontflekengeworden. Des anderen daeghs komt hy by
de voedfier en verfoeckt daer van fijn wd ti mogen heb-
ben ^ het ivelck fy hem weygert,feggende dat niet te fuJlen
toe laten ten zy dat hy haer eerjt tot fijn HuyfvroiiW
trouwde. Als hy nu aen de eene zijde wel genegen waf
om dat te doen, ende aen de andere bevreefi was voor fijn
Vader die van huys was ,foo heeft feecker Thymfirijcker
Vhormio hem defen raedtgesteven. Daer was een Wet
te Athenen dat^ wanneerd 'er dochters waeren die Vader
en Moeder verhoren hadden, die haer naefi befionden dt
felve trouwen moften, ofte foo fy dat niet en begeerden te
doeny haereenighBouwelijcksgoedtgeven, lekt feydt
de 'Pluymfrijcker,falmy hiuwen dat ick sen groot vriend

gheweeβ hen van dejongbe dochters Vader, enie dat kk
daerom hme faecke by der handt neem: ickfalwvoor
Recht roef en als ofghy van haer aldernaefiebloedivaer^t
en tegens uprocederen, ende eyfch doen datghy haer vol-
gens de Wet fult hebben te trouwen: ghyf^tdaerteghen
joo ver-weer en dat kk het Ikhtelyck föl komen te winnenf
endeghygecondemneert werden haer te moeten trouwen ,
waer doorghy uw'* alderlief/le krijgen fuhi en u felven op
kunnen verontfchuldigen als » Vader weder fhuys komt·
Dit valt altemael foo uyt als de Tluymflrijckerhet aen-
geleydt had. Nae dat dit Houwelijck voltrocken was ,
cfuamen bey de oude Mannen op eenen felven dagh t^huys,
die in groote ontfieltenis geraecken: dUen om dat fijn
foon in fijn afwefen^ een vrouw fonderHouwelijcks-goed
^etrouwt had, en d'ander om dat hier hor de gdegent"
heydt) van fijn dochter uyt te trouwen aen Antiphot ver*
looren hebbende, vreefde dat dm bommel uytbreecken,
ende degantfche faecke ontdeckt ende bekendt foude wer-
den^ De Roffiaen, die het Snaeren-fpeelfiertje, daer
Phedria op verlieft was, toecfuam, dreyghde op den fel-
ven dagh haer te fuUen -verkoopen 't en z>y hem daer voor
een fómim van drie hondertgoude-kroonen dadelijck van
hem Tviird aengetelt. Om dit geldt 'te krijgen heeft Geta
defe bedriegery en p-aBijck bedacht. Hy fet tegen de Έ
oude Mannen dat hy met Phormiogefproken had, en hem
foo verr' beprqet dat hy de vrouw 'van Antipho voor de -
fijne trouwen foude, in dien men met haer drie hondert
goude-kroonen ten Houlijckgeven wilde, welcke fomme
Demipho van fijn Broer Chremes leent ende Phormo
teetelt' Defe veeft het gek aen Phedria, ^nde die weder

aen d en Koffiam 'uoorfijn Uef* Als dit nu aldus gep.af·-
feert was werd Thanium bekendt. Hier ever waren de
oude Manswrblijdtj dat het Houwelijckf *tgeen fy te fa-
mm voorhadden, in haer af wefen en hftyten haer weten,
gemaeckt en voltrockenwas ^ maer fy waren droevig
dat fy die drie hondert kroonen ^uyt waren , en terwjjïfy
die'van Thortnio eerfi met foetigheyd en welffreecken,
endedaer nae met geweldt fochten wederom te krygen,
heeft hy, dienwuandetweedeVrouwvanCbremes, en
dien heden Handel verfiaen had, aen Nauffiratageroe-
pen ende haer alles hekendt gemaeckt, die , na dat fy haer
fel ven hier over een wijl ty dis had heklaeght, z,ich wat
terneder liet fett en, en belooft alles te fieüen aen deuyt-
fpraecke van haerfoon.

Die. is my gïfteren tot onfent wefen vinden: ·
Hem quam van wegen een out Reeckcr
ninckje noch
Een weynigh gelds van my: dit bad hy dat ick doch
By een vergaeren wouw: Ick hebt by een gekregen j
En brengh 't nu na hem toe, dewyl hy is verleegcn:'
,Want nae ick hoor fo heeft fijns heeren zoon cëh
vrouw

Genoomen, voor de welck ick vaftelijck vertrouw '
Dat hytot een gefchenck fowatby een moetiehra-^
pen.

Hoe ongelijck is 'tin de wereld oock geichapenj - j
Dat een die minder heeft altyds yet geven moet
Aen die fijn rijcker is ? al wat dien armen bloed
Sijn eygen mond en buyck onthouden heeft, en
weten

Te fpaeren van het geen hem werde toe gemeeten
Daer fal zy te gelijck mee deurgaen, fonder dat
Sy eens bedencken fal hoe fiier 't hem viel, en wat
Hy arbeyds heeft gedaen eer hy 't kon overgaeren;
En als 't wat verder komt fal hy niet beter ν aeren,
Maer krygen wederom een nieuwe fmeet waneeer
Sijn vrouw in 't kinder-bed gekoomen is, en weer
Als/t kind fal jaerigh zijn, dan als men 't fal gaen
fpcenen.

Meta dat goedje gaet de moeder ftrijckenheenen
En 't kind fal oorfaeck zijn waerom het werd g€daen;'i
Maer fie 'k daer Geta niet ? och jae, daer komt hy aen.

G. 't Gebeurde dat fy by een reysje namen aen
Gelijcldick : Chremes moft nae 't Eyland Lemno»
gaen

En d'ander trcckeji nae Cilicien,tot eenen
Van zyne vrienden, die hy langen ty d voorheenen
Gekent hadjcn die hem met brieven derwaerts
Gelockt en oock aen hem beloften had gedaen
Van goude bergen, fp hy by hem wilde komen,

D. Waerachti gh fuicke luy fijn fo veel goeds niet waerd:
Was ick fo rijck ais hy ic c fouw 't wel anders toonen.

G, Dat weet ick wel: maer ick en kon fe niet ontgaen'
Alfaghick fchoon dat ickdaer qualijckby fouwvae-

Verreyiljwat tegen aen. maer waer toe veel gefey t ?
Terwijl dat ick my fochtinalletrouwigheyd
Te quyten nae de wil en meyningh van haer oudren
Molt ick de rottingen verwachten op tnijn fchou·^
dren

D. Dat ^s 't felfde dat my ftrax in mijn gedachten viel:
W ant tegen prickelen te ilooten met zijn hiel
Is groote ilechtigheyd, G, Dies heb ick goed gc»
vonden

Dee niemendal in't eerft dat quaed was of verboon,
Maer Phedria heeft ftrax een meysje lief gekregen.
Een fnaere-fpeelfter, daer hy by fter toe genegen
En mal nae was: zy diend' een vuylen Roffiaen,
En hy, den armen ram, had niet veel dat hy aën
Hacr geven koil; de vaers die hadden laft gegeven
Geen geld te geven aen haer foonen die hier bleven.
Daer viel niet anders voor de j onghelingh te doen '
* Als haer te 2,ien en daer fijn oogen mee te vóen
En fich in haer geficht fomwylen te vermeyen.
Op haer te wachten,' haer re volgen, haer te leyen,
Haer op te paffen en te brengen in en uy t
De meefters huys, alwaer dit meysken op de Luyt
Gingh leeren ipeelen en op andere inftrumenten. .
Wy volgden henl als luy die lecgh gacn op haer renten
Recht tegen over ^t fchool daer woonden een barbier
Daer wy gemeenlijck op haer wachten tot 2,y hier '
Van daen nae huys toe gingh. Eens waeren w'hier
■ gefeten

Wy waeren altemael verwondert: vragen wat
Hém fchorte ? noyt fey hyiheb ick geweeten dat
De armoe was een pack foo laftigh om te dragen^
Sbo een ellendigh dingh, foo waerdigh te beklagen,
"Als daer terftond. Ick fagh fo ftracx hier in de buyrt
Een arme macgd, die om haer doode moeder truyrt
En deerlijck fit enklaecht en kermt by 't Lijck,c!at
tegen

Haer over leyt, en, nae 'k de faecken fie gelegen
So dunckt my dat'er vriend noch maegd noch ken Die

Nieusgierigh om te zien war van de i^ckje wiaér.
TérÜondzey Anti^.hpïkpm gaeP iv^ Ϊ^Γφ Ιϊ^φη
Het felve : lieve, wilt ons daer natoega^^y^enil "
Wy gacHjcn komeö daer en 2.ien % ^ J^e maegt νοοΓτ'
waer

Was fchoon: te mBer:,;eïn dat 'er niet ep was by haer
Dat hacre fdhoonbeid yet kon helpen ofverijaeercni r
Sy was vry haveloos .en: lelijck in de kleeren, ^ . , . 5
Befchreyc en bafrevoetSj ""t hayr hingli haer^wiild oni τ

hooft; :i
Door.fulcke dingen werteen fchoonheya licht ver-
dooft , .....: ..I.:- , ■ , ^ , _ '

Dieniet fo krachtigh fy 4ie;koh veminiieiL ^
Hy,dien ick heb gefeyt die andre tebeminnen,
(Die Snaere-fpeelllej:) ;fpf^cl^.daer fó ^afkocttjes yan^;
Ën fey ,5· is fraeyrg)eaoegl|, m^r onfejpnjghc rpan;
D. Ick heb ''t al wegli ,en wépt wat ghy γζη h^m wilt ièg",

my · Au.;-^isu· V.
Sijn dingen die u mec.|?eiamenien4<^f?r py;-, r,; ,fr
Is fy een burger.s kindjdia :Xroóm;€ny ^ % vr^^
Hier binnen deie ftadÜM^ênen js^ i,

' Den oiife was bekaeyt en vont fich vry verlegen.'
Wat fouw hy doen ? hy was tot trouwen wel genegen,
Maer om fijn vaeder,die van huys wasjdorft hy niet.
r>. Maer had hy thuys geweeft watwaer der dan ge-
fchiedt ?

En die men niet en ken ? dat had hy noyt gedaen.
D. Maer hoe is defe faeck in 't eynde noch vergaen ?
G. Hoe die vergaen is ? dat fult ghy nu van my hoo-
ren:

Een fekre Phormiojcen leckcr van tailjooren.
Een ftout ftuck eetens en een onverfaegde vent)
Die nergens om en geeft (dat hem den hagel fchend)
Die heeft: D. Wat heeft hy doch? G. Hemdefrn

raed gegeven
Die ick u feggen fal: Men vind een wet befchrevcn
Dat een beilurve maegd een van haer naefte bloed
Ten man magh neemen en dat hy fe trouwen moet.
Dat ghy een neef zijt van dees dochter fal ick feggcfl
Sey hy, en u daer op een dtigh van rechten leggen
En veynfen my te zijn haer vaders bloed-verwant ;
Als wy dan koomen voor de Rechters van dit Lm
Sal ick fe van haer vaer en moeder onderricliten
En noemen dienen hoe zy een is van u nichten.
'Al defe dingen fal ick fuygen uy t mijn poot
- Nae dat het beft voor my fal wefenjcn de nood

Vereyfchen fal,en als ghy 't niet wilt wederleggen
^ So win ick hei· proces,en heb het nae mijn feggen.
" Wanneer uw vader dan komt van fijn reys van daen
So fal het tegen my op een krackeelen gaeu : ^

G. Dat weet ick niet: maar dit weet ick alleen van al
Dat ick van meeningh ben wat my fal overkomea
Te dragen met geduld. Dit heb ick voorgenomen.

D. Ickprys'tu. G. Souw'kvoof my een voorfpraeck
öp gaen fpeurerl
Die feg: vergeeft hem dit,'t en fal niet meer gebeuren?
Maerfoohy "twcei- verkerft fo fpreeck ick niet een
woord

Dat kon noch gaen,fo hy daer maer niet by en feyde
Slaet hem vry doodt wanneer ick van u ben gefcheyde

G Daer valt voor haef niet als alleen op hoop te leven,
^cgh;is zyn vader al weerom gekoomen G. Neen.
■ Wacht ghy uw heer weer t' huys ? G. Daer van is
geen

Bcfcheyd dat feecker gaet: alleen heb ick vernomen
iJaerflu5jcs4at'eriscen brief van hem gekoomen

En dat üy tot de boo of tot de vecr-luy leyt:
Daer gae ick fo nae toe om alle fecckerheyd
D. Begeert ghy m y noch yet te feggcn,ick fai 't gaeren
Befchicken. G. Anders niet als uat ghy wel moet vae-
ren.

Geeft dat aen Dorcium en dat zy 't wel bewaer.
Eerfte Handelin^hi Derde uytkoomm*

Phedri^ï is 't nu fo ver met my gekoomen
Dat ick voor 'tkoomen van mijn vader heb re
fchroomen

Die akyds heeft gewenfcht dat het my wel mocht gaen,
En dar ick, tegen dat hy ginder weer van daen
Sal keeren, voor hem fchrick, ais 't my maer komt te
vooren,

In plaets dat ick hem fouw verwachten nae behooreft
Had ick myn faecken maer te degen vroed gewceft.
P. Wat reden hebt ghy dal ghy voor uwvaeder vrecft?
A. Vraeght ghy dat, die wel weet wat dat ick heb bedre-
ven ?

Och, of my Phormio dien raed noyt hadt gegey en
!Noch ick my oyt daer toe vervoeren laeten, daer
Is^u al de fwaerigheyd van daen komt! Wel is waer,
Ick had haer^jfonder dat,noyt tot mijn wil gekregen:
Maer daer was mogelijck fo veel niet aen gelegen
'T fouw my wel voor een tyd wat fwaer gevallen iljn
Maer η u en voeid' ick niet dees daghelijckfe pyflj
P. Jaedoch. A. Terwyi ick wacht dat hyhaeftt'huyj
fai koomen

P. Eeii ander valt het iwaer dat hy onbeeren moet
'T geen hy bemint, en u verveelt den overvloed. <
Och Antipho ! ghy klaeght· van weelden in u min-
' non:

Niet willen, wie en fou niet wenfchen dat hy 't foet
Van 7.yne min genot gelijck als ghy nu doet ?
Mocht ick mijn liefde mee fo langen tyd genieten
Als ghy gedaen heb, fouw my 't fterven niet ver-
drieten.

Maeckt nu eens giffingh wat ghy uyt dien overvloed
Ai Yoordeels treckt by my die 't alles derven moét.
Ick fwygh dat ghy een maegd, tot wien'ghy waert ge-
negen,

Een vry-geboore, met geen koft hebt gekregen.
En nae uw eygen wil getrout zyt met een vrouw
Die buyten opipraeck is, waerom u yder fouw
Gelucliigh achten fo ghy u maer liet vernoegen
En macr u fclven wift nae u geluck te voegen^
Oock waert ghy't inder daed fo ghy maer waértt®
vreen:

Dit doet ghy niet, en dit ontbreeckt u flechts alleen;
Had ghy te doen als ick met fulck een flagh vah boe-
ven,

Met fo een roffiaen, fo'mocht ghy u bedroeven.
Τ is den gemeenen aert der menfchen: yder een
Mcynt dat hy 't quaedften heeft, A. In tegendeél, ick
meen

Dat ghy geluckigh zyt die u noch kunt bedeiicken
En overleggen by u lelven wat u krencken
Of helpen kan, en op uw vrye voeten ftaet ^ ^
^fghy haer houwen wik dan of je'er vaeren laeti
Maer, laes! het is met my fo verre nu gekooiïièrt I
Dxt ick, of die ick tot mijn huyfvrou heb genoomen

Sal moogen houden of verlieferi moeten, niet
In mijne maght en heb. Is dat een kleyn verdriet
Maer wat of dat wil 'z.ijn dat Geta dus komt loopen ?
: lek vrees dat ick van hem niet goets enhéb tchoo-
pen

f3. CO ick nu metter haeft niet wat bedencken kan
*^Om my te redden, ben ick een bedurven man
Soo veele ifwaerigheen ftaen my althans te wachten,
Die my heel onverfiens en buy ten mijn gedachten
Al hangen boven "t hooft en dreygen met de val,
Daer ick geen raed roe zie hoe ick iè mijden fal
Of hoe ick ongefchendt daer door fal kunnen boo-
ren ;

tWant onfe ftoutigheyd is langer niet te fmooren,
So dat fy, foo 'k fe niet door loosheyd kanontgaen,
My of mijn jongen heer te gronde fullen ilaen.
'A. Wat fchort'er dat hy dus ontftelt komt aengeloo-
pen?

Maer ick heb niet, als maer een oogenblick, om wat
Te vinden, en mijn heer is nu al in de ftad.
IA. Wat quaed ofditmagh zijn? G. Die, als hem clit
ter ooren

Sal koomen van fijn foon. zich dapper fal verftooren.
iWat middel vind ick dan om fijnen toom t' ontgaen ■
Indien ick fpreeck, foo iteeck ick die noch meerder
aen:

En my 't onfchuldigen fchuyr ick de mooriaen
EndoevergeefTe moeyt'. eylaes, wat gaet myaen?
Ick heb alleen niet voor mijn felven nu te vreefen
Maer Antipho doet my noch meer bekommert wefen
En fijne fwaerigheyt benaeut my aldermeeftj
Het jammert my van hem: voor hem ben ick bevreeft.
Hy doet my bly ven, die 'k nu niet en wil begeven:
Want, fonder dat, aen my was fo veel niet bedreven,
kk had my licht verforght cn wraeck genoomen van
De groote hevigheyd van onfen ouden man ,
Ick fouw wel metter haeft yet hebben kunnen facken
Endeurgaen metdenaep enmy tenhuys'uytpacken.
A. Wat deurgaen of wat dieft' heeft defen in de zin ?
G. Waer vind ick Antipho ? wat ftraet ilae ick beft in
Om hem te foecken ? P. Hy noemt u. Dit doet my
vrefen

Dat fijne boodfchap niet veel goets voor my fal wefen.
P. Ick loof niet dat ghy recht by uwe zinnen zijt.
G. Ick gae nae huys toe. daer is hy den meeften tyd,
P. Laet ons hem roepen eer de vent ons komtt^ont-
fnappen.

A. Hoor Geta. G. Hy is 't felf die ick ter defer tyd.
Wenfch te bejegenen. A. Wat brenght ghy my voor
maeren ?

^ En wilt fe met een woord, is7t doenlijck, openbaeren.
Ick fal. A. Segh op, G. Strax by de haeven: A.
wie.? mynvaer?
G· Ghy hebt het wegh. A. Ick ben om hals. P. Wat

1 c vinden op een fprongh om mijn verderf t' ontgaé ?
Want komt hec daer toe dat ick Phaniuni voortaen
Sal moeten miffen: fo men my van haer wil fcheuren:
Is'er geen leven dat ick goet fouw kunnen keuren,
lae'k was veelliever doot. G. Dewyl het dan alfo
Met uwe iaecken is gelegen: Antipho,
So dient ghy des te meer op alles wel te letten:
'T geluck is met de luy die t'er op derven fetten.
A. Ick ben mijns felfs niet. G. 'T Waer nochtans nu
wel van noo
Indien ghy "t oyt Behoort te wcfen, Antiphó :
Want fo uw vader in het minfl: maer kan befpeuren
Dat ghy beteutert ζψ fal hy u ichuldigh keuren.
P. Dat fal voorfeker xijn. A. lek weet gheenraedjCn
ken

My felvcn anders nu niet maecken als ick ben.
G" Wat foud ghy doen fouyet grooters quam[^tevoo-

Ά. So ick dat kleynder is niet doen kan nae behooren
Souw ick dat grooter is noch minder kunnen doen.
G. Ghy mooglit u, Phedria, wel elders heenenfpoen,
Het is hier niet met al, laer ons de moeyte fpaeren;
■"T is arbeyd te vergeefs aen defen te vergaren.
Ick gae. P. So doe ick mee. A. Ickbidu, ofickmy
So wat geliet,waer dat genoegh ? G. "T is beuflaery:
A. Sietmy eens aen en feght of !tfo genoegh fouW wc-
fen.

G. Neen. A. Sodan. G.Datkomtby. A.Wel^ofa
dan mijn wefen
Sofette.!^ G. Datiswehhouduindatfatfoen,
En als ghy antwoort op fijn vraegen hebt te doen
- . So moet ghy toefien dat het een op 't ander paffe
Op dat hy u niet en verduyvel of verbaiTe
Met gramme woorden fo uw antwoort niet en fla^t ·
Op 't geen dat hy u vraeght. A. Daer toe weet ick we
raed. . . .

En dat j'er tegen wil en danck toe 2:ijt gedwongen
Door wetten van het land en 't vonnis van den Raed:
Maer wie of ick daer üie aen 't eynde van de ftraec ?
A. HyÏshet folfs : 't is myniet mooglijck hier te blij-
ven.

En weet wat quaed dat ick gcdacn heb : voor de reft.
Laer ick u Phanium bevolen en mijn leven.
?. Hoe of \ met ons fal gaen nu liy ons heeft bege-
νοι ?

Cr. Ghy fulr niet anders als wat kv ven hooren,maer
Ick fai voorfeker aen de.pley geraecken;,daer
Hy my doen ftrafPcn fal j die giffingh moet ick maec-
ken.

En feyden hem dat hy moft doen, dat moeten wy
Nu felver doen. P. Spreeck niet van moeten tegens
my,

G. kk denck niet Phedria dat het u is vergeeten
Wat ghy voor defen,als men eerft dit werck begoftj
Cjefeyt hebt: hoe men dat heel wel beweeren koft
Als iijnd' een goede faeck,rechtvaerdigh3licht om win-
nen.

in \ werck te ilellen,en fo ghy yet anders we^ie
beter isjals ditjmaeckt dat al mee gereedt.

Als in een hinder-laeghjcn treden daer van daen
In uwe plaetSjfo ghy 't te quaed krijght.P .Nujwei aen.

So buyten laft van my, eer ick ben t'huys gekoomen,
En myn gefagh (wat of ick daer van fpreken magh!)
Mijn gramfchap niet ontfienjick fwyge van gefagh ?
Heeft hy ten minft' hem niet gefchaemt fulcx te be-
ginnen ?

O roeckeloos beitaen! ο onbedaghte zinnen !
O Getajdie hem tot dees dingen hebt geraen !
G. So krygh ick mee wat daer ick meende vry te gaen.
D. Ick ben verwondert wat fy hier van feggen fuflen,

Wat reden vinden om my de kaproen te vullen.
G. Die heb ick al gereed: breeck daer uw hooft ni^c
mee.

D. Sal hy my feggen dat hy ^t met fijn onwil dee
En dat de wet hem dwongh in houwelijck te treden.
Ick hoor het en beken 't gelijckent al wat reden.
G. Daerpraethy nae mijn zin. D. Maer heeft de wet
hem mee

Gedwongen dat hy daer in 't minft niet tegen dee
En dat hy willens en al weetens, fonder fpreeckenj
Lee dat het vonnis van de Rechters wierd geftreeken
Tot voordeel van die hem voor recht geropen had.
P, Dat valt wat hard. G. Laecmybegaen/tengaeti*'

Dewyl my dit fo raeu te vooren korntj daer ick
Niet eens op docht: een faeckjfo ongelopfelick !
Ick ben fo ieer verftoort en werd fo omgedreven
Dat ick my niet tot yet te vinden kan begeven.
Daerom dient yder een als 't meeit gaet nae fijn lia
Meeil t' overleggen hoe dat hy zich felven in
Sijn onfpoed draegen fal; en onderwegen dencken
Ecrdathyt' hiiys komt op al't geen dat hem koi)
krencken:

Op V eeierley gevaer, quaed avontuyr en fchae.
Op ballingfchappen, hoe dat het tot zijnent gae.
Of hy niet yemand heeft yerlooreri van zijn vrinden)
Of hy lijn wyf niet doodt, fijn dochter fieck fal vin-
den.

Of niec fijn zoon fich heeit verloopen of mifdaen >
Dat dit gevallen zijn die elck te wachten Itaen
En dingen die hem, als een ander,kunnen beuren
Op dat hy die niet voor wat nieus en heb te keuren ^
Kn wat hem beter luckt,als hy fich felven in
Gcbeeldt had; reekene voor voordeel en gewin.
•^· Waerachtigh, Phedriaj't is naeulijx te geloven
Hoe ver dat ick mijn heer in wijsheyt gae te boven:
^Vant al de fwaerigheen,die my te wachten ftaen, ' .
Heb ick al overley t. Wanneer hy daer van daen
VVcert'huys gekoomenis krijgh ick de huytvollIaV
gl^cn,

Of raeck in d' y fers, of hy fal my alle daegen
Doen in de mople gaen, of naè de wooningh tc^
Doen brengen, daer men my,geduyrigh werken doe.
J fal myniet nieuws iijn iomy fulcks komt te ge-
beuren,

'i^aér, Pliédria, wat wacht ghy nae hem toe te gaeis
En fpreken hem eerA met beleefde worden aen ?
0. Daer fië 'k mijn'bfdèders ibon, hy wil nae mijn töe-
koomen.

Maef waer is AnCipho ? P. lek ben daer in vefblydt
Dat ghy gefond wceröfti' té huys gekoomen zyt.
D. Dacr twijfel ick niet aeri 5 maer wilt my antwoord
geven

En kloeck en wel te pas εη hier niet ver'van daen:
Maer fegh my éens, is u dë reys al wel vergaen,
Is allés iiae uw zin ?' D. Dat fouw ick wel bêgiierén.
P. Hoe ró doch ? E>! Yraegt ghy^ dat ? eer ick kon we-
dcrkeeren

Hebt ghy 't hier wel beftelt en in mijn afz.ijn een
Schoon houwelijck^^flanil. P,. Wel30Gm5daeromen

Ick niet dat ghy op 'hem nu qualijck fijt tö vreden. '
G. Hy l^eeltfijnrólalwel: D. Heb ick geéngroötere-
cjen?

Ick wcnfchtè wel dat lék hetti"fien mocht, op dat hy
Van my nu mocht Verftaèn dat hy voörtaétt aeïi m'y
Géén vader hebben fal gëlijck'hy had voor'defeïi,
Dietegens hem heel.^chten'minzaémplagh tewe-

Al een pardominei iy paffen op malkander . ;
Als harmen op fijn fleuyt, den eenein helpt den ander/
G. Den ouden manheefthaer onwetend alle bey ' I
Naer'c leven afgfimaelt^fo wel ofick-t hem zey. ' ^»
D. Wantfo 't niet fo en was fo fouwick weli vertrou-
wen , ' ,
Neef Phedria, datghy 't met hem niet en foud hou-
wen. .· ί '
Ρ. Indien dat Antiph ο een mifdaed heeft begaen,
Is hy mis hylickt, heeft hy fich te kort gedaen
1 η niiddlen, in fijn eerc ick wil hem niet beklagen,
1 let geen hy heeft verdient dat magh hy felver dragen,
Ick Ipreecker oock niet vooi^ maer fo daer yemant zy
öic, zich betrouwen d' op fijn e-ygen guytery,
^^p ons heeft toegeieyt (die jonge luyden waeren)
Om ons te knappen cn te lirygen in het gaeren:
So hy oock voorat Gerecht ons overwonnen heeft:
So vracgh ick of men oiis de fchuld met reden geeft:
Dan of men die behoort de fchepenen te geven · * ·
Die fomtyds yet, door haet of nydigheyd gedreven.
Den ryckcn nemen af, of uyt'b'armhertighejrd ,
Den armen leggen toe? G. Wift ick het recht b^
fcheyd , '-·
Vandcfe faecken niet, hy fouw my doen geloven'^' ^.
D^t hy de waerheyd zey. D. Het gaept gelïjckeen
oven

^^ iit Rechter is'er, die kan weten of gliy recht
'V^ogr hebben fo ghy niet een woord daer tegen ieght,
(jclijck als dcfe dee, die niet cn heeft gefproocken ?
i · Hec heeft den jonghman'aen vrymoedigheyd ont-
brooken. '"

Als hy cyaam voor'tGerecht was't niet in zijner macht.
Te leggen 't geen hy by zich felven had bedacht J ^

G. Hy Idaert fijn dingen wel: maer waer vertoef ick nas
Dat ick terftond niet nae den ouden toe en gae ?
Goen dagh, mijn heer, ick heet u welkom. Wy ver-
heugen

Ons dapper dat wy u hier weder hebben meugen
. Behouwen en gefond. D. Ho, fijn man,goeden dagh>
Ghy zyt 'er een daer men een huys op bouwen magh,
Dien ick mijn foon beval als ick van hier fouw tree-
ken.

Om ons al te faemen 't befchuldigen, daer ghy
Ons ongelijck in doet,en in 't befonder my.
Die 't minder heb verdient als yen^and van hun alle.
Want, fegh my,wat ick in fodanigen gevalle
Voor u had moeten doen dewijl ghy 't fo veritaet ?
Ghy weet wel dat de wet een flaef niet toe en laet
Te dingen in't Gerecht noch eyflchen noch verwce-
ren:

Dat hy,als men hem tot getuyge mocht begeeren.
Oock geen getuygenis der waerheyd geven kan,

D. Ick laet dat alles ftaen en fpreeck daer nu niet van:
Dejongelinghwas blooen bangh ; dat laet ickftec-
ken:

Hy was daerom de maegd te trouwen niet verplicht,
Maer had maer moeten doen het geen de wetten leg-
gen: (g^^i
Hy kon volihen met haer een bruyd-fchat toe te^

Dan had liy mopgpn ^ien nae yem^nd adders uyt.-
Wat reden was er dat hy liever iiatrt. eéii bftiyii - '
Die niet met allen had ? G.. Daér w^s è^en andre ie-

So had het beft geweeit dat hy het had genomen
Oprenten. G. Dat komt fchoon. Wie fouw op zijd

Hy heeft niet goeds aeii my verdient,en ick begeer
Dat men my dadelijck die karei ial vertponén

Of [eggen wie hy isjof waer dat hy ma^h woonen.
• VViemeyntghy ? Phormio ? D. Ick
fpraeck van

Van daef ga'è 'k hae de mert om goede vrienden aen
j Te fpreken 5 dat ie my ten beften willen raén
En by my zijn,dat ickjals Phormio fal koomen,
Daer op gewapent 'zy om voor hem niet te fchroo-
men; ■ ■

Ρ. /^lngh 'tfo met Antipho ? dorft hy niet blyven
^ ftaen
Als hy zijn vader fagh en is hy deur gegaen ?
G. Ochjae hydoch. P. £n heeft hy Phanium gelr
ten

So moederlijck alleen gelijck ick u hoor praeten ?
G. "T is fo als ick u iè^h. Ρ. En is den ouden man

^ feer op hem veritoort ? G. So dapper als hy kan.
P.' wel Phormio,ghy hebt u reeckeninghte maecken:
Nae dat ick mercke de gelegentheyd van faecken
So komt het altemael op u alleenigh aen.
Hebt ghy 't gebrockt, ghy mooght' er oock mee bin-
nen gaen.

Sajmaeckt u felven ree om defe kans te waegen.
G. Ick bid u. F. Sohymynae het bewijs mochtvras*
" gen:

Dat hy begeerde dat ick haer weer nae my nam:
G. Ghy 2.ijt<ie man die ons hier toe heeft aengedrevefl·
P. Ick meyn't fal foo wel gaen. G. Ghy moet ons

F. Wacr is den oude ? laet hem koomen voor den dagh.
Mij η volck ilaet: akemael i-n order om hem ilagh

Te leveren. G. Eyfegh Wat dat ghy zult bedryven? ,
P. Wat wik ghy anders als dat Phanium maghblyven
£n dat ick Antipho van defc fchuld bevry,
En al de gramlchap van den ouden nee m op my

En daerom, Phormio, ben ick al vry belaeii."
P. Daer fal geen nood van fijn:'k heb al een proef ge-
daen

Ick heb een gat gefien waer door ick vry kan raecken.·
Hoe groote meenighte van menfchen meynt ghy dac
Ick van mijn leven wel, fo borgers van de ftad
Als vreemdelingen, tot der dood toe heb geflaegen ?
Hoe ickfe beter kend'hoedat ick't meer dorft wac-
gen ?

En feght my of ghy oy t gehoort hebt of verftaen
Dar yemand my daerom proces heeft aengedaen
^ Van ongelijck of van mjuryj fo fy feggen ?
ü. Waerom gefchiedt dat niet ? P. Wie wü iijn net
uytleggen

Dat andre goed en kan de moeyte niet betaelen.
Uaer wat profijts aen is die loopen haer gevaer > ' '
^en een van hjer, en weer den andere vin daer:
^y weeten dat van my geen wol en valt te fcheeren
£n Qf ΐςΐ£' ζ Yèiiooi: wat wilden fy my teeri ? .

Vaft fettëii ? neen. de koft te geven aen een vraet,
Een meugh-al , is een dingh dat haer niet aen en
ftaet,

Én haé mijn oordeel xijn de luyden wel beraeden
Die niet van zins en zijn mijn quaed' en fnoode
daeden

Te loorten met het geen ick achte dat voor my
De grootfte weldaet waer. G. Voor al het goed,
datghy

Hem doet, kan Antipho u niet genoegh beloonen.
P. In tegendeel,] tnen kan met dancks genoegh betoo-
neh

Ghy Tuit daer koR-vry uyt de bad- ftoof koomen aen
Gérüft van hertenj reyn gewaiTen, wel beftreken
Met ruyckend' oly, daer 't den andren fal onbreken
Aen ruil in zijn gemoed, terwijl hy 't zijn verteert?
Én fni'elt ν ari ίbrgh, en ghy hebt al wat ghy begeert,
Daer hy fal ^immen en ghy lacchen fult en Heken
Het eerfte glas en u eerft aen de tafel fchicken,
Daer m'en u geven fal een twijfelachtigh mael:
G. Dat heb ick noyt geho<3rt: wat is dat doch voor
, tael?

P. Dat is te fe'ggén, daér fo veel is dat de gaften
In twijfel zijn waer iy eerft toe van fullén taften.
Als ghy dan óverdénckt hoe aengenaem, hoe foet
Deës dingen fijn, lioe 'diep die defe koilèn doet
Moéftaften in de beurs, wat geld hy moet beftedefl,
So fuk ghy felver zien dat ghy met groote reden _
Hen vdór een God op aerd, ick laet eèh ^omJ^

Siefdat hy u in 't eerft niet heel en overvallè.
Het cerfte treffen is het hevighfte van alk. ^^

So ghy dat uyt kunt ftaen, de reit is :niemendal:
Dan iult ghy mechemidoen aliwat u luiten fal.

So grootcn ongelijck,fo buyten alle reden ,
So {maedelij(±, gelijck als my is aengedaen
In 't geen ick u verhael ? :ey lieve treedt wat aen.
G. Hy is veriioortjde man. P. liet , ghy 5 op defe faeC'
ken

En ficc eens hoe dat ick den ouden uyt fal maecken.
Dat touw de duyvel doen! ontkent Ijiet Demipho
Dar defe Phanium fijn nicht is ? jae by loo
Ontkent hy datPdaer foud'er meer als een mee fpeelen.
G. Jaejhy ontkent het, D. Nae ick hoor aen haer fcrac-
keelen

Is dit de man daer ick van fey. Ey ,volgt my ras. '
Wat fc^ ghy ? weet hy niet ,wie dat haer vadcf
was? ■ '

"^ •^atfeythy. P. Om dat iy in armoe en ellende
Och kcy overbleef kent men haer .vader niet; " ,"
Λη daer is niemand die s'hem aentreckt dievejfiet
w acr toe de menfchen doof de gierigheyd al koóinen.
· lek fegh u^karel, ghy fult van de duyvel droómeri,
So ghy mijn meefter hier van gierigheyd beticht.
■1··'· Wat iloutigheyd is dit ? my dunckt dat hy my licht

^'och fouw befchuldigen, en dacrom is gekoomen.
1 · Want dat ick't qualijck van de jonghman hebge«
noomen

Dat hy hem niet en koft^dat laet ick daer : de man.
Was oud en arm,en 't ftond hem daer tóe dat hy van ^
Sijn handen leven moft: hy heeft fich meell gehouwen.
Te landewaert, daer hy zich onderhiel met bouwen
Van eenigh land, daer hem mijn vaer had opgeilelt.
Den oude man heeft my toen menighmael vertelt
Terwyl hy daer was ('t geen my dickwils heeft ver-
drooten)

Dat hy van deie neef veracht wierd en verftooten. '
Maer wat een man ? een van de, vroomite , die men
iagh.

G. Befiet u ielfs en laet hem gelden wat hy magh '
P. Loopt aen eenlgalgh: want foo 'k hem niet en had ge-
houwen ' - ι
Voor foo een man, als ick u fegh ter goeder trouwen,
lek had noyt tegen die van uwen huyfe my
So hard party geilek οni haerent v/il jdie hy ^
Solelijck nu verfmaedt. G. Ghy fchuym van alle

En vaert ghy noch al voort met quaelijck-fpreken van
Mijn heer, die fich hier niet verdedigen en kan ? ^
P. Ηy heeft het wel verdient. G. Wat fegtghy? &·ψ

Ρ. Geef antwoord. G. wie is daer? ο meefter: DtSwiJgt
G. Hylaet
Niet af van tegen u te fpreken alle quaed,
En achter uwen rugh 'Zijn etter uyt te fpoegen
En dingen, die niet u, maer die hem felver voegen.
P, Houw op, ''tisalgenoegh. Met oorlof,jongtna"»
ick

En billick vinden kwnt,.en zo 't.u Icanb^aegeib'-H
Dat ghy my antwoord geeft op 't geen'tckii fal vrae·

Wat was dat voor een nian^daer ghyiv^dfeght dathj^^
Uw vriend was en niijnineef I ick ^i^^at ghy my
Wat naerder openingli van def^jae^^qjt geven, rj
P. Ghy vraeght als o|j' hem noyts^kë^ÏtliaS: Van u-vrle-

Vcrioeck ick dat ghy my wat naedei; ^pqLdqrrecUt y-
En weer indachtigh maeckt 't 'geen riiy_ 'mocht iijn
vergeeten. ■···.·» t·..·.. .!

Hola ! ick wil s' u nu niet feggen: als Óf gHy j
Die iel Ver niet en wift foeckt ghy mijn, tongh te
_ ithrappen, , ·, ·

i'-n leght.maer toepf ghy my ergens.koitKetrappén;
D· lek u ?ofG. 'c-k jSfiJpho. P, ■ Wat4s-<^er voor.my

heéten, - η , wtW'-it^
Die ghy wel h^bigekent al wilt ghy ^t^u
^· lek heb hem niet gekentjóock heb ick' noyt gehad
ten neef van defe naem. P. Jaefeker^feghje dat ?

Een Capitael van een deel duyfende ducaeten. >
D, Dat u dé hig^rflae. P. Sö dendc ick dat ghy foud
Vand^eerftéiijh geweeft (dien fo vreemt na houd)
X)ié'het géiiacHt- van groof en over^rooten vader i
Van buy ten had gdèy t én dat hem niemand naeder . i
. Beftond als ghy. D. Laet dat fo zijn. Wanneer ick
*" dan ■'· ■ ■ · '·■ ''

Gekoomen had Γρ moft ick feggen hoe die man
..Mijn.neef geweeft;was: doet ghy nu oock van gelijc·;

Dat heeft den onfe wel; fie nu toe wat ghy» f^ht.
ï: Dat heb idi: Haer genoegh beWefên voor 't Gerecht
. X)aer. 't pas gaf. Voorts indien 't niet waer wasj nae uw

Waerom heeft het u ioonniet kunnen wederleggen ?
"Ï)/Wat riioöght ghy fpreken van mijn zoon, wiens
, fottigheyd

Veel grooter is ials daer kan werden xan gefeyd ?
P, Maer ghy, die wijs zijtj gae veribecken aen de
. Heferen ' ' '■■!". -U·.'^
'Dat s' in de felven iaeck noch eens op uw begeeréü
Een uy t ^raeck willen doen, dewijl ghy haer alleen
· E«n kdningh meynt te zij ri eii dat hét anders géén ^^
^-'''"Geoorlooftfis ais'ü (aldee men4 ftoyt vöor defeii) -
Dat eene fejye f^ecjktwee maelen weifd géWefen· ^^
Schoon dat iny ongelijck gè^a^· Is^jaiiet te-inio^.j

Wil ick'nóch liever, als daer-om'te kööinen in '
iProceiTen, of .dat ick fouw hooren nae uw feggen?
·"- fiaer ('t^éen de wet gebiedt) waf w?

^ En met haèr doen gelijdc als öf zy hiy beftond " ' ,
' "Neemt haer weer nae u en daer by poch veerfij^ p^^j

P. Wel, lieve fpece maii, iöeypt^.'ghyitRy fgt^bö^rep
D. Is hec oÉreddijck 'tge^i^icku iegh te vQoren ? ^

Kan men my y?eygere;i het algemeyiie r^ht ?
P. Ey, lieve, fiec doch eens'wat dingen dat ghy ftght:
Als mep zijn Wil heeft iJigt e?^ pvirgers felud,bedreu
ven , . > (geven

Seyt daer de wet van dat men s' een ftuek gelds faï
£n keten loopen ? of i$4it de iaeeniiigh vsjn
De wet, dat men haer fal befteden aen pen man
(Haer naefte bioed-verwant) dat i^en fp verhoede
Dat fy tot oneer door g^brèck en ^rpemoede
Niet te vervallen kom, maer wel een eerlij,ek niet
Sc een mocht leven daer ghy u nu tegen ièt? - Γ
D. lacjmet haer naefte bloed: maer .daidatoiis IbüW
raecken, : ■ | - ■ r.

Die haer niet en beftaen, waer is:dat vaft te maecken ?
Ρ. Ai praets genoegh daer van, · en, fo ghy wel geraeü
Wilt wefen, doet geen werckjdat'alis a4®daeh. j. l
Stelt vry uw hooft geruft: dat vonnis is geilreeckeji.·
D. Mijn hooft gei-üft? ó neen: iek' fal ''c niet Imen Heor
ken (praet.

Voor ick'tkebüytgevoert.'P, sGhy praeteenfledite
D. lek wjl niet meer als dat ghy my gewerdenket.
P. Hoor, Demipho om ieens secnjsyad hieraf-tierjioefcc-

Wy hebben niet met u te doen in defe faecken _
Maer tpet uw foon: die isl Y, 4aer''.t vonnis tsg^n k^
^hy Tijthet niet: want u;teïrouwenaen<iiemeyd c*
(") ghy alt^iC^idefiiLwentydyeri^e^

Ofander.sfalickhem erihaerjnvij4'J5iuyS'^erl!)i®ti:'
^· Demanisopiijn paerd. E. Ghy fukfo .quded mif-
fchien

- En,wat u luft.in 't werck te ftellen tegens my,
Ghy ongeluckige ? P. Hy vreeft ons, ichoon dat hy
Sich anders voor ons houdt en dat hy 't niet wil wee-
ten.

G. Ghy hebt u felven voor het eer ft ai wel geqiieeten.
P. Waerom verdraeght ghy niet geduldich 't geen ghy
moet

Verdraegen ? voor een man, als ghy 2,ijt,was het goed
Jae 't waer een dingh dat u te byfter fouw betaemen
Dat wy in vriendfchap rnet malkandren overquaemen.
D. Wat meynt ghy dat ick om uw vriendfchap ben bc-
gaen ?

Dat ick u foeck te fien of utefpraeck teftaen?
P. So u dit hylick en dit vroutje kon behacgen

En waert ghy ^t famen eens,ibuwj^ in uw' oude daegcn
; i Een hebben in u huys die u vermaeck aen dee.
Sietuwejaerenaen. D. Neemt ghy fe voor u mee,
Dat z,' u vermaeck aen doe. P. Wilt u fo niet ver-
ilooren.

P. So ghy dit vrouw menich niet en handelt nae behoo-

.En anders aenraeckt als 't betaémt> eenvry-gebooren
Sal ick een fwaer proces u hangen aen uw gat.
ïf jNTu heb ick mee gefeyt. Hoor, Geta,fo der wat
.w Voorvallen mocht,waer in u hulp my mocht onbrc-
kcn,

· W/ ^^ ï^y' Antipho al quellingh en verdriet/
^^ Diedoor/dit houwelijek; zich fel ven heel in't

Gcfeylt heeft en voor my dees haeperingh gebrouwen.
En niet te voorfchijn komt om fpraeck met hem te

Op dat ick weeten mocht ten minfte wat hy my ? . r^
Daer van te feggen heeft of wat zijn meyningh ζγ.
Gaet hcenen,Geta: fiet of hy is t' huys gékoomen
En of hem niemand noch-j weerPm/en heeft vemoo-
men. t "

G. Ickgiefoftrax. D. Ghy fiethó&defedïngenftafin:
Wat feght ghy,Hegio,wat dient .'er in gedaen ?

Dat Α ntipho behoort van al wat hy in defen
I?«^cft buyten u gedaen, te 2,ijη gere/eveerty ' f \
η O ^^ Mandement wert licht gempetreert. ^
14 τ eensjHegio, wat gl^ foud advifeere»^ .. j
Jt. lek houw 't voor feker dat Cratinus,, mijn C<?w/yirf.
Indefe Cafus nae2.ijn beftemeeninglvheeft j
vjclproken in 't advys dat hy daei,over geeft; 'f. ■

Maer ίο veel hoofden foo veel iziinnen>is het feggen,
En zelden beurt het dat d'^i/v^/f»,effen leggen ,
Elck heeft zijn infight en bedenckingen, daer h y
Getneanelijck op ftaet: my duacktjdat wat' er by
De Rechters wetiijck is gedaenen uytgefproken
Niet wederom ondaen kan werden of gebroken
En dat het fchande waer dat wcrck te vangen aen.
D. :Nu,Crito, wat feght ghy ? Cri. ,Voor my3 iek fouw
verftaen %

Dat men de faeck behoort wat naeder t' overleggen}
Sy is heel mparfaxtf. H. Hebj-ons noch yet te feg-
gen?

lèk doen fal als eer idc-^ hooren φrGken had.
CK éy 'hebben Antifiio noch niet weer it' huys vernoo-
men.

Di· 'éeft datick toef tot dat mijn broeder is- gekoomen'
En doe het 4iy my dan ragden i^l^aii gae

■■ t '\Vanneer-zy giflen dat by weerom hier fal wefen,
G. En ick fal Antipho gaen foecken, dat ick defen
- iG^eelen handel hèm ten eerfte doen verftaen: /
Maer fietjte rechter tijd komt hy felfsiierWiierts aen.^^

Foey iijdat ghy van hier fo ilecht Zijt wegh gegaen
J^ de befchermingh van uw eygen leven aen

Keft ghygelooven dat eenvrpéemd'öp uweiaefcken
Souw beter letten als ghy fclfs ? want hoe het waer
Gelegen met de relt. ten minft had ghy voor haêt
Bekommert inbeten zijri die 't uwent is geblev^tt .:
Op dat zy door het woordj, dat ghy haei: had gegev'en»
Bedroogen niet en quam te lijden eenigh quaed .''
Wiens ganfehe hoop en trooft op u alleenigh ftaéti
G. 'T is al een Wijl dat wy u daér.van föhaiide fprdcén
Dat ghy fo deürginght èn ons in het piek liet ftékeh-
A. Ghy iijt de min, die 'k focht. G. Mier daer^mlic-
ten wy

De moed niet vallen, maer als of j'er felver by
Geweeft waert hebben wy ons mannelijck gequec-
ten.

Hoe 't met tóijn faièckén ftaet en of ^h cmdeft öian
Hier van geen lucht en heeft. G. Nochnietjnae'k
merckenkan,

A. Maer weet ghy niet hoe dathet voorders affalIoopS
En oPer öoch voor m.y walfgoéds icriagh<z.ijntfe!hö"0-
pen ?

Voor u gedaen wat hy kon doen in dit geval
^· Hy heeft niethieus gedden. G. En Phórfflio:heefc
méde .1

Sich mannelijck geweert, fo hy voor defen dede
inandrefaecken. A. Wel, wktdeè dochi^hormio?
π j ^ den ouden man met woorden^op het ftroo
JJie dapper was verftöort eh'heèl met hen verl^éü.^
υ Phormio, dat 's braefl Q. kk-heb oock niet
gelwegea

' Maerdee al mee mijn beft. A. lek danck u al tc mael
G. So is het toegegaan gelijck ick u verhael.

Hier mee te wachten tot uw oom fal zijn gekoomen.
A. Wel waerom dat ? G. Hy fey dat hy geraeden vond

In defe faeck te doen fo als 't zijn broer verftond.
A. Hoe dapper heb ick nu te duchten en te fchroomen,
O Getajdat mijn oom behouden t'huys fal koomen:
Want of ick leven fal of ilerven hangt nu,na
Ick hoor, aen hem alleen. G. Daer hebt ghy Phedria.
A. Waeris hy ?. G. Ginder komt hy van lijn Oefic-
ningen.

P. pj Oor, Dorio, magh ick u bidden. D. Malle din-
^ geni
Ick hoor niet. P. Lieve, maer een weynigh. D. Laec
my gaen.

Mijn ooren.duyfend mael te werck te moeten leggen
Aen'touw'en'tfelfde. P. Maer't geen ick u nu fal
^ /^ggen

Dat fullen dingen zijn die ghy wel gaeren hoort.
D. Spreeck op ^ ick luyfter al. P. Kan ick van u het
woord

D. ^Tfijn praetjes voor de vaeck. P. Waer zijtghy
voor vervaert ?
Doetmy de vriendfchap, en ghy fultdaer nae noch
feggen

Dat ghy u penningen had nergens kunnen leggen
Op hoogcr intereft. D. 'T fijn praetjes, lieve kaer.

P. Gelooft my vryelijck : want dat ick fegh is waer.
Ghy fuk' er naederhand noch felver bly om wefen
Dat ghy'tgedaen hebt. D. 'T Zijn al praetjes'aJs voor
defen.

P. Sijt ghy fo hard van aert dat ghy u niet künt laeten.
Vermurwen door gebeen noch door medoogeut-
heyd?

D. Sijt ghy fo onbefchaemt, fo weynigh vanbefcheyd.
Dat ghy wilt dat ick my op woorden fal betrouwen
Uie moy in 't oogh zijn, en u laeten onderhouwen
Voor niemendal een maegd die my lijf-eygen is ?

ISTu Antipho een itil cn forgloos leven levdt!
A. Wat is dat. Phedria, dat ghy daer by malicanderen
Tefeffienhebt? P. O ghy, ver boven allen andren
Gelü^ig' Antiphó! A. Wie, ick ? P. Die altijè
vindt

Tot uwent onder 't dack een vrouw, die ghy bemint;
En noyt eli had te doen met fuicken flagh van;;men-
fchen

ick heb, gelijck men feyt, de wolf by 't oor gelaen.
Want ick en weet niet hoe 'k my van haer fal onilaen
Noch hoe' k haer houden fal. D. So is 't my oock
gelegen

Metdeie. A. Luchtigh fpeelt den roffiaen te degen
Maer wat heeft hy gedaen ? P. Het ergile dat hy
mocht

Dien onbeleefd', hy heeft mijn Pamphila verkocht
G. Verkocht} A. Verkocht ? P. Och jae, verkodit.
D, Watduyfendfchanden!
Èen meyt, daer hy fijn geit voor neer ley indehan-
.. den.

Maer ick en kan daér mee fo veel op defe mafi
Niet winnen dat hy will'een weynigh nae my wachte»
J^rie daghen maer alleen, en op lijn woord niet achten
Dat'hy den andren gaf, tot dat het geld, dat my
Belooft is van een vriend, in mij ne handen xjr ^
Mits dathy 't nieteen uyr fal hebben uyt te itellen
So ick hem in die tijd het geld niet toe lal tellen,
Ώ. Ghy breeckt my maer het hooft. A. De tijd, daer
ky om bid

En defe vriendfchap u weer dubbel-over loonen.
D. Dat fijn maer woorden, vriend. A. Sult ghy daii ly^
den dat

Men Pamphila van hier fal voeren uy t de ftad,
En kunnen aenfien dat men haer van een fal fcheyden,
Dees twee gelieven ? D. Ick^noch ghy : geen van ons
beyden.

G. De Goden geven u het geen ghy waerdigh iijt.,^
D. Ickhebganfch tegen mijn natuyr een langen tijd.
Die maenden heeft geduyrt, met u geduld genoomen:
Ghy hebt my wel belooft j maer 'k heb u noyt fienko-
men

Dat ghy geladen waert met geld,gelijck ghy zeyd"
Te fullen doen j ghy hebt gebeden en gefchreyt
En niet gegeven ; nu is my een man verfcheenen
Die geven fal en weet van bidden noch van wecnen.
Geeffulcke luyden plaets die beter fijn als ghy.
A. Myduncktj indien ick^t wel onthouden heb, dat
hy

Gcgaen. A, Hebt ghy geen fchaemtghy lichte kra-
^ mer? D. Neen
^ t minfte niet wanneer het my profijt kan geven.
^· Ghy asbeer. P. Salmenfo met goe luy kindren ie-»
ven ?

^en ben ick : ftae ick u aen,fo beficht my.
/1· öedneght ghy defen fo? D. Neen, AntiphOjmaer

Maer hem geloofd' ick een heel ander man te wefeii.
So dat ick fegh dat ick van hem bedrogen ben,.
Ick ben de felfde man waer voor my yder ken,
En heb my tegens hem oock anders niet gedraegeii.
Maer 't 2,y daer mee fo "t wil: om u luy te behaegen
So fai ick dit noch doen: de ruyter die de meyt
Of defe Phamphila fouw hebben, heeft gefeyt
Dat hy fe morgen vroegh van my fal komen haelen
En my de penningen opleggen en betaelen:.
Maer weetghy raed om "t geld en brenght ghy'teer
als hy,

Sal ick mijn wgen recht gebruycken, fo als wy
Gewent fijn,Pbedria: die ^t geld eerft neer fal leggen
Sal voorgaen. Daer mee wil ick u goen dagh gaen
feggen.·

Van wien,fo op een fpronghjvoor defen Roffiaeiij
Die minder heb als niet ? had ick met bidden kunnen
Verkrygen dat hy my wat tyds had willen gunnen)
Drie dagen maer alleen, en langer niet gebeydt
So had ick 't geld gehad dat my was toegefeydc-
A. Segh my eens,G eta:is "t by ons wel goed te maecKcn)
En ial ick 't aenfien dat hy in 't verdriet fal raeckcn
Die my fo loiFelijck van daegh heeft voorgcftaenj
Gelijck ghy feght, en fouw 't niet beter iijn
Dat wy ons , nu hy 't wel van doen heeft? dancK
toonden s

G. Wat wilt ghy dat. ick doe ? A. verfchaft ons geld
G. Seergaren,
Maer waer ick 't halen fouw moft ghy my openbaren.

'T was beter datje ginght als langer hier gebleven.
Heb ick niet eers genoegh bevochten door de trouw.
Die ghy gedaen hebt 5 fo ick mijn huyd maer heel en
houw,

'T en waer ghy my belaft'in defe man iïjnfaecken
Gevaer zq loopen om noch aen een galgh te raecken ?

Op ons altiaemen ib vergramt is eri ontfteeken
h dat fo weynigh, dat hy 't niet genoegh fou wreeken
'T cnzy wy hem noch meer verbitterden daer by
Tot dat' er voor ons geen verbidden aen en zy ?

En voeren s' uyt mijn oogh in onbekende wijckén. ?
opreeckt dan met my terwijl 't u noch gebeurmkan
t)y u ben ? fiet my voor "t laetften an.

Dat ick hacr volgen fal waer het ter wereld zy,
Of raecken om den hals; (o ley t de faeck by my,

Sc neemt het iachjes op. Α. Nu,G etajfonder mallen,
Siet of ghy voor hem yec kunt vinden. G. Voor hem
yet?

Maer wat doch, Antipho ? A. Ick bid UjGeta/iet
Om hem te helpen dit of dat te practifeeren
Op dat het naderhand ons niet en koom te deeren
So hy yets min of meer door ongeduld mocht doen.

G. Ick praótifeert al vaft', en^nae ick kan vermeen,
Is hy behouwen : rriaer 't en is niet fonder vreefen
.Van fwarigheyd voor my. A. Wik niet bekommcrc
wefen

So is het goede koop. G. Wel aen, wel aen,'t is wel,
Ghy fultfe hebben. P. Och5watbcnj'een hups gelei.

Maer ick heb Phormio van doen op dat hy my
Hierinbehuipfaemzy, A. Hy is hier dichte by·
Leght hem te laft al wat ghy wik,hy fal het dracgen:
Daer ^s niet dat hy niet voor een vriend fouwdervi

waegen. ^

G. Wat wachten wy ? laet ons ten eerften by hem g^

A. Daer is ter wereld niet dat ick fo gaeren doe.
P. Segh my hoe dat ghy dit fulc klaeren ? G. Onder-
wegen .·

D. yjn El Chremes broer, hoe is de reys u al vergaen ?
^^ Brenghtghy u dochter mee^ om wienghy hier
vandaen

C. Dewijl de moer in langh my niet en had vernoomeó
En dat fy fagh dat ick nae haer niet om en keeck,
pe dochter groot wierd, en haer langer niet geleeck
Ü3cr in onfekerheyd te bly ven fitten leven
Om. myn verfuym? had fy haer herwaerts aen begeven
Met al haer huyfgezin fo my daer wierd gefey t.
^· Wacrom hebt ghy dan daer fo langen tijd verbeydt
Doe gby dat hoord' ? C. Oni dat ick daer wierd op··,
gehouwen

Door fieckte dat ick my op reys niet dorft betrouwen.'
^· \ vat had ghy voor een fieckf* of waer quamdievan
ρ ^ daen?

Dat felfs den ouderdom voor fieckte werd genoomen?
Doch ick verftond dat zy wel over was gekoomen.

De fchipper, die haer hier gebracht had, 7.ey my fo.'
D. Maer hebt ghy wel verftaen wat mijnen Antipho
Terwijl ick ben van huys geweefl: is wedervaeren ?
C. lae dat heeft my geheel gebraght in 't warre-gaeren
So dat ick niet en weet hoe ick m'er iiyt fal reen:
Want foo 'k aen yemand vreemds haer foecke te
beileen

Van waer en wie 7,y is: hoe alle faecken leggen.
Ick wiil dat ghy my waert fo dicht en fo getrouw
Als iek mijn felven ben: maer foo 'k s' aen vreem-
den houw

En een van buyten tot mijn fwaeger kom te krijgen
Die fal niet langer dan wy maets lijn kunnen fwijgen.
Want fo wy ^t famen eens geraecken in gefchil
En fo hy my verfmaedt'en weynigh achten wil
Sal hy meer weten als voor my wel fo uw behooren.
Dan vrees' ick dat het licht mijn huysvrouwkoint
ter ooren.

So dat gefchiedt, fo valt'er anders niet te doen
Als my naeckt en beroyt ten huyfen uyt te fpoen:
Want van mijn goed werd by my anders niet bc-
feeten

Als mijn Perfoon alleen, gelijck als wy wel weeten.
P. 'T is foo: daerom ben ick hier dapper in belaen .,
En laet my defen faeck geheel ter herten gaen. "
- Daerom fal ick oock noyt moe werden noch vd"'
flouwen

. Maer al doen, wat ick kan, om u mijn woord w
houwen,
Τ ot dat ick 't heb volbracht.

Ick fagh mijn leven fq
Een gaeuwe vogel niet ajs defe Phormio:
Want als· ick by hem quam om hem van 't geld te
feggen

Had ick noch naeuwelijx half uytgefeyt, of hy
Had bet gevat, was bly, fprack lofFelijck van my
En wilde daedelijck nac onfen ouden heenen,
Bedanckende de Goon den dagh tc fijn verfcheeneü
Dat hy acn Phedria mocht toonen dat hy fo
Getrouv/en vriend van hem was als van Antipho.
Ick fey hem dat hy op de mert my wachten foude
En dat ick daer by hem fouw koomen met den
oude,

Die i( k nu haelen gae. Maer 'zacht: wie fie ick daer
Die ginder verre ftaet ? wat droes! het is de vaer

onfen Phedria, die fal gekoomen wefen.
Macr bufiel, als ick ben waer voor h eb ick te vrefen ?
Of is het om dat ick in plaets van eenen man
Hier noch een twede krygh die ick bedriegen kan ?
'T is beter dubble kans te hebben als maer eene.
Ick fal het geld van hem eeril eyiTchen daer'k voor-
hccne

Dat Geta niet en komt ? maer wat fijn dat voor luy-
My dunckt ick fie mijn oom daer by mijn vader ftaen.
Ay my ick ben bevreeft waer hy hem toe fal raen.
G. Ick gae fo naehaertoe. Weeft wellcóm, heerfchop
Chreme.

So 't veekyds gaet wanneer men ergens komt van dac.
G. So hebt ghy, denck, ick, al van Antipho verftaea
V/at in uw afzijn hem gebeurt is. C- Alternaelen.
G. Hebt ghy 't aen hem vertelt? 'T isfchandetever-
haelen

Dat men van yemanden ίο uytgeftreecken werdt
P, Ick fprack'er even van. G. En ick, die in mijn hert
Dit ernft overley om alles te doorgronden,
Meyn dat ick tot dit quaed een mid'del heb gevonden
Waer mee 't te helpen is. D. Ey Geta, fc^h my wat
Dat voor een middel is. G. Een korten tyd nae dat
Ick van u was gegaen quam Phormio my tegen
So by geval, terwijl dat ick was onderwegen.

Als dat ick hem van ver fijn pols niet eens fou voelenr
lek trock heiti wat aen iy, daer ick het minft fagh
woelen:

Wel fey ick. Phormio, waerom fiet ghy niet toe
Dees dingen tuffchen u luy beyden met gemoe
En vrindfchap liever als met onmin neer te leggen ?
Mijn heer is ruftigh en hy laet zich licht gefeggen ,
Pleyt oock niet gaeren: njiaer zijn befte vrinden
raen

Of waer toe, denck ick, dat het heden noch fal koome?
G. Ghy fult hier, fcy ick, licht op ieggen dat hy moet
De ilraf verwachten diemen over fulcke doet
Nac rechten, fo hy haer ter deuren uyt mocht fetten
Ky weet wel hoe ver dat hy gaen magh nae de wetten,
Luft u wat groens, begint maer werck en taft hem
aen i

Ghy fult haeft fien hoe u die vreugde fal vergaen.
Hy 's in fijn johckheyd van de tongh- riem weJ'ge·
fneden.

iviaer neemt eens dat ghy de vidory hebt beftreden:
Wat fal 't dan zijn ? 't en komt hier op den hals
niet aen,

Maer op de beurs alleen' met geld kan hy volftaen.
Als ick nu mei'ckte dat de man door deib reden
Wat miirwer wierd, ben ick wat naeder toegetreden.
Hoor fey ick, Phormio, wy zijn nu beyde by
Maikandren hier alleen; fegh eens hoe veel dat ghy
Aen geld wilt hebben daer ghyu mee uyt laet koo^
pen

Op dal mijn meefter het proces mocht laeten loopen,
^y hier van daen teegh,'en ghy ons met vreedc liet.
Λ· Of deie kaï-ej al .ree it wijs is weet ick niet.

Dat ghy wel lichtelijck het faeckjen eens fult raecken
(Gelijck mijn meefter een goed Heerfchop is) en
gheen

Drie woorden fuUen 7.ijn te wifilen tuiTchen tween.
D. Maer, Geta, wie doch had u fulcken laft gege-
ven ?

Niet beter vallen om te koomen tot ons wit.
A, lek ben bed ur ven och! wat fwaerigheyd is dit ?
C. Segh voort. G, Hy raefd' in "t eerft als ofhy was
befeeten,

-. Schaemt hem den bengel niet de luyden fo te ftroopé?
G. 'K heb 't hem genoegh gefeyt. Ey lieve, fey ickj
wat

Souw hy meer doen, fo hy een een'ge dochter had
^· Aen yemand te befteen wat voordeel kan 't hem
geven >

Dat hy geen dochters heeft geteelt, of in het leven»
So hier een vreemde komt en eyfcht eens doch-
ters deel.? ^
Om kort te maeckenjen u langer niet met veel
- V an fulcke malle praet te houden op: dit waeren
Sijn lefte woorden, die 'k u mee fal openbaeren.
Ick ben van eerften aen van zins geweeft, fey hy?
Pe dochter van mij η vriend te trouwen^ fo als my

Betaemde: want ick fagh wat haer kon overköomen
Wanneer een arme van een rijcke werd genoomen.
Dat die gemeenlijck van de man maer werd geacht
Als een jongh-wijf: maer als ick naeder my bedachr
Bevond ick? om recht uyt en rond met u te praeten
Dat het my beter was dat houwelijck te laeteii;
En dat ick nam een vrouw die wat ten hylick brocht
Waer mee dat ick my uyt mijn fchulderi reddeu

En nu noch fcgh ick: dat (fo Demipho wil fchieten
So veel gelijck ick met die andre fal genieten ' ,
Die nu mijn Bruyd is) ick niet lievers doén en fouw
Als defe Phanium ontfangen voor mijn vrouw.
A. Ick weet voorwaer niet wat ick hier van'heb tft
dencken,

Of uyt ontwetenheyd: 'k verftae 't my langer niet.
D. Maer ofhy fchuldigh was meer als hy kan betaelen
En dat het niet als van fijn vleyfch en waer te haelen?
G. Mijn land, fey hy, dat ftaet voor honderd ίσρο-

^· Enopzijnliuyjeftact'erhondert vangelijcken. »
^ Hola!'t is al te veel. C. Ey lieve, roept fo niet:

Seght my alleen dat ick u defe honderd fchiet.
^· Oockjieyt hy,moet ick voor mijn vrouw een meysje
koopen,

Μ voor wat huyfraedt fal al mee wat heenen loopen.
Dan moet'er noch wat van de bruylofs koften af? . {

D. Hy quelle my, fo langh hy wiUmetpmederen
Hy doe my duyfendmael daghvaerden en fommeren:
lek geef niet eenen deuyt. Wat rijdt my defe guy t ?"
Soeckt hy mijn beurs te vlóon, en lacht hy my noch
uyt?

C. lek fal fe gevenjwilt u ilechts te vreden houwen
En maeck macr dat uw foon de dochter komt te trou-
wen

Diewyluy willen dat hy neem. A. OchGeta!ghy
Hebt my om hals gebraght door uw bedriegery.

C. Om mijnentwil werd 2,y ten huyfen uyt gedreven;
So is 't oock reden dat ick 't meeften heb te geven.

En d' andere verlaet, om volgens uw begeeren
Sich fel ven in de faeck te mogen regeleeren.
Want d'ander' hadden hem altijd en plaets gefet
Wanneer en waer hy 't geld fouw krijgen, dat hy met
Die dochter hebben fouw. C. Ghy fultde kareif^-
gen

Dat wy gefint Zijn ilrax ons geld daer neer te le^en ;
Hy fegge d'ander' opjen dat hy defe trouw'.

D. ^ hebbe npyt geluckjdien vuylickjmet de vrouw.
C. 'X komt wel dat ick veel gelds ontfangen heb van

Myn huyfv rouws hoeven, die in Lemnos fijn gelegeflj
De vruchten namentlijck en pachten van haer land.
Dit heb ick mee gebraght en 't is hier by de hand.
Ick fal 't nu nemen om te befigen, en tegen
Myn huyfvrouw feggen dat ghy daerom waertvef'
legen.

" geftelt ?
G. lek heb ons oude luy gefnooten, en wat geld
Haeruyt dc beurs geklopt. A. Sal'tnutedegenwe-
fen?

G. Dat weet ick nietjimaer heb gedaen fo my voor defen
Bevolen was te doen. A. Dat u den hemel plaegh:
Waerom antwoordt ghy my yet anders als ick vraegh ?
G. Watfegtghydan.? A. Wat dat ick fegh ghy hebt
mijn faecken
So ver gebraglit dat ick 'er niet weet uy t te raecken
Als met een toutjejdat ick vaft maeck om mijn hals.
Dat al de goden en godiimen: fo veel als
£r boven d'aerdezijn en onder, met malkandre
U moeten fchenden tot een voorbeeld van all' andre,
Die wat beftellen wil beveel het defe man^
Die uyt de kalmt u in de klippen helpen kan.
Wat kon der arger fijn als op dat zeer te raecken,
Of in het minfte van mijn wijf gewagh te maecken ?
Ghy hebt mijn vader hoop doen hebben dat men fo
Een vrouw wegh fchoppen kan: en als nu Phormio
i^ithoulijx-goedontfenght en haer fal moeten trou-
Wen

w^^^ het fo fijn : maer als die andre luy het geld
Weer fuUen eyfchen,dat s' hem hebben toegetelt,

fal hy, denck ickjZich om ons luy laeten leggen
^^degevanckenis. G. Doorquaelijcknatefeggen
yemands woorden te verdraeyen kan men quaed
V an aUes maecken dat felfs goed is in der daed,

Gelijck ghy doet,van wien al 't goede werd verfwegen
En"tquaedalleengefeyt, Maer hoort nu eenstede-
gen:

Soo hy het geld onrfanght is hy gehouwen haer
Te trouwen ^ foghyieght : ickipreeck't niet tegen,
maer

Om watter tot de feeft van nooden is te kunnen
Ree maecken, gaften en fijn goe bekende noón
En oiïèrhande doen ter eere van de Goón,
En ondertuiTchen ial men 't geld uyt kunnen vinden
Het geen dat Phedria belooft is van fijn vrinden,
Daer hy die andre dan weer mee betaelen kan.
A. Wat redenen fal hy by brengen, defe man !
G. Ghy vraeght als of ""er niet by honderden en waeren
Te vinden: Sedert zijn my dingen wederyaeren
Die vreemd en felfaem zijn, daer ick vervaeitvoor
ben:

Een vreemden fwarten hond, een die ick niet en ken,
Quam loopen in mijn huys: een flangh is neerge-
fchooten

Van *t dack af op de plaets uyt onfe regen-gooten:
Daer heeft een hen gekraeyt: die 't ingewand befien
Der ofFer-beeftenjCn de Wicchelaers,verbien
Yet nieus te vangen aen voor het begint te kouwen·
Een reden, die men voor rochtveerdigh plagh te hou-
wen.

G. Het fal: fiet maer op my, die ü daer borgh voor ftae·
Daer komt uw vader uyt: nae dat het hier geftelt is
' Soo loopt nae Phedria en ièght hem dat "er geldis.

D." TCk fegh Ujweeft geruft: ick fal wel voor my 'zien
Dat my van haer luy geen bedrogh en fal gefchien
En denck van defen aep fo licht niet af te fcheyen,
Maer fal mijn dingen wel en wijiTelfjck beleyen
En neemen luyden tot getuygenjdie het 2,ien
En hooren wat ick geef, en waeromjcn aen wien.
G. Wat is de man beforght daer niet en valt te vrefen !■
C. Maer haeftu wat , het dient terftont gedaen tewe-
fen,

Terwyldefelveluftnochduyrt: want by al dien
Hy van die andere,dat lichtelijck kon gefchien.
Wat harder wierd geperft fouw hy nae ons niet beyen.
G Daer raedt ghy "t op fijn hooft. D. Wilt my dan by
hem leyen.

So bid ick dat ghy voort eens by mijn wijf wilt gaen
Dat fy het padt voorheen by defe gae bereyen
En fpreeke 't vrouw-menfch aen eer fy van daer ial
fcheycn:

Dat fy haer iegh,dat wy goed vinden dat fy trouw
Met Phormio, op dat ly haer niet quaelick houw.
Dat dat een man is, daer fy beter mee fal wefen
Α Is met de andere, dewyl hy langh voor defen
Met haer heeft omgegaen: dat wy luy nergens in
i-»ebrceckigh zijn geweeft*; dat hy 't doet met Zijn
zin

Gedaen hebt alles wat ghy fchuldigh waert, ten zy
' Τ voor goed gekeuit werd door de mond van alle lie-
den?

Ftjfle Handelingh : Eerfie uytkoomm'·
Sop Η ron a. CHREMESf.
So. At lal ick doen, of nae wat vriend fal ick veftae-

Och arme! dien ick dees raedflagen magh verhaelen?
Wie vind ick beft die my hier in behulpfaem 2,/
Alfo ick vreefe dat mijn joffi-ou in de ly
Sal raeciccn door den raed,die ick haer heb gegeven,
En dat men lelijck met dit arme fchaep fal leven ?
So euvel,hoor ick:ineemt de jonghmans vader 't geen
Alhier is omgegaen. C. Wat ofdit doch vooreen
Oud-wy^e wefen maghjdie foo geheel verilaegen
Komt uyt mijn broeders huys ? 'wat of fy heeft te kla-
gen I .-Ir

S. Omwelcktedoende nood my perfte (fchoon dat'icK
Welwiftdatditgeenvaftofbondighbouwelick ^^^^

kon wefen) en daer ick mijn raed heb tóe gegeven
Om middlertydtezijnveriekeit van ons leven.
C. Wel wat is dit ? fo ick wel uyt mijn opghen 2<ie τ
Of my niet en bedrieghï is dit de felve,dié
Mijn dochter heeft gezooght en eertyds plagh te itiiil^
nen. ' ..

S. Is niet te vinden. G. Sal ick haer gaenfprekenaen
Of wacht ick beft tot dat ick beter heb verftaen
Wat dat üy ï-eyt ? S. Och, mocht ick fo geluckigh

Dat ick hem vond , fo had ick nergens vooi te vrefen
C. O jaejiy is het fclfs; 't is beft dat iek haer gae , ' .p
Aenfprcken. S. Wie hoor ick daer fpreken ? G. Sc-'
phrona. ,

C. Ick wilde wel dat ghy uw oogen hervs^aerts wende.
S. O lieve Goon, is tó niet onfen Stilpho ? Cl Neen.
5. Wat feght ghyjneen ? C. Ey wijckt eenweynigh^-'
waerts heen, r " s

Wat meer of van de deur, en wilt voordachtigh w^f^i
Dat^hymy met die; naem niet meer en noemt liae
defen. , 'V

S. Sijt ghy die man niet die ghy feyde dat ghy waéirt ? ^
C- Soetjfoet; S. Waerom fijt ghy vooi" defedeur vci-
vacrt? '

i^cb een quaede vrouw daer binnenben de rê3e, '
Λ acrorn ick my wel eer by u luy noefn^ii^^l^
Met een verkeerde naem, was deeze 't niC i

crpraeten foud het geen tot uwcnt w^jg^chiedt^p ^
^n brengen aen den dggh jdat oprt>^--yf£is te fwi^^"·
γΡ dat m ijn wijf daer van geen keiinis q\^ani,rte krij-'·
^ Jae daerom hebben wy u in de gantte ited. κ · (genr.
^ kunnen vinden, wy ellendige. 'C. Maerwat

S. Helaes! C.Watis'er? fijn iylevendigh of doodt?
S. De dochter leeft noch, maer de moeder is van groot
Verdriet en hertzeer, laes, gefcheyden uyt het leven.
C. Dat's quaed. S. lek oude vrouw, van yder een be-
geven

En arm en onbekent, heb nae mijn befte macht
De dochter met een man in houwelijck gebracht,
De foon hier van dit huys, aen wién fy quam te trou-
wen,

twee vrouwen,
S. E^ doch! hy heefc'er geen als defe maer alleen.
C. Sijn nicht dan, die men feyt, wat is doch dat voor
een ?

' Dat heeft men fo gefeyt om een te moogen trouwen
Daer hy. verheft op was, en die geen goed en had
'Dat fy ten houlijck braght. C. O lieve Goon, hoedat
3De dingen altemet hier in de wereld loopen
Dat by geval gefchiedt 't geen niet en was te hoopen!
lek ben noch naeulijx weer gekoomeri van de reys '
tDfvind mijn dochter uyt-gehylickt nae mijn eys,
So, en met fo een man gelijck als wy begeerden.
'T geen daer mijn broer 'en ick ons felven feer

Dat het gefchieden mocht, heeft defe vrouw alleen
En fonder dat wy daer in 't minften yet toe deen '
Te weegh |ëbVacht. S. Ghy mocht nu verder over-

Hoe dat de vader van de jonghman, die weer van
Zijn reys gekoomen is, fo quaed is als hy kan
En dat dit werck van hem heel quaelijck werd ge-
noomen.

Maer ick befweer u by de menfchen en de Goon
Gelijck het u van my werd op den hals verboon.
Dat ghy 't niet voort en feght of yemaiid kom te
hooren

Dat dit mijn dochter is j ick fegh 't u van te vooren
S. Daerfal geen nood van zijn. C. Kom,laetonsbin'·
nen gaen:

Dat wy ons felven deen wat meer ontfien en vrefen
φ plaetfe dat men tracht de naem te hebben van

fijn een redelijck en een goedhertigh man.
'^en magh wel loopcnj maer men moet het fo niet
maecken

l^at men fijn eygen huys verfuyme te bewaecken:
^at dient men niet voorby te loopen. Was het niet
(^at ons van hem dat onrecht was gefchiedc
\ "boften wy hem noch geld daer en boven geven
Ι,Ρ dat hy middlertijd yet had om af te leven
jJ ot dat hy weer of d' een' of d-'andre fidtery
Cj ons van nieus te brengen in de ly ?

Op dat ghy fpreecken mooght met defe jonge vrouw,
Die anders u miffchien te machtigh vaJlen louw.
N. Dat fal ick doen: maer ick heb daer mijn man ver-
noomen

C. Ick wilde wel om veel dat ghy dat had gelaeten.
Maerfoet: mijn wijf is daer, ickmoil mynietvcr-

Met haer gefproken en geieyt waerom dat wy
Van zins geworden fijn uw wijt by haer te leyden:

D. Waerom niet? Om dat fy malkanderen geheel
Van herten minnen. D. W^at gaet ons dat aen ? C- Al

Daer by bevind ick dat dit vrouw-menfchonfenicht
D. Ben j' in de boonen, dat het hooft u daer van licht is ?

C, 'T is fonder reden niet dat ick u fegh, en ghy
Sult het bevinden fo te fijn, als ghy met my
Ufelveneensbedenckt, D. Syt ghy wel by u

Noyt yet toegeven noch involgeii noch ^erft^"· ρ
D. So langh my anders geen verklaeringh ^^^^^ gjct

So help my lupiter gelijck ick ben bewuft ^
Dat ghy en ick fijn van haer aldernaefte vrinden.
D. Help Goden ! laet ons haer gelijckelijck gaen vin-
den :

Voor waer is 't yet dat niet meer onderfoght en dient ?
Laet het fo fijn; maer met de dochter van ons vriend
Hoefal het daer mee gaen? C. Dat fullenwywel
klaeren. '

N. 'T fal voor u alle veel gevoeghelijcker koomen
Dat fy daer blyft, als "t geen ghy eerft had voorgenoe-
men.

Den hemel is met ons; ick heb bevonden dat
Mijn dochter met uw zoon, %o als ick 't gaeren had,
Getrouwt is; D. Wat een praet ? hoe kon hy fulcx be-
ginnen ?

C- Maerhoor: wy dienen hier vporfichtigh in te gaen
» Dat onfe zoonen 't niet en koomen te verftaen. ·;

Hoe fraey is 't dat men nae alfvilcke luften ftaet
Die met een weynighje, wanneer 't u tegen gaet,
Te helpen zijn ! het geld was naeuwelijx gevonden
Of hy was daedelijck van alle ibrgh ontbonden; ^
Maer ick en iie voor my geen middel hoe ick t
maeck,

Waer door ick op een ree uyt dees verwarringh raeck.
,Want,fo 't verhooien blyft, fo heb ick ilrax te fchroo-
men,

Eü raeckt het aen den dagh fal ick in fchande koomen,
Öock fouw ick nu niet weer nae huys toe gaen, iudicn
Ick niet wat kans om haer te houwen had gefien.
Maer waer verneem ick beil w-aer Geta nu magh ftce-

Ρ. Τ C k heb de penningen ontfangen, 'k heb het geld
^ Den R oftiiaen ftrax voor de dochter toegetelt,
lek heb haar daar yan daen voor Phedriagenoomen»
lek heb gemaeckt dat fy hem eygen toe fal koomejij
Want fy is vry geitelt uyt haere flaeverny :
Nu reft 'er maer een dingh alleenelijckj dat my
Noch te verrichten ίΙαεί,ορ dat ick fonder forgen
Magh fitten drincken van den avond tot den morgen
Daer my van d' oude iuy geen hinder werd gedaen.
Want ick heb voor dat ic ζ verfcheyde dagen aen
Malkanderen mijn neus in "t glas te weeck fal Ifeggen.
A. Maer daer isFhormio; wat weetj'ons nieustefeg"
gen ?

Hoe feyt hy dat hy meynt fijn liefde te verfaen ?
P· Het lal fijn beurt nu fijn om uwe rol te fpeelen.
Λ. Wat rol? P. Sich voor een tyd fijns vaders Qogh
onfteelen.

En vorders bidt hy dat ghy wederom de xijii
Wilt fpeelen. A. Welcke? P. By fljnvaeΓίljnvoor-.
φraeckzijn:

En ick fal d" ouwe luy wat op haer mouw gaen fpellen
^at ick nae Sunium te mert treek, om een me^t
Jg koopen volgens 't geen haer Geta heeft geièyt,
üp dat fy in geen quaed vermoeden mochten koo^
men

- Den hemel is met ons: ick heb bevonden dat
Mijn dochter met uw zoon, ^o als ick 't gaeren hadj
Getrouwt is. t). Wat een praet ? hoe kon hy fuicx be-
ginnen ?

C- Maerhoor: wy dienen hier voorfichtigh in te gaen
* Dat onfe zoonen't niet en koomen teverftaen.

Hoe fraey is 't dat men nae alfulcke luilen ftaet
Die met een weynighje, wanneer ""t υ tegen gaet,
Te helpen zijn ! het geld was naeuwelijx gevonden
Of hy was daedelijck van alle lorgh ontbonden : ^
Maer ick en iie voor my geen middel hoe ick c
maeck,

Waer door ick op een ree uyt dees verwarringh raeck.
■Wantjfo 't verhooien blyft, fo heb ick ilrax te fcbroo-
men,

Eö raeckt het aen den dagh fal ick in fchande koomefl.
Öock fouw ick nu niet weer nae huys toe gaen, indien
ick niet wat kans om haer te houwen had gefien.
Maer waer verneem ick beft w/aer Geta nu rnagh ftcc"

P. TCk heb de penningen ontfangen 3 'k heb het geldt
^ Den Roffiiaen ftrax voor de dochter toegetelt $
lek heb haar daer van daen voor Phedria genoomeijj
lek heb gemaeckt dat fy hemeygen toe fal koomen.
Want fy is vry geftelt uyt haere flaeverny :
Nu rcft 'er maer een dingh alleenelijck, dat my
Noch te verrichten ftaet,op dat ick fonder forgen
Magh fitten drincken van den avond tot den morgen
Daer my van d' oude luy geen hinder werd gedaen.
Want ick heb voor dat ick verfcheyde dagen aen
Malkanderen mijn neus in 't glas te wecck fal leggen.
Λ. Adaerdaer isPWmio: wat weetj'ons nieüstefeg"
gen ?

Hoe feyt hy dat hy meynt fijn liefde te verfaen ?
Ρ Het fal fij η beurt nu fijn om uwe rol te fpeelen.
A. Wat rol? P. Sich voor een tyd fijns vaders oogh
onfteelen.

En verders bidt hy dat ghy wederom de zijn
Wilt fpeelen. A. Welcke? P. By fijn vaer fijn voor-^
fpraeckzijn:

ick nae Sunium te mert treek, om een mej^t
Te koopen volgens 't geen haer Geta heeft geieyt,
'-^P dat fy in geen quaed vermoeden mochten koo-
men

Maert'uwent werd de deur geopent. A.Siet eens wie
Dat hier te voorfchijn komt. P. 'T is Geta , nac
lek zie. ,

G. Luck-goddin, hoe fraey doet ghyu heden open
^ Voor onlen Antipho ! hoe veel gelucks met
hoopen

Hebt ghy door uwe hulp fo ras,fo onverwacht,
' So op een oogen-blickjals hy niet minder dacht,
,Hem toegebrocht! Ά. Wat magh de kaï-el overkoo-
men ^

G. En ons, fijn vrindenjwat al vreefens afgenoomen ?
, Maer waer nae wacht ick dat ick niet ter ftont mijn kap
Op mijne ichoeren neem en haeftigh heenen ftap
Enfoeck hem waer hyzy, om hem bekent te maec-
ken

Wat hier gebeurt is in fijn houwelijckfe faecken
A. Verftaet ghy wat hy feytP. Verilaet ghy 't? A- met
een woord. ,

Nae Dorio : daer denck ick dat fy lullen wefen. ,
A. Hou Geta. G. Hou weerom. Is't wonder, pfvoor
defen

Niet meer gebeurt dat ghy, wanneer ghy ergens herd
Nae toe wilt loopen,weer te rugh geropen werd ?
V A. Hou, Geta. G. Roep vry voort: nochtans fult ghy
nietmaecken
Met uwe moeylijckheyd dat ick mijn ganghfallra^'^'
ken.

Sal ick u daedlijck felfs de huyd wat koomen touwen.
G. Die my daer dreyght te flaen dac moet ai yemand
van

Mijn goe bekende 'z.ijn: maer is 't de felfde man
Of niet, die'Kfoeck? och, jae't. P. Gaet iiemten
eerfte fpreken.
A. Hoe loopt ghyfo? G. Oghy, die ick de braeffte
reken

Van al die leven! want het is een feker dingh
Dat ghy alleenigh zijt de rechte gunftelingh
Der Goden, Antipho, die fy beminnen boven
Airandre. A. 'K wenfchte't wel : maer als ick't

moet geloven
So fou "k V/el willen dat ghy my de reden 7,eyt.
G. Is 't niet genoegh dat ick u heel met vrolickheyd
Bcfmeer? A. Ghy doodt my, och! P. Laet dat be-
loven vaeren

Ais wy u flus het geld gegeven hadden,tegen
Wy wederom nae huys: mijn meefter onderwegen
V ond goed dat hy my nae u huyfvrouw zond. A. Hoe

^· laet dat vaeren,want die dingen, Antipho,
Die dienen weynigh of heel niet tot defe faecken.
So haeft als ick 't quartier der vrouwen quam te naec-
ken

Loopt Mida nae my toe en treckt my achter by
Mijn mantel: ickfieom envraeghhemwathy m

Had vaft te houden; 't is my fcherpelijck verboden
Gaf hy tot antwoord dat ick yemand van de boden
Souw in de kaemer van ons JoiFrouw laeten gaen:
De Minne Sophrona quam flus met Chremes.aen
(Ons oudeman Zijn broer j'jen die is recht te vooren
By haer, zey hy. So haeil als ick dit- quam te hoo-
rèn

Ben ick heel foetges op mijn teenen voort gegaen
Wat naeder aen de deur alwaer ick ftil bleef' ftaen.
Ick ley mijn oor aen 't ilot,hiel mijnen aeiTem binnen
En heb alio nae ■'t geen daer omgingh wat beginnen
Teluyfteren, A. lek bid u, Geta, gaet doch voort.
G. Hier heb ick fo een fraey en fchoon ftuck wercks
gehoort

Dat ick fchier over luyd van blydfchap had gekreeten,
A. Wat doch? G. Wat duncktu? A.Hoe fouw ick dat

Men heeft bevonden dat uw oom de vader van
Uw huyfvrouw is. A. wat fegt ghy daer? mijns vaders
broeder ?

G. Hy heeft wel eer gepopt inLemnos met haer moeder
In 't heymdijck. P. Ghy droomt: als ofz.' haer va-
der niet

Souw kennen. G. Phormio, gelooft vry dat'eryct
Moet aen zijn: maerhoekon ick'tal te mael te degen
yerftaen, die buyten was, wat fy daer binnen tegen
Malkandren feyden? P. 'K heb dat praetje meer ge-

G. Jae maer ick fal u noch wat feggen, dat u vooit
Vaft doen geloven fal dat wy dit £}iet en droomen.
Uw oom is middlertijd ten huyfen uyt gekoomen
En met uw vader ftrax nae binnen weer gegaen
Sy vinden t' facmen goed en hebben 't toe geftae»

Dat ghy de vrouw behoudt, en eyntlijck my gefpnden
Dat ick u foecken en als ick u had ge ν onden
By haer lüy brengen fouw. A. Wel nu dan; fcbort
my mee ifeei

En voert my defwaerts heen: wat wacht ghy ξ O.' Ick
Λ, Mijn licfte Phormio, vaert wel. F Ghy Van gc-
iijcken. , f

So moete my de gunft der Goden noyt befwijcke»
Als ick verheught ben dat al defe dingen fo
Wel Liy t gevallen 2.ijn voor haer en AntiphOj , .
So op fijn onverfienll! hier door heb ick gekregen
Gekgentheyd om met dees' oude maets te degen ? ·.
De geck te icheeren, en den goeden Phedri^, , ] j,
De ibrgh t' ontneemen dat hy niet en hebbe na
Sijn kameraeds te gaen en fich voor haer verkleenen
En bidden dat fy hem wat gelds doch willen leeiieni
Want ick verftae dat hy het ièlve geld, dat hae?
Van' t liert gebonden is, behouden fal, en j r; j ^t
Toe weet ick raedj en hoe ick haer daer toel fal
dwingen

Heb ick al afgefien: fy fullen't niet onfpringen ^
Nu is 't van noo dat ick myn backhuys en gela^: ; . :
Steil' in een andre ploy als ^t tegenwöordigh iiaet.
Miicr ick fal hier van daen,^ nae -t naeiie fteegje
wijeken,

V an waer ick my terftond aen haer fal laeten blijcken
fy uy tkoomen: ick blijf van de mart van daefl . i
ick my veynfen wouw nae toe te fullen gaen,7 "

Ons wel geluclrt zijn: maer nu dienen wy terftond
Nae Phormio te gaen om van den vagegebond
Ons geld te haelen eer hy 't koomc te verfpillen
En dat te foecken maeck of lappe door de billen.
P. lek kom foo aengaen om te fien of Demipho

By huys is, op dat ickhemfegh: D. Maer, Phormio,
Wj^ingen foo nae u, P. En om de felve reden
Mifichien waerom dat ick nae t' uwent toe quam
treden.

Dat ghy nae 't mynent ginght: Of vreefde ghy dat ick
Mijn woorden, die ick heb gefeyt, niet nae mocht
koomen

En aerfelen van 't geen ick eens had aengenoomen?
Hoort wat ick fegh: ick magh fo arm fijn, alsmen
kan,

Een dingh nochtans heb ick altijd gefocht, een man
Te wefen van mijn woord, en groote forgh gcdrae-
gen

Dat niemand over my dieshal ven had te klaegen.
C. Vind ghy dit vrouw-menfch niet fo fraey gelijc*
icku

Nae u toe, Demipho, om hier mijn woord te houwen
En u te fcggen dat ick ree ben om te trouwen
Wanneer ghy wilt: want ick heb al mijn dingen daer
Nae aengeftelt, en mits ick merckte dat met haer
Te trouwen u luy dienft te doen was, heb ick gaeren
AU' andre faecken, fo 't betaemde, laeten vaeren
Maer defe man die raedt het my geweldigh af
En meynt, indien ick haer aen u ten houlijck gafj
Dat ai de wereldt daer fijn tanden mee fouw itoocken
Te voorens, feyd hy my, heeft het aen ons onbroogn

Nu fal 't een fchande zijn wanneer de luyden iien
Dat wy haer als een weeuw uyt onfe huyfen jaegen:
Ei5, meeft al 't geen daer ghy my flus mee woudt be-
klaegen.

F. Is dat noch vraegens waerd ? fegh my eens, Demiphoj
Wat kans ick hebben kan om d' andere te trouwen ?
Want wat gelaet fal ick van fchaemte kunnen houwen -
Als ick weer by haer kom die 'k eenmaels heb ver-
fmaedt?'

D. En oock fouw Antipho niet gaeren haer veriaeten.
Ick bid Uj Phormioj laet u daer toe bepraeten

-tn treed meü my eens weer te rugge nae dc mert.
En maeckt daer dat het geld weer afgefchreven werd
Opmy. P. Opu? dat al weer over is gefchrev^n
Op mijne fchuldenaers aen wien ick "t had te geven' ?
υ. Wat doen wy dan? F. Indien ghy wilt dat ick'de
vrouw ·.· 1 . Τ

Sal trouwen, Demipho, die my by ondertrouw
Van u gegeven is, ick fal fe gaeren trouwen: ' '!.
Maer by aldien ghy zijt genegen haer te houwen

10 fy t' uwent blyft, fo laet het goed aen my
Uit ghy ten houwelijck gegeven hebt: want ghy > >
^oud my groot onrecht doen indien ick wierd be-
droogen

m uwent wil, die, om dat ghy uw eer foud moogen
öehouwcn, d' andere (daer ick geen minder geld
iviec; hebben fouw als ghy my gaeft) te leur geftelt^- ^
-niaetenvaeren en haer pafooort heb gegeven. '
■ Loopt aen een dieffche galgh. Wie hoorde van
lijn leven .: ƒ?

So grootfe woorden ghy land loopcr, als je bent ?
Wat meynt ghy dat ghy hier niet beter ziit bekent
En dat men niet en weet wat ghy al hebt bedreven ?

Pi lek fegh u, dat ghy mijn mijn vrouw geeft. D,
Spreecktmy aen
Met recht. P. Met recht i by loo, fo ghy fo voort
wiltgaen:

deg.

En meynt miflchien dat ick maer arme vrouwluy tegé

t-Oock voor de vrouwen wel daer kley is aen de kloet
D. Dat roert ons niet, P. Dat^s waer: maer, ick weef
hier een oude j

En lyne vrouw, wiens man, benevens fijn getroude,
C Omyl D. Watis't? P. In't land van Lemnos

Daer onderhiel, en heeft een kind by haer gekregen,
Een dochter (dat men heeft verftommelt en gefwe-

Met my, ghy blÖen, en finght fo kinderlijck een liedt
lek wil niet, ick wil doch? ick wil, ick wil weer niet
Geeft, houd het geld ? 't geen ghy te voorens hebt ge-^
fprooken

D. Meynt hy met al dat geld van ons fo deur te gaen
En lacchen ons noch uy t ? dat kan ick niet verftaen:
Wy war&n nutter doot als dat wy daer van fcheyden;
Wilt nu maer, als een man, u felven gaen bercyden;
Uw misdaed (fiet ghy) is'gekoomen aen den dagh
So dat men voor uw wijf die niet verbergen maghL
Daerom is 't beft dat wy haer felf bekent gaen maec-ί
ken

'T geen doch door andre tot haer kennis fal geraeckcu
Soo fal 's oock lichter te vcrfoenen en te vree
Te ilellen, wefen, en fo fullen wy ons mee . >

So ick niet toe en zie: dit volck wil my te lijf '
^Is of het my de blaes woUw breeken. C. Maer
mijn wyf

Die vrees ick dat ni et wel te vreen fal fijn te ftellen."
D. Heb maer goe moed en wilt uw hooft daer mee
niet quellen:
Ick meyn dat ick de peys wel maecken fal, om dat
Die andre vrouwj waer by ghy defe dochter hadj
Nu overleden is. P, Wel wat is dit te feggen ^
Ghy weet uw dingen al vry oolick aen te leggen
Om my te brillen ^jae: bejegent ghy my fo ?
Dees man fal daer geen zy by fpinnen, Demipho,
Dat ghy my gaende maeckt: dit derf ick u wel
iweercn.

Jae feker, Chremes, als j' u felven met boeleeren
Wijl ghy van huys waert hebt ontgaen en uw plaifier
Genoomen, en u niet ontfien op een manier
Die weynigh is gehoort, uw huyfvrouw te verachten
(Die 'k weet te zijn van de voorneemenfte geflachten)
Meyntghy dan dat, als ghy nu by haer koomen fuk
En bidden dat fy ''t u vergeve, defe fchult
Sal goed te maecken zijn met bidden en metfmeec-
ken?

Ick fal haer tegen u met woorden fo ontfteecken
Dat ghy, fchoon datje bey uw oogcn fchreyden iiyt
Het vuyr niet bluiïen fult. D, Wat rijdt ons defe
guyt?

Dat hem de kraeyen en de raevens moeten eeten!
yindt men oock luyden die fo ftout zijn en ver-
meten ?

Behoorde fo een fchelm niet door de Magiftraet
Ver op een eyland, daer noch huys noch hof en ftaet)
Gevoert te werden, daer hy noyt van daen kon ;
raecken ? ..

So feer ben ick bekaeyt. D. daer toe weet ick wel raed:
Roept hem voor recht. P. Voor recht ? wel,Wit
uwatjfolaet ^

Ρ "By defe vrouw heeft hy een dochter daer geworven
Terwijlj'hier legt en flaept. C. Wat raed gaet ons
nu aeii ?

P, Dit is daeromgegaen, N. Wie fagh'er vanlijn le-
ven *
Een fchandelijcker ftuck al s 'tgeen hy heeft bedreven?
Die,als iy koomen by haer echte vrouwen, dan
Sijn zy al oud en doof en weten nergens van.
lek keere my tot u, en magh mijn hooft niet breeken.
Broer Demipho, om met mijp man daer van te fpree-
ken.

Lagh het op defe moer dat hy fo dickwils gingh
Nae Lemnos toe en daer fo weynigh gelds ontfingh
Om dat de mart (quanfuys) foflap was van het koo-
ren.

D. Naufiftrata, wat fal ick feggen ? dat uw man
Sich felven hier in heeft verloopen dat en kan
Ick niet ontkennen : maer het geen by heeft bedre-
ven

Uyt weerzin tegens u,of om dat hy u niet ·,
Enachte, neen: maer op een avond, watbefchanc-
ken

En als hy van de wijn te veel had ingedroncken ,
Beiliep hy defe vrouw,daer defe dochter van
Gekoomenis: maer van dien tijd af heeft uw man

Haer niet meer aengeraeckt. Sy is nu overleden,
Dat wijf is aen een kant, en daer en is geen reden
Van fwaerigheyd voor u: daerom fo bid ick u
Dat ghy dees mifdaet niet te quaelijck neemtjcn nu
Niet minder doen wilt dan ghy pleegt te doen voor
defen.

Maer wat heb ick van hem te hoepen ? dat hy door
Den ouderdom fich min fal geven buyten 't ipoor ?
Indien den ouderdom meer eerbaerheyd fouw geven
Hy was al oudt eer hy die mifdaed heeft bedreven.
Sal hem mijn jonckheyd of mijn goelickheyd nu meer
Bekoorenj Demipho,of locken als wel eer ?
Wat reden weet ghy my te geven om te hoopen
Dat hy zich naederhand niet weer en fal verloopen ?
P. Hoort, goede luyden, hoort: ghy werdt te groef ge-
been

So fal 't haer Phormio verleerenjen te keer gaen
Al wie beluft is hem te tergen : wacker, weer aen,
Komt voor den dagh,het ial u even fo vergaen ?
Ick fal u haevenen fo ^k defen heb gedaen,
I-aet hem vry in genae weer werden aengenoomeii:
Ick heb nu wraecks genoegh van defe man bekoomen
En 't bolt my dat fijn wijf nu ftof gekregen heeft
Om hem te lellen aen fijn oor fo langh hy leeft.
N. Hy had gel^k,denck ick,om my fo te betaelen.
Wat wil ickjDemipho, van ftuck tot ftuck verhaelen
Hoe ick my tegens hem gedraegen heb ? D. 'T is niet
Vau noden dat ghy "t feght: wat daer van is gefchiedt:
Weet ick fowel als ghy. N. Heb ick dan van mijn
leven

P. Och nen,in \ minfte niet: nochtans, dewijl men niet
Met te befchuldigen 't quaed dat'er is gefchiedt
Kan rechten noch ondoen, fo moet ghy 't hem verge-
ven.

Hy bidt Ujhy bekent fijn fchuld, 't fal van fijn leven ^
Niet weer gebeuren: wat begeert ghy meer? P. Eer zy
Hem dat vergeeft: dien ick voor Phedria en my
Te forgen. Komt het u gelegen my te hooren
Naufiftratajfo wHd' ick u wel van te vooren
Eens fpreken eer ghy hem dittoeftaet. N. Wat is dat
P, Driehonderd kroonenheb ick van uw man gehad
Die ick door loosheyd uyt zijn handen heb gekregen:
Dees gaf ick aen uw zoon, die daerom was verlegen
Om s' aen een RofBaen te geven voor fijn Lief,
Gelijck hy heeft gedaen. C. Wat feght ghygalligh-
dief?

Dat hy,die jonghman is,een Lief heeft,ghy twee vrou-
wen? «
Hebt ghy geen fchaemte ? met wat aengefight fait ghy
Uw zoon beky ven? geef my daer op antwoord. D. fïy
Sal doen al wat ghy wilt. N. Voorts,op dat ghy te de-
gen

«O fegh ick u,dat ick 't hem niet vergeven fal
Noch yet beloven,en ick antwoord niemendal
Voor ick mijn foon zie, daer ick 't alles aen wil ftellen
En koomen 't vonnis nae dat hy daer van fal vellen.
^· Naufiftrata, ghy zijt een wijfe vrouw. N. Is dat
Ufogenoegh? P. Och jae't, ten vollen: ick en had
Niet eens gehoopt dat ick fo fraey daer af fouw koof^;

En daer is niemand die 'k van herten meer bemin
Als uwen Phedria. N. Weljphormiojnaedefen
Sult ghy bevinden dat ick uw vriendin fal wefen
En doen en feggen al wat in mijn maght fal ftaen
Enghybegeeren fult. F. Daer fpreeckt ghy lofiijck
aen.

Voor d'eerftemael, dat my vry goed doen, en uw man
Geweldighiinertenfouw. N. Ick wil al wat ick kan.

N. Wy fullen 't doen : maer waer is Phedria>die ick
Tot fegfman heb geilek ? P. Ick fal hem dadelick
Gaen haelen daer hy is. Ghy, die hier fit te kijcken,
Vaert wel en wiltu vreught met handt-gewap doen
blijcken.

Amfhilusyfoon van Laches enit
Sofirata, des nachts hefchonckefi
pijnde gingh nae fijn hoelBacchk
toe, ende 'verkracht onderwegen op
ftraet de Dochter van Phidippusett
Myrrhina, geheten 'Philumena, m
geraeckte in dier voegen van haer^
d^t fy hem noch hy haer is komen te kennen» In defe wor"
^elingh trock hy een Ringh van haer handt die hy aen
Bacchis heeft gefchoncken. Niet langh daer nae hiel
fijn Vader hard hy hem aen dat hy fich ten Houwelijcken·^
jtaet mlde begeven ,foo om fijn joon van die Hoeren-mifi
trecken, ah om een fut en fiemfelin fijn ouder dom_
m hem te mogen hehhent waer toe hy fich eyndelijck, hoem
wl heel ongaren, heeft laten bewegen, ende het gebeurde
dut hem de Jelve Dochter ten Wyve wierdgegeven die hy
^jf nacht onteert hadt» Haer Moeder, die alleen be-wu^
^as van de fchennis haers Dochters, ende fich dapper
hefie om haergetroHwt tefien, wasJeer verblijdt, hoo-
fende dat daer door de onteeringe van de felve joude kon',
^^nvtrhoolenblijven, gelijck dat dickwilsfoogebeurt»
Maer het viel heel anders uyt alt fygimeynt had. Want
Pawphilus, die tegen fijn wil engenegentheydt haergi'»
brouwt had, en fijn finnen niet wel van Bacchis aftrec^
^e» kon,fiiep in fulcker voegen hy haer, dat hyfe niet eeni
^iwazckte- Bacchis, om dat hy haer belooft had geen
^rouwtefuüen nemen foo langh als fy leef de y was hier
i OVZT.

over heel te onvreden, ende mennende dat hy haer onge-
lijckgedaen had, bejegende hem niet meer joo minfaem
als hy weder hy haer quam, geleek fy τ/αη te 'voorenge-
^aen had, maer toonde haer afkeerigh en Jfijtigh tegen
hem, waer door het gebeurt is dat Pamphilus aüengskens
fijn hert'υ an haer afgetrocken heeft, ende fijne Ruys·
^rou')V,die hy in 't eerjleverfmaedt had, heel lief begon te
kragen, Ondertujfchen cjHam hy te reyfen na het EjUnd
Imbros toe, m Philumena, hy haerfelnjengewaer mr'
dende datjy vafl dick wierd -van kind, fchuwdehtt
gefelfchapen aenfiraeck 'van andere, ende byfonder van
haer mms moeder, ende als het nu Joo 'verre gekomen
'^as dat fy het niet wel langer verborgen houden kon, he-
gaffy haer fehen, onder deckfelvan feeckere offer bande
tn godsdienfi die men daer doen foude, nae haer Moeder
toe, die alleen kennijfe van hare gelegentheydt had. Als
fydaer nu eenige dagen geweefi haddede Soβratahaer
haelen om weder by haer te wiÜen komen» Mengaf'voor
^atfy fieckwas, foo dat men haer fchoonmoedtr felfiy
die haer wilde komen befoecken en nae haerfien, niet en
wilde hy haer laten, Laches befchuldightfijn ïV^fende
feydt haer de eenige oorfaecke van defe oneenigheyd te m-
fin* Sy ontfchuldight haer daer tegen, als niet iHtende
eenige reden aen haer fchoondochter gegeven te hebben
waerom haer gefelfchap haer onaengenaem behoorde te
z>ijn. ^Ondertujfchen komt Pamphilus weder van fijn
reys te Athenen aen, ten fehen dage als Philumena 'ver-
hfievaneenkindt, ende verlangende ftjnW^fte fief^i
die hy nu dapper liefhad, ende verft aen hadde fieck te
^jjn, komt onverfiens tot fijn fchoonv^iêrs ende treedt ten

eerfien naehm?/en, daer hy gevjaer wierd dat Jy inde
Kraeingekomenivas, waer over hy feerontfieltz,ynde
ten Huyfe weder uytging, wanneer Myrrhina hem in 'i
upgaen volgende al fchreyende heeft gebeden ^ alfoahet
hem niet hinderen kon, dat hy fijn HuyJvroHw yjoohy 'i
foogoedtvondtj wel niet wederom nae hem nemen [oudfy
maer haer eer bewaren wilde ende dit verborgen houden,
het vfelck hy haer beloofde te fuUen doen,^ Ajs hy dan
β]η Vrouw niet wederom nae fich nemen wilde, noch
eenige reden by braght waerom, foovermdedtnide oude
Mannen dat hj in de Minne van fijn oude boel noch ver-
war dt Wits·» en daer om een afkeer ΌαηfijnHuyfvrowm
had. Sy doen Bacchis haelen, Defe onfchuldight en
XMjvert haer felven daer van^ ende Therdverfocht dat fy
binnen by de Vrouwen wildegaepy en die mede dat quaed
achterdenckmbehenien, Sy^gaet1}innen heÈhehde den
Ringh aen haer handt die Tapj^ïlm y^n Phflumenaes
vinger getrocken ende aen Bacchis géjchoncken had.
Myrrhina , Pkilumenaes Moeder i^i«rd dφnίRingb
hnnende, waer door men voorts tot kennijfe tjuanf dat
famphilm de man 'was die haer Dochter enteen had ^
(iie, hier over ten hooghfien verbiedt, pjn Huy^rouw
endedevjoftgenfionaenniè?nt. ^ - ï -i· ^

p. '^fctaa^aftflft Gebeurt voorwaer niet veel dat die de
üchte vrouwen
Beminnen zich getrouw by haere

Swoer hy aen Bacchis wel, fo dat het overdroogh
En elck geloven fouw dathy zich noyt fouw geven
Tot eenigh houwelijck fo langh als fy fouw leven,/
Enzietjhy isgehouwt. S. Daerom heb ick u ftaegh
Geraeden en vermaent'en doet 't noch alle daegh
Dat ghy van niemand u tot deernis laet bewegen ,
Maer dat ghy trant en pluckt en plundert allerwei^en
Wat pollen dat ghy krijcht. P. Souw ick'er.dan
niet een

Wat meer als d'andere beminnen moogen? S: Neen,
Niet een niet: want van al den hoop, die by u koo-
men,

Is'er niet een die niet en hebbe voorgenoomeu , >
En daer op toeleyt met de fchoonfte woorden, hoe r '
Hy op 't onkoftelijckfl: met u fijn luft voldoe: ^
Soud ghy dan bid , ick u, op defe van gelijcken ~ r
Niet weer toe leggen en haer ibecken uyt te ftrijcken.?
P' Nochtans dunckt my dat men haer ongelijcK fouw
doen

So men s' altfaemen fchoor op eenderley fatfoen ''
Segh my wat ongelijck dat daer in mooge fteeckén
Indien 2.ich yemand van fijn vyand komt te wreeckco,'
Of dat ghy andre vanght in dier gelijcke net
Als van haer felfs, om u te vangen^ is gefet ?

Pa. TNdien den oude nae my vraeghtj fo feght hem dat
"*Ick even ben gegaen nae 't hooft toe van de ftad"
Om eens te hooren of fijn foon magh fijn gekoomen
En of 'er niemand is die van hem heeft vernomen.
Hoort ghy wel, jonge, wat ick fegh ? indien hy nae
My vraeght fo feght hem dat j vraeght hy niet: fo

verftae ?
Ick dat ghy niet en feght, op dat ick dat magh fpaeren
En tot een ander tyddie boodfchap kan bewaeren.
Maer fie 'k Philoot daer niet ? van waer of defe magh
Op dondren ? wellekom. Ph. Ich wenfch u goeden
dagh

O Parmeno. S. Ick mee. Pa. En ick u van gelijcken
Ouwkennis, Pa. Segh my doch,Phiiotis,in wat wije-
ken

Of plaetfen ghy fo langh u felven hebt vermaeckt.
Ph. Ick heb my nergens niet vermaeckt; maer ben gc-
raeckt

, Met feker Ruyter nae Corinten uyt Atheenen.
Den onbeleefften die der gaen mocht op twee beenen.
Daer ick twee jaeren aen malkandren fonder end
Gequelt geweefl: ben met die moeyelijcke vent.
Pa. Voorwaer, Philotium, ick kan niet anders mecnen
Als dat ghy meenighmael verlangt hebt nae Atheenen
En meenigh rouw-koop had dat ghy hier trockt van
daen.

jEi) graegh oiQ myiwetr van dciijiruyteilosite jnacc
. . ken, ·.. . :'!■:! .uq

En dat ick weder hier by u luy möcht gcraecken
Om weer iiyt een gppt hert te leyenOii^^f, e^n, ; i^-cr'
Enmaecken goede Gier fo wy te yopr^g^een:
Want by dien andreiiihad ick weynigh te,"^redijfeii
En mocht niet fpreeken als hec geeft dat jiy fouw prij-»

Of wat hem wel geviel;; fqiieldl % jiiiy.de
Pa Die wierd niet.nae uw zin
Geloof ick. Ma^r watipeUSii^^ticMdaa^

Hy heeft ze: maer ick vrees dat hy re^Wtjalhouwexii
En of dit houwlick la^h fal duy ren.|dat^')óiiw^^
Pil· Dat gunnen^Qns de Goon fo jt f^ejjg^

Macr waerom fal ick u gelovc^-4ft: het zais..
Ey 5 ieght het my.,Pa. ick fegh u^d^lj^t nietVan liöo .

. Te feggen, daerom vraeght my.^^fmqt Yjerder v^ti.
Ph. Om dat ghy meyiit, denckick, dat ick fwygeil

ken, ..-r 14^^t··.«> ,' .,f■ ■»ηOjV^süjγ·f■ ·r· · - "'if
V oorwaericfe Y^ae^jhet niêt, p^^ RQ^iif jte ingec-

·· Dat ick my daer in mocht ftilfwijgende vermaecken.
Pa. So ver enfult ghy met fchoon-praeten iiietgeraec-
■ ken, * '
Philotium, dat ick mijn rugge laeten fouw
Bevolen aeri uw tongh, aen 't fwijgen van een vrouw;
Wel wijfef. Ph. Lieve, wilt fo weygerigh niet wefen,
- Als óf ick niet en Wift wie dat ghy waert voor defen,
En dat ghy 't graeger foud vertellen, als ick graegh
Beii ötn té'wèten, fchoon dat ick u daer nae vraegh:
Pa, Sy feyt de waerhëydi dit is onder mijn gebreeken
' - Het aldergröotfte wel. So ghy het woord wilt fpre-

' IDat ghy 't fiilt fwijgen, en beloven 't aen mijn hand,
So fal ick \ feggen. Ph. Nu werd ghy den ouden

"'"Segh op nü; Pa.· Hoort dan toe. Ph. Ick Μ my om
tehooren. .
Ais'Pamphilus op 't meeft' op Bacchis was verfot
Begon fijn vader hem te bidden dat hy^

.En iey gelijck' als in 't gemeyη de vaders plegen.
c j^y jjjj oud wierd en geen andre foonen had ·
Α Is hem ^een, en dp hy daerom wilde, dat
* Hy in iiiii ^óud^Öom hem tot een fteun mocht lli^ec-

-Den andere,begon fijn fchoeren op te trecken
"^Ë^ floégh 't in t eerfteii af: riiaer als dè vader hem '
Wat har^r ^erpp drongh, geraeckt' hy in de klem
' ' S"ó vefj'dè: ïiy b%)'ri in twyfelingh te kbomen.
Wat beft van bej^deni was, een eerbajsr wijf getiooincn
Of zy η luiten als ybor heen.

Sijn Vlëï^ hééff hemtö langh de rugge'taeu gereen>
..,, En ftaegh gequelt en henj te hoetelen genoomen
"" Tot dat hy eyntlijck tót 2iijn opfet is gekoomsnj ^

En heeft hem ondertrouwt met onfe naefte buyr
Sijn dochter, In het eerft viel't Famphiliisnietfuyr:
Maer als den. tijd quam. dat hy haer fouw moeten
trouwen

En alles ree was om de bruylofs-feefl: te houwen
En nu fo vér dat hy 't niet langer kon ontgaen:
Toen ilelde zich de kneeht te byfter quaelijck aen,
lae foj dat ick geloof dat hy tot mededoogen.
Selfs Bacchis, fo fy daer geweeft was, had bewoogen.'
Waer hy gelegentheyd maer vinden koft, daer hy
Meen mocht wefen om te fpreken tegens my, .
Scy hy, ick ben om hals, wat heb ick doch bedreven ?
In wat een fwaerighey d heb ick my felfs gegeven J
OParmeno,ickial'tniet kunnen wederftaen:
Ick ben bedurven en daer is geen helpen aen.
Ph. Ick wenfch dat al de Goon den ouden Laches
fchenden

Hy haelt de bruyd te huys, maer heeftfe van die nacht
Niet aengeraeckt, noch oock de twede. Ph. By g^ns

Een jonghman, van de wijn verheught en vryf be-
iloven, , , ., . ' ■ ;
Souw met een maegd te bed gelegen zijii eivhaèr "·".,
Niet aendoen? ièker dat gelijckent nae geen waer, "'
En ick geloof het niet al wierd het my gefwooren. ■
Pa· Dat dunckt u fo, en't komtu als wat vreemds ti>
vooren: ' - :
Want niemand komt by u als die nae u verlanght,"
Maer Pamphilus wierd tot dit houwelijck gepranght
Hoe gingtdaer nae, of hoe heeft hy fich voort ge-
draegen?

Vertelde dat hy haer noch maegd gelaeten had
En dat hy had gehoopt eer hy haer haelde, dat
Het fich wel fchicken fouw wanneer hy quam te trou>
wen.

Dat ick daer mee, fey hy, de ipot fouw dryven,en
Haer niet ίο goed,als ick daer aengekoomen ben,
Haer vrienden leveren,van wien ick s"* heb gekregen,
Dat waer my fchand' en voor de dochter ongelegen.
iBh. Ghy ipreeckt my van een vroom en eerelijck ge-
moed.

Enjfonder dat ick heb te feggen op de deeren,
Haer weer de Vader thuys te fendcn,waer trotfeeren.
Maer dit 's mijn hoop,dat iy,wanneer iy fal verftaen
ÏDat iy by my niet en kan weien, wegh lal gaen.
Eh. Gingh hy terwijl niet weer by Bacchis ? Pa. Jaehy
trouwen,

Gemeynelijck dan gaet,wanneer f y fagh dat hy
!Nu met een andre vrouw geü ouwt was en dat zy
3>iiet eygens aen hem had,is fy terftond veel fchotier
Geworden tegens hem en fpytiger en trotfer.
Ph. Dat is geen wonder. Pa. En daer komt hetmeeit
vandaen '

Als hy zich felv' en haer en oock fijn vrouw te degen
f ïad leeren kennén en haer beyder zeden tegen
Malkandren overleyt en haer daer nae gefchat:
" was verftandigh, ilil en zedighjfo als dat

Wift zy te decken en te fmooren/o dat hy
Door medelyden van zijn vrouw aen d'eene zy>
Aen d'andre door de fpijt en wederwaerdigheden
Verwonnen, Bacchis met der tijdt heeft a^efneden
Sodathy haeremin allenghskens is ontgleen
En al fijn liefde vond geraeden te hefteen
Aen fijn getroudc vrouw nae dien hy hadtvernoo-
men

Hacr zinnen met de fijn beft over een te koomen.
'T gebeurde middler tijd dat in het Imber-land
Een oud man overlee,mijn meefters bloed-vcrwant
Van wien hy al het goed moft erven nae de keuren.
De vader duwt zijn zoon dacr heen om 't erf te beu-
ren ,

Hy gaet,cn laet het wijf hier blyven by zijn moer,
Want onfen ouden man is als op 't land begraeven
Van waer men hem niet veel fiet nae de iïad toe drae·»'
ven.

ten wijltyds over een en waeren wel te faemen,
Maer ondertuiïchcn nam de dochter tegen haer ' [
ochoonnioeder Softrata een grooten haet, en daer ■
Pi Au'^^y^ krackeei geweeft noch reden om te haeten;", Τ
ü. Wat dan? Pa. Wanneer fy quam om wat met haer

^ liep fy daedlijck uyt haer oogen wegh en wouw
De moer niet fien. In 't left, als dat de jonghe vrouw
Ν iet lijden koft^geliet fy haer te zijn ontboden
Van haere moeder, die van meyningh was de Goden
Een offerhand te doen. Sy gaetjcn als zy daer
Veel daghen was geweeft ontbiedt de fchoonmoer
haer,

Send yemand om te zien waer dat fy was gebleven.
Men heeft daer reden van 5 ick weetniet welck gege-
ven :

Als fy nu dickwils had gefonden, keer op keer,
Geliet men zich of zy te bedde was gelegen
Eu fieck was. Onfe vrouw is ftracx daer heen getc-
gen

Om felfs nae haer te fien^maer niemand liet s' er by.
^Is dk den ouden man te weten quam, is hy
Van 't land af gifteren daerom in ftee gekoomen,
Spreeckt ftrax haer vader aen, maer ick heb niet ver-
nomen

En weet noch niet wat dat by haer gehandelt is?
Als dat ick ben beforght en in bekommernis
.Wat hier van koomen fal. Ick weet niet meer te klap

Daer heb j'et altemael: nu wil ick voort gaen ftappen
Daer ick van meyningh was nae toe te gaen.

Want ick heb feker man van buyten hier in ftee
Befcheyen op een plaets daer ick fouw by hem koo-
riien.

Pa. De Goden laeten u 't geen ghy hebt voorgenoomen
G'eluckennae uw zin. Ph. 't Gae u wel, Parmeno.

Is dit ? dat al de wij fs in al wat fy begeeren
Sijn van de felve zin en weerzin, dat m'er geen
Kan vinden die daer in niet faemen over een
En koomenjen niet al den felfden aert en toonen ?
So haeten s' altemael de wy ven van haer foonen,
En 't geen haer man begeert daer fijn s^ ai even feer
Hardneckigli tegen i 't is al volck van eender veer.
Sy hebbenjdunckt my al te faenijOm quaed te leeren,
In eene fchool gegaen,daer ick by nae fouw fweeren
(Indien der ergens fo een fchool is) dat de mijn'
De fchoolvrouw is geweeft, 't en kan niet minder zijn,
S. O my ellendige ! dé fchuld werd my gegeven

En waer om weet ick niet, of wat ick heb bedreven. ^
L. Wat feght ghy? weet ghy 't niet ? S. Neen ick mijn
lieve man.

So moeten my de Goon beminnen,en wy van (
Haer gunft ontfangen dat wy t' faemen moogen le-
ven

In ruft en vrede. L. Dat wil ons den hemel geven.
S. En dat ick t' onrecht van u werd beticht fult ghy
Hier nae noch wel verftaen. L. Ick weet het wel: van
my

T' onrecht beticht ? Is' er wel yemand) die te degen
Aiet woorden feggen kan,als men 't gaet over wegej\,
Wat ghy bedreven hebt, die my,en u,en wat
Van ons gezin is, dus onteert hebt en bekladt.
Uw zoon in droefheyd brenght, maeckt ons behoude
^ vrinden

En waerdigh rekenden dien Ty betrouden een
Van haere kinderen :, Nu ilaet ghy op alleen
Om al dit door uw dn-befchaemtheyd te vcrilooreii;
S. Doeickdat? L. Jae, ghy, feghick? wijf; hebt ghy
geen ooren,

Te landewaert en uyt de menfchen ben gefeeten
In eenfaemheydj dat ick d'aerom niet en fouw wccten
Hoe ghy hier yder leeft ? ick weet veel beter wat
Hier onder u gefchiedt en omgaet in de ftad
Als daer ick akijds ben,om daerte moogen wefen
So als ghy^zijt in huys. Oock had ick al voor defen
Gehoort dat Philuraeen had tegen u gevat
Een heymelijcken haet: en 't is geen wonder dat
5>y dat gedaen heeft: neen. 'T fouw my meer wonders
geven

Had zy het niet gedaen. Maer ick heb van mijn leven
Geen achterdocht gehadt dat dit fo ver fou gaen
En tegen 't heele huys fy fulcken haet fouw laen.
Het welck indien het my te kennen waer gegeven
Souw 't beter fijn geweeit dat zy hier was gebleven
En dat ghy felver uyt den huyfe waert gegaen.
Maer fiet wat droefheyd my van u w^erd aengedaen
Die 'k niet verdiept εη heb : Ick ben op 't land gaen
woonen

Om dat ick u luy van de moey te mocht verfchoonen
En wefen uyt de weegh, op dat ghy geen belet
Van my foud hebben : daer ick op den oorber let
Op dat ons middlen uw' onkoflen mochten draegen.
En ghy luy leegh mpc|it gaen en hebben goede aac-
gen.

Daer werck ick en onfie my geenen arbeyd, om
Mijn huys wel voor te llaen;,mecr als mijn puderdpg

En jaeren brengen mee, of billick is en reden.
Had ghy oock niet wat forgs behooren te befteden Τ
Voor al dees dingen, en te fien dat my niet yet
Ontmoete't geen my queld" , als reeht te voorgc-
fchiedt ?

L. We] degelijck: want,u alleen maer uytgenoomenj
Is niemand hier geweeft : 't is uwe fchuld alleen.
Ghy had behooren te beforgen ai het geen
Dat hier te doen was, wijf,terwijl ick u ontlafte
Van alle verdre forgh en op den oorber pafte.
Schaemt ghy 't u niet dat ghy dees' onmin hebt gc>
maeckt,

(Ghyjdie nu oudt en op uw jaeren fijn geraeckt)
Met fo een jonge deern ? ickdenck dat ghy fultfeg-
gcn

Dat het haer fchuld is, om die van uw hals te leggen. .
S. Mijn lieve Laches, dat en fegh ick feper niet.
L. Ick ben bly om rnijn foon dat dat niet en gefchiedt-:
Want wat dat u belanght daer 's niet veel aen bedre·»
ven:

Wat fondigens kan u geen meerder hinder geven.
Het is met u fo quaedt a|s 't immers werden kan.
S, Wat weet ghy of zy niet haer felven, lieve man,
Maer fo gehouden heeft en my geveynft te haeten
Op dat haer moeder haer te meer fouw koomen ke-
ten?

Gingt giftren nae haer zien,dat u toen niemand by
I iaer laeten koomen wouw ? S. Men gaf my doe
voorreeden

Voor lief te némen dat men my niet binnen liet.
L. Uw quaet hooft maeckthaer fieck en anders let haer
niet

Diè niet en wille dat haer foon een wijf gae trouwen,
Die op conditiën en voor-bedingh, fo ghy 't
Verftaet,een huysvrouw neem.t: maer nae een korten
tijd

Siet mee wel dat, die 2,y, door u luy aengedreven,
T'huys haelden 5 weer defchop door uw acndryven
geven.

P. pHilumena, fchoon ick de macht heb en het recht
Öm uw te dwingen tot het geen ick heb gefeght:
Door vaderlijcke zucht nochtans als overwonnen
■ Sal ick met u niet doen al wat ick wel fouw konnen

Maer u toegeven en uw wil niet tegenftaen.
L. Daer is Phidippus: hy komt recht van paiTen aen.
Uyt hem fal ick verftaen hoe het hier is gelegen.
Phidipp', ick weet hoe feer ick altyds ben genegen
Geweeft om alle, die van mijne huyfe zijn,
Te volgen in: nochtans fo verre niet dat mijn
Sachtmoedigheyd haer fouw bederven: fo u lieden
' Tot uwent oock foo dee,en had jer te gebieden
Daer ick nu fie dat ghy ftaet onder 't ν rouwen-recht.
'T fouw beter fijn voor ons en u. P. Ey > wat je
feght!

la. Ick quam u gifteren van uwe dochter fpreken
En ben al even wijs weer daer van daen geweken
Als ick gekoomen was. So ghy van meeningh zyt
Öat dcfe fwagerfchap magh duyren voor altyd.

Behoort ghy tegens ons te muylen noch tepruyien,
Maerfeggenwat u fchort indien der yet magh fchuy-

En is van onfe kant u yet te kort gefchiedt
So brenght het voor den dagh enfwijght het langer
niet.

Als ghy my kennis doet en openingh van faecken
Salickmijn beft doen en het foecken goed te maec-
keu

Met wederleggenjof met fcbuld-bekentenis,
Nae dat het waer of maer een quaed vermoeden is.
En ben te vreen u felfs daer rechter van te maecken.
Maer hoor Phidip : foghyhaer om geen andrefaec-
ken

Als om haer fieckte by u houd, fegh ick rond uyt
Dat ghy my onrecht doet, en dat het niet en fluyt
Indien ghy vreeft dat ick fouw in gebreke wefen
Of yet nae keten om haer t' mijnent te génefen,
Ick fweer u by de Goon dat ick u niet een mijt
Daer in toegeven wi^fchoon ghy haer vader zijt.
Dat ghy haer meer als ick weer garen faegt ^nefen,
En dat om Pamphilus mijn zoons wil, die k voor de-
fen

Gemerckt heb dat hy meer van haer houdt als hy van
Sijn eygen felven doet. Hoe fwaer dit oock haer man
Sou vallen weet ick wel wanneer hy 't had vernoo-
men.

Uw goede forgh en dat ghy haer zijt toegedaen
En houw voor waer aPtgeen icïcu hebhoorenf^-

Dat ick mijn beft doe dat fy weer tot uwent komm*
Indien het eenighiins gefchieden kon. L. Waerom
Gefchiedt dat niet ? wilt myde reden daervanfeg-
gen.

Wat fegt zy ? weet fy yet den man te laft te leggen ?
P. In't minfte niet: want nae dat ick daer meer op aen
Gehouden heb, en hacr om weer nae huys te gaen
Wat meer begonnen met geweld,als van te voeren,
Te dwingen, heefcfe my ten hcyligen gefwooren
Dat fy 't tot uwent niet kan harden fo langh als
Haer man niet thuys en is. Ick ben een goeden hals
(Een ander mogelijck heeft andere gebreken)
Ick kan mijn volckje niet te heftigh tegenfpreken
Noch haer ten uy tterfte vevolgen met geweld.
L.' Hoort ghy wel,Softrata, hoe 't ginder is geftek ?
S. Och my ellendige ! wat of ick heb bedreven ?
L. Is 't nu niet feker dat de fchuld u is te geven ?
P. Ghy kunt nu voorders doen fo als ghy 't fult ver-
ftaen.

Voorwaer,wy werden allegader
Van onfe mans gehaet, gelijck of d'een niet quaeder
Als d'ander was, fo dat wy werden in 't gemeen
Voor ichuldigh aengefien om weyn'ge maer alleen.
Want ick wü heylighlijck voor 'al de Goon verklae-
ren (fwaeren.

Dat ick in't geen, waer mee mijn man my wilbe-
Gheen fchuld ter wereld heb: maer ick en fie niet hoe
ïck 't hem οηφΓαεεεη fal wat moeyte dat ick doe i

So vaft gelóven ^y dat alle fchoenmoers tegdal 00
De wijven van haer foons niet wel en fijn genegen \
Daer ick my vry van ken. Want ick heb' tegen haer
My ftaegh gehouden of't myn eygen dochter jvaeirl
Waer my dit komt van daen heb ick nochinfec vcr-

Macr ick vérl^gh feer dat mijn foón felf. t'huysmagh
koomen! ■ ■ ^ ' ■:■:·. ■':>!

Kan overkoomen in fijn liefd', als my gefchiedt.-'^^ ï
O my rampfalige! heb ick hiêi- om myn leveft^i n;.t
Geibght te fpaerenjnoch my in gevaer te gev^h, i 'l/t
En was ick daerom fo begeerigh en beluft i"? 1'
Om weder thuys te fijn op mijn gémack en ruft/it V
Dien 't beter waer geweeft mijn leven tepaflèj-en
Al was 't ick weet niet waer'j'iaJs weerom it'buyi te

En te vernemen hoe't met mijne faecken ftaet? iW
Want wy luy al, dien hier of daer van daen wat qüaed
Of onheyl overquamjdaer wy niet op en giften^^'-f
Die achten al den tijd dat wy het niet en wiften γ,λ
Voor winft en voordeel. Par. Maer dit kan een mid-
del zijn ■ ·!' r^'h rr,/
Waer door ghy eerder u kunt redden' uyt de pijn
Enhertfeer , die ghy hebt: want waert ghy niét ge-

Dees vyantfchap had licht noch verder toegenoomén.
Nu fullen Ί.γ u bey ontfien, geloof ick vaft, ' ^
En ais de faeck by u fal weien öndertaft .· r - .·/. .

So fal de vyantfchap door u aen kant geraecken
En ghy fuit tuifchen haer weer vree en vriendfchap
maecken.

'T zijn lichte dingen en maer beufelen, daer ghy
Veel fwaerigheyc in maeckt. Pam. Ochj wat ver-

troeft ghy my
Die d* ongeluckigft ben van alle die der leven ?
Eer ick met defe my ten houlijck heb begeven
Had ick mijn finnen op een andre plaets geftelt.
Hoe fwaer dat my dit viel en hoe 't my heeft gequek
Schoon dat ick daer van fwijgh kan yder een wel
weten:

Nochtans heb ick mijn plicht fo verre niet vergeeten
' Dat ickfe weygeren dorft die my mijn Vader met
Gewelt opdrongh. mijn min, die'k elders had gefet
Had ick noch naeulijx van d' ander afgetoogen
En ginder my ontwart, en mee al mij η vermoogen
Mijn hert en finnen op Philumena geieydc, i
En fiet, my komt terftpnt een andre fwaerigheyt
Van nieuws aen boord) diemy voort vanhaerafial
fcheuren.

Wien dat de fchult hier van te geven is, fo fal
'T mijn moer fijn ot mijn wijf, en wat fal iek dan al
Gevonden hebben als 't geen ick my fal bekiaegen ?
Want de godvruchtigheyt gebiedt my te verdraegen
Het onrecht dat my van mijn moeder werd gedaen:
Aen d* andre ly ben ick ten alderhoogliften aen
Mijn wijf verplicht, die fo veel weder waerdigheden
Die 'k haer voor defcn dee, geduldigh heeft geleden
Doorhaer goedaerdigheyt, eninhaer hertgefmoort,

Want yemand die de faeck tot in de grontdooriiet.
En nae de reden wicktjfal dickmaels dit bevindeni.:: Ί
Wanneer der grooten haet ontftaen is tuiTchep vrin-
den '
So mift hy wel die daer ten cerften uyt befluyt
Dat oock het ongelijck , daer fulck een haet'uyt

Dat yemand fich niet eens ontfetten fal of fteurert·
Om dingen , daer een menfch, die toornigh is vao
aert,

Sich dapper om vergramt en als een duy vel baërt..-i.-i
Om beufelingen,daer niet aen en is gelegen^
Siet men de kinderen een grooten oorlogh tegen .
Malkandren voerenjom dat het verftandidat haer
Regeert, noch fwack is. Dit 's oock in de vrouwe^

Die als de kinderen fijn dickwils kleynvan redenjijri
Een avontuyrjof't geen, waerom dees hevigheden
Sijn tuiTehen haér ontftaen, meer als een haver-ftroo
Ofalseen fegfwoordis. 'Pam. Gaet binnen Parmèno
Enbrenght de tydingh daer dat ick ben aengefcoo-,
men;·'"· - ■

'T huys is in roereii, d'een loopt af en d' ander aen. ·;.
Kom herwaerts wat, en wilt wat nae de deur toe gaen
Watfeghtghy? hoort ghy't niet? Pam. Stil,ftil,ghy

En wilt het my verbien. My. Icfcbid om godes wil?
Mijn lieve dochter, houd u felven doch wat ftil.

Och,Parmeno,wat gaet my aen ? ick ben verlooien.
Par. Waerom? Pam. helaesjick ben om hals. Par. maer

Hier voorgevallen 2,ijn,of wat voor ongelocken -
Ons op gekoomen fijn fints dat ick ben vertrocken,
En die ghyjParmeno,wel weet.maer voor my heelt-
Par. Sy feggen dat' er yet aen de gefontheyd icheek
Van uw Phllumena: dat fal het mooglijck wefen,
.Pam. Waerom en hebt ghy my dat niet geleyt voorde-
fen ?

Of waer nae wacht ick felfs nae bjnnen toe te gaen
Op dat ick daer^hoe eer hoe licveijmagh yerftaen
• Hoe^'t met haer fieckte zy gelegen. Mijn^ beminde

Philumena, hoe of ick u geitelt lal vinde ?|.·'r
" Want fo maer eènigfins juw leven is in nqoxi , ι

Sal ick 't voorfeker óock bekoopen; met de dood.
Par. Sal ick hem volgen ?. neen .· ick fal dat nutter lae-
?l:.·' ·· ren, ' · ■ _ ^ά-·'":!;

Om dat ick merck dat zy ons altefaemen liaeten.
Men wilde gifteren de fciioonmoer S.oftrata, ,
. Niet binnen laètenjn 4t| kamer. So dacr na ■ ,
De fiecktc fwaerder wierd (dat ick niet gaeren hadde
. Meeftiom rnijii meefters wil) fy fouden licht ccn

My werpen op het lijf en feggen dat de knecht fXi
VanSoftrata daer yets mocht hébben aengerecht »
Of eenigh ander quaed verzieren of bedenckenj, „ 3
Ofickyet had gebraghtdat haer had kunnen krcnC'^
ken

En defe fieckt verfwaert: waer door dan Softrata
In opfpraeck raecken mochtj eii ick in ongena. i O

00. yjn At of al dit gewoel magh te beduyden wefen ;
^ ' Dat ick hier al een wijl gehoort heb ? ick f^iw.
vrefen . π „

Dat deie fieckte van myn dochter Philumeen ;, ) .c3
Vcrargert is : dat doch de Goon, die hi^ beneen
Voor de gefontheyt van de menfchen,forghe draeg^n]^
Verhoeden willen ! beft, dat ick het felfs gae vraegcn,-
Par. Hou, Softrata. So. Wa^is 't Pv^Par. Ghy kryght

υ daer ? helaes, wat fal ick arme yröuw beginnen |
Sal ick myn dochter niet befoecken,die hier;binneri
Sieckleyt, dus naeft mijndeur ? Par,, Geenfins; ν |)e-

Jae fend' er fel ver niet een meyd die nae haer ziet,^/
Want hy is dubbel zot die yeniant wil beminnen
Van wien hy wert gehaet.v.-De luy die ^t beginn^/
Die doen haer felven eerft vergeeffche rnoeyten aen
En quélien d'andre mee by wien'fy qiraelickftaen,i£f|
Oock is uw foon, fo drae als hy was aengekoom'en,"
Hier ingegaenjcn heeft de forgh térftont geno'()meii^<|;

Och, Parmcno, dat woort heeft my weer moet gege-
ven : ·
Daer mee is al mijn forgh en fwaerigheyd verdre\'^en.
3?ar. Dat was het meeil waerom ick niet en heb gewilt
Dat ghy nu binnen ginght: want fo de pijn wat ftik
Sa] fy hem5weèt ick wel, als h y met haer alleen is
Straxfeggen.wat geichil dat tuffchen u luy tween is,
En waer uyt defen haet, waer in ghy tiacmen leeft,
Eeril haeren Görφt·önck en begin gendömen heeft.
Maer hy komt felft wek uyt.: hoé droèvigh ftaet fijn
weefen!

Pam. Ick dahcku,moeder. S. Och!-ick ben gohed ver-
blijdt ' '
'Dat ghy behotiwen van uw reys gekoomen fijt.
, Hoe is't doch met uw wijf? Pam. Wat beter als voor
' defen. - vj

§o. Den hemel geve dat uw feggen waer magh wefen.
Maei· waerom weent ghy dan, of om wat oorfaeck
'• ' ■Ziet '''-γΠ u. ir··· ■ '

Ey moeder jgaet in huys,ick fal ftrax by u koomen.
S Seerwel : ickgae. ram. Hebt ghy de jongens niet
vernoomen
Met de bagage ? loopt haer tegen, Parmeno,
Om haer te helpen in het draegen. Par. Wel, hoe fo ?
h haer de wegh onkent dat fy een gids behoeven
Die haer het huys weer wijil ? Pam. Wat hebt gytc
verroeven.

'T beginfel vinden en 't verhael fal vangen aen
Van al de faecken die my hier fijn wedervaeren
So Schielick, als wy daer niet op verdacht en waeren,
Daer ick een deel van heb gefien,een deel gehoort,
Waeromickmy van daer te raiTer packte voort
Half doodt: want , nae dat ick't nu flus nac binnen
fette

Vol vrees en meynende dat mync huyfvrouw lette
Een andre fieckt' als ick bevonden heb helaes >
De meyffens maeckten ftrax van blyfchap veel geracs
Als fy my faghen, elck een riep, hy is gekoomen,
Boombroodjwant niemand had van mijne'koraft ver-
noomen : ^
Macr dadelijck wierd ick veranderingh gewaer
Aen haer gelaet, om dat ick by gevafjuyft haer
^am overvallen op een tijd, fo ongelegen.
Een van haer allen is terftond voor uyt getegen
Die haer de tijdingh braght dat ick gekoompi was.
Ick, die verlangd" om haer te mogen fien,ben ras
De meyd gevojght ί fo drae ick binnen was gekoo-
men

Want'de gelegeiitheyd, daer ick haer toen in von,
Gaf haer^geen tijd dat fy "t verborgen houden kon!
Noch met geen andre ftem koft klaegen, als die
dingen

Meebrengen. Als ick fagh hoe daer de faecken gingen
Sey ick, ó fchandigh ftuck! en packte my van daer
Al wenende en verftoort om dat ick my van haer
So vreemd en grouwelijck en dingh moll: iien ont-
moeten.

De moeder volgde itrax en viel my aen de voeten
Voor by den dorpel als ick meynde wegh te gaen,
Sy weende jammerlijck: ick was'er in belaen
En heb meelijden met het arme wijf gekregen.
''T is inder waerheyd met de menfchen fo gelegen
Gelijck ick meyne: Dat een yder nae 't hem gaet
Sich felven groots houdt of fijn hooghmoed fac-
ken laet.

O lieve Pamphilus (dus heeft fy opgeheven)
Ghy xiet de reden wel,ick hoeff u niet te geven,
Waerom fy van α gingh: want al een poos geleen
Is fy van yemand (ick en weet niet wat voor een
Rab aut het is geweeft) mishandelt en gefchonden
Als fy noch dochter was:: nu had fy goed gevonden
Dat fy van t' uwent gingh en hier haer toevlucht nam
Op dat het, als fy in het kinder-bedde quam,
Verhooien blijven mocht en niemand quam ter oore y
Noch ghy noch andre van haer kraemen mochten
hooren.

Maer als ick overdenck het bidden van de vrouw
Is 't quaeiick mooghlijck dat ick my van traenen houw
"T fy luck of ongeluck, fey fy, dat u ons heden
Verfchijnen dee, moet ghy door 't felven zijn gebeden
Van ons luy beyde (foo ''t betaemlijck, fo 't recht
En billck is) dat ghy 't doch tegen niemand feght?
Maer dit haer ongeval met ons wilt helpen fmooren
Dat het verborgen blijf en niemand kom te ·

Mijn lieven Pamphilus, indien ghy oyt aen haer
Gcmerckt hebt dat zy tot u wel genegen waer,
So bid zy, 't geen ghy doeukunt fonder u te krenc«»
ken,

Dat ghy in defen tijd die vriendfchap wilt gedencken -
Voorts van haer weder t' huys te haelen, doet daer in
'T geen u geraedfaemft is en volght u eygen zin.
Dat fy in arbeyd gaet en 't kind, dat fy ial krijgen.
Het uwe niet en is fal yder een wel fwijgen.
Want daer is niemand die dat weet als ghy alleen..
Daer liepen, ib my is gefeyt, twee maenden heen
Eer dat ghy haer befliept, en nu fo fijn der feven
Verilreken fints zy u ten houwlijck is gegeven,
Gelijck ghy felfs wel weet: nu legh ick 't daer op aen
En doe mijn beft dat dit bedecktlijck toe moqht gaen
Dat fy mocht baeren en in ^t kinder- bedde koomen
En van haer vader noch van y emand wier d vernoomc
Indien het mooglijck waer: maer gae ick hier in mis
So fal ick feggen dat het 'een miiïchienis is.
En daer is niemand niet (dat weet ick wel te vooren)
Die anders dencken fal of't is van u gebooren,
Gelijck waerfchijnlijck is. Men fal het daedelijck
Te vondelingh Icggenj daer fal u geen ongelijck
Of hinder door gefchien, en ghy fuk noch ten deelen
Het ongelijck, dat haer geichiedc is, helpen heelen.
Ick heb het haer belooft en oock fal ick mijn woord
'T geen ick gegeven heb nae koomen, fo t behoort.
Want haer weerom in huys te haelen fouw i ck vreefen
Dat dat niet eerelijck genoegh voor my fouw wefen.
Ick fal het oock niet doen, fchoon dat het my vry
fwaer

Sal vallen om dat ickfc liefheb en met haer
Gewent ben om te gaen Ick werd gepreft te fchreyea
Als ick het leven, dat ick nu fal moeten leyen.
En d'eenfaemheyd bedenck die ick van nu voort aen
Sal hebben. Sict hoe los des werelds dingen gaen:

'T geluck duyrt felden tot het eynd toe van ons levea
Maer in dees dingen ben ick eenigfins bedreven
Door mijn voorgaende min, daer ick my van ondee
Met voor-bedachten raed: nu dien ick defe mee
Te laeten vaeren en ick heb oock voorgenoomen
Mijn beft te doen. Maer fiet, de jóngers fijngekoo-
men

Met Parmeno, die hier geenfins dient by te ^ijn:
Want dit "s den eenige, die ick wei eer heb mijn
Gelegentheyd ondeckt, en derven toe betrouwen
Dat ick my van mijn wijf in 't eerften heb onthouwen
Als ickfe kreegh. lek vrees dat hy, indien hy dit
Veelvoudigh fchreeuwen hoort, fal mercken dat fy
2.it

* » En ongemackelijck gevallen is? S. Voorvvacr
Men kan het u fo wel met woorden niet verkkcren
Als 't ongemacklijck in der daed is t' zee te vaeren.
Par. Jae dochS. Ghy weet niet hoe geluckigh ghy
daer aen

Geweeft zijt dat ghy noyt in Zee hebt moeten gaen;
Want, Parmeno, om van all' andr' ellendigheden
Te fwijgen, die van ons fijn op de reys geleden,
Siet dit alleen maer aen: ick ben op 't fchip geweeft
Ruym dertigh daghen dat ick altijds was bevreeft
Dat ick vergaen fouw eer wy 't vaderland weer krec-
gen,

S, Dat weet ick ai^ erbeft die 't fel ver bcp^Q^f, ^ .
So dat ick ^t liever fouw ontloope» op mijn vQ^esii'
Eer dat ick thuys kom, als dat ick' er weer fo^w moe-
ten

Hebj' om yet kleynders in uw 2,in wel eer geh^dt
Als daer ghy nu om dreyght dat ghy foud willeni deur-
gaen:

Gaet ghy nae binnen toe, ick fal nae hem toe gaen
Om of hy my yet wil belaften te verftaen.
Wel^meefter, benj' hier noch ? Pam. Ick ben hief

Met naemen Callideem, die met my heden aen is .
Gekoomen uytter zee, moet ghy gaen fpreken aen. ,

Par. Weljwat de plaegh ! ick fouw geloven dat hy aen
De Goden heeft belooft, fo hy behouwen weder
Te huys'mocht koomen, dat hy my met op en neder
En gins en herrewaerts te loopen en te gaen
Doen berften fouw. Pam . Waer wacht ghy^ae?

Om hem van daegh', fo ick met hem verfproken was»
Te koomen fpreken, dat het heden niet te pas
Sal koomen, en dewijl daer nu niet af fal vallen
- Dat hy my niet en fit en wacht voor niet met allen.
Vliegh heen. Par. Maer ick en ken de man van aen-
iightniet.

Bederven ! maer of hy niet om en keeck,wat fal
Ick doen ? hem wachten daer tot dat den avond vali' ?
Pam. Jae wacht hem. Loopt een tijt u beft aen 't haeie-
leeren. ,

' Maer wat fal ick nu doen ? ick ben daer in belaen?
En weet geen middel hoe dat ick het beft fal klaercn
Daer Myrrhina my om gebeen heeft: hoe ick 't bac-
ren

Van haere dochter ftil en fo verborgen houw
Dat het niet uyt en kom : want ick heb met de vrouw
Meelijden. Ick fal doen al wat ick fal vermoogen :
So evenwel dat ick, door deerenis bewoogen,
Niet en vergeete 't geen dat de Godvruchtigheyd
Van my vereyfcht: want ick behoor (recht uyt gefeyt)
^ My meerder Jaeten aen^ijn Moeder fijn gelegen
Als aen het geen daer my de min mocht toe bewegen.
Maer wat ? mijn Vader en Phidippus komt daer aen:
Wat ick haer feggen fal daer ben ick in belaen.

L. ] pHidippus, heb ick van u niet verftaen voor defep
Dat fy wel wenfchte dat mijn foon weer hier
mocht wefen ?

Ph.'Tisfo. L. Nufeggenfydathygekoomenis:
Dat zy dan wederkeer. Pa. Wat voor gelijckenis
Of fchijn van reden fal ick aen mijn vader geven
Waer om dat ick my vind geraeden of gedreven
Dat ick haer niet weerom in huys en hael ? voorwaar
Ick weet niet wat ick hem fal feggen. L. Wie is daer ?

Diewelenluftigh van fijn goed heeft derven leven:
Al waer fijn hert nae trock dat dee hy in fijn tijd.
En fulcke luyden doen haer Erven Ideyn profijt,
Maer voor haer felven werd die lot haer nae gege-
ven:

Pa, Het is fo veel als 't is: al wat hy achter liet
Dat helpt noch al daer't komt. L. Dat kan geen ver-
deel geven

Maer fchaede: want dat hy in 't leven was gebleven^
Dat wild'ick wel. Pa. Dat kunt ghy wenfcheniofl'
der deer

Daer van te hebben. Hy fal nu noch nimmermeer
Weer levend werden, en ick fouw 't noch niet vedic-
fen

L. Dees man heeft giiteren uw wijf onboon en liet
Haer t' fijnent haelen. Seght hem dat het is gefchiedt
Door uwe laft. Ph. Stoot men nier aenj 't is niet van
noden.

iPa. Ick heb mijn beft gedaen, Phidipp', en toegefien
Dat my van uwe kant geen Imaedheyd kon gefchien
Met roede reden, en dat meyn ick wel te weeten;
En ioo'kverhaelen wouw hoe ick my hebgequee-
ten,

Hoe trouw van herten en hoe zacht en vriendelick
Ick ^tijds tegen haer geweeft ben, dat fouw ick
Met waerheyd kunnen doen ten waer' ick beter vonde
Dar ghy het mocht verftaen uyt haeren eygen monaej
Om dat jck meyn dat ghy fo meerder fekerheyd
SuJt krijgen van het geen dat ick u heb gefeyt

Hoe dat ick tegen haer my felven heb gedraegen^
Wanneer fy, over wien ick reden heb te klaegeij
Omj't ongelijck dat my van haer is aengedaen, .
Goed Van my fpreken fal. Ick roep de Goden aea
Tot mijn getuygen, en verklaer met duyfend eeden
Dat ick geen fchuld en heb in deei' oneenigheden:
Maer nademael dat fy haer felven ken te goed
Dat iy mijn moeder met befcheydenheyd ontmoet"
En niemandal haer toe wil geven, noch verdraegen
Door zedigheyd het geen haer niet en mocht be-
haegen

In haer maniören, en dat tiiiTchen haer luy twee
Geen ander raiddel is te vinden tot de vree,
So fie 'k geen andren raed als dat ick een van beyden
Sal moeten doen, Phidip: of van mijn móeder
fcheyden,

Of van Philumena: en nu werd ick geraen
Door de godvruchtigheyd, en door de plicht die
'k aen

Mij η moeder fchuldigh ben, haer liever te gevalle
Te wefen als mijn wijf. L. O Pamphilus ^ in alle
Die woorden is'er geen dat ick ongaeren hoor
Om dat ick daer uyt fie dat' ghy u moeder voor
All' andre dingen ilelt: maer ghy dient oock te letten
Door groote gramichap geen verkeerde cours te fettee
Pa. Wat gramfchap, vader, fouw my dryven buytea
'tfpc

ipc

m.anders te^^en haer te fijn als ick behoor,

le noyt yet tegen my gedaen heeft of bedreven'
Dat ick niet gaeren had j maer my heeft toe gegeven
En dickwils ingevolght in "t geen ick garen had
Ick fegh u dat ick haer bemin, en prijg, en dat
Ick feer nae haer verlangh en tot haer ben genegen ν
AVant ick heb in der daed bevonden dat fy tegen
My is geweeft van een byfonder-goeden aert:
En weaich haer weer met fo een raan te zijn gepaert

Als ick gehad heb, en dat fy met hem magh leven
Ten ey nde toe, dewyl dat de noodwendigheyd
My van haer affcheurt en ons van malkandren
fcheydt.

Pa. Neen,vader: dat en vind ick voor my niet geraen:
Mijn moeder te geval fo blyftdit ongedaen.

U wel gefeyt,en daer om had ick u gebeen
Dat ghy haer wederfond eer dat hy thuys mocht koo-
men.

Dat had ick feker noyt gelooft, Maer wat of hy
Sijn felven voor laet ftaen ? meynt hy dat ick nu by
Hem koomen fmeeken fal l· So hy haer is genegen
Te haelen ^ dat hy 't doe j maer is 't 'er fo gelegen
Dat hy dat niet van zin te doen is, fo verftae
Ick dat hy 't Houlix-goed ons weder geef, en gae.

L. Die quaedheyd fal wei haeft weer overgaen,fchoon hy
Gheen ongelijck en heeft. Ph., Ba! üet eens; om dar

Ick heb u noch een woord te feggen: blyf wat ftaen;
Daer gaet hy mee al deur; wat leyt' er my oock aen ?
Sy mogen fien hoe fy 't beft ftellen met malkander
En doen haer eygen zinjdewyl noch d* een noch d'an-
der

Naemy willuyfteren. Ick wil nu aen mijn wyf
Gaen overdragen en verhaelen dit gekyf,
En fal op haer, wat my om 't hert ley t, uy t gaen braec·
ken

tJ Elaes! wat fal ick doeo ? waer wend ick my mè
^ toe ?
Wat antwoord geef ick aen mijn man, die ick vermo^
Dat het geboore kind fal hebben hooren fchreyen,
Sc liep hy fwijgende nae binnen fonder beyen
Daer onle dochter was? indien hy heeft verftaen '
Dat fy verloft is, weet ick niet wat dat ick aen
Hem feggen fal, of wat hem fpelden op fijn mouwen
Waerom ick dit voor hem veborgen heb gehouwen.
Maerfacht, de.deur gaet op T-hyfoeckt, geloof ick;^
my ;

Of de Mans'Wotr, '55'3

Wat goeds geerft hebt zijt ghy trotfer als te vooren.
L. Phidippe,moet ick mee Van u al kijven hooren ?
Ph. Ick geef hem tijd dat hy van daegh figh felfe berac
Of hy haer hebben wil of dat hy van haer gae.
Wil hy fe niet, fo magh fy met een ander trouwen.
. Waerheen , Phidipp ? ghy moftuby de werckeQ-

hmiwr/an .

Ρ. Mijn wijf is daedelijck ten huyfen uyt geilreeken
Als i'y vernam dat ick mijn dociiter aen gingh fpree-
ken,

14. Wat is dat voor bedrijf ? P. Derft ghy daer noch
van Ipreeken ?
Heeft Philumeen een kind gekregen ? fpreekt ghy
niet ?

/ Ick bid u,als de man aen wien ghy haer voor defen
Hebt uytgehylickt ? P. Ick geloof't,en 't voegde mee
Een vader niet indien hy anders docht of dee:
Maer ick,verwonder my ten hooghfte waer't mocht
icheelen

Dat ghy dit kraemen voor ons allen focht te heelen,
Byfonder nu fy is gelegen op haer tijd.
is het oock mooghlijck dat ghy fo hard-neckigh zijt
En liever't kind, waer door ghy fien koll dat nae de-
ièn

Om hals géfien had en vermond als dat ghy fouwt \
Haer laeten, tegens uw genegentheyd? getrouwt
Met defen Pamphilus ? oock dacht ick van te voorci}
Dat daer de fchuld was , die ick fie hier thuys tetoo-
ren,

En by u is. M. Ick ben ellendigh. Ρ. Ochjof ghy
Dar met de waerheyd fey dt! maer nu fo koonaen my
De woorden weer te voor die ghy my hebtgdiou-
wen

Wel eer als Pamphilus met Philumeen ibuw trouwen.
Toen hebt ghy my gefey t dat ghy geen zin noch geen ,
Genegentheyd en had uw dochter te hefteen
Aen fo een jonghman die tot hoeren was genegen
En's nachts niet thuys en quam. M. Daer^sweyn^
aen gelegen

Wat quaed vermoeden dat hy van my hebb'jaJs hy
Maer niet en weete wat de rechte reden zy.
P. Dat hy een boeltjen had heb ick al eer vernoomen >
Als ghy deed , Myrrhina ; maer fulcke dingen koo-
men

Meeft door de jonckheyd by, en daerom oockh^icfe
'T in jonghe lieden noyt voor onbetaemelick
Gehouden: want het is een yeder aengebooren.
Maer metter tijd fal hy daer van niet moogen hooren
En zich verfoeyen: maer ghy houdt denfelfdenaert
En hebtjgelijck als ghy wel eer daer tegen waert.
Tot noch toe niet geruft, noch immer naegelaete»
Haer op te ruyen en uw dochter te bepraeten
Dat fy haer eygen man veriaeten fouw, op dat
Ghy 't houlick fcheyde dat ick goed gevonden had.
Wat ghy heb voor gehad is hier wel uyt te fpeuren.
M. Maer, man, foud ghy my daji voor fo quaedrhoofr
digh keuren,
Diehaereimoeder ben, datickdithouwelijck
So feerfouw tegm Ziijn.indien 'tprofytelijck

Weet ghy wat dat ons dient gedaen of wat gelaeten ?
Koft ghy oordeelen wat ons oorber \vas of niet ?
Ghy hebt miffchien fo van den een of d' ander yec
Gehoort, dat hy hem van fijn boeltgen had fien koo-
men

■ Dat het fo was, was dat fo grooten faeck indien
Het ilil te werck gingh en heel felden mocht gefchien ?
Is 't niet beleefder dat men dat fo laet paflèeren
Voor ongemerckt als zich ten uyterfte te weeren
Dat het ter ooren kom van yemand die onshaet
En fich daer in vermaeckt wanneer 't ons quaelijck
gaet ?

Gemeenfaem heeft geleeft^fo fchielijck laeten vaeren
En op een fprongh van haer fijn zinnen trecken kan,

Seght niet van hem nóch van het geen dat ick mifdaen
Mocht hebben: maer neemt hem alleen,fpreeckt hem

Vraeght hoe hy is gefint: wat dat hy wil van beyden:
Of hy haer weer begeert, of hy van haer wil fcheyden.

" Seyt hy dat hy haer weer wil hebben : doetfegaenj -
So niet: fo heb ick voor mijn dochter wel gedaeri.

P. So hy felfs niet en wil en fo ghy hebt vernoomen
Dat defe dingen door fijn fchuld zijn toegekoomen»

So wift ghy wel dat ick niet ver en was, door wiën
Met goed beleydt en Jaed men hier in kon νοοΓΓιεη;
En daerom roockt my 't hooft dat ghy dit aen doril

vangen -τ ,, . / i g
Eer ghy de minfte lafb van my en had ontfangen, ^
Nu fegh ickj en fo.ftout en wil ick'u hïétïaen ' ^ :
Dat ghy eens denckt het kind te brèngeii hier van i^en
Maer ben ick geck dat ick mijn wijfte^ vooren leggé
Dat fy gehoorfaem zy de woorden, die ick iegge ?
"T fa beft fijn dat ick felfs de boodfchap binnen doe
En aen de knechts belaft dat yder een wel toe ■
Te fien heeft, dat het kind nietwerde wegh gedfae-
gen. ' ' , ,

Van ongeluck, als iek: die wel bevroeden kan ' - ·'
Hy byfter qiiaelijck en hoe euvel·"dat Êiijh man ·
Dit neemen fal als hy de waerheyd koiSt ti hooreiï' „
(Gelijck gebeuren fal) die fich fofeer kan ftobrèri^·'·^^
Om 't geen veel minder is, en ick en iie niét hoe

Enfwaerighedenydat hy my fal wÉehidWingen >'· ^
Dit kind te lauden'aen, waer Vim de yadèt niet ί'·-'
Bekent en isV wiant als dees' kracht hiiër -i&gefchiedt'^
Heeft fy de karei aen "t fatfoen nibt kiiriiieri 'Icétónen ;
Om dat het waö'by^niGhtj-als allêikatteiï Iseniieh''' ^ ·'
Vaneene klöür; öock heeft l^ h^ tiïfeïiièndartÖèr/af
^jeuoomen, dat van hem of tael of teyken gaf.
Scifs trock hy haer, als hy fijn woed wil'had bedrévbi^,
Een ringh af met geweld: noch vrees'ick'daér^beifii;-

Dat fclvcr P^philus niet fwijgen fal, als rften ^, <
Een kind voóï 't !2,ijri"höudt aèrij'^ieils vaer men ^et ^
enken. 'm-·!· . ^

'Als ick noyt wetend' yet gedacn heb of geheten
Waerom dat fy my fouw met reden kunnen haetcn.
•Waer van, eer dat ick wift dat ghy fo fonderlingh
Uw moeder liefhad, ghy algöe verfekeringh
Gegeven hebt, Jfo my uw vader flus vertelde
Dai: ghy my in dit ftuck felfs voor uw huyfvrouw

En uwe moeder meer geacht hebt als uw min. ■'
'En daerom heti ick van gelijcken in mijn iin
My danckbaer tegen u hier ovier te betoonen
Op dat ghy weeten mooght dat ick de deugd beloonen
En d.e godvruchtigheyd erkennen wil, die ghy
liier in beweiden hebt·. Ickhëbbevaii by.my

Nae "t land toe, op dat u niijn tégenwoordigheyd ,
. iNUet in de weQgb en zy, daernien de ichuld op leyt, ^
Noch eenig'e oorikeck uyt mijn blijven werdt gc-

^ Waerom uw wijf niet weer by u fouw willen koomen
P! Maer, lieve, wat 's dat voor een opfet of befcheyd,
Soud ghy, verwonne|ii dpor haer aeveluy

De ilad veriaeten en uw op het land begeven
En daer in eenfaeraheyd en by de boeren leven ?
Dat fal niet iijn, noch ick toelaeten, dat die van
Ons cj^uaelijck fpreken wil, met waerheyd leggen kan
Dat iulx gefchiedt is meer door mijn' hardneckighe-«_
den

Als door uw zedigheyd j en dat ghy om die rede η
■Veriaeten foud all' iiw vriendinnen en die van
Uw maegfchap bennen, en feeft-daghen, dat en kan
Ick feker niet verftaen, of dat fulx fouw gefchieden
Om mynent wille. M. Dat heeft weynigh te bedie-
den:

'K heb nu geen luft daer in gelijck ick eertijds dee
Toen het mijn jonckheyd en mijn jaerc brachten mee.
Ick heb mijn buyck al vol van die vermaecklijckhedc ;
Nu is mijn meefte forgh dat niemand hebbe reden
Te klaegeri dat ick hepi te langh in 't kven blijf
Of nae de dood ver langh van een verfchrompelt wijf
Ick ben hier in de weegh door al te langh te leven
En werd gehaet, daer ick geen fchuld toe heb gege-
ven :

'T is tyd dat ick vertreck en elders woonen gae. '
So, meyn ick, dat ick beft den haet en ongenae
Ontloopen fal en my voor alle blaem behoeden
En neemen d' oorfaeck wegh van yders quaed ver-
moeden

En haer luy zin doen. Laet my trecken hier van daen,
Dat bid ick, om alfo de quaede klanck t' ontgaen
Die den gemeynen hoop van ons werd nae gegeven.
" 'T en waere dit alleen, wat fou 'k geluck leven
Die u tot moeder heb en defe tot een vrouw!
Bedenckt dan, foon,of 't u niet beter wefen fouw
Dat ghy een opfet naemt uw ongcluck te draegen,'
So als 't dan valt, indien ghy niet en hebt te klaegén
Van andre dingen^ fo die fijn gelijck als ghy
Begeert en ick geloof, fo bid ick dat ghy my

Dit te geval wilt doen; ey Pamphile, magh 't wcfen
Sohaekhaer wederom , waer hebt ghy voor te vrec-
fen.

P. Wee my ellendige! M. Wee van gelijcken my!
jWant in dit quaed heb ickmijn deel fo wel als ghy.

Die daer 't van noden is uw zinnen en gemoed
Kunt buygen, Softrata^en doen op ftaende voet
Waer toe u naderhand de nood fouw kunnen druc-
ken.

En fackt en packt u goed, van wollen en van linnen
Als anders, dat men mee moet neemen: 'K teb ge-
feyt;

Als haer te haelen dat fy weer in huys magh raecken ?
P. lek fouw wel willen, oock kan ick my naeulijx van
Haer houden: evenwel fo fal ick, als een man,
My houden by het geen dat ick heb voorgenoomenj
En doen dat oorbaer is en beft te pas fal koomen.
Sy fuUen, meyn ick vaft,malkandren beft verftaen
Als ick haer niet en hael. L, Dat kon wel anders gaen,
Maer wat fy fullen doen daer ^s weynigh aen gelegen
Ais dees vertrpcken is. De jeugd is niet genegen
Tot oude luyden,die fijn veeltyds in de wegh.
'T fal beft zij η dat wy doen gelijck als ick u fegh
En hier van daen gaen , die nu voor een fpreuckje
ftrecken

Gelijk de kinderen malkanderen vörtrecken,
Eenavontuyrtjevau een oude befte vaer
En van een besje, Maer ick fie Phidippus daer :
Hy komt hier recht in tyds, laetons nae hem toe tre-
den.

i'h, pHilumena,ick ben oock feer op u t'onvreden:
^ Want het is fchandelijck voorwaer van u gedaen,
Koewei ghy feggen fult,om defe fchuld t' ontgaen,
Wat fouw ick doen ? myn moer heeft my hier toe ge·
dreven.

Dit fal de reden fijn die ghy fult kunnen geven ;
Daer fy der geen en heeft. L. Phidip,ick ben verSlydt
Dat ghy my hier verfchynt ter rechter uyr en tydt. -
^h. Wat's dat? Pa. Wat antwoord fal dit volck nu van
mykrygen,

L. Seghtaen uw dochter dat mijn huysvrouw Softrata
Van hier nae 't land'fal gaen^op dat Philumena
Te minder fchreume nu weerom in huys te koomen.
Ph, Uw huysvrouw heeft geen Ichuld nae dat ick heb
vernoomen:
Uyt Myrrhina, mijn wyf, is eerfl: dit fpul ontftaen.
Pa. 'T verkeert. Ph. Daer komt ons al dees raefery van
daen.

Pa. Ick laetfe raefen en haer buyck vol faemen kyven
Als ick ilechts van haer weer te haelen vry magh bly-
ven.

Dat defe fwaegerfchap, die tuffchen onfer twee
Begonnen is, magh vaft en onverbroken blyven:
Macr fo ""t niet welen magh en kan fe niet bekly veii:
So neemt het kind nae u. Pa. Hy heeft het alver-
ilacn

Dat fy gelegen is: helaes! wat gaet my aen ?
L. Het kind ? wat kind ? Ph. Ons is een jonge neef ge·
booren:

Mijn dochter, dat ick noyt gehoort had van te voeren,
Was op 't geleggen als fy t' uwent gingh van daen.
L. Ick ben voorwaer verblydt de tydingh te verftaen
Dat hier een 2,00η en dat uw dochter is behouwen:
Maer als men fpreken fal van wonder flagh van vrou-
wen

Wat hebt ghy voor een wyf of hoe is fy van aert,
Enwaerom dat niet eer aen ons geopenbaert ?
Ick weet u niet genoegh met woorden uyt te leggen
Hoe lelijck dat het is 't geen ick u daer hoor feggcn.
Ph. Dit werc k ftaet my, niet min als u, gantfch quaelijck
aen.

L · Ghy hebt UjPamphile, niet meer uu te deraen :
Hier valt geen weygeren. Pa. Helaes ! watgaetmy
aen?

Dat 'er een wefen mgght die u Pa Pa fouw'nommen:
Nu is dien dagh, God lof 3 gekommen. Pa. 'k Weec
geenraed,

L, Nu valt hier niet te doen als dat ghy henen gaet
Enhaelt uw wyf weer t'huys ; weeitmy hier in niet
tegen. '

Pa. Hoor vader : had fy oyt geweefl: daer toe genegen.
Om kinderen by my te krygenjof met my
Getrouwt te zijn, fo weet ick fekerlijck dat 2,y
In 't minfte niet gefocht fouw hebben dit te imooren
Voor my,gelijck fy hééft gedaen en wy hier hooréh.
Dewij 1 ick nu dan mcrck en ondervind dat fy
Geen hert tot my en heeft, en dat ick meyn üat wy
Hier nae niet over eeii te faemen fullen koomen ,
Waerom haer dan v/eerom by my in huysgenoo-
men?

L· De jönge vrouw dee 't geen haer moeder had geraen:
Is dat fo vreemden faeck ^ waer meenj' een wijf vaiii
daen

Te haelen, Pamphilejdie vry is van gebreken ?
Hoe nae om dat" er op de mans niet valt te fpreken ?
Ph. Ghy mooght u t' faemen met malkanderen beraen
En overleggen wat u nodigh is gedaen
Gf ghy haer laeten wilt of weder by u haelen,
'T geen dat mijn wijf doet daer kan ick niet voor be-
taelen:

Ick ben daer mee te vfeen wat ghy van beyden vind
Voor u geraedfaemft: maer wat doen wy met het kind?
L· Dat 's om te lacchen; 't gae fo "c wilj daer 's niemand
nacder

Opvoeden dat de möer floegh felver in de wind ?
L, Hoe ? fouden wy het niet op vóen ? wat mooght ghy
feggen ?

Of Γ3ud ghy Uever 't kind te vondelingh doen leggen ?
Wat fóttigheyd is dit ? waerachtigh, 7.oon,ghy doet
My fpreken, en ghy dwinght my dat ick feggen moet
In tegenwoordigheyd van defe 't geen ick gaeren
Veerborgen houden fouw en niemand openbaeren.
Gelooft ghyjPamphile, dat ick niet fien en kan
De traenen,die ghy fchreyt, en niet en weet waer van
Al dees bekommeringh en muyfe-neften koomen ?
Nae dat ghy daer op ecrft uw uytvlucht had genoo-
men

Om uwe moeders wiljen dat ghy daer op ftond,
Heeft fy belooft dat fy haer huyfingh fouw verlaetenj
En'tiu ghy fiet dat u dat niet heeft kunnen baeten
En u benoomen is de reden van het huys,
Brenght ghy een ander voor den dagh: om dat quari-
uys

■ En doolt, indien ghy meynt dat ick niet wèeten fouw
Waer het u fchort: 't is tijd dat ghy u tot uw vrouw
Ten lange leften eens begeeft met hert en zinnen.
Hoe langh heb ick u tijd gegeven om te minnen
itn by uw boel te gaen ? hoe willigh en bereydt
Heb ick al 't geen ghy daer te koft aen hebt geleyt
Gedraegen ? naemaels heb ick by u aengehouwen,
Ick heb gebeen, dat ghy een vrouw foud willen trou-
wen :

^T is tijd, fey ick: ghy zijt getrouwt op mijn vermaen?
En hebt,hicrinmydusbelievendej gedaen

Begeven tot de hoer, en doet met haer te minnen
Uw vrouw grootongelijck, 't geen ick u ieggen moet
Om dat ick üe dat ghy gaet op den ouden voet
En weer vervallen 'z.ijt tot het voorgacnde leven.
Pa. Wie, ick ? L. lae, Pamphile, ghy felfs, en daer
beneven

Doet ghy niet recht dat ghy met valsheyd omgaetjcn
Tot twift: en tweedraght geeft veriierde redenen
Op dat ghy met uw boelu weerom mocht vermaec-
ken

Als ghy fo doende dees getuyge quy t kon raecken.
Dat heeft uwwijfgemerckt: want wat voor oorfaeck
kan

Men anders vinden, die haer heeft bewoogen van
Uaf te gaen, als dees ? Ph. Datisdewaere reede:
Hy raedt hét op fijn hooft. Pa. Ick wil u w el met eede
Verklaeren dat aen 't geen ghy my te laft daer legt
Niet aen en is L. Ey, neemt uw huyfvrouw weer,
of fegt

Want dat onnofel fchaep heeft immers niet mifdaen:
Wy fullen naemaels fien hoe "t met de moer fal gaen.
Pa. Ick ben der quaelijck aen in allerley maenieren
Kn weet niet hoe ick beft m ijn iaecken fal beftieren:
Mecfo veel dingen werd ick van mijn vaerbefet
Acn alle kanten: Ick gae deur, dewijl ick met
Mijn tegenwoordigheyd niet veel en kom te boveii.'
Want fonder mijn bevel kan ick niet wel geloven
Dat men 't kind op fal yoen, by fonder nu ick mijn
Schoon-moeder merck daer-oóck niet toe gefmt te
zijn.

Hoe dat ghy 'zijt gefint dat men hier mee fal leven ?
Souw hy by zijn verftant wel zijn ? Laet hem begaen
En geeft my 't kind, Phidipp', ick fal het houden aen.

Sy kunnen dat niet wel verdraegen j daer van daen
K-omt dees veriloortheyd, fo mijn huyfvrouw felvcr
aen

My wel vertelt heeftjdat ick in zijn by-zijn tegen
U niet en fey, en oock te vooren heb gefwegen.
Om dat ick haer in 't eerft niet wel geloven kon,
Maer nu is "t openbaer en klaer gelijck de zon.
Want tot den echten ilaet fie 'k hem heel ongenegen.

En eyntlijck dreygen/o fy immermeer nae defen
Met hem te doen heeft. L. Ick fal doen dat ghy my
raedt.

Hou,jongens loopt eens al uw beft hier in de ftraet
,Tot Bacchis, ons gebuyr; feght haer van mijnent we-
gen ,

Dat ick doe vraegen of Zy haer eens kan verlegen
Om hier te koomen, dat ick haer eens preken moet
Voorts bid ick u,Phidip,datghy my byftand doet
Indefefaeck. Ph. Ick heb het u gefeyt voor defen

Dat onfe fwaegerfchap langh duyren magh, indien
Het mooglijck is, geliick ick hoop dat ial gefchien.
Ph. Maer wilt ghy niet dat ick als ghy met haer fult Tpre-
ken ,

Hier by u ben, indien mijn hulp u mocht ontbreken ?
L. Neen,maer gaet liever hier van dacn en forghtvoor
'tkindt

Om my te fpreken heeft al vry wat te bedieden j
En ick geloof voorwaer dat ick ten naeite by
Wel raeden fouw of weet wat zijn begeerte 2,y.
L. Ick moet wel voor my zien dat ick my felfs geen hin-
der

Kom te verkrijgen als ick anders kunnen fouw ί
Of fo ver niet en gae daer ick hier nae berouw
Van hebben mocht. Ick wil haer aen gaen fpreken.
Goeden

Hebt ghy dat ick u met mijn jongen hier by my
Doe haelen uyt uw huys: want ick geloof dat ghy
Al wat verwondert waertals ghydatquaemt te hoo-
ren.?

Wie dat ick ben, of niet de neeringh die ick doe
My hinderlijck by u mocht lijn; want anders hoe

L." Ghy fult in geen gevaer van mijnenthalve raecken
Soghy de waerheyd feght : want ick ben nu een man
Van fulcken ouderdom dat niemand my en kan.
Die nae de reden gaet mijn quaelijck doen vergeven.
En daerom draegh ick nu meer forgh om fo te leven
Dat ick niet licht yet doe datmen beftraffen kan.
Want by aldien ghy doet of doen wilt datmen van
Een vroome vrouw verwacht , fo foud van my niet
doogen

Dat ick u buyten uw verdienften yet voor oogen
Souw leggen daerghy door verkort wierd. B, Seker
ick

Bedanck u feer daèr voor: want fo my ongelick
Van yemand was gedaen, die fich daer nae fouw koo-
men

was getrouwt
Heb ick het aengefien dat hy met u boeleerde.
Blijft ftaen: 'kheb noch niet al gefeyt wat ick bi!-
geerde:

, Maer nu is hy getrouwt en heeft een echte vrouw.
Soeckt ghy een ander die u weder onderhouw,
Daer ghy wat fekerder op gaen mooght als op defen.
Beraed u,wijl ghy mooght: hy fal niet eeuwigh wefeu
Van fulcke zinnen noch ghy van die jeugdigheyd.

Heeft zy haer dochter t' huys gehaelt en had in zin
Het kind ililfwijgend te verdoen, daer 2,y nu in
De kraem vanleyt. B. W iftici^; om my te doen ge-
loven,

Yet heyligersj dat eed en fweeren gingh te boven,
lek fouw "t u aenbien tot veriekeringh, van dat
lek noyt met Pamphilus gemeenfchap heb gehad
Sints hy getrouwt is, maer hem heel heb afgefneden.
L, Ghy zijt een hupfe vrouw en fpreeckt geen quada
reden:

Maer weet ghy wat dat ick noch liever van u had?
β. Ey, wat doch? L. Dat ghy daer by 't vrouw-volck
binnen trad

En feyd haer dat ghy my gefeyt hebt: dat ghy gaeren
Haer onderrechten wilt en op uw eed verMaeren
Dat ghy onfchuldigh zijt. Stelt haer te vreen, B.
ick fal.

Schoon dat ick weete dat'er niemand is van al
Die van mijn neeringh zijn en defen handel dryven
Die eens verfchijnen fouw voor de getroude wijven
Om fulcken oorfaeck: maer om dat ick niet begeer.
Dat Pamphilus om my fouw lijden in zijn eer
Kn zy geen leugens hem te laft en fouden leggen
Ot quaed van hem vermoen, fo laet ick my gefeggen.'
Oockj op dat hy by u, dien 't alderminft betaemt.
Geen lichtmis ichijn te zijn, of quaelijck zy befaemt
Daer hy onfchuldigh is: gelijck ick hem moet prijfen
En hem gehouden ben weer vriendfchap te bewijfen
Waer dat ick kan of maghj L. Uw woorden heb-
ben my

^iaer nu het anders als wy meenden is gegaen
Hn dat ick 'c fo bevind, fo maeckt dat ghy voortaen

De felfde blijft; ick fal het foecken te beloonen
En alle vriendfchap, als 't te pas komt, u betoonen:
Dient u daer van ib als ghy 't fehrer fult verftaen.
Doch doet ghy anders: maer ick fal niet verder gaen
En my inhouden op dat ghy niet komt te hooren
Yet uvt mijn mond , datu mocht feer doen ofver-
itooren.

Doch een dingh is'er noch dat ick u feggen moet
Toe een vermaeningh : dencktj of "tniec weiruyni
fo goed

Voor u fal xijn dat ghy my voor u hebt als tegen.
Befoeckt aen welck van tween u meerder is gelegen
En wat u beter is: of ick uw vyand, dan
Of ick uw vriend ben. B. Ick fal al doen wat dat ick
kan.

Pj TCk fal wel forgen dat u niets en fal onbreeken,
-^Maerdatghy mildelijck , wanneer ghy maer fult
ipreeken.

Al wat u noodigh is tot mijnent krijgen fult:
Maer denckt oock j als ghy wel gedroncken enge-
fmult

Sult hebben, om het kind fijn buyckje vol te geven.
L. Dit 's onfe fchoonvaer , ώε fo befigh aen komt ftre-
ven.

En, fo ick wel kan zien, daer is een minne by.
PhidippejBacchis fweertten heyligen, datzy
Onfchuldigh is aen't geen datwyluy van haer dach-
ten.

Die vrcfen God noch zijn gebod: oock meen ick niét
Dat yemand van de Goon iiac fulcke luyden ziet.
B. Ick geef mijn meyiïèns in uw handen, doetfe rec-
ken 3

Socckt'er met pijnigen de waerheyd U)^t te trecken,
Taft haer fo hard aen ais ghy wik, ick iie het aen
En geef u oorlof^ dit "s de faeck, die hier gedaen
Moet werden: ick behoor dit houwehjck te maecken
Dat PamphiJus en 't wijf weerom by een geraecken.
En fo ick dat te weegh kan brengen ial ick geen
Leetwefen hebben dat men ieg,' dat ick alleen
Yets heb gedaen waer voor fich andre fchoone vrou-
wen

Die van de neeringh zijn veel liever wachten fouwen.
L; Phidid, wy hebben nu bevonden metter daed
Dat onfe wijven tot haer onfchuld in een quaed
Vermoeden by ons zijn geweeft, daerom fo laeten
Wy eens befoecken wat het ons fal kunnen baeten
Dat wy het nu voortaen met defe leggen aen:
Want als uw huyfvrouw dit fal hooren, en verftacn
Dat fy geruchten heeft, gelooft; die leugens waeren,
Sal fy bedaeren en haer gramfchBp laeten vaeren:
En is mijn foon daerom verftoort, om dat hy vind
iïijn vrouw in \ heymelijck gelegen van een kind,
Dat is een kleyne faeck: die: gramfchap, fouw ick
hoppen,

Sal haefl: weer overgaan en ras ten eynde loopen,
En, om de waerheyd, dat heeft fo veel niet om 't lijf
Dat hy om fulck een faeck fouw fcheydé van zijn wijf,
P· Ick wouw wel datfy'tdee. L. Ghy foud ubyhaer
voegen:

Dacr ftaet iy, en fal doen het geen u fal vernoegen
Gaet ondervraegc haer of fy 't doen fal. B. Jaeick
P. maer

Mijn iin niet van gehoort nu al een wijl geleden ?
Voldoet de wijven maor 5 en ilelt dat vokk te vrc-
den. f

En uw beloften houdt die ghy my hebt gedaen.
B. Begeert ghy dan dat ick daerom nae binnen trede ?
L. Jae dochjen feght al wat ghy kunt om haer te vrede
Te ftellcn,en geloof te krijgen in het geen
Dat ghy haer feggcn 2.ult. B. Seerwel , ickgaedan
fc heen '

Niet aengenaem fal fijn. Dit moet ghy feker hou-
wen '
Dat een getroude vrouw is vyandinne van
Een hoerjwanneer fy is gefcheyden van haer man.
L. Van dees'en hebt ghy voor geenvyandfchaptevre-
fen, w
Maer denckt eer dat fy uw vriendinnen fullen wefen
Ais fy verneem en en verftaen waerom dat ghy j
Gekoomen iijt. P. Jae ick verfeker u dat 2,y
IJ vriendfchap fullen doen als 2,y van u te degen
Sijn onderricht hoe dat de faecken zijn gelegen:
Want fo fult ghy haer uyt het mifverftand,daer zy
In fteken,helpen,en u felven maecken vry
Van^t quaed vermoeden dat zyop u hebben moo-
gen.

VandeesPhilumenatekoomen. Nuwelaen?
Ghy meyflens,volght my byjick fal nae binnen gaen.
L. Souw 'k voor my felven wel yet beter kunnen kcu-

Want is het waer dat fy geen omgangh heeft geleden
Van Pamphilus en fijn gefeifchap afgefneden,
Is ly verfekert dat zy daerom over al
Vermaert fal werden en veel eers in leggen zal
En voordeel doen, en hem metdackbaerheydbeloo-
nen

Die my om niet met al geftuyrt heeft nae 't Kafteel,
Daer ick den ganfchen dagh heb te vergeefs gefeten
En op een man gewacht,Cal idemis geheeten
En iiyt Mycoonen hier gekoomen met mijn heer.
V/ijl ick daer fat en keeck gelijck een geck te meer
Sprack ick een yder aen wie dat ick heb vernoemen;
Seghjonghman, zijtghy van Mycoonen hier gekoo-
men ?

ick bid u. Neen ick. Zijt ghy niet Callidemis ?
Neen. Woont hier niec een man die van uw kennis is,
Geheeten Pamphilus ? Wie dat ick 'tquamtevrae-

^cyneen. Ick denck oock niet dat'er fijn levedagei;!
Een man geweeft is in de wereld, fo genaemt.
Door al dit vraegen wierd ick eyntelijck befchaemt,
l^ies gingh ick deur en heb mijn wegh nae huysge-
nootnen.

Maer wat wil dit iijn dat ick Bacchis daer fie koomcn
JJy t onfe fchoonvaers huys wat of zy daer te doen
^lagh hebben ? 'k weet niet wat ick daer uyt fal ver-
lïioe».

β. O Parmeno, ghy komt my recht van paffe tegen,
Loopt ras nae Eamphilus, P. Wat '5 u aen hera ge-
legen ?

Β, Segt dat ick bid dat liy hier koomen wil, en drae.
P. Byu? B. Neen, Parmeno, maer by Philumena
P. Wat is' er dat ghy my fo haeftigh heen wilt jaegen ?
Pat u ganfch niet en roert daer moet ghy niet na
vraegen.

Seght hem dar Myrrhina den ringh, die hy wel eer
My felver heeft verqert, nu dadclijck is koomen
Tc kennen, en dat die haer dochter was ontnüomen
P. Ick weet wat ringh ghy meent: maer is 't daer al'
B. Jaeal

Hy fal hier dadlijck "iijn als hy dat hoorei fal
.Maer blijfjeitaen? P. Geeniints: want dathtefcmy
nocii heden

Niet mogen beuren, die met trantelen en treden
Enloopenheeldendaghverflectenheb. B. Wat al
Gemack en blyfchap heb ick huyden by geval
Voor defen Pamphilus veroorfaeckt door mijn koo-
men ?

Wat heb ick hem al.forgh en quellen afgenoomen ?
Dat hy een jonge zoo-n bebouwt heb ick gemaeckt.
Die anders lichtelijck was in de pan geraeckt
So door iijn eygen fchuld als toedoen defer vrouwen:
Jck heb gemaeckt dat hy lijn huyfvrouwfal behou-
wen

Die hy noy t wederom te krijgen had gedacht:
• Ick heb hem by iïjn vaer en by Phidip gebracht
Uyt het vermoeden dat fy hadden opgenoomeü, ^
En dat is akemael door defen ringh gekoomen:
Want het gedenckt my't is thien maenden haelt geicc)
Dat hy tot mijnent eeiis al moederlijck aUeen

Vol wijns en hygende met defen ringh quam loopen
In 't eerfte van de nacht. Mit dat de deur gingh open
Wierd ick verfchrickt en fey, myn lieve Pamphilus,
Mach ick u bidden, feght my waerom dat ghy dus
Verbaeil zijt, of waer hebt ghy delen ringh gekre-^
gen ?

Als ick dit fagh begon ick eenigh^chterdocht
Te krijgen, dies heb ick' c wat naeder onderfocht
En hiel hard aen dat hy de faeck wouw^openbaerenj
Waer op hy my belee wat hem was weHervaeren:
Dat hy een meysje fo by doncker inder nacht ' ■
(Wie 't was en wift hy niet) had op de ftraet ver-
kracht f '
En onder 't worftlen met geweld haer ringh genoo-,
men,

Die Mirrhina' fo haeft als fy hem fagh, is koomen
Vc kennen aen myn hand. fy Vraegde my van waer
Dat ly gekoomen was: daer op heb ick aen haer
Dc ganfche faeck vertelt, waer uyt fy heeft bevonden
Dat Fhilumeene was van Paraphilus gefchondcn '
tn dat dit kind daer van gekomen is. Voorwaer
lek ben verheucht dat al dees blyfchap hem enhaer
Door my is aengebracht, fchoon andre lichte vrou-
wen

Dat yemand die haer vrijt en proper onderhoudt
^in krijge tot een wijf en met een ander trouwt.

ant daer en weeten wy geen zijde by te fpinnen ■
_Macr om gewin te doen ial ick mijn herten zinnen
ί ot llimmc gangen noyt begeven, neen ick'doch. '
Soo langh ""t my beuren mocht en het zijn vader ndch
^^gh door de vingeren dat hy met my verkeerde
^leb ick van hem gehad al wat ick maer begeerde

Hy was gefpraeckfaem en genoeghelijck van pract
Het quam my quaelijck dat hy tot den echten ftaet
, Sich felfs begaf. "T is waer,en ick beken het gaeren,
Maer 't was mijn fchuld niet dathy my heeft laeteii
: ' vaeren.

"T is billick dat men draeg het ongemack van een
Daermen veel voordeel af getroc&n heeft voorheen.

' En los en onghewis, maer dat fy feker gaen
Op dat ick naederliand geen haeperingh daer aen
Verneem', en voor een kort een valfche vreugd magh
fmaecken.

Par. Ghy fult het anders niet bevinden. Pam. Parmen ο
Ey luyftert eens : ick vrees of ick het oock te degen

Pam, De felve ringh,die ick aen haer, een tijd geleden,
Gegeven heb, en dat ii Bacchis heeft gebeden ^
Dat ghy die tijdingh my foud brengen: is 't niet fo
Cebeurt ? Par. Jae fegh ick u. Pam. Wie is' er, Par-
meno,

So vol en wel voorfien ? maer wat fal ick u heden
Of morgen geven tot uw boombrood ? ey wat ί
(ck weet het niet. Par. Ick weet het weii Pam. Ey,
feghmydat. . . t Λ

Dat in de boodfchap of felfs in de boo fouw fteken/-
Pam, Hoe fouw ick ongeloont u van my laeten gaen
Die my , die doodt was , van dc doodt hebt öp doen
ftaen?

O Parmeno?foud ghy my fo ondanckbaer achten-5.i
Maer daer is ^acch^is felfs: fy fal nac my ftaen wachten:
lek gae daer by. B. goen daghjheér Pamphilus. Pato.

Beminde Bacchis, dien ick fchuldigh weet te'zijii'^^^
Dat ick behouden ben die hallif was verlooren. -i "
B· Dat het u wel gaet is my feker lief om hooren. > <'
f atn. Ghy toont het metter daed, en maeckt dat ick het
moet V τΓ.ν;-·'^'^ ί t'Q

Geloven :oock houdt ghy noch aldeh Oüden vöci ^
Van vriendelijck te zijn ën vol be vallighéden,
Dat uw bejegenen, uw aenkomft, uwé redefii
En aenfpraeck, waer ghy komt, · niet als vermaeck en
geeft ' ^ fi-ft Γ

En yder zich verheught die u gefelfchap heeft.· 4
Ε En ghy voorwaer zijt noch gelijck ghy waert voor
defen : i ji ί ."ifil

Geen vrindelij cker menfch magh^er ter wereld wefen
^ tn nergens leeft'er een fo minnelijck atóghy.'^-'^- ^

Jck heb uw huyfvrouw niet gefien van al mijn levra
^^ et kennis, maer u is geen ongelijck te geven ' ^

Als ick het meen. Pam. Hebt ghy oock van die andre
ΌΊ Ir. faecken
Die ons gemcenfchap en ons oude kennis -raecken
Mij ή Vader y et gefey t ? Β. Och neen ick 5 niet een
woord.

, niP^t defe dingen op tonneelen moditen raecken,
Daer men aen alle man in de Comedy feyt
Wat alfins omgaet, fchoori haer daer niet aén en leyt.
"T fal hier genoegh 2,ijh dat die daer is aengelegen
Ά Heen dit weeteil eH voor andre werd veriwegen
r;.Qp dat;ii^ jiiomand weet"* oïoyt te weeten kom. :.
'B. Jae hoor wat ick noch meer te feggen heb,waerom
Ghy fült dat dit hedeickt fal blijven;

Dat hy m^n.eedt gelooft heeft en betrouwt
- ^n dat.hy u daerein hier in önfchuldigh houwt.
Pam. Dat is te wonder goed f ick kan niet anders hoo-

Gedaeii h«b!€?£r^';at ghy daer met mkikandren doet r
_3Pain. Npértrgl^.; :Par.,NQchcajas tock ick wel halt
wat het magh wefen." ί ν ■ .

j Was d^efp! d<PiOdtseii is hy weer door m^ verrefen ?
Hoe is dat,toegégaenPam; i Ghy weetniet j P^^'
meno, .

Een hoope fwaerigheyds, daer ick was ingefmeeten,
My weer getrocken hebt. Par. Ick meyn het wel te
weeten :

Van noden zijn te doen, daer yet is aen gelegen,
Daer Parnjeno geen lucht of keniiis vaii gekregen
Souw hebben langh langh voor heenPam. Laetons

nae binnen gaen
En volgt my^Parmeno. Par. Ick vdlgh u achter aen.
Van daegh heb ick meer goeds onweetende bedreven
Als ick met weeten heb gedaen in al mijn leven.

Ls Trojen nae een thkn-jaerigm oor-
iogh van de Gnecken 'vet'delght was
en fy -van meyninge waeren me huys
te keeren , ivierde hatr door teghen-
"ivindm fulx heUt^ie hmr aldaer hie-

gen-Bond'verfc heen de fchim "van Achilksy be Br α ffen-
de de Gnecken dat fyvan daer 'vertrec^en ivilden [on-
der aen hem behóorlycke uytvaeft en offerhande gedaen
tehehben , en hélafi haefFoljxenaoffijngraftefliich'
ten, "wefende hy onder''t 'voorgeven'van 'met haer te
trouwenomgebraght^ Als nuFyrrhus , de foon vait
Achillesj de maeghdvan den Coningh Agarnemnon·,der
Grieckenopfcrfie Veldheer^ .ej>fch{e,maecktedaerfivae-
righeydin om fulx tóe te βάβη , waer over fyinhooge
ovoordengeraeckten s doch in ,t left verbluft Agamem-
Tion de faeck aen den Vriefler Calchas , te vreden ftpde
te fuUen doen dat diegeraeden vinden [al. Calchas ver-

vemen, Polyxena aen Achiües moet opgeoffert otterden,
en Aftyanax , hetJoontje van HeBor en Andromache^
bmghelraght. Defe door fijn moeder verfleken ftjnde
moet van haer te voorfchijn ghebraght werden door
dwangh van Ulyjfes, die voorts met hem is dmrgegam,
en hem gebraght heeft op een overgebleven fiomp

een tooren» ^aer hy van hem 'vm hoven neer gheovor»
pen is, Tolyxena is van HeUna in hruyds ^pvaednag
ktgrafvanAchiUesgeleydt ende aldaer vmVyrrhus
gefiachtt ! ^^ „l· ^

Hectiha bedrijft rouw en beklaeght den ondergan^^
mde het ongelucky haer Vaderlandyhaer huys
en haer fehen overgekoomen.

En licht-gelovigh op wat voorfpoeds fich verket,
Siemy,en Trojenaen. "'t Geval heeft noyt doen
ken

So klaerjals nu in ons^hoe los de Coninckrijcken,
Hoe glad en glibberigh de trotfe Princen ftaen,
Hoe broos de Scepters fyn. De pronck-fter is vergaen
Van't machtigh Afien, die ftut, dat i. werck der Go-
den ^

Haer wapenen i waer voor te hulp gekomen is
1· Hy die het koele nat drinckt uyt den Tanais,
Die üjne ftroomen fpoegt uyt tweemaels feven wan-
ghen 5

1· De muyren vanTroyen)Opgebouwt van Neptiiaus cn Apolb.
a Rhcfus Coningh van Thracicn. 3. Een rivier variScythicn,
dcylendc Europeen Aficn van een. 4,. Memnon jfoon van Aurora
cn ThithonuEjOvcrllc der Perfcii^dic dc rsorgenfon acnbacdcn.

Daer f. Migrie fich, ontlaft en in de roode Z^
Sijn lauwe waeter looftj oock die 6. P^enthafile
(Der Tartren nae-gebuyr) hier quam tot byftand voe-
ren

Mer raanneloofe wijfs.Die ftad, met vyer en fwaerd
Λ^ernielr en uytgeroyt, viel over hoop ter aerd'
En vingh fich op haer grond met neergeftorte muy-
reni

Leght op malkanderen en roockt fo ver men fiet.
Des overwinners hand ontfietfde vlammen niet.
De graege Grieck wil om het vyer zijn buyt niet laeten
Het brandend Troje werd de plundje der foldaetcn.
Men fiet den Hemel niet, de lucht is dick van fmoock, _
Het dagh licht is befwalckt en gruyfigh van den roock
De winner, heet en gram, ftaet of hy was bedroo-
gen. ■

Hy overliet de ftad, en meet vaft met fyn oogen
Dattaeye Troje, dat thien heele jaeren langh
'T belegh gefleept had eer het quam ten ondergangh,"
En als hy "t wel doorfiet bevroedt hy in het leften
Dat het niet vreemd en is datmen voor fulcke veften
Dien tijd verileeten heefti en, fchoon hy 'tzjet ver-
mant

En leggen in 7,ijn afch en tot de grond verbrandt,
Sc vreeft hy Trojcn noch, en derft fijn' eygen oogcn
Niet wel betrouwen of het waerheyd is of logen
Dat het gewonnen is; en, fchoon hy Troje won.
Gelooft noch felver niet dat men het winnen kon.
Men iiet de plunderaers den buyt nae buyten ileepen:
Sy hebben niet genoegh aen alF haer duyfend fchepen

En d'as des vaderlands? en i. u, die op uw Throon
Hebt Phrygien beheerft, dien Trojen in haer wallenj
Dec|it met uw heele Rijck, dat met u is gevallen:
Ickfweer't x. uwfchim, mijn foon, die't hoede voor
den val

So langh ghy ftaende bleeft: en u, mijn kindren al
En fchimmen, liietfo groot: dat, wat ons was befchoo-
ren,

Wat de I. WaerfeggereiT' ons fpeelde van te vooren
(Befeten van Apol, doch oock door fyn befchick
Van niemand oyt gelooft) dat heb ick, fegh ick, ick
Wanneer ick α. fwanger gingh gefien al langh te voo-
ren.

£cn ydle Prophetersf al eert Caflandra was.
Den 3. loofen Ithakois die ley u niet in as:
Het was fyn macker niet, die hem by nacht verfeldc?
Noch Sinonj vol bedroghs? die u in vlammen
ftelde:

Het was myn vier, myn toorts die u in kooien ley.
Maer waerom of ick doch uw ondergangh beichrey
Ick oude taey e ν rouw, die fo veel ramps beleve ?
men fyn oogen tot dees verfche droefheyd geve'.

Priamus. a. Heitor Caflandra.dedochtervanPriamqSjaendcit
^■''clckcn Apüllo :pc belopningh van een by-flaepeii, op haer verheft
^yifCi beloofdtf de wcteiifchap van waer-feggheii maeralsfyhaertoc-
'^^iiinge niét naer en quam heeft hy (met ku:iiicnde fynegiften hacrwe-
'''■■f ai ncemen) gcmucckc dat niemand iiacrc voorfcggingen geloof gaf.
, I· Als Hccubavan Paris fwanf;er gingh droomde fy tlacfy fCnfackel
''scienfoude die Trojen in brand lou flèlien. 2. Uiyfies, Conintó
vanlthaka. 4,. Diomedes die met Ulyfles dcs nachtsfyncaenfla-
hielp uyt-voeren- Door wiens bediogh het boute

Dat Trojèn is verdelght is nu een oiide praet. *
lek heb Achiilis foon door noch vervloeckter daed
(O fchelmftuckj wiens gelijck geen menichen oyt en
hoorden)

Wanneer de wreedé gail hem met de ilincker hand
By 't hayr gelaeden had, en, fonder tegenftand
Hem ruckendeover rugh, den fchandelijcken degen
Dwers door liet lijf tot aen "t gevelï toe heeft geregen.
Het blanck en blinckend ftaei van den verwoeden guyü
Geverwt van 't oude bloed quam rood ter wonden uyc
Dien noch de Koningh nu op \ uyterft fyner dagen
Noch het Autaer der Goon (die Tukken fchelrailuck
fagen)

Den grooten Priamus, de vaer van fo veei foonen
Van fo veel Overftens en fteunfels fyner Throonen,
Ontbreekt het aen een graf, en mift fyn lijck-vicr,
daer

Heel Troje ftond in brand, en, of fulcx weynigh waer,
So fiet men boven dat (o Goon!) de Griecken iooten
Om fyn gefm, fyn vrouw, fyn edle bloed-genooten
Syn eygen Dochteren, en die hem fyn behouwt.
Wiens deel of ick fal iyn, een wijf bejaert en oiiwt?
D'een wenfcht dat hy voor hem mogt Hedors Weduw
houwen,

Dees 't wijf van Helenus, en die Antenors vrouw, en
Daer fynder die het ooghoock op Caflandra flaen:
Myn |ot werdt maer gevreeft, wie daer mee af fal fti^^n.
Ick ben alleen het deel waer voor de Griecken duchten,
kermt'er niemand meer, en houdtmen op van ïuch-
tca?

O ghy gevangencjinyn fleyp, myn vrouwen-rey?
Slaet op uw borft en maeckt een naar en droef gefchfey^
Wilt fo den uy tvaert van 't verdelgde Trojen houwen
(pat nu in aflèn leyt met alle fyn gebouwen)
Dat men den wedergalm uyt i; Idaes berghen hoor.
Daer 't vonnis wierd gevelt dat ons dit quaed bcfchoori

I. Een groot gcbefght ontrent Troje,tlaCr Paris, tot rechter gekoo-
ren , den gulden appel toe wees de Godinne Vcnus tcgqü
luno en Pallas.

Ons wel verftaen: het is geleden
Veel jaeren dat wy dat al deden i
Sints den i. Trojaenfchen vreemdelingU
Met fyne vloot naé Sparte gingh.

geberght van Ida lagh thien maelen
Wit van de fneeuw met topp' en daelen.
Dat meenighinael inoniennood
Van ftruyck en booinen is ontblooc
Om onfe lijeken te verbranden.
Thien maelen heeft men van de Landen.
Den oegft gehaelt, dat noyt den dagh
Ons fonder rouw of traenen lagh.
En noyteniflèr eenverdweenen.
Die ons geen oorfaeck gaf tot weenen.
Vang aen, Me-vrowjhet róuw gebaer y
Cae ghy oiis Yoor, wy volgen naer^

Heff op uw hand: wy ohderdaenen
Staëh oock bereydt, \· gefight vol traeiien.
En füllen op ons boefem ilaen
Gelijck wy ons daer opverftaen.
He. O ttOÜwé Frygiaehfche vrouwen
Die my gefelfchap hebt gehouwen
In al myn jammer en verdriet,
' C)ch,weygert m y d it laetfte niet!

α. Maeckt los uw hayr, wilt het ontbinden.
En uwe tuyten flux ontwinden.
Op dat het alles los en langh
Om uwen hals en fchoüders hangh
Wilt met den laeuwen as vanTrojcn
*üw acngefight en hooft beftroyen i
Ontkleedt uw boven-lijf, en maeckt
TJ felven tot den buyck^toe naeckt.
En doet den. heelen boeièm open.
iWat Houwlijck ilaetu dochtehoopen
Dat u de fchaemte fou verbien
Den blooten borft te laeten :£ien,
Ellendige jgcvange vrouwen ?
Laet maer een band uw rocken houwen:
Laet uwe dulle handen woen ■-
Laet die haer Werek met kloppen doen,
Enkrabtenfchendtuw borit metflaghen,
So, fo: datgatt na mijn behaeghen.
XJ fo te fien dat vind ick goed :
Dit maeckt, dat ick u kennen moet
Voor overblijfiels der Trojaenen. ,
Verniewt weerom uw oude traenen ^
Schreyt luyder nuuls oyt voor J®en:
Het is om He(5tar dat ick ween.

Een manier van rouw-gelaec fo inendic plagh te plegen met ^^
los doen van het hayr,beftroyen met as of aerdc,icheuren van Kic
idereri, ontblo'oton van de borft en fcbouderen, krabben met nagS:
Icn en kloppen metvuyftcn en henderijhuylcn cnrcfcpin>«'·

Ε η 't haug](it qns bey de ifchouders nè^r j .
Ons hayr,'^ib n^eeniglunael eer ,,, \ · ^
Gefchondefij onii zet verlies vanmaeghen
Door 's vy^nds iwaerd alhier veril^êghen ^ '
En afch, nocj^ ni^t geheel gedóoft, ,,,. y
Bcgruyft ons a^ngefight en hooft, j . ■ r
He. Wil^:, μ mqt'handen volbpftroyéirt ! ^ . ;
Dit is het overfc^ot van Trojeh, ,· -

Dat ons noch vry te neemen ftaét,' .;' ' r
Ontbloot uw fchouderen, eii laeü ; ' '
Uw kleeren liae beneden glyden . 7 ',
En fchort die op aen bey uw aydeöi
De droefheyd brenge voor den dagH
Haer rouw-gebaer, fo veel zy magh.
Doet klincken de Rheteefche ftr^hden -
Door het geklop van uwe handen^" ^ ^
Dat Echo geev' een wederflagh ,·,^; ·"' '
Uyt het gebergt, niet, fo fy plagli.:!·^'"
Metnae-gebauw der laetftewoqrdeil,
Maer dat mien 't hoor' aeo allen odrdea' ^ .
Van vooren af tot acht'rén toe' ' irr/'"
Wat rouw men hier om ΤΓΟίε'ίΙφ^Γ „ ., ^«
'T gehuyl vervulle lucht en ftran4gn ? 1'
Woedt tegei^ u met feUe todénj ' ^^ f "
IckeyicHwat ni^erder als ghemeen:: \ ;
Het is om Hedtor datickweép. '
Rey. Om u ïs''t,Hed:or,dat wy kafmén, ■ ""
En fchenden fchoudren, hooft, en arinen ι, ^
Om u is 't dat de moeder woedt- τ

Ophaeren boefem,roodvanbloed5 ' : . '
Om u is 't d»: wy 't hayr uytrudken
En krabben boril en wangh aen ft weken j
Om u is 't^datons handen gaen — ,
En oDs met · felle vuyften flaen j c , ,

■" Om üwe dood, fyn weer aen 't blóen
Ghy pleeght de Ffygeu te behoen:
Sy bleven ftaen door uwe handen:
Ghy waert de itut van Stkd en Landen
Ghy waert een muyr, die thien jaer langh
Haer vryde van den ondergangh.
En ftéuyte 't lot, ons langh befchooren:
'Wy gingen al met u verlooren:
.Uw fteifdagh was den onfen mee:
Hy dood' ons die u fterven dee.
He. Wilt nu dees rouw voor ahdre plegen:
'Myn Hedor heeft zyn deel gekregenj
3De Koningh hebbe nu een beurt:
Myn He£tor is genoegh betreurt:
Rey . Ontfang dan, Koning der Trojaene»>
Ons rou-gelaet, ontfangh ons traenen,
O oude man, die in uw tyd
Tot. I. tweemael toe gevangen zytf
Tweemaelen is de ftad beftreden,
Tweemael heeft s'onder u geleden '
.Tweemaelen voor den Grieck gefwicht
Tweemaeigeproeft z. Alcidis fchicht.
3S[ae fo veel lij^feeri uwer zoonen,
3De fteuneii van uw Staf en Th/oonen
Besluyt ghy. Vader, met uw lijcfe''
De dood der erven van uw Rijck ^^^

g. Dc ccrfte-maei van Hercules, dicTrojen innam om dat de Koning
taomcdon, de Vaedér vian Prkmus, fyn woord en bcioftcn van
hetgcfchenckder paerden nietgehouden had, die hyhem beloon
had om dat hy fyn dochtei- Heilonc van her zee-monftw vCi'O·

' ». Tiojen kon volgens 't noodlot fonder de^apens van HeiGulcs ni ^
gewonnen-werden.· die PhiloÖetes in de bctcringc
Griecken ppenbaCide endc voor dea dagh bragjKi v^n dacr'X

1. Agimemnoncn Menelausjiooneo vaa Acreus. a. Degevangeocn
"wierdcn voor of achter den Triomfwaegen gebondcufclevdtjcisi;
ii»e fyn ilaet mcc yfcrc, fiIvCiCj of goudc boey Cn.

Geluckigh PiriaWjuSjen alle '''
Die in den oorlögli :z,ijn geva;ile J ^ ^
Geluckighsdiehaeveel vtrdriét ' ■'
Hetalmetfichvérnietight;£iet ! - ' '

JhaïtyUus njerhaeh hier hoe hem nachts degcefi
'υαη Achillei 'verfchenen is, hgeerende dat Polj-
xena, onder dexel 'van wtkher^ houwelijck hy
omgebracht ovas, op fjn graf hem ten offer hanae
foudegefiacht werden y Jonder httivelck door ge-
fiaedige tegen-winden de Grieckm daer vandaen
niet jouden kunnm vertrecken,

lek felfs, ick hebt 't geilen, de Sqr w^s naeulijx op
Eu men vernam nu eerffc fyn fchijnfpl op den top'
Van het geberghtj den dagh was even maer begonnen^
Het qpgereefen Üpht had pi^s de naght verwonnen.
Als d' aerde fchielijck eaf een heymelijck geluyt
En loeyd' al fchuddendc ter höUer afgrond uyt.
De boiïchen daveren met flingerende koppen
Hctkraeckt in't hooge woudt doorbreuck vanftara(
en toppen 3

Als of de donder gingh dwers door de boomen heen:
De rots van Ida fent haer kruynen nae beneen.
En 't aerdrijck beefde niet alleen, maer oocjc de ftroo-
men

En opende de wegh nae boven van bencen;
De Hel en Aerde gaept j Achilis graf gaet open;
De groote fchim verfchijnt des Prinilèn der βοίορεπ,'
Sohyde i. TracenfloeghjcnTrojedeeverftaen '
Door 'tvoorfpel, dat hy^hieli hoe't noch met haer
fou gaenj

Maer wit en blinckende met filver fchoon hayren ,
Ter aerde neder wirpj of fo hy meenighmael
Sloegh onder 't Gricckfe heyr met het verwoede
ftael

i. Dc troepen, die Hccubces vaeder totbyftand der Trojacnen by
''cn gebracht hadde. 2. Cycnw?. 3. Een rivicrvati.
l'Ct J^ndfchap Troas.

En dreef met tragen tocht door de benaeude kolck
En focht fyn wegh na zee met het gematfte volck;
Of fo hy was te lien doe Hedor was verflagen
En hy hoogmoedigh ftond op fynen oorloghs-wagen
En fleypten hem,en voorts met hem heel Troje mee.
Een vrcefelijck geluyt vervulde ilrand en zee:
Gaetjriep hy, gaet vry heen, en wilt in üwe fchepen
De prijs, die my toekomt, al mee nae Griecken flepcn
Ondanckbaer' als ghy zijt: maer doch gedenckt'er aen,
Het is myns 4. moeders Rijck daer ghy hebt deur te
gaen.

Sy fal oock niet goe koop voor Polyxeene wefeni
Sy komt myn' aflè toe. van Pyrrhus handen moet
Sy 2.yn geflacht, en 't graf hier natten met haer bloed.
Als hy met luyder ilem dees woorden had gefprooken
Verliet hy dach en licht,en is weer neer gedooken
Nae Plutoos duyfterRijck,en floot het aerdrijck weer.
De groote kloof gaet toe : 't werd moy en handfaem
weer

En laet fyn dreygen ftaen, als had hy niet te feggen i
De zee ruyfcht lSchtelijck,en Triton, glad van huvd,
Songh aen den rey een liedt ter eere vafide Bruyci.

Tyrrhus en Agamemmn gheraecken in hooge 'wooy
dm over Jpofyxena. De faeck werd 'verbleven
aen Calchas , die dmv van de uytffraeck doet
ende haer verfchil ter nederleyt,

pyR."l τ ? Anneer de'blyde vloot, van alles toe geruft,
• ^ » Lagh 2,eyl-ree om te gaen van de Trojaenifc
kuft

Van 't machtich illium ten leften zyn gevallen
Door fyne hand alleen voor heen ten val bereyt.
Die binnen korten tyd door menich dapper feyt
'T vertoeven heeft geboet dat i. Scyros had gege-
ven

Ta voor veroorfaeekt had, dat met fy'n tuiTchen land
Klooft het ^geefche naeuw. wanneer hy was van
kant

Heeft het ftaen twyfelen waer heen ^t fou nederftorten
Schoon dat ghy waert gefint te geven, oock in korten
Het geen'er werd geeyfcht, fo waer' het oock te laet :
Het is een iiieck, die thans niet in uw macht en ftaet.

I. Een eyland) daer ThetyshacrCn foon ver^elfenhad onder de
dochters van denConingh Lycomcdcs in vrouwe kleeren,
om hem van den tocht nap Trojen te houden» alfofy wifte
daer voor blijven foude.

Dë hooffh prijfen Tyn, nae "t kavelen en looten,
Van al de Vorilen al getrocken en gcnooten:
Van 't gheen dat hém gelijckt hebt ghy geen over
fchot

En fo een dappren held en komt geen minder lot.
Verdiend' hy weynigh, die gelafl: fich niet te geven
Ten oorloghj maer geruft te blyven fitten leven
En haelen i. Neftors maet in ftillen ouderdom,
Sich felven heeft ontdeckt alwaer hy gingh voor
mom

En door de waepenen fich willens heeft verraden?
Als Telephus ontfey de deμr tocht door fyn land
Verwd' hy in sKonings bloed fyn onbedreven hand,
Die hy in 't ftryden ftraf en dapper heeft bevonden
En weder foet en facht in 't heelen ^. fyner wonden.
De ftadt van Thebe viel, alwaer Etyon f^h
Syn rijckerj nemen in, en (dat op t hooge Iggh)
Het kleyn LyrneiTos gingh al mee de felfde ganghen.
Door Brifes dochter (die hy kreeg voor lyn gevan-
ghen)

Een fo vermaerde ftad; en Chryfe en Tenedos
Door het gerucht bekent^ en daer de Traceros

1, Die drie honderd jacreii leefde. 2.. Ulyfles foeckende Achil-
les had fich toegeilelt als een kramer van frayigheden daer hter

dcVrouwen mede verderen ende had daer neYenscenigg"wapcn-
»iiygh, gekomen wefendc daer Achilles onder de jonckvrouwen
in vrouwe klederen verborgen was, wicrd hy hem kennende door
dien hy in piaetfe van cc fien nae der vrouwe kramery de wapenen
befagh en die handelde,
tj. Telephus gequetft fyndevan Achilles konde niet geiiefen nae het
feggen des Orakels fondcr hulpe van de fpieflc daer hy mede ge-
quetft was,verfoent wcfende met Achilles heeft hy van hem ver-
kregen daer hy hem van het reeft derielvcr fpicflc ec»
waeckcn warr door hy van fync wondci) genas,

En meenighte van vee weydt io de vette dallen
En kuddens fonder eynd is Cylla mee gevallen,
Apollo toegewyt. ick fwygh fo meen'ge ftad
Die, ais Caycus fweit door 'c liooghe lenten-nat '
Van 't waeter werd befpoelt uyt opgeftuwde kok-
ken.

Sc veel verftrooyde fteen (als door de fchielyckheyd
Eens byftercn dwarrel winds) die fouden met be-
fcheyd

Ter hooghfter eer en roem in andre moghen ftrecken:
Voor hem was 't niet; hy dee 't maer in 't voorby tc
trecken.

So quam myn vader hier: hy voerde fulcken krygh
Wyl hy ter krygh fich ruil. Op dat ick voorders
fwygh

En ibuder niet genoegh aen eenen Heitor wefen ?
Myn vader was de man die liium verwanj
G hy hebt het maer vernielt. Het luft my verder van
Syn eer te fpreeken en fyn daden te vertooghen.
Den dappren Hedor lagh voor fynes vaders ooghen
Verflagen, i. Memnon voor fyn oom j om wien
Auroor

I Memnon jfoon van Tithonus dcs broeders van Priamus,geteelc
by dc Godinne Aurora van wien Tithonus om fync grootc

Om't voorbeeld van zijn werck, en leerde dat een man
Uyt α. godlijck zaed geteelt d mede fterven kan.
Noch viel Penthafilee, de laetfte fchrick der Grekcn.
Sc dat, indien men wil nae fyn verdienften fpreken,
Ghy hem gehouden zijt te lev'ren felfs een maeghd
Van I. Argos of Myccen> indien hy daerom
vraeght.

Soudt ghy dit by u felfs noch wel in twyfel leggen ?
Staet ghy 't terftond niet toe het gheen ick kom te
fegghen ?

Dat Priaems dochter werd voor Peleus foon geflacht ?
Ghy hebt uw dochter felfs geofièrt om Helene.
Het gheen ick van u eyfch heeft men gedaen voor
heene.

Te recht beftieren kan: in andere gefchiedt
Sulx door de drift des jeughds,die fy den teugel geven;
Maer Pyrrhus werdt hier toe door's vaeders aerr ge-
dreven,

Achüles gewonnen by de zcegoddinnc Thecys.
I. α. Dacr Agamemnon Coningh was.
3. In het krackeel aengaende het wederfenden vande dochter dfS

gheven in wiens plaets hy Achillcs Hippodamia ontnam »α«
dochterVan/Brifes, dat tiiflchcn haereen onverfoenelijckcn haft
Ycrwcckte, fo dat Achilles het bevel vanlAgamemnon, dic oer
Grieckenoperftc Vcltheer was , nieten %vilde ghchooriacmen.
•cnde fjch langen tijdfl:ilhicldtibn4er in het legeréf in de vraepC"

Dat ghy die edie fchim bekladdet met een moord
Van een onnofle maeghd, fo wreed, fo ongehoort ?
Dc fchim van-fulcken Vorft Peerft dient er wel ver-
fonnen

Wat dat hem voeght te doen die yemand heeft ver-
wonnen : , ^
Dan, wat hy lyden moet dien hy verwonnen heeft. ;
Gedenck dat overlaft ghcen duyr den Vorftcn geeft.
Die middelmaetigh gaet kan langh fyn rijck behouwc.
Men moet fich op 't geluck niet al te vaft betrouwen.
Hoe hoogher dat een menfchdoor voor fpoed isge-
racckt j

Hoe fy hem machtiger en grooter heeft gemaeckt>
Hoe de geluckige iich meerder moet verneeren
En vrecien het Geval, dat koomen fcin en keeren.
En fchroomen voor de Goon als Γ al te gunftigh zijn.
Door *t winnen wierd ick vroed, dat Rijcken, groot
infchyn,

In eenen ooghenblick wel werden overvallen
Blaeft Iliura ons op? fou Trojen ons doen brallen ?
Maer hier op defe plaets, daer nu wy Griecken ftaen.
Daer ftondt het onlanx mee^ maer üet het nu eens aen.
Ick heb myicertyds oock (ick wil ray niet verfchooné)
Wel hoogher, als 't betaemt, verheven op mijn kroo-
nen:

Maer 't lacchende geluck, dat veele fwellen doet,
Dee mij te ruggen zien en brack mijn hooge moed.
Soud ghy, ο Priamus, my opgeblal^ maecken ?
Souw ick om uwen val tot hovaerdy geraecken?
Souw ick noch niet verftaen wat van de Rijcken zy·
Een grooten blinck in't ooghj maer diikmaels haeft
Toorby,

Sóuw ick de Sceptéts meer als ydie namen achten
Bekleedt met valfchen glimp van ingebeelde mach-
ten,

En kroonenjrood van goud,en purpre Tullebans
Als toy fel van het hay r en uytterlijcken glans ?
Een korte Tegenfpoed kan 't alles haeft vernielen,
En hadde mo^lijck daer toe geen duyfend kielen
Noch thien jaer tijds van doen^ 'tis rafler welge-
fchiet:

Het ongeval vertoeft fo langh met yder niet!
Ick wil 't niet lochéiien (houdt, Griecken, 't my ten

beften) V
Der Frygen nederlaegh en 't winnên van haer veften
Is ftaegh mijn wit geweeft: maer die te fien vergacn
En tót der aerd gellècht, had ick ööyt toegeftaert,
,Was 't in mijn macht geweeft om fulx te kunneu
fchutten.

Maer 't woeden deis Soldaets en is niet wel te ftutten.
De hitt*, en tóórnt en winft die by der nacht gefchiedc
Dié luyftert nae geen toom en paft op gheen gebiedt.
Al Wat in fulck geval de laijfchlüy quaeds bedrijven
Dat is de wrock en wraeck en duyfter toe te fchrij-
vèn

^aér döör de düllighéyd haer felyen terght en wet)
Èh het geluckigh fwaerd, dat, eens in 't bloed gever,
Vermaeck in 't moorden vindt ên weet van geen bc-
daeren.

Laet ons het overfchot van Troje voorts bewaeren
En wat men bergen kan van de vernielde Stad.
Wy hebben wraecks genoegh», en meer als dat, ge-
had.

Maer dat men fl^chten fou dé konincklijcke Deereu
En aen Achillis graf tót eén gefchenck verc^ren
En fprenckelerifijn as met dat onnofel blo'éd, »
Enickfo wreeden ftuck oordeelenfou voorgoed

Van 't heyligh houwelijck, werdt noyt by my gelédea
Op my komt aller fchuld, die 't quaed döeu aiet

Wanneer hy kan, die werd gehouden dat hy 'f hietj'
Py. Sal men Achilles dan geen pr^s met al toe leggen?
Ag. Ochjae: elckfalzijn lof met vollen monde feg-
ghen.

Syn groote naem die zal niet blijven onbekent ' '
So ver de Sonnekoets de volckeren berent.
En, kan vergooten bloed der dooden fmert Verfacfatc,
Men doe van Frygien veel vette fchaepen ilachten,
En ftorte vry van 'tgeen gheen moeder fchreyen

Behoed hém voor de nijd en aller Vorften haiet,
Die,fom' hem dient met bloed, hem wis . te wachten
ftaet.

Ρ Y. O opgdalaefen', als de faecken wél gelucken!
O neergellagen', als de tegenfpoeden druckenl
Tyran der Coninghen, brandt wederom uw bloed
(Gelijek ghy iijt gewoon) met nieuwe minne-gloed ?
Sult ghy geftae^ alleen met i. onfen buyt gaen
llrijcken ?

lek fal het tegendeel voor defe reys doen blijcken.
Dees rechterhand fal aeh Achilles geven gaen
Syn offèrhand'^ en fo ghy 't weygert tóe te iClaen
En hem de fyn' öndioudt, falick hem grooter geven;
Een, die het waerdigh 2-y.van Pyrrhus hand te ineven..

'T lijdt al te limgh dat fy gheen Koningen en flachtj
'T is larigh dat Priamus een weder-gae verwacht,
Α G. Het is u groofte feyt daer eer is op te draeghen
Dat door uw felle fwaerd dien oude leyt verflaeghen
Die i. nedrigh wel eer uw vileder ley te voet.
Py. lae, nedrigh uytnood, maer vyant in'tgemoed,
lek kan wel onderfcheyd van die en deefe maecken.
Maer z. Priamus quam felfs: ghy dorft hem niet
genaecken

Hebt Ajax uyt gemaeckt en oock den Ithakees,
En, 't geen ghy bidden wout, aen andere bevoolen
Uw vpnd vreefende, beteutert en verfchoolen.
Α G. Doe vreefd' uw vaeder niet: hy hadd' oockgec-
nen nood >

Daer lach gemackelijck en veyÜgh buyten fchoot
En had de wapenen en heel de krijgh yergeeten.
,Wy hadden d' onderlaegh, het volck wiercl doodt gc-
fmeeten,

En Hedor woed' en ilack ons vlooten in den brancl>
Achilles lagh te fcheep en quam niet by der hand,
Maer fchepte zijn vermaeck in 't Idincken fijner Luy-
ten.

t. Als hebbende Achilles Hippodamia docnaf haelcn. enden»
Polyxena weygeiénde om hem ten ofFcrhande gcllacht te
^ werden.

fynen foon Heiior wilde laeren volghen-
3 Agamemiion vreefende de gramfchap van Achilles onidarny
hemde dochter van Biifes doen afhaelen had, fond Α)βχ "

Meer als uw waepens deen» Die heeft; zijp zafigivgc-
vreeil ..-■/■ ( . -κϊ-ίηΐ

Ag. i. So was'tin dat qüartier voor Heótors vaeder
mede. ■ ■' . ' ^ in, ·'■ ■ ■ o'-f j]

i. Doc)Priamui het lichacm van zijn foon Hcclor acn Achillcj
quam vcrfocken. 2. Dièfelfs uwdochtci'Iphigeniahebtke··,
tenflachten. 3. Sijn vaedcrland, een óövemacidcplaets,/^
Agamemnon was ccn fone van Atreus Coningh van.Mycenêa.
Defehadeen broeder, genacmc Thycftes, dicnhyin ballingh
fchap jocghomduthy ovcrfpei met zijn vjouwe bedreven had.
Ennaeniacls wederom geroepen zijnde heeft hy hemzyncy-
gen foonen te cctcn gcgeycn. Om welck fchelmftuck dèSoa
gefeyt werd te ruggewaerts nte haeren opganghghewcken tc
hebben. Omwclck te wrecckcn heeft Thycftes by zijn eygen
dochter gcilapen cndc wan dacr byEgiftus, die AgauiClimv;}
dia viuj Aueui roif U hf fft Pjnghgbraght.

Ick ken het edlé huys van Atreüs en fyn broeder.
'Agv i. Ghysdie inhoerery geteelt z-ijtvan eenmoe-
■ der, -

Door vuyie geyligheyd ter fluyck gefchonden van
■ Achilles, eer hy noch te deghen was een man ?
Fy V Van dien Achilies, die vermaeght aen alle kanten
Heeft in derGoden Rijck fijn vrienden en verwanten'.
Ten hemel Jupiterjen iEacus bèneen.'
ïn Piutoos wijd gebiedtjcn Τ hetijs in de xeen.
'Ag. Van dien Achilies die van Paris is verflaeghen.
; iP y. Met wien geen ν an de G oon van bijds een kamp

■ 'T ontfagh van mijne kroon-fo lelijckhebt vergenten ?
Maer mijn rapier en is Γο bloed-graeg niet van aeit
Of \ heeft oock felver dé gevaftgens wel gefpaert. ■
Dat liever Calchas, den uytiegger van de Goden,
Terftond geropen werd': is het van haer geboden " '
Sal ickfe geven. Ghy, die eertijds onfe vloot
In Aulis hebt ontmartjcn haer de wegh ontfloot:
Die door uw wicchel-kuijft den hemel op kunt maec-

Van hemel eiijvan aerd,dien de geftaerte fter
Van 't noodlot onderricht en teykens geeft van ver:

Achilies,onder dc dochtcrca van Lycoffle'iis.'iji vrouwen habyt
verftekcn ayndc heeft ceacder ftlvcn oofccrt, daaTyrrhusai
sckomeat?." ■ .

Maeck ons der Goden wil en Jiaer bevelen open>,
En wilt in dit geval ons doch ten beften raen.

Ga. De Goden vinden goed de vloot te laeten gaen
Voor 2. de gewoone prijs j die fy te trecken plach-
ten :

xMaer op de Grieckfe wys gekleet in bruyds-gewaed,
Geüjck men te Nyceen of in Ί heflaeljen gaet j'
Prins Pyrrhus moet 3. dcbruyd aen fynen Vaedcr

Maer dit is' »iet alleen dat ons hier blij ven doet:
Daer werdtjbehalven dat,geeyfcht noch edler bloed
Als van Polyxena. lek vind' hèt fo befchöoren.
Men ftorte Heótors foon van boven uyt den tooren
Dat hy fyn val befterf. Wanneer dat is gedaen
So magh de vloot in zee met duyfend zeylen gaen.

I Alshy feyJcdatdevlot niet cn konde uytloopen voortndeal
eer dcCoddinheDiana vCrfoent w*ierd door hc: ilachttn«nd·op-
offeren vaaiyne dochter Ij^higervia.
ί Gclijck gebeurt was ihienjasr tc voorcnilsmcnnaTrojenva'
ren foudc, ^

DeRey der Trolaenfche Vrouwen-, om te lochenen Jat
de geefl 'van Achilles [oude verfchenen zijn ge"
^eefi, drijft hier nae het geweien 'van fommige
Thilofophen dat de met het liehnem vtrgMU

Waer door men 't bloode volck doet vrefen,
Dat onfe geeft nae 't fterven leeft ?
■Seght eens, wat voordeel dat het geeft
So, als ons ο ogen zijn gelooken
En onie laetfte Son gedooken ^
En d' afch geflooten in het graf>
Men niet deïiel mee overgaf
En d'arme menfch fou langer leven ? . " ■ ■
Ofilerftmen heel,wanneer wy geven
Den aeiTemjdie fich mctter vlucht
Mengt met de woleken in de lucht? " " -
Soo dat wy heel te niet gcraecken
jWanneer het lijck-vyer is aen 't blaecken ?
Ά1 wat d' opgaende Son befchijnt,
Alwathy zietdaer hy verdwijnt.
Al wat de Zee befpoelt met ftroomen.
Die thans gaenheen en wederkoomen
En tegens kuft'en ftranden ilaen,
Daerfal den tijd mee ftrijckengaen.
So fnel als 't paerd met vlugge pennen,
So ras de twaelf gefternten rennen :
Met fo een loop,gelijck den heer
Der fterren doet 2,ijn ommekeer
Enhaeftficheeuwaen eeuw teknoopen^
Gelijck als wy de maen fien loopen
Met fchuynfe keeren op en neer
En kruyiTen \ pad vaft gints en weer?

So rennen wy met volle toornen
Nae 't eynd toe en de doode ftroomen: ·
Maer die daer komt is nergens meer.
- T* GelijckdenxroiQckverdwijntseueerj
Gelijck de winden haeft verjaeghen
De wolcken,die wy fwanger zaeghenj
' Soo fal de geeftjwaer door men leeft,
Verfmelten als hem 't lijf begeeft.
En heel en altemael vernieten j .
Nae 't fterven fal niet overfchietén 5
De dood is felver niet een mijt^
Een pael-fteen 'van den fnellen tyd.
De graege hebben niet te hoopen,
'T forgvuldig hertTal niet beloopen i
Den eene legh de hoop ,vry neer.
Den andre forgh voortaen niet meer.
Vraeght ghy niy, waer ghy nae het fterven
Sult vaeren heenjof fynjOf fwerven ?
Daer 't is dat noyt gebooren was.
Den graeghen tijd vreet al den bras.
De dood verichöOnt noch lijf noch zielea-
Maer komtfe bey te faem vernielen. '
Wat -s Tenarus, wat "s Acheront,
'Wat is de hel, wat is den α. hond ■

Die aen de poort leyt om te waecken ?
'Ti^ijn ydle Wóórden fonder faeclcen j '

'T fynfabeleny^t is leurepraet, ' ' . '
Die als een fwaeren droom vergaet.^- - ^«'i:

1 ■ -t) " ■ ' ' ' ' ' ' ϊ/ 1'·'.·
>■ Naehetgevoc'en JërStöifchc endc'Epiciirifdiefcflc.

lleBors ipraww verfchrickt door een geficht hergbt
haer Soontjen in het graf fijns vaders , dat
Vlyffes door fijne loofbejt uyt-vind. dk met hm
heen gaetpm omgebracht te werden.

]\let fuicken mifgebaer fo grooten róuw bedryven ?
Wat treckt ghy uy t u hooft het hayr met handen vol ?
Wat klopt ghy op u borft met vuyften wreed en dol ?
,Wat ftort ghy tracn op traen lancx q bekrabde wan-
ghcn?

^T geen by ons is geleen is van gheen groot verlaiighc
So m'er om fchreyen kan. 't is onlanx maer gelecn
Dat Trpoje viel vooru; voor my viel 'tlangh voor
heen I

Van doe menHeftor fleept' om haere muyren heenen
En'trad en waeghen-as van Pekus-fopnmoftftec-
nen

Lagh Ilium ter neer en Trojen al gevelt. ί
So meenigh ranip op ramp door mijne zinnen fmoo-

lek loop als een die zijn gevoelen heeft verlooren?
Als die geen wefen heeft yan't geen hem heeft gc-
raeckt,

Oock had ick my al van de Griecken los geniaeckt
En was mijn mangevolght, had dees'tmy nietvcr-

langh - " vjlyr-v i;;r inyad-l-j/ialb unh r^-m ■^nV/
En maeckt dat ■ ick de vrucht : iliideninieft

Te vreefen ionder hoop is 't alder gfaofte quaedv 'l
Ou. War heeft bedroefde vrouw, fo fchielijck u ver-«

ilaeghen ? 'f;^''" ■ .τπ rf-Mini'-j •••••iMbai'.'T
An. My dreytht raéer onheyls ak W^.oytvoordefe^^

■ Daer rijft' w^ei? i^mp uy t ramp^ die: arger wefen fyl τ
Als my oyt over quam. den vreefelijcken val ·
Van ""t ftortend Iliutti heeft jiocHl geen ftand gienoopiê.'
De kloot van 't Nood -lot is noffh .niettea eyai^e·
koomen. ;

der-^iiaèd'?'·· ·' «i"' · u -riri ./v^'-i-lRd;>- .'-jn'1.
Α ίφ. · Ick fegh tiydat dé poort des Afgrondb-^open gaetj
Én dat het doyfteïhblider helien'ia ontiloocen,
Enj om de fchrick dn^de verdelgde te vergrootcni, 3
De doode Wanden weer koomen uyt iiet g>iaf.
Is 't dan· de Giifeck-iilieen, dien, mendat Ti^Qor.deel gaf
Die reys té rii^tê dben ? ο neéin: de.doQd^eteyen.,
Die al gemeens fehridir4öet dr TTrojtoen beven;; j
Maer een géfictó, dat my des na^ Éachts verfGhQ^,"
Ontftelt my't-herc:v4n vrees"!' eij; 'iraedjt.my-recht

'i De waegen, die om 't noord met feven fterren rent.
Was met den dielïèl-boom nu weder omgewent:

• lek raeckt' ió' τύίΐ) de flaep bekroop mijn matte leden,
Het eerft' in langhen tijd (indien men 't noemt met

pf ruft of ilaep wanneer 't gevoelen is verdooft
-^'Ew iiert en herifènen en zinnen afgeflooft) ]
Als Heö;or fchielijck ftond voor mijn befchooten
1'· '-oo^eny j,»:·^-

Niet fo hy, tegen 't heyr der Griecken opgetooglietij
'T Vyer in de fchepen wirp en braght haer vloot in,
-"Si i-vlarnri . . i.

Niet fo hy binnen met Achillis waepens quam >
Maer in -r. vAchülis fchijn een andren uytgeroo·
ghen.

^ - Maer moeloos, afgement, de traeiien op fijn wanghen.
En even fo als wy, het hayr om 't hooft gehanghen,
EM vuyl en haveloos, noch wai 't my een vermaeck
Dat ick hem zagh. hy riep: Andromache, ontwaeck;
En'fchudde 'tihboft, en zey^; o, mijn getrouwe

Vrouwe;.;:xi"-.··. .v/riohrrr.-.'V - Λ· ?· ■ ■ ί
'Keemt onfen ioon van hier op;4at vtné hem behouwc.

Verberghthem(;ditalleén;ifiiiynbew.a(erenis) j .
En ftaeckt uw fchi eyen dat doch nergens goed voor is.
Sucht ghy om Trojens val? ochjlagh'hét heel ter neder
RaCch, haeft u en verfteeckt dees loot, noch^joiick
enteder,

i, Patroclus quatn in den flagh met het waipen van AchilICs om
π. de Trojaenen de Ichnck acn te jacgcn ais of Achill" weder-
,V' om in 't veld gckoomci} was, endc i;ierd v'aji Hcfior vciilie·
ghcn.

(Waer dat^het weZien kan) die yanons beyden quam.
Een fchrick gingh door mijn isIoedjdAe my deyaeck;

Mijn leden trilden, en de ilaep is ftrax verd wenen
lek wende feer verbaeit mqn oogen gints en heeneit
En arm^ ellendige, niet denckfnaJjOrp mijn foon,
Socht Hedor: maer dè fchira, ten eeriten heenge-

Is felfs in 't midden van *t omhelfen my ontfchootenj
O foon, O waere fpruyt van Hedor afgefprooten.
Die d' een'^ hoope van uw huys en Frygen zy t,
Afftefel van de ftam. ib eel van ouden tijd.
Uw vaeder heel gelijck van opficht eri van wefen!.
So plagh mijn Heótor oock ,ν^ρ gangh én tred tc
wefen,

So, fterck van handen, en fo reyfigh op zijn leen, ,
So, dreygend yan geficlit, fo, dick en breed van een
Hingh héni het hayr van 'x hooft,fp vloeyd' hetpiige^
fchooren. ,

O ghy, die al te laet den Frygen zy t gebooren, ,,
Uw moeder ai'te vi-oegh! fal men dien blyden dagh
Noch wel beleven, dat men ^aen feggen magh jr^
Dar ghybefchermer van uen muyren

Trojen hebt herbQuwt>c^b.U.rgeren en bqyren /,
(Verftroyt en. wegK gevlüdifc); fï'QfKQm by-ecü ycr-'
iaemt> . ■ ' n^·· ' · -..UrO
tn op een nieu cJe^Sitad en Frygen|hpbif vernaei^ ?y p^
Maer ^t lot en leyt ίο ο niet om' my dién moet te gévcn!^
• 'T 2,y de gevangenegenoeghdatiy maer leven;. ..\q
Ay my effèndigej watfchuyJl^'^i,w^yatrèi^'''· ^^..
Magh ick v^,4trQ^;^en.ciat het.mijil9;yreefédcci^'?
Waer bergl)· ïck' v? die

muyren, " ' ' ' ^· " ' ' '
Dat goddelijck gebouw, de nijdt yan baer gebuyren»
Die ftad, die van tevQor fo rijck en machtigh was,
, $5nuniet andefsalseenhoópvaripuyncnas.

'T is al door vyer vernielt, geflecht en nèergevallen:
■ So datter fo veel plaets' 'niet overigh is van allen
Daer men een kind in bergh!.waer,heèn brengh ick

' hem dan?
Daer is een Graf, gêwljdt t er ruile van mijn man
En om die heyligheyd ontfien en heel gebleven,
• -cWaer op de vyand felfè noyt fchennis heeft.bedreven ^
Een werck, daer Priamus geert geld aen heeft gefpaert.
•'Daer dunckt my zal hy bett van alle fijn bewaert. '
Wat kan ick becersj als den vaeder "t kind betrouwen ?
Maer hoe? wat oft beduydt? ick voel mijn hert bc-

, nouwen i
Een koud en kiUigh fweet valt my ter leden af.
" 'Ick lil en beef voor't woord ot voorfpoockvaneen

Dat men geloofde dat zy omgekoomen waéren.
An; Maer 't is fo weynigh dat voor ons tc hoopen
ftaet.

Waer ghy hem hebt geberght. " · ■■■ ^
Atir. Maer fo dé vyand vraghe ' ^ ^

Waer hy vervaeren is,'waer ick hém heb gedaen ?
O u. In den gemenen brand is hy al mee vergacn.
Α Ν., War voordeel fal 't hem fijn datlck liem heb ver-
borghen ' " '

Die in des vyands hand moet koomen flus of morgen.
O u, Des overwinhers drift is hevigft in 't begin.
Α Ν, Hem te verbergen heeft niet weynigh vrefens in;
b'ii:"Mendiene fich by nood van't geèrt men krijght m
handen,, - '

Wat eenfaem oord is fo gelegen yaix de wéghÈ, - ' I
Mijn kindj daer ick u vry en wel verfekert legg^ ?
Wie zal ons byftand doen diea alles ftaet te fcbFÓoeiê?^
Wie Gris befchermer zijn? wie ons te hulpe kóömen ?
O Hedor, die altijd den uwen hebt behoedt>-' '
Behoed' haer nóch, en wilt het ge^n de moedör doefe
Uyt liefide tót hker kind, èn u hier komt vertrouwen, ·
Bewaerén,' en by u in 't grif vèrféfcért houwen','> " \
De bergen by uw' as dit otlgeftirrVe lijck, · · · :·; y: - i
Op dat hy leev ■ en weer herftdlë Priaems Rijck: ; ^
Begeef u in het graf, myQ foon, oih daer te fchüylehl
Waerom wijckt ghy te rugg-'en fmaedt de 'vuylo

Ick heb de reden wegh: 't gefcKiedt uyt edlen aertj'
Ghy fchaemt u fulx te doen als ofghy waert vervtó.'
Leg af de hooghe moed gelijck men plagH té drac";

Neem een, die ons betaemtnaefo veelnederlaeghen»
Befiê eens wie wy zijn, wat van ons overfchièt:" —:
Een graf, éen kind, en een flavini en verders ftièt? ' " -
Men moet het quaed ontgaenen wijeken'^vöor (de

Begeefu in ditgraf, uw vaedertoegewijt. 'ΠΟίγ.;·/·
Men geeft-ü 't leven fo der konit een beter tijd ■· ■
En fo het noodlot u ontfey t te moghen leven , ^ .
So heeft men u een plaets tot uwe ruit gegeveh. · v-''^
Om. Het graf is toegemaeckt daer ghy hem ïjébt ver-
trouwt. ' ·

Nu raèd ick dat ghy u hier niet orttrent en Hou&- '
Maer wilt u elders heen en ver van hier begeveii, .
Pat niémand yets vermoe Van't geen der is lièaréven
En uwe vrees 't bedrogh niet brenghe voor den dagh.
An. Hy vreeftte lichter die van nae-byvref^^a^:

Op dat wy ons bedrögh door biy ven niet ontdecken.
O u.. 3wijght doch een weynigh flil en laet uw klaeghe ii
ftacn:

Der; I. Cefaleenen Vorft komt yinnigh ftappen aen.
Α Ν., O aerde fcheurt van een en maèckt u felven open
Tot daer inPlutoos rijck de helfche ftroomen loepen!
En ghy, mijn trouwe man, bergh in haer diepe fchoot
Het geen u is vertrouwt: ick ben in grooten nöod:
Hier is Ulyffes, en nae fyn gelaet en treden
Heeft hy fyn hooft en hert vol ilimme dubbelheden.
U L. Ickj die uytvoereh moet door 't harde lots geval
Den laft, my opgeleyt, verfoeck voor eprft en al
Pai ghygelooft.dat al wat dat mijn mond fal fpree-

Niet mijne woorden zijn, maer der gemeene Greken
En aller, Vorften item,aen wien door tïedtors foon
Naé fq veel jaeren tijiis het thuys-gaen wertt verboon.
Het npodlodt eyfcjit hem. Noytfal men yerfekert

Noy t hebben vafte vree, noy t leven buy ten vreefen,
j Staegh fal der reden fyn,die ons

omdoenfien.
En noyt de wapens neer te leggen fal gebien,
Andromache, fo langh uw foon fal zijn in 't leven
En den verwonnen Fryg noch hoop en moed kan ge-
ven, . .
Seyt dit uw wichelaar ? Ul. Alfweegh de wiche-
laer

So fey het Hedor felfs. De foon van fo een vaer
Laet my niet ibnder forgh j fyn afkomft ftaet te duch-

So loopt de jonge ftier onnofel onder't vee luiO
Eer fich het voorhooft voor de botten open dee,
Maer in een korten tyd in hoóghten opgefchootéii
En als de hoorenen 't vel hebben doorgeftooten ■ ·
Leydt hy fyns vaeders kudd' en heerfcht in fyne ftee;
Een oploop van een boom,diertlên thans vallen dee.
Een dun' en teere rijs fal binnen korte Jaeren
So groot iyn als de moer,en haere plaets bewaeren^
En geven bofch om hoogh, en fchaduwen op aerdi.
Wat overfchots van vyer, niet altewei bewadrt, '
Hervat fyn krachten wel eri'raeckt van nieus aen't

En laet de vlam weer fien ver boven alle daeckeni.' ί
De droefheyd fchat een dingh wel nae de waerheyd

So ghy nochtans dit iluck recht by ü felfs doorfiet
Sult ghy 'teenoudSoldaet wellicht ten beftenhou-

So hy 't fich felven niet te degen derft betrouwen.
Dat nae fo langen krygh, die thien jaer heeft geftach
Geen andre ryfen falj en ib hy is belaen '' .
Dat Troje, fchoon het leyt met omgeworpe wallen,
Nietlaegh noch plat genoegh voor ons en is gevallen.
Het is gheen kleyne faeck dat hier te vreefen ifeet ■
Een kind: maer metter tyd een Hedor in der daetr
Verloil ons van die vrees. Dit houdt de Grieckcn

Dit is alleen de reen van blyven onfer fchepen.^ t
Oock wil ick, dat ghy my voor hai-dnoch wreed en
fcheldt

Dat iciï eyfch Heftors foon door 't lot daer toe geftelt:
.Ickhad i. Oreft geeyfcht.lyd dat de i. winner lede
An Öch, waert ^y in mynhand, ofwift ick waertcr
ftedc · ^

r- Dcfoon van onfen'Veldheer Ajfamemaön. i.Ahamemnoa
iyn dochter Iphigcni» moit rocitaco gcoffcrc le^fcrdcn

Of wat voor ongeval; u my ontnomen heeft,:
Schoon my de vyand dreygd' een Mingh in 't hert tc

My fnedeft door het vel,fchoon hy het viijnigh vyer
Rondora mijn lichaem iloockt'enfchroeyde velen
fpier,

Wat luck of ongeluck hebt ghy doch uytgeftaen ?
Loopt ghy al dooiende laiix onbeganghé paen ?
Of 2.ijt ghy mee vernielt in 't algemeyne branden ?
OfheeftdewreedeGrieck met goddeloofe handen
Gefpeelt met kinder-bloed ? of Ipyft ghy racf en gier
Inhetgeberght vermoort van eenigh groufaem dier.
Ul. Staeckt dees geveynfde praet. Ulyflcs tebediie-
ghen

Behelpt u met geen raedt die nergens toe en ibreckt.
Waer is uw foon ?
An. Hy is daer Hedör, daer fyn vaeder,
Daer al de Frygen iyn. Ick foeck haer allegadet}
Ghj^ foeckt'er niet als een,
Ul. Siet, dat ick niet en doe i

Dat fy befwyeken als de dóód voor ooghen ftaet.' X
N. Ulyflès, fo ghy wilt beproeven metter daed,. Ij i
Wat dat het vrefen aen Andromache kan geven

Want al myn wenfchen is alleen maer doodt tefyfii
Ul Met llaghen,vyer, en doodjcn allerhande pyn//
Sal ick u Sappen doen het geen ghy denm te fWy-

En haelen uyt uw mond wat u op 't herte leyt. ' - ■:
De nood vermagh vel meer als de godvruchtigheyd.
An. Dreyght my met fterven vry, iet my dedoot voor
ooghen;

Wat wonden,wat de pley,wat geelïèlen, watroen, '
Wat de vervloeckte kunft viin pynig;en kan doen, '
Wat dorft en honger, wat de grouweUjcke greepen
Van tangenbrood van gloed, wat iludcen a%enepett
Van vleyfch en ingewand, wat de gevanckenis /
En gat en kercker, daer het naar en duyfter is: -vi
ïn 't kort,al wat een gramm' en trots' en opgebkefe '
Verwinner derft beftaen. Ul . Het is een werck van

Te willen heelen dat men ilrax ontdecken moet.
Abi. De vrees en heeft gheenvat op moeders vol vian
. moed. .......r^ii.f · ^ ■

^L·. De felfde liefde,die u doet hardneckigh blyven,
Vermaent de Griecken voor de kindien haerer wij-
ven " ■· ■

Te forglien op het naeuft. Nae fo een langen tyd
VanJaerenjcn een krygh, vanhuys fo verr' eiiwyd,
Souw ick niet· fo bevreeft door Calchas uytfpraeck
wefen

Indien ick niet cn hadd' als maer voor my te vrecfen:
Ickforgh voor li Telemaech diengy denkrygh
bereidt. / i-

Den hard" Uly iTes en de Grieckeagaen verblyden.
Wel op, bedroeft gemoed,wilt opentlijck belyden
Den rouw,die ghy ib diep in uwen boefem fmoort.
α. Atryden,weeft verheught als ghy de tydingh hoort.
Verblydt u : Hedors foon is doodt en al begraven.
En ghy, Uly fles, wilt terftont te rugghe draeven
Enbrenght, gelijck ghy plagt, den Grieck decs blyde
maar.

An. So moete my het quaedft van alles overkoomen
Wat de verwinner kan den ilaeven doen of droomen,
So moet' ick wel ter tyd ontilaepen foet en facht
En in mijn eyghen land ter aerde iyn gebracht,
So moete HeiSors afch gemackelijck hier leggen,
Gelijck 't waerachtigh is dat ick u kom te feggen,
Gelijck hy, nae dat hem den dagh en 't licht begaf,
Leyt by de dooden wel verfekert in het graf.
Ul. Dewijl dan Heótors ftam geheel is weghgenoo-
men

men / ;
i)at haer den oorlogh oy t fal koomen daer van daen.
'T is fonder ommefien, ick wil ftracx heenen gaen

Om haer de vafte vree met blydfchap aen te feggen.
Wat maeckj' UlyiTes ? wik het cerft wat overlegd
ghen.

Sal U de Grieckfe vrouw geloven ? en wien ghy ?
De moeder: en is die niet van verdichten vry ?
En vreeft fy niet , dat haer die vloeck fal Gverkop-

Sy heeft het iniiners iny gefwooren met een eed.
Maer fo fy quaelijck fweert wat vreeil zy grootei·
leed?

Bedrogheenloosheydenden heel'Ulyfles haelen
Tot uwe byftand. - Noyt bleef waerheyd onbekent.'
Doorfoeckt de moeder: fy is treurigh 5 fchreyt ea

Vol van bekom meringh met fuchten en met fteCnen
Haer gangh nu hejwaèrts en dan weder derwieris
heenen.

En luyftert fcherp na 't geen alhier gefprökeh wofdt:
Het is meer angft en vrees als droefheyd dat haefr

Haer rouw beklagen,thaer u is geluck te wenfchen^
Dat ghy uw zoon yerlóöi-t, die te verwachten had
men ter tooren af (die de verbrande Had "
Alleen noch ovrigh heeft) heni ibii ter aerde ftortëü ^
Om hem des levens draed by voorraed af te kortend-
Mijn hert begeeft my heel en mijn gèbeeiite trilt j
Mijn bloed bevrieft van kou en al mijn lidiaem iütt·;^
Sy beeft t dit is^de wegh om' aeft 't- befcheyiit ié
koomen. t j:-(fcbröomen

En dubbelen de vrees. Gaet heen, gaat heen jen wae?
Hy magh verborgen 2,ijn die ons hoiit in gevaer,
De lefte peil, die hier noch over is gefchooten,
De vyand van ons naem,fy uy t een git geftooten;
Roeyt alles om , en krijght den jonden voor den
dagh

*T is wel,daer is hy, fo,vaer voort, wik wacker wefen,
Treckt nae u Maer wat fiet ghy om ? wat mooght

An. Och, of ick om mijn foon
JR-echt vreesde! Maer'^t gefchiedt om dat wy'txyn
gewoon.

Door 't fter ν en is ontgaen, en door een beter lot
Dien dans ontfpronghen is, fo moet het overfchot
Van Heétoï-s as (gelijcik de Prijfter Gaichas Teydè.)
Óns dienen in fijniplaets, op dat men die verfpreyde
Ten ofFer ίη de zee, en 't graf van Hedor moet
Ter grónd tcfe 2.ijn!geflec& tot 2,uy vèringh en boet
ï)erfchepen , die nae huys niet anders kunnen raec-

Èendubble vrees treckt my het hert ten wcdërzya^·
lAend'eène komt myd' afch myiis lieven manSDC"'

Aen d' andere fnyti foqn; f w-ie of 't hier winnen fal ?
'Wie krijght de overhand ?! lek fwéer het u by al
De Goden,Hedor, die-ons h^beri hird gevallen, j
Eft by uw geeftjdie ick aenbidde boiien allen, "
Dacr 's niet dat my behaeght iii my neriTóönpals ghy.
Hy lefev^op dat hy:u gelijck van wefen iy....,, 5
Sal men dan uyt uw grjj^f wwias en blenders-wroéten'
En alles roeyen om, en ίύ ick lyden möqten
Dat-men het ovei;fciiiit,iV^ritroye^a,n^p
En in de 2,ee verdrenck* ? hy fterve lieverdan.j
Maer iiTerwel fo hard* eeni^o^der-ift Βςζ^νεη
Die 't aeftfien kan j. dat^men haer fopn ^tej^ood fói^

geven:· . 'ι^νόΓ/ΐ^:- .
Eii ft^M-ténjVi^iiqitipyw hol ettboi ,,^ ,',-γλ.
Dóén tuym'len door de lucht en draeyen^ eentóf?
• Ic^kftö 't i als Pe^iOf der, oyecwin^^
Maer niet mishandelt werci^ V en méü aen. deiê ftran-^

. dfi^:^··' ji^vn-iilluJ ab sf cl I rp v.fy; ' '
En m de,w<)eite;2(ee ?(yn,as mae^ ijift eii fpray ,
Maer dat iik doch; dit ftiick^te degp.Qiideriehey^ s
Die Ifeyend isj m lyde^ipAd^ vpelen f

Hy. y:oelt niet ,ΐ^η,- de dood ge^clt'Ïe^· bi|yten^t
■Woölen^,-τί- 7 . ,,μ . ί:- ,^^·...

Hier is uwiiè^pr;: jae.; Mae^^
Daer is uw Heitor mee: die dbocftV ciees wei té pas:
Die raog'iijck wreecken fal zyndoode ve«ders as.^

De graf-ft(ie roéyen om en/1 onderft boven goyen,
An' Die I. ghy luy hebt"verkocht ?
Vl. EnafGh'enal verftroyen. .
A n. "k BCToep-myop der'Go^^ %. AchiJlis

O Pyrrhe, wat ons beurt! kom herwaers, en behöuw
""t Gcen oiii's uw vader fchonck,
Vl. AIwatBefisgebouv/eii--
Sal ick met 'kracht van yolck terftond doen nedèr-

^-A nv'SiricxdbrftnoytGrieck-beftaen; - ^ / ' iu
So grou^elijck een ftuck is noyt by haer begaen.
Ghy hebt'dë- ^ it·; Tempelen'^rt-%-heyligdom-ge-

-iehondèn:-·'^ ' ■-:·;■ .71.,
Selfs van'W Góden,' <iie Vödr uwefaecké'fton-

Maer noyt en heeft fo ver de duUigheyd gegaen'
Of liet di^gra v'eh Heel en ongefchonde ftaen. -

. Verfchaffenj, en gclijck de Griecken zyn geflacht ^
Wanneer de'Kóningiri der d'd^Jier''Amazonen^ !
Haer felvën in het veld vöór' ïröje quam VertOó-

Of wy venj dol en vol vaii ]Bacchis, op iyn feeft'" .
Haer fpiëffeii di-iUëri, en met cèn be feèté geeft

«. ^AlsÖèaör verüaCKfien was, hfcbbcn deOricckendcipla"»
; !"·. vei:fcftcÏbrdacri mcahcrn eeti^raf gebouwt heeft., .h ff· V'
, Dieliec Lichacin van.dcn verilacgcupatnPnamusfCgeFC^.ije'^·
' 'i." Het 1?€*ΐΓτ«'η Pallas wjerc fn de^èlegiéringhr van Tfbjf^^^
nacht door DiojTedes cn U[yfles heymelijJc· glielicht van _
^ - geféyt'jwas aat.Tröjen niet eu kan gew^
i alshet daer binneuwas " ' or ';

En onbefuyfden draf het heele bofth doéii'fweeten'
En fidderen van angflij en quetfen föndéf weeten, α
Sal ick op 't midden van myn vyand vallen!aen.
En, als ick Heótörs graf niet langher voor kan llaéri,
Verfellen met myn dood fyn voor-gevochten aflen
Ul. Wat toeft of hebt ghy op een fchreyend wijf te
paffen; · i

Α Ν. My, my, bid ick ? dat ghy eerftf in het herte taft·.
Stoot my eerft hier ter neer. BerU:. Hedlor uyt ter
hellen;

Komt uyt den afgrond op tot myne byfliand wellen;
Scheurt graf en aerd van een, dat men Ulyflbs temm*.
Uw bloote fchim alleen is mans genoegh voor hem.
Daer is hyjdaer: en heeft de waepenen in handen;
Hy werpt met vyer, en foeckt de fchepen te verbran-
den.

Ghy Grieckenjfiet nu toe: of iiet ghy Heétor niet.
En iiTer geenjals ickjdie mijn verlofler ziet ?
Ul. Werpt alles om en om. An. Wat mooght ghy?

moeder, maecken
Door u fal met uw man uw foon om hals geraecken.
MiiTchien fult ghy den Grieck vermurwen door gQ-»
been.

Het groot gewicht des grafe fal ko m en nae beneen
En hem verpletteren die ghy daer fchoolt voor defen.
'T is beter dat hy ilerf (waer dat het oock magh we-
zen ) =
Als dat de vaeder hier fyn kind verfmooren fal,
Of^t kind fyn vaeder druck'. Ulyiïèsjfie: ick val
Ootmoedigh u te voet in alle nedrigheden,
En defe handen, 't geen fy noyt aen yemand dcc^en,
Omhelfen uwe knien: ontfermt u over my i
Hebt medelyden met een moeder. Och, «of ghy

Genaedigh luyfteren en met geduldigh* ooren
Een moederlijck gebedt fachtmoedigh aen wout hoo^
ren!

.Hoe hooger dat ghy zyt verheven door 't Geluck,
Hoe minder jbid ickjdatmen den gevallen druck'.
Al wat men deft geeft wcrdt aeft't Geluck gegeven,
So fieuw vaeder noch uw t'huys-komft by fyn le-
ven!

So kryge' uw kuyfche vrouw u weder in haer bed!
So werde het nimmermeer door overfpel befmet!
So moet' uw i. kleyne zoon u, bly4Iijck tegen loo-
pen!

Hy tree fyn a. grootevaer in ouderdom vporby,
Syn vaeder in verlland! erberm'' W overmy !
• lek bid u, dat ghy μ eens mpgdep wilt ontfermen!
Hebt deerenis met haer j vermurwt u door hiu ker-
men !

Dit is myn trooft alleen: ick bid u om gènae.
pL. Brenghtuwen foonqerft voor den dagh ? en bidt
daer nae.

pe moeder roept haeren joon dathyuyt het graf te
'voorfchijn koome , endehe^ueelt hem dathjoot-
moedigh ϋΐ^ββί om genaede hidde.

Hier is't arme wicht, Ulis,
Daer heel Griecken bangh voor is:
Waer voor duyfent fcheepen beven.
Kom,mijn foontje,wilt u geven,
Aen de voeten van uw Heer 5
Vak voor hem ter aerde neer i
Bid hem met gevouwen handen j
Rekent het öock voor gheen fchanden
Dat men dóe in tijd van nood
Wat het ongeluck gebood.
Stelt,mijn kind,'uyt uw gedachten
Uwe grootvaers en geflachten
Denckt om Priaems Rijckenniet
En fyn groot en ruym gebiedt:
Stelt u felfs niet meer te vooren
Dat j' uyt Hedor iyt gebooren; Λ

Beft dat hy vergeten zy. ,
Voeght u nae de flaverny,
En kunt ghy noch niet befeiïên
Wat voor rampen dat u treffen " · ^
> Volgt n:iy dan metfchre^ennae
So ick u te voorëin gae. ' l ^ i "

Trojen heeft gefie^ voor heenep ' -
Noch een kindfche koningh weenen;
Priamvis,npc|i kleyri en teer , ^ , .

Seften Herbies ter neer.
Traentjes uyt die kinder-ooghen ■ »
Hebben fo een^man bewooghen. '

Daer het al voor bad gefwicht j
Die den hei-hond braght in 't licht ν - ^ r '
Liet fich door het teere fchreyen
Vanfynkleynen vyandleyen.i
Neem,fey,hy,den toom in hand
Van uws i . vaders Rijck en land;

'Kfetu weder op zyn a. thropnen;
'K geef u weer zyn ftaf en kroonen,
Maerpafl: beter op uw woord
Als ghy van hem hebt gehoort.
"Τ heeft: hem tot geluck gedegen
Van fulck een te zyn gekregen
Diehemfofyn vryheyd gaf.
Leert door hem uw wreedheyd af.
Of ichept ghyjom ons te plaeghen,
Infynwaepens maer behaeghen?
Priam viel voor hem ter knie:
Dees' en is niet min als die.
En hy eyfcht aJJeen Z-yn leven:
"T rijck vanTroje zy gegeven
En uyt Priaems huys gebraght
Daer 't Geluck het raedfaem acht.

Hercules , omdat Leamedon fyn belofte niet naeen quamheeft
Trojenvcrdeftiueert eiidc Priamusgevangenwegh gevoerr> dien
hy naederhaiid in fyns vaders plaecfc heeft tot Coning om fyne
rijcken eu landen geilclt.

^indromache menght onder haergehedm oock jchel-
den en dreygementen , finder evenwel Ulj^i ff
kunnen wrbiddm en bewegen^.

XJl. T"^Es moeders rouw fouw my wel iJrengen tot
^ medoogen
Nochtans fp ben ick met de Grieckfe meer bewoo-
gen,

Dien veel te vrefen ftaet fo des' opwaiïen fal.
^N. Sou dit de man fyn^ die nae fo een groote vaj^

'T verbrande Tuojen uyt haer ailèn op fal wecken ?
Sou dit de hand fyn die de Stadt weer op fal trecken ?
Heeft fy geen andre hoop fo is 't met haer gedaen. ,
De faeck en leyt fo niet, dat immer den Trojaen
So machtigh werden fal dat men voor hem fou

Van waer fou fulcken moed in d' overwonne.komen?
Geef Hedtor die? die felfs, getrocken om de Stad,
Nae haeren ondergangh de moed gegeven had.
'T gevolgh van ramp op ramp kan oock denkloeck-
ften deeren.

Men fteéck dien edlen hals in 't juck van flaverny:
Wie flaet een Koningh af dat hy een dieniVknecht zy >
U L. Dat doet UlyiTes niet, maer Chalchas fpreeckt
het tegen.

Α Ν. O vinder van bedrogh en averrechte wegen!
O flimme konftenaer van menigh fchelmftuck.
Die felfs de i, Griecken door uw valfcheyd braght
in druck!

Nu derft ghy wichelaers en felis de Goon beklaeghen
Die hier oiifchul^gh fyn. ο vroom foldaet by
nacht,

l. Iphigenia,die hyhaerc moeder onchaeldeomgeofFcrt tewcrdc
onder dcnnaem datfy mee Achillcs trouwen foude. Palamc-
dcs. van ven-acd valfchcliick bcfchuldight en ompebrapht. Ajar
in het vcrfchilóver de wapens van Achillesjoverwonnen
1. Gelijck hyhet beeld van PallasuytTrojen ghcharlt had,ende
Rhclus in fyne tenten overvallen, vcrgefelfchap met Diemcdeï,.

Nu derft ghy yets beftaen by daegh en fonder macker
In 't moorden van een kind fo koen, fo fris, ίο wacker.
Vl. VlyiTes vroomheyt heeft deGrieck ghenoeghge-
fien 5

De Frygen al te veel. ick magh mijn oor niet bien
Nae ydle praet, enoockvalt hier nietlangh te bey-
den:

Den laetften moeders-plicht te doen aen mynen zoon,
En myne luft voor 't left te boeten met omarmen,
V L. Och, of'tmyvry ftonddat ick uwer mocht onc-
farmen I

Nochtans het geen alleen my vry ftaet, tijd en ftond
Te geven, geef ick u. verzaed uw luft en mond
Met traenen en gekus: omhelft hem nae behaeghep.
Het fchreyen maeckt de pijn wat lichter om té drac-
ghen.

Α N. O lieve pand! ο eer van het gevallei^ huys!
O Trojem laetfte Jyck dat nu leyt in fyn gruys!
O aller Grieckenfchrick! opwienuw moeder boude
Haer ydle hoop ο fteun, daer ick my op verfroude!
In wien ick heb gebeen te inogen metter tijd
Sien uwes vaders hert en vroomhey d in den ftrijd,
EnvanuwgrooteT-vaer 2. hecmiii4en?.ynerjaeren.
De Goden hebben u daer toe niet willen ijpaeren.
En my mijn wenfch ontfeyt. ghy fult op Priaems
throon

Niet fitten in fyn plaets, noch voeren ftaf en kroon
In 't Konincklijcke liof, noch wijd en breed regeeren
Uw eyghen volckeren, noch vreemden overheeren.

2.. Doen hy machtigh waslRijckdom, Rijck cn cnkinderen diCJ»
lyn oudercjom ccii voorbev'U was van ellende>

Ghy fult de Grjecken in het vluchten niet verflaen;
Ghy fult Achillii foon niet ileepen achter aen ;
Ghy fiilt de waepenen met kinderlijcke handen
Niet handelen, noch in de boffchen en waranden
Vervolgen 't wild gediert met pnvertfaeg^de moed;
Noch in het fteeckfpel als verwinner zijn gegroet;
Noch leyden, al$ een hooftjin uwe teere jaeren
De Frygiaenfche jeugd, eji rrie.t de kinder-fchaercn
Op 't plechtich fuyver^ d-Qcn waepenroefe-

Men fal jBec luphte voet u niet in rey of ringh
Sien daniTeA op 'f geluyt van trompen en cornetten
En fpringen om autaer mp 't oud gebruyck en wet-
ten . ,
Der Troifche tempelen. O droevigh ftervens flagh,
Waer by-tde wrqedfte dood iti-tïïïinft niet haelen
magh!

Uw quaed fal argher als des grc>Qten Heitors weefen.
Ul. Breeckt nu uw traenen af en laet het fchreyen
ftaen. ,

De groote droefheyd heeft haer felven noyt voldaen.
An. 'T vertoeven , dat ghy hebt telyden doormijn
fchreyen,

Ulyfles, is niet langh. Wilt noch een weynich beyen,
En gunt my dat ick by fyn leven luycken magh
Syn oogen met mijn hand en iluyten voor dén dagh.
Ghy fterft wel jpngh, myn foon, maer die in defe jae-
ren (ren.

(Hoe weyn igh datfe zyn) de Griecken koft vervac-
Uw Troje wacht.u : gaet,gaet buyten ilaeverny j
Bcfoeckt uw Phrygen,die de doodt oock maeckte vry.
As. Ontfermt u, moeder. An. Och, wat hout g'u aen
myn armen; (ontfermen.

Ghy foeckt hier heul vei^eefs,gelijcfc het kalfje doet
Dat gaeren van fyn moer was voor de leeuw behoedt
Envoeghtfichaen haerzy wanneer't hem heeft ver-
noomen,

Maer even fo als hy de moer jaeght aen een kant
En hecht in 't arme jongh fyn felle klaeuw en tant
En voert het met fich wegh, fo fal u fonder hoeder
De vyand nemen uyt den fchoot van uwe moeder.
Ontfangh myn kusjes en myn traenen, en dit hayr.
Dat ick treek uyt myn hooft met jammerlijck gebaer,
En wilt, thans vol van my,uw vaeder tegen-loopen
En draegh dit weynigh mee van 't geen ick klaegh met
hoopen.

Indien der dooden geeft haer oude min behoudt,
Indien de liefde nae het liijck-vyer niet verkouwt,
O wreede He<5tor, kunt ghy dan goeds-moeds gedoo-
gen

Dat onder *s vyands juck Andromachë gebooghen
In harde flaeverny den G rieck ten dienft moet ftaen ?
En leght ghy logh en leegh,en treckt ghy 't u niet aen ?
Achilles quam weerom. Neem nu weer defe hayien,
Keem defe traenen, foon, die my noch ovrigh wacren
Nae uwes vaeders dood j ontfangh van myne mond
Dees kusjes,die ghy hem weer overgeven kont.
I^aet hier dit kleed tot trooft van uw bedroefde moe-
der.

Dit raeckte 't overfchot van Trojens trouwen hoeder,
DitHedorsaich. Ick fal, wat hier in wefen kan
Van overblijffeltjcs van myn beminden man,
Uytlefen met myn mond. Ul. Daer komt gbeen

De Trojaenfche Vrou-wm dtei nae^fit zy 2en GrifiehM
ten deele ghevallen fijn^ nae wrfcheyde j^itfen
ende Landen van Grieckeland fullengevfferfwer^
den, wenfchen gebracht te iverden op watplaetfi
dat het moghe zyn^ liever als in spartejMicem of
Makat de landen van Hekna, ^gammnoff^

Gaen wy nae lolcos he^ q \ -j,.v l/jj^Ci
Dat de golven heeft doórfneen , .Γ χ
Om het gulde vlies te haele^ l^i .tl'.' ' ,;,,^-^,/ΐ
NaeCortyne, naeuvanpsièlén? '
Brenght men ons nae Creten heen j
Nae het land met hondert fteen ? , -j r y' j ,. . ^
OfnaeTricfes dorre heyden??! - /> f^o
Raimen ons nae Geta lèfdèn i - ^ '

«· ten Grieckfenacm van't gCCn «iCn in auytich ftckcnde palm
«f muyicadoeia noemt

Waer van daen Alcidis fchichten
Tweemael quam^n ons bcvichten ?
Sullen wy gaen Vieren héén,
OijaaPleuron,of01een,
X Óf na trerèuskrömme bochten
" Van de7.ee al orii bevochten?
Of naProthoos trob gebiedt
Daermen t. Pelion ïioch fiet,
α. Derde van der Reufen trappen '

' ^ In 't geberght daëf' 5'. Chiron lagb-
En op fyner fnaeren flagh
Oorlogs-liedties heeft gezongen,
Meefter van dërifélteii jongen '

Les en fpoortotgiatüfëhapgaf? ^ -
Gaet het na CaryiloS Hèenén' ' '·' '
Vruchtbaer van Veel niêi-mei· fteerteii ?' - ■
Of nae Chalcis, aen dQ Straet 'V., ; '.'
Daerfofnellenty doorgact? . .

Sal het gelden na, Ecfcylïe,
Of Enifp' of Salaiüyhè,
Of na menigh onviit4dnd, '
Dat d'Egeefche Zee oMraiidt ? V · .'
'T fcheelt ons niet v^^eir dat wy vaèfëii
Door de wilde woeite bütii-èn ~ ■ - -

Als wy niet nae Sparte gaen,;, - . ,:. .'i '
Daerhet, 4. wijfonsquamvandaen , m.' Ci

Opdat deofirhande 'voordefchimme van^AchiUes
recht en ^uanfuys hehoorjijck mochte te 'n^fch
gaen^ ivasetn middel bedacht ómVolyxena in éeft
BruydMeed ende blyde toefl^Uin^ als eene dietroH-
'iven foudey om te brengen· perhAlven hadd^ Hde"
ne aengemomenha'er ie hoeden met een ydlèVoofc
njan dat fy met 'Pyrrhm foude huwtli^cken^ het
•welck jy in 't eerfle veynfl ή fulkn gefihiedtn^
maer da^r naè door bepky'veit Om Andromach^
defaecken jacken latefidty bekent fah hdrü^ ti
wefen énde raedt het haèr rpndüyt aen, , ^fi

En traenen, moord en bloed aen vaft is, kom by my:
Dat is een faeck dié'mijns aenleggens^waérdigh zy,
lek werdt gedwonghen deur den laft, daer toe ont-

Nu Trojen is verdelght d' ellendige gevangen
Nocli te befchadigenj^ick moét de vaTfche trouw
Van Pyrrhus geven aen^ ick moet de jonge vrouw
Gaen l'chicken op,' 'én-klêèn in Gnéckfè bruyds ge-

Polyxena moet doör Helene 2,yn verraedèn
En Paris Sufter felfs moet ick bedrieghen gaen
Sy werde dan door my bedroghen en verraen.
Ick denck dat haer de dood fal licht te lyden vallen :
Die't ftervennieEen vreeftilerft wenfchelijckft van

allen. - ^■ : - - ^^ - '
Wat toef ick om te doen den lail: by my ontfaen ?
'' -"T quaed datmen doet door dwang komt op den mec^
ileraen.

O ed'ie jonckvrouw, uyt den huyfe der Dardaenen,
Een beter God erbermt fich over de Trojaenen j
r. .(^y wertgefchickttot een geluckigh houvvelijck.

Priaem feifs ten Throön in, 't bloeyendft va»
.iynRijck, .
Stond Troje fo hetop zijn befte was voor defen,
Geen beter Houwelijck en konder voor u wefeii.
De blom des Grieckien volx biedt u fyn hand en trou:
Het puyck der Princien eyicht u tot fyn echte vrouw
5 Die in Τ heiralien heérfcht over volck en landen
.. De groote Tethys,^d je haer Scepter lancx de ftranden
"' Etes heele werelts ftfeckt, de vredige Godin
Der gramrtie golveh falu toonen haere min
...En meen'ge Zee-go<^d:es. van Peleus fult-ghy lefen
ISn óbck van Nereiis de behoüde nicht door defen?
En om uw Houwelijck met Pyrrhus iliJJep zy
pw 'övcrfchoon vaers zyu van vaers eh móeders zy.

Schick u wat op: ghy moet het flaeven af gaen leeren
Lijd dat men u vérhull, en nae de wijz van 't land
Het hayr en locken toy' met afgerechte hand:
MifTchien fal defe val uw hooger opkomft wefen.
Dat men gevanghen wierd dee vee e goed voor defeft.
Α Ν. Was dan het eenigh dat noch aen ons rampen
fchort

Een bruylofs-vreughjCi dat ons nu geboden wordt ?
De iladt ley t noch en fmoockt: noch fmeult fy in haer
aflen:

O rechte Bruylofs-tyd! wie derft'er tegen baffen ?
Wie maeckt'er'fwarigheyd een houw'lijck aen te
gaen

Dat van Helene werdt verfocht en aengeraen ?
O algeraeyn bederf! ο peft ten wederzyden i
Siet ghy de graven niet der Vorften, die in 't ilfydeö
Om u gefncuvelt zijn? fmert u 't gebeente niet.
Noch romp noch rif, die men noch onbegraven ziev,
En leggen wijd en zijd geworpen lanx de velden ?
Om u üigh Afien geftort het bloed der helden, ·
Enrope iagh het mee, wanneer ghy wel te vreen
En blyde bey uw mans facght kampen tegens een
In fonderlingh gevecht van Trojens hooge wallen,
Onfeker aen wiens zy ghy liever had te vallen.
Gae, maeck het bruyds-bed toe; ghy hebt geentoors
van noón

Noch Bruylofs- fackelen, gelijck men is gewoon;
Heel Troj^ is toorts genoegh om haer tc bed te

l'rojaenfche vrouwen, ftelt u felven tot genuchten;
Viert Pyrrhus Bruylofs-feeft als fulck een toe behoort
Uw fuchten, uw misbaer zy daer op 't bed gehoorr.:

Oock haet iy fomtnighe die 't felfde met haer leeden:
Noch ibiid' ick even wel mijn faeck wel kennen by
Dcu rechter houden ilaen al was hy mijn party.
Eens anders lyden is by \ mijn niet te gelijckcn.
Daer men van lyden klaeght daer wil ick niemand
Wycken.

Andromache maeckt rouw om Hedor openbaer
So doet om Priamus de Coninginne: maer
Om Paris magh ick niet als in 't verburgen treuren
Het is een harde faeck, die alle menfchen keuren
Voor haetelijck, voor fwaer, te zyn in flaverny:
Maer 't is thien jaer gelcen dat ick gevangen zy,
En onder ""s anders juck mijn vryheyd hebüen buc-
ken.

Nu komt u Ilium met haeren val te drucken;
'T verlies fyns vaderlands valt pijnlijck, maer noch
doet

'T gefelfchap kan uw fmert en lyden wat verfachten:
Maer ick heb wederzijds myn fwaerigheyd te wach-
ten ^

Bey wóen fy tegens my: die het verloor en won.
""T hingh langh in twyfelingh eer dat men weeten kon
Aen wien of deef' of die by lootingh toe fou koomeii:
Myn heer heeft fonder lot my ftrax nae hem ge-
noomen,

Ick heb geen kans gehad aen wien ick vallen iouw
Ghy oordeelt my te zyn den oorfaeck van uw rouw,
Van krijgh, van al 't verderf: ick fal 't niet tegeJ>
fpreken;

Maer fo my mee gewek uw eygcn bootfvolck ftam
En ick töÊ «en gefchenck den rechter ben gêgevéii
Van de Godirt, die hy de prijs had toegerchreven.
Vergeeft dat Paris dan. Den Rechter, die idk wachtj
Sal oagenacdigh xijn: myn fa^ck fal zijn gebracht
Voor Menelaus. Maer, wil u rhans wat bedaeren
Androiiiache, en laet dees grooce droefheyd vaeren;
Vcrfpreeckt de maeghdj dat zy hacr geve tot den man,
'T is 't al dat ick my hier van fchreyen hóuden kan.
Α Ν. Hóe groot is 't qüaed wel dat Hel&n4 port tot
fchreyen ? '

En waerom of zy fchreyt ? wat ftaet ons te verbeyen ?
Segh wat VlyiTes voor bedrogh in 't herte draeght.
Wat fchelmftuck fraeedt hy weer l· falmcn dees arme
maegd

Van het Ideefch geber^t en, fteyle rötien ftorten
En over top en teyl doen buytelen en horten
Aen de Sigeefche Caep en tüymelen in zee^
Daer die de klippen klooft en fpicfen fpout in twee?
Spreeckt uyt de mond en wilt de waerheyd opcn«
baeren *

Die uw gelaet bedeckt. ghy kunt ons niet befwaeren i
Daer is geen quaed fo quaed dat argher weien kan
Als dat Folyxena heb Pyrrhus tot een man
Wat ilraf werdt hacr bereydt.^ wat fal zy moetert
lyden ?

Wilt onder fo veel ramps ons maer alleen bevryden
Van leughens en bedrogh, vermomt in waerheyds

I. Een Schip van Sparta, alwaer HêJenc CorTinguiiiC was als fy
van Paris enfchaeckt wierd.

Door den uytlegger van de wil der groote Goden
Te korten door het fwaerd den haetelijcken dagh,
Of op Achilles graf door een verwoede flagh
Van Pyrrhus duile hand myn leven te verliefen
Och, of ickj arme maegd, mocht voor myn deel ver-
kiefen

Dat ick u door de dood gefelfchap houden mocht
En uwe ipeelnoot zyn als ghy wert omgebrocht
Achilles wil het dat men u aen hem fal geven
En flacht' aen fyne tomb% om, daer de fchimmen
fweven

Sy eyfcht te zyn verciert met Koninglijcke kleeren·^
En lydt dat men haer komm' het hooft enhayrpa-
reeren·

Het trouwen meynde fy dat ilerv'cn was: dit acht
Sy voor de bruyd te zyn dat fy i'al fyn geilacht.
Maer och! haer moeder fwijmt, het hert is heclbe-
fweken

Op fulcken droeven maerjdaer fy van hoorde fprcken.
Rijs op en fchep weer moed. Hoe teder fyn de draen
Waer aen haer leven hanght! hoe weynigh fchorrcr
aen

Waer door dat Hecuba geluckigh waer te maecken!
Haer aeiTcm gact: fyfal weer tot haer felfs geraccken.
De dood is d'eerfte die d'ellendighe verlaet.
Η Ε c. Leeft dan Achilles weer rot aller Phrygcn

Syn as en graf fyn felft noch dorftigh nae.Ons bloed. ^
lek wierdt noch korts gevolght met konincklijcken

Nu is van al den hoop deeP overigh alleen >"
Myn hoop en trooft en myn gefèlfchap in myn treu;-

DccP is" t alleen waer- door de naem my-magh gebeu-
ren -
Dat ick noch moeder heet. ο taeye ziel, vaer heen ,
Vaer heen ellendighe: dat ick voor t left alleen
Verfchoont fy van dit lyck. Sy is geraeckt aen 't wee-
nen^

Wat waer Caflandra wel in fulcken lot verblydt!
Hoe wel waer zy te vreen indien haer mócht'gebeu··

Voor u de,bruyd te fyn! hoe waerè buyteii treuren ~ ,
De weeuw van Heófcor, en hoe wenrcht' Andromacha
' Om fulcken bruylofs bed I i rxnvtrt'^ rr
Λν^ Wy, wyjo Hecuba, r ^ ί tj-^· -r - \

Wy fyn van argher lot i wy, wy fyn te befchreyen ,
Die men haeft hier van daen fal voeren, en verfpreyen
D' een hier en d' ander daer, al deiè buyten pijn
Sal in haer vaderland geruft begraven zijn.
Hel. So ghy uw lotingh wift ghy fout haer meer beny-
den.

Α Ν. Waerom en weet ick niet wat ftrafF ick heb lyden?
Hel. De bus heeft yder een haer heer al toe geleyt.
Α Ν. Wie fal de myne fyn ? ick bid u om befcheyt.

Α Ν. Och j hoe geluckigh is Caffandra boven allen
Die door Apolloos dienft, en om de raeferny
Die haer fomwyl bevanght, is van het looten vry!
Hel. Der Griecken Veldheer heeft haer totfyndeel
gekregen.

Dat xy de fyne zy ? Η ε L. G hy fyt Vlyffis lot.
" Onwilligb Jcreegh hy u > van Trojens overfchot
Een ilecht'en magren buyt. Η ε c. Wie was fo kranck
vanfinnéii

DieConinginnetijOyt gema,cckt heeft tot flavinnen
- Dat fy den Coflinghen ten dienfte moften ftaen ?

Wathutfer van de bus heeft fulcken ftuck begacn?
*. Watfcheydiba an is fo wreed, wie iffer onder alle
De Goon fo ^verrechts, die de gevangens vallii
In haerdlendigheyd fo hard en fel van moed
Dat hy geen beter keur van'hacre heeren doet,
Die' Heiiiors moeder met i. Achillis waepeas men^
ghe?

lek ben UlyiTis deel: dat men my derwaerts brenghc'
Nu duackt my dat ick ben verwonnen j nu gevacn?
Nu duncjkt my alle ramp rondom mvn lyf te ftaen.
Ick vind m.y niet befchaemt dat ick fal moeten flaven >
Maer dat de l(3ten my aen fulcken meefter gaven.
Hy fal oiöck "met den roof van Heitor heenen gacn
• Die mei de Waepens van Achilles heeft gedaen.
3al een Qnynielu baer land en in de zee gefloten
Die het van alle kant met baeren komt beftooten
Mijn grafftee kunnen zijn ? Ulyflès ? voer my mee:
Ick gae met mijnen heer: ick ben tot volghen ree.
Oock fal mijn noodlot my in alle plaetfen volghen.
Noyt koom'er ftik' op zeerzy bly ve fteeds verbolgen»

" ' ï. lic Wapens van Achilics waren XJIyfies toegewefcn.
3.. IJwaba de moeder van Hefl-oi',

En wind en waeter woed', en krygh, en vier en vlam >
En wat oyt Hecuba of Priaem over quam.
Men ly nu dit , tot dat ons quaeder op lal koo-
men:

Dit bloedt betaemt oock u, die oude luy vermoert.
Neemt defe wegh, en gaet met uwe flachtingh voorr.
Befmet met bloed de Goon daer boven en beneden.
Maer wat dient beft voor uVan my te zyn gebeden?
lek wenfch u toe een zee, die uwe moordery
En fulcken oiièr-feeft wel dubbel waerdigh 2y :
lek bid de Goden dat in*t midden van de baeren
De ganfche Grieckfe vloot al't quaed magh wcdervac-
ren

Dat ick het Schip toewenfch daer ick mee vaeren fal.
Gheen fchip en zy der vry van duyfend in *t getal I

De Rey vertroofl haer fehen door hetgm^yn i^uacdy
ivelckentroofi nochtans baerfal ontnomen veerden
door 'f fcheyden van malkanderen 'i ivdck btur
door het koten faloverkoomen.'

D' een hier en d' ander derwaerts heen 5 , , ,
Als op't gebod van fcheeps-trompetten ' ~ -
Het bootivolck 't zeewaerts in fal fetten;
Hoe of ons dan de m uts fal ftaen
Als "t land fal fchijnen wegh tegaen
En hand vöor hand de zee fal waflèü
En openen noch grooter plaiTen ? . ,

Dan fal het kindt en moeder fegghen ' ' ■
Daer, daerplaghtllium te leggen,
Ε η wy fen met de vinger aen
Van ver waer dat het plagh te ftaen:
, Daerginder 5 daer ghy't fo fiet fmoocliCQ
En tot den hoogen Hemel roocken
En damp en vuylen mift opgaen.
Hier ialmenTrojen kennen aen-, '

De bode verhack am de moeders hoe Afiyanax van den
Ïooren afgefiort is, endu Volyxma op 'tgraf van
Achiües ge β acht ^

Al wat een ander lydt wert oock by my geleen.
Β O. De lonckvrouw is gedacht, de ïonghc nac be-
neden

Ter tooren afgeftort: maer yder heeft geleden
De dood met groote moed
An. Verhaelt my van "t begin
Hoe elck is toe gegaen: ick vinder vreugden in:
Mijn hert verblydt flch in ons jammer heel tehooren.
' Segh op; vertelt het ons tot achteren van vooren.
Β ο. Een groote tooren is alleen maer bly ven ftaen,
Daer Priaem was gewoon te kycken jien van daen
'T gevecht bcilierd', en had op zynen ichoot ge-
laden

Wanneer hy in de vlucht de bange Griecken floegh
En aen de ftrand den brand door haere fchepenjoegh.
Dces tooren, wel bekent, en die wel eer voor deien
De pro nek en ftercktevan oios veiling plagh tewe-
fen,

Maer nu een rouwe rotSjwert alleiins omringht
Van groeten klcyn^ het volck is even heet, en
dringht

En dees een hooge rots, en recht fich op zyn teen;
Dees heeft een mafte boom en die een yp befchreen.
En dees' een ouden eyck ? dat ftam en tacken beven
Van Γο een grooten hoop die fich daer op begeven,
Dees klautert op een klip i die fet fich op ee» dack
Half heel, en half verbrandt; dees waeght het op
een vack

Doe quam m et hooghen tred Uly fles aengegaen
Dwers door den drangh van 't volck (dat hy wat plaets

Enruymenop, om naedentoorentegeraecken)
Met Priaems neef, die hy had met de hand gelaen.
De longe flapte met geen traege fchreden aen
En peurde nae om hoogh, en boven op gekoomen
Sloegh hy fijn oogen gints en herwaerts fonder fchroo-
men

Gelijck het teere jongh van een geweldigh dier
Dat noch geen kracht eri heeft in tanden noch in

SIjn hayren opfteeckt en al mee begint te graeuwen
En van hem byt om niet > en toon fijns vaeders aert:
^o heeft het moedigh kindt en nergens voor vcrvaert
Gevat van 's vyands hand j met onverfdirocken

ooghen . ,'
Het volck en Vorften en Uly fles ielfs bewoogheri'.
En hy alleen > die van een yder wjerd befchreyt,
En fchreyde niet i enwilUlijifesfichbereydj

Ten güdfdienft, en hy vaft is befich om de Goden
Te roepen, en haer op dit ofFerfeeft te noden,
En by fich felfs ontwerpt de woorden en 't gebedc
DesPryftersj ishetkint gefprongen met een zet
Van felfs in 't midden van fijns groote vaeders Rijcke.
An. Wat volck, hoe wilden wreed, beilond oyt
diergelijcken ?
Bufyrs i. autaer wierd noyt befprenght van kind-
der-bloed

Noch 1. Diomedcs heeft fyn paerden oyt gevoedt
Mot fu leken kleyn-gebeent. Och , kind , wie fal
uw leden

Bedecken, en uw lijf ter aerde gaen belleden ?
Bo. Wat leden, ofwatlyf? de grouwelijcke val
Van fo een fteylte brack gebeent' en vleefch en al
Tot morslen, en 't gewicht van boven neer gekoo-
men

Van 't vaderlijcke krooft in 't kinder-wezen zrt
Gemengclt onder een, en hals en herffe-becken
Gebroken, en het breyn gefpat in alle plecken.
Het iijf gelijckt gheen lijf. Α ν. So dee fyns voe-
ders mee

(Hier in gelijckt hy hem) nae dat men driemaels ree
Met hem de muyren om. β ο. Als nu de braevc
jonghen.

Ter muyr af tegen d' aerd te pletter v/as gefprongen
En dat de Grieckfe fchaer haar gruvi'el had befcbreyt.
So keert het felfde volck weer tot een ander feyt

I. Bufyris een wreeden Tyran van Egyptén-ofFerde Jufitcr de
vreemdelingen cn fyncgaften op.

3·. Diomedes Koning dcrThraccn voerde fyn
ichc vkcfch deic twee Tyrsnneu fyn yan Hercules o^ogewacMt

En nae Achillis Graf. aen d'een zy heeft het ftranden
Dacr het de iee befpoelt. aen d'ander vlackc landen
Diè fich van langher hand verheffen tot een klift.
Hier loopen fy nae toe met een verwoede drift
En vullen land en ftrand. deesmeenen dat het fterven
Der konincklijcke maegd het mar-touw af fal kerven
En dat door defe dood de vloot fal fyn bevrijdt
Van 't gheen haer reys belet; en andre fyn verblijdt
Dat men tot in den grond haer vyand gaet verdelghen,
Enroeytden ftamboom uyt met lot en fpruyt en tel-
ghen.

Een deel van 't lichte volck, die om te kijcken ilaen,
Haet defe grouwelen, maer lijdt cn fiet het aen.
Oock die van Troje fyn ten uytvaert hier gekomen
En fien het laetfte van haer ondergangh met fchroo-
men:

Wanneer men fchielick fiet de toortfen gaen voor uyt
Als of het bruyloft was. Helene leydt de Bruydt
En laet, quanfuys bedroeft, haer hooft ter aerden han-
ghe.

Met fulcke fackelen (dus wenfcht haer de Trojaen
Moet' oock Hermione nae haere bruyd-koets gaen!
So moet' het vuyle wijf haer man zijn weer gegeven!
Defchrick helpt wederzijds't verflaeghe voick aen't
beven.

Haer wanghen niet te min die geven glans van veer
En het uytmuntend fchoon toont grooter als voor dc-

So men het fonne-licht fiet aengenaemer wefen
Wanneer hy 's avonds fackt en k op 't ondergaen ,
En 'twerdt der fterren beurt om mee te pronck te
itaen,

Decs werdt om haere jeugd tot deerenis gebraght,
Dees om haer fchoonheyd, dees. om de veranderin-
ghen

Die hy gebeuren fiet in 's werelds grootfte dinghen:
Maer al iyn fy ontfct in 't onverfet gemoed
Van die Co blydelijck de dood treedt te gemoet.
Sy gaet voor Pyrrhus heen. elck is in 't hert bewoo-
gen

Vol van verwonderingh, van vreefe, van medoogen
So haeft de longelingh was op den bergh geraeckc
En niet alleen het graf fyns vaders had genaeckt
Maer boven op de cruyn itond fchrap en hoogh-vcr-
heven

So heeft fich def heldin tc rugge niet begeven,
Maer ftraf en onverfaeght en met een wreed gelaet
Keert fy haer nae de ileeck die haer te wachten ftaet.
Doe wierd door "t kloeck gemoed eens yders hert ver-
flaegen ^

Maer als hy haer de klingh had in het lijf gejaeght
So beriF het bloed terftond ^ter wond' uyt van de
macgd.

Noch laet fy 't groot gemoed al ftervende niet vaeren i
Maer, om met haer gewicht Achilles te befwaeren.
Viel fy voor over neer met een vergramt geweld.
Het vq/ck van wederzijds door 't groufaem ftuck ont-
ftelt

Stort lyne traenen uyt. de banghe Frygen fmoorcn
Haer fuchtcn in het hert. de Griec en laeten s' hoeden

GeoefFent en onderwezen te werden nae de voor··
naemfte leiTen cn leeringen vaii

Daer ick den Avond mee fajfeere met vermaeck ?
lek vond gefelfchap ^ maer van luydm [onder
fpraeck,

By "witn mm evenwel kan taelen antwo'jfd krygei%
Al flaen fy geen geluyt en niet en doen als fivygeni
Meeii doode^die hier in myn hoecke-kUsje ffaen»

Ick liet myn oogen eens door de Poeetengaen
En vond*er een die my fulck tyd-verdrijf kon geven
Dit ovas die foeten Baes, die eertyds heeft hefchreven
Hoe dat men op z,yn Rooms de meysjes vryen mófi:
Weli dacht ick, of ick dat eens op z,yn Haegs hgofi ?
En heh dat Roomfe kleedontarrent en verfneden,
Gelanght, gekort,gelafi.gepafi na onfe leden.
En uyt de Leffen van dtengeefiigen Poeet
Een nieuwe Minhe-kunfi voor onfe Jeugd gefmeedt»

Gae minnen met veriland nae 't lefen van myn Dicht;
Eenfchipper, die fich wil begeven op de baeren
Moet in het zeylen zijn geoefent en ervaeren:
Het fnelle fchip werd door de kunfl; beftiert: fo doet
De waegen mee: en hy, die minnen wil, die moet
Zich oock die kunfl verilaen indien hy wil bedyeri.

Ghy 5 die u felven dan begeven wilt tot vrijen.
Die dient voor 't aldereerft uw beft te doen, dat ghy
Een vryfter vinden moogt die 't vrijen waerdigh zy
Als die gevonden is moet ghy uwwerck gaenmaee*
ken

Van haer te winnen en in haere gunft te raecken;
En als ghy metter tyd dien hoeck te boven zyt
So forgt, dat uwe min magh duyren langen tyd.
Dit is het perck, dat ick my felven heb gefchreven;
Op die drie punten fal ick u myn leflèn geven.
En die ordentelyck vervolgen tot het end.

Terwyl ghy v^, en noch aen niemanden en bent
Gebonden, kieit'er een uyt allen, daer ghy tegen
Mooghtfeggen, Ghy alleen zyt my aen't hert golegé»
Daer is 'er anders geen, als ghy, die my behaeght.
Macr fo ghy meynt dat by geluck u ioo een maegd

Sal vallen uyt de lucht, fo zyt ghy ver bedroogen,
Siet ielver iij de wind: ghy moet met eygen oogen
Gacn ibecken een meefters die u behaegen magh.
De Jaeger weet waer hy moet haelen 7,yn bejagh,
Waer hy 2,yn netter^ heeft te fpannen voor de hin-
den,

In wat valleyen dat hy 't wilde zwijn fal vinden:
De voogelaer weet waer/t ge vogelt in het woud,
Denhengelaer waer zich de meefte baers onthoud.
Ghy oock, die ftof foeckt om te minnen lange
jaeren,

Sie waer de meysjes meeil verkeeren en vergaeren.
Die defe foecken wil zal ick niet ver van kant
Gaen fenden over zee: zy zijn hier by de hand.
Al is Andromcda gehaek by d'^Airilcaenen >
Al is Helene van den Prince der Trojaenen
,Uyt Grieckenland gevoert ^ dac hoeft hier niet
gedaen:

Den Haegh alleen kan uw begeerte wel verzaen,
Pie is alleen bequaem te levren fo veel foete
£n fchoone dieren, dat ghy fult bekennen moeten
En feggen, dat den Haegh nu fo veel fcboonheyas
geeft

So veele fchooven als 'er in het weft- land waflêii,
Soo veele viifen als "er fwemmen in de plaiïên j
So veele druyven als de wyngert-rancken Jaen y
So veele fterren als ^er aen den hemel ftaen 5
So veele blaedjes als 'er drillen op de linden:
veele meysjes zijn der in den Haegh te vinden,
't Zy dat uw hert dan nae aenkomend goedjen helt
Dat noch in 't groeyen is en weynigh jaeren telt,
Een reyne maegd fal haer vertoonen voor uw oogen:
't Zy dat ghy door uw luft tot fulcke werd geroogeii
Die nu vol waffen zijn en tydigh en bequaem
, En om de rijpheyd v^n hagr jaeren aengenaera

Ghy zult 'er duyfend zien die u behaegen fuilen.
Staen u noch öuwer aen, die wyfer hoofden hullen:
Die vindt men daer al mee. Hjr, die zyn gadingh wil >
Gae wandlen nae 't Voorhout, daer met eendcrt-.

Het Jofferichap de ftraet bedrilt aen bey de zijden
Die dagelyx den tour in leere wagens ryden,
Wier naeckte fchouderen en hals en memmen bloot
Getu)^en wat een vyer fy draegen in haer fchoot:
Of pafle 's avonds op in 't langhfte van de daegen.
Den haemer is ijiet koud die negen heeft geflaegen
Of't krielt 'er onder 'c dack van 't lieflyck linden-lof
Van allerhande flagh van Jof&en, dathetftof
Door 't fleepen en 't gefbreel van tabberden en rocken
Tot in de tacken ryft en menght zich door haer
locken.

Olinde-blaedtjes, fo ghy klappen j koft 5 wat foiid
Ghy ons al feggen van den handel en 't gekout
Dat omgaet onder u: wat zich daer al laet vinden
In't fchoone Wandel- rackvan die vermaerde Lin-
den

De heuvelen geilecht, de kliften wegh genoomen ,
De duynen en *t geberght verkroon en heen gevoert.
Een effen wegh gemaeckt en met een ftraet bevloeit,
Men heeft fe wederzyds b^lant met jonge boomen
En doen met ackeren van jongen elft bezoomen
Die ai aen 't waffen zijn, waer door ghy metter tyd
3ult werden voor de zon en van de wind bcvrydt.

Geeft u op defe wegh: hier fullen s' u ontmoecen
^ Op karr'en wagen, opkaroflèn, op haer voeten
Γ Gelijckeendichteiwarm vanbyen, enfonoeft
Als m ieren op het veld in 't gaeren van haer oeft.
Of blyfcaen't Tolhuys ftaen: Daennoet het al paf-
^ feeren

jWat nae de zee toe wil of weer nae 't Haeghjc
»· kceren:
Maer wat daer valt te lien is met een fnap voorby,
In 't Dorp van Schevelingh is beter kans, daer ghy
Herbergen vinden zult en meenighte van kroegen.
Ghy hebt u, of daer in, of daer ontrent te voegen.
Hier ruft 'er veel, en valt voor u gelegentheyd
Om te beloeren wat daer in de venfters ley t.
Wat in en uyt gaetj wat daer hengelt om de deuren.
Ghy moet oock nae de werf en nae den oever pcu·.
ren.

Hier ryden koetfen en kalcflèn, fo het ftrand
Is hard en goed: hier gaen 2.y lanx de water kant
" En wandlen daer te voet : hier zulj'er zien meï
hoopen

Dan nae de zee en dan weerom te rqgge loopen,
Of, als de viiTcher komt met fijne pinckep aen
' En draeght de vangft; te land, ontrent den Af-flagh
ftaen.

So fult ghy hier of daer een keurjcn op zien heiFen
< Van die haer voeten dan gaen waflen 5 enmiiTchien
Een bloote knie of noch yet hoogers laeten zien
Uyt vreefe van haer rock of hembje nat te maecke
Indien zy in een fwind wat dieper mochten raedten
Komt w€der nae den Haegh daer ick u braghc van
daen.

En daer een JofFer aen, die u wat fnaeckery
Sal fteeken in de hand en fwygend gaen voorby ,
En haer weerom wat in de handen laeten fteeken
(So ghy oock -iiijt voorfien) en voortgaen ibnder
fpreeken

Gemaskert en vermomt om niet bekent te ^ijn.
Maer fo eê wacker oogh door 't floers of masker fchijn
En u begeerigh piaeckt om haer te mogen kennen ,
Daer 's oock a] kans toe om te weeten wie Ie bennen ,
Houd haer in 't oogh en volgt haer foetjes Ichler aen,
Siet waer dat def of die nae haere koetfen gaen
Die ergens op een hoeck of aen een kant verbeyen >
Sy werden wel ondeckt door jongens en levreyen.
Gaet Plaets en Uyverbergh ten eynde nae Y Voor-
hout .

Watftaet'ergoeds engaept vanjongenenbejaerdc
Daer wat te kijcken is ! wat is'er een gerit
Daer Spullen zijn te zien ! wat kappen, fwart en wit.
Vindt ghy daer binnen niet! wat zijn daer foete dieren
Van burger-meysjes, van geileepe kamenieren,
Van fraeye Joiièren I hoe loopen zy te hoop
Daer Jan Pottage met zyn ba fem ftaet te koop
En wil de rijck'om geld, den arm'om niet gerieven,
Denruyter om de wijn: terwijl de gaeuwe-dieren
Haer handen befigen in yemands anders beurs ,
Of lichten met een greep het filver van de keurs!
Verfuymt de mert-dagh niet: Al waer wat valt tc
koopen

Begeeft u derwaarts oock, of houdt u daer ontrent
Daer u de ftraeten en de fteegen zijn bekent
Die nae de mert toe gaen, en weemeien en k f ielen
Van moer en dochters, volght het meysjen op de
hielen

Dat u behaegen mocht. Hoe druck is 't op de ftraet
Aen "t Kercfiiof 5 daer den boer met vifch en vlooten
ftaet!

AelbeiTen, kroos en pruym, en abrikoos en Perfen
(Daer onfer aller moer Vrouw Eva weer in beet,
So geeft u nae de merd die nae de groente heet.
Hier dringen vrouw en maegd om 't zeerft om wat
te koopen.

Hier kunt ghy zien al wat ghy ergen hebt te hoopen.
War ilaen hier fnoepftertjes en vlammen aen deBrugh
Op 't lecker fruyt, dat hy gelaen heeft op zijn rugh' J

Des winters, als de Vorft met kriftallyne vloeren
De weyen heeft beley t, als 't alles is in roeren,
Het vrouw-volk pp de been nae 't eynd toe van dc
ftraet

Die van de Waege-brugh nae 't Haegfe Siecke gaet.
Het ys-fchip zeyl-ree leyt, de klepper met zijn bellen
Pruyil voor de Narre-flee, daer hem geen vliegen
quellen ,

De kaelis klipper- tandt terwijl hy ftaet en wacht
En hoopt wat fchellingen te fmeden uyt zijn vracht:
So wilt u derwaerts heen en mee ten ys begeven.
Hier is wel-vaeren, hier is neeringh, hier is leven.
De (leedjes ilaen gereedt, ghy hebt maer in te treea
Doet mee een tochtje door de Sufter- polder heen
NaeWefterbeeck, nu gints nu herwaerts, flinxomj
keerjc,

Weer ten de wegh komt daer je waert te flee gegaen.
Hier fuk ghy mogelijck een fchaepje vinden ftaen
Dat mee een beurt verwacht en derft het niemand
vraegen,

Staet zy u aen, ziet of zy 't eens met u wil waegen;
Bied haer uw ileedjen aen: ghy vindt fe mooglijck
ree

Om mee met u te doen een tourtjen op de flee.
Ghy zult haer moogelyck tot verder reys bepraeten,
Sy zal haer licht met u nae Ryfwijck voeren laeten.
Tot de Forierfter, in de Herbergh van Romeyn
JEn andre meer ontfanght men alles, groot en kleyn
Die koud en half verkleumt daer vallen in, enfwar-
men

Of met een boril-lap van een kan gewarmde wijn
Om tegen 't fnippen van de wind gehart te zijn
Haer felven wapenen. Hier hebt ghy kans gekregen
Om met het meysje wat te praeten onderwegen.
Bied haer een flip van uwe mantel, flaet die om
Haer fchouders. dat geen wind in haeren boezem
kom:

Siet of haer fluyer of haer kap wel zijn geflooten.
Een JofFrouw dienil te doen heeft niemand licht ver^
drooten.

Heeft zy een ftoof: fo forght dat zy haer hembje niet
En zenge: moogelijck wat dat ghy voelt of ziet
In 't heffen van haer rock indien 't de maegd wii
lijen.

Is Zy van fulcken flagh, en raecken in 't Salet
Daer haere kennisjes vergaederen, om met
Malkandren met de kaert den avond te pafleeren.
Verftaet ghy 't fpel niet recht: zy fullen 't u wel leeren.

Verilact ghy 't: fo verfpeel doch altemet uw fpel;
Als men haer winnen laet dan zyn de meysjes wel.
Dus fult ghy licht met haer noch verder kennis maec-
ken

En kryght gelegentheyd om naeder te doorfpien
De luymen en den aerc van die ghy komt te zien
Des loomers by moy weer op Sonn' en heyligc
daegen

Dan valt er mee al wat op iulcken wild te jaegen
Nae 't bofch, nae Voorburgh door de Laen ViO
Haelewyn

Die ftof begeert te tien dat waerdigh is te minnen.
Geeft u by daegh op 't pad, en by den avond bin-
nen

De fchuy ten, die Tj dan waerneemen om 't gemack >
Dat haer een dubbeltje doet fpringen uyt de zack.
Op 't Schouw-burgh van Baptift, en daer de Franiïe
fpeelen

Daer valt de befte jaght: De bly' en treur-tonneelen ^
Die locken meenighte van vrouw-volck derwaerts heé
Dit is de rechte plaets (of daer en is 'er geen)
Die u kan dienen om wat aerdighs uyt te kippen
Daer ghy een happigh oogh kunt weijen doen op lippe
En mondjes van corael: op armen, die half bloot
Zich toonen poefeligh: op kaecken, daer men 'trood
Des lieve Dageraets, of van wat flauwer roozen,
Door 't Z-uyver lely-wit ziet liefllyck op ftaen bloezen:
Op oogen, bruyn als git: blaeuw als lazuur: waer van
Een ftrael, een lonck alleen uw hert ontvonckcn kan:
Op halfen ,wit als melck: op alabaftre handen:
Op boezems, daer de Vorit zijn vingeren fouw bran-

Op borsjes blanck en bol, halfin, half ityt de koy,
Op alles wat men keurt voor aengenaem en moy.
Hier koomen s'om te fien: maer, als men recht
falfpreeken.
Hier koomen s' allermeeft om felfs te fijn bekeeken.
Hisr derven zy beftaen 't geen elders niet betaemt
En haer verboden fchynt door eerbaerheyd en fchaemt
Ghy hoeft haer niet van ver doorteykens engebae-
ren

Siet dat ghy nevens haer u ergens nederfet
Daer 't u van niemand werd verhindert of belet. . ■
Hier moet gliy geenen dienft verfuymen ofvergee-
ten:

Vraegt of zy op haer plaets gemacklijck is gefeeten:
Siet wie dat achter haer gefeten zy, en of
Haer niemand drucke met zijn knien: of in het ftof
Haer rock of tabbert niet en hange: valt aen 'tvec-
gen

En fchud het af, en fchoon het anders is gelegen
So veegt en fchud nochtans of't fo gelegen, was
Geringe dienftbaerheyd komt al te m et te pas
Een fwacke ziel is door een kleynheyd te verftricken
'T heeft veelen goed gedaen een kuflèn teverfchic-
ken.

En yemand is wel ineens Joiïèrs gunft geraeckt
Die haer een luchtje met een waeyer had gemaeckt
Om haer te koelen, of de vliegen te beletten,
Of gaf s' een banckjen om haer voeten op te fetten
Dus dient de Schouburgh om verfcheyde flagh te
Zien

Als ghy nu op uw plaets gefeten zijt beneven
Een foete maeghd, fomoet ghy haer een praetjege-
veo.

Men daer verhandlen zal, en als men tuCTchen tween
De kijckers onderhoudt met groeve en minder Vee-
len

Of nae den eyfch van ^t Spel verandert van Toneelen
(Dat dan wat itil-ilands en weer tyd tot ipreecken
geeft)

So vraegt haer wat haer wel, of niet, bevallen heeft
Al wat haer heeft behaeght dat dient ghy mee tc
prijfen:

LA.1 wat zy daer in laeckt dat moet ghy mee verwijfen
En fo ghy merckt dat zy ontroert werd en ontfet
In 't geen zy hoort of ziet, zo dient daer op gelet
Byfonder fo fy door het klagen werd bewoogen
|Van die de mmnaer fpeelt, om dat hy geen meedöo-
gen

By zijn meefterfe^vindt. Doet daer uw voor deel mee
Indien zy naderhand u van gelijcken dee.

Bancketten, bruylofcen, maeltyden, gafterycü
Die geven dickmaels mee aenleydingen tot vryen:
Daer valt fomtijds ai meer te haelen als de wijn
De Min fpeelt oock zijn Rol daer fulcke feeften
zijn;

En als zijn vleugelen een weynigh zijn begooten,
De fchroeven los en 't hooft is open en onflooten,
So blijft en duyrt hy daer hy plaets genoomen heeft
En fchoon het nat niet Zeer op zijne veeren kleeft
Dat hy zich quijt maeckt met het afflaen zijner
vlercken

So laet hy evenwel niet by de wij η te wercken._
Die geeft ons moed,en blaeft het minne-viertjenop.

De forgen moeten voort als die komt in de kop.
Dan werd de kaelis rijck en weet van krimp noen
kommer.

Wel-d nu een ander man als hy te voorens was,
Entrecktmeervuyr en geeft en leven uyt het glas.
Dan gaet het lachen aen en yder laet hem hoorèn:
Een ftaetigh voorheeft weet van rimpelen noch voo*
ren

ö'Eenvoudigheydt, die nu niet veel gevonden werdt,
Ontfluyt het cabinet van een verdubbelt hert.
En die zich wel gedeckt en achter weet te houwen
En zijn geheymen aen geen menfch en derft betrou-
wen

Geeft zich fomwylen bloot en open door de wijn.
Dees licht hem 't masker af en opent de gordijn.
Veel meysjes hebben hier een jonghmans hert ge-
ftoolen

DaerVenus indewijnhaerfelven had verfchoolen
En vyer was in het vyer.Paft dat ghy hier onthoudt
Dat ghy u niet te veel op 't kaers-licht en vertroat
'tValt wat bedriegelijck :en 't kon u wel gebeuren
Dat ghy een Jolfrouw by de kaers voor fchoon ibud
Keuren

Die 't waerlijck niet en is.Den avond en de wijn
Maeckt dat men niet en ziet hoe fchoon de vrouwen
zijn.

Doe Paris wijfen moft wie van de drie Godinnen
De fchoonfte was,en wie deb appel had te winnen,
Befagh hy haer by dagh eer hy tot Venus zey
Ghy zijt de fchoonil' en wint de Prijs van alle bey.
Men kan fonaeuw niet zien by avond of zy vleckeft
Of fproeten hebben, daer den dagh u fouw ondecken
Wat onder 't mouche ichuylt op 't voorhooft,neus en
koon

's Nachts alle katten graeuw en alle meysjes fchoon.
Gaet by den dagh om raed dier paerlen foeckttekoo-
pen,

Die Weeten wil, hoe dat een meysje wefen magh
Van lijf en aenfight, die bezie fe by deij dagh.

Souw ick op tellen al de plaetfenjtydenjdaegen
Die beft bequaem zijn om op fulcken wild te jaegeii
Hoeraeckt" ick weer ter hand ? Dies fwijgh ick van
de Mis,

- Ick fegh niet wat' er in de Kerckte vinden is
Van moye maegden, van behoorelijcke dieren
Getoyt en opgelchickt als Venus-kaemenieren,
So dat het oogh fo veel te doen heeft dat het oor
Daer door werd afgeleydt van 't noodiger gehoor :
Maer ruck mijn zeylen om. Ick heb u aengeweibn
Waer zy te vinden zij η : Nu fal ick u doen lefen
Hoe ghy fe vangen zult,en hoe een foete maegd,
Die uyt een meenighte van veelen u behaeght,
In 't net te krijgen is. Wat kunft ghy moet gebruyc-
ken

Om fulck een visje te doen loopen in uw fuijcken.
Haer te bepraeten en te raecken in haer gunit
Is het voornaemfte deel van defe Minne-kunft.
Hoort, wie ghy zijt, die daer waert garen in bedre»
venj

En wilt een leerfaem hert aen mijne leiTen geven.
Ghy moet voor eerft u vaft in beelden dat zy ai
Te vangen zijnjen dat het oock gebeuren zal.
Spreyt maer uw netten uyt. Eer fal 't gevogelt lacten
Te zingen in de Mey, de Papegaey haer praeten.
Den Exter 't hippelen,de Sprinckhaen in het veld
Des zoomers fwijgen daer de zon de madders quelt:
Als dat een meysje niet fouw luyfteren noch hooren
Nae een die haer verfoeckt en garen fouw bekooren,
Haer minne-kooftjhaer om haer liefde bidt en vleydt
En daeglijx onderhoudt met alle vrindlijckheyd.
Selfsjdie ghy meynde dat niet willen fouwjfr.! willen.
Pencktdatzydaerin vandeAians niet veel verfchil-
len.

Sy doen oock garen dat een jonghman garen dee,
Doch houden mteft haer luft bedeckter als de manriê.
Maer fo de jonghmans eens te faemen konden fpannen
En maeckten een befluyt dat men ^t een maegd voort-
aen (dacn:

Niet meer eerfl: vraegen 7,ouw gelijck men heeft ge-
Wat een veranderingh faeght ghy in korte tyen!
Dat nu gevreen werdt fouw haeft fel ver koomen
vryefi.

De ftier werd in de wey geroepen van de koe.
De merry rinnickt oock den hengft van verre toe.'
Maer dit 's 'er van-.Eeii man Weet beter maet te houwc
En 't vyer is niet fo heet in ons als ih de Viodwen :
Die zijn half raefende wanneer zy zijn verhit.
Legt daerom op haer aen,ghy treft wel licht uw wit.
En moet niet twijfelen indien ghy wilt volherden
Of ghy 7.ult van haer hert volkoomen meefter werden.
Sy meynen 'i dickmaels niet ai feyt het vrou-volck
neen.

't Is de manier by haer; Zy willen zij η gebeen
So die 't ü weygeren als die u garen gaven
Het geen ghy garen had. Sy hebben zin in 't draeveö,'
] η 't loopen en vervolgh,op dat het niet en fchyn
Dat zy zo haeft gereedt en icht te krijgen zijn.
l ieeftzyeenKaemer-meyd, wik daer mee kennis
maecken

Om des te beter by de Joffi ouw te geraecken:
Maeckt dat zy werds van haer 'aldernaeften raed
En aen u overdraeg' al wat zy met haer praet.
Dees moet ghy foecken door beloften om te koopeh:
Geeft haer fomtyds oock wat en doet haer meerder
hoopen.

J'^n ghyjindien zy u daer in de band wil bien,
u haeft in de gunft van harejoffrouw zien.

Sy fal den tydjgelijck verilandige Dodtooren,
Waer neemcn, als fy beil daer van fal willen hooreii
En lichtft te vangen is/t is den bequaemften tijd
Onifulxtedocnals2,y verheught is en verblijd.
Als 't meysje wel gemutft en vrolijck ^ van zinnen j
De vreugd het hert onfluyt 5 foo fluypt de Min daer
binnen.

So lang 't in droeflieyd zat wierd Troje wel bewaert:
Maer doe mer vrolijck was ontfingh men 't houte
paerd

Dat in zijn hollen buyck met Kryfchluy was gelaeden.
Die lang befchermde Stad wierd by de vreugd verrae-
den.

Heeft zy geweld of fpijt van yemanden geleen
Daer zy jalours van is: Is zy niet wel te vreen
Om dat Zy niet en weet hoe dat het werd gewrooken 1
Sojdient ghy door de meyd dat viertjen op te ftooken.
Sy roey daer onder en vermeer' haer ongeduld.
En zegge met een zucht als zy haer kemt of hult
lek zie niet hoe ghy zelfs uw leed fult kunnen wree-
ken.

Dan moet fy tegen haer van uwe liefde φreecken
Hoe zeer ghy haer bemint, en dat zy feker weet
Hoe gby om fulx te doen zijt willigh en gereedt.
Maer paft dat ghy u haeft om fulx in 't werck te ftellen
Terwijl haer quaedheyd duyrt en'tzeyl noch is aen
t' iwellenj

Dat licht aen't flabbren quam indien't die wind begaf.
De gramfchap flacht het ys: Zy neemt door 't wach-
ten af. ' (wen
Elck moet zijn tyd aenfien: Een die de zee wil bou-
Die magh zich 't aller tijd de golven niet betrouwen:
't Is fomtijds beter te vertoeven op de ree
Als dat men fchip engoedgaet waegen op de zee;
Ten Ts altyds geen tyd den acker te bezaeyen:
Die dat ontijdig doet viodt nasjnaels niet tc nweyen:

Soo lie een minnaar ooek zijn tyd en oorber aeri ι
'Τ komt altyds niet te pas op dele jaght te gaén.
Vervolght het meysje niet als 't quaelijck komt gelege:
Dat nu niet wefen wil werd morgen wel verkregen.

Indien zy weygrigh valt om u tc fpraeek te ilaen
So kunt ghy door een brief uw meyningh doen ver-
ftaen.

Aept alle woorden nae die de verliefde fpreken.
Sy Zy vol vleyery,yol bidden en vol fmeecken.
Achilles (om dat hem de vader daerom bad)
Gaf Hedtor wederom, die hy verflagen had.
Door bidden werd de toorn van Jupiter vérdréven,
Send dan een brief voor af op't vriendelijckil gefchrc-
ven

Die u de wegh berey. Cydippe^fo men feght,
Wierd door een brief verfchalckt van een doortrap-
ten knecht. (fchappen:
Doetvoorraed, Haegfe Jeughd, van goede weten-
lek rae u dat ghy leert de kunft van wel té klappen.
Sy komt al meer te pas als daer men in 't Gericht
Een voorfpraeck heeft van doen Wanneer men werd
beticht.

Oelijck een gladde tongh geeft krachten aen'eenReden
Van die men in de Kerckde Preeck-ftoel'ziet betre-
den

En dringht tot in de ziel: Gelijck een Advocaet
Door zijn wel-fprekentheydjals 't op een pleyten gaet,
't Sy dat hy eyfchen moet/t zy dat hy moét vérweéré.
Veel op het hert vermag van Rechteren'en Heeren ;
So werd een Vryfter oock door de welfprekéhtheyd
Van een.die haerbemintjbeto verten verleydt.
En fal haer metter tyd aen hem gevangen géven.
Maer houd u wat bedeckt, en hoe ghy zijt bëdreven
Toont dat in 't voorhooft niet. MaecKt oöck dat u-
wen brief

Geen ongeftuymig woord en werde daer gelcfen.
Wie buldert op zijn Lief die moet kranckzinnig wefc.
So geeft fomtyds een Brief wel oorfaeck tot een haet,
Die naderhand beklijft en nimmer overgaet
En maeckt dat ghy dien hoeck noyt wederkomt te
boven.

Bruyckt woorden die fy aen magh neemen en 'gelové
En die men is gewentjdoch liefelij ck van aert
Als of ghy mondelingh met haer aen 't praeten waert.

So zy uw fchrijvens niet ontfangen wil noch lefen,
Sendt fy ""t u wederom : So hoopt dat fy na defen
Sal beter zijn gefint en lefen dat ghy fchrijft.
Dies raed ick u dat ghy by uw voornemen blijft.
Een os, die voor de ploegh noch noyt en is gedreven,
Die fal zich metter tyd mee onder 't jock begeven:
Een wild en dertel paerd werd handzaem metter tijd
So dat het naderhand den toom en ftengen lijdt:
Door dagelijcx gebruyck ial ftael en yfer flijten:
Een worm fal metter tijd door eycke balcken bijten;
Wat is fo hard als fteen ? wat is 'er weecker dan
Het waeter ? evenwel fo fiet men dat het kan
De fteen uyt-hoolen fo 't wat langh daer op magh
druypen.

Self een Penelope fouw men in 't eynd bekruypen
Indien men aenhoudt.Ziet^hoe "tTroje gingh:dat hiel
Thien Jaeren tegen eer 't den Grieck in handen viel?
Nochtans fo viel 't 'er in,en dat fo langh te vooren
Wan Hedlor was befchermt wierd noch in 't eynd ver-
loóren.

So zy uw brieven leeft en niet weerom en fchrijft
So perft haer daer niet toe , maervleyt haer voort, en
blijft

Te lefen dat ghy fchrijft, die fal oock metter tijd
U antwoord wiüen doen, dat krijght zijn beurt en gnjt

By trappen voort, en licht als zy weerom Tal fchrijven
Sal 't eerfte zijn,dat ghy uw brieven t^huys laet blijven
En dat 7,y bidt dat ghy haer voort met vrede laet. '
Maer 't geen zy bidt vreeil zy dat haer te wachten
ilaet

En't geen zy niet en bidt wenfcht zy te zien gebeuren.
Houw aen: al ilaet s' u af,ghy moet daerom niet treu-
ren.

De ftaege jaeger vanght het wild :en 't geen ghy jaeghc
Dat fult ghy naémaels noch verkrygen van de maegd.
Indien zy middlertijd u ergens mocht ontmoeten
So wilt haer heu0èlijck bejegenen en groeten j t ^
Van verr' of van naeby, So zy komt rijen aen
So maeckt gelaet of ghy woud nae de koets toe gaen'
MiiTchien of zy 't portier voor u mocht laeten vallen /
Is zy te voet 5 en vindt ghy haer ontrent de hallen
Of op de merden: dipght of koopt zy wat, of ftaet
Sy ergens nae en ziet en toeft zy wat op ftraet:
So houd u daer ontrent j gaet voor haer, gaet haèr
tegen,

Of volght van achteren, na dat het komt gelegen ^
Gaet fomtijds haeftigh , gaet fomwijlen weer wat

Daer wat te zien valt op Reduyfen en l oneelen,
So geeft u derwaerts heen en krijght daer oock een

Het beft, dat daer voor u te zien iS, brenght zy mee.'
Siet ilaegh op haer : zy zy geduyrigh in uw oogen
Houd u als of ghy waert vervoert en op getoogen.ii; 1
Sitzy: zo fit j indien zy ftaet, fo moet giiy ftaen
En vordcrs doen fo 'k u te voorens heb geraen.
Hebt geen behaegen in uw hayr te doen goffreê-
ren, ., r ^ j

Dat is te vrouwelijck: fray wefen fonder toy
Dat voegt de mannen wel en is haer befte moy.
De dappre Theiéus dee noyt tangli of yfer heeten:
Een Konings-kind nochtans had hem met min bc-
feeten;

De fchoone Phedra heeft Hippolytus bemint.
Al had hy in zijn hayr noch krul noch krol noch lint

Hebt 2.in in nettigheyd: draegt forge dat uw kleeren
Wel paffen aen het lijf, veegt pluyfen af en veeren,
Doet pleck^ en vlecken uyt, uw fchoe zy niet te flop;
Uw tongh zy reyn en glad, geen gal of flijm daer op
Houd hand' en tanden fchoon, laec u geen brodder
fcheeren,

Een ongeleerde hand kan hayr en baert onteeren:
. Houd uwe nagels kort en zuyver, dat het vuyl
Niet tuflchen haer aen 't eynd van uwe vingren
fchuyl.

Let op uw neus: men zie geen hayrtjes in de gaeten
Uw aeflèm zy als van vioolen en muskaeten
Geen ftanck kom uyt uw mond noch oxelciï vandaen.
Tot verder nettigheyd wil ick geen mannen raen:
Het is voor haer genoegh de middelmaet te houwen.
Al wat daer boven ^aet zy voor de jonge vrouwen
Die wulps en weeligh zijn, en laet de meyijes toe
Dat yder haer profijt met zich te eieren doe.
Maerzie: de Wijn-god fchijntden Dichter toe tc
wencken

'Als of hy fey, 't is tijd om eens om my te dencken
Hy helpt de minnaers mee en toont een gunftigh hert
Aen die van fulcken vy er het bloed onfteken werd,
En heeft al mee gevoelt wat dat het is te minnen.
De Konincklijcke Maegd van Creten, buyten
zinnen

Door onverdüldigheyd , gingh dooien door het zand
( Het onbekende zandj ^er Nereus tegen 't ftrand ^

Van 't kleyne Dia fpoelt, en uyt het bed geloopeni
Bloots voets, het hayr om 't hooft, met hals en bofl-
fem open,

Een rockjen over 't hemd, riep lanx de doove zeè
Och wreede Thefeus, och! waer 2.xjt ghy neemt
my mee.

Haer wangen droopen van de traenen die fy fchreyde:
Sy fchreeud' en fchreyde te gelijck, maer geen van
beyde

Misftond de fchoone maegd, en flaende menighwerf
Met vuyllen op haer borft zey zy ? ay my ick fterf,
Die trouweloos' is heen! wat lal van my nu kom- ·
men?

Op 't heele ftrangh vernam ^ zy viel in fwijrn en brack
Alfo haer woorden af, de laetfte die zy iprack
Haer kleur, haer ftemj denaemvan Xhe feus is ver-
dweenen.

En zie: De W ijn-god is daer daedelijck verfchcenen
Met groot gevolgh en fleep van Satyrs, rap te been ,
Sileen quam droncken op fijn efel aen geréen
En had genoegh te doen om zich daer op te houwen ^
En wijl hyjaeght en weer gejaegt werd van devrou-
wen

Viel hy van boven neer vo ο r'-over op zij η kop.
De Satyrs fchooten toe en hilpen hem weer op.
Drie maelen nam zy voor haer op de vlucht te geven.
Drie maelen wierd zy door de vrees te rugh ged^rèven
En beefde, fo de wind de blaedren beven doet, '
Als Bacchus tot haer zey j fchoon^ kind, fchep weder
moed 5

Ghy hebt van my voor geen meyneedigheyd te vreeie
Ick fal uw man, en ghy de vrouw van Bacchus wefen.
Ontfangt den Hemel tot een morgen· gift, daer fiilc
Chy werden n:];et een kroon van fterren ingehuldt.

Nam hy ie wegh en heeft haer in fijn koets gèdraegen
Gelijck zy fwack was en geen wecrftand heeft geboon
En alles mogelijck en licht is voor de Goon.

Als ghy dan ergens zijt op bruyloften en maelcn
Daer van zijn gaven uyt de glaefen zijn te haelen,
En krijght ghy daer een maegd aen uwe groene zy,
So mijd u dat de wijn geen meefter van u zy.
Hier mooght ghy tegen haer veel feggen en vertellen
Dat ghy verfiert, maer om u niet te bloo t te ftellen
Bedecken moet , doch fo nochtans ? dat ghy hacr
kunt

Doen mercken dat zy 't is daer ghy 't op hebt gemunt.
Siet haer zo aen, dat zy kan uyt uw' oogen wcetcn
Pat ghy van haere min wel dapper zijt befeeten:
Men doet door zijn gefight, al Iwijght men voor-
ders ftil,

Somwijlen wel verilaen wat dat men hebben wil.
Indien zy drinckt en komt fy "t glaesje neer tc
ietten

So vat het aen 5 en wilt in't drincken daer op letten
, Dat ghy uw rnond fet daer 't haer mond heeft aen-
geraeckt

En fegt haer dat het u daerom te beter fmaeckt.
Eet van de felve fpijs waer van ghy haer ziet eeten:
Bijt fomtijds oock in 't brood, daer zy heeft in ge-
beeten,

, En als ghy eet van 't geen daer zy van eet, fo paft
Pat ghy haer hand raeckt als ghy in de fchootel tsft.

Let dat uw glas niet al re vol en werd gefchoncken.
En fo ghy weeten wilt hoe veel u dient gedroncken
Zy dit uw maet die ghy moet houden in de wijn:
Ghy moet van uw verftand en voeten meeiter zijn
^oeckt niet met yemand acn.de tafel te kraclieelen
Wacht u voor kijven daer de fluyten onder

Gelijck die wel wil ftaen by maegdekens en vrouwe
Van waere dronckenfchap zich felven moet onthouwé
So komt het oock fomtijds een minnaer wel te pas
Dat hy zich %q gelaet als of hy droncken was.
Hy lifp' en ftaemele fomwijle in zijn woorden
Op dat men, fo hy valt wat vrijer als "t behoorden
In 't feggen of in doen en derteler mocht zijn
De fchuld van zijn bedrijf magh geven aen de wijn.

Wanneeef de gaften van de tafel zijn gerefen
En fo der kans is om by haer alleen te wefen
Aen d' een of d' ander hoeck of venfter van 't Salet
En is 'er niemand, die uw vryheyc^ daer belet
Dan is het tijd om wat vrymoedigei^ te kouten
Weeft niet te bloo; 't G eluck en Vemis help den
ftouten.

^t Is noodloos dat ick u, hoe dat ghy net en wel
Suk fpreken, onderwijs' of daer van wetten ftel:
Wilt maer alleen, en ghy fult alles kunnen feggen.
De Min fal in uw mond de befte woorden leggen.
Hoe foud ghy anders als wel-lprekend kunnen zijn
Wanneer de geeften fijn gewackert door de wijn
Aept de verliefde nae en fpeelt uw Rol te degen
Als of j' een minne-pijl had in het hert gekregen
Spreeckt woorden tegen haer die paffen op uw pijn:
Sy moeten even fo gelijck de wonden zijn.
Hier dient ghy al uw geeft en kunft in 't werck te
leggen

Oai goed geloof by haer te krijgen op uw feggen.
En 't valt veeltijds niet fwaer: dewijl mer geen eu
vindt

Of zy gelooft dat zy verdient te zijn bemint.
De ilechfte van den hoop is fchoon in eygen ooghen.
Maer die de mimiaer fpeek werd wel in t net getoogé,

En 't beurt fomtijds dat een, die voor fijn fier gelaetl
Een meysje minde, wierd een minnaer inder daed.
Daerom,mijn Jofïertjes, fouw ick uwraen en prijfen
Een die de minnaer fpeelt niet haeftig af te wijfen:
Dat foo begonnen werd vak fomtyds anders uyt
So dat een waere min uyt een gemaeckte fpruyt.
Hoort Vryere (want tot u is 't dat ick heb te fpreec^
ken) (fmeecken

Stelt nu uw kunit te werck om heymelijck door
En vleyen in haer hert te fluypen :fpreeckt met lof
Van haere fchoonheyd rpryit haer ledenjniet te grsif
Noch niet te dun; verheft haer poefelige handen,
Haer vingren lang en fmal, haer hayr^haer, witte tat\-
den,

Haer propre voetjes,haer gefchickt' en nette gang:
Spreeckt van haer taeljejniet te laegh noch niet te 'ang,
Geen vrouw fo eerbaer of het fal haer hert vermaecké
Als Zy dat hooren maghjcn boven alle faeckcn
Doet het de maegden goed dat ghy haer fchoonheyd
prijft.

Siet aen de Paeuw :als hy geprefen werd, fo rijft
Sijn ilaert,en hy oiidoet de rijckdom zijner veeren:
Maer fo ghy 't iwijgend ziet en komt ghy u te keeren
So bergt hy zijn cieraed. Een paerdjdat loopen moet,
So ghy zijn n?aenen ftreelt en ''t beeft wat vriendfchap
doet

Met woorden,met het plat en't kloppen uwer handen,
So fchept het moed^en fal van luft en y ver branden.

In uw beloften dient ghy oock niet fchaers te gaen.
Door veel belooven lockt men meenigh meysjen aen.
Sweert vry by Jupiter dat ghy uw woord iiik houwen.
Hy lachteer om indien'tu naemaels mocht berou-
wep.

Paft elders op uw woord: maer in de min alleen
Stae yeraand vry dat hy yct fegg' en niet en meen.

Bedrieght fe vry die felfs geen fwaericheyd en maecké
Van te bedriegen: doet haer in de ftricken raecken«
Die fy u fetten: 't heeft zijn reden en befcheydt
Datmen in 't net raeckt dat men voor een ander ipreyt
Egypten, feytmen, was veel jaerenfonder regen
So dat de landen daer geen vocht van boven kregen.
Als Thrafius by den Tyran Bufiris quam
Kn ried hem dat hy een der vremdelingen nam
En offerde zijn bloed aen de vergramde Goden:
De Coningh itond het toe, de Priefter wierd ontbo-
den,

Ghy, zey Bufiris j fultdeneerftezijn vanai
De vreemdelingen jdie ons water geven fal.
De wreede Phalaris, als hem Peril quam raedep
In een metaelen os de menfchen te doen braeden ,
Heeft in de meefter felf daer van de proef gedaen
En dee den vinder door fijn eygen vond vergaen.
Dit werdt van yder voor rechtvaerdig opgenoomen:
Want wat is billicker als dat men 't quaed doet koomé
Op 't hooft van die het eerit voor andere bedenckt
En dat een fnoode kunft haer eygen meefter krenckt?

Aen traenen is oock in het vrijen veel gelegent
Door traenen laet zich een metaelen hert bewegen.
Maeckt dat u Lief fomtijds uw wangen nat magh
zien

Van traenen 5 foghy kunt: maer kan dat niet gefchié
(Sy ilaen niet altijds ree al werden zy onboden)
En du nekt u evenwel datzy u zijn van noden:
So raeckt uw oogen met een nat-gemaeckte hand.

Wie is fo kleyn en flecht van oordeel en verftand
Die onder 't vleyen niet wat kusjes fou vermengen ?
A] toont s' haer weygrig, al wil zy 't niet gehengen,
So neemt nochtans van haer "t geen zy niet geven wil.
Indien s' er tegenftrijdt en feyt zy, lioud u ftil '
lek rae u niet fo ftout: fo wilt nochtans niet vreefen:
Sy fal ai ilrijdende verwonnen willen wefen.

Wacht macr alleen van haer in "t kuiTen zeer te doen
Op dat zy niet en roep dat is een hard gezoen.
't Waer ichande voor een maegd dat zy het eerft quam
vraegen:

So wil fy evenwel wel lijden en verdraegen
Dat men op haer verfoeckt het geen zy garen had:
Staet daerom niet fo feer op uwe fchoonheyd, dat
Ghy daer nae wachten foudt dat zy 't u felfs quam
vraegen:

Een jongman moet fo verr' hem felven niet behaegen.
Hy moet eeril aenfoeck doen en houden by haer aen
Met bidden en gefmeeck om hem te fpraeck te ftaen,
En 't paft een maegd dat zy een jongman hoore fprec-
ken. (ken,

Maer merckt hy dat zy niet en luyftert nae zijn imec-
Toont zy haer fier en trots: hy tree te ruggewaert
En houw zich felven koel. Veel zijn zy zo van aert
Dat fy begeeren daer zy niet toe kunnen koomen,
En 't geen haer vol^ daer zijn zy tegen ingenooraen.

Als ghy dan fiet dat zy u niet wel fetten magh
Om dat ghy haer te zeer vervolgtj-en dagh aen dagk
Haer op de hacken zit, fo wilt uw vrijen ilaecken.
Valt haer niet moeyelijck, fpreeckt van geen minne-
Zaecken

Veel minnaers hebben zich van defe naem gedient
En meenigh meysje, dat geen vrijen wouw gedoogen,
Is onder deien fchijn noch wel in 't net getoogen.
Het voegt een fchipper niet te wefen blanck vanlvel?
Bruyn en verweert te zien dat ftaet een zeeman wel:
't Voegt oock dc boeren niet die in de lucht verkeeren
En zoomers in de zon den acker moeten eeren:
Al wie der mint Zy bleyck,die kleur die ftaet hem beft?
Dient ogck niet vet te zijn als of hy waer gemeft·

De maegerheyd getuyg'hoe dat hy is van binnen.
De zorgjhet waecken en de pijn van luy die minnen
Verdunnen 't lighaem jziet vry deerelijck daer uyt
Op dat hyjdie u komt te zien,Jdaer uyt befluyt'
En fegge dat ghy mint.Hier moet ghy oock onthouwé
Dat ghy uw kamraeraed njet veel en moogt betrou-
wen

Noch prijfen tegens hem het meysje dat ghy mint:
't Gebeurt wel dat men zich daer door bedroogen
vindt.

Als hy den lof,die ghy haer geeft, heeft aengenoomen
Souw hy zijn beft wel doen om in uw plaets te koomé.
't Valt oock wel beter uyt: Patroclus heeft Ijet bed
Van fijnen grooten maet Achilles noyt befmet.
En Thefeus fpits-broer liet hem fyne Phedra hou-
wen ·. (wén:
Maer'tgaetaltydsfoniet , daer valt niet op te bou-
Elck denckt dat hem zijn hemd is naeder als zijn kleed
En foeckt zijn wel-luft wel met yemands anders leed.
De minnaers hebben voor haer vyand minft te fchroo-
men, (koomen.
Die ghy meynt trouw te zijn daer fal'tumeeftvan
So ghy u daer voor wacht fo loopt ghy geen gevaer^
Behoed u voor uw neef ;uw brocr,uw befte kaer.

De meysjes zyn oock al niet van gelijcke zinnen j
Dies moet ghy zien hoe d'een en d'ander is te winnen
En yder handelen nae dat de hoofden ftaen:
Dat uw hier goed kan doen dat fouw u ginder fchaen. 1
Hy zie de grond eerft aen die planten wil of zaeyen:
Hier waiTen wingerden, daer kan men kooren mae-
yen:

Hier geeft het aerdrijck gras en is bequaem tot wey.
En ginder geeft het niet als fmallehelm en hey:
So moet gh^yoodc den aert der vrouwen onderfchey-
den

Hieir dus,en ginder zo.Die wijs is fal wel zien
Wat dat hem hier gedaen en daer geketen dien'.
So werd de vifch oock op geen eene wijs gevangen:
Dees wil gehengelt zijn en aen het hoeekjen hangen:
Voor d'eene wil een fuyck of fchakel zijn gefet,
En weer een ander ket hem fleepen met een net.
Ghy dient oock onderfcheyd te maeeken in de Jac-
ren:

So is een oude bet gefleepen en ervaeren
Als Jonge meysjes doen; die rijp is en bedaegt
Moet anders zyn gevreen als wel een groene maegd,
Sö u een fleehte doos mocht voor een kloeckert
houwen

So fal zy lichtelijck haer felven niet betrouwen
En fchuwen u en uw gefelfehap als de peiV,
Eii door uw gaeuwigheyd geraeckt ghy uyt het neft
Daer 't warm was, en voor u goed avontuyr te maee-
ken.

En die haer felven voor onnofel kent en flecht
Haet yemand wel die haer te feer fchijnc afgerecht.

Houdt u niet dertel fo ghy yemand komc te vryen
Die zedigh en befchaemt geen mal gelaet wil lijen?
Maer flaet uw oogen neer en zet uw aenfight ftrark,
Spreeckt uyt den Bijbel, treek een Pfalm-boeck uyc
uw zack,

Of Pater-nofter, zijt gliy van de Rooms-gezinde:
Maeekt dat men vroegh en laet u in de Kercken vindc.
Seght wat Simonides, wat Landmand heeft geleert,
En ghy fult welkom zijn als ghy by haer verkeert.
Toont u dan niet te wulps noch hoogh geleert te weie
Acn dees' en die: want daer uyt komt het, dat die
vrecfen

Ghy hebt gehoort waer ghy moet fnufïèlcn en jaegc
Om't wildtc vinden dat ^y garen wegh foud drae-
gen,

Oock hebt ghy 't door mijn hulp gekregen in uw ijet:
Het derde fchort'er noch, daer oock dient op gelet.
Roep dan geen hey voor dat hgy over zijt gekoomen;
Uwfcheepje dobbert noch in'tmiddeii van deftroo-·
men:

't Is niet genoegh dat ghy geleert hebt en verftaen
Waer 't wild te vinden is en hoe "t oock is te vangen
Te houden dat men kreegh is van geen min belangen:
Dit is 't dat my met u noch te verhandlen ftaet.
Komt Venüs met uw Sooon den Dichter wat te baet.
Het is geen kleijne faeck die ick nu gae befchrijven
Hoe men de Liefde fal doen duyren en beklijven
En blijven daer hy is, lo wilden woeften wicht.
Dat heel de werld door vliegt. Hy valt al vry wat licht
En heeft twee vleugels, daer hy haeft mee wagh kan
vliegen

De Coningh Minos, fo de Griecken niet en liegen.
Kon niet beletten dat hem Dedalus ontvloogh
Die maer een menfch was,en befie wat ick hier poogh:
Ken G od, die vleugels heeft, die foeck ick vaftte hou-
wen.

Door hex' en kollc, door een kroes met minne-kruyd
En to V er-vaerfen meynt dit werck te voeren uyt
De foon van Efon was Medeajniet Qnkoomen,
Uly ffes had de vlucht van Circe niet genoomeft,
Hy was u niet onfnapt, ο dochter van de Zon, V
So men door toovery de Min doen blijven kon.'
^tigh met die vuyügheyd: ghy moet u minfaem
maecken

Indien ghy uw meeiters behouden wilt, en van
Haer niet veriaeten zijn, ίο moet ghy daer nae trachtê
Dat y hy door uw verftand u felven oock doet achten.
Sijt ghy van wefen fchoon en fraey van lijf en leeft
So voeght by dat cieraed de gaven vau uw geeft.
De fchoonheyd is gelijck de breuckelige waeren:
Dat'goed breeckt nu of dan hoe dat men ^t foecktte
ipaeren.

De tijd verteertfe die men voor een val bevrijdt
En alle fchoon vergaet door 't recken van den tijd.
De pracht der Tullepen duyrt niet als weynigh
weecken:

Hoe aerdigh is de RoosPhoe ras haer tijd verftreecken?
Wat is de Roofelaer nae 't vallen van zijn bloem?
Een fteeckelige doorn, een diftel fonder roem.
Ghy oock' die fchoon zijt fult gaen krijgen grijfe
hayren :

Dat blont en geluw was fal graeuwen door de jaeren:
Uw wang, uw voorhooft, dat nu glad en effen ftact,
Sal werden als het land waer dooi de kouter gaat.
Daerom vermaen ick u om forg te willen draegen
Voor't geen u dienen kan om u te doen behaegen
Oock in uw ouderdom. De fchoonheyd is wel wat,
Maer goedren van't gemoed zijn vry een grooterfchat.
Doet daer vry voorraed van: die fal u niet begeven
Maer by u blijven tot aen 't eynde van u leven.

Leert meer als eene tael: foeckt wel te zijn befpraeckt.
UlyiTes was niet fclioon, maer hy wift wel te fpreeke:
Die heeft Goddinnen met zijn liefde doen onfteekcn.
Hoe meenjghmael fey hem Calypfo, ganfch bedroeft
't Is noch geen reysbaer weer, ick bid u dat ghy toeft
Met in te volgen zijn de meysjens oock te winnen:
;Weeft zacht en reckelijck: uy t al te iteege zinnen

Spruyt twiii: en haet. De wouw, de wolven fijrt gehaet
Om dat zy vinnig zyn en niet en doen ^Is quaed.
't Onnoofle fwaeluwtje werd binnens huys verdraegé:
Daer 's niemand die het föeckt te vangen of beJaeg«n:
Elck laet het in fijn vree, oni dat het zacht en foet ^
En goedertieren is en nieniand quaet en doet.
Wacht u met uw meefterfs' in woorden te ger^?cké:
Gebriiyckt geen redenen die nae den ^ifera fmaeckeji:
Toont u niet fcherp noch ftuyrs wanneer ghy p^et

haer fpreeckt:
De Min is teer en wil met hoonig fijn gequeeckt,
Van bitter houdt hy niet: Door fenil^belen en kijven
Verdrijft de vrouw haer man, de mannen baere wij-
ven,

En meynen dat het dient by beurten ο m te gaen
En yder zo fijn poos te roer behoort te itaen < ,
Maer dat fijn dingen die een minnaer niet èn paflèt»
De liefde fouw vergaen in pjaets van aen te waiTen. .
Uw vrijfter hoor gcftaeg, als ghy by haer verkeert.
De befte woorden die ghy immer hebt geleert.
Ghy hebt nu voor de wind , en dient uw fchip tê
ftuyren

Als ghy dan by haer komt fo brenght goe voórraed
Van foete woorden, hebt uw vleyerijtjes ree
En houd haer fulcke fael als vroutjes garen hooreii
En die haer kittele tot binnen in haer ooren) / --
So dat zy felver zy in uwe komft ν erbJydC·
. Maer, Leerelingen, ghy die rijck en machtig zyt .
Van middelen, voor u werdt dit hier niet gefchreveè
Aen arme minnaers had ick defe les te geven,
Aen die de Munt-godin wangunftig is geweeft.
Die niet en hebben als alleen een edle geeft.
Die rijck zyn hoeven nae dit Teggen niet te hooreo
Het geld heeft meerdfj: macht om meysje? te^ekoprl

Als ai mijn vonden doen: voor arme is dit bedacht
. Op dat hy woorden geef dien 't Tchort aen meerder
macht.

Maer fulck een dient te gaen voorfichtig in zijn vryen
En veel te dulden dat geen rijcke fouden lyen.
Hy fpreeke haer voor al niet fcherp of fpytigh toe
En zie dat hy 7,yn tong voor lafteren behoe.
'tHeeft veelen fchae gedaen een quaedc kop te tooneri
In plaetfe van fomtyds haer vryfter te verfchoonen:
Daerom, fo zy u niet heel vriendelijck ontfangt
Noch fo beleeft ontmoet, gelijck ghy wel verlangt,
So neemt geduld,en blijft in uwen dienfb volherden;
Geeft haer wat toe,2,y zal daer nae gedweeger werden,
So werd een fty ve tack geboogen en gekromt
Die breeken zal zo ghy daer met geweld op komt.
Geeft ghy de ftroomen toe, zy werden over wonnen:
Wilt ghy daer tegen aen,ghy fult noyc over koennn.
So werd een leeuw, fo werd een tyger tam gemaeckt;
So is een fteegen os noch onder 't jock geraeckt.

Doet zy u wederftand: wilt daer niet tegen ftrcven,
Maer wijckt j door 't wij eken fal fy 't u gewonnen ge -
ven.

Speelt maer den rol die zy wil hebben dat ghy fpeelt
En zyt bereydt om al te doen wat zy beveelt.
Laeckt wat zy laeckc, en pryft al wat zy heeft geprefe;
Indien zy lacht,fo toont haer oock een lachend wefen j
Indien fy fchreyt,fo fchreyt ^ fegt Amenjfeyt zy jae,
En feyr Zy Neen, fegt Neen ·, volgt haer in alles nae.
Paft op uw uyr, fo fy u ergens heeft befcheyen j
. So Zy niet vroegh en komt,fo wilt haer daer verbeyen.
So zy begeert dat ghy haer te gemoet fult gaen
En op haer paiTen als zy elders komt van daen,
En hebt ghy yet te doen dat u belet mocht geven:
' So ftelt het uyt en loopt daer fy u heeft befchreven ί
- Dringt^oor de menfché déur^fo 't druck is op de ftaet,
Maeckt dat'er niemand zy daer ghy uw kojnft omlacr,

ïs zy te gaft en weet ghy dat mer laet fal fcheyden,'
i )0 wacht öp haer om haer nae huys te helpen leyden?
..s fy fe landewaertjenfyzey, komt daer mee: ,
Τ i]t' er te voet nae toe is' er geen waegen ree.
Siet wind nóch onweer aen: het zy dan dat de wegen
Met diepe fneeüw beleyt öf vuyl zijrr van den regen:
't Sy dat de feilen hónd dë lucht önftekeii heeft
En onderweeg de zon u dorft en hette geeft.
So't in den oorlogh gaet fo gaet het oock in 't minneh:
Die bloo van herten is die moet het niet beginnen.
Die minnen wiljOntfie geen kouw noch ongetnack:.
Slaept in de lucht kunt ghy niet koomen onder daclc.
Die onder't vaendel van de Min heeft dienft genoo-
men (fchroomen :

Die moet niet voor de nacht noch lange wegen
Daer yailt veel uyt te ftaen in 't leger van dd Min: .
't Schijnt wel gemackelijck , iiïaei-'t heeft veel moei-
ten in. (men.
Indien ghy door de deur niet weet in huys te koo-
Is zy in 't nacht-ilot, is de fleutel wegh genoomen,
Soeckt andre liftigheyd: maeckt kennis met een buyr.
Beklimt de heyning, zet een ladder aen de Éniuyr,
Siet of ghy heymelijck van achtren iriküntfluyperi
Of raecken op het dack én door een venfter kruypen:
Maeckt dat aldaer een knecht of meyflèn op u wacht.
Is het gevaerlijck door de fteyltc by dèr nacht
En kunt ghy evenwel niet anders by haer koömeii,
So dient het doch beftaen en by -der hand genoomcn.
Sy 2.a;i verblijdt zijn als zy ziet dat ghy om haer
"w leven waegt en ftelt u fclvén in gevaei
Ofn arm' en beenen efl miilchien den hals te breeken.
Dit fal zy houwen voor een pand en feker teeken,
Öat zy haer felven magh vertrouwen op uw min.
Leander kon fomtyds wel derven zijn vriendin:
Noch heeft hy meenigmael zic.h in de zee begevert
En fwom' er over met het waegen v£in zijn leven

Die waegt die wint: miffchien of zy ^er felven in
Een oxhooft kuypen iaet% en met een'flee doe fleepea
Ter plaetfe daer ghy 't met malkandren hebt begreepé,
Alisdan'c vatmetvleys in plaets van wijn gelaen
So geeft het evenwel voor wijn den pachter aen:
So heeft de Schout u van geen fluycken aen te fprecké,
Ghy moogt de ktaen daer in met vryer herten ftieken.
De min is liftigh en recht vreemde kuuren aen.

Soeckt by de boden van den huyfe wel te ftaen
JEn ziet de herten en genegentheyd te winnen
Van het gezin: maeckt van de meysjes uw vriendiimé,
"Uw vrienden van de knechts daer ghy de dochter vryü.
Paft dat ghy tegen haer niet groots noch kaerig zyt.
Deelt nieuwe-jaeren om, belooft haer wat te koopen
Als 't kermis wefen zal: zy fullen voor u loopen,
De deur fal open ftaen: weeft minfaem en beleefc
,TGt aen de minfte toe die wat te feggen heeft.

Alis'tvankleynbelang j fend appelen,fend peeren
Of ander fruyt of ooft dat van uw wooning kom.
Is 't in uw hof niet, fend'er op de merten om,
Laet het te Rijswyck tot Cornelis Jooften haelen
Al zoud ghy vry wat veel voor yder kers betaelen.
Ons aller groote-moer wierd door het fruyt verleydt ί
Haer nichten zijn al mee van die genegentheyd.

So ghy een Dichter zijt, zo derf ick u niet raeden
Dat ghy haer fomtyds fend van uw gerijmde blaeden:
't Is nujhelaes, fo ver gekoomen, dat een man
Niet veel geacht en werd die proper dichten kan.
Sijn geeft, zyn werck werd noch fomwijlen wel

Heeft hy maer geld hy Zal de meysjes haeft bekooreii·
't Is recht een ^uwen eeuw daer wy zijn iti gebooren.
Die gout heeft krygt een ampt en komt tot eer en
ftaet:

'T is om het goud dat haer een maegd bekooren laet,
Maer voor Pöeeten is by haer nu niet te winnen.
Al quam Homerus felf met al de Sang-godinnen
Hy mag wel heenen gaen brengt hy niet anders mee
Vertreck,Homeer,vertreckjuwpafport leyt al ree..

Daer zijn der evenweljcn ick beken het garen
Die in de Dicht-kunfl: zyn geoefFent en ervaereai
En daer men altemet een goed gedicht van leeft
Dat op zijn beenen ilaet en reden heeft en geeft:
Maer zy zijn dun gezaey t dees goede Pöeterfen. .
Daer 's noch een ander üagh dat mee al iaa-ckt van
verfen (fluyt.

En rymt en dicht hoe wel \ fomtijds niet veel en
Dit volck en is't niet daer het garenging vooruyt
Sy dienen evenwél door verfen bey geprefen/
Doen haer fo m wylen yet van uw gedichten léfen
Die ghy tot haeren lof gemaeckt hebt, of't miflchien
U ftreckte voor een gift als ghy 't haer aen komt bien,
Maer als ghy felver zijt van meyning yet te maeckea
Om verder in de gunft van uw meefters te raeckeii
Dat tot uw voordeel dien' en tot haer lof eri eer:
bo maeckt nochtans dat zy dat fclfs óp u begeer, (ven
Indien ghy voor hebt ^en uw knecht een ampt te ge-
heeft 'er ymand van uw vólk yet quaèds bedreven
Dat ghy vergeven wilt en door de vingren zien:
So maeckt doch dat het door haervoorfpraeck'magh

De weldaed blijv' aen u en werd' u niet benoomen,
Doch laet den danck daer vanaenuwmeeftérfekoci-
men Γ

Maer ghy, die garen foud de goe genegentheyd ,
Behouden van uw Lief die u aen 't herte leydt, ■

Maeckt dat 2,y meyne dat ghy heel zijt opgetoogcn
Poor haere Ichoonheyd, ziet haer aen met happige
oogen.

So graeg, als of uw lufl; niet waere te vemen.
Is s' ongekleedt en heeft zy maer een borii-rock aen
Seght dat zy machtigh is om elck te doen ontvoncken,
Dat in haer oogen vyer, en vlam is in haere loncken:
• Maer bid haer dat zy lett'op haer gefontheyd, dat
Sy niet verkou wen werd' of wind of tocht en vatt'.
Is zy heel in ""t gerey, fo prijfb haer nette kleden:
Maer boven al fo prijft haer wel-gemaeckte leden.
Indien haer rocken hoog en rijcklijck zijn gekoort
Romdom en in de fchoot: zijn fy met kant geboort
Van zilver of van goud: fo forght nochtans dat fy is
Veel koftelijcker enbyu van meer waerdy is
Als 't filver is en t^t goud dat op haer rocken leyt,
En tuiTchen dat en h'acr een dapper onderfcheya.
Heeft zy haer hayr gefcheelt, is 't glad en opgc-
ftreecken:

So dient ghy evenwel met lof daer van te fpreecken
Is fy gekapt en op het fraeyften opgehult:
Indien haer locken op de mode zijn gekrult
En aerdigh gepareert met linten en met quicken;
Öeght dat fy fijn bequaem om ydei" te verilricken
Indien zy danft. foo prijft de fwackheyd van haer
leen: , ,

Indien fy finght, fo feght, uw fbem is ongemeen,
Ghy weet fe wonderlijck te dwingen en tc leyden,
Klaegt als zy uyt het een en 't ander is gefcheyden.
Hier door zult ghy, al was en vrijfter noch fo fteegi
Haer maecken als een wafch, heelbuygfaem engC'
dweeg.

Maer wacht u dat zy niet en koome te vermoeden
Dat dit maer veynfe is: ghy moer u daer voor hoeden.
Gelijck uw woorden zijn fo moet uw aenfight ftaen,
Of anders wert ghy licht onduyfterdt en verraca

'i Bedrogh,ais 't blijft bedeckt, kan u fornwijlenbaeté,
Maer als ghy werd betrapt ial 't u in fchande laeten
En maeekt dat ghy daer nae niet meer en- werd
gelooft.

Als 't jaer is op fijn fchoonft: den appel in de mande
De wijn in vaeten raeckt: de lucht door veelerhande
Verandering, nu koud, en dan weer fwoelen heet.
U heden trillen doet, en morgen helpt in 't fweet.
En 't ongeftaedig weer nu winden uyt het zuyen
Nuuythet noorden geeft, nu ilornjen h,ag^l-buyen.
Nu weder fonne-fchijn, en fwgickheyd aen&t lijf:
So wenfcht dat uw mecfters' in goe gefontheyd blijf.
Maer werd zy fieck en komt s' in bedde te geraecken ,
So toont, om uwe min haer meer bekent te maecken ,
Meelijden over haer, 't Is tijd dan dat ghy zaeyt
W aer van ghy naderhand veel volle gerven maeyt.
Komt daeglijcx aen haer h^ys nae hiier gefontheyd

Doet haer handreykingh 2.0 fy 'c van u wil verdraegê.
Neemt geen verdriet daer in fp ghy wat moeyte doet
Indien fy langh haer bed of kaemer houden moet
Geeft haer fomtijdts een kiis en maeekt haerdrobge

lippen · ,
Met traenen vochtigh die 's uw oogen fie ontflippen:
'T fal haer een trooft zijn in haer fieckt'jals zy fal fien
Dat ghy haer viele mond niet fchroomt een kus te bié.
Doet veel belofte dat zy weder magh genefeiitf ^
Maer doet s'ni't openbaer,dat het bekent magh wcfen.
Hebt ghy gedroomt of een gefight by nacht geiïea
Dat men gelooft yet goeds in fieckten te bedien,
So foeckt gelegentheyd om d^t te komen feggen
En geeft haer moed dat xy niet langh te bed fal leggen.

U yt al jdees dingen fal fy fpeuren dat ghy met,
Haer dapper zijt te ly* en op haer welvaer t let,

Nochtans op dat uw dienft niet quaelijck zy genoomc
Sc houd de middelmaet in dees goedhertigheyd:
Hy maeckt zich wel gehaet die 'c doet met onbe-
fcheyd.

Reyckt haer met uwe hand geeq wafchelijck drancken
Noch,bittre pillen toe, die meeftendeel den krancken
Als 2,y fe maer en zien of ruycken, regen-ftaen,
Maeckt dat dat Averde van uw mede-maet gedaen,

Maer als ghy van de wal in ruymer zee zult raecken
So is het tijddatghy wat meerder zeylgaet maecken.
Pe min is teer in *t eerft en dieijt wat naeu gewacht,
Maer metter-tijd fo groeyt en krijght by meerfer
kracht.

Sal hy haeft fterck en in zijn volle krachten werden.
De boom, wiens blaederen u voor de fonne-fchijn
.Nudeckenjplaghweleereenrysje maer te zijn.
Dat nu een ftier is plagh wel eer een kalf te wefen;
Daer ghy mee fpeelde, doet zich nu onfien en vrcffn
De Maes, den Rhijn-ilroom, zijn niet groot aen haer
begin

Maer neemen onderweeg een krachtig waeter in
So datzy metter tijd tot ίμ leken hoogte waiTen
Dat zy beneen niet veel op dam noch dijcken paiTen

Maeckt dat uw Lief aen u gewenne: daer is niet
So groot, als dat zy u geftaedig hoort en ziet
Maer als ghy nu fo ver met vrijen fijt gekoomen
Dat ghy haer verder moogt yerfoecken fonder fchroo-
men,

So geeft u op een reys, gaet uyt dén Haeg van daen:
Sy fal veel meer nae u als ghy zijt weg gegaen -
Verlangen als voor^heen^eh nae uw weerkomft haeckc
Geeft haer Wiït ruft: het land wil altemet eens braecke.

wanneer 't wat ruften mag en naemaels werd beüaeyt
So fiet men dat den boer meer vruchten daer van
maeyt. (kregen

Want als't fijn droogte door het braecken heeft ge-
Ncemt het te beter in het waeter van den regen.
Soo lang als Phyllis haer Demoföon bezat
En zy hem daegelijx in haere bouten had
Was fy van zijne miii fo heftig niet onfteeken
Als doe hy met zijn fchip was zeewaerts in geweekei>
En onder zeyl gegaen. So heeft Penelopè
Meer nae haer man verlangt als zy te voorens dee
Eer hy nae Trojetrock met duyienden van Greeckeq
Om Menelaus leed gelijckerhand te wreeken.

Maer lyacht nie^ al te lang eer dat ghy wedêrkeert.
Veel hebben dat met fchae en laet berouw geleert.
De min kan metter tijd verkoelen en verfterve»
En als uw vrijfter uw gefelfchap lang moet dervert
Krijgt wel een ander kans om in u plaets te treeii '
En als ghy wederkomt loopt ghy een blaeuwc fcheen

De fchoon' Helencjdoe zy Menelaüs mifte
D ie elders buytens-lands zijn ty èft tijd vergifte.
Liet haer verwarmen in de fchoot van haeren gaft:
Alleen te flaepen was voor haer te fwaere laft.
Segh,Menelae,waer dat uwe zinnen waeren ?
Gingt ghy van huys en nae het Rijck van Cröte vaerc,
Alleenjen liet ghy i;w gemael en déü TiOjaen
Bey onder "c felve dack ? wel iiian> wat ging u aen ?
Dar was de kat de kaesjden hond het fpedk betrouwen,
De fchaepen aen de wolfjde kay ckeflg aen de wouwen
Uw wijf heeft niet verbeurt^ uw gaft öiet vieemds be^
gaen:

Dat ghy, dat eldc ibuw doen, dat h^fr hy ttiy gedaen.
Ghy hebt haer ielver tot dit overfpêl gedreven
Om dat ghy haer daér toe hebt tijdt eö plaets gegeven,
Wat raed heeft fy gebruyckt als die ghy felvCr aea
Uw wijf gegeven hebc door van haer weg te gaen'?

Een gaft by haer: een Prins die hooven kon en praetc,
En üy was bang in 't bed te leggen fonder man
Waerornjmen haer geen fchuld met reden geven kan.·
Ghymoogt dan zien op wiendatghy uhebttewree-
ken;

Voor my : ick foeck uw wijf in defen vry te fpreeken.
Sy heefc haer maer gedient van de gelegentheyd
Die ghy haer felver gaeft, en daer is 't ai gefeyt,
Geen everfwijn fo iel wanneer het met zijne tanden
De doggens houwt van een en honden brengt ter
fchanden,

Noch adder, onvoorfiens van u op 't lijfgetreen,
Als een verliefde vrouw als zy haer vind bedroegen.
Sy brandt van ip ij t , men fiet degramfchap uythaer
oogen

Die meynde dat zy u geheel en ai bezat
En ziet nu dat 'er oock een ander part in had.
Siet dan wel toe dat ghy u niet en laet betrappen
Op yemands anders min j ghy moet oock fclft niet
klappen

Noch roemen fo u gunft van dees of die gefchiedt:
Houd her verhooien dat het niemand hoort of ziet.
Maer breeckt den bommel pyt, en kunt ghy 't fo niet
decken

Of't komt aen d' eene kant of d' ander uyt te lecken,
Ontkent het evenwel en flaet het in de wind.
Schoon dat ghy in uw hert u vuyl en onklaer vindt,
Weeft niet voorbaerigh om u felven te verfchoonen,
Ghy hoeft u daerom niet ootmoediger te toonen j
Noch vley t noch lief-kooft haer meer als ghy zijt ge-
went :

Setoockeenandrecours, doch wilt my niet verdee-
Of ick lichtvaerdigh was: daer komt oock wel een tijd
Dac ghy 't bekennen moogt met voordeel en profijt.
Sict hoe 't de luyden gaet d^ic met de fchepen vaeren:
Een wind en brengt haer juyft niet daer zy garen wae-
ren, (aen

Die weftwaerrs wiljgaet nu eens zi^djnu noordwaerts
En fchept de wint van daer om weitwaerts aen te gaen.
Nu rijdt de voerman eens met loiïè toom entouwen^
Nu weet hy nae de kuiift fijn paerden op te houwen.
Neemt hier een voorbeeld aen: Daer fijn der^die men
niet

Te veel onfien en moet, om dat men dickmaels ziet
Dat haere Min verflaeuwt en lichtlijck raeckt aen 't
ebben

(Het kan u oock gefchien) om dat zy niemand' hebbe
Daer 2:,yjalours van z.ijn, 't Gaet veeltijds zo: een
raenfch

Op dac de liefde dan niet koome te vertraegen
So geeft haer alte met een fweep-flag die wat raeckt,
Gclijck men 't leuye paerd met fpooren wacker
maeckt. (fchieten;

Doet haer vermoeden dat ghy haer wel op mochc
Men moet fomwijlen in de lamp wat oly_gieten
Op dat fy weer ontvonck; fo werd een nieuwe gloed
Doprjalouzyfomtijds verweckt in't koele bloed.

Achtu geluckig zo't u quaeme te gebeuren
Dat ghy een vrijfter faegt om fulcken oorfaeck treuré:
Diebleyck vanquaedheyd wierd om dat zy heeft ge-
hoort

U vatte by het hayr als of zy was bezeeten,
Of krabde 't bachuys op, en zag u met bekreetee
En vinnige oogen aen,en fonder wien 2,y niet
Kan leven, evenwei om dat haer fulx gefchiedt
,Wel wenfchte dat zy koij. Maer fo ghy my wilt νΓαδ-
gen

Hoe langen tijd dat zy hebb' over u te klaegen:
So raed ick u voor beft dat die niet lang en duyr.
De gramfchap flacht den brand : wanneer het weeld-
rig vuyr

Tot in de daeken raeckt fo is 't niet wel te bluflèn.
Omhelft haer, neemt haer in uw armen^ wilt haer kuf-
Veegc wang' en oogen αί,εη ondergaet haer mee (fen,
Goe woorden: fiet dat ghy haer fo ter neder zet.
Soeckt haer te paeyen en met vriendfchap t' onder-
rechten.

Siet hoe de duyven doen: flus waeren Zy aen 't vechtê,
Nu trecke-beckt het goed en is weer wel te vreen.
Het duyfjen huckt en laet zich van den doffer treen^

Elck kenn' hem felven is een fpreuck van oude tijen:
Hy is alleen bequaeni om wel te kunnen vrijen
Die recht zijn waerde kent: dies,fijt ghy fraey en fcho6
Van aengefigtjfo ftelt het vryelijck ten toon.
Sijt ghy flux op u leen: heeft de natuyr van krachten
En fterckt' u wel voorfienjZo doet u daer door achten.
Sijt ghy befpraeckt en vart de tong-riem wel gefneen,
So iwijgt niet veel, en toont die gaef in uwe reen.
Singt, fo ghy liefelijck en aerdigh weet te zingen
En nae den eyfch uw ftem te hoogen en te dwingen.
Maer die wel is befpraeckt die preeck niet als hy
fpreeckt.

So ghy een Dichter fijt) fo houd u ftil, en breeckt
Haer t hooft niet met uw rijm te feggen of te lefen.

Die minnen wil,die moet voor al geduldigh wcfcn:
Lijdc en verdraegt,en ghy zult krygen door geduld
En hulp van mijne kunft wat ghy begeeren zult.

Denacker geeft altijd niet even volle aeren:
'T is ftaeg niet voor de wind voor die de zee bevaeré:
So is de minnaers vreugd niet groot by al 't vei driet
Dat hy te lyden heeft eer hy yet foets geniet.
Daerom die minnen wil moet voor geen moeyte
fchroomen

En te gemoet zien wat hem al kan overkoomen.
So meenigh knyntjen, als 'er 's nachts gaen te lavey,
So meenigh bytjen, als er vliegen op de hey, (pen,
So meenigh ichulpjen, als er zijn op't ftrand te rae-
So meenigh vinckjen5als 'er in de boffen flaepen:
So veel verdriet en pijn heeft oock het vrijen in.
Sy zijn in gal gedoopt de pijlen van de Min.
Die daervan werd geraeckt moet het voor fuyckei
achten

So ghy nae uw meefters komt vraegen, fal de meyd
Licht feggen , s'is niet thuys , en geeft u quaedbe-
fcheyd;

Al hebt ghy haer dan felfs gefien met eygen oogen
Gelooft de meyd j endencktmijn oogh heeft mybe-
droogen.

Heeft zv u dagh geley t en komt ghy aen de deur
Des avondsjvindt ghy daer het ilot en grendels veur
En niemand by de hand die daer op u fouw wachten
So zy u had belooft: moogt ghy op ftraet vernachteis
Ofgaenvanwaerghyquaemt j licht dat de pry noch
zeyt (leyt

Wat maeckt hy hier fo laet ? mijn vrouw of joffrouw
Nu lang te bed en flaept:wat heeft hy hier te kloppen?
Wat raed voor u ? ghy moet uw ipijt en leed verbrop-
pen:

Wanneer zy 't hebben wil fo zult ghy by haer gaen
En keert weerom als Zy u niet te fpraeck wil ftaen.

Indien der yma^d is, die nevens u de vryer
*y uw meeiler/e maekt, weeft daer van geen benyer,

Maer lijd het met geduld en doet te meer uw beft
Dat hy u niet en kom te werpen uyt het neil,
't Geen ick u raede fchijnt gevaerelijck te wefen,
Maer een die dapper is dient geen gevaer te vrelen
Die 't fteyl beklimmen derft verdient veel meerder lof^
Als die by d^ aerde kruypt en krabbelt in het ilof
Soeckt hem met dienftbaerheyd en deugden t'over-
winnen:

Kiïickt zy hem toe, fo fier het men goe ο ogen aen.
Indien zy aen hem fchrijft, Γο laet de brieven gaen
Wanneer hy wil en magh fo laet hem gaen en keeren
,Wanneer en waer hy wil: foeckt hem niet wegh tewe-
ren.

Het fal u voordeel doen wanneer zy aen u ziet
Dat ghy befcheyden zijt, noch over haer gebiedt
Veel mannen lijden fulx in haer getroude vrouwen
Om dat s" haer felven op haer eerbaerheyd betrouwen
Daer andre, die wat naeu haer vrouwen doen beipicn
Zich naderhand gehoornt en uytgelachen zien

Wacht u re klappen dat verborgen dient gehouivcn
En fo ghy goed quartier by maegderi hebt of vrou-
wen

Paft dat ghy 't niet en meldt^ 'c is een byfondre deugd
Dat ghy verhooien houdt 't geen ghy niet fegg»
meugt.

Sie hoe dat Tantalus het klappen is bekoomen:
Hy ftickt van dorft,en ftaet in 't midden van de ftroo-
men:

So wijckt het van hem wegh om dat hy heeft geklapt.
Daer's noch een ilimmer flag, die noyt geengunlt
genooten

Daer meen' gc vrouw en maegd werd lelyck mee be-
kladt ~
Schier of'er niemand waer die 't haer geweygert had.
Als %y geen kans en zien van aen haer jijf te raecken
So doen s' haer beft om haer daer van verdacht te
maecken

En yemand die zich noyt in fulx te buy ten ging
iWerd in haer eer gekrenckt door vuy Ie laftering.

Men doe dan vry fijn deur en alle yenilers fluyten
Bewaer fijn dochters wel, houw' alle minnaers buyten
Wat kan der veyligh zijn voor fulcken wan-gediert
Dat haer in naem en faen met leugenen fchoffiert l·
Weg, weg met fulck gefpuys die willen doen geloven
Dat noyt gebeurt i·· , om een dochters eer te rooven.
Dit werd van my verfoeyc tot in den hoogften graed
Die ielfs niet hebben wil dat yemand roemt of praet
Van gunft van vrouwen die hy waerlijck heeft genoo-
ten.

Dat blijf, gelijck een bus, wel dicht en vaft geiloóten,
Of als een heyligdom dat niemand mag betreen.

Wack « byibnder oock dat ghy de meysjes geen
G ebreeken en verwijt: die zich zo weet te houwen
Of hy fe niet en fagh doet voordeel by de vrouwen.
Andromeda was een moorinn' en evenwel
Verweet haer Perfeus niet dat zy was fwart van vel
Andromecha wierd voor te groot van elck gehouwen,
i>y ftack, gelijck men 't feyt, ver boven andre vrou-
wen

in hoogt' en lengten uyt: maer Hedor zey alleen
pat Zy beknopt was, niet te groot noch niet te kleen,
^ ghy gebreecken ziet, die u in haer mishaegen.
Gewent 's u voor een tyd met fwijgen te verdraegen:
Sy fullen u daer nae fo ieer niet tegenftaen
Maer al van langer hand vermindren en vergaen.
Die 't vrijen eerft begint zal figh alfins aen ftooten.
Eeu koeltjen breeckt het lot dat eerft is uyt gefchooten.

Eer dat een nieuwe grif vereenight met deö baii
Heeft fy wat tijds van doerijen ftaet in 't eerft niet vail:
Om wind te wederftaen: maer krijght fy tijd van waffé
Dat fy de ftam beloopt/al s" op de wind niet paflen.
De tijdt wifcht alle vuyl en pleck' en vlecken uyt,
Sy neemt de fchilferen en fproeten van de huyd
Door de gewoonte fal uw neus de ftanck verdraegen
Die u in 't eerfte plagh, ick weet niet waer, te jaegen:
So fal de mis-ftand door gewoonte mee vergaen
En dat u nu mishaegt fal naemaels beter ftaen.
Oock kan men dat fomtijds met naemen wat verbloe-
men :

Dié vry wat fwert is fal men een brunetje noemen.
Die met haeir een oogh lonckt maeckt daer een Venus
van,

Eeri Pallass van een rofï^: een die -t gebeent naeu kan
Bedecken met haer vel die fult ghy tenger heeten.
Die vet en fobbig is, en als zy wierd gemeeten
Twee ellen en noch meer in dickten halen fouw,
Segt dat die poeilig en een pros is van een vrouw:
Se^t dat een Icort-gat fwack en handfaem is van leden.
Wilt yegelijx gebreck verfoeten, en bekleden
Met yet dat goed is en daer aldernaeft aen paelt.
Maer maeckt het niet te grof op dat ghy danck behaelt.
Vraegt niet hoe oud zy is of in wat jaer gebooren,
Byionder fo zy nu haer bloeyfem heeft verloeren
En dat den beften tijd haers levens is voorby.
En 't hayr aen 't graeuwen raecktj de tanden uyt de ry.

Die ghy verkregen had/o vordert haer te trouwen:
't Is reden dat ghy nae veel loopens en verdriet
De foete vruchten van uw trouwe min geniet.
En als ghy nae 't gebruyck en alle plechtigheden
Eu wetten van het Land en kercken zijt getreden

in wettig houwelijckjcn by uw lieve bruyd
Ter katner in geraeckt, en de gordijn onfluyt
(Staebuyten , Sang-godin , ghy moogt niet binnen
koomen)

En als ghy nu uw plaets hebt nevens haer genoomen
So doet haer vriendlijck aen en laet terwijl iiiv hand
Niet ledig leggen in het bruylofs-ledekarit.
Laet uwe vingeren gaen wreuyen en door loopen
De plaetsjes, daer de Min fijn pijlen piagh te doopen,'
So heeft oock Hedor by Andromache gedaen
Wanneer hy keerde van de Griecken dood te flaen.
Ghy , diè de welluft van dat weyfpei recht wilt
fmaecken

Verhaeil' u niet te zeer oin aen het eynd te raecken,
Maer peur' al fachjes aen; en als ghy zijt geraeckt
Ter plaetfe, daer een vrouw het handelen vermaeckt,'
So doe de fchaemt' u niet weerom te rugge keeren.
Al doet s' u tegenftand als of s' u af wouw weeren.
Geeft haer goe woordekens,zucht onder uw gevlej»
Tot dat s'haer naeder tot de minne-ilorm berey
En den befpringer op haer wallen derf verwachten?
Draegt u dan mannelijck en toont uw volle krachteö j
Tot dat ghy voor een tijd uw' hetten hebt gebluft
Ε η moe gevochten in malkanders armen ruft.

^ Als wy ons nu of dan van haer beiprongen üien ?
Hoort vrouw en maegd; ick fal u mee de kunft gacn
leeren

Waer mee ghy tegen haer u felven kunt verweeren.
Hebt bey gelijck geweer: hykrijged' overhand
Die Venus en haer Soon heeft tot zijn onderftand.
Souw dees' in 't vol geweer ten ftrijde koomen
. treeden

' En d'ander naeckt en bloot, dat ware buyten reden.
Oock waer' het weynigh eers voor een gewapent man
Dat hy een vrouw verwon die haer niet weeren kan.^
Maer mogelij ck fal dus den een of d'ander fpreecké:
Wat hebt ghy meer fenijns den flangen toe te fteecké ?.
Waerom ontfluyt ghy voorden wolf de fchaepe-koy
Om het onnoiel vee te geven tot een proy ?
Maer hoor : men magh de fchuld aen ai den hoop
niet geven

Van 't quaed,dat maer alleen van weynig' is bedreven.
I Icc gocid en filver werd gekeurt nae zijn waerdy,
So doe elck meysje mee fo veel als 't waerdig zy.
Daer werden fo veel roers noch boogen niet gefpanne
(Om yemand leed te doen) van vrouwen 3 ^s van

i)e vrouwen werden meer bedroegen van een man
AJs mannen van een vrouw. Wiérd niet Medea van
Den valfchen Jafon met haer kinderen verftooten
En om de minne van een ander' opgefchooten ?
Stond het aeii Thefeus dat zijn Atiadne niet
(Wanneer hy haer alleen op 't eenfaem eyland liet)
Van't zee-gevogelt tot het been toe wierdgegee-
ten ?

De droeve Phyllis heeft haer Wangeli öpgereeten,
't Hayr uyt haer hooft geruckt door ongeduldjom dat
Haer Lief Demoföon zijn wederkomil vergat.
Eneas,hoog om zijn Godvruchtigheyd verheven.
Door onweer aen de kuffc van Libyen gedreveii
En daer geherbergt en gehaevent met fijn vloot,
Gaf aen Vrouw Dido'tfwaerd cn oorfaeck tot haer
dood.

Sy hebben haere min niet weeten te beleggen.
"e Onbrack haer aen de kunft ; dees dient ghy te ver-
ilaen

So ghy wilt dat de min niet haeft en fal vergaéil.
De liefde van de mans die werd door kunft behouwen,
Dees was noch onbekent gebleven aen de vrouwen,
Maer Venus ftond voor my en heeft op my begeert
Dat defe kunft van my de vrouwen wierd geleert;
Wat quaedjfey zy,heeft dit ellendig volck bedreven ?
Ghy hebt s' in handen van gewapende gegeven
En in de Minne-kunft de Jongmans afgerecht^
Daer dient oock van die kunft aen defe wat gefeght
Staetbydan, Maegden, en hoort toe metbeyuw
ooren

Dewijl my Venus tot uw meefter heeft gekooren;
Onfangt hier leeringenjdie de natuyr,iioch wet,
Noeh fehaemt' of eenig recht te volgen u bekt.

Dat u dat blanck en blond fal werden afgenoomen,
So fult ghy geenen tijd vergeeten te hefteen.
iWijl ghy dan meugt, en eer uw befte jaeren heen
Gelijck de ftroomen gaen (waer van ghy dient te leeré
Als zy voorby zij η dat zy dan noy t wederkeeren) ,
So bcfight uwe jeugd; de jaeren fchieten heen
En die daer volgen zijn fo goed niet in 't gemeen
Als die verloopen zijn. Op deie kaele ftruycken
Plagt het gebloemt te ftaen en liefelijck te ruycken;
Van defen doorn, die nu fo droevig ftaet en n?eckt,
Is my voor defen wel een roofen-hoed gemaeckt.
Den tijd fal koomen dat, ghy, die de vryers buyten
Uw deur nu houdt en niet een venfter ioud onfluytcn,
Een oud en lelijck wijf fult werden, en alleen
Verkleumen in uw bed, van niemand meer gevreen.
Geen vrijers fullen meer om 't goot-gat koomen janc-
ken,

Noch met een morgen-lied noch liefelijcke kkncli«n·.
Van Luyt of Violon in 't kriecken van den dagh
U locken uyt het bed, gelijck men eertijds plagh.
Men fal om uwent wil geen poock of degen trecken
Des nachts ontrent uw deur, noch de gebuyren wec-
ken

Door het geraes dat op de ftraeten mocht onftaen.
Sy flaepen nu geruft: die dingen zijn gedaen.
Men fd voor uwe deur geen Meye - boomen fetten,
Noch ringh,noch traelij en befteecken met bonketten?
Noch uwe dorpelen ten halven van de ftraet
2Zaeyen met gebloemt vroegh in den daegei , ^
Hoe haeftig werd het vel vol rimpelen en vooren.

Bezaeyen met gebloemt vroegh in den daegeraet,
Hoe haeftig werd het vel vol rimpelen en voore
Hoe ras is 't wit vergaen! hoe haeft het rood verloo-

Hoe ras vergraeuwt en vaelt de blancke klaere huyd?
Hoe haeft valt alle fchoon de Nijd en Tijd te buyt! ^

Het grove wild^dewijl 't zijnhoorens neder leyt ?
Verjongt weer op een nieuw : de flang fchudt alle jae-
ren . '

So ymand by u komt die niet en foeckt te trouwen
Watfchae hebt ghy daer van ? hy laet u't uw behou^
wen.

Het ftael en 't yfer ilijt als 't veel gebefigt werd
Het ilijpen dunt de fteen al valt hy vry wat herd..:
Maer fo der fulck een komt om korts-wijl by u praeté
Ghy blyft de felv' en werd in uw geheel gelaeten.
Wat hinder lydt de kaers die men onfteken heeft
So ick my diene van het fchijnfel dat fy heeft }
Niet dat ick wil dat ghy fo eenen aen fult houwen
Die daeglijx by u komt, en onder fchiji> van trouwen
Miflchien wat anders foeckr:dat is mijn meyning niet:
Maer ftoot haer niet voor 't hooft daer ghy geen fchae
van ziet.

Ick ben nu met mijn fchip de haven uyt gedreven
En onder Zeyl geraeckt: maer eer ick my wil geven
Te zeewaert in, fal ick beginnen hier van daen
Hoe ghy u draegen fult in cierfel en geween.

Ghy moet u dan voor eeril wel havenen en netten.
Die vuyl en flordig zyn die reeken ick voor fletten.
Dewingert dient geinoeytenwilgehaeventzijn
^p dat hy druyven geef en overvloed van wijn.
Het zaey-land wil gebouwt en wel gefuy vert wefen
Of anders heeft men voor£en flecht gewas te vreefen.

Wat is eep hof als hy blijft leggen ongewiedt ?
Datu vermaeckenföuwdatltreckt u tot verdriet.

De fchoonheyd is een gaefjten hemel afgefteegen ;
Dien die gegeven is heeft veel voor uyt gekreegen:
Maer hoe veel klaegt' er niet daer van ce zij n miseleek?
Hoe veel en zijnder niet die 't aen de ichoonhey4
fcheelt ?

Die dees geweygert is heeft goede forg te draegen
Dat zy haer netjes tooy" omiaaer te doen behaegeu.
Fraey opgefmockt en wel geadjuileert te zijn
Maeckt meenig meysje fchoon , ten minften in den
fchijn.

Men fiet de fchoonheyd felf vervallen en verflenfen
Indien fy werd verzuymt van haveloofe raenfen.
De fchoone kinderen die moeten zijn bewaert
Voor wind in den April en voor de zon in Maert
Alplaght men hier in 't land zich fo niet opto
ichicken

Met ftricken,met galandsjmet allerhande quicken,
Men was doe ilecht e^ recht en droeg ceji Γι ipptfl-
doeck.

Geen hopderd ellen lint verfnee men tot een broeck.
Des Graeven dochter kreegh twee roo fluweele mou^
wen

Maer wat was toen den Haeg? een onbetimmert dorp:
Daer 't nu van fcheelf als een Canon-fchoot van een

Een edlej offrouw trouwt nu heel in 't filver-laecken,
In 't wit fatijn een die daer niet eens by kan raeqken.
Wat 's nu een keursje van damail of armozijn ?
Wie yet is, moet' er al een hebben van fatijn
Die eertijds moy was met twee kleurde kaift-mouwen
Eeji rock van wcerfchijn en een heerc-faeyen bou-

Eerft was 't een ftroyen en daer nae een loyen Haeg,
Nu is 't een gouwe, die noch toeneemt alle daeg.
Wat was het Hof, fo't vandeGraeven isgebou^
wen ?

Als waer 't een kleyn Paleys· :niet uy t de fchat-kift vaa
De Graeven, maer uyt zucht die een gezeegent man
Den armen luyden droeg,en liever aen zijn Erven
Wat minder achter liet om zaeliger te fterven.
Wat fcheelt dat by den tijd van huyden en van oudis ?
Gelijck een ftock-beurs by een kooré-zack vol goudsi
Den Adel plagt zich meeil te landewaert te houwen:
Daer hadden zy veel-al haer buylen en gebouwen,
Oock in den Haeg, wanneer zy quamen in de ftad
Om by de Graef te zijnjdie daer zijn Hof toen had.
Daer fijn der fommige noch overig gebleven
Maer door den tijdmeeftal haernaemen uyt gewre-
ven ,

Die 'tHuys van AiTendelft en Egmond noch behouwt.
Maer wat fijn dees by die men onlangs heeft gebouwt?
Hoe weynig by hoe veel ? wat fiet mer nu Paleyfen
Die uyt het wei-zand nae de lucht en wolcfcen reyfen!

HetPrincen-Hofjdatin het Noordef-eynde ftaet
Van waer men met een ftraet tot by de zee toe gaet,
Daer Vrouw Α μ ε l i α haer woon-plaets heeft ge-
noomen.

En in den ouden tijd,daer ick van ipreeck,en was
Hier geen fo fchoonen huys, dat daer by quam te pas
In den geheelen Haeg: maer wat iit nu geworden ?
Prins Η Ε Ν D RI c K, die 't Rapier des Veldheers
pleeg te gorden ,

* Dc Vader van mijnC Huyfvronwe.ende is het felvc huys nac zya
«veiiydcn by hacrc Voogden tot haeicn profijtc v.crkochc.

Op zijne zijd', en Voor de Vry heyd heeft gewacckt,
Heeft het vergroot en tot een heel Paleys gemaeckt.
Gaet nae de Vyverberg : daer ziet ghy hoe de I.ïn-
den

Ten noorden zijn bewalt met huyfen voor de winden
Omhaerdat gooregoed te weeren vanhetlijf:
pe beile^die daer ftaen,lijn nieuwe vier of vijf.
KomtopdeKneuter-dijck , daer Ridderen enHee-
ren

Wel eer tournoyden met hun lancyen en fpeeren.
Die noch van ouds dennaem van het Tournoy-veld
yoert:

En nae den elleboog ten ooften noch een ry
|Tot daer den Doelen fluyt de zuyd' en wefter zy.
't Gedenckt my dat dees drie de befte plaetfen wae-
ren

Van heel den ouden Haeg ('t is in de vijftigh jaercn
Geleen daer ick van fpreeck) maer'tw^'er toenlQ
niet

'Als 't tegenwoordig is: 'k heb huysjes daer met riet
En ftroo gedeckt gezienjdie nu fijn hoog gefpannen
En flickeren van Icy' en glinfterende pannen?
Meeft nae het eynd ten noord' en ooften van 't Voor-
hout,

pie meeftendeeljof al,zijn by mijn tijd gebouwt.
J^aet ons van hier nu nae den nieuwen Haeg toe
koomen.

Siet wat gebouwen dat daer tegen 't weften ftaen.
Elck om het heerelijckft: daer die nae 't Hof toe gj^en
PaiTeeren een Paleys, dat Maurits van Naflbuwen
Heeft uyt het waeter aen de rechter hand doenbouwé,

Komt op het Pleyn: hoe rijck is 't meeft alom befet
Behalven aen het, weft,daer t Aecker-land is met
Een lange muyr bevrijdt, tot daer het aen de Pooten
Werd met een fchoon gebouw van Zuylichem ge-
flooten!

Dat nae de keucken des Stadhouders plag te gaen.
Gaet voort nae 't Ooft, daer ^hy een brugge moet paf-
feeren.

Hier is een fchoonen hoeck van huyfmgen van Heeren
En ftreckt 2.ich 2.uyd en ooft. Als ghy daer komt aen
'tend

So is het tijd dat ghy uw cours nae 't noorden wend
Daer met een wijde gracht de burgh-wal werd gefchey-r
den

Hier fult ghy op een hoeck een groot en fwaer gevaert
Ontmoeten, datjdaer van den Heer van Beverwaert
Gefet is, die daer eerft beginnen heeft te bouwen,
Gevolgt van andre die 'k niet al en heb onthouwen.
Aen 't eynd ten noorden ftaet het huys van Buferoy,
Een vaft en dapper block, en binnen wel fo moyi
Dat hy zijn Meefter daer met eere fouw logeeren.
Die dan den hoeck-om aen de ilinckerhand wil keerei;
Langs de Plantage nae 't Voorhout toe, vindt daer
weer

Veel fchoonehuyfen, daer de Graeflijckheyd wel eer
Haer entereyen had en boomen plag te queecken.
Maer l9,et ops keeren en weerom te ru^e fteecken

Door 't 2,uyclen van den Haeg tot daer de moolens ftaê
Hier fulje een heele ftad van nieuwe huyfen vinden
Waer by veel oude zijn als heyileren by Linden.
Toont in den ouden Haeg my eens Prince-gracht:
Toont my fo langen ftreeck van diergelijcke pracht.
Daer nu gebouwen ftaen met hoog-ν er heven kruynen
Daer ftond een Suilerhuys, daer lagen warmoes-tuyné,
Daer wieiTen lies en bies: daer 't op fijn befte was
Daer won men foomers hoy, daer ging de koe in gras,

Maer als ick fpreeck van u te eieren en te toyen
So wil ick niet dat ghy zult al uw goed vermoyen:
Dat ghy aen een gefteent hangt duyfenden te koft>
Of om een pacrle-fnoer uw Capitacltje loft.
Weeft niet te koftelijck in veelerley juweelen,
jWaer door ghy ifomtijds meynt een vryers hert tc
fteelen

Die fo veel middelen aen fulcke dingen waegt
Het is geen groote kunft een koftlijck wijf te trouwen,
Maer haer in fulcken ftaet te kunnen onderhouwen.

Weeft net: de nettigheyd bekoort de jongmans veel,
Meer als een koftlijck kleed of eenig dier juweel.
Den toy geeft fömtijds meer als pouw' of filver rockc:
Weeft aerdig opgehult, let op uw hayr en locken.
Die geeftig is, pareert haer met een kleynigheyd
Somwijlen beter als die 'r veel te koft aen leyt,
Daer toe is nu meer hulps als in voorlede tyen:
Wat zijn hier winckelen van Franfe kraemeryen!
Al wat'er op 't Paleys te koop is te Parijs
Krygt ghy nu in den Haegh, doch voor wat meerder
prijs. (nen:

Ick heb 'er hier gekent die 't met een maers bcgon-
Nu komt die koopmanfchap met vol-gelade

Nu is'er niet een ilraet öf fteegjcj daer men niet
Een winckel twee of drie elck op zjjn fraeyfte ziet.
Nu vindt mer ajile flagh van foete gentilleiïèn
Om Coninginnen te vercieren en PrinceiTep,
So dat veel joiïerdoms van buyten komt van daepi
Om hier van alle dingh de mode te verftaen.
De kramers paffen op pm yder te pareeren
En alles nae den eyfch pp 't naeufte t' adjufteerep
Waer in 't voornaemfte van dat heyligdom beftaet.
De Joffers fijn beilelt; de meefter paqkt en laedt
Syn krameryen in haef koflèren en doofen
Heel wel te 'vreen iijn waer voor geld te mpogen loo^
feil.

Dat yder oock van u hier mee haer voordeel doe.
Al is het licht en dicht het kan u doen behaegen
Miffchien meer als het goud dat lompe deerens drae^
gen.

Als die daer komen op haer toffels flurvep aen
Met filver op het lijf dat fy 'er krom nae gaen.

Maer all' en dient ghy u niet even eens te eieren;
Dat kan en moet geidiien öp veelderley manieren.
Maer yder kiefe dat haer beft enaerdigftftae
En moet te vooren met haer fpiegel gaen te rae.
Wie lang van trony is, wie bol en rond van kaecken
Dient pae haer aengefigt wat reekening te maecken.
I^ees binde 't hayr op dat een ander lelijcjcftaet,
Den eene krulle dat een ander hangen laet.
Die't lang enfchoon heeft doe't om hals epfchou^,
dren fpeelen,

Dat d' een ondecken magh dat moet eep ander heelenji
Dees legh' haer kapjen a^die houwe 't op haer hooft
So 't hayr wat is vergraeut of door den tijd gerooft,
Maer defe miftand kunt ghy door de kunii: verfoecep
En dat gevallen is met leuge-locken boeten:

Want die u helpen moft die fouw u wel verraen.
Eer teld' ick al de blaen die op de boomen groeyen.
Eer al de byen als de boeckweyt is aen 't bloeyen,
Als de verfcheydenheyd van 'r. vrouwelijck getoy:
Daer 's niet een dag of· zy bedencken eenig moy.

Wat het gewaed belangt en hoe ghy u fult kleden :
Aenkoiïelijcke Ideur veel gelds te gaen hefteden
Dat prijs ick niet. Waer toe fo veel daer aen verfpilt
Daer ghy doch hebben kunt al wat ghy wenfcht en
wilt

Van allerhande fraey' en aerdige koleuren
Voor veel geringer prijs ?Γγ leggen voor de deuren
Der winckeliersjcn t huys is binnen bet voorfien
Om u de kuft en keur van alles aen te bicn.
Sy fijn 'ZO veelderley, men weet fe niet te noemen.
De weelige Natuyr fpeelt aerdig in de blomen ·.
So drinckt de zy en wo 1 oock alle verwen in.
En elck bedenckt wat nieus om voordeel en gewin.
Kieft uyt al defe die u alderbeft behaegen,
Maer fonderling die elck beft voegen om te draegen.
Kleedt u in 't fwart fo ghy fijt wit en blanck van vel :
'T fwart voegt de witte beft , 't wit ftaet de bruyne
wel.

Maer Haegfe JoiFei^es,ghy zijt geen flechte leeken,
Geen veen-boerinnetjesj om lang met u te fpreeken
Wat dat men door de kunft te weege brengen kan
Om goelijcker te zijn of fchijnen aen een man.

Haer rood t' ontleenen uyt uw potjes en uw doosjes :
Ghy weet wat plaeftering dat ghy gebruycken moet
Om wit te zijn, en wat uw wangen bloofen doet:
Ghy weet met het pincet uw wijnbraeuw te befnoeyen
En'tovertolligh hayr met wortel uyt te roeyen.

En fo 't wat enckel ftaet te helpen met het roet
Van een gebrande fpeldjdat haere dunte boet:
Maerjdie u dus behelpt met fmeeren en blancketten)
Vergeet uw doosjes niet noch potjes weg te ietten,
Laet die niet al te lang op uwe taefel ftaen,
Doet haer ten eerften yan uw nacht-packet van daen:
De kunft waer doöSr ghy foeckt wat fchoonheyds
uyt te werken
Die moet verburgen zijn, mendientfe niettemerc-
ken,

w rijft uwe tanden niet al zijn fy wat belaeden
Met vuyligheyd, noch ilrijckt uw handen met pomae-
den

In tegenwoordigheyd van yemant die u vrijt.'
Het doen beftraf ick niet, maer 't fien moet zijn ver-
mijdt.

De wol van uwen rock quam eertijds vande fchaepen
Waer mee den eygenaer plagt in de pis te flaepen: _
Had ghy de vacht gefien eer dat fy wierd bereydt
Uw maegh had omgekeert van al de vuyligheyd.
De fchoe, daer ghy uw voet verwaerdigt in te fteekenj^
Was eerft een itinckend vel : ick derf'er niet van
fpreecken

Hoe leli ck dat het was doé 't eerft te voorlchijn quam
Als het de loyer uyt fijn vuyle loy-put nam.

Mijd u te laeten zien dat niet gefien wil w^fen.
pat lelijck is om iien werd naemaels wel ge^ refen,
Maer als het is gedaen. Beftek uw aengefight
Wanneer men meynt dat ghy noch op uw bedde light,
So fal menfulx van u miflchien niet eens vermoe-

Sluytdanuw kaemer,'dat daer niemand binnenkom.
Waerom wilt ghy dat ick de reden zie, waerom
/T wit op uw ve , "t rood op uw koontjes is gefeeten ?
'Tis voor de jongmans beft veel dingen niette wee-
ten .

So moet dat oock in ons by wefen niet gefchien.
Maer ick belaft u niet uw kaemer toe te fluyren
Als ghy gekemt werdj'fo ghy vlechten hebt en tuyten
Die dick en weeldrig ^ψΊ, en als zy zijn ondaen
Om uwe fchouderen als wijngaerd-rancken ftaen
Wacht u voor al dien dagh van gemelijck te wefen.
Hebt oock geen kapfter , daer ghy yoor behoeft te
vreeiën

Dat Zy u quetfen fal of fchrappen met een tand
Van uwe kam, of fpeld, ofnaegel van haer hand,
- Diefober is van hayr mag wel een fchild-wacht ietten
Voor aen den dorpel om den ingangh te beletten
Datniemand onverfiens haer overloope, daer
Sy zit bloots hooft en heeft of geen of weynig hayr
Dit was de meefte fpijt die haer kon overkoomen:
Als 't loof gevallen is, wat is dan van de boomen
Wat is een wey wanneer zy fonder groente leyt.?
Wat is een Roos wanneer zy van haer blaedjes fcheydt
Ick heb de fchoon' alleen niet in mijn fchoolgeropé
Maer oock de lelijke: zy ftaet voor yder open
Wie lelijck is of fchoon: maer des' is niet fo veel
GeJegen aen mijn kunft dien fchoonheyd viel ten deci

Als 't ongeftuymig is dan dient hy toe te zien:
Nochtans is 't yet van 't geen men felden ziet gefchien
Dat yemandfo volmaeckt in fchoonheyd wierd ge-
vonden

Elck foeck' haer misiland te bedecken door mijn raed.
Gae zitten, zijt ghy kort, fo fchynt ghy niet eefeeten
1 e zijn, wanneer ghy ilaet. Die haer gebreken weete
Die moeten zien wat zy daer tegen fullen doen.
Diegroote voeten heeft verblom fe met haer fchoen
Die flim van lichaem is moet met haer fnyer φreeken,
Die weet een hooge fchoer, een bultje te verfteeken
Dat men 't niet licht en merckt fo 't niet te groot en is.
Hier vult hy wat, daer neemt hy van een wallevis
Daer hy het lijf mee ftijfc dat het zijnftand mag hou-
wen,

Oftreckt haer (derft hy zijn balijnen niet betrouwen )
Noch wel een harnas aen* Draegt kleeren ruym en
wijd

Sijn uwe vingers dick, fo foeckt fe te bedecken.
En mijd, fo veel ghy moogt, uw handfchoen uyt tè
trecken

Byfonder als ghy fpreeckt: uw hand moet niet veel gaê
So zy niet fraey en is wanneer zy is ondaea

Indien uw aeifem ftinckt, fo moetghy niet vergeetc
Dat ghy met niemand fpreeckt voor dat ghy hebt on-
beeter.

Op dat hy niet en merck 't geen beter waer verhoedt
Sijn uwe tanden fwart, of groot, of uytgewaiïèn»
So dat zy in de ry van d' andre niet en paffenj
So rae ick u voor beft dat ghy u felven wacht
Dat ghy niet ongefchickt met open monde lacht
Door aerdigh lacchen laet zich yemand wel bekoofen.
Daer fijn der die haer mond op fparren tot haer ooren
En lacchen luyder-keels , of tree een 't aenficht flim
En greinfen anders niet als een verfchrompe Sim,

Of weeten niet wanneer s'er dienen uy t te fcheyen,
Of fchijnen haeft, in plaets van bly te zijn, te fchreyen,
Of maecken fo veel on-manierelijck gebaer
Als of haer lijf vol pijii, haer buyck vol wurmen waer
Wilt dan uw tanden niet te 2.eer in 'c lacchen blooten.
Maeckt propre mondekens en houd fe half geflooten
Lacht met een ftemmetje dac teer eii vroülijck gaef,
• Schreeuwt niet, gelijck als iich een efel hooren laet.
In 't lacchen hebu ghy u hier öae te reguleeren.
Hoe verre gaet de kuuft! ghy moet oock fchreyen ke-
ren.

Die dat kan doen, waniieer en waer en hoe ly móet
Die heeft een kunft geleert die menigh voordcel doet.

Dacr fijfi der, die niet al de letcren nae behooren
Uytbrengen kuiineii, dat in fomüiigeri haer ooreii
Bevallig Ichijnt te 2-ijn en vrouwen wel te ftaen
En daerom zijnder die zich "t lifpen wennen aeft
Enmeynen aerdigheyd te fteken in gebreken,
Dies dwingen 2,y haer tong tot een belabbert fpreecke
En leeren achterwaerts in plaets van voorts te gaen:
Weet ghy daer voordeel by,ick wil 't niet tegenftaen.

In 't gaen is oock al veel bevalligheyd gelegen.
Daer 's meenig vryer,die een afkeer heeft gekregen
Of liefde tot een maegd om dat fy hem in 't gaen'
Of mee of tegen viel Gins komt een joffer alen,
Die treedt gelijck een Paeu^ en prönckt met lange
kleeren

Als Junoos vogel met de rijckdom fijner veeren
Ais hy fyn ftaert ondoet en recht zijn pennen op
Met duyfend fpiegelen om 't fchoonft tot in den top.'
Hierfiej'ereen opftraet die wragglen gaet en trap-

Daer komt een fiere pop, die treedt fo naeu^ en net
Dat fy dr^e treedjes pas i» ee» fauciertje I

En 't vierden op de kant, en vreeft haer te verfchryen
Indien fy een van die een ilroo-breed mocht verwyen.
Houd in uw gang, als in meer andre dingen, maet:
"T is boerfch of te gemaeckt al wat daer buyten gact^

Leert fingen: door de zang is riieenig te bekporcn.
Sy l.aete, die het ken, fomtijds haer keekjen hooren.
De ftem heeft fommige gedient voor koppelaer:
Sijt ghy daer mee begaeft fo meent uw voordeel waeti
Paft dat ghy u voor ziet van veelerhande wijfen.
Ai wat uyt Vranckrijck komt, al 'tnieuw dat ghy

hoort prijfen.
Leert daer de wijfen van, de woorden oock: of ziet
Dat ghy een Dichter krijgt> die u een aerdig lied
Maeck op de felve wijs^ wy zijn nu van Poeeteii
Voorfien in overvloed, die daer wel raed toe weeten^
Is onfen Bruno doodt die veel dee om de wijn:
Ghy kunt van andre wel om niet geholpen zijn.

Leert op de Luyt, leert op de Clavecijmbel fpeelen.""
De fnaeren hebben macht om yemands hert te fteeleni
De boiTchen, het gebergt, en meenig groufaem dier
Trock Orfeus nae hem toe door zijn b^eroemde Lier,
Arions avontuyr wien quam dat niet ter ooren?
Al zijn de viflen ftom, zy hebben luit in 't hooren.
Een Dolfijn bergde hem als hy zich buyten-boordf
lu zee begaf, daer zy zijn fnaeren had gehoort.

Hoe dat men nijgen, hoe men 't lichaem houden moet
Hoe hooft, hoe armen, hoe het achterft', hoe de voet.

'T is over al nu met /a befle mttpyckette»
Met ïentrelu te doen in kaemers en Saletten,
Men fpeelt'er met de kaert om groot,om minder geld'
Hebt ghy u felven daer aen taefel mee geftelt

En fijn der jóngmans by, fo toont u in hdt fpeelen
Maenierelijck en heus, en valt 'er geld te deelen
Grijpt niet te gierig toe: in 't fpeelen met de kaerfe
Laet meenig meysje zien hoe dat zy is van aert
'T fpel is geen fchaepen hóen: nochtans moet ghy

niet maecken
Dat ghy met yemand aen 't krackeelen komt te raecké
Om eemg ongeiijck dat ghy of lijdt of doet,
Daer onlufl: uyt onftact en hevigheyd in 't bloed,
iWaer door men voorder komt aen 't fchelden en ver-
wijten

So dar men altemet van boosheyd raeckt aen 't krijten.
Hebt ghy een vryer: foeck ghy wel by hem te ftaen;
So wacht u fulck een fchand' en misflag te begaen.
Al is 'er aen 't geluck in 't fpeelen veel gelegen
Noch werdt 'er wel een pot door gaeuwigheyd gekre-
gen :

Maer die haer felven als zy werdt verongel ijckt
Bedwingen kan, wint meer als die het potje ftrijckt.
Daer 's meer geoorloft aen denbroeckals aen de
doecken:

Een jongman ftaet het vry een dochter aen te foecken,
Maer 't en betaemt haer niet dat 2.y 't een jongman

Of hem de wond ondeckt die Zy verborgen draegt
Begeeft u (dit is uw geoorloft) op de ftraeten.
Die waer te koop heeft moet fe zien en kijken laeten.
Van dat verhooien blijft krijght niemand kennis van.
iWie heeft 'er t reek tot yet dat hy niet kennen kan ?
Al waert ghy noch fo fchoon van aengefight en leden
En fo het niemand wift wie fouw uw huys betreden ?
Wie is 'er die nae 'c fruyt van uwen hof verlangt
Indien hy niet en weet wat dat 'er binnen hangt ?
Schoon ghy een Orfeus waert, wien fouw uw fpel be-
Icooren

Was a. Venus van Apel niet afgemaelr, wie fouw
Geweeten hebben van de fchoonheyd van die vrouw ?
Sy was noch onbekent. Homerus waer vergeeten,
Wat fouw men nu van dien vermaerden Dichter wee-
ten

Sit daerom niet altijds in huys gelijck bagijnen,
Maer wilt fomtijds op ftraet of aen de deur verschij-
nen :

Rijdt met de koetfen uy t, of gaet te voet, nae dat
Een yder is van ftaetj begeeft u door de ftad^
Is 't mert-dagh, nae de mert, quanfuys, om wat te
koopen;

Hier vindt men vryers die.op een gefichjen hoopen)
Is 't preeck-dagh, nae de kerck j daer meenig wacker
quant

Meer nae de meysjes fiet als nae de Predikant,
Als 't kermis is, fo moet ghy nae de plaetfen wije-
ken

Daer dan de kraemen ftaen en fpullen iijn te kijcken,
Gaet de Comedy zien, daer meenig graeg gefel
Sich vinden laet meer om de kijckfters als om 't Spel,
Daer ghy gefien kunt fijn, 't zy dat 'er Duytfche fpee-
, len -

t Zy dat de Franfen ons oniluyten haerTooneelen.
Daer hy veel duy ven ziet daer vliegt de valck nae toe
^P dat hy daer een roof van eene maer en doe:

Apelleshad Venusgcfchildcr:, maer de fchildery was noytheel
ppgemaeckr,endeall'o hy ondeicufl'en waskoomcnceltervenfo
'er niemand gevonden die daeraen heeftwillenvcrgHei'Cn om
op tc maecken.

Daer groote kuddens !Lijn daer gaen de wolven loeren
Om maer een eenig fchap uyt allen weg te voeren:
So moet een jonge maegt haer fomtijds laeten2.ien
Aen veelen, of'er een by al den hoop miiTchien
Gevonden wierd, die zy tot haere min kon trecken.
Ghv die daer foeckt de iuft van yemand op te wecken
Vertoeft wat hier en daer en blijft fomwijlen ftaen
En fiet hem overhoecks oock wel eens vriendlijck aen,
'T geval geldt overal: die viiTchen foeckt te vangen
Verloopt niet daedelijck, maer laet zijn hengel hangen
Of 't vifchje bijten wouw: de vangft vale oock wd
goed

Daer het den hengelaer zomwijlen minit vermoedt,
Si?t aen de jaegers, die door boffchen, heggen, hac-
gen.

Somwijlen te vergeefs met hondert bracken jaegen,
Hoe dat 'er altemet een haes, een ree, of hert
Van felfs in 't garen raeckt dat niet gedreven werdt.
Wat was 'er minder voor Andromeda te hoepen
Daer zy gebonden itond en zag het backhuys open
Van 'c groufaem zee- gedrocht, als dat 'er met een
vlucht

Een R idder koomen fouw van boven uyt de lucht.
Dien zy in't midden van haer traenen fouw behaegen.

Wacht u voor vryers, die gaen proncken alle dagen
Als poppen langs de ftraet, als quaemen 's uyt een kas,
Haer pruycken opgeftrijckt en 't hayr vol kraemers as.
Dat volck haer ambacht is de JoiFers op te wachteri: ^
Maer al haer woorden nioet ghy niet ter wereld achte.
Al wat zy feggen is haer daegelijxfe praet:
Sy doet onwijiïelijck die zich daer op verlaet.
Detael, die fulck een houwt, die heelt by wel gehou- j
wen '

Aen honderd andere: daer valt niet^op te bouwen
Haer min is wanckelbaer, die nergens vaft en ftaet
Z' is als een dwael-licht,dat van'c een op 't

En hebben tijtelen van Heeren aengenoomen.
'T is licht een kaelis die 2,ich uytgeefn voor een Heer:
'T is licht een vuylickjdie 't gemunt heeft op uw eer:
'T is licht een gaeu-dief, die u wat foeckt af te fteelen
Enmaecktzichmeeftervanuw fpaer-pot enjuweelé,
Raeckt hy in hechtenis: wat hebt ghy aen de vent ?
Hy krijgt wat op zijn rugh en ghy zijt half gefchendr;
Vind men noch yet by hem, dat hy met quae pradij '
ken

Van u gekregen heeft :wat valt' er nae te kijcken ?
'T Komt in de handen van mijn Heer den Officier
En't blijft'er licht voor de Jufticy en Cippier.

Wacht u voor fulcke, die haer goed verdomineeren
Met fnoode boeve-jachtj met tuyflen en hoereeren,
Met zuypen nacht en dagh : Dees fetten een op al
Op hoop dat een rijck wijf het weer betaelen zal :
Maer een die 't zijn verfpilt zal die het uw bewaeren ?
Die ruym-fchoots is g;ewent fal die bekrompe vaeren
So lang hy werdt gedient van het gety en wind.
En nergens zand of plaet in ""t diepe waeter vindt ?
Wacht u in houwlijckmet een lichtmis te vergae-
ren

Men vindt het beft op dat het goed behouden blijf;
Ghyzitenkijckt, en zijt noch maegd, nochweeuw,
noch wijf.

Al zijt ghy bey al rijck, al waert ghy tweemael rijcker.
Al is 't gelijck portuyr en 't gaetje nae de fpijcker,
Ghy ftreckt u felven en uw ouders tot verdriet
En klaegt en werd beklaegt, maer 't klaegen helpt 'er
niet.

Onderwysingh,
Siet daerom toe dat ghy u niet bedriegen laet
En leert aen andere hoe dat het haer vergaet.
yoor fulcken volck moet ghy uw deur geflooten hou-
wen.

Noch op haer woorden noch haer eden u betrouwen.
Die 't eens gedaen heeft lal 't zich noch eens niet ori- 1
fien

Als de gelegentheyd 2,ich weder aen fal bien.
Gelooft geen jongman die een dochter heeft bedroo-
gen:

Heeft hy 't ten heyligen gefwooren en geloogen,
Hy fal 'c noch eens wel by de felve heylgen doen.
Heb ghy uw eertje lief, wilt u voor fulcke hóen.
Maer flaept'er yemand by een jongman? die te vooren
Niet nae gekomen heeft het geen hy had befwooren.
En weet zy dat; wat fcheelt het my,of zy haer bil
Wil branden, als zy op de bladders litten wili
icji: heb voldaen en my ten overvloed gequeeten.

Indien uw vryer u door brieven yet laet weeten,
5o hebt een meyd, dien ghy 't ontfangen toe betrout.
Breeckt brief en zegel op , ziet wat zijn fchrijvcns
houdt.

Maer als ghy 't leeft zo wilt u zinnen daer toe geven
En let met aendacht op het geen hy heeft gefchreven,
Of t geen geveynftheyd is,dan of't uyt ernftgefchiedt.
Schrijft oock weerom aen hem, maer overhaeft u nicc.
Stelt het wat uyt: dat is als pcck in 't vyer gefnieeten.
Maer wacht oock niet te lang als of hy fcheen ver-
geeten :

Weeft niet te ree om hem ten eerilen toe te feggen
Het geen hy in zijn brief u mocht te vooreh leggen:
Oock rie 'k u niet hem zijn verfoeck plat af te flaen:
■'T is beft hem tuircl;ien hoop en vre^s te houden gaen?

JDoch ZOjdat hy meer heb te hoopen als te vreefen.
Uw woorden moeten klaer, uw fchrift moet ieesbaer
welen.

'T gebeurt fomtyds dat zich uw vryer daer aen ftooit
Dat ghy hem niet een brief kunt fchrijven ib't be-
hoort.

De fchoonheyd valt ons af in maegden en in wijven
Wanneer men z,iet dat zy fo kinderachtig fchrijven.
Haer brieven zijn fomtyds niet eene mifpel waerd
Die ilecht zijn ingeftelt en hebben hooft noch ftaert.'
Maer als ghy op fijn brief weer antwoord hebt ge^
fchreven

Moet ghy 't uw meyd of aen een trouwe jonge geven
Op dat het niet en raeck' in een verkeerde hand,
Dat licht gebeuren kanby eenich mifverftand.
Dies is 't oock goed dat ghy meer letteren leert maec-J
ken

Als eenerhande flagjom u in fulcke faecken
Te dienen van een hand, die niemand is gewent
Van u te zien: fo kunt ghy beter onbekent
In fulcken voorval,en uw min verhooien blijven.
Wilt oock uw brieven met uw naem niet onderfchrij-
ven,

Maer befigt wederzijds een ftrick of merckjdaer ghy
Malkandren by verftaet, dat niet bekent en zy.

'T is niet genoeg dat ghy van aengefigt en wefen
Sijt waerdigh om bemint te werden en geprefen:
Met fraeye zeden moet de fchoonheyd zijn gekroont
Τ verciert een maegd dat zy een vreedfaenï wefen
toont.

Siet dat ghy meefter blijft van alle quae manieren.
W eeft niet oploopendejnoch al te ras te paerd:
Bedwingt u felven fo ghy haeftig zijt van aert.

Uw oogen branden of het ilangcn oogen waeren.
Uw aenfigc fwelt en ghy gelijckt u felven niet ί
So j' in een fpiegel faegt als 't bloed van gramfchap
ziedt.

Men vond' er weynigh, die haer eygen aenfigt kenden.
De hovaerdy kan oock een fchoone jonckvrouw
fchenden

Een opgeblaeië loopt haer felven in in de licht:
Door een meewaerdig oog, een lonck,een foct gefight
Daer laet een man zich door aenlocken en verleyden
' Dié trots ontmoet werd fal iiaell- uyt het vryen fchey-
den:

Een fpijtig aengefigt heeft een verburgen 2.aèd
Waer uyt gemeynclijck niet anders fpruyt als haet.
Die vriendlijck op u ziet wilt die den rug niet kcereiij
Maer hem weerom met een beleeft gefigt vcreeren,
Lacht hy u aen : fo doet gelijck hy heeft gedaen.
jWenckt hy u toe: fo neemt het met een wenckjen aen.
Als 't dertle Venus-wicht dit vooripel heeft gehou-
wen

So is de grond geleyt om verder op te bouwen:
Dan haelt hy pijlen uyt zijnltooker voor den dag
Die fcherper zijn, en daer hy 't hert rpee raecken mag.

Een die blygeeftig is daer zijn wy toe genegen,
Maer die fwaermoedig zijn die ftaeneen ininnaer te-
gen.

En daerom is 't dat ick het noy t geloven ïlouw
Dat fo een houte kliek en zout-zack van een vrouw
Gekuft werd van haer man , ten v/aer' ick 't door do
jongen

(Die daer afkomen) te geloven wierd gedwongen.
Noemt fo een wijf haer man wel cyt, mijn lief» i^iJ'^

Men moet op eene kam niet alle vryers fcheeren:
Maeckt daerom onderfcheyd van die by u verkeeren.
Eenpaerd, dat noyt den toom heeft in den beek ge-
had,

Moec niet gereden iijn gelijck een anderjdat
(ien tyd is afgerecht en nae des meefters fpooren
En ftengen en gebidt beginnen heeft te hoeren:
So moet een vryer van zijn eerfte wambis niet
Gehandelt zijn gelijck als een geleerder, die 't
Een wijl gedaen heeft en wat ouwer is van jaeren;
Sy zijii ijiet eveneens te krijgen in het gaeren,

Die raeiiw en groen is en eerft zien komt wat' er m
Het Leger is te doeH,daer Venus en de Min
De Scandert heeft gerecht; Is het een vette veugel:
So krijgt hem,eer hy u ontvliegejby een vleugelj
En fiet wel toe dat hy geen andre kennis maeck
En op een vreemde koy niet in de fuyck eii raeck;
Laet hem by niemand als by u alleen verkeeren;
Haelt.hem een ander aen: foeekt hem van daer tc wee-
ren.

'T gaet met de min als 't met de Koninckrijcken doet:
In "t een en 't ander is geen mede-macker goed.
Houd hem alleen^en ghy fult licht het yeld behouwen?
Vrijdt u een ouwen; die moogt ghy wat meer betrou-
wen ,

Die zijn bezaedight en gc fetter van gemoed ^
En niet fo haeft gebclgt gelijck een jonger doe|;._ ^
Sy fullen met geduld opeeten en verdraegen
Dacr ghy een jonger mee ten huyfen uyt foud jaegen.
Het vyer der j ongen is van ftoppelen en ftroy
En in den ouden is't van nat en dampig hoy.
Dit brandt verlang en kan het ftoppel-vyerverduy-
ren,

Hebt ghy een jonger voor, en is'er voordeel aeii;
So laet hem al te lang uw dorpel niet bcgaen,

Het winter-ooft wil wel wat hangen aen de boomen ;
Daer om indien ghy van een ouder werd gevreen
So haeil u niet j al wijft ghy hem fomwijlen heen
En fegc hem af,hy zal niet laeten weer te keeren.
Somtijds eens af te flaen dat doet de luft vermeeren:
Door weygeren daer werd de liefde door gevoedt;
Wy walgen in 't gemeen van 't overtollig zoet:
De maeg werd laf en flap van veel fyroops te licken
Die haer door aliTem-wijn laetfcherpen enverquic-
ken.

Laet oock fomwijlen eens uw vryer buyten ftaen
En roepen, wreede deurjfult ghy niet open gaen ?
Hoort hoe ootmoedig hy daer bidden kan en fmeec-
ken:

Om dat hy by haer vindt fijn dagelijx gerijf.
^ Maer fo iy tegen hem kon feggen, blijft daer buyten.
En voor een dagh vijf fes haer kaemer-deurtje fluyten,
En hy moft miffen 't geen hy ongeweygert nam:
'T was bruyloft voor hem als hy weder by haer quam.

Hebt ghy een vryer,daer u veel is aen gelegen
Dat ghy hem vangt, of heb j' hem eeril in 't net gekre-
gen :

So doet uw beft dat hy gelove,datter geen
By u quartier heeft of verkeert als hy alleen;
Maer naemaels,als ghy hem wel vaft hebt in uw ftric-
ken,

Het minnen houden of de liefde fquw verkouwen,
Die door jaloursheyd werd in voiick en vlam gehou-
wen.

Een moedig paerd loopt beft fo lang' er in de baen
Sijn die't voorby gaet en die't noch voorby moet -
gaen. r-

Daer fijn der, die wanneer fy werden af geflaegen
Te heeter werden op het wild daer zy nae jaegen:
Wat fpijtSjwat ongelijcks geeft fomtijds nieuwe luit
En blaeft het vuyr weer op dat nu fcheen uyt gebluft.
Maer laet uw vryer noy t de rechte reden weeten
Waerom ghy tegen hem u felven houd veripeeten ,
Op dat hy blijven mag in die bekommernis
Als of zy grooter waer' als s' in der waerheyd is.
Ghy moet oock fomtijds om een minnaer meer t'
onfteken (ken,

Hemfeggendathyu niet meermagh koomenfpree-
Dat fulx te weeren aen een huysknecht is belaft ,
Die öp de deur, en al wat in en uyt gaet,paft.
Segt dat uw vaeder u niet langer toe wil laeten
Dat ghy hem aenhoudt; en hy koome by u praeten.
Al is't niet waer: fo laet hem door een venfter in
Schoon ghy hem door de deur in laeten kunt, mee

Gevaers en ongemacks. Al hebt ghy niet te vreefen
So veynft u evenwel niet weynig bang te wefen.
Maccktdateen flimmemeydin uwe kaemerkomm'
Een fegg'joch JofFrouwjhoud u ftil,ick bid'er om.
Op dat uw vader geen gerucht en kom te hooren.
Hoe fouw die goede man zich tegen my verftooren}
Uw moeder joeg my weg,uw broeder iloeg my blond
En blaeuw, indien men hier een vryer by u vond.
Wie weet hoe men met uw en defe jongman leefde ?
Toont u vol vrees te zijn en houd u of ghy beefde.
Verfteeckt hem ergens in een gat, of laet de meyd
Hem helpen achter uyt en met een ftilligheyd

VerloiTcn uyt de nood,waer in hy meynt te wefen.
Doch feght hem, eer hy fcheydt, om fuJx niet meer te
vrefen

Dat ghy een middel fult bedencken met uw meyd
Dat hy u fpreken mag met meerder veyliglieyd.
Voedt hem met hoop,om hem in fijne min te ftijven,
Die anders door de vrees wel heel mocht achterblij-
ven.

Maer oock men fchuwt fe wel als zy te dapper fmert.
Doch fo ghy in der daed wat korter wierd gehou-
wen

En dat men goed vond u aen yemand te betrouwen
Die op u acht nam en wat naeuwer toe mocht zien
Wanneer uw ouders of uw voogden dat gebien:
So wil ick u niet raen daer tegens in te binden,
Maer buygt u onder haer die fulx geraeden vinden,
En maeckt het fo,dat ghy geen toe%t hebt van doen.
Oock is een rijpe maegd voor vryers niet te hóen.
Daer elck het oog op heefr is quaelijck te bewaercn.
Siet hoe Acrifius, hoe Argus is gevaeren
Die honderd oogen had : hoe ging 't hem metter tijd}
Hy werd in ilaep gefpeelt en raeckt fijn leven quijt.
Acrifius die liet een kopren tooren bouwen
Daer hy zijn dochter in bewaerdcr-hand dee houwen.
!Noch hilp het niet: zy wierd,terwijl zy uyt de lucht
Een gulden regen vingh, bedrogen en bevrucht.
De Min is loos en weet zich wonder te geneeren:
Daer hy wil zijn is hy niet wel van daen te keeren.
Al werd ghy naeu bewaeckt: ghy vind gelegentheyd
Om aen u vryer yet t'onbieden door uw meyd: ^
Ghy vindt gelegentheyd om heen en weer te fchrijve^:
Uw briefjens kunnen gaen en "t kan verhooien blijve.
Geen ftad werdt oy t fo dicht belegert en bewaeckt
Daer niet fomtijds een boo of brieijen in geraeckt.

Daer zijn veel middelen van fchrijven en beftellen;
Den boefem van uw meyd fal van geen briefje fwellen.
Men bergfe daerjof in haer kouflensjin haer fchoen ,
Indien men in haer zack huys-zoecking quam te doen.
Gebruyclct fomtijds papier dat niet en fchijnt be*
fchreven,

Maer daer ghy be,y van weet hoe 't letteren kan geven.
Dient u van Cijfersjdie geen ander kan veritaen
Als daer den brief aenhoudt en daer fe komt van daen^

Wat fal zy doen dien 't is belaft op u te'waeckea
Daer fo veel kans is om by vryers te geraecken ?
Daer 't ftaeg in koetfen en Sdetten is te doen ?
Het fchaep louw voor de wolf veel lichter zijn te hoe.
So ghy geloofde dat de vryers wolven waeren
Souw elck haer beft doen om haer felven te bewaeren:
Maer nu meynt ghy dat zy^ uw herders zijn, en ghy
De kudde,die by haer verfekert is en vry.

Hoe is 't haer mogelij ck uw vry er te beletten
Dat hy u buytens huys kom fpreken in Saletten
Van uwe vrienden, daer hy weet dat ghy verkeert
En hy met geen fatfoen kan werden uyt geweert ?

'T is te vergeefs gewaeckt daer u werd toegelaeten
Te ryen wandelen met koetfen lanx de ftraeten:
Daer als de Schoubur» en Toneelen open ftaen
Ghy meteenjongmanraoogtin de Comedy gaen.
Ten minften onder 't oog van ftaetige matroonen,
Waer op men alles goed kan maecken en verfchoonêi
Dit fiet men dagelijx van yder een gefchien:
Dat elck geoorloft is wie kan dat u verbien ?
Maerfchoon menu van daer en elders wift te wee-
ren:

Wie^al u uyt de Mis, wie uyt de Preeke keejen ?
De Godsdienft dient gepleegt: dat is een heylig werck.
Uw vryer paft op u in 't ingaen van de kerck (ken.
Of't uy tgaen, daer hy u kan in 't voor-by-gaen ^)rec-
OijZQ 't niet wefen wU? fo kunt ghy door een teecken.

Malkandren wederzijds uw meyning doen verftaen.
De waeckers zijn fomtijds door geld oock om te
koopen:

Hoe meenig is 'er met een vryer deur geloopen
Door hulp en byftand van een omgekochte raeyd
Die alles tot de vlucht gepackt had en bereydt!
Men raeckt te Cuylenburg, men geeft zich nae Vyae-
nen

En doet de weg tot vree door goede vrienden baencn.
Men wint terwijl wat tijdsj en leyt de faecken by :
Ghy raeckt weer in genae en fpreeckt uw meyiTen vry,

JONCKVROUWEN > dacr den Hacg met reden op
magh roemen
By al wat minbaer is en wat men fchoon magh noe-
men.

Dit was de laftjdie my de Mingodinne gaf:
Dees heb ick nu volbraght en breeck mijn reden af.
lek ben mijn reys ten eynd' enlaethet feyltjeloopen.
So ghy dees leiTen volgt ftaet u wat goeds te hoopen.
Maer als ghy door mijn hulp een knechje nae uw zin
Gekregen hebt, fo danckt de Meefter van de Min.
Ick had de Jonghmans in de Minne-kunit bedreven,
Ick had haer afgericht en wapenen gegeven,
Nu zijt ghy nevens haer verzien en a^ericht:
Komtjkroont met uwe gunft het eynd van mijn Ge-
dicht.

^ EB in^t korfie <υαη de laegen
^ Als deti Avond ons ψατη flaegen
Met teri heek Xioomer-nacké
^tjaerent hier VJat fcbool gehouwen
Voor de jonge tnansjn 'vrouwen',
En m^n eenz^aentheydverzjacbf
Met een Mmm^kunli te dichten
En de jonckheyd f onderrichten

Die noch raemv int vryen wa^,
Om niet los en onbedreven
Zich in't Minne-jneyr te geven

Sonder lootfman of kompas.
Nu was weer die ttjdt gekcomen ~
Daer veel luy of ^tlandt voor fchroonien

Die ons vroegh den avond gèeft
En de daegen doet verdwenen
Door haer duyflere gordijnen
Eer men die te degen heefl.
Om dit packje wat te lichten
Kreegh ick lufi om wat te dichten

Dat de jonckheyt dienen kon
Om aen't minnen niet te raeckeri
Of haer weder vry te maecken
Als z,y haer verlegen von,

Jn de Minne-ktmfi bedreef y
Die ick in het jaer 'üoorledèn
Op zijn fpoor heb nae getreden ^
Doe iek 'voor de 'urjers fchreef
Hoe de meysjes z,ijn te minnen,
Hoe haer vrientjchap is te winnen,

Hoe men die behouwen moet,
Έη de 'vrijflers heb bedre'ven
En gelijck geweer gegeven

Aen den doeck en aen den hoed»
^kSagh wat dat hy had geschreven
Om zijn lanfluy raed te geven

Voor de moeyelycke min ,
Voor haer pijnel^cke wonden *
Als Jy haer gehoeteJt vonden

Van een dertele baezin*
Haegfe Vryers, die ^k voor defen
Heb int Minnen onderwefen^

Siety ick 'uolgh den felfden mm
Dien vermaerdenMinne-meyfer:
Hier is van defelve fley(iery

Dranckm uyt de felve kan*
Is''er yemand van u aüen,
Dien dit Minne dien, dit mallen.

Dien dit maelen tegenfiaety
Die fich gaeren fagh ontflaegen
Van de fijnen, die hem flaegen.
Die kom hier hy my om raed.

Om een fpytige maitres.
Wie de Min foeckt voor te kooméfi
En te temmen m te toornen

Dat hy hem met 'vreede laet:
Wie hem heeft quartier gegeven
En iveer garen fagh verdreven ^
Sal hier vinden raed én baet,
Hoe men βώ voor hem kan wachten%
Hoe zyn pyl en hoogh verachten y

Hoe die daer van is geraeckt
Weder kan geholpen τνφη,
Hoe men hem kan doen genefin,
Werdt u hier bekent gemaeckt.

IΕ min had naeuwelijx den tytel defer blaeden
' Geleien, of hy riep, lek ben, ick ben verradenf
Men rufb zich toe om my den oorlogh aen tc
doen.

Ick heb u noyt gefocht te fchaeden of te deeren
Noch tegen u het punt van mijne pen te keeren,
Maer uwe Vaen gevolght, en andre, die noch flecht
In 't minnen waeren, heb ick felver onderrecht
En goede leeringen en leiTen voorgefchreven
So dat zy in die kunil gheoeiïênt en bedreven
Nu kunnen met verftand gaen minnen, dat voorheen
De jonge luyden maer door domme driften deen,
Dat doemaels wild-zangh was is nn een werck van rede.
Oock wil myn Sangh- godin \ geen %γ te voorens dcde
Nu niet weerom ondoen, en met een tegen-dicht
Om veer gaen ftooten 't geen zy onlanx heeft gefticht.
So yemand ergens vryd een raaegd nae fijn behac-
gen,

Soo hem fijn min geluckt daer hyfe komt te draegen.
Die zy daer in verheugt en befiige de wind
Die in zijn zeyltje waeyt: maer die een meysje mint,
Dat zijnen dienft verfmaedt en trots en opgeblafen ^
ilemvoor zijn voorhooft ftoot, dieraecke niet aen't
raefen,

Maer kom by my om hulp eer hy verlooren gaet:
Hy zal behouden zijn doet hy nae mynen raed.
Waerora heeft yemand, die met liefde was bevangen,
Zich felven om gebraght en aen een baJck verhangen

Of van een fteyle rotz geworpen in de zee.
Of zich den beek geveeght door een vervloeckte fnee ?
W aerom wil defe nae Ooft-J ndyen gaen vaeren
Ε η leven op genae van de verwoede baeren,
Een ander nae de krygh gaen loopen in zijn dood
En bidden dat hy haeft magh fterven van een lood?
Waerom heeft defe zich met ratte-kruyd vergeven.
Of aen een vygh vergaept uyt weer-zin van zijn leven,'
Of met een mes in 't hert geduwt uyt ongeduld?
Ghy 5 die de vree bemint, moet hooren dat de fchuld
Van fulcke gruwelen u w€rde toegefchreven.
Maeck dat een minnaer, die gevae^·, loopt van zijn lef
ven

vSo hy niet op en houdt, het minnen laete ilaen,
So fal der niemand door uw fchuld verlooren gaen.
Gliy zijt een kind: u voegt niet beter als het fpeelen
En zachte heerfchappy, die niemand moet verveelen*
'T is waer, fo ghy niet fcherp wilt fchieten, 't ftaet u vry 5
Macr beft is dat uw wond niet doodelijck en zy.
Uw α ftij f-vaer vechte vry met lancyen m. fpeeren,
Hy bruycke punt en fnee van vinnige geweeren,
Hyhack' en houw' en verw'zijn iwaerdm menfchen-J
bloed :

U Paft uws moeders werck, dat niernand hinder doetj
Bacr kunsjes voegen u. die veyligh zijn te plegen,
Waer door noyi moer verlies van kindren heeft gckrc

Maeck dat een vryer in den avond loeren gae
Onrrenc fijn vryfters huys, of voor dii deure ftae.
En wachte daer of hy mocht werden ingelaeten,
Of t haer te pas komt dat hy by haer koome praeteri
uan of een ander nu zijn poft daer binnen heeft
Ecrwijl dat hy van kouw daer buyten ftaet en beeft.
Maeckc dat een bloode maegd haer felve derf vervroomé
c-n heymelijck haer lief doen in haer kaeraer koomen

Raed Tegen de liefde.
Op dat 2y daer met hem wat minne-vreugjes raep
Terwijl dat vaer en moer en alles is in flaepj
Dat een nae-yvrigh man, al had hy honderd oogen,
Zich vinde door zyn vrouw of kaemenier bedroogen,
En die hem hoorens zet door deur of venfter fnapp'
Eer hy hem by Γηη wijf op overipel betrap.
Doet een verlieft gezel nu fijn meerfteriTe vleyen,
Nu vjoecken op de deur en muuren, die haer fcheyen,
Nu Zuchten om dat zy haer venfter niet oniluyt,
Nu fchreyen onder 't droef gedommel van fijn luy t
Eer noch de Dageraet verfchuytt de nacht gordijnen
F.n ciert haer gulde.pruyck met roofen en robijnen.
Laet u vernoegen met de traenen die hy fchreyt
So werd geen minnaers dood u meer te laft gelyt;
Ghy draeght uw toorts niet om lyck-vieren aente ileec-
ken.

Begaf zich op de wieck, en fcheydende van my
Sey hy,rvoltreckt uw werck, ick ftel my geen party.

Komt herwaerts, vryers, om myn leiTen aen te hooren
Ghy die u felven vindt bedroogen en gefchoorcn:
Ghy hebt van my geleert hoe dat men vryen moet.
Hoort oock van my wat raed men voor de liefde doet.
De felfde hand, die u de wonden gaf voor defen,
Die falze wederom verbinden en genefen.
So geeft den felven hof gezond en fchaedlijck kruyd
En werpt ooc k neetelen ontrent de roofen uyt.
Maer, meysjes, defen raed, die wy de jonghmans ge-
ven.

Moet ghy geloven dat voor u oock werd gefchreven:
Ick geef u bey geweer: maer doch indien ghy mient
Dat dit tot uw gebruyck niet altemael en dient,
So weet doch dat het u kan tot een voorbeeld itrecRen
.Waer uyt ghy uw profyc en voordeel hebt te trecKen

"T is goed voor elck dat hy by tyds is in de weer
En 't felle minne-vyer foeckt uyt te bluiïèn, eer
Het krygh de overhand, en uwe fwacke zinnen
Van rede loofen drift haer laeten overwinnen.
Indien dat Phyllis, als Demofóon vergat
Ί e keeren op haer kuft, by my gekoomen had,
Sy had haer felven niet geholpen om het leven.
So Dido haer by my ter fchoolen had begeven,
Sy had het blancke Iwaerd, dat haer Eneas gaf.
Niet in haer bloed geverwt als zy ter tooren af
Hem onder zeyl zagh gaen en 't zeewaert in begevend
Medea was fo ver door hertfeer niet gedreven
Dat fy haer kinderen, de foete vruchten van
Haer eygen lyf, om wraeck te neemen van haer man,
Souw brengen om den hals. had Tereus willen hooren
Nae mynen raed, hy had zyn weezen niet verlooren .
En die hervormingh in een vogel niet verdient.
Noch Paris 't echte bed gefchonden van zyn vriend.
Noch hem zynwyf ontvoert, en de Trojaenfche wal-
len

Die waeren door het fwaerd der Griecken niet gevallen^
Noch Minos ^ geyle wyf verflingert op een ftier.
Noch c Phedra had gebrandt van ongeoorloft vyejr
So de verliefde vrouw myn boeckjen had gelefen.
Bedwinght de liefde die u fchaedelijck mocht wefen:
Dat raed ick u, en volgt my, als een goed piloot,
Daer ick uw voor zal gaen, fo heeft uw fchip geen nood.'

Ohy hebt u in myn ichool voor defen moeten geven
Op dat ghy in de kunft der minne wierd bedreven: j
Nu dient ghy daer noch eens te komen om van my
Te hooren wat voor raed daer tegen dienftigh zy.
Leert van de felve man het minnen en het mijnen:
iQk fal, als een gemeyn befchermer, u bevrijen

Voor 't quaedj dat uyc de min fomtyds te wachten itaet.;
Éick toont fyn gunft aen hem die hem ten beften raed.'
Enghy, Apollo, die van "c dichten en geneefen
pen eerilen vinder zijt, wilt my behulpiaem wefen:
lek kom by u en roep u in den aenvangh aen
Pat ghy den Dichter en den Doder by wilt ftaen.
Hoort, jonghmans, die u wilt begeven om te min-
nen j

Indien 't u niet en dient fo ftelt het uyt uw zinnen
Terwijl ghy meught, eer dat de min,uw meefter werdc
En zijne pylen fchiedt tot binnen in uw hert.
Blyft op den dorpen ftaen en treedt teritond te rugge.
Die keeren wil die maeck zich tydigh op de brugge.
Treckt vroegh het onkruyd uyt of anders kryght het
macht

So dat het goede kruyd daer onder fmoort en fmacht.
iWeerftaet de min by tyds: ghy moet daer niet mee
wachten:

(Want-laet ghy hem begaen fo kryght hy meerder krachte
Ais 't brand is werd het vyer in 't eerften beft gefteuyf.
'T is quaed te dempen als het door de daken wreuyt.
Tyd maeckt de druy ven rijp de wrange beytjes waeren.
Flus was hert kooren gras, nii heeft het halm en aeren
En kryght een ftevigh'ftroo. De boom, die ghy nu ziet
Dat voorde wandelaers een groote fchaduw fchiet
Was eertijds maer een rys, en die u nu kan decken
"Was toen met eene hand gemacklijck uyt te trecken
Daer hy nu wortelen en peenen heeft gemaeckt
So dick en grof dat hy niet licht om ver geraeckt.

Bedenckt u ftraï, en fiet of die ghy hobt .beginnen
Te vryen waerdigh is om verder te beminnen.
En fo u dunckt dat u haer min ondienftigh zy
Soo maeckt u van dat juck hoe eer lioe liever vry.
Doet in 't beginfel raed: de medicynen komen
Somwylen wd te iaet als 't (juaed heeft toegenpomen

En in 't gebeente raeckt, wilt u derhalven Ipoen:
Die heden niet en kan fal 't morgen mirider doen.
Ghy moet u felven dan geen langen uytftel geven:
Een ingekankert zeer werdt fwaerelijck verdreven
En allerhande min is op 't bedriegen uyt:
Sy vinthaer voedfel fo fy niet en werdt geftuyt.
Hier dient den eerften dagh te werden waer genoomen
So ghy de wasdom van de min foeckt voor te koomew.
De llroomé 2.ijn ontrent haer oorfpronck laegh en kleyn
Al koomen s' uyt een groote en weelige fonteyn:
't Veelvuldigh waeter dat zy onder weege krijgen
Maeckt dat zy fwellen en haer oevers overftijgen.
Had d Myrrha ftracxgemerckt watgrooter onheyldat
Haer volgen fouw op 't geen zy voor-genomen had
Haer leden fouden met geen fchors berrocken wefen.
Een wonde, die in 'c eerft licht waere te genefen ,
Koft 5 fo men langh vertoeft f fomwijlen wel een been
Of voet of arm, en gaet wel met het leven heen
Als't vyer met zalf noch me« noch zaegh is wegh te wee-
ren.

'tGaet zo oock met de Min: als hy wel waer te keerea
Vcrfuymen wy den tijd om dat de zoetigheyd
Die in het minnen fteeckt ons op houdt en verleydt.
Staegt is het woord, ick fal my mergen daer van fpeenen

Min kruypt middler tijd al verder als wy meenen
£n raeckt ftilfwijgende tot binnen in het hert,
Daer hy niet lichtelick weer uyt gedreven werdt,

Maer is den eerften tijd van helpen wat verloopen ?
Is 't een veroudert zeer en werd ick laet geroopen,
So is 'er meer aen vaft: nochtans moet ghy van my
Niet op gegeven fijn al is die tijd voorby.
Het is wel meer gebeurt dat luyden nae veel Jaeren
Geholpen zijn geweeft die als veriaeten watyen

^ ^Φ op hdcr Vader vtrUeft m van hetn onweettndc heflaepen x.ijndc is ver-
andert in een hoorn van dènfeljde» tiaemfut hier van Ovid. lo 'Bocek^van dt
Transformatie t

lek die gefocht heb te geneefen 't verfche quaed
Sal oock voor 't oude zeer u dienen van mijn raed.
Men bluft den brand in 't eerft indien 't in onfer macht is
Of doec het als hy nu ten eynde van zyn kracht is.
'T is fomtyds beft wat bots te geven aen de min
De driften z.ijn niet wel te fteuyten in 't begin.
Hy is niet wel bedacht, die tegen ty en ftroomen
Wilfwemmen, en 'tgevaer gemackelijck konontkoo-
men

So hy de ftroom ontweeck en over dwers wouw gaen:
Hy worftelt te vergeefs die daer wil tegen aen.
Een onverduldigh hert zal alle raed verfmaeden
En haet zijn vriend die hem ten beften foeckt te raeden :
Ghy zult meer voor deel doen fo ghy hem ondergaet
Als hy ontrent zijn zeer zich felven taften laet.
Wie zal een moer verbien haer zoontje te bcfchreyen
Dat pas gefturven is ? men moet den tijd verbeyen
Dat fy haer fwack gemoet met tranen heeft voldaen:
Dan is het tijd om haer met reden t'ondergaen.
Een dranck dient op fijn tijd te werden ingenoomen,
Die buytens tijdts gebruyckt u qualijck fouw bekoomeni
Wijn, op fijn tijd gebruyckt, is ons gefond en goec,
Die t'onbequamer tijd gedroncken, hinder doet.
So fietmer meenigh door ontydigh tegenfpreeckea
in plaets van beteren verherden in geb^reecken:
So wert'er menigh (als't niet op fijn tijd gefchiet)
Meer tot het quaed geterght het geen men hem verbict
Als dan de faeck n?et u fo ver gebracht fal wefen
Dat ghy bequaem zijt om geholpen en genefen
Te werden van de Min, fo fchuwt de ledigheyt:
Dit is een dingh daer u veel aen gelegen leyt:
Ghy moet u wachten van in ledigheyt te leven;
Sy baert en voet de Min en kan hem krachten geven.'
So ghy u daer voor mijd fo heeft zijn boogh geen macht,
Syn toorts is fonder vlam, zijn pijlen fonder kracht.

Gelijck de willige aen de floot-kant garen waiïèn;,
So zeer het riet bemint de poelen en moeraiTen:

Hy gaet het huys verby van die hy befigh ν indt.
So ghy u van de Min foeckt los en vry te maecken
So doet wat, en ghy zult haeft uyt fijn kluyven raeckeHi
Langh-flapen 5 leuy ighey t, de taerlingh en de wij η
Veriwacken het gemoet, en die daer vail aen zijn
D ie werden van de Min iïüfwijgende bekroopen :
Haer hert en herffenen ftaen voor fijn pylen open:
Op fulcke leyt hy aen, en eermen 't merckt of iiet
Heeft men den bout in't lijf die 't kleyne boefje fchiet.
By luy die befigh zijn daer wert hy niet vernoomen:
Indien ghy ledigh zijt fo fal hy by u koomen.
Geeft dan uw lichaem en uw zinnen werck, dat ghy
Staegh doende zijt, fo gaet hy uwe deur voorby.
Begeeft u na de Ro], laet u op't Raedhuys vinden.,
Pleyt, dinght,en neemt daer waer de faken uwer vrindeni
Befchermt hem die uw hulp en voorfpraeck garen had
Het zy dan voor de Raedt of Schepens van de Stad·.
Of neemt de pieck op fchoer οπϊ mee voor 't Landt te
ftrijden:

Doet wapen-oefFeningh, leert fchermen? drillen, rijden ,
Engeeftuindekrijgh; als dit de Min fal fien
So fal het weeldrich wicht u haeft den rugge bien.
Ghy fiet hoe ons de Brit te waeter komt benaeuwen,
Hoe hy ons taft nae "t hert met zijn verwoede klaeuwen.
En tegen 't volck'ren recht en alle billickhey t
'tGemeyn gebruyck der Zee en haiidelingh ontfeyt,
En Vree-tradaten en Verbonden heeft gebroken:
Gy fiet hoe ons te land een ander komt beilooken:
Hoe dat den BiiTchop werpt de Myter van zijn kruvn
En hanght het Mis-gewaed te Munfter op den thuyn
En fchïet het harnas aen? en den bebloeden degen
Kicil voor de Staf, waer mee de goede herders; plegen

Haer fehapen te belioen: tiet hoe hy rooft en ruyc
En brand-fchat waer hy komt of geeft het al te buyt:
Wat volck men hebben moet om alles te befetten
En hem fijn ov^ërkomft en inval te beletten :
Wat Regimenten dat men werft te voet te paerd
Op dat het Vaderland van binnen zy bewaert
Door een bequaeme macht van ruyteren en knechten
En om 't gemytert hooft daer buyten te bevechten
Of volgen, fo hy wijckt, tot dat hy in zijn land
Den Standaert van den Staet voor Munfter zie geplant.
Ghy zult twee vyanden gelycklijfck overwinnen
Die u den oorlogh doen van buyten en van binnen,
En rechten t' eener tijd twee zeege-boomen op.
Vrouw Venus gaf de krijgh al over langh de fchop.
Sint dat zywierd e gequetil vanDiomedes deegen
Heeft zy een weerzin in dén oorelogh gekreegen
En liet de wapenen bevoolen aen haer Boel,
,En houd haer buyten-fchoots en alle krijgs gewoel.

Waer om heeft zich f Egyfl: tot overipel begeven?
De reden is gereed : hy leyd'' een ledigh leven.
Terwijl heel Griekeland voor Troje befigh was
Met vechten, quam hy aen den oorlogh niet te pas.
't Was binnens-lands in vree, hy wift niet uytte rechte:
Hy dee dan dat hy koft; terwijl die andre vechten
Gaf hy, om yet te doen, zich tot de vryery.
So komt, fo blijft de Min dé leege luydcn hy,

Dit kan het lichaem en de zinnen b eezigh houwen.
Doet uwe paerden in de ploegh en eggens gaen»
,Bezaeyt uw ackers:, fleept het kooren daer van daen,
Siet wat daer van al v/inft en woedeer is te haelen ?

(f VemsneillettdeEn'rasbcfchcrmentegtn Diomedesrfierdvan htmhnhaer fmitt
^stpifififotitmermfcytin hti vijfde'Èoick.V'iM f^n Ilias.
ƒ K^fthmshuktrdemstdt vnmn v«t jti^mmnmUrveijldtfiriUtktiLfi,^^
dtGriaisn vtêrD-»jt iees.

Hoe danckbaer dat iy zijn en uwe zorgh betaefen.
Siet hoe uw bogaerd bloeyt, hoe fchoon uw boófeien

Hoe zy tot fcheurens toe met vtuchten zyn gelaen.
Siet hoe uw fchaepjes 't gras gaen fcheeren aen der heydc,
Hoe dat de koeyen door de klaeveren gaen weyd en,
Hoe ftyf haer elders van de melck gefpannen ftaen.
Met wat een dracht uw volck komt «yt de wey van daen,
Siet hoe uw oiTen, hoe uw vette beefte gfoeyen,
Siet of uw duyven zijn aen 't fleepen en aen 't broeyen j
Paft op u byen, fleemt haer korven waer, en ziet
Of't goedje naerftigh is, of't hoonigh gaert of niet*
Hier zyn de Lammeren aen 't hippelen en fpringen >
Hier fluyt een bardertje daer is 'er een aen "t fingen
Hier hoort men het geloey der koeyen in de wey, V
Daer zijn de vogeltjes aen't queden in de Mey,
Dc Lente geeft gebloemt, de Somer geeft ons kooren,
Den Herfft geeft appelen: hier werd het veld gefchooren,
Daer pluckt men 'c ooft, en in de winter is het goed
Te zitten by den haerd, daer 't vyer de kouw verzoet.

Fockt boomen, poot en plant, paft op uw oculeeren
Als 't tijd is, zoogt en grift, om ^pelen en peeren
En veelerhande flagh van lecker fruy t en ooft
Te hebben in den hof, en fo ghy my gelooft
So ial de Min by u niet langh fijn wooningh maecken
Als defe foetigheyd u eens begint te fmaecken,
Maer haeft gaen druypen heen en laeten u iri ruft
Alswaer zijn boogh in tween, zijn fackel uytgebluft. ,

Men kan zijn ledigheyd oock met de jaght paflèeren:
p IS vermaeckelijck, en die fe magh hanteèren
Jjceft zy veel tijd-verdrijf, en dickwiis is 'tpfchiedt
Dat Venus voor Diaen met fchande veld verliet,
^aet in het duyn ter jaght op knijnen en lampreyen,
u aen een voor kant, nu die in de pannen weycn 9
^f zitten op den heliftj of baeckren acn een nol,
vf ver in 'c hoogh vejduyn gaen leggen van haer hol.

Of föeckt een haes in 't vlack als't veld is Ibnderkooren
Of ziet of ghy in ^t hoogh een voetjen uyt kunt fpooren j
Paft 's morgens op fo ghy wilt jaegen in de hey,
Brengt daer uw bracken op de lucht en verfch gewey j
En als ghy raetter tyd een langh-oor hebt gevonden
So heft hem eerelij ck en loft uw lange honden,
En volgt 5 fo veel ghy kunt: het doet een weyman goed
Dat hy magh zien wat hond dat beft zyn dingen doet.
Hoe 'tloopen langer duyrt. hoe meer j'uiult vermoc-
yen, .

Hoe meer de liefd' en luil tot jaegen aen fal groeyen,
Waer door ghy weynigh wercks zult maecké van de Min
En ftellen al 't gejanck en vryen uyt uw zin.
Des avonds zal u 't hooft niet nae de vryfter hangen
Maer van de jaght vermoeyt zult ghy nae 't bed verlangé
Daer u de vaeck haeft ial bekruypen, fonder'dat
Ghy om uw zoete lief eens dencken zult, maer glad
In een gety de nacht met ilaepe overzetten.

Daer is oock veel vermaecks te haelen met de netten
Wanneer de vincken zijn gekoomen in het land,
De Jeeuwerck fpeelt of deunt, de fpreeuwen aen de kant
Der duynen langs de geeft met groote fchoolen vliegen:
Lockt de plavieren, foeckt de kievit te bedriegen:
Legt op de lyfter toe wanneer Γ op 't koomen is:
Steeckt boogjes in den elft, maeckt daer een goeden dis
Van qualfter-beyen ree, en doet in uwe ftricken
Den hongerigen hoop al eetende verfticken
Hangt vlouw en rennen, fet aerd-boogen op de paen
Wanneer de domme fnip komt uyt het ooften aen i
Tijt met de vogel uyt als 't veld-hoen is te vliegen,
Of met de leger-hond, of zoeckt fe te bedriegen
Met fack en ichild, of geeft u "s mergens vroegh in 't veld
En lockt de quartel daer ghy 't fteeck-net hebt geftelt
Of gaet uyt hengelen, ziet of de baers wil bijten
Door fulck een tijd-verdrijf fult ghy de min doen Aijf^^

Of doet een reys? en maeckt u uyt den Haegh van daen.
Gaet verr% en fchoon dat ghy zomtijds mocht blijven
ftaen

So gaet doch voort, en dwinght uw weygerige voeten
En feght haer, fo 2,y niet en willen, dat zy moeten
En fchoon ghy van de min te rugh geropen werd
So ftaet het deur, en ziet dat ghy in 't gaen volherd.
Wilt nae gheen regen noch nae ftorm en.wind verlangen
Om langer onder weegh te moogen blijven hangen.
Vraeght nae de mijlen niet hoe veel zy zijn, die ghy
Gedaen hebt, maer hoe groot dat het getal noch zy
Van die ghy hebt te doen eer ghy zult kunnen koomen
Ten eynde van de reys die ghy hebt voorgenoomen.
Telt oock de daegen niet die ghy zijt ν an de meyd j
Siet oock niet dickwils om^waer dat het Haegje leyt,
Maer loopt: zy raecken vry die het gevaer ontloopen;
Die ftaen blijft moet zijn ftaen fomwijlen dier bekoo-
pen.

Maer fo hier yemand zeyt, uw lefsen zijn wat fwaer
Te volgen: ick beken % en 't geen hy zeyt is waer
Maer die gefond wil zijn moet oock wat lyden willen.
Sieck zijnde naehit ghy fchoon ongaeren, bittre pillen
En alle drancken in, en 't geen ghy gaeren had
Gegeeten kreeght ghy niet hoe dat ghy daerom bad.
Om 't lichaem voor een tijd te vrijen voor het fterven
Sult ghy u in uw vleys doen hackelen en kerven ,
Noch 't gloeyend yzer noch des meefters mes ontzien.
En lyden dat men u het drincken zal verbien
Daer ghy nae inackt om u van binnen te verkoelen:
En maeckt ghy fwaerigheyd, om u gezond te voelen
In uw gemoed en geeft te lyden kleyne pijn ?
Denckt hoe veel defe meer als 't lichaem waerdigh Zijn
Maer 't alder quaetft,, dat u in mijnen raed fchijnt tegeo
De borft te zijn, is in 't beginnen maer gelegen,

al de fwarigheyd komt daer alleen op aen
Dat ghy 't beginfel hebt geduldigh deur te ftaen

Ghy ziet hoe noo den os zich onder 't jock wil geven
Als hy voor d'eerile mael werdt voor de ploegh gedre-
ven :

Hoe fv/aer 't de paerden valt als haer de zadel wordt
Voor d' eerfte mael op 't lijf geleyt en toegegordt:
Ghy ziec oock nae \ verloop van maer een weynigh dac-
gen

Hoe willigh dat den os zich in de ploegh laet jaegen^
Hoe mack dat korts daer nae het paertfal bly ven ftaen
Als hem de ftal-knecht faelt en haek de cingels aen.

Maer d^t fal u miffchien fwaer vallen en verdrieten
Dat ghy uws vaders huys zult dienen op te ichieten.
En evenwel zo zult ghy fcheyden daer van daen,
Doch nae een korten ryd weer derwaerts willen gaen.-
Maer niet uws vaders huys, dat ghy nu moet onbeeren
Maer't meyüe, dat ghy mint, zal u weerom docnkce-
ren.

Dit zal de reden zijn, hoe v/el dat ghy de fchuld
Van uwe weerkomft op yets anders leggen zult.
Maer als het eens mee u fo ver zal zijn gekoomen
Dat ghy u atfchcyd van uw ouders hebt genoomeii
So fal li op de wegh, by 't volck, en in het land
So veel vermaecks, fo veel tyd- korcingh naeder hand
Ontmoeten, dat ghy licht uw ouders fult vergeeteu
Maer \ Zy u niet genoegh (dit dient ghy oock te weeten)
Dat ghy van huys vertreckc en van uw vryiler fcheydt:
Maer maeckt dat ghy oock langh met uwe weorkoniit
beydt.

Bly ft uvt, tot dat het vycr zijn krachten heeft verloeren
Or t fal veel ilimmer zijn met u als van te voören:
Want fo ghy wederkeert eer dat het heel vergaen
En afch geworden is, fo hebt ghy uyt te ftaen
Een hai&r oorlogh als ghy immer hebt geleden :
Ghy fult u van de min zien op een nieuw beftredon
En zijn al wat ghy waert, jae graeger als voorheenj
GeUj ck als een die dorft en honger heeft gdeen/

Hy 2.ie wat hy begint 5 die meynt door tcrverijen
De min te doen vergaen; ai wat mijnZang-godin
U raedc daer is niet quaeds noch onbehoorlijx in.
Door my zal niemands geeft ..noch fchaduwen ndch
fchimmen

Van die geftorven zijn weef uy t den graeve klimmen:
Door my zal kol noch hex het aerdrijck fcheuren doefl
Noch 't bJancke Sonnen-rond in paers of blaeuw of groê
Of geel veranderen; de Macs of andre ftrobmen
Sal ick door fwarte kunit niet doen te rugge köomeQ>
Maer haer gewoonlijck pad met vrede laetén gaen;
Ick zal de Maen niet aen den Hemel iiil doen, ftaen> . i
Noch yemands kooren op eens anders acker zetten.
Men kan door tovery de liefde niet beletten.
Segt eens, Medêe, wat heeft ü al het kruyd gebaet
Van 't heele Colchis ? tot de min wift ghy geen raed
Segt my eens, Circe, wat u al uw kuhiten baetee
Doe ghy Ulyises zaegt uw havenen verlaetcn ?
Ghy deed al wat ghy koft op dat de loofe vos
U niet ontfnappen zouw. Hy bond zij η zey len los
En gingh voorts aen de wind j al wat ghy koft verziil'i ,
nen,

Dat deed ghy, m:aer de min koft ghy niet overwinneii;
En, die in veelderly gedaenten andre koft
Verandren, wift niet wat ghy felfs gebruycken moffi
Om 't wercken van de min uyt üw gemoed te weereri.
Men feght dat ghy, om hem van reyfen af te keeren.
Dus opgehouden hebt den hoogh-gemeken Vorft:
Jck bid nu niet om *t geen ick eertyds hoopen dorft,
jJat ghy mijn man wilt zijn, hoewel dat ick voor defen
My waerdigh hiel te zijn om uw gemael te toefen,
jJie een Godin was en de dochter van de Zon:
Jck bid nu maer (en och, of ick 't verwerven kon!)
Uat ghy niet haeftigh zijt rtet u op reys te geven :
W at uytftels eyfch ick maer, dat ick fal achten even

Als of een groot gefchenck aen my gegeven waer:
Nochtans wat is'er ίο geringh en ilechc als daer
ïck u om bid ? gliy fiet hoe dat de.woefte ftroomen
Onftelt fijn. daer ghy doch behoorde voor te fchroomen^
Daer is een beter tijd voor handen om de zee
Te bouwen: wacrom maeckt ghy u tot vluchten ree ?
Hier is geen nieuwe ftad van Troje weer verreefen:
Hier xijn geen vyanden waer voor ghy hebt te vteefen :
Geen bond-genoot, met wien gliy moet te velde gaen
Om 'tleed en ongelijck, dat hem is aengedaen,
Met macht van wapenen gemeener hand te wreecken:
Hier is niet als van liefd' en peys en vree te fpreecken
(Waer in aen my alleen den oorlogh wert gedaen)
Èn dit geheele land fal u ten dienfte ftaen.

Dus fprack de Coningin: hy dee fijn ancker liehteii,
Haer woorden konden hem tot blijven niet verplichten
Maer waren krachteloos en wierden t'zeewaert in
Gedragen van de wind. Vrouw Circe brandt van min
En neemt haer toevlucht tot haer oude toveryen:
Maer defe konden haer niet van de min bevryen.
Daerom wie raed en baet van mijne kunft verwacht
Die houw de tover-kunft in defen fonder kracht.

Maer dient ghy in de ftad om uw beroep te blijven
So hoort hoe datmen daer de mjn oock kan verdrijven,
Hy red fich alderbeft die felfs de banden van
De liefde breecken en fich daer van vryen kan:
Maer een die fo veel herts en krachten heeft gekregen
Dat hy lich redden kan wanneer hy is verlegen,
Daer over, fegh ick, dat ick felfs verwondert ftae
En 'tis onnoodigh dat hy hier ter fchoole gae.
Den fulcken kan mijn kunft geen voordeel doen of baten
Maér gy, die't geen ghy mint befwaerlijck kunt verlaten
Enwenfchtewel datghy udaer van kond ontflaen,
Hoort toe na 't geen dat ick den fulcken heb te raen.
Gy zijt de rechte man, die "khebben moet om tegen
D<? Min te wapenen. Wilt dickmaels overwegen

Als ghy alleen zijt wat al fmaed en fpijt dat ghy
Hebt ingekropttoen ghy waert in uw vryery,
Wat fchade dat ghy hebt om haerent wil geleden.
Dar heeft 2y, dat en dat : noch is fy niet te vreden.
lek heb mijn geit verfpilt, mijn middelen befwaert, .
Wat van mijn ouders was gewonnen of verfpaert
Daer is de pry mee deur : dit had fy my gefwooren
Maer heeft haer woord noch eed gehouwen na bchooren
Had zy my dach geleyt. zy ftelde my te leur.
Hoe dickmaels heb ick 'snachts ftaen wachten voor haer
deur!

Sy walgde van mijn min en 't heeft my dick verdroötcn
Dat ick om andere van haer wierd opgefchooten
Die ver beneden mijn verdienften zijn, en by
So een, als ick, niet te gelijcken in waerdy.
Dees krijgen dat ick niet eens dencken derf of hoppen.
Ick pas haer op, ick werd noy t moe van gaen en loopen,
Ick koop, ick fchenck, ick geef gelijck een melckte koe :
Neemt haer een ander wat die krijght een kusje toe:
En fouw ick zulcken vel noch lieven en beminnen ?

Laet dit en diergelijck ilaegh waeren door uw Zinnen i
Denckt hier geduyrigh op waer dat ghy gaet of ftaet
En neemter oorfaeck uyt van tegenheyt en haet.
Soo ghy dan Liefde tot een meysjen hebt gedraegen
Eu waert ghy liever vry en van de min ontflaegen ,
So befight defen raed: haelt alles voor den dagh
Wat tot verachtingh van de vrijfter ilrecken magh
En beeld u in dat fy heeft veelderley gebreeken.
^eght in u hert: waerom ben ick met min ontfteeken
üp zo een flechte doos, al is zy kloeck van geeft:
^P zo een korte knoop, al is zy langh van leefl ί
^P zo een bultigh dingh, al is zy recht van leden ί
JJp zo een lamme gans, al kan zy wacker treden:
^P zo een hippel-kjinck, al toont zy als een pauw ?
at armen iteeckt zy uyt, hoe mager en hoe grauV/,

'Al zijn 2y blanck als fneeuw, die onlanx is gevallen ,
En bol en poefeligh ? wat magh ick langer mallen
Om fo een fwarte kraey, al is zy blanck van vel:
Om fo een fcheve pot, als is zy rond en wel:
Om fo een horrel-been, al heeft zy rechte beenen,
'Als is zy wel gemaeckt vartkuyten en van fcheenen ?
Maer dunckt u dat te grof, fo neemt de middel-maetr
Men vindt zijn tegenheyd oock in een minder quaed
Dat naeflaen't goed gelyckt, en hier door kan 't gebeu-
ren

Dat yemand wel de deugd voor een gebreck fal keuren»
Hebt ghy een vrijfter die vol vleyfch is: is 't een pros:
Segt daer van, 't is een ftuck gelijck een Vrieifen osj
In een die teer is valt de magerheyd te laeckenj
Die zedigh is daer zult ghy een boerin af maecken;
Een die niet boerfch en is noemt die een kundig dier:
Die moed heeft maeckt die uyt voor al te trots en fier.
Indien ghy hebt gemerckt wat gaeven haer onbreecken
Solaet niet af van haer te vordren en te fmeecken
Tot alles wat ghy weet dat haer niet wel en ftaet
fiecft zy geen ftem, en kan zy houden wijs noch maet y
Sc vergt haer dat zy fingt; en leyt haer in baletten
So Zy noch voet noch lijf nae 't danflèn weet te fetten.
Doet haer veel foreecken fo zy quaelijck is befpraeckt;
Bid[datzy fpeel fo zy noyt fnaeren heeft geraeckt.
Heeft zy quae tanden: heeft Per eenige verloeren,
Of zijn zy geel of fwart, fo doet haer dingen hooren
Daer zy om lacchen moet; is zy niet wel te voet
So leyd Ρ uyt wandelen; vertelt yetj daer zy moet
Om fchreyen, fo ghy ziet dat zy is weeck van oogen
En licht tot deerenis en traenen werd bewoogen.
Ick raed u oock dat ghy haer 's mergens altemet
Eens fchielijck overvak eer kapjen is gefet.
Eer zy is op gefchickt om yemant te behaegen >
Eer dat de locken zijn gepoeyerCj eer de kracgen

En kanten en 't geflick eri allerléy getoy
Selfs die niet veel en zijn doen fchijnen meer als moy.'
Dit zijn de dingen daer zy meenigh hert door fteelen.
Goud, zilver, paerelen, gefteenten en juwelen
Bedecken 't al; wat haer misftaet dat merckt men met.'
De JoiFer zelfs is 'c minfl: van 't geen men-vaiï haei
ziet.

So dat men meenighmael heeft re^^en om te vraegen
Wat dat het is, enwaer, daer zy ons om behaegen J
Ons oogen werden door dit uyterlijck verblindt
En achter defen ichild verberght fich Venus-kind.
So ghy dan onverwacht kunt in haer kaemer koomeii.
So werden hem fomtijds zijn wapenen benoomen
En 't meysje valt u af. Maer van: hi^r op te ftaen
Rae ick u niet: men treft fomtijds wel jofïèrs aen
Die fchoon zijn fonder toy of voordeel van de kleereö
Of eenigh vreemd cieraed, en andre ver paflèeren
Van wien 't natuyrlijck fchoon werd kuniligh nae
geaept

Daer meenigh vryer zich onnoofel aen vergaepü.
By fulcke, fo ghy haer komt fchielijck overromplen
Dat zy geen tijd en heeft om alles wegh te ftomplen ,
Sult ghy fomwijlen fien hoe dat haer nacht-packet
Met potjes, flesjes, en met doojes is bezet
Hier zult ghy zien waer van dat haere wangeii bIoofen;i
Waer "t wit van lelyen, waer 't flaeuwe rood van roofen >
Waer het korael van mond en lippen komt van daen.
Sijt niet befchaemt en wilt vry nae haer tafel gaen.
Hier fult ghy moghelijck haer halfdoeck zien bedroopeil
Van fmeer of fmout dat van haer aehficht is geloopen.
Dat u doen walgen zal van 't geen ghy hebt bemint
En zien dat ghy door fchijn van fchoonheyd waertver^
blindt.

Licht fal den eene wangh noch wefèn onbeftreecken
En d' aiTder opgefmo«5t3 die giftreo u geleeken

Bey even fchoon te zijn, en door dit onderfcheyd
Siilt gby bevroen hoe ghy gefopt werd en verleydt.
Maer yemand zal miffchien dees dingen weynigh
ach,"en

En houden die te fijn van heel geringe krachten :
Het zy foo: maer al wat niet veel vermagh alleen
Werd machtich fo men brenght veel enkele by een.
Goud, dat te licht is, ziet men aerflen in de fchaelen,
Maer legt 'er aeiën by t fal zijn gewicht wel haelen,
En enckeld zijn zy niet: maer leght een goed getal
Van aesjes in de fchael ziet wat het weegen zal.
Een grooten os werd van een adder doodt gebeeten:
Een fterke ftier werdt van een flangh ter neer gefmèeten:
So ziet men 't altemet gebeuren in het woud
Dat een gemeynen hond het fwijn wel ftaenden houd.
Doet maer uw beft om met een groot getal te vechten
Men wint fpmtijds de flagh door meenighte van knech-
ten

Daer yder, hoo ft voor hooft genoomen, licht te kort
Souw koomen by het volck waer van hy meefter wordt.
Als 't al wat ick u rae zal by malkander raecken
So zult ghy zien dat het een groot getal Zal maecken.
Maer wijl ghy alle niet en fchoeyt op eene leeft
En om de veelheyd van manieren, aert een geeft
Wil ick u al te faem niet aen mijn oordeel binden. ,
Pat dees yoor goet keurt mocht een anders anders vindc
En "t geen dat u miffchien geen weer-zin geven kan
Daer heeft een ander licht een ander oordeel van.

Twee vrijfters te gelijck op eenen tijd te minnen
Acht ick oock goed: ghy zult de min eer overwinnen
So ghy aen veel gelijck de vryer maecken kunt.
.Terwijl uw zinnen dus verftroyt fijn, fo verdunt
De liefd', en d' eene min zal d' andre doen verfwacken.
Men ziet een grote ftroom verminderen en fackcn
So hy een boefem vindt die ruym is, daer hy van
^ijn waeter ojiderweegh zich in ontlaften kan.

Een eenigh ancker is te weynigh voor een fchip:
Want, raeckt ghy 't quijt, wat raed om van een quaede
klip

Of van een laeger wal u felven af te houwen
Gelijck hy doen kan die meer ankers heefc en touwen ?
Die dan een vrijfber twee of drie in voor raed heeft
Houdt zich aen "t vlot-gras vail als hem de wal begeefti
Maer ghy, die niet en had als maer op een te hoopen
En moogelijck by haer een blaeutjen hebt geloopen j
Siet ghy ten minilen nae een ander in de wind
En maeckt dat ghy weerom een nieuwe vrijiler vindt *
De Koningh Minos van het il-eden-rijcke C reten
Die heeft met Prognis zijn Paifaé vergeeten. y;

Waerom of Paris iijn Enoon fo licht vergat ?,
'T was om dat hy in plaets van haer een ander had.
Vraegt ghy waer dat ghy weer een nieuwe zult bè-
loopen: ^ ■ '

So wilt by Tongerloo mijn Avond-fchool gaenkoopen
Daer ick deJonghmans in de Minne-kunft bedrijf, /
En leeft en ziet het nae wat dat ick daer van fch rijf , "
En ghy zult haeft een hulck met fulcken waer bevrach-·,
ten.

Indien men dan mijn raed niet heel en magh veracht-
ten, I ■
En fo Apollo my beqaaeni e-n wa erdigh ken . - 'j
Dat hy zich dienen wil van my en mijne pen
Om u te leeren dat tot uw profijt kan ftrecken:
So rae ick u dat ghy uw liefde wik bedecken
En houd u koel wanneer ghy zijtby uw baezin . ^
Schoon dat ghy dapper zijt onfteeken van haer min ,
Veynft u gezond te zijn al zijt ghy zieck van herten:. '
Maeckt dat zy niet en merck dat u de wonden fmerteo

Dié ghy van binnen draeght: weeft vrolijck van gelaet
En lacht haer toe, fchoon dat u 't fchreyen naeder ftaet.
Niet dat ick wil dat ghy uw min heel af zult breeken
^Wanneer ghy van haer vyer op ""t hevigft zijt onftee-
ken:

So hard en gae ick niet; veynft maer te zijn het geen
Ghy niet en zijt, en fbelt u felven aen, als een
Die nu ten vollen van zijn fieckten is geneefen'
En ghy fult werden 't geen ghy u gelaet te wefcn.
Die om de wijn t' ontgaen ibmtijds den flaeper maeckt
Is fo al vey nfende wel vaft in flaep geraeckt.
Die fonder rtjeynen hier en daer de vryer maeckte
Heb ick gefien dat wel in zijne ftricken raeckte
En dat de vogelaer wierd in fijn eygen net
Gevangen dat hy vo or een ander had gezet.
De Liefde iluypt in 't hert van die hem aen wil houwen
Maer wijf j' hem van de hand fo fal hy haeft verkouwen,
En die zich houden kan als of hy van zijn quaed
Geholpen was, die fal 't oock wefen in der daed.

Heeft zy u dagh geilek, fo dient ghy op te wachten:
Maer hquds'haer deurtje tQe,fo moet ghy't weynigh
achten j

So houd u even zo of't niet gebeurt en waer.
Laet haer niet mercken dat ghy quaelijck zijt te vreden
En klaeght daer over niet al hebt ghy groote reden,
Maer zet uw aenfight bly, en fchoon 't u dapper fpijt
So toont haer niet dat ghy daer van gevoeligh zijt
Als zy u dan fal fien in haere min verfwacken
So fal zy felver wel haer hooghmoed laeten facken
En rouw-koop krijgen van dat zy u heeft gedaen.
Volgt defen raed, en dit f^l u te wachten ftaen.
Ghy moet u noyt fo veer vergeeten in het vryen
pat ghy verfmaedheyd van een yrouw foud kunnen lye»

is zy vol moets, eh trots: fo raed ick u dat ghy
U mee fo houd, en maeckt dat zy de minile zv.
Staet fy aen 't venftér, voor de deur, of in de itoepenj
So gaet voorby, én doét fy u te rughe roepen
Of fend b' haer mèyflèn nae, fo houdt uw ouden tredt>
Pf zet fy u een u yr, fo feght, ick ben belet
Maer om dat ghy van aerten fieckten zijt verfcheyr*
den.

Sal ick nae yders eyfch mijn dranckeri doen bereyden 5
Op dat, gelijck het quaed is veelderley van flagh,
Een yder hier wat raeds voor't fijne vinden magh.
Daer fijn gebreeken, die men niet cn kan geneefen
Of moeten aengetaft en hard gehandelt wefen:
Daer fyn weer andere die licht te helpen fijn
En die raen meefter werd door kleyne medicijn.

Sijt ghy te feer vcrfot: is 't fo met u gelegen
Dat uw meeilerfs' haer voét heeft op uw netk gekre-
gen:

Is t u onmoogelijck te leven fonder haer:
Dunckt u de lafl: te groot daer ick u mee befwaer:
So talmt niet tegen-ftroomsjn^acrlaet uwfchuytje loo^
pen

Voor-ty af, daer ghy van de liefde werd geroopen.
Moet ghy uw doril verflaen en dunckt u dat den brand
Gebluft moet fijn, die ghy voelt in uw ingewand,
So drinckt fo veel ghy wilt, ick fal 't u niet piitraeden ,
Jae drinckt meer als ghy meUght, tot dat ghy overlaeden
Weer overgeven moet het ingegulpte nat,
IJaft op by d^agh by nacht, tot dat ghy eenmaels zad
iJe walgh fult krijgen van altijds by haer te wefen.
Als 't fo ver met u is fulr ghy wel voort geneièn. -
Pe walgh en weerzin, die men krijght in fijn baezin,
Heeft meeniglimael gemaeckt een eynde van de min. ..
Blijft by haer, felfs als ghy haer wel zoud kunnen derven:'
Pat ruen te veel heeft dpet de ïuft en liefde fterven.

Daeroiiij indien gHy die af breeken wilt, 2,0 moet
Ghy van uw vrijfter in geen quaed vertrouwen wefen.
Die een meefters heeft, die hem om doet fien en vrefen
Dat wel een ander met het hachje deur mocht gaen,
Van fulck een fegh ick, daer is quaelijck helpen aen.
Al wie der mint dtent zich voor eenfaemheyd te wach-
ten .

Dees doet veel quaeds en voedt da liefde door gedachten
Ghy 5 die u op het land in eenigheyd begeeft,
Keert weer : \ is beter dat ghy by de menfchen leeft.
Een plaets, die eenfaem is, fal uwen brand vermeeren.
Wilt ghy geholpen fijn, fo moet ghy volck hanteeren.
Ghy zult vol droef heyd fijn als ghy u vindt alleen.
Het weefen, 't lieve beeld van die ghy hebt gevreen.
Sal eeuwigh fwerven voor uw oogen en gedachten.
De dagen fijn daerom veel blijder als de nachten
Als men 't gefelfchap miit dat ons vermaecken zouw.
Soeckt yemand, die u met fijn aenfpraeck onderhouw,
Verfiet u van een vrind op wien ghy vail mooght bou-
wen.

En dien ghy alles mooght ondecken en betrouwen.
Wat meynd ghy dat het was dat Phyllis braght in nood ?
Het bofch, het eenfaem bofch was oorfaeck van haer
dood.

Nu doolde fy door 't woud, nu liep fy langs de kuften,
Nu ley fy haer ter neer in 't zand om wat te ruilen
Of fagh ter zeewaert in fo ver fy oogen kon.
Ontrouwe, riep fy, waer blijft ghy Demofbon ?
O ghy meyneedige! hebt ghy my dat gefwooren
Toen ghy vanhier vertrockt.^ maer't was voor dooi^c
ooren,

En yder woord wierd af-gebrooken door een hick.
Daer liep een wegh door'tbofchs die fmalen dicht ca

Van blaen en tacken was, waer lanx iy menighwerven
Plagh gins en weer nae zee te dwaelen en te iwerven ,
En t was de thiende mael dat fy dit pad begingli
Wanneer iy troofteloos haer aen een tack verhingh.
Had men met haer gedaen ίο als ick nu fouw wenfchen
Men had haer moeten doen verkeeren by de menfchen.
Neemtliier een voorfchrift van, en yder leer van haer
('T zy dat ghy vryers fijt of vrijfters) wat gevaer
Uyt eenfaemheyd, die al te groot is? ftaet te vreefen.
Laet dees' ellendige daer van een voorbeeld wefen ,
Dees Phyllis, die haer felfs om 't leven braght om dat
In haer weemoedigheyd fy niemand by haer had.

Leil had ick yemand te geneefen aengenoomen:
Hy had mijn raed gevolght, en 't was fo veer gekoomen
Dat hy behouwen fcheen, als een die uyter zee
Geraeckt is met zijn fchip op een bequaeme ree:
Maer 't wierd met hem eer langh veel arger als te voren;
Wat ick gewonnen had was op een kort verlooren
Om dat hy zich begaf by fulcjc gefelfchap, dat
In 't felfde gafthuys lagh daer hy gelegen had.
Ghy die verheft zij t op een meysje, daer ghy gaeren
Van af waert, moet u voor den ommegangh bewaeren
Met fulcken volck dat niet als van de vrijfters praet 5
Of ghy raeckt weder vaft aen 't quaed dat ghy verlaet
Het valt befmettelijck met fchurfde te verkeeren:
Een zeer-opgh aen te zien kan de gefonde deeren
En daer is veel dat ons ftiifwijgende verraedc
Om dat het van den een' op d' ander* overflaet.
Het waeter, dat ontrent het drooge land van buyten
Door kaen en dammen dringhtj bevochtight Iciey en
kluyten

Eer dat men 't heeft gemerckt j fo gaet het met de min
Hy zepelt heymelijck en dringht tot uwent m
Soehveeftaeeh ontreut verliefde luy wilt wefen.
Üock had ickil^mandj die zo goed w^ als genee-
fen >

Maer kreegh het oucje fpul en ilorte weder in
Om dat hy zich te dicht bevon by zijn baezin:
De buyrfchap dee hem quaèd j hy voelde zich verlee-

Als "t brand is, dan is 't vier befwaerelijck te weeren
Van 't aldernaefte huys: fo moet een vryer leeren
De plaetfen fchu wen daer het quaed hem quam van daen
En dat het oorber is wat ver van daer te gaen.
Ghy dient u voor't Voorhout en voor den tour te mij·
den

Daer zy gewent is te fpanceeren of te rijden;
Als 't mertdagh is, fo houd u liever van de ftraet:
Komt oock niet in de kerck daer zy ter preeke gaet.
Die honger heeft hoe kan die laeten toe te taften
Daer hy een goeden difch bereydt ziet voor de gaften
Wie krijght geen dorft die de fonteynen fpringen ziet,
Of komt, daer men de wijn in frifTe romers giet ?
Een goeden hengft en kan het rinneken niet aeten
Als hy een wackre meer ziet draeven lanx de ftraeten :
Een ftercke ilier is niet te houden van de koe
Als hy s' in *t veld verneemt wil hy daer ftrax nae toe.

Maer 't zy u niet genoegh 't geielfchap af te fnijden
Van uw meefterfs' alleen: ghy dient u oock te mijden
Voor haere fufters, voor haer moeder, voor 't gezin
Wilt ghy ten vollen zijn geneefen van de min.
Laet niemand van haer volck of boden by u koomen:
jStuyrt haer te rug 2,0 ras ghy yemand hebt vernoomen.
Comt het jongh wijf met een verzifg^e groetenis
So vraegt niec eens hoe dat het met haer ƒoflrouw is j

En fchoon ghy 't gaeren wift fo wilt uw tongh bewaerenj
Indien ghy fwijght zult ghy daer nae te beter vaeren.
Ghy oock, die reden hebt waerom ghy haer verlaet,
Klaeght liever niet, noch ze^ht wat dat u tegen ftaet.
Ghy zult u over haer met fwijgen beter wreeken
Als met uw klaegen en veel quaeds van haertefpree-
ken;

Hoe minder waeter dat ghy daerom onklaer maeckt
Hoe eerder dat de min uyt uw gedachten raeckt.
Oock hadick liever, fo ick'tnae mijn wil mocht krij-
gen.

Dat ghy maer fweeght als dat ghy zeght te zullen fwijgeit
Sc ghy te dickmaels zeght dat ghy niet meer en vrijt
So doet ghy my vermoen dat ghy daer vaft aen zijt,
Maer die het minne-vier geheel ioeckt uyt te dooven
Die haeil' hem niet te zeer: zy koomen eer te boven
Die 't niet te fchielijck doen: ghy zult veel vafter gaen
So ghy van langer hand u felven wilt onflaen,
De beecken, die men van de bergen af ziet koomen ,
Die maecken fnelder loop als de geftaege ilroomen
Maer 't duyrt met haer fo niet gelijck t met defe doet
Hier is vervolgh van nat dat eeuwigh werd gevoedt.
'Tvier gaet vanfelfeweluyt indien men 't laetverfter-;
ven:

So ghy uw wonden kunt doen helpen fonder kerven
So roept om vlijm noch mes: zy zullen metter tyd
Van zelfs wel toe ^en zo ghy maer geduldigh zijt.

Maer als ghy zijt van zin uw vrijfter te veriaeten
So houd het voor een fchand' en fchelmftuck haer te
haeten

Daer ghy noch onlangs zo veel werck van hebtgiemaeckt
En nae wiens gunft ghy als een vifchje hebt gehaeckt.
Dat waer* een rechten aert van wilden en barbaeren ι
Oock maeck ick fwaerigheyd aen fulck een te vergaercn
pm hem door mijriè kunft te helpen die met haet
Uyt zijn vryage icheydt: tot die weet ick geen raedt:

^T is veel bequaemer dat men fcheyde van malkandren
Met vree en minfaemheyd, als dat den een den anï-en
Doe daegen voor het hof en breng' in 't openbaer
Dat beter heel gefmoort en doodt gefwegen waer.
'T is ichandS en evenwel zo ziet men 't al gebeuren,
Dat twee gelieve uyt een misveritand om leuren
En zeuren onder een geraecken ïn gefchil
Daer geen van beyde d' een den andren wijeken wil.
Sy trecken nae den Haegh, men komt by Advocse-
ten:

Daer kom af wat 'er wil men zal 't 'er niet by keten
Dus raecken z' op de Rol, daer yder moet verftaen
Wat vryheyd tuiFchen haer zomcijds is omgegaen.
Hebt ghy miiïchien wat gunit van uw meefterfs' ontfan-
gen

En wilt ghy yder een dat aen zijn neus gaen hangen
Nu ghy het meyfien haet ? ghy mift den heelen bal;
Van thienen nu niet een die u geloven zal.
Eyfcht niet weerom voor 't Hof wat ghy aen jonge vrou-
wen

Somtijds gegeven hebt: maer laet haer dat behouwen
En acht de koften, die ghy daer aen hebt gedaen,
Voor kleyn verlies fo ghy haer ftricken zijt ontgaen.

Indien ghy ergens moet in haer gefelfchap raccken
Sc dient ghy toe te zien; let wel op uwe zaecken
Dat ghy u op een nieu niet weer bekooren laet.
Dan is het tijd om u te dienen van mijn raed :
Dan moet ghy al 't geweer en wapenen gebruycken
Die ick de minnaers geef j loopt niet weer in de fuycken
Die ghy ontkoomen zijt maer draegt U als een held
En ziet wel toe dat ghy blyft meefter van het veld.
Dan koom' u in de fin wat weder-waerdigheden
Dat ghy hebt uyt geftaen, wat fpijt en fmaed geleden:
Hoe leugenachtigh zy in haere woorden viel:
Hoe weynigh zy haer eed of haer beloften hiel.

Dan koom' u in de fin hoe dickmaels dat ghy buyten
De deur ftaen fdiildren moft, die zy voor u dee fluyten,
En als een ander goed quartier daer binnen had

Maer wat u meeft belet om eenmael vry te raecken ,
Van uwe vryery fal ick bekent gaen maecken
En yder fal het aen fich felven kunnen fien
En hem en andere gemeynlijck fo gefchien.
De vryers kunnen uy t het vryen quaelijck fcheyen
Om dat fy hoopen en haer felven daer mee vleyen
Dat fo quaelijck niet by haer meefterife ftaen
Of't lal haer metter tijd nae wil en wenfchen gaen
So langh als yder een fich felven kan behaegen
So hoopt hy nu of dan fijn ooghmerck te bejaegen.
Maer 't gaet niet vaft, en fchoon uw vrijfter haer gelaet
Als of 2.' u gaeren zagh, fo maekt doch weynigh ftaet
Op fchyn van hare gunft : men magh'er niet op bouwen.
Wat is ^er valfcher als het feggen van de vrouwen ?
Die fich daer op verlaet ftaet op een loiTe grond;
Haer hert is dickmaels heel verfcheyden van haer mond ί
Werd oock door 't fchi eyen van de meysjes niet bc-
woogen:

Sy kunnen 't doen wanneer zy willen, en haer oogen
Siin daer op afgerecht en hebben traenen ree:
Maer weeft gelijck een klip, diealfms van de zee
En winden werd gebeiickt en niet en weet van wijeken.
'T hert van een minnaer werdt door kunsjes en pradijc-
ken

Segt oock de reden niet waerom ghy uy t het vryen
Gefcheyden zijt, en fchoon ghy lijdt, en dat het lyen

Verhaelt oock niet wat ghy op haer al hebt tefeggeri
Op dat s' haer niet en fteü' om dat te wederleggen :
^T kon beuren als ^y wift waer mee zy wierd bekladt
Dat zy u toonen fouw dat ghy geen reden had
i)ie fwijght heeft voor om van 2-ijn min een eynd te
maecken

En foeckt niet anders als van 't meysjen af te raecken:
Maer die fijn lief beticht en leyt haer veel te laft
Soeckt raaer völdaen te zijn en blijft aen 't vryen vaft.
lek tracht de Minne-toorts in 't waeter niet te ftee-
ken.

Noch zijne pijlen noch zijn boogh in tween te breeken,
lek kort zijn wiecken niet: maer geef alleen wat raed.
En laet de keur aen u of ghy fe doet of laet.
'Wat is gemeyne kleur by purper en fcharlaecken ?
Siet eens hoe defe daer by glinfteren en blaecken
En wat een glans daer is by 't hooge kermozijn
Daer d' andre verwen doof en fonder luyfter zijn.
Ghy moet uw vrijiter oock by yemand vergelijcken
Die fchoon is, en miflchien fult ghy befchaemt ftaen
kijcken

Dat ghy u felven ziet verflingert op een meyd
Die by foo eene ver in fchoonheyd achter leyt.
Vrouw Juno en Minerfgeleeken ichoon te wefen
In Paris oogh, en licht had hy fe bey geprefen:
Maer nae dat Venus mee voor hem gekoomen was
So quaemen zy by haer in fchoonheyd niet te pas.
Maer ghy moet niet alleen een vergelijckingh maecken
Van'taenfight, van de mond, van oogen en van kaec-
ken.

Van 't voorhooft, van het hayr, van lichaem en van leeft,
Maer van maenieren oock en gaeuwigheyd en geeft,
Doch laet uw oordeel door de liefde niet verblinden,
En ghy zult uw meefters miiTchien fo moy niet vinden
Noch zo veel moey tens waerd, als ghy wel hebt gedaen ,
So ghy op zukke iiet die haer te boven gaen

In fchooiiheydc, in verftand, in wel te kunnen leven 3
En die kan u veel hulps tot üw geneefingh geven.

Dat ick nu feggen zal is niet lo groot als dit j
Maer, 't zy fo kleyn als 't wil 5 ^t is heel niet fonder pit j
En 't heeft aen fommige veel nuttigheyds gegeven.
Heeft uw meefterflè dan fomtijds aen u gefchreven
En hebt ghy dat bewaert, fo leeft het niet weerom
En forght dat het niet licht weer in uw handen kom.
'T herleezen van een brief heeft yemand Wel bedroegen.
En zelft ftandvaftige gemoederen bewoogen.
Werpt hacr gefchrift in 't vier al is 't niet met uw fin
En fegt j fchae baet, dit fy het lijck-vier van mijn min
En wat verbrandt ghy doch ? een deel geveynfde woor-
den

En leugenen, die u verleyden en bekoorden ?
En heb j'haer fchildery, fo doet fe Wegh indien
Ghy immer kunt, wat is doch aen een beeld te zien
Dat ftom isj en geen tael noch antwoord weet te geven ?
Dit heeft Laodamy geholpen om het leven.

Daer zijn oock plaetfen die fomwijlen kunnen fchaen i
So ergens tuflchen u wat foets is omgegaen
So houd u daer van daen: 't kan u niet doen als deeren
Hier zaten wy in 't groen, daer gingen wy fpanceeren;
Hier waeren wy te gaft, daer fomde zy met my
En gaf my altemet een lonckje van ter zy :
Hier fteldc zy my dagh, daer had zy my befcheyden , -
Hier lanx plagt ick haer veel uyt wandelen te leyden:
Daer had ick 't meysjen op een karretjen alleen
En ree s' uyt ipeclen door het weft-land of in 't veen

Dit zoet herdencken kan de liefde doen hergroeyeft:
Dat aen 't verdorren was begint van nieus te bloeyen:
De wond berft weder op die pas was toegegaen:
Die verfch komt uyt de kraem heeft met een kleyn mif-
daen.

En uy t een kleyn begin onJlaet een g rooten brand,
Daerom indien ghy niet uyt uwe herffens band.
(Oock tot het minfte toe) al wat uw fwacke zinnen
^Weerom ontroeren kan, fo raeckt ghy weer aen 't min-
nen

En 't vyer tje, dat nu doof en heel gefturven fchcen,
Werd weder levendig en grooter als voor heen.
Een fchipper, die 't gevaer der klippen is ontvaeren
Is bly, en foeckt zijn fehip noch verder te bewaeren
Dat hy niet op een nieuw weer in de klippen raeck :
De plaetfen, daer ghy van uw vrijfter wat vermaeck
Of gunft genoocen hebt, moet ghy forghvuldigh mij-
den ^

Kunt raecken, die ghy nu heels-huyds ontkoomen zijt
En daer men altemet wel fchae en fchipbreuck lijdt.

Schuwt oock de plaetfen daer Comedianten fpeelen
En een bevalligh dier doen fpreecken op roneelen;
Blijft daer van daen tot dat ghy heel genefen zijt
Of ghy geraeckt niet licht uw' oude zieckte quijt.
De zangh, het fnaeren-fpel en 't danflèn der baletten
Die kunnen fomtijds wel een fwacke ziel ontfetten >
So dat een jonge wulp op 't Schouwburgh werd verleyt
Die fich bekooren laet door de bevalligheyd
Van fulcke fpeelftertjes, die in haer moye kleeren
Meer fchijnen als zy zijn, en die zich adjufteeren
En toyen nae de kunft fo aerdigh en fo eel
Dat zy godinnetjes gelij eken op 't toneel.

Vergaert niet lichtelijck aen 't leefen der Pöeeten,
Daer fteeckt fomwijlen een verburgen angel m ·
Maer hoed u aldermeeft voor fulcke, die de Min
Een pen gaf, die hy uyt fijn wiecken had getoogen .
Wie ilaet fo vaft, die niet ontroert werd en bewoogen^

Ghy moet oock niet jalours van andre vryers wefen
Die daer aen vaft is weet ick quaelijck te genefen.
Denckt dat zich niemand vreemds by uwe vrijfter vindÈt
Maer dat zy t' huys alleen haer naetje naeyt of fpint.
Als ghy dat vaft gelooft zult ghy haer beft vergeeten.
De jonger Atreus-zoonvoer zonder wijf nae Creten
En kon daer vrolijck zijn: maer als hy hoorde dat
Een vreemd' haer wegh gevoerc en hy een macker had
Teegh hy terftond weerom en kon haer niet ontbeeren;
Toen had eens ander s min de zijne doen vermeer en.
So wierd Oreftes meer onfteeken als voor heen
Om dat Hermioné van Pyrrhus wierd gevrcen.

So ghy de leflèn volght die ick u heb gegeven
En mijnen raed gebruyckt 5 die men hier vind befchrevê;!
Sult ghy wel beteren en voelen metter tijd
Dat ghy ten vollen van de min geneefen zijt.
Nuiü mijnwerck volwrocht dat ick had voorgenoo-
men,

Ick ben weer met mijn fchip ter haeven ingekoomen:
Ghy die u felven vindt geholpen door mijn kunft
Bedanckt de meefter en betoont hem eer en gunft.

1» mptias OrnatiJJimi è^diljïmiq', juvenis»Studio·
rum φ itineris mei in Gailiisfocti»

HIc j ubi fidereas levat Amfteldamia turres.
Et ferit excelfas fublimi vertice nubes,
Exceptaeftudo Venusaurea cefpite primum,
Cum formata recens fpumantibus eflet in un-
Hic illi primae tellus Neptunia cuii£e j (dis.

Hic teneram caftis primum circumdedit ulnis
Cy mothöe & primos vixit Cytherieïa menfes.
Hinc Amfteldamiim terris magis omnibus unum .
Pofthabiti colit Idalia. Non alta Cythaera,
Non Amathus tanta Divam dulcedine muicent.
Siepe ubi vicini fe iavit in sequoris undis,
In ripa madidos fertur ficcare capillos;
Saepe etiam media faciem mutata vagatur
Urbe & divinos afflat mortalibus ignes.'
Hic paffim Jocus &: focii cum gente Cupido
Haeret & incautis mukos infpirat amores.
Nafquam tam crebras nervo torquere fagittas
Creditur, 6c multa. miferos profternere plaga.
Vix aliquis, nee vix, illas delatus in oras
Effugit intadtus, vix jqui non pe£tore virus

Te quoque, Steenbergi, pharetratus in urbe CupidQ
Viderat errantem, Nee, Tu, mini dixit abibis
Intadus y non, dum vires & tela fuperfunt,
Dignus 3 cui noitro figantur fpicula cornu.
Dixit 5 & intentis pharetram percurrit ocellis
fe9lorans, quo te telo, quibus occupet armis,
Eripit hinc unum, cui cufpis acuta veneno
Manabat dulci (fundunthoc lucida Sponfe
Sidera) 6c aptatum nervo contendit equino
Ac jacit: in medium ftridens elapfa fagitta
Peq;us abit, fixoque imas fubit oiTe medullas.
Talis in arbuftis viridi dum garrula ramo
Cantat avis, nunc hac j ilia nunc arbore pendens
Et fati fecura fui, non caufa fagittam
Excipit 5 & vitam tenues difpergit in auras.
Continuo nova lux oculis & vifcera flagrant
novp & toto decurrit fanguine fervor.
C^id facias ? facras nequicquam extinguere flammai
Conaris i nequicquam. Alto ftat vulnere mucro
Aureus & medios ignis depafcitur artus.
Quid juvat herbarum vires, quid Cöica facra
NoiTe & Apollineas animum coluiiïe per artes ?

Ilicet ad doftos tibi mens excurrere Gallos
Surgit & auguftis illic har-jere Lycaeis.
Inclyta te muitos tenuit Monfpelia menfes
Herijarum genitrix, Phsebi certiffima cura.
Hic tibi vicinis luftratur montibus, hortum
Quem dixere Dei; nunc culminc fedulus alto
Explorans herbas, nunc imis vallibus erras.
Ah ? quoties rofeo diftamnum flore comantem
Incμfas demens & odoriferam panacaeam ?
O hominum ignaras mentes! non viribus illis
Cedit Amor, nullis (eheu!) medicabilis herbisi

Interea magis atque magis fub pedore caeco
V^us gliicit Amor (fpes unica reft^t in ψΓο

Quod flammas movet & depafcitur ofla, veneno.
Omnis in Euphemil charaeftat cura faluds.
Schermia foJa poteft tantos mulcere dolores,
Sola poteft longos animi componere fludus.
Haud fecus, irata cum fccit vulnera caudi
Scorpius 5 ingenti venas ex aeftuat igne
Saucius & dirum bibit alto fanguine virus,
Turn plagie fuperimpofitus forbere venenum
Dicitur & dubise difcrimen tollere vitae.

Ergo aliud moliris opus. Tibi Schermia fola
Quseritur: una tuo requiem promittit amori,
Qmd rcferam hic dodas cafta cum virgine voces,
Quid promiiTa, precefque, quid alto peÓtore queftus
Ducentem & caecis lüfpiria traóta mcdullis ?
Quid crepidam primum ad taedarum nomina fola
Virginem & hinc tenero perfufam fanguine vultum ?
Quid tibi laudantem folas fine conjuge nodes ?
Quid dodtis fraudes, quid retia mille dolofque
Nedientem ? rurfufque tuos evadere nexus' '
Arte loborantem varia ? quid vertere in omnes
Conantem, vano tandem molimine j formas ?
(Quid tantum, lepidae ? placito pugnatis amori ?

Intera tacitos ν enus aurea fufcitat ignes
Et vivas teneriE flammas infpirat alumnae.
Jam veniunt molli faciles in pedore fenfus.
Jam per utrimque ignis, pari praecordia flammi
Mutuus urit amor; jam multum mellea fpondet
Bafia, in amplexus jam jam ventura. Quid haeres ,
Quid cundaris, Sponfe ? toro vos pronuba Juno
txpedat multaque facem cum luce Cupido
Ad thalamum & tsedas jprsefert ex more jugales
Primitiasque Venus longi promittit amoris.

Vadite felices anjmae, quo tramite Cypris,
Quo lufus, quo vos locus, & prima ofcula ducent;
Mufa mane; facis eft duxifle ad limina araantes

Mufapedem referas: Sponfo quod reftat agendum
In fuper, hoe uni lervant tibi, Schermia, Divi.

Roma Quirinali jura dedit populo,
Et qualis nunc eft, prifci vix corporis umbra
C^alem fe raedio contrahit illa die,
Gallia, quseJufto fub Principe florida multutn

Trudit fublimi fidera celfa coma,
Belgica, qua; dodas media inter claffica Mufas

Jam dudum funamo culmine conftituit,
Contendent pariter, quonam fit Hugenius ortus

jEthere j vult vatem quaelibet ciTe fuum:.
Mox Iber accedet, mox Anglus, & illa Minervie

Cura j ferax quondam Grsecia doóta virum.
Quod Rhodos ëcColophon^SalaraisJos, Argos,AtIieiiXj

Smyrnaque de cunis certat, I lomere, tuis,
Nil fuper hoe jaóta : plures Hu^genius audit
Talia de cunis arma movere luis.

Reffonfio ad Epifiolam Ameliaiejuamfro illd adFre-
dericum Henricum, maritum^ dum Syham-Duds
ohfidebat ^fcripferat clarijf* Barlam,

Udus ubi multo fanguine futnat ager ,
Ferratafque acies, ipfis fub moenibus urbis ,
Bellica ubi medijs vinea ferpit aquis,
Perrumpunt tenerse, quas mittis jAmeliaj chartas >

Et venit ad noftras litera veftra manus i
Nee timet armafam Η ε ν r i c i continfjere dextrara j

Pulfat ubi celfas machina feva domos.
PJurima das mandata tuis portanda tabellis.

Et defert multas pagina mcefta preces ?
Nee metuis ne difrupds eixcuiTa cavernis

ec prorecturis neuious ora rigas r
Quid nitidam macerare cutem, qaid tundere pergis

Corda gerat gelido conglaciata metu ?
Excute foemineum j Princeps generofa, pavorem,
Et turbent frontem nubi a nulla tuam ·

Temporibufque micet ladeagemmatuis,
Et 5 quam dodta manus multo diilinxerat auro ^

Caefaries Paphias fpiret odora rofas.
Hoe videant matres, fociataque Belgica difcat

Fingat in aridulo pulvere caftra manu j
Hic Belgas, illic Gallos acrefque Britannos.

Hïc equitum turmas cornipedefque locet:
Hic difcat terram transverfis fcindere iulcis

Sulphureoque tonet rupta caverna Deo :
Atque aliquis noftros cernens in imagine vultus

Dicat jEthacpoterit Belgica ftaremanu.
Principis eiTe cupis, non duri militis, uxor j

Η Ε Ν R I c I hoe titulis exime, fofpes eris:
Nonpotes Auriaci conjux, nifi militis, eflë,

Dum locat hoftili caftra tremenda folo j
Dum ί qux concordes conjunxit Belgica gentes

Et totum nafci Belga fibi voluit.
Tiique puerque meus blandiilima nomina > fed quae

Aariacum Patriae poftpofuiiTe decet.
Patria fponfa prior, cai cedat Amelia fas eft,

Quando Naflbvium publica cura vocat:
Patria fponfa prior, cundi mihi pignora cives

Hos mea follicito protegat enle manus.
Sunt juvenes bello infignes, funt arma, Ducefque
Caftraque, funt Batavi ? Martia corda > mei:

lila Briautaea casde cruenta dies:
Sunt mihi, quod laxis tranfmittit Rhaetia braccis >

Queis ambas armat dira machaera manus:
Albion & fortes junxerunt agmina Scoti,
Illaque Cimbrorum pace foiuta manus :
Scilicet hi fubeant vallos, hi moenibus inftent,

Et procul intrepidis diVidat arma viris:
Non ita degenerem magni genuere parentes ?

Nee dederit vidas inclyta S γ l va manus.
Cundta Ducem ipedant ? omnes animantur ab unoj

Principis exempio fortius arma movent.
Voce ciere viros 9 Martemque accendere vultu
Prsefentemque animos addere crede Ducem.
Tum ruit adverfum miles generofus in hoftem ,
^ Palantemque retro trudit in arma pudor.
Cum Macedo totum f^ro fibi fubderet orbem
^ Saepecruentata veriit ab hoile manu.
ïpfius ante ocuIqs madari vulnere milcs

Strenuus ad Taudes credidit ire fuas.
Non tibi regalem decorairent lilia veftem,

Borboni, gèntis gloria magna tuae,
Nee tibi devidis ceffiiTet Regia vallis
Quam rapidus vitreis Sequana lambit aquis,
non tanta tuis didiciffet miles in arm is
Exemplo vinei praelia poiïè tuo.
Nee tu 5 digna patris proles, Ludovice, putafti

Tc, fine te, populum vincere poiTetuum.
1 e quoque Cantabrico manantes fanguine criftas
j Raptaque vidrici figna referre manu
V idiraus, Au.iacis tremeret cum Flandria caftris 3,

Frater 3 &Auftriaci dader uberet humus,
öume ferenatos, Amelia mafcula, vultus ,
Et pigeat molle commaculaflè genas.

Lugeat Hefperij fublimis Regia Ditis,
Squalleat & trifti Clara Ifabella fitu.
Jam iua fentic Iber trepidis delubra moveri

Sedibus, 6c prifcis atria culta Dijs j
Jam mihi vida luas Tubmittet S ν l ν α fecures 5

Ec parat Auriacis fiorea ferta comis.
Tune mihi loricam reduci galeamque refolves,

Mille leges labris bafia carpta meis ^
Bafiaque ipfa dabis, qualis nee Cypria Marti j

Et patriae, & nobis gratia dia dabit.
Hoe Patriae, hoe nobis dent Numina, pronaque Belgis
Fata velint ifto nos fupereflè modo.

F Los Batavüm, Myli, & generofae gloria pubis ,
Quem melior Lachefis gnatis de pluribus unum
Conceffit magno incolumem fupereflè parentij
Ac fero 5 faturum vitae, coeleftibus inter
Illuftres Heroüm animas Deus inferat aftris ,
Quam cundli femel è tenero fuperamur Amore?
Et debeliati Paphijs fuccumbimus armis!
Urit & in mecüas graflatur flammula venas ,
Cum juffit puer arcitenens & vendicat omnes
Naturse vis magna fibi, cum cufpidefsev^
Ifta Dionseum praecordia perciet oeftrum.

Poftquam jam tenera Mufarum caftra juvent»
Ingrcltus, facr^que imbutus Pallade pedus
Fcecundum , augufti calca0ès fanóta Lycei
Limina, ubi doSias efïundunt pulpita voces:
Jamque fub occiduo luftraflès öethere quicquid

Digni Gallus habet, quicquid pulcherrima pandunt
Oppida terraeque Italum ac contermina coelo
Cnlmina & è medijs fure;enti'rt regna lacunis,
Moresque & varias noffes idiomata gentis:
Otia diiplicuere tibi, nee defide vita
Paflus es excelfas animi marceflcre vires ,
Militiam volvens, ut, quam moderaberis olim
Confilijs patria'm fenior, nunc corpore firmo
Poflès bellaci juvenis defendere dexcra.

Ardua fublimis cingebat mxnia, Sylvae
Auriacus, muitoque baftiles milite latè
Infeftabat agros, ut detruncata Philippi
Imperijs noftras tandem pateretur habenas
Urbs antiqua, ferox, turgens vidtricibus armis j
Oppugnata quidem fed nuncmam vida Batavis.
Huc te fub tanto pofiturum Principe belli
Prima rudimenta & multa fpc laudis anhelum
Ardor agit famae dccorisque arreda cupido.
Hic fenfit te Sylva virum, dum militis omne
Acer obis munus, feu jam defendier armis
Cailra opus &c vivo furgentes cefpite vallos
Propugnare manu, feu celfis turribus ignes
Ingeris & fervens muris hoftilibus inftas.
Nee te tela virüm nee te vibrantia terrertt
Agmina, non calido caeforum fanguine criftie
Rorantes > gem itusque atque atro lurida tabo
Corpora, cornipedumque ardor frem itusque cadentiijn?
Armorumque fragoratque horrida mortis imago.
Dat jam Sylva manus d debellata fatifcunt
Msenia turresque & Grobbendonkius armis
Snccubat Auriaci inferior, populique foperbi
Demiturit caput & fiexa cervice potentes
Agnofcunt Proceres, coêuntque in faedera vidi.
Hinc tibi prieclarse virtutis prsemia Princeps
Deftinat & turmam voluit parere pedeftrem.
Jamque alias belli fedes & praelia verlans ^

Naflbvius, poft r^les ad cserula Scaldis
Oftia disjeótas claCfes j ubi rapta fub undis
Scuta virüm, frameasque & caftra natantia mergi
Attoniti videre Duces & gurgite vafto
Tranftra, foros, trudesque δε fortia corpora volvi j
Verrit in extremos vidricia figna Sicrambros.
Venloa fuccumbit, nee belli St^ala laborem
Suftinet aut Rurmunda ferox, vulnere diro
Saucius hoftiles madefecjt fangulhe campos
Ernestus, vitamquelevesdifperütinauras.
Reftat Trajedum & bifidx Mavortius urbis
Incola. Continuo turmis angufta viarum
Obfedit praEmiflus eques, portisque fub altis
Stat fonipes mandicque ferox fpumantia fraena ,
Raucaque Naffovicas cecinerunt cornua laudes.
Infequitur Batavüm dudor 5 fubit inclytus armis
Miles & infeftis federunt agmina ripis.
Inftat Araufiades & in akam fervidus urbem
Detonat, horrendo vibrant tormenta boatu
Telaque fulmineospue globos, penetralia Veftae
Scrutatur foiïbr, caligantesque profundae
Telluris thalamos, caecisque accenfus in antris
Msenia fulphureus reddit jam pervia pulvis.
DifRigere polo ftellae cselumque remugit j
Ipfe pater viridi canum capuc uvidus alga

Depanit clypeos j portarum Ledius arda
Laxat clauftra , jubetque fuos difcedere vallis
Defertaque alios pacitur ftatione locari.
C^is tibi tune Gonzala animus, cum noftra videres
Jam debellatis plantari infignia portis ? ·

Afpicis hsec, nee te jam Pappenheymius acer
Csfaeraïque ^uilae & denfe juvere phalangesj
Qüas j dum nequicquam tentanc perrumpere valium i

Abftulit una dies & multo funere merfit.
Kon patet ulterius devidus Mofa triumphis j
Altera jam regio fociis accedere terris
Cogicur i aereas jam pandit nobile turres
Limburgum, plurefque Leo tenet unguefagittas,
Hinc ubi jam ve^illa fuis iVIavortia ripis
Profpicit, ac latè tenebras infurgere campis
Rhenus, & Auriaci debetur Berca trophseis,
Exclamat. Gradivefave: Pater optimus olli
Annuic. Excelfas dorfis immanibus arces
Vidaque virtuti cedunt caftella Batavse.

Hxc tu inter medius duri difcrimina belli,
Et dubios rerurrvevèntus, fortiffime Myli,
Ingredens, fledtifque gradum, quo, vindice ferro,
Tepoicunt mandata Ducis, fecurus amoium;
Nec redit in mentem, quod clari nominis unus
Jam fuperes, nec quodmagnorum vota Parentum
Haeredes veftro plures de fanguine pofcunt.

Non tulit hoc Paphijs Cypris quas praefadet hortis
Ulterius, niveisque ardens invedta columbis
Idaliae venit ad lucos, ubi forte parentis
Parvus Acidalise ludebat valle Cupido.
Atque his aiigerum diótis afïatur Amorem :
Nate 5 me£e quondam vires j quid myrtus iaermeiii
Frondofaque fovet te mollis amaracus umbra ?
Non tibi, ut ante, humeris acer fufpenditur arcus >
Nulla tuis ultr^ mittuntur fpicula nervis,
Contemtseque jacent triftes fine lumine txdx.
Jam mea concuflb nutantia vertice cernes
Imperia, & dulces fperni mortalibus ignes.'
In Batavis vix ullus amat: generofa juventus
Sieva Palsepaphio prsponit prselia palpo.
Adfpice, qukm multos inter duriffimus unus
Mylius incumbat gelido fiue conjuge led:o,
Nec fociam nofcat thalami, blandafque mariti
Illecebras, nec amica nov£e poppyfmata fponfo' ι

Ardeat igne meo, nervoque elapfafagitta
Magnanimum certo pedus transverberet i(Stu.
Eft quae Raephorili claro de ftemmaie prifcum
Inclyta deducit genus alto a fanguine virgo,
Candida cui facies Sc honeftS. pendula fronte
Fulget cjeiaries colloque illudic eburneo.
Multae illam fruftra vicina per oppida matres
Optavere nurum, fed folas innuba taedis
Prsepofuit nodes & virginitatis amorem.
Hanc amet, huic uni ftudeat placuiiTe puellac 3
Hanc ego connubij fociali foedere jungam.
Sic fata & rofeis gnato blandita labellis
Addidit amplexus atque ofcula dulcia fixit.

Paret Amor matris monicis. Sonat aureus arciis
Ex humeris, teretefque aptat de more fagittas j
Jamque iter emenfus pernieibus igneus alis
Occupat incautum, tinótumque in vifcera telum
Conjicit & medium transfigit culpide pedus.
Vreris, atque imas populatur flamma meduUas.
Sub Duce nunc alio incultus ftipendia miles
Prima facis, difcisque novis parere lupatis.
Jam tibi fola placet rofeis Raephorftia labris ,
Et jam for mofos dominas miratus ocellós >
Oraque purpureafque genas δε ladea colla
Expleri mentem nequis, ardefcifque videndo.
Nee tibi jam feritas animo, qüique eflè folebat
Permanet ore color ,totus praecordia circum
vEftuat igne Deus, caecoque ex vulnere langues >
Öonec flexa tuis Virgo pulcherrima votis
Annuir & focias conjunxit Cypria dextras.

Salve Sponfc. Cupitatuis requiefcet in ulnis
Blanda puella, puella tuis digniflima flammis ,
Condit jam Titan vultus δέ vefperé fero
Futnantes disjungit equos > feffamque quadrigam
Ardentesque rotas extremis abluit undis,
Cynthiaque & rutilo Veneris gratiffima

Stelk micat, ducitque auratam prima catervara.
Confcendet jam Sponfa torum, thalamumque fubibit,
Optabitque tremetq ue fuum dulciffima Sponfum.
Salve Sponfa. TibiJuvenis pulcherrimus ore
In tua lafcivis efïufus colla laeertis,
Sicut vicinam vitis proferpit in ulmum.
MoUia bella parat. Jam plurima figet ocellis
BBfia 5 turgidulifque feret meliita papillis
Ofcula 5 componenfque tuis fua labra labellis
Et leget & tenero red^det ribi fuavia morfu ;
Accedent blandse voces & amabile murmur,
Donec purpurcum paulatim vida pudorem
Depones, nee jam Veneris nova bella timebis
Formidata prius, caftis incognita Mufis.

Vivite telices, multofque seteruus in annos
Duret amor, veftroque procul de limine rixa
Exulet & nullo turbentur gaudialudu,
Dignaque de veftro confurgat germine proles.

Qui cercant certa glande ferire fcopum.
Hic civis fe flammi vomis exercitat armis j
Quemque juvat doda miffa fagitta manu.
Gommutare locum feries vicina coëgic
Et ftrudurarum continuatus honos.

Jecit & ex humiU furgere juiïït hurho
Guiljelmus, patrid cum parvus luderet av»Ia
Et primi xquaiTent jam duo luftra dies.

Et regis immenfi fpumea frena Sali:
Qui refluo Batavos Anglofque interltiis xibi
Litoraque horrifonis utraque tundis aquis;
Eccc, tuis fua Naflavius dat carbafa regnis ,

Et parat ad Tamefm inclyta claffis iter.
Caroius hïc, cujus venerantur fceptra Britanni >

Cui triplex facro veriice fuiget ebur >
Guiljelmo ftabili focjabit fxdere gnatam

Tutaquc per fludus pandere vela tuos.
Scrva hoe Depofitum, placidoqus inveóta Pröfundö
HoUandis reddat Ixta carina liiis

Infolitas, inquis, praebuit ille dapes,
Meq. cibis Procërum menfam decorare Poetae
Quos tu Principibus debita ferclaputas:
Aft ego 5 cum Divum dicantur cura Poëtse j
Sint etiam, qui vos numen habere putent,
Ambrofia dico debent & nedare pafci,

Nee menfa vatum eft digna ferina lepus.
Te faciat, Barlgee, epulis accumbere Divum
Qui tibi pro merito fercla parare volet.

Jam defunt geftis carmina digna tuis.
Qui potes invidos, Princeps, refcindere vallos,

Qui cogis ficcis flumina itare vadis,
Atque iterum infeftas Neptunum invadere terras ?
Fac alias referet Pegafus alter aquas.

Intumulos Hulftie maenia veria vides :
Τ ot vidas arces, tot propugnacula circum

Dedita, & haec uuo fubruta menfe ftupes:
Define mirari, Sunt & fua numina terris,
Divifum Princeps cum Jove fulmen habet.

Prafixam lihre pofthumo quam de vit α Jua é-funSlion^
Bcclefiafiica confcripferatt

H^c frons > haec facies, hic tibi vultus erat.
Non male te Batavus nobis expreffit * Apelles,
Sed quod totus eras pingere non potuit.
In te fulgebat pietas, prudentia 5 candor j /

Et reftauratae Religionis amor,
ingens eloquij flumen 3 facundia dives, ^ ■■

Pacis 5 & obfequium j quatenus ifTe licet,
Ordinibus non fradus'bonos, reverentia legum >
Jufque fuum Superis injovis aede datum >

Mens ereÖa malis, nullius cpnfcia culpae,
Fortiter inftantem ferre parata crucem ,
Debitaque in Procer^s fervata modeftia, quando

Pro caufa placait dicere pauca tua.
Hsec ut doita manus plano c£elaret in xre
Non tanrae Iculptor Delphius aitis erat.
Subvenis huic calamo, qui, quod non praeftitit ille;
Dat totum hic nobis poiTe yidere virum,

HJEc nrnacondit ofia venerandi Scnis,
Sacrae profunda pagina fcientia,
Plerate, rerum plurium prudentia,
Styli'nitore, fertili facundia,
Amore f&néksp pacis & concordiae
NuUi fecundus qui fuit, dum viveret.
Htinc profequuti funt favorc Principes
Studioque populus j hujus ad linguas meJos
Et grata mella, quge favis turgentib us
Deoque plenus ore fecundo dabat ^
Jundo undecunque confluebant agmine „
Seu vox facratis intonaret iedibus,
Seu caftra denfo militum feptus globo
Refonare faceret jufla fummi Numinis,
Aut pro falute Patrise, Patrum , Ducis,
Virömque, fupplex funderet Deo preces.
Poft, federatas Schifma per provincias
Mutarc fedem fuaiit, & mox patria
Divcrfa regio yidir extorrem fua ,
Donec procellis detumentibus redux
Privatus inter prOprios vixit lares 5
Nulli moleftus ordini, nulli gravis i
Tantum remanfic curapriftini gre^is 3
Et ut litar£t confcienti» fuse,

Non abnegavit veritatem creditam
Cxrumque fovit fegregetn, inonens fuos
Aiithoritati publicae fe fubdere,
Suurn tribuere Caefari, fuum Deo.

HOfpes, in hac ingens requiefeit Grotius urna
Et cineres tanti continet illa vin^ .

Qui fupra vaftum fama rubveftus Olympum
Unus erat fecli faxque pharofque fui.
In Batavis duri fenfit difpendia fati

Summotusque fuo , quo fuit ante, loco
vÏterno claufus marcebat carcere, donec
Fida viro laxum redderet Arca polum ,
Arca, libros quae ferre, fubinde reférre folëbat,

Tune praedulcis Hericapfula fafta ful.
Liber lus Proccram & tanti primordia motus

In Batavos quaedam contribuenda forent,
Donec ad Hollandos patriafque regreffus in urbes

Interdidtus aqua rurfus & igne foit.
Turn Patrio Belgifque datum fatis eflêputwit
Et licitum titulos arripuiife novos.

Continuo ad Suecüm: Proceres Sc fceptra vocato,
Oftendic pronam Parrhafis urfa facem,

Et 5 quia cum fociis bellatrix Suecia Gallis
Nuper in Auftriacam junxerat armadomum,

LegatÏ mandatus honos, ubi Sequana Regum
Borbonidum placidis atria lambit aquis.

Nunc majora virum fubducimc Numina terris
Dignior ut fupero detur in orbe locus.

Grotius exiguo jacet hic fub marmore quantum
Nulla dedere virum fascula, nulla dabunt.

Ët dulci chartas fpargis ubiquefale.
Quid ? fi deficiant etiara mómentaPoetam,
In punito verfus an 3 Zulicheme, dabis ?

(^antum alii toto no η potuere die,
Num, quantum totis diftant momenta diebus 3
Tantum fymmyftis prasvalet ille fuis ?

DeceiEt numero de tribus una tuo
Dum duro occumbit Virgp Santenia ktho
Raptaque germanas deferit una duas.

Infcribi libro carmina pauca tuo ?
Non mihi ParnaiEis curae ^ non arida dudum
Phxbus Caftaliis labra rigavit aquis.
Longa laboriferas enervant otia Muias,
Non fert venatrix Cynthia Pierides.
Me raptiunt nemora & faltus montefque feraeque

Dum mea me ruri vivere fata volunt.
Si tanien indoftos, Pyli dodiffime, verfus
Exigis 5 hos noilri pignus amoris habe.

'Lttgdi magifiri Delfenfis Do&rh Medicina»
quiflipte ligneo pro crure utebatur»

VIr literate j tuque literaturse
Politioris anteceflbr haud fegnis,
Qui nunc ab annis pluribus juventuti
Prjeis Bacavae, feduloque procuras
Ne prifciani vapulent pii manes 5
Pedibufque carmen conilet & fuis metris 5
Pars magna Delphis literarii ludi,
Artifque Medicas; litea-ofior Doótor ,
Vis hoe in albo literas meas fcribi ?

Habe quod optas. Scribo literas Albo j
En claudicantcs Mufa fuggerit jambos,
Agnofce dextram, Raveileyn, & afïèdus
Non claudicantis lucidum charadlerem.

Ynthius Herculei calcabat terga leonis-
Virgineos properans acer inire finus,
Jamquë aeftiva Scholis indixerat Otia fcrvcös
Siiius & cathedris venerat aka quies,

Failadium nulla refonabat voce lycaeum,
Nullus dotfta int er pulpita pulvis erat i
Tune ego, lumrae virum, noftro te rare videre

Sperabam & diaram confociare manum.
J am variis culti vernabant fioribus horti 5

Nunc pyra, nunc aeftas mitia pruna dabat j
Nunc in adoptivis fragrabant praecoqua ramis

Et poterat fummo melo placereJovi j
Plurima frigidulam prsebebat porticus umbram

Pkcabant nobis vina rubella fitim i
Nix aderat glaciefque altis fervata cavernis

Praebebat gracili fidilis urna tubo >
Jam fumos paritura leves, fi ficca j uvaret

Irriguos inter fumere pocla fcyphos 5
Scd fumus fuit atque in ventos tota receffit

Spes mea, nee voti copia fadta mei eft.
Non licuit te vate frui, non inter amicos

Non doótos inter fercla notare fales.
Forte mihi bibulam rurfus culpahis arenam

Quod facit haud facilem pulverulenta viam.
Cur non noftra iubes jungi carpenta quadrigis ?

Cur, Barlaee, meis tam male parcis equis ?
Non Phaetontaeos metuiffet Jupiter ignes,

SediiTes altis Delius ipfe rotis.
Nunc iterum Domini Praefepe filentia fecit
Otiaqne inclemens longa mii^atur hyems j

Et patitur traheas qui tulit Ya rates j
Stat fluviis equus & foleis fublimis acutis

Marmoreas fonipes per mare pulfat aquas j
iEquora ferrata confcendit nauta carina, 3

Vix tarnen eft uno longior illa pede j
Nullus honos hortis 5 non jam Pandïone nata
Nos facit ad varios furgere nodte modos i
Non caper & reneri faliunt in collibus hsedi j

Non Thyrfis cantat Phyllida, non Coridon;
Ceffit rure Pales & agreftum numina Fauni,

Non queritur noótes effe marita breves i
Errat ab efFoffis impuné cunlculus antris,

Nee cum montivagis funt Mihi bella feris j
Non arvis leporem, non altis feótor arenis,

Non exercitium corporis ille mei eft j
Bruma vetat, rigidifque canes a faltibus arcet,

Offendit teneros ferrea gleba pedes.
Quin aliquot, vir amice, dies comburimus una ?

Detur apud noftrum poiïè videre focum,
Etprseilare fidem ^tua quam mihi litera fecit!

Quodpue negat meffis hoe mihi bruma ferat !
Sed quid vota juvant, quid me fpes laétat inanis ?

Quid juvat adverfis pandere vela Notis ?
Jam venillè quidem vicinam diceris Hagam ,
Sed quoque jam retro diceris iflè domum.
Quid cülpem ? dicamne leves, vir magne, Poetas >

Teque datam nuper contemeraiTe fidem ?
An quod amas limen calcare potentis amici
Ec levis ignoti fit tibi cura laris ? ^

Nunc his 5 nunc illis 5 invida fata negant >
Hagaque tc pellax aliis avertit ab oris

Nee detur nobis pars quotacunque tui,
Invertat foUtum naturae Jupiter qrbem
Et faciat variis te fimul efle locis.

Dom'mm in Myie, Ouhheldam, Baccum &e. Equefiris
Hellmdice Ordinis memhum j Guhtrnatorem
in Willem-fi ad, dundsrt * &c*
fecundo

Urn fua jam mites ejurant jura Phillippi
'is vult Sa

X) Et pacem Batavis vult Saragofla dari:
Dum libertatem noftris adjudicat agris ,
Et placidum terris Mercia monftrat ebur,
Nrc focios Belgas ultra Caftella rebelles
Dicit 5 & has pot uit dedididflè minas:

Et tendit junótas fanguinolenta manus :
Undique dum varij coëunt ad federa Patres

Queis pax tot populis reftituenda foret:
Della tibi parat alma venus, fbrtiiTime Myli y

Et vocat ad pugnas te Cytheraea fuas.
Quid juvat enervem viduo languefcere ledlo!

Non intermitti Yult fua facra venus.
Ecce tuum ingreditur virgo formofa cubile
C^am Cypris augufto coilocat ipfa toro.
Hoe vos diva Parens geftit committere campo j

Certandum eft ifto, fed fme caede, loco.
Prima tuos habuit Raephorftia nobilis ignes >

Uauriat & totum fentiat una virum.
Illa tuos arcere quidem conabirur aufus
Armaque pro tenera viginitate geret,
Forfitan & tremula redder fufpiria voce,

Dieet 5c j audaces, improbe, tolle manus,
Improbe, tolle manus, fatis eil j quid carpere tentasi

Quid quieris cafto, Sponfeprorerve fmu ?
Sed pugnet, tecumque ifta ludletur arena

Amplexus ulnis mifccat ipfa tuis,
ivj"ec veneris facra, nee Martem formidet apertum

Qui nobjs magnum nomine reddat avum.
Hoe Mater velic, hoe magho mercentur amici ?
Hoe voti eft 5 Heros inclyte, fumma mei.

Et potes haec ficcis bufta Videre genis,
Aut hoe Barlseum condi fub marmore nefcjs ,
Aut certè tellus barbara te genuit, >,

Damna ν ovent, ipfis non reparanda Diis.
Quid raparanda Diis ? dodi cum Pallade Fhaebus
Fïeridefque ifti contumulantur Humo.

Barlasus ifto conditur fub marmore
Scientiarum fons perennis plurium ,
Pater leporum, gratiarum corculum ,
Medulla Suadae j literarum nucleus,
Splendor LycsEÏ · qui facro plenus Deo
EveÖius ultra cardines mortalium
Poft fe reliquit fxculi vates fui j
Laurofque prifcis invidendas abftulit.
In hoe Stagyra perdidiflèprincipem
Potuit Sophorum & alterum Machaona
Graji fub alt is Pergamorum maenibus,
Caefar Maronem, Claudianum Honorius ,
Flaccum Venufia 5 Martialem Bilbilis,
Süos alumnos Corduba & Sulmo fuum.
Heu, quantam in uno Mors viro ftragem dedit!

799 X

■:.- I

lamfojfem > Fredence j mort»cum definis ββί
Inquit, & ecce piis vocibus omen ineft.

Eheu j qüam vere Vates dixere Poétas!
Vixit, & haec tantum continet urna virum.

Excutit} & Stult^, quid magno ienta Poêtie
IncaiTum, clamat, ftamina protrahitis ?

Perditis hanc operam, periturae parcite lanae:
Ille hederas, dodie praemia frontis, habet.

Si tanti eft noftris indoluiiTe malis,
Hoe dileda mihi fub marmore conditur uxor,
Hollandas inter gloria prima nurus.

Formam Diva parens dederat j Tritonia mentem»
Plutus opes 5 Majae filius eloquium.

Stabat & in blando plurimus ore lepos.
Die mecum: O cineres, frontes potate perennes » j
O femper lachrymis 5 ofla j madete meis! O

Digna mori nunquara (pro dolor !)Anna Vale?
AnnajValEj maeftumque vel hoe folare maritum
Una quod amborum corpora condet humus;

Non efl; quod hic moreris 5 Hofpes: i j licet.
Tantum fub ifto conditam faxo fcias
Meam jugalis ante confortem tori ^
Form a, decore, genere plu ribus parem j >
Virtute j fuada, gratiis nuUi imparem. .

OduraParca! fed quid ing«no mifer ,
Fruftra?ferendofatavincuntur. dolor,
Lamenta, luótus, lacrymae, fufpiria
Retrahunt ab Orco neminem, qui femitam
Calcavitiftam. vota, nee fletus tuos ,
Queis oiTa & iftud quiequid eft cinerum riges j
Pofco, niororve, Viator: i, licet.

Tingit & a Regis fanguine fumat humus:
Quid domini facient audent cum talia fervi 5
Etïleges eciam carnificina manet ?
Hoe commune nefas armis exfcindite jundtis

Queis dedit in populum fceptra Verenda Deus»
Keddite pro Carolo Carolum, qui difpare fato
Imperet, & patriam vindicet enfe necem,

Cur nullum pro Rege tulit Brittannia Brutum
Cum tot Brutorum fit tamen illa ferax ?

MArchande, verfus fi tuos exofculor, ■
Si 5 quae Calcndis vota bifrontis Dei
Tam fande amici pro falute concipis
Ut vel valere me velis in fecu lü m,
Et effe grata & eiïè quam gratiiEma
Verbis folutis vel ligatis dixero,
Quis ad Poetam fruótus inde veiierit ? :

Sed effe ftudium fertur hoe inutile ,
Homerus ipfe non feliquit numïnulos.
Tarnen, ut amorém vidéar hunc agnbfce^e
Quo Candidatus candidufque candïdum
Tuique amantem candidè vis profequi,
Habeto grallas hafce pro munufculo :
Et difce ftans & ambulans in lubrico
Cum mollis unda fada dura frigore
Fert plauftra tergo, qua folent vehi ratcs j
Stanti cavendum femper effe ne cadat.

IMiffa tcrris Rumina & merfos Salo
Populos üomofque, prsedia & Pretoria
Abforpta vaftagurgitum voragine,
Natofquc rurfus 6c reiurgentes aquis ·

Vicos & argos, jugerumque millia
Munita vallis aggerumque molibus
Contra furentis iEoli & Nerêi minas 5
Edidta, leges, coiiftkuta Prindpum j
Pagos, Τ oparchas, qui fiiere quique funt,
Totumque tradum & jura traaui data
Qiia fpeótat Auftrum prsepotens Hollandia
Ec pompii fub fafcibus Jatè patec,
Nobis vidcnda denuo dat Outhovius.'

Et hos labores effc nil niii viri
Lufus j parergon, otii partem putS.
Cum fe focillat feflus a negotiis
Severiora quse folent faceffere
Studia & labores quos fuo debet gregi: '

Et hinc, & a rimillimis his conjice
(Qi^x fcripckavit Paftor hic Ecdefise) "
Quam ferius, quantrfedulus ? quamque itnpiger
Onthovius fic, quando Spartam propriain
(Sacrum volumen) atque opus traitat fuum,
Qm ie in parergis exhibet tantum virum.

Λ D tua Γι venio rio'n pigro prandia dente
Crebrior,&:coenasj Maxime jcapt
Fffi

Aut capus aut pingu i de bove cofta veru.
Nee pudet: accenfo veniunt a Numine caufas.

Nulla hic è proprio crimine culpa fubeft.
Qui ventis vafto Rex j®olus imperat antro

Et quoque jam lapfum furgere bruma vetat
Sic ferit excelfas iratus Juppiter arces,

Sic abies celfis decidit alta jugis.
Hinc nuUo rubët eredtus mihi fanguine vultus 5

Nullus in expanfa ftat mihi fronte pudor,
Et conviva tuas venio fecurus ad efcas,

Et menfae & patinis haereo mufca tuis,
Et, jam mitis, apri fodio mucronibus armum

Et csefim & punólim graifor in artocreas,
Nee timeo vitulis oculum & perdicibus alam

Atque faginatis vellere crura capis.
Hac fub lege tarnen: Ne, fi tibi frigeat unquam

Α Superis cafum paifa Culina parem
( Quod potius noftros convertant omen in hoiles)

Si non contemnis, quod mihi crefcit, olus >
Quantum, Epicure, tibi in parvis fuflFecerit hortie

Et quantum csenis, laute Luculle, tuis :
Si fecura placent Curii tibi fercula, fi, quas
Ruricolis praebet gleba benigna j dapes:
Si, qui Parrhafia portatur afellus ab Ardo,

Si tibi falfa halex, lixa vel alTa fapit.
Fer labem larido, fumenque abfumito noftrum ?

Et callo & pernispeftis adefto meis.
Aut fi difpliceant haec vilia, pofce maccllum:
R uri etiam vervex, hedus 6c agnus erunt.

Laxa, Crifpe, canes: tantum extra limen eundum,eft,
Eft tibi quadrupedum gloria prima lepiis.

Sunt &, qui gaudent antris habitare, cunicli:
Ante fores nobis vidtina multa cadet.

Vis volucres ? capus, & perdix, alauda, fcolopax
Et varia in patinis advena ftabit avis.

Vis fluvii ? dabit hic paftum pifcina cyprinum >
Et percam, δε vernas limpida foiïa iupos.

Suilt hami, funt &: naflas, funt retia nobis ,
Uncaque quse placitis condimus aera cibis.

Quifquis adultus erit ferro madetur j & igne
Torrendum crati prsebeat ille latus,

Aut intra patinas cum toto Oriente fepultus
Spiret ab Eöis cinnama veda plagis,

Nee pigeat, nee te pudeat me, Maxime, crebro.
Vifere & exemplo faspe redire meo,

Et die: Ante meas captafti, Pontice, coenas >
Nunc ego capto tuas: jam fumus ergo pares,

In Sceverinaeo litore ftare rates:
Qui moles atnbis vicinis montibus sequas
Siccus 5 & ad diirie Thethyos aufa ftupes,
Et gemis & patrise ploras difpendia: noli

Difce 3 nee immeritos confpue felle Deos,
Et caufam lege, quam linguis dat Hugenius odo 5

Et lucri in damno lioc non leve pondus ama.
Servavit foeios Nereus, tormenta, globoique ^ /

Et pulvis nullas fobrius haufit aquas.
His falvis, fi non pavidus fe portibus abdit

Nee turpi vitat Blakius arma fuga,
Pro binis cernes (necerit mora longa) Britannas
Bis binas illis fuccubuiiTe ratcs.

Uilus in jufanos bilem niihi moverat Anglos
Et dolor & Patrise non temeratus amor:

Tinxerat,auguftónüilü).inorepavor,; , ,,,.Λ
Non greiTus trepidkiitis erat, fêd fronte gerebat,^ >

Junxijquafaevis unajnebunajratis,
Naufraga fada Notis ftat noftro litore, falvis'
Tormentis, fociis, pulvere, vefte, globis.
Hinc in fronte ift^, quarn proxima pagina geftat > v^·

Grande decus vatum Te, Zulichemé, vides. sj—ί
Sic hedera & νϊΙίνίηοΓϋφέη^ corona es; · ' "
Sic vólui 5 fic vuit'fiibliopola Tryphon^ "

ADfta, Viator: Τ r ο μ ρ r i buftum vide,
Thalaffiarchae Foederati Belgii,
Qui genteparvus maximum fepropril-,
Virtutefecitjinvidenduspliiribus J ·. > V

Et prxferendus 5 qui nihil praeter genus " - ^
Et ftemmajadant & parentes Cecropas.
iMiardyka dicat illud j & fuis ferox -

Teftetur hoe Öqiiendus & Britannico
Fufse Ρ ΗI L I ι» ρ I regi® claiTes mari:
Teftetur hoe protervus 3 & mox perditus
C^aiTi trireme Dux Britannüm Blakius
Si, jam labantem, perfequi vidricibus
LicuiiTet armis & Britannos mergere
(Ut perduelles) per poteftatam datam.

Hic, du m recludit divitis fauccs Yse 5 6c ·
Obfefla late per Britannos oftia,
Trajeólus iótu perfidi pedus globi
PatriiE faiuti fanguinem impendit fuiim.
Cedit reclufo fraitus Anglus equore
jEgre ad fuperbum Tamefin trahens rates 3
Palmam coadtus mprtuo Duce dare,

Cujus apud Morinos fulmina fenfit Iber,
Senfit apud Brittos : Carolique a csede cruentus
Anglus 5 & infeftum Blakius agmen agens.
Albion Hollandas cingebat claffibus oras,

Et Mofa & claufis portibus Ya gemit;
Subvenit his Batavorum inftrudtis navibus heros,
T. Et Mofa 6cpulfis hoftibus Ya patet,
Sed cadit in medio darus certamine Duftor

Transfixus lasvum glande minore latus.
In nodem fervata Duci fi vita fuiffct
Hac poterat Tamefis iuccumbuiiTc die.

Vyagis voffefue Jtcarere commo^ujrt efi,
Vragisrojifyue commodaVttmlio, ,
Vitaulianas commodator auferes ;;

Eft cur fub Ardo collibus grater meis
Nee fepudendam virgo Parrhafis putet.
Nunc fraga mitto, plura miflUrus libens
Si fcire liceat quanta turbae reptili
Sitdeftinata portio Vitaulii
Ubi multa pinus tollit arduum caput
Humilefque viva fronde munit areas.
Vitaulianas nee repende gratias:
Quin, fi quid hic eft quod tibi placet ? rogo
Uc non roges fed imperes tibi dari.

GAUos time nee fit pudor-Jeomnumefi^ , r
Quid hoe ad illum, cui benigna vervecunai
Pacria Batavis auribus caput munit Γ

CraiTo fub aethere5quiquepeÖ:us& ventrem , -
Elephante fido tedus haud patet Gallo:
Nee quem legensc fponfus horret in fylvis j .
Nee qui fuperbas Sequanse aeeolit ripas ?,

Quid & tremifcam prurientc quod vena
Tuis Camoenis atque te Deo plenus
(Qm mihi reduclis Gallicam penum largus)
Sermone verfus fcriptio peregrino, &

Non glorise cupido, non fames laudis:
Tantum, quod unum eft, ebrium tuis Mufis,
Vir large (cielum teftor & Deas iftas)
HiEc me in bicipti fomniailê ParnaiTo
Memini fededormivimustuum Phaebum
Et hoe meri, quod tu raihi'p.ropinaili
In Gallicana promptuana cella 5
Unde innocens ad flagra nempe depromar
Ni providus te commonente declino.
Itmsbo Gallos, nee pudet: leontnum «β.

SEptember idem venit, & Septembrium
(partus dierum, quo novellum feculi
Civem Batavis Haga tp dedit tuis:
September idem venit, & Septembrium ί.
Ait dierum quartus iftefeptimum
Mox adfuturum, quo', fub ipfum feculi '>
Finem antegreiïï, prifca fedes Principum
Et me parentis exolutum fafciis
Dedit Batavis Haga concivem tuis.
September idem veniat & Septembrium

Non advoces ad penfaParcarum manus
Ut fedula tuas Lachefis abiolvat colos,
Sed lenta fu fis fila devolvant tuis,
Tibi profedb fluxit haud inglofia,
Fïaud defes, haud inftruduoia, nee dies
Tibi fuerunt abfque duóta lineS,:
Non degener, non pocnitendus incola
Es hujus orbis 5 non inutilis tuis
Civis Batavis: non iners pondus premis
Terram' nee ift hiec anima pro ule eil data:
Non cor peponis, non eapuc eucurbitae
Habes, nee ifta finxit e vili luto
Tot faeta Titan artibus praecordia.
Te literati nuncupant fuum decus 5
Te fuipieit Batavus, exteri colunt.
Nee icire multum & eruditis inferi
Laus una veftra eft: quen agendisutilem
Te rubus ciTe Principes praefenfcrant j
Araufiufque primus admovit fuis.}
Habes honores, liberos, nomen j decus,
Opes, amicos: cunda, quae vitam queant
Beatiorem Martiali reddere.

September idem veniat & Septembrium
Quarti dierum , neve feftinus nimis . .
Tuumlabora tramitem decurrere.
Ruit hora pr3eceps,praepetique turbine
Veniet perada terminus vitse vil, , ■' ^

Aderuntque caeli & fiderum volantium
Cum forte noftra & morte vedtnces rotse.
Sol nofter Auilrum tranfiit, nee haeret hie,

-j ,r

Ci ;

Scd ad Occidentem tendit, & poft occideL
Qup cum mearit, Η υ g ε ν i vatutn decus,
Non regna vini fortiemur teiTeris,
Neque Licidam neque Phyllidas mirabimur.

Nos ergo, quod dierum reftat infuper.
Vivamus, heros, atque amemus invicem ,
Redi tenaces, iequiracis & boni
Verique amantes, & verentes Numinum,
Turbentqae noftros nulla foles nubila.
Non fanitatem morbus affligat tuam :
Non mentis arcem, neve quae thorax habct
Nee quae recondit, alveo venter fuo :
Non Ikvus artus cruciet influxi doler:
Non node furgens latro perfringat fores
Tuas meafve: nulla pr^ecludat fuas
Tibi mihive dura domina: nulla nos
Amaryllis habeat: nulla nos fufpenderit
Procax adunca nare Chloris, quam diu
September idem veniet, & Septembrium
Tibi dicran> quartus & mihi feptimus.

Si nen accedat Delia xfolus ego.
Sipifces Sceverina bonos infaufia negarit >
Suffictetfumans menfa Bonts avibus.
Si gr avis hofpes er ο, prohibe quafronte rogaris
Nonpotuijfe fat eft j fi voluijfepotes.

Si dignare mese, non gravis hofpes eris.
Delia promifit fociam fe jungere nobis
Atque aliquem ducet, nee gravis illa j chorum.
EugeIBonisavibus, convivacjhincindevenite:
Fumabit vobis rnenfa bonis avibuSi ^^

Equitem λ nuper lUttfirium HoUandia Ordinum Syndi-
cum > mnc magni Sigiüi archivorum
Cufiodem t^c.

C^as tarnen hand parvum pondis amoris habeüt.
Plura dabo, C α τ s i, noftrorum gloria vatum,
Quando mihi totas Mufa recludet aquas,
Cum pandent Hclicona dese cantufque movebunt

Et mihi de facro fonte dabuntur aquae
Largius, atque iftum fpirabo peftore Phsebum
Qui toto plenum te facit efle Deo.

N' Nn iatis eft caufas muitos egiiTe per annos
_ EtBatavOjGrotijdifleruiiTeforo:

Non calamo, non ore tuos fervaflè clientee
Et pavidos tricis explicuiiTe reos :
Non binos eduxiffe ad fubfellia gnatos

Patronofque illic cum patre i^re duos :
Quin vis ulterius multis prodefTe, nee intra

Caufidicüm potuit pulpita ftare labor,
SuccurriTque recens natis Dodoribus ultro
Et juvat hos totis demeruiffe libris.

Scillicet eft aliquid leges no viiTè j fed artis
Eft longse Praxin perdidici0è fori.

Hic primis Themidos facris operata juventus
Hseret, & haud parvae rem videt effe morse,

Sunt iliis nox & tenebr^ quae Curia pofcit,
Taediaque & multus nafcitur inde labor.

Te Duce cunfta patent; it per compendia tyro
Ad cauias facili, te prseeunte, via.

Sic bene de multis nunc, & poft fata, mereris
Et Jaudem a grata pofteritate feres.

Seu diflyllabus eft feu pes triffyllabus illis,
Seu tu Pygmaeos, feu cupis Encelados!

Üe cerafis, quas hic producunt Ardica Tempe,
Ζ υ L I c Η Ε Μ Ε j numero expleo fenarii.

Matrix me genuit, fed & hsec me perdidit: una
V itie caufa fuit, altera caufa necis.

Strangulor, heu ! quia non admiii vir^ maritum
Solus erat morbi nempe medcla mei.

Contentionis per reciprocis vices
Iterarc ferram non ego tecüm volo :
Tibi caufa vi&ixpkceat, 6c liceat mihi
Probare vidam j rit cuique hoe integrum.
Succubuit haec , ut omnis alia, pars ubi
Adverfa judex in tribunali fedet.

Dominumin Maefdamy Curia Hollandia Confilia-
rium, é' Έ ader at i Belgii Ordinum ad
Regem Sueciai Legatum.

AntiquiE, Dor PI, nobilitatis honor.
Non moror accindum, nee fandi tempora pofco:

Ν emo viam : nullus fit tibi latro gravis.
Tange manus Regum, cpeant in faedera gentes 5

Stetque fuus Batavis intemeratus honos.
I felix, clarufque redi fucceffibus ad nos,
Ut dicam j S α l ν ε , qui tibi dico, Vale.

DUlciiTimaomnes.inter, Anna, matronas
Dum nos habebat ledus unus: ο multum
Dilcdta conjunx, viva quae tibi totum
Me vendicaras j poflidesque defunfta:

Si cura tangit hsec fuperftites manes 5
Jam nona meffis inftat, & novem brumis
Riguere glebx, dum raeos traho folus
Sinelucefoles, frigidufque deferto
Incumbo thalamo, viduus j orbus uxore.

Exinde, quo nos dura Parca divulfit
Heu.'dulcis Anna, quid fit altera ignoro
Marita i neminem ambio, nee ambivi
Quie jaceat illa parte, qua foles, ledi j
Nee uila me tenet Fabulla, nee Chloris,
Nee mollis jEgle, nee meo fmu flava
Jaeet Lieoris, nee labella eomponens
Meis labris Neaera me petit morfu,
Nee ingemit remorfa, nee novos ignes
Sieeo vul udo bafio, brevi, longa
Puella turpis exeitat fenefeenti.

CQnjunxit olim toeda faera nos ambos;
Mors atra nexum eorporum relaxavit
Sed non amores. Tumeoshabeteeum
Conjunx fepulehro j & integros tibi ferva
Donec fuprema venerit mihi, quae me
Diiïblvat, hora, & urna, quae tuos man es
Habet repoftos, oiTa noilra eonjungat.

J» verL· M. T. Ciceronis
lib. UI. de Nat. Deorura:
Cumfrages Cererem, vinumlAberumdec'mui > genff'
quidemJermonis nos utimur ufitato: fed die >
tam amentem ejfeputas ^ illudquo vefca-
tur Deum eJfe credat ?

Ν UI lam tam dixit dementem Τ ullius olim
Qui quod edit putet eiTe Deumrnune ergo videret
Romulidas fine mente fuos, cum vefeitur omnis
Roma Deo, iigitque fuos in Numine dentes ?
Et totum late mundum fanaticus error ^^

Iftetenet, vel.fedementiajudice,quafub:'; ui .,- ι χ
TriplicePontificididicitparere corona. ■ Γ

Supraportam ■
^rmamentamUagienfis i quodcontigmm efl Tem·*
plo Claufirali 1 α Contraremonfirantibusficcw -

CAndida Relligio pura quae vefte renidet,
Et multo Bellona manus itnbuta cruore ^ ^„ ■
Contiguas habitant aedes, & proxima toto
Divifas caelo jungit vicinia Divas. ""
Quid, ledor, miraris ? habesin Marmore caufam.'' '

Ur Polla crebris ingerait fufpiriiis ? : u·-
i Cur fsedat ora lacrymis ? cur candido
Crudelisinfertpeóloritruces manus,
Skiumque lacerat, & rapit flavam comam j ■ "

Ac mollicellas ungue profcindit genas ? , .. j,
■Pollsemaritusj ftratushoftiliglobo,. . ; ;'

Humum momordit, vulnerique imraortuus ! . j j >
Ad regna furvae tranüit Profepinae.' -;

Quare comigeri dicuntur, Galla, mariti αί^ JTjO
Τ hais ait, quibus eft faemina maecha domi ? r "

Qu.^ ratio diéti ? taurorum cornua cerno:
Contigit illorüm nulla videre inihi.

Cornua fronte gerunt tauri, cervice mariti:
Hinc eft quod nequeas cernere, Galla refert.

Thais ad hxe, Nunquam hac infpexi parfe maritum:
Ille mihi pofthac inde probandus erit.

Sic iiMprudenter fe prodidit infcia Ί hais
Dum proprio msechara fe facit indicio,

Forma tibi, PhylH >eft & opes, & fanguine longo 1
Cenferis : fed nec fe mitii, Phylli, places.

Torva, fuperba, proterva, procax, & lubrica cum fis j
Nullus amo talem Ehyllida > Phylli'. Vale.

Bacchus amat colles, veniunt in collibus uvse:
Quam vellem hoc femper verum & ubique foret!

Deficit in noftris" hascregula collibus, eheu /
Hic pro vite mihi fpartum dc erica venit.

Quid, male canrat^ domino, rebuftis arenae ?
Non omnis tellus o.mnia ferre poteft. -

Liber pampineas vobis inviderit umbras:
Menfa tam'en liobis non fuit abfque mero.

Qu i volucrcs alis, alme Deus, qui lilia vèftis, j '
Parca, quod fatis eft, da mihi porro manu. ^

Admodulans cunis, parve Philippe, tuis,
Perdidic imprudens oleumque operamque , nec
Incautus fpolium grande Poêta tulit. (inde

Quin ipfe infurgens vati malefana canenti
Non leve Legatus Cacaber imfremuic.
Ringitur ad cantum Gallus, culpante Thuano

Vora minus Regis partibus sequa fui.
Proteólor quod carpat habet 5 Morinoque Britannus

Qui gravis infeftis incubat agminibus.
Tende laborant! dextram ? Latonie, & aiFer

Difficili caufae mite patronium !
Hinc fraus, hinc dolus omnis abeft: ignofce, Gamarra j

Tuque decus longse clare Thuane togae !
Angle fave: nolilapib gravis Aibion effe !

Nil ody, nil hsec tibia fellis habet.
Tantum, dum ftudet Hifpano palpare Miiliftro,

Vatis adulantis fiftula dulce canit.
Nec venit in mentem dum cotus Apolline turgct

Quae di^enda ftbi quae reticenda forent.
Quis pendat vatum lufus examine jufto ?

Praeftat, & oflfenfis culpa fit illa Dijs!
Si furere cft noftrum, cur non impune furemus ?
Nempe furor veniam crirainis omnis habet.

Et Babylon laterum coftile jadet opus:
Clara Rhodos folido furgentem ex sere ColoiTum,
Maufoli buftum Cares in ailra ferant,
Et Trivi'cEtcmplo molles landentur honorcs:

Sufpice marmoream , tu Ptolomseep Pharon :
Omnis Csefareo ceiTit labor Amphiteatro i

Majus, quod de me Fama loquatur, habct.
Nulli cedo, omnes fupero Maitinia turres >

Sive operis molem feu videas apicem,
Ifta parte fupra miracula barbara aude ,
(^od nulli cogor, cedere, digna vehi

Auriaci conjunx Principis & vidua ,
Et mater (nati poft patris fata Wilhelmi)
Principis hoe tumulo conditur inpatria.
Viderat expulfum rapto diademate Fratrem ,

Mox reftauratum vidit, & ingemuit
Gnatum non vidiiTe. Hoe fi licuiffec, ab orani
Ante obitum felix parte yocanda foret.

Palladis & Phoebi Catfius unus amor ,
Cui faciles vena manarunt divita verfus
Multaque Caftalijs pagina fluxit aquis.
Nullo dodrina quaefitum nomen ab avo
Ëxcidet: ingenio ftat fine morte decus.

QUem medias inter lites & jurgia totum
Videmus in Batavo confenuiflè foro
Hie cubat in patria Guiljelmus Grotius urbc.
Heu ! quantum amifit Curia noftra decus,
Quantum caufarum patronum turba clientum
Dum filet 6c placide conditur ille folo !

^ Xpande vulrum laetus & radio diem
j Meliore profer, quam foles Decembribus
Titan diebus, & intentibus comis

Invedus albis explica jubar rotis,
Qualis, tepenti vere cum laxas diem ,
Totius Equus orbis affiilges plagis j
Aut qualis ardens ignibus Penëiie
Volis amats perpJacere Virgini,
Vel qualis olim Martis & matris Deas
Clard marito furta detexti face :
Hic cfl; honori D υ y s Τ 11 facer dies,
Qiii literatiE publis urbis patrix
FJos, & juventas dulce Delficsc decus j
Probi parentis filius non degener,
Pice parentis gnatus unicus, unicè
Utrique charus, candidatus Ju ris, 6c
Nunc inferendus ordini, Themidi Tacro,
Confcendec hodiepulpiti faftigium:
Ubi laborum dulce praemium feret
Ec fyrma longum fumet auguftae togse
Noramque equeftris dignicatis anulum
Et eridito digna vertice pilea;
Et mox, perada rite poft folemnia,
Celfo per urbem clarus inpedet gradu
Similiique ovanti. Doda Dodbri novo
AiFurge Leida. Non quidem Mxftertuis

Nee Vinnius, nee Thienius, nee quisquis hic
In urbe veftra tradac Aftrxae facra
For mavit illum, fed tarnen tuum eft opus.
Hoe peótus unus imbuit Marchantius >
Sed qui pependit ipfe ab uteribu§ tuis
Et literas & lauream debet tib i
Scholse & Lycëi portio quondam tui ? : jl r .

Quem nee Tyranni vultus inftantis, neque
Ardor jubentum prava civium, neque
De mente folida quatiat iratum mare
Nee triftis illa carceris c£eci lues.
ïnfifte patris optitni veftigijs,
Qui qua per annos plurimos cura, fide ,
Probitate, quo candore, Juftitid fuos
Civis & omne Patri» negotium
Tradatit, urbi &: omnibus notum eft bonis.
Nee te fecundus ifte de i. Vigefimo
Annus, nee infecuta α. quinquageiimo
Divis iniquis fata fortem terreant. « "·

Suprema Temper eilo Icx Populi falus.
Nihil fibi eonfeire, nee pallefeere
Culpa vel una murus efto afeneus 5
Et cum Maeedonum Rege erede regium
Audire non bene quando feeifti bene.
1. a. PaterJohannesDuyftaVooihoutanno liiS.ab Auriïco Principe
MauritioMaKiftratufubmouisfuit&aGuiIjclmoCapterus in arcem
Lupifteyniam duQui eft Anno i6jo.

Dum folus viduo membra repono thoro »
Inprimis hoe mefateor debere Camgenis
Quod poflum nodes quod fuperare dies,
Eft aliquid felix horti cultura beati,

Sunt aliquid faltus, Cynthia, Sylva, fers r
Uni Caftalio concedant omnia fonti.
Hic facit ut minus hic fit mihi vita gravis.

GRaphicae peritus artis abfque compare
Hoe eft videndus ore Koppenollius,
Hac fronte, vultu , naribus, barba, genis,
Et unis omne potuit hoe fculpior maiiu:
Scriptoris unam nullus exprimat manum.

Pegafeas largis imbribus haufit aquas:
Nuper adorando cecinit qui carmine Regem
Quem Solijs Angli reftituere fuis:
Jam nune Frontini doda Stratagemata, leftor,

Illuftrata manu dat tibi Keuchenius.
Quam reddes, meritae quae par fit gratia laudi ?
Quam? qu£e fit tanto gloria digna viro ?

Qjwe quondam doótas praemia frontis erant j
Atque iftos mecu m gratus venerare labores
Si tiÜ frons, dodos fi reverenter habes.

Sufpices δε venae luxuriantis opes,
Difce vel hinc levius magnorum funera vatum
Ferre & in hoe ift haec damna repenfa viro.

Eeimu, Holyaci Tofarchat Pifci HoUandia Advocato*
Camera Bipartita Graphiario éfC-

TUjquidiurnaquiquenodurnapios
Thomas labores Kempij verfas manu &
Teris libellum, qui tibi prsefert facem
Per opaca nodis, & ducem Chriftum fequi
Docet viaru m tuta per compendia:
En, quam benigna Mufa Graswinckelij
Navarit operam, qui Latino-barbarum
Totum redadlum in metra Romanè tibi
Et diótione florida facit loqui.

Ρ1 Ε τ Α s Labori Vatis applaudit fui.
Atque inde duplex-commodum fpondetiibi:
Τ um quod redaótus in pedes & ordinem
Numerosque certos fyllabasque fcriptor hie

Meraori fadlius imprimetur pedori:
Tura quod Camsms editum felicibus
Hoe mei liabere novit, hanc dulcedinera
Iftamquefuadarii carmen, ut quocunque vult
Animum legencis impetu cxco trahat.

anepotibus foftumefi Lugduni Batavorum in templo
D. Pancraty, vulgo dnêiidQ Hooglandfche Kerck.

PY iiepotes hoe avo marmor fuo
Pofuere, Peiro Hadriani Wervio,
Qui multa obivit pro folute Patrix
Periela, multa muniain Republica;
Quem Leyda coidit Confulem bis fexies,
Bis Ordincs Hollandias dignum fui
Membrum Senatus; eujus hoe conftantiac
Debet, fub cjus Confulatu civitas
ObfeiTa bis, quod Cantabrum , peftem, famem ?
Tumultuante cive, plebe, milite ,
Donec fuit foluta fortiter tulit.

Ad referendum virum
D.VOLCKERUM ab OOSTERWIICK
Verlfi dmni miniSfrum in Ecclefia Delfenfi.

Ad colles patri a tendis ab urbe meos
Juppiter immiffo vos Hagam reppulit imbre
Qui poterat liceus plus placuiiTe mihi.
peeat Vefalius, eujus tune teda fubiftis j
Proveniant pluvij fic mihi isepe dies I

N^ Ε fimplex, ne compofitum, ne pharmaca defint
_ Parata rite, quae tuis segris opem,

Haga, ferant, iftam Medicorum cura tuorum
Inftruxit adem : Tu dcefe muneri,
Pharmacopsee, cave, ii res tibi propria cordi

Et honos medentum eft, ii laborantum falus.
Sic lucrutn facies. ^Egrum fervare labora:
Medicina non fit morruis. Morbos ama.
Inde calent ollse, nullum eft a funere lucrum.

Amet hoe avarus prasf byter, cuï focus
Fumat ab interitu. Qui morbum evafit & orcum

Decumbet iterum; nalla pharmacopolijs
Eft a morte feges; cum fumma fupervenithora ,
Qi^se claudit oculos, clauditur loculus tibi.

Aöny Praefes vendicat ille chori,
Dicam, quod res eft, cum pace Deaequé Deique:
Nempe, quod hoe faciunt numina jure pari.

EfFufi noli fanguinis efle reus.
Defme funefto populos committere bello ,
Queis idem cultus Numinis, una Fides. ' .
Pax homines decet, ira feras: Pax optima rerum eft:
Nobis & Regno convenit illa tuo.

Suadet, amicitiam qui memere tuam ?
Vidifti quanto fo hic exceptus amore
Cum nuper folio reftituendus eras.
Sors belli dubia eil, nequc gens inglorio ponto

Sunt Batavi, nullum qui fubuere jugum,
Sunt naves, func arma ν iris, animique manufque :

Sed gladium pra:ftat eendere quam trahere.
Sanguinis exhauftum fatis cft, faturimquc cruoris
Fuderunt vailo nupcra bella falo.

Ad huc in urbe regia ad Tamefin tuum
Tepent fecures: vix tui patris cruor
Refrixit & tot opf imatum & civium,
Quem fudit illic feva carnificum manus;
Haufere caefis hinc & inde fratribus|
Campi Britranni. Subditorum fanguinem :
Per execranda bella cum populis meis
Rubuit tuorum fanguine cruentum mare,
Rubic meorum : Qmd moves, Carole ο nova
In Foederatos arma ? jam fatis & fuper
Fufum eil cruoris: perduelles non fumus·
Socios 5 amicos genti & regni tui
Tuique amantes Libero prohibes mari,
Sed qui coadti vim tuam repellere
Vim vi repellent, qua datur. Non debilc
Ferrup remittunt, nee manus vidoria eil
Exofa noilras: fsepe fenfit hoe Iber
Viófcequc claflTes. èc triumphatos meis
Quondam Batavis. Prielium tuis eric '
Cum gente durS, & fervitutis nefcia,
Noftro fequetur & cruor de vulnere:
Dentes & ungues non habet fruftra Leo.
Stabit vocatus pro mea caufa Deus»
Tuoque 5.qui nunc fpiritus altos geris

Cselumque & imdas territas, diices malo
,Quam ftent fuperbi Principes fragili loco.

Ah ίΙΐΗβήβίηΗ$ é" potenti^imusfader: Bellij Ordinibus
Haga-Comitii in Templo Divi Jacohi ere&um Na-
biUffimoforti^moque Heröi

BaroniWaJfenariay Toparchce in Obdam»
Heinfbroeck, &c. Faderati Be/gtj
Archithalafo i é'c-

Et mugit crebris idibus Oceanus:
Dum ferrum lethale vomunt tormenta, glóböfque
Fulmineos: denfi grandinis inftar, agunt:
Occubui medijs Batavorum Dudor in undis

Hauüt me vafti Ennofigseus aquis.
Si gravis eft cuiquam jufti jadura fepulchri:

Non moror hoe, an me terra vel unda tegat
Hoe juvat 5,ifl:a meos folatur gloria manes

Quodmihi pro Patria contigit oppetere 5
Nee, njfi pugnantem, pallentes ilTe fub umbras y
Qu^ mihi defundo Fama iuperftes erit j « ·

(Gloria fi qua haei eft) quod Patriae Procere^
Erexeremihipraeclarum hoc Mausoleum

Ut meus hanc fedem in fsecula fervet honos.
Non opus efl: alio landum prascone mearum:
Nil illis majus teftibus eiïe poteft.

THakffiarchae Fosderaci Belgij
Bacavieque Clailis WaiTenario Duci
Sufpenfa func hiec, qu£è Vides, infignia,
Buftum ipfum iname eft: quippe pugnans forciter
Contra Britannos, proprij vi pulveris
Rupti Trireme, perijt, & raerfum falo
Heröa toto condidit Nereus mari.
Angufta tantos urna non capiat viros.

Londinumque fuos corruit in cineres: (mam
Dum cives fatagunt graflantem extinguere flam-
Imploratquefui C α r ο l υ s Atnnis opem :
Nequicquam ardenti fuceurit Tamefis Urbi.
Non cedit miiTus caelitus ignis aquis.

Et Peftis letho millia maita dedit:
NuncfiammainGlemenstibi raiJlia multa domo-
Abftulit 5 δε fummo Templa dicata Deo. ^^ ^^^

Urbs antiqua, potens, medios confëdit in igries,
Et quinos ift haec iaeviyt ira dies; * ; ■'

Nunc maeftae matres, nunc virgo pe^tora tundunt
Et turpant lachrymis ora genafqüe fuis.

Poneanimosbelloquelaborairnponerefinem ί
Londinum 5 belló nunc tibi nulla falus.

Pace revivifeent commercia 5 Pace refurgent
Atria, & innumerae, quse perüre domus.

Quos haurit bellum nummos impende ftruendis
iEdibus, ut redent priftina forma tibi.

Sic ego vaticïnor 3 nee fini tibifutilis augur:
Omnis in optanda ftat tibi pace falüs.

^aHagd.ComhumadmareittirTiuper lapdibut coa-
firatam belgico VoemattQ ceUbratam α Nobi' , -
/ij^mo ingeniofi^mo viro

Ac cli ves & decli vis & multo fui '
Molefta fabulo corameantibus via :
Nunc plana fum platea, tota codili
Conftrata faxo : Quiiquis hac iterfacit
(Equespedefve) quod queratur non liabet.
Ad littus itur duro &c cequo tramite ,
Rhedaeque molles efleda & petorita
Levefque carri celere tranfcurrunt rota
Et hac & illus, arduufque cornipes
Peculante planos ungula filices quatit
Ubi ante bibulafefatigabat via *
Pilenta j matres, filias, uovas nurus

Anhelus Si cervice penduli trahens;
Nec execratur nunc arenas 3 ut folet,
Auriga potus cum per altum pulverem
Agerét flagello jam labafcentes equos.

Numero virorum, vi ligonum & curruum
Sum fada, quod fum : fed quod a multis legor,
Quibus huc venire non vacat nec coramodum eft
Et nunc videndi me domi fit copia
Immunibus 5 fedentibus, cubantibus,
Illud Cainaenis Zuylechemi debeo»

Quid huic rependam ? Liber ipfi & pofteiris
Ul^ citróque femper hac fit tranfitus.
Meretur hoc, & ampluis, qui me fuis
Celebrafe Mufis volirit & qu^m plurïmis
Forfan falivam movit huc excurrere,
y edigal unde crefcat hic quod penditur.

ÏNtacta vu-go, charta pura & candida,
Ut polluatur fepia cupis raea. j
Tuofque amicos inter ut ducam gregem ?
Et primus albo nomen infcribam tuo.
Ignatus ergo, & haótenus nunquam tibi
Forraire vilus, fio primus ordine
Tuo favore, qui ultimus fum tempore.

Dat ick'er niet mee voort magh vaerenj fo ick dat
Gemeynt en yaftelijck voor my genomen had.

Cl. Och vader ! Ch. 'Khoor u niet. M. Ey Chre-
mes, weeft tevreden
Hy fal het doen en zich wel laeten overreden.

Die in 't beginfel eer wy tot haer kennis raecken
Ons fchijnen fwaer te zijn. en; als men z' onderwind,
Lichtvallen. Cl. Vader ick fal't doen. s· Mijn lieve
kind,

'K Zal u een aerdige beqaeme vryfter geven,
Daer ghy u lichtelijck lult kunnen toe begeven
Om lief te hebben, is de dochter van ons vriend
Phanocrates. Cl. Dat is geen vryfter die my dient.
Die roflè koe, die met die graeuwe katten-oogen,
Die wijd-mond, krom-neus? och! 't waer niet in mijn
vermoogen.

Ick kan niet, vader. Ch. Siet, hoe keurelijck is^hy?
Gelooft'er yemand wel dat hy genegen zy.
Te trouwen? S. Ick fal u een andere befchicken.
Cl. 'K heb felfs ten naeften by een andre binne mic-
ken

L Α C Η Ε S,	Oudman.
PheDRΙΛ,	Jonghman.
C Η Ε R Ε A,	Jonghman.
Parmenoj	Siaef.
Dorus,	een gefnede Kamerknecht.
D O R I Α S,	Dienftraeyt.
Τ Η Λ I S,	Hoer.
Ρ Υ Τ Η I Α s>	Dienftmeyt.
ThR AS 0,	Krijichman,
San GA.	Soetelaer.
Gnat 0)	Pluymftrijcker.
Chreme's j	Jonghmanv
Sophrona,	Minne.
Α Ν τ I ρ li	Jonghman,