-ocr page 1-
®et
OVDE ANTYCKE
SCHILDERS.
iöel t5f9Umm/(êmt
ften m Bomcpnctt/ upt bwrcöepöen ^cöip?
tierjgi tm geö^ac^t/ en in ^mt^ üptQtQ^mni tot Ditna/
nut/in üennaecfe m jètSiïbcriS/ en aMe<i:onfi-iieminiiersi*
^itigaders daeraen vólgende het Leven der moderne doorluchtighc
Italiaenfche : Als oock de vermaerde Nederiandt-
fche ende Hooghduytiche Schilders.
Door CAREL mn Μ ANDER« Schilder.
öm^miniiisonflöewcötir» anno i <jï 7*
-ocr page 2-
'Bümologte^ oft tijiÏeghymerHmordt sMdsr, ofl S^chi'Ê·
dery^z^nhercomii van heeft,
Tfaera-fpraeck, tuiTcheii Adam van Μ α ït d ε r,
en Κ α r ε i van Μ α ν d ε r , zijnen Broeder.
Handt en houdt nauw op de Schilder-conft t^ontrverpeif^,
Ofghy begint van niem u finnen. Broeder, fc//erpen.
Te haten voor den dagB verloren afch en flof,
Daèrgrootengeeflm wasy mlcx Nami^ Confi^en Lofy
V Pen maeekt wederom donjlerfi^ckhep bevolen.
Veel meer al hadden β ten Hemel toe MaufQlem
Ήα omdat dit uBoecknut handelt^chier eenfaerv
K^ils fchildren, Sohildery, en Schilders voor en naer,
Seght waer ujt dat it dimckt 't woordt Schilder is gherefen f
Sulcxhier te legghenujt,falnietonvüeghl^ck wefèn,
Κ, Siety Α dam. Broeder meerdtj ick achte dat dit woordt'
Van Schilder, oft Schildry, comt van den Schilden voort:
Want dedel Helden doceh van. in dm Krijgh voor Troym
Hun Schilden lieten fcho&n met beeldewerck ver moeyen,,
Romejneninfgetijcx, jae hinghen hier en dacr
'^^O'f'ders Schilden op, in flaetfen ofmbaer,
Jn Stadthuysy eyghenfael, oft in der Goden Kerchn\^
Om dacr ghedèncken by hun Ouders vrome wercken^
Wantfiüm'en veel daer opna't leven ftlfghedaen.
Dit Schilde Schild'renyfiet, en isfndt noytvergaen^
JVafr uyt dat hghevolgbt, en voort m voort ghecomme^i,,
TefegghmSchildery^en'.Schildersonste.'nommen,
Chelijck Clyf^m 'twoort is in Latijn eenjchilty.
En is graveren oock te fegghen^ ds men wilt^
Om datmen Schilden Plagh beirukcn oft befnïjdém
Wat bent is oft ghevlcckt inVlaems van oude t^den
Wordtfchilkdegefeydt^na defc Schilden bont.,
Waer uyt ick a^t dat ons, en ons wercks naem ontfondi,
A. Dit houd iek voer goeiigheid' en mf voldaen hicrmedt^.
Geen onnutfaldoch zijnet belet dat icku dede^
Gaet voort,^elt oock ten toon UrSchilder Helden cloéck,
Onferfijch hun naems eer^ op dat β't doen u Boeeki
ElckMandoerechti
-ocr page 3-
Eerfame», dm Schildtr - tonB-Uefdighen, en den Schilders fier toe*
ghedaenen Heer ,Iaq^ues RaZet, 'N^tariusfubUcuSj en Se-
^cretarim op dc Convojc toti^mfelredam^ m^nen hefondersn goeden
vrient,
Ulcke wacker finnen,die tot deughtfaem nut en
voordeel zijn gheneyght om weten,wat in voor-
leden Eeuwen,oft verfcheyden tijts ouderdom-
men, voor claer overvliegende geeften gerucht-
weerdigh waren in eenighe edel enconftige lof-
baer oefiPeninghen, wanneer fy in het pund van
hun begheerte ghedient,recht bejeghenten ont-
moet worden, ghenuttende hunnen luft, hebben fy ooriaeck ver-
maeckt en vrolijck te worden. Als ick verhope, goede Heer eo
vrient, U. E. Tal wefen, als hy uyt verfcheyden fchriften, door my
vergadert5de Levens der oude doorluchtighe vermaerde Schilders,
fo wel Griecken als Romeynen, hem van my nu opgeoiFert en aen-
geboden fiet. En fal hem aengenanier zijn,dan of ick hem aenbode
in gheieerderenenconftigherenftyl al d'oude half-Godtiche Kryg-
helden,met dcgeftaefde viercantige Slagh^ordenen, aenvallen,en
bloedighe verwinninghen. Hoewel uwer E. den foon wyien eens
cloecken vèrmaerden Hopmans, en in de Ridderiijcke Vecht-conft
feerervarenzijt, datmenderfelver Confthalvcn een uytnemende
grondigh Boeck van V. L. in'dicht te comen venvachtende is.
Nochtans alfmenin de weeghfchacl uwer jonftigher toegenegent-
heyt ter eender fijde foudelegghen alle conftighe oeflPeningen met
noch veel by-ghewicht en baet, en ter ander iyden VtBurti, en haer
Sufter de Schr^f-confl, defe twee fouden in ghewicht ongelijck veel
meerder wefen. Eerft, foo veel belangt dtSchrijfconfl^ foo handelt
y.E. de Pen niet alleen uytnemende: maer een νercoren Richter
indenlofiijcken Veder-ftrydt tot Rotterdam, Anno 1590. den 3.
lanuarij, wefende, ruft noch onder V. E. den hem feer aengenamen
defc
-ocr page 4-
defe getuygcn V* E.rtefd"tat de Schrijf-conft. GheMjck vm V.
liefd' ter Schilder<önft bètüyghen veel fpraeckloofe luydeö ^ daer
V. E. huys völ van is: lek meen gefchildcrde ^ van verfcheyden ge-
leerde conftige haftden: om welcker V.E. huys van Cónft liefdige
Heerendaegh'lijcx veel wordt verfocht. Mijn iegghen vvordt noch
te meer beveftight, door dac V.E. zyn conftighe ftucken boven geil
bemindt,en veel overhoop by houdt, als hebbende daer in iinlijck-
heyt: ghelijck yeitiandt in fchoon Peerden , Schulpen, Hoornenj
Bloeraen^ott anders,na datdegheneyghtheyt der Menfchen in dit
leven van aerdt oft gedaent is. Hier neffens is V. Ε niet alleen een
opvoeder der Schilder-jeughtj maerdatonghemeen is,oockVrou-
jeught tot onfer conft aenporrende, fonder anders onderwys, als uyt
eygen natuer-dringenden luft. lek dit dan vsretende^^en overleggen-
de5docht my wel te behooré,en voeglij ck,dat ick dit dufdanig myn
Boeck voornoemt uwer E. foude dediceren, en op-offeren, tot een
bewysvan danckbaerheyt aller voor henen ontfengen vrientfchap-
pen;oock,op dat van onfe oude kennis en vrientfchap den bandt^in
cenen Gordiaenfchen ontbindelycken knoop begrepen wefende,
vaft blyve: bied' ick dan dit myn wercken mijn deen vermoghen
in uwer E.handen,wille en ghebiedt. Biddende ende begeerendcj
dat V.E Γοο wel doe, en neme alles danckelijck en föo wiliigh aen ^
als ick het prefentere,en hem in handen bevele. M et herten wenfch,
dat God,de borne aller goeder gaven,uwer E. willé fparen in lang-
ipoedighe ghefontheyt,met ialicheyt, Amen. Te Hemfkerck, op^
\Huys te Seven-bergh , Anno 1603. den 8. Iunij> '
Vm umsr E^ goitmlUghm dienaer en vriendin
C Α R E L van Μ Α Ν D Ε Ki.
-ocr page 5-
VOOR-REDEN,
^jp^et Ubm iitt outie^tntticbe^oajluc^
ttsge / Γα mi e^tec^en ai^ l^omepnen*
beitje bcrnielt/ en nergens batm^ toeet meet te fien/ fouben ons niet alleen nptben oogf/1
maer oocbnptgöcöatöt en feennifle toedien/; bat top baer nu niet af fouben toeten te ber?^ > Öalcn/ en liabbe be ©emcKcbe ^ci)?öf-feonft onsbefelbcin onfietfltjcli gHeructitnietb&
sS» ctt öcBwn&ê,|©aer ban tt öancUen jiJn
öefoïcljbul&iBc^töiiitoers/bieöcbolgcnöc ''«■ncnv ' eeutomof'tbelelitoaniiiat footocciHebben ^eoucje toillcngonneu/biifontierDenijoos-bcroEmi öenPfe/«i»,m3ijrt l^ifïOjiEiiöer^atureit/Öie ft^wercken ÖBcc bati fccc b«löanbelcnbci«:bc naraf öer >m t^"- '^onftenaten/en ^m bpfonberftc toercftê on0 ν^^ε, boo? oogcn ai in berfcj^o: gcöacörf ïjouöetti «»idthe,7. ite/bocö (fo Ijp ielf bebentj uiet tttrccöta: fop ^hii^f^ "ei· mc oftUacbolgms/maei; D'cf oniwa: b'anber/ ' omirtcftoillcöflt öefemaienc3l}itsbooinEi mens toit ntet enteas/omtc be^^p^ Öcbin 3pn/m in meet anöci; fcb^ijbecs ^ΦίΨ ti baft onbeïfocijt/hranneer bat onfc jècöii' bec-con(i ijaec eerlie begin oft toeff Ijecft ge^ Babt: ban Ijsibbe betfcbepbf geboeli oft mep- ningijen bier ban gebonben / en fomttjts ee^ nigc bic tegf fjim ielfs oneenicls 30«/ als on^ ba: anber ben boo^naemben viiiiim, (bt^aiu bens 3ί)η eere) als te betDöfen is: oaant Ijp iegttn3|jn 25oec/ int i.«Cap.aïbus:men moet aenmeccken/ bat be «üpnfi ban Het fiee^ iten 23ecIt-öoutoen langen tgbt öeeft int gei bjupcfe getoeeft boo? be Confl ban 't fctJilöei ïcn/cn be «Confl ban €oper gieten: toant beft ttocelefie Conflen 3tin eecft tcboo?fcHön ge^ tomen ten ttjte ban Fhydm,\at\t^m toas on ^ tïcnt be 83. <©ïpmpiabc/toel 3 Sflaren nae b'inbentie ban öet fteenen ffieelt-fnflben.^it jelfbe ηοφ bebefiigenbe/fcgt Hp in öet begin oefcs felbf Captttels; bat men bebmben fal/ iiat be «Cond ban ©eelbt-fnifbeit öacwn aen? jj bang Ijceft genomf met be<®IpmiJiabf. 5©it „^i'niiis ve,. «ooigacnbe is gantfeïj tegf bat UP fcÖ2öft in Van? ^«m 3ï.©ocdt/<€ap. 8. baerWalöivaifegöt: «Jeid?" OU- ts een pdjet niet bekent/ bat CaMes, gefept Schiii^'ier bocjtötB «Coning ban iw«»,cn lefif
Soift.en «oning ber HeracUdes, cotöt met getoicijt ban hl % te=en fcngrafereeï/gebacn bait Bularchw, ben '^'■«Ysa altoaerben»rftgöbeïAi^g»£«sitt
toas tiptgcbeelt/toaer bp genoeift tt m is/in toat 0toot atbtnt «a aK» 1« fwUfeen |
tijbc be is gijetoeefi. <Sn bit toas
nochtans ontrent ben ti|t ban toant ben «Coningii Cmdaies fierf in be 18. <ΦΙρηΐί giabe/ oft ί fo eenige meenenj in 't feite 3acc bat Romuifu ficrf / etc. j^ae bit fcöiö^ci' nioet be i&cöilbet-(onfi lansöe boo? be 18. <©ipmis piabc 3ijn getoeefJ. <©οο& na bes felben Fimij getupgenis in 30« 55. Boech / in't leffe ban ijet 5,Cap. baer W fegt/bat te 5i(tten tftbe in Bewys van be campagne baniSoom/oft in ber l,atflnen fyii merc* lant/feer fclioone ^cöilberöen toawn / in be ^«lyck g[empelentc^tó<ïytoclclje^ci)ilbetiien toa^ ^'^P· ren gebaen langf ttjt boo? be boutoinge ban fioom: <$n boegbter notb bp/ bat bet te ber;< toonberen is / bat bic ^cbUberften nocb foo berfci) toaren/m bat öc tempels foo langbe babbm ba If bebo^ben gefiaen .i^otö toareiï banbe felüe fjant (fept bpj in be fiebe Lam'vh um, boe ter tgt in eenm berballi ^empel/gci fcbilbm/in toefen en nocb al gebcel/ Atalan- ta en Hekna bp malcanbcE/ bic fecr toel gebal toaren/en men fagb in bc tronie ban Ataim- ta een mbaer jlKaegbcltjch toefen/en 't toas te bertoonberen/batfenotb fo gcbéel toarcn/ nabien ben tempel een mentcbte ban 3!arcn toas berbo?bcn.®it bcbcfïist öP nocb meer/ en fegt:baer 3i}n tot C£te,nu Geruetm, in canen/fcbilbciöf/bie nocb ouber 3ön als alle be boojgambe: ^0 bat / alfment toel inficf/ men falbebmben/batter geen confïn^Öe toe^» relt en is / bic na baer begin fo b^eïï ter bols comenbept is geraect/als be fcbtlöerö^toant ten töbe ban ben ^ropan?/ eit toifï men niet toat bet toas, i^ierberabufeert bP Öem toe^ P!in«'s gfiei bet/ gcïöcli in't anber. jföaer bat itk teboo? voeitquajyc. renbeti&rbilberenbebbegbcfepbt te toefen ouberalsbe iS. <®lpmpiabe/isbetoijBöcK'X'l"^^^^ ti cerfi?/na FUnij behentenis/ baer bp fp?ecct van fchiiJe- banbe ^cbilberffe ttArdea, bte gcbaen toas ren nittctï ' lange booj beboutomge ban be flab ütoom. wift. Sn toai<©lpmpiabe bat fioom gebont toas/ baer binbe ic berfcbepben opinicn oft gcboe^, rX lm ban, udap'ijck mes, op bet 3,25oecli Au- 'Vdt iioom g«n/?2vbanber ^tabt <i5obts/€ap.2.baclter «ebout was. een beel boojt: Fiutm-chwi^tpt bpjfcbiöft in't ° leben ban Rmuiui, bat Eomubti en Mmw bot grom ban öoom iepben in't 3» 3!actbet<i. <8lpmpiabe / op toclchen bagb eenen <^cttps ber ièonnen ïoas.Vionifm en Eufebim feggen/ 't eerfiefaer ber 7. <©lpmpiabe/na ben onbet/ gang bmi grropen 43^· Saren. <eencit Cmci- «i fegt/inbe II. <©lpmp. P/Sarfcgt / in öe Cmiliiti Ne^os LaSantm. lïolgen
* 4, fihttmm·-· |
-ocr page 6-
Voor-reden."
féotentiittl ApoUodorm, mUSS^I x. im
isttr. <©tts g^ctal met 't «^jiuitfc^e oliec een b;eitgeittie/mac& men acttten öat ^et Inesint begin 455. ^acenna
troepen becöeKf .^iimma/aLs ic Uit al oüei:^ legge/fo neem icft itat öet fp / nae 't fcÖJtiöcn Ώίοηβι Haiicamaffi» cefeenittflic/int i.jacr öer 7. <®ipmp. bm i 1. 2tpiil/Doe De toerelt öaöi= be geftaen 3"i.3iiaccn.<©miLcfec fal toeteH/ bat ongcttoijffdt eUise <©ipmiJiabe bfif ren boet / en le een oube <&2ieclifcge teltinge/ nae een ifeefi biefe tjiclben tec fiabt olymyia, toelheban Hercules, bie bier as^oebecs öabbe/ toas ingcfielt/ betoijle fp t' faraen bijf in ge^ tal toacen/aibMec men ooch blifberlep lett oeffenbe eiclte 5. garen eens / be ï. . fgelen gingen be beenen aen/ re \amn j om te fea:fl loopen/crt om teüerfl tefpjingen/ b'anber 2.. gingen bc arm? aen/te tocif/toerjjen eit itaeti • feit/'t toöfbe al 't löf/armcn en bcenen/mctte
toojftelen. ©efe «©iprnjjiabcn Uiarg ingefïelt
1)00 j bc gebooite Chriïli, Anm 7%o.Anm mmdi 3400.31.3iaer boo? be boutöinge ban iioom/ oft baer ontrent. ®hs blijcht / na al befe Uf lieningc / be ^{Hlbcr-conft ouber als B.ccms boutomge te tocfen.iBacr tinxFUnim^^^^tl ïiatmen baer ten töiie ber ^topanen niet af «n toifl/ bat 10 meer te bertoonberen / als te Vfirfciieydé g^eloobtrt/betopc batmen in Homero icefl/m
Exempelen j^n lUaden,\^at be g[r0pfcl)c ©JOUtocn/Heto,
iiyt Homero, jn anbet tn Ijen Ujccfüjctih beclben / rn beel dat teTJoy' gcrtnclicben maeclttcn / bpfonbcr Hd»^ 3 be toekhe toeJm in be gebaente ^soxLaodicea bp ren voic^ 0«« tjuam / onUbicö luas / met in Ijacr in fwingh met te maken een (tucli ban ftjn garen/tcaer in ben krögö tulTcfjen be ©teelten en €ropi anen met fraepbeelbentoaegliebjeben/ett be ftcpett/aenballen/ toiecbe gtjebctöten/cn acnloopen bet ttuee Hegcr» nagebootft/ al0 men leeft in't 25oec ber iHad. Hom. t'üjeltit fonber ^,ti)ilbcr-conft oft tepcheningijs niet ert can gefcbieben. I^oo^te bec^aelt öp / toat aï j^tffojtf bp ben ^cöilben gefcöiïberttoai ren/eerft in't j®. 25oEfU/basr ijp fegt/ bat Mi- wrva, Uaer toapenbe met luppiun öarnafcö/en nam op Ijaec fcöaiiberen 3ö«en J»cljilt/toact ep bjeefe en becfcljjickctt/ ttoifl/ ttoecbiacöt/ seUtif/gcamfcljap/bjcpginge en gljetoep/ en in't mibbf t'öooft ban be GorgomeStn^mt^^ todtjcii gefciJtlbcct h)arcn:<i5ciöch oocb ftilci lie bingijen fïonbeMf«a5tin feggljen in't 11®. 35oech) op ben ^cïJïlt ban Agarmmm». 3:cfe ïact flaen /toat al aerbicöept op t'go?bcl ban Venfü ftont/als i)P in't i4-.25oeci$ bertélt.^o ift ontDeberfpjefedtjch/ na bce felben Homeri fce?pen in jtjn 1'Baech/ of be ^cöilber- (onfl en toas gi noeif) ten ttibe bet ^ropanc , beftent/toant &p fegijt/ bat mcanw öbö giJe^ op den ichilt maecfet in AchUks feöiït boo? Thetys, tm^^T^^
èeïïepberrwinsöen Ueit /^«iv?^
Wat een
Olympiade is, en wan- neer inghe- Mt.
%''ati diiy/ fentdetley inventien |
ten/]^eme!/ie»be/«it l^/bett loop bfi i^oitf il^aen/en fiercen/en biel^emd tepcitens m»
e?bcrgc?iC3»S^ab ^^gSaeSSec
il>teben/ tn b'eene 2&2ti|>loften / baer men be 2&2upben met b^anbenbe too2tféu g^elepbe/ en baer men openbaer banffett raeecHte / en be i^ioutoen fatf op tjen biempel0 toe en fa« gen/fcbtlttenbe een liaer oogj^n bertoonbett te b}efen:clber0 toacen Uteben bergaert/ om te t|oo;en eenige bie tegen malcanberen plep^; tmi om eenf bootflag boo? t'fietöt/in toelc# be ^iflojiendiier te lang te berljalenjfegt t)P ban üjonber affecten en actiën / bat ben befli ^cöilberbanbe teeereltnogenoeiöteboen Dabbe bie bingen al ttpt te beelben.^in b'att* bet ^tabt fegt iip ban beel gl)efct)iebeni(fcn ban <Eiojlog^en/ be ^tabt toaü belegDett/en )telben beel ratbt ban binnen/ beben nptbal lagen leggenbe/tertogle batüSfifs en ïSinbef ten met bf oiibf jH^annen be flab befctietm» ben:bie be lage lepben/iiabben2W«« cn Mina·- vtt boo?2Leptüieben/enlagen Ca bp eenöibiei: u! altoaer fp betüjacötcn te nemett Bttf bat baet quam b^incfeeif.Daetquamen ttoce©er# bets/toelche fpelenbe op ijim iitipfpiipf/ga* ben blatenbe üubb^ cl bjolgc betmaec/ niet metckenbe op bie lagen öer bpanbat/be toelcite met Ijun ftoeetbg upifii?ongen/en na^ mf befe bette «©ffen en toitte iècUapen/ boo^ benbc bc 25o£rfcöc©erbercn:bie ban fEegei: in benöaet bergabert toefenbe/berlieten öuit üetgabcringe/ en quamen bertoaert te J^eeti bi/twaer een gtoot gebecljtis g^efctjiet/baet tuft cben bepbf Ijun fpel öabbi op?ocr/ ttoeei b;acDt en be boot:biet biarS gcoote bloetfloj^ tingen/ betfcljepben actiën cndeebingljentc fien. i^ocöliabbcr(fcgtt>pjF«fca»«igemaect Merckthier cenen bjcftfctien acfter/biebiiemaelgeploegt fchiideracb. toas/en toas fonber gelgcfte fac^t en bet ban «ge vetfie* aerb-gtont/bier op tuaren beel isouhjers/bie ringhcn, Ijnn gejockte <©tTen met be ploegöen öeen en töcbet (lictöen:al t'epnbe ban bilicker quam een Jlian/bie öun bf arbept t^berfcljte met een kanne aafln». Jl^en fagfbock alfoo ft» plocgben/bebetfc!^ geroetbe aetbebjnpnbec te toefen/ ban bie boo| öenen^ geploegt toas/ bit alle0(fegt öpjtoas een toerck toeetbicö tc i fien.€er anbcr plaetfen toa© gljcmaeckt cm bjuclitbaer bclbt/bat bol geel-arigc b?uc|ite« tücfciibc/UJO?be ban ben jiBaeper0 gefneben/ be lioopen oft boiTe» lagen bicljt op malcarts bet mibben be bo?en:baer bjatg bieie fcöooi ben bonben/ en knecïJten bic be öoopf tn lep^ ben:baet toa0 benl^eere1?an't belt/^oubenbe in jtin ijant eenl ^ceptet oft ftaf/ b? toelcfef ttl fcgef te berblgbf .«eenige bie fulc lafi hab^ bf/toarf eïber boenbc onber geepckel&e<iptit ftf bc maeïtgt toe te makf/baer fpti ban bcti
fPi |
-ocr page 7-
Voor-reden."
f^ al aenöoml^ toai-ί: be lajottto^ itts Dupf» Seftns bjocgtS iteit bjscchUetii te nommalett fp^fe m üjoot/met lött fijn meel oberftropt. j^ct) iDebde vuicams in 5pn <i&oÏitlt)cl{ ttKücb gcmaet^t eeitl oaijngaert bjtipDf/tDclti^e f toart raac^ Μ blautcictiept/sn gaD bi mt^Xi Saesr otnUangcn met cm gsaft / sn om Daet: in te canien tetafTOkmaer ccnen lucg/ bacx bt aa^n-frtijbers öooj upt en in gingöcn / baer fagÖniEn jlKacgbcn cn Juist^en öebjolijclic öjucötm m gcbiocijtê toiiTe Rojffeens bjagg. i^tööl ouöcc öcfc toas een iong bnecöt/ Die fyelenöe op een i^eryyfocteiöc ccnJSocrig Ue^ öehen fong/öacr D'anöec mate 0ouöen&f/020? löcli met Den ijanöen claypcnöe/ op Daufien. ©oo?ts Öaö ÖP gemaect een bette auDöc <©fi fen met geftco^cnDe boojljoofDf/toeltlie quai men al loepenöe upt öen fial in öe toepöe/ bp een fnel loopenbe üibies/met nettge oebers/ biCÏ l^ccbecs bolgbl om tiun te betoari/ met ttegen fnctboetige i^onben/cntloee gcoulDCi Itjclie Heeittui tjabben acn bet epnbe genomi upt t'b?ullföe Uubbe eene Jttier/bie met lup- bcr (iem om Ijuipc riep/en Ijoclcel bei^eibeis toel9opmbe0unJ0onbg acnöiflen/en bojftcu fp niet toebijtcn/bjeefenbc ban benaceutoen (bic ben ^ticE niet berlatenbe t'bloct en m^ getoatit atenjgtjefnoui te toefen/maec baflen üecljs toat öp/ en liepen ban foo Deen. iBocö tjab befcjiraantUen €onftenar$ gemacit een balbol Ibitte ^ct)apen/ootk flallen/iteeten/ en bergelijcfee bingen. βαφ öab Ijp gefcijil·- bert op be fclbcipjjfe/bat Dedaius Mooimaele tjabgebaenin cntiufm be fcDoon Ariadfset^ bergaberinge ban nieu-cEactjtige 3;ongelini gen en fcljoon-öap^gi^oeiïteEs/bie toel toai renluccrbigö 100. <ê\Tttt/ befe t'famen öant aen öant banffenbe/maectcn eeitiEonbéting oft ccan0:öer ïünecljié clcebingetaas ba fijn
hetitflcn/en èabbcn op be ijoofben bctf-bloe mige litanfen glielaben:be hnecöten liabbcn aen bergulbe baggen/fomttjts met beerbtgf teel gelcecbenboet feec Ιίφΐ loopmbe/geUjth eenen i0otbacUec 3t)n rabt fomtijts litljtom fcDupft: fomtptp liepen fp gepaeri t'famen ïeciit uPt/cn maecten ben eenen bajts op ben anbereïi/eii fomtfjts al onbcü een bermengt: «enen goooten omftanbt bolclijifagi) baft toe met groot bermaecft / toiebe fraepfie fpjoui Sen böie ; baer onbcr anber ttoce op ö«n ge» fangtj fraep en bolcomen tupmetfpjonglien bebcn.i^u is upt befen ^cijilt toel te oojibcei [en/batmcn ten tijbe ber^rtopanen ban ftötli oerf genoeci) öeeft getoeti:toait loat jècgit ^ MTer/ bie bit ane0 fotibe connf beïfteren/ Oft te toegije bjengen tn befen onfcn ttjtt'<®f "'cnrni feggcit yjjat bit toerc niet tn toa0 mm^mirnrn se0iflb«i/oft UUten |
geamailleert/ljei: mo^t 3tjö |o 6et ntoclr/ tf iba0 niet mogelfjch alle be bergaelbe bingex int toerc te baengen/ of be ^epclicn tonfl en moflbosal infeer groote perfeetie toefen: toaa fp in gtoote perfectie/ fo tfi niet moge? lijiof be ^cKilbtr-tonfimofi mebcalgöe^ baert cn in toefen 5|jn/cncociintetonbolcoi: ittf/Blstoelte ramen 10. ^en anberen leejli men int 2Socc ber uEneid(s,ï}at ben ^rop^ ιυ^ο^ΚπιΓ' aen j^mis,, comeaöe te Cartljago in eenen van'derour ^empcl/ble ter eerê ban luno gcDout toas/en hey^c van fagt) baer een ft^ilbcr^e ban be belegljcringe 'tfchiidereni. Ban «Ercpen/baer öP PrmrrM^chiiies,cn\it£l anbere na t'teben gcbacn fasö/oft fogcbaen batöpfeiiibe. «Gnbcr anbcr ftrflbê cn blutlM ten fagt) t)p/ Öoe Twha ongöelucUicö tegljeit Aihiikm tjaöbe gefircbê.'clbcrs {joe befMc^/^- ks, Heciors boot licljacm om bc muEteu batt ^ropf grScept Ijcbbenbc/ bat betcoopt booj een brei goiu^/ en beel meer anber omfian- bici)cpt0/l)et töeicfö i^nfïicl) cn toel gebaeit toas/öat 50« gémoct fo bitofegbe/
bat een groote bloet ban tranen 3tjn toangf bdjoefjrigben. i^u niagïf men feggen/bit ia t'famen aij^oeeifclje berfieringe/cn geen ^U flo?te/em pet fckers mcbe re betoöfê/tot éet boojigeberöael niet gljenottljfaem toefcnbej bit laet ick fo toefen yirgHtj g^öicljten in 30«- toeerbentotötans alberfterbe öp/ fco toarcn fuïilie iiptnenjenbepoeten ambacljttg op ai- Ie bingen/ oberleggcnöe of inen oocH in ben tijt ban ben Cropanen/boeórropctt onbcrgc:» gaen toas / alree fcljiiirerije gcbonbeit öeeft/ anbcrs toaer 1)P fe firaj^n ban grooteonbe^ bacijtljept rbefgelijcrtoatr oocli tefeggSbart Home7v.j^u bit obetgeaagen/ts te bebenchen/ Wannew- bat Homerus niet enconlefciijpcnfooljccl Homems tocrciielijcii en befcftcpbeiijtii ban be ^epcfti sil^'/l^^ > ' oft^cöilbeE-conft/i)abbenfcte3pnfttjöe/oft ε^^Γ^νΓ*^"' te boo^ niet openbaer en in henni^Te getocefl fthcvden ia oocK niet fo Deel b^eet baer ba/ljabbefe niet meenin^hc» riKlicIijcfi en ^ooglpcftinftoang en gebjuptli by dé fchiij? getoecft/teit alberminfien in sijnf tijt.aaani vers, neer öp gefcl)?eben en giidcef treeft / baer is berfctjcpben geboelf ban bp befcö?i)bcr0:ce5 nige «i5?iecfcöe 5pn ban mcpninge/bat ijp felf mebe int Hcgcr booj ^ropf i0 getocefi/toant öp noemt 5ίίη ^cöooimeeftero en anber na=i men ban jön bjienbeit/bie ter f^ber töffjjec en baer mebcintoeeröfcfjappfen clbcrè toa* ren tegentooo^bic^: fommtge befcitj^bi liem 100.3!aer na ben ^ropfcöen hrög te 3Ö« gc^ toeefï: eeltige fettenber noct) fo.iaer bprcencn AriflarchuiSt^ti j o. jaer nae dropen: Cm«- niet meer al0 So, eentge makf ljem b^en foott ban Thelèmacho,VlyJfe5SOOn l en Foljcaiia Ne^- jlors boc^tcr .e»/èè/'i« fitl?9ft7 ifQtjigrippus ott^
ber ben EattiJten regeeröe / toa0 Hommu ggs tnclftitti bp ben <i3necltcn/ en acco^beert mst: A^QÜDdQn m , I i 4 ♦ öoo?br " öoiitoiïM |
-ocr page 8-
Voor-reden."
Ssmttoi«8« ba öeem. Cmelm Nepos fcgt/ioo. jaerbooiö'cttfte Olpmp^ ©icr aenfietmcii ntn teggeitflaot&e 't ongei^ch geboeien/ tiat tt ^cbüDër-confl btel outiei: is aVs 4?iai5c«: c®ant fp toae aï iit tocfm ten tttbe
rekEiiiitgen Emthoiitm crt Apüodm, toas Ly. cm-gtu al IjéeI toooj b'EeEflc «lEtlpm^. «t fommige meenê/bat öp mmemm gefim l}eeft. 5©efert L^cm·^ m toilöe in 't genteen iSaeÖti Ijnps geen (cöilöerijs öulbf / om öat ite Γφίίί itertjen öc geraocöen ber mcnfcöett(fepbc |)p) ïaf/fac{it/efl ftoacit maecktert,?6l8 top nu ban onbet oycltmmertöcbec j&cöilbcr-feonfïl oui berbom oft öcgljnifd bao?t en boo?t onbeti foeclten / entoaer nier teüertoonberen/of bc iëlbe en toacr al gelueefl boo? ben tfit ban bf Dat de ^epniWaebt/ om bieftotUe bat omceiu 200. Schilder, jaet na umxmtlBebisj^-^, ^^g öatt Nmrn, conft wel «et maliën 't 'Jinr/iDaeE npt is onrftaen b'af^ mochtou^r yootröe: enistoeltebebenciJg/Enbenconlt- were«,ais dé Jjcrjiaitbigen litïft topte malif/bat be ttoee seyntv^oet. ^Ottjicit/tc hjetcn/ ^cliilbmn en 25celt-fne# ben/geiijcfebeginfei öeböen geftabt. <©oci$ be ncEucljtige Semh-amis, Cottinginnc baniSabps iomen/bercieEbelïere (lab/niet allef met ber? fcljepben gebaenten bet biccen/geconterfept/ «n gccolo?ecrt na 't lebeii/maer 00c met öaer Épgen beelt/en bat ban JSTrnm ijaer iKan/met itocU anber bingen ban coper/ gelö^ Oiodorm t£röaelt.;^:clt laet fïaen / bat öicr na onttent 350. imiin iBefopotamien bp Labm beelbf toaren/baerbengetroutoen Pjopftect m>j/« Schilder banbcrliaelt. ^pubelijck/be iècötlber-confl eonft uvt is (tta aï bit metcfeeltjcli betoijs) een feer ou# chaideen, be confï/fcötjnenbe of fp aenbanckelticli met door Egypte alle anbec bermifticljept tipt «ijiaibeen beo? in Griecken, (g j»pgren in 45?iccften/ban baei; te fioom/en ie Room,en gjjg tjertoaÉEt is gecomê cn berfp?ept getooi;^ i!!>™«n tot. uaatnti belangt ban ben eerftenbinber en ö^T felbcc/ oft Ijoe befe te booMm is geco^ " men / g&döcltfp een em bjp tonft 10 / bte boojmacl0 bp ben ouben öomepni/ niet ban ban ebel gebojen liebeit mocbt toefen göeoefs fent/als vBn. int ©oeck/int 10. cap.beti ijaelt/ niet toefeitbe gerehent onber ben öatti# luecckgoft 2Émbacljten/beto|ilc fp be flomme fïifïer is ban be feer geefïige PeeteciJe.CÖojt Jjan eenige οοίίί aerbigb berfiert / batfebaec afcomfi ^ecft ban Ναπφ, jjie in een bloem is beranbert/tei; oojfacc bat fp be bloem ban vefieriehe «Ue «Tonfïen is /bat baerom be gantfcöe jFa^ a&omit ier bel ban Nardjfo ntctongeboegljlijcli op be fel^ schiidw- bige gebupt en tan toojben: toant toatmacij coaftuyt ijeter rijmen op be fcfjoon gljefïalteiiiB befes miiiffo. longelinsa inbe €ö2iilalUniS£ tlare |
tte fcgabuto^nbe/ban m coitflicl) geftliübei^ ]$eelt uptnemenbe toel na 't lebf gebaen/batt een geleecbeltant eens Confi-tiictien ^φίΐ^ bec0 ^ ^dt bectoonberemtin felf alf^^tf' benbe/lioe toel bit te pa0 comt / bebmbenbe onfe <Confi altee em fcgabntoe ban 't i:etl)te toefen/ en ben ftgiin banlietsDn bengelden: toant bp bat eenige fc^;t)ben / fettbe befe ebel natuetfcöel^emel-gabe bebo^tec jijn ban be ^cöabiitoe.iBtjn getupge 10 beit geto beit ^ntiiiams, toien0 mepnittgijc is/ bat^ fe Ijaten ooifp^ong fjeeft tot be fcöaöiite bis ^ ""α be^n geeft/ toaer naet be <©ube be öooft- 1 treeften genomen fouben Ijebben/omtrechciti ® bebefefctjabutoe.Pfe/aioocfeinspngemelbc * 3 y .©oecfe/Cap. 11. berijaelt ban be Bocljtet; üati een PatbscketlOeburates, toelclte berlieft op eenen 3,o«geltngö/ti;oclitnettci:iiolc ben ponrftjl ban 3Ö»ï tronie/ bie ban 't beerfltcöt fctjabubeop eenf itiitec/om pem altöt0 boo? oogë en in Itaer gebat^ te ^ebbi/toaer op bi l^abet: be eerfie tronie foube ban aetbe bei;:: ijeben gemacct en gebacfeen Jjebben:toacrom Teycfcetti He iiepchen-konfi be boo?-göeboo?te tcgtjen 't Bcelt-fntjben öaer te roemen foube ïjebbi: en bolgen0 't boo?bcrljaelbe/ fonbebe ^φίΐ. beröe geteclt toefen ban Phwbo oft vuicam, te r^^de toeten / iipt befcöabutue ban ^onoft bpeï. de Dochtei 10 boojbec mijn mepningöe/ te befcfjift» wefen va» ben ban be eexfïe iainber0 aen get iLeben ber Apoiio ofc «©nb0 ^ci)ilbec0/ betmgbenbe/ (foo t>eel vuicanus. i cli magtj) alle confufie/ om (fo beel boenltjcit 10} pegelllcit Confïenaer t'onber fcbepben/ en 5ött toertftl bp tnaltanber be berfaittelen/bei toijle icUfcfeer bemengt/en onber een bergo^; ten binbe; totlootk mpn beft boen/betijbert bcrbolgl)eit0 te onbeefcïjepben/ ban bie boo? en na 30« ^ctoeeft. «Sn betoijle iclt niet ban ban ècöilöcrs en ^ctjilberfje te banbelen boo? enljebbe / i0 mtjtt mepningljc / in öim toeecbe en eere tt laten ongetoert ben conffi;; gljcn 25eeibt-fnöber0 oftberg^jeliftite / bie ben pinceel niet gliebnipcltt en bebben: toant boben bat ^et mp beel tgbt (bie icit te toepi , nic]Ö Öebbe) (bube cofien/ foitb icft bieefen bat ^ bet te grooten Boeck foubeJtoo?ben. 25eeUfni)bcE oft bemittber f foo Ijp ^m baet: toe geneg? bnttj maglj befe materie aenbait^ gen/en aen ben bacftbjengê/ick geboele mfitt ftoacke fcfjottberen met mtin toilligb amg^e* nomen laft gcnoecli en maer tefeec gelaben. ï®0£Ö ban Itifl boo|t glieb?cben toefenbc/ iclt wénamgeitomen repfcgeerntoilaens bangben / en nocb lieber bolepn* ben / naemtjngberinglie bermosben. |
-ocr page 9-
Voor-reden;
Tol. ϊ·
S^toiltSC ba iSoem. Cmelm Nepos fe0t/ioo, jaerbooj&'cCTfle «©Iprni». ©tec aot fietmcit tttrt tesftcrt(lae«De 't ongcl^cfe fleboelm/ öat ie ^töilöer-confl: b«l oubcr is ató ■piaitm: 09ant fp toas al m tocfm tcit ttjöe Lycm-gi,Anm mundi 3opo.bOO? beojmdc Chri- Jit 872.31a bp bat Pktarchttf bccöaelt/ ttac be rÊhcnirtsen EmhoTlem en Apoüodm-i, toa» J^j - mrgM al Uiel 31ac0n boo? b'ecrfle <©Ipmp. «t fommfss iTieeni/bat Ijp Homerum gefim tjceft. ^efcn Ljcmvui en toübc in 't scmeen fiaeitu Jjupa geen (ciitlberijc bulbf / om bat be fcöiii itertjen be genioebm ber menfdjenffejjbe l)p J laf/facljt/eft ftoacft maectort^ICtó top nu ban onbecopclimmettöebec ^cöslber-ljonfif ous berbom oft bcsljiiifeibooitenboojtonbeD foec&öi / entoacr nier tebsrUJonbcEen/ of be felbe en toaer al gelueeft boo? ben tfit ban bf Dat dc ;&epntbla£bt/ om bieftoilie bat omreiii 200. Schilder, jaer na be ^mntlBdas^ ioö ban Nmm, <onft wel liet maKen * 'jêeir/waer npt is onrftam b'af^ rooch: oue: yooErtfe: en ts toel te bebencM/ en ben eonfl- weicfljais de bcrfianbigett licljt toiis; te maHI/bat be ttoee seyncyioer. ^gtiflett/te toetcu/ jècijtlbmtt en 23eelt-fnp ben/geïijcfebeginfci Itebben geljabt. «©ocft be «erucljtige Semimmii, «Coningmne baniSabpi ianien/bercietbelïere ftab/ttiet alle? met ber# fcljepben gebaenten Dec bieren/geconterfept/ m gecolo?eert na 't leben/maer ooc met ^aer epgen beelt/cn bar ban Nmui jjaer iKan/met Kocö anbec bingen ban cogeiV gelöc Ï>iodor(tt toerbaelt.gicii laet flaen / bat öiec na ontrent ï 50. )acr/itt ilKefopotamien bp Labm beelbg toaren/baer ben getroutuen p?opöect Μοφ ^rhiWei banberliaeU. -ïEpnbelijcit/be^ctjilöer-conft eouftuyc ' ïs (na al bit mercheltich betoijs) eett fccT oui chaideen, be confï/ftiJtincnbe of fp aenbancfeeliicii met door Egypte alle anbec beEmifttcljept Hpi^tDaibcenboo? in Griecken, «jfppgtcn ίη i5?iccl{en/ban baer te fioom/en te Room,en gijj, ^ertoagrt is gecomf en berfpjept getoo?^ 1" ben. OSatmi belangt ban betteerftenbinbec
Scm ber felber/ oft Ijoe befe te boojfcijiirt fs geco^
boojmaels bp ben ouben öomep»?/ niet ban ban ebel gebojen liebeii mocftt toefen göeoef? fent/als pH»· iit't . ©oecft/int 10. cap.beri fjaelt/ niet toefeitbe gerefeent onbec öen i)ant# toercfef oft Simbacïjten/betope fp be flomme fiifïct is ban be feer geefïige ja0eterfie.l®o2t Uan eenige ooclj aerbigb ber fiert / batfe (jaer afcomfi ^ecff Ναπφ, öïe in een bloem is beranbert/tec oojfaec bat fp be bloem ban vafieriahe «He Cottfien is /bat baerom be gantfcfte ifa- afeimit xTer bel ban Ναπφ nierongeboegölijcii op be fel^ schiidtr- bige gebupt en ca« toojben: toant toat macö coBft uyt beter rfjmen op be fcljoon gfjefialtenis befes ümm. ionseïings in be Cö^iHallittise date imxs^^ |
tte fcgabutoeitbe/ban eeti confticD geft^lbei^ Beelt uptnemenbe toti na 't lebf gebaen/bait een geleecbe^t eens Confi-rgctien ^tiiil^ bera Sdt bcrtoenberemtjn felf alf^jif^ benbe/iioe toel bit te yas comt / bebinbcnbe onfe «Conflalree een fcgabtitoe ban't rechte toefen/ en ben f^tjit banfietjörtbergelefeen: toant bp bat eenige fciJiijben / foube befe ebel natuerfcijel^emel-gabe bebotijter 3ίί« be ^cöabutoe.iKtjn getiipge is beit geleer^ feen ^ntiiiamis, toicns mepninglje is/ bat# fe iiaren oo^fpiong ijeeft tot be fjcöaöntoe bis ^ ï be J»on geeft/ toaer naer be <©ube be öooft- f^ii^KL treeften genomen fouben i>ebben/omtrecheit# ® ^ be befe fc^abtttoe. lUnm ooch in jpn gemelbe * 3 ί .23oÊ£k/*ö:ap. 11. berïtaelt ban be ?©oclitec hm een ^atb&cktt/DebHrmes, toelcfee berlieft op eenen Songelingö/troclt metter liole ben yourfijl ban sgn tronie/ bie batt 't feeerBicöt fiöabubeop eenf m«er/om item altffts booj oogë en in gaer gebac^ te ^bbf/toaer 09 bf öaber be eerfïe tronie foube ban aeiSie ber^ Öeben gemaect en gebacften |iebben:toaerom Teyckw öe ^repchen-honftbe boo?-göebooitetegijen 't Beelt-fntiben ^aer te roemen foube ïjebbf: en bolgens 't boo?berbaelbe/ foubelïe jèdjil» berije geteelt toefen ban ehwbo oft Vukam, te c„ foude toeten / upi befcljabutoe ban ièonoft bper. de Dochter j^u is bo0?ber m^n mepninglje/ te befcftjij* wefen vaa Ijen ban be eerfte lainbers aen get Ileben ber Apoiio ofc <©nbe ^cljilbers/ bermtjbenbe/ C foo toeel vuicanuj. icU magtj) alle confufie/om (fo beel boenlifclt is} pegeliJcli -Confienaer t'ortbecftbepben/ ert 5tjn tocrtfii bp maltanber beberfamelen/bei toöle icUfefeer bemengr/en onber een bergo^ I ten binbe; toii oocfe mpn beft boen/betijbeit berboïgöens te onbeefc^epben/ ban bie boo? I en na 5öit ö^etoeeft. «Sn betoijlc icit niet ban ^
mt ^cljilöers en ^föilberfle te öanbden uoo? eRljebbe / is mtjtt mepiiittgöe / in öuit toeecbe en ecre te laten ongeroert ben conflii gijcn 25eelbt-fnöbers oft bergtieltfiRe / bie öett pinceel niet gtjebiuptlit en Ijebben: toöttt boben bat Ifet mp beel tfibt (bie iels te toep* ittcï) ftebbe j fatibe coften/ foub icft b?eefen bat tjet te grooten Boecl? foub^ioojben, «eenigli ïSeeltfnöbcc oft beminber (foo ijp öem baer toe genegf btntj magö befe materie aenbarti gen/en aen ben bacbb?engf/irft geboele mfjit ftoache fcljouberen mctmgn toilligö aengSef nomen lafï genoecli en maer tefeer gelaben. t5!>o£ö ban Uift tooojt söeb?cbcn toefenbe/ ieft mSnaengertomen repfegeerntoilaeni Uattgijen / en nocli lieber bofepn* ben/ naemijngijerinsiic bermoglien. |
1 lijn iammcïi· ItcH ellenbicgfo
tijoebeg ben/ öte ballen/n tt tïflfö
cp0fien(banfeïf totlUeoptefïg^ eÖen)3^atuere/ fleftoïpen/ cn tonnen Jie tDinitiïrfcöe ne# lielen boo^Oiingj^en / en innemenÏ>e Φ* ïittipifcöeöetbecfoete tuften genuetg* te/ tenfptiefinnen/ toepaöenöetöec* ten / entie tnojben ontdoten en luacBer Semaecbt/ too) aenroetingetian lang:» faemtaeeöenomen ebel €on|ïfnoe|fe=» rangen: ^Dospnebcntoelfofteelfrittir tie toegetjallen quaben tti bejs jl^enfcl)en aerbtfcfte boegöm / batmen boben Töet boojttomen ban'f ILitöaemsS bjucfeen· benooben/ ηοφ altgbtmern ergens in focticöept en tiermafeenfoettte nemen/ 't5pin Conden / Ijte toonbedgcfe oft 'tgeficbte/ oft 'tgeöooj/ oft anberrη fin becfteugen/ Vuaec booj ben jTStnfclj 5pn uptlanbtge ijeïgrimagteteminber beti bjiet/ gelgcfe eemooj-locBenbe foet ρ Aigö aepfgöcfelle/met 3pn bertellitigen £e mfllen tojtenbe / eenenlangen luegö öoetincmtipn/ienonteer mp 'tUjcten «mbetfiensi tot ben epnötonferbjanbe' |
ïingegeb^tfitöeeft ^eConfieit/bfe men atfit obecbloebtgö oft boben noot/ aïi ^ttjilberne / gficbitftt / gefangö en fpel/öoe fp'igijeficöt en 't gfieijooiberi ijeiigöenwbetïüftigften/ gtjetupgenfp babelijcfeaenoetö. iBaeï be J>cöilbeci Tonft mpnboojgenomen tolt toefenbe^ aïfoo iffe bafl Beb onbecTocgt om ο»'ί 'Cooneeïte ileïlcii/ men namen ben ctta (ïen binbec ber felber/ foo toöfe ic& oniS teneerften eenen Gyges, toèïrfeen naem ben i^ibönTcöen ;i>cöiöbet Polydoor, in 3pnttoeebe Boerfe / Capitteï m. biupcftt/ en ontleent^eeft bp Pimio, in 5gn7. Cöoetfe/ Cap. jó.T^efcn «ygés toassgöeboojen in'tiLantfcöap Lydien, ijet toelcfe ban boben liet ILaiibt lonia, KtSa- oft fooment nu noemt Bebricia, aen ijet LydKn, <©o|ï ïjegrgpt/aeut j^cojben met My fia grentfenbe / en oiti^elfï octfe aen fjet ^upben al ^et €oning{)^cB toanCari- en. ^e«®ube tioemöen bit Lydien, Mae- onien l^ooftfiabt laglj aen ben berg Tmolus, fntoa0 gi)eöeeten Sardis. ïitec
toa0 bat uptnemenbe ^allep^ ban ben s ró'f6en Coningl) Crefus. :Sfefe1Lpbta# nen üiaren ban out0 töbtjs ben ^obëfï^ Oorrprongk bieniïen en <©fferbanbcn toeggebaen/ «amen tttaerom fpban ben €»jiecBen i®o|ben vanxhufca. Thufcans ^tttm/ foo betlgl^fept/aljS v'n
^efe gebbtn met Tyrrhenen.
^un
tmiivptmm^h
J^en/ eril^omepnen: Betc^jcuen öoa? Carel van
•Manderej Meuicnbeke.
I^an Gyges upt Upöien/iieniecöeö Jxlltlöettn^gppten, |
-ocr page 10-
Het Leveti Der oude Antijcke Schilders. Foliï.
15«n€ontriebflnLydien,Tyrrhenus, ftet
febmöe aijtfee toanStaUen ingenottien en gRcttjonuen / iaatt toaii't ILanot toaii ι Thufcanen, cn ÖC Xtt Öflll Tyrrheneti j, Thufcaners gfjenaeitit 3tjn gebleticn» ïBefe öan ijeb* Γ^ΤΛΐ" i©oöen-öien(t/ en öc ^ffttlott- M ohe. tm Detl tJ?aetl) in Oefen ösecfe tjan nevght, cn talim gt|föjftcöt / alss upt oudc ^föjy^
hfbbé vroeg gtj up( £ion BaptilU Alberti, \att
Su ieften iö/ m batbe Ceptistn-conllrtctt trjöe ban Profenna ttigroote boïcomen^ èept üiaö/ al0 oocfe ilcI gtjetupgDbe ^fguïtuerrtran hem/ bie men niet ^cei lange gdeben tot Chiufi ontöec&t en ge^ ijonben fteeft / baermen uptnemcnbe fcaep figuctfeenö ban ïjalfron&t gljc^ öonöen pcft:fgötlöt]C tot viterbo, upt^ nemcnbt fcijoon oube i5eelben. Anno !ƒ j-4.t'Aretfo loüerbtgijebonbcn teniJlopeuiScelbt/toe^nbebe Chimet-a ban Bellcrophon, j^et ttjelcö ttJCÏ tc iien#
ηεη geeft / tioeconfticöbe 'STÖufcanen foobjcecft tgtötoaren/ffiaerooceemcö fel] jlft tnöen poot/ en aen ben beeïben te vitcrbtt, ben onberbom boo? be bjtein* ht caracteren upttDijfen/ toant geen gé# leerbe ban befen tpt bat en coftnen riuné notbïefèn. ^u tot onfen ILpbifcÖen Gygcs toeberiteercnbe/fjem tt)o?bt be tu tt göegöeben' batijp / tocfenbe binnen Cgpptcn be ^ti)tïber-ton|t gebonben/ en ben eerften ceptfeenaer bjaiS, j!©aer bjanneer ÖP gecoeeft ti / oft toien ijp be^ iè5pnnte«ttje gsnbcntie göeineen gilt* maefiit oft gijeleett ijeeft / baer hebben top göeen beftijcpbt ban. ^l^an tiis fecn# Kelijcii / bat €gppten b^oeci) bseï be- Ijouüjt bjais/ m 45oben-bitnft löceft ge» öe jfent / albjaer be 'Sepffeen- ronfl gDe^· nieenlp^ / ggeïticfe ben ïtegnrantfe aen ben (ïaiicfe oft «iBlmboom ïanghfï mcbc optïimt / en optMaffeiibt rratöt i^eeft fjatc upt tefpjepbenifoo bat tacijten is·/ bat bcfe «egpptfrfie jgpmpfte Pidura ban ontrent beü fanbiaben Niins liaer beeïberttitgfte bïogljeï^i anberen bole» fieiv met grootf berVnonberingö« bJÖöt ïgyptrcKe en bjret iiecft iatenften. jllaer öoe bet soem^n ΓιΛ, iö/b'<i£gpptenaerö beroemen ficiiCaïföo wtenviB. Plinius tüngiii) ïjat fp b'eerfïe bïnberö ^siswefen 5nn/'th3eicteac!itói0ombefen Gyges jBa?r 't 10 al te bjeemt / batfe baer bp öoeflé/batfc befe? öclïectetif^a? j&ebbc
g^eöabt fe0 bupfént al eer fp bati Bun tot ben «©tict^en göecomen tö. I ^tet ^ab toebec een langlj tuercg te ! onberfoetfeen / fioe bc slatten be ^aer- gftetalcnfeec onglielijcb refeenbentujant nae onfe refeentngfje en ijS nu be ïl&ereït fo Duöt norf) niet/ ban itfe latet bcif <6««· leerben/en lutl tot ben anberen booj^C baren»
; i^an Pyrrhus, öe i^cef ban Πε- ι dalojb'ceriïe «©rterfefcöe ^c&ilber»
ECn uptnemenbe €on(i/ oft bic ben Phyrrto^ jBenfcöen berüjonbetlörii 10 / ea tan omiiaer faUncfeentljept niet berboj* gijen gi)eblp?aen / vuaer boo? bjel magö göefcgiebt spn/bat onfe ^töflber-conjl 10 upt ^egppten gecomen in 45rtetiten/ en baer al0 eenen nteubien bont te boo?^ fcbijn gi;ecomen/boo?ben Cofgn ban Dedalus,giie{ieeten Pyrrhus,oft fonitptjS Euchir. ï^cfen noemt Arilloteles ben eerfien ^toüber in (©rietfei η te toefen. 3BU beöoefben^top^toel te letten / toan^ neer bat Dedalus^ficn feeï grootea Con^ * flenaer in Beelbtfn^ben / graberen eti anber0/ Ijeeftgijelecft/ om baerbp tt ramen / ontrenbt toanneer bat btfew Pyrrhus ïeefbe/ en bat in «iörtcrSen-lant ; be ^cDtlber-ton(ït0 ontflaen, ^>00 i i0openbaer/ bat (nae bbube êtij?^* j ber0 mepntnglie) Dedalus teefbe ten tp* Dedai» ; bebanben2ILt$cncnfcöen Thefcus, tien : foon ban Eg-us. <en Thefeus (bp al ^®®^'^^· 1 bat icfe bebtnben can)lcefbe en regeerbe
i t'JttÖené/Anno mundi ayjo.bOOjChri- IH comft 12 3 ζ. ^0010 te gtffcn / bat toepnigb g|aren na bit getal/ be^cftiii» ber-tonft in «^riecfeen-lmibt 10 aenj^Ci» bangijen.
Ban Polygnotus,^Cgrtl)ri; ban31töenen,
I0't befci»?t)bél)efer oube 5Bteffer0/ upt b'oube fcii?tfttn / bebinöe icfe/ batmen(om niet inmerringe te tomen) toel bïtjticl)Dpalie0en aenbaciiticf» te mercfeen öceft / om goeton'erffftept te binfcen en te i6ennen te gRcbcn: umnt Theophrailus(nar PHnijfcDinber)rö ban mepmngije göetoeeiï / bat Polygno- tus, ban Kltftenen gfieboien /foube on< ïKt ben φνίχΜ spn^etoe tfi ben ecrfien |
^tSilber: itiaerbitcomtbaerbpy boe be èctjilber-tonftmft geboienjgnbe/ nocö feer onboltonié toa0/ tote pet baer Bp pjattifeerbe tot berbeteringöe / bie EncauR,>« ^o^öeöaeiïg&eat&t te toefen benbiu^ >vyértc ïïcrberfelber.si^ocftPolygnotus (bpal ^dttcn. batmen ramen tan) iö b'ecrfte getoeefï/ bie EncauiHcè, bat 10/ mct ben bpere te fcötiberenöeeft g&cbonben» l©at g&e^ flacöt oft göebaewte ban toerfeen bit i0gö«toecfl:/ öebicfebïptitösöefotöt/ ennaeggebotöt/ ban bebinbebatget toa0/ niet emailleren opgcubt/maer üfrn Λ Öeete ofte gloepenbe pfer0 teirer* öout oftpboit: toantbeeerfte |isomtrcc- i®rtJilöfrpe toa0 beeï tDt0 maerg^e»» ^'"«gcvon. troelen / entoa0bPbenilatpneng6e='
iodeTst^^'Ö^^^^"/ Linearis Piaura, toelcBeoijei ^^^yisVz' trocfeen linien toaren/ toegijeepgiient tentoftvy batgebonbenfouben fiebben eenenPhi- schüd''®'· ^an Cgppten / oft eenen Clean- ^«inthen·" ^^n Cojint^en/ oftbatljetfoube göetoeeft jjjn / een anber Cojintfter/ CoS^'" flöcijeeten Ardices, oft eenen Thelepha- Theie" ■ ^tcponten/ bie al niet al0 ene»
^'^^ines van omtreffecn/ enfometterfeoïenorö sSuïiinnetoertfe fouben liebben giie^ . Noch van fonbertcBebbenoftgeb?upcS«n Vinden ^^"ifle bettoen: baer nae foube boo? pt* ïon^^'Wer. manbt onbefeent gljebonben gltetoeefi Bebben befe omtrecfeen te berbullen met eenberlepe bertoe: toeïtfee gcbaen^ te ban fcöilberenb)Jben<i5riefBétoa0 flöeöeeten Monochroma, bat 10/ fcl)iU terpe met een bertoe. <iï>it meent Pli- nius, toa0 te frbüberen ban ttoee toïeu^^ ten / oftbanUtbtenb^upn/ bat lange/ jaetotop^nentijt foube ijebbcn g|e» buert/ banmactjberliaïbentoelbolen/ aengefienbeeeriïcfletöttdtept ber ou^ be j®ei(ier0/ bie foo beel toetenfcMp met en fjabbfn/ fjun bingHen met hüo^ gen en biepmteboenberfteffen/ marr batfe ileti)t0f)un omttetiJémeteenicij fap ofit anber bertoe ban binné berbul· Jen. i©aer aïgoetoel be<6?ieffeeneeri fuciitigft gbepooght fjebben b'eere ber eerfïer binbingöe bun epgen te maiien/ foo mijn0 ac$ten0 niet anber0 / ban «n anber 5ηη Croon te toiU?η nemen. «"ftou?5et nocö baer boo?/ batbélLw' <i Gyges, in ^gppten tooo» enise/ |
80 öineeriieH getorefi/ öieöe '^tpmrn- tonfï boo^tgeb^cBt en gfiebaert öeeft/ omtreefeenbe ben pourfgl ban 5Dncp# gDen fcijabutoe met een iiole upt t'bpet tegen eenen tottten muer/ enbatb^en Poiygnotus eei'fl tod ιηοφι befe Confï bernseerDert öebben / met te bullen öet intoenöig&emet berüjen/göéltjcii DP toel meer bingöen gijeboiiben/ en aïtijb berber (gelief folebenbegee(ien bnrn) gBefoïDt/ engfjebonben ö^eft: ïBant men bebinbt / bat f)p een grabeetbec 10 getoeeft/ en iefe acitt bat ÖP aïfo oocfe op })out metter ïjitren graoecrbe; <eii alfment toel naefoecfet / fp geb^upcfet«n tot öun Cafercelfien0 een öout / bp ben Hatijnen Larix, bpben <6riecSen Ae- gis, omsgnïjomcijtdcur/ gïjeljeeten. ^tt i)out/<jp tl^uptfch 1Lo?c0enboom/ 10 foo fteel glat/bat ïjet geen clooffeen0/ en öeeft/baerom Rebben fp i)ier op ban out0 gijeeren gefcfiilbert metftun €p» bertoe. jiu en canicfempfelbenniet anber0 laten boojfïaen/ baer en moeten ttoee 3pn gfietoeefl / bie Poiygnotus gte» ^an twee ten/ bie lang&e nae ben anberen toaren/ gi>elöc6er ttoee Mycons ( bengrooten/ en ben jongden) xpn göetoeeft: i©ant icfe binbe ban eenen Poiygnotus,bie ban €ï)afu0 toae / en niet al0 befen (baec icfe nu ban ftö jtjbe) ban ?ltöeiien. ^e^ fenWeenfcfjen foube gficlceftfiebbert ten tïjbe ban eenen 5Pnen jfB ebe-bojgec Mycon, bepbe uptiïemenbe^töilberiS toefenbe / ijebben eerfï ben ittöeenfcöen (©&er gebefigt / en Dun ftoart toa0 ban be fieernen ban be ï©nnbefifn g^bjant: ban befen Pdygnotus cn binbicftniet anber0 meer/ban bat fip een uptnemen* be grabeerber oocit i0 gbetoee(l/ nocft in toat tjjbt Ijp gfieleeft Beeft.
JDauThelephanes, öanöet;
^tabt Phociea.
PLinius in 3pn 3 25oecfe int S^.Ca* pittd/feg^t: t^ele bie groote 25oec* ben öebbcn gbefcljieben ban ben;§)tïitl^ ber0 en 25eelbt-Bouto;er0 / ijebbenftet gltepjefen eenen Thdephanes fean bet ^tabt Phocxa^bocft toect menïitet toie ftpglöetoeeftip/ om bat 5pn toercfeen in '^öefTalieri / ban toaet fip toa0 / beel 3ö»berlojen giblebm: bocfi befe
25 1 toer^ |
-ocr page 11-
Het Leveti Der oude Antijcke Schilders. Foliï.
^cSiil&ecBularchus, bieottetoiifldr& itf^ foo ö2ocge». tgöt ftet fonftiffii^cn ertofli rentoflsi t toantiiaer toojDe eettgutü ban ben jpneti ttercotflt Mm fooi ueel aljl fttjaet Uiass / aen Hen Co·» ntngö toan Epöicn Candaules^^tocrcfiert Coningl) 10 gScfto^ijcn int Saec aljS Romuius (lerf / i'üieïcfeAijaji. tnbe: 18«, <©ipm8iabfi^amocötöefcn Gandau-. les Dit ^ucft beelSaren booHtjn boobt getocötijcbben/ en nttffröietxoot ïangf tgt na beboot Buiarchibejs .êtöüberjs/ foo bat bit al een oubt ^cfiilber tjs/ en UJcl t'oberlegö&enftaet / irtójafcbolcof méfiept br ^ceiïbCE-tonfi t'jpnen tpbe ii SÖetoeeiï. a^eflupidötfeimoctoocfe. (gelöt Piinius fegljt) nootijjcnbicfi boï; göcn/ bat alianeBe booispnen tnbt be Con(l;{)aet begin nioflgcbben eellabt/ en bat HygienonteSi Dinias, en Gharmas; Hygien®»^ btfeb'eerfte. tontctfeptfeljs met eenber^ tes, Dinias,; leg bertoe maecfiten / boe aï lange ino^ «ch^mas,
b^abbdCbpflu^enban gebiofeo^ feu^'' ten inrine atiitenö / eerfpaftebacften Wanneet fpgöeleeftöebben. ^'Sf booj- terfeyt&iea
Danbtbjercg/ bia)$ een (ïcpbt be0 b0lc]c ben Magneiïa, een lanbt nu s^ebeeten Capoveriichi. fj^i^at befen tonfïigf |Bee<e (ter meer göebaeni)eeft/ijS onst ban ben tgötenoubtöept berbupftert / en ban ben Sc|^ipber0 niet beftent gemaetftt*.
Wm Eumarus 5 Jx^Oec bamtttgenen. rjίί{ te acöten/batbefenEumarus, lumarus. O^cöilber banlttöenen/ igouber
al0 ben beröaelben Buiarchusj aengöe» Vrouwen
ften te jpnen tpbe be Confl: nocD geef cronien on- manftöapenenonboltomtnbjaiS/jaefiï {jff.i'Xil jongïj en mijt / batmen be gBeftöiU betbe beeïben niet en con onberSennen alles na t'i«i off i^annenoft Bjouttietttoaren/ baet befèn Eumarus ben eerften binber ban bjass / ban bie. tonberfcöepben/ aïfoo
ben tot eenp^oefgebar&en/ enbatbaec wpt mocöt ont(ïaen jijn fiet ftgilberen og&etactbebjenS. :©efcn cicophan. «"s Cfegftt. Plinius) oft eenen anberen bie alfoogfienoemt bias / gbeljjcft Corne- Eus Nepos gfjetupgöt / bolgDbe tot in gtaUenbeni@foiftPemaratusi ben Wa* öenbanTarqiiinius Prifcus, toelcSenge* bbiongj^en toau^Dem tebettrex^en / en ti berlaten be (ïabt Cö^tntBen/ om te bïièben t ggebjelbt / bat ben 'SEpjan cipfeiius tegöenöcm bebe» «©efen Der maratus .gl^cBnnnen bjcfenöe uptr €o* rintöen / ijS tomen bjoonen fn Cöufca* nen/baecBptenenfpongecweg/üJfifi ien namaeljS tiJ góebiojbtmben bgf^ ben Coning&^anRoom; fclben Demarato 5i)n OOtS g&tbolg|)ÊupfcCo=.
inétaïinföube:gBetomentoe(en bte alle^^toat öp fagö,>nae tieben be#
aaan Bülarchiis ^cftööer;
Tvteer itKiti mijn 0oo?-reben betop^ li.'fe b'oubtOept ber <$cöilber^ton(ï/ mu^ berdaeltban befen <^|ietfc|}eti
(ionbtteboen«,
bani€leonen«
Deboetfïap^enbanbenbergaelbetf Ëumsfusj ίflmcj^ sIoecKelDtft nM
getrebeti
Cimon heeft
«e vercor-
cn
'ndcr dingê
ieriadgtenl^emtoelfoo beel gMeefti
iröebUcn/ aliS Polycletus,MyronienPjr- tfogoras, i^an befên gab itfe meer te: Ijeröalen geöabt/ maeEbcbinbenbêbafc fipeen 2&eelb^öoutoec enCopeEgfetec ijssè^toeeft / ten tpbe bcc Coningften Xerxes enDarius, en tftnietbannoobe.
genoerO bat tcfeonbecfc^cptDict eenvijpfr ban befen/ en; bcttboo?-berA gaelben; Thetcphanes ban ^ifpontfn/ bie afcb^oei^ gebjeeft i0/ en een ban ben;: «erfien^riJtlDer^·
Cleopbantus,, ^cPöet banCojtntgen.
/1 €ngaenbe be binbingge ban met M'tt berbjen te frl)ilberi/ ftetgemeen Seboelf ijs(f<i:Piinius.in30n j ί^25oetδ/ Caötttelijvbetftaelt) bat öctalbcceerftj fóube gj^cbjupcbt sijn gf)ebio^ben boo2 ©p aerdeir creoEhantus ban bet ^tabt ban €0i= fhwÏe" bte cerlïmael begon bjat tr |
örtteben eetiirtGimontjan cieonia, een jlab bjat bifp in't ïant ban tficöaien ge- tegen, ^efcn beeft gebonben be bertoi^ tingen: #8eft ootft eerfï booitgeb^acBt en gemaect beelben ban ter jpben / öeb^ benbe be aerific^tc gefteert cj» becfciep# ben bigfen/fomtgtö cp/fomtijt0 nebfr^ toaert fienbe/ een bingen booj jpnen ttj't metgöebiuptfetspnbe. I^pma^ οοΓδ b'eerfie / bte in jpn^cöiïberpe ïietfien alle be toppeïtngljen/ leben/ fpieren/ en aberenbes iBenftlieniicijaemiS: «®oc6 tba0bpb'eer(!e/ bte uptbeelbe in la^e^ nen oft deeberen berfcöepben boutoen tnfereucfeen»
l^an Panseus, ^cÖtïÖiC Uött töenen/bebjoeber ban Phydias.
I€6 öabbe mp toel te becïagben ober piinio, bat tjp gfteen beter o^bsn en poubt in b'!|i(lo|ie ber ^cfiilberiS/ban IS te berontfc&uïbigen/ om bat öp ober be <©?tecbftbe ^cl)?tibetj3 gemte boo^ ten nootlgcfe becïaegijt beeft/ in jpn atbtfte €ap. ban't 3 ƒ % 25oec6/batmer niet baft op ftaen en macbcbiant fp niet toaergenomenen Debben bolcomelgti aen te ujijfenoe tijben/bjanneereentgite boojïucötigfte ^rftilberii fjebbengfte^ ïeeft/bat bet fomtijben macfj berftöillé eenbeeï<©Ipmpiaben. SjCft binbe bat ug boen moet eenen biepen fpjongbin b'<®lpmptaben / om bet eerfte gbetaï ber jaren te binben: toant befen Penaeus, ;&cbtlber ban mftenen/iö getoeejl / ge^ Ig t6 oocft Phidias, in öe 8 3 ^ <®Ipmpt# |
abe: Sin bit gbetaï tomen be;étö?gf berjg aTober een.JBaer.bp bjojt geftou^ ben/bat bP foube ^gn gebjeeft ben b?oe^ ber ban eenenbifctpel ban Phidias, {tbe=. öeeten Colotas, mdcbenfoubcbebbcn Öelpen maben 'tjöeeïbt ban ben <©ipm<. pifcöen luppiter, bieboojtijt-sfoofeer bermaert en foube gfiefcijilbert Bebbenbetbinnenlïeban bm ^c^jilbt ban Minerva, bie Phidias, upttoenbigf) geftfttlbert babbe: i©eïf6en ^tfiilt bp ^«Êbener0tnfo groot acbtingetoag. Sl^anicè atgt batfeboïen / en bat befen Pansus (nae Plinij fcfupben) iö getoecft ben bjoeber ban Phidias. ^p iwaij in onfeConfïfeer erbaren, üp fcötiber». be boo2 bie ban «töenen/benbdtflacö/ btefeöabben teagenben ^etfen fn öet beïbt Marathon. ^00 bat te bebenc* Sen / batmen boe aïrce mojl beöben goebtgberief ban bermen/ en bat be Cotifl ban friïtlberen al in grooter bol^ comenfiept göeraet&t en opgbefiegijett 0330: ï^ant mm fegijtbat^pbaer tn Öaöbe gbcbaen nae't leben be €apttep<· nen foo ban b'een aljs ban b'anöer fgbe/ batmenfe onberfcbepben cnbe feennen mOti)t/tetoeten/Milciades,CalIimachus, en Cynegyrus,op be 3pbe ber attftenerjs/ Datis, en Arcaphernes, op be^pbebec #erfcn. Cen tgbe ban befen Panaeus, bjojben om beft te fcfiilöeren binnen Cojtntben en in ftet €pïanbt ^eïpbosE j>i0fenöpgije(leït» ©antoelcfeer inben^ tiebp (foomenfegfit) bOojfaetii fou^» be Voefen/om bat bp aen toilbe tegen ee^ nen Timagoras ban Cijalfibien: ;©en toelcfeen gem nocbtani^ berbjon in be ^ptbifcöe fpelen / bte men oeffenbe ter eeren ban ApoUo, fn een plaetfe binnen iBatebonien/ gbenoemt Pythius, fn ge^» bacötenijs ban't ^erpentPytho, bat ba Apollobjajs gfteboot, ^efe obertref- ftngöe beeft namaefó gOenoecö befeent enbetupgöt gfietoeeHboojeenigegbe- btfbten/ be toelcfie Timagoras tot een gebacgtenig baerbanfjabbe gtmaect/ bie foo göebeel op beoubtb^eembfcDe maniere bjaren« Panasus bnbbe notb tot Elis.in bé Cempel ban Minerva,be mue^ ren befcftfIbert / oft met meïcfeenfaf» fraen göeel gi}emaec6t/fo eenige meen* ben:3©anta!fmermet natte bingfterS aen to jeef / fo bebontmen jijn bingeren gfteel te bJtfen/al^ of men faffraen fiab* begDe9anbelt«
mm Polygnotus ^φίίίι^ϊ/ ban €Öafu0. τ €β babbe nu mogen öebben boo^ge^ 1 nomen Phidias, ban om ooifacc6/bat befen Polygnotus, ^c!)iïbér ban't €p# ïanbt Thafus, tjs gftebjeeft een / bie nocö bc ^tbiïber-feonfl in eenige beeïen ber* meerbert beeft/ en gbebolpen tot meer* ber bokomentjept / fal ie β ban bem nu beröaien» i^p iö b'eerjlegftebJcefï/ bie b'in\jejj|£te boojtb^arbt banbe conter* feptfe0 ber b?oub3é te mafeen met b?o# lit^e booiUicötige deberê/en öwn goof^ ^ 3 ben
Timagö'ai van Chalci» dien Sckil·
dCTi
PoTygnotirs; (i'eerile die de vrouwen concerfeytcn met huliélen en anders. |
-ocr page 12-
HetLevca
der oude Antijde Schilders. F0L4,
bentetöteréttmet fletbiaBentgtetis cn Sulfelö \ja« öerftöcpöé tocrüjen* ^aec· cnbotjiftecftöpöe ^c&tlber-conft feer becbetert en\jermfei;Dert:ttJat in pïait# fe öat b'ouöe ;g>cötlöer0 tooj 5ρπεη tpt SÖetooon ttjaren tc mactfeen al Dun aen* ficöten op cenberiep mamete/ boiiclcr» atöttti) en bjoebe ficn&e/ feonbt cn bjacfit ojj/öe bcelbcn tc fc0ilbcccn/&at<» fe fect: leuenbe ben monüt toat onRotcn èabbsn/enfomtijtö öc tanben toonbcn/ cnmct bentconictt bcrfcbcpben aitten oftüJcrcBtnöÖenbebcn/Öet mricfe ccn pcgfjclgcfecn met betajonöercn teel bc üallcn öecft. ^P ^ttft een fturfe φΐ* maect/ bacr onbet anber eenen Sclbaet ijsöebbenbe inbcbupfteen fceilbeftcn/ batbeboetgansetiS gj^ement toaren te Jioeren/en lïaet gftcclommen og een Itt* tc/fo aerbttö gbefcbttbert en fo berfier- Ijjcft/ batmen niet en ton gijeoojbeeïen/ öf öp op oft af gingö. ïlBit fiutfe iïonbt Jangtcn tpbt namarijS inbe gallertje/ bie Pompeius liet mafeen te i5oom/boo| befaleban 3P« iftaebtönp^. ^p 6eeft oocfegfiefcOilbettbcii Ceingelban polio, in't Cplanbt / cn oocfe
binnen «trienen een groote fcftoon gaï* ïerpe/bie ombebeclbevfcöepbcn toer^ tocn/bie baer in be ^tfnlöerpên toaren/ iuope göefjeeten Poecile itami toeIcSe tc fcpiDcrenhp niet cnbcgftcerbeteöebi ben / öoetoel bat Mycon, bic een ban be bacfeen oft fijocn öabbe glÖefcDiïfcert/ l&embiergftenoecö bcbebetaïen. ï^ier ban befiaelbe Polygnotus feer groote icre en gonH: üjant b'<0berfifnban ben Staten ban i^riecSen / bie men plao:^ Uan oubt0 tpbtis te noemen Amphyöi- onss,beftcïöéb00j Polygnoto, in bcllJtiiÉi ban bflncfebaerfterbt / bat Rn in alle be ^teben bait gantfr?) <iESrirfften-Ianïtt foiibe ficerlöe ontfangeit en ge^erbrrgt te30?bcn / fonber eenigijen sipnen fO(t/ cn fonöer bat W pemanöt tian renfaiie bcr berfmelbe ^icDen/alö fpboojbp 5pn iiupè guamen/ pet gficijouben üjaö iuebcr te noobcn/oft eenitt) ber^ieït ie öoen. Ï^UiS Öootftïpe bebben befe «öibe! ?i^eercn/be €on{ï teegebacbjefenbe/ be# fcnCondenacr en ftun feïtieiücreaeni» Si)ebaen. iBen toeit niet feficTjsï/ bjair^ wëer δΡ attoeeft/ ban bat βρ |
m be 9 o« <©Ipmpiflbe, i^p Beeft oott feer εοηΐϊίφ in ftltier gfiegrabeert»
laan Phydias,^cöilïiet; en
25eeïbt-fngber/ban Sitöenen.
Gteïpcfe bepbe be Conflf / ^töiïbe.»
ren cn 35eelbt fnpbf/ upt centn ge* Igi ^enboefem ban be boUomen Cept^ rfecn-confï geboebt tooiben/bait öet ben ^töiïiïer niet fBoacr/ccn 25eelbcnacr in (iem oft in gieten te tooiben / alfl oorfe toel ijS gebïebcn aen Phydias, öie in bep^ ben tg uptncmcnbe gbetoeejl. ÜP leefoe bïoepenbein bermaertöcpbtinbr 83*· eipinj?iaöe/3 00. ^aer nae be boubJini» gDebanaooin. ï^oe ïang&e öp lecfoe toeet men niet / macr men bebinbt/ bat bp nocg ïeefbe inbe 90« <©ïpmpiabe/en bat tp eerfïmael i)em oefenbe in be ^tbiïbcr-tonfï» =t|p fcbilberbe boo| bie ban Ittbcnen eenen feet fcgoonen ^cötlbt ban Minerva, bic bp bcn tttöe* ner^iiS gj^ebieefl in feer grootervncer^ bcn en acötingt)e/te toeten/bet «pttoen^ bigöe ban befen ^ci)tlbt;marr Ijet bin» nenj!r(göeïpcft bip in't ïebenban Panx- us 3pncn bjoebcr bebben tcrgaelt) toais ^ , , gljefcbiïbcrtban Culotas ψη bifcijjcU HPatter op gbeftfjiibert toja0 / 'tjp Me- BeeWnijdcr. dufen booft/rttet albcrlcp eert ban 0an# giicfi/oftpet anbfrjs / cn binb' icfe niet, I^P beeft gcmactfet in bc;§>tabt Olym- pia cenBfcIbt ban luppiter, ban ^öoiir en <i5out/toaer aen bem befen Colotas beeft gbcitolpen / als berbaelt ijS. l^an befen Colotas binb' tf& niet anberjS/batt bat bp gcnufciite nam te mafecn fopI)cn.5n be fcluc ^abt oiympia beeft Phydias mcer C^celbcban €oper en an* ber0 gfiebaen: Jliaer ben luppiter toaöi toonbetUiffe gftep?efrn/ foo bat bp baec boo j too jbe gcbonben ben beften Becïi» beuaer ban ber W-cerdt tc toefen, ^em toojöe ban eenen 5ni;é bitentgebiacgt/ floc ijp ben ^bcojcn luppiter fooron»» fiig^li babfeegbeniaefïtt:toant aï ftabt gtsp(fepöc bp) getoeeft in bcn ï|emc!/en iiabtgöeften luppiters gefhn en toefen/ giip cn babt bem niet mogen beter ma^· Φρ arittoooibc / tc Öcbben gfte* bolgftt bc berfen Hpmeri,beer bp fegbt: luppiter bcbc tcctben met ?pn ftoarte tognbiautofw / e« ban 3pn «tttofcb
niet togbt ban't Cafhel t'litbencn/baec allebe ;!^ocbteriS ban ber ^tabtqna* men bergaöeringeenraebt ljoubcn.#p beeft oocbgcmaerfet nocö ccn Minerva ban €oper/ bie om bacr groote frbobn·' Öepbt/ toert gbeöeetcn be fcboon Miner- va. macifete ooefi een Nymphe^ hit beflevteljii ber )^clIenbioegb:en.nord een Minerve , bie iErailius Paulus ben 'STempelber ƒo|tupnentoe epgbenbe. j&otö toaren ban 5pn öanbt ttoee göe#
clcebe ::6eclben in bcn feïben Cempel baer tocgbeeraSfent booj eenen Catuius. Ce 0oom toa0 oocten tpbe Plinij noc^ te fien op be (ter cftte ban Odavia, een feer frj^oone iBarbercn Venus. al bat in Pünio uan bem te lefen Plu- tarchus inbegbebobenbeö i^outoclgcj; i"egijt/bat Phydias tooi ben Cliffcbe oft Cpjcniffcbe maecfete fiet 25eclbt ban Venus, bcbbenbc ben eenen boebt op een ;gkcbtlbtpabbe/toelt& betepc6enbe / ge^ Ipeb be ^tbiltpabbe baerfrbulp niet berlact/ bat be lajoutoe niet en begoo jt te berlaten bacr D«piS/ maer baer in blpbcn in alle fïilöept. j^ocb bcrbaeït Plutarchus, tn'tlcbcnban Pericles bcn 3|ooftman ban Wenen / bat boe Peri- cles alle fon(tige üBceficrjs in bcrfcbep* ben Conf!en tot bcrtieringbe ber jgtabt tiergabert/en tctoerc6e göefïclt babbe/ altoaer ooc^ Zcuxls, ben bermaerben ;g>cbilber/encencn Agatarcus, toaren/ ftelbebp ober bet gantfcöetoertfe Phy- diam,altoaer befen Phydias macc&te een Minerve beeibt ban ^oubt/ intoeltSa pebeftal bP 5Pnen naem babbe gefcb^ei ben» ^P ban nu toefenbe in foo groote gonlïe bp Periclem, tocrbc bananberen bacrom feer giieb aet/cn Pei idem toer* bcn beel lafïeringcn na gbefepbt/te Mju ten/ bat Phydias gcm foube ftebbcn gbe* boïpcn acn cenigbe bjrje gbeboutobe b?£!u\acn/baer bp mebe foube bcbbé ge<· leeft in oncupfcbepbt. ^iet / toatfom* tgti boo? Confï en Cere ecniS bermaer* ben jBcefierssbe i^gbiröept cracbtic^ in fom^igbebertcnbermacö. Phydias, alfo gefept 10/ Öabbe 't <©ouben 25eelbt gcmaecRt/en op bat 3pn bcntjbers bem niet tc bêfcfiuïbigen nocb t'atbtcröaïen fouben bebben ban bieberge / fjabbe bP boojbcnraebtban Pericles gemaetfit/ 25 4 öfltmtn |
nirt^lBcS !>ooft berOropbe fitö ïiet <5obIgc6 ftapj / en spn öooft fcöubben« be / bcbe ben grootcn ïgcmel ftbubben» i^ier teficy öoebccsi oabe ;g>tt)ilber0 tioutoe op bc^EcFtenbcbben gelet. PU- mus noemt ttoee tijben/ tufTciJen toeltfee ht uptnemen(le ^teé-boutoer^ oft «er-gteter jèi ber 25eelben spn gj^etoeefl/ te totten / tufilDen be 8 3en i j ƒ' IpmpiaDe* ^aer t0 ftrpt gbeballen m* beröen4Eonftenaergi / omberfcöcpben Amafones ©eelben / ban berftbepben aSceïbenaeri gegoten cn gebacn/ in ben bermacrijenCempclban Diana totC* Pbefiemtoeltbcn (ïrtjbt toais/ om te toe^ ten / toekftc ©eeïbt tjet bejle toa^. Cn aïfoo oc gbcne bie baer tegentooojbirb toaren / toel babtien totllen elc& be spne ben ρ jpö toegBeepgbcnt öebbcn/ i? box ben al gbep^efen getoojben eene ban be Ibantban Polycletiis: naer toelcEtc ben PiÖjSÖabbe bic ban Phydias, cnboojt b'anbcr clrfe nae ben toeerbe.25obcn bc^ fc Atnafone,maecfite bP een toonberlgtft 25eelt ban winerva f^iitbenf/ ban 4&out tn ^booj/bcrtitb ellebogen Öoog0. ben;g>cöilbt bie fp bjoegb/flrabeetöe inbenomloopÊnben boo^toftfrgfe benfirgbt tufTcften b'Amafonen cnben ©ojft Thefeus: in't binncnfïc ban ben ècöilbt ben (Irgbt/ biebtjaeufcntc* ó^en ben <0oben aenrttbteben: in be fc^ Icnban baer pantoffelen toa 0 ben (Irtjt te ^eerbe/ tUfTcben bé Lapithen cn Cen- tauren, foo feer babbe ben Confïenaer bit booftfltic^ toerc^j$ met tonfltgbe toert&en bermcerbert en ggeciert in alx Uplactfen: in't bafement cnpebcHael Sabbe bp gbefneben be {^ebao^e en 'tgbcflatfite ban Pandora,onber toclcSe toaren berticö <6oben / en feer nptne^ menbetoafTergbemaecBt be i^icto;tie« ^όφ maecbte êp een ;iB?aecfe / bie feer scpjefen toais/ en cc Copercn gebjocijt/ sphinx gbebeetcn/ bacrbe «©obbinne Öaerlanceopbeberwfïcn. ^n fnmma/ Plinius acbt/batmé bem nieten can boï# Piefen bebben / bat bp in groot cn clccn fo uptnemcnbe |©eê|!er 10 gbetoetft/en bat bp be toegiien ber €on(l eer(t gbeo# pent beeft, ^cfe bcrbacïbe Minerva toa^ notb ten tpbc Plinij in eenen IJel/sSebectcn ParchemonjtoeUficn jïom |
-ocr page 13-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
iKititien 't^Soubt al bp bceïen ton&e ÏO0 itiflfien ijati öet 25eelt>t/ en toegcn/om te ftetogfen batter 't toïle gttuit^te tojajs, ^tttDaëootl^eenoo^fahebanl^un be^ itgbtnge/bai Phidias ομ ben ^cötlt ban Minerva (tabbe gemaet&t / in benftrgbt ter Amafoncn, jgn epgen conterfeptfcï/ Miafienbc een out USan (gelocöp toa^) bte met bepDe banog eenen fïeen bjoeg/ en bat bpbaerinoocfceraerbicbbab^ te te toegbe gebjacbt be geöaente ban Pericles,ftrgbenbe tegen ben Amafonen, enbabbemeteen bjonberitjcfee Confie te toegöe gbebiatbt / bat be öanöt / in toelcfee bp be pijcfe bwl/ quam genoecb toooj 'taenfcbijn/ algi of bp be gbeïij cfee^ ni(Teban Perkles, ftabbeiDtllenbebeCi= fien/'ttoeïffe norbtan^ ban alle $ijbm Bern gbenoetb openbaerbe. (epnbeUn^ Sbc bjocbtenjgn 25engbet0 be fabe foo bertp/booj eenen Menon ,3gnmcbegei felle in be €onfl/bien ft> baer toe op?ot^ ten/ t'aenroepen be buipe ber gbemepn^ ten/ bat bp gebang&en üjert / en tfS ban fircfitenin be glietoangbeniji geftojben;
mepnen eenigbe/ batbPbön5gn topanbenbaertoais bergbeben, iia» ben epnbt ban befen feec confligöen ^cbilber en iSeelbenaer gbebjee(ï» |
Ban Mycon, ^CÖUÖCï: ban28tbcnen, j jS't lebenbanbenlefïen Poljrgnoto, Atjcbbenuip aengbetrocften bennacm ban befen Mycoti uan Wenen/boe bat löp jtjn conftigbe ttietcften ban ben tbener0 töcl boogölijrfe Itet betalen/ toaec upt tod tc ber(laen / bat bp een iiptnemenöe j® e?fler boe ter tgi3 t?s ge»» toeefï, !|p beeft oorb gbebjupcbt bet ftjjartban b?iipf feernen/oftgbebjanbe togn-b^oefTein / batmm boetiiet Try- ginon, en 0ot6 toelb'eeriïEbieben^i tfteenfclien i©ber gbeb|upffete,ï|P toa^ feec foniiicft in te mabenbiebecffbep^ ben actiën ber uiojfleïaetjs / en babbe groote gbenuefb« öie aerbicb 3Pn toerrfecn upt te beelDen/ öp toa^ gebee* ten ben grooten Micon. ï©aer iis eenen anberen Micorvgetoeefl/bie bietmen ben iongben/bjeltben babbe een bocbter/ bie oocfe feer tonfiigb toaii in be öerconft» ^uMicoa bitt grootf/ öie ttJP nuboojftebbf/ fcbtlberbceen feec geer- Igcfe (Iwcb/ban ben Lapitben en Centau- ren, öatt'^tbenen in Thcfeus cetnpeC toojbe gefltelt: j^ocb een anber ban ben Argonauten, btebe baert nae Golchis beben / bit toerbt t'3iitöencn gbeflelt fti ben Cempel ban Caftor. j^ocö maec6^ teöP een (ïucfe/baer bie ban Uitbenen onber Thefeus öen Amafones bcflreben; «een anber/ baer be «j^rietben Croépen berbo^ben/en baer be €oningben raebt bouben ober -t leeïgcb flucft / bat Aiax öeoe/ Caflandra Priami botbter te beb^ ben onteert in ben tempel ban be (6ob^ binne Minerva. ^p babbe ooffe gemaect eenen boop giongb^oimjé/biegebangen gbclepbttoaren: <©oc6een Caflandra t oocb be batailUe tot Marathon tegben ben #erfen/ baer men in bepbe partijen facb eenen lufi bie fp babben malranbtr te treffen / oocb fatb men ter anber 3p^ ben be l^erfen berbae(llgc6 blucbten/ en loopen onbeoacbt in eé groot marai$« maetbte ootb be ts^lote \3an^benii< ten / be neberlagbe ber :Barbaren boo| be <6riecben/ en Thefeus, bie tfepl gaet; oocbeen Minerve, en Hercules. ^Q^an^ neer bP getoeefï ijS / en beb ic6 niet g&e* bonben. ^p öab eenen foon Onaras, een 25f eibtfniiïïer/ ben br ften bi? upt l>eda- lus ttiincbel ijs boo?gccomen.5^ babbe ban bie tjan#btgaltenboo| een Ceres, fess bnpfe it Croonen. ïi^efen foon leef^ be in öe «©Ipmptabr/ ttiaer bp menmacö ramen toanneer ben 0abec leefbe.
Van twee liycon^jcfen
fftdcoeiufca loBghen»
©an ApoHodorus, ^φίϊίΐδϊ ett 2&eelbt-fntjber ban 3(i£benen „
D%t itb / gbelgtfe ben uwtnemenben ^cb^igber PiHtarchus,babbe boo gfienomeri/ be booilucbtigbe IBannen/ engitaltanen / tegen maleani» tanber te uergbeltjcBen/foo en foube tt* gben Mïchel Agnolo niet qnalgf6bie>s^ nen gefieltben Htbeenftöen ApoHodo- rus , öie ootó fo beel ebeï g,aben ban bec fSatuere beelacHticb uptnemenbe Cottf fïenaer / foo blöttgb «n engbenftnnieb in be €on|t t'onberfoetBen / om b'ttptcrfie feboanbept te binben/ toajs / bat bpbtc* totlö menigb uW'temenbe fcboon35eeH> inlïwbmaorsD wptfpgt/ alM bempet |
qualgtB nae fgnen fin oft benoegé toajs/ toant nemmermeer en bocöt bembat 5pn toércfe bolcomen bolmaetbtöepbt Öabbe / of bet fcboon al göebaen toaiS: ^n om bat bP fo beel fcaep bingben/ en 10 grooten arbepbt te nieten bebe/ toert pp ban tielen gebeeten/ben rafenben oft svii,„· <©nber anber een ;^cbtlber
Syiumon. Oft 25eelbtfnBöer/gbenaemt Minion, maechtebanbem/oftnaejgngelgrbei niö een ©joutoen beelbt / "toefenbe be ©|amfcbap oft rafirije / alö om 5Pn öcfticöeptte befpotten» Mp ist getoeeft de «Ptnemenfte ^cbtlber/ bie be eerfïe 'liydt focht. biajS/Die upt ber nature be alberfiboon^ fte beelen tteriïanbigb toift upt te iefen/ tti in 3pn fcbi berge te ρα0 te bjengben, maii ben eerflen / Die tot bolcomen toermaertbept beeft gbcbjacbt benpin^ teel / foo toel mijï bP bem te banbelen^
nij binnen Pergamo g;)efcöilDert een l^jtefler bie offerbanbe bebe/ en met Srooter innirbepbt jpngbebebtfcbeen te boem «©ac&toaffer eenen Aiax pan Öem / bie ban luppiter met ben blirem ebeflaggfen toaë. ^a r en toajs tot op Sgnen tpt nocb nopt .^cbilber getoeeft/ bie babbe tonnen maben in ben tronien een foet en lieftgtfe göefitbt / bet toelcS notbtanii eenen bpfonberen toelftanbt ber fitbilber-conft toelangbt.#p beeft fibebloept in De 93 «©Ipmpiabe.
©atl Callimachus ^cöllöet/ ejj B^elbt-fnpber. |
W5iö ben berbaelben ApoHodorus toonberltfc&enfelbfaemban fin» nen/ennauto foecèig in be Confï.^efen Callimachus, icfe meen ban Sitbenfn/ en in niet minber getoeefï. ig feer ber^» maert gbetoojïïen booj eenen fpotlgc* feé bpnaem / bie bem too^be bpgeboegt/ te toeten / Cacizotechnos, öat ijS/Confl- letten eonnen in onfeConH boo jt baren/ oft bat top niet en tomen tebeberben 'tgbene topeen0 toel gemaetbt bebben/ gbelgcË befen bebe. ^ babbe gemaert eenen banis ban ©joubeni / giecieebt op be maniere ban Harebemonien:35it toerrb toilbe bP naberbant berbeteren/ maer bpbenam bem aïjpn gratie* ί^ρ babbe gbemaecbt tenen Hantem ban Coper gbegoten / baer 't lic]^ een Saec langb in tonbe bjanben / fonber b'at be <8lp bergtncg; ^efen flelbe bP i'^tf^t* nen in bet flot ban Minerva. ^p toas b'eerfle/ bie be fieenen bonbtte boo|# boojen.
Ban Zeuxis öan Heradea, ^ibilber»
NHerAppiiodorus fjs gbecomenbeiï oubenfeer bermaerbenzeuxis, upt
^aer toag ban bemnotb ten tgbe Pli- jj^acebonien/banber ;|)tabt Heradea:
iJ —LV-----nenrgcbbomtetoonen) lietbanaoubt
Beratbter/omötcfaiiUebatbpaligbt^ ba|bueren3pnen naemopeeninbe mp* 5pn epsben toerei beraröteöe. fpen ten/ bie in be baoprnmatmianmi ton bem nitiimeritieer ber^ben ban be ilBaittel^/ bie bP b|oegb iitbe gbemeen t^flPerberenberbertefoec6en/itoeic Spelen ban oiympiaWleften nam al tejjeelbtcbtoilömaecbt/baöuenben; bp boo? bem / 3Pn toerrb te SS^^Sïyn SOttren toegb mtil / tn tornt tn een bf r* 1 boo? niet met aïlên / bem iatenbc bunf. .
! feeix/ batment niet entonbe tenboiten ïi Si/f tiieteltebeelfoignöuloigb 1 betalen/ 'tjp toatmen bembaerbooi te toefen / bat top nut enibubtn tm fiöeaebenöabbe. €nftöomboocbaett
St&j
befen beeft boo? Apoiiodorum bepooj* te ban be ^cbilDer-bonfl togbt open gbebaen gbebonben / en ifler floute^ Ipcfe in gbetreben / tn bet bierbe %att ban be 4^lpmpiabe:€nfienbe/ batbeii |0inceeï alree bem feer bereer* be/ b?acöt bP met eenen beni^inceel oocb in groot gberutbt en lof. i)omi» mige fiellen bem ten onretbt in be 89% «©Ipmpiabe/ in beplaetfeban Demo- pbilus Himeraeus, oft Nefeas ban Tha» fus·. ^an een ban befe tmtt i0 ben mee* fier gbetoeefl uan zeuxis, maer men toeet niet toelclt. ;{^efen zeuxis iü foo uptnemenbe gbetoeefi in jpn Confl/ foo bat Apdlodorus, Daer top ban ber<· baelt bebbcii / te befer oojfaecfi maer6« te een jonnet/ toaer in bp feer ionfïitö birbteuDefepöe/ batbun be ^rbilber- confï toa0 ontfïolen/enbatfe zcuxis met bem benen b?oegb. toert oocb boot 5pn Confl foo tmh/ bat bp ( omsb» |
-ocr page 14-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
^p maccBte oocfe eenen luppicer, ftt^ tenbe insijnlBajeflept/ baeralleb'an^ t>ec <(5oben ottec epnbt bp jgem (ïonben/ eljSSQN llofgMün i^p{|abbeoo(6ge^ maett eenen jongen Hercules, ben toelc* ften in be toiegbe sgnbe / ttoee ;S>lan^ ÖÖen bectoo^ggt*. ^^^^ bp men fagö Alcmena be |@oebet ban Hercules ^ m ijacr iBan ben Coningö Amphytrion, bit t)tt\ bcrfcöitcfet toaren te fien bit tojeeflricftt fcboutofpel al ajaii Jjtfen zeuxis feer in 5tjn €on|l ecbaré/fo zeuxis maec- toojbe öem nae geg^eben / bit gebjerfe te te gfoote tegebben gbebabt / bat ftp tegroote faoowcn. gogjrjjg^ maecfete/ oocft be bingöerö en be 6notftetsi te btc6 en te groot / ban lua0 anberfinjs geheel blptic^ betleben ncie te bolg^en: foo bat boe bp boo^ beu SÖsrtgenten fonbe maften een tafd / bie fp offeren toilben in eenen /STemijeï ban luno, toelcfeen (ionbt te Lacinium, nu Capodicolomni, inCalabjien/ öpbCi de Dochters fleerbenaecSt tefienaïlebe ^ofbterjS derftadt A- ^lanjguu ;êtabt Agrigentum,5etbjeïcb grigéc naea. jgj^ toegclsten toa0:onber al befe ber* Ifc vvf Ζ δοοίί Dier alleen böbe/be fcboonfïe ban een Beeldt Icben/ om ίπ jgn 25eeibt ban luno, oft mertefchii- anöec25eelben / allebe fcftoonfiebee* dmn. ien ban befe bpbe te paffe te bjengOen, ®efe bocbterö bjerbé te ïobe beei fraep gbebicbten gbeitiaecfet^lp iiö gbetoeefï önbcr anber uptnemenbe ^cijtlberjS/ bie beroejjen bjaren tot be bertieringe ban Sfttijenen ten tpbe ban Pericles.alfo top berfiaelben in t ïeben battPhydias
ber aljS gijp/bet toeltfee Zeuxis bebenbe/ feggenbe: ^rfe maSebem^nemetlani gen tgt om bat be beerbtcbept en boen» ïijcbbept niet en gbeben geöueriiöept/ nocb boicomen fcbooniiept: maer ben tgbt met ben arbept onbermengt/ too* |
nen önn cracöten in be toertfien/ toanl fp gfiebueren beel te ïangber. <l&Del0cfe of öp feggöen toiïbe/ toiepetflojbitö oft onac&tfaem benen maetht / bat en rangöeen uptnemenbe bJerc63Ön/ bat ïangegDerucDticö blijft/ gbelgcfe «tge^ ne bat met gcooten bigt en Confl ijs ge^ baen/ alfoo be ebel gbebtcDten ban vir- gilius met grooten tgbt göebaen sijn^ be/ gijebuerigb/ en anber toergaen 3tjn/ bie ban (leegte öaegbbtf öteris met öae^ fien g&ebaen toaven. Plutarchus brengt be berbaelbe zeuxis auDtüJoo^t oocft te pas in 5Bn jBojalen / baer Dp ftiJiöft banbebeelijept bertjtenben/ baerOu toil feggé/ bat be lange bepjoeföe bjié^ ben be befïe jtin. Zeuxis giceft oocB bcel. bingben oft ConterfeptfeliS gebaen ban bJiten föoart / Monochromata bOe bp iiusbedriejt ben <6rietfeen gbeficettn. ^act toaren ^«n»· ooffe t'5pnen tpDefraepe;ètbiïber0/ali Timanthes, Androcydes, Eupompus, en Parafius, bie gwi iueï foogoebe jlBee- fïerjs bieiben te toefen aljSDp. 'ïBen ftgt/ fept Piiniusjbat Parafius tegé Zeux- is ben balfbanbtopbtngb / entocbbebe om beft te fcbilberen» Zcuxis beroepen 5ijtïbe bjacöt te boojftfign op't toneel een -tafereel / baer foo natuerïijcBe b?upbtn in toaren gi)eftbtïbert/ batter felfop t'-^oneel be ©ogbeïen in qua« men picfeen. «©aer tegenb?at6t Parafi- us op 5Ön tafel eeneit boecfe/ foo natuer^ ïöcb gbebaen/ bat Zeuxis, bie op t'pic* éen ber ©ogelé aen 5ijn b^ipben fo beel
b?aröt: maer boe bP baer «ae bebonbt/ bat bet eenen boecfetoaö alfoo geftbiU bert/ gbeïpcb ofter be jètbtlberpemei be toas bebetftt gbetoeefï / bembin^ benbe befcbaemt/ gbebjupctóe notb* tan^ groote beïeeftbept/ gebébe Parafio
ben
fce ;5taM Agrigentumfn J)itiïieiteen i #jtiifefreï>fBflöitteBêï)ben. ^pmaec
Aicmena: en eenen <i5oöt Pan βεη i>e ' ' · ------
Conineö Archelaus. ^p maecfete ooc& een Pcnclope , in tijeUftec öjcfm ftp meenteitmen üerfameU alle be tet* να(φύ$η m s^tfiattitöttfea/ bit een
Men can dit haell verac
teoot&eenUQO^fleltnse/ tiaetDpgroo^ tenïud en gcncut&tin Ijatibe / cnftelbe tiaer onbec eensfiebttgt/ lupbenbeo? befet manieren/
So goet te doen, meer arbeydt waer
mbenen / altoaer eenen ^cbtlber imoebigbtoag/fepbeoberïnpbt/alsmpt Agatarchus bem felben faeroembe / feg. fpot/ bat bet baefï trjt toajs bat flaepla^ ncnbe tegben zeuxis, icfe fcijiibere nitjn ben af te nemen/op batmen motbt fien/ «bebierten beerbiger/en gbematbeïgci toat Parafius booj fcbilberpe babbe ge |
ben l&jtjjS / enbe fepbe; 1p babbe toel met 5tjn <ianft be^ogbelen bebjogen/ maer Parafius babbemeer gbebaen/ be* bjogen öebbenbe öem/ bie inoe ^tbil- ber-tonilerbarentoasi, iBen fegt bat Zeuxis bier naer maetbte een jongb fenecbtfeen / biagmbe in eenfcbotel oft ëo^faen een beel b^upben/ en ftenoe bat be i^ogeljS toeber quamenpirften/ toass op 3gn Cafereel berfloo^t / ïaflerenbe 50nepgen mercfe/ meteengcooteeen* bulbicbept belpbeubc/ bat öp be bjup^ ben beter babbe gijemaecbt alji öen Snetöt: Uiant babbe ben a^netbt gebeel Semaet&t getoeefi nae gelgcbeni^ ban bet leben/be bogeïjs en babben be bjup* ben niet bebben bucben pitfeen». maecfete oocfe berfcbepben confligbe fiucgen ban aerbe. O^f bit nu toaren aerben platen befcbtlbert en gebaciten/ ïtbeben beelbtn/ enonberftbept
inebr bracht Zeuxis ober een be bolromenijcpbt 3ρα feerconfttgiie (rriilbertje/ meenenbe tóclfobecl te to'c* Sïjê te f)èb!ieii§'0ebjaibt/ar0 be fcboone Leda ta t Öareu en ter löcerclt brengen ban baer upmenienbe ©ocbtcr / oft foo brei Homerus i)aö&e met 5ijncn «©oötlijffeen söeefr in 5nnBerfcn con^ . nenaptbeelöen / anigaenbebefcbooni ^'eSeei Öepbt ban befe #ocb ber.
Öaelt Lucianus in ^iji^ Crattaet / gfjCi ïntitulcert Antioclms, bat Zeuxis, ben «ptnemenben ^cOilöer boben alie an^ ber/ bem nietgeeren/ oft felben7 cn be^ moepbe teftbilberen gbemeene mate» ricn/gbdrtcb bebabrn ber l^elben / be fltïjben/ oft be ^oben: JBaer focbt ali tftbteemgbebootfigbe en nieutoebeti (terinsbe/ bebjelcfteöemm&enfingit* |
Larta oft Ambracia : b^tgt ftp te fioom be negben Mufes tjan bem ge# baen. Bocb iffer/ fepbt Piimus, ban beminbe toanbel-plaet^ en<f3allerge tian Philippus teöoomeeix Heiera toait be baubtuan Zeuxis. ©an befefelbe Helena at^t icfe / bat Valerius Maximus berbaeït/ feggbenbei Zeuxis gbefcbiL· bert öebbenbe be fcöoon Helena,en ber* toarbte niet nae iBenftben oojbeeï / oft biat't boicb/bittoercb fienbe/feggbeti foube: IBaer bembetroutoenbeop3p»< nen gbeefl /iepjoefbe en petftte bit 5öfi toerrfe tegben be beerfen ban Homerus, bie bp in bit beelt uptbjutte / toaer ban ben fin op befer manieren ïnpbt; ^atr faten te «Cropen op benmuer/ bp bc ^oojteChea, een beel oube iieeren / en fagben baf! aen be ILegber^ ban ben OBrtecfieaenCropanen/ aitoaerbpijs gbefeomenbefcboon Helena, toeUfeer frboonbepbt ban Homero, tn 5pn jv i5oêcftber iKaden, op befetwaniemi nptgftebeeibtiör
ballen mefenbe/liet bp/befeïbe üptBeeï> benbe / fien bé blijt en bemnftbept 59n^ aer Confïen, jgn/onber jnn alber cloec·^ fte Snbentien / beeft ftp gefrbilbert een Ceniaure/ be toelrbe fco® be ttoee joni·' göe €entautoerSeniS / enbe Copge ban Dit tafereel nocb têgl)entooo?big|> t mbenen / uptnemenbe toet gbebacn/ engbebotgbtlsetfijincipael / 'ttoelcfe men fègbt/ Sylla, <©berf!e ber föomep^ no! ftepitraebt / nae taliën met anber felbtfaemenuptnemmbe flutben beeffe benen gbefcmben: jfBaer ten oagelucbe bjaffeenbergingbbet aen bett ftoecS ban Maieum, bat aïle^ / enoocit bit pjinetpael flucS / berlojen bleef, ϊϊ^φ 'tgbene batternaegebaentoajg/ fsliib (fegbt Lucianus) fcb?iftelrjtb/ten
beften bat üitmp mogdar 10/ booj 00^
göets
oft ber„-------------------—.-i/-»:·
Piiniusniet, JBaer eenen ïSomepit/bte befe in banben quamen/gbenoemt Ful- Tius Nobilior, Ueter een beel ban befe te «f-
Ghelijck dc Stapels t'faem in groene blaren fiteea In't fchaeuw, cn quettren vaft des Somers in dér hitten ·.■ Al'öo dees oude Mansghefeten claprcn daer. Maer faghen niet lbo haeildc Grieckfche Vrouwe claer, Oft i"y en f^yden llracx, dat Troyfche en Grieckfche kiiechte» Soo moeylyck en foo langh malcanderen bevecht©». En is gheen wonder doch, oock tegben redea nier. Als flechs maer eenich man dees over fchoonheyt fieti In' tlieflijck aenfchiju foet, van dees-Vrouw' uytghelefen, , Die meer ichijnt een Goddinne, als ftej iÜjck Menfch te wefefli. |
-ocr page 15-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
Settfiemtt« 0ietbfltitBtt0tBtmi38feec iEttiaté ben in be ^cfjitoergemmaet om öat nip nocö tierft ö in göcöacöt tif/öat te öebben tojt^ göcften tot cenen bec/tn ï>e too jgeiioemöe ftabt Sfitgenén/ öetoöle ö'oberlegginge bit icfe ijabbc in titfïucS/nip niet tocpnicö bienen faï/ om bttfelbe tpgöentlpchen mctberteU Befchiyvin- ïjngöeupt te biuc6en.Sn btcbten
ghe van een pff [,ο^φ gjom tïUJJt/bife Ccn^ |
vS, cÏnur uptgbebeelt:al be leben bie Mm* rie 5gn/ ïtggDen ter aeröen / en Det atö* terbeeloft tcupisUctjt ncbergeftmfit: ttiaecbel^ioiiujïgtöe lebenal ftttenbe tulïenop ben elleboogö/enbeboojen(ie beenen en 59« niet gftejïrecfe / al^ offe oberfgbiJ iagijetluant Set een gelgcfe of* fe Bnielbe i0 göebouïoen/ trecfeenue ben Soojne be0 \joet0 intoenbtcö naeöacr toe / 't anbec been retöt öem aberec&tii om öoogft / tloutoenöe met ben boet b'actbe gftclgcfe be ^ettben bic poo^ βΰεη op te flacn, 3fiengaenbe be ttijee# ïtngfcöe feinberen oftboïen^/een Deeft^ fe in öaet aermen/ en foog^t Ö^t op |®enfc9elqc6e UJijfe/Bem gDebenbe een iajoutoïgcfte bo|(ï: öet anber/ bat meer i^eerög gDeflaU öeeft/tii bajï aen be fpene /göeïpcfi öe jongöe bolensf g^e^ toenbt 5pn gfieboebt te toojbenban öen 3!Boeber0. 25oben int Cafcreel / op ef nuptfteSenbc punct-rootfe/ bequaem omf en fenttneïle te flaen/ bertoont iiem f enen ï|eng(ï Centaubier / fïefttnbe ben gal^ upt ben toerc^e/toeUfe iis (foo ic6 meen) ben J®an ban befe ©joubse / bie inttoee berfcfiepben plaetfenöaecjon' gï?enfoogöt/enal latcBenbe befiet Öp tsefe: botft öftliröaem openbaert ftem niet aï gije^eel / ban aïleenïrjcfe tot baer 8p ftaïf #eerbt istmet be recïjtet öanbt luicfet öp boben 't Booft een jong iLeeu* ten / om 3ίίη gftenuetbte te ftebben met Sun te berfcöltcfeen met bit fpeeïbtngö. üet göeboïgftbefet I>teil&erqe (ime^ toel top befer €on|len onconbicii toefen^ be/niet toei en connen onberfcftèpben be beucfttbesttoercB^) toaönocötan^ge* tojocöt in aïle boltamenijepöt met upt' nemenben bigt. Cen eerfïen/ ben om^ f retfe toais/en guam upt een bajïe fjant. ^m anberen/ be bertoen toaren tex* mengöt met gtoot er tonfiin/ en fiet bp^ fonbecfte tod^ toeg^eboeglt ttn rgc&\gc6e gtatte» ^t toecbtepingöeti Der uercojtfeUn/en ber Doutoen/ toarett toel te bègge voaergenomen/fonber bat« ter pet berfupmt toaiS ba« bat te toen* fc^en tsi/aengaenoe be gfiefialteniffen en maten/nocö aï be repte / enojöinantie be0 toercfesi / alle be bingöen baer be ^t^ilber^ fonberlinge na tracj^tcn/ten mtnften be gijene bie fojgftbulbigö jgr» be felue te tjer(ïaen»ifiengaenbe ban mp/ icl^Ioofbein zeuxis bpfonber begroote tracöt ban spn toetenfcöap / bat öp f00 toel Deeft connen in een felbe materie (acgt nemenbe op 't onberfcöepbt ber feunbe oftfeyie / en ouberbom) lebenbe boen gelgcfeen be berfcöepbentöeptban bit con|l:tgg toerei: toant ben Centau« toet öeeft öp uptgfjebeelbt öf eï tojeebt/ moebigö / en groutolgcfe/ 't öap j ovser epnbe flaenbe / bptan^ ijeel routo/ niet alken 't gene bat #eerbt i^ / maer oocg bat iBenfc^ti!: en ftecft tjem gemaerfet befcDouber^ bieebt en berfietten/met icfe en toeet niet toat grintficfeé oft grg* nen in't aenfirgt/'t teelcfe öcm norft niet en belebt 3gn t»ng{)etemt tocejle toefen: ;èiet/bitijs gbenoetii t betoo^p/ftoefip ben ifêan 8eeft göemaetfet» iBaer be Bioutoe gbelgc&t feer toel een oojlogg^ fc^e jlSeerrie / göelgtB in't gfiemeen be '®öefl[alifcöe 5gn/ bie nocb oiigetemt m tan niemant bereben en jijn: get anber beel/bat ©?outo i^/ftceft fip uptne^ menbe fcöoón gftemaetfet/ uptgenomen b'oo^en bie öp mifmaecfet en fcgcrp/alss bejs ^atpien/ fieeft göelaten. ^e ber* gaberingbeberttoee HitBamen/ baec get liaenfcödgcfee en öet ^eerbtfcöe bereentgftt/ fieeft ÖP gemaecfet allentp* 6en0 berliefenbe/en niet botlgc al reen^ ber repfe afgefneben/ maer al ban berre beginnenbe met moeten / tiJ &etberb?e* ben met fulcfeen foetiiepbt/ bat ïjet gem deelt upt be oogöen ber aenftöouto?r!S/ en loopt foo bieftlgcfeb'een in b'anber» «jgengaenbe be ttoee feinberen/ftet een ijeeft οοΓδ 3gn tojeebt gljielflet / alfoo toel aljS ben tjaber / en jgn teere ieugöt betoïj^ ebentoel een ontamme grouto^» faem toefen, ïpitoocft aetimercSenbe ban bp / öeeft mp bertoonberenji toeer# bigö gïjrboföt / batfe tepbe &inber#
ïgcfe |
©oom inben 'gEempelbanl^iebetnocji taiiS «ae öet göeboelen Euiebij, jgn gjfTcÖen Zeuxis boobt en ben tgbtban j fcö^gben/berloopen s oS^gjaren/ liJaer aentefieniii / öoelangöebe€p^ tr-bertoe bueren can» |Ben leefi in't 34'. 25oec6 Plinij Cap, 8. bat Zeuxis J^ifcipel toajs ban Lyfiilratus, bie ben bjoeber toajsban Lyfippus, foo men in't 35^25oec6/ in't 12^ Capittel'binbt/ en Lifippus leefoenocB inbe 114?. ipmpiabe/ ten tgbc uan Alexander be. 45roote / aljs in't ijcröaelbe 3 35oec/ Capittel 8,blgcBt.^otö bebinbtmen (alfSboojen in't beggin ban 3gn lében tjS bcröaelt ) Zeuxis aen 'tfeBilberen te 5gn göetoeeit/ ban in öet toierbe ^aer ber gs», (©Ipmpiabe. :©it fföiicftt 19; <©ïpmpiaben/ bat 5pn ban (afgöetroc* Senbe bier 55acen) 91 .gfaren / foo bat naebefé refeeningöe zeuxis totgrooten ouberbom moet 5pn gecomen / alfo ben blBtigöcnl-efernaetefoecfeen / enfo* berleggöen ftaet,
epnbe bes lebenjs zeuxis.
Ban Parafius, ejcceilent ^cp^ berbanc^pöefen. llelgcfe be gene/ bie tfamen om tu nen l^igss ban een róobt Haften in be tuebbane/nae öet teec6é loopen/mal«> tanber jS fnelöepbt fienbe / te meer blijt boen/ om elcB ben anberen acgter te
G1|elgcft be gene/ bie tfamen om ee^ öet late blgcften toatter onber berboj^ 'nen ^xH^ ban een róobt Haften in göen tg, ^orf) Antigonus^en Xenocra-
jtes , betoelrite alle bepbe25oecftenban I be ;êtïjilber-tonft öebben gefcöjeben/ ! biegebenbanbeferfaften toegen Para- bellen Mfilfoogingö Öet oocft toe onbcri fio ben lof / ftem piijfenbrbobin alle be bermaerbe ;êcOilberö/ten töbe:Pa-~j ronfïigöevétöilberjs /enbelijben /öem
rafij, bie toe ter tijbt baiï beel ih göetal begöonben te tooien. ï©efen Parafius toag göebojen tot^pöefen / en (alji ge^ fèpbt igi) ten tijbe ban zeuxis^ in be 9 »©lpmpiabe / in bermaertöepbt bloep^ wbe, ^pti ©aber Evenoritoaii ootft'een^ Soebt jg>cÖilber / enijS göeteltne ffensS? Aglaophon, Cèphiffbdorus, en Phyrlus,v
alrebelgcftt^êcöilberjS/ tnbe 90%. ipmpmt* Parafuis geeft öe Con(i. bp |
toai$béerf!e / bie met ernfïè toaernam be:göelgcftfo?mitöeben/maten/ge|lal« tentflTen/toerbingen/en toefenstber aen* ficöten. ©p toajsb'eerfïebieacörnam omaetbitfröflpitrmaetSen/; feer Iét# tenbeopSiet fcöoon: ooïli opbeitonbittf Öepbt en fcöoonBepbtbanben"öali^.y en 'tbjienbelgr ïaccöen ban ben mont. I|p toa^ oocft geöouben/ felfénae öet οοι< beel ban allé Jjcötlberiy ben alber ^r^ -- flanbigdên ban goebe omtrecftëtntm^' Ben / en ban«en toercR toelie^ïoK>oem: ïlet toelcftnocötanjs öet bpfönberfife en onboenlgcftfïe punct i0/ ban altoat be* fe Confie belangt. ^Se^ menfcöen naet« te Itcöamen toel te maften metgoeben omtrecft en binnen toercft/baröeeftbjp toat in: binbtmer beeï / bie baec uptnemenbe in 5pn: IKaer eenen bolto# men fcöooni omtrecft te maften/ en 3pn toertft toel te bolboen/ oft ben lejlen iïreecft toel te göeben / baer binbtmer toepnicö boltomen in: toant öet upter« (Ie ban öet toercft beöoojt foo göeronbt te toefen / en 5pn ronbicöept fb uptmun* teïtjcft te bertoonen / batmen baer toat anberjs oft meer fiet / ban baer ijs oft fcögnt te toefen: jae ift mogöelgcft/ bat
baer in öeelbolmaefBftte sgn getoeefh piinius f^ötriocö/batmen in 3pnen tilt berfcöepben teptfteningöen bonbt / g>i baen banjpnber Öanbt op Cafeletftenö en i&èrgamenten/ baer be ^cöilberii Öun göemeenlgcft nae beöielpen:^bcö mepntöPV bat öpnaeö.et groot i be* grijp be;3 berlianbts^ bat in öem toa^/ in öet binnentoertft ban eeniHenfcöe^ Igtft litöaemiiiet uptnemenbe genoecg
mivm
JWien op ben jongden Hetuto/eH on^ 5Pn®aberoocfi göeïeert/ baer in öp WEtufftöen öanDtbatten fp öe mam» öem berre ijS te boben gegaé,;èpn toeb- ima/en ieggöen öaer tot be inoeber in/ fpel met zeuxis 13 berftaelt /1' tsi göe* jDeiceefptian8api enbertoegeIgc6en: noecD batmen toeet/ batbpbefenber* locgter toeupt Luaano. zeuxis öabbe |maerbenJ©éefl:erobertroffenöeeft,!|p nocD feer tonfiigö gemaetftt eencn Mar-! geeft be^cOilberEonlïboo^jgnen fnel* gebonbenfïiaenbe aen eenen boom/ ièn geefl met berfc0epben nieutoe bine wbitfiucfe toajs nocfttentijbe PHnij te bingöenbermeerbertenberbetcrt;.ï|p |
-ocr page 16-
Het Leven
tan ban 3Êt0enen / en ben 45obt Bae- chum, be ^obbinne ^eucijbe. maccftte oorfe ttoee jonge H^inberüen^/ in tijelcfee men mocnt meccfeen b oube» bacöt^epbt /iioubtfiepbt/ en onnoofeï· ijepbtbecieugljt, s^ocö (cöilberbe öp tenen i&?iefïec bie offert/en eenen ^cn* gften bp ftem/ bie een deen coffecfeen öiel met teucfetoeccE tot öec <©jfcrl)an* be / Ijebbenbe op 3pn Ijooft eenen tranjS met bloemen. #aet boben alle 5prt ttjettfeen too^ben gijfpjefen tmec baten/Die hpjjabbe gemacrfet met Urtv? ten garnafcg / toaer ban ben eenen foo beröit ban in ben fïrtjbt te loopen teasf/ barm:n &em fagï) ftoeeten: €n ben an* beren 5Ρπωι·ίρεηϋη afteggjöenbe fo ber# moept / batinett öem fcöecn te fien ^q* gljen. |Ben ïjoub οοίδ in groeier toeer» ben/ fept PUmus, em Cafcreel ban ftem göebaen/ maer in 5pn / ^neas, Caiior, cn Pollux : <©ocfe not^ een anber / baer tnmenfiet Telephus, \chilles,Agametn- non, en viyiTes, fumma/ baer en ijS gfteen ^cijilber ban ben oubtn/ baec men foo beel (iucfeen ban binbt/alö ban befen, ï^p toajs een iBan / bie op 3pn eere/ bie ï)p feooj öe€orjlï)nnbeeï«» aeötitft öabbe ggemaecBt/ fieel moe# btgö entrotiS iis gftetoojben /gftebenbe Dem felben berfcfjepben namen7 fom^ i tjbts Abrodietus, bat !,ö/twellu(licl) le«« uenbe / en fomtïjbte |&?inte ber ^tijil^ •aer-tonffc/ Oem beroemenöe / bat Öpfc Ijabbetotfiaer bolcom§ftept gefa^acöt. aoembeonber anber hem tè toefen ban 'tgijeflacijteban Apollo: ignberfefeer^ be/te iiebben gemaecfetin eenCaferee!/ bat tot Lyndos toaiS/ben Hercules nae 't leben/giie!nc& fjcm befen vi5oDt bicfe^ toiljS in 5Pnen flaep berftijtnen toaiö, q^ocl) nae l^et oo^ibeel ban alle bOm*· ftanbersf/öeeftftem Timanthes ijertoon^ nen / eenen Aiax om be(i maetfeenbe/ en ginngf» Rem ootfe te boben in öe toape# nen/ bte itt» baer aen f1a^be gï)emaef&t: vl^it gïlifcinefcbe in't €planbt Samos. I aerom Demon feer birftoojtliiefen»' ; be/ fepbe aïïeen jbeb?of ft f e 5pn ban toe.^ gïjen ben i^jince Aiax, öat öp nu be i.ttoeebemael toai^ berbjonnen ban een mnfcil/bie ber eeren ontoecrbicft toajei· ï©ant viyOes fiaböe ixm bertoonnett
iift
en toass, ^p ijeltgööê SPn toercfe tcnfeSeraeröt/ Die iïJdt&egöebiaröt toaiS tjan Erecria, De ï^coft-ilaDt baii; ^et <l2planöt Negrepont, Defc ÜJa^ ttJXt i gödötfe trijt / tn nut tot eentgö^ meDe^ tonen»
t^an Demon, ^cötlOec uan
3$töctten,
Ύ €6 ïjebtiibe/bat tecï önn toergctjpen/ J. in't befcö?nt>en tan De tonflige mt* hen Der ^c&ilöeïsf/ tjectaengenDe D een onDecD'anDec: l@ant DenmeefieiiDed ipgftenen Parafio toe DefenaebolgenDe ifutSen ban Demon.jJ^efen Demon ina^ oocfe ten tgoe zeuxis en Parafij, in De 53 e. (©ïpnipta&e: üiasi oocfegije» DouDen tiooj een uptncttieiibe en fier JïerfïericD ^ciiilDer in jpnen tgt: toant fiptDtïDe uptbeeïben ben Genius, oft Dc gOenegöentBeben ban eenen JBenfc^/ öft (aïö fommigöe meencn) alle be ep^ eDenfc0appen bet 2fit&«nenferjS / in een renigöe figuere/ te toeten/ Datiipfoubf fffipnen ongljeflabigö/ feojfel/ onver^ti Sjeecbtgö/ nocfttanss gijcfpjafetgij/goe' ïjertteren / ontfetmljertigb / lïout/ op. SÖeblafen / ootmocbigf)/ ontfinnig0 ett Sj?eefacötiglÖ · bingoën feer te beti toon beren/iiJat befe oube iBeefleri be^ Jïonben te totUen boen» i^an sijnber IBanbt toa0 te öoom iangften trjt m ben Cempel ban ijet Camtolium een ^iiafe^ reel ban eenen Theieus: ssiujaet ootfe toast feec «pttietnenbe eenen ^ticritian öft i^rjïoot / giiebjastent met een Co? felet oft ï^arnafcö, frötlbecbe te Rhodes ineeniJS^afeteel Meleager, Her- iCiiles, en Rerfeus, toelcfe tafereel bjaö tjtemaet gfjeClagften ban ben 25lij:em/ m bïeei ηοφύηΰ gf»el$eel en ongfie- ffftepnt aljs te booten / een teonberlrjrfe ïJingften / toaci: booi bit Cafereeltss Ijeel ie meet in acijtingftegliebjeeft. waecfete ootfetn«encafereel eenen Ar-
xhisailus, baer ben l^cpfcr Tybenus-feec beei ban f)ieïbt:T©ant bp tsat Dedus E- culeo fegt/ l)p gaffer boo? tfcfïfcn feftcïi m / en ftielt betgiJimeenltjtfebefloten in 3pn Caraer. Bp maecfete iti een Ca^ fereeleen ©oefte«bjeubje/met ten iÏMt ejJben fcOoot/ öe toeIcBe Otet Creffa. IfêpmftecfeiejooflR phijifcumj emn^p^ |
^an Tiraamhes, oenfeeccoui (iigöen ^tÖiïDer.
I€B bebinbe niet toat f^abt oft plaet« fe Timanthes met 5pn gtjeboojte g^e^ ruejOticl) geeft gljemaetfet/ ban bat jpn
{onflig0e meri^en spnen naem in eereh/1 uwt mutiiuai/ ui? oic QaeiEuuuug nuii cn in lebenbe gebacöteniffe öouöen,^ i^p I in't aen«nerc6é 5pn/ijun geerlitfee pïaet Öeeft ooc6 gebloept aljs bef€ boo?gaeni= ί fe De0 Ib^ojjhimn felben. maetSte 6e / ittbc 95«. «©ipmpiabe. baas i notö eeneniSjince fobolmaerfet/ en foo een jBanbanuptnemenbeberdanbten j bol iBajefieptjS oft (laticöepbt^/ foo aDeeft.llp Ueeft onber anbtr tot een bp» batmen acgt/bat alle be «ilonftbaergep!: fonberljooft(iuc6gl)emaec&t/ be gge^ bcr^cöilberije/bte menfouöemogfien ftijiebeniö ban De feer betoeegfilijcSe en toenfröen in een i^enfcBen berlt tebjii bjoebigfteefferfianbebanbeilïiegöt fen /bieijsi)ieralt'famen tn bit Con» jjjj.^ iphigenia^ iii Dianen Cempel / bp ben terfeptfcl begrepen / cn i^ notft l)f ben ^wisfey <0tiecitenopberepfenae 'Sroepen hu (fepbtpiinius) teöoamin bcnCempe! ^/^'morftaen/ oft boojgbcnomen. Cen lobe 1 beii l^jeebst Cfii. 2. ban bit (ïuth 3Pit beelberlep confligiie i «a^tr fe' eiiecfciie gebirhten grtaJïêfl-gemafeft i tiupompus, ^Cijii^êi
3©ant Timanthes fjabbe Ijiec grooten I ban^ptionien.
aenbaeljt en Conft te megïic gebjacljt. nr^ ίΕη tgbeban Timanthes, Zeuxis^Pa·- iphigeniam-{labbefjtr gi)tmaertit/(racn# i α rafiu&ien Demon,te toeten in be 9.3 ν be boo? ben ^llltaer/trm onnoofelgffe ten ©iprnpiabe / en baer ontrent/^eeft 000 <8ffier göeboobt te tooiben/ en aïben' gl)erucijtigögi(etoce|ï en göebloepbt/ emftantpmmerlötfucfttébe en fcö?ep<· Eupompus, Den confiigen ^cöilber batt «nbe/obfr ftetiïerbenban befe jongfte • "
ebd l^zitTreffe· toaerfeggöer Cal- chas liabbe Rp gftematcftt bebjjueft/ uiyffes ftoiiermoebiff) / Αiax roepenbe tesiö^n ben 45oben / Menelaus fe^jEjjcn* be/dagfteabe/ en alleupterfle gijebaen? ten ban b^oefftepbt belngfenbe / om bat
lf»«· Si*-» ^--------1 — -
----«.j,».»! in^f'·*·. ünijyjuiui' /
„„^«dcbe-ijp beö 3^otfttet0 <©om toasSi ï^aer natrtotlienbenofftmaecSen alber be^ Γ "^^"^thi bjoeffi Agamemnen '^arcη l3aber/iieeft ^L^f'cks.' Ijcm gfitfcbilöert l)et aenfcfii)n bebetót ^«isnck'^''' 'uet een epnbe ban ben mantd / om bat benbiucfe5Pn0f)erten niet mogi)eltjt& Vfe en toajs upt te beelben /enbatfipniet Öabbe tonnen acn ^tin lief liinbt ben to?ectfïen bootflag fien gtfcfitebeni i^p inaec&tt nodi beel anber ^afereden tan grooter tnbentie/ bpfonber eenen aapeniien mus Gyelops, Dien fiptn^en ileen (luffe maetfete; jaieitimttrtotUen^
der oude Antijcke Sdiilders. f οί 8,
in'tleben §pnbe/ en Timanthes^abbe jbe uptbeeïben 5pnaiiiilncBegcootcgei'
Öem met fc^ilberen obertroffen; i^p öabDegenutcöteint rieen te feftrlDeren/
fïalteni jfe/maecte i)p een beel deen ^a* tpjfieng / bte met perfèejtss oftroebe^
mberlep onlreblntfeijeben en boekrin^ ffeensispnenDupmobermaten. ^infum Spen/feggenöe/ Dat öp baer mebe 5pnen ma/tjp Dabbe fulefe een tonftigijebeften- abem-tocöt toeber tjircreeg^. bicl)epDt in alle 5pn tKcrtfeen/ batter aU
tjjtö eenige ijepineltjc&e berftanben oft
beDietfelen iti berbo^göen lagen / boben &et gijene bat &et puncfet toaii^/ bat W in 5ön ï|i|to?!?. liabbe uptgiiibeelDet. ï©£mt èoeojel (fept Pimius) öat be confl banöetfcöilberen tnljaer felben grooi: 10/ f3 beöouben nocljtan^ be bitpftani^ gfie inbentten/ bie ber baerenbobé nocgr
Sycionia. #nDer ^pnbermaerbetoet^ feen/ DabbcUp göcmacffetineenfïucfe/ eenen bie ben#?n0 gftetoonnen öabbe in een 25aerfpel/ toekir fpcl too?be offfcnt ban naecfeie jTSannen onber öett <i5riec6en:©efen ftabbe gfiemaeffet^ l)ebbcnbe in 5tjn Danb eenen #lamtac6». %P öabbe tjijnen ttjbe grooten roept en gerutöt / om batmen om 3πηεη toiU Ie beranöerbe br gfjebaente oft manie* tebanfcijilDeren/bie boe ijsgöebMJi» ben bpebedep/ baer men baer te bo^^eri maer ban ttoeeberlep en toifïitoant alle ^eftilberüen toaren eer|ï alleen op 5pn ï^ellatgtfefcfte/bat iö/op ;pn «©rieeijs^ oft fp blaren oi 3pn Jifiaenfcft: 5Baec ombat Eupompus een ^ptionettoaö/' l^eeft men be ^eïlatijtfefc^e berlarm/ en men fp jatfe niet meer bati ban fd?il>» fcergtn göeöacn eg 3§n Scnjjt^ftfti/ |
-ocr page 17-
^er oude Antijckc Schilders. Foi 9.
"öcBmttoelaïïobeerbigB al^ jpnmee*, aSeelbt-rngber bsefen/btesgnsenuccB*
Het Leven
^ ^gtt StJtfoonfcge en jettgcEfcge: bit toflji (nac tttgn göetJocïcn) foomeit wi fr0t/op 30« j^cöcrlantfcö/Staïtfllftö/ ®enettaeni$/ boo^ De jscoote Hólcomeit* nept/ t)te in 5gn tonfltgelotttftenAgde' ftötïDerbe naecfttcnifnaubersi/ teffcn Lyfippusootfe ban ièptionien/ toeUfien nocg jongliittiefenbe/ fhpbf ban feïfacntoing/enfonbcrjaeei fier leetbe/ btnelc Cicero notgtanis Ioo« töent / inaer tenen Duris luaec te jgn öetup50t /flBecomen ijpEupompus, om l^emeenitgliingen b^Conjlengab ben te bjagDen/bebJijl Bp wtö een arm DoetéIaeru}ej$ (bocg'namaeljEreê groot IBeefier/) onber anber begöeerbe em# fitgö ban öem te toeten / luat C]cem» plaercoft #atroon ber <@uben 6p tn acjgtingge gabbe/ enlilbermeef} tnsfjn toei^feen naebolgöbe, 1©aet op Eu- pompusi9emöeeft^Öeb?acöt/ batrftp gembatfoubelatenften / t'iueU&tDaiS opbe |©arc6t / bte bol toa0 ban aliier<« W boltfe/iBannen/l^^outoen/ en 6in* antwoott / «n fepbe: ;ètet baer mön #a ^ Eupompiaë ttoon/ ött t|l «Êycmplaer / batttfeaii lyfippum, bermeed in alle mgn aieriftf bolge.ï^it tooojbt oftbeejs mnttooojbtisJ Lytippo
' -----------------««^«^««In^b ΛίΛνΛΛΛ )
van troon
«Kempïaer. fooaengenaem.en Hojberlgcftgetoecji/ tatöpDerteeniiioebt geeft göetregen in 30η Confï doccfieïtjcfe boo^t te Ma* ren / mt dp beel conftigBe bermaerbe •fhicften ierft göeöaen : onber anbet t2&ee3bt ban Soccites ijan Coper gego* ten / bat Sien iSacbt banStftenenUet (lellen inbe leentjcftftc^laetfc ban ber ;g>tabt/ nac bat b'^&eiiersi berouüj ober b^ejs i&fïtlofoopBjs onft&ulbigöe boot / en 5giiis bootsf oojfaftersi g^e^ JiODbtöabbm. Üptoerbtitamaelöbp ben grooten Alexaader in fult&en aen^ fien/ bat niemant 5ijn Contcrfcptfcl en ttiocfttban Coper gitten al0Lyfippus. j^u bjeberfeeerenbetotEupompus, ban
pellcs.
I^an Nicomachus, foltttii: jSBen ^tBilber.
Wiet^tabt0^o|gert!8 gBetoeefl Nicomachus ben ^fBttÖf/ |
binbt tt& niet/itan bat jgp ijS ggetbe^ tbenfoonen^Difcipel baneenen confli« göen 25eelbt4fnöber/ g^egeeten Arifto- dernusybiefeerlieauaem tnaiS Woffte^ laeris te maetften / en anber binggen/ alfo Piinius berj^aelt in 5pn ^ 4'.!i5oer6/ aen öet 8% CapitteU 5^efe Nicomachus maerfite een ontftOaecfringBe banPro- ferpina^ bienamaet0U3a$ te fioom op't Capttolium / in ben'tempel ban Mi» nerva, boben bs deen Capelle ban tm (©obbtnne ber ^oncfegept Hebe. φοίδ een i^itto^te/ bie met bier ingefpannett |^eerbeneenen 'CtiumpB-bjagBen op<* boert té ï^emel/ bie öet Capitolio tt)o|i betocgBe-epgljentbooj eenen Plancus, bie boe Ober öct ÖoomfiftlLegerbiaii^ Uia0 ben eerften ^cfiilber/lrfe vJyf- fes met eenen fjoeb't op't,Booft Babbe gefibilbert, ;©aer toassootfe teBoom ban öem te fien eenen Apolio en üiane, oocfe be iBoeber bet iBoben Cybde^ biegefetenijjaii o^eenen^LeeubJ / bit bia^ al iipn epgöen iianbt-toercS. maerftte oocB een Cafrreeï ^ toaer au biareneenbeel Songb}ottbien toegBe^ maect/aï0 Bacchus jonnen/ op be bjd# Se eentgöexleen jêatpiBeniSie flaberen be(tonben.l|p maec&teoocft een Sciila^ bie tot Piinij tijtiiocBUiaiS teföoom in beiS it^eben 'tempel j^oept en tbaffei: ^rgilber/biefo fnel ban berfiant toaies/ al0öefen Nicomachus Hetis gefcBiebt/ bat Bp toop ggemaecËt Babbe mêt Ari. ftratus ben Conintδ ban sicionia , og eenenbefp^oBenbagB te leberentil gBe« fcBtlbert/ een (0raf-plaetfe besi #oetett Teleftus, öaer löP Öem niet^aefiebeie gaen / ban gingBec flecfiis ftenen een bjepmgB bagBen eer ben gBeftelben bagB berfcBeni/foo bat Bem Ariftratus berbjepgBbe : TSotB Bp en faelgeerbe niet/Jp enOabbe be^epultuerebin^ nen ttjepntgB bagBenal bolbaen /tegen
namaeljs meer bjo|bein toeerbengSe^ Bouben/alss eenigB anber tjattjolmaect taas. ^pn WcipulcniBaren Aniiides 5pncn^?oeber/eli Ariftocies 5pnfoon/ cnPhnoxenus ban Eretria, een ^tabtbp Negrepont. «Defen Philoxenus Dabbe
beBonfc
«UbjeoerBEEteiiunuicujiuiupui, «au uMi wvi'·.»»»^"»^^.".
liemenbinb'icfenietanber^/ banbat benbagbtenBPbelooftitabbe.gpBeeft fipben JBeeaerbjasbanPamphilus^bic nae 5pöootnocBonbolmaec6tgBela- bèn ffeeSler toa^banbengrootenAp- teneenflucfeban |
fier/ en bont baerenbobeh nocB eenigBe tojter toegBenintie Conft/ biefeev goe* te gratie Babben/en tael pafien om üeei toercfi^ te befcBtcfeen. fcBilberbe boo? ^oningl) Caifander ben itrnt/öaer ben grooten Alexander Darinm berujon/ een fo loftgtg fincit / al^ eenigB batm^n BabbemogBenfien. ^pmaecfetenotB een (incB/bat Bp b'ontupfBept noembe/ baer inbjarenbjte ^atpjen/ bie met btn anberen goet fiere maectem ^nm. ma/ Bet 10 ftetoprjcfe genoetö/ bat Ni- comachus ten töbe ban Apelles, tn ben grooten Alexander Vuass/ battenmini fien toasS in be 11«©Ipmpiabe: €n bat itS 0em Bier foo bjoetB fette/ts om te tiatUebati eenen ;êc&ilöer AniUdes, bte Bier gBetioemt öjojt 5pn bjoeber en birctpel/öii0 toil icB nu befen naem Ari- ftides booj nemen»
mm Ariftides,^cPEiei:
ban ^CBeBesi,
15^ be befcB^gbingBeban befen Ariili- des.m binb icntettpepnicBftoariCi Beptjs. bnnclit bat anber / bie Bem upt PlinioclOerBebbf faefcB^eben/nift genoecB op eenige onberfcBepüen B^ben enBebbengemercSt: aaantujp öetöen Bem Bier nu bcfcBjeben/ b?oebcr en bif^ tipel Nicomachi, bie in be 11 u, φίρηΐ!» piabe leefbe. <©ocfe bebeftigBt Plinius, bat Ariitides ban ^STBebei^ wass ten φ be ban Apeiles,ontrent be 11(©Ipm^ ptabe. €lber ïecfimcu tn Plinio, Dat in Timanthes tgbt ( bie 00C& in Zeuxis tgt leefbe / tn be 9 3 e. «©Ipinptabc) ma^ eenen Euxenidas, U3cic6cn toasÈ öenmee# fier ban ben goeben ^cfttlöer Ariftides. ïSefe tgben bp een bjengDenbe / btnbti mm tin üerfeBil ban ontrent 17« φί Ipmptaben/ bie ftBterfjonöectsatcn maerSen. j^u fff)?ijft Plinius in jgn 3 4» 25oec6 / €ap. 8. bat AriiHdes een (eer | tonfitgB öifcipei gBêbjeefïbanöcn «ptnemenben Beeïöt-fnijöer Polycie- tus banSrgo^/tnbe 87®. #lpmpiaöt: IBacr bit loopt buutrnbe mate feér te ïügisBe / fo Beb iré ban bjte Heer-mee- fïets tot mpnen Ariftides, en in foo Beei togbt bcrfcBepben tpöeti» l^u laet icfe befen icfïen g^enoemben AriiUdes een |
te Babbe<gèelöc& Dce beel'tgBeBjupcfe toa^) laeerben te maetfecn/foottoee oft bier t' famm / bie èenen trtmnpB oft feoetfttjagBen trocSen / en acBte battei; D|ie Ariftides 3gn gebjeefï/ü?aer ban be refterenbe tujee 5tjntnberfcBepöentgi ben ^cBilberg geujeejl/ cft i jï maer ee- nen/ Bp moet tot Uionöer grooten ou^ berbom 5pn getomen« bJtl icfe Biep ban mpn Booft cufcen/en beröalen bati mgnen bojtgBen Ariftides ban ^CBe^ besf / (ïaöt in 'SBefTalien oft Bafiiicrata. ;©cfen foube 3Pn gBeajeefi ten tgbe ban Apeiles, in öe II x\ (©Ipmpiabe/ en m0 {m gBefcpbt iss) 25?oeber^
Nicomachi DtfCtpeU^efé Ariftides toajÈ
beu eerften/bie be boo^nemen0 ber gBe^ bacBten fcBilberbe/ alle be beroeringen ber finnen/ oft beö gBemoetss genegent* Beben/affecten oft Ethe, metben^insi ceele uptb^ucftte/en te feennen gaf:bocB Öabbe een maniere/ bat Bp 50« berbjcn niet fupber gBenoecB en lepbe/ maer berboofbefctefcer/ en ïepbefe te bitft oft ie mm, ^p Babbe gBeftBiïbert een inneminge ban ten 5>tabt / baer onber anber acrbi gBe en aenbacBtigBe berfie^ ringen gefcgilberttoa^ een tleen feint/ bat metier Bant grabbelt aen 5pn moe^ beris bo?rt / baer fp een bootlgcle toon* be Babbe/ en lagB om ben gbeefi te gBt^ ben: ®it toaii fo Beel lebenbe göebaen/ bat aen Baer tuefen mertfeeltjcfe fcBeen/ batfeboelbebepgne/ bte Baer'tÊinbt bebe/cn batfe not j bjeefbe/ bat 'tfitnbt btnbenbe Bet focB berftojben / foube Bet blotöt moeten fupgen. naelcfe fereel foo nptnemenbe toerbt gBeBou* ben / bat Bet ben grooten Alexander liet betboeren/ en brengen met Bem te Pel- la, tijelrfe 5tjn gljeboo^t-Pabt toajs, ^p fiBüberbe ootfe ben ftrgbt ber45jieCi« iienen Iperfen/ baer Bonbert beelben in gttamen: ^it -tafereel iBajSooriifoo sBcacBt / bat Mnafon / oft €0i „n dier ntiiqfj ban Elatea, bandcfteperfounage bewek. gaftöienpDnbt^ilber0. #pmaer^te oocfe 3föDcifü3asen0/ baerbïer ?0eerben bjaren aen gBefpannen / fo natuerïijt^/ batmen foube gliefepbt Bebben / bat be rabtrö bisepben / enboo^t rolben: Cn eenen / bie aenem eenigB ConingB oft C groot |
-ocr page 18-
Der oude Antijcke Schilders. Vol το,
Het Leven
_____ Hecïe pst fupgiieten&e fcaljt,
ïsftbegö^^cbc/metfxilcliEen bigt / Dat,
öetfcöeen bat Öp cpgïicmlijcfe ; 3|p maetète i
bangö S&cÏaben b3efcnöe« m touter^'
f:ptie ben ^cljilbec Leoncionnaet'k;' | en/ ca een ^ac0tec/gÖenaemt Anapa- nomene, fïeïbettDe booj be grooie be/ bie fï» tot öaer 25joeösr bjoeglj, '^p maetfité ooclï ben Bacchus, met Ariadne jijn 10 jounae/bte n0r|i ten ipDe Plinij üsaren ie i3.oom tnben -tempel Cereris.^p maccSte oocli eeneu Cmer*· fpeelber/ becfeifcSapi met eeneujon^ gDen / tit cocS te Öoom Vöas in Apol- linis cemptï: maeu aïiebie oratie oan bit €afereelgi)tng te nieten / booj be beefïaföticijept ban eenf onberfianbigé ;i)töiïbei;/toié Marcus lunius, 0oomfcÖ ^"τυοαί toefenbe / bit öaöbe boen giie# benfcfiomi te maBeu en af te bioogöen/ tegen be jpeefte ban be fpelenlian Apol- lö. jBen fagö bceoocft te t1:oom in ben Cemgel becCtouiBe op'tCapitoiïum/ eenoubtiBan/bieeenÊinbt iecrt ïen op beCptet/ batooeii ban AiiilLdes Öanbt iBaec boben aï umecètε ftpeenett ^ietfeen / bie men niet ggc^ hoecf) beften en conöe» €o^t af/ Öp üjaö foa gantfcö ecbaren in befe Confi/ bat benConiiigft Attaius gemniet ontfarö; toooj een Cafereelban jtrn Öanöt te ben öonbett Caïcnten. iE^ocö leefïmen bat/ boe Ludus Mumnius, toegöenaimt Achaicus, om bat öp IICÖ0jen fjabbe toonnen/ boe fipalbraroofban ^röa^, jen ïttt met uptroep beecoopeii / boobt ι Öem ben Contngö Attalus feis ïjupfeni; ^frerte0 büO|. een Cafereei/s^ebam. banbexöanbt ban Arirtidts , toaeriii alieenlpc& bja.ö eenen Bacchus,enaïf0Ot öem toegösflasöen toasi/Mumnius mt^ btntfecnCiebbenbe^/ oft bit Caferee! ce^ ntge bufonber epgcnfiliaptnOemijab^ öt/ batiiemonlsefïenbtteia^/ mnUn Stooien töiiic/ bie batr bo?en babenbjaè/ b^atiiben iDop/ bJ»wom ben Coninrii feet beb|.oef£ tija0 / eii Mumniis5 offerbetebentoeï tsi ben ^tm» petban Ceres. ^e 5iinboot i0ecn riucS bp Bern gTiebonbm nocftonöoï^ baen/lBaer in quamfeec aerbigi) eenea aaiBÓcnbpge ittet 500 berftöepben UÏ*
Hfeï blyckf, dat d'Antyc- Jie van geen Oly verwe wiitea.
Dewaerga- ide van deièn plompaert maeckce den voet van Γ. Eyckcn tafel te Ghent Iciioon. |
üjgn/bat ttt«r geacöt toojbe aïsS eenigr ban 5tjn anbec ftucfien. ïSefen felbeit Ariftides ba« Cöebe^ Dabbe booj leer^ ïingen Niceros, en OOCfe Ariftippum.^c^ fen maecStÉ eenen^atpj/geccoont met eencn b?tncfe-6coe0 / enfipleerbebe ^Cl)ilöer-tOnjÏ Anthorides, en ben Ea- phranoE, ban üJckSen ttip t'jpnber töbt befcöjpbenfuïïcn»
Ban Pamphilus, ^φϊ^^ίί ban ^acebonien.
D3Ctbe1lciter-con(t/ enanbectoei» tenfcöappen / ben ;ètötïber feec bo^berlijtfe 3pn/iö aen befen f onftigöeti fcöiilöer Pamphilus ban jlSateboniea tod af te meten.i^p i0 gecomé te Sydo- nia.onbec Eupompum be J>cöilbetfeon|l leeren / baec öp gtootlijr& tntoeg&eno^ men öeefr« #p maec te al0 3pn eerft uptf muntenöe (lutfe/een beei conterfeptfeïss in eea/Safereeï/ te toeten/ een&eel g&e^ flacöte >ebeiïupben na 't leben/©aöer^ en ^ouen/ en fo boajtjS, #oc!i maetSte Öp ben ^lagö en be Bittojie / bie töeneK^ betccegen bp Philus, tè gebuers ilabt/ grenfenbe tuffiften 't itanbt üau sicfonia, en 't Hanbtfcfjap ban Argos. ï|pfcöiïöerbeooc& vlylTem, gdtjcfiöP ban Homero beftöjeben lö in 5Pn boitn* göen/op e^n quaigcS g&eboutot ^tijig gije!i}c6een^ontc.i|ptoa0ben eerffen pfeamphirns ^röiiöer / bie öem tot öe Hettet-öjnfï, wasd-eeiite. begaf: ^o bat oorS feer berfïanbicö toa0 in aibcdep toetejifcöap en leerin^ comt be^'^f^ töen / bpfonber in be Arithmetica, en " Geometrie: €n ÖP ftt^bbe bit geboeïen/ bat niemant ïïem feïben en ton feggfien boïmaefïtt ^tfjiiber te toefen / fonbec feenniis te öebben ban befe ttoec confien* '#pentoiibenopt pemanbtspn Confïe Hoeveel mi feer en / miuber ban boo^ een Caïent in iöten g'aten/ofi(na Budeusmeentngen) deücoflft te boo| ifjien Calenten '0 gaerö / keren, gaf; tang-i^. eenen Calentop onfereSeniai» m/ feiS ftonbert Croonen: ^n bebe ftem " foo beel betalen ban Appelles en Melan- thius. ^umma/ öp toa^ in föo groot acötingbe / bat Öp eerlïmaeï tt ^icpo* nien/enboojtin gö^öed45jiecfeen-Iant opbjarbt / batmen ben feinbeten bec Cbelïupben engroote ï^eeren/boojalle aaber bingöen bebe leeïcn be €οηβ ban |
'CeptSeneii: tocrben gun glbeïeert be eerfie teecfeen ber ^cgilber-tonfi op tafeï&enssban25ufboom. en tenaen# fien ban Pamphilus, toert be ^cp&cr- "iel Jtin- rond foo feer in tocerben / en gbeacDt/ batmenfe Jïeibe in gfielgcEen graet met beanberb?p€oniien. toerbtbe ^tfiilber-tonfl; foo feei- ggeeert en gfje# bpert / bat in befen aenbangi) fit]& tiiee aïjs €bellupben metfiet fröilberenen bemoepben: bocö Set baet na fo ber# re gfiecomen/bat eenige eerlflcfee %.V:po ben öunmebe baertoe öebben beggef ben: j^ocötanii met bit bebel en onber# fcöepbt batmen befe tonii niet en fouöe ïeeren 'tgbemeenbokè/eenige fenecliten oft onbjöeüaben: ï^ant fultüe tosren boo| een openbaer eeutoigö Cbictoft <©ebobt ban be ^tfjilber-tonfi gantfcft afgefonbert en afgeaoten/ijet fp in toat bingiïenbat fjettoa^/ bat beCepcfeen- ionü: omijelfl oft in öaer begrijpé mag» <©otS en binbtmen (fegöt Piiniusyner^» 0Öen0 niet fo beel al0 eenigft fïurδ/ get
nocömetöetgraef-ijfer/ bat ban ber Öatibtbati eenigDen onbjtjen oft aaef iss göebaen» ï©aer bp mertfedgcfe blgtfet en openbaer i0/ bat bit alleen eeutoigft <©ebobt erniHgcft bp ben ben altgbt toa^ onberóouben. <en in toat grootacgten be €ön|ï gijel&ouben 1/ bie nuonbebacöteïgcfebanbeeï
aïgnietigb beracftt toojbt: j^ocötang ïaetonfeebel fcöiïber-conft fu!c6ober# baöici) ongijeïgcfe ongBemevcFit enon^ 0eto?ófeen Bené gaen/ acfitenbe mifiTcIiié göenoetöfaem te toefen/ bat fuïcêe met be ongftelutfeiiï^e piag0t ömi onber^ (ïanbt0/aï3 Syfiphus metbenonbcfup# ben fïeen/oft ixion met 5pii berbjietigli
ncmocr/ ofte l^oefter ban aiïe eer!gtSe Coniïsn en toetenfcbappsn/iac^tfnfïai tdgcfenorö allöaer troutoe üieföeb^ JecjS eben b^tenbeïgcfe toe/ bercierenbe Sier a^ercBen / baer öun #2inceigcBe palieiïfen/Ca&inctten/en^peeïöoben/ tmv^ öun sSebeïen/ |
booiöupfen en «hameren / baer fp in toeerben met groot bertoonberen ert bermaecfeen aeng^efien 5önbe / ben bp^ fonberjïen fin / ijet gÖeftcBte ber jlen^i feilen / een bjopigefe foet boebtfei beeïf acltirö maecl^t. j^u en btnb' itfe niet anbersi meer ban Pamphiloj ban't gene notöintïeben Melanthi ||iec nae gDeïei* fen toojbt, €n mp buncfet baer ip ηοφ cenen anöeren Pamphilus gf)etoeefl/een Beeit-fnijber/bie onber Praxiteles fjeeft gfteïeert.j^u binb' icfe ttoee Praxiteles, eenen in be io4^(Slpmpiabe/ en eenen ten tfibe beö grooien Pompei, en bepbe Bedbt-fnsbersf»
©anEchion,^CÖi!tieC/m
25eeïbi-fn0ber,
D€fe oube Confïetiaerg ^pn ttteefï niet aiieen ^^rötlberjs/ iiiaer <6rai beerber^ in ^iïber/in <i&f5efleenten pet uptgeiioït temaHen/ oocS25eeïbt-fn0* ber0en45!eier0g{jetoee(l. ©antoaec
5pplatteètfiilbertie/berijebentoert/ i befen Echion i^gDetoeen) entoeetitfe
niet/ ban bat öp (atöt icfe) een <i5riecfe toag: maer δρ i^eeft getoeeft in be 107«, <©ïpmpiabe/ aïfoo iefe in ttoee paffa* gienin Plinioban öembinbe/entoojbt fdchen gbefidt een tijbtggenoot ban eenen Terimachus, ban toeïtBen itS göeen toercfeen en berneme» iSengaeni
^ ---------------------------------- bebefïutïienbanEchion,banöemtoa^
JBenfc&en foo fted neber göeaelt / jae I te fien eenen ^ob Bacchus, esn€:rueri» fc&ier met bïinbt oojbedbooipbden fpd oft ^ragebie/ göefcöiiberbi/en
biaep-rabt/gepijnigi)t bigben/en fiaer I fee te bebbeïepbbebe/ meteen tooitfetn fdben getrooflenbe (naer ber jïanbt g^e i be boncüeriiept al b;aiibenbe/een fegoo- fc&^gber^ mepniage/)te toefen be Min^ 1 ne tong^e 25|upbt / be todcSe ftaer nae
Comebie oft bjpacfie cïupt / bat feer berfieriijtS en aerbigfte bingen toareni ©O0?töabbefipgi)emaet]6t een Semi- ramisj be toelcfee ban flabinne toaö gfie* too?ben Contngfiintie ban SfTii^ien* ^aer toa0 oocö ban öem te fien eeti feerconfïigOfriicS/ toaer intoa^giiCi fcftübert een oiibe llatroone / be todt^
^^ ^ / · -------------^1·—-
boïg&be/ met een feer mereSeïgcBjïa^ ttqij en sebig^ iBaegiibeïijfS toefen» i^een banbe bier bermaerbegöc^ toeefï / toienjS ^tucfeen goïben een ^tabtis iSgcfibom/baereïber ban gfic* fepbttoojbt.
laati |
-ocr page 19-
Het Leveti Der oude Antijcke Schilders. Foliï.
Sait Pauiïas, ^cgiitjertoan ^tcponien»
De confïia^e jBcefteïsi \imt oubtgy alit£:liteUoo?intieri>ieIöe/ ί)ε1χ# ben in tocrfcöepben öingeii öe^cuiiöer- tonil aengaeuDe ömmen g&eeft φ&ζφ fent / tn tn KentgDe göeöaenten Man 0erciien/ öie ön^ nu imt befecni/ ofi in aÖ$b?tiiJClt nieten5gn:toant öefen Pau- iias üjas een irer go^t emsiüecEöer in ι 5Πηεπ ttjöt / te toeten / ban te maecfeen | ^töitó^ïös metöen üpere / laaectsan; Vöp Deböen öeröaeït in onfe befiöiijbin^ I se Uan Polygnoms tjan %tl}t\\li Die men i!eneerfIeni3inberoft gebiuptSec batt ten acöt te toefen / toant men en tttiibt göeen fuïc6 tocrtfe ouöer afé öan Öem/ Öoetoel Plinius ttoöfelt toieii^ biiiöinse 8et 10 gÖetoee(ï/en fegöt aengaenbe öet fcöilöeten met toaftij/ en met öet ijper/ Encauiticè geljeeten/ en toeet tcU toiairfe öcneerjlen toinöec niet* €entgïie feg^ gjien Det toa^ Ariftides,ett Dat naer Ijem Praxitcles naemacljS öeeg conft ij?,atöt ttt tioicbmenfiept/maet fi» mij^nraiant; tneti tjinöÉ (Ititfeen öie göebaen 5ün met ι ten bpere aker Ariftides opt 10 getoeefc: 1 j^amelgcfetoan Polygootus, banNka-i nor , en Arcefilaus ban Pariutn. ^ujS ftlDcfet nae mpn booiigö betöaeï notö Polygnotus öen eerfïen/ Die men UJect te noemen* Lyfippus, öaee top ban ber^ ijaelt ftebben/ m^ oo£& een ban befe EncauiHcé totrtSetjS/en öaDDe boo| een igijebjupcS / te fcöJpen op bejluffien isie öp maecSte int (Sipïanbt ^gina:Ly- fippus öeeft befe^cöilDertje gemaec&t lïietfjet bper. babbe &tfe Lyfippum mo0i)en öp ben liebben gfte^ |
isoegp/ maet itft enbittbeniet/ toat Ijp mei bit ftftilDeren booi flutSen göe^ maeeïitfieefi/baer tmfe ^cöiïber-jeugt pet bp fotibe geleert too jöen. jBen fegt 0ocB (fepbê Pliniu») bat Pamphilus, ben meefi^r ban Apelles^niet alieétn emaiï^ ïeerbe/ macr ^eefiöet ODcBgOekerbt Paufias, ^tftiïber ban Sycionia , bi£ top tiubóoiöefeben, ^efen Paufias. itabbe hz Coniï ban fcBilbetênaêng&ebangen ttïeeren bp Brietes 5pnen©aber.i|p be* iitlgïiem met benpnceel te befcBitoei' m tit raMö^eit/nawclitS ti Thefpiaj f>iaDttn25eotien/ baec iRp ootE aeit^ nam oft be(ïonb te &erfcöilberen eentgr buigen op be mueten/Die te boo?en toa» ren gpbaen bait Polygnoto, en atöt ttS niEt bat cp't nat talc& toa0 / en bat Öet refco/bat men in nu göe;· meen Öeeft/ boe nieten toa^in'tgöe* bliiprfe: toant Öabbet οβ mueten onber Datif g&etoeefï/ be ^tpi loerde ban Po- lygnocusenteaerinPaüfias-ttjtmetber»» gaen getoeefï/ betotjïe bat i)et eéeetoicö (bp^manierebanfpjeecften/) oft ten mojlen mueren 5pn upttoenbtcö aen be Bupfcn/ bat tc6 niet en acgte ba t Öet toaren/ ban bat öet Igm oft ep-ber^ toe toa0/coffe geen oïpbertoe / toant fp baer ban niet en toi|ïé. <©efe ftöilberije/ en bie ban Polygnotojtoaren raalcanber feer onggeïticfe / tnbaec toa0 een groot onberfcöept banfjet toert* paufias toasi bcneer(ïen/ bie opbjacBttefcgilberen be balcÉeneirbcfcOietingöen berfolbe^ ringen/ en nopt booi jpnen tijbt en toag gfiefien eenigl) toelffdbat beffljilberfe toa0* i^p toa0 feer luftig tot ctepne bins göentemafeen/ enxïepne feinberfeeiiö; maer 3Pnbertrotf«tiS oft guaettoiiïigc fepben bat öp bat beöe / om batter beei tijt0 toegacn mo|ï» Ctoeïcfe öp ber^ (laenbe/en toilïenbe öet gantfc^e tegeit^ Deel betoöfen ban bat fp fepben / en ijet deen btngen te mafeen öeerltjffe maften en beröeffen/ fcïjilberbe tip een feinbt oïieenen bag& / en Biet bit Cafereel bat iiS/bag&»ercS/ om bat lip bit ^Safcreel öaböe gemaetfet op ee^» henbag.llp b^tjöbeféir in 5011 }onc|iept een ©ioemitran^ oft diplBengrber^ toögfïer ban 5pn ftabt sicyonia.gejjeetf Glycera, bte féer aerbtcij toa^/ en t^ieii buDfent inbentien öaöbe/ Saer ftoupeeU / &oei>en en traiiJTèn toe temafiens fo bat Paufias ijter fiseitcBcpt in ^ebbeni» be / begaf Ijem te conterfepten nae 't ïe* benbebibemtraiifTên en tupïSensiban 5pnl§?p!ïer, jBaer Giyceraberanbet" btinfóbeeïberiep togfen begebaenten ban Raer cranflfen en tupliteni / en beco toifTéïbe fo menifpulbig be bp eenboe^ gingen ber bettoen met fiaer bloemen te bermengen/om garf ^cötlöer fiftiec teboenrafen/ bat öet éengroote gftc^ ηηείβίί en ïwjï toag te firn tamgtn ftet
natuérïötfe^ |
tiaiuetlötft tiiert]& lian Giyccra, tegfien fee Conft ban ben ^c&ilber Paufias, bie iwoi bit oeffené Ijiet inijeel uptnemeno te toert* epnbelgcfe f^ilberbe Dp gaer fittenbe/en maecfeenbeeenen ijoebt ban bloemen: H^elc "tafereel too^e gegous^ ten boo| gtt befie bat gp opt maec^te: en öp noemöe bit Staphanopiocos, bat ilS/C«pImaetfifïcr / oft Stephauopolis, tat ijs/Cupï-beccoopiïer/om bat Gly- cera anbecssgeenémibbeï en Dabbe fiaer tebegel^eninjgaerarmoebe/ ban met bloemtranffen en Cnpïfeenis te bercoo- pen/en bit 10 al gefcgtet na be i oo\ ipm^tabe^lBen fegt bat LuciusLucuiius gaf aen eenen Dionyfium, ^tijilber ban Stijenen/itoee calenten/ban bit 'Cafe^ ceel te copieren/oft ban een €opie / A- pographon bp ben <©riet6en göefepbt, Paufias begaf &em 00c te maften groote jhicften/onber anber eenfcBoon ©ffer^ ganbe ban (©fTen/ toelcft tafereel in Plinij tgbt toa0 in be gallerge ban ben grooten Pompeus, ^p toaje 00c ben ter^ fïen/ bie op b?at6ttn ^tSilberije upt te beelben be «©fferftanben bie men ben ^3ben bebe: ii^eltfte inbentien naber^ liant ban beien toa0 beifaente bolgen/ maer niemant toaffer fo gefc^if t in al0 Paufias. <®nber anber Dab öp een goebe gratie/eenen #ffe te maften ban booten tn'tbertojten/ bie menop'tboojfiooft fagf} / enfo boo^ get berco^ten 3pn Öeel bicftte/en met eenen be lengbe/ fon* terbatöpöem^abbeban tersöbente flelletn «iBntnpïaetfe bat anber tet0 beel ban toit en lichte bettoe Ignn tit^en aenfepben/ en fo feer ftoogöben entonbeben / en batfe om l^un bingfien te boen affïefté en bcrftöietcn / ba(l met ftoart bftbiepten/öabbe öP een wanie# te5t}n»©lTenbiupnaen te leggöen/ en meteenen alfobanfelf0 bebiepfelente toegije bjengenbe / gaf ban 3pn Mmi^ irjffte öoogMel0. Co^ af / öp toa0 foo «ptnemenbe in 5pn berco^tingijcn/bat» men foube Debbe gefept / bat 5pn platte ;êtl)ilberöe ber&eben en gfjebootfeert Öalf ronbt toa0: 4^ocft ftöcnen eenigöe btn^ngebioftenen pntttcö oftgolte tof^Abie noe0tan0 göeöeel en effen toaren. iEttalfog&efept 10/ toa0 &p ban |
sicy-onia te<0rieiftftBei^tabt/bie lan^ gen tobt toa0 ggegouben boo^ be mlp te l^aber-^tabt ban ben ^tgilber0* tn lag^ niet Deeltogt ban Co^in^ tben. «ï^at Eanbt toa0feei:oberbloe<· bicöban25oomoïp* 2Ên ben tgbtban Scaurus 0oomf£&^cöout/ toetbeital befe0 ^tabt0 ftojtelgefte €:afereelen/ bie op göemeene plaetfen en in 'Snempe»» len toaren / in uptroep bertoc^it en gBe^ b jacj^t te aoom / en bit toa0 tot betae^ iingbc ban beel groote laflen/ bie befe ^tabtfc^lbtci)toe0*
l^anEuphranor tjatl Iftmos, ^töilber/35ecït-fnööer/^ie^ ter/en<6rabeerber.
N^lbien bat ftn bpfonber bertierin^ gDe geben/een ïliftojie te beftöjg^ ben / alle omflanbicj^ebenbannamen/ töben/ ouberbommen/plaetfen/ en ber<* gelötfte/ öeb icft baer in mpn neerfiic^i Bept ggebaen* binbe bat befen £ü. phranor i0bangBebao|tegöetoee(ïupt Öetlanbt Peloponnefus, batnu Morea göenoemt i0/ en upt een (iabt genoemt ifthmos, bie nu ter tgbt Beet Haxamilo. ïlp i0 getoeffï in be 104«. #ïpmpiabe/ en een bifcipel ban Ariftippus, bit een bifcipel toa0 ban Ariftides,al0 eiber ge* fepbt 10* ^efen grooten Conflenaer be* gaföemtemaecften Coloffen/ bat5pn 2&eelben ban uptnemenbe grooten. maecftte oocft berfcgepben iBarbecen beelben: €n fipnam groote göenuecöie te graberen ben bjincft-ftoppen met gefi graeföfer. öabbe booi een bpfonbec goebe togfe / batgp neifcn038nCon(ï tiiet bjoómfinnicö nocfi feltfaem/ maec gemeenfaem om mebe om te gaen toaö, ^pn (ïuchen toaren meer booj^to|oc0^t al0 anber ban ben booigaenbé.^p toa0i tn alleö uptnemenbe/en beï)iel oocft jgti ijanbeltiigOefonber beranberingöe / en en toa0 göeen bofpntoetffter* !|p toaii b'eer(le/Die be (ïaticöepbt en^aie(!ept ber i^iincen boïcomelücft uptbeelbe: jBaer gelgcft 3^atuerefflmtgt0 ftggnt toe te laten/ batfe anbermael niet en boet/ in gaer iwt be^cBilber-ftonfi te laten .la tebootfen. #eeftet nae beis grooten Valerij fc^iOben oocft Euphra- nor toel bebonben: befen toöleiibefcöil* €3 beten |
-ocr page 20-
Het Leveti Der oude Antijcke Schilders. Foliï.
tieren r^fit^euen be tbjaclf <6oben/ kp* tt βρ fuïcfeen confl en bltjt aen 't 25eelöt ban Neptumis tt ttiafeen / met örn toenöaei: in fulcfeen ffateïicfeen Ujefen «ptöjucSenDe / Dat Det ftem onmoglje^ igc&toaé/ tjaetnaec/ tetntjenierenoft te toege te brengen/ een meeröer (ïatic· Septirft üjcfentoan luppker, g^cltjciti lDeI0atiöebe8oo|t / omöatijpal 3tjn Tinnen te feer aen öat cer|?c 2&eeïöt ge^ iept öatibe/ fo öat fjp tot 30η tioojtiemé in öit ïcfle niet en ton gerafeeii .Üp nam tajonberlgcS toeï toaer be mate en ^jd^ ¥o?tten/ fobatgem bitöeelt'5pncn!of !jo»en anber too jt na gegetien: nocfttaii gabbefip befeonbolmaectijept/ bat öp i>eit£öamente rantfe/ en Detoingi)er?3 tn fenoc6et0 oft ïttten te gcoot nae pjo^ pojtïe bejs ijjf^ maerfete. Ip fteeft ge* fc&?ebeii ijanbe ^cfiüber-cor Jl/ bpfon- Der ban be mate en pjopojtte/en tan be temperingöe bet berujen» ailengaenbe tieftucfeen ϊ)3η39η03ηΜ\30εΐΓ6/ baer kua^ ban Bern een ftijicmutfertngfie tan i&eei'be-rupter0/be ttoaelf (©oben (aï^toecöaeït i^)en oocfe eenen Thefeus, natuerÏBtfegöebaen5nnbe/ batöp felbefepbc/ 5©en Thefeus ban Parafius (biemenfo feer fiabbc inat&tinge)üjaj3 BÖeboebt ggebaeeH met roofen / maer jben 5pnen tuass ggetoebt met toel goet blcefc^. Cot iEpöefen toaren teel cofïe^ lÖcBe 'Cafereelen ban 8em/te tueten/eci itett vlyflès, bieöemuptfinnigftgöeïiet te toefen/ en fpanbe eeni^eerbteneen ^oe t'famen in ben pïoegïj/pïoegbe ben ^eeftranbt en faepberfout in / om in ten firrjg boo? -dropen niet te trecfeen/ ιιοφ 5tjn IfebePenelopc te berïaten^ 5©aer üjarenin een (Iuc6ooc&ecnig0e yetfonagten göecieebt op 5ijn fcgie en alfo ggiemanteft/bie gfiemaecfit "toaren ai^ boïgBebac^tenüjefenbe/ tn eenen Capitepn bie itoeerbt inbe >öecbefïcetfet»
l^attben ^cöiïöer Cydias.
Öaa befênfeibenttjbtijSgetoeelï ey- dias cen * maerenbinbe |
ïöneöeboojt-pïaetfe niet toa0 ooc feecbermaert/ bpfoHber ban tefiebben iörniaetftt m confïtgö (ïutft/ uja^r in toaren gBcfcÖüöert be Argónautes, bat boaten be <©jiecfefcBe jonge öelben/ bie met ben fdjinte lafon en met "tfrfiip Ar- go be baett naCoichos beben/om te öa^· lenDet gulben Blie^y baerbooitgbtjs beeïgerucöt bantoa^ / enbecfcljepben idoeten befcöjeben fiebben/ aïsi örphe- us ApoUonius, en Valerius Flaccus.1000? bffe J>ci)iiDErpe gafiiem een Hoomfcg <S?ate«r/ gftefjeeten Horsenfius, 144. ^efïerren. i|p fcBiïberbe ooc booj beti felbe Honenfio een Capeïle/ bie ftp jfjab^ be boen maeefeen tnsgn^peeiöup^te Tufculo,Uï€lcfe öupsSnaemalsÈ i^ toege^ romen ben bermaerben cicero: nui(l een Coofier/baer <$?tef]cfcöeJBonicfif plegöen te tooonen/ en öeet Grotta Fer- rata : get is8 een feer lufïige pïaetfe»
t
i^an öen ^ciitliiei: Antidotus.
D€fen Antidotus boeet itfe niet ban
biaer Tjp tisa^ / banbia^ een bif» cipel ban Euphranor φρ maette nen een göebecöt ban ttoee/bie fc&iïben Öabben op 5gn 25arfeIoonfclie/ en eenen Crompetter/ baer beel afg^eöouöea toais* ilptoa^feerbïpticötnteonberi- foecfeen be bingoën ber Confïen: ηοφ tanden baais fjpniet geheelba(ïin3130 mate en pjopo?tie« ^tn auberen/ tuaiss f)P ooc bjat roubJ in sm bettoen:3Borè öabbefip een groot gfterucfite/ om bat ÖP ben betmaecöé^cÖtïDer Nicias ban ^tDeMenöabbe gegabt tot een bifcipei,..
mn Nicias , ^cpOitr banSiltBenen»
TAdEfenbtfcipeï ban Antidotus, Nici' JL>'as^cöilber ban 3fitftenen/foon ban eenen Nicodemes, toaisfeeruptnemeiti· be om een©|ouïoenbeeibtte fcfiilbe^ ren» W toa^ ootfe feer tonftig te mav« feen bercojttngöen oft p^ofpectiben/ en infienbeberfcDietingöen: <£En ïepbe aï^ tgtii fpnen bïrjt en taetenfc^ap baer og toe/ bat 30« bingen toel fioogBbe en
m of öet beröeben en fialf rbnbt fiab^ be getoeelï. maecfete een Nemea,bic een <6obbtnnrbec boffcBen toa^ gèe* Bowben te geftfiilbert op |
eenen S-eeuto ftttenbe/met eenen palm;, tac&in gaer ganbt.^it (ïuc^ liet eenen Syllanus upt mfien bjcng^eu tc öoom/ en biecbt gDefïelt inbe €amer ban ben Öaebt» maecfete ooc eenen Bacchus, bie in PHnij tijbt bja^ inöen -tempel ban Βjebe oft eenb^acfit, ^p maecKte «ocij eenen Hyadnthus, toelcfebjaiieen Sonseltns/ bie feer ban Apollo bemint toajS/ baer ben HScpferAuguitusfukS een behagen in creegö/ bat öp bit fïuc& bebe bj^engé in 3gn galepe/om te 0oom tebjengöen/ en bit gDefcijiebenae^et innemen ban ber ftabt itHejcanbjien in «Bgppten» <©oc6 ben!^epfecTyberius, fienbe ben grooten lud/ bie Auguitus inbit/^Cafereel ftabbe göeöabt binnen 3gn leben/ bebet ftellen in ben Cempel/ öie ben felben Augufto ter eeren tua^ gl^ebJgbt» i^otD toaffer ten tpbe Piinij een Diana, bie OOC ban Nicias pnt bjas, <i£ntot Cpöcften toa^boe bocfetefien ban &em g^efcfitibert een begraeffcnif* fe ban Megabyzus, <©ffer-p^ie|ter ban be^obbinne Diana ban Cpijefien, "^t^ fe^êepultueren (mgnis acötenss) toaré nelgcfe 'STempelfeeniS oftCapellen/ ge# igcfemer eentge nocf) fietbupté i5oom/ bpfonber op ben bjegb via Appia. j^ocD Babbe öp gemaecfet eenfïuc&totsttöei nen/ bsaerinöp uptgbebeeïbetftabbe alle 6e fpoocSerpe ber ilelle/ en bie be# fmeeringöen en aenroeptngen ber iSberi lebener l>ielen/ gbeipcfe al bie bingben ban Homero iti 5ijn <©bplTee 39^ be;= fc0?eben/ Do^ öat vlyffcsDaerDoenbe ljja38:«iEnPiutarchusiii3t}n5!Bo|aïé/baer ÖP fröjgft/batmennae Epicuri leeringe boenbe/ niet en foube tonnen een bplic ïeben lepben: ^n öat beel betöaeltöp/ bat Nicias aen bit fïucfe boébe voefenbe/ toajsfoo fteel pbertcO enblpticl)/ toerci fienbe / öat bp bic6toiï0aen5gnbolcfe b^aegööe/ of Bp ooc genoenmaelt ïjab^ be» <énbeal0btt(iucfegöeöaenbja0/ benConingi) ban <i£gpptenPtoiomeus iideiije fonbt öem baer boo^ te pjefenteren 60.
'STalenten/bat 3gii feffenberticö bupfent floubenCroonen/öebJelcfee Öp baepger# be/ en en toilöe nopt 3ϋη toercfe bercooi pen. ;©ue berre upt Plutarcho. |©aer Plinius fegOt/· ben Coning Attalus, ben toeleven ifo icfe bebinöe)ttiet ban Cgp^ |
pten/maer ban j^aiolienConing bJö^; öefen en bailöe Nkias Bet (tuefe niet latê boojtfejlicü €;a!enré/ maerO^fcöonct be ftab ban Htöcnen/5pn iaaber^i ^aöÏ/ toant DP ttin^ rgcfe gijenoecB* scöt icft/ oft öem ujelmocöt banbepfeeöe boojnoembe Contngljen 3gn gDcbobeii ÖÖeujeefl» ^e tegijentoJoo^Digöe befïe ^fDilber^ mocijten toenfcljen / baiter nu ter tgbt nocB Ptolomei εη Attali vua!» ren/bie be^cöilöer-confl met öun CS'» Icntenfo miloelgc& senutoen encraföt beben fjebben/ batfe ban te vgcit toe* fenbe/ijier en öaer eentge ^tabt/in ijun föaebtöupfen oft elber^/tot gbebacBte^ niis toatmocBtenfcijencfeé/ oeüjgle ben Miferere nu al tt beel gefongöen tcojbt» Nicias Beeft OOC feer grootefiucfeen ge* maecftt/te toeten/ een baer Califto ta eenen25eerberanberbe/ en een baer lo in em asoe toojbe bcranbert / en een naecSte Andromeda, bie ban Perfeo beri» lofi: toerbe. maecfete oocfe eeneh feet (latigen en magnifgcfeen Alexander, bie ten tpbe Plinij üjagi in be gelletge ban Pompeus: ooc6 em fïttenbe Calipib. ^p toass bpfonber fraep/ en goebt jBeefiec ban te maecSen allerlep bicrboetigBe ©ieren:maer fonberlinge alberlep Bon^ ben,3|p Baööe 00 c gefcBilöert öe toieet* Bepöt oan eenen ^tier ban Marathon. jBen ftgt/bat Praxitdes, eeniS gebjaegt loefenbe/ toelc&c flucfeen ban alle bie ÖP ban JBarber geöaen Babbe/ bebeiïe Biel te toefen/ göeanttooojt foubeBebi» ben/ baer Nicias left öe Banöt op Babbe gOelepöt: j|>OD feer toerbt gOeacBt Bet opmafeenoftpolgiienban Nicias. 0p buncht bat eeniijBe t'onrecBt meenen/ bat Nicias be JBarberen 25eelbenber=» nifïe» meent Plinius, ofter eenen an# beren Nicias jp getoeeft / tn be 11 <©is Ipmpïaöe: bocB (fept l)p) men fout niet coniten feggen met toaecBept / oft befen toasi/oft eenen anberen. jBaer icfi acBt bat Bet alöenfelbéijS/betogle Bp Alex- ander fta&be gBefcöUöert/bie inbe gal* ïeiije Pompei toa^:en Α lexander toag in (©Ipmptabe, <©ft Plinius en meent Paris, bie ooc Alexander genaemt toa0/ om bat Bp nocB Üerbertoefcnbe/ bergabert Bebbenöe een beel5^eröer0/ berbolgbe en betCloeg eenige aooberii/ €4 öie |
-ocr page 21-
HetLevêti. ^er oude Antijcke SchiHcrs. Fol.ii.
en i3S;foo öat icfe't notö öaet uooi ïjou ttt/ öatöet al öenfeïöenNiciasfpgfje^ toeeft* jBen bint oocB/ bat Auguüus ben a^epfec onbec anber coftdijcfee (ΙηΓ»· fien een uptmmenbe Daböcy tuaerin taaren ttoee |&eerben gefpannen aen èe* nen Bltoctf toagften / iti toeicft 'SDafereel (ïonbt gi)fftii?ebHt: Niciasfiiffe mp ge^ ftianbt/ bat W met bper gBefcfitlbert/ batmen Encaufticè noenibe; aïis eïbec toerijaelt isi. fonbe eerfï ban Encau- fticè BebbengbsbiiOf^t/ mebegetup^ geniöbanHsrmoiaus.
laan Athenion, ^φίΐίΐ^ε
ban Maronasa.
D€fen Athenion ijS til b^ocge Ögp getotefl tnbe Confl/ ijp toojt ' toegöenaemt JBaronat / besi tc6 οφν ' |)P3P göetaeejt upt Cfiiacten/ ban Ma- ïonaea j een ^tabt albaec / bie rnitec tijbt t0 göenoemt Marogna. ^p ieerbe tïcbitoeren onber eenen Glaucion ta» Cojintöen/ ban toelcfeen tcit nietbp* fonberjs en btnbe. jBaer Athenion üio?t taiil fo goet gfteaföt al0 Nicias, επ oocR in eenige beden beter: ^ocö Dp öabbe ' bat gebjecft / bat öp 5tjn bertoen te seec ^ berfmoojbe/ en tt? jotfjt bee! bacber aIjS 50η JBeefïer: norbtanis toa^ggn toercfe feerbioïötfe/ enfulric/ batimnin&em ion cojbeeïen temeCeneenbiepfinntciJ berfïanbt» conterfepte ben 'SCp^an philarchum, bie geftclt tijflii «t ben '^t* pel ban Ceres Eieufina. ï^pmaecötc |
ooc6 flfitgenen eenen beeïen beel^ont* b?ou\Den/ bie tot Cererls ^(ferganbe Öingen /itietBojfBeriiop8enS®ofbcn bol bloemen/ bie om t'fiojf bjagen toer.. bfnPoIyginxcongj&eöeeteo. ï^p beeft ooffegemaecfiteeneniongïjen Achliies, in i^jouiij cleeberen toefenbe onber be SSont&bjouöjm ban bm ConinoftNy- gefeöoten fouöe irerben j lierfiabbt ÖP gbefrftiïöert oocfe / ftoe ben fcDaïc- feen viyffes 0emquambinbenenopen< bacr ma&é met een beel geboeer en nasSi bit toa^ een feer uptnemébe (ïucfe. IBaer boben aïfe be (lucfié bie bp maec* te/ ü3 erbt gep jefen een/ baer in ÖP ftab- be gemaeffit eenen ^talBnecöt/ bie eert #eerbÉ befïeïbe. ^abbe bcfen fonfïtgen iongen jBeefter moggen leben ι baer en Öabbe gbeen^fbilber ban benoubeii töbt bp bem mogen 3πη geïeften: ï®an Atropas Óeeft ftem nribitö ben pinceel iiptbebanbt gbenomen/ en5önjongö ïcben0 b?aebt b joecb afirefneïienzi® ocft Fama fjeeft bennaem Hebe cft bonHerffc l0cEgept te betoaren gegebeit<,
©anPhilochareSj
D^er ijS bp ben eubea nocö göc* meed een fonfticb^tbiïber/ inaer en binbe notft tpt ηοφ plaetfe biin 50« leben/ nocb geboo^te*^ con léonber mei eonteri^pté en boengelgtj^n. «l^en asepfer Augüftus ftabbe in be Camee ban 3gnf fiaet/bie ftp bp bonbe iBarct te iloom babbe / boenmafeeneen fïncfe ban Philochares > aïfoot aen bet op* ffbltft batttr intoajs/blgcBelöïfe toaii? baer in toais een oubt jBan gefcDiïbert berfelfcöapt met 3pnen foon / bie bem ban tronie gantffögeleecfe/ «ptgbeno* men ben onberbom/ bie men conmerc* 6en aïleen Bet onberfcbepbt te toefent oof6 fagömen/ bat ben foon ooeft fuïcft fóieur banbaertïiêgonte trpgen» 45e- toijs (fegötPlinius) bit Cafereeïmaec aenfienbe / men en foube niet göenoeeö tonnen p^pfen be gtootetracbtbanbe ^tbiiber-tonfl; göemercSt batbm ï^oomfrben öaebtfaó iatigegenewcfiir genomen beeft bit Caféreel faenwerc* fee»:en be^iöHteïfepte tearf/Giaudon,
m
bfePmmi «ίΤοηίηβξΐ tan 'Siropen 5tjn0 gcfeptiBinftt^e-jflger.iSefefiitfdBtebi* ©aber!S<8ffm en l^ecBabbni gcrocft ni0 (itit Ovidius Man Paris tocröaeïtte l»tojecö gfjcDjctocn: loant Alexander isÈ 5ïjn/in 3önen bjtefacnHelena feggenbe; k'en was noch maer een kindt, doe ick alree de kudden Wt fRoovers handen wrcet wel dorftc vry befchudden i En om dat ick foo ftout een ftuck had aen ghegacn, Werdt Alexander my den toenaem by ghedaen.
i©ocBöctts{ beter teacijten / batöet comedes,baeï3nn|®oeberThetys]Öettt iicn gtooté jHaceDotiifcèen ψ geir eeü/1 Dabise bitboigé/ op öat öp boo? Crop* em natter geenen anberé boojnaem bp j en/ nae &ε boojfegginge/meiöan Paris |
en Ariftippus 59« foött:bocö niet anberé/ ban om be Cohft bati i'hiiocharcsrUïi^nt bte0 gfjeconterfieptte en tosren maer fletbte gemeene Cnpbfn, ï^aetsoasi oocfe banöem gljefcöilDer&t eeucit renbt/ bie een Ï!^|aec&mctbentlauu> toeber gielbt/ en bafl babbe.
I^an Melanchus,^cptïöen
E€n ban be göirrucötirbHe ban5Pi |
nen tjjbt 10 gemecdMeianthus > ben Ïoelcften tlsmtiji si oocfe Melanthius^ Qj[)e> Beeteti ttJO?bt/ en ai ebcntoel ben feiben iiS/ ali8 mei aenberfcgepben omftanbi^ Bebenteiwrtfecnisf^ gicfe acöt of bp een ^itponer i0: macr ben be^ ongbe^ toijS / ebenmel beeft tot ^pcionien be Conn: ban ^tbiiberen in gbefeiffbap ban Appelles onber ben j®aceboonfc!)é Pamphilo ggeleert/ ai>8 öojen gefept iiSi toaer bp bentijt te gifféiis/ tuanneer bp geleeft beeft.PUmus tupgöi feer Ijpetlöc ban öem / in t'begin ban 3qn 7'· Capit, ban bet 3 25oetft/ baer gip onber be uptmuntenbe coniïige oube^cöilöerii/ öljs te toeten/ Appelles, Echion, en Ni- comachus^too?bt gerefecnt: en fegt/ bat befe bier boo?lucbttse jlSeejleriS macr en gebiuptliten bierbetïep berto^/toit/ geel/root/ en ftoarr:bctiiittoaiSgt)e# maec&t ba!iTripoU,oft Meiimum: t'geel toajj <©Ser ban Attkum, oft Sil Α tti- cum,bo£b Philander meent bat bet pur# pericb i0: bun root toa0 Sinopis Pótica, enöabben boe anbec0göeenftoartal0 ©itrioU>i£n nocbtanjs maecfeten fp 0ier mebe (ïucSen foo coiieïijt&/ batter niet een en toa^ / bet en toa^ toeerbicb ben gebeeïérijfBbom ban een goebe^tabt. iBaerbptoeiaftemetentö/ batbefen Melanthus ggeenen tterSten gbefelle en toaö. ï|p göetoeeii ten tpbe bat Ari- ftratus te ^itponié 3pn toefen gabbe/ en ftlbaerConingb/oft om beter te feggen/ Cpjan toaiö: ban toeïcfeen int leben ban Nicomachus gbefept ï©efett Ari-^ flratu& babbe öem ban Melantho laten fcbiïberen feer öeerl^p eenen trinmi» eftelicBen toagen/ aijS bertotnber/met fcBoone#eerben boojt gbetrocBen: oit^ ber anber guam ootfe op bentoagben een feer ftboon I0jomiien beelbt/toefen!· öe eenBietojie/bie ben Ariftrato mocöt croonen met eenen ILautoer cransf, gin Dit toerfii beïuijl ijet groot toa0/ en ben ÖaefiÉrb ïr.ocbt' toefen / en 5Pii ö|f pgitigben t'oni iien toaren / ais etbec toelgeboo^tie/öeefr Melanthus bebiili pe 5pabfr mebcgefelien geb?uptüt toajs een feer condigb eit uptncmenbe toertfe: maernaemaeljg toerbtbet ten beeïe berbo^ben: toahtboe ben Jtooff^^ man ban Sficbafen Aratus, na beitboobt ban Ariiïratusjbedabt Argos lifleijjife inbabbegbenomen/ enben€:pian m- cocles berjQcgbt/ en 5pn ©absïlahbt sicyonia;ban tpjaiintje berloil/liebt bi» aIjs een b?pbepbt0 beminber/ enbpanöt bervCPiatmen/ ai bun 25eelben tente* ten i)o|;®ocb befe^cgtiberije ban Me- lanthus, foo bebalirjtfe in taenfien toe" ^be/ beeft bp met ttogfdigbe gebatb- ten ïange enbeel befien; baer fireben te* gbenmaïranber be ïiefbetotbe Conft/ en ben baet ber €p?annen: notbtan^ a! toajibeteenfoo bpfonber ebelconlligb toertfe / ben baet treegb be bertoin^ ningije / en gbeboobt / men foubet gge* Itjcb al bet anber 00c te nieten bof<^en fegbi(fcb?öft Plutarchus)bat ben ^cbiV berNeaicesj goet bjienbt ban Aratus^ bebbenbe met tranen in b'oogben fiem ernfiicb gebeben / bat b^et mocfit blpben on(^efcbepnt/enntetconnenbebcrtoer<» ben / fepbe: batmen tegben ben Cpian* nen toel moet fer ijgben / maer niet tegen bun goeberen/ en batmen toel laten blv^ ben conbe bftoagen/be Bictojtr/ en an^ ber omfïanbiebeben/alss maer flecBis bf /Spian Ariftratus upt en toaer gbebaen» i©oe bit ban Arato toegbelaten toajS/ nam Ncakes Ariftrati beelt toecb / en febilberber in plaetfe ecné palmboom/ t'toelcombefoniïtoille jammer toaé? toant nae bat eenen Poiemones periega- tanuj berbaelt / babber AppeHes feif oocft 5pn confïigbe banben aengbefïe<· ben.lÊenfegbt ebentoei/aljs Anilratu» boben uptgbeftbtlbert en toecb toajs/ bat beneben op ben toagen notg be boe* ten toaren ïaten bTpbem «©e ^cbilber-^ con(ï beeft gier een toonber beerlijfft (ïuc te toegegebjacbt met befen Antiis, ofbp met baer ί bocb niet fonber öaer? toant betbabbebem onmogelijcb gbe^^ toeeft 3P» l^aöerlanbt te berlcflenbatt C i ■ - |
-ocr page 22-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
allen opioet/memc^i onttoofei iBenfcö Öaö&e tn ceti ellcnbtg laft oft Doot mut^ ten tjïötien / binnen en bupten be ^taöt Sycioma, en öaböe be ebelConfiban fcöilbecen gDebaen: tuant ftïer boo? ge
toen berooiïogöen noemt, ^elijcfesi- cyoaiaban Pamphili tfibtaltijbtaenbe bermaertjle ijs göetoeefi bet ^cöüber- ton(ïI)alben/ baerten fcgoon(ïen|gaer eere bïoepbe/enalle ftucSen bie baer ge^ itiaett toaren ben naem öabben be befte tt toefen/ öeeft Aratus, bie ïangöe g^e^» Jiegen toass spn ©aberlant te berlofTen/ Söecocöt ^itponifcfje fc&ttbetgen/foni betUngeban PamphiloenMeiantho, en fonbtfe Ptoloraeo jjen ConingiJ ban SPPten ató nu aisi ban/toetenoe bat ben Coningö baer gtoote ïtefbe toe/én rebe^ lijcBe goebe SennifTe ban ^töilberije Saöbe: HDant baer gBeenfecnnt^ en tg/ en 6an ntettoeï Uefbe toefen» Cer befer oojfaet font Dem ben€oning te fc0euc6 feemnael ij. '^almten/bïe Arato toel ie ï»as ijuamen/ en menici) benout arm JBenfcö tn spn ©aberlanbt: ï©ant boe ÜP ^tcponien tn bjööept fiabbe gelïelt/ beeïbe öp milbeïptfe aen allen uptbte beijoefiicö toaten/en eiber rantfoen oft ïofgBelt fcDicfeen mofïen, <©ocfe toerbt ter ooifaecÊ ban be ^tgilberge/ Aratus ^it ban SBcDaten/ Sücgoö/ ett ^ίφοηί» εη/εη öabDcn geen oo^faetfe be fcDtlber- conli met ntibigije btoèerfe oogden aen te fien / bte %tt eentglje tceccfetupgB en mibbel i» göcvoeejl ban ïjun beriofiïn*
trees befen Aratus ben mibbel/te toeten/ gije en aoelbaert-jBaer. &aet beel meer/ oberoïoet ban g^eït / batmen be 3enu^; at^ een €beï conft/ met grooter jonften
lecuu^fttf^vnuniiuip ---------------
fo in gratie met ben boojnoemben€o# 1 enaen5c!iamenbiebe:oocbeb2ebtcÖbe ningSi Ptolomeo, bat öpmctfjemfeer j Öpbefafeebergftebannenenoftbetïooi· semeenfaemfp^afeeöabbe/boe&peenjs pene/ toelcBer goeberen toaren in an^ in »egpptéom eenige oojfafeeqaam/ en ber Öanben geraert/ en önn ontb^eemt» gem toerben gegeben ban ben Coningij fa bat be 25o?gerjS oft be (©emeente in I ƒ0. calenten/batjpn nu 17 j.^alen^ bajlen/iae ecutoiflïienbjebe enbjtenbti ten/elffien'SDaltntóoo.goubeuCroor.é/ fcDapöuugöetlelt binbenbe/ be fiabt mafeenffameii fionbert en brjfbupfent gemnietaUeetina berbtenfïeneneerbe: Croonen.l^ter iis te fien/in toat toeerbe JBaer be göebannen ricl)teben op fjun be ^röilber-fonlï bp ben ouöen/ oft bp epgDen roflen fjein een coperen :Beelbt/ iJifen garen Éteferbber i0 gfietoeefïJ met bnföamglfc^^^
Dijn edel eere, en hooghe deucht gheciaen, Aratus groot, en heerlijck u aenllaghén, Die crachtich shy hebt moedigh dorven waghen, Daer van't gherucht doet waer en wijdt veraiaen.
Tot dagr de Zee roert den Colomnen acn Van Hercules onllerflijck. T'allen daghen Moet u zyn danck, dat vreuchdich wy herfaghên In't Vaderlandt elck Kerck en huys noch ftaen.
Ditbeeldt wyj fiet, uyt jonften u toereyckenj Tot tt vroomheyts en weidaedts eeuwigh teycken^
O HcCf, |
toegebaen te toefen/betoflle Sunné jam* meiiijffeen göemeenen herballen (taet baer booj opgijerecöt ggetooiben/ bte fonber baer niet opgerotlt en gab·· be.ï|ier oocfe mercaelit& te fien/mat eenbeucbtfaem oeffeningöe/ booj een bpfonberinftojten ber Hatuere/ niet fonber eenigi) i|emel-bon]c&en be0 ber* jïant^ in ben menfiö/te toege tan b?en* g^en: tl^ant be (lubte/ ben arbepbt/ bt* öenbtcöept en neerfïi cgept/ijebben Ijtec moeten öerboutoen/ opjicfiten/ en in o^ben ftelïen/ bat booj onberfiant / dof» figöe lupDept/ opgeblafentftept/ngt e;i ttoeebjactjt / gbe^eel groutoeltjcMn bjoeftatU in eengantfcöeongefcötcBti Öept tolac^ in ben gront lagö bertoéeft enberbojbé. ©antPlutarchus getupgt claer/bat Aratus met bit geit niet alleen betpiannije/ maer tuffcften benitjoi* göerg en aUe oocS alle quaettoil* licöept / ttoift m ttoeebjacfit / gantfcft toeci) nam / opjtcijtenbe oocfe tnffcgen ben Itrmen en ben örjtité (baer beel nöt enttoifl: plreggt te 3pn)eenenlieflnt6en 25tfluptlöt/Melanthi en5Éin0 JBeefïer^ toercBen/btebertoonbErlgc&/en^tab0 töcfebommen toteröiaö toaren/öebben ï)ier/tot tm Croon ber 4£bel ^f DilDer- €on|ï / eenÖeerIöefeei©euc6t en toeï^ baebt göebaen: jlBaer toat ftucSen bat Set toaren / bie ban Melantbi ^anbti toercft/ aen ben Coning^iniEsppten ban Arato göefonben toaien / en binb' itfe niet: boel) 10 5pnen naem in 't rucöt^ Cemöel eeutoise plaetfe toeer/ |
I^an Appelles, btr^röilberi.
V €tmaerbe fcijtlber^/ oberbliegeni be in Conjlen/ en fulcKe uptnemen# be ïi^cötevsS/bebinben top beel bat 'tge^ lut6ö«nöpgfttboegi)ti)eeft/ op tenen felben tööt uptnemenbe grootel^iinten te leben/ bie Dun toonöerlBr&e toercfeen met groot bettoonberen en ontfetten ftebben aengöemercfet/ enbemtnbt/bat fp baer booj öebben getoeefl in grooter toeerben / en ftoogi)lij;i& begaeft. Φη» berben^doeten lact icfealleen befgöen Homerum, en öen oitgi)eballtgl)en Q vi- diuna. virgilius in tijbt§öenooten fiebben Augurtum en Mecenan» geöabt* Ariofto onber be moberne/iiatsbe Caro- lutn Q^intum. Raphaelen MichelAgno- |
lojonber be moberne uptmunttge fci)ii:s ber0 / ö^ïiben uptnemcnbe Confiliefbi^ Sfte ^aufen, €.n btn ouben ^jtnte ber ^cötlbersi/ben grooten Aie^nder.^j^e* fen / toteng naem aitgbt boo^al teo|bt booiglieftelt/ entoel baetomboojnae? micö onber b'ffintöt&eittagft g^eöeeten toojben. Appelles getoeelï in bê 111. 4Dlpmpiabe/nae aoom^ toutotngeon^ trent 4x1. S^iten/ï^ereltjs ouberbom/ ontrent 3 <5 2 8. giaren / en booj Cöjifli tomft 3 toa^ (fo Strabo fcöjgft in 5pn 14?. Soecft) ban g&eboo?ie ban «Bpftefien/oft (fo eenigöe meenen>ban't «KplanbtCös , nugeljteten Lango , een banbenCydades épïanben /inbe^ee ■^gaso ^ 5pn idaber ötet Pythius. ^n 50* mn iabt toas feer gS^wcfititö in be ^t&ilber-tonfï sicyonia, algboojgr^ ηεη geöoo^ i^: ï©aerom Appelles, oir alree toonberlgcfetn be €on(t erbaren toa^/ig gfjeromen tot ^tcponien/ baer Dp bp Pamphilttm eenden tijbt langf) (icfe at&te een gaer) ggelcert öeeft/ boo? ee<» nen Calentyfo Piutarchus itrt lében ban Aratus befrö^ijft / bocï) en noemt ben^ jB^eilerniet/gijeltjcfe PiiMi's toel boet/ maeröpfegt bpbie ^töilberöalbaeri enboegftternocfïbp/ batöet Appelles niet fobeelom gun €on(l entoajsg^ef baen/ató toel om beelae^tig/en een me*» begöefelie te toefen banljun glojte ofr naem/bie f? öabben ban bat fcöilöerige ^icponien: toant anberg en fcgeen niec bat pemanbt toat t ojl / oft Dpen öabbe baer ter ftubie getoeeii.üp toiot^t baec onber anber aen ben boo|berl)aelbé a- riilratus ronterfeptfel / met 5pnen/oft booj 5pnen raebt bift ipd Melanthus.ïnt tjS fbuptnemenbe getoojben / bat öp aL· leen be ^cöilber-toiifi alfb gerurijtigg oft gerucftttger gemaectöeeft/ alss alle
----- —r—-----^Λ. ■«u^— I---
in begrepen, toaren alle be toetenfc&api penen berbo^gfjentfieben berConfien: 5pnfc0?iften3pn ,ban Plinio bicBmaei
----------—. ----■'-'(Γ ii—·β
toaren en fteeft overtroffen: maer ootfe alle bie naeriiem 30« g&etoeefl:^ ^eft lee(ï οοΓδ nergijen^ bp ben <©uben/ ban geenenfö iiPtnemenben. <©an pemanbt mot^t bencfeen/ oft jifn bingiren/ foo fp in toefen toaren / nietbpfonberss en fou* btn toefen/ alfmenfe (ïelbt tegé be fcÖiU betijen ban be^töilbers ban befen te* gentoeo?btgert tgt / baer ben ie gantftj^ ban mepninge teggen/betoglbatmen te öoom fietbe ronbe25telben^in JBarber en Coper / bte tegen beSftïtn Bun^ar* beDoofbeiiBebben fonnen bieben/ föo uptnemenbe tetoefëm; j^abemaeï meit* oot altgtis bebonbeniöeeft/batbe fcijtu ber-tonflen wnbebedbé^conff maltan»»' bécniettnonttoiitfeentiBaer bat toan^ neeïïj'emogaiPiïiwimfi^/b'anbetniietï
O Heer, die zijt der Goden plaetfe weert,
Op dat fy ons dan vrede en welvaert gheven, Ghelijck ghy ons hebt vrijheyt doen aeiickvea,' En 't Vaderlandc zijn rufte wel be^heert.' |
-ocr page 23-
Het Leven
eti 05Èbaeït / maec gBemccn^ ipcfe geïpcftinlïïSüürflÖeicsften. S.acr ün^tÏUónjSmoöecnecontie :Sedbenbp tïetieüeüiintöcfecïcsgentöe MichaeiAg- noli feltie (tillen genoetjg te lïoe» Aebben/ l^un tn ^Tonden te boen mtjcften, j^u fouö'tcfigijTen wpt batinen leefi / Dat Appelles gefcöilberöe 25feïï»en eeriietei: ai^ fltinmcr toaren / be befte tonbe/ bte men ttan be oube notj^ ftet, j^u kstl ic becgalen be toecc&entoan onfen öQenomen Appelles, ^aec too^btban gem g0etupgf)t / bat f^p 0abbe booj een tanber beel oftgabe/ bat in aï 5pn ®cöflbiéröen te fien toa^ een fefeec gca^ telpcSöept/biegöeen ^tftiïberis en bec^ inotéten na te toölgen.3^ocö toaec en tn 5pnen tBtberfcöepDéuptncrtienbe jBee^ fleri tn be ^tBilber-conft/ en feec ecba* ren / bec toelcfeec confïig&e toercfeen 8p felf met berüjonberenaenfagö/en be fel. be een booj een met opmertö toel obeD fienöebbenbe/tjeeftfe öoogDïijcfe p?efen/ en fepbe / batter niet op en toa^ te feggöen/uptgDenomen batfe aïIegDe- ïgtft ban boentjabben een fefeer Venus, bie be ^ttecfeen geeten Charis, in toeici fie ftpfe alle obectrof/ oft te boben ging. 3^piDtibefeggen/batöun bingen ^atj^ ben ban boen een bpfonbec uptnemenbe gratie / bic ^ijn btng&en Babben. ï^ier fcfjont/of Appelles ftemfelbenal biat feet gljepjefen l)eeft:ban öet matö Bern/ SÖeïijcfe ben uptnemenben |&oeten(bie ljatbeeïalboen)/om 3pn groote boo?^ ïucBticöepöt inber Conft ten beften af* SDenomentoojben, W cpgBenbeftem felben nocft toe een groote eece acniiacö# ticBaenfienbeeen Cafeteelban Proto- genes, fjem berbjottbecenbe ban ben
geben ber ^onfï tOnberfoetBen/befeEtibe
enÏebe(ticB&c:/bat Protogenes Bern toeï fnbe Cönfï gBeïocfe toaiS/ jae infom^ mige beeïen Bem te boben gingB: maer batBp Protogenem ineen beel alleen te boben gingB : bat bjass baec in / bat Protogenes nemmermcer banjpnbjetr enfonftBepben/BetgBene BP fect biel boen tonbe. lierCmotBtmen feggBen) en pjeeiS Appelles Bem felben foo fèer |
iiietiüïantmenirfi; (biibenocB Protogfe* nem baetfn toeï obertreffen / in tt cotti» nen ίίδέρσέπ ban 3ïm icercÊ/ Oft ïatlsBc baer ban te bipben oocft. IBaer baec iiitijat anberss mebe gBemeent/ en tjs een reben bte b3el t'aenmert&en ijOi:toant baer mebe tooibt te bennen gBegBeüen/ bat te groote neerfiirBept / en fojgBbuI^ bicBepbt/fomt^ben fcBabelpt^ i0:ujant men fal bebinben / bat een btngBen bat met moeten oft moepIgtfegBebaen i^/ btc6U}il£f moeplgtft om te fien fal fen/ en geb^tfe Bebben ban eenen gB«(l oft gratie / alii nocB in t leben ber mo* bertte iBeefïerö Bier en baer gBefpeurt fal öJOjben. iBtn bebinbtbat AppeL· les alleii b?p upt Beeft gBefp^o&en / foa Bp't betfïonbt/ feer openlöcrtigB / en onbebepnft toass / toelcfie btngBen Bem toel foo feer boiberben ( en acBtbaec maetfeten / al0 jpn groote toetenftBag:
toant Bp atBtebe felf boben Bem in oi* binantien eenen Amphion, en eenen Af- depiodorumjinbe goebe pjopo^tie bie Bp Biel tn aï 3pn btngBen. <een feec ebeïbaebt/toteen toaerteet&ett banbe beleeftBepten goetaerbitBept ban Ap- pelles, leefimenöatBpgebaen Beeft aen Protogenem, ben toeltfeen Bp gtoote be* geerte Babbe met b^tenbelgrge gemeen^^ faemBeptte fecnnen/ en spn toertfeen/ baer Bp foo beel gBerntBl banBoojbe/ te fien / foo bat Bp hooi befen lufl gebje* ben Bern ter ^ee begaf / en feplbe nae be J^taöt Rhodes.aïtoaer geBabent toefen* öe / ië een(ïreec6i3 gBecomen nae 5pnen ï©inc6el / metfuïcften boo?nemcn/Bem niet ten eerfïen te feennen te geben/matc BemtegBelatcn baer bP gBcbaltejpn gBecomen. Bp ten Bupfe ban Pro- togenesgBecomen toajs/en toajS(gBe* lijcat oft foo toefen toilbe) ben JBeefiec riietinBupiSniïaer een oube iBjoutoc/ bie 't BÜP0 toaernam / liet Bem op ben ïüJinc&ei. €n alfa Bp nae be Jfêeeftec geb?aeci)t Baöbe/en bat Bp toebertoetö bjtiöe / nabien Bp öen jBeefier nietgBe* bonöen Baöbe / aijö toefenbe een bjeemt iBan/bjacgbe 'tTS^gf na 5pnf tiaem /op öatfe Protogcni aïss Bp t'Bttpsi auam tiiac^t feggüen/toie nae Béfti gebjaegBt 'B&bbe. Appelles fienbe op ben (jBfelftaen enien boetSóp eenen raem gBefpamicö/ al berepbt om o^te tocrtBen/nameenen |
Der oude Anti|cke Schilders» Fol. is
|ifnte eï/ en troc baer mebe eenen beBen^ gBetoojben. öebbeCfepbt Piinius)
bicfeüïilö groote gBenuecB te gBenomen bttfincfe te beften/tijant Bet ïna^ feec grooi/en ban berren te fien geleecö Bet/ tsaiter eenen couaien öoec geBangé toagi niibben onber ai bie coftlpc^e ftucaen
©ioutoe matter sB^fiOKt toaiS ban een bjeemtjlBan. Protogenes bitBoojeni be/en fienbe/beSenöe ilratp batBet Ap- pelles Baobe gBeöaeii/en bat Bp te Rho- desmoflgBecomentoefen; toant't toa^
Ifigcn bunnen tree / feggenöe tot b'ouöe i^^oubje; <βΒΡ fuït u jBeefier feggBen/ bat ben genen bie befen trecS gemacc&t Öeefi/nae Bem tomen biagljen. ;©oe ÖP nu foecö oBegaen / eii Protogenes
t'Bups sBetomen öja^ / bpgenöe ofter ^ffjiiöerpe bie baer toarcn: toant ban niemant göetoee(ï en öaöbe/berteïbe öe berre en toftnien niet giiefien batter pet
ρ toaiS; €η toass tofïIptSer geacBt aïii
lier
togenes, Bebbenbe eenen pfeiceel nat ge^ maet&t met een anber gBebaente ban berbje / maette nocft eenen anbeuen tree
sBebacfiteni^ laten bïpben / met alleen beeiS b?icberleptrecfeen/tot een groot bertoonberen banbie't fagen/fonberliui öBe boo| be gBene/bie ban be €:ept6en- ton(l oft ^cBïlber-conft berfianbt Bab^ ben. ®Efen boecB/alfoo Bp toais/too^be namaelö te mom gBefleït tn't f»allepsi tan c«rar,baer Bp/ boe ben b?ant eer(l;
b'anber confïigBe toert&en / baec nocBtaniS in foo grooten boecfe niet en baaren aljS b^P tutM met b?p berüien/ &e toeïtSe oocfe foo bunne toaren / bat*
(fepbe Bp) onmogBelgcfe / bat pemanbi ί menfe qualpcfe en ton fien. «Pit i^ bat· anDerjSal^ Appelles foube tonnen ma^, ter Plinius ban gBeiupgBt. i^aer als feen met bertoe en ptnfeel foo aetbigBen icSb^pelgtfe Bter ban mpn gijeboeïen bunnen trec6 aljs öefen toaö:lBorö Pro- fouöe feggBen / en buncfet mp niet / bat
bit U3atenilecBte recBt uptgetcocfeenïi* ntin oft jïrcfeen / gBefpcS beïe ïneenen/ biegBeen^cBiiöerö en 3pm maereeni*
op ben feïöen öoec/bte notB öunner öja^ gen omtuetB ban een arem oft been/ oft a '3 bien ban Appelles: enuptgaenbe immer ecntcB pourfgl ban een tronie/ fepbe tot ijet oube ii^ öf/inbien Appelles! oftfcpet/öenbjeltfeen cmtret^fprfeet nocö aen guaem / en nae Bem b^aaBen/ i net Bebben ggetrof ïEen/en tTommigBer batfe Bem toon^n foube öen trtch öien; piattfenboo? maicanber^ trerfe met be Öp gBemaefiitiiabt)e/Bemfeggeiibe/Dit j berfciiepben bertoen Benen / öat Bier Beeftgebaeiiber. Seiien/biengtïpfóetïit.! öoojcïtebenbanPlmio faï geijieetentoe^ i|et üJelcli foo gliefcBieboe. a^ant Ap-1 fen:gBcÏ!jcfe be d©Beïeerbe/bte geen goet pelles toefeergBcfeeert tot öen 5®tnffeel ^ ber}!antbanmife€on(lenBeböen/oot& ban Protogenes.om B??^ te binben/toert onberfianbitB baer ban fcB^gbi en fp je* ten bede beffBaemt / fienbe öen trecfe/ Ben. Cn mpn mepningBe bebeft icfe en Besn oBeriiioniien/ nani Bp eenen an^ Bier mcbe/bat Plinius getupgBt / battet beten pinceel met een berbe g&e&aente öegBene bie Bun aen be êfBilöer-con(l ban berter/bJaer meöe Bp öe boojgaen# berfïbnbé/ grootiijcje in toaren berbnon* be tujee treeBen öoüjdoof füo beBen^; bert en berbaefï., ïï^aer boo? toeï te bicB/öaiBitmetmcgdocÊentoasnet^l berfïaeniö/batBet conitigBe oititrec* ter nocB aerbtger te Doen / cn trotS bje»» | Sen / en gBeen fimpel linten en toaren/ ber Benen. Protogenesi'Bupsi eomenöe/1 bie bcfefouptnemenffe opper iBeeflerjS Bcmbectoonnen iicnncnbe/ lifpfiracj; in onfer Conii tegBe» maïranber om naebe Baben toe Appellem te foecSt n/ Ifirijtgetrof Ben Baöben: toant een retB· omBembjies\beUiilfetegaf!t'onifangé/!te iinie upt ber Bant Benen te treffeen/ en bcïeeftlpeS met Bem gBemeeiifaem | foube menigBiêcBoolmec|ler/^tB?n^ Bennie te maSen. 5©it 'Srafcreeï i^ ban, ber / oft anber bie geen ^rliilber en W Bunbepben onberanbert alfoo tot eeu bffétoüöbeelbeterbom/ail^benfaefïen
^tBiïber ban be ï^eerelöt / en fulcjc en;
bp ben^cBiïberiS niet beeï gBe^ aeBt/toant baer toe gBebiupcftt men br rtje oft regeï. 5^aer be €onfi-berflan* bïgBe bertoonberen en ontfetten ficB/ toamieer fp fien eenen aerbigBen en ton* ftigen omtretfi/bie meteenuptnemenbe berftanbt beBenbtcB t0 getrocBen/toaec
swael tn bat ipaUepisquam/ii berBjant in be ^epttotonil tengoo^fien öe |
-ocr page 24-
Het Leven
ftaetttttseï be retfite ïitiiett fouben (p oiiSÖejnert&t tioojbp gaetn m taeber feeerenöe tot Appelles, Dp toa^ foo MIq* licB/en be €on(t foo toegljebaen/bat Dp «en onberbjefeeitjffee aengeiacnbe tegfe pabbe/ allebagijepet te boen/batbe ^£i)tlbet-conft aen stng& / ten minjten pet te tepcfeené/ oft et trecjc^eng ergeng aen te oeüen/öet 5P &oe beel beïangss W Öabbe / oft anberfin^ bcdegijtn ÖP tijefen mocBt: en ban baer öenen qljt* iomen ftetgöemeen ^ij?eecfeb300?t/bat iïen «©eieerbsn bJcl befeent: Nuiia dies fine linea.
Dat nieteen dagh voorby mocht gaen^, |
Oft daer en waer een treek ghedaen, |B$nfegöi(feptPiu:archus)bai oj? eenen tiïbt een flecijt ^cfiilöec liet ften bf Ap- pdlem een 2&eelbt / Dat öp (ïratjc fjabbc gÖefc&tlDert/feggijenbe/gic& Ijebbet nu Beei fitatjc gijebaen: Appelles anttooo^^ ije/mUnpbbet gfip nip bat niet göe^ fepi/ttS i)aöbeöii0 ml gljetoeten / Dat i)etèae|ï cnin fojten tijbt göebaenig geujeefl/ en'tbecajonbert mp bat göP^ bec ban befe niet ^sc^ïoercfe eii Debt» ^P toa^ feet aenöac&tïcö en opmeren fticö tn alle öingöen/bat ftp oocfe niet en bcEüJieïpmeiiiclj flecijt gemeen i^an^ oojbeel / alsi ÖP 't ^ ï^en ioetileen bet reben goet boiït te tocfen/en öeefter 5pn nut ban toeten te ijalen: baerom öab öp xen göetoooute / al^ ijp eenicö fiucfe op gebaen Öabbe / bat fclöe te Rellen in een salleröe oft g^emeen manbelplaetfe bp xm Öupjs/ en toifï Öem ijepmelgcfe baer acBtec te berberg^en/om atöt tc nemen opbeg0eb?êfeen / bte men baer inbin^ ben foube/ ftellenbe bictoil^ Öet ooibed isan ben gljemeeiien alle ilan boben 50« epglien. ^tt 10 onber al een^ gfie^ fcötebt/ bat eeuen ^c^oenmalieïpct gabbe gebonbentefeggen ou een Cafe^ reeï ban gem/ batier aen eeiiige toffden le ttjepntcö riemen oft flric&enföarsn 0m bte te mogé blagen: Ujasit men mh^ be boe eenbJiife / befcijoenen en pantof. ■felen mei beel aerbige Miufelen en flttti Sen te boojbiecftteu en tt binben / aifoo men bie ootS norH in fraep ^tpiiberpe maci) fien. Appelles, ijoetoel fipban nrooten gecfï bm^/lieeft bit toel mogen berbjagDen / berifpt te laefen ban een ;i>cöoemtsaBer/betoöl gpmacrtn 00?* beelbe een bingen bat 3pn Silmbat^t be^ ïang|)be:maer binbenöe jijn mepnin* gf}e goet / nam Appelles get (iuc& tn / en öeeft ben Eoffel meer jïriciEii: gemaet&t / en bat gebjetfe b3ïllit|j ber^ betert, ^e^anbsren baegös^ toert iiet tafereel toeber upigöeftelt ter plaetfeii baer ijet te bojen öabbe g|öefïaen/en δ en felben ^cljoenmaSer toeber boo|bp get feibe 'Eafereel comenbe/ en ftenbe be toffels beranbert/toass a! toat öoobeer^ bigö/om bat Appelles op 3ön ooibeel te toerc&e gegaen toa^tfoo beer W boojt / en toilbecocfe toat feggSen op ein ίε^δ^ ine oft been / eenig&e meenm ban een 1 naecÊte Venus^ immers PHnius feggt leen fc|)ene/en vaierius Maximus tsn been/bat in bat iSafereeltoa^/bai beu 1 ^cfiaenmaSer mtibe feggen niet te öe* geentoa^gefcöiïöert/ gst toeleg Ap- pelles niet en con betbjag^en / bat öp liembeftonbtteberfmabcnen faerifpcn ; een bingfien bupten 5ijn ^uibaci^ï / en baer ||p ggeeii berjïanbigö oojbeeï ban boenen con/ |jeefi6fmftraflgc& aen^ gDeisefen/ bat Dpö^m niet berber en fouöe bejïaen tefp^efien ban ban sijnen pantoffelen/ bat toelfee bingen ban 3pn Öantbjercfe toaren/ fonber berber te εο^" i "méineenicf}oo?beel. ïBaerbanooci^ een gemeen ^pjeecfetooojt oberaïfeeu ; becbjept: Ne futor ultra crepïdam: bat ben ^eöoenmafeernict tooojbpen gae jijn pantoffel. Appelles fjabbe coifeeen fefier bequame gratie ban een foete ge<» I meenfaeniSept m gefpjasiSlijcfeöepbt/ 1 bie ben macOdgen grooten €oning& A- lexander fo fotiberlingiie geeft beballen/ batÖPÖemfeerbictoilö Quam befocci feen op stjnen l©inffeel/om betn te 000=» ren coiiten. €n alft gefcljiebbe bat be^» fen ε toilbe bergalen oft hertellen pet ban De Conjt ban f>cijiïberen/bebe iip/gi)e^v}c& gbemeenlptfe boen bie niet be Confï en jpn / en fp?acSer famtpben toat bjeemt ban / m niet op ftet gö^? boeiPicfle/be^gem Appelles feer aer^» bicij en foetelpeS toift tt beiifpen* 3'iae fepbetoel: JBpnüeerben Coningö moclit lieber ftopgé/toant be tLeerjoni» geris/öie be bertoe in ben atbier-toinc<· Μ fïaen en toiöbcn / bie fpotten met u»
^iet/ |
befenConingö / bie nccfjianis banfeif
tooojt ban Appelles gebaésenMe^aby- 2US, een ban De meefïe l^eeren baniiet gof be0 €aninij0 ban^erfen/ toelffeen 6em guam befoerSé tot In 3pnen ^inc^ öel/en bp gem gefeteu toefeuöe / en Ijem fienbe toertfeen/ begon te toillen bcrtel^ jen ban betrerlien en fcDabutoen^Appel- les con Oem niet önt^ouöen te feggöen/ ^itt göp bie jonge fenecöten toel/ bie bê Φδεε tojgbé^betoijl gl)p niet een tooojt tn fepbet befagen fp u cpmercfeelitit/en toaren berbaejï fienbe u fcljoone pmper «Eleebecen/ gouben 3^«ienen/en Sutoee^ ιεη: maer na bat gijp Öebt aengeoangen te fj?jehen/f5ebbtnf£ beginnen te lacgen/ en met u te fpotté/om Dfefmille bat gijp bejlaet te berijalen ban bingen/ bie gl)p niet en Ijebt geleert, Alexander en luilbe oocS ban geen anber ^cfiilöer gefc&iïi bert toefen oft geconterfepi / afó alleen ban Appellessen lictet allen anbereit met openbaer gebob berbiebeu. j^ocö toon;» be Alexander öDoj senbpfonber mercfef itjcfe fiatfe/öoe feer bat ftp Appellem in Srootacbtinge jjabbe: tiDant onber alle 5Ön boelfcijappen iiabbe öeCbning eene ban uptnemenöe groote fcijoonöept/ en feer bertoonberltjci om aen te fien / ge^ fteeten Campafp é: ;3^efey om be grootte neföebiei)pöaerbjoegi)/ en om ijaer ffltfaem en toeccbige fcöoonljept/bjiiöe ftpbatöaer Appelles nae'tleüenfoube beneeriöc&öebtn te oberminnen : jï^tt toe!ci6 bP toel fobeel eeren 10 meerbig^ Q^mo^mi/ ai^ ïtp t^ göetoeefï met tt ijêbben onertoowien benfdeEfen / jBes»· ben/en fo beei bolcfeen/ ^teben en %mu ben/bat fjp 55Π epgéHeere en felf obeti» toitiner ig gijetoeefï t Ctoeliïï een obei:·· gcoote beleefrbept gijetoeefï/toec^ te OÖebcn 't gijcne bp öem imeeMn acHtin^ gije toab/ al0 jiaten enrgcSbommen/te bupiengseiiöe3pn epgften jSatuereeii ïtefbe. l®p leien toel uanUeelConfïbr- minberö / biemenic&tebanCalenten om be ^töilber-conjl toille gbegöebeii Öebben/jae be (ïuc&eni egen louter gon£ opgftettieg&en enbeiaelt: JBser toi^ A- lexander ||eeftfe in be cracötalte boben gÖegaen.iBen fegljt/bat Appelles, aaeK Ijetnaecfetban befe fcöoone Campafpé maecStebe Venus Anadyomene, fnat isi/ upi Zee ff Öijnf η comenbe / toaer bari Sier na gefpiofeen toert. Appelles toaö oorfe tot ben anber ^cfjilber isan 5nnen feer jonjïicö en mienbElit δ: €n ftp toas ootitoo^faecfeban öet groot göerucöt bat Protogenes te föijoöeig öaööe: toatiÊ
der oude Antij cke Schilders. Fol. 16
βία/ bu0 feer gemeéfaem toajs i)p mti, feiben te tonnen gebsebtn/ en 5pn epgeit' |
ten eerfïen en maecfete mm ban l)eni glieen toerei / gelötö men ban acen te^e gentooo jbtgije oft snöepmftö&bingijen en boet: jBaer om fiem te berOeffen oft ! boojbaerte mafeen / Appelles coopenbe ban öem eenige ftucfeen ban 5ön toerc^ b!€ Ijem Protogenes liet boo? fger cleef nm piö'0/ &eeft Öem Appelles griegêbeii baerbooibpfticö talenten / batspiiA
ffÖilöeren al naect. iBaer alfo Appelles nae onfe munte / berttcD bupfent ώοο^ bebolmaectefcbooii^i'pt eensi menfcöé ^ - - ^ ïic^aems en gDeöainte eenberfcljooni ber©joutoen beter Benöe alss Alexan- der, foo toerbt Hp metantupfTtÖeï lief# benteBracbtelgcSer btftreben en ber* toonnen/ in baerfïabit^ sen te fien alfo flp met öet fcPberé b^enbe toaö:ttoelc Alexander 3 ^oe fecr bcn ^cfttlber 3pn intoenbicö bper fócbt te berbèrgben/ toel ton bemercHen/Ooe öP met befübe ïiecfite gequelt toflS/ baer öp fiem οοεδ w|«bc belaben bonbt / oft batfe bepbe met ctnbcrkp jïrael ftetoont toaren:besi ÖP alöerlieffïe epgen maec&te wnKHf^'^saf/ toonenbe baer in m bipöwticö ftercfegemoebt / inöem
ntn: «βη bebc nocö ïöopen ben roep/ bat ÖP bit bebe/om be felbe jïucSen boo^ be mm / enboöi 5tjn epgöen IjanbitoercS/ te bercoopen. 30^aer \3an be a^cbianen bertooubert/begonben Protogenem m 59π toercS in groot aenfien en toeerbeii' te öebbenr^ocfe en liet Appelles befe bingen nfemant ober/oft fp en mofïenfe fsem buerber betalen iï©it t0 Protogeni^ S^etomcn tot groot nut en eere.üer i^v te mercBen / toat een ebel beleeft öerte bp befen #?ince ber ^ciiilber.ö ί^ί gfte^ toeefl: / een recbt boo jbeelt boo^ alle bie onber be ^cötlber-c0nfl3pR begrepen/ om na te bolgöen / malcanberen te bo|^ beren/ en goetjoniitcS te toefen/ bebenc^ |
-ocr page 25-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
ïjentje toat be otïenSsïttge fcelecft^spt/ oftmiïöe üjtênDlijtfee ijao?bciegttig0e/ lïooj een bermogcnbe cöcï öeucbt onöer ten JBenfiïicn f is/en Ijoe faete / aengöci naem en nutte b|uc&tcn fp b?cngen fou. ht / foo fp in alle fterten ulaetfe maer cn Öaböe.Appeiies üjass ooc6 fo uptnemen» De eenConterfeptccnae't Uten/cn öcbe 5pn bingf η öen pccfooncn ban ujefen foo epgentlptfe gelpcfeen' bat eenen ILetter- tonJïtgöcn/geöeetenApion.göetxipgijt: ijateenigöen gebaent oojbeeienbenéei» raber bc0 geïucfeiS fiabbe upt bc gefcgti* ietbetromenban Appelles gebaen/ge^ raemt / en toaer göefcpt ban bet gecon ^ terfepter boojlebênen toetomeiibe gcf ftötebtniffen/foo ban öun ïeben alö öun fletben: bit foube aen berfcfiepbcn göe^ fcgiebt/ en toaer betonben 3pn getoeefï.
maecfete ootit öet conterfeptfel ban benConingO Antigonus: niaerom bat; Bpmet b'een cogfjefcfieeltna^/bonbt i pp eemnbeijenbigenttiibbeïoin bit ge* j fajecÊ te berbergöen/öem boenbe 't aen* fcgtjnfieecenban tet fgben/opbatiiet rnijfit ban ben ttoee oogöen niet te too# nen/ bee! m too^be be ;§>c&ilbei:pe te ïafi gi)elepbt alsiben Conins&Antigo- j no, ben toeltfeen fp upttoeeji te toefen: | toant 't conterfeptfd toa^s maer inaer6t in pourfgV tonnenbe maer be bolcomen gfiefonbe oogfie. ïiBatmen | toilbe befcöiöben / iioe menicömaeï fip ι binnen 5pn leben Deeft geconterfept ben; grcoten Alexander, en 5ρηεη ©aberben 1 Coningfi Philippumj bat en toaer niet mogfteiöcfe: bauban eenigi)e matf) icfe terftalen, ^pmaetfeteeenen Alexander, Boubenbe in 5pn een ijaubt ben biijcem/ iiie men pïagft te maSen geïpcfe eenigfte Pïiïenniet toïêugcïen t'famengebonöeh: bit toaö foo uptnemenbe een toert6/bat lietffiieen bat be bingöetcn ban Aiexan- ders l^anbt betfteben toaren / en bat bfn blticmi öupten fict 'Cafeteeï feoajt gua: i ^SDit (iucii tóftebe ttotniifli €:aieiiten' <éout5S/fntoerbt t' epljeficn tn ι
ben 'STempel ban Diana, j^org 1'aen^ j inerrfien en te ijouöen in bat, |
aïiebee^fCfrïpcRe ftncfien aüfcnmafr gi?eniaef6i e« toaren met bier bertoav iiflcQtanö toa^ bit ^aferceï gii^foffii met een feoojn-mate boï *6out,si/fonöer iteïïen. !0fln KOtB ttoee Alexanders fa! bolgöen/ bie öp maecfite boe W eens tc fioomtoa^ tomen» «Snber aïjpn göe* iucfe bat fip öabbe/ biel ΰρ öc«ï t'onge* ïuc/bat |)p too|be gefiaet ban ben ^jin^» te Ptolomeo,bentoeïcBen bolgöbenae ben grooten Aiexanderj en namaelss €0* ningö ban €gpptcn toaiS;maerniet ben Conft-beminber ten tpbe ban Aratus. ïletgijefcfiiebbenae b'aaijbifijepi ban ben grooten Alexander J bat Appelles booj ben ftojm ter Zee/aen iig moeté co* men aen be feufïen ban ^tïejcanbiien / en göebtoongöen baer aen tïanbten inbe l)tabt te romen / aïtoaer eenige^tïiiL· beriS 5Pn benrjöerö / {jebbenbe aen 0un fgbe oft te totlle gijecregDen eenen / bie bpben Coningf) Ptolomeum bengDetö fc0oer/oft eenen li Hgen frDaïcfe / inöet Coning^^ l^of toel befeent / bie baer in be ^tabt toa^/ïteten Appeilem boo? be* fen bp ben Coningl) tc ga|i btbben/bocö niet ban om Öem te befpotten. Appelles benciëenbe / mtffr^icnbatben Contngg nu beter aï0 boo^ijenen te fiemtoaert toa? göenegen/tot &et Coningöïijtfe Itbontmael gliegaen/aïtoaer ben €0^ ningö met tojeet gö^firfjt öem bjaegS». be/toie ftem baer ontbobc öabbe» ï©aer op Appelles,niet toetenbe ben naem ban Sijnen befyotter/nam upt ben lieert ban ber ConingfiipcBe faie een feole / begon te tepc6enen op ben muer bp ontöout be gebaente ban 5pn aenficijt: maer ijp en gabbefo öaefl: niet göemaerfet ben om<» trecfe ban be tronie / of ben <iouingö en feenöe öem te toefen Pianus, bie öem bie perte gijefpeeït i)abue:ï©aer upt toeï te beriiafijS/Doebafï Appelles ijggetoeeH ban ontfjout/en bolcomen insön Coniï/ pemantnae'tïebenteboen* Épen po- lycietus ftabben een gijetoente/op alle be CafereclGn/bicfe boimaerftt fiabben/ te Appelles oft Polycletus bebe ött:of fp öaboen toiïkn feggi)en/fp gab^ bent foo berre gliebaen/ geïrjrfe oft nocj^ ï)aböe onbolconten tocrcli gitetoeeft / cn bat fp notii maer en f)abben een begin geiiabt in be Confl: cw bat fum fiet ber»» fcltepben l^mfcfiert oo^beel niet ben
obecbe fauten bicöer in mociiten 5pii
bebanben/ |
Ïtebonben / aljS be sBene bte g^enegDeii toaren tojiïitgijbéfeltje te berbeteren/ inöienfe ban fiecfeten ofttïerben niet m toerben oberbalten. <en al toarcnallé öe tocrcfecn ban Appelles «pfttemenbc/ t>atmen niet fat ton too^ben ban beften: iiotötanjS en bonbtmen nopt maer b|ie (iucöen / baer βρ op öabbc göefcöiebcn Uoiromelöifi/ bitöeeft Appelles gebaé/ taiaer aen men mer^&en tonbe / bat {)p Sem ten iwllcn benoetöbe aen be €on(ï/ bie gp baer in te toege gabbe gebjac^t» Q^ee^bip Cafereelen toartn feer ban ten peg&eïicReDetocnfcöt enbegöeert/ oot6 ban b'albermeefïé bet ü^eerdbt. 3neeniggeban5pniufonber(}e (ïuti^en luaren gemaetftt eenigc §^erfonagien/ bie öeel bleec en berfti^beit toaren/ alf» fer fult&e beelblin beboefben.^ be toelco Se moe(lenligg^nfïetben:befe fcbeneti natuetlöe&lialf boot te toefen.1|et gab^ iienotbtanj3onmogel0C&te feggen ge« bjeeft/ toeIcBeban 3Qn(iut6enbebe(l Sbebaen maren. |gu aengaenbe bie biel flöemaecfete fcgoon venus, bie &p naer Bet naetbt ban 3pn gbefcbontl&en Cam- pafpé löabbe gljebaen/baer top boo? een tbepnicb ban (lebben ber^faelt/ bie toais feer uptnemeribe/ en toajs gemaecfet al$t tlimmenbe upt ber^ee/ entoaeCalss
gefept i0)baerombanben <i^riecBen ge« eetcn Anadyomene: befejöceftbf 3l^ep# fer Auguftas gecregen/ in grooter toeer# ben gljeftabt/ en göeoffert inben Cem* pel ban Caefar jpnen l^aber / en liet bit bereeren met een o^riecfeftö gebicfjt oft opftB?ift / bat foo tonlïjgft en toeï toais gebaen/batfjet teboben ginc be 5>ci)iï=» berpe felf / en botö bc ^töiïberne te ttieeraenfieenbermaertöept bebe^bi» ben:j®aec baer bp menbentfeén magb/ toat bitboo? fcDilbertje toajS / nopt en tonbe mén ^cfjilber btnben/bie befiaen bo^ft te berma&en get onberfte ban bit -tafereel / baert een toepnici) bebo jben toa0/ fo bat befe berbo?ben plaetfe Ap- peiii beroo^faette en toeboegbe temeer^ ber eere/bat Öpbit ebeï tonjligö toercS öabbe göebaen: ten epnben toojbe bit fiuefe geöeelban be berrottinge op ten en berbo^ben:aen toelt&e bectotttn ^ ÖÖemptoelöuncBt/ bat bit op boecfe ban€poft|i^m-becttie toa^ sfbaen; |
^pnbeïgcS/om bat Betfo tt tikté toajs/ too^be Nero betooifaeclit/ baer een an^^ ber öanbe öant ban een?n Dotorheus in be ptaetfe te fleïieti. JBaer 01« toeaer te feeeré tot Appeilem, |)p Jjabbe bego«« nen een anber venus uptbe Zeexomeni be in fjet Cplanbt Cos, UJélfIte foo g^e^ rucfitirg toert / batmen bit Cos 3pn ge^ boo|t-plaei;0 baerombermoebe tetoe^ fen. ^efe Venus foube in uptnemenbe €onflnocb be eerfle obertroffen gebbi;' maer bit toas jgn upterfie macöt / bic bp met ben^inceell^eeft geocjfent:batt be il^oobt liet niet toe bat bp't bolepn<< ben motöt:geïgfδ of i^atuere niet laB.^ ger löben tooube/infcöoonöept te moe^» tentogc^enbeboobeljetkDen/ en batfe baerom AppcUem ben boot teeec tóe« fiöicfete/bocb 't toajs moc^tmenfeggen bergeef^: toant ggelpcl^ gp ben booben bertoen Bet lebengaf/ öebben fp tot bet onlïerftötfeöept sönen 5^aem geboert; en iebenbebeöouben. ïïPat it alree ban sgnenbootberöaïe/ m met/ batter niet en 5P meer ban öem te bergaïen. IBact om ban befe tmee bpfonber flut&en bet« bolgenjs te bereellen:befele(ie onboIco« men göelaten Venus bjasf foo ggebaen/ batmen nopt |®enfcB binben en ton/ biefe opmaSen/nocB ben aerbigben foei» ten omtcet& bet feïber bolgben ton/ ge* Igtfife begonnen toass. jflignjs atbten^/ enbabbet niemanteenicbfinjs eere ^e* toeeft baer bant aen te fiaen / gbel(it& ntttö bcbenfbaegsi eenige nemmermeec ggetoebutot en toerbenban fcbanbe/bie groote bermaerbe J@tefler$( bingoën bermeteiöcfe burben aentafien. Appel- les maefötenocii een'STafereel/toaer in toaii gfiemaecSt eenen Megabyzus, met 5Öu tupgö aen/bit toajS eené
geïubben#iiejtêr ban Diana: bier bp öabfee fip nocR gèmaetlfet^aïspn geboïg en gbefelfcbap. ï^p öabbe oocS g|ccijn* rerfept ben l&jinte cly tus,te ipeten/ m nen bie ban Alexander feer bemtnt/botfl in b|ont6enfc&ap göebböt toasi:<©efen Öabbe ^p gbemaetfit / aïss of gp b^m Babbe geïjaeft tetrecfeen in eenen flrgt/ becfeifcöapt met 3önen vêtBilbi^netfit oft toapen-b?agbêr/biebemben^ehn toelangöt. maètfetebooirbii ban Bet ^planiJt Samos een Contcïfeptiel ^ ban |
-ocr page 26-
der oude Antijcke Schilders. Folis,
Het Leven
|
Ijait eenë / genaemt Abro^bat UielcBetn rccöten toeecfeatfjttgften ojeUuIitgDen JBcnfcÖüjasi/ enfulcptoel giicleecè te toefen, ï^ooi&fetian Rhodesmaecfete ép &et «CanteEfeptfeï vjan Menander öeti iCDningö ban Caria, en't Conterfeptfel ban AncxuSjcenlfitgortautec oft lafons gefeUc. ^tlepantJiien totfcnöe/ f on» ter fcptte fip Gorgotthenes, een ©itöter Uan €:ruerfpelcn» ^cfe en tan niet mei reföt feggeii/of Appelles te 2llle]i;anti?ien Jjeel oft tierfcöepöen repfen 3p g&eüjceft 0ft nict»l^et tan toel toefen/Bat öp inbe gDenaöe toan ben fioningö Pwlomeo ist flgetomcn / öoe Sp ben Pianus op ben muer maetfite:üjant öet mertaelrjc/ Dat om 5i}nuptnemenbeCon|iU)e^ ttei; tn gcootec )on|)en en eeren bp befen Contngö iö göetoeeft/en bp öem tn 5ön ^of gliegouben: toaecom gp t^ bengbt getüoiben tjan anberé/ bten ÖP met 5ön €on(ltn ben toegg baad/ bpfonbepban tenen Antiphilus, bte öem trotfen totïbe tn be €onfi/ öoe toeï Dp ec" flcf&tl|of- fcöilöec mtffc&té tocfenbe/ f»ïc]cntet en Uermotfit/ be0 Öp miöbel focöt Appei- lem in ongebai tebjengïjen/ en befcljuli tjitöbe öem bpbenConingft/ te toefen «en mebeplcgirer / jae ben toooibaerfïen ban 'tberreebt oMtt be ^tabt Tyro gn^ öacn/bóoi eenenTheodota,bte ben baet* f^menaentoatig^ei-göetDeefï toajsrbofb «1 öaöbe Appelles nopt be^tabt Tyro ÖÖöfwn/ nocft iïen Theodota göeSent/ öan bat ftp bp gerutfit öabbe berllaetv iiat gp ecnïloaftman toag ban Ptolo- meo gefïélt/om toaer te nemen in te be* tparen 'titantfcöair Phenicia. Aebentoel toetbt i)p ban Antïphiio balfcötigcfe jöeccraegftt/ tt öebbengöemeenfamen omTangTt gljeeabtenöepmelicfe fpja* δε met Theodota, batfeoocfetfamente %mebmitntelenüe/ ^abblalbemaeU tpbi ober maltanber fti b'ooje gebefelt/ fob bat Appelles ten ïefïen Uefeti T^eó- idöta(ot'tbe«aebt-pïegf fbiibe iwtofïs «göteebijtnglieöabi/ ombe^tabtte ïraèn tegen Ptoiortieumopjoeritfitooj* ïen: q^ateotfe be fnnertitngöe ban tSe^ ÏJifien öóoi Appdlc^ caebtflagen te toe* 5e fo«br5ijn geb?atfit.llTIe öefe bingen Pioiómeo ben€óttinöft baïfcöeliöc ttJijii Él^maecftt Diefentie/ alfbaDpemlI^an biaie niet aï te booificBtfcg / maec air^ geboebt tn alle loftuptecpe / eljs fult&r iieercngBettjentsiin/ öeeftèpteïjaed geloof getïébe fiem öter in feec ontflelt/ enbangrootentoo^n laten obectoM/ niet oberleggöenbe ofi bebencfeenbe fa^ gen bietoel fobecbieggentoacen: tett eetilen / batbenbefcDulbtgeroocg een ^cfiilbec bjajs / en ben befcftulöigöben ngbeïötft focfit te tcotten fnbe Con(l; bat ooc eé Stgtlbecjs boen niet en toajs/ fobantgc bingen te bjegi>e te bjengijen/ bpfonbetAppelies gljeenooifaecfe fiett* benbr/beioogl &p &em feec beel oielbaetji en eete gabbe gebaen / boben alle anbec J^eefiec^ ban bet felbec €on(t:nocg en bebe foo bee! niet/ bat gp eenie onbet^ fotöt oft bernomenöabbe/ of Appelles te Tyro ftabbe gïjebaren getoeeft: maec begon têtilont terafenba gcamfc^ap/ entöeele Ü^of te beröuUen met fcöel^ bitö geroep/ noemenbe Apdlem een on# banclifaaer ontrouto berraoer te toefen, IBaereenengöebangljen/btein't bcc<· raebten aenflagg fc|)ulbtt& toa^/tceUo fcen berb?oot be (ïoute bocföept ban be^ fen Antiphiius , ftebbenbe mebelgbeit met ben gantftö ontftDuïbigen Apelle, tjeiftbeïebcnengeopenbaert/ Apellcm ontoetenbe enomioofel banfulche bin»· gen te toefen/anberji {jabbet met Apei- les qualgcfe afgDefoopen/en öabberjpn fiooft en 't leben om bertoien. ^en Coningft be toaerftept nn berftaen öeb# benbe / ft fiaembe fit β feïfjs foo feer otiet 5Pn boen/tn 5pn gemoet beranbecenbe/ in plaetfi^ ban firafingïje / ftfioncfe ftp Apelii ijotibert calentg ^outjS / en gaf öem ober en in 5ö« fianben benbaïfcöf beftfjuIbigDer Antiphiium tot eenflaef» Apciles oberïeggenbe bp fiem felben/ in l^at groot ggebaer f)pboo| be balfcjgt befcöulbingetoaje gecomen / ^eefrScm aeu beCaiumnia ofï balftöebeftftuibin* g5e met 5pn fon^ feer berfierlgtfe en toeï göeto?o6en/met ftaer toeOtn tn aert nptte beelben op befer boegften, fcbtiberbr in een groot (htcft bufbanigt een o^binatie: leenbe rerfite öant maec#i te l^p eenen fittenben Coningft metlan^ eöe ooien/ göclptftmenfeeft Midamge^ 8abt te ©ebben: befen ffacfe ben arm upt/fcggnenbrbciimitte langen/om bc fleften: fp gabbe in gaer SintKer gant eé öper-fpoutoenbe fatfteï / en troc met be lecöter öant boo jt / bp 't öapi göebabt Sebbenbe/eenbebjoeftiongÖelingö/bie lammerlpcft met opftenbe oogDen en Öanben ten ^©emeitaaert (ïrecfienbe/ be Önlpe bet onfierflöcfee <©oben fcöeen aen te roepen/ en tot getupgen ober jpn onfcöult. ©ooj be balfcöe 25eftöulbin' ge quam/aljs gaer iLeptfman/ een beelc banten jBan geel bleecK/onfupber ban ggebaente/met een ïifticÖ art 0 uptfien/ boo^t0 g^e^eel geilelt / al0 een bie boo} fcöabelgcfee fiecfete berbtoenen fcöeen tipgefïaen / befen toaisggentaeriitbooi ben bitteren ngbt. ®er balftSeraSe* ftgulbinge bol^ben/al0 ttoet ^ienfï- b^outoenoft JBaerten/toelever ampt tn btend majs/liaer l^joutoe te berma^ nen/onbertogfen/en bertieren/ en toarf fo toeggemaecftt/batmen liegt toel con (ien/bat b'een toajsJ bebiiegelgtfeDept/en b'anber laegöleggingoé, «cfttet befe tfoïg^be be ^öoetefeer beb;ioeft/ met ftoarte geftgeurbe deerë/ gecapp^oent/ en omtoonben/be toelcfie met 'taenftcgt te rngge getoet / toeenébe en befcgaemt Spnbe/ be l®aeröept/ in g^ebaente ban eenfebaetftatigöe ©joumebart berre aencomenbe/fclieen f ontfangl^en. fteeft Apelies jgnabontuere feergöeei fHtö te feennen^egöeben» 4Bn bit fint too^be grootïptfergfteacöt om ber on^ fcbult/benc5t en conft beSIBeefïerjS/en oocft om be toonberlircfefraep ^nben* tie/bie bienfligf» magft toefen ben g^e^ mn/bie be0 bolcfij; balfcflettatfitérciap noci) onbertoo jpen iö / tot een j&oopigo eoojbèeltban bióïpcSe npttömjt te^e»· mntn. ï|ctiiSobclgfteftinebt/bat aj peiies te βαοηιίίϊ geromen/ alibactgip ööemaemt öeeft eenettCaiior en PoIIüx,
aeitcomenbe balfc^e beftgulbinglge oft Calumnia liegt aen te nemennnaer ober bepbe fpben gabbe een i^^outoen beelbt/ b'een toa^ guabe bennoebin^
ft/ b'anber ontoetentöept: booj aen nae em toe quam ban berre be balfcge ^efcgulbinge/al0 eé feer ft^oon
toe/beöenbitötoegöemaetutenopgöe* _ . _ , . iioncftt / maer betoöfenbe in Baer aen" i toanbelplaetfe.i©acr ben ftepfcr Clau- fcögn/met een rafenbe buïlicöepbt/upt | dms, beeji /STafereelen besÉ te meer een tooebtnbe qnaet öert/ te toeifen ont* {tenbe/ bebefe be aenficötf toecö nemen/ |
|
en in alle bepbe (lellen be tronten ban ben boo^noemben Hepfer Augufto, nae 'tlebengöcfcDtlbert, ^aeroaassootS in Plinijtgbt eenen gefcgilberben Her* cuies, in ben Cempelban Antonia, bie men fepbe te toefen öet öanttocrtfe ban Α peiies: mm ttjeUfeen toajs feer nptge* nomentoelgefcöilberten geojbineert» a©ant^ltoas Öp gfiedeït met ben rng^ g^egjgd^eerty ofcban etj^ter tefien/ boo; bie 0em aenfagen/toonbe gp notfii^ tansi Det gc^eele aenficgt/ bat moeplöc omboentsf. l^p fc&iïberbe ootfe eenen naecfeten ^^ince nae 't ïeben/fo toel ge· baen/bat getfclgeen be natnere nietbe^ ter en motl&t geboenJ^p maecfete ootfe ^p»"'? een l^eerbt/baer men alttfb oft eetoitö ^' ban tefp^eftenfalgebbf/lbet toelctoaiEt gebaen om te befl tegen eenigge ber0/bie tegen l^em toebbeben/ toie bat ben anberen öter in foube.ober treffen: en b?eefenbe / boo? be beel goetgnnlli* ge 5finber toeberpattgen/öein 3pnf ber# bienben pjg0 mocöt onttoefen too^ben/ en artberentoegöelepbt/foö berfeoojs öp Ueber öet oojbeeï ber 25èe(ien / betf menfcöen.êo bat öp booj eerfl be peer* ben ban bee^ anber gèbaen boo^ anbec lebenbeideerben öeeftgöeitelt/betoeïc* 6e baer niet op en acöteben/riocft gfteen toert& banen maetë^en: |Baer fo öaefl en ftelbe ïjp Öun fiet 3pn niet boo| oogi/ ofbcïebenbe cn bcgonbenber teggen te bjieffcöenoft te nepenj. ^©ufoamgfte pjoeben toccöcn namallö gftemeênïrjtfe inbeelberiejj conftige ^ftilbergen ale eenen gft^cenen regöd otiberftouben» maétfete ooc6 eenen Pyrrhos, ben fooh ban Achilies, gaenbe te l&eerbe te* iiln ben ièerfen: toetóen/om bat ftp ban fo jong eé Crgtörinan gemaeit/ toa^ gefieeten Neopjoiemus» ^p maette ζ ootfe
een beeïbt ban een ® ictoif e/eenen Mars, (JBobt ban ber oorloge/ bafl ggebonben tocfenbe/eenen Coningö Alcxander be grootebberepnbe/nocöwnen Aiexan- der, ftttenbe op eenen '^rinmpö-toagf: l©elt6c -^afercelen naemaeljStoerben göefieltfeer (lateïgcfe ban ben Scpfec Auguito, op ijet boo^baerfle ban |
-ocr page 27-
HetLeven der oude Atïtijcke Schilders. F0I.19,
aotBtenen Archdaus, met m l^iouiö enöócöten ïDtfgötlÖt&ï inaetfete öp «όφ öen Contng Antigpaus, gemapent wet een bojjl-Öamajs/ fittenöe te ^ttu öe. en bt sDene Die öun am befe Confi berllonöen / öieïDen öorS üoó^ öe befte OtttfeetiUan AppeUes öijfoaen / cenen Ahtigonustéf^i^erbe: eaeeti; Diana, fenbé tot mtöben ban eenen öoosi offe* renbe jonabé iSocBteE0:5®et toeltT^a* fereel tèfcgiibereit / Sp filfcbetttóffen teeft bengSieeftban Homerus, bteber te bóojen bt befctobtupBeban giabbe ae* baen» €pnbeigf6 toojöf ban Appelles getupgfit in Piinip O bat öp btnaöe» roaettc bte niet te fiötlöeren eti jpn/ se* igcfe baec 5pn 7 bonbèren / toceritcöten/ tn bïijcemen/ tóelifee ftucfeen oocè too^^ ben génoenit / Bromes, Altepes, en Ge- Munoboiis. ;^unima/be aetbifleinben* tien / bit W in Öet ^c^ilberenboojti biatjgt/gebbé naberljant grootelgr): ge^ bient en tepaffe getomenanbere/ bie be €bnïlbanfc6pecm nagebolgtftebfaé. ÜP^abije eenfecreet/ban tf itiafien feer bunne bernii$ / toaer mebe pp 3pn (ïut^
)uel(6 baetlb butten glat 09 lagb / bat öet geen IBèiiff if mogeïgefe en biiajs nae te boe^/nocè fulcfi beinjjs te maetfien: Dèt gaf 50n fcöiïberpe eé ftöoon gian^/ f (V betuaecbèf^ ban fïofen nlle buplit^
€n boig aljS tnenjpn ^afeceeled inettet gatibt aetiberbe/men ta^itban bpn bómföbeftwert / en toiflgtfe bien^ b(ih fultlen tgbt befen taecnij^t toonbec tpeï/oiTi te beröoeben/batbefïeriftBept ber©ei-ben ben gfteftrötenieten ber# ginberbe: ^it maetftte bat be Ï^ectoen iieeï b^upnber gdefeente teefem Appet lés bonbt eetfi ootfeban #ïooj.fbJart Η b^anbeit / en anbec.btngi)eR oni mebe it f^ilbeteiu S^anneec jDi^Q^doiben ijS in toeetmenniet / ban aï0boo?enberi= ftaeït / ober een venus, bi& ftpraactSte/ ijinnenfiet €pïanbt Cos, toeltfee venus i^/Soebieionbdiinaec^t/bobin aUe 5gn ebbetbJertSeniittoeerben ggebieefl:»
^an Piotogerïesvtian Caunus, -ètDiibèr^/
toat tijtirenbemaerbenProtoge-
JiiiesspiföJèfenf «bbf/isfte ramen/bp |
batgpfiig&etoeefrtetttöbe ban Apei- les, alöbecöaeït 10/ baet b'<©lpmpiabe aengbebjefen tuo^t; «Sor^VDass gp ten tgDe ban beti Coning^ Demetrius, aljt gÖe&oo|t falüjoiben. ^Bcfen Demetrius leefbe in't Saerberineerelt 3663« booj chnfti toecom(l295> bitfouDejpngev
teèefl j/.^aecnae Alexandèr Magnus, oft baec cntrent, Protogenes tóaji göe^ böientot Cauno , een ^tebe onberbte geljooif^iiibcpbi ban cte ban Rhodes. «en söfigtl^ Perciusöin 25upifeeewbin^ E„ycfc, oft ber ber ronflen noemt/ te toeten / be be* de bchoefjic· ÖbeftitStept/aïfo virgüiusfegtiföiltmet ^ Protogenes toegegaen/biemet^rbotet ' bïgt ijs gebjeben gétoeelï/om upt gjoo^ ter armoebe 09 te (ïj^en/ boo^ben b»9 ber €bn(ien / tot eere en boo^fpoet. i^feer pbericö getoeefl t'onberfoetBen be betbo;ggentgeben en ftoaerfte bin« ggen ber ^cgiIber-ron)}/bat gp^iangen tsbt ggeen anber biercl^ beel enbebe: ttiaer te feggen/ onbec toien IDp gdeleert Beeft/ijïmet mog&elijtS, 5®en bebinbi ebentue!/ bat tot 319η bgftit^) blaren ner^enjs toe en blenbe / ban om ftbe^en tefe&ilberen / iiet toelcfie» t)p toeï öeeft betoefen in öet neer-Bof bah öet Caiïeel ban «tBenen/geBeeten Própylxon, toeït toajeibafï bp ben 'Sncitipelban Mincrva, eèn be bpfonbc rfïe ggelegjgentBept bon liiBencnitoant baerfebb« |)P8Öeft|i.iL· bert eeninParalusi battoajs eenen ίφΐ?* φ Ί bieöem altnbt öiel op ben ftcanbt ban betjee. <®ot|c&iiberbe ftp baer een
lieten Nauficaa. (0oc&tn eengebaên·^ tebantoerife/ gegeeten Parergon, gge* ïiltfe <©roti(Ten/ öabbe öp gfiemaecSt eenige rïepn^4&atepen/ om teioonf öet deen begin ban^pn €on(l/ enbeiboiro^ mên^ept/baerJ^pnamaeliSiiotB toe ge« tomen lËenBielebentoelbooiliet bèfietoertfe/ banaHè bedutSe^bieBp öpt maétgte/eenen laiyfüs, bit ban üein göebaenbjajs/ en lïonbtnotöten töbe piinij, in ben Cempetban bjebev €« rtienfegt/ batProrogenes, gbebuerenbe
beiitjgbt bat Bp;een:btt ^afereelboen^ be iBatf/nietanberjS en at^lj^rgeto^ptte ^ Hnpinen/batiiteeft eftöïatiii^ben böftr nen/bpbett#oogbuptf^^eigböttetr;
flèfireeteit. |
gBcBeêten/be toeïcBe Bem bienben boo? eten en b^tncöcn f famcn / b^eefenöe of be fmafeen ber fpöf^n Bé mocBten boen «nicBbeïet/oft 5pn finnen ooerlaben èebben» i£nombatbit|ïuc6teïanger mocBt in toefen en gÖebuerigB bigben/ èeeftBP'tbiermael oberbaen/ en bier bertocn b'een op b'anber gBegBeben/op bat a\0 ben tgbt b'een bertoe berteert foube Bebben/ b'anber baer onber nocB ftöoon en berftfii foube oberbïgben»t©it lupbt Beel b^eembt boo^ ben^cBtlöer^ te Booten / Boe bttmocBttoegaenmet CpoftÉpm-bertoe* ^it Babbe boen»- ïgcfeer getoeejl ban «©Ipbertoe / baer fp niet ban en toifïen. %n bit Cafereeï toa^ eenen i|onbt / biefcBtermetber <©oben Buïp/oft booj mira&el gemaect toaö: l©ant BP toag gBebaen eenfbeeïjs
om be groote €onft/bie Bp in ben ï|onb te toege Bab gBeb?atBt/en bat Bp be feï^ be met bit fcBupm qualijc te mafeé ber* niinberen foube. ^oe Bp ebentoel facB/ Öat5iin^onbe-fcBwpm moepigefegDe^ bacnjpnbe / teberre afgefcBepben toag ban Bet natuerïgcfe / batmen toeï fagB bat Öet gefcBtïbert fcB«pm toa^/en bat ■IBet niet alfoot beBoo^be ben !^onbt upt beiBttptenquam. €naïfcoBpineten toiïbe/ bat 5tjn btngBen alleen Bet toaer toefen gBeleüen/ maer 5pn bigt bebe aï^ ïeg te maBen epgen en natuerlgtfe/ toais feerfonbjeben^ ï|p Babbe bicStoil^ beranbert ban bertoen en ptnteeïen / en btcfimaelbe©ertoenmet een ^èponfie toebertoetft gBenomen / bie Bpbec toe Babbe gebefigBt. Cpnbeïtngöefienbe/ batBet tla^pn boo^nemenBem nieten toou gBeïutfien/ toert ftp op 5gn toercB bergcamt: en om te toonen/öat bit Ca» fereelnietentoajsnasgnenftn/ toierp ffp upt onberbuïbicBept m w Ööm öet tafereel/tegen be bie |em foo quaïgiB ïJeBaegï)be:€n aïfo be fponfie boï bertoe toagi/ban öiefe inglje*" bjoncBen Baböe met foa bicfemael af te bagen / (toant Protogenes gBeb^uptfe^ tefe om be bectoen toegö te iiemen / bie Bern niet en bebieïen) fïupttefe en gaf flacB recBt ter plaetfen/baecProtogenes mebebemoepttoagi / enfiaDbe baer bt^ fpat fo epgBentïÉjcft/ bat Protogenes i)et fcBupm ban 5pnen i^ont baer gemaecfet fagB/gBelgcft BP begöeerbe bat Bet toe^ fenfoube.^it feïbe isf Nealces (uan toié top in t ïeben ban Mcianthus berBae{>» ben) οοεδ gBefcBiebt/ boe BP #eei;t göeftBiïbert Babbe/ bat eenen jongen (ionb en flattcerbe oft toef be*J>umma/ bit Cafereel ban Protogenes toa^infa grooter toeerben gBeBouben/ bat ben ConingB Demetrius, öoe Bp sBemacftii
boo^Conil / en eenfbeel^ boo^ggebal:; IcjcB Babbe mogBen innemen be ^tabt . . ^—Khodesopeenplaetfe/baer'tBupgbati
Protogenes toasS / bprboobt op befen Boecfe oft pïaetfe 'tbpcr te fiefeen / bjee^ fenbe t berBaeïbe Cafcreeï tr berbjan^ ben / fo bat om bit (iuc te beBouben οη^· gefcBepnt/ÖP be gBeïegentBept bedooö
toant boe BP ben Bont feer aerbicB Bab^ be c®ebaen/en geBeeï naer spnen fin(bat nocBtané een toonber fafee toaö / bat &p eenmaelspnen geeft Babbe tonnen ber- uoegBen/) boe toa^ BP bedegBen / niet
connenbegBenoetBin^tBilbergeupt». _ _ _ _ __ , _ beelben Bet fcBupm / bat eenen i^onbt/1 ban be innemingfte ban Rhodes. biegfieioopenBeeft/ombemuplBeeft: gBefcBtebt/batebentoeï Protogenes bp iSTer eenber fgbetoajSBPfeerbebjoeft/1 gBebal / boe'tHegBer boojbe^tabt |
guam/ toa0 tn eenen cïeenen Bof/bie Bp abbe in be boojbojcBt ban Rhodes, baer Bp to?ocBt/toefenbe mtbben onbec 't Heger/ en Babbe nocB nopt afgelaten ban toerefeen / toat raferge ban 00 jïoge BpbooioogBen Babbe, ^©oeBpnuge;» bangBen boo? ben ConingB too^be ge^ bjatBt / en gBebjaegBt / op toat berfe? feeringe BP aïfoo gebieben toa^/bupten be ^tabt ban Rhodes Bem te Bouben iti tgtbanferggB. ï|panttooo|be:BPtoaiS gBenoetB berfeSect / öatben fergcB bie men boerbe tegen be ^BobianerjS/ niet en toa^ tegen be conften en toetenfcBap^ pen. ^en ConingB feer bigbe toefen* be/te mogBen eenen beBoeben/ bte Bp boo? gerucBt langBe in toeerben Babbe geBabt/ïiet eeti toatBt befteïïtn rontom 5ΡήΒηρ0/ bieefenbe of pemanbt Bern eènigB ieebtfoube gebaenBebben, <8oc om Bem niet bant toertfe te boen berle^ ben / quam BpBem bitfetotï^ befoeCi» Ben / Boetoel Bp bie ban Rhodes groote bpanbt toa^ / en fonber op eenigBe bin# Φ 3 öÖen |
-ocr page 28-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
eTnu te acBtcti/nam W m glöcncucöte protogenem te ficit Vuertfeen / tertoöïen iiatmen öe f>tal>t beftojmöe. ilBen fegt cocfe/Dat (göelpcfe al^ men fegt) Proto- genes^alfo lang als ÖP öaer tojocöt / aU tijt^ Öct fmeert op üe feele öaböe: nocöi tanjS om te betiJijfen/Sïat fuïcjc niet en aegtelie/ maecfete öp eenen ^atpi / öie uptnemeniie conflici) toass göemaecftt; öefen ^atpj öab ÖP gemaecfet fpelenöe op een fluptgen/ennoemtiefiiem Anapa- vomenos, öat i^/ öem betWööenbe/ oft terulientie. ^tt tioojgaenöe meeft aï upt Plinio: beDoeüé top tefien/ toat Piutarchus ftiet tianUerftaelt tn't ïeijen tan Demetrius. t©aec üïo^öt betoeiitgöt tentooinöemetrij teflijcn öteijan Rho- des,met öerfcDepDen oojfafeen. löc6be beVegetinge geftijtet/ om bat tie a^obianen toaren gljetoeeft tn't üer^ bont met3pnen bpanbt Ptoioraeo. Ceit ttoeeben/öabbenfpterflagen Aidmum ïien €piïot / een feer cïoctR i|eïbt / niet toijtüanöunjgypeel-tooneeloft Cöea* trum. JBaec baet öp meefl ömtoer&ol
des, tóa0/ om bat fp een ^cijtp öabben eenomen/bat öem ban Phyia 5pn tjoutoe gefonben toa^/met cleerê/ beb* öen/en eenen b|tef ban fiaer epgen ftant: toelcS^cbtp (alfoottoass) fpgabben aen Ptoiomeum 5pnen bpanbt gfiefon*· ben. ^efe baebtmtföaegöbe öem fan# ïjerlingfje/bat fp nieten Dabben nag^e
Coningi) Philippus.bie tegen ijunferög iie/metb?iebmaöebangi)ett ^ebbenfee/1 openöen en iafcnfe alle/uptgenomen bié ban Olympia 5pn &upfb?oiibse/ befen fonbenfePhiiippotoeg^efeg^eit f00 öp
toa^. i©atfp ban 5Pnö fjupfbjoiibjen ïtjief Öabbeit3Pnen bpant toepfci)t£&t/ befe onbeleeftöept ftabbe öp m\ tonnen boen ontgf)elben/ ett gabber toel eiielegöeniöepttoe/8abbe fip O^mbegi niet ontijouben/ om öieftoille bat Bp in feebooibo^gi) göenomen oftinftanben ftabbebeècóilberöe ban laiyfus, bjek^ 6ebpran^opg0ebaentoa0/ iwaer aen
boenbebJa^Protogenes ban Caunus.
3[BtoebelliDobianenaeni>eQïetriutn fon<· Itente tibbetv öatöpfiemitmbefc m* |
jltgSe ^töilberpe niet tojefien totlbe/ enbatÖPfofc0ooné toeccnteten foube fcöepnben / anttooojbe öp δηη; bat j&p IteVjectBÜbé betbjanbé be Contetfept^ fclen oftafïjeelben 5pnsii0aber0/ ban fuU&en gcooten ariïeptban befe €on(ï: ttiantmenfegöt/bat Protogencs febeti ^aer aen bit mtc öeeft toeraeten, IHen hertelt (fegötoocè Piutarchus) bat boe Apeiies befe ^cöilberge Dabbe göeften/ ontfettebe öem fo feer/bat öé befp^aecè ontbiac&Z en boe gpfe toeber gecr^ggeti |gabbe/fepbeOp*<Pit0 eenen gtooten arbepbt / en een toonberlpcfe luertB; !|ter ontbieBen alleen be Gratiën, biet ten Hemel mocgten boeren. Si^tt ^STafe' ml/ met beel anber bingijen / too?be tt öoom booj ben bjant te nieten gebaen.
13$ bat Piutarchus ban bit (iucfe ge tnpgöt. ^miima/öierïjceftbc^tiiiï. .hodesvet- berconfïbe ^tabt ban Rhodes berïofï fSnC enbefebermt/ban bpanbtc0 ingöeno^ waertvan men/oft berbjanbt en g&erooft te tooii inghenome» ben: gelpt& fp ben herballen ellenbigen sl^oS (laet ban sicyoma geeft in b^öötpt/bje^ vnjheydt
Ö^en en toojntgö toa^ op bie ban Rho- be en toelbaren / ijerfielt: 't tueltfe ttoee pf =^^
' " ' '------ fc&oone Croonen tot fiaecberciertngfteSoonlndii
bolgbtöetbelcefbe boojbeelbtban bie tr00/bebjek&e (boeget tafereeleerft ban möenen/toelc&e be idoften banben i gejïelt toaiS)iïet bok alleé met bertoon#
5ijn. 5Su toeberfeterenbe tot Ρrotoge- eercn nem,Strabo inspn beertgtenbe 25oe£6 bergaelt oocfe/bat Frotogenes onber an^· ber g)töilberije 0abbe göemaecBt laiy- fum, en eenen ^atp^/ (iaenbe bp een C0i= ïumne/op toek&e tolumne oftpbe(ïael ftp^aböe gemaectelBelt-ftoé oft^a^
beren gapenbe aenfacö/berac^tenbe oft niet acötenbe ben ^atpj / ïioetoet ftp mei grooter Conft/enuptnemenbe Qïtu baen üjaiö. ï©efe bertoonberingiie bejS bokr tïS noei) bermeerbert/alis ml baec bp beeft gfteb?acl&t lebenbe tamme tcüifen / bjelc^e boo?'t ggeficfitebanbe gijefc&ilberbe ^atrtjisfcijetterben/ oft göelupt floegljen / en beröeucöben om met be felbe tefpeïen. Protogenes fieube bjatter gbebeurbe/en bat 3pn bpfonbec* fte bjerrfeom fooeen bp toercfetooibe beracfit / &eeft be Cempel-meefierjS ban Rhodes gebeben/ bat öp be löatrgöi motöt «ptbagenoft «ptboen/Oet toeki» fee ooc6 gefföiebt 10. Plinius fegtnocb/ bat Protogenes öööör sgimaecftt ee« i Cydif- |
Cy<jippe,bie ban Acontio met ben appel SP Öem toonberlpt toeï berfïont op be ftebjogentoa^/ÖettoajS een rrjcfie jonge mateenpjopqjtieban be0 JBenftÖeti
licöaem. np gijetoeelï ten tpbe ban Protogenes en Apelles : toant Apelles Öabbe öem in grooter bertoonbertnge/ om 3pn goebe pjopo jtie in alle bingen/ bie öP fo bokomelpcè gebjupcfete. ί^ρ maet&te ttoaelf <©oben / en öabbe ban ekfié bjie öonbert mtnen ^tlberjS/elc^ 6e mine na onfe iBunte boet/te toeten/ be mttifcöe oft möeenfcöe mine/17* Mnafot» gulbenss en een öalf/bat ekfe 25eelbt coningh ƒ i ƒ o.gulDen0:bu0 tomen be ttoaelf op ^aei Je m- ö 3 000. gulDen0:^o beel betaelbe öem Joo,'tTeif baerboo|ben€oningö Mnafon, ;©en Goden,36oo toekfeen ootfeaenTheonneftusgaf 100, Miijcsuvers minen ^ilberisbanekfe ^iintencon^ terfeptfel/ ban jpn öanttoerc toefenbe. Afclepiodorum binb'icft OOtfe tn Plinij 25oecB/in't Si.Capttttl/onber beu a&eelbt-fngbersci/neffensSApollodorum, Androbulura, en Alevas, bie altfamcn maettenlööilofopöen. ©an toaer öp göetoeefï i^/enbinb' itfe niet.
Ban Nicophanes, ^cfjitórt>
N' Icophanes,fepbt Plinius,magö toel
in be r ge neffenjS anber ^cötlber^ toefen geiïelt.ï^p toajS feer finlpc en feer fupberin 5pnttiercfe. <©otbegafÖPÖé te copteren oube tonjlige (lucfef ^φίΐ' berge / om t'onberöouoenbe gebacgte»» nifTen ber bingen onfteriïgtl6.#p öabbe eené bierigen en fnellen cracötigé geeft; baer toaren toepnigft IBenftöen/ bie fukSeöerffenenoft finnen öabben al0 Öp. €pnbelpc6/alle be (ïaticöepbt ber ^tÖilber-tonft too^btöem toegöeep^ gÖent,Ï©tt0 al/bat icfeban öembinbe»
©anPerfeus^^CjiïÖCC.
Α €ng0ébe Perfeus, bie onber bé ber^ JX maerbê Apelles be^cöil&er-tonft Öeeft geleert :aen ben toeköen ootfe ftP eeno^oecB bebiceerbe oft toefcö?eef/irt Öoubenbe be Confï ban fcöiïberen. ilp too?bt göerucötifö langöe igbt naer Zeuxis en Apelles: toant Öp toa0 ten tij* be ban ben bergfaeïbcnNicophanes.
Ban Nealces,^C{|iïOCr.
D<efen Neaices toa^ ten tgbe ban A- ratus^en 3pné grooten bii ent/ gelgc Φ 4 in't
i©otöt?r/biealtpbtban Diana metbe «iojtfe gSequelt toaö / toanneer fp met een anber betotlliggbete troutsen al^ met Acontio. 5^ocÖ maecfete βρ eenen föeuis Tlepolerausjbefoon ban Hercules, Öie eé Coningö toajs ban Rhodes, en na^ tnael^ban Sarpedon boo| 'Cropenber^* ilagften toajs/alfoo Homerus in 5pn gili^ aben berfiaelt. 0οφ öabbe ÓP glje^ icöüöert eenen Philifcus, Cpjan ban «tftenl: Cn ηοφ eené i&oeet oft ter ban Cruerfpelen/ btejpn bertellini SÖe fcfteen te boen, j®en bont ooc6 ten tgbe Piinij ban öem göebaen/en ban 5pn Banbttoercfe / eenen iBo^fielaer/eenen Coning Antigonus, en be jBoeber ban Ariftoteles, nae 'tleben gebaen/ be toek* 'bz öem fcöeen aen te poeren te fcgilberé alle be ©icto^ten / en 't leben ban Alex- ander, om be felbe onfïeratitfe te betoa^» ren: bocö BP en bebe niet / ban booj een fefter tracBt bejs <©ee(li{/ en pber bie öp Babbe/fïabicö be Ï>töilber-con(ï tot op Set upterfie t'onberfoeM. ^e lefïe ftuc^ Ifeen bie öp bebe/toaren/ eené Aiexander, en eenen <i5obt Pan. g^it 10 al bat ie ban 5pn^cötlberpe teberöalen binbe:ban öat ÖP tJoben platte ^tgilberpe/Öem öotfe öeeft geoeffent in ront/en ban €o:» per te gieté:en toojt in Plinij 3 4 «.25oec/ Cap.8.bp anber 25eelbt-fnaber^ g^e^ tek/baer alfoftaet:Batton maecte Wop fielaer^/ göebjapenbe jBannen/ ^a* gÖer0/ en offerenbe Hupben: fjet feïbe eebjuptfeten OOCfe Euchir,GlaucideSjHe- liodoruSjHicanus, Lophon, Lyfon,Leonj Menodorus, Myjagrus, bat i^ / jfBeefler WiegÖe/Polycratcs,Polydorus,Pythocri- tus, en Protogenes, bat oocfi tttt uptnes» menbe ^c^ilber toajs, ^e göefcöiebe^ niffea tufltöen Apelles en Oem/ beöoefti men niet toeber te bergalen. ^u^sia»» tentopjönen 3^aem/ban toegfjenjpn «ptnementöept inbe Con(t/ben gerucS^ tebebolenblgben.
San Afclepiodorus, ^cililiier/ en25edbt fnijber.
A^iepiodorus, ben feer fonlïtgöen . , ^cBilber/ toaer ban in't leben ban ApeUes beröaelt/tooit gepiefen/ bat |
-ocr page 29-
Het Leveti Der oude Antijcke Schilders. Foliï.
tn't leben Ijan Meianthus i3eröaeït.ï|p geeft een feec tofHijc6(ïuc& göema^tüt ban een Venus, tüajs feer bequacm en öerfiecicö in sijn €on(l:toflnt tailïcn^» öe uptbceïbêeen ontmoetinge ban ttöee i0ïqten/ofi cmeti ^cöig-ftrööt/tufTcöé ben i^erfen eniEgpptfcöe/ bie op ben #tjï gefcöiebe/aifo öpbet tojatec ban be ïStöKtc Niius niet en ti3i(ï te mafeen/bat ïjct Dnberfcöepbt Ijaböe in be bectoe/ en 'i^fe-bjater/omüatget geöeel maïcanii beren seiÖc6 i^/ fcfiübetbe ö? eenen feï op be cantbanbe 0ibiece / ben üjetf* 6en baerupt bjtncfeenbe/ op öem een CïocobiUe fluam loeren / om öem te bangenibjant fp geetn Cfelis Debben/ en tó öwnrecöte fpgfe en boebtfeï» i|iet mebe gaf befen öonbt-rgcfeen ^cijtlber te feennen/ bat befen 0atö op Dé j^gl ge;· ftöiebe, ^n Protogenes lebé bebben top beröaelt uan eenideerbt/ bat öpöabbe gefcötïbert / toaer bp eenen So"eé toas bie bat fïteeïbe / ba^t Nealces aïfoo feec öemoept toaö met ftet fcijupm te maBé/
aï0 Protogenes met 3gncn ï|o!ibt* ban berljaeit Valerius Maximus in 5i}n acötae 25oecfe / int tmaelfiïe Capittel/ fpjeSenbe ban bingen/biemé met Confl fomtgi^nieten cantettJcge bjengöen/ ban bp göebal/iioebJel öp ben ^cbtlbcr «iet en noemt / foo 10 toel te acftten bat gêtNealces ρ g{}eb3eefi« ailjS ÖP bertelt Seeft ban Timanthes fcbtlbeipe/ban 5pn «ptbeeïöingöeber Djpeffjeptban Aga- Hiernnon Ober 5pn iphigenia.fegt 8ίρ:<ί^ρ batitfetoanbefeltie Con|ï Öiernocft een gjcempeï bp boege. fat berteUen en berftaïen ban een bpfonber ^tftilber/ ben toelcSen ftabbe uptgöebeeïbt een lèeerbt bat upt ben arbepöt quam / oft bermoept ban loopenbja^i btt öaöbe fip foo Itbenbe gbeöaen/ batter niet ban ben g^ecfi en ontbjac6: JBaer boe fiet opt le(ïe ban fiet bjertfe aen g«am / en bat öp b3tlbe fcfttlberf ftet fcbupm / bat gem ten mont upt Itep/toais befen groo^ ten iBeefïer acn bit deen bingim langfie boenbe/bat βρ göeenen mibbeï con göe^ binben om bit toert6 te boïboen; toaer^ omftpuptfpgt nambe fponfie aifoofe bolbertoevnaiS/ en bp göeïütfeebpbem bja^enöemterftantquam :en gfielpcB
if ÖP öaböÊ toiilett tf nüten öoen bat |
Öp gemaetBt öabbe / toietp Bpfe tegentr boojfepbe 'STafereeï/en quam bp göebal plaetfe nemé op be neufe ba 30n #eert/ bolb jengenbe met eenen fttt booinemen banbefen ^cbtïöer* ^o bat Oet göene bat be €on|ï niet en öaöbe tonnen upt^ beeïben/bat öeeft i)et göelntfe te toegbe göebjotbt/natwertgtfe öijebootfl/ of naeg^ebam»
©an Pyreicus^^iPöCr.
AltismenCfegt Piitóus) fo«beöf>nbe# len ban be göene/bte met beit ^in^ feeïuptnemenbe bantleen btngöengef Uj^otbtStebben: onberbefeisitoel ben boo|naemften getoeefl met goct geïijcfe Pyreicus: ^otgentoceticfeniet/ oföp aï bJilïenö jgn g^erutf)t foc^t üapericö te maecfeen/en te fïiïlen; toant öp en be^ gaf öem niet ban tot tleen toertfiffeeiiös l©acr mebe öp noebtan^ grootte ber^ maertöeptit nocB bercreegfi: 45belgc6 met te mafeen in cïeen flucfeföcnisujinco feeliS ïjan 25arbier0/ ban^t^oen-maja fotii/rieen €fel6en0 met gcajs en trupt göelaben/en töien bupfentbergbelgcfee beufeitngm/ en fiier fn nam ftu fo groot beijagijen/ bat Dpfa^cbanigtoegbe^ neemt glieijjoiben Rhypai-ographos, uat iö gefept / ^tiiiloerbancken benfeïin^ göen. i^tettemin jijn boerfrije en cleenc tuercfefèensi / al entoarent matccleeit ducjcftenjs / too|Ïsen öierber bertocbt/ ban groote (ïutBen tjan anberen gebald,
Wm Serapio,
Gilelijtfebenboojigen Pyreicus Öanot tot tïeen fc0erpe bingen ge^ toenöe/ en g8eb?Mprfetc te mafeen/öeeft in een recöt tegenbeel befe Serapiogem totj^eergioote (lUfBente maecfecn bt*
gbeben* ^p mactfiter eenigge foo geel üpte maten groot/ bat / na be getujii» gÖenifTé Marcus varro, «nige guai men te reptScn tot be baecfeen / en otier# fpiongben ban be gbebcïen ber 0upfen/ bie opéit JBarcStöeït/ Sttbvetribus gc^ beeten/te fioom fïonben» 31^efen Serapi® labbe een groote banbdingöe/eerbtgö een tente te beftDilberen/en te ^tStïbe* ren ben StÖott-tooneéïéoft C&eateriSi j^otfttanö Öflbbe öp qualgcB tonnen te bcflöe öoïma^in ten lUenftöcn-beeïbt, |
I^an Dionifius, ^cöiiöet:.
H<i£t tegöenbeeï iö göebjeefï met ee* nen anoereit ,t>r{jiïber / göeöeeten Dionifiiis: ï®ant öefen ijabbe foo toc^ Ö&eïept op be figuren/bat i)P aüeen ton
fien/ maer nietüjeleenigöeanberom fïanbtcöeben / toaerom bp benbpnaem SBecreegft/ Anthropographus, bat te feggöen jfeenftijen-ftDiïbec»
Wm Callicles,
H^er bi engï) icfe nu een beel perfon^» nagten boo?t/bie toepntg fpel beb»» ben/Set ggn aï (acbt ic&) «©rtetfeen gt* toeed / maer en binoe geen pïaetfen ban Sun gebaojten, ï|rer too^t aïieenïötfe te Bennen gegeben/bat befen Caliides een ièf Öilber toass / bie ooffe öem in cïepne btngöen te maBen oeffenbe»
taan Calaces, ^φίϊϊτί r;
DiEfen Caiaces toag ooc6 een/bie cïepne bingöen maecfete: ^otö ÖP göetoetibe öem ban bepben te boen/ groot en cïeen: toant öP begaf öem beeï te maben groote boecfeen oft -^afereei» ïen/öie men beftcöïie op ben Cooneeïen ber «Cïucöt-fpelen oft Comebien te ber# tieren en toe te maetfeen / icfi acöt pjo^ fpetttben/ oft anbers / göeïgcfe men in Vitruvio üanfuïcfee btïjgen ieejt»
t^m Antiphüus, ^öïïöej: ban€gpptem
Α Ntiphilus, göeïgcBPbeit booigaen^ Ι\. ben/bebe 00c ban bept0 ttoant baer toaö ban sgnber öanbtte fteneenfeer toeï gemaecteHefione te toetf/be bocö' ter ban lacmedon, Coning ban '3irop^ en/ toeïfee een ^ee-monjier bJo?be boo|< gefïeït/en banHercule berloft.eoröabi» be öpsemaec&t eenen Alexanderjngöe* feïfcöapban Philippus ben ©aber/ met eotfe een Minem: befe ftucfeen toarente fien/en (loitben in Plinij tgt/ in be pïaet* fe Schoia,öaer be jonge oBbeïlupben bet;» gaberben/ tegöen ober be o^aïïerijen en toanbe%ïaetfen ban oaavia.|etn fasö 00c in beHogten en bJanbeïplaetfen bait Phiiippusj en eenen <©obt Bacchus, tueïc toassöet Conterfeptfeï ban Alexaftder Magnusjboe ö? nocö een jong fetnttoajs; «Socfe eenen Hippolytusi öem beb^eefen^ |e te fien ïoji ïaten eenen ^trer/baer öp
ten lilenftfien-beelbt rebeïgcS toeï ma^ tegen betöten: ï|et bjeït altemaei |
"fcagi töanttoerc& ban Antiphilus. ©att jgntoerc&toarenoocfe ben Hadmus en Europa, bie te föoom toareninbe ftöoïr ban Pompeus. ^p öeeft oocfe göefcöiï' bert eenen Grylins: befen foube 3pn göe* toeefi (nae'tgöetupgöniiiban Ariftoce- ksj fn't Cöoetl de piiticisj) ben foon batt Socrates, foon banx^nophon, entioetB becötenbe eerïötfe boo| 3pn ©aberfant gÖe}ïo?bent gfl bpabontuetnietgÖe.i^ toeriï ben Gryiius upt Pliwarcho, ectjati viyiFes göefellen/ bie in eeniBercÊen b)a0 beranbect rllaer tcfi ïatet toeï bï? ben eerfïen bïgben.^efen GryUum öab# öe Antiphilus göèfcplbirt in cenbootff* göe cïeebingöe/fcöier aïö eenen fot: ^ts batmcn (fegöt Plïnius) ban bie tgbt af bergeïgcfeebootfige ^tötlberge / Gryi- ius öeeft göeöeeten. i^iet alleen tot in Piinij tgöt en iii bit ^p2eecfetooo?t ge^ buert:jBaer nocö opöeben tooiben 0«^» boïügöe göebaentenban ^cöilber|jen/ fotte berteïïtngöen oft toertfeen/ aï beeï gcilien/ oft fotte grillen geöeeten.Bocö toais Antiphilus fcer gep^efen / bat öp fo confïigööabbegöemaecBt eenen ^on^ gen/bie een bper bïiéss: ^ïïtoaer öp boo? Öet bïafé bejS bpers/ met ber tlaeröept/ Öabbe laten ficny een fcöooninfien oft pjofpectgf ban een rgcfeeïgcS fföoon #upii:en öet bper gaf be tronie ban ben ^ongöen een bpertcö toeetft ögn: <©ot& toag bat bïafen be^ monbtjS aerbig upt göebeeïbt, l^p öabbe nocö göemaetfit eenige ©loutoen bie tooïïe fponnen / en öetfcöeen batmen öaer fpiïïen natuer^ ïijcfe fagö b?apen,©p toais oocB feer ge^ acöt om eenen Ptolomeus , bieöpöab* be göemaecBt gaenbe op be g|agt:oicfe eenen feer aerbigöen jêatpi/ bien öP becieebt öabbe ge maecSt/göetïeet met beöupbtban een ^antöer-bier / bjeïr^ feenöpbennaem öabbe gegeben Apof- copusybat ijs/ aenbatöticö oft pepnfeni» be, ^efen Antiphilus toa^ göebojcn in Cgppten/enïeerbe be ^pber-conft |
-ocr page 30-
BanMechopanes, ^cöilöir.
Het Leven Der oude Antijcke Schilders. Fol.22a
hp certêtt CteGdemus. K^flnneer fip g&e^ leeft öeeft/en toinU* ttfe niet»
lèan Ctefidemus,
H^lctBcbbentop ben fenecfit boo| öen ifeeefier oöf (ïeltimaec en ^tli*, ben ban öefen ctefidemus niet bpfotSi 0ec0/Dan bat fip feec gecutötitft git*' tnojben te Rebben göefcötibert be inne^ Itlinge bec ^ tabt Ochalia,bte Hercules itebpec en te ftoeerbe betbianbe/ om bat Eurytus ben Coningö öem toepger>» be 3ï>n bocDtec loie te geben.<©oc fiabbe Bp gÖemaetfet een Laodamia,bit taa^ be fiupfbjoutoe baneenen Protcfiiaus, tn totenss atmen fp flarf/boe fp 0em boobt fagötöfctbantoojbe Ctefidemus oocfe feecbermaect. 3aantoaer0ptoa^/ti nip niet bekent*
l^an Ctefiiochusj^cöiiöer»
CTefilochus toag een bifctpel ban a- pelles: bertteegft een groot ge* rucftt boo2 een onöebïgcfi en onfcöamel Jïuc6:toóer inöp öabbegemserfit iitf- piter ^met eenen öoetè om 't ftooft geïgc ten B?ouine / bseencnbe en fïenenbe/ en toa0 miöben onber be 45oböinnett / bie ïjem aï0 i^joebjoubjen btenben / om te èarenben<0obt Bacchus.
Ban cieon,^cötïi5ec/en Oöeeïbt-fnijber,
D^fen Cieon, onber ben ^eeït-fn^i berji getelt/ maccSte (gelnctt eent' göe anöcr ootfe beben)!^i)«ofopBen: en onber bê jgtftilber^ toa^ öp bermaert/ om 5pnp?oef(ïucfi bat öp bebe/ tonter^ fcptenbe nae 't ïebcn Admetus.Coningi) ban €Öe|TaUen»
Ban Ariftolaus, ^cijtliJiï banawfjenen,
ARifiolaus toa0 ben foon ban Paufias, enieetbe be <iron{ibp5pn isa&er, <©oc6 toojt öp göeacöt banbe tccffeliiCi |lej)cï)ilber0banbenouöentöt, ©an Öem toaren te fien/eenen Epaminondas ^ enen Pericles,esn Med ea, f fu 25edt ba η be ^euciibe / en etnen Thefeus* maet&teen beelbe ootfenpt tgftemeen boïcS ban 35t&enen/ en een efferöanbe bflUi^fien, |
Μ Echopanes tiS OOtfe Paufias biff f peï geujeefl, i^eeïfiebbengrooteïpcj; geac&t eenfefeec blgttc^ept/bie Bpöab<» öe in be bingen bec €on(ien t'onberfoec* &en:bocg een faecHe bie alleen begent biaü ben ïupben banbe ^tDilber-conft» €bentoelÖabDp bie onbdmaectöept/ bat öpte rontotn 5Pnberbjenb)a0/ en een |!uc6 tefeer oberiaebbe xmt be ber^ toen,
Ban Socrates^een ^cöiïöec*
M€t groote oojfaecfe ö^eft in be ^töilber-confl: göetutOticft göe^ toJeejl bcfen Socrates: b3ant5pn«ptne# mentöeptöeeftgebïe&en aeneen(ïuc6/ baet men fagö jijnen ^fculapiusjberfeU ftbapt met 5pn ^^ocöterjs/te toeten/ Hygia,^gie,en PanacxaroocB aen eenen iafon,bie öp gebaen öabbe, ïSefgeipf); aeneenespné ILupaert eniLantcrfant/ bien fip&abbe g^efc^ilbert/toelcfeenijp ben tmem gaf ban öcnos.bat fo beei ge^ feptijS/aïiS ILupaert/bewgntet/ofit fielt, t©efen Baöbe gp gemaett eenfecï bjaep* enbe ban geenfï oft b^em/ baer t'epnben am eenen € fel (tont en fenaegbe,
Ban Lucius Scipio, ^^joeDÊC ban Scipio Africanus, ^c^ilbet
ban^oom*
Lydus Scipio öomepn/^eeft befgeïpj; 3Pn epgm gefcgfiebeniffen göefcgil^ bert/ en maecfete in eentafereel al fiet belept ban be iimemtnge ban ^fien/bat toekfe boo? Jjein gefc^iebt toagi: l®eïc& Cafereel too jbe gejielt intCapitolium: toaerom Scipio Africaen feer fonb^ebeu ofi bebjoeft toass/Roetoel bet 5pn25joei bertoa^/ ombatinbefenferögbsöncn faon öabbe gehangen getoeeft,«iBp befec boegm toa^ ootit feer t'onbieben Scipio -iErailianus tegen Lucius Hoftilius Manci- nus (todcSen ben eerfien toaö / bie met getoelt in Carthago guam/)am bieftoil^ ïe bat bpHet öoomfcöe bolt openbaet^ litfe ïjabbe getoont in een €:afereel/bat &p in be gemeen pïaetfe Dabbe ge(ïelt/be
fttïtU |
ftertfee gelegent^eptba Carthago, en be intbbelen/bie Dp gebjupct baööe / baer in te comen/te itennen gebenbe ben bolt* Be (tucö booi (incfe bet inöonbenban Sgn 'tafereel, φοοj melc&e goebertie^^ renöept öp fo be gerten be^ bolcjc öeeft ÖCtoonnê / bat fip in be eerfïe berfeiefin»» ge bie men bebe/toojbe gemaetiit ©ur^ semee(ïer.25p tgene gier bertelt too^t/ ijS toel te ber|laê/in toat grootacötinge be ;êt&ilber-ton|ï bp ben aomepnen/ja h9 ben albermeeften oft onber ben ebel:» bom/i^ getoee(i:en IDoe men ban boe ter tijb met befe Conti ben bolt^e boo^ oo* eenöeeftgeftelt efbelegeringe ban een (ïabt/bie totjt ober Xtt i^ gefcfiiet: ge# ïgc men noct) öebenfoaetösi tot eé merf^ feelgcfe onberfcöepbt booj een gebjupcfe öeeft tc boen/ttoelc fonber be Ceptfeen- tonfi foo niet mogljelgtfe tn toaer. Cen anberen / fiecft bp ben J^omepnen be ^cfjilberge feet toeert en aengfjenaem getoeelï/bfitfe bie upt <i5rier6en ober al Rebben te tloom gebjacöt/ en baer nie^ be be openbare plaetftn / 'Cempelen/ ^^eaters!/ toanbelplaetfen/ en iöallep^ fen göeciert. Cn men atöt / bat yet eer»· (te Cafereel / bat npt bjeembe Canben te Öoom in openbaer plaetfe toojbe ge* (ielt/toag ben Bacchusban Ariflidesj öie Mummius in Ceres Cempel liet (ïellen/ töaer ban int Icben ban Aiiftides i^ ber^ Öaelt. ©an bat in openbare plaetfen tijcblgffee €f5fereelen5pngUe!lelt / ontfiaen een clncbttge reben/bic Craffus <©jateur / ter ooifaecfeban een getupge fepbe/ ben toelcöen pet tegöenspnfaUe te göetnpgöen ijabbe/ en öem feer terg» be/b|agenbe toaer booj lÖP Dtm &iet/en luie öp meébe bat ijp toagiöp anttoooj * be/^c acijt u gelijtS al^ bien/en toonbe met beii btnger eenen ifranfopjS/ in een Cafereel göefc&iïbert / bie feer ongöe=« ftöic&tlot6beton0öeuptaa£6. i^aer taa& oocS gefcöHbert een 01« j®an/bie op eenen fiotft (teunbe / en feer toel toass ÖÖebaen: toaer op een (©efant feer Tcu- tones oft ;èapn baft (lonbtenfagö. |
oft te göeefjs Oebben. JBaer om te feg* gen/ipuie be platte frötlberge ïjet meefie gl)erucl)t beeft boen Rebben teiHoom/ batiiS.gi)etoe£(ï lulms c^far, toefenbe Diftator, boo j ttoee /STafereelen / te toe^ ten/ Ajax, en Medea, bie bP bebe fïelkn teg&en ober ben'STempel ban be j®oe^ ber venus. j^aer öem ^uam Marcus Agrippa, toeltfeen / öoetoel fip alle ^a^» fereelenen jBebaillien/te Êoomtebeti· gDeef^ toefenbe/ineen nptroep liet ber* roopé/algi bie beter een 23oer al0 <ebel# man gi)eleet6:<en Doe (iuer Bp toajs/be* taelbe öp totCyzicum oft Spiga, ttoaelf bupfent ^e|ïerceii/boo| ttoee 'SCaferee* len/te toeten/ban Aiax,en Venus. liet ÖP in't toarmfteban spnfïobenin iBarmerfïeenengebelligbt (ïellen ber^ fcftepben rojïelijtfee tafereelen ban tleeti toerc6f6em ^öeb ben l^epfer Auguftus gingl) beejS boo^gaenbe te boben / met ttoee 'Safereelen / bie &p in't boo?baer# fie bansgn plaetfe / Forum AuguiH g^e· Öeeten / liebt ftellen: in öet een toefèu;» be uptgijebeelbt be #oiIogöe / en in b'anber be Jjege-feefï» ï^p offer be oötS in ben tempelban Cajfar jgti Baber/ eenen Cailor en Pollux, en nocö een 'SCa^ fereel banbertoinningDe: toaer ban el^ ber intlLeben ber fcbilberjS i]S ber^aelt: en κοφ anber (ïnciten öeeft Auguftus in openbare plaetfen boen fiellen / gier te langb te bergalen. <©oc6 ben ï^epfec Tyberius, al toag Bpnictfecr biienbe^» IgeS/nocï) gefpjafiicb/babbe bP 3pn ge# nnecbte te (lellen inbenCempel Augufti berftbepben 'STafereclen,
Ban Artemonj^ciltiDcr,
ARtemon gaffïoffe ban bem tefp?e# ben booj 5pn Danaë, bii ban be» ^eerooberg/ biefe gbebangen babbeny metbertoonberen toais aengöefien / om baer groote fcboonbepbt: gBit toa^ een feer bebaegblgcBe ^cbilberije, ^p baöbeoocfegbefcbillbert be €dntngini^ neStratonice t^OOtfeeenen Hercules, en een Deianira.jBaer boben alle be(ïnc&ê/
Cnfoobemgbebia^bt too?be/ boe biebpoptmaeclte/toarcngbeacftt/bie
bet fjlot oftiïert^
«rtï^ si / anttooojbe bP to jt en f e ban be toanbel-plaetfe ban Oüxxk t SSi/gbeenen en begeerbe te toeten/ eenen Hercules rtimmenbe ten lebenoe/aimoeötbpberaoocboojniet Hemel / ontfaiigSen toefenbe in t
' ^ felfcöa^ |
-ocr page 31-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
ieïrc|)ap ber (i5oiim/met toelatingBe ah ïec «èoöen/nabicn ijp stjnïebm ofieepn* öig&t öaiiöe op öfn 25ergö OEta, m't SLantfcfiap Doris. iBan fiet anöcr fiucft toajs 't tn&oubt / ii'ï|ifto|te ban Laome- don en Herculessen fiet ücrbont/ Datiien frlljen ^lintt maetfete met Neptuno.
Alcimachus, Schilder.
DdEfen Alcimachus maecfttebé flerco 6en DioxippuSjöiete Olympïaöcn jöltjss tercceegi) met öet toojfteïfpel/ fonbec nocBtanö 50« öant aen too?jirien te öaeo* 5^e fulc6e Bietmen om^ tpm Aconiti: tt Uieteti / taec mcmanöt en ito^fttegöentöojfïeïen*
C^nus oeffenteöcm/en gabtie??» göenuecöte/ te ftj^iïöeren be ftguif een en Uia^enen üan ben <tEbeUupben*
taan ciefides, ^cöilöec*
CLefïdes macc&te ban öemte fjjie# èen/ boojeen Cafmeï/ batöp inaecte te fpgte banbe Contnginne Stra. tonice, b'ÖUpfblÖUttlC ban Antiochus ;
ao^antom batbeejg |^2inteffef)emniet cn Sabbe totlïen acöten/ δρ fclöiïberbefe na 't ïeben/baer fp lacö en toitttelbe met tenen BifTcfier/ baerbeeö Contnginne opberlieftiaja^» ^it Cafereeï fïeïbe δρ ίη'ί Oijenbaer op be öabé ban epbtp ften / Sebbcnbebante bo?en een^cBip isoen göeteet leggen/om mcbe te bïuc&# ten* ^οφ en maetfeter be CQntnginne SÖeen bjercB af/ ban batfet fletg jS mebe fpotttbe I enbe en toou niet batmen 5et ^SCafereeï banspnpïaetfe foube nemen/ aïftoetoeï fp baer met ben ©i'fTcöer nae 't leben uptggebeelbt biai^.
Ban CrateruSj^Ci^ilDer.
CRaterus iiS betmaectgetuojben ban be Cluc^t-fiJelerjS/bte grp göefcïiii. öert pbbeop be pïaetfe Pompeium,bat een banbe fctjoonpe pïaetfen ban Mt^t^ nentoa^* laaitEutychidü, ^CÖit^^i^·
Ï» vtychides fcgübetbÉ eeuen fioftf- / toagiten met ttbte ^eetben/bacr be 1^tci02ie ben Boerman |
I^an Eudorus,^ÖtïÖ«/m
(©ieter,
Evdorus fjabbe 'tgecntlöt/bat ÖP toel conbe fcötlbecen be /Stooneelen/ om CluciJten op tt fpclen. ^^en anberen/ toa^öp ejcceilent bantoperenjSeelbcn tc maften»
©anlphisj^cöilöer.
IPhistoajSfeecgöep^efen/ tebebben confïigö g&eftDtlbert «enen Nepw, num.eneena^itto^e»
Α Bron begaf öê te ftBtIbeten©|ienti Afc0apen dEenbjacfit/ bte ÖP toift upt te beelben: maetl&te gp be fU guecenbecdBobem
i3an Lcontifcusj^cötor.
LEontifcus maet&te Aratum , ben ïlooftman ban bie ban secijaien/aïi: fo öp aljs betbJtnnec Vöebet feeerbe met 5önen toapen-coof : €n maecfete een Hupt-fpeelftec/ bat een goet fïucfi göe^ ac||tb}ojbe«
BanLeon^^cPOet.
LEon ftöiiberbebe^^otötersappho,
i^an Niccarchus^^cDtlöer»
Nicearchus bercreegb bermaertfiept booj een 5ρη venus,bie gcfelfcljapt toa^ met be Gratiën, en rleen Cupidons. l^pmaetfeteooceenen Hercules fttjaec*· moebigij en beb?oeft/om bat 0p uptftn^ nigötoaiigöetoeeft.
iaanOEnias,^cPöm
Q Enias maetfete eenen Syngenic,um. ί^an Philifcus,
PHilifcus bermeerbe 5nngjöebafBtf<· nijfc/met te ijebbtn gefc^ilbert eenê ^cöilbcrjs lytucfeei/baer öp Oabbe gèe»» maert miéEeerjógé bie Jjet bper blieis* l^ier bp tortïf ber jïaen(buncfet mp)/ batfe met !i|m boe tev tgbt fcfiilberben/ toant öie moet met bpec gefmoïten toe^ fen. i^u bcojt tot ben anberen ^tfiil^' berg: baant mp buncfit/ bat «δ nu boo? toinbt/ Dfr goiben fpoebt öebbe*
©an |
Ban Phalerion^ p Halerion maecfete een Scyllami
Ban SimonideSj^CjliltliC* Q imonides Qiwmin goet gi|eloof/met O te maften eenen Agatarchum, bte ben p^ëi iwt loeien ^abbe g^evconnen: en oocfe met een 45i^&inne bec Ifêemo· tie/ge&eeten Mhemofine, bit |)p mflttftr
tr.
BanSimusj^c&ilöer»
Simus namjijn genuccgte/te maetfeen eencn (lapenben Songw/Uggljenbe ineen©oïberi8 totnt&eU ï|p inaecBte 00C& eenen offerenbe in be jpeéfie Quin- quatria , btêtet emn Pallas mais gfjes^ ftoubetti #pmaec6teooc& een Neme- fis, bie toeïcSe booïbe g|u|litte üJO|bt göeöouben»
Ban Theodorus, ^cöiiöec;
THcodórus mattteeenenbte be neuö fKoot.i©oc fe^tlberbe iip be moo^t/ bte Oreiies feebe aensijn^oeber ciy- temneftra, en acn garen 25ocl iEgiftus. ^p maecfete ooffe in berfcöepbenCafe* reeïen ben ferggi) ban Ctöepen: ïBaer
fjabbe ootS gïiemftïf feteen ^lopftetefTé CaiTandra, bie oocft boe ter ttjbtAuaé te öoom in be0 eenbiacijtiS 'tCempeï^ maecfete ftptenen Leontiusj bifci* pel ban Epicums, bie tegöeni&em fetben bifccnreerbe. OBorfe too|bef)pfeerge^ acöt/ boottenen Demetriumi bieiipgei^ öaenöabbe.
Ban Theon,^cSiSi!it.
THeon fc|)ilöerbe eenen Oreftes ,upt> finnicij mefenfce: en ecnl Thamyras, tonftigD ILupt-fpeeïber;
Ban Taurifcus, Jsigiiiier*
TAurifcus maerSte eenen^teenbJ0?i, per/een Clycemneftra , ben'S^pjan j Paniicus,en Polynices, gempoog^enbe tecber in 3gnen (ïact en Coning-rjiclten te tomen. J|p maetSte ootS eenen Ga- paneus, ftte met (ïèenengebjojpen toa^/ iltmmcnbe op een fecrc int; befloimen tïan,Thebesi: |
BanErigonus^ciïillscr»
(!En goeben en fneïlen gficed ban __ Erigonus, m be0O£ft ntetbergeten te bjojben / meMen ecriimael nieten
bienbe/ban üecööom Nealces 5ini ber^^ toen te üJ^gben / aïtoaer öp foo beeï ijs gebo?bert/ met befen ^cfiiibcr aïïeen macr te fien toercÊeti / bat ÖP nawaelg be Cbnfï ban ^töilberen ijeeft geieert ben g^ooiïucötïgben Paiïas, j^joebec bón-iEginetaj 2&eeïiïenaer*.
Bdn Tintomaehus, ^f J|iiDec
ban Byzantiura.
Ί^ imomacKus bjaiei ban br^abt By- . zantiiim, UJeitfie ^abt bDO| Con- ftantinus öerboubüt/ üJerbt gfjefteeten Conila;ntinopolis, naemaels^ toerbt fp gljenoemt Romeyne, ban ben <i5riet* feen stimboly , ennubanbenCurt&en stampoida, bat ijS/teijbe oft boUefïabto toajs tentijbe ban luHus csfars ïBantÖpmaeiteboojDem eenen Aiax, en een Medea, toaer booj öp öaöbe 80^. '^aientenrï^eltfeeiintfeen casfarbebc (ïellen in ben -Cemptl ban be iBoebec Venus, bte öp öabbe laten 25outoem l^odjtanssfe^t Marcusvarro, batben
ban nccfi eenteflö tm trthVpL^i i fn l^ocijtanss eg^t Marcusvarro, batben
25oec6 / fegöt maer fe^ bupfent, W maecfete oocfe eenen ο reftes, bie (eer ge^ pjefen toa?be/eneen iphigenia, bie in Öet |0|ocopienfcDe €:artarien JKiinnen cfferben. ©an geïgcfeenmaecfete ftpee^ nen lecythfos, bie ben jongpnïupben ïeerbe te ^terbe rtjben. <©oc6 ftfiiliier»» beöpten g&eflacïjt Cbelïüpben, i©acc toais tentgbe PJinij ban jpnber gfanbt een fine/ toaer in toaren ttoee met msn^a tdiS/op biefiun berep*"
ben om te boeneenigerebtn oft oratie/^ teaer ban ben eenen toa^ gefeten/en ben anberen ober epnbe. ifêaer bobenalle ;êtuf8en / fóofcijgnt batöejêrftiïber- - €όη(1 cn be; ©ertpcn ftem fjebben ίοη<» flig en toepbaengeteeefï/boe ftpfcOil^ berbe ben ^cijilbtljan Minerva, toaer op llpliabbe g^emaecRt De t ]^aoft ban Medüfa, metDser Rattgirfji ijapi; Wefen «ptnemtnöen^^fPbertabtje naeti^im booUtnaegöélflten een Medea, ^ϊΐίεϊΐέδ ? |
-ocr page 32-
Het Lcvcti
i^aa Elotas, üait Ctoltm; Der oude Antijclie SchiMers.
mn Ludius, Hanöfcöap ^tl^tlbec.
j vdius be fcgilbet / bie ten ttjbe toaö Lj ^an ben l^epfet Auguftus, en tot! ic6 oocfe ntetbecgöeten: ï©ant öPUjaö ben teriten Sl"benteut / bie opbjac^t te ^cèüberen be Hanbtfcöapjien op be mueren/ te toeten/ILanbt-öupfen/ ^oe* Uen/ trupben/göeWoemten/bic&te bof* ftöen / toiibermffen / Öeubelen / beften/ iSttiieren / gabcn^ en Hranben / fnlcftp aï0 inen begeerbe. #ocft maecftte öP in bcfe aanbtfcöappcn/Iupben bie gingen toanbelen: Ifinbec bieftun göennetöte ïiabben / ben tpbt obec te bjengiien op't luater, g.n 3pn i^elbt-IanbtfcDappen ttiaccftteöp ontrent ben Hoeben / efe^ ïen/ en toagftenö göelaben: ^omtgben maecftte ξιρ ootft bolcft/bat met ber an^ 0sl-roebe bifcöte: <©atft eenige/bie QHt^ tiuecfite/ en gwtt begagöen dabben/ met te bUegöen/oftbogelen te toangen: niy öer in %afen/ roobe oft fujarte toiïöe ü^ceflen teiag^en: βοΓδ öabbe Öp 50η Uermaecft/ ïBen-fnöberjs fn 3pn Eant^ fcöappehteboegöfn* <©nber beftuci 6en ban 3ijnen iianht^jocrcfee/bic tn aen' fien toaren ten tijbc PHnij, 5ijn gOitocejl: eentgöe /baer öp öaööe gemacc&t l^ce^ ben / oft 253eren Öupfen / glieiegfieii in ÏJ2oec&aciit!gf)e leegc plactfen / vuacr iii men fien en Kennen tonöe flgtfiigi^e «η flibbertglie glabbe toegijcn / en eenigitc Sjioutoen bie al girjenbebiell/ en anöere
Appelles jpnVenus, uptfcetSeetUm* menbr/al^ gÖefepti0: ^efefulcfee (iuc^ Iten onüeïmaett/tiJfluen ongelicfe mttu tet in meeriten/ al0 tite boloaen tnareu: fasdmen inbeet ontjolmaecgte Cafeteelen be treeften / bte baec op isia^ ven/en nocg niet ggefcgÜbect/tDaec aen men fagD tn beftenbe be mepningj^en en Uooj^nemen^ (ban 'tgene fp maben üjt!^ ben* batmen/genuerl^ti nemenbe tn te ften biefonbetïtngBebegtnfelen/oocS srooteItirB;e ben boot beclaeg^be befec fltaote ^erfonnagieH»
Der plaets wel weert is dit fchoon conlligh werck Van Elo ws Etolier gheprefen: Wiens eere waft eenpaer, en blijft in wefen. Door 's grootcn Gods beminde iiifters Kerck. jl^ltbter reggel beecjs m^ gBefej^tebenmet oubeilatgnfegeletter^ |
Xj get enhêöoeftacötet teege te 50« iN gelaten btn gbetien/ bte tot Ardea bcniSDfmpcïban luno fcfttlbetbei^ert ineUben te befec oo^aetg tDO|be btt felbec ^tabtss ggemaecftt.
^aer oocfe tot jpnbeceeceneen bitöt ban btec betfen oft regïjeïen gfte^ maecfet toast / en gijeftelt Inbenfelben Cem^el/ 't toeUft lupbbe O)?befetboc' ggen:
bie op ^un goebe gtng^/ al bebenbe ban bieefen ban te ballen/ gaenbe ggebo:* gen/ aliS oftfe cenigft g&enjic^tc op öen goofben oft fcgonberen ftabbentoi len laben/ en bupfentberlep anber deen aer^ bicöeben/ biebec in te fien toaren. <ί£π aengaenbe be mueren / bte upttoenbig^i oft in beopen iocI)t(tonben/ fipbonbt een totjfebaer op te maften eenige Xtt- fieben / bat een fcgoon bingoën om tt fien toa^/ en toajs ootft een binggen ban toepnigBcoft. jgiet tegöenflaenbe fioe toel en conjligö bat befen Ludius, en an.» bere 3ön0 gelgcft/ öebben tonnen toert^ ften/ foo en öeeftmer nopt foo beel toeric afggemaecftt/ el0 ban beg^ene/ bie ÖUït begaben te maften ^afereeïen, en baerom tfï/ bat be ouöe J®ee(ïer!S in fo grooteacötingïjeen bertoonberinge toaren: i©ant fp en begaben ficö nopt te ff5ilbcren eentgfjcn muer / om aïfoö een eent gö menfci) te beftagen: en maecc ten ootft gDeen toercft te fcljilberen een D«P0 / bat altijöt^ op een pïaetfc bïgft; l^ocö önnnen töbt boo? te bjengen aen een bingen/batmen niet ban ben b?anbt en foube tonnen beb^tnöetn #oc6 (alfoa top Dier bobengöefim Debften) Proto- genes gcnoecljbe Ijem/mit iletöe te fit ben in jtjn ijof een deen ftiitte oft fteete: €n in't ggeited i)up0 ban Apeiies, en Öabbenien met connen binben befcl^ili: bert een deen ijöecrftenmuersi/Rce glat entoeifp^ljeltrcftfn en gematttt toa»» ren, ;i>da toetre iftbanbaer/batmen
inbieti |
in bien ouben tijbt göeöeele mueren bt^ ftöilberbe. ilaer alle ben bigt enbe- afteette ber uptnémenbe iBeefïerg mi ben ouöen ttjb/toafi te foef ften en toefen fa be-groote belle èteben: ^00 bat een ;©cöilber gfteenbpfonber epgcn Hant* fcijapen ööbbei jBaer toajs g&emetn boo? alle ïanben/oft allelLanben toaren Ötm g&elgfft/ oft göemeen.
l^anArellius, ^cjtloet*
-vt © tot onfe ^föilberjs ïegenbc Beti iN renbt/ Arellius benfeerbermaerf bé fcöiiber triumpöeecbe/ en Babbe 5pn toefen teöoom/ ccntoepnirft boojbe öeetfcöappge ban ben üepfer Auguitus. JBaer Qp 5abbe bit ongiielucft oft gije* bjetft/ bat Op feerbe wutoenonber* toojpen oft toegöebaen toais: ^00 bat alle be «©obbinnen bte Op fc^ilberoe/ toaren gemaecftt nae be giebaenten ber ®?owtoen/ baeröpspnbipagienmebe flöepleegötöfjbbet €n baer bpgnam men lii^tel^cft atnspn oSeelbeti te feen^ nenbe Bjouujen/baër ftpban göebient Öabbeg|jeto£e(ï*
Ban Amulius, ^cijtiöer.
Τ én ifS niet iangöe g^eleben / feg^t
Piinius, Bat Araulius jpnen tgbt oft beloop öaöbe/ben toekften baaftatigen m fineren toefen toasi/ nocljtan^ feer bjoïpcft in 3pn bertoen/enOP öabbe bat Jjoo? een gfjetooontê/ oöeniietöte te nc^» men in te maecften eenicft elepi bingen/ efi berdepnenbetocrcften. Hp maecftte bocöef» Minemj bt todcftebeoogljen Ober al fcfjeen te toenben naebegljene biefe befagi^en/t sp ban toat 5Pbe batfe ftonben* ©it toag (acljt icft) een t ro# nieblatft banbooien / met bs doggen
toepntgft toercft / en nemmermter en tojoditöp/ 0f ÖP en ftabbe ben langften ^abbaert aen/om bénftatigen j©an te waften/Saal toafiÖP 0P5Pti ftepgerin^ ^/oftbp5pnen€fel op öet toert, «©oc el öet toercft bat öt» opt maecftte / toa? Joojt gulben ©afttp^ban Nero : en baer bp quam ijet/batmen toepnig ban spnmngöenbonbt. |
l^ait Cornelius Pinus,eil Ai^ius
Prifcus, ^cDilberjy.
N'Jfier befen Araulius,^abbff)un reg^ natie Cornelius Pinus , cil Aflius 1 riicus: <©efe fcijitberben te öoom ben 'tempel ber «fiéeren en ber ^eutf>&e/ ben toeltften be 3fóepfer Vefpafianus be^ begermaftem «©ocè Prifcus quamben ^nttjtften in 3pntoertften naerber algi benanberem
Ban Fabius Piélor, ΕοοηΐΓφ ^tijftber.
D<{Bto{ileirftnu getomenbettteberi» fjalen ban bé aoomfcjgen oft Itaenfcöen ;g>cDilber0/ eer icfeernocl^ een bed oberloope banberti^rtecften/ met alUenltjcft be namente berfialé upe plinio, toil icft ban eenige bermaeröê föoomfcöe nu berboïgenja fpjeften / ne^ menbe ten eerfïen boojen Fabius Piélor. 25etogiiitft ifï/bat be ;ètBilber-ionfï tt föoomal b^oegö in eengoetst oödoof is ggetoesfï / 't todtft aen ben toenaem piftoE, bie onber f)et ebd oubt ggeflacBt ban Fabius tst getoeefnen tosis öetöoofÈ en 00jfpjongfl ban öun toapfη / cm bat ÖP Öabbe gefctjilbert teüoom ben tem* pel bejs^öeincftjS/in'tSiïfi^ «a iSoomiS boutoinge 4510. todcfte ^cljilberije ge ^ buerbe tot ben tgbe PHoij: ï®ani befcti Cempel berbjanbe eerfl ten tijbe bsti ben Iteepfer cJaudius. :©it f η gie» üatöt Fabij, bat foo boojluc&ticö / met foo bedöeerlicfte iSEptelenban 25o?geri meefïerf^cöappen/ bicto^ienen 'STriumo Pöenbercierttoa^ /öeeft befen Fabius, bte in feer grootertoeerben/gfteleert/in be mttttn erbaren /en onber i«n tojengftereftenttoajs / nocft bermaert toillen laten/atfulc een eerlgcft gerucöt
wilt uptfienbe/en ftier fteeft t gemeen i bpboegften > ban ben toenaem
bofcfeban3piifpeculatJein, ^pmarcte bcrr^nfti ' '
. ^n Babbe te befer oojfaecft 3pneii naem in'tboojberöaelbe totrcft merfte^ IrjcftgöeftDjeben.
Ban Pacuvius Marcus,A^a Bruü- dufium, ^cj^ïlber en lèoeet.
N^ïebe^c^ilbergebeis berl^adben Fabij, ijeeft men groot toetfft ge^· inaect ban bie ban Pacuvius. ;^ci)iltiec ban Brundufiura, todcSe ^iöilöeröe u I fitifc |
-ocr page 33-
Het Leveti Der oude Antijcke Schilders. Foliï.
fien töa^ te Eööiu op b'#fTemgtt^i/in
den-Cempdtiait Hercules, aïtoaerpp onbec anöer feer confïigö fittft gefcötb licrt Öet 25ECiÖt Hercuies. UJa0 ben SêujierjS foon öait Uen ^Sicöter Ennius. I^p uia0 00C& een foo goeöen Comeüten üft Clucfit-fgeïen maec6ery öat fulcfeen jönen ebelert e0ce(l ;§>ci)tl&ecöe te meec glgecucgt geeft toegelanggt, ^it iss batter Piinius ban göetupsöt / en ac^" iOJÖeect met Qiintilianus ^ DatÖpiiC0 §^oeten Ennij ^ufiersifoontoasi: ïBacr Quintilianus roectüan^pn ;ècÖilöecen .niet; ban noemt gem een ^castfcge oft
l^att Tupiiius, ^cBiïöec/ bani^enetien.
ΜίΕπ beBoeft oorfi niet te bergje* ten / maer tn be J>cöiïbcr-coua boo? te iïellcn Tupiiius ban l^enetten/ een fitbbcc ban bei: o|bcn ber 0oom* ίφν öibberfcbai»: ©an toienjs Danbt nocfiten tïjbe Pünij biaren binnen ve- ronen feer fc0Qone (ïucfeen^cötïberöe: en not&tan^ bjajs Öp flinp tn öet^cbiï^ beren / er η btng^^n bat tot bier ttjbt tn öeeiSConjï ηοφ nopt entoa^gDeffen»
l^an Aterius Labeo, ^cgtltiet*
ATerius Labeo,bfeiJOOitgbtjS bJa^ Scgoutetoft ï^mptman/ en an^^ bermael ^tabtj^ouber ban be i^aben in Languedock, bietentöbe Plinij frcr Ottbt gi)efio?ben bjag / beroembe fiiem/ tat öp in öct tïepn toel conöf ^cBi!^ Uereit
l^an Quintus Pedius, βΟΙΙΙ aoomfr9J>cötlber, |
Vintus Pediosjbie JSoomfc^^Urgi ^V^ ineefïer toag göeteeefï / en D|jcni batcteöoom ftabbe gSetttmn^öeeït/ toefenbe oorfe een mcbe-eifgcnsemiuly Caefaris, met ben l^epfer Augufto ,||Ebi ^ceutfpeïicft ^icfitet / tu öat ftp U iaoom bei©tcöt-conS1; oeffenenbe/fabeU èenjs oftfcBoutofpeïentiercecöt: batöp feec bermaect ujaö/booj treffelgcfeöepÉ Dan fpjeutften/ tracfit ban toooibfn/ en gciDelbiglge^ecfonasten bte tip tn3gii spelen bjacljt/ bocö allejifonbecupt anber^utgeuren oft btcijter^ pet boojt te brengen. tjs ban aoom obec qfic* fcöeept te Tarente, en baec gö^flojben/ oubt albp go.^aec^^pn (écaf-fcbjift binbtmen bp 45fïltum mt eer(le35oec/ Capütel metbuCbantggett)00}ben oft meentngöe;
bente eenen foon/toienö foon ooc Quin- tus Pedius g{)eöeetentoass.ï©efen:^oni» göen (lom bjefenbe geboden / Rebben be <®uber0 göeraetflaegïjt/ toat men öem foubc laten leeren, <©nber anber Mcffa- la, ben gcooten <©iatem; / ban toienjs bups en geflatöt be 45rootmoebec ba» bit ftinbt baer afcomfï Dabbe / bte biasi ban mepntngöe en gaf ben raebt/nae langft oberlegö en rijpen raebt/ bat# men befen Stommen foube ieeren be Conjl ban ^cijtlberen / toeltben raebt banbeniiepfer Augufto feer goetgfje^ flouben toerbt» ^oo bat befen jongfien lïommett Cbelman bolöeröenbe in befe Con(l tot3pn boot / enbojberber üionf berlijffein.
Ban Marcus Valerius Meflfala, töoomffö ^t^ilber,
D«e ^cöiïbec-confï t^ boojmaeïsi setomen in een feer groot acbttn*
SÖebOOJ Marcus Valerius Meffala, beil
UJil&en een groot 3|eer; en ban be eerfie bauaoom bacfeiibe/ftöüberbe ett maer»» te in een OTafereel benfïctjöt/ baeröp bcrtojonenfonberbjocöt ben Coningö Hiero, cn Usn Caciftagerö in't€pïanbt ban ,|)tttlien:i©drfe 'grafereeï ÖP flelbe te aoom tn't ï^of ban Hoitilius.oft in bc i5icgt-faïe«Ï©it bjajs't^aec na aoomjs öoittjüingöf 490·
mn
Al haeft ghy dy,O longh elinghj fiet defen Steen hier u bidt, doch tydt cn moeytedoet Hem eens t'aenfienj en zijn opfchrift tc lefen. Hier light t'ghebecnt Pacuvi Marei foec, Vermaerc Poet, dit wild' ickdat ghy vroet Verftondt, en niet onwetent en foudt wefcn. |
blotebec ^esfen aen bafl lagen, «pefen Scyllis,bie bit cïoeifeliucfe beiiont/toas eenen / en bebet met βαΐρ ban
eyane3pnï®0iltec»
iaanuecfcöepïien ^φί!00Γΐ0ί
5^ameiu
03© nu toeber te feeerf tot onfe fffiiL· ber^ / baer spnber norb in bunnen tijbt genoetg/ bie geruc&t bebaêlt beb# ben/ bie top metter Itcbt totUé oberloo^ pen/geïötfe io't boo|bp gaen/te toeten:
5^aer 3pn mtoecd/AnttomdeSj Anaxan- der, Α riftobulus ban ;§>p?ien /Arcefilas,
benfoon banTificrates,Corybas,btffipel ban Nicoraachus, Carmanides, bifcipel ban Euphranor,Dyonifodorus /(Tolopboi' nier/ Diogenes, bic eennaboïger Derae- trij beSÈ Coningö toaiS/Euthimedes, He- raclides J®ace00nter/Mydon ban Soli, ïeerïingb ban Pyromachus 25eelbenaer/ Mnafithseus,J)icponier/Mnatifimus,foon en bificpel ban Ariitonides, Ncffus, föon banAbron,Poiemon ban SWejcanb^tert/ Theodorus ban't iEplant Samos rStadiiis, leerling ban Nicofthenes: en Xenon Jjp^ itonter/ bifcipel ban Neodes.
©an l^joutoin/ Die conötcj
öèefcöilbertBebben»
DSiler 5pn oot6 gbetoeeft Bjoutoen/ bat «ptnemenbe^cbilbcrfTen beb^ ben göetoeefï: j^amelijcfe/ Timarete, be ï©ocöietbanben^cöilber Mycon ban 3Ctbenen/ be toelcfee maecfete een feci: ftboon Diana, bie tot oEpbefïen toafS/ en toel op ^pn ■Hntücfefcbe gbebaen/oft nae b'oube totjfe.ïBaer 10 ootfe getoecfi Ire- ne, bie bocbter enlrerBint toais ban ben ^tbi ïöer Cratinus ,betoelc6é tonterfepf teElufine, aïjs toEfenbcjonge©Dc|iter, C'alypfo fjeeft ooffe geffftilbert een oubt jiBan/en eenen Theodorus beftoeerber/ iiem otnbjacl^/en Aftyphaie, bie bat j btesw Cooberge geb^upcfeentje toa^.
^ . . . ^ ..AAA A^Xft Aa ^ ^ ^ tfJ* ^W^ Λ1—'ilL·__________L·^ ^^^ ^^ΛΛΛ S ««/Im
aenfiet. Ilp maecfeteoocbeencofiigcb 'Cafeceel/mef beelberlep l&erfoonagié/ te toeten/ Priamus, Helena, i^tcftegeloo» te/vlyffes, Deiphobusj en Doloh.
Ban Androbius, ^c jjilDet:.
DiBfen Androbius maecfete eenen Scyiiis, tiiebe 3int6êr-fabcïö af*
Aiciilhene mtiecte eencn banffer. Arifta- rete, ïeerbintenbocbter ban Nearchus, toert J^eefterffe/ met temaecSen eenen
üifciilapius. Marcus Varro fegi)t/bat βρ
nocil jong fenccgt 5pnbe / te JHoóm toass eenbocljtecban Cyzicus,batijg spiga, geöeeten Lala, be bielfee in maegbelitbe fïaet bleef al öaer lebcn lang/en tojocbt C feer
l^ait Heradides, ^ötiöecUati |1gatebonten«
HEraciiaes ban jKatebonfen/fje efiC' (ïelt onber be boo^lucj^tige ^c^il^ ber0.31n't eerfie/oft in jpnê aenbang/en btenbe öp nergens toe/ban om ;g>töcpê te Stgtibecen oft tiabberéanaer na bat flöebangenin^nsrögö iS .e&etoo?ben PerfeusjbéConingö t>an jBaeebonten/ onbertoec^bPÖemt'Htöeneneené Me- trodoro,bif ef eycellent ^cgilber bjöji/ enlötjilofoopö» J^terfieeft öpfoo göe^ to^bert/bat 0p een bermaert ^cgilbec fógöetooiben,
Wm Metfodorus,^f6i|ïiec/in
^Ötiofoofiö ben uitbenen,
MEtrodorus uia£i «en feer uptnemen* be ^cljilbec/en tn albeciepj^^ilo^ fopbie feer gcfcljit^t/ en ecbaren / üjajs gen Hitfiener.^etiis gefcöiet/bat Lucius Paulus, ben ebeïen i5omepn/boe bP in bf flrgb fiabbe gebangében Contng Perfe- um, aenbieban Stbenen beeft begeert/ fcatfe öem fouben fepnben te öoom een boïcomen erbaren |l&ilofoopö/ om 3pn fetnberente ïecren ent'onbertoijfentooc een «ptnemenbe fc&iïbec/ om te fcbiïbe# ren be Archetriumphalen, en anbere btn* göen tot 3pn fieedgcfie tntomfle / bie te laoom tjpnber bereeringe too^bé berepb gemaett» i®aerom bie ban «tï)cni bun berabenbe/fonbé Mctrodorum, enberfe^ fterbé Ludo Paulo, bat befen ma in bep^ te beelé öé toel ötenen foube: toant öp in bepbeConfïen en toetenfcbappé gantfcb erbaren toajs/get toelefe bp babelitb at* fo bebonbé &eeft tuaeratfititö te toefen.
©an Ariftophon, ^cötlöer^
ARiftophon, 10 feer gbecutbticf) ge* toojben/ ban te fiebben gcfcöiiöeri «enen Anceus, met 'ttotlbt ©ercfeen bat |
-ocr page 34-
Het Leven der oude Antijcke Schilders, F0Ï.I4»
fect f Dlïülj mtt^et pinceel/ en gra\jeec^ t>e feec suel in fitjoo?/ ittet 't graef-nfer: i®aec botjenal vuajs fp uptneraenöete maften ïBjouÏoebeelöcn» f>pmaeiStc in't groot ecnen j^spoUtaen: en contetf fepteftaecfdUenineenen fpieggeU Cn mé fegtCfept Pltóius) öatier nopt ^cöi'U tet en «oaö/bic fo fnelte Oant fiaijbe/aï0 ïjefe ï^ocgtèt. 'Sen anïjercn/ Uja0 fp fo Dolmaect en etbacen in ocfe <iEonfl/ tnit^ men ïjaer üiercfe g&cmc^nttjtfe öngêlijrS meÊt tteccocötÈ/öan öat ban Den ^cj^iU iicr Sopylos, en Dionyfius,-6fcieooc te öten trjbe ïeefDé:3^ocötfl 10 toojbe eé ^c^at» camcc oftCabinet / öaec ban beejitfflee meefletj^ 'STafereeïcninmaten/ ecnen grooten rijcfebom toaetbieii te 3pn gije· fcftat. ï^aecijs oocfe gcvueefï etne Olym- pias, bie öaet wet öetfcbtlberen ijceft iiemoe!dt:boe0 en btnbtmen niet ban
Gï^cÏgcfe(ita TUarchiUM'om) b'^iegppti fcöeaftv!5necfcljc «Comngcit nietallcm öc^cj^löcE-conft crt tjeübm beminbt/ macr babeltick fclf gcocfltiit; illfa Ijccft ootk onber anber öoomfcöe ïUcpfctcn/ Hadrjanta.^i totonfe-Conftitiet grootEEbltjbt bcgljcbmi. JBeïtllcn Ηαάνίαηκί,ΠΆ bc StbOO^U Chriiii,An- no 119· bm i5"^ïSepfct: ban ^oom bcrcoieit iDcfmbe/ toas cm i^an bangrootcr geleert.^ })ept/cEüarettittb0pbe fp?al{cn/«©ria:jE'crt ttjrt/m in alle «ίοιήΐεη cn tocmtfcljappm fcöicfetcngajcflTJttt. J^ptoasgact Mathemm- cns,G'eDmetrm^Aiirqlogu4,\ttt bdjmbicÖ jBuftJ
πε«/εη in bc i©Ebicirtc niet ontocrcnbe. feer coitfltdj v©tcbtcr ban CUtcbrfpclf ;irt \ath Reljpbeel triiaiicite ^entmtiai tttet grootc bjelfpjelicutljcptte toegc bjacbt. toas een iipmemenbc goct ^ljiibcr/ en bcerr beel acr^ bige fiucken met jijttbcc öeni gcbacn/cn Usas üt 50mtt arbept toonbcr teibtilbict^rbocii toat bP boa? tocEckm gcbaen ijceft/ cn öcfrickntrt· g£icfcn:ban batfe fuicji; toar^/ bat fjp tl jBatt toas geacijt/toicns geitje ttt iBttdt Sacpnicfj gebonb? toas; tuas ban een biep en ba|i onti toas 00c een goet 25celt fitijber/ ert ^cft ban jEarbccen «Cepcrbcri cottfiig^ic »Bcelbrn gebaen/ bii toeerbtgliert loflijcfi bJSi jcejt. 3it «inert ttjbt ^eft be Conil ioeber in grooteboicomeitöcpi ii^ïbloept/ b£ luclclie te ttjbc PMj al toat bertoriclit uias giteioo?bcii/ bp batttten toef ramen can/ctt «pt 5pn Ic^jift? betftaat. ©efeit l^et confïicö en «Confl-iicfi
Schüderye in giootcr weerden. |
Saer/bat gebacfttcnfts toetrbftS Wtipt^ genomen baf fp be Ctmfl ban ftöilbeceti Beeft göcïcert eenen Autobulus.
Ban eentse geöaenten / oft ma^
nieren ban fcDt!beren/bp ben<euben^
Linius , aig 5ρΏ c0iiberö öeeft gï)eepubtci}t/bec^ Öaett bat ntcninben oubcn tgt in't gfyt* b?«pc& öabbc tbsee manieren ban fc&tl* ren met öet bper:te toeten/ in l©afc&/en in #booj / met 't fieet graef-gfer ofC jïeecfe-öfer. |Baer be berbegijebaente ban toèrcfeen/bebcmetrmet ben #tntee=» ïe/en met öet gefittólten toaiSiCn bufba* nige/^cöilbctprenberbo?f in gecnber^ ïep maniere/notö in ^onne/nocB toint/ notö met öet^ee-toater»
Wm Hadrianusyïjen 15'".Hoomfcljen Utpiitl^t^iU^ttl 25eeIbtfnöbeceni&oeet.
bicötocfcnbe/ in't beginban jpn tegctin^e/ liet op?ecl)tett een Colomnc/ï 40. toócteit boCi ge/tec eeten en gebactjtcnis banbé boojgaejti
liet öoiitoett bes feltoen Trajani göefctjiebenifi feit/en ©ictojtcntcginmbe partijen/ ^acio? iter0/t©iiptfclicn enanber bolcften/gelijc befe gebifioipbe «Colcmne feer tonfftcli gebaen/ té doom nccijöcben tèfien ie> gmipgenbe toat goebe Beelt-fuijbers boe tertijt 5ijn getoeeft iButTraimf^ 21.3!a;er gbcEcgecrt/ en <?a.gf)e? leeft ö^bbe/ creegtjeen üagclöcfclje<to|tfc/en toaterfitcljticö bjoibertbe/is geftö^ben. ^aee bJ0?tVDelbetupcl)t ban ccnige anberltepferf en «Coningen/bic gefdjilbert öebben/als ooclt te lefen sijiieenigeberfiecbe^cbilbcrtjcnrgci lijcft ijct g:aferecl Cebetü, en bergel^tfee aerbii ge finrtjciic bEbictfclctt. 39an bctoftle ich ban foinmtgljc gtjeen fluchctt toeette berijalcn/eit bat eeitiglje bingen in onfe fp?aUe boo^beite» «pt 5tjrt gegacn/berBerfieringen öalben: falt.boeg&lijclijijii / ban ben acntijcken ber^ macEbe ^cbilbers mt te f^epben ·/ en bp bec bartt/oft boo? te nemf/ be boo|lucötip iKoa berne^raliaertfcijc/bicbe j&cljslbec-cortfi toe^ ba· bait nieus opgeVuecltt aft gebaert Ijcbbf / en baojt alle biefe opgijecoeflirt / en tot bols maccktbcptbcbbcn gcb?acbt/b'een na benan» bet ficUmbe/eltIi op jiin tfit enplaetfc/infoa S»ebcE ojben 1 alfl boegijlfirft oft mogöeitf cH falVocfen. |
fcöe bbojincötiaöe ataliaenfc^c
^Biioerö.
öec-contt möefeïette eeutumuieöicaliïöanDfcöoot Dwtoett/ iift öertiaect/ en tot defeti önfim mt m 2taüm mm aht-.
oeifent/tn tot m«c en meec bolcomenöept öebjatlit/^
tot atoot nut müecmaeclt itec ^Wöii^/en
^föööic-tona öemwDetif,
Door ^arelmnMafider, Schildeïv^n MeuUhck^'^ |
«wWniSaminiïtaoiiaifieMitff.ANNO liu.
4?Pttbtöcs I^i^/öanbe oube 3Êittij(Re beojïucötiglie
-ocr page 35-
: ?> i- ^ -
}
^· ·ί 3
SONNET
- Aeni(ieleer4ufHghfe:S€hiWeP-jei3ght^
Luckt ffkr vermaktgh nut^ ο Schilder ghecflet^ joncky Een vrmhtbaer LuHhoffoett dit Boeek u machvjerflrcckem Comt^ ftet Piduram hkr herbaren, oft verwecken. En tip Florencen fcheot om hmgh doen menigh f^ronch Ooor Stelen hoogh begaeft^ met reyn Goalijcke vonck Des Coniibarm verjtamu, om haer ten Hemel treckm^ JDer mlcker Naem en Roem de Doot niet cm bedecken, Chelijckfi d'abel handtmldoetrnhaer f^eknck.
iSiiUght'tUchitém verrot mtdoncker onder preien^ ' Ten was de hutte mAer huns Gheeïis^ die in hun mrchen Blijckt ^lónvergaen, en leven fal eenpaer:
Soo ^gh als Consi by Menfih in weerden yet falh^vm» Soo langh men Τonghe vmt omjpreken, Pen omfchr'^ven^ Leeft lofi^ck hun gherucht, heerlijek verheven cUer,
Een is noodigh. |
F0I27,
Aen Eerfamen, feer Achtbaren Heer, Brnholomem Ferreris, Schil- . der, en Schilder-Koaft liefhebber, mijnen befonderen goeden Vriendt^
V Ε Β R D Ε Héer^ en goede vrkndt^ dat by velen in defe teghenwoordighe al fondanckbaer Eeuwen^ met te weynigh onderfcheyt worden vergeleken gemeen oeffe^ ninghen met de heel uytnemendeHemel-gaven in dsr natuere^ais in't befonder ü de natuer-uytbeeldende vol- comen Teycken oft Schilder-Confl^ mejnende haer niet alken lich-leerlijck, endoenlijck, maer oockgantfch onnoodigh te wepn, comt alleen uyt onverflandigh verkeert oordeel. Want aenghefien in onfe volck rijck Europa niet Barbarifch, beeikl^ck, maet Borgerlijck^ eerleek, en vernuftigh de Menfchen zynghewent te leven : Soo en tjfer haefl niet behoeflijcker noch nutter, om deen by groot, en groot by deen onderlinge te gheneren, als de voorverhadde Je'^cken oft Schilder^ conH. Hier door wordt het feer gerfvighgeit met beelden,waf enen ^ en teyc- kenen onderfcheyden. Door defé Moeder aller vercieringhen ontfangen alk €onUighe handtwercken de kooghfieen uyteritcvolcomenfchoonheyt^ het β watter ghefmeedt^ gegoten^ gehouwen^ geileken, gebouwt^ ghetimmerty ghe~ metfeit, geweven, genaeyt^geborduert-betrocken oft gewrocht wordt: Alfoo dat Gouten Siher, om het aerdichfatfoen, de helft boveti fijn ghefchatte weerdegheern betaelt wort^ en een Coperenghefneden plaet tegen Silverop' gheweghén kan worden. lae dat men hadde van 'tfechtfie metaehft loot een flaet, die voorghewis waer betrocken oft befchildert van den vérmaerden Apellcs, Parafius, oft Zeuxis,j) waer licht fo veel fijn gouden geit weert, als β [waer waer. Dies ifferyemant, die geit, oft de'befie metalen onnut oft ondienfligh acht^ mach oock deSchilder-confl deen, en onweerdigh achten^ fonder te letten^ datfe menichmael door ujtgebeelde g^hiedeniffcn^gemoe- den beweeght.^ en leughttot navolginge der vrome voorganghers heeft ver- weckt, delanghe overledene als noch levende, die wijdt afwende ds tegen- woordigh voor oogen pellende, en datfe neffens haer vermakelijckheyt meer wercken en crachten aenrichtendeis. Doch is niet van doen, dat ick wijder onfer Conflen deughden (Eerweerde Beer,en goede vriendt) V. E. om tot haerontfieken in liefden.^ voorhouden fioude: die doch haer heeltoeghedaen z,yt, doorgenoechfaem kennis^ die V. E. (ds felfs confiighoeffenaer by luH) mderuytnemendeMeeHers^ als Antonis More, Pieter en Francifco Pocsbusj heeft ghecreghen» Waer om ick verhope by E, dancklijck aen-
E 3 ghenomen |
-ocr page 36-
FOI.28,
ghenomenfal wefen defe mijn be^chrjvmge/um d'alder upnmenfle Itali- aenfche Schilders^de Uvens,genegemheden^wercken en hmddingen^die iet V, E. met amhiedinghe mijns dienfes,willigh opojfere: doch inJlechien'flijl in onfegemeen j^rakeiop dat het d'aencomende Schilder-jeught diene tot een Luiihofyoft Boomgaert, om 'verjcheyden nutte 'vruchten te flucken^tot rvaf- dom^ voedtfel, envemaecklijckenlufl: eerU, in njeel jilaetfen leerlijcke ^voorbeelden van alk deelen der Conflen vindende-, daer naer^de verfcheyden- conditiën der Confenaers, die haer faenmercken ïiaen, om V nuttegoet te volghennen 't fchadighe quact te[chouwen. Ghelijckden vljt om keren van Pieter Peruiijn,Maraccio/;^Pierijn del Vd.gz:de volherdigegedult van Taddeus Z\xcc2iïO:de z,edicheyt,vrtendelycheyt,enfunticheyt van Lucas van QoïtontivJen kfi tot wercken van Domenicus Girlandaio; dehe- leefden en lieflijcken omgang van Raphaeld'ürbijn: de neerflichcp^huj^ hepyCn mildt-heyt van Michel hgnolo^en derghelycke tevolghen: En te wadenden al te ïiadighenarheydt ThomasGiottino: deflofheydt van Lionardo da Vmzv.de nijdicheyt van Bacdo Bandinello: de Ιαη(ζ- faemheydt van Datiiel de Volterra:^;? de traegheytvan Baftiaen delPi- omho-.detwifi-liefdicheytvan Lippo Fiorentijn:^/^ korfelheytvan Fran- eifco Salviati: de tp-quisiinge van Sandro Botticelli: V quaet nabedenc- kenvanV^oiÏQ'.delatendunckenheytvan Francifco Yxzxioz-.debeeflicheyt van Phiiippo Lippiten de fitte giericheyt Francifco Parmefaen, en derghelijcke:fiointlefen vanverfcheydennatueren^ oftghemghentheden^ Exemfêlen worden gevonden. V. E. neme dan de^ mijne aenhiedinge met fi goeder herten aen^alsβ van my willighghedaen wordt: met begheerteen vpenfch^dat G^dt den o^perfien alderco^ighfien Beeldenaer, diegheen ver- fierts Beeldtsgelijckenis en heeft, V. E. inbeelde zijnen wille en welbeha^en^ en V. E. lichaemlijck beeldt in welvarigh en Ungduerigh leven ter faitcheyt wille /paren en bededen, Amen, Te Hemfkerck, o^'t huys te Sevenbergh^ Ληηακίΰΐ,ώη suJngufii, *
Kan uwer E.goetwiUigh dknMren vriendt^
Voor-Reden^ op het leven der Moderne Italiaenfche Schilders.
CarelvanManderi
ΥΰΟΤ" |
|
El bevindenwy deswijfen Saloraons woorden warach- tigh , dat alles zijnen tijdt heeft: En oock des Poets, die feght. Dat ter werelt niet in ecné ftant en blijft. Het welc wel blijct aen onlè Schilder-conil, die oudts tijts by den Griecken, Romeynen,en ander volc- ken (alsghehoortis) was in grooter ee- ren, volmaecktheyitt en hoocheydt, en is wederom in vercleeninghe en afgangh gecomenj jae al van in den tijdt des groo- ten Conftantini, wekken Keyfer Chriiten Doop-water ontfingh Anno 318. Want men fiet wel in den Zegfee-feeft Boghe by het Colloffeo , die hem 'cRoomfch volck tereeren epliet rechten, dat het Beeldt-fnijden doe feer leeghe vervallen was, en dat de Meeiiers hun moften met ftucken , die hier en daer by een gheraept waren, behelpen : Want men fieter din- ghen die fraey zijn, maer doch voor he- nen ghemaeckt, ten tijde des KeyfersTra- jani, en aldaer te pas ghebracht; Maer de dinghen^die doeter tijdt van die Meefters handenwaren, die ghetuyghen wel den afgangh der Konften , de teyckeninghe belanghende : Waer by af te meten en te ramen is, dat het foo met het Schilderen moft toegaen. En wat de Konft tot meer- der verderf noch ontbrack, dat wert ver- vult met Conftantini vertreck van Room nae Byfantium , doe hy mede nam alle wat te Room voor conftigh werck oft Konrtenaers waren. Somtijden heeft de Schilder-conft meenen het hooft op te heffen, doemenfe begon in der Chriften Kercken plaetiè te gheven, waerom doch veel twift en woordt-ftrijdt gheweeft is. Eilnae eenighe Schrijvers, was fy eeril toeghelaten in den Kercken ghefiea te wefenden tijde Theodofij, Anno 4-3 doch dat eenighe hun eyghen Beelden in huys hadden ghefchildert al van te voe- ren , die in. de Kercken noch niet ghedult en waren. Maer Anno éS 6. fondt Key- fer luftinianus de derde aen den Paus te Room een gulden Schup, twee filver Be- kers, entwee filver Schotels, vijfthien pondt fwaer.· Oock fondt Belifarius ziju krijchs Overfte te Room een fwaer gul- den Cruys , met fchoon edel fteenen ghe- ciert, doe begon de Conft eerft cracht te crij'giien, en op te ftijghen, en elck zija beft te doen wat goets daer van te maec- ken: Nochtans is wel te vermoeden, dat de Konft doe noch al wat flecht was: Want fy ( foo d'ervarentheydt wel leert) al veel tijdts behoeft, om door langhe oeffeningheoptecomen, en daerenbo- ven rijcke Liefhebbers, die den Confte- naers nae loon en Eere doen trachten. In defen tijdt leefde den Paus Gregorius,. toeghenaemt de groote, die den Schil- ders meefteavyandt niet en was : Want hy de Schildéry haer plaetfein den'Kerc- ken befchermde, en noemdefe tewefen der Leecken Eoecken , datfe daer tot lee- ringhe, doch niet om te aenbidden oft eeren, dienen foude. Het fefte Conci- lie, dat tot Conftantinopel ghehouden was teghen Gregorium den Patriarch, I werdtdat felve Conciliuni belloten, en I beftelt, in alle inganghen der Kercken ce zijn ghefchildert, het welckden naevol- ghenden Patriarch lohannes , met hulp des Kcyfers Philippi liet weder uytwiC- fen. Maer den naevolghenden Keyfer met den Paus liet weder alles van nieus fchil- deren. Daer nae creegh onfe Konft weder E 4 eenen |
-ocr page 37-
Vöor-Reden.
eenen feer harden fmac en aenftoot, door den Keyier Leo de derde. Anno 718. welc-
, ofteenig
«11U..X ______j -O_________idejfoudet
uytgaen, dat wie Chrifti, Marif, ander Beeldt der Heylighen hadi
Qp lijfftraffe brenghen op de Marft, daer wordé fy met alle d'ander uyt ander Kerc-
Dit heeft den Pinceel eé groot voetfel ge- gheven, dat de Gontt in veel Landen wert verbreedt, door oock fonderlingh behulp der Keyfcrinnen Hirene, die Conftantino dc 6. haer SoonVonfer Konil vyandt, zijn oogen beroovende, in den Kercker leyde. En hoewel daer wel eenigh tegenval noch ghefchiede, tot onfes Konften nadeel: foo heeft Garolus Magnus daerghenoech in verfien. Pis wel waer, dat den inval der vreemder Volcken in Italië η en elders, de Conft feer ghedempt hebben, als oock den Conft-vyandighen Mars, die tuflchen het P;jufdom eo Keyferfchap woedende. Europa heeft jammerlic doen fuchten met grouwelijckbloedtvergietcn, buytcai alle ^hen Leonem den Keyfer, wekken verbo- ien werdt gheen Tribuyten meer te ghe- |
Doe hercreegh de Konil weder nieuwe fe- nuwen, tot dat Conftantinus de vijfde Le- onis foonjden ftock in't wiel quam fteken. Anno 741. met een Concilie veler ghe-
mate, en oock de Konft dickwils 'thooft 'm de fchulp doen halen : Soo zijnder doch nae de oudt vreemdtfche maniere noch al eenighe Schilders gheweeft in Griecklant, die foo platte aenfichten van voorenj om- trecken met ronde diademen,plompelijck ghemaeckt hebben, aliFer in Italien in ou- de Kercken wel te fien zijn. Hoe dat dan de Konft van den onderften trap tot nu ter tijdt nae boven toe weder opgeclommen is, beginnende üi Italien, en van daer el- der verfpreydt weiènde, is mijn teghen- woordigh voornemen nu te verhalentwie
;repen heeft, en wie yes-
acngeg , |
volgens haer byfonderfte gebruyckers εο£ defen mijnen tijdt zijn geweeft o Ε 5tt eüenbicD ^italtea jammers Ιίίίδ o\3erïoopen ba be grou^ fflêmfembloröen bsc rampfaligsr Iscögen en ongc# ballen / bat niet
UCIlACyiCi ----------- ----------O-----------V----------
ken een ghebpdt tot Conftantinopel liet ven, en werdt van den Paus verbannen.
WUlUCiy ............- ------------— --
kenverbrandc : ditdedehy artla.ndtover ; leerder Griecken,meer alsjjo.in ghetal. volbrengê , en d'ongehoorfame en weder- Eyndelinghe Werdt in een Concilie toe fpekers IlrafFen. Maer Gregorius de derde Nicea met 330. Biffchoppen de Konft met van dier name Paus , heefc weder onle der Schrift verdedight, en een gedaente, Konfttot eenen fchilt en befchuttingege- j hoemenfe achten oft eerenfoude, aldus weell, met een Concilie, Anno 733 · wel beiloten,en defe Verfen gemaeft; van duyfent Biffchoppen en Prelaten te-
Nam Ό em eH^ qmd Imago doe et^ fed non Oem ipfi,' Η me njidiai^fedmente colas^ quod eernis in Iffi, ;
^Rtië/
°t Si <6oöt/ bat btt 25eeïi>t leect/ banfeïtei^obt ifl «iet; ièiet actt/ ïttacc met öett utt/m met gficmacbt g^p fiet.
S'^hie Mo- ^«"'e Schil-
^'«nghen de
------------- -.........- aïleé be Confï öer
tet l^ctoftt
I9er MnUvm/uit tm-φ
fcöe oooiiucöiiaöf 3itaiiatnfcöe
^tf^mm.
^m lan Cimabue, ƒίο^ίΐΐίήη^ί ^Cjlïber*
^cfiiilberp/maer oot& èe^fijilber^aL· bacr t'famen ontbjoScH: ontftaen en gcöojen ten goeben gelutSe int ^atr 1140. om upt bcngcabe teljaïen bin^ nen Jplojenten / en 't liclït be l>cöiïbec- conft te gDtben/eenen lan, taegfienaemt Cimabue, ban sïenebel tjup^ in bien tgt/ bentoeïcfeen in5Pn jeuggt beinuftigö toefenöe / toeröt tot be Hetteï-coofï qt* epgöent en iïrfïcït: iBaec alfoo be tuere gem tot anber bingften Jiterbe/ bjacijt beïe in ^cftoïe ben tijt en pajiiec om/ met iBannefeensi / |0eerben / mp* fen/ en anber gftebaenten te tepcfeenen, ^'abontuere bocgftbc baer bp / bat op ben fdüen ttjbt / ban ben «©bergeer bec ^tabt J^lojencen üjaren boen tomen eenigöe ijSrietBftöe ^cfiilberisi / om aU baer niet be berbtoaelbe / maer bello^
berïtet Cimabue biiSmaeï be ^tfiole/ enfagöfteeïebagen ïangö ^tfjilberen: i^oo Dat bie i^cDiïberi/ m ootfesön |
©aber/ j^nn beoj lieten (ïaen / bat betr SiOng^en bie Conjï aetibatigöenbe/ mocftt tomen tot ÖeerigtSen epnbe: Seê ttieïffe gBeftfitebe: ïl^nt ÖP in toeten tobt ïeerenbe/5tin meefler^/ bie op fiun g9ei!eïbe tenfe berijarbt toaren/en ηίεί berber en foegten/ berre boojbp ggeba^ ren l»asi in beConft/en beter tepcSenin- gge öabbe / berbeterenbe in 5pn toertS beei öun botte »©rtet&fcöe maniece/bie boe ter tgbt in t göebiuptfe toag / al te bjsbt afgetoeBen ban be oubt-töbftfte togfe ber bermaerbe <6rietfeen: foo bat Dp5pn®aber-(ïaöt grootïgefe ηιαφ nen naem en toercfeen beree rbe / in beti^ ftOepben openbare plaetfen/botft meefl in UercBen / mafeenbe in jpn toèrt& ee# mgöetroniennae 'tïeben/ b'toeltSboe ΙιΧ„Γ, ter tgbt niet meer ggefien en b3aö»;t>gn conterfeyir. bingften en toaren niet aïé jpn jBeCf lletjs gs^etroelien/maeï meer berb^eben enblocpaiber/foonaetfetenal^ lafeen: €n beeï ^iiïoiien etibeeïbenopSout/ met Speren eri Hijm-berbse / oetβ op muer in natten calt§/5tjn norf) tot ƒ ïo- renten ban öem te fien/ bocg beleber- gaen r^oo bat 5rjn toerfien ten ïe(ïe« ootS gantftö gtaïien oberfp?epbt b30|ben 5ijrt. €nfeer te berbjonberen iiS booj bie't noiftftet / öoe fiUtfe juan in foo boncBer Ceutoe foo berlitfit in onfr ConjI mctöt toefem €en ban 5gn fïwt»· &en Ujerbttot ifioientcntn bemetmie
C s Mariae |
-ocr page 38-
Italiacnfche Schilders, Andries Tafi,Gaddo Gaddi,Margaritone, Vois
Marïx ïiercS se!}^t&t upt 3pnl &«pfe/ met een groot geïupt tian iBufijcfe fïcumentm enfeefiijjcfee^joccflp/ en tojafTer öeerïgcö ban geïoant, Wt ouöt
SDefcBiifttoojbtbertelt/ batöp öee^ ^Safel fcBtlberbein^it&öof/ l^teterjs poo^t/ en bat boe boo^ ƒ loien^» ten eenen jpranftïjen Coningfi Carel paffeerbe/en gebiacöt toerbt bte 'SCafeï te ften/ alöjaer toegöeïoopen geSiecl ;^Ioje0Cfn/ fo iBannen al0 la^outoen/ met öet meejle ggebiangB en geneucfite ïan ber toereït/ foo bat bte plaetfe ban bien trjbtaf tot notö/ ben naem ban a0iopbo?gö öeeftbeBouben. 25innen Pifa maetfete ftp op een 'STafeï met €p' berbje eenen chriitus aen'tCrup^/ met cenige (JEngeïen bietoeenen/ en Rebben in beöanben bjoojbén / bte ban Chrifti monbt !iae ben oojen toecomen ban
Credidit ut Cimabesftcïurd cafira tenêrcy Sic tenuh'^ verum nunc tenet aBra foli. aSEieïi^bjaeï/ enöabbe ciottofDofeer' getsjeefi/ göeinclbeni^oeetDanrestn 3ijn iBeejler niet obertroffen / be fame söii l^aegpper bcrpelt/fegsiienöe; Sjan Cimabue toaer beel gèerncBtigijer
Men achte cimabue den beften Schilder: maer Nu Giotto heeft den roep, en maeckt zijn faem ondaer. ^m i©tïeggBer banDante, tueltSm binnen laemtten/ateaer in ^«Marcus Mofaic^ïs ftöjteeftentpbebanciotto.ontcent li» litercS eenigöe^lirtiten ban Mofaick inden uo- giaernaebe^s Roeten boot/ Anno 1534. b3jo£öien/nittü5elc6eöpöemioogfte;« op befe berfen/ fegt; Cimabue ban fla^ nteen maecfete/ en foo beel bebc/ bat öp GdJi"nt tenten toa0 een ^flJiïber ban feecebeï eenen jBccflcr Apollonius «^jietfefcDe "hecomea toereken/en toajsfomoebicl) en iiojfeï/i^cötlöec bjarltt binnen jfiojencen/ ini«iien. bat inöié pemat/of Dpfeïf/eemg ! bni üjek&en ftctn ïterbe S^ofaiefe gïa^ öen 5ön toeccfe fjuam te ften / aië toeï fen batSen / en'tcakB toemaken om in fomtöt^ booj geb^etfe aen be jïcffe oft | te ïeggen, ^efe tbjee maecEten t'famen teetftöapgefcBiet/ftracv'bjatiiDpoftjbeeï bicrtfeen/ öie ban ben boItSe ia bernteïbe'tfeïbe bjercfe / fioe coftiijcfe i öien tpben feer toiarensÖêp?efen: bocö
Babbe Andries 'tgBelucB/ bat bjepnieö feenni0 en onberfcRept twfTcDen goet en quaet/ beConflban teptBeningöebe^ langcnbe/bpben ïwpbenbjaö* ïlpleef^^ be Si.^aer/ cnfïerf eer Cimabue, int Mqcfe be toetffeen ban cimabue gjaer 12 94. «en om be grootacötingïje 0(bjeïcfeenbe ^töiïöerp öctergije^ eneere/bifOpbertreegmetberj^oia^
tf/om bat iipfe bco^ eenicö anbecbinné ^Mcanen ftab gemeésemaect/bcroo?;» fame ^pGaddo G addi,Giotto,cn anbec bie in bie €onjl te Bobé gingen/ en npu nemenbe btngciï büben/ en onfieiflijc^é naem beicregiien ficbbeji. toert ban pemanbt met bit *6?af-fr&jift bereert:
Hier
Maria, bic ter seiötet Bat jïaef iijeettetti öe/Mulier ecce filius mus: en ter Qtuti&ei: nae g|oanne0/Ecce mater tua: in een an^" ber Cneeïö ganöt een roikfeen/ baer iti (iaet/ Ex illa hora accepit eam difcipulus in fuam. 3©aer in t'aemnerfien / öat cimabue begon te openen ben pabt bec ^nbentien/ en ïicijt te geben/ jijn mep»» ningöe met tooojben ooc6 uptbeeïben^ be/ 'ttoeïife een nteu berfierïtcfe bingen toass^llp toa0 ooc6 een conftig 25outtJ^ mee(ïer» W iS gefïojtjc t'3pnen tfefïicö giaren/in't^aer 13 oo.boe Bp be fcgtL· berp banmeui^genoecft&abbe opgöef toecSt. 3Sae öem ïiet gp beel btfripUi len/ enonberanber Giotto, bieecnbpi» fonber ^cöiïber toert/ en in 5tjn ^te* (ier^ Dup0 bleef teoonen itibe tomnier liraet, Cimabue #iaf-fcBiift \jja0 bit:
tiatöettoja^»
izrieiieiltoan Andries Tafi, lojenfcöe ^t^üö^r»
.^Jqcfe toerffeen ban Cimabue _r(bjeïcfeenbe ^töiïöetP beter gije^ baenteöab gegfjeben/aijs ber gebjoontetoa^) teuboIcBc ioegelaitgt labben geen cieeïi bertoonberinge: nh fo blaren be üllcfntti^frö? bingijen ban Andries Tafi ieti [cïben tpbc oocS/ en in grootatïjtinglie gfleöoiiöen. ïBelcfeen ban ^lojenfen bertrocB/ en begaf Ijem |
i^'ietjmuan Gaddo Gaddl, ^iojenftö^tijiïber,
D%t Gaddo Gaddi in befen feiben tgbt beter tepcfeeningfteiiabbe op ire <©jietfefcBe topfe te bserriitn / en in 3!Bofaic6/al0 ben boo?beri)aeIben Tafi, magö 00 jfa6e toefen be b jientfcijap/en iien gemeenfamen omgangö/bie öp fïa^ iiicö öabbe met Cimabue, betopie fp iitcfemaeï tfamenfpjaecfe iiielben ober jbeftoaerjïe ftmSen/ bte ber€oiiilen ixsaren beïangBenbe/toaer booj in Bun* «en geefï oniftonbé beelenfcöoonami flagen/ bie fp feer loflpfeen uptboerbé: a^aer toe öun ratffciiieit bo^berïiirfe toaé be goeöe bunne ^lo|enfcèeïoc&i/ toeicSe ftabicö beel fiibtpïe göeeden boo^tbjengt» t^p öeeft tot^fioienten beei ban JBofairè geto^oiDt/met n^eer iepfSeningöe eii oo?beel^/ ban in eenii» Slje plaeife ban ^taliën mocgt gfieften teJO|öen: foo bat jijngerucljtupibjeei benbe/öp te 0oom toerbt geroepen in't ^aer 1308. melcS toa^'tflaernaben b?anbt/ toeïfitenbei^errfeban^. lan La'teranen, en 'i0aïep0 ban Clemens be böfbe berbjanbe» iSoom Beeft Bp berfcBepben toercSenban iBofairfe ge^· baen/ Bem ban be i^rier^fcBe maniere al toat berf£Bepbenbe:baer riae in Cuf^ tanen comenbe / noeB aïfoo in eentgöe ^teben Bebbenbe gBeto?ofBt/ feeerbe toeber te jflo?enil/mei boojneem Bem boojt^ te ruflen: ^Itoaer gecomen/ be# eaffiem tot tleen toertfefSenjS/flljSee^ ntgBe Welfeen^ban 5i©ofait6 / ootfe met oEperfcBalen/ gBebpptfeenbeupt^ nemenbe patientie/ oocfemaetBteBp «entgBe ^tBilberp, ^umma/in bepbe toa^ Bp tamelijtfe goet jBeefïcr / toin» tienbegoebenloon/ en name» ?|p fïarf <5Pnen 71» ^aren/ Anno 1312.
^leuen üan Margaritone tjau Aretfo, ^cBtlber/ 25eelbtfnpi* ber/en22>outomeefïer»
OJ^ber b'out-b?temftBe^fPt«cr!S/ We sim beïöaefben / e$n|)oo^niie f |
ben lof/ bie ban beu bolc^e & eBoo|ló'c6 ^
Cimabue, Giotto , en auber Btin ï^ifcfii pitlen toojbe gftegBeben/ booj be goebe luercfeen in bê Confl: ban^cBilberp/ met groot#eroep ober pntftBSta^ lien/ toaji ootfe eenen genoemt Margari- tone, ^cgilber ban Aretfo: ben toeIcBé/ met anb/r ban ssnbtr Ceutoè / bie in bien ongebaliigen tijbt be BoogB plaet^ fe ber ^cBilö^r-ronfï befat/ toeï bte merrBte/ bat 50« gBerucBt ban befe boojnoembe berbontSert toerbt, ^os
tg meten / bat befen Margaritone op be <2BriecBfcBe topfe binnen Aretfo een beel iCafeteclen ban €p-bertoe maecf te / ootfe beel op ben natten feaïcfe / en aïie^metgrooten arbepbt/ betoeltUe toerc&eu al te bertelltn niet noobicB en i^: toant ic^toil bermpbentogtlopeni» be rebeneiv fonberlinglie ban bingöen/ baer on^ niet aen göelegen etiiis» ^an bit ijS faenmercfeen/ bat BP b'eerjïe toajg/ bie toefïcBt Babbe/bat bepennee^ lé/baer Bp op tojotfit/niet foube ontlp^ pemieeièa men/ oft inbe bergabeiingöe ban een owrSf gaen: ^aei'omBpoberaripenneeieei nen,e«ftge^ nen lunen boecfpanbe/ en met fterrlett bruj cSr, lÖmbefricBbe/ baer op met lijm ban fcBappeïtngi gefobf toiitenbe/Beeft ah fo baer na geto?ocBt. Bp oocfe ben ^nbentenrtoa^ / ban op ben aSolujj met blat-gout te berguïben/en geb^up* Invintievaij- neert <i5out temafeen/ 'ttoeltfenopttegebmyneerri booten i^ gefiengBetoee(ï»ï|p maet&te ootè een JBarber ^epultnre/ en een ^ " jUSarber Conterfeptfel ban eené i^aujS: en oot^b^n bertoe/ 'ttoeltfegBeatBt too?be'tbe{htoertfe/bat Bp opt öebe^ ÜP maecfete Tpatroon ban 'i<0ouberi« ne«r^ ban Anconen i^allep^. op be (6?ietSfcÖe manitre / Anno ii70.cn to^ocBter aen banJSeelbt-fnpberp ee* nige ■ out
H'ic jacetille bonui piêiura Margmtonw,
Cmefikm Ï>mim trfidat ubi^Mj^itn,·
Hierlight Andries, die confligh van manieren. Met wercken fchoon, en luiHgh wel ghedaen, Tufcanen heeft vermoyt, ert is ghegaen Hier boven, t'R-'jck der Sterren oock verderen |
-ocr page 39-
Italiaenfche Schilders, Giotto. FoLji.
hiïti Giotto ^chtli söeïepöt/en^jati Cimabue ontjcttoefen iper Itmn öa». lönijl/föerötnietaUeenspniBceacr m
De Confl geipcfe/ macr toötser toerfc^ep* ben ban be plompe ^rietSfcfie manie*
. ö mm ber mtltgöebtgöet i^atueren/ bte (iabtcö öun tot boo jbeelt ijS bienen^ öe / als ttjefenöe be gfiene / baec fp alle ijolcomen fc&oonöepöt in betfcöepben iseelen naeböotfenbe ban betomen: ^oo atgt itfe/bat Giotto, iplojenftöe ^töili bec/ een ban befen tó/ bjp ntet toepnicö tnDaer göe&o«ben:ombte0b3iUe bat ttieefl booi öemiöoebjelgöebojen onbet
notr
___________ .
en toefen geb^atijt toert / batfe fcaep en goet g&enaemt motöt toefen, 3^efen Giotto toaS gebojeii tot vefpignano.ten 50OIP/ 14» ^taliaenfcöe mplen ban J^lo?enten/Anno i zyó.jpn ©aber toaö een Hanbtboutoec / göeöeeten Bondon, ^en giongöen t^ien ^aer oubt toefenj b'e / öoetoel notö Mntfcö / betoee^ tn al 5piÏ boen en toefen een ong^emeen leben* iïitfiept enfnelOept beg geeds / 't toelcfe ftem niet alleen bp ben Babcr/maec ooc binnen en bupten t©oip/bp alle bte öem fienbeii/lief en toeerbt beoe toefen, ^tjn ©aber niet toetenbe/ toaer toe 5pnen Giotto ban ber s^atueren gbefcfttcfet toais / fcijicSte Dem nae 5pn 25oerfcö Giotto was Söebiupcfe/ te iioeöen een beel ^rija. «α Koe. pen/bie öp op be Boebe nu ijtei- nu baer herder.' g^nglj toepbeu: eii epg&entlptfe söen^^^
C bc toniïigDe ^cötiberö ffguïbe^! re/baerbe en bjacijt boo^t be beter jBo
betne J)Cötlber-confï / en oocft 't recDt gebppcfe ban Conterfepten nae 't le^ ben/ 't toelffe binnen ttoee fjonbert ^a^» ren te booimntetop be befte togfe es Öabbe göefcfiiebt, «©nber anöeren Ijeeft 5p göetonterfept Dantes.jijncn grooten b^tenbt / foo beemaerben #oeet/al0 öp ^tgilöer toa?i. ©eeltoeccèen binnen
. ______________ . J'lö^eiifen öeeft 0p in openbaet plaeti
fa onerbaren €on1t-gebjuptfeerë) fen / al0 in merchen en Cloojïer^ / göe.» tDilber-ronfitotfultfeen gebaente j baen:bieobetmit03pn Sonc&Deptfeer
tebectoonberentoaren. <©aernaci;beri tcocBen teeffubeban ƒ lopncen / öeefi in anbec ^teben ban S;talten 50η €on# jleengijmulit togtboen berfpiepben: 5gnen g^eeft m bernufi fieeft W in iipU beelöingöen/gDefien/ be toegtngöen ber affetten / insgn figuertn feer eonfilijcS latenblötSen/aliptöpet nieutossbe^ beiicfeenbe/ batöp bec j^atuerenleer^ feinbt met reept mocftt öeeten. a^iütten Afcefi,^tetie in \7mbna,in S. Frandfcus Cloojïer / baer befen :S)anft0 lic^aem i^/Öeeft öp beeï liftojten op ben natten fealcfe glieto?ocl)t/in toeUfe 3πη beelöer# lep actiën ber figueren toel gljepjcpoji tioneert / feer lebenbiti) / en met groo^
öeu/en 25eeit-ï)outoer/ en 25ouUjmee|ïer,
ten blöbt gfiebaen, jïBet feer berfier^^ Inventie vati ÏÖcSe irtbentie eene/ öaer be <6ei)oo?^ gïouo feer faeml|epï/eené jBonirfe booj i)aer Snie^
giietogöen / enfpbetotjfenbefilentte oft ftilftogg&entbeptmet eenenbing&er op be «lonbt / ijieft be oogben nae lefum Chnflum,bie upt ber fijbé bet bloet laet fpptigen: %n gefelfcijap befer ^eucbt/ 5ïjn i®ijfi|epï!t/ en «©otmoebitbepbt/ cm te öetoïjfen/ bat toaer toaracötigbc ti5ei)cojfaemöept is / oocfe altgbtissiin eatmoebicftept/en ®tjföepbt/bte alle goet bjertfe iieipenbolbjengen. ^tt an? öer friaen ië een Hiftojp / baer be Cupf^ ileptoft iBatidiept ftaet op een ftertEe rostfe/ bte ftaes «iet bétoegen tiöif ber^ bjinneti laet/nocb ban Cdninggrijtfeen/ iltoönenniócb palmen/bie ftaec eenig^e
0Öen tot be ^eptfeen-confï / toaerj^p lenbe/eenfocB aen benwals legt:'ttoe!c6 biacBe plaetfe bonöt op mueren/toe^ met ganben upt ben femel tooibtop
üijen/op'tfant/oft flcenen/ tepcfeeitenbe altijt pet na 't lebf n/oft upt sönen geeft/ ölf^aotöem booien quam. 't ^öefcöi^ö^ bat Cimabue baer in't ï®ojp öab te boen/Reeft gebsnöen g iotto ,tiie eeti ban 5iin toepbenbe ^t&apen Contetfepte/ fonber opt ban pemanöt/alö ban natue^ re/baer toe göeftiert oft gtjeleert te toe. fen: toaer böo? Cimabue bertooiitsert 5ijnöe/öem b^aeelibe/Df f)p bp i)em toiL· öe tomen tooonen. Watt op ben .g^enanttooo|öe: foo'tben ©söp tc!?^ ïiete / totlbet geeren boen. φεη r Reeft Cimabue jijii begfieer te oocs tolt ïigi) boï&aen. mn^ te jplöimeen tooo -
n^nbe / ban ώ goetgunftiglje j^aiuerc toonen en bietsen; boeten ban öaw |
Η be i&eprtic^epbt / toeicfee een naecEt JKenfcÖ tsi toaffcggbe/ en be ^tercgept biengtbaftbolebtoeom getoaJT^ente toojben: j^effena be €upftjepDt ftaet be Idenitentie/bic be gDeblogöeibe Utefbe berjaegt metter btfcipline/ en boet b'on^ tepntcB^t blutSiten, Sn be berbe i0 be 31rmoebe / bie bloot boebt^ op boó^nen treebtiöebbenbe acDter baer eené i^ont/ t»ie Baer naebaft/en ter fgben een ^tnbt/ batfiaec metfteenen toojpt/eneenan^ iiet / bat met eenen ftotfi be boojnen ftmfit nae baer beenen toe. 5^efe26r* moebe fietmen göetroutot toefen ban s. Francifcus, toelcfec Chriftus t'famen Obeeft: baer bp toefenbe be i|ope/ en be «Cupf 0ept. g;nbe bierbe l|ifto?p ijf eenen S. Frandfcus ten !|emel gfteberett/bet^ tlaert/ en gberteet in een toitte t^iaften ftoole/bebbenbe om ίβ eenen Cfjooj ban «Engljelen/meteen Wam/ baer in een crupö/en feben fterren/boben i0 ben fjepltgften <!5i|eeft:befe oEngbelen fieb* ben rollefeen^ met ILattjnfcÖe letteren/ totbebupbingDe ber 3|ifto?ten. Snöe felbeBSertfe maecfete I)p nori) eenen S. Francifcus, <®ocS op't natte &alcS / baer alfulcSen ernft en innicijepbt oft bebotie tn te fien ijS / bat 0f t te bcrtoonberen i0» ®oo?tii Seerenbe toeber te jflojencen/ öeeft tot Pifa gbeffftilbert op't natte fealtfe/feis ï^iftojien / ban ben berbulbi^ gbtn gSob: in toeleSe beel fcftoon ftgue^ ïen5pn: (©nber anbereenigOe Boeren/ b^engöeebe aen ^b be bjoebe tööin* gljen/ bie niet en mogijen berbetert toe^ fen/foo toeemosbigDen gftelaet al0 fp toonen : oocB eetien fenetbt/ bie jpnen ftoeerigïjen JBeefter/ fittenbe als bërla» ten/sTiet een banbtbe ©liegen afaueert/ en met be anber 5pn neuö toe bout boo^ ben ftantU/alleö met m\ feer gcacelgcfee actitube. ï©e tronien ban ^Bannen en ©joutoen 5pn feer fcijoon en teel gbe^ baen / be laecöenö op e?n goebc maniere bloepenbe/niette confufirb oft Darbt/ foo bat niette bertoonberenig/batbit toercSfeer berre göeruciiticö toa^ / bat
löauö Benediiïus be negStenfte/eenensgf nen ï^obelingfi fonbt in 'Cufranen / om toeten toat Giotto boo? een iBan toajs/ cn toat 5ΠΠ biiigijen toareny boo?gbeno# men Ö«iJbenbe in s. Pieters mercfi eeiu^ |
göe toereken te laten ma^en. ;©efen ban gefonben / om bernemen toat |Bee« fter0 in ^tijtlberen en i^ofaicfe te jf lo^ renten toaren/ pafferenbe booj Siena, fp?ac& baer be iBeefterjs aen /ennain mebe ban bun tepr^entng0en / en quatn tot ^loieneen:altoaer öp opeenennucö* ten b^oecb bp eenen Giotto op eenen totnc^el/baec Dp fabt en to^c!|t/quam/ en gaf bem bejs ^au0 meemnge te 6en' nen: ten leften berfoer&enbe ooel& tepCj' geningbe ban ^pnber bttnbt/ ban ben anberen/ om aen sfln öeplicbfpbt te fcÖicSen. Giotto tlueBtigö toefenbe; nam een bel papier/ op toelcft met eenen pinceel/ben arem beftigfienbe tegen ψη fijbe/ om fooeen paffer te toefen/ trórfe met een bjaepenbe banbt/ fonber ben ciotto arem te berfetten / een foo bolcomen net «eckceca . gbetogbenronbt/batöet toonbertoass pSev« ' te fien:bitgbebaen / gaft aï grenitfeenbe tcyciienco» ben ï|obelingB/feggöenbe:ftet baec be I tepefteningbe. waer op i)p / aljS bie ί befpot meenbe te toefen/anttooo?be: öeb iclg gbeen anbertepeèeningfie te Rebben ; aiö befeJ't flis meer alis gbenoetb/fepbe Giotte, latet met ben anberen ben ^atijS fictt: gbp meucBt fien oft ggefienbtfal I toefen» ^p bertrocfe/Boetoel jjualptS I te bjeben. onbec anber tepcSe^ ninggen bit boo^ ben #au0Quam/en bem gfiefept toert/in toat boeggen/ fon* ; ber paffer / en ben arem te berfetten/ bit ronbt ban Giotto gbemaetbt toasS/beeft I ben|0au0 / en beclberftanbigbe ï^obe^ 1 lingüen/bsrftaen/bat Giotto alleb'an^ ber écbilbersi ban5tjnen tpbtin titels ïentie te boben gingb. ïPit nu gerucQi tieb toojbenbe / iffer een fpjeecfitooojbt upt getoaiTen/öatmen tegen 'tbolrfi ban groöen beegbe gbebacfiengbemeenlflcfe fepbe:i5DP 5ijt beelronber at js be φ ban De ο ν» Giotto. liebt öem ban te gwk·.
βοοηι tomeu/bem grootelijtcbereeren* be / 5πη beuebtfaembept in ber Conften beBenmnbe / liet bem beel bingben ma* Een/ bie BP feer net en aerbieb bebe/ toaerombp banben®au0 feer boogb* ΙίΪΓδ gcloont enbfionfticbt toerbt. Ban banöt toafler een Marie beeïbt op ben mtf.er / nt boe nieti naemacisi beti muer timmerbc mcft bjefeé/ teer bet om 5Dn tonfticBepbt mctgrooier mofpten
bier» |
-ocr page 40-
ïtaEaenfche Schliders, Sfcfaen Foi.31,
biet cfliit uptg^enomcn / tweiöêt be^ toaect.l^P mactfetc ootfe tan jBefaieft in'£boo|t)of toan s. pieters öat ^cgiiJ/Datter noc& tt (ten t^ / tm felo^ faemibtifiig&tocrtfe/ öan allen goeöe flöeeftcn gepjcfen/ foo ban öe tjerfcftep* iïcn attien bet^epofïelé/ mit0 Den ^ec- flojm / be toerftetientöept öei opgclJla» fenftijlss/ etm gïoote göelBtfeöept öei: fllaeffeen^ / oerSliaffeitieeen^ cngDe^ ienl)en©ifrcÖ€r0/i0 aUesS tiecüjonöeri· itjcfe» ïlp öeeft oocfe te Avignons, met giaui ciemcns öe ögffle getroffen toe* fenbe/en eïoer in i^iancrgtfe toeelujew^ Sen gcöaen/ laan tooec ÖP wttt t{)up0 Beeriietoeï teer eert cngtjeloont/ Anno 3 31i^iet naev; öoe gp in berftfiepöen ^teöen Heel fcijoon vuertBen Öaööe ge# taen/toert Bp ontboben te Napels, ban Hobcrt ben €onin^ albaer/boo^ \Dt\u ficn Dp in s. Ci^en ClooftersS ïSettfe waettetoeeHlilloiien wpt 'tont ennieu^ toe C«{iament/ en upt ben llli?ocaipps5, 31Ben fegöt/batöp Ijier beel günbentten te paffe b^acöt / aïsi oocft boe jöcnen te Aicefi, ban ?pncn bjient ben l&oet Dan- te, ^eer teOaegBben ben Coningö be toercben cu cUitiitig&t co«ting&en ban Giottcn, bat öp al beel ben tgt bp fiem gtooter boojbiac&tmetfienfffiilDeren/enöem den οΓηίη^' te ijoo?eti boen 3ön gfieneiit&lötfee ant. ^an Napels" tooojbébtc fomtetjES foetbfltenbe/ boc^ altgtis beerbig toaren/ beiS fiem bé €0" ning feer liefjöabbe. Censfepbe bl€o# in'nc:Giotto,it toil« be boojbaerfïe itia feenbangantfiö j^apï^.^oantbjooi^ beGiotto: l^oja/enbaerombentcfe ge* logeert in be Coning-pooit, Cé anbcr* ttiaelfepbe ben Comngö - Giotto, teaer ith bie gftp 5Pt/nu öetfoo Beet 10/ foub' ttfe 't frftilberen toat ïaté berujié, Waa öp j^pfiracp antbjoojberia getoisS/toacr ïtfe bie g^p 5Pt/iffeïictei beritjlen.5&oe fipejensiineen ^aleboo^ öenConingfj |
fcftilberbe/begBeerbe ben CouingB «pt ei bootfieliept aen ^em/ batfjp[iem$pn Coning&rgcfefonöe fcöil&ereiu Giotte (foomenfegijt) fcftilberbe öem eenen Cfel/inet een Cfel-fabel op/en boo? jpa boeten een nteutoe 4BfeH<ctbel / en baec aen decfeenbe/ frSiecn ben <efeï baec be* geeri'cö nae te bjefen: «en op elcfee fabel lagg een ContngjS troone/ en bé fcepter, ï©en Coninglj öem bjagenbe/toat fulc* fee ^tötlberp beteeffeeRbe/fii»bc: ^«Ip 3pn u (©nbcrfaten/ enfnlcii 10 η aöcfee: l©ant bagïjelgcF beggetren fp nieutoe i^eeren. ^«'ttoeberSeerenna Jflojen* ten/maecute öp beel bjercfeen: ootfe tt* nigöeCrufifiyen/ met acbter gulbcn belbeniooc binnen jfïojenten berftijep* ben mercfeemoocfe jiSetfetroen/gnbcn* tien/en25telbtfnt|bingöe: Cntoerbt in gicootei' eeren toel gtjeloont / niet alleen ƒ lojenftö 2&ttrgt)f t gï)emaec6t:|©aer oocfe boo^fien met een eeubaigtje ^η»» tomfi / ban fionbert gouben Croonen schiuto-
3aer0/ban be Sncomfï ban ber (tab/ tüjelcfe in bt^ntijt al beel toais, ^a bat ijpnocö berfffjepben ftaep ^nbeniien/ en (ïntfeen Bab gebacn/ iss cpn^tjtfe upt bitiebengefcöEpben/ Anno baec beel om beö^oefr toaren.i^p liet na bee! biftipnlen: «en nae 5pn boobt beel ban 3Pn tiucöttcöept te bertellen.i^an öem tisgöecomenbeclutgt banbe Bliege/ bie btttoflö too^t beriiaelt: a©ant men Hiflorie vae fegÖt/bat Dp in 5pn gieugbt/op be neu^ van de vi»«' fe ban een figure/ bie Cimabue gefcöil' gfic·
Ille ego fum, per quem piflura extinila revixit;
Cui quaiti rewla raanus, tam fuit & facilis. Natiirs deerai, noftra quod defuit arti: Plus licuit nuliipingerejnecmelius. Miraris turrim egiegiatn facro xïc fonantem,
Hïc quoqiie de module crevit ad afira nieo. Denique fum lottiis, quid opus fuit illa rderre? Hoe nomen longi carminis inüar erit.
bert öabbe/een Sïiege maecfete / fo na»» tuerlgcfe / bat 5pn iliee(ler op 't toerc6 cometibe/ om 5pn toercfe te üo^beren/ metralöcenmaelmct beöanbt Cloegö om toecö te iagen:iBaer beb^ogen jpn^ be / toerbt ten leflen fienbe / batfe gfte* ff&ilsjert viiaö. ipooj ben göeleerben l&oet Angelus Polytanus Ujajl |jembi( gljemaEtfet;
't%tm |
't ïeum Mn Stefen, ƒ iö= reniönfcö ^cDit&er.
D'-aenïofSenbe begeerlptfjepi ër?^ foetengöetoinjs / en aenfmeet^en* be eere/met natuerlpcl&e genegentijept/ enliefbetot€on(t / Rebben böoj öeffef ningöe tot falcfeen perfectie gDeb^acijt stefFaen JHo^ntrjnfcl) ^fgtlber / bifr i^ pel ban Gïotto, bat ijp niet alleen en boojltepalle bie booj jpnen tijbt önn Sabbenbeneerftigfjt in be Conjl / maer obertrof 3ijnen jBeefler fo beel/ ö^t öp berbienfieigcfe toerbe geaefjt ben beften ;§>c{)ilber ban afbie cotfe boetertgbt
ïgcfe betupgben. tjpefen fcfiilberbc btn^ nen Pifa een fBarp beelbt/ in een l&erc* fie/genaemt Campo fento, bat akee be* ter toert toass ban tepcfeeninge en ftftil· beren/alj$ spniS 5!®eejter0:eoffe binnen jplojencen/in'tCloofterban santospi- rito, b?ie bogljen op t natte caltfe. ^n ben eer(ïé/be berclaringe Chriili op ben bergij Caboj/met Mofes en Helias: toaeïftp&etfcijijufel chrirti liet balen
boegen in Bun SaBenen fiet geiuonben/ bat men tan mectfeen/bat Ijpmet nieu# toe pSüpcn entsoufeenö Bcm poogbbe/ be nacffeten baer onöec uptbeelbenbe ootfe te tooncn: ^t toekfe boo^ öeneir/ oocfe felfss ban Cïono, niet toatrg^eno» men toa^. %n een anber ftiftoiP maecte ÖP/baer €fj?i|ïu0 een befeten göeneeft/ een infien ban een gebonto/ op be refD'' te Ijjofpectibe Canfï/ boe ter tiibt toep^ nicb nocö befeent toefenbe: en batboer^ be f)p upt met groot oo?beel / en goebe ginbêntie: be colomnen/rojnifen/poo?i ten / en benfter^ / allcjg tod op be mate/ en met goebe obereencomite / bocb nae be moberne maniere: maer fo berfcftep^ ben ban anter |Bee|lersS toert/bat men toeï mercte / bat bp be rechte befie ma# iiiere baer in öabbe. «Snber anber éab^ be öp te toege gbeb?atBt/en liet fien een bercojtingöe ban eenen trap/ban toon^ Detljjtfeer ^nbentie/ bie naemael^ in |
göebouto bcegB^öe^ tt paffe toert bjafö t. jj^oci) een éiftinaetfete 0p/ baer€!}?ijlu0 b$5po(lelen berlofïban ^cl3ipb3aesU/oft be?bjent6en:baet öp feer sonfiig uptbeelöe öet berfcfijicfeen in be tronien Derfipoflekn/bie ban ber^ fc&epben %ee-gi)eb?o£öien 39» bebjeefi rn fulcfeen ftojmialtoaer ftbönt bat Pe- trus fpieetfet en fegöt/ i|eere ftelpt ons/ topberbjintfem. q^it toercfe/ ombr fcftoonöept enbloepentbept inbe lafee^ nen en anberis/t0 geöonben booj 'tbefïe ban allen/ bat alte^ fo toel3|m toerei boet. <©Kber meer toertfeen ban fiem/ toajfer in een Capelle een bal ban Luci- ·
toaren/gfielrjcfe 3pn toertfeen toel tlaeti feij baer fip liet fien berfcftepbé berco^
Cjj be bjie 3lpoflelen/be toelfee men met ƒ lo?encen: #ier fietmen eenen ring oft ongöeraeen en fcljoon actiën in fulcfeer circfeel ban J>anten en fantinnen/met
St^ham TloreminopiSim , faciun& ίτηφη'ώΜ, ac cohrani&sfignris, müt mqumtmfermL Affiies τηοίΤαβ. paf wsr. u^m XL JX,
Eyndt deslevens van Steffaen Fiorentij&
tingenban Itcijamen/ armen en beenen» ^eitöp ban ben €on(ïenaerii bcntoe* naem bertreegö/en gefieeten toert/ ben 3iep ber natueren. JBeer toertfeen öeeft Aep rfer w^g Steffaen in5gngöeboojbt-(labt/o0tfete '"««n^ier- jBilanen/ öoomen/ en elberjS gljebaen: Horen'"'"® Docö biHbnber en uptnemlbe tot Afcefi, tünreh baer öp een ]^emelfcöe glo|p öeeft gö^" maecfet/ boei) niet boimaecfet/mtt^ öp om 5gn nootfaecfeen mofï feeeren tot
fulcfeen berfcDepbenöepbt ban ouber* bommen ber tconten/oub/Btibbeibaer/ en jongö/ batment niet beter gebaen ett foube toenfcÖcn.ï^ier fietmen in bieï|ef mdfcöe <©ee(ien een fulcfeen foettcBept ban toefen/bat Bet onmogelicfe ftÖBnt/ bat Bet in fulcfeen tgbt ban fo een if^tt tjS göebaen. JBenfteter ootfe boben be^» fe een beel engelen in Bet fcBönfeUpef len/ metmenigerUp ftaep attituben en toemafetngBen/cn in be öanbenBibbeUi» beberfcBepbtn uptbeelbingen upt bet «©obtlgcfeer f cBjiftutren: eiber in een frijfe 5pn nocö oEngBelen/bieBebben iti Bun Barben be feben 3^ecc6en ban 3Sft^ en/upt ben ^CpocalppjS/alle^ met fulcfe een aerbtge gratie bet toelfianbicBept/ bat tebertoonberen 10. !©aer toojt ootr gefept/bat Bp goet25outomee(ler toaiSv i^p ftarf in'i begbin beiS gubile-giaers 13 jo^oubt 49, jaer«^ö« (©IfHcBjtfe ijS bitt. |
-ocr page 41-
italiaenfche Schilders, Bonamico BuffaImacco« Fol.js;
'tEebmUatl PieterLaurati, ^cöiïöerban siena.
T'%0 ÖÉuaiJïgcft üoei fieucBtfaem fcap geeftcn/ tt beïeben/ bat f? fien Öun tijctcfeen binnen en bupten ijun©a# öerianbtmujeerben {gcacöt/en spober fll begöeett/en toelcomen te toefen: Het toeïcfe göefcöiefit en söeïucfet t^ met Pieter Laurati, bie Ober al 'Cuftanen toasigöeroepcn/cnbjelflöefim* l^eel fcaep ttjertfeen m ban öem te fien/ ftegötnmnbete sicna, jpn göeboojten ^tabt/ baet men fiaeft bemercfete / bat •f)p Cimabue en Giotten j^acjl te boben (bube gaen / alft nae göefc0icbe; ï©ant ®p een HijïoiP maecfete / baec Maria jongö in ben ^^em^cï be trappen xjp<« tUmt/berfelfrtiaptmet loachim en An- nalen ban ben #?iefter tooit ontfangen» ^aer bp tjs ooc ï)ct l^outoelijcfe: ^t fü öueren 5pn toel toegfiemaetitt/ feer toel SÖelafeent/ en inDun cleeberenfoota* ineïgcBen gfietoonb en / batfe tn be toe^ fen0 ber amficBten toonen een treffen ïijcfeöept/ en in be fteUtngöe ber beelben een f^eer fcftoon bebaUitSe maniere. <©m iojt te mafeen/en beeï onnoobicij0 booj^» bp te gaem ^oo ïjeeft öp tot Atetü ge^ maecfeteen Marien iiemeïuaert opöet natte Salcfe / onber met groote e»» ïen bier ellen 0oogB: JBaer 't bpfonberi» fïe en 't befle toercfe / bat i^ tn't toelffel/ baerbe €ngöeleu ombeManafneenen ringö/mct een bplicRebetocginge ban^· fen/en fcfttjnen te fingen: ti^aer fictmen gefcöüöerteen göetotffe CngBelffge en 45obtlDCfeeb|eucBb£: :©aertoei)aööp gi>eniaeciit be oogben ber Cngelen/ bie op fföufoc inftrumenten fpelen / al ber^» öeben / en opmercfeicg naer eenen anbe^ ren <iöoo j Engelen/ bie öaer op boeren tenï^emel/alle fcljoon actiën boenbe:een toercfe / bat fiem beel anber btngcn ber»» oojfaerte te mafeen. beeft 5pn toert^ δεη meejï gebaen/ontrent öet^'ifï: onjs 3^eereni3jo,
i^ét ieUen Dan Bonamico Buifal- macco, icötlber ban ificiencen,
X-5T<®flberlncBe berffriepösnt^tebin
VV beri^atuer^fietmen intsenmen;» |
fcBen/ göelöcS ali ban IBoeberjS lijf ï)un acngebo^en toefenbe/fommigDe tot becb^tet ban baer fp mebe omgaé/ fom^ mtgèetot pegOelptjc bermaften en tgt^ berbjflf: ©an toeltfem bjolDtSen aerbt een toag / befen jplo?entgiifröen ^cDil^ öer/ Bonamico Burfalmacco, bifcipel ban AndriesTafi. €n gi^elijcfeöpboerbigö toa0/ oocfe biienbt ban Bruno en CaUn- drino,;§>c&ilöer0/oie feer gijeneucblBCfe maccii/ 5pn berfcöepben cluc&ten / booj ben bermaerben #oeet loannem Bocca- tium, ban Dunbeftöieben, ^mnute berDalenban 5ijn iontfeöept aen: BufFel- macco , tooonenbe met Andries j jjnen iBeeder/toert in be langijetointerfcge surnm^eco nacDtenaltöbtboo? benbagde opgöe^ toecfet met anbcr fenecöten om te toerc# vroeeh op- Ben: Bonamico -berbjoot bit opjlaen int ftaen. befie ban ^pnen aaep/ en bocbt mtbbel/ om 5pn JBecfler bat bjoegö opfïaen te beletten/ Det toclcfe gBefcgiebbe: l©ant 8p treegö bp een berticj^ beefïgensi / qt^ Igtfe bie top Co?rcn öectcn/en toat con* nenbjagbem^efe befiigöbe βρ eltfteeii deen Beerffeen op ben rugsöe / en (Iac6- fe al een bp een öooj een fplete of gerre banöerbenremetbefe ontfteften feeerf- &eiWrcci)t op ben tijb/bat $pn JlSeeftec toasi gj^etooon l^em op te toet&en. ^en iBeefïer befe licfjtgljenjSfienbe/ begon bolb?eefentebeben/ en ouöttoefenbe/ boojberfcöjicfetötpt fiem <©obctebe« beien mctjpn gebebeöen^ en ^falmen/ en 3pn Dooft met ben beSen^ beïsecBen* be/ ijaböe gO?f«finnen om BuïFaimacco te toecfeen: maer lagi) fo al bebenöe tot ben clarcnbagD. ;t>moigenii b?aegf}be gp BufFalmacos of gp niet cn itabbe gfief fien een bupfent ^Supbelen / gfielncfe alss S^p: ï©te anttooojbe / j^een: i©ant j^P gabbe g^edapen/ en b'oogben toege^ Bouben/entoaji bertoonbert/ bat θρ ntettoassopgöeroepengbetoeeft. gfjeroepen/fepbeTafo: gcSfteb anber bingoën in't fiooft gfiefiabt/aljS tefcöil" beren/ en ben gantfcft bebatfjt / te gaen bioomnineen anber ?®en boL· göenbennarïjt/ alljoetoel Buffalmaccus maer b?ie Hcfitfeen^ in spn IfêeeflerS ramer επ fce^ïelbe/en fonbe ebentoel/fié<· be bit toepnicil ^upbel^/ in bien nac0t ban bjeifeiï niet ilapen, Cen toa0 foo
öaefï
^ffalmacco
S^yn
««er-wijf
er^hop. |
Saê(ïgö«n bdgö/ Sï»entroca upt bat ÖupjS / om niet toebsr baer tn ie tomen/ en men Dabbe genoecö te boen om |)em te (iillen»g9oeÖaelbe Bonamico ben ftooj om iiem te beraben; foo fp^efeKube ban befen öanbel / fepbeBuffaimacco, ^^c Öebopt göeöoojt/bat be^^Bpüelenbe meefie bpanben jijn ban opoöt/tuaer om fp ooc Cac&t ie) 3πη ber ^cDilber0 mee* fïe tegenpartijen ;toantboben battopfe altgtfooleelgcfefcBilberé/ foo gaen top/ bat noc0 ergöer ijs/enb' en fcöiïöereii met/al0 J»anten en fantinnen inbe 3teetc6en/toacr mebe top te fpyte ber 3^upbelen / ben iBenfcljé meer en meer bebottglÖ mafeen /oft beter/ toaerom be 3llupbel0 op ons5 bergramt / al^ bie meerber mac&t liebben bp nacöt alö bp bagöe/tomen en ma&en on^ fuldteen fpel/ ennotö ergfter fullen/ ten 3p bat topbitnacöt-toercfeen naelaten. ïi^it tonbeöpmetiotoeel tooo^bé eenéfcbgn ööeben/ bat bet ban mijn #eer bé ψιύ* Her toer t b£be(iigöt,^oo bat Tafo tertoegge liet fjet opflaen bess nacöiiS/ cn be ^upbel^ met Itcfttfeen^ te gaen arïjterbe Camer» IBaer Tafo,b0Oibe giericfiiept göeb^eben/ toepntgö JBaen^ ben baer naer / en be bjeefe fcöier al ütu g'ietf Debbenbe / begó toeber iiet nac^t- toertfeen / en BufFaimacco op te toecSen/ oocfe bfgonöendracp befe Coiren met ben UchtöeniS te gaen acbter be carnet: foo bat Tafo g^ö^nootfaecSttoErbt/Det nacl&t-toecciten gantftö tt laten berui fien/ Öier toe ooc6 ban ben l^jiefier ern^^ fielgcfe gheraöen toefmbe» ^o bat befe faSeopenbaer too?iienbe/ beg^etooorste bp alle ilberjB ban ber ^tabt /ban bp nacijte te toercBen/af gingij.ïSoe n« BuiFaimacco genoecfi göeleeri liaböc / en bat ftp op 5ijn felüen aenbing te toercSé/ al$i bie genoetö te boen creeg/ fo ftab iip een öup^ om tooonen en toerrfefn / néf# fen0 eenen ï©olletoeber/ göenacmt Ca- podoca, toieng l©ttf gemeenlllcfe moefi opfiaen / al$i BufFaimacco mbtöe gije# tojocfitgingft flapen/ en iiaer iroHetoiel fïötbafl: bpBuiFalmaccons faebbeiaïföaer fp Den imc|t ober fpinuenbe/mei bat ge* r«cDt ben flaepliebenben ^cöilöer toac=« fier Öiel* lier 0abbe BufFaimacco eer ïattgötoeber eennteu remtbiebebacgt; |
toant&piacöbanin ^önBupjS boo?em fplete rec^t cp Dé ijtm booj bm mueiv ai toat 5ί|π Buertogf ««aecte/fo nam öp een booigeboc^t liei/toaer mebe gp (algi Öeï l©iif Den pot opgehangen fjaübe/tn ben rugge gekeert toa0) boo? be fpiete fa beel fout bliejs in ben pot/alö ftp motiit: fo bat Cabodoca, al^ijem poiagieöft bleeffö booigefet toa0 / en tonöe nccö eten/ nocö pjoïben/bat get fo font toagi; eenoftitoee repfen göingö bat foo met Srjöen boo|bp: maer bit foutten altgris buerenbe/ öeefterte arme ©?o«toe toel eu bit om giieflagen» Cen anbermael be ©loutoe gijeflagen ^nnbe/öaer feer ont^ fcöulbtgenbe / toerbt öp te meer ber^ gramt / en te garber flaenbe / foo bat be ijebup^en boojbejs ©joutoen gecrtjfeö ; η bwp^ 5ijn göecomen / en onber anber BufFaimacco, Den toelciten boojenbe Ca- podoca 3gn ï©öf befcijulötgöen / en get J©tjföaer onftftult boen / fepbe: Hag»» gber / göp moefi reben gebjupcfeen: ggp claegiït / bat u getoocifel noen en abont berfoüten i0:enmp bertoonbert/batu Bioum pet can boen bat boog^t; trfe en toeetniet/öoefpbpbagbe canopDaer boeten flaen/betoijle fpben nac^tober iö öoenbe aen Ijaer fpinnetoiel / en qna^i lijcfe een ure in ben nacöt flaept: laetfe niet meer te mibbernactjt opjiaen / m laetfe flaepcn fo t beboojt / fp fal bp ba»» ge beter toeten toatfp maecEt/en fpen fal fo niet bf rfouttein fo toel to!f! Op 't te feggöen/batHem elc^ gfieigcfegaf/ en Capodoca beloöföe/en bcbe aifo:tian boe Mmit toasS be pcttagtc-pct alttji matei löc gefouten/toi ïsai öaer man liaer toSf ber upt giertclsepi b jceggi bebe fpitinen/ fo öai ijp'i mmii liaelaico/fo bat BufFai- macco itiocfit üapf na fniié ïiijï^^rin eer^s fïe ftlii l&eip/ baer Hp |iem tod in bjóeg/ toag in ten iigrc bssijSonnen/nu a! Oet^ gaen: baer ïjmht ïp gefclnlbert 'i ieöen chriiii, niacr bpfonber feer aerbici) be fei.ibtt-boübiiige Herodis, baer ö'affecté ber moojöer^/en ber iBoeberiS en Boe<« fter0/met toeerfaiebé btjiébe en crab&éöe enöeöiotföept berbefifaet^ber Wiom teen toel uptgijebeeïbt toaé. toertS boenbe/bebe toeber toat belacö2lB?::toat ïjp niet al te mop geclect toefenbe/meeuf ben be |ionsifIieR0/Sp toaer ben finsföt/ ƒ en |
-ocr page 42-
ïtaiiaenfche Schilders, Amb.LorentzettijPietCfCavallinijSimonvan Siena. F0I54.
m toaeïom öen Mu^ti
lüei fetf εκ qimm toerc&en; Doe gginsl) Buffaimacco mst (ioiïenenanöerfm^ eeneniBes^' ίk'chtTv β ^^ maSeii/ omgangen met ceiien mop^ Jionneiilns. tu ίΒαπίΐΙ / fti ceu mutfe bööen op mun Wam-pot / en iiet |3em föo fiii£ii fcDilaeren / ents' tn qtuim (df niet inlaitgljeteteseircS, lèomseSen^-üei ïuft om fieu toai üm jBecftcr mactiiie/ fag&en fuUfe eêtiflatigf) iBeefteï öooj een fijiete'ijanfiet om iiangfel/ batfe niet en Ssojfïen fegc^en : maer f'nacöig to^ menbe/fagê öat |)ct een gemaec^Ê f£ö«tö tojaö: öaecsm fm gfjdacöen mojöe/ en BufFalraacco toert geöeösn 5πη üjercfe te tjerboig^en, ajlöef niaeffete0pnof& 0ii öen natten fealc öe biet Idairiarrgf/ en ite tjiei: €uatigeiiiien/ aile^ met fraep ectituben / ijpfonber sinte Lucas, öen ijjelcèen ijp öecft giiemaecSt bkfentte ίΐΐ öe uen / o|j öat fp im δί fouoe gö^^e"/ öat aerbicö te fien ttiasS. Wtt\ toereken/ en ootii cliïeijt cti/ eu genitecliilii rfee booti fen 5nn üan fjem gfiibaen / te laitgö om tiertelien. ben meeflen €!i!ti)te#
* tiae£ toefenöe toan be ^eeceit/ toerbt
!iem een iUic^t tian een bier gebaen/ tot Aretfo, in een üercfe Mm ben 25tfTf fiop toecf Senbei-Jiiojaer be^ 25t|Tiilop0 iSep oft jBeerratte/ öem Dagljelgcfi]c fien^ be tuetfiien/en 50« tjertoe iaetnaüm/ wet gOoft opniietcS/ig εεπ^ eyeeufn ïiiffaimacco ^onoago^bs {Icpgerings gefiomitien/
gefchiec een fn ||gff^i|Q£t'De ^St te^tC bOII Buffelmac-
'sSi a'" ^^^^ feo^^i^ in iïonten/ en oöet ' fiï. é'anberöaegfig fienbe ben Jï^t efïir 5i}n ötngöen alfo öecÏabt / feiagi fccc toeti löüDnbert/ en cïaegpet ben BlfTfiiop/ liieenenöe bai öet-eenigö ^clitlöetfein^ nenAretfo fiaöupt
öem/tojeöcr te JjerDelpenöat tetöoi-ben tea^ / cn m?i Isen toewiïe boo^i ie tfarttiriip fsiibe feg ineciten toe! getosspent fjepmelgrfe be^ ΓκΙίεη / bie loeren foiibeny aïii fip met en \i}löil}t / mie öem feat g&ebaen/ oft toe^ öfrom been faube: foo gljfffiiiföciv €n fuip be toiicBt öteiöen /fagenfp ben be ilepgei-iiigs ouciimmé'/ tn be tsertoen toetmengen / tn fcDüberenaïiS ÖP ren gebaen ijabbe / en riepen Buflalmac- «o, te tomen ften bennieutoen jBeeSïec/ repnöen aöem^oe»' |
göem €en0 öabr ÖlJiïcö? setieu "i^m gi)emae£&t een iBarp-beeibt opt nati» te feakli; €n gïiebaen / cn biosgge mt^ fenöe/ toouöe ftem ben 2&oer niet beta^ len:öess gi)ing0 Öp/ en ftöUbecöe met ftjater en Wtxm in piaetfe 'usn öet διη^ befeen een ^Seer-ioniiö : ïBaerom bett 25oeröetl ïïibjoefi/bfnt)iötlöer gtngg bibben/bat upt te boen/ enmeberijet fónbe&en te maecfeen / fip unlbe öem göeernbetalen» BufFaimacco gingii/en nam een fponfie/ cn toafcötet jongD lipt/ toonbet baet nacr öen 25oec/ bie öe!n öoc tatlligö betaelöe, Bruno^, een ^cijilöer/ öaei· ijp feec gïjenieeii me&e Uia^ / bet Iaegi)be öenv bat sön fU giieren geen iebenöige actiën enöabbê/ alji öe3gne:tje0 Buffaimacco fié in'tijooft bjaillit / öat öpfe niet aïleenfoiibe leöeni» öigö maien/mafr fpjefeenbc/geïijcfe gcfimöabbesenbe ftoucren iinn cima- biie, te toeten / mei iettei'iS / bie upt ben monöt fonben tomen met eeiuge moo|s. ben/ bie fp fgjefeen fouben, öeöaeg» be Bruno j en't gi)emeenboltttylifn feet toel: €nbtt/ öat maec foeeiien Ciuci)^ tenaer upt fsjotterge opaftebjacftt en !)ecfi / beDaegftt ncci) bicfimil^ eeni- gijeaecOtejBenftRen/ aï0 oft pet bu^ fcnöers üiaer» ^jn fnmma/ BufFai-- macco, al0ÖptoÜbe bïijt bom/ en op 3Pn biiigijen pafTcn/ bebe i)p bingfjen hit toeerötgö te fien toatcn» <2en bic is t'ae»imn'f&en in bie ouöe j©e?iltt0/bat fp bcelfeiifaem cieebtngïjtn en iosmaec^ fei^ nae ben oubcn tfttjt maer^ten / bie fomtööi^ tepaife gijebjocöt toEfenbe/ ben o|btnaniten eenfcOoon üerctmnge- giieben. '#pfïaïf / en m^ Uat^My
IJetleüen-lian Ambrofius,.
Lorentzetti, ^CfjilbCt ban Siena.^
G!|eïöcl^al0ongï)ettotjffeït&e €en^ ftenaer^ banebeïen giieefle groots» ïntS 5pn geöouben/ banc&baer tebjefen ber jlatuerm/ befgeltiiliic 5pn top ooc6/ oft meeï/fjiin fcöiiïöenaer0:teïtotjIetofi- fienDmi fraepe baercSen/ onsbeelfinis nut enbefecbaïiÏjcfe/ inettoelcfee fp be ï^^ïeït btmeren/ai ö^m fdbcn toeboci |
öBentere /fame / enbe rgcfebom / aïfoo öat ootfegefcöietig öefen Ambrofio Lo- rentzetti, ^tneeft&e^cBiïbei:* 5Bcfen ^ liabbe beel aenöaci)ticgept en 6t;ai ie in Sn'^ 50π ^^tfïoiien te o^binerem m toa^ 7 '•«n Mo b'eerfie/ bie tetti#ee(l/cn regfien/ cn öer^ ''nen eeriï ggeïotSe öingöctt toifï wpt te beclben. Vy €pbcctoe cn op 't natte feaït toa^ öP
• goet jlBecfïectbecl toercfeen geeft Bp ge# baen: toag ootfe toel gfielecït: iiiel Dem feerfïattcö en mattcSi/ eninalle^ber^ öuïbicö: geïeetfe betec een €bclman oft 3^0iiofoopö / aliS een Conftenaer. lba0 oot^ tnbetegcringge öer ^tabt boojigöcttocfien/ enflcbcffgöt* ^tarf 't3pnen 83,3|arcn»
^tt ïeöen Mm Pietcr Ca-
vallini, ÖoomfCÖ ^cötlbcr»
Wei ί js toaer/bat fp gducEtcD tooj^ ben göeatöt/bie ban be j^atuere aengöelept 50" tot fulcfee €on|t/bie gun tot nut en toelbarcn bjengftt/ en maecti fe toeï gftefienen beminbtbp groot cn deen: i^aerbeJBenfrijen gebbenbcfe meeningöi/bötfe bpfonbernocft gijduc^ fitglier 5tjn / bie een eeumigge facm nae^ latenin pegelijtfe^ mdnbt / ban ö«n lofi IrjcSc toercfeen/ Oet todtft albetbcfïcan fi'®**! oa- te toegöc ggebjac^t 50η / bermaer»' ''tteiijcki. öe |0oeten pemanbtginaemingungöei fcBjifienfiellen/ baer fpbajïcr blpben |
^tftip ban JlSofaicfe / snben boojgof ban s, pieters, oocB beel toercSen op ficö feiben/ te laiigi) om beiljalen i maei; bat meefl aenmeïtfelörS i0/t<s tot Afce- fi, öser i)p een CmctfiF maetSte / öaec men fiet beelberfröcpöen Bok te ^tm öe / niet bceïbetlep tupgij ban toape^ nen / en tleebingije ban bed bjeembe ilaticn: cotit €ng8elen inbe ÏQci)t / bie op be blogöelen rufïen / met beeiöeilep actiën / fciiiepenbe / en bjoef öept beusp^ fenbe / eenige be Danben UJiingenbe / oft b jutfeenbe be bo?fl ctupftotj^/ en bergci» löcfee göefien / cn aïle befe ban ben mibi» belncbectoaert 5ön bcranöeutinlocBt: ïi^it t^ foo toel göetoiocijtin 30η nat fealffe/ cn foo fcgoon göcbïebcn / al gab^^ bet alop ecnen bacö göebaen gBetoeejï» €entgc toillenfeggöcn/öat öp ootS toci ggietojoeöt Decftban i:onbe.25eelben/cn öat ban jgnber j^anbt öet Crutifij; bapten sSoom in s; Pauii ^mh/ 'ttoelc men fegöt 15 70. tot s. Brigitta fou^ öe Bcbben göcfpjoöcn. ^p toajs oocS göeöouben booj eencn ^ant / foo bcbOi· ticlï ban leben toefenöe. ^p oberlceöt t'5pncn bgfentacBtenticft^arcn/ ban pijn in be guepen: sijn toertBcntoaren mcefi Stnno 1364. ï©a0 begraben tot Sinte Pauwels buptcn föOOm/ mCt ötÉ
D<©eöetoubt betmacrt^oomebcd ^eutocn berooft ijabbe göetoecfl ban gDeïecrtöept/ toapen-roem / cn aïïe goebe €on(ïcn / foo tjs in ftaer gDebojcn gfictöcen: PieterCavallini, toelcfeenboc Giotto (bie öe ^cfitiber-ronjl göcnoecj^ Set lebea bcroöeben ïiabbi) baer göc^ romen toaè i^ 3ijn ;©ifttiJelgetoo?ben/ geeft met Dem beel mcrtfeen gljebacn/ oocfeöcïpenmafeenbte i|ifïojpmetöet <i5raf-fcöiift:
^^mtain Romana Petrui decus addidit urhi Piiiurk, Untum dat decm ipfe fok, 'Cïcben v»an Simon υαη
Siena, ^ffjtlbec.
^aren» gfjefïdt
Simoni Memmio pid:orum omnium, omnisietatis celebemmo, Vixit An. lx. Menf. 2. dies 3.
dP i Cleljeti
aïö in fiatbe l^oipSpjen met 3Biamani ten göefntben» iï^it gdurfe ^abbe Simon ban Siena, toelcSen lebenbc ten tpbe ban öen gl^elautocrben §0oect Franfoys Pe- trarca, btenjS b^icnbinne Laura |)p toiii terfeptte / cn toa^ ban ^em baerom sp* nen naeminjijn betfenplaetfeg|jegoei ben / tot onjïerfelijcSe gDebacliieniOV, Simon en bcii alberbefïen niet in Confï ban tcpcficnen / maer ban natue* ren bleien öem bed inbenticnbp / bcei en feer toel bcbe öp nae 'tleben:en maeCf te feer bed toercSen bupten cn binnen f'!anbi0» ^taKf ?föino 134J. ouöt6o. Φρ 3Ön graf toa^ bit fcöjift |
-ocr page 43-
Italiaenfche Schilders, Andries Orgagna, Thomas Giottino. Fol. 35.
'tEeömbatt Taddeus Gaddi, flojentijnfcö^cöilöcr,
göegeben / en gem gtöot booibecï toajS/ Affeaen uy^i bao^anöer toercfeen/ bie baecomöem ''«ewingh®
tsaren boen maetfeen* beeiöe beter upt b'affetten oft gljene ^eniöeöen/ aijs bïgftöap/ bjoefötpbt/ ^«γ en bergöeïijcae / tüjelc^eettbingenboet lüdfïaen / en ben ;ècfiÜberait0btatoo# ten lof toeïangt, ^pniaaber-fiabt f^lü^ renten bebe # groot boo?becl / nttt be oube brugge t'o^bineren bertoeïft/ baer opeïeöefïjbejlaen iz* toincfeel^/baer Saerlrjcp afromen ban|iup^ac0t6on^ bert gouben Croonen / toeIcBe bjuggöe fiubertnict 10 ban ben grooten toater^i gancfe berbojben/ söeïrjft toel anbec 3pn göetoeell» jlocö een feer groote bJUSSSe ojbineerbe ftpbanber^rinii^ tept/ biemet ber^elubteSfinno iss7* beni ;êeptemberberbojbeni0» ^p fcöiïberbe in een 0aebtöup0/en maecSf ter be fe^ aaebtf-ïjeeren met l&oeteïïjCi. 6e berfieringöe / be toeïcfte llaen toé en fim/öoe be bjaeröept/bie ober &et naer* te met een bunneboetfe obertoggen 10/ be ïog0en be tongfte upt tretfet / tneïcfer met f toart berieebt t^ / baer bp befen fm g0eft9ieben;
•Ί^^ Si^eiflife Set een gotbe rn Me»
iijcfee fafee/bat beucDtfanie Cmifï miïöelöcfe too^öe gQeiconi/sn fiare gfje^ fejupcSerg iïcmint επ g^e-eert/atsnt an^ iser^fouöenüeel tÊDel geeflen öa^erlcö bïijtjen/ nuöiec &O01 göeiijicSeït/ in öun g^emoebt ojigiieteecfet / toiicfeeï en blgttcii 5pn/ om tot tsoïmserStöepbt in foo beucijifaem oeffentngfie ie q^e» rafeen / baer ötcSmaeUjiinenöuniBa# Ijgrianö nut en eete ban msfö comen/ en Siin liaeromer^ tot eemgöen goeben flcaebt :^footgOei3e«ti iismet Taddeo Gaddi, en 5pn nacoiTteïingljen* U^eïcSen Taddius toja^bé^oneljan Gaddo Gad- di^ en nae 5πη0 ®abecö boobt / btftijjeï ban Giotto, 24,g|aerïang^/benö3eiii Sen^^eentiSfittiS paffeerbe m't toïoie* ïen, Hp maecftte een Hiftojie ban s. Niiclaes, aïisjaec ijp upitieeïöe een gge* turbeerbe beoefenen fïo|m/baei· be upt een ^tfii^j / mn te beiv itc^ten/be pacSenber ioitienf£i)a}j ober Öooit toecpen/'t toeïcfe groeten ïof toert
De Waeiheydt reyn doet nae 't bevel Van 't heylich rechte om ttraifen fnel Mifdaet: en treckt met groot vermoghen Tongh'uyt de mondtdervalfcherloghen .
gin Aretfo maetfete gp een Cruttfijc/ öaer beel^eerben in toaren/en be moo j' ïsenssr0 göetrupfl/bjeïtfe feer göepjefen too?bt/ ombe fdbtfaemijepbtberbeti f£|iepben attten banfommigDe / ble aen £00?ben tretSen/ be fponfie toelangöen/ ben Uibber be fijbe opent/bpfonberbs atoröffti Snetfiten fpelenbe om Int tUtt/ inbjeltèer tronïcn menfiet be ijopeen bjeefe in 'tüjerpen ber bobbeïfieeneti: Stoaec cenen fïaet in een ongÖeniatSe^ ïflcSe pofluere/ bertoacötenöe 5pn bmr^ te om toerpen/ fc^gnenbe foo ricö / bat öp spn ongijemacS bergijeet: een anber treedt 3pn bignö^outoen in/en fit bafï metopai oagöen en monbt tot^ fienbe/aisi b^eefenise bebjog^/ toonenbe boo? bJte bit fiei een beggetrte om te toinnen: €enen becöen / bie ftfignt met Mtubbenben arme be bobbelfïgenen te SsJiïïentoerpen.^neen piaetfe/tin ben: ban be« tomBe / feooi begSmte
ban eenen Prioor, nam fip tnfpngöe^ feïfcfiap te toercBen / simon μ emmi, bie een mebe btfcipel met Bem biasS getoeejï bp Giotto, en altgbtggoebebiienben/ toelcfeer biienbtfcöap toasi eenbuïbicö/ en fonber bobbel fcliojffe / aïjs €beï Edei göeefïenbeïjoo^ninïiefben berbonben te bjefen: mfe beelben ijettoerc6/en eïcBtoa^ beg^eericft eenjSanber^eere/ weren. aï53fp« feïf0, ip ftöiïberbe op eenen muet een0 be feben b?p €on(ïen/eIc met fUÏfBen figure beOoojt: Grammatica ïeerenbc eenStnöty l^eeft onber imer ftt^ tenbe Donatum een fcf)?öber: i^oo^tö sïcii fo een 25eelbt ban öaec conbitie»€ï«' ber toaren be feben 5^eucöben / oocS met löun toegebane bpgöeboegÖt»<©bc6 maefgteöp bebier Carbtnaïe ^eucgi» ben/ en be öjie'SDöeologifffte/ mei meer ontan|}cSe bebiebeniffen» üp liet mafeeti nae Giotto 3pn0 Jlee|ïer0 ttpt'kmin^» SDe ben cfloienban s, Maria dei Fiorc. |
l^^bcc €bel gfteeften bit beeï ttjbt vJg&emeen/bat bie in een btngDen be# quaem te leeren/biel ooc6in meer/ bpfonber al(l pet i^/bat malranber niet ong^eiijcg/ maeral^ upt eenfontepne Jïloepenbe ijS/ göelgcfet göefcöiebtisi met Andries Orgagoa J^lojentijn/ fien bjasf i^ctiilber / 35eelbtfngbec/ 25otttomeefier en i^oeet. jS>gn ee rfte ringe tn jgn jeucftt mass 25eelotfnpbert/ tan toelcb be j^atuere gem oocg aen^ lepbe tot be Conll ban tepcftenen/ tuant lip beg^eericg bia0 tot beel inbentien öer tiflciien* ®otö om niet alle bin» flïien/ bie ÖP feet beel in bjie #jofefTieH öebe/ te berftalen / fal alleen be bjeer^» Ötgöile f aenmercRen/ amr0cren,<Êer(i;· ïgcè maecftte öp een ^iftojp binnen Pifa, baer öpalberlep fiaten beri©ee» relifcberïleerenfigureerbe / toegebaen ^ef^^^^se taefenbe ben ïuften befer teeielbt; <©efe ecnZ* maette öpfittenbeineenfcöoonbloep^ S'^keHmo fntt beembt / en in be fcöabubj ban " fcöooni^iaengieboomen / op teelcfeer gii " tacfeen 5nn cenige |Ltefben/toelc&e oocfe blicöelé ober be fioofben eentger Song^ ijloubjen ban bien tpben/ al nae tleben göebaen tojefenbe/ en mafeen be maniere tefcöieten nae een beeï ebel ïleeren / bie (iaenenfiencnöoo^en banfen enfpelen/ en amoreufe gfieeften bebjpben/ öi^t toaren beeHleeren oocfe ban bien tpben nae 'tleben gebaen: epnblgcfe/ f)p maec^ te 0ier alle be göeneucöten ber tijerelbt/ met fulcBenblgt al0 öP öefï mocBt,<Sp b'anber fpbe ber ï|iflo jten / maecfete ÖP op öarbe rootfe al i^oltB / bat be iBee^ relt ontbïoben/baer in penitentie/ «eref mgten toefenbc / <i5obt btent/ berfcftep. ben actiën boenbe / met ïebenbige affec* ten: b'een leeft met grooten blgbt/ oft öibt met grooter innicgept tn afbatbt/ oft arbept om ben cofl te boinnen» Der anbw fietmen eenen Crentgt/bie een |
<i5eptemel£6t/ foo aerbicg gebaen/ aïfï mogelgtBi^, aöenebenisï eenen s,Ma- charis, bjeïcfeen b^p (Coningöenibieter jacDt metjgun la^oubaen / en met groo^ ten piacöt rpben) toont b'ellenbigDept ber JBenft&en / en ïaetfe fien in een graf ligggenbe bjie boobe Coninggen / bie fcOier berrot 3gn« ^efe mo^ben aenge^ fien in berfcgepben bertoonbetigge at* tien tïan ben lebenbe Coningöen / boelc* fiiïtronienfcÖpnentebebentSen/ toat flun ooc&toetomenbei0!: en ban bee0 b|p Coninggen te l^eerbe / toa^ een nae 'tleben/fioppenbe be neu$ boo; ben (lanc ber böoben, Sln'tmibben befer i^iiïojie bliecgtbegoot inbelot^t/ in'tfbiart gerleet / öebbenbe een fepfen in beijant/ toonenbe beneben inben gronbt ber* fcfiepbenbooben/ban allerfianbe bolcB/ rgcfe / arm / creupel / en toel op fjun ïe# ben/ ban allen ouberbom / en feunne oft feicie* ©eel fulc6ebebietfel0/ met fcbjif»» ten bp / Seeft bp göebaen» ^omtgbt^ ^ h^i^T^ eenigbe «©ojöeelen / baer be berboembe fij„ vrlen betopfenfeer groote .b?oeföepbt / al^fp den in den ban be quabe €ngi)elen 3tin g^etrotfien Hcmei, en nae be berboemeni0, Mn b?ienben f'diHd? fcöilberbe Öp in ben temel / anber inbe ' ï^elle / te toeten / bie öem pet mifbaen Öabben / aljs oocS pemanbt banber ^u^ Jlitie/ enj^otari0/ bie gem gBegweit Öabbé: 00c eenen feer bermaerben ^^ooi benaer ban bien tgt / gljeöeeten Ceccho duAfcoii, en eiber banfiem te fien meer anber bingen» Ipfïarf f3pnentfeftif& Sar en/Anno 13 sji.
'^Iel}entiail Thomas , toeggci
naemt Giottino, tgnfcö^cöföer,
TT τ Minneer onber anber €on(len / be VV göene bie upt ber tepr6en-ton(l ontfïaen / toojben ban ben ConfienaeriS JF 3 geoeffent
59η jo. giaren/ijs ban een (ïrenge €oiU fe ggiftoioen / Anno 13yo. ^gn (^raf-
fcöiiftisbit:
Hp (eet baft tn beerbitö in jön teptöening&e: Öeeft binnen 59η ïeben beel toetclien göebaeti: en ggetomen tot _
BocumdicipteratFlormtufeUx Vivente: at certa efimiipim£è mort.
'iCIetJenOan Andries Orgagna,jfio?eniiïnfc0<^i0iï0ec/ 25eeïtfnpber/ 25ouUjmee|ier/en l^oeet. |
-ocr page 44-
Italiaenfche Schilders^ Lippo, Maiaccio. FOI.3«5.
gïjeoÊffent om ^rebt/ oft om te ijefï: fontiei; tttJöffei/ öc goeöe geepi met bïp* itrgonberfoerBen baren / en biengöen lïagÖel0cfe]f nieuïce fraep ötnsöen in t ïicöt/ tot ü£rma&inge/en ttoïDoeningöe tu ïjerfcgepöen gljefintöe&cn/ oftspei iöttnöct to3enf£iieiu €n om te fpjefeen ijan't fcöiïöcreti/eentgöe iiiaèenöc tiaeis. öefcöflDuüJbe en otoeffcöaöu^be ongc# iBoon öingften / öoen itit betöoncheren iïaerlgcS blijffen ijuitnen geef! enbec* ilant :Hini)eï / toerrβεκδε teeel foeter en delicater/meencnalfö öcn aenfröoaüjec beöaegïöt&er te U3f feu: SnDet/Oun beti toen ölacfeïefgijsnlie / en üjel brctoerc- fienbe / öet ïtcöt en öe beröleptng^e öer figueven og öim ïïlaetfen fefeeritjcfe toeube/ berDienengcooten lof / tüonenöe met groots ijeBenöicftepöt bes g&ieeftis 't beloop öunsi faegrgiJ^ tt\ bc rftanbt0: gelijtSmeteenfoete maniere öltötism fpn ttjestfeen geöaen öeeft Tomas Giot- tioo j toelcfecngiitboicti^®, mt öat ÓP met Steffaen fpn ©abec baö aenf gebangen te leetin be b«g|^mfelm bet €onft ban ftfitltjeren / nam vsoojen / te toiUea naeboïgöen be öaiibeïingfje ban Giotto, 'tiBelcè Öem bjelge^
luc&te: 'U&ant bp Giotto ïeerenbe / ber^ megfr een bettr manier ban imercfeen aïii fpn JBeefter / en oocfe ben toenaem Giottinoj Die gem nopt ontbiefeftp iuett oocfe ban beït η mifbaaent / ben foon ban Giotto. ï^pbJai^ecblj^icD en lieflgcfi ban toercSen / öoebaelmen niet beeï ban öcm meer en fiet, ^e feibe boercf feen/bte intoefen 5tjn/mei ten goebe ma* niere gftebaen / cm biefbsille bat be la* Ben^/ijapj/baerben/ en anber binggen/ 5ntifoobIoepenbe/ glaten aerbigö/bat* men feggen mag^/bat i)p be itutfien bet toeljïanbirftept onfer Conflen / eetfl ten reeÖten berfamdt en berecnigiji Öecff. #nber anber beeltuertfeen macfitie i?p eenfïücit/ tot berse&tingöe baneenen Hertosö ban mfienen / met 5Pnen aen* Gh«« Dangi): ^en iêertogömaec&teöp om iebimp te 't öooft een beeïi^ieren en Soofbogeï^/ ^ueifr «n öingüen (mtinii atfitenö) öe COn(l ^ ' totoneere/baerpebertêbooiteUjacS^ tenfieeft/ latenbe#?incen / bie^obt twrojbineertfieeft ^jtntenen ^eeren/ m^untijeerfeeiïïöbcn^ ^een 'SEafeïlian |
€pberttjematiEteBp/ cnbaerfuiene» boobenchriftuinjmetfcöiepenbe Mari- en, berfelt met Nicodemas, en anbeu figueré/ bic alle met foeter attttube befe bootbeclagSenenfaeVueemn/ met ber* ftfjepben bemeging^e bet öanben: ooc& in b'aenf tenten beb]n{li3c& te ften / be bitter bjoef öept bie fp öebben/ bat onfe 5onbenfoo biet Rebben moeten betaelt toefen: €en fafee öoogöïöcfe te bertoon^ beren:niet aïleen/bat l^p met fpnen geefi foo Boogde inbeelbingge boo}g{)egron£ Öeeft: jBaerbatÖP't metbeni^nceel fo ïebenbigB booj oogften tonbe ftellen^ «en ijS taenmertfeébtt/ntet alleen b'^n* Affeaeu beutie/ oft ben fin bernptbeelbingöe: j®aer bat befen€on|ïenaet/ inbe toee. ^rSr iienbe tronien / al i|i bat be tretfeen bet totinbiaeutoen/ooffi in oogfien/neus eti montit/rtom looien/ be füboon{)epbt en bjtenbelgc&l^pt/ bie in't fcg^epen bicK^ biitó berbojbeuteo|bt/ notö in göefieeï blijijen: l©aer inucöteltjtltbolenfou* be/ bte bet Conll niet toel en t^ erbaten: bOÊö Giottino, mitjs ïiPiiifÊt naeeerc al^ getoin beglietrigg toais/en meet een anber alö ftcö f^elben te beiiagijen focfit/ toaji bltjtigö / en in allejs aenbacftttg&^ ^efen ban toepniglr lettenbe op 't ggio matfefpn^lebcnjs/ beel moepteu ftem onbettoerijenbs/flarfbanteetin^/'tfpi»' tien blaten»
't Eeüen ijan Lippo, f djen?
tijnfcÖ^rDtlöer,
\ in berfcöepben confïen/'t ψ- TX jBeifelrile / ^oefije / oft ^rfitlbe* toe/göeteieeft/ en fal toefen b'^nben^ tte be recljte jBoeber ban alle uptne^ menbe toercl&en/ bie fcaepgfteeften te tecgebjengen. »©efe fsnbetUnge patie bet jSatueren/ isi ie beele gibeboojbcn en- toegeballen i-ippo jplo jentiinfcft ber/gefeojenm 13 J4.toeïtfeen/aiÖoei9 toel öpöem begaf tot be fcftilber-confï^ giiencecö fpabe / fteefr noe&ianjs 6ae|| rijpe bjutgten baerinboo|geebiacöt/ met ftöoon ^snbentien / in t'famen boe* göenbet #ïfloiien / en bjolijcfe in't co- ïoieren: bpfonber toa0 fipb'eerjle/ bit begon / be oube gftefette maniere betlfli^ te nbe / met fpn beelöen te fpelen / en bec aa^ettg^e fto^ce finnen tt toacRecen^ |
teatSeren. St^gaetoiUen^booibpee* nigSej^amenbet ^tpbeti/ en öun toetcben / foo toel bie booj aljès nae gem söetoeefispn/ om biefcotile batter niet tpfonbetjl ban te feggben ^an tot! alleen bit torpnictj berftalen / ban nocö tenen ƒ lojentgnfcöen ^tijilbet / gDe^ f'ijo begon fteeten Delio, ben toelcöen ban ben €0* Cer'if'i tn^paengten toagaibbergöc^ ^luicui" η maettit / om fpn ton(i toiile / öoetoel öp ^Oöderfchey ben befictt IBeefier niet en toa^ in tepc# ^· fóningennaet toas toel b'eetflc/bie met goet oo^eel begon tOnberfcgepben be ntuftulen bet naectc Utöamen. s^u toe^ betfeeercnbetotLippo: fpn toethentoai ren ontrent ben 3iate 141 o, €n toefen^ öeeenHSan/btcUebcr ttoifl alib^ebe Babbe/en geern plepiebe / toert ban een sgn partge / bien öp beei fmabelgcÊe koo^ben gefept ]gabbe booj betCooplte^ üen rerlöt/opeenen abonbt inbebo||l Siie(ïeaen/bati&plïflrf»
^tt Icbert öan Mafacdo, üan flet Cafieel S. lan te Valdarnoi
D^jt be Confi ban toet fcöflbeten/ fo bed belangt fiaet boltomf tracht/ lïefiaetin't gj^^egeele/in't uptbeelbenber jSatuerïöffee en lebenbtgije ficnïgtfee bingoën / j^eeft aenbacljtlgtb/ met goe^ ijen göelucfee toeï toaergenomen Mafac- cio ^cöilber / toienjf gBeboo^t-plactfe toas! een Cafleel / ggeDeeten lan te Valdarno.iip toag een ifeenfrö ba jong? teer epggen / bolt^ ftjjoutoicö / en göe* l&eel inbt^fic&ï m bengenf biegantfcö sgnen fin en gl^emoebt gabbe alleen gc# öefrigfjt aen be ;g>tBilbet -ton(i/ foo bat Bp toepnicft atfit op öem felbê / en nocD min öabbe op anber, 3|ptoajS niet be· fcmmert in be bingfien bet SBeerelt/ fiocö feïfó op 3ön tleebtnglje: 5|ae ootS niet göetoent sgn gfielt in te manen ban Sijn ftöulbenaten / öP in bjaffer «pt grooten noot toe g0eb^englö«n: <!En om batgpfoaofficft toasi/toert Dp/bteTo- mas-fttet/ genoemtban eïcSen Mafacdo, loelcSfobcelaljS floeffupn oftfloefaert toiiSÖefepbt jijn: toaiSöP niet quaet-aetbirb: |®aer foo betect pbet lief en Piienbtfcgap ti öoen/ eïssmen |
begieren moilt» Het eett flaöitö aeii' ijouben kerenbe / quam öp tot fnlcgen bolcomenjjept / bat öp toel ban b'eerfié toa0/ bie in be ^tftilber-rotifi iuetö ge^ schiwfir-
nomen öeefcbemtfmaecfetöepbt/ har' bicfiepbt / en confufie ftoaerieöepbt bet iSlTafac, feloer / en boo^göebiatfit Öeeft een on^ «o, wekke» göemeen ftöoonactitube/ betoegiient^ fchterwei ïjept/cioetfeicöept/ eneenfeecBet aerbi. SaSvi» ge ber&effinge/ feet epgentlgtfi met liet der der feu Icben / oft natuerlgcfeeober een comenii *«iieeKn, be: 'ttoelefe booj öemfoogöeenanbet ^tDilber ggebaen en öabbernocö gi)«en en Stabbe nocf) foo toel met goeben oo|« beele g|)elet opbe betco;ting{)e betle* ben ban albetlep sefic&ten,f>pn bingen fcöilberbe öP alle^ fett bloepébe/en met goebeobereencominge/ en berfelling^e/ tn be bertoen bet Hafeenen neffeng/ tro* nien en naetBten/ toelcfee Hafeenen Bp göeern maecbte met toepnigö ploepen/ en blacS / göelqtfe beel in't letïen te fien ijS / Det toelcfe aüe^ i^ göetoeeH feet nut benConflenaergenbeConfï: ï©ant&p fcöiet toel motijt ben tonber baet ban Öceten ί <©m bat be btngben boo^gi nen tgbt ban anber gSebfltn/toeï moefti ten ggefcöilbert / en be fpne lebenbitft 5gn gpnoemt, l^p fotiit feet nae te bou göen in fpn flelfelber figuerenliebDeti flappen ban eenen Philips en Donaet, 25eelbtfngber0 / foo bat boo? fïabic|& onberfoec6«n ÖP totftófien beerbirijept gnam/fo in't trec&en/alis in fpn fcBilbe* ten / bat fpn toertfeen mogöen in berge»» IgcfeÏng&eplaetfPÖoubcn / neffen^ alle ttpcfeeningöe / en £olo?eringe ban bef en tgbt* toag feer condtgö oocfe in i^iofpettibe / fot^te meer al0 anber JBeefiersS benaecliten enbe berto?iin^ g&e bet felbit te mafeen/ en in allcsi iiab IjpeennaetuerïgE^ebeerbifBepbt. ^t Mafaai· 25eelben om Boog fïaenbe / maetfe te ijp begon den ban onber op te ften: €nalfooiwn boo| ftanden ee- fpnen tgbt göetooon toais / ben jïaenben «"evw JSeelben gelöiMgcfe te planten op bep# ' beboeten / toajsftpb'eerfle/ bie foo een been oft boet lietfpelenbeberftBieten/ latenbe 't2Beelbt «ptftoantfeen : ©tel fcöoon toercfeen Beeft Bp nÈ^egBelaeten» (©nber anber maette Bp bae^ sinte pie- ter ben fBön^-piwingi)«pt^n®iftB neemt/en baer BP öen col betaelt/ baet
f 4 |
-ocr page 45-
Italiaenfche Schilders, Leön Baptifta Alberti, Phiiippo Lippi. rol,
menmotgt fimbe srootebeggeettetn 't ööelt tcllen-in ben ontfanger / aïjg be* luj! hae t ggeït toefenbc. ©oojtsi een 3|i(lojie/ baet s. pieter boogt/ maetfete Ijpeenennaecfeten/ bentoeltfeen v^m ïgcfe ban f oube fcgcen te beben/ bie feec ggegjefcnïDOibe / göeïgtfe al fpn anbet btngöen/ alii bie be Γφαοη maniete ban befentiibt cetft boo^t Öccft gDebjacgt en göebaert, «enb' in teecfeen ban befen/ Rebben aliefcaep ebeï göeefïen nae fpn btngl&en gfiep^actifeett/ foo ^töiïbet^ öl025eeit-fnïjbetö/ai3S25^oet lan ban Fiefole,^|Oer Philips, Pbilippino, Aleflb Baldovinetti, Andries del Cailigno, An- dries van VerrochiojDomenicus del Gril- landaio, Sandro di Botticeilo, Lionard da Vinei, Pieter van Perufa oft Perugi- Bo, a^^oitfiartolomeusban SinteMar-
Pinfi f é* ^^J^iafitturaalverfufari'^ JCmegtd, Ïauvivai, U diedi H moto-^ Le diedi affeffo^ infegni tl Buonarotto, Α tutti gUaltri'^^ dame folointfari,
^aOf AnmbalCaro. C® at i^) Mijn fchildery ghelijck was 't levenhaer ν ermeerd' ickj lek gaffe roeringh, aerdt, beweghcnde ghemoedt: Den grooten Banarot toond' ick haer wefen foet, lek leerde d'ander al, niaer van my fel ven leerd' ick,
3Cnbec<0taf-fcO?ifr*
Invide cur Lach efis frimofubflorejwventa^ Pollice difcmdisflaminafmmof . Hoe mo occifo inmmeras occidis Apelles,
Pi£iuraomnis obit hoe obeunte lepos Hoe Sok extinüo extingumtur Sjdera cunEia, « Beu deern omm prit, hoe feremtepmuL
ts^oo^ Fabio Segni.
't %mn Mm Leon Baptifta Alberti, f lo?enttjttfci|
bsr/ cii^Soutümeejïer»
Oi^aftfttoöffcit té Het grootltirfeen mit/ m booiöeel in be Confleh / bic iiiiDer be tepcSeninge jpn begrepen/ bat ben offfenaer berfelber 5P erbaren irr fi»iaEm/Oftgïifkert5P in be goeöflLet^ tec-rofifï/güjdgtfi aljs befen ƒ tojenttjn/ ieon Baptifta Alberti, bte De Mtinftfte maethe tonbigft toefenbe/fotfce^fötï' bcy^250uuimeefiÊr-confï/enpiofïierti:' je/jiem fteg^ebenbe / ootS anberer? nut SieftSöebaen/ met f00 Μ βρ bevlïam
rjeeft be felbe coniien in feöiift upt Η (ïrecfeen/ en ben aencomenben booste b^aggcn/ foo bat ftp tooit göpacfït beter ^cfjjrjbet alss ^ciitibeci jiBaec toas goet 25oatomec(iet/Crjffcrnieeftec/eii Hantmetet. ftif^eef ban Architeftu- ra tftteni5oec6entn1Lattjtt/ oteöpin't irtfttgaf/^^4 148b|p25oefftcnbfttt be ;g>tftiIbÊt-fon(ï/en een Crattait bati öoog»itcn temetetticenigt25oeclien bati 'i?5ojgöetïgi65lel?en/ en meer en&et^
mslitit^
cus, Mariotto Albertinelli, ^fl betttkion^ iieclgtfeen Michel Angelus Bonarotti, Raphel d'Vrbijn, ctl meet anöct I alsi Andreas del Sarto, Roflb, ett 6e/ en titt al imefl in be Cattelleiian Brancacci tot lo^nten / öaecii'Woi rpijan sintePictcr banöemiis. ^um^ ma/be binsDen lian Mafacdo ^pn altgbt ggegouben ggeuieef}/ ooctt notg/ tit grootec toeecben^ €n men acgty bat jgp in bet €on)ï nocgi betetb^mgt foube Rebben boo^gebiacOt/ i^b Dé be ^oot nwtujecö gftenomen 'tfpnen ζ 6« ren / in ben ïcntcn fpn^ ouberbora^ / en foo ottUetftensi / batmen ac^tebe / meer ban tetatft/ alis anberftns* üp toass be^ gtatitn Hliino 144 5. iBae fpn boot
benbefc «©raf-fcöjiftcn t;5Bncc eertgi^
g&ebaiöten ööewflftwï |
bingen.üp ban ebelcn Dupfe/öege benbe Ö^m meer tot fulcfeen Jïaet/en ïeertöcpbt/aljS tot be €on(i. i$p toais te Soom bpi&a«0 Nicolaes bebgfbefeet flöemeenfaem/ aïbiaer beel icfioon gfie^» boutoen met fgno^Dinantten 3gng0e: maecfet,€toee ^cftiloersi ben icfe boo|. bp göegaen / bie toeerbigöer göenoemt mochten toefen/eenen Pieter delia Fran- cefca, ban Borgo San Sepolchro : befen toajS feer tnbentQf in nacijten enbup^ fierntffen te fcDttoerentoocfe eenigöe ba^ taille l^abbe Dp ggemaeri^t met beel toerc6/en baet in uptgebeelot be b?eefc/ bemoebic^ept/be beöenbicöept/ trargt en anber affecten bejsftrijcDjS/ baerbp allen ommefïanötban bdoben / gequet* fien / fcöitterenbe toapenen/ bermen^ gingöe beö ftrgbtjs/gcoeppen bet l^eetf ben / blucftten/ en bergöeltjcfte, Wttï 25oec6en geeft BpoocR gefcöiebenban Arithmetica, cnGeometria : tua^ feer tonfïtgö ootfe in ρjofpectibc / een goebt Contecfepter nae 't leben: en Deeft beel toerciten gljebaen / bte iiptnemenbe ^tjn geatfit getoeefï.i^^m anbereti i0/2&?oer lan ban Fiefole: befen toa# goeöt becenbetlirfttet. ^nfgn gfieefielgcèe 25eelben toajs te ficn een fe^er uptne» menbe gratie bat! bebotic. üp (ïarfSil^ i4/j,oubt68,^aren« «©mnuteepnf bigden get leben ban icon Baptifta, i^p maerfetp nopt pet grootjs infcinlberp: bocfi in 'tg&ene öp bebe/toonbe f)p göe^ noecö baer in ftjn meeninge« ia gfte* (lobben/ enöeeft grooten lof nagelaten»
ïeöen öan ^tott Phi-
lippo Lippi, fïoientïjnfcö ^tgiilber,
^ €en fonberlingQe göetupgenifTe en VJ bfljoeftmen/ om te betorjfen/bat be ^cf?ilber-con|t een aenfoetenöe oeffeo mngljeiö/ om be ^leugftt aen teber^ lieben/ batfpoocfe ban alle natiën ban bolcfeen / met een foet bermafeelgcfe be^ Sagben too?t aengijefienitoaut bat leert bagheïgcfer göenoetft b'erbarentïiepbt: enfulrgpfaloocfe toeltoaet mafeenbe bertellfnge beelebenö ban 25?oer Phi- lips Lippi. ï©cfen toa^ geboden tot jplo^ ren«n / een atra fiinbt / toelcöc t'fgnm
Pieter diila ftancefca ^'sfeerin- Jfntyfvan
i^rteydce. |
töjee giaren toa^ l^eefe/gebticnbe ©a^ bernocö IBoeber/ enbanfgit HSbepr metftoaer moepic opg&eboebttotfgti ac^t 9la«n / toerbtgöebaen in'tCïoo^ (Ier bet Carmelgten/ altoaer gp (aljs bie geen lufi tot Hetter-tonfl; en ftabbe) toerbt te tepc&eneu in een Capelie / bie nieutoelgtfetoa^ göefcöilbert ban Ma- faccio: giet toe ban natuercn gfiebiebert toefenbe / boibetbe bagfielgcfej: meer al0 anber baer ootfi gua«i
men gun begtnfel nemen/ foo batmett fagö en beröopen motgt / bat βρ in toe- fomenben tgbt toonber btngöen boert fo«be:'ttoelcfe gfjefcfiiebe: toant Öp al in fgn groene en onrijpe ^aeren foo lof^ Igcfee ©^ucöten ban toercfien boojt* bjac^t / bat öet feer felbtfaem om fien toa0/berfr&epben l|ifïo|tcnop natten fealc mafeenbe tn't Cloojïet boojnoemt/ baer öp aljS eenmeutoelingöfiimonti fiiel / en ijiel feer bc manier ban Mafac- cio, fo bat eenige binggen be felbige niet ong^elgcë te acDten en toaten. €n alfa Öem grooten lof moebicö maec6te/ber^ liet t'fgnen 17* ^aren be rappe,€n alfa Öpgembonbtin La Marcad'Ancona, m Öem begaf met cenigöe fön bjtcnben in een ^cöip ter Zte / totcben alle t'fa* men ban een rooffcjtp ber25arbare« oft iBoo^en gflebangije n/en in 25arba> rien g£febangen gebjacj^t/ baer fpal {la# bentoo^ben met fietenen aen bebeenen^ ^itt toass Phihppo in groot ongBe^ mac&bentgbtban i jBaenbenrmaer alfo öp met fijn iBeeiter gBemeenfaem toerbt/ en öem ben luji guam/ en ggele^ gentöept fiaiibe/ rontcrfeptte öp ben fel^ ben tdt boeten upt op eenen toittett muer/meteenfeolêupt bper* ^it ban b'anber öabengöeften/ J®ee(ïer gefept/ batt elt babertoonbtr* gevang^, be: toant men batr ban gfieen Ceptfien q^am los^ oft^cfiiiber- rotifi en tot(}ibtt toas oo? ^ faecfe/ bat tip ban be Seten berlofi toert. ^^" €en fteerlgcfte faetfee toaerl^fS booj bc €on|ï/batflP/bie met ©etten toege»» laten toast / fön (labc te btroojbeeleit en bfiobert / in plaetfe ban bitn/ om fgn bcMtötfaemiiep&t bipftepbt berleenber toant boe Dp baer notö eenigf?e bfUi^ gen ban bertoe ^abbe ö0ebaen/tocri lip toet öjp ööelepbe geö^atöt tot Hapelsi.
f S . |
-ocr page 46-
Italiaeniche Scbildeis,
Philippo Lippi, Antonello van Miiïina^ Fol.j s.
foobenoutot/ent'epniaenban fcöjepcfl/ ibevfcöspben (Conterfeptféfó / ootfr get
/aüe maeifete gp een ^ïtaer-
tafel lïooiben Coningft Alphonfusmet €pijcttoe. ^itt nac Quam öemiu|ï/ toebertot#lojcnce« tcbeeren/ aïtuner flöecoiWfl toefenbe/ niaetlite eitianber Sïltacr-tflfcl / toeltfee grootljjcfeic ïjefia* genöeCofimo de Meciicis, toert ijemfeet ÖÖemecnfacin ujtcnöt/ toooj toekfeenlïp oocfe temgiie Cafeïen ttiaerfete / toaer bancentgöe atuöm l^aujs Eugenius bc 4e,aöefonbcn ttJOjben: toaeromOSjoec Philips ootfe in^roote öÖcnabebpben #ausis0ecomeni0. igenfeebt/batSp fbo feer uerfot toa^ boo^onmatelör^e oncupifcBe fteaecrtt/ bat fip aUe toatöp gabbe / toel ani i^ioutoe-tjolcg foube lebben toerqutd: foo bat / alis öem befe raferp oft beeftlgcfeDepbt in 't öooft quain / öp niet en conbe toercSen. «peis Cofimo öem binnen fijnen öupfe floten öeeft op eenCameï/ opbstfgn toeïcfemocöt oetiojberttaojben: jBaer tioeöpttoeebagöenbu^ sMotentoa^ Setoeejl/ enb' öem tjjeber bebupengua^ men/ fneebt be flaeplafecn^ ober langg^ iioo^/ maet&ter tauïnen af/ enliet {}eiti Bpeencn abonbtbaer mebi afboog een Ijenlïer: ^oo bat Colimo ftem liet (oef^ ien/ en toert nae eenigbc bagöen toeber eöebjacöt Dp Bet toercfe^iaan boe boojt liet öem Cofimo bjpöcpbt fiebben te gaen toanncec / en toaet ijp toilbe / boe luerbt i)p beter gfiebtcntalgitebooiem bjant(fepbeöp) b'eyceUer.tie berfeitfa^ tw göeeaen/ 50η i|emelfc&e beeïben/ en fiöeen ïa(ï-b|agftenbe B?atet-<efcïen. i^eel toercfeen/atle feer conflitft/en allen flBceftersS beeaegijistfe / fteeft f)p tot ^io^enten en eiber gebaen.<®ot Ρ rato bp ^loiencen / baer öp tojientfcftap ijabbc toertfeenbe/ toerbt feem aenbcfieebt fean ije sponnen ban s.Margricte, öettioogij atltaer ^ΦΜ aïtoaer toerrfecnbe/ fagö öaereeniongöe bocftter/ eenii jflopni» tijnfciien iSurgfterö bocfiter/gftenoemt Fratifoys Buti, bffe toaiS bacr eebctoa^ ten / oft om #onne te too^feen / en toag feer grafflgcfe en fcftoone/oBenaeiiit lu- cretia. ï|p maetÊte foo beel bp be ιδοπ^ tiefeeniS/bat Öpfe gecreegft/ om een €on' ί erfeptfei te maetfecn in öun toercfe/ toe een iBarte-beeïbt. ï|ier booj te meec Jtjerfoi/maerfete foo iJf d / booj fcc&rn m |
beijenbtc^eben/ bat be^omieBctïil befe botöter aföanbitö tnaerte/ en ïepb» befe toecö op ben bagö öatfe gingb fien onjS lajoutoenriem/ een feer βö^fert iSelijtfee/ in bat Cafteel toefenbe: bp öefe lucretia ijabOe 25ioer Philips eenen foon/ ggenoemt oocfe Phihps, bie nae* mael0 ooc^ gelscl^ ben l@aber toert een feer tonfligi) en bermaert ^töüöer. ©an ::6^oer Philips 5ijn tot Prato fraep (imiicn te fien / ia een be 5^oobt ban s. Bcrnard , aïtoaer gf}«maec6t 5ijn ber^^ fcöepben Creupelen/ bie be bare aenroe^ renöe öiienefen too?ben/ enbpfonbec toonbetïijfè om aen te fi en / fijn webe* bioebersf öébetoeenenbe/ baer be bjoef:» 0ept befer feer aerbicD uptgijebeeïbt 5^aer fietmen in befer iï^onicfeen tüp^ pen toonber fcfiioon plopen/ bie feer goe< be tepcöeningöe Rebben/ ootfe aïieg mei fon confttgöc Öanbt toel ggecolojeert/ göeflelt/ engfiepjopoitioneert, hitteen anber plaetfe/ iutöoojnoembe Cafteei/ maecfete ÖP ηοφ een fcijoohtoercfe/ baer lafeen en tronien 59η/ bie fter Detu Ïtjc6 5gn. ^e figueren niaette ftp meeri» ber alis 'tieten/ en tïeebingcn bie te boo.» ren niet gijemeen en toaren / onttoec* feenbe be göeefien/ bie oa&e flcifjte togfc teberlaten. ^n bit toercfe ignb'lifïof tien ban s Steven, be bifputatie/en fiee^ ntngi)e, gin be btfputatie fietmen be ngbicDepbtenbe gramftgap ber Soben in ben tronien «ptgöebeeïbt: ooebben fprjt / bat fp bertoonnen 3πη ban Ste- ven, toienö aenfitfit betoijd fuïcSen 45obtïtjffeen ernfï / bat öet toonber om bebeuhen iji .^n bc fteentnge ijj te merc^ feen bengrooien tooin/ met be tanben toeg]^ebeten/in eleen en groot/ een tojee^ be raferp betogfenbe/ baer ebentoels. Steven in mtbben gfteSmeÏt/mct opgöe# Deben aenitcöt/met berfefeert gentoebt/ boïïiefben/ om frjn boaberii mifoaebt bergi)übtngi)e biöt/ 'ttoeIcS gfietoiflocft toeetbici) t acnmercfeen ig / om anberen i Sennclncfe te maerten / toat beuc^t en rracijt bat ftet iö/tnbe ^fftilberp goebc ^iUbentteteftebben/ ente tonnen upt^ beeïben b'affettem €n ftter in toasSfip Afffe^i» fulcfecen jBeefier/batBpin'tbegraben uytgebeei'i': ban s. Steven attitubenmaecBte / foo wondetco«^
b?offaeStifD ban söelaet/tn a?nfif|5tf« ^ '
i<? |
bat Bet fcftier onmogbelocfe ia te ftcn fonber betoegDentöepöt./^er anötr fg^ benmaecbte 6pbe<©öeboojte/#j^ri: tatie/^oopfel/^öonbtmael Herodis, in be ontöooföingije loannis Baptitta?, altoaer in't aenfcbgn besi i^ieDufetrjs men beötnt ben 45oötlr}r&en «©Deefï/1 tot J>poleteji een toercfe in be 3Serc eninöetboïrfetoelupSïErcnbeberfröepi' begonnen/ enalfoo 9paltijbtb?outoCi ben actiën: Sn't ^oopfelfiet men be Ιβεκ toa^ / toert ban be bjienben / ba» fciioon&epöt öer litöamen: Sbonti eene bie öP bjijbebe/bcrggieben/ bp batf tnael Herodiiben ConingiicSen ρ jacint/ men fcpbe/ en (larf ffpnen feben en bfl^ be befienbicljepbt ban Uerodiaene, öet | iicö jaren/Snno t458i«ï^aertoa0öem berbafenbcrgOenooböe/ent'üetfcöjico i semaecfiteenöeerïBCfeiBarbecengraf) ïien in't aenften 't gooft loannis tn be met bitopfcDjift/boo? benAn- fcDotel gin befetoercfeen toaren ootfe gelusPoiitianus:. Condïtm htc ego fum PiBurdfama
Nulliignota meaeii gratiamira mant^,. i^rtifces potui digitis animare colores^,
5tin / en Diamanis 3önii biftipeljS.
Philips fraep in alle aijn toert^ feen / anber te boben gaenbc / foo géngft fjp nocij ö£m felben te boben in fïeeii bie men niet beter g§e* macf genen moeite. €en leften gab gp
Sferata^ dnpmosfallerc voce dm, ^fΛmeisβupmtί1aturaexpn|faβgurίίy Mt^fuis faffa eB artibm ejfefarem, Marmoreo tumulo^ Medkes Laurmtim htc me CondidiU antï. humilipulvere te^'m eram, ^et ïeijeit öan Antontllo tian olp^eï^e / batmen mocSt^mef toaiir
Meffina, Jicfiilber,
Gföoot boojbeei iiS onfé €on(ï gfte^ fcfiieiboo? De bïtjttge foigbulbir^ Öept oftcntieufftrpt onfer boo?ouDerii/ bie be feibe ocffenenbr Rebben metter tgöt gebpclit tot beter en bet^r gefïaV tf niiS/ baer aen fp te cofïe gelf pt fjebben beel tijöt/moeptfη en onberfoecÉingösi» 5©oe men outstijt^ban geé ©ipöertoe en toijl/öebbenbe meeflerji beelftnö be# pjoejft en gl^etaemt/ om op fouten p£n# neeïen beftanbiger bitigé temogéfcöili beren. <©nbet befe toast esnen AleiFo Bal- dovinetti, etnen Pifello, en meer anber/ bie eenig feutinebetntjS bermengfien on^ ber b'epbertoe/maer aï bpcfttelooii/oft te bergcef0. IBaer ten leften iö getoeefr «nen Antonello, bati Mèffina geboden* befen i&ictUaett iö b'eer|ïeeetoce(? / bie f ngitalten fieeft gftebiacBt be nieuto in^ bentie ba b'ölpbcrtoe:toant upt ©laen* öeïisi giöefonbengetoee^ban Cotqrtitpi ben aen be Coning batii^apeïsS/Alphon- fus tin (iutS ^cpïiifrp toan
toajTcHen / en beBtel 5pn bertoe/ ttof Icfr bifen €onincffcr aengenaem toajS, fe nieutoicBept ban ^cj^ilberge maette eenen grooten toelöoptonber anber iffec ooife bp gfjefomea Antonello, ben toelt# Ëenfeer bertoonbert toass ban fulcBctt nptnemenbe toercfe / fienbe bie bertoe foo lebenbe/fofciüoon m glat berb^eben; €n berflaeniie / bar fulcfien ISeefier/ bie befe nieutoemanim gfiebonben / en alleen bp öem ïjabbe/ tooonbe in ©laen^ ber/bcclict alle fpn nootfaecfien /en nam brtepfeaennae oöjuggOe in lèïaenbe» ren/ entécpnbelingDgBecomenbp lo- anties van Eyck , mct totltfeett BP metl· aller beleefiBept gcoote gBemeenfcöap- maesfete/ l)em ggebenbe beel tepcfeenini» göenop ö'^taliacnftBe maniere/ enani» ber bingöen/ foo bat loannesr teb^ebeit toetbtbatftpSemfatötoercöen/ enbe o^ben bie öP öiél in bat toetcBen mcÊ' ^Ipbertoeï Atitondlo feer-beg^eritSi toefenbe/en fcïjepbe niet ban baec/fip eii fiabbe alle btngften ba|l gt^leerf, ^oe nu ioannesiöie aïteretn oiibt jlSan gfie^- |
-ocr page 47-
Italiaeniche Schilders, Foi'sp.
en bat Andries upt bitteren ngbt niet langöer motöt ierbjaglen ben lof/ Die Domenico boöen {jem g^egöeben toa^/nam boojen Ijem om tebiengfien* ^00 g^efcj^iebet / bat op tenen abonbt Domenicus njet be Hupt upt gingö/ f00 ÖP flDeioDooulDoaii / en Andries fcoe ter tgbt/ foo W Uoel plott}t/ ntet mebe toou gaen / öem göelatenbe pet befonberii te moeten teptfeenen* Domenicus nu al* ïeenupt toefenbe / Bem Andries 09 eenenBoetfebaneen (ïraetonbefeentog 'tigf gBebaUen/ en Beeft Bem met ee^ oom^ ntgB loot op De bo?ft/beE.upte boo^bKi feenbe/ feergBequetjl: Cn bentfeenbe/ Andries aei of Bp ntet göenoetB göetreft enujass/ Beeft Bern notftin't Booft met bit loot gBetroffen/en liet bem alfoo o^er boobt ^ liggBen/ alfïiUenaefpntamergBe* keert/ bie Bp toe floot / en begaf Bem mebertete^l^enen/al0 boo^em ^tabtii bienaer^ / en anber bolc& / 5gn booj 't gBemcBt toegBeïaopen: <i£n foo Bp gBefeent Vüojbe / ίίερ men Andries Balen/ bie Bem 0rootïijc& beb joeft con* be gijelaeten / feggBenbe: mpn bioe^ ber/o mpn b joeDer: fo Dat epnbelijt Do- menicus in fpnen arem bengB^ffl gaf» fcBanbelgcfee berrabigOe moojt bleef ijerbo^geii / toat bigt men om toe* ten bebe/ tot bat Bet Andries in 5pn boot bebbe fpnen25tecötbaDer te feennen gaf, ïBefen Andries gabbe toel goebe tnben* tte / en tepcfeeningBe / ^n öabbe 'tgBe* bjec6/bat spn bingen te tojeet en Barbt (ïonben. j^u/benboo^tierBaeïben An- toneiio öebe toti^enetien beeï toerrBen/ conterfepifelg nae berfc&epben l^eeren/ en anber^. ?©oe Bem aenbf(ieet toaren eentgBe Hiftojien in t ||alepis tot iBe* netien / i^ ftecfe gBetiiiojben/ en göefïoj^ ben / fpnjS onberbomö 49, fonber bat toerei te beginnen, ^pn 45raf-fcB?ift ttiasbit:
Antonius Pidor^pr^edpuum Me/Tan^ & Sicilië totius ornatnen- tum,hachuraocontegitur:Nomro]iimfois piduris, inquibus iingulare artificium,&: venuftasfuit; fed & quod coloribus oleo mifcendis fplendoreni5& pcrpetuitatem primus Italicse pi<aur2B contulit^ fummo femper artifidum ftudio celebratus,
- m
iöoibm sgnbe/ ö^eiïo^tJen toas/feeertie
Antoncllo Man 25|uggöe in ©iaenöei: iseüernaSltitlttn / omalbaei: ύΐζίαφ^ titgPtemaetfien fuïcfeen feer nutterten ftöeoncn ijonbt tn Confï^ ceti leiïen i&tefentie toooifiJntDoonflatitiaenetien/ Beeft aïöaetöceï fc^oon m tonfttge ftuc^ ien ban oliitijecttie ggetnaecgt/tie melc^ fie onber bie cbd Magwfici in grootcr toeerben toaten/ UDam gp goebe tept&e^ ninge gabbe/enb een sott|0eefïer m^, <®nber be fraefje l^ecfiergi bie Anto- nello tot ©enetien gebonbenfieeft/üjajs tenen Domenicus, öen toeïcÊen al be öjientfcöag Antoneiio bebe/bie een gec^ telgclg b^tenbt ben anbeten boen ntac|[): tuaetomAntondio, bte banmeinanbt ttietbeleeftgepbt tuouobertcoffen Uie^ fen/ öeeft befen öjtenbelgtfeen Domeni- co be Con^üan olpbertoe genteen gfie^ inaecfet /'ttoeïcfe tijt0 geen ilein faite en ^efenDomcnicusttJetbtombefe meuttJeConft boen tomen tot jflo?en# ten/aïtoaer gp feer toel gDefien ttjasf/ en tp ben asojgeren Mael ontöaelt/öet ijieïc tenen ^cöilöer / g^enocmt Andries del c aftagno Qualgcfe ttiocöt Igben / bpfonj. berombat öptoeïfagö/ bat öp beter |@ee(ïer al0 tp* ®efen Andries^ ite ban een 25oecen jongfjen tot een ;êcDilbertoa0 ggetoo^ben/ conbefeer luelöem gDebcpnfen / en aisseenargö IBenfcö/ met een blgbe foefaenfföön een bitter qmet fierte bebetiten/ foo bat ÖP Öem göeïiet Domenico een gantfcö toegöebaen b^ienbt te toefen/ ben üaelt^ i&en 8em toeber alle b|tenbtftga]} be^ me0/en Demoocg tüeejSbe.èeerlgrge nieutoe Cotift ban be #ïpbertoe: maer iij(i0 epïae^ aï te qualgcfe geIooiit:\nant aïfo Domenicus een goet bjolgc jiBenfcfi ijjaiS/ oeffenenbc fiem in iBnfijrfe fin^ ggen/ en met be iLnpt te fpeïen / en befe mee t'famen Camer-gijefEllen ïsaren/
D. O. M. |
sn anöer bingöüU ^an iffer tionhmm^ ^errise lu^seDe baet Herodïs, Daer DOn^· iioofeï Sinfccren gö^ö^^^öt laojben/ baer mtii fiet een gfieffioel onber öe ^olöai» ten en ©jontoni / en i^?erbeboïf& Die Ben aenrennen» €n toiftgr^ / ban aiie b'#i(iojieni0Èttbe befte/ toefenbe be^ ïepbt met groot oo^beel / berflanbt/ en Confïe: ï®ant men fiet baer be groote ^ feïBepbt ber i®oo?öer0 ber èinberen/ ^eÏiS"' onber üjeïcBe men een fiet/ fïerbenbe
en, in të kin-
ban een (ieecl&e in be 6ele / baer Bet notB derdoodinge. BangBt aen bebojfi 5pn0 |loeber0/ beg fietmen be ir.eicit bïoepen «itt ben bloei· be/ een bingBen/bat be mebeïpbenBepbt (aïtoaerfe begraben)mocBt toertoeffern» ©aer 10 nocf) eé SrgcBf fenecBt/ bte met göetoeïöt een feinbt Beeft gBfnonien / en t'ttsglen ÖP baer nieDe toe cB ióopt/b|Uf ί Bp 't tegöenfpii 25ο jjï om te booDen / en ban at|)ier fietmen belBoeber Bem mu Bangöen / en bp ben Bapj tretfern / mei fulcfeen grootm toojnitBepbt / bat nenrnggöe ban acBter tromt a!0 eenen booj Baer gBetoeibt / foo bat^ men Bier fiet bjie figoon affecten een be0 Sint^/toeïefe men fiet berfmacBi» tenbe (ïerben: t'anber betoJjeeDtBepbt ïst0 ^oïöaet0 / bie Bem boelenbe öïfa bp t'Bapj gBetroeften/betoont Bet affect Bem aen 't 6int ie bo^cSen: Bet öerbe be JBoeber / ftenüe öe boot Baer0 feinbt^/ bebogffc toojn en rafenben pber/ om Baer aen ben jHoojber te toieïii/ niet bJïIïeni be ïpben / oft BP en moet ootfe ban fiaer gilefïraft jtjn / ctr Bp öan baer frBep^ " bet: een bingBen feer aenmertfeeïgfS/ meer ftBpnenbe een^ |&BtiofopBen / aïjg een0 ^tBÜbersS aenbacfiticBept te toe^ fen* !©aer 10 oocS te fien 't leben bart loannes öe ^ooper» <®nber anber iffer een ïlifroip ber geboorten loannis, Daer een fcBoon bingen t'aenmercSen tg: baer Elifabeth te bebbe 5gnbe/ eenigöesBe^ bnerinnen tomen Baer befoecfeen: onber bjeitSe eene coemt bp bei^oefler/ bie bp 't Bint fftt /en frBtjnt met latcBenben monbe 't fiinbt ban Baer te begBeerin/ om beeé anber ©putoen te ïatenfien/ töatbe ©io«UJe ban bmBupfe in Baer oube bagBen Raböe gBebaen/ai0 ü3rfen# be een nicubï feltfaem fasrBe: #0£δ tffer
Domenicus Girlandaio. Domenicus Gir-
landaioj ^ÏO|entijnfC0 ^cfjilDsr»
AUfco men fcebinfet / bat be ^t^iï^ ber-feonfi ban iargerBanbtijsopi gijeriommen tot ber bolcomt'nBepi/ opi gBebeurt en bcrB^beu öooj blijtigBe ïLiefBebbersi en oeffenaer^ öer fdber: ;èoo tan ic6 met aciit?r torgge iaten Domenicus Girlandaio, bic cerfïmae! een
^iibetfmiöt tijefenbe / Bem fïabigB be» gaf tot be 'CeptSeu-conft / baer tn foo bafl ö30?&enbe/öat Bp be pflfTanié/öoo|# bp 5Pnen iMincliel gaeiibe/ jiray na booti» fïe / baimenfe isennen conöe. i©oe ijp Bem tot öe fï begaf / f)eeft
oac&aitgbt0 fecrbeel conterfeptfel^tn fpn Voercè te tofgBe gBebjar^t. Sin 5011 eerfïe toereken maette i)p in een pdle ï?aii Den g|jeilacf)te ber Vefpucci, 't contcrfepifei ban Americus Vefpucci, bicin^nötenfearenbe/ bat bietDe beeï ber Witult fpnm iSaem imft giieïa^ ten. «©nber anber toeeï tóerrSEU jijn b'aenmercfeeljacëjleieifioiencen tot s. Maria Novella, «Serft een / öaer
loachim is berfltficn / enberbjebenupt ben Cempd/ baer men in fpn tronie fiet be IgïstfaemiFpöi Ί en in ber Soben acn* ficBten ben Bast en beraeiiiingBe ober bie fonber Êinberen ten Cempel gna^ men. 'Cen tmeeben / een ï|if!ojp ber gijeboDjteMans, gijemaeffii metgroo# ter bigtst / basr een camer intbercoiten 10 / en een benfïer baer ben bagfj ban f omt/ öie ben oogfjen btr aenfcboubjerji bebjiegOt* 25oben befen / Sint Anna te bebDe ïiggftenbe/baer eenigBe la^ontoen ^aer befoecficn/ oot& eenigbe bie'tfetnbt Maria toaffcfien met grooter fojcBbnl» DtcBept/ b een giet Daater/b'anber maett öe totege toe / enboojteïcfe 5pnen btenft boenbe ί €n t'togïen dc&öu0 boenbe 10/ iffer een ©loubj / bie 't feinbt op ben arem Beeft / en met een graceïgcfe b|on>= toeïgcB toefen al grinnicfeenbe boet ïac? iflen. ^n be betbe i0 / baer Maria De trappen op gaet/ baer een rebelijfiemop pjofpcttibe 10/ oütft eenen naetfeten/boe ter tgbt feer gftepjefen, ©oo^tifferbe mv / oft ConingBen / een3|i(lo>. tp jjermeerbert/ en tocl göefcBïil&t/ met |
-ocr page 48-
Italiacnfchc Schilders, Antonis en Pletcr Pollaivcii, Sandro Eotticdio. F0I.40Ï
•eeii δ jeiigljt frnptcn en aaf^
feilen ujgn^ ban jjact i^ojg/ op &e flQp
«UtijnfEÖ^ iis Zachanas,
isie {ïom 5r|n&e / öem Oer gebooiien öaï" ijen oorh frïiönt te bertoonöeren / eti ttiJtjïen öem Den naem getj^egfit toojt/ fcöjöft eenen fenie / öeböenöe fpn 00* SÖen op 't Sintit/ toeïcfetoan ttn ©jouto toooj Sem finieïenöc ecrbiebtg geijjaci)t
i33o?bt/ enb' öp tügil met bie pen op 'i feinbt/aliÈ f«gg0en&e/ loannes tg fpnen itaem: «©aet fietmen oot& «tijcnomi fïanbt een groot tiectoonöeren. ©oojt inbe idjebïcatieftetmen ö^r^tijjibèn fpotiige ontoeerbic^cpt/ in Ijct toefiooienbe boïcfe / toïgt tn't toe^ ïupfïeren/ootfeberfcbepben perfoonen en actiën» 3|n b'i|i|ïo?p bejs ï^oopfeigi fiefitien aen t uoefen chrifti, met toat ge^ loof en ootmoebt men futcB een ^acra# ment beöoo|.t aen te nemen: en toonen# tie fuïtftg niet b?utötloog te toefen/ ftet^ ittenberfcSepben / btealreenaecfitsöni bt / in èet aenfcèön betiatjfen uptgfiei feeeïbt <éobtigc6en ernlïom g^eboopt ie umi&en: onber stiber iffer een / bie ee^· iien fcöaeu upt trecfet / bie be bÏQttcöept felbi betcijjï te toefen. Cen ïeflen iffer Öet ^öonbiinael Herodis, met groots fieerlrjcfegepbt / en ben bang ban Hero- Biane, baer ueeïöerlep artien berbeeU ijen ?pn/ en oocin piofperttbe een groot ConingljïncB ebiftcie.^it göenoetö om betogfen/ toat Domenico boojeen inbentflf Conjlenaer gftetoeefï:lBant ieïangU foube totfeii al fpntoetcfente öeröaien» ï|ptoassfooïuilicö tottoerc# Seit / bat Oem berb^oot fpiien tgbt in eenigöe bupfigfte nootfaetfeen te laten/ feggömbe: tcfebegötnne teSennen be manierebanbefer Conjie / foo i0 mp ïeebt/bat mpntet entöaenbcfieebt te ïjeftöilberen met HiSlojten ben uMtt^ ïen muer ban be ^tabt ban f ïojenren. mp (larf^nno 149I* o«öt bier m beer^
'iSeUenban Antonis gnPieter Poiiaivoii, ^t^tlber^ban jplo^encen»
9iC&toiï0 bie ban flecöten gBemoe' ö^bjaren/ en Baööen aeitsö^U^n^
Grooten werck-luft van üome· nicus Gir· landiio. |
gfen ne&erigijê aftiiisg^eii / ^pst fegji meerberen göeefï gljetoojben / al0 §un crac^t met ber Confï of beucgifaeRi* Öepbt bermecrbcct igs gbetooi&en / ίπ fulcBerbofgöen / batfe opjïgg^enbe tot Boogöer booinemen / ben femel tomen te güenaftenmft ijwn öeerlijtfee gebacö* ten, ^lis Bun ban b'abontuere fianDt^ repffitnglie boet / met öun toefïieren ee^ nigi) matgtigfi €on}l-ïiebenöe l&itnce/ toojötöunnen arbepbi$n biendtoeïfa beloont/ batfp't enöunnaecomerjs rrjCi· ItjcSen eerlrjcè ïangiiettibt toeïbaren^ be beboelé/ en fp een goet leben baer ban Öebben/ en göeben ber 3©eetd£ een ber^ toonberen/al^gijebaen Bebben Antonis en Pieter Poliaivoli>bte met bwiinen geefi en arbepbt fiefaben bercreggen / boo? beut&tfaem oeffcnistge/eerltc&en itaem/ gÖerucBt / en tijbeltirfee mtbbel / om te leben in boojfpoet, Jl^efe toaren te jf lo> renten gftebojen ban fcfiamel <©uöerjS. Antonis geraerfet aen 'i<i5oiitfmeben/ toaer in öp etrellerenbe fraepe toertfeen bebe: en Pieter ma?? op !)£t ^>cDiiberen/ baer fiem Antonis ten iefrfn bpboegl)^ be / begfteerigb tocfenbe tot meerber fame/ tnleeröe iutoepnigi) iBaenben be öanbelinglje ban Bet €olojeren/too|:i benbe goet iBee(ïer/ bJ?oci)ten befe beel binglien tfamen. Antonis maecfete t« een Capelle een l|iflo?p ban Smte Ba- iHaen, toaer tn5nnfraep ideerben/ en naecfeten / oorfe fraep bercojtenbe bcels» ben : 3[^en Sebaitiaen toaö gbebaen nae 'tieben. «SittomiiUjaëïietbefte/bat Antonis Dpi bebe/ om bieftoille Bp in beel biitgBen ftem met 't leben bei)olpen Babbe. «een banbe jêcButterö Bab Bp göemaec&t / bie eenen Crupfboge tegen b'aerbe jïellenbe/ aenfpn bo^fl Beeft / en al bocSenbe trecfet om tefpanncn / baer tn fietmen be cracfit ban tretfeen / en in be armen be mwfculen/en be göefboolïen aberen / oocS Bet initoubfη be0 abemis/ OiK te meerber craclit te boen: #ocfi tii aUe actiën fietmen / bat lip acnbacBtigBi en gijf efiigli üjass in fmi iiibentien. ï|iec boojBaböeBp joo^Crocnm/ bittoas Ήίίπο ι47ί. eiber miJeffete lip eenen s. chriitofiel, \ian tijien ellen BoogB/eeti I5eelbi ban goeben p?opo?tie/ bat booi BeumsB^fnöftfï Söeöaeneubja^. W
waecÊte
Cmyi-booS fpanner aet-, digh Rhe. fchildcit. |
maecStc occi b|P HercukiTen , ecuen baer BP Anteum berboiitot/ ïooneiibe Öet trecöen ber jenuiuen en iiiufculen in ben Hercules, oocfe fpn taiiBeu bpten»· be / en 't berOeffenfyitber teenen/ om al^ foiebetoöfenctatiitigBen arbepbt. ^,11 Anteo i^ 00C&toaergenomtn Bet afgacn be0 cracBt^ / en 't gBcffï-SÖ^ben met openen monbe. anöeren/baerBp ben ?lemaï bertoint; en ben berben/ ht stjn allejs feer cotifticB eii toel eOcbaen. i^Tct Aretfo maecfete Bp in <©lpbertoe (öie Bp ban fp 2&?oeber / en fijn Bjoeber ban Andrics. dei Caiïagao
ben boomriiaelöen Antonis , quamop 'tffOiiösreti/ en twe fiJti grooie besfteerie bp 25?oer Philips i toten^ maniere Bp giinticB toelnae boïg!jöc:en ïidcB longB Sijn&c / maecfeie beel fraep bjertfen op nat Saïcli / en ban €pbertoe / foecBenbe «lle anöer ban fpnen tijbt in beConfl; t'oberirefen / ofi boojbp te baren / bp^ fonbtr Domemco Girlandaio, ben toeltf SenBab gOemaecBteenen s.ierommus, baer Bp sandro Babbe te moecfeen eenen s. Auguftijn, Bet toeliS Bern toelgfte^ ïutfete t'fpnen grooten lofiiebbenbe SBebeclbt in be tronie bie biepe giie^ bacBten/ en fcBerpfinnigBe tiigetrocBen tmaginatten/ bie gBemeenltitfe 5ön in berjianbtgite pielen / bie bolf&fcBouto SBeftabitii tracijten naBoogBe en onbe^ |
teil bm baÏÏoi&e» €ngSeï^/ Beeft fjp beistfeii ie berflaen be mufcuïeii/ en be fcerroiiiuggen / meeraï^ boc^B^m^e^ nisfje j'Beeflcr^ ggebain öaöben; toant , Bp Ut\öoobcr jBenfcBen ItiBamen ïjati^ ba«stjet4Ii/ om ber mufcuien begin en epiiöt te ber(ïaeïi. ?|p tos^ oocB b'eerlïe/ Eerden bie öe maniere gB^ü^efen B^eft/ be muf' dermoder- culeiite foecfeen/ op een goebe fojme. ^IrS foube ootfi toper platen sBefneben fochc op Bebben/ baer gp alanöer boo?Bem te sosds foxjs? boben in tg gBegaen.ïlp ίβ nseberBanbj: bp tbjee idaufen gBebJeefï intoeeröet?» 25epbe gBebjoeberiS 5gn feer rgcie / tufi
Babbe gljelmt) eenen s. Michiel, sic| feubeteêoom/gBetïojben/Sino 1498» met ben^jSÊfft fcröbt/een fslbtfaem begraben tot s. Pieter in vincula. ^lui fraep öiuaöen te fien: toani in bie (©raf-frBitft toa^ bit:.
Antonius PuHariuSjpatria FlorentinuSjPicitor infignis,qtii duorum
Pontificum, Xifti, & Innocentijj ierea monimenta miro opific..
expreffit. Ke famil. compofita ex Teil. Hic fecum Petro fratr©
condi voluit. Vixit an. 72.Obiit anno falutis Μ. 11D
ï^et leUeit öan Sandro Botticeilo, fto^entiinfcli ^rfiiïöer*
€ii|£ii lo^encen toaöBetbeb^i | ggerutBiitS gBetooibeii/ enbetroubJt
be / baer ten lejlen mati be beel anbertjingBen te maien. Ban fpn^
bet-ton|i iiaer jongijfle gljebcojie liab* ber Banbt tüjee fliitSen te fien in
öe Berfreglien; foo upt Baer uerboL· jSllertogBen fpeelBof:in b'een/baer ve-~
gBen0 beel goebe Con^enaerë boo|ii nusgBebojentoojbi/baerAura,enfuïti
gBeromen/ bie aiï? te mtijakn beel tfiDt fee iBinben / mei een beel EieföefeenSA
fouben bsBöebcn. ®ofB tan niet toel biefetelanbeb^engöen: inb'anberooié
boo|bp gacn Sandro Botticelio ƒ Ιο^επί» efΠ Venus, baer be gratiën met blDem<»
tgn /bieöan 'i<6oubtfmeöcn / gfj^lpcS SranfSen^ Baer berderen / baer mebe
liptbeelbsiibe benILenten: bit tea^al· ïeégraccliiciigBefcBiibert. (©i'Oüteeei-e Dryconitó beBaelbeBp oocfe in mi Coniagfien/ genaerdich baer Bp ben ecmn maeCèis 'tinnbeBen ^^rfS be boet feiiffenbe met grOOte:r liefbe / den verile. ftllifnenöe toel tebieben fo langfse repfe nnghea. geöaen re Bebben/en toais 'ttonierfepifel tjan Cofimo de Medicis b'oilbe / gantfclj naiuerlgcfï gö^liicSeiibe: b'anber ttoee toonfn 0oc^ groote affectie tot'tfifnbt/ toefenb® algse&e Conierfeptfcï^- niet ie bebmcSen/toatfcBootiBepbi San- dro in aïle trsnien te toegBe Sj?DcBte / en op berfcBepbenatiien/ foobanbooierg tn ö^oftlV op Balf oogBe/ gBebogDen/gn anberiin0:oora berfcBepbeii toefeniS ban ouberbommen / en me^r b?embirB2=« ben / bïe eené H^eefier^ boIcomenBepti^ / öebb* mef eenen cosit |
-ocr page 49-
Italiaenfche Schilders, Andries Verrochio, Andreas Mantegna. ΐοΙ. 4t.
m^Jigi^êbeêtet fee öjp betfffie^ben iingen en fene^ten / tratmcii (iet / toeUft Ueii eenen ofi ösn aiiösten Cotiiiis^ gijCi= fisi i0. töercfe tesa^/entg lenConfïenarcnfeer tertoonöeïltjck/fo hm iiiÏientie / teptSsnlngfie / en coftje» ttngöe* ïof Dicï tan Ueije ïiem te jHoom romen / öooj öe begöeerte öan Sixtus öe bteröe/ om in be Capel^ ie/uieöp ijaöDe boen maSen/bansön ^cgiltjcrijete öebiJfn: Sier toon Öp een groot beel geU^.itecrenöe te iflojenctn/ ïj?ac0t met ongBetocrcfeen ben töbten 3fin flöêlt om/mafeenbe een beel uptlegö op ben ^oeet Dante, en figueten ban 5gnï|eUe/omtebiutfeen: bm ÖPÖ^m ten leften ijonbt ouöten arm» ïlptoa^ öï 5ön ïetoen langö feer boerticö, Censi Sab ÖP flï)emaccfet een groot roiibt/öaer ineen j!®arp-i5eeïbt/mtböen aci)t<en^ gelen» iBit öab söecopicert een jgn bif^ xipel/ göenoemt Biagio. Copie berroclïtSandro aéeen 25ucgerfe0giili ben^ /ttjaerom Biagio feer blöoe toa^. 5Laeibit ftwcfe (fepöe sandro) toat om Soogö ftellen / bat öet fcöoonen bagij Öeeft / en gaet öaeït mo^geft tjjoegö ben 25urglier / bten Öp ijem noembe/ bat fip ïiet alfoo befte / banfatijpuöetgöelbi telïen. Biagio bebe aïfco / en gijingö ciuchtvan omben25ur0er, CeröjQlen Sandro,en
Botticdio jio£f) eenfenecöt/iacop gfjenoemt/maeCi'
dndXSo ten ban palier acfjt rooae cap^en^ / oft ^ ^ ·tïapmuif&eng/geltjcöoetertijtöieban ben iSaeöi ban iploiencen b|oegfien / en toeftcben befe cp be öooföen ber iBngelé met toit ^mo?gl)enö Vjjoegft foo iomt Biagio met öen 25urgfter / bte (on^ tueteng Bisgio) Ua befe bootfe toifïe, Bia- gio op öen totncfeei tomenbe / opftenbe/ fag^ 30'η i^arie-beelbt / ntct mibben €ngelen/maer miööeit ben öaetfOeereti ban jplojenten/metönn tiapmiitfenoi?: |)ploa0 berbaefï/ niet toetenbe toat feg^ SÖen: ban aïfoo ben Coopmanljêi micB feer pjeegü / en nergens ban en mnmm^ be/füjeegii lip ftiïle/ en fo met bm ^an / bie Öem t' geïbt teïbe / iertoiilen ^fecbtn fp be clapmutfenaf:toebergi|ei ieert jtfiibe met be fe^ giüben^/fac&.srln i^aetfiieeren toeber €ngelen getoaiöen/ lip ïjemfeecijeriMonberbe/ bafl t!6êi?obec feebentSenbe/fepbe ttnUfm |
m sando: / ict enüieei «iet oft uipöjoomt/ cfi baiöet üsaeriiJ tbeeö Ciigeien/ boe U mtt bé |Ban toas/ fiaböen al rnobe mutfé op/en nu en öet>^ benfp göeene/toat totl bit bebupbeni Φί)Ρ gBemiflu finnen/fepbe sandro,bit geit maect u albaufelijen:Dabbe bat ge^i toeejï/mepnt glip bat Bet ben25urger gecoc^tfoiibe fjebben^ c'ié oocfe toaer/ anttöoojbeBiagiOj^p en öeefter mp bocö nietöangöefept/ eüentoel buncfeet mp een toonbsrlgifee fafee» jBeer tlucöten toaren ban fiem te hertellen / bie te lang te beröaïé ^ijn» 5|p beminbe feer alle bie in be €onfi blgtigö toaren. toon geit göenoerö/maer qualgcfe befieebt3öH'* be / gingö al teerlogen» Cpnbelijcfe / toe^ fenbe owbt en f toacfe/ op ferncSl gaenbe/ igi te 5gnen 7 S. %Άηη 0l&e(ïojben / "^ru no IJ I j,
(^'letliUan Andries Verrocchio, ^cöilber / 25eelbt-fntjber / en Boiitameefïir/ jFiojêittijn.
S#mmige 5t!n ban foo oïerbïoebigen geesl / εη bannatuerm foabequaem petconfticli αεη ίε'οαηίφίη, batfe iiun tottoerfcliepben f0n|tt<3|je oiffenirghen geïticfeïticH beyeten: gelgcfe Dcfm, flo^ renttjn/Andries Verrocchio, 0ie i^OUtStii fmit/al?eomeiec/#jofpKCti0cr/:èedöiii fj0U'J3ei7®?a\i£er&cr/i5dci)tlöer,eï=.jBUi fiiie?!/ te famé toas. .flilaec om be ftepi te feggen/iii f>r!)üöeren tivy^tmu fpiïbenfïonben3t)5i öiiigé \yattE\ï3ji;et» i^an alle 59Π toertfeen toaer Mttl te f^g- gDesuban t' eomt tiionj^? pjopooftmet te paffe» l|p biel fcictoilö nan b' een op fc' anber/ algi Demfoo eemch bingijen booj te faeel boen \)er\3ec!öe.i|>p uia^ een gfioet Cepf6enaer: flp tepcÊeitbe eenen Cartoen met ber #enne / een 2&atainte ban naetSten / bie feer fcaep toa^ / en meer anber birg^en/bie öpmeenbete frï|!lberen / maer bïeben onbolmaeeBt: tepcfienbe mei goei berftant en gce(ï COC eemgiiie i^ioiitoe tronien / feer aer^» öifil fesn toefen / met Injïigiie iiulfelen/ toeltSe Leonardoda Vinei 5tjn bifcipel/ 0111 be fflioonftept toiUe/ aïttji^ focijt 5pn toerciien tt üoïgijen» Bp teprSenbe eociif)ierben opbe mate"/togfenbebe maniere om bc feïüe te toermeerberem
€n |
€tibe Boetoeï fjp toeelCarioenen ntct int toettfe en b?acöi/ftiiiïberbeboti) eenige bingen: onber anbet een «©oopfel chri- iiij baec Leonardo ben €ngel fcöilberbt/ knaec ban naemaeljs berljaelt fal too^« ben» ^p begon eerft alle btng!)en op Det ïeben af te gieten met plaifler/te toeten/ een beflarö gemaetftt ban eenen facöten g'S'^i" / ^^ göegrauen bp Volterra, »ien «rft ^^ ^eel meet plaetfen in ^taliën/ 'l't gebniyck fete gftebjant toefenbe/too?t gQebjoSen/ «»'i«brachc. tïi ban g^etempert met toarmtoater: Hier me be bjucfetmen pet af / en too|bt iianfoogarbt/batmer 0eel %uerentn Steten macli»^u0 toerben in fijnen tijbt Deel boobe en lebenbe tronien afgóe^ goten / bie men nocft beel inbe&upfen iMn jfïoiencen boben beiiren / tienilerif/ to^iren /enfcöoojfïeenin / alsi natuer^» Itjcfte conterfeptfelssfiet» ^ptoo^beop een repis tot i^enetten ontboben/ om op öeplaetfeban s. lan en Pauius, temaet^ ften een toperen l&eerbt / en baer op een Capitepn/ gfienaemt Bartoiomeus ban Bergamo, baer fp boo? bictojp fiabben sQegabt/om alfoo 0em te tereeren» An- dries baer toefenbe/ ^ebbenbe gemaet^t 'imobel ban 'ti^eerbt / en beginnen toa^ penen om ban coper te gieten/ mibbeler tgbtftoojbegp/ batboo^ bejonfteban eenigöeban ijen€belbom/ i)et25eeïbt foube toojben g^ebaen ban eenen Vei- lano da Padoua, foo btacftJflp fijn mobel be beenenen 'tgooft/ enlleerbetoeber fonbet pet tefeggen aï berftoojt te iflo* centen»^e ^igno^te bit fienbe / ontbo* benl^em/batgpnemmermeer fooflout foube toefen / tei^enetten te tomen / of hc Dp foube'tI)ooft5ijnafge({aggen:toaer op ÓPfcb^iftelrjcganttooo^be /bat fjipii Hem toel toatgten foube: toant foofp 0em öet Dooft affloegöen / fp fouben ïicm gDeen foo goet tonnen mafeen / alft fijne te booten toajs; maer Bp conbe ftooftban 't i&eetbt/ bat Rp afgöefla^ öBen öabbe/toel beter aliS'teerftema^ Sen» ;®'anttooojbe enmiföaegljbeben ^eeren niet: ban ontboben Oent toe^^ ber / en gaben ijem bobbel pjobifte» t©aer beeft Bp frjn toetcfe toeber aenge* bangen/en tn't gieten boenbe 3ijnbe/bem jjerBtttenbe en bercoutoenbc/ toert ftct/ enfratf/i^taaer ouöt/tdnno 13 S8, |
i$tt ieUen üan Andreas Man- tegna, ^cöiiöer ban Mantua.
Heebeel bebelooningebcrConficn bermacö/ bp ben gene biefe beucöt^ famicö otffent / ijS ten biften bs&etit bie 'tgfjeniet baer ban göelut&eït)f& tebee^ Ie too^bt: toant Bp beboelt aïfban gfjeen prjne ban moepte norB ongBematS / 000? be foetitöept ber eeren en gBetotn: göelgcfet gljeffBiebe Andreas Mantegna, bie ban leegfjen gfjeflacBte göebojen toass / in een ïpojp bp Mantua, oie Boe^ toel Bp in fön jeucBt een 25eefïen Ber»» ber toa^/ toert fo berBoogt boo j Conft/ en gBelucfe / bat Bpberbienbe te toefen eeneerlijtSïatbber» 3^oeBPtoat groot begon te toojben/ toerbt gBeb?atöt in be ^tabt/baer Bp op 't fcBilberen quam bp lacobSquarcione, een^cBüberban Padoua, ben toelcfien boe Bp toerbt te befeennen fpnen fraepen gBeefl / Bern aennam booj een erfgBenaem foon: oSn betogl ben |©ee(ïer Bem felben öe« befïen ^cBilber niet enbermat tetoe^ fen/ ïietBp Andreas Bem oeffenen nae plaifierban btintijcBen afgBegoten/ en nae boetten ban anber fraep iBeefler^/ fo bat Bp boo;, fulc&e/en anber mibbelen gBenoetB toelleerbe: oot^boo^be p|it^
'entoiïben; »©nber anber eenen Nico- aes Pizzolo ban Padoua, jijn mebe biffi^ peï» :©oe Andreas 17, ^aer oubt toass/ öabbeBp een ?(iltaer-tafel gBemaecüt/ in s. Sophia te Padoua, bie ban een oubt erbarcn^cBiïber fcBijnt te toefen. An- dreas en Niciaes maecfeten notgr een 'OTafel t'famen / baer in maecfite Niciaes eenigBe25eeïben/&ie niet min gBepjefen en toojben/aï^ be bingBen ban Andreas. Niciaej vy.- liïau Niciaes ijS toepnicö / maer fcaep ioio,fMey bingBente fien:en foube toonber gBe^» schiider. baen Bebben/ öabbe Bp be toapenen niet molr J"' boben be Conjl bemint: IBaer alfoo Bp Bem beel bpanben maetBte/ toerbt op eenen abonbt ban toertfie tomenbe/bers» rabeltjiB bermoo jbt» 35p 'tboojnoembe Niciaes bingften/maecbte Andreas nOtB bier ^uangBelifien/ bie feer gBepjefen toaren/ foaöatmen toelbemercfete/ bat Andreas toat bpfonöer^ toojben toil^ <© te. |
-ocr page 50-
Italiaenfche Schilders,
be.ïBaerom lacob BeIUno,,^cöïlbcr tot 30enetteti/ ©abec toan Génciie «iioan BelUno, öjh toeït^tti οοεδ uan jange ccn tcotfer in De €onfl toadi tegófii lacob Sqaarcione, foo laeei ie ü3egc bjac0t/ Dat Andreas jijn tc nam:
toaei'om Squarcione foo toojiiici) toert/ batfc t'ftnöErt aUijtit Upanöen toarcn: iJfitit! alfoofeerÖP Uoojöcnen aïigt An- fomn^dt? iiieasötngenöaögcpjefen/foofeei'öceff voordcrjicfc. Dp't tian öoe af altijtgi openbaerlrjc ^tv^ acöt: fegg&cnöe / bat Andreas niettn boogtten/ om bat Dpbtegabbe öecontcrfept nab'3£ntötfeeiitenla5ecl· Din/ üjacr naer men nirt canïceréftötl^ teren te bcgöe ivnant bte ficenen btngcn beöouben altgbtjs öerbtc|)ept/nemmer«> meer fteijbeube een fefeer tecre foetiti Sept/bte t'uïeefcöoft Det leüen öeeft/ bat Oem roert en boutot ojj berftgep* benartten: boegftenbe nocftbaer bp/ Öabbe Andreas ^ijn oSeelben ban tiJtt en ftoartaijs marbec gDemaecSt/fanber ban foo beel berbjen / fpfoubenmcer gratie geftabt fithU: toant ban fouben» fe emmer te minlten «gcSfcöe fïee* nen25felöen göeieBen ftebben» ï©iifbs# nige brrifpingen qnelben Andreas,maer toaren fiem bojberltjc: bjant be&ennen»« bebatlÖP ten bede oettsaerOept fepbe/ begaf öem baboe boojt tebenbc perfoo^s nen te ronterfepten / en nam foio? / bat Sp ΪΠ een i|i jlojie / bie öp in be Capelle maer^te / baer 3ön anber bingöen bja* tf n/toel toonöe / bat öp ban Det lebf/en t'natnerlöiSe fo bael fonbe bjat ggoetji te bjegije bjeng^en / aï0 upt be öingen/ bie metter Conjt gemaecfet jijn. Cben^ toette^ieï Anireas Dit g^eboeïeti/öat» termeer bolcomenSept bsa^ itib'isni tgcfee 25eelb?n / en batfe beet fcijoonber beeïen öabisen / ban t'Ieben upt en üsrjji: <©mbatbe uptnemenbe JB^eiïersi (foo ftern bocOf) öabben uptbcri febenbe Ïe®enfcöm licijamen/aïle be boImaecSt* Öepbtber naemcitn bp een bergabert: todc6efc&oone beelen alle t'famen 59η ferrfeïben iaem eenieö Itcöaem tebin^ benibar rom / bocBi öem/ moflmen öier en bacr foo een beel ban berfc^epben ne* men/en bergabercn.25obf befen bochten fjem b'2lrttijc6e Beelben beter göeiïeït/ f Π be «iMfcMlIen/aberen m fenuttm beier |
geroert/en aengetoefen: maer ofgem Dit botijt/ en bat öp meenbe öct bleefcö met sijn foettc^ept en glabbtcöepbt bie bingen te fi er berbojgen ijiel / fo toonen fp foiniijtjS meer fterbicftcpt/ aljS eenieö oudt oft uptgeteert itcj^aem/bat Oan be €on|lenaer0 / om meer oojfaften/ moeÉ 30π gefcBonbJt Wt befer oojfaecfe / ba£ öem fuïfjc beDaegijbe / fietmen 59η bin^ göen eenic&fin^g&efneben te aaen/tree* feenbe meer nae t (leen / aljs t'Ieben» ^n 39η bingöen bjac^t ÖP feer beel tra* ηίεη nae t'lebf te paffe; €n öoetoel 0p i» 3sn taecl&enen ^art/ en biat deen ban plopen ttia^/ S)ebbenbe biatbjoogacg^ ttgöe maniere/ foo fietmen nocfitani alfefpn bingöen göibaen met grootec Confï/enblnt, ï^p maecfite te Mantua Tnumph® bao| ben JBarquöö Lodewijck Gon- zaga, in een falebe Criumpfie bani. ft^hghe. c afar, tocicfe t'befï bat 0p opt maec* fchiiderc. j te, liter fittmen ben meï gecierben toa- göen / oorfe ben göenen bte ben Crium· PÖfecber lafïerbe/boo^t alle ojbenen/ be b^ienben / be ggebangen bpanben/be rotten ber ;éolbaten/be reucftbiert&en/ biierroocben / be offer offtn gbecroont/ ben roof ber ^olbaten/be biapenroo* ben/b ClepDanten/ be bfctoiien/be ggc* baenten ber ^teben en rootfen / op ber* fcljcpben bjagöens naegfiebootfï/met onepnblgrfee Cropgcen op be pgcBfla* ben/ïjerfcijepben fio oft en Igf-toapenen/ toemaeciïfelen / bertieringfjen / en töc&fci3e potten:€n onber ben öoop ban alle be befcf^oubjeriS befer 'iTriumpöen/ iflTer een i^iouïo / bie aen fiaer öanbÊ eenMitbt öceft/ bat aï toeenenbeöaei; toonteenen booten / bte 't in sönenboet DeefiVmet eea feer graceïijcfee actie«5Socé ^abbe öP in befe i^ijïoiieeen bingfien bsel berfianöitö Vaaerggenomen / bat iiS/bebJijie bat 50« figuerenmet brboe* ren lïiofïen romen boben fggeftcB te / f0 ma?c6teSipberboojen(ïe aöeelbenboe* fen boo? aen op^ b onberfle toatsrpaiS fïrefee te rujïen / boenbe be anber boojt en boo^tintoaerty neberbjaert / bercoj* tenbeenberfcfttetenbe/ balen/ïatenbe bf boeten berltefenrbefgöelöcy Uetgp bt pottenen anber bingöen al banonbec fien, ^umma / bit toertft mocbt niej fcöoonbft nofg beter getjj^oifit φνΜ
tnW |
Andreas Mantegna, PhilippoLippL Fol. 42, fonbtöwn ben met èerlptEé ioon/
tni0/btjS bja^ÖPbaüben boojnocmben ïBarquijis altgbtsi bemint/en göe-eert: <Bn toert fo gijerucfiticlj/ bat in- nocentius be aci/tfle / om 6em fc|)if&te, SCIfooDPban nae aoom repfbe/ geeft fiem bé l^argugss nocö bereert/ en 0em ]Stbberggemaet6t. Hptoerbtbanben l^au^ bjienblgcb ontfang{}en / bte gem fïratjc in Beividcr liet maec&en een tieen Capeïle/ bie öP/ fo toelffel aïsi mueren/ opnatbalcKaUe^ foobigttcg enfonet toebe / aljs öabbet berWtfiterp göetoeeft. 25obenben^Itaer to]a0 loannes boopfel/ taer onber anber i^een biesijn couffe abererj^t upt trecBt/ toonenbe ongbe^ ttiacBen arbepbt in 3gn tronie/ bebe menicg ber bielflanbtcbept^ fjalbé ber^ toonberen, #en fegftt / bat ben ï^auö/ boojbeeï anber occupatten bie öpgab^ be/ Mantegna niet fo Dicfeüjiï^ göelt en gaf / al0 gem biel bejgoeft jgabbe / bat JbP baerom fegilberbe ban graenbi eeni^ Sj&e^euclgben/ onber anber be ^ifcre^ tie/foo bat ben eenis'ttoert&be^ fienbe/b^aegbetoat ^et boo^ een 25eelt ant. toaere: ^p anttooojbe / 't t0 be isif
Atrdi
V4n tretie:toaer op ben éau0 fepbe / ï©ilt gÖPfe toel bergöcfeïfcöappen/ (ieïtcr bp '^'«itc. be patiëntie, ^en ^cftübftr beriïont
mat ben öepligen i^aber feggen tooube/ I «ntv yi»4i«;. uj» wt uninwnne ftlj en ftoeegö fiWe, ?iet toertfe boïbaen/l beri{ban3pnentgbtaïbuiberöacïti
Leonardo, Andrea Mantegna, Gian Bellino. ®ü maetlte en fcöiïberbe öemfelben|aarf oubt %mf
binnen Mantua een fcöoonfiup^/ baer !5gn-iaraf bp3Ö«eonterfepifdinroper/
ÖP 5ίίπ ïeben ïangö in tooonbe; en beb»· j toa^ ooc6 bit fcöiift gijffitIt: i)enbe beel fcöoon toert^en göebaen/
£pfarem htmc ηοτΰ,φ mn pmponis Jfelli^ Caenea Mantmea quifimulacra vides. leüen tian Philippo imn ^abcr/©joer PhiUps Carmeïgt/
T:__: Λΐ-_____A.'f
----------- ---------r- ^»·»»^·*»»/
ïeerenbcbotö bp Sandro Bottkello, !fen Philippo Lippi ban toag foo ober«· ! bloebif Ö ban göeefï / en inbentie in jgn
Altöoeteel be jèiöilber-conft göecn fcBilbcren / )ae foo bootftcft / tnfoo ijèeï erfgoet en isi / bat be Jfóinber^ ban nieufnuffirö in 5Dn bereieringöen / bat ®un<®uberj5genietenmogen/maereen ' Öpb'eer{ietoai/ bie beniBobernein't bing ii8 /baer pegelgtfe booj be aenpo^f' ïjooft b^atfit be tïebingen te beranbevg/ ringeber natuerenmet langfaemoeffe# èn opeenntcu manier / enmetfcöoon Phiispp· ningetoecomt tegeraM:fofcöeennofö' oinamentensgnfiguerent^temafeen/ Steerii tang / bat Philippo Lippi bc Conjï ban en op b'SJnttjcfefcÖe topfe «nöangen/ op,clc Becl- ben l^aber göe-erft öabbe/ oft batfe engo^öen.ïlPtoaöb'ccrfïeïitebenGro- aentccke. gem natuerlgcfe aenggebojen toa^, üp tifken öet Htöt fjergaf/op be gijebaente f Jjoïgöe ban jongiS aen be manier ban 39^ j ber ISntgtfeffÖe/ bie felbe mafeenbe ban Amy!k$!
' Φ 1 graewto
énbeelfabewrsi/bieaer tot tm J^eïto» ge* ceiaoomnocöbJefenbe/fcOilberbe Dp nocöin eencïeen 'tafereel een iBa^ rp-beeit / met een Capenbe &inbi:en tift HaiitfrOap / in een rootfe / maec6te βρ jêteenj^onmerss/ bie (ïeencn groeben tot be^i0epben toertfeen/metfnUBen patientie / en foo net / bat te berUïonbe^ ren i^, üp teptfeenbe feer net/en toaffen* be met fap/liet't papier beöoocöfelii/ baergpeenige toint-öapien fdofubtgl onber b'anbei liet b^pben/ bat bet te bertoonberé toa^.lSp ©0 jjten en ^jtn* ten toa^ öP t" grooter eere / om 5ön be^ ïeeftfiept/beucbt entonfientoille» fneet ooc6 berfcöepben coperen platen/ batr in maetie öp sön 'STriumpfte booi beröaeït/ oocBsgn Bacchus feefi/ ben jiröt ber ^ee-monfteren/ b'afboeningc ban ben crnpce/be begrabing&e Chriiii, en anber bingöen / alle fonberlingöe en toeerbtcö om fien. ^p toonbe eerflmaeï ban aï b'atoerbefle maniere/ om be Beelben tc boen berco jten» €n om 30» uptnementöept in be €on(ï/en 5ön ebeU Öeptbeö Ïeben0/ toert 5pnennaemon* (lerflgtS gemaef t ban ben #oeet Ario- fto, in be eerfle tlaufe ban 5ijn 3 3 fang/ baerfipöébp be bermaer(lefföiï=e |
-ocr page 51-
|
scaeulsjên ööc&bsn iBertoc/infrofen/ met beter tepcaemngge/aliS anöer üooj Öem gf)cbaen öaitöcn / foo Dat i)et een iujl om fieu mm / toat |)p al tUic^ii ger Qott ijcrfiêi'öe / en tn'i fföilöeren tt mt* öDe bjacfit» €n tjat meer iis / nopt maefiïte toercfe/ i)pen UjacDitc in ittee grooter fïuöicti / ^'iimiifiifcii^ iJingijentiffii iSoomte pa{Te/ in baten/ taniien / bieufüeng / fciioenen / toapen^ roof / fcöilöen / ö^lmcn/ m%\t\mmi f VöeÊrbeii / en aitfeer fulc&e fraepicötpt/ 't üJtlcS t5em / Die onfc Conft foo bfei üoo?öeeI beöe / eeuUjtf§;iöffi te öanfi: Seti ©eiï toershen in nerfc&epben plaetfen .^sijnbanijem tonjlifi) gcbaen, aaoojCohinaö Mathijs, toan rijm/ maecliie öp iteeefcöoon 'Eaft^ reeïen, üp repföe nae iioèm / 0ntb0i= öenöan Carbinael CarafFa, baeröpin ren CapeHe fc&ilberbe / tn be ^errfee ban Minerva,bacr fcaepbebtetfelen upt^ SÖefeeeïbttoflren: ©nber anbtr / ba^ 't (©öeïoobe 't ongöelooUe gijeiJangDen fieeft/ en aUe ^trettjcSen/en bafc i^Ojfte toanöoge beitoonmn öceft / én ineer ïSeutfibcn/bie Bun toebicgartöcn fon^ ber Debben: <©oc6 een bifputatie ban s. Thomas ban iiqutnten/ baerftponber Öem öeeft / en betbjonnen Sabeihus, Ar- rins, en anber a&etterjs / aUejS met fulcfe een fracpöanbeïtngDe gbebaen/ bat 0et tifet te betbeteten ijS, ^ot βρ toeber m ^ïo^rnm iiuani/ begon een CapcUe boO| PhilippoStrozzi: jBaet mofl: b)e# ter nae föoom/ ten fepulture ban Stucco te tmethen/ en een Capeiïe boo? ben boojnosmbcn€arbinael/baer ban fiab* ösfipbipgöelt/ ttoee bupfent goiiben 5^«faten; en aïfoo toeber Meerenbe/boï^^ bebe be begonnen Capelle boo? sirozzi, en bat met fuïcfeen Confïe/ en tepcBe* ninge/batjS öem peber bertoonbert/ om tt nieutoitj^eben/ en beranberingen ber berfterfelen/ bteber in te fien ?i)n: <0öe* toapenbe :ieennert op sgn mtijcBfcl^e/ met alle boben beröaelbe fcaepicftepbt ban bpbjertfeen/ oocB ©?outo öuïfeïen/ enjèjfefïerïfirfegöetoflcbtiiBen Hifio* rp ifier baec loannes (JBuangelifi ber# toecfit Druiiana,baetDp benomf?anbt fieeftfm bertoonbert geemaetSt / bat ten Mini met een teetSen btp crup0 een boot l^enftö bertoetBi: Φη^ bcr anber bertoonbert βεηι boben al ee* nen idiicfler oft i^BiIofooiJö/ Debbenbè een trupt& in fpn öaubt/ op fpn töcfeis g&edecbt, 5Befgi)elijtfey in bee^ Ï^i(rojp/onber beel l^joutoen/berfcBep* beigtfe göecleet / fietmcn eenl^inbefeen aï berfcöjtcfet/ ban een ^paens öonbe^ feen/bat ijem bp be flippen fieeft gebatt met ben tanben / en blitbt ïjem bergijert onbei be cleeberen fpng jBoeber^/ bé toeltfee oocfe i^ bot berbaefiliepbt / cm be bertoecMngge ban Drufiana. ^n een anber Wftoip too? t loannes in b'olp gQefüben: a^aer fietmen be gramfc^ap in bc troiiie be^ öicöter^ / toelcfeen ΓΦοηί gebieben / batmen meerber bpec aenflofien foube : 51^aer fietmen get bper 50n toeerftfiijn ggeben/ in ben aen# ficDte bejs g&enen bte blaefï: en oocfê aUe anber figueren ;ijn gjgemaecgt met fci)oon en bcrftöepben attituben oft toertSing&en, 211en een anber fgbe maetf teÖP sinte Philips in ben Cempel ban Mars, baer Bp ban onber ben ^Sltaet boet comenBet jèerpent/toelctmet nenflantfe bes ConingBs fone öoobetj baer geeft ben ;^tgilber aen be trappen ban ben ^ttaer ggemaec&t een gol/baer 't >&erpent «pt tomen toajs / aïjs oft een ftöeur ujaer ineen rootfe/foonatuet.^ Igcfe/ bat opeenenabonbt een ban fpn fenetöten (boe aenbe beur getïopt toaiS) pet meenenbe berbergi) en / liep om bat in Bet Stol te fieËen/ maer bonbtgem bebjoggeii: #ot& betoeejs ben ^tgil» ber fulcfeen Confl in 't Serpent / 3ρη fenonicgept/ bier fpoutoen /cn toafem/ bat Bet niet gefcBilbert/maer lebenbifg fcBeentetoefem ïi^'inbentie ber!|i(io^ rp tooibt ootfe feer gepwfen/ fcfiiïbereni bebenboo^noemben ^anctgecrupflte toefen / baer fp fiem op aen crupjs trec^ 6en met feelen/ bie aen fommige rutoti^ nen 3ön bafï gBemaecfet/ oocfe aen (luc- Ben ban pplafïer^/enbafementen/ baer ooc6 ter anber fijben eenen met een leere 't trupis gBebatt Beeft / en een anbec met eenen flot^/ en fcBoo^^nt foo om Boog/ f totilen ttoee anber met ftn Bout 't trnpjS aenben boet onberBonben / om foo inben feupl te betoegBen: ^umma/ 'ti0i aUe^ niet te berbctcren,3^p tofliS een
iea» |
H^aitfetttbcltmit mftnierin/ en gDe^ (ï^atebfaem/ tnfttlfii banUben/ bat |p m br bler&en fpnn l^aberti bebecft^ te:biant BP (ttt b^ienbelgtft toao/en be« keft. laeeimeecbtngeninfcBtlberpge^ feaen fiebbenbe/jiarf ban een felle to^tfe/ tn benautBept in be feleyt'fpnen4j. ja^ ten / en toert ban fpn feinberen foo Beer^ iiic6begraben/2fc°. ij οχ» batmen alle tointfteien in be flraten ban Servi toe^ aoot/ gel0C& men gBetooon W men ten groot l^lintebegtatft*
't %tïitn tiatl Francefco Francia, ^cgilber ban 25olognen*
Dtf t ben Conlïenaer in ψη gBemoet ooc&B^^fteen berbo^gBen moebi* 8Btlatenbunc6enBepbt/ bie fpnenlufl ïebenbe maetfet/ en i^feobertoonber» lötfeniet: iBaer 'tijS befpottelöcfe/ aljEt bielatenbuncftenBepbt teBeelblint cn onmateliicit i0: gelgcti Bet ten leflen te beek ijS gBeftl}iet met Francefco Fran- da,gebo^ntotBolognen/|llnno i^P toe0 in t optoafTcn feer tod gBeflelt ban tronie/ Igfenleben/ en foobebal* Igtlfe/bat Bp met fpn platen bie bebioef* fle IBenfcBcn btemen bonbt/ conbe bet* maec&en enbe berblgben/toerbt DefBal.» ben ban beel ^jincen en ïleeren in S|ta« lien beminbt. €er(l toag Bp een «0out« fmit/ baer BP beel fraep toereken in ge^ baen Beeft / feer fcBbon iBebaillen nae 't leben/cn anberfin^: maer tot meerber ïof gBenegBen/ begaf Bcm tot be ^tBil" ber-eotifi / eenigBe jongBe^cBilberjs in Bnp0 nemenbe / om be maniere ban 't coloieren te leeren/ fo bat Bp / Bebben* be goebe teptbeningfie en oo^beet/begon eenige conterfeptfeljs cn eleen bingBen te maec6en.;®U0 toert Bpbeel toereken in beel plattfen enbooj beien te maSen/ foo boojbcn ïlertoogB ban vrbijn, en |
nenbe / beel eeregBenietenbe banfpnbèlc gBeruft ïebenbe / Boojbe
Philippo Lippi, FranccfcD Francia. ToUt,
anber/ bat Bp grooten ïoon enjofbe* fiaeïbe. €pnbelic6öp te2&elognentoo*
€on(l/röt6ent„_____________ -,
bagBelgeftS beel lofjS ban Kaphaeivan Vrbijn, te i^oom tooonenbe / en bat boo| « eenigBe bjeembelingBen/ en €bellieben ban 25olegnen/ bie ban Hoom quamen: en toeberom / alis bie ban 35olognen te ^oomquamen (gBelgc^ peber gBeern fpn epgBen pjijft/) Babben beel lof tc feggen ban Francelco Francia: t»u0 toert booj fulry groote feenniffe tuffcBen befe ttoee/ batfe maltanber met aS^ieben ten lefien groetten* Franda toajs feer be- Iwfl/boojt t groot gBeroep/ om Raphaels bingBen te fien: H^aer alfoo Bp een oubt ^antoa^/ bleef in fpn gBetooon lognen. '^'gBebicl Raphael maergte boo? bé Carbinael de pucci fanti quatro^ een «Itaer-tafel ban <®lpbertoe/ toefen? pranck be een s.Cecilia, bie te 2&olognen tot fterftvan s» loan op benbergB mofi (ïaen/ toeltfee BpineencaffegefonbenBeeft aen Fran- Sp'haS cia, bat Bpalögoetb^ienöt/fooberpet rehiidcjye aen bebo^ben toaer / oft foo Bp eenigBe mercftlijcfee faute fagBe /'tfclbe foubt "y"*· berBelpen/ BpfoubeBem groot lief bof/ en (iellent fo op fpn pïaetfe / met fpn toei» beBoo^enbe cteraet« ^oe BP upt Raphaels 25|ief Böb beriïaen / bebeftp metgcooteblijfcBap be raffe open/ en (lelbebitflucg baer Bet fcBoonen bag$| Babbe: jlBaer befe foo ongètoaenbe upt- nemenbe confïigBe ^tBflberp fienbe/ toerbt foo toonberlgcfee bcrbacfl/ in't bemercfien fpnber btoafe bolingöe in la« tenbnncÊenBept / betoijïe Bp fpn bingeit boe befeenenbe fo nietitB baer bp te toe* fen/bat Bern bit fo ter Betten floecij/bat ftpftarf/ Bebbenbe eerJiBctilurBboen iïellen op fun plaetfe.^p iv-ert begraben I ƒ j 8. t'fpnen 6 8. f|aren. €>p fptt boot toert gcmaetfet befe €pigramme;
Me veram Pi&or dininm mente recepit:
i^i^motaeB operi, deinde perita manui, J>umj^ opere wfaéiodefgit lumim
Intentm mmium^paUuit^ (jr moritur. yivaigiturfrm mors: non morim mortis imago. Sif^ungürqm morsfungitur officio»
'tHeben |
-ocr page 52-
Clebett bfltl 'Pieter Pcnifijn, Jltt^lü».
X\T%t een boo^erlgcBe aeiigo?ren«' W De rocöe i»e Sftrmoeöe fomtoijten ijS / öoo j eentge ^eutöt tran ieuenöigen * en tetflanöigé geefle/ en toat ten craciti tigije oojfaecfee / om g0eö?Etoen te gfie^ rafien ter toolmaectöept/ in toat Confï- oeffeningc bat öet macö ^tfen/r Istr temertfienaen DeljaniJfïingöe/ oftie^ Jamtian Picter ban Perufïen: \Mien0 ttien^abec öeai befïcibetn δίειιΓι^^ϋ een ^cötlöer binnen Perufia. ©etoeiC' fee aloja^fipiien beften J^eeftec niet/ Biel Pieter aïtptö booten / ^ocDatiic iètDiïbet-con{ï fo DeetlijcB/ en foa göe· totn-gebenöe toass / booi biefe toel coui t>e oeffenen/ toetDalenbe begrootebe<= ïoantiig^e bet ffïbec/ fooir.ötneuöen dlis tegften\K00jölgPn tgöt: ioser ine* De öp Pieter om keten ïufttcij inaetfete/ üm een ban bte beïmaerbe te tuoiben/ foo öem gfjelucfe bfenen tooube, ^oo toajï f)p ijcel maenben / bat fonber iiebbeatep in een δί(1 / en bebe groote inoept en btijt om ïeeren/ma^enbe bif f toiïis ban bennat^t ben bagi): foo bat Bp/ btegfiebjoonte aengöenoweniicb* ÏJcnbe/lèeertanbeï bieatgt enbJtfie/ Iran Dem te ftemoepen in be €onit/en aL· töbtte ftj^lberen ί toant alrijbi^ boo? eogöen ijebbcnbe ben fcöitcö ban bcr Sdtmoebe / bebe neerfïiciiepbt tot bJirii niiigr* 'CboeltB Öp mffTtBifn m«t en Öabbe gfiebaen / fó W onberf)Duté gf)e^ noetö gegaïJt Oabbe;toant ben Êlijcbom öabbe ®cm ben b3eg& tot bec ucne^t tMogften flnpten / bte 6em nu boorb'ar^ moebe toert geopentten boo?t göejïtert 5tjnbe banbe tseljiicfticöepbt / goDijt?/ motOtÖu niet ten i?oogi}f!é graet tfim^ men/ bat gp motiit tomen om fjem eet> ïgc te megen onbèi-^ouben» hierom en Biaefte fip geeti toeccfe ban coube / Son^ ser/ongöemaffe/ arbept/nocD fcDanbe/ öm ecnsJ te tomen tot ruil engiiematfe. <en fiabbe bit aïtgbt boo|.een ^iJi eerfi^ sprwcK. tooo|bt:ï©at nae be quabe bagen/goebe pewr/e- bagen mojïen comen:€n aïji moeptoe. ïufini. ' bet iss maecfetmen öupfen/om in't ttnpt toebec onbec te tooonen in't bjoogSe» i©iffemaelb?aegbe Bp bolt/ bitj^ift^n bm'gö«rep}ïös0beiiy i^fonber jpnen |
JHeeflet / in toat j^laetfe bat be ^tpr^ Heep bef} getoont toojbe. '^en toeltl&etf D^m anttooo|be:tot jplo|encen/beer be ^Öilöer-conft in meefle perfectie is/ en öeeigoebe 5®eefler0 altjjbtstjn/etf meer pjopooflen. ^oo bat Pieter ttv^ tretfeeiioe/qiuam te ƒ lojenten/op Ijope/ een e]cceUent^c|)ilDer teto02,bé/ 'ttoelr Demg^efcijiebbet toant 30η öanbelini^ öije boe terttjbtfeertooibegöepiefen^ |)p ftaöiie baec sijn (iubse / en leerbe on^ ber Andreas Verrocchia^jaltoaer ban 59«^ eeriiemeccfeentoaten: onberanbet ee^ mn^. leronimus, ben toelffeen feer ge# acHt toerbe: toant gp toasi g^emaec&t gantftD oubt / mager en bioogfie/ göe;» Igeg een Anatomie / Igebbenbe be oogen gebEfïigèi op 'l€rucifij;.l0oo? be nen ban s.ciara,niaec&teöp een €^afel ban eené booben chnllus, met fo ftftoo* nen coïo|ering&e / bat be ^e&tlberjs toeï borsten/ bat f)peen eycelient iBee^^ fiec tooiben foube: toant j^pljabbeitf^ bit ftufë sgemaec&t beel fegoon tro^ nien/foban oube jSBannen / en Marien, , bie upt grooter liefbtn bitterljtjc fcijicp^ en/aenmcïcfeenbe met bcEtootibcren ben 5^eoben :cnac6terööböpg^cmaec&t/ een Hanbifcijap/ batboe ter tijbt toon^ berlocÊefcöoon göeacöttoojbe/ toanÊ- menbaec te booten geen goebemanie«> re baer ban eniiabbe gfjefien / glöeiöt& men nae toel öecft» i®en toilse be ^onnefeenö bipmael meerberban ^e^ tirn / atïs fp gijebaen Dabben: maerf^ toouben niet/om bat Pieter fcpbe / bat ÖpöergeïgcitegöeeneH moebt en fiatbe temafeen. ^p toerbt in fO|ten Saren infuleften grootacfitinge / batjtjn göen toerbt giicfonben ober at / in ^ta^ iten/^paetigié/l^janffernc/enmeeran*^ ber lEantsé.^p toiocftt beel in een filooi fïec / bon bit men ^iet ingefuati, feupi ten be poojte Pinti, t'toeïife boo^ ürtjg&i ai berbcflrueert ijs» ;©aer toasS eenen #jioor/ bie feer toel Sdfupi oltramaii rijn fonbe maSen/ en tm bat öpjs ober^ bïoebicB fiabbe/bebesr Pieter beeï op be roup?en göeïï?üptBen, ^efén§êifooi toag b?ec6 en toanttoutoic^/ en toiïbec altgbtljptoefen/ omtefien/pf Pieter niet öet 2(ifupi en foube befioubf: toaer# om Pieter, öie böii natueten op?ec0t
mpi |
Pieter Perufijiï.^
Fo1.44»
men / en fjem göefepbt too|be / bat UP plomp toaö in be Confïe: Pieter motfit ban Michael bit niet berb^agöen/bejsfp booj aecBtquamê/baer pieter niet bceï eere ban begieU Pieter maeefete baec norö een groot toertS/baer öp ooc6 sgtt booigaenbe 25eelbenté paffe Babbe ge., b^aröt / bej$ öp ban ben nicub3e^t|)tl^ bersi feer befpot toa^/feggébe/öp Dabbe bangierici)ept0 toegf deen blijtgeoef;» fent / en maee l^ten Dem beel fepmpige ;§>onnetten: ^00 bat öpalreeonbttoé^ fenbe / feeerbe nae Perufia, baer to^ocfit ÖPin eenCioofler^aiercfe/baer Raphaei d'Vrbijn, jgnbifcipel/ ηοφ fongl) toe^ fenbe/ eenigöeBeelben maecfete, j^upf ten Perufia, op t'Cafïeel Pievc^maecfete Öp eenige toert ban tleenber impo^tan^ tien/altoaer Öp göaenbe en feeerenbe/ altgt al t'gljelt bat öp fiabbe ober öem b^oegö/ al0 niemant betroutoenbe/besE ÖP op ben toegö toerbt toaergöenomen/ en berooft / bocö met beel btbben^ t'lt>» ben göelaten; maer booj mibbelen/en beel b^ienben bieöp öabbe/tteegöeen groot beel ban t'genomen göelt toeber: botööab ÖP fcBier banbioeföeptgöe* flojben. f ^ toaö een IBcnfcö ban toep^ nisD iSeiigte / enbanfulcfeeen ©o?pöp# ren öarben |ooft/batmen Öem b'onfler« figciiDeptber pielen nictinbeeïbenen conbe/Bebbenbe alleen jgn Öope op t'ges» lucfe ban befer €eutoen/ en foube om gÖeltfStoiUe toonber bingöengijebaen Ijebben» ï|p toon grooten röfbom,!)5ini» tien ipiojsneen timmerbeen rocftt öp bce! öupfeti: befgelgrj: tot Perufia cn tot Pieve ijab Dp beel onroerenbe goeberen* i^pnamte ïk gbe een feer ft^oon jon- gst ® ocgter / en öabbe foo groote gfie^ nuecftte / batfe mop cieeberen en öulfe^ ϊεη b^oeg / fo binnen aïjS bupten^ öupss/ batmen fcgi)i/ bat ÖPfe bic&toilö feifjS
ttra^ / bit mettBetibe/niet toel te bjeben tn toa$ / bocj^ goe gp |)em mocgt be^^ ftfiamen/ foo Biel öpbpöem eenen pot met fc9oon toater/ baer öp alleen jgn ï»o?(ielen in fpoelbe/ al0 0p afuren ïafee=» nen maecfete/ enbebe benidjiooj eben feer 5tin b^er 6e fatifeen openen/en fpoel^ be feer bicEtoiliS bé bbiftel ^en fienbe jgn fafjcfeen feer minheren/fep» bebicfemael: <Ep&oe beel olttamartjn berOinbt bat ï©atfiet gfip/fepöe Pieter. #jiooi toecD 5gnbe/ber# Saberbeöpuptbépot öet oltramargn/ bat in ben gronbt göefonc^en lagO / bjoogöbet / en gljaft ben i^^iooj toeber/ feggi)enbe:Pater, bit^ utoe / leert op een anbermael liebenmet eerenbetroutoé/ bie niemant beb^ieggen: maer toilbe men/men tonbe toel bebjiegSenbege-' ne / bie fo mifbertroutoig jgn / aljs gftp 5gt.gniftefto en<®lpbertoe toas^öp leergoebt JÉeefter. <8nber anbertoais jlem aenbefteebt ban eenen Bernardino Roffi jf lojentijn / eenen Baftiaen, om in Bjancfergefe tefepnben / booj βοη^ bertgijouben Croonen* ^itfluffeberi cocötBarnardino aenben €oni»göban B?anc&rgc6 bier Öonbert gouben Mten, Φοο? beel conjïige toercfeen ber# maert jönbe/ toerbt Pieter te öoom gelepbet/ ombooji>au^ sixtus be bier* betefcfiilberentn jgn Capelie. ©aec maertc öp b'ï|iflo?p/ baer Petro be flmi telen gDegöeben toojbmtoocfe begöes» bootteen g^oopfel chrifti: oocfebaer Moyfes ggebifcDt too?b£:€n baer nu t'ooibel ban Michael Angel i^ / maec&tc
3i}n bifcipelen beel gijoebe jBeefïerö/ bpfonber ben toonberbaerlijcBen Ra- phael Sanzio ban Vrbijn, bie langde met Pieter to?0C§ltif0a bebe OOC loan je San- ti„Raphaels ©aber, Pieter fïarft'^gnen 7S. gaer / en toerbe begraben tePicve,
ÖP b opbaert Mariae.^eel meer bingoën in aoome gDebaen/ en geöeel beel geitö Böetoonnen ijebbenbe / toouto toeber na er g^erufen / enig met groot fabeur ban ai t'0oomfcö ^of bettrocfeen. 'iï'toaci; lang te toergaïé / toat öp ia 5ηπ
Baberfïabt Pdrufia, en baer ontrent/1 nietterijianbt pakerbe,^pmaecteban
altoei:t& bebe/foo inipuefco al^in <©lpbertoe»!|p feeerbe toeber te iplo^en^ ten / boenbe feer beel bingen / en getoin foecBenbe. 25|acöt bicfetotlö eenberlep 25cetóen toeber in't toercfe / foo batfe al toeel eenberlep toefen ftabben. Cenfel^ ben ttjbe toerbt Michael Angel booj5gn toerefe gerutöticö / ftoelcS Pieter qua-, Jgt mocöt igbé /be0 fp in tooojbén gua^ |
-ocr page 53-
Italiaenfche Schilders,'
J|ettoitl3a« Lucas Signorelli,
ban Cortona,
GCmcenIgcfe fictmtnin&eSeutöt/ aïfmtï met goet oo?öeel op acgt/ aen iic manier tan öoen en tuefen/ toacc toe be feinöcren eöenegöin jö" / εη toat ip tn jgun ouïiec&om te tsojijen ijeb&en* €enigefietmen/iriein ijm Ιίία^ gen cn maniecen jeöif ö m ^nttcij jpn/ cn göctin in eeiïgiSe tl^eöingöe/ toacr ttieiie fpaltijötJS oocfe eciïgcfe söeacöt to30?ben: geltjcfe öat oocfe scfctjieöe met Lucas üan «iojtoncn, i^p ötfcipel öan cenen pieter tan Borgo fan Sepol- cro, toienjs manict öp foo tooïsDös/ oat^ ment ijualpcS con on&erfcöepöen» ^gn kuercbenuiacen tn fo groote acDtingJie/ aljs opt ban eenicD anber ^cBtlüerm ^taimnp tooniii tn fgn toercfeen/öati men metariiept en €onfï öe naetgten tn ^cPDecp öet letten tan Doen göeïtjc* 6en/en öoemen öe tiercojtinge te toegfie cani3|eng8en»enber toeel fröoon toert^ feen/ tj5 tot OrvietG.tn öe gtoote Mtuh/ een Capeïie ban gem/ ban tbergaen ban ber ï®erelt/baer öP öem toel betoe^ fen öeeft een berfierirjrfe en gcefiifö bin^ berber ï|tjïojifn/bmi b^emDero?.bti» tiantien, i©aer fietmen Cngj^elen/ boo;»
aöf cfïen/ rtitetjnen / aerötbebtngijen/ fejanben / en miraSeïen ban Sfinticö jifi/ iiaecliten/ bercojttngOen/ en bee! ftöoon fiauiren/ooea bs betbati-!gcBöcpbt/bie in ben lesten bebenbenöagij fal mcffn» i^ier mebe Oeeft ijp meiiitö nfï^ Öem ro* menöe Den göeeft gebJacHert, bia* ten 00C& be tocrcfecH ban Lucas iiocgfjc* Itjcife altijt^ ban Michael Angel ggeacöt «n gfjep|.efen.<©ocfi fietmen in frjn βο^ beel te Öoom / bat f)p öem nae üefe btii;» göen beöoJpen Öeeft: in bitbjerr It geeft lucasbteï €onterfeptfel0 te paffe gfje^»
b^^cOt*. COt S. Maria de Loreta jp |
ban hiti bier <Êaan00eïiften/en bier feercfefiöe tl^octojen/en anber Btelben/ aliefeerfilioone/ bjaer ban beniöaus Sixtus gem fjoogöïïJtfe ïoqnbe.ï^oe eenjs biimen Coitona fgnen fone bermoojbt toflS /toefenbe eenfcöoon göefelieban liföaem en aenfc0ön/ ïïet jöemnaccftt ontdeeöen/en tonterfeptte fiem aïfoü toaieiite^ts^ aïgr firtoilöe boo^ fpn toniltcig Tianbttoertglien/ toae j^em be j^atttere gegeben/ en 'tongelucft betiomeu gabbe: «I^tt bebe gp/ algoebiel bebioeft / met groot gijebuit / fonbec ineenen oft tranen te ïaten^ ïiier nae toerbt gp te 0oom ontboben ban ^auss Sixtus, in be €apeUe te toertfien/ nef^ fen0 / oft tegen anber fraep ^^tlbecjs: baer maec&te i)p / baer Moyfes fgn flament maecht met 'tboIc^Éftaeijsi/ gebbenbe ggefien 'tILanbtben 2&eIof« ten/en oocfe baer Öp |ierft«^«mma/boe Öp fcftier booj aUe f^itncen ban lien gabbe beel biert^en g&ebaen/tot fg« nen grooten lof en ggeïsin/ l^eerbe oubt biefenbe tot Cortona ^ baer jgp boojtaen maer upt ïufi en tojotöt. §p bjasi feer goebtban5eben / opiecgt /b^tenbelgcg metbe biienben / foet om mebe om te gaen/ een peber beDaegöïijcfe/ en bekeft tottDtefgn^begoefbe. )|pUia0 b;ppo^ ftigö/en öabbe luft/punticö en toeï göe^ tieebt te toefen t €n biajs om al bit/btn^ nen cnbuptenfijn ©aberl^cfee ^tabt/ ïief/toeerbt/entn grooter eeren.3|p(ïarf 2inno ijzi, oubt Sz^Si^ren,
i^et letlintjan Lionardo da Vin- ei, ècöiïoer/en aSeeïöt-fngber/ banjflojencen^
H€t 10 bertoonberïijcfe/ Boe benlle^ meï foo milbelïjtli fombjglen φ (ioit / til een eentti) jfeenfc&en litftaem/ foogcoote natuerüjcfie en obernatuer^ lijcUegaben/alii fcljoonlDcpbt/ fnelöept/ fteri^öept / en begrijpeltjcfebepbt ban 1 eenen bcucSttfïimen bernuftigöen geeft/ foo bat fult&en begaefben ben tuegg ober aï open isi/ tot mat Conflljembe j^tucreaentotfii; 'ttoek^ ontbjgflgcfe <©obtïnt!tcr Banbtrepcfóngïie meer/aïii; alle |©enfci)flgffee ieeringfje / οο^β^» feelrjtft te bantfien ijs, ίέη bitiss toel gu ften gfjebjeeiiaen Lionardodavindi bfe fcgoonlgbic^/en mal ftjnboen grace» ItjÉfe/ beBenbicft / en grootöerticö mais. ^gn berfianbt toa^ fulcfe/ bat teaer fö' nen göwfi toe (ïreeBte / Öo^ ftoaer oft onboenlgtfe / ö«m alle0 Htf)t enboeni» ïijtft biel / en met gotbe upttomfïe göe ^^ tete. i©an{foomcnfeget) ggeenCo^ cenfoisöei^afiit/ÖMgött fijnenmaer/
featöP |
Lionardo da Vinei. ____^^
bat 0p on|ïa^ge finnen gabbeV en fiae^ ι engel / bic een tïeebt opstel / ben teek
beranöerbe in 5gn botugemen^. pberlcerbe meefïal sgtfjildeejler^/ 't3P in Arithmetica, Geometria, oft anber Conilen» beletter-tonfl foub'öp bsonberlgclÈ ggetoojbenftebben/ ftabbe ÖP baer in toilien bolDerben. ï^p leerbe oocfe i®ufgt6e / maer bpfonberbebei ien/als Die blpgDcefttcö enfongö al fpelenbe %iebe6en0 upt ben ggeefl uptnemenDeaerbicfi: ©ofö Doe Voel Öp Öem inbu^beeïbing0en oeffenöe/ en liet nopt na teteptfeenen/ enberfteben bingen te maec6en:bjant tot befen meer ató tot anoerjS $pnen fin genepcgt taaS: begibjerbtftpbefteebt bp Andreasver- rocchto boo?befcö?eben. 5^aerbegaf ÖP öem in alle^ / mat be 'SCepcfeen- tonfl ingaer behangen macg/ enmaet^ te (jongö bjcfenbe) ban aerbe eenigöe laccöenbe I0?outo£n öoofben/ öie onber be €on{ï in plaijïer göemeen jgn: ootfe eenige 3&inber goofoen / bie ban groote JBeefier0öanbengöelcec&ente vjjefen, ©an Architeftura tepc&enbe Sp toer* ftgepben gronben en g{)eboutt;en« ^p ijaag beerde / bie (öoebjel jongö sgnbe) bifcoureerbe/ om be latbiece Amus, in een Canael te brengen ban Pifa tot renten» Ctuaer langö te beritalen/ mat 9p al teptSenbe/om met mater te toerc»' Ben/ban J@olen0/m anber bingen^ootfe {|oe men mater ban onber opmetbup' ^n treeften fóube: ^©aerfite oocfe bagr^ jBobellen enbe tepcfeeningen/ öoe men licötelgc betgen neberleggen foube en boo^boojé/ om ban b een bal in b'an* ber te gaen: en bebseeis/ goe men groote getutcöten motöt opUtfiten/ ootS in te^ genbjoojbtcftept ban beel berftanbige/ bie alfboe i^loiencen goubemeerben: èoe ijptiJtlbe opöcfenbefjeelel^ercöe ban s. lan, en baer onbcr traj^en bien^ gen/ fonber be felbe te öinberen: en ber^ ftercBte bit met fuU6e rebenen / bat bet ten pebet mei boenlrjcfe botftt te toefen, !©e ^öilöec-tonlïüobenal berSiefen* be / tepcfeenbe δΡ beel na 't leben / oocS toel op linnenboetfeen / met tjfnpunct Irer btnteelen / alleS uptnemenbe. Het göefcöiebbe / bat Andreas 5ijn jiseefter maec^te een 'Safereeïbaneen loannes WOO01/ cn UetLionardo jTiaScn «ïim
Ben ÖP (eenen j ongDen 3ijnbe) fo maet&» te/bat öpbitertoaii/atóeenigö anber 25eel&t ban ben iBeefïer. l©aerom An- vemS dreas nopt bertoe ofte pinceel totlbe lietafver- aencoeré/ D^»» fi«tbe obertt;offen te toe# we te han. fen ban eeh feinbt ï|pmaeifete een φα^ f J"» ^ff troon / om een beBangö booj een beur/ ,|j„ difdpei ' om ben Contngban |0ojtegacl/ 'ttoelcfe wcruoiSssji in lalaenber ban goubt en f^ube 3gn gDetojotöt / öet toa^ ban Adam ett Eva , baer fp fonbig^cn / ban tott eit ftoart/ te toeten/ geDoogt met loot-toit; ÜP b^acöt te toegöe een beembt bot trupben/en gDebterten/fonatuerlgcS/en met fulcè een bigt alfl moogölöcfei^» ^eni@gg|)boom toajü fo ggebaen / bat niet tetiebencfeen / goe pemanbt fult # feen bigt en patientie motfit fiebben/ in't belepben ber tatl&en/ en beblaberen op't bercojten feer epi^entlgcft göebaen/ met nocö anber bingfien. Lionardi ©a* ber toaiSban eenen 25oer bupten ren ten ggeg|)eben eenen ronben fiouteir ^tgtlbt / bie ÖP felf ban eenen ©ijgöi* boom gab gemaetftt/bat gpen boo; gein in t' ^abt Itete ftgilberen. ^en ber / bie befen j&oer bicfetoil^ tn bogge* len en biffcgen beöoefbc/ totlbet fteitt niet toepgeren/en lieten t'fiupjs bjengen/ gaf Qem alfoo fpnen foon / bat ^per toat op fc&ilberbe» i©oe n« Ltonapda inbr öanben quam befen ^töilt/ bien Bp fag te toefen ft^eel / en oneffen / retfite Bern metbper/ engafBem eenen iSiaeper/ biemaecfeten Beelglat enaerbifö^ Lio- nardo pjimuerbe öem / en maecfete ftera toe op fpn maniere/ en beborBt / Boe Bp' baer op pst motBt ftöilberen/ bateïi* 6en/ tiièn Bpboo^gebiacBt toaer/mütöt berfcöitcBen/ om t effect fe boen bair t'öooft ban Medufa: ;|>00 bjacBtBP op' eenCamer/ baerntemant openqtiam ban Bp alleen; bp een berfcBepben ongei» bterté/egtifTé/IEoofboifcBf/ltreSeïW ©Óftoouierss/ f»p?incSöane/ ^ïangf^^ ©iebermnufen / en meer fnlcfe bieembt S(lcb?otBt^ an aïbefé ^ebatnten per naöootfènöe/maetBte Bp een feer llrBjitS' Êelgcfe gBebierte op befén fcöiibt / alfe tomenbe ii|5t een boncfeer garban egtr rootis/en toaö fó gemfïecit/ bat Beiup^ 590 o^en Mt fcBesit féngn te fcBieten/ i; |
-ocr page 54-
lidiaenfclie Schilders,
li|)êt uiït ben öOöütn / tn tootfe upt be neufgatcn/ &at öet grouujlötfi aente fien Uiasf: 1©ant öï» bemocpöc Bern foo om ött te maetfecn / bat öp met tenö en ïoocfe ben ftancfe/ baecfpn t amer ban aï bitboobt onggebtecte mebe bebieclU/ «nbcrbuïttoa^» ^tt toewö bolöacn/ enbanbenaSoer enbcn i^aber bergöi'' Honten tcn / bjatöt Lionardo fpn ©abet boben/ ischiit van trfe onbctficn ftiei; banberfcgjtct te rug^ xionardo da gjjg j^jp^ Lionardo fjiel ficm / en fepbe; X'rliick-L ^tt toetcft btent baèc Set toe götniaect fthiidertr ^ctbocötben ©abet eenmicaBel/ en?jee0 bie beïftetmgBefeet :gingö en ioc&tBepmelpcfe eenen anberen J>cDtIt/ glötïöcfe bie becï inILomljarbijen te too' ^e 5gn / en baer ftont op een i|erte booj# Τφοίίη/ en gaf Hemben 25oer / bie öeni altöbtiibaerombettunbe / tn te tciUe toJfl^» ^^enl^aberbertotötbefenanbei ^ tcn boo^ Öonberti©ucaten/ biecojtjS baernaaenben ïlettoogban jBiïanen bertotöt toa^ bp gonbcrt ïBntaten. ^ier nae maecfete Lïonardo tn een Cflfe^ teel een jBarie-beelbt / baer mtn an* ber btnaf)en tp fïonbt een gla^ met toja# ler/eniStoetnen baecin/op todcfee f)p bjnpijeïüeniÈ beuto fiab gfjemaecfe/ bat Öetïebenbec aï^'tïeben fdfig fcöeente toefen, ^p Babbe aïtgt0fulfaeb?eembe bieijftnnisöe bingoën tn 't öcoft / batfe met öanben niet upt te beeïben enbja#
Pmxit VirgiUm Neptumm.-pmxlt Homerus ^ Bum mar is undionifper 'uadafle^it equos, Mente quidem vates illum confpexit uterquCy Vincius aif oculli'^jurej^ 'ümctteos.
^m Quam in benfin te fclgilberl tBooft Uan Medufa, tn een Cafereeï / uan oïn^ bertoe/ meteenBooft-Buifel enbïecBt^ fel ban ^ïangBen/en begon baer ban be b^eemfte enberfierïiic&fïe^inbentie ban ber M3cereit:»SocBf£io'tten toercfe toaö bat beel tgbt beBoefbe / bleef (aïsi beei fpnanberbingBcn) ontoimaccfet. ί^ίί toa^ namaeï0 betoaert in't ^aiepii ban ben 5^ertoogB Cofimo, niet oot& 'tBocft ban eenen <i£ngBeï / öte eenen arem op^ fieft/ en roemt ban befcBotiörr tot ben eiïebogBetn'tbercoitcn/ b'anber ^anbt toemt op be bo^ft/ in toeleven men fiet/ §oe blijticB ÖP fpn bingen focBt te boen
beritcffen/ foo bercc barenbe met ben btepfelen/ bat Bp 't aïberbjupniïe ftoact gijebjupcfete/ en op be BoogBfeïjs ban 'taiberlicBtfle toit. ij^it fcBeen meer naeiit ban baaB Iteöt om be BerbicBept te gBeïtjc&eni'® otB toafï B^m göebae n/ ommettrarBi ber cotifien fpnbingBen te boen boojtcomen /ronbt en berBeben llaen. Hp begon tiocB te iPiojencen een ConütgDen/ baer beeï fcfjoon tronie enin qu^mett: jBaer bïeef oorö onboï^ maecfet. «©oe Lodewijck sforfa toerbt gBecojen l^ertoogB ban5!©iïanen/ann0 1494. toertBpbpftem met grootetre;» putatie 0eb?acBt, g^efen tectoogB be*
geericB
ren/be^öp Deel birtgBeMOttbdmflecM Beeft gBeïaten» ïlp toass foo iufifcB om bp te toefen/ bat BP ber ïieben Betten feec tot Bern trocfe: €n Boetod Bp (te feggB^n) niet fnBabbe/entoepnicB oocfe to jocBt/foo Biel Bp aï (ïabigB fenecBten/ eni^eerben/ baerBpgrootegBenoecBt in Babbe;<®ocB Bab Bp fin in beelbetïep SBebierfcn / bie BP met grootec Itefben en sBcbuït berfo?gBbe.«©oe Bp guam te jjafTeren baer bogBeljS te fooptoaren/ nam Bpfe upt be mupten / en gaffe Ben bjijöept in be locöt toeber/en bf taelbefe btefetecoopej^ieïen. ^p Babbe toons» ber bingBen tnfpn imaginatie, "^t bingen ber natueren/ be epgenfcBappen ber crupben/ bejs ïlemeis loop / en oorfe ban f>on en i®aen / Bp met fubiplen gBeejl al pBilofopiieitnbe onberfocBte* ilembeBaegBben foo fcer eenigBe boot^i fige tconien/ met ftapj oftbaerbé/oft f^o anberfinsi ttf t ïebenybat ftp fuïtfee Hup* ben gantff Be bagBen nae ïiep / en befe fo ba(ï in fpnen fin (ieïbe/bat iipfe t&upjs fo natuetltitfe maeciite/a! offe tegenbiooii» bicBbpBemBsbbége^Meeff. i^anbefen Babbe öp aï bed getepcBent.^jj tt'ptM^ be in een bïat eenen Neptimus fo conlïirB met eenberoerbe ^ee/ See-peerbenbie ben toagïien troelen / %tt-mcn(tm en «©cben/metfofcBoontrorié/batterbit CpiiapBium op göemaef5&t bioibei |
SeerttB tot ^tgeïupbt oft fpel ber Hiere/ bie top be laebel noemen / fpeeibe Lio- nardo op eenebanfilber gBemactl«i/aï0 een i^erbtfBooft/ toonber berfierïöcfe/ op batfe te meerber gBfïwpbi gabiibaer ÖingB BpaUe be jDuföe^-fpe^loerjS te boten, 25obenbefeR toais BP δ en bejlm <n fpnen ttjöt / ban ontjerBöebijs upt bengBeeftbooi beBanbi inrëmtefini ^en: foobat bcnïlirtooiiB cngBeïoof^ ïtjtfee feer/ op fgn €on(i berliefbe, Cer begBeertebanben ï|ertoogB (maeefete Bp een ^itaer-'^afel ban eenen Sterft:» nacBt/bte benlfcrtoogB fonbtamöen . ^epfer.CeiBiïanen/booibeJ^oniiïié ban s.Domenicus,maeite Bp een^Slbont* ^^ Vinei'veTmael: aïlc b'^pofteïentronientoaeren BeeïaerbitBtbe chrifti tronie liet Bp on* bolmaec&t/ niet toctenbe Bo« öp baer in te toegBe mocBt biengBen bie ilemeïf fcBe (ïutS too^be uan bie
ban jBilancn/en SBtianber^/ altijt met groot bertoonberen in toeetben geBo«^ ben / en gï'epjefen, l^ier fietmen in befe tronifnber 2Kpo(ïeïen/ bettoöfdingBe enberlangBen om toeten/ tote ben ©er* raberi0: ooife inBun Berten bebjoef^ Bepbt/be Uf fbe/en \?jeefe bie fp Babötn. ^aer beni ffeno in ludas tronie/ toajs te ften ben Baet/ berftodstBept/en'tijerra* bicïvviooinemen: aile bingen toais οοεδ foo net/bat in Bet €:atel-la&en oof6 ijet toeef toerc& Utai uptgBebeeïöt, |Ben f«gt/bat ben ^^ioo^ban aibaer/Lionar- dutn bittoifë aï te moepeïfc bermaejioe 'ttoercfe te bolepnben / bem^bertoon^ berenbe/bat Lionardo ïjaïfbag^n langB
fijn toercfemet aenbentSenfegB infae<· facB: en Babbe tod sBebJüt/batBp Bab' be^ïebatn ghdijtb fpn bolcfe/ bat in fijnen Bof to^otBte / batBP ben iMnred aïtijbtö gBcroert Babbe/ geïpcfe fpootfe Bun Bouten en graben beben,^it toasi Bem niet gBenoecB/ maer berïaegBöe Êionardum notB aen ben ï^ertoogB:· ben todcfeen om Lionardum ffBiffete/ Bemfuïtjc te Bennen gBebenbe. Lionar^ «io toetenbe ben ^ertoogB berftau* bitB te toefen / bifcouteerbe met Bem feer bjeet banber €onft/Bce ben Conftei" naer eerfi fn fgnen gBeefï aïie0 Beeft te Beeïben/ en baer nae metten Banben/en fepbe / Bern wjiacbm mm tmt tto* |
nien / te toeten/ be CbriiU, en iude,^e Antwoonf c hriiU tronie toijï Bp op ber aerben niet oft veranr. tebinben /rn morBt ootfeniet bebenc^ ben/ïjoe BP mocBt uptbeeïbébiefifioon. «„°den ' Beii en öemeïfcBe gratie/biebaer motBt Henoogh toefen in bie 3®enfcBgB5i5302bena50bi*Miianr^ Bepi.Snbeiudetrome/toiftnietBoe öp foo tojecben éide foube beelben/bie nae foo beeï onifangBcn todbaebtjs boo^ Babbe / te berraben fpnen ï|eere be» ^cBepper ber l@ereït:Bter toe foube ffp öocB mogBen foetfeen eenigBe:maer foo^ Bem eene ontb|oiLe / epnbIBt& foube be0f&2iooj0 tronie baer in te paffe bjen^ gBen/ bie bocBfoo moipeïgtfeen onbet* (ianbirB ^tt Bf^ft ben llertoogö^^ feer Berteïgffe terooifaecfet teïatBen/ feggenbe:gBpBebt bu?fentfoubtcB gBe^» iiirö*t©ejs bent^jiooj befcBaemt/moiBt fpn Bof-graberg gaenbermanen/ïatenf be Lionardum met fpn ftBiïberen begai/ ben toeltEen be tronie ban ludas bolbei* be/fti)gnenbe baer in te Bebben gBecon^ terfept be berraberp en onmenfcBeïtic6<«p Bept feïbe / be chntti bïeef aïsi booj^ber* Baeit onboïbaen, ttiercfe foo uptne* menbe/bebe ben Coningbaniai^nergc ïuft Bebben/ en bint boen / om bat in fpn Coningörgtfe te laten romen/ foubr geenen rofi gefpaeitBebben/banom bat Bet op btn muer taasi/ mo|ï alfo te ïanenbïpben / mibt^ bat Bet onmogBe# Igefe toa0.ï|p maette nctB be^ boo?nof#^ ben llertogBcn tonterfeptfel/ ooc& bejS ïlertoginnen Beatris, en be ttoee fonen/ Maximiliaen en Frandfeus, bie notB htl^ be ï^ertogBen toojben/ en toaren «ptne* menbe gebaen.'Sectoglen b|of Bt Bp ben ïlertoogB in 't Booft/ een coper ^eerbÉ te mailen / ban toonberl^Ber grootte/^ om baer op tot een gebacBteniffe te fet* ten ben lertoogB: bit Beeft Bp ban f00 groot begonnen/ bat Bet nopt bolbaere en too^be: toantnietmogBeïpcl^ toaë fa^ grooten (ïui op een repfe te gieten, ''^isi toeï te gBdooben/ bat fpnen grooten ejji» tellenten geefi/afte beeltoilïénbf te tee^ ge b^engen/boIcomenBeptboben boïco^ menBept / Beeft Bet atBtertoege bïgberï beroojfaett. J^n fegt/batnopt fcBooa»» ber noi® grootmoebiget binden gefien entoa?/ aïjs bit groot ecrben JBobd/' tto^lt&boe be jÏonfopfeti tel^ilaneit' |
-ocr page 55-
«lit^ttti Coitiitsö Lodewijck ijuamén/ gebjoften toert/ cn ooc6 ïjetlojen üjo^öe cctt tltm 3® oirel ban to3fi:&/t'ö3cïr6 ex* tclïent toais / met i'jamiti tenen OÖ^ecft ban #eerben ^tnstonue/ öte l)p \joo| 5ΠΠίραεη ftuOie tjaööi gcmaecfet^llier ftiiif<5m;en natt ceffenDe öemmet notij mecri» van Peerto ^tt tilijt ίη i®£nftöé Hlnatomte/in iBcït tan^'S: m Öielp / εηίϊΡ tocDer öieto/ eemn
Λο Vinei iiieiifleï MarcusdellaTorré,eiCCeIlit^S)fi
fiiKdaen. l0f00]^Cl/i}ie ÖOO^ Galenutn, ijc |Bet>£Ct}« ne/en!»natomie/tt3elcfee boetertqt met ortierftanbt tier bupdert öjaré /, ftet m* te letten en Itfiït &eEgi)et>enöeeff3ier in Uiaö öem ben tloecÉen geeft Leonardi ten groot beöirip/ bic öietttantepcöeni» öeeeneniöijetfe metfoottcöt/enbaer in ggetrocfeenmet be |0en: Cn öp ttlbe öele&enfetf mettec öMiöt/ conterfep^ tenbe altciS met grooter neerfticijept^ €erft maetfete ÖP aï t· g&ebeente / baer naec boeaöber l&p bp alle be fenutnen in Öaer ojbtnantié/ baer na met be mufcu^ icn/bie naeft i'gefaeente bcèoetJé/taoojt^ metbte tiafl blgben/ baer nae metbe roerenbet'gliebeenie faeÉrctfeenbe/cn alle Heelê Dabbe befc|)}etté met ber fitnc^ 6er Hanbt / batment niet tonbe lefrn/ ban in eenen ^piegel.?®tt 25oecfe bleef in l^anbent^an eenlBtlaen^ «iSbelman/ Francifco da Meizo, bie bit tn grootet toeerben Reeft» Cnrijs tetjertBonberé/ jae öet ftötint ointiogeliit / |>ec berftam btgö befen ftoogft begaefben geeft ban aïlêii onberfc&epbïgcfefteeft geöanbelt: Oonatdo (^gcïgcïjpooctflnbe ^tpber-tonft/ ich«d«en teprfeehen en colo|erett/feer berftanbicft -efchreven. en rloetftelfifS öceft giiefcöieben/ban itfe toeet tiiet / of bit lefte taeccit opt gl^iutftt gDetro^ben / gfjelnrlg ben tpgftenaer toel fn bén fin Rabbe / foo Rp tegéen Vafari mönbeliicfe Rabbe bèr* tlaett/'SrijS ootfe gefclj iet/boe Lionardo nocft te iBiïanen tt>a0 / bat baer quam ten Contng öan ©jantfertjcfe / toelc&en ttem babt pet b^eemtjs te maecfeen: inaecfete eenen Heeuto/bteeen beel ftajj» pen gingft / en boe Rem openbe be bo?ft/ toonenbe bicbollLeUente toefen, Lio- nardo tomenbe tpeberte jpiojenren/ öerftonbt/bat be jBontfBen ban Servi aen Phiiippiiro Rabbenbeftecbtb'RoogR SUtaec-tflfel toan be Muntfiata, bie ÖP |
toenfcRtefelfte mogRenitiaecBen / oft fuicfe bpioitiïet Uiertfe, Philippino bit tieriioojenbe/ een <ebeï bojft visefenbe/ ïtet 't üjercfe Lionardo ober / tiJeïeiten be jlBonic^en baer toe tn l^upjs nemen/ Rem metfpngRefin bencoft gRebenbe: ;©aer Rpfe baft met pjaet onberRtel/ ett niet met ailenbebe eenen langRen tgbt. Cen leften maetfete Rp eenen €arton/en baer in een onfe i^joum / en sinte Anna, met eenen chriftus, 'ttuelrk ntetaüeen en gaf groot beriasonberen ben Confteo naren: J@aer twee bagRenlangRgua^ men J®annen en ^loutuen / oubt en jon^/ alii oftpioteffp/ oftfeeft-bagö tnaer gRebieeft / te befien bit uptnemen^ be 0Jerc6/bat pcgelgcben bertoonberbe: toant in beeis jBarp-beelbt tuais te fien/ aïleji toatmetftmpelRepbt en fcRoon^ Repbt ber jiBaeber Chrifti mocfjt tct beicieringRe beRoeUen: asetotjfenbe een gReftabttR/ encotmoebicRixtefen, ^in befe bpïtjcSe JBaegRt / aenfienbe Öaer fcRoon lief S^tnbe&en / op Raeren fcRoot teetberlöc δ fitten / toer^tetenbe baer mt* be/ ootmoebicR neberiienbe/ eené s.ian, bie toaft fpeeloe met een ^cflacpSen/ en een sint Anna, bie bit beftenbe/met grooter bIgfcRap / foetlRcft belatRt: een ftucfe ban grooter opmercö/ ais fukfeen gReeft ban foo feïoecfeen berftanbe be# taembe te maRen* ^efen Carton guam nocRin©?antftröcR/ als gReRoo|tfal tQoiben. ^P btttoevcberlatenbe/maet> teberfcRepben tonterfeptfdis feer ton* ftigR/ootfe ban eenigRe ebel jonge b;ou« toen / onber anber een boo| Francefco del Giocondo, bie Rem fpH l^upfb|ou* tiae liet ;g>tRiIberen / gRenaemt Mona Lifa, tnefenbe een feer fcRooni^}outD* l^itt taas Rpbier garen ober boenbe/ en liet RettiocR onboImaecRt: ;Dit boet oocl^ ten leften in ®^nr&rtir6 / en toert bctoaert tot jfontepne Bieau booj ben ContngR. beeis tronie toa^ te fien/ Roe beeibc Cbnft bermocRt/ om be jga^ tuere ten naeften bp tc romen, aille minfte bitigöenbie te ftRiïberen mogen iion»^' toefen / toarenRier opt ftRerpftctoaer do vkr gRenomenib'oogRen Rabben bat toater* o^cr atRticRbitncfeen / opbeblau^BtcRepbt bie tleen roobe b?aep6en0/berieen Rap?* Reni ber oogöfcR«len/ öe tognMutnen
met |
ittet be RapiBen^ eben aïfoo fp gRrfeeeri upt 't bleeftR toaffén / Rier biche / öarr berbunnenbe: ^umma/ neufey monbt/ toangen/ en fein/alleiS toaö foo epgRent* lijtfe met alfpn beelen gRebaen / bat Ret fcReen bïeefcR te toefen» ^n 't putgen ban be fiele/bte baer neerftlicR op lette/ fatRernaetuerïrjcfe benpuIjS in fpeïen» ^ittoasitoaerlncfeeen inercR foo gRe^ baen/ bat Ret motRt berfcRjttfeen peöer Conftenaer/Roe tloecfe Rp toefen mocRt. 'STertoijlRpfetonterfeptte/ Rab Rp aL· tgbtperaanbtbpRaer / biefpeeïbeoft fangö/ ooc6 CiucRtenacr^/ omRaer b jDpItjcfe te mailen / op bat bit €onter# feptfel niet ftoaentioebicR toaer/geïrjcS beel anber booj 't langRe fitten gRebaen toojbêntiaer in bit toa^ een feer bjienb^ ÏRrfe grenicSen/ een bingRen fcRier ben be s^atucre te atRten. Lionardo buiS gijerucRticR toefenbe / toerbt Rem aen^ befteetJt boojbe §>tatti be ^ale ban 't fiaetRupö / op batfe ban Rem memo^ rie beRouben mocRten* ^00 begon |)p ^oairTcke toebec eenen Carton feer groot/ baer tn ^'"^gh. een baiatUie ban Nicoiaes Picdnino, Capitepn ban Phiiips Vertoog ban jBi* lanen: %ier Rab Rp boo j aen geitpc&ent eenen Roop ^eerbe-bokS ; becRtenbe om een Bantere/een bingRen feer gepje^ fen/om be grooteaenbacRticRept in be* febïucRttoaergRenomen: l©ant men fatRer in bat toojnttR tooebéber JBan* nmenl^eerben/ ttoee |èeerbenmetbe boo| boeten berReben / en met ben tan* ben/ maecfeten fo beel ftröbtsi als be bt* rööerii felf^ beben/ bie be 25aniere toil^ ben nemen/be toeïcfee een öupter / toen^ benbe 50η iöeerbt ter bïucRt / met gRe^ Seerbenlflbebpbenftafgebatt Rabbe/ omontfnocgenuptbe Ranbenban bie^ re/toaer ban be ttoee elt6 be Ranbt baer aen Rabben om beRouben/enb'anber Ranben berReben met ftoeerben/om ben ftaf af te Routoen/ tertojjlen een oubt I^upter meteen roobemutjs altrgten' be/ooct een Rantaen ben ftaf Rabbe/en >net b'anber op Rief een trom fineert/ om be ttoee Ranben af te Routoê ban be boojberRaeïbeten fp met tfamen bpten- be tanben/betoefen met getoeïbige acti* entebefcRermen/ en toillen beRouben &uttl&»inieret<^nbcr be boeten ber peer^ |
Fol.47.
ben lagRen ttoee Welbaten in't bertoi* ten / baer, ben eenen eenRanbtmeteen BaggRe berReft / om ben anberen / bie alle macRt boet om be bootte onttogen· feen/in be fiele te fteöen. Cis niet te feg^ gRen / toat Lionardo boo? aecbigöe toa^ peningRen/Reïmen/en deebingRen Rier Rabbe berftert / en toat fcRoonber trec# Ren en actiën te toegRe gRebpcRt inbe i^eerbé/baer Rp ben beften jBeefter ban ber ï^etreït in toass/ fo tn berftant ban mufcuïen/aïjs in fcRoonRept/en toercSe^ IrjcfeRept upt te beeïöen. ^m bit Car# ton temaecfeen/RabRpgRcmaetSteen toonberfraep ftèpgeringe/biemen Roo^ gen/leegRen/crimpen/en Rjeeben conbe, ^oeRp nufeRtlberenfoube/ RabRp ben muer met fuïc6 een bicSe miftuce befet/ om in «©ïpbertoe te tocrtfeen/ bat Rp ten leften fagR bat Ret al bebetben fou^ be / en lietet ooc6 alfoo begonnen ftaen, Lionardo ebel ban tonbitien / en in alle fpn toefen grootmoebicR/ gaenbe (fo Rp alle maenbengRetoent toas) eens om fpn geit/tot ben «aberften/geReeten Pie- ter sodcrini, toilbe ben CaiTier Rem ge^» ben iöapieren Rupffeens met guatci^ nen (batmen Rier foube feggRen / bup< ten) toilbe Rpfe niet nemen /feggRenbe: SiCfe ben geen ^cRilberbanguatrinem ^P trocfe nae öoom met ben ^ertoogR luiiaen de Medicis, tot beberfeiefingge ban i^aus Leo be tRienbe: €n baer gRe^ tomen/bebeRp beel bootfen» ï^pmaeti te ©ogRelöens / en tuieren/ ban eenigR bunnebeecR/ bie Rpbol totnbtblafen* be/bebe bliegRen in be locRt/ en als ben toint upt toas bieïen neber.i ρ bebe 00c beel ;S)tRapen bermen 't bet af been/ en bunne maetfien / en baft aen een / bat* menfe al mocRt bebangRen tn be palme ban een Rant/enbe ban in een anber €a* mer liet Rp in bepbe epnben Rlafen/ met ttoee ^mits blacfbalcfeen / bat Rp bé gcReeieCamer/baer Rp met ben ïleeren toas / mebe berbulbe / al toas fp nocR< tans groot: en Rier bp ^eleetfe Rp Run be Conft/bieban tleen tot groot getooj* ben toas* <®nepnbeïötftebeeïbefer fot^ ticReben ftelbe Rp al boojt: Rp focRt oot op beel manteren olp omfcRilberen te maften / en berniffen om 'ttoertfe lange töi)t te mogRenberfcR enftjgoon Rou*
ben, |
-ocr page 56-
t>eii. ^p ntaetBte boo^ een €tielniaii sjan ben ^am een iiBarte-fteeïöt tan <©Ipbertoe / met uptnemeifte toïöt en €on(l i IBaet 't 5P Dooj faute ban ben eöenen/bie 't penneelberepDt Babbe/oft ijooj fpn fcUfaem mf(ïuren/ber bertoen tnengöfelen / foo iffet nu feer beboeten, <©pcenaftber penneeï tontetfeptte öp ten l^fnbt/ batfcSioonenttionbeteca^ teïflcft iif» J®en feg&t / boe fiem een tsercft ban ben tnoibe befleebt/ bat gpfitacfijS begon bifiilleren ouen en trupben/ om becni^temaec^en/ be^ leo ben bit ber(ïaenbe/fepbe::2llp^ inp/befcn iBenfcD enfaïbet niet af ma» len/betoöï 8P fonbec pet beeöwnen/ op *t lefïe gaet bentfien* ^aer isS göetoeeft tUffCÖtn Lionardo, tn Michael Angclo een groote berbolgentgept / foo bat Mi- chael Angeio, ontboben toefenbe nae öoombanbenl^au^/ om be Facdata Uan s.Laurens te maecBé/tjSban jplDiC' tenbettrocBen / teUeberom Leonardo fn be Confï te trotfen: botö nam fpn fufeoi?ben ©ettoogb luiiaen, baer tt repfen: maerXionardo be letine bieten' fcBap ötec ban fiebbenbe/ bertrocfe ban l5oom/en repfbetn ©lancferijt/aïüjaer ben Coningö / bie ban fpn toeccft Dabbe geöabt/ öim feer toegebaen bjo^öe / be^ eöeerenbe bat öp ben booibetgaelben Carton ban s. Anna, en Maria, taoube
D<©e bet €onf!barigbe jplojcnefn/ boo? 't \3oo^b?engi)fn ban beter/ in beter Conjlenaren/ ban b'afóerne^ menbe Eama, bu0 iieerïöcfebermaerbi lija0/toerbtbet ebeï l^enctien oorfe niet tocpnicb berdert boo? baer ^o;igcr Gi- orgio, öte in Caftel Franco op b^t bifaenfcöe gbebo^en toert/^iino 147 fcie om fpn Confï/ en grooimoebttDept/ toert namaelsi gebeetenGiorgione: boe^ |
ben. €pnbïöc6/ oubt getoojbÉK ^gnbe/ toert beeï leaenben fiecfe/ be0 bp öcm/ be boot ftenbe nafeen/baji fotfit t'infoi ^ meren ban be €&?i(ieïöcSe aeligie / en biecbtebe öem met groot leettoefen / en beel tcanen/en nam t^epltgSacrament met bebotte / boenbe bê met fpn Βηβφ ten enbjienben ober epnbe boiiben / op fpn boeten btiptent bebbe« ;z^aer bp gecomen ben Contngb/bie bem getoent birfemael b^ienbltit^ te befoetBen/ en foo Dp toebet te bebbe toast / upt eer* b^iebinge retbtebe Öp öem felbf op/ ber* tellenbe fpnftoacfeöepbt/ becïaggenbe al ftabigb bat 0p 4^obe beel gabbe ber^ bolgben/en oocK ben |@enfc{)en fpn be^ bop^ inbeConfi met ggebaen te j^ebben/ aïi öp beboo^be: Sjs bug ftoutogfie* iionard· too^ben/ en ben Coningb b^m in ben ftcrft'nf' arm nemenbe / om bem toat te berlicö* "εΓοΓ ten/ en fpnen (©beeft aï^ <6obtlBCfe toe* nmgh van fenbe/ sDelgcfe of öembocfit fiemniet vrancurycfc eereïtcfier mocbt gefcbieben/ iss upt ben Itcbaem / bat boe in fuicSen Coningbö arm toa#/geftbepben. toa^ ef toon^ berlBan/ ban fcöoonöept/ toelfp^efeen^ bept/ en (ïertfeöepbt / metter öanbt een mup?-anc6er/ en öocfijfer boubébe/ al$i oft loot toaer g8etoee(!:berfcbcpben co^ per 25eelbé 5pn tot 5f lo^enten/in s. lan, en eïber te fien/feer conftigb gebaen.!^p
in't toercfe leggen/en fröflberen: jl©aer eftelöcS fpn gbetooontf toajs / biel ben «Coningb 'Jtöooft tnbe totnt mettooo^
ymce cofiui pur folo
Tutti altri: é' vince JPidu^ é* vincc JpeÜt^, BttuttöULorvittoriofofiuolo.
'tlleljm ban Giorgione da CaftelFrancOj^fPöCC tan ta^ntó^^
(ïarf oubt 7 j. Sa«r/fpn boot bebjoefbe ben €oning/cn alle bte bem fienbf / fecr, Φ efe ber fen toerben t'fönber eer en/ ban
loan Babtifte Strozzi gfltbitbti
toelbancleengbeflacbtgeboden5pnöe/ j babbegbeconterfept. ^ptoert^erutB^ Ijja^ ban manieren al fpn lebenlangb ittcb/nietaneen/Gennji,en loanBeiiiijn
te
cbel/en toacBer ban geefï. ï^p toajs btn^ nen Bcnetien opgbeboebt/ feer ©?outo litföicli toefenbe: toaé goetlLuptaagec en upinemenbe goet ^angber / bes OP alleen toeerelt^ jBcnfcbfeerboojtge^ trccSentoas tnJKuftjcSbp ben <iEbel* bom. il^p oeffenbe be teptfecn-conft/ op befxboone toel(lanbicbepbt ber felbet feer berïtebenbe: toiibe niettn'ttoercfe b?eng£n/alis öingen/bie 0p feïf na 'tlebf |
te Sebbeuobertroffen: maer te mogben gelgcBen alle bte in Cufcaben be JBo* berne maiiiere oeffenben : toant öp focbt altöbt berfcbepben fcöoonöeben in'tttiecc&tebjtngen, s^atuer öab gemfoobegaeft / bat bpi" / «niti iprefco / fult&en lebenbe glabbe coloje* ringe / en bloepenbe biepfelen gebjupti te/ bat beel eijcellente ConftenaetjJban bientöbt/ bembeftenben gfiebojen te toefen/ om tnben Jöeelben geeft te b?en<» flöen / en om be berfcbicbepbt ban 'tle^ benbebleefcbupt te beelben. Snjön begin maecte bP beel JBarp-beelbé / en f onterfeptfeljs/feer lebenbitben fcboon/ batmen niet beter be blecBen en ber^ toen ban bïeefcb notb biepfelen foube mogbenfien: onberbefe conterfeptfelen toaiS eenen Confalvo Ferrando. %<a i^refco beeft bp feerfraepbingen gbe^ bac / bie met 'ttoeber en ^ee-toinben te ©enetien 5tjnbecgaen,^oe Anno ifo^. 't®uptfcöe.€oop!ieben &upi toas ber^ bjant / en toeber coftltjcBer/ enfcöoon»» ber Öerboutot / toojöet Giorgione in iprefcobefteltte fcbtlberen/ aitemael naesönbelieben/ opbatbpfletbt^ be €onft toonen foube: baer beeft βρ feer felbtfaem bingen gebaen/ bocb canmen niet fien/ batter eentgbe onberfcbepben iitfto^p 5p/nocb toeet niet bat pemanbt ben fin oft mepninge toeet: ban bier ijS een jBan/en baer een i^?fluto/ban ber;» fcb?pben actie/ b'een beeft een teutois Öooft/ b'anber een Cngbelalss Cupido bp: maer men toeet niet toattermebe gbemeent 5P. <een ©jouto ijfer met een fineerbt / bie een boobt öeuftn öooft bp fiaer beeft / en fpfcböntte fpjeften met een 55uptfcb/bie beneben fit/bet ftRönt oft een Germania toilt toefenntien^ficter in feerfracp bingben/ enaerbicögbe-' fcbilbert / alleö feer nae bet leben^e^ baen jijnbe^Sn be afeercB toan s. Rochuis te laenetien/ iö ban öemeeaCafereel met einCrupfbjagbenbenChriftusjtn eenen Siobe bietaboojttrecBt/ bie men fcgbt bat J^iraftel foube boen. i|p tojotöt nocft in berfcbepben plaetfen/ tot Caftci Franco: ooc nocb beel con# terfeptfeïis tan #?inten: en beel toerbt Stin toertfebuptettss Eanbt^ gefonben. |©mfegSt / bat Giojgionc te ©mtien |
guam fp?aecB te gebben met eenigbe 25eeïbtfnpöer^ / ten tpben bat Andreas Verrocchio 'tcDpec i^eerbt maecBte / en fp toilöen bafebeeltfnpbenboojgincft bet fcöilberen / om bat een ronbt 2&eelt öerfcöepbé pflflmren oft ftelfelen toont/ alfment om en om Beerf/ en batmen tnfcbilberp een ai5£elbtmaer ban een* bet fpben en macb fien,Giorgione toilbe betopfen/ batmen in een ^iftoip ber^ fcbepben actituben/fonber 'tftuc te Bee^ ren/ tonbe toonen: baerenboben/ bat bp ineeneenigb35eelbt tnfcbilberp/ toiL· be bier fpben toonen. ïlierop gincBbp „Eeneenigia toe/ en fc&tlberbe een naetBt 25eelbt ban acbter/ bat boo^ b^m b^bbe een djcmentVan claer blincBenbe ipontepne / baer öp vigfijdet, 'mtm banboienin bebefpiegbelen: op een ban be fpben babbegp een %ipn ' glanfenbe CojfeletgbemaecBt bangen;· be / baer men'tltcbaem op bie fpbeiti Pioftjl fagb:ter anber fpöen/be anber in eenen fpiegel / bie baer gbebangen toajs gbemaec^t / toillenbe betopfen / bat be ^cbilberp met een geficbt/ meer tonbe laten fien/ al^beBeelbtfnöberp. toercB toerbt boogb gbep^efen / om be fcboonbepbt en begbeeftigbeinbentifv Certoplen bpbujs b^m / en 5gn wabtu lanbt bereerbe / tonberfeerbe bp bp eeit !0joume/ toaer ban bP beseft gbc- trecgft / en ftarf Sfinno i /11. oubt 3 4* 3aer / tot groot leebttoefen 5Pner be* Benbebiienben/ en fcbabeber<ionfte; toelcBe fcöabe toeber boo^comen toierty met ttoee 50η ejrcellente bifcipelen / Se- baftiaen del Pionibo,cn Tiziano daCado·» re, bie bem niet alleen gbeltjtB toierbt I maer boo|bp en te boben gingb.
ïeUen ban Antonio ijatt Corregio, uptnenjenbe ^cbiïber.
D€ grootbabige moeber f^aiuere/ ftaer Riet partpbicb betopfébe/ooc onbeBenbe plaetfen te toillen beelacbs» ticft maecBen felbtfame uptmuntenbe JBannen/begaeft met uptnemenbé ebe^ len göeeft / beeft laten als^ een Itcbt uptf b^eBen/ tot Corregio in iLombarbpen/ eenen Antonio, nae 3nn gcboojt- plaetfe genoemt/ dsConegio, om bat ?Lenbt oocB in oiife €onf? te berïicbten. m.
tofinbêïlöc^
Giorgione da CafterFranco,Antonio Corregio. Fol 4S. |
-ocr page 57-
teOitisttïijcBenliaeft bp gftfccmcn/aetti tiangöinöe De eerfie üiin al m iLombac» iïijfn be fcijoon iiobcrne maiiiece / bte ÏJP nergens öabbe eöefien/ nDrfttjatn^ tgcfeeöoomfcöebingöen / aïsjöienopt upijtjn^anbt öö^epd Öceft»Ctoaet fejeemtte bctiencftcn/Uiat öpmiracu^ ïtus DtnsDcnfouüe gelJbengebaen/ gab ftp / aïsi anber/ fulcfee fonbetUnec ΐοο?^ ibeelben sf)e0abt» ^p taaa^ Uan natumn ffcr bïoo/oeffencnbe be €on(t met ccnen fïabigöenarbepbt/ beïaben sgnbemet een ftijaet öupfgöeftn: toefenbe φηιοι^ llen tan een goettoiüU^e jgatuete ν bebr fffiierbobensBn tiermogöen, ï^pfotöt tn be Confle beel moeplgcl^e bingi^en te toJegfietebiengBenialsi toelgbetupgen öe bingöen / ban öemtn be bom-feertS tot Parma, baec ban onbec op te (ten 3Ön grooter 25eelben/ tn't bercojten/ feec bJonberliicBen entoel gficbaen/opfjei «atte6alc&» ^nbefelbe 3&etc6 bebeöp ttoee «Itaer-tafcïen ban <©Ipbeïtoe:§n een banbefeftctmen cencn boobenchri- ftus, btefeec gfjepjefen <©oc& tot ^jansjinbefdbe ^tabt /maecfiteöp nor i} in eenen conben tijojen/ ban onbec opteften/een Marien üeinelbaert/be lijeiiöe om Daec !&eeft een mcnitijte gelm / en i^pïtgen / baec te becbjonbei ren W öoe ep met öanbcn öeeft tonnen maecfien / en neeg meet in stjnen göeeft bebenc6cn/be fcgoon floeren en fttJie^ ïtngé ber ïafeenen/en bjefcnsi/ bie ftpbte aöeelbengegöeben 8eeft:baet bemffeniS eentgöe jprifen met feinberfeenjs 3tjn feec aetbtg. liet t£S gebsi^ in onfe €on(l eenfeïbfaewt toertfe/bat topbcïfcöep* ben !^aoft(lue6en Rebben om te bol^ gen: onbec anbet / fttt b)el teet&enen: weifchiide. maeKöet bobenaï gaenbe iis/öetbjel ren -c meefte fc^übcré/bjaec toc al fiet anbec (ItecBt/ hooftftuc ia β jg,. in epteïïeecbe meer als in't tret^ onfccoait. fte^offteetfeenenbefen Coneggio.giae bat ban öem gÖrtwPöBt toojbt booi ge^ tois/ bat nopt niemanbt beter metbe berbje en öanbelbe/notft met bioïtjcEer bjelflanbt/iae bat nopt ^tijilberbeïi ïtebenber ^cBüberbe / nor b foo glat en fttjabbericDban facbté bïecfcbeals i)p notb ?0n btnafien met fulc&en gratie/ en boibcbe. jgocD in befe ^taöt Parma töbanötm gBebaen/totben Gaputfy- nen,een Manen 2$oobtfcgap / foo toel göebaen in ƒ refto/ bat boe in t bertim* meren ben muer moft sgn gBebiofien/ bttlïucfemet grootenernft bjccbt npt- gftenomen/ en eïöer in be ISercfe gefielt» l^oci) boben een ;ètab-pooite ftfiilber^ be öp een |©arp-beelt/bat een feibtfaem bingbente ften is/fuïc6en toïoierin* gbe op't natte ialcft/ tbieU&beeltep' fenbe bjeembelingben/bie anbersniet gbefien en öebben ban öem / beeft boen Derbjonberen/ ensgnen lofuptbjepben fonber epnbe, Sin befelbe ^tabt/tn Anthonis, fcftiibccbe bp en Cafél / in bïeïcfee iSeenlBarp^beelbt/ en Maria Magdaicna: 0tes bp tseen €ngBeI6ett als eenfeinbt/bateenen 35oec6 öoubt/ lacctjenbefo beelnatnerlgcft/bat öet pe* gbelïjcfe bie tfiet boen lactöen/ en alle fbjaermoebigbe berbeugben» ï©aer is nocö eenen leronimus, foo toonberü Ijjcfi gecolojeert/öat bet ben ^tbiïbers berbacfl mactbtin't aenfien:toantöet quaïijt& toaer beter te fcbilberen mo*· gbeïgtb.ï^PÖeeft notö 'STafereeïenge^ maecfet tn ^cbilbcrgen / om beeï ©ee^ ren in ILombarbijen: onber anber ttoee iSTafereelen in Manrua, booj benï|er< toog Frederick be om te fepnben aen ben ^cpfer: bingoën bie toet booj fnïc^ lÈen #jince bJ?crbtg toaren*^e toeïtSe toercfien fienbe luHus Romanus, fepbe nopt te fiebben gfteften coïojertnge / bie tot fnlcSen graeöt motjt reptfien: b'een bjaseen naecBte Leda,fn b'anbereen |
^ -------------Jbe bleeftö geïeet6
fen: gin een toas een m^mbtfcbap / foo aerbtcD / bat nopt geen ILombarber be* ter als Bp en bebe:boben befenfultfe een fcboon fiap? / foo toel gfiebaen / bat bet niet te berbeteren is^^aer toarê eenige Amores,oft Ciipidons,bie Op eenen (leen Pioefbengun fcbicbten /btn eenen ban goubt / en b'anber ban Ïoot/ befe biaren ff er fonjïicb gbebatn, 25p be venus quamnpt fteenéeen Jfontepne met elaec teater /fb^elciè baer boeten bebiaterbe/ en nocfttans teepnicb berj&tnberbe / bit bias feer graceïticfe tefien/ bet gaf mebeitiöeii te fien bie tecricbepbt in bat biincfeenbc bjater ; ;^es Antonio
grooten |
flrootenïofistoeerbtgS^PfcDflberbe nocö in Modena een JBarp-beelDt/bat ban alle ^rbtlbers bebefle ^cbilbecp Ijjojt gebouben / bie in be ^tabHs, Ce
25olagnliS eené Chriftus in't^fèen/bp Mana Magdalena, bat ooc een feec fφοοη bingben is* Sn ReggiotwaS oocbeen feecfcboon Cafeceel/ tbjeïcbbercocbt toect / en als een ^uttjeel te Genu^be^ fonben* jlotbisin Reggio eenCafel ban eenen Herftnacbt / baer ban Chnfto 4en fcbgnt comt / bat be Hecbers en ben omllant bcïlicöt: onber anber iffer een i^pmo / bie bit «t^blgcft Itcbt niet tan becb^sb^ny en be b^nbt booi t'aen^ f^n feer gjatelgca boubt« :2&oben bet llal is eenen €l}ooi engelen btefingen/ foo gbebaen / batfe beter fc^gnen upt benBemel gebaelt / aïs gefcbilbect met IBenfcbenUanbé^^n befelbe^tabtis «en Cafereelften/eenen boet groot/ baer in is Chriftus tn't bof Sen / baer ben eöeiberfcbtinenbe/ Ciiriftum befcögnt met bet liegt / en beneben aen ben boet ban ben 25ergö liggen top 3llpoftels/ befcbabubjt ban eenen boetK ban ben 25ergb / en al op ben nacDt göemaec&t: ;3^aeris bp een berfcbietenbe ILanbt^ fcfiap/ en aen b'een frjbe begint be roobe bagberabe te berfcbönen: oocfe fietmen ludas banberren meteen beel^olba^ teneencomen:®it is alles foo toel gj^e* baen / berflaen / en foo net / bat bet met te bergbeljjcfeen en is. ©an beelbingen Dabbe men mogben nocö beröalen: ban bit bocöt mp niet bat icfe becftog* göenmocöt/batöP eens fiecft toefenbe tot Parma, oft elbec/ Öem gjooten bicn(l eöefcöiebbe ban een ©jouto / «eöeöee^ tenCatharina: i©aecom öP(nieton^ bancfibaer toefenbe) boojöaec maecft^ te/tot tiecgbelbingöe/ een Cafeccel ban ^inteCatharina,baec Chriilus fittenbe opMarix fcijoot/ Catharina ben tingö «en ben bingöec (ieecRt: ®acr öpis tiocb eenen jg>inte Balliaen, met nofö ee^ |
F0L49-
ben / mbit Cdfereel is tegentooojbicg te 0oom / ten öupfe ban eenigbe (i^^a^ binne/ bie onfe beminn^oe ts* «Sn tn be Camee baec bit is / 5Ön nocö bec^ fcöepben (iucben / als ban Lucas ^an ^epben/ Raphael d'Vrbijn, Andreas del 5arto,enmeec anbet:iBaec göilöcb als be^on anber ^emelfcöe licöten paf« feert in claecöept: alfo iiptmuntenbe in eiccellentie gaet bit be anbecte boben; bp bat ic6 upt ben monbt bes goet oo> beelenben Goltius öebbe becftaen/bie bit te aoom toefenbe te fien quam / al« toaec (ïcacjcsgn €on(l-liebenbe oogen nae toe göetcocfeen toacen / met groo* ten lufi en bermafien/öem feer bertoon- becenbein bie feecfcaep öanbeltngöe/ enbe fcboon gloepentöepbtbeSioloje* eens. Antonio toas een J@an ban (labio göecconbitie/ en cleenen moebe/bem nietlatenbe booiflaen beel berftanbts in be Confl te öebbé / beBennenbe gjoo* te ftoaecicöept te toefen / om tecuptec* (lebolcomentöeptin'tnaecbolgöen ber l^atneren te göecalen.l|p toas met toepnicö te b^eben/ lebenbeals een goet Cbjiften IBenfcÖ / en feec fpacigg. 3Clle ^cbilbecs Öebben öem te bancKen / be^ toglfpupt5gn öanbelingöe betlftoaec bingöen licötelgcfe tonnen te toegöe leeren b^engfeen : Siifonbecöepbt be geefticbept in stinöap?/ göebaen toe^ fenbe op een fcöocn bloepenbe maniece. ifilfoo 'töem noutoe (lonbt/ boo? 5ön gcoot gbeftn / toojt gbefept / bat Bp tot Parma öab ontfangöcn tfefïiiö goube Ccoonen/ al in guatrinen/ ban jijn toeccii/enbaer mebe te boet gaenbe na Correggio, tn een feer ^ttt toeber / fom^ tgts^toater b^incfeenbe om 50η bercoe^ len/moe(le t'öupS comenbe te bebbc/be* bangen ban een feer gcoote €o^tfe/en is gbefto jben/onbt ontcent beeciicbSac»^* l>tjn toeccfecnsgngetoeeHfeer ten tgbe toan Anno lyiz. Cot 5gnbec eecen toert öem göemaecBt / boo^ Fabio Segm jflo* rentijnfcö ébelman / befe Epigramraa:
nicö anbec 25eelbt / bocö al Öalbe beel
ffujus mm regmt mortales fpiritus artm
PiSioris^ Charites fupplicuère lovi: Non du pngi dextra Pater almerogamui, Η mc frater: nulli fingere ms liceat.
x^nmli |
-ocr page 58-
H^t boïBatibttö mtlt / en socöec^ ttften tjem öcn mmtl fotptöben betogft/ in een eeniflö JBenfcöc/ te ftap ten (pn obeibloelrigDe iagcSDommen btt ^atien/ en gaben/ trat usojbt ftlötf famicö aen öe genieters ber felber gc* fien / en gfiefpeurt :«8nbec anber cïaer^ fgtfe/aenöenntct minuptnemenDé/al0 gcaccïtic6cn Raphael van Vrbijo. ^cn toelcfeen toa^ ban ber i^aetuercn ht* saeft/ eöeïgcfe eenigijc/ in toeltfee t^ een feecfeec (tateïijcfe bjefen / met een fte* ijaUijtfie göefpiaeefteltjcfefiept berfcït, llPÖaböe wptbJtnöicö een Ut^amelgc* fee fcöoonftepbt/ i)em betoijfenbe bjien;· beïtJcfe en fatgt/ met elcèen toie §ct bjc* fén inocgt / boojtjs bja0 fpnen g^eefl bUncBenbeboï Confibartge bcuc^ben. €n ij3 booj bigt / en otffeningöc/ tot fultfien uptniuntenbennaem geraeciit/ bat fpn gfietuc^t ter bjcrelt onfierKgi6 tS. ^ptoafSgOebojen tnbe^taöt Vr- bijn, op ecnen goeben b|pbagtï/bjp ureti inbernacijt/SInno i48j.^pnl0atier toass een berlianbtglj rcbctijrè δσφ bpgftrbjerfeban goct onbervugjs/ ben beften ^cftilber niet. Raphael nocii ïongf» / toa?s bm i0abcr tti fpn toerei; fcet booiberlgcfe / ben totUfeen fienbe bejs jongenö goeben gfieefï/ bocfjt fmti nut bpetnigö goet lateiier te btftelten/ bejS b^atgt ÖPijem bp Pieter Perufino, bie boe ban ©oom gcromen toaistot Pe- rufa. bjaé ten eerften aeumercS»' ïó'tfe / bat Raphael in cojten tijbt foo f^n jéee(ïcrj3 manierenaeboïigÖöÈ / bat men önn bingSen niet en tonbt onbti^ frijfpiieïï/fli0 nctfj blncSf aencentgoe |
ftgneren tot sinte Franfoys binnen Pe- rufcn , befgfjeïljtSö tot Citta diCaftelw Γο, een '?rafel in sinte Auguitijn, entn Sinte Dotnenico ecnCrucifir/ batiwn itm toiis meenen foube (en bjaec ber fp* mn naim niet) öattet ban Pierei ujaer^ ^of Raphael nu luat berber qua tti / cit f^n bingoën boo} beter al0 bes$ |Bee<> (!er0 gge&enbt boerben/ toiojbe&pban Bernardino Pinturicchio ban Pcrufen, bie Raphaels b^tenbt Ï33a0 / g]geb^agf)t te siena, om öem te Öeïpen / beaagl ϋΡ bjifibat Raphael feer goet'STeptBenaec ΐΰα0* Raphael baer biat boo^ gem gge** tepcfeentljebbenbe/ trotfe naejploien· een / toojenbe 1; gteruc||t ban ben €ar^ ton ban Lionardo da Vinei , met bie gruppe oft Ooop i^eerben: baer neffenjtl ban een anber Carton met naecfeten/ gÖebaenban Michaei Angelo, om Lio- I Hatdtim te tcotfcn* '©aer ggecomen/ ! alfoo befe binggen / en befe ;&tabt gem feer bael bebieieii/ ί0 baer eenen tijbt langö gf)ebïeben.^acr treeg^fip groo* ten acnftangöban jonge ^ctjilbere/en toojberfetrge-eett bpfonberban Tad- dcoTaddei, biefiem altgötö in ftupjs/ en aen -^afel beg^cerbe / al0 bie allt <ion(l-ïic\)eiibe bemtnbeMBaer Raphaei be bekcfttjepbifelbctoefenbe / om met bpeiibifffiflïi niet cbcrtoonnen te \ato fen / niaetfete i)em tü3ce 'Cafereeïen, m i)aböe oofïi groore bitenbelgcfee qt^ incenffijaij met eenen LorcnzoNafi, en map£ljiei)em een€aferee!met een JBa» rp-beeibt / öcftöenbe tufftöen be bee* fien ftaer Binbt: ttjeïcfe ban ben jongden Sint lan Oem met groote b?eucötban bcpbe/ecn i^ogïjelBen too^be gÖegöc* ben / tuffcften toeUBe toaö te fien een ref^tefeinbtftöefiaipelöepbtr iEn 50« foo g^ecotoreert / batfe bleefcö göeftjc^ Ben te biefen: JBarie-beelbtfieeft ootB een Öeel gracelöffe toefen / oofB ίδ alle^ bcballgtfe en aerbieb/fo toel gront aï^ ïanbfflcftap^ Hier naeSeerbe Ra- phael d^vrbijir om 5pn bingé toaer te ne^ men/ betotil fpn ©aber en J©oeber g^e^» fta^bcn toaren. ^i^aer bJonenbe/maecB^ irtuiee deenil^arp-beelbeH / maer feet uvtmwMW
Italiaenfche Schilders, %^nHmi hu 'votis fummi Regnator Olymfh
Etjuvenem fubiiofjderA ad alt α tulit, Vtfojfet melim Charitumfmulaera rtferre Frafmsj é" nudas cerneret inde Deas,
ÏJetleümtjan Raphad Sanzio Mm Urbijnj^cPöet;/ cn 25ouüjmee(ier. |
Raphael Sanx
iiptnemenbi / hit bjeïtfee 5pn bp ben t ^ertoog^banVrbijn, i3oo}benfeIben|
maetBteBp^nCafereelBenmet chri-1
ilus in't ^ofBen/ en b|p üapenbe iipo^ ftelf n/ en foo bolbaen/ bat gDeen ber# ïicgterp netter matö toefen. ®oe Ra- phael fpnbinflftcn baeröab befc^itfet/ quam tot Perufa^baet S)p toel betoeeë in bt betertngfte fpnbet figueren / bat ÖP te jfloiencenftaep j®ceflerjs bingen ge^ fien gabbe: <©nber anber toarenbec ban gemggebaen eenigdetronien ban)on« S&e Deplige ISaegdben / bie feer fcijoon cnfoet ban toefen toeren / en feer aer^ bieöban èulfelen, €er öp ban Perufa bertrotS/ toerbtDPsDcbcöwban Ata- lanta Bagiioni) bat j^p ^aer Capelle in s. Francifcomaet&en totlbe/botö repfb€ om fpn nootfaec&en nae iflo^encen / al^ Inaeröpmet ongfieïooflgcfecn arbepbt toelepbeopbe binggenbe conil be!an« flÖenbe/ tepcfifnbeonbertufTtÖin tötbte boo^bergaelbe CapeUe ben €arton/ met meentnglie foogaefigp motj^ttot Perufa te treegen* Hp maecftte ootft notg eenige tonterfeptfelsc/ en eenma* rp-beeibt / baer Chriftusfeefleert eenen s. lan, aeng&ebjotöt ban s. aifabet. ®aer tjS ootft eenen lofeph lenenbe met bepbe l^anben op etnen (lotB / met gge^ bogen goofbe befienbe bieoubei^jou' toe / enficggntbtrtoonberenbe($obtte ïoben / bat befe foo bebaetfit toefenbe / ten fiinbt öabbe g^ecregfien / en ft0ijnt bat fp alle bectoonbeten / bat beeg ttoee Cofg^titgenjS/in fo teere jeutfit/metfnlc» Senberftanbtfn eerbiebing^e/ maltani beten toeben: boben befensgn aïïe |&in- teel-flaggen in befe tronien /öanben/ en naetBten/ entbel bleefc{)/ en too^bt baer toeerbttg (aïïoöl toel berbtenty be* jïpaert, Raphael flübeerbe bajl na bebin< gen ban Mafaccio, bie ftp fagïi geboïgfit tt toefen ban i-ionardo en Michael An- gelo , fo bat f)p inbe Coniïfeer toenam. Cettoplen öpnocö te ^ïoiencentoa^/ öaböp groote g^emeenfcBap met Bac- cio, ftoelcfeiiS göetoeefieen iBonicfe/
sefieeteniü^oer Bartolomeo di SanMar-
co, öebbenbe lulf in jgn fcfiilberen/ om Mt nae te boïgöen: befen letrbe ÖP öe mofpectibe. ^pbefenfeïbentgt toojbt öptet^erufen ontöobm/ en maetfete iovanVrUjn. Fol.50. |
baer met ben barton boojbergaelbt be Capelle: öier te ban Bem göefeöiïbert eenen booben Chriftus, te grabe gSteb|a« gj^en toefenbe / bie foo toel op t ber^g BalcBiii ggebaen/ bat get maer ^ben fcfignt e^ebaen te toefen. 25pfonbert$ Bier uptgDebeelt ben b^ucB / bie be me» fle bjienben ban eenigBïief perfoontn sgnbegrabingöe betopfen:Bier fietmen be Mariaftopmenbe/enalle tconten gra^i celgcft toeenenbe / bpfonber s. lan, met getrupfie Banben neber fienbe.^jn ftim^ ma/be tronien/fcBoongept ber laBenen/ en alle anber bingBen met grooten bigt eniieföen gBebaen/sgn feer berteon.» berlgefe. Raphael toebet tot jfïoienceit toefenbe gBe&eert / Bebbenbe baer eem'« gBe toerceen aengBebangBen / toerbt te iSoom ontboben ban Bramant, 25outo- meefterban ben i&aujs lulius bettoeebe. Cnbetogl Bramant en Raphael ban een >êtabt / en toatmaegMap toaren/ fcB^eef Bem Bramane,bat ben#au$ Bab« beiatenmaBeneenigBe€amer$/ baer Bp fottbe mogBen tomen toonen/toat Bp inbeCond bermotBt. «®efe conbitie Raphael toel beBagenbe/guam te öoom: baerggecomen toefenbe / bonbtgpeen beel Cameren bejs l^aïepjs alree gefcBiU bert / en eenigBe onber Banben ban bet* fcBepben l®ee|ïer^. toaö bantett #au0fcer b?inblöc& ontfangBen / tn begon in be ^egBel-caraer een ^iflojp/ baer be (iröeologienen t'famen beree* nigBen/bei^fjtlofopBie/ lft|ïrologie/en ZücyT l&oeterie metter /ïlBeoïogöie /altoaet Rar<haeite gBetbnterfept 5gn aïle be t©gfen ban be tf- «meetelt/ op berfcBepben totjfe bifpute^ Sn^' renbe. il^aer ?gnop eenfübe eenigBe coniugu. ^ntologienen / mafeenbe op 'grafeïfeenjS eenigBe Caracteren en figueren / bie fp fcBicBten boojfcBöon €ngöeïtn tot ben Cuangfteïifien / biefe uptïeggBen. <©η* ber befe ijS Diogenes met jgn bjintfcfto* tel/ Itggenbe op be trappen / een 25eeïbt baer toe! op ggeïet ijS/ entoeert tesijn gftep?efen.^aer 5gn ootè/Anftotiles en plato, eïcfe met Bnn aSoetfi/ Timeo en Etiea, Bebbenbe rontom e^oote
^tfioleban -^'iiSniette
feggen / toatfcBoon^ept tefieni^i/in bie Sllfttolontcflenen <i5eo^etttcitnen/0OÊ toercBwtft fp met ben paflec boenbe |
-ocr page 59-
?iï!i/e« teecfeene η fiun beeïbitiöBen» Φη^ Der öefc een fcöoan jongöclwsö / öie berUDoniterentie tie armen opnt/ tnec öBtbogftenftDoft/ en lö'ttonterfeptfeï UatT Frederick öettijeebe lertoogljüan Mantua, ttc boc tt 0oom toa^. I^aec noc|) een boc&enbef tquere / met tknee ^afferjs in tie öanöen/ «Ctcc&tïji trecèen» öc op een 'Safclfeen: Wt fcgtmen t^ Bra- mante. age»anber 25ecibt baec neffenjs ban acft ter/mrt een ï^emel-cloot in ^βΠί» i>en/i0 "göemaetfettoooj Zoroaftro. ^gaer neffcnsitii Raphael felf/ een feer flrare^ ïflröe tronie fiebben&e. ©etronien ber «EuaneOeUfien ootb feer aerbitf} / baer eenen grooten ern(ï in te fié ijS/ öpfonbec inbeg8enebicfci>?ïjbtn» ®eel minute bingen/bie faenmercöen 5ïin/moci)t ic6 bergalen: maer grootló'cfer iiS te ac Bten beojbinantie ber ï^iftojp/bie met een fcOoonoiben onberfcgepben / enbebeelt i0: ooc ifftt een fröoon ^iofptrtibe ban metfeïrp/ mtt tieeï 25eelötn/ foo bat Ra- phael met befe eer(ïe 5|cebe baer toe! betueeis / batöp 'tbeit toilbe öouben on^ ber al bte i^inteeien ganbelben, IBant ifet t33e0 alieg ggebaen met fulcBm fcfioon litftöcfee manier / bat ben ^am Pius alleiEi tiet affmgten/toat anber inbe anber Cameren fiabben göefcöilberr* '^S^pnieu oft oubt / ttiiUenbe bat Ra- phael aïiejS foube felf bocn-.O^orij goetoel in befe €amer baer Raphael fiabbe fpn (ïutB gfiebaen / ^abbe ben ^aui^ ggebo;» bertbefc0ilberpban 'tujelffcï te berber* ben / be luelefee \iai8 ban loan Antonio banvercelli, ban Raphaeibefiielpöem tret befe tompattcringe en grotiffe^en/ tnaecBenbe in biet ronben/ bte baer b)a<» reii/berff0epben35eeïben/totgefelfröap ban fpn Sn «εη ronbt iis een
©?ou/fïttenbe in ecnen feteï/göemaetfet itoaf èenniffe ban faecfien / öebbenbe op tïfSespbebe «©obbinne Cibeie, met al fiaerboifien/alfoobp b'^CnttjcSen Dia- na Polimafte toajS «ptgöebetlbt: be tlee* iting^e biadban bier berUien ber bier «Elementen / boben ben go|beI iiSroot aIjS bpec / onber ben go|bel bfae» aljs lof Dt/boben be »nien groen alsi aertrgc/ ^ me tot ben boeten ïitj&t bïaeu aïiS ^ter:;®efe jpn berfelfcBapt met eenige ιφιοη een enber rdnbt/ |
ijsboo^l^oetecpe g0emeet6t Ροΐίαιαίί^, gö^troont met Hauren / met een tgcè fpeeï-tupgö in b'een &ant /in ban* ber ecnen a&oec6/ onbetflutt met eert been / enfp fietal^ meteen onderagcft bJEfen ten l^emel om gocgO / &eeft ooc& bp ijaer tbJee ft^oon feinberfeenif % 31n ÖetDerbe ronbt/i0 een €&eoïogiemet 2doec&en / en anber bingj^eniooctt tüie? 6tnber6en0 (cgoon b'anber^ Snt bierbe/een ^uflitie/met fiaer ftöalen en fmeerbt / met ootk ttoee linberfteni^/ en elife ronbt comt fatto^beren fto?p / bte op elcfte 5pbe ban be mueren tomen* Sn be öoecben banbittoelffel/ tomen notü ftfjoon Mo^ifeenjj ban tleenS^eelben/bolfcgoonÓtpbtjS en finst: oocft op 'tgene/bat onber iis/accojiiereni» be. aengaenbf be^ifloiienbeneben/ alboo^en op be ^be nae Belvidere > baer is( ben J5grgö ban Pernaflus, en be ƒ on^ PemaiS'^ tepne ban Helicon: om ben 25crg& ijs eenen bitDten ^autoerbofe^/ baer be ^tJcoaftV looberjEtft^Ünen te roeren / boo| 'tfoet toinbeften Aura. gjnbeïotiJtblfegöen
een beri %ief beBeni naerfet/met ftiïoon trontsenssen boefeng / bi \SJeU6e?Uu# toer-Waöen ptucfeen/ tn maecften feran^ fen / bie fp op ben ^m^ neber (ïropen. gin'taenfien befer©ifïo|ienfcBmit/of men fiet blafen eenigöen ^obtiptfietr biinbtoftafem/ aenmere^enbe be ebeï fcgoonfiepbt ban biefigneren ber fangg
<i3obbinncnoftMufes, cn'ttöbertoonit
berïpca te bebtnefeen/ èoeeen iiaenfcgett berfïantmet foonboïcom^n ttecgteber^
(la«nbe en fittenbe otor al opöen 25erg/ fom fc& jgbenbe/fom (mgfienbe/fpjefeen^ beoftf&bulerenbe/ fiierbter/ baeriJSt tfamen / nae batfiet te paffe tiuam / he^ beelt bjcfenbe. 2Soben btfen jpnber jtöe* eonterfept nae'tïeben alle snntpcfee/ eii
u^°oabe^ebatllieÏAipt (Stnaen fcöil· berpen/en ban ötm felf nae'tleben/ bfe teglenUJflOibitöttiaren / ciiefontetfept 5ijn göebJeef}*l|ier ts virgiiips, Ovidius, Ennius, Tibullüs, Catulim, Propertius,
en nmcm, bie Wtobt mtt beröebett |
«06ee(lfepnt opbei^tg^gberiS: ;3Pnbeel d^geleerbe^acgeolo^enen nae tleben: Inbe lotj^t ^pn bierlbin
bersi/ bie be bier i^oetfeen bet €uange^ lifïen open gouben / niet te berbeteren.
alle DingBen/ beelben/tronien/laBe^ nen/flelfelen/berftliieten/ affecté/enfta- telgrftftept/i^ üjonberlgtfi göelet:toant Raphael gabbe een gabe/ bat gpfign tro^ nienfeer gmcelpcft en lieft^t^ maet&te« <@p een anber bonen b'anberben^ fler/tS 03 b'een 5gbe luftinianus ben=feep<« fer / bie be Ittepferlgtfee Wetten göeeft/ Hen ^ottoien te co^riggeren/ gebbenbe fcobtnijimTemperantia, Fortitudo, en Prudentia.ter anber 3pben/i3S ben#auj3/ bie be^^anonale Ïi^ecreten ggeeft. l^ier is 't conterfepifel ban ben #au0 Pius be itoeebe/en anber Carbinalen/boe in't ïeben 3Pnbe/en meer anber. ie alle^ Doel beballen/ en aengenaem gebseefl/ fo bat ben i^aujs Raphael liet beginnen/ b'anber Camer naeber be grocte fale. <®pbefen tptfonterfepte gpbeni^auiiï op een tafereel ban olpberuje / foo üjel gelflf Sesibe/ batmenber ban ber fcg^itfei» te. ijS nu tot s. Maria del populo, met een USarp-beelbt / al0 eenen I^crfi^ nacRt/ baerbejBoeberlgcfte jBaegijt 'tnaeiSt fiinbeöen betSt met een bun iM»ecfe;4?n lofeph.een oubt eerïptH jBan ban toefen / leent op fgnen (ïocfè / een iïucfe feer aenbacj&ticè en toel ggebaen·. t©efe ttoee flucfeen op eenen tgt gebam/ too^ben baer op öcosöe J^eefibagöen floetoont. <©p btfen ttjbt toerbt Michael AngclobanÖOOmbluCÖtiCÖ / beiS Ra- phael teften quam / booi gulp ban Bra- mant, tbcgonnentojelffelbanbe Capel^ |
Foi.if.'
Ie: bejS Raphad fienbebfe maniereo^ een fe&er getoelbtgecloec&gept/ maet&^ te lot S. Auguftijns, Den Efaias, met bs ttoee fiinberen bp* «θρ befen tgbtAu- guftijn Chifl ban siena, feer röcfe Coop" man / en alle Conflenaergs feer grooi b;ienbt/befleebe|;emeen€apelle: om bat iip Dem toepnic^f te booten l^bbe ggemaetètineenlogte banfgn#alep$ eenGalatca, in be Zeefeer grace!ëc&/ beo|tgetrot&en ban ttoee ^olfgnen/aU toaer ronbtom$gn Tritons en ^ee-go" ben* i^benbe ban Raphael be Car^ tonjEt ban befe Capeïïe gj^maetgt / fcgilberbe gp befe op 't nat balth / in be Ifeercft ban S.Maria delIaPace : toelcft toertft gem grootlpt bebe atgten in fpn teben/en baer naer/al$ toefenbe 'tbpfon^ ber(!e batgp oprbebe^ Hier naergge* pojt toefenbe / ban eenen CamerltngSi ban#au0iuiius, maet^tegp 'tgoog^ 26ltaer-tafelbanAraceli, meteenjila=» rp-beelbt in be lotfit / met achtereen fcfioon lanbifcgap/ en onber eenen s^ lan 25apti(ïe/ S.Francifcus,:enS;,Iero- nimus aljS een Carbinael: bt Mariaiji een feer ootmoebigg febigö toefen / alis een jlBoeber chriiH motgtbetamen / en 'töinbefeen i« een ft&oon actitube/fpeelc met be IBoeberö manteliSnioannes fietmen be foberfiept/ opjetÖtit6ept/e« ggetotffirgept be^ ggsntoebtjS/ggelgcl^ inbegfterie/bie afgöetoe6enbera©ee* relt/boo| pbcl atöten/en onbcr btnbolc* &e gaten be loggenen / maer bjp ggeern be toaergepbt fpjefem: Sn s. leronimus opfienbe/ fietmen een feer beboteaeiii bacgticöept/en offert met bepbe ganben ben lebenbfcftgnenben Snieïtnben Caf merlingg: ^en s. Frandfcus uangeïgc* Sen opftenbe / betopfï een groote afec^ tie tefien/ bie ttoee fcgoon ïleitielfcge 25eelöen, iSetgt onber beMaria,imbben be i^afei/ig een fetnbt/ gottöenbe een pitapgtfeen/ gcffenbe'tgooft na be JBa< rp-beeïöt/ 'tbjeicfe met al fpn Icben met graceiptSer toefen en mscg. ï^iernae tontinwerenbe in be Cameren ban'tj^a* lepö / maetSier een l|t(ïo?p ban een JB irafel/baer een ^ jiefïer ilTe boet/ geel root in't aenfitfitban fcgaemten/ fienbe be ©ofïteom fpn onggtloofber<» fmilten /betoijfenbe berfcgjitSt te 5gn/ H 3 («uen
ïtaphael Sansuo van ürbijn.
Joofbe berfen finggt /cn aenfpn boeten Η een/btefe toelupfïeröibe fcöjiift. Φη* fterbe Muies ijs oocli Apoüo, feeirtael gBebaen: ootft iflTer begöefeerbeSafFo.
onber beieobeme/ben berftetlgr* Ren Dantcsjbetibjopïgcften Petrarchajen
amoreufenBoccaccio, enTibalcicus,inet weer anber / al feer lebenbe fl&ebaetï, Sn befelbe €amer tji / baer bc<©eleer* be bifputeren/ober be ^flit/en be fé bef^ jötïen.^fer tóeenen i|emevmet
Chriftusi Maria, S. lan Baptifte/
fteien/ <iEuangöelt(ïen/ en iBarteïaren. |
-ocr page 60-
Raphael Sanzio van Urbijn.
tn een onflantbdfÜtB |Β(η(φ/59η f^n» öcn Doen fuUfeen acttt/ bat t)p pueriflcfe ftijönt te beuen. mi t'IBif Öooienbc bolc gnielenbe en (laenbey jUBannen en jou» toen/ maften berbaeft/om befefetDt* facmöept / toerfc0epöen fcaep actiën: <8nbet; anbeceen iDjoubi/ onbertnbe gronöt ftttenbe/ iticteenfetnbtopben Öaijs / feeert öaei: feer graceïgcfe oni:een flnbet/ bettellenbe toatben l&jtcfïer Si)efcgiet ijg.ïiteci^ben idau^ usebei:/ iTÏetmeer anöec gijtecontcrfcpt/IBtffe öooienbe: en alfo U^t in befen muer een lienfïet quam/ maetBtet: {optrappen/ fijo bat Det fcötjnt batfei: toefen moeten/ foubeb^iilio^P bolcomen toefen: toaer aen biptfet / toat Raphael boo? een ojbix neerbec toa0* i^ebecoin ttQ^m ouec/ baec oocfteen benfïer tornt/ j^eeftjgp vanghenis göemaetfet/öaer Pctrus itibc bangtjentsi p«ri won- i^/fjj ^jgj^ ggtoagenbe betoaert tooit/ baecbpfeecflerbtcö Beeft sfjcletogeen fbefchiidert. ftaep p?oftiecttbe ban een bangöenijs/ en op ben ttjct ber ^êtöjift atfitenbe/ fotfltbaerncffen^ inalïe omjïanbicöe^ ben pet fraepss bp te bjengten/ fli)e?gc& 8p öiec uptbeelbt eenen fcBl^tcfeigcfeen afeertfecr/cn gijebonben aenecngfeten Seten befen ttapenben onben iBan / tuf.» ftgenbettoee getoa^ettbeftrötBdieben/ ba« bé (jEngeï met een groote cïaer^ept be toapenenbec iaDat{)ter0 boetb!ttEie« Ken/en boetfien alleminllrbtngöen/ bte inben ^ectftec^gn/toelc&e toapenen fcfiönen gebjupneert nattierlacft/en niet göefeftiïbert te toefen. sSiet minConft gcb|upc6t7 bact Petrus ïois met ben Cngel gaet / en fcöijnt of öem bit cenen bjoom botftt am sthi toefen :<®ot6be berbaeilftept ber ï®aBetis bupten öe öangöeni0/ öoojtenbe be tjferen öe«r optn geen / baer een ^entinclle metten iooitë in be {)anbt b'anbtÏ toatl&et macft/ baec alle fiun toajjenen Wincften »an t'ïtciJt feet tooitfen: en toaer befe geen daerïjept tan gebctt/baergeefïbt
3Bam fjaeL^fr^ÖiifcliPefeEicÖten toa# «na! onberfcgepbeKjcS toeiuptgöe^ feeeïbt/oocfebe bupfïeröept ber nacftt/ fïen roocfe bet too?tfen: fumma/^et frfttjiit alle^meec lebenbigi^/aï^SÖe^ ifötlbert. €n bit i^een retfit iPyem^i
filaer/oin j^atfitf e« m^/ |
icft in bat beelbefe liflo^p aenge(e^ ggen gebbe* Sn befe Carnet 10 notg een ^iOojte / baer lulius be <i3ie« ricgept upt be ]^ert& berjaeggtibaec too^t fip gebiagen ban be #alfernieriS/ baecbec eenigöe 5tjn nae t'leben: baer eenen j^oop boltft ban jI0annen en Bjoutoen plaetfe maftenbe: (iratp fiet** men be furie ban eenen ggetoapenben bibber te fdeerbe / en ttoee te boet / bie ben 'STempel-roober Heliodorum aen- rennen/ en Qaen: <(£lber 39η 0ooberi$ be^i^ bjeefi/ben roof neber toermn/enblucft* ten: Cïber fietmen ben ^jiefier Onias in 5ön iLebötftöe tleeberen / oog&en en ganben ten l^emel Deffen/met meer om^ (ïant0 / ban bie op pebefialen aen to^ ïomnen öouben/om bit aen tefien/ en anber toefienberis / op berfcöepben ma^ nieren: ^tt toercft i^ ootb ban alle ber ^ (lanbigijefcer göepiefen. ^n'ttoelffel befer Camee sijnüiiiojien / baer φηϊιί Abraham fgnss jaebt^ bermenitÖbuU bigöen belooft/be <® fferganbe ban ifaac, en Mofis bjanbeoben bojfcD: in toeltfte alle ijS betoefen Sn^entie / 'S^eptSen- tonfï/en gratte.^oe ijs lulius be ttoeebe göeftoiben / en in ftjn pïaetfe quam Leo be tötenbe/ bie een groot Conft-ïiefbicjJ i&au0 toasS / en liet Raphael boojtbaren; bie boo| belefle Wo^ie / ^befe Ca- mer maerfete ^auss Leo be becbe / baec Op Attila bp Monte Maria ban 0Oüm berjaegijt/met fgn eeniggedSenebictie» gnbe locftt fiab öp gfjemaecfets.Pieter en Pauweis, metftoeerben/ombe &ecc6 u befcgermen / om aïfoo bp b'^iflojp^ toat te poetiferen. ^aer fietmen in beeiS l^epügöengiooten ernfï: baer fietmen Actilas op een fmart gDelïerbe #eerbt (ïeplenöe fitten /bebjeeft enbecepbtom biiic^tetu 55aer ^n notö meer fraep #eerben/ onöer anber een 5>paenfiö/ g^ebletèt / baer op eetien afjsnaeifet / al met ftöuipen gfïetoapent / geronterfept ui^be toiomneXrajana, baereenboUfe isaïfoo g^etoapent: eumenaciit/ bat fietbanCrotobiHej^upben ^aerijs Monte Mark) in bjanbt / betonfcnbe / bat in't tjertrecB beis itedögftföorcfejc / be ïjupfen beeltöbtsben bpere/tenbupte ïJlgben. Hier quamen in bit fturfe beeï ionterfeptfeï^ / Leobfe
tSitnöe/ |
om(tanbttöeben.#pbefen tgbt maecfe^ te ÓP te 5lapel0 een Cafei/ bie baer nocö i0/ met een ifêarp-beelt/s.ieroni. tnus op 3ön CarbinaeljS / eenen «eng^el Raphael, bie Tobiam ggelepbe/ nocft toooj eenen l^eer Leonelio da Carpi.i^ter ban Meidoia, een ilêarp-beeïbt/ baer in men fiet een^oblrjcfe toefen / en fn^aer toert^ngge eenonberbeterigge febitöept/ ootmoebicö/niet ffamen ge* lepbeftanben/ aenbibbenbebenj^oon/ tien toelcfien fefleerteen }ong|^en s. lan, bie ^em oocftaenbibt/ fooootg boen s. Eiifabee, en lofeph. ^ocö boo| ben Carbinael ban Sanu Quattro, maette gp een ^^afel / om te Bolognen / baer boo) in't ïeben ban Frandfco Franda banitf
inetfimpeïöepbt eneerbaerbepbt/ foo bat nietmogbel^tB i0 / beter te mogen een bingftenfien gijebaen. Sin iHoom inaetfete öp een tamelgtfee groote^a· fel / baer in bp conterfeptte onber eeni» gbe Carbinaien oof6 #au3SLeo: ïjier fietmen be figuren niet berfiect of ge» ftftiïbert/ maer roHbt en berbeben: fsier fietmen natuerigcfi flutoeeï/ beïïen en bamaft / aen ben l^auë / oot& goubt en fpbe/bat bet aï rupftbt/bltcfet en tïinct: baec is eenen cloot op eenen bjupnen fïoei ban goubt/ baer men infiet bïicfie» ren get toeerftbgn ban besi iöaujS tïeet/ ^Itcötbenbe benfter/ en begbebaente |
baer in iiseen s.Ccdiia, biebeftOenen ban eenen 3[|emelftDen Cijooj <CngSe# ïen toefenbe öeel (iaer/al0 in öaren geeft opggetogOen / lupfiert nae bie ]^emeL· ftöe i^armonie: beneben op ben gronbt 3ön IBufflcfe infirumenten/ bie leben* be fc|)pnen/ gDelgtë oocft gaer fpben iamperis / en gouben potö
tSf enbe/feec toeï gebaen / en meer anber 50n graceïötfee tonflige Bant bermoc^t;
3dnber eenigDe anber 25eelben/ onbec anber een Maria Magdaiena, bie met een b;opIöc toefen betogfl beb^eucgtobec gaer befteeringbe: toie bit fluc&fiet; 8eeft te feggen / bat alle fcgilberp boot W maer befe lebenbe: toant men fietec ben ggeeH in fpelen / en be finnen in roe- ren en betoeg0en* jatter tot lof beel berfen tn ILatgn en gemeen fpjaecft ban toaren«<®nberelbit;
bergaelt^Sn befe toonbej^p/ jgoebeel
Pmgantfilaaiij^ referantj^ coloribus ora*^ CacïIUos Rafhael, atque mimum explicuit
©nber iiotg beeï anber (lutften / foo Ijooi b'een enb'anber/ eninberftöep* ten plaetfen/ fcbiefete öpeenflucRtot iplojencen/ 'tmelc beben noc& bp ben ^ertoogb / in 59η Capelle / tot Sfiltaer- tafel: gier in i0 een oube Sint Anna ^ be toeltfte Marix toelangt jgeer 6inbt / foo ft0oon in 39η naecftte en toefen beisaen» fcögnö ί t'toeltfe ïaccfienbe pegelgc Uer» Igeuggt maetBt biet fiet.^aerenboben gee^ Raphael te toegbegbebjatfit in be IBarp-beeIbt / toat tot ten maegöbelijc toefen boegblgcft macb betamen: be oogf 300 bergefelftöapt met sebicbept/
ban be Camer/ en ijS elle0 foo gbebaett7 bat niemanbt te boopen beeft / beter te mogen boen.Raphael, boben grootê lof/ bercreegb grooten rgtbom/ beis bP/ om ban bem memorie te laten/ te 0oom in Borgonova liet maben een|0alepjj« ^tjn gerucbt fobeerbirSober bei^e- relt bliegbenbe / fonbt Albertus Durerus bem 3ijn Conterfeptfel gbetoafftben op eenen boetft/ fonbertott latenbebe Öoogbfeljs ban felfii.^it bocbt Raphael feer toonbeclgcfe te toefen / en fonbt öeiti toeber in Oancl^baerbepbt beel ban 39η teptbeningben, ^it Conterfeptfel toais tot Mantua, onber be bingbenban lulio fiomaeiuKaphael op befen tgt bertoert/ booj be upttifmenbe ^jintcn ban Al- bert Durcr, liet oocfe berffbepben bin<« göen fngben boo? eentgSe Italianen/ bieftoetoelfp betronicn toel een gratie gaben / en toel fteloen / foo en toaö bun 't gcaef-nfer foo niet gunfligb. <©en ee;» nen toajs Mare Antonio ban 25ologiien/ öen anberen Marcus van Ravenna,en meer anber» 'STen lefien iffer gfietoeefi eenen Confl-foeefeigben Hugo da Carpi, en bonbtbemanier/ om metbe bjpliou» Sanic" ten platen / in bout-b^ucfe temaec&en piintenmêt #iinten/baer men boogftfelö/graeu en bouten p]até. bjupn biepfelen in babbe/'ttoeltbeen^/J^,i=S- aecbise^nbentiei^.Raphaei ftgilberbe udiS, 31 4 een |
-ocr page 61-
ten ^Qftl om bt ^tabt Palcrmo, etfttn €rupiD?asDenlien Chriftus, traer oocft toeel epgöcnfcöappen in 50η. φύ ftucfe ter Ztt göefcfiecpt / Uerstngl) en bjatfe Betfrötp/ met alle Coopmanfc&ap en boïcfe/ qnam ongftefc&act acn tt Genua: toant Öet toa^ mei faeöoten tn fpn cafTe, ©an &acr toerbt öet ηοφ gftcbjaciit tot Palermo, op Mont Oliveto, Daec't mecu tn acöttnge en gecutöt t^ / aliS ben asetgöban Vulcanus. RaphaelDujSbOO| Broote 30erfonagien/ bie tjp metont* feggen mocijt/tocrcfeenbe/ tjtel ebentocl boIf& te voercfeen tn be €amcrcn ban ben IdauiS/ bagcïpcfey aUe3 cberficnbe/ B^aS befojgöenbe. €cn Camer toerbt out' conftich uyt becfet/toaerin waiS ben bjanbt ban Bor- sebedr, go, bser i^auji Leo ί>ε bttrbe / met be 25enebittrebenfelben bjantlsftöt* gin bee0 lifiojte jtjn berfcftepöen gftebacc* ïgtfeöebcn uptgöebecïbt: ter eenbec brn5tjn toatec-b^engDenbe l^^oUtoen/ bertoeltScc clceren / en öapj/ met ben toinbt toaepen / öebbenbe eenfcöoone Wucftt: fbmmtge bluffcfjen tnben roorft S^itbpcrmctgrooten ernfl. «©oriiiffei: «ptgöebeelbt be I0aberïijc6e affectie/ booj ben l^oeet virgiiius befcR^eben/ban Eneas, bic fgnen i^aber bjaegbt upt ben ii janbttfoo toojbt ticï eenen ouben fiet# &en uptglgeb^agDen / baec ftetmenben arbept brjS jongen bjagerö aen be ïebett/ en boo? 'tgfietoir&te cratöt betogfen, «ï^aer i^not^ toat bpfonber^ uptgQe^ beeïbt/te toeten/ be cmfligöeltefoe eenji 5Boebcc3S/bte inbebïammespnbe/baec Itebe fiinbe^en nocD berggt/ en gigeeftet ban eenen mtip^/eenê/ bte batmetgroo^ ien tmd en mebeïnben afneemt <©of if# fer een jllloeber/bte onttleebtontbltebt/ cnjaegltijoojèaeï öarefeinberen/ op baife mot öten onttomen be betberfniflTe ban ben b?anbt, 3η be feïbe €amet 5ön noiö meer #iiïo|ien ί eene beer gi)eban# 08en 'STurifeen 30« eSebjacfit «ptben ^cöepe te ïanbe:ootfi ^ïönbet inbeBafc» nienten/ onber b'a|i(tb?ien anber öifï^ tifeen js/ i^maecfit: in fnmma/ 'tisi ar- ïejs tebertoonbereit / toat befén uptne* inenbf ConRenaer/ baeraï metjgn.ber^ riant en aenbacDticRept tetoegpe Öeept gftebiatrit. 'Ctoelffel benbeeis Camer/ Jwefenbiboï Pictw Pwuginofprtiai«<· |
liet/ tooubefeitirt g^betiben/ rnnteit^ booj gem begin ]^abbe te toinê totfulc» Bengtaet^ ^Qngtootmoebicgeipttoeii fulcft/ bat gp Cepc]genaecj$ ^abbeo^ fgnen top tn gantfci) itaiien,tot Puzzuo* lo, tot in (0riec&-ianbt; en liet niet atj^ ter te «rggfien/altesei biattotonfer €oni» fien bienen inoc{)t.Kaphael tiae be boobt ban Bramant, ^abbe al 6et ïafi ban 0et ^alep^ opgem / foo ban boittoen/ a!i8 fcgtl&eren, maetl&te ηοφ fen faie / en oocfe be ILógten / geb?ïiptfecnbè totgrotiffctien en 25ee(ïen nae 'tleben/ loanda Vdine fgn Öifcipel / bie 00C6bt bingijen ban Stucco Debe: luliö Romi no^ toarenbeïXEkeeltien benoien/ ooctiioan Francefca> 1'ienjn del Vago, Pelli^ria ban Modona , Vincent ttan S.Gimigna- no, tn Polidoor \jan Caravaggio, &efe en meeranbitijüarcnal fpntoertb gOefeï^ Ien : befe maec^ten met fgn €arton$ ©ifio^ien' !)5eclben / tti anber btngijen/ bie in befe toetteen begoefbé. ^p maet^ tenotgbeelander 'tafelen/btebupten 'tHaiit/ ootfein lö^antferijt boeren: bp? fonbet oock eenen bal ban Lucifer, tiaec beel aeninerr6e!ïif be btng{)en toaergöei» nomen toaren/cn toa0 banben ^oningj^ Öoogïiïtitft gbeloont: ïangft toaer te herbalen aite fgnb^erc^en / en<tontec« feptfelis. toaiS alttjbt feet l^outo- liefbtgl^ / alfoo bat Auguftijn Gigi fg« goebttijtenbt/ boebptjem lietfcgilbei» tenf^nboo^e %.ogie/ Qualijcb conbe fijn toertfe gijebooibert trtjggen : om Dat Raphaei bffï ttjt toajÊi tot een ©jou/ bie öpfeet lief &abbe: toaerom Augu- ftijn, bit fcfiifï befperaet toaji / foo beei te toegbe biatbt / batDpbr l^ioutii bebe tomen bpbem tooonen in fgni^a^ lepö/baer fjp tojocijt / 'ttoeïcfe oojfaecfe toasbat'ttoercft bolbaentaojbe; l^iec in bit toertfe maetBte öp aï beCartonsi/ en felf beel figtteren in #refco/ met fgns betöanbt. «ïn't toelfjel toaiS b'eeni|<* iïo^ / ben (Saebt bet (^oben in ben me! / baerbeel fraep bingDen5tjn/iiipt ben icntijiBen genomen/ met goebe gra» tie.^'anber ;^i(io^ietoe)Sbei52upiof£ pffche, baer luppiter aen ^laftl gi)e« btetit too^t/ enbeb}p(0rattenbloemetf ftropen obet be Cafél. 3|n anber plaet^ fmban'tweïffel m bewfiepben 25eei^
Den/ |
Raphael San^io van ürbijn.
FOI.53.
Raphael en Michael Angel ^ ber Confïen Öalben / jalourfpe bjajs / en toncoiren* til. Cn alfoo Raphael, ficnbe Angels groote Jiubic in be naecfeten / en bat bp
ben/ onber anber eenen Mercurius, feer toel gebaen/al^ balenbe upt Den ï|emel/ Öebbenbe een ftupt, »i£iber ijs lovis, tk Ganimederacujï: OOCh iffer Vénus, fefó
be<©ratien: bannocöeenigöe fiinbec* Senii aerbtcB bercojtenbe/ en öebben ge* labenbertiöobeninllrHinenté /bebben^ be bp ben eenigge bieren / nae bun tuereen epgöeiifcbappen/ toefenbebit eenfcöoon #oetelacbcfiöilberpe. ©iec ïietöp maften beel fc&oon fejlonènban bloemen en ftupten/ bie be tifio^ieh lïctiingijen/ boo?. loan da vdine, melciic niet fcftoonber tonnen toefen^ Raphael becTon/ boo| lafi ban paujS Leo, be fale Conftantini, tnelc^e luUus Romaen, en loan FranGifco,nac be bOOt Uatt Raphael, met 3gn ft Ijetfen en patrooren / bolepn' bigï)ben,!©oc6 maetftte Raphel patto* nen / om Capjjten/ bic in ©laenber ge# topcöt toieröen / toefenbe b'ï^ilioiie ban S.Pieter xceïiü een beerltjcfe fcöoon bjercli / en te fioom nocïj óp llóótritpi ben te fien fö/en to|le zo.bupfcnt Croo? nen, üp fchilöerbe epnbelgt eenCranf» figuratie chrifti, om te fepnbén nae ©lanc&rörfe: ^Baer isS Chriltus op ben a^trgD Thabor, met jgnbjp Slipofïe;» ïen/ en ttoec l^^opïiettn / gijetranffigu# teert toefenbe/ en blincfeenbe: «Cnter* bjplen jijn anber ^ifcipelen aen ben boef ban ben 25ergfi i^em bertoatfjten/ i0 bun gebjocöt een befeté jong fenecfit/ bir een fcbjirfeïpffte en natuerlgtfee «ftte boet/ en betorid snn groote pajfie/ met open gefperben oogl&en en monbt/ tn bïeecfe in't aenfttöt / boet een groot SÖetoeltt befgelijt]c benl^abet/ ten oubi JBan/betoijÜ tfamen tratljt/en b^eefe/ gebbenbe ooc be oogen toijót open: baer beneffeiieb'SBpofleienbetopfenbuIp en lïiebelpben, sISeetepgöenfcliappenjtjn jgier t'aenmercgen/ aljs be actituben ber S^ofleïen op ben 25ergö/ biebe Jlaeïfietit met ben ivanben affeeeren/alss eotfebeelfcOoonaetbigbe tronien ban ^^^epben ouberbommen/ en toefenjSv ^nnima / bittoaiS belefft ppebeban ?iin betniogé in be Confi'^boantfiP nopt plet naer fötnteel meer én ftanbelöe» liettettogfFeieb/battttjfcöeii
met baren toagöen Pfiche ten i^emel i baernietint'atötcröalentoaiS:CnRa« boert/ in tgSefelftfiap ban Mercurius en phael ban toetenbe / bat b;_eyrellentie tci?
.^cyilbetpe niet en be(ïaet alleen in nactHten te maecBen / foo bOftbt βρ een togbt open belbt / om öetn in beel hin- gen booi bp te löopen: alji in b'gfnben^ tie/en bp-een-boeatnge ber]^i(ïo|ien/be felbe niet met te beel te confunberen ofÉ itónfHpjS te maeefien / not^ met te toep^ ntcg al te mifl^rabel oft arm* (®ot6 be< neerftigöbe öp Dem/sgn toerrS met alle omfianbie^eben tebertgr&en/ en met beel bptoéïcfeen/bie m aèiiftinber ber^· maetfeeh ööèbeh: bpibnbet metftBoou gretelBcfee trönien/ ban ®?0Htol/Mni» beren/giongbeltngen/ en <©uberïingen/ be ff Ibe gbebenbt alle betoegingcn/ nae bat fp toertfieneebeijoebeh roocfe fraep ÖUlfelen / tuperinö&eb/ tleebercn / eij tb^raten/febiec ntetbiettnbe oot& toat fcboon&ep'ct gIjeben: be blutsten bec l&cerben/en tojeetöepbt bec ^olbaten/ ILanbtfcöappen/blrftbepben toeberjs/ p20fpeciitien/ert bergelgcfee bele.iEpnb* Igtb (om tojt te maetBen) fegö tcfe biti , bat Raphael tn alleg grafelgtö üiajs / en ieJoL göemeenfaem/ oft uniberfael/ en met heetcnbe, alle bSnggen toetb totfi/ttoèltfe een goei ^tbilber / om goet te öeeten / begoeft^ l^p fiarf t'5pnen j 7. S^ren op ben goe* ben Bjpöag/ gelitit öp op fult feen bagg gbebo^ntoaji. <6eenï|outoeïijcfeBabi be Op opt aenpgaen:maer öabbe öope/ boo|. belofte / €iarbinael te too|ben:ban alfoo ÖP i'onmatelgtit in fpn aiefben toaö /meteen öeete Cojtfe bebange» toefénbe/upt ben leben gefc^epbé/ iCunc i52o»€n't bcobtïtcfiaem lagöin br fale/baer bit beröaeïbeleftefïutfe miU berge flonbt/ttoel^ een b|oeffpertafeet toefenbe mentti) bebe toeenen/ootft me^ be ben t^aujg felbe/ om 'tberlieis ban foe gracelgtfii Cotiflf naer. ï©el fiabbe meÉ eenen be Conft ban^cbilberpe mogften Herben met befen €beicn Cbiilïenaer/ betogl fpmet s^noog^en topiit ge fo® blinbt getoojben is?, toa^ Uegrabm feer Seerltjcfe in beföetonbé/ met bit , Cpitapöie banben gbeleetben Bém5a;. f ll^s . |
-ocr page 62-
Italiaenfche Schilders, D.O.M.
Rai^haeÜ Sanflio loan F. Vrbinat, Piilori eminentiC veteriimque emulo: cu- jus fpiranteisprope imagineisficontempiêre^ naturae atque artisfoédus facilè infpexeris. ulij 11. & Leonis X. Pontc. Maxx. Piilurx & Architca:. operibusglonamauxit.A.xxxvij integerintegros. die natus eft, eo efTa defiit, viij. d. April. M. D. XX.
IlU % eHRafhael ^tirnm ^m fo^ite vmcl Remmmagna fartnSj é' moriente rnori, Cn hm «©racf Baithafar caiUgiione fc&icefoji f^oot ttftv boesöetiï
^od lacerum corfffs medicafmaverit arte-^ HifpolitumStygiis(^revocaritaquU.
d Stygias ipfe eït raptus Epïdaurius undas·^ Sic fretiim'vit£y morsfmt artifci,
Tu qmqae dum toto Imut&m corpore Romam Componismiro Rafhaelmgenio·^ tque urbis lacerumferro, igni annifj^ cadaver, Kyi d vitam^ antiquum jam revócafj^ decm.
Movifiifuperum mvidUm^ indignatd^ mors efi. Te dudum extinUU redder e foffe animam:
JEt quodlonga dks faulatim aboleverat, hoe te Mortalifpreta lege far are iterum.
Sic mifer heufrima cadis interceptejtiver4a'^ Deberi ^moni^ noHrajg nof^ mones.
't Eeben Dan Balthafer da Siena, ^cgtlbei: en 2^ouU}me$flet,
Of^bectie^ïlcmcïja «ptgebeelbesa^ tien/ bie be ficrflötSc 8öen«ten/ if^ fet nietgirootec teacDtenal^ ^eutj&t/ Én göcrud göcmoet: Vuant fulcjc onfterf* igcRcnfaligft raaec6t« "^t^ b'ontfan» gger^ tian bten/ meer a\& bec natuecen/ 45obc bancfetiaeröepbt 59η fcöulbitö* ^Öelgta onbec anber / een Uröt on^ öerbuplïermfre berfcDenen fögetoeeft/ Baithafar PeruzziSanefe , bie aïjoo toa^ fiegcactjt/bat be ^ebicgepbt en goet0e|)t in öem tatfien toaren ber öoagfter ;g>teï ruiïe / toaet iipt getoafren5ön tijnciiten öetiï^eucöben/ te toeten / feereedpcöe fn ïofltjcfietioeccBen. -iTot siena, öoei lueï öp baer niet gfte&o^en toajs / 6egcn iipbeCpnfttjanteptfeenenen ^tOilbes- ren/in gnam te Volterra 5pn göeboojt- rïabt / bacr öp toat fcBilberbe/ bat gra^ £eïgf& toais/ en toel bebieleen ^cfitL· trralbair/ gBe^eetm Pieter, bie met
Öem göemeenfaem toerbt/en quam met 0em te 0oom/baet: befen Pieter getooon toajS te tooonen/ om tetoeccben met Demin'ti^alepjSboo^ben 10au0 Alex- andcr be fefte: JBaer öen l§ftus otoei:Ie>« ben toefenbe / boe Pieter baer geen toert meer enöabbe/ begaf öé Balthafer in een ^cgilber-tointftel/ met ben i^aber ban Matunno, bie altgbtjs gemeen toer cBen te boen öabbe. 5^efen fidbe ten eerfien Baithafar ijoojen een göcpïimuert #en' neel / en fonöer cenig^e tepcfeening&e Öera te ïangfien / fepbe: ^töilbert baec een iBarp beeïbt, m nam firatfiic een HOle / en gaöbe metter baert op een goe^ be maniere getepcftent/ bat öp int toerc ïeggDen/en fcftilberen toiiöe, i^p floegö met eenen Danbt aen be üertoen/en öabi be in toepnitg baggen fulcR eenfraep en toel gebaen dutU gemaec&t / ba|£et niet alleen ben ï®incficÏ-mce(ïer / tflffec oocfe alie ^t&iiberis bie 'tfagöen / bebe Uertoonberen.UPt toeter oojfaecB gem beftcct toert totS.Honofdo, öeCanel-
ïêban |
ïc tofttt 'töoogB »ltaer / bie öp met een ι fcöoon gratelflcfee maniere boïbebe ogt natbalrft» tDaernae in be mert&ban s.Rochus aRipa, ηοφ tmeeCapellen, 5©e0 ÖP / in goebt göerutBt comenbe/ toerbtgöebiacötteOftia, baer öpop't Cafieel / tan toit en ftoart eenigöe €a> RierjS fcötïberbe / en maetfete fraep (loeien: bpfonber een ijant-ïjataiHie/ojj be togfe ber ouber 0omepnen: oor% een δοορ ifóröcöflieben / bie een Cafteel be^ po^men/ mafeenbe een fraep göctooel en aentjal/ öunmet ftiJiiben betfeenbe / en be leberjs aen be mueren fiellenbe / baer bie ban binnen öun afujeeren meteen toonberïijcfee feltjept» %n beejs tifïojie maecfete Öp beeï sCntöcfefcöe l^rtjcö- infïrumenten/ en becfeijepben gïjebaen^ ten ban toapenen: en in een fale teeï an^ terl|i(ïo|ien/fcöter ban'tbeiïelmtöp opt bebe. ï^ier nae maetète ÖP te Eoom bafï feenni0 met Anguftijn Gigi, bie alïe BeutÖtfame beminbe / en ootfe Baltha- fer , te meer / om bat öP Öemban siena Siel te toefen. ^©eö öp boo| mibbel fean befen foo rijcfeen JKan onberfiouben/ Sabbe tgt om pjattiferen nae öe aoora* fcöe bingöen/ijpfonber in^riöitecture/ in toeltfie ÖP boo? be contojentietjan Bramant in toepnigö tijbt feer pjofiteer^ be in befe €on(l / en namaeljS boo; öaer in eere en groot göetoin. ^p lepbe ootfe feer toeop piofpettitoe/ baer ÖPfuIcfe een jBecfier iit toerbt/batmen toepnitö ftjn göelgcfe göetonben öeeft/ aïfoo't ^allefgn toercfeentoel tefieft ijs. Het toekfe toerftacnbe #a«0ïuliusbetto£e* be/ïietöemfcötlberenbe 1 i.l^aenben ban toit en ftoart/eieS met fiaerocffe* ningen/ bie men boet in be fdbigöe ober aïöet^aer. Snbffe f^etmen öanöem öeel p?ofpcrtiteen ban #upfen / Cea^» tren/léalepfen/en anber gc(iicöten/met fcöoon inbentien*^ #ier nae bebe öp nocö meer toercfeen / &ie öem göeru^ ttcö msccBien: onber al / öct 5©obei tan *tiPaïep0ban Auguftijn Gigi, toeïcö ïöaïepsifcöijnt uptber acrben göetoaf^ fen/05 toe! ift gebaeni^it tierbeöpupt^ toenbicft met#i(ïo|ienbs toit en ftoart/ <Sn be fale met een fcöoon piofpetti· be coiomnent €n 'tgïïene toonberliicfe i^/mrm Eogteiegöm Dentof/ba«r |
Fol.54,
ÖP eenigöe ^i(5öjienüan Medufa öeeft göefeöilbert/ 3an eenigöe Coinicen en #^namenten berfiert oft ifucco toaer; footoel op fijn berto^ten göebaen / en bebagöenfoo göetoacöt/ bat felf^ alle befle €on(ïenafr0 bebjogöen too^ben bie bit fitn / tn mcenen bat öct beröeben toercfe ijS / en nfet gtjefcfiilbert; Stfe en conbet oof& niet göelooben / tot bat icife Öetmet een langö riet aengöetafl öab# be/ toant öet i0 in 't toeïffeC ©eel toerc* gen in beel ^tebenen plaetfen öeeft öp göebaen / in fcöilberpe en s^outomee* ^erfcöap / ooc6 berfcöepbenCooneelm totöeerlpt&e Comebien / enanber^te iangö om beröaïen.?6^ i j ly^boe aoom oberrompelt toajS/ toerbt ÖP ban beti
en berlooö ÖP alles toat öP Öabbe/maec tooibefeer göepgnicöt: toant öebben* be een ebel (laticB aenfien / toojbeöp miftoaét te toefen eenicö-Sïoot #?elaet/ alfoo bercteebt toefenbe/ oft eenicö man bie groot rantfben bermocöt te göe# ben ί maerboe fp ö^m hernomen een ^cöiïbertejgn/ bebenöem fcöilberen Öunober^Èen Borbon, 't5pboobtoftan# berji. ipoe ÖP «Pt 0«" Öanben toa^/ fföeepteöp nae Port Hercules, om ba« baer te gaen na siena: maer toert op ben toegö berooft / bat öP in fijn öembe tot Siena getomen iis/èaer ÖP öecrlgffe ont^ fangen en öercleet too?be / en t&jtiï baic na ^aerljjtp penftoen gfiegeben / om be ^tabt te ber(!ercBen*^ier nae guam öp inbe quabe gratie ban ben|^i^/ om bat ÖP met fpn en '^a^epfers legöer niet en toou tretSen Mmi ;^o}enfen : bat toerbt nae toeber göeb^ebigöt / cn Öeeft te iSoom in fpn ttoee ^|ofc(ften ber*· fxöepben toerc&en göebaen: öabbc ootii albaer fgn jïubiein Aiïroiogia, en Ma- thematica, baer ÖPÖ^m feer in oeffenbe^ ilp begon oöcfe een 25oet& banb'l5nti« ^nitept ban föoom / eii te commentii^ ten ban vitruvjus, maBenbe ban alleg bt tepc&enin8ê:ï|ier ban iiS beel erfgenaam SÖetoO^ennaefgnbOOt Sebaftiaen Ser- ü0,bie Öem met befen arbept in fpnBoec toel beöolpen öeeft Baithafar, aïQoetoeï ÖP t&anfen / Carbtnalen / en anber beeï göebientöabbe/öeefter toepnttö Senrel ban göeSaiit/ ofibooj be deen «nltöepr |
-ocr page 63-
|
Het té bfr Seucöt menicBmaeï oop faecSoÖewfeflöan een toeballen^ be göelucft / bat in Öun eöefpuert uja0 ectifefeerbeballöcfeöept/ oft tntïtnatie tot eenige goebe €on(l/ alfï gtiefcijiebbe met loan Francifco ^loientgn/bteban bcc i^atuece ban jongöss tot be ^c&tU öer-coR|ï göenegÖen toefenbe / toass baerom t'famenmct lulioRomano ban Raphaei Vrbijn in ö«P0 gScnomen/en |jepbeaï0 fpn feinbeEeng&^iJowöcn / Bet toeïtfi Op bjel betoees in fpn Herben/ ftun bepben ïatenbe erfgijenaem ban fpn Confï en tnötïijtfie goeberen. «ïfoo loan notöeenbinbttoefenbe/boeöpin Raphaeis gupjs quam / upt boecbe g0e* tioemtbJiert fattooj/ befjiel Dpbefen naem alfijnïebcn.lnfpn tepcfeening^e Jjolgöbe 8p aïtgbtss be maniere ban Ra- phael. ï|p toas meer genegöen tot tepc»» Benen al^ fcöilberen / gebjupcfecnbe al^ ttjt ^ootenbïöt/fpn bingen toeï te bol-» boen, ©an fpn eer jle i^ci) iïberpe tss te fien in be ïogie ban ben l&ausi / bacr öp iBiotÖt in gefeïfcöap ban Perijn del va- ga, loandavdine, tn anöer ejccelktite iBee|ter0. ^itoelcfe tocrtfe mm fiet eenfeer goebe gratie/aï0 ban een jBée* ftn/ bic toeiepbe opbe ^erfetttr. m toass uniberfaeï oft bïgticft om basi aïss te boen/iiem oeffenenbe in HanbtftDa^/ m metfeTrge. coïo^eeröe feer toflUo «©ïpop tnatfeaïcfe/enban <Spbertoe,?|p tonterfeptteerceïlent nae 'tlebcn: fonber groote fïubie/ berfionbt fip ιΐφ telgcS aïieö toat be ConH belangpbe/ 'tttjeïcft Raphael groot boojbeil toa^/ biant βρ beelbingfien booiö^mbebe/ ai^inbe Carton^ ban Capgtferge en anber^: <®oc& met 3pn Carton^ beel bingl^en maftenbe/ aijSget bielffelban be ?Logi tot Auguftijn Gigi, en beel felen / Cafereelen en bjertftent^aer jgp gemfoomdinbjoegl^/ bat Dp meer en meet ban Raphael bemtnbtbjerbt. maetftte in s. μ via di Anima, een Sinte ChriftofFei, banacfttelleti/ eenftöoon 25eeIbt:<®oc6 ijfer eenen ï^ermgt in een fpcIonc6e/met een ILantcern in be fiant/ l^ebbenbe goebe tepcl&eningl^e/ en toel g^ebaen toefenbe. |©aec6tetoeeï meer tijercSen; 35pfonber nae Raphaeis boot/ boibebe bP Wit lulio Romaen, beel bin« gftcn/öie ban Raphael onboïbaen boarea göebïeben / bpfonber in 'jS IdaujS Uggn.. gaert/eninbe^ale Conftantini, baer fp bic üiitojien maecfeten/ met een frap öanbeïinge en beei fc&oonfiguren: öoe^ inel b'inbentien en fcfjetfen ber tiltoii» enbeelquamcn ban Rhaphael. c'bog* ïen befc tocrcftcn gftcbacn toerben / Pie- rijn del vaga, ejccellent iècBilbcr / nam te 3®pe ecn^afïer ban loan Francifco, bes Pierijn ftun bctbc gècfcHc tDerbt/e« bebcn becfcijepben bingfjen ffamen. Cgöebielbatl&aus clement gun liet maSen een -iirafeï/göeïgcfe bie op s. Pie- tcr Montorio ban Raphael, om te fC^iCs» ^ennaeia?anc6röc& / bacrb'eerfïetoi gebcfitneerttoass.Sm befe tc mafef/tocr< ijcn fp oneenitij/ beelben fp ttoec be goc* beren/en teptfeeningen/ban Raphael gun nagOeïaten: en luiius trocB nae Mantua, öatr öp öooj ben JlSargurj^ beeïbin- öBen bebe, ^aer boïgöbe öem loan, oft ÖÖctroffienbooj biientfcljap/ oft öo^e/ ban baer bjcrcfe tc Ijebben: maer öcm binbenbe ban lulio öjepnicö bjienbti fcöap betoefen/ iteerbe bjeber te aoom/ en trocfe ban baer nae jgapel^ / bolgen^- beben Marqmjs del Valto, baerÖP iojt:» Igtfe (ban quabe complerie tocfenbc) fiecfe toerbt/ en (larf / tot groot ïeetbje- fen ban ben |0argug0 / en alle bte jgem feenben» ï^p öabbe een 35ioe&er/ g^ebee* ten Lucas Penni, befento|oc8it ingfitfei
treegö ten sBefcSetttft ijatV ben ^mn tan{)(mtsei:t€roonen« €nftarf|lnna 15 5 6,out / ƒ .^oe ben ISebergn te iaet Sabbe gge6ent/bat berg&eben tteasi/ boo^ pemanbt / bie fpn offttte / baet gp giaerlgcfe aftroeft zjo. €roonen/ be* geetbe* ^p ooa^ ban btnberen/en bjien^ benfeecbetoeent/ en befltabcn bp Ra-
___________________________ , pliad d'Vrbijn, met bit <©raf-fcDiift:
Baltiiari Perutio Senefi, viro & Piftura, & Architedura, aliiCjue ingenio- rum artibus adeo excellcQti, ut fi priicorum occubuiffet tetnporibus, no- ftra illura feliciüs legerenc. Vixit ann. Lv. raenf. xj. dies xx.
^t ïetjertjiöatt loan Francifco Penni, geftpöt ben ƒactOO;/ flOfi töJlfCÖ J)C&ilbeci en Pelkgrino, ^tgüber ban Modana.
tcfet^tÊieii / oft boolfpnftefcDaetnöe feelceftöept/öan tjjepnitö epfiip: macc cmöetBaecöepMtcfeggöen /aïfoo Μ alismenmete&elgeïtige mtlbe Heeten lïcïeeft tieöooit teöaefen/ ijfftoo^tracn met öe tjecfee onfteleefoe onöelcift tc Balchafar f^tm liintienbe ten ïeften oubt / atm / en mit eïoot öupfee* fin öerïaben /toeröt fee^ fiecfe: m |
fc0ap ban 5ijn fa)agfier Pierijn, tot Ge- nua, en eiber beelpfaetfen in^taïien: epnblgc& quam£ip in Cngelanbt / baer
Rp booj ben Coningij/en eenigUe €oop< lieben is^oct)t.€en leden begaf gp&em temaecfien teptfeeningfien/om in toper te fnpben/bie ban ©lamingen gefiieben «ptgaen / bie bsben sijn manier oocfe aen jpnen naem bsojben bEüent «©nber anber iffir een Φιιηί ban een Baöifïobe |
bjerbt in be Confl een goet JBeefter / en iuiocöt oocfe met b'anber in be Üogien/ baer ^p fiem foo toeï bioegö / bat ijem Raphael in beeï meer bingöen gcbjupci» te/ in berfcöepben pïaetfen: oocfebebe gpbeel anber bingben in Qoom alleen/ fningfiefelfcöep. i^aebebootbanRa- haei, fteerbeöptoeber te Modona, baer lp beel toettèen bebc / entroubc / en bbe eenen foon / bie toeïcfie eeir oojfa* l^bans^boottoaec^ inantbefeamet anber iongöerö 5tj« giiefeïlen too^ben trpgbenbe/ eenen ombjacftt, «eiiaïfoa Pellegrino bit gDcboobtfeijapt ujerbt / ginal) baefllöc lo^t / om ben foon tt ber« bergen boiijbc Sfujiitie: macr nocft niet becre ban 3gn bjefèlibe / ontmoet* ten öem be bjtenbeit ban ben booben/ bie tuelcfte ben bootaa^er foe^en; ett Pellegrino g&eenen tpbtftebbenbe font* togchcn/ oberbiÊlen ^em inbe gram# ftftap/ ettgebctt5emfbobcelmo«ben| bat öp ter airben boot Weef*
^et leüin Dan Andrea del Sarto^ ejcfeiient
j^cMber,
λ 3tssbenieenfeööa«5gnber.jondl# rlfiepbt tooibt befieït tt boen-b? bin* gfieti / baer ijpbanbf 5^atuere toe ber* ojbïneert/ oft göebojtn tiiy ban fietmen ten cpnbe een uptromfle ban grooter metnaëcfete I0jöu6en0« loan Francifco ' boltomeniiept/eneenuptmuntinge/bi^ ïéefbC4o.giaer, ^gntoeri&en 5911 ban felbfaemenberbjonberlgciis, ^attoel ontrent Anno
^gn mcbe-biffipeï bp Raphael, en ipnenbjicnbtbjaia Pellegrino ban Mo- dana , bie ban jongis insön ^tabt fiab" beaïree eenen goeben naem inbeConft gRcrregfjen i maer Ooojenbe t'IoflgcB gijerucgt ban Raphael, ijsteiaoombp öcmgöetomen/ bjeïcfeen bemoorfebp Dem gaf te üjcrtfien / aïiS bie nopt pebt toepgöerbe bie ban be Confï toaren: toant boetoarenteaoom bjonberbeeï fraep jongcrö / bietoeïepben maïtanber t'obertrcffen in be Conft / om te romen in gratie bp Raphael, bien fp aüe bt* leeftöept bebJefen/ gelepbenbe fiem (bie meer een |&?inte/ aliS ^^ffiilber geleetfe) feer fïatelgcft teï^obe/ bjeÏ4o.oft ^o.
_ aefl b^aer te toefen gem openbaerbe aen Andreas deisarto, foo gftefteeten/ om bat 30« l^aber een Cïeermaetfeec Uiasi: xi^antgpgDebojen bDcfenbe tot jpïojenten / 147 B. en fspnen febett Saer ban 't^rfioolgaen göenomen / en op t'(6otibtfmebenge{ielt /eiröabbcöp in <$oubt en j^ilber te fnpben foo beel fin niet/ als in tept&enen/baer gp goebe maniere in gabbe<!^et toeleg geftenban loan Bariie, göemeen ^föiïber/ nam 8em ban t'^oubtfmeben op t'^tjilbe* ren/ baer Andreas feer bipbeom bias/ öem binbenbe aen bc^Cotift / baer Dp toe geintïineert üJajS / en begon fo te toloic* ren/ batsgn iBeefïer / en anber ^ffiiil* bersbanber ;^tabt/ bertoonberttua*
ingbeta!/ en toeliitojbem Pellegrino j ren.ioanBarijl t'epnbenb^p garen bu
merrfete/ bat ftp bolprbenbe/ meer aïjj gBemeen toecrfi-gftefelïe toiibe bJO?ben? toaerom öpöem befïelbe met Picter di Cofimo, boe ter tpbt göeaeDt ban be beiie^c^ifberii ban jfiojencen; baét Andreas begertt!) tot be€onft/ntet af ea liet öem te beblpten om leeren: be i^atuere / bie öem een <f>f löilber bebe optoaffen/ teJiotijt foo in Öetti/ in't Jan* bden ber bertuen / en m^ fulrien gra*^ tie/al^abbe {)p io«^aer gefcOübert ge*
gabt^
PellegrinovanModana» AndreadeiSarto. Foi. 55. |
-ocr page 64-
|
labt / ijess Sew Pieter feer lief trccgö, 35lte ijen tijt/ hit Andreas öab&c/ bpfon* teer be ^cpliflö-bagDen / b^acBt Op upt gcooten lu(t ober met te tret&enen/ tn SDefelfcDap tan anber Sot^D^i^^/ in De0^au0faie binnen i^loiencen / baec teeCartonnen isaren ten Leonardo da vinei, en MichaelAngelo, baeröpaïlc So'nger^ / ing^bo^en en tjeembe/ (bte Daer ontaUgcbeteelQuamen) te boten Singg. :25oten al bte baer guamen / be^ SiaegÓbe Andtex be mantece tan οιη^» sang{)/ tan eenen Slongj^en/ gl^ej^eeten FranciaBigio, ^ècfiübec / bie OOffefUÏtfe betallen 0abbe in Andrea, bat fp groote Jjltenben toerben* €n Andreas, niet tonmnbe langOerterb^agDenbetient' öi^ept tan Pieter jgn j®ee(ïec/ bie een oubt man tia^/en feer fanta(lgc&/3|ae ^ie aUe bingj^tn ben tieg^tia^/ feer tenfaem en quelltjfS/ niet mogenbe ter* tejaggen bat pentanbt |goe(!ebe/ nor^ Clocfe lupben / Ifetnber gïjerröt /o^ uicftenfangD / en fulcSe bingöen / bitfi:^ totlsi oor feer tergrammf be op be I01ie* SBen/fumma/ baerniemanbtenmocBt om 5fln mepigcBDept .bp gDebueren/ tö Andreas tan ö^m öötfcöcpben/ennam een Camer nut Francia, bie oocfetan gijn USeefterfcöepbe/ ombieftoiïleöp «pt fftDHberen göefcöepben tjajitssue tooonben befe tmee jongöe ^c0ilDerj5 rfamen og be «i^raen-marrfet / en beben Karnen teel toerc&en, «©nbertufTcDen «en Cemgagnie tan LoScalzo, bte S. lan i5aptt(ltoQ^patroon Rebben/ be« ten Andreas fcijiloeren b'iltfto^p tan loan 25aptifi: / iti ttoaelfperc^en / tan toit enftiart: baeci)pnocbiongö3Öii^ te / too| eerden maecfete öet ^oopfel/ en bat met fulc^en tltjt entte goebe ma* niere/ bat 8p feer gerutöticD tjerbt/be0 gem teel ti tjercfe toilbenfïelïcn / cm Ujat tot 30n gebatöteni^ te öcbbê/ ficn^ bt batliptiatuptncmeniS toojbnitoili be, ^^isonber anberijp tnemH^ercfe ter ïlermpte jBonifSê/bupten ten/fc^ilberbein eenCapeïïe een lltaer- tafei tan Maria Magdalena bpChnftiim in't^lof/ ftjelcft feer licflticfe en glab^ tieg getolojeert toflg: upt meUBcr oe?' faeifi Bp tn be feite l^ercft nocïj ttoee anber maecfite/ aï3^ noföt»ol0Den fal 5^efe ttoee/terlatenbe ÖunCamer/^uai men tjoonen bp t'€Ioo(!er tan be Mun- ziara, baeC eenen |BontC& Andream liet fcöilöeren ftet po^aeltan belSercfee/ fmeltarebeUirggroot ^itj^abbe ben 5iBonicft te tioege geb jac&t/ met li(l/ te langste tergalen / om tan Andreas alberbeflen arbept te bebben too^ tiep^ nicB gDelbtö: Cnalfoo't een g&emeen piaetfe toaiS / ttiotijt Andreas meer om eerealii gijetjin, 5&'cer(ïe 3|i(lo|iebie l^p baer maecltte / tiajs eenen s. Philips^ Ifóonicb tiefenbe/ bie eenen naecbten clecbt: in b'anber / baer s. Philips ter^ maenbt eeiiiglge blafpgemerenbe tupf* fcöerjs/bie öembefpotten/en baer eenert blii^em aaet inben boom / baer fpon^ ber in fc^iabutie fitten / en ttiee tan befeterflaet/enbe anberfeer terbaefï maerfet: eenigfiemct benftanbenaen t'0ooft liggften alö in ftJtjm: anber loo^ pen / en begieten βηη al rrptenbeter ttiut0t/mct grooter bjeefe»€en ©?outo ifTer tan ïjaer felüen booj Den bonber^ flagö/ alfo terbatfl tan terfföjictöept/ oocfe tlucöttgö / foo natucrlgcfe / batfe fcöönt te leten, €en #eerbt iffer ooc6 booit?eefelo0 göetoojben: tjclcfemet 5ijnfpiongen/ enfc^tcfeïijcS ggebaer/ betoont/tjatfoo een onterftentcö en on» tertjatgt bingen terbaeflöept maetfet: t'toelcfetan Andreas, meteen fraep aen* bacöticDept / ijS tetoege gebjac^t/noo* bicj^ tjaergbenomen tooj^bie be ber-ion|t oeffimen, ^e berbe Wojp tjajs / Daer s. Philips cenbefeten l^iou* m terloit: ootfe alle bingöen toaeme^ meitbe / bte toegelgc^ll in fulcKen boen Sijnuptte beclben» ssotö ttoee llijio^ rien maet&te fip in bit tooigof oft po;^ tael: €en/bacr s .Philips boot ijs/ en tan 3an jBontcM betoeent/ en baer een boot fetnbt be bare göerartBt/ enterrgft/ t'inelcft ïetenbe en boot göefcBilbèrt W met groote toaecnemingöe ber terani? bertnge: gn b'anbermaei6teöp/ baeis be jBonic&f η pebt met be Cappe tan s. Philips boenbe 3pn/ en leggfienfeieeni* göe feinberen op ben baljs/öoaer in fom* mig^e ConterfeptfelsS nae t ieten to^ men,|5ae bat bp/boo^ groote fame/npt befe toercfeen ontflaen/ teeltrcflgcBe bingen O^tn aenbefteebtgabbe gebaen/
eit |
en fienbe eïber $ön mebegöf feïlenis teer^ bicijept op t natie fialcfe/ öetftmetin^ toenbig^en pter / gtjepjirfielt toefenbe/ 3gn Carton0 gfiemaecfet / en nocö ttjee l^tjio^en in ben feltoé toojöofberNun- ziata: <i£ene iss/een Maria? gBeboojte/ ineenCamer/ met ffamenuoegingöe ber figueren/ met een fcijoon gjatie / en OÖoebcpiopojtie: seittJaer 5ön eenigfie ©joutjen/aliS tjinbinné/ bp be Craem^ t|oua)e/en3gn ggetleebt ggelgc^boe ggeb^upt&Igcg t^aë: anber aetgter ge* cleebt/stin bp t'tper boenbe/ met t'iËint te tjafTcöen/ ttiiegöe maetfeen/ en anber bebienfticBepbt, enber anber iffer een l^inbt / bat öem tiarmt / feer letenbei en een oubt 5®an/ru(lenbcepeenbeb· be/ feer natuerlgcfe: T^efgelgcjc eenigöe l^ioutijen/bic te eten bjengébe €raem»= t^ouajc / bie met epgbentlgrfee actie te beböe U^t: €i\ al Dceö 2&cclDCii / met eenigöe ISinberfeen^ om fjoogö / bie bloemen ftropen / 3tju tan ttonien / feenö/en anbtr aenbati)ticöeöen/en ροε^ feligfjecoloieringfte / en tleefcöiiijept/ niet anber 0 ban offe leef Dé* 3]« b'anber Hilïojp / 3ijn be ïï^ijfe upt ben «©oflen/ bie gbelepDt tanbe ^terre / tomea Chriftum aeiibibben/ en comen/ aljS tan ben ^eeröc gefeten/tetoct aentreben: acijter tolgöt Ijun^ofoöeitn/ met tja® göen^/ en teelreetftijap:i^ierin romen eenige Conterfcptfelii / en eenigije liixy berjsgöei lommen op mueren/ om befe Contngenmet jUun getolg^en ticem" be bieren te fitn. ijg upt* |
neitienbeg&elgtfebe anber. Sntoek&e itoeeljp 39η fdten i0otertroffen/ii6 lateftaen3öng^efeUe Francia, öie oocS 3Dn if iflojten tolbaen fiaböe op ben feL· ten töbt. <©m anber iBonitfecn / maet<» te i)p onber anber in een -SC^fel/ een gftelfcbe groet / in tjeïcïic menftcteen gïaööicöept ber termen / feer beöaeggii igcS : en eenig^e «iEngel-öoofbefeene/ bte ben «engel Gabriel terfellcn/gebaen met een bommeligöe foetieöcpt. Beel Jfêarp-beelben in olptertje/ en anber bingöen / bebe Andreas, tan fiilrie tol? maecBtfjept/bat Ijp gerefeent toerbt ben belien/bte in 5gn ^tabt pinceclé enters toe OantieIöe:maer göoet-aerbifötoe» fenös/liet Demniet göenoet&betalm/ om5Ön tjienbenoft fiem feiten nutte ttjcfen.ilp tjert terlieft opeenjong^ la^ouu}/ bie 3a^ebut}e toerbt/ ensgn ^upfojoutJ/ foo bat Bp temeer tiajs gBebjongen te tjercfeen / enb' in te meer fttjartcBebenguam / al^ tangjaloufge/ en anber bingBen. dooglen Andreas 3gn (iabt jflojenten ta|! met3i)ntiert« Ben tercterbe / en bat 3gnen naem meet en meer termeerberbe/bie tan be too|^ iioembe Compagnie deilo scaizo, lu^ tenBem 5gn toercfe tertoïgfien/baec Bpchrifti ^oopfel Bab gBebaen:foo maec&te BP ttiee a^eelbentieerfgbt^ b5#oojte/een charitas,en iuftitia,bic feer fcBoon tiaren: €n nocBttoeelitfïo^ rien/ eene/ baer loannes p^ebicfet/toienjS aenficBt toont Beel gBeelfelijr^/entoI aenbarBticBeptte tiefen: ootg be toe^ Boojberssfeer tertjonberenbe/ tanfoa eennieutje leeringB^ te Booten. JlSaet nocB^BftöbeBp sónen gBeeft meergBe* oÈ#m in b'anber/ baer loannesboopt eenontallgcft tolc^/baereenigBe bttU ben3gn gBemaecl&t/ontcIeebenbe eenige bie geboopt ttJOibên;en anber/bie naetftt terüiacBten/bat anber / bie tooi jpn/ geboopt fullen tjo^en: in tiek^ tio^ sBetoont een tperigBe begBeerte / en aile^ foo aerbigB tan t)it en ftiart gebaen / alii oft tan iBarbectecB^^en loacr^ Andreas in befe bingBen boenbe tocfenbe/ guamenupttan AjbertDurer eeit^Be#7tnten / baer Andreas eenigBe beelöen afin 5pn toertfe te paffe b?acBt<.
Βα^ Uiel Bet niet quaeteniiS/ Bern begenbelijc niet pet goetsstan snberen te bcöelpen/tiert tan telen geaeöt/ bat Andreas niet teel ^ntenttt en Babbe* Bacdo Bandinelloj boe eengoetCeptBe^ naei'söfatfit/ fienbe bat in ^lojencen niemanbt beter tolojeerbe in <©ïpter# toe/ aliS Andreas, t3erbt tan fin befe Öanbelinge bp Beniite lecren / liet Bem/ om be manier te fien / eentgBe bingDen maecSen / oocfe 3Pn contrrfepifel: maec oft Bern teftjser am boen bocgt/ Bp toegöbe Bern tot Bet 22eeIbtBo«toen. ^P bebe nocö tsricBfpben ftmfeea tan ©Iptertoe: onbtr anber een iSTafel tan eenen booben Ghriihis , met €ngfie^ len / bie Bern OiJljlelen met een bebjoife tentemglereo / bat Bvi» ^«'Jiepper/ oiü |
-ocr page 65-
j^enfcSm «lotifcitt/infulc eïïenïje toasS |
te ïatcn «ptsacn in ^jtnt / en toerbt te aoomggefnebe» Uan Auguftijn Wmt^ tiaeti: JBaet bcvrnjl öet niet ml gebacn en teiajS / Vnen nopt niet meet ktenfng* ten» ^efe CafeltoerMtn ©lanfftrgcfe göefonöm / enfeel&aesStje öenConinsÖ foo / tiat öp ftcgfjeeric ïi toajs / met tjan Andreas öingöenteBcbben/ engaf baec toe lafl, Cttielcfe ooifaetSte öat An- dreas, öooj lJiteniiencaebt / booinam fojt0tn®?antfeïgc6 tetretfeen/ itiaec beipïojentönenbtïfïaenlïe/ bat i^aujS leo fpn ©aber-fïabttijoutofomtn bt' foecfecn / tiJtiben öemfeefïïrjcfeDntfani- sen/ met groote toemafetngöe tian Mtu ften/ CempeïjS / Coloffen / en anber aöeeïben / meer aïssopt te öoojengöe* 'cj^iet VBaö t €n fo teel anber |®eeiler0 jtec tngöebjttptfet toojben: JBaec bat »obcn al gfiepjefen toecbt / toaji be Fac- ciade, oft g^f beï ban sint Maria del Fi- ore, ggeniaetfet teanöout/ en bacrop sefcötlbertï^ifïojtenban tott en ftuart/ iïoojberonfügöeöanben ban Andreas, bat ben i^aué fepbe:Sl toaertgöetoeefï Mn IBarbf r/ tè coübe niet faeteic toefm« Andreas gi)ebeöcn/ tioo? bcnConingïJ ban ©jancferjltfi nocö een'iirafeï te ma# fecn / bolbebe tn tojten tribt een j^arp* ijsclbt/ batfeer fc^oon toefenbe/göefoni öcn toetbt / aïusacr be Ccopïieben bier» luacl mecc ggtlbt af tregDen/ ban fp baer booj betaeit öabben, 5^ae eenigD tleen bingetn/maetStc ïfp nocö een tco* «ie ban eenen chriftus, boo j be j®ontc* feen da Servi, bat nocö og gun ^ïïtaer in be Aminziau (ïaet / t'tueicfe foo fcöobn tö / bat te bertoonbsren <0 / goe öoo? IBenfcöbetftant fulcferte toeg^e CÖeb^c&t m gOebaen 10. 25upten tn s. Gallo, boaren nocft 'iTafelcngemaecfet/ bte be fpne niet en geïeften.ti^aeE ittaecte Andreas nocii een berbe / en baer in bter ftatttbt 2?eeïben/ bie ban &et©jpbn!U bicïjepbt biffjuteren/eenen s. Α ugnil ïjn, ittet een tronie aï^ een Africaen, en een 25t(Trr)0pÖ fïeebt / eenen Sinte Pieter i©arielaer/S. Francifcus, en s. Laurens: 23eneben finielen ttore beelben/ eenen s. Sebailiaen, toonendc bm mss^e j bte nteeï ïebenbe al^ gBefcBtlbert fcBöntj 't anber een Magdalena, met fcfioonïa* fienen / toeïcl&tr tronie (g^eïgcfe al0 i)p gemeenïijtlt tepajfebjatBt in a leb^ou* toettonien) toajs gebaennaefpnilupf? bjoutoe: |ïuc6 toajö g^eat^t Set befte ban «©Ipbervjoe ban Öem gDebacn/ om batmen baer tn fieteen goebep}0« pojtie ber ftguren/actien/enaffetten/en epgenfröapïjenber trontcn/ be jongde foety beoubeijarbt/ Daïf oubtmatigft toefenbe:^nmma/ beeö 'STafel tjs iniilïe beelenfeer fcöoone* CbJöliietn Andre- as te ^lojenten bu^tnercftenbeonber^ fiteVfonber op tt tonnen tomen / toaren tn ©jancferöcS/ bpConingö Franfoys ben eerden / beel fiutBen ggefonben ban öoom / ©enetien / en Hoinbarböen: IBaer göeenbebteïen fjembeter/aïis bic boojnoembettoeeban Andreas ,enIoof:i befebobenmatea ^esibjcrbtfiemge^ fepbt / batmen Andreas baer bp fjem in l^jantfertjcS/tot fpnJBajcfleptjS bienjï/ toel licj^telltB foube b^engften. 'SCttseltfe benConingi) Vueibebiel/ en gaf eom* mifTiefuIcfejr te boen: «Snbat Andreas foube baer gbelt tot be repfe ge telt vdoj ^ ben. Andreas fïelbe öemb|olöc6 op be repfe: Cnbaerintfioftomenbe/ baajS ban ben Contngf^ feer b^tenbelgcfe cnu fangöen:en eer ben eerden bagft fpnbec toemft booibp tea^ / bebonbtöp iioe groot bemilbtDepbt en beleefiiepttóaiS ban befen grootmoebtgöen «èotiingD/ ontfangöenbe in göeftBentfegöelt/ en rijrfelgcfee en eerlpc tleeberen.t©oe ÖP begon te toercfeen/conterfeptte öp ben Daipiiijn, Coningfjiifone / bte maer eenigDe maenben oubt en toajS / en notg infpnbiinbfeï: t©elc& tonterfeptfelbp ben Coningï) gïjebjatijt toefenbe / teer^ ben Dembaii ben Coningft gcff&oncfeen b?p ftonbert gouben Croonen. ï|ier naer ftfjilberbe i)p nocö een charitas, bie ben €o!nngliobc6foobebiel/ bat ÖP ojbineerbe een groot penftoen / en bebe aïïe bingften / op bat f)p gfieern bp mocijt bln^en/ftem beióbenbe/ bat i^em geenë btngfte ontbjefeen foube:<Cn bat/ om batftem fpn toertfe/ beerbtcöept/ en omgangft / foo toel beftaegfibe/ fienbe ibfminalle^bJeïtebieben: <©oc6 ttjaS
ÖP tJP al öet tof feer tod aöeften /.«»
bemint. |
tmtint maetlce beel m^lm/ en enbet uierc&:foobat/ toaevrfafte batj^p j^abbe te recilt be&ent / uiaet:/ enban Ibaer 0em t Welut6rj^abbe glebjatgt/ t\p maett niet allem tot tipt&botit/ maer tót eenigen goog^ gt&ebt gO^comeit* |@aer fo 5p eenisi boenbe boa^/ booj befS €oningÖ!S j®oebet/ temaetfeen eenen l^enitenteh leronimm , quamen gem 25iteben ben jgn i^upfbiouiaje/boc0 kbattetinfloniït / 0pbegS)onbob;gem tf neiïien /ttjeöei; nae Jploienten tefeee^ ren/ eft ftegeetbe beïïof «n ben Coning/ feggöenbe^/i te moeten eienigte bingöen gaen befc^it6en/ en tbilbe/ omgerujler bp ben Coningg te bigben / gaen galen 3gn ^upfb;oubi/«n foube mebe b^en^
bergeen 25eHbtfngber^.^en€bning bettouttJbe l^em / en gafgemterbefer ooifaften beel geit: mant Dp gem doog^ I^tft fujoec / binnen toepnic^ |1laen« ben (bie^pfepbe) bsebet tefieeren.l^P nufpoebitö t'öwpji göecotnen: altoaec l^plip sgn fcl)oone]^}oumenb^ienben goebe baggen nam / foo bat ben tgbt ben toeberfeeeren SietUep: en ÖP fcnber tnerc&en mefenbe / tn latenbe timme# renenmetfen/berteerbe al f'Coningöji en jgn epgBen gDelt; botöbDeÖpber^ treeften üiilbe / bermot^ten meer beje l^ioumenteben en tranen / ban^gn ep^ g!}en belang]^ / en beloften/bieöp ben Coningft fiabbe gDebaen, g^eS 0p / om be BioutD te be^aggenblpenbe/üierbt ben ConingÖ foo berdooit/bat^ptfe». öett nopt gfteen J'loientgnfc&e^töil* ber^ met goeben oogöen en aenfagB: en fmoer / maer Andreas in ^gn ganben ge* teeefï / ten foube ten be(ïen met öem niet öeBben afgöeloopen / fonber pet aen te fien3ijn Confï. Andreas moft 0em nu bjeber inarmoebebej^elpéfoj^pbet! litöcöt: en bolbebe boe bie ^ffiojien ban s.lan 55apti(ïe booifgDefelfcJjap ban Scalxö, baer Francia Bigio in 5gn afmefen ttDee^fftojten Oabgemaec^t: ttant fp öem niet toebec en bertoaclji ten, ©tere Beeft ÖPbetinu banbolbaen/ b'een acöter b'anber~(laenbe: Cerfi / lo- annes gljebangert bp Heiodes: betteeei öe / t'^Cbontmael ban Herodes, ffiben
ben Hèi-odiana, métfiguewn/bte |
F0I.5/.
baer toel bpboegl^n: be betbe/ bOnt^ Öoofbinge/^aw^enen fialftweiftien
a^erIgrir^e b^erbf/baecHerodiane t'öooft piefenteert : Dier 30η eenigöe bieöun bermonberen / met feer ftgoon aenbacöticÖeptgebaé. ^©efe^tWen/ jgn tfebert be ^töole gj^toetdbelec te in befeConficrceUent
jeren/ bie___________
3gn ggeb)0}ben.)|ier nae maecte j^p t\* ber ootft opt natte itlat/maer ban ber« toe / een iHarp-beelt / melcfejs tronie biaiS 3θη )|upfb|outoi nae t'leben :Stei; tna0 bp eenen latt^ibéiong;en loannes. ^it maiS om 3gn lebetibtrgept fect: ggeattrt: H^ant Óet een uptnemenbe tDerc&biaj$.l|ier nae maetiate gpboo^ een Coopman een Marien Hemelbaert op een Cafel/bteopt'led opfom^laet^ fen bojd bat 6pfe liet (ïaen: bitmap em bpfonber fraep lïucfe* c^nbet; b'3ipofie< l«n / bat ftöoon figueten toaren / toass 5gn tonterfeptfel. r^t JBarp-beeït toas baniiinberften^opgeboert/ en rontom berfelfttjapt/allcö monbeclgcSe gratt* Igcft: boef) tjEitot nae 3gn bootaltgtjS onbolbaen gftebleben.llp maecfete notö in eenen ï^oföan Servi, tvwee ^tlïo^ten ban ben ï®gngöaertchrifti: gin b'een/ baer men ben ïi^gngatrt plant/ binbt/ en fngbt/ en baer bp ben l^upfbaber/ bie betoerc^lteben roept/bie lebicg op beJBarct (laé/ baer eenen fit en ciaubit 3gn öanben/ fcögnenbc te ttogffeïen / of ÖP göaen to3ilbt oft niet/gj^elijtfe fom^ mige lupaertji boen: jBaer notb beeï fcijoonber b'anber/baer ben feïben #upf# baber betalen laet/almaerber eeutge te« göen murmureren / enliunbetlagben: t'ttJölen iffer ten/bie bp 3ί)η feiten t'geit obertelt/metful&g ernfl/battet te toon^ ber 10/ fo ootfe ben iBtteller boet:ï©eejS ï^ifto jté 3gn ban mit en f mart in t nati» te ifalcfe / met een aerbige beerbiföept* jiae emigf) notö anbcr bingïien / maet< tempeen JBarp-beelbt göe6ntclt/ton< templerenbe eenen cbriftus, ItggRenöe booj öaer op eenenlapgheboutocnla* SenjS / öetn aïgnnntfftenbe acnfienbe: baer eenen loannes oberepnbe / Oaer οβ chriftum boöft : acftter Öem leent lo- feph ep een rootfe/ fcöflimibc öemin φ 31 ncn |
-ocr page 66-
neit flöeéfï te berlilpbett. m ^ïepii bupten toojue M^dids, ijp lafle uan i>en toajS gï)co?t>tnecrt / Dat b|p eïife öunijteimafeeftfouöen y toanb'Jiti Hiftetievan fiojtetoan luHus Cxfar, te tDcten/ An- ft^fb^^h del Sarto, FranciaBigio,enIacobda doorTeïsL· Puntörmor taeralleen Andreas5tjn Ocd togedasn. öeöe: maer ö'atiDec niet / toat göeïöt men ftun met tJibbenacn&soW tcsBe? ben. cèft facciadc, oft binnen-muec/ matcfitc Andreas met grootcr bigt een Hifïojie / tmec alle Uanben Caefar buptbietigöen banï)un gBebierten: tt itieet om b'anber ttoee tc boben te gacn/ öcbe öperarbepbttn/ aljsopt inanbct btngöen. ^p macffetereengeerltjcfee IBetfelrpt in mofpecttbe / en etnf trap/ fttt ionfiigö loojjenbe tot 'tgïjcfïoelte Han Casfar. 3|lcc macffetê Bp op eenigge fïatitaen/ mct goebenacnbacöt: en ten Uiajs l^cm niet genoecjg / 3pnen condigen ggeef! te laten bip&en / tn be betfrgepo ben©ok6en/ bte be bieren aenbjen* gé: gclgcöer een 35eelt een ^inbiane/ liiet een geele caffatèe/en op öaer ft|&ou# beceenen 6oif/ oft muptemttïöape* gapen/ binnen en bupten/ bé toeUfiè feet uptnemenbe 5ijn : en g^clöcbec 5PV bie ^nbtaenfcöé pepten bjengften: foo Sijtibet bactenboben beel betfcöepben b?eembeï©ieten/ aljs l.eeutoen/ Ci^· gerjg/silpen/jBep^catten/en alftiltft feit* faem gbebiocgt. 2tl bit toa^ fo fraep en berfterlijtg / en foo toel tn ^gn natgge* fejocBt/Dat ïjet tebtrtoonbeten tjj. Φρ be boojfcpbt trappen maetfetc öp ootfe een aeufbenffttcnbe/ en l)Oubt een boo* fe / toaer in i0 een Caitieïeoen / foo toel op 55η bieembe göebaente gljebaen/bat niet te bebentBen en 10 / toet fcOoonbcr p?opo|tie fip bit Êeuf&en göêgliebetr geeft. Andreas tn be ^tabt bsebtr gge^ lomen/ maetBteeenftalf 25telbt/ ban eenen S. lan 35apti(ïe naet&i/ bjeltb nae aen ben #ertoogb CofimiK toojbe gj^Cf fiftoncïien. begon Andreas onbcr;» tuffffteni^iancBEtjcfe te bebenf Ben/Rer* ielgcft berfueötenbe: en g^etoiiEi /0abbe Sp gOtbötöt bergbebents te binben/ bp toaetbecgetrecBen: ^oonamöpbooï tm/ een p^oef met jijn Confl teboen/ en itiaeefiie not^ eenen ftalf naecfeten s» 2an 2&apti/ïe/ om te fïöitBm aen ben |
Grand Maiftre batt l^imttfirifcS: tttatt üjattcrin biel/ Öp bercotbt tjem. j^aec nocb tenitö anbec üjeciö/ boe S®. 1 ƒ be #c(lcte jfloiententDaii/ troibijp met D^tjfen gefin in een B^oum Cloo^ fïer / tot Luca, al toacr bp jiil toefenbe/ maecfete boojbatCloofiec eenJlltaec- tafel / en om bat bie ^onneftenst 5911 i^ioubi meet en meet beleeftbept bebé/ en 5tjn anber bolt/ föjotbt bP bee^ fel metfultfeen litfbe/ batfe toeerbigber bet (itloofiec meer naemeit bentiaect^ gept gaf/aliS al 'tgeboutti battei 10: ^tt eenm boobê chriftus: ï©aer öp beeft met allen aenbatgt biaecgbenomenbe b?oef affecten/en met fulcfien boegbigc* 6e statie / in be Marien enanbecièeeli» ben/ bat bet tebjonber ijs: <aor&be bet# bebentbepbt beö 25eelbtjs Cbrifti, cnfa bootbettDitbvsefenbegbebaen/ id batt grootec petfettie, i^p maetfeternotft eeni^ifitatiebanElifabeth: ennocftop eenen boecft een chrifti tronie/ toelcfi ban 't bede ban san toercb te acbten W baer naemaelis beel naegöebaen 3ijn ge^ tbeefl. bebben befe s^onneben^A bp befengbelucbe / be bejle ^cbilbe^ rpe/ btein'tlLanbttoaja, «enbpbeer^ bemet 3ön gbefin te jplojenren/ baec bp beel CafeliS/ 'STafereelen/ en €onter# feptfeli maecfete. ®en 1|ertoogb batï Mantua, Fredericusbetbjeebe/ begeeto beCbooi J^lojenten paffewnbe)een Coni^ terfcptfel ban ^UsS Leo, bat Raphael bab gbebaen /baet bpnotb Caröinalen iijaren. <©it tonterfeptfel bem toegöe* laten toefenbe ban i^aHö clemens be 7'. Uetment bepmelfltb tonterfepten boof Andreas: en bit gbccontetfeptle / met ei^n fulrb ojnament / en gö? Seel geiöf* ftenbe/tuojbegbefonbente Mantua, op bat jplo?enten ban fulcb Slutoeel niet berooft en fbube toojben* ^itbjojbc naemaeijsgfictoont onber^êtbilberpen Giorgio vafarij, bienotb ïpngb 59nbe te Mantua quam/ bettoelcb lulius Ro- maea, insön tegentooo|bitbept p?ee0: maer Giorgio toonbe bem ban aefitec op'tpanneel eenteetbcn/batbetteiplo^ rencett gebaen bia0.®ejs luiius moft be* Bennen be toaerbepbt: maerboegbbec bp / al ijl ban Raphael nttt/ fbo en ifS bet |
niet ttaraSer; ban te beter» Waet te i^/^oe epsett e» &oe uptnemen* in/ Andreas pebttopieten tteH>e. «jgaer tnajs bupten ƒ loienctn een biertB/ baer Andreas toe ontbobett oia^ / ban eenen Baldo, bie 'tmeefie berfiant niet en bab^ be inbeConfl: onbertuffcben bia^ bem (eer gererommanbeetteen ^ber^cbtU ber/ gbebeeten NieolaesSoggiSanfovi- no ,boojb«nbe|lenbiemenbonbt. An. dreas terplaetfe gbeeomen/ bonbt baer Nicoiaes , tie oiet alleen in afbiefen ban Andreas ftïioon boo|t gbebaen babbe: maer toilbe tegen Andreas, öaer Baldo bp toaö / biebben om een groott fomme 0elt0/ om te befï te ftbilberen. Andreas,
fjoeiouel bp tlepnberticb bsajS/ mmoop be: 31tB beb biet mpnen jongen/ bte on* iangss aenbe €on(ï tsigbetomen/ öïil«» bptegben bem b3ebben/ itfe fal boo^ fiem bet geit bpleggen: maer met u en toeb tcb niet: toant toon tcB't tegben fulcfe een aljs gftp φ! ten toaer mp geen tere: en bevloog irb't / bet toaer mp een feer groote fciianbe. ^it gbepaflTeert/ fepbe tegben Baldo: ^.atetNidaes ma* &tn: 3gn totrtb fal eltBen beballen/ toie bier ter mart&t tomt, <Cn feeerenbe te if lojencen/ bebe/naeberftftepben toere- ken / booen een poojt/ tet fpben aen 'tClooflerban b'Annonziata, een jBa« rp-beelbtop tnat fealtfe/ bat feer upt» nemenbeijS / en fit geftretBt met baer feinbt en bp baer fttt lofeph, op eenen fac£H(enenbe / bebbenbebe ooebenfiaer op eenen openen 25oetB. ^it toercB/ baittepcBeningbe/gratie/goetbepbi/le* benbicbept/berbebentbepbt/ en coloje* ringt balben/betoöft/bat Andreas ober* trof alle Conflenaer^/ bte tot opbien
tgtbertoe gebanbeltbabben. ^iernae--------------------------- , .v
wafiBte bp tot be boojberbaelbe Üjïo^ leben: oorfe emigtte naetBteIfenecbten f ™ tien ban s. iandelioScalzo ,beIe(le / te ben €fcï betoarenbe / en een Itanbt* camatie. toeten / be gbeboojte ban s. lan ©apti* ftftap / jrjn uptnemenbe* tpitpucB / ten fit/ be toelfBe notb bebefle ban allen lelïen/bleefplaetfebouberbetotifchia, /baereenfrboon©jouto-beelbtii{/ een €planbtbp j^apelö» oaavianus biaflbenbe'tBtnbt nae s. Eiifabeth, bie ban Medids, ftenbe Andreas lefïe ber- - " ' - ' — - · -- beteringbe/lietbem een'Srafeteel ma*
Ben/ 'ttoelcB bP met groeten lufï bebe/ en toajs een |®arfe-beelbt met s. lah en Elifabeth : bit gbebaen / bjatbtrt t'bup0. löaer oflavianus fcpbe; 35jen
Fol.58.
Balcfty metfti!c& een beenlgt6e betrbi* SoliatCR gbe maniere/ en foo goebt ban tepcSe* Λί««ίε,Γρί« ntnge en tolo^etinebe/ ató opt ban bem r^ï^ifl^ gbebaen : bjeUb ^bonbtmeel/ om van del Ssi·" fan goftbepbt / tn 'tbelegb ban iplo^n* te. ten / ma^gbefpaert banbe halbaten/ boe fp alle anbec btngben te neber tokt* pen en bernielben, «eensibiais bem ban tctonterfepten bertoe oberfföoten/en riep Lucretiam fgni©gf/om ftaer te ton* terfepten / batmen fiet (fepbebp) boe bat gbp in fultben ouberbom nor^ toaert.®efeniet toiUenbe / tonterfepttj )em felben/ bat bet frbeen te leben: mt bebiel fijn ©louto langde nae fgn boot. j^aebeel anber bingben / maecBte An- dreas booi eenen Coopman/ bte alless optotbtboojben Contngbban Wfant" rqcfe/ eenen Abraham, üaenbe om fgn J)oon te offeren / en bat met fultBen blöt / bat bit 'tbeft ban fgn leben geatbt toojbe. gin ben ouben facb men merrBe* Igcft 'top^ecbt gbeloobe / engrootebou (lanbifbepbt / en göeVüilUtbepbt/ ora <öobsi bcbel te bolcomen/ fgn booft fiee* renbe naer eenfcboon Binbt/ bat ban bo* ben / bem bet ftaen fcbeen te berbfebetn ^'attitubc I cleebinsbe / leerfen / en an- ber binglien/bcfen Abraham aengaenbe/ toaer metujelte bolpjijfen. «©aernef* fenji/ bat fcboon teer Itcbaem ban ifaac, al naetBt/ fcfieen tebrben / booj bcb|ee# fe be0 bootsf, faciimen/ toat btfcre* tie Andreas ftabbe sbebjnpcBt / al 'tlit* baem^ tarnatie frgoon gemaecBtbeb* benbe / beeft roober gb?colu?rt gbe* maecBt ben bal0/en plaetfen/bte naet&t ban be ^pn befcljenen mocbten b)e* fen; ben Ram onber Doojnen / en ifaacx Aendachtie·^ deeren beneben Itccgfienbe / ftbeen te heytvandei
w^nutiwiwb »M»iu·' imt' >1· A^iiiauviit , uil
oocfe toel gbebaen tjS: foo iis eenen ft^p* benben Sacharias, bat bem niet ban ebem en gbebjeetfit: ootBeenfittenb' oubtUÊ^gf/bie natuérlgtB bee0 geboot wbeiacbt. j^ae meer toertBen/maetBte
ÖP bupten jpiojencen/ intenCloofter: gbety toaer gbp toilt/eiber : toantaU toiits. Salvi, een ^bonbtmaelop't nat j foo be^tabt boe beleghert toa^/fiabbe
Si δρ |
55
-ocr page 67-
ItaliacnfcheSchildCK,
SpiittberüfngSeft inbcti (tn: IBaecöp
bsijantfete Andream feer, ^Ben coelcftcn antujopjöé: ïBt moeptc t0 tioo? u göe? öaeii / en t'fai aitgtó u^aje faigtjcn. Oóla- vianus atittooojbe:ï^ercooiJct / cn Tromvk- löeipt u ïtitt fjtt gtlt» Andreas b^acfit ött heyt van del pm·^ t'oupii/ eti nopt mtliie ÖP't pemant anDfri laten / tojat ,öcm tsaer tian tooi» iïe gijeboocn» Wat tet belegd oijcr luass / b^atgit Andreas fieiti toebic ört -Cafecec!, Gaavianusuam öct öoe tn gcootébancfi/ betaelbet bobbel/ en giel' Det in grootec toeeroenrgöeïötfe alle sijn bingöen / bpfonbet naesijnboot/sgn BÖeöouDin göe\jKe(l in wecrben / tn toeï bjpmael meet aliS fpgöecodöabi ben« geeft en beföoom^
fc0e bmgften ötiètfiert/ ootS Michael Angel, Raphaels, en 5ijncc Difcipelen toercfeen / maer toeet niet toat töbt: inp öuncfet ntetbat Ijp bacr pet gefcötlbert ïan macOer mcl gtjetepcfeent
^eeft/ ban • lIlicfMitt' MJv« pebben. i^p geeft notöeenm Abraham, alis beec booi uan bertjaelt tgs/göebaen/ ban üiat tntnbec/ uooj een bie Copte ftegbeerbe: ^efen toais iiocö tn iton* lien niet mtnber: en too?t te j^apeljs tue^ Admirabilisingenij Piftori, ac veteri
—-'^ίΓ/',Λ,,Ι,,ρ Γ»ι·Λ la
toeetRnangciu M^S. ve-
fonber beeï toeftcgt0 oft guljre ggedoii· ben/oubt ^aec / ^niio i j 30, ^grt <6raf-fcgjtft@bft:
nirabilisiogeni; Pittori, ac veienbus iUis onjnium/udidacomparaiidb: Do- miniciis Contes difcipuliis, pro labpribus^in fe inihtuendo fufceptisj gratè a- nimo poüut. Vixit An. XLU. Ob. An.M. D. XXX.
enyaPEwuiy^iau»^^...,
aen ioan Antonio Licinio: toant gptoa$ ggebofen mglen ban vdine , tnbe i^eerfcgaijptje ban Friuli, in een ,fhelfeen / ggegeetcn Pordenone, bacjr ÖP 00x6 nae ggenoerat/en meeft met na^ pordinone. men Pordenotte be&cnt too^t» ïlp ban leerde by hé.be iwetiKreiein ^cgiibec boo?fcgit&t i^vcn. \toeirnbe/ïetrbe bpgemfeiben/ alkiSnae 't le&en^^Jsoenbe/fo«ber4®eefïer I iJjolggiïe gp/foo g|> befï motgi/ aïiöbtji oeinaHier^.öaii Gioi^toBe,'toc!ifie met 5önen groeten ÏMlt bit&toiijïi te lae^ «mmgabbeggeftem m toerbtombe jltmt vptsm Hanbtte
XUuiiv ^ ------
i^et leumuan loan Antonio Lidnio/üan Porcfenofle,^Pöet^
Gl^eencbel bermaerbeggeboutoen/ trecfien/bijigpbpbenBoeten/opgttrt^ oft ^teöen / tootben btc^totlji ban nen cofi/ «jj 'mar fealrfe leerbe toertfeen/ l>egoebcrtierennetuereaenggefien/om waecftenbe boojgun eeniggebtnggen. baetupt tei^icfen eenigge torflanbcn/ nu'feenneitbebenaerbtberbertoen/ tot be^uame baten/om tn te late tJÏoepv foo in J^tefto alsst in ΦΙρ/ guam en fη gaer beucgtfame gaben / aiïl bïöc&t | maetSte te vdine, tn't Contoent tian sin* Anrmiio Lkinio: toant gptoag tePieter jBattclaet/ een3tUaer-tafelttt
(©ipbertoe / ban wn Citggelfcgegroeti W tooitjjan^bettetftanbtgge ggeatgt/ tianfbelletoerrfebatgpoptbebe. éftt'f bet anbet ίηίκ fitbe ^mt gpupttoen^ bttö get ^tabtgupis op 't natfeakS be#
fcgiïbert geeft t tier toonbe IMP/toargp
.OTS«bentfeiierttioegt/m^tfeenbe «let^ met^cegienr/ en baetbeeïben in/ boci teiJii&e ggecoïoieerbe Woiiett^ ^p mflwter tjocft-een ^bjintge Ceïoiti^ ne/ tnet gaerbafiement ftaenbe in be
.<©$ibetêtgtit fpbttoo|b{fc:9gigoubeit ban tm Sicna, tn oö'be ömcfeer öot
«enen
fenbe / toooj be ÏJC^le ;S>tBflbeïöe toan alöaec gtjefjouben, gin't beicgö toacee upt iplojencen ggetoioben eentgDe Cae pitepnenmet be betalingöe / ootft eenü gDe25o|gbei:0 / bie rebetlcnvuaren göe« too|ben: ocfe too^ben gein doen fcgtlbe^ ren tegbenbengöebet baec t ggerifgte 101 en ^ebefe foo natuetlgtfeoffe gge* leeft öabben. Btój beSiompagnge tian s. Sebaftiaen itiaecftte gpeenenSioceSe- baitiaen, tan ben natoel optoaect / foo Tfgoon/ bat bet bielgbeleeeftofittt spn lefie #tnftel fïcecf 6en fonben toefen/ ge^ lörfe gettoaren* jBaet bit tjsbaregem te ggettiMien/bat^P altgbtö tnbe conft meec etntieer/f0ola«gge^p'leefbe/toe* nam;%l0 na 't belegg fommtggeO^upt» fföe ftneÉgtentnbe ;ê>tabt tjuamen Mg* gen/biebe ^efl gabben/tis be.êtabtge=- tnfiftteect: en 't spgtec öan/oft öooj bat Andreas b|eemben toft in'tbeltgg gab» be g'eten/ toert bootlflf 6 ftetftren t ï©öf/ baer gpfoo beelalttjt om gab ggebaen/ etfttrangem ttptbjeefen/ be^ i}$ öp |
tenen naetfité Neptunus .-bobch op'tca* piteel eené ^arbinaelj^goebtltggenbe/ toefenbe t'abggf öan Pompeo colonna. 3Socg een ïliftojp iflec / baer luppiter be l^eufen bltjcemt/baer beneben boobe Mtp gamenligggen/ bie aetbicg tercojtein <©ocfe iffec eenen ï^cmel nol opaaen / en ttoee Öettfen met(loc6en (ïaen/ om Dia- na te flaen: befe ftaebtgeel üptritO ont^ ftefeen/ en bjepggtfe ben atem teber# iiianben. ï^pojjocgt norgin iieifcgep^ l>éplaetfen/al0 te Spelimbergo, Vicenza, «n Mantua. Ce Mantua fcgiibetbegpÊEi^ nenggebelopt natitaich feerbertoon>* berlgcfe: <©nber anberfraepintoentien/ een ^rijfe met ILatgnfcge lettert/an^ bergalf ellegoogg/ baer eenmentcgte feinöeren met toerftgepben fraep actiën tuffcgen loopen/en ipekn/ alkis feer toel Sgeöaen, 'SCot vicenfa toeberfeeerenbe/ en berfcgepoen fcaep toertfeen öaer gge=· baen gebbenbe/ beroo^faec&te/ bat baer boo|.be Cbellupben gem een ii^gf gge^· flgeben toojOe/engielben gemaltgtin googger eeren. 'Cota^metien geeft gp gier nae ggefcgtlbert op't groot €anael • «en ^acctabe / en eenigge Cafelen Uan ^Ipöertoe iii fommigé ]fóerc6cn, j^otg op t'felbe groot Canae! een ipactiate op 'tnat/ metbeel gijïoiienrbpfonberee^ nen Curtius te ^eerbe int tierrojten/ ftoeltö fcgeen ai bergetien te toefen: ge^ ïgcfe ooc6 eenen Mercurius, bie recgt op ban alle fgben ten #emei bUeggt / en anber ggeefiigge bingen: toelcbe toerc^ 6en ben iBencttanen meer begaeggben/ alif pet batbananöier baeroptggebaen toa0, jlSaet t'gene bat Pordenon groot-^ ïijci* tot (ïuöeren pojbe/ toajs / om ober» treffen ben uptncmenöe Titianus, bien uben een gP3öné grooten naem focgtteberbupi ^«"'ge-ioot (leren/meteen b?eembe(lercftemanier ' conii. ban toercBen/toefenbe oocft gefp?a6ir|i en beleeft / en baerom temeer (laöicg met ben grooten omgaenbe: en met bat gp ©niberfacl toaiS/ bermat gemaen alle binggen ganbt teaaen. «entoaer» IgcS / befe pjicUelingeber eergicricgept tuffcgeit bepben/ bebe gem in jgn toert» κεη ogebjuprSen alle cratgt berCon^ / fo batfe onfierflgcft baer booj jgn ggetooiben. Cer befer oojfaetft toa0 Bern befleebt be Capelle ban è^^ochus. |
00c get binnendeber Couple oft bertoelf op't nat. 5in bit toeïffelmaetfetegpben i&aber met Cnggelen/ te toeten/een mentrgte binberen/ met meniggerlep fcgoon actiën: ^nbe iprgfeacgtbeel· ben upt t'*®ubt ceflametit:inbebiec goechen/ be bier €uangeliften: og't goosg^iltaer/ be Cranffiguratie: tn be ttoee miböelfïie ronben / be bier ïï^oc»· tojen.^n be felne ifeertSe 3gn norg meer toerclien ban gem/öte t'famen oojfeecËi^ ten / bat gem te toerc&en toais ggegge- ben in oe falede Pregai,om Titiaente trotfen, ï^iermaetfeie gpbeelbcelben banonOeropte fien/ en eenipcgieban ^ee-mon(ter0 ban olpberiwe: l©elc6e binggen bie uan ben fiaebt fo begaegg* ben/ bat gem 5gn leben lang goet penfi* oen too^begegeben.5^org eiber maerSite gp bingen/ te Ueüer/batter toan Tïtianen pet bp toajs: maer om toaer te fegggen/ Sgn bingen toerben beel upt ngbt boben be0 Titiaens (bie botg beter toaren) gge^ , pjefen. ï^pmaerfeteootbin^. Stevens Cloofïer üeel i|i(lojten upt t'#ube Cc^ ftament / onberbeelt met \ψΐ t'j^ieutoe/ < en tniTcgen elcfe eenigge ;©eucgben / aU toaer gp toonöer berco|tinggen(gelgc& gp ggeern bebe) te toegge bjatgt / baer gp anber ^tgilöerjs in te boben gingg. ;©en #jince Doria riep gem tot Genua iu 5ijn #akp0te toercfeen/om bat Pe- rinodei vaga te toepiücg nae sgnenfin boo^berbe: ©aer niaerfete gp een Jprgfe ban feinberen/ op 50η aenggetoenbe ma^ ntere/toelffee lebiggen een ^cijipboï See-gl]eb?ocOt / cnaltoenbenbe ma^ 6en befe fcgoon artituben, ïlpmaerfete Cracejycfce neeg een groot gi jïo^ie / baer lafon 00?^ " lof neemt aenstjneom/ omteggam nae t'guïbeni^lie^.iBaeröen |&?infe/ doecken fienbe be toiffcïinglie ent'ftgilbanbefe öitigen bp bc graceiijc^e ban Perïno, gaf gpPordinon jp afjfgepöt. iBelcfeen te Benetien meber gger omen / toerbt gge* fepbt / bat Rp tot Ferrara tocl ban boen toaer/mibtis ben H^ertcgg tjeel iSupt^ ffgengaöbe boen romen/ omcDfllijcfee tapeten te toereken/en batter gfjeen ggoeöe iSCepfBenaeriS en toaren: toant
leronimus ban Ferraren gem macrOêf^
fenbe inConterfrptfp'ptiie t'leben. ^^iec booi Pordenon, aliS luflicg nae gitetoin
cnfame/ |
-ocr page 68-
en fmttê / quam / entocrbttjanöcn
ïïcrtogö toel ontfangöcn te Ferrara, baec öp üjepnitö öaer naet / ecootc ρψ nc tn be bojft gevoelende / te bebbe titel; enalfo t feltoealitjbtbermeecberöe/ en niet te beteren en ttjaji/ obecleebt op ben berbenbag^/ aft tocpnicft meer / met groot betojonberen ban ben i^ertogfi/en bjoeföept jgner betienbetot©enetisn: ■ï©ant l)p een JBuficien / enujat iiifi toefenbe / rloecli / en toelfp^eSenbc/ te meer bjienben öabbe* Ijabbe be Banöt groote ftgueren te maec&en / toaö oberbloebicö ban ginbentten/ooch l^niberfacl alle btng te toerfïeren: maer bpfonber beecbigö enbafï o^t'natte toercfeen, toa0 tot Fen aren eerltjcB begraben/eti oberleebtt'sönenj ten: men bermoeböe / ban bergift,
t'Heömban Polidoorban Ca- ravaggioj tn ILombatbgen ^c^ilber.
V€rtoonberlgcS tiï ban onfe^cÖtU ber-rot^/ batfe beel tgtss ijaer felbé toepgDett eiiigfje / bieber ban jongsi ijjoegfttoe gijeSouben toefenbe / beel bltjtomboen: €n laet anber/ bteber naum om gebotöt tn Debben/ l&aer felbé foo inilbt/blacfe neöer in ben fcïjioot tiaL· ϊεη. lg£& öet gbefcötebbê met Po- i lieten fp tn iSoom niet ban ilinttjcSe bin: lidoor öanCaravaggio,Jigmbarbet/bie j gften / biefeniet en conterfeptien / t'5)j in be ftgilbertglje aulöen 4Eeubje te B?eIbitt/25at6ctt/idotten/2attaren/#i=» ïHoom/ten tijöe ban #auö Leo be tftieii^ fioiten/ en alie aerbicfjept ban tittraten be /faaö tot ^iiflen acRti)ien giarentoe tn anbcris/ göebjoSenoft geheel / baec een^Bpyerlintrijt/in f'iéaujS g^alepjs/ fp Ö«n mebe belnelpeiu €nöabbenbefe bcetmnbelogtenmaetfete/ bjagiienbe ; bingfjenfoobaft inben fingfjebjucfit/ iifn bacS met HaMbooj siijn jfeeefierj^. bpfonbec Poüdoor, bie be befle manier if^ergai öem öicmï^ii ö / (ia&irïj b'oogen Babbe / bat in aï toat fu maetBten / men ïltbbeuöe cpbe ^ci)ilber5e / bie ban bcrecöte3i[nttjcêctrGmen/ tleebingl^eii loantian vdine en anbet öaer gilebafn ^ enbeelöen/natuerlncS facg uptgebeelt ïMOiöe / foo bat ftpban natuiren ^tgii^ ^ boo? oogijen. Polidoor ujagi toonbet toefenbe / gfietrocfien toerbt tot be bloepeiibe ban mbérte/ baff en bcerbiri)/ fdbe €cti|t/bie fji^cr felben fjemföo cnfci)oonbanöanbeiuigiie/maecBenbe tofllfgrtji jonfltgli aenboobtte gelitben/ alle bingen met goeben gftducÊe / rec^t sftcföille te toefen, ^eismaemftpgei i giidijrïit fiemupt ben ^Binceel natner*
" '...... " ' - ^--------- l^cli aïtecrrüenbebiel/ fonber cenigö®
eenen mebegSefellc: Ceptitenenbe aïs" bUjS met befen in bess i&ausi Capelle / tn nae ^ntQCiien / bemeeg 0em babeltjcfe fulc]c/ bat öem een peber tiaii sgaen gcefï bertojonberbe/bte l)em tn jiisten anbe^ ren rouïöen flaei öab gljefeent» wm* om ÖPtn be ILogien met anber €on(l* rtjclie Songer^ taercèenbe / foo toe<» nam/ bat Dp ban bat toercfe ben meeften lof ban alle b'anber ^longer^ inConft enebelftept besi göeeftiS te beele beÖieU
Maciirijns liefbe tOt Polidoor, eil Polidoors tueber tot Macurijn, foo cracgii ticfj toenam / batfe met malcanber ber»» bjegenöebben/ al0 bjoeberö / met maU tatïber te leben en te (lerben: bejs fp ber«r eenigöben/ toille/ töercit / en vntnninge t'famen^^oe fp nu fagften in iHoom beel goebe en aerbtgfte €olo?cerbersi / bie oüer al groot aenjfié Öabbê om be taerc» 6en te ciögijen / begon ftun goet te bxinclien/ te uolgen be maniere ban β ai- thafar da siena, te fcljilberen ban tDtt en ftnart be gftebeien tsan be önpf^n. ïi^oc fpnn eenigijegfjebelen öabben t'famen gDebaen/ tot b'eerfte nemenbe in götfel« ftöap Pelegrijn tian Modena^ bie gun moebt gaf öiec in boojt te baren» '©eejs ti33ee ban moebt gröpenbe / begaben Öun te pjactiferen met alle blöt / om in Öun b3it en fttjart te pafte te b|eng0en/
moepte: ^oo bat baniicmtoc?btgf)ei<
flenDi maniereban ber Ccpc6en-fon|l/ toe -lip bcg=af Α tn feerrooö iiiitaï b'anber eenen Maturijnban jploi ίίΐκεη,/ esafeecgoet CepcRfuaei·/ tot
t«Pi7f]t / bat giieen ;è^c!iilber nopt / tiatt Cimabue tot boe tcr tïibt / foo fcöoon en bDrnlgcfie man tere en ficefi gefjabt. ^et üjaeceengïootepgöen a^oecS / teber- |
Baten alïe öe öSeöelen / bie bee^ ttoee fo tiptnemenbe Bobben gfjebaen toati tuit en fojact / enuptbengtjelenopsgncopeti icöe/ en alle^ ban feer uptnemenbe ttpc^ feeninge, iBaer t'tlaegêlöc6|te ijs/bat befe miraculctife bingoën ban unnDt en toebermeefïalbergaenjtjn / batfeniet (göeltjtfefe meer al^ lueerbiglj toaren) onber bacfe en 5πη betoaert gebleben: en bat be ^röilber-tonfl tian fulcèe giu»» toeelen berooft üaefenbe / nufo ontciert moet trueren» ^tin bingöen üjaren beel öomepnfcöeütfloiien / inüjelcfeemen ftetfeer epgentlpcfe allebingenuptgöe^ beelbt/foo 2&atatlUen te lanbe en te toa» ier/fo|©apenen/ ^tl&ilben/ ^c^epen/ en alle anber reetfcöappen: oocfe (©ffer* fianben/ Criumpöen / en anberg / bat Set te berüjoHberen m / baacr fp 't al ge^ ïefenen bergabert öabben.^eer ijS oocfe te bertijonberé öun ba|Ie jïelfel/ en groo* ^ te cracgt in ben 25eelben / ijet toefen/ en be bluc^t bieber i η i0 te fien, ten Boe bat (bpfonber fegg0e iefe) Polidoor foo ^"•ide. een bifcretie gebjupcftt Ijeeft / een beel blat& lit OtiS in fom boo^poepen te m* göe tt bjtngöen / en fjoe Öp sön graeuto laet bjupnber en b?upnber t'famen bp een / en onbet een berliefen: ooc6 be acö' ter-beelben in öun IBe^ja tintt oft graeuto toetg bigc&enbe/enanber boo|
ten beflupt upt bet ^tftjift / bat ten ieden fal tijcfen eenl ï|etber en een èope, ^n Borgo novo maecBtenfpeenengöe# tielbanfgraffito, batiiS eenmaniereop bennetten mnerte firetfen meteent}fei« ren punt / oft pet anbetsS / baet fp {)ηη ijeelbenfooomtretfeen en artferen. betmaetEten fpban befe moc& meet bp l>2ni)occ6ban laPace, enalfo men ban öaetgaet nae Parione, aen t'öup^ban |
Folöo.
boot ban Terpea. <©nber anber (bie ic6 oberflae / te langD te bethalen) tsfeeti J^arciate oft gebel/bp eojte saveila,0aer be ^abgnfcgeï^acöter^ gefcOaect Uioj' ben / bat feer tijcritilgife en roevenbe ge^ o?btnecrt iiS; alüiaer eentg^e ^olbaten/ te tioet en te ideerbe / öefe gDeüatt geb* ben ; en fp betotifen göetoelbt te boen/ omupt öun öanben IO0 te comen^^oo^t 59nber oocS niet min tijel gebaen b'^if fïojien ban Mucfius, en Horaaus, en ootS betilncöt ban Profenna. i^oo^t bpbe fomcpne beTrevi,in'£ 3|3fban't#a^ lepjs dal Bufalo, 5i)n ban öunootBfcöoott ïlifiojien ban be jfontepne PamaiTo, encleengöecolojeerbe i©?otificn / toel göebaen, 3Öeneben Monte caval, bp sinte Agatha, ootfe eenen göetiel met berfcgepben ®ifio|ien : onber anber ee=» ne / bie Goltzius ^em göetijeerbigftbe te conterfepten / en tot boojbeel bec giongöerg iipt te göeben; toefenbe baer Bremius t goubt toeegfit / en Camillus tornt ontfet boen: be anber bingöen toa* ten meed al ban in mijnen tgt betgaen* «Paet boojbt göetupgöt/ bat Polidoor fraep g^ecolojeetbe ilanbtfcfiappen maecfete. Cn mp göebencSt gïjefien u Öebben onber t'Capitolium / in een lep3S/een fiepmelgch bertoelft ^abfïoof- Sen / bat ban &em feet aetbigi) gl^ebaen
men jgn: jlaer bat ftp fegDt / batfe t'fa<« men ergens ban berbjeiuatöabbengei» baen / biiigen bie feer fleci5t(lonben:ic6 1 foubebefröult / bp t'gbcneicfegïiefien
! öebbe/leggenopMaturino. sü
mofisiönocÖtefien ban Polidoor, bie i tonfïige toel gebaenifattiate ban Gad- di, toaer in men tot groot bertoonbeten fiet berfcijepben ftgoon figiicrm/ met
tomcnbe* Φρ be ijlaetfe Capranica, toas met iLanbtftöapfeen^ / toaer in maetBten fp eenen gpbel met be göteft* quamen ruttJijnèen^ / en boomen / feec ïtjcfee ^eutöben / en een J^rgfe onber be tpettfeelgt^ geöanbelt/met anber fraep=» benfieris/ baet in 0oom gtietleet al^ een icfjeptban figuerfeenö en anberiS, Fides, örtibenbe alle statiën g&ebangen i vafary niet gnalgcfefegöt/bat Pohdoor bpDiaet/enalle bolcBen öaefiCribupt l boetcrtiit ben beften 1Lanbtfcf}ap-ma- !)jeng0enbe:<©ot6 Curtfien / bie öun j ftcr tuefenbe / ben oojfafeer toajs /ibat Machomcts gtafoffetflmctpglenfcj^te*; nae bem alle ^cftilbtr^ tot fiilcfe een ten/aliStotbengöeloobetomefibe:met j boenlgt&e mameretn fiiinbingengeco '
fraep toemaetfefelen ban ftabptcn/ laBe bespinoii,baetopgöefci)tlbettbantoit; nen/Selmen/leetfen/ entiercisröe m^ ^ftoart een toojfïeltngeop b'Sintrjtfei i tijtfee^tl&epen.^iftijStefieneenobeti frBe tosfe/ enbe#fferfianöen/ootRöc 1 WoetbanftaepitiliPf* ^tetfietmenbie
Si 4 eube |
-ocr page 69-
ouöê SCtttijtSe topft bet (ïateïgcèe Jlatif ηεη tti ©?ouüjen : vuant alle foojten ban <8fft*r{3ar.öen 5Ön ijtec te freti / οοιδ ^cötg-fïrijöt/ en tietlöEtöanïtetoape. nen ber^^urrjcSetu iiregijm oUecöcfe i^acciate i0 mi anbic Uan Öem / Daer tö öie feec tuonberïnc^e tosigOeljanöelöe ƒ ciife/ijan tjan Niobe^toekfee
οοΓδ be ïjauDt Goltzij totnaetcpciienen foetlijcii aenlocSte / en foo gijeftatiijeïi Beeft/ Dötmen öefe tepcFicningöe fienöe/ inacö bencBenöaer tegöenUiooibicl) te toefen/Cii Polidoors i^inceel fïreöco fdf0 te ftent^efe tornt cocfe/toi een goet fun* iranieut Der jonge J>cÖtiöer^ in toaerom ieft ben tuöout niet beljoebe te becBaiett. Ifiio ben feitten gffeüel )tf tt nocft coperen 25eeïben/ oft bte foo g{)e# frijfibert jtjn/ batfe rpgöentlöe6 fuicfi fföpnen: ootfe nsffen^ anbet ^iiiojten eenfgegrootegoubeu bafen oftpotteii/ foo söeijaen / én foo üet fsecltjcfe g&ein# henteert en geciert/ batmen «net oogen niet bctecfien eHtnacij» ^iet bp jtjn cocS eenlgöe helmen óp b'ottbe ^stmfp fcpe topfe / foo aerbtcö en bertoonbeti Igth aïë iJt boo?beröaelbe potten, ^n bit l^atep^ 5pi notft bant)em<i5Eotif* fen / en atibec «erbicBeben. j^u t'Vöpfen föoom/ ïacÉÏJenbe ban bcfer geefttcOept/ fcöier obec aï/ sen #aiepferi / in i^eöen tn ïl^öngaetben / bertiert toa^s / en bat Polidoor en 5ί}ίΐ gfieftlie beröocgten ftefoettngOe beiS ïomiöboo? aïbepbt en ftueet tegöfnieten/ Q«am banbe^p»' feicfiept en ongïjielufBieföoom:s9sfon# ben/ n". Bourbon, boe iieeftbe ï©ootben ^noojibeö giieïrouten gcféï^ ff^ajiiS befcE itoer oiitbonbitirtoaneMa- furino m bg betjloojtnge ber ;g>tabt / it! beeï ongiiemaffe ( fob men meeni ) toan bei&e^ffijefloiben» Polidoor nam Bm hfüci)t me j^apelö/ aï toatr ben 3lbeï niet fêerCbnsï-ïïeftifïi !ajefenöe/öp fchtet tian ftongijec mcenbe öergaen. i©aer aïfooftp om fiern t'onberfiouben/ hoOp eenige Kec&ie^cl^iïber^ tot Sanéi^ Maria d«Ha gïatia, en eïber toatgfiebaen/ en 01 €onfl feen&aer gemaecBt öabbe/ feegon boo? eenige ^cabettteat tettja» feen/ aocs ban toit en fajari/gftebeïen en l-ogieit7 en in 3Sert6ettcenigöe fiu^en |
ningÖeaï0 ban bertoegManbeftjgtt» jBaer fo öp fagO/ bat ben 2llbcl oft mHc^ bom Iteber fagöfpmiien^e ^eetbin/ alSöbefc&tlberbe Beelben/ twcfe met een^alepena Mefsina. lltertaDa^meei: toegenegentöept / en üefbe tot be €on(i/ foo bat i)p booi béel toertfeen Beel fraep tioerbtte colo|eten« l^p Begaf D^tnooc^ tot HltrÖitecture;€n boe Carolus V. biti· t0|teusi ban Thunis bao^ Mefsina ^uam/ maecBte öp baer fcfioon Hrcfien 'tti^ umpöaeï oft Jbogöeii/ baerBpgrootett loon en lof böngeecreeg&» jffêaergBe* Ϊ0Γίί aoom een ^tabt / bie tot fiaec trecfet eenpebet/ bieöaecbeujooncnbe gefmaecfetijeeft/ toag Dp ftabigö blam# menbe om Baer uoebet te ften: fo maecte Öpboo? fiefie een Crupf öiaatngöe/met eenmenicöte tjan beelben/ ^oïbaten/ ^öactfeen/ ^eecben/ ©ioutoen en ^ïn· berftenjs/ enboo^ aenbe JBoo^beuaerös «Pit biaë een Cafel ban (©Ipbertoe/ foa bjoplijcfe ban bertoe/ en foo toelgBe* baen / bat öet toeï fcBecn/ jgatwere 5aec upteciïe bermogöen en pioebe totïbe ïoen tn bit feer uptnemenbe teeptfe. joetoelöp qualgefe befe^tabtconberi^ aten / fepfonber om een ©|outo menfcft aanfjem feer beminbi/ toeltSe gem met oete üjoojb^n en bebaïiit Bepbt g&eban* jen l&iel / bermocfit tnötmfóobeeïbeit u}l / 0111 iaoom en 5ön feenniffe toeber te ten / batftp ïoe boojgöenomen ftabbe te vcpfm / en Daeïbt b£Mibe liancfi een groot beelgeït^/ bat fipbaerfiabbe, 0vt UabDePolidoor isnae geöabt eenf^netöt ban bat a^anbl;/ bie meet t'sDclbt alsS: 5Πη iBeefter bemSube: maet rtoöïlöeÉ cg be baiicS iacö / toijïerniet aen te ge# raHenr ^oo btei^p intMïofegöebitc8«« ten/ batiipniit eenig^e feeugöenieten berboïUïeH / §ein teoo^iam bentolgöeni» bennacfttomteb?engcn/ent»8ntTamett , 'tgfjeït te beden/ t'luelcfifijbeben: €n boei)p in 3pnen efsflen flat? ïag]Ö ter# poudoors toojgfi&enfpöem/ bjoegenftemfóboof knecht, ^^ 3tïiiss benre / en gaben ötm ee^ f'd^.
nigDc töonöea / aïiS oft fitm baer oft in bat ïjupsi banpemanbt ban ftaer bjien» ben toacrgftebfitn. ^efe jBoo^berif metÖwnbeel tïocSen öenen: iHaerbeit finttïjt / inebepltgiteïensistiteucbefe»?
toieetöepöt / ^ sö^toegnfl a! fcijjepenöp |
Polidoor, RoiTo. Foléra
tolini, aeneenenboobtn Chriftos, baec men fiet een (leccfee maniece / en een groote £ianbelinge/boben atiber b;oIijcft en betöionbetlgtfe. ^oe öp nof^ göee^ nen baetbt .en ftabbe/ maecfete {)p een toapen ban be Puccijtiet ttoee figueren/ bie ben ^ci)tlberjs boe feet beben ber« toonbercn/ban ijem fultj: niet Wïtjoacö» tenbe» #p woebt gtöpcnbe / maetfete in ben booiöof ban Ser¥i,Marien iiemel* baert / met eenen ringö ^^ Öaec ban
____-------------—"BS/ —■ S'*·»·»· «JMtl
banirenbenaetfete l^inberenoft englje^ len/met fcöoon omtrecfeen enbetco^tin* göen/feer gratelgtfe/inbatfcSijnfel att* bicD ftoierenbe. 0tt onbiaffeei' / ban ïjjpicijepbt in be €onfl: ban tolojeren/ toeicè Bp namaelii notD begwam^ pofïeïen toacen bafl berlaben met la* feen: rnaer b'atiitnbe en ttonten toaren fcfioon/ toonenbe in aïsi een groote ma^ niere ban tcptfeeningfie» q^aer toag een bie öemtoat in (©Ipbectoe aenbejieebt
_________________, öabbe/ en 58η boobtbectoefagö : fn
int begrati te Mefsina groote eeveunaec j toantijp eenfiarbetoitebeniantttOab^ bennaem eerltjra en etjerucljttcD inbec s beinbe bootbectoe/ toelciie figint op-
jBenfcöen monbt/ faï altsbt^ ïeben.Bp ilarf Annoij4|.
^(t letten ban Roro, ƒίo^eίίί
tijnftö ^föilöer/ en 25ouü)msefïer»
XX 7 W TjebiJen be jêtBüfeer-totifï n« al
groutoelpSer / om bieftotiiebat ban anberen omgiiciJjorl^i te tooiben/fo on^· inenfcöeïijefe of^ onnatnerlijiiE niet en ts/ aïöOemrelbtn'tleben tebertoiten/ (Tfielneft aï^bcbe Roiïö, ^ioienignffij ^fOilber, ïSen toeïtêenjongijtcefeni ι ν--»-
uvtiH uitvtt^Httip im^s-i- rn men-
iïe / toifbe ni?t glieern bp eenigfie jleei ■ fetfieni 5ij« öewt&t / en toonbtriigtSe»; fteriStooonenom beConilteïeeréiiTiaa· i lofgijegfjeben / om bat inbeberb^pbitti» iieneerfiigf^be i)em feeree teeeöenennae 1 ber bertoentiS niet mogeïijtS meer ir b! η Carton ban Michlfel Agiïeie- ï^p boen: toant be ^oogfifeïcn/baer let mee* Saböcooe&boo? / te grepen een bpfon^ flelieiit treft / feerliefenrooinbenacffr b^r cpgöenmaniere/eonttarpbeanba*! ïïtbte iicoitftfèieu/ ban ïangöerBanbt IfeeeiïetiS / g^eltifS 5et toeibïtetS aen I metfüÏffeefoettTfiept berbiebtn/ snaiv een ban 5ijn eerite öicrtiien / buptenbe fo ioopenbenae be bjnpnfie fcfiabntum/ ^o^i ban i^loient?n/£ot Gat- j öisbc makanbe»:^ Isf S&a*
%β W
mafeen bcïfoette/ foofepbebefen/ bat aile befe ;èantten toaren ^itpbelen* ^p maecfete oocS binnen ƒ lo^enren beel 25a?ger0 contetfeptfelen / en anber bin* gen. ^oe |p toat naerasS ijaböe betere* gen / maetSte ffptot s. spivko tot ƒ Ï0;« renten een 'Safel/ bie Raphael vrbijti
______________________ , bclteebt toefcnbe/berïiet/om58®otrafir
VV ïiettaent in ben routoe giieclcebt i te^oomi^efemaecBteRoffomctfnUfe Hït weicig eöelaten bp &et b^oebige Hijtii ban f)a^ I een gratie / tepcBeningBe / en gfóbbe ca* Ten ïieben Poiidoos, bte een tructfpeïlfl); ïo|triiige/bat niemantte bintleagetfi/ der wei vaJ epnbe gfienomin fteeft / en romen nn | bat eenigft toert ban bcïre ie fien/mcec vcuexsiieni 8ro«\xseïi)rfeer Cragebie te berteïlm: I tratöt&eeft oft beter toont: €nmibtö
' ' ..........b.itmcri}ifieteenrioeffe0epbtber25eel#
Èsên / en een gijetoelbt ber attituben/ bp anber niet gïjemeene/ toerbetg0eDou* ben b0O| feer fdbtfaem» €n al toajs ftet met ben eerjïen foo niet gBepjefén/ foo ïjebet boïcS aïlenffien^ meer en nieec
romen tlagöen befe moojbt aen eenen «ejaef/ groottojienbt ban Pohdoor.vign boe men wiet gijeenen mibbeï nocft neeti» fïitöepbt conbe binbernioeij toeten / tote befen bootflacft gebacn fiabbe / (geïijcfet <©obt en be ggercfDticfjepbt beltefbc) toetbt ban pemanbt g^efept: bat f)et on# niogöelïïch toaec / bat penianbt anbers ben hnec&t fulcp aengfjertfJjt öabbe« ( ben <i5rabe befeit iin£tï)t be jö^n^ ben liet opleggöen / en !epbcn om pijni^ i ÖÖen itoeleèen ongöeprjnt aiJe^ beleebt: be^ toetöt öp beroojbeelt / en ïangjS be Jlrate met gloepenbe tangen göenepen/ «n baer nae g&ebtertHbeelt: maer laeis/ Öierom en toojbe Polidoor leben/ nofö be ^t^ilber-conftföowFtJiemen* ben feïbtfamen gf)ee(l / niet toeber gege* ben, i|aböe be €on{l rtftflötfe geujeefï/ fo tuarenmetbefen Polidoor nu a! boot/ b'SPinbentie / be gratie / be cïoecSöepbt bet bteiben / en tot fïlBereibtiS oiittie;. ttn al begraben» ''i^lttfïtiem gefcöiebbe |
-ocr page 70-
Italiaenfche SchiiderS,
ban lacob CaraggHo.CeïSoom toefenbe/ bebe nocö eenigöe bingen/ ootfe een boot öerüje ban loannis ontgoofbtngiie / bie notö in een 3terc6ffeen op bepiaetfe banSalviatiteföoom. (©nberbeis ober»· biel öem ijet l^rgc^fbolcè / boe Öoom tooibegöepiunbert/ ten tpaeban Bor- bon, entijerbt ban ben ^^«pifctjen ge^ bangöen / en qualgcfe göeöanbclt: toant bobé batfe fjemjijn cïeeren berooft ()ab* ben/Deben fp öem bloots ijoofti^ en bac^ boetsS bjagijen meefïal t'goebtupt een Comenije / bie fp berooft Ijabben: ;èoo batöp epnbeïijtfe buii guaïgtfegijeftelt quam tot Perugia, baer fipban eenen ^tftilDer Doraenicus toajs bjelontfan* göen en göetïeet: booj toeirfeenijp tepc<» Benbe eenen Carton ban een bjp €onin# gÖen/feertoelgBebaenbjefcnbe. ^ψ bj^otfit boe ftier en bacrop beCaftee^ Ié/ en in Citta di Caftciio bjo^be een 'Sa* fel / bie 8p fröilberen foube/ bereebt ge* maetfet / baer biel öet bacfe in / en fp bjacfe in mo?feltnge: €n öp creegö fulc* &en feilen €oojt0 / batljp bpranjS gge* (lobben toaö/ bejs liet Dp öcm biagen na Borgo. iBet befen bietben Coojtsi taec* teöptot Pieve, ombanlotijtteberan* Deren/ enguamban baer tot Aretfoj baer foube Ijp een toelffcl int natfcijiL· beten/ tn be ISetcfe ban s. Maria delle la- grime, boojb^p öonbert goubenCroo* nen.'Saet toe begon Op eenigeCartonsi/ en bolepnber bier. g;nben eecften maet- te ftp ons eerfte «©nberö/ aen ben 25oom bet 5onben gljebonben / en een jlBarpe- beelDt / bieöunupten monbt neemt be Aerdigiie^' 3onbe / uptggebeelbt met ben appel / en " Öeefionbet boet 't^erpent: Cn in be ' lorgt / biiUenbeuptbfelDen batfpijs ge^ deebt met ^on en 51Baen / maecfete öp Phoebus en Diana nactfet. ^jnbenanbe* ren / b'iilircSc Der (©öetiipgöenifre ban JBopfe g^ebjag^en / bsefenbe ban bgf i©eucöDen omringt / fap yoeleSe ÖP Ma- ria berg^eleecB. 3n Den berben / ben ^ïnaan Saiomonis. jgocft tepcBenDe een geel ff öoon ^ubte ban naefSten om bit toetc/ bat een bpfonbet bingentea^/ en jammer bat Bet nopt tn't toercBe» too|be geb^atftt/ fbjeUft teel Ijabbe ge* fci)iebt/ fooljetfjemin «©Ipbertoe &ab
aenbefieebtgDeUieefï: toant in'tnatÖP
ops
feen/ Uatfe maïcanber feei· göftoeïötcö Kocnbetöcffen: ^©e^ött toccth fuïcfecn tracöt tti öceft / öatmcn maci) feggöen/ ijat met foo gcootcnUcrlïant m ooj* öeel ijS 00cöaen / aï^ pet anöer^ / tian ceittcö stoot IlSeelier aeöaen.Sn s Lau- rcns tot ƒ lojencen / De Cafel ban öe troutioinge Marix,ujdtfic boo j cn fcijoon öttiöen tootötgcBouDen. <en toi?i/iii 5ön iioenltjtfee mametc bautjoen/ nopt pemanbt öÖc»ee(ï / Dicfieminjgn bc^ 0enbi0öe\jeerbtcD«Pt Öceft tonnen luinncn/ notö op berte nae mogöcn bp' tomen / in 3ijn toïojercn foo iicftflcfe toefenbe/ totffeïenbc foo bcbcrtoenber ïafecnen/ met iierfcDepben mengfelen: toclcfee ööenuccSte/ bte öp inbefebin* öDen Öabbe / Oceft 5ön\»erc6en aïtgötiS grooten lof toeggcbjacgt, «eerllelijcfe/ 5nn naecfeten 5ijn fetr b3el becftaen / met aUctoaernemtnge bet iCnatomie, ^gn ©joufeetijS sgn feer gracelgtfe/ betoc^ inaetSfeïen bectleebetê feerbootficften becfierÏBCfe. ^gn oube tronten toaren toat felötfaem / bie ban Bjoutoen cn fetnbercn foet en beBaegftlgcfe. m bJa^ foo tgcfe ban ^nbentie/ bat öem nopt tn CafeUenigöe fpatteobetfcijoot: cnal·. leii bjatöt öp met fuUfeen beetbit^epbt f η gratie te ijoegöc / bat te toonbec toass, üp toass uptnemenbebafï en fupberin 5tin tepcfeeningfje / bat ]^et micatuleu0 te fien üjais: toeUfee te fioom gïjeften/ men groot berlang^en ^abbe nae 3gn i toercfe.'Jtltiüaer ger omen toefenbe/maec*! te NellaPaceeentoercTi/ boben'tgOene bat ban Raphael göebaen bjag: maer öat te bertoonbf ren iö/ nopt en fteeft {)p jgnbagöenergöergöebaen/ aï0 oföP met te 5gn beranbett ban ILanbt / oorft toaer ban jgatueren beranbett€er.tgije meenen bat Öp berbac(ï tiia^ / te fien te jöoom foo fraepe bingften / en Dat gp öaer neffenö Raphaeis ötiigfteti mosi;/ tot eeni^aragott / biat boen. ï^p maecfete boei) een 'S:afd booj een a&lf^ ftgop 5gn b^ient/ eenen bocöen Chnilus, opeenenaerbtgimiftn» iBooj Baviero, Coopman banldjinten/maecliie ijp aïie tt «©oben tn tepcSeningfte: geïtjife baer Pluto Proferpinara onifcftaetfet^ en Sa- turnus fnten |deert iö bei-antsert/en fcf r^ geïötSe: befe tcoiöennamaeï^ gefneten |
opt tioobe toiütöi / be0 ötel fip'i ilepefii be met Cartoenen te maUé/ om Die booi anöer in't uiercS te leggijen. al^ U» leeft / maec^te t'Aretfo nocl) ueel tepci feeningé / boo?fcljiloerpe en faouüjinge. 3|p bertrocit Doo^ öenl^tggfj/ en quam tot Borgo San Sepolcro j Daet mascilte Sp be boben betöaelbe Cafel / booj Die ban Cattello, Daer D'eetjle foo booj fin* ballen ban öet bacS ïam gOefajo&en: maer nopt/ booj batfe bolöaen luas / en ïiet ÖPfe bat bolcfe fien, ï^p maetfeter eenen Chriftus in be lotötofifcOönfel/ toelcfeenbaet ban bier 25eelbentoo^bt aeng^ebeben. <©nber maeefete öp jBoo^ ren/egpptenaetjS / ^epbenen/ en öet bjemtfte Dingen ban bet bierelt: en mag al anber0 / aIjS bie 5^o?p-UeDen öaDben göemeent. gn befen felben tg&t ont» groef Öp in bit 25iiöom Daer Ijp ïooonbe . eeuigije Dooben / en maccfiie een feer Cï/'^fi^öoon Anatomie: usant Roffo toagiin '>«'eenea bc €οπ|1: ΐΒΟΓΛει ftubioas: Datter üatp> voo,·!. nirö Dagen opt paffeeröen/cf öp en teeci hy'i^. of feenögeenigö «aecSt nae'tleöen. 3lllfoo
tin RAiFrw aifnt ^inrneM ftahh» / «ftrf.
altfitboojenpabbe/norDsgn
ii^^tnae ïeben in ©ίαιίίδΓΟΓδ r cpnDen / en öem (fa Op fepb?) een^npt b'arniof&e t ont» flaen/ in ludcbe bs gnie 'oipben/bie bin* nen '«Eufcanen / cft in i)un ©aberlanbi bipben tuerrïié / nam boo?en te berrreci δεη / t'bjelfii upt feÊer toiballcnbe ooji faecömct öaeftin becnacijtgftefcöiebi De / en gnam Dooj Pefaro tot Benetien/ baer tepciienbe i)p bOOJ Pieter Aretino een ontciecDtngiie brai Mars en Vcnus, met be <i3ratifn en Cupiöonö / bat nae in Qnsm. 13 an Dser quam öp ia / baer i)p ban brn jf!ο>επί= tpnen tsrl onifangen tooibe. llp maecte 'Srafcceelcu/ Die narnaeï?? te Fonranableo tooien glieifelt inöe galfrrje / biant fp bJojDeu gfiefcijoncfeen Den Coningg Francifco, 'oicIcSen fp Uionber toe! bebie^ ïen / cn nocij beel meet be p^ifentie / fjet fpjeEien/ en be manierebsn Kofib, todr^ fecnbjag groot banpecfoon/ tm^mf tig® / gelgcS fp?ien ^aem mebe brengt / cn tonbe teel grabitept öouben: goet JBuficien / en fjaöbe goebe SennifTe ban Idbilofapfitje / en baerom in fpn ύρ Dineren oocii f£?r ^oetelgcB/ en toas
kan bcrfianbi iöen oojbeeie, ^trarjp&e» |
fïeiöe fjem ben Cüningr) penfioen / ban witheet bï£t||onö£i:ïSouöen Ctoonenf'^^aeriS/ ^es comn-s en gaf ijem biïmeu ^argg een fcfjoon vranc^- tupg/ DaerDpbiepmcij woonbe/ om So!®" bat Dp meef! Öem ijiel ieFontanableo, baet èp spn ^amet^ Ijabbe/ enleeföe alsi een ^eeifeijap / bjeCenbe gejlelt obec al öe jpabjöcöe/ ^föilöerge/ en berrie* ringe uan Defe plaetfe.^aer liet öp ma* δεη een galeröe / boben met eenen fraep gljecomparteetben folDet: öierlietfip Vuerc&en beel fcaepicBepbt ban (ïureo/ 25edben/€o?ntcen/cn fe(ïoencn/met ooc göefföilberbefeiÏoenen/ enbierentü3in* iicÖ3|iftojienin't nat/ ban Alexander Magnusjbantodcfeal fip bc teptftcnini» gDenmaecEtegljetoafTcijcn ban Ujit en ftuart. lien dtfe epnbe befer <©alergc 5Ön tmee i«s:afereelen banöemin βίρ gebaen: b'eeneen Venus en Bacchiis, met ttjonberlgc&e Conti en berfïanbt ggc* baen. ;©en Bac chus ίg een iongfielingö naetSt/fo foet/teer bleeftbicö/en natncc IgeS gijebaen/bat &p meer tajielgcfe/ eit lebenbe/aiji gfiefcljilberbt feögnt te bjc* fen: lleböenbe ontrent ftem feer aerbige befeersÈen potten/aliS ban <aout/ ^il* ber/Crifïac! / enberftgepben rofïlgcSe (ïeenen / bat dcB ftem bertoonbert bec fijieraten enbe inüentien baer in te toe* ge gebiacöt. q^aer iö onber anber oocfe eenen ^atpj / bie een flip ban een pan* üjdjaeu op ijeft/toieniS geptacgtigetro* nie ladjenDe toont te berblubé/fo fcfioo* nen giongelingijtefien. É^aeriiSoorft een Hüinbt/ bat ep eenen rgbt/ cnbedfcöoon berrieringge in't ronbe.
b'anöer iö een Venus en Cupido, met anbf r fföoon figuiren.iBaer baet Roflb mef{ï rtubie in oeffenbe/toa^ in ben Cu- pido , giieöaen alg eenen ^ongïienban ttoaeff garen: maer banmeerberen qt* toafie/ai^ fule&en ouöerbontberepfcht/ toefenbe in allen beden göeijeelfcfioon^. pelfSe toerthen ben Coning!) fienbe/ And» miki flemfoobebiclcn / batfjp Roflb gaf een heides Canoninrfdjap tot onft ©jontoen ban ^"^"gsaei l^atgd/ m snbermael fobed incomn-cn anber bos?5eden: foo Dat RoiTo met bed^inetgten en i^eerben ïieerfcö leef* be / giiebenbe uptnemenbe baneSetten jrjnfeenntiS enbjienben/ bpfonber b'tipt* lanbtgpe imiianen / bis te bier plnetfe:
qusmeni |
-ocr page 71-
ïtaliacnfche Schilders,
tSont Maiia met iöaer fiinbt. ï|ieriti toaccn gUeconterfept/ ben Contng Fran- dfcus, be Coninginne / be ï©afDt / en foo beel l^oltfe en Ccntcrfeptfelen/fulcp batment moci)t achten öet fcftootifte bat Roflb opt beöe« ;§mmma / Roflb com ^^ toaö boojal sgnïDeri&enöenComngf) foo aengiienaem/ batiip Saerlic,r Ijab^ conin^h De bupfent Croonen incomfie / fonber Franaicus. i;Önpenfioen en bjerrfeen/ bte al groot gljelbt bebjoegöcn / beö &p kefbe aisi een i^jince / ^ijn SÖnöe bol 'Sa^ ptjtfecpe / ;§>ilberU3ertfe / en alberlep roftelrjcSftepot» 5Doe ö^m nu be ^ορ tupn (ujelcöe öaer betroutDec0i)icu3i!j$ beb^iegtji) bugtoeloegö/ toerpfpfiem onberfienjs feer b?eembelöcS te neber/ in b'upterfie tiuaUcSbaert: baant boe bp Stein göemeen toajs en bpfonber üjienöt een jpiojentgn / Frandfcus di schadeiy«' Pellegrino, Confï-lteffiebber / toerben Öem een beel ftotiberben ^ufatengDe« fiolen / beg !)p iipt qnaebt bermoeben Francifcum ligt bangD^n en ppttiggen: bselcfeen onfcfiulbitt] ffitfenbe/ nopüban 5fjn onff Dulöt en beieebt ·. besi Ijp loiS ge^ laten / tegen Rofso jsjoceoeetöe/ ober be öaïfcöeacnfiac})t en frRanbe ö^maen* gijebaen. Rofso 'ml fienbe / bat öct met t)em qualjjcfe moci)t aRoopen/ en bat öp niet alleen t'onrecljt 3gnen 'ojienbt öab* begöefcöanDalifeert: maer ooc6 jgti ep»» gfjen eere beblec^t. öem nu bin=' benbe eerloon / en een fo boos jBenfcOe/ bteltn fooquaben göebaröte/ batöp gem felben Iteber biou booben / als ban anberengjfïraftte bïojben. ïBeö fonbt Rp (boe ben Coningft eeng tot Fontana- bieo tijasi) eenen 25oer tot^arps / om een feer quaet bergif / en gaf baoj / bat ftp't in 5gn bermen oft berniffcn beÖoef^ be. ^it bja^foo qnaebt eenfenjjnicö fap / bat ben 25oer fcfiier ben bapm bero loojS / bie ftu op t'glaig-fïopfcl meec gUe&ouben fjabbe* ï©it ban Rofso in# joodth^ gRenomen / benam öem ftae^ Bet Icben. feive"· UDelcfte ttibtnge ben Cotlingft gebjacRt/ Rem boben maten berbjieticö bjass. óberieebtifinno» i r 4
iïumtttn / ïiljetaïijcl ten beflen. ^p inaerUie rsoci) ccii ^^ale/ \jerti?rt met iïucro/ renöeCiSfelöeii/ IRinOeren/le^ jioeneiv enöericöcpöengeïjiettein ^itt löateit 0ΘΓδ aUe^obeuen^oDbintien m #Deten ofi ^cpbtncn in't imiQUt^ tiflen, maecfetc ïjpiJcclCamcriS/ !253öt(lo\jen/ tnanöcr flancieti/ alaöei tiert imtflufco / cn fffjilöerpc/ toact tan men eeuige in fiet/feer fcftoon eu gtaceïöcS. uiet te Uetttllen / tnat lip al mtientcerbe en tepcfeenbe / ban^outöaten/ O^thtt^/ ^cBwipcn/ 5^ooien0/«ianbeïaei*3S/ ^t^alen/ €αψ petaffen: ^umma / alberlep göeceeöt^ fcftap/ tot een Ccebente/ bit ben Contng ijan ^tlöec en <©out liet itiacc&en: Cöelötj; toat ftp al te ttiegöè bjaci)t uan l^eecbcïijar^t/ iBafcaraben/ Criuiiii Pben/en anbec btngljen/ t^mettebe* iiencfeen* 3Cnno i j 4 o. bat Carolus Quintusop'tgelootoe ban Contng Fran- ciicus in lajancfernffe fluam / maecfete Roflb, met alleen tn3aelf USannen i)w!p/ Sircöen J Coloffm/ cn bcrgi)elijt6en / om ben 3^epfec tot Fontanabieo t'onti fangijen/ bat nopt fgljelgiy sDcften en Si3a0. ^DaecijabbeinbefetoemaBingiie Francifcus tan 25olosncn ootfe eiber 5Ön beeU ^efen nae be boobt ban Roflb, fieeftcemgficCameren ban ΚοίΓο, om fee fabjötèe te bcrmeerberen/ afg^e^ b?o6en» j!®et Roflb gebbenbeel goebe j!®ee(ïet3S en toertfegftefellen getoiocfw/ in tjetfcÖ«Pösn Sanbeltngöen» Roflb mactfetenotö eenen s. Michiel, bat een fraep bingften iö: <6n booj ben Conne» jïabeleen Cafel/ baec in eenen booben Chriilus, fecKUptncmenbe/ toeltfeeni^ in een plaetfe / gijenoemt Cevan. ^p ttiactöte oocfe booj ben ContngTl beel berlicliterpe/ feer bpfonberlntfeüaefen^ ïie» ïlp maetfete ootS eenen i5oet6 ban Unatomte/ bieUp mepnbe tni0?anc6' tntfe te laten b?ac&en. j^aetgpn boobt toontmen onbet bingften ttoee feer fcj^oon Cartonnen: in b'een/ een feet biel giiebaen Leda: in b'anber Sibiila Tiburtina, bic oaavianum ben ^epfec
l^itwn |
γ Cfemo^ttttp felben grootlgc ftljuU AbigÖ / jae mifbabtgö befeennen te mt* fen tegöen onfe ^f öilber-tonft / bat icfe niet en g^ebac^tebe beurjbben ban foo binbigöetbel gïjeeften/ bieboo? bers» nuften blijtftacr ineentgöe breien ban nieuiS/ met onggebjoon gBebaenten ban kuerté bermeerbeet/ enrtjc&lsclij^eb' benberctert: g^el^cfe g^èbaen Debben Andries di Cofimo, en Morto ban Feltro. Andries, bie di Cofimo ^iet/ombat ÖP bifctpel bia^ ban Cofimo Roflegli, toaec bp t)p tamelncft b)a0 ggebio^ben ban ftgueren / fjeeft eerftgöebonben / mi te Uïegöe geb?acl)t/ ben gebelenban ^up^ fen cn #alepfen/ meteen nieutoe raa* niereban ft^ilberen/ Sgrafl5ti gijefteeten ' öpb'3iiaiianen/tebercieren;tetoeten/ toanneer ben muereerftroubJfeefetoft aenggeflreëen teaö / liet Op baer ober (Ir^c&en 6altfe/baer g^eftampte feolen/ oft gijebjanbt (Iroooft Öoponbertöasi bermengOt / en liet baer nae ober btfen bjupnen gronbtenc&el iialtfe ftrtjcfeen/ Öebbenbe ban 5i)n papieren oft Cartoe»» nen beerbicö/ponfle baer op ^&rotiflTen/ Comparteringen / en Beelben/ oft toat Öpcöilbe/ trecfeenbe ban 5ön omtrec* δεη meteenpunticbnfeï/ fcftabubien* be met ijet felbe gfer at artferenbe 5gn toereöroft nam een bjateracijticljfbjart fap/ baer op mat fealekberbiepitr^ gen oft fcOabuaié mebe te biege bjacftt/ «en bingljen batgcoote tracöt enbaeU flanbtOabbe / enbengbeficöte feerbt. balltjffe boais. I^ier bansijn ban Rem binnen Jj^loieacenberfcöepben gebelen/ aertricö en toel gQebaen. batert giie* i»itt|w:t ober al in Bjuploft^bertierm* e^/inbegcaefniffen/ enberfffiepben anber bingRen/ baer §p tejonberltjcSe geeftit^ept en berfteringljen / tot groot toelbeballen batt pe&er / aen ben bagö Beeft göebjatöt»?^ bja0 goetaerbig^/ feagRen langop ben arbQ)bt ibiais ooeg toiecfatgtitg/ en ban eenen ftoaren bjoc^ Jf" efteeft/^o bat ^p feer genegen toais öCttijeiben omteb|ingen:bantoaj5ban «eit^tRiïbet 5rfn mcbegeefeïle (tabf cft |
toacïgömomen/ öat fypM am g!^ mim 64, Saren/fn0öe(to^ben,EieÉ ban ijem naer een Öt^rliitfe eöeruciit/ Bön te 3ijn söetaeeii een uptnemenbe goet iBcefïer/bpfonber in öed^etiffen/ melcfte manieEebaniieConftenaerii in irlQienecn m elberö i^ nae eSebolgfit gOetoeefi» 3Befc fcöoon maniere ban <©cotifTen öeefit fip g&eïeert ban eenen Morto da Feltro, ben eielc6«n i)p met Öemin&Mpsinam/ tentpbeboeöp/ te toeten Andries , notö geel jongöüjaj?^
Andries di Cöfimo, Morto van Feltro. F0I.03 ^tt leuen öan Andries di Cofimo, jflO^ntijtV
en ban Morto ban Feltro.
Grötilïfert ; vanwien by Moderne cerft weder in gebruyc^ gUïbwshE,
te aoom/ ten tpbe ban #au0 Alexandec befefte : entoefenbe tm ftoaermoebif0 eenfamicö Iföenfiij/ bebe niet banfla^» bitö gaen tepüfeenen in rutognen oftan^ ticaglien/temer Rpbonbt conyjarterini S&cnoft bebcelingljenban toelffelst/ e» baffeen grotiffen / baer Rab öpsön ber* maecfe en Infl in / nae be felbe te p?acti* feren/ foo bat öp &em Reel befe mantetje aentoenbebe/ be blaberfeenjs op ^ijnSfin^ tijchfcöe eenen flingRer te gfieben toifl^ Uïant niet alleeboojmupfJerbe oftbooi* fnofelbe aïïesi toat te iïeom onbec b aerbe toajs: maer toafS beel maenbeti OOife te Tivoli, in villa Adriana, baer Bp alle «©rotiflenbobeti en enbtïbec aer-* ben copieerbe. €n Ooojenbe / bat in^t fiöcfe ban 33apel0/tBien melen ban bec ^tabt tot Pozzuoio, ^eeï mueren bol ^ntfltfee grotiffen toaren/iaefommige beröeben ban fïuecoi^bte feer fcRoon toa- ïen/ biatRt öaeroocfefommip macn* benober met flubcren:liet ooc6 niet uae elle^ titeptfe^en /totóinbie menieöte ban oube asegraefntffen te fien toajs / m CaBïpana ben Untijtfeett toegö/ oocfe tot Truiio bp ber ^ee / in alle bie peten / en <©rotten onber b'aerbe/ tot Baja, en Mercaco, foo bat iJFboofbej^ti fotoilligRen arbepöt feertti befeConft tjS toeaöcnomen. -STe laoom toebergge^ fieert / lepbe toe / om ban ƒ igueren te raogenfb goetja^eftertoo^ben/ φία ben «©rotiften. ®ee Bpbaer beel maen# ben gctojotRtRabbe / en itt befèbegeeco feboiöestógO bleef/öiopjtnbefg.erucp ban Lionardons en Michgl Agnols Car* tonnen tot J'loienten / quam in bcfé |
-ocr page 72-
Italiacnfche Schilders,
A1L0bel@terelt berttert tj^met tu nicö uptnemenbe ïic&t in«Confï oft toetenfcgap / too^oen bet felber blinc^ feenbe raepcn aen allen epnben ber* fpjept/ ontflefienbe anber grootljjcp/oft tocpnicö/ nae be plaetfen gfielegben/ en tie lotDten genepcyt 5ijn: gelgck men be« btnbt/ bat tn ecnige lUnbtfcgappenbe berllanben nutter en bequamertotee« ntgge beucj^faem beelen jtjn / aljs tn an« ber. g^aerom i|ï ijertoonberlijtfe/ alif in ongetooon plaetfen eenige ebel gfieefïen on^aen/ en too^ben tneetiicj^ bencgt^ faem beel uptmuntenbe: gelgcft al|lge« beurt tjS met Marcus Calab^ejS ber/bie upt fön |Lantbertrec6enbe/ber^ 6ooj5 booj fgni^aberftaöt jgapefó / alii toefenbe een ^tabt feer lufiicö gelegen/ enbolalberljanbe foetic{irpt / algoetoel Öpben toeg§ tooo^ babbe nae βοοηι/om
^mt/ttt Uenbe bit totrtB/ ijetlooj t>en nioeot uan tat fultfeen sraeW te mo* BÖen comen / tn bcgaf Dem UJeDcc tot Den (©rotiflSm / en (aï^ göefept iS) toert een göemeen göefcne met Andnes di Cofimo, t>nt toelcfeentoan göeeilfeet epi ggenenbeauaemtoa^/ befen aecbtbec O^rotiffen niet alleen nae te bolg|)en/ maer ootfe te termeecbcren met fpn inbentien/ööelBtft &et licfit en boenlgcfe U / toteenggetjonbenbtng^ien toatbp te boegöenoft tietfteccn:fo Beeft fjp baec Ijp göeboegöt ifiguetfeen^ / meecber Jröfen te ttiegöe g^ebjacfit/be btng0en weet aen maltanbec gefenocftt/ en tgcfe# lötfeec in beter oiben göertect* j^uom te epnbigöcn ban Morto, bp ujecöt btr^ moept te iflojencen ianger tc blpben/ en quara tot ©enetten bp Giorgione, öen toeïcfeenöp öteïpaen wn<©inamenten
boeren: nsacc ijp / öte goet Uuptflaggcc toaj5/en bcminber ber JBufgcfeen/ toert fön licbaemijan befoete Serena , enbe litflBcbelLantii biucl ten / baer btl)ou* ben/ tct bat Hp ben #eitiel liet ben geeft/ en b'^erbe 'tft er figcfee.i^p maecte toon^ ber toecl toerei: t»an<©lptjertoe/en op bet nat/en toais in fönen tgt toel ben beften/ bietn befefpn tertoien l^aberftabtbe Coiift oeffenbe: gelpcb toel getupcljt ftet gene tan iiem tö tot Averfa,töien miilen \jan 3Sapel0 / bpfonber tn be i^ercft tian s. Auguttijn, tetoetcn/'tOoogb HUaer- tafel üan <©lp / met teel bercicrtngften/ met berfc&epben feercfeen ber ©ifto?ien/ enipigueren. €erft / baers. Auguiiijn btfputeert met ben !|eretjjc'i'en:b!er bo* ben en ter 3öben ^iftoiteh ban Ghriftus, en kantten in terfcbepben actiën: in toelcBe bingfien men fiet een eenparigöe maniere ban toercbeu / trecfeenbe nae be moberne befte togfe / en een feer fröoon bebcnbiclgepbt in t tolo^erem ^^ittoajS
Han öct ^uptfcfie öpnu fön flubte inbe ^rfttloec-ronH te bol
teel maenben om fpnentoeUu(ltn©ei netten toaö gbetoeefï / bertrocfe nae Friuli eentcft toer tfe maften: ten liep niet langfje aen / beï^eercnban Benetien en namen baer ;g>olbatcn op / bacrtoerbt èp Cflpitepn ban ttoee ijonbert iBan^ nen / a! toasi i)p ben niet te ma» ten. 't^eneetfcbe legbecltggijenbetot 2ara,tn ^labonien/ gbeutel baer tegften tje Cutcften eengroote fcöermut0:a!^ toaer Morto, begbeericö toefenbe meer» ber naem te berBrngÖen in ben 3&rtjgi)/ al$ (jpin be ^töilber-con(l en ijabbe/ begaf fiem tloecfemoebitb booj aen te j tcet6en/en (louteïtjcfe toecgtenbe/ toerbt ljeraagentTpnen4i. Saren.€n gelgcft βρ Morto (batt!8/55oobt)op fijn Sta* i Itaen0gbegtetentoa0/ bleef bpboobt:;
ne göetoeeft / bie ingbebjnptfe beeft ge bjacbt nae ben «ntpcfeen befe Conft ban
crotiffen ^rotiffen: alfoo gbeöeeten/ om bat befe „------^ _
waeromfoo jj^n fcftilberen meeft oft eerftijs toel 't uptmunticlïfte bat öp tn befe
ehKifa, gftebonben gbetoeeft te mom onber ; ;g>taöt en eiber int aijcft ban s^apel^
b'aerbe/in ïjolen/bie b'Staliantn Grotti uebe/ lepbenbe ftabicij een b^olpc leten/
geeten. garen ber gbeboo^ten ban en nemenbe gcebe bagben: toant bp en Defe ttoee en lieb itft niet gbebonben*
'tHeSjmUatl Marcus, enNico- |
babbe in be ^cbilber tonft gOeen Con^ ilenaer^ bie gem bertrotfteben/oftin ben toegö toaren: beg toajs bp ban ben l|eeren/en €belbom ban i^apels/ftoog* \m filtgbt 0öe-«ït / tn ban fün bingen tttet goeben loon bolbaen. ban gbe* tomen tot fpn 5 Sjaer oubetbomsf/iö Sbeftoiben» ^ö" gebooirenbagD binb icferiiet: ban fpn toerc&mspngöetoeeft tuftcben ijo8,cn IJ42.. Marcus Ijabbe tot fpn mebegefclle cé anber Calafa^ee^/ bie oocbïaneöe ttjbt tefioom tojoc^t met loan van vdine, boenbe 00C& baer beel toerriten op öcm felöen/ alj^ceni* gbe gbebelö tan toit en ftoart: <©ocfe in be l^ercl tan Trinica ^ be Capelle ban b'<@nfantfteni0 in t nat/met grooter er^ barentDepbt en tlijt» Sn befen felöen tgbttoajs renen Nicolaes, bie men in't gemeen l^et iBeefter Cola van Matrice, bentoeltfeente Afcoli inCalab^ten/en te Norcia, teel treflgc&e toertfeen bcbe/ bie 0em groot jBeeftcrö gberncijt toe langbben: toant bp ic a^ toel ben beften/ bie opt in bien öocfδ ILanbt^ toajs g&e' toeeft. €n om bieftatiie bat bp ooefe bem tot bet 25outomeifterfcöap begaf/ alle be gbeboutoeii/ bie men te fpnen tp # bc maecëte binnen Afcoli^ en in bat lant# fcbap/ toaren tan ijem göeojbtJieert/ en tetoegSe ghebjatöf» #P bemoepbe fiem niet te fien iSoom; maer fonber upt 5gn1Lanbt te treffern/ tooonbe altgbt te Afcoli, letcnbe eenen tgöt langb bjOf Igrfe/ meteene fpn i|v^tt|OUtoe/ tan goet en ecrlgcB gbeaacftt/ bc toelcfie be* gaefttoasJmeteen fwberlinge beuröt* faeinbept ber tsielen/aift giicbleften id/ boe ten ttibe tan l^au^ Paulus be berbe/ btniien ATcoM ptirtpbsp^n ttoee&iacbt ontftaen ië·/ en bat baer jBaiu^t ber ;i>tabt bi tintin nemenbe tertolgbt toajs tan teel ^olbaté/en totlbefp bem niet berlaten/ maer i^s met bemgöetlo* ben: ^acl) be ^oltaten jaegbben ben 3©an nae/ bpfonber omsgnö ©jontoen toille/ bie feer fcöoon en jonglj toaö. |
ban bit mercfienbe/ ennietfienbe anberen mibbel / nocb beter uptcoemft/ ban 'tgbene fptloecbmoeb^ in fiaer öerte too?en nam/ fepbe metggenöen abem / enbe met een benoube dtppenbe bfl^ft: 0 lïebe e^felfcöap/betogf οπιί ber^ bolgberé aHeen baeften /ubetleben/en mpmgn liete eere tc berooben / (bo fal toeltoegöen/ batifS banbepbeboo^ne* mens fiun ben toegb affngbe / mpn eere m igoutoltcSe troutoe repn ongefföepnt bctoarenbe/ u leben t erlangbe/en 'trng^ netetrojte/ betogl Ijier anberiigbeen ontcomen ijS / berbiejs ttfe eerlgcfee boot boo? ffftanbicD leben: <£n δα» met eeti b^oef mten/ fto^ebe fp Baer felf ta» be rootfe afineen ftogmenbe bellingBe/ niet alleen boobt maer te moifel batten^ be. «iBe^olbaten bit beoefen ffb|tc&« Igcfe ^tboufpel fienbc/lieten ben iBan/ fonber fiem pet mifboen/en qnamen toe^ ber binnen Afcoli.lBp jammert baticS ben naem befer troutobertige ©jontoe onbe&ent moet laten / toek^enefenj^i/ oft botf betöoomfc öer Lucretia, piaergi toeerbicö ijS. IBeefter Cofa, om bit b?oef gebencBf/ teefbe tooitjS mettoep* nicö tieuc&ben. j^iet langöe bier naer/ benileer Aiexandervitelii gemaecttoe* fenbeileerban Mamce, lepbe lèeeftes Cola,biealrceoubttoass/ tot citta d£ Cailello, baer Sp Öem in fpni&aUepjs beel op 't nat bebe boen/ met nocb meer anber toerrlieniiaan bier trot&liec ftet: Cola 5pn leöen epnbigöen binnen Matri- ce foube uptnemenbe gbetoeeft gijn/ baöbe öp gbeoeffent be ^cbilbsr-conft/ baer eenige öem fiabben geforöt te ber# trotfen / en bat öp baer boo^ meer ftubit babbegbefocbt/ toant öptoaji ban bet ^atuers feer rgtfe begaeft»
3|it5tet)möa« Francifco Mazzoli, ^acmenftgt ^rfiilber»
ητ» getoiöijrfe mftiber tebeiattgeii i aljs beclagbenv bat pemanbt tan goebf geefte/beguaem om boo| beutbt^ faem conftigbe oeffeningöett comen toè eere/ en gbelurBigbe toojfpoet / toojbt boo? balfcbc mecningöe oftratenbunt* Benbepbtafgbefepbttan 't glietoijs tot bet ongbetois: <©0elgrfe ben fabeïfcfie» Efopus ^ont/bie nae een ftöabutoe grg^» penbe / 5ön gbetoonnen goet terloojf^ ijS geft&icbtben^cbilber Fran- eifco parmefaen/ »10 nocb ibeSoojt fal too^ben, ?|p toa0 ggebojnt te Parma,, 1X04, en alfo bemfpn ©abec bjocff ontftarf/ bleef öP in boebe tan ttoee fpn; <©omjS / bie^eöilberss toaren^ ^efe bjacDten bemingoebe oiibertogfingbe op/en begon in^tfiole te tcpcSemu/bat
MarcuSj en Nicolaes, Calabrefen, Francifco Mazzoli, Fol 64« |
-ocr page 73-
öe i^atxiere 't^mcfeltioelansöc/ mmt fHp mn 5ΐ)η <@om$ öaer o}» g(|e|]iouÏ>en: oócg fomtpben afgettocften / om 3911 al U groote ncetflitöept / Uicefcnöe of 5911 tomplepie baer meöe te cojt mocfit gci ttaen twojöcn, Wiatgpfejïöieti Afaren Igabde / en alree tn t tepeKenen imca^el ggebaen / maec&te gp op^een Cafel upt 5pnen g^eefiecn loanncs ;©oöpfcl/ fulcfe tat notB pebet: tietiiöonbett/ bat fiït ban fo eeneft Jiongficn gj&ebaen iis, ^cfe 'Snafe! ijS gfiefïelt tot Parma, in fefAnunciata. ï^acc na befocfifïn'É nat te teercficn/todc öem beUaUcnbê/ maecg^ te tot Parma ecniglje Capelien. IBaer boe ten tpbe ban #au0 l^o be tgtenbe/ ötnIfórtigOte Parma guamv öJO|beöp tóetö gfiefr^tcStmetjijn Cofgn / ooc6 een jongö^ctjilö^c/ in'tï|cttotöbom
banMantua^ tctviandana. maet&ss tt Francifco ttöee CafeUn ban «epUer* tae: een baec s. Francifcus betoonbeti ontfangt/ en s. clara; in b'anbec een ttoutoingije ban s. catharina, met beei ffgueren: €n niemanbt bie befe baer fret/en göelooft bat i!et giongetjs/ macc oube ecbacenlBeefïetsi öjercfesp. Cot Parma naet ben Ifertjgö toebet gfieöcect/ ittaecfete nocft Cafeceelen en Cafelen ban <©Ipbertoe/en cenigegocbc €onter# feptfelcn / aïeer ï)p notö»9. SSacr ouöt tna!S.;i^oe toert f)p lufltg^ tefié aoom/ poojenbe becï ban Raphael, en Mïchei Agnelo, fllg bte focftt toe te nemen in SÖnaengebangftenConft, ;§>ijn<©oms{ seboogöbchDemgcernbercpfe/ bie jl^ Irem nut beftenben te toefen: maerlte^ tenöcmtoatmafeen ommebetenemé/ om te aoom bp bielleecen en üecsi eenen fngangö te crpgïjen. ^cis tnaecfiteöp bjtefiucfien; Centoaeecn JBarp-tJedbt / met t'ftinbeften/ bat upt een «engcljs fcDoot ïangbe eenigfte fcup^ ten: oocfe een oubt jBan / met armen ίίοΙ 0ap?: alleö met goebt berfïanbt / f η b?oïöc&banbertoegöebaen. i^ocftom be b^eemtsirgepbt / en om 5nn Conft te tbonen /lietb^aepen een Baïf rondt ban ^out / eben goeïgtfe toaa grootten / a!^
italiaenfche Schilder^ Öetttberhjonbeïltoft^, geitje öetti gpöaerinfaeÖ/ teto|iett/fteö8cB«Ie
"eenenronben25arbter0fptegd/öflerf)p | Iftouben Rerft. Francifcus migoebegöe^ ïjem feïf nae 'tïeben op tonterfeptte/1 ïcgentgeptRebbm&eomfïuberen/bpoi
fatö baji alle fraepöepötuanaöeetoen
eit
«pt fuif Sen ïonben fptegöeï / met aï öat |
|
Camer /gèeltjcfe Mcfieti / foïöft/ bfn# att& / en alleis bercojtebe / en berfcöie^ tetibe foo trom loopenbe tjerloojg: baet maette βρ oot Öet glin(lcrl tan 'tgeïa^/ enfiem feiben / foo natucrlijffe en to#! (iaenbe/bat get ongelooftQC ijSitnant gp een uptnemenbe fcgoon tronie gebben^ be/ fegeen beter een^ «iBngeIjs aenficjgt/ aï^ urn JBenfcöein <ίεη göelötfe in ben fptegel / albiatnaebpcomt/ toonber^ löc bergroot/gab Dp booj aen een groo^ te öanbt göemaec&t/feic epgijentlpcft foo men bat inben fiJtegöelfiet. TOaï g^ebaen/ tna^get ntet alleen ban befe ttnee oube <©om8i / maer ban een pebet metbertoonberen aengefien. ®efebtn^ gen in een caffe g^ebaen / trocb een ban 3pn (©om0 met {)em te 0oom: baec ujo^ben befebingen gj^epjefenteertaen ben^aujs Clemens, in tegentooo^öic^ fjepbtban Franciicocnben«©om. φεπ i^aus fienbrbe fcinlöerpe/ en Francif- cus foojongötijefenbe/ looa^upterma*i ten berbüonbert: foo toarenalle bie ban ben l^obe» 3|tetHae/boen5gnï|epIiCi« Öept öun tieeï belecftftepbt gebaen fiab* be/beïoofbe öp Frandfco teboenfcfiil* beren be !|>auflijc{iefale/ baet loanda vdine alree öetbieïffel ban (iurco/ eti fcfniöerpe öabbe gebaen» Francifco 0eb# benbejijnfcftilberpebtn i^u^gesebé/ en öp boben be beloften eenige gefc^enc»· feen ontfangcn/ g^tp^icBelt boo? be eere en idff / bie ΐ)ρ ijem ijoojbe göeben / en boo; be gope bes getoinjS en boo;tbeeI^/ batJöemban fuïc&en 25iffcl)op mocBt gefcgieben/ maecëte lip een fcgoon ^a^ ftreeïbaneen 25efinpbingeChrifti, ban feer fcl^oon inbentie: baer in tip bipbec-· fcfiepbenbagcn te paffe bjacöt» ^'ttVé fie J^igueren üjaren bcftfjenen ban 'taen^ ficöt chrifti: b'aubtr ban eentoojtfe/ baerbolcftop trappen guamen/ b^en* genbe gabé tot ber #ffcrf)anbe: ten ber^ ben/ acfjter upt ban een bagerabe / met eenfröoon berfrliietenbe Canbtfc^ap/ met beeï öwpfingiicn. *©tt fcfjoncfii öp/ gebaen toefenbe/ ooc ben #au0/bie'tfeL· be aïtrjt in grooter bjcecben bp Öem ge^ enfc^ilberge / bie binnen ^oomUiajS: maerbpfonber öabSpin grooter toeer# ben be bingoën ban MichadAgnelo,en Raphael Vrbijn: toeUlien Raphaels gijeefi (fepbemcn)t)oa0 romen bemoonen t'lit* èaem ban Francifco 0armefaen / fienbe befen }ongt)en gDcfelle uptnemenbe in be Confl / ebel bantonbitien / en grace# ÏBtfe / öBelflcfe Raphael platste toefen: toQdt&enbefentnalle0naebolg^be / bp* fonber niet bergtjeefis inbeCoiifl* !|p maerbte binnen i^oom beel €:afereelcn en cafelen / oot6 eentgö Conterfeptfel ban eenen Capitepn banbe ci^uarbe/ bie niet fcöeengDefcöilbert/ maer baer felf0 te flaenban bleefcö en bloebt, l|p maecEite een Cafel / om in §>, Saivator delLauro , |)ier in een |Barp-bcelbt in öelLocöt/bie leeft / en ö«ft eenfeinbt tufft^enbebeenen: enopb'aerbeeenen loannes, bie met een ongöemeen ftgoon attitube knielt op eenen Bnie / en 39η Igfombjaepébe togfl op chriitum f^ocö iffec benebe» ^inte leronimus inpeni# tentie / bie in't toercojten ïigöt en flaept: tojeltfe toercfe be berflooz^tnge ban fioom niet en liet bolboen / bie toelcHe gefcgie* be (al0 notö meergftefepbt 10) ^nno I f 2 7* ll^ant boe merbt niet alleen be ^töflber-tonfl booj eenen tijbt be# Ijinberbt/ maec oot&beel Conflenaer^ Uanöetleben berooft. IBaer Francifco Beeft booj 50η Conft te föoom meer boojbeelgeBabt/ali8 Archimedes binnen Syracufa , bie bp 5ijn €iri6elen boot ter aerben gpebleben i0 : ï©ant Francifcus al ;9n Tmnen op wnbiertbigebbenbe/ liet met afban fcöilberen / boe öet pto beren enfmoojbenaengingg/ enbat^ men be ;g>olbaten ober al inbegupfen Sioo^begl^erutDt maften / en alree eeni:' Oöetpuptfcöenint'sgne gBecomenftem ac&ter flijf fïonben/ en fiem fienbe fcgiL· beren / tojarenfeer tiertoonberenbeban foo uptnemenbe toercfe : ILieten ^em boojtgaen / en alst ban Demetrius gfjeejï ggebjeben / Igabben befen nieuwen Pro- togen es in tejeerben / en in betoaringfte / bat öem ban befen feUeh25arbaren (bie ntet fcöter aen en fagÖen)nietmifbaen en toqjbe; norg ongdgtS en g^efcgiebe. 3®el tff toaec / bat ÖP boo j een ijan öun ^Me/bieconlï-lieföiöötoai/eem. |
Fol 05.
gDe tepcfeentngen mofï maδen/ foo göe* toafTcöen / aijs metter pen. J^aerfoa befe ;èoIbaten eiber treeften mofien / en Francifcus fouöe gaen fien / éoe'tmet ee* ntge ban 3ön b jienben toa^/ toerbt gge^ bangOen ban anber / en mDfieeenigfje Croonen totrantfoen geben. ^en ©om Bierom beb^oeft / en fienbe booj jtjn j^cef alle ίιορε afgefnebe banleerf/eere/ enteoojbeel / jaoomberbojben/ en ben i^auö ban ben ^patjgiaert^ gebangen/ nambooj ban0oom met Francifco voe- ber te tepfen nae Parma, alfolipbebc: maer Francifco bleeftioeji pet bolboenbe teSoom. ï©oe Francifco oocfibertrecf öenbequam tot Jöolognen / bleef baer toat bp sgn feenntss cn bjienben eentg^e maenöen» 3^ter liet βρ eenigfie ban jgn tepcfeening^e fngben / onber anber een «©iitgoofbinge ba Pieter en Pauwels, in öout / ban toit en ftoart / en eenen grooten Diogenes. l^eel anber bingèen gabbe öp booj te fngben in €oper/en tebjucfien / Bebbenbe baerom bpöem eené Antonio daTrento, maer ten motjgt Öem niet göebeuren: toant öp booj ben acbel te 25olognen beel -Safereelen en anberö mofï mafeen, 5^'eerfte batmen ban gem baer fagg/ toajSinbeCapdle ban Monfignori, eenen grooten chus,bie in allen beden toel gebaen toas/ meteenfcöoon gratdgcfee tronie / om öoogö ten öemeltoaert fienbe/aljs 45obe bancEenbe: IB^t eenen fag^men/ bat Öembati^efi-feerin be bgte fmertebe, ^ier bp toajS eenen #2tant fialf Igf / een toel g^dgefient Contfrfeptfel: <©oc6 ee* nen^onbt/ en ?Lanbtfcöap / allCïS feec lebenbe. «©oe öp booj berfcfiepben eeni* göe bingöen ftab göebaen / ben boo| noemben Antonis bp fïem tooonenbe om tefnijbeïi/ op eenen mo^glden/ boe Fran- cifco natö tebebbe toajs/ nam upt een Bifï alle be copcr en ftoute platé/ en al be teptSeningöen bie tp Öa&i»e / entroc* Ser mebe öenen boo^ ben b?oe£i/ batmen nopt en öoo?be toaer Ιβρ bleef: tl^otö be inlaten / bie Op tot een ban 59nfien* nijg in :t5olognen gelatê ^abbe / om fcfiien namaeliS te flalen / creegft Francif- co toeber / maeranberfS nieti^eiSftiJ Öalf befperaet/boo?t boer met toercfeé / maetllenbet^n Conterfeptfel ban eeni^ Si ööen |
-ocr page 74-
Italiaenfche Schilders,'
e^en <0taef / beer mt een iBarp-beelbt met eenen chriiius, intie jgatibt gebben^ bt eetien tloot ban tie n^etelbt* ^e JBarp-beelDt Dan een gcatel^c&e tro« me/ootfiget I^tnbt feec natueclgcft: toant Hp getuoon in be I^itiber am* ficöten te maften eenfeer feinbcrlgcfte ïebenöf cöept / en rn eeniflBe een fefiec fneï flÖec(ltcöepDt/ cnfnoo bocffeen-atDticD uptften / sgtlgcft be ginberenfomttjbtsi
iïebbén. IBatp-beelbt öabbe öp fcït* &tm toesöemaecfit / met en clecbt met 0eeIacöttgöebunncboci& moutten / en biegeïgcit met goubt geftrieptra^oben bat get feer bleefcöacötitö ban naec^» ten/ föo tft niet mogöelgcft tèften ftapj/ bat betec ggebaen <Stt biojbe Clement tt ©olognen göefcöoncfeen/ tn quamboo?tban b'cen ftaribt in b'an# bec/bat^ettnel böftictimael gOecopi* tettt^ gDebJo^ben. l^pmaeclgtenocD in fcDflberijeen teptBcningge te 25olog^ nentoaefeHbebeel aetbitgeben* «tSnaljj ben ^epfec te :23a{cgneh g^eecoont tta^ banl^auie clement befebenfle/ Francf- fcuslö bitBmael gaenfien betil^epfct -TsMienfis eten / bed öp bp ontöoubt Oem toimr^f •conterfcyt feptte batt <©ïpbertoe tn'tgtoot/baec ffy^^ bp mafttnbe een Fa^a,bfe fiem betranflfe toudt." iiietHaMten/ enechtobt / aiji eenen jongöen Hercules, bat (jem be löeetelt/ eïjs om regeren / in öanben gaf. ®it ge^ baen/ Uetet ben #auis fïen / bten bit toel eenflont / en font get t'famcn met Fran- cifGo,boojcen 2&ifïliiop tepjefenteren aen ben ifetpferi^c tjjclcit alfoot jijn jBaiefïept toonbcrlöffetoelbebieï /bt» geerbe tt beöonïien. jfeacc Francifco ban lenen onbeciianbtgöen b?tenbt niet tocï berabeny fepbe / mï)et nietboïbaen toaó f en nam D?tmebe« 0abbet ben ^ρίύ m'ei/nocö Francifco en loaffer riet bar» gfteïioont/ göeltjrSl^onttoiji ÏÖtfegrootiijfS öabbegbettjeeft. 0uifi ftibe garberöbbe be0 %ertog§en ban Mantua, met becï anbcï fcaepe bingfien.
Franeiico nu ïang bapttn^ S-anbtss $etoeeft / bed ta be <Con(ï befot^t/ bor^ toepmcö rötRbom^/macïbeelbiienben Öijetooomn iftcbbenbe/ ftetröeomstrn iJltenbenenfienniiTe beïtebenjn Parma, baer mietfete ftp fn sint Maria della steccita im gcoot öeïöKïf in ifcrfco/ |
tn eenen bogge:l^iet iti onber eenit^f ornamenten / b^acgt &p eenige to^erctt platen / baec tv gcootr moepte in bebe* llpmaetfete bOOJ eenen Cavailier Baiar- do^i&acmenftB ebelmmt/ 5önengïOD# ten biienbt / een Cafeceel ban Cupido^ bie {jemfelben tenen bog0e fmeebtoft maecftt / een be boeten ban befetbiee I^tnber6en0 fittenbe/baer t'een ]get anbec bpbenacem Mt/ inboet 5gnbef}al lac^enbe/ op bat get rönen binger fonbe Itibenaen ben Cupido, tuielcli fcj^iept/ toonenbe tebieefen benbinggit teber^ fcj^aubienaen t*bpet bet liefben ^(iEen binggen ban aerbigger inbentie / en Itef^ Igtftei: rolo^ednge. ^it met beel fcaep tept&ening|)e ijsbp ben^Scfggenamen beiEibooinoembg€beIman0. #pmaec6^ te oft begon nocö een iBarp-beeïbt/ met eenflapenbefetnbt / batöoebielpegöe' Igcft / boel; öem niet/ beöagftenbe / bleef onboImac6t.<©nbei:tufreben begon Dem te becbelen Det bjeteft deiia sceccat:i boo{ bergaelt / t'luelcB ^eel quaigeft boo|t gtngO :en bit quam bp/ bat gp be bee-confl acötcr ruggöe ïeggöenbe/öab^ «.rmenffi be biginnen (ïuberen in b'Alchemia, loc^
penbe fiaifl rflcfe te tooo^ben / met ben ècndc. Mercurius tl folïbetettoft fongeïeren.l|p «rm. b^acgt op eenen bag^ meec boor / ali^ tp op eehmeec&e eóhbe Uiinnen tn't biercl ban Steccata. cn ÖP bie met^tnteel en bectoe goubt göenoceö ton »ttaecfeen/ betloo?alblafenbe <i5oubt/^iIbet/ iit aiietoeïbaert/bat öPftOier inobensf/ potten en gïafen/ aï jrjn finnen berbifïiï* teerbe. ï^te ban beu Capeïle della Stec- cata, mercfeenbe bat Bp'ttoercfe gantftö-» ïgtfe atöter toegDe gftelaten; / en mif* fc0ien bee! te booten biecg !)abbe/p|ote« beerben tegöen Bem mtt 3[ttftitte / beiS isi&pftpna^t ggebloben meteenigfti b^ienben upt bcr ^tabt tot Cafai Magiore, baet maetite ÖP i" Sy* Stevens l^ctcfe / een Cafeï ban een J©arp-bpeïbt inbeaocBt/ onbec^int lan en ^ini Steven; ^aeï naer booj jgii alber« ïe(ïe / een fioomfcfteLucretia , baettlft toaö/ aï0 3gn upterfie €önft-fttt£6 / Det be(ïe / bat opt met ;gn ganbeg ge' bj|otöt. ®an ftemnjoit getupgöt /bat
j&p bp fonbirlgcfe tnbenteerbe / go^öt ILantfcfiap |
be/ en in 3gn tronif een uptnemenbe gra^ telötfeöept / met alle bingben bie faen# merc^en oft biaer te nemen sgn« oBocB fo eÖeeaic& in't Hupt-fpelen/bat Dp feer beminbe / afó in't fcöilbéren. ^umma/ ÖPfociJtt'onbJte boort fgïjebaïii / ber- latenbe fgöenefip bafi fjabbe/ ombat ÖP niet crggé mocgte: bat bocB jammer toagi / batöp jgn ebel ocffeningöefoo
bjupcfete. m t$s fontfcöulDtgöen / bat« men upt onlufi niet altgt fldDtcB fonber opöoubenen bjerrSt: foiflftraffelgtfe/ batmenbentgbt met teepnicB oft niet te boen / al te beel niet bebencfeen oft on* tbettften berliefl. Francifco ban Beb* benbe eenpaetlgcfe ben fin op 30η Alche- tnia, gelgr&fe alle boen bieder een^sop berfotten/ baer Bpeerfi plagO ebel/pun# tigiff/ tn aerbigb te toefen / üJérter upt te fien afó een toilat IlSmfcD / met lang Sapr en baert ongBefiabent, StlDujS tn ^oef öept mefcnbe/toerbt ban een fujaet Cortfe/ baer nae ban eenen feilen bupcfe^ loop /oberballen / cn (ïarf oen 24. Mu* 6U(ii I ƒ 40. tot groot berliejs ber «ionfl/ ombebpfonber gratie / biesgn ganben jgaer Dabben gegBeben.
t^etleuenljatt Francifco Morfignori, ^Cgilbec banf^eronen.
W^fominnu ban be berteliing&e ban eenen Francifco, bie met5gn uptnemenbe €on(l toepnfgB tgblgcfe boo?be^ en toelbaren ggenoten Beeft/en fullen nu beröalen ban eenen anberen Francifco, toten t'geïutfe meer gunfitrö tn toegBebaen tjs ggttoeeft. ^it toaö
Franciicus Monfignori, ggeboren te Vcro- η3,3ΐηηο. ΐ4/5, jêgn ©aber Alberrus, bie Confï-ïteTOgj/ om tgbtberbrijfen uptlud/ ftemiti ftöilberen teoeffcnen plagB / gaf raebt / boe 3^n ^oon graot liiast/tem totbe Ccptften-tonfl tebe* Seben»ï®e010 ÖP epnbltjcfe gecomen tot Mantua, om te binben Andreas Mante- gia^bp toten Bp gem foooeffenbe/ bat SpgBeraecftte / en opgBenomen toerbt Φρ Francifco bettoeebe / IBarquiiöban Mantua, een groot Uffficbber m €on(i/ |
l^up^ om te tijoónen,/ eneerlgcft pen« fioen oft probifie: bjaer ban Monfignori niet onbancftbaer bjefenbc / Bemfeer troutoïijcfe bienbe / enmetgrooter lief»· ben: besi Ijp bag&eïgci: meer en meer be^ mint/en ujelöaebt betDcfenbJerbtifoo bat ben Jfêarqugö niet «enii upt bec ^tabt en trocfe/ oft Francifco en mofi bp Bcmuoefen, €n men Boojbe Oemeentf
Francifco Mazzoli, Francifco Monfignori. Fol. 6SJ J5etTbitteentoonberftBoonfoeteattitu-, bic Bem mnno 1487, begaefbe met eeir
/ oaigp jgn eoei oetreningDeroo | gcm uaejen. cn men ooojbe oem eentf ttepmcgoft fföterniet meer en göe^ ifeggBen/bat öem Francifco aïfo lieftoatf
elsifpn agcfe. Francifco fcBtlberbc bed bingBen tioorfpnen^eere/ tn't ^alcpg ban S. Scbaftiaeu ttt Mantua, en bupten in*t «iafteel ban Gonzaga, en in't feer frBoon i^alfpffbanMarmitoio. 4&ebaen. G^iye» Öeöbenbesinno 1499. tenigBeCrium' bdoolS pBen/ en heel €onmfcptfelen ban bi? door dea ban 'iï^of/ gaf i)emoenil3arqug0eeH Marquii» !|oebe op Bet jTSantueenfcBe banBon**'^®^'^'*^ bert bergen Hanbt^/ in ren plaeife ge^ Beeten Marzotta, meteenïleecenBupjEiy )|oben en D^epben/en anbcr fcBoon gBe^ IcgBetitöcben. ^en USarqup^ liet Bern beel Conterfeptfelsi ban Bem enbe beti 3pnen/enbe ban ben Bupfe Gonzaga, ma* Hen/ bie in ©rancfergcb en 5^uptfcBlant gefonben/en nocB te beelete Mantua 3pn: U^ant Bpeen goet Conterfeptter toais, ^p maecte tot Mantua in Sints Francifco ttoee35eelben/een sinteLodewijck, en s. Bernaert, Boubenbe tfamen ben jSaem lefu. €ninbenfieefter/ in eenen boetfe ban ^^ipbertoein't groot/aljS ben&eelen maer / chrittus mtbben ben iSbJaelf Silpoiïelen / in't bercojten / feer toel gBe·· baen/ enmetgrooter aenbacBticBepbt. <©nberbefe iis ludas ben berraber met een tronie/gantfcB berfcBepben en onge* lgt& ban alle be anber / maSenbe een b?eembe attitube:macr alle b'anber aen^ ften ben ï^eere met grooter innicBept ett Itefbe/toelfeé&un int nafeen spnber f&af.» fien aenfpreecfet. ^^cr recBter fpbe i0 ee# nen ;&,Francifco,groot aljS 'tleben/bie be BepUcBept felbe fcBijnt te toefen/ en pre* fenteert boor Chriftum ben iBarqugsS nae 'tleben/ met eenen langBen rot& naer ben onben tgbt/ met ρίορεη / en met een toit gBeborbuert erups?» ©oor Bem fit ooc6 gBetonterfept 5pncn oubtfïen fone/ namaelis l^ertogö Fredenjcic, boe een jong ftBooii 6int« <©p be öintfeer fpbe |
-ocr page 75-
^,Bernaert, ooife eeit goebe ftsuete / i}t tuelcfte piefenteert SigiiVnundum, CaCi» binael Mm Gonzaga, öen OJjoeber Uan tm jBarqua0 / Λϊοοι oen Carbinael De tocttec tjau öen IBatqugsi Leonora jongD 59ntic/ Dte namaclp ujcrbt ï|ecto# Sitine uan vrbijn: öit tooi&t öan alie ejrceiiente ^cöUöerg feet gf)ep?efen.]^p bcöeootfenocü grooten tolijt ineen Ca» fel ban cetien ^.Baftiaen, öienaemaels geftelt ÖJOJbe bupten Mantua,tOi S.Maria della gratia : {)iec ïn maecBte Öpbeel nae t'Iebeti> i©tc6t»Uii ben
Sl®arquö0 fien VBitcfeen inbittoerrfe/ aljs ÖP toeel tgöt pïagD / en fepbe nrandf- co: befen ;g)anct te maften/mofï gÖP tl el nemen nae eentgCcöoon ittöaem. Watt op Francifcus anttuoo?^ öe: gicft geb^uptfte öter toe etnen ^at&^ öjagöec / bte fcDoonlijbiflö t0 / en bin^ iieöem nae mijn maniere / omt'ojercfe natueriijcfete maecfecn.^en iBarguijg fepbe: ^e ïeben toan utioen ^anct en ïicfeben niet genoecö roetinge / mnt ijp geen g^ettjelt en boet met tcecfeenupt ö^eefeban gijcfcDoten te VDOjben. J®acr tuilbp u bingen tnel boen/aljs göpuöjcn J©an gèebonöén ijebt / roept mp / tcfe fal u toonen 5oe gÖP boen fult.^'anber*
öaeg^ii Francifcus iijnengafl g&ebon^
ben öebbenbe / riep Öepmel0£& ben 3lBarQuü0/ bocö niet toetenbe toat ftp Uooj Babbt. ®oe quam ben jpBarquij^ «pteenCameralsSfèer berfloojt / met eenen gftefpannen en gelaben Cvnpf&oge naebé^acfebjager toe Inpbe roepenbe: 2Cp üetraber/ nu 5i}bp öoot/öier Öeb itfe « baer iciu btofjecce / en anber bi?pgi)- seidtfleift tnaojben,. ©en armen iBanmeenenbe naie van fg jnoften fïfrben / b3?ong en trocfe om lebaftiaeii fee touttien te öjeBen/en Ιοίί te romen/be^ nae ï'ieven. öebe tefgte artie banrentn/bie
gêff(toten te met eenbootber»»
VMïgfi aenfifftt/ engerecBteïebeti» .^tet/ fepbe boe ben jfEarqiitjé/op fuk^er ttoe« senmoüftp toefen ggebaen/ icfelaten ijDojtiS bettien. tpoeben ^ciiilöer befe toaernemitiiretierjïaen fjaöbe / maeeSte 5ijn figuere opbe beiïepfrfertteöie iiien mam bebencSen ♦ i^aenorö fentge bingen/ /SCotnop^n eit anberö/fcf)tlbtvbe ftn eenen-Curt&fcïiett ïlonbt / bie ben Jliirqwg^ met imbe? bittfifimbanbeir |
gcooten ^urcK toa^ gefonbm / op eeneti uuier/en öabbeÖemgDemaecfetflaenbe _„ Hondt' op eenen göefcöilberben (ietiu ^efen buiende ^onbt toaiJ fo tuel gebaen/ bat ecnen an^» byten Deren ï^onbt / toelcfeen opbenCurcfeif'^^'liS'c. fcöennatuerlöcfeen i|onbt feerbpanbigio^t"eg^" baer bp geUpDt jijnbe/ontrotfe denmuef ' Öemfelbenlosi mafeenbe upt beöanben f ban bteöem Stel / enmeenenbe batöct'^" 3ünen bpanbt lebenbe bia^ / liep qmtU Dicö nae be fcftilberge met t'öooft tegeit bé muer / bat öp t'öooft infïwtfeé bjatS/ meenenbeöem tebgten, 5δοΦ Öabbe ÖP göemaecfet een j®arp-beelbt ban »©lpbertoe / een öalf beelbt / faptanö foo groot aliS rleben/ijebbenbe befijben öaec benebenöet feinbt/ bateenen aremom Ijoog opijeft /aljs om be IBoeber te toili« len troetelen. ;©it Cafereel toaiS te i^eronen/totben «ö^acf Lodewijcfc da Seflb, Daer op eenen abonbt Alonfo di CaihgUaj enbe ben Capitepn Aiarcon bp ÖttlicDtüajïin fpetuleerben / bertoon* berenbe |)un in bit confligf) bjerrg. <©oe baer oocfe bp ijs gijetomen Catharina be 45rabi«ne / l|upfr)?outoe ban ben (j^^aef Lodewijck, met een tjaer foonfien/ - bat op 3ön öanDt öabbe ban bte groen uogöelöenjs/ bte te Verona öceten Ter-^%',7> ranzig om batfe Bun nefïen op b'aerbe delhiiaeft mafien/ enmengöevoentfeopbeBanbt van Fr»»^' te romen göelöcfe idalcfeen. (©ra* binne fiaenbe ooc6 bp Defe arceren en tontempïeerbe / bit bogiielfeen ftenbe be gcffötïDerbe fianbt / en ben arem uptde^ 6en ban bit göefcöilbert liinbt / bloogö baer nae toe om op te fitten: maer tegen be '^afetaenbliegenbe/engeen fitplaet^» (e binbenöe / biel ter aerben/ en pioefDe tujtemaeï toeber op bit gljefcïjilberbr hintïS öanbt te fittem 3©aer ban beejï ïleeren f«er bertoonbert/ toilö^ bit ffutfi Öoogö enbe bier toepen: maer ten uiaiS met geen bingen te gecrpgijen: beötoaii toegöelept/ om te boen lïelen: botö boo| baaerfcgoutioingije üjerbet belet. S^ar beel meertoercfeen^/ bie Francifco bebe/ quelïenbe met 5tinüjater te maecBen/ troc6 upt raet ber jBebecrjnen/ met^ifn i|upfb?outo en ^^ienaren/ nae t'25abt tan Caldero , opt'Beroneférlaitbt: af toaer öp^ toan bat üiater ingfienomeft Öebbenbt/ ccn^ Bern ban ben iïaepüiÊ
öerbJïït^ |
tcrtofnnen/ ftoeïtfissn ï^öfuptme^ öelpbett ötm &aöbe toegöiïaten. €n aï^» foe baer op.ben Oaep fe^r fenpnicö w obertjtd gem eenen gcooten €oo|t^ / en (larfbert i.S^tn ©etliclaem toerbt boo? ben jiearquijS/ tegsa bantfe iïec®econefen/tot Mantua göeUaelt / en eerl0c6 t»egrabeti>
l^tlebettDartiulioRo»
mano , ^ècfiilber.
Oj^bec toeel Confl-rstfie biftipelen ban ben gracelijtfeen Raphaeid'vr- bijn, uia^ niemanbt / bie Dnti in inben^ tte/tepr&eningige/en roloieringe foo nae Qttam/ alsi luUus Romanus, en toas ootfe foet ban tonberfatie / en bol ban alle goebe tofiupmen: kaerom gp ban Ka- phael, góeliicfe 5gn epgenfoon/ beminbt «n berrojen toerbt/ en göebjupcfite öem «Itgbtin alle treffelgtfte toercften: SfiljS in be llogien ban Leo be tgienbe/ ttlilido^ten ban be fcgeppingge ban Adam enbe Eva, en be ggebiertcn/ fbou^» toen ber ICrcBe Noe, De binbingbe Mofis öan Pharaons ^otijter / met een fcDoon SLanbtfcgap. βοεΒ in beCamerban Torre Borgio, baer bcn bjanbt ban Bor- fói0 / bpfonber be bafamentenban co<« peren taleur / en cenige Conterfeptfelss/ Pepinus, Carolus magnus , en Gode- froot ban Bugiion, enanber: oocBlöet «iee(te beel ber ^iflojien tot Auguftijn Gigi,en eenigfie fiucben baneipbertoe/ nae Raphads fepcBeningöe / aen ben Co* ning^ban ©jant&rgcfe gfiefonben toe^^ fenbe/ befetoerben gl^efïe t inbe0€o> ningö Capelle toe Fonranableo. ^p leer te ban Raphael, bie öem minnelörfe on^' tertoeejs / alle be ftoaerfle binggen / bte be€onfte belangden / be^ Bp occfeeen goet nrcDiteet 10 gfietooiben» #ae Ra- phaels Doot toa0 öP5Ön €rfgenaem met loan Francifco, bie t'famen beel begon# nen toercften ban Raphael bolbeben> ^p ïioutobe en beftötlberbebooi benCar^ binael de Medicis, bienamaelii . .
Clement be 7". toerbt/ onber ben a^ergö beel fraepicDeben. <©nbertuffc&cn en Mario , een ièallepjS feer Be^rlgcfe en gier nae bebe luiius nocB eenigDeftuti
Benban <©lpbertoe boo^ b'eenenb'an# ber: onber al en boben alfcftoon een (iee# ntnge ban s. steven, in toeltBe be fïemt^ 3 serii
Fol.67,
meteen groot beei^aip^enenfeinberen/ bie omXjem fpden: toacrbsn/ enbait albetefle/ luiius geooteniofbeöselbe. teel i^ maer / bat om beboot ban Leo, Dit ijoercB boo? Doe bleef beru{ïenbe«®oe nu bertojen toa0 j^au^ Adrianus ban ICitteciJt / tosren alle gocbe Conflinin beracBtingöe / en De Conftenaer^ fcljier gefieltombanDon^ Slier te uergaen: iföaernae sgnboot/ Clement Den febeniïen i^ansi bercojen toefenbe/ terrefen be €on|ien toeber / ben €onfïenaer0 tot groote Boope eti berblpben. ^tratr bp ojbinantiebeg ©au0/bolbeben lulius en loan Francif- co De fale Conftantini, altoaer lulius toel Bet befïe bingen bebe/ alBoetoel jgn brn<» Sommige gBen beterintepcfieningBefïonbtaljSinf^s^" fcöilberpe/ bat toelmeeranbetengBe^eSent beurt/ bat fïratj: met eenötericBepbt ais gleichü. meer göeefl gBefien toojbt tn pebt / bat in toepnicB upjen toojbt getepcBent/al^ pet bat metbercoelenben pber inlangBe maenbcntooibt gBefcBilbert» ^nbefe fale 5gn beel ftaepicBeben ban öcm te fien/ bpfonber in be JSataille/ te ^eerbe en te boet / bp Ponte moiie, altoaerin'É berfcBietenbe fcBobn ILanDtfcBap tsi uptgebeelt ben 2Ê»ergB Mario: HetijSbe ïlifio^ie/ baer Maxemius benflrgbtte«« gBen Conftantinus Detlielï* ï|ier 3ijn te fien beelberlep fraep aitten en attitubeti ban {Irpbenbe ^olbaten/ootB getoonbe enbe boobe/ feer natuerlgcB göebaen/ en ober al 5i|n beel Conterfeptfelen nae tle^ ben» ^umma/ öet ί0 een uptnemenbe toercB: ban Bit foube beter gratie Beb^» ben/ enBabbe lulius (gBelgcB Bpgge^ tooon toajS) foo geen f toartè (ïreBen in't Diepen bp ijBebiacBt: ^ofB i^ bit een groot lif Bt getoeefï tooo? anber/bie nae^· mael0 fo eenige flrpbenliebbengemaett: toant Bi« 5Πη upt be Coïomne ban Tra- janus en Antoninus genomen beel ^oU baet^ cleebingBen/ toapenen/ benbelen/ jïaben/ belt-teptBenen / bofBen/enan# berikrtjcB^ gBereetfcgappen: onber be 5iifïo^ien ^tjn ootB toan foper toleuc
ÏUfiigÖ / nu gBenaemt Vigna di Madama. <3j:'epnben ban een ILogie maetBte Bp Poiiphemus op't nat / feer gcoot/ |
-ocr page 76-
tiaen/en quanten tm nae ixpt in ^^tf
bte m in onfe Bebetïanben metnen ban
Raphael tt bjefeti (acfit <c6)ibot& öebbm
naegelaten eenige bingen / aiis baec siie-
nus.onbergoubtnbani^aepien /o^een
φ€ρΗ ftteenbe / baec tmee fitnbecen be
elbetren fupgl^n/ t'iuplen gp bp Bacchus
/ bte aen jgn boeten geeft tbjeecp^
geen / en leent met fpnen eenen acem
ten fc&tc6tafel ofte ccebence / baetop
b'eenfpbe eenen Mtmtl/ o^ b'anbes: - ' ----------- ^—«„«11?'
i«ft Êcnen ILeeuöJ / bte eencn 3&occr i ο wnipue t^ emwi w»»»/ ν «MM».· oubt/Uas^^^^^^ een fcDoonattie/; «néeiepDant/tDelc6e€rebem
rrtii-arhtttTo 1 rntiht Vietncnen / en beoect met teitoeneii
Sebbenbe op bte ft&ouöeren co?tacöttge tïeugöelen met bebecenenplupmen/öie fcöpnen fac^t ontaen tecoeren/ enna:. tueïltjtfe te UJtfen. Sn't berftöteten een sebon/ ronbt looi^enbe al^ een t^ea« tce/metbeelben sQeciert / feer toel baen» <©nber anber tffer eenfpinnenbe ©iouai / bte be oogöen öeeft op &aec <Elocftgtnne met htecgenen feec lebenbe; Cn öobenbe jBarp-beelbtjpn eentgOe feinberen/ bie een panujeltotn op^on-
conbt becOeben / en bebect met fefioenen ban gcoenöepbt en bloemen/ enalbo! mgnbjupben enb!ai^$: onbec befe CO0 mm b|p rpen ban m'èng / ;§>tf)alen/: «CoppetafTen / cn berflöelacfee baten/ bcrfcOepbenmanieren/ en feec becfier^ itjcfte inbentten / en fo bUncfeenbe/ batfe fcDpnen ban «^oubtenoe ;§ii(bec te bie^ fen/ en betopfen ben confïigöen geeft ba» lulius. ban Piiche laet icft
te becteilen/ om batmen benftnftettR>
OU / uaiic tc utt» uw»· 1UJ"·'* i,»
f i/tijaer meöe ben meeften atbepbt bec# boigen blijft, notiJ merrfeen/ aftefchepben ban loan Franciico, ttocfi/ Shebeben mefenbs / in bten(ï bati Frede- Conft en ^· j Qonzaga, jBacquflÖ ban Mantaa:
____________... i k^Mhf nnftbn^
neus OOIlidgA , JKtni-^UMW -------- - —
xn weerden aluaaec g^ecomen/ tooibt toei ontfan. by Frcderi. gen/ en booifien itiet een goebe ρjobifie/ «us gjj^ beerlgtfi götiïoifeect öupi/en an^
* ' bec beïeeftlÖÊpf/aïsS oagBeïgcfefcöe Ca^ fei/ beeï ellen ƒ lu\iitel/ en ILaSen/en een eyceUent ^etrt/ bat ÖP feecïtef en bJeert gabbe* bienbe ben jBarqupjS in 35outtïmee(tcrfceflp/ma6enbe#aIepfen en I)eet:lt)t&e geboumen / bionbec te aie<· geb?engfienbe met bacBfleenen enftuc^ C0/ in CoïomnEn/ Capiteelm / en bergen ïgcfie. ï^pfföiïöecbeDiei: oot6b'#ifto# rteban Piïche , in't öoogfijïe beii melf* fèWüattfe banCupidoiin tegöenbjoo^ bicöepbt aller <l50bfn/öJ0ibt getcoutotr «ï^aer ffetmen 2&eelben ban onber op/ tiemaer een eï!e langteefenbt/ mei bjp Jangfcfipnen te mefpn/en berftebcnfcöp* nenbe / feec bcbaïïr|c6 TiBenfcfien güe< ficfjt be^ïjiegfien, ï^fer 3nn oocfe bccboL· gcnsf alle b'anber t'ifïoiifn ban Piiche; tof Ιί-δρ inbentien ban lu'io gljefopteect sgngöebïeeftbart Bapcata Franco jpfnr^
bte een oauajeuoen opijuu» it wtkurimf «·»» 1·»·...
(>»ΊΙ twiwt>v ^»1«.·.·« «... ----------IJ,.
bettoe/ benbalbaniearus, baerDpftet jget l^reeft teec&en/ ben ;^onne toagben met biet ^eecben/ in't bercojtcn gfje* trocfeen/ baer neffen^ f)tt ÜeeuiujS teer* ften / baec bem bte bteug^el^becfmiU ten / en fcbgnt te baUen boofcbectüitbop t'ïpf een pebec bie ftem aenftet;i|ier fiet^ men be bïeugbelen ban bitten bianben en cootfein / en men ftbijnt bc pennen te öoojen tcafeen: Sn'taenfti]JtbanDe- daius ft^tmen be bpf fbepbt natueclgtS uptgebeelt» ^n btft ILogie jijn ban Ijem oocfe be ttuaelf iBaenben beiS ^aec^/ metalönnactten. gneenfafeoftflan* safct» cte / bi? bp bcrbjeift cn bionbecltjcg liet metfelen tot jijn boojnemen /fcftiU becbeöp miöben in't b?riBelffel luppi- π'^εΐ ter injönen Ciljoon/op't becco?tcn/öan dmmfj onbec op te ften: ©aec stjn gemaetfit be föeufcn / bie ben ï^emel beclimmen / op Sn, torltfte luppiter ben bitcem affepnbt mtn^ ^, 1©at leegde iuno,bte ooc6 belpt met w.eo"®^ be tuinben/ bi? met bjeembetconien tec aerbenujaect bïafen. '©aec iJ^ ooife Opis, bie fiaertoenbtmft baec Heen* toen nae t'gbcrutfit bejsbliiceme / gbe* lijtfi b'anber «©ofeen en a!5obinnen oocft öoen/bpfonbcrVenus bpMars^^enMoimi?^
bi?
ItalhenfcheSchildefS, ect^ uptmmett ban actitub^tcfc ^fej
tocrbtflecfon&enteGcnua: ©ietmtoa^
tUCtUl· UIIVIWIIWMI ---------------------
cocft VDonberlgtg uptgj^ebedot Detiec' öulötcöept iii'taenfcööti s. Stephaoi, öte ineenenlsrl ggettectien Hemel fiet»
^n Sinte Maria de Anima , t^ ban Öem »en ftgoon Cafdin een Capelle / baec in t^ een |©acp-beelDt/iè* Anna^iofeph, lacop lan feinöttocfenöe/ ooife Marcus <euangeU(t / öieaen 5911 boeien
eeft eenen ILeeuioo / bie eencn
----- |
bie tttet open aecmen ftbtjnt te bjeefen/ bat ben^emel becgaenfoube/ be tien en be uren (!aen oocK al bebi^efi: ^umma/ alle43obtbeben biteben met Sun bjagfienen. 55e jèane met Satumus en lanus bertcecSen nae be claerfie toolc* Ben / om becre ban bie felle furie te toe* fen» Neptunus befgöeltjcc/ bie metsgn ;polpbgnen gem foecbt te ruften ΐφ ben bjptanbt» Pallas met öaec neg&en Mu- fen,fiaetootb berbaelten bectnonbert: Pan geeft in ben arm een bebenbe j^pm* / bie bp fcbönt te botllen berber^ Sben boo| befen b^anbt en bltcemen / taec ben i|emel bol ban ijs. Apoiio ftt op jgnen biagDen in benïlemel: €enigbe uren fcöönen toiUen be ^eerben fiil Jjou* i>en. Bacchus, silenus, cn be j^pmpben toonen oocb gcoote b^eefe, vulcanus met eenen ftoacen gamee op be fcboubec / ftet nae Hercules, bie ban befc fafee met Mercurio fp|Cet61 / cn gp (ïaet bp Pomo- naenVertumnus, bieootb feecbeb^eefl ftggnen: Jèumma / t'iis niet mogelijcb te ften oft te bebentben fcaepec berfte^' ringge infcgilbecge* a&eneben tfbielffel op be muecen 5ön be^eufen / bie met becggen ggelaben ba(i opchmmen. #tec Hggt oocb Briareus in een boncberfpc ioncbe/ gelgtb met googge bergen obec^ ijalUn* #iec fietmen oot ergen een boo|^ fien/ en becbecringge met blutgtigge iKeufen / bie met blii^emen tooiben gge« tceft:€Ibec ;gn aeufen / bjelcfce op tigf ballen tempelen / Colomnen / enflut^ Sin ban muecen / onbec toekbe muecen ijS begrepen ben fcgoojfieen / baec Piuto met ?ίίη maggec |&ecö>en Sgetcocben/ tnmet be furiën bp ggebocgDt / jgn blutgtneemt naeget Centrum: engtt fcggntaïjs meninbe fcgoo^fteen biert/ bat be 0eufen alfban oocb bjanben^^Se* fe iSeufen ;gn ban b^eembe en groott (fatuere: iBefenbe ban be blijcemen gge^ treft / ballen en ligggen op berfcgcpben berfterïgtfee actiën / b'een ggequetft y ö'anbec boot/ met j^ergen en Cbtficien |
FOI.68
Romanus moriemfecum tres luim mm
\mtmr mm mtrn
beber6t:igoo bat niemanten benc&e/ Sijnlcbenmet ftnteel tierfcgjtcèlgtbcc cn natucrlgtbet btngöcn teficn» H^te baec in tornt / eiiftet beuren cn benfïer^ trom en btoerjs loopcnbe/ en alle bit ggerurgt ber iSeufen/ en blucgtenbec #obcn /gptttepnt bat getgcm alobct ben galsi teil ballen, l|ct paneerfel rontom op be mucrcn gcfcgilbert/ en tt* nigge berDcrcenbe boo^ften/macrbt bat get begcgp ber (ïanrtcn / bie maec i s» ellen langg en t^/ ftggnt een groot btlbt lanbtjs groot te b^efen* ^it ijs al in't / gegectendei T. i^icc^ngabbe bcel btnggennaciuiij Cartocnen geb^n/ en feec toeggenomen / eenen jgncn bifci* ρεΙ/Rinaido jBantüaen: gabbt befen tiict ïonggggeftojben/ foube een gcoottipt* muntenbe jilSeeflec gcbben getoecft. ^et ixtaer lang te bertcllen / toat luiius al ge» teetfeent / ggebout / berbetert / en gge« fcBtlbert gceft.|©aer omtojt te maften/ tooit ban gem getupggt / bat gp Mantua foo bectiert/ uernieutot/ enggebetert geeft / bat gp toel morgt ben l^abec ban bat 0grB toefen gegceten: bat nopt pemanbt foo cabten obecbloebtggban tepcbencn en / notg foo beel getept^ bent geeft/ toacc ban onepnbelgcfee beel binggentn^jutb ;gnggctomen: bat gp pcggelgtb ggccteagtb toa^ / toie pet ban sgnen caebt in boutoingg oft m* becjs begoefbe: en bat ttten foo gaefl niet en gaepte omfpjeben / gp en gabbet berflaenen ggeteptbent / niet alle om* (lanbicgcbenbie baec toebienlftggtoa^ een. #p maecbte gem tot Mantuaeen fcgoon ï^itpjs / met eenen ftgoonengcbeï ban jïutco/ tn bupten en biunê met frgil- berge berriert: #ebbenbe oocb ban ben ï^crtogg beel fcgoon «ntgffte 25eelbcn/ en toasi bp ben fclbenfoo ticf/bat gpfon* ber lulio niet mocgte leben:<©ocfetoa3i lulius foo berfien/bat gpmetr als bup* fent ^Bucaten f'Saecii gabbe. I^p fiacf SCnno. I ƒ 4 ^· oubt ƒ Saec» ^gii «f^jaf-fcgitfttgbtt: |
«i
-ocr page 77-
l^et ïeüm ban Sebaftiaen
del Piombo, ©enettfltn ^tgüöer.
VM grootentoeïmogijêti ig beneer^ gieriaen vUt ofi jalourftc/ öie öep^ itielgcS De herten jbetoeit tuiffö^» tüjec oUetalicgenbe €on(ietiaet0/ om merc* feelgcS malcanöït t'oïiertoinnen: Ijgcii (tiè acöte) gÖetDêefi tuftcDen Raphael tian Vrbijnen Michael Angelo: tojêlc&eti Angelo ftötjni üjel / om öen roem Raphaelis te üetöonffeerett / D^^ft eÖiöeelgöcfocDt te tioo|beceti eenenSe- baftiaea uaii Benetien/ bietot i^enetien een iBuficien en Euptflaaftec toa^ / en treegö fin aen be ^cöilöec-confl / ne^ mcube sijn begin bp loan Beihno, bie boe feec ouöttiiass: ban baec bp Giorgion, tojtcnss ttianiece i)p rebelijtfe bolgöbe: maec göetoenbe ö^m feer tetontetfep? tennaet'ieben/en üjojbe ban Auguftijn Gigi tc aoom göebjacöt/ om be €onJt/ OOC& om m fi^aep ILuptfpeïen/ enfoete tonberfatte» «Snöec anbermaecfeteftp |)etban<©ïpber!aoe/ opzijn Giorgions, ijjat poefeïtcö / bat te fioom feer njojbe SÖepiefem <0nbec bejs too^be Raphaels bing§en/om be groote gtaceïgcfeBeben/ ^oben be biepfinnige gfteftuöeecbeban Michael Angelo pftepitfen* l®aer op t'bolffe Ö^t bonms^ ban Scbaftiaen begee* renbe/ Hooien gem baet anber^ ban fpjefeen/ feer öoogö Michael Angelo berf Deffenbe/ ïatenbe ebentoeï Raphael 5ί)η graceltjcBöept be8ouben.i|ierom bjiert i'Ösrte ban Michael Agnolo tot i)em ge# negöen / bat öp &cm fteel in beftiiet» mingöe «am / Sem aïtijbt boojöerbe / aiiesönCaitoenen feïfis maet&te/en 30« öingöen ïiiïtcfi alsi eeiien berben feer èoogöltft&aïtgtpW. ï|terboo?;bio?^ beöem Doen maSen baneenBijfcBop/ feer groot bp ben #a«S bjfftnbe / een i^irafe! met eentn booöen Chaftus, en een ifEarte-beeitJt toeenenïre/ eneenfèijoon bcröupilertEanbtftöap. ^it met Mi- chael Agnels CartongS^bac»/ bjo^befo |
gepjefeii/ bat ijem ban eenen Pier Fran- cifco Borgerini tDo^be tiejleebt een ca·» «die op s. Pieter Montorio, tet retfitet lanöt foo men tn comt, Hp fiabbe göe^ MöÉn een ftaep mftnieKe/om öe ixme^ ren te berepbm / tegen aïfe botBtfc^ept/ omban<8Ipberb3ebaerop te toercfeen/ berepbenbe bat fteenfealcfe met jBaf ftöffe en a5rtec6fti)e pecit'famengijci fmolten/tn (Ireec ftet op ben muer/ φ^ nenbe btt ban met een mengfel ban root> aejötigfi fealcfe/ foo batjrjn coleuten/ bpfonöer ben Chnftus aen ben Colom^ ne/ onberanbert blpben. Michael >^gnelo bsajs ijem Dier feer betjulpifö/botien bat Öp i)em be teptfeemng^e in deen Dabbe gemaecSt / geeft öp feibe ben fieelen om^» tretS ban ben chriftus ggebaen: gin bit ïBcrtfe 5ÖI1 onber anber fcöoon tronien/ Öanben / en boeten* 5^efcn chnftus, b3aer fip al ban Sebaftiaen, aï öabbe gp 5gn lebenniet meer ggebaen/ j^pbiaec tueerbic^ onber be be(!e €onflenaer$ te 3gnbermaert» ginbefelbeCapeUejgn in ftefco nocBeenigSe fraepjpiguerent in t bjelffel / be Cran^figuratie: bene^ ben op toeerfpben / s. Pieter, en s ^ Fran- cifcus. i|tcr ban tooibe öp feer gfteacDt en bermaert/ al boe mei 5p aen bit iotpa mc0 bjercg fe0 ^aer boenbe toag;* maecbteeen '^afel ban eipberbie/ nie^ fonber ^tt boojgaenbe begulpbanMl- chel Angelo, een bertoeiftingge ban La- farus, feer blgttgö gÖ«baen.Befé Cafeï/ Raphael oberleben biefenöe/ b30jbegöc# fielt in't €onft(ïo?te/ tot een liaragoit tegeii be 'Safel / bie Raphaels lejie toertfe ttiais / te toeten / be Cransfigm'atie r ^p bjerben b^e feer / borö Raphaels (om begratelgtfeljcpbt) meefï/ göep?e# ftn. Raphaels toiert göefopieert/ en nae I9?anc6rgcfe te i^aifroncn g&efonbeni maer be piintipale tot s. Pieter Monto- rio gcfielt.sebaftia«n toag feer langfacm/ en traegO aen t'üoerffe tc feiengften/ bat Sijttttiercfeen fomtgtgi anberrngegeben toerben: #nbtr anöet tot s. μ aria de Anima, baer jBeesisr Michielijan t&elenbe liiflojp ban S. Barbara in't nat bebe / en υοο? gcjet tetcS op b'^ta»» IfaenfcBe maniere gepjefen bjojbe, #efe foubetelanöliijailen/ te berbaïen alie be Conierfèptftïen bie Sebaftiaen bebe/ toaer in Dp ge enen tbjecbrnoft 5gn0 ge* Igcöcn en gabbe bantodboen: engiie^» Igtfeen/ oorS ftanbeii /fpben/ fluiDeeïen/' pelterijen/raften/ en berfcgepbf lafiensi/ féerlebmbe teitiaesSen^ ΐ^ρύμφορ/
optewef<='
ken van Olyvervvi»
fevronHC»
oorSebf
IKaeti rf" piombe· |
^'hücterea'' l^gtjettbe: maoit ftöiïöerbe op platen flpg'oote ben45oubt/^tlüet/enCopér.i^pgöes treegj) / boo^ gonft ban eenen35iffcl)op öan vafona.uan i^auji clemens tjet (©f* fitie del piombo , baer Ïoan da Vdine op mofi ften / bie fpn ï^epltcgepbt b)on# ber beel btenft öaböe göebaen / ban fip treegfj een pcnfioen ban bjie öoobect Croonem^oe sebaftiaeö bttoffifié.|iab« öe/bermtnbérbe fpn biöt in be Cottfï/ en jgaobe gl|enuec0te in goebe baggen te nemen/ ben tjjt met platen booj te b?en=» göen/ en berfen te maetfeen allï te pajs
iluam» üp fepöe: icfe liiibbel om te eben gebbe' en teil ich niet boen/betog^ ïebatter nu 5pn / bieinttoêei^aenben
W^t een fiabigbooimmen/met een blgtigDenbeberbulbigD bólöer^ ben bermaciji/ om te tomen tot eenigiien goében gtaeb/ oft bolcomenöepbt in ber Conjï /10 bJel göeblèften aen Piergn del Vaga, bie met giooter armdebe göe* toeeft opggeboebt: ^gn Baber toas een ifórgc&fman / en fpn iBoeber/ boe öp tü3ce JBaenöen maer oubt en mm fltirf banbe ^SeittiJeret öpgOeböebt ban een <©epte op een 3©en ba* ber bjacöt öem tot ƒ lojeHcen / en 6eer« be toeber nae ben 3Srgg tii Β jantferötfe. pierijn gï)eraet6te ban bert eenen ^tijiL· ber tot beti anbccen / altgbts neerfttclj jgnbe aiiSf)p moci)t/ in bet tepiöenen nae ben Cariom ban Michiei Angelo, baer ijp metter tpbi ben beften onber öie gongljeris ban iplojencen en ti|eembe# üiigftenijSgöetoo^ben/ en meiter tgbt i0 böoj een gbemeen ^iOilber / il Vaga gfjenoemt / gfjebjatlit te Soom / toaer ÖP aen eenig&e ban befen vaga bjo^öe ge* «commanbeert / ben toeltfien feeerbe toeber na Cufcanen/ boebeöid Pierijn ben toenaem del Vaga. Pienjn in 0oom toefcnbe / aenfagl) met groot becbïonbe^ ren bic groote herballen göeboutoen ber 3Jntötfeen/en onber fraep conflige toerr* fien betöeben en geefcBübêrt ;®aer te# ggen oberiepbg fpn armoebe enbe m* |
letten macb / bat notb alle binggen falfienbefètitlbert/ enmeerfulclgep}0» poofïen. l^p bie altgt feer groote b^ienti· ftÖap öabbe met Michael Angelo , loo^ be felbe / om bat gp ben itit |)00ftb?at|^t/befacciate bdnbe Capelle te maetbenban <©lpbertx)t/ en gabbebe felbe bderom dp fpn maniereDó^ toe^ tnafeétt/bSie^ Mtchael Angel em
te b|ébe« tööis/ feggettbe: i©at eipber* bul maée I0?outtïert öjettfe / banup tttftÈ Sialt^/ΙΰβΗί$ ttiertg bjajS: ^ï^öebia^ gp tot $pttboobt toefcflier altgbtsinqna gratie bp Michael Angelo .Sebiftiaé jjarf ban eètt Jéête €oo|t$/2ftnltö ij 47* ouöt ói^giaer/ ■'''^·
'ίHcumtjan Pienjn del Vaga, ^φίΜι; eti
baniploiencen*
beren fiaet / om te mogöen boïboen jp* nen grooten lüfï tot ber 3&onfi/ en begaf j^mtnbe ^cbilber-bstnt^elsi tetoerc^ gen be Dalbe mefte/ en b^finber gdft met beni^onbag bjatfjt gp ober met tê tepc^ fienen/ boegöö'er oócfe bp be öeplige ba- gijén/ en een beel banbe natöten/ flelen* bè ben tgbt ben tgbt / om tot bertnaert* 0epbt te mogöen comen,^u0 bt gon öp nae tbJelffel ban Michael Angelo te tepc^ Benen / en forgt oot6 te bolgOen btma» niete ban Raphel t oeffenértbe bem abtU in tepcfeénen ttae ronöt itpt ben Itfitgc* ftert/ en onber b'lcerbe nae bc <©tetilTen> en leerbe ban finttb toertSen / en tïióobt bebelenoe / met allen ongemarè armoe^· Oe berbiagöenbe/om tot pérféttie te fo»» mén, Cén lifp niet lang öen/Bp en bjert iti Êoom ben bêflert Ceptfeetiaer/bic baer önber be teajs / beft iJér^r
fïaeiibe be mufrulen/ en fïiöaerfïe bingeir ber Conft: <Bat öp onber Cenflenaren/ ileeren en i^?daien/bio jbelrefeent: öotè ban lulió RómanO j Crt loari Francifco, üjaer booj &p bp Raphael gcrafcSié / bie Öem befïetbe te töe^cfien bp loan da vdi- ne, enfoubegbdoónt tooi^benfnaebat 8p öem in't bjercB foube b^giténv ^ns toais bp bp ioa;n da vdine uierilenbe in be Cogienban ©auiJ i-eov bait anbii: fraep Slongöersi om flrijiöt tkl om w Μ s: bclï
Sebaftiaen del Piombo, Pierijη del Vaga. Foló^.
.sebafliaeti op 0flrbe (ïÉinen te fcftitberen / metjgn maecfeen/ baer icfe toelttoeegiaéraen bit®''" boo^beröaelbe jBifture eenen gronbt i pleegöteboen: €nt£femeen/fooic6pet |
-ocr page 78-
Italiaenfche Schilders,
aermcB naecfet fiet / toeïcfi toertfi itt grooter bieerben ggegouben. s^pPaf- quijn maecfete fipeen jfatciatebantoit en fuuart/ doet bantepcfteninge en {)an^ belingöetoefenbe, j^aeatiberti3ercbm fcgilberbe gp boot Den ^ertfbifTcbop ban €pper0 te 0oom/bp Chiavica^in een #alep]$ / baec eenen i^of met !2lntgc6en tna^/ berfrbepbenl^oetergen/ <l&rottf<· fen/ iLanbtftba^i^en/ en anber aerbitge^ ben*^aernaeboo} ^uptfcbeifocfterji oot6 een i^ofmet ILogien/ bierbtban alleis feer gbe|?|efen« i^ocb een fale iffec banj^em bp sinte Auguftijns, bol^ifloi· rien / beginnenbe ban Romuius, tot Nu- raa Pompilius, alle0 bertoonbetlfltS/ foo oat bp boo^t enboo|tbeeIbiercgenge« treego / en bebe: ootft boo; recomman^ batte enboo^fp^aet&banben feergroo# ten mrtöitect/ Antonio da Sangallo, Die Pierijns bermogbeu in be Confibielbe^ l&ent bJajS meerber te biefen/ aljs bie ban anberenbansfjnentöbt* l^pbabbegbe« maetftt een 'Safeltnoe Capelle te Mi. nerva, een afboeningbe ban een CrupiS/ ftuelcfe boo} een t^ilubie (bie te iSoom quam na ben roof ban Borbon) bebo|« toen 10/ batanberjs ban t'fraepfïe bin« gen toaaer bat te 0oom Ce 0oom tot oe 3!®onic6cnban Servi in bt 3iert6/?gn ban b^m eenigde 35eelben / eneenigbe ■fóinberen met feftonen/ bie feer bleefcfi* acbticfisöngbefc&iloert / enpoefelatB* titö/ in feer fcftoon actituben: Sn bit toert&t^ fulc&eConO/gratie/ enfcboon tnaniere/ batj^etteaebten i0fft]^oon# fte bat opt in't nat gebaen bja^/oni bief* mille befe 25eelbenen6inberenintaen# fien leben / in be actiën roeren / en fcftp* nen met ben monbe toooiben tebiillen loffen / fo bat j^atuere bier ban be €onf{ i0toerto0onnen/ oftbelpbenmoet/ niet te betmogQen in ftboon^epbt boben bit. ïiier boo^ tiotb meet bermaert/ bjo jbe bem ban ben Carbinael ban san. tiquattrobefieebt eenCapelleop Tnni- ta, ter fltncBer fpben banbe Ifóercfe / be« fe fcöil&erbe öp op't nat : onber anbet ttoee tö^opbeten/ Daniël, en Efaias, beelf ben ban bier ellen en balf/snn mei groo# ter aenbatbt bcr affecten gfiebatn: fcOen befe sgn ïttnberen/ bie bes binael^ toapcn öouben; ïPelt 6en fcbilt
ffcaepen
iie(t debeit. Cm liep beel iBaenben met
acn/ of fierijn cn üJCtöt öe Uoojbaer:»
(Ie / jae wn betten ban aïlc bc jonger js/ ttie baerbÏiotgten/ in45rott(Ten/ J^e^ ilomn/ 2&eelben/ en ^^flojien» bolg# ht eiber feftecfl bt fcgetfen en tepcbentn^ |[(nbanRaphael5gn|&ee(ler* H^iocgt mpberbec enb}oIge&ec b'anbec / Qt* bldt&t aen eenie&r ^ifïo^ten in be Eo0ie ban gent gDebaen/ al^baer O'Slfcaelgten boo^be Slo^baentcet^en/ Daec be mueren ban lericho ballen / ben (irgbt lofue^ baer be^onne Dtlfiaet/ fn baet t'nieubJ ^SCeflament begint / be il^geboo^e / ^oo^rel / en Sftbonbtmael chriAi, en eentgj^e biflojiftenjï onber be Iïen(iet0 O» Sön coperftöe/ bie uptne# menbe 50η, pierijn t>oo^ be(en Jjem ftoo- renbe loben/ en öemfrenbebp loanda vdineenRaphael inatfitingDe/ engije^ iieftggt in faet&en ban groot belangg/ treegö gtoote ftope en moebt / btenenbe ttieerenbe Raphael nae 3ijnbermogf)cn in alle göeöooifaemöeptibe^ öp ban Ra- phael toerbt beminbt al0 epgbenfoon^ Cn gbeïgcfe be bettcötfaemöept booj lof niet flapecigO / maer toatfeer too^bt/
teeft Pierijn in't toelffel ban be l^aufltjC" e fale / boo? toelcSe men in be ILogten temt / 5tjn blöt en €on(l getoont/in ben itieefïen beel ber :}&eelben bie baer jtju: mant in bat bielffel inbetomi?ar' teringöe met fraep fnbentie te toegöe geb?acöt ronben en obalen / en tot feben planeten: befe gfieitbilbert/ sönelcfe uanBun gebiecten boojt getrotBen:iup- piter ban ben 3ftrenbt / Venus met Den/en alfoo boo|t. |goc5bobenooc6 te ttoaclf#emel-tept6encn/5önber nocö bie ban ben sodiacum, en ban ^emel-teptBénen/ al te langg te berga^ Un» Sin t miböen ban t'toelffcl in een ïonbt /59η bier 25eelben gemaec&t boo? ©ictojien / bie begl&auisötjcicöoebt en flentelen Öouben / ban onber in t toer* cojten göemaetBt ban Pierijn : UJeltfte boben batfe metmeederlijcfeeConfigei lj3?ocBt en toel bcr(ïaen 5ijn: en boben batfe aerbigö enb^oltjcfe toegijemaecfet jijn/foo geeft tp be naecfeten foo natucc* iflcfe baet boo? laten fcftpnen en ftcn/ met bunne fpbefeetiji ombangben / bat Set fcj^gnt batmen te beele beenen en |
fcaepenaerbt geeft / enbe^inberftens niet alleen ban bleefeb/maer berbetoen ftgpnen* bc toier boetben ban t'af« eaenbe toelffelcrupf bJt)!$ gbebeelt/ 3ön biet ©ifioiien: Cene / baer Anna biucbt tDopt: ^e ttneeDe / baer Maria Sbebojen mojtt^e beroe/ gaertron^ kDinge:^e bierbe/be i^ifitatte.^Bttsgn feer fcöoone jpigueren / bpfönöer eentge 09 bafamenten geclommen/om be trou^ toingbe te ften/ bie feer cloecft en natuer^ Igtft sgn. booiberbe bit niet anber^: H^ant bp fiecft i»erbt« €n gbenefen S^nbe/bolgbbe Mo i j ζ; «be ^tft bin* nen aoom / fo bat bp met eenen iplo^en^ tgnfcben <$oubtfmibt / ben püoc gbe« geeten/ om ^gn lijf te bergben bertrocb/ en quam te iplo}encen/ baer bpfeer ijotL· lecom biais bp bie ban be <εοη(1* ^aen* bebeConflften tnöc Iftertben/ faggen in be Meccft oer Catmelgten Oe Capelle toan Mafaccio, Daet toeel toan bte ton* fligbe fraep maniere gefpjoSen tooj» ben / bat oefen IBeeiier foo to?oei3ö / en fonDer treflgcöe boojbeelben toan jBee* fier0 / foo fcboonen manier gaoDe/ füjelcfe Pierijn betie(ligObe* groeft baer bielen foo beel ojoojoen / bat Pierijn baer mate nam/ om opeenenmuerte maften een Sinte Andries beelbt op t nat/ om te toonen / boetnente0oamfcbil« berbe boe ter tgöt/ boe mei bp Dem fel* ben niet Denbefïenenberoemöe. I|ter ban bjojt alleen ban Pierijn gbemaec&t ben Carton; mant b^m quam mat an* berjs booi / baer &p meer luft toe babbe/ te meten/tot camaidoii te J^lojencf/ om ten Compagnije ban be i@artelaer0/ te fcbtlberen een groot bac& mneris/ met b'ti;ïojie ban bnn IBartelaersi: en al ma^i ben loon deen / enbe plaetfe ban betöanöi / nam get aen/ en maecfe* te eenen €arton oj^ voit papter / laten* beöet felbebeöoogbfelenblpben» l^ier babbefipglretepcfeent be tttjeeJfóepfi^iS op ben i^icDtfloel / bie al be gbeban* sben Cb^ifïenen beroo^eden/ tuelibe ep totrfcöepben actiën booj bun 5gn/ gm Bmelenbe/ fom oberepnbt en anber* wite/ feeerenbe en toenbenbe / metmebe* ipDiiibe maniere / naec&t en göebonben tocfenbe:be cube mannenbettipfenbe een
bol(i«ibigö flöembebt m öö^toof^- |
FoL 70.
fommigbe jongge / bjeefe ban be nafeen* De Doobt De^ €mp0: anbere/ beppne Der banoen/ met berbeben mufnilen/ in't b);ingen ber licbamen en leben/tooo nenbe al bebenbe een tonbt boobelgcft fttieet.^ier maren bp be ^olbaten/bteft booj Denaecbtfloelen terDoobtmact( lepben / in melcbe te fien mas een onmt* libigbe felle m^eetbept. m %epfer0 en l^rgcbQieben maren feerberfietliJtftc^ 5gn Hlntgcfts toegbemaecBt* ^en €ar« ton gbebaen mefenbe met grooter bl^/ mo;be ban ben €on(!enaet)3 met fees groot bermonberen gbefien/ ggep^efen/ en Pieri jn in be Confl gbeatgt foo beel te 5gn/al(tmogbdgc&tttocbtmefen« Φη* Dertuffcben Dat bP ben Carton maecte/ begon bp toan <01pberme eenCafereel ban een jBarp-beelDt / booi ben booif5. Pilot «i5oubfmit / 3gnen grooten b?ient/ maer bolbeoeis niet: mant bemtenen ^m/ Raphael di Sandro, in βΐφί en toflnant/ banbenttis enb^ienbtftbap megben / baerbPfomnttgöe|Baenben mas/tot bat oocft tot ƒ loieneen be ^tft begon fontftefeen/bei öp ootb ban baec tooo^nam te bertrecften: €nmaec6te boo} ^m Raphael op eenen boetb ronm linnen / ban ontrent biet ellen/tegben ben muer gbefpötfiert/ op eenen bagb en nacbt een ^iHo^iebancopetberme/ eenë doesS^ baer Pharao tn be öoo ^ee met jnn ISrgröf bolt/peerben en magenen/ bet* gaet / met betfcöepben actiën enactittt* ben/ gemapenbeen nae(bte:b'eenfmem* menbe met nat Öapi en baerbt / en b'an* ber grgpenbe een#eerbt bpben baljs/ ntet open monbt toepenbe/en bigt boen* be om t'ontcomen» b'anbecfpbe ban ber ^ee / Mofes en Aaron, met ben Sftad^ten/ leannen en i^^oumen/ bie <©obt loben / b^agöinbe een groot beel aerbige potten en baten ban berfcfiepbi fraep maecfefel/ be öoofben ber ©jou* feenjsfeer berfierlgtfegeöulfelt mefénber ®it gebaê/ gaftben boojnoemben/bien betaengbenamer maiS banbet|^^ioo|«
fcftap toan sinte Laurens, Pierijn u^
jf lo jencen gbemeSen mefenbe/ trocfenn ^er ban baer / boeg nemmermeer t^bt toerliefenbe/ oft bp en teecfienbe oft oef* fenbeöem in bebingben ber Con[ï, i^ente 0oornopDo»benb(/ gnarnme^
bes |
-ocr page 79-
Italiaenfche Schiiders,
be/moetenberantfoenbetalen/besStoajS ÖP om fgn finnen te becUefen.5©e beiPMCi te obec toefenbe/ toa^ fo berftegöen/ bat Tn de piu"' be €on|l tn i)em becce tefoeclien toaé: ^'""^®** botö booj eetiige ^paenfcöe ^oïbaten maecte {jptouatecbecjaDe boetten/en am* bet bingüen^^aec na ben Baviero; bie be platenbanRaphaelgabbe/en boepniej^ pet berlo^en/ bebe {)em tept&enf een beet Hif^ojien / baec be <$oben g&etranffox^ meert Bun liefben plegen/ bie ban lacob Caraigio gBefneben Uïerben, ^nbecbejs quam te föoom Nicolaes i^enettaen Capgtficr/oubt bjienbt banPierijn^bie Öem bemaette/ te tretfeen nae Genua, bp ben#|incePoriajbjelc&en een gtoot €on|t-ltefDebbeti»a|(/ albiaec gpbtel teboen föube öebben» Pierijn ïfc^tom reivag* gefeggen / beftelöe fgn l®gf en fgn bocfti ff terfeen bp öaec bjienben / en guam te Genua, baer ijp ben tdjince uptnemenbe Paieys va» bjillecom toass/ en bjienbelgtfe ban fiem «fc" ontfangöen / baer oberïepbe ben met öem / om te maften een fciioon löa* ïepjs/geciert met fiucco/en ftöilbergeop 'tnat/cn ban «eipberine. ^it bserbt in't luercft gj^Eflelt. jÉaec itftlate toilM teberl^alen be ojben ban 't geboubi / bie Pierijn ï)ier in gfjeöouben Beeft/ en tber* geben beelttoercftbanfcaepe IBeefler^/ en feggfie fletij^ / batter ten eerften gge» fcöilbeit toaren in een bei toelfbe l^oo?^ te / met ftucco beriiert/beel BilïoiifeenjS engretiffcn/ eninbe bogBenberftBcp^ ben toapen fpoeïgien / met grooter bigt cn €ou(t: '©act nae Α boben be trappen 5pnban fiemgfiebaen grotiffen/cleen U* ftoiiftens en ftguerftensi / mafftDeren/ ftinberftenss/ bieren/ en anber fantafpen/ allei^ feer aerbitB* ^e trappen opggei· gaen sgnbe/ comt men in een fcöoon Eo* gie/baer aen bepbe epnben boben be beu^ renfpngöefti)ilberttbjee figueren/ een IBan en ® ^outue / b'een nae b'anber ge^ fteertbjcfenbe / b'een ban booten/b an^ becbanacfitergBefieert, iêettbeïffeiiis metbgfbogBenmetfiucfo göebilOiBt/ tuffcBentoelefteBpn (©balen met )|i(io<* tiften^. ^t fgb-muerenspnbeftgilbert met€onterfeptfel0 banoubeenmeuViJe Capitepnen ban t Doria, baec boben in groote bergulbe letteren ftaet: MagnivvijMaxiraidwces^ optiraa feceie
pro
bet te βοοηι / ett boetoooiöe na be öoot
Conft-tipantiiscn Adriam be ίομη Clement De 7% tot eenOeC:i
öloepen aller eüelet Conpen/ btn toelcfeé ftefietoe lulio Romano , etlloanFranci-
fco, ïioïift-iticejïerit ban ftoertli / batfe tteieïtS üeiieeleafoutien / selgtfe Raphad oüetilci»en 9lae& te boen. Pienjn &iecte ijjcwfiee&É^elt / maecftte met ben €ar^ ttmttan luiio Romano beiDaj^enuan ben SNu^ boben een ^ooit/ fo feet conHigg/ tiatbefe tmee bieefben / bat j^p boben Dun foube luetben ^eflelt: bsant al ^b^ öenfp ben naembanRapbaels Difttpelen teifloefen / en gabben ffamen 30nsoeöe# tengeerft / fo en öabbenfp.foobolcome> Igcfe niet gfiebeatban fiein be Confï en ecatie/bie öpegn figiwren plagö te ööe^ Pierijn del ben: ïpairom namen fi? fiem aen/ en ga^ ZTflrd^o ^^ öem onbetöont / enin t öepWc&Saec/ Zfomcny! 3lnno/i Ji f .btfufiec ban loan ρ rancifco, luHo Ro- jcijceten Cathifrina, te l^gbe /op batfe t'faméin b?tcntftöag becbonbm ιηοφ cofrSout ienblgbenv Pierijn ojajseenCapllebe^
loan Fran- (ïeebttotsintfi Marccllö, ban bic ban bc afeo fufter. (^tuclftp Compagttfle / bacr öp boben itrt toelffel maecte / baer Eva banbe rib*
be Adams too^bt sÖÊitöapen/cn Adam
naecfet lic&t befmaeit ban ben flacp / en Eva obet epnbemet öanben t'famen be benebictie ontfangöt ban öaitn ^cDe»^ per/toienjS J'ïöueceiö ban fieel (ïatelpt^ feen toefen / met ftöoon lafeemn becïeeti ober b'een 50be jpn ttoee <èwanedi(3en/ iajeicfee 5ön S«Marcws, en S Joannes, maec ben loannes bleef?töaoft en eenen naecfe^ ten arem te maften, Hier in miöben ban befe ttoee/ maecte&p ttoee &tnbtEen/ bie tot b|ï£terinseeenen«Canbelaet bjagen/ bteXeev lebenbè en bleeftïiacötiiö 3Ön/ befgelgcfejc b'Cuangeltften/ban tronien/ ïafeeneny en aentienMuaet tnbitbJertft treeg ÖP beel belet/banfiecten/ tnanbeK ongebaUen/ bie bageïöcjc ben (ierflijtfitn obeï comen. 25obtnbatmenfegt/batt£r geit ontbjacfe onbec be Com» agnge / en bat bit toectS bafï aenltep / gnam be plnnberingBe ban aoom ober öaï^/ Ibesbonbt öcm Pierijningroote benoutöept met fijn ï®öf enfetKöt/ mt teelt Bp op ben Dflï^ liep atötcr0oom/ om te falberen/ban plaetfe te plaetfe/bat Spepnbclgcft beerigtS a|ebangcnöïP2f
, ïetonimo
w^vifi
^«ftdoor >Uten. Scken,
δ.»"· |
3gnnaecte/ boot enlebenbe/ in berftDep öenattituben : tSaecjijnootS een beel <6aïepen bp/en ^cijepen/b'ecn geftDon^ ben ban get tempee(l / en b'anber be^ Bouben/baer fietmen in be tronien grooi· teberfcDjitftt&ept uptgljebeelbt: <©efe l|i(!o^ie toa^ be eerpe / bie Pierijn booj beni0?intc maetftte. JBen fegt bat baer/ eer Pierijn Quam! booi ben iöjintetoag berfcöenen eenen leronimo da Trevifi, bie eenen muer fcgilberbe bie na ben öof fiet/ t'mglen Pienjn banlangijeröanbt Sgnen €atton tot be ^cötpb^et maet* te / en onbertujjtfïjen gingötoanbeïen/ en bejètabt beften: ï©at leronimo fcp^. be al murmnrerenbe/ toat Carronoft göeenen €arton / itfe öebbe be €on(i op be puntban 'tpinteel/ en fulcp bicftmael berijalenbe/tiJcrbet Pierijn gfjefepbt/ bie al0 berontoeerbigBt / firac]t; 3piien Cari. ton liet bafï maften boben tegiien ftoelf^ fel/baer öp mof! gliefc&iïbert toefen / en het tut mibben be berberen ban be fïep^ gfjeringïje toeglj nemen / en be faie open fiflen: baer qitam be gantftöe fïtabt nae toe ggeloopen / en befe teprfteningöe luerbe n'.et groot bertoonbcrcn ban ρε»» göelgcften göefien/ en Pierijn onfïcrfiijc# feen lof om fpnber €on(i g^egebtn.
fagB baer / 't gBene Bp nopt en Babbe ge meent te fien ban Pierijn, εη berftfijirt/ liet ben moet baiien/cii fonber berlof be^ gtieeren ban ben iS^inte/ bcrtrocft nae asologncn / baer ftp tooonacBticB toag. Pierijn epnbigfibe befe ^aie/ geffftilbert op be mneren ban ^ipbertoe/met tiera® ten ban fïucto/ een bpfonber toerrft gBe* acfit toefcnbe, <©'anber fale/baer men tn
retftter Banbt / is 't ^seïffel ban Bem ge baen op 't nat/en banftucro/gecompar;» teert bptané op be manier ban b^anber, ^^emibbelBiftojie ban luppiter, baer Bp be Êeufen bltyemt. ï^ier ^rjn beel fcBoon naectémecrbcc alö tlebé/ en eené i^cmeïiiKt alle be ^oben / bie iwt ï^m |
in fpn bebeelt befcgooniie fabulenban O vidius. iscen ijS niet te bebencften/toat oberbloet en gracelgcftöepbt öier te fien 10 / ban beelbeften^ /blaberften^ / bier* ftenjS/en grotifftenis/gcbaeu met grooter inbentie^j^otij neffeniS b'anber fale/biet Camera iijn na fpn teptfteningöen ban fgnftnetöten gebaen/getomparteert met iintco en op 'tnat/baer beel ftinberften^/ grotiffen/ maflTcöerftenjS / en bierftenis 5ΡΠ göebaen: fo jijnoocft eenige boojta* merftens en fontoo?ften^ albefcljilbert en göetiert: «Socft galergen aen ben fjof/ baer Pordenon pet göebaen öeeft/ aïja i« fpn ïeben berfiaelt iis / en meer anber« Pierijn fieeft beel iwer toertften binnen <6enua gebaen opt nat/Cafelen ban Ip/ en tepcftening&en booj tapijten/ ;§>tiiip-b!aggöen en toimpelen: öp om fpn groote Conflbp ben l^jinte feer beminbt en aöeloont toert/ en meer fou* be / Babbe öp bolfierbtinfpnenbienfï, ©em guam booj / fpn üupfbjonto ban m vag» fioom t'ontbieben / beiS ί)ρ een ïlupiS tocBt binnen Pifa, toeltfte ^tab Bembe^ Baegöbe om fpn leben te tooonen / en ge^^ ghe. treegö baer toertft in be 5^om-fterf6^ lltoaer Bp eenigBe Capellen foube Beb* ben gBemaetftt in't nat / met eltft fjacr
nat eenigfiel^inberfteniS tot bercieringe ber felber Bab gBebaen/berliet 'ttoerrft/ be^tabi/en'ta©gf/ en troeft toeber nae<6enua/ gBetrocften ban pbel lief-· befpsöer lullen / altoaer BP fommrgBc iBaenbm bleef/booi ben #?ince onber* tuffciien toerrftenbe* ïl^aer toojben gcm beel b|ieben ban bie ban ben «zoomen fpn ^npfb^outtje gBefonben/ en ban
toercft te Pifi, anberenbefieebttoerbe., Cpnbiliifft fomenbe/enbinbenbe anber in't toertft / baer BP beel €artoni8 toe sBftttaetfet B^ööf / toiïber gBeen Banbt meer aen fleften/ maer iss epnbeigtft toe# ^, „ berteaoom gflefteert/ en liet Bern ften ^rrtr^ oftfifnnenbp#au^ pauius , cn Carbiv roo®^
aaet
Pierijn del Vaga.
propatria, ^n b'eetfle ;g>aïe bie aen be Hogie tornt/ baer men in comt boo? ten ban be pookten ter flincfter öanöt.i^aer 5gn tn'tmelffel tieraten banfïucco/ en in t mibben ijseen groote ï|ijïo?ieban
fcfjjicfteribeiibonberjS maften feetnae* tnerlgcfte artifn.^e tieraten ber (lucca 5gn feer lael en fupöerïicö getoiocÓt/be- lugl Pierijn een feer goet jBeeftecfiier in bjasi, maerftte nocD bier cameren/al
een^töigbjaetftban iEneas ,intt)elcfte i g&etujotötbanfïuttoenop'tnat/toaec
beranbfrguambaerootft leronimo, en i 'SEafeliniSlpbertoetlBaeralfooBPOp
toemt banbe Home/ boojbe benretrr! BemonbeanttocojtgÓeïaten: il^ejS Bet |
-ocr page 80-
Italiaenfche Schilders,
tiAtl Farnefe, bte gem bafï nae Urten ïoo^ l?eti» «©nöcr Dei trceg^öpeeneinjua^ tten acem / baet een beel j^ontiece Croonen aen tiecmeeflecbe: ΐιειοι ^p
a^etemteert UiojOe opeennteute tertrecfeen: J!®aet bem tiJcröt ten leflen befïeeiït te bolepnben een Capelle tot Trinita, vuaec ban t'ioelffel tua^ geD aen Dan lulio Romaea, en loan Francifco, jpn
^toeer, ^ietmaecftteöpcemgDetin^ gt)en toanfiucco/ en«6cotiften tot rte* raten/en tiooee |)t(ïo|t6en0/ 09 eic&e fpöe een / &e#ifctne met ftecften/ iiaec Den Cngel t'uoatec romtberoecen/tiaec eent<> ge faoggen 3ίίη int bercojten: te beeloen L^rati ver. Daïlen wbeïgcfe tlcen«g|n b'anberbe toer* vafaef toecfeingöc Lafari, toelcfeen in jpntco- ga, cn an- nte bleec&Dectiiigg lüefenbe/belutillban dei hiftorien tier booöt ÏH't Ictien eerjl gDecomen te tDtfcn: om fiem jgnbec/ bie öem ontbin* ben / en notft meet / bic Sun bertoonbc* ren: in't berfcfiieten 30" 'Sem^clcn/ bie flaubi betbemn. V^eerfpben elcëe bec boojfeiJber ï^tflo^en/ ijinocDeene/ te toeten/ Centuno, beccoopecjs iacfit upt ben Cem^el/ be Cranssffguratie / en nocö eenif0 anber; bocösijnbeegibier öe rièenile.j^otö tegen öet uptfpitngöen ber |p>ilaiïet0 ban binnen / maecfite öp bier #2opgeten / bie foo goetbanpp» fio^tte en todgÓebaen stjnalflmogge^ Igcg foo $tin ooc6 al b'anber bingen/ met fuïcfeen blqt ggcbaen / bat öet meer berlicgterpe alis göefcöilbertffeönt/ en iji feer iebenbicft gccoiojeert/ aïban jgn cpgfien Danbt, befe bingben / en itocö anoer Cartonjs/ toetbe bp aengöe^ nomen ban ben Carbtnael Farnefe, m ί enfioen gbcgeben / befgöeïgcj; ban ben 30au0/ om eenigftebingben/ biebp tn't wordt W^PÖ göebacn gabbe/ bie ben #flujs bebtekn/ «n gafijem pcnfioen ban is, gpiuraten ter jBe«nt/ jijnïebenïangö: 5®ttsS babbe öp te bebiené t'|0aIep!S ban ben l^au^ / en ban Famefe. 5lae bat Pierijn boo^beni&aufSeenigbc öoccfeen öab öbcbaen/ biecenen tijöt boo? be^ Bang foaben bienen/begon ï)p fjct toelffel ban beContnglgcBe fale/mct fef r ftijoon f ompartertngbe ban lïurco / en foo rtjc^ mm aïli mogbeïijcfe 10. ^n b'atïjt floecScn maecfete bp een aoofe/ban bier Btuberen berfieben/ bic metten boeten
tcggen maïcanber rotmn: fn't mibben/ bcis #au0 bjapen: en boo^t ober al tn't bjelffel / ifen ban t'i^upsi ban Far- ncfe. q^it bercierfel ban f?licco gaet te boöen/ altoat mentoett te toefen gge* baen bp Ifintijcfie oft Ifêobeme / foe aer# biföennetalftg&eto^ocötijs, g^oenu Pienjn befe lafïen op bem babbe / begon bp bit lefte fpooj ban Raphael te bol· gen/ niet beel anber^ boenbe al0 tepcfte* nen / ftoeltfe bP feer göeern bebe/ en liet boo j anberé met 5Qn patroonen be biero ilen boen / en fcbüberen: bieUfte btn^ gben fuk^e jBéederjS naem niet beel eere en beeft gbegeben: gbelgcft al^ Ra- phaels btngben tot Gigi, 00Γ& baer ban totejcempeimogbenbeftrec^en* «Dust Pierijn beel bolcft in't toercR boubenbe/ bercreegb meer gbetoinali$ eere: Uiant bembocbt/ bat bP fonber groot boo|# beel 5pncn boo^igöcn töbt en toinningbe ^ toetö öBefmeten babbe. i|et toa^ bent oocii berbjietifö/ tefieneemgbe lifA""" geris optomen/ bie toat beben / enfocbt* ίΙΙ e al onber bem te b?engcn/op batfe bem w«. niet in ben toecb fouben toefen. TDoe 3(lMj46. bengrootenTitiaen bani0c# netien te aoom quam/om Conterfeptfe*· ien te ma&en: en alfo bp boo^ befen / ben l^amS/beniTarbtnacl Famefe, cnSanta i-iore, babbe opeenigbe repfe trecl^enbe geconterfept / engbetnen loon gfiebabt/ tooibe bP te öoom comenbe/int !&alepjS in Bel veder feer beerïtjtft ontfangben en gbelogbeert: toaer upt ben roep obec aoom ontflaen / bat bp toe0 gbeto^ men / om be €ontngïnc6efaïetefcbtI' ir Pierijn afree boenbe toajS
beren/ baer Pierijr met bet ftucto/ en feïf boo? babbe bie te fcbtlbercn/t'toclc Pierijn feer mifbaecb* be/en tlacgbbet jijn bjienben. iliet bat bp fcigbe/bat bem Titiaen op 'tnat bab* be t'obcrireffenrmaer bat bp baöbe gbe· boopt/ aen bat toercft te boen te magen tot 5rjn ïeben^ epnbt/ boopenbe oot gee# nen'iSTrotferinbeCond te bebben/ en bat bem be bingb^n in beCapelIeban Michael Angelo, bie bacr neffcnjS 5gn/ bem p^tcËeUnge genoecb fouben geben* l^ierom enbabbpgeenrufün ^gngbe^ moebt/töt bat Titiaen toeber berttoc&ett toag. «setomin'tCafïeel s. Angelo, beeft Pierijn gbefcöiïOwt/ cnmctllutco
getitrt
Vitga
in des Paus dieiiii aen- gcHoincn« |
Sbectert / een Jèale tn eenigbe Camerii: maer mee(! boo^ 3pn l&necbten. ma/Pierijn floegb aUe fraepgsongberis/ tn alberiep toerei op/ boenbe tot na* beel berConlienoocft eenigbe bingben boo;(fnoobenpiö0/ foo bat aUetoertig tefioom bem ter banbt gbtcomen
bebbenbe foo grooten lafl gelaben/ iat bpnacbt enbacb mo(! tepc&enen/en baer toe fbiatft en fiecblDcftspnbe/ en fiabbe gbeen ru|ïe notb bermaecft / ban Sem te binben onbertuffrben met fpn b^ienben tn be lerberge /bie bP getooon
D^felbe gabe ber natueren/bfeboo; benen in Giotto, Andreas dal Ca- ftagno, en meer anber / iö gbeujeeft/ isi ooc6 epnbelingbe gbefien gbetoo^ben tn Domenico Beccafurni ^ ^tbilberban Siena : ^z^ie iufpn jeugbt boebebeeento Öbe ^cbapenjijnjs^abetjs Pacioj^jr* bepber oft :}5Dutoer ban eenen 2&o|gber ban Siena,gbebe£ten Laurens Beccafurni t H^elf&en Laurens befen )ongben l^eri· ber fienbe/metecnen fcberpen flocfe toet tepcfeenen in bet effen jant / neffenss een tieen ribierfeen/ baer bP fpn beefté boeb* be / begbeerbe bem aen fpnen Baber / en nam bem mebe tot eenen 31ongben. Laurens lift ben SoHff&en beel 5Önen tgt befieben (al^'tbupftoert^gebaen toajS) in ben toint^el ban eenflecbt^cbilber ^^nengbebuer / baer bPtepcftenbenaer anber goebe iSeeflerst teptbeningben/ bie befen ^cbilber bp bei« totjpnbe^ l^ulp babbe. iBenfagbtoelbaejl/bat Domenico Cbie ecrU Mecherino biet) een
soet l^eefler te tooibtti babbe. <Soe tjS binnen Siena gbetomen Heter Perugino, boe ter tgbt een bermaert ^cbitber: be# fenmaecbtebaer ttoee «tafelen/ toelcfte Domenico feer toeHfelialïenbe / totitfri feptteenpiactifeirber fboblptigb nae/ tiat bP beel bie maniere aengbenomen l&eeft. t^itt nae boe feer gberucbtitb Inambibingben ban Michael Agnoio^. |
toa0 te hanteren/ toaer bptooonbe/acb" tenbe baer te toefen be toare bjeucbt en rufïe ber ï®eerc!t / en be rufie ban jpnen arbtpbt ;@U!3booib'ongberegbeltbept en onmaetinbenarbepbt ban Venusen Bacchus, raecfete in fiet&te en teeringbe^ ten ïeften op eenen abonbt bp spn bupjs / foo bP met eenen fpnenbjienbt (lonbt en pjaette/ neber gbebalïen/ en ge(lo|ben ban be !^opeIcge oft geraetbt.·
enRaphaelsteÖOOm/ ijS Domenico, met berlofban Laurens jpnlBeelïer/toiensS gbeflacbtjS naem bP bercregben babbe/ baer benen gbetrotfeen / boo^ pberigben lu(l om leertn/en boegbbe bem te 0oom bp eenen jg^tbüber in ben co(ï/met toele^ ben bp beel bingen to^otbt/ en onbertuf^ ftben nae MicheT Angefo, Raphael, e« an<· ber fraep ^tbilberiS toertben anbeer* be/ oocfe nae b'aentiitBen / foo bat niet langb aen en liep/ bP en toert een feloecfe 'SCepifeenaer/ oberbloebicb 51nbenteur/ engoet Colo^erber. <^oe bP boo^be/ bat tot Siena ma0 eomen loan Antonio ban vcrzeiii, een jongb i&tbilber bie tu baren toajs / ^uam toeberte siena, en boegbber bem bp / (hiberenbe op naer# tenen3(natomie: iBaecftten baer nae beel bingben maïcanber tot trotjs / baet loan Antonio eer0 / en nae Domenic©- b'oberbanbt bebieï: toant be €on(i-bcri» ftanbigbefsgbenfpn bingbenmetbetec funbament en berftanbt gbebaen/al0 be bingen ban loan Antonio: oocb toajs bP om fpn btticbtfaembepbt meer beminbt al0 ioan Antonio toeltften ongbe* fcbicBt enfloibitb toefenbe/eenen leelöt* feen naem gbetreegb / boetoel bem ^ïm* mige (bie fulcfee Mtbtbaerbis^ in groot* acbtingije bebben) feer pjefen: i©ant bp biel in bupjs groot beflaeb ban alberleii Sbebitrttny Megapen/ / en alle
öieemi
Pierijn del Vaga, Domenico Beccafurni. FoL
bepbt/icnno 1 J47, <©ubt 47.3laer* a&egraben in be ISetonbe / j^bbe bit <i5raf-fcbiift:
Perino Bonacurfio Vagas Florentinoj qui ingenio, & arte fingulari, egregios cüm Piftores permultos, tucn plattas facilèomnes fuperavit, Catharina Perini coniugi,Lavina Bonacurfia paren ti,Iofephus Cincius focero cha- riffimo, & optimo fecére. Vixit anno menf.jt dies 11» Mortuus eft 14» Kalen. Novcrab» Anno Chrifti 1147,
't %tiitn üan Domenico Beccafurni, im Siena. |
-ocr page 81-
Domenico Beccafumi, loan da Vdine.
biecmt göebjocöt: oocS een iHabc / bie 5>ön fpjatie natuerljjcfe nae boot(ie/al|Ter "pemanöt quam cïoiJ^en/ en antöjoojöe gaf: ootb aïffcr eenigöCöelman/ öft pemanDt in bupiS quam / öaec toaren al Detjs 5©iercn gDeujcnt Dct bootftc&fte f^d om en om De Iteben/ en fulc eefangg te maec&en 7 bat get te Ujonberlgtke fot om (ten en jgoojen tuajs / foo bat 3gn Supi fcöeen te Vuefcn be Strcfie ban Noe.
^eccben / en altötiJ eenicö 25arbarifrö 0eerbt/ tot om pjöi^ te loopen/ g^elgcfe in gitalten fomttjtjs göeftötet/bat öet te Uetbaonbeten ma0/ goe bit alton^ be betofligen tOnberöouben»<©m al bit fjeaacö (tiiet tegöenflaenbe al jgn maU Ittöept) toojbe öp / tóanneec ftp pet aen? fienïgcjcmaecfete / temeer gfteacötban t'gemepn bolcfe / en ben Stbel fiielbt 0em tooi een «ptnemenbe USeefier / onber toelcfee βρ beel Conterfeptfelis bebe. jSu toeberfeeerenbe tot Doraenico,Bp maerS* te tot siena beel toercRen / bie baer nocö OÖefien mogen toefen: onber anber/ een iSTafel ban Lucifers bal/baer &p maeciite beel naet&ten uptben^emelregttenen^ be ί Jjiertojaren beel fcftoonnaecfiten en bercojtingen te toege göeb?acBt, ;©eeii 'Srafel / botö onbolmaecfetblpbenbe/ entoerbt ntetgfiefteït baerfetoegfieepi» göent toai / toantfpbotötDomenico te f onfupiS: en maecfite een anber/ bie ten Carmeïpten fïaet. gin befe tö boben <6obtmetben€ngöelen inbetoolcfeen: in't mtbben berCafeliiS sinte Michiel, btegöctoapentbliegfifnbe/ toont Luci- fer in ben centrum oftafgronbt ber giler^ bé te fiebben getoojpen» !®aer fietmê een ijperige epj / toaer in ballen bjanben* be rootfen en mueren: oocfe (engïjelen tn naecfete pielen / in bat jBepj liggen^ be/ biojben gbeppnig^t: baer ië toel toaergenomen bat fc&itteren bess bpt r^ <n bie bupflerniflTe / en bjojbtfecr gepje^ fen.!|p bebe ηόφ berftgepben ^alen en €ameren in firefco/ baer öp berft Bepben Dilïojien en unneSenis te teegfte b?acöt/ Ijpfonbec in't ;i>tabtr)ui?0 / baer beel ftftoon 35eelbcn v^ni eh iSomepnffBe ftb^ien / ban eentgfie bic boe? rgliemeen toelbarengtleben èel»ben/en be i©ettcn
jaïourfeliicfeonberöoübenöeböen» Μ |
maeclite nocö om «en '^tium$>Be tot bejS 3Sepfer0 intomffc te sicna, een #eett ban gariet binnen f)ol/ banaci}t ellen öoogö/ fpjing&enbemet beboojbeenen ioöe locftt / baer op f'^epfer^ 25eeït/ en onber b?p/betept6enbe b?p1Lanbtftijag^ pen ban ben^epferobermonnen. 5©it üjojbeop be jBarcfete siena ggefïeïbt/ boen ben l^epfec ban Thunis tomenbe baer paffeerbe, 1|ter ban toerbt Dome-
ben #iince Doria baer met 3tjn JBaje^ (iept göetomen/ Domenico berfocftt tt tomen boo| |öem toertfeen te Genua in 5ijn l^alepgs/ baer Pierijn del vaga en an* ber ïjabben getojocöt: maer ftoa^ 0em boe ongöeJegöen / om batöP öabbete bolepnben get plabeptfel ban ben ^om te Siena ban IBarberen / göelöcS op een nieu inbentie fiabbe begonné een ^cfiiL· , ber ban siena,geBeetenDuccio,baer men Df f,"' % toepntcïj ban toeet te bettellen / toie fSi v^nc 3Dn<©ubet5S toarcn/ en toaer ofttoam hiftorIenf« neer f^p göefto?bfn i0: botö iisgroote maken njf^. bermaertfjept toeerbigj)/ om foo bpfon* ber inbentie / aljs befen bloer te siena tjg/ ^ ban toit en ftoart/ getojocfit met groote (ïucfien (teenjai/ toaer ban b'ommetret* feen 50« groef feenjS ofte fïrefeen g^ebult met ftoart ban picfe/ oft bergelöc6e:ban bitbintmé/ bat Duccio leefbe i j ƒ aen eenig|} toertR ban fiem/ ban fulcben
Ïï^atum* Öeeft Domenicus bit
geerlgtK togbt bermaert toerei bpbe öanbt göenomen/ en allenffeen^ gDebo?- bert / met grooter €on fl en goeben gije^ van lucfee, «een groot beel <®ntrentt'i|oogö pom ailtaer maecfete ÖP eenfrgfeban bier^ van sf^L tante l^ifïojien: €ctft Adam en Eva upt vcrwoni»* ben ILufïBof berjaegftt: Gain en Abels 'y'"· <©fferr)anbe/en Melchifedech, en booj bé Sltaer een groot fïutfe ban Abrahams <©fferöanbe. föonbtom bit ijS eenfrfife ban Balbe25eelben/bie alberöanbe mt* ren gftelepben/ aï0 tot ber (©fferfianbe, . SCliS men be trappen af g^ecomen ig/ bintmen ηοφ ten anber groote biertan^ te ï|i(ïojie / ban baer Moyfes op ben bergö sinai be wn ontfangt/en bentben baer men om t'guïben Calf banft / en Moyfes bei^Daf^len bjcctt.©oojt btoeerS in be Sercfee teggen ober ben i&ieecS* Itoel/ i^ een gwot biertant/ baer Moyfes . t'toater
g^aerenboben öabbe öp 3SnecÖten en ! nicofeetbermaert/engöep^efm: <©ei$ |
t'toatet upt ben (leen boet tmtien / en t*t}olt& ^raeïjs op öerfi^eiïben actitUi ben bjinrftt/ e« beeftin u biencfeen b^en^ een»<©nberftttberf<eracrbige btngöen/ iffer een Stinbt/ bat «enen 3|onbt met 'töooft in't^ater toil fi«feen om te boen biincfeen/ben tocltfeen genoecö fcötjnt te Öebben / 'tfioofttefcbubben entoecfite trecBen, ïï^itiiSbanalb'anber(ïuc&en/ bie wptneméöe 30« / nocö Öét alöecbefle, 0erft onber ben CÖo?en oft Cupola, i^ b'fliftojte ban b'<©#eri)anbe ban Eiias öanÖemMïebaen» iliernaerijsöpoocfi te Genua ggetrocSen / baer i)p toepnitö
ban Lucas UanCortona / toan Pollaivoli,
tnanbfrenbaneipbertoe/ meèrtoaren bergken / alöbtoingöen/ bie ban bertoetoarengftebaen ban25?ocr loan, 35?oer Philips, Benózzo, en anber / bie
al booj befe anber 50« ^^
niet meet tlbcr toexcfien toilbe aljs tot si€na,baer Dpsgn i|apsi en bupten jgnen 3®gngaert / en bermaecSen öaböe. i^p maecfetenocfteentgöe cafelenbanep^
tronien / bie Domenico maecl^te / toaren (eer toel g^eftelt / en goet ban tepcfee^ ninge/ maer baer en toajs fo geen groote öracclgcfeöept tn/toeïtSe gracelïjc&öept in onfe Conjï / isS een bpfonber treffe» IgcB goet beel: i®ant boo? bnenbelgc&e fcöoon tronien/ menicDö toercfe bebjgbt Öeeft göetoeeft ban göemeenen lafïer. Cen leflen nam Domemco booj/banCoi per te gieten/ en maecfete op fes Colom* nen fes Engelen / toepnicl) minberals
fierigö ban gfieefl / fneebt in Ooutoin biuffeen ban toit en ftoart / enoptoper imt t'graef-öferberfc&epben bingiirn/ en oocfe göebctcnbingfjen / feer bootfige ÖifioitBcnjSbanb'Silciöemia / baer lup- pitcr, en anber <i5obcn / Mercuriumtoil ben in't fbjnep^ oft fmüt-BroeiS / baèc Pluto en vuicanus rbter ftofeen / en niep^ nenbat Mercurius fal ölgöen / maerftp bliegöt ftènen/ in roocfe berbtotjnenbe» |
en toert in ben ©om ö^erlgc begcaben,. Il^tieucnbanioanda
Vdine, ^t^Jlber.
D<S^t§iiber-confl tsi genoetg gdtjc een fc^oon i^joutoe / bte ober öoet Hief öebberjs oft naebolgeriS feer jeloersf 133: H^snt toiefe niet ernfiieö en bemint/
SoetjSbebe/bangöeïöcfete Pifa: ï®ant; nocö en foecBt / bie m bint fe «iet :€« — '' , - — toiefe Beeft / en niet in oepnt norgen
onberöoubt/ biebeclie(lfei)aefl toeber; IBaer toiefe met fnelkn en lebenbii· ggen g|)ee(l ban jongg^ bemint en nae^ bolgöt/ bien fal fp fiaer getoitligö ober- f
____ÖÖeben/ alfo fpbeöe öaren loan van vdi-
üertoe/^ggenbe / bat geöueriger toettft; ne. i©efen jong toefmbe/toais bicbtoiljS te toefen a$#ïpbertoe/bat betoercfeen met sgn Baber op bejac^tenbog^el*
t'Ieben: befe fïaen in be :©om-feerc6ebp i toefeiibe / ηα?τι be begtnfelen en eeriïe lef* t'googöSftltaer* ï|ier ban grootenlof fcn bsr ^cOiiöer-feonft feer toel aen/ lebbenbe/foubenocö Rebben gijemaerBt /tiuelcS öemeen groot tooojbeel toas: ttoaeïf Spoftelen / ftabbe fip ben ttjöt toant te nemen fpn begin bppemantop ge^abtomlebem^anbebootgecftiict jcenguabemantere/ is feerfcDabeïgc^: belet ,#ptoefenbe feer inbentgf/ oft ber. toint iiet g^ebeurt felben/ batmcnfe ran
ïtn congeïeren / en ïegsöin gem göeboii^ fcfierpen berf^anbe/ cn goet ban begriip/
% bolgöbe
rge/en ban 6int0 beene tot be Cept&en- confl natuerlgtg gDetrocEten/ b|ac0t fp^ nenjoitg^n tijbt/ alfl ijem gbebeuren moröt/ober met te conterfeptten/i^on* ben/ (pepten/ ï|afen/ en alle foojten batt bieren en bogbelen/ bie Dem ter ^anbt guamen/ en fo aerbicD / bat fjem een pe^ gelgcE bes bertoonberbe: boo| befe toe^ gÜenegijentDept toert ÖP ban fpn l^aber teiaenetien beftelt/ bp Giorgione van Caftel Franco; ^ier ftoojbe loan \jeel lofjs ban Raphael en Michael Angelo: ©eö itf DP met eenen iaecommanbatp 25jief apnBaldaifer CaiHglione, Raphaels groOt bitenöt/ te liioomgöctomen/ en boo| benfdben Gaftiglione in be f)Cöoleber jongöe ^cötlöerss bp Raphael beflelbt
af toenben/en een beter nabdl gen en aen^ toemien/ ban met groote moepte. loan fagft bp Raphael een anber foetelianbeo lingfje / aï0 Dp te ©enetien bp Giorgioa gebaen öabbe / bot ö toas baer toepnicö tgt0 giietoeelï, ban toefenbe ban |
-ocr page 82-
Italiaenfche Schilders,
boIgBbe blgtifg tt fotteen gcacelijtfte batgp Dem begaftiefetbe / niet eett φ mantere \xm Raphaei, t» tti tojtet ttoeemael/ maec toecfcBepben cepfentr t^tit (00 toenam / in tept&enenenfcDtL· i tepc^enencn conterfej)ten:fot}at]^|pgem
teren/DatÖPfectgrateiflCfeeneöemac' ' ........
ftelgcft naebootfle alte natuerlgcl&e tttn» SÖcn/ gieren / HafeenjS/ ^Inftcumeu* ten/tiafen oft fecwpc&eii/ gLantfcftappen/ geboutioen/cu groentcöept/ bat fteiu nie^ mant in öcfe ^c^ole toooibp en : maerbotjen alfiaööp genucc^te alber^ lep bogeïen te maecften/öat l)p eeic langö fcnen 25oec6 bol Daööe/ fooberfcijepi ben enüjel gebaen/bat fjeteenbjoeplgcfe tgt becbiQf taaö te fien tjoo j RaphaeUbp toien eeni^lamiiigö luoonDe/ göeöee<« tenian.eeneyeeUnitllSeeftet / infcup^ ten/blaben/en bloemen / gelgcftenbe t'le* ben: oefeleecbeioannae ijemoocftraa* Ben: mact niet op fo bjoogö/ maecbeci. ftije ftöoonoet maniere, <©oc6 leerbe gp mabettlLanticöappen/ en groenicöept/ roet gebjofeen geboumen / bie ban anbe* een baec naec ooc6 naeggebotgbt/eii tu't SÖebiuptli 3fln gecomen. Raphael,bte in 3fln bingfjen groot benocgtjen Dabbe/ liet öem mafeen een <®?gcï/bte be dlia , bie te 25olognenij5/ in be banbt Seeft /bte öpfoo contecfepte / batfe na» tuerlrjcft berbeben fcögnen t« toefen/foo iijnoocftbetfcöepben ilSuftjtfe gnftru* menten / at η tjaer tooeten Uggbenbe/bo* ben btetV3ö« gbebanbelt effien op be felbe mantere ban Raphael, bat öet al ban een gant fcötjnt te toefen gebaen» 'Cgefcbie* becojtööietnacr / batmenbp;è» vie- terinvincula, tn berutopnenban t'^a* ïeps ban Titus, graefbe om beelöen te bbtben / en battec onber b'aerbe itjaeceri giöe^onben eentgDe toettoelfbe €amsr0 Uol (©rotiffen / deen ƒ tguerfeenjs / en gijlojtèenjs/ met eenigOc cleenaerbiglie iteraten ban (iuct0 / &afr alles nocfi foo fifÖ!ïonenberfrötoa0 / bat Raphael, en loaa^ bte met tomen om bit
tefien/feerüjaeren bectoonberbt / tian ber berfcDepbt niet alleen / maer ban be ffboonöept en beucbt ban befen werrSe. i©efe g^otiffen met foo gcoote tepcfee^ tsi ige gebaen/enfo berftfiepben/berflier* kjfftenclucettcö / en befe fïucc0t met berbeeïbe bélbeSenji ban berbje/mctbïc ^ifloji^ene/ foo ïufïrgli en bjolflcS / la*
ggen leao foo biey m gerten in be« fin/
bie mantere Deel liegt en bocn{gt6aen# bienbbe.te boen met een fcaep gratie* j^tet en faelbe bem / ban befe fcboon maniere ban (iutco / toaer 09 befe ttffentoarengbebaen : ii)ant albabben beelboojtgtjsgbefotbt enge^oeftbict: Ober / fonber pet gbebonbente fiebben/ ban (Iutco te ma^enban ^lapfler/^altft/ ί «©riecfei: pecfe / toafcfj / en göebiofteti batft(Ieen/en baer ομ te becgulben t fo ett biajsnocbbanntemanbtfultggbebaen/ al^b'oube aCntgr&eningbeb|upc6beb^ ben/en gbelgtb oefe/bie baet: gbebonben toaren* ^oooberlepbeioan, om befe te maften metfealcfe en pozzoiana, bat W eenirb fant/batmen bupté aoom graeft: en btt.maecfeenbe / pjoefbe te maften 2&eelbenban balf ronbt; maer ten tonbc bie glabbicbept niet öebben alis b'ltoi tflcfte/ notö fulcfte toitttcftepbt. ®oe bocöte bp in betCretoertonfcbe toit fiel# ftalcft pet te mengen/bat bJitter toa^ alji pozzoiana r beiS liet öp (ïanipen roitüi |ïur6c»ban 'SCrebertgn-ftecnen: bit grng mei rebelgcft toe / maer nocb en uia^i Öet niet tolt notb effem jBaer epnbe»» st^eeo^^ Igcftlietbp ftampen en pulöeriferen al cleen en fiften (lutften ban ben albec» Z^lidoot fcöoonflen lattten iBarber/ mtngöenbe loan va» bit met fcboon Cueöertgit^ftaïtft/ tioiit v^nc. batöetopjetöt / en fonber ttijgffel / ben llMcco toasi ber SJittgfften / göelgcS öp- Dat begbeerbe/en ten allen beelen toel be# UieU 3©aet ban bp frer berblgöt/ toon# be Raphael toatbP te tocgije gileb^acbt babbe: tomftenboeier tijt/ alfoomen aen be ILogten boenöe toas/lict loan 3gtt ntcu gbebontsen «Confl te toettfte baec reggöeit/en bie ILagien ober aï metflur^ co berderen/ en ittfraep comparteringf i omfjelfen ben <S3rotifTen / op be maniere ber ilininc&en/ bie feer iiptnemenbe Igtii en rliitbticb jlaen: ^mt onber jgn oocftï|ifïö?i&en]S/?Lamfcliappen/l.oof* . toercft / en jprnfeSmg: baer bjacbt bp b'upterfie maci)t te toercfte / bie in fult* ftenbeele be €on(l bermacb. gingö fip/foo bf el men fien tan / eentgbe tofïc* &εη ber S'ittjcSé ban ftucco ofte fcbilbe* ïöe/t'3öni €oIo}Tco oft elbeï bcvre te ba*
öem |
feehit / O» foo beel manieren :oocfe toat j be jsatuere op elcft fapfoengöeeft / ban, bjucbten/b^upbe/ frupten/ groentcfiept/ bloemen / alberlepbogel-foft/ coojcn/ baber/ en bergelgtfte: bocö alie^ te ber* Balen toat bier te fien 10 / toaer niet an* becsf / alöpet onmogelgcj: te toillenbe* . Γ boen.<3i;'epnben ber 3logie / baer |
befe bingbcn 3ΐίη / öabbe loan tegben ee* ^^ηΐοΛ wnmuereenbeöangb oft 'SCapijt göe* gne, be. fc|)ilbert/ al toaer ben ^uis na toegaen^ «ght M. öe / liep eenban ben |^alfernicr0 boo^ fienen/om bet tapgt op te rapen/bat ben i&auis mocbt pafTeren / ban Öp tïonbt öem beb?ogben, Hier bcb icfe gbcfpio. 6en tian be bobenfie Hogte / een toercft fo fcboon al^ fïerflgcfte oogöebermacö te fien / toaer uptontftaentsi / ntet al^ ïeen in föoom / maer ftbier be l®eereibt bber/en nptgbeb^etfoo aerbigtjen ma* nier ban fcöilbcren.'©aerenbotïen ijS lo. an bpfonber bermaertöept toeerbigb/ te Mben finbert ben tftntöcften toeber op* ebebiacbt / oft gbetionbenbe Confiban t'tecbte ftntco/en baer toe be fcboon ma* niere ban ^rotiflfen / op be tecbte ftre- 6e öerbpcbt» b'onberfle %ogie/bo* Ijen bat be 45roti(Ten ot (Incto uptne* tnenbe jgn / tg bet een lufl te fien/ boe in betoelffeljSbanonbcr op te fien / 3gn open locbtengöefcbilberbt/ baer gbe* iromberieten betitericbicbgnen/ aig b^agbenbe toagöen^ oftroofter^/göela^ ben met tognrantften/en b jupben/en an* ber berfcBepben groen ramfttoercft / en baer op albedep boggelen en bterften^ Tittenbe / alleji feer natuerlijcfe om fien: altoaerfommigbebjupben fcbgnen een groot bert afgbeftbepben ban bet toelf^ ftl af te bangben, eiber tg nocb getoeefl een fale/baec loati babbe gbefcbilbert al* beriep ^apegaepen ban beelberlep ber* bien/bic boen ben#au!S Leo babbe/ oocft l^epjfatten / 25abotnen/^iberten/en elfulcft\j?eembt gbebierte nae t'leben/ feer uptnemenbe gbebanbelt: J®aer tot grootefcbaebebec Conft / beeft #au!8 Pauiusbe45.tïefalt / om anber Camera nocb eenigib anber toercft / ^cbilberbe entojocbt bP ban ftucco be ILogietot Vigna di Madama, ttiaftenbe baer grotif* fen / feptonen / gebierten / en frgfen / foo fcboon / bat bet fcögnbt / of loan in bit toerc bemfelbé beeft toillen obertreffe, )|ier berbienbe bP ban bé Carbinael lu- lio de Medici een €anonincftfc||ap ban Civitaie in Friuli, en booj 30η bjienben beel 25eneficien / maer t'Canonincfcbap gaf bP SiJnen Bjoeber. i^ocb maecte Ijp bier nae in befe vigna een Jpontepne / toaer bet toater ftojte upt een marberen •eiepbanö booft. l^iertioïgböe Bpnaec in befe (ïancie gbebeeï eenen 'Sïempel ban Ncptunus, een Camer bie toepnicgi te booten toa$i gbebonben in Paiazzo Maggiore , ute al mct natuerlgcft :Eee- tupgb enfiucco aerbigb gbecierttoaii/ «igingbfe inConft berrete bob^n/ foe toel toaren gbebaen38n gebierten/ ^ee- boojen0 / enfcbnlpen/ enonepnblgcfte fulcfte bingben/bie bp baer maecte*j|iec nat maecte bp nocb een ipontepn / maer toilbt/inbebollicbepbt ban een öootfe mibben eenen 25ofcb / boenbet'toaetec ballen metfraeper Cond lang^ftegbel* (ieenen/bte men binbt baer natuerlgcfte toaterballenbe fteenen gbefletenbebben/ gbelgcftenöe ftegbelen / bie aen be ^up* fenf'tointfriSbangben / batbetnatuer* ItJtfteentooefte plaetfe gbeleetft te toe^* fetuBoben op befe gbefigureerbe öootfe (telbe bp een groot %ee«ai0 booft / be# toaffen itwt beel tooefte mop crupben: bitfïonbiongelooftötft toel. gbe* baen/gaf ben Carbinael bem een €abal# lierfcbap ban ^,Pieters,cnfcbicftte beiïv nae ƒlo^encen. i^ter maecSte bP i» flucco en anbers beel fraepicöept/toelcft beiplojentgnfcbe ;g>cbilöerö meerbe^ biel aljsfp't Piefen / oft miffcbienblint inbunepgen quelljjcfte ftoaer maniere/ fagent niet ban met te toepnicb oo^beel oft gunft, loan toeber te iSoom ggeco* men/maecftte tot Auguftijn Gigi inbOm^» ïoopen/ aenbt fiucfteii int toelffel / bie toel göebaen feflonen/ bie mtη baer fiet/
lïtöftenbf
ÏJen: !©a«t men fiet / oft en toeetnet^ j te maften/ gebjofien/ ntt'Païepjs batt Qenü/foo ban oubtjS gbebaen te toefen fnlcft bpfonbercieraetberooft: t'toelc^ ©ogbelen met ben beberen / nae fleben 3Ön ï^eplicbept niet götbaen en öabbe/ flbecolojeert/ banallegeflatöt;enBir' foo bp maer foebeler Conftenbeucbt en fcben/toater-gebierten/en ^ee-monfler^ | toeerbicbepbt gbcfeent en babbe» 0ae |
-ocr page 83-
tnafeinfre elcfeeti 05 m UetfcïjepiJé fap. foeti/uanblocmen / üiucötm/enbïaoen/ fo letientie/ batfe &aet aen ben muer baH; gcmaet 6t fcöönen tt ftangen. ®acc itet^ nten alberlep goet ban öaber/oocft blier en benc&el bloemen / bat &et te bcrtoon* bereniö / öoe 51)" confïtgfïc öanöt be na^ teeBler fieeft naegöebootH / tn met bod&e bcrU32n iiifïöoonöepbt ïebcnbitè bocnfcöömn. ©obcnbe figmre tian re* nen Mercurius tfó tiltesDt / tJECft W «Pt» göcbeclt Priapus met een €aaajoerije/en ten öDebojlïeu ©ïjgöe / ein baeijeriji/ bie baer b^eebec te fien isSMlë icft begeer te berteilen. oefen 5ön baer ittin.» berftenjS en ï^iecett / bie feer fc^oon ^ijn: maer onber anbet eenen Heeutn/en ^ee* peetbt ban onbet te fteti / gfteaciitfcijter bobenbenatiietc. ^tec nae in'tCafleel êtnte Angelo, entn't ^alepjs öeoe ÖP Jjeelftaptcöepbt» iliec nae ijöi öem nenltebenRaphael ontfto^ben / tot 5gn rtcoótebjoeföept / i«stfe#ausii.eojnae n)ienquam^uiS Adrianustöoe onbeu" ötel0émioaniwt eentgö deen mzuk/ «ibertEocfe omöe#ift ban öooin nae $0n ©aberïant Vdine. jBaer ^am Cle- ment gïïecoien 3tjnbe / mm W toeber/ enm^nsffeietot be Ccooninge berfcöep ben bin aften ban tctumpöeiöc&5 toebc;» tepbirmftc: en baer naet met Pien jn del vaga een fcgoon comparteringije ban ftucfo / aett t'öjelffeï ban b'ouöe faie: biet maetfete iban fraep gcotiiTen en ge* bierten, l^iecnae toert jaoom berooft: oocS ioan^bie beel gfteïeben ftebbeime/ toeberbïoobt nae vdine, entegöensön booinemenmoit (ontbobenbjiefenbe) te JSoom toeber feeeren / booj ben l^aug Clement fom bingljen boenöe; boe too^ bef#fficie ban Piombo, bat ÖP beter berbienbè/ Sebaftiaen uan Benetten göex «öeben / en loan Utt ban een |0enfioen ban tacgtenticö ^ncaten ban be €a* mer.ioan ujojbe bjeber ban benH^auis na iplo^èntengljefonben / aitoaer Dpeeni^ «De bing^enboenbe / uetfïonbt ben boot bart#au!S clement: baet biel ftem alle SopebanjijnbeioomngBe / üJeï btMm^ benbe / fioepbeifiéti^te «open optle^ ben bart ièjincen / enbe öoetoant^eibaer öe l^offtbe btngBen 50«« ^of ft aï Ö^öbe mogöen ïeöcn oj? 50« Officie e» comften/ en Carbittaeï ΗίρροΙίω de Me- dri titenen/ enben nieuiDen#au0 Pauius be 5'.fobeftoot öp te treeften nae vdine, t'ttieltfeöpbebe / en ijteïöembp söncn O^ioeber / bien fip t'Canonintitfcöap j öaDbegöegfteben/metbooinemen / geen ftinteelen meer te Danbelen« ^ocg aifo& üpïlupfbjoubje en feinberen gecreegö/ : fieerbe toeoer tot be btrlaten ^inteelen/ enmaetfttebaer en ontrent jgn ^tabt berfcöepben tojerciien. Cpnbelgcb/ ijjo* quamöpte fiooni aï0 gftetleet / in gefelfcöap ban aecfjt boltö/ om boen 59« bebotie / cn toojbt beftenbt bnpten be pookte gaenbe nae toeliS/ ban Giorgio vafari, bit ootfe ber* bjaertiSincoerfe guam: en gabbe gem •geecttonbefeent gegouben/ fiaöbe Dp va- fari niet beöoeft / om ttijgBen boojöem 5ίίη penfioen ban Piombo, tiat öem na be Dootban SebaAiaen tsa^ ggetoepg^erbt banGugiieimaa&eeltttlööer ban Genua, öte bat (©fficiefiatrbe / baerftem Vafari aenben l^aasï tiieber aen fttelp / en bebe 9em nae meer bi^tenblftljap tomen te Hoorn/in bé bienft ban Piws be metgoetpenftoen / baerbpontteranber bo0| retocqueerï» be grotiffen op be aogte / boo? tïeen berfianbt ban beit ©aitjs / baant fp merben meer berargert aisi tertetert, -ifiifooiniösi fcng&tioaa opjagOenenbogj^elen getoenttoag / fo bolÖerbeÖP aïttjt/fö langfie al^ ftp nocö lueltetwebtloaais/ enltepbceltiit^besi geplig&baeg&si üjel tftiettmijlen bupten fioom met eenen Slongöen r cn mant öp met öet iloer en Cïuptboge feer toe!ton omgaen / feftoöt^p foobeel totlbe ©np.» ben / en in bemarafffn fotr beeï toüöe <lE>anfen/en anber toater-bogf ïif/öat ben giong&eng^enoeit gabbe te bjaegBen. j©en fegfn/ bat firtoajS «Inbenteitr ban be göefcöilberbe Hfeoebaniinttjaet / baer men ^et üitlöt mebe fcöiebt* m fiicl ett boebbe/cm ber ^ag&t toitïe/aïtgt ben op. 2Si0iip5ijnb®o|igfiegra» tiffen (al^ lïcröaeït ίί) ftabbe 0eretofgueerf/(larfftpai% jj^4«out 7o.9laer/en tserbtbeg^abenna |
Raphael^ |
lacob van
CEetjettUanlacob uan
Puntormoi^töiïber»
^ €Ïüc6 aliS ten ttjbe beö grooten Tuiij vjCarTaris feer beel uptnemenbe JBan» nenagn ggetueefi in be routtie garbe <ton(ibe0 groufamen foo^gn
in onfefoet enbermafeeïötfee ^tbilbcr- tonfl in Staïten / bpfonber te ƒ lojen^ ®en / enonbert'iloimttjnftlje/tentg^ bebessgrooten Michei Agneii ggeuseen: beel uptnemenbe Con(l-rgtfee Dernufti* 05e gbeeften; onber lueltfeeniet ontoeer' bicgiisg^ereftent tebiojben lacob ban Puntormo. ^p tiaa0 gDebo^en te Puntor-1 mo,3io 14 9 5. en toerbt f jijnen 13 «Saf ^ Cöebiacöttetooonentei^lojenten / en ! befleltbpLionardo da Vind, tojtj? baer ! naer bp Mariotto Albertinelli, toOOJtjS | bpPieterdeCofimi: epnbeltngge ;3inno iji i.quam bp Andrcas dcl Sarto, bp ben toelt&en gp oot6 niet langg en bleef / om 00 jfeitft alss bolgt. i^n eerfte toert/ bat lacob op 3ïn epgöen öanbt bebe/ boe Öp notö tooonbe bp ben beröaelben Mariotto, toa0 booj een €leerma6er 59« tien bjienbt/een 25oobtftöap / een tleen flutrften: enalfoobess €leerma6erj3lei· ten ten epnbt toajs/ eer get (ïutrfeen bol# baentoai/bleef öet lacob inbe fianbt, Mariotto liet bit (lutrfien / al^eenupt* nemenbe bingöen / fien pegöelötSen/ bic op jgneti tointfeel guam. <©nber anber V J^aphaeis toerbt öet g^etoont Raphael Vrbijn, bit vet ^i» te jplojenten toa^ göecomen : toeltfeen »10. t'toertèenbenjongöenfienbe/ toa^up* termatenfeerberojonbert/booifeggöen^ be ban iacob,t'g|^ene naemaeijS ban jgem göetooibeni0. Mariotto ban ^lojenten bertrotfeen / quam lacob bp Andreas del Sarto, retötop ben tijbt / bat Andreas fn't booiBof ban Servi ^abbe boïbaen b'üiftojienban Philips, bie toelcfee lacob toonber toel bebielen/ göelötfe alle anber bingöen ban Andreas fjemuptne^ menbebe&aegftben / cn focDt befe ma? «tere met alber bïgt nae te bolgOen.Cm iiep niet langftootfe aen / of öpen toa^ teonberlgc6en toegöenomcn / foo in't tepcfeenen/aljS toïojeren: foo bat atn^tjn öanbelingfteglödeecfe / of fiplangi) aen be Conft toaer g^etoeefi. Andreas een 9Sïtfler-tafelöebbenbe göemaecfitiu'cen |
Puntormo, Fol.7^.
I^ercfe bupten / bicïiuaï berbo^ben tss/ fcöilberbeiacobbenboet banbe 'SDafel/ mafeenbe in't mtbben cenen boobenChri- ftum, meitttiee(tingBelen bie Coojtfen {jietben/ enï)embetoeenben: oberelt&e fgbe een ronbt / en in clc& eenen l^io^ PÖeet / t'toeltfe göeen 3fóinber / macc groot HBeeficriitoetcfe gfieleetft te toe^ fen. Andreas ggcbjupcSte ftcmboojtin betfcjuepben toerc^n te [lëlpEU opma« feen/aljS 'iEafereeien en anberi. ^n bcfcn tgbt toerbt ben Carbtnael de Medicis ge* to|en#au0/ cn Leobe giieöeeten/ besi te ^loicncen becl sgn toapenen toae* rengöemaetöt: bejSbe IBonicfeen ban Servi lieten eenficenentoapenmaetfeen/ mibben op eenen boge in ben ingang ber Herciiboücnöetecrfïepo^ael / toeltfie Andreas di Cofirao Dcrgulbe / en moft bertierenmet<0rotiffen* 4Bnalfoo baer moffen 3gn op t'natgöefcBilbert eenFi, descnCliaricas, nam Öp f)itt tOC lacob, bie boe maer 19* S^er oubt en toajEi/ toeleven qualgtb tot foo een treflgt toerc in foo openbaer plaetfe te b jcngljen toa^ boo? befcöioomtöepbt: ^ocD öoetocï Öp op t'nat fo göetoent cn toa^ alsi in lp/greep moebt / en nam aen bie ttoee ^igueren te maSen / beS bertrocS gp ban del Sarto, en mactfitcop jijnfeïben be CartonjS in tocpnitö tgtis: gfiei baen / b?acöt öp 5gn Jfeeeflcr dcl sarto, bat Bpfefag9:5^cn toeltSen berbaeH / cn bertoonbert/ befelbegoogOlgtft p|cej$« IBaertoatterbantoag / t'5pbooingbt oftanber^/ nopt finbcrtfagöDp lacol» met goeben oogftcn aen. βοΓδ alis lacob t'stjnen Rupfeguam / toerbt niet ingfie* ïaten/oftAi-erbtban ben ^ongftersS nae göeflüpt/foo bat 8P ftemop jgnfelben Öiel / en Öem nauften^ beftielp / toefenbe arm / en bebe allen bigt om leeren/gOe* bieben toefenbe bantoercfe-lufl/ naeni- gieri cIjEpbt / en natucrc/ fr&tloerbe beciS tüJee ftguercn foo uptnemenbe / en in f00 coaten tqbt/ alöccnigft erbaeren groot iBee(termog]&elöc6 flabbe grietoecft te öoen : ï^otfiijcmfelf niet boibaenfjtb^ bcnbe / meenbe bit toercfe fïilltjcB te ber^» berben / cn met nien Cartonnen toat büterö tt maecfeen: i©aer alfoo ftp eenö ijaerom bertoaert quam/ bonbt bat An- dreas di Cofimi alle^ ontbet^t j^abbe / en
grODtcn |
-ocr page 84-
Italiaenfche Schiider^j
met Herbet (laben / eit trflnfTèn ban toer.»
gtootmemfïantjt toatt bie'töafl brfagöen / cn toetbt tian Cofimo foo göe# iroofl/ en t'ojctcfe foo acnggepjefen / bat Bp'tfoo liet blijtien, tet ootfe foo foetflöecoloiesct / tz i^ioutoentronteiv en 3feinöer6en0/foo fcöoon en letJcnDt/ bat tot op bten ttiöt gljetn fcftoonbct fc!jil« öccije op't nat nopttoa^ gftefien. Wtith Inercfe eens g&efien tocfenbe tsan ben Euonarotto ^ en ujetcnbe bat i)et cenen vSho" Song&entoan 19. ^aer ftabbeg&ebaen/ ^er Κ- fijbe: ^efen ^ongDen / inbien i)p macij ïeUen / en foo üooitsaen / bp batmen fien tan / fipfal be ^cftttbertonfl nocft tot fien Hemeltjsmn, Φίε ban Puntormo, Soojenbe t'göêtucöt ban öun ILantf» nian/Uetcn öem op be poojt ban öun fteeleentoapen ban^auss Leo maetften/ met tüjee fcöoon feinberen. t'f^lbe 3iaec op ben laafïenabont toajs D^cl Jploientenbjolijtfe / om gunnen nieuUjen verf^^y- lojenfcgen i^aujS / en ben €beIbom m»
to?erftdr;begrootenco(linmafcaraben/ töaertoe wagens van toagöenen toaeren toeg&emaet&t / en b?p ouberbommen ber JBenfcöcn baer op bertoogijt / te toeten / beMnötföepbt/ Iföangept / en ciBubtijept / met i&etfona^ 0ien / te toeten / bie in eltficn befer trjben oft ouberbommen uptnemenbe toaeren ÖÖetoecfï. mt^ b jp toagljenenictjilber^ ίιε lacob, en maecfete öier op ban tolt ea fujartbcticranberingöen ber «©oben in toerfcötpben g'ftebaenten. <©p ben eer* rïen toagöen (lonbt tn't Uatön/toer^ fetn ί opbtnttoeebm / Wp^m- op ben Andirfevsn betbeu/ t^Ptoaereii» toaeren ban mgem. eenanbergOsfêlfrfiap gOeoj&tneertfeben teagöenis tot mafcaraticn oft momme" Eerilewa· ïijrót 5!5eneerfiert / gQetrotfeenbaneen ^n, van sa- <©j|eii/albedeebt met groen crupt/ jct?priienbe Satumi ecucoe : Sn't op^ perfir ban btn felbcn toagften tosmn/ Saturnus met ber fepffen/ en lamis met ttoee ïjöofbeiT / en ben fleutel ban ben
tDrnoepgljeniS / aïleS feer uptnemenbe CtTjefcBtlbertbanbertoen /booj ben ber* ffcrigljengöeejï ban Puntormo. Jet btt* feïfcftapten befen toaegöen toeberfgbcn fcö naecftte Hecbers / gfteriPÊöt ^tlytSe bellen/ en mxtmi^ l^erf^s»^/
fcöcpben groen loof, ^e^eecben/ baer fp op faten/ Ijabben in plaetjs ban fabels/ beüen uan ILeeuluen / /Cpgecj^ / en ben / beclaubjenbccgulbt aföang&enbe met ftöoon bebaUgcfeftepbt: 2lWe riemen toaren gulben enfiltoeren cooiben: be (ïe* gf)el0 biaeren Honbt^ en laam^ jgoof^ ben: eieren berber 0abbe bitr bienaeris/ op elcbe fgbe tbiee te boet / metfletg' ter bellen becleebt/ bjagfienbe tooitfen/ göemaet&t als bo^re (Inipciten ofttat» Iten ban ©rjnboomen/ bat oocfe ftöoon_ te fientoas» ^entbieebenwaggen/
Oentwei^''
^m / flöe* trotaen met ttoee <©(fen / al beftaniwaghen gijen met fcljoon ILafeen / Cranffen op be Hoofben / en grootc |&ater-no(leren/ bie Oun ban be bergulbe Stoo^nenafgin" ggen : H^rop toaS gf)emaec&t Numa Pompilius, ttoeebe aoomfcft Coningö/ met een beel :t5oet6enban ben <6obf<· bienfïen / «Sfferijanben / cn ojbenen ber ^jiefieren/ als eerftf nutfteuwift boojt* biengljer ber felber bp ben Öomepnen: befentoagöen toas berfelfcftapt metfeS Idjtenersnaeb'^tntgtfefcfie togfe: beb-^ benbe toieroocfe-baten / gouben top* pen / en bergüelticke btngben: bebte* naersteboet / "ïlebötfcbe toöfe gije^ cleebt / b^oegljen feeerfen op CanbelaerS/ fonfiiclj op 3ön lintijcBfcijr gbetojotgt. vl^en berben toagften toaii t'35o?gber» Deoietd^ mcefterftöap ban Titus Manlius Torqua- waghen· tus, bie beerfcbte nae ben ecrften €ar* taegöftöen fertjtg/boe iSoom feer boo?^ fpoeöicö toierbt 7 alles ban PuHtormo feer aerbigi} uptgöebeelttbefen toas bait acöt ftöoon lèeerben boo^tgBetrotBent boo|en reben op fcftoonl&ectben met gul* ben laSen beljangbett / fes paer iHaetf* ijeeren met tabbaerts / berfeïftliapt met tjeel b^egfjers ban bnïen in roebefeenS aöebonben / en biergöcltjcfee bienaerS
„UM, V».., _____________ , baneetglicricüte* i©cnbierben toagcn/Den v.'-"
/^Tempelbees ©JffbtS: #nber boetlagö met bier 25uffds / als €lep0aneen toe* waghe»· eilebonbenbe <6römfrÖap oft fêaferöe/ aemaetfet/toasiuliusCa-fai·, triumpfii- met onepnödiicfe beel binglien bat Sa- renbroberbebertoinntngbeban ckopa*
.. . .„ --------....... . j^gjjjg btfonberiïe göefcötebenifren
op ben toagen gbefcöilbert/ booj Pumor- mo : 3Befett toagften toas berfelftftapt metttoaelfatbbers tn blincRenbe ftar* nafcö/metgoubtgbeciertenbebangben/ metlantenopbe-bgien; Deboetgbaenbe
bienaer^ï |
lacob van
tiienaers Balf göetoapcnt / in plaets ban 1 •iEooitfen/b^oegben bcrftljepöen toapen=»! ïooben. 5©en bijfben toaggen/ban Caiar Auguftus, öeerfcöetber l©eerelt / toas boo^tggetrocfeenban g^eblogelbe ben/toegemaecfet als <6röffoenen:v«efer* föbsreben fes paer iöoeeten/ toefenbe ge* loutoer-feranft/ gijcliicli oocfe Caefar, cn toaeren gDecleebt peber nae be tonfe ban 5ön|lanbt / Bebbenbe elcfe jijnennaem opbebo^fi / om onber^enbt tetoojben: en bit toas/ om bat be #oeeten bp Aug«- ftotngrooter eerenen toeerben toaeren. ^enfeiïen toagöen/ban ben op^ecftten ^epfer Trajanus, toas g^etrotben ban acbt fc^oon bebangben en bercierbe IBeerrien: ©efen toas berfelfcöaptban ttoaelf tóetötfgljeleerbe/ met langbe tab# baerbts / op 5tjn tentgtbfcb :be -sooits- bjagDet^ te böet/toaren 5Piotarifren/3e> tretariiTen/en bergftelgtfee/met Boecfeen en ^cijiiften. j^aeöeesfes bolgtjbe ben fenetiflen / banöe gnlïien «iEeuine / feer iflcSlbcft en coïiftisö toegbertiact6t/met beel rönbe öeelöen taan Bandinelli, en fc0ootiftftffbirtie Mii Puntormo, onber toclcSefret umereti gftepicfen öiet gbe» fi&tlberbei©euclibfn : #p öen mtbben banöeittoflgt-en toa^ mienfsergrooten €loot/aïs een ï^eerelt/öber todrlen lag een J5eelbt göemactfet / als een öoobt IBan/met berroefl ftarnafcftmiiens rug* gbebabbeeengat: toaer upt guam een feerfcöoonnaecfet bergulbt Btnbt / om upt te beelben t'bergaen ber ou&er öfer Ceutoe/ enbe fboo^tcomenber gulber/ bie ont(!aenbe toas boo^ be berètefingBe banbenf^aus Leo. ^it btnbttoas een ïebenbeftinbt/ eenS 25atBerS jongben/ bie booi tbien goube Croonen ftter toe gDccocftt toefenbe / coitsbaernaeftarf/ booj ongöematb oft bertoutöept.<eifSf η toagen oftmafcarabebabbe na getooon* teiijnlLtebt: Ceetfïebeersban befen ïe(ien toagijen lupbe albus:
Hf,die nacuer gheeft wetten, Can ftaet en eeuw verfetten, Hy oorfaeckt deucht en fpoet: De Weerek t'quaet moet doogen, Soolangh hy'twilghcdooghen. Dus tbo die Beeldt raacckt vroet, Comt al op feker voet D'een eeuw n'a d'ander flappen. |
Puntormo, FoI.7(5.
Ter werelt doende flappen
Nu t'quaet,en dan he t goed t,
IBan bit üjerrfe/boben ben loon/bercreeg Puntormo mcer eer en lof / als fcBiec opt giongbman in befe ;ètabt en bebe: toaerom öP toeber inbe blgbegineomd ban #aus Leo, een bouten 'Sriumpö Hrcfeebefcbtlberbe / al bol feer fcftoon iliflojten/ biebooi te toepnttö toeficbt uaberfjanbt jijn berboiben / uptgbeno' meneene / baer Pallas een ^peeltupgö gbelgcfe(lemmicb maecBt op be iLtere ban Apollo, met tootiberigcSen toel* (ïanbt:upt toelcbe Itjloiie t'oojbeelen ijs be fcboonbepbt en goetbepDt ber anbec beelben, tegen bees 3ncom|l fcbtU berbe öpin frefco/baer ben #aus bagije^ Igcy be jiBifie foube boojen / eenen «i&obt beniaaber met beel feinberBens / en een Veronica met be göebaente Chriili: ^oelcfe toercb op eenen cojten tgbt gö^baen toefenbe / feer toas göep^efen, aBnbei; mcer toercfeen bie Puntormo bebe / toas feer uptnemenbe een Sinte Ceciüa, met eentglje roofen in be Ijaiibt: toelcfe toertS toert ban t'befïe gijereSent/bat opt op't natgöebaen mocöt toefen, ï^p nu gfe* rufötieb SÖnöc/ toerbt bcm göegöeben te boïepnben t toerrit in ben Uoo?6ofbati servi, baer del Sarto (boe nae Biancfe- ΓίΐΓδ toefenbe) een beel babbe gbcbaen. ilier maecfete öp/als begöeencö na me/ be iBifitatie ban Maria, met een lujitgöec cnbappctber mamere als bpgbctoenbt toas: Carnatienbanouöteniongb/bei· fonberban een btnbt op trappen / 5ijn toonber poefeligij en bleefcöacötifb:ooc& , ILaecSetien alleS / ts feereenparicbeit toül göefrbiïberbt / en be figuercnop't natgbeöaen/snnm'etteberbetercn: <i2ti toas foo göcbaen / bat bet ban ben Con- (ïenaers toeröe bergijeleficn bp be bingen ban Sarto. ^ttr nae fcötlberöe Pun tormo eenSilUaer-tafel / toaer in bp maecBte Mariam, Die ftttenbe ffeinbt toelangt ben lofeph , toiens tronie foo lebcnbitb cn aerbicb laciit / bat te bertoonberen iS: oorfeisfeerfcboonffetnbt lan aöap* tt(i / en anber feinbers / bie een pautoe* Hoen op ftouben, i^atft maerfete Dp in eett Siltaer-tafel f». i^n iEttangfielijï / een fcboon oubt jBan / en eenen gbefinfelbctt ^.Francifcus,toeleven leeft / Ueböenbe bi
^ 4 binsöe" |
-ocr page 85-
Italiaenfche Schilders,
birtöBeten sB^Wotiiten / toe(ltgöt met gt ootcr innicöept 5git oogen en eeoacgt Og een Maria en Oaer afeint/vuelcfe fcöönt flOemtocöt teöcbbeti: €>oc& i$i utct min ίφοοη eenen lacob.bie öaer oocfe nef^ fen0 ijS: ^oo Dat gljccn tiwnber / öat öefen uptncmenöcn ^^c&ilbcr noeptbe* ter tïjettfe gScöaenen Beefr* m^tft oocfe gfjeöaen eenigBe Contecfeptfcljs/ Öie uptnemenöe geleden/ en mel-geft&iU beet uiacen. 5^oc0 in een Capelle bebe ÖP eenenboDöen Chriftum, een Ujzenenbe Mariam, en ttaee ütinberjs / t'een Bou# benbe ben #afTs>6elc&/ en t'anber t'ijooft Chrifti, bat i)ct niet foube ballen : oBp b'eenfrjbeüjagi eenen üjeenenben^. ïan Cuangfteltft met open armen / op b an» t)ttftjöe^. Auguftijn in 25t|Tci)op3S tke^
beren / met be flinrher l)anbt op ben Herber-daf / BabDe groeten toellïanbt/ bemgfenbe bjoefldc^ faenbencEten ben . bootbe^ .§>altcDma&er^. ^p maecëte Bocöeenigötleenbingöen ban <B\p)3m toe / bat uptnemenbe toasi / befonber een rebelgcg groot (ïuc& / borO met deen fteelöen/ ba?r lofeph ©eer ober Cgpp^ ten toefenbe/ lacob 5gnen ©aber teggen tompt / en ontfangiit: «©tt reftcnben enacötebenbe OEonft-Uerfianbtgöe t'be^ (ie toercfe te toefen/bat Puntormo opt be^ be/en Uiais ben ^pgBenaerji foo lief / bat fiet niet te coop en / al|)oe kuel bat^
feröooj benConingO ban©?anc&röci& Ueel om gö^baen toajs. JBeer luerc&en bebe Puntormo, fommigBe met grpoter inoepten/ om ben trotjs ban anber jBee* fiersJ/ baer sijnbingocnneffenismoiien lïaen/ ma&en&e ooc& fomtijben ïafeenen/ baertoepnigöer boitoen in Dabben be* goeft tt loocfen. Cgöf fcfitebe bat boe ter tjjtït beef uptnemenbe #jinten ban Al- ben Durer aenben bagft quanten / bie ban peber tot ^lojencen alg befonber #imtormo gfjepjefeit, Putormo, bie in be
verander CoiiftΓδΙ^ίπ/ cnöUen Conflenaren ïijn hande pïggfj (g boïboen/Beeft bffiaen bee0 ma^
niereinberfcöep&en toertSea nat te boï ai«. eöen / niet bebencBcnbe / bat be #eber- ïanber^en ïioocribuptftöcnfeïf tn ϊίεπ be reepte toelfianbigBe mantere ge# Ijjenbt 5ön te tomenöaïen/ fteeft be jönc beranbert / ban foet in Öarbt/ tot bat Öp epnöeWngöe/ofi sö?4»aeïfcBout/ oft tot |
bebenifeengöetomen / toebersöneerdc bJflfe tenbeele öerbattebe.'qr'öabbc ftem bocÏjnietöinberlötSgöeüieed / liaaBp öemaecössbeöolpen metcenigöebeeleii i öerberöaelöerpjineen/ aljS in't ojbine- I ren / oft bergöelöcfee / fonber foo epgöen tronien/enanberjS/naetebolgöen» ïliep 1 nae in anber bjertfe / taerbt Puntormo I te fcötlberen fonber fcöabubjen/ oft öalf bertoen / batmen nauüu Boogöfcl noc& biepfel con onberfcöepben / foo bat öem ai^lo^encen beruoonberbe / bat öp foo nieutoquabe enb?embe meeningen öeiti tngöebeeïDt ijabbe. ©p fcfiilberbe fiiec naer eenigöe longDe^eeren/nae t'Ieben feer toel g&elöcftenbe. i^p maetfete ootfe een €:afereel / om aen ben Coningö ban lajancfecijcfe te fepnben / eenen Laiarus, bieuerbjerfettoojbenbe / Bernambele* benbicöept bejs gDeejï^ tn öet boobe ber^ i fto|\3cnbleefcö: en öabbebe upterfie ïe-» ö|n/al0 Öanöen en boeten/ gDebaen / aïgs ofi er nocö öet leben niet in en biaer göe- comem j^ocömaecfiteöp een'tafereel/ ban be martelifatie ban b'eïf bupfenbt , JSarteïaer0/metfcjcr bcel bjertfe/fcfioon j naecfeten / en èinberSenist in be locfit/ toflefi al feer gfiepiefen tg gebjo jberu i^p toerbt aengöenomen te boïepnben een ^aletotcaiano, maer bebe niet ban br CartonjS: tn ben eenen Hercules^ bie An- theum berboutoit: in eenen anberen Ve- nus, en Adonis:en noti) een toojflelingöe bannaetSten. i^p fcgiïberbe nae eenen Carton ban Micbel Agnolo, een Magdale- nainbenöof/ bat een goettoertfe uja^ βυ^εκεηί. iêocD fcfttlberbe ÖP nae Mi- chei Agnoh €arton/rcn Venus.meteenett Cupido,biefe Cnft: gier ban maecfete Dp een feer uptnemenbe tocrc&. g^oe nam Puntormo booj / bemaniEte ban befcn uptncmenben Confïenacr Büonarotti te bolgj&en / gebbenbe eenö een Conter«« ftptfel göemaecfetban ben tertoch Co- fimo enöcmbenilertogö liet bjagöm toatöpBebben foube / epfffitebeflecBtis foo beel / aïjs ö«»ti beeoef^e / om te loffeit een cappe/ bie beïeent fionbt tn be %omi baerbt. g^en #ertogö fulcr beïacöenbe/ Iietöemgöeben böftifö gouben €roo;« nen/cneengoebepiobifie / ennocDöaö menmoept / eetment&em ton boen ne* öab Bp een maniece/ bat BpfS'» töbt^toooietoote bie Dem toel |
mociiten loonen / niet üjilbe pet ma&en/ öoefeer göebeben/maer öjel toiUitö boo? flecöte gDemeen lupben/ booj eenen fnoo. ben bie
becbeaL„„ _ _ |
eenf ge flut&en toe: onber anber een €on= terfeptfel / gftebaen ban be öanbt ban Raphael d'Vrbijn. Puntormo fgfect* g^e»· pajt göeb3ee(iop5ön btfcipei Brunzmo, bie feer toel tojocijt/ en beel bingöcn öem Öeeft gelpen maetfeen met 5ijn Cartonjs. Puntormo geeft Bier nac Op muerenban olpbermebupten jpïojencen gefc&tlbert/ bie niet en gelefeen 39η boo jgaenbe toerr/ maer mifgaetftben ben aenftöoutoeris/ toefenbe be 25eelben niet feer goet ban ^lopoiüt, ïlertogft ban iflo^en* ren iet Bern nocft tepcSemn eenigöe pa* troonen om 'SEaprjten / b'^iftojte ban lo- feph , toelc^e ben lertog^ not0 ben pijtfieren niet bebiclen / bess Puntormo toeber aen fijn ^töilberen toogü, 5|cm toerbt befteitban bsn ï^eriogDtc fcötU beren be i^ooft-tapeUe ban ;t>*Laurens Bfeertfi/ be toeïc&eöpafgöefloten / en ïiembefïopi fjebbenöe/ öicïf^/öaitcrin elf gsaer ntemanöt/bjienbt/ JBenfcB/ ηοφ lebenbe ^ideinen quam/ al.ëi)P felf/ ban eentgïje ^cBiIber-jongöerss met climmen en inbje^en pet «Rebben gftefien/ tot frin groot lecbttoefen» Cftfieennaee<« nigöer feagiien / bat ijp tn bit toercü aïïe ^töiïöefii / ootll Michd Agnolo, bOO?- bp baren toilbe / mafeenöe in t oppec|ïe ïïifïojienban Adam en Eva ;tot ber ïubie/baer Noe ben gront ber ^rtfeen betrec6t: boojt neber tei; eenber fgben ben toaterbloet/ met beel boobe licija* men / enbe baer Noc met <l5obtfpjeetfet: tic anber füben maec6teÖPÖtt upterfie (@o^beel / botü fteel tonfup^ in o^binan» tie / bol Bafp^linglje / en be naeefetenfon* beronbérfc0èpt ban carnatien/ in beti anberinglten ban tronien/ bat Bet fcggnt «en bulle fcBilberjje / om een peber rafen* be te maetfeen: öoe toel men Bier fiet ee* nigö Seerenbe UtÖaem/eentgfie coppe* ïingöc ban b'gten / oft bergBelgcBe/ toel berfïaen/enbe met groote fïiibiete toe^* güe gfiebjacBt/toantöPban aliöftBier mobeUinbanaerbe maetlite/botD Sl^^^n tnate onbergoubenbe: batBp / bte Bier meenbe alle anber ^tBilber^ fcBiU berge robertreffen /tit op beel nae niet mogBen tomen tot fgnepgen boo^gaen* be toetcfe* 3©aer bp te mercfeen ijS / bat gBebeuren tan / alji men be ban felf^ milbe i^atuere getoelt boet / batmen tan berberben en boen bergaen / B^t gBene men ban B^^i^ oberbloebitB B^eft ont^ fangen. ^otB met be gBene ban/bte buiS berbafiaerben inbe €onfl/ boo^bietfe^» Öepbtber j^atueren/oft in Bunnen con* IligBen gBeeft berbgjieren/Beeftmen niet ban mebelöö^n te Bebben : ^ntefeg^. gBen / bat onfe Confienaer^ (Boe fp Bun beblgten/en arbepbtboen) jgn onber* tooipen gBebjefeen en btoaltngBen / alfoo toel aljs anber tn anber toetenftBappen boen / gBeltjtfimen fegBt / bat ben goe* ben Homerus felf fomtgben flapericB too?t/oftinflaepbalt» fetjAu eeni^e getoeeft/biemeenbenbat Puxitormofoui be 3gn gBefïo^ben ban toutoe/ om bat Bp teniefien B^n felbeninbe Conflnteteii conbolboenoft bernoegBen: iBaerget is ixiaeracBttcB / bat Bp Bem 5gn leben langB beel Babbe bermoept ban Siierbe toertSenbe / en op Bet nat / bat Bp iö toa« terfucBticB getoojben/ en ge^ojben oubt 6 ƒ .jaren, Hp toajs begraben in be H^ertfe ban servi, onber $gn ütftö^e ban be WU fitatte Mariic, ecïïgcfe berfelftBapt bau alle ^tBilberjS / 25eelbtöoutoeri6 / en 25outomee(ïer0.tp toajS aftgt rebelgcfeA en beleeft gBetoeefï / fp^eSenbe in't afi. toefen eerlijcfe en maetlgcS ban een pege* Ititfi / gBelijtfe een gB«fcBtcfit ebel ftelitft Confienaertoetomtenbetaemt: 5©otö toert belogBen / bat BP fttfe felben pjeejg/ en roemenbe / anberen beratBt foube Bebben/ Bet toeltfee bingBen φι / bie bp ben pbelen latenbunefeenben gBemeeti 3gn/ oft bpfulcBe/ baertoepnitB Confi oft ?©eutBt eenigBe plaetfe Beeft, üp toa0 gBenoetB-fparicBy 30« tleeren meec tefletBt aljste BcerlgtS, üp toajs ber^ fcBiitfeicB / en bpfonber beb?eefi ban bec ï©oot/ foo bat Bp ban (ierben niet motBÉ Booten fmefeen : bloobt oocfebje boobe/ bie men Bem te gBemoet b^acBt gingB Bpin jpeejien/ of crgBen^ baer ge- biangB ban boltfe toa^y omntetboobt lebiongen te tooiben. ^omtfltsi fmo?* H i sBen^
Schirtfers fijn 00c on- derworpen in hun din.' ghen dvfA" Ji ngen en ghebrekcns door vrecR- heytderNi- tueren,ofi: ancierst |
-ocr page 86-
ööettji op 5öntoertB cotttenijc/ bleefίιεη Heckniiagö fitten öentScii / Öoeöp5en titnggen te föeglge b^ensen foube / en beft tnaecftfH / batöpfonberpetgötbaente ftebben tnebec f Dupjs fieetbe: ï^dcD 3gn ))oojnemeti algebedtgl^t j^ibbenbe/fpoeb* be5tin mttfi vuelbeecbtcg* !|p Uia^ bupter maten eenfaein / en (als becöaeït ïsi) epgenfinntgö/ niet te toillen toertfien ïfin&imheyt Uoo? ecntge/ Doe groot fp öjaten: «©ocft re"d« ftuï; öe eenfaemftept beïangöt / ac&t itk/ jjgjj.^ ^^^ göefelïigöe mienbtnnebct JiMbien/ enleec-IufïigDe sueedcn/ niet
T_f €t is beel tijbt ooc6 beien geftfiiet/ η onber bie ber ^cinïbec-rondcn bol:» fomenDept gïjefocöt fiebbtn / bat fp boo? tefcer trachten nae bioecbgBetinnban gcooten loon oftgijelbt/ Conftengljelt t'famen Rebben moeten miffen: Cn bat beggene / bie altgt alleen biericiö sgn ÖÖetoeefï nae ecre/bebben be «i oniï/üJiiii' ningfte / eece / en glorie becccegben / be^ l^oubenis batfe ban goeben göee(l jijn Qt" toeeft / gljelgcfi alft göefcöietigÈ met loaft Francifco Ruftici- töa0 een cbel 25o?gi)ec ban jflojencen/ en be* fielt teïeeren bp Andreas del Verocchio, baet Lionardo da vinei ootj^bpbia^ / in toelcfeeg bingDen loan Francifco groot begagöen öebbenbe / envcrocchiotiae l^enetien trecfeenbe / Öiel öp Bem bp li- onardo, ftem bienenbt met aller blijt en lief öe/ toant befen bJifl beftbept ban yer* fpettiben/ in jÜSarmo^bjertÊen /m ban ^o^ec te gieten» Lionardo Semienbe beiSjongbengoebenaerbt / enöemfien^. be berbttlbigi} in be fmaer (!e bingijen ber Confien / creegïi ootfe tot brm feer groois te liefbe/ niet anbers boenbe/ öan bat loan Francifco lief loan Francifco
ïcerbe ban Lionardo beeï btngiien/ befon» ber |0eerben / baet fip groote giiemierDt in Öabbe / en maecÊter ban Voafci? / au^ be/enop alöerïep itiamptc 7 oothfeer öerbicö/ en ronfiiHt (ïö£tepf&€ni: cn ijoe* tBeÏ5tjn ibefonberiï bit toii.ö t'Beeïöti Öoutoen/fo fcgtlbeibe βρ/ en ftanbdöe rc^ belflcfe tocl be berbJen, ©eel t^t ftab Dp inöenmonöt/ batmen ceidmoftiJ^pn* |
te beratötenerï ie* epgöenfinnic^ Öept bcr €on(tcnaren / ban met te tisillen toercfeen / ban booj bit öun lnft: irir tan becfmaöenoft befcöulotgben pemanbt/ bie fonbec iegöen «6obtniiföóen / oft 3a* neneben naefientefcftabigöen/ 5tjnfin- I0c6öep&t boet/ en nabolgötf een €on* (lenaer/ ujten bp pet gont ban jgn €onft/ bieöeeftBemtebancften : «en tuien öp't ntet en gonbt / fteeft öem niet te loonen / ηοφ be&oojt öem bacrom niet teber- fmaben/ en lijbt ben epgenfinnntgen baec fcDabc bp/ bie is sijn cpgBen»
fcn / ban sijnfc^etfen oft fcBjabbelingm coedt ma^en / en baer naer jijti tepcèeningben/ fpreect- cn befe göebaen öebbenbe/ latcnfc ongiic. fien ïiggijen/toeften en maenben/ baercii. naer be befte uptfeiefen en in't mercfe kg^ SUen. ïlpmaet&te tot be blgoe ^ncon.ft ban ^ausS Leo te J^lojcnfen / ecnige ron* be beelben / bie ben 4Earbiiiael ban Medi- ci foo bebielen / bat bpöembe&eir.aefi fienopeen^ontepn ccjien Mercuriusban Coper / ontrent eenelIeöocQö/ftaenbe naetfetopeenen cïoot / bcenbe een actie oföpiLiiöeblicfl^en / injijn eenftanbt öebbenbe eenen iööftooutf r cf r ;êtï5ocn^ lapper / banbunne coperen plactfeeniS goemaecS / bentoelcbenbjacpoe / gbc^ raect bjefenbe ban Bet toatet bat t'25eelt booi een been / en boo? ritfftaem upt bm monbt guam fpjinglien/bit 25celöt boo? deen bingijen\öo?bc feer gijepjefen. tiee nactnaecfete^p cenjl^oDel/ omeenen David te gieten/ ban Copcr/ bie nopt göegoten ujerbt / en t'iBobel bat uptnc^ menbe toais / gingi) bcrlo^en / bat groc^ ie fcBaebe toaö / en baer fiet fouöe {leb- ben g&efiaen/ toerbt gljeftelbt ben iBar^ mo^en Orpheus ban Bandincllo. 3|p maecfete en goot banCoper eenronbc banijaifronljt / een 25.coiitfcDap Maria?, met eöF fcljoon perfpettibe / feer aerbitö enneioöegoten : ï©efe bjert gbefonben aenbenConingfjban ;i>paengien, i^ae noc9 eeniaö bJercfe / goot ftp ban Coper bjplSeelben / eïc& bier ellen langi) / te tacien/eenen p^bicfeenben lan 25ap' tiil/tufTefien eenen Eebgt cn#UdrifeH0/
ornte
f^etlcüenlian loanFrandfco Ruftici,^cötlöer/25ceUfmjïiei:/
fnj&oukDtneefïer* |
om te (Iftétt op 'tpo^ael ban lans aaercfe te jflo^nten: bit bjag een uptne* menbe mercfe / ent'beli bat binnenben HSobernen tobt toajS gegoten: be naec&^ ten/armen / beenen/ enanber binggen tojel ber(ïaen/ooc6 feer goebc actten boen* öe / bpfonber ben #barifeu0 / bie be mftter öanbt in ben baerr öeeft / met een piacöticö fïaticD öjefen te ruggöe trebenbe / feBönt berujonbert ban be tooojbenioannis: banbittoeccfe Vuerbt loan Francifco fier qualgcfeen ggeloont» i^ier nae begaf fiem loan Francifco tot b'lfiltjemie/ enbe oocfe toeber tot ^cgiL· beren/enmaetfeteineen Cafeteel/ b^ie ellen ïangft/ en ttteeöoogö / bebefeee. ringge Pauiiban olpberbJe/bolbetfcDep* ben #eerben / en ^olbaten / boenbe beelberlepactfen» i^ocb ^c&ilbtrbeöP op een minbcr -tafereel / een ^atljt ban berfié«Pben ;©teren/ bat feer tlufïjtitö toa0. loan Francifco bjasi een feer biienb^» , Miidtheyt ls|c6 ί^βπ / en feer goet ben fUrmen/ If'iArraen nimmer ïatenbe pemant ban saen ongöetrooii : g^an öiel t'sDelt bat t)p Wc?^ fiabbe in eenen feojf / t'3P tocpnicfj oft beel / en gaf ftet na 30η marfit elcfeen toie Öet beg&eerbe: ^0 bat ten arm menftö/ bie gbebïoon bia^ ban gem aelmois te lebben/ ftemfienbe altiibt gaen upt befen Sojf gfieibt langben / fepbe tot öem fel* ben / niet bentltenbe ban pemanbt te toefen göeDooit : ^(©obt/liabicfete ftupjs Öet göene bat in bienfeojftiS /itfe foube bocö mijn faetfeen mogöen rebben.
loan Francifco bitbooienbe/öemfcöerp
befieiibe / fepöe: comt Bier / isfe fal u te bjebeniïellen: en gtetenbeal t'gfieltupt ben fioif / in een flip ban 3ün €np oft iBantel/fepbe :gaetbatu45obt bebja»» re: fcöicftenbe (ïraty om anbes geit / aen een 5gn b^ienbt/bie fgn aentenontfingö/ en anber fgn goeberen toaernam / ben lueltSen öpöab göeo?btneert aïle toefee foo een fomme te ggeben tot fijn fjupf^ Öouben / enlietetfoo ongfteaoten liggen/ en pêber nemen tot beboef ban t'öupif, iSopt bonbtmen gbeneutbltjtSer / nocö bootfiaOer |®enfcö alis öp / nocö bie weer fin in 25eeften ftabbe. Hp öab een pferi^ercBen oft €gel fo tam gemaecfet/ bat öet onber 'Srafel liep al0 eenen ï^ont/ i fn Öuctenbe pejnanbtö been / bebet toe! |
toaer in ÖP Stel beelbrrlep aerbt ban aangöen/ bie baer niet upt en mocötenj Öier nam ÖP öïoote göenencöt/ bpfonber bes Romers / be fotten bootfen bie fp beb?eben/enöen felöeptte fien. ^ toajsboe ter tgbt binnen J^lojenten een SSS <0iibt/cft göefclfcBap / söeöetten banaepaJ be l^an/ baer loan Francifco een onbcc toa0 / en mofïen toefen een göetal ban ttoaelben/en bit toaren meejl ^cöilberjs/ aljS Andreas del Sarto , en meer anber, Clcfebsn bee^ttoaelfmotDtetbperme- be biengöen toteen Hibonbtmael / en tgt berbiijf/barft» te fefeer tgben öwlben. <èn alfoo fp bp beurten i^eere toaren/ moflen altgbt pet nieutaö berfieren / om een bieemt nieu ggeneucölörfe gafïmael aen te ricöteiv en elcfe bjaeöt een befonber p^efent / om ten beden te geben: en toan- neer ttoee pet göelöifejs b?atöt$n / bit mofïen boete göebcn..i©oe loan Francdto jgn beurte i^eer toa0 / Öabbe ÖP toegöe- maetfet een groote #an ban Èijntoaet/ en göefiöilbert / toeltfie boo? Cafeï bienbe / foo bat fp ö^et altemael infa^ ten:ben fleer tbanbr pan toa^ gemaec^t vteemd«ge» aljs eenen Canbelaer omÖMgö / bat eltfe daente van ben anber in b'aenftcöt f on fien. ^p bUiS gaftmaics^ al int ronbt göcfeten toefenbe / quam mibben upt beejj #an op rrjfen eenen Boom met beel tacgen / baer boo| peber ttoee een ^töotel oft göericöt ban fpgfr optoasü: befe ^töotelen af gö^nomen/ öaelbe ben 35oom beneben / baer f^er confïicö op Snfïïwwnten toierbt göe- fpeeït: co jtjs baer naer fieegö ben 25oom op met öet ttoeebe/en baer nae met öet berbe göericöt/ en alfoo boojtronbeti tuffcöen toierben cofilijcfee lieRncBetoij» nen göefcftonifeen: ^^eeis inöentie toiert ban ben iBannen ban öet i^ilt feer göe- Piefen, ^eejs repfe toa?s loan Frandfci
pjefent / eenen ]föctel ban i^aflepbeegö/
loan Frandfco Ruftici. FoLyS^
flratjc na fjem öab eenentÊrent/ oocb een toef / bie foo epgOentlgcSen berfcftepöen bingöenfpiac&/ bat öet een IBenfcö Söeleecfe te toefen, ^p onber- toon i)em ootfe (foomenfegljt) be bingen ber j^egcomancie/ maecfeenbebaer boo| fomt0t0 fgn Snecöten / en gö^meenfaem bjienben berft8?icftt / enbe leefbealbnjs fonber fo?gD. W öabbe laten metfelen |
-ocr page 87-
ghimiceiit. bepglaerjS banpo?pöPifc&önenbe/tDa. rentooiften: ^ebafen / en capiteeien/ parmefaenfclgen : ^ecoinitefen/ uan Böebaffeenfuptfeer: öet f^ï^ooi-Qt* fïoelt ban merfepepn: ben leffenaer/ ban tont Caïfbïcefcö: ^enfangöboecft / ee* nen toft ban bunne beegD: bc noten en be letterjï / taaven pepergrancn: ^efan^ OBers/bjaren göebjabcn HgfierfS/ftaen» be met bc becften open / en dabben ober# floppen ban bnnne Bcrcften^ ïiefe: arö* ter befe (ionbenboo^ ^igaitonteri / ttoee groote eeb^aben ï©upbe-jottgen:booien iionben fess laïaftiincfien/ tot ben boben* fangg» <igcnenSpilio gfteöeeten/piefen' teerbeeenen^etelaer / gDemaetht ban een groote <6an0 / debbenbe bp gem al* beriep reetfcöap / om be #an te berma^ Ben alfï noot vnaer, Cenen Domenicus Puiigo pjefenteerbe een 25jaetbeMfeen/ baer gpbanijabbe gfiemaetfeteenipin- «enbe JBepflfen/ bie een b|oebt 6ietben0 betoaerbe/ en öe ^m toaer te neme öab* be« Cen anöer ftebbe tot begoef ban be ^an gOemaecfit eenen 3tenbcelt / ban een l^errBenjS öooft / enanber bettic^ , Bcpt j^otöeabbenfpeen«6üötbanfce Suicroft' -^ïWffel/bie' fjaböe Baer begtn in eenen Tmcej. Bof/baer een 31bontmaeïbjassgöe&oUi ben / metfpel en alle gBenucfttc/ en aten mtber anber berfcBe room^aef&enjS: en alfoo eenen gaepte/bat Bem ban een an« bertoatfoube ingeftefien bJOjöen/Bab pemanbt een truffd/ bie ben iüieifdaer baer Bab gBeïaten / en op betd truffel üjat beflagen Balc& B^W^nfee /Tn plaetgi ban roomèaeiS / tejierp Bern bit in ben itionbt / befi toerbt ban t'eBefeifföap feer sBeïatBen / en eBfrcepcn/ be Ctuf# fel/ be 'iTruffel i^ier m oiitrtonbt Bet
tDaectn lafon b(ft laatjecomtetoerjon» boopenDe tnasi: ü^elfte ttoee ftgue^
ren ïsacen ttoee s^efoben <irapoeHen/bte
-------- ...------ |
ben gBebaenten ban cleebtngBen/ baec elcS pet bjeembtö te berfieren Babbe: tojant toanneer ttoec eenberlep cleebt Babben / mofien be bost oBeben : bujS toais Bet tebertoonbcren/toataerbtgBe/ fcBoon / en feltfaem cleeberenfptetue- öBe bjatBten: oocfe bjerbt peber ter Ca* fel gBefïelt / nae bat Bp tleeberen aen Babbe/Beerlgcfe/oft flecBt/tn BoogBe/oft leegBe plaetfe. €en repss onber anber/ boojbebelban ben teere bant'<©ilbt/ quamenfpinlÊetferii cleeré/met '^mf^ fel en üamerinbenriem/ enb'#pperi önecBten met Bun reetfcBap. €er plaet. fe bejs 2fibontmael gfjecomen VBCfenbe/ beni^eere bant'45ilDt toee^öunopeen Cafel eenen gronbt ban een #alep0 bu troclicn/bat fp te boutoen Böböen:;©'op# per.finecBten bjotBten (ïracfej: ftoffe om te toercfeen / te toeten / letfeerentofl ban bunne beegB / batmen baer noemt Lafagna,tnBun bacfeen / inplaetfSban ftalcfe: ootfeberftBen 6ae0 en room Ber^ gBefoben / bat fp Beeten Ricotta, biel be^ ftrppt/ enbermengtmetfuptfeer /gBCi· rafpten feacis/ en fpetertje/in plaetfe ban fialc&:€ninplaet!8 ban fabel oft^ant/ fonföttnren / fupëerbjoot / cntanfien oft arupben:be beftoutoen (ïcenen/batft< fteenen/en plabepfjeenen/bte men b^arBt lubebacfeen/ fto^ben/ en anberji/ ïoa^ ren fcBoon toi tte bjoot / Eoecfien / taer^ ten I en bergfielgcfecn tofï/om te funbe* ren. (©nber anber toerbter geb^acBt ee^ nen grontfïeen / toelefeenbenlBefejS öotl^t ban ben ^teenftoutoersi qualgtfe getojocBt te toefen / bejs Bp Bern te mib^ ben boo? cloben / en bonben Bem bol gc^» b?aben %ö(ïer0 / leberbuelin^en/ en ocrfpijfe toelcfecban ben«©ppet6nefB* ten Bun bcojgBelepbt / fptfamenop··
bancK*
<6ilï»t ban be toffe!/ öenbiceenttoin»' tic& ?erfooné/tüiaelf itieecbeti/en ttuacif
tocflöemactfet toefenbe met aüe btncD s. Andreas, 5&it(6iibtbetonlöetmeten bat eocttoas omte eten. Andreasdel, beïangöbealiSfloctcRtcr «wecften/ft»!/ SertojiefenteerbeeenenCetnpcl/ enbiolgcöept/nammettectöbtfootoe/ ïfltfe bie ban Smte lan te ƒ loiencen/ met; batter gcoote ileeren ató ban Medici, en atöt tanten : ^ocD (lacnbeoi»€ol0m# i anbec fttm onbec beaaben : ®efebjae*
Tcrfieriijcca lObeflöeïiwecBt / banbcrfcpepbenber· ί bentoarenteabontmaïen/ tnbetfcfic»^ vtemttoe tóen ban j^ufaicfe / feer Ucftpc om eteH; ^—------- , , |
feantStem 5©efe quanten notB aen met een grooie€olomne/Die fp opb jc6sn/en toa^ binnen ööebuU met oBefoben <ilal· becpenjfen/ g&efoöenCaifttleesi/ poenen en anberen tofi / atent / foo fp oocfe bebenbebafe/ bie parmefaenfcije Bae0 toa^/al!$ oocS Bet Capiteel / toon* berlötfefraepgBemaec&t/ ban gBebja^
ben kapoenen / €a!fbke0 en tongöen. Cen lejien toeröt aengÖ5tJoe>^t o» ««εη toagBen eenuptnemenbeconiligöe W^* tBitrabe/metBaer fitce en copue/ met foobeel öerfcBepöen goebe fpijfen toe;· gBemaetfet / bat Bet te langB fouöe bal^ lenallesi te bcröalen. €pnDIing& alft töbt tefcBepöen toasi/quam nae eenigBe bonberflagBen eenen regBen / alfoo fp bat Babbenbefielt en toeg jemaetSt/bat fp upt Bet toercfe moften fcfiepDen / en fo trocö peber siae B«psi* €en anbermael boe eenen Macteo da Panzona i^etr toaiS ban bit cèilst/ toerbt 'tHibonötmael alf bu0 beftelbt/ en toegBemaecfei:^te ban *t «©ilöt en 'tgBtfeifiÖap ter plaetfen ge» tomen / et! fittenbe bp Dun i^eer / i0 bp ljun göefomen Ceres, foeefeenbe Baet botöter Profcrpina,oieban Plutone toaj? ontfcBaeclit/enbaöt/ bat fpüaertoil· benbolgöen/ engijefclfcDap Bonöenin beï^elk, cgBefelftBap/naebeeltoooit en toebertooojöÉ/Beeft Baer gBeuolööt;
<iEn comenbein een <£Laiiier baer toep^ nicB licBt toa??/ fagcn in pïact^ ban een beur / een groote moubt ban een pent / toekfesi Booft ben Beden bacS muerss beftoegB» ïf^ier/nae bat Cerberus Öbfbaft BaöDe/ bjaegijbe Ceres, of Baer bêrlojen bocgter baer niet en toag btn# nem €η aljs ban binnen toaö gBeant;= tooöjt Sa/»uaer Piuto toepgljerbefe toe# ber te gljetien: ban babt be jBoeber en aï 'tgBefelfcBap tet 25iuplpft / bieBPiW' • repbtmaecSte. betoiUigOttoefeni be / ontfloot ben monbt be0 Serpent j8/ baer fpbp beelen booj te tanben Benen gingen/ Öoot/ en openbe toeber/ tot fp al in toaren / en guamen epnblingB in een Camer bie ronbt toa0/ altoaer in't mibi· öen alleen een «leen licBtSen toa^/bat fp quaïöc&en malt anber conben fien: ï|ier toaren fp ban eenen leelgcfeen bjoess met ien gaffel boen fitten ter tafelen / met fbjart bebecat, sBeboobt Plwto, |
FoI.79-.
batmen ter eerenfpnbet Bjuploftfou* be laten berufien öe l^elftBe pgnen oft tormenten. ïlier toierben in't öooft ban eenen ïSalbiftB lifBtfeen^ ontflefeen/ boe toerbt men te fien boo^ berfcftepben gaten gefcBilöert be tormenten ber i^el^ len / gBeltit& bie ban ben ^oeet Dante ggnbefcBieben. m gBeretBten banbit öelfcö 3Wïonbtmael / toaren al grouto^ faem bieren int aenfien: maer banbin^ nen toarent berfcDepben leefeer fpgfen. ï^iertoa^ bébooif5,bioeis 3|ofmce|ler/ in*topflellenberfpgfen: €n eenen jijn gBefelle fcBontfe upt een leelgtfee ^lan* gBe/ toefenbt ban binnen eenen glafen Öojen/uptnemenbe goebe 1®gnen.5&eeö flöerctöten toerB gBenoui^n / gBelaten^i beof'tmaelten epnbentoa^/ biatBten boo^ frupt ober al niet al^ ent^el bootf^ beenberen / toeltSe al ban fupcèer toa* ren. <©oe fepbe Piuto, bat öp wet be 25jupbt tebebbetoilbe/ en batmen be berboembe foube aenbangBen te pijnig gBen. ;g>trar]t met eenen toinbt toerbeii al be licBten uptgebaen / en men Bcojiie uptnemenbe beel fcB?it6lgt6 Buplen en en gfteroep^: <©nbertufftöen toerbt bit biocftgcfe bancfeet toecB gBenomen. €n boe be licBten guamen/ fagBmen baec in plaetfe ban bien eenfeer rgtBlgcS m ConingBlgcfe 3fitionbtmflei toegijejielbl: en berepbt. iSCenepuben ban bitquam een^töip / bjengenbe alberlep toplgt* δε lonfitueren booj CoopmanftBap» ^e ^eBipperjS gBelatenbe Coopman^ feBap te la&en / biatBten allenf&enjS alle be JBannenban 'ti^ilbt op een boben «iEamer/ altoaer toajs toegBemaetBt eeit eerl^cË fcBoon Cooneel/ baer een feec aerbigöe ComebieoftclutBt toert gBe* fpselt ban Philogenia. tï^efe ontrent beti mojgenfionbt geepnbigt toefenbe/trocS eiefe b^oplijife nae BupjS. ©eel meer anber ber^Bepben berfieringBen ban ^bontmalen/ toaren aengeritgt ban bit «©ilbt/ be toeltfie alfmenfe al foube ber;» Balen/mocBten boen bergt ten te betboU gBenBet lebenban loan Frandfco Rufti- ci. ï|et gefcBiebe Sfinno i j i bat befeti Ruftieo , naenocBecntgBetoErtSert/ tg gBerepji in ©laittfergcfe / altoaer Bp bp ben ContngB in groot aenfien i>s gfieco^
itwn / bieöemeenonberöoiiöi gaf / bmt
mr |
-ocr page 88-
Italiaenfche Schilders,
^öf Dottbcrt öoubeit Cïooiicn g|aer0, S^aetiatgpgtereentgDe Dineljeugaübe SÖeöacn/ Böicöt fiem Doenmaecfeen een l^eecbt ban to^tv / tiseemael alfï lenen/ toaet op Den ^ontncft Frandicus fiouDe fiebbm gDefeten, Hierom ftecft (jp toer* ftDepbenmo&ellcn eöemaecfet/ en inet teel betiallen bejs €onins$/ jgeeft te iat^ ge 8eb|ac{)t pet gcoo tmotiel / m at boj* tneomin te gieten* ^et toe gatiüeben Comngö öem gegöetoen te göeb?upcSen len fcöoon groot ^alepjS: t©ot8 öoe Uiaj$ oft niet/tet m teoajS nfet ge^ (pnbtggt / boe ben €ontng|^ af lijbirg flöitooiben, ï©oemt«enricusConiiig0
Dnt Μ ben conflig^en ^r^Über nietfoofïuaer/ en enboenlgcfe ijs/ a&eeibtfngber te bao^ben/ al0 ^et ben er« baren 25eelbtfnijbet ijS een^tftitberte toojben/ togft onö ten beele 't bolgöenbe Cjcempel ban Baccio Bandinelli : toelcfeen ic6 toelnae ftab g^eïaten isz* ru(ienonbcrben25eelbtöoutamn/ om biefbJille &p toepnicD gefciiiïbert tttft/ tn anber oojfaecitcn / fonber ban Bem beel te ber^aien: ^orfi fpn uptnementi fiepbt in be cepcfeen-tonö/ Beeft mp ge» biongBen Bem te gBebencfeen/ en pïaetfe tt gonnen. ^p toajS göebo^nte llo^en» ten/ifinno 1487. en g^Beeten Barthoio- meus: ^ï^ocft nae be tojgfe beg gBemeenen bolcic te iplojencen/ 'ttooojbt berco^teni be / toerbt gBemeenlijcfe gOenaemt Bac- cio,5t}nl9aberBiet Mïchsei Agnolo, en tuefenbe een tonfïtgB (©outfmibt/ toilbe fpn^oon maecfeen een naeboïgBer ber Cond/nemenbe Bem bp Bern tn bê bjinc^» fiel/in gBefeïfcBap ban anber SiongBerö baer Bp acnbingö te tepcfeenen/ gBel^cfe Öet boe 't gBebjupcfe toass / aifoo bat Bet seengoet»i5ontfmtten toiert gBeacBt/ Tiyckenen bte gBeeu goebt Ccpcfeenaer en toais/ f^S'Z ^ wepningBe retBt t^ / betotjie Bet ve°fcheyden teptfeenen bfη groHt / en ingancfeijitot confteó. befe / en meer €on(ïen ί <©ot6 mo|ï een 4&outfmtbt boe erbaren 5pn in't ronbt / oft ban conbt te toereken/ oftbootfe* ren. tcptSenenöe en bootferenbe öan toafcB en gotaerbe / en tomenbe op |
më / toerbtin'ttiegBttibanfpnreöBt# ttngöe 'ti^of beflatö berminbcrt/en be# lenDunp^obifte benomen: bat Ruih'co boe öcm onberöouben moft met be ijnpi ban fpn groot löaïepis^ JBaec't ijuaeti. fie / bat bcfen goeben i®an oubt tticfcnbe nocö toeberboer/ Boaii/ bat ben Coning bit l^aïepjs toccft gefcöoncfeen öeeftaen ben i|eer Pieter Strozzi, ben toelr&en mebelflben öebbenbe met Ruilico,be(ieU be ijem in cm goebe Sibbiiej^aerfip (gÖeïöcB 3ijn beucijtfaemijept berbten* be) eetigcfe onberftonben / engöebient totcbt; altoaer ï^pooffeii oberleben/ oubttoefênbeSo.^aer.
eenen totnter-bagB op be pïaetjS ban Pollman, bacr feer beel fneeutoss ober Öoop lagB / toert Bem ban pemanbt ge^ fepbt/ toaer btt xearmoj/ en batmet mocBt af maecfecn eenen grooten Öcu0/ liggBenbe aï0 ben tóoomfcB^i Marforio: Urac&r be üappe nebergBeïepbt/ aocgB Banbt aen be fneeuto/en ban anber ^on* gBer0 geBoIpen toebrengen / en afnemen fneeuto/ baer Bet beBoefbe/ maetète een ïiggBenbe iBarfojp-beeïbt/ ban acBt th lenïangB/ bat gemeen pegBcï^tSber' tooiTberbe / bat Bp foo gBeefiicj bit bt* fiaen / en fetnbt toefenbe Babbe göebaen. (©BcnoecB betoeess Bp/meer tot Beelbt^ fngben/al33 ^oubtfmeben te toefen gBe-i nepcBt. Bnpten J^lojenten Babbe jnn paber eenfoebe/baer Bp ben arbepberjs Bcm naecfet booj liet iïaen / be feïbe con- terfeptenbe met aïber bigt: foo bebe Bp oocSberfcBepbébteren albaer toefenbe, 5^iet togbt ban baer toajs gelegen Prato: Bier troeft BP fmoigBen^ bjoegB Benen/ en bïeeffer ben Beeien bagB / tept6enen# be tnbe CapeUe nae be fcBtlberge ban pjoer Philippo Lippi, tot Bp't aï nasBe* baen Babbe/ boIgBenbe be manierbec piopen ban 'tlafeenbanbefen IBeefler/ bte te befen beele uptnemenbetoa0: Ctt Bacdo Banbeïbe feeraerbicB met#en/ cnmetrootenftoartcrgt. ^pnbelingft toert Bpbeflelt ban fpnen Baberbp lo- an Frandfco Ruftici,'35eelbtfngber/banbe Befiebanbec ^tabt/ altoaet Lionardo
da vind
^tt ïeUen uan Bacdo Bandinelli, ^φίϊΟίϊ en fngberban jploiencen.
Bacdo nof jong, «n^f
Room op' Capitoliu^ |
da vitïci bagBeïfltfej? οοίδ hjasJ: toelcfeen fienbe fpn tepcfeenin^ en begin / Babacr beBagen in/en troofle ben jongen/ Bem tabenbe ficB te Boubeii op Bet ronbt/ ïjem grootltKF pjöfenbe bc toereken ban
ben ::0eelbtfn9bcr Donatus» atebtBem toat te ittafeen ban jBarmo^/'ttoetefe Bp bebe: en t onterfeptte een bjoutoen Booft/ bat ban ben ifintijcfeen toas afgBegoten: booifpneerfte toerefe niaerfete BP rebeïöife toeU 5©oe Bacd© Bier na eeni^» ge iBobeïIenban acrbe Babbe gemaect/ Beeft ben ©aberbeftfgnsi ^oon^Beer^ löcfee flubte toiUen te baet tomen / ont^ boobt ban Carrara eentge (ïuc&en moiSi/enbe liet Bem t'epnbcnfi^BwpjS een brqpaem ajercfeplaete mafeen. per bolmaetftte onber anber göebootfcerbe flucfeen Baccio eenfn Hercules met Cacus onber boet / ban ttoee ellen en Batf lang, φρ befcn felüen tijöt toa?? gBebaen en ontbecfetbenCartonban Michel Agno- lo Buonarotti, bser eiber nocB meer af gBefepbt toojbt / toefenbe bol nactóten/ om toelcSen te conierfeptten grooten toeloop toa^^ban begiewBt/bie tot tepci feen-feonfi ficfe begatien: «®nber anber Baccio, bte cojtjS fltté b'anbet€;epi&ei naecjs te boben gin^Ö / foo in omtrecfe/ ttiufculen/ berbieptngften/ en teel te bol. boen: ^©Hbcr beejs SongBeru toaren/ lacob Sanfovino, Andreas dél SartoRof- fo nocB iongij / en meer anber. öBeffBiebt in teranberingöe eir ophoer ber^tabt/ bat Baccio Bebbenbe e^nen gOecoütccfépttin aeuteï/10 gBtcomen gepmelijcS in be ^ael baer ben Carton toajS / en fcBeurbe Bem in beel ftutfeen: toeltS banBem sBeöaeneenal te fcBan» btgBe baebt toaö / te berberben foo upt* nemenbe toetsS / bat een licBt teaiSber recBter'Sepcfeen-conil, ^ier ban toifï men niêib oojfaecfe/ bte Bacci fnotóen öBeeftbit te bom Babbe bertoec&t :€e* nigBemeenöen/ 'ttoad bat ÖP b^anber ^eer-jengBi ban fultfeen grooten booj» beelb toilbe berooben/ opbatfe Bem niet te boben gingBen: senber/bat BP eentgBe befonber beeknboo^ Bemfelben gBeno# men Babbe / oft bat iip't Babbe gBebaen ter gunft ban Lionardo da Vinei,toien be^ fenCarton beelbanfpn eere inbeCond gabbêtoecB smomé, ^te bit miffeBien
fi'* ve.
^"««nenden
«Ag. ι,,^Αηηο |
beter göerieben meenben ttoa^ om ben Bactennijbt/ bie BP bjoegB tot Michel Agnolo, mant ÖP Bem fpn lebenlanglj nopt en bermotBt,^oe befe baebtopen- baer toerbt / toajs Bem grooten lafiec gBefepbt ban te toefen niibicB en boost, ^ier naer maeffete BpeenigBeCarton^ nen: «©nber anber eenen ban een naetlfe* te cieepatra, biefeerfcBooötoasf. Bac- cio Bebbenbe naem ban een groot'3Eepc# „«men van henaer / toerbt gBeneptgt Bem te begBe^ Bac»»· ben tot ^cBilöeren met be bertoen/Beb^ benbe bafte meeningBe/ ben Buonarotto nietalleen tegBelgcBea/ maer teboben: te gaeninbepbeConflen, ilierom Beb* benbe getepcfient eenen Carton ban een, naecfet^ Leda, met Gaftor en Pollux, upt Bet ^toaen-ep gBetomen in Ba^ aer^ men / en toiUenbe befe fcBilberen ban <®lp-bertoe/ en toonen bat BP be Banbe^ Itnge ber bertoen/ berfcBepbenöeben ber colojeringen^en bletScn/ bebermengin* gBenoft temperingBen/ BoogBfeïen eti biepfel^n eon met ben toerrb en baebt» Igcl^ nptboeren fonber ban pemanbt on* bertogi^te beBoeben/ botB Bem raebt^ faem / Bei» ban Andreas del Sarto , baer ^ W'ï
fien be manier banbe BanbelingBe ber hebben giie^ i^Éïtoen/ en be fcBtlberge Bebben tot fpa ^«^®· be!)ulp» Del Sarto mertfeenbefpn liRiCi^ Bepbt/ en mifbertroutoen tot Bem jgnen bjient/Bemfpn boo^nermen niet te toilr len openbaren / gingB toe / en nam be bertoi op be pallet/ en fonber temperen/ namfe met ben pinceele / aljs erbaren jEeeflet bieBp toais/ en tonterfeptte at» fobecarnatieban Baccio: iBetbefebe^ BenbicBepbt/ en boo^ bat Bacdo fiabic^^ fittenmoft/ con BP niet bpfonberiS aflees» ren. ΦογΒ Bacdo berliet baerom 5ï»i boojnemen niet: 5!©acr Bem opentlgtfe berabenbemet Roflb,maetfeteeen cafe* reel ban <®lpbertoe / baer G hriftus b'ou* be ©abersi berloil upt ben boo^oigft ber tellen. jgtitB in een meetber Cafe# rcel/ baer Noe ö?on£fien ligBt/ en met be fcBamelDepbt bloot / bansontujee^oo nen gBeb^cSt too^t/ en ban ben eenen bCi» fpot. eocS p^oefbe en be(ion&t3acci% op ben gebel ban 5ijn Bupss te fcBtlbereti op Bet nat feaïcfe/ maec&enöe aenmn/
feecniii/ |
-ocr page 89-
feeeiien/etiïicDötttm/opberfcöepijcnma titetcn göef olojeert; maec toinbcnöe giec in meer füjacicöepöt / aljs 0p fiem boo^^ CÖegÖetoen ^aböe/ booj öet b|oogöen S'^fZ-Uf" B" / Decg&dgcfte bingDen/
dcrea, en toïtÜCt MtV\33t Cll gtltteelf Π/ Ctl htttUt tOt
keert weder sgti üjoojgaenbe fiubie / te maecficn uan f / tooïbeöe t>an jBarmoj eenen
«^y'i»»· jongöefl Mercurius, met eenfiupttntie 0anöt/ een 25eeïbt tian cïlen/baEr gp gtoote fïubie en bigt in beöe/toeleg feec göepiefentoerbt/ ijjo^gfiefon^ Den een ben Coningöbafliajancferscfe Francifcus, bie bat in gcooter toeerben gabbe. (i5rootlöc]C bebïgtigöbe ^em Baccio,teficn anatomifecen/ enopget albecftöerpiïe felf öaer in boen&e te tce* fen / Ujaec in gp beeï maenben en ^aren ober b^atjgt: toant OP een man oia^/ bie uptnemenbe bpericD en beggeertcB toagnaeeere/ ennptnementfjepbttnbe Confï, «©een tijt ban jcugSt aen berlooj Öpttjbt/ 8p en ieèrbeoftenbebetoat/ geen moept oft arbepbt ontftenDe/ meex fienbe met 5πη fïabic0 aenfiouben in t toercSpegcltjcften t'obertreffen.ïlpltet ban löem aen ben basö tomen een groot beel tepcfeentngifen. «©nberanber teerbt Bacdoiaeï boo? Auguftijn uan i^cnttten ^laetfnpf «en naeckte jjer ^em göefücben een naecöte Clco- iri'een'bTadtP^f'·^' en tn ecu meeKbcr plact / op een met Anato- mcecber ftïabtte bjucBen/ tengeelbteï tenatomien / baer gp grooten ïof ban l^abbe, #iernae maecfeteöpeehen icro- ftimus ban bjafcD/ cenelle en gaif langö/ feer bojre en magfier / toonenbebeenen/ mufrulcn / tn een groot beel ber ^enu^ toenenaberen/ onber eenrimpeltg&en mager bel: ^ittoercfe bjajsmetfuïffe een bïijt göebaen / bat alïe €onflenaer0 bie'tfaglöen/ bpfonbec Lionardoda vin- ei, fepöen/ batmen tiopt t^fuïcfeen beeïe ftetec / nofö met meerber Confl en löeeft eöefien te toege gijebjacftt/ oft gBebaen^ ^ier nae maetitte Baccio eenen iBars mo?en s.Pieter,bier ellenl)oog^/bie niet al tebJeïnaeber 35eeliftfnPbÊr0 itianie' te göéöaen / maer goet ban teprSeninge
toafS. ï^ternaemaecfeteöueenen Hercu- les, ban negöen ellen en ijaïf ftoog^e/ tot öe bïpbe incomfï ban l^au^ Leo be trjié^ be. iï^cfen twais ban aeröe foo icS itiecn/ Dan öcfen roembc eaccio te boojen / bat |
Bp beter foube toefen aljS ben David ban Buonarotto: maer öet feggöen met Öet boen / nocö t'ojercfemet ben roem niet ober een tomenbe/toerbtBacdj cere onber ben €on|ï-ber(lanbigijen toat berminbert» i® jtenbe ftier nae Baccio, bat ban be0 ^ausj toeg^en toais be(ïeet aen Andreas Contucd een feBer toercfr/ tot onfe WiOü\o ban |Lo?eten / met 25eelöen en i^iftoiienban jlSarmo?/ aU toaer Andreas alree eenigije bitigöen ïof< ïgcS en toel göebaen ^aböe/ en aen b'an- ber boenöe toag / maecfete Baccio een friiaonjBobel ban eenen naerfeten Da- vid,bie onber öem geeft Goliath, en öeitt ÖetöoDftafflaet/ metboojneem/ Jem te gieten ban Coper / oft te öoutoen ban USarmoj / om te fieilen in t l^off beg! i&alepjs ban Medicis, baer te boojenee^s nen David fjab gfteftaen ban Dohatus. ^it iBoöelüjacUt Baccio te laoombp ben idau0 / btn üselcfec niet en botgt it}t te toefen ben David baer toe te maecften: maer fepnbe Baccio nae Hojeten bp An- dreas Contucci booinoemt/batmen Bem baer foube göeiJen temaecfeen eenigfie ban ben jtcn.^tcr toajs ban An- dreas toel ontfangöen en ont^aelt/ (b om 3ön gfiierutöt/ alss om bat 0p ban ben i^aujö baergöefonben toajs, ilemtoerbt gfiegOebencen 5l^armoj/ ombaerupt te maet^en be gijeboo^te ban Maria.Bac- ao t'jl^bbd gemaect ftebbenbe/ begon in'i IBarmoi te teercfiennnaer toefenbe een 5Benff^ / bie geen gijefdfcDa» ηοφ toe5gabe mocDtbcrbjagennotb Ipbé/ en bie toepnigö lofton feggiien ban an^ . beren / begon fjp tegöen b'anber 25eelbt«» s^cdo f fnpber?s/biebacrtoaren/ telafïerenfiet ««''^''ίίίί'
toercδ ban Andreas, feggöenöe / bat jtjn
cfcM?'
toercri geen tepcfeesungOe en &abbe/göe* vyanc igcS öp ootfi ban anberen fepbe* bingöen Andreas ttt ooje g^efomen toe< fenbe / öp aïss totjii / en rebelitfe/ berifp,. tebe Baccio fiier ban met aller bjienbCi» liJCHijept en belecfiïjept/ fegoenbe onber anber / 59e toercfeen toojbeti ggebaen metter iranbt/ en niet metter tongge/ en bat be goebe tepcBeninggentet eni^ite ften in pai5ier/maer aljs t'toerffe bolbaeii tö in ben i^een: epnbelgrfe / bat Sp toe»» comenber tijbt ban iiem bcBoojbemet mecrber aenfien te fpjefef, 5®aer Baccio
gootDmof^ |
Baccio Bandinelïi.
vezzano, Beeïtfnöber/biebit <©raf ban €oper maec&te. ^oe ter ttjbt en ^abbe Francifcus Coningö öan ©?anciïi;ij£& geen25eelt ban f®armo?/noiij 2lntöc& notÖlBoberne: g^ejSberfocBtöpbooj eenige €arbinalen/en <i5eianten aen ben ^aujs/ ompettemogöengöecrögöen» ^0 öabben befe <0Öefanten grooten fin aenblLaochon banBeivideer, biefp feer öoogölijcfe piefen, ?©oe toerbt booi ben €arbinael ban Medici, Bacao ontbobf/ toeltfeen öp bjaegöbe/of öp moebt Öabi« be eenen foogoeben Laochon temaee^ 6en. Baccio anttoooibe/bat öp moebt gabbe eenen beteren te maecften. «Du^ toerbt ban ben Carbinael bedoten / bat Baccio baer öanbt aen foube flaen. Bac-
ton/alfo groot aljs ben Sfintijtfeen jear mo jen/ban feool en crgt« JBarmojf gftecomen / Baccio Het öem maetfeen op Beivideer een befloten liupiS / en maetfei teboo^ eerfleen ban ben ëinberenban Laochon ,toelc6 0et meefïe isf/en bolepn* beto^fulc&er boegen/ batter ben ^auji en alle €on|l-ber(lanbigBe mebe toaren bernoegbt: t©ant ban t'^gn en tm-- tijcfe fagmen nauto onberfcöept: jBaer boe öp t'anber 6inbt / en ben l^aber een toepnit]^ ftabbe begonnen / (iarf ben ^oe nu berco^en toaig Adrla. nus ben fefïen / feeerbe Baccio met ben Carbinaelte jfïo?enfé/ altoaer öp ftem oeffenbe inbe iiubie banbe '^TepcSen- conjl. ^Oe Adrianus bOOt / en Clemens be febenfiebercojen toaj5/quam Baccio te pofï nae föoom / om öem inbe Crooi» ningöe te biubm / tot toelrEe Bp bp lafï ban 5ί|η ï^eplicB^Pt nioecfete :j5eelben wHu lE^iUMuiwi Hl »»,. en^ifto^iEn bati öslf ronöt. ;©aernae
ftp te feennenbe goebe teptfieningfie/bte! toert öem tooontng enpenfioen befielt / ÖPÖabbe in ben figueren / t'berfianbt en feeerbe toeber aen 5gnen Laochon: ban ben fpieren/en allelLibmatenttoclf toelc& bjerrtt öp in ttoee Siaer tgtji bol< (ïuc6 öent ober'gantfcö Europa groot b?be/fo öeelconftigö/al0 öpopteenigö eöerucöt toelangbe/enie nocö ingroo* bingen ftabbe gebaen,ï|p maeclite ooc6 tcrtoeeröengeöouben.ï|pmacftenoc|^ | ben recïiten arem ban ben 3fintgffeen eenfetrfcgioon iBóbelbanÖeut/enift^j Laochon, maBcnbe benfelbeneerfiban guewn ban toafc]^/ ottreen<i£>rafboo^ toafcö/met benmuftuléttiöerbicftept/ . . —tomenbe met b'Sintgffeftöe maniere/föobat Baccio toel tefeennen gaf / toat berfïaBbt öp öaöbe in b^ I® Confti
SoogBmotbfgö met ladctlDcletoooi.
ben anttooojbenbe/ conbet Andreas met langer Ifibf/ liep öem toe/ enfowbe Ijem omgöebjacötöeblien / en öabmerniet tuffcfien getoeefl. Bacdo moflber^ tretfeen / enlietsÖnWoitebjengöen t'Ancona ^ altoaer öpfe bpcaniJ bolbaen ttet blgbiη / en bertrotfe. 5©efe toerbt ban Raphaei ban Monte lupo boïbaen/en toerbt neffen bie ban Andreas gfieftelbt/ ttoth niet foo goet toerei al0bat ban Andreas, fioetoel göeen lof ontoeer^ bigü* Baccio feeerbete ^oom/ en bet» treegÖboojCarbinael lulio de Medici aen ben / bat Dem toa^ geggeben te mafieneenig ©eeïbt / boo? f^allep^ fttö tïof ban Medici, in jplojencen.t®uii getomen te iplojentm/ maette eeni Or- pheus ban ïBatmo? / bie fpelenbeben Cerberus betfatjit/en be Helle tot mebe* löben betoeeg^t» bit toercfe bolgöbe ftp ben Apoilo ban Belvidcre te aoom / léoetoel 50nf Orpheus be felbe actie niet en boet f fooöeeft öpfeet epaöentlijcfe be maniere ban 't liclaem/ en alle be le# öen naegebolgt, Hier tiae liet ben booj. noemben Carbinael luims gem mfifeen/ om 5tiiieni)of te iaoom onber ben bergö Mario , ban dutcottoeeColoffen / oft laeufen/ nabemael Baccio altgtfeer tot ^aeufenmaecftcn g8enegöentoasS:3^efe toaren acftt ellen öoogD / en göeöeuben tameltjcfcSoontetoefen, ^^etoflle Bac- cio aen befe bingfien boenbe toa^/en liet nae 5nn göetooonte niet af te teptfienen/ en niaecSte boo^ Marcus ban Raven na, en Auguftijn ©enetiaen / ^laetfngberjS/ onber anber een groot blabt / toefenbe
Bïcdo ver- meet hem ec^ aen beterea Laochontc maecken ai*N den Andjckë op flelYidcec
eenl^inbitboobingöe/bolnaetBtenban iBatuten / i^joutoenenftinberen/boo^ ,uyt. beenlebenbe / metberfcöcpben attièn we- ban®?outoenen ^oïbaten, Hiergaf
Baccio droeg hem heel wtl in xijn Lao- chon , en m ;eckte den rechten arem aen den An« cijcken.
ben Coningfibati iSngöelanbt/tofcltfee Baccio nift in'ttoercfe ent?atöt / maer toerbt^efleebt aen^encdiaus |
-ocr page 90-
fgnenarem. «PcfenLaochoniianBaccio begaecDbe ben #au0/ foobat Ijiem fc^tc&te nae 5p!o^encen te fïellentnbe faleban Medicis, t'epnben öet ttoeebe ^of/en fcDirte ben Contneö anbec %n* tijcftebeelbé.^itttjerc gafsaccio groot secucöt en lof.i|tcc na tepcitenbe Bacdo boo^ben ^ausstmee #i|lojten/bie&p tot ^.Laurens tej'lo^ncen tötlbe laten fcötlDeré/en bebefe op openILombacctö bel: 3©'een vuaisbe iBacteUfatie ban Cofmus en Damianus : b'aiibct/ baec Laurens oo ben roo|ïer ligDt. «©tt tepcBenbe bp feet net/ met grooter aen* bacbt en €on(l / fbgedeebe alsi naec&te op berfcbepben attten/ nae be lichamen in't bpec (looc&en / en anbec toercgen boenbe biaren. ^eer tuiert bab bp oot6 iiptgöebeeibt Dedivn, btebittttbaen' (loubienbe be (lo^ecë / frDgnt te boibe^· ren bê boot bei:( onnoofeleni@attelaer0/ toelcBen b'eenfiant opbeffenbe/ftötjnt fijnen <i59ee(l <©obetebebclen, ^efe Kaceij piint 1|t|lo|ie tijtcïbt ttt togec plact 0[befnc# van s. i.4U' jjenioan Mare Antonio ban 25ofognen: en Baccio toect ban ben ^auji (toien bit toonber bJri bebteï) gb^gbeben oin 5gn Bacció ghs. €on(i/een ötbberftbap ban Pieters. "■ight een jplojencett göefeeert / ftbtlbecbe Bp ?aJÏ eenenjongen lan tn be tooeflgn/öeb#
lers.
35oe Baccio fijnen ïBieuii op öe plaetfe facbHaen/ bemercöenbebatöet batg- Mcbt öem niet goetjS en bebe: raaet bat be mufrulen tt üjcpntcb conben ^efieti kDO^lsf/om be faettcbept tatUc: ïiet bem meteen b«?f&en omclefben/en toogö Öemmetben beptcfó op t'itjf/gbebenbe ben mufcuïente fom plaetfett meerbec berbtrpingbtn/en meer barbtf öept aljs te booten r mi toebec ontbecfet. ï^oe biel getftuaec balt in t foo gtoot/alle bol* iomenbepttn gracelöcfebfptfó tocgbe ie bjengben/ en bat tbcn toel pebet beet ban beftn föeu^ toef berflaen en gebam belt 10/ en ban benberfianbigen niet te Jjeratbtf iö: fo neemtben gcootéDavid,
&iebooit'|^lepiSbact:bp(ïaet/ gebaen »Mjshel Agnoia,»pt tin?n SifïbOi* |
ben / ben ïecötcren fteffenbe ten ©einel: btt (lelbe {jp tot fön Babec itsben ttsint* fieï/omtrotfealoan Francifco Ruftici, fönen eecflen JBeefïer/bie boeboenoe toflf met J>c8tïbecen b' ï|t(io|te ban Paulus be6eering&t. mt ftucb ban Bac- cio toert ban ben Confienaersf ber ttpt* fieningöe öalbenfeer sbepjefcn rmaec niet ban toegijen t'coloieren/toeïtfete Öarbt/ en niet te toel g^eftanbclt l^iernaer maetiite Baccio ben gtooten ÖeUiS Hercules met Cacus, bie te HpIOii centen op be pketfe toerbt göefielt/ upt eenen JSarmer(ïeen / ban negben clictt en balf boogb/ en bof bieebt: toeïcS bJETCMichel Agnolo ttptnötöjoibeon* tcotfien Bpt ber öanbt/ en Bacdo gijege* beff/ bie baer niet ban en maec&te/ bat ben boïcfie beöaegbbe: looant boe bit toertS op be plaetfe Uio^be gcftelt/toert bet ban peber göelaflert / ootfe met beel goebifbten en Nonetten in Hatgn eti '3tiiftaen0/ bie op ben pebeftaeï gepïact 3gn g9etoo?ben,«i5bel0C& alm fcöftnp· bicöten gbemaetfet toaren / boe befeti gcootsn (leen nae ^ïojenten gijeb^acbt jgnbe/ tn ben Arno berbiOnrfe / biebaec nae met grootec mof ptenuptgbebaelt ®ert ^oe ter tö5t toaii eettgftibiciji/ toelcb tnbtel befe mepntngöri
ben fteen göetoiocbt/ben aeui ban Bac^ ft^Ef'iÏ'Ö'öntere en fcböonbept/ al^ öoctoel Baccio öem te boo? babbe be^ roemt/befen David banConft toegébeel re boen acötec liggen, Baccio feer begee* ritb om toeten/ üiat openbaerlgcB ban fö'nen aeuö al too?be gbefept/ fonbt eti ηεη onber t'boltg te lupflecen r toeltfeeit beb^oeft t bupii comenbe b?aec0be Bac- ciotoat t boltfe fcpbe, Jlpanttooo^be/ baraï t'bolcfi met gelöcBenmont fgneit ïaeutf beratbtebe. €n gbp / fêpbe Bac- cio. ^tfeftggbe batfe mp toel beballen/ om u te beftagben / fepbe befen fenecgt Bacdo anttooojbe: en toil niet bat öbpfegbt batfe u toel bebaïïen / fea^tet: b?p ootS jpjaetbatr gbelfjtfe ali' anbcry teto^ ggp toeit/ bfttlc&ban memani
tmy
Italiaenfche Schilders, fond: bit mobel bfenbe Bern ootfe tot benbe iw ben Hitttfiett ettti eett «βπδδίΐ
Doe defen fteen nu wift, dat Michel Agnols conit Hem niet doen leven modit: maer dat hy uyrafjonil Van Baccij handt ghefcheynt moft zijn : door dit bedencken, Wanhopich hy hem felf heeft willen dus verdrencken. |
nenntiecpet gott^ew feggöe : en nu al öe üjecelt ban mp quaet fegDt / foo fait iwet mebe geïöcfe en effen toefen.Bacao, flöelöcb b'cergierigbe plegbcn/ bie met acbepbt nae IBenfcöen lof trat&tcn / en inplaetfeftbanbe gecrögen /babbe int fórte gbeen tleen berbjiet / al en liet fip bat niet eenjs blgtfeen: toeltfe berb^iet i toert berfoet ban bél^ausi ciemens met tta ï^oebe/bie Sem boben 50η betalinge Hoe gbegöeben/ enb- bem neffenjes jgn anber
^'^eichonc- toel gelegen toa0. ^en boojberÖaelben Hercules langfte onber öanben toefenbe/ booi fecijgb f" anber? / ftabbe Baccio onbectuffcöen nocb beel toercfeengbe* baen en aengebangen. !|p babbe aenge^ nomen te fcbttbereneengcoote ^Itaer- ta^/ enbi baerotn gemaecèt eenen feer fcboonen Cacton ban eenen booben Chriftus ,met Nicodemus, jüarien/ en flnber beelbentbocb en fcftilbecbet niet/ om oojfaecfe alö boltbt»#p maerftte na tefennotb eenen Carton / baec chriftus boot ban Nicodemo gbeöouben/ en ban be JBoeber obtr epnbt betoeent toojbt/ met nofb eenen «engel baerbpftaenbe/ metbe boojnen tcoon en nagbelen, ^it ftbtlberbe bP metter baefl op / en (lelbe bit '^Tafereel opbe nieutoe |@arcbtin een «©outfmit 0 tointfeel ten toogb/ om tijolcj;/ en Michel Agnols oo|beet te bet* wmen.Michei Agnoio ban Pfloto (j^out* fmibtbaecbp gbebjacbt/ boebP^ïlejs toel oberfien babbe / fepbe / bat bP Öem bertoonbecbe/ bat Bacao, bie foo
Soet ^epc&enaec toais /upt fijn banbt et gaenfulcben tojeebe en barbe ftbil- berge/ en fonber eenige gratic:een peber aecbt ^tötlbet foube fön toertfe op be». ter totjfe uptboeren: en bat^et fcbilbe- ren Bacdo niet gbeleetfe/ nocö en bteii' be* Baccio bit toeber gbefepe/boetoel bP Michel Agnoio benijbbe /befeenbe eben» toel bat bP be toaerfiept fepbe. üet toas botb toaer / bat Bacdj tepcfeeniiige upt* itemenbe toa0 : maer tonbet foo met ben bertoen gbeen gratie gbeben, g^ejs nam j&p nu booj / met epgben bantntet meer te fcbilberen/maer foube geb^upf^ Beneen jongb g>cbtlbet/ gbebeettn Ag- noio, ben ©loeber ban Francia Bigio. ^et gbeftftiebe oocft / batte l5ologuen f^etcoont toerbt ben ^epfet Carolus |
Fol. ê2.
be bgfbe: baec trotSBaccioftenen/Iiet /vioftede. bemften bp ben|öau0/ en truc m^ bein paus,doe hy te aoom / baer bp toeber fön Camer op ccaftea babbe op 25elbibeer. €n ben i&auii fjjn gelofte toillenbe bolboen / bie bp fiabbe ^Saïf gebaen / boe bp ten tgbe banbe bcrdoof fonder hecr- ringeban fioomop't €a?ieelfatfceflo^i'if wj^^f· tcn/te toeten/ bat bP boben op ben ron^» l'cht^ ttL· ben marmolen «^o^en/bie recOt neffen? buef. bebjuggbe ban't Cadeelcomt/ foube boen op^itbten feben gcoote 25eelben ban f opec/ fe0 ellen boogb / al Uggenbe op berfcbepben actiën: aljs toefenbe ge^ bangben/ oft bertoonnenban eenen Cn^* gbel / ben toeïclten foube (laen op een ftboon blecSe gbemacberbe Colomne mtbben op ben Cbojen / «offe ban to^ per/ met een ftoeecbt in b'banbt / toelcfe foube toefen ben €ngbeï Michiei, ben betoaetber banbetCafteel: toelc^ &en betn booifgn gon(l en bulp babbe berloftuptb^ gbebangbeni?» ?©efe* ben liggbenbe :Btelben fouben toefen be feben tBoot'fonben/biillenbe feggé/ bat bp boo^ ben bertoinnigen €ngel babbe bettoonnen/ en te neber gbetoojpen fgn bpanben / boofe en fnoebe iBenftbcn/ uptgebeelbt metbe feben ©oot-fonben; Vierban liet fön i^eplifbept maetfien een jBobei/todcfebtm bebagbenbe/liet Dp Bacdo maecBen be figueren ban aer^ be/foo groot al0 fp te toefen babben/ om te gieten, Bacdo een figuerebanaerbe gbebaen bebbenbe bie feer gbepjefen toa0/ beriet bem met een bie ban gieten berdanbt babbe/ maecfete en goot eeni* gebeelbe6en0 / ttoee oft b^ie bierenbeei» len oft fpannen langb/gbelgcb aliS Her- culesjVenus, Apolio, Leda, en anbet fan^ tafgen / bie bP een beel fcbontfe aen fgn •^epUtbept/en anber ©eeren: onber an* ber een 1©i(io?ie / b'afboeningOe ban f CrupjS balf tont/ feeraptnemenbe toel gbebaen /enfupber gftegoten / fcboncfe gp Carolo Quinto binnen Genua, ban tóeïc&en bP feer befcboncBen/en iSibber s^crfo wo^ toerbt gbemaecfet, mrbtoocB beteert en toel geftenbpben^jince Dorea: «Sn ghfraaecr,en ban be bjpe ^cabt Genua toerbt bem befdióckas. befleefetteinafeen een 25etit ban iêat:. merfe0dien lioogb/ eenen Neptunus:, bie nae rUben foube romen-/ en toefen ben i^iince Dorea,oiji,op bei® artUt tot I® i' 'im |
-ocr page 91-
gabbe ntet raebt ban Michel Agnolo liieuuï göeinbentecrbe lHobcllen gge^ maecfet /bertoacbtenöe bagöeïötBisop goct göeïoof fonbec coop / o^ben te beb* ben omiBarmoien te ï)aïen:g^orfi Bac- cio bebe fo beeibpbe ^tfier ban Idaujs Ico, Lucretia Salviata, met Alfonfo te ïajieren/gBeentepcfeeningbe te Oebben/ en öem feïben te p^ijfen: ^at epnbelinf SÖe nat beet naïoopenö vuett beftbicfet/ Dat be metfelrije foube ggebaenbio^ben ban eenen Lorenzetto JSeelbtfntjijer/en ht |®armo?en 25eeïben en ^lififl^ten jban Baccio: iBelcgenmaec&tej^tertoe nteubill^obenenbangouty enbaerop 35eelDene»li(io^enbanteafebv oibinaneien toaten bjel goet: l^aer öbebjupcSte nietberftantjs göenoetb/ ih be gbefto^benl^aafen met fiun ο^ίΦ Den ter bequamer pïaetft op önn^e* puituren te bereeren / nae bun toeerbe, iBsbeïlen toerbtn ban Baccio ge^ Iï?atbt op Monte Caval, tot Agatha, in ben bof ban Carbtnael Rkiolfi, baec ttoee anbet Catbtnaïen/cibo en Sai- viati, te noenmalen tnarengbecomen/ flm t'famcn een epnbt ban befe<iEiraf- tepcfeenii te maecfeen» Certotjle fp aen tafeï biatcn/ eiiam eenen Beeïtfnöbec/ flöebeeten Tofofroeo,cen b|pbo|(ïigb/ nout/en genewblnc USenfcf)/bre geern ïet fepbe / ttefenbe Den tl Baccio. ^eboot^ ^„v Toloftneo tddbe* geerbe binnen tomen/fepbe Ridoifi,Dat^
iwen foube ialateii.<en fóeïbi önn |
iotBaccio: ^cBbegeetbattorBofllitt/ toatXolQfraeoban Dit beftetten birèe- culturen fal fegggen; Bacdo, gefÊ btt beöangb ber Deuren «φ/ eti betgijtu Datr onDer.Baccio taa0 (lrai]c göeöoo|# faeitt, Tolofineo binnen get0mcn/üJ0i# beBcmtebjincfeengbegöetien/ engöe* fepbt / toat Bern Docöt ban öet hefteben Der ^^Hlttttcn aen Baccio. ^tratp bei« (iottbt Tolofmeö Den Cacbtnaleii te bt* rifpen / Dat fp qualgtfe ftabben göebaen
Italiaenfche Schilders,
fijn toelbaet^ gQebatBteRi^ te (ieUen: l^iec tiati fouoe ftp gebtiiiiupfmt €coo« hen/en gatj&ectodf ^ontiett o^^ be Dant* ^tt 25eeltit geeft f^p (Itae&j; begonnen: mm nopt bolepnbt / ^eecenbe noe m^ tzt aen denliecgaelben aeu^ Hercules. 55a öefen sebaen Hercules, ben iSau^ cleraens gï)e(iojtien; <i5ii toeteniït Bac- cio, batte aoomttoee^cijultucen oft <{^taf-|leenen fouöen kuojben geboumt/ boojDettöee ^Ï0|enfc|ïe #aufen/ Leo
en ciemens, trocè nfle iSoam/ omte inbatbefieben/ feggbenbebooitealleCi» gcbben bit laercfe / baer öp te booten ■ ïep jjuaet ba Baccio , Bem befcöulöigen# IBobelien ban öabbe gfiemaetjèt: maer De te wefen onbJctenDe in De Confï/gie^ toaö belooft eenen Alfonfo Lombardi,i rig/fiout/cnlatenbuncfeenDe.^alDujS ipcanfcD 2@eeïötfnöoeE / Doo? ben €ar# | boojtbatenbe tn beei epgenfeöappé bec Dinaet ban Medici, toien Op bienbe:€n fcöanïscn ban Baccio, onbiatfe Baccio
igbtfaemöepbt/ om Tolofmea te laten boojt tot ben epnbt allesf uptfmtjteny en guam booit too|nig/ en met eé quaet aenfitöt/ feggbenbe tot Toiofmeo: uiat peb icft u gebacn / bat gbp ban mp met go iBepnicö aenfiensi albu0 fpieetftt* Toiofmeo, boc? 't ontorficn bcrfcöönen ban Baccto,i)fel op/en feeerenbe bem tot Ridolfi fepbe; i©at gecfefpeï 10 bit/ mjjtt ?l|eetei arfe üiil met geen f&apen meet te boen i)Ebben:en gingb fo ijenen^^aet öebben beCarbinaien feerbeflaen te lacöen/ enSalviati tot Baccio tefeggöen/ t^ftp boojt toat bie ban bet €on»ï ooi^ beeïen/ maeeötnugbpmetu toertft/ bat BbPfe boet ïeugentaelfpjeèen, Bac- cio tegon 5iin 25eelbf en l|iftojtcn:bocft enmasDe baebtnfet gbelöefe be beïofi. te / en be fcftulbfgfte pUtftt / baer in öp gjcöoubervtoaiS/ban lajegöen befe ttoee ©awfen: i®ant ftp in 25eelbf η en^ifto# nentoepnicb bïöt bebe/iatenbe be feïbe qnalgcfe boïbaen / en met beel faute» bitiben / fe^gbbMlbigbcr toefenbe om t geïot fontfang^en / aïjs in Den iBar^ mo| te toercfeen. ^t boojnoembe lee# renbttmercfeenbe met fpabsrotijj yeti ficrtbe battecnocö tteeeflucBeniBar- mo?maren/ ombepbebef&auiifitten* be beelben te maecfecn/ baben/ bP foube oem bier in beter b^agSen en ojbineer* binbatbpfebolepnbenfoube, iBaec Baccio bebbenbe aïreebe gantftfte be^»
Itittfb te bjegie sun bertrecS nae fio^ mtm/ gemdeftenbe Inben bienff batt |
J/ Dooj todtlfeenigp bertreegb «n beel JBarmoi0/bat Michei Agnolo toequam/onber toeleg toaren eentge ge* bootfeerbe figueren / en ecncalbpüol» baen ban Micfael Agnolo. Baccio nam en floegb aUe0 aenflucbenUiatbPbonbt/ om aïfoo 5pn ngbictjepDt te boeben / en Michel Agnolo fpöt te Doen, üpbonbt oocfe tot s Laurens in be ujercfe-plaetss/ Michel Agnoli tttJee marmo^ as^eeiben/ tuefenbe Hercules bJUCfeenbe ben Anthe- um , mek&e Den llertogb Debe maet# fcniöioer loan Agnolo 25eelbtfnöbec: ^efetoarenoocbfeer gbebo^bert: €n feggöenbe tot ben ï^ertog/batben nicft Defen löarmoi bebojben öabbe/ maecfeter bp ooc6 beel fiucHen ban,^it Bebe bpal onber Decfcfel/ bat bP befe ^armojenmoft göebiupcfeen/ en fiem flbeteettoarenenbtenfitcB totbe jfon* tepnenbanbetnof/ en bejg>spultuere ban ben loan dc Medici, meicfee bp ïioo} fpn m\ Platen b^bbe ben 25eelbt^ fngber Tribolo upt ben banbengbeno^ men, Baccio ban beeft aen DeejS ^e^ ultuere Doenbe gbetoeefï; onber anber jegon bP Öet 25.eelT ban Den boo|noem# Dfni^eerioêninJBirmo?/ toelcb een goet Deel gbébaen Uiefcnbe / bleef ban bemonbolmaetBt: ^ocb maecl&tebp in't boo?(ïe beel ber ;êepultuere/ een l&ifïoiie ban balf ronbt/be Beelben on^ trent ttoee ellen/baer ben ©eer loan fit/ boojtoientoojben gbeb?acbtbeelsbe. langbenen / J>oIbaten/ enontbulfelbe |
V0U3.
naerBte i^|outoen:borb alle^ fonberin bentie oft eenige betoegingen,!|{|en been ipnbe befepi^ijlojp tgs eenen / bie op fpn ftboubcren Deeft gbelaben een Bercfeen: met toelcfe 25ee!t fepbe men Baccio bab* De gemeent eenen ï^eer Balthafar da Pef- cia, ben toelcfien bp bpant toa0/ om bat fip te Öoom be ttoee 25eelben bet ^au* fen Leo en clement anbcren b^böe bf» fïeebt / en foo beel te toegbe gbebjarbt/ Dat Baccio 't onbecbienbe gbeït (iioeasel noobe) mo(l ttseber Reeten. "mot Baccio iïefc ^jpulturebanben ï|eer loan op
Het Lufthofwas onteert van Adara en fijn Bruydc, Door onghehoorfaemheydtjdes moften fy daer uytÏ En dees twee Beelden oock der Aerde fchande gheven, ^erdienca wy t4e Kerck daerom te zijn ghedreven.
een beel nae |gab gj^ebaen / tea^ bP ba« ÏÖtbe in De toeer metter tongfte aen ben éertogb Cofiraojtoat beerïöcfem naem D'2tntöcben nae babben göelaten iiiet boen :Beelt|)Outoen/ en boutoen: €n bat fpn Cjcti ïlentie pet grootjs tot beerlëc* ht gbebari^tenis! mojï nae laten: ^oec* l^enbe tot fpn boo|beel Den Hertog upt^ nemenbe cofïen te boen boen.€pnbelin<» gbe foiLSbe Den i^ertogb Doen maeciieR eenopenbaer:3(ubicncp Camer/ om De bjeembe «©befanten enanber^/ in fpn ^alepis aenbe plaetjs, i^ier toe nam Baccio booi:23ouUmiee(ler eenen luiiaen di Baccio d Agnoli, enbjacbt te toegbe/ Dat bet een toer ctoa^ ban uptermaten grooten cofl/ toepnicb bo;Derenbe / ban fomtgbtsi fo een s&eelbt baer toe rnaeto i^enbe/ banelcb nemenbe bfifbonbert Crooncn/en toa^ feer blptigb 30" Ψΐο* bifie oft|©aent-gbelt(labicb tOiitfan* gen. O^nber anber Beelben bab bp ben Hertogb Cofimo gbemaetfet/ toeltfeg tronie niet gbelgcbenbe / feer gbela(ïert toefenbe/bp af floeg / alsi of bP baer een anbev begeerbe te maften: maer liet bet foo bltjben. ^oe bit toertft ontrent tett balben/ be Beelben fom op göebaen/en fominigbe gebootfeerttoaren/ bjatbt brn #ertogb toeber toat meutois tn't booft/te toeten ben Cbooj/ 'tgbefïoelt/ en 'tboogb Stltaer ban s. Maria dd Fiore. bit toercfe toals Baccio toebec aen 'tj!©armoj Beelben maSen: onber anber eenen Adara en Eva, ban toeltfie bp ban elcS]c eetiigbe mat cfete/öie bP itt anber Beelben befanberbe. Cpnbelin* ge inaerSte bp eenen Adam en Eva met grooterblgten begbeerte / ttiepnenbe Ijiec mebe tgemeenbolc/en bie ban bec Conti/ ganffrb toel tetiernoegljen/iifb* bmbe Jiicr i» firb feïben bolronielgcS uernoeglit. <©efe gftebaen/en toelnet gitepoïijiï op bun plaetji gbefïcït / bab< ben 't feltoe geluc ban fön anber bingen/ entoerbentejammerltlfb mei ILatnu^ frbe en iSrufcaeiiftbefcbimpbiebtenbei bocbté/ toaer ban een op befen fin fepDe; |
-ocr page 92-
Italiacnfche Schilders,
Wtt te tttertlen / fioeitt trotfigöe lïicStoilÖ göetrotfl lajoiben / cn öatfeii Den pemanöt alle cps^enfcl^a^^en Dec «i onften geeft^^n Bacdj ötngijen faclbc altpt mee^ at sracelticbgept: luant öefe OÊJeElöé èaööcn gotDe piopojtie/ en tóarenintoele becUitfcöooncntoeïöer' ilaen/en Ocbben tcpcfeenfiigDe göenoecg om lofttjtft gerucht tc ücrötcnen» ï©ocj) iflgöeftöiéöt / öatten »e&eH0^tjuiije/ Deegttijee 35ceiiien toafibefienbe / ban Cbelite&en tant ggetJiatcDt / vuat l)fier vernuftige botgtban beft naecfete Ucijaitien. wo^'k van" anttt300?be:©an ber iBannen licöair.en «n Edel boctïitnip gD«n oojbecl tc giieuen,^? vrouw.opde boojt tucfenbe gijcbebcn / öaer götüoe'
EvavanBac. jg fcgg^en ban beiajoubJ / fepbefp:
^^®· 5Bee!8 Eva Oeeftttioergoebt bcelen / bit toeetbicfrgt)eiJ?cien3tjn:toflntfp të tiïtt/ ènfiantttalicj, <een aerötgDe Ii|ïigl)e anttoDO?be/bieflliJ?öfenbe/ ïaflerbeben Con(?enacren5tjntoercS: bcrljcffcnbe ölïeen be gcbacnte ban öet iBatmoi/ en ttocepiflfeïfltfeebeden/ ben B^outoen betamenbeoft toeï boegöcnöe / baet on» berbegtijpenbe. Bacdo maecfitetotben «ïtaer ηοφ ttoee 25ecïben ban Mat moi/ecnen naecfiten cbnftus, wet eenen «Engöel öie löetn op Doubt /bat Ujel ban 5t|uiïe(ïe ijjewfetDais: en eenen ©aber èalfnaemt/ aï0 eenen luppiter, öieon^ isaesiokght uolbaen tDajS/.Baccio ten lefïen öabbe ÊrMck niet meer ar&top ben clapbejs bolcj;/ te woid<», ban alleen öem fefóen röcS te maften/ ioopenbe bed fcgcsn ^oebê toan ΐΒ^Πί^ gaetben / en groote Beerlöcfie&upfrn/ nietbJtllenbe fté felben boö?i beel tjud^ ïen met ben atbcpt / Öoetcd t'(i5raf ban ben i|eei· loan, be Carnet bcr Sïuöientie öanbefael / enben€fjoo?mft öenSfiU taerban Sanfla Maria del Fiore, onboïi maecfitbleben.CijS g&efreiet / m upt tjs ggetomen Benvenuto Cellini, bte Cottttigfj Franciico i)ab gi)ei tiinit bcc| (©outfmtbt / itr ttteïrf uptremenbc öia0/ en ftaö oocS boo j ben Com'ngii pet gegoten. €n alfo ben ï|er# togïilumgRtiJai / be fïabt jp!o:enfen ie bercteren / toerbt Öem toeg^ebjatftt en göep:efènbtlên Benvenuto t toelcfien ben lertogD / narbeel gonfï en bdeeft. lept/gaf te itiafien een co^er 25edi ban ontmibgf ellen öoogS / eenen naecRi |
ten Perfeus, gebfieitbe onbcr gtni eitf naetfete Medufa, bte Dp ontOooft Öeeft; bitvuag om te (lellen onber eenbanbe bogömban be Hogte og be plaet33.Ben- venuto öter aen / en aen anbec bingöcn .„ boinbe vuefenbe / öceft ngbicftept Baccij Öecte feer gljeguelt en betoect / bat bujs ie co»»· een «^ouDtfmibt ftraejc 25eelbtfnflbet ujaja: en bie tleen 25eelben / jBcbaiUin/ en anber minutebingOen toa? gfieuient te maeefien/ nu beflont groote Colofon oftöcufentemaeehen/engijteten/ m (Iracrfobtei gonfï bpbentertogfiab* Debircregtjen / en con3D gi^eiijepbt nietberbojgenSouben: inaEr bórtoocft een / bie iicitii ttstfl ie brrantttjoojben; oiatit Baccio in ieg&enbioojbicöept ban ben niet/ en ban Ben ve-
nuto,beeI !trrig0e'i>ïjtige/en fcftimiJige rcbenen/öun mectiien/ be €on|ï/en oer* gtljjcfe aengaenbe/tejaer in öen üertogft 3rin töötberbigf öabbe / mr\ batijet ge# ftöiebe tuffcijen tbjce foo bernuftigfie gOeeflen / bie foo beöenbigè enfneltec tonoftetoaecen/iiaffe hatram bjp beïbt
^^ Zy ■■ - •'-■WW·»»·/ 1 1 ^ ^*··· ^ V * V « aft^ w
totöumien tongfte-firöbt« Bacdo öem bujsgöetrotft btnbenöe/toerbt te bperi^ gBeE3gi:en45obt©aber te bolmaBen» ^aet niet meer binbenbe bp ben3|eFi· togÖbegfteVMoon gonfï/Bielbafi aen te . blepen met beïlertoginne, CgefeBiebe 'Sr eensi / batbeejsttuee boojnoembtmetSff malcanber in ben gBetooonen bjjtigflm p?aet geraect toaren/en ba maltanberfi boen beel bingDen ontbetfiten/ bat Ben-
toant op bEfe en fal ftS a niet langfie la» ten bltjtjen/maer u baer af gelpem Bac- CIO fcpbe; laet i)et mp borfi toeten eenen" batij teUoojen/baticfe mtjn Cefïament maeeSen/en mpbiecBtcn macft/ ea met en fïerbe aliS een lïeefïe/gijdijc& alsS eöp 3t)t. ISilbusf gaten fp malcanber menü göen flacB/en flefie fonber bloeben/meta» ter tongBen. 'S'todrB foeenigfie maen* be gebnert Bebbenbe met tjerma^cg ban ben i^erto^/ biefe ttn lefïen berboobt: enbegBeerbe/batfe bepbeBemnaetle* ben fouben conterfepten/enin coper gie<» ten in't groot/tot ben gojb-riem toe/op; Mt m befi-Doenötï meeft eere mocBt
becomen. |
littotttett» t^etoglebefe bertrotfingiie eöebuerbe / öolepnbigBbe Bacdo 3önen d^obtbenl^abet:/ een Becibt fe0 ellen ÖoogÖ» ©ierbplietöp booieenenvin- cent de Roiri,30nen lèerling/mafeen ttoee €ngBden / bieüieerföb^ feeerfTenfou* ben Bouben» <Εη alle^ beerbi^ Beb« 6cnbe/met nocö eenige Bifiojien en bet:» tierinsBen tot ben 2IUaer / eer Bp alleiS ontbecfite/enbenbolcfte lietfien / gBe^ b|upt6te Bp alle mibbelen/bat ben l|er« togBeen^ foube tomen fien / bentoelc^ fien gBeenfiniS entooube tomen / alBoe» toel Bp ban be Hertoginne ootfe baerom sebeben toass/ tuefenbe te feer berfloo^t op Baccio, om bat Bp foo beel fcBoone toertften ten Balben Babbe laten (leben/ en foo beel toelbabenen rgcgbom tan öenHertogBontfangBen* Baccio Bem fienbe gelieft upt ben bienfl/en gBenabe ban ben ï^ertog/ toasifo bjoef en moep# lötfi / bat nfemanbt met Bem en ton omgaen. ^ier nae ((Ter toeber tü^ifi geballen tmJcBen Baccio, Benvenuto, en een !2&£eltfitgber Bartholomeus Amman- Ratx, om ben eenen llgdrmo^/ ban meer |
D3fitbe€on(l Baren condigenocfFe^ naer booj blpttcB bolBerben niet alleen ber&eft/maet ootfe berebdt / oft fomtöbtg <ebel gBellatbtjs naemtoe^ boegt/isf openbaertebetijgfen af Fran. cefco, benfoonban eenen jploienfcBen 25o?ger/ jFIutoeel-toeber/genaemt Mi- ciiel Angelo Rofsi: toeltbé Francefco na^ tnadöben naem ban't CbdBup^sai- yiati bercreeg. ^gn ©aber toouto Betn in alber boegBen oot op fjflutoeel-toe^ benBebben/banjgnen fin üja0 gantfcB tot be <5i:eptfien-ton(l gBenegBen / en Babbe eenen Cofgn / Die gelgtb BP notÖ iongB /enopt'^outfmeben vua^: ^e* fenbefiiBibisöbe öemban ftaep aljS tBienelletteeneti 0ett^tf tmetlen* «©nbertuffcBen bolbebe Baccio eenen booben Chriftum, bie clement fgnl fOOB (bie jongBgBefiojbentoa^} Babbe bu gonnen:l©antBp Boojbe/bat Michel Agnoio te lEoom ootft eenen / meteenen gre^2&eelben/ totfpn epgBen^epul^ tuere onber Banben Babbe/beiStoilbe Bp befen oocfe tot fpn graf bolmaetSen^ ^efen gBebaen/ (ielbe Bem in be ^ereft ban Servië qp eenen jfBatmojen Sltaer/ toaerboo^Bp een graf liet magen/ om föuö ©abersi gBebeenten in te leggBen/ oocfeBem/enfpngBefin: €n Beeft felf met grooter begeerte beess gBebeenten int graf gBelept: €n 't 3p of Bp Bier »i eenigBe befonber betnegingBe Beeft ge^ tregBen / ofttefeerBembermoept/Bp Bem gualgrft bebodenbequam'tBup^: en be ftecte bagelgcjc toenemenbe/ijs ten acBtflen bage gejiojbl/SInno 15 ƒ 9. out 71. ^aer: en Babbe tot bier töbt altgbi cloecfe en (ïertfegBetoetft/ fonber opt fcöier fiette geBaöt te Bebbemïlp toert begraben neffenö 't göebeent ban fpnea i^aber* ^pn^raf-ftBiifti^bit;
(lerö tfptbentngBe / tóe Bp Bepmelg^ met Rtootet neerfiicBept bagB en naeBt tonterfepitc/ göenieteitbe fo bed enbep bJiijS / al^ Bemban ben Cofgn motBt gijefeDieben* '3;enle(len/ booj tu(TcBen- fpiaecfe ban t enige / guam Bp oocft op't (èoutfmeben / baer Bp tn't teptftenen feer toenam/en beö BepligBe baegBsSin gefelfcBap ba anber ^ongerjs met qton terneerfticBepttepcfeenenbe / maetfetc groote benni^ en b^iltfcBa^ (bie altgt^i buerbe) metGioigio Vafari,ooc6 gBe* lgc6 Bp een ftinbt toiefenbe: !D0dc6en/fci Bpbp Andreadel Sarto bc(ïelt toOJÖe/
bebe Bem Bepmelgc ban 5ön iöeefi er^ tfpcfeemngBen Sebben / öjelcfee Fran- 4 ce^cQ
D. O. M.
Baecifts Bandind f divi lacobi equeSy
Suhhac Sarvatorisimagmc^^ %^feexpreffa,, cum [acohaDGma
rxore^qffkjcit. Anno u, D. L.τ x^
3|et leijm öan Franccfco Saiviati, «ptneitteniii ^Jtïöec
ban Jflojenten* |
-ocr page 93-
|
tenigBe beroerten ber ^tabt en belege, ringöe /maetfete Francefco een boto, bat 10 /eenberbeSen/ batmen upt beloften iii be l^erclt oyfjangt/ban ee» ^olbaet/ bie in jrjn bebbe ban eentg^e ^olbaten biag befpiongen ombirmoo^ben; en al toa(ï een btngBenban cleenen loon / foo bebeDp'tmet grootet Mie en aerbiC' Bept/èn toert namaelö in grooter toeer^» öengöeBouben. ^otBih't Clooiter Ba- dia bjp öiflejifiens op't ^atrament: 'teen b*«©fferBanbe ban Abraham, t'an* ber Öet|Banna/Bct berbe r^aefcBlamj bit toeécfe gaf gBetupgfteniffe ban t'ge- neteujoiben Babbe^ ^iernae maecfóe δρ een Daiida, bie Samfon t'Bap? affnfit: enin'tberfcBiet / baer Bp ben'tempel boet ballen op ben^BiWnen : toelcb (tucfe in ©lantferöcfe toerbt gBefonben/ enmaecBte Francefco befeenbt boojben beften onber alle jongBe jplojenfcBe iècBilberjJ, 'ST gBefcBiebe bat te Êoom ben ouben Carbinael Salviati begBeer^ be bp Bem te Rebben een fraep jongB ^tBilber/ bie Bem nae 5tjnen luft eenige öingBenftBtlberbe/en toilbe Bem grielen sentBept boen Bebben om te pjattiferen: beii toerbe bp Bem beftelbt Francefco, toif ns tonbitien en boen ben Catbinael toel beBaegben:fo Babbe Bp baer in Bor- go Vecchio 5tjn Camer / en bier gou* bert Croonen ter JBaenbt / en ^ijn tafel lïp ben (öbellupben, Francefco bitjbe banfulcSgBelucft / maerfeteboojeerft ben Carbinael een iBarp-beelbt: nocB on een boecft eenen jpranfcBen l^eere/ bie eenen Hert jaegBt/ toeltfeenfjem faï^ beert in ben cempel ban Diana.i^ier na liet Bem ben Carbinael maecëen in «en jBarp-beelt fconterffptfelbanjijn jÖicBte / en oocfe bat ban Baeren IBan, ïrancefco,boTjEn 5gn öooiigBe göeïutè/ tea^feerb«;bl0bt / ombat Vafari 30« bineert / te ftBilberen tn be CapelU banjiin |&alep# eenigBe miio%im ban ^joan 25aptt(ie/ toaerom Bp öem me$ vafan in een ftobe begaf te ftuberen naecfeten nae t'leben / en in Campo fanto bebenfp eenigBe ?finatomim» vafari bertrocfe nae jflo^encen. €n Francef. co, nae eenigBe groote fiecftte 1 maee6tt fommtgBc toertfeen in s. Maria-delia Pa- ce,bie feer gBepjffen toaeren: baer naer bp Pont s. Agnelo, booj een Idaleps best i&auis toapen / met groote Jöeelben en naecfetenop't nat / bie feer beballflcfc toaren, ï^p maecfiteBier nae eengoet conterfeptfel/ enin^. Francefco tot Α Rtpa,eenfcBoon Mariai boobtfcBap / in «®lp/gBebaen met g?ooter blöt»® ooitjt I ƒ 3 ƒ ♦ in 0'ltipferjS comfl te fioom bebe Francifcus (Die nae ben Carbinael 3Bn leben Saiviati ben toenam beBiel) bingBenbantoit en ftoart / bie boben alle an ber gBepiefen toaeren* !|iernar maecBteBpopboecfem ban toaterber* toetleben ban ben grooten Alexander» bie baer na in Blaenber toaren/in l^out SBetojorBt, ^ier nae fcBilberbe ft» nocB eenigije bingen ban ^riumpBen/ en tot een Comebie een fraep pjofpetti*. be:nocB in eenen 25oecfe boo? een iSoeet bcelBifto?i&eniS / en boo? sQnen Car^» binaeleen tepcfeeningfie ban roo rrnt/ baer David gBefalft too^: en toais toel fbeftebanalrgBeen Francifcus Salviati opt teetfeenbe: bit too^be met ingBelept goutgBetoJOtijtban DamiaenbanBer- gamo. Francefco toerbe Bier nae boen fcBilbeten een miloiie in be3feerc6/ban ontBoofbingBe / op't Capito^^ Uum/baer Maria Eiizabeth btfiteert; be# fe toajï bolbaen 1^3op't nat / en is toel banbe befte ^cljilöeröe bie Fran- cefco opt bebe/foo in'to?bineten/entia# men boegen berl|ifto|te/en Bet bermin^ telntöept ber tronten / en in alle beden/ bat göeen toonber ié batter aiaoom inbermonberbe, <©ntrent eenbenfter maecfete Bp eenige aerbicBept en Bifta* riftené aljS ban marber/bie toonber aer* bicB 59η. «©BeentfltiS berlOOJ Francefco tpbt/ maertertoijlen BP bittoercfetn Campidoglio bebe / teec&enbe BP eenige bingöen/ en ftöilbecbe eenen Phaeton, bie MichelAngelo gBeteptfeent Babbe« jgaer meer toertften guam Francefco tot jplojencen/ baer Bpbanfgn maegö<» ftBap teel ontfangBen toaj3:baer begon ÖP een ^ifto^ie / boo| een triumpft ban be25|uploftben ben tertogB Cofimus, be toelcfee BP een anber nae fgn tepr# feentngBe liet bolepnbeu / en repfbe nae iaenetien/ baerBpüan benl^atriarcB beleefbelgcfe ontfangBen toojbe / en maecte booj Bem b'Hiftojie ban Pfiche, 'Étoelcft toel ijïbe fcBoonftefrBilberije bie binnen ©enetieni^* ïi^aer naer in «enCamer/ baer lohan ban vdine beel bingen ban ftucto Babbe gebaen/ maec* te Bp «enige 25eelben/naec&t en geèleet/ bie feer gracelgcfe 5gn* -gCot be sponnen ban Corpus Domini, oocü te i^enetien/ maecte Bp met grooter blijt eenen boo^ ben Chriftus, met be 31®arien / en eenen Cngel in be locBt/ met be reetfcBappen berpaffie in Banben, Hp conterfeptte ben #oeet Pieter Aretino, toelti^enbit met eenige berfen/tot befe0 ^tBilberjS lof/alss een bpfonber bingBen/fonbt aen ben Coning ban i^?ant6rgc6, ©oojbe 1 l^onnen ban s. chriftina maec&te Bp een iSTafel met beel figueren / bie toiffe* ïgcfe feer frBoon i^. g^oe B^m l^enetien berb^oot / feeerbe BP toeber nae fgn ge* toenfcBte^oom/ baer guamBp Ifinno ï J4 r. ©aer gBecomen/maecfetena ee* nige conterfeptfelen int i^auif i&alepiS/ een fcBoon Cafel in een Capelle / en in be buptfcBe Ifeercfee berfcBepben bin* 0en. jBaecfete nocB ijooj een ban fgn Setaiijseen tepcfeeningBe / omtefcBil^ beren op een ban bie tafel-berben/ baer tnenteiSoombe Craem-b|outoenme<' be t'eten b?acgt: in welcfee teptfeeninge gp Babbe gftemaecfet / en uptgöebeelbt met fcBoon figueren / 't leben ban ben |BenfiB/te toeten/ be <®uberbommen/ «lilt ^suwfittenöe oprenen fefton/b» |
|
FoLsy.
Italiaenfchc Schilders,
«erca mt scooter beg^eerte natöt en canöeci bejSfi»nietattimecc6eïötBjS itt bagö conterfeptte.epnbelgc too^be Va^ fiooinna en lietf/ oft fp en Bebbent t'L· fan beflelbt bp Bacdo Bandineiii, baer I ttien göetonterfcpt: en al Den tointec Francifco ooch bp göeraecfite/tot groot t'famen / toanneer ben#au!i «pt toaa/ boojbeel ban b'een foo toel alj$ b'anber: tepcfeenben in be Camerss öeel bagften toant fpbuss bp een meer in een maenbt fonaer eté/ en met groote toube^France- alssanberfinjsmttoee^aréleercf» 5Sae [co toojbebansanen Carbinael gtjeoj^ ........- . .. . ......... , . ,, .. tauelit
mebegBefelle baer ootfe getomen toaiö/ j berenber figueren / met regfiiï ber pio" toeicfeen toöonlre bp Carbinael de Me- fpertibe/ itiet^rtBiterture innRebou^ 4ecis,tflb en toartπ niet togbi iwn msih j toen/ootft ïwettt«-en gciïecbbe/ be gta*
elt&op b'ouberbommen artojbeerben: inbe comparteringBe toaren feeraer* bitB geb jacBt ttoee lange obalen / baer in be ^on rn be |1gaen:int mibben toa^ ifis, b'^gpptfcöe ftaet / bie booj be «aoöbin Paiias bibt om toijfBept / toil* lenbe feggen/ batmen boojben nieu bo* ren begoo^t te bibben om togfB^Pbt en beucBt. ^efeteprheninge toa^banfö* nen bjtenbt altgbt gBeBouben boo^ een Sutoeel/gelgtfe Bet toae.ilier nae boo| eenigcr raebt troc6 BP te Jploiencen/op Bopeban ben HertogB tetoerc&e gBe« ftelt te too^bé / betogl Bp niet ban lang« faem ^cBilber^ alfboe bp Bem en Bab^ be.^aer gecomen/maecfete een |®arp- beelt boo^ ben <^om ban ben i^ertogB/ om fabeur boo^Bem bpbm ü|ertog|^ te 6rggen. ^it |@arp-beelbt gBebaen/ met eenigBe tonterfieptfelen in/ too^be ban elcfien feer gftep^fen/ oocfi ban ee». nen ^cBilber Taflb gBenoemt/ bie bocö niemanté bingöen ter toerelt en piees/ en boegBber bp/ bat ben ï|ertogB Ρι*»!!- cefco beBoojt^e pet befonber^ te laten magen* €pnbelingBe toerbt Bem in't l^alepjS te fcBilberen gBegeben be ^ale ban ber Hlubïentie/ bie booj be Capelle tomt ^e ^ale / bie qualgcft in Hifto^· rientebebeelentoais/ om benftereneit beuren/en anberis / bie't beletten / B«ft Francefco ten beften bebeelt:en maeeftte
. j^pben bjutBten/ feer natuerlgtfe / 09 toelt&e fit een naecgt ftinbt / Boubenbe be toapen ban Medicis en xoliedo, en maetfeter ttore3|iftoiien ban Camiilus s een/ baer Bp ben fcBoolmeefterben fiine beren obergBeeft te gBeefftlen: inb'an·» bereenbataille / en baer be ^ranfopi· j fen toojbenban Camiiiobertoonnen/ett baer be B«tten b^anben* Beffenjs bit/ baer be felbe ojben ber piïaftens bolgt/ maetRte Bp be octafie / bie be ipojtune Boubtbp tDap^/en anber ban rïlertOi» gBen bebifen / en beel ftBoon beEtierini« gen.g,n't meefte bat&/ baer in't mibbe» be pookte comt/maetfete Op ftoeel^iflo^ rien: b'een / baer be (gallen ^t goubt toegBen / en Camiiius ben öomepnetï löicïoft: Bier spbeelftöoon ƒ iguf ren/ |
-ocr page 94-
SBoflm feeï
09 be pookte ban bit en ftoatteen Eax oft © jebe/bie be toapencn becbjat/ cn Beeft bp öaer eenige gOebangen. ni* ïe bit toeccS tg foD gebaen/bat niet mo* e&eltjcfe en ië f c^oonbet btngljen te mo^
-------- lenaemiten
toapent / en I5eelbt/met
cenmï^ane-Bamop't Dooft: ineenan* iwr / ijS Diana behangen niet een öupbt/ en bp Daet eenen ïlont/ en fp ïangBt «pt Öaren Bofeer eenen pqU ©oojtss op be l^oo^tfrjbe öeeft öP fraepfinneSen^ ge» maecl^t: onbec anber ben ©ibier-iSobt Arnus, met ben oberbïoebigljen öoojn/ üJeïcien met een ftanbteen tleet opBef» fenbe/toont een ƒ lojenten/en be groote l^ceceneni&aufen besS Bups ban Medi- cis.ïip maetftte ootS eébafement onber ines l^ifïojie met tetmen ban Wtou* teen/bie ^efïonen b?agBen: baet 00c Ijobencenfcöfc ban feet fcöoon naecS^ tentmacc in befe^iftojtc banben Arnus, ïepbeFrancefco al jtjn (ïubte te bjercf Exempel hoe Se/en gelucHte Dem ootfe fecr bjel.Fran- ^uact hetis, cefco bjaiS bannatueren eenfacm / niet HicirbT göeerne&ebbetÏbe bokfe om&em al0 DP jeeft te we- üj^ocijt/ooc mdantoi|3C&;maer liet met grooien fcftön ban licfbe bde bp Bern tomen/iris Öem tot bit toerrfe gefjolpen Sabben: ban boe Öp acFiter aen toat te* flon btjtfcö t'antüJoo?bf/cn 5#n fjoffcee trefettt te gDeiJiupc^en/bJcrbt bm boof # beröaelbenTaffo,, en anbec / ijemban b?ienben gftfnoetft bpanben / en baet teert eenen Breien Boop ïafieringen Bmi naegefept/ al& bat ftP ;ππ b ingften in be ;êaïe fonber fïuberen ilecfisi boo? erba^ fintgept bebe / batbocBmet alfoo en |
in t'bpet/ en bat mettet tijbt 5ön €on(ï en gBeefl foube bio^ben bekent/en bat Bp ober nismant aïji ober&em felben foube clagBen / al0 bie noeB niet teel en Babbe gerent jgn epgen HanOt-bolcB/ ban bet Confl toefenbe. ï©u0 bolbei beFrancefcojgn ^aie met gcooti aen* becBtinge / en boojt booj ben Hertog^ nocBanbecbingBen/ ooc6€onterfe^i felen/ berfcBepben ^^afereelen / oocfe een (ïucfebatte Lionstif inbe Capelle ber ƒ ïojentgnen* ^p maerfete oocfe pa* troonen om iSapeten ban Lucretia, bie fttt teel in't teecc6 Quamen: ooc& boo| ben ï^ertogB b'5|f(lojien ban lofeph , teeicbe in Capgten foo teel f!onben/bat bl)|ertog befe Confl ban Capgt-teerc» feen in jplojencen Beeft boen leeren eeni* gBe^ongBerjS/ foo batter nu be Confl feer uptnemenbe gBeoeffent toojbt booj ben l^crtogB. Francefco, onber anbec 'Safereelen/ maecfetenocB eenlBacp- beelbt/meteenen Chriftus en sinteian, teelfee laccBé om eené idapegaep/ bie fp in be Banben Bebben / bat een bjoplpcS berfiftlqtiitoeECfe teasi. ï^pmaetfetc nocBeenafboeningfje ban een CcupsS/ toaer be beeltië teel gebaen / en feer ber* Bebra gecolojeert toaren/bocB ban 3gn teebertoiUigBe bcratBt/ maer niet ber# betert ban een / bie om Bemte trotfen baeroocfe een ^afeïfieeft gBemaecfet, ^p maecSte naer eenigBe anöer btngett «en tepcSentngBe ban be befteeringBe Pauli, bie Bp Met in toper fnijben ban ^neas vicoban Partna, binnen ƒ ÏDjenf een. üp Babbe een teptBeninge oorfe ge^ maefSt / om be groote Capelle ban Lam ens: maec Bet fcftgnt / offe ben ^tu toge niet geteont f η teaii/ban bie bat te
boen
ItaliaenfcheSchilderSj
ILamfiBa^peii/ eitbetfcBepben aerbf ge i^ottctttn ©atenijan gouöt enfilijer* ^'antiet / Daec Camiiius 09 bett «aEtiumpÖ-üjagöen getrocficn üan bier fdterben/ cnbooen öemöe Fama, tjie gem ccoontttioo? bentoagcn flaei#ite* flecsi met 'ta^eelt ban luno, met potten cntropöecnfcec rgcRIgc ioeaetnaecfet: ontrent bentoagen gaengebang&enen/ in berfcöepben actiën / acötet aen göe.. toapenbe ^oïbaten / toaec onbec Ijem
Erancefco fo tonterfeptte/bat öp ftfignt berboïgöt en getecgfit toefenbe / tooibt te leben: int Uerfcöieten be lïabt ban gefupbect en tlaer göemaecfet alji gout 'eei: aerbitö g^ebae». 25oben tn f bpet/ en bat mettet tnbt 5ön Confï
bia^^en mm eett gentcgt loi^ett / bat^ men at jön bingöen affmgten foube: eti boegp gemaen benliectogiggiec ban beclaeggbe / toa^ sgn fa&e baer oocê foo bejieït/bat Dp niet enbonbt fuïcfeen tcoofl a{0 pp gel)oept Dab be: en té ben fommtge bjtenben öem niet moebt g^egeben / öp toaec nae iuü jó'nber bp^ anben genen getroc&é: maec gem biojbe tiooi gegoubé/ bat 0em niet betei: bia^/ aljS te Rebben gBebuït: biant be beuc0e |
Francefco Bandinellh
parteringe 10 ο«δ gebaenmetbwl op* mertfeingBe/enbiolgcft ban bectee:en om be teaerBept te feggBen / Francefco Bem beboelenbc macBtigB/en oberbloe* bicB ^an inbentien/en Bebbenbe be Ban^ ben inbe gBeBoojM^aemBept banjgncir grooten gBeefl / Babbe altgtjs teetteiU len Bebben uptnemenbe en ongBenieen groote teertfeen op jgn Banben: €n foo Bp gBebonben Babbe eenicB l^iince/ bie Bem Babbe laten teercfeen na jgnen fin/
renin alle be beelen bep^cBilber-confli sgntroriiengafBp alleftnjS een groote fcBoon teelflanbicBept/ en bia$ foo goe>» ben jBeefïer ban naecfiten / al^ t'stjnen tgbe ^cDilber leben mocBt: %n sgn la* ften Babbe bp atit een feer ebe! giacelec^ feemanitrt/ 5nn&eclbenfooaerbigö eit opfoo fraep nieute maniere altgtiS om^»
en btgticBfïe Cbnfïenaer^ ba onfer ecu^ toe: j!®aer toepnigB groote toertfien bebeBp / ofttenleflenenSratfieelbeBp om ben loon / ftoetrBem ftBabig teajsj teantBp ban beien baerom gefcBoutet teoojbe.Si'Ég!aer trotfeFxan- cefeo (gBefonben toefenbe upt begeerte m Contngj3)nai0ianeBröc6: ï|abbe oocfe berfefeeringBe ban ben ConingS te Êoom / bat aen betalinge niet fcBoi^ ten foube.Francerco Babbeflup^ en reet* fcBap berc^cBt/meenenée in laianrS^
rgji b?ienblgc6 ontfangen ban ben 3f!bt
banSinteMartens , Francefco ban^O*
ïognen/^ècBilöer en 25oHtomeefïer bejs Coning^/ enbeel faeleeftBeptbetoefénr ji®aer Salviati liet teeï Baefl blgtfeen/ teatBp booj een teass: ugantBrnien teoibenietgBetoontbanRoiFo, aftatji ber fraep jüeeflerg bingoën / barBP met meteen beBtnöicBept eittojfl t®!a^
muit
boenBabbe/en bat Bern bp ben ï^ertogB geenengoeben bienflentea^ cBebaen: teant befe Capelle teojbe befleebtaen eenen lacob da Puntormo, bi ε bp öem te {ftelgcfeen een totBt gBeftUe teajs / be0 itftfgnleben te befcBjgöen oberBebbe öBeflagBen» ig>umma / Boe Bet teais oft niet / alBoettjelben HertogB Francefco totlbe fijn gBeteoon penfioen gBeben/ foo bertrocft Bp/ en guam te öoom m". ihs. en £cci)t een öupjs bp Farncfe, boe teojbe Bem ban ben felben Cacbinaelbefïeetbe Capelle ban ff^a^ lepsi ban^.G iorgio,baer Bp fraep com* parteringBe ïjan ilucco maecfete / en een aeröis üerteeif ba beelben en ^ifio* rien ban è^aurens in't nat/eti op eenen grootenfieenban olpbecooe benl^erfl* natBt / baer in oot beiS CarbinaeljS con^ terfcptfel: bit teass al t'fam^n fèer con^ (iicB en teel gliebaen. j^aer anber meer teerefien maecÊte lip in salvator del
poojte ban olpbertoe baet ^ loris ben ban Buifelen/ffBoepfew/en anber tlutB^ q^jaecfeboobet / féer aetbicBgiietoto;. tigetietingBe/Banbelenbeootfefootoel teett,<i^pbefentt^tfonbtBpte:jfIo|en* l alberlep manieren ban bertee op nat^ ten een groot flmSban olpbettee / een: in <ΘΙρ / lijm / en €p-bertoe / batmeti Adam f η Eva^cen feet fcBoon teertfe. ' B^m berfe&ewn magö / Bat Bp t0^gBe=» " ..... " " " teeefieenbanbebeerbitBfie/ilbetfifte/
maetBte in'^t^alepsS Farnefe in een ^a Ie tteee groote batten mnens / ban feer fraep inbentitn / ^ifioiien ban bie ban t'ï^upii Famefe,, bjaet in tomen ee* nigBe Contetfeptfeïen / οοίδ een Fama, met anber Beelben/bit feer fcBoon jijn/ bocB bolbebe alle^i niet: ban(aIfoo nocB bolgBen fal)teo?be boo^Taddeo zucche- robolepitbt^ Francefco bolbebe tOt Po- polo be Capelle / teelcfee Sebattiaen del Piombo Babbe be^nnen booj Augu- fiijn Gigi. i©oe fcBilbetbe Bp^nocB booj Catbinael Rïccio ban Monte pulclana, een feer fcBoon ;§>aïe / in ih ada Guilia, öeéiflojieban David, cn onber anber een Berfabe Bötr babenbe / met anber beel l^ioutecn/ feer teel teefenbegBeoi* feineert; ineen anber / baer vrias berfla# gen teo?t, #otfi iffer eenififlojie/ baer i)'3lrcae metbtelg&eïuptbooit bjagen:4Elber ijS nocB eenfeer aerbigBe 25ataiUe. «jBn om to|t te maetfeen/ bit toert t0 gcflo^bol gjatie/bootfige ber* fietinge/ enaeröigBe inbentiejüe tom^ |
-ocr page 95-
Italiaenfche Schilders,
betoeefl babeïtjc/ toant βρ fepbe tot ben i^au0:^aet: 3qntn 0oom beel fraep jongde geefïen ban ^c{)tlber$i/en goebe iKeefterji/ijet toaet goet/batmi een pe# berin be fale een )|i(lo|te aen befheb^ be/ bat eic om beft bebe/en batmet eenö een epnbe ban fagbe : todclten raebt ban Pirro bp ben l^auis boo^ goet tDO|<i
retommanbatte aen ben ^aus / toe^öe Francefco be 0elft aen beftecbt / iioe me! tU(Tc!&en Francefco en Daniël beeï 1000?,# ben ggetoeeft toaren en ttoift/ is niet iiiinberg!ftetoo?ben/ boe Franceicoten «erften in be fael liet affmijté een #tfta* Dadel fjabbe begonnen. Siet verweekt yy toat ben j^oogijuioebt te toege tan bjen* antfcbap. gj^en: Francefco mflccfete ban niemanbt toercfe. ê'l^aus jjoummeefter Pirto Ligorio,bie Francefcons Ijjienbt te toe^ fen plag^/öemoocS ban Francefcofieni öebcraifit/toerbiöem totbpanbt/ en
be aengi)enomen«i{^it mifj^aec^be Fran- cefco foo feer / bat ÖP t'ttiercit en fiet ttoiften berltet/ftenbebatDp biepnic^ bjojbe göeacöt/fat te l&eerbe/en fonber pemanbt pet te feggften / quam te fio* renten/albjaer βρ op gjjeen b^ienben acfitenbe/ ftucr en bioebicft gingO ïoge>· ren tn een l|erberge/ als oft een b?eemt jl^an ü)aer geïDeefl. (£pnbeItic6/boe gp beganben gingD tuften ben !|ertoo0/ tjem gefcfiiebe fulcbenbiienbtlic&öept/ bat babbe moge öopen op pet goet^/ öabbe öp ban een beter natuere göe* uoeeft. )|em toootbè ban vafan geraben/ te tomen/en te bipben tnsijn i^aber- ftabt jplojenten: en betogl Ijp out toert/ en ban ongDefonbe tompiejcie / ftem tot tufte fouöe begljebiu/ berïatenbeaïle tmtften en moepten: boeg ben toojn be# be in Qem een anber boo^neoien ban tojae tfegtericbept betlijtoenaljS öp met ben monbe upt\i enfcicö beloofbe. ^aer bat ïip te iplojenf en öabbe gijcftöilbert onber anber op filberlaben een Piëta, bat is / eenen booöen chriilns, met ben JBarien/een feer fc^oon ftutfe bjefeni» be / en booj eenen lacob Salviati eenen 25oet6bol aerbitöept ban maffcftera^ ben/ met bctfcfiepben berfierintfee cïee# bingijen en toemaet&felen booi fBfn* fcften en peerben/iö toeber te fioom gei* ï^ertogö ban ipïojencen/ boo? vafari tomen/entjonbt b'iitftojienbanbefa*
ïe bfftec bt aen berfcftepben anber / ttoee I aen Taddeo Zucchero , eClie aen Livio I da ForIi,nocÖ Pen aen Horazio da Bolog- na J en een aen leronimo Sermonetta , en boojt b anber aen anber. hierom toast Francefco noc& miftrooftigcr/enfcbjeef na Ji^Io^encen aen Giorgio vafari om raebt / of fiP jijn begonnen l^tfto^ie biouto boïbocn oft niet. Vaiari raebbe liê %m/tx\ itift te ietten op toinntnge / ban op eere:en foo te boen / batmen jgn btn^ göenmoct]t boben aï in toeerben acft' ten/^nbe anber affmfiten, i^ae befe ant-
tooo^be
fieten: toattt löoetotl βρ toe ten maniet tan to^tenbelgtftgepbt bp ^ciu gabDe/ foo isajEt gp notgtan^ na-bebcntëtc0/ ïicöt-gelootticö/Uflicö/op-mercfitc&en na-nemicö/ en cotnetibc met pemant \ja onfe Conjl te fpieetften / t'3P met gecfe oft ecnfl / fo raetfete öp op t'feer/oft ta* fiefe Dect tot op l^et been. i^ele beriang^ ben biat fp ban gem fouben mkatuleusi fien:foo begon gp/ enoe maec&teop't nat eenfgtie btnggen boo; ben Carbid ttael ban ILojspncn/bie fjem gabbe boen tomen : maec ^oe't Uiast of met / ten txio^bentetfeecgliep^efen: ooc6 tuafTec Francefco niet feec bemint / om bat 5ön natuere met bat boltg ban bien ILanbe niet obec een en quam: ombatfebaec geern öebbébiopigcfee/ïttötc/ en milbe iLteben / bie baniöetten ten beften gtje* ten/en niet fo grooten fin en öebben aen be gftene/bie ftoaermoebtrö/fparictj/en
fO^feiacÖtttÖ 3gn / göelgcfe Francefco tna^. Summa / ben Coiiingf) / en ben Cacbtnaeï onlebtcli toefenöe met fergg/ «n Francefco ontbjcfeenbc ftjnpenfioeaen en beloften / nae tlninttclj jlBaenbrn bte !)p baer Iiabb^ getoeeft/quam meber te öDom / baet ftp ban aljs bolbaen iss
ÖetoOJbé.'SrcföOÖmÖteïÖem Francefco
metccnicö tleen ujercfe btficft/ Iup(ïe# renbe fnfocfftenbe naettiat groots / foo lMa0 Daniël da Volterra boenbetn Sala Regi j ten tqbe ban |dauë Pius be bictf be:ben €arbinael Famefe bebeboeaï^ ïen blijt / om Francefco be Mfi ban bat toeccfe te boen öebben aen ben bocft Michel Angelo, en ben €arbinaeï di Carpi, ftebbent belet / tot bat boo? Vaiari aenftouben aen ben |dau3§/ en ben |
tojoojbi Weef Francefco too^nitö not^ in ttogffeV en <|ualac& teb?eoen/ niet toci tenbe toat Öp bOen toilöe:^^ epnödijtè i fietB göetoojöcn/ toefcnbe doo j lïaöicb raeefteren ooc& ongöefont/ en i^i gefto^^ toen ben elfiïen T©etember 3inno 1563. ottbtj3f^aer,
l|etletienuan DanielRicciarelli
ban Volterra, ^^cgilber en 25eeïbtfnöber«
ΤΛ € göene bie banj^atuerentotbe L·) ^tftiiber-tonft geboden jpn/ geeft
haec befelbe Conft feer Djoegè ober/ om uptmuntenbc te too jben / toaer ban fp haeft goebe Doopeban gungöeben: |®aer toepmtÖ3Me / bie banjongöS geen goet begin en Rebben / en namaei^ nroote iBeefterS ujojoen. ban befe toepnigöe is botfi ggetoeeft Daniël da Volterra, btc bcbegtjitTfelen ber Conften leerbebp loan Antonio ban Verzelh, oie tot Volterra toas fomen eentgöe toert* 6en boen, ^aec nae iS Oaniei giiecoi men bp Baldalfar da Siena, baer ÖP be^ terbpiècrbe: ^ocö öaööegcooterbei geerte entoiUe/banïjem gljeeft en fjan* ben nier in beöuïpitö oft Dtenftiti) toa^ ren, iBaerom in 5pn eecfte toercfeen tot Volterra, mssi fiet grooten arbept/maer tleen gcatie/ bjoïöt&&^Pöten iijbentie/ als glebaen ban eenen Me ftoaermoe* bicljis/ metgcootequellingöe/ maer met beel pattentie en langen tgbt, iEen J^ateiflbebebeBpop 'tnat ban toit en ftoart/baer begon gp toatnaem boo; te trgg8en.en alfo in 5gn ^tabt niemant en toaji/baer öp om trots tegöen toert^ fienbe mocfit göcpiicfeelt 5D»omeere/ oofft geen btngen/oubt notö nieuto/om ttaeteleeren/ bedootnaeloomte rep* fen/en maette / om toat mebe te nemen/ eenenboetfeban <©lpbertoe/ een göeef·^ felingöe / met foo beel ftubie als öP motBt/öembeeï met tlebenbeöeïpébe/ ootfibaer in tronien oft tonterfeptfe* len na f leben bjengenbe. -Se öoom toe* fenbe/ too^be eer lang ggefttertbp Car* öinael Triuizi, toeltBen befe ftfiüberge fienbe / upt beliagen bie Bp baer tn gab^ ht! en eoegtfe niet alleen / maertoerbt Daaiel foo gonftitj^/ bat gp fiem fcfitcft' |
Foï.87.
tetetoertfeenbuptenïSooinin een sijrt Palleps / toelcö öP liet^bertieren met fftiilöerge/ fturtöi/grotiflen/enfontepi ηεπ/ baer boe ter tijot to|OCgt eenen i®- an Maria ban JBilaueu/ en anber eenige Camers ban ftuccfti en grotiffen, l^iet tot trots / en cm te bienen be|«n ]^eer/ baer Bp beel goebts af beutoetètebe/ maetfetcijp in Bnn gefelfcöap berfc^epi ben Camets en ILogien / ma^enbe beel grotifTen bol i^^oulens^ €nbobenal ggebiel feer toelban Bem ggebaen / een iiiftoiie ban Pfaaëton^groot als "tleben; ootfe eenen grooten öibier-45obt/ bat een fcBoon beelbt tjS.^enCarbinael bit; toertg bttmael tomenbe befien/ b^atgt metBem nu ben eenen / ban ben anbe* ren Carbinael/ bes Daniël met beien kennis gBe&teegB; 3|ier nae guam Bp toert6en met Pierijn del vaga^ in be Ca* pelle ban Angelo Maifimi, baer Bp eeni# göe bingBen met grooter bigt to^ocBte; boojts in be Capelle ba fCrutifip ban Marcello, baer Pierijn boo? ben roof banaoomBabbegBemaetBt Adam en Eva, groot als 't leben / en ttoee €uan* geliften/ bolbebe Daniël bees Capelle met ben Cartonen ban Pierijn, maettec ttoee €uangeUften/^.Mattheus,en Lucas,en tufftBen bepben ttoee feiuberett metftanbelaers/ en in benbogBetto^e bliegBenbe €ngBelen / met be bingBe» ban oe pafHe/ en maetter notB ootft er^ nige grotiffen met naet&te beelbeftens* 31n bit toerefe (Boetoel Bpber beel tijbt in bebe) bjoegB öein Danieifeer toelrfoot bebeBptneen jpri^e tot Angelo Maffia mi, foo bat Bet gBeften 3gnbe ban Elena Ornna,Boojet)beoot& Daniël feerpi^« fen / liet Bem maet&en een Capelle in be^ Mrtfeban Trinita, opbenbergB: B^ï bebe Damei allen blijt/ om eenuptmut» tttB toef eB te maften / bat Bem motBtf een eftellent ^cBtlber toioeglten te toel fen/al foubet Bem beel tgbt toften» %n befe Capelle maetftte Bp b'^Htftojte bati sinteHeiena, en nam boojbemibbel- tafel b'ïiiftoiieban b'afboenfngBebait ten Crnpte / baer Mark ban Magdalena ; enanberetoo?tgeöouben: benchriftus lis een feer goebe ftguere/ aerbigB bet> cojtenbe: §et is een toertfeeltjc'tie oberi· bloebtgBe 3|tfto|ie: Sn be bogen boben
i^ei^afel
Daniël Ricdarelli da Volterra. |
1
-ocr page 96-
ie -^öfcl 5ön ttoce ^föiUcn / öat tt rtfjDonjie öeciöen stjn tja« al t'liiertfe: t'üjclffel met tlucio g^ettJjotBt/gecom^ prteett tn Diëten/ cn in bier #t(lojien: jHb'eeï(ie iö / baec toooj Chrifti igöcn ksoiDens^emaec&tb^pCrupcen: tnbe ttoeeoè/ iiaec Helena bt η S^ben boet be toerb02g&m€rupcen taafen : in*t &et«» bt/ baetip c«ncn / biefe niet tott tosfen/ boet in benj^ut legggen: t'uierbe /baec ÏJpfcbJöfï. ^efeïlifio^ien sonmcton* öclooflfltfeen blflt en €on(i gebaen / se- lt|c6 ootg 5ijn nocD biec anber : eene/ baecbebipCrupcen mo^benontgrabf: enbaer eenenficc&en tuo^t ggenefen ban t'Ccupce Chrifti : en ten anber / baet eenen booben opgelept berrgd/ in toelr^ Bennaecbten booben tiseen ongfieloof/ IgcSe (iubte ber mufculen: ben omfiant
in Carbinaelii rleeren / bjeïcfe ttoee figoon figneren 30Π/ fltUjcfe aJle fanbar v.en dingen ujetfe ig t ^ït toetc bebe Daniël in feben
mowc / δίοο^^
lanefaem is iBaerbetoölebatbe ^cgtlberge / bie
gedaen, fiaec bu0 göebaen W Deeft altöt eenige fiar-. SSdikk feitijeptenftoaermofbicöept /foofaelt Sfi &ieroot6eenfe6erbïoepint6iiept / bie aenfchou^ bett acnftDouUjer beftageltjcft en aenge»» %vers. „ag^ ^p itiaetftte in eenigöe pebe^ fialen ban (ïutco / op finnen
6enjS bw Michel Angelo, bjeltfeen 6p focötinfpntoerciicn te bolgiien, |5ae bee^ CapeHe liet ben CacbtnaeïFamefe i)em maften in s^nl^aUcpé in ttti€ap iner een J^rtjfe / en op elc6 batft een ^
ilo^ie / een Bacchiis itiumplj/ een lat&t/
en anber bingiien / bie feer bjel göebacn ben Catbinael oocftttelbebieIen.^n be 5Prïjfcmaette&pin berfc&epben plaet^ fen een jBaegt met ben Cenftcojen/bje^ fenbe 't^btjis oft bebifebat) ban Farnefc. <©iti ött tiJettfe faegonflicöbe ben Carbtnael aïtrit Danieleni ^ en meer foubey ööbbc 0<aniei niet fpoïangöfaera |
gftetojeed: iBaectoasSfoofpn mantel/ Doeobe lieöer tioepnig toeï/aïsi beel qna* Itjcit. !|p fcftilberbe oocfe int fdalIepS ban Medicis te föoom tot Navona il|i(lo» rienban Carolus Quintus, bingöen bie feerbjcïgl)ebaen3pn. 2jn«o 1547. boe Pierijn del Vaga toerbt Daniël bcfieltte fcöilDeren be faïe Regi, booj bat öem Michel Angelo aen l^aUjS Paulus be bet* be l^abbe gljierecommanbeert/ bat gi|i quam in Pierijns pïaetfe / en fo beel pen^ fioenbercreegö/ foo tojocgt Daniël in befale banftucco bobenbe beuren eene ornamenten/ met boo^nemê baet te ma** Ëen be Coningüen / bie be ^fóeccbe meefl booigge^aen Óabben/«en in bebae&en Öun ï^ifiojien/baerfe met ijun l^ictoiil en Ctibupten be I^etclBe j^ebben ber<* eect: en öet Oatibé getoeefi fe0 jêiccöeti/
gen; bie fo goet biercft niet en teoaren aliS tot Trinita, foo batter göefepbt toojbe/ batl^pterugebegegaenbjajs. «iDoenu Sfinno 1 ƒ jo.iuiius de berbe gefo?é teajs/ bjoibe Daniël ban beien ggerecomman.* beert/ met fpn booitgöe penfioen ijet toercSteberboïgöen / maerbenlöautf baer geeni fin toe Bebbenbe/ (teïbet upt/ en Wet öem t'epnben öet Cojribooi/ tot cfiieraet eenberipontepne/maecfeen bjat
ban (ïucco/baer becieopatratsf, isaec eenitg anber bingljen ban minber meeto öen/bjerbeftembaneen signora Lucre- tiadella Rovere, bjebet tOt Trinita bei· lïeebt een €apel!e/ tegöen ober be boo?* gaenbe / baer f{p bcrfc^epben l^iftoiien booj fijn fenecBten liet maecfeen: iBaec in'tbatfeban't!3iltaer maecfete öp felf Manam fltmmenbe Op ben trappen bejs -^empelg: en int pjtncipaelljac6/baec* fe ten ilemel climt met beel feinber^ / enonber tmaelf ^pofteleti : €n om bat be plaetfe niet glö^noetg entoatf om foo beel beelben/maetfete Iöp/gelöc6 of ben liltaer öabbe göetoeeft &et graf/
fO0
iisoocfeecbetbjonbetenbe gSemaecKt* ί enfessbacRenmueri^: gier toemaec&te jgocgifTereenboQbtg^eraemt/ o^een Sp met gtoote (lubie be Catton^/ en tejonber b^eembe bare ruf!enb« / feer gebbenbe toat begonnen langfaemlgtS tonfïicö gebaen,s^ocD een!|i(ïo?ie/baet i ^töilberen/ontftojffiemSJnno 1/49, Eradius ben €oning öet Crupsi binnen ben|^ausi:boemo|ïcnalie|tepgecingcn 0oomin't&embeenbarboet$s b^aegöt. Itaecg/ ombe condabe tegouben/ om S^ocDiötn beeg Capelle Franccfco; eenanber^aujstefetefen. lliertojojtbe de Paula, ben #ai roon ban be jBonit* fïutco ontbecBt/en feer göcp^efen: maec ien ban bat Cloofïer / en lerpniraus niet foo feer ttoee göefcfiilbcrbe Conin* |
foo maet&te δρ b'KpcRelen comenöe tot benben op ben gront useerfgbö t'Sti^ taer, <een anber bacfe ban beltinber^ boobingöe liet öp maften eenen Michiei Alberd j^lojcntgn/ftem baer toc geben^ be ben Carton: fumma / Damel bjacftt 14» giaren ober met groote moepte in bit ttjerc6»l|icr nae toajs öem boen ma* 6en een |®obel ban eenen David> toelc^ &en gembaer nae ban boo^ en acgter biaiS boen ma&en in fcDüberge/ 'tbseltfe eenfcgoon biercfi toais. j^ocg maecgte lip eenen booben chriftus, en ooffe om in ©lancfergcfeaen benConingötefepn* ben/ eenen £neas,bie gem ont&leebt om bp Dido te flapen / en boben eenen Mercurius, biegem bermaent mecg te trecèen: nocb eenen loannes in penitent tie / oocfe ban #lpberbje / en eenen le- ronimus. benbOOt luli jj boe Paulus bebiccbe#ausi m^ / begaf om fe&er ooifafemöem Daniël tot 2&eeïtfnijbcn/ mepnenbe 'tfcfjilberen gantfcft te Mtt* laten/en troefe nae Cairaracwn JBarber; inaer bleef ben öeelen ^omer meenen* be paffecen te i^lo?encé/baer ÖP be beeU ben afgoot ban Michel Angelo, fjebben* 'be fgnen btenf! aenggeboben ben^er^ togb/bie aengf|enaemtt)a0/ i0 gaen bt. fcbicfeen fijn iBarberen/ batfe te Öoom foubenbjojbenbeftelt/feeerbe toeber te iplojenten/ toaer in fijn eerfte comfle alöaer/bem fgnen ^ongen/bie goet be=» ginfel babbe / baa^ afgi)efco;ben tot fg« nen grooten rontoe: ïDefeti 3ctig|ien maer&te ftpban Dgarber 'tt)ooft totbe bojftnae plapjïec/ mant öp fjemop'^t boot öaDbe afgegoten/en (lelbet met een 45raf-fc&itft baer öp begraben toajs, €er öp nocö nae l^oom toocö/ trorfe öP nae Voherra, fgn i0abir-(ïabt / baer öp feer tnillecom mais ban fgn b^ienben in magöen / baer öp booj öun begöeer^ te / tot memorie ban öem/ maetfete een a^inberboobingöe/ bie in be Sertfe ban
S. Pieters^ UjOJbe gÖefieït, Daniël te fioom gö^comen / ben Pius quar- tustoag inbJilleafte boen fmgtenöet «©ojbeeï ban Michel Angelo, om batbe naetftten foo toonben be fcöamelgcfee feben/' ttoelcfe boo| Carbinalen/ en an* ber €on(ï-ïfcfbige/bjojbeberbeben/en awttfeten batDaniei met sMtDiïöttbe |
Fol.sg.
boetjcBeniS bcfebebetfeietenbermaetfite ootfe be s. Cacherine >en S. Blaiius, bie fcöenen onöebbeigtfe te toefen, i^ier nae foube ÖP marberen :!geetben öebben ge^ maetfet/maerbojberbetoepnicö: ban baer i^ göeromen / bp lafie ban be €0i ninginne ban ïa^antiirgt Catherine, de Medicis fufier/Robert Strozzi^om toat te boen maecfeen te 0oom / ter eeren ban ConingHenricusöaren oberlebenIBa/ bte in't tojnopen boobt toajs göeble# ben^^efen strozzi conbe aen Michel An- gelo om 50n oubtöepbt niet bertoers» toen/maer too^be getoefen ban Öem aen Daniël: bentoekfeentoo^eboenmaec* feeneen i^eerbt ban toper / al ban een wbnder (iuffe/ttointicöpalmenöoogö/enbeet* titö oft baer ontrent lang/enbe baer op νο^Γ" be figuere banConingö Henrijck al gei in'c gieten toapent/oocfe ban toper, 'Sujs maechte ^^ s·^®"? Daniël een i^obel ban t'löeerbi / nas raebt en mepiiitigSie ban Michel Angc- lojUJclcfe strozzi toel bebiel^oe nu ben toep ban ben p^öii/tgt/en anberiS / ber^ arcojbeerbttoaii / maetfete Daniël öet ^eerbt ban eerbe/ gö^l^cS öet te toefen Öabbe/met grooter ftubie, ^it gebaen/ enbebojme gemaef6töebbenbe/maeci· tcreebtfcöap om gieten / öemberaben^ be met alle bie berflanbt ban gieten öabben» tl^oe toonto ben Pius be bierbe / bat Daniël booy alïè toertS fou* bebolboenbefaleRegi, en liete aUïan* ber bingen atöter toege.l^aer op Dani- ël anttooojbe/ bat ÖP met groot belang aenbe Coningtnne ban ©ianc6röcbc& bonben toa0 : maer foube be Carton^ mafien/en iielïen sgn Sfongeriö baer in't toercS/en foube baerenbobenootfejgn beel boen,ï©elt6e anttöoo?be ben^auö niet beöagöenbe / bo$öt al t'toercb Sai- viato te ggeben: toaerom Daniël jeïoerjS tof fenbe / bebe boo| Michel Angelo eti be Carbiiiaeldi Carpi foo beel / bat 0p en saiviati eIcB eenöelftfoubcn boen röotg Öabfe Daniël ggeern alleen beöouben;^ IBaer epnbelijten beber Daniël niet: en t'göeneöp göebaen öabbe / toerbe boo? ngbicöept afgefmetenren rgene Sal viaa begon(aïsgegoo?t i?S)toojbe οοΐδ afge^ fineten^^umma/ t'epiiben bier gjaeren foube Daniël (nat t'bcfiJjerR) jgn ^eert ötbbengöegoienjil^acr alföo ^em
bifie
Daniël Ricciarelli da Voltcrra. |
-ocr page 97-
t^ifteijiiuaSeft gefejötB/Otti copet/ijfer/ cn anöet watccten / ïBcrbct baii Deii '^ettSirozzo epiililtjcSötrften. Daniël begraefDe fpn tsojme/'t toelcfe een groot gÖ«bouöJtoa0/ tufftljeitttoeefimlt-o^ lïcnis/ in eé baer toe feer beqwaem acn MoBte cavaiio. 5©e materie fmoltentuefentie / get gieten gtngib tn't eecfle toel toe: |©aer ten ïeflen / 't gïje* Inicgte ban't ntetael b^atft be bojme/fo Dat in't co2üU$i be materie altemael an^ beren gangfif nam/en «pt laoime liep.
QuelDe ten eerfien grootltjeft 'tgge ^ moebtljan Daniël: ϋ^βΐΐ; j^palle^ be^ tner cgenbe/bonbt ben »tibbel/ om too^ fulcft onggebal te berOoeten: ^oo bat fepnben ttoee iSaenöen/ fip toeber gie^ tenbe/ iiet ggegeel bolcomen en mei gge^ feallm: H^elcft l^eerbt ottggelijtlg beel itieeröeriss/ aldbatban MarcAureiius op 't Capitoltum / en toajs Deel glat en tiunne.€H bat te berbionberen ijs/fulrft een groot (hiffetoertp toeegt niet meer al0 ttotntigö bupfcnt ponbt« Daniël, bie fiem gabbe begoo^en te berbigtin/ Jjan foo fcponen geut g^egotcn te fteb' 6en/tocfenbe ban cU en compleyic / en fo fö3aermoebtc0 / öatSpin ggeentooo?* ipoet fcfiier en tierblijbae: €n öebbenDe beel fo|göe/arbept/en ongBemacfe göe# ïe&en/toerbtBpoberbaïIen baneenCa* iarne foo felïgcS / bat βρ ben ttoeeijen bagb baetnaer ijS ^efio?ben/ben bicr^ denldpjil/Anno I f é ^.
ijet ieben tjan Taddeo Zucche- ro ί jêtSilber ban ^inte Agnolo invado.
D^nijoojberj^aeïbenDaniël, uiefn be ;ècöiIbcr-con(ï fuïcfiten uptne* inent jnaaniö göetoeefï / en boo^groo^ ten arbepbtfoo^oog^e geclommen ïat^ fcnbe/tiS üjeberom gebaeït/ en öeeft Ret 35eeïtfngbcnbaerom meteen toonber# ïgcfte uptcomfi aengfj egrcpcn/ aïë gf)ei Soojt isSttaaer bp öct toet fcötjnïtcfe ijj/ iiat Me be^c^tlber-fonft alfoo uerr rq
enbanfo leegde baeit/ alsi spsefefen |
baer in perfecter toojben:tot teeïffe enjs fal bienen 'te^empel ba Taddeo zucche- 1Ό, öie aïtijö meer en meer boltemen iö gdetoo^öen. ^p uia^ gjgeboien in't Bp bönfcöe ïanbt/in een ^tebefeen/ s. Ag- nolo in vado göeDeeten/ ^nno 1J29, beneerfïen^eptembitjï. ^pn ©abec toajs een flecfit ;g)tö«öer / en liet 50nen Taddeo ten tgïeiiSlareii't^cBole gaen/ en leeren lefen en ftfiiDben: naer ïeerbe öp Bem teprfeenen/ toantöem Öem bocöt / öat öp een anber |Be«fier/ al0 Dp ttja0 / te too^btn gabbe / om ben groeten gDeeft/bten θρ in öem bemerc* te* ^aernaebefïelbegp{)embp Pom- peo da Fano, jpn bjienbt: ^Potg ooc6 maereen gQemeen J>cgilber: maer be« fenss tojercfeentoftupmen Taddeo mif- öagöenbe/ feeerbe toeber tot s. Agnolo, Öelpenbe ben I0aber na fpn bermogen. #ier nae boe ÖP in ^aren en berflanbt toat meer toenam / fienbe bat^P bp ben 10aber toepnig tonöe leeren/troc tfpnen 14* ^flJ^fn alleen nae 0oom/ boo? ben grooten Eeer-Iuft gfieb^eben toefenbe: <@aer gecomen/ leebt toat onggematg/ baer ban niemanbt gjgeïtenbt toefenoe/ notö oocfeniemanbtSennenbe / enfecHf be öp pemanbtybie bebe öem geen öulp: (6&elgc6ereen ;&rgilber toajs ban fpn ;êtebe en |©aeg6ft0ap / gSefieeten Francefco de S Agnolo, tottoienfip fcer ootmoebelpcBrj^em aenboobt / b^tenbe^ Igcg guipe ban Dem begeerenbe. ^efen Francefco, bie in bag-öup|en bp Pierijn dcivagatojotfitbangrotiiTen/ Dabfié toel mogBen bobberen: iBaer gfielgcfe meneenigöebjienben binbt alleen met ben naem/betonfenbeof toonenbe bicnfï oen bok δ / baer öun nut εη boo?^ beel ban maclt romen: fultBi: toaö oot& befen: i©ant niet alleen en bebe ftp ben armen ^ongöen göeen bpftanbt / maec b?eef Bern banöemmetberifptngBeen natbe bjoo^ben, en berloo? nocg Taddeo ben moebt nocó leer-lufl niet; maer onberfjiel iicmmetgroetemoep* te en ongfjemacfe fo Bp be|ï mocBt / ban töinclici te totncBel acöier Êoomiiier^ toe lüigben&e booj cïeènf loon/en toan* neer fip cemgen tö&t ftabbe/ begaf Beif» tot tcpcSenen: €n al begaf jöp öem ten ieRen mt eenen J>cöiïber ioan pietro
Calavrefi, |
Calavr ee,f enbe toïtpnicB ïeeren/en gna»»
leben : toantboben bat enbebac^ tojpben mo(ï/ footoajsljet ï®9ffo quaet en moeplgrö/ bat öp niet en mocöt öebben tot fönen noetbiuft öioogöen bJöot: toant fp Bielt Dei öan* gB^nbe boben aen ben folber bafl in ee^ tten δοjf/ aen toeicSen Bingoën een beel bellen/ en fo toepnitö en roerbe men ben fiojf niet aen/ofbe bellen entoioeg&bcn t>en bjoobt-bicf / aliS bess i^iouiben ge^ mmt befpicbersi ; 5!®aer bit foube ben Confl-lisbenben jongen niet ber* i> joten Bebben/ Babbe öp mogBeu te to^ gieren crösBen eenigBe tepcfeeningBen/ Die fgnen |®ee(iet Babbe ban Raphael banvrbijn. <©mbsfee
fe en anber b^eembe
onbeleeflBeben berliet BP befen IBee. fier / en gingBop fgn felben moonen/
Bem beBelpenbe in bie ^cBilber-toint fielftensi achter aoom/ baer BP toel be &ent toojbe / een beel ban ber toeBe om leben toerr&etibe/ en een anber beel met tcpcfienenbaoj-bjengenbe/bpfonberna bebingBen ban Raphael, in t'f&alep^ banGigi ,en anber plaetfen ban aoom: enfooöembenacBt fomttjts oberbiel/ «nb' BemnergBen^entoiflte bergBen/ foo lepbe BP Bern te flapen inbe felbe ^ogienbanGigi, en anber bergBelijc^ fee plaetfen/ boo^ toelc&e ongBemarfeen Sp 50" gefontBept te tojtbebe / en Bab^ be Bem be jonifeBept niet te bate gBeta» men/Babbet moeten befierbfOïocB fiecfe too^benbe/ en ban Francefco boojnoemt niet meer alsi eerfl gBeBolpen/ trocfe na Bup0 bp ©ai»r»<i5enefen toefen^· be/en ben ÏkH niet berminbert / fieerbe lutber te aoom / Bem fcBitfeenbe bp ee^ nen lacopone, baer leerbe Bp foo beel/ bat Bp tu acBtinge begcjn te tomen: be0 fgnen maegB ofte b|tent / bie foo tojeet tegSfen fiem placB teüaefen/ Bem fienbe foo gBcfcBicfet tnbe €onft/nam Bet« bp Öem/om 5rjubeButpte gBfnieten/cn be. gonnen t'famen te toereken / toefenbe Taddeo, bie goct aert^ toajs/ alle onge^ ïtjcfe bergetf» Taddeo mafeenbe be tepc» feeningfjen/ maecfeten fp t'faitien beel €amer frgfen en ILogten op't nat / titU penbe alfoo maïcanberen. =^ierentuf# fcBen Daniël ban Parma, biebcel^a» fen Babbe gBetooonbt met Antonio da |
Coreggio , en omgBigöttt met Francefco Mozzuoii i^mnefaen/ Bebbeube aenge" nomen te fcBilberë een^ercfe op't nat/ booj aen in Abruzzo tot vitto, aen geen fpbe ban Sore,nam BP Taddeo metöem baer bupten« €n al toa^ Daniël ben beflé ScBilber niet/ betogl BP bie boo|^ noembe groote JBeederji beel Babbe fien toerrfeen / foo toaren Taddeo jgn tooo^ben meer bo^berlgrl^ in't onber^ toöfen en feggBen / ban of Bp een anbe® Babbe fien toercfié/berfïaenbe npt Bem/ mettoat poefelicBept en foeticBepi fp Bun toereken bebe. %n btt& S^ercg bebe Taddeo berfcBepben 25eelben:Be£ toelffel crupftogss bebeelt/maetfete €Ui angeliiten / ;èibillen/ en #?,opBeten/ met notB bier ï|iiïo|ien ban Chriftus en Maria. ;soe Bp te i^oom toeber gecomé toa^/foube Bp boo^ een Cbelman lacop Matthei fcBilbereneen :^attiate:j!©aee toant BpnocB maer i JJ.^aer out toast; bofBt Bp ben Cbelman te jong/liet Bem ttoee i|i(ïojien mafeen/ feggenbe: bcbie^ len fp niet / men foubefe affmijten: toelcfeegBebacn toefenbe/ ben ^ttt niet alleentoel aen en (ionben / maerbeben Bem be0toel|ïant0 Baïben grootlflcfijc bertoonberen. ïSoetiu Anno bit toert gebaen toa^ / toefenbe be gefcBie* beniffen ban Furius camiiius, toass Bft grootljjcfe bangantfcB iSoom met goe^ be reben aB^Pisfen: toant ban Polidoor, en BaldaiTari ban sieoa, tot boe ter tgbt/ toa0 gBeen ^tBilber tot bat tepcBen geromeu. ï^ter nae bebe fip in be 3kerc& ban Ambrofio bsr jBxlanefen / eeni^ ge ^ijtojiai ban befen ^anct op't nat / en een ^rpfemetMnbir&en^ / en ter* men ban ©jonSengi/ bat een rcbdgf& fcBoon toer cfe toass: ^otfe tot Lücia della tilnta bp Orfo, maette Bp een ƒ at* tiate ban toit en ftoart / mtt bgf rien ban Alexander magnus, bie feer ge* Piefen toojbe/ al (lonbter een ƒ atffiate iiefen^ tot een ^aragon ban Polidoor, «©oetiubeni^ertogBban vrbijn,Gui- do Baldo,Boojbe be faem ban bcfé gBen sijnen onbecfaet / ont^oobt Bem t'Vibijn, mi te maef&en be <irapelle ban ben / baer Batifta Franco t'toeïffeï ban Baöb^ gBebacn op't nat. ^aer ge* tomen toefenbe / toojöen Bembanben ^ Utrtogl) |
-ocr page 98-
l^tïtögSi Ut\ bdeêftöebsn tietoont / cn gaf Ijim ojsen/toat βρ tooo^ öe Ca^elle m antjerficng te tepc^ené öaböe» öen ^ertoatt / iïjefenbe (©enerael oft otjeriïe ©elDtgeer Der l^ctimané/ moft repien uaeverona, omöc jlercftten te befien / nam met ijem Taddeo, öte öem een Cöfel tjaitRaphael fonterfepite/ten Ijupfe tan be ci&jaaen ban Canoffa. I^ocö op eencn graotcn boetS maeckte Ö» bODj 3πη tiEjccdiemie een Paulibc# fekringe / bie niet boiisacn teio|be, Cot
Vrbijn üieber gl)ecGmcnö3eienöe/toa0
Ijafï boenbe met te tepcitenen ïliftojien bant'lebenMariae omöcCapeUe / met be penne en ööevuaffcfien. wm of Den ^ertogij niet göerefoïbccrt en üja0 / of Taddeo gem tejongD bocöt teüjefen/ öatr iiepen ttoee Saté Ijenen / bat Tad- cteo οίεί 0nber0 en bebe / ban te Pefaro eé (luboo?6en/cn t'Vrbijn tooj t'^sleps opbe jfacctatc een groot toapen op't nat/fn'tconterfeptfeltan ben ï|ertogö/ groot aïjSt'Ieben / bataïffl>ooncnteid Ofjebaenmercfeenmacin. «epnbrirjcfe boe ben üertogöteiaoommoftrepfen/ ïtet 0p Taddeo te becbolg^en ttoeccfe ban be Capeïle/ en batmen öcïti ban allcjs toat öembeöoefbe fowbeboojften: jBaer I|ectog0en bolrfe ftem g^een beftiilp boenbe / beroojfaecfetcn bat Taddeo oDtfe na föoom irqcfe/altijaet £ip ben^iertoglÖ bonbt / en bereictufeerbé ïjcm feer be^enbici) / fonber pemanbt te befcfjuïbigiienoft lafieren / belobeitbe ftlft ttjbt toaer 5tjnen bienfï nist te laten ontbjcêcn. tpoe tuo^be ijcm booj beit Idaug boen fcöilbsren bupten Porce po- polo, be CameriS banbenl|of: ^n een üitbben btertant ban eenteelffel maer# ieftp een etcafte/ biebe J®o?tupnbp t'Oap?0oubt/ enüiüfemet cm fcfiaer riap? affnijbé/en tr.eec anber binné/bte öem too^beei öeben / toantfe ben föauö fter)aegDben / εη ficm baerom liet fcl^tii beren eenf ere Camerö/ bobtn öct CoinV δοομη 25ëïbibeei:/ te toeten/ eentge ge# toloicerbe figuerfeéii in fröfeir/ en nocö een ?.ogt£V öatr ban tolt en ftoart fio?ten tian Hercules toaten: maer Pau^ lüs be btf rbe Idaus liet bit af b^eSen om anbftgfjebouöj temaecBen. S^ocRtn ban Papa luUo, Ijceft fip iïfC^ fcDepben fraep bingin gebaen» üp be notö met Frederigo 5gn b^ oebec beE<« fcöepben tocrciien te iHöotti / in een ^a* lepiè cp be pïaetfen ban Apoiloio ^ en tn anber ^upfen. I|iei naec bebe fiem maften een i|eer lacop Matthei, een Ca^ pelle in be Iteerc6 ba Confoiatione onbet Campidoglio, t'toelcfe Taddeo geern be^ be/ om bcnmonbt te floppen eenige/bie teaoomfepben / batöpmctconbeaïsi ^acctaten oftgöebeïen fcfiilberen ban tott en ftoart / en totibebaet toonen/ bat gp ooc ban bertoe conbe icgilberen« ibP ban nu aen bit mxtb be ganbt Öabbe / ento|Oci)termetacn/ banaï^ 0P grooten lufïom toat goet0 te boen tn &em beboelöe / anberen tgbt latenbe tnbtngen/bïe Bern fo nietenp?ic6elbé/ gt)riöc& bit/ ter fafeen ban eere / bat öp bittocccfemet goebe geïegentfjeptboL· bebe tn bier Sn't woeïfiel maectr Öp op't nat bier ban be ^affie/ |
niet fecr groot / met feer aerbigije in»^ bentte/tepc6eninge/entolojeringe:b'cen tsi t'^bontmael / t'anber be boettoafi fcötng^e / t'berbe t'l|of 6en / t'bierbe be bangljingge, 31n een bmi be bacBen ttt fgbê 10 be geefTelinge / figueren al0 t'ïe* ben: int anber ben Ecce homo. J5oben befe ©i(ïoiien/in ttoee bogijen jün nocö ttoee lliftojien: 5^'een / beer Piiatus be SanbenüjafrÖt: ^n't anber / baer chri- ftusboojAnnasi^. βρ tbacfe ban bett SfiltaertsrCrHpdfi); / metMagdalena aen chrifti boeten / en jbe Maria inon^ macOt göeballen tiggenbe. i^otf) 5tjn^ ber tn be ttoee frjbé tmee iS?opi)eten/ en in ben bogöe boben ijet o^nasticnt ban fïurco ttoee ^tbtllé; tocïcfee bier figuei^ ren ftanbeïen ban t'lrjben Chrifti ^οφ 5tjnmtU3eIffeI bier €uangeUfïéOaïbe 25eelbei\ q^it toerc6too?beontbec6t ■Ji^i j-jö.boe Taddeo niet metraï^ flaer ouöt cn toaji: en bitiijojtje en gijereBent een feer fj:ceïïenitoerc& / en ilp ban giieïtjcfeen onber ben Cbniïe^ naerö een uptmuntenöe ^t Iïitl&et.ï|ier nae frftilberbe fiptn sinte Marcello noclgi een Captlle/öaer bp oocB te toercB (ïeï* be ban bte ^ongöeris/bie men alttjbt te Öoom btnbt/öie te leeren (betfeen: bofft en bolepnbefe bat ecrfïemail niet. ftÖiïDtrbe Öptenifle bingenin'p
^alep^/ |
i^aïej»^ / eenigl^c <Camer0 op't nat / en eentge Cafelg ba olpbertoe/bie in tegael ggefonben toaren. j^ocg fci)itoer>> l^p too^ ben Carbinael ban Mantua bp b'2lrcfeebani&o|tegael een #aïep0/ iiat metter ^aeilmoflfpn gliebaen/ en beclboUfe]rtn*ttoercfeOabbe/ baer βρ toeï betoeejS fpn conft en berjlanbt / eicfe te (lellen int gene/baec Öp goet toe toa^/ batikt al fcgpnt ban een banbtgebaen te toefen: Öp ben Carbinael feer toel bernoegbe/ tot fpnen grooten boo?;« beele. ï^ier nae maecfete Taddeo norö eenigöetocrtBenin fommtgge öupfen» !|iernaetoa0 Taddeo aengenomeh ban ben l^ertogè ban Guife, te tretfeen in a^jantBrötfe/ om fpn l^allep^teftöii* beren/ met een penfioen ban fe0 gonbert Croonen 'jS gjaers / en öp foube ben Hertog boïgen/ aïö fpn toertfe te öoom toaer bolbaen: ll^ant 't g^elt toa^ baer toe opbe bantfe gftelaten/ 8em op be
baer nae ben ï|ertog$ niet aftijbitli ge» toojbem !©oe begaf 8em Taddeo fpn toercktot sinteMarcello, te cpnbigcn: DSaer toerbt belet / met te moeten ma^· feenberfcfiepben l^iftojien ban Carolus Quintus, tot fpn #eerlijc6 iBpibaert binnen Öoom göeöouben / en meer an* berbingften/ alö CropIjeen/ en meet üerciertngöen / 't toelcfe al moft jpn ge<» baenbinnen ij. bagben/ toaer ban bp treegö/met fpr 25joeber en anber öulp/ fe0 gonbert gouben Croonen^ i^tér nae ^Cfttlberbe ÖP te Bracdano boo? Sigr. Paulo Giordano ttocefrijoon Camcrö: 3ln b'eeiteb'l|ifto|ie ban Cupido en Pfi- che .-^in b'anber/ bic tjan anberenbCi Sonnen toass / #i(lojten ban Alexander Magnus. j^ocg te lEoom booj m. Ste- fandelBufalo, infpnfjof bp J^ontepne de Trievi, maccfetc f)p bC Muies , bp bC ibojne Caftalio, bat een fcftoon toercB iö, ^ier nae troc Taddeo ontboben tot Or> Jfieto itiet Federigo, baer fp in be S^ercft iommigf» tocrcfe lieten onbolbaenboo^ necfite. Taddeo guamtcöoom/ baer ÖP ecntg^e bingöen gftebaen itcbbenbe/ nam aen booj ben Carbiiiael Farnefe te JtMöWiL«ti,iciioon Jciclijcft «ieuto |
Fol.gp.
^alepjs tot Gaprarola, en fiabbeban ben a£atbinacl ttoee öonbertgouben Croo^ nen'iig,aer0 booj penfioen. Taddeus met Federigo boenbe toefenbe in t ψαι> lepjs ban Araceli,U3ojbe gbefonben t'Vr- bijn, te Conterfepten bc5Potöterban ben Jlertog/vii-ginea,bie troutocn foube
met Sigr. Frederigo Borromeo, 'ttoelcfe Taddeo feer tonfticlj cn toel bebe: en eer ÖP nocö ban baer quam/ tepffeenbe ber» fcöepben blngijen tot een oöefteel Crc^ bentc / bie ben ïlertogö in Caflei duran- te al liet maetfeenban aerbe. Taddeo te fioom comenbe/ piefenteerbe 'tConter- feptfelaenbeniöauis/ toeltfe ftem tod beöaegljbe: JBaerfpn ücplicljcptisbe* ïeeftfiept toasi fo groot / bat ben armen ^cDilbcr niet alleen bcoj fpnen arbepbt niet en toojbe göegöeben/ macroocö pnrcpfgeltniet betaelt» 'iCgöefcöiebe )icr nae/bat |0ausi Pius be bierbe be fa* 'c Regi tooitto bolbaen 0ebben: bejs nae
repfetefcöttfeen/ gi)clpc&Taddeofou=« i bcelttoidtufTc^enVokena en Salviati, be öebbcn gDcbaen/ Dabben be ferggöen; alsi eiber beröaelt ië/toojbc gefctoebeii in ^iancferncfemetopgeiïaen/en cojtjs I na jflojenccHomVafari, bic ftemant^
tooojbcnbe.beleefbelöconifcBiilbic&be/
metbe0ï|ert0gf)jS fale/ betoeirBebipi mael meerber ist / bie fip te boen gabbe; besi ben Carbinael Emulio, upt laflban ben l&auis; geeft bit toercfe bcrfcftepbetj J>ci)ilber0 gbegljeben, iBt ttoee meefte %tjtojten &aböe te maerfeeneenen lo- feph Porte, bifripcl ban Salviaet: leroni- moSermonetta ootB eenbanbemeetic/ en een anber cleene: Horatio iSoIogneeöi 00C& een cleene: üvio da Furli oocB fulcS eene: loan Bapnfta 25olosnee0 oocfe een ban be rleene: ^oo bat Taddeo fjcni Oier bonbt bupten gefloten/ om bat ban 5pnmifgunner0 ben Carbinael Emuiio toastonö giiemaerfet/ bat Taddeo een toa^/ bie niet nae eere / ban nae toin^ i ninglje jlonbt. Taddeo ebcnteclfoci)t boo| Farnefe Oiernocft incomjleteireb* ben: jBaer ben Carbinael anttooojbe/ Ocm gfjenoecij te öebben aen fpn toer c6 te Capraroia, cn batDemnict bfiioo^ Igcfe en bociit / bat fpn toercft foube nae birjben om ben trot^cn ttoiSl ber fcftiL· beriS: €n aljs men pet fraep0 maecftt/ be toercSen 5i}nt / bie be plaetfc beri» maert niaecfeen / eii niet be pliïetfcn iiet toew^^iaiet tegDenf^aenbe bit/mactSte ^ ζ Taddeo |
-ocr page 99-
TaJdeo fo beel öooi anbec acn ben binael Emulio, bat öem Vuojbe gSeg^e^ ben te maften een ban be «linjïe ^iflojt^ en boben een poojt/niet mogöenbe öooj ι bibben oft anbenttibbele/ een ban öe
foube obettreffen/en bat al 'tanbec bin gen foube moeten afaefmeten toojben/ en bp alltji ban aUeé (alii ben beften bje^ fenoe) bolboen. ^oe nu alle öefe booj* noembe öun toercfe Öabben eoelBC]c boU baen/foo quam bcn#aii0/enbegbcecbe aïle btng te fien: bus allejS ontber fet toe^ (enbe/fo fagb ben t^aitjs met ίϊ>η Carbi # naïen / en anber €on(i-berfïanbig&e/ bat bem Taddeo boben alle ö'anber feet tuel gDebiegöen Öaböe: m^ bebal ben Emulio, bat öp Taddeo een groot- te liflojie Itete maöen: be0 bjojbe öem ïiedeebt t'epnbe/baer öepoojt tjs ban De Capelle Pauline, altoaec öp alfboe \>t* 0on/ maer niet en bolepnbe/boo| öat öf S&auii oberleebt / enöe bat alle ftepgbe^ tingfien bJecö moflenom betonclabe. ίθρ befen tgb onber anbec maecte Tad- deo een feecfcftoon 'S^afelban eenéboo# ben Chriftus, wet €ngDelin bie tueenen/ entoojtfenècbben/ Daec bctlirgtban toemt, l^ieïnaebJioclit Taddeo tn be Capelteboojtfepbtban^. Marcello, tn toefcS fipeen Cafeï maecfete ban be bt^ feeeringe PauH, baer fipberfcgjicfetban 'tl^cerbt Ugöt oftebalten/booj be cïaeF* èepbt Die ban chriito cqmt upt ben ^t* tnel onber een beel Cngbelen; befgelgcjf 3Pn ooc bcel ban bun felöen en berbaeft beBrtjcöfSnecöten: ^efeCafdtjSban elpbectee» iai^acc 5ön op 't nat tan fjem itocb ^iftojfen PauU: een; Daeïgpbe flangfie ban fpn banbt in 't bpcr toerpt/ baet oocB een beel ^cbipperjSfcÖier al naecBt 5ijn boenbe aen't ^cbip: tm an»» bet ^ijloiie / baec paaius ben boot goes· ballengiongelingb bert»ecBt:oocB baet ÖP eenen Creupelen gencé(Ï / en baet fip ben Coobenaer blinbt mactftt: ®tt 10 aï 'tfameneen feer MptnetnenbetiJcrrgj maer ban Taddeo onbolbaen bipbenbe bee^ <Eapelle /naec fpttboot ban Fe- derigo boïbaen. Taddeo maec6te eentg^ baffabooi aen ben Coning ban t^^ncÊ*» rgrït ggefonben toeren* ^aet nae bol** epnbe öp be fale ban Famefe, bic Saiviati flerbenbeonbolmeetbt liet Hier ban üiojbe Taddeo ober 0oom banquabe |
deo nocg be groote ^ate in bat felbe J^alepjs / baer Taddeo lufïigb toe toasy ombaer fpnbermogöen inbe Conjïtf toonen» #em guam notb opbeganbi eenCapelle tn Trinita , en babbe onber banben bat groot tueccfi tot Capraroia, besiontboobtbp fpncn 2&?oeber Fede- ngoban©enetten* JBaergÖeïijcftniêi ter iBeerelt beffanbtcb i^/ uierben befr ü)erc&en ten beele belet / obermtbt0 be boot banbenfèausSPmsbe bierbe/ etï ben Carbinael Agnolo Famefe. φη^ bertuffcben rieöen Taddeo bjtenbf/ bar Öp bem foube geben tot ï|ouü)lijc6/ om te beter te mogöen bupfbouben: |©aer bp gftebjent toefenbe 5ηη b^pbept te ge* bjuptfeen / bjeefbe/ al^ bp een ©joutte inbupiib?ocfit/met eenen in b«P!3 te bjengen bup^nt moepren en fojgen/ge* itjcfet bjel gbebeurt/ be^bp öembaer nopt toe begDeben toiïbe, ïlier na begaf bp 8em te Trinita»te maet&en be Capek !e booj. ben 2iertfb!ffc0op ban Corfu^ baer Pienjn del vaga bet toelffelbooj ben Carbinaeï Santi (^attro ggebaett babbe / en ban bupten eenigbt #|oρöe<^ ten / en feinber^ mei '38 CarbinaeïiS tDa<· pen. l^itr maecfete Taddeo ren jBariett ^emelbaert / bacr groote aöeelben / en Sdpoffden in romen al^i tleben/op'tnat/ aïojaerjiatuere in bem fcfieen te toillen toonenaenbat toerrfebct wpterfïebrro mogben/ gbcïstfe bet fpn ïefie toercft isS gbetnefft: ï©antbp toerbt trancft ban ten fietste / bie ten eerften licbt ft0«n/ maer epnbc!ijcfe bootïncft iiS getooibeu^ ^V üjft0 een iBan bie feioetfe toajS in fpn btngben / bebbenbe een foete poefeligbe maniere/ en gbebeeï afebefcfiepben batt tnjeebe barbicbept. mpDoaii oberbloe^ bitb in t'famenboeginetoe/ en inbentien ber Wojien/ feer aecbigbintronien/ |
Cfitft berm^bbe tefeer barbtte bieftn: niet boenbe alisi eentgbe bie bier tn t'on^ maticb 5gn / om te:toonen bacfe b'^ia^ tomie nerftaen: «en boen recbt gbelgcig eenen/ bie te feer loilDefpieetfeen op 36tbeenfcbe / enttierbt üaii een aetfjte la^ouiubaer boo| berftacn/ gbeen tbener te toefen» eocfe majs Taddeo fecr gb^bolpen ban be i^atuere /colo^erenbe feer biolgcfe/ en beetbi£0*^oe ÖP ftarf/
Tötbjfjïen be bebenbigbeen fraepe geeften/met'iltcbt be^ bermaerben <3iotco>en5ijn naebolgberjs /-bungbe» poogt bebbm ter ï^eerelt te boen bitje·· ben r ocrmogben / bat be goebe gbene* Sentbept ber fterren / en be gbetemper* be mengfelen Der bmtioien / in bun nenbabbenlaten bloepen: Cnbegbeei ritb bJefenbe / met be boltomenbcpt ber Conften na te bootfenbe tDonberigcfte fcboonbept ber jêatueren / en te romen tot be gbebeele fecnnto be^ algbeméenen teerftantg: S^/omtot fulcben öoogben mate te reprfien / ten leften ontftaen bet ïitbt ber algbeitteener Ceptfeen-conft Michel Agnolo Buonarruotti : <©mben 3^aetomersi open te biöfen ben toeg ber b|ie Conften/ ;g>tbilbeten/25eelbt-bou^ toen / en ct^oubien / baer bP in gbeepcelii leert öeeft;25oben bat goettoiUicb b«m 5antoegbe\jaUen / enbecfelfcbap beb# ben / met een boogb onberftbepbitb oojbeel / be reben-ftierfcbe iBojale #bilifopb9e / enbermaecbelöcbefoète !0oeterbe*!êptt>a0 gbebojenin't nttu trjnfcbe lanbt/ op een / gbenaemt Cafentino, 1474. ^ijn ©abcr / Lo- dewijck gebeeten/ quam ban baer toooi nen in een anber / Settigoano göef noeuit/b?p gitalifcbemplenban iflojé" ten / en biel 30" bibberen te tocrtben in toolle en fgbe/ toant bpber baft beel / en toepnicft infomft babbe. Michel Agnolo ^at groot getoOiben / toerbt te ^cftole öeftclt te lojenren /baer l:p alle bé tijt bp for.Beboojb?atbt met te tepcbe^» vüii^®'' f'P toen 30n laaber en m^ baerort, ^gei befeevjpn en oorft gbe* Oagen/ gbeïacft of fulc&c Conft pet ber. |
Fol.pi:
Michel Agnolo Buonarmotti.
^tt leöen ban Michel Agnolo Buonarmotti, ƒ iojmttjtt/ ^cötlber / j&eeltfngber / en 25outomeeftcr*
ïbleefnocö gbibetlèt bet tsjércfe ban Τπ- nita ^ en b^t ïnercb ban be groote tan Farnefe, nocD onbolmaecHt: gelgcfe OOifebleeffttJercfeteCaprarola: ïBclCfe alleiS guamin banbenban38nbioeber Federigo. Taddeo OberleeDt bCtt tttiee<· ben ^eptembji^Si?. I i<i6.enlijifenbe gbebojen ben eerften^rptemb. ^nno^ ujait maer oubt 4 J. 3|aer.
afbtelïjffe^toaergbetoeeft. I^pcreegft 6enni0 met eenen Francefco Granacci, bie ooffe gelflCfe i>P nocb jongb toa0: tu fen tua^ beftelt te ïeèren fcljilberenbp eenen Domemco del Grillandaio. ^efefl ^ortgöen fienbe Michel Agnolo fo tot be Conftgbenegben/ treegb bémiief/ en bebebem bicËluil^ ban§bn |l@eefter$( teptbeningben / ben toelcben IBeeftec boe ban be befte ^cbilDers ban ^talil gbereftent toasi. >ieprtbtlöc6 toojbe Mi- chel Agnolo bp befen Domenico befteebt te leecen t'jgnen 14.^aten/ben tgbt ban b?p garen, ^p nam in t tepcbenen feer toe / bat bP niet alleen alle jrjnim* be bifcipelen/ bie becï ujaren / obertrcf; 3!©aer alfoo eenen jongen contrrfeptte M.chei eenigbe gbetleebbe i^jtoufeensi / ban ben a^doIo JBeefter gbebaen metter pen / Michel mz^» Agnolo n^ een grober pen / en gaf een S'L ban befe iBeefterjS Bjoufteng eenen an# dei Griuan» beren beteren omtrerft / bat bet te ber?'y"^ toonberen toaö banfulcben cloetbenS"? 5|ongen/bie3ïjn!8iBeefter0bingenberf ^ beteren ton / en bojf: ï©it papier is nat maelis al?s een groot uieerbige aelöffee betoaert getoojDé bp vafari. ^'gefcbte* be boe Domenica 5t)n JBeefter ftnilber^ be tot Aiaria novella be grbote Ca* pelfe/bat ben iBeefter upt toas / en chcl Agnolo tonterfeptte be beele ftep* gfringe/fo fpftonbt met alle rcetfcbap/ en eenigbe ^ongberji alfoo fp tojccb* ten: Domenico bitfienbe / toaö feer ber* toonbert / botberftanbicb bit gbcbaen inaiÈ/ en fepbe:^ffen ^lOngen ran meer alö tc!i. Afichei Agnolo trcegb ffn ban be Idjintenban Hipic Marren , baerbe ♦©Mpüelen Sinte Antonis ia be lotbt Β 3 boeren; |
-ocr page 100-
Uoeten: feit conterfeptc öpmettet ptn/ Datmentntet onbecbennen ton : <Sotit itiaec&te öp bit iii fcijilöerge / εη cocöt berfcöepöi \3tfTcÖty om eenige bjeembe ÖÖcöaEiitgn Defic ï^upbclcn basr na te folo^cetn M^ë Ösm tenigc Idjtntcu toa^ ren gekeni/cn gccopieert i)aöbe/ maec# te 5ön göetcpc&enbe föo gljelgffe / en njaec&tcfe b2i:ooc&t en out al^ be p^in* tigalen / en gafic Den Songöeris / biefe niet anbet0 ban booj be f^iinté εη 6en# ö?n: nut ai bit getreeglj t)p eeiié groo# ten naem. Sn bcff η ttjt Ijabbe ben Heec Lorens de Medici tn frjnen #0f / bp be plactfe ban Marco, een grootbeel SSntijciie 25eclöf/tnanbEr/niet grooten Xüfï uergaert / om baer te maetöen een ^c&ole uoo j jonge ^tliümii en beeït- fnijben / εη rlaegUbc tcgljen Domemco, bat t'beeltfnijöen fo Ijeclisjepnicij meer int göebjupcft toaö r be^ begeerbe Ijp/ bat ÖP ban fön befte ^oïigeris baer ftie^ ren ïdoh / om conterftpten / en leeren: baer too?beuge(liert Michel Agnolo, en Francefco Granaccio. Michel Agnolo begon pet te boen ban aerbe/om trotfen een anber Beeibtfnpberjs focn/bat öem b'a^eer Lorens begon grootltjefeteacfji ten. Iliernae Michel Agnolo berlïout l«ef£nbe / nam ten ii«f 6 JBarber^ / en fonterfepte een tronie ban eenen Sfintgf* feen ouöen ïacftenbtn Faunus , tuiensi ïnonbt enneufe taai gijeöneufï oft g&e# ijjofeen ijjaren: befenronterfepteOpfo SÖelöfS / batter ben !|eer in beriijon# berbe: vÊn alfo Michel Agnolo 3pn ftooft Öabiie giieniaetiit met neuö en monbt / eninbe ïacröcnbe monbt oocfe alle be tauDcn / tefenïlecrCalfooöpboerbitjfi toa0) fepbe upt gfjcnuec htEn:c©öp mofl öfbencften / bat oube ïieöen niet jupft al i)UTi tanben en fjebben / oft fjnn m ge=«
^|eEt6tej»fomti1td eeuigÖP* wichel Ag- nolo, bieeenbaÏDiii) üj-sö/borjfii/^p ffp# be be toaeriiept / en aïö bit befen ©eere bictfb? en bemin^e/ftieebter ftraer eene tanbt upt / en maecStecrclijcS offipupt gcbailen ivaö / berttiarïitenbf be0 renujeöerf onifï met bet tingöin: iengftefomen /fienbebegoebeeenbult bati ben ^ongijen/ ïarfjtcr mebe/en ber* ieïbet btnnael anbei é/ cft een groot J8iia&el öab s{\j)ee(!t».€.pnbelgc bp con^ |
fent / banbenl^dber / tiamgpMichei Angel al05önepgBen feinbt aen in jgn Öupjs/ gaf ücm een Camer; en liet öem eten met 30η feinberen aenjön epgen ia^ fel: ©it göefcijiebbe in t ttoeebe laer / bat ÖP bp Domenico J^ab geüjoont.^e* fen ileer gaf ftem notö penfiosn / en tm ben l^aberteöelpen / bgf^i^ucatentcc jBaent: cn notU maeriite öp Öem eenen j^ucperen mantel / en gaf nocf) ben ©a* Der een goet Officie : 3©aer bpbemiï^ bicöepöt ban befen i|eere/ tot be €onfi leecluilige Seugijt/af te meten is.-toant oocfe alle Songer js in sijnen l|of romen* be / öabben penfioen/b'een meer /b'an* bec min : €n in befen ï^oftoaren nie£ alleen (aljs beröaelt tu) ronbe aöeelben/ maer bfel ejccellente ^cgilberijen /foo battjet een feer göenuecDïötfee plaetfc om ijnn te {iuberen tuasi 1 toaer ban Mi- chel Agnolo, bie be teoo^baerfte in't lei*· ren/en be ölötiröfie in al jijn boen toaiS/ be ilewtelen altgibt Oabbe. maecftte boo? 5iin a^rere / boo^ taebt ban ben ge^ leerben Polxianus, eenen (irrjbt ban Hercules en ben Centauren in iBarber/ foo gebaen/ bat Set fcöijn t ban een oubt erbaren jBeefter te toefen / en tBO|t nofö in grooter toeerben gÖc§ou&en. ^oth maecSteDp iniSarfaereen Jlêa^ rp-beelbt ban öalf ronbt/ baaer in öp be ftanbeling&e ban Donaet niet alleen bolgbe/ maer in giaiie cn tepcBeningöc obertrof. i|p teptfeenbe bte.1 jföaenbe» tot benCartmlijten/naebe ètöilberöe banMafaccio, enmetfukfeüerftönbt/ batöet allebte banber Conft enanbc^ ren boben maten berusonberbe: en gOe* iijc nijbic&ipt be fcgabuvo' ijS ber blinc^ &enberbeutöt / toermeerberbe neffenjS 5Dne beïmacrtljept ootb be fcljceloogö* fröe niiöitltept / foo bat eenen jongöen . 25eeltfnöbcr Torrigiano gefteeten/bentT' itmu öan öem tn be €onfi oöertroffé / ?gnoiö/f en boben öem in acödngiie te uiefen/neus '»^"' gebepnferbemftfjcmtefptlen / floegö ^en. öem foo Ud jf ebeliicB met een bupfi / bat ÖPftem bfnneufeinfhtc6cnfloegii / en ieprlÈetibe batÖP't sün leben lang bjoegö / be0 Torrigiano upt jfloitnfert tuojbe gijebannen. ^oe Michel:Agnolo met befen fijnen ileerebier öabbc sDeöJoont / tonllier geftoiben / be?^
mw |
toot ban befé lieföebber aller Conften, 3|ier cocöt Michel Agnolo ef groot fïutfe iBarberjS/ en maecter af eené Hercules, ïangö bier ellen / epnbeltjtfe toeröt aöefonben in©?9nc6rgf6 aeuConing Francefco, en boajS göearöt een eyrellent taercfe. Michel Agnolo toaönocö ieer groot bp b'=^eer Corens foon / Pierode Medici, erfgöenaem ban befen ï|of / en öeriebtöem altöbtmet Michel Agnolo, toe öp pet iJnttjcliiS cccöte: <enboe't eensi feer göefnécutut toass / liet öem maften in ben öof een groot 25eeïbt ban fnee. Michel Agnolo maeefete een öou* tcn€rurtfi]cboo?s Sperito , baer öem ben #?too j een Camer gaf/baer öp ber* fcöepbenbooben biloe/ en anatomifeeri be/ bed öP ba boe boo jt feer goebe tepc# öeninge öabbe, ?|et gebiel bat bie ban filups! ban Medicis berbjeben UJerben upt jploienten / en Michel Agnolo eeni# ge toeSen te bo(^entoajs göetrorfeen te 25alognen / entrochtian baerte©enei tié / bjeefenöe of öem pet quaetss motöt ontmoeten / ombat öpin'tl|upisMe- dicis foo göemeenfaem enbelicnt toaif, ©inbenbe te ©enetien geen onberöout / fieerbe toeber te 25olognen / beer öp öeenteecfeen aenbe^oojt genome Öeb' lienbe/berbtelinboetban jo. 2&ologi tiefe ponben: en foo öp niet betalen fon· iïe / too|beloiïboo?eenban be fefïgien regerenbe jBannen/MeiTer loan Francef- co Aldourandi, baetöp een ^aer bleef/ en maecfete tot een anber oubt ttjercfe in be a^ertfe eenen €ngöel met eenen Can* belaer/én eemn^. Petronio nan JBar^ ber / toaer banöP öötjbeberticö^u' taten. a^eerenbe toeber te J^lo?enfen/
^''«nr^Se bafïöp onöer anber maecfete eemn i be/feerberouben. én om bat bit toerc/
cl'i^pendé penben Cnpido, groot aïjS t'leben · , gftejlelt toefenbe i?i sinte Pieters a^crtfi/ ---------- ' ------.. ---------...----------
iet Antijc
fenfeoo?raebtbaneenigöe / toojbetoan Michel Agnolo toegöemaeffet / bat öP fcöeen out en ^ntgcfi te toefen :toelthen (fn uienfegöt) eenen Baldaiïcr del Mik- nefeficm tcöoom in 3πηαι l©öngèert birbojgö / en liet onigraben / en ber^ roeöt öem bf Carbinael lorgie ttoee gonbect^uffltcn : ïBefen foube notö toefen tot jBantua. ïSitupifomenbe/ maecKte Michel Agnolo foo toermatrt/ |
Fol.p^;
Michel Agnolo Buonatruotti.
5öo®aöct3$ öitpjs gfie «eert met groot er bjoeföept / om ben '" " bber aller
bat ÖP te 0oomiip befen Carbinael ge^ biat&t toerbt / baer öp eengjaer (bOf& fonbertoepnicö boen)oberbfatöt <een {^oomfcö Cbelman lacopo Gaili Uet Öemmaecfeen eenen Cupido baniBar* ber/groot al0 tieben: 5^aer naer eenen Bacchus, ban tljicn palmen öcogö / met eenb?incfe-fcöael inbe recöter fianbt/ en tn beflincHer een CPger-ö«Pt/in eett tognbjupf/ toelcfte eenen iongen ^atpi foecfet te eten: ^n befe ftguerefietmen/ bat öp te toege gfjebiacöt öeefteen ber-· mehgtnge ber lebé toonberlgeBe ftöoon: toant f!p öabber in göetoonteen man^ löcSe jeucööigöe rancftiröept/ en bjou» Igcfte bleefcöacötigöe ronbitöepbt/foo batietöetbefïe25eeibt toais / battjioi Öenenbpbe i^oberne göemaecfet toag göetoeefï: gaebat anber bingöen tan tegöentoooibigöe i©ee(ierss/bp 'tsijn te gelgcfeen/ niet met allen cn toaren:^oof bat bé Carbinael baniQiouaneéi^ranf* man / om ban öem göebacöt in 6oom te laten / liet mafien Michel Agnolo een groot IBarp-beelbt ban 5!®arber / bat men deile Febbre öeet/ mei eené boobeti Chriftusopben ftöoot / toelciie naerfet t0 / foo göebaen / bat niemant te öopen fieeft een beter te fien/uan mufmïf/abci ren/en fenen/ op t'göebeente ban bit lic- Öaem notö een boobenfoo giielgcfe eent? göen boob en/met eenfoet toefen ban eea aenfitöt 7 οοεδ aermenenbeenen / foo geöeel boltottten fcöoon/ en toel gebaen. iieenigeberffpten / bat beMari» tronie ' foobeelïeucööigei^iöaljSChriiH: maer befe/alis onberflanbtge/bebaröten niet/ bat eéjTSa?gt0 aenficöt beel berfcfter en fcöoonbcrblgft / alö een anber B20u<· toen tronie / en bat be aenfieöten ber irener fcie beel lijsen/ gelgrft chriftus be*
ban tenigöe upt ÏÏ^ombiUbrjen tocj&e a!tf fcpt / ban een anber gijebaen te toe^ fen/en ban Michel Agnolo gtöoo?t tooj* be/ fteefitr bp nacfttop ben riem ban Maria 3ntien iTflem in gfieöoutoen. <Sm b'uptnementöcpt ber Confi / alis tot een lebenbe beeltigeliicft fietfföönt) fepbe eenfracpfSoeet in Staltaenjs oöeöicöÉ op befen fin:
Β 4 |
-ocr page 101-
Italiaeniche ScWWciSj
Ay fchooaheyt groot, eerbigr, vol rouwen, Melijden , in doodt fteen ghehouwea i Weent met foo feer ghelijcli ghy doet, Dat voor den tijdt ondancks ctiet moet Op van der doodt ftaen óns ontlader , V Bruydcgotn, u Soon , en Vader» Den welcken ghy met eyghen naem Zijt Dochter, Bruydt, en Moeder t'faem.
^ntgcBe/rjp <i5^fetfcöe oft^atönfcöe: en men macft fegggetv/ bat in iwarforio te 0oom/ CpbetnofBi^lin oibtlMU beet / oft be föeufen ban Monte Caval, Öter ntet bp en Öebben in pjopojtte/ fcöoon&ept / en toiel(lanbt: toantinbit 25eelbijs beenen fietmen feer fcöoonen omtretfe/ en uptfpjingi)énber geupen: boben batmen tnbtt ooc&fieteenbion* ber gratie en foeticftept in ben ftanbt/ ooc&eenbolcomen goetgepttn boeten/ Öanbcn/tronie/en alle aiiber ïeben.^tec ban I)abbe Mchei Agnolo booj fijnen loon ban ben boojnoemben Soderini. 400. Croonen/ en t^B.eelbt bJ0?be booj t'|&alep0 banben ^^rtogö SÖeiïelt;»''» ïj04» maec&te|)p boo?benfeU beneenéDavid ban coper/bietn ©janc^ rijtfe toojbe gÖEfonben/ bie oocfeupt»» nemcnbe: toasS, j^ae η αφ eenieö anbet bingen maecfite ÖP in eenr onbt een galf ronbt jBariJ-beelötban coper göego»^ tcn/booj eentge laiaemff^e €bellupbé/ ban ben #upfe ban be IBofcQeroen^/ett betaelbenbaerbooj 100, <Croamn /e!t fonbcnt in ©laeuber» Conft-Ucf^
bingöen ?fintijrfe en iBoberne Öaöbe/ ü3a0 oock lufïicij bjat te Bebben ban Mi- chel Agnolo, bie in een ronbt Bcm fföiï»· berbe een jBarp-feeïbtopbcpbe ftnpen göeftnieit / fiebbenbe op be aermen een fetnbt/Daifè lofephtoelaat/ bie bat ont# fang t: '©aer fagömen in bat emfienöe
Michel Agnolo üjerDeöiet; naefeci:tier# inaect/jgnbc outbooente ifloiencen/ alajaer een (iiicb iBarbetss toa0 ban ncflcn ellen öoogD/ öaerecnsnSimon da Fiefole ban ftab cenen Eeu^ begonnen/ «n foo qualtjcfe / bat i)p nocö ntemanbt tjm een 25eelbt fo groot af mift te ma^ 6cn/ fonbec llutfeenbpte boegtjen: en {)abbeoDC& be beenenboo^ g{|egraben/ en fec0 al$i een beclatcn biért^» Mchel Agnolo befcnflcen Ö^bben*
be /maetittefuU&een ji^obeUe&enban iuafcö/ en maecfetebec upt eenen jongen pavid, met een ftin^ec tnbe öanbt: niafeenb^ (lepg&enngS/^n öem bebec^ Eenbe/ enfonbè,»; bat öet pemanötfacö/ biatétfi^Uiectii tecpecfectte, Ccn t» fiert genoecö bolbaenuiefenbe / en nocfi aen 8ct retot^ieren fiter en baet boen^ be,/ facö eenen ^eer-PieroSoderini bit 25eelbt/en fepbe totMchei Agnolo, bat licm bocöt / bat ben neuö ban bit 25eelt te bttfi ÜJae. Aiichel Agnolo Htecc6te ml /batbp tefeecban onbec lïonbt/ en bat öpban baeï geen εεφι oojbeel con^ be göêben: bocö om Ö^m te gö^noegen/ »tïom op bt llepgerinsije/ en«ani flracy in be fltnfliir öant een pfec/ en een taep» ηίφ mP!S/ bat op beflepgeringelagD/ en gfteliet Seiti aen be neu0 te ttJcrtfeen/ ïateiibe ban bit grepiS aïlebcic toatbal· ien/fonberpetban be neu0 af tefitinten: boe Eeerbe im 0em otn/en fat ö om feegö nae Soderini, bie opö3acrt0 fïonbten faglö/item feggenbe/ bat Ιψ nu een^ ften foube.ï|patitUJoojbe: 3^uftaet!)ttmp jaetiftcfttban Maria , enin'tftaec oogö beter aen/ göp fïtht ^cm batr nu fiet le^ ί opnaennac t'fitnbtsi fc0oonftept / Ijaec ben gegeben. ^air meöe qurnn -wichel j boïcomen benoege/ en be groote begeer* Agnolo af/mïaciittbpöemfelbin/ bat iteïjtefp fi^ft / t'fttnbt befcn eerbaren 5p mijn lieert alfoo bernoecötfia&be/ iDepiigenjÜSan beeïacöticöin'toberge* ai^ fjtböenbs mebeltjben met bte i)un j ben te mafeen: ben toeïcfeentn'taenftcöt niepnenteberjïaen/nittttictenbetoatfe | enmetsön attten bebinil / t'fdbemet ftggen.iBaerUiifTêUjcSbit BeeitUjaiS ι effen fuïcfienbettïijcfeeïtefbe t'ontfan* Ιϊίΐεδ / bat öet beticmEij öceft ben roep gften. ï^aerenboben om ;tin €ön(l te UflE alle anbec aSeelöen/l^obfcn^f» toonen/ÖaïibeÖPflfinaetStin'tlLanbfe |
ftgapljétï naetfetenop beelberlepma< nieren: <βπ allesS ttja^foa net en aeröicö gebaen/ bat ÖP bergeltir^ nopt op ijout sDebaen ö?eft :^it gliebaen / fonot öet t'üupö / en gaf ben i^oöeeen bilgiet/ , baer booj t'ontfangé 70, i^ucaten.^it ■ fiotfjt Agnolo Dom, bie een gijeregóelt JBan toajs/ feer beel/ booj foo een fcbil# j bertje te gö^öen/en fepbe tot ben Bobe/; tO3aer 8l)eno£cSiaen4o. tpucaten/ en gaffe öem. Michel Agnolo fonbt0em bjebecomte boenfegglien / batfipftem 100. gEsucaten ofi oe fcöilbecije toeber eyfch t'&wpiS foube fcöicSen. Agnolo, ujien be ' fcöiïöertjemetgeern ijabae toiUmmif» fen/ ontboobt/l)P iiïilöe öem ben eerfien epfcö ban 7 o. göeben: maer Michel Ag- nolo om fjet mifbertroubsenban Agno- lo , begBeerbe nof|) een0 foo beelai^ Op eer(lgeêpff{)t&abbe: toaerom Agaolo geboiongenuja^/ bsilbefjp be fcötlbe# rtje beöouben/teffpnben 14o.5&u£aien, gn be groote ^ale ban bé iSaebt/ ^tïjiU berbe op befen tgbi ben Confl-rjjt&en Leonai do da vinei , alöbOOJtn g^efept tö: <i£n alfoo Piero Soderini Gonfalonier toa0 / üjckfeenfienbe in Michel Agnolo foo groeten Confr / befteebbe [icm ooc& een beel ban befe ^alc: iipomin tretiS te mafeen t'anber groot baehber ^aïe / maeriitecen groot Carion/ ne^ menbe boo^b'i|i!iojie ban ben ferijgö te Pifa: ^ocl) löilbe isiet bat bitpemaubt, ίΓ,Λ fagO» '©efenniaecfeteöpbornaerfiten κ ban ^olbatcn / bie in be iSibiere Aïnus om ber bitten baebben / tettonlen bat i in't HegöerCoberbaÏienbanöenbpant; toefenbe) alarm toerbt gfiemaetbt: ï©aer &ab DPSÖfmaet&tbe ^olbaten upt t'mater dimmen be/en op berfcöeps» benactituben ijun tleebenbe / en toape* nmbe met grooter fjaefl/om i)un mebe* göefellen te öelpcn:boojt0 iu't berfcfiie» ien eenen ftrgbt ban fliptere» (énber anbernaer^te ftguerenbjaffercenoubt JBan / bie om sijn öooft öabbe eenen rranjs banHijfomfcijabutic temafeen/ toeltiten fat om jijn touffen acn te trec# δ«η/ bie fip niet aen fonbe crjjgbcn/ om bat 5gn boeten bocijt ban t'bjater toa.», ren/ en tratfe me t grooten bïtjt/ fmeltS ' Spmet alleen meti'trom trecfeen beö 1 montii en bebjeeii / maer met alle muf^ i |
Fol.^ji
fulen/ en recSen beraberen en fenutoen: enmeersnber bingDenbjaren baer ge* teecbent in groeppcn/b'een met crijt oft feole/ö'een geüjajfe&en en geijoogj^t met lootüjit/ en b'anber gf)eartfeert. ïse» fen €art0ïib3ai5 allen Conflenaren een uptnemenöe bcritaonberen/ en in be ^a» Ie op göeöangöên / vwa^be ^cfiilbct- leucöt lange tgt een uptnemenb'Cjccmi» pla^r / bat beel i^eeiierjs geeft göc* maect/al0 HaphaeUen del Sarto^offo,en meer anbere. ï|ter naer Michel Agnola, am t'groot gijeruc^tsjjnber uptnemm* ber Conft / bjerbt te föoom ontboben banben j&au^iuiiiKbe tbjeebe / lOelc^ &enboo?nam te maften een;t>epuliue* re/ bie in ftoogljmoet / bertiering&e/en oberbloetban fcljoon Bcelben / foube ob£rtref£n alle^fintijcBe en^epferlijï* δε graben» ï|ier ban Ijabbe Michel Ag- nolo een toonber j^eerljjcfee ojbinantie gÖemaetSt/batter in fouben romen 40» groote il^arberen a&eelben/ fonber fein^ berüenjS / ï^iiïo|ien / en anber fteraten: trotö Michel Agnolo ggefonben nae Carrara.met bupfent Crooné/ om jBar* beren te ijalen. rmmt mefenbe / gab ÖP b3el üJOKber bingen toillen mafeen / om ban öem in bie Cabernen gebarftt te laten / aljs b'onbe SintgtBen Bebben ge.^ öaen/ göeïocBt toefenbeban bie Öeer* Ujcfic groote (iuiften JBarber^: ÖP bÊfföicfete een tïjonbet groot beeï iBarberjS ter Ztt/ en alfo te aoom: al* maer gOecomen / beiïelbe / bat f)em een beel5!Barber^te jpio^tnfen too^bege* fcöiifet/om^^omeriS/alfï te aoom ^ua* belofBti^/ baer te toereken. Binnen iSoom maecteöp ttoee groote jBarbe* ren naerBte gljebangen Beelben tot ttt^ fe ;t>epultuere/ bit foo gljebaentoaren/ batmen nopt geen beter gefien en^eeft: ï^efe / alfoo fp nopt in't toer tfe en qua* men /gaffe namaeïis Michel Agnolo aen sr.RobertstEotzi, [)emfiec6 binbenbe^ t'5Önen Dupfe: ;©efe too^ben gefcfjonc* Ben en gefonben bé€ontng ban ©janc^ rijfS / ensgn nu ter trjïit tot Cevaniti
rje. ïlpbootfeerbebtnnfiSoam
ia^ancrt}_ —_________________
ηοφ arÖtBeelben/ en bijftot jflojtn ren/toaer ban ÖPboïbebe een I0icto|te/ ntf t eenen gehangen onber Oaer / bit te i'lo^ncen voo^e gB£i?eliiuöe grooèe 0 i ^als:
Michel Agnolo Buoflarruotti, |
-ocr page 102-
Italiaenfche Schilders,'
Sgentie een j^antjt op be Cafelen/ eti in DanDer öouDenöe ben baerijt: !©eïc6c fianben/ acera / fenpen en boeten/oocfe tronie/baert en Men/en jrjn niet te bt* fcöjpben/ baat uptnemenDe Confi öaec in te ften: öefen Moyfes met notö an^ öeï 25eelDen/ fpn notlj tot Pieter in Vincola. |Benfcgt/ttogicn Michel Ag. nolo aen oit öjctcit toa0 öoenöe/quam te öoom De refie ba Bet j^arijfc tot be
fcban^»Pieters, en ombatbegö^ne ittefe göebiacDt liabben mo(ïen 5pn ht* taeit/ gingö öP (aifo ftP getooon toaö) tet bé maei: aïfo 3pn l^epltcijept bienbagöonïebigljtoa^/ met grootc nootfafee^belangDenbe be fïabt 2e»ologi né/6eetbe Michel Agnolo toebec tÖ«Pö/ «n betaeïbe be JBarberenban fpn tp» gen gftelt/öopenbe öaefl ojben ban 3pn ^epïicöeptteöebben/ buis feeerbe cp een anber bac0 tel|obe/maer en mocijt öp ben ^augi niet tomé/bjant fip tooji be belet ban eenen ^alfernier/btegem fepbe patientie te gebben/ÖP gabbe ïafï Ijem niet binnen te laten. l©aec op eenigen BifTtOop fepbe: IBiffcfticn en iient göp ben jÉBan nitu #alf£rf nier (ïpbe / öem aï te toel;
liiaer ΐίδ ben öiet om te boen/ bat mp ban mpn oberfte en ben iö bebo# ïen, ïï^it bocöt Michel Agnolo (aljS fuÏF Michel Ag- ongetooon)onmogdgcfe/en fepbe: lilö sioio vlucht ban nuboojt mp btnjöaw.ö ïaet foetEté/ TJi'Zhèrt bat tcfe eïbet te binben faï toojben: den pauf €ntlup0gi)ÉComen/ trocS tfabontjS wedc^ ten ttoee ucen in bet j^atfit tel^ofïc kceieW toetö/bebeïenbe ttoee fpn feneiöten/aU ben S|oben te bercoopen/ en te bol^ g^ennae jflojencen/ baer öp naetoe troife. tSoe DP nu quam tot Pog gibon- zi,cn opt bipbom ban ƒ Io|infen/blcef baer fiille. /STenïiep nietlang een/bafr en quamen bpf lêofïenmet bjifben ba |
beuigl Ijp l^em gabbe boen ber^géal^ cenar66j!®enfc5/ en bat fpnenirou^i toen btenfi fulcjc niet en becbienbe; i^p mocjgtbootteen anbecfoecËébteOem bienbe. Michel Agnoiotoaii te Jplojeni' ten b^pjüaenben boenbe met Cartonsi booj be groote^ale/bie Piero Soderini Öera tijouöe laten maften: binnen befeti quamen aen be ^ignojsebjp bebelen ban ben i&au0 / bat fp Öem Michel Ag-
(êaïihanbcnïlÉrtogti öoomtDïepn*, iseeö cïeen anttooojt; ^^inli^epIicl^Êpi δε öp ecnen Moyfes, titjfcUen fioogö/ i fowöct bemöergDetjen/ 6p toou niet toelcöcn fit met een (ïatigije atitc/ leg·; ineec in fpn tegcntDOojbtcBept fomcti/
/g>epuïture/tot a Ripa, ban Carrara, bie! nolo fouben te èoom'fepnben.llp befén Michel Agnolo ïfetbjengé Op bie plaetf j ernftbe^J^aMömercfeenbe/nambojen
ben om toebet te Iralen: en j mrrsj met ben ^au^ almsi ftet fpel/ en aïijtelbenbeb|iebcn/b.nt oppeneban | tearf metmakanberberontocftbitp: ongenabeöpniet nae en fou'ït latente ί en Michel Agnolo bjeefbe/ofi met item tomen/en toatbcfe Rem babeir/fototli qualnf^r^^w^f inBo^
be ÖP niet Doo?é / ban fc^ieef epiitltjcfe 1 ïognen gecomé tocfenbe/eer gp
(fo men fegt) te tteeSen nae Conftantti nopoien / om btenen ben 'Sturcfe / booj miDbeï baueentgp grauj^onicften/bifr Öem aenbienben / bat öem ben 'SEurtè toel begeerbe / om te maSen een gbe/ban Conflantinopoïcn be ftab tot Per a: boctj liet ijem taöen ban P.Sode- rini, bie ftem fcijtcbte tot meerber ber^^ fefiett^ept/ aiss een ^taötis <i&befant/ met fpn b^oebec ben Carbinael Soderi- ni,bie met bé bp beti i0au0 foiiöe gaen. 5&US quamen fp teBDÏognen/baec ben #auö alree baji föoom gecomen biajef* ^itboojgaenbe ttJojt ban cenigOe an* b rss bertelt/te toeten: «©at ben Michel Agnolo niet en toou eenic^ ba fpn bin* göen laten fien/en Ijabbe nabebencfien/ batbnt l^auö betdeeb toefcnbe/ mfec^i matl0 boojfpn Hitefgten fpn btngiitn in fpn aftotfen ftabbe geften / mrtfefeec oo?fa6en: ^ft toelffe boef? aïfoo toaiS. iEnbat ÖP ctn0 bebneclittnomtocBt metgelt/om te comé in be Caijclleban Sixto 5pn3S#om!S/ bie0p lulius ftem iiet fcl3tlberc/ al^ bolgen faï: en bat Mi- chel Agnolo bemoebenbe op fpn feneffi^ tenfuUfeberraet/fiem eenis fiabbeber^ bo?gf η cp be ftepgeringlie / en met bat beti IdsujS in be €ape1Ie quam/ Gp niet toetenbe tote't toa?5 / een berbtban bo* bm af nae ^em fciioot/ en bebeöem aU fo toojnta te nigge toijcSen. ϊΡοφ oft al&us/oft anberö «naë / öp öabbe pnu |
Michel AgnoIoBuonarruotti, Fol.94;
befen ftenbe t ronfiirg toertB ban Aii- chel Agnole, ontfette D^nu be0 Bem iwi- chel Agnolo b?aegBbe / toat ftem ban Ijet 25eelöt bot f)t / anttooojbe Fiancia: Bet ïjï eéfeerfiBoongietfel/ en eé fröoon floife: bejS bocljt Mchel Agnolo, bat Bp meer pieesi B^t €oper al0 be Conjï / en fepDe:acfe matBer ben i^anjs ban banr# ® 6en/ bie t mp ggegBeben Beeft/ gBelöcfe Zn£j gijp meucljt ben SipotefeerjS / bie u be bettoenommebe te fcBtlbeten ggeben: en berftoojt toojbenbc / fepbe in tcgBen^ tooojbicBept ban een beelCbeUupDen/ bat Bp eenen plompaert toa^.Cnfienbc baernaebpöem cenfoon ban Fwncia, bie fp fepben een fcBoon jongffeen te toe* fen / fepbe tot Bern: W Babermaetfit fcBoonber lebenbe / aljS gBefcBüberbe 25eelben. tfBnbet bê Cbellupbi bjaegb' Bern ren/toclfδ Bp meecber aeBte te toe* fen/bit i^auss beelt/ oft een paet (©ffcn# l|p anttooojbe: jSae be 50«: «©e* fe ban Bolognen 3rjn al gcober alsi onfe ipJojcntijnfcOe. #auj3ïietopbe Bramani, bancöomt'Beelttebolepnben bupfent «iEtaonen/en alft ban atröegebaen toaji/ vyl _ tcocöBpnaeöoom/en liet Miehei Ag-aiS.ch wi-
baero:til)unbeBoo?tiebergBeben»5^en nolo te 25ologtien / bie 't binnen 16 , iende,en tocrbt toojnigft / en met eenen iBaenbenboIbebe* :©it Jöeelbttoerbt vsSSef
^— namaeljs gBebjofien/ enaen ben s^et;· veroorfaea" togö ban ^ertaren betiocBt / bieber dat M.Ag. een iimk gefcBut^ afgoot / en hoembet lahus, ban'ttjooft betcaerbeBp. ïïSoe wen weder fmaben, iSüiStooj.tïcbcn25t|TcÖop ban i ben#au0 teöoó toaif/Bramanc, maeg* veriaten, en. benidalfrcmeten uptgefleöen met een i ftijapban Raphaeld'vrbijn, enbaerom ''schudeteo bef 1 Snotfen. ïr^cjs la^uö gramfcöap i φίη goet bjienbt ban Michel AgHoIo^, gÖeSoeit sijnbe / gaf Michel Agnolo be bjaeBt ben i0au0 in'i Booft/ bat Bp niet
20enebirtie/en nocB een Bei'ï gefcBenrSé,^ 3^pmaêc6te baer nat / bplaft banben #aue/ bes rótcrfeptfei/ eé 25eeii böf ellen BoogB / ban Coper / in usekfe ÖP grooie Conjï en fritoon artitube te toegöebjatfit / betotjfenbe iii'tuptfien een groote ernfïtj^ fraielgrEtDepi: be lut Senö toaren feer njrfelfjcfe: ^it 25eelbi tuo?öete35ologmngiiejïeït / bobenbe poojtebaibe ferrft ban ^«Petronio. JBe 'fegfjt/ boeber Mkhei Agnolo nocB aen boenbe toasS/ battcr toegelaten toas br> te fomert Francia , 4Bourfmibt / en tjctellent êcBilber/ bie beet ban ben lof m Confl: ban Michel Agnolo Babbe gBei" maet nopt metijan Bern gDefien:
en foute laten boo?t maben fpn ^epul* tuere: ï©antBetfrBeen (fepbe Bp ) batf men ben ï©oobt boen öaeflen toilbe / ett toaié een qjiact teetfien/ tt macc&en bin^ nen fpn leben öem felben een graf: maec batöetgoebttoaet/ batöp Michel Ag- nolo toebfcSeerenbe / foube boojeerfl latenftbilberen ijet toelffelban be €a« pelle / ter eerenen gBebacBteniffebatt ?tin 4Bom / ben Sixtus, bie Bp in't i^alepsi Babbe boen maSé. ïiPit?s b^aeB^^ tet Branjant met aubCt Michd Agnols mifgonnrrs baertce/ batbateeriijeft. begonnen toerr ber 25eeïtfnüöitige m offc acöter toegeblnben/ombatfe fagen Mi- chel Agnolo j booi siii' grooie uptne»"
mejiise;
leerfe» af bebe/ toerbt Bp ban 't l^ofge* fin bejs #au0 gebjarBt bp ben ^auis/ tn gefelfcBap ban eeu 2SifTcöop aan Dé Catbinael Sodenni: ï^an.i ben €ar? biiiael toaö fiecö göetoopen / enb' en mocBi niet mebe gaen. gecomé toe^ fenbe boojben / lepbe flp Bem op fpn önpen/toien bé i^au^ obet ötoeerjs aenfagB 31$ berontoeerbigBi/ fn fepbe: •^^u plaetfe bat gBp one foubt comtn bmben / Bfööp g&etoacöt bat uipu to^ men btnbenJtoiUenbe baer mebe feggé/ bat asolognen naetber ^iojencen i0 alas föoom. Michel Agnolo met beieefben Banben en Booge flemme bcgtetöe oot^ moebelDfö bergBeüeniiTe / öem betond ffÖwlbigcnbe/öai t'gene Bp gfbaen Bab* be/ toa?3 gefcBiebtupt berboïgentbept/ niet mogljenbebecbjagBen alfoo Benen gejaegBt te toojben / en toat Bp nu mifi baeii^aïjDc / batBpB^m batbetgabe, Ag- ï©etf^tfTcBop/Dte Bnn booj ben
Bt / bie meenbe be fabe oor
,,SglBabbegeb?ac! , Cby ,ten teberontfcBulbigBen / enfepbetotjjjn W®: ^efebnfbanige jXienfctjen J^^-itfpl,^'^ 3ί)π ontoetenbe/en bupté befe B«n€onfï/ w επ 5i)!ifenet:genjS meec toe goet/ batmen
fprM^ichc ha»? ^ - -
«'^L ^_______________...............
fiaf / bieftpin beBanbtBabbe / bjeef Bpbenj&ijTcÖopbanöem / feggöenbe: <8ntDf tenöe 3gt gfip/ bie ben iBan ber* fmaebt/ baer tep l|em felf nietenbet' |
-ocr page 103-
meerber toa0. !©en#a«jsootSfeetlu^ HiaW'i^ (ItgB toefenbe / begBeerbet ecnjs te fien: en aifoo't öem Michei Agnoio ntet totlbe ^an Ag·"'' toelaten/ befwaricBept ontflacntsi ban lons vjoc^ Michei Agnols blucBi upt Êoom (al0 uy berBaeltίβ). I|ter foubet fcBijnen/ en fi^t^ftic foube moeten toefen/ bat Michei α gnolo t'toelffel een (ïuc toeegs begonnen Bab* be/ eer Bp blucBtebc: ett bolgBenbc bit/ foube Bramanc al boo;i f'i^ujs bertrecè nae 25olognen/ be ^epulture Bebben ontraben te bolepnbcn. i©at wichel Agnoio foonoobe pemantftjnbiitgBen in't toelffcl liet ften/toa0 / om bat boof oo?.fa2Cfeban eenicB toeberfijntoercfe/ aliSban eentge fouticBept int fealc/ toajS uptgcflagcn cnbebefcBimmelt/ 'ttoelcfe met ber tijt be locBt toeber toecB nam: maer baer te booten toaffer Michei Ag- noio Bcel mtfiroofticB om/en claegöbft ben #au0 / al0 meenenbe t'toer# te betlaten: ^e^ fonbt Betn fijn üepltc* Bept luliaen da San Gallo , btC BetU baer raebt toe gaf» bolbebe Michei Ag- noio be Belft: ^c0 totlbe ben i0au0/bie fttt BaefïicB en onljjbtfaem toa^ / bat^ ment ontbecfeenfoitbe, ^^aerquamal iSoom om fien: ooc6 Raphaei, bie UcBt pet ton nabolgBen/ en tnaecÊtc baer na op een anber manicre al0 booj Bctttn be Sibillen en |02opBeten tot La Pace. €n Bramant focftt aen be ^au0 te toege te bjengBen / bat Raphad b'anber Belft mOCBt bolepnbcn. Michei Agnoio bit berfïacnbe/ betlaegBbe Betn ober Bra- mant , cn fonber meer aenfien op Bem te Bebben/ fcpbcben ^aussbe gbebicfecu be0 leben0 cn ber afircBitcfture bati Bramant, aé bC fabjtjcfee ban mieters, bic Michei Agnoio nam8el0 Bceft moCi» ten berbeteren; jBaer ben #au0 alle |
« toen tojeef/Wnnen ben tijt ban ttointicO iBaenbcn/ en Babberban b?p bupfent Croonen/enmocBtcr ingBebjupcfeen boo^ ij' Croonen bertoe: macr t toa0 dem grooten arbcpbt/ metbenBoofbe om BoocB tt toertben/bat Bp binnen ce« itigBe |@aenben baer nae gBeen tcpcEe^ ningBen tonbe fien/oft pet lefen/ban otn SoogBfienbe. ^n fuimna/bittocrf& in't gB^B^^l ii^ gebaen/ cn fultig/bat Bet 10 BrtlicBt-bat oft^ampe onfc0 Con(^0/ bat Bet genoecöfaem t0 tc ber* ïicBten be gBeBeelc a©erelt/bïe tc bojen tnbe rcf Bte Cepcfeen-tonlï tttenicB Bon* bert ^atcni0 sBenoctB berblint gBe»» toee|l.458een JycBilber beBocft te toen* fcBen/tn inbentie/ berto?ttngen/aftitu* ben / fcBoonBepbt bet^naetfetcn/ en om* Öangfel0 ber laSené/meer bolcotitêBept te fien: toant Bier 10 be Conft tn Baren BoogBiïengract/ en ter upterfïegtenfe' gebjacBt/alfl toel bi ijcfet aen bie bolco* men fcBoon naecfete 25felben / feer ber* Bebé/lebenbc cn roerenbe/ban berfcBep* ben ouöcrbommen /bieeenigBcepcfien fefioncn/ombeguïben eeiito tebetoij* fcn/Boubên: toant be#octé toillen/bati» men boe bp epcSelen leefbe. l©u0 be* toee0 Michei Agnoio, bat in befc0 Éau0
tijt be gulbcn ceutoc beo? Banbentoai/ om bat in brfen tifbt gtalien gBerufi cn in bjeben toa0 / bat booi en nae in groote cllébe en ftoarifljept 10 geteeejf. ?iier 5tjn te fien beeltiflojien upt t^u* bc Cefiament / ban Adam en Eva af/ oocfe i^jopBeien en jgjibiUen/ baer men Conjï/ berfcBepbcn actiën / cn betoe* gBeltjcBe affecten ompnbltjcBebecl fien macB. <i5Beï«t6tcB 10 gUctooibcn be ;StBilber'Cóil/ bat alle ttoefeï cn bup* fhriiifTe ban Baer t0 toecö gBenomen fitt balfcBbant opjecBt onberfcöcpbcn/ en ben Winbt-bocifi ber balfcBcrmec* ningeöcn^cBtlber0baH beoogen met bit toerrB ontbonben cn ÏO0 gBcmaeeSt 10 getoojben. ^er Capcllen toelffcl nu eBebacn/ toa0 Michei Agnoio fccE fn Statie bp ben #flti0/gelöc& Bp ooc baer «en toercScnfee 10 gBetooiben meer en mierj^toant fa Michei Agnoio toou geen itae jrlo?cnten in ben <©mgang& 00 i^ms.ïan,fonbt öem ben t'fgnen
Itaiiaenfche Schilders,
snf be <Con(t ttt befêti fo Itef en toeect bp ben idflugj / en bochten Michei Agnoio te boen befpeceren/om bat öp op 't nat fcDilbetenoe/als toefenbebaetm onfle# oeffent/ ntet befonber^ oft intnber al0 Raphaei bocnbe / oocft minbec BöeacDt foube too^benbp ben l^au^/ oft bat l)p lïoojt foube moeten. Mtchei Agnoio te ï5oom gecomen/ ïepbet ben i&ausi ^em boojen : iBaec Michei Agnoio öaöbet Sem ööeecn afgeraben/ Raphaei gbeetn aent toelffel gejleït / en Bp aent boïepn^» Jben bet ^epuUuere: ifeaer Boe Bp't meer affloetö/Boe't ben meer fin öabbe. '©usstoojbc ban Bramant, bp ïafi ban ben #au!3/ be fïepgertngBe ge^ maecfet/maerCt'ft^ijnttoeï al totïlen^) qualotfe / bjelrfe Miehei Agnoio ban an^ ber bebe te begfte maecfeen. «Pen i^ausi toou bat al t'mercfe/ battenttjbe be0 |Öau0 sixti gBcbaen biaö /foube afg0e=> blffet toojben / Boetoel Bet gecoft liabbe bijftöien bupfent ^ucaten. Michei Ag- noio ftenbe bit Boogft boojnemen besi löauö/ nam boo|ban ^lojencenBulp t'ontbieben/ en te maec6en/bat bie baer boojBenen BabbengBebJjocBt/ fouben ban fijnber ConfïentoegBen onber Bem al0 frjn gBebangBenen moeten liggen/ en totlbe toonen / Boebe IBoberne oft
Michei Agnoio Buonarruotti.
matibtsSBuTp/ban batmen Bem be ber* ι Bupf^otn repfgBelt joo.Cvooncnupt Mnthcytd^
Aonolo»
boo^nemen begon en bolepnbe fip ftjn €arton0. Cnalfoogpnoptopnatpet gBcöaen Babbe / quamen bie Bp ontbo^» ben Babbe / ftjn goebe &enntö/te toeten/ Granaccio, luliaen, Bugiardini, lacob di Sandroj ben oubenindiaco, Agnoio di Domino, cn Ariftotiles,cn beginttenbc ïiet Bun ecnige btngê tot een pjocf ma^ feenmiacrfienbe Bun boé totit berfcBep
tooitbe Bpfe nopt meer in late/ notB ooc tcnBupfe baerBP toajS Bent niet meer ban Bun laten fien: baerom ftenbeBun befpot/BccrbenbefcBaemt nae fhpiu ten, maecfetc Michei Agnoio bit toercmct uptncmenben blrj£ en ftubte/ fonber Bem een0 te ften iatcn/om gReen cojfactfe te creben bat Bet pemnnt fage: toaer boo? fboIcybcgB^ïte otn fien te |
bjienbtfcBap cn jonfi. <©oc6 toojbe ben pait0 göebacBttcB booj fgn boöt/o?ben te gebentct fijn boojigBe^cpultuere/ cn belafte/ guaem Bp tc fterben/ bat Csrbitiad santiQuattro,cnCarbinacï Aginenfefgui^eef/ bcfelbe opminbec ojöinantie (Iracpban nieu0 Michei A- gnolo Itcten otUscrBanbenncmf/enfon* ber eentcB belet bolepnbcn: ;§>o bat Mi- chei Agnoio toeber bc ^epuitueteon* berBanbcnnam/ cn onbertuffcBen be Cartonnen tot be J^acttatc oft 'tbacft/ baer BP neemacl0 't <©o|beel meec6te: maer 'tn^bicB ongBelucft belettebe befe mcmoiie ban foo Beerl0c6en <i5raf ter perfectie te tomen / boo^ ben boobt bejs 3dau0/cn bat getojf too|bc Leo bctBiéi be / bie ntet minbet ban moebe / macBt en milbicBcpt en toa0/ al0 lulius.gi^ffctt begBeerbe tn fiin laaberlanbt ban Betn gebftcfttcni0 te laté/ om bat Bp ben eer* (}cn#au0ban albaet toa0/ en batBp fulcfe een confïicB 25o|gBcr Babbe / bc· flelbebat be ipacciatcbans. iaureaste iflo^enccnboo^ Bem too^be gcBouben; be0 toerbe Michei Agnoio gBefcBicfei nae Carrara omiBarbcren/ enb' Betti toerben baer toe bcftelt bupfent Croo-^ nen. ^n bit IBarber galen bcrlooj öp becigiaren/mafecnbe onbcïtufTcBw ba toafcB jiBobelle&en0 tot Bet toerr&/baÊ epnbl0c6beit ^au0 Leo qaam teflcr^ ben / be0 Michei Agnoio ntctbefonberg te tocgBe en biafBt / ban bjacBt eeti groote jBarbcr iolemne op beplaetfe ban s. Laurens te iploiencen: en bto" nen ben ttjbt ban Adrianus be boe be Confien fe$r berfcBjttfet lagöen/ bojberbe Michei Agnol© eenicBfin0 pe$ tot be booigacnbe ;^epnltueïe baw Mms, baer öp upt liefbé fgtiber bjient* fcBap fecr toe gBenegfien toa0. ï^oe m Adnanus, Clement bC T^betCOjen toa0/ ontbOObtBp Michei Agnoio te ëoom/ cn fbnbt Bem toeber nae jpioienfen/Oiii te bolepnbcn be ;êacrifige cn Itibie^ rge ban s. Latirens ί toant toefenbe oocft een iplojentrin/ toou baer be^cpuï* ture ban fijn gBeflacBt banMedicis boi# ma^cBt Bebben. befenfelbeninbê: maccBte BP te 0oom boo? eencn Ρieter vrbanotjattijonöei; «pinimeniie35ei!fe |
Ά
-ocr page 104-
Italiaenfche Schilders,
Ijaii ten naetBtert j®arberen chriftus, llacnDe met fgn Ccupjs / oat te Minerva te 0oom notlj te fieti ^STe ƒ lo^encen ggecoracn ujefenDe / too^lïerde öp öat jbeectijrg wettig ban beCupola, Iganöt» giabenDe met eenen ti»erth tot Lau- rens. g|n öer Uircïjitefture / beneffensi benouben gUemeenen toegg bec ^ntijc« feen en Vuruvij, Heeft ÖP anber nieu op öenenopgebiotöt/banCojnitên/Capi* ieeïen/ 25afen/ Cabetnafeclen/JjepuL· tueren/ enanber cieraten / toaerom aüe naebolgenbe Sfirtöttettenöem te banc^ fien öebbé / bat öp ö«n ban b'oube ban^ ben en firicSen berlofi öeeft/ en rupmen toom/en beriof göegö^ben / ban pet be# tieffenss b"2intgc6en te berfieren: ^ocö om be tejaerijepbtte feggÖen/i0 befen Éoom fo rupm/en bit beriof bp onfe berlanberjs foo mifbjupt6t/ bat metter töbtinöe J^etfelrijeeengroote ]feettei ïije onber öun göetomen ijs / met eenen δοορ raferge ban cieraten / en bjefeinge 2ier iê>ila(ïer0 / in't mibben/ enopbe #ebe(iaïen boegöenbe Öun aeagöebjen^ Oegcobe jjunctenban diamanten/ en bergöeïgcèe lammi tö^Pt/ Vnalgöei
iöcöomaeniefien» ^umma/Michel Agnolo maetiite (tiiet tegenflaenbe beel öeletsi) fijn 2&eelben/(bocö öepmeitjcö/ fojgnmaniete toaji) totbe ^epultuere iot ^.L3urens,en 30« feben in't qi)t* tal/ ttaer öan fommige niet aï boïbaen gpn/ alfe men befe baer notö fien macöi è l?n ii een JBarp-beeIbt/bie op een fe»
Den Nacht, die hier nu flaept met foete treken, Een Enghel dus van fteen ghehouwen heeft : En 'twijl hy flaept, meent ghy niet dat tiy leeft ? Ontweckt hem dan j ghy fult hem hooren fpreken. jSpbit göeöicötöeift Michel Agnolo, tnpïaetfe banfgnen jaatöt/op befen fin Söeanttooo^bt:
Slaep is my lief, en geeren fteen zijn wil ick, Dat my gheen fchade, oft fchande en brengh in druck: Dat ick noch iïe ,nociahoor, is mijn gheluck. Dus weckt my niet, ay lieve ipreeckt al Üillick,
®'coifaecfi bat befe uptntmenbe 25eel ben niet en öabben be lefïe öanbtrepCi J&ingöe/bieben jüleener met bperigöec
gonft en iiefbe in fgnen göeefï ίι^Ιιε^ eelbtöabbefiun teberleenen/ toag ben Conft-bpanbigöen Mars, tie tertoglen met Beiiona, m bc ïBoebenbe gefujlersi/ lUoojbe ^tabteeu ïjelegmngBeauam
aeniiföten/an^ 1 j 2 foo bat Michel Agnolo toclbe göcbiupcBt rot be fojti* ficatie ber ftabt/baer öp al fö'^^i O" toe nepcDbe/ en öabfce be tóepublijtfeegöe* leent bupfetit Croonen : maer fienbe/ bat ban tegenöouben alle ijopt beririnberbe/ nam / om fgn^ perfoong berfe&f ringe / fiepmtlfltft m öeöinbieö
bi
feer attitube fiitcnbe/öaren recöteren 6n|»e Ober Denanöeren öeeft göeiiagen/ en tfeinbtop beöoogöflebgpir fittenbe iteert öem feer aerbicö nae bcg ^ot* berjSbo^jl:: öit toercfe /fjoetoel onboli» maecht / toont in be €on|le groote bol^ maerti)ept/en eenmaniereban eé ujerc* feeïgcée bootferinge.Boojt^ tot be s^t* puiture ban ben ï|ertogö luiiaen , en i^crtogö Laurens ban Medicis,3gnfeer en boben ai toerttjonberigtfe bier 25eeU ben/be j^aröt/ben ;©agö/ be jBojgen^ fionbe/ en ben aiöont / ootfe be Beelben beferitDee#ertogé:befe3gn alle genoeg om be <Εοη|ΐ te boen öerleben / al üoaer fp ober al be ï®ereit boot/en begraben.
25eelbenber ilertogöen fitten met fter fcöoon attien/en 5gn aerbicö tocge^ maec6t/ öebben fcöoon finpen/ beenen/ öooföen/öanben en boeten. üBaer toat falictifeggöenban Aurora, befcöoon naeciite i^?ouüje / bie ontfpjingetibe in een lebenbige actitube/fcöönt bebjoeft/ fienbe befen grooten Jiertogl? fgnoo^ göen göeflotente toefen ί Cnttsatban be i^acöt ί ban öat öet be iSaröt 10/ om alle bie befen meenen in Confï facèter* ftalen/oftboojöp te ioopen / te berbup* fïeren i ^e fcljoonöept en graceïgcöept int flapen befejs Jöeelötgs / öeeft beel eöel göeejien bertoec6t/te bereeren met Idaeetfcöe Sjerfen / foo in iLatgn al0 in 3taliaen^. «©nber anber toaöbaneen onbefient ifitttöeuceen -^ufcaen? gö^* bicöt göemaetfet/ 0^ befen fin: |
Folpö-.
arooie fcöabe beben: SJ^aerom bie ban ' tILegfjer mei gcost gDefcöut baer op fcljot^.llaer Michel Agnolo, met teclle facken / en (lercfee maltiaffen / met beel touiuen omïiangöen / beöiel Öem foo/ bat ÖP nocö ober epnbe ümMp ^reegg luftttJat teinaecltgn upt eenen grooten jlBarberfteen/ negen ellen öbogö/ toelc* 6eniieenban|^auis ckraent teboojen toa^ gegeben Baccio BandinelH, bic hem begonnen öabbe. ^efen boe fep ban ben (©onfalönret Michel Agnolo toaii göegeben/ maecfete öper een feer fcöoon jlSobel toe: maer boe be Medicis toeber in be ^tabt met accoojt göelatcn toa^ ren/toert ben jleenBaccio üjeber göege* ben. gin't obergaen ban ber ^tabt/ toerben eenige 25o^ger0 gebangöenbp ia|l ban ben tSauo: ooc6 tuojbe Michel Agnolo gefocöt/bie öemberbe?gen öiet beel bagöen. ü^ocö boe be furie ober tiüaö/ ben^aujS clement göebacfjjticö toefenbe be confiigöe beucöt ban Michel Agnolo, beöe öem met ccn(l foetfeen en binben / en fonber pet mltfeggöen Ö^m göeben fijn getwoone penfioenen/ op bat ÖP bojöerbe 'tiMercH ban s. Lauicns^ l^l^nu in berfefeertöepttoefenbe/ maec* te booj ben CommtflTartiS banben^auit ban iBarber eenen Apollo, bip ellen lang/ bie upt beii 6o6er eenen pril trettA bocft en toerbt niet al gfieöeel bolbaens; bit een uptnemenbe ftöoon luercfe,. ^P öabbe binnen be belegöerihgöe-gei· fcöiïbert een Lcda,ba'?Lijmbcrtoc/boo| ben "Hsrtögö ban geeraren / 'ttoelcli een fcöoon ejccellent ©joutoen naetfit beelbt taa^ / tn ben arem öebbenbe ben ^bjaen, ï©aer toaren oocfe Caftoren Pollux, bie upt fietepQuamen/alfoa men bat in ï©jucii öeeft naemselsfien boo? ben DogieGritti een tepcfeeningöe/, uptcomen. ^it groot ftucS liet Michel ombeb?uggebanRialto, banfraepins· " · - - - ...
bentie / enfeer cierlgcS. Michel Agnolo boojbeel bibben<6/èeerbebseber tnfgn ©aberlanbt / boo|be groote Iiefbe bie δρ baer toeöaböe/ botö niet fonber pe=» ïflcfeel fijnö I6bcn0 / om bat be belegöcf ïingöe bari fl^cpferö en f'#ï5U0 bolcÊ booj be dabt ^ojenten nocö gebuerbe. 5©aer göecomen / faebjapenbe ÖP ben iljojfnban Miniato, baer tluee ftuc^ Éfcöutg op lagen /biein'tHeger
Michel Agnolo Buonarruotti.
be blutöt upt ber .fjtabt/ met fgn öifci^
!)cl Antonio Mimi, ensgnenbjienbt i^i- jpto 4öoütfmiöt/na ïfienetientoe. iSn tomenbete J'erraren/ alfoa Daerbaa ben i^ertogij Alfonlb, om ben fergg!) toille/Ujaii geojöineert/bat beï^eerbca be namm ber gaften fouben opüjengen/ tocrbt Michel Agnolo tcgöenfgnen toiU le opcnbaer/ baer göe:omen te UJefen. 5®en #ertogÖ coniilieföicöfonbt jïracy be boojnaemji e ban fgu i^of / öem met fön göefelfcöapen #eerben te brengen in't §of / om albaer öeerlgcfe te logöe^ ren. Michel Agnolo Öem in «n!3 an* bers geiuelt binbenbe / liet öem bp ben l^ertogöemetfgn göefellen bjengöen/ iatenoe fgn goebt in be aiecberge. <Btn üsrtqg) ontfingö Öem ieer bjienblgcfe en öeerltjcfe/ en gaf öem nocö feer rgcfe^ lijcèe giften / en öabbe öem geern baer te ƒ ertarenbeöoHDen/ en boo^ grooten loon toat laten mafeen. iBaer öP Öem toenbenbe tot fijn mebegljefellen/ fepbe: ^p öabbe geb^cöt in ƒ erraren ttoaelf bupfent Croonen/ bie maren in öun bt» öoeagtfeöept ten befté. g^ocö bebancte ÖP ben '^ertogö beleeföelijcè / bie Öem alless toonbe/toat ÖP in fgi'#alep0 booj fcaepicftepbtöabbe: oaber anber fgn conterfeptfei/ geöa^n ban ben groo^ tenTiziacn ,t'toelc& Michel Agnolo feer pjeee. g^ocö toat ben ilertogö bebe/ ÖP Setrbe toeber na be j|erbergöe. v©en "iBeerbt toojbe beclberöanbe bir.göea bedelt ban ben #êriogö/om Michel Ag- nolo yoel te tracteren / en berboben geen geit ban Ö^m te nemen.i^an öicc quam Michel Agnolo tot ©enetien /baer beel 42bellupben fijn feennië te öebben ber^i focftten / baerÖP toepntcö toercfe ban maeciiie. be&e baer niet anberii/a!3
Agnolo fien eenen €belman/bie banben boojnoemben #ertagö göefonöentoa^ om bit (ïucfe: toant öp öabbe berftaen/ bat ban Michel Agnolo toat befonberg boó?.öemtoaögöeraaecSt; ^^enCbeïi piompari man bit fienbe/göeenfeennijsöeblienbe Edelman ban b£ Confï/ fepbe tot Michel Agnolo:
en iö niet üpfoitbcrss. iBekiten Mkhei Ag^ anttooo|be/cnb?aegööe toatfgniJlmi» «oiadw
bacöt toa0. ip fepbe aï grinnenbe:
31c&iïenem Cospman, Michei Agnolo |
•I
-ocr page 105-
anttooojbêSlrafi;: «jBSPfuït&timaeïH ioo^manfcfjaplsooj ulwen i^tt quaïgc boen: tnaeciit u (Iraty upt ingn oogöen. ^aec nae gaf Öp öefe Leda Antonio Mi- ni jgncn öifcipcl / öietü3ee;g)U(ter^te gauixilgc&en|}ai)&e: «aocftgafi^ipgem Mtioieydc jjen méefien öeti ijan 50η tepcfecningen/ entisee fiiflenmet|©o^ ' öellen, <©efen trocfe met alle befe Conft in ©2aflc6i'0c6» 5®e Ledaijcccocijtöp acn öen ConingD / en üJOjöe göefïcit tot
quamijaefitefierben toojbete lEoom ontboden banbé #au0 Clement, bte / ^oeixjel Op gera berfioojt toefenbe / b?ienbtbet€onfl / öemaL· ïe^ bergaf: en gaf öem ojben te feeeten iiae ^lojencen/ opbatbe^acrijtgeen Htbjerije ban^. Laurens fouben bol# cpnbt too^bcn / baer een menit|&te ban ftatuen aen betfcficpben JBeefïecis toa<» ten gtjebeelt / en ban albe jBobeilen maerfete: ;©w0bjerbenfoibertng&e en 25oecfe-banc6cn/ en alle^i met blftt aen^ gebangljen, ^oe üjerbt Michel Agnolo ontbobenteföoombanbcnföanss / om t'<©oibeel te fcötlberen» <£n t bjijlen öp iioenbe toaji met ben Cactonen / luerbt gp bagöelgcy aenscrcntbanben segen^ tenoft CommifTariffen banbfi|ertoa ban Vrbijn, feggenbe/ bat öp ban ï&anö lulio öe tbjeebe öabbe ontfangen feftöiê tupfent Croonen/ om be ;É)eputtuere te inaecften ; a©elcBe öp (om ban befe tnoepte ontflagente toefen) nor ö geern ^abbe bolbaen/ êoetoel öpairee onbi toa0,!|et üH^be epnbli c6 gcatco jbeert/ i»at be;g>epnltuerefletö0 met fesi Ijen foube bolmaecfet toojben / en niet öan ban een fgbe te fien/ gfieltjcS ÖP bat felfbegeerbe. Sn bit bccbjag^ totrbt
beftoten / bat Michel Agnolo bm
boenbe aen be25eelben tot be ^epuïtnef i-e / tot batatinno i3. ben i^anö |
•35 üJÉtcB entfiagtrt te fcöefen/to be ^epultuere iian tJi^pen lojste mog{)eH epnDtg^eu: IBaec Paulus De tiettietiec« to^en uiefenDe/ liet gem roe^é/ om boo; Dem aUe0 te Doen / en t>ebe gem groote beleeft^epw en beloften/ feggö^nöe/ βρ üiiloe 't Contratt met ben üettogg fcBeuren» €pn&elöc6 ttierbt Öet toeran-· bert / en op b|p :föeelbcn ban epgijcn ijanbt, maetftte Michel Agnolo
eeni^eelbt/toefenbe Lia^ubans bocO^
Fonteynebleo i ji^aet be tepcfeeningöen tet/ booj 't toertfienbe leben / ijebbenbe en Ca^tonen toevbeti bedojen/aiant Öp 1 eenen fpiegöcl/ betogfenbe/ bat top onfe ' ^ " Michel Agnolo I tuercfeeifniet booibacijt te boen beftoo*
ren: <©oc6 in een anber fianbt eenen biocmfecan^/beteecfeenenbe be bencöt/ bte ong tn bitlebéberciert/ m namaelsï
msÊcfedijffien todsianbt giieb juptfeen/ pan^biier jiBaenbenin't ^jaer mocKit eiiooc&eenigfiegraceii)i'&einbentietnt uierrBen. ipit geöaen/en liet ben i ojbtneren fpnöer gefcftie^
ebentoel niet af / i>et #oibeel tt teiUcn j be/ boe een# ben Paulus quam be^ ÖÖebo^bert Rebben / om te fienij'upter^ fien ftet laercii / met eenen weiTer Biagio jïe tracftt berConf! ban befen apperfien ; ban Cefano, een fecr iienfmtlö JBenfcÖ €onf?enaer. Michel Agnolo maefiie^ibe 1 teefenbe: ï©e!c6cn giiebjaegtbanbeii öeCartonen/ Mm ftepmeiilf^i ftabifij i l^auigtoatteriifmafbDtl&t/ fepbe bat
iret een oncedtjife bingen töa^/in fo eer^ ïnffien plaetfe fo beel naecté met bloete
€n alfoo ijp 00e r^e ban ι onfc^amel ïeöen te mal&en/ bat
lebenbetepcfeenenbe/ bie op eenen ftnpe gïjefenielt t^/ en met een opg^eSeben aenficöt. ;©efe ttoee toaten op ben töbt baneen^aetgijcbaen/ entoo?benmet bm Moyl'es, baer booj ban gDefepbt W g^eftelttot ^.Piccerin vincula ,bpan# i>er25eeïben ban ben #auj3 luiius en an<· ber/bie anber JBeEiier^ öcbbengöe' baen/met be ornamenten ber tuere / gelijcfe baer nocö te fien ίί/εη al^
ban Michel Agnolo. ?©oe begaf öp [jcm boojt^ te bienen #au0 Paulus be berbe/ bolboenbe met gvooter blijt &et(©o|* beel / in toelcfe öp epgöenilijf δ met een groote maniere öeeft göelet op be naet* ten/te toeten/ op be fcfjoonftepöt/boltoi men pjopo^tie/ en gSejialtenifTen bet JBenfcften ïicöamen / op aiberlep acti^ tuben / öier inalïen anberinobertref* fenbe / latenbe aen b'eeu fpbe öe b2o!öc«· üe colojeringije/ en anber bupfent aer-» bttfjeben/ bie anber ^cötlbersi tot ber^ |
Michel Agnolo Buonarruotti.
toertS en bia^ om tm Capelle/ maer cecöt bingöen tot een (ïobe oft öerbergebtenenbe, Michel Agnolo ^ier» om fontb^eben / oeffenbe befe tojafee: flracy bot öp tocc& toaji/gingi) öp befen #2iefler ^cgtlberen tn be lelie na tle^ benbpontfiouben /onbereenb^l bjoe* fen/met een flangöe om t'lgf/bie öemin fieftöameli)epbt bgt : entenötelpniet toat Meffer Biagio aen ben oft Michel Agnolo foltfiteecbe / batment toecö nemé oft beranberéfonbe/Dp mcfl eï^eenfignerbanMinos,oft beter Mi- das , mèt efeljS oo^en baer blnben (laen pjoncfien/göelöife men notö fien macö. 'C göeftöiebe tojt^ gier nae/ bat Michel Agnolo ban niet toepnicö öoogöeiïepi» geringe biel/ guetfenbe fgn been/ en ban pgneen gramftj^apen tooubeöp'tniet laten IBeefïeren, ïBitberl^ooienbeee» nen JBeefler / Baccio Rontini jploien' tön / (gn bitent/ quam öem «pt mtiit* Igben btnben : maer foojgem baer ten
t>wpfe«iet opgöebaenen tooibe/ clom ..........
FOI.97.
Bepmelgtfe in/tn fotDtbanfamer te ca^
mer/ bat öp Öem bonbt/ nietfcDepben·' be ban öem tot bat iJp al genefen toa^.
feeerbe Michel Agnolo toeber op't toetife/ enbolisebe eer langije IBaenben bitbermaerbeöeerltjcfe toertS/bat tocï=* ht booj |&?inten/ fob in groot ali3 cleen/ gBenoecö openbaer iw toat figueren en actiën baer injijn/ foo batfiet gier te berSalen onnoobicg ijS: maer batmen aen Det toefénban elcfee berboembefii gneremertBcn tan/ omtoatfonbebat fp baer in Carons fcgnpte ter ï^ellen ba* ren/batlaettffe ben i^atuer feennenbeii
nenbe be feben ^ootfonben/bte be men^ fcöen / bte ten 5^emel meenewop baten/ ter ïlellen nebec tretBem gnt upu beelben ban Caron, geeft fip ggebolg^ ben |0ofte Dantem , baetgp fegöt m befen fin:
Den Diiyvel fel Caron met brandend' ooghen Vergadertfe al, hy dreyght en flaet met eenen Met fijnen riem, al die niet fnei en pooghen.
actgt giaré pgntcöbe ïjem Michel Agno- lo bit toerei te bolboen / get toelcfe ban berre en ban bp öem toel toilt latê fien/ fonber eeniggen toelfianbt te berliefen/ «n t jS göetoeejï gfieretocqueect / en met artferingöcn tn be btepfelen feec net tïolbaen/met alleen onber/ baer men ïjp tan / maer boben in't opperde / baer It6 een0 met een langge leere bpgge^ tlommen ben / baer eenen gancfe met liferen leningen* ^ittoert6too?beboli. uaen/en ontbet6t/'»^ 1541 ♦itcfe meen) op eenen ]&er(lbatg/ met bertoonbecin» Sge niet alleen ban 0oom/ maer ban al l>ea©erelt. =^iernaei; maetfete Michel Agnolo boe^benfelben ^sa^ tn be Ca^ pelle Pauiini ttoee ï^iftojten / ootfe op't nat / b'een be 25e6eeringBe Pauii, b'an* öerUe trupcingfiePetri, baer berftgepi tenftgoonnaecfóen eocBincomen/en ijcrfciiepben fraep attten / fonberïin* m ben Petrus abetetgt op t'trupss: botö eenicg omlïanbicö bptoertfemoetmen öiernietluliicbsgnte fien / toant get atgter wpt / oft Hanbtftöap 10 niet ί «rlgtB; menlieter boomen/notö
bonto / oft bïeröBelgcte binggen / gge* Igcfe of ÖP alleen t'fioogöfïe treffenbe oji Set leeggepft ggerinöfie niet en geeft toillen atgti^it toajs fgn lefle ftgilbe* ïtje/ ggeepnbitgt t'jgnen 7laren/ met grooter moepten: toant te toertBeti op nat / en iisniet toel ouberliebé toert» fSae bat Michel Agnolo, tnbefo?tifi* tatie ban Borgo, gem bttoefen gabbe öoben alle anber berfïanbtcg 25o«to* meeder / en t'frgilberen berlaten / en tonbe fijnen ggeefï niet ïebicg toefen: maer nam boo?en eenfeer groot fïutg IBarberjs/ baer gp ban een fincfe te toe» ge toilbe bjengen bier figtteré/ meerbec alis t'Jeben/ en toajs een afboeningge ban t'trupjsbaer op Mari? ftgoot liggtce* nen boobenChridus, baer eenen Nicode- raus met een anber Maria be iBoebcc fielpen en bpflaf/ toantfe ban bioefgept fcggnt matgtelooss / bit litgami niet tt moggen langger op ben fcgoot gouben/ en fcggnt te toillen balleit / toefenbe een geel berfcfiepben actie/ban biegp oft anber in befe ï|i|ïo?ie te bobjéen beben« toertfe toerbt nietbolmaetSt/ góe* Φ toel |
-ocr page 106-
ïaiis miltr ïfcyt tot JMichel Agnolo,
fonDt geiti Den l^aujs Dttg^ielt banspn ^enfioen / ttitlDet niet ontfanglD^n / al^ öaec geentoercfe ban maftenDe/ bjtnen* iwtctDef^ jfabiiitSc Dtttimom^obil bJtHe. j§>umitta/öet 1« bettBonDereiV öat een eenit^ IBenfcIj foo beet gaben en Conden öeeft DaDelijtft belaefen in Igemtebjefen* ?mbierDt|^pinber» fcfiepDen 25outoingDe gDebjupcfet/ tot öe Doot ban i^auss Paulus, i ƒ 4 9> en IneDerom tentgbe ban luiïusDe DerDe: Denloelc^n gem lietconttnue" ren in De ifabjijffee/ cttöaöDe öem in S[rooter\»eerDen.#pbio^De ooc bati Den j&enaet Dejsaoomfcöé bolcjc gebiitpri tot a&oubameefïer aenOet Capttoltum/ toaertoe ffp een feer fcgoon tepeaentn* ö8e inbetiteecDe/ &oe Dat giieboubi gge» maecötengöeciitt / D'lfiniijcfec btetoen Daer te paffegöebiarfit / en Boe De trap? jienenanüerötngftenop öetfraepjïeen boesölijcBjïe mofSten tt torgöe gfte» l&?acr)tijöO|Dett; ^teberöabDeMkhel Agn©k>$tjnen ouben trjbr^citflerober*
fen/ en booitfeen en D'anbcr onïtbitö te btefenmetbe Dingen Der SrcRitetture. g^ocü be i^ab^ijifee ban since pkter, De Mntbt ban sinsÊ lan booi Denjflo* |
rentijnen te Êoom / en ftergöelöfSe/ bebe öp alleen upt Debotie / fonDer g^e* min te begeeré:<ebenb3el Doo? De gcoote licföctot DeConfi/ en om Dat Deoeffe^ ningöe met Denïeptelog De jiBacbe* ren tearbcpDen/ jönïicöaemlfooöem Dor öt) bojDerltjcfetot gefont^ept toajS/ en liet fcDier geené Dag9 boo^bpgaen/ 3Πη tgtberD^öf tefjebbé aensgnébooi^ beröaelbeniBarberen groep öftPietar boifii ten leflen biecDter onberbulbicft tn/ enfioecftöem aen frucfeen: l©ant Den fieen toaiS bolfierbe feep&enst / en fo atcndcf iiarbt / bat t'bper bitfetoil^ upt Den pfe« ft"cke» ft» ren fp^ongö* ï©ef« Piëta ujo^De ttieDer aen een gefet / en tg nocö in eenen WetU' gaert bp Monte Caval, toecomenDe Die Dan Bandinii Daer icft Oem oocfe gfiefien 0ebbe« l^aer om be naefïe oojfaecK ban Dit b^efeen / en onbolcomen ïaten Der ft^ gumn ban Michel Agiiolo fonberfoet*· δεη / mönii acöteni / w gïjemeeft öet oberbioemgö en göeefltgö berflanDt/ Daer een DoojDitngöenbe fcöerg oojDte! beneben bia^ : ^oo Datj^p nopt boi^ tomen benoeggen engabbe aenpetbat^ Sp opt maecbte/ en baerom geeft Dp iit 5Öne« ouberbom baepnigD IBarbereaï beelben bolbaen/ maer Die bolbaen 3911/ Sonin;^ lontggept gebaeitggsujeent/ aijs ben Bacchus^ oe Piëta ban De Cö^tfe/ Den ColoiRis oft l^ujS tot jplojencen/ e»· boben al ben chriftus te Minerva, Die foo boIcomeliSeft ggeDaen i^ / battec ggeen graen Dtrftte enitiat^ af oft toeggebaett toefen fonbet t'a^eUrt: tt beberbesi S^ocöonbec De bolbaen/ jifn t'25eeïbt ban De tbiee l^ertog^ien / luHaen ett i-aurens , benjgatöt / Aurora , en ben Moyfcs, en bupten Defe noicB ttoee / Dat; t'gttal nautoe en repcftt-tot eïf; berbie onbolbaen ^ijn bïtben / 5gn tneec in gftetal: |®ant foube Dp göeen beel* Deniipt fiebben ïatefl tomen/ Dan Die Semtlfjenoec&ben/Dp fouber (foo öp felf beleben fteeft) toepnieft oft geen te twoj* fcBönöebben laten tomen, g^itfiabbe ÖÏ> boo|· g^ebjoonte / foo ftaeft fip al toertSenbt aen 50« feeelben eenttf) tïcen geboet β facö / ÖP lietfe onbolmaetfet aï»· foo bïgben / en bit toais (fepbe Dp) ao}* faetfe / Dat toepnicö 25?eiben oft ^cïjil^ öerae ban gem 50« Stifm getooiDe.liiff
beïceöi
Itafiaenfche Schilders,
teïeïöïJtotsgn ;§)epultiierefialïöe eöe^ ftfiicfet/en ti-eeöf)i groot ongöclutö/ nocl) ijolgen faU ®oe 3Jlmio i sa ^.oijeri leOé tuais Antonio da San Gallo rSgOUtCI^ ttieefïet ban De J'abjgcfie ban s.Pkters, toerttn 5iijnplactfe gt)efieit Michel Ag- nolo öte (ouDt tocfenöe) niet gljeern fttltfi telt aeu nam/ en maecfete met beel miiiber cofleen beel beter |©obd ban Öout/aijs Dat ban Saa Gallo^berbeteren* De beel Oingea/op fulcfeec lutjfe/ Dat De» fe J^abjijifee op eenbeelbeter ojDétooi» De ten cpnDe aBebjaciji / en o® een bp^ t«ö ^aren trit mtnDer alis fp fouDe ge* üieeft metttieer ald
Dert Dupfeat Croonen minDeren εο(1/ en nocö beel öeerltjc^etjttjercfe/ beqnattier cngfjebjupcfeelgi^er. ^i^en #a«ss Die Öem feer beininDe / en in eeccnöaDDe/ flaf Oein tot een jjenftoen D'i«£omfie/Dte Dc öibtereopb^enetbtnnenParma, &e>» loopenDe tot fiüöonDeti gouDen Croo^ «enfSaer^i: Ïl^er naein plaetfe ban Die / De Canceterte ban Rimini, cn al |
ièïeebt ootft tegüen pemant/ baiter een flutft ban De elUbogöen ban be jBa^ cp-beelDt bjfl^ af sèefpiongen/ Daer öp ^e InDtfaemöept meDe berlooif, <©m nu epnDïötfe ftinleben in'tcojte te betree^ Sen/en foberloopen/ii3 te toeten/Dat βρ aUnt feer göenegen toaji tot aUe moep* ten/Die De Confie belangen:bebinDenDe/ tat ftp Dooi aïleftoaritBeDen Daer mebe Cöeraecfete. m Öceft binnen fön ïe^. ben ftem feer eöeeeffent m De^inato^ tnie/niet alleen bet j©enfcöen/maer oot ter ©teren/ befonbec Der #eerDen/Daer ftpaltDDtfininöabbe/ ootfeeenigöete ÖouDen ; De0 i)P foo groote perfettie meti&inteel enpfer öeeft latenblócfeen/ S Miner. TïetotjfenDe/Dat Die upt De fieriTciien ban >«iyiiup- luppuer ,Minemm ^alentoll/behoeft Den&amerbanVulcanus.jBenöeeftge»» ^irfê fien Dat Bp beelben Beeft eBemaecfit/ ItltangB 9. i i z.BoofDen/alis Bp &atr bPtoift eenige gratie te toegge te bjen. gSen/ alBoctoelfultfejc in'tïebenntette fet,binbentoaer/ fo fepbe BP/ i>at Den Cr» fer moêji toefen in D'oogBe/en ntet tn De fianDt: toant De Banöt arbepDt / en De oogBeooibeeït: en fuïcfeentofjfeBaDbe fc^n/c Conft Bp ootS iuffitt 2firtÖitecture,#p bemint ^ ί" hf" öe feer De eenfaemBepbt/Dat niet te ber^ i^aerl? toonDetint^: toant Dieop onfeConft l>cht ucrïieft / TOoet 'tgBefelfcöap fcBou. toen/Detoijlfp Den BecïenlBtnfcBetoil Bebben in aenDatftticBepbt/ toant fultfe iBenfcB alleen sgnbe/iö (met Sapio)aL· Derminfl aUeen.üPBaööetn grootatB^ tingBe eetiige berflanbigBe göeeften/ en öBeleerbe l^erfoonen: BP lajs gBeern taliaenfcBe ©oeten/en maerfete felf beel sBecfïtgÖetoïfen/iBaDitgalen/en^o^ netten/ Die feer (labicB toaren / en Beeft Petrarchamen Dantera fcgter gBetomi . menteert.ilpfoftbt gebicBten/en ontfin>= WAS gec tneber ban DeDoojlutDtige5®arcfe« grabinne ban Pifcara, en toaren op maU tanber0 Ctjnfl berlieft / en fp quam birfetoil^ ban viterbo te fioom Bern be# foecfeen/ toeltBe Bp teptfeenbe een Piera, wet ttoee €ngBeIen / eenen chnftus aen tcrup^ met opgeiieben Boofbe / en een ;SamaritaenfQïe ®|outo aen Denput» ^pbeminbefeer De Beplige ^tB?tft«e# re/al^ een goebt €B?i(ïen toefenDe:BaD# U ootfe in ötooteï toeetbentïe fti)?iften |
Fol 9$.
ban 25joer leionittio, Savonaroia, oiH Dat Bp op Den #^ebic&(ïoel fgnlebenbe fl:em Bab gljeBoojt. ï|p bemiabefeec M.Agnei. be UcBameiticfee fcftoonBepbt bcr Mtïu r^df fcöeïi/om Die in föit Con^ nate bolgen/ fchoonheyt en Bet fcBoonfle tot Bet fcBoone t'onber* da Men- fcBepben/ en^ennen/fouber toelcfe men SΧ™- gficenbingjS encanbolcomeujSmafeen: votda». maer Babbe gBeenen fin aen oncupffcBe en oneerlflcSe gBebatBten/ 'ttoelclïBï» met ïte manicre fgn^ ïebenjs Beeft bctoc<· fen/feer fparigB 38ni>e/aliï ÖPicng toaff tebjeben toefenbe (om fiaDigB opfij» toercfe te toefen) met een tocpnicB bjoot eotoiiïi/ toelcfee gBetooonteBponber» Biel/tot Dat Bp 't(8oiDeel maetfite in be Capelle / baer Bp be^i abont^ fgn bagB* toerrit gBebaen Bebbenbe/ Bemfober» lgc6 onberBteVen Öijcb toefenbe/leefbe m. A^noi. armlgcfe/ en noptb?inten at met Bem/ en felben toilbe BP ban pemanbt^Be^ SS. fcBencfienrtoant Bem botBt/aliS pemant Bem toat gaf / alttjDt in Bem te toefen gBeBouben. ;èijn berfiaelbe foberBepbt Cfootea maecte Bem feer toafeenbe/ en ban toep^ ni tB flaep/ '^nacBtö DitfetoiljS opliaen* Agnoio m De/ niet connenbe flapen/ Bem boegenbe fijn jeucht. te toerr&en met Den beptd/baer tue Bab f^ gBemaeCËt eenen papteren l^ellem/ Daer op Bp be 6eerfe fiêlbe/en Babbe aen ben Banben gBeen belet. J>ön feeerfen toaren ban entfedogeptefmeer bie feec uptnemenbe 3ijn. 5©ic6mael fitep Bp inipnjeucBt göetleebt/ bermoeptban arbept/ om '^anberbaegBö geenen tgbt metcleeben tebevliefen. ^enigBesIjn* Der gctoeeft/ bie Bem naefepben/ bat Bp giericB en bjech toajS: maec befe bebfn be toaeriiepbt baer acn te cojt: toant fip Bet tegfjenbeel Bc^ft betoefen imt fön groote miltöfpbt/ tn't toerft gBenenfg^ nergoebercnen CoiUïen, ©eelteptfee* Groote miie- ningöen gaf Bp aen M.Tomas Caualieri, heyt van MefferBindo,enbiOerBaitiaendel Piom- ^ichri
bo, bie feer beel toeert toaren / aen fgn Dtffipel Antonio Mini be Leda, enan^ berjS/aliS gBefeptt^ / en boo^t^ aenbeeï anber/ gBelgcB be ttoee gebangenen aen Sf.SiK)zzi: befe gBtbangBenen5nnnotl) tot Equan, mijlen ban i^argiS / gaf 00C6 atU Francefco Bandini De gBe^ bjoSen Piëta; fumma/ bingBcu baec wen een DtelDwpfent €roomn afBab^ ^ ί De
Michel AgnoIöSuonarruottx. |
-ocr page 107-
Italiaenfche Schilders,'
bc mojrén ntaSen* 35oben bit beel bicnfï aen beien gfircbaen met tepcfeenen/ en anberfin^/ fonbecpet te nemen/ oocfe onberöiel Öp met fpn gfjeiaionneti sl)eit heel armen / uptÖoutolöcïienbeöepme# ïgtS Heel fciiamel bocftteren/bie öp Soe# be fjoutolttfee öabi gaf/en maerfete rtjCi fie fpn ^^tenaet^ / enbe bte Oem ()ielpen tucrcfeen: oocfe eenen fpnen fenecijt Vrbi- no, bie i)em langïje öabbe giiebient/ben tojcIcSeh f)p eetijs öjaegööe: ^o ttfe tom te ileitoen/bat fulöp bocniijp fepbei^jCÉt faï een anbec biencn.Sp armen menfcD/ fepbe Michel Agnolo, κδ toil u eüenbe öoo^comen / en mf i)em teffeniS twee bupfent gouben Croonen / een btngöen bat 31iepferii oftgroote ï|eeren te Doen Sijn gfietDoon, '©acfteensgns^eefgaf pp nu bjp/ban bier bupfentCroonen/ en epnblrjcli loooo. Croonen / fonbersgn goeberen te 0oom» Mich^l Agnoio Ijs ootlg getueefl banbtepenIangDbe|)ou«^ btcg ontf)oubt / fo bat al0 maer eenjs
Michil Agnelo had groot
Sötlioudc.
pemanbt0 btngöen en fagft / ÖP fteeftet foo ontöoaben / en Qem baer mebe gge» bient / bat öct memant conbe mertöen/ en nopten maeciiteftp pet/ bat rnaltanf ber gfteiDcfe tnaiS; toant ontö'iel aïïe^ toat öp opt maecte» gin fpn gieucft t fenbe in een gefeïfcBap met anbr/r^cfii!». berjS 3ΠΠ bjienben/ toebbenoiweenSfii bontmael/ reie een figuere fouöe maSen
nigöe pïomèiötfe og^be mueren maet* feen / bie niet met allen en tonnen* !|ier bienbe öem fpn memojitban eenftootjs/ bie fip foo op eenen muer löabbe gefient ^efe maer&te fiP ban tteta tot trecB füo gantfcö geltifft/ aïjs firabbe öp't boo j gem geften/en alle b'anber^cöili berjS te boben: al^enbingüennütjgtan^ ftoaer om boen / boo^^ftiltS een / bie foo floebt iBteflcr/ en foo bol tepsSeningge toajg/ en gftetooon totlbo tonfïigöe bin* öfjen / batöp föo glö^fieeï fiem baerban berberren en afftöepben fionbe* m tfftetoeeft fier berontoeerbig&t 05 bie Cem berongbeïijciiteniboel) nopt^fteen tojaecS boenbe: IBaer berbttlbigi) ber^ b?aiTenbe, gin aljtjn toefifn toa0 fjp ma* nierïtit^/ en toös in tooo?bett/ en booi^ ftenitij in anttooojben/met een fiatigöe^ graotöept/ tn famtgbii fÉfier» bgtenbe/ |
fomtflt^ foet en tïutBttgö/toaer Dan ίιδ eenige macö tiec{jalen» ï|em rnojbe ge^ sominf' fepttian een 50η bjtenbt / batöembea"^'& boot üjel leet beöoojbe te oiefen/ öm bat t)P3Ïjnïcben0abbe gearbept met groot AgM''^ ongöemat&/ om tot ber ConftenboL· maecfetöept te geraSen. ^p entiooo|be: 5^at beöoojt eüen beel te toefen: T©ant beöaegDt ongi t' ïeben / foo beöoo?t oniS niet te mifgagen bc boobt/ betoöl öet al toereis tg ban eené JBeeiïer.iBen ber öem bjagenbe ban fön toertfe/toelf* 6en öabbe gefcöilbert een Piëta, en öem baer in Qualijtfe g^equeten / anttooojbt ÖP : 5©at öet toeï een Piëta, bat m eett beerltjt6bingDiefientoa0« ©erfiaen^
be bat Sebaftiaea del Piombo, in cen €a* pelle ban Ρ ieter Montorio, gabbc te maecfeen ecneM jBontcfe / fepbe / bat öp battoertfi/owbebebcrben, ©jag&tnbe sebaihaen οκη toat oojfaecfe / anttoooj^ beöp : beto^ïe batfe befjeeïe i©eereir bebetben/bie foo groot ijs/ foubenfe niet
ban minfi teprfemingfte/ggelltfe bie ee^ tocrcS j&ebbenbe boben ai toeï gemaetfit
fonnen beberbf een Capelïe / bie fo cïeeit ijS ^ ^tm toojbe bertjaeït ban eenen/ bie feer toeï b'suntgtfeen ronterfeptte/ en 0un maniere naboïgöbe. 5^pant* toooi be/ bie alttjbt een anber nabolg^t/ enloojjtöem «emmermeer boo^bp/«r bie niet ban ficö felf en tan maetfeen/ far Öem gnaïtjc met anber ïiebl bingen ίοη^ nen beöeïjjen. €en g>c{)ilbcr in ee«
eenen <©0/ tooibe Michel Agpoio göei' b^aegBt/ goe befen fo ïebenbe boben aïie anber bingen toa0 getroffen tt raa^ U^P anttooo^e: SMïe ^cöilbetis t on^ nen öun feïben toel befi conterfepten.èp gtngfteen toertSfienbanronbt iöeeiti» toertS/ batmen/gïtebaen toefenbe/bup- ten op fijn pïaetfe foube fetten. Cnbeaï^ foben 25eeitfnöbêrfiemfeer bemoepbt om te benfïeng ie (ïellen/batfe goetlicfit motfiten g&eben /fenbe Michel Agnolo; 5η boet geen moeptè / toant 8etbefon<' öirfïe fiet ïitfitop be JBartit. nenbe / bat be binggen bic irt't openbaec (ïaen/too^benban t'bolcfe gSeoojbeeït goebtoftguaette toeftm ^^pfagficen ^cjöiibertje/ bie ai upt anberen gge^ raept toaiè / en geb?aegt toatter j^em af öotftt» tp anttooojbe/ ï©eï: iBaer icU en toeetniet/aï^ téJi^oibeeliflïie ïttba^ |
tmnBitntpgen ïebcntoebec nemen fuï* {en / Doe t met bee^ !|t(lojie fal gaen/ tbant baer niet met allen en falbiguen; «gen toaerftgoutoingDe/op batmen ötm foube göetoennen upt jijn felben toat te tnaecHen. <Sen f^^iefler fepbe 0em: ^'iiS iammcc bat göp geen 3®öf en ^cbt sDe^ nomen/göp foubt nu beel ^inbeten ben / bieutoen arbepbt eneere fouben mogSengenieten^panttooojbe: öebbeeenebie mpiegfii gDenoetfi W ttoeïcfe i^ be 4Eon|t/bie mp moepte gfie^^ noetö aengö.ebaen Öeeft/ en mpn fiinbe»· ten fuUen mijn toertfeen toefen / bie mp (inbienfe pet booggen) lange fuUen boen leben: lSantong5eIut6itDbiaer Lau. iens di Bartoluccio Giberti,gabbe ÖP niet tiieftfioone beuren ban sinte lans gge^ maetBt: IBant jgnBinber^ jgebbenal boojgebiocgt bat &p Bun naeïiet / en be teuren (ïaen nocg oberepnt. €pnblgt6/ Bettoasfeen IBan/ al^upt ben3|emeï gfiefonben/ om in't ïeben enConfleen tetDt bofljbeelbt aïlen ebeïen g&eefien en Confienaerjs te toefen:be0 ÖP ban elc=» Mij., 6en toass toeerbitft bemint te toefen/ ge^ "oiobv ^fel ÖP toa0/en ban moote ]^eercn l>e Hec en j^aufen / te toeten / luTius be 2e, Leo weer. be 10«. Clement be 7% Paulus be 3 % luli- ^iftL®" ^eeï us be 3 '.Paulus be 4* en Pius be 4% bie • al bienbe/en Bern tn toeerben fiebbenbe/
^em toaren/ en altgbtbp _ öeïötfe oocfe beben Caroius Ee bgfbeifeepfer/ Solyman ben Curcfe* ftj^en Kepfer / FrandfcusdcValoysCo* ningö toan ©lantferjjtfe / en be ^igno* tgeban i^enetten.'^toaer langg te ber^ fialenal b'anbecCarbinalen/ engroo^ té^ee(ïer0:botg moet niet nalaten ben Carbinael Hipoüto de Medids, bie jgn Cond fo toegebaen/ enb* gem fo tóegge» ttegen b^ient toa$ / bat Bp bernemenbe/ bat Michel Agnolo fin fiabbe aen een fpn Curtfiji fleert/om 5öngrootefcöoon^ 6epbt toille / l^eeft öp't 0em milbelgtfe t'ftupjs gtefonben/met töien USuplen al SBeïabenmetöaber/ en eenen ^netöt om ti^eerbt beft&epbt te boen / ttoeïcfe Michel Agnolo feet lief toa0/ en in groo:» tenbancftalnnam, ^oe binnenzoom iiuambenïicrtogöbanifloienten Co- fimo, met be aiirtoginne Leonora, bebe |
Bem ben lertog^ ootB/ om jijn Soogge bermaertöepbt in berConfï / en eerigc^ 6en ouberbom/altgtsi groote eere/nem^»· mermeer met Besn fpjefeenbe / ban mefi be bonnet in be öanbt / öem boenbe nef^ fen^ öem fitten / gelgr h etlgcfie #aufen ootÊ dabben gfjebaen, gjn't oberieggen ban 5nn leben / buntSt mp jammer cw beclaëgölgtö/bat j^p fo beel tgbtgi mcfï berïiefen met bingöen/bie gem ban Jjet 25eelbtfngben af boerben/bpfonber met teboengrabenjBarbeten/enmet fo}» tificatien / en'ti^outomeederfcijapte bebienen ban be ƒ ab^ijtfie/ baer 5p 17* gaer beel moepte mebe öabbe / en bati anber 25outoïieben benijbt toefenbe/ op beel manieren / en feer göcquelt toojbe: fi^ant Babbe ÖP 5gnen tgbt in fngben oft ^êtöilberen mögfien sSeb^uptfeen/ men öabbe beel meer toonberiS gfiefien» Φοί D Öf eft foo beel göebaen / bat men acftt / bat ÖP. aïïe bie booj öem fpn göe^ toeeft / öeeft in perfettte ban J®enftöeu Beelben obertroffen: §>00 bat met retöt injgnïBtbaert öptoo^be geftfiilbert; bertoontmibbenoube en nieubie €on« (ïenaersi / en baer bp een berffien gelïelt/ bat 5gni oojfpjóg öeeft upt be Georgica virgi ij, baer ban ben Coningö ber ^0* nttöbpen toojtgefp^o&en/ op befen fin:
Sy zyn hem al ontrent, end' al in hem verwondert. €ngöelgt6öPöooi BanbteptBen/toa· pen oft abij js / (ïelbe bip Cranffen in eeti Söeblocöten/ beranberben bie ban bec Jdcabemiebabe Ceptfeen-tonfïbinnen jpIo?entenbee!S CircfeelsS oft Cranffen in Croonen/ fïellenbe baer bpt'Stbö^:
Ter gmim tollit homribai.
3©illenbete feennen göeben/ batöpirt ^töüberen / 25eelbtfngben / en 25outo* meederftöap (toefenbe ootö b?p Con<» flen aen ben anberen fiangenbe) be €m enCroonetoeerbtcö toa^: bocömorö^
ter Michel Agnolo ^ bie een biepfinnicö göeefl toajs / toel öooger oft anber mcp# ningfieinöebbengöeöabt. ^oeöpitt 5gnen upterften ouberbom begon te be- mercfeen fpn^ lebeniS afgang / en bat öp i?gn finnen tot (©ob göetoent ftabbe/foo Öeeft öpbat in een göebiföt êonnette feennen gegöeben in Cnff aenfcfier fpja# fie/ïupbfbe genoerö op bcfer mepninge: <© 3 Met |
-ocr page 108-
I^PÖftbbe aliflt grootc begijcctte/ ηοφ tt gaentïtenen / tn fijnen foo graoten ïiccöom / ben^crtogii Gofimo, c« met tenen in fijn ©aöetlanbt tc frciben / om iiecr bpfèn «©uberjs te toefen ïjegtaüen: iianen mocftt öan öen nietbip gfjcïaten toefen/ notft onttlagftcn/ om be jf abigtfee / foo bat fip te föoom mo(ï felöuen / bacr Öp epnbilflifefiecfe too^öe ban een tsagge Cpjtfe: iBaet be ftecftte toermeeEbetenbe/en tjp fijn epnbe beboe* ïenbe / maecfete fijn «ίΕείϊωηεηί / met öjpto^e cebenenv raetgocbe Senniife cn berjïanbt/ffeggÖHib? aïbuji: ïate wijn Eiel tnbe ijanbcn «©ofetg; mgn ïicijaem m 31lerben:en mijn goebt mijn naefte bjienben. ©ermanenbe be fijne/ batfe in't fr^epben upt befen lebcn/fou^ ben gi)ebatÖtic0 beiö lijbens lefu ChriiH l^fsiobetlebenben i 7«;^eb?u» arij ten a^.urcn/ ^nno oubt 50; Siaer, ï^p toajS te 6oom met feet; groo* ten (iae t en toeloop begiaben: «iSn boo? öetoeï ban fcenï|irtogl^ Cofimo, ^epme* ïijcfi ontgraben/ en gfttpacfet aijs «Ccop^ nianfcöa? / ftepmetijcfe göei>?atf{t te jplojencen/ omöem ootB «ae fijn boobt jö^ooiT^Itiffe tt bereeren. :iBaer aï te Srooicn befcg^ijbing^e föwbet toefen/te herftalen / toflt men bat boobt Itcöaem/ in't begrabcn en wmnt/ al ecre bin* ncn jplojenten bcbe. Wat al aerbige en Ciirf fiigfie bitfiitingen ban triumpDe^ IgcHe tocbcrepbingfteti /en fcötiberijen/ tjaecat tnrojtentijbt tetoegiie toeröen
öebpciu/boc? be ^cfttibeciSlCEabemie/ |
enanberfiti0 / befonbet: in be TBtbaert/ bfe nptgeflfït toa^ te boen «baegim na s.iai%.iögejcöleöeben 14» Suïö ^ ;§>ön ;|>epultuete iii inbe ^erc ban San- ta Croce ban iBarbec/ toaer op (laé b jp l^joutoen beelben ban i©arber / te toe* ten/ Piftura, Sculptura, en Architeftura.
^tt teben ban Francefcc^ Prima- ticcio, ban ^ologneri/ ;g>ci)ilbes/ en23outomee(ïcr*
H€t t^ natuerïijcfe / batb't^nberjS beminnen en beBertigöen ö^t toel* baeren ban fiun feinberen/ enbaerom foigftbuïöigÖ jijnljun eenigöe eei;ïnr=» fte OEffeningije te ïeeren.^l&te ban macftt 3Ön / fcljttfeenfe toel beel tot €oop|)an*= beïingöe / atfttenbe / bat i)ct bcEfüiabei» Ijjcfe Hl fitin te ïeeren eenitö Smbaclit/ baerfp tenonreel^t onberreftenenbee« bel^cDilber-tonf?. ^uky i<s gOefc^iet met Francefco ^rj^tlbet banaejoicgoen/ ban (jtt ebel gfteflacöt ban be Primatic- d. ^efcn toö0 in fön ^eug&t beft i)it6Ê totber €oopmanfcï)ap; maeriipban Boagöeren en ebelberen göee(l/öflb baec toepnicö be^agben in / en begaf i^ein tot beö CcpcBf-conftiS ocffeningc/ baei ÖP i)em natufclijflttoe bcnbt gbencgeir te itjn.icibu0 teptBenenbe en fcfiilberen* be/ liep |)et niet langSe aen/ of |p cn liet WötSen/bat öp ejcfelïeren fonbe. m iö eoetrocften nae Mantua, baer bo? tec töbt lulio Ronvano to^OCfit / iaftet^a* ϊερίί ban beT. en v»o?be epnbtitjfi^SDi'' fieit ie toerrfirn / ip g^felftliap ban em' grootbeeï ^ongeris/inbat fe'ebe toettft/ bacï tn boHietbetibe ben tijt ban fes ^a* Ffn / met grootet moepten en tolijt be Cbnfïnaefoerftenbe / ïeerbefip feec tocl
sQiojewn / en ban co toertfeen: be^
Italiaenfche Schilders,
Meteen broos fchip alree is aenghedreven. Door woefte Zee, ter haven, elck ghemeen. Mijns levens loop, daér rekenfchap elck een En reden moet van aüe wercken gheven.
Dat f werelts gonft my tot een Godt verheven Der Conften heeft, oft eenifh Heer alleen. Bevind ick valfch, vol dolinghe niet deen, Oock "tydel wenfcb der Menfchen in dit leven.
'Tmal foet ghepeyns der liefden, voormaels yet. Wat ift? foo my nu dobbel doot ghcfchiet? D'een ben ick wis, en d'ander dreyght ray pranghen
Ghenoech ghemaclt, en Beeldtghefneden hier. Mijn Ziel gherull ick tot de Liefde ilier. Die d'aermen op aen't Cruys dede, ons t'ontfanghea. |
ÖP onbet alïe b'anbec ^onger^/bie baer San beneerflitöben / ben beft boenber SDeÖouöen toojbe / in tept&enen / en fanbelen metter bertoe/ aijs öet göebie* 6en tn té groote Camee / baec (jp tuf« fcöen eenigfte ctecaten ban ftutco/ fteeft ggebaen eentgDe &rggDen/ opbe togfe bet oube aomepnen/ met een groot beel figueren: €n nocö beei meet anber bin* SÖen in bat l^alepis/ met be Cartonnen en nae tept&eningge besiboo^noemben luiij. BeiS öp / ban ben ^ertogö begta* tgt toefenbe / boe ben Coning Francifcus in©|anc6rgtS ontboobt eenigftjongö ^töiloer/ biebanftöüberijc enftutco toel con toercfeen/ toecbter ftenen gefon^ öen/2lnno i; 51»iSn al toaffcc een giaer te boojen öenen g^etrocfeen ben ƒ ίο* i:entqnfcöen;g>cÖilber Roffo, bte alree Derfcgepben btngeni^abbe gebaenbooj befen «ioningiï / al!S ben Bacchus, m Venus, en b'ï^ifto^ie ban Pfiche en Cupi- do , foo too?t göeff pt / bat b'eerfte ftuc # to / en fcötlberpe op't nat / iti ©iantfeii rgcft ban bege göebaen toaö ban Prima- tuccio,bie tjeel Camertn/^alt n/en Εβί Sten op befec toijfe booj ben €oning be». be, «en aifoo ftem ben omgang^ / ma^ ïiiere/ en toercfeen banbefcn ^cijtïber toel bebiel/fonbt Dp Dcm j f40» nae Öoom/ ombooibemoptefpenren ee* inige ^titijtften. üet toelcfe ftp fo foicg^ ljulbelgtfe bebe/ bat&p binnen toepnicö tgbt gecotöt Öeeft/ onber öoofben/Co^^ pulfen / en 25eeiben / öonbect bieren» Ïtointicö ftutfef. ^p bebe oot boo j lacob Barozzi ban Vignoia, en anber af b|uc
be Venus, ben Laocon, benTiber,benNi- lus, en beCleopatratn 25e!bibeer / t»m allejS te laten gieten ban €oper;25tnnen befen töbt ié in ©^ancBrijtfe gftcfto?^ Ijen Roffo, altoaer ban öêm t^onboU maecfit gftebleben eenlangöe gallerge/ tJie metsgn tepcSeninge toaög^etoeeft begonnen met (ïncto enfci)tlbetge,ï©e0 toojbf. PriïDatuccio ontboben ban iSoom/ en te met befe Slintgcèen en boj* men rfcöepe gfjetomen in l^j antSrtjcB: ;©aet öpbooialle bingöen ïiet gieten bife tioimen ber aintgcfee Beelben / bte |
foo toelbebielen/ bat^etbefelbe ttjc6en fcöenen te toefen / g^clijcfemen fienmacö / baer fpg&eftelt 3πη tn ben ©of beiscontnotnnétot Fonteynableo, met een benoegen ban ben Coningö/ bte befe plaetfe fcftter maecte tot een nieuto aoom. i®aer icft en mtlniet ftoijgöen/ {bat Primaticcio in t gieten befer / öaööe j fulcSe ionfttgBe iBeefterg / bat bit i toercfe niet anoer^ en toa^ ban bunnit* Öept / ban slsi een belleBen / cn foo glat/ batmen ftijier niet beöoefbe te fupbe^ ren, 3|ternae ei^bitfibe Primaticcio be begonnen gallerije incojtentgbt/ met oberbloebigöe beel (lucto en fcgilberge» 5©ejs bcnCcningD öem binbenbe toel ^ conitwd gebient/t'epnbenacijt blaren Öemftel* FrSi' beint g&etal ban 50η Camerlingöen/ coning vm encojt^baernaer/2δηηο i/44» ombat vr»neS"i«· fiembocljt bat ^p't berbtenbe/ maec&te Dmi «bt ban Martens i maer ηοφ tn geeft Priiïiatuccio niet afgelaten te boen toercfeé ba flncco en fcfitlberge/in bienfl tjan 3gnen ConingD / en anber /bie nae Francefco ben eerftenin't föegerengöe- bolSÖtsÖn. laeelfcaepjongfie^tDilrf bersi öebben gem ijier göeOolpen/onbec anber/Rogier ban jgolognen/en Profpe- roFontana, GionBatifta, BagnaCaval-
lo: maer ntemant en bebe ftemmterbec eere/ alssNicoiaesbönModona, bie ali Nicdaesvs Ie b'anber in be Conft obertrof, '©efen/ Mociona metbesi 2ti'otiS tepcfeeningöe / maecfete 8°« scha- eengroote fale/ be :©aniS-fale gheftee- ten/ met fcf) ier ontallijtfee beel 25ee bé/ groot al^ t'ietoen / foo toel in't nat göe· baen / bat fjet fcfltint ban #lp te toefen.
een grootc gallecöc / met tfcfïitö ï|ifïo?ten ban VI5 ifts, bingften bic fjun gftetoelbitö bcr^effen/en feer lebcnbitö (ïaen / niet gDebjupt&enbe ban natuer- lijcêe bertyen ban eerbe / fonber acBtec aente rctocquerinmet €pbertoe/ aïs beel nugöebiuptBen/ beö !)p baer tn toel te ioben tö. ï^et toelffel befer galle* rrjci^Qocit albetojocftt met ftncco en frbilbertje/met grooter bigt baöe boo^· toerfiael&e/almet beöiJtbtjS teprfeeninge/ geitje ooêS iö b'onbe fale / en een onber- galïerije / bie beter al0 al be anber gfte* baen isi, felben Uibt Primaticcio, Öeeft boojben Carbinael ban ILorep* nen beel fraep bingfien eUebaen te mo-
φ 4 done. |
-ocr page 109-
done,in fijn feer groot ^aïepjs/senocmt bc Grotte , töêïc& om fijn grootöepbt bp li'lintijcfee btngöen te giicïijcfeen/ inocöt een Terme göefieetcn toefen/ om öatter fo ϋεεί groote ILogien/ trappen/ openbacc gftetneen ^aleti/Camcren/en Öepmeïijcfee ftancicn oft Cameren 5qn* €n om anber tctfcOepöen^cpbt te tocti ftöijgDen / iffec een feer (φοοη Camer/ flegeeten Bet l&aueïgioen/ toefenöe aen^ getiert met comparttmententean €o^ ntcen / bie men uan onöec op fiet / tol figueren/ öte oocfe aïfo betto?tm en feet fcgoon 3ijn. Wttl anöec btsigöfn ban Onccoen fcBilöerije jifnaïbaet teften/ te ïangö te Herbalen. be boobt beiS Coningö Francefco, toert ben %bt nocij gemaecftt generael CommtffatijSobet te ipabjijc&en bejs göeöeelen Coningö^ röcftjc, öeeft nocö onber anbec beeï tingöen gemaerfet/ be ;5>epuUuere ban Contngö Hetïrico,booi be^ConingBiS 51Boebec/ ineenCapelle/ met bier bo^ gÖ^n/ en beeï anbec epgöfnftöflppio cn emfïanbicöeben ban 25eeïÏien/ i®atbe* ren/en Coderen ftifto^ten ban öalf ront« ièumma / Bp^eeft ftjn «©berfie gebient inaïleiStoatbe Conftbegrflpen maci)/ in 'Srriumpöen / 5P«(len / Cöinopfpe^ len / en jBafcaraben / met feer berfter» lijtfee aerbige inbentien.i|p toajs aïtöbt feer bjienbtlgcfe/en mtïbt totfon bjien* öen/ en maegöfcöap: befgöelacjc tot bte ban ber Conft. I|p öeeft Bent altgt0 ge^ biagBcn / niet aï0 een ^cBtïber / meer aljj een groot iieere / en tot grooten ou* ijerbomgBeiomeny «li^iantfirötS gBeftojben^
ï^et letjen mn Tizkno UccellOi
ben Cadoor, ^tBttotr*
E4?n groot gBetal booiTucBtislie jBannen / intjerfcBepben oeffenin
onbelenbeplaetfenoft ïSojpiyban Bim
öBebooiteiT Baltoen Bcfti»^" bermaert öBemaecfit, <©nber befe toaer beronber te tellen ben grooten Tiziano, ban ben iöupfe vcceiii. 53efen toaiS te eadoor, èen deen iso^p oftCafteelfien / ίί^β^^ spbe Piave^ bgfmöïmöanbetCwifé |
deren ·
Italiaenfche Schilders,
aenbenAipes,gBtt>ojen / %mQ 14S©. naelc&entot 50nen tBten Saren/ met eenen goeben gBeeft en tïoecfe berfianbt begaeft toefenbe / toerbt gBefcBttfet tot i^enetien / tot een BeerlgcS JSojger nen ^efen bit fetnbt fienbe feer totter ^cBflber-con(l gBenegen / befleï^ be Bem bp loatiBellino j bie boe ter tijbt eenbermaert j§>cBiïbertoa0* <©nber toien^ onbetto{j0 B^m beblijtenbe / gaf üjel Baefi te feennen/ bat Bem be jgatue^ re alle be beeïen / bie tot be ^cBtlber- confi boegBen/ öabbe gB«gBeben. ^ lötftnu5ijni©ee|ïer / enanber^tBiï' berg baer int ILanbt / geen 6ennt0 ^tb^ benbe ban ben ^ntgc&en / Butt btngB^n meeft ai beben nae rkben/ botB met een bjoogBe/ Barbe / en quellöcfee mantere: fooleerbeXizianoBun fulcrnae» iBaet
docbW'I
bermanieretemaecfeenrgBebiU,________^
ebentoel tenbelïtn batBp mocBt/ 30« fcwV^ bingenfonbertepcfeenen tefcBilberénae meth«S t'leben / üoaernemenbe met ben berujen ^^η upt te beelbenallejs toat Bpbaer tnfag/ t'3p Barbt oft foet. ï|o»benbe boo? gBe* totis/ batt'fcBilbercn metbe bertoen/ fonbe^ anberfing te ïeeren tepcfienen or papier / toajs be befte maniere ban boê/ en brrerBte tepefieningBe: «©acr notB<» taniS beBoojbe feen mett'anber tfameit op te toaffen: «Socft tan men beguamer 5ön boojgBertomen mepningBe 30ner ojbinantie met tepcBeningBen bp eeti bosgBen»€bentoel Tiziano berfrBepöeti binggen op'tnat met goet oo^beel boen^ be/gaf ban fiem te ooibeeïen/batBp een uptmnnticB ^cBf Iber te torrbf Babbe» 'sr'sönen ttoaeif ^aren tonterfeptte Bp féer natueriijEfe gêÏBtBenbe / en bïeefcB" flcBtttB gBefcBilbert/ oocfe BaplV tïee^ beren en fijben / féer ïebenbe gBebaen
gen ban eeröen gerucBte/foubemen toefenbe / batmen jgnbingen begon aetJ ijanoubtjstiibtaftoeteirtenoemen/bfe tefienbcojbe bingBenban Giorgione.
^ae eenige ï|iftojten ban Bem gBebaeti aen Bet ^^uptfr Be Bupjs/maeefete Bp een groot (iücft / be biucBtingBe ban ptcn/ baer Maria tomt boo? een groot öoftB/ met een fcBoon 1Lantfcfiap:toanÊ BpBem beeï tgfttop befe BanbeïingBje Babbe glitoeni/öeötJfnöi öaerom ttm |
BLanbtfcBappen engroenicBepc toaren: 3^efgelijc6icmaec6teBPin't bofcö beel bieren/bic nae 'tleben gBebaen / feer le^ benbe fcBenen» maetfete boo? een 30laemfcB €belmaneen Conterfeptfeï/ bat te leben fcBeen: oocS een (lucfe ban een Ecce Homo, met beel figueren / bat Uan Tizianen felf/ en ban beien toojt ge^ Bouben boo^ een feer goet toer j^ocB boo? ben felben een jBarp-beelbt/ met beel figueren/ groot al0 'tieben / en met beeïtronien nae 'tieben gBebaen nae't boleS ban ben Bupfe.^aer na eenen Το- bias met ben €ngBel/en nocB eenen lo- anBapcïft, in een bofcB gBefentelt/ ten H|emel fienbe / enbibbenbe/ baer eenen fcötjn ban boben tornt / en boojt in't berfcBieten een fcBoon2.anbtfeBap, ^umma / 3ön toercft too jbe aengBefien boo^be0 Giorgions, en bie^tbaerboo^ aenfagen/ fepben nocB tegen Giorgione, batBp Bem feer berbetert Babbc in sjjn toerÊcn. i®aerom Giorgione gram toe# fenbe/ Βε»" beel berbojgBenBiel/niot toillsnbe Tiziaens gBemeenfcBap meer
Bebbem^n'tgfaer i joSJietTiziano «ptgaen in Bout-p|int be rolle banbe Criuttipöe beg gBeloofjs/met Adam, en Eva,t&atriartöen/ en l^jopBeten/ ett.in toeltl&e Bp toonbe een beerbigBe Ban>= belingBe.€n baer toojbe gBefept/Babbe Öpboe tertrjbt moggenfien beöoonv fcBe ?intöc6en / en be bingBen bie baer toaren / fjp booj fijn toonberïgtfe lebent» bicB colojeren BabbeCeen groote manie»' te aengrgpenbe) Buonarmotto, en Ra- phael Vrbijn Baeft acBterBaelt/oft boe?* ÏJpgBecomen* Tiziano bebe tot vicenza flp'tnateenHogte/ baer men beopen* ftaeraubtentieBoubt/ een i^onnisban Salomon, bat een fcBoon toercfe toag: SÖotB tt ©enetien / be jpacciate ban Grimani: ^e Padua in be ^erffe ban s. Antonis,opt nat eenigBt Biftojien befèg iS>ancti :3^ocB baer in s .spirito, maeefi^ te Bp in een cleenacBtttö Cafereel eenen ^ Marcus, fittenbe mtbben een beef Sleten/toelcSertronien ?nn beeï nae ticben gcbaenban φίρ/ met feer groo* ienblgt: taelcS tafereel beel Bebben gfBPttoen te toefenban Giorgione. φσί
Tiziano Uccello. Foi.ior.
lei SBi l^ebetlanbÈrjS in gBeBouben boo^ ben boobt ban loan Beiiino, inbr ï^van^" toertSenbe / bat fraep JBecfierjs ban |
groote fale ban ben ilaebt toagonbolo maetSt gebleben b'ti(io|ie/baer #auiS
Alexander öe bierbe booj S. Marcu$
l^crcfe be boet ftelt op ben Balö ban Fre- dericus Barbarofla.Becft Bf t Tiziano boU baen / beel baer in beranberenbe / en baer in bjengBenbe beel Conterfeptfelen nae 'tieben/toaer boojBPiwnbieba« ben aabe in't g^uptfcBe B«P3S ten cie gBecteegB / gefieeten be Senfcria, bat
Venerianea^
altöt3$ gebën ben beften ;§)tBiiberYan . öun ^tabt: ï^cltfienalttibt / toanneer Sïvafhü; Bun idjinte toojtbercoien / oft ben Do- stad ra«iijx, ge» i0 gBcBoubenfgn Conterfeptfelte ^y maften / booj ben piijis ban αφ Ctoa^ croonen, nen; toelrlt Conterfeptfeltoo^ttot gBe^ ba cBtniji gBeftelt openbaer int |0alep^ bans. Marco. «©ntrent i j 14. Beeft Tiziano b0o? ben ]^ertogB Aifonib ban Ferrara, ineen Camer bolbaen eenigft bingBenban loan Beliino, altoaer Bem Tiaiano focflt béSent te mafien/en maeCi» te ttoee i|iftojten/bie baer ontb?a6cn:in b'eene een iSibiere met rooben togn/ toaer bp eenige ;§>angeri8 en^peelïiebe toaren Balf b^oncfien / foo Ifêannen al^ lajoutoen : oocfe een flapenbe naecfite ©30UÜÏ/ biefcBgiittelebenA metnoc|& anber figueren: Bier fcB?eef Bp fgnen naenugn b'anber 58n beel UrefbeBeniS/ fcBoon fetnberiBen^/ban berfcBepben at<r tituben/ bie ben ï|«rtogB feer toelbe^» bielé: <Snber anber iffer een feer fcBoon/ Bettoeltfee bifcBt ineen tlaeraibtere/ in toelcBe ie een bafement / toaer op ijsr ftaenbe *i 25eelbt ban Venus, baer bp br «©ratie/enbe ;êcBoonBepbt/ alle feec fcBoon 25eelben / geto|ocBt met ongBe^ ïooaöcfee neerfticBept^ i^ocB maecte j^pp baer een Balf 25eelb met een Chrifti tro* nie/ en een 31oobtfcBe 25oeten tronie/ bie Chnfto toont te munt ban Cxfar^ 5^efe bingBen (nae 'tgBetupgBini^bair onfe Conftenaeren) 3nn be befte / bir ban Tiziano opt gBebaen 5gn / en3gni ootfe gBetoiiS bpfonberïgcS: <®es toert Bp toel en Beerlgcfe gBelöont ban beir ÜertogB/ ben toelrSen fip conterféptte/ met eenen arem liggBenbe op een ^oor ftHcasBcftfiut: bcfgBelgci tonterfepttr
Φ β m |
-ocr page 110-
l^ertoginne tijecbt/ en ijscen bcrtootii berlgcfe fcacp Cn eöeïoiö / be gatien in bé Confïenaerjs 5ön ban groo^^ ientocrmogen/toanneerfe boo? bemilt^ Ε Τizian che honora
le Ijp og cenen boecfe ban (©ïpbecuje eenen naecten herbet / baec een i^ioum öem iöpen toelangöt om te fpelen/ meteen feer fcöoan aanbtftöap: itucfe nutot Faenfen. ^p rïiaette ηοφ in be H^ercfee bec jpccmtneucjS/geÖeeten Ca grande, t'&oogö Siltaer-tafel / een iBaticn ï^emclbaert: iBaeropboecfe Biiebaen/ en guatöcfefeeujaectiüefenbe/ fictmeriuepms&befcöeptssban. 3!nbe feïbe ineen €ayelle/een €:afel mei een JBarp-beelbt / en noc^ eenigöe ;êancten en Contetfeptfelii .^ntl^ercp feenban ^.Niclacsin'tfdbe Conbent/ maecfete j&p in een Cafel Niciaes, Frandfcus, Catherine, en Ba- ftiaen, een naecfet beclöt/ gebaenna t'le* ben/ fDnber öatmen fiet / batter wet ee? ntge Confïiö gMocBt befcftooiigept in taipUiS oft beenen/ ban retïjt genen efte»· bolgöt itet cnc6eï Icben / feo epgentlgcft f η natuerltjcfe bleefcöflcDticD iö ftet ge* ijsen / ijS niet teg^eniïaenbe boo^ feec fcijoon bJertfe g^öeöouben: ^oo oorfe be jBarp-beeït met öaer fiinbt/bte ban ö'anbcr beeïben tooibt aengijefien. ï©it toerc6bJ0|be ban Tiziano opeen |)ou* ten piaet gDetepcfeent / ban anberen ge^ fneben/en in uptgfiegbeben, maecfete booj be Mmh ban Rochus Rier nae eenen €tupfb?agDenöen chn· ftus, met eenen Slob^ / öte ftem met een too^be flen ben 6aï0 göebonben boo^t trecBt / melffi beïe boo? Giorgionen toert bcbben geftoubcn / en iis nu tec töt bt meefïe bebotie ban ©enetien: en Öier tbejgn meetgouben Ctoonen a$ïmof= fm gOegfieben / ban Giorgione en Ti- ziano opt binnen öun ïeben met fcftilbe' ren Rebben gijetóonnen. l^p maecfete booi bc ifecccfe ban sta. Maria maggiore, eenen loannes in be /encmeii
öHngfteï/feer ïebenbicD/ niet een fcaep Hanbtfiöep, maetSteDP na t
Italiaenfche Schilders, öpbe sigra Laura, toeïcfee fcaeï naebe ]0?p&tbcti&li!itene©ttoecBt/enijetBf |
Frandfcutn Contng^ ban Bjaiicfergcft/ boeijpupt gitalienbjebernaeB?ancBi» Είίεδ tepfbe, laocö berfcbepben Contec# feptfeljsbanbe Dogi, iii't aaebtöupiö/ gbeiotg Dp ge|(oubenU}a0 te boen / alj$ gbefept een 'STafel in be Uercè
ban M>* ioan en Paulo, ban Pieter JBartelaer / bic meerbec alis t'leben/ tit een boffcSagie/ban eenen <èoIbaet ig ge* toont in t öooft / in toelf δίί tronie men ftett'berfcbiicfeenbanberboobt: oocfe ftetmen eenen anberen JBonitfefecrbe* b^eeft ontblncijten. 5|nbeïofiitcomen tmee naecte €ngelen met eenen bliyem/ toelifiena! fiuertfeftinen bagöglieeft/ enaï t'ILanbtfcbap/ tocUftfeer fcftoon «©it toercfe i^ geöoubfn t'alDerbefïe en boïrometlfte/ bat opt Tiziano gbCi· baen fieeft. i|ier nae/ in be groote ^aïe ban ben föabe/ maer^te öpeen groote ï^ifto^ic ban een bataiUie / en een uric bec ^oïöaten beeljtenbe/ ftoijkn upt ben ï^emeï eenen grooten flacg regöen balt: toeltïiaUf0nae'tleben ghebaen/ too^t göc]^oub?n 't befte bat in be ^aïe iii. 5^aerï0noc& ban ijem eenen Cieo- phas, en Lucas, toaer chrliius mebe tec tafel fit/ eenfc^oon toercfe / en iö te ften inbe gulbénfale/ boo^be fale ban ben 0abe. <i^ot]Binbe^tf)oIebanbeCari^ tateiöeen ftuefiban Bem / baer Maria opclimt be trappen / bwr beeïöedep Contcrfiptfelsi jtjn: in be ^tÖolc
ban Fantino, eenen êf. leronlmus
in penitentie / bit metbe Hkerrfe bec bjanöe / toaji ban ben Conftenaecjs feec gepjefen.'Jfi^ 1550. tonterfeptteöptot Boiojnenbé Hepfer Carolum al gebja*
pent/ ttiacr ban fjcm bc ï^epfer gaf bup^» con»· fcm Croonen : bantoelcöe Γ)ρ briffton^* bert mofï göeben eenfn 25erïbtfn0bec ban Hcmbaiisijen/ bie foobeel öaöbe aen Tiziaen berfccg^en/ batftp be palet
enbebecbic b|oegö/ enraetfete (00bp
ben
bentoerben. 3η beftnttjbt öabbcTx- ziano iD;ittiitftl)flpmctben toentiaecbcn l^ocet Ariofto, Dte üem ctlebjcerbeiti fijnen Orlando Furiofo, fegggenöe;
Non men Cador, cheqmi vineua., e Vrhmo, 5iicr nae te Bcneticn gecoiticn / maetfe* j ben ccnigDe €onterfèptfeI|i: onbw befr/ |
ben ^pfec/ bienijp/ t^toölen Tiziano fcÖtïberbe / bootfeerbe ban toafcij in een ronbt boof&en/ t'toeïtft ben 3^epfer epnbtïgeft toert teften/en öebet Dem in't groot maetfeen ban jBarber / en ie Genua bjengöen/baer βρ nori) bjp bon», bert <iErooné creeg« Tiziano te ©enetien/ bonbt beel «iSbeliupben / bie Pordenon ionftig mefcnbe y fctr 3ijii werch piefen/ nenben folber ban bfrfaïe ban Fregai, εη fjabben ijcm befreebt tot sint lan SSlemoffcnter een Cafeï te maet&en/om trotfen Tiziano, bie oaer te boojen befen ^anft in 25iifcl)op0 tleeren babbe göe^ fcbilbeit ter ftlucr plaetfen: jl^aec met allen bU)bt mocgt Pordenon Tiziano toeccfi niet op beel nae acftter^ölen. Ti- ziano habbe boo| beH^ercfee banSinte Marie ban b'^ifng{)elen te Murano een 2&oobif£Öap gf)emacc&t: jiBner fo biefe ïjembefieebt gabben / geen bilfijonbert Croonen toouben geben/bie ï)p epfcijte/ t^tjr r feJjicliteöp beeiiCafel/bpraebtban pieterAretino , te fei)ent& aen bni ifecp^ ' fer/bieïiemfobfftaegbe/ bat fjp Tiziano fcftonffe tbjee bupfent Croonen: !®eesi 20oobtfcf5ap (acljt ir&) i(l / bie in iöjint ^irije fomt / baer b'€ngÖelen boben be Plus oulcreColomnniijouöcn* ©eniaepfer
Se ilchiaro Af eik con la man delf ar t^^
upt ^ougerien gfiecomen te 25oïognen/ om met Clement te fpjeecfeen / toojt toeber Tiziano ontboben/ bie öem toeöer conterfeptte/ oocfe ben Carbid» nael Hipolito de Medici, in J^ongerfc^e rif eïsingöe/ en norg anbtrfinjstn be toa penflaenbe. 5^oei)onber anbereonter* feptre ijp Pieter Areïino, bie^em bjacöt te Mantua, en in bjienbifr&ap bp ben 0ertogi) / bien £}p met 3ön :èjoeber ben- Carbinael fonterfeptte* iBaechte öem ootfi tiJöaelf öoomfcöe a^cpfersf/ galbe 25efföen / feer toel göebaen, «En onber ficft maecète luHo Romano een ^ifïo^ie banöun baben» ^^liot Cador 5tjn Ba* berianbt/ maetfite ÖP ootfe ceniSTafel ban een iBarp-beelbt / en ^inte Tiziano Bifftijop / en öem felben femeïenbe/ nae t'leben gOebaen.'^ot J^erraren eonterf feptte ÖP bé Pauiumbe berbe/bat een fcboontoercft toa^: €n maetfeter nocD een booj Carbinael ^Jiore, bie ftembepbe toeïbetaelt toojben ban ben ^auis. §im op befen töbt eonterfept» te öp ben i^ertogft ban ia?b(jn Fran- cefco Maria , bat een treffeïgcfe goet toertS toajS t ^ess Pieter Aretmo |f>oet/ item bereerbe in een jonnet/ beginnen^ bealbu^;
Rafemflü d'Alejfandro U veltOy e üfetto.
^n't Cabinet oft Conjl-tamer/ ban be fcn i^ertogö/3ön natö ban Tiziano ttoee joumen tronien / feer ïieflijjsfe / en een fongb^ Venus niet bloemen en bunne boetblabenjs om/fcer totï tooi baen:ootfe een Öalf 25eelbt ban Maria Magdalene, %mt öangöenbe berbeelbe ^ap^/ bat een feefoaber toercè ig j <§iaev: beei meer Conterfeptfele 5ήη / οο£δ bejs groeten iSrurf&jSSolinianl·, alban Tizlan». (^[[ot be ^^nifRen ban sinte Spirito, i^ ooc6 ban l^em een Cafei ban eenen #inic(ïeri bag^. -Cot Brefle i^ ban ftem een Caféί met fc^n percfeen. Sibben ï©om ban laeronenaiotft een Cafdban J^arien ©einelbaert/t'toeic tTjeft ijs/bat ba alie ^Boberneih bie ^tabtiiJ. ^p maerlite pier; nae be^tljepben Conterfeptfelen ten boiten upt. Sn ^inr spirit© tot ©c^ netien 59η noerr ban Tiziano &|te li-.
ftoiicu roet beelber^jaan wibir oj^;; feen
Abrahams offer&anbe: -^toeebe/ baer David Goliath ontdooft :|jetberbe/ Ca» in en Abeï. ben feïben tgbr conter^ feptte Dp öem ieiöen/ om spifeinberen tot een gebatDtentsl te laten» i y battCarbinaèlFemefe smtboben/ gnam ilp te aoomen / engöelogeert in 35elbi* beer/ conterfeptte βρ ben |èauiS Paulus^ ten boeten upt: <Si«6 Feinefc,cnï|er» tog oöavio: alleji tot een groot toeï be* ballen befer ^jinten. i^ocö maet6teBp een Chrifti beelöt/aliS een EcceH^ïmoiomi ben #attgi te bereereni foö toel niet gijebaen / alis be Conterfeptfel^» Michel Agnolo met Vafari befocijt èeb* benbe Tiziano in 25elbibeer/ babben ge* ften ban öem göebaeneen naerfite Da^ nae,in ben fcftootban luppiieis, tn goaöt beranöetti<i£n toeber feeerenbeMicIiel Agnolo , p^ees 5ön toercfe/^enmanir^^ te ban sön ioloieren feer; MMtüm^^ |
-ocr page 111-
lm / enijooj Pomponio 5ijnenfooneen 25enefif ie met eengoebe aente^^gn an^ ber faon gfieöeeten Horazio, ggetonter^ fept öebbenbe Batifta Ceciliano, aeröicö ©iolon-fpeeïber/ bat feeriuelgBebaen toas/ met noc0 eenigfte anbere Conter* feptfelen/ba tom bertrec&enbe/quam tot i^lojencen/ baer Bp ban be fraep bingDen'Cgöelijcfe te Öoom) fiem feer bertoonberbe, Tiziano tot l^enetien ge# tomen / maecfeteboojben Mar^uijsdei vafto een (lucft / baer öpjpn ^olbaten aenfp?eecftt / en tjerffftepben Conter^ feptfelss, ïlp maetfete nocö berfcftepben öingBcn in Maria Nuova, en tn anber 3^erc6en; itiaer befe stjn bingBen en gfie»· ïeBenbeeerjle niet. ©eel Conterfept* feïji bebe Sp/ te ïangö te ber^aïen: iBtt^ ftfiepbenrepfen ben Ifeepfer Caroius, en epnbeïfltS in't ^f/ i^^t Bp Beeï oubt toa^: ï©ant ban eerden af BeDaegBbe ben aepfer foo be maniere ban Tiziano, bat öp ban gfteen anber ^tBiiberaïiS ban Bem gBetonterfepten bjiïbeöjefcn/ eelptfealjSbengrooten Aiexander, baer toe oocfe 5pnen Apelles Babbe berco^en. Tixiaflova 'ST'eïcfte repfe bat Tiziano bm l^epfer Acn Keyfer fonterfeptte / Öabbe Bp bupfent gouben 2r«oti>jck Croonen / en toajS ban JBajefiept SS okl föibfer gemaetfet / met een tnf omfï ban maecjit.° iujee fiOHberbt Croonen ban be Camer |
ban 5^apel]i. Bp oocS '^I^epferi foon Phiiippum ben Contng ban^paen^ gtenconterfeptte / Baöbe Bp ban öem oocfettoee Bonberbt Croonen f'^aer^, Cttjaer niet aliS tfibt berlie^/ te luillen berBalen alle be Conterfcptfel^/ bie Ti- ziano gBebaen Beeft; biant baer en 10 nautai eenigB / f^^tnt efTc / oft pe^ manbt groots gBeüjeefi/ bic Bp meten Beeft gljetonterfept, ?ip Beeft bp 0 jbi* nantiebanH^efer Caroius, tei^eneticn gebaeneengroote ^^afelbaneen bulbicBepbt / bielt&e namael^ (foo atBt) quamin i^jint. i^p maetfite boo? ©jouto Maria ccnen Prometeus, aen ben bergö Caucafus, ban ben ^renbtgBe* piclit b3efeHbe: eenen siiiphus iit be ïlelle/ met ben (ieé/ Titius berfcBeurt ban (gieren / en Tantaius, alle ban op boetfeen/ foo groot al0 'tleben, Hp maetftte ootfe venus, en Adonisjbaec venus onmacBticBfc&ijnt/ om bat ben ^ongBelingBmeteenbeel i|onben om Bem/fcBönttebertrec6en. ;®it toaiS alle0 feer treffeltjcB/ en aerbif Β gebaen. <©ot6 een Andromeda, met ben ©er* lofTcr Perfeus, een frBilöeröe bie niet bjolgcfier en mocBt toefen: ΦΒ^ΙΟ^δ ooc6 üjaii Diana, baer Afteon in ben l^ertberanbert. %pmaec6te ootfe Eu- ropam, met ben ;§>tier in be ^ee. ïl^efe ^tBiïberijen 3rjn bp benConingfiban ^paengien. i^ietonboegBlöcfefaïbje* fen te berBalen/bat Tiziano in jön jont* Bepbt een anber BanbelingBe Babbe/alst „ v?·' in spnen ouberbom: toant eerft maetfei^ te Bp 5ίίη bingBen Beel net/ batmentfo eVftcha"'^" geern ban bp aljs ban berre fagB: en ten lingw· lefien tojocBt Bp 30« bingBen met tloet# Sc pinceel-fïreSen Benen/ en gBebletBt/ fo bat Bet ban bp gBeen perfettie/ maec ban berre te ften / goeben toelftant öab* be. Cnbe bit ijS oo^faetfi gDetoeeiï / bat bcle/ bie bit Bebben toillen bolgen/ toil^ ïenbe Bun betopfen te Bebben beerbigBe BanbelingBe / B6t>öen gBemaetfit bin# gBen/ bie plomp / en onbequaem te fien toaren, €n bit comt baer bp / bat bele meenen / bat befe bingBen ban Tiziano gBebaen 5nn fonber arbepbt/maer fp bolen / en faeb?iegBenBunfelben: bjant menfietmcrtBelijcfe/ batfe boojbaen/ en toebec Derbaen fpn/fo beel repfen/bat |
nae copteerbe, iloc|jieen befpotiingBe chrifti, ijl feerfcBoon gijetoeefï / batte ji^ilanen toert gBcfïelt in beüercfi ban S.Maria della gratia. J^pmaetStebOOJ be Coninginne ban ^D?tegael een geef^ fclingBe/ een toepnicft minberaljs t'le^ ben/bat feer goet toertfe toajS^Cen Cru^ iifip / met beneben Maria en lan, en Dominicus, bebe Bp/bat toelcfe gBe# öaen toag op be becöaelbe maniere/alfo göeblec6t/feer fcftoon toefenbe: bit ftaet tot Ancona:, tOt^. Dominicus. |gocB i^banBem b'l^jfïojieban ^.Laurens, baer BP in't berrojten op ben roofter iigijt op t'tiper /mft biet tiper fïoöen/ en meer figueren: bit fïacttn be Mttt^/ gftenaemt be Crucicchieri, tot ©enetien: en icfi acBt / bat bit ban Comeiis Cort, ben feer confligften ièiaetfnrjöer / gBe# fneben te : toant bit iis op hm natBt ge* maecfit: i|etiseeft bjie Uciiten / een ban t'bper / en eIcSe fgbe een jfatfeeï gBeeft eocfetoeberfgb^barO. 25obenbii ccmt banboben eenen Blirem / ben toolcfeen booieüeuenbe / bie t'litftt ban t'bper in tlaerBeptobertreft: (SEn nofft in be aïu* botttoen Btbben eentge ootfe Iteöten / en ILanteemen ban berre in't berfcBieten. ;êumma / Bet i^ alless met grooter Con(l/en goet oo?beel gebaen* jiotïj ijS banBem feer lebenbicB göebaen eenen ;g>. Niches, in eenen Jïeenenfïoel/ met een CngBel bie fijnen iB jjter Boubt: bit ^aet in be ^fóertfe ban Sebaftiaen. ^P maetSte nocB een Magdaiene^een Mf beelt tot beBalbeb'gpen/ mef Ban» SBenbe Bap^ / Baer op b< ftBouberen en op be boifien baïlenbe / en Beeft b'oogen nae ben mmt\/ bieroobtban toeenen 5tjn/ upt berouto teanfönbl/ en ber^ ^f?towrefiet/bocBaU0fpfeerfcBoon/ maer tot mebeirjben ïïftleetl»efen, toa^ gemaeiftt |
baer Maria uan ben €fel gOebaelt op ee^ nen (ieen i0 göefeten/ Bebbenbe bpgaer lofeph, en M)* lan, bie Chrifto eenigBe bloemen toelangt/biet en engel ban ee^ nen boom geBaelt Beeft/ upt eenen bofcö bol gBebierten/ baer ban berren ben fel toepbet: 3©eej8 ^cBilberöe i^ nu teu trjbttot Padoa. Tiziano fonbtnofBaen ben ConingB ban ièpaengien een ftutS ban febé ellen lang/ toefenbe een ^bont» mael/ bat uptnemenbe enbe ongemeen fcBoontoaiS. ©eel meer bingBen Beeft befen grooten jÉeefler gBebaen/ bie om be co?tBept berfmegBen sön» iBpnblflcfe 5Πη in 3ónen ouberbom beel bingBen onbolmaecÈt gBebleben/alsf een Magda. lene bp Chriftuni in eeuiS §^obenierii ge* baente / groot alsi t'Icben : «©ocfebati be felbe grootte een ^raf-leggingBe: notijreen j^arpbeelbt onbolbaen: jiBaer befe bingBen / met notB fön toolbaen Conterfeptfcl/ toaren be befte bie in fön Bup0 toaren/^nno ixjó» boeBpoubti Tiziano toafi ban teer gefonbe na=» tuere / enbe foo gftelueSicB/aliS pemané stjnsi gBelöcSe optiiS gBetoeefi / nopt ban bé i^emelanbers alis jonft en boo^ö fpoebt Bebbenbe. 'iCïgnen Bupfe Beb^ ben berfeeert en getomen alle #iinfen/ göeleerbe en bermaerbe JBannen / bie- ©enetien opt Bebben tomen befoerfeen/ om fijn Cbnfï/ en ebelfóete manier ban omgangfu ?lp obertrof binnen ©enes» tien feer gBematfeltjtfe allé ^tBilberjS/ bie Bem toilben trotfen: üBaer Bp / bie τκ^ο i® jïberbloebixB genoetB tn fijnen tnbtge;» grooce»» toonnen Babbe / föubetoel Bebben eBe^ TST/ baen/in 3tinenïeflen ouberbom teBeb^SÏ' ben gBerufi /ofÉ om tgbt berb?öf maer de co„ft. gBetoiotBt te Bebben rtoant fulc8e Ie» (ïe toertfeen berminberben fj^t ber^ maertgept oftgBerutBt, m toa^t'fö» nen %m notg gfiebonben mtiber? j
pioi»
Ti2ia:no Uccello. FoLï©^·
menbflerarBepbt gBenoecBinfict.SiOD om nae ^paengiente fcBiefeen; ti^ocö bat öefe maniere ^an boen beriïanötr|j/| toert tot li^enetienbaneen Eiefftebber^ toeljïanbicö/enuptuemenbeiiS : 3©ant i giiecor^iBonbert Croonen / en Tiziano» Bet be ;g>c&ilbergc een kbenöifiiepöt i niaecie een anber/bat gcfonbenujojbe/ gijceft / ujefenbc gijcbaen met gcooie I ennisi min fcfjoonen toaig alsib'an&er. Confl/benarbeptberbergenDe» Tizianp ! Csné guooié öoop Contetfeptfelsi Beeft maerfete ten leften een b^ie Comngijen/ j i)p ηοφ gljeöaen/ ban jBannen/ Wiqu^ met beel ::©eelben ontrent een ellelang/1 locii/enfcBoonjongBe ^ocBterii /feer bat een feer bplrif & toert&toai. <©Öei i uptnemenbe/maerte langB om teilen» lijtfe ootfe bja^een anber / bat Bp Dier jSotB maetieBpeen^ggpptfcBeblutBt/
Italiaenfche Schilders,
^atfïet ft^alse toaö / bat ht ©eneetftöe ;^ct)ttDec0 tnöuabcöinnict ml en leer öentepcfecnen/ engöeenöetcc (ïuöwtn 8ebben:iflöant foo befcn iBan gDeöoIpen toaec met öe -iCeptSen-confl / geiöcfe öp Uan öer s^aetuer/ enbpfonbermet *i letien te tiolgöen / men fonöe niet mo* flen meer/ ηοφ tJetec boen ;üjant Dp ee^ nen gcooten göce(t / en fcec leuenbe / en 't Leven aecbtgöe öanbeUngfte öeeft. oocfe ftffiZ'^er j" öaebt aïfoo: toantbie göeen tepc^ coïw fieningegöenoecö/ennietgciiactifeert Eijdcs wefen «n öeeft na fraepe 3fint0c6c/ en iBoberi· scholpen. ötngöen / bie en tan boo| öerbarent^ fiepbt/ upt 5pn felben niet bolcomenss boen/ notö te öuïpe tomen/ oft toegöe»' ben be bingen/ bie men nae 'tïeben boet: opbatfebebeelen/ bie fomtgbt^ inbe tiatuece onperfect bebonben toojben / wet t'berdant ber Conften mocgten be^ l^ooilgcfee gratiën toelangöen» Tiziano ï)abbete öoombeelgroote gSefcfient |
-ocr page 112-
^imiifle« in be öanb/ m fitten tpercScn^ 6e. ï^p 10 göejlojtien nmo i s boe te l^enettenbegroote (lerfte taa&/ ouDertiomjSi>i,giacen,
'tEel^en tian lacopoTintoretto, ©eneetfcg^tgtioec*
DiE ijan 'Cuffaiien en
laoomenöebben aïtQt (itfe en toeet niet of (neffenjs 'tflöeliicS bat fp öebben) ecnigöe bengbtngöe baer oojfaecè ten öeelebaniegöcbjeeft) ben ©eneetfcfte
fe optte toepnic0Cept6en-ton(i oft fïu* Iiie geilen ggepabt/beneffen^ |>un fiout en aerbigöeoloiecen; lêaecmtffcBicn üebben befe betifpet^ felbe fom te toep* ntcö gelet op bet biel bertoen oft colo* «eren. <©nber befe bie berifgt 5nn gge» Iao?ben/boa0 lacopo Tintoretto,bé toeilCi» ien ban in fpn Sleuggt i0 een bemtnbei; flöetoeeft banberfcöepben Conften/ bp^ fqi - - '
eöcliïtfemenfien matöin al fpn toerc^ ien / injijnbootfigbeen rlutbtfgöe bp ten boegötngöe bec ojbinantien jgnec 9^ifïo|ien/ feec uptnetnenbe beifcbepben en buptenget ggemeen gbebjuptb iian Tintorec aïlenanberen/ ^ae beeft metbetiieu* cvertreft de Uonbigbe aenflagben jgniS bcïftantgi be fdtiaemheyt feiijtfaemöcpbt felf obertroffen/toert. Saaïe. Scriöe bp gbebflï en fonber tcpcBentnge/ Qbeïtjcfe of Rp feggen toilbe / bat'tftDil^ beren geenCond oftmoepte/banflecötö itiaer boerbe oft gbic60 toerffe en toaji» JBenigbe repfe bef ft bp in <©ïp bm^i gben ten bcele gbebootbertot aïfoo gliei ïaten/foo beti ïom gbebaen/batmen be ^inceeï-ilagen baer bp gebat/ en aljs upt ten befperatie gb^baen teefenbe / mtt tïabben op fiet liggijen/ fonber feer btel iepffieinngiieoftberfianbt. ï^P b^eft fcÖierflefcBilbertop aïöerï^ manteré/ |
netten opt t)abbc:i^oebiel bp ebe ntoel ijS gbctoeejïcen cloecfeengoebt ^cbilber/ banbiac&eren / becfiectgj^en / en ebelen gbee|Ï.«©oe nu ben aaebt ban ]^enetien O^bineecbe lacopo Tintoretto , en paulo Veronefe, bepbe notb jong / en baer men iiabbe/elffe temaerfien
oü 't nat en ban <©ïp/ oocfe Conterfept" {m ban allen pigs/ elf ften beftelt na fpn gBelr. bat öp bjelwaetfete ben mee^ Jé aii»« pen beeï tian al bat binnl fpnen tot tot ^erck v»® ©enetfen toa^ gö«fcötlbert»<en ombat-venf fiP i«5Ön 31cugötin\jeel fc&oontoetc* feen liet rtiercfeen een groot oo?beel te Öebben/Öabbe ï)p nae 'tgcoot beg^infelA battnb£mb}a0ban natuerenbjeggen/ bem blntieb beggebenbie felbe gabe te baet te comen met (ïuberen/ geïgcfe aljS anber/ bie beft0oon manierebolgöen ban anbéc eyceïlente toojgangerjs / fon* bec foo tebebben uptfpn felben Den^n g^etrocBenjgnbingÖen/ op 5gn beer»· btgbe maniece/ bP toaer toeleen ttan be
lonber ban ^cbilbecen / en te fpelen op 1 gtoote bope toe fiabbe/ ölbecbanbefpeêïtupsbbec jT^ufgcSen/ | eenï|tfio?ieinbe^alebanbengrooten en toa^ aUijbt in alle stjn toefen ïgtS/ en fojttogïig!) om mebe om te gaen: JBaec in be faecben ber ^cbilbec- ron(t belangöenbe / owbolltgö / b?eemt/ löonbcc beerbtgb / «n ïoiS infpnboDjne^ itien/btbbenbe be albcr feltfacmae ijerf^ feaen oft üerfieringben int booft/ bie opteentcb ^tbilijerter toecreltöabbe/
iSaebt/ ootS benfone ban Tiziano Hora- tioeen ^iflojie / fcfttlberbe Tintoretto Fredericum Barbarofta^gecrOOnt ban ben #au!S / enmaecfete baer in eenfcboon gebouto/ en om ben #ausi een groot beel Carbinalen/ en i^encetfclje «Êbellieben/ al gbebaen nae t'leben / en onbet be iBufpcbe \yan ben ^aujs, ï^ier in ftab bp fiem foo göebjegen / bat befe ^tbiï" berge bp alle anber macb (ïaen/oocb bp bie banTizianenfoonHbratio: ï©elc6eU baer beeft gbemaetfet een 25ataillte/bie teaoom gbefcbiebe tuffcbenbeg^upt' fcben ban Frederico , en be öomepnen bpt'Calleel ^.Agnolo. ||iertni0oni» ber anber el |0eerbt bat feer fcgoon 10/ fpjingenbe in't berrojtenop eenengbf' ttiapenbf ;§>olbaet: i©oib totlt menfeg" gben / bat xiziano bier sijnen foon QÏi^* bolpen Reeft» Pauio veronefe inaecfete hier nejfenii in be jtjne / baer Barbarofla l^auö Oftaviano be öanbt fw(ï / inna^ bf el ban |!>auö Aiexander be berbe. en bonen beeö ïliftojie / bfe feer fcboo» bjaö / ftbiïberbe veronefe ftoben eert benner bier figueren / ben ^ijbt/ nicbept weteenenbonpt rocbefeensi / ©erbulbitbept/ en t'.©eloobe /foo^J* |
Hebaen bat ttt niet te (eggen m iis, i^iet langb f^itt na/ alfb in be felbe j&ale gocb ηη^ψοιίί ontbiacli/ bebe Tintoretto foo beel boo| b^ienbenen boojfp^aerb/ öatfe öem bjaö boen maften: ï©efe bebe ÖP fo/batfe berbjonberlgcfe isi/ e« toeer^ Dttb gcarbt te toefen onber be befiz bin* gben bie bP opt bebe; om bieiS toiUe bat bp met al fgn bermogben fgn befl bebe/ omfDii%otferjSt8n minden te bergïje* ïöcfeen/tnbienbpfentet obertreffen Γοη»» be. €n b'iltfioiie is / baer J&auiS Alex- ander ben Barbaroffa in ben TBütt bcet/ baer onber anber een toojtfe toc^t afge» teoipen/geïgcfe men int biftommunttei» ren boet/ en een beel naecbten ober öoop grabbelen ombeer toojtisfeerberfier;» ïgcft, ^ter jijn oocfe eenige geftgureerbe bafamenten; en ober al in beeg ï^i|ïo?ie 5Ön gbefafpt <!Eonterfeptfel$i / bie feer iBel gbebacn 50» / en pegelgcSsn toel be* ballen. ï^ierom 5gn bem in be 3SerfSe ban §>, Rochus, tnbe meefïe.Capelle/ boenmaben ttoee groote ï^ijlojienban ΦΙρ / alfoo langö alji be <ffapellc ftjeebt isf/te toeten/ttoaelf ellen/ onber 'ttoertfi ban Pordenone : ^n bten U berftert een ï^ofpttael in't berco^en /bol bebben tn fiecben/ op berfcgiepben attituben/ btebfm Rocho gbemee^rttoojben/ en onber befe jijn eenigbe naecfeten bie feer toel beriiaen jgn/ eneenen booben in't bercojten / öte feer fcöoon 10. g|n b'anber oor b'L^^ojte ba Rochus, bol ban berftöepöen feboon en gratei» ïijefee figueren. gjn fumma/ijS fuïffi/bat fietiiS göerebent ban tljede bat befen ^cbilber opt t^be. i^cb mibben in be Ifeercfe / op be felbe groote/ maetRte ^p/baer chriftus gftenerH btenbooj be ^ifcine lagb / bat oatfe een rebelgefi toert gebouben toojt. ^n be iföertfi b^ s. Maria deii' Orto, berftfjpttoeebat* feen gefcbilbert opboetfe ban <©ip/ ttoee en ttointicb ellen öoogb* b een/op be wtfiter öanbt ban be groote Capelle/ IS/ baer Moyfes tornt ban ben bersb met Bt Welen ber ll^et / tn t'bolcb binbt €alf. Cegen ober mm t<©0itieel/ ban een toonberfelb^ gf,·? *"bentfe / toefenbe fser berfcïJite^ 5/öCe/ cn boï beelbcrlepfigueren/ ban allmoubesbam^enfepie/met bcrftöie^ |
FoLïo^.
ten be falige/ en berboembe. ji^cn fietec oocfe Carons ftbupt/maerfoob^remt/ en berfcbepben ban anber / bat bet felb# faemenfraeptefienijs. <entof0/èaböe beesi berfietlgcbe ojbinantie tn inben* tie belepbt gljetoeefl: met matig|ie eti berftanbige tepcöeningöe/ en babbe ben Scbilbee atbt gbenomen op pegSelt|t& beel/göelgcft bP D^eft op t-göeÖeele/ in't uptbeelben ber tonfufte / gfietooel/eit berfcöjicBen ban ben lefïen bacft / bet toaereenbefonber «ptnemenbe ^ebil^ bertje, B^elfgi toaer/isatalfmenfe ten eerlien fcfiielgtS comttefien/ igs men feer bertoonbert: maer alfmenfe togis/en beelbp beel opmercfiitb beftet/ foo ftög'net gefcbilbert uptmallicftept. löocö beeft bp in be felbe I^ertS gbe* fcbilbert ban<®lp be beurê ban re?gcï/ enb' ijS/ baer Maria be trappf opclimpt/ enb' ijs toelbe befte ^tbüberge bie itï befe H^ercöiiJ: <©oc6opbe bernrmbaa b'e?gc! ba be HtortS S. Maria Zebenigo, bebefeeeringbe Pauli: maer mettoep^ ntcij ftubie.i&oc5 tot be eajita^el 'STaifeï
ban een afboen ban bet Crupis^Cn in be
satriftge ban ^.Baftiaea ^ om tcot, fen Paulo Veronefe, bie gier οοεδ beel fcöilberge bebe / baer maecte Moyfes tn be i©oe(ïpie / en anber ^ifïoiien»^
löoc&tn lobs, be öjie Marien, Framifcus, ;g>.Bailiaen,^.Ian,en eenÖHC Eanbtfcöap. CtUnbe ©?göcl beuren ban be 3feerc6baiBervi, Auguftijni, en>&*PhiJips: enonber/baerCain Aijd berflaet, ^n PhUip, in't toelff#öan ben |&?eec&(ïoel bier Cuangeüfien/en boben ben ifiltaer een Boobiftöap / enb'^ oni Jeerein't boffiea: m'Cbatfe Man benaitaerSet^tbantmaeï. %ns. Fran.. celco della vigna, ij3 ben ^Itaerbmi't af#. boenbanben Crupte/met be Marien, tn «nigbe #iopbete«. gjn Marcs atbole bair;j&. lanenPauIo^, sgnbiec ililtö^ien, €en ti8/baer^. Marcus inbr lofbt iii/en gbeneefi een/biefeer gegueli en gfieto|mefiteert too|bt met p|êr?s; bie ai b?eben: i)ier in ;gn beel figueren/ en anber emfïanbitbeben/ bie bK^ifio* rie r^cb mafeen en bertforen.^een an^» ber lig een ontoeber ter ^ee / en M ar- cus tn be lotbt / bü eenen fgnen beboten iïerloii; mattbit ijS foo niet ggeen bigt |
-ocr page 113-
Italiaenfche Schilders,
S^ebaen faiiber. ^nt berbe i&tt* tien regen/ en ^encn Dooben/ \jan bèss fel^ ijen^anct^ beUotte/CütenjS^id ten i^t* «iel waect; tn beess Oibmantie 3ijn oocfe tamelgc üeel Beeibcn. Sin't bierbe toojt eenenbefetenbefojojen: ï|iet fieeftijp berftert een gaUergein't üerco?tcn / en t'epnben een iïper btcfe becUc&t, iSotö bupten beejs l|t(?o?ien/cenen ^.Marcus, bateenrebdöc&e fc{jiïbectjeig{» «©efe ^cBilbetoen / enUeelanber / bteniet üeröaeït en 5gn/ om bat top genoecö la<. ten toefen/ teöebben göefpjoèen ban be lieftt / 5ön ban Tintoretto göeniaecfet wet fuif fee öaefttcöept/ en beetbtcöept/ bat alö anbec meenöen bat ÖP naulgcj; begonnen ftabbe/ boe öabbe öp 5Ön btn# ÖÖen al ggebaen^^p maetBte bat öp tflt te boen fiabbe: ï©ant boe êp eentgö toetcfi niet öebben en tonbe booj b?ien* ben/fo tottbe 0p't ijoo^ ckenen pjgsS/ jae ijooi niet inaecfeen/ bat ÖP't opalbeclcp manieren maecfite te crggöen, ï^eti^ tm& gefc&iebt/ boeöp öabbe gemaecftt in be ^cDole ban Rocho eenen groo* ten oïpijertoen boecfe met be i^aflïe Chrifti, bat be |©annen ban befe Com^ sagnlebeftoten / teboenmafeen een bp^ fonber (lucfe / en toilben bat befteben te boen een / bte ban alle be l^eneetfcfte ^tDilber^ be bejle teptfeeningiie Biet ban foube maetfeem® ujs ontboben toe^ fenbe lafeph Salviati^rederijck Zucche- ro, bie boe te ©enenin toas / Pauio ve- jOnefe, en lacopo Tintoretto, toerbt fiun berojbineert elc6 een tepcfeentngBe te b^eng&en / belobenbe ben beflboenbet l^et b)etc6. f^utetuo^len bat bee0 mtber elc gun bed beben met grootec neer(lic<' Öept B«n tepcfeeningöen te maecfeen / |abbe Tintorétto be mate genomen ban rbieriS/fpannenbe eenen gtooten boecB oö / enfcDHberbeiiem / fonbcc batter pemanbt af toifï / met 5tjngöetooone fnelOept/enfïeïbe bit al gebaen baer fiet teffaenöabbe, ^oo bat op eenen moj^ gfien / boe be Compagnie foube betga* beren/om be teptfeeningf tefien/bonben ban Tintoretto ftet üjettfe altee gcfcaen / en op fgn plaetfe gefïelt te toefen4Ï©aer# om fp op 0em tooinicft toierben / en fepben: ^p bftbben begeert tepcaenin* φη / en ggeen fcö«öeï0« / «o^^Ö fP tn dabben 0em t'toertS «iet aenbeffeebiv %panttt)00|be Bun / batbitjijntotife ban tepcfetnê \jja0/ batöp't niet anber0 en conbe / en bat be tepc&eningen en pa^ troonenbanöet bJtrcfe mofïen op^fult" 6en manier toefen / omniemanctebe^ |
b jiegen.^pnblgtfe toilbé fp öem t'toert en 5gnen arbepbt niet betalen / foo toasi Öetijwngi)efcBonc6en* HSe£befi|toooi^ ben / alDoetoei gpbeel partgl^abbe/ maer&tefoobeel / bat t'toercfe baer ter plaetfen bleef, ^n befen boetfe i0 ben Baber met beel engelen afbalenbe/om te Balen ^»Rochus: en Beel beneben 50« beeï figuerén / be toeltfee repjefente^ ren alb'anber ©eneetfc^c ^cBolen: en bit i0 gBebaen alle^ op ^gn gBetooon maniere. iBaer om bat Bet te lang fc«^ be ballen te berfialen al be fcBilberge ban Tintoretto, fooiflgBenoetBtefcg^ gen beftuptlgcfi/bat ftp een cloecfe/beer^ bigB / en goet ^cBilber iö gBetoeefï/ biemenisB ^cBilberiS geeft getoatl^ert Beeft / in inbentien / ojbinantien/ en (ïout Banbelen met ben bertoen, ï^p iJS gBe(lo?benAnnoi y .
i^ct lebm uan Paulo Caliarij, ^cBilber ban ©eronen*
D<©e ^STufcanen en iloom ïangBi" tgtin^rBilber-fonft uptnemenbe bermaert Babben gBetoeeft / jgn Hom* barbgenen i^enetteninbe plaetfe/oft ooc&opt tooneel gBecomen/en met beel ebel gBeeftenbegaeft toefenbe / Bebbeit in toel bertoen epnbelgcfe b'obertoin* ningebeBouben. <©nber anber i0 Bier in bit gBefirgbt cloeta ^elbt gBetoeefï ee^ nen/bie men in ^n ioncfeBept Bi^t P^"- lino, een^cBiïber ban i^eronen / bte ai bjoeg tn Conjt ggn cïoetBept en tracBt Beeft betoèfen: toantgp t'sgnenöertig giarenbeel Beerlflcfee fcBoone toercfeen
BabbegBebaen: !|ptoajSgBebo?entot
l^eronen / 5gn ©aber toa^ een ;S»teen' Öoutoer. Paulo Caliarij namsS"**®^»** bp eenen ^töilber te ©eïonen / geBee* ten loan caroto. ^efen Pa«l<> bebe eet Bp binnen l?'cncticn guamberfcBepben tocrcSen/in gfiefelfcBap ban ecntn Bap; tifteban^cronen / metgoetberfïanot
en oojbeel #nber anber öeeft
Tilitoret hadfohaeft fyn ordi- nantie in groot ghc- ichildert, als ander in t'cleeii ghc-, seyckcia. |
iSCribifiaenfcBe / bat fcBoon #allepi{ ban ben ^eer Oaniei Barbaro,^atriarcB banAquilea, ginBetCloofïerbanSinte Nazaro binnen Verona, fcBïlberbe Bp op eenen grooten boec& Bet ^bontmael/ öatsimonbe iBelaetfcöebé^eeregaf/ ais( be fonbigöe Maria Baer f5önen boe^ tm toerp: met feer beel figueren en tonf terfeptfelennae tieben/ en té feer fcBoon ijerfpettibe: onber be €afel sijn ttoee^onben/ foo toel gBebaen / batfe ftftgnen te leben:beïöer in't berfcöteten ^n eenige Creupelen / bie oot& te toon^ öer toel gBebaen 30«* 25innen ©enetien tnbe dale ban ben aabe ban uicd, in't mibben ban ben folber ban Bem ge^ baen in ti groot (©bael / &et meefïe bat« ter iö/eenett lüppicer, bie be boofe toert* ften oft jonoen berjaegt / in teecöen bat befe (©berBepbt be quabe iBenfcBen fïraft* fcBtlberbe oocfe be folberinge lian be l&ercfe ban Baihaen, bat een befonberlgrfe fcBoan toerei i0: #otk b'2llltfler-tafel baoe groote €apclie/it et meer anb-'r fïurfeen biefeberciiren; bef*
fjBelgfr beuren / bat toelcfe alle eer loflgrhe fcBilberge ijS, ^n be ^ale ban ben grootrn 0aebt frBÜberbe Bp in
met befe aaebtfale gaen/ ban <!^lp be
fclioon en berfcBepben attituben / fulcft/bat Bet berbienfïelgcfeen ba pee i^c iiö gep^efen. mt befe ï&ifïo?ie fcg berbe Pauio nocB eenigBe Camera / bie
«neeft t^i berteertié: elbf t notB op't nat «en ^ogte / en een Camtr / bie feer gBe*
(jBntOt Sint loris maggiore
binnen ©emtien / maecftte Bp t'epnben tenflïoote ftantie ban Φίρ be 25ittploft
Paulo Caliarij. Fol. 10$:
icBflbWt tot Mafiera,bp Afolo, in Bet ! _baneanaGaliIeen,&ateenbettoonbet' |
Igcfe toercft ijs/ foo ban grootBept/ beel" Bept ber beelben / cn berfcBepbenBepbi ber decbingen/aljS oocftban inbentie en coloieren/ enbaerspn toel ontrent Bon* bert en bijfticB tronien/tjie al berfcBep* ben/ en met grooter neerfïiciieptgBe* baensgn» l|emtoarennocBteabéboojt* fïanbergi ban Mare boen maecfeen ee< nige ronben/inben Boecfeen ban ben fol* ber ban be Uibergc Ν:cena,bie ben Car- binaclBelTarione met eenf grooten rgr* bom ban <©?iecBfcBe 25oec6en / be ^t» gno?ge gelaten en gBegfieben Beeft» Cn be boojf5. üeeren / gBelijcfefe Bi« tnbe brfïe ^cBilber^ gBeb?upc6ten / bie boe te J0enetien toaren / beloofden ben beiï« boenberboben Bunbetaltnge/ eenBeer^ Igcfee bereeringBe/ en berbeelben befe beperifeenentifïoiten. J^ettoerrfige* ρ», baen toefenbe / nae bat be ^tBilbcrgen ronees wint ban eltfeen toel met opmeren gefien / en te vcncyca gBeoojoeelbt met berfianbt toaren/ foo tecjöc Paulo om benBaliS gBeBangBen S. ' een gouben iicten/alsi bte boben alle an* bet Bem uiel gebogen Babbe» üet ftuc| baer Bp ben ρ^Β» mebe bertreeg!) en be berbianinge/ toajS/ baer in gefcBilbert 10 Μ ufica. tier in jgn bip fcBoon jonge
«en groot fiurfe Frederi;ck Barbaroffa,! ©^outo-menfcBen iCenebiebefcBoon- tomfbe in tegétoooiDiföept be0 |0auj5/, (ïe ijS / fpeelt op een groote 10ele / fienbe meteen groot beeï figueren metber* omleege naeget 3|nfltumer.t0 Banbt^ ftBepben cleeoingen/BierinfeerBeerlgc Babe / met be oo?e toelupfïerenbe nae «ptbeelbcnbe ben p^cftt beis ifeepferji/ t'gelupt/ met ee fcBoon artitube) om op bejs l^fluis / en be0 ^enaetjs ban l^ene* t'fpel fiaer (lemme ratcoiberen: φ an*
tien.l^eclconterfeptfeljsbanÖaetfBee' -------« ^ -
ren/en Cbellupben ber ©enetianen/ jgn gier feer natuerlgrfe gebaen. ^umma/ bit toertfe / boojbe groote tepcfeeninge/
folberinge / met berco^nbebeelbcban Bebbenbe ƒlupten oft l&gpêbanfcBoif* onber op/ t'toeïcfefeeruptnemenbe goet fenban boomen / bie Bem ban ïlcrbetjS toercft t0« ftBilberbe notB eenen (toelcBc befe met te befi fpelen gBetoon* SBebel op'tnat/ bie ban be ^ee-locBt ΐ nenBebben) gBeoffert srjn gBetoojben^
upt ben 25oec6. 25p befe lajoutoenTii eenen Cupido fonber blogelis/ bie op een Clabecimbel fpeelt / om bat upt be JBufgcfee lufi ontflaet/ oft om batbe liefbe gBeern bp Baer isi: €nbOm batfe mmmermeer ban baer en togcftt/iis ben Cupido fonber blercfeen. %n bit felbe fïuc^maerteBp bé<l^obtbetl|erber0/
^nber ttoec flucften 5Bn ban Bem op be felbe plaetfe; Sn b'een Arithmetica, met eenicöeanttirbfcBel&Biïofopïien: «^nt anber ijS gBefeten in eenen fetel be €êre/ toeliSe^ifetBanben gBeoffert/ cn€o* # ning^ |
-ocr page 114-
UJOiDen. ^oe Pauio al öceii δίπαδεη ÖÖeöacn öaööe/aïö tiooj gefept iw toaö Öp nocö feec jongö/ niet bereptfeenöe 3Pn tüaee en öeriicö ^aten ouöeröomsi, «éen iiptnemenöe gtoot/fci)oon/cn geer* ïtjcSiïucft/ ij5 banöem tefientot sint loris binnen ?^enetien/ cn öe ïoft öan Cana Galileen, feet rgcfeïijcè gÖeo?Dineert / en ttjonbetltjcfe toel göf^ fcijiiDei't, «ïBaer roemt tn έεη feec iufti^ gfte fraep J®eifcïcge / en een fcöicfeiafel ofi Cteöence/ met teel aetbigije potu- ien en baten t»an gouot en filter-ioercfe/ öjefenöe alïesi feec tonjlicö gDegandelt/ 't 5P tronten / naecfiten / oft laecfecnen: ;g)00 öat ftet peber^ oogl^e / foo ml öejs Con(l-\jer|lant5ig&en / aljs öeö göemee# nen |Ban0 / ten bollen boïöoet. j^ocfj U ban öem een trcffeïicfe groot/fcöoon/ Öeerlijcfe/en bjeï gijebaen fmcfe / tc m*
tietten tot Sint Pauwels, en iss b'ïlido- rte/baer Chriftus t^ eten&e onber ben <groUenaei'0 : ï©aer ban b'inbentfe en ojbinantie teften tjs gUefneben ban i. Sanredam, en t^i ter plaetfen boojnoemt «ptgöetepcfeent booj i. Matham. ;©aer is ooc6 tel^enetien ban Dem g^efcftil^ bert fcliter öeel ititoenbicij be ^erc^ ban Sint Sebaftiaen, b Wojien öeji feïi ben^anctö/ beeï binggentnOettoelfi fei ban onberop teften/ bit iö al feec iiptnemenbc: <paer tomen oocfe tn ijeel fcpoonf^etbsn/ bie feer biel göebaen 39«. '©aec tiS oocB te ©enetien ban ijem feec aecbitö gf)eitl)tibert een 3Cltacc-tai fel / bacr ineen Catharina, toclcBe too?bt ben ringijaen benbing^ec göe* fïeetfeen/ ban liet feitibt lefus ^ fittenbe op Maria? ff ftoöt: ï©aec ï)p 5pn een bcel jf@ufijr&-fingtnbe €ngelen/ en een beel €ngéelfien0 in be lorftt met ben païm^ tatfe en €cooit / alle^ feec con<ïtrl) gt)c* &aen: l^icr in tomen feerfcaepefoben iaecfeenen / feec naetuerlnrfe UiitgDe» fteeibt. ^efeberöatlbe/ en beel meer tonfiigDe toertfeen/ ïlceft DPbe relt tot bercteringfte en bcciBonberinf göe nasgi)daien, f ρ gÖ£iio|bcn m^ no I f88. ben bectöienben |Bep/ entc ©enêii?n in Sebailiaens grabeti, |
G^elgtfe aïiÈ be^cBiibcc-conf! boo| Ijaer biel beballsciie toooningD^ epnbeUng{)e om get toel Becbien i^ene' tien öabbe bercoien: en albaer beeï fulo hz gaer naebolggecjs en oeffenaer^ / ten tijbe ban öacen Tizian», Bebbenbe/iuaf)»
fee bie bjel naembJeecbigO ii^eenen ia-
cob van Baffano, cen feec tlucSiitl) en aecbigö^cUilbec/ bic feec bcel toerei 6en gebaen Deeft/ be toelcfee binnen netten/en anbec ^teben ban gitalien/ te fien5gn, ï^p öabbe een feec goebema* niere ban albeclep Hifïo jien te maetfeen op ben nac^t/ göelgcfe baec ben *eng&el met Det Hemelfcj^e g&efelftijap / en met een claecöepbt comt ben ï^ecberen boen be blpbeboobtfcftap ber öepligöec gö^^i boojte chriiti,öaec bat Ut^t comt fsfiit* tcceninbecfröepben coperen oftmetfli· ïen/ foo potten al0 feetelen / tti oftbp be ïlutten bec ï^erberen:€n ftp Oabbe een epffften bpfonbec maniere ban beeften te maetfeen / #eecbea / ï^onbeit cn pen/en becgelijcÊe/ bic fcijoon oi uptne^ menbe/ en feec aerbicö göelocBt toareii: ^t ;t>cgaep6enëen ilammec&en^ foo facfit en tool-acöttgö/bat ^etfcftcen/ bat men be ftanbt öaec ober Octjtfeenbr/ niet anbecö aljs toolle en ^ube gfteboelt Rebben: <©ot& bjaecnemenbe bie nopi» feenjs en tliebingen becfelbec / bat pet te beriüonbecen is cm fien. llp b3?ocl&t oocfe beeï boo? Cooplieben/ bie fpn bin^ göen in anbec plaetfen becboecben:^o0 bat mp toeï boo^fiaet/göefien te ftebben banftemeenigöe cleenatijtige fïnt&en/ bie té öoomban cenCoopman macen gÖcb?ac6t: ï©it blaren eenig^e ©affit pucfeen al op ben nacöt.Hêeïtfee pinnee^ lentoaren^afeto^ban toetfleen/ m armaer lirijten quamen ban JparfeeïjS/ 5oo?tfen/ bfifclignfeljs/ baec maren be ftcaelfernis gfietrotfeen op ben fbiarten (ieenengronbtmet gouben pennefeeng/ en op befe (Icefeen bernifï bJcfenbe: ^et biacenfeer fcaep aecbigöe tïeenbootf.» feenjs/göetoapenbe ficgcftf finetöten / eti anber figuerfeeniö/en ober al biaö gront g^eïaten/ om metbenftoactcn^teeii öennarötwptte beeibait ïliec bpm^
leneri
Italiaenfche Schilders, nine^sS Cïoomn 09 't Dooft gfieiïeït l^etletietl üatl lacab vanBaiTa- |
mm boetfe / ootB ban<©lp / b'l^idojie öaei: ben beclojen ^oon 3gn©ebec te boet balt / 'ttoelcfe feec fcaep glieeolo» ïeert majs: ben beclojë ;§>oon Oalf naect toefenbe/fagö men 3rjn boetplanten Mtt* buplt te toefen / en feec toel göebaen: int öerfcöieten toecben g&ebjacöt nae be öupfingöt eemgöe 2&ee|ïen: ï©aec tn auamen ootS aecbtgöe i0?ouSen0/ met mientlucötigenfloec. «©Deïgtfeal^Bp Bupten ©enetien tooonoe tot Baffano, en baec beel èem öabbe g&eoeffent bee^. (ïen nae 't leben te boen/iö mp cuei g&e^ fepbt gebjeeiï / bat toanneec ijem eenige iïut6en aenbcjïeebtbjacen / en bat öem bliiflojien btemengembebe maetiten niet en beöaegijben / maetiite öp anbec/ baec beeften/ nachten/ oft anbecs in quamen/ baec ftp luff toe Dabbei^èoo fp ban be göene niet bebielen/ baec fp boo? gemaecfet toacen/ beccotöt Spfe aen an^ bec Cooplieben^ Ban gem i^ te ften tot Smdccbam/ bp benConftliebenben lo- anYcket, eenenboec& ban <®Ipbecme/ toefenbe b'^^iflojte ban ti'<iBngöelfc&e boobtftfiap aen ben l|etberen:ben Mt» Ëen bJOilaeclotgen uptlïeet&t / in ttpu èeninge en aecbt ban fc^ilbecen/ bupten anbec bingen/btebaer/etibp anbec confi beminberss t'2ftm(ïecbam / te fien spn, :©it |lut&/en becfcfiepben anbec/tomen feec mei ggebaen in |^|int boo^ loan Sadler, en 3pn tbjee oöpebecs. <©aec 50η tegBentoeoibigil te H^acijiS tn't ban ben Coningö / ban öem feec uptne^ menbe groote fcftoon fturften te fiérbocö (aljsbecöaeltijs) inmeeft alle (ïutfeen focöt öp beefïen te bjcgge te brengen/ en Dabbe baec itieenbefonbecmaniecban Öanbelingfte/ bie f)eel fonbec quellen oft raoept fcfieen te toefen / gantfcö ongfie^ iÖt6 anbec/bie met grooten arbept / oft fonbec fuUfeen öanbelingöe beeften boen nae 't leben/bat öet flecgsS 0«n felben/en bengtaeenenmanbebalt/ maec niet i>enl>cBtlbec0/ oftben€ona-bec|}an^ bïaöen» ©ecfcfjcpben cepfen i)eb icR nae Jaenetien geftg^ben/en laten f£&2tjben/ om 3nn göeboo^ten en (ïecbenii trjbt ep* gentWcfe tt toeten / ban ^ebbet niet ton* «en betomen.i|p geeft naegelaten ttoee ;g>onen / 50" Mfttpelen / bie οοίδ feer cp öe^l^flWmaniecöebbeti getoiotfit» |
^et ICben tjan Giorgio Vafari, ^töilbec en 25ö«tomee(icc ban Aretfo.
I5^bien beneöm fietgöeniet beé g^e^ toin^/becContïenacentoit bpfonbec ts5€ere/ bie luft ontfleecfienbe tot ac# bepbt / fcftgnt al foetlgc^ Bun inbeelbt/ oft belooft te boen beboeïen be feitteltn^ g^e be0 loflgcften gecutDtsJ / berbec al^ tn befe ï^eecelt: ^00 Öeeft Giorgio va- fari ben obecleben ^taliaenftöen stfitl* ber0 ben meeflen bienfl gebaen/ bie Dun matj^gefcgieben nae bit leben: ^at gp belec leben / en confliglje toertfeen / foo loflgta fjeeft beftl)2eben:maec i^ te bec^ toonbecen / l^oe Wt fo» b^eebt en bolto^ melgcitöeeft mogen te toegöe brengen* ^an bit i^ t'aenmectfen/ bat be matgt eniiaembess ïlectogfi^ ban jplojencen gem öiecin feecgcoot befiulp i^ gfie* toeeft / om beel anber ftuïp te becomen, q^aec beneben öebben ftem feec bo^bec* lijcftgBetoeeftbe fc^jiften ban Laurens GibertijDomenico Grillandai, en Rapha- ei vrbijns: <©ocfe liefbiglje ïuft / en boL· öecbitö boo^nemen/ becmoggen bele; tJlnbec0 gabbet onmogljelgcBgeUjeed/ een jBan / (ïabici) foo ban beel toectfeen oberïaben toefenbe / öiec te mogfjen foe beel tgötenacbepbt in laten/ oft obec* bjengöen, ï|p toa0 gebojen ^nno i f 14. enbantnfpnjeugötfeec gfienegiien en blötigö teleecen: M>m begfjin öabSp tot Aretfo, bp eenen ƒ raiifcfsen «èïaejs- ffö^gber/gefteeten Willem van Marzilla. Itnno 15 toecbt vafari ban brn Cari» binael ban Cortona ^ Silvio Paffcrini, ge* bjatöt te iplojmcen / baer l)p eenigften tibt be 'STtpcfeen-ronfi oeffenbe / onbec Michel Agnölo, Andrea del Sarto, en fin* {bere.iBaecSfinno 1/27« boedcMedi- 1 cis «pt 5f!o?encen toaren gebjeben/ in^ ; fonber&rpt Alexander «n Hippolito j ban i toeltfee 6p boe in 5ijn feintföept groot behulp öabbe / feooj mibbel b a bé boo?* noembé €ar^inael/fo mof! gpiret
φ X Antonió,
lacob van Baffano, en Giorgio Vafaru Fol. roij.
5^eneencni0 ongfiebaUgtfe gefïoibei?, <©en anbecen/iSibber tocfenbe / om fpn Conjl te ©enetien in grootec eecen ei? atötinglie/ te nocft tegljentooojbig^ ie«· bcnöe/tn'tgiaec 1605» |
i
-ocr page 115-
Antonio jfjti <®om toebec nae Aretfo, Daec cojtjS te booten 3ijn i^abetboott iöa0ijanDe#e(ï : i©e?3Öem5Dn «©om hiel&upten op δε ö? gftc^
keÖentijepbt öaöbe löem te oeffeneti/pet opt nat ooenDe met oe bertoen/üooi ben 25oewn. ï©aec betionbt fjp/ öoe nut fitt i0/ alfoo upt 5Dn felöen te boen/om toat te leecen öanbeïen met ben coleHten»
baecnae iji8. jjuam0p ijin# nen Aretfo, baer öp pet ma&enbe / toojt te ftomen aen be ftenniHe üan RoiTo, bie Öcmijoo^eerft maetlite een tepcftenin^ ÖÖetoteen ^afel/baer Giorgio groo^ tenbïgtbebein 't colo^eten: JBaecöp bonbt battec mecc fujaricljept int ftU^ beten ggeleggen \x1a0 / al^ gp te booten Babbegöemeent, ï|pHeccbcüiebecte ƒ iDjencen: JBaec fienbe bat 'tfcijtïberen langO toeccfe toiibe sgn te leeren/ en bat l^P m\ gabbe bedoeken te jgelpen b|p 5pnfufïcciS en ttoee bjoebetiS/biE jonger tuaten/ enb' Demban ben l^abecnae^ öDelaten/ begaf öem op't<i5outfmeben/ öatöpöaeft bertiet/ boe 3Cnno 1/19* 'tlLeger booj jf lojencen quam/en troc6 nae Pifa, baec öpoy nat/ enban<©ïp fommige bingoën bebe.l^an baec Quam δρ te 35alognen/ baec men taebei;epbin<i aemaecfeteombeCcontnge ban Caro- lus be bïjfbe. #tcc ecnigen tpbt bjel ge* toonnen ftebbenbe/tcocfe üoeber na Aret- fo, aïiuaec öp/en baec nae tot siena,tjec^ fcöepben bingen bebe»€n too?t baer nae ban iarbtnael Hippoiito de Medids ge* b jacöt teaoom:baer gabbe Öp boe mib* bel/ in gcfeïfcöap ban Francefco Salviati, tt mactiferen/ en beeï IBaenben töbt
Prkicd;n« natfjt en bacö te teptBenen. <©root· bt^ Ööïp ^^^ ^^ p?itfieifiige na «eere/ por- cm ben trotjS 5Bner gefeïlé/jonger^ ban
rende nooi, irtat ·»ι^.··
vermoghen
dSrS èpT^rt toVrTsTan 50n'bM?gange5/
na
eere tracb bie booj Cooft tn gtoDtatljtinge toacen/ jjoogöbe öp Öem feer te keren/feggenbe bp ftem feïben:ti)aerom en foub tcS ootS niet tonnen tot ptt tomen>!©fe anber en 3nn maer ban bïeefrD en been afó ίίδ* IBet befenïufl gftebieben / en ban noot geb?ongen fpn ftiipfgefin teÖei}Jen/fo en fpaerbe öp arbepbt / ongftemaffi / notft toaStn/om totfulcften epnöt u inosöfn |
geraften. ^us en toaffec te iSoont/jpïe^ renten/oft anber tilaetfen niet fraepss/ bat öp in fpn iong&epbt niet en tepc6en# be/ntet aïleé ban ^töilbcrtje/maer ron^ be i5se!öen/en 2(iccBttetiure/ ^intgcft en j!®obecne,25Dben bat öp int boelffel ban Michei Agnoio groot boojbeel bebe/ foa ïictöpntetnatngefelfcöap ban Saivia-^ tl. te tepcSenen al Raphaels,Policioors,en
Dabben/ ntb'een
fcBepben/ en fnatgt^ copieerben fp mai«« canbecö bingen/om alfo ben töt te toin^^ nen, j^ae befenuptnemenben arbepbt/ baa^ booi5ijnc €arbtnaeït'eer(ie toert; eenen groaten boet!6 ban <©ïp / beeïben alis tïeben/eé Venus met be Gracien biefe bectieren: <0ot6 gab öper gemaetSt tu nen ^atpj / tn groenöepbt öaïf berbo?^ gen/ bie Bern berblobe te ften beeis naei« te Gracien,en Venus.beöaegflbe betï Carbinaelfoo / bat öp Dem nieutoe liet tieebem ^att begon öp eenen anberen boecfe ban tgteneUen angö/ toefenbe gÖelicSeenBacchus feeft/maer bleef on^
bormaet6i/mtt}5 't €arbinael0 bertrecfe naeilongerficn^ üp raetfete epnbeltngr toebec t'Aretfo, feoo? bat &p fiecfe toicït/ enbanbaerte jplojenfen/ baer fip ban ben lertogö toel ontfangBen / enbpM. Octaviano de Medids toecbe beftelbt/bie
Öem altgbt toasi/ foolangööpïeeföe/ ali een bjienbelgcfe ®aber« i|ier fiu^ beerbe öp in SintLaurens, nae be bingen ban Michd Agnoio, bie boe ncc^ bene^· ben op b'aetbe (lonben, ^ier nae maecte ÖP eenen booben Chrïftus, bie ban Nico- demo en lofeph tt grabe tooibtggeb^a^ göcn / baer be Marien aï tueenenbebolgi»
ingcootec
toe^ben g&e0ouben bp ben tertogfi/ ^ibenfimce, a^iernaebotóeDueen camee / bie ban loan da vdine bjaè on»· bolbaen gfielaten: €nop eenen boetfe ben i^ectog&Aiexanderaï göetoapent^ en beneben eenigöe gebangisen fittenbe, itet Conterfeptfel toajS toeï gDdtjcEen* be: iBaec vafari toajs gantftft mtiïroo^ flttïj om ftet Dacnaffit / bat j^et niet foiï en fcftiiterbe/ ai0 to?ienr bat öp baer W ^ Daböe, te tueté/ tlcben; toa^rom Ip baec fep bjatöt lacop van Puntormo, om Öem te beraben. ^efenfienbe t'toertfe/feps be :^oon/ fo ïangUe m batnatueclgcfe ftarnaffö öiert^/faluöet utoealtgtsS bunrfeen gljefcbilbert: IBaerboet bet toec9/ foo fuïbpfien / bat u göcfc&tlbec^ be beteren aerbt ftebben faU 3^ae befen fiarf Carbinael Hipolito, op toié ÖP 30« Sope gebeel fiabbe / en bebonbt bat öet |
te berlaten: i©aer bat öet beft bjajs/op jemfeltien/ oft pettoefenbe/ te mogöen tleunen. I^iernae foo gemben ï|ertogö begaf tot fojtificatien / (lubeerbe Vafa- ri neerfiicö tn ^ficcgitetture/ om öem te beter bienfltgb te toefen / en liet öier tieeltgtsstn» ^oetoerbt^Cnno ij reebtfφap gSemaetfet / öeerlDtfe t'ont^ fangentot ^loiencen benaftepferCaro- lum: <en Vafari, bp laft ban benï|er>i tegb/too|be gebiupcBt te maben alle be teptfeentngDen ban b'^ctije €rium* n0ale/ en anber bertieringl tot ber ont* fogem0. ;®ttgf>ebaen/toojbeöcmte ïoon göeben / te boen botten eenigbe grootebanterenuan t Capeel / en anber (iercBien/ een groote ifattiate tot sinte Felicx, 4o»ellen booci)/en io.bjeet/oocfe be berciettngöe ban sinte f ieters poo^t/ feergrootetoertfeen toeferbe/ enboben 5iïnbermogben. en 'tquaetjle bjaiS/ öat bie groote jonften öem beel ngt^ toeboegbben: fo bat ttotntit5 iBannen/ bte öem hielpen aen be banieren / en an^ ter bingben y berlteten Bem / en r 0)erc6 ten ftaltien / én ten beften toefcnbe / boo^ aenpo^renban fommtgbe/ op bat vafari in fiiltfe belangljenbe toertfe motljt big* UenfteBen, JBaer ÖP befe art&ept merc* Benbe/ fotDtBem te rebben / nemenbe ^cBilberö ban bupten/bte ï)em bcpme
ftoaricBept te boojcomen met ben toert* 6e felfsi. ^oe nu ben opfienber bejs toertSii Bertoid Corfini ben llertogB aengaf/ bat vafari fo beel tocrcfe op Bem Babbe gBenomen / bat Bet niet mogBe* Igt en toais tn tgtö beerbttB te toefé/ be* togl Bp geen boltfe en Babbe/ en 'ttoercfe nocB feer onnae toa0 / fonbt ben^er* togB om Bem/ enfepbe Bem toat Bem aengebient toa^^iip anttooo^be/bat sgn |
F0I.107.
ïgcè Bielpen / en Bp tojoeBt bagB en I Baptiil, en sinte leronimo, als toefenbe nacBt met uptetfte bigt / foècBenbe alle
biertben al toaren op rebeli}c6e mate/ banöaeH beerbitö te toefenrttoeïcb jgn «igpcellentie t wijnen belieben mocBtto* men ften / en bat t'epnbe *toojbeel geben foube,€pnblnc6i0 benüertogbgeco* men Bepmelgtfe / en fagö bat &ct niet en toai8al0 Öaeten ngt/enbatbenacgten bergbeefjSbjaren, epnbltngBe Vafari Öabbe tegen bébequamen tgbtallestjn bingöen gbebaen/ enelcfe 'tsijner plaet* fen gbeftelt/ tot groot benoegen ban ben liertogB/ en pcg&elgc6en: iBaerggn bengber0/ ^ebbenbe meer op5gnbin# gen gelet / fll0 op bun epgijen/b eben te
fojt/ en Sun bingfjen moften ftaenon:· bolmaecfet. ^e f eefte g^ebaen/toerben Vafari ban ben l^ertogö göegöeben ban 5ί|η toercfeen tn betaltnge/ bier gonbert Croonen / en gaf öcm ηοφ b jp Bonbert Croonen / bie men anber aftroeft / om batfe Bun bingBen niet bolbaen en öab^ ben ten befpjofeenber tgbt. 5® et bit ge* leriijeiee ttin Beeft vafari een ban 3pn^ufterjS''°'geyaf«ii gBeBoutot» €n baer nae een anber be* Sfsu* ftelbeBp ineen Cloofter: en maette baer iters ° in 'tfelbc €looftcr/ boben anber 3leli moffen/een Cafelban een BoobtftBap/ en anber bingBen, iSaereemeB anber toert&en/ toerbt ben ï|ertog Alexander, baer vafari Bem feeropberliet/ to?ee# belgtft bermoo^/ Bet leben benomen/ en vafari jijn Bopeibejs Bp te rabe bonbt/ niet meeratBt teBebben / opietoillen bolgen b'abontuere bejs ï^of0: maer al* nofië^e leen op be oeffeninge ber Conrten, ^t^ Sibaa. guamBP tcnleften / booj mibbel ban Μ .loan Pollaftra, tot Camaldoli,een een< faem routoe plaetfe / bte Bem om be foete ftille geruftBept totlle toel beBaeg* be, üter maecMe B»" in belfeertfeop igrafel een fSSacp-beelbt / met lan
ttoeeiEcemijten, j^ae anber toercfien eiber gBebaen/quam BP toeber tot 5plo# renten/ baer Bp Bem moft bertoeeren metrebenen groote moepte / om niet toeber in ben ï|of-bienft te fom?«iEpnbi· lgf6 / boe Bp toat gBcmaetfet Babbe bOO? Meffer Oélaviano de Medias,beftel# be Bem befen te aoom t'ontfangBen bijf Bonbert Croonen/ om met goebe gBele* gBentÖept te mogBen 50« flubie toaec nemen,i|p quam te öoom ^nno i j 3 Ψ 5 baer |
-ocr page 116-
ί·
bfter Bpmet jgnen Rnctïjtbeel tonter^ feptte/jae alless tDatonbec b'aeibc icasS in be d&rotten: oocfi tuat tooojronbt/ oft tecture te Öoom mai / öet fel^ be oocR neerfllpcfeen metenbe ibe^ ma* tfn bc tepcfeentngöen ïatl meer alji bip ÖOHbert tn ggetal, (liibie mercfete men bat fiem feecgéefjolgen öabbetot
Monte San Savino, bacï ÖP maetfttS een wtü- «s^^ijuuiutu/ «tn ut Luu^tt^it^ti yt^Muit^ Marien i^emeïöacrt / op een beter ma^ j ben Vocfenöe Adam en Evanaecht/aï^ ' nierealis Uoojöenen. i^anbaetöeeröe j cer|ieotoecti:eöerssbeiSgebobt}S«©oo|t^ 'lp toeber bp beiSremijtentot Camal-1 aen be tacfeen be0 boomjs maetfete fip
loli, foo öp bie ©abet^ belooft öabbe; baec maecte öp eenen Hkerilnacöt; ratio feenbanbe filaeröcpt chriiti berftïaert 10» ïlier maecÊte fip beel ïlerbecjs / en anber/ met tonterfeptfeisi nae't ïcben Sigebaen bp ber &eecfe/om bat Det te be^ tecgöeïgcBenfoubeop benj^acDt. €n alfoo nu bit Itc^t ban onbec opmeten mocgtpaffewnSet batfebanberfiutte/ maet&te ijp een anbec ïictjt / tomenbe j ban be €ngcïen in be iocDt/bie Giona m | exceifis fingi)en«€lbet maren i^eiöecen met ontftefeen ftro6toalmen / bie öun felöen ïiiöt maSen om gaen: eiber ber^ licfitfe ben boobtfcDappenben <engöeï; eiber be jBaen en fterren» l|ier bp ijabi? teftp gemaectcentge Êujnenmet öaïf ggebjofeen 25eelben, ϊ©ίί toercfeöecft menigö beSaegfit/en feec gepjefen/oocfe met fcöoon ILatijnfcÖe berfen, i^ttt nae Dpte Mognen maecfete/inbe^fibbiie ban s.Michiel in Bofco, berfcgepbfn ^U (loeien in ben aeeftet/bie feerion(!icS[ enöJcVgöebaen5ön. j^acbat Mitttn binnen ipïoicncen centgöe bingfien qU* baé öabbe/ öeerbc öp toeber tot Camal-
Abraham, Ilaack j lacob, Moyfes, Aaron, lofue, David, en b'anber Coningöen/ eicfe nae 't berloop bejs tgt^; bcfe toaren al ggebonben aen bepbe aermen/upt* göenomen Samuci, en ^Jan Baptift, Die maer met eenen arem 3gn ggebonben/ om batfe ban in IBocber^ itjföjaerfn seDcpIigBt ^enbe fïambanbenboom maecfete öpb'oube ^ïange getoonben/ bie ban benmibben omöooflö menfiÓ gebaente öebbenbe / met be öanben ban acöteroocfe göebonben toaö. <©pöaec gooft treebt be jBarp^beelbt met eenen boet / en ben anberen boet(!eItfeopbe jBaen / berieebt jijnbe met bes>on / en gOecroont met ttoaeïf ;èterren« 5&efe Maria ijs in be ïocgt onberljoubenban beel naet6te3^inber-€ngelen/bte 'tlit&t Rebben ban gaer jg>onne-raepen: biek« fteraepen boo^be blaberen bejSboomjS (ïralenbe /berltcgtenbefe ggebonbene/ meltfte fcBtjnen boo; befe gratie Io0 te bjo^ben. jgnboben alinbelotfii ttoee fiinberfienjs/ met bit fcDiift;
^^ws Enis culpa damnmiit,
Marügratïa fohh.
mt toerrfe toajs feer uptnemenbebjel göebaen/ met groote perfectie in naetfe* ten en tronien: οο(δ op alle bingen iJlöticö geeïet. μ . Bindo gaf fiem fiier booi b2p Ronbert gouben Croonen: €n boe Vaiari te öoom ijuam/ bebe befen Μ .Bindo öem groote beleeftfiept/ en liet Bem maecSen in 't cïeen/aïjs oft berïi terile toaer gBebieefl/ be booiberBaelbe 'STafel aSinnen batfipte ipïojenrenbe 'STefel maecBte / maetfite öp ooc6 boo? .jgte M. Oaaviano een Venus ttl eén Leda^ nae . ^„la > be Cacionen ban Michei Agnoio: <en ^"nen s.J" ineen groot (ϊΗίδ eenen^♦leronimo, lomivi^- j groot
met ίε incerber gBeruflftcpbt tt magen/ gingö i)p errfl tot Aretfo, enftoutDDe 5gn Derbe ^ufiec/roopenbe Dacr een be^ flonncn ijupjs/ en plaetfe om ftottente maften/in Borgos.vito. <sor jflo^eni' c«a gö^comen/ öegon öp be 'SCafcl/ Daer ..-iif !π tspiiseelbenöe b'^ntfangtjcniffe tjan ^Sv»» Mana.^ni mtbbenmaccte ftp ben boom Icnw^l:
- l^beelt,»"" |
Giofgio Vafari. Fol. los.
naecftt/ ban bett /^gbt aen luiHtie gBelt' bert mefenbe/ en fp biebt be luiiitie tmee ^upben/betogfenbe onnoofelBepbt €n luftitie (lelt be l©aerBept op 'tBooft eenen 6ran0 ban €ptfte blaberen/be« bjgfenbe be ëracBt ber pielen. (Iuc6 majs gebaen met feer grooter bigt en €on(i, i ƒ44, trocfe vafari te i&a· pel^ / baer Bp berfcBepben fraep toerr^ gen bebe/ fo ban (lutco/ baer ongemoon gBefien tc mefen/ en boo^t beel fcBil* berfle, Ce öoom gBefeeert toefenbe/ maetteBpboo?€atbinacl Famefe op't nat een ^ale / almaer in plaetfe ban een bajementte magen onberb'ï|i(ïo|ien/ Bp ban ben bloer optbaert (tBilberbe opgaenbe trappen/ op berfcBepben taog^ fen / tot baer bl^iftojien beginnen/ ma^» ftenbe oocEi eenigBe boo;^beelben B^^c tn baer op betrappen. ï^et 5tjn al^iflo^ rien banbe biercBenban f^anjsPauIus be berbe / baer t'elcfeen Bp na 't leben in feomt.CuffcBen b'l^ifïo jien/ bobé pooi* ten oft anberjs/ gomen alt^bt eenigBe 5^euceben/en boben eltfie^^eutBt tomé tbiee i^icto^ien gelgcft €ngelen/en Bou« ben altflt eenitB 3fintüc6 3^epferi Booft tn iBebaillen oft anber^: fumma/baec ijS montier beel meccft in : €n alfoofe in Baefïen mod sgn gBemaec6t/ bjerbtfe ban Vafari (bie baer ben retfitenlBan toe bja0) gebaen in Bonbert bagenwaet Babber beter mogfien Bonbert maen# ben aen boenbe gBebJeejï 5^n: enalle^ met epgeii Banbt / in plaetjs bat Bp Biet ^iongBeriS in gBeb^upcfitfoube Bebben» φοιΒ nam boe booten / bat Bp toeï petfoube laten beginnen met fgnCar* tonen/ en aenleggBen ban anberen:maet alle0 felf met 5ijn epgBen Banben op# boé.'JBoe Bp aen befe ^ale boenbe toag/ 3ijn ober €:afel banben Carbinael rebe^ nen geballen / ban Bet leben ban be upt* nemen(ïc boo?ï«cBtigBe JBannen inbe 'iETepcfecn-cond/ bïegljebjeefi bjaeren in gitalten/ban Cimabue tot bien ttjöt toe/ te befcBiötjen/ en eenonber bie leerben / gBefteeten Mon signor Giovio, fepbe baer grooten fin toe teBebben/ en ful£]c te boegen bp5ijn anber iSoetften/ tc bieten/ Mufeo, en^nnEiogij .■ maer alfoo baer ban berber fpjefeenbe / befen felben DJel bemert6te/bat Bet beguame^ Φ 4 lijfSec
gtoot aljS't ïetjen / in i^cnitentie/ toeït^ lien obetleggenbe be boot chriiti, bte&p ^oo^ bcm aen 't Ccnpst ID^eft / daet sgn bo?|l / om venus en '^toïecfcöss ïufl: te Decjag&en. i^efe venus tsajS gbemaetftt blucötenbe/met Cupido opbmawm/ aen b een Banbt öebbenbeiocus, enon* ttc tuege liggen ben ^pfto^ec en pglen: oocft be pQlentian Cupido gjgefcgoten/
l^oeber^il^upben ioa$ feer aerbitg gebaen / en met groo ter aenbacBticBepbt; tH^aer langBte berBalen/ tuat en biaer vafari algBe^ feBilbert geeft:|l^aer om to^t te malen/ faiaecD^ hertellen / mat (lutben ban gebaen/ baer pet befonber^in t'aenmertfteni^/bat on^ matgbienen tot bermaet&/ oft ^ongBer^ leeringge.
i^bieerbitB te meten/bat BP altöt^ feer beerbicö biajs / en fgn bingöen bebe fonber moeplötfefiepbt. Hp maecfite tot öoom booj Meflèr Bindo nofö een (iutfe ban <©Ip/cen3fifbocninge ban 't CrupjS/ baer chriftus groot aiè't leben op ber aerben ïigfit aen be Maria: boeten: €n in belocBtiiS Phoebus, bie bc ig>0nneb«=« bet6t/ en Diana be i®aen« ^n 't Eanbt^ fcBap/ bat ban befe berbupfleringBe be^ fcBabutot i^ / fietmen ban be ^fterbtbe^ bingöe eenige (teenberg^^en gftefcöeurt/ en eenige lichamen berrefen uptbegra^ ben tomen op berfffiepbentoijfen. ^tt fïucfe fteeft alle befie ^cftilberi/ om 3tjn befonber gratie/ mei beballen» )|ter na maecfete ÖP boo? ben Carbinael Far- nefe, Op ecn Cafel ar^t ellen fioogö en )«,v^«fdighebierb?eebt/een luititia, bie in ben arem '" luReen^^trup^: ^p Deeft be tbiaelf ^vceΓom -safelen/en ben^tepter:maer boben op ^^icheyt." iisben<©pebaer / op't booft öebbenbe eenen ftelm ban öfer en goubt / met b?p pluPmen/'taböJS ban een ret^t Öftöter/ en met bipberlep bermen becleebt / ban ben mibbel optoaert naetfet tocfenbc, öabbe aen ben riem / aliS göeban» Rgengebonben met gulben 6etenen/be feben booffteben/bie Baer tontrarp 5ijn/ be bebjiegijïtjcfeftepbt / b'onbjetenöept/ üJ^eetBept/ b?eefe/ berraberne/ logBen/ en qnaetfpjeftingBe. «θρ befe is geflelt/ Ben berfieerenbe be ï©aerBepbtal |
-ocr page 117-
Italiaenfche Schildets,
IfjtSeï baneenitB ;&t!)tïbercontje8öe- fcf)iet>^/om bat öe <^t\mï)t foo epgmt^ Igc& allesi nietenujeten teonbecfcljep* ben / nocj^ fo tuel alle^ niet en Derflaen/ ηοφ en bennen: ^oVuertjtgtec ban ben lafi ^gefcDoben op be fcljioubtten ban Vafari, biealtee ban in jgn joncfegept Deel Dingen oj^goebeo^ben Dabbebooj tgtberb^gf/ en upt Iu(I opgfiefcftieben. ^ujS Vafari, tn bcrfc^epbé plaetfen ban ^tallen üJetcftenb e / bojberbe allenr BenjS5tin25oecfe* <i5pnbeUnge gecomen bupten Arimini b^p mtjlen/ in een €Ioo*i fïer ban S". Maria di Scoica, baec bé 31ibt èem te gÖebaUe ban ecnen IBonicfe / bte floet fcöigber tijajS/ 3gn a5oec6 Wet fitu fcö JÖbenriBn liet &em maecfien "töoogb teUaec-tafel / te Uïtten/ b'4Bffecöanbe ber toöfen upt bé «©oflen^tec in maec- tc Vafari fecc beelbeelben / en tn foo gfie^ ruften ylaetfe gfieb^uptBte öpgtooten bigt en ftubie/ onbetftöepbenbe b^pbeti! Iepï|ofgi)efinnen ber Comngentnclee^ btng^e/ alö In gebaenten/ fommtgci: tarnatten mafienbe fcöoon toitarOttcö/ anber gjaeuacDticg / enbe becbe fbart. 10oo?t maecfete 0p beel anber ^^acöt ban l^eetben/Camelcn/en i©|ommeba ^ ctfen/ foobatöet eenuptnentenbe acr<· bfc5 bjercö ijS, ^SiOt Arimini in Fran- cefco maecbte bp / baec ^. Frandfcus bebjonben ontfangt oj^benbergö ver- nia,ötc βρ baec in nae t'Ieben bebcimaec ombat bcfébecgt^ba gcaeubie coot;^/
ooc6 Sinte Francifcus en 5gn itiebeg^efeL· len tieebecen mebeg^aeu/ foomaetBte Vafari chriftum tn een ^onne / met ten beel ^ecapgtntien t bjo^be bit bjctcfe faetec onbecfcgepben/ en be^ fen ^tict/ en b'anbec figueren/ tooiben albecïiföt/ en befcgenen banbecïaec# gept ber jonnen / en 'tiLanbtftöap ooc meteentgle pucperigebertoen bebom» meltengöefcöabutot/ batbooj eïcfien beöaegöigcfi bjajs aen te ficn.®an baer ië öp nabec&ant g^etojtienfAretfo, en 5gttöup38aI bolbaen toefenbe/ beftfitU becbe 8p ben folber ban be faïe / bie feec ïgrBïöcfe ban ftout gftebs^otöt toais/ teaec tn quameh bettgte grootepeccfeé: Sdtecin maetBte öpbe ben / en in biec Doef6en bc biet ^apfoe». neii / mztUt figuecen / bie alle ficn nae |
'tgcoote mibbeïpete/ toaer in sfinftee^ ben groot al^ 't leben / te toeten / be ©eucijt / bic onber boet ^ecft sggbic* Bept/ en bp 'ttjap? be if o^upne/ ttaenbe befe tüïte met flotfeen» €tt'tbocÖt beien beöaegölijcfe/batmcn fteerenbe en toen* bébe in be ^ale/fomtgt^ fag be Mii^^ Öeptbobenbeipoitupne enbe^^eucftt/ en fomtptsi be O^eucftt boben j^gbic^ Öept en ^o^tupne / ggdgtfe in be iBet* relt bicfettJil^ göebeurt» öonbtomin be bacfeen 5gn/be obecbloebicljept/milt* Bept / toetentöept / bjgföept/ acbepbt/ en eere/en becgOelgcfie bingen» «©nber^ tufTtfjen 5önber ooc Ι|ί(Ιομεη ban bOu=»
be écgliloecjï/Apclles, Zeuxis,Parafius,
Protogenes, enanbec / rac tbecfcöepben compacteringctt/ en aecbtc0ettcn»#oc0 maecteöp in een ban be €amercn/th ec- nen gefneben folber/in een groot peccfiy baec Abraham tjan #obt bjojbt gftebe^ nebgt» j^ocft conbtom in bier anber percïié/©jÊbe/ ecnbjacöt/ be ^eucfit/ en bc i®attcijept. it bingoën öabbc ÖP gebaen met €pberbje/ baer öemlud toe quam: acgtenbebat bie manier ban toecc&en niet becacljt nocg naeggeTaten ittoft mo jben. %n. Den ingancfe ban bc Camer/ maecfetc W fcljier upt boecbit* Öept een 25?upt/ in b'een &ant ^tbbenbe eenraecb ofterrecb / betogfenbe batfe uptöunl0abet!S öupjsaUetrafeen/ en tnebe b?ag8en bat fp mogfjen / en in b'anber ftant/ bie boo^ upt fteecSt/ ftab^ be fp een bjanbenbe too|tfc/alfo fp comt in 'f25?upbi0om!S öup0/betoöfenbe bat fp göelgcfe bptr öÜcjS te nieten boet/ en berberft» ï|p maecfete boo? eenen 3Cbt ban s». Fiore, tn eenen 0eeftcc / be r ^^ osjupïoftban Heiter fη Air«crus, in«®*B«n lp/op een .irafel ban bijftien ellen lang/ , en ïtetfe eerji ftellen op Öaer plaetfc: fiet toelcfe feer goetijs / om een bingBentei"*«"'® beter op5tjnen recRten bagö te maSem sdtet pgnbe fiem vafari, in bit meccfe te toonen een groote macfit en Beerïgtfe* Öept / (ïellenbe aUeö in goebr oojben/ i^agien / ;êtBilt6napEn / ^olbaten banberb3aci)t/25otteïrge/€tebence/oft ferbicie / be iBufgcfee / een fieuffeen/en allejs/ göelgc6 een Coningiilgcfe ^of en 25?uploft-fecfi bercpffcftenbe 5πη. ^iei: fietmen onber anber ben i©arfcfiaïf6
oft |
ofl !|ofmec(lcr befpgfe ter^lafeigge»' iepben/ met eenen gcooté fleert ban gien en ^^ienaerjï / al gccleet in leb^epe, 3llen b'epnben ber 'SafcUn (laen i|ee# ren en aniier bolcB/ bie be maeltgbt aen^ fien. ®en Coitingfj Affuerus öcel op 3gn25^upbtberlieft / rufïmet beflinc^ lie Banbt op be /iTafel/en langt fiaer met b'anber een fcfjale l^ijnjs / met een (la* tigöe Coninglijcfee at tic. ^it toaii een feer ijeerigcfe toercfe/g&ebaen met groo<» te bl0t en jlubie. 35oben aen t'bertoelf maec&te vafari op't nat eenen Chriftum j bie be 25ittpbt tornt betroonen met eenen bloemrran^ / tot eenuptleggin* gge ber lliflo^ie/betoöfenbe bat be oube 3loobtfcl}e ;§)inagogfjei0berteten/ en bat chriftus geeft aengenomen/ en gBe# Iroutot be gj^emeentebcrgj^eloobigj^e CBiiflenen. iSae berfcBepben iottter* feptfel]3 {jiier en baer gj^ebaen) jtiaetBte 8p booj eenen <©f leer ben eenen Adonis, bie toelcfie (lerft in be fcftoot ban vcnus, naer be beftlJiöbingBe Theocriti, en nocB eenPfiche ,bic meteenïamptbaft fiaetcnbefiet Cupido, bie upt benflaep i^lingDt/ bODj bat een fieete bjuppel op
nfeL·
ben tgbtïiet firmban Vafari tönterfep^ ten ööeBcetnaetfet/ een ebct/gBeleert/cn feer fcöoongongBelinff ten boeten npt/ boo? ecnen Endimion , bateenSagfier luajs / feer bemint ban be ilSane» ï^ier gabbe befen confligen Ötïber toonber fraep laten af-flefeen bit fcftoon ίίφ^ aemtegöen benacBtftöe bontfierïjept/ albjaer öetltanbifcftap cnBeta^eelbt ontfanglien |et licöt ban be IBane/ feer natuerlpB om aen te fien^iatit ÖP befeec epgfientlgtfe toaergijenomen get bleecE gBeelacft ticö licftt/ batbe |®anc geeft/ toaer fp gaer fcBijnfcl op iss gge^ benbe. ïi^oe Bp notg eenige (ïurfien gBe>> inaetftt Babbr/ guam i)p te 25olo0nen befoccBen ben Carbinaelban Μοηη^ tjie baer Hegact toajs; altoaer Öp eenigiir 5®gbcn bp toeffnbe/ naer beet pjopoo^ flen /Bcm ben Carbtnaelfoo toiflte be^ ρjaten / en met fulcfe fcftgnenbe geltjcfe/ bat f)p boe befloot te boen / bat Bp nopt IC bopn Baöbe bJiUen boen/bat toa^ een ï©gf te nemen: en nam / gBelgtfeben Carbinael begöeer be / een ï^orBter ban Francefco Bacci, ecn ebel ban |
Aretfo. Vafari ijg ober 6l boojt gijcbaren inet toercfeen / en Beeft te iplojenren inLaurens gBemaetfit ineen Capel· ie een ®afel / tlien ellen langB / en ber» tfiien BoogB / b ï^iflojie ban be marte- lefatie ban ben ConingB ^♦Sigiimundo, bie ban een anber ConingB oft®p?an/ niet fijn ï^upfb?oubJ eti ttoee J>on£n/ in eenen put toa^ gBebJojpen. j^ter maettc BP/bat Bet Balf cont ban be €a* pelle boben Bem te paffe quamtoteen ruflijtfee poojtbanccn t^aUepi/toaer boDj men fat Β in een booj-poitael/ met Colomnen eni0ira(lerjlbanbe <©ibfn Dorica gBebcutotieu boo| bitpo^tael farö tiien op een plaet?/ toaer in't mib* ben (lonbt eenen (leeiiput met acBt can^ ten / baer ronbtom trappen aen toaren: en Bier op toaren gBemaetBt bciStolba* ten/bie be ttoeeljonen naetitbaecfn gaentoerpen» öonbtom fn beHogien maecfite Bp boltfe/ bie bee^ tojeetBepbt aenfagBen» CerilintBer jgbenban ben Put/Babben eenigBe feer to^eebergcB be Coninginne gBebatt / om nae ben l^ut iebiagBen.©oo?aen inbe tpfoojteofr pojtael toaren eenen Bfop i»olbaten/ bie sigifmundo btnben / bie met een goebertiecen actie betoijfl toilligB te Igben/fienbe in be locBt bier €ngelé/bic Bun bieren toonen be palmen berber^ toinningBe/toaer booj fp bertroofi fcBe=» nentctoefen:baer fagB men begroote to?eetBept ban ben /^rpian/ bie booi aen 't pojtael (laettooffe toajs op alïeis/ actt* tuben/ tojeetBepbt/ affecten / en anber^ feer toelgelet/ en met grooter Confï en blijtgBebaem sSac bit toer eS /boojbe* gBecrte ban ben ï^ertogB Cofimo, gaf Bp eerdmacl upt in i©?ucS jijn 23oetii/ ban Betlfben ber gtaliaenfcöe^cBiU
totbr Conclabe. vafari gingB bupten iplo^ncen fiem te groeten, ©en CarbiV nael fepbe Bem t Sicfi gae te iloom/en fal boo?gf}eb3i0iÖaue too?ben / befcBicBt bat gï5p te boen Bebt / en atö gBp be tij^ bingBe Boo^t/ comt firorfir nae iSoom/ X fflubie |
-ocr page 118-
fonijcr te bettoatijtcit ontboben tc too?^ Dcn. ^oc btfeti ban i^aujs/ en lulio öe beicöe gijcaoenu vua^ / trocfe vaftri, upt besgeectebanben ^ertogD/ teaoom/ taec Op üan ben biel ontfanggen/ en tn't ttiecc bjojbe gefïelt / o^binerenbe een Capelletot Pieter Montorio vbie beel met |@arbecen beelbm mo^be g{)ei> liett/en inbe -srafeïfcöilberbe öp be feeering^e P^uii; ^aer Dabbe öp/om een )}et*anbectng^e ban anber / en om beter Den Cept te bolgcn / Paulura gemaecfet/ bte nocgionggmaiEi/ en gDeb^aegt bp Ananias.baer bp geficfiteni^oopfcl ont* fangt* jgae beei tgbt bte boojbiacbt Hoo} benl^aujs tetepcftenen berrcbepic ben bingen ban ^cc&itectuce/ o|btneer« be öp ben l^of bupten Porte Pop©ii, qf^t* Öeeten vigna luUa, toeïcfee met groeten onggelooAgcgen tofi tuojbe gbebaen: €nBicr fcgUberbe vafaribeiêaeï / en eenige€ameren:Got namael^ b'^ltaer- tafel/ boo|be Com^agtite banbcMi- fericordia ban^.Ian decollato.jgae beel anber bingften bic öp tc öoom bebe/ aio Öoetoeï öpCartonen tot een ILogiein be Vigna luiia 0abbe göetepcfecntoraop't natte fcDilberen / ftenbe boo; f'l^auje; ficoote toiflTeïfinnicDept/ bat ban fiem toepntcb te bcröoyen toa?/ bertroc ban 3^oom / om te gaen btencn ben ]^ertogg Cofimo, bic öcm feer begeerbe / en beel* inael ontboben öabbe. i©nbcrtu(fcBcn tjcbe fip nocö eïber ongfteiooftgcfee beeï tocrcfeen/ en guam cpnoltngc met aï jgn SÖeftnte ^lo^cnten / m i ƒ j f, baer öp fcöilberbc bc foïber ban be ;èaïe ban b'oBïcmcnten/ bacr macc6enbeelfperc' feen ttan Celius en Satumus; iBn uoojt ecntgöeanbct €amec0 met ideeetfcije bingften / ban luppiters opboebtngöc/ Dan Herculis trachten / en bergfteïgcfec: #of δ ïtet öen ©ertog met 5gn CartonjS maetüsii 'STaiintcn/ bDïgöc"0befcl)iï«. bcroe ban tltü <iamcr.©cei anbec ber* tteringc üan 45rotifre" / εη bingljen bic "tboutocn acngaen/ Ï^ttft öp aï te tocgöc SPbjaciit / batftet ongclooflijc6i0/b)at al bjfrcfer banConterfeptfelcn en rif π ban btc ban'tlupjSMedicis^baer al tn cojten tijbt gbebaen Dccft, W&^ oocfe UBtnemenöe öecrïrjcbanbcnïlcr* ?O0D gDcloont/en bbbcn bcfcn gefcfionc* gen een 8eetl0c6 en gBcrieftacSBupsi binnê iplojenté/cn een bupt{ ber ^tabt; eocfe öeerlgc6c «©fftticn / ban φοη^ falonter/en anbcr/binnen Aretfo. aso.» ben anber jgn toercfccn / bic te bcrtoon^ beren 53« / bpfonbec be groote ^ale ban ben llertogD / baer beerticfi groote Wtftoitmm/ enfigjieren in tomenfcö oftatöt ellen fioogb/ en foo boïtoercit ban ?5atatHien / ^teben ea pïaetfen naericben / en <iontctfeptfeIcn fonbcc cpnM/ bat öet fcfiijnt onmogficltjtfe; en alIeiS 10 bolbaen in min aIjS een %atc tgtsi/ göebjupcfienbe alleen tot jgn pc loan Stradanus, en ttoee flnber / baer {)pbtc&U)tIj$]^un bingen gerboen mo|i« U^at befe in gaefi itioH bolbaen 3gn/ Uia^tegDenbe 25|UpIo^banben bOOriucÖtigben fÖ^inte Don Francefco |
Media, en bc J)u(ïer ban ben mepfec Maximiliaen : ©antoeïtfti|0UbJÏgt6<S gyecomen be€ontnginneban^}ant6« rtjcfe / tegöcn bjooibtcfi b'^upfbjoutoe ban Hendrick be 4%'3i:egöen fbcröaelbc a^oubjlgcfe / Beeft vafari töonber beel feefïlgc&e toeberepbingge tettiegBeee<« bz^tijt/ aljSeenbtefc&ternemmermcei: bermoept enbjajs banftDilbcren: iep bunc&ttcccvmocbcfoMbctoejben allr^
te befcDiöben/toant itfe en tnifler ggeen epnbe ban te binben / bat foobee! göcbaenöecft, 3|p Beeft ten ïepennocö gbcbient ben f^aujs Pius be maftcnbe in be ConingBIötBe ;S>aletterfcBepbett bingöen/ aï0 ben ;§)töts-jiröbt ter Ztt tegen ben ^^urr6 bp Lepan to, een groot öucfiboltoertfe» ©oo?t een fiucft/baet be HSertfee ^paengicn en ©eneticn Bun berbtnben tegben ben ^^m'cft : (®ot6 ecnigBcï^ijïoiien tan i^jantfecgtfe / en meer anöer btngBen:gin melc 6e Bcm ge* Bolpen Bcbben (fo irfemeen) Hendrick in be Croon / en Pieter de witte, j^ebcr^ lanbcr^» g^en feibcn Pieter Beeft ηοφ met Bcm getoiocBt in be Cupoia te fla* renten / boe Vafari , bte men Cavalier Glorgio Biet/out in be tfcjïicB gjaren ten mtnfïen mo(i toefen / en ftoelDcl een rpcft IBanjönbe/ niet af en liet ban bjtrc^ fien tot al laet tn ben nacBt met Bet feeerflicBt/aljs tcfe toel toeetbat Bp nocB gBebjuptfite Sfinno i j 7 7* boe icfe on^ ttcnt ©ajicn-abont bacr te jf loienté bp
Pieter |
Pieter de witte jStBtlbcr / en anber ^t^ berlanbcrjs toajs. 5^ttöJcrcSinbcCu> pola, baer Bp boe aen boenbe toa0/t0 Bet <©oibecl/ baer bp botten ïn't boogbfte Chriitura, ben HepligBcn / encircfeclen ban engelen göemaccfet Beeft/ biefenbe groote beelben/bie beel in t bertojten te ften 50n, ^ter Beeft be ©oot Bem ten Balben ben toecB afgcfnebé / en 5ön blij* ttcBept in bc <ίΓοη|ϊ ten epnöe gebjacBt / bat Bp t'begonnen bJercfefiecft moeten onbolmaetBt laten: !|etujeltftnaeban
FrederijckZucchero boicpnbt gctoOJi ben, vafari ijs oBefio^bcn te loicn* ten/3(lnno 1/78, owbi 64,3larcn.
Cictien tian Frederijck Zuc- chero, ^tBiïbcr ban ^,Agno- lo in Vado.
T'4Bn gBefcBtebt niet bagBclgtp /bat 5öatuere Baerebel gabét'famé ge^ lgcMtjt& beelatBticB maetftt aentbiec SBebjoeberjs / al fulcfej: gBeftBtebt int ïiertoeBbom ban Vrbijn,bp ben jenngnen gBebertBten / tot Agnoio tn Vado, acn Taddeo, en Fredericho Zuc- chero, bc ttjcltfee inbc ^cBilber-tonfl bcpbe foo uptmuntitB 5Ön gBetoeefi / bat bele/ bte notBtan^ ban goet oojbeel niet berooft en snn/ban Bun toert^en tuepnitB enberfcBept meten temaken* FrederijckZucchero nocB eencïeen Sint toefenbe / vuerbt in gBefelfcBa» ban jgn HSocbet «nno i j ƒ ο, gBebiatBt tc iloom ban o^aviano ^B'nen ©abcr / bie t'BepIigBe lubiieo quam B^^en / en met ecnen befoecfien sötien foon Taddeo, toeltfecn boe α ο, gfaer oubt / en in be Conft alrec feer Becbaren / en bermaert b]a0*^oe oaaviano ecnen tgbt lang bp 3dncn ;&oon Bebbe gBttneefi / liet Bp sgnen Frederijck bp Bem/ op bat Bp baer
bJiber nae Bupji gBetrotfeen* ®oe Fre- derijck eenigentijt te ^tBolcBflbbege* gacn/en tameïgcfe lefen en fcB^gbcn ton/ liet Taddeo Bcm ben tgbt befieben met ïecrcntepcSencn/ met bed beter gBelCf geniBeptalSBcmfelf gaïibe mogen gc^ |
F0I.110.
beuren; tottoeïtficCondBpben gion^' gBen Baefï bcbonbt niet alietn gcnegcit/ maer feer bequaem te bjcfen / om tot boicometiBept te gBcrafien, ;©oe Bp nu ontrent fejs ^aren Bem in be Conft gBe^ oeffent Babbe / begon Bp 5Ünen 25?oebet bienfiitB cn bcBulpicB tc toojben / en ttiet Bem op't nat te toercfeen: ^00 bat Bp met enten moebt grgpcnbc / boo? een 0oomftB iEbelma/ onbcr bp be trap pen ban Ara coeii,inecn|&aïlepss/fcBiI<i jjerbe op't nat / op 5pn epgBen Bant / ee* nen berg Helycon met be Mufes. Taddeo fienbe / bat 3gn 252ocber alleen / en met cpgBen teptitcntngBe/ Bem foo toeï gBc»» bjaget) Babbe/ bjacBt BP foo beel te toae- ge/bat Bp tot s. Maria deU'ortoaRipa, een Capelle tc maBen Babbe* Sn bit luertfe/ ombe USannenbie'tBemBab* ben aenbeiïcebt te gBenoegBen/maerfete Taddeo ecncn 3feer(t-natBt / albcrejie bolbcbe Frederijck (BocbJcl notB feer iong bjefenbe) in fultfeer manieren/ bat^ men tonbe bemertften / bat Bp baat be^ fonberis te tuoiben Babbe. üier na inee^· nigetoebcrepbingetot b'MDtbaert ban Carolus Quintus, Beeft Frederijck gpnen 25joebcr groot beBuip gebaen; gBelgcfe Bp bcbc booj s^ Paulo lordano, tC Bac- ciano,inï|tftOiienban AlexandroMag- no.<©0C6Orvieto, bacr B? b|p i^ifiOi riPK oan s. Pauius maccfete m bc ^erc6« ^e (j^BebioeberiSBier ftec6 too^benbe/ Beerbc Taddeo tCÉOOm/ cn Frederijck quam met een toepnitB Cojtfen tot Agnoio, en gBencfengijnbe/feeerbe ootfe bJcber te öoom: 3liltoaer fp tot een toe* bcrepbingBeombengocben ©?pbagB/ inbcr jplo^entgnen aacrcfe acBter Ban- eJii, binnen bier bagcn ttjw / al b'l^ifio* rfcnbanbei^afTie/ ooc6|&|opBetencn anber bingen / bat pbcr biie't fagB Bem grootlöc); mofi bertoonbcren / batfoa beeï toert6 in foo cojten tgbt foo uptne* nemenbc toel gBcbaen toai, Frederijck bic geen bingen lieber bebc/ aï^eenige bingben op gijn epgBen Banbt/ toais feet bcrblgbt/ bat 5gna&?ocbcr Bem Babbe boen Bebben een jfatciatctcfcBtlberen op't nat / op bc plaetfc Dogano, bp Euftachio, boo| bé ^oofmeeftcr ba €ar# binael Farnefe. Hier maecfeteBp b-ï^i-» iïojic öcjs feibcn Sinte Euftachij, öacr Bp
mm |
-ocr page 119-
Italiaenfche Schilders,
ttitt W^fδη feitiberen flöeboopt 10; ött i quam/öem utntenbe binnett iplojentcn/ issjaatiüetüieeenreec goebtmetcg. baecmensrooteteetfcDa^maecEite/om Öet mtöben tjacfe maecte ÖP / baer befen ^anct ojj ύζ Sac^t 50tibe/ftet Det Cru^ tifiji. Taddeo fo^cljöulotcö tJOa? 39Π0 25joebec0 ecre/om bat bit 59« vuectfe in ten 0öemeen?laetiS toais/ quamniet ai* leen 't toecc& beften/maec üeröelpm oft retocqueren/'i aïelc& Frederijck cenen tgt lang qualrjc^ berb^aeg^: maec tpn* belgcg/ oin bat^P iu|l |)abbealle0aL· ïecn tc boé/betmonnenöan gramfctjap/ bicfete aftgenesgti iSjoebecijaabcge* öaen/ en bkef eentgöe Daggen fon jcr t'ÖupiS toinen:5^tt luerot boo j tsjtenben gÖ^mibbelt; Taddeo fouDe tietbetecen mat gem aenbe Carton^ mang^elbe/ maec ntetaen öet toert: öeele metc öebaen 3önbe/öabbe Frederijck grooten iof / naem en gtjecucOt/ een goct^cijtl· bec tetuefen. φρ maet^te gter naein 'jS l^au^ Ipailep^/ in be fale ban be fecniecö/eentgöeSCpoitElen. i^iec nac tn g^efelfcBai? Mm föncu 25joeber / in't
Eallepö tot Ara coeii, een ipciife in een aleop'tnatriEn in Beividere, onbec anbet fcaepicDept tn een iFtÖfe/ een ^U fïo^ieüan Moyfes cn Pharao j be toeltbe naemadgi toan Cornelis Cort feet ton* flicg ttjajs gfiefneben» «Sn ftoetoeï Frede- rijck babelfltfe öem beüoecötiptnemen# bete toefen/tojecben 50« bing^enijoo? tenigl&e jijnbengber^ in beracijtina^. göebjacöt/een bing bat onbec be €on(i al te beel gefcDtet/toaec boo? be S^ucDt bccöinbett / alö booj 't Öooft getlagcn/ in ben glöeell toeccoeït / cn bectcacgöt tn öe fiubie/fcö^oemenbe pet te beftaen/ oft aen te bangi>en» Frederijck |
tUjee gcootej&eelben neffen^ eenï©a# pen banPius be4^.Öab gebaen/ti-oconti bobi toefenbe te l^enetien/ baec öp boo? bcn IDatriarcD bp ben trap berfciiepben acrbtcöeben op 'tnat / en ban fiucco/ bebe: cn ineen Capeïletc s.Francefco della vigna,tmteï|iftO|ienban Lazarus Dp 't nat/ ooffibe befeeeringtïe ban Mag- daiena: i)p maecte ooc op tf^ïtaer-tafeï ban <©ïpbe uptben «©oiïen. ï|p maccfete notlï met ijaefittoaelftiiïo^ ïitn tot een Ccagebie/en anbec bingen/ bie 5gnen naem feer bermecrberben, ^oe 6p nu ban l^enetten nae 0oom ep't nat bebe, enber anbec/ baerbm Babec Chriilum beeft op ben fcöoot / en eentgèe iEngïielcnbi reeifcöapp^n bsc IdaiTten gouben, ^p öe^ft ooth bofbaen fgn 25joebergi begonnen toercfe / tn bat Seerlöcfe #aHep5S teCaprarola,boo^ ben boojluc^ttgen Carbinaelban Farnefe: toelcfee ^t|lo?ten/oube en mobeme/aer* bige inbentien ban^oeetfcfte berfterin* öcn/ cn anbec ojbinantien/ bie baer feer tanfïicö göefcDilbert 3Ön / een epgöen ©oecfe fcijier foubcn beöoeben/ bacrom |)icr naegöelaten, Frederijck Deeft ootft öbefcbiloert eenen grooten boecfe ban (Êpbertoe/toefenbe een Caiumnia, fcftier opbetoöfebanbe Caiumnia ban Apei- les, baec öp eenigen finmebe boo? f^axt^ be, Cenigöe meenben oft raemben bat fitt toasS tfr oo^faerö ban eenige fcfioj* tingöe / bic tuftcficn Famefc cn ftem ge» ballen i0/ be belooningöe belangöenbe/ cn bat ben Carbinacl fepbe; Raphael enb'anbtr goebe ^cbilberö en toaren nu niet, iBaerop Frederijck foubeftcfo ben gÏ)eanibJoo?9t; ^t gacDeConÜbCi· mtnberiS /^aufen /enl^jtncen/ toaren nu ootfe nipt: ban fitt macö gemifi 3tjn, iBaecalfo bit booj Comelis Corr gDe* fneben upt in iSjtnt comt / iffcr naberi> iianbtbeuptleggingöe in ^taliaenisbp geboegöt.Ban Frederijck nofö te fien een feftoon öeerlrjtfe (lucfetot ^,Lau- rens in Damas j baer Laurens opbsn roo(ïer toojt gelept / met eenen !|emel/ en benebcn eenigge fcgoon Bnielenbe 25eelbé oft idjianten/ bat allcssfeec toel ggebaenijs, i0an ficm ^Önoorfetefien ineen &ecc&ban ^,Catherine,b'ï|ifto^ rtenban Catherine, te toeten / baer fp gehangen in ben iji / en baer eenige öepltgen gftetoojg^t toojben/ en fp ontfiooft: ^aec ootSfraepen aer^
be Coninginne loanna van Ooftenrljck t'ontfangöen / maecfete öpupt begöeec-» te ban ben l|ertogg / eenen feec gtooten boecfe/bte t'epnben een ^aie een göcöeel tooneel bebecKte. ]|iec op uiae gije^ baen banlLgmoftcp-mme een fees berfteclgc&t JlatDt/ en oorg eenige btn« ggen ban uatt en fuiact / om eenen umpD-boge/ bie alle feec g^epjefen wa* een, ^^oe tp te 0oom biebec gi)ebeect maö/ öabbe Taddeo uooj ftem aengöe;» nomen een gcoote ifacciate oft becmelf galfconbt/banbe €apellebec ten / bp be naelbe ban s. Mauro, altoaec Frederijck ftiac6]c be jganben aen gfyt* flagen tjeefi: bocö ÖP onbectuffcgen btn* nen en bupten iHoom eentgge anbec btn^ gi)en beeft moeten boen, <©nbet; anbec taieeCamecö op tnat te Tivoli, boo{ ben Cacbinael ban geeraren: tn öJelcfee Camerji / b' een b' ebelöepbt / en b' an^ bec b'^ecegbenaemt/ gp beel aecbtgge becftecfel^ fcftilbecbe, Cpnbljjc bolbebe tip be betgaelbe Capellebec^efugten/ of.ï®tti0bWoiii ban Marien a^oobtfcftap/ mcteenigöe
totsön ban Μ
i&iopöeten/ en eenen gwoten !|emel. g^italleöijSbanbentoniïigen Comelis Gort göefneben g{)ctoee(l/ en gaetupt iniajtnt/ battffeniet cnbeöoefb'ojbfi nantie te befcb^Dben: bet gebaen op t nat; ^azt j^n te fien feec fcfjoon ILafee- nen / cn (latigöe actiën: ^nfumma / obecal bol geefiiS enpcrfettie ^eftoit, 5©tt felbe voertè Oeeft Frederijck toje* ber binnen biepniclg ^aecenbertsaect gcretocquefct / cn bertrteut met Cpbecr· toe/göclgcfi fp in Statten booj een togfie Öcbbén / bun bingben op 't nat b|oogöe toefenbe teboen / glatcecenbe met iLat^ Ke be rooben/ bie ban aecbe/ bie fp Terra roffa öeeten/göebaen 5ijn:be groen aecbe metKifup^ groen / en foo boojt benen, «©oe Taddeo oberlcben toaö / bolbebe Frederijck be Capelle tot S. Marcello, bic Taddeo bab begonnen, ^iermaecg^ tc Frederijck eenigbe ililïojien ban^. Pauwels: bit tocrcfe tocrbt ontbecfit tot 5ön groote eece. <©oc6 bolbebe gp 't bt* gonnenbJeccfetotTrinita, baec ÖP een 36ltaec-tflfcl ban <©lp/en anbecbingöe»
op't
men becl berft^epbentöe» fben en onbcrfc^epben cpgenfcftap* pen be^fnbt itt bccnatuere / ooc^ toel In een eenici) birtg^ / t'3P aerb-gtenbt/ (leen/boine/bUct oft pet anberii te ïGt-- fen: lilifóa ft?imcnbpbc toniligr ocffs* naer^ onfer ^csiiöer-tonjï bttit^epöen |
FoLiïf«·
big^e ^serben/ enanberiS/ intomen, j^ocij l)ecfi ÖP göebaenin bec «©out* fmcörti Cflgêlle t'öoogöaltaer/b'i^i^ fiojie ban be i^ijfe upt ben eo(ïen/ bai oofh een feer goct toercfe ban banuclin* g^e cn o^binantie i0 / be toelcfte booj lacob Matham gcfneben in ^jintcomt, j^ocD ban Frederijck tei^ten/ ineen iKertfe oft 252be-Ö«pii ber Gonfalons, in ftrada luiij, Dc göeejTelinsbe / baec Chriftusaeneen tlecncolomne (göelfltft te Öoom te fien in eenicb Clooftcr) göebonben i0: ^tt een acrbitö en fracp (iucfi. Hp naeberDanbt tn ©lancfergcfe göereplïbooj ben Carbid nael ban ILojepnen / altoaer öP eenigfie bingöen bebe/ en quam ban baer in jSCf bcrlanbt/ en t'^nttoerpen/ baer öem be^tgilber^ goetontljael / en groote ecre aen beben, üpi^ ooc& ban baec göerepfï in iBngÖelanbt / en te ILon* ben/ altoaer Ijp eenige €bellupbcn con=. terfeptte/en i0 ban baer toebec te aoom sefeeert, <0ocfe βρ gerepfi in jèpaen* gien / altoaer fip booj ben <Conin00 Philippus eenigöe fïucfecn bebe, l^tec nae bolbebe fip tot jplojencen be Cupo- le, te toeten/ bet ^ojbeel/ ban Cavalier Giorgio vafari begonnen / cn boo| (Ier* ben onbolbaen g&elaten : öier in Seeft Frederijck feccgcootenacffeten gebaen, toercfeensön meer al0 ic& berga^ len fan, ï|p tegöe«tooo?bicö tooo« nacfittcg binnen öoom / baer öp op ce^ nen bergö bp Temita een fcgoon Icpg met bier tftojenjs öeeft gbeboutot/ ban teaer bp Öoom tan obêrfien / en tooont baer/ gijegoutot toefenbe/ inr^» belijcSen ouberbom, €n gelgcfe öP een öooglöe plaetfe bcfit: alfo tö sijnen naein ootfe booj een Boogö getncBt berSeben enbecmaert.
beelen /nae bat be fSatuere Sunb^etS^ Igcfe oft milbelqtfe be gant toereprfeen^ be 10: b'een ban toepnicö o?&inantit/ routo / öarbt/ en onlieftrjtS in fgn ber# toe: b'anber in oibinerm/ ff^i^berrn/m alle bingen ber <itotift/ &eetfeolcomen/f® bat öun bingen ban bcn ^cötlbersi / en
beti
Frederijck Zucchero, en Frederijck Barozio.
ïeöm Uan Frederijck Barozio, uptneitimiie ^φϊί ber ban Vrbijn. |
-ocr page 120-
ben gemfenenboïcBc ggeïgcfeeïijcê met een groot luel betialïen ujoit aengefien/ S0cp?efen / en in toeei'öen oÖ^Doutien. •©nDer be e0ene bic bu^ Deel graceitjcfe 5i)n/i0 tjpfonbec een booineemigc tueec» bteö gerefeent te toefen Fredcnjck Baro- tio: iDeïeften gcirjcfe ftp i0 geboien £'Vr- ï^ijnj fcögnt be felbe ïocöt/aert en gfjeefl ingijetcocEen te Rebben / bie3iininebe- tio?gecben l^jbijnfc&é Raphael beelacö' tici) ijS getoeefi/ oft bat al jön graceïot»» liept op 8em berftojben / oft öem aen# e'eerft ijS* bat icfe btnben can/foube ÖP in 5ön ieugijt te fioom 5Bn göetoeefï ten tijbc ba #0U0 Pauius be berbe/baec Bp in bèrfciiepben bingöen op't nat fiaïcfe 6cm toel öeeft g^ebjagDsn: bocö Seeft Bem mecft altötji geöoubé/ al0 gp nofö boet / in 3ön Baber-jïabt Vrbijn, ^P i^aïtiitgöctoeefl feec berfierïrjcB/ Jjerfianbicö / en ïieflöcfe in 5ijn tepcSc;» iiingen en inbentien/ben affecten en an^ bec beeïen bet Conjten toel uptbeeïben»» beentreffenbe/ bafiin ftellen/tconien en naecfetcn/ ban allen ouberbominen cnBunbe/een uptnemenbe lieflócSf toel· flanbtföcpt gcbenbe, i^p geeft beel goe^ öe Conterfeptfelen nae t'ieben göebaen/ οοΓδ berfc^epben Cafelen /Cafereeïen en ï^iftojien: <©otB feec beel bcballocBe 5l^arte-beelbeit ban (©Ipbetbae geeft gp SÖebaen/ tnaflemeefl gijeb^upcfeenbe be tronie ban 5tjn gupfbjoutoe/ be fclbe oocS met öaet feinbt op alle aerbigge foete manier ban fitten naer Ö^Ieben bootfenbe / beeï tgtiS te toegeb^engenbe iemgge feer natuerlijffe ïacgenbe tro=. Kien / t'5p ban feinberen/ I0?outoen/ oft eerfame beballtjtfie oube jBansi/ nae bat Bet in 50η o^binantie te pas iss göc^ tomen / eenbingöen batbpfonbec 5gn toercS geeft geeiert.ïlp ii aïtijt^ in 5ün fcgilberen feer bloepenbe gbetoeefï/ 5ön bingftenfooaerbtcg berbiijbenbe/ bat fip be boo^ben bet EaSenen op tt grotit foube toefen afgeftiebeit, mtt h lanbe t0(mgniS toetenjs) ban gem niet te fien/ ban eenigge Dinggen bie tnl^jint fo- men/foa ban Comeiis Cortjal0 ban ben Sadlaers,te toeten / eeniggefeet aerbi* ge jBarp-beeïben/ fobupten in't belbt/ aliS in Camer fittenbe / met meer anbec ^ifioiièens: ^Enfonbergept een feer act# bigge toel ggeoibineerbe «©|aaeggin« gge/ baerChnftus meteenbjieflbeïgcfte boobe tronie toojtgebjagen banNico- dermus, lofcph uan Arimathca, en loan- nes, toelcSen eenen linnen boec& ggebat gebbenbe / be beenen bi agenbe / betoijfi op een goebe manier ban blagen een ge* toelt en cracgt / bie in ben jonggen lup^ ben gemeenlgcR ijs; gBaer geeft Barotius οοεδ natuerlijcS uptgcbiur&tttiMaria be jBoeber chrifti eengertlöcfteb^ocfi gept / met een omtiacgticgept oftfton* men: «©ocfeinbe anber Marienftctmen uptnemenben routoe aenggetoefen.l0att 3ön.epggen ganbt fietmen oocfe eenigge i^jinten ggegetft / baer men in foo deen binggen foo grooten aeröt en mu (ïant ftet/ bat get bectoonberlgc en ber^^ maecSlgcfe i^/te toeten/een 5Bacp-beeï- befeen inbe lotgt/en eeneen ^,Francif« cus, op een geefïigge togfe gefemelt/om googgfienbe. ^^efeenbergclgc&e bin^ ggen/ bie top gier te fien tomen/ getup^ gen onjs gier te lanbe/ toat een befonbec uptnemenbe Itcftt en bertieringe tn onfe €on(i / in ben ^taïifcgeii Stippemiineti ggeberggten gem ontgoubt/ enjgn toe- fen geeft» tp ijS altgt feer bloepenbe eit geefiicg m 3gn ILafeenen getoeeH / blac/ en met onberjïanbicg / notg fonfupjS mboumenen ïiteucfeen/ seb?upc6enbe metgoet opmrrc&igg oo^öeeï beeïget leben/ in alle 5gn bingen. j^u betoni icfe banjgnouöerbom nieten toeet/ noth bansgimi (ïerfbagg btrnomenengeb^ be/ jo Offer tcS fgnennaem ben geerlijt^ Ken ggertitöte/ nefffuö ben bejien g.ta |
|
Baer tebergeffen/ bat fp be groote nta^ bemie oft gegooi alle:êcgiiüeru/ en Ceptfeen-confï oeffenenbeilubiofe/ oft leer-ïu(ïigge bet ganifcge ï©eeteït: ;g>oo geeft geen ^taotgaec te roemen boben ©enetien/ ban fo beel goèbe tref* igcöe tolojterbctiS / ofttoel-bertocube Jicgilberg ober langg flabtcg t'gebben I Cegabt/ gelgt fp onbet anber nocg geeft gaer JSoigger lacob Palma, toelcfeen toa0gebojen
befonber in fgn colojeren/ oft ganbelen met ber bertoen/ op een aerötge/ bïoep# enbe/gloepenbe/ en bjopigcfee mantere: gelgtfe tcS gier ban tot ggetupgg neem een groot {luc& flfimftelrebam tot ben tonjïliefbiggen ^m Hennjck van Os, toefenbebaer Venus,iuno, en Pallasbp een fit ié aen 'JSafel/en be nijbige ^mee* biacgt beji ttotfï-appet gen toeggetoo^^ pen geeft/en genen blieggt^ift bp 3gn nocg meer perfonagien/ als? eenen galf naec&ten ;g>cgenc6er/ H^tnberfeen^ / en finöer binggen, jBaerbpfonbeti^feer gratelgcSDe venus, bie gaif toat ban acgter fit/ en feeert gaec feer aerbicg na garen Cupido, bte gaerpftfcggnt gep# meiric^ in b'ooj te feggen/be tronie ber Venus, bille/fenie/en aüeö 5511 feer toel/ en op een ftcrbaren manier ban toert' δεπ g!)cbaen: ^umma/tö een SiUfS bat feer gf)epif fen töojbt / ggelgcB get toel toeerbicgis» i^otg iö t mmftelrebam toel pet ban gem te fien/ bat niet te bet* atgten ig: ^ocg toat tc l^enetieti / eii in anber l)teben ban Sltalien / foo Ca»» felen/ Cafereelen/ boetScn/en Conter» fcpifelen ban gem siin tc fien / toeet icfe niet ^aet comtoocfe nae fijn tepcfie# «inp;gbco| Goitzium ggcfneben upt in eenen s.ieronimus, bie een fraep actie boet* Ban ggelijcfeencomtban fjem upt / boo? GiiUs sadiaer ggefnc^ ben / eenen s. sebaftiaetij bat een fcgoon teelbt/en ban goebet actitube iö.^Baer iöootSgetoeefï benoubeniacob Palma Jïan ©enetien / befen fcgilberbe ban β» Ipbertoeeen geerïgcbefonberfle toercö inbeCqmer/ baft bie ban be^ètgole ban SMarc bergaberen/ een (ïucfe/ baer 'tboobt Itcfiaem ban s.Marc too?bt gge^ ïjiatRt na ©e^etten in een f>tfttp* Hier ilsi feecarvöicfi uptgebeeïbt m gwutoc^
ïigggenbe oocfe met onberbjeben liet/1 Uaenfcge^clitlbeisi/alsiberplaetfetoel tot een (lutfe toeegö in ben gronbt / niet; toeerbif g toefeube» mo0geijöe Igben bat pet f00 cantigg i
leiaen mn lacob Paima, ^cöiïöer Uan Benetien*
in bf fe lefie öJeuiücn / en ban fo rnenicg ebel Confl-rijfS Sgeifli Heeft βσοηι
gaec
Hi^ift f lojenreit te roemen / te fen 'tbebbeban be ^tgilbei-f οπίϊ |
FoI.ii2.
^ee-ontoeber / baer ootfe nocg dnbjr ^rgepcn en^cgupten banbefe ^ Ie totnöen toojben bebocftten / feer toel en mei grooter aenbacgt ggeöaen: gggi Igciioocèis eenen groep beelbeninbe lociu/ in berfcgepben g^ebaenten baii guabe ggeejten/bie al^ iBinben blafen/ om 't .i)cgip/bat booj be rafenbe golben met riemen tracgtelgcfe toojt geroept/ te beletten.^ier fietmen ben bigt en be* genbicgept oer ^cgipperjs/ 'tggetoelbt ber i©inbm; 't toeren bet baren / en be bltyemcn «pt benf emeï baïlen/'ttoatec gebjofeen ban ben riemen / en 'tboutoen bet riemen ban be tracgt ber iSoeperi/ een binggen toefenbe bat niet te tjerbe» isreniiÈ/bei^atuer naetber te tomen: toant get fcggnt in't aenfien / bat get geele fiucfe roert en fcgubt/geïgc of tge* ne baer in gefcgilbert iss al leefbe/en m^ tuerlgc gefegiebbe,5^ocgfcgtlbetbe gp ban (©Ipbertoe b'googg ^Itaer-tafel boo^ "tiilooftet Helen a, te l^enetteii bp 'tCafteeleen bjp Coninggen/baet beel beelben en feer uptnemenbe goebe tronien in romen / en fcgoon Eafeenen/ belcpt met eenen goeben f toier oft gang ber boutoen- j^ocgtn be Mtttk ban S". Mariaformofa , iiSban gemeen 'Cafeï booj be i5u{Tcgieterii oft Slrttllerie- mee{lecö/ toaer tn tomt een g». Barbara foo groot al0 'tleben/ met op eenfgbe Anthonis, en Op b'anber ^.Baftiaen: maer be Barbara i0 'tbefïe 25eelb bat befen Palma optbebe. IBp ggebencSt te Hepben te gebben gftefien/ tengupfe baneenenbanberlBuelen/boben'tpoii tael in be Camer/ een ©joutoen tronie/ met galjs en bo^ften naet&t/ 'ttoelcS geerlgcfe en toonbertoel upt bet ganbt fionbt/bocg ban bp fcgeen met toepnicö arbepbt / en met niet u tnroote ganbes^ lingftegebaen te toefen.'©aer is tt Wt» netieneen Conterfeptfel / bat gp naec gem felbeti gab gebaen / batmen altgtjs op 'jg^^eeren '^emelbaertss bacg opbe :f eefi te i^enetien fatg / bat Michel Ag- nolo, nocg Lionardo da Vind, ntetiiab<i benmoggen berbeteten/ foo geeïber^ toonbetlgcfi i^bat ggeacgtgetoojben/ om fgn iieeluptggenomenffgooiigept; foo toel ggefïelt en ggefcgiïbert alsS gefi i^.Wtetnaer/öoemenUermacgteber^
öetetingöe |
1
-ocr page 121-
Saer ï©ebutol tocrbt / en toeber bjoutoe ban eertèn albaer gBeBeeten Muzzio da cafa Polidoro,eéflecBt ^tBtl# ber toefenbe / om bat Bp meer be mape# né in be Jpranfcöe firggen/aljs be MnhiU ber-confl oft pinceelen geoeffentBabbe» ©an befen 10 gBecomen lofepino, toelc^ feen be iBoeber upt eenen bjoom oft openbaeringe (fo fp fegBt) ben naem lo- iephitetgeben,©p toa^ geboden SCnna
1/70» ;©en longBen lofepijn i» $gn op* toaffen toa? gBemeenlgcft boenbe met met Solen upt Bet bpcr eenige bingen te tepc6enen:toaerom be JBocber bit fien^ be/grooten lufï Babbe toeber nae öoom te feeeren/latenbefiaec feïben boo^fïaen/ bat ben jongen toat bpfonber^ te tooj* ben BaöDc, i©aer mebe ben ©abec
lofeph öan Arpino, uptnemenbe ^cBiU ber te föoom*
D%t ben namaelii in bjencBt epttbis- genbentoeg ber bencBtfaemBept/ nae upttogfen ban Pythagoras letter/ öarben en noutoen ingangB Beeft / en iS nu ter tgbt ben confiigBen ^cBtlber lo- feph van Arpino nietgantfcB onbeBcnt: toelcfeen ben pojcenben noot stiner <©u- beriS/ tot ber €on(ïen boltoitienöepbt geeft boen Baeflen/ foo bat Bp in 50η bjoegöe groene ^arcn loflijcfie rgpe bjUfBt? arbeptjs Beeft ban Bem la* té fien, ;êgn aoomfcöe moeber ©louto loanna, een^ cbelen ^pangiaert^ bocö*
toapenboe toa0« ^efe^iaBenbagBe* IgoreenberlepmaBenbe/begonben Bem teberbjieten/betoöïBembe aenpojren* te s^atuerenoobbe tot BoogBer boojne* men/begeerbe baerom aen Pomoranzio, batBp mocBt aen anber bingBen geflelt toefen ttoantbie ©jaecBen entoaeren tnaertoercB booj eenigBe flecBtegon* ÓBer0* ^it toojbe Bem tegBen be$s an" bet baegBsS toegefept. f^aerom Bp boe feer bioecB ijS gBecomen op't toercB: aï* toaer Bem een ban bie ^cBilbers gBe* boobt/en te toercB flelbe/wn /Cabclotfe toe temaecBen / Bem aenfienbe booj een banbe^ongerjs/biefulcc gBetooonsfin te boen. lofeph anttooo^be/bat Bp baer* omnietentoajSgBetomen; ban betogl ben ^ongé baer nocB niet en toa^/toou* be Bp't geern Bem te gBebal{eboen*<Sn* bertuffcBen ifi ben <®pper-meefler Po- moranzio gBecomen/bie biaegBbe Bem/ ofBpmoetjs gBenoecBBabbete maBen inben<©iotiffenoft cieraten een iföaf^^ fcBer/toaertoe lofeph getoillicfttoaiS/ «ninaetfiti befe j®affcöec trome /bie
ben fpot bigtenbe / fepbe: ^p fal een ®cBilbertoo?ben alsi mgnjs gBelgc&.
^pnblinge te Öoom comenbe/ gcraectê in groote armoebe / bat fp ben cofl niet toel toifïen te gBecrijgBen: en boo? upt* nemenbe gBeb^etfe/ be jBoeber een Baec jongB fiinbt mofl bperen oft bafieren met Bet roet upt ben fcfjooifïeen: maec lofeph bertroofie Baec tenbefïen / feg* gBenbe/ flptoilbe alle bigt boentelee^ ren /omt'Bupsi teBelp nonberBouben/ alsi Bp pet boen conbe. €n gaenbe öage# Igcfer upt tepcfeenen foo Bier foo baec/ toaer pet fraepiSttjag/ meteenbjoobt ban een ooitgen/bat hp boo? jijnen g\jec tot leeren / teel tfabonte ftalf toeberom t'Bup0 b^acBt. ©e ilbeber bebenc^ Benbe/of Bp met anber Soirgerj? mocBt ben tgt met fpelen boo^b^engen / guam fien toat Bp bcbe/ en flonbt bicBtotïjs langBen tgt ac6tcc Bem bat öp't niet en toifl. ^en ©aber trorfe beel tgtö bup^ ten öoom / eenigBe bingen boenbe boo? ben 25oeren/ en toa0 gBetoettt te maBen ex voto. CgefcBiebein 50« ban BupjS toefen/bat een iBan bad nae Bem guam * ^ · ^ Λ Γ iïie üan een #ecrbt aBebflï^
ter / toag nocft jong lignbe Baeft l©eefe/1 ïen toefenbe/ begBeerbe BaeflitB een Ex- ®?outo/ en ï®ebutoe,ï®eefe toefenbe/1 voto te Bebben ghemaecBt: toaerom lo- toagbcfïeltteöoom in't Cloofier ban feph bat aengenomen / en tegen bejsani^ Anna. ©joutoe tooibcnbe/toass gBe^ beren baegBsban toaterbertoe gebaen troutot met eenen lofeph Cleermaeffeer Beeft / tot ecn groot toelbeballeii ban ban Arpino, in't HertogBbom ban Sar-; ben man. ©eeï repfé iji Bp in gefelfcBap ro, onbfrt'gBebiebt beöebelcniacobo bananber jScBilbcriS/ metinn ©aber Bon compagny, tsec fp repnbfH bjp j oocB bupten ber ^tabt gBetrocBen in
' berfc&epi·
Itaiiaenfche SchiïderS)
Betertiige tn 5liti toett6/i0 Bet met Bem teruggtje gljiloopen: '©ocB Babbe te booien gfienoetB sBfbaen / onbec be be* ie J>ci)iïDecj5 te jijn gBereSent/ en ailen adec ban Bem/ oft jrjn gBerurot te tBe^ fenafgöefeeert ^pi^ gBefïoiuenouDt 48.-Jaer, Sïengaenbe ben jongBen Pal- ma, bie igSnotBbagOeïgei^boenbe inbe Confï binnésijn ©abetltjcfee ©enetten/ toefenbe een ^an ban s 4* Saer ou» berbomiS.iDattec meet boof gitaliaen* fcBe ^cBtlberjS tc ©enctien/in ben ^te»· benban Eombarbien/ oftelbeciSbaec ontrent jgn/ bic toat befonbecif / en mgni^cnlicBt tocecbicB mocBten toe* fen/ijs mp niet beftent/ ic6 Babfe anberis flBeecn al bp ben anbecen: |®aec betogi fuïcp niet can gBefcBieben / 6eec ifδ mp nutotonfcBooge^cBooiaoom/ baec altgtjseengoet beel betnuftigcen blij- tige naebolgere onfec ^cöilber-conft bp een 5ön / toaecom ie baec geen Danbt ύρ pbei aebe fal Bebben te leggé / op bat icfeb'^iftojte bet italiaenfcBejêcBiL· bec0 macft becbullen/en ten epnbc b?en^ gBen / om foo te comcn tot onfe i^ebec^ ïanbctiS / mgn ILanbt-bolcft en feenni^. |
F0L113.
ontrent een Banbt groot motBt toefen/ met fulcBen bigt/ en foo aerbicB/ bat aL· ie bie anber ^cBilber^ guamen acBtec Bem flaen / en fagBenmet groot ontfet' ten en bertoonberen be feltfaem uptnc^ mentBepbt/bie lofeph in be ^tBilber- confl onbertoacBt baer openbaerbe*en' bec befe ^cBilberö/ben gBenen bic Bem be€abeioti$Babbe boen toemaecBen/ babtBem/BpfoubetBemté beflenBou" ben / en bergBeben / Bp Babbe Bem aen' gBefien boo| eenen (lecBten iLeer-jon^ gen/ban nu fagB BP Bem boo? een groot |Beefler/en toou Ben» op een anber tgbt felf be ^srabelotö en bertoen toemaBen, Sdiernaer toojbe lofeph gBebjupcBtin iliflo^BenjS / baer Bp Bem toonber toeï in bioegB / en ;gnen loon too^be Bem bagBcliitr bermeerbert / epnblgcBtot acBt en tBieniuii be^ baegB^/ elcBen lui iji btjf flupber^. g^oe nu Nicoiaes Pomoranzio jgn beel/ te toeten/ be Belft ban beEogie/ bolbaen Babbe/ begBeer«^ be Pater Ignatius lofeph oocb tn 5gn toercB te Bebben. €n alfoo Bp nu baec oocB boenbe ijS getoeeft booj ben Pater, toa^ Bp foo blgtigB altijt^ op't toeccB/ bat Bp / boe anber toaren gaen noenma^ len / nocB bleef toercBeni ïBaerom BP ban befe sÖnmcbegBefellen feer bcnöbt ijS gBetoojben, ^tt toclcB jgn iBoebec bcrnemenbe/Bem gBeraben Beeft / bat Bp met ben anberenfoube afgaen / al en toilbcBpmet Bunnietinbel^erbergBe gaen/alfoo bat be maniere bjecfcnbe oft BemeenicB ongBelutB mocBtbooi befe bengbinge ontmoeten, l|cti0eenii gBebeurt / batBp toeber alleen oberbIe< ben toaiS op't toercB / en boenbe aen ee^ nicB l^iflo^iBen/ altoaer ben l^au^ op't llatB iö gBecomen/ en BP nebcr gBebal^ len» ©en t&au0 Bem bectoonberenbe ban 5gn toercB in fo groenen ouberbom/ fepbe Bem/ Bp foubeblgbenfitten/cn met 5gn toercB boojtbaeren. <i5n alfoo Pater Ignatius tegRcntooojbicB toaiS / b jaegBbe sgn !|epiicBept/toat bat booj eenen SongBentoa^. ©en Pater fepbe ben alle be gBelegBentBepbt / ben grooten noobt ber euber^ / cnbe groo* te fcBönbaerBept bie ben giongBen Bab^ bc / en betoee0 een uptmuntenbe groot ïBeefler te too^ben, ©oe liet ben löauis
berncmen
lofeph van Arpino,
bereulben.^aet ηα te aoom toeber ge* Beert toefenbe/ enb' Bem aljs boo? Benen begBebenbetotjijn gBetooonlgcBtepc Benen / tfl gefcBi êt batmen te aoom in't ^allepjs boenbe toa^ aen be Hogieoft «©allerge banl^aüis Gregorms be 15e» Bon Compagnjr, toaer obcrgBeflelttoai» réel0Caporaaiftrioft «©ppermecfïcrjS/ eenen Nicola Pomoranzio, en eenen Pater Ignatius, betoeïcBe berfcfiepben jongBe ^cBtïbersi albaer Babbcn in bat tocrcB iïoenbe.5©it fienbe iofeph,toert met lufi ontfïeeclten / en ban noot^gner #uber jS fiftebieben/ om in bat gefeïfcBap te mo^ igen toonen/ toat Bp in fo b^oegBen tgt inbe^cBilber-tonfi booj ftabigen blijt èabbe gebofbert: maec alfo Bp te bloot biel benbooinoemben iBeefier^ te b?a# flBen nae totrcB/begBeerbe BP ernftlgcB aen ?ön«n ©«ber / bat Bp bat booj Bem toilbèboen. jlBaer alfooben ©aber in ^laetfebanfulcjc te berfoetBen/ met ben giongöenjönen fpotbjeef/ijs lofeph felf SBecomen bp Nicola Pomoranzio, bie iem ban baiB té bagB upcflelbe: epnb'^ ïgcB booj aenBouben/ toojbe lofeph ge* (lelt te maecBeninbe fcBtlben banbejS |
-ocr page 122-
tocfitemen ttaebe<i^ut3èi:jS/ enbetinbcni öe Dat^Êt eecigffee iupben tijavcn/ijeeft ÖP iJcrojbtneect een ppUifie ban bjie pkten/ 25joo&t / ïiaijn/ l^ieefcf)/ toefptjö/oocfe Hicöt/tn l&Eferti0/albEr* iep noobtüjenbitiftepbt oui öiipföoubm ijoo? perfoonen/ n\ tgien gouben UtODmnfiBaent^^ t©oe geeft lofeph Dcmfïabitf) tnecft üeronleötcijt tnbcn öienfi ban benl^aug / toefenbe ebnitoel Uan aïle^ijn Uierrèen bolcomeïrjcè btf tadt. 10 göefcöiet/ boe ftp 3gn eet» ReiBaeütit-gljeit foube öaeicn enont* fangiien / bat ben Pagadoor ^ bes <Sntfangi)f r/ban öem begfieerbe #ant# fii)jtfi/oft «©isitantte ban stjnéc öanbt: maer alfo öp fepbe/nict te rönnen fcftjijf ben / anitooojbe ben Pagadoor, ||oe wf δίε foo goeben fcOtlber toais/ niet ben encon/ en bat &et fcftanbe toaji. g^es lö lofeph t'öups gOecomeii fonber 'igiieit te bjiilen ontfangen / en bebjocft b3efcnbe beclaegöbe öem / bat 5ön öUi beriS fjem niet öabbên laten te ècöool gaen eniceren» <©e 5©oeöer gaf öem moet/ en ieerbe l^em op ben feïben abont fo beei fci)?ijöé/ bat öp be^ anber baegö tgfieïbt ónifïffgö met 3ij(i epg^en ^nU iantte. ï©aer ban ben Pagadoor, fecc bcctoonbertsgnbe/ fepbe; 3^itiiSiijat bjeemtjs /batgöpgifïer abonbtnieten tonbft fcöjtjben / en op eenen rtac^t bB0 ïiaefï f?ebt gf)cleert. <©nbcr anbet mtc* δ?η/ bte lofeph beeï en tonfïicö g^ebaen geeft/ttjaö öp ten leften boenbe bpMon- te Caval, tnöen Üofban Carbinad d'E- fté, tn't jêomer-pallepi ban ben #misi/ inbeCapelïe / baer ftp maecfeteo'^f' fïojte ban benl§auiS^. Gregorius, tn aïfooïipüjeïiiaöbe gebjiit befesfldaujs tronie maerfeen met een bjoIijcS toefen/ toa^ [jet ommginiiicè : toant ïjoe ffp 5rjn Confï baec tn oeffenbe/fagij be felbe aïtgt b^oeflöcö-toa^ï'i^m ftpfebciftDep^ ben repfén afbtffite / ni ban ttteujS met BalcBi (göeltjfS ftet op^t nat uja0) liet befetfen, €pnbeïittg§ baec oberboeni» be ^tjnbe / en 8ct ftem niet en toon göe^ ïuc&ên/b|oefjt;tjn 25|oe&er item tijbin- 0Öe/ bat ben i0au0 Gregonus öe 13 ε. |
obetlebentoa^ : !©aec bp tt bertoonf beren 10/ toat b?eeint»ec berbo?g&enti ÖÊbfR en toettfiingê in m i^atwc fom^ tijbts göefpe«rttoo?bcn. ©eeii bjoebe boobtfcftap Doo|enbe / toerp lofeph φ lejëupt becöanöt / laetenbebe bjoebe tronie onboïmaecfet / alfoofp nocötö. <Boe 10 san gfietooon ppbtfte ten epnbe göetoeeit: maec quam baer na in bienil ban ben Carbinaeï ^^Severino, baec Öp notö tegöenbjcoibiröin 10 / en p^a* bifieban ge^ft boo? öem/ oocft 25ioobt cnl©ijn. l|iernaeOeeft&pgöebJ?ot0t boo^ b'een en b'anber, »8nbertulTei&en tffer Ober eenen 3öné 25joeber/genaemt Bernardino, bie oocfi een goet jècöflber i0/ftoartcöepbtgijebaIfen ί bjant alfoo befen met eenen «ebriman/ s^. Antonio Gaiettano, 'töooft banbeti gebannenen/ tebeelgl^emeenfr^ap itiaec&te/ enj^ati Öem gebaen een fcDoon 0oer/ too^bè fip nietaüeen g^ebannen: ttiaec^enrtoo}^ ben ƒ O O. Croonen op sgnïöfgftcdrtt» ï|et gefcötebe bat be^ufiitte banöoom befe göebannen op eenen tgbt öabben boojgjgenomen t'oberballen / en te ban# gO^n/ ü]etenbe batfe niet feermdt ban fioomentearen, lofeph bit bememen* be/i0 inaïbetöaed bes abonti öepiw* Inc6 te g>eetbe «ptgöetrocten/en i0 bit gfiefelfcgap tomen öjaecTcöoïitoen, 55e gebannen l^ebben (ïcacji; be blucl)t geno' men nae t geberrl^te toe/albiaecfpmet be Sufïitie / bie gun feer feojt öabbe gr* boigt/ fc9ecm«tftcrben/en ftunnen fpot fttclben / om batfraen ftun niet uptc^ei» rtcftmi Éonben, Meph t0boo^t0g|e* trocfien naeArpino, en fc^irBte^iineit 25?oebernae j^apefó / in fietCIóbfier ber €at|japfer0oft ^ateceufen. idèph taefenbe t'Appino, albiaec ftp upt b|ee* fe öem ontbiel / fcfiflberlic op be piaetfe tegen eenen muer ban beöoogö Hfeertfe/ gfienoemt s^ Agnolo, om baec ban gem memorie te ïaeten/ tbjee 25ceïben/ tr toeten/Mario, bie febenmaeïteöoom Gon ful gn ben gfteïeerben Cicero, om öatfeijfrer ban g&eboo^te toaeren» !©it i0 ai gftefcgiet ten tijbe ban fdaus Sixtus be bgfbe / naec toeïcBc oberlgben befafieban s^ Antoni boo|noemt göe*^ mibbeït en glöeb^ebitöt is gfïetoojben/ bat O0t& Bernardino, lofephs 25|oebec / t0 ÏO0 en b?p gOetooiben. lofeph taoj- beooèBte 0oomontboben/ alsgeenett noot Se&ïirnDe» ^oe maetfite £ip tot |
lofeph van
^.Laurensin Damas, be i|i|t0^ie ban Laurens, baet Öp gebangöen vuoit/ en noc^ eenigfte anbec, gin befe bansin» gljeis tefren een geeftigtje manier ban ojoineren/groote roerentgepbt/ en telgcfee actiën bec 35eelben/ oocfe een feecaecbtcl)fc&oon©eert/ uieïcfeöp te boojenban aerbe öabbe gDebootfeert/ en isfeectoel göebaen: foo isoocöee' nenbteberopfit / met bliegfienbe goet Haften» :èumma/ bit bjertö m$ en 10 fultfe/batl^et becooifaett ijeeft/ bat lo- feph feec bermaert/.en in een groot aen»· ftent0glieti)o^ben« ^tt\j!ecc& gebaen/ quam öp te j^apeïs in't Clooitec ber Catöupfecs boo?noemt / baec jijnen 25|oebcc öfm öntfloubenöaböe, ©oe lofeph baec tn bat Cïoófïet boenbe U>a0 met pet te maecgen/ guam ï^p ontboben biefenbe te 0oom/ om bteftnille bat sg^ nenBaberfiecb bias gf)eUio|ben / bie ooc6 fto^ts gDe(lo|ben is* )|iec nae be^ gon lofeph een toertfe/tot Lowijs, in öc ipranfopftöe Hteectfe / bat bjelcfe upt eentge ooifaecft niet bolbaen biojbe, pa nocö eenigöe toeccfeen / maetftte öp in't €Ioo(lec ban St». Procede, eert Capelle/ toflec in feec ron(iic& ban fiem 3ijn göe^ iraen be biec Heecacrs bec =Ëecc6en / en ^êibilïen. s^ae befen öeeft öp aengeno* tnen boo^ben 0oomfcgenl>eneet/^et toectfe ban öet campodogiio: botii boo? teel aen(ïaen ban ben fdjtooj ba 'tboo?^ noembe €ïoofler te jgapeïs/ is baec De nen göecepfl/altoaec Dp maetfete in een ^atcifiiefeec uptnemenbe ftfjilbecge/ en is baet nae te 0oom gpe&eert/om 'ttocccfe op 't Campodogiio te bO;ibe* ten / altoaecöp foube ma6enberft§ep* ben gBefcötebentfTen ber cuber aomep* «en;en öem bjojben boo| eec(l te fcQenc in een roobe 5ijben bupbeï g^eggeben gonbert gouben Crocnen* laooj eer(ï maecBte Öp b'ïltiïo jie /baer Romuius en Rhemus ban be l©oïbinnegiteboe(iert tBojben. i^ocB eenigiie ^tdojie ban een bataillie öeeft iÖPin't felbe biercfi bes Campodogli aengöebangïien: maer nut begeerte ban ben ^us clement be 8e. moft ÖP maetfeen tot φ, lan Lataranen, ljpbeFonteConftantini,in een 4Eapeïïe ban lan b'^uangeUft / baer loannes
fengn bitnet: in een anbec ^ifloiit/mt |
Arpino. Fol.tT4:
löp Dem ïaet ïebenbe in'i gcaf leggöen / en baet 'fanbecbaeggs niet en b)ojt gOe* bonben: bit ^gn groote boet&é ban tip* bectoe, tï^oojbeeifrö^öben banbe^er* toginneban Crats, iêoebec bec tegï)en< bioo^btge €ontnginne ban Spaengien/ aenbenCacbinael s^sevcrino, maecfetc ÖP nocö eenen boec ban i©lpbectt)e/baec Maria jong ten Cempel toojt gebjoctit/ bat ootiE feectoel göebaen biaS. ^en l^eef ban ben ISaus/ ben Carbinaeï Oi- tobrandino, geeft lofeph oocfttnjgnen bienfiaengöenomen/ en pjobifie göe- göeben: baec boojen bebefip opboecfe ban olpbectoe eenen booben Chriiium, ban ben €ngöelen g^efiouben, ï|iec nac t(i göefcöiebt / bat ben l^aus tcocfe nae ipercacen/ boe bat lertotöbom ljcm aé betflojben b3as*©oe UJOjbe lofeph beCf focöt mebe te cepfen. Ce iperracen taei» fenbe maetfete ijp b?ie flutxfeenS bait eipbecbie / itft meen op coopec platen* ^Ibaecte ^fcrrarentsboc ootfegfieto* men ben^ertogö Albertus, met beCOf ninginneban ^paengien/ boe baecbe troubjingensijn g&efctjiet.iBenban befe (iufcfeens fcöüneft ben iöaus aen ben #ertogö Albertus, enintflucjcfientoas eenen loris, biebe i©iaecBe bebecfjt: 5iet anbec (ïutcfeen gaf öpbecConin' ginnen iBoebec: ^tt berbe / be Conin* ginne. :©aec nae te öoom göetomen/ toojöen ben löaus göefonben ban bec Contnginneifeoebec eenige #atecno* (ïers ban coot to^ael / becmengfiet met gouben teecitenen / bantoelffee fipeen fcöontfi aen iofeph,feggenbe:©at is ba be ^ertoginne/ bie u fcöiïberge geeft, lofeph is ooclË aUijbt feec göemeenfaem met bi l^aus tcgenbjoojbicö/ben booj' noernbenClemensbe Se.öet tuelcfe bu togflgfS is: üjant alfo ben #aus 9laec<r ïgcc ba eenicf) Coopman too?;t upt lanbt 25iec gDefonben/ i jï gftefrbiet/bat lofeph is ggetomen bp ben idaüs / bie jijnnoenmael göebaen ftebbenbe/ ïiet pem ftftencfeen een goet glas met 2&ier/ enb?otlötet lofeph tfjettoeltB lofeph ge« ftftontSen toefenbe/ bjoncBet/ eet fip fcöier toift biat ftet toas/ijaïf upt. mn |0aus bit fienbe /fepbe: ilp buncSt ftet en bebalt u niet toet/ göeeft Ret mp/ icS faït «ptbjintfien / gelö'cft Bp bebe« l|iec «a i VM |
-ocr page 123-
gaec ban i óoo.öacn ijercicren cn ft^Ui beren te H^ercfee tian lan Lataranen, flitoaei: f)p lofeph geeft (©Ueclle ban Öet Uiettg gf)emaec&t/U}aei: toe f}p gemltet ö&eijen looo. Croonen op be Ijanbt/en lofeph lüojben alle toeecfie göeflöeben 200. Croonen / om ben 3©ercöUeben te betalen/en bit moiï om be co^gept besi tgbt0 in fiaeflen ggebaen $tjn. ^oe lo- feph met bit toeccfi beronlebtcgttoa^ / tDo^be gp ontboben/ oft boen gaenbp ben s^eef ban ben i^ausi Altobraodijn, om eenicö beïancft / foo fultjc ben naem Öabbe: maer befen toee^ gem boo^t tot ben i^auii. lofeph baer comenbe/ fcgonc Sem ben #auss een föibberftöap oft Ca- vaierade, enmaecfete Bern öibber ban ^.Pietersjfeggenbe/0p toiïbefiem ootft een teetfeen ban Kibberftöap gfieben» Ctlgc&e baggen baer nae fcgontg ffp gemeen gouben&eten/ biefefmaelom eint6/baer öingB aen een iBcbatïle /op b'een^gbe bias! t'tonterfeptfel ban ben |^au0 / op b'anber s^be een Crup^ / op ö'een jrjbe ban t'Criip0 een JöalmtacS / op b'anber een iLauüjertacfe. iBet bit ö8efcBcnc&i${ lofeph met taenggebam Qótn toertg tot^.lan Lataranen te leefeer boo^tggebacen. ;i^act maecfete gp een groot bacfeop't nattotfietfioog Sïtaer-tafel. ï©iti0 bWojte ban on^ fejS t«ten i^emelbaert/met icpofleïen/ en ttoee €ngöeïen/ en jgn albeeïben itteerberaïjSt'Ieben.SInbitbjercfeboen'
be tocfenbe/ is lofeph ftecfe ggebjoiben/ tuaerom ben ^aujs feer bjoef toefenbe / fonbt Bem bagelgcr jijnen epggtn ^ot" too?/en een «©üe/biemen ftect/ oiio del gran Duco, bie groote menitöte ba gon^ ben Croonen b'once toeetbttft toajStfiicr raebebJOibe öpoberjgn ÏDfgefmeert/ ootfê ïaoiiit een i^eberlanbtjS ècÖii&tï/ öfienaemt Floris van Dijck, bieftem feer göemeenfaem goetb?ient en göefeUe toaj?» <©nbcr fiaer ïteflgtfe* Beben/ bie lofeph banben^u0 gliefon' ben bierben/ bierbett gem ooc& ban ben ^aujs ggefonben loo. gouben !^roo« nen / om ;rjn töbt-berbiöf mebe te 8eb' ben. «Söènefen toefenbe / öeefi fip be boojnoembe ï^ifioiie boïepnbitfit/tot 5ö«en SEooten tof, 3in befen tobt matC' |
Ikertfe oocfe een ï|t(loiie/bai bjelcfee ooc g^et toertfe ggeacftt tg, lofeph Jeeft oti" beranbetüJercfeen gefcgilberteen gie op't nat/booj een €belma te öoom/ toeltbe Frederijck Zucchero bja^ aen be* fleetgöettieefl/ batfipfe aVmetepggen oanbt foube boen i maer alfoobenCi» belman eeni op't ftacöguam /batee^ nen Songgen baer aen boenbe pet aenteHrgtfeenbaer scenbeïanffe bpeti iMö/toert ben €belman berfloojt / iitt aiïe^ afbiffeen / betaeïbe Frcdenjck ai op / en toat men öem fepbe/ toilbet ban lofeph göebaen Bebben,. g|n befe Ho· 0ie quam onber anberbinggen / baer Cupido eenen Pan onbet gem leggt / be^ togfenbe bat be ïiefbe i^atuereober* toint / göelöcfe bat in pjintfiomt/ gfie- fnebenban lacob Matham. lofeph geeft oocfe ggebo^bert get toertfe banCampo- doglio, en aïfoo gp gier toegabbeahe^ fcgilbert op een boecjriié een bataïifien I met feer aerbigge ©eerbefeeniSeB ^ol· baetftenjs/ met berfierlgcfee Uii^eniS/ Belmen/en anber js/get toeïefe gem foitbe bienen tot een fcBctss oft oibtnantie / tooibenbe Bern boo| geboben j-oo. Cni nen. lofeph toais ooife Sfi". 1600. met benCarbinael Altobrandino te ^arnsS in fjancftcticfe/ boe't||outo'ïötsige# fcBiebebanben Zonnig Hcnrijckbe4e, metbentcgtebanben teggentnooibigen ïlertogg ban ipïoiencen. WM gp in ©lancfergtfe gefcgilbert geeft/ en toeet «ft niet/ btm bat gpiefioom ggefeeert/ baft boojtbaert in jijn Confl / en hait ben paujS/ en anbet üeeren/ Boogg'Inc beg^ft/en berecct tooit / gel^cS gp om ber Coniï toille toel berbient / en toeer* bigg tii.
^■iem ban nocöanber ata^
Iwenffge ^cgilber^ / bie teggen- toooibiggteJSoomsön.
T'egefcgiet bat be<©effenaeris onfec
Conflen t fomtgben gBelgcfeflape^^ tigg ggetoo;ben / gun te bjeben gouben meteen ggemeen manier ban toercfeen/ bie gun tót onbergoubt / en noobtbjuft matg bienen in't ggeiie bat gun baeg'^
wmeeitboo^jgomptteboen/ fonber
tïee!
Italiaenfche Schilders, nae^ecftljeni^auiategöetiBet SubiU- te Bemardino jönjBioebec <n bt feïbc |
beeï gunnen geefi/ oft finnen te bemoep# en / oft te beronlebiggen metbeel|lu> berend / oft bccröer nae te foecfeenber Confien boltomengept/ befonber aïji be aèjincen/ilecren/ enmacgttgge/ gun Uoofoen tot anber binggen ggetoent fiebben / als op boutoen/fcgilberen/ oft berggelgcfee. Bpfonber te aoom/ toam neer ben ièauj$ niet confi-UefbigÖ en 10/ niet ïatenbe boutoen/en fcgilueré/ maer tot anber binggen ggenepggt ijJ / foo boïg&en gem Carbinaïen/en anber ren/ baec in nae/ bat b'^ltaliaenffge ^tgilberii toepnitg tebefcgicfeingeb^ öen/ maer be jöeberlanberjs bie gun fel» ben niet toel tonnen boojt boen;€n bat* feaï0 toönliefbtgge Bacchus ^inberen/ niet tetoeïiö ojberoft inbe Weerenen
touto/ batr fp oocfe toel effen fo beel me^ be leeren/ Édii of f^fulcfe ganttoercfe be» beni 3©ant get59nfootenigge|®arp- beelbebie/oft anber ;èantté/ oft ^nc^ tinnen/ bie altgbt op een togfe oft (Irefee moetentoefen / betronten moetenfult# öen trecfe ban neu0 en mom/ en be wott^ toen foo beel plopfeenfS oft boutoen geb* fjen / en iöaltoojs Sltemget felf/ baer geeftmenbanjgn ponffeen^toe/ toant men maetfeter foojten ban bp boufg^ iten: iBaer toanneer ban be g>paenffge Ulote ban Snöieti boo? b'Cnggelfcge ÊooberjS/oftanberiS quaïtjt gducfet/ en bat get ^paenftge bupbe! te 6oom niet toei ggefpecfet en 10/ gebbent be jBeber;» ïanberö geel flecgt / toant be ;§>pani giaerben gun bingen meeft toopé.Bocg b'Staltanen / baer tcfeban booj gabbe tebergakn/ toanneer batbenièau^en be éiincen onfe Con|ï toeggebaen sijtt/ enggenuetgt gebben^aUepfcn/ feen/ enanberiite berderen / enbatfp eentgg uptnemcnbe #effenaer onfer Conften / met rtjcfeeïijcfee belooningge/ en ggcfcgencfeen berfien/ en boojfpoebe# ïijcfe geïpen tot ecrlijcfeen (iaet / ban bei» ginntn be gceflen te toacfeeren / tn b'oo« ggen opboenbe / berber te fitn / en allen bïgt te boen/ om optefïösen tot boUo^ bemagger afjonfïicgept intberbojgen gaer ftoarte toiet^en te toeren /eneicfe 5gn befï te boen / get boojgefïelbe piö^- teptfeen nae gem te (Irgcfeen. iffet oocfe toeggegaen te fioom / onber be Confï: toant boe lofepino om bebeutgt SgnerConiïen bp ben grooté buis^toert ggefien/ in boojfpoet en eeren opggCi toggen/ gebbenbeel Bemggefotgtnae te bolggen/ ggelgcfe te sön/of boojbp te löopen.3a^er boo? eenigge toonberlgcfe ggebojbert/ en inbe Conft toèggenoi^ men gebben.(©nber anber iffer eenen ge» geeten Carati, tooogenbe totbenbooj* rutgtiggen CarbinaelFamees, altoaec gpberfcgepben fcaep binggen geeft ge^ baen/bte feer uptmuntenbe sgn / tnfon* bergept een ftgoon gallerge / bie fo upt^ nemenbe gefcgilbert 10 op 't nat/ battec ggefept too^t/ bat befe maniere bie ban alle anber i@eeaer!S te boben gaet/ ett bat be fcgoongept niet upt te fpjefeen i?. |
5^aer ijs oocfe eenen Michael Agnolo ban Caravaggio, öte teöoom toonberf IgcSe binggen boet: gp is? oocfe ggelgcfe ben lofeph boo? bcrgaelt/ upt berarj· moebe op ggeclommen booj bigt / cloecfe enfloutelgcfe alle^ aenbattenbe/ en aennemenbe / gelgcfe eenige boen/ bie niet en toillen boojbloogepbt oft cleen^ gerticgepbt t' onber blgben: maer b^ρ^ moebicg/ en onbefcg^oomt gunfelben boojt boen / en gun boojöeel ober al fioutelgtfe becfoecfeen/'ttoelcfe boeg alft eerlgcfe/ op taemïgcfee toöfe/metbe<« leeftgept toegaet / niet te mifpigfen isi: toant 'tgelucfe toilt gem felben ban'tfelf on0 bictoild fo niet aenbieben/ get moet fomtgtiSban onsiggetenteert/aengfte* po^t/en berfocgt toefen, «©efen Michael Agnolo ban geeft alree metsgntoercii feen groot gefucgt/ eere/ en naem gecre* ggen. Hp geeft ggebaen een ï|t(ïo|ie tot Laurens in Daraas, mffenjS Öte ban lofepino, bacr ia 5gn leben ban bergaelt iéigier in geeft gp gemaecfeteen 5laen^ feen / oftaeuffeen/ batnaeiofephs ^U (ïojie toe fienbe be tongg upt lïeecBt/ fcgöncnbe of gp albu0 lofephs toercft β 3 toilbe
Caratz, Michael AgtioIo,PauIo Gydot.^ Fol. 115.
mengept. ^anontlïaetteromfienee^ nen genuecglgcfeen (Irgt/ en té om fntlft loopen tuffcgen befe: ϋίεϊ toert eenen b^anbenben tjber tOntf!e&en:gier begint |
-ocr page 124-
geen ilBeeiïet^öiitgen öbuöt; öotö fp feïbcn niet opentlgcft »iöfentje* ^an 30« fega&cn 10/ mt alle öinflijen niet fianBagatelli, fiinöec-iDerfS/ oftbuefe ïinsDen jgn / t'jp toat / ofi tan toiin ge^ fcöilbert / foo fp niet nae tleben gDei· ijaen/ engöefcDilöert en 5gn i.m battet niet goet / oft beter en tan öjefen/ ban be jêatueÉc tejjolsDcn. Sdlfó bat Öp niet tt* nen enïfieïen treeft en boet / oft öp en fitiet bïac6 nae t'ïeben en topieert /tnb' en fcBiïbert* ®it tn tjs botö geenen qna^ ben tücg/pnt tot goeben epnbt te tomen:
toant ndt CeptSeninofte ( of fp fcfioon getojtsi niet/alis tMetoen booi öebbé/en bc
fgatuere niet al öa^r bcrfcöepben tjertoi te bolflöen : ©otö be^oefbe meneerft fo becregecomen te toefen in bcrfianbt/ bat men t'fcööonde ïeben upt t'ftöoon onberfcöepbên en upt te fiiefen toift. iffer neffen^ bit Coo^en toeber btt3^af / bat 0p niet (iabiaö (jem ter (ïubte en be» gjgeeft / maer fjebbenbe een beertgiien bagDcn göcto^cijt / gaet Öp ber ttuee / oft éen macnbt tegftcn toanbelen/ met raapier op't fgbe / met een fenecöt atö^ ter^em / ban b'een 3^aetfbaeninb'an# ber / féer gftenegen tot becöten cn ferat^ ]&eelen toefenbe / foo bat^etfelbtfaem met Dem om te gaen IDelcfte bingen enfé Confi fieeï niet en göeïitBen:1®ant Mars enMinerva 50« bot^ nopt bebefle lïiienben gftctoteft; ï©an foo beel 5πη JanbelingRe belangt/ bie fuïcr /batfe feerbeballöcfei^/ en een ttionberfraep maniere / om bt ;êcetlbcr-jeugöt na te bolgtien* 5^aer is norg binnen 0oom «ené/ met naem Pauio Gydot, mebe upt* munticö / en obertrcffenbetoefenbe/ooc Secl bcrfcbepbenen anberg ban j^atue^ reaIjS anbetiBeefier^y gebbenbefeibt^'
EiS men ben tgbt beer in: toiïbe toe=» biengen/ foube men binbrn/en tonf iten beröalen / beel namen batï^jou^ toen/ bte in ben oubmtgbtberfcöepben tojonberlöcfee / Beerlgcfee / en loflgtSe / Coniïen en bemufttt^ebeit |
6op:en öoetoel eenigije fiem acötenfialf eenen aat® ban be jBolen toegö te fieb^ ben / oft öalf mal / foo 3i|nber ban goet ooibeel / bie öem öoubé oooj een ban bt berflanbitfifie IBeeiierss/ bie men bin^ ben macö / toefenbe geleertin Mathema- tica, bat iss een Coniï banbenpane^ ten / enanber j^atuerlöcfeebingöen te feennen» Ban ftem 5fjn feer ron|litö göe^ baen ttoee put&en op't nat tot Pieter Montono, befgben öfi flucfe ban Ra- phael ban t'öoogö 3filtaet / fonber bat R» ban pemanbt la(i öabbe oft loon ber# toatDtebe, €n ftecft ηοφ een binghen göebaen/ tot een groot oertoonberen aï* Ier Cond beraanbiaöer/ te toeten / bat ÖP upt een pafTeïgtfe groot OucfiiBar^ mojö öeeft gfttmaecfet ^en groep ban bgfoftfeit figuerenonbecben anberett/ bie alle feer confiigö / en ban grootec uptnementBept sijn / en fo ecnige toillen feggen/ ten eerfïen upt ben rontoen fteen göefotöt / en te toegöe gbeb?atötfon* ber een go HSobel / oft boo|-bootj3! ban ftlep/ oft toafcö: bit felbe öeeft fjem feer gfiemcöttgl) gemaeeiit/ en sgnennaem loflgtft toöt berbjepbi. mt^ iffer een anber «ptnemeiibe Ötlber/göeöeete» loan Boglion, bte «ptnemenbe maniei: Beeft ban tepcitenen enftfiilbercn, ©aec oot& ban bit ^,aer te 0oom g0e« comen ttoee ;g>c6iïber0 / een ban Siena^ en een ban jplo^encen/ eneenl02oubiy bie men fegbt ooc6 toeï fffiitbert 5&efe foubcninSintePieters=fócrc6 (foomen fegöt)eïtfeeen fiutban «©Ipbertoe ma* »en: ïBatter ban tomen toil / bat fal bentöbt leeren, g^itiis aï rgftene ftfe tanbernemen banöe .teggentooojbigfiè gtaïiaenftöe ^töilberis binnenzoom toefenbe / bic «ptmuntigö / en in be
Conjf itaem-toeerbigö
en^cBtïberen confïiclj Rebben göcoeffetit.
itebben gbebaen/ en te toeg]5e gebjacgt/ foo in ^rijgöi^-ftan&ei / maet-j^angö / ^icöt'tanft / ;g>terre tonil / toelf}j?e^ ftentfiept/nuttebonben /toonbcrlgtBe boojfeggingben / enbergeïijtfee; ^00 bet ïiifit toaer gemaetfit tottbe too^ben/
batbe
ïtaiiaenfché Schilders, \»ilbe ftefpotten: toantfii)fen öie ban faem 3|nbenticn /en o^blnatitié fti 50ηίΐτ |
Propertia, Piautïlkj Lucretia, Sophónirba. Tol. i lö.
naer beCrooningge be^ Hfeepfer^ / ern^ ftitö na öaer bernam/en toel gabbe toiU len fien/bocö tefgabe/toant fp een toefee è booim mag oberleben. ï©eUfeeS boot 5gn ^eplirgept/ en tioci) meer fiaet 250?göevj5 betlaegijben: ï^antfpöieïi bi öaer t'togl fp icefbe/ 0et meefle toon- ber ber s^atueren ban befer Cewtoen.
j^otij iffet gö^^e^fï onïangö binnen jploienten / b'oberiïeban een Cloojïet / gegeeten Ruiter Piauciila, be toeUBe be* gtnnenbè ban lang^er fianbttectSenen/ en met be bertoen naeboigDenbe bin^ göen/oft ^cöiïberEien ban uptnemenbe jUSjeefïer^/Öeefteenige bxngöen foo göe- baf en geöanbelt/batfe ben Confïénaers grootïgt öeeftboen bertoonbetén, ©an Öaer sijn in fiaec Cloofïer ban Sta. ca^ tharina, ttoee ^Itaer-tafel&maer 'tgeen meefï tooibt göep?efen/ iis / een b^p €0«· ningften chriftum acnbibbenbe, jSot& in een Cioofier ban S". Lucia , ijsban èaer een groote iCafel/ mtt ^ana, en r feinbeèen op ben arem / met beeï om- (ianbt ban kantten en ;&anttinnen. ,<©eeis cn bccl anber bingften/ afé ^&fe* en/Cafereeïcn/ groot en deen /sgn ban jaer te i^Iojenten/ in^ercBen en «lEbeï- upbenljupfen/bie feer fcfloon3ön,3|aec eerfie oeffening^e toajS / af te fetten / en teberïicöten: toacr ban ootSbeeï 'iïafe- recïscns notö aïbaer in berftftcpben plaetfen mogen gebonbcn toefen: in ijacr Ieiic<©lp-bertoe binggen/ 9et bejie bat fp bebc / toaren isjoutoe tro^ nien/fcer fcbicö/ftgoon/ en bcbaUijcè be felbe maBenbc. ^icfetoild tonterfepte- fe in Ibaer toercfien be tronie ban een ^ouffrottto Conftantia de doni, toefen- be bOC tertgbt een boojbeelbt banon- gÖdooflijtfee uptnemenbe ftöoonppbt en febic&epbt. 5^aer iö notö glö^bjcefi
^JtOUto Lucretfa Quiftelli, ban Miran- oia, üupfbjou ban oen ^raef clement Pietra, toeltftc g^cïeett gebbcnbe ban eenen ^c9tlber/ gefieeten Aiexander Ai- lori, bifcipel ban eenen Bronfino : bcfe Beeft ban <©ïp beeï Conterfeptfeïenge- baen / bie toectbicB 59Π ban eïtSen gge»· pjefentetoojben* iSotB eene/gfieBeetcn Sophonif ba ban Cremonen, bot^terban Amilcar Angufcivoia , befe fteeft meec
jp Hl uuul cn oegrauen ujap / ooe oen Amucar Anguicivou , usie yecfi luetc
Gletnent be febenfle te 25oIogncn/ aï0 anber i^jouto in ^taliën ban onfen
β 4 t£|be
Mtbelijoutoen/ atófp toillen toeïeig gÖ cn nae te tratötcn ecniglje beucöti» faem Conftcnen toetenfcöappen/ ootfe tot bolcomen&ept / en ioflgcften cpnöt / epiibeigcfe g^eraSen. bit te üebe» ftigben / ïatenöe b'oubc göcffÖtebenif^ fen/macö ti& boo? eerft gier booitbien^ SÖcn een nieuto cpempelban Propertia ban25eiognen bie niet alleen ίφοοηίο^ bicö / in fingben en f^eïen uptnemen^ be toa0 / al0 in meer Confïen en toeten^» fcöapgen: JBaer begon ootfe / aï0 ber^ nuftigöban göeefi toefenbe / tefngben op i&crfejlcenen toonberlgcficn fupber / en fcfterpe bingöen, <©nbet anber / bat uptcr mactenfelbtfacm te fitn toag / be Seele l^affte/ baerniet alleöi menit^i teban beelbe6en0 in toartn / maer men fagD baer nocö eenen aerbt in / en een berfïanbigöemaniercbanbebeeïingöe/ en ojbinantie / op foo eleen rupmte ban eenen #erff(ieem ^efe berftout toe- fenbe/ begon mnbe fiarbeiBarmo^n j&anbt te flaen / en baer in berfcftepben bingoën te boen / oljseen Conterfeptfel ban eenen 45iaef / bat pigSelgtfe toel fiebaegbbe/en eenigg ^tabt-toertft ban beïangö / baer fp grooien lof en gBe^^ nic0t boo| bertreegö. ^aer nae fp röp een fcöoon Songöeiingö al te feer berlieft toefenbe / betoijl fp (öoetoel notö jongè) een anberss €tbte ©joutoe toaiS / (göcïgcft of fp fiaer feïben baer in öe(ïraffen toilbe/betogl ootfe ben man op öaer niet beel at^tebe) maecfete in een :^arbet 'Srafcreclöaïf ronbt / baer b'i^upfbioutoeban Putiphar, lo- feph bp bc mantel nae i)et bebbe treci&t / bat bjonber aerbtgö gBco?btneert en SBebaen toajS* M^P maecfetc notö ttoee groote Cngbeïen / bie ootfe te 25olog* nen in een opcnbaertoertEtepa^gDe- bjaröt 38n/ bie toel gDebaen / en ban goeben glgefïalt en maet toaren. J>p tepffeenbe acrbicft metter iden/ fneebt ootfe mebe in €oper/ omteb?ut6en/ fobatget öaer grootenloftoegebjatSt Deeft: |©ant öaer alles toeï g&elucÊte / fonber fitaer ^taltaenfcöe liefbe-fucftt / bie fp ntet bertoinnen / nocö be g^e^ toenftöte att5enp betomen mocfit. fp al boot en begraben toas / boe ben |
-ocr page 125-
CiefafsLorenzOiRaphael da Reggio.
taeïcfeen (om bc toaerfiept te getupgen I vuajs uptnemenbe in Hanbtfcöap/ fieb- benbe eengöetoelDtgije / bafte / cn fteer^ IrjcBemamcïe/ ong^elgtfe bcr j^eber* lanber^/öct tticïcSc fclben bp anber ^^ taltancn toerbt göebonbcn, 25pfonbei: tojajs ÖP loötncmenbc tn gtonbê en booi- gronbcntrcaqctt cn&ecriDCfe tc maec^ Ben / ujefenbeecnbingen batbenl.anti' fcDappen öeerlöcèen bcrriert: <aocB gantfcftfuptmuntenbc tn Jöoomen / bie ÖP feec aerbicB/ en ojjcen fecrfc^oon manierc öanbelbe/ tojojtelé en ftammen fcer bcrfietict) maecfecnbc/ en bedccben' be met clgf cn anbecs j gabbe ooc cenen feec frapen flagö ban blabecen/ maer ai op be mantcre oft Caftagnc 25oomen toaacrcn göetijeeft. 3|p fcpbc oocfe bat geen boomcnöem beter aen ftonben/oft beter tepcfieninge fiöbben al0 Caftagne boomen / en een goebe mantece ban bïa* ben om nacte bolgöen, ©an {>em i0 te öoom een toepnigU lUtibtfcftaji te fien in Belvidere t'cpnbenbc gaHer^e/ acÖterbeKlntprSe cieopatra,een jpon^ tepn tocfcnbe.'Cot Tivoli buptcnaoom/ tnöenilofbanbenCar&inael ban jpeci» raren/ bobenin t f^allcpif / 5iin notfi ban ftemtefien berfc|p|ibm ^anb^ fcöappen 09 ftetttat gliebaen/ bte feec aeröicö cn «ael gbcbacn jtRi. 3^aer Φ0 ber ter fclbcr plaetfcn bccï meer gfje^ toceft/otc fecr bitnemcnbe toarcn :maet; bat tc dagenis/boo? beranberinge bec finnen bes 4Bpgöenaere bcr plaetfen/ 5Ön be 3^ameccn / baer fp op be muercn ftonben / afaftcbjofecn/ cn fuitfe een upt* ncmenbe Cotift bcrbojben / en te niet gftebacn. «f&i)elnc6 i>p ooc6 be 3.anbt<^ fcOappcnacrbtcft fffittbcrbc / en mctbe bcrtoc «ptncmenbc ftanbelbe: foobjajS JpootS ban g^dijcèen uptnemenbe /be felbc tc tepcfeenen met ^cnoft crgt. ©tlrfee manitr cn banbeltngfte oni^en ^oojnfföcn Cornelis Cort feer uptnCi menbeencpgcntlritit ficeft tonnen nac^ bo!göcn/mct sün Confticfi <0?acf-nfcr: %\is te fien ië in ccmgüe ?&iinten / bie booibcffn gcf jcben / ban Muzziano bJt^ tomen/ tc toeten / ttoce 1Lanbtfcf»appert ban ^inte Frandfcus, cn notlï ttoaclf — L ... inbe fioogbt/toacr in feomen cenigfje
^tïjttber-gronbt Dan ö^be öerDaeit; cremfiten / oft llepliggen / bie ficD
be
tgbe toegBelept/mopt en Wöt gfiebaen/ öc^cftilbec-conflteoeffenen: göeltjcfe fp ooc6 met meecbcr toolcomcnöepöt cn tijcïfïanbt&eeftflöebaen: toantfp ntet alleen con trpcftenen/ toloieren / en εοη^» terfepten nae't IctJen/ oft laeeftcrss bfn^ gen tnel en uptnemenbe ropieren: maer öceft «pt ïjaet feloen/m ban öaer epgen DtnbingDe / tuonberlgc&efcap btnggen gbcbaen/ en gftefcötlbect. ê>oo bat ben ifóontng tian ^^aengtm Philippus, geb^ ftenbe booj Duc dAlba berjlacn öaec bcuc0t cn toeerbicfjept inbeConft/öaer (aljs bes toeecbtcö ) l^ttfi bp pm in ;S>paettgi^ ontboben/ en feec tecltjcft boé galen: aloiaec fp bp be l^ontnginne ban ]gem bierbt b«üelt met een goebe fie/mcteen gtootbccojonberenban al D^t l^ofgeftn/mefenbe feer betbaed ban bec uptnemcntöepbt ban Sophoniiba. 5©aet!iKrbtgef5nben aenbenllertogö baniploienceneenfeet aerbige tepffet^ ningtje ban öaer öénbt / laelcfe tuajs een IBepfBen lacgenbe om té trötenbe fitnt/ toant 't jBepfEen ftabbe booj ftem gfte* (IcU een 6o|f Bê met fereeften /ban tDclc Sec eenBcmbpbenbingöec fiabbeglje^ toat/ öet toelcfee foo natwcrïrjcft toa^ ge- baen / oft öetleben felf fiabbe göebjeef!.
'tgbene mp ban Staltaenftöc hetnufttge l^jou-bolcfe/onferConfl be^ langftenöe/befetntiis, ^^UjSaïjSicöfaï BebbI berftaelt/toat boo| befte ^taliaê* (Φ ^cDtlbecsi k in mgné ttjt te föoom gfieftent ijebbe/facn göenegen beejs repfe af te co|ten/en t'^cftip na be j^eberlan* fcfte Suften toe te ftieren / baer mp ^aec eenlDgbe :^ee banbjebec bannieu^in tt baeren aenbtebt/en bertoont»
Ban berfc&epöm^caiiaenfcöe
Jèiftflbecö / bii i»ro0nen tgbt tt Ööomtoaeren/tuflTcöcn
Of^ber be gene bie te aoom alree tot ccbelicfeenouberbomgccomen toa* ten/en becmaett om ftun r onftige taerc<» 6en/toai8 eenen leronimus Muzziano, ge, bojenbanBreffain ILombarbten. t^it
g^ebieeft ben uptnemenbenï^anbt. ftöflp-fcDtïbcr / baer tcfe eïöer !n ben |
!ïe![®oeftijn ontöieibcn: banmenfietfe tbcpnicè uptcomf/oft onber ben^cftil^ berg. i^ïcr in feomen ftöoon gronben f η boomen /met ei mepnicö bcrfctjtets. g^efen Muzziano mm ban eoitzio 130" nen baer Vocfen te fioom gDetonterfcpt. ï^iet oocfe Goltzio fien een i)ccl beel göCi teptfecnbe ILanbtfcöap gijeficfiten nae 'tleben/te Tivoli en eiber gücbaen: als oocfe gintoenticn / toclcbc öp Goltzio tottbe mebe gbcben / om bc fclbe te fng* Ibcn / bie bat/ als mcerber bingoën booj Öebbcnbe / bclccfoclgcb afflocgö. lero- nimus^get 3p of öem boci)t/bat bc J5ccl' beu (jet öeerlgt6fte beel onferConften
grood^r}; fc|)ulbig6 en ten acfiteracn 3tin lUnbtfciïappin. i©us gaet öet toe/ als men toil pet anberS aengrgpen / als fgatucre ïotlUgb toelanggt : l^octBcI $ön Bedbenniet te beruierpen ^p gabbe een mantere ban te maecken feer bebote Francifcus, fomtgbts eenige tronien bes fdben ;g>ancts / bie feer be« totitöenblötttöom öoogöfagöen/bie aptnemenbe/en biffituils giietopicert toacren» a&p öem / oft met Ijem / Öaö^ be bed g^cmecnen omgangÖ eenen c«~ far ban Orvietcn, bie booj 1|outo'lgt6/
oft anbers/ 3gn maegöftbap bjajs: ban befcn 30η tèföoom eenigöcbjcrtScn. <©nbcr anber boo? Pieters i^crcfi/ mactfete W in mijnen tgbt ceni^ifloiic/ baer ^,Pieter cenig^e trcupden göe* nceft: l|ict ftetmcn een aerbi jö o?bii= ncreti/cnecn treffdöcBifjcpt banl^iou^ toen deebingen / en anbers niet ban lof^ ïgfS/ enbc&aegölöc^ tocfenbe. ginbc^ fcn fdben t^t toas tc öoom/ een bcr ban #auS Gregorius be bcrtftienbe/ eenen jijné Uanbtf-man ban 35olognen/ |
I-Ofenzo, biC fP btctcn Lorenzino : be« fcn / boetod fiP fdf «epnicft tojodil: / ban bed jon'ibe jètftilbcrs Sicï bjert^ feenbc tn't fdauS l^aïleps / toas een feer goet êcfttlber: ggdgcfe als b^n öem gfjetupgfjcn ttoec ftucftcn op ben nat^ tentnucr/in be capdlePauUnje, nef^ fens Sala Regi, tt töetcn/bacr ;§>.Stevcn gbeftecnicftt / en Paulus oöebooptö30?r, ïlPÜidijem foo üjat ftaticlj / rgbcnbe met 3gn beöangöen |öcer&t met bc val- drappo, cn als göefept ts / fiideen bed ^cöilbers in f^tt öjcrcfe; onber anber / baer ÖP fe^r bed af ftiel / ben uptnemen* ben giongö-man Raphael da Reggio, beu tsdcËcn Dp niettutlbe bagt)-loon Q^t* ben als anber/maer betadoc ftem f00 in'ttionbert/ ö^m göcbenbe centg&en gocbcn oberloon nae 3πη beibitnftc.
;©efen Raphael toonberïgtfecn ban ber vanK^ natucrebcg?acgt/ti30S0^öoo?m(itR phaeiw»
....................meen) buptcn Reggio, op ep mip: S^e ^
is/oft bat hp meer boojbcd baer bp ; en alfoo lip beftdot loas bansön^a* schude. fa^/begaf öemgamfct) en öed tot ben | ber cenbcdd&anfentc fioeben / öceftcr 25edben /maecfeenbe groote boctfeen/ upt gramfcijap/ oft anbers/ eentgije en CaMénban <©lp-berb3e/aïsitfier 1 bcbeenen aen ftucfecngbdBojpcn met Söd eenigöe öcbbc göeficn: bocö 3Ön' duppden / bes bem ben Baber nae aSedbeninbeucijbcnentuecrbenblcben | liep om flacn / batgp beblucDt ficeft
gèenomen in bc^tabt/ is bp cemgöe ^djilberS g!^craedit:en beginnr^nbe in Compagnie tc tocrcBcn /is cpnb'ling0e g{)Ctomen bp Fredericus Zuccaro, bacc §p binnen een Si^tt foo toegjgenomen tS inbe €onft / bat bed 30η bingDcnaï- foo lief faggen als bes jBeefters* aoomtocfenbe/ bebc ecnjpacciateoft giebel tn 't nat / niet te togt ban Cam- poMartio , baer bed aerbicjgepbt in te fien is/ ban gifto^iBens/ en bedbefecnS/ ban bertoe / cn berftgepbcn gracuto<' feens/ oft tcmperingDcn.ï|p is oocfe co* men toertfeen bp Lorentzino, bes ^auiS ^tfiütitt. Wan Bcm ftetmcn in 't iöal· leps boben eenigcn trap/een toapen ban ben fiaus Gregorius, bjacr bp fitten luftitia,cn Prudentia,fEcr aerïsigb geöan-· bdttocfenbe/befonber Prudentia, met ccn acrbitö fcöoot-Iafecn/ cn todgöe>» baen: boo^tSQoc6ineenfad / eer men in be Coningftlgcfee fad comt/isban öem in 'ttodffd cenen Hercules, bie Ca- cum bcrflaet/ cn in be ƒ rgfc eenige Mu- fes, feer tod gljcbaen toefcnbc. j^ocg boo^bc isertfee ban Pieters, boben bc beuren/ 3gn ban fjem ttoec ftifto^icn/ ecne baer Petrus cn loannes ben Creuf pdcntooojbcU'Srcmpd gftenefen. i|iec Öecft i)p moeten bolgiicn b'ojbtnantie ban Raphael d'Vrbijn, öic tn bes i^autf tapijten iomt: maer öp en Deeft bcfe f oiW |
-ocr page 126-
Italiaenfche Schilders,
tjbiiiautieniit betaimt / öan alic^feec aetötcö op'i nat sliefcötlöirt. i|icc fku men fr^oan laSencn / en trouicii / en ai^ feer conjltcf) en ticeriiicij geöanödt. <©'anöCCÏ^iftOJtel3/ baer Andreas He- trura jgnen b^oeöer brengt tot lefum, en öaecfp loannembe '©oopc tsetlaetcn/ Dier fieimen fcUoan uiacSe ïaöenen/en cenacïDtc&öeïfcliiet / met een loannes pieoicatie/me£ fisjaau baom-jtcupcfef / aUe0og£en&eedöC&een üeeröige üjD' Ie öanfcöiiöecengDeöaen m^fenèe. ©an |em is ocife tn Sala Regi eenen €ngel / oft Viftoria, feec üiel göefc0tlöert op öet nat :ooc&inbe logten /en tametg bejs i&au^ / berfföepDen btng|jem Mp Ratj^ be een mantere / 5ijn btngDen / baec't te quaro/cebelgcft öart te btepen/tejel tot 0]^ get fuaact: bat Mtit boeg üan Htm tóe! liet / cn gcoot mac5t jgti ttn^ Ööen gaf, m Öeeft ten ïeften eintgDe toetcfien op ficD felüen göecregen / göe^ Jöcfeöp mcec al0 toeecöttö sgnbe öer» ttenbe* «Snbec anbec int htt Gonphaloas,batc be #affie ban \itt* fcftepben jlBceftecjSiiSgöeöaen / tis ban öemt'Öanbt-tüaffcBen Püati uptnemen* tit tóel gDebiien en ggeaibtneett: lingö oocfe («δ meen mei) onbec anber een Capeïle tot Maria Majöre. fumma/ btngDen tóaecen eenen fepl- (leen boo^ alle ooggen bec jonge ^cDiU iiec^/footrecfeenbe enaentocfeenbe om ttae ie bolgfiem ^p toa^ een fcöoon lang ^ongölfngD, ^p fou&e nae mijn bet.» iretB te Hoorn boo| Itefbe tot eentgg il>jou-menfcö jgn gefiojben/tnbê booj- fomec sönjs lebenö/tot gjoot jammer en fcBabe bec ^cöiïber-confï / bie booj be^ fen ttiaeeben Raphaei uafie gopeöabbe iotööecupterfte Öeerlgc6lic beccietin^ ge te iomen.^aer 10 nocB geiijeeft een/ bteinjön ggefeïfcgap ïcp0/ggeöeeteu Paris, ben toelcSen ooc6 een feec fcgoon manier öabbe/betoefe Se bocö feec Daeren glan^ berïooi / 5ïjttbingöen bp oft neffenbess ober ttef^ fenbenberDaeïben Raphaels plaetfe mo* iïenöebben. ^aertoa^ (foompboo^ fiaet) nocg een mebegöefeï ban befen Raphaei, mcöe toeccSenbe 0|? 't ^aïeps/ rjgegeeten Gioan del Borgo , ban TBa* |
[ognen/ batten tonfiigö wett^SÖ^fti üja0/ üjeU&ennaeberBanbt ttocBöeefe gijebjpcfjtinöetnteuttj ggebontu ban l^aus Clement Dt acgtlie / tn geltifegag ban %φΛ bjoêbec Carubin del Borgo , toelclien Carubin eenen boobtflagijfiab ggebaen / en booj be Conjï ban Gioan b]a0 bjp gei]JO|beu.#nber anöer mert^ 6en ban Gioan, tg ban öem te fien in een g?oote fael oft (iautie/ mtbbenin Öet toelffel / een ogen gat / bertiect oftmen be #emeïicöc ίοφ fag^e: boben 59« ban onbec op te fien eenigDe feer fcaep bercojtenbebeelben baneenige beugö' ben op een <0alerge/ bjeïcj: Igiïe tuft op bercoitenöe 25alu|ïec0 ; aen befe ïgjig fc0ijnt te ganggen be^tf^auss mapeny toeïcSe berfcgelfcgapt oft ggebjaggen ban blieggenbe &inber&en0 / bat feec iuHigg teften 10: befe beelben^gn ban ben becgaeïben Carubin. <©nbec befe
. - ir----I»------f w**> » WMUbll»
(letóecc&fcggnen ggelaben te gebben: foa batmen baec natueclgcK meent te fien een feec googge becbtepingge / ofl opflgggenbe infien. Dat Gioaq φφ ff o^ben mefenbe/ ban gem geeft ggetee·' ten een geedgtSe ggebatgtW in be ;êcgiïbct:-fon(ï, i^otg iffer ggetoeift te aoomin mgnen tgbt eenen Guidonio, bie op't nat bionbec bafl en beecbio^ toas/ 't3P in beeïben/ gcotifTen/oft com»» pattecinggenban bjelfftl^/ enanbec]$« ^ocg en meet ic6 geen bieccft ban gem totggetupgg'nt^ ;gntt Conften befon^ bertetóöfen/bantnbt^ CapeL· ïe/foo men in ftomt boben be beur/ bae«
ban eené^iciliacn/Mattheo d'Aletfi, tjj b'^iflojte/ baec Michad ben Cnggel tn ben iSupbel ttóffien om Moyfis liic* gaem / baec be naec6ten bet ^upbelen ban berftgepben tacnatlen 3ön / öan becganbtbanMattheo: maecbenen^ göel / bie op ben beecbigger mamec ge* baen t^ / geeft ggebaen Guidonio: baec canmen aenben poot ben gleeubiooii» be.eïen/ en fien baat gpbooj een 5p gge* .toeeftinonfe Conffc: befen ist ootBjong ggeiïo^ben. φεη bergaeïben Mattheo d'Aletii, onbec anber tóertften / bebe boo| 5gnïe(ïte0oom een lliftojteban een Ecce Homp , in't 2&ebe-öuP!8 bee
GonphalonSj, |
Gonphalons, in Strada lulij: bOtg tóatii m ban bia^ / of gp niet betaelt en oft ggdbt ggeggeben nae $önen luU/ oft bat gp eenen bjanlufl gabbe in ^gn binggen/bat te (laen gabbe neffenjs Sue- carij, Raphael Dan Aretfo, en anber frap J!©ee(ler30!/ op eenen moiggen b?oegg bonben bie ban ber Compagnie / bat βρ 5ön bJecf Β gabb* becbo jben / en met eenen gamero^ anberjs putten baer in • Sgeflaggen/aïsi icB oot6 ggefien gebbe: botg en majs get geen guabe ftgilbecge/ noig ojbinantie. ï^pgabbeneffenjS ee* nen trap ggeo^bineert eentgge beeïben ban cooper/ en baer ftgo^e niet beel om bit (lutH te bolboen* Ban aoom becloopen tóefenbe / quam te Malta ftgilberen ineen mertBboo^ ben Grand Maiftro,bie te ©oom om^cgiïberjs gab«' be ggefonben : en alfoottb alree m^n teooitmetg gabbe ggeggeben / en W boft baec geenen te tcecfeen / meteen ^anfman ban i^arije / stefiaen du Pa- ttc, bie gupfggefin gabbe / en nae meer betfeBertgepbtbecbiacgtetje / goo^ben top/bfltgpbaec op b'abontuet gge£o< itten/aenggcnomenujaö, ï^pbJaibeer^ bfegop get nat/ enbjonberberficrigg in motiffen / en anbecberticcfelss: ootft
Frafc3tij,oft Monte Dragone,in een fóeel önpsban een€arbinael/ bertiect ban gottt/filbec/en toper toefenbe/ fe^er beer* bigg en clutgtigg ggebaen/in be manier re ban eenen toapen-roof / oft Tropheo. ^aeciönocg ggetoeeftin mönen tgbt eenen Ricardo, bie in gftefelfcga^ met Raphaeld'Aretfo in't #allêp0tóJOCgt/ bieoocB cebeiïjtB toa0 inbe €on|ï / en ggenoetg moeötcg : btfcn gabbe gge^ baen een Ecce Homo, in be ®?rcB bec fflojentgnenteöoom/en gebbenbe ge* b^aegt aen Raphael d'Aretfo, tnelcB gem bocgt in bit iïucB be befïe tronie te tóCf fen! cn Raphael mertBtnbe / entóetenbe Ricardi laten-buntBengepbt/ toonbe een beeïbt / bat boo? aen bïacB ban acfttec fïonbt/ en baermen geen tronie banen fagg / cn ffube ^ bat beeïbt /1onbement ban boo? fien/ mocgt tacï een goebe tro^ niegebbcn/ maer al b'anbec en bega* ggenmp niet met allen: en aïfoa bit ia |
t^ijy -- —----«κ—
Paris,Gioan del Borgo, Guidonio, Ricardo. Fol 11r.
teggentooo?bicgepbt ban een beel ^o"
gge ^tgilberi ggefept baa^/ bjecbt get belatcgen / en bicBbJilss met iaccgen bergaelt. ï©aer bp flecgte fcgilbetsi te ïeerengebben/ maèt'lgtfe bangunfel·^ bentegouben/fonberbee! ganbin^ ggen te trotfen / in teggentooo^bitgepf banfoo uptnemenbe in onfeConfl/bie foo aerbtgge fïreerBen tóeten te ggeben/ om fuUBe op^eWafentgepbt te boen ontfujilleii. Ce boojen geb icB bergaeït ban een jpranfman StefFaen, ofï Eftienè duParac, befen toa0 ban l&argg / gp toajs 30>outo-meefler ban ben Carbinad Sermoneta, enaerbigg ban tepcBenen» ©angemijS ggetepcBent ggetóeefï een Ecce Homo, booj een i^jint-bertoopec/ AntoniLafreri, 5gn|lanbtfman/ tóeïe^ 'iffnel
BebanCort ggffneben/tóojbt ggegon* ben boo^Taddei zuccari tepcficningge» I ^ptóasoofB feec fraepban getfcn op roeperen plaeten. l^an gem ^gn gge«> baen in tgaerten aoomantgtB/ alfbo get npteeniggenouben (!een / in plat* tefoime ggebaen/ tóais ggetepcBent/ en een iSoom moberne / bepbe rebelgtBe groot: oocB be Capelle ban ben goe gp met Carbinalen in be iBiffe iis / oft fit / baer ben i^cus ober Pie- ters ptaetji be benebittie ggeeft/en meer anber binggen: oocB be0utó^nenlidn öoom/feer tóeï ^eganbeït en berfïaen t tóant ggeliicB gp goet 35outo-meefïec tóais/en tóelberlionbt /goe/ en toat bie berbaïlen binggen tóaercn ggetóeeft / geeft gp eenfgge/ bie te feec berbalicn toaeren/ombentóelfianbt/tóat in gen ggegeeleggebjaciit. ©an iSoomiiSgp met 3gnggfftnggeBcertte#arg0/ al* toaer ic§ atgt gp oberïcbcn iis. i^at icS btfcn jfranfman onber b'^taliaenen boegije/ iiS/om bat icB ban öe iPranfcge geencpggenlSoecB oft beelgebbebooi te befcgjjgben / bebjgl icfiec uiepnigg tóeet uptmunttcgte fiebben ggetóeefï · oocB acgt icB/ bat sijn befïe toercB te Êoom i0 ggebatn/en gab ootfi een 31 ta^ ïiaenfcge ï|apib?outó. jSu tóas oocfe boe ter tgbt tt föoom eenen Pafqnalijn; de la Marca, öefén nlfoo gp in Compa^ gnicop't nattojocgtbp Guidonio booj^ noemt / nam in ontrent een ^aer foo toe inonfe €onfï / bat get grootiijcr te ber* |
-ocr page 127-
toonbÊïett toa^/ en 't ijS Uan anöercn Uiel meecjSOcfcfitet / bat fp met anöer te fientoertRén in Dit fttm / fcöielöcfe fo een gatibelingSe nae boisgen / en ^tu Daten iptiojtien* gemuieerengge.» baen eenig^e boec6en ban^SIpbectne/ laiaectnoot&quamen Hanhtfcgayyen/ bat^et te becüiontierenlDa^/ footQel fp sStebaen toaren: befe (itonben in be
^ertë tan Terme Diocletiano. g^aet tua^ootfe ban mpnècnni^i nocgeenen Caefarban Saiufto in #iemont / btefeer focöt om te gaen/oft flemeenfaeroöe?«öt met Hans Soens ban^ntüjerpen/ nemenbe in iLanbtfcga^ / ma^
jifereCaefar feetnaebolgfibe/ entnerbt een goet ILantfcgay ^cfttibet/ fcec upt* muntenbe onbec b'3itaïianen,©an &em Sgngebaenbetfc&epben ILantftDappen in be fale naefi Sala Regï, oj^j^etnat: oocg niettaDijt ban Pafquijn te 0oom/ in een ban eenen ^paenfcgen een fale bol Hanbtfcga^pen op't nat / bie feer plapfantenVBelgge* baen blaren, ^p gabbe boo|mebeg5e» felle eenen ^paengtaert/götfteeten Pau- lo, en maecfiten t'famen een Capelle op Trinita, in't mtbben booj b'^ltaec- tafel be €ngïjielfcöe groet/baetC^far feer aerbtgDe afbalenbe bjolcften 5abbe g5ebaen:op been ^gbe tpa^/ baer (6obt be ;^lange berbloec&t: op b'anber ftjbe/ (meen ic6) toasS ben 3^tr(i-tiacöt/bat al toel gfiefcèübert mocöt öeeten. i^ooité inaecfeten fp OOtS in Stradadel Populo «en 5fatfiate oft göebeï/ toaer op onoer önber quam b'^ifïojte oft :f abel / baer Pluto Proferpina ontitgaecSt / met meer anber btngöen.^eejs ttoee en toai» ren niet feer öecDt in beelöen/ ban Csefar toaö meefïuptncmenbe inlLantfcljap/ baer Paulo niet beel ban ijieï/feggöen* be / bat ftet maer en UiaiS ben eenen berg te maBen afDtcr ben anberen : bocö alg f)p fuïtjc met Set toertfeen onberfoet* feen toilbe / beöonbt int foo bcenlgcfe niet/ bergD achter berg^ toeliianbitg te maecfeen/ al^DP fdbenfiabbela- tenboojfiaen» φοφ teajs te aoom/ bie beel mtjn bjoeberlijcS mebegl&efel biais/ eenen ^temontop^ / Danid Argentieri ban Turijn, Die ggeïeert fiabbe bpben i^cgilber ban ben 3|ertog^ ban ^a^ |
lacomo de Grotifchi: toelcBen Ia- como in5gn jeugfit te jaoom/ in 't antft baniaapeliS/ en eiber tiabbe naegöe^ fotötalle grotiffen/ en gfieconterfept/ batgp befonber in bit beeluptmunten# be toa]3« ïlier in gabbe ooc& Daniël geen Quabe Oanbelingge: maer baaffer aer^ bigfien beerbigö in, jöotö öabitfeec een mebegBefel / Girolamo Lupacci da monti Puiziano, bie in grotiffen en beel^ ben tamelgtft ^eoe ffent toaö, i^an βη^· * berbeel meer entoeet itftniet fonbenst beel te fi&igben» Cenige öeb icSer göe^ Sent/ ber toelcfeec namen it6 öebbe ber*»
gBetojocBt/ bpfonber een Staliaen/ bie feeraerbicgj^anbelbe groiiffirn enbeel# ben. Bangemsgn feer fraep grotiffen/ en grotiffe beeloelienjEt /tn behalen/ eec men in Sala Regi comt»55«i toaffer notft
/ oft bic bupten toeonbe 09 nigö €a|ieel/bfe «ptnetnenbe toaistltf grotifïèn/ maftenbe boer t te pas euam in be ©elbefienjS / alberlep aetbicbepöÉ ban Eee-^obbinneften^ / en |»anni# onber malcanberen/mf ti»onftf c* «eniS/ enbiipfentaefbieteben/ kBe{c6e g^nbooi beganbt al upt benl^foteil meien: befeöelötfejf bebefipbie bin^ ten eerden met ber i&en/en jo clHiötitö/ booi malcanbereny infpeïen/toojfïelen/ en bfcöten / bat öet groortfltBj: m& tt bertoonberen: bocö en oeffenbe fin be Confï niet fïabicö / alfoo tcfe berftonbt/ maer toas beel boenbe in jönHanbt- tijertfe / a®tingaerben/ en bergöelgtfee/ en toa^ oocfe rebelgcB aen fgnenbagö göecomen.3l&aer toajS ootfe ηοφ in mg* nen tgbt te öoom/ bie tcft in'teerfie Dabbe mogDen beröaïen / eenen Girola- mo Siciolante ban Sermoneta,bie alre# belgcSen out toass / en öabbe beel toerei Ken göebaen/te langö te berftalen / Deb-' benbefoo eenrebelgcBe göefette manie«« w : toaiS ebentoel een goebt jBeefïer, ï©aeriis naemgnen tijbt/ oftnocDte.» gentooojbicö te Hoom / een iplo^entgn/ ^ifrtpel ban loan tan ber fltraet / oft Stradaniis,gge&ceten Antonio Tempefta, bie feer göepiefen tooibt / öebbenbc
beelbingengetepcSentengSeRctfi/
3lac9ten/25atainien ber Amafones :00c 2«nno I j 9 3 ♦ in platte fo^me/en in't
groote/ |
groote/be;ètabtbani5oom. i^aerijs oocfe eenen (icfe meen iplojentgn) göe^ j^eeten Batitta Fontana, Die een Cruci* fijc/en'tleben Ronmii, met anber biOf gen/ geinbenteert en gefietfl fjeeft / bin^ flöen bie feer göceftigö te fien 3gii.3^otB eenen Ventura Salimben ban Siena ifn fer te siena, bie feer aerbigöe bingen ge* getfllaet ban^gn ganbtenbinbingl^en uptgaen / ban batnm 1590. en 94* anber Sienees nocfitot Siena, laetban
5em uptgaen een &ï|ioiie ban ^♦Gathe- rina ban Siena, feer betfierlgcfe geinben^ teert / en gDefneben boo? Pieter de lode Uanmntuoerpen* ^ee^ tbieebergaelbe ^ienefen sm feer goebe ^tgiU öersi, ®aer is nocB getoeeft eenen Mar- co da Siena, een uptnemenbe ^tfiilber/ al ban in bentöbtban MichaeiAgnoio, tn bia^ ban &em oot% googber / oft foo ^OOgÖaïJ^ Raphael Vrbijnggeatöt* 35p loldus Mijtensj fobat np lansje ggeleeft moetjgebbem iSocö iffet eenen j^ojentön / Andreas affieïaetitn
óot6 een goebt en tonfïicD ;&t|gilber |
t $gnfe / bie ith tegenbioo^bitg nocg bjeet tenoemem Hiermebe laet it6 be Staltaenf^ bermaerbe ^tgtlber^ be^ rufïen/ enbengfierncBte intoeerbenen eeren bebolen blgben/ en late ^taliën begouben ben j^ooggflen roem te bie^ fen boben alle ILanben in bcniBober^ nen tgbt / berciert met foo groot ggetal boojlucljtigDe ebel g^eeften/en oeffe* naer^ onfer €on(i / be bjelt&e / foo it^ fe altemael foube boojt-jöaltn/enfiun üjertften op'tbieebtfte befcö?gben/te beel tgbt foube gebben beboeft; meen üjel/bat itfebe uptnemenftejÈani nen/en gun baben/ nietenDebbe bfr^ fupmt: maer biel beel onnoobi^bto^ ggen nae ggelaten. «Dttjs 6eer telg mp nu tot on0 i^laenber genoembe gemeen 5§eber-lanbt/ en tot fiootö '©uptfcè»» lanbt / om nae mgn bermoj^en ban fiei bont&ec graf ber bergigetengepbt te l^elpen berloffen be namen ber ggener/ bie fioog||lgt& ban ber j^atnerentuae^ ren begaeft in onfe fttigg^nbe |^oete« rge/oft ()omme ^irgt-eonfï/ enonfe ILanben jgeerl^tg gDeru^t baer boo| OebbenbeelatgtttB ggemaergt/enalle boltften boen bebennen / onfe igatie niet te biefen ronbi / ongj^eftgitgt/ oft35ar^ barifc|g:maer bangoeben gDee(i/ber^ nuftigg / en be^naem b'uptnemenfïe Confien op b'upterfiebolcomenSepbt te b^enggen/ oft gIDebiupt&en»
Giroiamo Siciolante, Antonio Temp, Batift.Fon. &c. FoL 119.
jeettggeieerbt Amomus Mijte tfp lansje s^eleeft moet jgebbi iffet eenen j^ojentön / Andr Boiculo, bie een paffie ïaet itntgaen / ge« fnebenboo} be Sobe/ loieltlen Bofculo
Eyndt van het leven der Inliaenfche doorluchtighe SchUders» |
Ιτ^ΐ
-ocr page 128-
u^t^tmimm^ti ίηφοφ
By ecn vergadert enbefchreven,door C ARSL var»
Μ AND BR Schilder,
^«(iSi tot luö/ Dwmaecit/ iti mtm ^cfiaiwrii/ m Mö^
h -.η,.
·. ... ί ^ ...... .. ■ - . -■,·- - ' - ■ Λ:? :;
■■ - i'it·:; Λ:!'·: ν.:- j»-
STER DAM
t^ooi 30COÖ iawtetf^. mmttti
-ocr page 129-
nasi
fol. izw
i,. ' . U ..
Aeu Eerwccrde achtbare Η ceren, mi|ngoede vrienden, lan Ma'-
thijfz. Ban, en Cornelis Gerritfz.VIafman, onderlinghe dob-
bel lieve ghefwaghers, en Schilder-conft berninders, binnen
Hacrlera.
LföG de-gemeenjpreuckydkdmujtnemtnden dichter
Virgilius zynen verliefdm Corydon doet verhalen
en fmgheny Dat yder is tot zijn welluft getrocken,
blijckt daeghlijcx m daedlijck ghemech merdchtich u
wcfen^datmendatr ο verniet bebaeft veel tifieniffen:
wmt men bevindt,dat)der menleken luH cngenegent'
he^t^ beneffens behoefl^cke dinghen, erghen toefietlijck
aengelêch èn ghetrückenmrt^ te weten^ tot frlcx, als z>ijncngeeïi en aerdt
^angedaent en wefen zijn. Die van fuyveren en vernuftigen geeU hebben
"vermaeck en behaghcn in de fchoon oft uytnemende dingen, die de Natuere
fch^nen t'overtreffen, als injonderhejt uytnemende coniiighe wercken, die
fi met verwonderen en genoecht aenmercken, en door kennis, om de verghe-
iijckinge hansgeefts, in weerden houden en beminnen. Dit acht kk E. Eee·^
ren , mï^ngoede vrienden, mach welde oorfieck wefen , datghy vereenight
wefende van foghelijeken aerdt engheeH (ghel^ckghy ί[amen vereenight
zp, en in Echten-bandtrnderknoopt, getrouwt hebbende elckanders fujter)
oock eens ghefint der Schilder-conÈen vokomenhep en hooghitcn welfiandt
&ftfihoonheyt fo heelgonflich entoegedaen zijt, datghj daerom by een ver-
gadert van deghcieertfle handen loflijcke en heerlijcke ïlucken, wekkeghy
den uytheemfche Heereny vreemdlinghen, oft ander Con^-lkfhebbers, met
fo vrienilijck ghelaet als goeder herten^ ^eern laetfien-, en daerenboven be-
ieefdclijck fchenckt van V. E. Confl, te weten, den nagebootfen Bacchus,
oft den Godt felf: geleek uwer E. beyde ecrlijcke Voorders van outs hebben
over menighen tijdtghepleeght defe nutbaer oejfeninghe en Confl > die van
den Krijgh'heldt, eneerfien Bier brouwer Baccho, Dionyfio (fo men
hem noemtn wil) ghevonden , en voort ghecomen is , onder den volcken,
daerhetmbequaem was wijn teteelen. Engelijck Bacchus den Egypfchen
lil Coningk
-ocr page 130-
mm
Coniügh hem der Borgherlijcke Wetten heeft hemoep, en den vokke Cóop. manfchapghekert: alfoo hebben mk FiE.beyder Ouders^ Burgemeefier en Schepen in de vermaerde Stadt Haerlemgheweefiy en meteyghen Schip ey. ghen Coopmmfchap ghedden enghedreven. Daerenboven V, E, Heer lan Mathijfz,. is niet alleen een beminder mfer Confi, maer oock een confiigh Goudt-fmidt oft Silver-fmidtjie in tghemchtighe Moom langegemont, Napels, en meer Steden in Italienbefocht, en onfen Goltzio een trouw cortfrv'^ligh reyf.ghefelle gheweefi hebtMdat ick oorfaeckgenoech heb, defi mjn befchrijvinghe der Neder landtfche vermaerde Schilders V, E. tfamen ^ fip te offeren, als des, en veel dttyfentmad meer, weerdigh rnfende. Daerom verfoeck ick in aller vriendlijckh^, dat dees mijn aenbiedinge, tot bems mijner goet-meynigergherngentheyt, by u beyden met goeden oogen aenghe- fien, endancklijck aenghenomen mach worden, Biddende den Alderhoogb- fien,V, E. beyde wille veHeenen, hetghenenm,goetj en falighü, t'κ^mβerdam, defen 28, lulij, 1604..
Vm V, E» mUigh dknatr en vriendt.
Carelvan Mander. |
en
Α Τ niet feer haeft in toccomende Eeuwen der Menfcheiï ghe- dachten en monden heel geledight fouden worden van het lof- lijck gherucht der uytnemende Schilders j mocht eenichfins te verhopen wefen : Doch is niet te twijfFcien , datonfer Coniten doorluchtighe OefFenaers namen , leven en wercken, beftan- digher en vafter fullen blijven in openbaer kennis by den naco- melinghen, oock in meer volcomenheydt en ghewilheyt, met defelvedoor ernftighe befchrijvinghe altijdt verfch voor oo- ghen te houden, en bewaeren, op datfe vanden altijdt voort- varenden tijdt niet worden met de graef der oud they tinden vergetel kuylverfchoven en toegheded. Het fal evenwel eenighen, oft vcelen verwonderen (acht ick,) dat duflchen Boeck wordt ghemaeckt, en foo veel vly t en moeyte toegheleyt, defer ftofFen halven, die miffchien ,oft ghewis,van yemant te flecht oft gheringhe gheoordeelt ibu- de moghen worden : meenende, dat alleen de gheruchtighe in wapenenjOm hun hoo- ghe daden, dc befchrijf-pen weerdigh waren oft zijn, lae dat Μ α r i u s, S i l l α , CATitiNA,en fulcke wrecde Menfch-verllinders, meer verdienden oft behoorden ïn't ghedacht bewaert te worden, als onfe edel, conftbaer, Weerelt vercierende ghee- ften des ouden en nieuwen tijdts. Dan fulcx foud'men my qualijck met wijfmakinghe connen in mijn meyninghe ghedrucken oft inghebeelden, dat het eenighe goede ghc" ftaltnisfoude hebben. Het zijn oock ander ghenoech, diegheleerd'lijck en forghvui- digh de befchrijvinghe der laer-tyden, oft Treur-fpelen onfes bebloeden Nederland t- fchen Toneels behêrtighen, da er ick niet toe deughen Ibude: eerft'lijck om d'ondoen- lijckheyt, die my mijn onervarentheyt veroorfaefl:: tweed'lijck, om de forgh en ghe- vaerlijckheyt ,daer de tweedrachtighe Raferije overdweershende,'mede is dreygen- de. ick mocht dan oock(indien ick my fulcx te doen onderwonde) het oor-recken van Cynthivs verdienen : en met eenen te hooren, t'is u werck niet, oft, ten voeght u niet, t"Helden-boeck,den krijgh, oft 'tfalpeters krakende wreethey t,maer wel Pinceel- ftreken en Tafereeien, te befchrijven. Daerom hebb* ick veel liever 'tSchilder-boeck voor ghenomen, voor wekken mijnen willighen arbeydt daer aen toegheleyt, ick nie- mantsondanck verwacht te becomen. My gheden£l,dat eertijts mijn Meefter, L u c as DE Η E E R E, van Gent, in Rijm defe ftoffe, van het leven der vermaerde Schilders, by der handt en aenghevanghen hadde : maer in den hoeck gheraeckt en verloren we- fende, is niet voor den dagh te verwachten , welck my anderfins eroot behulp te min- ften hadde moghen wefen, daer ick nu met grooter moeyte veel dinghen hebbe moe- ten Op fpeuren en becomen T'is waer dat my, aengaende d'Italifche Schildersjgroote verlichtingheisghefchietdoordefchriften Vasarij den wekken heel breedtvan zijn Landtfluyden handelt: tot welck hem is een groot voordeel gheweeftden naem van den doorluchtighen Hertogh van Florencen, door wiens machten aenfien hy veel te weghe con brenghen. Maer aengaendepnft Nederlandtfche vermaerde Schilders, ick heb mijn beftghedaen defelveby een te vergaderen,'en in goeden ghevolghete ichicken elck op zq'nen tijdt. Hier in hebb' ick wcynigher behulp connen becomcn,als wel mijnen ernil oft begeerte groot en vyèrigh was, fchijnende oft by weynighen fulcx Was behertight, oft datter qualijck yemandt mijnen lufthem deelachtigh wilde maken, hebbende 'therte tot ander keucken-vullende nootfaken ghewendt: waer door ick alle omftandicheden niet in als hebbe connen trefFen,oft te weghe brengen,aengaende ghe- boorten, fterf-tyden, en plaetfen, oft derghelijcfce, daer my dunckt vry sen gelegen is, om zijn befchrijvinghe met ibodane waerheyt vercieringhe toe te langhen, en te beve- ften. Het valt oock dickwils fwaer en ondoenlijck : want al vraeghtmen yemandt van zijn eyghen Vader, wanneer hy ghebooren en gheftorven is, hy weefer t'fomtydèn weynigh van te fegghen, door datmen verfuymigh de Pen d'onthoudinghe niet en be-
R 1 veelt.
l^ooHeSsen op't Hebm ntt Beötïïanbifcöe
i^oogjöuptfcöe toermaerbe ^c&tlöcrsi. |
-ocr page 131-
Voof-redett.
veelt. Icfc raa€h ten rainflen alll nauwt met Va r r ο ofc Ρ11» i ο feggisn: den fulc- ken leefde in iülck laer, oftzijn;wcrcken waren feer van fulcfcen tijdCj oit ten tydc vaa fukkiη KeyferjHertogh, oft Graef. Ghelijck die verhaelüe oude foo eenighe Olym- piade noemen, in welck den Conlienaer ieefde, en zijn wercfcen ghedaen waren. Doch: fel nochtans mijne forghvuidicheyt en vlijt ghenoeeh hier in om te vollen doen open- baer zijn en blijcken. lek fal dan aenvanghen aen de twee Maefeyckfche doorluchtige ghebioedcrs, Η u β ε r τ en I α κ, die akeein onfe Conft wonder ghefchickt, en op een redclijcke fchoon wijiè de verwen ghehandelt hebben., en met geenen onheblijc- ben aerdt van teyckeniaghe, dat het te verwonderen 15 , datfe in foo vroeghcn tijdt foo volcometj en blinckendè zijn voort-ghecomen : want ick vinde niet, dat in hoogh oft, neder Duytfch-laadteenighevroegher Schilders bekent zijn-, oftghenoemt worden. Voorder, fal tot op defen onfèn tijdt de edel ocfFènaers en der Conft verbeterende gee- ften, ibo veel my niogelijck is; verhalen . En indien dat ick eenighe verfwijghe,fal nie- mant my verdencken, als of ick willens en wetens, ©ft uy t quaetwillighe aigunft, eci- bichfins fülcx dede ,dandoor te weyntgh kennis oft wetenfchap : want ick niemandc geern daer in te cort foude doen,'tzy ot iulcker gheeften lijven tot fiofzijn ghewoxden, oft datfe noch roerende en werckende.van des Almogendens natuer-gavende Weerek doen verwonderen. Dat ick oock de tcgh en woord ich levende eyndlijck feefchrijve, behoort my niemandt q.uaiijck af te nemen-: want fulcx met meerder omftandt,.gewif- heyc en waerheyt cati ghefchieden, dan het doen can^van die over vceklaren wcch, ent fchier vergheten zijn gheworden , van welcke men wel feer wenfchen foiide breedt be- fchey t te hebben. Öock is fulcx van anderen, en treffelijcke Schrijvers, ghenoeeh ghe- fchiedt, als onder ander van V α s α K t, die in zijn Boeckea en befchrijvinghe^ Michel Agnolo·, en veel meer ander > binnen hun leven heeftden volcke voor-ghedraghen,en hun namen löfiijck, als cjaer blinckendegheruchtigh ghemaeckt. Wacrom^daa ick. vriendlijck vsrfoecksderhalyen niet ghelaftert, maer ghcdanckt tê,worden> Vaert, weL |
Oor toerftfieiJbcn naem-toeerbtsöe boojMttgema^ nen/^ïeuptmun* ttcö 5Ön öetijcefl
faem oeffcningen/ engeleectöcpt/en ott^ gon aet* ticö foet löeöer-Ianbt/ ban ouötss tpDtjs aen tot nu toc/niet gfiefiecï ontcicrt toceft ban ebe! blincfeenbe söetucöt. m fegDe-palmen / cn toapen-rooben / boo| onfen oubé Cbelbom/ feer bJöt en bjeet/ met bappec coenDepbt ggegaelt/ en ber^ tregöen/ boojbp gaenbe: ooc6 ben öeo^ Slgenmm bte topgebben/batupton' fen reucfiigöcn Ccupt-Dof/tsS met bïtnc^ ficnbe blogDeïen om öoogö gfteflegben öen Phoenix tn göcïeettgepbt/ Defiderius ErafaiusRoterdamiis, in bee^lefle <iEett' toen toefenbe ben i^abet bet oube ebe! ftiaSe m ilanbtfcöagö Latio. ï^eeft tien mtlben l^emel / met een b?icnb1tjc6 Senepgbt toeblopen tn ber sSatuere onss tieelacOticb ggemaecbt/be j^oog^fïe ee=> tt tn be ^cbtlbet-cona: biant bat be ljernuftfgbe<©?ieÉ6ett/aomepnen/ndr8 anbec tioTc6en nopt (boe feec foet&enbe) SDejont ie gbetoeefï te bf nben/ bat geeft te boojfcbtin gbebjarfit / ben bermaer^ ben 3fóempfcben i^eberïanbec y loannes ban €pc6/ toeïcfeé isi gcbojcn tot Mat* fepcfi / bp be beec!gc6e atbiere be fe/ be toelc^eom befeeere/ te toebbm ^eeft tegen Amus, padus, en ben moebt* SenTyber; om bataenÖfl«n «Seberiö fulcS licftt ontftaen / en foo tlaec bïttiCi. fienbe/ batter bet Confï-ïtebenbe ^ta^ ïien al berbaefï beeft moeten nae om^ fien/en baer Piftura öaer na benen fcbic^. fien/om in i01aenbetnieuto'bo?(ien te fupgbcm^ioannes ban <eptfi ifS ban in 3tjn jengbt ggetoeeft feerberftanbtgb/ enbanfeet fnellenebelen gbeefi:/ totbe Cepcfeen-confï natuerlijfö gbenegfteti toefenbe / ïg aetoo?beneen t©tfcipd ban Hubertus jgnen bjoeber / bte eé goft becï gjacen ouöer is gfjeisjeeltaig fip. ^efen Hubertus üjas een feer conlïigD^cöü^ |
F0I.123.
i^et ktjenbm hn m Huybrecht
gebjoeöer^/ en ^föüöer^ bait JKafeptfe»
ber: maec bp tofen Bp göeïcert Beeft/en toeetmenntet, ïletijsteacDten/ öatin foo b^oegben tgbt / baer in bien rouioten ofteenfaemenboecfelLanbtis/ tojcpnifft ^cbiïberjs oft eentcb goet bcojbeelbt öan^cötlbcrg^ mo|ï bjefenibiant bp batmen gtflen can/mofl Hubertus toe! ggeboojen toefen/ontrent Anno 136(5, en loannes etlrjcBe ^aeren baer naer : bocb Doe bet 5P / of bun ©abec feïf een ^cbtlber toa0 / oft niet / bet fcbtjnt bat bunbupis gbeb«ïn«t ben Conlligben ^cbilber-gbeed i^beflojt/ enoberjo^ ten gbetoeefï/betoijle bat oot& bun Mm» fier Margriete ban <iSpc6 bermaert / bat fp met grooter €οηΠ bet fcbilberen gbeoeffent beeft / en aïjs eengbeefligbe Minerva (fcboutoenbe Hymen enLucina) tn jBaegbb'lQt^en fïaet tot ben epnbt baerjs Ïcben0 göebïeben tö^ïlet tjS open* baer / bat tn onsS i^eberïanbt be ;g>tbtt* ber-tonfl moet upt gtalien gbetomen 5Ön/ie toeten/met %ijim en €p-bettoe te tojerrïten : toant beeö maniere begon eerfl in ^taliën tot jpiojenfen 1 ^ ƒ o. aiUfo vup int ïeben ban lan cimabue beb* ben berbaeït. ^efe gbtbioeberss /te toe* ten / lan en Hubert \jan «Êpcfe / öebben beeï toerrBen gbebaen/metïijm/ en (êp- bertoe/ gbelgtfimen ban gbeen anbec manier en tot|ïe / bebonben^ batmen in Stallen opt natto^ocbt €n om bat be i^tabt ban ^luggge in l^Iaetibec boo^maelis ban grooten rtjcBbomober* bïoepbe / boo? ben grooten l^oopban/· öanbel/bie baer ban berfcbepbeni^a* tien gebjeben tt30jbe/meer al^ in eenige ^tabtbanbitgantfcbe j^ebetlant: en om bat be €oti(ï geern bp ben rtjtfebom iiS / om aïbaer met rgcBitjciten ïoon on^ berbonben te toojben/ iö loannes romen toonen in beboo^noembe ^ta&t25?ug<« ge 1 baer alberïep Coopïieöen oberbloe^ bttb toaercn. ilier beeft fttJ beeltoerCi. Sen gbebaen op bout; met ?Liim en €pV en 10 feer tosrmaert ow 50η groote tonfl tnberfciiepbenllanöeti gïietoeefl / baer 3Ön toercBen öBfb?Gfitt 5tjn gbetoii?^ ben, ^p toaö (fo entiaBe mernen) oocS een toijö geïeertiBan/ fect betfterïèffi/ β 3 en |
-ocr page 132-
Nedcrlandtfche Schilders,
meer berb3onberbe en be^aegDbe / bid^ bat öp bebont / bat fiaer be bcruje betee alöug metbe<®lpïietberb?jijbfen ber* ujeccacn/ ban met be bor^ticöepbt ban «ep oft ÏQm/en niet en fioefbefo getrot* &en tea^n ggebaen. Ban befecbonbr toais loannes googtjtijife betbïflbt /göe* ïtjcfe löPw^tStcote ooifacc bjeimocöt: tuant gter të ggeboojen een nieubj gj^eo Oacgt / engiiebaente bantoectgen/tot groot bertnönbeten ban beien/ oocB in berre ILanben/baer Fame aï bafupnenbe fnellgcfe Denen t js gaen biiegen / betmen banbpbéCiGiopeticn ben eebjicDbian* benben bergö Etna ijs getomen/om fulc.· Tien uptnemenben bonbt te ften/aljS boL· gfien faU ^efe ebel inbentie beöoefbe nocö onfe Con(ï/om be^atuere in g^e^ baentgn naeber 6omen/oft gfielgtfier te tooiben» ï^abben b'oube «©^ietfien / A- peiies,zeuxis, enanber/fiter ïebenbe o®t taacn gfjctomen / en bcfe nieuto manie* regöefien / fp enftabbentoisi niet min becttJonbertgOettieeft / ban benfïröbt^ baeren Achilles, oft anber firgbt-Relben banben oubcn töbtenfouöen/batfc nu
inbtnöliSÖ ijt bêrfcgepben öinaöenbec €on|ien / tjeeïoetlei» asrt tan tiertoen cnöetfoecfeenöe / öeiti oeffenenöe te be^ fecaojfaecfein ^lcftcmtc/ tn ïj^ipilla^ iien. tpöÊöefootjeel/batöptetoeelic bjacöt; 30n «ep oft ILijm-toèctoe te bec «iffeit/mst eenigiJ berntjs göemaecfet wet ε enige <©Ipen/ bat toelcfee ben boïr# fie feec taei btbieï /om bat öet toeccfe foo een fcOoon bline&enbe glanjs j^abbe. jl^ae bitfctreet ftabben in beele bcrgöeef^göefocöt: toantfpbetecfite maniew niet en bonbcm ^et iiieen^ ggebeuüt / bat loannes gabbe gemaetBt een Cafel / baer i)p grooten tgbt / bl^t en arbepbt in Dabbe göebjuptfet (geltjcè i)P aïtrjtS met groote netttcBept en
inbentte / en gB«incfe ÖPnu göetooon tojaji/bernifl/ en (lelbefc te bjoogöen in be ^αηηε / maerof be penneelen niet iselgöeboegfttengftelömt entoaeren/ oftbe bitteber jonnen tegüetoelbicö/ beCafel ijs inbe bergaberingöen gbe^ bo?ficn/enban eengöetoefeen. loannes
toa0 feer t'onbieben / bat ^gneo arbepbt quamen te 0oo?en in ben fertjgft öet fel boojbe^onne foo berloien/enteniete bonöerenbegbefcöut/batbenniÏöimiii
tojaiS/ennamboojöemtemaetfeen/'bat j Bartholdus Schwartz, J0ontc6
nemarcfe/bont 26°. 13 mifTtSien met minber aïjs b'oHbe ^c0?nijerjs en fouben/ ficnbebiefecr nutte €on(t ban 25oet&rb?ttcfien / baer i^aerlcm met ge»» noerbbefcfiept öaer termeetbcn roem banb'eerfïebinbingfie teftebben. ï©en t0bt toannecc loannes b*<©li>-bettoe qt* bpnbeif fieeft / iö gfietoeeftbp al baticS binbenen oberlegg^encan/ f8°. 1410. ï®aer Vafari oft 5ónèn ^?uc6er in mif!/ bic befe binbingee een öonbert ^aer jongöer öefcö?öft tt toefen^ tierfieb icB berfcöepben rebenen toe / en toeet oocR bat loannes foo ïangfie niet en leef^» be / op beel giaeren nae / al^ vafari ben tnbtfïelt/ ftoetoel loannes,nietjongft SÖeflojben iö /al0cenigi)en;&fÖ?öbec meent, f^u bit om be Bo;rteep;jt obeti» gÖeSagfien/ befe ttoee gSeb^oeberg ben befen nieutoen bonöt nouto en fliï berbojgen geijnuöeti/en beelfraep jïuc^ feen t'famen / en berfcftepben ban ben anberen/oft alleen gftebaen: maer loan- nes, goetoelöpbejongö|ïetoaji/i0 bert
bioebec
fiilcBe fcöabebooi be ^onneftem niet meer enfoubeobercomen rbe^fip ύ'^ρ* bertoe en 'tberntlTenbpanbt too^benbe / epnb'Itjcfe gingö onberfoetfien en ober* !egggen om eenicD bernt^ te maëen/bat in fjupis enupt be^èonne b|ogen mocbt. ?©oe öp nu beel <®lpen / en anbec bin# ^ficnfo ber natuere jftabbe baiï onber* i fflc0t / bont ftp be Hnnfaet en i^oot-olp i^b^oogbrnfïe ban ailen te toefen: beft öiïafiebenbetaet eenigöe anber ftoffen bte ^p baer bp bebe/ maetfett öen beiïen öethfgJ öanbtrüöeerelt. €η aïfofulcfee toercfesnbeiMacfeer gtiee(!en / berber en berber fóecfienbr / nae bolcomeniiepbt tracfiten/bebont f)p met beel onberfoec Senjg / bat be bertot gfjemeng&eït met fulcfee(®ïpenöaer feertoelliet tempe^ ren/en toel öarbt b jooggbe / en b?oogRe bjefenbe /■ iOet toater tod beröiagötn itroeDt/ bat b'<©!p oflfS be bcrtoen beel iebenber maesten/en ban feïfiS een blinc^ ientöept bebea^ebben/fonber batmen^ ft Uertitfie» <en l'g&ene batgem notg |
Ïïlbeberte boben gBegaen in beConiï. ï|et meefle en treftgc&iïe toercfe bat fp ggebaen gcbben/i;$ giietoeefï te (6genc/ be Cafel in lans i^ercfee / toekfee -gCafel öun ijS ggetoeeft boen mafeen ban },?«NGraefi»en3 i'».45raefbanBlaenber/ Pliilips g^'ps van ban charlois, fone ban b«n tegö lan SitJé a"®' Digion, toten^ tontetfeptfel baer in Ηίβ. be beuren tomt / en fitte #eerbe. eeot^ ge mtenen/bat Huberms befe cafel eerfï mael alleen j^abbe begonnen/ enbatfe loannes baer nae bolbaen j^eeft: ban itftjgoube bat fpfet'famenaeng^eban· ggen Rebben : maer batter Hubertus ober gOedojben i4i<i. iBant 8p ooc6 te (J^jgent iis begraben ggebioiben/ in be felbe / toten^ epttapjgie oft <l5raf-fcgjiftbolggen fal. ^ebinnenfie «SDafelban bit mmhi^ upt ber (©ipen^ baringeioamüsibaer getlLambanben (DuberltngDenaen blio^t g^ebeben/ baer oberbloebic^ beel toertk in tjs / enupt^ ntmenbe netttc^epbt / gbelpg in Bet gantfcge toert oocg i5obtn be cafel tomteen Marie beeibt/ Dtebanl^aber en ^one toojt g^etroont/ baer chrittus inbeöanbt öeeft een CrupjS göefcöiL· bert/al0 eenboojfcggnenbe €rifiael/ge^ tiert met gulben fenoopen/ en anber cie^ raten/met göefïeenten:en i}5 fo göebaen/ bat g^eoo^beelt g^etoeefi ban eenige ^c&ilberst/ bat befen (laf oft crups toel een jBaenbt tgbt^ alleen foube tojien te fcöilberen. Ontrent beft jBarp-beelbt 5Ön «Cngelfeenis/ bielBufoc&efing^en/ foo conHttb en toel ggebaen/batmen aen gunattienliegtmercfeen tan/ toieben boben-fangö /ftoogft tontre / tenoj / en baffuiS fingt, l^oben in be rechter beure eenen Adam en Eva, baer men fiet in ben Adam een feller berfcg^icften boo^ 'tbjefeen beg gebobö/fcftönenbe te grou». toelen/alfo öem ban sïin nieuto 25?uPbt toojbt göeboben/ niet (aljs be ^cfiil^ berss g^emeenlgcfe fcbilbcren)ben2fip# pel / maer een berfc&e i^ögöe / toaer bp «enigiie göeleertöept blrjcfet gBetoeefI te ftebbên in loannes: toant Auguftinus, en fommtge <i5elcerben att)ten/bat bet toel een W^q^t toefen/bie Eva baeren jBan gaf / betotjl Moyfes be bjucbt niet en onberfcbcpt / ujant fp ften met gfteen tCppel-blaben/ maer met a^öSÖen-Wa' |
F0I.124.
ian en Huybrecht van Eyck.
ben (fïracfer met batfe / gefonbicöt öeb* benöe/öun tiaetfitDept feenben)bebecten. ^n b'anber beure i& (foo tcfe toel meen) een ^.Sicilië.Boojt Öeeft be binnen'STa* fel ttoee bleug0elen / oft bobbel beuren; toaer ban be ttoee beelennasli öetmib* bel parc6 (buntfit mp) 3Ön beelben / bit met be li(to?ie/bie binnen ijs / ober ee« tomen, ^n b'anber beuren tomen tc l&eerbe / ben si5raef ban lölaenber / aliS lefept is: ootfe be ttoee ^tijilberjS/ Hu- )ertHs en loannes. Hubertus fit op bi retöter ssbe ban bé b^oeber/ om sfln ou# berbom toille/fcj^gnenbe bafl out te toe« fenbpsönbjoeber: öp beeft op 'töooft een b^eembe mutfe/bo jen met een omge^ flagBen opöatö ban to|llqtfe bont:ioan- nes beeft op een feer berfterlijtfie mutfe/ fcgier aliS eenen tulbantatgterafban^ genbe/bebbenbe op eenen ftoartenCab^ baert een root #ater nofler/ mtt een H^ebaillie* Hdaer om in eenfumma bit tocrcfe te herbalen/ Det ijS ban'S:epCi
uptnemenbe / en bertoonbtrltjcfe / nae fultfeen tjjbt te reftenen: be Ιβδεηεη sgn göenoecb nae ben aertber ρίορεη/ op De maniereban Albertus Durerus, en be toleuren/blaeutoen/ roon/ en purpurcn/ bie onfterftgtfe / tn allejS foo fcijoon/ batfe not^ berfcg gebaenftgQnen/en al· Ie anber fcöilberrie obertreffen. ïSefett tonftigöen jt>tBilber ïjeeft göetoeeit ban grooter aenbatfit/ en öeeft fcijijnen ben bermaerben fcDiüber Plinium te toillen ban ontoaerbepbt obcrtupgöen/ met bit 59ntoertfe/ betotjl öpfcöjftft/ bat be ;§>cbilber0 / maetfienbe een bert / oftfeleengöetalbantronien/ aL· tnbtö oftgemeenlöcB mafeeneenigebfe gelöcften / niet tonnenbe at^terftalen bc 5latuete/ baer men ban bupfentnou^» toe ttoee enbinbt bie göegeel götlijtS 3ijn: toant in bit toercfe tomen ontrent 5 3 o.gèeöeel tronten/baer niet een b'an^ ber geinc en iö. gn toelcfte tronien men berfcöepben affecten fiet/ aï0 cetié<©obi. ïticBen ernO:/ en liefbc/ oft öeiJoiie: οοιδ bie ban be jBarte-beelbe / todfi: mon&t fcbtjnt eenigfie tooojben/ biefe iipiee^ nen 25oec6 leefi / te loffm en upt te ipit^ 6en.%'t |Lanbtfc0ap signbeeluptliinN JU 4 fcöe |
ii.
r!'
X
-ocr page 133-
Nederlandtfche Schilders,
fcöcbieembe 22»9omen: be trupbefecn^/ Dfemen onberfeenjten tan / en gca(Te&en0 in be gconben/sgn «ptnemenbe aerbicf) en net: ooc& be öaplöcnji in be beeïöen / inbe ^eerbt-jïecrcn en manen / foube* men fr öter moflijen tellen / en foo bunne en aecbtcö gQebaen/ bat i?et alle Confïe^ naerg tjectoonbert/jae t'ganifcöe ii]ierc& maeclttfe berbaeli / en ïicrfaftin'taen# ften. iSeeïgvoote i^^tncen/ ^epferis en Comnggen/gebbent oot& met groot be^ gagcn aengöeften,ï©en €oningö Philips 45jaefijan©laenbec/ ombefïabt ban 459ent ban bitSMUjeelntetteije^ rooben / feec begeericö baec nae toefen* be / l^eeftet latm copierenboojMichiel Coxcie, ^tgtiber ban IBecBeïen/ bie bat feec uptitemenbe nae gftebaen öeeft, <!EnaIfootn bee^Hanbenfoo Tclgoonen blaeuto niet te betomen toajS/toojt boo| beggeecte be0 Coningig^ bat bani^ene«< tien göefonben boo? Titiaen , t'toelc6 loaa^ een itfupj/ batmen atfit natuec- ïijtè te toefen/en gebonben toojt in eent^ gOe sBebergftten ban 3|ongerien/ bat toelcöe boojttjt^ beter te crngeen toass/ aïeec ben CurtS bat lattbt in öabbe ge^ nomen: bat toepnicD tdfupi / bat alleen taajS tot ben mantel bet JBarp-beelbt/ cofïe 3 i * '©ucaten. Coxcie geeft eenige bf ngen op j^n manf ere toat beranbert / aljS onber anber be sinte Sicilië, bic toat oncierltjc te feer ban ac0ter fit.^fe ge^ tonterfeptte '^Tafel toerbt na ^paengié gefonben. pjincipael 'Cafel Babbe renen boet/ baet fp op ftonbt/ befen toais gMcRilbert banltjm/ oftdEp-bertoe/ en baer in toas een ^elle ggemaetfet/ naem lefu, oft Bet Ham: maer öïfoiï men bat liet fupbetf oft toafff Bé/isi öet boo| onbetdanbtgije t>fBilöerö «ptge^» totfCijt en becbo^ben gBetoojben. ï©efe ttoee gfjebjoebers / gf)elnc6 fp göefcötl* bertrgbentn gefelfcftapban ben<62aef Philips, bte oof6 j^ertogB ban gognen toasi / toarsn bp Bem feer lief m toeert/ en ingrootereeren/ bp fonbec loannes: toelcSé men atBt/ om be uptne* mentBept sgner €onfl/en omjijn ίηφ^ ïrjcfe groot berfïanbt / tjs Bepmelöcft öaebt ban Bem göctoeeft / en ben felben <i5?abe Babi>e fiem altöt geetn in jön gefelfcBap / gefgcfe ben grooten Aiexan- der oocben wptnemenben Apeiies geetn Babbe. ^efe betgaelbe «Cafel / oft bit uptnemenbe toerc6/too|be niet gBtfien/ oft open gBebaen/ban boo| eenige g|oo< te ©eeren/oftfoo pemant/bie ben^ïup.» ter goebe bereeringBe bebe« 4^ocSfom« ttjben op eenigBe groote ÖepligBe ba* öBen. ^Itoaer ban fo gjooten gebjang& tiia^/batmerqualijcB motBtbp tomen: toant be Capelle baet bittefienUia^/ benBeelenbagBbol toa^ban atberlep boïefe* ï^ier fagBmen jècBilbetii/iongö enoubt / en alle €on(ï-beminberjS om tmt fttjermen /eben gBeitjtfemen bc^ ^omer^ ben25pen/en #liegBen/nae be foetitBtpbt fiet om ben l^öSB / eft ^a» 5Ön-6ojbcnBangBen /enfcïjermen» ^n be felbe «Capelle / gBeöeeten banben A- dam en Eva, in S.ians ScttB/tegen obec Bettoercfe/ plagBte ftangBtneenlLof- gBebicBt/ oft Ode, gj&ebaen ban Lucas d'eeere, ^cBilbet ban <ΦΒβπί / toeïcfe icÊ Bier Bebbe toillen bp boegBen t borft eentoepiitcBberanbevt / en ep3ftlejcan^
baer beBelfcBefenié/oft bte onber b'aer* _ _ _ beSÖn / Bun fenien bupgBen booi ben b?ö«fcBemategBe(Ielt»
Een lof en prijs des wercks, dat S. lans in Capell,, es j Van ichilderien , ghemaeckt by die Meefter lan j, hiet, Ghèboren van Mmeyck, te recht een Vlaemfch Appelles ? Leeft neerftich, wel verftaet, en op het vverck dan fiet» Ode.
Ghy Conft-beminders comt, van alderley gheflachten > Befiet dit Dcdaels werck, een fchar, een edel pandt, DaerCroefus rijckdom groot niet by is weerdt om achten r Want'tis een Hemel-gaef, om chieren Vlaenderlandt,
Comt, fegh icic : raaer aenmerckt aendachtigh met verfiandi. Op yeder eyghenfebap des wercks, ghy vindt midts defen Een Zee die overvloeyt van Gonft, aen elcken cant, Bn daert al om te fchoonft voort doet, om zijn ghcprefciï«, |
Dem |
lan en Huybrecht van Eyck.
Den Vader Godlijck fiet, aenmerckt loannis wefen. En hoe Maria toont een liefiijck foet ghelaet, 'ε Schijnt datmen haren mondtj met innicheyt fiet lefen. En hoe wel is ghemaeckt de Croon, en al 'tcieraet!
Siet hoe verfchrickelijck, en levend' Adam ftaet. Wie fagh ghefchildert oyt fo vleclchigh een lichame? Het fchijnt dat hy ontfeght, en weyghert Evams raedt, Daer fy hem lieflijck biedt, een Vijgh, haeraenghename.
Door Hemel-Nyrnphen foet, door d'Enghelen bequame, Maet-finghende in't aenfien, met vreucht eick wort ghefpijiï> Elcx ondcrfcheyden ftem men kent nae den betame; Want yeders oogh en mont natusrlijck dat bewijft.
Doch niet dan al vergheefs, men yet befonders prijft, Daer \ al zijn om te fchoonfte en rijckfte edel juweelen: Want't fchijnt dat hier al leeft, en uyt de Tafel rijft. *t Zijn fpieghels, fpieghels zijn 't, neen 't zijn gheen Tafereek»,
Hoe eerbaer dceghlijck fiet zijn d'ouders, jae den heelen Gheeftlijcken r^nen ftaet, die hier neemt zijnen lijdt? Hier ghy ó Schilders fiet, noch onder ander deelcn. Voorbeeldt van laken goet, oft emmers nae dien tijdt.
Den Maeghdekens oock fiet, hen wefen elck verblijdt. Der wekker zedicheyt, wel d'onfe mochten leeren. Aenmerckt hoe ftatigh pratdaer in den denren rijdt, Elck Coningh, Vorfc en Graet, verfdt m et groote Heeretï.
By dcfe men te recht den Schilder fiet verkeeren. Die jongft was, hoe wel beft, en 't werck al heeft volendt. Een Pater nofter roodt draegh t hy op fwarte cleeren, Hubert rijdt boven hem als oudtfte Broer bekent.
Hy hadde 't werck begonll, alfoo hys was ghewent: Maer d'al-vernielfche Doot zijn voorneem heeft verondert. Hy ruft begraven hier, de Sufter hem ontrent. Die met haer fchilderije oock menigh heeft verwondert.
Ay fiet noch op dit werck : hoe gantfchlijck afghefonderê Is aenficht van aenficht in wefen over al! Wat trony men hier fiet, van meer als drymael hondert, Gheen d'ander en ghelijckt, in fulck een groot ghetal.
Ten anderen, wat lof men hem toefchrijven fal? Dat al zijn verwen fchoon door oiidthey t niet befwijckera In fchicr twee hondert laer: maer houden duerigh Ital, Dat fietmen nu ter tijdt aen weynich wercken blijcken.
Vry defen Conftenaer den roem heeft moghen ftrijckera. Te zijn een Schilder recht, en oprecht Meefter goet: Vier deelen had hy doch, die Schilders wel ghelijcken, Ghedultj onthoudt, verttandt, en gheeft in overvloet.
De fcherpheytopenbaert zijn lydfaem facht ghemoedt, \ Onthoudt, en groot verftandt in alles t'onderfcheyden. Met welftandt, maet en Conft, dat elck zijn werck wel doet„ En gheeft deed' hem ghefchickt, d'Hiftory wel beicyden.
Te meer noch zijn gherucht is loflijck ttyt te breyden Dat hy in fulcfcen tijdt, en plaets te bloeyen plagh , Doe hy geen fchilderie, om d'ooghen in vermeyden Oft beter voorbeeldt oock, als wel zijn eyghen fagh.
TTchrijft een Italiaea, datroen ghelooven mach
Bat Huw Erecht 'twerck op aijn felven had aenghe- vanghenjCn acht ick foo niet le we- fw. |
-ocr page 134-
Nederlandtfche Schilders,
Dat defén lan van Eyck hieft d'Oly-verwe vonden : Van dry fchoon Itucken wercx, van hem doet hy ghewach I Die in Florcncen ichoon , t'Vrbijn, en Napels Honden.
Waer hoortmen erghen meer foo wonder dingh vermonden j, Dat fulck een fchoon nieuw Conft, foo heel volmaed begint ?
■ Van dees Maefeyckers twee, en weptmen niet t oorconden Wie dat hun Meefter was, t'befcheyt men niet en vindt.
Ten rechten was dan lan zijn leven langh bemint, Van d'Edel Graef Philips, zijn jonftigh Heer vol trouwen. Die hem in eeren hiel, en hadde heel ghefint. Als blinckendecieraet, van t'Nederlandt ghehouwen*
Zijn werck dat was ghefocht uyt alderley Landouwen, Daerom men weynigh meer vindt als dees Tafel yet, Dan datmen flechs noch eene in Brugghe mach aenfchouwen. En eene flper nochjdiedoch voldaen is niet.
Vaa defer Weerelt vroegh dees edel bloeme fchiedt. Die uy t foo flechten Stadt, uy tMaefeyck is becleven. Te Brugghe t'lichaem ruft, daer hy zijn leven liet: Maer zijn naem en gherucht, onftciflijckfullen leven.
Ons Graef Coningh Philips dit werck foo heeft verhfiVCn , ( Ghelijcfc als hy heeft fin in alle Conft eerbaer ) Dat hy dit nae liet doen, en heefter voor ghegheven Vier duyfent guldens oock ,oft op een weynigh naer, Michiel Coxcie vermaert.den cijdt van een twce laer Was doende cm dit tedoenjterplaetsindees Capcile, Zijn eer* heeft hy betreft, en wel ghenomen waer, Van'teerfte tot het lefte, als conftigh werck-ghefelle, In Spaengien dees Copie is (op dat ick't vertelle ) Te Vendedoly nu, tot een ghedachce bloot Van onfes Conings liefde, als die ick boven fleile, Van Eyck, en oock Coxcy ^ tot lof en eere groot.
Schade leer u. Lucas de Heere.
5gneröanbt oocS eenen ^Jeronimuss en beei anber loflQcBe binggen. tno^be boo^ eentge ^lo jentgnfcDeCoo^# Keben tc j^apeï^ gMonben aen ben ningO Alphonfus ben eerfïcn / een fcct fcÖoon(luc6upt®Iaenber/ban loannes gbebaen: inaer intnaren feec Deelbeel^ bcn/ cn toonberiflcfe ml g0ebaen / baer ben €oning8 boogbïijcfe om bcrbïgbt toaö.<©m bit toonbedtjtfe nicuto toercfi teften / tnaii gcooten toeloop ban bcn ^rÖtïöerjS/geïtjcÊ eïbcrjs ootfe^iEn goe^ toel b'^Italianen bafl tocfagijcn / met albcrUp opmertfetngöc / cn dccficnbe bacraen/tticï bcboeïbcn ccnjïercfeacöi ttgbccoSc/ bicb'eipmct bcn bettoen gïicmcngöt ban bact gaf/foo bleef ftun bit fecrfct ebcnvucl bcrbo|gi)en. W bateencn Antonello, banbctfïabtMef- finain^tcilicn / bciBCcgbt / cnlufïtcÖ ombefe tojetenfcfiag ban b'(©ïji-bei;tti
löae bat loannes bc Cflfeï tc <0ent ijolbaé jgabbe / Igeeft tDebecstjn moo^ mngöe göeöoubcn tc Cöjugse / aitoaer mm ban jijn gö^lwtbc tonfïtgöc öanbt fó een Cafel gl^ebïeben/ tot een beer* ïgcfie gbcbacötcmffe. mt\ meer toerei ien ^ttft bp gebaeit/bte booj tien liebcttbetteberboert jijn gbetooiben/ en ober aï ban bcn^onflenaer^ met beel toertoonberen aengbeficn / gtootïntB]c ggepjitfidi biefenbe meteenbcngötfa<« tne gbebaente bannijbicijepöt / oft lnfl bannabolgtngbe/met teetenöe f?oe fult^ feemeu manfcre banfcrjüöerra mocftt toegaen/ cn al ctegiien ccnigije ban bitmtratuleu0 bingftfn/ foobïecf cben toel öe Confl: tn l^ïaenöa·,
a^ettogbban i^ji^tin / Frederijck be gabbe ban loannes een baeb-flobe/ bte feernet en bïtjticfi gbebaenbjasS* Lau- ïcns de Medici gaööe te jpïo^entett ban
Sijnvreegh ftetven houd ickfo niette weien: want hyeerftia ttijn ouder- dom een Si- ciliaen d'O^ lyvenvC loade. |
teïccren/ fisgbctomcn te 252ugg|je in 10lacnbcr/baer βρ bit geïeett Bcbbenbe/ be €on|t inStaUcn Jjecft götbjatöt/ gelötipptnsBn lebcnijcbbfn beraadt, g^aec toaiS ban loannes tot ^pcr / in öc 3fóertfe cn #|oiite ban sinte Marten, een tafereel ban een lEart-bedbt/ toacr bpquam eenen 2ibt Priant: ^coiurcn toaren onboïbaen / fiabbcn clfB ttoce percfecn / met berfcöepben betcpcficntn^ gen op Maria, aïsi bcn b?anbeiibé€gien# tier / GedeonsiaUe^/ cn becgöclöcÊ® / bit toerei gbeleecb meet^emelftbaljS IBenftöïöefe te toefen, loannes öeeft ootfe beel conterfeptfeïen nae t'ïeben gebaen/ en alle met gtootec bigt en pa^ ttentte / ma&enbebeel tt^t^ baec atgtei: fcec nette cnfegoon ILanhtfcbappen* bo otbertoe toajS beel fupberbcc cn fcgerpcrg&ebacn/ aïö anber JKeefïersS opgbcbaen bingbcn toefen motbtcn/ al* foo mp toel boojfiaet / bat ic6 een tieen tontecfcptfelBé ban een "i^iouto-menfcb ban bcm ficbbe gbcficn/mct een %anbt«
©e^epultucrc banbcnoubtdcnbioe. ber fiaettc<6bentin lansi^ertScy als göefept t^ / in eenen mucr / tn eencn ^ercfi-jlecn / toaer in (tact ban tott |
FoL 126.
lan en Hubrecht van Eyck.
ftgapl^cnacgter/bat maer gj^cbootber^ | bonSinteDonaes, toienjs d^jaffc^lift toettoa^/ ennotf)tan^ feertiptnemen< i aenelColomne baeralbu^flaetin^a* be net / en glat / en toajs ten öwpfi! ban | tënftbe carmina,
miin |©ec(ier/ Lucas de H^'p^. te I
iik jacet eximia. clarus virtute Ï6Annes\^
In qu» ρ&ΗΤΛ gram mim fuit, Spirmtes farmas, é" humum florentihui herbis
finxit^ ér αά vivum quodlibet egit opm, ^uippe iüi Vhidm é" cedere debet i^felles :
K^nt iüi inferior ac Folicretm erat, Crudeles igitur, Crudeles dicite Parcas,
tdem mbk eripuère virum, K^^tum fit lachrymis imemmutabile fatum ^ Vivat ut in teelis jam deprecarc^ Oeum,
Spieghelt u an my, die op my treden , Icfc was als ghy, nu ben beneden Begraven doodt, als is an fchijne, My ne halp raedt,Conft,noch medïcijne. Conft, eer, wijfheyt ^ macht, rijckheyt groot
onghefpaert, als comt de Doot. Hubrecht van Eyck was ick ghenant, Na ipiife der wormen, voormaels befcant
SPefen loannes ^ab cot^ggctMaecfet in een ^afcrccl&cn ttocc conterfeptfeliS ban €»lp-bcrtoe / banccn jBancn een B^outee / bic malcanber be rctfiter banbt gaben / aliSin ^outolijcB bergaf bercnbe / cn toojbcn gbctcoutot ban Fi- des, bicfc t'famen gaf.^it 'STafcreclfectt ijsnamacl^ in öanben ban ecnen 25ar# bier gijcbonben te 25?uggbe (algi ic6 meê3/bic bit felbe tocQuam. ^it too^be gbcftcn ban ©^onto Marie, 5!©ocpc ban Philips Coningö ban ;ê>pacngien/en ï©ebuto ban €ontngb Lodewïjck ban l^ongerfen / bie tcgbcn ben 'üurtfi Hrtj:» benbe in't bcibt bleef* ï© cfe Confi- lie^ bi nbe cbel^iinteffe ftabbc in befe Confï fulcë begaggcn/ batfe ben }5arbier baec booten gaf een <@fficic / bte opb^acjgt 3|aerlgc6j: Sonbert g«ïbcn« ©crfcbcp^ ben tcptBcninggen jgcbitftban loannis Öanbt gbcftcn / bte feer turicuflgcfe eit fupberlgcg gbeganbelt toaren* loannes i0tea5pggüe ingoeber oubetbomge^ fïo?bcn/en albaer begtaben/ in be H^ertfe
(leen een ^oot / bireen topercn pïaet booi baerboubt/baer i'niiS bit «6?af- fcöjift / toèfenbe m owbt ©laemfcD m btcöt, · |
M.
-ocr page 135-
Nederlandtfche Schilders,
In SchUderije feer hooghe ghe-eerc : Corts nae was yec,in niete verkeert.
In't laer des Heeren , des zijt ghewcs , Duyfent, vier hondert , twinrich en ies, In de maendt September, achthien daghen viel. Dat ick met pijnen Godt gaf mijn Ziel. Bidt Godt voor my, dieConft minnen. Dat ick zijn aenficjfit moet ghewinnen, En vliedt zonde , keert u ten beften: Want ghy my volghen moet ten leften.
S^cleerben Domïnicus Lampfoni- us bfln25j«ggöe /^ecretariis banöen 25iffc0op ban iLaptfe / cn niet alleen een feer groot beminöer onfet €onfl/maec ootfe öaec tn Öeeï berjlantitcö/ en eïbae^» ren. S^elcgegDetJtclgten ten iobebefer con(ïtgiie j®annen/ tc6 in onfer fpjaeti Deböe ujflUn Sier ootft ftp öoeflöm.
5ijrt eeitgts t'lilnttoer^en tn Coper- uptgöegöebcn eentg^e Contec^ feptfeïenber bermaerbe igeberbuptfcge ^cfiilberii / enbooj eerftbie banbeeiS iipinemenbe göebjocberjS/ al0 b'oubtfïe confttgDe oeffenaerjs ber ebeï ^t^tlber- confl in bf i^eberlanben: üjaer neffens/ oft onber / jgn feer tonHtgDe Carmina, oft öDeittcöten / in S-atfin / booj öoogö
3ien Hubertus ban €ptB/^c8iïbet*
O Hubert met u Broer, de wel verdiende loven Van oniè Sang-Goddin, nu corts u tóeghefchoven , Enzijnfe niet ghenoech , voeght dcfenoch daer an. Dat u leer-knecht, u Broer, door υ hulp u verwan. Dit leert het werck te Ghent, w.èlckin foo liefdich blafcea Coningh Philips bevingh, te doen een na-beeldc maken Daer van, en doorCoxy met wel gheleerde handt, Om dit te fchicfeen t'huys m 't Spacufche VaHerlaodt. loannes ban <Êp£6 / aïjS feïf feieetSeiiöe/fegöt, Ick die de wijf' eerllwees, dat blyde verwcwert^ In Lijn-oly ghemenght ^ met mijnen Broer Hubert Heeft brugghe fpoedigh rijcfe verwondert dees nieuw vonde j Die voormael niet miffchien Appelles vinden conde; Doe weygherde haer niet eer langh ons deuchtiaemheyt. De Weerelt wijt, en breedt, te worden overfpreyt.
Hitmif- fchien hoef- de niet: want 'tis ge- wis, datnien fcyd'Antijc- Sen van geen Oly/· verwe «n wili.
A% eer be toijt bermaerbe ;êtabt 25juggBcin afgangöenbcrmtnbe'^ ringfje té gccomcn / boo? bat ΐϋ®» 14 8 j. ben Coopganöelban baer gOetoeec&en iönae ^lup^en !Hlnttoerpm / glicïscfe t^gÖelucB en b'abontuer befet 3®cerelt toantBeïbaer 10 : ^oo ijebftetl tn befe ftloepenöe §>tm / ten tij&e / m nae i^et ïebenbfln loanaes, nocfteentgBefraep ebeï gö^efïen g8etoee(ï.<©nDec anber ee^ nen öogier gfeÖÊEten / bte mi ®ifc!peï tjS gftebaojöen bsnben boo|noembm lo- annes. j^otBtanöfcDönttoeï/öat^et is gctiJeejïtertöt/ boe loannes aïrebeïncfe oubt ma^ ggeinojben
ï^et ItMtn üan Rogier üan
jtjniSIp-bectoe €onfïen binbitigSetot tn 5önen euberbom öeeft berbojgften gj^edouben/ niemanbt latenbe bpgent feomé baer öp to?ocöt/maer geeft epnb^ ïflcft befe^ 5iirte«ionfi 50" ^^ifcineï Ro- gier beeïatöticö ggemaecSt ©an be^ fen Rogierjgn te 25iuggöe inMmMn ^ öupfen beel bingöen göetoeefl te ften: m töa^ tloetfe ban tepcBeningöe/ en ban fcgilberen feer graceÏ0t& / foo ban ILijm-bertoe/ €p-bcrbje/alit (©ïp-ber* toe* ^nbefen töbtöabmenbe manie* re/te maten gioote boecfeen/met groote ïieelben in/bte men gebji^JcBte om Caf mer0 meöe te beDangöen / alis met iJiitferije/entoaeren ban€p bectoeoft %ijm-berttjegöebaen» ïlierintoa^DP toant loannes eengoetii^ee^ec: cnitBnieenUjelöan
geni |
Hughe vm der Goes. Fol. 127.
ber jBati-beeïbt Uja^/basr bie cube ee^ bpfonbcr gmiie in Dabben / bii glieefïe* itjcèe iult&en Siaiigfie bebo"
tic&ept tsp te boegi)en.Si be fefóe luagiooife een giaef-ïser lier ban een af» coeninaeban ^tCrup^/eenfitr con|ïic& {lucfe: baniiS tsjg^flof betepchenirii göebsti fjem/ cfban 3B« JiBeefler loan- nes uja0.^aer bsa^ noil) binnen ^ijenc ban Hughe, in 'tCIooiïer banbenonfc © joutoen 35ioer0 / een iSiafel / baaer in ïca^g&cfcjÖiïbert belegenbe oftïlifto^ rieban^.Catharina, bat eenfonfïigö en fcöoon toercfe toa^ / ijoebjel |öp bit in 5gnjonc6öfPötfti>öbegjöeDacn, igoocfeban Hughe een befonber goebt (ïucB/ bat notB ban alle Conflenaer^ en Con(l-ber|lanbigöe niet bergi)eefi3 feer gbtp^efen ij?. <©it te in een gup0 bat omtoatert bp öet iBupbe b^ugbf feen / te toeten / öet öupii ban la- cob Weytens, en gfiebaen booj een fcöoubje oft ftöoo?fieen op ben muec ban #ïp-bcrUje/ bjefenbt b'öifio jie ban David en Abigail, baer fpÖtwte gemoet romt. ïlier iss bpfonber te berbjonbc ren/toat een groote sebicöcpt aiji in befe l^^oufeensstefien «3 / en toat een eer^· baer foet biefenjitBcItfeer jebifgepbtfoo maniedrjffe ns aente fien/bat be ^cöils. berjs ban befen tijbt toel ©jouEengï baer motöten tefcöoltfepnben / op bat fpfe ften moföten af ieeren: boo^tben David fit oofb feer (ïateigtfe te i>cerbe t· fumma / 'ttoercfe ij5 ban ttptfeeningöe/ inbentie/ actiën / etiaffetten/ aïiess nptr nemenbe: toant öier coiii öet affect ber Utefbcn (foo men fcgöt) mebe ingöe^ bj?ociit / en Cupido be idinccelen Ijeeft Öfiprn gieren / in göefélfcöap ban jgn jfBocbcr en öe»i5ratien:b3ant Huge norfji
45t een göemeen gBebjupcfi / oft een bingöen bat beel gefcftiet/toan» neer gDeften toojbt batpemanbt / een groot |®ee|lerjjetoo?ben sijnbe inonfe <εοηΐϊ/ίη eeren entroojfpoet tssgöeco* ttien / bat b ^Subpris ftun femberis te meer ftouben op be Cepclsen-fonfi /gtie# ïijcft loannes baer boo? oofii loei beeï ;©ifcipelen foube gtietregüen ijebben / ban öet fcliijnt toel batïüp baer niet te begfteerigönaten tca?: boei) öeeft tip gfteöaöt cenen/ göenaemt Huge ban ber (6oeiS / ben uieUBcn bati grooten gSeefi en bernuft biefenbe /10 een uptmun* tigfi goebt ^cf)Hber ghttoo^ben. ^p öeeft ban ?gn Jleefier gfjeleert be Confl ban <©1p berto?: 5ün bjercfeen ?nn gfje* toecfl isntio 1480. fo Mooi al0 na, 3Baet gett3ee|i in ^Jacobs ]Ë?tcSe te <©ent/ ban bem een feer aerbtgij en confltgg ftutrBen /ftangijenbe aen eenen pptaer/ toefenbe een€pptapï)ie baneenen Wou- ter Gaidtier.^pt btnnenfïe toajS een iBa
ïi-bceïbt/metöaerfeinbt/fittenbeban i bjp göefeliê üjefenbe / baer ten Öupfe boa?en/een beeïbt nontoe anberftalf bjrjbbcbebocijter/baeriipfeercpber* boet groot/bat tcB bitSmael gefTtcn Seb^ Üeft toa^ / be torirfeeöP in 't (iucB ootfr be / metgrootbertoonbiren ban. be net» i öeeft na 't leben gebaen.€n bit ronfïitö iiröepbtbie baer intoass: oorS op ben (InrB ter eeren/öeeft Lucas όΉεεΓε een; gronbt be trupöeBenjS en oSfifèent» Hof-gftebicötopbefetojTfegDcniacc&t/ fienss ibpfbrber toa0 te bertoonöeren be baer een ban be geftöiïberöe l^ioufeeti^ arateHjtfiesebitftepbt/ bie in be tronie! fpjefienbe fegöt;
Sonneti
Wy zijo gheChildërtfiierjalfchenen wy te levenj By, Hughes van der.GoeSj doorluchtigh Conftenaer, Döor jonft die hy toedroegh eea' onder ons cerbaer^,
iem te iSjuggfie fenigfte ban btfe totu feen gljefien te fjebbcti / bie toouöfiï9c& (nae^en töïst) te arbten en te p^eftn laa* ren: toant foo tn'tgroot toatieboen/ fcaer moet tepcfecningije en ber|ï.iniii bp Srjn / oft öet foube ftem Ïiciït ïoocljenen/ bot Öem in t elfen foo licijt niet cu isitp^ gOcvt eenen useïfianbt te laten aöebrn. ©an 5ijn boet toett ίίδ niet te berfiaien/ betDtjle 't^mim öem nocD te ïeben betupg^t / bm b nptnement^epbt stjner Conften/ bic 5önen naem ber onflerftijt^ Bept öeeft opgöeoffert.
^tt ieüen tian Huge tjan öer <0oe0/êel)ilberban |
-ocr page 136-
iii'i
Nederlantfche Schilders,
ï5ocBi0tJant>efenton|ïi88en |®ce(ïer/ unöÊt: anöer fcaei» öitigen / öfe te Bjua* gge nip onbe^ent moggen tijefen /tm iSTafel / bic tncn at^t tan sgnuptne* niÉnftcenaïbetbefteUierc te toefen bat Bp opt bebe/tnbe Sercfee ban lacobs teaSjuggD^/fni^ een SUaer-tafel/toe»' fenbe een Ctuttfiy / met be IBoo^be^ naccsi/Marie, en anbec btngen/bat toelt* jgeallCiSfoo lebenbigD / en metfultgen bl^t ggebaen ijs/bat get niet alleen t'ge* meen bolcfi/maec alle toerftanbieöe gee' flen inonfec €on(t gtootlgcfemoetbe' gassen. :sefe<^afeItoettombe€on|l noc^in ben onbecflanbiggen ptet bec SMaert: maet alfoo be felbe l^etcft Uao^e s|^eb|upt&ttot bet ^^btcatie/toerbt bee$( 'STafel g]geno« men/om met gulbe letteren 09 ftuacten gconbt te fcD^d^en be tgien <6&eboben/
TT^tsgnbooittjtiS getoeefïinBoogB jn en nebec ^nptfcB-lant berfcBepben 1 ebelCon(lenaerjs/en begaeföe iBannen I inonfe oeffeningBe/ban totlcfeeyboo^ I battoepmgB gcbacBtni^ banijunboo? ben in ben ï^ifio^en als
mcmoiP-èifïfojgbbulbtcB 10 betoaert gBetPOjbcn / bfn tfibt en cuötfttpöt niet Bcbben fcBiec ober laten blijben alg ι blootenaemen / befonbcr Bier in onis , 3^eberlanbt. ï©an gBeïÖcfe bano«w?s meed alle tölaet-fnööer^ oocS ^φίΐ^ beriStoaeren/ fientopöisren baerrelt. quien/oft na gBelaten bingöen ban Bun Conft en teetenfcöap/tn be #itnten/a!0
ban Sibaldus Bheem Suanius, Lucas ban |
Cronach in paffen/ifi-ael ban |©ent5/ επ Hifpe Marten, teelc^f Ι^ΙίΠίεΠ HU ge' bp raet en baet ban een^tjgilber/toieti^ naemtc& geecnom eerbaec{}epbttotUe berfttJöge/ bat een bie felf ban bet conft Uje0 / fo condigen ebel toetcfe jgeeft lenberbecbenenteniet boen: tDiflö^g totgrootetnjurieen onee» bec^t^ü^ ber-conft / bie fulcj: toel öabbe moggen met betraenben oogfien aenften. alfo ben eecften ouben gront «ptnemen^ beöacbt/ en befe goubt-bectue/en Bet fmait/ ban betten mp en belltcb toast / Beeft men bit alles fupber en clact afgc^ toaflTcBen/ en tji nocB ongBefcB^nt en on* befcBabtcBt in toefen. mt0 al battcft ban befen confïigcn lBcc(iet: Hughe Beb^ be tonnen bp een b^engBen: toeet ootK niettoanneec/oft UjaecBpbegrabenijS/ ban ;tiné naem laet ic6 om sön ebel tonfl HercuIisBupfbiOUtoeHebe, oft bttOtt* fterflgcSBeptbebolen,
tnpgBen mogBen toat elt& boo^ goet j®ee(ïer tn fnlcfeen tgbt ij5 gBetoeed i toanticS toeet Bet met BunfcBiïbetfien niet te be^üöfen. 5!Baéi: nu belangenbe eenigDe onfer 5^ebtrlanber?S / toelcftec toercSen cn lebeniS mptenbeelemaer/ oft fïuc&totï0 be&ent en sgn / nocB cotft be tnben Bung lebeniS/stjtlbeferecrft ban ^luggöe/ceti tetnemenbe jBeefïer tn fo b^csgSjen tijt / gBeBeeten Hans Memme- linck. ©an befen toajs binnen ::ö?uggBe cenrrjbeoftfierterin't ^»ians Bupsi / toefenbe rebeïgcbe tlcen figucren/ maec fo Beel uiJtnemenbe fonfticB/ batter me^ nicBmaelijSbooigBeboben getoeefieen rijbe ban fijn ftlber, ;©efen J®ec(ïec Beeft al gBebloepbt boojben töbt ban Pieter Poerbus te 25|Ugge/Öie fllttjbt bit
fonfiifö
ϊπ welcx foet wefen blijckt, wat liefd' hem heeft ghedreven. Gheiijck als Piiryne beelcft te kennen conde gheven, Hoe Praxiteles oock droegh liefde groot tot haer : '
Want f'Meefters Vrijdiler hier ons overtreft algaer, In fchoonheytweighemaeckt, als meeft by hem verheven. Doch is elck Man en Vrouw vol Conlèen onghelacckt, Oock Peerdt, en Efel mede,en verwen wel gheraeckt, Oniterflijck, fchoon, en reyn ghewrocht, zijn hier t'aenfchouwen. In fumma, 'tgantfche werck is net en wel ghemaeckt. En ons en faelt niet eljdan wy zijn onbelpraeckt. Een foute, die dodi is feer onghemeen in Vrouwen.
i^m tietfcöeuöen ^cöiïöerif / öan öefen owDt-
tgbtfcBe / oft HSobernen tgbt» |
Geerard HoreböUtjHansVereycke,Tan van Hemfen, &c, FoL 12Φ.
tonlïtcB (ïuc6 gingB befien cg be loog=' tijben alftojjenfionbt/ en conbetnemi mecmeer gBenoetB beften nocp fen: toaer bp te bebencBen ijS / ü^at upu rauntenber iBan ben jiBeefier spgBe* toeefl. fZt <i5Bent iii gftetoeeji cojtg nae ioan ban<epcfeeenenGeeraerÊ ban ber Jéeire/bie een feer nette BaiibêlingBe Babbe* l^an 59η BanbelingBe toa^/booj eenigB liefBebber/Lieven Taeyaerc, gBei B^atBtinïlollantban «©ent cenLucre- tia,feerrepn gBebaen:toeltfee epnblin^ sBeguaminbe Banbtban lacobRavart t'^tmjïerbam / een uptnemenbe €on|ï- beminbcr. löocöiis tekent getoeefieen nen Geeraerd Horebout, toeitften nae^ maelgitotect^tBilbecbanben Coning ban CngBelanbt / Hendrick be 8c. ©an 5Ön toerc toas te <6ent tn §>, lans iiert/ opbefiintfeesBbebanBct BoogCBooj/ te toeten / benren ban een t^ltaer-tafel / toaer ban *^tbinnen(ie toa$ gBefneben ta)erc6« ^itBabbeboenmaccBeneenen 3lbt ban ^.Baefs, gBenaemt Lieven Hu- ghenos. '^n b'een beur toaii feer tonfücB gBefcBtlbert bt gBeeffelingBe :Bter toa$ tefienbengbtgBe toieetBept bergBeef^ feïaerss/be berbulbitBept chrifti, en ben emfïbaneenen/ bie beneben be roeben btnbt^Bnb'anber benrtoajsbecrupis- afboeninge / al toaer onberMarix en^. lans feer groote bioefBepbt toas upt^ SBebeelbt: in't berftgieten toaeren be öiP Mariettj bte tcn gtabe quamen met CanteernBenjs en licBten in bat bonc &er fpelonrftig graf / toelcEe ItcBten toe^s bcrfcitgn gaben in B«n tronient^n beejs graf-Eootfe tofl^ eenigB boo^fien te fien. ^efe beuren toaren in be ^ercfe-bjaeife fceBotiben en gBelofi / boo? een Conft- liefBebber ban j^^uffel gcboien / geBee* fen Marten Bierman, biefe naeberBanbt toeöfr ober Beeft gelebert aen be HkercS boojben fdben tleenrn piö^bicfcgije» tofï Babben* 55aer tsS nocB banïs?fm Geerardt tt <©Bent Op be ©i^pbagf)- martst/ in benlLgntoaet-arm een bob? belronbc/oftopbepbe jöbl gcfri)ilbev£r ojj een jgbe chriftus fittenbe op eenen fieen / baer Bp gBetroont met be booine Croon / ban een tooibt gBeflagBen op t'Booftmet een riet: <®p b'anber fiijbe ig Maris^mctBaer feinbt/ en een beèï€n»
gfielenomBaer* 5^ocBtoa^te<0Bent/ bocB niet in fo ouben tybt / εεπεη Lieven de Witte, ceu goet ^cBiiber/ befon* ber fraep en berjïanbicB in jlBetfelrge / cn #jofpect0ben / bie Bp beel maetfete*^^ 10an Bern toa^ een befonber (iut& ban t'iapuBen in oberfpcL 3Dn te
si5Bent in Sint lans Haertè eenigBe fracp pareden banglafen/ bie bansön ttptp öeningBe jijn» «Subt tötjs të te 25^ugge gBetoeefi eenen LanflootBlondeei, Uidc^ Hen in 50η jeugBt toas gBetoeefi een iBetfelaer: «©aerom Bpeen ^cBilöer toefenbe / altgt in 50n toertSen tiooi een teecften (telbe een iSruffcl / oft φη^ totel ^p toa^ een toonöer becjianöigö^ 5i©an tn iBetfelrge / en $$nt0c6e rui- nen/ en ban bjanben in ber nacBt teecEe.» nen/enbergBeltjt&e:5sn bocBter toerbt nael^upfbjouto ban Pieter Poerbus. ^aer ijs oocft te 3&2uggBe getoeef! Hans Vereycke, biefe noemben tleen Haniken, toefenbe feer aerbig en fraep ban Ilant4 fcBap/ bie Bp feer net en natuerlgcg t'le« ben gBefgtbenbe bebe: ;gomtgbt!3 beet in maetbenbe iBari-beelben / bocB niet Beeï groot, ïl&ajs ootfe taemlörfe goet ban beelben/ en conterffpter nae tieben: S^ant ic& een Caffe met beuren Beb ge« fien/ toelcBetoajsbupten 2&juggBeop t'blauto Cajïeel/ oft B«p^ mfin^ <©omj2{ Glaude van Mander, bie met 3Ön i®gf en l^inberen baer in toajs gBeconterfept; ^e Cafel toa^ een jlBari-beelbt met ?LanbtftBap* ®aer i 0 oubt tgbtji ge< toee(! nocB eenen Gheerardt ban^^jug^' gBe / baer icB gBeen befcBept ban toeet / ban bat Bp banPieter poerbus Booglgcfe t^ gÖeBooit piöfen booj een uptnemen^ be^cBtlber. ^ot slIaetlemiiStnbjoe* 5Bentijbt oocS gBetoceft lan van Hem^ fen, 25o?sBer ban alöaer/ be toelcSe een mantere Babbe meer trecBenbe nae b'3lntt}cafcije / en meer afgBeftBepben ban be moberne: jBaecite groote beelf bm 1 entoaö in fommigBe beeïen feer net en turioesS» ©an ftem iii een flucft met beel fiaenbelSpofielenbpGHnftus, gaenbe op nrse gierufafem/ en ijs te IBtbbelbo^g ten fiupj^ ban b'üeer Cor- neiis Monincx, (Confi-UefBebbtr, ι^οφ toa?$ ieüaerlem eenen lan Mandijn, bfr
feer op jgnieiOnimus Bos ftflep toa^ ban |
-ocr page 137-
Nederiantfcbe Schilders,
quam in't feibe ü5tlbt1fi''. eenen
CornelisvanDale, fraep ^tljilöetban rotfem Sïlbeeö boo^gaenbe |Bec(ïer0 ö^b ic6 bu0 onber ben anbercn gDefldt/ om bat tcUec niet befonber^ ban en toeet/ meerai0tc6beröaeït|)ebbe.
'tHeücn ban Albert uan Ou wa- ter, êcftilberban Haedcm.
AHfooic&tn't onberfoec&en boenbt ben g{jeiDee{l/om toeten beuptne^ mende in onfer Confï / om ban booj aen be fdoigije bp ojben te laten ben anberen atötertioïgtjen: öebbeblfitigö gï)etoee(l be oubtfle eerfte op mtjn Coo« neel te dellen / met eenen mp bertoon·* bert bemomen te Dabben uptgfjeloof' toeerbigfie gfietupgfinijs / ban befen Ai- bert ban Ouwater, ^cfiilbec ban ï|aer# ïem / bat öp fo geri b^oegö een foo ton* fiisö <©Ip-bertoe ^cBilber ijS getooi bi; toant icS acöt/ bp bat upt cenigge toiflfe omdanbtcfteben ofte ramen / bat Óp ben tijbt ban loan baneptöfoubebe^ _ _ . repcften: toant een oubt eedfltft jBait lem toaö albaer in onfe! oftétftilber Albert simonfz. tot J^aer* ' " " ' lem/tupgöt en fegSttoaeracfititö te toe-
fen/bat öet nu in bit Saer 1604.10 gj^e^ leben/óo.giaer / bat öp Albert ^ifcipel toa0,©anben ï^aerlemfcöen lan Moilart, ben toelcfsen boe ontrent oubt toajs 7 O. gjaer / foo batter toel i ο j o, ^aren 3ön bedoopen / ban be g^eboojte betf boojnoemben Moftarts, tot befen te* gfientooo2btgften tgbt. i^ocötanjS fegfit Albert Simonfz. een IBan toefenbeban goebtöntgoubt/bat Moftart frpbenopt te Bebben g^eSent befen Albert ijan Ouwater, nocg OOCll Gsertgen van lans. Albert ban (©utoater ooc6 g^e» toecfï booi ben bermaerben <t>rl)ilber
Geertgen tot^. lans , bte Cen^StfCÏpel
ban bm Ouwater toa^ gfjetoeeff. Φηιί laet icfi nu ben ILefer oberleggöen en oo^Dfden/ fioe te #acdem be ^cl^tlöer-conjïban (©Ip-bertoetss g^e* toeeft in göebiupcö. Ouwater»
toaiS te ïlaêrïem in be groote aen be ^upb3t}be ban 't öoogï) -jiuaer/
^diiïber f^nttoerpen/Pieter Bom: be.
fenqHamin't#iïbt/^^ i s 6 o.^ot^
marcfeöaerop b^uc^enbe. ipaer toaji | ren^Uaer/g&eöeeten'taoomöSiltaer/ nocb een goet tóater-bertoe UantfcDap todc& be iSoom-repfer^ eft IddgrimjS
beben ma&en.gn be binnen ^afd warf ttoee ftaenbe bteïben gtoot aljs *t leben/
toefenbi
Sl&tfpootB ett b jolietrje: Sp f js smojben t iBtitmec^en/ öaet öpban i5fc;êtaöt fcnfioen 0aböe. Boei) te ï^aedem S&emeeft een Sloecfe geejl tn Oibinerm/ tepcSenen en fiDtlöeMn/sD^nsiemt Volc- kert Clacii. i^ati 0em 5Öti eenigöe flut^en op fifoccS op öc ^cOepen €a* iiierte^erifitt öiefioui aeiigö«ta(ïen fllÖ^iJaenjijn/ meer antgcfeaï^ moDer»- ne: i)p geeft ttJonöet ijcel/en goebt f oop/ Uerc6entoooj(©iae0-icï)2gtiets / enatii» öetjSgövtepcfeent. ïl^aetlaioocft vmt* Irecp göetij^fi eenen Hans de Duyt- fcher oft Siagher, upt 't latibt te Heffen. ® an gent toa^ tSsUlxierp in be Éepfer- firaet/ tot GareiCockeei, een0eel€a« mee ban tioater-bertoe gjgctiaen / met groote Jöoomen/üjaet in toben/€pt* len/en anbet onberfcöepben toacen, W teptfeenbe teelboo? CapgtfterjS / ban ton niet tnel op ben abececl^ten bag^i fcfiilbetcn. Üp quam t'Ifenttoerp in't «©ilb/in'tSacr i i f 5
quam t'^nttoerp in't <©ilt Haniken van der Eiburchc, bp Cattipen/ g^efept deen Haniken. ©an öem toaö albaer in onfe la^ouüien ^er ben l^tfcg-beccooper^ M\tm / bate Petrus boenbe toa^ met Ijiffriien/ en op ben tooojgronbt quam Chriilus: ootfe Éencn fcgoonen 25oom: oocfi ttiajs be ^ee-(ïojm tan ftemtoel «ptgebeelb. raintbjerp toa^ noïö tn ou# beren tgt Aert de Beer: befen quam in't <i5iïbt/ito. I ƒ 19. ijp teetfeenbe beelboo^ 451aeis-fcii|gtjers{ / enVnnö toonber iïoec.i^oc6 inafTer lan Cranfle: ban öem toaii ten boet-toafTcijing in onfe ©jou^ toen Serf / in^atramentiS Capelle/ op tenen grooten boerfe/ feeruptnemen&e tof rc: befen quam f'HntbJErp in't <6tl&/ 30nno IJ 2 ; .Lambrecht van ΟοΓϋ,^φϊϊ» btt ban nmerffoo^t / toais een goeit ^c^tibet/ en 5£tciiitect/quam in't ifint»· toerp^ ^cflttber-giibt i s47* wi- chiel deGail quamiu't «iptib boo^noemt 15 5 8. fcöiiösrbe bcfl ruinen/ en JHoom na 't ïeben/ todrfee bingrn l)p oot bed teutSenbe/ met ati&er jrjn inbentiê/ enteexfeenbe^ön bingïjcn/ itict eenjtjn |
Albert van Ouwater, Geertgen tot S.Ians. Fol.129^
men meet en meer in een toyber goot oft tanad/ Öaeflenbe ïjem tot be albec rupmde Eee:ban gelocben ία onfe confl foo fiierfoo baec ooifp|ongölnc& ont# (ïaen / enbooj toeboenber cbddoecfee gbeedenallenc); totmeerber boUomen* Öept gecomcn» Cen öeeft ber ebel fcöil" ber-ron(l nietfcöabicb getoeed/baton* ber anber ^em tot 5aer geeft beg^eben Geerritbenl^aerlfm/ g^efieeten te iè, lans: tijaut bp gaer fc0oon0epbt;en be^ baUfltfefiept foo fteeï bjoegfi ben ^en* fcöen oogöen boo?öoubenbe / grootltjcj; öaer eece entoeerbitöept öeeftbetmeer* bert en openbaergöemaecfet. Geertgen notö jongö een ^^ifcipeï getoeed ban ben boo^igöen Ouwater, ttelcfeen fip in fommigöe beeïen göelflcfe toa^ / en obertrof/ bpfonberin doecftöepbt/in oibtnantien/goetöepbt ber bedben/en affecten / uptbeeïbingSen :ban ic6 ac^t niet in be repnfiepbt en fupberftepbt oft fcöerpicftepbt ban toectfeen. Geertgen ujoonbe tot ben 5>.ians 3||eeren tt ï|aer* lem/toaer naer öp bé naem beöieï: bocö en öabbebeo^ben niet aengfjenomen, ^p maecfete bietbe Boogb Ultaer-tai fel/ toefenbe een groot öeer Igcfe dutft /te toeten / öet Crutifi)c, beuren toa.» ren oocfi groot/ en ban bepbe fsben gge» fcBilbert. ®eeen beurenbeCafeljan bernielt inbe 25felbt-doj»i^itigÖe/ oft ^tabtss belegfieringDe: eene bie ober* bleben toa^/i jS boo^gefaegöt / en jön nu ttoee fcöoon dutfeen tot ben Commau' beur / inbefad ban'tnieutogöebouto» 5^'een/todtfe b'uptcrde 5übe toa^/i^ ee^ ntgftmirafed oft ong^emeen ^ifioite: maer'tanber tsieen noobt<©obt3S/ oft CrupjS afboeningöe/ baerchriftusfeec natuerlijcfe boot gfie frftilbert ligöt upt* CfbeftrecRt / bp ben todfSen 5Bn eenigge ïStfcipulen en ^llpofiden / bte bjoeffiept betoöfen : befonber be Marien tboonen fulffeen b?Dff toefen / batmen niet foube meerberen b|UcS mogöfn uptgötbeeï* ben. ^e Maria fittenbe met een ingïje* trocfien treurigij gemoet/ fcfjijnt uptne* menbe Dertfeer te ftebben en te boelen/ ja fulfö / bat öf t ban ben meeften €on* fïenaeröban befen tpt berteonberten isoogftlïjcfe göfpJ^i''^" ^aer toaö t'ïlaedem bupten tot be aegwlierjJ ban
3ön
toefenbe eenen Pieter^ en eenen Pauwels. <©nber ben uoet ban'tifiltaer toa? een aerbiyö ï.anDtfcöap/ in toelcfe toaeren g^emaecbt berKbeipben ïl^an^ lidaerjï oft l&ilgrimjS / fommigöe rep* fenbe / fommigöe rujlenbe/Etenoe/en öiincbenbe. l|p toasi feer uptnemenbe lien ttonien/Banben/boeten/en laccfeen/ ootfe ban ?Lanbtfcéai?.^aer toojt oocfe flöefept en getupgöt/upt be monben ber oobtde ^cgiltter^ / bat te Haedemij? ban oubtjs ontfïaen / en begonnen be be^ ^e en eerfïe maniere ban |Lanbtfct)ap te maecften. ^atc toa^ ban gem een
Dan itfeöeb göefieneen g&eboobt-ber' tuebeCopie/entoa^be bertoetfeing&e ban Lafarus: jget pjintipaeltoerbt nae b*i|aerIemfcBc bdeg&eringöe en ober* gang/met anber fraepicbept ban €ond/ ban ben j^paengiaerben bebjiegD'lgcft fontier betaelen gbebiatöt in ^paen* ^en Lafarus toa0 (nae bien tdbt) een feer fcgoon en uptggenomenfupber naett/üan goeben meldant. 5&aer toajs ef fcgoon iBetfelröe ban eenf €empel: bocB be Colomnenen 'ttoercfi toat deen toefenbe / opb'een jijbeapodeïen/ op b'anberjöbegioben. ^aectoarenootb eenig0eaerbigöei0iouto&en0 / acftter quamen eenigge / bie toefagöen booj Cöooj pilaerfeenss. ®it foo condign i!uc& quam )^emflterc& menitjöniad ( bocö fonber ftem te feonnen berfaben) bïötigö beften / feggftenbe tot ben epge' naer 3ön «Btfcipel: S>oon/toatmoggen befe ^ejifcften gö'eten ijebben i mee* nenbe / batfe eenen grontofamen groo» ten tijbt en blqbt Rebben moeten toe' biengöen fultp te maec6en.^it0 'tgfie* nebat ben töbtenoubtliepbtonjs nocf) ban befen ouben IBeeder fjebben gi)ela# ten oberblöben / en ber bergfieteïöepbt ontBouben*
liwletietiuait Geertgen tot^. lans, ^tgilbec banllaerlem,
Ε ©en gödöcft men ontrent ben toit fföeöoojnben tooeden Alpes, oft an* bernoogbe bergöen/ ban berfc^epben pïaetfen/ boo? ben 25eec]cSen^ / 'ttoatec Öemfwt tpnb lingöe leggeren en berfa* |
.1« . É
-ocr page 138-
5ijittoetc6 / tsofij booj ben ferösD ofi bcclbt-fïo^men bertuett. jgotfj ijS lian Ö^m fl^aerlfm bimic be stoote 3atrc&/ felf^ïiecfSii conterf^ptfd/en öanot opbc^upi-ftjbe / feerbaft enaecbigö SeDstibelt; een fuIcS Jifèecftec ge»» toeefi/bfltöeniiptnemenbm Aibert du- rer te !|aedem toffenbe/ en 5gn öingDen met groot bertoonberé fienbe / ban öem
fepbe: ï©aerÏD£^/ert0epnmfjaierim , tronie/ toaer onber (ïottbtmetgulben iBoebersiïcibgfiettscefi^ «©ftDpfeggen | ïettcriS gefcftieben tmLaiön beegmee^ toilbe/batSp boet toe ban ber ^atuere | ningöe: ^upfent bier gonbert en ttuee tjooj-beffgiffit oft bertooientoa^ ban i cntfe(ïigl) ^aernaeChriftusggebooit/ boo?beg&eboo?te» jongDgeiloi'» ifieeftDirck, ötete HaerlemijS gfitboo^
öen/out ontrent zS.gaer*
i^leüin ban Dirck tjan ^aec- ïem/^ciJilber,
D%t te üaerlem in ^^oUant ban out^
oftfeerbioegöentgöt 50" gebjeefl
giaeren boo? be geboojt ban Alben d». rer, eii5ijnnotiitan0 feerafg^efcOepben banbegarbe oft rantig^c ontodffanbi»' gije mobetne maniere. Lampfonius in 3Ön Carmina^ fpjeer&töem aenogbe^ meemng^t;
feergoebe/ oftbe befte ^t|ilber0 ban èet gantfcfie jSeberlanbt / eenouöt CBecufgt/ bat niet log&cnac&tigijijï te fcöelben oft tebeftcaffen :maer beeï eer/ eti beter iraer te maerben met bebooi" gaenbe oube IBeefterjS / Ouwater, en Geengente^* lans, baertoeooifemet Dierick bsn itaerlem / tocltften een upt# Sbenomengoet JBeefter fnfoobjoeg^e ^aeren tó gftetiiceft. Wit sön lEeefter toajS / enöcb fcB niet gijebonbcm U«eft gebjoont te ïlaerlem in be Crupö-
Comt vry ghy öock hier hy, ο Dirck: want 'tVaderlandt Door geen veriierden lof veriaefFen fal u handt y Ten fterren hoogh eenpaer, d'wi jl felf begin tverfchronjen; ΐ Natuer de Moer van. al, dat ghyfe met verltandt
Door dijne beelden fchoon, fchier fult te boven comcm
Ι^ίί ïelitil ban Rogier van der ί en oogli ontflupttitgije ber Conftettirreti Weydè, ;t>cfttlber ban ί 3Önfn tnjjt: ujant öp onfe €cnft
l0ro«lifyeeeftberbeteri/i0onenbEmct ^ wx η ^^ :50nbinbtngenen j^anbelingfieneenboï"
Λ jSber be gerucöt-toeerbigöe m ber tomenber toefen/ foo in ft eningfim/ aiig U^töilber-tpnft/m^t fonberïingOe p^iiieré/metuptbeelbitige b rScö^ Sljebatiit/ enmetberftoegOenblpbm/ ï^tBer intoenbigge begQecrten oft gfji ben «ptnemenbe Rogier van der Weyde, negfjentgeben / 't5P bioef/ gram / oft bie lipt ©larnber ofr ban »emfcffe bïpöe/nae ben epfcftbegi toercfi^. t^an t©uber^ te ijceï b?oegö tn onfen öem tot eeutoigije göêbacijtmö ?nn tt Uoo^iiiiieR bontfieren Conft-tobt t)uft fien tt 'Bium op ijtt isaebt l^imjs / feer laten blintSeo t1ifi)t ber bernuftppbt/ bermaerbe fttirSen/ toefenbphirr ïDtfto^ lïa£ br ^tuere iir jifnentbelm giïceft rien/ o?j hetgfteritftte oft luftitie bp een riaööeöeeïötfttigö gRemaefSt/enont^ giieb^^riit. 59aer fö booijnefniiijEg em ^ ' öptnemmD^ m mmfeïötS: ftttca baer
Nederlandtfche Schildets,
(iraet/ ntet totjt ban Bet 1(©eef~fiupji/ baer cen^dntgcBö gD^tJemen jïaet/inet
eenigbe beröcben tronictt/bön 'igeïgtat l»ei bat Bi» oocfe fjeeft göetooont tt ben in Bjabant: tpant ϊεδ ii^be gcfteit binnen Eepben / bait Öem een flats met ttoee beuren: in't mtöben toa^ een tro·· nie ban eenen Salvator, in b'een beur ee*» nen Petrus, in b'anbereen Paulus
ren / itip te Hoben gijemaecfet / be ttu^ toigBe ruft moet fiem gBetocrben. XBt* fe tronien 3Ïjn ontrent foo groot aïsi 'tie* ben/en nae (uïcfeen iijbi uptnemenbe qu baé/en feer net/met fraep ïjapi en baerK ben: 4®itijste fien tot b'^eer laaGer- rufz. Buytewegh ,ti3efénbeal t'ggene bat ïCR tceetban jijn tuerrilen aen te toBfen ί en t0 boclj gtjenoetö om betupgcn / uiat uptnemenbeiBecfter Dkckiji getoeeft/ mintoat tpbtöp sDeleeft/en 5i)n totrt^ öenin fuIcBen grootcw boïtomenfiepbr gebaeti geeft/'iusete&toaiseeni |
bgtenbe ^50ntattben/ met ongDenabi eöefianben/ foo groutofaem rerijtaen Sö'nepgöen feint beDjöft, wmt^ iffer baerbeni^abertnben foonom 'tretgt in eeren te fiouben / bepbe «Ιίδ een oogöe ijjojben uptggefteecfeen/ en bergöelgtfee bebuptfelen meer/toelc6e binggen toon« bedgeld teften ^gn: betoeeggben ooci ï>en göeïeerbenLampfoniojfoo feer/bat 5gn ooggen ^algtg ton berbieben iïte ftabicg aente fien / boe Bp te bier ïlaetfen toajs boenbe om tot bebiebinge ber 5&ebetlanbente fcgjöbenbei&atifi* ^atieban ebbent / enbertufTcgen bic6« toilö feggenbe: <© iBeefter Rogier, toat een |®an 5Pl>P göetoecft / en bergdgcBe b300|ben: baer DpnocgtanjS met foö bt^ langenbe faecl^ onlebig en boenbe toais* Rogier ί g oocfe gfietoeeft tt %oben ineeuafeertö/ g8eBeeten<®Bfe ©joubje baer bupten / een aföoeninge besS Crup' «en/baer ttoee op ttoee leeren ftonben/en ïieten'tlitgaeiÏi afbaeïenraet ewn ïö
^m rteen oojfaeffe en Beeft ftet feer vJtcenemenbe Ifimfterbam/ ije tJoogtii ïgcfe te roemen in onfe ^cftilDer-fonft/ te iie&iJf« söeöabt in öeel bjorgöen |
ontfingöen. 25eneben faten be Marien feer beajeegglgtS / en toeenben: altioaec Maria, aïö inomtiacbt toefenbe/ toa^ ban loanne, bte aröter ijaer toasi/ o^ge* gouben.^^it pjtncipacï ftucfe banieee»» fier Rogier toiirtaen benContngö nae J>paengien ggefonben/toeltfi onber toe^ göe met 't^f Dtp m öe ttp0 berb|oncfi/ bocbtoerbtgDebifcBt: en feer bitgteti toei ggepac&t to^enbe/ toais niet feei; beboiben/ban een toepnicB ontïgmt.€« in be pïaetil ban bit/ gabben bic ba %o*' ben een / bat ban Michiel Coxienaebit göetoüieert toajS: toaer bp te bebentêen iis / toat een upt-muntigg ftucfe bit toa0» W ÖfltJbe een conterfeptfeïgge*' maetfetbooj eenigfie Coninginne/ oft gcoott i^erfonagie / baer öp boo j fiabbc een erfigcSe €o?en-rente/en iiS tot groo* ten röcfebom gftecomen/ öeeft benar*^ men beeï aelmoeffen beftelt/engReftoj^ fen ten tgbe banbe ftoeetenbe fiecfete/ biemen b'€ngelfcöe trancBgept noem·^ be / bie 'tgeeïe lanbtfcöier boo|troop/ en beeï bupfent JBenfcgentoecï} nam. ^ittoais in't ^aeronjs aieeren is in ben Herft, l^an befen Rogier, oft tot Bem / fegöt Lampfonius op befe meenm*^
tij&t/ ten foo tiptnemenbenintooonbec oft / en groot jBeefter / in
te ganbeïen ben l^inceel / alfi baer i^ SBetoceft ben roem betbtenenben ber* ^ ί maerben
Rogier van der Wcyde, lacob Cornelifz. Fol. ί 30
iien oubett l^aber tebebbe trantfe lig^· sDenbe/$pnen mifbabigben ^oonben ÖaïiS affnpt: toaer feer epgije·. tltjcfe be ernfticgepbt bess 0aoer0 ië te tien / bie
nenboerfe oft btoaeï: beneben ftonben ïofephbanAromathia,enanber/bieftet gbe:
Laet u nieto Rogier, foo feer met lof verblijde n. Dat ghy ghefckildert hebt, foo doe den tijdt mocht lijden, Veel fchoone dinghen doch, die wel verdienen faen. Dat alle Schilders noch, in dees verniifte tyden (Indien fy wijs zijn recht)ftaegh d'ooghen daer op llaen, Sulcx tuyght de fchilderije, de welcke doet vermaen, Aen 'tBriSTelfche ghericht,aen gheenen cant te wijeken. Van billickheytghewisdegoedeoprechte baen. Moe fal gheconnen oock uyt Menfch ghedachtc ftrijcken • Dijti uyterlijckllen wille in't deelen verghelijcken, Van uwen rijckdom groot, ghewonnen met'tPinceel, Den armen t'eenen troort, voor 'thongherich befwijcken ? Ghy liet u goeders doch hier d'aerde voor haer deel. Dié blijven raetter tijdt verdorven al gheheel: Maer die fchoon ftucken claer, waer by wy u ghedincken, Die fuUen onghefcheynt in Hemel eeuwigh blincken.
l^etlcDen ban lacob Comeiifz. «ptnemmoe ban »©oftfancn/ in ïBatcr-ïanbt» |
■ I
•i i ^
-ocr page 139-
ntderben ïacop Comelifz, tjim ^ojlfa» neti in B^atec-IanOt/ ^cöüöer: ï©elc]c göeljoojt-tgbt tihtiictctiDrbbe tonnen Ucrnemen / Dan bat öp tn't g|acc i j i z. ilS gfictoCÊft ben ttioecbben iBecfler uan loan Schoorel. toelt^en tÖ' ÖP la- cob Cornelifz. in bt €on(i erbaren toaj?/ en alree groote Mnberen gabb' / ooc'g eenbocijiecÊen banontcent i i.^aren/ iwaer bp men söttcn ouberbom oft gOe* öooii-töbt goelotjc oft bpnae giffen tan. ©p toais göeboien in een ©ojp/ge* Beeten «aoiïfaenen/ in ï©ater!anbt. ^oe ÖP acn be Confi tg gfieraecfet/ onber ben 25oerenboo|t göccomen toefenbe/ Öeb icEmet bernomen: ^anbat Öpt'Klm* flerbani eenadojgijer tuefenbe/ aïbaec 50Π ïeben fjeeft göeepnbicBt, Sn ö'oube 1ΐε«δ t'26m|ïerbani\»a!5 banBenireec tonfïtrö gijcbaen een fcfioon ^liïtaer- tafeï / ttsefcnbe b'afboeningDe ban ben Crupce/feec can|ïig/nct/ en tnel gefcöiï^ bert; ^aer fateengöe6nieïbeMaegda- lena, met efnïaSen op b'aerbc liggenbe/ metbeel 6reuc6encn boutoen/ algöes baen naet'ieben/ gDelgtSfip gBetuent tuajs alle snti laSenig te boen nae t'Ieben« 5^aer Ujarcn oocft ter feïber plaetfen
toercfeen ban barmöertitöept. g^efe binglöen 5Ön in be beelbt-fïo^min^e bed onber sfjegaen.Cenige berbïrjffelen
ber beröaeïbc 'iTafel 50« te fien te llaer; !eni bp Comeiis Suycker, in bc febcn-
fierre/ bie toeerbicf) jtjn te fié/met notö anbcröingüen* #nber anberfecr upt^ nemenbe ifTer ootS een fïucfe ban chrifti befniibingfie/ bat bermonberltjcS tod flöebaen en fupber ig / toaer op jraet een batum ban i j i 7. ïBaer bp oocS te fienijS / toanneer ÖP göebloepi / en tn beConlii^blincfeenbegffetoeefl. ïpaer ίί ban Bem een boben aï upinemenöe
Tr\<Se ^taliën epgfientïntB boo^upt^ -LJ nemébe boïeoméfteptonfer^cïtiU ber-confl berctert/ bïiniBetibe/ en bp i^nber feoïtien berbJonberlgcS / en g!)c*
ïiicflifgfl i0 gftet«o?ben / begonootB
'" ffgisici mn |
ftbtlbert: ^otH srjn b'affetten biei upto g^ebeelbt. Het lanbtftüap ijS oot& feet; ftboon enïuelgDebaen banioan Schoo- reT5gnen »©ifct»e!, j!Bp gfiebentèt notS te l^ebben gefien/niet bJijtban ben^am t'3ïm|lcrbam/eentge (lutfteu ban een ge* bioBcn ^ïtaer-tafel/ban fiem gebaé m Uiasc een tcupting^e chrifti,baer fpjgem tcócBenenree&tenopöet Crup^ / bat een fupber en uptmuntitö bingöen te fien. i^p i)abbe ootft ecnen ber / bat een ftaep ^tpber bja^ / gbej» 0eeten Buys, en eenen Jèoon göeDectm Dierick lacopfz. ©anbefl38nt'2(lm(ïcci
bam op be boelen becfc^epben Con·» terfeptfeïennae t'ïeucn, ^nber anbec iffer ban fiem een f onterfeptfcl baer een Sianbtintomt/ foofcgoon enberjgebett uptmuntenbe / batfe ban peber ft^iee
b3o?t berb3onbert/en gepjefen/ om bief* ban 0em feer tonfligö gtjebaenbcfcben batne batter oocS iacopRoevaert groot
i^et ïeöcn uan Albert Durer, tiptmmênöe ^cliilDcr / paet- fntjber/ en 25oubJ-mee{ïer / ban jaojenburgij»
flOdtban öeeft göeboben / om te mo* g5en baer «pt nemen, ^efen Dierick la- copfz. 10 gfitfïojben SM jr 6 7 ♦ oubtin be 70* Saer* lacop Comeiifz. ijs οοίδ in grooten ouberbom ge(ïo?ben,©an fiem fietmen fomtgt^ nae göe laten emigöe ^oute plinten / te meten/negöenron^ be l^afft liiicSen / feer toercBIijc^ geo| ^ bineertengfieBanbeïts^ocö een anber J^aifie tn öout/bicrcantc (lücSen/en ne^ gften feeraerbig^e jBanntnte i0eerbe tn öoute Plint / teefenbe be negen btfU/ ensünBedaerbicö en fluc£|iig gebaem
Igeptberliefen/boo? een Soosï) cpgDe^ fïegfjen eeuto-claermactfeenbe ïttftt / en oeffenaer/bteDeel gfiducfeigft aï beiert ileeft/ vaat be 'S:ept:6en-con(ï in fjaer be^ grijpen oft omfieïfen maci) / fonber bai
ÖP'tltftUftöe ïicöt gficnöten /oft booi
Nederlandtfche Schilders,
ftucö ban 5nnec öanbt t'Mït Bttiaer / tel be s^fbuwe ban ^onnebelbt/ toeto^ menbe Öet geftacöt wan ber |^pebo|g0/ en ijaieèn aifnemi g^e/ baeroe Marien mctanberen omftant ben boot liggöen^ ben Cfariiiumbeüieenen: ï^ier in tomen feer aerbtg()e tronien / naectiten / en la* benen / en t^b:iel gtjeo^bineert en |
^e i©|terfefc6e bïincBenbe oube jBar* moien 10 ontiïefecn gfjetoo^ben. iis getoeeH ben aï-begectenben ai bert Du- rer , Den mdtfeen ijs ggebo^en gDeüieed te j^oienburgfi idnno 1470. 30" l^aber taass een feer conH-rgcfee ^oubt-fmit/ bp ben ttoelcSen ijs te bebentfien / ÖP b e- fe Con(ï in 5ijn jeugDt ficeft göeoeffent 1 tn ieeréfnijben/ oft tn topec (ietó: üjaHt men bcbtnt niet bat W injijn bjoegfie jeugöt pet befonberö tn onfe €on(ï te ujegöe öeeft gfiebiatöt, Hp öeeft 00C6 be Confï geleert bp ben Hupfe Mar- ten, te boeten/ fcpberen/ en fngben / Hupfe ©an befen Hupfe Marten toert icè οηίί niet beel befonber^ te berDalèn/ban bat flp nae fulcften tgt een groot |0ee|ler ië flftebjeefï / in oibinantte en i^tfeenin* S&e / göelgt& &\0 eenige toepnigö ψιίη* ten ban Öem uptgöetomen nocf) gftc^ tupgöen. <©nber anber en befonber een Crttpö-biaging^e / een bjp «Coninggen/ jBarp-becIbtn / Antonij befojingtje/ en bergöelijcBe/ bie men üïepntcö meer be* tornt / oft fiet. ;©aet iis ban ifraei ban |Bent5 een owbe aerbige i^jint/ ban b?p oft bier naetfete ©jouftenö / of fjet be bjp <©^tten toaren / boben todtfeer fiooft öangteenen conben rioot fonber batum / bitfdbe ijS ban Aibcrc Durer na flöefneben gftetoeeft / en Set ecrfte fnebe toert bat it ban gem met bitum gebbe tonnen teften tomen oft hernemen / in ben tïoot ftaet een batum ban 14 97. en boetoasi öpaïree ló.oft i7.^aer oubt» 5^acr 50« Vöd eentggejijner ^jinten / baer ggeen gaer-tal op en (taet/ bat ban 5ijn bjoegfte bitigöen 5ün. mn l©iibe- 'man met boot0-fiooft tn be toapé/ ijeeft t'göetalban 1505. benuptnemenben
Adam en Eva, 150 4, ttocc #eerbe6en0/ elc& ijo f.betoper^3ffie/biefeeraer# bigfl ban tcpcScning^ / en toonber futi^ ba: iö gttefneben/tii ban berfcftepben ge# taValö I ƒ 07.15 O 8.en 1 s i i.bHIevtogft ban ^areii/ 1514 ♦ Melanchon I) toeicfe Ié ben jongden batum/ bie men ban fjem \iinm in 5πη gïjefneben bin* gften. fioebe niet epgÖentUicR te bci'baien tn bpfonbcr aïle 3πη fiucfeen fo in't copec aiö tn ftout/ban fiemfcer ton* iltgft göebacn biefenbe / betotil fp onber btebönberConiï/ enïiiföebbcr^ φ* |
FoLïst,
noet^ befeent 50«» ^p/geïet6 5πηbool^ gangljcr^ baer tn 50η ianbt ootli beösn/ beblöttgöbe öem inalsgn boen Bet ie^ ben tiae re bolgften/fonber foigbbiilöit^ te toefen / Bet ftgoonfie upt bet fcöoon te foetaen oft Rtefen/göeïgtfe toel oubtjf tgbtsi met groot oo^bed bc <©?ietBen cnaomepnenmetgoet onberfc&ept ge* toent toaren te boen / bat toelt&e in ben Hntgtfee bedben ggefpeurt toefmbe / ben Italianen toeï bjoegg ben oogöen geeft ggeopent. ^p gebben botg ijun grootlgtj: berbaefl; ban be toonberlgci^e boïcomengept ber tept&eningDe/en fup* bernetOept/ mn^ ftfierpen tonftigfteti graef-gfer0. #et gebben ootfe bebefïe gltaUaeHftge jBeeflerö gun bed met 5gn binggen begolpen/ingun ojbinereu bet||ifto?ien/ tieebinggen ber jfigue* een / en berggdgtfee. ^n ijs feer te ber# toonberen/goe gp fo beel epggentftgap- pen onfer €on(ï upt ber i^atuer/ oft alis upt 5gn fdben / geeft bpggebjatgt / oft ggebonben / foo tod in toelfïanbt bet at tien / ojbinantfen/ aïiS ban blatfegept ber iafeenen en fcgoongept/ai0 in eenige jgner lefler iBarp-beelbé tefié i0/ baet; men fiet een fcgoon geerlijrSgept ber (ïellingge/groote bïatBe ba gen/ en baer neffenjÈ treftijcBeftgabutoen / en eenpa* rige btepfelen/ in be rijcfelDtfee laSenen. v^fari fcgiijft / bat eenen Marck Antonio ban 25oïosnen gabbe nae ggefneben be 3 6, deen goute !0ajTi-f[ut6en / en Uetfe uptgaen onber Aiberti teptfeen oft naem / toaerombat Albert te l^enetien/ baerfe ggebjucBt toierben / foube 50« getomen/ nemenbe 5ön toebïutgt tot ben ileeven ban ber^tabt/en ber creegg aïïeenïïjtii bat Marck Antonio beftnont* ïecnbcnnaem mofï uptöoen. ^^etijss gfidocflgtfe / bat Albert ootB in 5ijn jeugfji geeft bed tijDt boojgebjacgt ttiet be l.etier-foiirr/en ggdcei tgept in bed* beriep €on?icn entoeienfciiap?3en / alji in Geometria, Arithmetica, Arcbitedura>
Éivfpectiben/ en beel meer anber bin# ggen: tl0aerbaniji)etupflrjm5i)n nae^ gheïatfti Boccfeen/baer groote berniift* Rept / Confl en blijt in 10 te fien, liicfe aïö men tm iraernrmcn tn bat «©ebadffge toerrfi ban öe 'Jilnaïogie/oft |d|opoitie/in toeltfe Boefft ff er epgent-
I ^ i |
-ocr page 140-
Nederlandtfche Schilders,
Albert Durei·.
ïgcBflïïc öfjfflaltén ber maten tsanö€0 jl^eiifcften Iicijacm uptgijebcdbt/ boo^ SijcfiÊit/ cn fcfijiftciocfe gfjeleetttooj' ben.<6eïöcfe oof ii toerujonbctlgtfe gct 25oÊca ber ^etfpemben/ aSouto-conji/ en 3ferijg{>fjanbf I / leerinsöe« ban öem «ptgöeglieben: foo bat nüt alïeen m in groot flikten en iKtUionbercn gj^e· tDCcfl; bpbengemecnen tsolcSè/ofi sotfe bp <0Öciesïbetl «n €on(ï-berfianbigBen; maer οοεδ bp grcoten !^eeren.3lijs oocè bp benltepfer Maximiliaen, (i5root-ba« ber ban onfèn ïiepfer Catoius Quintus: ^©antonber anber toaoi&tberteU / bat Maxiraüianiis ^em liet pet grootg tept*
fioogö niet con «pcfeen: ©aeromben iiepfcr göeboobtmetter Ijaed / ©enban ben teggentBoojbigfje <^bel-Iupben ne*· ber teliggbenj/ op bat Albert op Öem foube (laen / om foo 3tjn tepc&eningiiê te bolepnbem lÉaer op ben €belman met aller befeeftöcpbt bim afeepfer booi j&iel/ bat fnlcy een bereleeningDe en ber* atötingöe toaer booj ben Cbelbom/ al# foo ban een ^tgilber onber boeten fe moeten 5ïjn gBetreben. ï®aer op ben mepfer anttooo|bé / bat Albert ebel/ oft meer aljs een «iEbelman toaö/ om be toi!# le ggncr nptnemenber Confï / bat Bp toet fonban εΐη Boeröft öec&tiöirfoon maecBen een ebcïman/bocBbangöeen g <iEb£lman een fnltBen Cftnfinaer; ^00 bat ootS befén akepfer Aibeito gaf Bet toapen boo^ ben ^cBüberg / bat fp booit0 boeren fouben/ te toeten/ b?p fil· bit öft tuitte ftBiïötn in een afnpj blaen belt.^p iö oocS in feer groot acfiten ge* torefiftp ben^epfer Karei be tigfot/ om 5Öner grooter boltoméBept in beêtrBil' ber-eonSl: / en anbtrtoetcnfrBapiJen.ï^ Boojenöe t'groot gB?rucBt bangnntgi»
gBenoot Raphael Vrbijn, Beeft Bem in §;talien gBefonb£n5ijn cönterfêptfel op boefS/ fonbft bertue fappigii gBföaen/
latenbi? öeBcogfjfeiiSbati félfii/ gfielijfB
topirt RaoJiaelsïeben Bebben berftaelbt. i9edtètJci6eniflgen 5i)n ooc bp berfcBep,. bért Cönff-btmiQberéte fien t bm ^bnil-liéfbtg^efI#ser lorts Edmheiïon,
in ben 25pel7 in een'25oefS / eertöbts |
toebeijoojt Bebbenbe Lucas d'Heere, fonterfeptfcïii-1 «©nbet anber een met ben ifiinreei göeöoogöt en gBebifpt/ toefenbe eeaigö €arbitiaeï/ oftgDeeji^ ïöcfe l&erfüon: «©otfe een jBarp-beelbt feer aerbigö gDebanbelt mitter iBen/ bingen bie bjeerbigf) te fien jön: 25p be j®arp-beelbt ieeen batnmban Sn 't felbe 25oet& sjjn öOi6 eenige pojtie bootf6ensi/g0el0c6in't 55öecfe tomen» 3&efgöelgcfe bp ben l^eer Ar- noudc ban Berenflepn tot ï|acrlem / bie oot& een goetbeminber / 30η oor& ee^ nigüe i^iopo^p-mannefeenis/ bocö bip groot/en ten beele gfteartfeert/niet notfr eenigöearraen/ fianben / en anbers/ bie
Albettift.
frootacllten yden Ecjr- fcr Maxi'»
miiiien.
Oorfpïos \ van het Schilders wapen, en vanwiere. ghegijeyert"
beBülp / om te mafeen öen boo?berBael# ben Adam en Eva, bingBtn bie feer fraep^ SöngBeBanbelbt» Snbeelplaetppnban Sitaiien / mv οοώ ban 30η ronfiigfie Banbt beeLftBilbergcn / en tepcBentn^ gBen in toeerbtui gBeBouben / en be* toaert; Het toaer gualgcfe mogBelgtfe te befcBigben/toat Bp al geteptSenty ge^ fcB?ebert / gBefcBtlbert/ ennaeriében gBebaen Beeft» foobeel icfe toeten^f fcBap Öebbe/fal icB bn^nu berBalen 3ijn fonfiige fïutfienfcBilberöe, Cen eerjlen Beeft Bp gBefc&ilbert 3Cnno 15 04, een flut ban ben b|p l©t}fe npt ben «80^» fien: Jï^en^nen befer CoitingBen Beeft BpgBemaacfit/ Bebbenbe in bc BflPbt ee* nen goiiben rep: ben ttoegben / aïisf eb.» benbe een ^©ecrelt; ben berben/ een goö.· ben feifïgBen, i^ocB Beeft Bp gfiemaecfit 38nno I s 0,6, eftt lBarp-beeïbt/boben-
benbe èenén fioiferranjs/ aljs om Baer tc berrooiien. ©oojtjs 3tnno i ƒ 07, Beeft Bp aBebaen/ alfoo grootalfï t'leben/ een Adam ÊnEva..gnBïi2iaet ijoS^i Beeft Bp gBwaecöt eenCrurifip/ oftji^ar^ teiifatic/baer Ghriilus gBecrupjïuiojt/ m beel anber JBartelifatien gefcBieben/ banRcenigBen/ en bootflaen/ toefenb® upfermaten fcBöon / en aerbigB gBe^ ftfjiibert: gn bit fïuffe Beeft Bp Bêm felben gbefcöilöert nae f Icben / Bonben^ be in 5ijn Banbt een baetitgBen'/ toaer in
is 5nnen raem: ncfretirBf möeeftBpge^ |
maetSt Bibaidum. |5ocB Beeft Rp gBe* baeneen feer Bcerlrjcfe fftitfe / eenen ^e^ in 3gn ©aber-fEabt iloienburgB op Bet öaebt-Bups berfcBepbé fcBoonfiut» hm: eern:lÖe&/ ceniglje Uepfers conter* feptfele η metgebozbuert gouben fö&en ƒ feer iieeclticfe göebaeft: 261^ ben fer Garoiuf Magnus, en ttocB pemanbt ban Bet BupS ban <©oftenr0c6: NgBc* I8t6)c; eenigBe groote (ïaenbe^poflelen metBeerlöf&cl96eim 5©aer isootfe te fien ban Bem 5!« iBbeberö töftter^ ffptfel/ en 5Bn cpgBcn/ bat toelrfe ijs eeit deen (lüc&ffeen/baêr sjjrt tronie tn comt/ met langB BangBenbe fcBoon gapi/ bat oocfefeer tonfligB gBéBanbelt is / baet onbtt eenigBe goutgBele 3ί)η geatngert/ op een aerbigBe boyfe/ als mp toel booj# fïaet gefien/ en in mijn Banben geBabt te ÖebbeBAbjoe iti baer toas ^p. i j77» Bet fè|fbebjai gcbaé(JilS it^ meê)ieM joa^ boeBp bntrènti o.^et öubt toas^^gn conterfeptiel is 00« te fien in een 3önet ©linten / en is be tronie in ben berlbicn foon / baer Bp om BoogB fienbe fitgBe* Knielt bpben l^ercftenen. ^aer is oot& ban 3ön tbnfiigBe Banbt een feer toel gBebaen en fupber fioomftBe Lucretia, en is te fien bp ben. 4onfi:-liefbigBen Üeer Melchior Wijn tcls tot JKibbel- burgB. ^umma / Albert is gBetoeeft eentreftgtfe en feer gBeatBt |®an/ en bp bengrootenin groot aenfien/ ban feeix BoógBen groeten gBeejl/ obertrefenfee berjlanbt / en oojbeel toefenb^ ^p is ootfe in befe onfe j^eberlan^tn gebj^eft t befoetSenbebie banber Canjl/ en tonjligBe toetcBen met graot gBenoe- gBenrn bertoonberen aenfcenbe / oocft Bun#erfaahen/ baerBp groot berlan- gBen nae Babbe: SlnfónbetBcpbt Lucas banUepben/ bentoeltften Bpmetfulc- fien nieutoicBepbt en biirbne ftljtpbt foui» beaengBefien Bebbtli / bat Bemfpiascit ^ en abent begaf/titm baer na biinbtlijr^ irt ben arm nevnenbe / frtrbertoonbcrt beccleen gBeftalticBepbt / en grooten loftijtSen en toetrbigcn naemSi g^elgtB oocÜ Lucas een bpfonber benoegBenBab' be 7 fulcfièn upttnuntenbcn JBan te
'ItVly ^^Vt'BI-wuS'V «t-f V' i «.VIOJJ^VHVIXV··/ ywiUt'·· / S-H «tlUtPl·^/ Utt·
fienen oji cenenmuer / foo bat Albert fo ban Albert gijebaen ^n getoeefi tot 50η
3)ijfi ΒΛίι Alberts öanbi eeitigB? twnien | mel/ toflirtn gDefientoo^tchriftusfian
mogïienfien./ toelcfer #Jinten Bp foo UptgBenomen te bopjen gBettit Babbe gBefien/ en 5gn göerucBt gtBoojt. ïScfe ttoee befonber litBteii en bcrfierfelen/ ö'ceri ber ^oogBbuptfcBe / en.b'anbet
htt
gsnbe aen Bet Crupi : i^nber romen ^aud/3^epfer/en€arbinali:ii/«ptetma* ten ertBetclÖtè gBefcBilbert / bat Bet tnojt göeBouben een ban3riii alöerbefle riucfeente toefen. Albert ftaet Bier οοοδ bsneben in't HftnbtfcBap / oft op Den gront / goubenbe een Cafereelfeen tn 5tjn Banbt/toaer in ftaet gefcBieben: AU bertus Durer Notièus faciebac, anno de virginis Partü i y 11, ^efe berBaclbe toeerbii^e ftntfeertfiaert/ en50ηtêfien tot Pra^ rin't i^alepfÈ ban ben mepfet/ ap be nieuto gallerrje / baerber ftöer en j^ebtrlanber^ confttgBe toerc- feen plaetfe Bebben^j^ocB Beeft 30η iKa# jejïept een uptnemenbe (lutfe ban be tonfligBe Albcr ti Banbt / Bet toeltfie be <©berBepbtenaaebt öanberftaöt renburgö Bebben am tebenbenlfeepfer gefcBoncfeen/ enbereert» Vit ijs toel een ber befonberiïe ftutfeen/bte opt ban Al- bert gBebaen 30η: €n 10 b'^ifto^ie baer chriiius 5i}n crupji bjaegBt/toefenbe bol toercg en perfonnagien: <Sot6 romen- ber in nae t leben / alle be aaebtf-Beeren ban jSojenburgB/ bie op bien tijt lééf» ben:bit iö oocft te Praga op bc booi-ber- Baelbe galleröe te fien« ^aer i^ ban Albert oocfe een feer fcBoon€on(i-r0c6c fiucft tot ^ranrftfoojt / bp ben IBo- nitSen tn een Cloofter / toefenbe Marien l^emelbaert/ baer beel fcBoonBept ber ^igueren in iö te fien / als eenen %emel mctiBngBelen / en alles feer fupber en aerbigB sBeBanbelt/ be Bapjenfeer bafï gBetrotfeen / en tlucBtigB met ben |&tn- teel-ltrefien Benen gBeilingBert/ geÏBcfe- men in 38η loaicfec ρ jinten ten beele fien macB* ^aer iS onber anber onber ben bolcSe in bertoonberen / en groot acB' ten / eenen boet/ftiele en plant / êens ênielenben '2fi?ofïcliS /'baer men fegBt beel gBelbt booi is gljeboben göetoetft / om ben felben te mogBen npinèmen. i^et iö bertoonberiijcfe/ enfcBier ongBeloo* ftiitS / toat bit jïucS ben jBonicfien oft Bet Cloöfïer giaerliicj; opb^ngt/en nut ïö/ alleen ban be bereeringBen oftbjinc- penntngBen / bteboo^ Bet ontftupttn oft toonen / tfan ïleeren / Cooplupben / tepfbpltfe / en Confï-liefbtgBe too|bcn SfiefcBoneften: ®it toaö gBebaen ban BeinH^* ^acr33nooc6banBem |
-ocr page 141-
Nedeiiandtfche Schilders, öerj^etietlanten/ Ribben catfe malèan* Dctföecontetfept/ en feer b^tenWlöcii ti'een ben anberö g^efelffBsp gbenooi ten. i^p bjajS eenlianban befrgepben en merc&tge&e antwoo^ben. ^oe t)p be öfng&enfafli) ban Geertgea ban Jê.ians, foube gpgemfeei: gebben betbionbect/ ftggbenbe: ï^aerigcft/et is epn mBaier iw IBoebersi leib gfieujeefï, Slï$iöein tTomtgt pet göemeensi oft fletötö toaiJ laten ffen/ en batmen 5t}n oojbeelbaec ober b?aegöbe/(fepbeöpi)ï©aerl0cfe/ er öabt fepn Mtjt^ gBebaen» iLatenbe booificfitltjcfe bie btngöen in Bun toeer* be/ fonber te berat^ten / om nitmanbtjs mibdncg te becomen/niet boenbe aijs bie
ME. AL. DV,
C^tCC^VID ALBERTI DVRERI MÖRTALE FVÏt, SVE HOC CONDITVR TVMVLÖ. EMIGRAVIT VIII. IDVS A- PRILIS^ M.D.XXV1II.
terffept/öeeft onber anber fiem ter ee^» ren gemaecfet int iLatön albu^ lupben^ be^iapbicBten^
Jègnen fier gBèmeenfamen b?fenbt oen gtleleerben Bibaldus Pirkeymherus ,
öp met ben^jaefgfer öab gBeton*
Doe fchilderend? Albert de Wereit had veraioyE,, En met foo fchoonenConil hier alles was voltoyt:.
Den Conftnaer henen track, met eenen oock verfwcen De Sterre claer, wiens,licht beneden ons hefeheen.
«Eenanber; ' τ ^
Vroomheyt·, reyn hert, verflandt, voorficht^ der Conften gavesj Codfvruchcichey t en gh'Ioof, t'faem li ggben hier, begraven^, · ;
35ocB een berbV tfoo j ben felben.
b«6tDiï0 te fnei $grt pet te berhserpen oft te bcrifjien / en Bun bp beeien on# bïeert maecften* 35e fulciie befioefben opbebooibeelbenban foo uptnemenbe jBeefïeri te letten/ en niet foo botlgcfe upt te baeren / betogl Bet betaemlijcfiec tii/maetlgtB en befcftepben/fonber fma* ben/ban eenigö bingen te fpieecften, Al- bert is gBeHojbenlfio, i jiS.opben 8«», ICpiil/ in be goe Ujeetfie / oft boo^ ^ecf# fcftem ^gn begrabingge ijs bupten m* renboigö op f!^erc6-öof ban^. Joa»- nes, bp oft neffen0 anber eerlgcèe |der# foonen / albaer op eenen ÖoogB berfte* ben;§>eït6 oft fleen^aet bit bolgöenbe ^laef-fcBiift;
Mocht t'Ieven, och Aelbert, metweenen wederkeercni,, Soolagheniet bedecktu lichaera teroneeren, In dees vuyl aerde fnoo: tuaer omdat niet en wort Bewceght het voor-beichicki ï'zy watmen.tranen ftorci : Daerom foo doen wy fiet, u meteen droef vermanen Dijn.uyterrt uytvaeK il.chs, met ons vergoten tranen..
om5on gofbe^eben/ booiffcBtfeSepbty en fonberlingöe gbeftfiirfitrrept / 5gn HojenbojgBerjS / jae alle uptgeem* fïlie / niet alleen feer aengBenaemgfiei· toeefï lö : iBaer b'^oogg-gBebojen Hfeepfer Maxjmihaen , en 5ijn Jgeef Ka- rel , OOCB Ferdinando, Coningfi ban 3^ongöcrten en25oBemcn/ toag fjpfcer Wef-g&etaïyöie fiem met miïbt Saer^
-^crgebatBtnijS ban Albert Durer, een i feer beugfitfaem jae bolccmenfïen IBan | ban 3önen tijbt / bie niet alleen onbecj ben ^oonftbupifcöfn i»en eerfïen toasi / bie be^fBilber-cönit bernieerbert/ber' maerbet/ enin hoütoer begrepen geeft: jBaer bé felfbe met 5gn ffil?tfien ben naecomerö fieeft begofi bebelên:om Jjudtft oPifaecfe öot&i bao^neemlijtS |
Corneiis Engelbrechtfen. Fol. hj^
ïijti penfioen gDeboebt/ en operfïe gonfi j feer beclaegöt te toefen / ben 8^tpjiV Beeftbetoefen. 3|pilarf/nittfor.bcrl^nno ïi^S-OUbt J7-Saren.
Bibaldus Pirkeymherus fteïbe bit^mntrcutoenbjienbt/ ombatBp'tbetDienbe,
^tt itDen ban Comdis Engelbrechtfen, ^f fiÜDCC Ι3δη %tphm.
e« in <©lp-bcrtoe / geïijtfe aliS nocB eeni» gi)t aetbtge ffboon fiutfeen(bie in be ra.· fm'oe ^ilubie'ber beelbtfïojminfie öÏÊt bergaen/ maer ten göelutSenocö ober 5ijngebleben>eonnen getupcéen tefeen* nen gBiben. ^efe (1 utfeen jgn ban ben ^eeren ban Hepben / om gun toeerbir* öept toille/en ter göebatötniö banfultfr uptnemenbe iBteiicc en ILepbftöe göer betoaert cp \itt ^tabt-BupjStbotB iii jammer bat eenigöe te BoogJ) upt ber oogftöangBen/ batmen be netticBtpbt enbenaerbt ber Confien qualgcfe ban beneben fien tan t^it 39η ttoee SWtaer- tafelen met beuren / toeltfie eertgbt plegften te (ïaen bupten Hepben ineen 4rioD|ïer-iier£& / gfienatmt tot Manew 30ocl. ©et een (iatfe f0 be binnen ^a* fel / een CrwifiiE met be ttoee IBooj* benaerjS/M arren ,ioannes,en anberen om»»^^ fianbt te ^erbt en te boet / ieerfraeji en toiï gebaen: in be reeijter beur/ b'aBf^ féïöanbe ban Abraham: en in befline- fie/een Serpent-brjtinge.iSe anber ca» fèlisi eenafbocningBe ban Bet CrupsS/- metnoiB baerroniom bp gBeboecBttn tlepne peccfejc&eniS feji anber tteenin* gen ban Maria: in be beuren tomen ψφ anten al?3 ie& meen / en tjS alless feer aer^ bifB en fon{ïtgB gBeöaen. s^otfi iffer cp; 'tfetne ^tabt-Bup^ ban Comehs, tt* tien grooten boetü ban il^aier-bertoe met groote bfeïöcn / toefenbe eert b|p Coningen: toaer jn u fien iis emBeerlnts^ &e fcBootïmanier ban ojbtneren / m ïa»»^ Sen / batmen b: diicBt fien tan/ bat Lu- cas bau Hepöen nac 5ηη bingi!cngi)e# leert oft gBep^actifeect Beeft: öanfcit f?uc6 tö toat feer bergaf n/bflt toeleö om ber Confr toille fefiabe ijö. IBacr Bet al^» DcrtoeerbtgBfïe/ en uptnemenfïe/ bat: ban ?gn glieleerbe tonftigBs Banbt tt - fien eft tt binbeni^/ ijS een tafereel met ttoee beuren / bat boojtgbtg Beeft· gBebienttot een <i5raf-tepi6en ban ben ©eeren ban ltocftBo?fi ί toeltB fp tor
AUBoetod in boojleben tgben in on^ fe j^eberïanbenbe ;§>tBUber-tonii toaö gBeoeffent / gBelijcè menfeggBen fo^e / tonftigB fonber €on(ï/ bat ijS / fonber gBeïeertBepbt / frubte / oft nae b'oube alberbefle togfe/ bie b'Sltalianen iiaemaelis upt b'asntgcfee beelbenBeb' benbefpeurt: ;g)00 nocBtang te ber# toonberen ban ben toddanbigen aerbt / bie onfe j^ebetlanber^ foo BeeïbjoegB iieten fien in Bun beelben en delfelcn ber bootfen / alji upter j^atueren gBeleert/ en toat een gBeefiigBe fraep Banbeïinge en togfe ban boen. «©Belgti onber anber/ eninfonberBepbt gBemertfct tan too^ben aen be doetje tonfltgBe tocrcb^ Sen/en beerbigefcBoon f^inceeHirefeen ban ben EepbtfeBtn Corneiis Enghei- breditfz. ;©ie ootfe al bjoegB sBeblopt ijS/ entoa^ gBcbojenin t gjaet 1468. binnen ber j^tabt Êepben:toefenbe toel ben eerden / oft ban be eerde/ btebin^ nen beejs 59η gBeboo?t-dabt Beeft gBe»» ftiuptfet bc (Sip-bertoe/bie tod ontrent tfedigB Saren notBtan^ boo^ sgnen
ttjt gB«bonben/en in't ItcBt gcbjatBt gBetoeed/ boojbe €toon oft rieraet on^ fer s^ebedanben/ loan ban €ρεδ/ al^ boo? Benen t|8 terBaelna&^toicn C©r- oelis gBdeert Beeft / oft bat 5ijn ©aber 00c eenjêtBilber toasS/Beb ίχδ niet ber» nomenf©an men Bowt/ bat ben boïgen* ben Lucas HugenfeB ban'3Lepbl5P^9'' berb?oegB berlo?ctt Bebbenbe / foube bp Bern ftcbben glideert. Comelis Bab. be nocB ttoee foonen ^cBilbcrjS / tgbt* SBenooten ban Lucas,, cneeneii bie ben OUbidë toajS / genaemt Pieter Comeiifz. kunft^ een gla0-fcB?ijber / bacr Lu- cas boo?noemt bed gBemeenfaem me» be teaé tn be oefeningBe ber Ceptben- conft/foo bat Bpmebe uptnemenbe toais in glaja-fEe^tcn. Ban jrjn berBadbe önber ttuee fonenfalbolgeri. 5^u Ceme- lis Engheibrechtfz. bie topbOD? fjebben/ toaö een feer goet teptEenaer / en een
iïoetSmUeerbigö^eBtïbtr/ in toater fgöeöatötm^banöungBeflatöt^, Pie- |
-ocr page 142-
Nederlandtfche Schilders,
ters mtttB te Eipben ^aötien toeageep g!i?tit/en g^e&angljen boüen öun «©caf- plaeté. / in öe ILocfeftojjl Capelle, ^it fiacfe piefgfjtmen te fien te Hepöen in 't ÖupjS xtm itocööoJd; macu nuüet^ ïjoeri / en iiS tegOenïïQOojöigö bimtett mtvtti^t / ten löupfe ^m öcn ï|eec ban ïwn Boogaert/ al0 getraumt öebbenöe een Jaucöterbijn benl^eec banlLocS* ^aftl ban bit feei: eöel (iuc/t^ een öiftoiieuptö'oïienbaringe loannes, öacc 0€t 2.am beoj ben '?Cö?aon 45oösi oy boet öet55oet& met ben fsb?n fegfje>· ïen/ alttjaer 't gantfcöe ^smeïfcöe ^m met toeel aerbtgfie (felbfelen bet beel^ ben / en beïfcöepbenQepbt ban lieftncfee fcaep tronien / en een bjonberttjcfte beerbiglje fc^oon öahbeltngDe te toegöe fijatijt ij3 / en göefien tan toojbcn / bat be albecbefle en érbaren(ïe tn onfe €on(l
TTiÖegDïtjcft berbient onbet ben beCi« irxmacrbe JBannen onfct ^cfjtlbeÉ- fonH tn g0ebac0t üeöouben te bigbeit ben feec tonfttgöen ^cfttlbec Bernardt bana&zuffeï/ bentoelcfeen ijSgöcbïeefI een feec beetbigft en göeeftigö Confie^' naer / foo fn dBïp aïjs in l®atcr-bertoe / feet bad in 5πη (ïelUngbe en tepcfeenin- ge. Hp geleed in biend ban li>;outti Margriete, bte t'fijnen tgbe be j^ebeïf !anben goubecneerbe/en ijs oot& gebioj^ ben ê>cötlbet ban ben^epfet Carolus be böfoe.'Sr'^nttoerpen in b'^telmoefTe" üieciS Capeïlc ijS ban öem een Cafeï üan Set (©o^ibeeï / bte Bp te booten saiitfcö iiet obecbecgulben/op böt alieö tefi'Bconber en geöueriger mocfjtblq* ben: btt quam öem oocS te pajs om ben 3|eiticlte maften boojffOfjntgö. g'nbe toc&cn te 55|tt{Tel/te Goden, en th bet/ toa^ ban ^ijnteeïcfe. ^e jBetöcïcn ^eeft fip gï)emflet&t b'^itaer-tafel ban ben ^tfitlberö / baec Lucas onis ©joubJ ffDtïbert/een feet coHiïicf) durfe ban «©ip-bertoe / toaec toati Michiei Cocxie namaelö be beuren Reeft gefefjiU bert.!^p öeeft boo^i^ jouto Mirgnete.en anber groote ï^eeren/ boctioo? ben ï^ep^ fee / beel öeerlgcfee fc0oon pattoonen Xïantiipötenfleteptftent/ en gefcBtlbert/ gun te ontfetten en te tsetbïotibeten ^th» ben / en notiitan^ beel al ten eerden opg^ebaen/gl^eïgtfe fp boe beeï boo? een beerbtgöe fcaep usgfe öabben» ^iec 50'η ooc6 te ften pjianten/ en feec toel ge* baen contetfeptfeien bet gijener / bie bit aucg tn (ulc&en tijbt beoen maecten» |
^umma/ Comelis Engelbrechtfz. if{ ge*
toeed een treagcS enbappec |Bee(leï/ bte neffenjs jgncn gcooten göeefï en. beetbtcbepbt / gcoaten acbepbt in^gn bleetten bebe/^gn bingen oocft met aet* biggettecaten eenenbsetfianbt ggeben* be/ en öeeft oocfe uptnemenbe toaergöe* nomen ftetuptbeelben bet affecten/oft JBenfcftlgcÊe betoegöentöeben / göe* IgtfebetSubebeelbeben. i^pts^ oberle^ ben te ILepben/ tn 't ^aec i j 3 3, oubt toefenbebijf en tfefiicè
f et ièijert ban Barent, ^cötlöer öan
luaer ίηδρ Sabbe eenfönbeciingöebad en bèerbigfie öanbelingöe / en toierbters feergeetlgc&ban betaalt. maetftte önbec anbec boo| ben ï^Ïpfer berfcöep* ben giacöten/met be aöofTcöen en pïaet< fen ontrent 25|tt(feï / baet befe gatfiten ban ben l^epfer ggefc^ieben: tn tuelc&e ben Hepfec / en meer #^tncen en ©jin* cefTen nae 't leben quamen / 't toeïcS feet codlïjcfe tn tapijt fcoterbt göetoiocöt. gpaersan ootfeco|tIingDe tn toUanbt tn ben #agöe göeb^atöt/ bp jgn €]CceL· lentie 45raef Maurüs, fedSten d«c6en gefcöilberbe Capöt-patroonen/bie ban Bernardt feec toel en tondtgDSÖnflÖe* f)anbeIt:op elcEi befec temt een iBan oft ïajouto te#eetbegroot aïö*tleben/bje* fenöe ijctgö^flacöt en aftomdbanöet ftupis ban éafTouöje nae 't ïeben, s©efe Itet5gn €jccellentj'e <{5raef Maurustian •©Ip-bertoe ronterfepten booj Hans lor- daen banlCnttijetpen / rondtgö j&cötï* öer/tooonenbe te ïpeïf. ï©efe patrooncn bpbat be batum tipttotjd / fo«ben nu fcftter ontrent be fionbert^aerenoubt toefen» T©aer bp men te bebentSen ö^eft en te re6enen/tn toat tgbt befen IBeeder in be €ond göebloept en göetetft öeeft: ltS acöt öp tot goeben ouberbom moet SöctoöifiDöJCfen» ^ijn qfiimitm^ttf- \ berlijcè f£i)ijnen ban bcr jlatucre/ ύΐ0 bercojen liebe troetel-iiinb£ïfeen^ uptgöeptrfet oft bpojgöeCcöiEËt upt beien / om beien fjpogbbliegiienbe tb* bertreffen / tn eenigBe befonber betuuf* tigDe/ éiiriflt^f / εη loflfjcfec baöeii/ en OEffentngijen / 't 5pbe0 gijeed^/oft beii
tfibt Seb itft «tel tonnen bernemen / be» togle eeniglj ffDlBber niet fojgöbwlbicö |
anttooo^bt Itunaeng^ebojen boojftti)* ttcgepbt laten blijcben / bat ^un ben öoomfcöen Bepmelijrfeen 0aebttetoc* tenbetroutot te gDetooiben/ en ben in* gantfe in 't ÊaebttrnpiS toegfiekten: an* ber/iiae 't berfteren ber Roeten/ liebben ban fn be toiegije met ^langDe-too?* flÖen tratijt en doutmoebicDrpbt betoe*
trjbt öunjs lebenjs uptmuntit ü 5tjn gfit: toeed/ en baer top elberis ban öebben berfiaelt/ en baeet tcfe g^eenen/bte te ge^ iöcScn i0 b^ OKfen boojg^enomenna* tuerïïjtfeen begratpben Lucas ban 3Lcp* ben / toekBen met ^inreel / en <©raef- gfer in be fianbt / en met be ^cBilber en ^epcBen-totidftfignt gStbejeii i^ gijê^ bjetMtt iii bertoonfeerlijtSer ai^ g^f* looflpife te èooifn bertellen / ban be oe^ »ie Die notfitanö baer ban toetenfcfiap ftebben / bat f)P een feinbt ban neggen 3aien toefenbe / ban jgn inbentie liteft Coper^pjtntenupt ïatengacn / biefeer aerbicb/en fijn gebaen sgn/g^eirjcfemer berffoepbcnnotfj fiet/ baergeen batiim op en daet : en toaerbatum fiaet/ baer tanmen toel gttTen enrefienen / inbiat öen ; toant èp teaö e&iïJoji» binnen ilepben in 't3,aer 1494. ontrent ben leden JBep / ofi begin ban ^unin^» ^Ön l^abertoasi göeöeetcn Huygh la- cGbfz, octfe een uptnemenbe ^cbübec insönen tgbt» Lucas upl ber natueren een IBctdfr/ toa^een leerïingöbp fg^
10 gebJefdfuïtBer ^l^atinenïeben^oiTi»· danbicDebenaen te teptfeenen.
i^etlèöèttuan Lucas banllfpöen/uptnemmDi^cftüiïec/
^laet-fngber/en
χτ m foobaniggi iBenfcöen/öie toon» ouberbom βρ be felbig^eJecft g|tfne
ïiiöaem^ / bebtnbtmen bp rbaren*! nen i^aber / en naeberfianbt bp Gomc- Öepbt / en leedmen in gfiefcBieben gge* j üs Engelbrechtfz. en öeeft neffeng b aen# fcöiebmiTen/ en condige gebicftten/ bat* 1 pojrine&e ter j^atueren/boo^ ber conf febeeltgt^bioecii / boo? groote mercfi* denludgepjicfeeittoefcube/stïmntöbt ïgcfie beginfelen/ tlaerlgtfe te bennen I met dabtgtjen bigt toacr gfjencmen/ cabenteecfeeneny ban 8et gene ban i)un memgBennatöt metfeeerflttgtaenben teöepenente bertoatgtentoaiS. ι bagD fenoopenbe/oft fiatigijenbe: jgn öSi Öebbcn fiinbt toefenbe/ met togfe fiotenenfpcel-tupgöb)aialbcrlc|ireei* |
fcöap ber Condcn / aliilioïe / €rgt/ i0?n/i0tn«el/ <6raef-öfer/en birgi)eïgti» »e: 5gn gfiefeïltn toaren / bte ban 5gticn boen ootk toaren / te bieten / iongfie
fmeben» ^gn i®ceber focfttfiembitS* toilö te beletten öet natbtiiteptfeenen/ nietg^eöeel om ben tod banDitlicfit/
fen» aer op 't fpjeetfetooojbt pad: ban bjeefenbe bat öp jgn longö teer lijf !©at toat ^etcl te toojben &eeft/b|oetij en finnen/met fo dabitij toabê en öeoft^ tebernen oft te deScnbegint» <©nbec b?e6En/moffitteto^tbeen/oftftinber* beel bsBenbigiie ebeï gfieeden tn onfe i iijcfe toefen» ^emmermeer eniiet^P af ;êtÖtlbet-tond/biebaninbenl.enten- ban aHebtngSen nae'tleben te fontere
i fcpien / tronien / ïiönben / boeten / fiup^i ; fen/ iLantitfigapisen/ en alberiep dcffm
ban iafeen / tn teelcfe fip fonbtrïtnglj be* liagljen ^abbe. issboifi gemeenfaem oftitnibirfacl eöetoetd / te toeten/ in^ allf^ toatbe ^rijiibér-tond om^elfen matij / beguaem en gljefcintfet/ ftfiilbe* renbe ban <©lp45ettoe en ^ater-bettoe l^idojien/ Coiiterfeptfelsi / ilaniftöap*^ pé/cn 25eelbni/<i&la^-itö?ijben/ föïaet- fnijben ban jongii^ acn ocffcitenbe» ^oe Hp een Binbt ban ttoaeïf gar^i oubt toag./ ftftilberöe fipban toaicr-bertoe eenen boetg / toefenbe b'Stdo?tc ban Hijbrecht, bat tm bingtien feerteberi»^ toon&ercntoa^ / enÖemfêeïgerutBtirg; m3et§ie.t©ii durB toa^ boo^ ben ^ett- ban ?Lot&[3o?d/b3eIiiien öem baer boor |
-ocr page 143-
Nederlandtfche Schilders,
eilf foo bed gout-gul&ettö al0 gaten ouöt toais.^oe gp 14.g|aL'en ouö t üjaii/ fnee&t öpeen öaerMachomet
t>oo| D^oncSenfcöap eeneti |©3ntf & öab^ bt tjenwoojt / göeïgcS Öet blgcöt aen De tjatum ban 8. «gen S^icï naf / bat i0/in'tgiaer 9. öaetjp i ^faecluass/ ftteeöt ÓP becfcöepöen Dtngentonöec an» ^tt / göel0c6 om (©laeiS-fcDigtierjS / tonöe #a(fi-(ïutfeen/ tetoetcn/öet Ben/ txe baneingöc/ booj Anms, befpot» iittSBe/öOeeiTelïiisöc/ croontngös/ Ecce Horao, crupsi-biagöen / enfCrucifip; ttt 5ött feet uptnemenöe (ïucfeen / en feer toel gDeo^öineect^ <©ocfe een Antonis temptatie / tract een fcöoon ©joutio flöecïeebtbooiöem berfc&tjnti g^tt eÖeDeel uptnemenbe / foo beelöen/gcon- öen/ aljS at&ter-upt / en foo fteeïfupbec alfï mogelgtfe 10 te fngben« %n bit feibe gjaect'sibanSem gefnebenbie bjoiibec^ löcfte toeï göeoibineetbe beèeetingöe Pauh, baecgpbltnbtgBeïept toojtnae ^amafco: ï®elcfee bïtntöept/ en al ben omdanbt tuel aptgöebceït ^jn bit/en al5rjnanbec pjinten/ ftetmenbeelaer
tige berfcSepbengeben ban tronien en y^ianj uae iqr
ileebiwgDen na ben ouben l^et/öoeben/1 meeninge fegöt/üat Lucas foo beel tèpc^ imitfen/ en Bulfekn/al meefï b'een b'an^ öenenjö niet en öabbe/aliö Albert, nodt^ m niet gDelijcftenbe / fulcjc bat groote taniSifcgDt öp) fieeft ftp ftem tn beeï bee- IBeeHetiS ban onfen tgbt ingitaUen met i len met ben <6iacföfet gelricfe gebjeelï. 3ön bingOenDun gcootlgcfe öebben m^ I JBen fiet ootè tn Lucas bingfien eenen tentebeeeïpen/jijnbingenmetfomtgi Ü&fel anbecen fcfjoonen aevt ban bfat&e ben een toepnicft te betanberen tn Oim j bafle gronben in 5nnl,anbtfcRaDücit/ tDerfftenontleenenbe/entepasfiJiengen^l en een anberfoeteceenpariueftanbelitti be. !^an beee beBeertngBe Pauli, bec. i gpe ban fneöe / baec 5tin biöbenbe en Jaelt oocfe Vaiariüs, en ρjgft Ijem tn Mtu \ bloepcnbe lafeenen foo berjïanbich / ató fcDepben beden boben ben injtnemen» fonütcömebesijnuptgcbeelbt/alömert «etuyghnis ben Albert Durer, feggf)enbe t^BeVaerf» i boet in nnbec ban snnen tijbt / gfieltifS fien ban Lucas 3ijti gi)enoeci)fa?m om 1 idt öcöte mp bebenïanbiirfte fullen toe^ iiem tebocnce&énenonijecöte t©jaef* 1 (ïetnnien. ©et naebofgfienbe ^aec tjferttpinemenbegefjanbelriijiibfn. ijic.Doeiju ió.^accoubttoaö/friJebt bp-een-boeGtngfteii/oftDiDiimniien3n. tfip bai miramifufen oft felbtfamen neci^iflo?ien/50nfeeEepgfini /engfiei Ecce Homo : ^gen bingOen Rem boben baenmetfuicSe meccïiltjrfieiiptbfelöin' ntitcn tebcrü3onbevé/batinfo bjepnirft gflen / en op een fcBer öjgfe lonba· ton. beiaecben Slangrien foo obecülocbigöen fufte oft ongöcfci)ifötÖept/bat elcfie ep. g^eea en berjïanbt ψ gftetioeeft/ foo in't gRentlgc& begefeftiebmt^ felfd fcftgnt i ojbtneren /berfffjepbenfiepbt ber beel· tebjefen/bieöpbaecmebeOeeftlOtncni ben / berfiecingbe bcc rieebingften ban «ptbjuefeen/ enbatfjetnietanbecjsbe^ I berfcfjepben bolcÈen/alij oocftbeöcer^
Vaftrij van ï-iicas van Icyden.
öoo^be te toefen: Φθ£δ 5ön bingoën 3gn met meet opmetcSingge en üjaerne^ minglje / iiae be pjbenen oft regalen bet |
Conjfen / ban bie ban Albert Durer. a5oben bttftetmen ban gem ggeoeffent een berfianbige aenbacötttöept in öet fiiiiben 3gner btngöen; om bieftBiile bat alle 5ön toercBen/ bic ban öant te öanbt allenyfeeniS becberren oft berfcBieten/w 3öti foa öa« niet aengfieroert / om bat# fe fouben beraotttoen/göeigffe tn't ïeben be berbetrenbe bingöen meefl upt ben gDeficgt beciiefen, gae öeeft bte bin^ ggen gigebaen met fulc^en opmect&^ Ren / en foo foe t göebommelt / batment met be becbie niet anber^ en foube boen: l®eicSe bjaecneminggen öebben beel JïCÖilberi ben oogden opgljebaen» ^it i^ ban Vafarij göetupgönijs ban Lucas ban ï|ollanDt (fo ftp öem noemt/) enijSooc6|oobebjaer&ept/ bat ÖP foo bjel o?btneecbe / en batmen in 5tjn btn=. göen fiet bte natuetlgc&e toaetneminge ban t'berfcöieten en fbetfloutoen bec acötpupten / toeïcfie foo in be be(ïe bingöen ban Durer inbelLanDtfcijan* pen niet te fien jgn/ ootfe niet in 5ön bp- fonberfïe fïucfeen / alö ben Hubrecht, ofï bergDelrjcfee» ï©eï ijS toaer / öat in een plaetfe ben bec0aeïöen vafarij nae jgn
ïricfee ttioDerne aerbigöe göeboutoen / allejs foo Beel öjcl iiaei; bet perfpecttben Confien maettoaer genomen öJtfenbe. |
Lucas van
^n bit feïbe fiaer Beeft Lucas cocS φι* in^eben fect aerbifB ^n fupber eenf Boet en 25oerinnemet ö^p 3^oepen; De Boe* rin opgDefiaen toefenbe ban melcfeen/ betogfi be (IrammtcBept oft bermoept^ Bepbt ban bet fitten/en eenuptne^ menbe fiuciëen/ bat feer gefocBl vcojt* 2|n't felbe ^m töi en fneebt W oocfe een Adam en Eva, öaet fp upt ben Huft-öof öBebantien gaen fujerben : Adam met een bel aen'tlijf / en een fpa oft graef op be fcBonber / en Eva met ben Cain Öaereerfte fiinbtop ben arm / een feer netenfi-aep fiucyfien toefenbe» Slnbit (neebt Bp tm tleen mttU ©pw6en/bat een lonbeSI fit en blopt: befe duc&en B^b itfi toillen berbolgBenjS becBaïen / om te betoöfen/ en in gebacBt te Bouben/ tot een groot bertoonberen / toat boltomen b^utfité fo groene fpjupt Beeft boo?tgBeb?acBt, IBaet Bcttoaet mp onmogelgcfe alle sgn (ïucfeen te ber^ Baelen/toat BP al gBefcBiïbert / sBefne»· ben / en op gïajs gBefcBwben fieeft: ban bittoeeticS/batBp blijticB cn fojgB' bulbit Β toai8/3ön bettoen ff Boon en fup^ berteleggficn: en aïBoetoelBp fneebt/ bat Bp altijbt ben ^èinceel gBeoeffent Beeft / en foo Beel ftnigtb en nonto fien^ be toas^ op 3Bn bjutlitn / bat Bp eftten !&?inten nopt Bteft lakten uptgaen/baer eenigö minfïe wbjerfe oft bletjcfeenaen toag« <©ot6 tmbm 5tin l^jinten in ben feïben 3önen tgt rebelfirben gBegolben: Ujantstjnbefïe bitigften be groote bla* ren / als bie albet«ptnemeti(lc iviagda-r lena, CrUttfij: / Ecce Homo^ ^jte Co* ningBsn / en bergBelgtSe / golben eencn gout gulben/oft 18. (lupberss Bit fiutfe» Bebbe ooffe berftaen/bat 5tjnbotB«' tct foube getupgBt Β ebben/bat BP g?co* te Boopen l&jinten berb^anbt Bf cft / bie mifb?utBt toaeren, 3ip 10 nopt buptensS ïanbtss gBêtrorticn om be· €onfï te lee»' ren/aïöoetoel vafarius anbecjs fcfijgft/cn ttieenbt bat aUe bermaerbe onfer betïanbenBebben beConiïupt gitalten woeten Baelen/ en ben ^taiiaenen af.» leeren: maer Op bb^aelt / gBeïgtS Bp in meer btngBeti qiiaïijfb bericiit toefenbe boet. Lucas fteeft Bern ten l^oubJ'lgcB begBeben / en troutofee een ebel boffiter banöen cBfflacötban WDupfen / en |
Leyden. Foi. xj5v
berloo^ t'^gnen ïeettoefenbee brei tgbt met banibetteren engoet rBlcretnaet>· ben / gBeigcö be toijfe onöet ben fögrfti» bom en bte banitbel i0* ^cmnitgBet: mepningBei^/ bat Albert Durer cnBpr
malcanber B«&ben gBefocBt tt trotfen
oft t'obcrtreffen / bat Lucas fomtijbtis eenigBe gelgtbe lliflc^ien oft anber bin^ gBen Beeft 0racB]rooc6gBefnebên/ bie Albert gebacn Babbe/ en bat fp malcan* beri bingBen met groot bertoonberen fagBen/ foo bat epnblingBe Albert Du- rer in s^eberlanbt gBetomen / en te ILepben bp Lucas toefenbe / Beeft Bp Lu- cas, en Lucas Bem/op een'SCafelet gBe^ conterfeptnae'tleben / en BtBben Bun rfamen met malcanberg tegBetitooo^* bitBepbt inaïlet b^ienbeïgcbBept ber^ maetfit. Lucas toai toat tïeen / en teer* atBtitBban perfoonrsgn ronterfeptfel Somt inbittcfe/ ban Bemftïf gB^baen toefenbe / jontfe fonber baert / een beeibt toat meeraljs Balf/met el groote süutjs met beberen op / Bebbenbe in sön tleebt oft boefem eenboobtjS-Booft. ©eftBil* betijen bte banBfw gBebaen / oft tegen* tooojbicB tt fien 5ijn / oft gBebonben too^ben/ 3ijn toepnitB: botB «ptnemen- be bertoenberlgcS / en feer beBaeglfitfi/ booj een bpfonber epgBenfcBap ban een (iife en toeet niet toat) Ueflijcfee aenlot!» feenbe bebaïliiBept / biebaer in te fien USaer boben al bat banBemisS te fien / i?i een CafTe met ttoee beuren / Btt uptnemenile / en fcBoonae / cn i^ nu iet tgbt bpben foo Confï-liefbtgBin / aljs Cond-rgtÊéGcltzius te Haerlem/toeïCi^ ften batin't ^aer i óoz, tot Hepben otn grooten p;igsi Beeft sBetregB«n/ tot 5gn groot berBfusBrn/al^ een bic tot Lucas bingen / boo? be goebe Bennie ber totifï/ grooten ïufl / en lieföe Beeft. 5i|et i0 b'^ifïo^ie ba ben blinben ban S^ricB" f te toeten / Bartimeus Timei foon / Boe Bp fienbe toojt/gelgtfi ben<!Buangeïiil Gar- eus aen 5gn iBienbe Capittel fcBiffit ί «ti Lucas in't 18e.toefenbeallei feer fcBoon/ en aljs berfcB gebaenba bertoe/toonbet"» lijtfe lo0 / aêtbicB / en oberbloebttB toe! gfieojbiiieert / en gBeftBilb^rt: be bleu- gBel0 oft beuren ban binnen/boen οοίδ mebe in't uptbeeïben bet l^ifiojien. ^aet 5tjn feer beel beelben op ber fcBep*
beti |
rV
-ocr page 144-
Nederlandtfehe Schilders,
feett ettien/ mrt feec otootuectüon&ei ten toonen&e obec fulcfe töonbei· teecfeen ale miööen ggsfcfttst/ ijat tmm blinöcn toojt fienbe g&cmaecEt» ï^enaecêtcn tn iromen jgn feer tiecfc^epöen/ licftöc / en gloepcnöe gDebaen; €lc6 beelotiö öerfcgepöen ban tïeebingöe/ en öe (joof* hm mtt bcrfcgcpbm ta3uberijc&e IButfai/ tuniantm/en öulfêlcn geciert» Öet Chrifti ijceïbt fietmen natuec^ itjcfe upigöeijeeïbt cch apjccbie fimpeU fiept/ en gaebectteren facgimoêbit öept/ en ootmoebtcDepbt / ootfe een tjertlrjcft e toegöenegöentliep&t / beo ftUnben be toelbaet bec genefinge te betoijfen oft te oeffenen, ginbenWtnöen/bieöansö- mn jongden ujo?t aengöebjacöt / ftct' men öen recöten aerbt bec j^anbt uptfi^* Sen&eöïinöe/ feec nattteclijcè en epgenti
Sonnet.
tioe Bartimeus blindt, het licht van t'licht heefc creghen, Nae Marcs, en Lucas penii'a heeft Lucas met t'Pinceel Gheböötfthiet in dit fchoon ghevleughclt Tafereel, Daer 'tLams fachtmoedich beeldt toont weldaedts foet gheneghen. Ten blinden, welckens aerdt blijckt aen handt- talhch pleghen. r)en omftandt fchijnt verbaeftjom 'twondcr teecken heel, Oock wie dit ftuck aenfiet, daer wonderlijck elck deel Van Conften overvlocyt, heeft wonderlijck beweghen : Want defen blinden treckt tot hem elcx oogh en hert: Maer fonder oogh en hert iaier niemant door en wert, AI treffen hem van luit inwendich heete ftral en.
Den blinden van het licht, het licht omfanghen heeft, En Lucas oock het licht door defen blinden gheeft Hét Schilders blint Pinceel,om recht gaen fonder dwalen.
ben / op bet ^tabt-Bup0 bp ben Interen aïöaet tn be opcnbaer pïaetfe in bjeer^ öen gijefjouticncn bebjaert/ tocfenbe Bet Hptci'jle oo^beel / bat een uptnemenbe goct üjtcc&sB^ftcubetitoDjbt» ©ierïn tomen beel berftijepben naetfiten ban
'aen iïelïen. ^aer i^ notB een fcBoon tn Beerltic& fiutS ban Lucas tot
tStt|Ïut6ü}ajS gBebaen/ gelgcft ben ba turn ban bupten op be beuren upttotjiï/ I ƒ 51 ♦ Uiant ban bnpicn (iaën ttuee bselbenban berttic/ toefeiibe eenjï^an enl0?ou\»/ bie eenig^c toapenenöoiu öen /fcer aecbïcö/ en met een cïucöttsBc
beerbigiic manier giiefdnlberr, i^etijsl jBannea m ©joutssen / ttiaer toel te OOC& biel ban Bet Icfïe/oft Bet leflc toert i mercfeen tsi / bat Bp op Bet leben bieï ban <©ïp-betVöe/batbefcnfeerbcrmfteri! Beeft gBemertBt / bpfonber be la^ou* ben|©ee(ier Beeft ghfbaen / ftliöncnbei b3ennaec&ten/bteBpbanïieflr}cSctar* ofBpBiersïjn upterftebrtmogBeninbe natie Beeft gbefcBilbert; banalfoo boe Conft7beïl^eereittotbercterïngBe/en beel 'tgBeb^upffe bp ben ^cBübers SoogB beröjonberen Beeft toilien tBoo* toag / 5tjn befe naet&ten op ben bag^ tien / tn nae laeten / tot 5nn naemss on^ toat feer canticB / oft gBefneben, i^an fïerflï3t&Bept: baant βρ maer ttiaeejaer bupten tomen töiee grootefittenbebeeU baernacr en ïeefbe. ;©itboo?baer(!ut6 ben / bjefenbe eenen Petrus en Pauius, Btb itfe totin om 5i>n toeecbitBept booj op eïtSc beur eenen / toefenbe feer aer^
btgB / en ongBelijtfe fraeper gBeftBtï' bert / al^BetlwertSban binnen: tooant
Bet
ïgcftuptgDebeeïbttoefenbe, φί groit^ bmsfin Itöoon/ en gloepcnbej ^ctjteii tomen 25oomen en 25oiftlicn/ foo nee en epgöentltjfft gïjeöanbcït / batmtn betgije gcUe giitfcDilbectnergBenmeec en tornt teften: ï©ant Bet ftögnt bat^ menbuptentn't tJdbt a\ltë natuerlrjcft in't ietien booj oogden ijecft. Kitöteï aen in't EanbtfcDap (tot öecbolgö bec liflojte) tornt in tleen bootffeenjs/ baec chriftus bp ben ijiutfitloofen ©ögB-· iïDomö|utöifoet&t» laoojtijSootfeBet Hanbtfcöaïifeei; uptnemenbe/ met ce* ntgöe aeïbigBe öupfingBe tn geboutoen in't üecfcöiet» βρ bit bpfonberfte (ïutfc ban foo obettreffenbe tonfïtgbe ganbt / bit ijoïgcnbe iLof-bitfit/ be €on(l ter teren / ban pcinanöt gÖwnaetSt / en BierbpgBeboegDt* |
Lucas van
Üêtalleé beter getolojeert/ enbïoepi enber giiêbaen / foatucl tromsn/ nafiii» len/aÏ0 Jabtnen / cockgrDnöeii/ en acB' ter-upien;infumma/ Bei 10 fulc/ battcr groote uptBeemfcBe potentaten πα? lebben iaten bjagyen om tc rcopé / ban ijSbanben ebel lleeren aïbaerbekcfD'. ïijtfe öfgBeflagBen/aïjS bat fp't Bun bet^ maert 3Ö0|gBer ter eeren niet begBeei en temilTen/ ü3at grooicfommengöetDt^ men baer boo^ oocb bjilöc gBeben:bJelci feen glansi ber eer enbe ebd ^tBilber- fonfi Beerlrjrft met tt bieberfiBnn daer en blintfeenbe maetfet* :©aer ijs oocb öBetoeefïbupten Hepben opeen B«P0/ bp ben €beimian Frans Hooghilraet, een feer uptnemenbe ftutyfeen/ oftflupten.» befeaffeen : lE>aerin ^luam een feertoel SBebaen jBatp-bcelbt/ een Balf beeibt / beneben befenten be r?|i aïg met eenen lïeenbebrtfettosefenbe. ||et binbefem VnaiS ootfe feer ïieftije^/ Öebbenbe ia jijji Banben een ï©gnbjupf met een rantb tot beneben BangBenbe 7 ftBÖnenöe te B^ebbenbJülen ««beeloen/ batchriftus ben reciiten ïiaijntiocfe U i ^tt ïaben »boag u?«nemenbé, Φρ b-aijbKr fijbe toasten ppisiit? b? bjeïfSf atB" ter Baer Babbe een Magdaiena ^ bic Baer toee0 op ben chrifius op Maria ftBoet. l|et atfter-upt baas ban gronben en boomen / felbifaem en berlöonberïötS. a^anbuptm quam be boobtfcBöP Ma- Tiae tn Be«ï beelöeten^ / fetr aeröicB ban fieïbfcl/actiën / cnïaEen^ / metfcBoon pinfeuren.® tt fine riten tis tf göenbjoo j^» bici bp btnlËepfer Rudolphus, ben mee* ften Conjï-UefBtbber ban befen tgbt: <©p bit feer ebéï Ourj^Sen jionbt een ba^ tumban i i. neffeng be gfïebooon Lucas banUepbenfeerSen L» ^acrtiSnorB een feer uptnemenbe bpfonberr ftucS oft fiafSen ban Lucas t^lmiierbam in be €aIberf!taet/tDtff nbe b'^^iftoiie uan ben Binberen ban ^fraeï/ Daer fp om t'euiöen Csïf banfïn / en baer fp fitten «n bancBetteren / bolgBenbe ben tejct bet ^cBittfiurcn/ baer aBifept bJOi^: i|rt bolc fat neber om eteri en b?tnr6ei, / en rton&t op om te fpeïen. ^n bit bant* ïelteribttB nptQf}t^ mmm^ beïrrismel bJCfen / en ben «utiipfcBm ïuti / ten oogBeir wpt öea |
Leyden. Fol. 136.
Dpsnbarenbe ;ï©otB i^ ban ecnigBe on^ berfTanDigBe bebojben/ mettouplber:» nis oft bergcït)ci« te befmeeren. ©CDjtjS tfTer uotB ban Lucas tot l.cpi3eneei!en fcBoanen l©ater-berb?en boerlt / ten Bupfe ban eenen goeben l^eer/ ban ^on- nebelbt göeöeeten / ofi ten Bwpfe βίϊπ. ben i^eer Hnotter/ fonberUngD lufBebf ber ber €onfl/ en felf ^cfiilDer toejfribe» '^IBit ootfe een fetr fcBcon torriü i'mtt fenbe b' üijiojie toan Rebecca, en Abra- hams fenetBt/ baer Bp bp be fmntpn ban Baer biintfeen ontfangt:Bier 5βη te fien feer aerbige ©joitfien^ oft lilasgB'^ beBenjï/ berftBepben attien boenöe met biater putten en anber^t met cot^een ftBoonILanbtftBap / en fraep gronbett* #otB Beb ifδ giiefien binnen ï©etf / ten Bupfe bran een döjoubier / oft jBout;» mafeer / eenisBe ï^ater-bertoe boetfeen; ïaefenbe berboïgBe"^ b' b^n
lofeph, bie feer ^aep ban inbentieeit tepcfeeningBe 59η / met eenigBefcBooti ïaiienen/ bpfonber baer ben ^tBentfeer en 2!5atSer in be bangBnié lii^öBeb : matr Bet iö te jammeren / batfe ben tijöt en be outBept fö bp ben tanben Beb^ beti gleBaöt / en berbo^ben / booi be bofBticBepbt bermueren / baer in befe 5^eberianben beel gBeb?et&)C ban ijSv moo;ttii 3qn ban Lucas Bier en baer te i fien etnigBe aèrbioBe Conterfeptfeliö: in ; föeïtSe te boen / Bp aocfe een uptpemen^ be tpgBenff Bap ban Bsitbelinge fsabbs-^ i©nber anber iffer een trcnté /fÈftier alö 'iicben/te iLcpbcn bpeen iSurgBeKmeei» Hfr / gfjenaemt Claes Aria«nrz. tïser een ; natuerïgrfe aerbigB bsffen in fe fien is?,. I j^öföis teï.tpben een liees foet jBcr^ I rp-beeïbefeen ban ftem/ fop ben ïiefbigBen BarthoIomeii®Fei-fem , ooffe ^tBiïber boefenbe.^^ Brbbe eiber ban Lucas berBaeït / %m mt Bp feer £on^= (litB ban uptfecelbttigBe tyajs/ naem^ ïnrB ineen iÖ|int/batr^anï be» niiif B/msteen uptftnnicft bjefen / en na^ tuedtjst btoaf0 fcBönenbe ^ benDavid? bo0f Bern fpdenbe/met een^tltHe booii^^^ frliietcn biilt, ^ultfee/ cft bergfieïiic^ SebingBen / fietttten notB eïbtr tnbec" frBepbeti ^φι biitgficn meer: oofR in een· tïfer/ fïnrjrfem / bat Vaiarlus tit· SaoftÖl^ftettB^Bft/ öaemmi fiefeenm- |
-ocr page 145-
|
25oêt/Uie!cBert ftBönt foo flcoote jJijn te ïööeiitian cenen tanbt/ bie ijemeenen Hapffllf upttreffet / öat Ijptmt qfit* lojaci-üjoj^tiift ijeboeït/ljat tcrtugicu een Biouö) öem bt 'SCaiTcise berooft, (Sorfe tneengijcïor^e grooi fïutfiic&eni&jint/ ftetmeii een toerfïanbigöe ίφοοη upu beflbingöc ban een cuötièaHnc&enen a^?ou6en/öie natuerïjjcfe ί)«π iEufgrfe- infïrHmenteH oft fgeel-tupgO op maï· tanöec accojöéren/ oft gelgcfefïemmicö ober een bjenaöen / toel fcfigtienbe upt ben Idöüofoopö Plutarchus tetoe< fen göfninwn/ baec öp fcpjöftbanbe i^oumlpBe Sletten/bat tnbefenflaet Μ JBansi toooibt binnen ben ijupfe tneefi moet g^ielben / eben gftel^rgbe Ötootfle fnacen Mm ö^tmeefiginflcui went meed engroöer cöelupt göetien: taant öp öeeft ben j®an Set meefïe SfnRcument in ben Banben göemaet&t, i^et uptnemenfie bat öp g&efneben Beeft/t0 eöeajeefl Set contecfeptfeï ban i»en ^epfec Maximiliaen, 't tDeïcfe öp bc* be / boe befen H^epfec binnen ^epben ^uam/en gDe^ult iiio^be:en iö be scoot^ (!e en deeclgc&fle tronie/ bte men ban Sem göefneben ftet/ toenberlgcfee (ïout en aecbicö göeöanbeït toefenbe, öocö een fonberlingö J®an göetoeefï/ en ic6 en toeet niet toaer in bat 8p meec tei^jgfensp/ fietsp in fgn fcftilbecen/ i^ïaet-fngben / oft «©la^-fcöiöben. ï|et l^iaet-fngben foube öP göeïeect gebben baneenen bie #arnaffen öetfïe/ en met iïercS toatec beit / met ootfe eenigg m^ i>ecüJö0bart een <6oat-fmit* ||p beeft oocfteentge aerbtge fluticSeng geöetjï/ en berfcftepben ^out-piinten gbefne^· iien/ bie feer nptnemenbe geganbelt 5gn, IBen fiet ootfe ban ^gn bingben bier en öaec op glajs/ bat een bjeerötgö bin^ aften te bebJacen 10 ♦ <0nbec anbcr iö bp Goltzio , töiert m b3ercben lief 5gn/ een (ïucpBen op gïa^/ban beni^joubien i>an0 / David te oöemoettomenbe ν bat toonberfraep ijS gbefianbeït / encomt ooc6in|^?int feer toel gbefneben boo? lanban Sanredam. Lucas ontcent oubt toas 5 5 * %citt / iiS W δί»^' toojben om eens te gaen befoecfien ben bilberjs in Seeïanbt / ©ïaenber / en 35iabanbt/ be^ gp aijs een |@anban goebe mibbel bem op be repfe (ïeïbe/itft nipenbjelmet eenepgcn toegbemaecfet fcöip/banauejsbjeiberfisn. -SCejeib- beibucgb göecomen / beeft bP bacc fiem bermaet&t/ teften be bttigbenbanben bïgttgben en tonftigben landeMabufe, btebaec boetectgbtbioonacbttrb/ en becfcbepben bingben babbe gb^baen» beeft Lucas ban t.epben Mabufe en anber ^cbtlber^ een bancfiet gbe^ ftboncben ban tfefligb gu!ben:ooc6 bmt gbeïgtfien beeft bP elbec ootfe g^ebaen/ ' te toeten/ te (i^fient/ IBecbeïen/enifint* toetpen/baer bp t'eltfeen ben ^cbflberö ten beflen gaf tfefiirb gulben: entuaiei ober ai bergefelfcbapt met ben betbaeL· ben lan de Mabufe, ben toeïcben bem feer fiattcb en piacbticb b^oegb/b^bbeno be aeneen tleebt ban goube la^n/ en Lucas babbe aen eenen roc& bangbele $gben tameloot / bat in be ^onne ooc6 eenen glanis babbe al$ ban gout. iBaec om bteftsiUe bat Mabufe bem in be cleebinglie obettrof / meenen eenigbe/ bat Lucas beracbt oft te minberonbec ben ConfïetiaetjS fouoe geacbt;gngbe<' tDo^ben* iBaecb^tgbenenotbmeerte^ gbenben aert bec Confïen en j^atuere becCondcn oeffenaers foube Jlrijben/ tjSbat gbemeent toojtbt/bat Lucas bie rep^t'finbert btcfeVBil^ beeft bedaegt/ om bieftoille bp altgbt nabencben babo be/eentgb bergift booipemant bem be# ntjbenbeontfangöen tebebben gebabt: toant tfp ban btfen tgbt af nemmer^ meercecbt gbefonten toaö, <©fbpnu bergbeef;^ befe guabe tnbeelbingbe / en ten onrecbt in 5gn gbebacfit gbebjucfit babbe / oft niet / foo beeft bp nocbtaniS befess bolgijenbe^aeren tot3gnboobt toe/ beeï tgts te bebbe gbHeggen: of bet nu eenigbe ïongben-fucbt/ oft teecingbe üia3/en toeet icS nitt/ban bat bP aïtijbt tnet 't bo^tgöebebentfeen bcm ftabicb qucïbe.(iEn boetoel batbP te bebbe toajs; itet bp toepnicb ttjt nocb bedoren gaen/ of bp en fneebt / oft en fcbiïöerbe / beb^ ^^mbe 50« reetfcbap baer epgentïgcfe na laten toe maetben/ fultben iufï babbe bp nocb ïangss fo meet tot be €on(ï/ ge* ÏÖtft fiiïcBjc ben groote jBeefïerS bee! gbefcbiebt: toant boo? be gcoote betba^ ren ftenniii in Smu ebeï oefreningb^-^® |
Lucas van Lcyden, lan den HoJIander. Foi 13 7·
deglelift^ beliefbe tot be €on|i in bun tiieutoer en tcat^tgber ontfleben. ^oe gpnuopbetïefie altgbt meer en meer aen Igf eii gbefontöepbt af-nam/ en met
gbeenJBebec^nencon gbebolpen too^« öen/ en bat bP5Bn berftbepbingbeupt befert^bt te na^en beboelbe: '^toee ba* öbcneer BPfiöïf/ bjaiSbP iufitgbom nocbeenjSbellemeïftbe ïocbt / oft ben i|eme!/be0 leeren toercb te ften/toaec* om5gnbienfï-maegt b«nbupten beeft gbeb^acbt boo| be lefle rep$ / en ijS ben ttoeeben bagb baer nae obeclebcn/^nno I ƒ j 5» ottbt toefenbe maer 3 9 · Hp leefbe notb op eenen bag / trie bp ben «©uben nocb toel in gbebatbtniisiis / te toeten/ben bagb ban ben beetcn<©m' gangbbanE-epben : ll^antter in befen i^mgangb boicbban bittenneberbtel / enfiarf. ^etïe(lebat bpfneebt/ toais een tieen (lutjcfeen/toefenbe een Pallas, en mé fegbtbatbetfelfbe fobolöaénotb ^m Ijem op jgnbebbefoube gbelegben ^eb*
Ghy Lucas oock, Durcrus niet ghelijck,
Maer aldernaeft, 't zy ofgh'in Conften rijck
Tafreelen maeckt met verf', oft ons in fnede
Laetfien, oft deelt ucoper beelden mede In teer Papier, verwonderingh wel weert, Conrt vry nu voort (indien dat ghy't begheerc, Oftiftueere) en laet ons dicht gheleyden V naems gheruchc, met u gheboordt-iladt Leydeti.
Loy.üptoioibt βϊρ en toater-toectoe;
bpïasb bittoiïsf enbeeïtijtis ter beniïer/ en fagb tn beHocbt/ omoïle^ naet'le^ ben te boen:beeï bab bP oor Β be manier/ ban al ftoabberenbe op be f^enneelen oft boetben be gronben mebe te laten fpelen/ bet toelcb Brueghel feer epgbent* IgcB nae bolgbbe: jijn ©upfbjouto repf»· be op be 5®atcté/ in jsjabant enialaeni ber/ aïïe^ berbulïenbemet fcgilberge/ en toon baer toeï mebe. ^oobatian/al cflïepfbe bp niet/feer toepnigb toiotbt: ^ocb 5ijn ILanbtfcbappen bebben op befetgbtgbeenanberte toijclcn. ïipiss t'SCnttoerpen göeftoiben* 'STot bent fegbt Lampfonius:
Cteüenijan lan öen ilüïïanöeiv ^biïber ban idnttoerpem
Weibebinb' icfi/bat onber be Con^ terfeptfeïen ber s^eberlanbtfcbe becmaetbe ^tbiïbec^/ ober eenige ten in Copec-b^utK uptgbegaen / niet Ijergbeefsi ooc6 toojt plaet^ berïeent en Sbegbeben lan ben l|oHanber/gbebo* ren t'Sflnttoerpen: !©ant icb bebbe gbe* noegb bernomen/en beriïaen/ bat bp een feeruptnemenbe IBeefïeri^ getoeefltn ILanbtftbap, a|p beeft aïbjoegbgbe' ïeeft: ï©ant 8p toa^ g6etoee(ï ben iBan san belBoebetban Giiiisuan Conincx
Neerlanders altijt lof met Landtfchap maken halen, D'ItaKaen met Menfch en Goden wel te raaien, I>it is geen wonder groot, en can wel zijn ghelooft: Want den Italiaea heeft d'herfens in fijn hooft, ^aerniet vergeefs men feght, hoe dat de Nederlander, iieefc.in zijn h^ndc v«:Qwft,ioo wohw defcn Brabander ........ ■ €
Nederlandtfche Schilders,
ben: ^cbDneiibe te betogfen oft te fcg^ gben / bat ijp 5tjn becnuftisbe eöel ban^ beiiiïgbetïft €on(l tot ben ieften bemint engöeoeffent beeft, tP èn babbetiiaec een eenigbe bocötet/ be toeltfee negbea bagbtn boo? bes ©aber^ obcriijbeiï baerbe eeneu foon: Cn boe men met tlinbt ban Boopfeï quam / bpegfibe bp nae ben naem ban sgncn longBen 5^eef, €n boe men bem antö)flo^be/ bats» ter 110 φ eenen Lucas ban Eepben nae bem foubeblgben/ en nam bat niet toel/ aiiS oft be meentnge toa0 / batmeu bem tooui» boo^t bebben. ï©efe mn botb" teri! foon Lucas Dameflen iji gfjeftojben t'3©£recbt/2ti°, 1^04, oubt 7 ί ♦ ^aren/ toa^ mebeeen taemlpcb goet ;f>cbilber/ gbelgcfe oocfe nocb 133 loande Hooy jgn bjoeber / v^tbiïber bp ben Coningb ban l^iancfergtb, 'STec eeren ban Lucas beefï Lampfonius een opftb^gfttn Hatijn ge- maerfet / op befe meeningbe: i©oib icft acbt nietgenoegö Mgtfe na berbienfie^ |
-ocr page 146-
- i·
J^cIgtBtoptod meerberfiecïtmo* vjr sDcn ïj»bben / bat |®cnfcöen tp* Öfietitiöcfee toegöcnesUcntöepbt / bic Dein booj/oft in gtjeboo^te ingiftojt/ ban oft booj ssature mo?t metiicömael teeöen göcliacn/ göctoelt oft belèt göe* öaen/ *t3Pbooi €>uber0 toiïle / noot* faetft / oft anbec ongbc!egöentbeben mm: ïl^aer booj fomtijbtjs gbefcQiebt i& / bat be göene we tot onfe ebcl ocffi* ningfiie boojften/oft tioojftijttfet fpn/co* men 09 eenigöe onbemuftigöe ronbje 8anbtujecc6en gBefteit te mefen: JBaec foo öaefl be futifte comen baer in te Mtu anberen/ enbiojben beCorfl/ bieb«n epgljentoetomt/te oeffenen/al is 't fom* tijben notft gijenoecii fpabe / foo fiet^ men een^onbeclijfhe booiberiniibe/ mtertofïijcfee (Jeetlijcfee nptromfl ban fitltfee gj^fcöieben. ^ulcagf betupiiftbe 'tleoen üan Poiydoor, ghelijrJi ooc6 falbegöefcöiebenisfeban Qa.'"";" wef- fijs > licöilbei; ban ?(lntujtrpen / ben toelcfeen toojbt g^eijeetcn Den |>mit/ ombatöpeerftijs gijebjeejt een^mit/ tot fpn ttointiglj g;aren / baec ban fom* migöe 't ontetfit notö ti)ien ^arcn toe^ |
j^em iammerbe / bat ÖP tebebbeïig. gOense niet meer en con gi)eöoen/f laeg- be fulcèji aen be gïjene / öie ijem bsglte^ IgcSje gnamen in5ijn ftrancfefiepbtbt.· foecfeen: tl^ant ai mais toel be meefle iraf0t ban brfiecfete ober/ en bat fjpbes gsn i^jer epnbtte fitten / footoagi jtjn ftfDsemnotii foo ftoacfe/ bat f)p fuïcfeen groote» arbepbt/al0 D^t fmsbenf0/niet en bermocfit te boen. afinnen befen mibbelen tgiJt begon te nafeen ben ©a* flea-abOKbt/ en het toai3 'tlUntbJerpen een geb jupcfe/ oft oube tnaniere/bat op ten 10a(ïen-abonbt/ofibaerontrent/be fietWwpbw/ofiLafarMfrt&iitibe^tab omgtngöcn / biagbenbe ten groote öou* tengöefnebengbeftoffeerbeiseerjs / en beeiben ober at ben binberen eeniggr papieren ;§>anrtBen£( oft l|epUgf6enj3/ bie ban ilout-pjint / en afgbefet bja> ren/ foo bat fp ban befe groote mentcö* tebeDorfoen, ;§>ooijEionber bie Quin- tijn befocötcnpemanbtgöecomen/ bte Öem raebt gaf / ban befe ^anttfien^ af te fetten/ foo bat Bp fukraengöebangett geeft, Tt^ooj bit foo öeel cieen begin / iif 5gn aengebo^en göenegöentöept oftïuft omiïelirn too^ben/ foo bat öpgantftB* Igtfi met groote ïisfbe en bïijt/ gem ban boe boo?t geeft tot be ^èiftilber-feonff brgbeben / baer bir in cojten tgbt met (labfgft oeffenen baonöcrlgcö feer beeft toeggenomen/ en ai^s uptnemenbe (Beu iïec bie g^etoo?ben 133/ sgnleticrtlaii^ bacrtnw bolöerbet. 5^aer biojbt ban ^n oojfpionjft oft oojfaetii ban 5gn nttis ambacöt J tiertuiffeHitgc/en tot* gsngf) tot ber €on(l / een anbec bertel*^ iingöe/ beeV oft gfiemeenigcfe gijröatn; te ü)eten/bat bp ^mtt Ujefenbe/berlieft biert/en l]em begaf te b jpen een aerbfgö feijoon IBipffecn / in ujekfee bjpagie
ftaenbe / foube 600; be groote liefbe ge* b^onf0en toefenb?/3gni>mitjS Danierett lipt ber ftanbi tOeiepöt / be #tnceelen aengSegrfpen/en Öem gantftj) blijtifft/ engelucfeiclj totbe ^t!)iiber-fpnfï be* eOeben ijebben / om alfoo sgn aJberlief* fie te beöaglien / en 't^pnen beele te itio* göenberrrggöetf. ^ittoojtbebeftigöt ban Lampfoniotneenï.atiinfiEfj gebicgt/ oft Carmen, anber't g^ebittffete conter* feptfeïban Quintijn, baer ÖP fp?eeefit/ alöfelf Quintijn toefenbe / oft fn fpnett perfoon / batniet onboegïgtfefaï toefen/ fiier in onfe fp^ecft tot setupggni0 ftfUtetooiben,
Qulnti;n
Kederlandtfche Schiiders,
Latidtfchappen maecken eer, dan qualijck te veiftaeii Hooft, Godt, oft mcnfcher beeldt, oft hem daer in mirgiéii.
Icuen mn Qmntijn Meflijs, ^cjiliicc ban ^ttoetp^w,
gjgebaen bJo^ben. 'élf^oo Dan Qitinti/n βρ Imbbeeen tegfjen-gbenoot/ Die een 'tspneri tbjintrafi ^arcn inecnlangöe I ^riji!berttiaii :mneröaeitetiBcpf6en ftiiaerficcbtei0 ggebaUcn/bntöpi}na. meer fin ^bbe aen ben ^erfoon batt ïitfe bemfeïben ton onberiiouben/ öupf- Q^inrijn, Oaer mifOaegbe batbtipl Öpubenbe met fpn arm ouöe iBoeber/ i ^mbatijt/tojettffijenbeöatcüintijn beii we öp baer tr booien pïacl) öeneojïte! ^fhilbertoaergfiettieeft/ enoenanbe» toinnen/enfonberDou&en/ fiettodfö i ren ben ;g)mit: caekfe Qmntijn ber- |
Qui^ntijn Meifijs.
Quintijn ΜείΓφ «uttoerpftD ^ètöüber fpjectBt:
Een rouw Gycloplche Smidt heb ick gheweeft te vooren: Maer doe elïn Schilder oock mijn Vryfter vrijdde fnel. En dat dat Meyfken loos verwijtich my liet hooren. Dat fy op 'taenebeeldt de donderllaghen fel Veel verder van haer wierp, als Uil Pinceeler fpel. Heeft my der liefden cracht een Schilder Jhaelldoen wefen, Salcx Wijft aen waer te zijn, een cleen aenbeelfiken wel. Zijnde op mij η Tafereel een teecken uy tghelefcn. Gelijck Gypris vercreegh van Mulciber voor defen De wapens van haer foon, O grootft Poeet: als dit, Hebt ghy een Schilder cloeck, ghemaeckt van een rouw Smidt
ter fess/ b'anber feben/oft acfit/bit c otttt booj bat l)£t tefom plaetfen berftojben oft öeboibcn 10/ batmen bie bingoën ijualgtfi can onberfcfiepben / en batfi> eenigOen ï^eïm booj een l^eerbt^-fiooft aenfien,;i^'anber beur iis bUtftOiie/baec be botgter ban Herodiane banfi booi Herodes , om 'tÖOOft ban loannes De g^ooper. 2111 befe bingben ftgijnenupt beröanbt uptnemenbenet/fupber/ eit fcDerp gijebaen te toefen/botö ban bp fsi bet al b?p toat routo: maer iö opeenfe* &er manier gtjebaen / bat fiet ban berre foofieelfupber laet te toefen» ®en€o* ntnglöban ^paengien Philips bettoee* be/lefl oberleben/feer €on|l-licfbig toe* fenbe/bebe beel otrt beeiS^afel te fiebben en in J>paengfen teb?engfien: botfitoat fc&at ÖP öatr boo? bocbt / oft beloof* be/ fiet toerbt fiem tnet alle boegfil^fte beïeeftfiepbt afgficflagfien / en ontfept g^it om 5gn uptnementfiepbtist ben rafenbe jBetifcfien in be bee bt-fioi^ mingfieontfcfiolen / en upt fiunbernie* lenbe fianben altgbt betoaertgfietoeefï, €pnbUngf)ein 't^iaer 1577. inbele* fte êtabiS beroerte/boe fiet be ^ifl-ma* km aljs epgfienaersifiabbenbercocfit/ bebe Marten de Vos foobeel/ bat fiet ban mgn ^^eeren ban ber jgjtabt felf too|be aengöeflagfien / en gfiecocfit om biififiicn fionbett gulben / op bat bc ^tabt ban ijjlnttocrpen ban fttkS een uptnemenbe afiebatfit-toeerbitfi ton* fiicD teertfe oft frfiat riet en foube be* rooft toojben: jBet bit gfielt fiebbenbie ban 'tboo^noettit v^übt een fiupg tot fiun gebjuptfe gecstiit.iaeelmÉer toerc* feen en (ïutSen fieeft Qumtijn gebaen/bie in berftfiepben plaetfen berboert en ber*
^ee^ oo^faetRonttïaenupt beb?pagte <alitgöeöoojti0) ban Quintijns Confï/ oft toegangl) tot ber €on(l /10 een gbe^ meen betceliingDe; bocö toojt be boo| * Saenbe toaeratijtiger göeöouben» ^^an Set tan (mijnjS atDten^) bepbe toel tuaer toefen / te toeten / bat Qmntijn l^bbenbe in 3i)n fiet&te aengtjebangben pet te bjabbekn ittetbebertoen/ g&e* font toefenbe aen be l^ennisS en liefbe ban een ©otftter iss gijetomen / baer een ^ètPber 3ön toeber-bjper toaiS / enbat Ijoefoo eettigbe toooiben ban Üaer ^gn sebalïen/ toaer booi ÖP'tfraebl gantftj bertaten/ be ConH aengf)enomen / en öaer in boo j sgn liefbe/ toegbenegen na* tuere en bernuftitöepbt / &ae(l feer toe^ ÖÖenomen öceft: goe ijet 5P oft niet / öp tjS een uptnemenbe bapper jBeefterin jijnen tijbt göetoeefl, OBuber alle 5gn toert8«n/i0 banöem not^tn toefen/ een feer itptnemenbe gebatftt toeerbttg con* lïigöfiut&fnintteerpen inonferl^^ou* toenl^ercft/ enijS een«SDafel toetomen* üe 't<0iïtjt banbe ;g>cb?gn-toercfierö/ oft 3^i(l-ma6er0/toefenbe be binnen-ta- fel eenen noobt 45obt0 / oft een 3Cfboe* ninge ban fiet CrupiS / met eenen naecS* tenbooben liggijenben chrüius, toek* Ren men acöt nae fiet iebrngfiebaente toefen/ eniss toonberlgtfee tondigfien toeitn <8lp-bertoeggcganbelt: be Ma- rien, en anberen omflanbt / betogfen al^ ie giiebaenten ban b^oef Dept be een beucbatt binnenijS eenen ^ Jan tn »p/ ooeft feer uptnemenbe/ toaer in oocfe fraep i^eerben tn comen: en aitijt^ too?^ ter ban jongfierö/ en anber aenfcöou^ totrii onberling^e gfietifïeniffc oft eenen
toooibt-nriiDt gfiegouben / fioe beel --------------
l^etïbt^ Öoofben batter jijn / b'een tel* (ïropt jgn^ ^omtgt^ toojt öter tn baec
€ t »p |
-ocr page 147-
Nederlandtfche Schilders,
eenfgöe öan 500 (ΪΜίδιή» 51« ttn |)ebit&ban ijem gefien een blucgtinge ban Cgppten / baec lofeph bos; aen ee^ nen25oerbcnteegeb2aegöt/ en Mafia op ben efclfit; bctfciiieten tsS een b^eembe totjES/ biaet bionbei; te befegit^ Ëen i0/b)efenb$al0 een]|erberg|^e:baet; tomen ooc& eeniglte b^eembebootfen/ bte om ggeIbt£enengrooten:]0eerboeH banfen/ en t^ alle^ bjonber felbtfaem en clucBttgö om fien. j^ocö i^ ban öera op be n^ael een 3|elle/baec be oube Wa^ beriSberioiitooiben/ew ludas bie ootR mebe meent upt tr ecfeen/too^bt met een ftricfe opsöetrocfeen en eDe&angöen: 't tDonbet: toat baer al te ften iii ban oubolUgö gijefpoocfe: ootfe öoc aerbi^ ennatuerlijc^bPb3a0/ban blammen/ b^anben/ rooc&enen fmootben* ^otg t js ban öem t'3{m(lerbam eenen CrupjS-
bp tjcn ConJï-6emitt&er$ in DunConft- camec0 eenigö fïucjcfecn göeöonbcn / i>aec9etal0co(ïigc6 tnVBeet=«
ten toecbt geöouben. 25? bé €onfi-ïtef>·
bigden Bartholomeus Ferreris 10 nocfi
ban öem een jBarp-faeelbefeen / baer itieneenfeecBer aerbigge uccrbirfiepbt ban Banbelingöe ίηίίεη tan, Stpöaöbe oocfe cenen ^oon/ jijn leer-jongtjer/ ge* Beetcn lan MeiGjs , bat doc6 een goet ^cfttlber ίί ge\oee|l: ban toienjs Danbt tt ften iis t'amfïerbam in be inoess-firaet int ILaboic/een (ïutjcfeen ban i©i|Teïaersi/bte boenbe 50n met geït tellen / en üïiiielcn: oocfe t ^finttper^ pen/ en tn anbee plaetfen/notD banj^em becfc&cpbenfïucfecn.
^'leben öan leronimus Bos.
bjagfier / bacï i)p meec fiatitijepbt/ aljSbJeljijn göetooontebjass / infieeft gtjeb^uptöt. 'SEe !|aerlem tentjupfe ban Confl-ltefbigöen loan Dietringh , Deb icö göefien ban öem betfcöepben btngöen/bcuren met eenigbe gepïi^i n: <©nber anber / baer eenigijen ^antt jBonicft b)efenbe/met bcrfcfiepbél^et- tere bifputerenbe / boetalle öun a0oec^ feen met oocfe ben ?tjncn legggen op fjet bper / en toitnsi 25oec6 niet berbjanbe/ bic foiibe retftt öebben / en bejS ^anctji jBottk bliegbt ttptftet bper/ bat feec acrbigögiiefcftilbert bjass / alfoo b3eï ftet b?anbl bejS bpe t^/ al^ be roocBenbe
ben/ fiebbémct tleen moepte eeri groo* ten bieliïanbigöen aerbt» /STot f #erroi· glien-CÖoftD in bemercftrn/ 3ϋη notö ban 5tjn toertften/ alöin metr anbec plaetfen: ootfe in ^pacngien tn t cial/ btngben bie baer in grooter toeec* ben bjojbcn gefjoubé.'Sat i)em fpieecBt in 5önbeerfen Laropfomus, op befe mee^» ningöe:
V€eïbetlep tn bicemt 3πη be nepgötDefbcn / ganbelingljen en tocrcfeen bec^cöilbetjs: en peber iis be* ter IBecftec gijcojojoen in t'gene/ baer be jsatuece l^eitt boo?. ïufltoe t)eeftge»« tcocSen/en acngeïept.ï®ie fal berfjalen fil betoonberitjcSe oftfelbfaeni berfie^ «ngöen / bie leronimus Bos in't ÖOOft öeeft g^eOabt/ en met ben t^incecl upt# SÖebiucfet / ban gfjefpoocfe en gebjocft^ ten beci|cné/btc6biil0 niet alfo b^ienb* ïijcS aïjS sroubïlöc& aen tefien. ï^p iisgöcboien gOetoeed tot f'l^ertog^en 25o(fcD: jl©acc öebbe gijeenen tijbt ban 50n leben oft (lerben tonnen hernemen /
banbatöpal öeel bjoegijiii göeüjeeH» Öoutenberbjanbten itietbeaflTcijenbei ï^pbjaö notgtaniS in jiin bjayeringijen tkebt tiiefenbc; 3Den ^antt met jnnen oft laSenen gf)cnoec!j afgöefcöcpkn g^efellef^ï ftatigöftenbe/cn b'anbec ban be oubc moberne bJijf^ / ban bat ■ bootfigeebjcembettontenScbbenbe* meniaöbuIbtgOBroSenenboubjen.#p! Clöcri^ ecntgb mtrafed / barr eenen Öabbeeenbailecnfeer beerbige enaeroi Coning en anbergeballenfeerfci5?ttBi bfSÖe öanbelfngfte / boenbe beel ^tin j IrjfB ficn: enbe tronten/öapien enbaer^
bfngDen ten recfïen op/ öet toelcfe nocö tanö fcmber beranöeren feet Γφοοη biiift %iJ iiabbe oocft aijs meer anber oube iBeefterjö beminierc ίφ. bingen te teecfecnen entcecêcnopöet tott btr a&enneelen / en baer ober ecnboo^fcbó' nfgii tarnatiatlitigö pjimuetfcl te leg* Sften/ en liet oocft btcfettjilö be gronben
Icroon Bos, wat beduyat u foo vcrfchrickt ghefichtj En aenfchija alfoo Weeek, het fchijnt oft cvcn dicht |
fl&etoeefi: eenen Lode- wijck lans ban ben / göeboientot jg>Öectog0en 35ofcö / bie feer ftaep toast ban jfrupten en ggebloemt / bie Öp t'fomtgbt maetBte aljs (ïaenbe in een alasi met inater / en gebjupcter grooten tBt/göebult/ en fupberöept in/bat allejs fcDeen natuerlöcfe te üjefen: maetfienbe QotB opbe 25loem6eni$ eri Crupbefeensi ben l|£melftöenbaubi: baerbeneffen^ οοεδ eenigöe25seftgcns/ laijfmoutcrjs/ ©liegDffeeojS/ en bergftelgtle / göelticB men jgn bing&cn fjier en baer bp ben ItefDebber^ matö ften* lip m^ ootg
Aï.öoetoel in 'tgemeen be €οη(ϊ niet en erft op ben feinberen / fo ijS notö^ tanjS Cornelis Kunft, foon en 5^ifcipel ban Cornelis Enghelbrechtfz. 5gnen upU nemenben l^aber in beConjl eenbap^ pee en treftgcfe nabolgöer göetoeefl. ^p biass göeboien te Eepben in 't %att 149 3 *en een banbe boojnaemfle ^cöil» berjES binnen ILepben in $^nen tgbt: bocö alfoo 39η ;&tabt in rotBbom niet ober^ bloepbe/boo? 't berloop ber bjeembe oft Uptöeemftöe/ bte bee^ ^tabt beeltgbtiEi tueluarenbeplegöen temat^ften/ trota Cornelis Kuoit fomt0bt^ boo| een 31aer/ bip oft bier / tooonen te jöjuggöe in laiaenber/ biefenbe te bier tgbt een bjel· baerenbe en tgtfie ^tabt / ban beel bieembeboltfeen befocöt en bebioont/ om ben grooten ö^nbel bie baer bjajs SÖeb|eben/fo bat be Confi baer in groot acöten/ en tbel betaelt ij$ göebieefi :bt$ spbaec groot göelt geeft göebionnen/ enbeeï fcöoon bjertfeen göebaen» ©eel öeetlgcfee toertfeen öeeft Öp ootfegöe* paw binnen ILepben: onber anber/ en fonbttlingetenöupfe banb'l^eer Pirck ban Sonncbeibt / altoaer te fien een feecftöoonCïupf-biagingeChri^ met be tiptlepbinsde bet: ttoee j&oojbe^ fcaep ban beelbl/aljs tefien ié bpConfi- ïiefbigiien Melchior Wijntgis te ji®tb^ belbo?gl) / baer ban jgner ganbt iö ee^ nenfcerfrgoonen leronimus, tsiergroo!* tc ronben / foo bianben / Jprupten / aljs 23loem-potten/ en anber riucjcSenss/ feer Uiel én fupber gbebaen. <©of& i^ bp la- qucsRazct ban iiem eengla^ met bloe- men/ feeraerbitögöeftöilbect: en om biefbjille icStiietbeel anbersi banöem bjeet te fcöiöben / (lel itfe öem öier be^ neffen sijnen 3LantiS-man / oft geboojt- (ïabtss genoot/ op bat jgnen naem en lof onber ben J>töiloer^ tn gebatöt blgbe. |
naeriS/feerbetoeegölgtfe MptgÖebeeïbt toefenbe: al^ oocfe mebe be betoegingöe Marix, ober öet ongemacft öaerjei foon0 onjfi^eeren lefuchrifti, toel toeerbitö göeöouben te bjq^ben boo^ 't alber upt.« nemenfïe ban jgn Confï-rijcSe bierti fien« :©aer beneffenë notg een af boen ban't €rupii/ feer aecbicö en gloepenbe göetolo^eertnaeben epfcöban bejïof* fe» 5^ocö tenö«pfe ban fön «i^otötec Aechtgen Cornelis, een ©lOUÜJ altfianjS banyi.^laet/ jgn te fien fön enfgnsi tttieeben ïlupfbioutoen Conterfeptfe- len/ göelgcBfe bupten Ifeoe-poojt fitten inöaerenï^of/metin'tberfföieteneen beel ban ber ^tabt en be ^oe-poo^^na 't leben/biefenbe alle^ feer aerbicft göe^ colojeert. ©p öabbe oocfe beel ftöoon bingöen göefcöübert booj een Cloofïer bupten ilepben / te ?Lepberboip / bie boojben trubbelbernielt / oft berbo?- SÖen sgn göefiouben. ®aer spn beel anber groote en tleene fïncBen binnen Hepben tot ben Jöojgöerjs/ fo ban Wa^ teralsl <©lp-betuje; infonberöepbt tot
eenen boo?neem(ien25o?ger lacpb Vcr- my. Cornelis Cornelifz.Kunft ijj gf)e(|ö?i
ben int ^aer onjs ©eeren i/44,oubt ƒ ^
€ 3
Lodewijck lans, Cornelis Cornelifz. Kunft. FoLi
Ghy al het helfch ghefpoock faeght vliegheo otn u ooren. lek acht dat ai ontdaen u zijn de diepite chooren Gheweeft van Pluto-ghier, en d'helfche wonften mjt V open zijn ghedaen, dat ghy foo konilich zij t. Om met u rechterhandt ghefchildcrt uyt te ftellen. Al wat in hem begrijpt den diepften fchoot der Hellen.
Eetimban Gomelis Cornelifz. Kunftj^cgtlöec banHepben. |
U
-ocr page 148-
l^etUbnttot Lucas Corndirz. beseft/i^cPDecljmt ILepDen.
^ öen boojjoenbett Comciis
Vj Kunft ^tjnji I0at>er0 €rffli)enaem fcDecn te toefen in be Confi: ^oo iiS ben b^oebec ootbniet ttaegib in 'tnabolgen beruptnemenbe flappen gO^Uieed. I^p fieeft be Confloochbp Conelis Enghe]- hrechtfz. 3pnen ©flbcc 0tjcleect/ en ma^ 8Öebojente1lepben/in't gjaec 149 ^p m^ t'famen ;g>tplbec en f©ant 'teöel0i6toföcmbe;g>tBilbci;- fiond boe ter tgbt in 5Qn 05eboo|t-(labt qualijcft ronboebett. Vua^ bejÏ niet te min een goet |@eefier/ foo in ei^aljs !a^ater-bei:b}e/gdelt|c6 te Eepben mt^ toeelban gem te fien ijj: SlnfonberjDepbt ten l^upfe ban ben Cond-Uefbiis&en 3[|eec loan Adriaenfz.Knotter,nwbe fcDÜ' beïbplud/ te toeten / eenigfie i®ateE- bertoe boecfeen/ feet fupber en aetbigö/ tnet toaecnemingge bec affecten / nne battfi^fftoiicnbcrcpffföen/gcoiöinfeit eti efiefcgiibirt, enber anber een bec tooojnaewfie fliufeen/ eeniti(io?fe ban *t©iouftcn in ©ooitjSten
öupfe ban b'ÏICEC lacob Vermy, öacc eorlg beel H^ater-bertoe boecBen ban öemjpnte fien, Lucas bcteJöl fiet &em te Hepben ongijeltgfjen toajs/ oberwitjs batupiÏjgcöiïöeren &cn colt CjuaTgcfe toilbe ballen / berjlaenbe bat ten tpbe ijanbcn€oningï)öan«engDel3iit Hen- licus be be batt in 't ?Lanbt in loeerben en bJ?l begfjeert toa^/bertrocS 8p bertoaert^ met cn 6inberen/bie l)pVüeltot7.oft oJn g^ctaUjabbe / en ftnöert 5pn fcertrctfe Becftmen nopt ban 3pu |0trfoon noc& kben pet cosmcii tet^ nemen »©an bacter ren (ïutfe lö binnen Slepöcrt/ bat obet cenigbe ^arcn upt ^engijcïanbt ίίί gebjacgt / tm 0upfeban een «ioojjnisn Sr. Hans be üartoogö/ lMeIcfi5pn öanbeMngöefeer göelrjcfe S©oe in beeö Hanben ben <i5caef ban leycefter, upt 4Engbeïanbt/ tOt^OUf bcmeurtoaiigfieroepm/ quamen met ftem cen^e Cngeïf-mannen / öie be feec JegBectitötoacenjön binaften / toaw: p conben o^tetoojjen/ ewbieSennist baei; Dan in o^g&etsnbt «cbaren toe<» ren. mm al bAtitft Dartgemtoeet^ bergalen« |
l^etleuen ban bett uistnemen^
ben Stj^über/ lan van Calcker.
Über alle beflonfiicDbi ban bec na# Wtueren/ oftbie onberaï!conjt|§e* berlanbecjS fcfieen ben wptbercoienfien te toefen/om Stalien ben monbt te (lop^ pen/banfoo öoogöen roem te laten goo^
ïtaéf£Öe!|o0ft-fc0ilber0/iii be ton(l ban toel fcfiilberen J^iguecen / nopt öeeft niet aïleen obertcoffen / maec oocS niet gDelgcfe gBetoeeii: ^at ijs (mgnis afB# tenjs) ggctoeeft ben uptnenienben ionpi- g^en loan van Calcker.toien^ toeecbe fti be€on{lic6niet entoeetgoe luptflem^ migögöenoegDaptblafénna berbienfï? φβη mp jammert ban fulcfe befonbe? IBeeRer foo toepnigD befcöepbt te öeb* ben. Wp ijs gfieboicn in't 3Lant te €ieef; in be jètabt €alt6ec: jBacrtoaecSp eenigöbooibeeïbt&sbbc/ bat Bem tot be €on|ïboo^l>?{ïbingöe ber ^njïigöec j^atuer bettoerfete / oft bp toten öpgtjtf begötn g^efiabt geeft / toeet icfe niet: ^an bat 6p ontrent Bet giaer ij oft 3 7. tooonbete©enetien;en toajs toecö g&eirocfien/ oft fiabbe baer jrjn toefen met een bot&tcrbati «©oibje^ty tocïcB0 euberjïDup^ een moo|t!iiip^ fc^e ferbergöe toajs/g^elöfft in't ïebeit ban 5^emf6ercfi to0|t betöaelt. toajS te i^enetien een toeerbtgö i^ifctpeï batr ben grooten Titiaen , toeMjs manier ban ;g)c&tlbercn f)p niet aïiecn nae en bolgfibt/matr fo arötcröaelire/ batmen pun §anbcling|cn ten ïeflen nret toill tOnbirfciicpben:!©ant Goltzius, ujienjs co?öeeï ΙΓδ toeï bectroutoèn foube / toe* fenbe te toerbcn Rem laten fien |
«nigfic Conterfeptfeïett / en boegfibe jtratjc baerbp te fègg^en/ bat ban Titiaen, ï©c^cbiïöer!i bie bp öem toa* ren^pben: «©Bpöebtrecfttentoeïgöe- ooj^beelt / noclitanjS en ifl ban gem niet/ maer ban lan van Caicker,toien3S |^anbe<* ïingfie bie ban Titiaen foo epgfientlficfc ge!f c6 i tf / batfe ben Confl-berfïanbige» ban ber1®eereït niet fonb^ taJetent'on* berfcgepben \ 3l^an$ nat Vafar^ getnpgo tif ί / bit öemte l^apels fiabbe gefeent / <n tonbe men jgn manier ban toereiken boei geen i^eberlanbtfcde aenfien. l^p toa^ ooditoonber uptnemenbe ban te ganbelen met Crgt en met be #en/ öeel doecfe artferenbe/ toaer in öp Titiaen 00C6 feer geltjcft toa^/oft niet ban öan.» bel fonberftöepben. m öi se»· toeefl/ biebattoeetbitD25oecbooibcn «natomid Vefalias geeft göcteptfeent: leeltSe beelben feer uptnemenbe ban 8emg8eBanbett5Ön/ en gfietupgDen / toateenuptmuntigsgeberianber Bpijs flöetoeefï in onfe Conjl, Φοίδ ijeeft Op getepcBent aV oft mee(ï alle be €onter^ feptfeïjs ber^cgilbet^/ j&eelt-fnöbere/
Ncderlandtfchc Schilders,
Ι0£δ/ enmeteenbafïeBanbtfïoutïöcS m toel gijeöanbeltsön/toefenbebingen bie metjlBenfcDen öanben niet en m te berbeteren. 5Dan tot een tïaegijlötS sammcrber ;Stöilber-tonft/ enbeeere onfer #eberlanben fcö^e / ijs ηοφ iongD toefenbe / boe© rgp in be Confï / gOeflojben binnen s^apelg/ ontrent fiet
Cleöen Dan Pieter Koeck, ^tBilberen2&outo-mee^ ilerbanSlielfl.
-rv € ^tabt ban «elftbefioeft niet te U ftoöaöen j oft fiaer te laten bcD trotfen/aijS anber;èiebg ftcB bcr;ècötl# berconfien galben googg beroemen/ en gotcöen/ bat fpfiebben uptg^elebert en
öooitgÖeb^cBt bermaerbe tonfïigïie ^tfiilberiS/betopfpfa öoogpcfeiss bertiert/mtó te toefen be booitbiengö^
fier en gebooft-plaetiban benbernuf* tigBenenberftanbigöen ^cöilber Pie- ter Koeck, en gem t'gebben gbegabt tot eenaSojgDer, m öeeftbeConftgfie- ieertbpBamard ban 35juffel / en igfeer eöeefitgö toefenbe / baer in toonber^ lötfeentoegöenomen* ï|pi0eentloec6 teetfienaer en ^tfiilber gfietoo^en / bepbe in (loipen l©aicr-bertoe : <©ot6 in patroon tepcfeenen/enfcBilberf/feer uptnemenbe.I^pfiabbt^taliën/ enbe gemecn^töiibet-ftBooiaoom befocBt/ 0coo(en bïöt toeb jengenbr wet tepc^e^ |
FoLj4d.
ïm van Calcker, Pieter Ko^fc,
nen en leeren/foo ban beelben aï^ S^tU feirge, ^oe gp nu toeber in j^eberlant ggetroutot / en lO^ebutoaec g&e« tooiben/ toerbt^pban eenigfie C^op» Ittpben/CajJntfterjS ban25?uffcl/gt&eei^ ten ban ber iBoepen/ betoiUigt be np^ aen te nemen nae €onf)antinopel in 'SCttrcfeicn / altoaer flun booimem toass pet befonber0 upt te rergten/ met tc magen ftboon coftigtfte'gapeten boo; bengrooten 'Siurclt/ en lieten Pi«ter tot fulc^en epitbt eetugöe .bingöen fcbtïbe· ren/ om ben /SEutc'eftDen l^epferte too* nen: maeralfoobenCurcfe boïgDenbe 5Ïjn iBacScmetfcBe mt / gfieen beeU oen tian iBenfcDen oft^teren beg^eer» be/foo ifTer niet af gfieballen/ nocö pet te toegöe gebjacBt/ ban berloien repg/ en groote coiïen g&ebaen. Piccer baer ben tgbt banontrenbt een gaer toefen- be/ leeröe be ^urtfifcöe f^iaetfi/en niet fonnenöc lebigfttoefen / teptfeenbeon- bertnfTciien om 59« senoet&t be ^tabt ban Confiantinouel nae fleben / met beel omltgggenbe plaetfen / göelötfe be felbe bingBen in feben pertBen berbeeïÊ in Öout göêfneben / in bjucfesgnupti göegaen/ baerinberbceïtbetfcDepben ganbeïingBenber Curtfeen. €et|l/ fioe ben Curcfefcöen ï^epfer göemeenlgcft rijbtmet sijntoacBt ber ^anötfcren/ en anber göefelfcBap. /SCtoeebjï / een CnrcBfcBe aSjuplof t/öoe be 25 jupt ge* lept en berfelftöapt toojt met fpeel lup# ben en bergeïgcBe: met ootfe een JBan* nengöebansiopönntoöfe. ï©crb(l/Boe fp bupter J>tabt Bun booben begraben. i^ierbiï / be m'futo JBaen bperingBe oft jf eelï.iHnfa/ be toiife ban Bnn eten. ^efl/ Boe SP repfen. ;§>eben»t/lioefp Bun Bebben in 't leggeren, ^n befe bin- nen fietmenfcBoon bajïe gronben/ ber- (tBepben aerbigBe attien ber beelben/ fco in biagBenalé anber toerc&ingBen/ feer bade (ïelliugBen en plantingBen ban toeïfïanbigöe Β jouSensi / feer bp ftecïncS en fraep toegBemaecfit en gge* Buïfelt / ootB beeïberlep tonf^m batt biatBten/toelcfee alle^ gBenoerg te Jen- nen gBeben/ toat een Beel berftanbigft l^eefter Pieter fjSgBetoeeft. l^p geeft Bem felben in 't febenbe (Imfi ooc6 gBe* toflterfept in 'STuï^f^ftSe tUeberf/fïaen- ^ 4 bemet |
-ocr page 149-
entiecDieneffenjS ijemfiaet;/ j^oubenüe eenianggefptet^meteenbaen» ^^oegp in ileöerianDt toasi gftefeeert / öertroiw begpy en nam tot ;ónttoieei)bei^upf« biOUUï Maeyken Verhu ft oft bcffcmetli/ bp be tuelc&e jgaöbe b' tupfb^ou* bieban Pieter Brueghel jQnen ^ifctpel« Sn befen töbt / te üjeten/ tn't Slaet 1 ƒ49* maecfete Dp 23oet6en ban be |Betfeït0c / (©eomctrge / en fderfpecti- be. <En gelgcft gp tnel begeeft en geleect U)aig / b'SHtaltaenfcge fp^aecg ecbaren toefenbe / beeft be 2&occben uan Sebafti- aen Seriij, in onfc fpjaecft tiertaelt/cn al* foo boo| fnnen ecnfltgen arbepbt in onfe l^eberlanbenbet Κφί gBebjacbt/ en op ben retöten toetb göeöoïpen be bet* btuaelbe €onft ban iBetfeirije: foo bat^ men be öinnben/ bie ban Poiiio vitruvio boncfeer befcö?eben 3tjn/ Uc^telijcfe ber# fiaen tan / oft vitruvium noum meer be* ftocf t te ïefen/fo beel öe ojbeneii belangt,
i©uö ijö HOOJ Pieter Koeck öe cefftce tOtj»
fe ban bonujcn opgbecomen / en bemo* _________
Een Schilder met alleen ghy Pieter conftich waert. Die Aclft ter Weerelt maeckt door dees u Conft vermaert: Maer veel Conft is hier toe door groeten arbeydt creghen. Wiens werck te bouwen is fchoon huylen opghefteghen. Dit leerde Serlius de zijne, en ghy u voick. En 'tFraniche: want ghy zijt Scrüj tweetaelfche toick.
Nedcriandtfche Schilders, be mtt ttm bogge/ en tugfï nae een t)ecneafsegaen;bAtt'ti]$ttioe))Ig(6/b6t
feptfelen gbemaeefet.l^p ijs oot& bec göetoecfi bec i^epferl^cRe Ifeaje- (lept caroli Quinti, in tDienjEt bienfi ÖP gbefloiben i0 binnen Knttoerpen / baec ÖP üjoonacfttitö toaiS ontrent öet Saet onisïêeeren tjjo, l©ant5Bnï©ebutoe Maeyken Verhuut gaf jgn naegfielatcn . jBetfelrfle 25oet6en tot int Saer i ƒ f 5»vw mf^ Pauwels ban tCelfl / banart foon ban ' Pieter Koeck, toa0uptnemenDe öante copteren/ nae loan Mabufen bingben/ oocfe feer net en fupber maetfeenbe glaef* δεηί met bloemen, llptooonbe eniïarf t'2(lnttoerpê:?tïn Ï0ebutoe toert b'i^upf* bioutoeban Gidis ban «onincftj: loo» ^Ot Pieter Koeck ban «elft / fpieecfit Lampfonius in 5ön ïï.atönii gBebici)t/op befetoijfe:
öe boDj gctooontc in al s&n Hantfcbap*
^itïeüm öan loachim Patenier ^cDtlbcrbang^mant.
De bermiierbeöeerïöcfee (labt^fint* tosrpen / öooj be CoopmanfrDap inboojfpoettotfenbe/ ijeeft oüeraltot Öaer gfjemencSt öe upincmenftc Oiifcr Conjïen / bie tiesl bun tot baer oocfe be* göetjen gebben/om bat öe Confïgbcern !js bp ben rijc&bom.<©nber anber ijs ooc fiaer bp getornd befcn loachim patemer, göeboienteï^inant. Wp W öb/w^"
int <i5&iïbt/ en ebeï BtiJtlber gcfelfcDap öcr J>taöt 2Cntüjerprn / tn 't gaer onjt l^eeren r si j^pDabbeeenfefe^epgcn manier ban te maften S^nbtfcöappen/ feer aerbtgb en fupber / be boomen foo toat göetippeït/ ooc6 baer in maetfien* be aerbigbe bceïbe6en0/ foo batfpn öin* gen toel begfteert / bertocftt / en tn ber*
fffiepöin Hanbmgebpert 39Π»
penergljentematcSen een jBanneben 5ÖngDebocgljboenbe/ toarromijpben barfeer toiert aöebeetcn: bit baffcerfeen toasi f fomtrjbt te foecben / göelrjtb {jet IBliien ban Hendrick met be 25le0. φβ" fen Patenier toais een menfcb/öie neffenjs 5Pn eöel Conft laajs ban een routo Ie*» ben/ feer tot üen öjancb ggetiegben/ bat Bp tittl öagljenfat in bellerbergb / 3pn gljetoin oberbabfgb boo^b|engbenoe/ tot öatbp ban boo? nootgijebjongben öcm tot be gbelb'biucötigöe #inceeïen »«ofl: besbetoen : 25p fiem leerbe Fians Moftert, öten bP öooi feo?feïöepbt m biontfeenfcbap birbtoiljs tcnS^p^upt iaegbbe / foo bat bP beel bpbember^ bi oegb / gÜenegftin 5pnbe om ïeercn. 'SEentööe boe AibertOurer t'Sdnttoer»» pen toajs/ ïjebbenbe groot bebagen in bt öanbeïtngöe ban Patenier, tonterfieptte ÖPÖemopfenltepi / eft miffcbten een |
ban geeïanbt / |gn ban Bem b?p uptne menbe (ïutSen/beteen toefenbe bol beel^ be&enis / een batailUe/ foo toei en fupber
Dac onder dees al t' faem niet een
H<iSt göelöcfet tod / bat in onbefien» be oft onbermaerbe plaetfen be na«> tuere fomiijötiS / om toonen bat fe gbeen aenfien en beefc toacr fp baer gaben tipti Rojt / gbenegb^n is toat ntcutM-s aen te ricbtcn / teftebben upt eenfamen ftoec boojtgfiebjaclit / gDeftelt cn opgiie^ boeit onbcr be fterten / oft Uc bien onfcr Conft / befen Henrijck mctbe25ïe0/ aï- foo gbcbeeten nee een toitteblecb / oft bleiibanbap? / bie ftp booj op't booft babb?» iö göebo^n niet toiit ban binaot tot Bovines, en tsi alft fcbrjnt een naebolgber göetoeeft ban loachim Patenier: €ή ijS gbelijtEfonber iBee* ftcr een JBeefïer getoojben/ nae bat ben gbeïeeröln Lampfonius ban b^m gbe# tupg!)t/ feggbcnbf i^^ ^föbt Dinant beeft een ^rbilber gbegeben/ ben toeïc<» 6cn ben^f btlbi r-bicBter beeft geroemt infpnnaeftegbeöicbtcn. bequaem^ fïe gbelegbentbepbt ban 'tBaberïanbt feïfbabbemeenConftenaer gemaetfet/ «n JBeefter noutolötSö bem leerenbc, Hetclcen Bovinen beeft bit lof benbbt Je naeft flBeïcgBen / en Beeft Hendrijcfc ljoo?tgcb?öcöt / erbarenin ILanifcbap^ pen te maetStn: JKaer foo beelaliS deen Bovinen, Dmant en toötBt: ^00 bêel
O loachim togtftt Hendrick öooiii» |
F0I.I4Ï.
loachim Patenier, Herri de Bles.
^ifeïet/itirt eeit Coperen (lift/feer «pt* nemcnbe göébaen. ©ah Patenier fiet# mf bp terfcbepbf liefbebberjS feer fraep Eanbtffbappen. -^De IBibbelbojgb bp Meichior wijntgis, ben |@nnt-meefler
5befcbilbert/bat geeh berlirbte^e fon* be bermogben öa^tegben te )nebbeii« 'STotljem fp?cec6tben ^leerbeh lamp- fonius i onber een€bnterfèptfei/ bat ben ï^oojnfcben Comelis Cort (bienbpCur- tins noemt) nae 't gbene Albert Durer be/beeft feer fonfticb gbefneöen/ mfegf
op befetmeenin^ei
^hefïen can weftn, Soo levend uytghedruckt zyn beeldt, ghedaent en weienj Als dijn, ο loachim, is hierom niet alleen. Dat ghy in Coper zijt van Curti handt ghefneen. De welcke handt niet vreeft, dat ander haer fal trotfen: Maer om dat Durer fagh Landtfchappen, hutten, rotfen^ Van u ghefchilderr cloeck, verwondert zijnde feer. Met Coper ftift op Ley u wefen track wel eer: Dees trecken volghde Cort, en heeft met dit te connen. Al ander niet alleen, maer hem felf overwonnen.
befen loachim ïjeb
ï^etHetjen uan Hem de Bles, ;^tbilber ban 25obineiS / bp ^tnant.
_ itfi toepnfgb fit^ fcBepbt; ïï^an snn toertften / bie men te beel plaetfen bp ben beminber^ fiet/ ge# tnpgBf» gbcnottb / bat öP een iBetftet i^getoeeftbangrootepatientie oft gei» bult / groutofaem beel tnbt éntoettg in 5pn bingben boenbc/ te toeten / in EanbifrBap / en foo in 25oomfiéni{/ Ööotfen/ ftebffeenö / menicbte ban beel* bebenjDi/en bergbelflcfie/ maecbenbe beel deen ftucBen. i©tt toaiS ben IBeeftec ban ben ï©l/ftdlenbe in al 5bn tocrtben een ï©16en/bat fomti}btiSfooberbo?gen fit / bat be lupben malcanber langbe geben te foet^en / en toebben niet te ton» nenbinben/ en alfoobun tgbt-berb?öf nemen met bit foecfien. Ït^p ben Conft beminber Wijntgis jtjn ban Bern b|pe Hanbtfcbappen feeruptnemenbe/ en een Hotben, €:'2llmfterbam in be IBarmoeiSfttaet tot Marten papenbroek t0 ban Bem een grootatötitb fcBoon net a.anbtfcBap/ toaerinligbteenen€ra« mer onber eenenboomen flaept / ter* toglen giineen groot bed 3tpenboenbe/ btc al 3pn Crameroe boo^tbalen / en Bangben ober al op be boomen / en met Bem bed toefen Bebben: 'ttoelffe bpee^ mgbe toojbt uptgbdept en berftaen/eeti fpotterije te toefen met benl&ausi^^e Slipen fouben jön be j!®artenji/oft jeare tinifïen/ILutberjS gbefinbe/bie 'ttoe* fen &e!S#aujS (batfe Cramcrge noemen) fouben ontbet6en:®ocb^mogben bat gualaiS bwpben / en miffcöttn en Babbe ίφ / HemicI |
-ocr page 150-
Henrick 00« fttlci nict inebe gfiemeent; iDoantbe ConflgB^en fpotilerbegoo^be t'^mfïerbembpb'l^eei: Melcfjioc Mómheron een acrbigö tïeen üut&r&en bön eett Emaus, baec toonbec Deeldeen bjectx&en in tomen. I0oo^ aen tornt Det €e(leel £maus,en be #ilgcim£i in't gebot ί elöeri fitten fp tec WcU
fietmen in ^etufalem ban be ^affie/ aljj Ecce Homo, enbecge» Igtfee: berbec ben Calbatp betgB / met 'tCrutifiren betcgfniji. 25p ben ^epfer en ingjtalien en anber plaetfen toojt 5ön bingen beel göefien/en befonber in gta* iienfeetbegïieeri: toant ben j^anmet Bet ïPlfeeniifeectofitbermaeit*
i^et letten öan Lucas Gaflel baaHelmont/^tBtlber»
"T >rr ψ bebinben in't gSemeen onfe V V 5^eberianbtftBe ;g>cBilberiibeel tot Itantftöap mafieη te sijn geneptBt/
Ghy Lucas weeft gegroet voor allen and'ren weerti Die van my zijt niet min als cyghen Vader gh'eertj Die my ghegbeven zijt ten eerüen een beginder. Van da t ick worden ben een Schildcr-conft beminder. Als ghy Landtfchap en hut maelt met gheleerde handtj, V vroomheyt was ghelijck u Conft en u vcrftandtj En al dat 't vromer hert door liefde can gheleyden: Daerom laet van u deucht, en Conft 'tgherucht uytbreyden. En ftadich leven oock van nu tot alder rijdtj O oudt Man, die my lief om twee oorfaken zijt.
I^et ïeöm üan Lambert Lombardus, tU 250UU3-
inteflccbanlLupffe,
Gaooten bïflt notfi ernfügö nae foec* fien Bebben mp niet mogBen ba^ tmi bat ttft B9bmogBen betomeneen tleenHatönji 25oet6 / bat vucl eer Beeft ÖefcBiebctt ben 25jugBfe&cn Lampfo- cius, bie in sfineη tijbt toas ben ^etrc^ tart^ ban ben iöiffcöop ban ILuprE/ cotfi een itptgcnomen beminber en fien* net ban onfe Confl* 5®efcH / alfoo Bp te ILuptfe göemeenfaem toaö met Lam- bert Lombardus ban BLuptfe / Babbe in 't löngöe Bet leben beftB^eben ban be^ fenbécmaecben IBeefiet/ baer itBmp «lebe Babbe [ntogBenBelpeninbttmgn tjoojneem. Lambert ijs botB öBebojen flijetoteftte S^Hbit^/oftHnptR/inii
een tloecften berfïanbttB iBrelïer gBi' bjeeft in be €on(ïcn uan ^ètBüberen/ jBetfelröen/cu^erfpettiben/'enbJcer* öigB te gBebentSen / niet alleen cm 30« uptncmentBept in ber €onf!:maeï ootfe om bat Bp öBtbïeed / gBeljjtS alii bertelt toojbt ban Chiron, een ÜBeefïec oft ©oebfier-Beer berl^eïben/ oft bat Dpfulcfie l^oelïerlingen oftfupgB-^iltf beren Beeft opgBebiatBt / altf baer sgn gBetoeefï Frans Floris, Willem Keye, Hu- brecht Goitzius, en meer anber bte naem-bJeerbig sgn/enBemsgn gerutBi eerlgcS bermeerberen. Lambert Beeft berftBepben Itanben befotBt/ eerilon-· trent öe i^cDcrlanöttv itt ^uptfcBtof*^
ftl
Nederlandtfche Schilders,
0ft i>atfe£ niet in omictoatttt 50« öSt* totefl / öat beltfe foo in ^taliën niet bonben tijoibty Vxjatïom fp onjS befonbec aiöten goebe ILanbtftèaj-maetSeri/ tnfp be iBeefler^in beelbenteboefen* éetsijnootfe beïftöepben bponis göe^ toeeft / en notö jgn f biebeflubie bec beelben / baet be meefie trat Bt bet €o\u (len in geïegötnisf/ bejöben.fïellen/sijn" be alleen betnofggtinettentsDe tleea bootf feené oft poUefeenss tot Bun Hant^ fïöappen. ©an befen ijS bote eengöt*
biecfi Lucas öan l^eimont/ biesijn bjcc-
ningöe Dteft göeÖouben te Öpootfeii göeftoiben. m tojccötfeec beel ban Eanbtfcijay in €>lp en l©atet- betbje: botg Öp toiotBt niet beel üp bja0 eenbjienblgcfe goebt JlSan / en een , foetpjater, ί|ρ Babbe gvoote gftemeen* t faeni&epbt met Lampfonio, bie 0em fetc 1 bjaö toegijebaen / en t'fêntï gcnfl bem bufTcÖe gebicBtenin HatfintocftDjeiCi |
ftti^iattcBrgcR/en Beeft toeten tebin^ ben eenigBe^ntgtBen/bie be Francos oft φuρtfφen fouben Be bben gBebaen/boe w 3talten oft anber b'Italianen be Confl booj ophoeren / inlanbtfcBe firg· gen/ tn anbers berbalïen/en ftBier ber^ gaen bjaj;: befe Beeft Bp neetfligB gBe:· conterfept/aleer Bp opt be öoomftBe bingBen Babbe gBefien / upt bte beelben ber ƒ ranfröen sönen eerften gronbt ber Conflen gBenomen: iae ijS foo erbaren in befe bingöen gBeuiojben / bat Bp ton onberfcflepben in toat tgben en plaetfen batfegBemaerfittoaren^ ^p Beeft οοιδ Stalien en föoom befotBt/ ban toaer Bp ttietpbel notBlebttB lueberijirge&eert: maer i0 baer in jgnen bergigBen Boetg ILanb^ ban Uupc&é een Baber ban on^ feCept&en en;t>eBilber-tonfi gBebio^ ben / bie be routoe en plompe 22>arbari^ fcBe bjgfe metB gBenomen / en be retBte fcBoon HntötfeftBe in be plaetfe opgBe* retBt/ en te booiftBgn gBebjaeBt Beeft: maerom BP niet caepnicB banc en roem berbienbe. i^pffioonbe bupten fLupcfi/ lïjas een berfianbitB iBan / ban goebt oojbeel / ootfe ^Biïofoopö en i&oeet/ Bebbenbe in ^gn teertben groot opmer^ feen in't (ïelfel ber bceïben/ 0jbineren ber ï^iflojien / en uptbedbingöen ber affet ^ ten/eri anber omfianbicfjeben. fBen fiet ban Bem berftBepbni bingBen in Tomen. #nber anber een groot ?tbont«- mael Chrifti, bat Beedgcit ban ojbinan* ί ie 10 / en tn affetter» / toer cStngï)en / en anberjS/ foo aerbigBen ton^igB bpgöe* bjatBt/bat Lambert tod macBgBerei· êent toojben onber be bcfïe ^eaerlant* fcBe ^cBtiberjJ/öei boojleben en tegen* tooojöigBentgbijS» llier mebj laet itft 'igl^erutBt 5gnen naem beboïen»
l^et It^m uan Hans Holbeen, uptnemenbe ^tBilber; |
05P boü| een g&dutfeftB 3i|emeiffö afl|o|ten fonftnigBen ingBebooj. te bjojbt beelatBtitB e^emaetfet eenen «onft-batigBen milt-btoepenben geefl/ öftbat eet^igBebeeuaem fupberHofBt te fom plaetfen 3®enftBen finnen ftBerpberftanbigBt/ en mttfnelBepbt Han Sot^ftbafltit^etteugl^tbebeitKeti opent/ moebt en Banben betaeegBt/ met een goebt lebenbicB begrgp am U grgpen/ en beerbigBte bcgrgpenBeo# ge/ jae b'alber opperde €on|len/ en mu tenfcBappeny baer inBed obertreagtfe teuiojben/ peberjs gBeboelen Bier toan te ruggöe te b jgben ben itfe niet ftifligBi maer bitbinbimen raeer gBefcBiebt tr toefen / bat eenitö treRijeS groot i^er* fonnagie in onfe Conft crgenopfïggBt; en boo jttomt in een ILanbt / baer sBeeit meerbooj Bem/ oft te bootenomHaen ijS/ aljS een betoijss/ bat ben gBeefteit 'tbernuft niet aenplaetjEi oftgBedacBt ^gnberbonben : toant benbermaerben Hans Holbeen, bie grooten naem / roep en eBerutBt / be S&eerelt tot bertoonbe^ reu/ in onfe €onft Beeft naegBdaten/ tjt (bp al bat itfi tan nae en opfpo^en) upt 'tBartfleenigBe tooefi ^toitfer-lant/ tn inber ftabt 35afd geboien / Snno 14 5» a»
Wbo^gB in;ê>toaben-lanbtfoubetoeo fen ban gBeboojt: ban Bet toaer / bat albaer eenen ban ben feiben naem gBetoeefï gBebojen / bie ooe& een mm* Igcli goet ;étBilber toa^/ toaeromgBe^ meent too^t/batBet befen uptnemenbe» Holbeen ^pgBetoeefl / toaer in ttfe aiBt geboolt too jt. ïi&ist «©uberjs Bp geBabt/ oftbp toienBp öBdeert Beeft / Bebttft nietbernomen. 'tSJSféette bertoonbe* ren/ toaer Bp fo ftBoon eenmanier/enfo Bed afgBefrBepben ban be onbt b;eemt^ ftBe mobeme Beeft betomen, gicR Babt gBefcBxeben/ en laten bernementeiöa* fel: ban ten ongBelut&e/ baeritfebeeï oft alie befrBept Babbe mogen ban Beb* ben/ t£ia0 ober atBt ofttfiien SlaerÉi oberleben/te toeten/ben ConfWiefo^eii i©ortoj Ammerfbach gBcnaemt / bit feer luflttB toaiïalleaintiguitepien Via* men ie biengen/en Babbe (aisi itfi meen) alle btogDen opgBetepcBent / toat Hans Holbeen te2SaféI/enin «EngBelanbt/sg* ner Conflen Balben/ Babt te toegBe SB^ biatBt/ en alfoo 't felbe befeBeptinet tt* nigBeftutfeen ban Holbeen jga te bin* ben/ oot& teaöafelbpeen SBHttfgBe*
naem/ iji ben feiben ban mijtten toegöin
baer na in aller brieeftfiept gfitope^t/ om te mogBen betomenBet beftBepbt batbr&emi^^fiem j^oocfc beatoa»
Lambert Lombardus, Hans Holbeen, F0I.142 . |
-ocr page 151-
1.
flm / m mtpittua^e te Senncn gOegcbeii Sgemetil: maec^P gaf ttooj antmooit/ üat gp tiet niet fontiet; oroate moept ton tioen / Dte Dingen nae te faec^en/bat gem iiaerom blUgcl Hmt tioo? een goet falartum foube moeten ggebeuten. ^et toelcft mp toegefc^^ben ijoefenbe/ becuoonbect/ beïnglitignentutUigDen arbepbt niet en is / banterïiefbebec Canft/ en niet om góeniet/ aft göeiuin/ bat een anbet oocftniet mijnen goeben püet beelacgticg isefenbe / 3ön gfytt^ en^tabtst eec enfocötte boojbei»
nig^e meenen of j^p mo(l Deeten tsoc m Efely:banit6 bocöt/ ben iBan 10 geli)c6 ^ijnlLanbt/ onbebjeeg^Igcft al^ be ;êbJitfecfc0e cootfen, bit ober* flagöen / Hans Holbeen fteeft binnen 25afeï betfcDepben ftaep baerclen göe* baen: ü^elcge te fien op bet
0aebt-SupjS / en inbetrfcgepben Bo^* gerjs gupfê. ^aec i0 oot te Bafel bp be ©ifcö-marct / eenen banjs ban fiem feec tonftigö gebaem J&ocö jijn onbcr anbet conüigjge (fnc&en ban bem o;^ t'0aet-ÖupjS/fcet aerbitj^ gefcöilöert en Μ gjgebaen berfcbepben (tuc^en oft eerden / tsefenbe ben booben ban0 / te Uuten/ baerbe "maat alle f!aten ban jBenfcötn boetö neemt/ baer peber in t $gn fstbetommert/en meét(foat fcöönt) nocgttionber uptricbten. ^ommtgbe ferggbHupben oft anbet (lellen ijun te* gen be ^oot aen: IBaet moeten boo^t/ mojben boo^deBf/ oft be boot ontroert tie moebet bet liebe Sinbt/ niet lettenbe op be b^oefgept ber(0uber0/oft fp flaet te «drommel in ben ftcgggtfumma / fp laét niemant bjp / ban ^auis tot isoet/ oft arm IBenfcb toe* als befe
#iflo^ien genoecb op be felf inbentieba |
Slem uptcomen in een 25oetji;Een ban loute#iint/ bat een aerbicijbingöen ^p in ^taliën niet ggeb^eefï: ban i0 te 25afel gecomen aen be 6entii0 ban ben geleetben Erafmus ban aotterbam: toeleven fienbe be gcoote uptne* mentfiepbt ban Höibeen , en gljelricS tulc6e<©öeïeerbe ben tonïiigben^cöil* bete tff töeerben en acötingge öebben / Heeft gpftem willen goet boen/en booj- teren« Sl^aerom boo^ Holbeen 0eni liet conterfepié/gelticBbefen Cortfïnisec baer in feec gefcgic&t ina^i / en maec&# Ut fo / bat get niet beter mocfit biefen / notö beter gelptSen, ^it gebaê/fc0|eef Erafmus ijem ecnen bjienblgcfien göi' biebt-b|iêf/aé boojmaeï jijn fφoo^ge* fel Thomas Moro, €ngi)eïfman te Êon^ ben in «engelanöt/ op bat ÖP booj Tho- mas mocDtcomeninbienifen b|ienbt# fcDap bp ben Coningb Henrick be ac0t* fte / bie feer oafe €οη(ί toegcbaen» Het Öem ooc& öet t onterfeptfel me* benemen om Moro te gbeben/ fc^jgbcn
batt'gUcne AlbercDurer naegem gge* baen babbe/ niet en göeleeife.^^efe ooj* faec&beöaegDöe Holbeen m\/m Deeft* fe geern aengöenomem ï^et gbelgcftt οοεδ batfiip te liebet wpt jijn ILfinbt bertroc/ om biefojille f^p baer ei l^upf* bjouiD öabbe/bie foo feojfel-boofoigb/ enbanfoo guaben aerbt bsajs/ batDp nemmeer bjebe nocft ruftmet&aeten Öabbe te bei bjacöten. Holbeen in gOelanbt göecomen bp Thomas Moro, (ben toelcfeen bjasi om jgn grcóte gbe^ leertbept öe^ €oning|i0 oppec CanceU lier)met jtjné b^tef enConterfeptfel/ tot tt berfeSertfiept ban be uptnementïjipt 3öner Confïen. ^p bjajS feet toekom/ en voel ontfangben ban Moro, bie in bit Coiiterfeptfel banErafmus jgnen bjient foo gcoot be^agben öabbey bat Öp Hol- been bp öem ijiel bjel ontrent b^p^laer/ en liet iiem becfcöepben bingfien boen / fonberben Coningö petban Holbeen te laten toeten/oftfien: bjeefenbe/ fiab* be ÖP benConinöb met ben eerflen Hol- beensfoo ebel toeteren laten fien / bat bp nae fijnen lufï ban Holbeen niet gge* noeebfaemfouöe öebben gBcbientgbe^ toeeft.i^tet beeft ben Holbeen^Moro met 5ΒΠ öupfgöefin / gÖeflacBt / bjienben / enanbergöeconterfept/ en meet fraep toercfeen ten öupfe gebaen/tot bat epnb* lingö Moro iti 5ijnen fo gtooten luft ten beele geöolpen/en berfabigt toasi» 5©oe geeft bp be Coninfi^löefie IBaieftept t*3tjnen gupfe genoobet op een IgeerlgtK bancBet/ latenbe ben Coningg alle bingöen/bie Holbeen baer t'jgnen öup^ fe gebaen babbe/ften.^en ^Töningb bi^ nop t foo liptnrmenbt confiigfie
rfifn
Nederlandtfche Schilders,"
ten. eenen 5®octoj ifely, bie ee* I be bat öem bit feer toeï göcïeet& / maet |
rgen en gabbe gfjefien/bia^ uptermaten feer bertoonbert/fienbe baer boojcogen berfföepben perfoonf bie bp benbe / niet Dffe gbeffbilbert / maer lebenbe toaren flèetoeefl, Moro fienbe Set groot toel beballen / bat ben Coningb in befe bin* aften öabbe / fteeftfe Sem beleefbelgcS te ftöencfe aeng&eboben / feggfienbe: ^p Sgn utoe j^ajefïept t« btenfle geitiaetfet, 5&en Coningb / toien btt toel banrfeiijtS toajs / öab al baf! in ben monöt / of ben IBeefier/bie bat tocrcS gbebaengabbe/ niet te betomen toaer. 3E©aet 05 Moro anttooo^be / jae: en batöp berepbt toajs t'siitten bien(t/ enliet Holbeen binnen bp ben Coningb comb. l©aetom ben €0* ningft feer betblgbt toefenbe /gaf Moro be fcgilbergm te bebouben boo^ gem felben / feggbenbe: j^u ic6 ben 5®ee(Ier felföebbc/ falitBtoel gbetrggbentoat fcfebegbeete, ï©en Coningö babbe Holbeen in grootet toeerben/ en acbtin* gl&e/ entoasblgbe fulcft obertreffenbe Confienaer bp bem tc fjebben. Holbeen toefenbe bp ben Coningb in 5gnen öicnft aengöenomen / beeft berfcftepben feet fraep Conterfeptfel0/alja bess Coningb/ en anbet / feer uptnemenbe gOebaen / bie te Honben notb te fien ^gn/ alis bol# Sbenfal :pen ContngÖiS gonlï en lief* beijS meer en meer tot Holbeen toegöe»» nomen/ betogl bP fo toel ban bem na φ nen toil gebient toaiS. 'STot bebeftitigbe ban/bat benConingö fiemfo beel toege* baen toaö / tê eert gbefcbiebniiS / bie een fcgoon l^eerel aen besifjcbilberis Croon iörtoant bet ijS gebeurt/bat op eenen tgt een €ngelfcfte <©jaef guam om Holbeen te befoecfeen/begeericff toefen sönConfi/ oft t'gbeen bP onbet banben baö/ te fien. ï^et toelcfe Hólbeen (bie pet nae t'leben tonterfeptte / oft pet bepmltjct te boen Siabbe)gantis niet gelegen qfuam: toaeti om ÖP ben <©?aef tot ttoee oft b?pemael fnlct boo?^ bien trjt met aller beleeftfiept affloecb/btböcnbe/bem bcfe toepgeringc ten goebé te öouben: toant bp ijabbe boe fulc belet/bat bet niet en mocbt gefci)iei oen / entiatlem toilbebelirben opeen anbwtötjt te tomen. l[®atb?tetibirjfBe enootmoeh^]^ bermaning^ Holbeen <©iaèf nietaf: jBaet wtlwtesöenöembetrappen optomen |
F0I.Ï4S.'
met gfietijeïört / tmeiiéjfilji baï 3sn ^tx* foon ban een jèf^iïber töfeet öbJfbiicöÉ/ en öïte-ettt mof! toefen. Hbibéen gém flbétoaerfifioutotfiebbenbè / ófte laten ban 5ijn iioute onbelieft&ept/ert ben an< beren baer in bolöcrbenbe / iiam ben <6i8ef en toierp fiem be trappen af: bie alüaiknbe in CngBeljspm <i5öbe be#
bal ttt riep / O Lord ha^e Marei oppao me. ;ί>0η öEbeliïupben en ®ietièerjSf/ booj befen ftDiiebelöiiBen bal berbaefl/ ftabben gbenoetb te boen met l^un^ee* re / tertoglen Boot en befettebe Hóibeea 3gn camet-beut toelba(}/jen iiS ban bo« ben tot een bac^benllet uptgj^raet&t/ en in berftaeftbp ben Coningö gfieto* men toefenbe / bab ben Coningö om parbon / fonber fcggöen toat be fiafie toajS/ baer ben Coningb berfc&epbeti mael na bjaegbbe: ^otb parbonneeti* bebem ben ConingiJ / mtbtg bat bP Öem be mifbaet oft fafie foubè te feenni gfieben/ftet toeltfee Holbeen opentlgtS/ en boltomelgcg gbebaen ^bbenbe / ge«> liet ben Coningb al oft ftèm beroutoeti toaer / fiem foo fletIjt te parborttteren / feggbenbe bat öP öem niet meet molt berbooiberen foo (ioute (Inc&enaen te ritöten / bebelenbe öem niet togbt ban Öem te gaen / maer te blöben in een ban bejs Coningb jS tameren/tot bat ÖP bet* fiaen babbe öoe öet met ben <i3?aefbet< gaen toajS«Co?t0 baer na g«a ben graef göebiatöt toefenbe in een fiofbaet / en toerbt booj ben Coningb gÖe# bjacöt / göeguetfï/ gnalgtl göefieli/ enberbonben/ öem feetbeerlgc6 gÖe< latenbe / boenbemet eentoeetfie floi^ toe (ïem5önclacbt ober ben ^töilbet/ bie öem foo göeöanbelbt babbe / boen* beban be faec6e een beel toaeröepbt/ Öeeftfeupt toojnitbepbt met ontoaer* Öepbt een groot beel guober gemaeéfet / totnaebeelban Holbeen, gbelgifi ben Coningbootfetoel ton betmetrfien. ^εη jaef 5tin tlacgt-rebenen ttolbaett Öebbenbe / begöeerbe bat 5Ön IBajei» fïept baer ober fnltben (iraffe foube boen/ aliifultfien miföanöcïi^Söc aen ^gnenpetfoon gefcöiet gtoötïijtft tór* bient babbe. 5®aetben #?aef in befe» pber ftoo|enbe/en mertfienbe bat bfCóf<< ningS ^t niet öefticö men tofljS / öetti |
-ocr page 152-
toafl ïta b.e oo^faBe tJiasinbe / upt fialen öe/en ftem ml Dou&etiöe/üieVgeïgcUèn^ bt of ben €ontng^ niet gD^ncgfien^ajs t'aftefcöteüe nae jgnm fin te (iraffen/ aaffootoceltefeertnen/ öatDpfelf öacc üMtt tD^aecft iutloe boen: ïl^aetom ben Comnst0 0cam gebQo;bé/bat Dp tn 5ön tesenuioo|bic|^eptairo beracfitltic& en Uecmetelgcft fpiatfe/flöeïöcfe of öp öem In'C Wmt m gat>be kutllen
fleïlf/en fepbe:jSu en Bebt ggp met gce- neri Holbeen te boen / maer met mnnen ^Tonittglijcften pecfoon felf.25egorilöem op bjépeöenbe UJöfe / oft öaröt aén te gaen / fegg^enbe onbet; anbec laooo|öen: IBeenbp bat mp foDtoepnigöaenbten IBan tiS göeUgïjeni Sc6 feg(j u bat κδ ban febcn^^otren (Toot mp gc^ ltcfbe)feben <i5jaben canmaèen: maeu banfeben 45?abeti nieteenen Hans Hol- been, oftfop uptnemenbe Coniïnae»:. <t0anuielc&er anttnooit ben «t^^aef feet ijerfcS^ttfete/ bibbenbe 50niSlgfj3S0e# nabe / en begeetbe nae te tomen al t'ge^ nebénConingö gDebiebenfonbe, ^oo Ileïbe 0em ben ConingD beegÈ Wtt: bat fip tot géenen tööen toelcggien noc^ befiaenfoMbc / aen Holbeen genige Re teboen / ηοφ boen booj anber boen/ oberfjetgftefciiiebefept/ oft öp foube aen ben <i5iabefoo grooie firaffcboen Ööeftgieben / aïsioftaensijnenijcrioon JtoaeK gebeurt.ïliec mebe Uia^ öefe Jlfe oft i®eftBil gantfcö ten epnben / en gÖeflt(ï« Sftengacnbe be toertScn ban Holbeen boojben Coningf) ggebaen/gp Öeeftfeentptnemenbe gemaecBt t'con.^ tecfeptfeï ban ben «Contngb Henrick öe |
thalle beleben natucrlgtS fiet betoegen ttt roeren* t^ nocö te fien te wtu gal/een toeccfe bat SDnjBeefïcr pjijfi/en öBetupgBt ttnen anberen Apeiles te ^ijn eöetoeefï«i|eeftcoc6bangBeIijf6efect ioniligB / net / en fupber gBebaen / be fontetfeptfelen ber bip naegBelaten Rmberen besbobjnoemben ConingBiS/ te toeten/Eduardus, Maria, enEIifabeth, notB ïongB toefenbe/ bie οοίδ ter felber plaetfetefienjgm i^eeï gjoote teeren/ nek foo groot al^ fjp vna^ / feer ftatigö in eenen tgtfelgtfeen ^etel oft gfiefioeL· te/meteenftöooncierlgtft Capgt on^ bec 3ijn boeten / obec toeoer fgben 6nic# ïenbe boojfepbe #bcr(ïe/ toelcfeeben Coningö met ber rechter ganbt gun ^itbüegien toelangt/ toelcficeen ban ben (Obermannen met grooter ootmoei» bicöept eti eerbiebtnge fcggnt t'ontfan^ göen» #ct jgn eenigöe bie meencn / bat bit toertfe bp Holbeen feïfniet göeBeel boiöaen en ijj: jiBaet bat nae 3ön boot/ Öet göenebaernofbaeng&fb^acfe öan pemanbt anberjs bolepnbigt foube toe* fen: ;©otö tnbient foo toaer / fteeft ben ojjmafeer ben Holbeens fjanbeïingbe fo berjïanbigö tonnen bolggen / bat öet geen ^cftilberii norfi €on(i-ber(lanbt^ gDe banberfcl&epben Banbenenfowben oo?beelcn« «©aerjgn nocöintoerfrBepi ben ileeren fiiipfé menicbte ban fcöoon treflijcBe tonterfeptfcïen ban sgnfeet fupvicr öanbt te ften/ja fo beel bat öet te bertoonberen igf / boe öp binnen jgn ïe* ben fo öeel beel/ net curieuja toert öeeft conneii maecfeen/bcöaïben nor β t'göene ÖP uooj (iSoubt-fmeben/ êtöilötr^/ f^Iaet-fngbetiS / ï|out-fnrjbec0 / m* tgcS-fngb?r0 / en anber fofupberlgcS/ en beeï gfjetepcSent Beeft / en aï fgBene BpfoBeelaerbigiien fupber in toafcfii
Bem fcBiêï in alless toi(ï te beBeïnen/ toercSenbe ba #lp-bertec/ï®ater-ber* toe / en berliciiterge/ ootfe al eben mee^ itetlgc&, s©otB aïcet Bp bp ben Coning guam/ en Bab notB nopt ban berlicöte- röepetgöebaen: jBaer btnbenbebaec bp benContngB eenen te befen beele upt# nemenbe fraep toefenbe / met namen Lucas,een bermaert IBecfier/mettoelf* 6en gBemeenfaem bennijs en b^ienbt^ fcBap Boubenbe; boe Bp maer Bab φ* ften be manier Boe menbaermebetoe^ QingB/greep Bet bp ber Bdnbt:en beto^l
fipbtttv/
Nederlandtfche Schilders,
en ©iontoen/sön notg aiic feer Ubenbe met 5ön conftigöe ftanbt gÖebaen.3®efi gelörjc binnen Honoen op üesl Cgtcui:* gijnji öal/ (ïaet nocö ban fiem ef fc^oon ijeerlpcft (!ucB mvt% / baec be «©ijerfïe ban öet <aiïb öun ^jtbilegie ontfangê. I^kt fit ben boojnoembenConingHen-
fltöfte ten boeten upt/foo groot aljS t'Ic*' gfjebootfeert Beeft/ bact Bp B«l uptne»· beii/foogBeBeeïïebenbigfi/bateenpe!» menöe oocöintoajs/ aijgeen jBan bte ber toie't fiet berftBjtclitttoant Bet!' " feBgnt bat Bet leeft / en batmcn t'Dooft |
Bp beter / jae uptnemenbe goebetepc* feeningBe / (lelUngBe / btrftanbt/ èn BanbelingBe Babbe/ gingB BP öen Lucas Uerre te boben / bp manier ban feggen/ fo beel aljj Bet ^onne-lttBt bei lÊanen in rlaerBept obertreft. Ce ILonben op Bet ^tael-öHpii / oft mftm Öupsi/ in be eet-fael/5ön ban Holbeen ttoee grooi· te Beerlgcfee (ïutèf ï©ater-bertoe boec^ ien/ uptnemenbe göefcBilocrtengite' Banbelt toefenbe.ïlet een flut be€ri* umpBe toanben rgtfebom; anöcr/ Bet tegBenöceVte toeten/ beCrtumpBt/ oft ben (ïaet ber armoebe, ;©en rijffe* bom i0 uptgcbeeïöt met ben <6obt Piu- tooft Dis , in gijebaente ban eenoubt tael Boofbig iBan/ op eenen rierlgcfeen Oulben antgcfefcBé toagé fittenbe/ üooj ovjcrborfeenbe / met b'tf η Bant grijpen* be in fen Coffer Bet gBelt / met b'anber ffropenbe gouben en filoeren peniitngé. <®ntrent fternjgn J'ouune en j®ame/ oft'rgeïuffe tn t g!)erurbte. B^m op bentoagBenflaen oorb een oeel g ^elt- facfeen. mijtei' bentoagen 3gn eenige / bic o\)erBoopBctgi)faropiïe geit srab# beien. <8ber toeberfgbé ban ben toagcn gaen be bermaerbe rijche ^jincen ban bfï! ouben tgt/aljö Crefus, Midas, en ber* geirjcfee. ï©en toaaben i0 boo?t getroc» feen ban bier fteerlgtbe ftSoon toitte l&eerben / be toelcSe geltpt toojben ban bier iB^outo perfonnagien/toelcfeer na* men boben Ben Boofbrn oftonberBen boeten {ïaen/ toefenbe beclbé bte ben fel* ben fin Belpen boeben/ en oojfaecBflersS bejs rijcbomjitsgn alle naerfetfitronien/ Banben en boeten/jgn tlepf-bectoe: €n alie be tïeebcren ofe b;iaperije / ban toit en füijart:be boo^beèenö en fteraten mei fc|ieïp-gout gctrocfeé toefenbe. "^et nunti be^ gijeficfjtsS befer bepber ftuC' Een / Bf ^ft Bp gijenomen op be linie ber 25afi33/ aïfo bat alle be ƒ igueren co -r en boben ben gBeficittc feer tJcrfïanbifB, pet anber (lucö/béiïaet ban armoebe/ op befer manieren uptgBebedDt:iCr ^ mocöe ingbebaente ban tenoubeuptf SiieBongBerbe magBer 10?outoe / fit op eenen ouöen bérfteten toaglien op ee-^ nen bonbt (itoo/onber eenen tB^oon oft ÖutteBen / met een toepniglt oubt fttoo bebetftt/feer beerigcfe fienbe / flecBt ttn |
F0L144.
toepnigB btcleebt toefenbe met een ber* fcBeurt en belapt tlecbt. Haren toagen toojt booït gBetrofSen ban een ongBe- balltgB magBer l&eerbt/ enoocfefulffe eemn€iel. i^ooj ben toagen gaen een jBan en een l^joutoe / ootH ongebaen / mager/en berfcöeurt/ Bun Benbf to jin? gfienbe/en bjoef mifbaer mafeenbe: bert J@an Beeft een fpae en Baitter«Boo^ op ben toagijen fit be Hope/ toelffeeöaec gefici't feer betoeegBlgfb óptoaert nae ben #êmel flaet/ metnoeö beel meer^ omjlanbitBeben/ bie albaer te fien sijn. <!EpnblingB om co^t maben / bit ijs een fraep ^BilofoopbfcBc «ptbecloingBe/ i^oeticB berfiert oft gebonben/feertoel geo^bineert / batifeer goebe teptfientn* gBe/ en toel gBeftbilbert toefenbe. ^efe ttoee fïutUtn fr Btlberge / boe Fredericus Zuccarius in <engB(Ianbt toa^ / ontrent Bet ^aer 1 ƒ74. bat Bp met grootcc bigt be felbe met epgen Banbt Beeft ge^ ronter fept met berfden en getoafftBen/ betupgBënbe befe bingBen toel fóo goet en toel gliebaen te toefen/ alBabbenfe giictoeelïban b'Bantban Raphaeld'Vr- bijn. ;©aer nocBtanss b'Stalianen Bun 1Lant0-boU&0 eere toel ba(l lief iis / be felbe onfer €on(!en B^lben / anberen bolcfeenobertetoillen gBeben* felben Frederijck Bttft nocB meet be* bent/en iis nor Β mtlber uptgecomen U* gBen onfen Goitzius, tt lEoom toefenbe t'5gnen Bupie / in pjaet toefenbe ban Hans Holbeen, en 5gn ftBilbertjeninen* gBelanbt: toantBP fepbe/ batfe beter toaeren aljt bie ban Raphael d' Vrbijm, Bettoclcft bjpeenBoogB gBetupgBni^ iiS/ oft eenb^pmoebigB oojbeel / banfo een jBan in be €on(l foo erbaren:toant foo^italien toaer berooft ban Raphaels naem/ göerucBt/ roem/ en toertfeen/ fp berlooi eenen bpfonberen tac6 ban B^^t^ ^cöilber-froon, «Cbentoel toatter af iö/ fulcB gBetupgöniii bebefïigBt bert Hoolbeen, ecn uptmuntigoberbliegen* be glieef! te jgn gbetoeefl in onfe Confï. Frederijck boojnoembt toaö ootfefeec bertoonbf rc ban een Conterfeptfel ban ern *i5^Éfinne/ ten boeten upt/ alfoa groot aljötiebcn/ gftetleebt in ftoart ^atön/feer uptnemenbe fupber en toel ban ben tonfiigBcn Holbeen gBebaen:
en bit |
-ocr page 153-
Nederfandtfche Schilders,
fien iï\ Sc^tlöer^ en
iienitnbecjS rj^a^ei: ooc&fo gcoot bej^ai^ tóen in / Bflf DpfepDe/becgöeïöcfeein €on(|ennétttc§epbt binnen lEoom niet te gebbengf)eften/engtn00aIbafi ber^ liiohbercben baeip« spinnen ILonben tóetoeed een goebt %ief-öebber cnfcc
€op(len/SCnflemt Andrks de Loo, tDelff eïiCOt|it «l tp&t Öp ban Holbeens 0ant té becomen.^efe gabbe groo^ tenienicöte b^tj bïonbec aetbigijeton;» terfeptfeïen ban Holbeen: #nbel-anber gabbe een alfoo groot al0 't leben tot öet öalbe ïgf/ aen een Wel/ tosaerbp knacen gefcbübeÏt feec turteu!$ alberlep inftrmnenten bet siljlronomie: baant bten geconterfept^n tpa^ gBetoeed bc0 Ceningöss «(Icortomon / g&efiecten μγ. Niclaes, een 5&uptfc9 / oft lêeberïanbec Inefenbe: boeg gabbe teel bertisD ^laer in €ngöelanbt göetooont.^oe ben €o* ningö upt cojtbiöl pft gDenueiötöeni Écnö biaegöbe / Öoe löet quam bat ijp
kuoojbe ben Coningb en al 3tjnen om^ flanbt BertïijcS bebe l^cDen: bocö Bet bjag een fecr goebt Conterfcptfeï/ en meeflcrlijcS g|jc&«en. j^oci) toa^ bp ben tooojnoemöen de Loo "tconterfeptiel ban ben ouben ivieiart Crauwel, in be groQte ban ontrent een boet enBölf/ oocfefeec tonfligö ban Holbeen, en nocB oocS bst uptnemenbe tonterfeptfel be0 BoogB- geïeerben bj^bt-beroemben Erafmi Rot- terdami, baetbooi Benen ban becöafIt bat Bern foo Beel gijèlnffe vuass/mitf» gaber^s oocB Bet tonterfeptfel ban ben 35tffciop banCantelberij. j^ocö B^bbe |
ben boo? berBaeloen lief-Bebber eenen feec grooten boecfe ban ï®ater-bertae / tuaer in op een fcBöon geerlijcfee o^bi» irantie geconterfept faten fo groot afó 'iieben / ban Booft ten boeten toe / ben eBelcerben enbermaerben Thomas Mo- rus, met fan Hupfbjouto / fonen en öocfiteren / bat ecnbingöen isÈ toeerbig göefienenöoogö gePiefen te bJOiben: i»el(R)»eerbigB(luc&/ boo^tsbt^ban boo| beröaelDt 10) g&emaecEt / t^nii tegöeniajGOibtcö bp een gcoot «Êbeï.. man /benileefban Thomas Moro> en fieeftfiet göetocijt in't fierf5upj5 ban ben oberleben Andreas de Loo, gijnen tce-naeiti Moro. nEn bat ban ben bawCantelberij boo|gcmelt / eetibanbe befïc conterfeptfeijs ban Hol- been ggebaen/i^ nu teK tfibt bp té €beïi man/en grijot Iteffiebber/toeltfe^ naem ijS w, Coop, tooonenbebupten Hon* ben ojj 'STeitipelbaei; / ober Melard cce* fojter/ bie nocö beel meer fcaep fcfitlbei^ rijen/ foo ban Holbeen, aï^ anber (ïecjs / t'sönen Dupfe fieeft.; i^pcfi 10 tot 3Sm|1eIrebam in be ï©aecmoe0-fïraet ban Holbeen een feeraetrbigi) en fupbec tonterfeptfel / toefenbe centgöe Comn^ gtnneban €ngi}elanbt/bat toonbec biel ggeganbelt l^ebbenbe onber an« bereenfilbecla&encleebt/ bat natuec^ Iflcfeefilber fiDijnt tcbjcfcn/boaec op ijt eentg^ toerei/ alle;s foo natuerlgrg en felbtiaemgöeöaentcefÊnbe/ bat Bet te
felen / en ban ÖemfelfjS gBebaen: ®'een in een deen ronbcFien / en baa^ ban ber* Ite^tertje/ Beel in t deen / maer feer net enfupber gBebaen / comenbc toe ben Caniï-liefbigBeniaquesRazet: Betan^ bermccfjt een tromden toefen / groot ontrent be palm ban een Banbt/ uptne^ menbebleefcöacBtitÖ/ ban Itjfbertoe/ aerbicB en fupbêr gBeBanbelt / en bit coitit toe ben Confï feer toegBebanen
Bardiolomeus Ferreris. ^CféUptnemen^ ben Holbeen Bsbbetn alle $ijn toertBien en Banbelingöe een fe feer bajIicBepbt in geilen/ en fcBiïöeren/ 59» bingöenal b ρ o|ber aenleggBcnbe / en op boenbe / beel anber^ aijs anber ^cBilber^: q^t* Itjcft onber anber/ toaer baerbt oft gapj Ober te comf B^bbe/ fcBilberbe Bp boeg bolcomdöcfe fllfoo't te tiiefen Babbe / be fcBabutoê baer in rec&t toaernemenbe / en maetfete al^ Bet b|oog0 toa^ baerbt oft Bapi feetbloepenbe en ttatuerlöi^ baer ober. ©tel anber bingfien bergBe^» Iflt^e Beeft öpntet flcebm boojbeei ert
todfïanbt
eii bii ijiaji fê. S.ónbm / ten öupfe ban ι Holbeen tot een^ioefjötiet €o«fï (als{ Melprdl^obroe^ïk , öflt Öï^tiit^quaillte
niet beter <éngèel0confp?iben / gaf fïp j beiiuonberenijs/toelgöclötfeenbeoftec befeanttt300ji:#eer Coningö bergöeeft tenteel / oft bJitte foelie onbec : fom* öetittp/toat «engbelö Sanmen keren in i ma/ t'ijS bseerbicB te fien.jöotö Beb icfe ben t0t ban berticB ^aren.ï^elc^e mtu | giiefien ttoee ban 50η epgen tonterfcpt^ |
toelHanbtbbü^ geli^tptB geljiabt.i^oo^ ber gelgcb ban ben «ntgc^ien il>tBiIber Tupllius öoomfrB öibber berBaeltiji/ &at öp ftincftj; toaii in t ftöilberen / een bingBen te booten nopt meer gefien: al# fttlcBiciji oocfetegBetupgÖenban Hans Holbeen, bte ^inteel en be ;§>cBtlber< tonfi oeffenbe met 3ün QincberBanbt/ l^et tnelcb oocg in onfen tijbt toepnigB/ oft niet ban anberenmeer entoo^gBe^ Boo|t / oft berteit: botö en iji jgn fcBil^ berge/oft toer c baerom niet (Itnc]r:maer recBt/bjelfïanbicB/ en feer bolcomen. <3reboo| berBaelben top bansrjn tepc^ 6enen/bat Bp bed aerbigBe en nette bin* SBen Beeft c^etepcgent / bat blöcbt dn^ Der anber(neffenben boon-ban^/tiie ban Öem in b?ucfe upttomt in Boute |&jint) tiocB aen een aspbel^^iguer-boecbjcfien in Boute #$int ban Bem upttomenbe/ toelr&e ipiguerEen^ oorg in berftBep^ ben 25pbetó gBebiutfetjqn / fonber bat
ter oocfe sijn/bic nae gBefneben jön» S" |
Fol.i45i
bit jpigueC'boetjcBenjön beelaerbigBe Bifioiiiten^ / en gBeefiigBe todfianbi^ gBebeelbefeenjs/ bie oocb toonberltjcfi goebt ban toerrfeingBen/oft artien sön.
3qn befe bingBet) meefï al uptnemen^ be/foo bertoonbert mp 'tBifto^iSen ban Anna, JIBoeberban Samuel,cn Elcana Baren jïSan: oocfe baer David Vrias boot toojbt gBeboobtfrBapt / baer Abifag bp Bem tornt/ en baer Hiiams bobe Salo- mon eenen b?ief bjengt/Boe Beerlncfe/en op ren Bed trefl^cBer mantere boben anber moberne / baer Salomon injrjnen -ΦΒ^οοηίίί ftttenbe/ tiiet met naecfete armen / met een befeen om / oft gBelgcfe men bie op jgn «tjcfefcBe fooberopt bed maecftt: maer met een rijfSlgtfe en €oningBl0rft&leebt oftla&en. #pbit 2&oet)i:8en/tot lof ban ben uptnemenben Hans Holbeen jtsf ban een #oeCt Nico- laus Borbonius een confïigB £.atpn£( Carmen oftgBebitBt gBemaecftt / lup* bénbe göenoecB op béfen fin;
iocht zijn mackers vreemt, en met een foet aenval Sy hem vermaenden vail, en porden om te fpreken.
Den Cofchen Gonftenaer, met droef en fwaer ghefucht, Werdt uy t eetl diepe borft dé ftem oock uyt te breken. En feydè: O ghy eylaesl onwetend van 't gherucht. Dat uyt de Weerélt<juam nu corts in d'helfche wonften:
Och gave flechs maer Godt, dat waer een valfche ducht: Dat onder 'tfterflijck voick een met de cracht der Conften
Ons toont gantfch niet te zijn, dan Schilders met den naem. (Om recht te fpreken uyt, uyt jonften noch a^ionften) Het fchijnt wy waren noyt hervaren, noch bequaem Te handelen Pinceel oft vcrwe in onfe tijden.
En Holbeen heet den Man, jae Holbeen, die al tTaera Ons namen hoe vermaert, foo duyfter ftelt befijden.
En fchier te nieten doet. Alfulcke dachten meer * d'Hel- Gheeftcn deden fiet, die fonder veel verblijden
Ten rechten (als ick meen) noch claghen mochten feer: Dat yetnant maer en faegh, een van den Tafereelen,
Ghedaen van Hans, (dien Hans, die felfs den roem en eer Van zijn heërlijcke Cotift, alleen is den gheheelen
Vóomeemfteri) mettler yaert waer een ghèroep gheho.ört: Cheert Ménfcheti handen noyt^rriet verwe,noch Pinceeleti,
. Sco groote feldfaemheyt ghebrocht en hebben voort, Sy hebbcns niet vermocht te doen, t is önwaewchtiicli. |
-ocr page 154-
^oeepnbliiigOeHolbeen be i©eerclbt met 50 ' eöel €ou(i beel Perciering&e Sabbe toigöelangötien göeljjtfe t'lBeno ftöeïrjca ïf öen op ber Sfterben / en alïe !©cert!tftöe bingen oft bergangbltjtfe toefen/ tot in nietit&eben becfmiïten/ Bnn'ontmaBen/oft tomen tot onaffteer^ Iscften oft onberbiebïöt&en epnbt/ fo
D€^ene bte goebertierïiïcfi ban be miibe Jöatureöulpfaemengonfii» SDe ijanbireptèinge / gaben en twelDa* benöebbenontfaiigöen/in Conften upt* nemenbe göefcöitbt te toefen / baer be* neffenö litOaemlrjcfte fcljoonBepbt en beballïjfBBepbt/ gBeraetfien ItcBtTgcfe ban laegb tottjoogb op te flijgen/ en te tomen in groot aenfien / göenabe en toeerbe bp ben grooten ^eercn en Boj* fien / göeïgc& gDeftfiiet ijS met lan Ver- meyefijDen bermaerbcn confttgf ber/ biebooj fulcèe miöbeien bp beu JKepfer Carolus be bijfbe / liefialïigö en in eeren toajs göe0ouben. toasi gOe* bo^entot 25ebertogtft/ een ^tebefien oft niet feer togtban i^aerïem/ in't geer ΐ/οο. ^gni^aberfiietCor- nelis :ï)oc0 bp toien f)p geléert / oft toat toegangöp Öabbe tot bet Coii|ï/ en fieb ie& niet connen hernemen / ban bat fip booj 5ίίη bl^ enConp i0 gbetoo^ben ^Öiltiec öe0 bóo^rueBtigfjen boo?* «oembenï^epfcrii/ ben toeltfeenöpalS^ een mcbc-repfer bcrfelfcöapte in ber* fcÖepöenILartöen/ ootö mm rƒ j 5. te 'SrOwntsi in 25arbarien: toant ben 3Sep* #r ftem beel gebjuw Bte/ 5gn Brgggen/ seff ijiebntflTen/ en bertotnningf te tept* »enen/nee toeïcBenaemaels ffboon'Ca* ^Steu^ gemasiBt s^oibenifoo bat |
Ganyraedes, en be ftganblijtfee bieberö^ banbe €pp}tfebea&obbinne.l^ierneec botgben tbiee «ï^^iec&fcOe beerftn/ oft regelen/opbefer mepning^e lupbenbe ι
Holbeen in groote benoutöepbt teHon* ben göeftojbenban be#eft/3io» i ss 4. oubt^aren /jgnlitbaem berber* rottingöe en bérgantfelötblep t / maec Sm tof Ifltfe gberutgt en naem ben nae* tomelingen onber ben jBenftBenenon» fterf Igefee flebatöteniffe ïatenbe.
ÖP beel bingen ober aï nae t'leben bebe ί. onber anber ootft be beleggeringöe / en gDelegentflept ber ftabt 'Söunisi / fieb^ benbe in bit en anber beelen ber Conft/ i een feer berftanbigöe enaerbigfte öan# 1 belinge/ in ^eometrieoft ILant-maet/ : en tneer ebel toetenftijappen niet on* j erbaren toefenbe. &gn uptnemenbe ! toercSensgn beet teften t'^tretijt / ^ b'^tbbge ban vaes, bie toonberlrfcS toel gebaen/ en feer göepjcfen 5gn. ^ot 2&iUfTel toaréban öem oot beel ftfioon ;^aff len / €afereelen/ en Conterfeptfe# firn: ^otB toat in be dertien tot sinte Goden en eiber toais / in boo^b'uptfin* ntgge beeïbtiïojmingBe bernieit/ oft toetö gBenomen.. 3η be tfe ban^» Gbricks te 25juffcl gabbe Bp 5Bn epgeti jaef-tepeSen gBeSfitben/toefenbe eet? ^rri)fera0 / in't opperfte met eenen eobtben i^aber/enisi notB tegltoooj*
bIcBtePraga, bp ^gnenfoon Hans Ver-
jneyen^coRfltgB <6oubtfmibt en25pot^ |
en toeer ben u^ant bitftucB toais in tgtjg upt be I^ertft benfcBepnbige Bann ben ontnomen, ti^aer toajs onbe^ anbet ban Bem een gBerutgtigB toettB / ett een befonber fiutft / in be berBaelbe &ertfr/ ban eenen üterft-natBt/ feer toet nen (ïaenben naetftten Chriftus, met be tenBanbtopbe bo}ft/ bie feer gBep^* fen toajs, êön epgBen Conterfeptfel met epgBenber Banbt gBebaen / notB tot IBtbbelbo}gB in ^eelanbt/bp Maria $gn botBter/ ©ebutoe ban s. G. Pi^ter Cappoen,feec tonftigö en toeï gfiebaen: toaer atBteci^ een berftBtetenbe Hant*
Nederlandtfehe Schilders,
Datyémants werck zy el (wat baet verloren woordt,) Dan dat Godt heeft ghedaen^ die dat alleen was machtich. Φίί gBebitöt ojcnDt Jiem tjoojt^ tot ; ren oen beminber üan bcti eötïOöfbèfip
ben jonfligben ^tfer / goe bat ban fulc^ Sen Conflenaer/öoo^ fulcft eertoeerbitö tajertfe / en eefonoe jtDilberge /jijnöer- te gbeboeDt matg mopen: cn bat gp Öier mebe oeronl bigbt/fouöe laten Ma*
O vreemdlingh, hUl u tCen fchijnlevendighe beelden? Aenmerckt de defe hier,die Hoibeens handen teelden.
i^'teümuan lan Cornelifz. Vermeyen, \$m\ ^eber^ bJijtfe^cBilber»
anber Beeft Bp baer bp gBeboegBteen UeraagBenbollgbigBe ftBoon l^;outo/ gebbenbe eenen Bouto in ben arm.^aer iiE( ootB bp beboojnoembe Maria'tton* terfeptfel ban $gn ttoeebe l^upfb^outo feer toel gBebaen H>efe toajs gBebo^en met aen eltfee Banbt feö bingeren/ en al# fo 't minfte bingBerBen aen eltBe Banbt tsiaja afgBebaen / fiet men notB aen be IBanben be Bnupftgen^/ baer fp gBeftaen Bebben, ^efe sgn berBaelbe botBter if* fei:oot6 bangiaren l^aber gBebaen nae
iiS öBtftoiben te 25iuffel / in 't §aer ij j9,oubttufTcBen /j.en^o.^aer/ en toa0 eerlgtli begraben/in be booiber* Baelbe Goricks ifeertB / baer sgn SitapBtatoa^*
'tHetttnttatl loan de Mabufe, ^tBilber« |
D^ iêeBilber-tonft / bie Baer eerfte baringBe Beeftin bengbeeft/ oft sStbatBtbooi intoetrbisBt inbetlbin* <©ot6 i^ bp be felbige ban Bem een ton# terfeptfel ban eenjongB Binbt ban jgn gBebueren / bat toonber ftBoon Bapj Babbe» i^otΒ bp Baer ban beji Ba* berö Bant ef feer aerbige Eee-triumpB/ met beelberBanbe naeebten/feer toel ge* baen.ï|p i Si gBetoeeft een groote b?tenbt en gefelle ban loan Schoorel, toeltfee oot t'faemen ueel 2.anben totBten in ben jgooibt'BollantfcBen jètjpe. 5&itBtoil^ Babbe ben ^epfer fgti gBenuetBt befen fijnen ^cBilöer vermeyen telaetenften eenigBe groote i^eeren oft ©^outoen/ trotfenbe op jgn bpfonbecgBebaenten gBeftalt: toant Bp toefenbeten ftBoon en langB perfoon / Babbe eenen fcBoone» b^eben baerbt/ foolangB/ bat Bp retBt ober epnbe ftaenbe / baer op ton treben: t'fomtgben bp befe ^itnten ftaenbe/ (loegB ben baerbt met ben toinbt Bun in b'aenfitBt/baer fp tt #eerbt faten. ©e* fen baerbt Babenbe BpbaegBl^tBicmet groote neerftitBepbt / en toerbt om ben grooten uptnemenbegbaerbt beelgBe^ Beeten Hans met ben baerbt, ;g>gnton< terfeptfel tomt in b?ucB/ toaer onbec Lampfonius ipHatBn Beeft gBeboeggt een bui lupbenbe göebicBt:
öBen/ aleer fp met ber Battbt opsBe^ boebt/ en ter boltomenBepbt gBebjaefit tan toojben/ foube tnen feggen/ toii natt
tBitSten ftillen toefen en gBeregBetben cbensijn / om bteftoille bat be f^tjfee fonber berftoojingen ber finnen / oft in# toenbigBe beroerten ber gebatBten / be# guamer fouben toefen Btmnen öBeeft in foobanigBe alber bernuftUBfte Con- ften oeffeningen teberonlebigBenoftte befteben/ttoeleft botB niet ttbebtftfgen ® » eti
lan Cornelifz.Vermeyen, en lan de Mabufe. Fol. 1
feootiinben 25;nfrelftBen<@mgangB.
Wat heeft Vermeyen niet ghefchildert, Menfchen, Steden, En plaetfen, die men fiet feer wijdt aen elckencant, O Keyfer Carel vijffl? alshy u naeging tr cdea, Iae volghen over al, te wa ter als te Landt, Op dat de daden vroom hy van u rechter handt Sou malen door zijn Conft, om in Tapijt gheweven Te blincken claèr van goudt: doch door een hoogh verftandt Was t handtwerck boven ftoffe in weerden prijs te gheven. Maer feer uy tmuntich noch hy door een hooft verheven, Dede alfoo aenghenaem vertooning fonderling. Als met zijn edel Gonftmet eenen baerdt ghedreven. Die hy liet golven uyt, als hy ghebodt ontfing, Den welcken breedt en lang hem tot den voeten hing |
-ocr page 155-
Nederfandtfche Schilders,
en iipaetmetbettaerbt/ \im en Μη Dan bch conftiflöen lannijn, oft ian de Mabufe, t>ie sö^bojcn i^Uancenftcöe* feén in ^fnegouuie oft Hlrtopil / afiefiec* ten iyiaubuie, enUia^eéntgütgDenoot Dan Lucas toan Hepben / en Deel imec doec&e gleden. ίίίί eeniBangge^ toieed/bte geel floititaD/ en Dan ongDere» ggelDen leDen DiejS: ^ocg Ciat Dertuon' Deren^i DJeect i^t / Daer teggen alfoo feec Oöefcöicfet/ fupDer/ net / en Der&uïbigö in$pnton(ltgge ganbeltngge ofï vuecc^ Sen/ aïö optConftenaermocBt toefen: «Z^oclg tjS jgem be 4Γοη{1: al üapenbe niet
Doettegouben / en alfoo te ggeraecften ter&ooggerbolfomengepbt: ll^ant be ^eugöt göemeenlgcfe eenen routoen oft ÖarbentoegangDöeeft. m Deeft ^ita^ iienenanbetlanöenbefocöt/ en fsitoel een Dan be eerfle / bie upt gitaltrn in f^IaenbecD?ac^tbe rechte totjfe Dan te ojbinecen/ en te imecSen^iftoiien Dol naec6tebeclben/en aïberïep l^oeterijen/ 't toelcfe Doo? jijnen ttjb in onfe Eanben foö niet tng0cbjupt&cn toaiEf. ©nber feet Deel toerc&en / &et bcfanberiïe en Dctmaertlïe (lucfe Dan Dem eiir baen / iis göetoeeft b' ftoogi) ^Itaer-tflfel te HSib» belbo / een feer groot flucè met bob«. bel beuren/ bie men in'topmOoenoin be srootöcpöt metfcfijagften moftoti* berfleUtn. ;©en Dermaecbcn Albert Du- rer, t'^finttoerpen toefenbe/ quam bit fiuc& met groot bettoonberen ften / «iet fonbet grootcn lofbafr Danuptteft)|e# fiem 5&en 2ibt biet bcbc mtiecBen/toaii ben ^eec Maximiliaen Dan i5ourgaig* nen/ oberleben Ifitino i j 24. toais em afDoentngöebaribenCtupce/ baec grooten tpbt/ en uptnemehbe tonfï iit giiebjupc&t m söetoeffï/ en tij met be felbe MettB böoj 'tï|emel-Dper oft " " ' ' berbjanbt/
ïroot iammer
__________ _ . innen^tbbeU
bólgïl b^ii Oént na gfjebleben berfcöep^ beft céhtgiic ftftoon J®acp- |
beieïbêfiertii /en bergöeïricBe: i©str be* fonbet 11 ban l&em in ben langen g^elft/ teiifinpfeban ben fiee Magnus^em wpt* nemenbe flucft/ enfoofcDoott ; aijS tt^ gD^ntoooibtcl^ Dan &em te ften tnatS toefen / en 10 toat grootac|)tt(I} in bt goog{jte/be isf boeninge Dan getCrupiS/ baet iietboobt Itctjaem toojbt mbet^ ggelaten/bebeelben ontrent anberj^If Doetfjoogj^/ feet aecbigg ggeo}btneect/ en fupDer g0effijiïbert/ met fcïjoon fJeï^ felen bet Beelben/ ILaetfeenen / en göe^ tcotBte boetjcfeenjs/uptbeeibtngöen bet b^oefQepbt/en anbec toert6ingen.«!Daec tjS oocfe bp ben Bon(l-Uefbigcn Melchior Wijntgis een fcöoon Lucretia. j^OfÖ
isï't3im(lerbam in bcï©armoejS-(ïraet/ tot Martcn Papenbroeck , een |)eerlycè groot ftucB in be booggte / toefenbe een Adam en Eva, fcfiieraljS 'tleben/ feev ftgoon en fupDir gljebaen/ en toojbt op groot ggeit g^ei)ouben/ gbelijrlBer ootK Detl Dan göebobeniö göetoo?ben.®aec iis oocfe bp loan Nicker t'ü>m(ïerDam een groot fïutft/ toefenbe een ontgcof^ bing0e lacobi, vjan toit en fmart/gebaen ft^ier fonbet Dertoc/alsfapacötig/ bat* men ben öeelen bortft maefi Doutoen/ boutoen/en Stoken/ fonbet Dat ftet fjem Ötnbetcn macft / en isi feec aeröigb gfte* Aanbelt. Mabufe öeeftonber anber oocft n&efcfiilDert een J^arp-beelbt/ tertot}^ len Jöp toaö in bienfiDanben Marquijs Dan bet iBieren / toefenbe be tronie göe* baenrtaebi l^npfDióuto Dan ben Mar- qmjsj en'tfeinbéfeh güam nae ^acr Êint; ^it (ïuc6 toa^ fo iipötemenbe aerfeigö/ en föo füpDet gÖÉfcèilbert / bat allest toat mmanbersi Dan öemfift / baerbp routo ggelgcRt te toefen : €en biaeuto la^taen toaj? boife foofjeelftfjoon/ oft Derfcö gbebaen toaet gefeeefï; bit fïutfe toajs naemaelgiglBj^tinteri^oube/ bp ben i^eet Dan troimönt . ©erftbepben tooterfêptfelm 5ön Dan ftem oocfeftec toel gl^cbaen te Höiiben^Ce ïlitöal oa be galierrjè^on / oft toaren Dan Bern ibjee iongöftiS/oft ébelSinberett ttont· en/ bie «ptnemenbe Dan^em gebaê ma- ren. Mabufe toajg ecnigfteSaren in ben bienfï Dan ben Dooinoemben Marquijs, en tglitfcBiebe bat ben Marquijs nae 5nnDermogfjen fteerttlèft otitfingft ben ifeepfc-t Carolus bebtjfbt./ Diöct toefip
5rin tofgftefin tleebèintoitfnben itiafi. Mabufe, aïfo öp Dfcl tflbiit miDDel
focfit |
Toan de Mabufe,
Mt em geit tot $pn ongeft]git&t boo|* ftjengöen te crggften/ bebe foo beel / bat 6et3^amaflgemteD0Kntoaj$ gebaen/ Debben met meentngge / batgps^nen tabbert oft cleebt op 3gn togfe djeemb»- IgcftfouDeboenmaetben: ^angpDet^ cotötet/ tn öerteetbe 'i gfielt: ï©at öab f)P te boen^ bentgbtgdenaecBte/ tat befe feeillBtfte ontfangfiing&e foube SÖefcijieben / 0p gaet en neemt fc&oon toit #apiet/ laetter eenen ftgoonen tab^ baertban maeclen/biengp metfcgoon tl^amail'bloemen en fraep toertg Det^ tiert, ιδα öielben Marquijs insönüof etnggeleetbt f^Ïjilofoopb/^^n tier/en een #oeet: oefe onbet anber Dab* ben alle b?te in een rgc te ttecfeen/ Doo^ bp 't i^alep^ / baet ben l^epfet bpben Marquijs ter Denftet lagb. %n 't Doojbp trecSen/ alfao ben Marquijs jgn fïept D^decboe / toelcB öem botbt $et fcboonüe ^amafi: b^bbe ben ^ep^ fer b'oog 09 bat Dan ben^tgilber/ toelc feet toit en Dan ftöoon göeblomt toajs boDen al anbet in 't aenfien: ll^aerom/ aïfoo oofft Mabufe ter -Cafeltoerbtgöe* (Iclttebienen/ ftpDenben Marquijs Die alleö DOOI toill/ bp benl^epfet te tomen toerbt gbebobcn: ï©elc&en tafienbc/ boelbe'tl&aptet. en aïfoofpniBajef ftept benöanöel toietbt Dertelt/ gabber Ctoote gbeneucöt / en al laccftenbe Deel bermaecS in/alfoo bat ben Marquijs niet om Deel 3^amafï en öab gfietoilt/of ben i^cbilöecenöaïibefulcfeen bootfe (ben ütepfer foo geel beballncfi toefenbe) aen^ agetic&t. Mabufe alfoo δρ toat feet ont# Bonben Dan toefen toag / toecbt om ee* nigöe ooifaetfe binnen jeibbelbojgö Sfiebang^en/en gbebaetenbe befe becfit^ tiiö / maetSte DetfcÖepben aerbigöe teptfieningben/ toaet Dan icBet een beel Beb göefien / bie met ftoatt crfit toel
booït /enfïetDen/ i^bfck nieiSernS wen,
ïi«tïebént)att Auguftijnlorifz. j^rpberban^elft.
D<Sï)eetlöc6ejg)tabtï!^eift entoejs m tleenDetmaertÏjeptDetfciienf/
tl lebDin fo be ^tijübeï-tonfï/en Ööb/· |
Auguftijn loorifz. Fol. 147.
be'tong6elutBboo|D|oege boobt fiaet niet ontnomen Öaer iongö 25o|gBct/ Auguftijn loorifz. ï|p toa^ gbebojen tt ©elf/ in't Slaer onsi #eeten is^-s i^aber toajs een Bjoutoer / gbeBeeten looris lanfz.toelcfeen 5gnen ^oon Augu- ilijn bejïelbe teleerenfcbtlberente ©elf bp eenen lacob Mondt, een gBemeeti ;éc0ilbet/ altoaet bp bleef ontrent b|p ^aren, l^ertrec&e'nbe i^gbecomentr l^eccbelen / almaet bp ooigbp eenig^ iBeefiet toaö/en repfbe Da baet DooitiS nae l^aröi in ©?anc6rijc6/ begcDenbe Öem albaet te tooonen bp eenen Mr. pie- ter de la Cuffle, een fraep paetfnöbeti toelcfeen onbet anber öeeft göefneben be b|p ièpinjiersi DanRous, en eenen Dier* tanten j^emelDanonberoptefien. 3|p toaiS boeg gbeen ^cbilbet / maet gup^ Öouöenbe/en tooonehbe met jgn bet / bie beneffen^ <0oubt-fraeben altgt een ^cbilber m 25eelbt-fn0bet bielbeii toetcèenbe bp 5un in öupjs/ gaben Au- guftijn bpöuntetoertfeen, 3!&oe Augu- ftijn biet Dpf ^aet öabbe göetooont/ guam toebet te o^elft / baet j^p met een tleen gbetal ban flucben te maecfien / te toeten/ Dgf/ ftemfelbengrootennaera beeft gbemaetiit* m Djas een goebt IBeepet in gtoote beelben/en te ftfiilbe* renoibinantien, Cot fpn 25joebet te iSelft een^oubt-fmibt/ sön eenigfje bingfien ban bem / infonberbepbt een s. Anna gbeflacfit / feet toel gMtÖilbert/ en gtatelgtfe Detb|eDen/cn toojt feet ge* Piefen. SLanhtfcïjap öeeftmen biet te Hanbe Dan bem niet gbefien* «{^oebp nuDgf maenben t* b«pö toajs gbetoeefl/ notb Djp gbefelle toefenbe/ iis gebonben boobt / en Derbionc&en acgtet in eenen 25o?neöUt/ fonbet batmen toeet boe bit gbefcijtebt / ban bat upt feecBet tepc* feenen gbemercfet toierbt / bat bP Öabbe toiïicM bereptfien toatet tot bf toit-pot/ oft p?imuet boiiïrlen/ en bat jijn boeten Hptgeglifpt/en bp fo baet 10 in gbefcbö* ten/ en bulploo0 Derb?oncfien/tot gtoo* te ftbabe oft jammer bet €on(ïen: toant ftp een groot begbin babbe gnetoont» ©p ijs gJéftojDen nmo i i j oubt 17«
© 3 ^^tt |
-ocr page 156-
Nederfandtfche Schilders,
H€t toacï niet toeï moaöcïijcfi/bat ö'aptnemcnfle in onfe Confï niet tnfouöenüpöun fcltieti/ ofttn Dunnen {jebbeneeniggeüerbo^gen moe^ DicfiepDt/ omanöeiente o^cctreffen: mant fp anijecftn^ te tkenmoetiic^ tijt^ fmoe / fouöen toeclicfen öet tooeötfel ÖunjS acbepbtsi/ oft tracöttugfje om pet SoetiS te maUm / dat iien lüli /ïsjatt fontev tft tooo^nemenja Raplijffe uoojt SÖcöjetten üJojaen:5©ocö behoeft öeesi ittoebic^epDtnKtfelfjS ^enm^ fooueci» mengt te isefen/o^ batfe niet t'onmaet^ Igtfe öoosft ftöaiit: toast ban motg* ter «pt onjiaen bê afgang öer Confien / fcöaöe oft ic&anbe, «©öelöcfe söefcD^et aen Oen genen/ bie in onie €onft toaiS cenbec tiefonberfle i^cerïenoft tjerrie* tingljen / te toeten / loos oau Ceef üan Sintujetpen / bieicfe atfttnict entoais Jjan Ijet gQeflacfjt öan Marten en Hen- drick^^efcg loollen oubetbom cfi gfte* b ooit'ttjt toeet tcli nf et/ baec toel in't 3aer i j 11,tenen loos ïsanCleefin't <i5üt t'Silnttiöerp göefomen/ bie in jijnen tijbt t>eel maeclite IBarp* bcclDenmet tengijelcn ontcent / befen toeet ic niet bat Ijp öan ben fottc ^leefji boojtoubtriS : maec eenen JBeefleï Willem ban «iEltbe/ bie in't tjoojnoem* be(i^ilt quttmin't^aec ifi8, 5ijn ©iïöet Qeweeft.i^u befcn loos tjanCleef een fcer tonfïifO iBteftet/ rjeb&en* be een fcöoon manier ï>an frWlbcren/ ban figueren oft beelöen: ban stj" ουδεί" ttiatigiie groctiiertisftept en te öeel ïa* tenöuticiienöepbt ftfbben l)em laerbïint en bebjogfjen/ foo Dat bocftt bat snn binffften botoen aUen anfeet iBeefïer^ tueccScninto£CEb?nmoflen toefen/ en inctgfengDeit tc ballen mocfjten mp ben betaelt: bit inais tof ï b'oojfaetfe bat f}p tn be boiinge sijntr finnen/ en cranc^ ïjoofDigftfpt gefomen/ gijeIncS gfie^ ineenïtjcS befe cianc6i)ept bet ^renefie rome / tn ijaer too?teït in eenen öoogö' mocbig^en oft Ijoobeetbigöen gftecft. , J®3nt ijet ta gijefcfttet/ boe ben Coniiig, ba»! 5>parngien Philips, toaggetcnuaot' mei Maria öe Coninsi« öan enscïant/ i ^ bat loos ban Cïeef baec i0 g^ecomen i om 59η bingfiente laettoopeii aenbm 1 ComnaÖ/ fiemboegeiibebprCcningsi i ;§>c0iibec Antonis Moro, btrfoecfeenbi i öem beöuïpigfj te toillcn toefen / Bet ! toelclt{)ptoinig|) toe^ te boen: tsocD quamen baec op ben fclben t#bi beel uptnemenbe fcftilbergcnupt Statiën/ i bpfouber ban Titiaen, bie ben Coningö i toel bebielen / en ban öem eB^fOfÖt ; toierben/ foo bat Moro niet ton te toe^ gebjcngentenboojbeelbanCieef: ijiec i bjeef ben öoogBwoet ban cieef foo I öoogö boben / bst 0p booi tooinitOtpt Irafcnbe toetbt/ meenenbebatsijnbin* I gljen boben al anber geacfttenin toeec* ben beftoo^bente toefen,ï|p befesef Moro feec öarbïöcfe/en fcfioit öem een fioagij* moebigö fot / bie ban geen goebe jBee- ! lïerjS pet met allen βίεϊ: fepöe ooch/ Set j toaec beteï öp nae ï^tretijt ginge / jön ! laputoe ban benCanonicfeen betoaren/ i en bergueïöcfie ïaftertgifee tooo^ben, |
: la^acrom / boe Moro ijcm bjepgöbe / öp onberbe Cafeï troop: en toagi Moro niet toeerbigD Öem 5ijn0 beelte i bemoepen.€pnbiingDeCkeftoeriit fo i fieel tieibriflcrt tn 5ijn ftnncu / bat ijp 1 tDonbet bingöenbebe: ^v bernifïebe metCerbentöntoerRiii signfieeren/sgn I f^ppec η 3πη bonnet / in gingö foo aï glimmcnbe achter (Iraeti&p befc&iïöer* be 3πη Penneelen öau acDtec / op:bati men (fepbe üp) alffe omgefeeert flonDen/ ebeiJlüÊl mat fien foube.^e Cafeceeleii bie iip eertötjs bjel en fonlïigÖ öabbe gebaen/roarr ijpfe tefieti guam/ fo beel fiP f on/fcffit iiPft te trilgen/ cn) te bec* ^eïpen (naesijnmeentngOe) tnberbo^f oï ben (loop/bat tt groot iamnur taag/ öatfspfoo ftöoouebingDen enfjeerlBri. βε€οπίϊ tefcfjanbi maerEteiep toeröt ' tm lefienbati 5ijnbiienben toaeraiie^ nomen/ en betoaern m bJa^ een S^tt* fier/ bie in sönen tiibt toeï ben beften f c^ lojeeröertoaö/ 5tin bingöen fcer aeD« birfi ronbenbe/ enfeer bïecfcftathtigö fcinlbtrenbe / niet ^oogenbe ban met be tarnatte felfö, ^tin btngDtn tooiöeti fepben gi)tiöt&f?
{iooggtocg
loos van Cleef, Aldegraef. F0I.14S,
BoogïÖtS tierbfetien/ geöouben in grooi tertoeerben. ï®p Meichior wijntgis te fBtbbeïbojgö ban foner öant een feer ftöoon lÊarp-beelbt / toaer acötet bat ban loachim Patenier een feer fcöoon Hanbtfcftap» ^aer 10 oocfe t'mnfter* bambp b'ï^eer SionLus eenen feer toel gefcïjilberben Bacchus^toekSen Öp geeft! OÖemaeiM met grö0 öap j/a!0 een oubt itlan/boiiiöeelbei/'ttoeifSöpfonber
Sietj ondier Conftnaers groot der Nederlanden vry En ial ons Sang-Goddin loos niet verfwijghen άγ. Die zijt gheenflechtcicraet der Schilder-conft verheven: Door dijn en dijn foons Conft Toudt zijn gheluckigh ghy, Hadc ghy ellendigh Man ghefondc van herfens bleven.
^ier geïöct tod/ bat ijp eeneti foon öab/ Cleefgetoecft/ bisiiptnam banbecïben/ r.----,,^Μίτ , gfi Q0jjj gfiigjj Cornelis.
^tt ïeUen Uan loos uan CIeef/ge{ï«tin Denfotien €Mmtm^ ttmöe^cbtlocvm^ttmerpen^ |
X r iSoeg^Ec tn mpn ^SoerB Dab icS be^ V öoDifn göeDencfeen ofi plaftfc göe^ ben b«n Aldegraef, 0abt ίΓδ niet langije bergf)eef0 bertoaritt bjeet befcijept upt 1©e|lpötiïfn/ ban teaer i cfe acijt öp g&e^ bojen 10/ oft tntmer iansê^ en ten lefJen gctooont/en brei tocrcöen geöaen fKeft/ te toeten / in een grocte fïaöt ^oe(i ge^ ïjeeten/ acfit mijlen ban JSunjïer/ aï^ toaer beei ban 5ön confitgDe tocrtèen en ^tOtlbertjen in be Iföercfien 5pn / bcfon^i ber in b'ouöe 3feert&/aïtoaer önber meer anbercen ililtaer-tafel ban?>emi0/ ee» nen3fóec(ïnat8t / fcer toel giiebaen. Cot ^gojenburgij in een3fócrc6 geeft Sp ttoee beuren göebsen/ fïaenbe aeneenCafel ban Albert Durer: iEn in notg beel meer ^ïaetfen, ^ön f&jinten jpn ober al beel te fien : ï©ant i)p oocU een tonfïigD t^ïaet-fntjber i0 gftetoeefi/ en Deeft ber* ffgepben fraep conierfepifcl0 met ben <i^jaef-t)fer gfjebaen / ban groote t^jin^ ten / «©beleerben/ en anber: (8oc&ber# ftBepbenmaeUpnepgften/ toaer in icfe acBt3nn ouberbom gefien oft geboo|t- töbt öBeraemt 8an toerbem <©nber mu / 00C6 lan ban ï^epben/ ongDcburt* Öu^n / en ontoetlöcSen Coningö ban |Btm|let/ met ben i^nipperbolïingö / ïfeeft öpfeecfraep enaerbigBsBebaen» ï©aer roemt ban gemitpt/ een öenban Sulanna ban bieren/en bsrgöe^ {Öc6e:t©acli berfcöcpben naecfite l^joit- feen0/ b'ï|tfïo?ieentoercfeenbanHer- cules > ttoaelf groote ï©anfTer0/ en ηοφ ttoiemaflaiötminöer ï©anfrcr0/ ban batnm i j 5 S ♦ en i j jr i. ï©aer bp te fien ië/toanneer öp in fönen tijt toa0» ^efe fp!i lljinten spn ban naecSten/ oj* binantien/bjeembe cleebingen/en fraep fupber fnebe/feer uptnemenbe/en toeer* bigïj te betoaren: ï©oc& toaer te toen* fcöen/ bp niet foo confup0 öab gDetoeefl in 3iin 3Laetfeen / met te feer te firoocBen en bontoen. Hp i0 ebentoeleenbappec goet jifêecfter getoeeft/ toien0 naem on*
bie ftem niet ongelrjc en toa0 in be fonfl, ^aer i0 noc& eenen anberen loos uan |
10 gÖe(io|ben binnen ;g>cefï/ en albaec ongöeac^t oftflecijtlgtfe begrabentoe^ fenbe/ i0 gijetomen een ^cgilber ban iBunfler / bie beel met öem omgöe* gaenen söerepfl fiabbe/ gem meenen*· be nocft lebenbigö binben / en b?ten0* ïiicit befoeciJen : <©efen ^eeft op jpti boen ïeggijen eenen ^errfe / oft <i5iaf-lïeen / m.et jpnenjSaem entepc« 6en/ batDp op3ön a^itnten ggemten^ ïijcSfteïbe»
m
toetenfc^ap oft rebeti ttfet ^eeftgebaen/ toiUenbe betoijfen/ bat ben ouberbom biantö-Ueföigö i0/oft bat obcrbabigö biincfeen Öaeiligf ouberbotn bp b|cngt. ©eel föner toercben toeet icS niet aen tt toöfen/ norij ben tgt ban fpn oberlgbeti, jèönen 5^aetti/om berConjltotUe/ijj toeerbicö eetoigft te leben in ierÏ9t&ge< rncDt.Lampfonius tn Hatönfiöc fpjaecü fPieer6tfiembu0aen:
^it %mn Dan Aldegraef, f>cöiiöer tn paet-fnijDec
ban^ociï. |
-ocr page 157-
Nederlandtfche Schildefs,
Frans Minnebroer.
V0ie(lanbtenfjSfof)eb^ofen niet toeell/ nocö foD öecl öerbojt/ of taec en upt($|oentngDe/tot teergroen ningge gaerjs totmw ontleen een Beer« ïgcfte fpiupt en bloem onfec €on(ïen/ ban fo beucbtfaem een bracht bec xoou 6en / batfe b'epgt)en toeecbtcgept ^aerjs felfg foo geel openbaer maecttt / bat ttl& ban ^tnt&enbe berfuptnlöc6^epttebe« rifpin toaer/tnbien ic6 öaren Iteflacften fcgoonen geuc niet upten focgt te bjep» ben« ^it gIgeUieelï een Ccoon onfec ^c]gilbet-&onfïen/ ben googg ggecucgt toieetbigöen lan swarc, öte men toeel noembe Swartian: tpefenttjaissöeboi rente^ioeningfie in <®o(ï-iJ2ieflfinbt/ en ^eeft g^eiosoont tec <6oube eentgjge gareny te toeten/ op ben tot bat Schoo- rel quant uptStaWen/ bat toeïcfeg^e^» ftijtebe ontrent öet giaec i /11. oft 2 3, ^efen Swarte lanijaböe ban lantfcJjap/ naec&ten en beelben / fecc be ganbeltnge ban schoorei repföe in gitaltc: öeeft eentg^en tgbt ggetooont te i^enetten/en ftia^t gelgtfe aï^ Schoorei oocfe een an* bec mantec ban toerc&en gier te ILanbe/ afgöefcöepben ban be oncierïör&e berne / meer trecfeenöe nae b' 5|taiiaen# fcge. Spn toertfeen met ic6 met göee^ nen tingöer te toijfen: ï©an op öatmen foube fien be ccacf)t en beucgt 3nner con^ lïen/ falmen toeten/ bat bangem 5ön eenigfte befonbec #£JUbt· plinten uptgei Saen / alsS naemigcS / een beel Cuccfeen te l^eerbe / met bogiien en ptil&oBerif/ bic fef r aerbf gft m gfjeefttgg jtjn. (©ocfe een Chnlh^jebicatte te fcijepe/mcttoe)» ïufïerenbe tjolcfe: op ben booigconbt tt* ttigft iBanneSenbanaciitec/ metnocö gftefelfcfjap bn / bat ooc6 feer fracp ié, ïOefen Swart lan fiab een ï^tfcipel gge*
DiBtofll itR fiferboo?fteï>bêrgaeït ban eemgefcgflberstbabeci^ou* be / fal ifB gier nu boo?t galen een berl onbeêrgilberö ban ber fiabt l^eregel, ^m tenen Frans Minne. |
geeten Adriaen Pieterfz. Crabeth: ^ptt l^aberöiet Krepel Pieter. ïipUirbefoo l^eel fpoebtgti/bat ^p not]^ beel )ongf^n« be fpn |Bee0er te boben ginglj^^prepf' be in i^ianc^rgt^/ en boe iipbaereen toepnigü tgbt ï)ab gib^bjeefl/i^ ggedoi^ ben in ber dabt Autum,'ttoeltfe fpnec Confïen galben tt jammerg toa^« ^aec ijES nocg ggetoeefl; een feet 6on(ïig|) bap^ per Conterfepter nae 't lebee / Cornehs, gQebo|enter<6oube/een ^{^ifdpelban
Hemflcerck: 5^efentoaö^(nfpn§.ewgöt
geel b jontè-gatigfciBaer bp ben groo^ ten ber^eerenbe in ^oben/toerbt fo geel anber^ / bat felf groote bionc&aertjs bangembebieefttoaren / be^getgeei met Bem berbiel/ en toerbt eenbjobbec; toaerom be jenggt fulc&e boojbeel&en te bolggen fal betmoben. %rh mach giec nocg ban eentgge met eenenbergalem ^aer i0 nocg getoee(ï een fraep ^cgil^ ber en Conterfepter/ gcnoemt Hans Ba- meibier, een l^ooggbuptss / een ^^ifcipel ban Larabert Lombardus : öcfen ίδ in fpn oubecbom oocEt boo| ben b^ntg geel fletgtgecDOjben/ ent'26mfierbambaec gp tooonbe geiïoiben/ onbt bp be 100, Saren. jgocg tenen simoniacobs ban bet 45oube/ ^tfcipeï ban carei ban per/ isS tt bapperConterfepter getoeefl/ ban gem iiöeen Conterfeptfrltel^aec.» lem / nae een «eiaeig-ftg^öbec/bfe Wil- lim Tybout giet / feer (lont en tloecfe ge^ baen:gp bleef boo^taerlfm in t belegge
nen Co^neÜs dc fomt^tjS
i^et ïeUm uan Swarc lan, öfi lan Swart, conöigS^c&tlöec
ban (62oeninQge·
ViM
pieterftfl Crabi»'^
Cemliif
met 't gooft niet toel toais betoaert / meet boeg een goet Conterfeptf r / baec beel ban te hertellen ipaer: bcfiïi tsf gge* fto?ben op t'toater/ tomenbe ban ^am^
iC'letJen öatl Frans Minnebroer, tn mmOUÖe ^cfitlÖcrÉi
baniBecrgelein
broer, bifafbaec söntoefengabbefnl iaer i j 3 9,oft 40,een feer tlocc& ;gMtgili ber ban <©l!ï-berwe, gem η asi bacr in oufS ©|outo aertfe / baer Maria |
ftfó/toelcSe béelbett en boomentoaren «ptnemenbe^ 25upten JBeccgelen tot onjs 13}outo ban nanf mgcft / toa0 ban gem een Cafel/ De ^lifiojien ban Maria, als een Cnggelfcge groet/ en baer Eiifa- beth ban Maria toojbt befocgt/ beelben/ gronben/ enboomen / toaren toonber confïigg ggebaen. gabbe een ;©iffi' Jfaniver- pel ban ifeeccgel/ggegeeten Frans Ver- '^· beeck: Defen toas fraep ban l©aterber^ toe te maecfeen btnggen op 5gn leroon Bos. ^aer in êtabt toast ban gem tt> nen ^int chriftofFel, met beel gefpoocfe. Sn Katerijnen 3S?rc6 toa0 ban gem be parabel ban ben ^gngaert/ baer fp in ben IBgtigaert toercfiê/ baer bjiemf be fpoocfien be bojre rancBen bonben/ toefenbe alle^ feer berfierlgcfe en toel ggebaen. laeel btnggen maecfete gp/ bte gieren baer bercocgt toierben: Φη* ber anber eenen -©inter fonöer ênee of m/ met ontblaberbe 25oomen / en met giipfen geel al^ in eenen mift/ feer nae# tuerlgcfeomftcn. l^angemifi batmen fiet bic b^olligge i5ocren 25juploften/ ^ -en bergelicSe bootfem^e IBeccgel toajs ^«föni, ^ OOtfi eenen vincent Gelderfman, een fesr ' goet ^cgtlber : ban gem toa^s een Leda galf beelbt met ttoee <iKpereti/een Sufan- na, en Cleopatra met be ^langg / en bergheïtjc&e / toaer ban in be i©eerelbt menigge Copie gfjcften toojbt: bit toa^ al t'faem fcgoon en toel beballötfe ban <©Ip-ïjertoe ggebaen. ^ocg tiiaiS baer tot ^.Romboutjn be iSiöberö <iEapgïle/ een ISiboen ban't «Ccups/ batr Magdale- na be boeten beg ^eeren toisfcg/en mrer omflantsi / feer betoeegglgcfe te ften.Sn bef^elbe Capelie toaren ggefcfiiïbert ee* ntgge ispbclfr ge ï|i(lnjien/ban Caleph, en lofua, en bergfieigcfee/ booj een fon* l&oogg&uptiS ^ciiliöer / Hans Hogenbergh, bie gem ooefe gteï te tgel/enbaergftf}ïo?ben i!8 ontrent get ^aer oni«©eerl i ƒ44. ©angemie bie rolleban'öSepfer0tncom(ï te ϋδοΐοα, Ρ nen/bic bp beien iö bfSent f^ocgtoap bt";·^ Cwb^ fer eenen F rans Crabbe: ban ftem toaö te IBeecgeltot be HSinns'bioer^ tgooag Sfiltaet / entoaö be l^affieban 1©ater. bertof/feertoel ggebaen:'tbinnén(Ïut6 to^jS t €ciicffif]c: be beuren berbeelöt <ti biïfriiepben percRen; baeï toaerm in |
bcel fraep tronlen/öp §0η Qnintijnde Smits, gp toaiS een rgcfe iBan: 3gn bin^ ggen toaren feer op be maniet ban L»- cas ban ILepben/(ïarfontrent't^aec
1 ƒ48. Glaes Rogier, i^ OOCfe getoeefl een cUesRoÏ goetiêcgilber ban %antfcgap:iSa gem s""· quam eenen HansKaynoot benbooben; bie gem nocg obertrof»i|p bolggbe beel be manier ban loachim Patenier, en toajS een 5^tfcipel ban Mathijs Cock t*2ïnt# toerpen/ ontrent get 3aer χ ƒ j o. Gor- Comeiis nelis Enghelrams ban jBectgel/geeft ge* maecSt in Rombouts 3fóerc6 te IBer* egel/ baer men ben Sïrmen beeït be toer* &en ban barmgerticgepbt / ineenigge percfeen / gabbeooefiuptggelieelt'ton;» berfcgept ban recgte 35rmen/ en onbew^ ggenbebebelaers / metalberlep tupg^ ban nieren/en anber?s. toaren a! ï©ater-bettoe boecBen. ^gn toercfieti toerbenoocfebeel berboert nae 3&itptfi lanbt/ t'#ambo|gö, ^.n Catherinei» 3Mercg i0 ban gem te jïen een be&eerin^ gge Pauii op boetS/ een groot (imft/ met tamelgcSe perfoonagien /' ttoeltS fraep iis ggetoeeft/ meer nu feer ber^ gaen.C'2$nttoerpenin't €a(ïeeï maec* te gpbooj ben f^jinjï ban (©jaengien/ nae ojbinantie ban Lucas bei^eetre/itt een famer b'gi|ïo?ie ban ^abib / toaec in ©jiesSmaecfeteeeragge iBetfeïrgen/ i^cgfen/ termen/ en toapenen / en alleü ban iBater-bertoe. Cornelis iis ggefloi* benifio. I ƒ 8 3 ,t'a;pnen j(i»5eeren/offe baer ontrent. ®aer toais ootfe eenen Marcus Willems, ï^ifcipel ban Michie! Mareiï&'W% Cocxie, bte beel fraep toertBen bebe: ï®"®' onber anber een 'SEafel tot ^.Rombouts Sert6/"ban Vontgoofbingge loannis s bit gooft giel-ben 25eul boo^toaertg upt in t bertojten/ bat get fegeen bat get upt be Cafel lïacfe / ban onber fatgmett flecgseentoepniggban ben arem. ïlP tepcfeenfee beel booj (©laö-frginberjs/ ^apgtfierjS / en ^rgilbers. ©an Rent toaöootö eenludithjbie Holophemein fiab onthooft / groot aljS get leben/ feec aitbigJi er toel ggebaen. ^pmaertite té l®?ffgcl/ om be blgbc Sncomjï ban Coni-gil Philips, ern Sllrcgc triam* pgal/en baer in b'!?ilTo;iie ba Dido, baet fn b'#fFen Rupt in fïutfeenfng't/ en ber* ggeïflcfte; bit toa^ in't giaet i /4 9 ^^ S |
-ocr page 158-
ïaquies dc J^omciie.
öccUit booi öc tronie ccn traite/ öat ijet .ffDcen bat öé Capttepn fat inbarsgnis / «n (ïeïöetten toon. ^tn Capiiepn btt
m fiucfe rabbautss toa^/fulccteborn.
anttDoojbc / bat öp bnjs mojl gfjc* tangen fitten/ tot bat öp betaimfoui te. Capttcpn fieeft t'gelt gegeben/ en töoubet fien «ptbocn. Φεπ anbereη tiain een fpongte / en toiftgtet upt.
enbaergefto^Uen^nno IJ 70. oftbaet Gregorius onttent*GregoriusBeerings in tst fc^aer/ seeruigï. iBeccfjelaer/^cBilDcr t3anl©ater-ber# toe/ befen te aoom Sebbenbe gOetoec ίί/ toais feec atrbigööan aumtincn/bie öp ϋΟϋδ piapfantbebe. Ce iSooin toefen* te/ enfgfielbt booj gBebjarfitstjnbe / om öasft aen geit tc ίοηκη/ gingi? toe/ ntaecfeteeenenboecfe ban een / taec niet in quam al0 een recï^gnaibe locfit en toflter met be^SccS/fonber bat^
geb^aegt toa^ toat öet toajj/ en ijp ant* tooojbebe^iïubie/ bclgijbe baer op: 3©aer ijS ban Set Uoïri i^p fepbe/ fp 5ijn flï berb?oncBen/ alfi toaater af foube gaé foubeitienfeflen / enb'anber Uinrenin t'^rcfe* iiei·ban totlöe fc^ier dtB een Éebben ; €n söcïtjtö b«fTfD« fï«c6en ï^atft gjgebaen tuaren / raecBtemeber eenbenbnpbeï boïgfjeït/ fineicS een fcöoon p?actric6e üJa0.ï^p ftaif tejiBec^ töeïentsnno 1/70. ^icrfteb icS nu een tèel ber uptnemflle ilieccOeiaer^ bp tl/ KptgBénomen Cocxie, en Bol, baer eiber tan boïgen fal mtt meerber omfïanbic* |
npt ebcï bcvmaert gOeRatijt oniftaen cn bóoitgfictomen lan Moftart, befcn fjteft be ^cDilber-rond/ baer ijem be j^atuec toe bjeef / f?eeï jongö 5ijnbe / gOeïectbt bp eencn JBeejif t / lacob ban i^aerltm / bte een rebeinc& goet ^rijiïber tocis/ ban bjeïcfeen aia^ in't groet 3aercli te 5^aerkmbcë&jagiicrii!?iUaeE. lan Mo- ltart,a!foo0pbaiiJ^arriem toa0/ öab' be gèetobt eenen laooj-oubcr/ toser ra Öp en 3gn ööffletfit ben r;aemMoftarc Öaöben gfje-erft/biebia^ttiebc geteerfl met 3^epfer Frederick, en €>?aef Floris, op öe €rupf-baect nae 't ftfpligD Hant/ en in't innemen bet ^taö Damiaten, bie boojttji5i Pelufia ijiet in (iBgpptcn / baec befgngroote cloetSe üsapen-baetboen* be/ b jp J)tMferben aen ben öeft afbjacS j binnen Damiaten, op ben bpanben flacn*
fïerr& als Mo^iaert, toaec npt befen naem ggecotmn i^; gem cn 3pn gge.» aacgi teerben ban ben I^cpfer en ben i^jaefgöegOeben b?p gulbcn ^ttieerb- ijeftcniueen toobt'oelt boo? isapen tt boeren. lan Moilaert, bie niet alleen to«iltSÖ^cöiïber/inaer ebcï ban 5eben/
biienblijcèen omgangö/ fcijoonlöbigb/ bjelfpjefienbe/mtlbt en beleeft bjajs / gBeconten in gi-oct acgicn/ in metrbcn/ b3el gfjefien en bttninbt/ bp ben itieefien 3ilbel bess |Lanbt0 / foo toei bp groot aïjS tlecnr^oo bat bp iis göetüojbcn ^tOil^ ber ban Margriefe, be^ufïcc bantwtoöÖ b'eerjle ban bim
naem/
Nederlandtfche Schilders,
^if jupiïnaeroiötn&fjitöbt^/ bati ombat
beBoffoe / ία teptfeensn oft anöccis/ alö feer goet-aerbigötoefcnöe/ ts söefiojt.
I J <3 1. laques de Poindre,g3tfcii pel tian &efen Marcus üjelciiê laqiies ^u^ fterDaö göetrout/ toajSoocU eengoct |Bec(ïer / befoniJtr tn rontetfeptcn:tJatt BemiasiEJ ecn^ltaer-tafel / Ctupcifijt;/ öaec beelcontcrfeptfeisii ia quameti. Censi ööb ÖPaÖecouterfcpt mm ^en* gel0 Capitepti/PicterAndries,ecn groot
ft^agcerlïtr/öie'tcontecfeptfdDemUet „ „ . ___ _______ ^
BouDcnfonberbctaïenrtoaecomiaques; φμίίδίπ /επ naeitiaelii jpIo|cnten en «pt onbecbult maccSte met Wam- \ föoombpti'^taïianen: alfooisi in^ol^
iffenict geiten efnigöe bermaerbenae laetenfouöe/ten minfien benamen be* Bent te niaeièen/ en ijm kbensi flef9tii Uiat aen te roeré/met fo tieeï befcfteptiS / al^ tcgei: ban gebüe Konnen brtonien«
'^leömtoan lan Moftart , ΓφίΙί berbanl^aerïem»
lanöt ban ouDtss trjöi; ooc& toennaeröt gÖeUJtefl bontie ijCErliic&f^tabt lem/bte beeï goebe geefien in onfe Conft
toeröoojenöe/ quam biagéüjat 6p uco^ Oscft booitgtjeb^aciit. m oorfe
wen eenige perfonnagie fag0,ï©oe Ijmx j bs / foo bat öp gö^fephtbierbt te toefen |
«aem/ Coningö ban jêpaengien / en baber ban ben üepfer Carolus be bijfbe. gin befen bienfi / baer Dp boel gDefien toast/bolöerbenöe/enbjoonenbe ouer al/ baer befc^ ©iouiooen i|of maS/ bleef i)p ten tijbt ban 18. ^aten / mahenbe ber^ fi^epben toerrfeen/ en beier grooter i^ee^ renen l^jouüoen conterfeptfeié/ in todc fip een goet JBeefier bsa^ / 't sDdijCi feenfeirnatuerlgciitreffenbe / bat Dct ftöeen batfe baer iebinïJigij tegtrtoooji» tigö toaren. «iepnblingije laocnbe fjp toebertel^aerlem/ baerfjeui ren ban ber ojben en anber gfjcmeenUcfe befocfjten : enber anber / ben (6jaef ban:öiieren/ iueïc&en fooöpfabonbiji toass g0ecomen/nemenbe5pn ïlerbergö op be iBart&t/'t J>ant gefieeten/ qnam ontser anber eenmaeï ^anberbaegfig mtt 45?abenen ï^eeren tpöemopjg^ nen ujincfiel. ï|p eerbiebigö op (ïaenbe/ fepbe ben jaef/ Bp foube blijben fitté/ «n met 5ijn mertfe boojtbarên: lepbealleiineber/ latenbe fien al toat gp 0abbe/t'3p begomté oft bolöaé toerr. ^efeneciiten/stin ^aiffipeïen/ geboobt f)p r)em te ïjelpen/ben S^esren baat boo? h ftclleu t'ontbtiten / ban ben «©jaef felf iii trefoo? oft fcfjama gaenbe / fnet t tn ontbeet banfultr alis ÖP f'sO^' ïricèisi beben b'anber ï^eeren/en bjoucBê είη can bier otiber malcanber om.^aer iiaer bjerbt anberfinjï toeaöemaeffit: tnacr f'mfbbacgii^ mofl |5P Bun ber^ gafic/fiiiê mibbé onöer 0«π ter -^afel/ en gper eter nsahen: toant &p (öïjS ber^ ftacit i^ybnOnn in grootet teeerfclbjaö l>dn b3$it&en Bc&bé berfcijepbcn ^erc.» Êen en Oupfcn beriieringfie gDeg^cben.
l^aerlem tot ben Siarcpijnen / taae* ren ban öem eeiiiglte /^affredcn/ een ^Itaer-tafei/en boeten ban ^liaren:oni ter anber / eencn ban eenen 3üec{!iiafbt/ tacr bfe! ban gftcijeuben en g&efpjooc# foniusjS. ^ergöcnijs na tegbenbaoo?i tigg fo beei bp een te fien ban 5ön toert/ fijiSteï^aerleni tot 5]ijn;êoonö ^oon/ t üeer Nidaes Suydcer, fcfjont ber flabt paerlem. Cerftlgcfe/eenpaflijtfe moot Ruttt tn be rioogDte/ban een Ecce Homo, groot alö flcbê/ en meer aljs ijaïbe bed^ ben. ürertnsnn eentgöe conterfeptfe* Un/ t3PöPo»iöoubt/ oft anbirji;oni |
Fol. i jo,^
ber anber / eenfnbiiflejpber /g^efiwten Pier Μ uys, bie boc tod göifeent toajs/ Deöbenbe een D?olUg,6e tronie ban fnoo* ben tof fen/en eenbepïaepert öooft: be^ fen iionbt chriibm öljs g^ebangficn. j ;©neci0 ooffe een «©obenbandiet/bacB ' men'tgg£fdfii)apötelberoert/enber* ! fiet / beo? Difcordia, bit ben
; tteiiï-nppilbjarijt. <©nber anber/S^ft
i Mars beginnen spnfujcevtupttretfeen/ett is goet ban o^öitmntie. ootfe
I een1lanbif£||ap/toefcnbe een bien/ nut bcdnneffet boltfe/ met een bootfigöe Clip/ cn bjeemtgebouto tan Önpfencn [jutten: ijS onbolbaen gdaten.;^aer oot6 ban gem l)et con« tetfeptfd ban be <6 jabiniie Β jouto la- coba, cn öaren IBan fileer ban25oiffCi· ïe fier tod gebaen/en op3pn óut bjeemt* fc0efecraerbigö toegBc^ï^iietfet toefen" i br. »iBot6ijTerfeernatuerlijc&todgée* ïötSenbejpncpgöen rontcrfeptfeï / tan Öem fdfis / en fitjier 't lefte ban i)em ge- baen/ en isi gbcnoecö tflnbooieni)eb<· benbe bc ^anben t'famcn/boojijem ligt een bijftigfj oft |&atcr-nojler / acfitec ί oemt een naetuerlijcfe Hanbt fcBap bc ?locbt Beeft ÖpgöcmaecBt Ghriftus, aïis fcnaifDterfittenbe/ en fipnaetfet I boojljcmgöifinidt: «ap b^cenfpbe ijS be g^upbd met een lange rolle/ bit ïjem befcDulbicBt: ^tt anber fpben fenidt ben€ngöd/bicboojöembibt, /icot lacobRavart ban ?!lm(ierb8m plagö te to^en een Anna g^eflacfit / batfcic gfKP?efetttoai5. '^OtMr. Floris Schoter- bofch, saaebtiS-öeer inbcnllag^e/ ijs ban fiem eenen/ Abraham, Sara, Agar, en ifmael, groot aljS 't Icbcn / meer aïjs ftaL· bc bedben / foo ficd op b'oube üjöfe toe·· SBemaecÈt tn aöetïicbt / batmen foube feggöcn / bat fpniet anbens infulcften tijbt g!)eÖulfdt en giiecïeebt enüiarcn> ^OtlanClaefz.^fhiiber / cn 5©iffipel ban CornelisCornelifz. iiSOnbcr anbCt oocfe eenen S. ChriftofFel met een gLatitt" fcöap/en i^ een groot fiucfe. Sn't ten ï|of ij3 ban bem een ILantfcbap met cemn Hnbrecht,toair inmcnfiettiat bee0 fcer op benatner cn 't kben Ijcbbcn giteïet. 3^acr 50" ted ban Mo- ftaerts bingijcn in ben grooten bjanbt ban ï^aericm bcrgaen; tijant san j^wpii |
-ocr page 159-
boe öfaBefe janbt / mtt m ban öem jbaer tn otjec ghebletien Hp t^ gÖetoteHcen iBantjan goetoo^bceUn toecdant / encenfeer eoet^t0ilöer/foo bat Marten Hcmfkerck gtJftUPöÖÖ^/ bat Moftart toan goet toetc& te maccöen / te lïotienging&aUeouDe IBeefïeriS / öie Bp gefecnt öaöOe^ÏBacr tuojt oocft bet* tcït/öat lan Mabufe59« gulp te Rebben ijetfotöt / in t'öjercfe ban o'Silböie te Hatbbelboigö/ ban Moftart fulrfepaf^ floegö/ om öat öp toas tn itieniï ban fo Bceoten ©joubjoft ^lincess / ban De luekfee notö bp jgn gUeilacöttöfefeet gefcöitft/batfe Moftart beïienbe ijaet tjelman te mefen» Hp oberïeben tn't giaet I ƒ ii. oft j(54ngoebenen bollen ouberbom.
i^et ïeüf tjan Adriaen de Weert, i^c^überbanBluffel*
I€6 öebbe eentgöe toel öoo?en taben/ bie oafec Cenften bocö niet onerbatê toacen/ bat eert öte ban iongg genegj^en iiSinonft Confttot boUomenöepötte fieraSen/goetfoHbe toefen/ eentge belinggeban een uptbe be(ïe|@eefïer0/ tiie bent be|l bebalt/ te bolgö en / en bat men beel bjilïenbe bolgbenfouberaSen in confufic/ bit ïaet ic nu toeff foo't toii: ban bit bebinbtmen göefcöiet te 5ön aU fo met Adriaen de Weerde, öte 5gn gect in*t lefi gabbe gefielt alleë 09 be manlec öanParmehs, biegpmitaligniwatgt foc0t te boïgen^i^eïd in ^jjn jeuggt öab ÖP geleert t'^finttoetpen/ bp Chriftiaen ban be Queecbornc, goet Eanbtfcöap ^tfiilbec / bïoonenbe bp be aseutji / en ttiaiSben )0abet ban jOBeefler Daniël, fcWer ban sgn iEyceUentte in benliai gÖe»©ooitis telSiuffeltoeber gbe&eert liiefenbe/öiei öem tn gcootec (lil&epöt/ doenbe gcboten bigt en arbepbt om lee^ rem ^gn^ttber0 ïjabben een SupfB^n/ rïaenbe in een eênfaé plaetfe aen be be(l/ baec 8p öeeï fomecjs fat in 50η eenicöeit/ Bemoeffenenbe inbe Conft/ alle bjo». ÏBcbept ban jonge Hupben berlatenbe /
penopbe manier ban Frans Moftart tt ittaecSen. ^p i0 ggerepft nae gitalten/ ttm Dp (al^bergadUi^) tcacltebt te |
leerenbenaertenSanbeUnglieban Par- mentius.foo batgp bieber gbefteect m* fenbe/ öeel ban manier toa^ beranbert. <©nlanc]c nae 5ön üjeberfomfï / boe I ƒ 66, in i^eberlanbt ben trubbel bjasi/ bectrocfe om fuïtfee beroerten bermg* ben/ en begaf gemmet$Dn iBoeberte Colen/ Öeeft baer berfc^epben plinten upt laten gaen / be berüjec&iiigöe Lafa- Π, bl^ifiojie ban Ruth, toaer in eentgfie fiaepgronbentomen/ een i^ioutoelei ben/ metltetrflnacijt/ enbergijelgcfie i|i(ïo}t&en0* (©ocfteenigbefinnegen^ uanCoornhert^öe bier gecfllgcftegiafÖ* tengbeöeeten / b'eeniagbenbenaegie* cicöept / b'anber nae ontupföept/en foo boojt/ bot0 ben leflen naer (@obt, ^m paet-fnper toa^oocBeenfeergoebt IBeejler: fnmma/ alle bie bingen (laen Beel op be manier banFrandfcoMaz- zoli ban ^arma«ï©e Weert ig teColen/ notö tebelgcfe jongö toefenbe / gbefïoi* ben. -^ter fal icfe / om bat icfe ftier een ban 25^u(Tel boo| fiebbe gfiefiabt/en om mönenüaetö te coaten / nocg eenigBe ban 25?uffelbpb0cgöen/0Hbteni0ng9 onber ben anberen. ^aer nocg göe^ toeejï booi befen te JBjuflel een out goet „ ^„«s, i®ee(ler / g^e^eeten Wülem Tons, bie upinemenbebja^in ï®ater-berbjen/en l&atronen te fc^ilberen / met allerlep boomen/ttupben/!©ieren/©ogelen/2e<i renben/ en bergjielgcfte/ feet aerbigb en biel göeöanbelt nae t'ïeben. ï^p§ab eenen foon Hans ^ bie in gitalten ijs gbe^ Hans το»' toeeft/ feer toel oocft ban 1©ater-ber* toefcöilberenbe, öab öp eenen ^ „.«si foon Guiiliame.biefeectoeltoiotötban (©Ip-bertoe/beelöcfteniS/ boo?beel6enjS/ ^ en fulcfie btngöen: iis in atalien getrot* fesn / baer ftpnocöfoube toefen, q^aer igi oocft te tom gbetoeeft in mijnen tgt een uptnemenbe fraep ί ongö ^töilber/ Hans Speeckaerc, bie feer aerbigbfcötl^ berbe / en teetftenbe» toajs booj ongbefontöept een^ op be repit nae berlanbttot jfloiencen: boeö fteerenbt toeber te 0oom /baer geito}btn/ on^· trent bet %m is77* ï^p toast ban 25iufrel/en foon ban een 2S>02buertoerc' fter,
mt
Nederlandtfche Schilders, |
Ν giet toepnigö bertieringBe iiSbe ^ tijtlber-tonfl bcelattitis getoo?- ben boo? ben naem oft göeflacöttian Cltef/ toanter becfcljepben goebe $ètt* (lerja ban fultften toenaem t'sfinttoerpen 5011 g§ietoee(ï: *®nber anber / ttoee göe^ bjoeOecg/Hendric, en Marten ban Cleef. Hendrick begaf Öem tot l,anlitfcbap/ en tö gerepil in ^taliën / en anbec flan^ ben/üeel ötngDen engtjeficbtennae t'Ie* bcnboenbe/ entonterfeptenbe/ bteïjp naemaelö bicfttoilg in jgn tocrcfeente pajS biacijt. ^p gabbe botb al be plaet* fen niet befocgt / toaer banijp eentgöe ^teben/ autoijnen / en Hlntiquitepten [tabbeintepcfteningbe/ btetenbeeletn Id^tnt uptcomenrlBact baböe beel bin>« gen geftaDt ban een ^oderUngb/geiicef ten Melchior Lorch, öie langficn tgöt te Conftantinopel ftaobe gbevwoont.Hen- drick öaDbe een feei aeroigOe Danbelini gbe /ban öefe bingen nae t Icben te boen/ göelgcft ÖP ootft uptnemenbe toaö met bebettoe. ï|p beeftmeefïalbatgter- upten göebacn ban Frans Floris, foo epgiientlgcft ober een comenbemetöe i&anbelingbeban Frans, bat bet al ban Frans gbelgcftt te toefen: 1®antbpeen uptnemmbe ILanbtfcöflp-^cbilbcr iis gijftoeefl. quam t'-^iittoecpen in t ^cbilöerö #ilbt 15 53.^öné|lerf- ttjt toeet icS niet. Marten üj'asS een iSif^ rrpel uan Frans Floris, cti eerfï beel ggf* toentopgroote bingben: jBaer begaf ttem nae ber banbt cp bet deen / maer. feenbe beel aetbige (lucMen op jijn felbé/ btemen beel nocft bp ben Uefbebberé fif t:met oocft eenigiie/ baer 5ön bjoeber Hendrick be gronbén oft acbiec-upten ï)uft gebaen. Gilhs tjasi Coningfiis ïoo/ èn anber ftaep Hanötfcöap marcSerö/ iicbben bemooc beclgeb|H?c6ttn.0un SLanbtfcbappen/ beelben temaecben/ baer fp f^er mebe bcrcjcrt 5g?i gbetoo?' ben. Marten ig nopt bupten flanbtsS g?# rep(ï:ii|» tötert feer gequelt met t'ftebec^ ^iiie». aettijcft / en i0 gbefïo|ben oubt
ontrpt rp.gaec. q^aeriönocl)gbe^. toeell eene wuiem ban C leef/ fiun bjoe.
m/ een goet ^cpberbangtoote ^U |
gueren: befen i^ ober ïangB oberlebeti. ^e fonen ban Marten jgn getoeefi / cjii- ciiiis, Mar# lis, Marten, looris, en Claes^bie al goebe""' ^cbilberif toaren/oftnocf) tegentooo^ „e„ vL' " bigö sfln, Marten trocft ban ^paengitn Manea vaa naeginbien/ loerisen Gillesjgn boot* looris bab een uptnemenbe begin iit cleenbeelbeftenjGinnaer ben^oerf te feer toegbebaen/iiS jongi) göeflojben* Claes tooont nocb t'lllnttoerpen»
^tt ïeben ban Antonis Moro; becmaert iècBilber ban l©trecfin
Gilemeenlgcft 5nn ttoee faften epn* ben / toaer boo; ben jBienfcb tot Conit te leer en cn oeffenl ttio|t betoeegt enjgóetrocben / te toeten / eereengfte- tem. ?ί1ίί ban be moebigbe gjeugOt be^ bodt be jgatufre te baet te bebben f en fiet eenigboo|beelbt ban eenuptnèmj* be Confinaer / bie in goeben graebt bee eercni^ gbetlommen/ en bpbengcoo^· tenin groot aenfienen in toeerbcngfie* bouöen/ göecrögbtfe ofï bebewltfeecn p?iifteiingfje ban bperigbe luft tot naee üolgben/om fulcft uptmuntenbelSan gbelgcb te too?ben.;§>«ltfe]C iii gbefcfiiet met ben Conftigben ^tötlber Aiuonis Moro, fienbe fultften boojgangbir / aljS iraertoajs benbermaerbenjgfcbilberen €anontcft/flSeefïer lanSchoorel, besS beeft bP bem alö een leerling onbet ^n onbertoijjS begbeben/en 5gn bigt om beCond t'ómbelfen/ente mogbeneen goebt jBeeficr toojben / gbcbaen :béÉ tüclcft bem toel tö gbelttcfet f en is b^ fonber in conterfèptfn nae'tïcben upt* nemenbe gfietoojben. iö eöerepf!/ en gbetocefï in^paengien/te ffeablil/ fn't^pf/ in'tSaer i jji.eneonterf^t* tebm^oningb Phiiips: toant bpbjais
jbecomen in benbienft ban ben^^pfefe- 300? ben Carbtnael Grandveliii. ©ci^i eerft beeft bem ben l^epfer gbefowben 01 i&ojtugael / baer bp be ï©®tbter tiitt ^oitugacl / be Bjupbt ba» ■
Phiüps, ronterfepite: ootft loannes, betf Contngii ban ^ojti^ael/en be Coning* inne/ be03K{pfer^jongbfie^u(ier/eii
liabbf
Hendrickj Marten, en Antonis Moro. Fol. 15 rs
leben üan Hendrick, cn Marten ban Ciecf/ baniïnttoirpen, |
-ocr page 160-
öatïbe booi beeö btp Coo, ï^utaten / en botten m gagie öeerlgtfee ebefcgenc^ feen. ï|et lanot ban l^ojtugael fcöontfe l^ern een gouben betten ban i ooo. gul* ben/ en öjerbt öeeclöcfe ontgaelbt en BÖeboebt* Ιδοφ contecfeptteöpbaer beeibanben Kbel/ gebbenüebanpebec 100, g^ucaten / oft nae peber^ becmo# göen/ ootfe eentg&e goubel^ettenii. I^pöeeftnocötn't ïlofbanben mepfet berfcgepbenmettgen ggebaen. t^aet nae ban ben l^epfec ggefonben in en^ ggelanbt/gp beConinginne Maria, tbiee« be3|upfb|oubiebanben Contngg Phi- lips, tonterfeptte/ en gem toerbt gge- icgontRencengoubenlSetten / gonöert ^ottben flerltnc&iS/en oocft gonbertpon* ben ilerlincfts tot 3|scr-ggeïi. tronie befer ^Eoningginne/ bie een feer fïgoone b^outoe toajss/ topieerbe gp ber* fcgepbenrepfen op tronp-penneelen/bie Sp aen groote l^eeren / oocg aen bie ban ber oiben/en aê Grand velles fcgonc/ ootft aen ben 3^epfer / bie gem gaf ttoee Donbert gulben* ;potgbaêr tooibt ber« teïbt/bat gpeen befer ronterfiptfelen bjatgtte 25iufliêl / aen ben Carbtnael Grandvelles, bie gem fcgicBte tot ben ïtepfer/ bien gp bat pjefenteerbe» i©en iteepfjcrfepbe:3t6 goube ggeen gup3/ ic Öebt mönen^on aï oberg£geben.;©en ;$tgilbernictopboenbe / quam toeber ijpbenCarbinael/biefepbe/ iaetmn be» gaen: oBn gaenbe bp ben Sepfer / p'^eeji bit conterfeptfeï feer / en be fcgoongept banbefe#iinceffe/ b?agöenbe toat gp beniêcgilbergabtbereert. mn Mtp* fer fepbe/niet: en toat gp begdoibe te ge* ben. ï®en Carbinaeifepbe /1 ooo. gul* btn/oft 3oo.9!^ucaten.i©en ^epfer fou* begem boe'tlafl oberggcgeben grbben/ bat gp bat foube befcgirften. t©tt foube 30n gefcgiebt een giaer en galf naer bat SP upt ;êpeengien toast ge romen, ^oe ben tufftD^n ben Coningg ban ^paengientnbenConing ban i^iant^ tgcg toa0 befioten/ trotg Moro met ben Coniitgg toeber in; |
beren rlopte / en Moro gem lipt boerbe toeber ben mael-fioc op be ftgouber lep* be / 't toeltft een fo?grjïöffe boentoasr
toant get fcgiic61gc6 i^ ben ILeeutoen aen te roeren, ^^efe ggemeenfcgap fou^ be gem^arbt op gebben mogen beften/ en gab gp boo; lenengrooten^paen^ ftgen €belman upt bjienbffgap en upt lief ben niet ggetoaerfigouöJt ggetoeefl; JBant bie ban ber inquifitie begonben geelieloerit ennaebebentbicg te toefen/ bat gp ben Coningg ber jSeberïanben gaïben oft fulcfef ganbel pet te beel toni foube maec^en / foo batfe boojgabben gem be ganbenop te laten leggen. ï©eiJ ijs Moro begenbigg beriof trfiggenbe/ tipt ,§>paengien bertrocSen in éeber^· lanbt / metberfierbeoojfarfB/ enpbeï beloft ban toebercomen.30en Coningg/ bie Moro enjpn €onfi feer toeggebaen toa^ / ontboobt gem beel repfen met biieben/ get toelrS gp ten beden affloeg bat gp moegt / oft bertratfe tot bat beti Duc d'Aiba injgeberlanbttoefenbe/be biicbenopgiel / en ggebiupcSte Moro injpnenbieiifï/ toelcBengem tt7S>iuf* fel conterfcptte alle 5Pn Concubpnen nae 't leben. 55en Coningg gabbe be Sinberen ban Moro boojfien metgeer^ lijcBe ggefcgentften en <©ffitien/alii Ca- noninggfcgappen/enberggelgtBe.;©en
Duc d'Alba 00C& b^aggenbe Moro na fpn Binberen/ fepbe/ bat gp gabbe een bocg# ter / toelcfii! iBan toel ggeleert oft be# quaem toaii : t)uc d'Alba gem fcgontS getontfangerfcgap ban ï©en- blaftiber/ bat een groot ggelbt f'^aerjs toeert toass / fo bat gp bacr geetlgcfe 09 mocgt leben / en quam fomtgbtjs te 25iufr?l / naet goubenbe met een beel i^eerben. ;è«mnia/M oro geeft met fpn Confï geerlgcft geencomlgegabt.^aei: tooibt oocftggefepbt/ bat boe gpban ducd Alba tea£iontbobcnbani©trefgt
oningg toeber in êpaengien^ajüoaer en toelfp^lènbe jBanV WgabbeStaV
.....""" ïienenöoomoocfeinjpnjontgepbtbe*
1 anber binnen ató
öp-bp ben Coningg ttt get ï|of geel Sroot en feer ggemeenfaem toa0 / gem
en beel groote l^eeren ronterfeptenöe/ jae«nfO0b2p toerbt / bat ben Coningg «ttil öc»n met be fienötop 59« ftgou^
fotgt. ©eeftoofB toef anber bingenaïi tonterfeptfelen ggebaen j ^nber anber/ eenen berrgfenben chriftus met tmte
Cnggelen/οοίδ ttoee ^(ipofieïen/ Petrus
nPauiws
Nederlandtfche Schildeïs, |
e η Pauius, feer aerbigö ggebaen en gge^ tolo^eert; toant gp't ggeficgtmet oen bertoentoonberlijtfitoift te bebjtegen/ in allejs 'tleben foo nae comenbe bat get bertoonberlgtB toa^. i$p eenen tüt co* ^ieerbedpboojben Coning een Danae ban Titiaeti, bie gp toonber toel gefcgil* berbt gabbe / en meer anber binden. €pnblingbeergpober flarf/ toa^ een befngoentis Chrifti, om on^ Bjoutoen Ifóertfe t'^ttoerpen/ bat een geerlgtè
l^ï|eittemlgc&too?benbecïaeggt i vjrnigge/ bie b?oegguptmur.ttgg onfe Confi jgn gemoibrti/ en bat fp/ aljs men norg meerber bingen ban gtm ber" toacgten te fien/fcgtelgrB enonberfrenjS «ptbitlebentoetgggerucBt en ggena* men toopen: ggelgcB get in oubenen nieutoen tgt bicfetoil^ gefcgtet / ooöi oberetlgcBe ^aren met ben blgtiggen en confliggen Ia(jues de Baeker :tip UJOlS geboden t'^nttoerpen. §>m ©aber fou* be oocB een feer goet ;§>cgUDer 3gn ggt* toeeft/ bie om eenigg pjocess ban ^n ju» rien/ gem trocB ontgouben in ©ianrfe* rgrfe/ en albaer ijs gge(lo|btn. laques toerbt fomtgbtgcgeeten laques ban Pa- lermo , nae eenen Antonis Palerrao j een ^cgilöevvbie oocfe Coopittanfegapbebe in fcgilberge; toat laques bpgem tooon^ be/ baer gp nou bp toerbt ggegouben/ en mofl: fïabigg feer toercfeen/foo bat gp bao?3tjn groote neerftitgepbt toonbèr» lijcB bjoegg toenam in be Confï: toaer booj Palerrao goebt boojbeel gabbe/ ben toelcBen be binggenban laques beel ftgicBte nacr i0iant&rgcB / baer fp feer toel berSotgt toerben. 3!^otg toerlrt laques ban 3ön jBeeiter (tabigft ber* maenbt bat to moH beter boen: toant men fpn binggen niet bercoopen con/ foo bat ben Bnecgt (fo men fepbt) i&eer* ben arbepbt bebe / om pet te maecBen bat beuggbt. Opliet nemmermeer tgbt berloojen gaen/ alft gemop gepüge ba* SöenmotfttggebtHren/ gp tepcBenbe/ |
- aein iig epntielinge gaen tooo^ «mbpHeodridt ban ^t««\B|j£6 / iwl^ baer itbt beleefblgtB aen berfotgt gab^ be: toant ggelgcBfp nitt foiggbulbicg Sgn / bat eenigg ggebacgt ban gun Wa* ber foube toefen / toaero ttB ;gtien flerf^ bagg niet geb contien bt frg^^ben/ eben* toel fal sgnennaem ter l@eerelteetoicg in ggebacgt blijben.
laques de Backer, F0L152:
! toertfefoube getoeeftgebben^iBetgro^ ! ter mdcpt gcbicB bu0 beel ban Moro bp een ggeb?acgt/ fonber te tonnen bertrg- ' ggen booj eenigge ban jtjn Binberen/
ï^etieumüan laques de Backer, iiptmwenDr
J>tgiïber ban ^nitoerpen.
_ etojootb» gcBe nseïHicgcpbt / foobatgpboojte btel frtten/botBen / en 't licgaem te toep« tiigg ocffenen / i^ onggefont getoo}bcn« €enigge nieenen/ bat gp eenberoeringe geeft gijccreggen/ en alfoo foube jgnge^ (to j^jen: i©an itft atgt / bat get eeni^e ïongger-fucöt/oft eenigge aentoaffin* age tntoenbtgg ijS ggetoeefl: ft^ant gp foube fpn jlSemojie nocg ggegabt geb^ ütn / en fierbenbe in be armtn ban be g^ocgier ban fpn lÊtefler Paicrmo, jpn bfoegge boot betlaggenbe / gebben gge* fepbt ί ^fBarmlBenfcg/ moeticBfoa b?ocg flerbentmanr gp toaj5 noig maec 5 O. §,aer oubt. toerbt ebtntoeï op* ggefnebenyban en toeetniet goe 'tmet gém ggeaelt toa^. ^gn bingen too jbetf ober al feer gefocgt en beggeert/ en ber*" tieren in beel plaetfen ber Sliefgeböerj^ Cabinetten oft Canieren. i^e IBibbeï» bojgg bp Mekhior Wintgis fgn ban gem b?p fcgoon fJucfien/ eerfleen Adameit Eva, een charitas, en een Crucifip. Cot eenen s^ Oppenbergh, gebitfeggefiett ban gem bip fIttcBen ban flaenbebeeV ben / galf alj3 't leben/ te toeten / vcnus, iuno,PaiJas, aerbiggt flanbeu/ met eenéi' gge binggen atgtcr/en in ben grontban gimreetfcgap/ ekebingge/ oftgBebleri» ten. ;ètimma/gp ijj toel eenban be befic ColojeerberjS bie^nttoerpen geeft gge« gabt / gebbenbe een bleefcgatgtige ma^ nier ban ftgilbcren / fooniet met entBel toit/maer wet rarnatie bergoo^enbr/ foo bat gponber ben ^tgilbtïSl ettoigft göerwtjtöeeftberbifnt». |
-ocr page 161-
Nedcrlandtfche Schilders,
t^etUeUen uan Mathijs m leroon Koek, ^gttoitji öanlïntttjerpen.
G^eïgt63ltittocr»en inonfe jScbec* latHïm fcöönt oft gelgcfet tmmt^ bec btt Conflenaren/ elfoo iplojenren in Stalien boojtgbt ρΐαφ te tuefen: j^o ficefeöefe becmaccDe^aöt öooitaöe^ D^acOt bet^DepDen Confïenatett / tte in onfe Confl gebtien aengeiuenbt oocg becfcgepDen ge&aenten ban iuergé. <Biu becanbec/ geeft fp j^aec ooc& bet:ctcr{ met te gebben eOej^iift tot een Mathijs Koek, ö<e eenuptnemcnUe gDetneed in HanbtfcDappen.
UiaiS oocft b' eet(le bte be ILanbt^ fcftappen op een beter manier begon te maecben / met meer beranberinggen/ βρ bc nieuto gitaltaenfcöe oft Kintgcfe* fc0e torjfe/ cn ttiaö toonber berfiecigö en bonbi^j in 'tojbinecen oft bp een boegöen» ^cftilbecbe ban ï^ater en «©^ ïp-bertoe feer bjtmmenbe ftutfeen.l^an leronimus Koek, jrjn b?oe&ei7 Ö^b icfe
Conft/ en begaf öem baerCooötttmti fcöap mebe te biöben: Hiet fcDifoeren/ corijt en ïif»atet-bei:tDe boetften: Eiet i&laet-fnijbenen öetfen. ^p botö felf feer inbentgf ban Hanbff&ap^ pen/ en geeft felf berfcöepbtnbinggen göeöetft:|®aeccbentoelbrcel ban Ma- thijs 5pn bjoebeï^ bingen/ infonber^ept 11: |lanbtfcga))6en0/ bie ban peljec notg ggeern Ino^ben ggeften* leroon rgffe ggebjoiben/ toopenbe b'een &up0 bp b'anber / ftabbe borg ggeen fetnbecen ban een ]©olIanbtfcBe i^jowtti/ Volck oft Volcktgen ggenoemt. Cn gge^ Igr& gpboertigg en een föetgoitjr&ec toa.0 / fepbe en ftgjeefDpbic&bjil^ aijt boo?abbij0: ILaet be I^oc&feofeenom 'tbolc60 toiUe. ^onuijtsÈfteïbeijpupt fonber ïetter^fil^oubt bic 3ftot& tn ecren/ en bergöelgc&e bing&en, 25p eentgö bingöen fc6ieeföpop3gnoubt rgcfi^:
ni«t beel te fegg^en; lO^ant gp berltet be
Den Koek moet koken om 'tvokx wil van als, D'cen ghebraden.en het ander ghefoden: Wie defen coft niet mach, 'tzy hardt oft mals, 'tWtfpouwen en is hem niet verboden: Maer om Koek oft volck niet te blameren, Verfwijght de fauten,'tfal elder pafferen.
iiS g^e(to2ben ten tgbe boe Frans (ïo?ben« ^ot 0em tsi buji ILampfoi Floris Oberïeebt / bat tjs / iti 't giaec nifcft ggebttDi: 1/70» Mathijs bja0 langge te booten ge*
Ghy waert Mathijs in Conft van Landtfchap foo bedreven. Dat ο ns eeuw' ws ghelijck en heeft nouwlijcks ghegheven: Nu onder Conftenaers gherckent blijft, daerom
DatNederlandt ghy eert met eeuwigh tijdtfchen rom.
^tt leüen üan Willem Key, ^ciiHiier tian a^^eiia»
Sl^ïcBe ebeïe gDeefïen/ bie begaeft 5pn banberi^atuere/ batfebetttïonber* Igcfe 50« boo? ben |BênfcDen/boo| öeet* Ïöc6e cn bernufttgP €on(ïen y . tomen in meecbec atötingöe/ en toeetbtgijept/ aïis fp baer beneffeniS gun betogfiEn^e
25jeba / een JBan bie ban freflgtBeii aenfien bja0 / puntigg en geerlgcft in 5pn cleibtnaDe/ttJOonenbe t' ^nttoecpen in't fcöoonlïe oft gerte ban bet jg>tabt; bpbej^euri/ ineen feergrootftgoon gttpö /ggel^tfeenbe ban ggeïaet meec een iiaet0-gecr aijs een Conflenaec. toaiS g|ebo|ente25^eba / enten mebe- biftipel ban Frans Floris bp Lambert Lombardus ban Huptfe / en qwam"irt
't^fguberjs oft
t'Slflw |
ri$tittt)et;^ett in't ^aec onjs i^eeren llpbiaë ban goeben bermoggen en rgcfe / botg niet ober boenbenotg quiftigg: maer altijt^ blgtig om toecc^ benen bitnneny en tomenbebpggefeL· ftga^onüer bie ban ber Confl/oftan* ber^i / liet niet aljs anber aen gem eent< Sge onggefcgitftte litgtbeerbtggepbt mert&en«tQengaenbe 3gn Uaerc& oft ma^ nier ban ganbeltngge / gp toajs een feer goet Contetfepter na t'Ieben / be natue» re in alle^ feer na comenbe / sgn bingen feerbjelbcrb^gbenbe/ en bectoercSen»· be/ met een feer beöaegglgcfee foetgept/ toaer in gp boben anberf te p?gfcn toaö: aïgoctoel gp niet fo milt oft geeftigg en tsa^ aliès mei Floris, foo en ma^ gp botg nietaetgtin s^n ojbineren/ gebbenbe goetberftanbtenoojbeeï» iiptoaisban $gn bjerc&en (bie gp altgt ueel gabbe) toelen geerïgcfeggeloont» Ban sgner BantöJaö t'^ftnttoerpen op get ^tabt- gupiS een feer geerlgt&aucft / 'tnielcg fiem gabbe laten maften ben Crefojier chriiWèi Pruyra.i^icr uiaren tn be ton* terfeptfelen ban be l^eeré ban ber flabt/ ölfo groot ftl0 'ticben/ boben inbe goog^ te quameenen chriftus,met «iEngelenen anber bit |!ut6 berbjanbe boe be rou* iDe^paenftge fertiggflupben t s?^* bat foo geerlgtfe ^^tabtgnp^ in bjanbt
lïoiie/ baer chriilus roept: Comt al tot tnp/bie belafl ^gt enbelaben.^ter biarS öeel Uramece gemaecSt, ^en fin tnass
'JBan ggebonben en getroffen / om toeberbangem geerlgtfe ggetrofitnte tooiben /boefp in 25$abanbt in een on« 6e6ent ^ojp onber ben 25oeten/ om Roeten met ben ^inccel na te bootfcn/ geeft uptgaen picfeen / en tot be ^cgil^ wE-cwfl bettoecfeen/ onfen gftebuerï» |
SS^nl^f&wtenbtftgtnroew/ bw feeï ggenostten npt Efaias: iG^at toept ggp/ oft geeft ggp ggelt ί baer men meïtfe en l©gn om niet ggeeft. ^it flncK toerbt baoj be beelbtftojminge gebjo6en,©ai! gem Uia0 ooc tn be felbe Sertfe een Wicf to?ie oft -Ctinmpöe Chrifti,eéfeer geer* Igc6(!uc6. ronterfepte ben Csrbü nael Grandvelies in 5gn ^Tarbinaelffgc tleercn/toaer booi gpgemgafongge^ epfcgt beertigg aijtB^-baeiberiS. 5^aer bat gp beel toercitenen conterfeptfelen binnen 5gnen tgbt gabbe ggebaen/fiecft gp epnblgtS ggetonterfept Duckd'Ai- ba: gier ober boenbe/ alfoo gp gem ge* lietggeenbjeembe fp^aetfe teberftaen/ goo^be gp en berflonbt boo? eenigge re^ benen tuffcgen Duck d'AIba en pemanbt ban ben :$loeb-raet/bat get bonni^ batt ben <©jaef ban (Êgmonbi en anber^ee^ ren toajs bf(loten / batfe mojie (ïerben: 'tibelcEtgpalsi een beminber be^Cbeli* bomjs fo geel ter gertl foube gebben ge« nomen / bat gp 'tgupjs tomenbe ijSfietfe ggemoiben en gge{lo|ben/op ben felben bagg bat ben $J5iaef ban €gmont en i|oojn 5gn gefiojben / in get iaer i ί 6 8» ben bgfben Sfung / op ben H^fncjcfïer a«· bont, i^ommige meenen/gp toaer eeni* gge bagen te boo^ ggello^ben/ niemant be bergael be oo^faetH sgn^ bootjS / al$ een trouto bjient/bieftoggen ton/open^ barenbe«2finber fegggen/bat gp foo ber^ ftgiicSte ban'ttojeet «ptften banOuc d'Aiba, bat gp baer ban fietfe toerbt/en (ïerf :ban atgt get berfiett gera feggt Lampfonius alönö:
Willem Key, en Pieter Breughel.
Door Keys gheleerde handt Mènfch troengien uytghedruckt. Die ghy fout meenen fien, foo wel zijn fy gheluckt: Neemt ghy maer Moro uyt, niemandt crijght,nae mijn oordeel, In Nederlandt door Conit daer teghen eenigh voordcel.
ïeüen ban Pieter Breughel, uptneniettöe berban 25ieuggeU
ggcefiiggen en bootfiggen Pieter Breu- ghel, ben toelcSen iiS geboo?en niet togt ban25?eba/opeen «ï&o^p/ ggegeeten 25jeuggel/ teelrfe^ naemgp met gem ggebiaggen geeft / en 5gn naecomelin^
ggen ggclaten, m Reeft f onft leerbtbp Pieter Koeck ban ^fietft /toiens bocgter gpnaemaeiiS ito «be y en gabfe boe fpnocg tleen uiaii btc6toil#op ben $ arm |
-ocr page 162-
nnrcttisBêtïiasScn /boefip 6? Pieter
tooonDc. i^piiibanöietsaentoe«&en lïp leroon Koek, cn gercpjï in
50|anffirflc6 / fntjflnbacïin ïlPÖaböe tecï göepiactifcert / nae te fianöcUnse ban leroon tan öcn :i53fcö: (tt maeclieeoodt beel foaöane fpooc&e« rgcn / cn ö^ollr n/ Ujacrom &p ban bcïen üjerbtgötöeeten Pier den Drol. <©dc6
fietmcntijepnicö(luc§enbanöem/ ö« ten aenf£|)outocr Uopitije fonöcr ïaccgeri fan aenficn/ja öoe (hiet luD'nbiouUiigö en flattgö ootfe i0/&p moet ten roin^ flen meefr muplen oft grinniicfeen* gsn 5ön repfenOeeftÖPbeel göeficöten na« rlcbcn göeconterfept / fooöatiec g&e* fept too^t/öat öpin b'Alpes toefenöe/ al 6ie bergDencn rotfen öaöin g^eftiJol» flötn / en t'öupsi göccomen οβ^^ϋοείδιη «η i^enneeïenuptgDefpogöen öaböe/ fo fpgöentlötft con öp te befen tn anber tieeïen be 5latuerenae bolgijen.l^pber* Ciiois en nam 5ön üjooningtje f ninttuer^ pen / eniïuam albaec inDtt <i&ilbt ojïi iècètïberiS'tamer / tif ί ^aer an^ ^ee;. ren ι ƒ ƒ iï« €η tojocBtbecl booj een Coopman/gefieeten Hans Franckert,bat een eöel goet bojft toaii ban ef iBan/bie gccm bp Brueghel > en met ijem baeglj^ ïgcSjSfeer genisfnfaemteia^.jBtt befen EranckertgtogO Breugelöu&toelö bup^ ten bp ben Boeren / tec i^ecitita / en ter ::ö?upiöff/ beccieebi in 2&oercn fieeren/ engaüen gif ren 0I0 anöec/ berfierenbr ofiB.iuPbgomö bejlanöt oft bolcS te tocffi^iei: öafebe Brue- ghel 5ίίη bermiiecB/bai ujefen
Ken/fn eteii/biinc0en/&anffn/fpiingen/
Bitpagien/fnanbeï aoöben te f^fen/ toelt DingOen βρ banfeer flui{ïiigl>en aer^ tngO üüifl met ben bsrtotn nas te boot,, fin / foo töeï tn mp-mmt/
tejant öpbanbepben féet; «Ptneminöe lua^ ban öanöelingöe, W'Hi 25oeren en 25oerinnfn opzijn êempffge enan- tm totflbp oofSfeee EpgDentïtjtfe te tJeeben/en bat bom iaefen feer
natufrlrjcè aeii te toijï'en / in banfen/ saen/cnfïarn/offanbeÏ actiën»©!» tnajs
towbet ba?i in ^Hn (ïeUttig^^n / en öan^ öelbe feer fupber en aerbig met bc0éi?/ inaex^enbe beeï giiiftffttfeen^ nae t'ie^ |
mm. ^miiim ^p rnmmntwm tooonbe/Biel met tf 0tpt oft ©otgtes^ DM bieltfie ^poocufoube jgebben ge^ trowtot / banöcHi itiifBeegDbe / batfï» aitgt (ftio feec öe toaerOepbtfnawnbe), gÖeïDent wag te ïiegöen» m maet met Baer een berbonbt en befp^ecfe / ÖP' foube ftlöaec logöenen ficrben op eenea fterffiocjè/ toaertoeöp eenen maecfete ceöelöcfe langD/ en fiao ben fierffïocft met bet tgbt gnam holte toojben / fou* be t ï^outüïicfe gantfcö upt en te niette» 3ÖÏV gDelflCfe öet eer langen tQt Qtftm* be. epnbciingöe/ aïfoobe -©ebato ban Pieter Koeck ten ïefien tooonbe te a^inf" fei/toerbt öp te b^flen ftaet botDtec/ bte aïis bcïDaeitiö / fjp bfcfiteilsi op ben areih fiabgfiebjagben/ en ijs met fiaer g&etroutot: botij befpjacfe be jBoebec; bat Brueghet^ntüJctp berïatenbe/mofi romen tuooiiente aSjufféi/ op bat öp moc^berlaten en becgöetenbat boo^ i'ige |Bepf6en/&et toeltft alfoo geftftie^ at, tP een feer fUïle en gijefcSitfei IBati/ niet btel ban tuoo^ben / ban toe! bootfigD w Öet göefelfcftap / boenbe ben uipb€ii/oft οοιδ jijn epgften fenec&^. tesi/ Ê'fomtrjtbecfcöiicSenmet eeiifg^ gefpoocö/ oft gerammel/ bat te toe* SÖeb?atl)t. eenig^e ?iina· b?föii&eïi& toettfeen jijn ailgansbp beti lepfer/te toeten / een groot fïucfe / toefenbe eenen tfioien bani^abel/baer beelfcaep tocrc in tomt / oac&bsn bobeninte fjen;
een ber ielber^ifïD^ie / rleen ofi nunbtii terfenbe: <Bm ttoee micBen
Crup^-Diagjnggin/fm naiuerUjf 6 sm-
lun / met aJiijt fentgDe biöïfen barr on^ oer een ïiinber-boobtRgite/baeE beel toeri&lfjf&e bingöcn 3ijn te fien/ toaer ban itB eiber fjebiïc beröaeït/ ioe ifi sanfcf) ö^saarfjt foecSeit tfb^&ibben een aBorrigü δάώ / bat
Jöif e ^rösöf-lupben sDe^
J^ öcn routoe etï-
t öerftetben bet ^oeberis / en anbec toetrBing^entocInaegbeièomentotfen- be* een iSe fieerittgfte Pauii^ met feer aerbfge Clippen. /Stoaerquaïtjift, te beröaïen toat al gemaeffetfieeft > ban toobernen/ïleiïé/boertgege^ftieb*
rnJTen/ en anbere. m öeefttrbPitiaeifet tm temptatif Hniii biijrnieu
tn%m.
Nederlaïidtfche Schilders, |
m Eanbett obetfpjepbt met tooïcfeen / baermen te fom plaetfen boo^fiec: oot& een buUe Griet,bie een roof booj be ficUe boet/bie feer berböiïertfict / en bieemt ep 5Ön fcljotis toegeitiaecftt 1 ttfe acöt beep en anber (lutben oocfi tn fl^epferjs ^of3ί}η» ^aec ijS ootfe t'ifimfierbam tot ben Conft-Uefbigen s^. Herman pii- grims ,een 25oeren 25juploft ban <®lp- loertoe/ bie feer aerbigb t0/altoaer men fiet ber 25oeren tronien en naecSten/ SÖeel en bjupn/ alsi banbe jèonberi» bjanbt/ enleelgtfe ban öupbt toefenbe / ben^tee-lupben niet ggelgc^enbe. Hp öeeft ooc6 gemaett een (iuc& / baer ben 5^a(ïen tegBcn ben Bafïen-abont (ïröti een anber / baer alle be remebien tooj^ ben gBeb^uptUt teggen be boot: een an« öec/banallerlepipclcn ber feinberen/en meerontaUgcfee finneSenjS. 5^aer 5gn oocHtefien ttoee boec&en banlJ^ater- bertoe/ bp ben Confl-liefbigöen ^eer Willem lacobfz.bp be nieuH^ercfe VMm* (ierbam/ toefenbe e€n 2Boeren Sermisi/ en 25?uploft/ baer beel b^ollige bootfen in 5ön te fien/en t'recDte toefen berBoe»' ren: onbec anber/ baerfp be J2>iupt bt* Sifte!i/i0 eenen ouben 25oer / öebbenbe t'bupbslfeen aen ben öalii / en boenbe met tn 5gn Öanbt t'gbelbt te paffen / en 5ijnfeeruptnemenbe (lucSem ren ban jsjuffel 6abben bem eentoep=< fligbbooj 3Ön boot aenbefieette mafeen ^enigDe ban bet belbenbanbe - , - ~
Wie is doch defen Bos ? leroon van nieuws ghecoomen Ter Wecrelt, die ons bootlt zijns Meefters closcke droomeiia Ervaren met t'Pinceel, en ftijl foo abel daet. Dat hy hem ondertufch nochtans te boven gaet? Neemt Petre toe in moet, foo ghy in Conft doet vruchtighj In dijn oudt Meefters wijs, van fchildren bootfen duchtigh j \ Wellacchens weerdt, gJiy doch verdient te zijn eenpaer Heerlijck ghelooft,ni,et min als eenigh Conftenaer.
nilfifiept natuerlgiB in itptgeBöfen al' bet-fcboonfle ilcnffBen Hic^amen / en ïl^iercnigtjen toarenberanöert. <©otS toeetmsnö3ei/bfit betfrijepbenmael ben bttüciiirgglj /ntlbigij / fenerflanbenbe/ befefooöeel bcïöeben ^tabt geeft met routoeBanben aengDetall / obn: öoop gl&eteoipen / en met bernieienbe boeten bertrebeni maer boe epnbltngö Êoom , gaer begon beteEbeboelen onber be is^e^ Wge Beerfcliinge ber ^aufen/ gecftmen ρ ί SuC*
Pieter Bfeughel,Ioan SchoorcL
asjuffeïfcöe baert nae ICnttoerpen/ batt boo| 5ijn fterbenacljtertoege bleben^ i0eel biecmöeucrfiertngöen ban finnen feensi fietmen ban 38η b^oUf π in fdjint: roaeröabber nocftfcerueel net enftip^ bergöetepcftent met eentgöe fc^jiften bp/toclcfeeten beele a! te feec bijttgö oft ftöimpttö toefenbe/ Öp in 3Ön boot-fiec* teboo?3gn üupfbioutoe liet berbjan^ bé/boo| leettoefen/ oft bieeftnbefp baec booi in Igbenquaem/ oft pet te berant». tooojben mocöt Bebben, Hp liet 59« l^jontoeinCcflameni een(luc6mcteê igpiec op be galg/ meeneribe met b'iEp ter be tlappige tongen/ bie Dp be galgg toeepgöenbe; öaöbe berber gemaecfet/ baer be toaerè«pt boöjb jeetfet: bit fou* be(nae 5tjn fcggöen) tbefte 5gn/bat ban Dem gebae toais, l|p liet na ttoee sonen/ vaa
nincx loo,en 10 een Conterfepter na'tic Breusheii ben,ian, bp 45|oot-moeber/be ï©e<» butoe ban Pieter ban ncïfl/ öier ba toa< ter-bectoeDibbenbeg&cleert / quamen leerbe ban <©ip-beitoe bp eenen Pieter Goe-kindr, baer beelfraep tóngBen toa* ren in öup^. ^p repfbeboojtna €olcn/ en fo in Staïien/en iji in feer groot acfi* ten gecomen/met te maBenHantfcfiap·· hem en feer tleen bteïbeSen^ / baer Dp eenuptnemenbe fcaep öanbeltngö ban tieeft. Lampfonius fpieeiBt op befeniïa totBreugheljbjagljenbe:
f^etïCDen ban loan Schoorel,
Senlgcfe / bat boo^mad t'öooft ber ^teben / &et alöer fe&oonfie föoom/Moepenbe in boojfpoet/ en bolc- rijtfe toefenbe/platftt in gbelijcS göetal ban iBeiiffjjeH t'obetbloepën/enber;· tiert te toefen uan f onfïigfie uptnemen# tebeelben/ ©ft om beter feggöen IBar^ «noien/en Coperen/ bie booj Booge bec |
-ocr page 163-
Nederlandtfche Schilders,
cBeiJonöen/ enuptööeren srepfifl^en fcöoottioojt gDeöaeïtcenigljeöer Mtt* öaeïöe fcBoon gcfleïtigöe /
ttt Copecen / toelc^e upt ben i>ont&ei;{n tomende tioo^ ben bagg/ lebben onfe ;g)cötlbec-t0njï een groot Ηtfit gegelöé / tnben «©effenaeriSbanbefetben oogen eeopent / om t'onberftöepben/ toat lee* iBcg/en fcöoon/ en t'alber fcöoonfïe tn't lebefl oft in ber natueren toag/aengacn' be bc gefïalintfTen bec j® enfcöen itcfia-» men en bec interen libtmatem ^o bat b'Sltaïianen bus bcrltcBt toefenbe/Öeb^ ben bjoegec getroffen ben tetfiten aert in toelfianbt ber beeïben / ató üieï onss l^eberlanbeïö/ bte foo op een fefeer aen# getoenbe tofife ban Iwerften/ met onboL· tomen feenntö / tot betec en beter boen iïabfg en blgttgö fiebben getracöt/0un felben beel met rgemeen ïeben te boïgc bernoegftenbe/faten (göeïötfe of men feggöen foube) göenoec0 boncfeer / oft met toepmgöUcötjS/ totbat loanban Schoorel, gun upt ^taïfen ftet toefen ban be befte toijfe oft gefïalt onfer Con^ fien bjacöt / en boo? oogScn ftelbe» <en sm bat Igp toe! ben eerfïeii toa^ / bie ^taïienbefocöt / en be ^cDtïber-fonjï fiter Deeft tomen beilic&ten /toojbe Öp ban Frans Floris en anber (aïis men fegt) ben ILanteeren-bjager en ;êtraet-ma* 6et onfer €on(ïen in ben j^eberlanben Söeöeeten/ en göefiouben te üjèfem ®p liMiS göebojen tn't ^aer 149 ƒ. ben eec^ (ïenbagDban #ug(t/ ïneenBoip bp SClcSmaer in ïlolïanbt/geöeeten ;©tBoo cel/t'ujeïcfe öem ben toenaem Deeft toe# geïangt / en öp befe jijn geboo?t-pïaet^ een toiibt gfreruci&t. g)ijn eubetss tm bioegö ontlïerbenbe/ toetbt ban 5nn bjfenben ter ^cgolen befteït binné ^jïc»- maer/atoaer jgp totsgné beettSien^ai» ren leerenbe/ toaö bapper in be S.atrjn^ fcöefpiaecfito^cnomen: maeröabalf töt een fonberlinge genegentöept tot be «sneptfien-fOiifl / beel naetrecBenöe upt fcöilbergcn en gefcfijeben «©ïa^-benfie^ ren/fnabenbe ooffi met öet ^enmeg op tottte booinen intt-potteii beelbeSenji ban jlBenfceen/®ieren/ctupbf/en boo* nien/toaer booi öp ba ?ön mebe ftSooI- fongers feet toerbt bemint en gepiefen. ^e blienbw/ fienöefiemfoofli&^flïigD en ;g>tfiilber-cor|ï ïufïigö/boïbeben « begDi / en beftelben 0em tl^aerlem |
bp Willem Cornelife. taemlgcfe ^iÖiï^ brr nae fulc&en tgbt^efen tooutoi Dem niet aennemen/ ban onber een berbonbt ban b?p Sa^en/ t'toeïcfe be b^ienben aï# foo toefïonben / mibtis ooc6 berbinbin;' göe banfeetfier göeïötte betalen / in· bien schoorei 5gnentgbtbpben iBee* (ïernietett boïbebc / toelcit berbinbt- ffDjift ben |®ee(ler alt^bt ober öem itt SÖnCeffcBebioegö. Cnaïfoobenjotu gfien Bem groot gftetoin b^atfit/ ban itt Oeteerftegpiaer/ meeraïs eenfionbcrt gulben ban Bern genietenbe/t'bjeïcfe op bien tjjöt beel toagi / fo?göenbei>p Bern mocBt ontgaen/ ben JBeefier bicRbaiïs biontfe toefenbe/ fepbe beelmael: lan, toeet bat ie u in mgn 'STejfclje bjage/ i(i bat göp mp ontgaet / itfe toeet toat it6 met u tijienben te boen fjebbé fal:t'toeïc Schoorei foo beel te öoo?enber&|oot. 'Sr'gebieï ei rep^/ boe bé IBeefter bjont flapen toajs göegaen/ batschoordaen öefen b|ief ggeraecftte / op tenen ter abonbt / boe Betfeer toaepbe/ gaen^ bebaer mebe op be i^out- bjugg/ en ftBeurbe Bem in beel deen (ïucften / bie Bp in't toater ïiet Benen bliegBen: botö met meentngöe 5iincn|Beefïer bioom* lötB te bolboen :^er Bem berbiBben'» be/ bat ben jBeefler Bem boojtaen niet meer met ffcBjift en tergbe»?!^i^ fjon^ baegBiS en itepligB&aegöiS ^ae-mib- baegsf gingBSchoorel gemeenltjcfe bup* ten taedem/baer boe een ïufiigB bofcg ïagB /en bootfïe 'tgBeboomt nae met ben bertoen / fecr aerbigö en tlucfjticB/ bupten be gfesmcen toijfe ban anber ^cBilber^, fijnen b?p - jaerfcBen trjbt toolbaen toefenbe / nam ooilof aen befeti ^ee(lcr/en quam tooonf t'2Cir.|ïerbam/ bp een fraep en bermaertiBcefier lacop cornehfz. gBenoemt/ bie goet Cepcfie^ naer/ ^rBilbcr/ enfupbecinsljnbeti toentoa^^ laan befen 5l@eefler toa^ Schoorei in grooter toeerben/en aï0 jgn «pgBcn foon gBeBouben/ en gaf fiem om 5rjn gBeefiigB en beerbigö toertfeen giaerïöcfejc eenfeecfeét fommegBelbtö toe / Bem toeïatenbe bupten tnbt oft anbers eenigBe Piitficn hooi Bem feïftf te m^ecften/ foo m ^Utc mop gBeibt
ijerobeKbe^ |
tecobetbe/om tjobjbec teijerfoecSen, ^cfen meelïer Babbe cl jéfer f^ap botB' terfeenban ttoaeïf^aren/aen toeïcfebe #atuereftBeen Ba« «ptcrfïe bermogen te BebbengBetoont/ mebé tebeelenen in te (iojten aïlcn toeïjlanbt / fcBoon* gept/ enbiienblgtBe gratelijc6Bepï>t. Cnal Boetoelbefeji®?outo-menfcBctt aerbige bebaïïicBept Schoorcis Berte in ïiefbe bertoonnenen aengBeïotfetBab' be/obermibtjEi B^t bocBtergenjSjoncB* Öepbt/Bpmet bancBbaerBepbtban stjn IBeefierbertrccfeenbe/ bleef toaer Bp tepfbe altijbtbe foetegBebatBteni^ en
foebe toegBene^mBept totBet^epff en injön Berte/be^openbe naemaeïjS 5Ön ïtefbe booj «CcBt-fenoop gebepigBt motBt toojben» Cer feïbér tóbt toajs lannijn de Mabufc in ben bienfï ban Phi- lippus ban Bureundien, 25tffcBop ban ©tretijt; tn aïjoo Mabufe feer gBerucB' ttgB toajs/iis schoorei bp Bem rmnét tomen tooonen om toat te leeren · bocB gebuerbf niet ïangc: toant befen iBee^ (Ier ongBeregelt ban ïeben/ beel in ïicB=' te Berbergen Bem begebenbe totbjinc^ j Sen en becftten/Schoorel btcötoiï^ boo? Bem bctaeïbe / en boo? B«n in gBebaer be^ lebenjs toa^e / foo bat Bem geen nut «1 botBt baer bp te bïgben: maer ber^ troeft nae Ceuïen / en ban baer nae iêpierss/altoaerBpbortbt eengee(iïgt6 IBan/ feer tonfiig in JBetfelrge en ber^· toitingBen/bp toeïtSenBp Bem begaf tenen tpbt ïangB/befe Conjïen af te ïee#· ren/toaerbooiBP befen maecfeteeenf» flBelïufBen^cBtlberge. ©an^pierji repfbeBP nae ^traetfburgB/ en ban taer nae 25afeï /ober aï ben ^cBüberji toincfeeïen befoecfienbe / toaiStoel be^^ SBeert/en belooft goet ontBael en loon/ omjrjn beerbigBtoerrilen : naant Bp meer bebe in een toeecBe/aïjs anber bicfe^· toil0 beben tn een jBaenbt / bocB bleef nergBen^ ïangBe. Hp ijS ootS gecomcn totjUoiemburgB / bp benCcnfïigBen Aibert Durer,baer Bp om leeren cenigen tpt 6p bleef: ® ocB alfoo op bien tpbt Lntherus mct 5gn leertnfi^e be gfterufie B^eewït begon beroeren/en batDurer öem bec fagén ootB eenicBfinjS begon te
tjimoepen^ectrot Schoorei na^ttergs |
in Co^ttttDtn / altoaer pptoert^enbe booj ben meflïenl^eeren toelbegBeert toajef/ entooonbe bp cenen Baron, een groot ItefBebber ba fcBilberge/bieBem «iet alleen goet ontBaeï en beloontngBe toilbe boen cft gBcben: JBaer oocfejpn epgBen Sf^otöicr te Boutolgtfe/ 't bj^icfe e^n groote faecfe beo? Bem gBetoeefï/en toeïbebailen foube Bebben/ ten Baöbe gfiebaenbatBet2ttmfterbamfcBe botB' terfeenBemfogefcBiïbcrttoa0 ban ben lliefbe-<©oötn'tBette/ toaer ban BP altgöt be pitcSelingije beboeïenbe/ntet en bocBt ban om in Coniïen boïcemen^ bertetoojben / op bat BpepnblingBe totspn begBecrte motBt tomen: i©oo? toeicSe bpericBept Bp beel gBeboo^bert Beeft/fcBönenbe ofUiefbe tonfïen boet leeren, ban baerbertretfeenbe/ guam te a^enetien / aïtoaer BP geraecS* teinSenni^ ban eenigBe 2!lntto?rpfcBe ^cBil&ersi/ naemlgcfe eenen Damei ban aSombergBe/eenliefftebbcr ber ^φίΐ* ber'fionfï, (©nbertuffcöen gBebieï/bat upt berfVBspben 3Lanben te ©enetien sgn sengecomen eeni^e/ bie booj Baö* benbercpfenae Bet ©epltgBe %anbty en ilicrufaiem te befoecfeen: <©nbet: befe toa^ eenen 25aggnen50ater / ban ber <©oubein ï^oUant/eenfeer geffötct; iBan/ en groot liefBebber ban DeftBÜ* berge/ boo^toelffeegaenpojtertBP «ιε^ betrctfenaei^ierulaïem / jpnjsouber- bom0 ontrent ^ j*giaren/mebe gBeho«» men Bebbenbe aïle ^cBiïber gBereet^. ftBap/toa^ ttfcBepe onbertufTcBé boen^ be / fonterfeptenbéeenigBe perfonna^ gtcn na 'tïeben/tepcfeenenbe in cê hoep Sen 5Pn bacB baerben/oorδ onber toegè. tn Canbten / CiperjiS / en eiber / eentgï
€afïeelen/en gBebergBten nae'tleben/ feer aeröigB om ficmCot Itierufalé toe* fenbc/maerSte feenni^ met ben <©uac< biaen ban 't Cïooder tot ;èion / bie al· baer bp ben Sjobé en 'SllurrBen in groo* tenaenfien iiS : met bffen <i5uarbtaen repföe Bp boo? al bat omïiggenbèlLam/ oot op be ^oibaen/fontcrfeptenbe met ber pen na 'tïeben 't?LanbiffBap en be geïegentBept ber felber: en maerfete/ in l^eberïant gefeomen toefenbe/na bit be* trecfe een fcBoon ^cBilperge ban «@Ipf bettoe / Boe lofua berSmberen Sfr^^ïi^ $ 3 tm |
-ocr page 164-
èaet t^og!^ boet^ bao^ lepbe» ^en 4^uarbiaé0abgemüaecQeem een jaet lansl^ geOouöen: ^ocg ttiett ont' taben/ en afgeïjeöen/ boojtien teoo^taer' öaetoen 25iigüné Sater; masr Ijertrec* feenbe bau ^i£rtijai?nv beloofiae öcn «©uarbiaen een ^c^ilbcïije t' fcïjeeiJ te niafeen/ 't üjeïcït i?p öeöe / en fcöiditet üan ^muim nae ïlierufnletn: ï^elcge fcPberge norl) cp öen iietiigen öacö terfeïbec pkctfe/Daer onfen^aUcÓma' feer oebo^en toisjj: en b ï|tjto?te/ baer Thomas 5PntinicÖereii(ïeef6imbe 53öe Chrifti: beeï hit t finbert
baer sDerepft ijèbben/ïiefc gefien te Deb^ ben betup^en. ï^p èaböe oocït geton» tcrfept bc (iaöi 3|terufaiem/ bie öp Γοηι^»
aitgbt na bec ^tab/cn baec |)p op befen ftergö pjebitbt/ en bergeigcfee igifioji* tm conterfeptte DpÖetgepItgg |
gcaf/ en in 't Hanb gijecomen tocfenbe/ pnaetnaftó öemfeltjen cotiterf^ptte/ roet ei beel i^ierufaïemfcöe aibberiS oft laepferjs/ban «©Ip-berUïe/ een ïanctoec* «iSD (Iuc6/0et ttielcè noti) tot taeclem tuo^btbetiiaerbttn't ^acobritieti €Ioo' fler/oft l^jincen 3|of,;©oe Schoomi ban i^ietufalem toeber öeerbey in t Satr I ƒ 2 O» töjee 3|aeren eer ben ^utt'k teftabtRhodcs loecoberbe/ luas Dp in befe (ïab Rhodes, Up ben groot JEeefler ter ^uptfcöer «©;ben/ iJte nu Malta be^ tooonen/ toeïontöaeït / en_conterfèpite Imr ;S)tabii3 gcIegentOepti^ot Benetié aengecoinen / ijS na eetrfgi^en tijbt Uer» trocfeen/en meer pÏaetfèn in ^jtalien be" foetfeenbe/ooife tei^oom gijeromen/ al· toaer ÖP bltjiicg p^artilterbe/coiiterfep* tenbenae aïie !?8tiii}tfee btnogea/fo beel· öen/rutoönen/ aisi be cQiifïigïiie ftime^ trfen ban Raphad, cn Michel Agnolo,bie boeijfgon g^erufijttgO löo;ben/ en nae tneer anber i®?efïer^ toertfeé.o^ntrent ijefen tgbrujerbt gfletojen Adnanus be feffe Carbttiaei in Ivpaengitn in jpn ap iMefen.g^tren isjaiS ban 3®trecïjt gftebö' ren/en te aoüw ^ecomètoefenbe/^iam Schoorel in ienntjSbp ben ben toeïcSenficni(ïeïbe ober ftet l^cel OBzU biber. I|!crtoforftt 0p boo^ijen #an>s «RiiSPfititfien/oocfebett na 't U* ben/]^et l»elcl& (ïaettiüt^ tegenbioo^ig te Hoben / in 't Collegte ban ben felben l^au^ Sefi(nbeert*;De^nf0au0/ gebbé» beben;g>toeIbefeteneen 3|aet en btif" enbertig toefeen/ii otoerïcbli&n Schoo- rel, nae bat öpnocö in aoomberfc^ep^ benbtngljen Dab gebaen/en j^em betteec' (Itggt tot |Leeren/ii$ ggecomen nae j^e^ berlanbt» Cot5©ttetÖtUjefenbe/ljeri Öoojbe b^offtgcfe/ DoejpnjS iHcejlerjl bocöter t'Stmfierbam g&eöoutotttias met eené <i5outfmit / en bat booj 5pn te laiigö bertoef be Bope fpnitttoDfiiS öem bjaji benomen: bejsbieeföp t'B^trecÖt bp een ÏBthé ban «©ubemunif er / ^ee·· ten Lochorft, een öoofjs i^eer/en groot Confibeminber. O^ooj befen mactte öp berftöepben flutfeen ban ïEiater en (élp bcrljie:onber anber/baer boo| ban ber* Öaelt ijs/eenen #aïmfonbftg9/te toeten/ baet chnftus opbenCfeïrgbtnaeSIe' rufaïem: fiier toajs be ;étabt in na 't ie^ ben: baer toaren feinberen enSjfoben/bie boom-tacfeen en tieebcren fpjepben / en anberen onifianbt* ^tt een (!«f6 met beuren/en toais aïjs een gebencft-tas fel/ ban ben i^efeen^ bjienbeH g^efteft t'a©trecötinbe <©om-6ertS, «©ntrent bee;Eiti)btgOebieI eenen ophoer binneti Wtm^t! bat b'een be fpbe giel ban beit 25i(fcöop/ en b'anber ban ben i>ertogÖ ban <i5öêïbeï: φειί schoord, omfultjt: teTföoubjen/quamnaïlaerïem/baer öp tofï ontfanggen / enfeet toeïcom m» bp bm Commanbeur ban iè^ians ben / Syraon Sacn, een groot beminber ber €on(ïnaer!8: boo; bjeïtfeé ÖP eenige hjertten maerSte/ bie ten beeïe not]& t« bié plaftfe te fien 3551 iJDpfcnber een lo- annes ï^oopfel / bat een feer ftl&Doiiduc ijS/ bjaer in bat tomentenigge feer aer^ bfgee©?OHBcn0/ met feer graceïijfïie 0ap0aeIfcöe tromfeenii / opftenbe nae Öet neber balen ban ben 0®pïisen<i5ee|ï: acöter tomt een fcftofi fLantfcBap/^ rae£ eentgfie fraep üiercfeenbe naerfetfeens. enaïfiï Schoorel: beeïaensöcïoopen ett berfórStbJtert gisngerjS aen tenemen/ ftup^be eenöupjs te?l^erlcm/aïbjaer ï)p
Ncderlandtfchc Schildersj |
ber anber/ ïjetöoogö ^Itaer-tafieïbooi' b'oube&ertS f^fimfïerbam / toefenbe mi Crwfifiy/ein toercbatfeer fiep?efe«^ tediS:m bdtt notll een Cafei ban be ielf inbentie öiec ban t'^mfïerbara* Schoorel bierbtboojspn bermaertO^t ontboben t* mtttd^t / booj bie ban Marien CoUegie/Ujeld^ Mtït^ toajj ge^ flitfit boo| Hendrick be bierbe =feepfer banaoom/ om te fcPberen'tgoogg 2filtaer/'t binnenfïe toajs gefneben öout*
b'eerfïe a^acatuer ban een pjoben in be feïbe CoUegie/tbjeïffe öp aengöenomen &eeft,«®p b'eerfle tbiee beuren maeci^te gpperfonnagien al0 'tieben: op b'eene een fittenbe learp^beelbt met 'tèint/en loiëph: op b"anber/ben Ifeepfer fenieien* be/en ben a&iflTcÖop conrardus, toeltSe
perfonnagien boo? bebelbe^3^<pferiS/ beSertfieÖabbe boenop 't tierirjfBfïe in magnifufft/en #ontificael rieebinge opmanen / metacdter eenuptnemenbe fcDoon ILanbtfcöap.il^'anber ttoee beu" ren blebcn eenen tijbt ban Saren onber Öanben: mibbeler tpbt fcöilberbe Dp ee* nen boetS ban ï©ater-bertoe/foo groot bep be beuten biarê/om in be plaet^ ban be ttoee befle beuren te lïeUen / toe* fenbeeen Abrahams <^erSanbe/met öcöter een feer atrbigfi 51anbtrtÖap/ toelcfeenboecfeConin^ Philips in get 31aer I ƒ 49« toefenbe in bec0 ILanbé ge# Öult / t'ïötrecöt tomenbe bebe roopen/ en met ιιοφ meer anber bingBenban
______.Kr tIBmficrbam/befcööon —
tè t'l^trecBt in s. Marien, 00c cl feBoon <5i:afel ter <6oube / bpöem inspnen be^ fonberfïen tijbt en fleur gebaen/toerben ban Btt ontfinnigBe gftn^fn aeb^ofeen/ enberbianbt / met nocb beeï meer fraep bingen* ^^Tot IBarcöienen/ een fcBoon 2£bbie in IdrtopjS / mn notB bjUfcBoon (ïutfeen ban Bem ggebaen. <iBer(ï/een3ftïtaer-tafei/ baer s. Laurens op ben roofter IigBt*Ctoeeb(ï/een tafel ban be e!f bui?fcnt JBaeggben / een feer «ptnemenbe toer ίδ / met ttoee beuren, J^^rbfï/ccn groot 2»ïtaer tafeï/ met fm beuren/ 'tbinnen(ïe ei s. Stevens fïeenin# S^»'® ^trctfjt in bmbie ban s. Vaes, tn b^n Omgang/ acgter 't €Beo| ïn eé Ca^
iene/|iafteeu^aei:rtaffVté Ctttcifij:/ |
FoLijd.
met ttoee beuwn toefenbe* ©jief^ lanbt in een ^bbie/geggeeten <3iootou^ toer/Deeft Dp g0emaec&t een fc^oón^l· taer-tafel ban 't^bontmael /beelbê aifi ïeben/en aile tronié na 'tieben/ met beu:· ren» JBectöeïen een bancfeter op öoom/bacr ijp te 0oom feer gDemeen mebetoai gi&eetê Willem pietersjgeeft ÖP 00c beel fraep {lucfeen gemaett, 'tDupii te 25?eba/ boo? <i5jaef Hendrick ba j|i1fTbUtoé/en Rene de Chalonj^^jinjS ban «©jangten / Öeeft öp eenige toerf^ 6en ootfe gemaetfet, ^oe Schoorel eerfï upi^ialien toasi gecomen/toert Bp ber^ fcOieben en ontboben/ ban toegöen bett Coningban l^iantrijcè/ Francifcus beit eerjïen/tecomeninstjné bienf! /metbe^ loft ban groote gagien: botöfloegt be* leefbdtjcfe af/ geené #0 f-bien|ï foecfien-» be, recommanbeerbe tm Architeit aenben toingB ban ^toeben/ GuiUus genoemt/fcötcfeenbemet eenen aen 59η ^©aiefiepteen 5®arp-beeïbt/toaeriÏc ben H^oning een feer groot be^agé nam/ en fcDicSte aen Schoorel in banc&baet« Dept een Coningïgtfe gefcïjencfe/met ée* nen bjirfban ben ï^ontng ffïfonberte*
flebe met ai 'tgBeree tot een éeert bie* nenbe / baer itjn JBaiefïept feïfjS mebe pïatBtenpfete rtjben/ met nocB eenen ^toeetfcDtfiae0/ 2oo, pont toegenbe: bes Ifeoninggs hikf guam ter Bant/ ban 'tfegljel baer afgöefneben/ en al'tgBe^ ftöencfe bïeifaeBter, Schoorel toa^ feer gBemeenfaem en aengBenaem bpalïe groote i^eeren ban jSeberïatit/ toasi een jBuficien / i^oeet / oft aetBo^ifsn / bie beeï fraepjjpeïen ban finne/25ateitwni ten/J^eferepnen/en Utebrfeeng B^^ftge' macit/feeriufiigB met ben il|ant-boog te fcBieten / beerbigB en bafï in iCaïen/ alö ÏLötön / .^taïiaengi / Jpranfopjs/ en i|oogi)b«ptfcB/miïbt en UjopiatB ban geejï/bccii tn't ïcfï jtjn^ïeberi^gicBtiö I engrabecïigB/'tbjdcfe 5Sn oubtBepbt I feerbebe berbioegen. ^Γδ tan met ber^ ' ftoijgê/battelaerïembp b'ï^eer Geert Wiliemfz.Schoterbofch, iüï banöem een uptnemenbe (ïutrfeen/ baer Maria chri- ftura tn ben Cewpeï ben Simeoni, of·* , fert/toaer tefienijs eenNerïgffee jBrt' ' ie 4 fetïse |
-ocr page 165-
•i^ïeöen tian Aertgen tan %tp ben/^tDtïber.
A^Öoetoeï booi benConfï4jer(ïan«' bieötn be Coiift oljeof ffent ban een tonfligö^cBttber/btefp feïben niet met allen boo^t en boet / oft inacDttnflöe fioüt/met te tnntóei: oft ontoeerber t0: foo 10 ebentajei'tgemeen oft t'boïcft (οη^^ ber èemüé ban fuiciicn aert en toefen / batfp fulcfe Conitenaei' en ^nntoerrS »ieti« bjeerben nocö in groot acnften enöebben/ gftelgrfefuïffejc gfjeftfiiet ijS entoacE bebonbenaen AcrcCiaeflbon, jécöiiber ban S.epben/ bjeicfeen fjoetoeï groot ban gfjefïait bjasi/ toerbt gDe»» tneenlticfe Aertgen gljfJjeeten. bjajs 8Öeboo?ente %epben/ m't^aer οπ0 igceren i498.toant5tjn®aber^bieeen i^oïter toaif/ bfbe j^emaittjbtssnou· berbom gOebenrfecn /bp 'tgiiiben gaet banbBftöten ijonbfrt: btcfetoiijS bcr- Ralenbe / bai Aertgen ttoee laren oubt toais/ ai0 ftp / te toeten ben ©aber /jgn beïoofbe fioomfcge bebe-baert bebe» Cot 5ijn atötöttn 3iaeren toajS ftp ban ben idaber gOeb^uptfet inbei0oïtfrge/ iam naet ootft kimtbt s^eOm
feïrnetMt m Éicrïgtê üertoelf/ bacr beeltjersultiSoft gulUeirbetctermgDen met i>ec bettaie getiaen/ bat Uioniiet; Beet^^fiact/cnisiOaM: bemffenïS fen: acrijiflö iJan beetóefetn^/öte fecr farba^ ïpfö tt firn 5011. ;©aer plagg oot te ïat* feneenfhicfeban 30η tojtrtfe t'ï^aetïem in iïe groote l^out-poojt op öen mucr/ |
Aertge bc boiler ibotöfoo be jSatuete Öemtotbe ^r&flber-eonfï boo^tfiou* be/toerbt i j i befteït hp Comeiis Engeibrechtfz. baer ijp fpoebig en beer* bigftin't ïeeren totiBeefieifcïjapgge^ raec6enbe/Deeft op 5Dn ganbt bcfiacn te malden berfcDepben tlutlien/Γο ban toa^ ter ali3«®ïp bertoe: maet feïbcn oftgeé töbt ^oeterije oft iBo^aien/ ban meefï ψίϊοίΰη upt'toubeen nteutoe^efia* ment/oft tipt ber toaer ban ÖP menif ömacï jijnt^ifcipuié bermaenbe/ en leerbe: toa|g ooc& met £iun feer glge«> meenfaem / öitenö'ïtjcfe / en begöeerigQ Öwn t'iHibei:toöfen.=^p ÖM een getooont batöpbe^ÜBaenbaeööiö toepnigft oft mbrn to?ocöt: Mmt gtngé met 50« 5^ifcip«lett in be 1|erber6Öe / cm öeiti met jjun te berïttiliglen / ban natuer en bofö göeen b?óndlaeft toefcnbe^ toajs ban natwreti feer bïoo/ toepnigg ban Γίφ feif / maer beeï ba« anbec
hingj^etoaiS feer op be manter ban lEe^er Comelis Euihelbrechtfoon. Jêaemflet^ fienbeeemg^e bingöenbart schoorel, toirbt ^ifit matiietebaetnat U boe]3lieft/ooc& m be Heemikercken
jnfott^
Nederlandtfche Schilders,
Philips ί)βη<Γοηί«β0 tart^paeneieitA Antonis Moro, tajeicfeeit itl 53« jêttflöt lnajSgOeiiieef! Wdpelbati schoorei>
alfoo Dein alfüt Qoebe gottfl t^oegD/ contcrfeptc Öem ontrent oute jaer öooj 59« boot/te toeten/tn't gjaet ι sóo^^n t^flDéfiö^tienmt31aer τ s^^*ben6««, ^ecember/oubt 67«gfaer» <©nber bit conterfeptfcï (laetööef^ebm: i^ddidit hic arti dectts, hmc ars iffa decorem, ^m morknte mort efi, hac quoque vifa fihi, Ant. Morus Phi. Hifp. Regis Piftor lo. Schorelio Pid. F. M. D. L X.
Epicaphium. D. O. M.
lo. Schorelio, Piftorum fui feculi facilè principij qui poft asdita artis fua» monumen- ta quam plurima,maturodecedei>s feniojmagnutn fui reliquitdefideriiim.Vixit annos 67. menfes 4, dies 6. Obijt a nato Chrifto, A». 1S6^, 6. Deccmbris.
lampfonius büoj 5tjn bcerfen fjj jecffet m 5ijnen naem op btfen fin;
Ick werdt altijdt gheroemt den eerftenjdie bewelen Den Nederlanders heb, dat wie wil Schilder wefen. Moet Room befoecken gaen, en hebben door ghebracht Pinceelen duyfent, oock veel verwe, boven defen In defc fchool ghemaelt veel ftucken weert gheprefcn , Al eer hy eerlijck mach een Conitnaer wefen gh'acht. |
i: maer feer fraep en Seeffigö ged^bineert / fo bat b'oibinan^ tien 59« toerde groot / en onber ben ^on(i-ber(lanbigentoeert maecfeten/ en in argtinge beben toefen» c'toelc& Frans Fioris ba 28nttoerpen iocfefe te co^^ men tot Ulepbcn / aïfo bp tc :©elft toasi ontboben/omi« be Httercfe in beCrupjs- Capeïle te maBen een Cruriftjr / en be plaetfe quambeficötigen, ^ot SLepben gefonien Aertgen te befoccfié/ en na 39η tooonplm^ betnemenbe / bebcnt Detn tetooonen meen arm fletöt berballen Bupffecn/ jïaenbe feernae beji ^tabt?È l^efïen aen beföb-oraft:btntten trtben* be/toajs Aertgen uptgegaen/bevfocDt op 5gn Camcr te mogben romen / om ban ^ffl'n toercft te fien/riubt^ löp om fulcr en Bemtebefoecïien banberre allecnlijcfe toaji comen gerepft/ t'toelcfe öem geern toeg^elaten totert: buis comenbe bobcn opeen foïDerfienonber fietbatfe/ nam een cooïigöcn ban ben <©ifdpulen / bie baer faten en ronterfeptten/en ma?cfete enber bac^ op ben toittê m«pj/bte ïaeg enfmaltoaiS/eenWert öooft/ met^, Lucas tronie/en t'^cötïberi^ toiipen/ fo berre ben mup? batmot0t beflrecfeen / toelcfee biiigijcnnorD ïangi^trjbt bte piaetfe beft ieïben / tot bat ftet ban fcïfiS booj oubtO^pt i0 bfrgaen» Frans bit ge^ baenSebbenbe/ Eeecbc meber tot gign
i^etbergö» Aertghen tt f)up0 ggeco'
men toierbt göeboobtfröap / bat een bjembt ban bupten baer toajs gijetoeefï ftem te fp?efeg/en met beriof op 59η Ca- mer toaiES gecomen/en lebber geniaetiët in 59η aftocfen in tegentooo^bttïiept ba jgn fenecgts met ber <ίοοϊ aifuïtite bin- gen: maer toie öP toas gD^toee(!/toi(!# men öemniettefeggen. Aertjen boben tomenbe / en fienbe / fepbe (ïrarj; :bit ijS Frans Fioris g€toee(i: be0 toerbt ffp be-· fi®aemt/n<et tottenbe toat bencBen/bat afuIcSnt jBeefier l^em quam befoec Jfi^ojft oof baer nae/ ban Frans in be Hcrberge mttboben toefeobe/ Öiw niet riwen bwben/ttptoojfaetfe/Öem bocfit |
mettoeerbitetoifen^fHlifett |®ee(ïeriï aMeifcöapibotÖ naemaeïjs boof iufï bp eeHsebiacÖt toefenbc/ berfocgt Frans op liem / te toiUen repfen met nac 38nttoerpen / ÖP foube maetSen bat 59« toerrS en arbepbt bet«: betaeïbt foabe too^ben/ entooubeeen ifeere ban Qem mafeen/ ten aerifien bat öpfóoermUjtft om bé cofi faten teiocöt.ï®afr opAm^ gen fiem anttooo^be/bat öp alfaicM ge^»^ noegen Dabbe in 59η deenic^ept/alsteni» ber in jannen p^cDt/en gwnöefeer toeï een Coningö 59η ConingUrgöfe / aïg öP met riifi en b^ebe 59« arm Dut#itasEÖt bctoooneii/fo bat ί)ρ bleef / en liet Fran» Fioris nae Snttoerpen t gupjS-repffnr Hcngaenbe nu Aertghens toert&n / bte 39Π ben aiiberen feer oii^l^c in beug^t ber Conflé/ meer geefligö aïs (ittóioo^^ men.fieter / befonberinbegrootebini» gen/lange öeiïalteniffen öer beetoe«/ m jomtijbtö eenigöe onmaticgepbt in be pjopo^tie: iBaer aljs gijefepbt i^ / feeir aerbigö ban ojbineren. i©aerom meit feg&t/ Fransi^m geern bpftem t'^lntf tocrpen öabbe me be genome/ om te be * feti beeïe ban i)em behulp te öebben» ^ tepcfeenbc oberbïoebicfi beel boo?'be« <j5iaö-ffÖ?gber^ / en anberen/ ggeïgeS»» men bp j^onbcrben binnen ?tepbé noe& fotóe btnben ban befe bingen. Hp ga^
te/Öoeteeï ÖP göemer nlijcfe beeï toerefe en grcoten arbepbt baer in tetoegör b^argt/ fo batmen iitgtttcfe can oojbee^ !en/ öoe bette foppen ^p baer op ttm motïjt. ti^tier ^tjn notil binnenILf pben/ tenli-upfeban béi^eer lanGcrrhOr.Buy- teweg, bjpban be befonberliefiut&en/ bie ban Aertgen gebaé 39n/toelcfte bup» ten 39η anber in fcöoonöept ban bertor «ptnemenbe3gn/ toeïgöefcftilbert / ett nae ben epfcij ber ï|ifïo?ien toeïuptgDe»· beeibt/ te toeten: €erfï/ eenCrueift'r met ttoee oo?benare« / en een warui met anber ©joutoen en ï^ifcipuïin/' fïaenbe feer berflagé onber f Crnp^V m eé Magdakna t'Crupji Onber omgeïfébre. ^it'anber tji een Cr«pif-b?ager/toeïffe«t boïgt eenen grcoten fleep/fo Mana met anber ® joutoen / ^ifdpuïen en imber^ Cberbef^/ baer Abraham3pnenfoon- «Ptïepbt tin ^ff^/ mett'öoutgetaben/ |
-ocr page 166-
fn't berfcöieten t^ b'^fferDanbr. mtv ηοφ tot be a® ebuüj ban ti^ttt loan van WilTenaeUn 3Önen tgiitJöurgDmeei fier en aentmeefïec ögemecnen ILaitbt miöbcïen i>er ^tabtEepben/ecn ifterfinacöt ban Aertghen, feer jjjei gfire* flibtnecct :toielc6/ ÖOEtocItuatfloibiflec eöeftftiibeii/ inacö oocfe toel onöcr jgn Se(lefiucfien0Öerc6entüioi&em Μοφ
3gn ten j&upfeban loan Adriacnfe. Knot- ier, eentge boecfeen ban J®ater-berüje: finbec anfiec/een J©arp-ïjeelïst/rnet ee* niaöefin£©enbeenfleifeeii^» oodi ten fiupfe ban lan Dmcbiz, ban |Bontfoo?t/een 'SCafeï/toÊfcnbe Öet up* ί erlie : Φρ be öeurSen^ comen becDttterfeptfelen ban Dirick lacopiz. tean iBontfooit» ;©aei: ooch tot f^mïem bp h. Gokzius^een roöbe Xee ban Aertgen, in «©lp bertoe / bocD feer bebojben Jpoefenbe: en isstoonber upi* «emenbe / ban berftgcpben cïceDingen/ Öooft berfiermsDcn/jDoeöen/ tuïban^ ben / en Öuïfelen/ fecc bcrrieilijcfe cm ficn. <©oc 50" in mm pïaetfen ban ftem Sjeel bingöen te ften* 3©anncer fiem cc" nigÖtoercBUjerötacnbedeeöt/ gin0ij Dp infibe S-upbentn b'J^ecöergii ban fïoon te Öanöeïenntiaer f nac^tjs fdjm benbe /quani boe nemmeer tDupjS: aï^ Öem f cljefcircöajj berhet/ foröc ijp an^ ber/saen&e aifofnatDtjS flepl en öüsep* lenlano&jSbe (ïract/ aitgtbpijebbenbe ien !©«ptfföe flupt/baer öp op fpeeïbe/ t'sp öoe btmcfeer öet toajS/Öem niet mij- benbe / bat öp ttoee cft b?pmaeï aï bein Set ieatet btei/t'toJeïcfifm nae bei' BanöiniitBöetïeben cofïe: jBaer alf! sBebeutbeöatöpgöeen gMcïfcöaiien: bonbt/ öaij öp een fefeer piaetsi üafr ^p gingö flapen/ enauambien narDtniet) ffiupsi/cmbaiöet ontrent 5ön impii onber ben l^olieris feeï onbepïigö iua^/ en Sabber een^ quaïijfö oöer gOeba^» ren: toant eenitomenöeuptfeerïleri öergö/ om nae mn ftwpi^ gaen bp be 50oïtertie/3iïn toater mafeéöe/ comt een onberiaet / bionrfe en fat toefenbe / ban acöter gem/ en geeft «iet eené op^ lieSer een fnebe in be toange/ gelijffe öp b?oncis gcfbjoien öabbete bom ben eer^» (ïen / bie 9em ontmoeten foube» Aert- gen 0mfitnbe/en feggenb*?/ tow boet mp bat i Senbe ben b^ontilaert be fïem / cit iiab Aertgen om bergifniffe/Uielcfe Dem (!rac&jP gt)EfcDiebe: en al^bjat benuci)« tert / iepöDe öp Aertghen tot ben bier/bie gem berbonDt:ban bten tgDtaf toaji Aertgen beb|ef fi öcfen üjeg ter on* tót meer te gaen* ^l^otö öet iis geftöiet/ bat öpopeentöbt ig uptgöegaen nae bemiDbagmeteenrgeït 23urgOerbaa 3Lepben / gijenaemt Qairinck claefe. om göeïbt ban een jlnch tföiiberge/ bat lip boDj 50n Icfï göemaeefet Daböe/ bje^ fenbe een Saiomons eerfie oo|beeI/ nu ter tööt nocö öangöenöe binneng^eï^/ en alfo öp t fabontii toat laetfcgcpben- be/meenbe gaen nae 30η oube ge bioon" tey en 8em uiat noot aen qnam / trcdl jijnen tabbert upt / en gingg öem op öfi üjange oft mupj ban be ©oUer^-giaft/ cn 30« göeboegö g^ebaen gebbenbe/ meenenöe mebecnae mnm tabbert te te gaen / greep mijs/ trabt befgöen De üJangDé/ baeröet open toaisom Ujai^ ter te putten / en biel in't toater/en ter* bjontft/in't jaer ii64.oubt^ó,3iaren. |
i^et leDcn uan loachim Bueck- laer^ upinemenbe ^cijilbcr ban :?$ntti}erpen»
O €t ia in onfeConfi ben aenbanger O een groet bco?becl / aïss srjn Mtu^ re en Utfl 't göelurfe ijcbben/ ban te bin^ öen bsquaem oojfaerS en mibbel ban eenigö aenïocfeenbe boojbeeïbt/ betfet fcDapt met goebt/ ba|l/ en bcrflanbtgD onberbJÖjS: göeltjcfe Öet gcfcöiet iö beu Vueïfcijiiöetenöen loachim Buecklaerba Sfiütbjerpen: ben tocïcfeen tot be ^onfï natuerlpcfe göebüjenen g^enegen bje* feiiDe/ Daöbe "t gï)fïuc6/&at 5gn ièoepe tg oÖfUjoiben b'ï^upt'bjouUje ban ben «ptliemenben Pieter Aertfen ^c0iïbÉr/ bieitien Diet langhenPier, ben todc^ fien öem toa^ eenen recöten öanbt-ïepi ber/tnbjegö-bjijfertot ber ^cBiïber=» tonfien bolromenöept. 3n 3gn aerban»» gften ton ftp quaïgrfe totSettoeïber^ toen ofi foïo?eren gSecomen/ tot bai Öem Pier sijn <©om gDetoennen liet aïte bingSen nae Det ïeben te fcöiïberen/ al^ bjutijten / frnpten / bïeps / ©ogfieïen/
i^iffiöen/enbe bergöeïficfee bini|eii!
Kederlandtfche Schilders, |
beel te boen / Dp gSe- toojben foo ba(i<n3i}ntemperingöen/ batgp be^ Salben ban b'uptnemenfle IBeeflerjS ijf gSetoo^ben / boenbesim bingen met grooter beerbicDept/ feïjier aï^ fonber mcept / en met feer grooten toelfianbt JBatr ggeïtjcfe ter a©eerelt be tegöenbjoo^bigïje en toelcrgg&lijc* fee bingöen beel tijbtjS oft gDemeenfgcS in iïeen arDtingDe 3ön/eniJe boojbpge^ ijaeren/ofcquaeb-criMfcöe feer gbe^ toenftDt enfaegfjeert toojben: foo isi öet toegöegaen met be confitgöe ftutfeeu ba Bueckiaer: toant be bingoën bie Dp bin- nen 3ön leben beel maecte/ en boo? cïee- «i ïoon/5ïjn najijn boot en tegentoooj- bigOtn foo groot acötcn gOetoojbcn/ batfe fomtgbtjs toel ttoaelfmaeï meer / aï^fptiigbecoföt toaeren/ gSeïbenen geern betaeït toojben» €^nberanbere toerrfeen/öem meelï totfeeucfeen maee- feen begcbenbe/maecte boo? ben jBunt- IBeefler t'9(lnttocr{jen een feeruotne- menbeilucfe/ 'ttoekfe öem boo? fleröten pjgsi toajs aeiibefïeebt: boc9 baegi)ïnt]C 'itoertli booj ben IBunt-meefler foo bermeerbert/ bie altijöt toat nteutoiS ïjjacijt te tonterfepten/öat Det niet mo* 8!jelijtEtoa0 5gn6ac0 enb^oobt baer ep te msglen tofnnen: fo ïjeei bol toaji 'tfjuclfeban aïberïep g'^ebogSeït/bifci)/ bieffcö/ frupien/ en bpcljten. ^aer toaji t'i?8nttocrp inotiiS i^joutoé^erffe ban Ijem eenenldalm-fonbadj/fetr ton^ fiigïj gftebafn/ bentotóen in bettoee- be beeïbtftojnnngöe toerbt in fïurBen gScflagïien. -^biee feer Deerl0f&e 6eut=« oft niitSen sgn ban ö^m tot be zion Luz tot $lim|ï£rböm / be een iaifcö marrfet/ en b'anbereen J^rupt- martiit/ metafóerïep goetnae'ticben/ (ter aerbfgï} g^eDanbeït :met oofB rent' güefteucfeen-mepien/ en anberbeeïben/ allesSfeer epgöientlgcfe gebaen en geto-
ÏOjeert.COt Meidnor Wijntgis, jBUnt^
meefïerte IBibbelbojgö/tiS oo€feban ftem een feer fcftoon SeutSen / met beeïi= ben fo quoot aïjs 'tieben/en eenen l&almi= Pinbagg/ban tolt en ftoart*, /^f t lacob
Raeuwaertt'2(lm|ltrbam7 Deb tcfeban gem geften een déenaeTjtigS fïucS/ ban fênfeetaerbiaSeiBarcfet/m tti'tJjer^ fcSicteneen Ecce Homo, bat feer toel g0ebaen/ en een ftfioon bingOen tefieti |
toasl* Ce ï^aerlem tot Hans Verlaen,
Coopman / niet toöt ban be Iferaen/sgn oof&ban öfmttoeegrootefcijoontiuc* feen/met 25eelDen aïjS 'tïeben ί'teen eea bier €uangeïtfren / feer toel en gloepeiF be gfiefffiilifcrt φί anber / een ^,Anna gftcfiaciit. 3in fumma / öet toaer mp alfoo onmogijel^rlë aen te togfen alle be plaetfen / barr $gn rondigö^ bing&ett 3gn berfïropt/ aï(i mp toefen foube/5g« toercfeen bolcomlgcSen nae berbienft te piijfen, JBaer ijS te dagen/bat fulrè jBan /aïjs gö^fcpt tó / to?ocöt boojfoa deen berbienfï oft loon / en bat ftp boof epgijen deen öouben oftanberjS fo toepc niaö t» acötinge toajs: toant öp to|OtöÉ Bieren baeroocS inbagD-Supjen/aijs bp Antonis Moroom f onterfeptfeï dec* ren temaecSen/ cn booi. anberen 0111 eenen gulDen/oftbaelber baegöi«©ooj bijf oft feis ponbt maeefete ÖP flroote ftljoon fiufèen. ''ijboo^berfiaelbe Ecce Homo foube 5ijn bp ben ^Kepfer: en toags bercocöt ban lacob Raeuwaert:, aen (it& mee4i)beit<0iacfban ber 2.ip/mctnoc§i een ^rupt-marcfetban Bucck-laer, ee« bier ban HemiTkerck, met not§
een^^^ïiubie ban ben» felbcn/ baerfeer upinemenbe fupbergeöac fcöocnnaet^ ten in qurnnen ban jBannen en ©jou^ toen/oocfe 3feiiiöerfieni! bjöbenbe op öei Watnv baermen fatö be flecötijepïbei; 31euii]t: bie fommigöe öabben tn ber^ fïojtjen Sanben oft armen Ben fpeers» tupgöoft löoppen / om te beöouoen/ mei anber affecten meer: «©oeè eeneii perfeus (irgbt/ baer'tbolifein (ieen ber^ anbert / ban Dierick Barentfen : aïrfaeis^ menboo^be fomme ban ontrent bup» fent ponbt ©ïaemiS/göelgcfe fuïcSe upta nemenbe flucBen toel meer toeerbigö toaren. loachim ijg göe|ïo|ben r^Cnt^
een l^rggïVoberflen vitelio , tentijbr bat Duc d'Alba lefi tn be ^ibetïanbett toaii. ^p bettaegDbe (foo men fegöt > m 5ηη oberlpben / bat öPi»Ï 38ntebeit= fóorgoeben coop babbe0öfbajocfit :öi^ toa0 maer oubt ontrent toemigu giae# |
-ocr page 167-
D'3|Caïifcöe jêcötïberis / om l^oefeltge Uiijfe te toolsett/befontiec teniöOe söemeen pefellen/macfften in ftunnaectenüjepnicö binnetoert/ fcM' iientre eenen göemacfeUciten toegö ber^ tojen te &ebben/om 't ftooft niet te bje^ feen met JBufcuplfoeciRn/oft fïuöeren: batfe beel töt ben b3el(!ant ber con^
gen te tojt boen/ fo toeï al^ onfe j^eber» inber0/met öun btngöen söemeenlgcft teranc&/ en bfoosöf&ei^temaecfeen: melcl&e bo|0epbt bocB &enni$i ber fpie«< ren/ fenen / en aberen/berepfcöt te öeb^ ben,5ftufietmenbe bingen be^ grooten Buonarotti, boï binnebjercfe ban iBuf»» tuïen begrepen/oftombangfjen met ecf tien ïgbigenfcöaonen omtrec6/een bin# gen ban groot berlïanbt/gcïricfe fnicfeen uptnemenben JBeejïer tracDtenbenae be öoogDfte fcöoonöept/ boo? beeï erba^ i^enjsonberbonben öabbete beftoo^em «ebentoeï fietmen bp ben Sdntrjcfeen on* berfrDept/ nae ben ouberbommen/ in be öBeff'aïtniffen berbeelöenacDt gÖeno<· men te bjefen/alst men (iet neffenö eenen rancSen jongöen Antinoj en jBanlgc* feen ïöbigen Hercules 3 eenen boeren ou» ben Laochon. t©aer bp men te feggfjen fiabbe/ batin een ï^ifiojie fulfee geftait^ niflen/ en aïfo berfcöepben/ mogljen oft fieöoojen gcbjacDt te üio?bé/ na bat ijtt in öet bJercfe te pa^ mocöt f omen.j^iet tegöenflaenbe bjoit ban eenige ben tgcien Laochon ban 3pn bojfiiÉ^Pbt aenseiafïert (mififcljien al'tonberfïanb^ !gtè/)niet bebencfeenbe ben aert ber ou-» be J^nfcÖen/toeicBer ïtröamen&e na^ tuerïgcfeejengöt en boc&ticöeptberitc^ fenbe / fcfi^aelbet en magerber toojöen, 5^efer boiOepbt öalben gebben eentgöe heilaen teïafïeren/ oocbe bjerrfeen ban Frans Floris,be eere onfer ^onflen in on^ feiLanben : t®efe5gti ten beejc eemgpe Italianen / bie Öun oo?beeJaueenjieb^ ben upt ben ^zintm/ be toeïtRebefcgili berge niet geigcfeen: maer bicfitoiIiS ee^ nengoeben rocfe ö^öbcn nptgÖeïaten« 5|etfc0?9ftban öem Vafarius, feggenbe: befen toojt geöouben te toefen feet upt- ncmenbe/en öeeft geto^otöt in aïU bm' göen jgner €onff aengaenbe/ op fuïtfie togfe / bat niemaiibt (foo fp feggöen/ te toeten/be i^eberlanberss) beter be ^icl- paflïen/bioeföepbt/bïgbfrijap/enanbec genepgt&eben / met feer fc^oon enfeïb^ faembonben öeeft uptg&ebeeït eïjs ÖpJ |
ïloitoel toijs be gebjucBte i&jtnten ban öem uptgöegaen fultr niet boicomigcg betogfen: il^ant ben ^nijber/ÖP 5Pfoo goet j!6eefler al0 ÖP toiUe / ae|>teröaelfi nemmeer op beel naïiet toercfe/teptfee·· ningöe en maniere bes genen / bie t ge- tepcSent öeeft, isf nu ban Floris va- fari getHJjgnijS/ bie 3pn oojbeel (aï0 ber- Öaeït ijS) öeeft UPt ben ^jtnten/ toelrfec meefï göefneben 5pn nae tepcfeeningen/ bie 3gn ïDifdpuien / oft anber / nae 3ρπ ftötlbergenöabbengöebaen, ;aan ic6 acöt / öflböe befen ^töigber gö^ fien be aerbigöe tloetBegSinteel-fireecfeen/ en toercSlgcSe öanbeïinge ban f rans, 5pn ||0en (foofenietmiflepbten toaer göe^ toeefi boo? afgunfï tot be b^embe)öab=' be toeï anber göelupbtban öem göefla- göen/en jgnen ^f in öoogöer göcbatöt beÖOUben, «8m te tomen tot Frans Flo- ris aftomfi/ foo 10 getoeefï binnen ^ηύ toerp een eerïgcfe 25o?göer / göeBeeten
lande VriendCj toegöenaemt Floris:be;"
fen toajs een berfïanbicö IBan / bie feer beel öem ïiet göeb^uptfeen in €rfftöep' ben / en i^ aberïebsn in 't S^er 140 o. liet tteee foné atijter / Cornelis en ciau- dius. claudius Floris toag ecuptnemettii
be 25edbt-fngber/ bie beel ÖeerïgtBe tocrrScii binnen asnttoerpen Öeeft göe^ baen/ bieienbceïenocöalbaer göefien tonnen löo|ben. Cornelis boo^noemt/ bjaiS een ^teenöoutoer / oberïeben 1540, entoajsben a^aberban Frans de vriendt,bie göemeenlgcfe Flons toasi göenoemf. ij^efcn comeiis, ©aber ban Frans, öabbe bier fonen / bie upt^öeno* men toartn in befonber oeffeningöen ber 'SCeptfeen- δοηΐϊί Cornelis, ben b^oe- ber batt Frans, toaii etn uptncmenbc 25eeïbt-fnrjbir/ en Sfirtöitect: Frans, een obertreffjnbe ^töttbcr; iaques,een feer
goet
Nedeilandtfche Schilders,
^tt leöen öan Frans Floris, uptnemenöe ^cötïöécöatt
^ntujeryen. |
Frans Floris. Fol.15^;
metafleerenöabbe ontflolen/ gfielöti fulf6jrineenS,of-bicöt toajs berftaelt; booj ApoiiodoruTj fèggenbÊ: bat öem be ^tgilbf r-tön|3 toa^ ontflolen / en batfe zeuxis met Öem öenenb|oe^« Lambert
nn afgöetomeni^SÖn gefelf^ap/ b^iu
genbe am Frans,toat öp baeE bóoi-boltfe öab op 3gn ï^intSel i ï|et toasi fififec baer tos gctomen/batfe öem foiibenge^ Clagöcn öfbben; bertelbeboo|tbeteel göefcöiebnig / toaeromfeecgfidatfflen toierbt/ en öP P?eej8 feer befe gö^fellen/ batfe öwK JBeeficr fo ernai|[ öoo? pon* ben, Frans op be Conft blgtitfi berliéft toefenöc/ i^ göerepftnae ^tallen/ j^eft teföoom 5önefl tgbtmet jrootenetujl toaer göenomêu / tonterftptenbcalleét toaer sgnen geefi bebalten ofttoeïb^a* gen in öabbe: meeft met öet root trgt/ berfröepben naecSten upt 'i<©o^eeï/cn toelffelban Michel Agnolo^en^Entgtfim bie feer tïoecfe göeartfeert en geöanbelt toacren/göelgtÊittotoel eenige ban Öebbegtfien / bie afgSebjutfettoaeren 5 toant eeniglje jgn gefellen oft gj^iftipe* len öabben't otibeöoo^litfe al öepmlöcR 3gn tfpfSeningöen getregöen / enafge* b^uclit: toeltfie bingöenban öanbt te Öant rafeenbe / jgn öier en baer göefien göetoojben, Frans fn befe i^ebcrlahben toeber geBeert toefenbe I öeeft öem boa? 5ön Conft öaefï boen befeent toefenbooi eé groot JBeeiler/en menigöConfïnaec en €onft-ber(!anbitB boen öoogölgtfe bertoonberen : befonber al|^ söntoerti» feen nae öun toeerbein göemeenpïaet' fen öeerïgcfe göefïelbtsgn göefien göe* toojben, 3|nben aenöangö / boefip bu gon tetoonen/toaiöp boo^een^töil^ beren oberbloebitö geefï toaö / betoeei öp gcoote neeriïitöepbl en uptnement* Öept in ber €onft / met 5ön toel göe!eei> be öant/ootfe met ber tongöe 5ön groot beri!anbt en oo^beel / ban toat bing^ett batmen met Bem te fp^eetfien guam / 't3p ban göeefïlgcÊe bmg®crt/#BilofOi· P8ie/#oeterie/oft anberé: ban naebit^ Banbt/boebenrgtfebom en oberbloebt bp öem plaetfe Babben/ boo? be toel hu loonbe groote a^ercfe toertBI/ en anber^ alfoo Bp bp i^jtnten en groote ||«éreit toerbt tooojtgöetroefien/en ban fommi* göm baer tm aengötlocl^t m beriepbt^
mm
Soet61a0-ffö^per en ^tfiilbet: lan Floris, eébjfonbet feer bermaert «©lepf- potbatfeer / bat nopt in be i^eberlanben sgnss göelgcR toa^/ en toerbt om jgn €on|ï toille gijenomen injèpaengien/tn bienfl ban ben Confngö Philips, aïtoaer BPiongö gÖeiïojben isf* W toais feer eöeeftiÉ)/op öat aerbtoertfe oft^oite^ Upnen te trerfeen en ftöilberen alberïep aerbitÖept/ï|ifïo?iSen0/enbeeIbe6en!S/ toaer ban batter Frans een beel bp öem in 5gn öup0 Öaööe/ bie toeerbigö te fien toaren, Gornelis öeeft beel öeerlgtSe toertBen göebaen binnen stnttoerpen/ flliS bat Coningölgrfe göebeuto ban ö et ^tabBup3S/<©ofïer!S-|up^/en meer an^ ber bingöcnripefen obetïeebt in 't ^aer I ƒ7 ƒ. lêu Frans, toeïcfeen naetueiigtft booiftöicfet toasi / om in be^cöiïber- tonfi anberé t'obertreffé/ öi Φ boo? 3pn eerfte Conti t Beelbt-öontoen gpeoef* fent / mecfï altgt öoutoenbe beelben op toperen ^ertèen iit be 3^erc6en: ï©ocÖ alfoo i^aetuere öem ter retöter plactf^e 5Öner beroepingöe (lellen toilbe / ig öp t'sijnen ttotnttgö ^aren gaen tooonen te Huptfe/en ijS een t^ifcipel oftEeerlingö göetoo?ben ban ben boe feer becmaer.. ben lambert Lombardus , ^fjftlber tc 3Lupcfe/toelcB]c manier ban toertlien ÖP feer nae bolgöbe / en ö«m aljpn ïeben ianöö ten beele iii bp göebleben / geïgca in öun bepber btngen gefien macö too?^ ben, iBaer op oocfe ober een toemt een berteHingöe/bie itB göeöoo^t fiebbe / te toeten/bat Lambert opmenen tijtspn bifi tipeï t' ^Cnttoerpen befoetfeenbe / toerbt ban öem toeï ontöaelt: €n in't goet tier maetSen toefenbe/ftelenbe öem upt tge» feïftöap/guam onbefienbt op ben toint^ Sel/ baer goebe toertfe-göefellen op toa# ren,!|ier fagö ÖP baft be feonft/en begon banönn|Beefïerba(ltefp?e6en/en bp 'te biengöen / bat öP ban jgn jcugöt aen toasi göetoeefï een uptgftenomen ^itf, ^aerom be biftipeïen ba bun lief mtt* Rer öoojenbe bu0 ftöanbeiitfe fp?eSê/be Bonnen te mojren/ entoojnigötetooj |
-ocr page 168-
Nederlandtfche Schilders,
tiibt-qutjïtrteö iiesonntn ballen ia onjJgösmeen jj^eöerlanöictjcfieitc tian ii|anc6-Uefoicöept/fa Dat öp De Conft fiiSOnencDelengeefi ongelpcft Doen&e/ tjaecDt sgegouben boo^ een alfoo groot ^lontKaert als! ^tgt iDec. €n üati ee« mgfien Daerotjcr berifpr/aatfe Daoj Den I^Oeet Dierick Volcfcaertfz. Coornheit, Die èem ecncn bjief fouDt / met δεη bcr. fimngöe ban eencn D^oom/ in rgm öact: t^t toeten / öoe Dat Aibtrc Dui er^ iit^ een oüDtfltaticöJBan/öcm gcopen^ lïaert toa^/Dtó Franfcn €on}ï ijoog loof* ^e/ mm 5pn lebcnfiarDt befti-afteBe. ^pn^ïgrift 5pn Dingen befluptenDe / fegt Öp tot Frans: €nifï niettoan'Dai|jei wp gfieDioomtijS / fo acDt oft 0out Dat getmaeracgticg i0 Datg^t utaelDap^ öeri^g&efepDtgetoo^Den, jBetonluji faïtcfepernusenige 5pnec oberDaDige fïutfeenbcrDaïtn/ Die irfttoenifijnieei: g£tela(}ert en bectoonDert onDec Die ban onfc ConfJ/ 010 nacgDeboïgötengfje
onbelccfDlBc/niement attiflienbt: toant of fp ïjarbc toooiDcnmaette/oft ftftolöt teggen De «^jauinnen ban «t^gittont / 5ioojn/oft tegé ijoec maerté oft Ditnft- boDen/batüjaö öaer eben btel/tjet toeïc Den beieefDen goeDen jBanFiorisjjfln eeriijiS gemoet Dttfetoiljs quetfteDc /en SÖnen cDtïengijceil bcrljinDeiDe. jgsoo Dat gïjefept too?t / Dat fp De bcfonDerfïe cojfaec 30150 coubjén leben^ en becDerf fcuDe 3sn göeöJeEjï / itiet &aer gdtinef* Siglï en obermDebirÖ baefen; toant Doe fp tn gcooter toeeïDen fat/ in een groot/ ftgoon/b^pepgea ijupis/in DeJBere/om Dat De geucëen bsat Γοοε&ίφ umi^/ fep" De fp Diifemael/fp en toiibe gaer feben tti fulta roocB-gat niet epnDen : foobeeï DoenDc/ Dat Frans een (!i{ci& tsjgpe cofgt inDeo^afl&upjs beeraöe/ toaec op öp boubJDe een fecc êeeriijcSe iaooningDe, <©eb?upcBeiiDeCornelis 5Bnb|oeDer tot ecnSürcDitcft; 3&it öupsi cft#alep0/ ïjiiDbe 5ön!doo^é en#plaren ban grau
ijiet onrecht t'ciimaetUjcH oberDa&ig^ bitntBcnin 't geween üjcjt geïeben/ oft mg geif fc&anöts bitpï fonbtg nüfbjupc aengöeften: iBaèriefom plaetfen tueei :t>|antfe0bErmogf^cngöcpjefen en g^t^ roemt.^oo toojbt bp anDer berhufsïge iiolefeenbefebjtooloöfe Confï gegoubcn toooj be nieelle bupie feDanbe banber Meetelt / jae itieet ató öe£{lli}c&c/0nie=» ödijtfee/cn onnatusrlijcSe 5onbe/en aïss ten berberflt|t&e reffite jiioeber aller ^uaettoiïïjcftcpi en ongftiftOitBiöeben/ gBelajïert /göegtoutoelt / engebiobcn. ^uban Frans, aSfoo ijpb0öj3ön<£asiiï itiacijtigii toerbt / cn in grest scijtfn en fieerlijcS aenfien bp ben meeden bess ^anbt^/ te toeten/ be ebel gulbe i^Iiess- geeren / ben #?infe ban #μπ3ίεη/ <0?aben ban iggmont en ^opj/cn an^ ber: ma0 met öun leel giieniêcitfaem/ tn tmaitienbicEtoiiö t'fpnen fiupfeben ï©srib?incËen / en banefeetteren. f»pn Hupfb^oubj; ^SffrOUto Clara FJons, toefmbe bafï tooefï en aoutmoebtg^/ iiïji 8oer bc ^topgen in 't 5oof£ quamen/ Ijetoee^ tesöen befe leeren pei few
Mjefcn mocötfntooiDen/enbatDe jeugt/1 (SjDupn gljebJjocSt / nae b'ojDenen Dec ^oefïirtfebecmogDenDe/ Siering&een l2liniöciien:fooDfltfn Deeötimmeringe bermaerDtftepD en focöten te bcconifn: i bïeefberfmoiten öet anDer öupö/ al 30η 5©ant of aïfcgoonbpon^ tBupifcijen gerect enbgfbupfcnt gulben/DieDp09
De bant tot be ^cfietfen öabDe/bojgeii- bebaer toenod) al af toiat ï)p itiocfit: en bat noef) quabertoa^/Dat βρ niet al· iecn 3ijn epgen ii>erc& berfupiiiDe/ itiaec baegftliftfe); goet cDier maccfeenDe/bebe Uierr-lupDen en opper-Iupbcnbpfitten; bit?s fntalDen be Êenten/be fcöulbé bet* meerberben/be bag^- gupjen liepen op/ en tüeerc^ bc?becbe toepnigO/^et toaf=' fer aï bant mal. 5|p üiaö al te goet /oft te feer oriarfitfaeni. fiabbe tebeeï fcijupf tafelé cft opfnappctiS/ bit't ijein Diclyen boojbieng^en : ^-co bat 50» Β jDuto / g'ioffrouüj Clara, en 5ijn bjöe* ber laques Floris, DitStoil^ bfel fpelji mitbenanberen Ö£5bben:to6nt öp feec oiiooïïigd en booifttgbrfenbe / mm^ mermeer be ïefï int beraaré/nofb b'eer* fre int fcfiepben lva0 / en toat ciara fep* be/ βρ üeerbet fonber {ïoa;^é al af op 33« tanben/folief toajs öem tlic&tenban be tomerë/ baer ftct fonber betalen mot^t toegaen. êomtöbtjs giDffccuia Floris tooinigö toefcnbe frijelmbe fiem/feg- göenbe: toat boet gÓPÖter toeberoitii
αδρ iult on0 i^mmmsijp tonn aïttjt
ubeE" |
K&ermeitbuneit / fcfe begeec η fiier niet meet te fien/en Dergelpcfee piaet,f®aer i)p / Die (om 't fmeer oft lieben Djaitc&s totlle) een goeDe gratie BaDbe banber^ biagen/feeerbe bat al ten beften/ feggen* beallaccDenbei ;g>efeer^iifler/ bie tt Riet en Senbe / foube meené bat giJp nsp «iet toel en bermocgt: iBaer itö bie u feenne/ toeet toat gijp metbefebJoo^ben feggen toilt: ■^nber boistiuplen conuent fbo niet berfiaen: boeg icfe folfe wprleg" g0en/ fiet isf albujs o^ci^jtcfis! tefeg«« 0eti;1Liebe 25 joebet/ Ijoe comt gfjp biig felben; Wp befeennen opentlgrfe bat top fonber u niet en tonnen leben norö bjo^ ïgc6 5pn/baeromtorat bagelgrr: baant trgifelfcftap onjS ijet alöec aengenaemft 0t Sf&toeet oocfe ^wfïer / bat icfe ban felfis goetto^lig u nttt en guam Oelgen/ ÏÖP foubtalle J®an om mp fepnben/ ja 'oubt gram 5pn baf Mtec niet en toaer. ^^aeropfp toeber: atDter/ bt» jjjoeft ijet een^ ftöelm: icS ïsset u geen tooojben te iföeben / bat göp eeuiS'Paubt ïienen loopen/ en acijier blijbcn. Jtfet fepbe öP/bat iis toebtr tt ^gg^en in fjet <0iiccr / bat iife bocö fo«be toiïkn Wy bm/allen Dagö ronien/jae bat ben Dagf) »te cojt baït met mpn gOefelftöaiJ u te bermafteirr/ batitèer ben «arfjt oor aen foube toilien tlampen: berftaetaï toel ίίebe ^«lïer / bat ίεδ met bagfi en tiaf^t öter te fütê it boe öe meefie frfjapbanber 1©eerelt, ;êii.mmfi/toijï •gioffi-Du Floris nietfjatr buptfcljfp^e* feeneen gat/iaq,ues Floris toifier met fpn «èrief?: tenen ^sg^sï toe i^nboegóen bataftgöefelfcöap moj^ laer^en/ lae felf οοίδ Soffrouto Fforis: löant fp V eBelpcBetsbe laques oorfe niet met boe# tenen fiiet buiT^Ö» ïTiiffianbe* iingen en ongtftöie&t toefen torrbt ben goeben Flons beeïnaegijefepbt/ea btrB^ toiljS beel ontoaer^ept. ^p becla^ljbe rfomttjben Qettlgc 3gnenbeclo?en ttjt/ in fülcBen fgooi te 3t|n geraecSt/ber.» «lanenbe 5ön Sinberen en i®tfcipnlen fotneerfHtèept/ ettbeni^eerrtrbibben ^ tod te magften Tecïen: en al ben icS Cfepbeftp) titt iittis ortaiötfacmin mnn cubtöept' fo uiiïociï in m^it iewgf nicnicï)maer<i5o& gcbeïi^bai ie (b'attt mpf^litfi) OJslmocötleiïwn tü^iaeg^ |
ïoiUöo^
be bat get Bern boc^^pn bitfupmIöfS· Dept en cnberfieijt toagt mifgaen/oftte* gl)en gDeloüpen / bat fip eer Jjp begon timmeren toelöabbe bnpfenbt g«lbm i (in bisr tgbt beel toefenbe) en
i bathpnumetOafebe aljs groote ftijttk ! ben / Die öp boefi met fpn ftöiibcré liröt I foubeobertoDïinEnöebben/bantoajS te i berre (foo' t f£&8rti)geEomen in befe ge# ! toooiite/ eKrön3öi:enb?an£6-liebenbltf ! aei^angguaiicfe berlaten/oftbanBeitr I tonfen t iBant allé beel fupp-göefinbr
I Bacchus ii^ienarea ggeernbpbemÈaar
j ren. ©etojjl öan 3gn fbo toel tegen-mo» genbe f rat l)t ber maert teajs/ toawn tt" ' nigfjegEccie fuppenierö oft^ÖibetonjSt I afgonjitt!) öan ben grooten roep bie i)f ! nae gingÖ: #nber anber/op een i|jt fejS biifgfr rwpme ^toelgö-Ëeïén / eonter^ ban 25?«fl'el/ guame» t'Sfinf» i toerp/ alicen cm baeblgefe te bep^ebei? I De toel tegenmogenDe cond/Diefpgsoi^ ; Den bp Floris te toefen/en iïfitr in teg&cn^ ïjem iiitoetfpêloft fïrgt te treöen / baer Floris gem fo toel in ton guptê/bat Dper ' icrijalbermadtgtDip bratneDeï|a8<p i begi>&belt ^'iinöerbipBtelbenïangeii ί tgbt tegen: ban beo?'t lang buerenbejS^^ i (IrptiS/ begoHHin ttoee ie lifptongfien/' toaerbooj Fraas aen moet i^ sfbjajfen/ bieifemet efinen groaten Ranb-Doutoer/ oft betl-lioubenisé ƒ|anffefoo|ber/beör balien onber be Cafel. ©en ïaetllen/ bie langöft tegijni ^tel/ mofi epnöïgrfe Francen boo| spH j^eejïer befeennettj: l®ant in fti;epben npt ber ?|erb«rgBA alfoijp Franeefj g^clèpbbebupfenop br plaetsi/b®er 5pn l^ierbt gfiereebt |ïont/' en bijfoftfejs ïj^iffipulen met blboteii Öoo^e / lift Floris noffi tappen een tan: fögnftöen 25afp/ toeïcfie ingpn^mibf ncmenbe/toOHbe nocfi toonenspngroo^ te teugiifrije €bn(ï: i®ane op een been^ (laenb® / bjacfit Sp 5Pnen bettoonneii? Campioen beéeel ranne ï^ijnss/ met een teuglöe sanfcD upt/ 't toeïtS gebaen/^ ffe^^cebtop 5pn toit ISeerbt/ enreeöt ία öemiatflt bectoitinigD trimtipSerenbr nae i)iipss,€en anbermael/gem binben^- tre in göcftlfcöap bp be #ooft-manne«/ en ^ilbe ban De ILaetften berepbetj^i t'Sfinitoerpen / flereSi toefenbe beïtiip Ptrfoonetiibie Öf wi^UcmatlbiacSi^ |
-ocr page 169-
ten/ enSi» Bun/ biattcfe W tfefïiöÖJttaeï tóffeii Hun tUjeemael/ïïingen ίιίε ongöe^ ïaoftncfe ftööncnt^an 8? ftecft Jjct feifjS bermt in tc3ÖenteJ00|öitÖepat üan 3pa g^tfciputen/ f'atoonötsi tc bed aaenöe in fpn^laey-tamev / tite al mee goube lee^ tm tiJaiS öeöwgöen/ Daer jpn lm teaacen ggeüimtït bp ^gn ontcleeötn' Sde te mefen / 0em goeben nacgt te feq* slen/ enaltpt^ dettj3eelefïblgtienbe l^etn l^tlj^en ontcleoen/couffen en itfiot* tienupttut&eHbe. Hp jgabbe altgtitte Öoeö/oft onbec fianben/ gcoote Öeecïijcs» lle Ujercften / uan leïtaec-tafelen / en an^ t»f; gcoote finc&en. <©nbec anbec/ toel ttieerbigSt/ al^'t öefonbeefie tioo| te fïeilen/ be jêcöermec^/ oft Michiels MtmrX&ftV t'asntknecpf in ou^ l^^ou^ toen &etci / iuefenbe ben bal ban lucI* fier; öit t^ een öjoaberltrfe göeo?bineeyt/ tonditö/ en UJel gSefcfiilbect (iiicfe / om élk €on|ienaten en €on(l-ber(!anbtgge Sjecbaeit te maet&en/ en met becmonbe^ ringgtebecbuUen. I|ieti0tefieneen felbfaeni getupmel/ en tiallenonbec een/ ban berfeöepben naecftten ber boofegee^ fll/baec een uptnemenbeftubie ber mufi» tulen/ fenen en fyiecen/ in te bsege ig ge^» biacBt / met een groot oïjmercfe en bec^ flonbt^^aec coemt ooc^ in ben t^^jaecg met.ben feben goofben / toeU6e ftooföen feecfengnig en bjeefltjcft aen te fien fpn» ^ eenber öeuren öaöbe öp göemaecfet Den #oof£nmn ban öet ^c^ermer^ (0ilt/met een^lac^-fbieect in be gant/ eneenbiupnebjokfe/ bte een aetbigfte fegabuiuebaecin 'ttuecctëbiengenbe. |
toas üan öem in befelbe^eccfe 't ftoog «Itaec-tafel/eenen gcoaten boec liatitgcIè/biefenbebOübaert M.mx,itatt fmftaep ïsechmmm quamen /banger toloflSelbe bltegöenbè €ngDeïen/en toag eenöeeilöeS fïutft toecjc/becftedgcS ge. oibitieeït/ en toel gBefcfitlbect/ bait bat tejammecett iis / toert in flucüen gem^ SewmW fnoobe fianben in't beeltftoi^ meHbemielt €entgeboc0 meeiicn/bat iitt^nc& «oe&i!Sin fiet ^cÖPiiael in i^aaengiébetoaect/ en in gtoote^ meer^ i»engèe®ouöen. Cot 25|ttOelbJa^oocfe ban öem eennutaec-tafeï/ toefenbefup» tetfie <®o0eel / baer beel ftöoon en εοπ;* iïiae «aetfeten in guameut uoêtptin onfei^iotttoe^etts/toajsbart Dem een SSltaer-tafel/eeneniteecfïnacBt/ op boecS g^efcfiilDect / bat ootS eenfeeu fcöoon toercft toasf« Ce «©ent/acgter ih lans Mttc/ toaïen sjan öem bier bob^ bel beuren/ in be Capelle ban ben^bt ban Baefs, bie ben tcbt Lucas gabbe laten ma&en / biefenbe inbienbicg bl^i^ flojie ban Lucas: upt toenbi cB roemt een fittenbe i®arp-beelbt / met 't i&inbt op£iarenf£Öoot/meteenenCngöel/ ea eenen ftöö'i ban boben tomenbe: ter an» ber fpbtn fit ben %bt Lucas naer 't le^ ben g^ebaen / göeBnielt/ bat toelcÈeen uptnemenbe treftgcfe tonterfepifel i^y toaer in Fioris metcfelicft getoontöecfty bat/aliS ÖP maer bjilöe/benbelïen Con* terfepter ma^ bie men binbé mocDt: 8et ijS cenbolïijötgOeftöoon oubtarijtigöe tronie/en ben ifibt ftt^ontficael gecleet/ metfpnen H^gter bp 0em: neffenis Dem ligöt eenen grooten fcfioonen toater- Öonbt/ oft ^pingeuï/ foo toel göebaen/ batter natuerlgcfie bogben aen guamen ruptfeen: alfo itfe felf göefien fteb/ mant mp befe beuren babben op onfen toinc^ 6el tot Lucas de Heereöaec fp bOOJ ben (loim ber beelbé biaren bemaert/en on^ baegÖïgc&jS in onfe leertngöe bienben. ^aer t^een difto^ie/ baer Lucas be< ff0?9ft 3Pn €uangelie Upt be mont Ma- ria;, en baer epmet b'anber€uangèli< jïen 3gn fcDjifien ober een b^ngbtioocè baer ;èint Lucas fcöilbsrtMariamymet Oaer Kint op ben fc^oot / bat alle^ bion^ berlgcs aecbigB is göeojbineert/ cn ge^ fcöilbert / bol uptnemenbe tronien oubt eniongö/ ooc6 aerbigöe #js-coppen« 5^aer iii ooc een #jebicatte ban Lu- cas, baereentgefraepgeDulfelbe ©joUi fien^ feer ernjïicö toeluplïeren» tfi fereen ï|t(ïaiie/baer ^.Lucas gehangen too^bt / en tn 't berfcbiet aen eenen üjil^ ben «©Igfboom göeöang&en^ ^^aeri^ ooc^ eenen groote^tt^tMacharis,en nocö eenicfjanber ^anct / en alle^is uptet- lijatengbeeflicöen coofticö geöanbelt; batmmberbionberen foube / bit ftenbe: al^ menbaer neffen^lboo^t fegg^en ban 5011 foo groot^beerbicöepbt / en batfiti foo beel con befcöicfeö óp eenen bagö/ al^ban öem rfomtgbt bertelttooibt: tro^ngm ettnaeetett
batteï
Nederlandtfche Schilders, |
tiöttfec ÖïüOtett trfbt m artiépt in fjs göe' baen / bpfonber alfmet een toepnigö berretïanijS/ ban oj^enbarenfi® biU" gen bte ban bp niet en fcöönen / oft men fteter bing&en bieber niet en jgn. ^rjn manier ban öapi-inaBé Voa^ oottoonf ter sDeefiigi: öp berbiegte oft ronbebe 3gn bingen toel/ bebet ooc6 toel berljef^ ren / en fcfiiilbetbe troefelacöticli» SOansgnbeerbitöepbtgafijp claer U* fc0ept/ boe fcenH^epfér Carolus tmiu toej^f3gntrmmpölgc6e incomfiijtóDi be te boen: toant öp baer toe gebeficDt toefenbe /fcöilbetbe groote beelben / en maetfeter baegèlijcj; feben/baer ijp cocj& maer feben uren ober tojocDt / en ban elcBe een ponbtblaemss baööe / en göei buerbebollebijf toeBen/ en toanneer 8p booj Λίίη t^ifcipuien eenen basD to?of9t/fp gaben &tm 18. oft io^guib» be0 baegiJSi: botOfoo öpsöetoenttoass ïangöte flapen/quam iiiet beelboojncf ggen uren aen 't toertS/ enftDepberf'ai bontgÈ te feben uren upt/ Debbenbebocg tjeelgoetjsgöebaem :©ocoocfeben €o# itingö Philips t'H!nttoerpen<juam/öab ÖP göebaen eenen feer grooten boetS ομ eenen bagö/te toeten/ een Viiloria, itiet een beel giiebonben^göebangöcnen ItggBenbe/ en beemntgcfeftOeltrggö- rujïtnflBe / toelcSe ojbinantie ban &em in uptguam/ eenbin^ 8Öen batte bertoonberen toa^ / en gee* fïitö omfien. i^p toagi toonberbeffter^ ïijefe in aïïedep bp toertfe/'tspinSiln' tgcfee ggefioeïten / gfiefneben / oft g^e* blocBten/aerbigDe potten/ gulfelen/ tuperingöe / fcöoenen / leerffeen^ / Öel^ men/ en bergöeïijcfee bingfien* &ab^ beoocfe 5gn Oup^ upttoenbitD befcBiL· bert met Pi<aura,enanberb?p Conjlen/ upt ben gloeien/ al& oft ban Coper toaer ööetoeed, ï|et lefïe toercS baer öp ober Itarf / toajs boo? ben Grand Prior ban iSpaengien / toaer ban be befonberfïe flucfeen toaren/eé Cïutifijc/ en eén ©er^ tgfnijs/ eïcS ly^boetenöoogöj befe toa^ «iTjnctfï al öeerlgtS en uptnemenbe öP^baen eer öp oberïeebt: bocD au^ ber Wojten op be beuren en toaré ten öeeiem^totpnigg begonnen/ en göe* OMt-bertot / sn toerben naemaeliS ban atromn öp®ebaen / fmmi^ booj |
ΤοΙϊβϋ
Frans Pöüfbns, fommifgöe booi Grifpi- aen, ett anben #oo?t3Stoo2bett jpn bttto gïjen bp ben^otHi-liebenben in grooter loueerbeit gDeöeuben/en ban ben ber^/1)06 beel JBeefïiirsi 5? 50"/ glJeern gDefien/en ijoogijf gfrepjeteni-^ot Ulib=· öelbO^gD/bpMelchior Wijntgis ,Ι^έ bau
i)em een feer uptnemenbefiucfe banbe negenaapenbe Mufes. ^otïjijthicUU i^iböeibo^gban öem gejien eené groo^» ten öoetfe bei naecteii/ban een^ce ioft banifeet/feer berfterïtjc» jSotö ijs tot Sfcniiieröam cp ben g^am/tot ben tonfï- liefbigDen ^^n van Endt, een feer fcfioort groot ijeerlgcft Cafereel / baer chriftus be l^inbeifeensi tot öem roept/en fegcnt: in toelrfe te fien 5ön aeibigbe tronien/ en bjeemDt opfeöo^ten en binbtfden ban ia^outoen fleeöeren/poefeligöe feihber* fien^/en berggclgcBe bingöen* ^aer ig ootfenotö een fmcfe ban Adam en Eva, baer fp upt 't #arabtji!i sgnsejaegt/bat uptnTuntenbe fraep göeöanbelten göt' fcöilbert ig, «©orfe ifferiiotSeen betoee^ ninge ban Abel. ij^aer 3pn ban Öem ge^ toeeiïfeeröeerlgrfee flucfeen t'Sfinttoer^ pen/bp eenen lieföebber ciaes longiing, in 3pn nicüto göebouto in jlSaiTit-grai ben %tpt, Cerfilgffe tn een Camer/ bie Hercules Camer toajs göeöeeten / b'i^i' po^ieban Hercules, itfe meeiiintöïen (ïucfeeit* ilocö in be Camer ban be fe^ ben b?p Conflen / toaren ootfi befeben b^pConiïen, » befe bingljen toaren feer öeerlgcfeflöefcötlbert/uptnemenbe ban fïubic/iiaecfeten/ en aerbigöbanïa^ feenen en Oibinantien. ®ife en anbec bingöen comen in ©|int göefneben ban Cornehs Cort, en todreu tiae be fcöilbe^ ttjen ööeteptfeent ban Symon lanfz. Kies ban-Jilmfiertiam/ tiDifcipeï ban Hemf- kerck, en Frans Floris: a®antÖPtoaiS feer fraep met be |&en enartftrenmet enrfeelfi8gÖen:jBaertoaer beejs (ïuc
in beel lanben berfïropt / foo in ^paen^ gien/ al0 eiber / bie ober al b'uptne^ mentöepbt5pner Confïenboen gebenci» fien/en openbaren. toajs een jBan/ bte altijt grooten lufi Öabbe om te jcDiï^ beren: <ί^οίδ biefetotIjStTlupjscotKenbe Öalf üft meer befcöontfeen toefenbe/ ^ florgg |
-ocr page 170-
tt not0 grooten ^οομ tuerc&^/fc^gnen^ te Dan meer s^eefltgij / oft 5paen ggeefl alfoo tt Uetmaecl^en : H^ant&pHaböe üoc6 een aöemeen ^pjeecEUjooibt/ oat jpP bitfetoilji fepbe: SI0 κδ toercfe / ban leef icfe: icfefpden flae/ban fierf tc&. ^itmocDt onfc ^tötibet-jeugötoocii totlleeteniaöec natuereen cracöt ffg* Böen/ennae ijolgöon, Frans quam in 't^tötlbcrjS<l5öilbtS6nno ^s59* enijS eberïeöen in'taaeï 1/70. ouötin be totjftiflft 31aten / en toa^ oy Francif- cus baaö eerltjcfe begraUen. 9|p Itet nae ienige foncn/bie aen be €οηβ üjaré.Ce:' tien Baptifte Floris, toert te 2^ju}Tel ban i)en ^paenaiaertbeerltcE omgebjacöt, <eenen anbecen Frans tis te ώοά/en toojt in rïecn binfll afpJ^ff" * »«aec Ijtt neemt upt/toat Fran$ al goebe ^tfctyelen geeft ggemaetl&ttli^ant i)p giet in ooc& te Hen gaet alle^cgtiberjsi/bte in onfe tierïanbcn opt toaren / fo bat tn atte Co^ ningijrijcBen / eftlLatibtffgappen ban a^r(lenrtjt6/beelbe beflelBceftetjCi 51)11 8getoeffl/3pn^tfcipulen. Stfe geb ttieï iBOOjben scgabtmet Frans Menton ban ailcfemaer/ 3pn ^l&ifcipel/goe batfuïtSjs ttiocgtbpcomen/ en bat bebefie jiBte^ fiers nafoogeeïtoepnigg goebe puien boojt bjatgten : 5^art gp atit=> lüooite rap/ bat bc groote toertfeen/ bie Floris beelonber ganben gabbe / baer ban 00/acf]^ toaren/toaer aen Frans ben <i5geféuen (ieföe te boobt-beiUien: pp gun üjatmet crgt ggetepcSent gab^ besgniTieeningge/ ïietfè boojt baren/ ffgggcnbe: aSjenggt baer te pajS fuicfee en fulcite trontcn: lfl©ant gp öaer em goet feeeï op ^örnneeïen aïtöbtbpgera gabbe* iiier boo^ ti-eagenfp iïouöiepöt tn gaiibeïiiigge / batfe oorfe befionbe» ÖoctSttttfP te flacn/en feïf alfoo pet tOj* btncrcn en fcgiiberen upt ben göeefï. ΦοΓδ Quamen bp gein mceftaï be befte ögeeflen/ bie aïree bp anberen ïmige ge* §ert/ aen be Confï ggetoeefï gaöben/ en tocïggeoefTenttoaren* ^ttt0 eetiu sefrgfebt/ bat eenigge ban Franfen ouöe Weiputctt bpeen routenbe/ bereSen- feen meer aïis gonöert^n ttointigg W» itimittt ι toaet ban irBer fommiggefal istmmh oaötbip |
fel ban ^gent/notB tiggentojooibti® ftt bitSa^ï ^ ïebenbe/ entoaiiggebo# vanFf»" ren^llnno liio^jsinjpnentgttenfetr ^ goet Coïcjeerber ggetoee(l / aïjs bïötfet aenb'i^illoiten/aenben^ocfefaeïin^» van oeuf ians3^gi:cfete<aöent/ bie gpfcgilbetbe naebetepcfeeninggeban Lucas de Hee- re, en ootS aen beelmeer binggen / ma^ Senbe ootB feer goebe conterfepfeïen, Crifpiaen van den Bróecke ban ïjdnttotr^ ΟίΓρ^"
pen / i'j8 ooffe ggetoeejl een goet anben<« teur/ en ftaep ban groote naetfeten/ bef* ggelöti^ een goet 3!lrtgitett: fgn toerc# ien $pn noeg tn beeï pïaetfen bp ben ïtef iebbersi gefien, i& gefio^ben in iloU anbt <i^eenanberbefcgepbttoeetir6 beeï meer ban gem/ booi bat mpnbei» geert aen bie 't totfïen niét iiS begertigi getoojbén,5^crfg iss fpn Wcipeï getoeefï eenen laoris ban <©gent / bte^^iïbtr roori5*a« totert ban ben Coning t an^paengten/ ^ent. namaellÈ^banbe Contngtnne ba l^^anc* rgcfe» Oaoo^t Marten m Hendrick ban Cïeef/ Lucas d€ Heere, Anthonis Block- van land c ^ Thomas ban ^iericB;ee / Symon ban «infterbam / ifaac ciaeflen cioeck, ν^ι» SInbentem: en jgjtgiföer ban Eepben: Franfoys Menton ban 3iïtfiiwaer / Oft simon baer nocg tooonenbe / een berfïanbigg v*" goebtileefïettnaïiebeefen ber Confl/ ieyden. οοίδ goet teptSenacc / en ^öïaet fnijber/ Ft»"® maecfeenbe beeï goebe Contcrfeptfeïen nae 't leben/ en geeft oor δ booj goet on* '%foon berbjtjjs floebe ^©tfcipuïen ggemaeefet: FMncucn^ leorgeBoba, goet^cgiïber en3|nbert-
tent: ^en uptnemeitben Frans Poerbus ban leroon Fiancken ban ^t^
rentalis / tooonen&e nocg te #art«s/tn'it tjoojbojgg Garraain, t0 mi feec goet jBeefïer / bie beeï fraep toectfien eir goebe Conteifeptfeïen me "t lebeji gge^ baen geeft, ^ien 25?oebcr Frans Franc- ïiengeeft όοίδ een goet enfraep fBee* fïér ggetoeefl / befén guam in 't3«nt* bJerpjs <i5iïbt3«nno 1561. IJSrebeïtjtB ^
jOngÖggc(ÏO|.ben. Ambrolius Fraocken, awd^^
ben berben b?ocber/tsiooci&ttocg tegett^ toooibigg t'3inttoerpen/ een «ptnemen* be jÉeeiïer in oibinantien en bcelben/ en een tloerB ;g>cgiïber/ ben toeïrBeit itSiniiignpJnggepbt/ boe icftbp Pie- terviericktooonbe/ fienbebfenf
πίτδ/ boegptooonötbpöena&iffcgou-
Stïï
Nederlandtfche Schilders,
S^gea. '
j^erpcn. HtrJfeorc. |
Frans Floris; fol.iöt,
gponbanrBiESbatt gem baer bpgetroc^ feen toert» mn ber |®an trocö na φα* tii0/ baer gp ttoee 3laer tooonbe bp oett «eertfbiflTcgop bans&ourgejs/baer fcgii^ berbe gp eenen Baitiaen, toaer in qmm ben ban ben S&ifftgop / en aUeriep crupöentiae'tïeben / fombet' treben/fomanber^/met groot«nbïgt ggebaen/ batfe ban beeïen/ oocöbaii f ComnggjS IBebetgn/al ggefeent totert ben: boo^ toeleg toercg gp begeert mn^ be aen ben asiffcgop / gingg tooonen met Monfeur de la Qüefte, Êibber/^?e<·
Sdbbebatt befed^ioeberjs b^eebet eefcgjeben/ gabbe mpn begeerte t'mt" toerpen moiDen tergertenggenomen toefen* loos de Beer ban ll^tre^t: ïbc^ fen tooonbe bp ben ï^jobinctaeï ban ben a^cgop ban φοο^ηίίδ /eni^ ggefioj^ Αρ;" ^aier ben r|®trecgt» Hans de Maier ban ^e* itö. rentafe{» ApejrtFrancen ban !©eïft/ bie beConflnieten oeffent: Ifêaec ijS een fioebtbeminber/ 5gn binggentoegeb^ benbe ggeReïtin feer ftgoon o?ben/en iiS «en Contecfepttec ban Bacchus, 0ft ben <i5obt en iïSenfcg berbïgbenben Wm/
^cgilbei;/|Lupt-0ager/en#etper,Tho- masban€oeïen, «eenen (lommen ban j^immeggen* HansDaclmansban^Int' toerpem Evertban semerffoojt/Herman ban ber |lla(l/ggebo^n ban ben S^^iei/ nocg tooonacgtij3φ te : befen/ nae beboobt ban Floris, trocB tooonenbp Frans Francken, baer gptopieerbe eenen €rupf-b|aggerbftnFloris,bieeenganbt gitel op een toitatgtigg CcuPiS: en alfoo op bit pjindpael €rup0 een beeft oft toppe met langge beenen quam fitten / conterfepte gp bat op 't3gn/ be fcgabu.» toenenaïlesi toeïboïggenbt,t©enJBee' (Ier boben comenbe / fepbe: 3!t6 fie toel batggpnietaïte neerfltggggefegilbert gebt/toantbe^ptnnêutoert6 befcgg^ ten/en toiïbet met sgnengoettoeggia^ gen: en aïfoo't niet toegg ging/en genbe bat ggefcgilbert toas/toert befcgasmt/ en fepbc / bat gp t niet foube upt boen / Itiaer alfoo ïaetenfiaen* ^'anberbaegis bit gebbenbe ïaeten fiensön mebegöefeï Gheldorp, en berteibt be ggefcgiötmijs ban ben lèeefteivroemenbe upt boerbt/ batzeuxis ben l^oggeïen / maet bat gp
toelc6cngp baeggïötös nae copieert/ fibent / en f^jocuteur generael ban ben baer rnenigg gem mebebermaetfet/ en i Comnggban5^ianc6röc6* ï^ier toert foogoebtbegaggeningeeft/ aï^ inget gem foo goet ontgaelen bjtenbtfcgap piintipaeï* Loys ban 25iufTeï/geel goet! gebaen/batgpbaertooonbefebenjaer:
bierSaertoefenbe cfcnier oftiécgtlt" δη^Ε^ι ban sijnjs Heeren iD^outoe / bie een ban be^ Coninginnen ^taet-b^ou^ toentoajS/ foo bat gp oberalmetgaer in ben Iteoetf-toaggen reebt / bat be €o' ninginne / IHoeber ban ben Coningg / gem epnblingge in een^aften-abonbt |©afcarabefee(ifeïft'öapiergaf/ met beggeerte batgp't b^agften foube/aïii baermebe berebeït toefenbe / in teggen* toooibicgepbtban5pn©?outo/ (boo? toien0berfoccδbitgeftgiebe) en aitber ebeï ia^outoen en ^eeren: ^ocg gier in bee^ toeeïbetoefenbe/toa^i oc^faetδ/ bat gp in be €on(! ntet en boo^berbe: ^an gabbegpna^pnbegin booitggebarcn/ foube in conterfepten nae 't leben en an* berjS meer upinemenbe3pn ggetoojben* Damiaen ban ber <0cube toa0 οοίδ een Damiae« ^^ifcipeï ban Floris: befen toiett een Mt* van der tgiecbanbenConing ban ^paengiem ^®""^®·
IcroonvanViffenaken, Steven Croonen- leroonva».
borghuptben ï^agge/ enDirckbanber viift^aicen.
—" . ' . ii^irrli-,»^^... Steven
"^"ts" "f'^"XflT" ' ·"·---- ------
glaen ban ^acrïem: ^efen toerbt fraep οοο^Γ incïeen / gebbenbe te booten ggeïeert borgh. ^ wacieuxis οεπ ippuveitn / mtwt uavij^ met Marten van Cleef. ©eeï m^r an^» Dircfe
5Ön epggen iBee(lcr gab beb?oggen / {ber / in ^paengien èneïöer berflropt veruea, metbit beefigen te ftgtïberen: ban be^» toefenbe/en goebe JBeejieriS/ laet icS be ftn toiïbet οοϊδ niet ggeïooben /tot bat Coiuïen'tggcruijtbêboien, /^ot Floris fepbe Larapfoniiis op befen fini
Hadt Floris Schilder ghy,dy foo veel Conft aenknocbt, Ghelijck ghy door Natuer u mildt te doen vermocht. Als het u liever iuft veel dinghs, dan langh te malen. En't recht vertocfdes vijls en moeytu niet bevallen, Jg riepe Schilders wijckt,'t zy van wat Lande ghy iyt, ^borcn heel van ou4ts, oft nu in defen tijdt. |
-ocr page 171-
Het iiö ceiton&egrijpïgcS oftfélü^· faem iuertÊ/Dat jlatute 0epni{gc& inöe31f«3Öt rfomtgöen üjmfet cn te biesde b^etij^t / bupteit Uietenfcgap/ ofttK^n te öeflDceKte öan öcn ©u^ bcrjs/m öet g0cnepgïjett oft ïufügD acn* iijineDen öer aöeiracölcn öft finnen/tot ö'èen oft ö'anöcr Con(l / oft ocffenin^ eöe / lirecfienDe öicÊtoiisÈ tot nut m Jjooiöccï öetfcltJCE Sexigfjt/udticö gSe^ fcÖietiiiniet Pieter Aertfen, uptnemeni öe ^ècöilbei· ban^mlïetbam/ toelcöcn cm 50« tong geftaltöeptsi toille / toccbt ÖÖemcenltjcS 0&ei)etten/ïang^m Pier. «en öDeltjtfeDï^ öerbienjlïycfe bcrre t^ flöetoioiiicn öctmacröt / öcm |
D Staitómn Pietro Lungo, t'Ujf Icfe 00C& Langhett Pieter tjS gÖcftpt/ llJelffe iBOOjt Lungo 5t}n göeflac&t niet gtiahjcöfoii· be göelgtit^n tot eenen ban*^ luais gebojen f Sfimfterbam in't 2|aer 3tjn <©uber$È toaren ban ^urmer-Iant/ ben l^aber tooonbe t'3lini{ieïbani / m toïouto sgnenfcon fiebtoi o» 3ön ^m» baröt/ te Ujeten/^oiif nwEckn: beiBocbcE toiienbe i;aer foon fn fijnen grooten ïitft / bic öptct be Conft öaöbé tc^ebaïle tesfcn / fcpbe : ^SfoubtfE t'glifïbt toinimi met te fpHir.cn/ footoif ifl ϊίειη iatc π keren fdniiïcren.. t^ujs Söerbt Pier bgflelt te ïiemr bp eeneu Alart Claeirenjboc ter tijt eert babeberir ^cöiibfrjSban ifcrfïfrbam/ ban toten t ^imfïetbam no#50n cpbe i©oeIen berftDepben roiiterfiptfelen. Pier ^eefi: ban jongiïg eenbaiïe fïoiite ijanbeting]^ Öemacngl^bi^nöt / bjpiiitS aUts aen^ battenbe/en t^ boo? $gn Confi in groot asnfwn gDeroiiien« #ubt trent 17» oft i S^ jaer/aïfó boe ter tgbt fcer göerutötigö Uiaistïii^ifte a^ofiTu mi^enegouiM / ïiSPier baer&cneit gö^' κίρβ/ ombefcöooE^ ^^ïbergm batt terffÖepbenJBecfïersfbaerte fiett/dtb* benbemetöcmeenen gonfï - biiif ban ben^tÖoutban2emileEbatii»©an bacr qttam Pier t'^nttuerjen/ en tooonbe albaer met eenen lan Mandijn ceni^eï: botö tch atijt batter tteee jgn sSe Uieefï ban bcfen naem /te totten / notft eenert ban üaerlem / toeltfeen fcer aerbtcö toa^ban bjoUerge op sijn leroó Bos, t« Öabbe 5gn leben langö ban be fïabt ban 3«nttoer»en feerftergjaer-göeïf, Pieter iSÈ epnbUngö t'Snttoer» ggcöoutot / m ftuammöet ^tötlber^ <0öflbt tn't 35iJerotii|eereti tpöeeftiieni beggebentemafeen fieucfonjs/ met al^· lixlep goet en cofï nae tletocn/fo epgent^. , ïgrfe ailüDebcrtocn trcffenbe/ bat natuerlgcfe gele erfete Ujefen:met toeltfe teel te boen/ &p teel ben aïber bafïen i®eeflcr in jgn bertoe bermeng&en oft temperen ijs getoecfl/ biemen opt öeeft gijebonben: toeïrfee göetoiföeptbpbie bie ban jgn öupji altgt (0 geblebcn» toa^ een |®an bie toepnigD banöem feibegtel / lier fled^r en 25oerigöom aenfien / foobatfip nietfoube göeatöt ftcböengöebjeefl boojfulcfeen grooten Confienaer/ en^abbeoJiïjtttocrtÊcnfo ÖeelrrarBticDöem nietfulep betupgöt tetoeftn, ©angemtoajsiglebaenecn: Seinen / int naemaelsi ggetoföt toïert ba Ravartt'^dmfïerbmti/ toaer in quam nae tieten 5gneit ttoietben foott/ boe een ffeen Smbttocfenbe/ te toeten/ Aert Pieterfz, nocö tejöentoooibitö feben- OP* beeö feeuc&tt fomt onber anber em Wenöooft / foqgftebiit / göeïgtft tn't ftacöttn g0efc0iet.t©it toefénbe ge* fiè»/ toaii oo?(a«tH bfltfif m toerbt aen^ befieett'fjooglj Seitaer b5b'oube3^erf/ oft oniS !^outoen3ierr& t'g^fïtrbam. ^ gOeftfltebe bat Pieter toasi gDeco* men ter pliiftfm batt be inet wet Bern foubttt fpjeet^en / en Pieter fep ben geert fat/battec toerbt göeb^aegDt itaebenjlBeelier/baerfp öem nietbooj aen en fagöen* «©nber anber/ ben BÖer-mee|ler loosBuyck, een treflgtfe leanCbie ban ^tabtjS toegflen ben €0* «ingö ban ;t>paengten Philips [labbe in't beftoeeren be^ ILanbtjSbeneebt afgöenomen) öeeftbooi onberb^agöen bebonben gem ben ^cMber te toeefen/ in ben foon ban eené Aert Pietcrfz.ftouf- maecfeer* l©aeropöpfepbe:^rjtgöp foogoet ^cDilberaïsS ui^aberisig^e^ toeefi fiouf-maetfeer/foo jpbp een groot Confïenaer: toant tfinbert u^abersi boobt 8eb itfe nopt pemant göebonben/ baer tti^ foo toel mebe gigebient 3p tooiben. ï|et binnenfie |0enneel oft toertfe toajs eenen (ïerf-bagö Marix, ttc beuren tntoenbteö bolbebenbefelfïlii floiie/upttoenbicS toasi Deteen b^p Co^ ningDen/tocfenbe een groot Deerlgcfe en feer confligö toerc6/feer gïoepenbe/ban naecfeten/entodg&ecoïoieert» ©an be^ feCafelfcDjijft vafarius,featfegöetod Öabbe iooo. Croonen. ï|ier naer toert Öem aenbefieet t'öoogö Sfiïtaer-taefeï ban be nicutoe a^ercfe t'3tmfierbam:om toeïcSe te maetfeen/ te booten toa^ gl^e- toeefi ontbooben Michiei Cocxie ban JBftcÖeï/bentoeïcBen ftenbe bat ber* Saelbe tonfiigö toerril / en ijooienbe ben tleenenpjgjs/toass infitö feïben ber* ïiaefi/feggenöe: ^^tebat göebaenöceft/ faï oocfe b'anbec bieï maecBen/en tjS jre* nen göetrocBen» '©efe ^snafel in be nteu^^ toeaSercö toajiS eenen afeerdnacftt met biet beuren / tntoenbicö toa0 25oobt^ fcöap/25efntjbn!0/b?p ContngDen / oft bergöelgtfee / upttoenbigö toajS b'ont* SoofbtngDe ban catherina. wm be ^afeï tjs notD ben Carton/ fo groot afó 'ttoercfei^ getoeé(!/tot ^mfïeibam :Set is göetoeeft een uptgöenomcn Öeerigtfe luectS/IBeefïerlgcè enlBanïijcfe aen' flSeta|ï/be naecSten en anber^ beel ten eerfïen op be tepcfeeningije opg^ebaen toefenbe/en fo aenbacöttcö/bat ïietban nette CgöeïgcS Set upt ber oogge mo^ Itae^gabbc eenen uptnemenbengroo» ten toeïfianbt, φδ arfit nietbatmen Ö^S rrif^^'Ö J^anïgcöer iètnceeKïre^ ien/oft BanbeïinaBe fien macSt^efefo fcDoon en toeerbfgDe glBebent6-teed&e<i nen ban foo grooten |©eeiier/ jgnban fcöepnbigöe ftanben / tot jammer bcc €on(l/booiö^ttooefï onterfïanbt ber^ nteït/geïijcfe beel meer anber $gn toerc" feen oot5gn:alii onöer anber/cen fcöoon groot Ultaer-tafel met beuif. Φ i^elft tnbe cathufersClocfïer een Cruttfty/ ban binnen op be beuren ^fóerft-nacöt / en Coninncn / ban bupten bier <6«" angeiificn: rgBeïgffeiSt'Öoog&^Cltaec te 5^elft in be nieuto ^ercfe/een tiP €0^ ningöen / Ecce Homo , enföo petan* ber^ op be beuren/met bceï meer enbec SCltaer-tafelen in berfcöepöen ^teben / aïis te 9Loeben/ï©iea/en anber pïaetfen/ baer berfcöepben Cartonö ban nae ble^ ben/Biintoeltot ij. ^©aerjgnt'Sfim' flerbam ban öem te fien berlcöepbee (ÏUCEen. Cot eenen laques Walraven , ren Martha, groote beeïben. ^n't i^of ban Hoïlanbt/tot iBeetïer Claes,cen E- maus, groote beelben/ feer toel gfiefcSil^ bert« Cot lan Pieterfz. Reael, jtjn ban I ïjem eentgöe fïucfeen ban lofeph, oft an^ berjs. 5&efö®eIgf]cte!l|aerïem/totCor- nelis Cornelifz. ^tgtÏDer/een Martha,en opbe JöafeentjTe gracöt een ^ermt^.. 3ntïeen 25eeïbentoaiS ïjpfooSeeïupt' nemenbe niet / ban in groote bingöen/ ; baer be tratöt ber Conflenin befiaet / toajs OptenobertreffenbetïoetB JBee* 1 (Ier/ 5ijn IBetfdrijen en^rfpecttben toeï berfïaenbe/ en fcöiïberenbe/met an^ ber omlianbicöepbt ban bee(ïen/en ber^ göeïgrfee btngl&en / srjn JSeeïben feer bieembigcfe ciererenbe / toat op be ma< ntere ban eentgejBaftaraben.^gn bin^ göen gaf Öp beel boo? Oecgten p?giS /en 'tbefonberffe toa0 beel ban lacob Raeu- waert get ot0t.i©aer toais oot in jSoojt^ goflanbt/ te naarmenfiupfen / ban ftem een groot Hlïiacr-taefeï / een Crucifip / baer onber anber eenen met een bijï ben eenen IBooj&er be üSeenen in flucften floeg/feer toerrEïgc gebaen: be binnen^ (iebcuit tojotöten meö?.t©ittoerc/ alis •ÜM 5 6 t'gemeen in 5Pn tafcrge toajS/ toiert in (?ucfeen gOrflaggf η met bijlen/ aiftoelueï be 50?outo ban ^cnne-bülbt/ t'^tlïffimaer baer boo? boobt ftonbert ponbt: toant aïfooment uptbé lierrS biarDt om Saerte leberm/.Wcïen be f 3 a^oeren
Nederlandtfche Schilders, ^tiLucas de Heere, jgn öecïtoeflöeöaen W^mtV öaööeiotsiitwttitstiif-bttöt
D'wijTghy Apellis naem doet door u ConiEverfwijgen, Wanneer meen Schilder prijft, meer lofs hem doen de crijghen, Ghelijckend'hem by dy, wat naem u lèlfs toeeomt? Dan Florus; d'wijl men löo den hooghlten Schilder noemt?
ïeöen üan Pieter Aertfen, ttpmemenöc^cÖtlOec |
|
|
-ocr page 172-
Nederlandtfche Schilders, Marten Hemfkerck. FoLid4.
iöoerg aï^ upiftmns bder op/ tn biatg ten bie ftDoon te niet* Gieter taiajs iitcMI^ ontortiulbtsl^/ batstjn tingen/ bie öp öe ï®ecrelt tot flebaiDt' nijs meende ïaten/foo te tjttten bjietben eöediatiït / ööeb^tpcfteuiie ötfBtortsi »tiet fulcfee Confl bpanbigl^i stoote
in'tSaeron^ïlieren i i 7 5 ♦ ben 5|ung/oubt3tjnbc ^aren, ^p öeeft Se0abt b^pfonen/bte ooclg aen be <Γοη(ϊ 3ön0i>eiOinen« pieter Pieterfz. tie een feer soet jBeeiler ijs söetoeetï/ boïgen' be feec be niantet ban stjn laaber / en IBeejïer: bocb beeï öeni tot conterfep^ ten nae t'icben begebenbe/ bebJDl toep^ tug]^ Otoote laeicl&en binnen ^gnen tgt Ijoo^ quanien, geeft g^ebaen eenen Ijperis^en (©ben boo^ be 2&ac&er^ te l^aerlcm / bat een iuonber betfierlgcfec o^binantie tsS: <en foo ïjp fjabbe Uiiïlen baec op toe legggen / gp Dabbe vuonber bingijen te üjegïje geb^cijt» ^p ijs
öroot ontöonb/feer bjelfpiefienbe/ber' Ranbtgl^/ en ggeUerbt* tbirebben foon/ Aert Pieterfz. een 5Ban ban on^ icent ί 4.3iaer / fó oocfe ban jonois aen feer g^eefiigl^ en bïgtigö gljeUïeefi in be €onfï/oorfeboo?fconteifepten na t'ie^ ben (baei'Sp uptnfinenb'iniii) af^öe* troffien ban teftiitiöercnl^ifio^ien/ en ölbinantien/ baecsnnen gftccft aïtijbt feer bequaetnen giteneg^en toe iiS gfji^ üjeefl. Dirck Pieterfz. ben iongftcn/bjaii acötSaeriongec / als Aert ,uja3S oocfe wn;êfÖiïber/eu5ön 10aberiS oefen bioonbe te :^ontepn Jöïeau in ©janfferijfB/ baer & j ten tijbe \sm öeit ïefïen Bnjgö ongbebaïïicD iis oingj^etü'
mejt. Pierer Pieterfz. bfu OUbt(ÏCn bOO?^
noemt/ Tieeft naegeïatcn eenen faon ban ^nnen naem/bte ben i0abet inbe Ccnji fïoecSïócHen nae boïgöt,
^ei ïeuen ban Marten Hemf- kerck ifóonUfgftbecmaett ;fecÖiïber, T7 ^eï beWnben top/ onfe bpfonberlïe V 3^ooft-^c0iïöerii/iniKcfcöepben Slonbm öun onb^Renbesebooitpiaet' |
fen bUncgenbeengemcBtitj^ te Sebbett glremaec&t / al en stjn't te beel ttjbett ntaeceentggeOetj^te ^oiyengeUieef!, Sin bjat goetg ban bec s^eerelt entjS ftöier f^o?» tcmfftertfe in J^ollanbt niet bectttaerbt: <©mbatbaet: 5tjnen oo^fpiontfe öabbe ben €on(i-rnc6eii
étiJilber Marten Hemfkerck, allbact: ÖP ijsabibo^fngöetoeelïajnno 1498^ 58tt i^abeïtoajsgöe&eeten lacop wil- lemfz. ban i^een / een ïlwpf-itian oft bouüjer, Marten tan ban jongöiSöen natuêilgcfe tot beï ^cöiïber-fonfl aenf geïoft/ öceft 5gn cerfte onbertoös tn be Conflaengijebangbentc ï|afrlem/bp eenen CorneiisWiiiemfz. uicfenbebett a^abec ban Lucas cn Fions, i>te oocS bepbe tebelijcfee goebe ^tftilberjs 5ön gljetoeefl/ ^taïten/ aoom/ enanber plaetfenbeMtl^ebbenbe* ber ban Marten, ujelcften miffcöicn niet
|ïoibent'^m(ïerbanunt5iaer 1603, boutoen/oftaSoec-Ujerffetegfiebiupc* oubt6i-*^aet:||3\ija^ eenlBanban ften/ totgrootenonlufl toanben gion*
enbocöt bat ïjet fcïjtïbercn pet befon^ beviStebebienöabbe/ namsijtten fooit Uieberom t'öupjs/om Ijem in δίίη Hent*
göcn / bat öp in jön aengDebargöeii ïeeringbe niet motfit boo^tbaren* alfo öp met grooten onüjille tn be 25oe^ ren bmgijftt/ aïiilteoep-mekfeen/ eii fcergcIijcBc boenbe majs: Comenöe een repjs ban meïcfeen / sOingb βϊ" «tet ben (sEmmerDpt'öooft tegften eenen tarft ban eenen bootn / (ïo^tenbe be fcïbe ge* noeeö al toinetiiS.^en i^aber feer too?' nitB/ om bat bie mop meïtE foo gffïojt enberiü^ntoasf/öeeft ïjem met een Öout om flaen nae ^eja^gSt* mt» boïgcnben nacftt fltep gipberboigen op ben?^op-birgïi, ^'anberbaegöjs bet* fagi) öem 5iin jlféoeber ban eenen Êaap* farlfe/entoatrepf-götlt/ en ^uambett Jeiben bag^ boo? 5^aerlemtot^dft/ baeröprjfmtoeberboegbeaébe €on(l bp eenen lan Lucasboenbe aïbaer met teecBencn en fc&ilberen fa grooten bïrjt/ bat ftp binnen fo?ten tg&t inbe€on(l feer öeeft toeg5enomen.^anaïfooboe tertijbt lan schoorei feerg^etucbtitj toaii/ öebbenbe een ot^emcm fclioon*
Ken eÖÉbiatÖt/ bicpegöeïntft hmn* ber Marten bi^l b^baliin mit / beb(
f09 |
foo Μ / bAt ^ te l^aerlem bp befen j^eefier gpraeat* ^ter {jeeft ïjp SPu gijcujoon lieerilicgepbt ban ntruUijS toeberfpo^eoeffi^nt/ bat ^punletlen ben bo^Ioopenben iBeefler in be Conft atüteröaeïbe / batmenfiuntoerffequa' Ifliö cononberftöfpben: ^o epgentlijtfe be felbe manier aenggenomenijebben' be* !0en leeefier fo^genbe 3pn eere ber^ minberen mot^t {foo eenigfie m«nen) Öeeft 5pnen ^ifcipeï al0 upt afionfiic^ Üepbtban gem laten gaen* ÏJ^elc^en te %aerIemauamtoooneniu tl^up^ ban Pieter lan Fopfen , aïbjaer i^iligDer öSebat&tni^ Cornelis ban 25erenfiepn plagil te tooonen: 3|n bit felbe niaetfete Ijp becfcöe^ben bingoën / ootfe eenen Sol en Luna, in eenacöterCamer aenbcbebfïebe/ beelbm groot al^'tle^ ben* i^p ma t&te baer oocig Adam en Eva, bepöe foo groot aijs tïeben/ en (foo men feggt > bepbe naec&ten / nae 't leben eöebaen. ï©et0jo«bJbanbefcn Pieter lan Fopfen , UiOHÜl Marten tod / mOC0t niet mbcn biitmm i)em iïecösi Marten Biet/feggöenbe tot bien na bsn ^cBtlber quamen b^agen/batmé öem mofi fteeté ifêeefïer Marten, aï0 bie fuif fir toêl ber^ bienbe. ©an baerqnamöptooonenbp ienen loos ComeUfz.V^ouöt-fmit/oofS t^aerïem* <©nberanberbeel toercfeen bie öp maetfete /toa?S ban gemfeer ton* gMcÖiïbert t'Sditaer ban ^*Lucas, toaermebeüpben ^el^ilberiS te 3|aer' ïem/tot 3Pn fop oft abteu fjpneraoom- baert bereerbe: bit toa^ eenen jè.Lucas, toeïtSen fit cn fcöiïbert nae 't ïeben Mari- am met öflfr tobtopbenfcöoot/ bat |
©efe-^tafrt iöig^eïtiffefe toeï toeeb icö g) ttan ben jureren be #berifl&ept ban ©aerlem notg tegentooo^btcD betoaert in t Üiwtuiïiof/inbe §>mt tmt/ öeerïijcfieftöoott manier ggebaen/tootv berlijcfe 0em berötffenbe entoelafifïei· Senbe:botfi op Schooreis manier/toat te feerftantigDafgMneben op ben bag0* jBarp-beeïiit met een grafcïijtfee fcöoon tronie/öeefteenftïjoon actie/met een feer biienblöcfefeinbefeen; op öaren fcDoot Öangt op spn Snbiaenfclj een ïa^ 6en ban berfcöepben bertotn met 'tSiot' feten/ en anber aerbii^e bercieringgen betoiocöt / bat feer bebaüricfe en niétte berbeteren ^.Lucas, toiensi tro^ nie toa ji na 'tieben een jï 35ac6er0/ ijs een feer fcöoon beelt, toeï toerSenbe/ en bïöt toonenbe3pn patroon toel te boïgftcn: be palette aen 3Pn flinr&e Oanbt/fcDiint ban be ganbt teii ^eitneel upt te fieïiem bitigD 10 gDenoej^ g^emaerban onberoptcfien* ticöter ben M>* Lucas (iaet al0 een ^^oeet/aen 'tïiooft becroont met cl0foft eröbelt / niet gtialö'tfe fcÖtj< nenbeoföet Marten na 't lebé te bier tgt toai5:maer of öp fjier mebe toiïbe te fien=« nen gOeben / bat 't fcöiiöercn en bicöten göemeenfaem 10/ en bat te^cDilberö befiOÊben eenen iöoeetfcöeninbentijben göeefl / oft bat gp toiïbe bebupben / bat befc ütiïojie feïf een berfieringfie 3P / en toeet itfe niet: !©aer ootfi eenen ^n* g0el/ bie een bjanbenbe ƒ arftcl fioubt/ f^er tod gebaen* toeet niet batmeii banMartensbingiienfiet/ baer bjienb* ïtjcfeer tronien in 5pn / aï0 in bit toercft: be metfeïroe jijn beeï bïacfec mueren: boben öingO eenen i^pegaep metjü' nenfeojf* <®nberaenbe iBetfelroefiab 8p gDemaeffit een berfiert bjieffien / aïii met toafcö ba(l gemaetfet/toaer in (laet
toeïcfe een «ptncmenbe toert δ iss/op een bit fföiift:
Tot een Memory is defe Tafel ghegheven Van Marten Hemficcrck, die 't heeft ghewrachü^ Ter eeren S. Lucas heeft hy 't bedreven , Dus ghemeen ghefelien heeft hy mede bedacht. Wy moghen hem dancken.by daghe, by nacht. Van zijn milde gifte, die hier llaet prefent: Dus willen wy bidden, met alle onfe macht. Dat Gods gratie hem wil zijn ohtrent. Anno Duyft Vc. X X X11. ift volent
Den z^.Mey^
baerfe ban beïengiiefiett/ett (m pjefen toojt. ©itjiutfebebe DPt'5ö"eri 34.Saren/ aföaenbenfcatum bp sm te fien i^, cn iOe|é# |
-ocr page 173-
Nederlandtfchc Schilders, Marten Hemf kerck. Voliesl
icofSeti tiae öoom/ toact met W tenge Orooten ïuflöaööe aeöaöt/ omö'Sfin- tgc6en / en tite gtoote |Bee(!er$i uan SBtaïien öinsen te fien. 5©acr comenbe/ yabbe 3gn onlierDoubt oft ontgouöen bp een «Catbinacl / öoo^ eemgDe tttonti itiantiatte: i^cefc ooc{{ fijnen tgtitntet berflapennocöbeifupmtöpbé 0etJtt» Ïanöer0 / met fuppen oft anöersi / maec Öeei beei binden ggeconterfept / foo nae b'Sfintöf &en/ al^ nae μ ichel Agnoio tajcrcfeen : «©ocS öeeHauüjtjnen/ lip- toercfeen/aïöerïep aerbicijcben ber tgcfeen / bie in befe ^^cÖüber-SJItabemtV fcöe ^tabt otjerbïoebirij te ftf 39n*<i5e |
Öpfoo conterfcpten»€n Öet tjs gefcfiiêt/ boegp tenttiaeltDe;S tot fultlle getooo^ ite OffTeniiis^en «ptgöegaen / bat een 3|taliaen ban 5gn feenniii sinsÖ fonbet Hemf- kerckcns toeten op 5Dn Camer/ baet gp tn b)t(I te tomen / fneebt tuiee boecften toati beramen / bteöp mebe nam/ooti^ sgn €on(l upt be &tf!en*Mar. ten t'öupsi comenbe toajaifeetbebioeft: 5Baet aïfoomenbermoebe op ben fel· ben Öabbe / isi Marcen baec gDegaen / en creegö meefl al 5ijn bingoën toebei:: jBaer alfoo &p aitijtsi feec b?eefac0t!tl| toasi/bojft te öoom niet lange bitjben/ fo^genbe of Dem ban bffen 3italiaen pet guaet^ mocöt obercomen: ^eëijteft gpbe repfenae j^ebsrïanbt aengfieno^ men / boefip maer b|p gaerteföoom jöabgöebjeeil: ^ocDnaefoo bicpmgö tot beeï goetjs gi)etep£&ent/ en beeï geit berottert/ en mebe geb?acÖt. Comenbe tr met eené 25jief ban een 3!ong' man/bie te öoom toajs/ceiiésöncii goe== benbeSenben/ aenstjnen a^aber/ ïjet Uieïcfe bjags ten Supfeiaaneen ^rrbeiv 0Öe/ bafcmibe25?outoerijei^ban8et SiintBcrtgen/ en toais boe tzï iö'bt eenen iBooitfiUPf/baer repfenbe Coopïieben en anber DepmlijtS g^eboot toterben. i^trr toajsDpgfjenoobt begi sbont^te bltjben: ten anber Confï-beminber/ Pie- ter lacops, fiflb !jfm oocfe geem beïjou* ben: maer alfoö öp een .^cljip bonbt / fjs ben feïben aboubt afnÖeöaren / toeï tot^gnen grooten g^IufS rlBant in bat ftupjS (eöeïtjcSbefaSeopenba?rtoiett) lïeeft mm eenen grooten Sap! met boo^ ben ggebonben* <$ett bdtt befett llloei^ berjS botliteren toasioocfetel^enetien ggeb)e6en/ [laer baerontgoubenbebp ben feer toniltgen gilbec en ^ongj^ man/Hans van Calcker.^efe baer booi mijn üeeren ontbobê/ beleebt be biaer^ fiept/ batfe öaer göeb^ongöen öab g8c«i bonben bat groubJÏijc& öupia te berla«· ten / om niet langöer te fien foo grootf bj^eetirept; oocfe/ ombatbe jSatuere Öaer niet ggeboogöbe öaer <©uber^ aeti te bjengöen / oft berraben: ^ejs bjerbC fpbiplatengaen. Hemf-kercknu toe- ber tn jtjn l^aberïanbt tomenbe/ öabbe 59Π bojigfie öanbelingBe ban fcfiilbe* ren op jrjn ;g>cDoozelfcDe beranbrrt: botO/ nae ber befïeècDilberg oo^beeï/ niet berbetert/uptgijenomen bat ijp Φ nen bagö niet foo fantigö meer af en fneebt* bit Iicm ban een ban jijn 3!onger0 toojbe gefept/ batmen fepbe/ bat im eerlï op jgn^ceoojefe beter be* be/ a(jSnabert)anbt boe Dp ban aoom quam/anttooo?be j^p: ^oon/ boeett toifl itS niet toat ie maet fete, ΦογΒ öet onberfröepbt öier ban ijS in't booiöaeï- be i^jincen Hef te fien / in be $aeï/aen bc tujee beuren ban SetCraprniet^ %U taer/ baer intoenbicö 135 be gijeboo^te €UM/ enbebipConingBen/ toefen- bettoeergtfeïöcfee i^idojien/ metbee! toercfe / en toel g&efcöilbert / baer ber*. fc&epben Conterfeptfcijs-ban eeragöe aerSte jBenfcDen/ tn oocS jgn epggen/ in foinein ©anbupten ijSbeaSoobt- ftgap Marix: ji^eicSer tronien nae t'ic« ben tomen / en feer toelsöebaenign» ï©en «engeït^feerbicemten cierlgrS toegBemaetfet: be onberfïe flippen 50« pm-perigö / toeïfSe gDebaen3gn ban lacop Rauwacit, bie op bie tgbt bp ficra tooonbe / alfoo icfi Bem tocl öeb Βοο«π beröaïem SnöittoercBfietmen/öoe goet IBetfer Hemfkerck 13$ getoeefï/ en Boe gijenepget tot tiereren / tegöen t gOemeen ^p?eec6toooit / bat fip beeï inbe monbtbabbe: <iEen pebet étöïl* bet bie toiï bebgen / i^ermijbe cieraten en metfeïrgen* Hier fietmeii oorfe een ongöemecn toaememingBe/ bat fji/bett €ngöel/ bie op een j^arber glatpia* beptfelfcBnn^eftoftfpiegeït/ ofB? jop ijjS flonbe/t'toilc op gepoiplle iBar*
liere» |
beren toeï Qtfêiet ^p Beeft beeï groo«' te toertfeen göebaen om in ^ertfeen* <gi:'3ilm(ietbam in b'OMbelttercfetoaren ban ftemttoee bobbel beuren / intoen- iritö^affp-ducfien / en beiaetrgfnijs/ ban bupten coperigö upt ben gijelen/ «entoercfebatfeergijepiefenbjai» binnen Cafel toa? een €rucifi]r ban Schoorel. ^HilcRmaer toajS ban Marten in be groote Jfóercft t öooi® ^ltaer/ een Crutifiic/ intoenbitlj op be beuven be l&aflTic/ upttoenbigö b'^iWeban^, Laurcns, aïïesÉ feet toiifïigö g!)ebaen,€n aïfo 5gntoertfeen beel te ^elft bceren/ foo toaren in berfcijepben plaetfen baer ban 3pn (Rafelen, foo toei in be oube al^ in be nieutoe MtcL· %n be a&ercfe ban Aechte, len ^tltaer-taefel ban b?p ConiÉngfien :ï©it bab Dp göeojbineert/ bat inbe btnné 'STafeï eenen Coning/ en tn eïtfee beur eenen guam:©an bup' ten / toasi be ;§>erpent-bgtingöe ban tolt enftoart, ©it toa^ een uptnemen^ be goet toertö / toaer ban Ijp Dabbe Bonbert gulben erflgcfe / oft 3aerlgc]c: ï©ant Bp ficD f^iucn beel Igf renten maetEte te Bcbben, 4i>p't fcoip te <iBcrtfi toout in |Soo?t lleïlanbt / aen 't öoogB 3iiïtaer/ toelfbjs mfei gijtfneben toerefe toaiS/ toaren ban Öem ttoee bobbel beu^ ten/ intoenbig 't leben chriili.upttotn- toenbigB 'tïebeu^.Bomfacij, allejsin beel percfeen berbeelt/ feer aerbigö gBe^ fcfiilbertengBerolojeert. i^e jKeben^ bïicfetoajsbiin Bcm oocfe 'tBcogB tacr.Bcoj b 3|eer ban $tffenbelft maef^» te Bp ttoee 2(lltaer-bfuren/b een be j^w tgfenisi/b'anbÉr beï|£mcïbaert,31n ben m&tQt toasi in be groote 3Uercfe ban Bem b ïleer ban 3i(fenbelftö Capelle, 5^aer toaer gBeenepnbt te berBaienaï bei^ra^icn / Cafereelen/<i£piiapBten/ en €ctiterfeptfcï0/bie Bp gebaen Beeft: toant Bpbannatueren bïgtigB toefen^ be/ al jïabicB toiotBt / en feer beerbicB ban BanbelingB toaji, »©nber anber '3DafereeIé/bie feer tonjïif Β ban Bem ge== bem toaren / toaiS een feer uptnemenbe bol toert/ «n rebelgcB groot/ el bier up^ Jerfte/Bït fïerben/ t'^oibeel/ t'<eetotcB «ben/ mte ï^elle, !^ier in quamen beel naeraten/ enberlben ban berftBepben «iiwniSIHer insgn te fien beel beran' beringBen / oftberfcBepbentBeben bec IBeïifcBïgtSer affecten/foo be pijne b«i bootjei/ b^eucBbe ije^ aiemeljs/en b^oef» Bepbt en gtoutoigf6Bföenber3^eflen« |
eentreftrjcS Confl-beminber in jónett tgbt/ bentoeïtSen Hemfkmkbaerboo* ren telbe een Beel beel goubenbobbel ï^ucaten/fooIangB/totbatben ^^il* ber fepbe/Bet ijS gBenoetB· 0ocBBeö itfe gljefien eerflmael bp een €on(t-be* minoer Pauwels Kempenaer,en namaeijg bpben feer ConJï-lieföigBen Meichior Wijntgens, een lancfttoerpitB ftwt]c6en/ een Bacchanalia, Oft Bacchi feefi / toaJC ban genoecB be ftlf ojbinantie in l&}in6 tomt: maer bit isi toel Bet befl gBefcBil" bert ban aï toat men nae 3gn com(t ban lEoom fiémacB/bJefenbe feer mojbibo/ oft poefelicB ban naerftten :^aer in 3011 te fien bie oube bettelBeben /bie men bp benl^epbenenin biefeefl oeffenbe/ban tupmelen/en bergBelgtfee bingBen» Aernout ban 25eren|lepn / iss oocfeban Bem te fien een feer fcBoon 3LantfcBap/ meteenBeerlgcii berfeBiet / en ijS ee* nen chriftoiFel. ^umma/ Bptoasi uniberfael/ en in alle bingBen gBeoefi! fent/berllonbt feer toel jgn naetöten; banfomtpben eenttBfinjS te berifpen/ ban toegöen onfej^eberlanbtfcBeaen* BangBenbe bojBepbt / oftmaglerBept/ ootfe bat 3gn tronien bp toijïen gebjecft Babben ban een fefeer gratelgrfee bjieni» beïijfSBept/bie (aljs eiber meer gBefepÉ is) een Coiiflenaer 3gn toercftfeer ber· cierenbe ^p toaïs een feer goet 0|b^ neecber/jae een JBan bie be Beele We* reït ftBier bcrbuïbt Beeft met jgn in* bentien/ toefenbe occft een goet itrcBt" tect/göelgcfe in al sgn bingen oberbïoe- bicB te fien ijs, 5©aer toaer oorS sBeen epnbttebinben/al^ mentoilbeberBa^ ïen toat #?inten ban Bem al upt 3gn ge* gaen/toat al aerbigBe ftn-rgefee bebupt* 'clen Bem benbernuftigBtni0Biïofoopi
tÖcn Dirick Volckertfz. Coornhart bet* 'ierbe/bie BP in't licBt Beeft gBeb?a^t/ Boetoel Marten fdf niet enfneebt i maet berftBepben^^ïaet-fnijberö / om toefe 6eBp toonber beel goctss teptfienbes onbcr anber / befen betfjaeïbenCoom- t 5 |
-ocr page 174-
RijckaeitAertfz. Fol.165.
trcn / Iiequaetnen beecbtcO Uiaecen te besrgiienenuiitte Uoeten/ alle^ mat tien jBenfcgen mogOelüd^ mac^ Uiefen te öeïdaen oft boen^ ïleeft ecnige bin* ngen aMjetift/ m gDefneben/ bpfonber (eecnet en aevbtgl) b #t(lo}t&en0 Uan Den ^epfet / uptgD^noinen baec ben ContnaD tian bjo^bt qï^Z*
Ijani^en/batisi/ban eenen Comelis Bos. CentgentDtnabat Marccn tjan 0ooni toaji al^ecomen/ oubt b^pec Vuefenbe/ trouUibe em fcDoon iongDeti^ccDter/ gejgeeten Marie lacobs CouinglJiS bOfD# ter. ^e öetöotócfe^rsi ^peelben/ be 3&iupIofttei: eeren/ een Comebte oft Clupt. ©eejSspnSjouUj ilarfaiibei·^ Balfaacr baer nae Uan feinbN oft Uier ^aei' Dier na er/ maecte öp bc beu^ ren UoojUei'öaeït/ bie in 't l&jiiicenl^of t'^aerlem aenbe Binberboobinselian Cornelis Cornclifz. tefien 3öm Sduber* maeï troutobe öp een oube bocDtcr/be^ oaeft Ujcfeiibenietmet fcljoon&ept nofö taiDfDepbi/maec met aócfeöom: en foo feer ftegÖeericD ban oogDen tiae anber ïupbengcet/ batfe UecIbingfjencotDt fonber betalen/ of tiont eer öft ijeriojen Iaa0/ totjiooileettoefenUan Marten, biepegfielijcfi UjaerfcDouUJbe Daer niet tebefc0amé/ en alfi eerigc oyjcfDt J©an eïcfien ijolbebe^llp too^i re ï^aêrlem 11, 9|aer langft üercfe-nteeiler / tot bat Dp (larf. 3inno tjzi.be^taiitbcle» gert luert ban ben j&yatigiaetben/ nut toelaten tan ben öaeöt/cntDiel (jp Bern t'S5m|ierbani bp lacob Ravacrt.;|püjasi ban natueren üergarigD/en gefparigö/ oocSfeer tleenDerttgD/en fo fcijiicfeatfji tigD/bat Dp in t opperde ban ben 3Ketc- tijoien clom / om in ben oBmgaiigö be ^cDwtterjete ficn trecSen / ö^ecfenbe *t fc0ieten/baer ÖP Öem niet a! te b^p en bOiDt te toefen^Hitiibt fo^gööe ÖP in 5P' nen ouberbom in armoebe te tomen/ bioegö te bier ooifgecfealtijbtiSin3ijn tleeberen berftojgDen een goebtgöetaï gouben <iroonf/tot Dp (ïaif. jöa t'ober^ gaenban^aerfem/toerben beelban fpn löcrcfien ban ben^^angjaerbenberf tregen/onber betfefei ban teUJiHen roo» yen / en nae ^yaengien gefonben/ fon· ber aï ö wpinemenbi ionlïigc (incfeê/bie
NederUndtfchc Schilders, hert. toMtt^ ööeefï/ berftaiibt/ cn ijaiu be rafeube betlbtfioittitttge fcöanbïgcS |
Öeeft öermelt/ foo batter m tettobt met beel ban öier te ILanbe gyebonbett en UJOjt. Marcen, aljo öp een röcfematö^ tig jBan üjajs/geen iiinberen na en liet/ befleibe beel fcijoon aelmoeffen booj 5Drt boobt: onber anber / gafijp cenigtt Hanbt/ om met battec Saerlgcfer af quam te gijeben üoutoigtbe fiabe eeni- nigöe ionge lieben / bie m eeti^i op 38n graffoubentroutoen: t'toeïcS aifoo aitijbt gDefcDttt» Ce ^emf feercft op tl^erti&öof / liet Ijp op 3θη l^abergt graf ticöten een b\sm (ïeenen Pirami- de, oft <0jaffpit3Si: bobcn al fimt siin l^aberiS tonteifcptfel gijeSoubjen/ en tVi5iafftöiiftin1latDn eit Duptfcïr/met oocfceenitinbe&m fiaenbeop boobtjs- beenbecen/ baec öei tuper in fieecfit/tui flenbe op ben jfatfeel/ en met ben recö" ter boet op een oootss-ftooft: bit fcöijnt boo^ b briflerftöcfeöept göemaecfet: on^ bet Haet/ Cogua mori. «©iioer aeu comt 5ίίη ujapcn/ in toeïffie tomen boben berecijte jöbeeen j&alfbobbe! ^rent/ op beöitifèfr een 9Leeuijj: onöer befe a» ber bbjeer^ göebeelt uiefenbe/ tornt ee* nen naecUten arem/öebbenbe inbe Oant een löcnofti^inceel/ boben isi bena' rem göebïeugDeit/ benelieboogöru^ lïenbe op een ^cüiltpabbe/bjefenbe(aijS icfi acBt)'taDböiS uati Apeiies, ban niet te traegO in arbept te toefen / notg ben geeii met al te beel toerrfeen niet t'ober · laben/ gDeiiicfe Protogeni tooj göeftou=e ben toiert / al^ eiber bergaelt ijS. ^itot opïicuben ban befe Piramide, ijsooeS ban Merten 5Lant befïelt: Ujantïietmeii befelbeberbalïen/fo foubé ban be bjien* ben aen Dct Ïiïnbt mogijen öant flaea» öabbe een feec aerbigöemaniec ban metter ï^en te teprfienen/enfeer fup^ berin ^rtferen/ met cenlitgte fcaep öanbelingöe* W^ltRmaer5i}ttban Öem 3i}rt epgöen Conterfeptfelen batt W-bertoe / banberfcöepben onber* bommen/feer öeerlötfe/aeibicö/ en bjeï göebaen / ten fjupfe ban laques ban bec i|ec6/bie 3ΐίη J^eef iii.^oe nu Merten m 50nen tiibt ber Confl een bpfonber ïitgt isgOebjeeiï/iiiÖP gftefcöepben wptbit bergangWncfe leben:?^^ i ƒ74. op ben eerjieit bagD <^ct0b«/0Hbt bjefm^ fee ttoee f^mn min gfteleeft |
Bebbenbe aïjs sönê I3abei% ^tt litBaem toa^fXlaerlem inbegroote I^ert&aen be jioo|t3Pbe/in be Capellc begraben: maer be itond/ geïijtö Dp öaer een litöt
"t Λ 791« tnatö begrepen oft fegg^en/ VV toatterboojeenbeQuaemfupber Eotötbeatflemtbaber^cemacö mu fen/oft öeeritöen in ben iSooit-ÖoUant' fcgengoet^/batalbaerbat Hanbt foo natucrlgtfe göenegöen feDgntboo^t te bjengöen in onfe bernufte ^êtfiilber- cenii/bptpeneenigöe ebeï en begrijp, faem gee!ien/aï^ teBebertoötli/iètöa* ïel/Slemffeertfe / en ï©i}t6 op b'^ee ge- ftgietijS / baetmen onbet be 33oet(eQe ÉengBt fuïtfee gfienepgötijepbt tot be Confl/fonber te öebben ftiiier eemgö aenlotfienbebooibeelbt/ göefpenrt en bebonbenöeeft.an ftet gee-bo|p booji noemt/ï©öcft op b'^ee/ ijö geiueefï een ©ifftBer/gliefieeten Aert, ^oieng i>oon Rijck jongi toefenbe/ bp ongijelntfe 5ijn beenberb;anbt3tjnbe/ toecbt befleltte i^aerïem/omalbaer gemeefiert te tooj* ben / toelcfe been iji moeten betboj^ benafg&efet toefen:en aïfoobenton* Btjenbeelbp 't bper fat / tomtnatuere gem bertoet&e/en tot be ceptRen-ronfi nooben: boo?, toelcfee bjijbingöeijp fon*- ber anber boo?b?tlöt / begint met toïen ten öeert en toitten fcfioo^fïeen mner te betrecSenmet eenigöe ggebaenten ber beeïbingijcn/ foo batftem tocibtgöc' bjeegöt/öföpïnfïDabbe i)et i&töübe^ ren te leeren / en met grooten ernft bat begöeerenbe / ijS befïeebt göetoojben te ïeeren bp lan Moftart: en alfoo Öp met een g»teït gingfj / toert göe&eeten Rijck met be (ieït. öeeft grooten blflt om leeren g^ebaen/ enijS een goet |@ee« fier gfjetoo|ben, Ban 5t}n toertft toa» ten be beuren ban Det ^^gjger^ taer:toeltften3fiïtaertoeteer toa^gfie' jaenbatï iBeefïeriacob ben jIBeefter/ »an lan Moftart.%1 bee0 beuren maetS* tl iUjcfc , baer lofephs a^ioeberu om |
Cooien tomen fn €gppten/ baer lo^ feph a!0 een Coning fit in grooter fieer^ lijtfeöepbt / en bierggelgtfee bingöen· l^eel ban Rijckens toer t6en getoeefï in l0^ieflanbt / ootftten beelebeele te niet ggeraetKt / foo bat it^er geen toeet aen te toöfen. ^p t0 g{)etoeeü een (lil / bequaem/b2ebtgO/en beugbigO b^oom iean/be(aobIgt&eSei)2iften ^iel- rujifeer beminnenbe. geeft epnb'f» lijcft 3Ön toooningl^e gDegouben f^nt<* toerpen / baer gp omjijn gfteruflftepbt toille gem ten lefïen begaf niet te boen/ alis be naet&ten te maetben tn betft^ep^ ben^tijilberïiftutfien/booj eenigijen gijetooonljjcfeen ïoon» <6öeenban3ön i Uinberen (lelbe {)p op be €on(ï« ! j^p in grooten onberbom toast g{)eto« I men / en Dem'tgbefiegtniet entoouln ; bienen / niet fienbetoat Ibpmaetfite f flreet^ bebertoe foobitKopben #en« neelen / bat Det niemanbts$ gabingge en toa0: maer mofi bit&toiljs afgeft^iabt too^ben/ en maet^te gemootht'fom« tribtgram/ ombatte lupben^gnbin^ ' sDen niet en begfieerben. 't giaec ! iiioJijöpgt»efoment'3inttoetpenirt i 't<$ilbt ban be jg>t!)ilber>tamer/be WU \ oUeteblotm/onberbe^ebife:ï®tjon' f!enberfaemt:toelc6e€amer toajSop^ : göefïeït ^dnno bupfent bier öonbert*^? toerbt ban Frans Floris g^etonterfept ! tot eenen §>* lucas, bie on^ i^^ou ft^iN bert / om op 't ;ètöilberi tamer tt\tU ten:toantgpfeer toel bemint/en b}op« ïgtfttoajs/ feggtenbe bicRtoflji: Stft ben rtjtg/ entoel gibefïeibt/ enj^abbe ootfeeen fraepftöflberatötisöe tronie» ^p göeflojben ontrent een öelf %m naebe^paenftfie furie/ ontrent j®ep
m
toaji/en fai fp ooc jpnen n«m niet bup^ lïer laeten / foo ï^gft aïji be ^töilber- tonfl felf fap ben IBenftöen aiieatöt / en in toeerben fal toefen»
'^ïetjenuan Rijckaert Aertfz. oft Rijck mcttecöelt / iètöiïber/ban ï^gtfe op b'm |
-ocr page 175-
Ncderlandifche Schilders, HübertGoItzius. Fol.iö/i
Α S-fO Lambert Lombardus groot gef om^pn uptnemenbe i}ltnt&ent0ei]|tit m onfe €onf!/0e)]}t)l j^p [^eroptjemeu betermamet Uiel ban ijt ee^e begon oeffenen / gatitie beel Öl^tiinpulen: ^nbet anbet t^ oocig d^m
tpöfieöoegöt HubertGoltzius, gjJeöO' tente©cnIo / öan afioemd öocl) tan H^trtsbucg/ lueUfe 3gn tooojouber^ ge« booit-platt^ aöpibefcn Lombardus
Ree^ ïjpgöeften m g&econterfept tJcr^ fcj^cpben bingoën nae ben^ntncMfoo liiel 0oofcDe alsi anbec/ bte tn ^wn^dj* ïanirt üan b'oube Francos toarcn nngOf^ liIeben/tDaec i>oo^0p begon pber en !u(l te Debbcn in tóe Söntiquttepten / en met Öuïp 5gnecgöeïeertöeptit/ bte öoom* ft&e ouöe bingften t'onberfoecfeen/ toaec inftp uptnemênbe ecbareni^ gftetocj^ öen / en geeft met beDwïpbanö'ï^eec ban ï®aterijltet/öeerïicöe jelbfaem btn^ eöen öoo^tgöebiagöt» ï|p Deeft ber* 0abect/bp een gl^eb^acgt tn een groot 25oec6 / en in bjucfe uutgSeggeben/ alie belBebagü'en oft tromen ber aoomfcöe J^epferjS / üjaer oUtr öp ontrent tiaaelf 31aec boenbe toöii / niet fonber grooten lofïenarbepbt. btngöen taaren ÖÖebjutSt met faerfcftepben gronben/en in öoutcn platen gftefneDen/ Ötec in gïje* bjupcfeenbc een ^c&über ban €o?ti tgc/ een Ujonöer berfierlötfe en bernuft
ÜBan/ gÖeÖceten loos Giet-Ieughen:
j®eïcften toenaem bocD op jüti l^ben niet ober een quam. ^efe Hfespfertroi· uien romen feer tioerfe en aerbig/ en pailgcS groot / begtnnenbe aen luüus Csfar, tot Carol us öe bijfbc / cn 3feepfer Ferdinandus: <iEn Vuaer geen jf^ebagïtcn oft penningöen ban eenigDe 3^epferiS ggn göebonben/ öeeftöp een pbd conbt OÖeïaten» ©ier tn öeeft 8p betojefen een Broot opmercfergB oo^öeeï en berfiant/ foo toeï in ggelijcfeeniffen üjeï te treffen/ ölüs befe tronien tefieHeningoebtgDe^ tooïg/ en bi IcbeniS te bcfc&jDben/t'fomi iiibt tegöen 't guaet g^eboeien ban on^ atötfaem ^tSjnberö. ï©it a^oerfe tg in berfcDepben (pjaecfeen ban ijem upt- SjÜegDeben, Φρ befen tijbt i»oonbe öp tes^m^einmenber: llabbe oocH SPnepgöeng^jUffeerne/ allejs op 'tbe^ quaemlïe/ en booten met feer Γφοοη letteren/botg gj^eenen openen as^incfeei baer ban Doubenbe» Beeft no(0 ber^ fcöepben 25oec6en/ bie bp ben «©öeieer^ ben in feer groot achten enberbjonbe^ ren suw laten ban gem uptgaen* dSerfl^ ïgrfe / in 't Sfaer i ƒ ^ 5 ♦ in Hatijn een |
il&oeiB/ gijeöeeten Cams lulmsCaiar,
oftö'ïliflojteberöoomfcöe 2teepferen/ upt oube lèebagïié/Ujaer bp tg geboegt 't leben ban luims CKfar, en ijs göebebi^ teert aen ben 3feepfer Ferdinandus. 3}n 't 3iaer i s ijp uptgDegöeben een anber ^Laiijn^ 2$oef6/ g^enoemt Fa- ftos: 3©aerin spn begrepen De d^ber- Öeeren en ^ieg-fee(ié Der oube öomep# nen/ ban i5oom^boubi-tBbt aen tot be boobt Augufti, aïlejs met iBebagïien ban 5gner Öant gefncben/ en mrt fcöoon Kptieggtngöen göeciert: O^it tbjeebbe 25oet6 bia^^ebebiccert aen benfioom^ fcfien ^enaet oftöaebt/ toaerom fiem 2iinno I ƒ ó/.op'tCapitoUmntc aoom/ toag berleenteenen befegïjeïoenaöjtef/ toacr in fp Öem aennemen boo? een ebel i ώο omfti 25nrgöer/als bie om jtjn wpt# I nnnentfjepbt en gbeleertöepbt bjo^bt bjeerbigiö #eatDt/tot eenbircieringöe berfd^r^tabt/ alle föoomfrije25o^- CfÖerïijcöe b?iiÖepbt te g|^enietcn/a!fi blijcBt aen 'tuptftöiift göebiucfet in't
25oecfe/ Cxfar Auguitus gl)enoemt.3|n't 31aer iJ74. iginocöeentbjeebea^oeiife ban öcmuptgöegaen / ban Cxiar Augu- ttus, met iBebagïien en ruggöen / oft aberecöten ber JBebaglten/ban iient ge- gacn / en in ILatön be befcfiigbinge ban iti ttoee :©oecRenberbeeït. 3in't 3]aer noröbanöcmuptgöei»
gaeneen25oetifein Latijn / gfienaemt
Cidlia, en Magna Griecia , oft b'#i(ÏOiie ban be ^tebenenboicfeenban <©jiec* feen/met be <0?iefïifcöe IBebaglicn / cn be befcD?Dbingöebanbien/ met nofji meeranber 25oeri6en : Sin toeïcfie ï)p toont een groote bïijtïglöe filoecfebepbt/ boenbe alfoo D^rieben be ggebatgtniiS beröeerïijfSe owbt^epïit ban bataïber
mop
^etleUmbattHubert Goltz, éc&üöer/ i^iaet-fmiiier/mïiittdii
ïP-fcfiiÖtier/ tean i^enlo» |
booiIttcBtttgfïe ^epferïgcB agtfe: en t^ aïïejs totnemenbe feöoon/en metfcöoon lettereningroote Volumina ggfebzucfet. 3Crngaenbe sijn biercllen tn onfe ^tgil/ berron(ï/ban 8em met ben bertoen göt' baen/baer bieet it& niet beef ban te ber« öaïen/ban batifSbieltoeet/batöpiis gÖebiuptBt gbetoojben/ cn geeft φ* fcBiïbert berfc^epben bini&en / ootS t'^ntbirrpenin ben tgbt banbrgulbe i^liejs-feen boo? öe<©o(ierïïngöen / en beel anber binggen: biais flout pet aen tt batten/ encloecg in 3gn banbelingge^ j(|p0eeftboo?ïgn eerfte ï|upfb|o«bïe ggegabt/be fufler ban beIefïeï|upfb?ou ban Pietcr Koeek bafleï|ï/baer Spfom^ miggeMnberenbp gabbe / bieïcBegp al0 een ilomepn oocgiSoomfcge namen naf/ató Marcellus, luiiiïs, enberggeltjc» ie. JBet befe gBegouüJt 5ijnbe / troiö tia iSoom/batfp't ntet en totfï/ meenen^ .beöpmaerteCoeïenbjasf* Ce 25» sDe toonenbe/ öabbe groot tgt-berb?gf te Dooien pjebitfeen een gracu j®onit/ ggegeefen Broer Cornelis: engem bjojt |
nae gïieaf}ebta/bat lip 5Ön ^jebiraticn geeft bcftijjebcn / en ggebjurfet. mïc fien JI5onic6 gp gabbe geconterfept op ten trotip pennect toan<©Ip-berbje/gge'' noerg banbooicn / bp ontgonbt/ feer biel ^cïnffeenbeen ggeileït toefenbe/ rergt in fnlcfe btrfloojbt bjefeii aljSgp toaö/ boefpgemmetfiOimp-rgmEn en pafguiïien gabben te boojen geterg^t/ iiet bjfïrïi fo bcel be Conft bifaitgt bja^ iöcï ggeganbeït / en gebbet oocfegge epnb'Igc& een eentbieebe i^oubilgdl met een H^^oubi niet ban get belle gge« rutgt / tot leetbïefen ban jgn feinberen en b?ienben/tot 5gn epgett onïufi/ been fcganbe/ gf/eïgtfe meettog^oft berfïanbigge iBannen igi toeberbaren/ bie fommigge b^outoen onfiabicgepbt te beeï betrouttJt gebben / raeenenbe bie boo^rebentematiggen/ oft boojgoef onberbjg^ be berflgfbe argir getooon* ten berfatfiten / oft beter {èeftaïtigen; ï^pbjass ban feer goet oojbceï/ en een treflijcfeflattgg JllSan/ W grooten en (©geïeerben in groot aenfiem 9ab<» be Antonio Moro ggefcgontfien een jgti l^ebaglie-boctfe/ feerfcgoon ggibon^ ben / bieïrfeengemTeï>be / niet te toilïm beloonenban met ^nConfi/ en bebe gemeen ofttbjee repfenaenbenJBo?» ggen romen om te fitten /gp foubegem conterfepten/en liet gembieïonbeten gebbenbe bjeber fgupiS gaen/tot be berbe repjs / boe bebt gpnae gem een Conterfeptfel in etn ure oft toepnigg tijbtsi/bat bjonberbjelggebaentoass/ en geïgcfe: toant gp onbertuflTcgengab» be in 5gnen fin gef^ilbert get recgt üje> feu ban Goitzim ^ toeïcS nocg te osjug" gge bpbe l©e&ubjeoft gaer bjienbett i>S/ naer bit Conterfeptfel toajs een gge* fnebm en gsbjutt in etn ban 3ijn55oefi Ben. en ggeïgcfe ^ön 25oecBcn met ber^ frgePben gtatgnfcge iLof-bi^ten toae«» renbereert/foo i^ oüber «nber beeju pigramme baneen <6nggel3S<^gef&nt' gem ter eenen ggfmaecfer»
fren / en in ganben ggcgabt. «om
In effigiem Huberti Goltzij, ab Antonio Moro expreflura, Danielis Rogerij Angli Epigramma.
Goltziofi drie faremfingendi cernis i^peSiy
Sculfendij^putremiCulte Lyffppt^ ^tibi .·
^titia imferij Graij^ pariter^ Latim
VArronem fmilem , Paufanuj^ fimuL
ïl^atijs:
Bianieï Rogiers Cnggeïfman^ €pïgramttte / op Hubert Goltzij feptfeï/ban Anronis Moro gijebaen^
Ghy fict in SchSder-conft hier een gheijjck Apellen , En een Man bjriiffp in'tfnijdèn weerdt te ftellen, Een Man in weteni chap Varro uyt t'Röomfche Rijck, - oock Paufaen dèaGrieck ervaren wel ghelijck.
HuberfüS· |
-ocr page 176-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
fmaï öBcbJtn/baer maööerföc^ ben coji upt ballen macD) bolDecbenbetn een flecöte toöfe ban bjercfien/bat bicfebJiisi sein ^c0tlberen Uieerbi0D te fiecteu: maer fo eentgö boetS-berbjeti/oft cïeeu- fclg^pen/ batinen baet tn bet;^tabt flöetojent 10/ en baer foo eenige IBarct- UoÏ0Öenbc Cramer^ sijn flöepaiï» ji&aec btt te dagen/ batmen ftet Qfit^ iieuten/ bat loiatineet fommtgge ebcl öfieefïen / boo? arbepbt/ bigt en oeffe» titng^e / anberen l^oog]^ abertreffenDe/ opbent'foiJ ber boïcoinenöept ^tjng&C;' tlominen/batfemet met raebfaembe·' 2ienr&en/m beel oogBbeboo^ftriiiicDept fiber al om en ften / bEbjtjl Dun ben bjeg Jjaneere en boojfpoet openen ten bc^ (ien iö / toaer fp in be öeerlgcBfïe rtjrfee «Cooüfïebcn met Dunbercicgen^tabt- bernerenbe ConH / mee(I b?ucl[)i/boo?i
HubertusGoitzius ίίΐ öbcrïeben te je^uflgöe/mSct 31aerwis3i|emtt i;B3,oft mtt ontccnt*
Um öanPieter Vlerick ban Con«jcft/ m Carel ban^pec/^cÖilöcriÉ»
Het ^efcBiet t fomtpijen / bateemV J^upfgefinjS ïafï feomcnbe/beit^uiierjs;
öDe oeffenaer0 onferConflen öan ijjtcnöen/ oftqualgcfe ftunfetowö^
ieuaöt aen/ öooii^atmw/Itt(i/Riϋειν tien/nocD Öeïpeii en feonntn :en blijben
tmfttoo?benmoebi^flÖe(lueit/ensÖe^ alfoo bafimet 'tï^Doft in ben farS fit^
irocfien / öp te figgöin bobeu qijmm^^ ten/onöer t'öarbe jotficber bupï bcftro-
nenfpooienganöbananber fiunlantf:» ' ' "
nutten/ oft betomen : gfielgtfeoubtii tijbtsi b'3Cnt0cfee ^tDiïbtrjs beöen/Daer boo?en ban too^bt berteït/öatfe blottcl) te groote befie ^teben foc|&ten/en geen ^tgilbcrepgöenlLantfciiap bercoojs: maer toa0 gftemeen booj aUe ILanben/ en aïle ILanben toaertii De»" gïjfïgcS cft göemccn» ^aerom fcubemen boo? tnbebatöt mogfien acgten / bie te feer tierbïinbt / bocj een beïaccïjelgcfie pbeï aentlebenbe beggeerte tot göebco?t- jiïaet^/ mibe fmectBenbefeenni^ be^ ^emeenenboIcjc/oftoofSeen ïgmatji tfgöe trecfeenbe ïiefbe toiben<©uber0 eft bjienben/ bic botö epnbïgcfe b?utijt' loos tooit/ boo j bat firtcfee ïupben/boo? Saeften liegt g^emaetfete feenniiS/on^ tonficn toarem5^ou\»'l9tfi/en fmn floföeptst / oft onbjgföepbt /in öefen ge^ balie / ban fco traegö en flaeperigö t i^npjs te bigben fitten / te toetcn/fp bie bicBbJiijS fo beelberre Hanben/ cn upt* ÖeemfcDe ^teben öébbcn befocfit/en be^ repfi/ (nacbemael bocD peber^ natuerc Dem tot epgöen ILanbt / en bolcfe meefl aenloffet / en bat get beeïen onggeraben buncfit / bp bieembt bolcB aïjs een ber^ bjojpen b?eembelingö 'tkben ober te b?eng8en) batfp bp gupiS/onber tbolcfe |
(leben en Slanben niet Dabben eerji bjcl boojfien / en onberfcDepben / uptBtifen' be bie Dun beguaemfl en nutfi mot^: üjefen te üjconen / boben epggen ;g»tabt oft gÖebooit-pïaetiS: nietfooÖeel0tcc «1 ben i^ogDelen göeltjffeenbe / bie men fegöt/baifc geern 5ίίη baer 5P gSebioebt 3gn: bjantïjiectegöen bient göefïeïbt fïet gitaliamfcDe jêp^eerfetooojbt / bat fmtgrfeerrioffe Deeft* Trifto é 1'augel- lo, che naffe in cattivo valle. l©ant fp
feggDcn een arm10ogSemen/bat inelietibicf) bal gfiebioebt mr ombat Dem be sBtbjentgepbt tot eennatuere toojbt / en ttecfet baer altgbt te bigben/ 'ίψ Βοδ ronbt/ rcuüj/oft bjucljiioo^
^gn getoeef!: g&eïgcHmen ootS eentgöe fmtfee flecDte i^ogftdm fiet / bie aïtgt 0- becaïfoilgcB/göelgcft aïiS öampfaïige repferiS/oftarme jSeïgrim^ben bgten· bfntowbeniiainternaebliegöen/enberi feïfcSappen / niet b0enbebcoifitOiïncfe aïis epbaer / ^bialuto / oft fulcfi êo^ mer-ltebenbe göebogelte/fitö me er bety mafeenbe inben bloem «ptaeftemenben foeten meften totnbt / al^ tn ben ^ttem
«pt* |
btetian#iemont/ battn't tooefïgöe^ bergDte ban ben grouüjfamen AJpes bolcè tooont / bacr ftet 2|aerliic]c al bol ^neensi i^ / en tomenbe beneben tet marcfetomöiin beöocagcfeöept mben ^teben / baer öet IBenfcftiijtfi Isi te iBooonen/grootigtfefeer ö^efien en ber- langen ombjeber in ïjun ouöe getooon armoebe en ellenbit&fpi te toefen / baer fpban^neeu bjaterfiabicöte biintM Sroote ero^yen Rebben fouben: bess ίώ acDtbefe arme lupben bp ben beröaelöe a©inter-bogÖeI^ jgn te göelgtÊen:^Ci» ïgtfenen baer bp motljt boegöen/bie in onfe €on(iuptnemenbegefcOif&t3gni be / tnOunelltnbigös gïjeboojt-plaet^ fen ijunneber fettë/baer öui;€on|i qua^ ïijcé befeent/beloont/en in eeren ijS.ijEn ban befe bja0 ten ongöelucfi Pieter vie- rick, ben bjeltSen biaji g&ebo jen teCo^^"
rgcè ^nno 1; 3 9.50" t^.'ber toas een i^ft&tf- gïjfleerbe / -caelman/oft |^2omreur / enfien&esgti foontot be «iicpcfeen con(i gencgOe n/ bf (lelöe öem tc leeren bp een iBater - berüje ^cijiU ber/bupten be tpoojngcfel^oo^t/ge' |
fjeeten Willem Snellaert, ötefo Uiatbc^ tertoa^inbe <εοη(Ιηϊίί anber:©oec6- fcijilöecii/bis in be ^tabt feer beel bjae" rên/en g^emeenlgrö ^gn^OÖiunen befen mtbbeïé tijt fjoojbemébeel giemcötg|a be ongemeen cioerfee manier ban ïfpc δεπεη en fc0iibsréban Carel ban #per/ baer Pieter f:pnbling& bp toagi beitelt te ïeeren. ï^ier fagO ff ρ ijeeï een anöer bjg« fe/ en begon barrnaete gljebjen* nen / en maecfete Card fcmtgtiS eenige groote eromme boeten / bie maecBte Pieter öan Hotij meerfcer / om bat gem botiit bat öette rloecBer flcnt/ en te beter bsasi. Carei toass niet groot ban 3?erfoon/en toasi ebentoelmoebitl) / en to^felac0titï)/oft toat tojt boo j fÖooft» 'iTgöefdjtebe op eenen abonbt/batmen baer t#per getoentiïi te bac&cn panne- ftoetften/ bie fp feefpen Dceten/enbat eltb be 3ptie met be pan moet omHeerL ^oe Set ban Pieters beurte bjaji / en fip SPnen feoecfe opüjferp met be pan om te «eerm/tornt ben beboterbetr panne» »oec]6 be jflacefter blarS in 3Pn aenficftt «eöltiflömy batfipbeOirtetoeiinctSt beerlgcfe enfacö om bit ongelutB: botft bitpaffeerbemetUjat gDeögf» «©pee" nen anöeren abont fiabbe carei gafïen/ en rebeltjife beftöontfeé üjefenbe/ quam op ben i^inciiel / toonenbe ben gaileti befcöilöerge: en alfoo Pieter befeeerflfe naespnenfinomlicötenniet ton Öou< ben / namspnbupli/ enfloegö Pieter booj'töoeft/ bat öp ter eenber spijg bieï/en be feeerj? met ben Canbeïaer tec anber* φεη jongfien befe onrebelgelfe· Dept niet connenbe berbjagen/isi imoij* göenss b?oegï| ban ^yer nae «iojtrgcö gDetroclien / fonbfr 3gn JBeefier abitu te feggOen, Jï&sn l^aber / bie een (Ireng ii^an bjajs/en ^ijn foon niet bjillenbe ge^ looben/bai pet foo toegöegaen toai^/be* feeefben jonggen baft/ sgntoecfi loo* pen befφelί!enbe/ en fepbe / bat gp niet ueel btugfjen m foube/nam (ir acBjc een ^eerbt en trocfe nae per; i^aer mo® ben iongDen/Doe moebe Sp toajï/mebeA en 3gn aljs iffe meen bgf mijlen bjeeglj^ baant ben Saber taoubibebjaerDepbt gaen onber(laen,t©aer getomen/bonbt tijel bat Carel niet beel toifï te feggöen/ ban groot ongöelgtfe ftabbe: ^Dotg gaf ben i^aber 3gn foon iii tegÖentooojbicU Scpbt gbeen gelijcfi» Carel boibaen jgn* De/nam ben a^aber Pieter mcbei t'Dup^ göetomen toefenbe/ gaf 0p Pieter üjepi oft fcDier geen gelt/en geboot Dem Deen te trecRen 3gn abontiter te foecSen/ en Dsmfdben te gDeneeren.ï^usiiS bett armen longDen / bienocD itiaer ontrent ttoaelf oft beertDien31aer oubt en üjaji/ epnblingD gD^fomen bp JBectÜel/ e» toajs ^cnbsgD oft DepligD bagli bat t'boïfii btiptenber ^tabtquambjani» beien/.baer fat Pieter op ben bjegDeti rulïebe en gdgeR be SeugDt upt üiirn^ ben en Sennisi toefenbe/ en geen itmcc^^ men toetenbe licDt beb^oeft / fat ba(ï en tocenbe/be^ eenige boo^bpgangDer^ bjaegben toaercm DP tof er.be/ en of ggeen ambacDt ton/ en bergöelgtfee^ Pieter fcpbe / Dp toa^ een ^rDilber: Cn gDelgtfe te SBmèd altgt ootfi beel3®a* ter-bertoer^ 5Ön/ toerbt ban tenigDe ban befen mebe 0Sienomen.^p Dtibbeit: bacr té manrere batDunboecfeen boof bcrfcDfpben Dauöea mofien / b'ern;
Pieter Vlerick,C^rel van Ypet» Fol. 168;
Mptfgoiibjcnbttij^oojben;#et hertellen beboelen/ en befmeert bjaö^Pieter fïont |
-ocr page 177-
Pieter Vlerick. F0I.169.
Nederlandtfche Schilders,
beït/eit met fuïcBen aerbt m MoetBöept bat tjn niet te tietbeterë Uia^ / l^et üiajs fcöisE op be inanier ban be fèen-Danbe^ Ungban HendricköanClcef. 5^efe(iut' •feen ö^b ith oöefien bat fip Dabbe ronbt' om ben 3©mcfeel c^sÖ?öangöen: maer mojlfeUiebertoeigtj nemen / om batfp Öem 0oom tefeettn 't^ebac^tD^l·
banii^nbenbefuicemiföeeflerteiuei | ben/ cn batijemfoo feer moepbebaer fen/tmfeliJCCÖüanJBtc&elen na 'Μϊφ i niet noeste toefen : bocftDptonbecbe* toerpen :üJaittÖembocDtöi)i)oeföenu; teroDdtiuinnenai^iJetoaren/ iwtsön
mebc jücberïanberii/ bie feer op bé goe^ ben berflingtiert üïaren/ batter bitStoitó niet beel t'ober en toajs, ©er^ üeten Dun eenjS op maïtanber/ meeiien·- be elffe bat een anber^ bupbel toel oije* fpetfet tajaiS: <en aljs men 't gFjeiaeij bt^ talen foube/ öabbeniemant göcit* at ïiabben fp te boen^ <i5aben ben i®eeitt ai Oun neberbafcn/oft couffen te panbt/ namen ftoartfeï/en maecten Öun üe enen fUjait/beben öunfcöoenen aeu/en bon* ben be coufebanben aen/gttigen fo Oeeii/ fn ijet gelefeenfeer fgn Men te toefen/ bie öeel bicijt aen be beeuen pafieti, mant Dabt toat onber ganbé/ bat fcljier cp toajS oöebaen: bit bolbaen/bercori)^ tent / en gingöen0unDofenïo}fen. iaoomöeeftöpnoci) beeïbingljen gïje^ conterfept na ben ^ntgcfeen/eη nae Mi- chd Agneis bingoën upt 't^oi^becïv en nIRpn ronbt. fcgübcrbe oor Β eeni^» gïie oibinaniten / te toeten / b^p Coniii^ göen/met aetbig&c tóutoijnsn/met beeï
-----------—------------------- : clcengöer«fi)tl3anbeelbê&ensi/enber^
fie/göeitjc&ÖpootfeaenbejSiBeefteri^: 1 aDelijtfee/ göetoennenbeftem te toert' enöêtfcöönttod/öaööem't&ooftniet | Ben ban aïle manier ban ^tSiiberen: Γ00 groen g^etoeefi/ en tot berber repji l©?ocf>t ooc&toeeï op 'i nat. ll^ajs met ntetgöenepcDt / ÖPÖabbemetbebcrSi' leronimus Mutzjano tot 'Sitboli/aïtoaer ter ban Tinmret ^^oütoïtjcri asngeaaen/ fip in be %antfciiappen ban Mutziano, baer öptoeï toe öab mogen comeu: ban in t iBaUpg ban ben ï|of/ be beeïben en
iii banbaer in anber ^teben gijfrepil;/ eugÖefomenteiSocm. jBp bnncBt of SïïcenrepfgD^fel Öaböan 3ilnttoerpen/ öëDeeten Hans in ben ïjoogö.#P occB Bstoeeilte i^pel^/fienbe al bie b^eem^ bicDept bUPtc j^apeïjs te Puzzuoli,en el* öer.ce jEoom t onterfepte öp beeï frap Oeficgten ban bet ^tabt cp ben€:pber/ flOcfegetCaiiee! s. Agnoio, en beelÖu# toiïnen/taantCïpfepbe/ aïjsöpgeirt geït ίπ 0a5be/mof? Qp fiutoijnen teflen: befe Uiarmuptnemenbe metter ^ett ge^an'
ïliiïojien maetfete: toaer bp te bebent* Ben iii/oföp Öa!ibe!tttge öabbe/en tttia* ren toaiS in be Conf!. toajs te iöoom ten tgbe ban 0auiS Pius be bierbe» 5Pn afcomen öab ÖP bjecmbe enfojggi» IgcBe abontueren. ^uptflanbt rep* fenbe/en ïogerenbemetfon mcbegefeïïe in pïaetfen/ baer 't boïcS op «n toepnig nae/ bie fn be 3|erberg51ja(lb2af!en en b|oncfien/aï upt ge(ïo?ben toajs/en mo* fïen flapen op ïjebbcn/baer men eg toep' m'g te 1)002 b( Dootitn af gab genomen/
öoc^
maccBie ttotiien/m Banbüti/b'an&er bc tleeren/oft Hanötffiiap/foo üjsröt Pie- göefleït te mafeen cotnjjarttmenten/ bacr öaufiÖiijTt tn quam/toaer in/ en in anber öp fa toei ö^oigij / öat aiiöcr ;$cÖiiöer0 Weter fof j^tsn Uau ί»εη J® ee* fier t'ontrecfeen/enijesonbenom Pieter te feijUen / cn ttoifi te Debben. 3|p m
niet tefojsöetnC'^nttoerpsn quam ijp l»p een «©Ip-betluue^cöiïbei: / öie (ïelDe iiem te topieren een ^erpeut-öiitingöe ban 5Ön öanbt / en b^aegbe Pieter of öp öieöanbelinaDctoeïboiiöenfcube/ en fllfoo 'teenDanbeiingö ijoa^ bie Pieter bocgt nouUi Uoo^ Haatten notg lonben te beugöen/fepbe ja. 5|ier en w ÖP oocfe nietlanflöe göebleben/ en r0iiaii ben cenen op ben anberen toincfeel geraeci/ OOtfe epnbïtnsD· bP laques Floris, ben 25i0ebti: ban Frans. 3|fer Ötelp Pieter wet 5pn mebe-bifcipeijs ï)«n jBceftev Xfp eenen abonb een boot^ö (ielïen: üjant laques ^nij?oeber ija» berrefeennenbe metlicö aencomen/fcDttte befe Bneci)' tenmetöloote finpitren fcöjetfenbe op be fïeenen nae Frans toe / en beben öein toel bapper ïoopen: ï^ant Pieter begon «I JBanlijcft te laD^ben/fu boo^t mt 3Lant gctrocÊen/ eerfï in ©^anrfevije/ ban baer in ^taiicn / en ^iel Dem eenen tiibt ïangö t€ iBmttten hp Tintutcc, bie aenöemensijnbi'ngengcebm fin |
botB aïfoo't 45t>bt gaf/8öbbettgeen hu feï« ^nt optrecBen gÖefcDiebe öun een tïutftt in Étalien / ineen ^tebeBen/ baer fp aen een ^cÖiïberjS l^incBelBen üm toerc dabben geb2aec£)t:en ben mee^ fiér geen öebbenbe/ toarl iJOO|t gegaen/ tn toeberom getoencBt: toant een ^eet oft Boigöer inaegöbe ben ^cöiïber/ toat bat ϋοο^ gBefeUen toaren. 3|p ant" tooojbe/ ^cgilberjs/ bie toerei foerB" Iten. ;@efen toilbefe te toercBen ggeben/ lietfe baerom toeberom roepen.Cn alfo ii'Staliaenentian botien metber gant nebertoaert toencBen/ en niet ban on^· i>er op/bat baer booj biïepnitDept toojt |
f&eatöt/meenben fp / mentoeeis batfe un toetö mafien moiien toaren fp tn ttotjffel' offp op ben ïoop toilben/ bcntBenbe offp't ontoetenbe erggensf fn mot0ten8cbbenberBerft: botfi toer»» ben bebinbenbe/batmen |gun toeberom tiep. SfiïjS nu Pieter toeber <n l^ïaenber insijngöeijoojt-liabt göetomentoa^ / toerbeban jijn oube feennijs bïijbeïtifB güetoelcomt / begon bafi te maetBen 3©ater-l3crtoe boecBen/ biebp eenigBe ban tt ^cIDtlber^ibie toat meer Btnnr^ gabbenaïsi anber) met groot bertoon* teren toaren aengÖEfi en. i^pmaecBte cp eenenïangtoerpigenï©oeceender* iertt-bgtinge met groote beelbl/bie feer toel fionbt en ggej^anbelt toa^: een bier Cuangeïilïen/baer aetbige tronien/een bertojtenbe öanbt op een€:afeï liggen* be / en fraep ïaBen tn quam: oocB in ee* nige tronie e f anbeu befienbe met groo* ten ernfï.3^ocÖ eenen boecB ban een lu- dith.baer fpHolophernis ïjoofi in be ma· ïe fteect/toeïtBboobe ööoftuptnemébe toasi lêocg een €rudft]C in be Öoog0t/ met Maria en loannes, met fraep en aer* tiifft !aBen/en aïïe^ toel gefcftilbert: ben booben chriftus gtngftöeeïanber^ai^ menöem ggemeenltjcB fietban anber ^töiibetSÉ gebaen/foo öeeï ïiab ijp öem öeina'ct neber geftoacBt/gelijceen boot Kcljaem getiepiit iö te boett / baer be ftee» «fc'n/oft Bttié niet recftt bï^ê fiaen/ aïsi ^ffttlberjS göetoentsrjn te maBen, |®aer baer ïjpoct feer uptnemenbe in mmm toèsÈ fn JBetfcïrne/ en te ftl)iï^ beren/^enspïcn/ en lö^ofpcftiben/ bat UB toel macö feggöen/ nopt geen gefien te ijthU fo aerbicBae^anbeït/fo toifi ö» bie Coïomnémetfoete jTSarmoi-blet^ Ben öoogen/ biepen/ en canaleren/eenen uptnemenben toeifianbt te göeben/ bef* göeippbïoeren/en anber omfïanbieöe* ben / met een feBer gracelrjcBe foet^ept, 31n befeCempeien maecBteÖP eenigöe i|ifio;ien: (©nber anber/ toa^ ban i)em göeöaen feer berfierlöcB / baer Chnftus Coopergi en bercoopergi uptiaegöt/met beel deen gOerucOt ban beelbe&ert^/ bie menig&erlep actiën beben: ^aer toarett oocB eenigöe 2!lntgcBfröe bacfien / met toaier/en^ijTtÖen/ baer ^inberBensS mebefpeelben, iêomtStömaecBteöp cenJbeeriijcBConingglgcB |0aieps{/baer saiomon ineen fteerlgcB göefïoeïbten töioonjijn eerfie i^onniss bebe/ ober Detlebenbe^&inbt be natuerI0eBe|Boe<· ber BenltjcB maecBenbe. <©ocB baer Maria ggeboobtfcBapt too^t / fioeien en Boetfe aïjS ban Öout feer aerbicögfie- fnefcen toefenbe/met een infienin eew anber Camer/ aïiess feer toel en tïutö* ticö geijanbelt, ï|p maetfite ootB bl^t^ fio^ie ban be feben gebjoeber^ ber USa^ cöabeen / baerfp göfmartelifeert / en toieebïgcB geboobt toojben/ feer toerr* ïgtB göeo^bineert en gDeftÖtïbert. 3[|p maerBte oocB een Sufanna, metben boei ben/bat alle^s feer toertBIgcB (iont/ met een berfierïgtBe jfontepne / toeïcBsi bafB/aiis een fcöuïp ban ÜBarmo^/toagi gïiebiagöenban%ee-<6obenoft »6ob'. binnen metgebeelbe bifcö-lteerten/ baa €opifr/ toelcBCopergaf berfcöepben gïanffen/ en toas te fom pïaetfen groen oft moffcöicö ba t toater. ftöaemb' gem oofB niet / pet te fcïjtlberen nae i^jint banTiriacn,tetoeten/baeriofepli ban Putiphars ï^upfb?outo toojt nae t'beb giiettoeBeii / en ftp ontbliebt: €η be iSoobtfffjap in be öoogpc / bitn een gtaïiaen göefneben/ baer ben ^ngiiel metbeen Danbt om ïjoogö toiï(ï/en mei b'anber fijnen fcffoot / en een %ehe gfje-· bat fjeeft: <en baer in ben fcöön een beeï €ngeïen metben 0epiigen oPeeflafcoi men: baer gab Öp hit bjiibeitbe tooïcBf» Ben0/en flraïé ober be jBetfelrije booj^ fc&nnicö foo toeï gDeoaen / tn met fuïc»» fientoeilianbt/ batïiet metteberbetef ren toas; ii^efijWfB); aïfe bie beelben/ Ζ ïaBenen/ |
-ocr page 178-
PieterVlerick. F0I.170.
Nederlandtrche Schilders, iafeencn/ tconien/eHnacffeten/Uiareii 't3iaer
kuoniier net en leüeutiirD si^e0atiDeIt: üia^ öe iBctfelrrie en UIoeï/ öat icS SO^encnmoet m geölbetieel beter 3©ater-ij2rUje te fien» ^it feibe maec* te Dp oocè tn't deen tan aBlp berUje/ boo? eenen 2530utoer/ aöeDeeten lan Bonte, Datfeerujelfïoniit. i^pmaeiBte nocï) ban «©Ip eeiiiaDe JBarp-beelöe» Senö in'i cleeh/ban srootenbjtïfmnöt:
l'tdenaen fc'uKheb.
^^^.om by
bergulbt mofl toefen / en 't routoe öout met b?«pn #Ser / oft roet / ban bertoe aenflrtjcöenbe/ maecfete metter fiecfe Oter in maelgien oft Rreet6en/aï^ oföet eenigiibifeint ijcut toaer eöe- toeefï/ 't toelcfe berniil toefenbe feer toel fiont, JBaer aleer Öp te ;ï^oo?ntf& not^ fon bip toojben / en öabbe Dp gOeen tiepn moepte: ïi^ant bie ^ècStibetjS baer obcS een 45ilbt Oebben / met feen / en anber ^jficiergi / en boen rec^t op gun epgöen öanbt ober bingöen/big be Conft cft Dun <0öbt fadangiten: Cn baer macö ntetnanbt romen ^cfjtlbe* ren op jijn felbm / oft toinrfiel (lellen/ ÖP en moeier göebo^en jpn/en eentg&e blaren onber eenb?pjBeeiler §ebbeit göcleert/ enbtrgöeïtjefec affcfjiittingen btefp Debben/om een biecnibïiiigb / I)oê ronfiigö ÖP ooc610 / bupten te fiupten; gDeigcfe fulcic te t^argö/ en meer groo^ te ^teben/ öeel onberflanbeliffe tn t ge^ bjupf6ijs« <© Pidura, ebd en alber ber* nuft-barenfie Confï in ber jgaetuere/ jBoebcr alier betfiiringfieiv en l^oeb"
ben ebelen^^ferSenen öomepnenfoa öeel m toeerben toaert/ tn ucon(ïtg&e «SefFenaetii ober al foo gcd toelcom / toeïontfangöen/ en banben?|eerenett (©berden foo g^eern boo? 5&o?g&ersi aenglj^enomen. # aï te enbanefebaer te* g^entooojb^a^ iBeutoen/batmen booj aenbiins&enbanonaerbigc bjobberif/ futfge ftDanblgc6ei®ctten / en beraï^* ï^e afjonfïige 0 jbeningeii/in ben gk* bentóaetfeöeeftgöcgijeben/ bat obeï alfcgfir (ffljibtrf^fer aïiemte i^oomy
ism
(g^elDtfe men feflöt) flöecomen ban be ©ae^bpec/bjaiitöaer toast booiïj«ntoepm0ötenbefïen/ omöat Öet ootè flöeen rijcfee <iEoop-|ïab en W en bat bie naaien üïfpnioD beE(ïan&t ban onfe Confiöebben / baerom oocS toepniflö ïiefbe: toant itp ban bat stoot (lutfe ban Φίρ berbje imer bjpponöt a^ïaem^en öabbe* t©aernae maejfe*
sn tenen srootatgttgijen naecl&ten^*! te 0pte ^ooinót^be beuren/enbe aile lerommus.iiggenbe aJ^gefenieit/cnmet I Det Dout-toercfe oocfe jïofferenbe/oi^eert ben boogden erm rujïebeöp/b'öanbt aerbigöe mantere bergulbenbe alUiat
leggenbe o]^ eenbootf-gooft/fo batmen 't coipu0 ban ter fpöenfacD/niet eé beel ban ben ruggOe. ï©it öabbe fjp göebaen iiae 't ïeben/ ujcfenbe goetbjercti, j^ocSi wiaerftteDpeen ^fóercfe-baen ban sinte Barbara; φρ b'eê fpbe / baer fp (ïaet met ben |^aim-tac&: (Φρ b'anber fpbe/ baer fpontDooft ïigöt/ en ben ©aber met 'ifbjeert ban ben ^upbeïinbe5LotDt IsecD bjojt gfjeboert: i^^itbiajS ban «B* fp-berbje. ^οφ maitfete ijp een fluc6/te toeten eenen naecfeten Chniius, fittenbe cp 't graf/ met alberïep i^affu- iupgO/göelöcb msn tn ben i^aflen boöi ben ?IItaren pleegDt te (ieHcn:5Bit toajs iwf t al φη bptoercfe feer nieeflerïprfe en tod göebaen, toaet mp ntet toel nroggelncfeaUesDn toercfeente berija^ ïfen/bte bpfonb^r banUDatsr-bertoe feec uptnemenbe confïig toaren. JBaer toat baet öet^mi öab Dp Apeiiis, oft een ban beii befïen Hntijrèen ^cöflöersÉ toeed / baer ümren in bat Coittöcfe Sijeen Caïentm boo^ïiem ten beflen: Cenbe itp een baït 5pn ^©oerfeen b|p ofï bier jonbtberiooyé/baer toajsfcer beei i frer alter ebel&eutiJifatmr Conjïen/ bie rorptban» ^piiotibtfsemgijeööubjt/ i geeneutoermcbe-fnfïerii/biemenbiPe tn begon tiüatgöeftu te crggen / foo bat Confïen noemr/te tojjcSen ïjebt / bi'e Óp öem ten lefïen een oo^faerSguamaeni" ïiieben/ om te «BsojnrlcS te tooanen/ met eentoerrfe boo? eenen Ctinonicè/ sefteeten Monfeur du Préz,iOt een Epita- phium , toaer ban be Cafêi toaii een l^errgfnijs: ïS^ife macrilreöpieCoit»· röcfe/toaii een rebelgcS groot ^enneel/ t toeicfe s^ebootbcrbjet 5pnbe/iii in be ^on eöeboiflen / bat i)et 0eri0tnt en SÖefcÖaefi 3pn moji/ ftabber beeï moept ntebev enuja^ cenfraep oibinantie. Cvitóltöt ïejim na^öo^iijiS/oiitrent fidnbeebell ^tgflber-eonfi tobibt een 4^ilbt ggemaec&t / gelgeg men ban alle plompe öant-toercfeenenSmbaeöten/ al^ l©eben/#eijs-naepen / Ctmmeren/ Jjmeben/ en berflöelöffeeboet, (^t 35|U0g|getn l^laenbert^ t'^eDtlberen niet alleen een 45ilbt: maer baer onber toojt ootfe begrepen öet<0o?eel-ma6en» i^acriem^aer altpbt beel ebel gj^ee^ (ϊεη inonfe €ond 59η getoeeii/baer jijn be ^etel-boutersi/'^m gieter^/ en oube Cleer-bertoopetis/onber Det fcljslberss 4^tlbt« i^oetoel bee^ ttoee ^teben 00^ faee&bp b^enggen / toaerom get gDe;' frötebt : foo Öet eb entod foo berre |
|
iiecbmen/batmen öaefï toepnit^ onber- cöepbt ntaecSt tuffc&en fföilberen en fcöom-lappen/toeben/ oft bergSdgcfee bingSen: toant Bet moet ooc6( göelDtfe Set ontoetenbepbt en onberftanbt geern geeft) een <6ilbt totfen / en moet (baer^ men't nocD ggetrgg^en tan) met gDelt göecocöt toojben* moeter p?oef 50n giebaen / göeltjffe ^feifi-maecSerii/ Cleer-maetfiersf/en anber Simbaeöten boen:toant(batnocg plomperlupbt) tejojbi oot& een SfimbacBt göeöeeten,<® f be! ^^ilber-tonfl/ toaer i(ï met u ten ïeflen nu gfietomen ^ €n Öoe toepnitö toojbenutoe ebd «©effenaer^/onber bie nou een toepnit]^ fcDabuto oft fcl^tjn ber €oniien Bebben/onberftöeï^en te Ifeepfer^/Coninglen #|incen/ plocB=« tenu ntet alleen in grooter / DoosDtr toeerben/ en eeren te öebben/ en ^taW rijcfebommen booi u te ggeben: maer fdf u ebeï üeffeningöeie ©jebjuptBen, 5pbp tenlefïen met D^ti^eerbe go» i:eel-malien/i5r!ti'aieten/3&eieHappen/ 45laf mactfeen / en oubt Cleet-toopen/ ten<0ilbt gQetoo^ben: bat toeltlgcnu #?inten/ï|eeren en <©bericBeben/in ben #^teben niet alleen Ipben/ maer bebefii^ Ö&en/en b oen fultfie «©^btttantien / / 0 cbd Piflura j totfmaet en oneere/onber* Souben/en in't ^ebiuptiè bïijben / niet iJebentBenbc / bat gun oneer e ftmt geen «ere en ijS/ notöseenen lof bp bjengSen tmu <© alte feer onbantBbaere tpben. f vierick moft 00c 5gn p^oebe boé/ toeleg toa!Sienboed6ban3©ater-beri aerbigge o^binantie ban een 2smber-boobin05?+ ©oo^ aen toas een getupmd ban ^olbaten / en l^iou' toen met ben üinberen/op eenen booj- grenbt ban jBetjelröe. /^'uerfeöie^ ten toa^een inficnban een^tabt oft IBartlit/ metfeer aerbicb geboutoban Öupfen / en elf en gljitood* 4|ier in fagg mgn ï^eer ben ^mkm met bie anber Öoetdaerii toel foo biep/ offp op eenen aijplleen dabben flaen fien:bocI)toa.g fitt goetgefcöoutot/'tmoeöt booi pjoe^ bebefiaea/ cnöp JBcefler toefen: öoe* tod bat öet (aijs beröadt i0) Pieter öee! moepte tofïe» cnfouberoocfemet toe* g^etomen öebben / fonber ben booj^ noemben CanonitS / bie ben aöiffcöop ban ;pooingc6 te &ulp nam/ bat fp ten leflen/bccö noobe/betotlltgDben» Pie- ter bmi te ^ooinijtS tooonenbe/nam al aenteboentoatterguam / niet alleen ronbeaöfelbentelïofferen / maeroocfe blacfbalcfien bertoen / en berggelgcfte / battedagDmtoaiS/ batöp gOeenooj- faecS öabbe / 5gnentöbt ejiConfiaen petbefonbet^te gebiuptfeenJbitfitoilss toenfcgenbey bat ben tgbt mot^t comert batmen feggfien foube/J®eet mp/ IBeet mp/geli}c6al^ men bjingDt fn ben bue«» ren tgbt 0111 Coojen/ baer elefe om stjtx nootbjuft laet om 'teerft meten / bat öp foo motgt te boen trggöen, ï|p maet&^ te fomtgbtö een Conterfeptfel boo| ticenen ρ jös^: eocfeboo? cenigöe |^on>» nefeeniö een aitaer-taefel/ ban (Slp-ber^ toe op boetfe/ toat lang&toerpitb / met in't mibben een opgaenbe biertant/ toe* fenbeeenCrucifir: op b'^en gtjbe booj aen fat ben eenen iBoojbeiiaer op een ftarre / met een 25iecöt-13aber bp / bie Öem fcöeen te troofïen: anber graefben ben put om "t €rup^ in te ftellen: een lagö met opsöföoofben arm / om «pt ben δηρΙ te öadm / Bet 3p lïeen oft pet bat 'tgraben berliinberbe* Sn ben mib* ben / een toepin'fö in 't berfc&ieten / 8ab l^p Chriiium ggemaecfet aen't Crupis, 2(tljierupieenberoctbe boncSer lueöt biacTit ï)p eenen fcöön / biet bedbt ban ter fnben befcfteen / foo bat ben c hnftus meedöloberftöabutot toa^/ gBelgcfe gem ηοφ Tinturetten geefl: en mbentien in't i^ooft ïagöert / öat ebentod beo? ben^eötlberjsoft «iEonft-ber|lanbtgi»e
nietonbeöaïlöcfe tnftonbt; botö Ööf^ Ζ i ben |
-ocr page 179-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
ben bt ÖÉtBtej^ontttoïS öaer geen ijer* waSen tm laeröer in't tjerfiDtiten m* ten eenen ïjoop öoenöe öcn anöeren IBooj&f r te trupr é öoSjbelaeriS/ en aïöerlep omflanOt / mm fttt ijerfie* πφ; Quamenoocfei&eeriseum istefcöoort toppen Öaöbem 5PuföamgD toercfe quam mcf} fecr felöen upt / öan lucïfDmtgtss petUau cïeene toeeröe/ oft öaer niet ml op en fat Ip öinöenöem isefe noutoicöepbt/toecöt ocffe ben entieren gSelgcS / bat ï}p niet Ujel morlot ïpben / bat anberbanöup'= ten baer fcuöen tomen JBeefter taioj^ itcn/oftntaer eenig&e Conterfeptfelen inact6en,i©erbi ootö gDefint tot pkp^ ten / en öaöbe mug&e #jotefTen foo te? ÖÖen 't<©tibt / en anbersi: btë f)P büoj eenigfi i^jotureur een ijeeï Camer öan 45^oti(fen(baei: SP oof6 nptnemenbe in toas) ftDtïberöe/ bat groot gljieïbt Ujeerbigöteiaöi/opbat 3Pn faetfeemet aller itiatDt uoojt mocöt 59η sDebje^ öen / foobatmen öem bagtjeiijtfeic fagD flt&ter (iraet met een beei papieren / en ïjjteijen in be &anbs«/ oft feïf een -Saeï^ itian/oft^^of ureur toacr oöetoeeft.#p kua0 oocTeer öer(ïo&|t op eenm ^töi!' bet Mkhiel Gioncquoy, bietoit^ ban iSoom g^etomen toa^: befen toajs ban S©oo?ngtfe/enÖabïJe te^oom feerbeel roperfeen^göfff&ilbert / meed toeftnbe fïeenCrutifiifeenjs/ baer öpbe pon^ ef Öabbe/ en topfeerberafiJu^bpmei nitfiten/ enftabbe eenmaniere bie fter netfensÈ enft^erp teptten fsmeienjacil' $er toa^ niet beel aï0 eenen ftbarten gronbt/enonberbjaiserötrrjefe* niebe ίοη&ίί rebeiijtfe berbienen/teant ^onbenben^pangtaeröen enanberen toe! aen^ Ban öem bJsjbi ootfe Mtt^ ftaeït «tïïcben ban Sprangher. ^efen labbe beeï tefeggen op eenen erm ban |
benchrirtus, iii tt berrgfniffebanvii- Hck, i!i b'€pitap|)ie ban Monfucr du Préz, öaer boo| ban qijeiêpbt: toeït^ ien erm Pp niet aïïeen rifpte/masrtoogötoe / engtngöpm met be bertoe betberben / oft nae 50η meeningöe berbeteren/ een groote ber^ öjaentöepbt en fotte eergieritöepbt ban fto een / bietocpnttö teptSentngne/ber^ ten&cpbt te befiaen / itt ecti ^tabt/böf r ben iBan tooonacötitö lebenbe / en te* genbiooibttO bia^: fo bat natuerWec üïöfe te fpjefeen / vierick geen tïeen 001- faetfe en öabbe/ gier ober feer tOnb?è=s ben te Uiefen: bjant I)et een nptnemenbe onbeleeftBept bja^ / ban een bie fo bjep^ ntgö in be Confi bp Öem toasS tegijelgi^ feen. φ öeeft notö in't leii gijemaetfit eenvenus, Daermenfeg^t/ bat Bp met Öet naett 59ner3iupfb?oubjen öem öab^ bebeöoïpen/bateen (iutfetoajsbat feet toajsgDepjefen: maei· (aïisgöefeptisi) ijp toasi ter pïaetfen baer sijn bertregen Conjï Bem toepnigö nut oftboojbeeï bf be: ootö ben opdiigfteitben firggg/en f ILanbtSi inüjenbtg&e beroerten en ber^ berfntffen/ en beben öem geen boojbeeï* ^P ig tuflFcöen Cojtrgtfe en ^oojtititfe gftebanööen göeUio^ben ban'tSrggg^ boïffe/en öabbebeeï futfeeïtngöe, ^p Öabbc tbjee of b^p feer ftöoon botDter^ feenji / baer öp gDenoegDt in öabbe/bjat 0» ^gnSltaïiaenjS tefien göeöuïfeïten getleebtgaen: befe (^o|ben ban be éed^ foo bat öp ten lefïen ootfe aenbefelbe fierfete geflo^ben 2δηηο i ƒ 81, op ben ©afïen-abont bagD/onbtUïefenbe44» ^aeren gaïf, i|p toajs eenlBan ban toatfeeren g&eefl in be €onfl /öemfeï^ benniet beel atöteiibe/en fepbe btcBbJifê tot mp / bie bjet meer aïjs een giaer bp Bem bioonbe: ^nt tt& bi^ bat 0ttn beter JBeefier fonbt bierben al^ ΐεδ/tf 6 foube«raben baer t^t te ftgep* ben. ^refebiiïsi pieejs flp Frans Fioris, en aiiber feer / enfotiberïtngöe b'Staït^ aenfiöe l^eronee^ /Titiaen,Tinturet, Ra- phael, Coretzo, en anfeermeer: Üab
oofS beeï te feggöen ban een ftÖilberge totcramoria inbeH^ertfe/Uiefenbe eeit «Crnptinge Chrifti.^c tofl &em/mn bat ÖP mgn tbieebe / en ïefïe51lee(ïer toa^s / nietberftöegöen ïaten/bebjgl 5t)nbjerf·' Bm meefi 5gn te ^oo|nijffe en cgtB/bte niét te beeï en 5Ön/ en nergl^eti meer / oft toepni^ gDeften bJOjbens oori om bat öp (bie in aïle bcelen ber Confïen berffanbigö / en op alberlei» manier ban biertBen ö^rbaeren bjasi) fuMjc bjeï berbient/op bat jgnen natm eetïgtS en gÖerucötitTi/btr onfïerflgtB^ Dept feebolén / m epgömbïgbfta^oe m |
megte €o|ttgt& tooonbe/ Sab^p een lE^ifctpelbanaHiaet / ggegeeten Lowijs Heme, bie dem feer Uielnae Quam/be^ fonber in te ffftilberen IBetfelrgen / en i^^ofpectiben/ en ig Uiel be be(l te^o^t^ rgc^ tn onfe 4!;on(I* ||ier niebe lateniup _ Pieter Vierick berit(ien/en feeerc tot 5iji vl^'^ïwn itenttoeebenlBeefler Carel ban fper/ baer Uip bbo; een bjtpntgl^ ban liebben Uerj^adt. ^p bia^ ban @per: bot]^ ben tót gDebooit mp onbe&ent: toect ootfe niet bp toien Öp geïeert öeeft, &iel im bwoningge tot ^per / baer jöpberftöepben binnengijebaenöeeft/ aljs g&ebete ban fiupfen/ifóerffe-tafelen/
cn berftöepben btngpen / bupten in ee^ nigöe Cloofierss / baer onber anber pet op öet nat i^alt&göebaenbanöem fou» be biefen* Ce t^^oo^ngtl^ tn eenigö nonitfeiÈÖMPS/ Öeb icfigefienctnJöei seertnge Pauh ban bjtt enfbiart / groo' te bcelben: ï^eb ootfe göefien een l^er^ ïgfni!8ban<®ïp-bettoe/Dp een ^enueeï/ QjÖelgtg tot een feaffc / op een trefoo^ te (ttten /bat niet qualgci^ en bia^ geöan^ belt. Φρ eé ^o^ bp lKoef!e{aer/l|oog« tebe geöeeten/biajs ban Öem in be ftertg ten groot ooibeel ban ^lp-bettije/ baer Öemjgnï^iftipei claes snèiiaert, ben foon ban viencks eerf!en l^eeiler / göe* Doïpen ÖPÉft tn eenig berfcötetenbe bin<» flen tn beHotöt/en anber0*t©£fen Claes iDa^ foo taemlgtl^ ban Ceptêenen / IBetfiïrge / Compartimenten / en an* ter berfietingfie ban tieraten / en tji f$nno 1601, onbt in be tfeftigö blaren / te ^o^bjetöt göefïojben* Scl^ öeb oofB ban Carei pften een <©o^beeï / ge* tepfgentop eenïombaertii blabt / gge* baen met be#en/en getoafft öen/t'toeïtfe Gareisi©ebuüi«en^töiïber/ bteöa^r J^an öab öeïpen bebiaren / öab göe^ gÖeben/ bat telg arötb'o^bttiantte ban bit motöt toifen: ^et toajs feer berfier* igtt/enboïaerbitöeöebjoel/toat Tin- turet-achtich : ben Chriftus fat op bJOÏt* 6en / en öflbbe onber öem be teptfeenen eft tuieren berbferCuangeïiiïen. ^p t^cftenbe oot6 beeï boe? - ίφφ
<i5ent tn sint lansïfeerclfe / ran 3Btt tepifeeningöe / een fcftton ben^ H^^ «an eenen3&?rihia£0t/bateert fraep
cntoercfeïgcftiiefei^apfieböeSlt^n/ CsöefeïftööpöiifK^be /toa^gSeijeeï
X 3 berbaeft/ |
ttt anber Eanben befotgt/tn bsa^ obec al tn laiaenberAïjnir «ionflfiaïbenfeec göeacöt / en göepiefen / toant öp ί^Ι infiser iiptnementöept/bpanberen m* lanbtftöe ^töilbérsi ba albaer afflarg/ en npt nam: bocö foube bp anber ober«· bïiegöer0 / in 25iabanbt / en ï^oUanbt/ quaigtH t'beibt öebben mogen öoubm» ^ptoaiseen Jöan/ bie ba(l feotfeï/ eti fumermoebitö bia^. #et ijs ten leflen gefcöiet/bat öp t0 gecomen te Co^trgc/ albjaer bic ftljiïbens ötJW groote b|int- ftöap en goet ontöael beben: en rfamen aen goet töier maet&en bjefenbe / uier^ ben te tla^pen / en te boerbcn b'een met ben anberen/ban gun1^?oubien/en ïaat feinberenfpöabben: Biaegöben onber anber carei na sön 6inberen,^oe toert gÖtfept / bat ÖP een feer ftöoon l^piOn Öabbe/ maer treegö göeen itinberen· Xiaaer op pemanbt onber ben öoop fep« be: Carei, göp en sijt niet toeert bat göp ïeeft/fuïtfie een ©?outoe/en geenÊthbe* ren te öebben / oft te maetfeen. tBit bjoo^t (foo men naebebónbt) öab befen fbjaermoebigöen JBenftö fo ter öerten göenomen / bat ÖP't niet en ton Igben / banöemfetien/ nocöbergöeten/ biat bjutötoftgöenutötfp om5sn berma* &en beben: Spgtngöen naeben mib« bagö toanbelen buptenlangöi^ beHepe/ een fiibiere bie boo? Co?trgc6 loopt, ^oe fepbe carei: ^töbjouto batitS Iaeg0 in ben gronbt ban bat toater* Cn gelijtE Öet in ben ^omer en öeet toajs / mcenben fp/bat öp ïwfï Öabbe te fbiem* men/ enöemtebertoeïen/inbattïaei; ftöoon toater. ^e^s abontjs üieber göe^ tomen toefenbe in be ï^erbergö / oft tec plaetfen baer fp te booten bp een toareti gÖetoe^/enbieberaen b^incBen obec maeïtgbt: Carei altijbt eben fbjaermoe^ bitö/cn trmrigö fittenbe/ en fp öem tot biopïncfe 5i)n bermanenbe / bjajs een bie't öem ren0 &^atÖt / oft toe-b?ont6/ en uptgfteö^ontfeen / b^egöbe toat öp begöeeibe/toit oft root: toant fp b?onc* feen toittcn en rooben ï©gn. Carei ööbf Η ren mess onber C«feï in jgn öanbt / en ftuppenbe gaf öem feïben een toonbe in't ïnf / ïatenbe ö^bÏÈebtïoopen cp be Cafeï/ feggftenbt: ftet baer roobt. |
-ocr page 180-
Nedcrlaadtfche Schilders, Anthonis Block-iandt. F0L171.
Ijerfjdcfi/ sre^ett benIËan aen/ ben toelt&enliergaelbe tboojf^^ogé Inoo^t/ i^at 0p niet taieert en iua^i te leben^ï^iei: tuarenfpalfeetbegaen en beroert Dan fulcg grou\ulDc& ftuci^/ en ij^eeftien ooc öat 31u|litie bit bernemenbe /en Dp foo fiojf/foube moeten bupten bp t'gertcöt oftgalsg ggeBanggen taojben/ bat te flvootefcöantfoubetoefê boojbe tonft: ijesi fp öem in bet, natötter ^tabtupt tregöen/in een fcDupt lanaO^ be Slepe/ enbjocöten fiiemin eenCloofïec/ bat <0ioerange Öeet/bat een iJipbom Ijerbonben / en troofleben gent fo fp beü tonben: toiant be Uionbelaia^ foo^eel biepniet / ombat 'tmesi op een ribbe toast aecomen / en fo toat afaeftöanipt. êomtptjsfcDeé bat get biat bjefen \aiU be/bat f)p gem Uiat (leUen en bebenc^en foube/bcclaeflfibe 3911 btoaef^epbt/fegi genbe: l©at fieb ic6 göemaecftt i Φβη quamJgembjeberUjanl^opeen raferge in'töooft: ban begöeerbeöp l^apiec/ entepcfeenbealberlep göefpaocfe / feg^ genbe: bat gpberboemt gem
H<et fcÖD'nt of een cïaer trcatjcfi göe^ flacöt / al isi bet t'fowtijben gOeto- men tot ïeegBen/afgangö boo? tegDen* baïltgije abontuer/ tiocbbeel tgtfnlcèe b^ienbidcBe l^emel gnn(ï i0 toegebaen/ bat toel gDcmeenl9r& eenig^e baet ban geraSenoptecïtmmen tot befonbercn beugötfameneeriijtfeengrafbt. 450e' ïöcsgöefcöiet ίίϊ Anthonis banifêont' fooit/toelc&cn oojfpjongSIijcfesijn af' rom(i Deeft banben ï|eeren 25aronncn/ en 25o?g0- graben ban jBontfoo^t: foo ö'eerfame ï^eeren ber J>tebe ba iBont* foo^t / mp 50n afcomfi in öet lange met petupgö'ntiS ban flun ^tebe-segijeï öebben te Sennen göegöeben / en bebe*
fJigÖt. ^öniaaberüjajgg^enoemtMr. Corneiis ban i©ontfoo?t/gö£fcpbt ban a2>ioc6-Ianbt/om bat te bier plaetfe jgn sooo^ouberjsfefeer leen-goet gSegabt Üebben / afe ootS mebe naer een tn öeecïijcftöepbt / göeïegften tuffcöen en 3®o?b^etöt / ggéDeeten ne^ bet i^p toa^ langDe blaren betoaerben/tetoeten/OUvicf Bard fcgfl^ ber/g0ebo2en ban en anber / |
fiabben ggenocrö te boenfiem baflte Oouben/fuIcBéseiiieltgp bebe metgem te tD^tngen /bat be toonbe t'eltëen open bojfi/en argöir ijjert: en albuë infuïcft een rafenbe toefen eenige bagen ennatB* ten bolöerbenbe/iis göeHoiben/ontrenÉ bedaren eeinjaetoiïbeit
feggöen / bat Dp te aoom oft tn 3|taïten Sabbeeen anbec getroube!i0ioutoe/eti bat öp ober 50η toantroubjtt0ept aïtni ftoaermoebigö en faecommert gingö/ b'eerfïe a^joutoe foo bebjogen en bette' ten te 0ebben,^umma/ftp iji bus eUen^ bigD en ongebaUigD geftojben/ en baec in'tCïoofïecbegraben. Hiecö^ ich nw ben ^tfcipel boo| ben jHeefïer gefïeït/ 'ttoelcö mp foo boo? q«am / en ti mp te meer te bergebé / om bat bé btfcipel 50Π iföeeiïec DeefttnbeConfï obertroffen/ en bat Det mijn jBeefïerisÉ gftetoeefï/ bocD nae ben tijt ban öet (ierben te reec^ feencn mo|i Card langDe boo^ gecomen eng^ejlaengebben»
iieileUettlianAnthonisöan £©ontfoo?t/ sö^rept
25ictfe-ïanbt/^cpber.
toimeefïerban ben ï^eer ban 3[|ae# ren/en ben 25aron ban iBoertamme?/ eji naejnaelss ^cDont ber ^tebeban IBontfcojf* i©u}Sonfenboo?gencmeit Anthonis fjiet ban 25Iot6-ïanbt / nae be plaetfc bp IBcntfoo^/ 25ïotfe-ïanbi göeöeetem ï^eïrfee teerlgtfeSepbt b^eer ban i^Iocfe-ïanbt/jgeef ban An- thonis, ijyi, (ïerbenbe fonber διη*» beren/Anthonij mtbbelfif 25?oeber(toe' fenöe bter trjbt laenfionarrs ber iètabt ^nfïerbam) öeeft göegeben bp ^ft^ ment. Anthonis toaji geboden te Iföont- gö^t »n't jaer i j 3 i. en fieeft fbegin bet ^ffiilber-conflgeïeertfe 5^eïftbp5gn
<eom / göeöceten HendrickAffiierufz.
eengSemeen jUSeefïer t boclj rebeïntfe goet Conterfepter. 35Iotfe-Iant gier bp eenigOe blaren jpnbe getoecfï/ en aïfoo Frans Florisfeer g8eru^ttg0 toajs/toert ÖP nae 59η groote beg0eerte ϊφ öem be^ fteïbt/aitoaer 8p binnen ben tnbtbati tbjee^aren in 30η leeringe toegeno* men* l^eberojinteBontfomtg^eeri
tvefenbe
<5anfen en anber gl^ebogelt / baer naer in ben btepfeïen met ben pinceel t'art* feren / foo in ïaetfeenen aïjs in naedfetem ILaecfeen / Banben /boeten / en tronien bebe 0p feer aerbigö/baer boo? 5pn bin* göen in toelfianbt feer berftDoonenbe. g^aerniffenjStoajS 0p feer gijeeliig ban Öapi / bat ben tronien grootlptfiss ber# tiert: φΟΓδ ban ouber en anber |®an« nen baerben: toa^ oocfe maetUjclt in 5pn «ereren. ^n ben feercfeen tot g^eift 50η ban gem gbetoeefl berfcljepöen Öeerljjcfee Sltaer-tafelen: <Snber anber ootfe eenen boben al uptnemenbe ter <0aube/toefenbe s.iacobi om^oofbinge. ^efe ft0oonbingé5pnmeeriboojbUnf benpber en onberftanbigl&e rafergein be opioerigöe il5eeïbt(!o?mtngijen ber# nieït / en boo| 25arbarifcöe banben ben oogDen bet €on(i-Iiebcnben nacomerfS berooft/fo batter toepnig ijS ober geble* ben. W l©trecbt 5Pn ban Öem te fien eenigbe cafereelen / en »er-beui ren: «i^nber anber ten 5^upfe ban 3|of* bjonbJ ban ?^ontfioifi/bitöt achter ben ^om / ban gemeen grootfcfioon Cafeï ntet ttoee beuren / upt en inbien^ bitD gcfcöiibert: ^t binnen cafelbjef fenbe be S|emefóaert Marise, boojt in De beuren lierfinatiit enpetanberji/ban bupten Marien boobtfcgap. (S^ot^Doji b?ec9t op be ïBoeïen / 5Pn ban Sem ee" nig0e frijoon bingöen/ban be l&affie oft Cruptingbe ChriiH, bie beerïtjcfe aen te fien 3pn. Sfiengaenbe be manier sijnji ïe^s bensi/Dp bjais een fiiï blgtigö IBan ban acit/ niet te p^efitttö in $pn b^aeSt: mbsr fupbcr/puntfcö en sebig/ goubenf be in 5pn Öupig onber 3pn gefin een feec* feer fiatigSe bequaem ojben/ en ma^ nierïijcfeen regbeï/Debbenbe bp ben ïup^ ben een eerïgcfe groot en acötbaer aen^ fien / gaenbe epnblgcfe aïtijbt meteenen fenefftt of£ bienaer atöter Sem / aïiS w^» nerafcomfïi^ebacbtitö biefenbe. m Öabbe een feer aerbigSe togfe ban biwt# bertoen/aï^met een (inc'^ tot ïitteptKcn gïtetupöÖt tan toojben / bat te fientsi tot toben / ten Supfe ban ben €on(!- ïiebigben Pictcr Huygheflen, in be guï' ben Motfe: baer op een boben-tamér ijS een babenbe Berfabea, met meer naecfe* tel^ioutoen/ban a5ïotfe-lanbtgeboot-
Ζ 4 |
toefmbe <nt ^aet s / ƒ ^tft tot fpnen 19. Slaren iiem begfieben in i^outo^ Igctoetbe^otDterban een trefli}c6 95o}gI)er/toèfenbe albaec 35tirger-mee^ Oer en ï£ercfr-mee(!cr:25p befe ereeg 0p göeen fetnberen* l|p quam tooonente ;z^elft aen ben lan^^en / baec gip noc0 grooté bigt bebe/met (iabttD meer tn meer onoetfoerBen / en oeffenen ficD in be ^cDil6er&onü teberbeteren / in* benterenbe/ fcDilberenbe/ tepcfeenenbe/ en conterfeptenbe feer toelnae'tleben tiaeffttenban iQannen/en meefi toen / om alle omtretien/ mufculen/ tn anbecbinnetoercg/ poefcltg^efoet' j^ept/bettoer gDebaenten/boutoen upu Qeben / berj^en/ en fwabb^tgb neber^ fetten be$( naecfiten bleefcg^: ooclë alle luertBingen ban Itjf enieben natuerlic]^ upt te beelben/ en te berfiaen. i^p toiert tioo} fulc&en bigt en opmercBme toaer« nemingöe uptnemenb' en s0efcötcfet <n naetfeten/ ïaetfeenen/tronfen/ en an* ter beelen berConfien / en boo^ 3pn felbtfi^m cloecëe toeteren feer beroemt cnggcrucötioö* 0abbe bet! groote toereken te boen/aljs bie tot groote bin^ Biien B0enepc0t en ïufiigb toasi/ be^ f)p op bien t^bt ggenoe^ gabbe 3pnen luf! tegBebjupcfeen/ in groote «ïtaer-ta^ felen / beuren / <3:afcr eelen / ©oecfeen/ tn bergöeïötSe. Conterfeptfeïen nae 'tiebenbebeöpfeïbenofttoepnicö/ afó tie te befen beele nist beel roemë oft naemsenbeg&eerbe/ Debbenbe fijnen ftn bpfonber op c^btnantien: goebiel 0p ten goet jBeelier toefenbe / oorfe uptnei· ntenbe nae'tieben bebe. «©0dijt6 aïg toaer te maecfeen iji met een paer Con^ terfeptfeïé/ban 5Dn ©aber/en JBoeber/ tiemet een beerbigfie maniere gebaen/ tn uptnemenbe 3pn / befonber bejs W&^ lierjs tronie met ben baerDt/ toeïcBen ep tenfiDrin-boenlgffte togfe feer aerbfcö fjs ^eöanbeït, ^efe $pn te fienf^m* fierbam in be l^armoejS-firaet / ten Supfe ban b'lleer Afluems, ||efr ban ®ïotfe-Ianbt/ 0eef banonfen 25ïot6- «a^Jit. 25ïoec6-ïanbt bolgfibe feer inoanbeïtnaö be manier banspn IBee^ Eirff^'®"^· ^P oötft een 3pn bingoën te bet' liigben met toeberen wpt toietfeenbaH* |
-ocr page 181-
Nedcrlandtfche Schildcrj, Lucas de Heerc. F0I.173,
Β
bertoe/ en ontjolbaen sM^tem Uie}c&e titne^en m meecDec uieetDen sijn te ÖomjmaïjS öie toolöaen 5Ön/ flöeïöcö fulcftjc tn ben ouben tgtmeet beDonbeti üse&etoo^beii.a&locfe'ïanbt ecbuereiii bebcntgbt lKtti 50« c^^fif ï^outolöcfe/ iembmbenbe fonber fetnber^ cn lan^ Ogen tgt banerooten ge^;tc6elt/be bermaerbe iaooinfc0e enSlcaUf^e btn^ flöen/ foo sentgcfecn/ftPbeïïjen/en an-» tïerfraepttDebente ften / tis epnbUjcfe meteenen<0out-fmtt ban ;pelft baec nae toe eecepfi / 09 ben felUen tijbt boe tien <0jaef ban bcr ilBarcl^ in ben
getomen i j 7 i.in't begin ban ^ mil. J5ïof6-Ianbt inSitalien gecomen/ fagg beel bingé ban bie treagt&e |Eee« fiecj^i Danben / bte Ijetn met gcoot ber^ kiionberen)3acIfKbtelen:^o(0foo eent< flÖe betllen feggj^n / conben ï^eitt bte fbïaer fhibio^ naerl&ten in't ^oibeel en KDetffei ban Mkhei Agnolo foo öeel n^ bemtito/ 't toeïtfe meer anberen met ten eerfïen aenfien foo Uïeberbacen t^; Inant beft ntet ban ban lang!)ec l^anbt allenq:6en$ gOcfmaecftt tonnen bio^t^ ben / bo&|toenemenbe&enni0en biaf« fenbe berf!anbt^!g«ii^in a!0uptgl^ebte' ben ontkent een öalf 3iaec/bjant Öp fieetbebiebec t'Dup0 in ben bolgigenben $e)?tmiber/en qutim boe bioonCin 50η l^bet-flabtiHontfoojtrbanbaei: ten ïefïen t'wttttlyt / attoaeï stjn eerfle ï^upfb^outo g&i(lo?bên $gnbe /ÖP5fln ttoeebe!^«pfb?outonam/bpUJcïr6e Öp gabbe i^pe i^tiibereit, Cot l^treri)t tnaecfete j&p een rcfjoonaültaer-tatfcl/ em te fiaen totf'ï^ertog&en aSofcö/üje^ iênbebe ïcgftenbeben^ Catharina,böt een i^tncjnenbe aicbigö tnercitoasi, een fcöoon 3Wtacr-tafet/baet t'W pofïefenopben ^tngfïerbag&bcnöep' W^n <i&^eefi ontfangijen: op ben beu^ tenüjaiigOefcOil&ert beis^eren ^t* Bielbacrbt/ en bertfftelnefee Wo?ien/ Set^rjnfeecribecfee beelben: bit toercg tlfótO te fïaen in Geertruyden JfóerfS t l®itrct&t. Cot3lm(lerbamJjiai6ban öem een 3fiïtaer-taefel tot ben fStnrer bioebens/ban 't fierben en bfgrabcn ba .Fra0cifcus,todtberging& in be beelt |
gigiÉÉm Kegfïci&ghe^emtmimte ve· nus, metfeeï gcooi/ 'ttoelcS ηοφ^ ^n S^bubie tjS/ en biajsi ban gem feif altgbt in gcooter bieerben g0e{)Ottben» ^sn lefie ueefcftt^ noc^ t'liimderbatk bp Woifart banBijicr inben ^jsinbe tralg/get bieic^ 59η eenigefluc&en batf bet leben ban lofepb &cn lèatriarcft/ borbnietalbolbaébierenbe* ^pbioon^' be t']Dttec{)t in'iDttP^ban^. Cacha« nnen ciooflet* / aibmer bP is^obedebett in'tSlacï on0ï|eeren 1 s 8 3»oubt49» Sliatemï^pbjajseen l^eeflec/ bie 59« naecbten kuel ber(lonbt/foo men in 59» bieriBen / en aen eenigbe l^^tnten / al^ eenen booben chriitusinöe<i5iaHeg'' gDingbe/ banGoltziogt}efneben/bjel ften macD'^pn b?ou troniben^ in p|0' fglen anber0 bebitjfen/bat bpbeelgtel ijan Parmeii tij manier / bie i)P feer focbt nae te bolgben: ^u^ beeft Dp ban met jpnuptnementfteptin be fcljilber-cond 5pngDcaacöt/6fra/ en ^ngj^boo^t- (labteen tlaerloatjc&gbebacbt nagbe^ ïaten, ©p beeft göel)abtberf£bepbeH goebe ^tfcïyulen en Uiercb gbefellen: ^nbec anöer/ AdriaenClayt ban Slicfii maec: iBeltiten Adriaervuiaii een goet Conterfepttet na *t ïeben/en t0 gefto^br
I6o4.;j^£n0aberban Adriaen Fie- ter cluy t, toa^cen fdj^et/ in 't ;t>cbiibercn en ï Wafoenereii ber ren ï^apenennietoncrbaren» ^acr toasi oocfe bp a&lofboïanbteen 3o!ig|^ ebehnan / bie alret groot begbin gab* be fcer aerbigfj ban te Conter^pten nar 'tlebfH/ben toeleven 3Pn flurfe niet ma^ feenbe ban 't fcQilberen/ niet begeert ge# noemt te toefen onberben^clnlber^/ meenenbe foo Detfrögntbaerbocjaen 3fjncere0ft gbeflarbtjS bïinrfemtftepbe be minbertte toefen/anberiö ban fin ea göebodenbaefenbe/aistt'öeerïgcfe oubt öoomfef) gbföatbt ber ebelFabij^bic ben naem^tbitoer tot el piacöt en rie^ raet fó moebigb boerbeti/aïfo Öfer booj berÖaeït/gpïefen maeft bJ0^en.3!t ïaet fiaen ben lebber Tupilius, i^epfec Adri- nus, cn anber/bie beo? ben ^'nteeïguit gbeflatbt e« naeittb^ben^ffofM eer* ïgtS gbenicbt bp te boeggm^^tl nu ber^Sagben/a&M-ïanbt öabnoflr
'^enen^^tfripeïf gfiefteetm Piecer, eif
lajg^bmt ^élft / biefetibe be» j^ooif
tm |
banbettrgtfon^mtt ^efen(meeiietl· fomroige) foube meer berjUanbtbebben Sebabt/ abs ben ^Beefier/en t^tnemen^ be Debben getooiben/ ban isi bjoegb ge* (loiben. ©an sgnen q^ifriper/Michiel; Miereveidc,ban^elft/ faibolggen bp be teggenbioo^bigj^ lebenbe*
'ideöetl tjan Lucas de Heere, ^cbilber en i^oect/ban <69ent,
Gileïöcfeeïberbetöaelbtiii/ batupt ben «ionfl-rgcbé ï®int6eï oft fcbil· bercbnfi-ftÖOOÏ ban Franfoys Floris, 39« toooitgecomen feer conlïige jBeeflerji / bie aï0 blöttgbe Ïeer-Sinbeien fo rioet* fee oberbloebigbe bojH öebben gijefOi· BÖen /ijs onber befe een ber befonberfie ebebjeef! Lucas de Heere : öenbJsïffeen ÖeeI«ptbe€on|! opgbepegDenengDe»» fpjotenijt :bjant lan deHeeie, 5gnen ©aber/üja0 in 3ijnen töt^ben aiber upt» nemenfien 25eelbt'fnöber/bije men tnbe 0eberlanben bitd te btnben:3ijn IBoe* »tj^oote ber/ Siongöbioubj Anna Smijters, üjaiS eenuptgbenomeni^erïifDtfier/biefeïti farm conjïigDe bingben met bertoe en i&inceeï te toegbe beeftgebiac&t/en ban tojonberlgcbe netbepbt en feöerpbepbt: biant baer biaisben baergbtbaen een iBeitïen mctboUefepïen/lBeuïenaer met facfe gbelaben gaenbe oftclimmen' be op be ilStuïen / een ^eerbt onber op be IBeuïen-toaï met een barre/en boïcb bie onber boojbp gingen/en aï bit toert f otnnen bebecben met een öaïf <Coo?cn- 0raen« ©an befe (©aberis ban ijs gbe* toee?i gcboiett Lucas de Heere, te «J^ewt/ 38nno i^H*^ Öeeft ban jong^ji aen* Sbebangben be Ceprfeen-tonfi bp ^ij* tien laaber/ bie een feet bfrfïanbi^ ^eefïer ban beelben toa^ / en ootb een Soet 35outo tiieefier / bie beet beerigtbe luerrSenban3lïbafier/ JÊarmojfieen tn-^outfieenen maecfete/ toaerombp tTomtpbenrepfbe nae iSamen / en nant/iBarmo^en te baelen /nemenbe 3ongben beeï tijbt mebe / bie ber* ^^icöten 05 be|Bafe/ber=« baRen €afteden / en i^tebenoberaï fonterfepttt nae gtt feben / aïïe0 0» een ï®"^/ "«te en aerbige mattiere met ber W ^b^öpmibooisöb^ttbei^on' |
bsbpepnb'lgdl be^elbt bp FnmciiEuni Eioris > biefenbe jgÜKii! l^ienbt baa mtt
toegbenomen/ eniiïfo berre mbe Cimfi boojt gbebaerm / bat ^Fiaflcenfecc bo^berlgcfetoaif / berfcöepben tóns^en boo} ben H^eefler boenbé/in^berb^t teprbentngOen booj <®ajs-ftbigber0 en capgtfier 0 / jftet bieïcb al onber beiS IBeejlerjsnaemnï booji^^aen:toaer bpafte meten oft te oocb een erbaeren 'StipfSenaer iBeaji, ^p t0 boo^tiS gberepH buptenfUant^/ te toeten / in l^jantbrgtl^ / abiteer bp oorb beel Capgttn patroonen tepc* Senbe / booj be 4toningmne / fCo* mng0 jBoeber^il^aiS oorb-beeltgttot Fonteyne bleau, tiatr beel Confli^e toert6en/«ntgcbe beeïben / i^btiberg· en / en anber)$ te ften biaeren^ l^an a^jancbrgtb gbecoitten bif|ënbe /begaf bem in ^outoltjcb meteen beugl^^em ^ong&e ^otbter/ gbenoemt Elenora carboniers, öei©otbter batt ben öent* meefler ber ^tabt ©eren, ©celCon» terfeptfeïjsnae betïebett beeftbp gbe»^ baen/ toaer in bPbooisgnbieïpeHett grootebaflicbeptbabbe/ bat bp knel bp ontbout pemant conterfepten to»/ bat» men batr foo beel gMgc6nisf in fögöA batmentfon bennetr. tonterftptte ben i^eereban O^acben /metbel^iou/ en ootb €ofgntgen/ ben gbetfi ban ben l^eere t bittoaeren beuren ban een Itt* taer. 'Cotj^^Pietcrstei^ent/bjaeren banbemootb beurett/ toaer in Quans eenen J&ingfterbagb/ baer in Sfigofleléti met fi^oon laet^ innamen. lans toajS ban gent ten groot ftboon e- pitaphium, in mibben ten ©errgfnijii in b'een beur/bt^tfetpuÏennai^mauig: in b'anber/ Magdalena bp Cbriftum, iti 't Idofben^ ©erftbepben cafeeeelett en Cortterfeptfeïen 5gn ban bem feer ronfitfbgftebaen/ en meet foi^nr/ et? babbeJ^nfet foo beef tgöt berib?fn bp- benHeeren en grooten/ toaer ban bP^^ beet booitgbetrotSen en aengf^boubeit toais/ föo bm ^gn gbefp?aetBiïbepbt^ foeteuomgangft/aisi oot& om ;gn Con»»^ (len/ foo in bet ^tbiïberen afö biebten/ geïgtbfuïtbe CoBfïen geern bpben |
-ocr page 182-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
beren toffleii liJCfeti.5^eeftoot6üp ettiiV ÖÖe i^jiiicen foo Uefsetal flöeljjeefï/ i»at Öem öeeriijcfee «©fficieti jijn göeoöelien. I^et tenji flöeöeiirt / Dat Jjp Dem tJin· fienöe m €tiöi>ianöt/ Ujerbt flöefteït te fcgtliieten tneengaletge ijoojtieti iroraeï te ILonl>en / in üjeïcfte öp te nuu &en gabDe alle b^c0ten oft deebtnsDen öeri^atten: ï^eïcfeealle fltjeDaentue* fenbe/ «ptflTjenomenbett «etiaelfman/ Jjeeft beiifcltien flöefcöiföeit naecfet/Iee^ senöebpöemaUe lloffen ban ILaecfeen oft ^gben / met baec bp een ^ntjberis fcgaec/enfetijt» S©en ^ϋιρήβεΐ bit fieelbtfienbe/bjiesöbe ijp Lucas,ujat öp baer mebe meenbe. anttoco^be / bat te öeblien gijemaecfet booj ben «jgngcïfi itian/ mettoetenbe toat göebaent oft liiaeffefelijanrieebingöentjem geben/ tietotjl fp baesDïÖtfe); foo tjeel toeranber^^ i>en; ï©antöabbeDp't Öebenbujs eöe^ waetfet / mojgen foubt moeten tijat an# berji toefen / t'jp óp 5ijn i^canfcij/ ^jta^ liaeufcD / ^paenfcft/ oft j^eberlantfcD/ iwsrom i)cbitfecröetï.aecfeen feïig^e' maeffit/ en betcebift&aji/ opbatmer eitijt macö afmafeen fuïcfe aïiS men be' öDeert. iSefe meuUiic&epbt toerbt ban benlfibmiraei söcfepten gOetoont btt Coninflinne / be üjeltfee bat fienbe/ fcp^ be: €n ifl niet tort een fot to:fen mtt on^ fe jSatie / batfe foo onliabigf) t0 / batfe ban ben b^emblmgfjen toerbient albius befpot te ujo^ben ^ ^ocQ aÏj(i maibe toaeïöept lJ?pfeggen mor^t/jtjn niet aï- ïeen CngDelfdjen oft jpranfopfcn tebe^ fcöuibfgen/ober buifciie beelberlepü^r^ enberingTien/ maer oocS top iüsbêrïan·' berjS/bie berfc^epbsn bolcfeen cïeebiige üocfe beeïteteelnaeboatfen/ befonbec bie οη0 naefï g^eïsgen ^nn/ oft baer top mebeftanbelen, ïlier tnsün botö bs 5^uwtft9ett en ^toitferen toeiminf!te befrNbigöen/biemeeiï aitötmet öaer eubeb?oecfe/ oft bjupife (mmtrfe) te bieben jgmiBaec bp oniS gaetmen Iqm* tijbftSblecöte-beenen met onbec togbe toegöeiïtoöie bjotcfeen / batmen nouto Ijoojt en ran, lau Öebfté toP bupc^ feen gifteinaecSt / batfe tierre obet ben BO^bel öangöen: ^an romen top toebet boo^t grjjpetfï in onfetton/ batmen qaaïflcB be ennenmn tetofflD^i/ oft |
Sönen abemijalen / en^tüBen ^alep' b^oecl^en g)jelgr& aliS be roepende aa^ ben/en b'een tfi op jf ranfti^y b'anber op ^paenfcO/en i^o^tugaeljs^cTomtgben mofien be bjoec&en foo engt)e 5tjn / bat^ menfe met aentretfeerjs Dab mogen aen' boen. ^an i(l nocD albet belarhelgcBf! met onfe Sofbjoutoen / met öen caiT· enfants, alioo't toeltjeeten mogöeniDter mebe gljelijt^en fp toel foo b^eebt en ge^ btibt / a!^ b^n feibtiamen i^of baepaert / batfe qualgcb boo^ eenigïje beuren moo gigen: ^aer toe pinten en btoinggen fp ïiHnbebén-lïjüenfoDeeIengöetoe/bat=» fe quaïgcfi t)«n bupgen oft abemen ίοη»· neiu J^iet i|l girenoecö / bat fp öen felben alQu^ raepb^a^en: maer queïlen meibergljeltjrfeen bangicöepten fmer* ten b'onnoofel i^^oatolgtfee jeugöt/ bat b'atme toic^tw^ quaïrjcfe bïoebt oft bleefcö macö aentoaffen. 3!n fuïcfeen malie btoalinge en ferfetetiS men fiier te lanbegöecomen / batmen be rantBtc/ Öept/bunUib!cöept/oftmagöei]^ept(bie to eï een fecfet mot^t öeeten) meent toeï^ (ïaenbeen fc^toon tetoefen. ^e befen beele stjub^^taHfcgetieeï pjijflijcfeer en togfer / bie ban oubtjs altgbt gijeern fa^ gDen ÖeerïgrBe boïlgbtge IBatroonen / bie toeïin'tbïeefcDtoaren / göeïgcfe fp nocD boen/en maften bet ©?outoen cleei» beren foo ϊοβ / batmenfe baer ten eer^* fïentocl ïirötlgcfe upt fcftubben foube/ t'toeif&boo?bebe(ïe to^toaer aente ncmm. ^ü om tot Lucas te feeeren/ in gijsbköt ofti&oefgeljceftDp berfcöep^ ben bingl)engljiebaen:«®nber anber/ben 25oousgaertber fSsefgen / in toeïcfeen i)ï) ecntgi)e bfngi)eti upt ben ^ranfop* fcöen ïjccft bertaeïi/te toiten/ben Cem* ρεί ban Cupido, ban Marot, tnanbec binggen / ooffe beel ban 5ijn epgften binbingften / botOntetopbeipranfci&e |
ben in föijm öet S.eben ber ^cSiïbersS/ bat toelcfe begin trfe nopt ftebbe tonnen betomen/ toat moept itfe baercm geb* beoftebaen/ cm mp ten mtn(ïen baec mebe te beMpen/ oftifeïbs int Κφί te ïaten tomen, toajs etn IBan ban groot berfïanbt en oojbeeï/ en een groot beminberbcr^intiqiUteptf/lBe&aiHie/ en anbec b^embitgepbt/ toaer ban gp een paflijtfe mop Cabinrt pïatö te öeö^ ben: O^nber anber eenige deen toperen IBerturiuffeeni/ boenbe aerbig&e (ïan* beften^ / en toaeren ggebonben te mth ftès in l^laenber/bp (i^ubenaetbe / baer men meent be ^tabt 25eïgtiS foube göe" Oaenfiebben. ïjabbeeenen Sfintgt' Hen fi®oen/bie in ^ceïanbt uPt toa^ ge* graben/toefenbe een fole met beei aerbt» ÖÖe binbtfeïen / gÖelgcS men fuïcEe fiet te 0oom aen ben l&ntgcl^e beelben, ter ïiefbenöp mijn eerfie jBeefïcrtoajS/ gabbegem oocfe gBefonbeneenenitae' tuerlgtfeen grooté kim oftBaecè-tant / toeïtfeen bgf ponben ftoaer toai / bie toaiS gbebonben tufltöen onfe t©o?p lïebr
jefee en gingjjdmunfïer/ in een plaetfe bie men fiiet / fiet boober iieben
T3& Det ÊetDoiijtfeïgtBe jècDüber- X <i3ilbt ban 3ïnttoetpen/ iji gfiet omen laques Grimmaer Snttoerper/in 13aer
onjSï^eeren 3|P fiabbe gOeleert bp Mathijs Köck.en na bp Chriftiaê Que- burgh t'^finttoerpen. ^^pbebebedgDe^ fitfiten ban Eanbtfcirappen na 'tienen/ ontrent Sinttoerpen en eiber / en ij$ foo uptnemenbe g8ctoee(ï inEanbtftijap/ bat tcft te fom beelen geen beter en toeet/ Too lebenbigö en aerbig& toaji fip in fpn SlorDten / be fcöcoiiSfeptber fdbcr in 't
D<5 ^cfiiïber-Bonfï ten beele ban Hanbtff ftap fiabbe fiaer grootlgcjc te belgfien / foo itfe berftoegfie / en metingfiebacfitnigen (ïeïbe/ Comelis Μ oknaer, biemen om 3nn ftfieeïDept ge* meeniijffe noembe/ fcfieelen Neel ban Senttoerpen ί toant offer beeïconfïigfie ILanbtftfiap-fcBiftiersÈ opt getoeefl 3gn/ ^ie uptnemenbe ban boomen enanberis |9n gfietoeeft / foo fie ic6 ban niemanbt gaepcr / en ftfiilberatfitigfier flatfi ban waben ai^ ban fiem. ;©te in t todne* nj^ban een peber / tupgfi ttfe nae mgn JJJÏ^Jfoo te toefen, l^oojtö banb'oi-
iiSSn/^l'ï Eantfffiappen/enatg^ tec-upttn/ öeb icft niet beel tz romtcn ; |
ïanbt/mtt anber gOebeenten/ cn Dar* nafcD oft Öfer toapeningfien / bat toelcfe een toonber bingg toaja te fien. ^gn mbg!S-tooo?t/bebife oft fpicurB/toasi eenfeer aerbigfie Anagramma op jgneu jSaem/meteben bed ïettergl ober een comenbe: ^cfiabeïeer «: tomenbe o^ ber een met Lucas de Heere. buntÉ feer bsrnufticö ban gem gïjebonben : toefenbe 00c een leeripefee goebe fenten* tie oft fpjeucft: toant 5gn epgfien fcfiabe boelenbe / en ben oo?fp?ongö merrfeen^ be/oocfi eeniö anber^ ftenbe oft fioojen»» be/ en toaer boo^ bie gefciiiet i^ bebene<« ïienbe/tan men aiberbefl gfideert tooj^ ben/epgenfcöabe tebooicomé oft toijt* feen» Lucas i^ oberïeben 2δηηο 1/84^ op ben i 9,3ïa0U|li/ oubt toefenbe j ο, 2iaren»
leben toaernemenbe/ enboo|t!$tnaïïe bingDen feer epgfjentlgtS fiet leben boï« öfienbe/'t3pinfiupfen/ berre ILanbt^ ftfiap/oftboo^gronben/ en toaji feer betrbigfi in 3Pn toercfe. ©an beelbert toeet ic niet befonberjs ban fiem te ber« fialen.i^p toa^ ootft be i^fietfiojita toe« nfiebaen / en een feer goebe perfonnagte m 't fpcïen, ^p ijs t' mttoerpen geflo;* ben: jpn ebel toertfeen 3pnberbien(iïit6 bpbenlieffiebber^ ober aïin gtoctei; toeerben gfiefiouben.
ban bat aïlesi toatmen ban fiem fiet/bcrt ^föilberjs toonber toel bebaït: botfi itt beelöenfiabfipgeenfianbelingfie. BP to^ocBtop beiBater-bertoerjsmaniei» re/fonbermaelflotfe/ entoajS toonbec beerbtg/toertl&enbe boo^ b'een en b'an« berinbagfi-fiupi. gineenenbagö/aïjs men fiem te boo; toat fiab a^ngfielepbt/
eenen :©aeïber / t'fomtijbtjs booj een flffiter-upt / oftgronbefeenfeben (hip^ berö. H^ptoa^ leergoeïijtfej;/ en beel
epgfien)
öeiiier/ oft wgemtm/en gtcóte armoei
Jjet leüm uan laques Grimmaer, uptitemmije Hanïïtfcöap-
fcfiiïber / ban 35nttoerpen.
\ Ueben ban Cornelis Molenaer, gjjefepOt fcgelen Neel, ban ^nttotrpen. |
-ocr page 183-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
ί)«/Ιίθθΐ tfttfip tiiiintfeïieföiöÉ Sera nitt een toei ftcnfiellen» ^e ftöult (aiji Utel
toe: l^öe öicbtoilsi tgf It tt öï^m/ en 'tiötrt Weef t'ÖiipiS önüolöaen* iS>pn ©aber J3Ï oociitinBDemeen^tDtlöer OÖttoeifl: l©eïiÉenflDe(l0iüen toefen^ ie/ïecröe bp 3i>n^tttf-iJaöcc / oecfe een j^enwen^ilBlöer» Comeiis i^t'SInt» toieri^eöefliïiiien / ggn toercfeen m ï>piïe«<iw-itef&ige mecooter i»em ^aer «S oÖetoeeft een/ ίιίε 0«« naetoWetnlLantitfcDdp/ bocj^nopt e^terSaelbe /tian biel tn beelben booj hp Quam/ lan Naghei, ban l^aerlem oft aittenaer/ öSedoiben m m üaegö Storno
^et ïeDen Uan Picter Balten, ^cPbetban ^ntbier^en*
T0t 3|aec i s 7 pJiiriinttoïerptn't l^&ilöerii^Örtöt sö^comen Pietcr Balten, een feec floet ;ècfttlt>er ban lant^ feDap/ boïgfienbe feer be itianiec ban Pieter Bruegd, öanbeïenb' oocfe fraep met bec ^b öocfe berfcDepben ILanben befocDt/ en beifcDepben gOe^ ficDtin nae 't ïeben gfiebaen. ^p tojocöt in l©ater eti in <®IpbetbJC/op té fcöoon in beerbigöe maniere» toasi oocö goet ban beeïben/mafeenbe aöoeren Kec^ itiiflTen / en bergöeïijcfee, toeccfeen too^ben oocfe toel begöeert, ^en Mtp^ feröeeftbanöemeen i^jebtcatie loan- nis, en in plaetjS ban lan, l^eeft ben Bfóepfcc boen baec in mafef et nl#lpfant/ fo bat Det nu fcgtjnt bat al 't boIc& tomt ben <©ïpfant facfien/ κδ toeetmetupt toat ooifaec oft oinbiat meemnge/ ban upt ftniiic&ept. bja^ een goet ï®icD' ter/ oft aetöoitfien/en ^pel-perfonna^ nie» Cornelis Ketel ban bei' <i3?oube/en m» / ftebben tnaltanber t'fomtöbt0 met «ééebi^tencnUiebefeenjsbefotBt» ^p fe{gÖe(ieibenr«ntbierpen»
l^etïeüêiitjan loos banHiere/
^cöifóerbanacntbjerpen»
D3fecönocïi gebjeed («toerpen een feec <ion|iigö ILanbtfiÖap-
βοίδ |
feer bafi tn 5pn beelbeBenji/ entiptne^ menbe i^ee^ier/bte ooibi^apijt-patroi nenmaec&te/ gi^enoemt loos bdn %it* re/ gö^^en te aöiuffel: befen ijS m ben fefien troitbeï upt be i&eberïanben ber^ trocfeen/ 't ftüitóecl berlatenbe/ en ont^» fiiel i)em te jprancfeenbael / baer Öp ge^ bteefi tn ben iSaebt/ een fjrer gefcgicbt, IBam ^nalfoo&pbeïeermggeeaivini
Uia^ toegebaen /1ji g^ecomen en toerbt een l^^ebttant tot ;S>biinb}er&t/m't lant bann^ae^/ tbieemgIenbanKlntb)ec« pen/aibjaer fpn gelijtfe-gefinbe ba bierpn ooc& quamen jgoo^en p;ebt6en·
ijsooc albaer gello^beo/ ontrent een 3aer booi 't beïegD ban «nttoerpen/ oft ontrent «nno ijSj^^pnUiertfeen/ bie men niet beel en btnbt/ tooiben in groot acjgten ggej^ouben / alfoo fp toel berbienen*
^t Heüen tian Pieter en Frans
Pourbus, ^cöilberi ban 25|«gge.
D%t itB/aengaenbe 't beftfiepbt bait beEeben^berbermaerbe berjs / minber gj^bangj^en alis nae φζ* iaej^gt öebbe / foubempmet mebelgbeH gDeern berg{)eben birfcn/aljs men maec enmerc6te/ oftenbiifle/ biatblgten moepteicö bcfnalben geb gDebaen/ nae mijn / oft fcöter boben mijn bermo* gijen : ^ocg biie ifftr bie t al batten oftt'sönen bjille canboïb^engl^en/ bat Op biel met goebe meeningge etnflig]^ boo^neemt^ D^epnig pemant.(6benbiei foub'itfenietgeerneenigBe ber befon^ berde becfbJügen. tz^aerom ic& gier bJtl boo? oogen ficUen Pieter Pourbus, bjelc* fecn ban oojfpiongO oft göeboojt ijS upti^ollanbt/ban ber ^tabt <0oube: o^orO l^eeft Dem ban iong^ aen geOou» ben te 25?uggöe / altoaer ÖP göeöoubit iiSmetbe^ociiterban Landtfloot, eïberberöaeltiis. I|p ijs gftebjeefï een goet jBeefhr ban beeïben/mbentien/en conterfeptennae 't ïeben. ©erfcöepben 'SHafelen en toercfeen jim ban gem gge* toecfltea&iuggDe* 't25e(ïe toercfeban Öem bja0 ter45o«be/in be groote ifeerc/
en bja0 b'ï^ifloiie ban^. Hubrccht: be btnnen^afel bia^ een «(^oe^eï/baer tbjeeéerioonétoantfnê
o^n |
ben göeböopt / mettbiee bie Coojtfcn Öouöen/ in eenen ft^oonen Ceniisel/ ojj .be perfy ectöf feer bjeï gÖebaen:3i« b'een beur öab ïjp góemaetfet een beto^ingöe/ baer be boofe gfieejlen ben ^anct ftijat^ ten toonen/ maer bJtjjlfe ban Öem: ep b'anber beur bjoibt öpmet 30?oubjen ban Sun betoogt: ©an bupten/baer Ma- ria öe trappen op dimt/en begroet Eii- fabeths, ban bJït enfüjart: ï©£fe bingen 50η nocö binnen tï^eïft* ï^p [biöjS oocfe goet Cofmographus, oft Ëanbt-meter/ en maetteboo^ be ï|eerenban ben Wip<' en te 25?uggöe/eenen grooten (©ïp-ber* bje boecS / ban 't Hanbt ban be Wiptn/ met aïie bE5i)o?pen en plactfen baer on^. ber begrepen: ^oeö alfoo fip gem te· bicfe gbebjit öabbe met |Lijm-bertoc/en bicfebïilö op en afgïjcroït bïiert/ fpjong oft fcStïferbe iyp te beel plaetfen af. ï^et ïefïe baticfe ban 5pn toercfe öeb göefien/ bja^ een Conterfeptfel ban ben Duc d' Αΐεηςοη , bat gp t' IlSiitbjerpen nae 't ïeben Öab gijebaen/en toa^ een befon^i berenuptnemenbe tocrcïE. 0opt ïjeb itfe gijefien bequamer ^tOiïöer-bJÏnti' feeï aïjS öp ïiabbE* i0 göefïo^ben on^ tcentöet^aer 1/83, Frans Pourbus, 5ijn foon en tJBifcipeï/ tn naemad^ vDif^ ripd ban Frans Floris, ben a^aber feer berre te boben göegaen in be Conft / en m bjeï ben beficn bieupt ben ï®inffeeï ban Floris igiijoo^tg^ecómen / entoasi rulcr/ bat Floris fialf bje! upt ernfï t'fom^ tgbiiS fepbe: ^tt ië mpn JBeejïer / oft/ baer gatt mpn j^ceffer: <enbjaiS foo bjienbincB en Iteft^cfe ban omgang/ bat δρ be beïeeft^rpbt fcïf gijcmernt nioröt bjefen. S|p isi ggetomeriin t ^cPbec- <©ilbt t'28nttoerpeM/ in't 3iaer or^s ^ee^ pn I j64,!i|pgiff£bteïfffjoon en me bjerrfeen ggfêbien/en uptmmenbe soebc Conterffptfeigi / baer f)p een bt* fonber fcöcon en ïicflöfBeöanbeïinglje εη manier ban ïjabbe, ï|p öeeft nopt perepfl buptcnfUanbtjs/ ban ontrent Set^iaer teass^pbanmeeningge te tepfenitae gitalien/ enfjebbe&em ge# rien tn jijn repf tïeeren / bat öp te O^ent quam oojïofnemen aen Lucas de Heere, f^^oo δρ t'SCntbjerpen in't oo^ïof Kiï'i!"fi,®^teufeggöen toajS/ toerbe bjeberöouöen / ijom imt 5P» Ö^tte bja^gebonben metbedricfeen berlief^ büii / en fjp epnöïingöe bn(ï met ben JloubJÏÖfSen banbt aen be bocOter ban |
Cornelis Floris, ben b?oeber ban Frans 5ïin IBeeaer. ï^pbja^feer uptnemen^ be ban beefïen te boen nae 't ieben / en Sebbe göcfien ban Öitw f^n ^araböjs met beel ï^ieren en boomen tiae 't le* beii/foo batmen i^eec-bocmen /^ppri/ en jScte-boomen ton onberfffiepben/ bat (öoeUieï tn 5pn jeugöt gijebaen bje^ fenbe) bjonber fraep toa^, ilserfcBcpben nimt-taftU Öebicêban&em gDefien te <i50ent / in H^ertfe. ©ooj beti #?efibent vigiiius, bja^ ban gem een €:afeiban een ^oopfel/toaer aé quam oocfe een beur met een befnobeniss / en meer anber bingoën: «©ocfe berft^epbett tonterfeptfden> -^e ^ïubenaerbeineen Cïoojler / m^ ban ïjcm een cafeï ban een b?p Hitaningfien met a&erfïnatöt / en pet anbersi/ bataï feertoeïo&eöanbelt bja$É.Ce2&|ugge/ten |)upfe batt spnl^a- ber / bja? een Sïiaec-tafel met beuren ban, loris, om bie ban tpupi feertS/ baerfpnutertijbt (laeti 25innen toa^ baer lo^is bjojbt ontstooft: in't ber* frijiften bjas gei (ïeBen ban be <©?aec6/ met een fdjoon HantfcDap: 3fin be beu* ren quamen ?|iffo?ien ban ben feïben ^anrt / aliS baer men Öem btoingöt tot ben 2if0öben / en bergfteïgcSe bingöen/ bat 0ebjmijf& een Öeerïgc fcgoon en toel geffSiibert biertfe toasS/ en een genoetö^ faem göetupg^ni^ ban ?pn uptnement=« Depbt in ber Confï / aï en fagïjmen niet anberö banjpn ton(ïig0e ganbt meet«
Francifcus Pourbus bJajS 10aen-b?agÖer
onber be 25o?göer0 ban Klnttoerp: eenen tijt Öabbe gp Sem feer berftitmet ftet ©enbel te ftoieren / optrecBenbe ter bjatöt: 55aer nae in be €o|tegaerbe ligsBenbe / en ontfanggenbe een guabe ïocfit upt een gebaegDbe bupï fïintBen^ be gote/ ging t'öui^/bjett fiecfe/ en fïerf feer Saeflïijcft / in Set Slaer onjs Heeren rjabbe spnttoeebe !aiouhje/br toelfSe Óeeft booi Deren ttoeeben |©an Hans lordaens, een ^iffipeï ban Marte» ban Cïeef/ toefenbe (foo men feg^t) φ iten JBeelïer niette bioegBontïocpenï ï®ant ftp een uptfiemenbegoebt iBee* fier ^/fo in beeKien/alfS Hatibtfcfiap/en |
-ocr page 184-
Michicl Cocxie,DirckBarentfen. F0I.176.
^tt lebcn ban Marcus Geerarts, ^tDiiöec ban
D^fier oocB tot een bercteringe on» fer fièilöcr-cond gctaeefl tt aö^ua»· ÖÖe/ eenen glöetaïtoeecöiaBonDer De IjElttiaeröC/ gOe&eeten Marcus Geerarts, Dat een goet|i^te(ler ijS getoeefi/bie bïn:. «en 25?ugge en eiber berfcöepben üjttc^ feen bebe / to^fenbe unitwrfael /oft in al· ïeö toel crbaré/t'jp ïjeeïben/Eantffijap/ IBetfeïttjen/oibtnantten/icpfËeiif/öcii fen/iaerlicöterge/ en allcss toat be ton(l iiiacö omBelfcn. Eanbifc^fijp tuais ÖPfcer aetbigT) / becï Öebbenbebema' nier/t>an ren gijeDi'-cfet pifT^nis^ ©^ou* SenergDenop m b juglite oft eiber te niaSen, ^p trpfïienöt ootfe beel luoc^ 45Iaf-fcl)igtieriÈ/en anber»Ïi^oe in't jaer I ƒ be nicu i^2.ebicatten/be rcnfï in (i iï fïanbi toa^/ maerfete en ijttflê ijp 8et25oecii ban be ^aftulejt ber ©teren Efopi, bat een fraép bingD^n/en tceï ge* ganbeït te bcoienj^abbe W ge»' teprfient engfjegetfiin't moot befiabt ban^^jugge cy be platte fojme/en biass
0Öen/ Öecft men toeï bfbonben aen ben öHerucStigen^tj&ilber Michiei Cocxfe, öÖelJOien te iBetcöel in't S^er ong ï^eeren 14 97. iï^efc" ^^ft ^^^ sfefmee^ «en fpoo? ban ,ρη m£ijc-bo}g{jir0/ bat beel fletijte gljefelif η bjaren/ ban jong^ πεη ΰΜοφ t'obertreffein fieeft Seteeeft een 5&ifniieï ban Bemaertban |
2pa«fTei/ en öeeftSi^oDten bïgtouiïee^ eengroctc<rflert / eenbingSenbaitcS aröt niet te berbeteren iji/fulcfeen trjbt/ arfaepbt/en nette aerbige jjerfcttie baet in te fien ijs / en aile btngljen foo toel en gÖelQffenaegöebaen» ï^piss fpnblinge g!je(io^ben in «engöeïanbt* <J5cern Oai» ie&gebieten tijbt enouberbomban^ö^' renloon/biemp fuicjr niet &etftb3tlie« te gljebaUe boen/meenenbe ijem niet toe ie rotnen ban jijn ©aöer pet ïoflöty wp ober tefcö?sben.
'Clebenban ChriilofFel Swarts, ;§>ci)ilber baniBuncöcn»
D«engl[jenenbieinbifcn onfen tgbt ben ^eere! bar? gSe^eel g^uMflant i0 eOeüjeeft in onfe Coitfl / bat fjs c hri- ftotfel swarts, ban ÜUHföen in 23epf r- ianbt: Befen biais aiof fcf^iiöcr bejt boojiut^tigöen Bojfï^ basi 25cptren» ï|p göebjcefï een feer uptnemenbe
toi il^une&en in ben 3kmètn g^etup^ gen/ te bieten / in be ber Écfng' ten / en eiber» i^an 5pn inbentie ecinen «pi / boo? loansadier j^efneben/bet^
fcijepbenfraeplliintea / en J^aiTp/baer ben chriilus meefi altijbt onber boet oft oy ber 3lerben ïiggt/ itiet beeïanbec bingfjen/ bie on0 ^pnen gïjeefi inïjet ojbineren en (ïeïïingöen ber beeïben ten bede boot ooggen (lelïen. ^p toa0 ban Goltzio t'jrjnen bacr toefen/'li«; i /9 r* ttjct Crpon^ gijeeonterfept / en iu nfie- no?benin'taaeri;c,4.
leöcn tjan Michiel Cocxie, uptmtmiWe ^fötïDer/ baiii^eccBeïen.
Vf(n Soe'groot benwosBen in fom* ren göebaen / en gfiereplï ïiupten mtggen epen ebeïen mflcbtgen riLanbfg: toaiö lanaften tiibt tn
gdcift / böD? ïufl gDebjeben bjetmbi/
omanberen in Confïen te faouen te ff ij
riLanbfg: m^ langöen tgbt in gitaii^ en/^er öp biptigij toaiS te tepeSenen n« Rapjaels en ar;ber bingen/öeeft op't nat Bfjffcöiiberi / tot Pieters te βοοιη in b'oube a^er cfe / een laerrgfn 133 / ooc6 in be <©npifcöe ^errfe s. Maria de la pace,en meer bjercften bic &p baer bebe* il^eber t'öupsi tomenbe/ b^at^t met ijem een l^joiito upt 2ltaïien / bjaer ban Dp in Sltóiien aï0 oocfe f gup^ gge* noecöfaem berfieert ig g0eb3O|ben/0eiti bicfetoiïii niet Sme öErmaeningDen
fiOU'
N^derlandtfche Schilders,
i^i(ïo|1ien:ooife feet sDr^fligö m bcrfie^ tïflD tianbeeïöerftöcpöcn bingöen/ αϊβ iöoeren / jèolöatón / iècDipgerii/ Βφ }'ciiif0/iiacÖten/li?anöé/ rootfen/en ixt* 0f ïgcBc fcapicDeptilp quatn t'Sinttoer^ pen iii't ΦίΙί in t jaet onis ï^eeren i /79 enViioont te^enüjoo^btafjte^elft in 3|aBanbi Frans Pourbus geeft 00Γδ se* nm foon tan $gncn «actn nagc!aten/bie fcctfloet Contcrfeptcï tg nae'tlcJjen. |
Soubenbc baf! op 50η bsercfe / toaec booj fpoo|faefetoa0batöpeen €οιφ ïgcfeen bjelbarenbe JHan gijetooj' ben.3^aebefe^l0joubjen oberigben öer^ trouüJbe Öp/ bocö ööecreegïji bp öeess tbjeebbe gljeen feinberen. ;δ>θη eerfte en befonberfle bJerrS UjasSbupten 3ö?ufTeï tbjeeoftbjp mijlen / te lalfenbergö/ f ÖoogÖ ^ita£r-tafeï / een groot ftucit/ Uïefenbe een Crucifip / een uptnemenbe tonlltgö bjercfe/ baermenigij €on(ie' naer bicfetoilgf upt 25ju}Tf ï Quam om te fiem ©it ijserlgcfe fïucfe bjerbt in be j^eberlanblfcöe beroerte g^cboert in ièpaengten/boo;|. eenen Thomas Werry, Coopman ban 25junel / en aen ben Carbinaei Grandveiles bcrcotDt / om ben Coning?) Philips.® en feïben man 0eeft beeï meer fracp bingöen upt jaeberianbt in ^paengten ober g&e* u?acf)t. t©aer toajs occ&bau Cocxie te 25ju(fel in sinteGoelen H^erffe cen ^gca^ fel ban ben fïerf-bagij Marix, bit bjajs oocft een ban jijn befonbcrfïe baercS/ gier goeben toop/en in ^paengten feer bnp? berfOtDt. ï©aer toaren ootfe te JBeccïiflen ban Bem tUjee beuren aen b'^ltaer tafelband.Lucas, biacrban be binnen - tafeltoais ban IBeefler Ber- naertbana5?ulTfï» t©efe beuren ö^^öbe benïfertogö Matthias,cn bertrccfeen* be boerbefe met Fjemnpt j^eberïanbt: toaut bjaig oor ban Ijet alberbi jie toerc ban Cocxie. ti^aerbjasïooffeban öem in onjs ©^Dubj ^ertfe tailntbjerpen b'^Êltaer-tafdtoi sinte Sebaliiaen^boo^ bic ban ben ©anbt-boog&/ feer bid ge* baen» jlotft tot sinte Goden te feï/ een Cafeï ban een ^bontmatl / bat οοίδ feer gaet b3erffe toa^t i^ed meer 'Snafeïen en iCafereekn !beeft Öpgebaé / bie in berf#.epben plsetfen ^tjn te fien: toant ilp beeïbjeri65gi3initen5ijn lang leben Ö^eft göebaen / en i!^ tot grooten töcfibom g&ecomen / binnen
iBeecljeïen onberanber b?p öf^rfötfec
A5iS bebefïe i0óe(ïerïing9«« / ött ISatucte tot onfe €cnf! tcatötïiit^ «enaenpoit/tomen tefupg^eu eenigöe Mlt oft oberbioeb^e boiiïm ban bal> |
fcl&oon Diipfeit / oft l^aïepfen toaren. g^aer 39« ban j^em berfeöepbi η ^afelê in toefen/bie boo| groot geit niet te crn^ gen en jgn» ;©aer ij$ ganeen g&erueöt / bat 3iin befïe bingöen 39« eerfie niet te btrtoijien l)ebben:uiani|e fo goet nteteti 5911. bsagÉ bjonber joet en bïopenbe msönfcöiiösren/ neten fupberin αε^ raten/ gftebenbe eenigijei^ioubs-beel* ben een groots toeïHant* a^tei oberbïoe* bic!) ban o^binantie bia;^ Dpniet/ bt^ Öieip Dem οοίδ bJtl met b'Sltaliaenfcöe bingijen: ïïDaeromÖpniet bjeïte ben Ujasi op leroon Coek , boe ijp in uptbjae öt be ^töoïe ban Rapha- eiibaer ijp 50η jtubie wpt Oab/en beeï u vm gebjacöt in b'ptaer-tafel ban bert fierf-bagij Mariae'tot Sinte Goelen tt 25?u|Tel/ öïtbjdiSboebooianelBan openbaer öab een manicr/aïji
Öpü3at bêfcDonci&en toasf/ be miwren ober al met roien te betrabbeïen / bja^ ootfe fnelban gijeeften beljcnbigö pe^ mant bctppsr antVboo^t oft een ttreecl^ metier tonglje te gDeben. ï^p toajs een^ gfieroepen te fien beel fraep ronbt/ en anberg / bat een jongD ^cötïber ban 0oom Öööbe gebiaeötJbjelcSen feer 59« feöoiiberiS eïagöenbe / bat Öet öem foo fujaer toa0 geballen te biagen/bjsegö^ bcöp/ of Dp'tnift göematfeïïjeber en ïjab gfiebjagfjen in ben boefem banfoo op t löf / bat öcm be fcDouberen feer be^ ben efifü3oeren,<©en anberen meenbe/ t'paci^ b}a0 te groot om foo in ben boe^ fem tt herbergen: IBaer Cocxie tneen^ be in't öerbt oft in't göebatöt / bat Det beter öab gïjetoeefï/ öabbegp beter: JBeefler bjebec göefieert / ban ^emfoo met anber |©eeiïerjs binggen te laben, €pnbiingö ö^eft öp t'SSinttoerp göe^ maerSt eenigi) bjertfe op Det ^tabt»» ÖiQJii/ en balïenbe banbe jiepgeringe i^ eenigöen tijbt Öier naegöefïojben/ in'tgia^t on^3^eeren 1/92, oubt tot^
leÖ?n öan Dirck Barentfcn, ujltneitlfttDe ^ifjilOCï banSdmlïerbam,
ber boïmaetfetfïe onbertoijfingge / batt bebintmente gefcDiebeiigrooten bsaf·» bom en traeöt / eit fnïcfee bïsrSen / bat fp onöer be «ptnemtnöe /1 η be tmaert^
iie^tiïit' |
-ocr page 185-
Lucas eti Marten Valckcnbofg,Hans Boi. FoLi 77.
ittatïÉltc ^tDiïöerjSberbienfïïrjfÊ too|=» öen gijerefeent, .tmicj; igs göefclltet tnet
Dirck Barentfen j Die ^cftilijei' gebojen
Uiefentie / nocD üaerenbolien tie0 grao« ten Titiaens boefmi 0eeft göencten :€n ié fultfe |®an öfjetojo^öen/ batmenfon» Dec onUjaetOeptmatfi betupgDen / bat f)p toeï ben befonberfïcn ijS / bie in betlanbt be retgte manier ban St^ü^u Seeft pufc en onberniengöt g&eb^acöt» tuasi giiebo^en t'SCmfierbaw/ in öet SaetötiSÈ ïleeren ^sn l^abei: toaii öocfe een taemlgcfe goet^cDilber/ fll^enoemt booben Barent.i^an öem jgn cp ■t^tabtöup^t'Sfimflerbam gefcöii' bert be gÖefcöiebnitTen ban een rafenbe èecte / bie^ö''. isis* upt een bul booj^ neemtneenbenbe^tflbi te berljeeren/ feecbieemt enfcïJiicMöCiï te fien/ aïieö toeluptg^cbeeïbt/ennaefulcfeen tgöt niet qualgtfe gUe^anbeït» Dirck tuefm^ be ontrent out 2. i«giaer/repfbe nae % ^ talien/BpSieïÖ^m teSenetienbp Tui- |
aen, bp ben luelcitm ÖP feer aengenaeni/ jae als feinbt ten Öupfe geöouöen loert/ ijoenbe albaer sijn oberconienbe / oft Sem berfoecfeenès ?lanbtflupben / goet ontöael/ eöelijcfe ban 5gn iBeefïer ijem toegOelaeten oftbebolen toa^* eeïgtfe öp ban eöelen geeft en ban ober^ treffenbe berfianbt toass / fiabbe gecrn Sgnen enigangö niet eerlijffee SLupben ban tnacDt / oft <i5öeleeröe/ gDelijife Öp οοεδ a.ctterronbig8 / SLatinili / en ffiel öDcleerbt toa0. SUp Sabbe in SitaKen oroote göemeenfaem feeutitiSgöeOabt met ben %eer ban Aldegonde, üjeïcfee bjienbifcïjap en femniiSin ji^eberïanbt oocfe tuftföen Sun aïtgöt gfjebuerbe/ alfo bat Aldegonde neuntier in bamen giiam/ fonber Dirck te befoec» Ben / en 5gn gSefelfcijap te gljeftiupci 6en :bergÖfïgcfei; Ö^ö DP groote feenmsÈ rnetLampfonio ,fn fcS^tbcn malcanber bicfebJii^ %atgnfcBe b^ieben /alfoo bat Sp een feer (iaitt'g en treflücfe iBan ban aenfien bja^ / ootfe een goet jBuficien / fpeienbe feer biel op 3|n(ïr«menten / bte öpaltgbtbpöeminöupjs Stabbe. Dirck ontrent feben jaer bupten f'ïant^ toJ^js göetoeej!/ Seerb' 0p boo? tgrfe 'töup0/ en 10 tmnifierbamgge* trowtot met een iiocQter/smou^ öan be trefigcfejïebanSinificrbam/ ^oetoasl ijp oubt i δ, 3iaer / en ftee ft boe ficij lei- ben enspn i#upfö|outo göEconterfept/ bjelrfee (lucfeen3pn notö t'3tn:flerbam bp 5ί)η bocfiter / en 5pn feer aerbigi) / en cp een ftöoon manier göebaen : Igcfe baer nof& een Conterfeptftï ban' &em te fien w/ bat i)P op 't lelie nae ijem bebe, 3^p Öeeft Ijem occfe beel op 't €on<' terfeptten gefjouben/ boenbe 5pn bingen opeen feetbeerbigöe/ boel) toelfianbi^ gije mailier, ï^p öeeft boeft eenigöe Γφοοη Sfiltacr-tafEÏ^gemaefSt: eeγβ* igcfe / booj be ^cöutterjs mmftet^ bam/eenen bal ban Lucifer,metbeelberi' lepnaecfeten / reerHptnemenbegöföan^ belt: jBaer bjerbt inbemercfe-b^aerft Oï t beelbijïoimingöe gijeb^ofeen / toaer ban noel) een jïucfe t'iimfitrbam op ben boelen i0 tc fien, ^ocft een ludkh, bie nofö t'2tm(lerbam ijs / 0et befonber* fïe ftuc ban al toat ijp opt öceft gebaen/ toefenbe feer uptnemenbe sDefeljilbert» 59aer isootBbansönbefonberfte bin- göen banDfmeen venus tot BLepben/ ten Öupfe ban Sybrandt Buyck, JgocÖ iiS nu ter tgbt ban&em een/Süafel ter <©oubc / in 't Jprater^ ïjupjS / en tm Merfnatgt/ lijonberüjeiop3pn3itali=» aenfcö geDanbelt/en een ban 3pnbefon- berfïe toercfeen, ^aer ijsootfe ban öem t'^mlïerbam/tenöupfeban laquesRa- zet^epnen grooten boerfe/aïjs een Sdltaer- tafeï in be Doogötc / en 10 een Crucifiir/ met een Magdaiena, onber 't €rup0 aen^ battenje/tooi ber tuel gfteganbelt. €;ot ben €on(i-iiebenben ifbrandt Wilicmfe. t Simiierbam m in meer plaetfen / ^gn ban öem feer fcftoon (lurfecn: 30η Con^ terfeptfelen jönoberaloocbeeL jBaec ban Bem infonberöepbt 5ijn feer fiöoon Ccnterfeptfeïen t'Slmfïerbam/ op be Joelen/ oft Jicïiutter^ fioben/toe fenbe Kotten oft gljefeirceappen, eetft op be 50oetboogï)ii ^^oelen een iSot / toaet in een3feeteIaerfiomt/ enistoonber toeï
enrteneen ggebaentban bifcD/ bie iif llclïaiit tooit göenocniC> ^οφ fffer op ^.Sebaftiaens ^oeïé CCn frÖOOtt fjeerlgröfiot/ toaerin tomen eenig&e bjupu owbe ^föipperss tromen/ en bo*
beti |
belton eett<i5aïerge jönber/ bie eene» Crootenfiiberen biincfe-ijoo^njebben/ en t^ Deerlscfi en bjel gebaen; ^oo bat^ wen in bit en anberenjgn toejtefetnsiet een treagcfee citiaenfcge en3!taliacn=' fcöe ïianbelingöe. ^p ijabbc oocfe Tui- aen gftetonterfept / Ujelcfee tromenocö tjj bp Pieter Ifaacks, ;ècÖtlÖer fSimfter^
tam. ^p öabbe oocfe in 39η Sjtaliaensi retöt be©eneétfcöe fp?aec,5^en ïLant- ïiouto in t'beït ijab öp lief/ bocö ni?t ge ♦ &iupcl^nbe: IBaer ggeenen fin ter ^ee
G^elgt& be DDater-berbie op boetg bequaem om bioplgtfee ILanbt» fcöappen te maecben / en fulei^e öanbe^' ïingöe telBetcöeïen feer gemeen toefen* i>e/ en beel göeb^upcfet ijs; jgn booj beeï oeffenen aïbaer berfcöepbé goebe jBee* (lersi ontflaen / alë eiber notö beröaelt ϊίί. ©nber anber/5gn baer geboden/ Lu- cas en Marten ban ©aïcitenbo^gö* 5Sc6 lïerneem oocfentet/ bat fp opt in öun ieugDtiöngöetoeed bupten fHanbtss: lUaer Ötelben ficöbeel te IBeccÖel en fSfinttoerpen / totber tijtban b eerfie ïieroerte / bie in't gaer i s aenbing.
trotfeé fp/met 00c Hans be ©itejs/ tiae Sfifeen en ILuptfe/ altoaer fp boe beel tiae t'lebenbeben/ göeïijcfe langösf be ^ae^ en baer ontrent 3Lupc beel ftaep Söef töten ban iLanbtftliap sgn. ï^eesS boo^noembe b^p / göelgefE fp met be g^uptfcöe pijp (befonber Lucas) üjeï et* baren üjaren / bermaecfeten ficö / en Inaten bicl&toil^ met ben anberen bjop;» Ïgt6* ï©oe nu in i^eberïanbt toeber beranberinge biel / boo; bat ben#|tn0 ban fl^iaengöien met be ;êtaten bejs ItanbtsEi öun teggen ben jèpangiaer^ aenfielben / quamen fp toeber in öun ® aberlanbt. Lucas niet alleen aerbigö in ILanbtffÖap toefenbe / marr ootfe in tïeen beelben/cleenConterfeptfelen ban <©ïp en l^erlitöterge / i^Bp booniin Conft gccomen tn feennijs ban ben Her^ togg Matthias, tocIcBenupt beejs SLan* ten bertcerSenbe/ rcpfbe Lucas mebe tot^tn? op ben ^anouto / aï toaer mmm öieï bp benHevtosö/öeel toert oft op t'toater/ anber^ öab Bp toel toil' ïen t'fomtgt Haerfem oft anber Uanbt- (!eben befoecben<^p bia^ ooe& genoetd te fbjaerlgbtcö om te toagöen tebaren. 5^aer nocö tlSmflerbam een oojbeel met be feben toertfeen ban bannöer- ticöept ban öem bleben onboibaen / en (ïaet t'SemHerbamint <0aii-0ttp0/baet Öp ober ijs geftojben/in'tjaer or.0 ^ee* ren 1 js»^·. ontrent ^iufjrter/oubt acöi enbgfttgÖ2|air, |
Ben boenbe/ en i0 epnblgtë ban baec bertrocfeen/ boe ben 'SurcB ï|ongÖe(« rgen quam b(&rggen« Lucas ï;^ oaer bo^ bentn't Eanbtgi)efio?üen/ en Marten te ƒ rancfefooit. ï^p öeeft ootö eemgöe fonen treagctn onfeConfïnaegelaten.
ijet ïeöen ban Hans Bol, ^cjjili berban|®eccöeien.
ï|elgt6 alss boo? öenen beröaeït tjs/ Vjt bat Pieter viêrick ter uptnemeut* Öept in onfe Conjï ijS opgöe|ïegöen / in ei ^tabt baer beel fleeöte a^oerig-fcöil^ berji öun toefen Dabben:^00 ijS infgöe^» Igcfep onber fultfeen göefelfcöap ootè te JBeecöelen/baer meer alis i jo.fuicfee l^inc&elen toaren/opgöecomen Hans Boij en baer in bie ^tabt upt goeben göeflatöte göebo^en getoeefi 36°. i ƒ 3 4* ben i6"'.^ftembec/cnöfcftt'3gn 14* 3|aeraengöebangenbe ètöiïber-tonfï te leer en / te jBeteftelen/ bp een ban bie göemeen fleeöte ièeefïer^ / ben tijbt ban ontrent ttoee Siaer/öeeft öem baer nae begöeben te repfen nae ^Buptfcö^ ïanbt / ijS göecomen te ï^epbelberflö/ baer ÖP ooc6 ben tgbt ban ttoee 3|aec öeeft göetoiof Öt/en epnblinge toebe* rom gecomen te JBeccÖelen / en fonber meer eentge JBeefierji te öebbê/ pjactt* feerbe bafï bp öem felben/ tnbenterenbe berfcöepben o^binantten ban 2.anbt<s fröapgé/ en anberjoi/en ië fo te JBeccöe' len blgben tooonen / mafeenbe feer aer * bigöe biopïgrfie boecfien ban ï©ater- bertoe/ baer tn grcote fupberöepbt / m η a een
l^et leben Uan Lucas en Marten üan |
-ocr page 186-
Ncdcriandtfchc Schilders, Frans en Gitlis Moilart. Fol.iys:
feil fltKbeSattbtïtngSi gDebiUptfienbe/ Kletsen bafle m sPUJtfte mantet ban SDnilingöen aen te legflOen /etiopte fnaetfecn* ^th ban Ijcm gö^f^n tot mgnCoiijn Meerterian öanDet: jBan^ ber/tiui^enfionnacijEi te «i^gent/eenen fltooten i©ater-tierUjen öoecfe/tojefcnlïe t'ï&idOiK oft jpabcl ban Oedaius en ica- ïus, baer fp öoo? ii'oïjen ïocDt gun QÏjt* tiangijni^ ontblogOen. ^aerma^ een 0oot0 Itsgentie m't Uiatet / ïrie een €a« (ieel sWbengatibe/ bte fooggebaen luajs / bat f^tt niet Uiel te berbetiten loa^/foo afi'btg!) en netbtajs bie ilootfe bcmofcDt / beUjaflTen / en met öaer beel ioïeurfeeiifS/oïi een bafïe inanitr ge^an* bêït: iicfgöeïgcfej; bat oubt b^eembfcöe g0eboub]ban bat Gadeel / aljSiipt be i^ootjS gettiafTen: bjaji toonbec betftetv Iijtfe. ©oojt toajsfeertocl göeöanbcït fftt berre 1Lantfcöap/en öet Vuatcr baer befeöoot0 Daer in fpicgeïbc / en m bie bjupnicTjepbt fagömni be pïupmcn/iite iijjt icari bïogrjelcn öooj fftt toaiS-fmil· ten gebalkn toaren/en b^ eben op 'ttoa* ierfeernatueriucfe» «©othüjaerenber «nig&eftöoon booiaronöcn/ en anber 5Lantft9ap: ontrent booi aen fat ecncn ;&cöafp-U3aciiter met sön^cijapen/en tuatberbCÏ eenen SCrfeec-man aen ben pïoegö/ bit om ftoogQ bitbïtegfien aïjs berUionbert aenfagörn / gOelötfe ben (^rt metie bjengijt.i^eel meer ILanbt* feOappen op b^rfr&epben o^btHantten j^eeftöpnocögftebaen/üjafr banicfeer ttocö eemgï)ei)fbbe0eftm :^ün toerc^ «enbjarenbanbenCoopIupbé feerUisl ijegl^eert/en betaeïr. €pnblinge/boe iBccfgeien is /ί. jamtncrïijrfe ban Öet MgÖfboïefe oberbaïïen/ engiie^ pïutibert göetooj&en / tsi i'-antbjerp geromen ni berooft/en onirïeet toefen* öeraiwreen Con|ï-bemtnber/ ban
iödieirt i^ïaillber/ Anthonr Couvreuf getn b3c! ontfangcn/en rjeerloifem fjeeft i^tf rieet/ foo bat item niet en faeigcetbe em 5iïtT €on|!e toiïïe/ toant ftp met Bras öiiebinsfipn niebe b?acÖt. «©nbet an^ ber fraepTC&epbt / bie 0P13inttoerpen tfloonrnbe ma-^tSte / bebe ïjw ban bfr^ lifijteriie een 25oecB ban ai&eilepgi&e' biect?n/<©osden en ©iffcflen/iia 'tlm/ ^nbmaSen bat koeeTbicüte fffitU^aj^* |
Canttocrpf begon Spgèt ^ï^oetB-fcDt!- beren öeel te berlaeten / ftenbe bati'e 50η boecfeen eoc^ten/ en bafi copieerben/ engMc&booibestjn bmoc^en/ en
tm/ legg&enbe: SLaetfe nu op ben bupm flupten / en mp bit nae boen»^»^. i j 84. bectroc fip upt ^ntUierpen bo be aen« (iaenbe beroerten / en feUtciieben ban ben Confl-bpaubigen Mars.^^p quam te 3&ergen op ^oöm / ban baer te ^ojt / baer 0p ontrent tbiee jaer tüoonbe*13aii baer quam öp te i©eïft: en epnbliiigö^/ in 't rijcfe en toelbarenbe 2fimfieïrebam/ baeröpbeeï fcDoonen nette l^erlieDte* rp6en0 Deeft oDcbaen/ aïjs oor63im(ïeï- rebam nae tlebeii/ban op be l©atcr-fp- be met ben ^cgrpen/ en ban be Eanbt- ióbe/feer ïebenbicö/ met oocfe arber ge* ficDtenbaneentg^e ï©o?pen /baeröp groot gïjeïbt mebe toon. laan jgn ron* fitgöc öant 59« "ocÖ eemg&e aerbigöe J^erïicöterrjen t'3tm(ïerbam / bp beii conflig&en i|eer laques Razer, infonbcr^ Öfpt een «irucificj: rebelirfe groot/ baet- beeitoercfe in comt / tn 5ί)π upterfte bitji tn gïjibaen ijS/fo in becïben/raetl&i ten/ïafc6enen/i|>ferben/3lantfcfiap/ert gpeboiito/ gljelgcfeïjcteen oberbloebt' mt i^iiïo^ie 10/ ronfiicö gbeojbineert / entoelgjöebaef?» <©joote meiitegteban i^itnten fietmen in biuffe ttptcomen/na 5rjn tepffeeningDe en inbentien gebaen, g^eftoiben famiieïtebamninna j^obember. ^p Sabi· benopt maft een ^upfbiouUi bfe ÖP trouüjbe/een iDtbuiue toefenbe /baec ip gbeenBtnberen bp en öabbe / ban fp
ib een booHiinbt / gDe^-eeten Frans Boeis, bie Bols a^ifftpeltoais/ en ooefe feer netteHantffbapÊenss ban ©erlicö^ terye btbe/tsi oocfi toepiiicö 3|aeren na ^ticf-babÉr ge(io?bi ί^οφ gabbe Bol een ?©tfriml laques Savcrey bam €o|irücB/öietn't3!act i'SoiM geftoj* ben t'3(lm(lerbam wan be : befen ijj bjcï3finbe|le Wcipel ggebiced/ toajS feerbïgtfcö/ boenbe 3ijn bingoën feet net / en metgrooter patiëntie / grieï^cft norg tegftenbjoo^bicft ootS boet jgti 25?oeber en ïl^ifcipeï / Rodandt Save-
iy, biesijii J©«fil« ia toertfe en €οηα
met
ttfetottgeMetifii. 3^rt<Eontirfeptfel um)Kpt<n|^iitttbatt «oitzio.feectoel lian Bol comt(genoetD al0 een £pitaphi- gelgti&enbe/en uptnemenbe biel gebatn*
^tt lebeii öan Frans ettöe Gillis Moftart, geb^oeöeri^/ m ^φίΐί Μ ban l|ul(ï/ in l^Iaenber^ |
T*4E^ge!ieurt noutti onber giretaien b^n öonberben en bupfenben / bat l^atuere ttoee IBenftgen foo ggelóciè BÖefiaïtigÖ ban toefen boDib^engöt/oft men tanfe booi eenigge beeien onber^ fcöepben. ï^ettegDenbeel i^bocögöe^ fcBtetmet be ttoeelingDen/Frans m Gil- lis Moftaert, bie ban eenber gö«boo?t toefenbe/maltanber foo fteel geïijdfe toa»' ten/batfe ban ö«n epgften «©uberjs niet en toaren t'onberfeennen: ^ptoaren/ geboden te Huifï in ©ïaenber/ niet geei tajgt ban tfinttoerp. gtp tooonbé mnu toerpen metSuni^aoer/ bat eengöe* meen ^tDilber : boeg ban afcomd ftefïonbenfpbertouben lan Moftaert te ?^aerlem/en 58η upt l^oïïanbt gÖefP^Oi ten* ^tt gijefcDiebe een^ / bat Gillis 5Πη ©aber^ toerefe tomenbe befien / fat onberfienjs op eenen floel / baerfl^a^ bersipalett oplag]^, ^enl^aberfien^ bebe bertoen aIfoog]^epIacl&t oftg!^e« fmetfiop bepaiiet/fip riep Frans boben/ bie toajs onbefmett/en0abbet niet gï)e' baen; boe liet Gillis roepen / bie giel beneben raebt met benbjoeber/ Frans Öab eenfeetfeer mutffeen op/ baer mebe Spgl^egenten onberf^pbentoa^: bit Gillis opgöefleït toefenbe/ en boben ca* menbe/toerbt oorfe fupber gfieftgoutot: bei8 ben ©aber jrjn ttoee fonen acötebe onfcöulbtiD te toefen/en bertoonberbe Öem feer: toant ïMt noPt toifï t'onber* feenntn» Gillis bie ïeerbe be Conft bp lan Mandijn ben bjoïmaecfeer/ en Frans bp ben moepïgtfecn Herry met beasieit/ en 5tjn ttoee goebeJ0ce(ïer0 gl^etoo^ben: Frans in feer fraep üanbtfcöappcn/ en <5illis in beelben/ bpfonbér toat tïeé toe^ fenbe, Frans pïatö toeÏ3rjii epgl&en beeï^ ben te maerfeen/ borö epnbïmgeïfet öp^ Γε maften boof anba\ï® efe gfjeb^oeberjs iiiamen t'^finttoerp tn t^töiïber giïbt tn öet %att on^ en ij SS* Frans ba» öaedige fiecfite/nocfi rebeïötfi jong toerenbe /söeftojben / boe ÖP boo? jijn ronltiaöe toerefeengerucöiisD bjajs ge* |
too}ben.;&tin befonberfïe W^el toa^ Hans Soens, ίon/ïicij |©ee(ler/toOOncn· Haas s«eHs. be te Parma in^taKen/bieuptmunticQ in S'anbtfcgappen en tleenbeelbeniis/ en niemanbt te toi/c&en ijuft/tz i&aom/ Parma, en eïber/baer ban boo? jön ton- fligDe 5anben ggetupgj^niss Oebbenbe göelaeten. Gilhs toas feecconftigö en berfictlijcfe ban J5eeïben en ïliftoiien / toonber betmaec&löc& in sgnen p^aet / battermenigD IBehftÖgeern bptoajS. Hp en toa^ nietfoo j^eel religioc^/ noej^ ooeEniet goet ;êpaenfr0 / 0eeft beel bootfen aeng^ericDt; onber anber/Deb»· benbeil^emaecBteen JBarp-beeltboo; eenen ^paengiaert / bie ftem niet toet toeu betalé/ gingö't met fgm-toit ober fïröcfeen/ en maecBte be Maria j^eeï toilt ; geöulfeit/en ïicïjtbeerbigö aï0 eenloe.· re:9plietben^paengiaert boben to" men / en öem loot Denen t'SttPis te toe* fen/ben ^épaengiaert rihidl omfeeeren* be/aïfo öpt ban bupten feenbe / oftgöe* : tepcèent öabbe / fienbe fuïc5e J®arp- beelbt / toert g eel too^tiigg / en liep om benlBarrg-graef. ^tt toais ten tgbe ban Erneftus.Giiis gabbe t'toglen t'(lurfi afgöftoajTeöen/ïaten fieïien op ben efeï toelafg9eb?oog$t. iBartS-graef comenbe/fepbe tot Gillis: i@atgooj icfe Gillis? gier iö ftoaritSept ban «/bat mp ïeet t'0. ï©at gaet« ober fuïcfeen bingen te boeniilp ïietfe boben tomen/en f fiuc ff en/ boe toa^ alle bin^&en toeï / cn ben ^paengtaert toifi niet toat feggfjen» Gillis begon baer opzijn cïatgten boeti ober ben épagngtaett/batfjp öem niet toilbe boiboen boo? iijnen arbepbt / en baerom öem aïCe moept focöt aen te boen bie ijpmocrjt / op bat bp*tfïuc6 tenïifïen racciit öebben booμltetmet aïlen/ epnbïöcïibenjêpanigtaeit öab aï t'ongöcïötfe ban berHSeereït. ^uf" banigDebootfen$ön feer beeïbanöem te berteïïen; ban een becDtenb 3Cbonbti« maeï/bat öp ooeB af r on toafTföen: Un een <8bibeeï / baer tip Dfmfeïben/met tda 1 nocg |
-ocr page 187-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
Bot® een anbet ban fpn Bennie/ 8at> au fcöilömtn bcllelïe fitten tgtfttacfecn/ en meec Djeembe boetüen ban gem gge^ fepöt/öiec te lang te toeröalen:üDantmer toel een epgöen 25oec6 af foube mafeen» gin fgnftertoen
Ijeele H^eetelt atgtec/ baec U)a0 goebtjS en tjan aljs genoeg In: maer fp moment (fepbe ÖP>fien te töinnen, m geftoj^ beningoeDéottöer&ora/intSaec i J9S. üen ^ecerab, ^pn toercften 3pn bp
Het getutöt tofl qualicS laten ber^ fttJöcficn tenen confïögöen ^èegil* iier/ göeöeetenMariinbanfiomcrfffia* len / 0^ Marijn de Seeu. ^pn toertfeen 3pn tieel göetoetfl in ^celanbt«.||p öab^ ire een beecbige öanbeltnge op be nieuto manies / boeg meec coubi al^ net / bp
G^eTöcSbi confiig^etoertfien ban Hendrick ban^teentoi}c&/bpben €on(ï-beminbctg niet fonber reben/om Öun toeetbicöepbt en beucöt toojben betoaett: ^00 behoeft oft betaenit toel 5pnen naem ooeS onöer öcn goeöe IBee^ per0 göertfecnt te too|ben / betoftic 5pn gècbacfit onfttcfigc^ in eeren te bltjben üetbtent» 5|ptoas CaljSicfeacDt )gBe# ïiöjentcf>teentop& / en een^tfcipel löan Hans be ©licjs t ^ot^ begaf öem fonbecltngljete maerBien ^erfpectiben ban lBobentemercBen/ bieimntoon* berlgifee ftipber/ aetbig;/ met feeijftaep itibeniien/ feet toelgBe^anbelt / en met
VerbfenfïlöcR öoeftmen itt gebacftt te öonben Bemaert be ögcSe/feoiii becban CoitrijcB/ bentoeltSenösbbe
een feet tfoepenbeenberbjeben manttr
bantoewfe/ en feerbeöaegfjïötfe/ als itienfietimacö te CojtrijtB in S.Mar- «easlfócttfe/ een b'^filtaer-tafél banbe Csup^bioebec^/ }»$fenbe m Ctupf» ben€otift-Uefgebbetë beel te |
tot lEtböelbo^gö /bp b'teet Wijnt- gispeen fc^oon gtoot iiucg/baei: be ^tu ten ^tóetfen/alss l^eeren ban ]^obo&e/ feet iiatigö ban befeBoeten tsecben tn^ geöaeït/ toefenbe bol toercfe en beelbem i^otö iffet een Crupfbjagöer / en een #erfpetbt in ber nacftt/baec Petrus ban ben «engSeltoerlofi/ en upt bet bangnijS ïepbt: €n berfcgepben meer anbeï btn* göen/ uptnemenbeUiel gbebaen»
'tSeijenban MarinusdeSeeu, ^cfiiUjÉCUait aometfuialen^
J^it leuen Uan Hendrick mn ^teenUïtïcfe/
^cpber.
ï leuea Dan Bema^rt nt l^ifc&e/ ^rtjiliier ijan
Co^trDtfie»
bat icl&er ban g^eftem ^aer tot WijntgisjtelBtbbelboigöbanfiem ec* nen'iDoUenaer/fittenbe in 5pn<iontooi/ tocfenbe toel göeoibineett / enfcaep ge^» baen« ^pnen tgbt ban geboojt oft ütu ben toeeticft niet / ban batgp tentpbe ban Frans Fiomjpntoefen Dabben
goet bemant en opmerefiinge ban fiem gebaenfiet/ batmenniet tefiopenfieeft befc^ öalbenban pemant beter te fièn» ï^P ftiel feet be (Irefeebantooonenal^ be ©aïc&enbo?gBii/ en be i^jiefe / bet* treefeenbe Com be toieetöepbtbanbcii Conft-bpanbigBen Mars te toijt6en)upt ^ebeclant/ en i^epnblina tomen tooo^ nen te tatif fefojt op bejÊepne/altoaer (iffi meen) Öp oocft oberieben 138 3lnna 160 j. gebbenbe nagGelaten spn^oon/ bit tjem in befe oeffetiingBc en Coniï tïoecfelÏjcfenae flapt / maetBenbe ootfe #etfpcttitjen/ nae be o^benenberUn* tDtfef£Öe<ioloranen»
biagingBe / noffttanjs bioegfi ban 5ettt göebaen^ jgaberfiantfteeftiJPSPnBan* belingöe toat beranbert/en na 5pn mee# ninge toat berbetert / bat toeitft faft an# beren oo|beeIen laet / oft ootS foo in ber baetisf* tpqnaminöet^imtoerpfcöe eilbt mvi X i ^ I > int^albaer ftoiben. ^^^ |
i|et!ibett öatt Gielis Golgnet, i^cDilberban 9nttoerpen*
r^ l^ber be i^eberlanberjs / bte uptne- KJ menbe spn göetoeed in onfe Conjl/ tan toel te ^ïnnen ganbden met be bet' toen / berbient toel te jpn benoemt en mreèent cJielis Coignet, ^tftilber ban ^nttoerpen/ ben toekl^en geeft gDe» tooont bp Antonis Palerrao 138ntUieCi »en/al eer öp trotfe na Slltalten,!^? öab^' be eenen mebegefelle/ bic fp gieten stel- lo, baer öp berftgepben toetcièen mebe/ oocfe binnen mtm tuflcöen öoom en ILojeten/ bebe een Camer met grot^^e» cp be i^ranfcDe bieembe totjfe/en nocg un 3<lltaer-tafeï op ftet nat italcfe, Stei- io bleef boobt 0p be bjuggge ban 't «Ca^ (ieel/booj eenen ijper-pijl/bie glguam cpbebojfl/ in een bperingOetoan be^s ^auis feefï bagöem Coignet geeft oorfe j^apeW Cicilien/ en meer piaetfen ban atalien befotgt/ in βΐ» en op't nat ialcfe berfcgepben btiiggen boentje. tjSt'ICnttoerpgrjccomejiiii't <6iïbt oft ^rgilberjs Camer b?r ©ïoliereniJllnno ^ S^i* altoaer gpöemt'finbertöeeft ööebouben / en beeï toertften göebaen/ befonöerboecfeenen Cafereelen / gge* b|npc6enbe t'fointD?2t Cornelis Mole- naer, oftftfteïen Neel, fo men ïiem giet/ om 5Ptt gronbê oft aifiter-upté te boen/ toertEenbe beel boojCooptupben/ en toerbt feer bermaerbt / en gRegeeten Gillis met be blerfe / om een teerfeen bat ÖP gaböeopbetoanggc / gap^tgg alii
E^nbetec ggetoenteftebinb' fcB bp onjs jSebewanberö/alii toel bp anber Dolcfieninggefoiwefete toefen / bat be ^uber^ / of (ρ fcgoonmatgttagban tgcEbottt 5Ön / gun fetnberen beel tgbtgi B^oegg oft in gun ienggt laten leeren «eniggc Conft oft^mbacgt / get toelcS üefonber in töt ban 6rpgg/en becblntg»' «n toonber toel te pas tan tomen: toSt bebtnben/ bat be guabe abon^ befe 3©eerelbt ίΧ,ϊϊϊί^^Φ geeft ober beConft/ alsi
obtttenrs^bom/enbat öiConfl/bic |
een jBup^/ baerjpn Jloeberintoa^i berfcgooten, 9ip ijS om ben Hterggg ten tööe ban ben ^^injs ban Parma uv^ut* toerpen j^etoefeen/enguam toconen t'^imfierbam/baer gp niet guaigcfe met 5ón€onf?ii{ggebar.en: ^ocgomjtjn ggefintgept oftanber^ tjss ban baer ber« trocSen tiae a|amboigg/altoaer gp on* trentt'^aer itfoo, ijsggefloibetr» ^p toa^ een coittogltgg en b^oigcfe iSan/ feer ducgrtgg/en öeerbigg in jgn fcgil^ beren/inaKejs ggenoeclt erbaercn/ tjp beelbeii/lantfcgap/gronben oft anbergf* 3!|aöbe oofö een aerbigge manier ban te mafeen l^ificiifeenjS in ben nacgt/ feer bErfi£rïöfg/gefa?upffeenbe beel trjt ber^ fieben bergulöe Itcgten ban ben li$eerf<· fen/jpacfeeïen/oft Hampcn/ bat feer na* tuerlflrife (ïonbt: boeg ban eenigge bet* fppotfeén oft berifpt/ meenenbe bat ben ^cgilber allejs met ben bettoen tot te beelben begoo?t: bocD anbet gonben al goet toat ben toeïfïanbt berb etert/ en b'ooge besf aenftenber^ beft tan beb^te* ggen. I^angem toert boeg metmeer* vindesin» ber reben ggeelaeggt/batgpjgngian' van ggerö €opien bertotgt boo? jönepgen Srf »1™ toeccl^/toanncer gp baer foo toataenge* a^tdm. baengabbf* «©nberaï $nn Wnpulen
toaisben foon ban eenen ciacs pieterfir.
<eont fmit t'3fimfterbam/toeltBen geeï flintjctoa^/ en een uptnemenbe begin gabbe: ban bat teiammerenijs/ (ïoif fongft ban een uptteerenbefiecfete/ gge- lgc6 oocE bebe sgn onbtften bjoeber/bie ooci^goet begin gabbe«
^It ïetjmban looris Hoefnaghel, §>C^mtt m #oeet / ban 3Cnttoerpem
men in 5ό'η jetiggt geeft ggeleert / bitS- toil3S ben upterften pïtcgt-antSer in ben noot/en eé trooftinrfee toeblucgt too?t/ om b'eïlenbige fegipbjmcS ban be perp fenbe acmoeöe boo? te coinen,i©it geeft toel bebonben toaeratgtieg te toefen ben feer ggeeftiggen looris Hoef naghei banftnttoerpen /toflcBen toas ggeïio^ ren in't 3]aer i S4/♦ban feer riitSe<©u- ber${ / bic gem tot be Cooptiianfegap / tcggen benatuere too?(ielenbe / aen^ b^ongen: toant ?gn gantftge oft alber^ miefte sfieneggentgepbt totbe
^ a 3 ber-tonsï |
-ocr page 188-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
m
bo^ggentn eenen put/ met mttenfcBap ban een bien(ïmaerSt enjpn^^oubi/ boo^ tuelti^e be ^paenft]^e ^olbaten bit al in jgun roobig^e j^anben treggen/ in ben roof/ bie men noemt be ^paen^ feöe furie. ï^ier naer ijS Hoefnaghel met Abraham Ortelius, bermaerbt Eanbt- befcÖMber/gerepfï na W^tmtim: en co# menbe t'Sfiufbo^gö bp be i^eeren jpoue,· feer^/albaer toel ontöaelt toefenbe/toert Sun göeraben te gaen fien be ^otifi-ta^ mer ban ben llertogB ban 25eperen tot iBunrften. qpujs baer göerepjt met ee^ nen öeeommanbatie-biief ban befe 3|eeren/ Deeftfe ben ï^ertogö aïleis ïaten ïen/ en gfieb^aegSt aen Hoefnaghel, of jp niet en öabbe ban jijn Confl. ^efen iet ben ^rrtogö fien / ^tjn en sijnjs eer^ ften ï|«pfb|oiitoen Cónterfeptfd / en nofD een (ïucïSen met beefïgöeiisi en boomfeenis/ ban laerlir^terije / op per* gamijn. :©oe fp ingunï^er&ergöüja* ren / fonbt benl^ertogö boojsijnïiof' meefïer / oft anber ^ttt biagöen / toat Hoeinaghel begijeerbe booj bat ©er' litijterpfiett ban be beefïger bftogi öp be tronifeei!^ niet bjouto qurjt bjefen^ Hoefnaghel,fcieïiemnopt öab uptgfje* gÖebenboo^eer^cfiiiber/ roef) ïaten boojitaen pit tt iiositien/bJa^ fci^jomig bacr ban pet tebJilien epficften: i©an
Jien toetfeeit f^em ban een 5Stber!antfrÖ qua ni u»i "^itftlien. ï©i?lt ffi ertoaft naf aiba?r gsfon&en aï&eriep iDa' oocft tbjee ijojiöevt gouben Croonen on tev-t!irmn0 m een boofe bidoten/ bst 5pn #upfb|Duto upt Beberïanöt Ijjaerniebe Dp be^tabt Ca fis feer aer^; guam / bieleSe Hoefnaghel bjeberfie^ bigil miterfepte/m toaj 't eerfïe Dp i rrnbe te JBuni&en fjieft gebonbê. mi met Berbje g^e&anbeitJjabbe. tï^oe Beeft Hoefnaghel bcoi 5ön Sffle^ Sp li3£ber in 5^|fcerianbt toag^göeSeert/ bonben beter aï^ ïipfofDt'toant ώ bm
tomen op abontuer/ om te i^enetten usm foecfien g^eneeren met ipatto^'e/ oft jBaeeBdaerfeïjap te bebienen. l$p ijS met Ortelius ooc geecmtn te βοοηι / bp ben Carbinaeï Phamees, barïrftett Ortelio b?afgBbe toat Hoefnaghel boOi een toagi / foo bat ben Carbinaeï toerbt ' laten fien be ttoee berii^eïbe Conter* feptfeïStni^ ban^eïïiffittrgf: me0 beti
Carbiitiiei
i>ec-toti(ï(ïteiSenbe / nietmocBtenïD ^n / bat ben giionflöen t'fiups! oft in't iêcÖooïc btbe/ 't sDenc öem be iBoeber natuere fiabicö oöeboobt / en niet ïaten en ton* fiem in be ^cBoie ban ben JBeefier 't papier benomen /öp berga* berbe get m«I oft gant op ben bloer/ en trocfibaer inmet eenfteefe oftbinger: t'öupjgberbo^ggen opfoibermettrpt» €n öabbe een rep^opeenpïantfemet be eenöanbtjpn anber gljeeonterfept. 'Slibjeïtfe ftenbe een gefant ban ben ^er»» togö ban ^abopen / ten öupfe ban ben l^aber göegerbergöt toefenbe/ fpjarfe ten beflen/fo bebe ben^róool-meefter/ foo bat Hoefnaghel t'$p bjepniff) oft beeï Öemtot Öetteptfienen motflt beronlej- bigfjen. 3|p toerbt oocSgieocffent in be Eetter-confï oft (ïubie / in bjeicfie fjp 00 f fe gceben göee(ï Oa&b^/ en een feêr seleert iBatv en een goet f^ocet getoo?»· ben. i!p nu gcm begaf tot repfen/ enïanben tebefoeefeen/maefEteÖpeen Beei groot 2&oetfe/ ban albjatijpober öl feibfaemss bonbtoft fsg^/ foo ban flanbt-bouto / 5©ijn-p£rjTni / 5©aier- bjercfeen/mani'ecen ban lebf/'#oub3luc' Sen / aS?i»pïoften / banlfen / feeflen / en feergijeltf'tiie ontalïijffee bingernfip inaiS ober ai boenbe / ïjp tepcBcnöe alle ^te^ bfn/ enCafïeeïennaétïeben/ aiberlep
beeï b?eembici)epbt/ oorS albetïep göe conterfentte bjeembe tuieren / g!ie# boomt / en anberif mebe öjengoenbe/ rjabbeeem'gBonbertoriiS ban Hans Bol bsrcreg^Öcw. Ci>nbïingfte t'^iinttoerp lïJoonenbe / berioo^ aï üjat öp in jijn Coopmanfeftapöiibbe: a®ant Öpmet ben Baber t'famen ftanbeïbe ttt Slubsee* lm/ enDabbebooibeeïöHpfenbmbtr^ |
CarbinaelBem geernbpSem&abgije^ Bouben/ enbjouto öemeen bupfent guï* ben ^aer - göeibt gDeben. ^an Op ber* onfehuïbigöbe Bem/feggenbe:5Ön b300?t toecöte öebben ggegöeben aen ben t^r^ togö ban:föeperen / rbielrfe ben Car^ binaeï Confï-itefbig toefenbe/ en in 3Ön bingoëngroot beöagöen öebbenbe/ leet toaii / oftbebpefbe / betoöï D? nu mojl iniflTen ben feer uptnemenben S^erltcli^
d-» tuiio ier sgnen Don lulio da Corvacia, ujeïc*
coftft^'vatia Een fp baer tomenbe fagöen jonen ton* JligÖen ebeïengDee|ï<0obe opgöeben» Hoefnaghel banfiocm eni^euetien toe? ber tomenbe/ begaföemin bieniï ban ben ïlertogD / baerijp groote piobifie ban öabbe/ eé fluUieeïen rieet/ en fcöoof nen mantel f Slaer^. <©ocS gaf ijem Ferdinandus ï^ertogp ban tbjeegonbêrt jfioignen/ bat^gn bier ïjonbert gulbé p^aer^/acfit aaer lang: binnen bjeïcfeen tijt DPÖaöö^ aengfte^ nomen te berïttöten een feer ftöoon ge= fcÖjeben |Bifboef6.iiier maecte Hoef- naghel aï!^ bie gDeeiïtcD/ g&eïeeït/ en feerbtnbigötoa^/ op betanten / in be ïetter^ / oft baer be piaet^ lua^ / aïber- !ep betepri&eningöe/ aenbjöfuigöe/ en bebuptfeïen oft finneSenii / op t'gDene baerneffeniS ggeftSitben toag/batmet aïberïep aerbitfiepbt en tïeen Siifïoit^ feeng uptbeeïbenbe / en ïeberbe bé 25oec t'epnben at®tbefp?o6en gjarenaïboï^ baen / foo Seeï uptnemenbe göebaen/en foo bol bjercfe / batmen bertoonberen tnoc0t/öoe pemantbinnenaïsön ïeben foo beeï bingöen met Danben foube mo* eBeninaetfeen. aiierboo? gaf ijem ben ïêertogö ban Snfb?oecït ttoee bupfent souben Croonen / en een gouben ^eten ban een öonbert goubê Croonen. S^otö waecfete Hoefnaghel booj ben Mtpfct Rudoiphusbiera^etBen/ een ban alïe bferboetigl^e gieren / ben anberen ban be truppenbe / ben berben / ban be bïie* Ö&enbe/ en ben bierben / ban be ftoem^ nitnbe oft i^iffcöen / en Sabber boo;^ in fpecien bupfent gouben Croonen* i^p pabbe οοιδ berlitöteen 25oetfe / ban 5«ibcRen ièiMöec banber3®eereït roeii^iebcn/totfenbe €j:empïaren ban toetfcB^bm ftoffe / toaet bp W aïïe b^ ï»wp$f«m fcetbeïfittiflö t? tot^ |
SÖe gBebjacöt/ feer fc&oon en ïuHigli ■ om fien, ^ier mebe gusm {jp in tt^ a^epfer^ bieiifl/ toel50ngi)iicont/ en met óeerïijife ^aer-gijelötboojfien. %n bee^ iLanöen toeet icfe toepnig ban Ijeni tetogfcn / ban tot laques Kazet r^m* Perbam / een feer aerbeg fincyfeen toeer^ bigö tt bttoaren. Hoefnaghel om t'llof· ftöe onruff te fcfjoutoen/ gaam tooonea te i©eeiïen: ïl^ant ijp aitg&t feer leer en toeet-iuiiisDtoa^/ fnarijijS beeitoaec^ ïietibe / en gijemeenïijcfe firio^gisen^ tm bieren op / altijbt onlebigïj / foo met
berfen /ciarmina ,cf£petanb£rjs tema»®
6cn/ toaer in ijp oorS feer oÖee|ïic0 toajs / en foo bapper in 3Ön 3Latgn / bat ÖP een S-attjn^ BoetB boo^ Ijebbmbe / t'felbe fcoöeeï raiS/ in jleberïanbtftö lagi/aïii oft jlebeilanbt^ getoeefï Öabbe» toasi een feer goet - aerbicfj m milbt ilan/ bie aU?ig met goet befeöept en toelfpzefeentijepbi toijlte berteïlen/ en feggen. ^p oberïeben in't ^aer i oo, oubt j s. geeft naegïjeïaten
eenen foon laques Hoefnagey nbe^töiï" ber-f on|ï uptnemenbe en herbaren fenbe»
\0tn tjan Aert Mijtens, ^tSi{berban25?ufTeï.
Gi^elijfft be craeöt ban eenigljen berftöen bjancö foo göetoeibicö ijS/ batöpopemngöe foecRenbe/ t'bat boetbarften / enuptloopt: aïfo gaet get toe met jBenfcfien/ baer ban jong]&0 in eenen oberbïoebigen en rioedèégeeiï/ bie niet en tan berbojgöen bïijben. 3iet toeïcfe ootfe gefcDiet en bebonben aeti ben feer cïoetBen en aöeefïig^en ber AeitMijtens, biein gitalien/baec Öpmeejï5ijn Coiifï gDeoeffent/ en 30« toefen g^eïjabt öeeft/ toierbt gftegee- ten Renaido, banbe%atBnfcÖef^öSe« Arnoldus. ban in 5gn jeugöt upt* nemenbe pberigb giietoe^/omtotboï* comenöepbttnbe Conft temogeentos men: j^tet alleen met fepberett en tttt^ fienen/ maer ootfemet afte gteten ou fïeben: 9δϊ0 oocfe te ïialenbupten mw fel ban fgfterttïit eenen bobben/ baet een beïacBïijcfee cïucDt gebeurbe.i®ant b fiebbmbeetnanbeï bati^ijn boen/ 1: 4 bttootS |
jh i
-ocr page 189-
Ncdcrlandtfche Schilders, looft van Winghöi. FoLiSii
tte 00(6 be6onf! toegiebaen tna^ / tot $pnet:0ulp / üieltften Dem bolggt^eop üe \tmi büaltgOtaenDe salg^ (ïonbt/ (nfoubêben ^tefopDoubftotj^p gem afedefneben gabbe y om ban t'famen af te biensen/ liet befen ben ^tef lojs \ioe< lenbe ballen/meenenbe upt t)etfc{)2ic&t< fiepbt / bat ftp gemtelobeiuoutiiom quaet te boen: af f]?|ongg / oft {)ae(}Igc afliep / en gaefiebe gem bollen Ioop0 nae bet: ^tabt: Aerc pbertcD tn SPn (iuc/Uep |[)em bappet na« )|et boer^ fcfte ji®acct-bol£6 ftenbe öet berbaeH toluci)ten/en ernfttgf) bolgöen/ befteben Aert, m föcöten öem te fc&utten / mee# nenbe f)p jgem bet bolggbe om upt too^» nttDcpbtpetqaaetjSte boen. <i£pnblin# 00e Dem acötecöalenbe / befïrafte 5pn terbaeft toecft loopen/ feggBenber't u gfteen emd / sÖP fwït nemmer leeren/ enbecgöelöcfeettjoojben. ^e^öpljem toebet totllitö maecte / en bjacfiten bit bootlitöaem in eenenfatS t'öupjs. ^en l^aber bttbeniemenije /befeeefbé foon/ feggftenbe; !®at öelibp gemaecüt^ ftem tooo;,&oubenbe be mifbaebien ftoartt» Öepbt ban fuUfeö te boen. üjelcS Op berontftöitlbtgBbc met 3tjncn leer-Ujji: bte Op^abbe/om be lebcn berjBenfcijen Kcfjamen te becfïafw» atngö btn
meefier / ban 5tïnb?ienfetrci3ap oft Ben Risi/ cijS een biniïfteu bat tc g&tfiijieben motötVDefén/cffeh ma&en» Aert i^ ^ceï jongB tn %t&\m gcr oitten / en fröllberi bebeelbpeenen AnrhOni Santvoort, bi« mett Diet ben groenm Anthonis, te Öoom/maetüenbe bed Maria Magjor op €oper/en Babbe beei omgang met Hans Speeckaert. <©iier nae tc ^apd^ gfjeto- men/ to^ocöt eenrn s^eberlanber/
Cornelis Pijp gijenoemt, ^ier nae gfje· ]Öoutottotfenbe / maecHte beeï^Hitatr- t0féï0 / ?&i}ïo?ien / en Conterfèptfeïen / feer cloecfe en tlue^tfgi) ban bot, ©ter tn beel iaer bolftert/ beel iSitf^ iipitïé tot iBeeftfrjs gemaetBt ftebben* be / aiis bat 5pn toercBen tn beeï δεη ban j^apeïjS en boo? 't BeelCotiing* rocfe en anber HanbtfcDappen bJaren berfpjepbt. <êpn lisbe ©joulooe ben / en bier 5pn ftinberen tot be 25e(i- moi^et: bedelt öebbenbe / q«am spn |
bjienben te s^^uffel etl$pti252oetier6i benl|aeggbefoe(&en* geert toefenbe / troube $pn iBeefieir Cornelis Pijps i©ebutoi, ^ot Beeft βι^ ggemaecfit een on^ i^ioutoenHemeU baect/ met beel<6ng]gelen/ enb':lpo(}e# len/ meerbetaljS'tleben/ intoekfeöp Bern bappec en toel Deeft gl^equeten/ en (ïaet tn een I^ett6bupten 5^apelsF«. jSocöbteï €uangeïi(len/ berfcDepben Dan malcanberen / binnen 5^apel0 ber anberlfiltaer-tafeljs/ijs wan fiem eeit tot s. Lowijs, bp t #alep33 ban ben Wü terop te i^apelö/ ban Catharina, aU foo ben bjanbt tn be raberss naety en een fpltnter een ban be lEacfeer^ oft ^pni^ ggtr^ i^raet^enbe / altnaer ben Coni» ftigöen^cöilbet feer epgijentlgtfe Beeft uptgBebeelbt met open keel een crijten«> be bebieef^Bepbt / oocft een grootebec«> baefiBepbt onbec ben omfïanbt te fleert en te boet» j^otö tn befelbe HSercS banfiemeen 'Jtltaer-tafelban s.Mari» del Sccors, flaenbe met eenen cïuppel een <©upbel / bie onbec ftaer lepbt / met nofö anbet jfiguren enCngfteUn baer bp/ altCjS toet bappet en tloecfe ijöeBan* belt, ^m nacr booj onbefcöepbenöept 5Pneï ttoeebbet l|upfb|outi)e en 0aet 6{nbereti/tco£& bjoonen op jpii felf/met
©abec bpben befonberflen 25urii8ei:- l 3m fetnberen e^n gBefelien/fcBtlbrren
be tioetfemocoigterffjjepöé beelgroo* te (lucSen/bf fonbec tbiee/ bi« na Abruz- z& gBtboert öJtecben/ een be b^pCo.» ntngöen / en 'tanbec be iSffnöbeniss/ feer fieerlijtfe en fierltjffi gBebaentoe»» fenbe^ €pnblingBe trotfe Bp met 5Ptt 6inbtren tot Abrnzzo en Aquila , iTift Sietnboerenbeeenflncëop beer&/baet Ghriihis ggectoont toecbt in ber natBt/ Bet toelcfe Bp Babbe begonnen. Aquila, iteeft Bp onber anberbingBett gBemaec&t een boben ai iiptnemenbe groot fïufÈ op boetfe/ een Beelbarft ba» een HfeercB beflaenbe / toefenbe een Cru» fifip/ bolgroote^erfonrnsiêtn teert/ toonber berfietlncfe g^ecibineert ett CÖefcBilbert :ï©orB metgrooteongBe* ï^eBentBepbop cen ïeereen bïcgBel0C* δε otigBematfe / bat em bingfien iiö otn< alïèConfiewaÈCjs te boen bèrfifi?ic&eii· en tet^bjonbcren. ©an Bier te mont sBecomen tijefenbe/ Beeft 'iberBöfïör fhtcl^ ban beCtoottingge/ met nocB ft^ nigBeanbet/bolbaen«<ign alfo Bemaen^ befieebttoa^ een groot B^erlt)t& auc& in'tnieutoercfe ban^*Pieters Mertk temmken/rnerml^P tooutotoonen/ toat een j^eberïanber in onfe confl ber» inocBt* J^ae bat Bp 3ön onbtfie bocBtet Babbe befïelbtte %ouU}lgr& / ijEtBpte öoom gBefïojben/in't jaer ons ï^eeren 1 éox, ^ berBaeïbe (lucè ban be €roo* ηίηβδ ίβ nocB t'ldmfïcrbam bp Bemardt |
bat be ï^ofiötSe Jïabt 25iuffeï/itt vyonfe Conjï foube Bebben in befen onfen tpbteen bobbel eerlgefeebertie^ rtngBe/footi^ neffenjs ben berBaeïben fonflig&en Aert Mij eens, upt Baeroocfe ontfiacnben iiptnemenben en gBeefli' sBen ^cBilöer loos ban 3©tngBen: be» fcn i^göeboojen getoeelï te 252uf]rel/in't SlaeroniSi^eeren ij44» enbiuttgBom ïeeien torfenbe/ijö ootEt gerepft in ïten/en Beeft bp eené Carbtnael te föoom sBctooont bitr gaer, ^üt Bp in i^e? beriantentn 3Ö« ©aber-fïabt 25?iiffel toai^bjeberomgBcfeeerbt/ r^Bp tpnü^ ïytfe^djii&ergfjfbjeffiban ben^^m^ re ban Parma. ^ Beeft binnen 25juffei berfcBepben fraep (iucfeen gBemaeefet / befonbereen 3iltaer-tafel tot Goe- len tt 2&juefTel/ cfi(foo eeniaiiemee* ηεη) ineen ascrtfe tot be Ceiïe b|oet0/ toefenbe een 3jlbonbtmael /baer Pauwels bebjte0be|©ctfeïvije in gftrbaenfoui be ΒΛΙιε" ♦ bit ülibonimaeï / inöien bat^ Ut geeti itoee ban 3yner Bs^^öt en 5tjn / een ferr uptnemenbe bier c^ / en 'tht* ftcïnat fn j^eberïanbt bah Bfttiteiien iiS.j^otii 10 te B?ufTcïtot een tportoo?' JBeefïPt ian Mijtens, batiBem een feer
fcÖoon lïucfi/ baer Sampfon 'tBap? afge^^
fneebm bJO?bt j^ccB in een anber 25o?0Berii BupüS iiS ban Bem een feer aerbtgBe Pauli befteeringite, ssoena loos Bet Bert upt ben Haiibe / en in 5tjn pwetfebpöcn^^lÏ'njS ban ParnnaBatib? gBefJelbt en gBeiaetm Odavium ijan Wtm/ föl^p grtecomen met 3!)ngBeitn η J^tancroojt/etitrentBft 5;aer 1584, ^Kï Beeft Bp ootfe eenige feer frap fmc» ban i^mer/iêtBiiber/biebe ^orgtet Beeft gBetroirtot/ enijitoonberriowfi gBeÖanbeïbt/öeeï afgJ^cBepbcn Uan.be gBemeen ^eberianbtfeBe tnaniere / foa |
bie ben 3|ialianen Beeft fpaerlijfSes boen betBafen/bat jfteberfimberiS gB^ti Banbeïingetn beelbé Bebben/oft ffeeft* fefloffegBenoerBeegBeben enoo;faec& fuIcfeFtefbjrjg&en/oftmaetigcfeet ömt oniitefpieecSen»
Sen gBemafcBt/ïKfonber een Bet «ptne^ mende/ een groot fiufïi / ben ftn toefen^ beBet benoutobeBelgiea, eennaecBte ©ioutoe/ (iaenbe gBefeettent een eeit Êootjei/ boben ürelcfejS Booft tornt gBe« bïogBen ben tgbt/ bie Baer comt berlofs^ fen/en Beeft begonné een feeten lois boem onber ItcBi öeïfgte met ben SMw^M toefenbe berirebenban CPiannge/bte a!^ een I^rijgBfmani^gBedelt/en met eenftoeertinbeBanbt, ^SCtoee fhicfteit ban eenberlep9iifio?ie / op berftBepbett oibinantten / Beeft BP ooffe feer uptne* menbe gBebaen / te toeten / baer ApeUes conterfept ba uptnemenbe fcBoon Cai»- pafpe, en banbe S.iefbe gBep^icfeelbt toojt. €en ban befe finnen tot ï^an^ nauto/een nieu^tabt/ bier mplen bati ^rancfefoo?t/tot een €oopman/Da» nielForreau , een gtoot CoHlï-bemtn* ber benfelben isÈOocfe be berBaek
ötBeigica. ïpe anber bail A-
peiies 10 bp ben l^epfer. laocBijSbait Bem te jpraitcfoo|t/tot ecné Confl-lief* bigömi©ocioo| / een feer fraepfiucfe ban ren Andromeda, aTtoaet οοίδ notöï 3tjn berfcBepben fraep Contetfepifden nae 't leben. Cot jUibbelbojgB / bp Meiehior wijntgis, ijsban Bem een ^t* (ïojfe ban Pyneas, baerttoeenaecSte boeleerenbe boo^jïee^en tooitjen/ eere groot en feer Beerliefe flucfe met beeïbett aï^ 't ïcben. j^otB t^mfïerbam hp
Gornelisvan der Voort een gtOOtfitiCÉ ban Bern/ toefenbe βΒεϊ^ί'δ een luftitic, bie bOiinofd bffcBevmi b^n iS^piannile/ oft foo fenigiien fin. iBonjtsi romeif ban 3'iiiï repciicninalie upt beifiBepbeit;
^nleuen uan loos öan S^insfien / uptmmenDe
^töiibet/ ban25|ufid. |
-ocr page 190-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
öBeefïiööe ^itnten/eeti j^acBtijantfect/ met een Iföafcaraöc/ een laet öe 3^inbe# ren tot mp tomen/ eenen Pauius /giaptjt toercöenöe / ijier ban t'l^^ouüjen be# b^ocö/Cruafic/en anöer / toaer aen te fien ίβ 39« o|bineré en ölcspenben geeil inbe aeröicBept öec beeïben, ï©epnicö bocB 0ocbe ftfiflberge t0 üan öem te fié; toant öp niet tieel toj ot&t / jgnbe geêrn bi» ööefeïfcBap / bocö S^en bj ontfeaert/
J^becbeggenebie ^nttoerpen/en onjsHeberïanbt / inbe ^c^ilber- tonHgömtfötigöBebben gDeraaecBt/ goeftmen niet acgter te (lellen ben ber^ roaerben entonfltgöen ^cDtlberMer, ten de Vos, ban Hntujerpen/ bie ban in 'jem bïöttgötot beConfi Jtalien/tóoom/iaei netïen/ enanbeu SlanbenbefocfitSeii' benbe/ issgficfomen in't <i5iïbtt^nt' toeryenin't giacc ijjp.^Öna^aber/ Pieter de Vos, quam in't <6iïbti'Siint<· toerpen ^nno ij 19» Pieter, bea^ioe^ ijerban Marten, toajjoocfe eenuptnei menbe goet ;êcDtIber. 90ceï öeerlgcfee ftÖoontoertBenD^ft herten gfiebaen/ èebbenbe em beerbigDej^anbt / aer» maer met een fean l^öttjS (ittón touttn^ bs/öabbe jtjn toermaecS ben tijt boo? te bienafien. Deeft naegljelaten eenen foon/en jtjn ï^ifcipeï/aÖeDeeten leremi- as, oubt ontrent i S.^ia^r/ben taeïcSen een groot begin ban tojfi colo^eré öeeft / öe&benbeonlangösi ootfe g^eieerbtbp Francifco Badens t^mfïerbanuioos ban |
aaingcn ig geflojtjen te jprantSfoojt/ ίβηηο
leüen Uan Marten de Vos, uecmaert ^cöiiDec/ ban 3entiajerpen.
bïöD en ïufïigB 5ijn bingoën foïojerem be :öeeft oocfe beeluptnfmenbe Contec feptfeien naet'icben göebaem ^ónoi· binantien ber ?©i|ïo|ieu/ manier/ en (ïeibtfclen ber beeiben/en in fnmma / sp- nengöeefï/ betoöfen oberbloebicö be |0^tnten/bieban ίΌο? berfcöepben paet-fnijberjS uptcomen / en in fHÏcS gDetal/ batïjp in be beeïftepbt ben anbe^ ren Marten, te toeten/ Hemfkerck,te bo* bengaet/ oftten minfïen gDelrjcfeijs: bjant Dp biaiEi feer oberbloebigl^ / beer« bigft / en bafl in 50η teptfeenen; en toaiS eenfeer (ïatigö/ groot / en ftoaerigbioS; JBan. Ilptjsgöeiioiben nu in bit 3iaeï iöo4,in goebe» owberboin» |
F0I.182.
mtt tols^m nutie lebrnjsi Der bei^maettie
leuenoe i^DecianDtfcfje ^cöilöerii»
i^et ïeijcn Uan Hans Fredeman öe 1 ^φίϊ^
berbanILeeuUjaerben,
booj öenen bergatlbtié banbettSlotti göen oft #agie/ bie 00 SönjS 5^eereit ^eerbt fittenöe Dem bergeft/ en moeteÉ bocö Daefï ben iBeefïer oberïeberen oft ïaten, iBieban niber gDemoeti^nef* fersii^ön toetenfcSaiJ /fal boontjntoe* tenfcOapDem toetenbe betorjfen/ t'sïr toatmen fiem /oft ban öem fegöi / Φ*
ïijcit Anthoni Coreggio,Andreas del Sar» to, enmerr gDtbaen bie men
quaïörfe oft niet con toijfmaecfeen batfe petconbenoft groote IBeeftersl toaei ren» Doogöitioebigöe fulïenaïtnbt ben oybarenben toocB ban bert laeten^^ buncScnöepbt ojjenbaeren/of öun bpec gebiafen toojt oft niet. tpan tijS te ber* bjoiiberen / bat be befïe |®ee(ïerö fom«« tpben fuïcBban aert^n / bie booi 8urt DoogSi berflanbt berfïanbigöer beöooi''
ben bjtfen: maer ben cberbïoet be^ ge^ U3inji bjengDt Öun bitfetoifjS foo beel bjinbi in't fepVbatfe'tCompajS berïiei fenbe geen (ïr efee en öouben: geïgc^ ben ouben Zeuxis,bie inbe groote«©Ipm^ pifcöegijemien bergaberinge picntte/ met eenen jBanteï baer 3P«en op (iDiibtnftebo?bufrt in guïben3Lettersf. <©ft gPöcB Athaeneus tn3pn i boerfe beiteïi ban Parafius, bat 0p Bemfeïbeti
ÖoeUjeï (if& om fuïrr te bi'rmi)ben)mrjn befï bjii boen/om ben fdben te toapencn met toaerBf pt en mactliitSBepi/ in ben CoïTffenaêrsi ^erfoonen en b3frrfeen ie ïoben na berbienjiesu €n inbien irS mp ETgijensi na pemant^ oo^beel in b'ober» bïoebicBepbt bergrtjpe/ bat fai mp ber^ pBeben / en be goebe giinfi oft te deen uennijs op ben gijefcijobm üiefen: brrBoyenbe bat Beni oorfe op t'fiecBt glietraicfe ban mijn Bocgii bfrBfffcnbe 50en/ üieimnbt onmaetlöcü insgnen SÖeefï ffprtrigcn fal/ oft Bim bertoaenb^
trfe berBeffen/op 'tgeen Bemmaer ee^ η tijbt langö i0 gBeleent / gBeïijcfe , ^^
Ac bat itfe nu Bebbe bifffije* ben Oetiebcn ban ben bfr^ maetbe boo^lutStigej^eber' iantfffjefcDiibtr^/ ber bjeic» feer fcef-biaet afgefponncn/ oft booj Atropos afggefneben 10 / en foo beeltc]^ bermocDte Oaerbe namen Deb ontrurfit/om 'tgerucöt Öaer ontBout of gebacfit-camec ecutoigö webe te berrie^i ten :fo fai mijn bïpt ernlligö fïrecfeen be tigenbjoojbicf) ïebenbe baer oorfe bp te boegöen / aBelötfe icfe aïree Debbe ber== gaeit eenigöe ï©iffipulen/oft fonen ban oberleben bermaerbe ebcï gDeefttn / bie itfe booji0 laete beruflen /om bat irfeer toepnig anberbefcïifpt ban Debbe. acBt bjeï / bat mijnen boigenben arbept ban ben onbeöacijten eenicöfinö birif" jitgBen aenlïoot fal onbirbjoipen 3011/
Dit heeft ghetnaeckt een Man welluÖigh in zijn leven. Die deuchtfaemhcyt bemint, en eerlijck heudt verheven, Parafius een Man, wiens Vader-landt eerfacm 't Vermaerd· Ephefen is, 'k wil oock mijns Vaders naem Evenor fwijghen niet, van wien ick ben becleven, Natuerlijck Grieck, en Prins der Schilders wel bedreven.
in'tewïanbi 5Linbo Bu« Bab^
be gBefcBtïbert/enbooi oogBen gefïcit/ gTieitjcfe Bp B^m in spncn Oaep gBefien / fo öp met bufgöe berfen te fien^
suict
^it toiï bocB qnaïgtfe ober eenco.^ Wen / te bjpten / be beugBbe eercn en ïis* ^n/ Eji bjenujïigB oft bprtelteieben: ISpcBtans roembe Bp meer aï0 ban IBenfcBIiitfie öinggf,^; bat βρ |
-ocr page 191-
Hans de Vries. Fol.iSi,
i0ön 5Ön scoote toïcomcnöepttt in ^ Confï isöooi öenentnjgnleben öer* löaelt: ;©an om^rjnpiacftttcöeptnocö te öetogfen / aDrfgcfemen t'jijnen tgöen tïjoesö fcöoenen mettoerfcgepben ïebei- renflricften booiWocDten / Baöbe Para- fiusbe^gne boen maften / enbiocgDfe bangoubt. €nic6at0ttoel bat men Jefen J©an quaigcfe metfc0?gijen oft fegeDen tot een ncber deen gfteöoeïen gigniereifiei^abbe tonnen ïJiengöen / be» toöiöpfulcfe Uan aert toasi/ enfitö felfis fuïcfeen grooten iBeeftet tc toefen feen^ te/ bie (ató beröaiït t0) benmoebfgöen Zeuxis 0ab oljertroffen» 0u jgn t Doeg niet aïParafijjbiefitö oocfefeer piacDttg «pt|ïeïïen/en oijer ai boojt boen/ t'toeïc «iet fo ïicöt te öerïieteren alis toeï te De* ïafcöenisf, ©aerombaetifftbanmet mgn bujS üerre göeb^acöt toercBb^p^ Igcfeljoo^t/ öegtnnenbcaen ben oubt»· fïen bec bermaerbe ^cöiïbers; / bie tth nu toeet noc0 te ïefeen / ben toeïcfien ftet in φβΐιφ t0 toegggaen/göeïgcS get mei mecc iong^ecsÈ ijsgöefcöteöi/bie ire 'STeptfeen-tonfï aenbangöenbe / niet toeten toaer toe 0un Dej^atiicte Seeft ïieroejien / oft toat beel fp epg^cntlijffe te berStefen fieftben/om uptnemenbe te too^bein ^at iiS foo g^efcDiet met Hans bei^jtesÈ / toeleven toajs göeftoi ten te Hwutoaerben in i^itfflSnbt/ in t SlaeconjBiïleeren i j 2.7 »^iini^abet toaö een K|oog&bupfcö / €onafiatjeï oft 25ufTc&ieter onber ben l^rggö-oiierflen lerrich Schinck. Op be Confï Ö^e^ Helt te SLeeutoaetben / ïjp een
ber ban ^mfierbam / Reyer Geentfen |
genoemt/meenbe te too^ben een <0ia]S- fcij^gber. Sifé öp bp befen bijf SSaer toa^ getoeeil/ guam te bp beis renöc iiltjölgcfe en rans.5&a Uja« op sijn Con(ï UionöerOoogïi fe^agöen&e/ ttt^ futötiflD 6obenmaten/ cpstjn toeten* fcDap coemenbemetbufs^e toooibm;
;êtabt3S ^tgilber/el flec&t gefeïie/baec tfp niet con toenemé/ en ijS na ttoee gia^ ren göetrocfeen imöjabant te iBetctje* kW baer ÖP beel tgbt fiec toaji/beei toe- fenbe gïjetoent op i©atec-bcrtoe, ï|iec en t'SiInttoetp toa^ boenbe aen be Cn'uinpö-bogen Sfi®, i s boe Ifeepfet carei met sönfoon Philips öaet i$igöe«· tomen. ï^ier beröient Öebbenbe eé beeï geït/quam toeber nn^jicöant/toi €ol» ïum/ Daei' öp fcöiïberenbe eé Cafel ban JBlp-bertoe / bnnbt een 3fói(i-maBer oft ^cöïpntoertfeer/ bie öabbe be a^oer^ fecnbatt Sebaftiaen Serlius oftVitruvij,
uptgegebéboo^PieterKoeck:tierefc0?eef
ban baer te liaettöeï bp een ^cBilber / ggeljeeten Giaude Dorici, toclcïtcn Öem liet maetften berfcöepben bïngften baec l&etfeirgen in quamen. ï|em toais ooc boen bolmafeen een Cafereelban|$et> fpecttben/baer eenen Comeiis ban ©ia- nen toajs ober geflo^ben / befé fiabbe re^ beigcfe bec(?anbt ban befe bingen / botö op eéftoaer maniere:bit mercKenbe/be^ be B^ie^ fuicfee bïrjt in beejs €on(ï/ bat gpf0mettertijttetoegebjatöt meteen ïicöter en boenïtjtfesr manier* ^^^'^int* toerpen getomé toefenbe/ maecfete boo? Willem Key een ^erfpctt/ alleen Sou* ten po^taeï/in 3gné ^of. ï^aer naer tot Gilhs Hofman,op een pïaet^ tegen obec een poo^t / maecfete öp een groot fpett/aïjï een boojften in eencn Öof.ii^iec mebetoerbennamaelisbeb^oggen eent'^ ge i©uptfcöe ^bellupben/ en ben fè^injS ban (©laengien / meenenbe bat Det een natnerintè göebouto en boojfien toajs. ^p teprfienbe boo? leroon Cock ber- fcöepbf o^binantif Ijan jBetfelcien/
Dan
Ncderlandtfche Schilders,
Solck Godt, als dickwils my Parafio wel eer Alllapende verfcheen, fiet ghy hier min noch meer.
flÖeïuffei^^titöerteï&É/ fötaïfcPbe
be^p Anftippum , afjs een tjoojdeïlec eller iï^olDtü&^bt oft üjellufï / en laa0 ooffe niet öiomgcfe in $ön toercfe: maer ÖÖeïgcfe Theophraftus tn'tOÖoeffe toan 06
Nu fegh icfe, dat den eyndt van defer Conft is vonden: Maer t'onverwinlijck eyndt my hier houdt vaft ghebonden Dat ick niet verder magh^ d us heeft en yeder Menfch T'geen hy te claghen heeft, oft niet en gaet nae wenfch |
ban 14· (httBett / ^etfpecttben / -^em^ peljs/iioben/^aïepfen/en^alen» 'Sen ttoeeben /fiutfeen / tnfienbe en ban boben fienbe i^aïepfen / upttoenbiglj en intoenbigé, 'S;mberben/<©baïen/0er^ fpecten/ met Del^untten intmibben/ booj be 3|nïeggöer0,Cen bierben/ ^e^ puituren/ ontrent i4»}iufSen. a^oo^ Geerart de lode een jpontepn boetft I nocö ttn o^oecfe ban Stircöitecture/ ban feebgfColomnen / enelcfeer Colomne toei;c6enbgfmaeï, j^oc^booj Philips Galle ojbinantié ban ï|oben / <0angen/ engcoentoagöenjsy op be#erfpectgf/ met booïtoegDen. Jlcc0 om ben felben/ booj Μ maecfeer^ / aïbedepfci)?gn= toerc6/ban|Ö0itaIen/3^0etfcn/'3i:afelen/ 35ufettcn/en bergïjeïtjffee / in iderfpec^ tgf, Boo?Pieter Balten een 25oej:feen/ g^enoemt Theatrum de vita humana, op be bijf €oïomnen/eerfl; beginnenbe aen beCompofitatOt be Tufcana, bat toaji ben ouberbom / en foo boojt tot be μ e* lancoiia, öe boobt /öjefenbe een iantoi> iie:öier mebe toacren uptgöebeelbtin fesSbeeïen be ouberbommen bpjs SBm^ fcöelijcfeen leber^» ^p Öeeft noci) Qije^ maetfet ^poeïgen/ Compattimenten/ <0ioti(Tèn/cn €ieraten/bat aïleji tod be^ ïoopttot i6,25oetfeen.31n't jaer 1570, boe f l^epferi ^ocöter nae ^paengirn ircffeenbe quam binnen SJlntoierpen / |
bagDen beerbigö toefen/ ilueïcfe wet grooter blijt te toege biacfit/ öier boo? gaföembe spatie ^o, aijcBrbaelbers. :©oe toerbt banOucd'Alba afgöeïefen Öet l^arboen /en met eenen tcocö l^^ie^ om 5gn bipöepbt met sijn gijefin nae ^^ feen/baer toonenbe meer aijs i*iaer/ban baer te ILuPcSeen Saeren fialf:ban baer/aïfoomenban bjebefpjatii/booi ben <i52aefban^toart5enboigi)/trot6 toeber nae Hnttoerpctven creegö (iracr te 25iu(ireï te fcöilbecen/ booj ben cre^ fojier Aert Molckeman , een ièomer- Bupjsin^etfpectgf / baerberfierenbe onber anber een open beur/ toaer in/in't aftoefen ba^jiess / Pieter Brenghel bin' benbe Öier be reetfcgap / babbe gemaect fenen 25oet met een befegbelbt Bembe / Jiap boenbe met een a^oerinne/ toaero om feer geïattBen /en ben ïlecr feer aen^ göenaemtoajs/bie't om groot göelbi ntetöabbe laetenuptboen* jBtbbeïec tijbt raetfeten booi Mons de Bours be ^paengiaerben t'^nttoerpen ban Set Cafïeeï/en toerbt be 25o|göerge in Dan- ben gOeg^eben: bee toerbt vnes aenge- nomen in ^tabt0bicn|ï ober alle tificatien / en toag öier tot be bclegöt' ringöe boo? Parma, en ben obcrgangö tot 't Saer 15 berirotfeöpmet 3ijn göefin/ met recommanbatie / booj jf rantfefoojt nae 2&?upnftogt6/ bp ben agertogfj: i)ier toajs Dp tot t'jaer 1 j bat -llertogiiiuiius oberleet. BujS vries ban t'ilcrtogöss ï^of Wolvenbuttel ber- trot/en quant in beflabt aSwfbjijcfi/ baermarcitenbeeen caefel tot een be- graefni^.^ïnno i j^i.quamSpt'ï^am* bo^gö / baer gp onber anber geeft gbe- ftilübert in ^.fieters a^ercfe/in een €a- pelle / boo| een ^utoelier lacobMoor, SiiubrgraefnijS/ een groot i&erfpectgf/ baer chriftus.^^upbeï/ ©oobt/enï^eUe öeefi onber boeten. <®nbcr tomen ttoee Öalf open (raenbe beuren/ baer beeï om too|bt bertoebt: toant men fieter of menfaegö boo^ren t^ojtariop eeneii tiiip, >8nber anber eenen Jöoolfcöen Wi toobe / oft üertogD / opperfie ï|of- meejler beiS Coning^ / fowber toel bup- fenti^ooïftöe gulbenom bettoebtfieb^
bier^/ een ton boter/ enbergbeïijtfee: toenfcDenbebe berlieferjSbatbe^ ftbil- berjsganben motsten bebjet&t toefen* g|n öeejs fdbe Capdle / op bit feïbe (iuc op boecB gbebaen / babbe 0p gemaetBt onber een oberfieetfeenbe Cornice, bie met ttoee teritié toast onberöoubf/toeïc fie men ban bont gbefnebtn foube mee#
baft googö iji meent t'boïtfi batter na- tueriijcS eenbjanbenbeHampegangt % toaerom bed berïiefenbe toebber^ gem quamen gbdgcè befcbeïben/bat bp Öuii babbe boen berliefen/ t toeltB fipber* faeffete/feggöenbe: 3®aerpm fp gbe- toebtöabbeiT. ^STe ïi^ant5it6 op r#of/ 5gn banbemgbeftöilbertbp Orpheum allebepartgbiffi5f bpmaltan-
bet^
iietenb%oogöbuptf£ïien öemmaccfecn i ben/bat i)et een natuerïgrfie open beur eenUlrcfe Criumpöad en mofi in bijf, toa0. 3ftnber bertoebben een^g||eïatÖ |
-ocr page 192-
II
i
htt: mnt m iKcenöimtS-ijIaetjï/ baet: men b^ede moet jgouben / en De b^onc&e beeden met mosé tiecgten.;i^oe liiasi vnes imer tn ;g>tabt!8 bienfï, ö^p iie tiieuün5aebt-fflmet5ön oocSbanöem etÖt (iuffien l^eifpecten/ met ïlifiojitti öan be öefleringöe* eerfï / lufticia en Injuftitia./8j:toeefl/ Confilium. ï©erbfl/ Pietas, in eenen j®obcrnen /3i;eiii»el löierbfl/ Concordia. ©jjff} / Libertas. i&cfi/Conftantia. i^eöenfi/öet teojbeeL üclftfï/ een fïucl^/ batmen be0 ^omerjs fielt in be feÖoo?Heen/ met een ^erfpect Iwn eenen boog: Öterinftt optrappen öe Êeben/en eenf ï|ont nae t'ieben tsooj be/SCroutoe* ^^tfc^onben^ierbinnen
eebangen Difcordiam, Sedicionem, Tra- ditionem, Calumniam falfam, Invidiaiii,
en alïe quaet gefpootfe» a^an ^antjirfe te#amboiö0 toebec flÖe£omen/maetfe^ te booi b'i^eerHans Lomcl een <0aïeipi ften tn eenen öof/ met een boojfien ban fltoenicDepbt: reclit tegöen ober be lerije/m'tfelf Hof/een fjoutcn fdjiitiW Ktt ièiofpect ban een bpftaenöebeur/ toonenöe «cnenl^Dbei; met^toanrn/ fn onbec ööefföiïbert be 25oomfïönt^ men / toeïïfeer toppen natuerïijtê men boben tTcDutfeïfiet / bjojt ban bcïen metberbjonbecengeficn. ©co? ben fel· ben i^cer / tn een Cajner tegijen ccncn piatten folber/ jgnbangem op eenen öoecfe tefi'en in'tbercojtcn becfrgepöcn ^pler0 oftaSaïuflerjs/ runenbrroiit«· om op be ïöfien/ enb?a0Deneen]^ioOi= 0Öer biercante folbcrtngemetbicrfiin' tigDe pertfecn^jotiffm / iü't miö&sn nocö oebbenbe een netbfeping^e op^» tojaertsJ te ficn. I0an ^amboigij nuam Vries te 3ê?aga/ aïtoaec jgnfocn Pau- wcis βοίδ in befe Confï een tiatnemeiibe iBeefler bJefrnbe / maetfete booj ben a^epfec eenen platten föïbcrop boeifi/ ftoee öonbitt boeten ïang/ en tacijiigg b^eebt/ beiöoogenbe fbirtDCÏffeï met bert ojtenbe t^gletjö/bsrf ierenbs t'meïfi fel met <6?otisTen/ in t mibben biengen^ be een groot open ronbt al op 5Ön ftJfee. ji^ocO tn een anber iè^ïette / eenen pïiit^ ten faibcr/aïlejs op b?n punftï^icc lua^^ ten gQercöiïbtrt be ttoaeïf jBaenben/ en't mibben een groot ronbt / luppiter met ben bityem/ ba onbec op te fie«/ge^ |
ïgcft allei^ t^ ban bnber op teftett /^p^ lerjs / aBoomen / en Öupfen/ op be fpectöf* Pauwels ter begöeertc ban ben Itepfer maerEte tiotD tn be palette een iderfpect meteen boo2ftenbe4^a<' ïerije / in eenen 5l|of met een jpontepne/ altoaer ben mtpifer alitöembergiffcn»» be biffitoiijs meenbe booi geen te gaen/ en guam bitfetoüii fien feOriberen-^Daec Ï0 οοΓδ tn be &erc eer.SWtaer-tafeï/met binnen ecnl^errijfni^/ ban Hans ijan 2l[6en:en in b'een öuer/ ban Spranger be bip Marien: en b'anbcr/ een Emaus, ban lofeph switfer. ^^eejs beuren gefloten/ D?eftvnes upttoenbtgö gDefcPberteen |0£rfpect/ ïatenbe eerd be beuren gïat effen maecSen / bjacDt neffenö be flup- tenbe bergaberingDe eenen biereanten ^jijïer batmen geen bergabering^e ran fien / t'bjcïffebenjfeepfermetberbjon' beren b3el bebieU i^ocö öeeft Vries gj^e^ ojbineert berfcfiepben :jf ontepnen boot 5Uti JBajeliept/ εη Camera/ toaer itt tjp mociit fïelUn 5ön fcDtïberöen tn oj^ ben/en ie maften bat gp mocöt gaf ober aï in 5tinen i|of beberfet / fonber te ton- nen 5iln g^fien* i0aii qnam vries bjeber te ïiambo^gö / enmaetfiteboe
Pijarifcen bïojt «pt bf cempri gejïoo' ten: t'anöer teg^en ober / baei· Chrirtus be Cooperjs enbertooper^ittiiiaegïjt. Wan ï|ambo?sÖ / boo^ toijfnmJien / en
raiJeii öan Gillis Coignec, guam vries 13intfler&am / mebe b^engijenbe eenen 2$abdftöen tfio^en/ baer Drbeeï toercfe in gDcbaen / en jun göcficDt boo? öab SÖebjofeen/toelcfeen nnfouöe bJefén rot eenen i-ieter (©berlanbet t'2em(ïerbam. ^anStnjfïerbismtrccfe vries imt^^t^ fin in ben bioonfn/ban baer bie* ber te ï^i^mbo^g/öp öeeft nu 1604. uptgftfben een feer fcöocnsöoetfeban JBetfeh rje / toaer in tomen tot bgf^ itgö lïutfeen / öjbbenbe baer aen boen- be gijebjeei! baii in t'beïegg ban Sfint^ toerpen/ foe onbertufftgen: <©otB geb* ben bem gÖeDoïpen 5πη fonen Pauwels, en saiomon. «®ot6 ijS biet bp een feer ïeerïtjtfiecïaeronberbJijftnge, Pauwels p^uweU* boojnoemt/ Öebbenbe berft&epbé VfieS' benen ^tebenbefotDt/ Uioonbtnocö
ticmdec^
Ncdcriandtfche Schilder j. |
r3fm(ïerbam/feeïtïoec6Ij}tfiboeribe in be felbe Conflen bangst jclr 9 e/en ^er^ fpsttiben/ ftDilberenbe ban <©ip-beraje beeï ftöoon c empelen en ISertfeeiv foo toel Sntijtfe ais JBoberne / en alberlep öDeboubJ. ©enanberenfoonSalomon, toa0 ootfe een goet Jt^eefleiV en (larfin ben ï^aegD/ bitSlaer 1604*
i^et ietifn üan loannes Strada- nus,uptnimenbe ^töilber/ ban25jugge*
0Ê3S j^eberlantffije Beigica, metbe ^tebenDaf^r ;ï^ofÖter^ / enfteeft Sbeen tleen ocifactfe Öarbïrjffe te befeö' toen be gierig^e bïocmboerenbe ft^oone iplojenten / batfe ïjaerontDoubt niet alleen be bloem in be €onft banScuipiu. ra, ben ^eberïanbtfcDen loan deBoiog- nie:iBaer ootfebenuptnemenben Hans banber^traet/^tötïbeï ban25jug^ ce in ©ïaenbcr / bic fpaijs loofe circe, fmeetfeenbe Calypfo , cft iootertflöe Alcina, «pt 3Dn ©abfrïanCt ïjcubciibe/ bp ^aer ïart grijis en toit toojben/ gije» itegijen toefenbe ootfe 39η boot gi)e^ |
fpjongïijcii npt f&cog tbd bcojlucfttig ijup0 ban be Sinberen ban ber ^traet / toekeer g?aacBt untgeropt/ berftropt/ üft in bercïeening^e ig tomen/om öaife 28o. 11 i 7an éi.Donaes i^ercft te 25?ugs Rbe/ombjacèten Carel de Goede ^zaef/en 19-«.i^o?e(}ierbaialaenber / een biet<0^ieffföap ontoetlicfoube Bebben befeteiu Hans ban / btemen bcel Stradanus noemt/Sebbcnbe ba inlgtïaeni» ber el taenilicfe goct begin in onfe fcnfl/ ijö gerepfï in Sjtaïisn/ en ^ebbenbe boo? 5Ön taoorplaetjs berco^n ƒïojenten/ Seeft albae r beeï ftboon toiïffeé op't nat «n ban <8!p bertoe gebaê.^p beeft ootS Vafarij tn bt faïe ban br<s Ι^ει t^gen lepii/en fn beeï meer plaetfen/een groote Iftuip gljpba?n/ m t0 boo? beeï fuïtfee fcboon oojfafec een ut>tneraenbe beerbtg metjler gctoo?bf,i^p Sceft tejf ïoienten in beBertfe ban be Nunziata, gebam em groot iieerltjcfe fiutS/toefenbe een Cru* tifir/baer be mrijgffen etfiten onber an^ ber ootfe befpongie in een ebirfe-bat nat mafeen oftboppen/gelrjc beejsojbinan- tte gijtfneben ijs / en in i&jint upttomu 5^00? beiiï^ertogb D^f ft ÖP geteptfeent beel patroonen ban C^pgten/ foo ban be iirijgé bejs i^ertogen Cofmij,en brei* beriep jatöten / feer aerbigö en berfier* ban ojbinantien / gbelgrë top befe bingen boo^Phiiips Gaiie,cn anber/beeï ftenupttomen, «©Öeïijtfimen oorfefict ttoeebetlep |^ffié/beelbttfianbe i^eer* ben/gl)e|laitigD nae ben aerbtban ber^ fcDePben Hanben: <©cf& neffien^ Hemf- kercken begonnen toertftenberStpofieiS Set beel geöolg/en beeï meet anber bin«» gen/toelti^e bieons gbenoegi)faemam^ bJtiiS boen / en getupgönijs geben sönen oberbloebigen tloetften geef}/ fo in't oj· binrrcn bfr J^ifïoiien/al^ tn'tfieUen/eïi toemaeti&en fijner beelben/met alberlep omfïanbitöeben ber Conjï. ï^p ijs nu bit jacr 16 o4.een b?p gefelïe ban 74. iaren/ en een rierlt}r& Ut in biCrabemie ban be Cepcfefn-fonft biitré jpïoietiten/ïeben*
een met be bloemen^gner baert^f norg ftiioonber toefen j^eeft toeg0elanggt«
Sjan Gillis üan Conincx- loy, ^tïjilber ban i?Jnttoerpen«
X τΐίη ttoee oft b^p berfeSepben 3|taïi# V aenftöe ^cij?öberi/|)eb iefe göefien fo rfaemfpiae efe aliS anberjs beftb?öbmf g?/baf r geöanbelt toojt ba be ttoee ton- li é/^rbilbcren/en 25eeltfngben/toelf6c bi cuertreffenfïe 10/ ai biengl tot boo^ beeï ban onfe Confï boo^t/ bat ben ftbiï- ber aiïeis maet ftt/toat be ooge bejs 5Ben^ fcben met bégefttfjte tan begrgpen/beit i|eme!/be locbt/berftbepbf beranberin* gen ba toeber/be ;g>on fcmtrjt öaec fira- len boo| be toolcben op ben fieben/ ber- eden en baïen aflatenbe/tTomtöt bont" 6er/tooïtStg& regDen /fiaggel/fneeute/
Hans de Vries,Toannes Stradatius. Fol. i $4^
beenbttotöarenroembecbojgentebe „ .
taiiren Biutigïie/bieDcnt boo?tb|atiii/ betn eenen (ïtUengeruiienfïaet*
tn baer t'eerfie Ueiit 3ijH oogOen ber' bten oitjS toetoinenber tijbt ^taliën oft
ffÖeenen/ beöout ebet.toei fo beeï roem/ ï^rtrurteη m UcÖöem cntBoube moet/
batiipijaeriöomljeuofttnfaooilingijS/ foofaimiaenberten mtnd^nöaergbe^
Det 'ujekfeijptó cöetoojben in't %m troonen/fuït6eenbcfonbera5iuggeïin3
onss 3|ecré 1 ƒ 5 6in alfo tcfe bcrflae/oo^^ te ficbbsn gbeijabt/bte tftfioon Jfïo^en' |
-ocr page 193-
:: i
Nederlandtfche Schilders, Barthoiomeus Sprangher F0L185V
allelierfcB^pbengepbtijangtoenen/ in Iioomen en Helti^n / al^i ben taccDenöen iLenten 'tsdebogDelt tot ftngbenaen' git(ien)iet)iiec&t/ batben^&eeltitDou^ Uier tn5pn (leen onmoogj^lycg te boen balt/met meer anberrebenen/ ïjetog^ fenbe 't ^tgtlberen een betjaUgcëer oft ineerber €onft te toefen / al0 't 25εεΪ0ί' IlouUien.tï^tt fouben Qelpen belicfttgen oftUitnnen / be confïigge toereiken ban ben uptneinenben ILantfcDap-ntaeciger Gillis van Conincxloy,tan SJlnttoerpen/ Die ban 3pn l^aber en iBoeber^fybe liS ban öaber t'öaber (fo ιηεη feg^t) upt be <Γοη(} ggefp^oten* i^p i0 g^eboo^m taintöjerpen in't 31aer on^ Heeien ïi44»ben ^'".^ienuarii. ber0b]arenban252ufTeI. geeft be tonft aenbangen te ieecen bp Pieter, ben foon ban ben ouben Pieter ban 311cï|ï / te beeïe booi fiennijs: toant ben ouben Pie- ters?||upftj?outoa0be^u(ïer ban Co- mncxioys lüoeber/ ban baer quam Co- tiincxioy hp een anber |©eefïer / söeöee^ ten LenaertKroes, bteban 25eelbenen ILanbtfcl^aptu^otDtban WattvmtB^ ïp-bertoe» 5©oe gingfi öp bjoonenen |
toilltfpn cofïi bp GilUs Moftaerr, bjerC" feenbe boo? fitÖ feïben. I^ter naer ijs öp Cerepfl na 90iant6rtjc/|&arï)iS/<a3lieni / f η meer jjlactfen iiefoerfeenbe/ meenen^» be na 3!taïte te repfen: ban alfo öem een 9^oubiltjc6b]a0 booi^eDouben/quam en tronbe t' sentbierpen / bacr ïjp öem (ïabicg öecft geöouöen/en aïie bfjs (ïabjs beroerten onberftacn/tot ber tgbt batfc i'iSbeïcgBertgöetooiben/ boequam&p in^felanbt mcenenbe in la^ancferijcfe repfen/ om spn gocbt bat 8p baer fiabbe te berroopen / ban bleef in ^eeianbt/ tn iiS met spn göefin uptbe j^eberian&en bertrotèen/en ging tooonen te jprant=' feenbaei tn t^uptfififónbi/bacr Ijp toasi ben töbt ban tgien ^aer/en t0 ban baer tomen tooonen t'Simfïerbam/ altoaer fip nocö tegen tooo^bitD '0P Ö^^ft in 5pnen tqbt beeï fcooon toertSen göe^ paen t'^nttoer^en: (^nber anber een groot f{ut boo2 bé Contng batt ^paen^ gien, jsocl) boo^ ben 3iongeiing tn jpn ijupij/buptennnttoêtpen/eenfiuffe i boeten lang/ boc|& be SongDeïingOlier* benb eert bolmaeckt toajE^/ tocgtet mee^ (Ier lacob Roeiandts Sfibbotaet tn ben uptroep/ en Itetet boo^t ogmaerften: en toaseen^^eeriijcfeicDoon Hanbtfcijap. ïlpto^odjt oocg beelboo^ ben<roo{i>< lupben/bie $tjn bingen öter en baer ber^ boerbetu ^ gDcItjcBjc te jprancfefoo^t oorfe / boojbefonber ï^eeren en lupben/ oocfeeenigöeducfeen booj bert Mtp^tt maiienbf. C2im(lcrbam batt Dem een feer ftöoon groot (lucfe/ tot be lieer Abraham de Marez. φοΓδ totlan Ycket,ceaen groeten öeerïöf 6en boecit/ baer Manen ba €ïeef be beeiben in geeft göemaetfet / en tjet een uptnemenbe aer* bigD Hanbtfcöap / met geeritjcfee boo^ men/berfcDiet/en boojgronben /en een goebe ojbiitantte» 0octt iii ban gem te l^aerben tot b'ï^eerBurghraanClaefe. ban öem eenen fcöoonen boecfe/met een feer aerbig&ilanbtfcDflp / met beelbe^ feeii^ en beejlfeenjs, ©an Marten ban €ieef/t0t Cornelis Monincx,te JBiöbeï' bo^gö in ^eeïant/tiS oocH ban Dem een Öeerlgrfe %antfc0aiJ op löenneeï/tjooi een fcDoo^fieen/ in ?gn be(ïe en fcöoon^ fle Canier: oocfe tot Melchior Wijntgis, eenengrootenboecfe/en ttoeetonben*
Xf Stbemaeï be 5&aiure fomtöbé (botö feibfaem) boo? ftpfonber "^satupt^
iSCSJimfierbam bp Herman Pilgrim, bp
Hendrick ban <80/ cn meer anber confi- ïieföebberjStn anber iLanben en ète* ben/tiö ^gn bingen berbienfllnc in toeer^ bengöeöoubem ï©antom6o^t maeiy Ken/en mijn meeningfje ban 5gn con(it^ gijetoercfeentefeggöen/ foo toeetirft beegtgbtgeen beter ILanbtfcBap-mai' feer: en fie / bat in 3|oiïanbt ?ijn öanbe^ Itngiie feer begint naegl&eboïgöt te tooi' ben: en be boomen / bie öicr toat bojre (ïonben/toojben te toaffen na be jsne/fo beeï aïjö fp goelrjcr mogöen/öoetoel Det fommige asoutoerjs oft ^ïanterjS notg noobe fouben beöennem fiSebaenteeti tïdtBt^eeft/ om^n on^ Ie oeffeningfie / tot groot toei iieöaï' ïen/ enaïiSfonberarbepbttcbaren foo Seeï aengöenaeitiebel b^u^ten baer Söemeenlöcfe anber ftoaerlgtfe quellen^ be ben ooggen / niet ai0 toanfcgapen inoeplgcfeebinggen boojfieUen: ^oo fc&gnt m bïgtt mertóïgcfe/ batjjet €o^ ningriicfe onfer ^c&ilber - con|l alleen^ Igtfe fuIcSe te beeï too?t/öie baer natuer
l^et leben öan Bartholomeus Sprangher, uptnemenöi ^cPber banUlnttoerpen,
6ingge ban een ttiirbe l|emeïffgein(ïo?^ tlngge/eemgOeggee(lenfoo boltomen |
Set ober-een-comenbe e)cempel/ban ben obertreffenben Conft-rgtSé lenttoerp^ fcgen Spiangher: ï©ant j^atuere gem ban in^gn bMge SmU #inteelen / jae be fcgoon Piflura feif met bHenbïgcfetoelaccgenfïabicg aen* ggeboben en toeggelangt geeft/ toeltfec pidura gem ooffe flgeem geeft aengge^ nomen en ggetroutot/gem boo^louto'» ïgtfegoetopbiaggenöebfi^iatien, €n ggelgcfe be loftgcBe becmaerbe ftabt Sfinttoerpen / gaer felben ban ober lan* ^en tgbt geeft geerïijtS ggemaecfet/ en beiftert / met beel bltncEenbe ebeï Sgeeflen boo^t te bjenggen / is oocfe al· baer ben 2.1 jBaert/ op ben ï^alm^ fonbagö/ in't giaer i ban een eer^
achira Spranger, jgn JBoeber Anna Roe- landtfinne J»gn ©aber toas een b|oom/ treagc en bernufticg jBan/ bie be a®ee^ relbt ba|ï boo^fien / beel SLanben be^ focgt/ in ^taliën en fioom bcrfcgepben giaren getoootit gabbe / en is met 5gnsi l^aber 25|oeber 5tjn <©om / bie een hoopman binnen aoom toas/ ίη5πη
Ifeepfèr Carolus bebgfbebooi'sigunis toas. ^ön ©aber ban te öoom langge |
flgetooonbtgebbenbe/ gabbe metber^ fegepben ^cgilbers .upt ^eberlanbt / öls te toeten / met Michei Coxie, ^tgtl· ber ban iBetcgelen / en anber beel om^ flangs/en 6enntS/fo bat gp be €;epcfeen- cotifi niet geel ontonbigg en toas* Bar- tholomeus jgnen bcrben foon / boe gp motgt59nggetomentot5gn li.Sa^ ten ouberbome/ toas fbo ggcneggen tot «epfSwen/ batöpnergöfn ^^i^tlp bigg iiet/niet b?p gebenbe jgnsSl^abersf ^ant-boec/ altoaer öp neffensi tTcöiift jgniS !0aber0 öanbeljs/aüesi bol iKtggf* fenetgten/ (STromÖagÖer^/ enbergöe* IrjffeeteptSenbe/ toaerom ben a^abec onberbulbifg toefenbe / geeft Bartho- lomeus ggeroepen/ toel toetenöe bat get 5gn toercfeton^/ en bat b'anber ttoee bjoebersi tot fuirfer niet ggenepggt toa* ren / geeft gem (mifcöienpetanbersl
intfe ató erfggenaem toe jgn ggebo^ten; in t gooft gebbenbe) bapper ggeHagen; bat toelcBe Ucöt toaer te mafeen met maer alfo ben a^aberlgcfeen toom ober wtw,lunctt^ J—---------, feinberen niet ggebuericgis/ ber^
bgfiert op be (ïraet eomenbe/ ontmoet^ tegemeen^cgilber/ sijnoubtbefeent i^iienbt/ ggenoemt lan Mandijn, ban llaerleminiloUanbt/ toelcfeen op5git leronimi Bos, aerbicg toas ban foo b^ol* licgeben te maliën / gebfaenbe Saetïötp ban ber lïabt ^nttoerpen onbergoitbt: befen geeft gp ben ganbel bertelt / en is ban (lonben aen met ben ^rgtlber ber^ acco^beert/ batben^longgen bes am berbae^S öp &em foube tomen/ betogl gpggeenen^oneÖen gabbe/ gettoeltfe ggefcgiebe/ en alfoo ben ^tgtlber alree totgoeben ouberbom toas ggecomen/ en ben ^onggen Sprangher baer acg* tgien ma enben bp toas getoeefï / is ben iHanoberleben/ enben 31onggenben ©aber toeber t'gups ggecomen* iBaec alfoo Gillis Moitarc bes ©aberS goeben befecnben toas / ftefïelöe gp benSon-
genbp Franfoys Moftarc jgnen bjoeber/ bentoeld&enooffe binnen beertgienba^ ggenban gaefïtgger fiecfetts ggeftoj^ ben / en Sprangher fonber JBeeffer gge- bleben.?©os is gpbptoeboen ban boo?- noembenGiiiis aengenomen boojttoee
ieutftt aetoecfï in Afrïca: i^aer É^ren bp eenen €beïman Comeiis ban «!Bom5gnenganbeltrot6 b^gbcn/ boe Balem/ biensgn Pubers tjcgilberen
uptluiï / en emtgtberbjgf gabben la^ tenlecren / engabbe begaggeninbar toepnitgben^onggen binnen bebeet* tgien bagften tot Franfoys gab ggebaen* ^ettoe^31sren bolepnbt/ toierbttoes ber ha&i anber ttoee giarenbpbenfelf ben <ebelman aenggenonien / aïtoaei: ben Songgen niet ban al te goebe ba* ggen gabbe / beföijl ben iBeefler felben öft toepnitg fcgtïberbe/b^atgt Spran- gher ben tgbt booj beel metlefenber- fcöepben T^m^m / ïlinojtin / en ^oe^» b ierien |
-ocr page 194-
Nederlandtfche Schilders^
tmeit / bie baet beeï toaeren : l®ant öer / m goet iaetïicBtet/ flDfB«tert
Bartholomeus SprangRer. Fol.isö.
flfÖPfcÖoon meten tujoc&t/ Dat toasE ben jlBeeflet; ebtn üeet / al^ t)p maec berüie en reebtfcDaiJ in o^öenüonbt/ gemlufitot fcDilbecen aen quain: ^Dtt^Beefler^ l^anbelmoe Uia^j ts iTiacc l^en i^ootfj^en^ / en ILanbtfcga^^en / toaec in anber/ te toeten/ Gillis Moitarc, tft loachimBueckelaer, be beelbefeeOiS mafc6 ten» ï^eïeiïe ttoee 31aei" oocfe Ijoiepnbt / sprangher Uebinbenbe in be €on(?baertoêpnicÖ flöctooiberiteöeb^ ïjen / en öebbenbe eenen toan-Iuii / bat^^ men altijt fap anberen ben beelben mcjï ïaten maerfeen/ fonber batmen op jpn tpg.ljtn öanbt een toertfe con ten epnbe bicnsöen/toerbt Deel bejs finsi neerftic^ ie teeien/op bat fjp ten mtnfien foo Ueel
ben» ^'gljebiei bat t':?ttntbjerpen öem ontijtel een ^upifcD ban ^jjietsi/ Qf^t* noemt lacob wickran,een <©irtipeïban ben confïtgöen Bocxbergher, en Spran- gher met ïjem b^ienbfcljag 0eiJbenDe/en öDctncenfaem raebt aöê^pïeegljt / gaf Dan raebt / foo ijaefi jönen iiibt upt
1 ƒ <54.totben eerflen i®aert i s <»ƒ .(op toelfhen fp tfauien Ijabben boojgljeno» mentebertrèflien) ijtm bïrjticii tebe=« öBeben tot tepffienen. 3©elc&f η raebt Sprangher nae quam / nemeiibe nae bCjS SÊongÖen iïDuptfröen raebt / om niet beeï rijbt beriiefen/ flefösf δοοϊ en firiit/ contcrfeptenbe op bïaeuUj papier be
be gDeefïitDepbt toüle / en boojt bp ficö feïbenfoerfeenbe / fo met Docgcn en bte* pen pet t'mbentcren: toant btfensöne matfeec berfcfecrbe Öem/ bat ört öem
geiucfeenfoube»Sprangher in üjepnig[i
toefen Debbenbe gfiemacrïit afóu^ ber* frijepben ojbinantien/ toaiSinnicenmi gfte een^ïft ban befen tefcöilbereföborl) fiïfoo ben tóbt Quam/bie ÖP t'gefelfcljap ftab beiooft / om te bertrerSen nae ^a^ Tiië/moti)t niet eejig bEfociSen/ Öoe bat Set lemmet be berbje ter fiant fow' be gaé. tibuö «pt Sünitoerp berf recfeen' be/ en te t^arijjS geromen/ toerbt befielt
lip bm ;|>ei)tïber benfConrnggii ban ^Ijs gfiefepbt |
Marcüs^ Ujeic&en eentgljen ttjtuia^ sBe* tueefl te aoom bp Don i uilo. ültet bebe spranghcr nietafé Contetfeptfel^ ittfl' hen nae f'iBeefïer js tegonjS/ben tgt ösif feg toeSen^^efen Marcus betaoonbe eert Sïoot fiup^ met toitte mup?en / ai|S & beiman betamen mocljt; 'SCcnïeetmet ïanoöaen/ ofbefemup?snen tuarenal fUiatt ban be &oIe/ en bol sroote en eleé bceïben flDefcöct(ï/ ban ben folbertot ben bloer» TBm Marcus om bat öp bjei fasD/ enberflaen öab/ bat Sprangher geenluftenijabbe (ïabicö Conterfept^ felfeengi te mafeen/ Uetbp Öem tomében ggenen bte gem baer beff eit j^abbe / feg^ gOenbe: ;pat Oet betec biaec gem bp ee^ nigö JBeefter te befiellen / baer ijp ban
banbeeibenbjaer/batöpin sönHanbt-» 5^ί|ϊομεη en beelben mor^t bjertfeen/ ff0appenntemanbt0fii.ulpfoubebe{ïoei toonenbebe mupjen aïfoo betepcèent/
en fepbe / al iaast jijn 0«ρβ paflTeïijffe groot / bat ifct uoo? ben aengijen te deen toasf. ^'toeltfe sprangher terteïbt bjefenbe / bonbt op ben felben bagO een anier jBce(ler/een fön begöeltjrfe |Ban: maer in be Confï een gemeen^föilber,.
i^'mo^aöenjStooibe spranghcr banbe-
toaer/ bp ben50aberiefeemn/ en bic fenlBcejItr een gÖeP2^mum i^mHeel toepnicö jBaenben ban j^obember bco?göefieIt/ontrentfeiS palmen Oooge/
ïSiinten ban Parmentius, en Horis, om ÏEef jïcr eeit feifï ontfloot / en ïanggbep
beiUje en i^inceelen/en alle bingen beer* bieft/ en fepbe Dem/ Dpfoube baer op inaerSen eenige '#ifïc|ieuanbcboiien* Sprangher, bie ncpt öaobc ï|tflo?ie göe:» fröilbert/ noc0 gljeccpterrt/ b0!iDt Dênt feer berlegfien / Dem g&eïatenbe / niet te bcEiiaen / gijeïrjcfe Dp ootfe be ƒ ranfcDer fp^aecfi qualöca berfïont/ bjaerom ben
«PtbiP i^?mien/ feggöcnbc: iBaffSt een ban befe ï^tfioiten / boegi «pt ubjeit g&eefl/ en gatnbe «pi ben iuintfeeïitet jjÊHi baer alleen» Sprangher fcj^iomenbe fari) rontom / en fienbe eenigöe ^tmte^ lenbmiben JBeefier ggefcDiïberbt bie leer fleemt tearcn / begon moebt grg* pen / maftenbe een o^binantre op blaett papier met feole en ergbt / nae 30η gf e* Ujente/ toefenbeeen berrö^fjt Chrifti, met ben toaeöterjs öacr bp / be-· gen te bootberbjen: en alfoo be ba^eti ïangStoaren/ öipin'etïangaenroTtten Uiais opggebaeny tot groot betoe^eti ii8)tofl|i fbJfttSirtbeCottlï» €n aïfoo eentflöf jStberlantfcöe ^töttöer^ men jlten/begonben btt fo feer onmaticft te p^gfen/ bat ben Sprangher gem feluen begon in 5pnen moet te berbeffen/ en èem ban latenbuncfeenöepbt ggefiittelt boeïenbe/boe ÖP nocö bip oft mt ^tn* nedengDefcBtlöertöabbe/ tooutii met langöer baer blgben / maer bertrec&en nae %i ons / met 't göefelfcöap baer öp |
mebegSecomentoa^: «©oif^ecStoa^/ |
bat öp öem bonbt in acöttnge en bjeer* ben gBe&ouben bom ;§>cötiberis bic ouber toaren al^fip/ en bat Demben jÉeeflerbJoumal boostevi}erc6en ge^ ben /fo0 mactfete bp 3pn giffïngöe / öat Öem ober alfalcfejafaubegbefcöieben/ nam $pn affcöepbt ban ben Uleefter/ Öem berepbenbe tot be rcp0 na ILionsii IBaer alfoo öP Öem een ujêpnicD qua». ïgcS beboelbe Uet bem een tlöer openen en ïaten tn btn flincfecn ernv iwöer met pemanbt0 raebt te leben/ en m foo met 5gn göefeïfcöap ggcgaen in't Ifeaetfpeï/ en benöerenbe göebjupcfete alfl te paji quam oocfe ben fltnt&en gbeïaten erm/ ben bJêltöen baoj 'tbecmoepentoerbt Beeï gbefbjollen / en biericö ontfïefien / batöem banbe pgne een fbjaer Cojt* fequam'toberballen/foo bat Det met ben erm berfcöenen ftonbt gualgcfeaf teloopen / en aibu^ langtje tgbtte bebbetrancfi g^ebieben / tot bat Bet ben ©aber t'Siinttoerpen quam tetoe* ten/en fcD^eefaen een €oopmante#a* rÖS/batmen 5tjnen ^oon / foo !öae?i bp mat beter toaer/ te ojagöen foubetoe^ ber t'3fintbJerpen fcöicSen» Spranger bit berdaenbe/ teeecgterigbomfooöaeft rbiipiS te tomen / öaeiïebe öem te meer upt bet bebbe / en öalf göenefen fïeibe ïiemcp berepfe nae ILion0/ bentfeenbe fcöier alttjbt ben bjagöen arfiter bim teöcbben/ bieöemt'Sftnttoerpentoiibe b^engben. ce ÏLionjStoefenbe/quameti (lrac6r Rem baer binben tnbeïgerber^ Sbeeenüft ttoee;êföilber^ / btebem te toercSen acnboben: maer Sprangher in 5ön meeningbe ban beei te tonnen SMijfttoefenbe/bertrotS benberben bagbnae jiBpIanen toe/ bencfeenbebat öembe naeefterjs ober al befgbelgcSp fouben tomeq btbben; maer ben acmen gongben bonbtBem beb^ogöemï^ant te|©planen aengbetomen toefenbe / bJajS bjp bJcetBen baer in be ^erberge/ enbienieten quamen aJsi boojbeeiten toaeren be^cgilberjS «enbatargBer toa0/en con nergcn te toert&en btnben/ berteerenbe al bet gbene bat bp babbe* t^aectoe boegfjbelem notbeenargec tegbenfpoet/ bat bem in be ï^erbergbe quam btnben een 3gn lanbtfman/bte be^ b^iegblgcfe bem göetiepnfbe / bat öp roitlingöebeelgbeït 'iontfangen bab' be:2jiIfo bat Sprangher in be ^erbetgfi alba!ltïOO?bfmbetaelbc/ op belofte bat befen bem niet alleé t'bcrfcöoté toe^ ber Seeren/ maer baerenbobenbeeï lee^· nen foube» iBaer boe öp bebonbt / bat Spranghers bupbelal uptgeput toae/ iss bpop eenen me?gben bjoegber opgbe* jitaen al0 Sprangher, en fonber bem goe* ben bagö te bieoen/oft oojlof te nemen/ met Spranghers jfBantel/ toambaepjs/ en eenicb anber bingöcn/ijs bertcotfeen/ en beeft r ftnbert altijbt bergbeten toe- ber te Eeeren. ©en armen Sprangher, bienu eerft begon te herbaren fommt* göer epgben ILanbtflupben ontroato en argbblïigöepbt/ bem binbenbe in ren ijjeembt Hanbt fonber ggelt / fonber jfeantel / fonber toerife / en baer toe in ben ï©inter / en niet tonnenbe be gita* liaenfcbc fpjaecB/ bonbt bem onwr* ftenjs toonberïijtfe ban be toaenfutbt oft latenbuncBenbepbtjS fieefete gbenefen/ foo bat oocfe 3pn oogöen ban felf benni0 gBeopent 5pnbe/bebonbt bem toepnicft te tomten/ en baer booitn'tongbebaï gbetomen te toefen / om bat bp niet ton ban Eijm-bertoe oft ï©ater-bertoe fcbtïberen/oft op ben muer: t©önt beti bcrben bacb 5pner aencoemji toaöeeti bem tot fulcben epnbe tomen aenfoet^ feen / ttoeïcè bP niet bojfbe(ïaen / aijS bte fulcSjS nopt öabt befocbt nocb gbe* fien. ^otb bonbt epnblinge ooifafie te tooonen/ booj eenig'oe toepnicb toebcti/ bp eenen iBplaenfcben Cbelman» i^tsc nae bem binbenbe een jongb^tbtlbec banJBeccöelen/ boegböebem Spran- gher in gbefe!,fciisp/om leeten tertoerf-boetilten fcbilberen/ ben tijbt ban ttoee oft bjpmaenben» ^ot Spran- ger ontrent aeöt maenben bem te
a^b λ lanen |
-ocr page 195-
Bartholomeus Spranghei. FoL 187,
|
latten otttBoubS Ijabbe/tier ct:0c& W Imtt iiaec na #arma/ aimaer öp DemUoeöö- i!c iip ben feer f onfïtgöen ^cDilöer Ber- nardo Suwari, ^^tfnyi^ï üan bm fcer teraiaerDCIt Anthomo ijan Coredzo : S©ocSi aïtce etn oubt JBan toefenöe* ï^ter öerbont öp Ö^m tUiee 31aren Uooj luepntg^ loon / alleen omtuattcmof ÖÖen ïeeren: macc 't gljcbiel/bat spran- gher nae maenbennxct f'JBeejïerjS foon in auejïie 10 göeüaüen /' t tocicfe Oileftöiebe boben op be Cuopuia, oft ^anteem-iöo?en/ öan be ^etcfe ban onfe ï0?cuüan stecchata, öaer fp ailcen Suntüjee befloten toaren / enUanme^ ïiianbt flöeöooit mocDtcn toojben / en Saben malcanber rafenbe beiött fo beel cn bet flagöi"/ inf ^^^ ^^n "te langö/ batfi bermoept cnïjalfbscmeïbtneöer biclen/b'een Sier en ö'anber baeivSpran- gher, boe een toepnigiji afem ijab SÖecregDen/ riom bjat Ijooglier cï> be fïepgDeringöe/ baer 3pnen 5©antelen ^ongiaert bia^/bebe j^em aen / en galf boot ban bo^lï/ fagöbajïomöem/ en inerbt te fien eenen fealcfe-eemer / toaer in boben op 't ïialcS lïonbt riaet / borö ban befeiarötbcö fealtfesi groenat^ttcö toatei': €nfcof;etitiib-foomeri toast/ enbatternietanbcrii en toais te b^mc^ Ml fttteite ben mont baer aen/ett b?ottc foo beeï aljs 3pnen boilt Ijcinbocöite berepfiTcöen. ^oemojl sprangher afco^i incnbe paffeetcnöoo? be felbe fiantie oft Caincr/ baer fpfi makanber fö bap^ pev dabben gfiegiieben/ aïüiaer up booj gtngft fonber eentgö befet/toant ben an^ beren ïjabbe oocfe 5pn beeï gj^eitoecö ge^ $abt/ en gijeen ban bepbentoajg meet: iot (lagTjen ïufïtgö r |®aer aleec ben Sprangheïbjeibcnebenbja^/ bjerötijp befpiongj^en met eengroote&ctoinglöe ban een groiibJitjtfee €oMe:i©ant be gifiirftepbt ban 8ft feaicfe 5pn toecti bebe / fpo bat spranger meer aïiS b|p toe* Mt te bebbe iagii om te flecben / ten fiupfc ban een g^emeen ^fi)flöer: taant sprangher feeetbe nopt toeber in f'JiSee# fletisijupjs. SoeöpfiaergabbeöeïpetT ttiaefSen eentge trmmpöeïntSe bogen/ iet: eeren ber hïtjbe inroe'mfï ban be #?tnte(reban iao?tegaeïfn|^arma /10 WlïmcS^bectroiliiiijaeiioom/ toaec s^econien / boe^be ^ bpm göemeen ^cöilbec / baet: Öp toagben tgbt ban lïfi toe&en.l^an baer quam jgp te tooonen bp ben «eerbrfaiflfcöoi» öan Maximi, baer ÖP toajs ontrent beertöieii bagöen / en alfo Dem ongöelegöen toajS baer langer te blrjben / boegöbe fip i/em bp ecnen ^töilber/een aonggman ban t©coinijtfe / göeöeeten Michiel Gion- coy, te 5©ooinicfe nutojtsioberkben. 25p befen toag öp ontrent fejs maenben/ en öabbe baer gemaetfet eenigöe ?Lant* fcöapfeenis/ ( alfoo öpbaer op3pnfeï' ben to?oc0t)en onber anba· een feer ber^ fieriöcfeCoobersfeen/ tn een lautogne/ aï^i een Colofeum, baer l^^outoen op ben bifem blog^en / enbe öergöeïrjcö gDefpoocft/aï?s in eenen narfit, We btn^ göentoatenbooi eenen Sr. loan spindo- lo Bankier: maer alfoo fp met ben felben niet en beben/ ontmoeten fp ben feer bermaerbenBeriicöter Don luiiocio- vio, toelrle bie cocöt booj ftem / en bi» taeïbe^ Don luho^dfo % tooóbf tntj^- ïep0 ban ben beminber ban alle beucin^ faemebeïgöeefien/ benCarbtuacl Far- neiejliet btt (SDoobetpfec öemfteri/ toien Öettoonberlgtfe toeïbebieï. Don luiia bebe iPn befl om Spranger baer bp gem te Bottben. tï^en Carbinaeï befgljelgcj^/ baeropbeCamer ban Don luiio tomen / begjjwbe oocfebatsprangher foube bïöben bp^tinm Don luiio, fin toiibe 9em baerspn pari als €beïmatt Spner ^afel beflelien/ op bat öpöem gOefeïfcljap ftieïe. Sprangher anttooo?^ befulrfejs banthïrfrE aen te nemen/ eit fonbe feer göeern fuftfer naccmen: maer beronfcöuïbtcDbc ijem / om bat &p belooft/ en ^pntooo|btgi)egDebeneetï goebtbegöeïötS S^onöÖ ^cötïber/ tr toeteil / Michiei, öie göeeninbentteett O^be/ te gaen öeïpen fcftiïberen '^t fioog |«liaer/bae6/ en bertoelfbaer aen/ m be 3&erc6 ba^j Oreft, gclijtfe ben Spran- gher namael^ bebe / mafeenbeop'tbaefe een^bontmael/ en tnt toelfTelbe biet^ «ïÊuengDeïifïen: ^οφ Sprangher fepijt alleen/ in eentgö oo^t bwpten fioom^ 5©aer op be €«irbinaeï b|aegbe/toaer# €naïfoo5P anttooojbe tot ^^ Oreft, fépbe ben Carbinael/ben bergö ban ^ Orcfl, m gl'i bolcfe ijjcs^ sptï/tm waetr foo déeti fielantg bp/Bp foube bat toelaf inaefSen:^otö alfoo ben Carbinaeï |
bectroc6 nae Caprarolo, troc& Spran^ gher met Michiel tot Monc S.Orcft, ïg>en boo^noemben Spindolo bebe ben Spran- gher i^eerben tot be rep0: toantOem quelbe bat ÖP't tooberpSen Öem niet en Öab afgöecoc&t/ tn bat öcï" Sprangher öab belooft albaer te Oreii eenan- ber te maetfeen/ batbeeï beter foHbe 'toefen/g&clgefe sprangher bebe / tot een Qroot todbebalienbanben i^eer Spin- dolo, totïcfeen albaer in ggefelfcöi^ ban Qnber €bellupben te ^eerbe quam Dem b^etfeen» ^aer toajs sprangher jjen trjbt ban bier maenben. laoom co' «tenbe/öabbe een öeerlDtfe onberDoubt bpben booilucötigfii" Carbinaeï Far- nefe, tooonenbe baer bjp 3laer in t φα» ïepSÈban ^»Laurcnsiii Damas. «ÊpilÖ^s
lingöe alfoo sprangher ban ben Carbi' oaeltoassgöefonben tot 30η bermaert J^afleps tot Caprarolo, een rieen bagö- baertbanaoom/ te maec&en eenig^e iLanbtfc^appen op tnat &alc6/ liet ben Carbinaeï öem onberficnjstoeberont^ bieben. /SDeiloomg&ecomen/ gSfelep^ be ]gem ben Carbinaeï bp ben i^au^ Pi- us bebtjfbe* ©aer göecomen/ gingöen ben Carötnael en Doniuhot'famenbp 30η ?f|epïtcöept/en cojtss baer naer toert oocfe Sprangher boen binnen tomen: tosk6en]^ebbenbebe boeten bejsi^ausi ÖÖetujï / en be aSmebictie ontfangQen/ naer eenigBe tooo^ben en rebenen/ aen^ gaenbe een (ïuc6/bat3iin üeplicljeptbe^ geerbe tegebbenban gem^emaetBt/
toerbt Sprangher baec booi besJ^aus
^tBtlber aengl&enomen/ en Deerlöcöe toooningöe bejïtïbt in 25elbibeer/recÖt boben t25eelbt banbenLaochon, al· toaer ffp een (!uc6 maecte ban öet φο}* beel / fesi boeten öoogö/ opeencoper plaet/ boï toercfe/ batter bgfDonbert tronieninquatmn/öet toekSnotö te ftenijSin't Cloofïtr totbenajofffttuf. fcöen Pavia en Alexandria, op be ^epul» tuec ban Pius Quintus, en bit toai göe' ftïaetfet binnen beertöien maenbcn.3|ier jaer/ alfoo Vafarifcfiier ben Sprangher |
tn ongftenabe öab göeb^otöt bp 3πη aiepltcjtpbt /fegggenbe/öemte toefen tenen aongöen/bit tuet betl en pa(le te boen/ enbentgtonnutlDtil boo? biatDt bingÓ Spranger aen tetooncnjgnneer* /ïicDept/maecfeenbe op een ccpcc pleet/ een bel papier groot/ een ï^ofècn tn ber nac&t / en pj cfentee rbet ben idauss / gei toekfe Ijem feer toel bsbtel / alfoo bat i?p begOeerbe bat Sprangher be Öeele i^affie fouöe maerfeenopbefdbe fo^me/fteiti bebelenbe bit ilucBr&en bcrbolgoenu te tepffeenen/op bat bp faiD offe 9em be* Öagljcnfowben: (St'todcfeben spranghet niet gOeern en bebe / nopt öebbenbean* berjS gijeicptfeentaijsmeiöocl encrijt/ Öeeft öet botö ben ^aujs te göeballe gljebaen op blaeu papier oft ban toit en ftoart/ tot ttoaelf fiucfeen: mu^ bjac^t ben ^auiS Sprangher ecrft aen öet tepc^ iienen metter 0en/ aljibaEr toe gebjon^· göen. ^oe nu Sprangher f}et lefte (ïuci^ te toeten / be l^erröfnijs / tepcÊenbe / ijs ben ^aujs gOelloiben : ïDant boe ï)p t'ilOf 6en fagÖ/toaii S prangher boo? 3δΠ bebbe göeroepen/ om bat Dp fiecfe toa^. i0ati befe fïncferfeen^ öeb tcfe eenigDc
Nedcrlandtfchc Schilders,
flijefien / en toaren bertoonberïötS / en eer JBeeHerlgcfe göeganbelbt metier 50en/ en g&etoaffcöen: <©orfe Öeefter ben H^epfernoeUeenigliebam ^oenuben sprangherfoogrooten oojfascfe ontbalö ïen toa0/ ijS 39nen aengfjcbojen luit ber- nteutot / om groote bingijentemaet* feeiu ï^èteerjre groot (Intfe ban öem in gÖemeen plaetfe / ton js tut Lowijs in be jfranfopfcije ^erfi/op ben mupj ban «©lp - berbae eenen sinte Anthonis, sinté lan Baptifte, Sin te Elifabeth, en boben ftt be %αφί eenJBarp beelbt met CnsDe- ïen / bat een feer aerbirD toercfe / en toel göebaen toa^.ï©aer nae tot sinte lan by PortaLatina, een ÖiflOJte ban sinte lan in b'<Sïp/ feeeïbé toatminber aisi t'lebé/ t'iii t'DoogDltltaer/ eji i^ ban <©lp-ber<» toe op boec/ feer toel geo?bineert en ge* fcöilbert. ©oojtjs in een / bp
Fonteyne deTreveSjtoefeilbC een ^«Anna i'n't 3Ëinber-bebbe / beelben ató öalf &et leben/ ie oocfe een Sfiltaer-tafel op boec/ een feerfcijcon inbentie/ enöeerlijcfi/ met berftöepbcn acti? η banl^^oufenjS/ bie met Maria met t'nieuto bojen feinbe# Sen boenbe 50η: boben totnt in be tooïcs 6en ben l^aber nief €ngOeïen: bit felbe fonit in bm^* 3ic6 Beb ootB gSefien/ 3 bstspran- |
-ocr page 196-
Nederlandtfchc Schildert; Bartholomeus Sprangher. Fol.iss.
tiat Sprangher bit flutfe onbet; öaiiben j^abbe« t^it stjn be groote fiurften bte fip tniloom bebe; iBaecbaec tetooo^en geeft ÖP meiucöte ban deen (lucyiteniÉ ggebaen / betueic&efoogaefibeccoc^t a^ gÖcbaen toaren* ^Docl) t ftnbert t Of beclpben ban ben l^au£i/tn UdM bten(i ÖPÖabfletoeen; ü.maenben/ jab baft 5Dncn tgt bedanken: toant öp öem boe begaf te toöonen bp een jonsö beïïantjs tcfflijffeCoopman/sijnEn goe* beni^^tent/btebiatcprujtlt ggebient toais/foo bat sprangher eenifl&e ^Baecen niet beelgoet^ en bebe / ban 30η lufien boïgöen / niet bed üjercfeenbe / ban afe l^em tot jiilcBjt; ben göetneenen mibbd/ te bjeteti/ geit ontbjacfe» iSopt en toeet ifS/bat ÖP fifÖ felben 'töooft göebjofeeti öeeft met pet nae ïjet fraep bing&en(bat teöoom oberbloebitö fooSCntgc^ feen/aï0 ;^fötlbernen/ oft anber^) beeï te tepcfeenen, meen öp nopt blabt göptet te bier oo jfatcS en geeft bupï ge^ inaeefet/ een bingöen feer te bertoonbe* t'en:foo bat ijp brrttet&enbe ban iSoom nae <So(ienrgcfi/ gantfcïj geen €οηΠ tn pat&ente boeren en gabbe / metbeel meecbcrgSemacfebiagOenbeaUesi ba(ï in5önenboefem. JBp g&ebencfet / boe be «©iabtnneban Sitembetgö te tóoom toa0 / bat ÖP boo| een «eöeiman een banDaer 3iofb?outoen contccfeptte bp ontöoubt / bat tsooi een pegfielgcfe δεη»» ïgcfe feer toel gödeecS/ toaer ban flp iijd beiaelt / en ben beriiefben €bel' manUidte biebenen bernoegOtüjaö/ lajaer bp bejs Spranghers goebe memorie
pet grootji te boen genepdit bjaji / en be boojberbadbe Sfiltaer-tafeï^ Öemfeer göerwcfttici) Öaöbeii gÖe»«aecèt/guam Saerfeïbenïjem aenbiebéeen oojfaecfe/ bat öoogöer g&ebacÖtni0 Itepfer Maxi- nïiiiaen betbjeebe / geeft boen fcnigben een ben feer «ptnemenben lan de Boioig- ne i^eberlanbec / 25rdbtÖoutoer ban ben i^crtogïj ban ^ïo;iemen: 3^atÖP $iin jBa,jt(ïept foube fcbtcSen ttoee giongber^/een^fDilber/ en 22>eertbou' toer / bte gDenoecfifaemtoaren gemte bfenen tn groote toerSen en geboubjett» 3©flerem Bologne,0ebbenbe Sprangher |
Dooigenf gel^ent in 0oem/ mmet D^m beeï gBemeenfaem göetöted /ftt aöeïbêi beer in 't f^alepjs / beeft DP baer toe bECco^eiVen beco^bineert boo| ben^ebilber / en boo^ ben 25teIbti)0U'' taec eébte boe oot tt 0oom Uia^/en 5ptt ^l^ifcipel/ben feet uptnemenbcn, felbfa" men confiigen^longUman/ Hans Mont, 35eelbtDoub]et / gtjebo^en te <6bent in l^Iaenbec/ een ba be albecbefie ebel φ^ fienbec iBeetelt / ben iuelr&en ben ton«> beriingijen ooifaecfeer Uiast / bat Spran- gher bebJiïlicDbe baec bendt te treeften: ao^antbateenbinden/ bat fonbec Hans Mont, öp Hoptban βοοιη Isaec bertocBê / meenenbe en bafi boo| göenomen öebbenbe eenmad öemtot Üuberentebeggeben/ eer f^p bertrer^ feenfoube: JBaer bebencfeenbe bat ÖP fuïcften mebegöefdie |^abbe/bat Öp met i)emoberaïy?attiferen mocöt/ toerbt Sfp eenfbeeïsi gbenoecD totbeaepfebei» toeegDt* i^'anber oojfaetfe / bte spran- gher göenegen maecfttetebertreeften/ bja^ ben ïuf! tot groote toereften/bie bp ben 3fóepfecfouben ballen te boen / om bat / baat men te iSoom tn openbaet: pïaetfen te maetften beeft / menfcbiee om een fiucft aSioobtjS boen moet: jSabemael peber ^longman bem foetfei eenen jgaem te maetften met Ultaer- tafelistefcbilberen. «en goetoeï Spran- gher Daer toe ootfe lufï fjab/ rn oocft tot groot gbetoin/metupt giericDept / ban om^iin gbeniet ba?r ban te ijebben/aïii bieggetoenttoajs banjijn cïeenbingen oberbetadt teujo^bcn (aïjSbec&aeïbfe ië.) Ïl^oe nu nae eentgbe maenben giem
ïtp met 5pn iBe&egfiefdïc upt 0oom int ^ubiïfe^laec isyj, en guamenalfoo tot3B®eenenirtiSof!enrtjc6» 5^oeben ^tpfei· op ben aötfijcföagb toajs te öei göenfbojgö / altoaer jpnen foon Rodol- phus be thjeebe toasi gecroonti^oomfcö ConiiTgft. ^ae biepnigg 3f®aenben ben ^epfer te toeenen tometibe / bebe :iPn3fóepferÏ9ffte JBajefïept Hans Mont maecBen eenigbeH^obelIen bantoai^/ en pot-eerbt/ en sprangher eenigfte tepffieningDen/ en (ïutfejEfienjs ^cmi^ berge / enoibtneerbe Öemtcfi^tlberett een bertneïf/in eenen <3i:Boien ban get nieutogeboubalH^tmBmten/ gegee^
S(tt
af te meten ijS. ^oe Sprangher foo tot gDdr tot be repss gcöaen toais/ bertrorfe |
tmbê Fafangarten. ïlet eerfïi bat Spran- ger boo? ben Mtpfer Maximiliaen maet* te/ onbertuffeben boe 0p beficg biaiS met teptfeenen / om 't toercft tot Faian- garcen, toa^ een coperftenin belmgbe/ baer Ghriftus op Öet Crup^genagljdt/ ?pnbe/ too^bt opgBerecÖt/öetfcopujS bjengöenbe in't berftöiet / met beel an» ber bptoeccft / Uïcfenbe een feer berfier^ Igtfte aerbigöe oibinantie, tP tnaecftte ootfteen Epitaphie, üjefenbceena^er* tijfnijs/ bat toel£fte(laetin'03fóepfecsi i^ofpitad te n^eenen. 0aet eenigge inaenben feeerbe 3pn üBaiefiept tot ae<· eDenfburg/ aïtoaer Rudoiphus be ttoee^ be bjerbt bcrroaen iaoomrtö iföepfer* ai^epnteg tgbt baer nae/te toeten/ ^tnio I j 7 6»in^ftober / ig upt bit ïeben tot een beter berfcfiepben ben ïfeepfer Maximiliaen, ïatenbe ban öem een Öiers ïijtfte en faltgge gebadjteniffe bp een pe^ ggelgcft. ^ertoglenöabben Hans Mont en Sprangher gl)eto?otÖt tn Detnieuto egebouto/en gbemaetftt groote beelben ban ^tuixo/ontrent aegt boeten goog/ en ootft foo groote bedben ggefcgilbert op't nat ftalcft/ met ootB eentgge mi' (loeien / met beelben toat minber 't leben / en oocft eenigge ï^iflojten ban fiaïfronbt, ;©aer naeijuambe^ïBin* ter0 eoube aen / en met eenen be tgbin' Sge ban get oberlgben ban bengoeben a&cpfer/en ttoee oft b^p baggen baer na/ 35?ieben aen gunnen betaelbec teH^ee^ nen/bat gp in alber boeggen foube argt nemen / bat ben ^tgiïDer en a^eelbt^» goutoet / bie ban i^oom toaren gebaen tomen / niet en fouben bertrecften / tot bat ben nieutoé I^epfer te iBeené quam* toerben fp tod ggetracteert en al· iejBaenbenbetaeïbt* t©en Sprangher ^ .maetftte gier nae een (Htyften paffdgc^ feen groot/ baer Mercurius tn ben aaebt ber<6obenPfychebjenggt/ get toeïcfe met eenaerbiggbooifienbet toolt&en uptnemenbetoelggeo^bineert / en tori ggebaen toaiS* l^ocg op eenftopetften «en öoom / een fittenbe ©jon met ben |^pber-«i5obt/ IBöIbin/ en ttoee ftin^ wrSeng : ||et eerfie / bat ben nteutoen
niae freeïbé bp/feer ïieflgt&gif óïojeert. |
0ae ftfi IBaenben bat ben H^epfer ber* co^eu toa^/Quam ben tgbt bat spn Ma* jejleptfoHbe boen telleen en 3pn bigbc 0ncom|ï/ toaerombe 'ileerenbanbec ^tabtaen sprangher berfocgten te geb* ben ggemaecftt op be oube 25cutoer- marct/ een gtoote iirtge CrtumpgaeL Ü^ier ban maecte Hans Mont b'oibinan^^ tie en teptfteningge/ toant gp in Archs- teftura fefcr gerbaren/en tot fuïcfti; ^e^ noecgfaemtoajS. 3|ier toemaecfttegp oocft eenigge groote beelben banaat oft neggen boeten googg / eerfï opggié^ raemt ban go|t gopggebonben/en baer nae met pot-eerbe: boo^ aen/aen toeer* fpben/quamenlteepfer Maximiliaen en Rodoiphus, bepbe nae t ïeben/en onbec anber beeiben eenen (iaenben naetftten Neptunus, bat een uptnemenbea&eeïbt toai^/boenbe een getoeibtgeftgoon geer^ ïgrfte SCctitube» 25oben op be 3ilrcge Ober een ogen ronbt maetfete gp etn
f>eert Pegafus, om bat baer be JBwfgc- ein'tpafferen be^l^epfersS toajigge* o|bineert: bit fleert toa^ ttoeemael aIjS 't ïebé/ (iaenbe op een feer groote goog^· te / alle be beelben ban aecbe toefenbe/ toerben ggefegiibert toit ban «Sïp-ber^ toe/batfe glan^ gabben aïjs toitté l®ar* ber.sprangher maecSte be ^cgflberge/ te toeten/aïss geel toper/ï|i(ïo^ien ober een comenbeop eenigge beucgben/beeU ben bie onbertnfTcgenfïonben/ tetoe^ ten/ op luftitie, i©gfgept/en betggeïijc^ fee/toefenbe IBobcrne ï|i(lo^ien/en tgcfte/aïleg feer tonfligg en uptnemen* be ggeeiïi^ gebaen: <©otft eem'ge Mtu ttr0 meerber aïis 't ïeben / ban bertoe/ bie feer fcgooneSiftien bebem ï|ei toasi een feer groot toerrft / googger aï0 bie googge gupfen op be IBarcftt/ toant be Sïeeren ban K)E>eenen toiïben aïleen een bpfonber geerlgcft toerrft maecften / en battebertoonberenijs/ toa^alieisboïi epnbt in acgtenttointieg bagen/ niet te* ggenfiaenbe grooten ginber ban ben re- ggen/ aÏ0 mp toeï beftent j0: Wmt mp Sprangher baer ontbooöt te gdpen/ban Cgjemiö/ baer tcBboenbetoaöinben <i5obf-acfter/ in jfrefco te ^tgiïberen» 5|ter na/ alfoo ben nieutoen H^cpfer met btn eerflen be €onfi niet feer toegebaen toajs / en befe ttoee Confïenaeris/ en 4 ggefeV |
-ocr page 197-
Nederlandtfche Schilders,
ontbobm foube Uio^bett/^rt; toUcB fct)tebe: «tBn te |^;ag(jen tomenbe/ toert nae eentgDe J^aenben ban nteutojsm f'^epfex^ btenfi aengenomen/ttiel Hm^ Itjtfeei^obifif. t©oenu sprangher gem ba(ï tn Γ j^epferjS btenflljebonbt te bie·* fin/mm oocfe baftltjc booj öem te trou^ bien en Dupti te geuben / taeftnbe boc0 met eei-fi aencomen te ^jag^en geel toegDebaen/ en boo^ Itefbe onbetbioj' pen* ^tenaer ban eeiibeucgtfame ion* ge ^otJ)ter ban beertfiien ^aren/aielic iBoeber «Pt s^eberianbt/ en beni^a»» berupt ten a|oogöbuptfcije ^ee-ftabt/ een rijcS Coopman oft treflgcfe UrrtoaiS* <i2n'tfl8eIucfebocgDbe/bat befe jongge ;©oct)ter ben spranger ootfe met toeber liefbe te b^agöe η / goebe go- pe gaf*;i^C!3 bierbt ban biegen itsg Mep*
cMeïïtee biienijen / niet toeten&c UJaec üoo} iiat fp oaet gtng^en /öen Mep^ fcrbertrocfeen nae %im3/ en g&eïïooöt itat eenljan bepüe foutie tï^of ttolgfjen/ en öcn anöcren te i©tcnm ijlcüe / Uet^ toaciltcnöe toat o^öcn 5pn iBajeflepi ÖEmfoUÖe OiJCtoCn. ^OO Dat Hans Mont 'tï^of öoIsÖöe / en sprangher tel^ee^ nen ijSgOeblebcn:!©U!S t0 t i^ofepnö" ïtngöegOetomen te ^jagijcn/ altöaer Hans Mont eetiigDe itiaenDen tocfenbe/ tn ften&e &eni foa göelepöt / gDdgcfe aïsS ïjp öe mufe / fo mm öe öuffefsi boet/ (na manier ban fpicetSen) en bat Öp tot SDcen öeflupt oft wfolutteen congöe· tomen/ uecliefenöe 'tgöeöult/ üerttócfe fon&er pet te feggen/ oft 3tjn ïeben rnecc toeöer te feeeren: <!2n ijet lefï bat ban fiem geöoojt toojot/t0/bat ï)p in ^mc*
om be <ionjl/en om ^pncn oüertreffen ben gijeefi/ en groóte fcDoonmaniere bie ffp ioonbe in 30" bjerc&en / bjelcfee lïeloofben engaben banöem teerfeen/ bat Öp göeen ;è?eïbtOontoer öan onben iiocOnieubjen tgbi fcube Oebbengiiei tecfeen/ inbten öp oojfaec ïjcm te ocffe
ijeSenbenbjienbt gijebjeefi/ bja0 feet goet-aerbicö/ en bernuftigöi maer on=» ïicïeefti)ept0 bpant/εη fomtijben te on^ ïijbfaem/ baer bocSi bte't ?^of boïgöen/ bjel eeti lïaien göebUÏbicljiepbt fsuben
<®Hfccr tomen ILunettf. <©nber bit ber# toeïf comt be Fama .3,01 mibben/en baec onber/een i^ioutoen bcelt/Roraa,(ïaen^ beopeenenctoot/ bie ban ben Adeiacr gei^agen toiert/ toeïSen Arent comt tot onber in be iprtjfe* g^e nfriife iis boojt berbuïtmet ggebanggentd / entoapen^
tenfoubewefm/ oft een WffegDe^ I Ierss / enbes<©pper-iamerUngij!Sbae« iuopen/üjiji een uptnemenbe iammer/ tomen ben i^aber en öem toiert ban 3pii
|Bajc(lept0 bjegfjen be bocDter göe· epfc^t te ï^aubjïrjcfe booj ben spranger: bjelcfeen epfcöfo beel bermoc j^t/bat beit laaber (bjetenbe be toegDenegiientJjept ban 5pn bocftter) bebjilügöbe: ï©ocÖ met befpietfe / bat ben sprangher be Söjuploft fouöe bertcerfeen noc^ttoee
ïien öabbe mogïen fjebbcii in bpfoüber aren/om be gfonrfeöept ban betï^ocf^ toerrfeen, ï|p ijS ban jongDsi aen mqnen ti^·. ^it bjcröt foq gö^confertcert
iBaer sprangher ujifl met ben ©aben en iBcebtr fo te maecficn/ öat fpfe öem gaben t'epnben tfjten niaenbcir / en öiel* bm be 25?apIofi/tettoplen bat ben^ep^ fertei^cencn bjagi. ï^et eer Re groot beöoeben te Rebben, Sprangher bit te i bjercfebat sprangher foe bebe tej^ja» ï©eenen j^ebbenbe berRaen / ivagi baer j göen / en ban Öem in't openbaer t< ficti inbebioeft/ en geeft οοεδ bcsS Ilepfecsi' W/t^ gebjeefï ben gftc^el ban 3pn fmns/ bienfl beclaten/ aennemenbe eenigOe i itpt ben göeïen/ aï^banCcper/ ggc* bJtrcSen boo?bpfonber'#ecren/ tbjdt& i fcgtlbert» J5oben om öoogg comtnfeini ïtp ban te booten niet ijabbe bstllen i berfeenjs groot aï]S'tieben:epbcretö# boen / en OaBöe boo^ Öem gijeiiomen I ter fpbe/baer f^cPberen/ en teptSei» befe ggebaen gebbenbe/ oocfe te gaen genen: op beflinrfeefpbe/baerfp beeïbt- fofcfeen eïber 5pn abontiiere: i@aer nae goutoen/en teetfeenen. %n"t mtbben et» tefen ijJ ggecomen te 3®eencn bejs afeep^ nen bïieggenben Mercuriw, al^'tïeben.
ferjs opper Camcrïtng/ ben #cec RoniF, ben bjeltfeen gefepbttoat bei Sprangers boojnemen bjajS / ïiet gem ïjp f^tmtot* pen: ^em ggebiebenbe ban ifeepferö bjegen/ bat öp 3pn fcgitfeingge niet fou»» be mafien ban te bertrecfecn:iBaer bat èp^paffen foube beerbigg te toefen / tt*
i^en bat Op ^en ail^eenen te ^v^m toof/oft j^atlgtttuatn btpbt be g^c»
«fiS |
ben / ban acgtboeten ijoogij / b'een tt* neii Hercules 3 b'anbcreen luituie: 3n lïiibben onber brjpcijfe romt een feinbe" feen/ grooter aïjï t ieben / göeeolojeert/ Öouöenbe een Epitaphie. alle^ ijs Öeerlgcfe aen te fien/be beelben toonötr^ Ϊ0£δ berijeffenbe/ en fcijoon b^in nrtitu ^ ben. ®aer ijs nocD ban spranger te 80en in be igieu-ftabt/ tot een
Epicaphium, imt beelben foo groot alsi t'ieben / eenen chriftus, met ïïBupbel en 5^oot onber boet / ooc& arn toeerfgben
ïgi in be I^ertS ban Thomas ttn bmte Sebailiaen ban fiiem glietoeefï / met bed» ben ban bjp oft bier boeten fjoogij/ met ^iDutierïS/ bie booj aen meerber to^ men» toefen sebaftiaen geeft ben Siep^ fer/ nae bat ijp baer ontrent bjp oft bier g^aer gabbe ggeflaen / ggeffgonrfien aen ben ^ectog ban ii5eperen/en Spran- gher geeft in be plaetfe eenen anberen agemaetfet/ eninbepbcn iistefieneen feer aerbigge roerentgepbt ber beeiben. ^aernaemaecfetegpeen luihtia, met eenigge feinberfecnji baer bp/toeïrBe Sprangher 0p t'öacbt gupiS fieeitege^ frgonrfeen, ^oc!)geeft Sprangher 0ί|β '
25ilTtgopsi fleeberen/ groot aï01 ïeben/ ober epnbt ftaenbe / en in t berfcgieten baer gp ggemarterifcert / en be bannen upt tooibt ggetoonben / oorSeen feer goettoercfe. ©ooitjs tot Mathias, een IfeertferBen bp lan, baer ijs ban Spranger eé Epitaphium,büO?5Dn?^ltpjV b^outoenl^abernae^ün oberiëbenge* baen / en ijS een i^ecrofniif Chrifti, beel^ ben aïiEi tlebcn / ben Chriftus toefenbe toel ban get befiggerolojeert bat ben sprangher beel ggebaen geeft:ben chri- ftus toojt ben mantel op ggegeben ban een enggel-feint / groot aïjS t'ieben: op toeerlpbenjitten / te toeten /
39π 3©«Pfb2owbjen 1^αttr tn IBoeber: |
Itinber^ ban ronbt / ggsbaen ban beu Confi-rijrfeen Ariaen de Fnjsunt jfron# tefpjgt comt ben l|)aber sDecolo^eert* 5©eje beröaclbe (lutïiensijnban spran- gner in cpenbaer plaetfen ttfien / anber b eei 30η öp ben laerfcr: toant 3Ön M^ i cfïept m foo tat bei €onft/en tot spran. ghers bingijengatitfcii gijentpsfitgfte* too2bén. C'0iie)c|}ieöe in't^aei ^; δα. bat ben a^epier te l[©cenen toefenbe / sprangher ontbooöt ban ^^agljen te bertrecfeen/om sgn j©ai£|iept te eometi
Cngelen/bat een gort toerrfe ig^l^cojtjs i biabencp beiiföDtfef öag tot ISufbojgO/
baeriii bprangher met jgn i^jouto en ggeftn ggeromen / en ban baer toebec me t ben iaepfer tot ïl^eenen* i^an boe büo^t toou ben l^cpfer niet meer bat
sprangher rgup0tt52OCgt / aïj0ibOO?Bei« nen / maer inbe Camer/ baer 3ön jefïepi ggctooon toa^ 5Bn betmaeciien te öebben: foo bat sprangher in teggen* tooojbifgepöt bejs üepferiS begon tt toercfien / met groot bebaïïen enïufï 3öner iBajciïepi. I0an baer te^ja^ ggcii gtjefteert toefenbe/boïgerbe spran- gher aitgt in f'3iepfer?s Camer te toerc* tel/ toaerbooj ggetomeniiö/ batnici manbt toepnieg oft niet ban 3gn bingen
maecfet en grcot (lucb/ totItfe een m* \ geeft moggcn gebben / betoglgp ggeen taer-tafcl/ tot be i^atergbe^tfiiiien/; toercfe-gefflIéengtd/ennietento?otgt toefenbe ooiS ll^joutoen 3|imdbatrbt/1 ban metïufl/ enbctogïgem <6obtfoo Ïïpdben febé boeté groot/ met be ttoadf ί beei becfien gab/bat gp om bjootsi toiU Sipofieien/ en «enggeïen/ toefenbe een ;ïe niet begoefbearbepben/foo ïepbegp uptnemenbe goet toercfe. ^n b'oube! aÏÏeen bóer op toe / ^giten jktpftr te ^cï? ^tabt in't €icoiierban^.iacob,iiÈ ban boen / en te begagljen / toercEenbe itt gem eenen ^.lacob, enSmce Erafmusin i 5gn€amer / baer jgn JBaiepept beeï
teggentooojbicg toajs/ enbitggebutr- be ontrent febentgien 31aitn, 4Bn aïfoo gp niet toel ggenatureert en toajs tot een ?^obdtngg / bctogïe fulrfee begoe^ ben onbefcgaemt te toefen / foo geeft nopt fonnen gem boeggen moepïijefien pet beel te beggeeren/ toaer bp ggeco^ men ijs bat gp toepnicg geeft flgecre<» ggen: i©an bat geeft gp gem te beroeps men / bat gp ban 50i«n mepfer aïtöbt geeftggei^bt alle genabe oft gratie bie gp ngebo^bert geeft. ggebuït geeft nocgtanjs gem ten ïefiengunflicgggëi» toeefi/en bjurgten ^eb2acgt:toant get i0 gfiefcgiet in't 3|aer 1 ƒ 8 8, bat be ïtep^ ferltjtfee iPajefïept te i^?agen/booi 39«
gosmt |
-ocr page 198-
Nederlandtfche Schilders, Lucas de Heere, laques Grimmaer, Corn. Molcnaer. Fol. 174;
öoebectierenöept / aett een üoHe mftl f in tCöUeniDoojDicÖepöt üan aUen iimit^néc j©eje(iept/ Öcmaen oen ÖflïjS liet ftangen een gouöen IStttcn boWïeï otngaenbe / tmt Ifefpfcrlgcfe be* bcïbieaïtöbt tebjagöen/ t'üjelcftgöe^ kutje be «teefïe göenabe εη cere toasi/bie Spraagher mocöt 0&efcÖ«bt ïjebben: tnaer mcbe ben üepfer niet alleen ben Spranger ,maer oocfe be ^cöflöet-coniï toereerbe* <©0£δ Öabbe 39η jeajeflept eentööen Sacente öoo|en te ^lagöen öpeenen ?Lanbt-baö& in tegftentoooi^ iiicèepbt banaUenSlanbt-öeeten/ οβ a^epferlgcfe bebeï aengDenomen als Hanbt-faetben Sprangher, en met alle top0epbtban<ebelbotnbeeaeft/ oocfe ffamen aï t'eDeflarÖt oft afcotnfi btt
Spranghers. f^ttft Sprangher Jjp 59»
nen naemïatcn boegöen ben aenöang öanten^èéabe/ijjelcfeentoenaem o^ ter meiiicète ba Satenjön i^oiber^ pïacDten te boeren: üjant öet alfoo baer in't ?Lanbt fgDebjuptfe ig /batpemant biemgjaetban Slbel toojt aengöenoi men / moetfoo eenen bpnaem nefFenjS 59ttencec(ïentoenaem boegiien laten: beiS macgmen öem nu öeeten/gaieer
Bartholomeus Sprangher öan ben ^CÖU'
te / toeleven ban ben ^tijilbe met htt toeoibt ^cfirtberen toel ober em tornt/ betotjleban &et ^cfitlöcrenber ^tfttl&m'ttooojt fcDilöeren oojfp^ong fieeft / toaer ban eïber ïj?eeiier beiHaelt IJS, m aengaenbe UiatbjercBen ben Sprangher boo| 3ön IBajefïept epg&ent^ ïtjcgebaen geeft/toaer lang te ber&alen: toant bte (lutfeen fo groot al^ f leen/ 59η een groot getal. <©οεδ fittft ben s pran- gher boo^ mn IBajellept g&emaecfet ee^ ntgöe i^eriitöteriien / bacr tn öp een floetüBeeftert^/ toacrban icSte göej lupgöen öebbe / foobeel mgn oojbtel bermacö/ enfiebirfe nopt gpccn beter Wnmttm göeften / alii ifS te goom ban èem 0et> gfteften/bje fe nbe en rie baec be <0SêI«rben 0 ber ijtt sacra* mentbiföuteren/ ennocö eeniglje ρ bet btïigöen. «Φοϋδ öeeft Sprangher fomtotilen eentgïie bingöen (borU üjep^ flicÖ) onber tuffcBen boo? b?ienben gfts' baen« ^n leflen geeft öem ben Ifeepfer ti^PÖ^Pi gfie^eben ^n bcrlof/aenfienbe |
Sprangers ouberboiti/bötfip t'n fgn gupgi ÖemontDouïje/ met betotS/ ïJpaU tötsi pet maet^e groot oft cleen / mitfi bingüenbooi3gn JBajefiept/ gDelgcè gpbag0elgc&p boet / nubeConflmeer al^ opt toegj^ebaen Uiefenbe / 59η felben betlaggenbe ban ben berlo^en tgbt/ om batDemoog&en/ ïebenenbeenen / met ten befÏen Uitllen btenen/ 0ae toel bat be tegDenUioo^bigige btngDen ban j^em ge« baen/ aitgbt (nae peberjsoojbeel) be laetjle be befte W giabben j^ter m onfejieberlanben bicI gebienfcDt beel ban 3ön bingDen te ften/ göelgcfi δΡ aen bengoeben ILteföeblier b'^eer Pilgrim 3ijnen goeben ia^tenDt een uptnemenbe ïraceltifS (iucfe fietft cojtlingöc gfte* bnben/ ban een Venus, altoaer Mercurx- us Cupido leert lefen / UJonDcrïiitfe göe-· ojbineert/ en gDefc&tlbert/ en ijs ban allen berffanbtgOen begoo^IgcH en te recötfπ öoogö gljepiefen, 3tóngaenbe 3tin tepc!ienen/baer bjeetmen 5gn$i q^t» lijcfenict / foo uptnemenbe aerbiegDp belden fianbelbt / en fiter inbolgö itfe ootSi 6et ooibee! ban bte 0et #en - gan*· beien boben anberé faefeent i^/ befonbec Goitzij, öte mp göefept iyttft/ niemanbt 30Π0 oljdgcè te toeten: 3Mfoo top ber^ fcfiepben bingfien öier telLanbe gfjefien Öèblié/ijpfonber bat Seerlijc en toonber toel gljeojbtneert bancfeetber «i^oben/ oft b^uploftban Pfyche, toeïiïtbe ^t* leerbe Sant en conjïigö graef-tjfer Golt- zij in'tltciit geb^acöt D^eft 3finno i j 8 baer men (fo beel j^et o?bineren belangt) fict/ öoe aerbigfj Det ingroyyen ber* beelbtt^/ en fjoe een peber ^tjn ampt oft btenfi boet enbebienbt: H^antHer- cuiusbebooj-toatijteris / be Mufes be fpeel-lteben jijn met Apollo , Ceres t'ïr^of-meeOerfciiap bebienêbe /Bacchus
ober ben Wm eöefïeit/ en elcB in't 3gn/ boo^telcS beeïbtomte graceïijcfiaac;» tte boenbe: i^an toeïrfe bensprangher altrjbt een bpfonber ong]&emeen gabe fjeeft latenbigcften/ bie nerggen eiber foo te fien 10. ijfiengaenbe jgn toloje^ ren / geb tcfe i)em t'3pnen fiter toe^ fen in i^ebcrlanbt toel öoo?en berteL· len/ bat betogl ÖP langïjen tijbt baer bp ben mepfer alleen toajs ggetoeefl/fon- bet pemanöt ncffen^ gem te Rebben /
baec |
baet gp eenicö boo^beelbt ban toelber* toen fagD/ baer c j» fo geen befonber acfit en Ijiabbe / ban epnoltngj^ ftenbe eentg^e bingöen ban lofeph Hijns ^toitfer / en Hansjjan Slifeen/ bie ö«n DingDenfoo feeruptmunticömetbe bertoen beben toonen / toerbtfip Öeel anberé te tolo>» teren: toant fiét/befe maccfeten bat Bun bingljen toonberlgrfeen (ïon&en/en beeï inb'oog&etoaeren, ^etöefftbocöban aenbangg altgbi een befonber fcöe gratie in al 3gnbing6en gljefpeeli/ toelfite nu berfelt met be ^ï^ocöter ban Mars en Venus, Harraonia jbooj t'ober* eencomen ban toel bertoen/en bafi cloec berfiericD teprfeenen/ 3gn SenufTfÖe Piftura aen 'tminfïeCcf^l-trafeen niet te berifpen/beel min te obertreffen, foo bat ben Sprangher toel berbient in fo toeerbigöen graet aengljenomen te \at» fen bp ben 0oomfcÖen cafar,bie Confi- ïiefbiclj al^ ben grooten Akxander, ΟΟΓδ sijnen Apelles Ijeeft. Sprangher , boe 0em nu 't nae Öem tret^icfj ©aber^ ïsnbt booj iufï langSe en beeï getoencfet ïjabbeeensi afte tomen /öeeftöet ten ïeiïenbêtotlligiit/ eniiSSnno lioi, in Jlgeberlanbt gijecomen / baer ÖP ben tgt ban 3 7* 31aeren upt toaiS gfjetoeelï / en iongii uptg!)?0aen. iBn jggelijefefipop eenigOe ancfef&ag^en/ niet (foo &p torï mocDt) op bc0 l^epfer^ / maer epgöcn groote tofïen toagf g&erepli/ fcRondfe 3gniBajeneptÖem totbc i^eberlanbt* ftöe repsÈ öupfent guïbejt» %n j^eber^· ïant comenbe/tg öp bp bie ban be <ίοη(ϊ ober feertoelfom en bjiienbelgcS ont^ fanflDen göetoeefi, 'SDSiimlïerbam öeb^
"X yf(tSn bebfnbt onber be 3IiugÖt eeni' IVlgBe/ bie in t aenbangen onfer fc0ii^ ber-fonfi/tegiien be #atuere aenloo* genbe/gefïupt toojben/batfeniet en ton^ nen boo?tcomen/ toatblgt fp boen.3(ln» ber 5Dnber/ bie i^atuere gon(iigöi0 te |?engöcn tot bolromengepbt / ban .^ijn sfiic al t'onbancbaer / booi bat «©uberjS ^cftbomgun inbeelbt ecnba(!e0epe/ ban met be ^eeflfèlenberarmoebe en wooengcRöepbt niet tesgnggebieben ben be i^eeren Dem bereert met beiS ^tabt0 bannen 1®gn0» Ce l^aerlem / Deüben bie ban be Confi gem/en gp toe^ berljun / eerlgcft en jon|ïic0 bergaft. |
^ie Dan Trouw moet blijcken, b'Oube
Camer ban Rethorica, bereerben öem ober tafel met eé 'S^afel-fpeloft Ceme*· bie/ ten lobe ban be ^tBtlber-confi / en ijeüben öemfo toelcomgljefreeten.^gn gefelfcöflp toa^ onjs foet/en sijn affcöepi fmertici), i^pinsgn i^abei-riabt3ttnt« toerpen oocti met grooter blpfcgap ber al ontfangBen getoo^ben/ m 10 batt baer nae Colen/ en boo^t^ toeberom te t'öup0 ^ecomen: aïtoaer f^ ijiem nocö baeg&l^ij: met lujl blgtic D itt beConfti^oeffenenbe* j^u alfoo iüem ben Sprangher alleen binbt/en jgnen ou=» ben bagD begint aen te romen/Bebbenii beberloojen op beejs a©eerelt5gn feet liebe beucötfaem ï^upfbjouto en feinbe*' ren/ behoef be öem toel een bjienblgtSe tonfïigge Medea ^ bie fiem toebcr jongft tooberenfonbe:bof0 foogp't foo niet göeraben binbt / fal be Confi ban felfji bermaecfeelgtfetoefenbe / |&em tot een 5(|upfb20uto bïpben/en bai®ielgcfe]cber«' jeucijben tn Daer tgbt-roobEnbe ïu(!tge offfeningj^e/ en3gntoercëenfullen aljS besi Michei Agnels gemtot3^inöeré ber;» flrecSen/bie ^gnen naem in ben Cempeï ubeiFamebonfïerflqcMjept fullen ϋρφ fcren/en baer boen fcÖ?gben/tot eerlgc* fee eeutoigöe gDebacDtni^/ bat ÖP eenen #au3S en ttoee IfeepferiS aenggenaemen bienfï/ met bectoe en i^inteeï uptne^» menbe tonflieg te Danbelen/ ggebiseti Öeeft,
i^et leDeii Uan Gomelis Ketel, uiitnemmiie ^cp? ber/banber<3oube«
tot ben arbepbt / en toetenbe bat j^uii bentof!gDebo|ent0/ toülen Dun felben nietpgnigöen / om ifunnen göeefibe^ Sulptcö te toefen, #et 3gnberoocfe/bie 6un s^atuere oft goeben geefi aï te bet! betroutoen oft opïeggöen / fonber met neerdicöepbtte baetteSomen/foo bat fulcfee tot geenen ïoffeliicBen epnbtgöe* raetfeen, IBaer bie be öanbt repcSenbe j^aiuere met (ïabigfien bïijtïeer-ÏHfligiï boet Soubm^n berfeïien / bie sBenut^ |
-ocr page 199-
Cornelis Ketel. Fol.i^ï»
Nederlandtfche Schilders,
teil fpttbïrjffe tttrt bieutSbcn tt^iimij" ten ban oen öDo^licncn gOeleben at* öepbt / ööclöcfe get ΰείεπ gijefcöitöt en lucl üs&ent t^/ bat j^tec tn 't sD^Iucl^ bsn b0O2ftcöttgtjen t^ftoegDeballen* ;Bit fal mp oocfe niet toerfaetöen ben ^ottüQt» δεη êcöilber ComelisKetel, ujelciten Uan jongösi aen fonberïingDe neeifiiCi Sepbt om leeren toelcpbe: Uiant boe ijp niaer en toa^ elfmaten oubt/ i)em üoe^ lenbe boo^ be gUenesDentgept be ber-confï te ieeren göebiongöen/ 0ab
tneerbec metenftijap en oojbetl / al0 8anbeling0e. Ketel gier in üïgttebOi ben gaenoe alle Song^er^ ban öen ïjttf !eni©incfeel/ gaf een «©laess-fdJigbci; Dirck Pieterfz. Crabeth,5pn<©om0 goe» ben biienbt toefenbe / ben jongljen goe* ben moet/ fienbe 3ptic ern(! fo groot om ieeren/feggi&enbe; ^ittoii een ban be Igonbett iQO^ben/ bie tpt bolcomengept comen, i©it ber(ïcrcfete Ketel ^pn öope/ en maecfete öem bpetigijer in 't tcpcfee* iieniipt beu geejl en conterfcpten/ oocfe mi epgöenbinbtngöen te ;|>cBtiöeren, ^P göebojen tu <i5oube / in 13Sae»; ^i4S«^onbaegëboo} ^almfonbag!)* nu Ketel 18. ^aer out toaiS/quam Öp bp Anthonis Blockiandt tt ïl^eïft / en tooonbe baer een geer / tatich maë 't^aetïi^i» 31n't31aec ij<56.trcfii ' '' " -------- ffe/enquam
δρ na #arüis in ll>jantferjj te Fonteyne Bieau,boe öp gab beriiomé/ öatter eenfgfte Slong^e laeberïanöersi/
leroon Vrancks ^ Aper Franfen, Hans de Mayer, m Denijs ban ΐβ^ί ref fit/ V fomen pjattifeerben/ bp befc voeröt ip aöeern in göcfeïfciiap gösnomen / en leerben t'faein om fïröbt/met grooter bjeiijcfe^ ijepbt en eenbiacöt / tot bat na eeitigge IBaenben ben ConingÖ 30« ï^ofbaer quamDottben/ boe moflen fpbertrec* lien / quam Ketel toeber te ^arrjjs/ en cocBt m coden tot 'jS Comngi}^ <6ïae!8 ma6et/MMoan de la Harae,bnet i)P een epgj&en Camer Oabbe/<^c&iIöe^ berenbebani^tlïo^ien i aïfpo te i^argjsbanfiConingsÉ toegen een ftcrcS SÖebobt toass göebaen / bat alle bjeem» be/bie baer göeen ttoee 3|aer ftabben ge^ löoottt/en ban onber 't gebiebt besS Co^ ηίη60 ban ;êpaengienttjarett / moffen op igfficaf öertreché/om battec beel ge^ blucöte upt i^eberlanbt toaren / 'tap om't bcelbtflo^nien/iaeligie/ oft bergen ïyrSe / foo bat Kecei ongberaben bonbt baer te blijben: Dp nt^t eenenont<* gaenbe be i&aröflTcÖe moo^t/ijs gecotnen niiloUanbt/ met meetüngfjebe repfe noci) eensi teberbatten na i0?ancfetgc6 oft ^taliën :!©oci) ben trjbt om'ton^ öepUci) rcpfcn tuoubt niet igben / fo bat Öpontrenöt fcjs SiarenisisDeWeöcnm |
3pn gOeboojt-^tabt t^oube/ albiaei: beci foete te bïel(ïngenbei>yrenekens fjem feer toegöebaen toaren / mafeenbe gem tenbeflen eenig&e bjpagie iliebcfeensf» ^Docö aifoo boo? ben H&rijg^ baer ban frijilberen niet te boen biel / bertrofS Sinno I ƒ73.nae«Bngljclanbt/enquam te llonben / ten bupfe ban een 25eeibt- fnöber en SHrrDitect 5pn ILantfman/jijn (©omjs groot ti|ient en feennisi/bie öem b;ienbtl0fl& ontfingg niet toillenbe bat ijp eiber foube toefen» ïlicr 3pnbe / ber* tot^t eenigöe (hitfii n/bie i)p in'i 3lanbt iDabsöebaen/ en quam iiiSenmsiban ben #c(terïingöen/ baer^Pbceibooi treeg te boen ban conterfepten na 'tle<» bem i^itr quam j^p tn ^outoIÖc& met
5pn tf gOentoooibigDe ï|up(bic«to / bie upt ïloUant ontbooen toefenbe te 3Lon«· ben tg sOtcomm/ en tooon&en baer on^» trent acöt 31aer/ beeltoercfegi ï)ebbenbe ban conterfepten / maer göeen Ι^ιβα^ί» en / baer botö 5Pnm gDaft aïtijct toajs toe göenegen; bess maecfete gp een ftucfe op boecfe met berïben meerber al^ 't ie* ben / toefenbe een bebupbingöe/ Doe ^tcrrfeöept bamBtjflÖept en ^οο}ίίφ ttci)epbt toojt bertoonnen / toeïcfe fiem afcocöt een treaijcrigiongman/engeïi Coopman / gj^enaemt Mr. pieter Hach- ten, bie tberfc|ionc& aen b'ïleerChri- itoiFel Hatten, öie ï/oogb Canceïier tff ge(lo?ben.2tnno i/z^.contcrfepte Ke- tel be Coningtniieban CngDelanbtnae 't ïeben: öaer jBajcflept fat te gBebaïle ban ben googgebojen <i»iaef ban i^ettf fo^t/ Dp'töap0 te i^anttooitD/ baec fp bp b'i^ertogtnne ban ^ommerfit/ jBoeber beji feIbé<i5?aef!S/tcn eien toa^» Ketel ÉonterfeptteoDffeben i5jaefbatt ^icfoo?t/geboienöoo3£| €amerïitig]&/
met |
«iet iiotö beeïMieer gtooteïleeren ban ben Sibeï/met a^ioutoen en a^inberen/ eenigöe ten boeten upt foo groot aiis 'tiebetu gin't ^aer i j 81 .bertracfe ÖP upt engbelanbt nae ï^oilant / en quam tooonent'idmfierbam/baec &em beeï boo? quam te eonterfepten nae 'tleben, enber anber/ een Co^poiaelfcija» ban gitöutterö ïeberbe Öp op be Cleube- niersf ïpoeïen/toaer ban Capitepn toais Herman Rodenborgh Beths, öaer iJp (ίφ feïben ooc in tonterfeptein pioffjl.^ï^e^ fe fiaen of fp ftonben op een <i5aïerse/fc
toieebe Mars, ïact afban bioeb'giïe baben/ Vuicanus, g^p/bantoapenjsmcer tefmeben/ 5^'togïonDer boet gbebonben 3t)n beeji quaben/
Haet,Eyghen faaet, Nijdt, Tweedracht bol Onb|eben»
an van Weiy t'3(!m(ierbam/fe«jaet5i^ öMefiilbert: ^euptbeeïbingöen befec beuggbm en onbeugj^ben toonber ggees:> fligö en berfierltjtfe toefenbe / ban allen onifranöt en bpboegingbe/nae ben aert en toefen elffeer l^erfonagie/oocfe gfiee* fïigöenfvaep ggeojbineert. W ber^ riaringöebefei bieijten:
Ketel geeft oodfe gbeojbineert en glje^ fr^tlbert ttoee g^eejiliirfee IBojalen oft finneBènjS: een/bacr be ^eugöben ber# toinmngeïiebben ober b'«8nbeugöben/ bit ö!Ci 0p bc -sctiumpöe ber 50eug|)t. 'S'anber toajS/baer b'O^nbeugbben $cge Scbben ober be 55eugf>ben / g^e^eeten iriumpöe bejs <£^nbcustsi*:©efe fïuclien riaringöe befer/ sgn ban Öem Êwe^ |)eb ίΐδ göefien tot eetfamen l|eer ïo-' bieijten:
Criimipö^ Deughts.
Nijdt, &ε Tweedracht^ Strijdt_, en to^eebe TyrannijCi 3|ter liggöen onber boet/in rrarOten öeeï berfloui: ;iBaer Wiji hey t 't iLanbtregötÈi^t met goebe Policie, ïuftitia befo^göt ben Vrede fïaenbe öoubt/ #0£δ baermen Liefd' en Trouw int openbaer aenfe^outoi/ en bat b een b'anber öu(!/omöeïfï in biienbfeDapi^ toonen/ isaer Liefd' ban öaer upt fepnbt Daer vruchten menicSfout/ 31©et Palm en Lauwren groeti/o!ii Dettght baer mebe frooncn/ ©ierfietmen Waerhey t repn in'i aïberfjoogfifie tooonen/ i©ie fiet booi sterckt en waet gaer rijtBe toerbt bermeert 3n't Ijslber tiare Licht, tot öare Deughts berftöoonen* 310el 't Rijck baer Ootmoedt (?aegÖ bSiS Waerheyts ji^eiten cerft. iCrmmplie öcjs- Ondeughrs.
SMtoaer be '#elfrije Nijdt Daer bjucötTweedracht fcDupft beoit 5^00? bontfeer Wokken ftoart be^S Onverftandts met li(ï/ 55ie met baer Pijlen toerpt be Deughden foo berjïoojt/ Gherechtiehey t ooffe quetfï / bat fp Dier tooit gÖe!ft?(ï/ spaer ïepbt be Waerh ey t naetSt göebaïlen boo j ben Twift, <en tooitban Tyrannije in't ïgffeer fei göelïeSen/ a©aer Ooriogh in ben mi(ï bes Boofhey ts toegfterif?/
it fïa^t »n«t 5gn Sweert, om to^eeblgefe gem te tojefeti ^an ober Trouw' en Liefd', bit baHenb' moeten b^eBen/
jaerinfeöanbt/
batterenpïaetièbattCoïomtten tomen eenige feer aecbige termen/ i»e toat t^t^ 0eben en uptgrfnebé 5^/m baer oafeeir ber&eben gefc&ilbett/fo bat öet een oti,· gejtieen manier cn aerbige gebeent bati iLöfien iii. ^e tronienmetgoetgelpcs δεη / flelbfelen ber beelben / güben / 'én tïeeren/ 5i)nupinemenbeggeI)aHbeït» <©nber tomen eenigöi finnefteni baii toitenfteart/en ftoee(ïaenbe ifigiieré/ aisi ban Coper / toefenbe Mars en veica- nus.i^ier bp om ben fin te beraam öeefi fip buftö göebitöt gBeboigöt ? |
-ocr page 200-
ii
Kederiandtfche Schilders^ <®rtÉï<tit*t^S^k 15f4.5eeft Ketel oqtfe laintert/bie oocfe feer Uieï öeïeecS.^eft/
een feer toelgöcöoen tronte/ toefenoe 't Conterfeptlel ban vincent lacobfen üe l©gn-peplec ban ^mftetöam / met ee^ nen Qoeöen :franc6fooiber örjnfifii IBrjn m De 0anöt/ uptnentcn&e fupijer/ toeicl&e ooc& garen toelflanttiban re niet en toepalXtt» ^ebenft/een i^oi" tugöeeffcije ïporftter» Sitötd / eenen Si- raen Lock i^mftetbattimer, ^tt Con-» terfeptfeï /Dat t'uptneiuenfïe bah ai W
felben beröanglien&e: l^eïfèe fe^ jlufjc 10 nu m öen tot #|Ofureur Lock iïoclj5pntot;©ant5tc6/ tenöupfeban I <0iiöer beelatiDrrfcöoonContcrfcptfe*
Ophoghen, t ïen ban ï|em gljebaen/Oceft onber öaa'
ben ttoarlf^ïpofïelen met benchnftus, tronien/grooter ofi aïfo groot al^ 't ίε* ben/en jgntonterfeptielenban eenigge
airbigft gSeganbelt en goet ban tcpcfee^ ninglje* <©ntter anber ifier oorfe be trOf nie ban feer Cond-rijcfecn aSeelbtfntjber Hendricköe I^epfer/ 2&outo-mec(ifr bet (ïabt3imjlerbam/ fsertoel-göelijföen* be» iSocUÖebitfemctmpn toeï bebaï* len göefien i 3Cpc(ieï tronien / met be Öanben groot als 't Jeben/ban fiem feer cloecfe gtjeDanbeU/ en 5pn tot#arn0 ' )fe - · -
rgtfe / een toanbfr jBan in jrjn Conft/ bieootfete jBijlaneninrConing^bait ^paengjen bisnfï t^ gOetoeeft» Ketel Söeïörfe Dp ban i^atuercn een l^oejier* fÉngÖ bei' Mufes isi/ïjeeft οοΓδ gtltjcfeen^ be benouben Timanthes beei ^tpmlnt* δε berfianöen in 5ün toertfeen te toegge gÖcbjatBt/^nfm-riiffee bebupbtfeïen te femnen gijegSeben» CerftïgcS / een o?*
binantiem tcptfeeningiie/ upttotjfenbe b?pe oo?faecfeen / toaerora aïïe €on(ïen gfjeieer&t toc?ben«i|i£.r neffensi tot ber*
öen boojfcftjeben Thomas en 59η in allen beeïen ber Con(ï feer toel öeöanbeit/ enDecEÏÖffe ööefcöflberi* iln'tgiaer i ƒ 8 9. iebecbegpnocDeen
oipojaelfcOap ojj be ^^anbtbooglif- ^cDiïbersi en Con}i toeggcbane/ feer !0oclen/baer Cajjitepn afbjajsDirck ' ^ ' ' ■ '' .
Kbofencrans, aljbo fltoot ató 'tïeben/ öï ober epnbe (laenbs/feer öccrlijciE ffÖübert/ cn cierïgtS om aenften / met tiocfe éen nieuto tnbentiebaneenïgfï. 5l>e€onterfeptfeïen bie gier en baer ban l^em 5pn/ srjn feer becl en toel gD^bann •ïBnbfr anber/ecn ten boete upt afe 'tle* bm/ booj eenen ï^oopman Neck, öcf^
njeïgcfeii 5gn i^jouto. jBaer btngDen tenDupfeban locob Ketei5pn iboben aï bertoonberlgcfe 5pn eenigöe | gentfur ban ben Coningijbanaaiant^ Conterfeptfeïen/bteijeelfupberennet " ........ " -.χ —. ·..
banÖemspngDebaen: Cerfilgcfe/ Iten Andries Vrerickfen : /g[;toccb(i/ tt* nen lan Lammerfen, jjebbetibe in een ]&anb£ eenen «©jaengien-appeïttl^etbfl/ betref arijs Haen; ©terbfï / een <0out^ fmit/een tronte 0alf aijS 'tleben^ïj^ti fpn al SCmdcrbamniergi, Bijffï/een i^enetii aen / bie t' SSinfïerbam een ïjeerigtfe groot fröip liet ttiaetlEcn/ en toa^ een Magnifico ,gl)cnoemt Francefco Morofi- ni, bit toflgi tenuptnemcnbeöeerïijtfie ironie; en maecate baer eene ttQtnm' btvpi om / met ben bingUeren fonbcr
Dry diiighen yeder meeft te leeren Confi beweghen, T'een Geldt is, tweede Eer, en 'tderdeLiefd'tot Conft, Die Géldt foeckt, gierichey thier op den wegh comt teghen, Beledt zijn voortgangh hera, dies hy maer leert op 'trondft.
Maer die nae Eere ftaet, verwerft wat meerder lonft, Midts ydel glory ean ten Conften boom toelcyden : • Dan Γ00 hy om de vrucht, niet om den boom begonft ,
Hy onrijp plocken fal geen recht ghenot van beyden.
Die d'aengheboren luit den Wegh hier gaet bereyden.
En ftaegh met vlam de i-iefd' daer toe drijft voort met erachr.
ggemaecBt em opftenöe pauius, foo Stoot a{!3(:'tleben/tut aen be Ësnten/naec 't ieuen Uan Rwger lanfz. g&e&aen boo? Hans Ophoghen. I^OOJ iJJienSS Thomas ophoghen öpDcfelijenocö eenjs maette/inet nocö feöf öeelDeti öaer toe/ te toeten: Petrus beriasDeniJe öat ör» Chriftum Jjecfaecfet öaööe: i?^ ε beèeer* l)e ^oniietffe Magdalena: t>e Publicaen: Saul tiallctiDe in 3pn (toeeröt: ludas gem |
'bp eé i^ontfpn/ ftaereff!fi)t na befc^il» berge/ en 'tgeljoo? tot be ïBufrlcfee tenbe, i©p be ipontepn fjc met een Mu- befien «ptgöeüeelt «èenegentfjept/bat toater pifl / Öebbenbe bp &cm^ubtgl' ïiept/met ber flangebebupi / en betoöfï met beei aerbige omfïanbicöfpi/be lief" be te toefen bc J'ont^ ber Coiifïen. ^öitfeibe bjijft i)p nocgi op eenen ^εφ ÏOcfeenfin:Deg Ié beu boben fearftber
ben t':iontepn-toatcr ber ConÖen (aijs tot <©obe!S Pitj0) biietet.^n be toijï ber Conjlnaerssaert en begeerte (ïrerfettot «oegftept/eer en VW0/ ï0 befe begöeer=' iDcijepi uptgebeeltmttaoutoer trané εη ïaaïm tac6.<i^nbcr anber fit Pi^jra, «"^cöilöertbe ^i(ïD?ieban icarus en |
"sdaius, cmbe maeiljiHibicö«pbtben <ionftnaeten in ïatenbiintfienöept booj ^Öouben :om bit perεδ toant oocfe eenê en begrëpt in Oem bier beeïben, ipeerafcbept/fpinnenbe/met eenen φρ^ Mer/bp öebbenbe ftoeepen enfpcojen. ^m ttoeeben/26rbept/mct fpa/ftamer/ ©ffen-öimbt/en bo^fbïeseïjs. ^m ber. ί»π/l^wb14ÏbIeöepbt/ι«et«n0osöδl· feopfien met een l^og^elfeen m / bp Beb^ benbe een Ham/en ^ant-ïooper/acDtec Daer ftangöen be boepen. 'SCenbieröen/ ifTJr tvaeb^Hptfe oft <©efnmgöe/met ee<» nen pöl in be öant/bie fp toojpt booj ee<« nen atng / ben eenen boet öebbenbe op een lip^glajs/ arijter öangDen fiant-bo'* gfjen, elrfe befer 2&eclben Sanggeti ttoee b^anbenbe Stampen / aljs upt een grotifTicD loof-toercfefpjuptenbe. 3|iei: tooit bctoefen /bat O^iffeningöf metter
Cornelis Ketel. FoLipa.
Van dees fal neerfticheyt noch patiency fcheyden,
Waer door in arbeyt hy tot Conften werdt ghebrachf, ; ' ; :
Wiens oefningh naemaels Faem met Geldt en Eer verfachc,
Gheluck bettOecfetNijdt. SCfgonfïigB Haet en Nijt, en Achterclap upt fpgt/
i^entegöcnFamafmen: T'gherucht bliegljt noc^tansi boojt/biejS eïtfe een (tet en'ÖOö^t 3^an pegglijcic toerrfe gijeiwpsöm;
Waerhey t met ben Tydt, in't ïieöt tomt / oft toat ïijbi/ <ί5εβπ bingD tan't Daer beletten, ^tejs Nijdt t'öei't fenargöt gDefïoojt/be Spin fenijn Hpt εοοίί/ 5&aer Biekens iioiugi) fnpgöen»
finnefeen ban ben 25oom ber Con^ (ien/toaiS ooc ban öfm nocö bebupt op eenen fl&eefHgtiisn fin/ &et toajs in bant gefonben/en t^ notö t'^ambojgö/ tot b'ï|ecr Domenicus ban li>ffeie / in oe Scuemngö-firaet/ baer fiet ben liröten öagö/ en ben Conft-Oongerigen oogen/ maer tebcel in een &i(lont|joubeu toojt. Ketel iieeftoocS ter besDeerbt ban Ra- phaelSadelergctept6ent een finnefeen/
baermibbenMufica,pi(aura,enPoëfia, . _________________________^^
fit be iliefbe met ten bjanbenb' gert | tgt boicoraentooit/enbatboojbier
terïti rfte miböeié beboo^geitieibe tra
ten öen Itcijt openbaeren / g&drjcè al «Cosiflen bdo? beejs bereenigöbe ^mcf^ ben te boojfeöyneomenbe /ïicötensgfi cp ber 3iietben« ^p Deeft nDc0 söeftliï' bert een fmneftenbanïacfe intoit/ceit boltoafTen naerfttiHan/treet met eenen boet op't Ijooft ban een «©(fen-Stipbt/ mei ben anberen op een graef/fcöitjben*. be ober eenen ancter / toeltéen Jpmeti» ter ïiant bp ben ring opöout / Öceft ooc een fwf ep en ttoee fpojen/en op ben erm een IPicuto göelabe n/en aïjs in jijn göi' toeït/met öaer toefenbe be confl bebupt/ bie in Öaer öcogö opgBeg^cbcnretfitei; Öanbi öeeft eenen Sleiitocr- rranjs/baer ben 5Ban oocfi met φη retöter Danbt; Doubrnbe een booiftgoten b?anbenbe Öert/ omaengöeraBen nae repcfet: i^^outoe ruft met ben tienen op eenm ièanbt-iooper/toeïcfen geeft aen b'een 5Pbe eenen tragö btogSel/en ««« b'imber eenen nacBt/sfi ©ïeermwp^bïog&ti/en torjfï met flinrfee fiant cp een ïam* meSen/bat om^oogDfiitttae be Ctetfï? een fenieiente So^sSf^^n Öoitót beit eenen ermont benBaijS ban ï>etÊam/ met ö'anöer öpmimnbe «tt#ak |
-ocr page 201-
Kederlandtfche Schilders,
gepijt/'tbaeïtfi ftueeti en fiiooien Bebnp^ ben/ tiie öen |Ban tn öe öant ficeft: aen b'anbee ban bette ton^t oot6ee« nen eDeboofll^ben Cupido, bie'tptilften in'töifttaMtfioten&eeft* Sn fietber^ fföteten fietmen eent'flc öuüjonen/ aen^ tuöfenbe Jloom te toefen be (ïwbeer- plactii ber ^töflber ieugfit. ^it flutp* 6en tsJ ie fien tot 3$mfïetbani Itp bert €on(l-licfbigen i|eec ^ecretatiis Haen.
«iBÖeefl/t'anbet Eufl bcbupbenbe/befe 'SEotbertladngÖetsi öanöetn bit göe-
tigijen t'bïainmigö Sert tot neerfitc^» bicöti
De Hope fal ο jeucht u niet ontrijven. Dus arbeydt vry lydtfamigh met den tydt, Soo Geeft en Luft u hert gheftadich drij ven Tot Neerilichey t, ghy cryght al 'tgeen gh^ vrydt.
^aer potR ban öem feer r onfiigö ge^ rröiiöert een groot fïucfe ban be naecfete 3©aet8ept/m göebacnteban eenfcDoon ©iouto/öapeiiöe op een feer ftDoon Sdn^ töcfefcSie tterïgcfee 3^oetfe/ofi flaepflebe aen'töooft D^bbenbe in een ciaeröepbt tenen ^erayöin /betefeenenbebe feeugt. ^e bermombe SLogDen uptgfjebeeibt aljEi eenen ^atpi / boben een iBenfcïie/ „ ... pnbw een 2δθ£δ göeïgcfeenbe / cïtmtm i aU^öicöt:
De naeckte Waerhey t vry macli hier gheruft wel flapen, Ghemerckt de clare Deiight gheltadich by haer waeckt, Wantoffchoon Leghen Ichaick haerliibgh meent betrapen, Hy vindt hem haeft belet: wantDeughtscrachthemop maeckt. Die hem ibo druck t en plet^dat hem den rugghe craeckt.
I^otö tfier in be feïbe ;êtabt ban fjem/ een fïiitfe g0cfc0iïberbt en fcer toeïgfe in be Caïberfïraet / in 't ban ^dï. coiojeert» befe meenigöe; ïanbt/tot|Bee(letClaes,eenfinneSen/1
T'vernuftontwapent van den Wijn , Van Venus, en van Gheldts begheeren. Door hetMifbruyck (een oudt fenijn) Ghedeedt wortmet Sotinne cleeren.
ÜietiiÉ uptgÖebeeltt'i^ernuft / aï^ em tojeerïoofe bertoonnen ©jouto / ont^! bloot ban jftaec ï©apenen / aïgi ^thn/ \ ièc£itït/en %antt/ïigt onbec boet/boo? ι i^et mifbiupcfe ban W%amiWm én i^Öeïbt/te toeten: Venus fittenbemet, eenen banbt /ge|ïrtcEt öebbenbe t'mt* nuft am ben boet: atöter öaet lïaet Cu- pido, oft t'befl[eeren/toeltfeen tretfeenbe irepecjsbansgnen boog&beiS bipbou* tigDenonniaetii/mitifet op't©ernufi, Bacchus met een berguïbe ferupcfe in t'eenj^anbt/ in ü'enbei: eenCriMn
Sia^ttietrooben Wm / ftMntt'iBtu nuft te p?icfeeïen/bobsn gaer berniogen ie b^incfeen / be reflettie bejsrooben toOnjÈ fcöabutoenbe op ftatr boojijooft. J^epnitö boo?ber i^ ^iericgept boen^ be/npteen rgcfeeigcfee feifleen^torS- faeur0 nemenbe/ op't becEfeï isi uptgl^t* beeïbt Midas, bie aUe^ toat ÖP aenroect gout ttiaetfet* c'ttitfbjupcfe / afó een oubt ^atp? in't bontfeer / tretfet tWtt^ nufteen ^ot$s-rapaen» 5&aeti0oof6 tot ben boo?-ber0aelben êetretari^ Haen, ban Ketel eenfefr fcöoon fiatH
ban
tet mtt UttUiett / aï^ göenepcöt toe fm^ öercond met eetmït te icetcn: aen b'm* ber 5pöe toanöe fc^iööÉnbe laofiiiere/ tte (φ Hm niggge luo^t g^efteii/Iept w tictt j onaen/battenöe metiJ'ef Dattt ttné #ffen-gooin/itiet branixer een jfBufncfe 3&oec6/seneg^een|Burtcien tetuo|< ten / Seftteniieiip öem albeïlep Mu* fÓ'tfi-tiii»a&» 3« öf temen aen b'een 3t)tie ttoee&inbergeii^/]get een iien
gSefeaent bet il0aer^epbt cp't bebbe/ bjten^ IBom-aenfifj^t too?bt boo? be cracijtban öe^ iBaeröeptjs ;©eusl^t af» gDejIooteu: befe ijs uptgöebeelbt in gge^ baente ban een (ïerc6 JBan wet SrentSi bïogelen / geigcftenbêben C0bt/be2.o^ gijen bjwifeenbe be fföonberen / bat ijp i)aer fcijnni be ienben te bjeecèen: bit (tucfe 10 cocii t'^miïerbam^ïlier op bit |
öattbefeben^eugöbctt» i&otBiiban 6cm een leojael op't ^pieetfitoooibt/ Ctjegöeeten öeeft gfteen ruft / uptgDe. beeïbt albu^: m ÜBenftÖ ft&iöbenbe Ober eenen gronbtloofen pnt / toojbt be ooflöen berblinbt ban Set bïeefcB; atö* ter Oem toaft Öet feer göeneefl9t& trupt Peton, toaeronberaenbetooitelUgöt een nieuto bojen feinbt/ toelcfetrupbt 't leben bet Stelen bebupbt: 1000?fiem toaft 't bergtftigöe trupbt Napelhs: οπί- ber aen be toojtel een boobtf-Dooft / be^
be ^oeetfcöe ^elle-pijnen / aïiS bie ban
Tantalusj Sifyphus, Ixion, Tityus, en Da-
«©Beïgtfiban Ketel berfterigö ban ee- n^ boojt-teligben gfieeft fffiflnt gebje^ ben te toefen/fieeft berftfiepben boojnè^ menis en luften inflembeboelt/ in oft beneffenjs onfe Conft/ toelèe öp geöoo^ faemijSgöetoojben/ om baer (fonber pemanbtjS naebeeï) 5pn finlgtBöepbtin te boIboen.^erftlatfe/S" i i 9 ƒ ♦ biongö Bem 'tggeneg^en te bootfecen oft toert* 6en banaerbe/ en maecfete npt eenen «lomp een grop beelben/ te toeten / bier naetfete JBanne6en0 / tmp öebbenbe tenen aen öanben en boeten gDebonben/ goelpcfe of beer mebetoaerggemeent bengfienen/ bte fonbetBiuploft-tleet |
Fol.ipj.
Een woelend' aerdtfche Menich door 't vleefch is foo verblendt. Dat hy gheen Godt en kent, derhalven 't quaet hem luft. En wenfcht oock menich wenfch, vernoeghloos fonder endr. Of hem 't gheluck al feynt, 't begheeren heeft gheen ruft. i3rotbetotj0/58noot6ban berreteften naïdes. jgotö iis ter felber plaetjS een
HSojael/ toaet ban 'tgöebttDtalbu^ lupbet:
Climt Syons bergh hoogh opi cloeck met voorfichticheyt. Met d'oud' Ervarentheydt gaet wijilijck hier te rade. Door Kinder bobbels wort te gheener tijdt verleydt. Of u is d'ydel Waen, en niet de daedt bereydt: Die Manlijckis bedaeght vercrijght van Godt ghenade. Als longheydt mift en valt, tot eyghen jfchand' en fchade.
^etoöl ic6 ban berfcöepben finncfienss Beb beröaelt/ behoef niet te berfcofi* flöcn 5önen :©eugBt-fpiegBel / bie ban fiemboo} Sanredamupttomt inl^;int/ Suefenbe eenfin-rgtfee inbentie/beftraf» fenbe b'onbantfebaeröepbt bejs argöen JBenfcBe^ / toeïtSe be ^on ontfangen^ be/ be toelbaet albptenbe gualgtloont/ „„—,, ,
De Deught bewefen hier, het oprecht danckbaerherte, Hoe weynigh die oock zy, wordt 'tgheener ti;dt vergheten ; Maer d'ondanckbare Menfch verkeert haelt 't wit in't fwerte: Die fulck een vrindlijck cuft, wort vinningh weer ghebeten. Men doet d'ondanckbre goet^ noch willen fy't niet weten.
bupt be boot bcc pielen / 't toeltfe Bet tijbtltjtfèe goet / baer be i®enfc8 fo feer omtooeït/ bat W Dettoecomcnbetec falitöept bienenbe berfupmt :bc ïatfien^ be ipojtupn/ in ftaer fep! fiebbenbe ben <l5obt ift^ iSptèboniii / upt|ïo|tenbe ailesi toatben jBenftÖ nae 't bïeefti) bc^ geercn om toenftöt/iis öem te totUe:ban t'onberfabigö begheeren / ftaenbemet eenen boet opeenonruft/ fieefi gfieen ruft* 'Sot berclaringöe 5pn ban fiem öceöbeerf&enis:
bacr be bancfebaeröepbt be iBaen ont^ fangöenbe/ fnïcfei eeutoigD/ om toel bcrgöelben / in gfiebacfit befioubt en bjucfet l^icr bp ?pn oberbloebigïie be· bupbtfelen/ göelrjfS («ït^S^ i^^WÉ göcfien matft toojben. 5^aer bp toemt totbertlaringebufTcÖt meeningfie oft gfiebitiit:
toefenbe toajs gBetooipeninb'uptetlïe bupfterniffe ί bsant 't fcöïjnt fp öem npt Öun ermen toillen toerpen* 5©efe bier beelben boen feer aerbigö^ attien/ to^ men feer göeöeel/ en 5pn op 3pncn toinc^ Bel te fien/ een bingben bat allen Conft- berftanbigöen/ oocfe ben beften a^eelbt- fngberjS öoogö bertoonbcren toelangt» Cfinbert Deeft ÖP öem ooc6 metfiet bootferen ban toafcD / in 3f|n fcbilbe^ ren en teprfecnen beDcïpen/öetteeltfe bp b'^tfllianen gbebjupf^t/ en boo^ber* lgc6 ij5.ï|et bolgenbe S^tt bing Bp aen beel nette Conterfeptfeïen te maecfeen/· ttoeltfe fiem oorfe toonbetlgt tocl ijS gt' |
-ocr page 202-
Cornelis Ketel. |FoL XP4;
Os, conterfeptenbe/ en ftaet feertoel en gloepenbe upt ber öanbt, «enbir an- ber Conterfeptfelen bu^ öDebaen / bje» renbebffifïjmetöet Conteffeptfeï ban b'ï^eer Μοι-οίίηί, nae Det nette met ben bingi)eren te ^rDiiöeren / quam btn g^inceeï-mafefr op ben aengangö/toclc' feenfjembjenfriite aen eicfeen binö&er een <6rter-oogö : ^©antöpbaa^ alleen bte boo? fuïcfe gDeb?«pffi te cojt tomen foube. €é iBan tooottenbe in ber iBof' f 0/ liftöem ooffi Duë ront^rfepten/om bat te tooneii ben groeten / baer ijp feer gijemeen mebe bja^, jriocg toni· terfepte ίχ» ben manitraei ber i^olupc^
ftÖe.^cOipbaertSi:. Wolfaert Hermans,
feer Wel gi).eiiit6cnbe: f'g!jeïgfB?s &en iiptnemenben 2$ce!b-fnijï30t be Mtp^tt·/ boojöenm ban ijem met ben l^inteeïf η tot een Ifipofiei glieöaen.l|/J lieeft oorö göebaen met bnpm en bingfjeren b?p tronien/een Maria m s lan, met eenen Salvator, Oebbenbc Op 't^ooft een boo^n €rcon/bJonöf r net en fupbf r gftebaen/ befonber öet bïoet/en boben al be bïoep* eiibe tranen η»ί ben oogöen / bat Öet onmoglöeïtitfe fcöiint / fonber reetfcDap %e $pn göebaen. j^n bat notll b^eembrr iW liniio 1600, hjerbt öem boo? te fo^ men te fcötlberen fonbet Üanbl/met (pn boeten / of öp baer ban pettetoeaöe niotfit bjenflöen* W Heeft beien ber* göeefsi totlaccöen enipottenbertoect/ meer al^ 't boojgaenbe/ om bat be boe^ ten baer toe nocö onbequamer 3Dn / eti fo tot arbepben niet bero^bineert: maeir öiecfanbocöniemanbt bp berDinbert bjo^ben/ aIjS ben ï^tnceel-maetfeer (aïiS berijaeïbt ijs:) en bjat pemanbt foo upt 5pn finlgcfeijept boet/beöoo^bemen niet qualijcfe te nemen norö te bupben/bat* |
tooojbingö' en onfcöult/ fonberltngjöe be bjatfeen bie foo gebaen 5pn/ batmeit bienpterOanbtrienbe/ foube meenen/ batie met i)anbt en recbtftBap bjareti gijebaen.ti^'eerrte pjoeftoa^ ben <0obt ban Det fbjngDen/ Herpoerates, 't ujelrfe Dem toel geiucl&te / be mpne ban tfbJU«· gDen bJEÏ treffcnbe/afe ootït ben ïacöen^* ben fnffi?|cpenben§^fjiIofcopfi. ^éefe bcrj&aelbe bingoën bocnbe/öceft aïtrjbe fesr fcigijbuïbtgö gÖetoee(l / göeen biii^ g0en met aiiber ïibtoft reebtftöap tr bsillen aenroei en/ ban alleen met 't^e^s neöp bat boo^ gab te boen/ ai^ ban be* ïen fan bjoibrη ggstupg^, ï^et Debbm berfc^ben ï|eeren öicrjn begagen at^
cTlt
bicDepbt: üJant ÖP ootfe be Cond boiii fjifi fomtnbcn oeffent. €en ^oolfciie
45^Mf/ AndreasLefcinfki, <©|aefbaii Lefciino g^e^eeten/ijeeftban öem ootft ecnigg? tronien met ben beet jiu bJtï ί£δ niet l^erfbJijgDen/ ftoe öp öeeft gljei» ftöilbert t^ beifcRepbé toijfen boo| φ j&upjS: aen br tecBter fpbe ban ben gge^ bel/ Democritus, tn Heraclitus, met eem |
toereït tuffcSitt b'^ifïben/bebe öpmet ben recöter boet ί Φρ öelirte fpbe/J^o- tius ett Zoylüs, met bett Öintie boet: int mibben rec^t boben ben ingangi) be0 ÖupjS/comt ben fnel-bliegöenben 'SDgb/ betranfl met öoofen/tn b'een öanbt een fepfen oft fitfeel / in b'anber een ^anbt- ïooper / berfelftöapt met ttoee bliegen* te feinberen/öet een Jaerfïanbt/t'anber tien<i5öeeflbebHpbenbe/ om batbooj a5öee(i en i^erfïanbt metter Cijbt alle Conften boojt tomen: bit^ fonber ^in^ teel göebaen/met beflintfee öanbt: befe beröaelbe (IntBen 50η be beelben foo groot al0 'tieben/en met beberbsen oft ban foleuren.^^aer tuffcfjen (ïaen ttoee fïucfeenbanupt bentoper: 't ^öeneop öe retfite fpbe ban ben iSDgbt / isi / baer Piftura ft^ilbert met beftanbenenmet öe boet: 't Silnber op b e (ïintBe fpbe / i^ *Élattöenbe<0Öebult/ fittenbe op een S6enbeeït aengeboröten ban Balft öept/ bie met bjp pijlen teffen^ fcfiiet / te bie* tm/ afgunfi/ atötertlap/ en ïa(ier: M' bitgepbt trecfetfiaer bp bebïet&ten tm Dapjsiftöjicfelijtfiober ruggDe: ï©en.' binniggen maet gif! op j^aer eenen ra^ fenbeu i|0nbt/om te berBinbett: ^oot^
Nederlandtfche Schilders^ ïufBt/flBeïöcfe aétt be berSaeïbe tonter*
feptfelenigi gDeblefeen/ ennocfiggeften tantoo?ben. 5!nt31aer i ƒ 9 9.quam Öem in ben fin eenen iu(l te ^cöilberen/ fonber i^inceelen metter öanbt / Uieïffe bp beien Uao^t gel[)ouben booi eenen btp laeöïticfeen bjanfcljapen luft/gelijffe ge^ meen tst bp eenige bebiurijte l^joubjen/ bie b^eemben/roiiUjen / oft ongefeoorö* ten co(ï tot fjitjfe te gebjuiJf feen gelufïê» ;©ocö cm maetïpcfeeröterbantefp^e^ ïien/foo fm te berbjonber en/bat ijet DemfootoeigijelufSti^/en batter geen | men bingöen bie onboenlócö fcÖDneii toanfcöiipenl^iUtStenbaii 5pn gfiecoH toontboen!ijctebJ2fen/enbateenöan# men. ï^eteerflebatöpbebe/bjajs sjjn beloog Conlï-berrianbig^cöilberfou^ epgDen conterfeptfeï / bjeïcfe ÖP op ber ♦ i be tonnen Dembeöeïpen, ï|et3pn bocö fcöepben manieren bebe / en geleecfe fao I eenigfje / bie om gun beDenbicDepbt te toeï oft beter / aïjSeen anbermetrect^, toonen/ bjeï bergBcïgcfif onggtbjoon fcDap gebaen / en |iont toet upter Dant» bingen bertaen en boen: «eenig&e fcfiit^ ^ttii p2oef öÖEbaen/boer boojt/ eti; tenmcftiHoeropbenruggge/oftber* maecfeieboo^€onfï4iefBig||enSr. Hen-| lieert/enrafeenbaerfpopmtcfeen. drickvanOs t'lfi!ti|ierbam / eenen De- ïaetfïaen / bat eenigDe loopen op tou* mocritus en Heraclitus, iiem felf int beeït! Uien/baer be aerbe nocötansi bequamer Dcmocriti, ter bcgöeerte ban befsn van ; toe iSpnbïingÖe / (!eï icë tot berant^
I^iet bpboegöbe Ketel notö eenjtnne' feen/toaerinöpte feennêgafbe berboi* ÖÖ^n meentngöe ban 't boojgaenbe / en laai bu^ «ptgöebeeïbt» g^aerfat een }ongönaet]ktl0|ou&en met een ^ötf- tapop 'töooft/ fearenbe een 6tnbe6en op be ftöoot ban een^longöïmg/ftDoon ban aenfitöt / maer acöter bjaft een «©oobtjs-öooft/ öebbenbe beneben ee* nen StÖojptoen-(!eert / toaer mebe §p 't©;iou6enöemomÖeirenbe/ banatö* ter fïatS in Baerfpbe:bjant spntn naem
Dooclijck perijckel, 'ti^^OUfeen^ |
ïgt6-g5ehJ?ït/ een Mm met een bootf- i)ooft/upt toieniS oogDen blieaöen bier^ blanjmen/ beteptfeentbe groote(!erft binnen Sfimflerbam/int 3aer 1601, in toeïcfe 31aer bit bitert gliemaeffet. ï©ee0 groumfaem g^cbjot&ien ft Ijijngn t4pDebult te bJtllen bernieïen: 't ibeltfe fp/ öebbenbe een Hamnjefeen tn ben erm/ en een trupffeen tn b'öanöt/ al ïartöenbe berbjaegftt/ 'tgöëfiröt nae ben 5i?mcï al^ tot öaeren J>ri)epper gebbenbe. <iEer itδ no tö epnbig!$e/iail notÖ eenigiie 5pner ^inneBenjS Dier booijïeïleiu i0 een^ göeftöiebt/bat een Cbelman/b'Heer van Wuip^ op öem berfotDt pet te Debben gljcteptfeentin 3önenilamoftb2ienbt-boetfe / ftratfejS bjetenbe be tonbitte be^ felben €bel« manjs / ojbineerbe en teptfeenbe een 43·« belman/fittenbe op een Önpftö ^eerbt/ Öebbenbe op 3pn öanbt een Baiefe/ en een Songöb?outii atftter öem / en booj Öenuoopenbe eenen Ï^intöonbt: Sn't berftöiet eenen a&aer/ met 3pn glje^ boubienl^oepen/ baer bp boegöenbe eengöebicöt:
Ghenoechlijck is en (bet ter Weerelt het byweftn Van uytghelcfcn fchoon bevaliijcke longhvrouwe. Een raoedidi dravend' Peerdt wort om zijn deucht gheprefen, Oock eenen lacht-hontfracy om zijn rafiieyt en trouwe: Den Landtraan heeft tyn luft in Koeyen en ghebouwe: Wie fal verwondren dan, dat Edelman eerweerdt Siet gheeren een fchoon Vrouw, een lacht-hondt, en hups Peert?
φδ Sotte iongheyt (ïae£^ öi<t niet aïö Wuipfcheyt baerbt/
Yet fchijn end· ydelhey t tomt öaer baer in te Ö«lP/
^n f' Doots perijckei fel omfielfi fp onbeftoaert/ «ïcot Γ Tijts ervarentheyt bjetS neemt ben ïBuïpfcöeti aerbt/ «en booi Manlijck verftandt boet ttuppen tn 3pn ftöuïp: 3©ant toie Bent iBanïgtfe biaetöt/ bie 10 rétöt Heer van Wuip.
€( 2
naem Sotte jongheydt: 't ©ioebtbjijf/ bie't&inbt Wuipfcheydtupt be geboom- te nam / Öiet / Yet fchijnende idélheydc. i^erber/baer Sotte longheydt met öaec feinbt op ben erm ftöeen gaen fpelen/ quam Tijdts ervarentheydt, Öaer 't 6tnt ontretSenbe, a^erber lagöen aïjs een open 3!©offel ttoee ftöuïpen/baer neffen fatÖet Manlijckverftandt, aljSeenidÖX' ïofoopö/met een rijffeen in b'öant/bjaer mebe ÖP 't Binbt toeber bebe cruppen in be ftöwip. €otbettlaringöe toajs buftö Söcbiföti
mt |
-ocr page 203-
CorndisKetcU I
DaeflDirjcfebeteccöen / en flöemtöticii: öocfe bp ben ban «ajanflten, <een fcÖ0on (ïucïi / uan fetjen toeten scoot/ Seeft Ketel üocfe ggeinaetfet / öoo? ben ■Buugcrwcefiei; Comelis Flonffen van Teyiinghen, toefenbe een oubt IBoiaeï/
<6Öeïptfi een buïïe %ee be Wecrelt epCltjcfe Razet, ï^tejs fit in angölï en noot tja(l aen een pfer toetec Ghepijndt Li jdtfaemheydt, ijte ggeenen noot ijerbafet/ ΦΓ llojm bierbout fcöoon ojj gaer göetoelbtgö blafet/ iSCétrtglebenb' sterck Gheioofbjeet/<i5obtijs ööeenbergöfter/ Stantvaftighe Hoop' gaer bJÖJi Nae dit een beter.
^ocööceft Ketel tbjeetlepne fiuerfeenjS jjoo? Razet göeitiaec6t:i|eteenisieen iBarp-beelbefeen/ wet een feinbefeen/ 't toeïcfi be bo^fl üjepgöert / en balt nae 't tmp0/ 't bjeïcè Dem ban een CngDel boojgÖeöouben mm. ï|et anber/een tlepnliucfeFfien/ baeu chrittus opeen (leeiifit/ met tbjee toeenenb' «engelfeenji befpben Dem; 5©at toeïcfe Razet berDan^ belt öeeft aen be lode, en is tegentooo?» bicB t'Sllnttocrpen» epnblijtfe Ö^eft Ke- tel nu göefcöïibert fonbec reebtfcöap een groot fïucfe göenoetö aïss'tleben/ een naecfet a&ecibt inet een (©ffenöupbt otti/en tn be pant een Oamer/bebupben* be g&ebucrigöen 2firbepbt, (©ber spn Sooftbïiegöen tbjee feinbercn / öet een öen <68eeiï / enÖetanbetlLufl: <©9ee(ïWaeft 'tgSebacgt/ ban fonbet ^nceïen/ met öanbé en boeten te [φί^ beren/ in be :^emojie» l^t tbjeebbe Sinbt / 't üjeliS 3Lujï ijS / tomcnbe upt be gftebacBten boojt / p^irlieït met een penneBeninbeïjerflTenen / togfenbeop eenen ^iegöeï / te berfïaen göebfnbe/ featfuifS boo?nemen boo? berfïanbt
Waer Gheell en Luft de berf'nen tergheftj Met vlam en pijl de Liefde werckt. En t'Gnderfoeck den Menfehe verghen, 't öndoenlijek doenlijck men bcmcrckt.
Ghedult en Vlijt in arbeydt ftaeglx, 't Verftandt gheoeffént openbaren. Met hulp van 't Oogh, des lufts behaegh^ Of handt en voet Pinceelen waren.
Pidlura fiet laet toe en lijdet. Dat met de voet ghefchildert wordt ïnvidy boos, die 't al benij'det, Ha€r hecte knacght van fpijt ej^mordt.
Nederlandtfche Schilders, W ÜJeïbtttt öenï^asStbanlJeïenije^ iiaer ben Tydt fee Waeiheydtïj^eitgBt
aentïenbagö* '^tt itefben begiConi!- liefbiööen laques Razet t'jfimfterbflm/ maccfete öp o» 5pn abtj^ oft betófe / Na dit een beter, een öBefcÖtlöcrt IKoiafV
met bufc]^ een sSebtcÓc*
en gBeficSitfoube te tofgge tao^öen gBe<* biacöt, ILteföe / ötbbenbe tm blam^ me bpersS in beretöteröant /frögnttot 'tbiercg te bipben/ met be Hine^e ganbt get B^rce nopenbe met eenen gouben pijl / bie ^ber beteecfeent. 't 5aer(ianb6 lïiert be boet in 't fcBilberen / met Buïp ban 'tgDefieDt/ 'ttuelcg be ^piegDel bebupöt / mibt^'t l^eriianbttot fulcfeii niet fonber gDeftcöt / nocö 'tg&eficfit fonbera^erflanbtpetbermaöö* Pi^^ ra gonbenbe 'ti^enneeï op fjaren fcftoot/ op be flincfieOanbt 't^^a^0t met ber^ toen / g0eboogBtbat^gtiic0epötmet be boet gljtfcöilbert bjojt/toeltfie ji^gbt öacr&ertfcöpnt te fenag&enbanfpijt» Pidura igÈ betfeïfcöapt niet j^eerfitc^ Öepbt/ en S.i}btfaem&epbt / oft löatien* tie/bie te berjïaen gg^ben/ batreinge»» buerigDen arbepbt beeï tonnen te toege btengöen met ben ^gbt / bieoocBint fclbe fïiicft niet berfupmt iss / bfieggen^ beöem te bertoonen/ met in b'een fianê een up^-glag / in b'anber een fiefeeL Cot berfelaringöe tjs ban bit g&e^ bicöt' |
✓ Den Vliegher met Zyn fickel dreyght
Op 't Onverfiens elck af te maeyen. Dus die tot winil hier is ghcneyght. Neemt waer den tijdt bequaem ora faeyen.
Deught_verwint.
t^ttfjg toeï Betuptoemenbe fonber reeti ftöapban fiemgiiebaen: ^ei^öbicöi gept alleen met ben boetg^ebaen: eet auber met ben bingöeren en bnpm, ^onberlingBe te berbionberen ban i»e groote netöepbt / bie men fiet aen be Miegöenbe feinberen/ baecmen öun ge^ l^aent^n en naerl&ten fiet ggefcgtlbert
Siet teghen de coftuymen, met vinghers, voet en duymen,
ben ick ghefchildert heel. Doen Ketels luflmymaeckte, in gheenerwijs ghenaeckte, my borllel noch Pinceel.
in ben ^piegöel ban ben Cgbt.^mtti ma/tïi (jeei upinemenbe en berbjonöer" igcfe/ entjs boo^ ben Conft-Iiebenben 5|eet Willem lacobfen t^mflerbam». ^n be ƒ rijfe ban 't groote fïufS/foniier pnteeien göefröiïDeii/ fiaetoocfe een gfjibtcöt/ ais? of be ^cöiïbergefcïbe bit fepbe:
Confïen gaïben beeïiicöterteberacöi^ ten / aï0 met bjaeröepbt te bsrifpen oft berbeteren ^pn) ber berflanbigijen ooi»· beel en ïüfttjcfeen gBerncijte btboïen/ aïss öjefentse een goetiBeefter/bie in alle beelen Der Conpen/oocfe in IBetfeïrge/ «©eometrije/ ;êpmmetrpe / en ^ev^ fpectibe/ooc6 in be gfïeefiige ^oeterrje ofi ®ic{)t-ron(i /10 toeï erbaren. ber anber goebeïpifcipuïcn bie Bp Beeft gBeBabt / bjasi eenen ifaac oferijn, ggce bojeti tot €oppen-Babi: befen Bab eerft 'tBup0 fonber jBeefïer op 5pn fdbeii pet ^efcBübert/ 5pn 3öc(ïe baer oft ber«» giteïgcfee / maer bjas op teprfienen niet gBebjent 'SDot Ketels tomenbe/liet Bern Ketel, foo BpfeïfS berfïonbt/ tepefeenen een #?int / upt befb?cenoftb3ercïten ban Hercules, bteCortfjabbe gefneben/ romenbe nae Fioris. ^eïefe oBebaen/ ïiet Bem bat feïf nocB een$f bten met fpn cnfcertoöjs/ en ïiet Bem 5pn becrofm (!eireïboo?trec6en:^oe bjaiö bit beri^ tojonberïifïi ban Bet groot fcBil tufTcBé 't boo^gaenbe/ en be gBeïijtfefiepbt bec i^iintm/fo bat BP(ira]caen'ifrBtïbereti toerbtgBefïeïbt. ^aer baer gBe^ toeeff 5pnbe/iroc6 te©enetié/töa0 baec eengiaer/ oofS ontrentfo beeï tijbt te Hoom.H^eber tomenbe/bjag fuïrft gBe^ tojf^iben / batmen ban Bem Babbe mo^ gBen berftopen te fien Betupterfïe beti» mogBen in onfc Conft: ^an Wt BupjS gBetomen Uiefenbe/ coitïgtö jongB fl^' Cc 3 fïoiüett
Ketel geeft oocfeto?t0göebaen een lu- dith, eenbeeïDt meer al?{ D^ïf löf en alg "t leben/bocB met reetfcfjap/feer toel ge* toloieertencierliicfe göebaen / ttjefen* iieboo|ben<Con(i ïteföigen ï|eer Chri- ftoiFd Dirckien Wruys tOt 'Jilmfïerbam* een 5öner befonber(ie bjercfeen ijS te ^ant5icfe/en tiS een Oanaë met ben gui^ ten regljen/ beelben aijs 't ïeben/ en een groot jiuffet 31cfe meenbeffïbe ojbinan* tie tot spnen ljupfe nocö i0 te ff en / Öan^ SÖenbe in ben boo|-bïoer: H^aerban een riucöt te bertclïen i^ ban eené boer/ bie bit (lucfe in't boojbp gaen fagb/ biaegöbeaen bïlupfbjoubj ban Ketel om be fcöiïberatte te mogen fseBijcSen: laant Öp meenbe batöpiiembc?sber=« (ionbt/en gabber goefcen fin aen/fcggen^ be:iajoutgen/cont gf)p bit aïbuö mafeé^
toebbe icfe rabetoatbefeftöiibeEatie bt* bifpbt/ 't t0 b' engfteïfcöe groet / baer ben öepïigiien<engeï onsS ïiebe ©jouto be boobifcöap b^enggt/ en roemöe ba|ï 0» 3pn goet oo^beeï en beriïanbt: eenen Wiegenben Cupido fienbe booj ben Cn? Βδεϊ: <ί£η be Danaè', bie op een fcöoon tiecïgcfee bebfiebs ïigöt naerfttmetbe ïiecnen ban een/boo| be Maria, en trcrfe aifo met aï^^pn grof berfïant eben toijs genen. Hlièrmebeïatentopnu'tïeben besstdimogiienben gïjenae^ bigge öanben / en spn toertSen (bie ber |
-ocr page 204-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
G€ïij£fe aï^ tcfe üjeï meer ttiatö Öeb' ben bêröaelt / öat öet conterfepten nfle 'tïetien/ Uieï fiet meefte beeï ban toerffe ifi/ öat öenionöÖe^t0ilöcr$i/ joft flüöer tn ögfe §Lanben üco^ijaït / en fcat om bie oojfaecii / en om 't gijetoinsS toiile/öeeï Dun öaer toe mge}ï/oft gant^ beronïeiifgDenr^o ifï cotfeioeg&egaen met öen tod fcöiibcren&m Gualdrop Gortzius, bte men in 't oö^meen noemt Geldrop. ïsefen 10 gfjsfeo^en gScUieeii ftmnen be ^tabt ban S-obenin is^ia* bant^ilnno i y j 3 todcifen getomen tot ontrent sijn 17* oft 18. %mMrit* tajerpen m bé Jjtöilöer-toniï feer göe* rucfiticö toefenbe / baer spnen aen^ bangö ban ïcercn tomen boen/bp Frans: Vrancks bmt 3|ercntaisi: ©an baer bcoj öriSjBüeflerjsoberiöben/ oft anberss/; ïjpbenbermaerben Francifcus Pourbus,; baer ÖP enber anber wptiiementijepbt I in be €onfï/ cenobeitriflgcRe fr^oon boojfeeeïbi ijabbe / ban tt conterfepten nae 't ïeüen: bat 9p Gortzius booi blöt/ mft gofbfH aöeejï feo in be €on(ï jjöe^ boojbertgeeft / bai: ïjp bsirepnbïnrfe 10 eöetoejben ben ^rötïberban Duc de Terra Nova, mct toieii Dpiéeöfco» men tot ben ©^ebe-öanbei ÉeCeeleti/en ié ban bien tgbt af aitgöi te €oeïsn faïö^ ben tooonen* ï|p ί0 een ber uptnemen^^ fit Conteifepterii na 'tïeben/biemen te noemen taf et: ^iet bat {)p epoSentitjcfe aïicen bit beel beojs^nfcinet-iepriim oft tuit öeeft/ mser iö oorSnptmuni·! ticDenconfliailiit ie fcDjiöeren/ o^bi^ |
^ berbiént in onfe ConiïMrjcfe göeruföt / en afgijefcfiepben te löefen ban aik berac^tingfjè/ bie teji Hiinilen in eenigïj beel baer tn uptne^ menbe/ en anber en obertreffenbe ai^acrom ic niet ran ïaten te gebencfeen Michicl lanfen Mierevelt ban 5#eïfi Uiant |
j&P o«ber anber gaben / bie i^atuere nantiett / tn beeïben/ ööeïgtfeljerrtBepi' benpucSenbanöeni öp ben ^tefftebi ber^/in berfcDepben plaetfen tefien fpm Cot€oeïen/bp lohan Meerman, ijg ban ftem te fien een Diana, bic (eer toeï gge^ fcDilbert Βοφ eéfcftoon feer lebenbe Stifanna bp Everhard labach. ttuee felloonc trontm/ban chriftus^ en Maria, 59η oocfe te Coelcn te fien / in be Conft- tamer ban een göfeftlijcfe ^eere en goet Conjï-bemtnber» «©efe tlwee jftguerea uptntmcnbe tael göefcöiïöert/ jgn iti tttiee giaten giiKfiuben / booi Crifpiaa ban be l^affe / en tomen upt in b^udfe*
^ocDiJSban Gualdorp eenenCuange"
ïifl feer kueï en trenöcfe gSefcljilbert/im iiupfe eeniS Coufi-ltefbtgOen/gDencemt
looris Hacck. ^οφ ctiijtfee uptnemen^ be flucBé/ ten 0npfe ban Frans Francken, cn laques Mollija , aï binnen €oeiea«. ©oojtl^s ban 3Pner ^anbtfeer ton(ligö göebaen b'^ijïojt'e ban Hefter, en Ai- iuerus, en m te l^mbo^ö / tot eenen «zEonfï-ïiefÖebbir / ggenoemt Gortflen. ^pn Ujerrfeen/ bpfonberbemenicötc bec Conterfeptfelen / en1)eerijpcSetroi' nien bati öem giiebasn/ ?pn feer obcr^ bloebigD/ gj^titjcïi nu^nns ι<ίο4.3ρ^ nen bsrnuften goêben gijecf£ / tnwtï^ boenbe confliggc fianbt / notöbaegö- lijf èr niet ïebicö C!i 5pn/nocö en rnfïin* ^ummfl/δρ Öeeft met fpn fdjoa bïoep* euöe maiiisr ban bjercïien / beel anber/ en gliement €o!itcrfepteriö/ben coggen Söeopent/ enbfïbcr boen fien aï^booi
t^crleDenUan MiciireiianiTen Miereveidtj^cötïöcrljanïaeïfi»
pcm miïbïó'tli toeïangbe/bert o?en SeÏ!* benbe fiet «Conterfepten nae 'tkben/ iiS baer in foo gceöen jBeefïer gSetoo?* ben / öat üjertfeen öem betupgeti fottber αδεϊίίίδ oft meerbcr Ie toefen» S^ptoaji geboie» te 5&eïft jn't3!a$r onji ïleereji ij^S. ^pni^aberi^emton^^ fiicD ^ilUerimtt^Michiel, bp bat ie
becoiii·
fïojlimijaneetiöeeteCoitre* t©oe Op ,maeraÖeiOotöertota5|i5Ptt|©ecjïer öen Conmgrj ban vi^cncmarc6 Daööe fa groot aig öP toa^i sfccnteiftpt: botlj
Kctei, 3pnnocÖ öan ö^m nocl eeniflöe ötngDen/öie fe?c aeröial
^n ïeöen Gualdrop Gortzius, öiïcfepilt Geldrop, ^cDilöeïban1i,oijein |
I&e tomtett bememett/téban jong^ss aen banftiUencngoetaerötgen toefen gfie* kiee(l/cn ban goeöen bernuftigen geefï/ feer jongö ter ^cöolen gfiefcDicfettoei· fenöe/ toas opmerrfetgD/ en Sslijtigö in't leeren / elfoo öat t)p maer een fiinbt banacötgiarentoefenöetnöe ^cö^gf- tonftfoo toeg^enomen öaöbe/ öatöp iieter fcöjeef 0I0 eenigö ;t)tiiooï-mee^ fier binnen öerfïabt ban gBelft, 5©aet tifieöieft ben laaöer ftem göenomen/en SBefteït 09 öet conterfepten (irS meen δρ leroon Wierincx) alluaer OOCfe toonberlijcfeentn göeboojöert öeeft/aL· fooöattjp t'jpneneïfen ttoaelf^aren/ Seeft aengebangen met bene?aef-pfer/ öan 50" epgöen inbentie te fnijöen:<©n<» öec anöer / een ©joutofecn op ben t&iit/ een bingöen met grooter aenbac&t gee» èaen; öen chriftus ter rerftter fpben fit* ienbe/ betogfl een treagcSe ernfiatöttc? öcpt/öe l^iouto tOnbettoijfcn metBans öen en aenftdit / toei 5Pn actie öoenöe: ^e l^^outo fiaetalö tn ten groot ber* Isonöeren. ^eeftooebefrab^ttbarop
actJter^ : comt _ !r ban iaën fc&grten te moeten Ημπ toater fjeb- ben: %tCt berfcftieten tomenb'2Êpfifïe» len met fpgfe/ en iö aUciS feer fctjrrp gc^ fneben» i^oo?t bcb tc& noc!) ban hem flöefien een ludith, fcbter op be manier ban Blocklandc, bpfonoer 'töooftban Holophernes, t'ttaelc6 ί0 uptncmcnöe met öen 45?aef-ijfcr geftanöeït/en'töeeï fiucjc&en toat KIoecBer alis 't boogaenbe BÖeöaen. Cen ïcllen i<8t)p ontrent 5pn ttoaelf ^aer gftecomcnbp Biockiandt, baeröp met öen bettoen begon te öan" bcïeii/ enftftiïöcren/ oocft nietongbe* ïucfeigö/ alfo men co^tö boo^ jpn toene» men toet tonöefien* 3|pboIgböetnin« Sjentie/beeïöen/en anbers/ öeeï gee|lig& be manier ban spnsiBeeJierö öanbeïin* eöe/ alfoo icS ggefien öebbeaenber^ pepöen bingöen / bie 8p in 5pn jontS. ppt gbeinbenteert/ en gefcöilbcrt Dab* oe/ boe bp op 5pn feïben to?ocBt/toeïcSe TOP feet toeï bcbielen: ïi^at mp öuntftt 8aö Bp alleen op o?btnantten öer ^iftOi fiöflberen toegfteiepbt/ oft öacr 5pn (tucR df aemaett/ foube wptncf menöebingöen göebaeii Rebben/ alfoo |
ÖP necö te@Dentooo?big|i ongiiettogf^
feit foube:^an bit gDeb^erfe / oft ongei baï i0 in onfe i^eberlanben/bpfonber in befen tegentuoo^bigen tgt/ battct toep^i nigö toerrfe balt te boen bane^binan»· tien/om be jengiit üft&en ^ilutóersi ooifaecStege'üen boojfuirfee oeffnin^ göe/in ben üiftoiten/beeï&en/en natife* ten/upinemenbe te toojben: ïBatit öat Ömibooji,coemtte boen/ 3pn mee|ï aï Conterfeptfeïennae "ίΐεΰεη: ^oo bat öen meejlenöeel/ öooj ^et aanfocten öeg aÖetoin0/ cft om Run mebe fonbergou» öen/bêfen fgo-toeglj ber €onflen(ie m* tmf Set conterfepten na 't letien) tteel al inflaen/ en öenen repfen/ fanber tgbt oft infiteöebben / ben ï|iflc|penbeeï&e- toegö/ter boogfjfïer bolcomen^tpi iep* benbe / te foec&en/ oftnaetefpoojeni toaeröoo^mentgenfracpen eöeiê geef} gÖeïgcS bjuciitiocs/ennptgebïufl:/ tot een iammer ber Confteu / moet bigben. ^it tooo|t boc5 banfpb-toegö/ oft bp- torgö/ mocöt mp guaigcS afgöenomcn toojöen/ en fommigben teUarbbmtc^ ften/beöoeft baerom toeï té toepnig foet berbicben te tojojben met een ®if-pin< ceel oft beber: baerom fegb ic6/batmen ba een conterfeptfeï 00c ujel toat goetsi can maecfeen/ bat een trome/al^ 't Deecu igcfefle beeï beis iBenfcfien ïir&aem^/ bjp toat tn fteeft/om baermebe te open# baren/en toonen öe beugbben en cracB^ trn ber Conffen / göiïöcft beeïboojber* Daeïbe groote Uleejlerii 00c Öebben ge^» baen/en foo norö tegDentooojbigö boet onfen boojbatlbtgen Miereveldt, oft Mi- chiel lanfen, öte in befe i^eberlanöé&ier in niemanbtjS ttoeebben en i0, ©eerïgci· fee Csnterfcptfefó sprt^eeï uptnemenbe te ^elft en eiber beel ban öf mt^ii^"/ bie neffeniS anber toonberlijcB uptmnn^ ten, «©nöer anber / beeft bP oniangfjjs eenigöe Conierfeptfeïen gDelebert/baeï ÖP grooten blpt toe geeft gbebaen:€ett oubt IBan met eenen grooten baerbt/ bat een fonberlinaö frioon toertS 10/ en tt i©eïft in öe €at. 0otfi te %tp<» bent Conterfeptfeï ban benzoon ban
Hendrick Egbcrtfzoon met 5pn ^Upf· b?outo, 5^o£öte Wftbe2Surgermee<« (ïeï Gerii lanfz. ban öCE iEpcg j met 5pn €t 4 - ' |
-ocr page 205-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
6en / ban Öera öoojtijt^ öBebaeii/ en f^ ten Öupfe ban s^. Bartholomeus Ferreris: i^ci) can qualgcig tgbt btnben/ anber^ te boen alsi ConteifeptfeljS/ baer ÖP bed te boen in öeeft/alÖoebjel5pnenfiii tot ben ojbinantieenbeelbenfeerflöe* negfien , Pouwels Moreeifz. bjooneu^ be'tï©tcet9t/0eef£bp Michiel Miere- velt gijeleett tiaee Satt / en een upi<» nemenbe Conterfepter nae Öet leben»
©OOIi^eenen C*ieter Geeritiz. MontforCj
aiupftjiouto crt feinbeïciu Heeft notö onöer fjanben/mfcöter oyseDaen / eené Rutger lanfz.em fraep tconie/en tooont t' Sllmiierbam / Uiefenöe eeiiijeminDcr öer <ίοηβ en alle fcaepicDepi» ^οφ tz* nen lan Govertfz, ban Süirtfleröam / en tintallgcfee ijeel anöer.ï^eeft nocö onöeu Baniien öe i^iinceflTe öan <©ianflten/ en anber ban 2üDel/en eöelïitnöcten:;3^ot!) ooffebeel2&ioubjer0i)an ipan Öern cojt^ 0i)ecoment'^m(ïerDam 'tCanteifeptfel ban Confi-Uef&is&en laques Razec, foo fieelbjel g^elöcfeenöe/ iJleefcijacDtitii/ enlebcnöe/ gÖeefiigD ÖÖe&aen 3pnbe / öatOetLtoel tongöe la* ilcren / itiaet qualgcfe öanbt betbetren iouöe*3!n iumma/i^ fo goetjlBeeiier int tonterfeptm bermaert / öat ÖP f^er öeel en notö ösrfocöt / om te comen bpben 3|êrtogö Aiberms, met conötttc ban bjpöepbt öer aeligien/en öeerlgcfee beloften» Miereveldt ΐ|3έοοί1^ upifiDencM men goeöt jBeefter in Heucfeencnniet alDerlep goet na 'ticben te boen/ fo men tuber anbec ftet tot %zpUn aé cé fteucx
gÖebojente!ï^elft/ oubt ontrenbt iJ· aer/en quam öp Michiel t'jtjnen i 7 ♦ iaren/ en ieetbemaerecni)alf31aer«. eeft bjonberliirfeen <i5Öee(i/en 10 tn be onfi ijeel cpmgrcfeig / en fcPbert upt nemenbe:ï|^ocÖ ocffent 8et niet ban up£ lufl;/ niet om göebJin» ^ot!j r^ «©ifrójel getoieefi ban Miereveldtj Pieter Dirckfea ciuyt.oocfeban^elft/ out ontrent iaer/iii feer göenegïjen tot inbentien/eti Öeeft een jgoet bcgisi ban fc&ilbeté*3^oc& een «©ifciiJel göenaemt ciaes Comeiifzr. ban ï©e{ft/bte oot goet begin Ijeeft/bje^ fenbebenj^efbati beienspn 5Bee|ïer-
'tï.el3$nüatt Henrieus Goltzius,
fnrjber/ en <0lae$-ftÖJÖüer/ ban iBulbiacÖt,
.Cgrootbabigeen toetcfeenbe jga^ —' tueie in be / bie fp totbe
^£ijilbec-con(i gantfcljlöe booigefcDict en berco^en öeeft / ii^aï Dpngïjenbe en boojt bjgbenbe foo cracijmij / bat fp 't jaebt/Datfe in fulSen öoefijm ireeft ge* fiojt/ na gijelgcfeemilbtiiepbt met toaf· bom en b^utötüaeröept/fonber berijoj»» Qf laten/bO£t öeelbicegö boo?tcomen/ en oiJtnbaerlgcfe bcclijben» ^it fal be^ tupgt bjojben toaratötisötebjefenmet |et leben ban Hendrick Goltzius , öen taeicBen ban treSiiffie eerlgcfee '-iBuber^ a fiomflig/toasi gebojeη te jBulbjacöV ee int Eani bani^ulicS/tnet tont ban i^enlo/intgiaer onsi lecren 15 s ïii jpeb?uario/femgöe bagen boo? Pau. li befesennge bagö.^pn otibe öetfomfï ban eéanber ^ο^μ/ genaemt ï|epnf- beetö / baei: 5Pncber <i5joot-baber ben naem Goltz ban ouber tiibt/ enobei beel 3lören öeitoacrti& beDouben |jab^ be» «fn <i5?oot baber tooonbe tot llenlo/toefenbe een fonjïisD ^c&rtbei/
Hubrecht Goltz ggeoaemt: ï^ab eeti bjoebeu Sybrecht Goltz, een ftaep beelt^ fnrjber» Hubrecht fiaDcenfoonen tbjee bctöieren/toclcfee bocljterii bepbe ^cgilbetii totjl^annen Dabben t€ene befer toa^ be iloeber ban Hubrecht Goltz , ujJtnemenbe gfteleeit ψαορ- fi]5?gber/bie anberfin^ toa^ baï©eeit5^ bucgf) giieiiaemt»tl^efén Dielöem beel te 25?uegBe in ©lacnber/giïelötl boo|<« genen in 3pn ïeben ber9aeltt0:€n gab" be ben naem Goltz gijtnomcn ban bi iBoeberUjcfee fpbe» Μ ben foon ban ben oubêHubrecht, genaeititian Goltz, toajseen rebelijcfe fraep^tBilber/tooo^ nenbe te 3^epfergi 3® eert / baer 0p 250?«» germeefïer en anberg! iti be regïieringöe biajs.iscfen/neffenjs berfcftepben bocgi' ttt^/ gabbe ttoee fonen / toacr ban ben jongBflen toaiS göeöeetengöelötfe5P« laaöer/ lan Goltz, toelcfer* nae 't ober*· ïijben 5pn0 ©aber^ toerbt een fcg^gber: en alfoo gp booj qnabe abon^ tues tot bjepnisB wn joweo/ trotfe in 't berfiaeïbe 5!lSullbiaf9t/öé b^oecg in t Stoutolijffe bsgöebenbe» J)gnen oubtjïen foon baa^ onfen booigenonien |
Hendrick Goltzius, bat een bet / bjilbi /
toepnigmetgaermelcfeconte Öuip co* men» IBaer alfo Ijv een ggeefiiglj tn ie- benbig feinbt toa0/t0 gem balienbe niet alleen een (ïocjcfeen ooo? jgnen neugi ballen/en fiem beelmael upt i'toater lü» ten treefeen: jBaer toas oocS fo tot ben bupje flDenegöen / bat öp een Saer eft meer oubt toefenbe / alleen gaenbe / ojj t'bier biel/met taenficgi boben een pan met g0eb?anben i8lp/bevbernenbein bê gloepenbe rolen bepbe3gnijaiiben / toelcfee öem sgnJBoeber bigttoö jjoog^ bé toel te genefen / met fpalcfeen / fjnee^ ren/ en anberiö/in groote fmerten nacgt tnbagB/ tot bat een neuftogfe bupj- baouto guam be fpalcfeé ontbinben/feg^ eHenbe: ^p fonbet beter befcgirl^en/ tbinbenbe öecöiS be rergter öanbtin ee* nenboecö/ toaer boo|befen«toenber felber aen ben anberen groepbé/ in boe* eöen batöpsgn leben beganbt noj^t retljt epen boen con.i^effen^ bit ongöe* lucfe/ )ongi) feinbt toefenbe/ göefcOte» bet bat 59n^aber boo| ongeïucfe oft mu betoiiï Öem Oiet jïeSen in be moubt pjiment/ oft Aurapigmentum , |ct toelc ben a^abertenbcjicngp m-ocj&ttoeber upt traljbi. ^oe nu Goltzius oubt toast ontrent bjp iaer/ t&bt i^a&et 1 an Goltz, upt fbooinosmöen ^ojp jiBulbjacgt bertrocSen/ en ^uam tooonen te ^upf» burgD/een lïebe^en tn'i; 3lsnbi te Cieèf/ baer Goltzius fjguen bier S^ren ter ^cfjoie gingi) / en begofï leer en b» c» en fóo boo^tjs fpellen en lefén: Jïlaer al^ foo be igaruere niet langer toou berber^i Suen / toat fp ober gem booiggenomen en boo jfien ïjabbe / en geïgcfe men fegöt ban be Catten/ batfe öetmupfen nieten tonnen göelatsn / faggmen toel Ijaefi toaer tm be g5enegenigept5gn^ geefijs ^ajs RrerSenbe/ te tosten / tot be Cspc^ een - tonft / met beel JBannefeengittji eer l^enin plaeisê ban letteren te maee^ I!!!: öen It^abêr ban fin toerbt S i^r Ρ^'ίίβ" op t'Contcrfepten en eiaejS-fröiöben/ Öemnemtnöe banbe |
FaLis>7. ^cgole» ^tit G0li2iüsoubttoaö on* trentfebenoftacöt3iaren/ beeftÖpo' ber al in 0up0 ofte eiber planrfeenen mupjen berbulbt met tepffeeningljen, ï|p ujasÉ οοέδ meer genegen pet te iioen upt 50» epgen binbinge/ban bat öpinet gtjebuiteenisDöeelducfe foube gifaben nae göemaecèt» g^u^ geeft gp gein ban longgiÈ aen in be Conft beb^ttggt/ enficöfiabiggaenben arbepbt gegou- ben / in <0ïaf ^ - maecfen / en fcgigben^ |Bp gebencfettegebbenggefien eenige tepcSeninggen ban 3gn eer(le oft feinbi^ fcge binggen/ baer men ton (ien uptne^ menbe tioetègcpbi/ en begenbicgepbt/ ombe meeningen sgner l^ifïojien tlaer en bolcomelgcfe upt te beelben / en met groot opmeccè» ^e beel fietfeten 5Ü' ner iBoeber beroo^faer&ten/bat gp beel tgbt b anber 6inberen / iatecgtm / en t gupsS geeft moeten btenen/ tot groot naeöeel ban jtjn toeggenepggbe boojne^ men: ^otg toa^ in gem ben lufl fo bpe* rigg / bat gp alle ^pligge baggengem beneerüiggbe op mueren enanberjste tepc^nen / Ifeemeien / Clepganten / en anber groote binggen» 'ST'toelcfe ben ©aber fienbe/ liet öen 3longgen tepth^" nen/fcgilberen en clabbê/ aï toat gp toil^ be/öegüouben^gp be0iaabcr0 faSen niet enberlupmbe/ oft beracgterbei toant ben Baber t'gijeluci^ niet al te gonpigg toasi/bat gem beel teggen liep^ Goltzius bit mertltenbe/ bat gp met neerfligge ganbt rgup^ mofï te gulp tomen/geeft gembicfetoilii bebjoêft/ batgpntetm moegt ban ^gn #uberiS comen / en fenter plaeifen/ baer gp ber Confieit galbenpitfraeps^gabbc moggen fiens boig geeft gem totberlgbtfaemgepbt beggeben/en booj groote Confï-liefbit^ gepbt ggeraecSt aen get etfen tn'ï co* per / enberfocgtoocfi metsgn ïammt gani in'ttoper teleerenfngben/ t'toeltfe. gem foo int beginfel ggeluffete / bat Cornhardt boe ter tgbt bier mglen ba» baer tooonenbe / g«m beggeerbe aen te nemen te Iceren ?0iaet-fngOenttoant fti^ alreebeel percSen gabbe ggetepcMbt
böO| Cornhardt, biegp felf^ booi gab» bete fïiijben» Men l^aber toajS baer gaefltoilltggtoe/ mafeenbeeenaccoojt ban ttoee ^uen bp Cornhardt te toe^ Cc j fen? |
-ocr page 206-
11
Kederlandtfche Schilders,
fett: iBaer aïjS Goltzio be roiiMtien oft Ijsfj^iefeeii ba» bit berb^agö niet ïcn/raolM90battenicten* i©aerbco| Cornhardt fepbe / f^p foubet bp öem een maenbt oftttoee bepjoeöen / en foo Dei liem nictbctJiel/ ïjpmotöter banupt* fciiepben* ^Bit Öecft Golczius glierrn
facüjtliigöt/ ορ batOpöe OanbeiinsDe
ften mciöt» ϊίΐοφ Coomhardt |"eD&c:fo eöp ban baec upt fcfispbet/fuit mp beio^ Uen / iïp Q^m anber iBeefiei- / nocö bp « feïüen u ieben niet te ïeeren / be^ ijeeft Goltzxus aUegi afgljeflagOen/ öf ïiouDen^ iïesó'n ölö&cpbt/ ents5niei5sn i^abet nae Ö«P0 aöeii'otBen / niet aflatenbe traeflDïgci; in't paeirntjt!eniicmtecef=« fcnen 4 Coomhardt bit mcrcfecnbe / 0geft Öemterfïont toertfe ggegelien / tn baer* enboijen gïierabm ienun ï^aïlanbite Uoïg^en /1 tofïcS Öp bebe / üetoïlitsen^ be 3ynen ©abec oft euber^ mebe te icetöcnnuant fp öem anber^ gftcen ïoftooubm söetsen. Gokzius ^uiim te iilaerïeiH Ujoonen/to^t^ naei· ben groo
Öabbe / bien ïjp ban longösi aenbirj tigöiseeftonberbjefgn/ enbooj groote lieec(ït£Öepttot ^laetfnijben gdij^acfit/ tc toetfn/Iacob Mathan.Gokzius im gTje^ Sloutut toefenbe/en maer oubti i. 'Siaer/ fiegon te tomen in bebencïienijartsijn «p^en ïeben / en allen anbsEenimn ge^ ïegentüept / en fieeft faït&en( toaermoe' ïiicljeiJbi tet fteeten toegang^ laten fjeb^ ben/bat fcfiter geen g^efonbe bagiien Öabbe/en 10 epnbïingïj in em uptterenbe ftetSte oftteeringïje gfjeraeeSt/ fpup^ eenbeuptbeïoofebloettoel b?P 3isren ïangö, ^e^ottoienbebenlweïbigbt
l^em te fteigen / bocö toaif al berglt^^i^/ tetoijl befe fejaetinoebitöepbt te feer in Sem flöetoojtcft / te meer öat 0em
ten bjanbt/ ontcenbt Smt lans bagi).! beftoelangiieriioefceterteyajS/temecf CDornharrgenoetDtCÖ^ÖÊi^öeinGok-; boc^begtooÊegeneiicÖiban t'gijeiifilt zij ïeeringD en begin / i>eeftfiemö!c^« öei öerfci5.£pöc!i1Laji&ottoen/ai0 bef- Ιΰίϊυ oyHebefïe taigfe (jtjniS bebuutfié^) aubwinge banbolcfe ♦ befonberoocit ne* örtbiröjefen/nae 5tjn uptcrjle bermo' menbe groot betmaeifein boerbertjen/ ÖÖ^n, Gokjeius bügi te '^aerkttitoco"; bic Op onöer Ujeg&en ομ berftöepben nenbe/öecft booj Coomhardt en Philips ^lasifeii «etifïclbe / te tottfn/baci öp bp Galie eenentrjtïangögefneben/onber»» ^^iiberg / l&iaet-fngöer^/enanbcu tulTcBen5gn3ijne>©ui(er^banbaernaeï; l €on{inarenfomcnöetn gljifelfciiap te !©upfflanbt beitrociten / en ip tt ^ütr^ ι logsren/bat l)p beii fenecljt ïist öe JBee* ïêmbïgbenbe/begaföem in ^üuaiïgcÊ i ficrlpden/Qcni Öoubentse ganifcft β««» Iiieteen3©ebub3ea baer/ bteeenfoon ibei«nbr/betncmfnbein beferboegSen
al 'tgifm fp tn't ^srie fjabben/Doojenbc !)eitt esi sijn toercfe tafleré /fom bit boen=» be npt afgonfï/foni upt cïeen berfïanbt/ anbsrmetgireberfbsnen/ bseltée bin* göen Gokzio foo bcimaerfeten / bat öp mf gefonbt ge üjojbi toa^ ben fenecOt te gail/ oft toerbt in be ï|erb?rg bergail/tieiibenfe bie bmi bet Confï ge^ noobigDt uptbegijeertebanjgn l!®ee# fïer/ bir (!)etti fteeï fïeen öoubenbe) qua.» ig'f j3Ïact0 om fttié Dabbe/en ben ïinet Dt boben aen/bjo^beiibe feer bebantSt ban Itet goet ontfjra eï bat öp Öun bebe, ^e Muttdjen/ al?S 5ën fenetSt^g repfg^efelle toefenbe/toaiÉ Dp genoot tot ben Confï- tijcfeenbeHansSadeieijen geöouben booi een ^aef-tooger / oft een bie met Ifeaei
cmgtngS/
iiocö eeiugije queninse Ujg&erbacert» nu ftenbe 58η ieüen (foo men fegöt) am eenenfijbenb|actaÜ2ÖanöDen/ en SÖceii f^eöefg'iHueffïcr binbenbe / bie moetijaöbeiiemieöeïïien / niaer gijt^ Igcfeïüfïirepben/bat Ijettetoerce toa^ gecomeït / ijeift Gokzius niiptïijci! boo?
gileiiomen (norötanssrujactt toefenbe) tiaer ^taliën te rcpfeti / ODjienbe alfo ec* mgc bcten'nge te becomen/oft ten mtiif (ieii boo^ 5Önen fïerfbag be fraepicDept oftftöoonljept berConiïsn ban ^taliën te fien/'tbjeïcfeöetti neffen^ anber facc δεπ boo? i^oubiirjf& toa^ foo langi) ge^ teecfl lisiei. ban te bsen epnöesp ncü "kmsijt niebe gSsiiomen/en iatenbe t'öup^ berfcïiepöen ^tfcigulen/ en ben ^jnt^er/ I ƒ 9 o^tti't ίε?ί ban «©c^ toljrr bsïtrocèen/ban Sïtfletóambae^ retibe ï^ambojgft/ïii groot ontoebei: en rtopn/ööenbe eé IfïJiaerepii/beifoec* feenbe boojtss te boet te gaen/en met befe 3ijnc iinef|>t gercpjl booj ίβύ bwprf iant/ boo^ bo|Si en roube/i)em bmben^ |
omgingfj/ belobcnbe SaddersiD^cuto upt ïloüanbt Satjs te boen öebben / eet toekfe booi fföJöben nae i-up^ ootS foo OÖefcijiebe» #ier bieim occfe ijsrfc^cp^ ben rebenenober be ^?int£n Gokzij,. öl^ ban sïinen grooten Hercules, eii an^: ter bingijen: 3©aer op ben finetDibe^i fcD^PbiOffe anttooo^beiibe / aile^ mmu \ iÜtUtt berjlaen / en beter afgiienonien, gÖetöDjbem ï©0£ft ift tn 3©eerelbi ■ beei een gl)eb|upiS/cfc miibjuprïê/öai^ mm bau pemant ιπ'ε aftoefe bjat biper/ enmetniinberaenficn oft bdeiftljepöt fgjeerSt / ban iti tegöniU3oo?öic{jepbt / Dooj batbe0 #eifooni> bpbjsfen meer oft min boetftijjomen: oot 10 be fmeet" feerge oft bermoggenbe Siep-confi te feer gijemeen onbix ben jlenfiDea, j^u moclji bp fommigOen oodi berfiaen toojben/ niet boegöïöcfenocObgiacm^ ïycfe ie toefen / bat pemanbi öem bp bie ban fijner Conii/ oft anber goebe gö^e* flen / fo bieembten onbefeent fjoubenbe U / en befcSUibigöen Drm eenirlifin^' ban bebepriflöcpöi: OEsan icit tocet üjel/ tsatGokzio gï|enoec|)faeiiiomflicife ijm ioe Deeft betoSÉOt/Dat f)p berljaibsn tof! te betünfillitlbiijijen ïg/gMvtB tjciH naaiiiislö gï^noerδ en opcutiijcfe iuv* tiaerilieeft» ^tbuii ban ig Gokzius, met gr ooien lufï göeöieben/ aftecomfn ίπ ^taliën / te i^enerien / apoïogiten/ :^lo2enfen / m epRölinge ötn i ο m?d'ij I j 9 ^ in 50Π gitosnfcgt? ^ooni/ eitoaer ijp iiem oatk ctiijcke JBamben ïlii'ïflüenonbeliatbi/ tost bonig^ 09 | Sgnloogijïiupiffi) bercieebt/ ïiet^em i noemen Hendrick ban ^onfeï^;
beu fci^tet bergiictenbe / om bat sijnen 1 ÊOeefï en gOebiieDt booj öe ί fien bcc iipt^; nem?nbe ronfiigö^ toereken toarcnai^ ί öm iirijaem ontfcïiaecBten benomen/ bacgDiïjfiiF be bcgfteetbe ηίωίηίφρΜ yVttêu ïüfi bcrnieiitoenbe/begaf Deni aliS ^^nigöeöecöte leer-jonger^/ flabig!) en ^ïötigij te tonierfepien beöeHc enbe^^ fonbirfle ^ntijtfeetn ^ongiier^ / tie bsrï te 0üom gaan ttpcktmn / fjem i» fuicB aöeflaït fienbe/ fag§eu t'fomtgt oberoïijntti^apier/ fceiuft om toeten toatbefen Todefco öocöbooiöanbeltn^ fifje mofpt öebben / meenenbebeei eer peibeïacDliï% aï^öbertoonberlcïii; u |
FoI.1^8,
fien» :©an boeren (bp gSeïijfinijS) göe^ igcben aocmfrÖ^niSaetmctben ^a^ r.ubiff ίιεη a&oer/ ten tijbe ban ben Mp^ fer Marcus Aiirelius: toantfp malranber βΟεποεφ tz feggen Dabben ban be ijan^ beiingöe ban Den ^EiupffcÖ/baer fp Goit- zium uoo^ aen fagijen/ en begonben mei IjemtoatQliimeenfasm toefen / bstoijl DpljenibiienblórS brtoöfenbegnn mt oiibeïtocf^, i^ cofife aenmercfef Mjik/ bat boe Gokzius te acomtoag/» een tiPinemeabe bupjte toaji in gantfeö ^tali'eii / en in aoom een lamm^eriijtSe benoutöepbi / enfmetlijcfee booblijcfec fiecitten / battsr menigö bupfent JBcn^* ffDen iiiceiter tgbtflojben cn bergin* gijen; ootS ie 0oom cbier al cg be Rra* ten en gemeen yiastfen ïagDen b'ellenbi=» gsfietfee |®2nfri)en en(iojben:ooffite
füm ijlaftfen&aer Gokzius ccffmjStoa^
boeuöe met b flntijcBe beelbé te conter^ fepten / baeiom niet aflatenbe sijneit luii te boïbcen / niet tegöin}laenbe beii buplen siaiitfe bie ba er (eer gïoot toa^ ^ en ftp feer fneienuptnemenbebanpet teiirSÊi!» «anbcrtuffclien gaböpoorft 5ijn tyt-berb^ijf / tomenbe baer söti lE^jinteii tt cooy fjingSten/metteftooie» alfco onöefeenbt en fiepmelijcfe ober be^ ft i)tt oojbeel ber ConOnaren banaïi^ baer: iBekSe bingDen met opmertfiett toaer nemenbe/ tonnen boojberïïjt ϊά^ fen* ^nirent Set iefï ban beig fei* ben SöïïjS / trof]^ fjp ban i^oomnae
Ie ian Mathijfiin^iiterfmit/eneengilr^ feert jongii Cbflman ban 3Sjupffef/ ge*
gectcn Philips van Winghen : t^^efcb^p
labben Öun fierlfloitigö en fleemt ber>· tieebt / ém öet groot gebaer öatter toap btiüöengöebannen/ bietn groot getal toaten/ enbintoegööetl oiibepïtebe# repfrn niaecSien, «pefen van winghen, toifenbe en groot Anciquarius, bis allejê befiijjeef en o|itepcSébe toefenbe groote lijcr i^enni^ ban ben bermaerbenflant- befcö^öber Abraham Ortelius toerïïcn/ban tofïffeen Gokzio 0^ berep*
febeojbefen van winghen toaren ^jt» toonteiïrjcfeebiieben/ bieïip fmb ont^ fangfifn /toelcfeer üt Bouben toaig/ but Gokzius ΪΠ ^taliën toa^ / baer bp ooffe
imi'aöe iJtieefftemn banstjn sSefialbt^
ui|i cii |
-ocr page 207-
Heyndrick Goltzius. Fol.19^.
fitö feïöen öergDetenbe / en aenficnbe Gokzium in foo cleebinge / en m^ tioofeï (taen / gDelgcfe fp (aïs oMept 10) allebjpiuaren / Ijeeft g&efepöt; 0tm Hendrick, Qf^p en fgbe^ niet, Slcfe meen iiienfiaepen #laet-fngbet tiaii3|oUani/ t'tosïcfe Goitzium bebc ïatcöen/ bat öan Winghen ben IBan nae txleefet ooji öeeïbe/ baer Öp felf foo toegDenia^ifet toa^/ en anttoooibe: Ctoaet öDerbtgft Si, van Winghen, JjatGoltziusijterijp « gmgöe» i^een fepbe ÖP / SÖP ió' bejs niet. ^'atoontsi tot viietry co^ inenbe/ maf? boeber aen / batöp foo ^mt^
feecftö^güenöabi)®, i©aei: op lan Ma- thijffen fcpöe: ï|oe Ugöt φρ en raefï met ubiiebéi Goitzms.van Wm- ghen quaettoo^benöe/ gödoofbet niet. Sla aï fepbet Goltzius fiïf op Den tojegi) / footoalïnofö: 25ep Heyndr ck, idien ÖÖeloofjsmet» Comenbe te Terracma, itaec toaft toeber ai^ tooo?en, jBaer 'Goltzius fienbe/ bat öpt niet gOelcofbe/ cn bat ban Winghen een goet Coinpag'' non met eeten toa^/ enbatöpiuiiuei ïjeiioo^be ftefcöepbt te toeten / (ïacfe 3t1n tecDter cromme Banbt wpt/ toonenbe met eenen 5ijnen ^fufboccfi/ gemerrfet met Öet tepciten bat op 39" #jtnten iia£t / te toeten / η . en g . in een» van Winghen befefo daet Utteeciienenficn^ be / Uierbt (ïom / en bïeecfe / en t^ Oaefi'
ïncfi opgj^ebloQÖen/omöeïfmbe Goitzi- um met eé bjienblitfee en öatltjfee ma^ niere/b^oef toefenbe Öew met mtt öeb- Iben gefeent, ^eiiben iJ00?t |ηπ repis tot igapeïjs boïepnt/bc Confï aKacr ge^ fien/aïiSoocöte Puzzioia öebieemtti£=
Öeben in bft i^atuere.Ce j^ap^»^ Goltzius, icït meen tn't ban ben |
enber Coningft / göeconterfept een iiptnemenbe tüntijtfe / eenen fiitenbeit ieugiöbigijen Hercules, en met 3t)n gMeïfcftöp toeöer gefieerl^t nseöocm/ inbe (©akpenbanben idauö/ omoat Goltzius, öabbeïuiï bm naecftteit flabeii cocftbebetej^loiencen/iaenetien/ en tn ^uptfcöianbt / en ben becben Sfiu* guiii I j 9 ï ♦ gtieromen upt aoom/ niet lebigij 6eerenbe:ï©ant ich acDt bat iioptpemanbt ban allen i^eberïanbeisi in foo toepnigö en ongljeïegijen tgöt baeï foD beel en toel göfbaenbingöen Öeeftuptg&ebjacDt / met sgn g^el MathijiTen, quamfipte^ecibttetj^O' iognen / Wpbenöe eenigöe bagöen te 5^enetien/bp eenen sijnen goebé b^ient/ Dieiick de Vries. i|iet gljefdjiebe oocS eeafoeteducöt ban een i>cötlber / bie toiiï Goitzij comfï te göefcBt^bcn / en i)ab gefept/ bat öp aen 't göebaent fiem feennen foube / 't toelcfe Goltzio ggefept toefenbe/liet lan MathijiTen De boojbaet' fiÊ toefen: en alfo lao lantjö / en ban (laf bigOa^nfienijs/toei'bi ban befen boo? Goltzio g()etoelcomt/en ben luppiter tn i/eConjl gfjeöeeten/ enbegiieetbtpet ban lan iÈjjebbeiigöetepcfient / bieliet 59Π göefelle toat boen/toelcfeen baer op f!eïi!e Goitzijnaem:«©e5S benanberen in 5ijn meeiiingi)e/ban bp be gfteftaltni^ pemanbt teoo^^beeïcn / ö^m bonbtbe^ b^cgpen / baer feer om gijeiarcljen / en ïjp niet te toel te b?eben toagi / toefenbe botgmaer göenorcöt / oft ci?jttoölig'« ïiepbt. Wm 30enetien quamen 5p op Creiiten/m boo?tsite jEutttOen/ber^ foee&enbe toeber be gDene /baeröpte tiocjsn oiibefteMt bp toa^ g^etoeefr / tot grooie befc^aemiijept ban fommigen» ©a!i baer boo?i^ obet aï be bjienben en ionüigljeglieefïen befoeffejibe / <0te ÖnpjS gitecomen frsep en göefont,?©of9 toepnigO tübtiS i'ÖupiS ^gnbe gi^etoeefl/ icFi toest niet boo? toat oojfaecfe/ig ftem beboo^gaenöe fiechte toeberaenggeco'
Ncderlandifche Schilders,
«ij^en jicrfoott / ootfe toatisgn creugel tcfientoepen/ ensïitt om bcnnertSen recilterÖanöt*ïPitüja^bclarölrjcS/i>at! tojmcitst mille acngyetomen te Gaieta, eenfoeiielujlüja^teiten/öienljpDaegi; enUoojt^teijoet teaoom/öaerl&piian ïrjcfepfasÖ/fnbaeïDpbanteiïoojmee^ ^ öm ^aterji öen S^luiten 10 beteHÖt tiiaöe iBaenben rneise öaö omgïjesaen» söeüjojöen / oocfe Mm Oen Confï-nareti iipnbelijcfe begint lan Matijffen te ant^»; alDaer / be mee(le üan naem tnet ben tooojben: tpit iss Goltzius. van wingen Crponsi contcrfeptenbe / sDtïgcÊ öp
foo bat 9p etitjcfee Saien depten meïc imft gïjeb^ontÊen / en geeft moeten ftipgïjen l^?outoen bojflen / ber&open^ be aïfoo beterfc^ap: €n ten Ïesïen/
naebed |
ïtae beeï groote fietfeten / met <©obgi fiulp/tegöen peberiei g^eboelen oft mee^ ningfte/ gftenefen gljetoo?ben: ban mo|ï beel tgt en jijn faetfeen berfupmen / met baegölgcp omöftnberïuiligentetoan* beien / foo bat DP nu toeber toel u pa^ / en met grooten hifï in beConlï ijS boen» tie» nu iti'tco^t Goltzij leben,
Sllengaenbe sgn toeicfeen/ aï booten 50» l^jinten bie gijetupgDen obec al gije^ noetö 3gnen becitanoigöen gljeejl in be i^Depcfeen - eonfï, JBp gDebenrfet bat icfete25iugg&e / ontrentt'^aei; i Seb gijifien ban öem eenigijc bingijen / banijem gBcfnebennaebe teptfeeninge ban Adriaen de Weerde, bie fOO bjoegö ban öem gDebaen feertoelfïonben/en ftaep toaren: asefonber i>ab icfe groot beöag&en in eeiiigöe 5i!|ïo?ifeeiiiS ban Lucretia, bie &p feïfjS göeinbenieerbt en BÖefneben Dabbe» ï©aer toasi onber an^» öer eenbanrfeet/ toaer in ijpfeer aerbig Öab te toeg&e gebjacöt eenigïïeJBoberi ne rïeebinoöeii/ bat grootigcft ben toel^ ftanbt berbeterbe / en nae mijn bunc Sen toais j^et toat anber^/ aï0 gijemeen
luam tooonen / maecfet icè metijem Jiennijs/ gemtconenbeeenig^e teprfec^ ningfjien ban Sprangher, öacr ÖP groo^ ten fin toe öabbe: <enb!t öebic&ban Dem te feggDen / bat öp ban jongïjjs aen niet alleen en öeeft befcöoonöepbtoft berfcöepben göebaenten ber 5êatueren Seforötnae teboïg&emmaer öeeft oocFi feer toonberïge ftem getoent beifcöep^ ten ftanbeïin^en ber beileiBeefierg nae te bootfen / aïfnu Hemikercken , Frans Floris , Blocklandts , ban Frede- iicks,en epnbïiltge beö Spranghers^toeïf?; Si^efdigöe maniere öp feer epgöentlgcfe bolgfjöe: en fneebt ofltfe cojiis nae befen Jat Öeerïgtfe (iiicfe / t'^emeïfcöe bancS* κεί ban Sprangher, obetbïoepenbc ban |
Ϊ9ίδε onfïerftgrfe&epbt. Ét^fagÖ &oc6 jnsDn boojöupji/ boe tc6 eerfï r^^aer- ifm quam / op groote bffecSen/ inbe «o^me / ban Goltzij binbingftegöe^ met göeoïpbe δοοϊ oft ftoart itgt / teben i^ïaneten/ feer wptntm^nbe gÖeDanbeit / en öe naetfetm toeï ber^ liaen/ en gijelffeen sDeftÖiïbert ban tolt en ftoart. tpoe $ er tijbt fagö ith ooc& ban i)em eenen grooten langtoerpigöen boetè ban toit en ftoart / ban «8ip-ber^ toe / en toass baer ben föomepn 5rjn gant berbianbt / toonber toeï göeojbineerbt en göeijanbeïbt/ en toajs gÖemaetitÉ nai eenpïaet^inecnCamer ban een groot iJeerlgcfeöupiS/ boe ter tgbt ben ^oj* gfjermeefier Gerrit willemfen te ^aer- ïem / ban tegöentooo^bicö Goltzio toe^ comcnbe / en iiS al?s icfe meen baer nocft te ften* !0eel 3öner i&^inten morijt ίίδ Dier gebentSen/ onber anber bjoegj^ gijebaen be aoonifcöe ï^eïben / bie gije»» noeröbeöelbigöe crec|)tber i^eprfeen- ronfi/ en t'bermogDen be^ a&jaef-ijif ferjs gïjetupgöen: j® aer icfe fa! om cojt* ifjept beeï öbeiflaenbe/beröalenbanfeji ïinrfesn/ bie öp upt 3itöïien söecomeit toefenbe bebe; Want bebenrfeenbe toat ïjp ober ai boo? öanbelingöen i)abbe g&efica /öeeft met een eenigöe Sant ber* fcöepben ïjanbelingDen ban 50" in^ bentie gïjetoonbt / en bat bertoonbef
reebi toefen tegöen een J^ranrBfooitfröe iBisiortiBartt. Wt bitiggen beer^ toefenbe / en ban niemanbt fcïjiec gefien/fteeft laten aenritïjtenfcer aerbi»» ge bootfen / befonber mctbe f^jintber 25efngbeni0/ op be manier ban Albert Dui er ggefneben/ toaer in tornt Goltzij tonterfeptfeï: t^it en $pn tepcfeeniiet ïjp met een gloepenbe feooï oft pfer upt biatiben/ m toeber ïappen/be ^lintijt* root 6enbe / entoemaetftenbe/ offe öeeï oubt en beeï ^aren op be 3©eerelt öab=^ be getoeefï» ^efe ^ixnt ba bui8 gaenbe bermomten inmafcarabe/tefioom/ Benetien / ^iimfierbam/ oft ootB eiber/ toajÈ bp ben <ion(ienaren en berflanbi^ gÖe HiefDebbergi met groot bertoon* beren en beöagijen gljeern ^efien/ oofS ban eenigDe om grooten göfcocöt / toefenbeberbïijbt te Öebbere brromen ban ben €on(ïigÖ^n^o|en* bergöer fuïffi fiuci/ batmen nopt meer göeftenèabbe. i|et toaiS ootfe toijste beïactgen / bat ben JBeefter öoogö btt* bin öem felben ober ai ίβ gepjefen
öïilbcnJ
ïgrfe bp onfe iêeberïanberjS in geb^uprS ren^ toeerbt 1 binnen feer cojten tgt toajs.^oeicfe^ümio iii5j.te3|aerlem ; fulcfej: te tocgOe gOebjaclit / toiHenbe |
-ocr page 208-
Hendrick Goitzius. FoJ.sooe
Ujoiben :tl^öutboe0ÏjefeiJbt/ oft olö^'
biaegöt toags / of Gokzius fuköj; üjd inocöt ÖtftïJeïi gDebaen/ toerüt gösant' tajoojt öau eciiiaör/bic «iet flectjt jön in be €on|ï / bat üjgt bfl^r baii 13320 / bat Goitzius 5θπ ktienfo goct en foiibe con^ mnboen:2iacü3a^toei 'tbejïe/ bat fp ban Albertüurer gfibDen ÖÖ^fi^n, aBe- niöDe tiotgöbeii nocö baer bp / öat Al- bert 030 gBefntben een bcfcnöev piact / bteöpt» 5011 otJtriijben beijaï bsrboji Ögenteöoubeneenöonöiit ^aren nae 3011 boot: Cü inbicn ban30« bingijen ηοφ m acötingöe üjaren / batmenfc bjutfien foMbe/ m anbctjS niet/cn bit inofi entfeei bsfe |0jfnt toefen.'ï&oe bat?/ nacijeel meer roem^ enfnapgen^ / be 3^?tnt in ïjaer gcDeeï/en bsrfcö gebracht
gijetoont toefenb? / befe ïuPben quam lioo?be neuis / iïonben (aï0 men fegöt) met iangöe ncnfen/obet Dim neuis togf^»
Scpt befcöaemt en onfet toefenbe: €εηί flöeüjetben quaet enfpiittgDop bege^ ïitf biebe bootfe ïjabben aengljericjt* S©efgöeiöcïien gö^ffÖiebe oot^ met ïjet fïucfeber b?p Comngijen / cp be im^ nier ban Lucas ijati%epben.%et\j|eem' fJe toa^ notB / batter §dïaet - fnööerjs / iiie 0un op be Danbelingöen en fnebe ber JBeeJletsitojel meenben^^berfiaen/ me* ije ïsebiogDf η bJaren* Söen befe bingoën te xmxMl öJat onbeï ben jEenfrDen öonfïenafgond bermogfjen/ ofiüocfe be bjacnfticDt : ï®ant fommigöe b!e Goitzius jnjön Conjl meenben ijei1ma== ben oft beracöten / ö^bben onijeiDifï Öemijobeubeoubeöefie iBeefïene / en boben öfm feïben gDefïeibt. Cn bit be^ ben ootE be göene / bte gfietoentbjarm te feggen/bat geen beter i^ïaet-funber^/ Albert en Lucas, teberbjatftien toa^ ren / en bat GoUzius bp gun niet te gfje^ IgtfeenbJa^, ^mntm/befe/s^ fïuriien jtoaren sDenoetö/ mnt^ ggetupsD^/ toatBpin befe €an(t bermacB., JBp buniit ootB befe fïucSen göebeötteerbt tosten aen ben boo^IucDiigO^n ^^«OQ ban 25fpmn/ bentoeïcfeen Goitzio ber^ fecbe met een gouben meten / met baer aen eengouöen Ιφοοη iBabagUe/toaer in flaet be^ 3|ertofleïi Conterfeptfn oft tronie.3iae befeöingl %ttft ÖP int^aer ij5>7t banl^mïateni^gaenemöeei #ö(Tie / bte üjonber IbeSaeg®^ / m gantffft cp be manier ban Lucas ban iLepben/gtjeijjupffeenbe boc0 in be fitU ïingijen ber beelbeu en anber^ een feSer biijfe/ bte niet beracDtïÖciier oft ar^ filjer en t0. Slcfe beOoojbe oocfe niet te ftoógötn ban een Maria, met ben boof ben chrirtum op ben fcöoot/ eé tleenarö^ tigö / glje fneben epgöentïgrS |
op be manier ban Albert Durar, ujeïcEe piaetberufï onber ben Confl-ïieföigen HeerBerenfteyn te aiaitïcm, Uil befji
beröaeïbe bingiien t'famen/bebJÖfen Goitzium eenen felbfamen Proteus oft vertumnus tt toefen in be Conft / met Ömi in aïïe gDefïaïten ban fjanbeïingen te rennen B^rfcÖeiifn» tj^aer 5iJn ban Öem fjed bioegij göebacn eeiiigöebin^ gOen feer bertoonöedöcS / te toeten/ een ©ioufeen met ^lang&en en ^npf" feens / in Öet berftöiet chriftus 000J Pilatus, toefgnbe eenfinnefeen op bere^ ben chrifti j ban te toefen eenbidbtgö aïjS tSupben / en boo^ficfiiigö al^ flan* SÖen: ®tt (ïutfej;feen gset aiïe binggeti in nettiröepbt te boben / bctoófenbe be fcDerpiiepbt bejs aöcftcötss. mat Öp nu met teprïienen oft öanbelen metter ^en bermacö / bat mogöen be berflanbiaiie oojbeeïen. 3cït (nae mgn oojbeel) geb glieen beter / nocö foo goebt oBefien/ enöe ϊ|οορε entroofimpnietmeerbet: toonber ber^aiben toetomenber tijbt ban anberen te fien* φρ i^ergamijtt ïjeefi 5p bsifcöepbenilucfeengöebaen/ cieen cn groot: enber anber eenen Bacchus, Ceres, en Veniis, toacr in eenen Cupido 't bper fïoocfeenbe/ een rcaectie comt göeben op ben feeelben : ®it tji te 0oom/ ató itiï meeiT» ogen anber ban ijemfeer confïigfj flöfbaen/ i0 bp ben ^epfer/toefenbe eenen jongden Faunus, met Fauna, einfieel uptnemenbe / isi bp ben ^seren Fouchers ban 2(tufboigÖ/ toefenbe een Piëta, oft nocbt<0obtsi/ baer chriftus banbenCrupcegijebaen ligöt bcoj Maria, toeitfee met eenini» gïjeiogöen göemoebt fonber toeenen/ toont een uptnemenbe bioefftept in ga^ ren gDeefI te öebüen: in comen oo£ berftgepben eng^eïen: iu't berfcSieten i^ be (i^iaf-IeggingDe* i©it fiucfe i^i niet te berbetcren ban ojbinantie en Ban^
beltngQe
Nederlandtfche Schilders, |
beiingDe ί en lua^ ^eÏJiatSt in ^paetii» aien booj ben Coningö / bie op ben ftl· ben töt oberïeben ijs» Siier nae guam Goltzio in ben fin/op gïjep jimuerbe oft ban<Slp-bertoe berepbe boecittn metter 1 iöen te tepcBenen: 3©antf|ce groot bei #ergamenten toaeren / fp bicicn ijem! nae sijn groot boo jneem en göeefl iiocö j beel te cleen> ©es gmgö ÖPtoe / en j tept&enbe met be ^m cp eenén paSrif^ feen groDtengöep?imuerben beerveen naecfet ©?outoen beeibt/ met eer en ïac^^ tDenben ^atpi baer bp/ fier aerbigïj εη
ten tfom piaeifen metbertoe aeng^e toerbt/ enbaer öpbermn:: befenBaN
be ban Dem Francifcus Badens, ter fIfimflerbam. Μ ber öanbt crergij uembenl^spfer / bte ober befen öano bei Bem öeel bertoonberbe/öoe Ut gije" baen toaö / roepenbe baer ober eeniglje
banber€on|ï/bie oocSbermonbert toa^ tsn: toant Det Öee! felöifaem en toer? ïncfe te fien i^.jSocij beo j ben feïbm Ba - aens^eeft [sp gijeöaen een naecfete ïig« ^ gijmbevenus mctcupïdoan't berfcöie^ ten/bacr Venus en ijaer foon Cupido om meefl bloemen te Irfcng^toebt ijtbhtn^ be / Penitera een j^pniplje öaer te ÖnTp fluam / toserom fp ban Cupido in een ï©upf tooit beranbere: t^it flucS uptnemenbe in ojöinantle / actten ber oecïben / jlslbfei / en Banbeiingije / met pïabbeiangöe artfeïingöê/ gaufciilof^ «jrS en Oüberifpliirft/ en tö ποεί) tot Ba- ! dens te fien» i^OfB geeft fip onbrt Ban^ | ben/baer Bp nu langfjen f girt oiiser boen*. be tö getoeejï/eenen öetltirooien boerfe/1 baereenigfte grcotenacffiieninfoiiben fomen / en foube aüe^ijti bcojgaenbe. Idm-toerfSen teboben gaen/ al^itS; Söertifijtis toijfe eentcftfiii^s canbrrne^i Uien: ji^gcö iefeïjebbiroiteeribegin af SÖefien/ al0 itfe toelbeiioojbe / om prt leecBersÈbaerbante ftöiijben: ©anijp jaet noobe 50n bingen oiiboTmaefSt pe^ manbtfien/ banbdbaen 5ijnbf g8eern Wgi^einrêen tote totl: bat en an^ h ben uptnemenbe Mi-
β^Βί niei/tjatpimant |
iengantfe^e miiOiU/ muv m^/ fonber pet te bootfen/ie ÉreeBen ten eer' fïen met be^êen/metfultSen bolromen' iiept / enfupberïöifetf^o^boen/ en met foo grooten gijeef?, ï|ier mebe ïaten top fpn corijlige 0cn beruf!en/en ben jBo* narri) in Daerte Oanbelen bltïben/ eii moglicn ban $i}n fröiiberen beröaïen, Gokzius^omenbe npt ^lialien/ fiaböe be fraep Staïtfcöe fcöiïiierijen al^ tn ee<· iien fpiegijEÏ foo bafï in 3Ön gfiebacBt gÖeb?urïit/ bat öpfe toaer öp toajö noc& altgt^ gDefrabicï) fagö: ban bermaerfes te !jem be foete grateïgfHÖepbt ban Ra- phaei, ban be epgijm bleeftDacDticBept ban Corregio.ban be uptfiefeenbeBooS' fcïen/ enaftoöfSenbe berbjebcn biepf felen ban Tiziaen, befcDoon fijbefeen^i en toei gDefcötlbecbe bing&en ban Ve- ronefo, en atiber te i^enetien / fcatöein be Sinïanfctrf&e bingöenfoo Öeeï boico^ men niet meer conben boïboeu, .^tt toajsben^t&ilbergi eenen luftenboebi® fel / f)em Bier ban te Boojen fpieetSen ί ï^aiit $tin tooo^ben toarenaigïoepen*· be rarnatien/ gloepenbe biepfeïen/ en bcrgïieïrjcfes ongijetooon oft toepnigö meer göeijco?beberöaïïngBem '^epcf fienbeijppet/ fcenacfEten fonberïingö moften met ben trponjS Öun bertoeh ijebben: ;|i00bat öpepnbïncfe tot ben #infeelen en ^ïp bettoe Bêm Beeft bt^ gDeben / boeBpmaerttoee giaerban liet fupgfjen oft bo^fi gctoenbt oftgöe^ fpee nt to0i$/bcfÖ 5ï}n0 ouberbcmiS 41* 3;acr/^tino 16 oo.^tjn begin toas boo| Gijfbtrt Rijckerfen te ?^aerïem/een f ïeiri {ïufjcSen op topcr/ eenen chriftus aert t'CrupS/ Jtiet Maria, S, lan en Magdale- na: ï|et narrSt ban ben Chriftus feee boobïgtfe / borö aetbigB gBetoïojeerbt/ toonber tod gfje?!ubeerbi / berfraen toe^ fenbe / en gBeBeei fupber enfcBoctt ban bertoe. ^n'tberfcBietentomtS^" rufalem: #p benboo^gront toatin t berfrliieten fit een Cïotö-ften met 6uec# / een ftnneSen toefenbe rp t'göene Chriftus fepbe/boeBpbe ^tabt betoeen* be* öabbebotö baer te boojcn upt 5ijn gljeroerBtop eenen bcerö in <©ïp- bertoe göefeaen cenConterfeptfeï groot afe t ieben/ natrStfittenbe/ naeTo-
bias swartfenburgh te i^aetiem bir gp
Öaö toegöemaif&t aïjgi emigB Én&f-
senfcg; |
-ocr page 209-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
aeftfcg ^tfiutiir / tti in't berfcgtct in't
ίΐεεη Smte sebattiaen, «ptncmcnöe Ujel iÖÖeljanDelt / m toel sDelgcfeenbe» ^p t>€eft iiocg ggemaeclit eenocoot (luc6 iop ^cnncel uooj 58nen repig&efel lan Mathijffen, tojefeuDe «nen ϊ^εηιεί/ oft ïlemelfcDe bjmgööe/ t'toelcft tan iïUPöt löojöeu / öe göeloobigöe €Uiflo igcfee^iele/comenöe betleeöt in öe Ujit^ te fööe ban een fupber€onfcientie/en on* bebepnjl gcïoobe tot be üercfee <0obsf / trcutuenbebaer chriitum öaer25iupbe=' gom facgtmoebiggi en ootmoebigg / in ÖÖebaent ban een onnoofelfeinbt/fon* ber eenigge balftgepbt oft beb^ogO / baer al t'J^mielfcöe gDefclfcïjap in ber^» blgbt / en bjenggen oft toonen öe ^ielj jJlam en croon / teüjeten/ boiDeibici Öepbt en belooningöe» <©ft can bebupt taJOJben op be jBaegljt Smte Catharina, bie boojbolfïanbicDepbt in't gfjeloof en ïijben totbe Croon ber jBaitelaren ijs secomen/ Chriiiumbooj öaer 2&jupbe» gom aennemenbe. ï©it fïucli ban naecfeten / tronien / lafeenen / fgbcn / en anberji/i0 feer uptnemcnbe en confligg eöebaen / in alle beelen pcggelijcfeen ÖÖenoecDbolboenbe; naecfetenoft tronien 0eeft 0p toeten^ bermijöt ijarbt te ftgabubjen/op bat bet te beballijrlter ttiotfit toefen / bocD ban bepbe fgttn tt tocpnig gebiept toefenbe/ boet Ijem met bm carnatiacÖtigDe DoosDfdeu nocö toel beröfffen» ^n't traperen ban een groot blaeu laecfeen ban2ïfuer»©ltre· merijn / guam gem geel toel tt paffe in't glaceren / een manier met ben ^in^ ceelen te Jtooten / bie bp ben<i5Iae^- fcgjObersggcmeen t^. ^umma/ijS aïlcgÈ met groot opmcrcfeenbeijïanbt tetoegge ggebjacgt / gebbenbe meefï oft aïlejS nae t'leben ggebaen» Cn too^t banbtn berflanbiggen googg ggey?^ fen/ en ban beggemeen ocggeomsijn gratelöcfegepbt enlicflgcögept gDeern ggefien, Goltzius geeft oocfe nocg gne* frgilbert op een coperm plaet eenrnfit® tenben Chnftus meefl: naecfet / met ttoee Sniclenbe €ngelé/met b^anbfbecoojt' fen/ tn eenigge reetfcl^ap ber ψφυ bat öocs feer uptnemenbe toa^/ en n« bp ben O^jaefban berïLip/oft ben meDfer. CpnbltjcS/in'tSlaer 1003, geeft gp ge^ maecfet op eenen grooten boeclS al^ Vlt^ ben/een flapenbe naetfete Danaë, op een feer fcgoon togfe ligggenbe: ^it naecfet m toonber bleefcgacgtigg en bergifT^ni» begefcgiïbert/ en ban grooter (ïubie in om trecfe en binne-toercfe.ï^ier bp comt een aerbiggoubtH^üf meteenglopen* be tronie / met oorS eenen boo^trapten Mercurius^en ic en toeet niet toat bjienb^ IgcUer feinberl&en^/comenbe met ^toc- beur^ en anberjs aen gebloggen/ foo bat get ooclibanfcgoongepbtber o^binan* ttt niet iii te berbeteren: (lucfe iii te ILepben / bp benConfl-liefbiggenl^eer |
Bartholomeus Ferreris, opsgnCabtnet
ofi Coiifï-cajner / onber anbec fracpic^ gepbt te fien» gesft nocg ggebaen ee^ nigge Conterfeptfdcnomsön finlgcS' gcpöi / te toeten / een i^oojbtfcge 25oe=i rinne/ eninfonbergfpbtemen lan Go- vertfen, toconenbe tl|aerlem / een bt* minberban fcgulpen/ gebbenbe in be gant een l&eerlmoeber/en anber goojn^ öeniS bp gem:ï©it iji in bolcomengepbt geel uptnemenbeaerbig banganbeling en ggeigcfeen» ^it ijs meeH al öat ica toeet ban gem met be bertoe ggebaen te toefen, '%n <6la^-ftgi9ben foube gp peggelijcBen obertreffen / foo gp tot fiilcör gem toon begeben/ gelgcfe eenigg toepnigg bingg te §aerlem tot ben npu neraenben<0la0-fcgjöber Comelis yC- brandtfen bangemtefien i^: t^aergp flecgsi om een tgbtberb^gf / gebacgtigg toefenbe 5gneeï|ieoeffcninggs/ foo pet geeft ggebaen : ïBant befeConlï/ foo toelaïsifcgilberen/ en f&laet-fngben/ toafï oofS/ oft geeft gaer bolconiengept upt be ^ïDepcfeen-conn; / in toelriieicfe nu 3tjn beter niet en toeet / oftpemanbt bobcn gemeen oo^becl googcr ggc cïonu» men oft cpgetoaffou.iBn of ban eenigge ontoeberen tegé gem bergeffen/ begoeft alsü een (iercïtegooge aoot^ baerboo? niette berfcg^icfeen; ï©antfggerucgt ban 5Önebel toercBen fallebsn: jBaec bie gem onbcriïanbigg tegen oft na fen / fullen iïerben, m i^ bie gem ber iBeereltfcge beroerten en t'gemeen ggeclap gantfcg niet bemoepbt/ al^ eeti bie uPt obectreffenbe liefbe ter Confl ggeern rulï-fieligg/ (lil/ en alleen t^/ W toijl be Coiifï bé geelenlBenfcg tot gaer
berepfcgt |
|
berepfcgt U gebben. ^onberlinggtjs Bpeenbeminber bansön epggcnbig» Bept / oocfe ber beïeeftgept/ en eerbaer* Sept/fegggenbeboojabgis/ Eer boven Golt, en betogfi oocB baeblgcfegtnoecg/ niet foo fl^el^ucgtigg al^ eerliefbigg te toefen: ®ocg gem beel cleenber aljs Piacgtigg goubenbe / tn be SennijS ber JSatuere/ al^natuerlgcfefgilofoopg/ niet onerbaren/ dgeniggefnelle bapper anttooo^ben oftfpiettlfeen pleeg ban Bern ontgouben te gebben / bie mp toel bebielen: «Boeg nu ten beele 5θη berge« ten» «©nber anber / ggelgcft al^ gp beel aerbigge Conterfeptfelen ggefneben j&eeft/gabgper i ƒ §3» gebaen ttoee ten boeten upt cp coperen platen/ en toaren ttoee ^oolfcge iongge ^lincen / bie beHanben befoecl&enbe guamen upt 33janc6rgc6 ggecïeet op jgn J^ranfcg / foo men boe baer gtngg /b'een toefenbe ben j^eef ban ben l^oolfcgen Coningg» ^0 nuGoltzius te^aerlem bp gun toa^ in b'ï^erbergg / en bat ban ben pjgjS toerbt ggeganbelt / gabben fp met gun een Coopman banSfimflerbam/ rgcSer aljgberfïanbigg/ bie gun get ggelbttc boen gabbe: befen goo^enbe/ bat foo ee« nigge meerber fom ggeepfcgt toiert alsÈ Söngiffinaöe toas/ fepbe onber anber tooo^ben/ bat get te bed toa^/ en bat Goltzius foobetaelbt toefenbe ban 30η Cond/meerfoube toinnl al$i een Coop^ man. n^aer op Goltzius (iracBjc fepbe: Coopmanfcto Ö^fft boeg ggeen ge^ !öt6m0 met onfe €on(ï. can met Sgelt toel een Coopman too^ben: maer ööpmoeggtmetaluggelt ggeen Con^ fienaertooiben» toaisgpontbo' benbp ©uptfcgejongge dEbellupben/ baer eenigg toajS/ bie ggeconterfept ht* Qgeerbe toefen op tafeiet/om ban te fng' ben / en oberbielett gem met ben bianc/ een beel glafen boo^ gem Oabbe / en bermaenbl ba(i ban befcgept te boén» Bp gun beleefbïgcS «iaeggbe/ toaer toe fp gem baergab^ otti boen tomen» fepben / om te wnterfispten» i©aerom toilbtggp ban »wn(fepbegp) batic bu0 beelbiancS ben boeg geenaSeefï» of «fit aï bebe/ toa er toe fal icfe ban brnsBen/oft Boe faï ic&uban öBebie^ nen^met eenigge anber tooo^ben: batfegunmofienfcgamen» cenjitoeesi gp eenen 5gn ©tfcipel eenigg ggebjetB in 3gn toerc6 / toeleven anttooojbe / gp toifltt toel/ oft fagg get toel» l©aer op gp fepbe: W bat isi bol/ ggp 5ijt rgcfe ge- noecg: en l^eerbe gem böojt tot een an^ ber / baer beter plaetfetoasS om toat in te (io|ten/bie 'tonbertogjs bancfelgcfe m ggeern aen nan?» ï^p pieeggt oocfe ts fegggen / goojcnbe ban eenigge ^cgil^^ bergi/bie op gun epggen binggen roem" ! ben / oft groot faegaggen gaböen / batfe ggelucfeiggenrgtfe toaren / ombatgp rgcfe ijS bie gem bernoegijt: l|et todcè ; icfe (fepbe gp)nopt gebbe ban mgii toerc connen ggeboen» ^rfe gebgemooci toel berfcgepbemael goojen fegggen bat gp nocg nopt pet gabbe ggebaen / bat gem te bollen ggenoeggbe/ oftfoobe^ gaeggbe/ gem en bocgt/ get gab begoo* ren toat betersi oft anbergt te toefen/ get toelcfe ggeen quabcsebeoft conbitieen 138: i©ant fulcèe fullen niet Kcgtlgcfe in be Confl aerfelingg loopen: (6gelgc& toel anber PigmaUons, bie op gunep- ggen binggen bltnblgcBberlieben/ en ontoetenjS bicfetotljs berber te ruggge 5gn aljs fp meenen / entoo^bfn bpben Conftberffanbtggen tot ggefpoten be» laccgingge / en booj geen tleen gecBen/ maer toel ban be treftijcl^fle gegouben te toefen» Cenigge fraep ^^ifcipulen geeft Goltzius ggegabt in't l^laetfng^ ben / aljS be Gheyn ^ toienjs leben fal bol^ Ogen:oocfelacobMatham, jgnbegoubt foon / bieStaliengebbenbebefocgt/ mi tooont te Haeriem / toefenbe een uptne^ menbe|Beefïerin$gnCon(i» oocfe Pieter de lode, bit oocfe eenigeSiaren in Sltalien geeft ggetoeef!/ tooonenbete^ ggetitooo^bigg t'ünttoerpen» Hier me^ be co|t icfe af te fcBiijben ban G oltzius, bie nu bit 3aer 3ïnno 1604, een l®an ίsi ban 4<5» %stmf en (<i5obe lof) nu re«. belgcfe te paö en ggefont / bat mp gert^ Igcfe lief 10» 3©ant alfo Piato, boe jgnen (ïerf-tgt iiaecfete/baficiteGemum 5(jnen ggébooit-<i5obt/ ent'ggeïucfe/tesgn ggebojen JBenfcg / «i5?iecfe / en ggeen j^rbar/notiö onrebelgcfee 25ecfï: epnb^» Igcfe / geleeft te gebben ten tgbeban so- ctate^: berWijb' fcfe mp ootS/te gebs
ben |
-ocr page 210-
lèingMööi meetdji ttointisö i&isenGoitzio, bjieniïïöcfemoiiiflansö
........ ....'enfeetimsf.
Nederlandtfche Schilders, Henrick CorüeiiiTen Vroom»
H€t öBcfcDtet toeï/bat eenisfie fa# tc «©Höerjs met isertel oytioefeini ge meenen grooteliefbe en toelöaet bt^ Ijjöfen aen fetnöeten / be felüe foiflf bulötgSt aïtgöt t' öupss aï^ onöer ben flijjpen öetgDenöe en betoarenbe/ öic&« maei öer felöer onjjebal en ïjetöerf ber* öojfaec&cn: öet&t fioo men ösrielt ijmi feen fletï oft ^tmme / öte Da er jongö wpt Ïiefiïen onmetenöe in öaer armen iïootömcSt. 3|et tegöenöeeï sfiefcDiet eocii fomtöbtst/ Dat tn een ïjüpj&een öertooipïinsö oft berdefecnfeinDtupt l«n Öupfe tj^oegÖ üerfonöen / bjoegij tot ïjcöencfeen 39115$ feïfis erneeringgie iomenbe/comt metter tö&t tctspn mif»= δοηδε toeMert/eerïgcSé gmet of fiaet/ too? batmen 5pn epgfjm pijlen fc^ie' lenbe / be öanben upt(!e&en / εη gSeen f?eun-fecnifeen gebbenbe/moet toe fittt/ lÖoe men ïi?fl een göebof aÖInefefï Ö^nen Dft boo^ tomen faL ^et t^ fci)ier ojr be^ fer ijorgé toegeg^é met Henrickvroomi ^tj^iiöer ijan ^sedem/toanifpnjBoe' öer öeclibuUJtlüefcnbe/ ueroojfaf cte iji iieflarbicïjepbi be^ ^iief-Uabcr^sDO bjocgij bcrtitcfecn/ofi birbltegiien upt hm toai-mcn jBosberiÓcfeen bjoctneft/ toaer booi tot be Confl/baer 0ame' , re iftm toeaenbieef / olielucfelc^ ï^ gÖecomen, Vroom: giieijp^n te ï^ait-iemin't^aei;
ftiet Corneiis Herakkfen, irshiS eeii beeïi- finjber / bie fiem bf gaf tot be Coafi ban ^ïateeién Cift ^oittltpnm te maccfteni Cn aïfoö Öf in be /^eprSen feonfï erba^» ren uia^ / bjatiit Ujönöet· te toegSe ban b^eembc biintfebatm / isaer men niet tuifï toaer beiriiiDiifct aen fleïten/et) bei·:. ^D^IgtBe berfifringüsn / uptnemenb? in 5ίίπ ijuigöen en toïeu^n öJefinbe.
tot ti n/ ViOoros ,eom/ Frederiefe ffenrickfz. tUaiS tiuptnemeni be25eeïb$-fntjbe£ / Öembjeïber/ïaenöe in «0eometrie / ^Êïföttecture/ en#er^ luecitbr/ en toai? in ipnen töbts^outo- «tee(ler ber flaU ^antjiiS^^en a^üë*
roet mijnen bjient/ öen &eei Con/i-Itef' |
Ijaer ban Vroom, ftitt Henrick Vrooin>
enisa^eenuptggenomen ^teen-]^ou« toer / en 2&eelbt Inijber / foo bat Vroom mibben upt öe €on(i booigDecomcn isf. 0u Vroom, flïfoo ben iètief-baber Öem tot öet i&iateeï-fcBilb£ren ba(t biongö/ baec öp alree beerbigö in / en bat $|}nen tuü berbei^flcecèenbe tuajs/te ïat* ten/tot^cöiïbecen / 0em binbenbe upt 5Pn0 l^aberjs fiupiS/ berfocöt Dieren baerbpmeefiersÉ te tomen / bicfebjiijs^ Dem gDeneerenbe met plateel fcDtlbe* itn/gej0c al^ bat ter noot be toeblucDt toa^ / Debbenbe altgbt benfin ^cDeep" ]^en!Ste maetSen/ foo be ^l&mh feenjS oft anberjg» Sin jSeberlanbt ccni^ ; göe;êteben/<iencDupfen/25?uggDe in i S^kenber/ enanberbefocDtèebbenbe/ ^«am te öotterbam / en ban baer mtt een ^^aensi-baeeber in i^^aengien tot Lucas, ban baer te ^ibiiien / en
^uam baer bpeenflecDt ^cDilberjgei berïanbcr / gDeDeetea Pintemonyj oft i%fn Mber/ en ban baeL tueberö» j ti^iateeï fcDiiberen bp eenSjtaKaen/ ban baer ter ^ee mrt pcrgcfeei ban betl· ; '^urtien in Sltalien te %iüim/ ban : baer te ^ïojencen/enboo^t^ teöoom/ i baei' Öp bjoonbe eenen tubt bp eenen ^paenfcDen Canontrit / baer h WV ; berbe/m onbcrtHficöentoatbeiacDïöf' Se booifen asiirtfDtebe.i^an baerguain Dp bp ben beoilucfttEgen Catbtnael dei Medicis, aïixjasr Dp fc^überbe fooiiae ^lint öfö anbcr^ / en toaffer ontrent me Sa<r/ en. mocDt Öem tertoijfen oE^enen a« toprfien?3i/in ïliflojifienji/ Conterfeptfelen/EantffDap en anberjs/ alüjaer ootS Pauwels Bril giin beel be^ fofDtenonberbïeeiS* l^an Dier gnain Vroom ujeber tt i^emtien / am be j^a^ jooffienss oft ^ojteïepnen^l^ier Debben^ be ontrent een giaer göebjeelï/tcoifeita i®iiatien/en quam bp een 0etDt Bebers* ianbtfrD ^fDiïber/ vaierius gDeleeten/ en iroc& naeeen ^aer maenben tt0t* nwa/in emen bieren tgt ban bieöti baer
güeeti
ijet leöin tjan Hendrick GorneliiTen Vroom, ^(ililOet;
öan Haerïew* |
fiBeenbietti binbeitbe / booitft nae Ar- bizzioio, oml^o^telepnftl^ilberen, Cn alfoo baer niet te boen bia^t / i^uam te burijn in #peraont / bp best ^^ertogDs ^tbtlber lan Kracck: ;©aet bjertfecnbe een gaer maenben/ijuam te ^.ionji ober ben bergD Denijs ,baet bjaii vroom (bp bat öp fept)in groot peröc&efciBant )P btel/ en foube fcöiec Debben gDeüaU en ban een DoogBe (iepl 0ooi0 / maer ]erb|oo0 met be b^oeti^aenbe iKootst joben op ben tfop/ en mo{l ba be mupï* b?gber0laii jgn gDemaet&t/baer een goebe partge banbe boojfepbe bjoecö bkefbaflaenbeilootiK berbiofen {tan^ OiJenbe» CelLioniSgDecomcn/ toerbt bejleït bupten be J>tabi op een^Iot/bp ben Heer Monfr. Bottoin: i^icr fc&ïL· berbe Dp ban i©ater-berbie op boet^ i&en/befe0 üeeren / οοιδ laaberji oft <®uber0 ferpgöen/gDefcDtebt te |difa in StalieH/ie ï^ateren te Hanbe: ^aer quamenin45aïepen en ^itepen/ öa^ genöan #eerbe-boicfe tn t0oei-boïc&/ a! in bentg&t banfe0maenben« I0an Öter quam vroom te ^^arg^/ bp een ^êcDilberbanltepben» ©an baerboo? biertenae iSouan / baer Dp totter boot fiêcfe b3iert / en booj booöt atngöefien: itiaer ban een oube©|oiib3e t'Dooft toe^s ienbe berbonben/beguam. i^anbaer quam Dp'tfcöeep nae Hoïlanbt/ en te paerïem: 3StbjaergDe9autottoefenbe/ begon te maSen centgöe flucySenii nae ΨνχΑ/ onbertufTcDenfcbeeiifeen^* Φη* trent een^aer geDoutot biefenbe/trocfe nae 5©ant3te& / bp jgnen boojnoemben ®om/en maecter een iSltaer-tafei booj tenigDe^oolfcfje ^efuittm #ier on^ berbjee^ Öem jtjn «©om in #erfpetiöf/ en anber befonberbeelen ber «iEonft* Ce ^aerïem toeber met 5pn ®?oub3 g^e^ Keert / trotS nae eeniggen ts&t met een beeï ban jgnflncSjcBenS ban öebotiena ^paengien/ onber bJegen Debbenbe feer quaet toeber / bat Bp en be êtiïipperg Joo? (lojm inbernacöt'ticDipberiiÉi ien/ etJ ïiepen met 't iSoot nae eenlieenii enppigll €pïanbt / ios Barlingos ,met groot göcbaer ban 't leben te berïiefen/ «nguaipnineen tisen Datei oft gat/ SJlnP ^«ftbepbérepfgnmet berafen- be baren tomr te rwgöafgebieben tea. |
reti, raecÊien met gtooÊermoept op be aoot0 / en fiet ^φίρ aen ïeg&er bjai gaenbetn beeï ftueSien / 't goet öjg* bmbe aen'tbafï iffintbal0s^egaei/baer een jlBonirp €ioo{ïer iuaiS.Be jBonit-» ften fienbe Vrooms ftgtlberiBen^ baw beboiten/obêr êeben bcnCagitepsi ban bier piaetfen/ bat Bet Cöltjlenen ü3aré/ en göeen<engDilfeÖsn/biebaer lantiJbe iiujie göeöjeni tearen ie rooben* Vroom met 5pn ggefslfcöap iïerc^ onber cleett en groot ij.perfcontn/ op be 0ootjS geen eten Dsbbenbe en göeen bjinc&en/ ban fobeelfp regéup^ berl^ocbt mocD>» ten bangDen/ toaren bp öagen in groo^ te benoaiöepbt / raetaagDenbeom Dun onberDoubt alst rafenbe iBenftDen bé jongöerjs te eten* CpnbUnge maecSten ban D«n Demben een grooté baen/ foo batbe iiontcSenDunBarc^e naefinn fcfticSten met ben ^ïaüen / en eenen 5!Bottic6 bjacDt <©ip/ ï^sn/enBioot/ en bjacDten vroom met ben 5pnen te l^enite/ albJaermenDunaïsteboojen b|0esDbe offp gDeen €ngi)eifcDenbia# ren:fp antbJoo?ben/neen: toantfouben* fe anberiS op be €ίίρ ggeiaten Beb&eti» ^aer oBeromen/trocS vroom boo? ïjt* nen met bit gDefeïfiöap {ïratj: nae bet |©onicBen3^erc);fein/ feer beboteijjtè v©obt bantftenbe/ alfo Dpfe onberrófeti öabbe. 0ter toterbl fp fter bjeï ontöaeït tenöupfe ban ben €af itepn oft <i5ott# b«riieur/biefe feïf tertafeï bienbe.i©aec (ïonben Vrooms berbefteniS /fommigöe Öeeï / fomnügDe aen (ïuifeen te pjontfe^ foo bat brfe ^^oManbtftge tenfonber Vroom jammerlijcten boot gebleben Dabben: baerom (fa men fegt) ίίί goet met ben b^omen om ^en, mtt baslen bjerbt Duntoatrepfgöeït gDegDeben/en troifeen te bostna Ciffe^ bon* Vroom ban bscr toitienbetet,^» Huyes,en te ffDcpe g|egaenom nae berlanöt te baten / guam D^m in bert fin/ bat 't ^φίρ op be rep^bigbenfoui be / bat fp fjem (bocft noobe) ^n ïanfet feitebf/gem fcftelbenbe^cftrïber cranc-
Dooft. :©it ^cDip tuefenbe gDenootx faecSt i^effeï boojbp teïoopen/ felf tf en bergingi) bp be ^onfet:Ben f'.fDiupci: bsaiS Roel lanfen ban iiBefeen^ItCg, ^c ^röipper^ bie tot i) uves Vroom
ggjsjten |
-ocr page 211-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
gebbenficntftöfge flaen/ en boojöe^ iieii sD^Haren Uiacen / niet toetende bat gp baet uptaeiilantittoia^ sl^efet / en bietenbe bat l^et ftOip Uia^ betga^n/ge' tupsdben eft berconbtsBtien in ^ol* lant en te ïlaeriem / Vroom göetoiflgcfe boot te bïefen/ foo batmen begon o^ben maïien om 't «pet tebeeïen* vroom ont* Öieï&emtot ^.Huves ineen€Ioo(ïer bp eenen f&atec / baer fipfcöüberbe / en biel onti)aeIt toasi.^aec biasi te ^.hu- ves een ècöiïbef / ijoo^ toeïcfien vroom 5pn epgöen abontuer en fcDip-biaetfi fcDtlberbe/ ben toeïcèen bat bercocöt te SLtfbon aen een gtoot )|eec boo^beel ÖÖelt/ foo bat ben ^tïjilbec vroom feer bancfete/en begöeerbe aï meer ^ee-lhip^ feen0/ en fcftepen* Vroom gier rebeïgcS Bebbenbe göeüjonnen / quam toeber t'fiupjS: Ööbbe botö spn © joubJ te boot- ten met eenen b^tef bertoetigfit/ bat Öp ηοφ ieefbe. ^pn ©?oubje fjiel oocfe al' tijbt booi g!jebji0/ batDpnot&ïeefbe: V toeltSe bjaracötigfje meentnge öp 0aer perfoonïiffe felf bjeeber quam berfefee* ren.'SCiiupjS göetomen / booj raebt ber i&cgtlberjg albaer/ boer al baftboo^t met te maften (hicyfeenji met^cïjf pen/ en begen allenrften^ meer en meer basr in toe te nemen: en 't boïcfe/ ggcïijcfe in ïloïïanbtbeel^fe-baert i^/begon oot& crootbeballen inbefe ^c^eepfecnjs te trgaöen. CeÖefctitcbe onöertuffröen/
bat Franfoys Spiering, uptnemenbC ^^a*
putfier / fiab aengöenomcn boo? ben Sibmtraeï ban Cngelanbi/ Meiort Hau- wert, te maecïïcn ben €ngijelfcöen (iriiiiit met be ^yaetifcöebïóot/gefcïjitt in't^aer 1588. vnaertoeSpierincxmp bji'ïöe tot rtet tepcïteneit gi)eb?uPtfeen/ ban aïfoo 'tmgn boen tn'ei en fcöe^ uen tepciienê/ b^tijt it &etn bp vroom, bie öem tn baaö-8np? tepcfeenbe tot tuien groote kuchen/bi efenbeberfcfiep. benbagöen oft bagö-baerbirnbanbei fm ^ceecg-lÏEijbt / 0et toeïcS Vroom
in Befen 5pn aengöebangöen fïu&ie geen tïeen boojöeeï bebe. vr oom op een tót ban^antboo^tafööebaren/ quam tn «Engïieïanbt bp ben mmtraeï/ göeben^ beteifecnnen/ bat ÖP baas bie befluc* feen tot besloot 0ab göefepcBent/ beg ÖpbereertbJiertmet een öonbert |
ben. <€t ILonbett tuefinbe/ ttidetl^te feenniss met ifaac oiyvicrs, een tonfiigg iöerlit^ter/ bie De»nfeerfraepm©eri ïicötertje conterfeptte» vroom fijupji g^tomen/ maecl&te op eenen grooten boetg ben febenbenbatg ban ben (ïrgbt ber Cngj^elfc^e met be ^paenftOe l^Ioot/een (hit6 baer bjonber beel bierc tn quanty en biaiSban^gn€)i:ceUentie «0jaefMawits, enben^bmiraeï luiti- nus, met groot berbjonberen en goebt beballen aengöeften» Cfinbert Beeft Bp 00(6 ggetepcl^ent ben totBt ber pen / bie nae Menber boer upt ^te* lant/toaernaben, boIgBbe: tecrbeeem't ben/en ben i^eerên Staten / foo bat Bp groot gBeït bercreegB, Vroom bte <n btc ig»tBeep-mafeen Beeïbeerbtgö en baeg^ ïgt60 beter bjojt/Beeft fcBier ontallgcfe bee! (lucfeen gemaetfet /fo (ïranben met i^ilTcBen/ ©iflTcBer^/ en anberbootfi feenjs: toeirfee bingöen / gBeltjtfe Bet ee« bjertfe ijs/bat Bern ïicBt fpoet/Bem goee boo^beel boen. €n 't gBe^n Bem te ρ fen /Bp maert in be fcBtibertje be dab* beniet:Uiatit toiebjat ban Bem begeert/ bie moet Bet Bem betaïen* ^umma/ om te epnbigBen/ Vroom ijs te befen bee* Ie een uptiiemenbe JBeeiier / ootfe niet
toen en tafeeïtttgBe/toint-fïrcfeen/ fepla* gten/ en anberjs be0 aetigaenbe toel ber^» fiaenbe/maer ootfe uptnenienbe in al* kn anberen omfianbt / aïis gronben / üanbtffBappen / Clippen/ 25ocmén / Hot Bien/ l®atecen/ golben/ Cafïeeïen/ 5Do?pen/^teben/ ;©ootfen/ ©iflcBen/ εη anber bingBen/bie 3pn ^cBepen ber* fcïfcBappen en bercieren»
't Heben ban Hans Socns, fcjils ber ban fSiertogBenboffB»
Ν Set gBeern foub icS be g^erucBti* göe tn onfe €onfï bergBeten / 't 5p toaer fp berftroept 5pn cft tooonen* |
relt/ 5pn genepcBt totrepfen/ en bjeem* be Hanben en boïcSen te befoetSen/toil itS Bier οοιδ gcöentSen ben feer mnu natten muer. ^nber anber liet Bp onit fien een beel ILanbtfrBappen/ in een jf rgfe op 't nat gebaen / m een ban beS #au0 Cameren/ tertoBïen batter nocB be (lepgBeringBe fïonbt/foo bat ic& bie btngBen ban bp fagH / met een toonber*
gBebaen/ alfoo bat banf'^aui öer oft pemanbt toiert gBefept / batfe te routo/en niet net gBenoegB toaren gBe* baen/bocB toaren bin^B^n ban grooten en uptnemenben toellianbt/ fonberliiige ban beneben/aïfoo fp mo(ïen toefen gBe* fien.;©aer quam onber anber een i^ijïoi rifeen / baer Augaftïnus comt bp bet Xtt/ en btnbt op't(ir|inbt eenfeinbt/ bat in een feuplfeen al 'ttoater banbe ^eemet een ftBuïpfeen toiï b^engBen. ^efe^eetoasitoonbertoel g#anbelt/ met een natuerïgcS berfrBieten/fcBabu* toen/^on-fcDÖné/ enbe bïatfeitBept beg toater^i uptgBebeeïbt/en toel toaer gBe* nomen toefenbe.ïz^aer t^ ootfeban Bem in een ban be boo^falen ban be Coning* Igtfee ^aeï/ op b'eenepnbe/ eenaer* bigB aanbtfcBap op ben mupiin 't nat göebaen/toaer in roemt eenen Haen/ al;^ tocfenbe eenigBfinneBen/ en fieetfet toonber af tegBen anber HanbiftBap^ pen / bic baer ban Casfar, ban Saiuft, oft anber 5pn gBebaen: ïSotB befen c^rar, baer it te booten af Beb berBaeït"/ bolg* be Bem feer naec: ï©an Beb baer rap bergijifl / fclj?ijbenbe Hans Soens te toe* fcntoanSllnttoerpen. i^nutegBen* toooj&igö te l&arma / aïtoaer Bp C alfoo !tÉiÖ0D?)toeï 5pn bcfonberiïetoertfeen Beeft gBeöaen/ berftijepben BeerigcSe groote 5laribtftBappen/en ijS oorfe upt* nenienbe fraep ban beelöefeenst/ toaer ban icfeer te 0oom toel l)eb gefien/ borö depn/ maer feer aerbigBen tlutBtigB* i^P 10 iiu een b^p gbefel^ft JBanban ontreutió.oft enberbien*
(ligD toel toeerbt onber bebe(ïe3^cber* ïanber0 te toefen gDerefeent/ befonber ία ILanbtfcBap»
't Eeuen Dan Hans van Aken, uptmmeniie ^cötïöer Uan Ccuïm;
bat Bet bafï gaet en gBetoiiS / bat toie boben sBenteen een feer uptmun* tisB befonber i©ee(lcr in onfe <ion(ï ^b 3 «mt
1®ett ^tBflbeï Hans Soens, banfUer* logBen-bofcB / Boetoei Bp wptlanbigB iö/Bemtot i^anna in ILombarbien oft 3|talienï»ntöoubenbe/ bp ben ilertogB alb(ier/alöi tc6toeï ineen. 2&P toten öp 5pn begin in be Conft Beeft aengBeno^ men/en toeet itδ niet/ban batBPiSi gBe* tomen t'3lnttoerpen/entooonbe met ee* «en «ptnemenben ^tBooImeefier/gBe^ Beetcn ^cefier lacob soon, aïtoaer Bp boo^ 3ίίη felben een töbt ïangB Bebben* be gBeto^otBt/ quam tooonen en toert* feen ten Bupfe ban Gillis Mottaert, aï- toaer Bp <eer beeï fraep bfngBen baegB* igcBss copteerbe/ befonber nae be Ban* belinge ban Frans Moftaerttoelcl&e ma^ niere Uan iLanbtfcBap BpfeeraerbtgB toerbt te boIgBen: fo batmen toel matB feggöen / bat Bp Bier 5pn recBt begin en aerbigc togfe ban HanbtfcBappen Beeft aengegrepen/Boetoei Bem be;Mure booi gBeefi / opmertfe en berfianbt/ Bteft (ïabtgB 5pn confligBe Banben gBe* Üiert. 5Paer 5pn ban ΐρη b^oege b^ucB' tenofteerfïc toercfeente fien/ tot ben Conft-ïiebenben 3|eer Hendrick Lou- werfz. ^piegöelt'2tin|ierbam/ eenige EantftBappen ban aerbigöe toeïflant. «eerfllijcii en befonber/een ILanbtfcBap ban <©[p-bertoe / op be grootte / bie be ï®ater-bettoeriJ Beetf een bobbel boet/ oft baer ontrent / toaer tn boo? aen comt eenen toegB en BagBemet fcDoon boomen / οοιδ eeniglje aerbigBe boot* fen: (©nber anber / eenen bte jön gBe^» boegB boet.jSocBspnber tleenber lant' fcBapfeen^ op ^enneel/ ootfeeenigBe bjanbeiienii» ·#ρ Beeft oocfi in befe bin* SÖen eentgBe l^elben met groen mffm* be Coien oftj^aber/en anber becffBep^ iien gronben/ toaer gftenomeiu ï|pi?S οοΓδ gBerepjï tn Staïien / cntoaisin ingnenttjbt te aoom/ aïtoaer icitmet Bem oocö ^Bemeenfaem Bebbe gBe* toee(ï« ©eeï bingé Beeft Bp Bier gebaen/ befonber tïeenftutfejcfen^ op toper / en «nberjs ban «©ïp-bertoe / en beeïbooj Broote s^eeren; «©otfein't i&aïep^ ban |
-ocr page 212-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
comt te toEfcii/ toojt öeröamtn ober al bcrmaett eufafïienDt/ cm öat D ai-bci^ titmenbe Fama jijueu naenialblareiiöi; üerfp jcpbt/t'ujdcfe öiepe üjatcren nocö iioogtje Clipyen niet eu mmm/ iuant met öact ijed-ooaisD^ lïicgöelen iJiisst fp allcïS oijer:^oo Dat fulcli CcnfInacr/ om 5tin bltiiciienbtöepöt uan Uerre SÖeften Iwcfcn&s / biciitoiijS toojbt aen^ CÖfiocfet Uoojtte tomen / om syneii conilisöeu εη eöeïen söeefï met Uae! gc^ ieecöe Öanben te toonen tn opcnbarsn ijp öen meeiie en Dooiluci)tig|)(Ïe min* m\/ oft iBaföiiSÖe öei: aBeereiDt / tedtfec ijp ban met ben Iteflgcfeenooi 0Öe»-ioii/befcODon Piftura, tjennaüen* ïie / tömt in öeerlgcfeen gvast/ en luojbt bp Bun in groot arDten en teeröen ge^ Öoiiben; eöelgcfe fuirSyi^gDefcÖiet/ cntoegöegaen met ben Uïel fcijilberen
ben Songlien beifeitfcnbe ban jcuglji aen / in sDebacöt en ftnn.en bjucfeenöe / üoo?|)-ieiöe efcefijepi en t'fcer iieijmiycR iuifenber^töilöer-ecnfl/ Öeeft eben» |
bat öp booj Oaer aciipo^ren met ^cn of anber reeifciiap fo beel ijpbetmocöt/ ntojl onberiuffrÖ^n teprfencnen/en ma^ üen btïftöepben geflaltniffen banjBen^ fcijen/ï^ieren/en bergÖeïijcM bittgijen/ em aïfoo beginnen intreben ben laegö/ in bjeicfeen fp &em öabbe boojfien gfje* ftïjicSt te UïOiben/ ente b^engD^n tot boifomengepbt / in eeren en boo:fpqet^ ipit öeeft öïtoocti toilligO enblötigfj gÖeftoc4faemt: bjanttoaer Öptoaisoft gingö/ Öeeft ijp beginnen aröt D^öben/ en mertfié op aïleji biat sijn ïeer-b|0uto j^atnr re gem toijss maecfete / oft inbeeU iiebe/ binnen öarf grooten iBinifeei oft öaHöcfi / oft üjellïanbtcö te toefen / ϊβ% toelcè öp oocii Oacfl Haii öet leeiijcfe bt* gon t'onöerfcöepben» J)agl) Dp ban een moeöigD peerbt/ bat 50η Dooft fraep oybjoegii/aerbig bjaeföe/ en fcgoon ge^ (ïaliigö üsa^/oft eenige iif flijcöe Wm^ toen tconte / ijupten anber uptirauuigO bjefsnbe/ Dp bebe 50« ijf|lcmfooiool=« tomen t)p iiiotljt fiUcfei nae te ijootfen / foo batmen öaesl ton mercfelgcft fton en bennen eenigijen aerbt/ oft toacr nae Öet quam* c'gDeffDi^be bat bmnen Cuclenüjfliigöetomen cenigDe i^erto* ginne / meltte^ tconie ijp (aifoo fp ter üender ïagD)tontErfeptte/bat öei pebec ton merciien nae öaer sÖefcaenteüiS;= fen* ïlp Ijeeftonöer anber oocfe g^erαιι=» teifept een Catie na 't letser/aifo fp üjai om DoogD g&efeten / in fuitiier üoegiïen / bat eenigij Jicöiiöer bie met
noutoltjrri een ^aer en bïcef/fienöe bat^ ter niet te ieeren Ujag / en quam bp een anber ^tijiiber büer tz Cuflen/ bie Gi- orgie üft lerrigh geftecifH/ en een ISae 1
ièp bifcn Hans Ujcnbetli}cfi feer göe^^ boojbert/ foo&atiri5r'epnben fegi^a^ ren/ boe befen Jföeefier öemontfto^f/ een trrflycfe goet Contcrfeptei' toa^ !tae 'tieben/ enflabbe menigte DeerincSj tronie gfjefcöiibert.^iicr naer begaf öp Öem bïijtigp tot teprèenen/ boïgöenbe feer be geeütgöe manier ban Sprangher,, SÖeïö^ ifü te bier tgbt pet ban Dem getepcScntfsgO.^oe nu Hans ouituajs ontrent ü ^aren/ iöÖPOÖerepjïnac Stalien/en tomenbe uwtnttim / be 5pnen toegangö bpeenen^cöiïöei; upti^eberïanbt/ Gafpar Rems gegeeten: toelcfeen in plaetiS ban öem t'onberfoec- Beu oft piofbeii/ttJ^t Sp in öe confï ber'
ttiocDt^
ben Hans van Aken. ;©en Ujeïc&en in be ber ^en göebaen bp ben l^aber ftenbt/ Jiermaerbe fiabt Cuelen op ben ^DÖii meenbe ben ^jong&en cp 't Conterfcp^ toajs gDebojen Hitino i j j 6» ban ö^o* ten gingö/ en aifoo toegöcKosnen toa^; meeerlöcSe«©ubecg: öen l^aberUJtfen* i maer berfiaenbe neen/Uia^temeer beeen trtflöcfe eriifïacötieD jBaiVmm toonöert/rabenbementieinop Defrljii^ ijanber ftabt ^δεη / üjeiffecr J>taöi?s I bDrcon(ïDoubenfouöe:\i3aniöaerPeift naem ip ,ηπεη foon Öeeft meöe geöeeit/; (fept öp)cen jBan in/ eji jouöe een groot en tot eenen toe-naemac^tergyeiaten»' i^eeilcr tojojöeiu ^uis üjcrtrt Hans bc^ m be mtïbe JBoeber j^atuere/ aifoo fp fielt bp een iïecöt ^ftjilöer / baer ijp |
iiictïjt / öÏÏeenïijtfe bjaegBbe ban toaer ÖP toanS / öooienbe ban Cuelen / fegbe ί 3&P$0tbanecn|Bof/ btepïegïjenntet beel te tonnen/ cnbepclbe Öem bp een fletöt Étaliaen^^êcDilber/ oöeöeeten Morett, bie ben repfenbe göefellen bjagi BÖebJoon bjertfetegiieben/en Danbeïöc met be fcöilberije: befen li$t Hans topte* ren eenigöe fraep bingöen/ bie aibaer in be 3feerc&en 5DU. ©ooj ben boejncem» ben Gafper maecfete ijp onber anber gijn epgöen Conterfeptfeï upt ben^piegljel ai lattöenbe / oft eenlattfienbe tronie/
Srooter toeerben / enïietetcen peber met grooten roem ften. i^ier naer öeeft ben Gafper gemgöeern göetoeerbigöt booj van Aken be boecfeen te berepben / en p?.imueren4l©aer bp i^ tt ïeeren/öoe srootlgcfejc fpnufboen tegijen bebooj# ficöticöepbt en beleeftöepöt/bie pemant beraröten bic fp niet en feennen/ oft oo beeïennae geboojt pïaei^ oftupterïijtfe aenfien* van Aken i^ boo^tsi göerepfï / tn göetomen te iSoom/ altoaer ÖP beel fraep toercEenbebe:enber anber / aï0 toeï öet befonberfïe toefenbe/ eé^liltaer- tafeï ban<©ïp-bertoe/ göebaen op Cin oft %oobt/en eenen 3ierfnaföt/op een fefecr togfe / met cngiïeien en anber^ / Sclgcfe be l^ater^ Sefuiten bat begeer^ ben / toant Öet llaet in Ö»m ^ertfe bene* ben t'€apitoIium / en ^ een uptnemen^ be feiioon toerefe» ©eeï bingöen ober* göelïagöen/ Öp Ö^^ft «otö öem feiben iattöenber totjfe göeconterfept / oocS neffenjs öem een©|outo-menfeÖ/Mado- ra venufta göeöeeten/ fpeïenbe op een Hupt / en ÖP acöter öaer (ïaenbe met een ftöaeï iBsniS in b'öaubt: bit toaisfo «ÖeDanbelt en göebaen / bat €on(ï-ber* fïanbigöe öebben göefept/ nopt beter ban öem nocö anberen te öebben gefiem Van Aken t^ ootB göttomen te i^ïojen' ίίη/ baeröp berfcöepbengroote Stee* m en ©joutom nat t'leben ί onterfept^ te / οοίδ ben bco^ïutBiiggen Francifcus, ©ertogö banipïo^cntemïip tonterfept»· tcootfealbacreen ggeefïigöe #oêterffe oft 5^itDi(Ier/ gÖeÖeeten Madona Laura, banbjeicfee tronie Öp be Copge beöiel/ eniiinocö tSfimrterbamtot3iin ^iftU ρεϊ Pieter ifaackfz. feer lï^eeiïerlöeS SÖeDanbeïöi totfenbe, 53enetien bjeber göecomen / Deeft baer Öeerïijrfie fïuefeen gDemattfet/ booj een i^eber^ lanbtfcD Coopman ban IBaeflricöt* eer|l/een befpottinge chriiU.foo groot aijS fïeben/ben chriitus fcöier öeel naett |
{eer aerbigö fiiwl^rSen. i^ocö een (iurff met beeïben aIjS rieben/en meer aljs öaïf igbigö/ toefenbe eenfittenbe Venus met Cupido, baerfpin €pper0 göftcmcn upt ber^se/ban be Bjen oft Horae ujojt befcöoncfeen met (©obïijtSe tïeeberen en bercieringöen / gOcïgtfeer Homerus m
3ΐίη «©ober ïoffangöen ban beröaeïbt: j^it iö ootfe ren befonber öeerïrjtït toerffe* Cot €ueïen toeber göeSeerbt/ msetBte booj een «Êocpman / Boots ge^ noemt / een feer ftöoon ftucfeban t'bon* ni^ ban Pai is,t'toeiffe booj Raphael Sad- ler gijefnebcn upt in f&jtnt tornt. I^et göefcöiebt / boe öier naer van Aken te l^^eneiien toa0 / lïieröt ontboben ban
otto Hendricx, (^jacf öan ^toartfen*
toeltöe upt nemenbe berü3?ocöt en ι oberfnbeöelbenbe/ofttoatUggöenbe/ löonberfraep gi)eöaenbja^:^oo bat i boet om öoogi) fienbe ten fraep attie* Gafper berbacfï / öem feer bebjogijen j^oiö een Danaé, foo groot alsi t'leben / bonbt te toefen in jön onbsrfïanbigöe uptnemenbefcöoon/entoeïgeöanöelt» «leeninge/boc öp foo onbeleefbirjeïi fep^ 5I5efgöeïöcfe,r op toper een iïlarp-beeï» be / bat be JBoffen (fo ÖP be g^uiitftöen öeïien /met een Katharine, en Cnge^ iioembc) niet en conben* <©tt Conter? j ien öaer bp / toeïeïi ban Raphael sadler feptfel öiel Gafper foo ïangö ÖP ïeefbe in öï)efneben upt comt in |0nnt / en iu ttn
bo?gÖ / ?|cf-meefler tie0 boö?ïufötigen ï|eriogö?s ban 25speien / te JEuntöen/ om in 5Dn begracf-tapelie tt maliën sgn Epitaphium: :©ίί b3aiSeenf0snneeïmet beeïben / mcerber aïjSiTjalf ïeben/ en b'ï|ifïo?ic baer sinte Heiena Öet Crupg! biübt / en ijS een uptnemenbe toertft^ 50OOJ ben boojnoemben <!5?aef / en bit toertfe/ tïS ÖP tit fienni^ getoniin bp ben 'fertcg/ben toeïtfeenÖP/i«et be ginne/ en ttoee be iongfïe feinbcr en / een ^oneneenbotöter/ tfamen bp eetige^
Aken bit en ηαι0 meer ebeï toertfeen iïBb 4 Baïi |
-ocr page 213-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
Sair flctiaen / gaf ben 5|ertoö& Bern fto UéaUeUeerïDcfee Ireloontnge céfc&Don &i>uDenjfóetten«. a^en «i&iaefiJereerbe Bern ooffe met «ensouöen Heetten ban ttoee öonöeit ƒ lojgnen^lSan a^epercn m ban Aken öijeiepii nae #iafl[a fap ben laepfei: / bie^em toei bier 3aerIanöÖ
Öabbe ontboben: toant ijp Öaö ban |)em göefien öet Conterffptfel ban lan Bo· ïognci «ptnttnenben aöeeïbt fnöber upt
#ebfïianbt/ toeicSenÖP te J^iojenren toerenbe öabbe gfiemiterfcpt ïSujS al" foo 50η JBaieftept met ontbieben aen^ Diel/ijt ba Akcn,tiooj be bootftDap een^ at'mfaaflfabeurjS / bp té Mtpftr oeromen, 5&oe öpbpben ^epfcrtoaé / en boo| 6em öabbt gemaerfet een venus en Ado- nis,ftebiel ben tofct be öenbelinflÈ ban Aken toonber toel/ om be nieu ongemeé toïojertngöe toille; ^ocö ban Aken ijs
te JBuncöen/ eenen ^♦i>ebaiiiaen ,fecr luel göefcöilbert en göco?btRcert/cp be manier aljs öpwpt tornt in i^^int/orfne' ben booj uptnemenben Cooper fiigbcr loan Muller raimfierbam. sïotfe in befen tijbt gijecot, li>ecrertFoucheren t'Slufbo?gfi. entbobenban öenl^epfer/ïiéeröe met 59η göifin te ^jaga/ öcbbenöe grtront ireï^otlitecban feer bermaerben beejs iij&tfröen^angö-condigcn Orpheus de laflban geltjr&ban Aken om 5ön Conft berbient / fteeft gebonben ben meeffen en opperfïen Confl-beminber ban be Santfflje Witnit/ in toeitfeeis bienfl ÖP tfinbectaïia fcöilbet sÖnerCameröeefi boïöetiit/en fjteft baegSIgtfej; met befen grooten Alexander eéSJipelïifföe b^ienb·' rtjfitegifemeeHfcöi?p/ en ΐ0 ϋρ(ιιιηίη ÊcStmSe en toeerben^s^eelöeeïfeöoon Keerltjifie; toercfeen öeeft Öp boo? ben ifóepfer göemaetftt/ toeïtfie int i|alepjö^ öberbïoebigöspn tifKn / op begroote jêaeï/ bobeii benj&eerbt(ial/opbe <l5at ïerpe/ boben be Con(i tamer / en in an»· benCameren 5pnet J^ajefïept». g^aec ooeS fc'SCmfierbam / tot Confï-ïief» fiiggm 5(||errrHeyndricfe. van Os , van^ |
Aken: eengtöotftBoon öeerïijtB^tutfe «uet fiefllijn flïju'c Irto^n/ mfiW göcbaen / en toeï gSefcgtlberi / toefenbr cen^naecfete fcljoon l^jcuto met een lief^ IgcËefriioon tronie / toek&e betept&ent ben ©i ebe met ben (©lijftatfe / en ijeeft ben ferijgö oft Brögö-tupgö onber boe? ten: 25p Ijaer tornt b'oberbloebirijfpbt/ enbe toden/ Piftura, en anber / be» toijfenbe / bat boo? a^jebe boojfpoet en öeConflen bloepen. ^pnblgcfe van a- ken ter plaetfen toefenbe baer sijn Confi foo srootlijcfejS lief en in toeerben i0/ en 3pnbe fulcfe ^cDilber aljSspntoert^ feen öem göetupgöen/ en foo ebel Jöoifi al0 spnen ebelen omgangö enb^ome» Öanöel öem betotjfen te toefen/ betoijl ï)P allen Conflenaren goetgwnfiigft toe^ fenbe/niimanbt fcöabigö niaet boo?»· berlijffe ijs / öeel berre afgöefcöepben ban Jjet toefen eenigfier/ bie booi epgett beelbimcfeen bp benstootenfioutlöcS
mcerbe ètMber-confi boo? öent/ en Sp booi Ijaer / berctert en bereert macö b;ojben« fijnen eer(ïen tpifripeï/ en bie
Sönno I ƒ <5 9. ^pn a^aber toasi ban l^aerïem, <i£er(ï ijeeft i)p gtftlmt/ en be €οηΠ aereijebangDen t'ttmfierbam bp Ketel een 3iaer en tiaïf / en tooont noc9 tegentooo^bifö t'Siimfïerbam/ toefenbe een uptnemenbe goet JBeefler / in ton^ terfepten nae'tleben: oocfe toel erbaren in te^cöiiberen !|i(ib?ien/ oibineren/ en teprSenen/baer Öp een aerbigBe ïjan»
l^erlg^fe^Conterfe^tfcï ij ban ötm te fLepbenin be25?ee-nraet/ toefenbe een jongöebotöter / gljenoemt sara Schuyr- mans, en coemt groot tot benebenbe finien:boben bat ^atsnen/cteeren/en be fpeïenbe öanben op een Cpter/ toeï göe^ baen 5pn/10 fioben al bettootibeclijtfe be tronie/bie toel g0eïgcScnbe/8ed fup- ber gebatn/toeï gö^eganbclt / lieftriffi en beöaegöeïtjtfe i^: toeïcfe fïutB genoetö' faem 10 om berfïrctfien tot gBetupgg- n^ / toat fip booi een IBeefïer in onfe Cotifi t^fiBm 5pn 00c no^le teben
bfltt^
«pteenige ooifaeciitoebergDeccmente inbjing&enbe / anberen met gtftig|ec 3©untÖen/en fSdufbojgB/mafeenbe on^ tongöen Öinber en leebt boen:fo bienfcg beranbertocrcïiétnberÉifitttenlserffe | irfe sönenleef-bjaet langljen fpoebigg " ' ' - gijefponnentetoojben/opbatmeereii |
een / bie foo beeï ootS igafetaifcipel ban Hansuan 2Siien/bat isg/iofeph swit- r^cepft- fer, göebo2«n te 2&ern: 30» J^aber toas een aircöitect/ oft il&oiito mieter» me^ fen lofeph te öoom tomenbe / öabbe toeï toat manier banteptBenen/ boc& göeen öaiibelingöe met be bertoen: ban alfoo ÖP Öi«i begaf bp Hans ban Λη / ten öi^jfe ban groenen Anthonis,oft An- thom ^ntbooit ί fo men ÖEmnoembe) Öeeft ÖP met groote neerfïicöepbt göe® leert colo^eren. a^P Öeeft boben alle ïï^uptfföen oft i^eberlanbersÈ groote moept/ arbept en Ulöt gebaen/met tept» Êenen alle fraep bingö^n /15P tonbt oft plat/ foo binnen Êocmaljs i^eneticn / öebbenbeeen fo aerbtgöe fnpber fratp manier met ber |&en en met toaffcï&en ^ als men pemanbt motöt btnben» Ce |0jaga bp ben 3«epfer toefenbe / fieeft ben Hfepfer srjn coiifiigöteptfienenfoo bebatlen/ bat öP Ötm te aoom öeeft ge^ fcöiifet/ en baer g&eöouben/ ben S^ntöc^ Senoft <©«b-trjbfcBe beelben te romer· fopten / enisfnocö tegÖcntooo?bicD bp ben 3feepfer tel0iaga:öeeft oork een upt* nemenbe goebe ö^nbelingöe ban colof rcren/ toaer mebe öp snn bingöenboet toelfïaen. üetsgnKorÖte f^jagaber^ feöepben ebeï fraep göeefïen/ al^Pieter pjeteï Stevens ban llecröeien/ ionjlig^föiïp ber en teptfeenaer. ^ocfe ben Conft- rijffien ^laet-fnijber Gielis-Sadlaer, bie t'fomtpbt bp lufi l^inceeïen öanbeït/ en tonfligö ^föiiber» j^oeö totbe foet- Öeptbt^ g^inreeljs aergöelotfet/ ijson^ bertnffèöen in be ^töilber- tonfi boen^ be / ben uptnemenben söeeïbt- fnijbec Adriaen de Vries,upt ben 3|agÖe in tOÏ^ . Adriaeir- ïenbt^5^efe en anber mp baer oneonbig/«« ^nes. bebeeïifB br 4Γοη|ϊ/ opbatfé in Öaren rijfBbom aïtijbt^ betmeerberen / tot Öun epgöen boo?fpoet en loflöcfe ööf^ rufötj0iberb?epbingöe.-
l^et um tiatt Pieter de Witte^ ^föiïberban25iuggÖe<
De Γφΰη fiabt i^lo?enten/ onbec jneer Heerlen uptonfé ISeberlaWi' ben / bte fp aenïctfenbe totöaer bereie^ ringöe bepubt / öeeft octSten ccnfii^
öBen^fÖiïber Pieier de Witteitoeïrieji
ij^Ö i; jnersöiii
^an Bem ttoee Conterfeptfeïen in be Cloefe/ te toeten/ Pïerer Huyghefz. en 3Bn eerfle i|upfbjouto/feer toetgebaen^ (ïf lCmfierbam op ben booj acfiter- buïgötoal / tot ben Confï-lieföigöen 9|eer Hcndrick Franckiui i0ban öem een groot fïuffe/ Adam en Eva, en een toper plaet ban een loannis j^jebitatie/ bat een toeï göeojbineert / ciurötigii en aer* tigö fi«ffe]c6eni0 - mm boo^noemben Franckin. en jpnji ^upfb?outoen Con* terfeptfeïen 3pn oorfe bertoonbetïötfe enfupberbanfiimgöebaen. H^et befte Conterfeptfel ban optgöebaen/ i^i ie 5Lonben in €ng0elanbt/ en toa$s göe^ baen nae een pieter semey-
nes, giongöman in «engfielanbt/ ban a^eberlanber^ afgöecomen / öebbenbe een feöoon tronie/met fcfioon glantenbe ÏOfSen öapiss. 0otö t'3lmfterbamtot b'ileer lacob poppe, 5pn ban &embjp feöoon groote aBbael-ronterfeptfeien / bpfonber bat ban lacob, toeltSg tronie en öapj in fcöilberije toelfïanbigö toe# fenbe/ feer natucrlijcfe geïijcfienbe/ fup- ber en toelsön göeöanbeït. Cen felben Snpfe ijS ban öem een feer aerbrgö ftucfe op toper / toefenbe b'ï|i(io?te / baer be ^oomftöe l^2;o«toen op t ^apitoïium tomen/en oploop mafeen / om bat boo| ben jongöen Papyrius toais göefepbt en toöiigöemflecfetaett 5pni©oeber/ bat beaoten toasi in beni^aebt/bateltBen |Ban foube ijebben ttoee ü^joutoen: uier fietmena^ioutoen banalbcrïep βα» tien / oocB j^eberïanbtfeBe / enï©ater.' ïanbiftö / eenfgöegetoflpent met pjaet- ïan enb^aet-fpit: <©offe tornt eenou> te treupel !^?outo / bie eenen ^onbt in «enen toagen boo?t trerSt: baer iis'tCa^ »itoÏ!um ootife nae 't ïeben / met μ arcus Aurelius^ te |Seerbe / en ijSfeertierïijcB/ Ibeï göeoibineert engöefcöiïbert. 33eeï ineer uptnemenbe Cbnierfeptfeïis en fiueSen 5pnban Bem gebaen/en i^nocö iiaegölDigjc boenbe» Pieter jp» cocB Sian berfföepben iBeeflersf fraep ί>ίη»= Sen en tonterfeptleïén te fien: οοιδ uan Mens epflöenConterfeptfeï/bat öp öem £bet ^ee oft Slaer ïieeft gMon^» 05η / t toelcB toonber toeTgÖeöaiibrït w «iïn^UEclötii (bp bat iriStoo?) ^eï
aiïgci6t» Hiécbp matfif ifSooifeboegm |
-ocr page 214-
Ncderlandtfche Schilders, Cornelis CorneliiTen. FO1.2GÖ,
wetpn (J^utser^ öem öaer ïange ijttft flUeljöuben / en oft5pnaiöaec gije^ tomen Dan 25jUQg|)c in aaiaetiDer. tfS un goe&t JBscjïer in Ijct nat en iu oBip-bertoê: coiït aecbisöuansierbe ijoorfgren&e/ öat D^ti inöe^rïjüöei- coniï stoot ijoojöeeï öeefe Ueeï iïingljen ÖOO^ cavalier Giorgio Vafari gebaen/ u iaaom in öe^ rn fale: #dc& te jptoiencrn in be Cupu- la, en tïöer: ooffe tioo j ben ^cctogïj ijan jifiojenfen/üerfcöeplïenCaiJÖt-patiOOf nen/enanberöingöen. geeft Öem öofS cenen tijbtban ^aren oÖ^Bouben ί ot iïBuncÖsii / en booj ben
^ ^tttoQl) tn arsberen öecfiitcpben ijett* ÏDtfee üjertöen pöebaen* Öeb oorfe
Het aenïoflenbe cn totfjenitref:= i feenbe bermaetbe lEoom/ een flabt i gÖeïijcfeenbe ben ^cï)ilber^teg|ieüaï='' legöeboutot/ en met tonlïigöe iam* l^en berciert/iieeft onber anber tot Öaer gDebjongen te tomen be tSsee aSeb^oe- ber^ / Mattheus eU Pauwels Bril, Dan Sinttoergen* Mattheus ^eeft te iHoom SÖelBjotlit op b?^ l^au^ #aiepi$/ fo op ^a!en/aïsi45aiergem Φρ eenbotien« Sie <0aleröe spnSjan fiemgöefclitlbert cp t nat/ aerbigöe tabifcDappen/ en gïjeficDten/met eenigfie ièiOK-fTten/ bte men te aoom gDeluoon ίίί te boem iii gijejlo^öen te iSODm/ '^mo mibttefenbe ? 4, Pauwels Bnl
Öaöbe 5ΡΠ feegtn e'SSnitoerp / hp tm m* meen ^tlji^beiv Damiaen Wortelraans. ^pftÖüberbeeerfï bait 3®ater-öertoe/ fcöelenöan Ciabefimfeïen / en bergDe- ïgcfee / mn mcöe ÖP i'5pnen 14. ^aer gem mofl genereit. I^p quam ban tojer^ ie 2&?eba/ tjan baec tueber mut* üjerjj/en tïoo?t ontoetenji fpn iJ|ienben/ bte 5pn uptrepfen nietbcgeerben / trotFi ÖPt'5Pnen ao^ ^areniniaitintfetDcB. ©an ILtonss / baer gp eenen tijbtïangö tooonbe/trotfeö? ijpfp« iïcr/ bte baer boo? Benen toa^ göerepfi/ baec Bp feer üp iö toegïjenomen in be Conft/üeftjnber tn ILanbtfcDap/ïjo^toeï
ÖP in 5pn ïeugBt feer ftua«r UJöiS in t |
fommtgDebingljettbattöêitt tt
een gljefien/ en δεηηί^ mttijmgöe^ Dabt« l^ab coclg eenm ^^loebertn rï^srtGgöeniSiiarbe/ tcSmeen/ Cor- neiisgtieöeÊten/titin't^aer ι S7U
t'ntpnen baer tojefen / Uiecbt te fefiilbef renüan%8nbtfi0ap/ baer Dp al fcaep in sDfVBQIben isf / Öoetoeï öp fpabe a en^ ijingö* Ban Pieter tomen «ptfommt^ göe #^titen / baec men $tj«en göee(ï eii Conjl inmertfem tan/en fcDiöiJeiiÖem
Pietcr Candido, mp matiï ι^πηα 16o4;toefen out ƒ 6.3|aer oft baer on^ tientvJBp too?t gefept/ bat fip notö tot iBuntOen in 25£pa1ant tijoont/fo foub' ίίδ ipIoiOTccn te ijerg&ccfii ïjeftfiuibi' g&en.
i^ei ïeijcil l^an Mattheus en Pauwels Bril, ^tMbersi öan SCnttoer^cnt
ïeeren. Censpner befonbeilïe üjecc^eit i^/ een feer groot 3LanbtfcBap tn 't nat/ ïangB 6 8. ijoeten / en feer Ooogö / in be nieuttJ ^ale banti^au^ #aleps/ bic bebegp Sinno lóoz^toaecincomteen 5iifïojt'e/baer men clement met tt* nen ancèer geïjonben toerpt in't toater; in be ILotlit tomen (engBfïen: m ijS een Beecïtjffe bingöen tefiein i^otö tn be ^onter-tamer ban ben ^aus/ 5pn ban fiem fe^fcBoon SLaubtff oappcn/ttiefeni benae'tieben/ ecnigBe banbectjcfefïe Cloo(ïer0ijupten 0oom/ bie ben i^ansi onber Bem Beeft / feer aerbigB op gBe^ ftetgBten ïiggBenbe» ji^otB Bffft ÖP ge* baenboo^iiarbtnaeï Mattheo eenBeeï ^aei / mei EanbtfcBa^jjen en <6?otif» fen, j^otB booi htm Carbinaeï^ bjoei
bèC / Hafdrubal Mattheo, ban <!BIp-ber'
bae 09 boerden fe^ groote ilanbtff Baj»^ pen/ üjaer intomen fejsCafïeelenbe^ fenï^eer toetomenbe/ be Cafieeïento* menbe in 't berfcBieten: ïi^it 5pn al feec fcöoon en groote toercBen^Heei beel an» bec tïeen (mtricSenjS op boetS/ en toper platen/5pn ban B«n bp ben ijer^berrpiepbt. 25p b'ïleer Hendrick vanOs, lii ban Bemeen aerbigB perken / met aerbigBe fcaep öutogneti enbeelbefeenjs/bjefcnbebe mantere ban Campo vaccina, oft b'oubc ïnartBt batt
i^oom» Het tomen ootS banBemupt
eenigye |
eemgBefraep2.anbirtBfii ρεπ in ^^int.
Pauwels nuöit Slaer i öo4, oubr^ 4!^,
iaecv i^pöeefieenïBifapEi te taoom/ SÖetrouüJt UjEfeiibe/genoemt Baithafer Louwers, jgibsrianber/ oubt ontrrnbt ^aer/fraep ban HanbiffÖ^y» JSocB
D^eri0 onber ben boïffeeengö^^ meen göeboeïen / oft ^p^eeffi^ Uioojbt/ bat be^ eeness ongljeiufïi een0 anber0 gducfe/ oft bat neffen^S pe^ manbi^ ongBi^ba! nocB iad eenisB ïutfe tan gOeboegijt bjéfen; geïgtii ben ï|emei Bern met ^iBenitfjen eUenbig' Bepbt mebe öoogB^nbe en ijtlBeegÖt te toefen faebJÖiï* i©oe be cube Beirlgffee ftabt ï^aerkm/ beB^ïe WeereltbJi!^ tot een beiUjCïnDeriöciiffBouüjfpel/ en eenpebfr0 fabel ofibcrteUtugBe / ï»oe fp ben tgtt ban 3 ^ > bjefeen 't groot en ercub)!ï)rfi ^paenftö ge bjelt/belcgert bjefenbe/ Beeft metrbjatiie bedienen (ierfSegBemoeben metter bupil tofbfr^ fïaen. ;©oe geïutfetet/oft tojtjs bacr na/ bat om bfbjaren en epen Bouben/ een groot Beerigcft ïlup^ cp 'r^paren Uiaji ten beflen gBfgBfben aen Pieter ^rBü» ber / ie bieten / i'ieter ben füon ban ïan^ SBen Pier ban Sümfietbam/ totkSfn te örjer oo2f«£c toasi t berbiec^cnbe booj»» ïjcelt/ enben eeEtlenJBeefierbanCor- odis Coinelifz. gOcbojen te 3|aetkm
^nno I s ^uber oft «©uber^/
om ben ferijgf) t'onibiijc^en / Bun eiber ontBieIen.®iiUjajS'?So.ij7^en 1^73*
boe Cornelis notBB^licnsfllöeferifce/
tot be iècBiiber-fonjÏ gatiifcB sBenf;» 0Ben laerM/ fienbe binner^ otf^z^ iien 't gBene baer ^stuere Bem toe gBe* ï^epgBbe: iBant Bp ölban te booten tot fcntgö beeï bir Confï feBeenbertoetfet ίε toefen / fittenbe bagBen ïangB befigB Htftmeis oft anber reetfcBap / om ban ïoobe bat&iieenen eenigB^ öfPÏbfngBe tefnijben oftfjoutuen* BfcftCor- "eiis in onfe Conft 3pn begin oBenomen BPöenjoiigBen ïangBen Pier, bat een «ptnemenbe iBeefler toajs in alïe bee.» len onfer Corfï/ tori etrbaren in ?pn imjperinsöm ber bertoeii/ m fetrgtje. |
toag een ^aer spn ^Bifcipel Guiliiacm
van Nieuwlandt, üsn^ntluerpfn/ OUbt
tlïjee enitoinÊici) Saer/ iaoonenbe ie^» gijenbjocjöigl) r'^iT^l^ii'ötim / enfteeft 5PiiiBecrrer^ manieteBf^ï natuerlijffe a?ng&encmei!»
i^eiieuendmtCornelts Gomdifz. iipniemstie^iliili bsrbanaiaedem.
lijfü/en Bfeft bcojtgBebjatfii eenen/bie $ön iBifjïer eer lanqöe ^aren mef jïerf iöri» obertcof: en geigtfe oft be^tBifS- i^oDöinnen Bebben toüben/ toert nocf) )cng!) toffenbe gBefieeten Cornelis ^ttjiibEr/totlSen teer sem Bern eifltiffi tcegtjcballen/ enispgBebiebeni^/ aig bfss naimsÈ toel toesrbirB tocfenbe/rn in aïie beeien ber Conft upincmenbr.^oe Bpi7«3l3rcncuï}tto6gi / encengoebt 1 Bp gBetrcriien inB^anrfii·
[ rgife tot iaciian i öocBf^om be taefï i toiile baer nist langB eBcWsben ntiaec : igÈgiietcmen natr Bet ^eöüiïfï-fonfl gBfruciitigB finttoerpen / altoaer tp BtrnfcrBttebegBeben fep eenigpe ban ben bcfletiiBecsïerjS: en aengDeforBi
Bebberbe bp Frans Poerbus, fpnös iijfS gctümé bp Gillis Coignet^bp Jjjeïfi ïien5®eejlerbenirjii^ön een ^mt^p ; Beeft aeiigÖ£tocnbi een (octer «n ; biocpfübcr manier ban ffBiitfereu / gè^ iijfiiffi eeticn bcerö Beb gffien / bie BP baer té ijupfe/oft to jt^ na 5pn bf rtrctfe ban baer/Sa&be gBebatn/toafr in ^«a* men eenige lajcufeen^/feei bjienbiijtè gL'Êbaen/ aerbigB/ en bemiarBttrB beiv Êjiben en bertojorBi. ^p Bt^bbe baer οοίδ gBebaen eenen 5&oimct aïbetlep ifölocmen na ïïeben/ bccB (fo bm iBr fier tooti) met noiito geen groeniiBept bp: toeïfSe 25lc£men fo toei rn ft&tïber* acBtitBtoaeren gBebaen / batfeCoig- netïangBetóbtbpBfmBiel/ fonbec ie totüea bert oopen / om batfe foo uptns* menbe toaren gBeBanbeïbi, ®ce Cor- nelis te 3^aeilem toajs gBeecitren/igs Bp tloerSlijtfe in be C011 jï bocjt gBEbarrni en Bfeft onber arber gB^ïeberbt ren Cojpo^elftBep/ tfi föot ^tButterjg/ tiae 't Itben getcnterfept /cp't^tBu&« tersi Bof/of bouöripocïm te ^aeriemi bit toftS int i j 8 5 ^ jsoe ism |
-ocr page 215-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
Ilaeriem eerlï qitam tooonen / cn toa^i Uer itemonOttty i)iev fulcfeen Μ te üinöen / öit tsi feec soercMijcfe ÖÖeojbineert / en allciïe gerfooncn mst i>?n actien/ö«n conDitien/oft g^empst^ f^eöm uptsiieijcelöt: ^ie tot€omen* ίφρ s^mmt toacen/ flaen mailcaiP Derinbeijaiiiit: öie geernö?incM/^elii ïjcn ö$ €an oft 't <0Ia3S / cnfo öoojt pe^ örr in 5011» l^oojt öit iusrcfe m 3pn sDeÖeei «ptnemenoe: ^ e ttomen/ met Soet gÖdtjcSen / 3θη feer ïoertBlgcft en toloepEnöeflöebaeni tieeberen/ Oanben/ tn aiiber^/ 5giioocl6 befsöeïötjc uptne* menbe: foo bat btt (lucfi bp allen anbe^ malbaer 5pn ^laet^ m üieecben ujel fal Öeeft öem aengöetoent |
eenüafie manier tan fcDtlberen/ met een epsöen fefeec totjfe ijanHrrjcfeen/ öaetöp ifinbert^altgbt fonberbertotf' felen/ofi aiiber^teJjerfoerfeen / gijefta^ iJigft ίοίηοφtoebp gijebteUen» ï|p Beeft oetfe gftemaecfet eenen gtrooten i>oet6iniiefi0ogf)te/ en taaiJ eenCha- ritasjf enfittenöe^^outo / öebbenbebp Öaec eemgeSinbeïen: onber anber/ een tiat eenCat öabbe göebat/en op öiel fap ten lieert/en fpfcDijnenbê te cuöié/Öab^ beöaren goot eDeflag^cn in be bgte oft been ban Det feinöt / bat fcijeen tjoe* ïenbe bit traüben natuedgcfe te t tgten/ b'üjeïffe tojonber ijerfteiigffe enbebalf ïgcfetoasi teiien / en tenfetruptmmen' be (luciu q^otü Cornelis toetbt boo? ee·» nen Me tmebe na in 50ian£firgfi&/ qua^ ben bienfi baer aen gOebaen: i©ant 8p tfinbert nopt ftutfe/il^an noc& tgelt/ ijaeu ban en beeft gijefien. ï|ier nae maeffete ijp notlj een ïangiitocrpigfi Öioot (ïiicfe/ban be onmaetigtUe ύμφ Öept/en onmaetïtcfee ntiitDept/bieaoo<= fen ijoo^i^ettfeenenfïropiie/ üjsfenbe oocSeenacrbigDeinbentie / en trpine^ tnenöe ijjeï gefc&tibert, <©nberiufTcDen quam Comeiis 3gn aenpoitenbe natu< re grooiïgf]C te ftulp / met uptnemenbe Ueeï en toiijttgij te tepcfeenen tiae^t le^ ben/ baer toe uuifoecftenbe ban be uefte en fcöoonfïeroërenbe enïebenbe ^Jitgc fee faeeïben / bie top &tcr göenoegg otn^ nenslLanttiibebben/ alsSbe gfjetome cn aïberbedefluine bie mébtnbeinötö/ αϊβ mm foo boitemin oojbeel· geeft/ ijet fcöoonfïe upt Set ίφοη fonber* fc^epben* ^00 bat ic&Uiel ggetupgöetï tan / bat beConfl Comeiis niet al fla* penbcaeni0 göecomen: IBaec 0eeftfe bemegéenbetaelt metgcootê arbept: en biieoec meent anbei:0 aen te comen in fulcften boïtomenDe4»bt / bie fal gem pbelber Jjanbt en bebiogenbinben/ niet gebbenbe tenïeften algi be fcöabuüie bet €an(ï, Gorndis üjefenbe inbefespn flu^ bieonïebigö/ maecfete eenengrooten boetSin be iengöte / ban een ^ilubie / bjelcfee naemaelgs gÖeraecStetn be öan<» ben ban ben ^ja^ ban ILpcefterupÉ i^nöelant / en bia^bjonberigtfe gebaeit entodgOefïubeert, ;©oeöptn'taïbeï^ be(ïe spner (lubie bja^ / maecfete öp een ^eryent-biiting&e / ïangötoerjiiöö op eenen grooten boecfe / en nocb eenen gcooten boetB inbe Öoogbte/toefenbc benbal ban Lucifer, befe tüjeeilucfien öabbe ban öem lacob Ravacrt t'iftmfïer' bam, ©an befe ttoee en tan icfe niet boIcoemlgcfe^moegDfcDigben/ toat uptnemenbe jiubte in aUe be berfcöef^ ben Sfictituben bet naecfeten tetoegp gijebjacöi ijS/ eni^ iammer batfuïcfee binggennietin gDetneenyïaetjS tefien en3pn; ï^ant ïjp inbefen tghtfonber^ ïing&eopbeConftbantepcBenen / bieï (ieïlen/ ijopoitie/ en anber beeï feer noubi Öeeft gficlet, ©eeï anbecfluci» Sencïeenen groot Deeftïjp tfinbert ge^ baen / borö beeï ttjt0 naecfeten: <8nber anber / een eerjïe i©eei;elbt oft gulbe €eutoe / bjekSflucit notO mm^tt* bam bp ben Confl-berHanbigDen ï^eec HendrickLouwerfz. Spieghel, en ï|S lipti* nemenbe g^cDanbeït / op be naerfeteit tfi tojonbergöeïet / en oocfe ogbebeiiig' Öept / en boufeenjs/ bie in t ïeben in fttm^· ben en anber beelen te fien3gn: t©it i^ oocfe toeïeen ban3gn befonberflebin^ eïjm,<^e%tpben/tot b ileer Banhoio- meus Ferreris, ijstjocbanöem eengroot fïucfi met berfcgepben naetfttcn/toefen* be eentt5ilubie/ oft ^erpentbptingfje/ bie oacfe tocï geöanbelt tjs. Cot Meichi- or wijntgis.te jÉibbctbo^g/ijs ban gein een uptnemenbe Adam en Bva, ootS tbjaeïf cleenaföttgöe fïut1feenoö#en^ neeïen / bjefenbe be Saffie Chrifti, feec aerbitö té toel gebaé/oocfe een feer fta^
Itucfe |
f!ut6 ban be vepntng&e bet feinbereit afraefe in be Slojbane» la^oegber ijS ban Dem göebaen eengroote a^tnbec- boobingge/ be toekfee te fien te ïem/ in't ^^incen i^of/ bjaer aen tomen beuren ban Marten Hemfkerck, löjeïcB een uptnemenbe (iucS. ï^ier fietmen beel göebjoel ban naecfite iiinberboo^ bers/ enbenernfï ber jBoeberjS/ öen öinberen te be|)oeben:oDC& berfciiepben Carnatien ban berfc^epben ouberbom^ men / foo ban jBannen/ i^jouüjen / aljs bat teer jongD bïeeftö ber feinberen / en t'beranberen booj be boot tn ben upt' ^ebïoebbe ïitgamen, llocö iffer eenen grooten Adam en Eva in be öoogftte/ bo' ben een beur / ensgn faeeïben foo groot aijs tïeben/feer öeerlgcfe göebaen,t©aer is oocfe ter feïber plaetfe in een Camer een groot fiucfe/ een ïjeeï bac6 muer^ beflaenbe/toefenbe een <0oben bancfeet/ ofta5?uploft ban Peieus en Them, baer ben tbJtd-appeï boojCtoeebjatöt bjojt g&ebJ0?pen / en ijS een uptnemenbe con* fligl) (lutfe/ en aerbigi) ban inbentie» Mst befe en meer anber öeerlgtfee bjerci feen/ 0eeft Cornelis meer aï^ boo?-Denen faegfttnnen letten op öetcolojeren ber naecïiten / baer öp nu bionberigcfe in beranbert / toaer in te bien beele nu een groot mercfeïgtfe onberfci)eptb30?t ge» fien/gijelgtfe 5gn toercBen tegj^enbjooji bigö/ bp be bocikben göefïeit luefenbe/ baebïgcfe tupgfjen. «Snber anber / Oeeft een uptnemenbe fcöoonfïurfe göebacn 5δηηο 16oz, en iiS te ftcn tot lan Mathijf- ièn, in't^ee-^eerbtteïlaerlcm/bjefen·' be be berbjf cSinge Lafari, tlueïcfe öeer<= ïijcfe / pïapfant/gioepenbe/bjel göebaen en geganbeït ^aer t^ occ J'^imfter» bam/tot ben Confi-ïictisöenlleec Wil- lem lacopfz, ban Cornelis gtnrieenatö'' fiucfi/ öemeefïe faeeïben eenen boet Ooogö / bjefenbe oocfe een Thetis c&^un* loft/ pïapfant geojbeneert/ met feer br^eï Seeï tronien/naeiSten/ en anber?^/ en jgi feer b^opigtfe en aerbigö gMcÖiïbert, peel anber (?uc6en(te ïangb om ber&a* kn) 5ïintot benConlï-faeminberss ban rem te ftcn: ooeS beeï öeerïgtfee fcöoon Conterfcptfeïis/ be bjekfeeijp beter afts gfjeern boei / betogl ftp sgnen ggeefi tot foö een befcnber binggen niet tan faege* |
ben.ï|pnuaii^ iéo4.toefifnbeeeniBati ban 42·, 31aer/iirt befte sgng leben^/cn norij (iabigD boenbe in be Conft / ïaten iup ijem in 3gn f!il!e bebaügtg oeffenin^ gljegBeïucfeitöboojt baren* öeeft eenige goebeWcipeienboo^t geb^acgt: <©nber anber / en befonber/ öenbjoe* berbanbenuptncmenjren «©igeïijï oft Orpheus bau SCmfierbam lan Pieterfz. ïöeöeeten Geerit Pie.terfz. ^efen Creerit Geerit
jaböe 3ίίη begijrin gftenomen bp lacop Lenartliz. t'Slimfïerbam / bJienjs laaber ll^ÏÏ: bia0 een ^ee - man ban ^anbtboojbt: niaer Lenart toasi een goet ^tfiilber/ en uptnemenbe <6ïaej8-ftÖiDber/ toonbec beerbitö enaerbigöban öanbeïingöe/ batmen 5önsÈ göeigcfee in 3gnen tijbi qualgcSbabbebjeten tebinben» Geë- nt öeeft bier fo toegöenomen/bat epnb* ïing&ben jBccfïer öem fepbe nietber«' ber te tonnen onberttjgfen/ bat öp een beter oftmeerber jBeefier faegoefbe te faeeomen* toerbt öp befieït boo| οοΓδ öuïp oft boojfpjaetfeban lacop
Rauwaerc,bp Cornelis ^cgilber/Cn toajS
(aïjs mp buncEt) 3ijnen eerden ^ifcipeï* ^oe Geerit ötcrineen ^acr oft tbjee feer in be Confï bwsS göebo^bert / bleef nocDb^poftbper Saerte llaerïem op 30η feïben toertfeenbe / enbaegbïgcfej; pjartiferenbe nae tleben/ fo bat Spupt nemenbe ber^lanbigb in naecSten iis gÖebJo?ben: €ti iffe atöt/ batmen toep* nigb onber bes^eberïanberjs fuïtfieniia* big&en bïiji fiet / oft opbt g&eften geefe/ · aï0 ÖP te bier tgbt bebe/ om ttt be Confl toe te nemen/ engMtSiiStietoo^ben/ en bat met fuïcfienïufl/ bat gpfepbe/ niettebjinen toijTeïenbe |0tncefïente# göm beiiConingg (ïaf ban iêpaengien/ toiïienbeïieber een goet ^cgilber aïjs groo^^inre too jben.Cfinbert öeeft ÖP t'Stntbjerpen getooont/en etïgcèe ^arg te aoom: en ï0 nocö baegöïijcfeic binnen acnifiprbam in be confï boenbe / maften^ be berfcöepben öeerlgtfee üjertiten / ett öem feïben göerutötiiö / b^totj* fenbe een uptnemenbe Üeefïer: boegö' bemaert'göeïucfe öemoojfaetB bp/ tr maetSen oft booj ftanben te öebben/ te* ntgöegroore trefltjcfieOucfeen/ göeïijffe 3gncn göeefl en öanbtepbt göenepgöt êebben g&ebjeefï te boen/ foo foubemen
5Öneii |
-ocr page 216-
Kederïandtfche Schilders, laques de Geyn. Fol.ïos.
5pnen ïujï m tjêulïantt Uson&srïörS fxêtt toerciten / ett öeerlijffee bingöen u göi ii?enööen/iiaec Dp Ueei öen t|ii isooj moet ü^eugöcn / tnet te nmecSen Coii' tecfeptfelen/en anöec riceii toectfeen/ tejelcfte bingiien bp ben i^o^göcESi en Conii-ïiefbigije fISiniïeKbiïtti/ fttt tseï en uptnenienöe gi)e|ianbilt / ö&eften connen too^ben, geeft eeingiie goe* öe SBiifciyuleniiOoji göe&^arj&i / eenen Govect flöenaemt / fetr riuc&titlè ban SLanbtfcöaaen iieelöeSen^»<accfe eeneit Pieter Lafman, baec goebe Öoye toe 10/ totfenbenu in Sta^Éen» Comelis Cor- neiiffeQ jgeeft nocögöpösbtecnenïsiii'
aijeïban;©eïfi / biefp fjteten landen ian vaDeift. lan: öefea Jjabbe een groot begin/ en i^
bjoeg ge(ïo|bem<een anber iian corneiis Ia- Cornelis lacobs, i^ ηοφ oocfe een goet Mtith / baer öp boo| b lacobs. useelïer/en beerbic5i.<!^otè eenen Cor-1 ^atie [leeft gemaecfet berfr fsepbsn gla»» corneiisEn- nelis Enghelfen, ban bet «©ouöe/een feer fen/ toekifee fonberïinge ben ^clnïöers!/ gheifen. goebt ^cgtlbet/ en«ptnemenbe€on' en€on}?-tjer}ïanbigöe/UJotitiertoïbe<' terfeptecnae'tlcijen* jiloti) eenen Ger- i biden^ JBpbuncitootfe/t'Sümjïerbam ccrritNop. rit Nopjbanïlaerlpm/bieïangijentó'bt j inb'cube3^m6aenbe3©c(ï-fpbe/ ban iJupteniSEantwtei5oomeneiber/Dem fiemi^cenaroote fföoon fojme / met j&eeftaöeöouben todcfeen t'öup^ beVi» feerfciioonioieuten/entoifibKgebac^ luacgttaefenbe / fgpner tcemiï met ben ftent oïesiwn oft (ïncfien feer beftenbigÖ iuertSen öfm matö bebJijfen ie toefen/ te gi)ei)jupc6en/'i 5p bjupn oft iic0t/ na fuïc& eenafeban iiemlste.berö&|jen> batbiebingen aenö'eénepnbtoftb'an»» zacharias, ?^ergf)el9c6if ooiS Z^chams tjan Sic:^ van AicJs- mfleT/en anbet/bie ijiin bupten^ laiibfiS grootïöcfijS mogöen Sebben üetfeetert.
ïeumtan la^ues de Geyn, ^cijiiber ban
feefcijiüben booj ïjeiibe: toant ban jeugt aen tot be -STcptiïen-tonfï g^enepgijt toefenbe/ öeeft fco ïang en betï boïDert/ bat öpmct grooien pber aï cïimmenbe/ Bem epnbïgtfe öeefE begigeben epg&fnt^ ïgtfe tot ben beoïpben ^êinceeï / met bertoen te toerrfienen teffgiiberen/aïss toefenbe ïjet cpperiïe bet Confï / ^n benaïberöeiijiagrofiennuböeï/ ombe l^atuercin iillen beeïert met iiptlbeeï# btngöe tenalber g^rfscfeflen nae te co' men» uinfig0eiiD?eitt ienttoergen Sinno I ƒ 6 ƒ. ê^pn ©aber lacob lanfz. vande Geyn gfjeijeiten / alfo mp 10 UOO? |
bectelt / üia0 op geen Eant ge^ boien /ban o^ be ^uper ^ee I aHbo be IBoebert'^fÖeep üoeuijanl^aiimgen na mnüeEbam: 5pn<©itber0 toaren ban bei: (labt wttctt^t/m aibaec gefgjoten upt een trcflgcS en eetiprfe ggcflai^t: en üja^ni?ei:al$i 0öemecn confligO IBee^» Jïec in <s5iaesi-ffÓjtjben/aï^ nocö tegeui» üJoojDtgi) tJigct aen ijetfcöejJben feïjoon (jgiae^-uenjïeren/ iiaemlgc^ bier groo" te Ocerliirfee fojmen oj> 't CDooi ban be 23o?05-Hsert&t'3tntljjer{jen/ aïgioècfe ΪΠ be felüe ^tabt in be IBinrtljjoers
DSet 't baf! flabigö boojncmen een^ ' Idapiei·boen feiiiïberen 7 feïfop groote einiligOsn g^emoebt^ cracöttgö/ boerden ban <©ip-birb3e bebe» i|p {toif en ban gtoot bermogften ijs / baer ban int brfïe ban ?5rjn leben / oubt ontrenbt tooibenbaegöiötfeïsfoo beelboojbeei'; jo^ ^aeu. ^ptoass^en JBanmeteen ben erbaren en befpeurt/baimenfcer^! pfbcrbjieiiböoubigög&enepgt/enban èalben i^ göenoeiÖ ijeifeecöert» i©it eïcfenfcerbeminbt/ om spnenb^oïtjc^^ tan oocS ïjebs(tigï)i üjo^öen mtt'tie^ I fen bpcnbirjcfeen omgangD en toefen ben ban laques de cheyn, bat ick nu te toille* laques 5ϋη foon toa^ boe maer
ber epnbt U'rDtet oft b^upnbec ballen/ om 3pn bingfien te boen berDcffin. ^p Sab oocfe een fiipbet manter ban clepn tonicrfeptfcïfeenss in iaerïitBterije nae 't ïeben te boen/en ïjf gon int ïefï te fcDtï^ berm ban βϊρ-berUje: ^oo bat w yatroonen / bie ïjp boo^Denen pïacii op
17. ^aren oubt/ en öabbefoo beeï öan- bdtngöc ban(6ise0-fcl)?ijben/ batöp aï f'i^aberiSbegonné toertfe opmaette: en aïfoo Bpbinnenf^aberjslebeti öet etaef ijfer een toepnigö geoe#nt Öab;· be/bebal ötm ben^aber in 5pnupter^ ilt/ löêm te Sonben aen 't paetfngben/ •t IöeïcB ï)p (fdo beeïbe göeïegöentïjept toeï{tt)onö« iulTclKnbebe; maerWeef
ïangöen |
ÖÖeoeffent / en ooc6 baer naer ηοφ ee^· nifSe Snaren / Igbenbeten beele groo^ ten afbieutfi in be €onfi/ booj taen=» iocfienbe jongD göefelfcöap/ebentoei ai=» tgi mecningöe Debbenbe ijem tot iJjat tiferen te begDeben. €n alfoo be göeie
i^ërïiföten» epnbiing&e gljeraerfeenbe ïJp Confï-rgtfeen Goitzius te ^aerlem / ÖeeftberboIgöensÈ ttoee Slaer/ onber
3Ö'n boo^igöe begöeerte Sian (ïuberen bïgtigö en (iabig!) te boïb^engöen / ïict toelcj^ÖP bebebocö onberDiel noci)ee# tttgöen tgbt t'|&ïaet-fngben/ een Deel beel platen/ foo upt sgn inbentie aï0 an» ber0 / bergaberenbe: ntaer bebinbenbe (alfi boojenberïjaeït i0)tTcÖilberen bc* ^uaemiï/ omflebenoft be jsature te bergDcIgefeen/toerbt in Öem bfn^fï)il' ber-luft meer en meer cratDtigD/bat öp paet-fngbenen5^iucfeergeberïaten^ be / berlaegöbe sijnenberïoopentgbt/ toeïcSen Dem bodjt t'onniitttg!) baer in booste öebben gijcbiaeSt. a^efïaenbe ban ernfiig te p^actiferen/bebonbt feer nooöigD/ beel nae t'Ieben/ en met eenen «Pt bcngöeeft te boen / om aïfo slïe m benen ber €on(l te ïeeren toirftaen, ^oe ÖP nu boo? Dab aen te bangöen met ben bertoé/bOD| bebencfeenbe bat öp ftoaer^ ÏDclftbe coïeuren in gen berfrijipbent^e^ öen fcu^t boo? eerft tonnen onber* fcöepben / en rec^t fennen / beboröt f^p cm trjbttomnenbefenmibbet: bt^' beeïbe ern ^enneeïtoeünijonbert bicr^ mnten/ en tepc6enbefemft<Cijfer gije^ iaïen aen in een 25oecrBen / en befeöfl* berbe befe bierfantenmet berfcöepben töleiiren / be rftöepben grautoen / groe* «εη /ggden/biautoen/ rooben/ carna^ ptn/ en anber bermeng^feïen / gebfnöe foo bed ijp moiljt eïf ftjpn epggeu biip^ gï/en tepcfeenbet bpfonbedgt int boscr^ |en aen/ aïjs gi^cfepbt i©efe toijfe/aï' p^eï ongöetooonïtjfè toefenbe / toa0 be Gheyn fcer boo^berlgcB tit üertoen te Mmmi bat&p bej^bubttf ^töiïberen |
Öanbeit/en na een eei(ïe begin bertoon.» berlgcS» €n Öoetoel ^pnen l^ogïjfïeft. lufi tot jf igueren / nam Öp tot een anber si^oef onber öanbcn / nocö eenen grooten 25ioempoi / met meeningDe te berbeteren 't gene {)em in ben eerfïen
Öeeft be lüepffrifjrfee IBaiefïept gSe^» foröt/ mctoorfeeen tïeen iSoecrSen/ baer be Geyn metter tgbteenige bloem* feen0 ban aaerlic&terije nae 'tïebenin fiabbe ggemactfet / met ootS beelcïeenc bee(ï6en0. ^oe bebonbt Dp/bat be geel groote netttcj^epbt intberboIgOen ban 3pniiubie niet bojberlijfft en toajs/ en bat ÖP opeen anber toijfe^em aen te (ïeilen ftabbe: &p Se»» tot meerbec (ïouticöepbtbegaf/ entottoatgrootjs/ bebentBenbe baer in bemeeiie<iDjn(lte 5gn göeïegDen/ aïfment te toeggetaa bjengócn. ïi^oe göebiêï/bat^pn Crteï^ ïentie <6iaef Maurits in btn flagö te i^ïaenber öabbe bfrtregöin een «ptnii» Sïienbc fcijoon i^eeriban ben booiisjgi* iigÖen<erifDertcgD / enïietfgggöen be Gheyn, batgpttoilbe banSem gebben geftDilbert fo grootal^'t ftben/ïjet toeïc fjp gOeem aennam te boen/fe meer om bat 't groot Oeel in bert fin iagij: bit tcerbt Siift öpban alfoo göefcijiï&eri mrr eenen |©an i bie bat uiet beutoom lepbe, ïlier in Sabbe öp 5pn Cjccelentie toeï b0!baen/ö0f ö fp felben ^antfcö niet: Cn nam booi Dp een anber manier te b£foe£ien/en fcljiïbsrbe eenl :booi0 cop/ bieflSmfierbambp Reyniet Anwniflea te fien ijS, ^iecop t0 bitSlaev' gBeboïgÖtbe flepenbe Venus, bie t'^m^ fierbam 'ïiö ie fien iip b'ï^cr Willem ia- cobfz.ijit ijS eenbeelbtfo grootaïjs 't!e? ben/toaer bpliggt eenen flapenben Cu- pido; aen gaer boeten tomen ttoet^a^ ip^en / toaer ban ben eenen alTtÖioe^ menbf be#aet op te ïiföteuie«n bunne
bóÉcS^
iaitgen tijt een r45ïaeiS-fc]&2i)ben: oocïi ban4^ip-öertoe / om onbetfoetfeen Doe oeffènbe öp Öem in be öanbelingöe ban ÖP met 'tbertoetrBê foubebaren:en nam
boo| eer(ï booi een tleé 2&loem-potfien nae t ïeben/ 't toeiefe noct) tegDentoooji bigfj tot b'i^eet; Heyndnck van Os
Soet onbettog^ t'iJïaet - fagben alöaer t'Sömfïetbam: ^it 135 öÖe
Si}entöepttoeïiet/begafÖem?t^ïJ9J·» iwiiföaegtjbe / cn maerSte een groot inbenÖoutoIricfeenfiaet;enbeWnben^ I gïa0/ baer in lïaenbe eenen iupl ban be öem in een ongbetooon oft ongöe^ 1 bloemen / toaer in gp groet gÖEbultwi ïoofbe rufï en lliïjepbt/ tiamboebooj; fupUerDepbtte tofgeb^at^t. «©itfïacife |
-ocr page 217-
Nederlandtfche Schilders, O^avio van Veen, en ander Schilders. Fol. 208.
beecfi/batftar^ fcSoot oftfföaemtebe^ becBt» ^ttijjercfe (omtojplucfecnoni öDetjertuct nipti oojöcel upt te fpiefeen) t^ ban oibinantte / (leïöfei / pjopojtie/ Banöelingöe/ «n toloepenigepDt/ upt» nemenDe üoïtomen en iJcrujanbeEÏöcö/ nae een toooj-üegtn ijan foo aroote ötn^ ÖÖen / öaer be mcciïc cracöt onfer itntnliefïaet ;i^otgenacgtentet/bat Φ 't baec bp nocD ϋιίΐ laten: ïuant ben ufttot b'aenfoetenbe ^cöilber-tonfï/ fal 3pnen aeed met lebtgD notg ti^ucgt^ loo^i laten: iBaer al (labtg tot beter en beter boen bertoerifeem GJaeyn i^eefït in't #ïact-fngben eenigDe goebe^iO' c^pelen booitgDebjacDt ί €ecii ben upt^
Het faï mp ten mtnflen ïeebtspn/ inbien tcS eenigöe befonbet göe- tutöttoeerbï'göe te gOebencèen boojbp flae/ Öet fp Öoetogtfpban mp bjoonen/ oftbJaer fp berfïropt 5pn:^aerom mp in ben fin tornt boo j eerfi Öier te fïeïlen/ ben nacomersi tot een göebacfitni^/ ben uptnemenbentoel frïjtïberenben ofta- viutn van Veen, bjeïcfeen wpt eengoebt
aoom/en anber plaetfenbefocfjt/ en t^ foo in be Cond erbaren / bat ftp bp ben i^jinjs ban Parma, en benmeeden ren/ tn bjectben en eeren jjbeöouben Bfietoooiben: <©otfe nu infonbetöejJbt bpöaere ï|ootöeben/ ben boojlucgtt^ gen erbifOertogg Aibertus, en be i^er^ togtnne/tn toeïcSer bienfl ÖP Öem öeeft begBeben / betlatenbe at^ec goebe oo^' faecfien/bieöem omjpn <ion(i-rgrfi ge^ nicöt ?pn boojgecomen / bp ben erbtr'» bifTcÖop ban^altfburg/bp ben I^epfer/ ϋΟίδ bp ben ContngD ban ^paengten/ en ben <ioninc6 ban^jancbrgrfe/bie öem inbeesi booiïeben Sat^" öebben berfotötteöebben/ en baer Dp öabbe tnogften groot boo^beeï boen:i®aer ge^ nepgöt bp 5pn Benmg en bjienben te blgben/ ïup(ïert niet meer nae uptlant- fcfie tonbitiem ^P Öeeft beeï fcgoon t»ew6m en €onterfepfeïen gö^lwin / netnenben en bermaerben lan Sanre- dam, tooonenbe tegöentoooibigö t'26fi |
fenbeift» 4Doc6eenen ZachariasDolen- dojbte groot begin Dabbe/ aï0 aenee* niglje btngöen ban öem göefneben gge* fiencanbioibcn/ fooaeneeniöaffpfeeii ban mp göetepcfeent / en anbcqs. ï|p ÖabDe grooté lufï tot beConfi:«iaer iSÈ öeel )ong& gefïcjben/öebbenbe boo? ipjingöen in banffen/oft fonmaetlijrö b?mc6en fitö eibé intoenbitij be ïonger geauetfl/bat beel bloet ten mont upt begon ïoffen/ en epnbïgfS niet con göe* Öoipen bjojbé^^ocö eenen Robert tooo^» nenbe t'Simfïerbam: en cenen Cornelis, tiu bjefenbe m Bjancfei gcfe.
i^et letjen Dan Otoio van Veen, tjan EepDen/met
anber ^töüber^ ban «nttoerpen/ en eïber»
oocfi ttoee Conterfeptfeïen ban gaece boo?nocmbeï|oocÖeben/ bJcïcfeegöef fonben 3pn aen ben ConingijbanCn^ gfjeïanbtiacobusöettoeeböe* ©an bit aaer 1604. oocfe ban öem gecomen een groot jlucfe / bjcfenbe een Bacchus fee(ï / oft triumpö / ggeïgtfe aljs bp ben ïleer Wijntgisi^ te JBibbeïbo^gg/ φ* baen ban Hemfkerck, oft ootfebefeïf 02binantieaïfoofptn#?tnt tomt/ bat bjelcB bjel gOefcïjiilbert en gj^eganbelt <©aer isü oot6 ban 5pn tonflige gant eenfeer fcöoon (ïucfe tot S'. Vi'ijntges, bjefenbe een zeuxis, ftgilberenbe nae 'tïeben bgf nactfete©?outoen/ en 10 feer uptnemenbe toel göebaen.ï|p0eeft OOrBeen 25iOeber Gijfbert van Veen,liie een fter goebt IBeefïer iö tn i&ïaet-fnpi» ben / enTc&tïbercn / bjoonenbe (aïjS itfe meen) te 25iuffel: <©oc6 nocg eenen bol ^tDtlberigöen gftcefï / b l|eer Picter van Veen, öen toeïcRenfomtgbt^ maer petuptïua boenbe/ ben befïen berss öoogöïgcfe boetbertoonberen / eit frggöen jammer te toefen / bat f)p baer ban niet jpn befonber (ïurδ en oeffening en maerBt, ^aer 10 t'3(lnttoerp oocS Hans Sneiiinck, een befonber goet IBefi (ïer/ en uptnemenbe iètBflbec / g&ebo^ ren (aïji itfi meen) ban JBeccgelen / bjonber fcaep ban 3|i(ïoiien / en te ma' 6cn25atainien/ enisi ban benïleerert
oft i^jinten baer toefomtgben oft bicfi^
bitip |
geeft ge*
rcöilberbtberft&e^en i^eberïatibtfiie flaal^en / en ggefcBiebniffen / (feer ep^ edenttötfe bterootëen begig^cf^ubt^
inett'Krggfb<dt6 baertflbekeolcgtoft oebommeibtuptbeelbenbe* l^pittacg n« 36nno 1 4» toefisn een ifèan ban . ontrent/i^Slaren^^aer ijs οοίδ t'Mnt* ^«rhiiegi toetpen Tobias verhacght, bif eenaet^ Ool^^ van ί'ίΦ 0oet ^nbtfeöap-mafeer ijs,Adam He». bie ootS fraep ban jfigucren
^««tt'^ ^ê-gbeïgcSr Heyndrick van Balen, sebaftiaen Vrancks, ggeleert gefeben» "^ï. be bp Adam van Oordt, en nU OUbt Ontrent 51. ^aren/ iifreraerbigöin 3Lantfcïjap/|&eerbefeé0/ en beeïbefeetTjS.
35orö 10 t'2(liittoetp eenenloos de Mom-
per , bte uptnemenbe t0 ban Eanbt:« ftöap bebbenbe een aerbigDe ganbelin* - «tancir ftooje oocfe een loflgcfe geruft
ban eenen Francifco Savio, te aöergpen in '#enegoubJ* «©ocfe in ©ranffergrfe ^ binnen ^arg0 sgn eenigDe goebe iBee^
irS"»» (iei:0 / al0 Mertinus Freminet, ^rauf' '· man ban#arg0/toeïc6en in f€oning0 biend nu coit0 gSecomen / foube in f'€oningö0 bptoefen Rebben beginnen fcöiïberenfonber tepcfeenen/öier eenen boet/en baer een bant/ eiber een tronie/ en Decfter epnblingfie een aerbigö goet beeltbangemact&t/tot groot bertoon^ beren bén ben Coningg. ^aer toa0 oot& ro{te 3iaren göelebente |^arg0/
ma&er0 foon/ bie uptnemenbe fraep en berfïanbiflb toa0/befonber ban tf pt6e=· nen / en naetfeten: toant Dabbe gem bp een 25arbier langde göeof ffent tn ^fina^ tomte: ^ijn bingoën liebt^pbeelboo? Bcberlanber0 fcBilberen/en quam baer
Eance/ enreebt feer toel engöeernte ©eetbe. <0 jongp en öaeftigb gefio^^ ben/comenbe fnellgcfe röerenbt ban^. Jenijs, om te toefen bp gafien / bie bp Öabbe göenoobt/ en op ben toegifoube «n oubetntoenbiöDe berargöbe quet# K^'^tSiinopgöeöo^lien» 1©efenfieltc6 wrbpijeiebenbe/ opabontner oficö öfmii&erBatitjergöeten, 3^i0een |
^^enootgetoeefï ban ben boo^^noem^ beu Freminec,en öebben t'famen jonoö- toefenbe te |^arrj0bpeen Clab-^cgilrf ber om trot0 gödcert, ;©aer 10 net^ een goet JBecfter tei^arg0/bie in t w toercltt / en tooonbt tn't booibo^g ban ^.Germein: befen Deeft een fcöoon ma^ niere banf#ilberen/ 5gn bcttoen toeï bertoercfecnbe / ööeDeftenBunei, j^em β««ι. feer ftatigö en bo^gbetlijffe bjagDenbe; ®n Wbjottoe bjo^btin toel» beren nocbboben j^em en anber fraep ^ JBecf?er0^ep?cffn, i©aeri0notbee* nen göeSeeten Boiery,feer aerbiglj ban boi® tefcjilbercn jlacftten / IBafraraben/ ©afïel-abonben / en fulrfee feeften/ooife alberlep bee(ï&eti0 /fecr cp ssn ; befen fioubt f)em Ö£el tro£0/ rijbenbe te i&eerbc met ben fenccftt «cDter gem, ^aer t0oof6 binnen Ilioii0 eenwpti= nemenbeiBcclïcrban SLantfcöappen/ beelben/o^iisinaiitien / tonterfepten nae t'leben/entfptfeenm/göcÖce«nFran-
foys Stcllaett, fni0 ecn jSebei'ïanbet/juKr banitB toeec niet ban toat plaet0 ijp göebojen i0 / nocö toanneer, t©aer 10
tn ban #ar80 / booj befen Freminet, in | tgt ber lefïe ^talifcöe bup?te* ^p 10 te f CqninQ®0 bienfl Du Breul, een ^abel' 1 ©oom mgn fecnnt0 gÖetoce(ï/en i0 göe
biffetoil0 Öarbt in biepen / ootfe met i tooonbt/iffeöaböcmb^oegljer mogen jntfeeïftoart. I|ptoa0 tootAerlgrfein't 1 gDebencfeen rgOelgrfeicS oocfe toel baö# Ipelen op be ILupbt / rennen met ber bebeDoo?t te boen rencondigö^trjil
albaec (aï0it6meen/) ten fetr goebt 5®eeficr/ inailc beelen ber ^cDilber- fonfl toel erbareni en i0 in bien bieem* ben ijoetfe toel gebaren met sijn €on(ï/ en €oopmanfcDap ban ! in ben
naemt Gafpar Huevick, ban 4^ubenaer=' carpat be in aaiaenber : tP Öeeft eenen tijbt langlj g&etooonbt bp Cofta, öen ^φί' ber ban btn bco^leben ï^ertogfj ban . jBantua/beff η macö ontrent /4. Siaer OUbt toefen. ï^abbe Hp tnp naerber g5e#
ber ban <6?oeninafje / Herder gbeöee^ ten / bie ocrfe toel ban fukiien ouber^ Lghc bom matö toefen / en toa0 oocfe mijn acomfcbe feenni0. ^p i0 te <l5joeninge ÖÖetoeefi ben ^cDilber ban verdugo, en<0in alle beelen ber conflen ongj^e^ meenen lof en gOetue0t toeerbiglj / ge<· löcfe bpjijn toercfeen getuptgt tan tooj^ ben.
€ t l^etïe* |
-ocr page 218-
Ν ederlandfche Schilders,
Η fccr / alji fp in ijwn gtjEUooit-llaOt
ijeütjen .ccntgOe goeoe UoojoangOcrS / torltfecr cloerfee fiaypen fieuDe / fp bec* luecht ino^tien tot naetolg^sn* Ce IBuntÖcn/öaet booi be ConfWiefbicÖ»' fieptbfsi boojfucötigöcn s^ertogjS/Jjcc* (cDcpbê groote JBcpftetlS tn onfe Conft/1 fjunncn torlocp Debben acDabt/ cii fiun upinementöept in openbaer pïaetfé la^ ten ftcn. ïDac'r ijs ontflacn ben üjel ijec* toenben Hans Rottenhamer, en tuajS al« baer gebo?c StM j 64 Öeeft gelcert/ en 30n ötgin g&eijaöt / bp een gijemeen ^töiïöcr / göeöreten Donouwer. r^e tóoomoDefOïiï'^n Ujefenbc / fatgafOem op platen tt fcDUberen / eeiijfJi De üJÖfe bec .i^vberianbcrsii0/ bocö nietaissbe SÖcmecft gljefElini/fcan begaf öem tier* ffcDepben bingOen t'inbrmercn.ileteer' fïr/bat öem a^crucfitigD niaetïite/Ujajs wntamdijefeegtocte plaetinbe öoog» te/toefcnbe een aller ï^epiigen/te lueteiv eenen i^ewel boï ^ant ten/;§)anciiiinf/ f η enggelen/ feec bol toeicfe en nptne* tnenbe ge^anbclt/mct acf bige ïa^enen/ tromen/öiiÏfiU/cn aïberlcp fraepieöept/ feer toel gïocpenbe/jn op cé fcöoon nia» niec gcf oloieert. W epnb'iinglje g^e^ tomen te Benrtien/ aHuaer Öp met een l^enertfc^e getrontet/ en eé
tneniföte ban frae ρ {liicjcfeens ijreft ge* maerfetop coper/fomgroot/fcïti clepn/ bte in beei Eanben 5011 berfpiept/enbp ben €onfï-bcmtnbfrjS tt Den. t^nber anbec / bp ben Coiifi - ïitföigïiefi i^eer loan Knotter, tooisnetifce tcgcntoioejöig t'!0ttetiiÉ/baf r bsrfeljepöen fiiiti»n cp coper ban iiem5Wt/fco cïien ai^ groot, ^nber anber/en fonberïiJ?gSe/ een ©?otstoen ï^emelbaert/f η cenen ΑΛχοπ tn Diana, met mcer anbec bingtten/ toel giieoibincerbt / biopïijcfe en giofpenbe ÖÏjf fcDiibert / foo bat öiitiöcS 55» brrgen bp ben iieföebl erö in lueerbfn 5nn/ Minen aiem ottfeonberbenfon* "RigDe ^cfiilöer^ bieerbiff) ίίί gtitofmt «n g^erefeent te öjtfen. ίί nccO tegijentoeoibtgö te jSocm een «ptrse^ menbe ïleofiöbttptfiö i^rSiïber/ Adam |
flïjeöeetcn / aBeboien tot ftantSfoojt/ a^^? Ujefenbe een Cïeermaecfecrssoft^ng^ Franc»"" ber0 foon/toele&en tn3|talien comenbc/ bja0 noegrebelneg (leegt/ ttiaer i^tt i^oom bionbetlgcb toeggenomen/ en booj Uaerc&eneenconfitgg biercBman ïDeUïoiben:bocD beigjecft öem niet bt* onbetiS te tepcSenen; tnaer fit in 3feerc' fien oft eiber be btngen bet fiaepelBee»
Sen aerbigD in te fcfiilbtren fraep in· bentten op eoper platé/ Doetoel gpniet beel en bierr^t/ ban tuonber beerbig* il|p ijs öeel goeiöfjc / en elcièen göeern in alie^ u gebBlle/ljjefenbe bii3|aer 1604» ontrent iS. oft >0. g^arenoubt i^et $iin ooefe noeU te Wmttii tbjee rondige ^eberlanberö / eenen Dïcrick de vries, upt l^ieRanbt: €n eenen Lodewijck Toeput (tc6 tneen) ban JBew&el: ©an Tocput. toeïcfeeitfetoÊÏ genegfien toaerpetfon»· bersÉ te beröaleu: ®an bat irfe t»el ban befen vries bcrfeöepben feeutIienen oft frupt-marefetenïjeb geften op sgn Wt* neetjs / bie aerbigö gliecoïoieert m toel göefröïlbertujaren/ feiioon en gïoepen* be/foo bat icfe sönen naem Dier niet ton bcrftoïjgöen: Xim onterbom bjeetttft niet, Lodewijck ötc üjccnt btiptcn We* netten / te Dcrvifo, cïocrri iu lUintffDap en o^tinantien / eé goet en iiaeni-bjesri^ bigii iöeefïer in be ^tijtiber-coniï t οοΓδ (öte icïi öeo?) goet aetfjoitfien/ gelijffe Piftura εη Hoëfie gcf rn bp een/eit goebe fufter^ cft biienbinncn jijn.
IJit klseii öan loachim Wtcn- waei, ^tMber bauBtrecBt»
D€n ebeïen ^tSflbic- göeed / baer UP booi i^aiitcre in ren roiift baec en ïuiïtgftgerte pïaetjsiïecft/ oftgec*· pïant ts/bJtï qitafijife onbcirgïJfbjurBt biobeit: füaer i0 gOiitegiJen ban trap tet trap op te dimmen / tot b opperfie Of ffeningïje onfer «Confi / en baer in te I^en ter gcegöfïcr boicDmenficptigci 0£δ söemeenlijcS aïïe bjiitötbaer ge*
i^t leuen ban Hans Rottenhamcr, Uait i^ttttt JetV
enfommigDfanöi?^»
iJoo?i>ect ben jongl&e sö^cftw |
δρ öem tot be €on|i ban ftöiïberen/ en toajEi ontrenbt ttoee Slaer bp een ge^
meenècöilber t'5©trecöt/ioos de Beer, iBifttpel ban Frans Fioris. i^ier naer troffe Wtenwaei na 3|taïien/en geco· men te Padua^peenen jfranfefien asif^ fcBop/te toeten/ bena&ifftöopban^, Malo, repfbe / en toa^ met öem in ïientbjeeSaer / en tooonbe baer naer bp öan in aa?ancferöt oocfe ttoee 3!aer, «©efen tgbt gDebuerenbe / geeft W^ten- wael beel btngöen boo^ ben j^ifteiiop öDefcöilbert/ en al upt jönen jjDeefi oft tnbentie, Cgupi comeitbe / geeft tfin»» bert 5t)n tooonin^e altijtjs gDegoiiben tï©tretgt/en beelfiucfeen gebaen/tleen
en berbienfilgcfein toeerben 5ijn gfie Souben, |@enfoubeooc6 niet toet toe>^ ten te feggen/ toaer tn Öp uptnemenber isi/ Öet5p in't groot oft in t deen/1 toelc een teetfeen li ban te gebben eenfeer goét oo^beel en berfïanbt/ en een bin* öBen bpben ^cgilbert niet feer gge^ meen: toant men fiet beel tgtg ban een ganbt bp ben anberengroote en cïeen toere&en oft beelbé/ bie men foube mee^ nen ban ttoee ^eeder^ ggebaen te toefen / en feer ongljdijffe in bcuclit ber Confïen.<8ocfe t> w^tenwael in alle ttt^ ïen ber €on(ïen feer uptnemenbe / en öerbigö. ©angem fietmenooeUfeer ftaep fef ucfeeti^ metalberïep goebt nae tlebê. Ccr<6ótitoe i^ ban gem eene/bie tootiber toel gebaen/en een groot flueft lp* Csdnttoetpen bp eenigD |
ban gem een groot (ïutfe / fejs boeten , Soogö/en tbien ïang/to^enbe Loth met [ SSn botöierjs / baer «ptnemenbe fcfioon 'tlümfïetbam/iot S',ioan Ycket, oftjrjn ^oon/ m bangem een uptnemenbe rieen (intfe op toper / een 2&aiit6et ber (0oben / bol toereik / en 0eel aerbigig en fupber gOebaen, CotS"^. lan van v^^edy, Öefft gp nu cojtsSi gDcïeberbt eenfeet uptnemenbe fleen roperSen tn begoog* te / ban een Marsen Venus, gatitfeö bol aeibisö elcen toertfe/en foo reöerp/ aïss t'gefieDt bermatgpetfonberfcDep^ ben/toonberlijffeeciedijcB/Cafcï/feoeti fe oft bebfïebê / roet alle be <i5oben / en beel HiefbeBen^ afeomfbe in be tooIc« feen.jÊenanberMars enVenus ijsoorfe ban ïjem tot S'. Welchior wijntgis te pcRacÖtifèWten-
«en ft^bertoonberlijrfe/Soe onfeHftura Öemfoo öeeï gunfiigD en toeggebaen nocDiiÉ/ gijemcrtftt batfpbpDemaïsJ een ttoeeböemaer en toojt göeljouöen/ oft oBeoÊffent / be Cocpnianfrfjap/ bte boben ggeftelt iis / bat berb?ag8en/ oft Ijem tijt gunnen toitt: toant fommi- eöe feggfjen / batte bjeefen toner / of ÖP t'ecnemael in adïajS (toaer in ÖP gan* belbt) mocOt ban be ^egilber-confi beranbert tooibcn/g0elt)ci& Arachne tn Öaer gDetoeef bïnftbali enbernrieiit/ boo^ben too?nban Mmerva. ï^pijSiiu $Cnno I <^04, cubt 3 8, ^aren,
IJet leuen uan Abraham Bloe- mert, uptnemenbe ^tPbcïban φοίΓίάηπ.
tT€t goebeitiercn gMicfeBféftgè' riboogïjtengDeboegm/ bat baen* poirenbe ^atuere ban in ben teien €c i SÓ'ttS
0(ilavio van Veen, en ander Schilders. Foi.zo^,
^00 ijS Set toegöeaaen met loachim Wtenwaciifcgilber ban a©tret0t/toelt* fetttoasialbaeröDeboien nmaijéó, ^gniaabec biajseen <i^l3e0-fcDjBber/ en 5SH 4^^oot-baber/ban 3gn|Boeber0 toegöe/een goet ^cfitlber nae bten tijt/ «1 g0ie0eeten loachim van Schuyck, ï©e' fcnbergaelben loachim Wtenwaeltoa^ δρ 5gn ©aber een - maerfter en <5Iasi-ftö|tjber totjgn 18,3jaren:maer baer in geen genoec0t meer gebbenbe/ alfoospnen Qtfttü tot goog^et bingoën toerbt göenoobtgöt oft beroepen/begaf Oept en nêttic^epi fitimé ban Dem«eer(ï
naerBten oftbeelben groot afisMeben in fomen/oocS eenen aerbigöen biant/ booitt-Rammcn/enanberis. ^©aetijs ootftflimfierbam tot 5ijn€ofgn Lucas^ ièeöilber ban l©treröt/ in ApeUes, een
gening^e en tolo^ertngge/en ijS baer be ï^erberen in ber nacöt göcboobtfcSapt toojben/ bat turïrfee genoer0 getupgöt/ üjat loachim iiibc €onfl bermac^.l^eel eken fïurjrfeenjs/ba uptnemenbe fegcrp"
en groot/toelcHe in beel plaetfenonber wael onberonfe bcRe jgeberlanbifcge ben liefhebbert ber Confïenberuficn/; ^cfiilberjS plaetfc toeerbiglj tetoef^ |
-ocr page 219-
Ncderlandfche Schildcrsi
^a^ jf Ug^jS öeeft becwiot Abraham Bloemaerc, tetieccoonen &e bloem aller ^etffïfn Pi^ltua, toek&e: l)p (aljS bioetn onbettrfe ^c oefenen) al bloeiien^ bioniHieriiig^ tiercte«tnggemii>Itic& tdèiai^; jeeteenen ootft een toflic ht ^mtaectgeixtierfldtit ^D^ricuin/ aD»aer fjfp toajS tn't S^er onjs
ï^etcn I j 6 7 ♦ orrtrentit H^ctliöató.
^èijn 5^ai>er gj^egeeten ComeiisBioe- tnaerc,ti}a;S een eonfltd^ a&eeiitt-fngtiet/ SctlNtect/ en 39nsDemettr/ ggebojen te
(ni^SiföAèerS CeMPöoml^S
qttam om t'OHtcamenfË^it^ aen^ai^ bebetoecten / metfonbec quabeation' tusreti/le <6fOiïicuttu ©an <i5q?titum
troeft Bioemaerts ©füwrmetsgnöupf* flöefm lot fUtrtoööcnbortfi"/ «n tran baer t'ïl^trei^t, tMiuaec Bloemaert fep ^'neu I0aiiec aemjtngj^ ptt te contec fepten/ naeeentgge tcpcfeeiunefte ban Frans Floris, Oft DÓigen bW nae 5^bttta O0enq«amen» Hiemaci-fcöicfeteijem ben©3bertipem tlaböer/ flöcöeetm/ Gerit Splinter, D|J bat gp aïbaci' be iim Uiettföubeïeercnitentten* ^&efen^ibe Bloemaert Jioo? een fc^ertn-raecffei· te fcÖiibeten ecnUiip iKJOffeii / frsgljenbc/ bat Bloemaert alree brter nierftertoaif n\0 fw. ίΒοφ alfco beffίï spiin ter ϊϊίΐη
tot onmatjgö gaf/ toajs Bioemaert bpDrminacr bceci·
tinen basDen / latenbe befe begonnen iêcj^rm-bootfen miboibaen» ripaïetonrenfifer aerbisD/ entoanber Danbt ba» een göeefttgD .lèclïilber / ge^ noemt Heyndnck Wthocck.^oe guam Bloemaèrt bp loos de Beef, een «É^iftipel ban Floris, oorfe bnincn ï^treelït uïoo»« nenbe^©tfen/]^oetoei iipbé ber niet entoass/ ^abbe tn 5ί)π öupjsbeeï ftaep trmgöentoan Biocklanck, en anber fraep jBïrflergi, i^er fiabbe Bloemaert gbefoniei-^i^t tian <©Ip - birim / een fïurS ban Diick Barenfz. tocfettbe een jfêoöerne bantfeet / toeïeS pitncmasï noc]^ t'ilönfierbam bi^Comelis vaa der Voort ^cOflbec: 5©aci:comtin een ft>elenbe 09 een ^evp/m een l^iott&m/ bat fêer aerbtgö beüjgfi te (ïngDen / «ff' fen0 anbet omftanbicfteben / en ^ féer lentlts&eniiptnnmnbeglgebam^^ φ» l^be Bloemaert na< sgm jbttgSepbi toonbeci^ften Uiel nae ^bolo^t. ^ ftenbeben^abtr/ tiie met de Beer (bte fula; kee^^ ^ebe) nvt conacto^be^ een/nam ^gnen fioon t^upiii/bene&enbe Dem (elf te boen Rebben fcaepefHttften ottt naeteboen^^gn Itetgem conterfep^ tenten ^c fraep ftsucfien/ ban ben ou' ben ïanggeu Pier, bjaec in ijuam eejt «Sffeng^t'S^UP^ ton Bloemaert niet beel boen/belajgl gem ben l^bet luep^ niflö tijt gaf / en <n anberen bten|i aW biupcSte, Φοε toetbt Bloemaert be* |
fielt bp ben ^l^fTact ban I|eel7 bte een biepnigd fcgilorcen eon/en beloofbe ben l^aber/ ben jungl^t in^gn ïeetmgl^e feer toejberïiicfe te toefen/ en gem epnb# liiigÖKtebeflenen bp Blockiandt, boc& baer en bolggbe met: l^ant befen b}upc6te ben jonsS^n tot een %al&aep / en becgöelficfien bienfl / fóobat Bioe- maerdt nfet ba»tc tuggDe gftttigö tn be conft/en tjSÏepnben een jac^ en een Öalf biebec tSuP0 geeotnen* i|ter nae foube Öemben ®aber Öebben beflelt (ic meê) te tóottecbam/bp benbooibetöacïöe» Wthoeek j öie pet ban Bloemaert ficn* be / öera fijube g^ecrn acngö«nomen pebben : boc0i?ön !®ijf en luiibebar ntet iÖÖf^Ö^ngen oft toelaten» Bloemaerc nu omrent tj. oft lé.^iim oubt/bject götfouben nae#ari)!S/ eittoastalbaec bp eenen lehan Baflbc, nniienbt fe0 toe^ 6en :i^an baer Ιφ een anber ^Dilbec/ geÖeetenMailtre Heny: 0ier toa^ Bloe- maert bp berb' öaïf 3|aer / fcBöbetenbe aïïe^ uptben göeeji/bacD met to^nigD ofl geen onberbJ03S/onbertii0cBen 0cm ootïi oeffenenbe met upt ben gfteefl te tepefienen* ?©oelip]&ternatrnocöeen bKpiugö tööttoaisgö^toflï öp leroon Franck ban^etentalii / iitfip ban φα*
ΐϋ0 tetebet t'^p^ggecomen / tn Quam ooefe ban Matretftt t'ISmfierbam met ben ©abet / bie aïbaer boo? t'^tabtji 26flHto-n«e(ler ijs aengöenomen bioiben. CimbÜ^ tiae bejS BaberjS taerïgben / Seerbe Bloemaert toebec fl^ttetfit / twer öPSewi rfmbeït öeeft ggegot^en/ j^benbe nusgnttoetbbe
Ül^blÖïlUW» iS^umma / Bloemaert Seeft l^fbobeneerd^l^ 61 be <i:on(l/ bat MMttiimbr^tefierCbom/
föomm |
Abraham feloeinaert; foommfeg^étt moi^)ionbei; jOlee^ net ööetoibibeii i0: ^ bat öp te^n ^tfct^ulmuioojben eelqupcgenbr Sun tot neerfiicèepbtuermanenbe/toeï tibmtgben geeft g|^feiibt:3!ci&tDoub} batït^een^ binnen mijnen leben gab ntogl^en eentcg goet Uleefier ften fcgtl· beren / oft be betttjen göebμ^pc6en / op bat ii^ gun Ingfe aft mantere j^abbe fienbe mossen afteeten. 5^oegptot Simfierbam metwn^n ©aber guam kboonen / gabbe gpeen !fóert6oftU]9^ be plaetiEi ten befi^n tot eenen Uitnii^el/ baer^P ^nen gfieefi mocgt oeffpnen:en maetfetebaer/ onber anbet rieenfhic' feen/een gtöoten 0eerïgift (luefe/t'toeït tö tegöenVBooibtgö tftmiierbam/ bp ben ïleer zion luz : ï|ier tn eomen ber^ ftj^epben naecSten ban iBannen en ©ioutoen / groot a!j$ 't leben/ toel bet* fiaen enuptnetnenbebiel ggeganbelt/ toefenbe b'i|i(10itt ban Niobe, baer Saet 6tnbeten boot gjgeftdbten Uio^ben ban Apollo en Diana, ^efeïf i|i(toip/ bofö op een anbet oibinantie / iS ban Sem tiocfe ftp ben Ifóepfer V een groot Öeerïgffi en üptnemenbe fïucfe / baet 39η IBajeftept en alle ConR-berjïanbi' 60e groot b^agBen tn Rebben: ^tt t·^ ^^tlgtftban Bloemaert ggebaen. ^ef* Ogelgtt i^baérböbenin'tlLanbtoot& bangemeenuptnemenbe fcftoon ben banfSet / toel fl® eojbineert/en göe* fcBilbert toefenbe / en een treflgefe goet toertfe» Cen anbet <i5oben bantfeet/ «ioegöet ban öem gebaen / en mtnber/ p ban gcm bp ben «©jaef ban ber ILtp/ odt ootft upmemenbe i^ot ben feer Jonfl-ïiefbigöeitiaqües Razet t'^m^ Ketbam/ spnootfe ban Bloemaert b|p Sroote tronien in ronbé/toefenbe venus, luno, cnPallas, bie gtootén toelfiant Bebbeti/bOiö b^oegD ban Sem sgn gSe# baett* t©aer5gnoot6bpsr,Razet,ban ppttt meet tïeen ftUfjcSenjS: «i^bet an^ ween bootföooft/met anbet bpboeg..
feer toeï g^eöanbellit en gfieto* loieett: <®or6 eenJïuttSen/ metbooj ginbiaenfcDefeieïfe-Öooinen *ii®lpen/toaer op rufïen oft ïtggDen - <^ben/ en ^bbinnen / in t terleötet Ztt/ enint tïepn An- dromeda, taec Perfeus gaer berïofl / en
. . Foliir: bionbet aerbig!^ gecoloieett / en toel g9ebaen<3&pben€onfi-bemtnber0 sgn ootft banj^emfeet aetbtgelUnbtfclgatM pen/ met eenifi^e aetbigge en bioütgge a^oeten gtipfen / s&oertg|^ geteetf^ap/ boomen / en gronben/ binggen bie baet om ©trecDt feer beeï en berft^epben te fien/ en ban Dem ggeconterfept jgn: toant gpfeer beel nae t'leben boet/ geb» benbe een feer aerbigSe togfeban ttpt^ i^enen /-en^anbeUnnl^e metter ^en / baer Öp ban eenigDejappige berföenis bpboegSt/totfonberltngi^en todfiant. <tang&elgt&Dpinalle beelenber Confl feer erbaten / gD^eft gp befe btnggen in't fcj^tlberen grooten aerbt en fc0oon« Öept/ bartin te pas biengDenbefom» tgtjS eenige ^onnefcggnen/ bupfier oft bierigge ïocöten / nae ben epfcö toert]&0* ilier in tomen ban beefien/ feoepen/öonbé/oft anberjs / feer natuet* IgcSnaet'leben göebaen/ met «en^öe i^t(ïoimen0, ^ee^btngden/i)oetoe{ niet tefeet berlabé met toereB/ (iaën bé* fonber en uptnemenbe toel/en (na mgti buncBen) niet te berbeteren* üter in maecfet fjp tfomtgt eenigemofiige toa<< teren/oft putten/ metltffen en ctupben betoaifen/ met eanneblaberen en blee« men baet op biöbenbe: booj aen op be boo?gconben/ bjengSenbe eenige ïjeet< Igtfee groote trupben oft bïaben baii botfieoftanber^ /toelgöeBanbeit/ en niet te feer berlabem l^eteonterfepten nae tleben geeft ÖP bp gem geen pïaet# fe/ op batsönen gDeejï baer boo? niet too^beberiitnöert* i^erftïjepbibmgett/ oibinantien / en beelben ban Oem gö t* teiicfientmet beffen / enbaet nae met tolt enftoart/ban<©ip-bertoe göerc&tï» bert/^ön in toper gMnfben/ boo? ben
€on(i-rtjt6enioan Muller^cn rotB meet boo? ben bermaeröen saenrcdam, bie in jijn tepcBerange grooten lufi Sebbenbe/ boet jgn upterfle Wijt/ be felbe met beit <6?aef-Öfer toeïfianbig/ en aerbigö aeit ben ba{É tebjengen. Bloemaert nu no 1^04. ^ oubt 3 7.3!aren / en toerbt befenaenflaenben^fóerfibagBs^* tóeen 5®iiiiban fiflen beguamentbe^ fen/ öertlgtfi berïieften #niegen meet enmeetnaetefoeitenbuptetfitratSt « en i®oon^pbt bet Confi Piftura:
et} mtum |
-ocr page 220-
Nc&erlandrchc Schilders, f ranccfco Badens, en David Vinckeboons; Folaiai
toeïcfce/ sWtBfp BlOemacrc.omSÖ' nenfcDflDeratBttgenMoem-aetDt (tjan Iem1rioemia0 berttetüt tuefeiiDe) jeel^tenbïücfe toefleöaen tnflun(iifl& iö / öoietfp uptrecöte bantfebaeïöcpDt lïan 3®ttcc0t stjnen nacm retDt upt öe IQ^eetelbt tiHtv lo>]^ borrencn ti^^ ggen/ooo} b'al-ftenüe en al berneinenife öotBter öet fpjaetS/ öe öiipfent tongö* icÖeOwïWiegl)cni>e Fama oft gljerucij^ te / Die in öa« göeöacbt-camct/fap Den JjetmacrDen ;§>cDtlöcr^ namen/Den nen öOnftetflgcfeöepötfal oterieUeren/ en boojDe UcrDerarjcfeercöeec ban A- tfopos eeUJiSbefcgeitnen enbej^oeDen»
^(t ïebcn Dan Pieter Corndifz,
vanRijck, ^cDiïDftban^eift»
D<e «©efffnatr^ onfec €on(ï / bie bupten^ ILanDtii faefonbet in 31ta' ïicn / Ö«n langljen tpDt öebben ontDou' htn / t'öupjs toe&ec toraenöc / bjensöen Ö&emecnlgcfe mtbe ccnig&e üjgfe oft öftebaenteban üjetcfeen/bie be gemeen öube i^ebetïanbtfcöe in fcDoonDept en treflüröDepbt teboben gaet/ oft baer men fc een onoöetocon oöeefttsijeaeri bicèepttnfiet «Decftraenoorfefoo ïjebonben aenbe öanbeïingöebanPie- tervanRijck, ^cfiiibiiV 5§efeoojente ^elft / toelcfectJ öe '^teprfeen-conH aen* bing te ^elft/fcp lacob WiUemfz. boei) nae ben tijbt ban tiaee macnben/ üjerbi ban be €onlï giicnomen / en op anber bingöen g^eïjouben bsn tijbt ban bjp SEarem φοε bjtrbi Dp booj ïu(l ujeber tct be Confï gebzeben / en guamlesren jjp Hubrecht iacopfz. een goet aècöiïber en€onterfi^itrieq^eIft,ï|ier bjagt Pie- ter aen tppfSsnen feji J©aenben / en foo beeï mm οοΓδ aen be bertoen en ijet fchiïberen. na begaf Dpyf^ met ben ieeefler nae Stalten / alujaer öp Weef ben tijbt ban i be met beel berfcfiepben leeefler^/ ooc booibeeï l^^incen yï^eecen / ^aten / fBoni6cn/#onnenAe« aïbeïlep btóm/ meef! in afle glaetfen ban / ƒ?» ba <©ïp-becbJf/ als ciJben nattefiawK. Ï^P is bit ^aer i^o4.ïcn JiBan ban 5 laten/tooonenbe te ï^aerïem / altoaer gioötbecftöepöen frae? tónflenSeefl g&ebaen/foogcodtal^tleett* ^nbe^ anbec / een fluc6 ban een geutBrn / ïat* fenbe eenenfiijcBeman eti Lazarus ,etf (ïaet btipten 3|aerlim totbe^iee^n« <SpnbltngOe Öeeft ξ|ρ ^ebaen op eenen feer grootenboerg een l^eitc&en/ mei beelberlep göeboggeïte / en anbec bin^ gen/met oot& beifegepben beelbel^eu«(/ beejlen / en ggebiecten* Hp geeft tta fracpmaniere/ Uielcfie g{)enoet0upi« üjïjiï en te feennen oBeeft / bat ÖP beeï nae BaiTaens bing&en ggebaen geeft/ en feer beet'big en aerbig ban l^anbeltn« ge* iègn uiectBen bte beelOicc en baer gefien tuo^ben/ getupgé j^em een groot H^eefler in onfe €on(i te bjefen/fo tn 01^ binantien/al^ ooc& in Conterfeptfelen. |
ïeUé tia« Francefco Badens^
J>töilberban Slnttoerpn,
05Sfe Confï Rebben bip co^tlgcS in
onfe Beberlanben gDefien in bt^ ttt göcfialtnis toenemen en beranbe* ren / befonber in be colo^eringije / car»» naticn/en bicpfelen / meet en meer jijn gÖebJojbcn afflefrfjepben ban een (leen' aeötiglje graemuicDfpbt / oft bicetfie ©iriÖacDtigöe / roubtacDtigDebctbJe · toant begïoepeni0epbt in lijf-beruDe en bleefcöac&tigije biepfeien 59η nu Öeet fret in g&ebjupf6 ^etocjbcn. i^icr toe öeeft ooc geen rtern be&uip gebaeii Fraiicefco Badens, bcn Vbflcficn ΙΰΠίί ge*^ bojen tltïïibjerpé/iilnno i jy ï .fn üja^ brif 3arcn out ten tijbc ban be ^èpaen" fcöe jurie/ toeïtfee göffcbiebbeShnö li 7 6,ben 4?" ISobember^^ijn l^aber/ bie bit Sacr 1604. t'Slmfierbam ober* Iceöt/quam co^tjs nae be boojfepbe riein ^oUanbt/ foo bat Francefcouan jonggi t tlmllerbam öeeft gijetoooiit/en g&deert bp ben!^abcr/bie een gijsineeu «êcöiïbec toaö/ fonber anber jiKeeftei; te Debben« Badens in g]^efelfr]^p ban lacob Mathan , be ft0oon-foon baii Golczius, rrpfbeen toaiiontrenbtbie^
longbftefcöoon maniere öiec in't ILant biaegt / be^ noemben gi^m be jongDe ^tÖilöerii ben ^aWaenfcgen öer i toant eenT«ïf#on Woepenbe
mSïotF/ |
eit gioepenbe mantere geeft / toefenbe ten uptnemenbe lUetfiec / bepbe in te f^iïbcrenWoiien/ tronien/enCon»» terfeptfeïen. W Saer 1604^ geb tcfe f«mfierbam fsijnenSupfefiMóneen eaflgcfi groot (lucfe / ban een Berfabea, Öaer babenbt / aïtoaer fiaer eenen b^icf tuerbt glgebjatfit/ eneen oube toppe» IttflTe öaer bafl in b'ooie befelW oft iup' Rirt/ met meer ©joutoenaetfeten/ en anbersi j toefenbe fe«r uptnemenbe/gra» teïncfe/ en aerbigö gUefc0tIbert/toel ge^ toïojeert / en götojbinecrt*Beei Con^ terfeptfeïen sqnban D^ni uptnemenbe Ibel gjgebaen/eentge in oibtnantien ban i^ifïoiien te pasi ggeb^acgt toefenbe/ 00C& beeï bancitetten / en IBafcaraben op ben nacj^t / en op iBobeme/ oft beejs-tijtfcfietoijfe ban deebingge/ baer ÖP feer fraep ban /STot Cornelis van <ler Voort, ^cf)iïbcr t'^mfïcrbam /10 banüem eenfüitgban tbieeg0elteben op 5gn §taliaen0 / ben l&iper fpeif nbe ep een S-upt/en tfamenfing^enbe^acfe Sab meer bingBen moggen acntogfen: %ocB bit öeeft mp beröinbert / bat icfe betegenbioo^bige ^cBilber^ oftCon^ ftenaren Beb gBebonben foofieel toepi Böerïgtfe/feggöenbe/ niet genoet Bfaem in be <tEon(ï te toefen / om bcrbienfilijcfe bpanbergroote IBeefïerjs te toefen ge.» tö6ent/ oft göenoeiut: ;êoobat b'of berïeben mp niet connenbe pet feggöen/ en be iebenbe niet toillébe beeï befröept Doê / icfe niet recïlt boo? toint en fïroon: Dcbmogöennocö gBcmacfeïgtiie rep?S ï4»i> Francefco öabbe nocö eetien
"B'dins. j5joebec/ gBeDcetenian, bentotitBen toast gebojen t'Hnttoerpen tCnno ij?^* ten 18'«.5Sobember/beertBien bagOen tiaer be iêpaenfcBe JPurie: :©efen toasi «Ptgöerepit nae Staïien/en in be €onfi feer toonberïgefe toegenomen / batmen b^el ban Bern te berDcpeuBabbe* ^p toas in i©uptflanbt tn 51talten ober al ban t'göeïutöfeer toegBeïaccBen/ en [00 bjtenbïgcfe toegBebaen göetaeeft/ bat Bp bp be mee(le i|eeren / om gijn ^onfi- / ober aï in grooter toeerben / en uoogBïgcft ggtloont i0 getoo^ben: boel) ttwenbetoebirmet epeen#eerbttotï
I onsSeïMcS gantf® te gronbe getooi' |
^et Heümban David Vinckc- boons, ^cBiibec ban JBercgcïen»
IjSbienmp niet qualgcê tooibtnae»- gBefepbt / foo aciji icfe bat niet göe» Öoojt en ijs/ bat it mijner Confl Balben mpoptpet / oftteminlïenonmaetïgtfe Beb gBeroemt: IBgn toerr&en be^ aen^ gaenbe ^eeficg botli loffen toom oft b?pBepbt / foo beel fp bermogBen / a js glictoiffegOempgBen/mgn bermogen t openbaren/en te gïjetupgBemiEn con^ nen fp Bun felben niet pjijfen /fp mogen foo beel boen / batfe bp be berflanbigBe beleefblijtgfitB beronfcBuIbigB^n / op batter maetlgti^ ban macB sijn gefp;o« fien» iBijn epgBen berfiant oft oojbeel/ of bat niet gBenoecBfaem toaer / onber* frBepblgefeen beftBepblijcfe banbe oef" fenacris onfer €on|ï/ef Bun toercfeen te fcBigben: foo bermijb' irfi mp bocB be Conflnaren tegiien maïtanber teberge*» ïgcfien/ oftfiinbtflijtfi pemantteber^ acBten / oft b'een BoogBer als b'anber/ tot anbergÉ berminberingBe / te fieflen. jBpSeeftbarrom goetgBebocBt (om in geen berffp-iurcrbe bolingBe/ te baï^ len) te ijouben befejireerfe/ bat icfe / to» menbe in Bupfen ber Confï - ïiefbigBe / arBtBebbe /enmerrfie/ toattonfïigBe toerrften/ en ban toienjs fianbt / baec boo^ befonber en uptnemenbe bp ben anberen göeboegBt / en gBerefeentsgn; toant of iré a! fc!)oon nae mgn bebunc^ fie mgn èennis pet bertroutoe/ oft mee teberfïaen/fooboïgB ielfegBeern met eenen ootfe t'gBemeen ^eboeïen ber <ironf!-ber(lanbigBer: toaerom tt& niet tan naeïaten Bier te gBebencSen David vinckeboons, gïjeboien tê J©eccBeïen/ tn'tgiaer i i 7 S ♦ toelcfeenrieenfeinW toefenbe/iss gBeï»iatBt t'^enttoerpcn/ en metsön «©uberjs naefeben gB^· tomen t'^mfierbam in^^óïïanbt/ al· toaet hp notB teggentoooibi^ U 4 tooor»«^ |
-ocr page 221-
Tcrfcheyden Nederlandfche Schilders.
Verfcheydeii Nederlantfche Schilde®.
HMitnenbe: ^gni^abectoesteenretie' 10 Α 0oet ^fötlbertn watn-iitttat/ ggenocmt Philips vinckeboons, cn IjS O* öericbm fSimfletbam 2ilnno 16 ο u Da- vid '^tft eerflïricfe acngijetjangDcn ban j©atcr- berlöc tetoercfern bpijtn ber/nopt miber |©tf(ïergïj^Öaöti)eb· bcnbe/ enöeeft ijemnabecöanöt&eeï aen b'eip-bertoe söf ÖPUben / öe^ öÖebenbebeeïin'tt een /itiaSenbefeer aerbtsBc ijeelbeSen^bfin «pinemenben toellïanbt Ceiftlgtit siju ban öcm te fien t'Sfimfïcrbam in be Calter-firaet/ tot bcnConfi-ltebcnben Jl|ecr loande Bruyn, ttoeefraep (ïucjcfeetiüS: €;'een een Cmpö-biagmg0è / met nptnemenbe Setooeï en toeloop ban aïbcrfep öoïfö / ÖÖeïijtfe aiifuUfee 3|ifloiK berepfcöt: ^anbec een asoeren I^eiims / oocfe fteeï bo! aerbigöeen cIucDtigÖe boot;» ftn ί <©oc6 ^eeibcn / fiupfen / boohien / eiilLanbtfcöag / baer &p feer fraepban iü/ nptnemenbe / enluelsDebaem ép geeft oocË nocjg gl^etnaet&t tüiee ^m^m / toeïcfee üJfrben g^ebiacDt te jfrancfifóojt/boo? ben ?|eerenCay- mocx, t'een totfenOe een BLanbtfcDaii/ itaer chriüus ben 35Itnbcn o{i ben bjeg^ eSeneefï/ en t'anber ren 25octen Bjup^ ïofty feet aerbtgö oÖ^baen, ^aertjs
ootft b^n Bern t'lmfieïben in t oube ---------- - - _
jaannen «l&aflöupift/ in't€omptob? /1 rentebergöe boet
een groot jlutfe / beertDien boeten ïang ----------- '
en acöt ftoogö/ tosefenbe be %otecóe
öooj tfeïbeo&ailöupsi / in m natfjt/ metbejjlaetjS enfiupfen naet'leben/en alberïep bolcft / met lanternen / en an^ ber ïtcgten/ aiieiSi feer aerbtgö en toel Ö0ebaen:tBitbebcöp2δηπο 1604. Beeft ÖP onbf r öanbc ttiiee flucp"
ienjj / ÖOOJ ian van Conincxloo ^φίΐ»'
ber/ t'een bjefetibe té i^iebitatie chrifti, ent'anber een c&amn a&jupioft./ bei irotnemenbefraep wertMoo^^JitB^P^ ben béeïbefienss / afó Bupfen / fcBf / en ILanbiftBap/oocfe üjel gBeojbineert» ©erftöepben 3LftntftBa»pen/met |eo' öernc beeïbefeenjS / en anber^ / 39« i^^n Öem gBeteptfient/ en gefneben ύοο} Ni- daes de Bruyh, btt een feet goebe mante* re in'tUantfcBaö ttfngben Becfi/ toeïr^ l^e bingBen pegBelgtiK «noicB gtnieen «übeHentBönbe/ moggen botl&syn^n
öfteefi en €onfï öBetupg^ctr* David^ge-^ iDcfe sijnêïuüöem totiiteerbeeïenbec; Confi aenb?0benbe ijS / ffee^in 580 to" ginèem tot 3©ater-berffeen}8 en bet* utfiten begSelJfn / toetf^epben bin/ g0en /aijs bee(ïgDenö/©O0Deïen/®if'· fcöen/ boomen /en anber^ / nae t'iebeii bbenbe / fe^r bebalIgcBenaerbigl^ toe^ fenbe.^ gelijej; öeefD öp οοεδ op (©ïajEh fcÖ?gten metgoet göeïuciipetbellaert te boen / batggeefhgbn^^t/ gDelgtft oot boet in't lanbelé ban öeti&jaefr gfer/ en fietfen in coper / bat te bertoon*
beren t^ / foo beeï fonber onbettog^ te- ' " ■ intoeicfeniet
en maedfet / ban ijan Bet fcBflbeten ban «aip-berlue / kuej^nbe ban $gn fraep^^ göeefï^e üjercfien / nae sgn Confi/ bïgbt / tgbt /arbepbt cn betbtenfï/ niet ban beel te luepnigB beloont.
Ban üiïfcöepDenj^cöcriS
lanbffÖe^cBtïber^/te^ getiüjoo^bigftle^ benbioD,
DdJögK ben Con}i-bfrtieriimb£ii
_ roetéloofeaMarsonfeflanbnnneSv
bonberenbe gBefrButtenberfcOjic&t cn berbaffiy en ben/^gbt 30η gramftap»' ren te bergöe beet figgBen - te brrbaonberen/ bat nerf foobeelgoebc «©cff^naerii too^ben göebonben in onfe b jeöe en boojfpoet beminnenbe ^tBtï^ ber confi/onöei onfe ILanbifiu Jïben/oft iSebetlanberjS / toeltfee foo itfefe al int lange bpfonber tooubj befcBiÖben/fouf ben mgn aSoetStefeer bicö boenföoi^ len. ^cfi fal ban / foetfienbe te epnbii gBen/ aïleenlijcfe eemgBe Bun namen arnroeïenbc gBebentSen/ foobeel mp int gBebacBttomen/oft beBent sgn^ ^ „.ur
<iBet(ïlgfB/Cornelis Florisjbenfoonban Comelis Floris,25ceït-fnijber/enHirtBi'' ^ tect ban 3inttaierpen: befen ijs een upti nemenbe^cBilber / en 25eeïbt-fn9ber/ baoonenbe t'^tteerpen/ altbaer 3gn Confl niet gBenoecB naeberlrfenf!&e« fient nocB beloont en ijs/toant Bp toon* bec dbetg ett benrbi^
mttetfk em ^i^tt / gBeBeeten pauf'^ FauwdsMWééis i Wfltt^S lifonbectrt Morecif
wntet^ |
Becten ComeJls van der Voort, bic 30Π bingen feer bebaïlgtfe en aerbigö boet / χ'^χΤ en met pooten biellianbt/ biefenbe nocB een longB JBan/ in't befte stjnjs ïe^ Uen^.^^aer ooefe in ben ^^agije Evert Evers Krijnfz, ban ber iBae^ / bie co^tsÈ ήί ge^ Krynfe. tomen «pt Sltalien / en geêft te iSoom Bem aengBeüjent ten fcBoon beerbigBf en gDeejitjaBe manier ban fcBtlberen/ foo Uan $ii!o^ien/aljS conterfepten nae t'leben. Sicfe beBoeföe oocfe niet ber»· fbjggcn in beni^age een feer goet^cBil^ ber / en€onterfepter/ Raveiteyn Qfje* Ravefteyni Beeten / bieeenfcBoon en goebe Banbe- ïmgBe Beeft. j^ocB ip te ï^aerUm een jongB Ïfean/Aert lanfz. Druyvelleyn, in Aert lanfar.
rontcrfepten nae tleben / ccn feet goet JIBee|!er.i0erfiBei>ben Conterfeptftïen mo^enban B^m gBefien / en Beeft Bp onbec Banben/bieTeer |Bee(!ertöt]g sijn SBebaen:#nberanber/ ben <0ieefen <6iaeftnne öan CulenbojgB/ tenboe^ ten upt/ cn alfoo groot aïii tleben: 5©e ï|upfb20utBban Sr,Knotter,bat eenaer^ btgBe en tatl gBeBanbelbe tronie i^: en beel anber meer^^tfen iss een ti^ifcipeï ban ben tonlïigDen Michiel Miereveldt ban tselft/en t0 nocB een rebelgcë jong iïlan, q^aer ijs ooc&teïlaeclemeen
ilaeiïemjS bOjger/Frans Pietcifz. Grob-
ber, een nptnemenbe goet «Conterfepi ter/bie oocfe onbertuKIBen ban jfigue
een toefenbe / bocB be Confi maer bp Infi gBebjupcfeenbe. a^oojtis 10 te ^eïft nOCB laques de Moflcher, in alle beelen He
ber Conflen tori gBefcBiffet/ en erba- ren. ceSWefemaerijeiooffeThonis Ari^ Thonis aenfz, een gof t ^cBilber: €n eenen Ni- Anaenfz.
clacs van der Heek, Uan t'gBeflacBtbön Niclaes van. Marten Hemfkerck, cn ^^ifo'pel ban Ian der Heek. Naghel^to f fenbe een goc t ^cPber/be^ fonber in ILanbtftBap. i©aer oocfe te ^elft een nptnemenbe 3ongö-man/
gÖeiieetcn Pieter Geeritfz. Monfoort, PkterGec==
gfjeboien binnen 5^eïft / ban goctgBe^ flacBt / bie üp ïufï met groot opmercfe be Conjï of ffent/oubt toefenbe ontrent befen tjS mi ïsifcipeï ban Mi- chieiMiereveidtjbaer Bp bocB macr ccn Balf giaer bp en toass. ï|p ig neerflieö t'onberjbecfeen be mcefle fcfjoonBepbt ban be ;i>cBtïber - tonfi / en coïojeren/ piactifcrenbe upt ftcB feïbtn op ber^» fcBepben toijfen / tepcBcnenbr cocfe on^ bertuficBèn op blaen papier/ met Boo' gBen en bicpen 5ijnbingm nptteelben:» be.^gnmeeningBe iiS binnen 5gn ïebcn niet beeï/maer pet befoiiberjs te mafeen*
jSotBilSecn ?[^ifcipel ban Miereveldr, Pieter Dierickfen Cluy t, ban ^elft ί 5Ϊ)η ΐ%ί« ^
©aber toasseen nptnemenbe beminber ^«ckfe. en feenber ban alberlep bloemen / toten alis een ©oeftcrltngB ban Flora , ben
macfte bah be asioem liebenbe ï^onig- bpen enbenBonigfeer geleerblgtfe een i^eberïantfcB 25oecfe. Pieter 5gn foon iiifeermetfiigBtot boltomenBepbtber
s
tenfcBilbcrt:enalftbeBoeft/ ofttepajs ί Eanbtfcfiap en beelbefefti^ üjel erba» i>™yveft€ya tompt / Bem ootö in boibuer-toercfeen aerbtgB bjeet te bcBelpen: befen een ^ifcipd gBetoeeft ban lagues savry, baer BP bocB niet en leerbe aljS baat ban iLanbtfcBap* i^erfcBepbsn Conterfept» felen/ groot en Beei rleen/ 3gn tian Bem Bier en baer te fien / feer biel gBelgcl&en' be / en biel gBebaen. ^aer i^ ootb te 9l|aerlem/ en ban l^aerlem / Comeiis ciaefz, u lijeïffienbe Eee-baert en an^ ber Banteringe tierlaté Ocbbenbe/ Beeft aengBebangen te tcpcfeenen en fcBilbe* ren fcöepen/ met t'gene baer bp bcöoeft te toefen/toonenbe Uionberlgtfeen gijeefï en berftanbt/ al^ tot be ^cBilbcr conjl ban j^atueren boojgBeftBicBt 3gnbe:be fa^eltngOe (toutoen / en alle epgBen* fcBiippen ber fcBepen berfiaet Bpnpt' nemenbe toel/en Beeft alree foo aerbige maniere ban toercfeen/ en fnpber bafïe BanbeltngBe ban Bet tietfecn bet töu^ toen / batBpniemant ietogc6enBi«ft. ^aer 3gn 00c tKlmfterbam notg tiuee ScBüberjSban siintbjerpen / gBeb^oe' berjS / Β ern aert, en Pauwels van Somer, BernaertgBetroutot cnupt Sltalienge^' ö^tBt Bebbenbe be bocgter ban Aert Mijtens, etn feer goetConterfeptec nae t'ïeben/en aerbtgB ban o^binantien/
Bebbenbe ceni^e 3iaren in^Staïien ge# woont. Pauwels nocB UipgBefeïle / iiS yot nptnemenbe in alle beeïl bcrCon(ï/ ïop fn tnbenticn / al^ ronterfepten. jsaer isootfe rsemflerbameenbefon^ 5f ^J30«|®ee(iet/in te tontcrfepten na |
-ocr page 222-
Verfclieydcn Nedcrlantfche Schilders^
^töflber-cortf! ie comen/en iö feer qet fhggin'tintKnteren/ «^eptBenen/ en fcfitlöercn» ©eelanöer jottgöe flecflen meer atlit ic Uiel bat &ter ^laetjsc lueer^» tigD mofpten toefen / tte mp ontie&ent «n/oft met te booi en tomtn/ be toeic* Ketcfi toenrcööunfoo te ftebltjtentnbe ^Confi/ bat'tgöemcöte ficD g^etoeec' l)tgDe ber felbet namen fo 0elber upt te Mafen/ batfe in t 35oecS besÈ on(ïerf
tl·» vwvm r».......... |
iiotonlueerben gDetleltoft gl^etoenit/ tia fommtgec oojbecï / btemogöen f)tet tooj ggepjicfeelt en aengÖepo?ttoio|i tien/baec toe te comen/en fuUBss te too?* iien. (tSpnbltngBe bienfcft tclè/ntemanbt mgnen gebaen arbepti öaïben mp ron* ftancften / 't 3P om mpn onboïcomen^ Öept/ oft pet bat öem mifgagen mocfit. #ocD bat nfemant ίίφ Öcm te pbelijcfe toer&effe op be Conlt/bie icfe tooojDencn •en fcgabuto ban 't recöte voefen/ en een iiloem 0eb gDejgeeten / toetenbe bat nock onis imen metenifiaïfitmixitic^ fienbeftliabutije/ en eenongöeburigOe ©eïbMJÏoem. %\\t öijiS-flaben / ton* litge jennen en ^mceelé/moeten epnb« Mtk upt bet Öanbt booj be bemielcnbe ^oobt toecg g^eroc&t en ggenomen tno^ben: baerom begoeftmen emfïlgc6 tebefïeen <0obt!gcfó€on(!/ ban Itef Beïiben ben eiien |©enfcöaïsirp felsen tebegettigBen/ enteleeteninbicbaet bolli^ng{)en/al0 bjefenbe eenen feêeren toepabt bet eeutotggetfalt^pt* Sclf Öabbe ban ben conftigj^en ^ïajs-ftÖiP' b crjs/|9ïaet-fngberii/en i^berlanbfcöe ©?ouüïen/bie 't ©incecl göeoeffent Óeb* ben/mog0eneenigf)ebeeIengie£bp boeg0t öebben ί ban aïfoo tc6 befelbige/ oft be bpfonberfïe/t fomtobenbooiBe' nen tn be lebenjSbec^cOÜberjSbebbe flöenoenit/en beröaelt/ en bat tcé mm 25oer& bafi bebtnbe btcg te bio^ben/Iaet ίίδ 'tbïijben bp mijn eerfïe boo^nemen/ alleen ban ^cotltieren en ^cDtlberiS te banbelen ofttejj^jgben: bebencBenbe baer beneffen^/flit 0et Daefi tijbtfoube biefen / itl0 tc& ban anberen gebbe g0e' fcfijeben fioe fp gefcööbert Öebben/bat mptot ben i^tneeelen jgeetbe/ om al pjoebenbe te onberbinben/of ίτδ ooc pet goetiS eonmaecBen* i|et bielcg met onsöeraben toefenbe/ ί£δ be Conflte
uiiuyK-Miwt-ii uut-iMtw» / .1.*·
gDebalie/nu ban nebecleg^e mgn ber« moepbe ^en/ bte bocB De^cdiWet^ tonfi en al öaer ebel «©effenaer^ tec ee- ren en göeballe/oocfe be ètöilber ieugt tot leeringöe/ bertofeBtng^e/ enber* maecMiit&öepbt/ bu0 beeï gDebiupcfet/ en met bcel töt en moepte/tot mgK niet geringe f^abe oft nabeel berfleten jgeb^ be/boi$ lufl geeftmp boen aenban» gffstt/ boïöetbenen boIepnben«
Eyndt des Schilder-boecks. |
Appendix, dftaenöansftttmi öit^cBtliret-öoecïi: irvtijelcfeeiï eenigöe bingöen φ/ bie men bp ben ieben eenig^er ^Utl· faï boegöen/beranberen/oft ber bf' teren/aïis aeugetoefen bjo^t»
01.1, b in't ïeben ban Po- , bjefen g0e(io;tben / «ptbarenbe met ott^- lygnotus. Ariftoteles in 5tjn ■ maetlgcb laccöen/ öem berfticfecnbe/na
t'ïeben fcBöberenbe ren berimijelt oubi bjoïligö a©Df, ^it betupgBt Verrius Fiaccustn30n 25oecfeenban bebetepc feeninge ber tooojbcn/ baer Dp aentreit Sex. Pompeum Felium. J^ier op DeefÊ"
eenigb l^oeet gDeflelt befe berfen:
jfol 7S* a. ï|iet (ïaet/bat icfe t kbin ban lacob Puntormo nict befcö?öben foube: boeb beb mp om oo^faeck ht^ bar&ty enberlupmbtijitupttc boen. . ^oU 11 ƒisimpqualötb bciicöt/
tatMichael AgnöloCaravaggio boo^^ü»
gbefc&iiberbt lamf&en bebtngöenban lofeppijnbcfpot»
jpoi, 131 ■ b. i®p bJcrbttiabiticDt/ bat ben ï^epfcr Maximihaen g0cboobt een ban ben €beïlupben be ïeeber ie ÖOUbgn/ baer Alben Dureropfïöntrt/ ben bjeïcSen bat 5tjneng,otigi)En gftc^ boobt / feggöenbe tot beu ^cpfer / bat fulcSjc ben Siöel tot berrïeeningOe foube toefen / luaer op ben iiepfer anttoooi^ öe/aÖflgcSboorgenen ijsber&aelt. <en foube Alberc boe boo2 ben ètDtïöci'^ Debben gegsbcn bejS feïben <ebeïniausi tnapsm <ee!u'göe meenen/fbjaren bjp bjïitc fcftilben in een roobt belbt: bocö bocrmt be ^tDilberiii blaeuto^
jpoï» rj 3. b«!|iermo{ïfïaen/atöt fïucSen / in eich ttoee i&eerben / maecf δεη fcfièien Conterfepifrïen* i^ol, 13 7.b*Qilintijn Macijs obetïeet «ƒ 2 9« biajs een groot i®uficien / en
if ol I ƒ 1 ♦a. Antonis Moro (iarff^nt»·
bjcrpcn/ onbt s %miu een ^aer booj be jf ranfcfie ^ucir,
^0!. I a. ï^ier iss mp guaïötfibe^ riCljt/ batbenjOngÖen PieterBrueghel nae t'ieben fonterffpt: i^antöp beet Baberjs bingDeufeer aetbigöco·» pteeit en naeboet.
i^oK 181. ïcffï/ 5ïin ©aber/ Pieter de vos,tofl^ een ï|ollanber/i0 ban^ep* bengïtctocefï*
j^ol I i) 1, b» Mar ten de Vos bie ftarf 3δηπο benbierbeni^etemb^i^/,
jf oï, 1i^ier mo|ï (ïacn / bat Mie- reveldt toajg gïjebO|en te 5^flft aen't JBartfetbeïbt / 3Cnno i /67« Den eerfiew iHep/ enbatsgn jBoeber^ ©aberte O^eïft bja^ een <61afss-fcöjiiber, ^p
fiuft bp leroon Wkrincx nittqi}€imt/'
mp biais qualijtfi beiicbt: ^tjn eerfïe IBeefter ïjietwiiicmwiiiemrz.cn quam ban baer bp een i©ifeipel ban Biock- landt, Auguflijn^ teï©elfttoefcnbe/fect:^ bloepenbe ban gbeeR in inbentien,i^iec ïeerbe Mrereveldc aïbereerflfc^ifberen / en \ΰ(ι§ bp Dem ontrent tgienbieben^
fiabbe ttfDtlberen bp niemant gfieïeert* ïïp (ïarfbioegO. ï©oe Miereveidt onbt jfoï, 147. b. loos van cieef, ben fot- j toa^ ontrent 14* 3aer / trccfe Op t'iao · ten geöeeten/toajS boeg ban rgöeflaeBt treeöt bpBiockiant, enbjaffer ttofe^a* banMartenfnHendrick,batic6raeten renen b^p3i®aenben. Biockiandc toiiï» , toajs gefii^ben/ qnam Miereveit f Dup^^ -
^dFol iji.a.^aer icfe niet en gebbebé engocbjel bejsiaaber^ aenïegb toajs/ gftfbagbbanHendrickvancieef,mo(ï ! öem op t fcöilberen^ ba» inbenticn te g®^/ batÖPiögbefioibenbanStrtüci ί Souben/foofieeftDpbendide negen oft »e/9«nno i s 8 9,Marten q«am in'tOBibt tbien blaren öerbjaer t niet beeï anberiS -
ί ^nttoerpeu 3inno 1 j j . #maet6t eï^€önterfept|eïen» «Dnbn:
βηδβει-
Poëtica, <ia}j» 11 .fegDtibat Poiygnotus gUtmceniirfe be . _ iöerfconen beeï fcDoonber
fclïiitietbe aljs fp toaren/ma®r Paufone inaechtcfe ledijcfeer/ en Dionifius ^t^ löcBfptoaren, ifoï,7.a, zeuxis fonbc
Hoe lacht ghy fonder maec ? oft wilt ghy g'lijcken even Den Schilder, wekken is van lacchen doot ghcbleven? |
-ocr page 223-
Appendix, oftaengansl^Dmt get^cgtltrer&oecïi: irv^eid^ett
eenisöt Mnflien ?iin/ öic men ftp öcn leben e enigöei^ ^δί^
i>£ï0 faï boegöen/ tjcranberen/ oft öecbe»
Uttn/ aijs aeiisctoefen tijojt»
oi. J, ïï in't ïebcn ban Po- , üjefen öö^fiojiben / Kpttarenöe «iet oit^-
lygnotus. Ariftoteles «j 5tjn j macilgcfe laccöen/ Dem Uer|iicfienbe/na
Poëtica, i i^fegBtJöat; t'febenfcöflöcrenöceenijeriniyEltoubt
Poiygnotus ggenteenJirfe bc i biolligö ï®ijf, betupöDt verrius
l&erfüontntoeeï fcïjoonöcr I Fiaccusmjijn aöoccfecnban bebetept*
fcötlbetbe aï0 fp toaten/ tnaer Paufone EeningG ber tooojöen/ toer ijp aentwft
Hiaecïitcfeledijcfeer/ en Dionifius Sex. Pompeum Fellum. Tf^Kt op Öeefr
ïgcfe fp maren, ƒ oï,7,a« zeuxis foufec eenigö i^oeet öD^Hcït befe berfen ί
Hoe lacht ghy fonder maet ? oft wilt ghy g'lijcken even
Den Schilder, welcken is van lacchen doot ghcbleven?
ipol 7 S* α. i^itt (laet/bat ΰδ t lebtn ipoï. i ƒ i ^a. Antonis Moro (ïarft'^ntf
ban lacob puntormo nict bcftö?öijen toerpcn/ oubt s^* 3laei:
foiibe: bocft öeb mp om oo?faecii bCi boo^beJ^ranfcDe^urtr.
barOt / en bcrjUpn^bt bit «pt tc bo εη. i ^oï. i j 4. a. ï^ier iss mp quaïgtfi bt^
jfoi^iij^a. i^mpqualDcfebmcOt/ rmjt/ batbenjongöen PieterBrueghel
batMichaei AgnöioCaravaggioi-ooi^ijti nae t'Iebcn fontéïffpt: l^antStp beet
flO^ftDflberbt ^euffeen bcbinoiienban i^flberjs bingötufcer aerbigöw
lofeppijubffyot*
jpoi, 13 i. b. iBp bjfrbtnabcrtcDt/
bat ben Éepffr Maximiliaen gfjcboobt
een ban ben €beïlupben be iecbcr te
Doubni/ baer Albsrt Dureropfïcnbt/
ben luelcfecn bat stjnen ^ongOni gftCi
boobt/ feggöenbetotbenliepfrr/ bat
fulcfiy ben Sibel tot berrïeeningDe foube
toefen / iraer op ben ^epfer anttooo^
be/oÖEÏÖfïi büoi0cnen ijS beriïarlt. <en
foube Albert öoe boo^ ben ^röiïörr^
ijefcben gcgjbcn bejs feïben €belniani
tuaystr. eenigfie meenen/t'üjaren bjp
Ιϋίίίε ftfjilben in een roobt belbt: borö
boire nt be ^t&überïS blaeuto*
pieertcnnaebDCt.
S^al 181. b* ïerfï/ $gn i^aber/ Pieter
de een ^olïanber/i^ baifftep*
bcngïtftoceii»
Jfoi I ^ ï. b» Marten de Vos biC (ïarf
SSlnno 1^0;. benbierben^^etcmbit^/;
jpoï» 19/. i^ier nio/ï (ïacn / bat Mie-
reveldt toais gfjeboien tt <ï^fïft aenï
iBartfetbeïöt / ICnno i /67. ben eerfien
jTBep/ enbfli^gn iBoeberjS l^aberte
^clft toajs een <©ïaeii-fcD?ijber, H^p
Öeeft bp leroon Wierincx niet gfjeieert/'
mp Uiais auaióffi beiitfjt: ^tjneerfle
^Beefier JjietWilicmwiiiemiz.enquam
jpoï. Γ3 3. b.!^ieEmofinaen/atöt ban baer bp een tsifnpl ban Biock-
ilutSen / in eicii ttoeei^eerben / maec» landt, Auguiiijn, te^elft toefenbe/feec
δεη fefifiicn Conterfeptfeïen, 1 bïóepenbe ban gl&eefï in inbentten.ïiiec
i'oU i37.b.Qiiin"jn Macijsobetïeet ïeerbe Miereveldc albereerfrfciiiiberen/
i2 9,toai8eengrooti®uficien/en I en toa^ fep Dem ontrent t^ientoefien^.
ilPdarfbioegi). tpoewiereveidtoubt:
toa^ ontrent 14* 3öet / trccfe Op t'w^
tretöt bp Biockiant, en üjaffer ttofeSa*
renen b?pj!©aenben. Biockiandc
toasi gcfJo^ben/ gtiam Miereveit rfiupjcf^
€nSocbjeI bejsi^aber^ aenïeg]^ toa^/
fiem op tfcöiïberen^ban' inbentten te
fiouben/ foo 0eeft öp be na?(!e negen oft
Öabbe t'fc&tïberen bp niemant göeïeert*
ipoi. 147» b. loos van Cleef, benfot*
ten ge^eeten/toa^ boc^bant'göeflatöt
ban Marten fn Hendrick, böt ïcfemettn
totiï.
dpol ï s I .a.i©aer itfe nict cn gebbebé
fïerfbagö batl Hendrick van Cleef,mo(l
0aen/ batÖPijSöbefiOibenbanStrtüci
»e/«nno i s 8 9,Marten q«am m'tOBilöt
iJlnttoerumSittno ijij^.
-ocr page 224-
mhn Cöiitetfeittfcïeit /^gnber ban nee Danti betf^epüen te li^elft/ tot ben 25uraÖerinee(iec DUeer Pauwels van Beerenfteyn : ^ocD fiet Conicrfcptfel ban ben 35urg0etmeefter/b'#eet schii- peroort,tueïc6e feer uptneinenbe en con* fliflöflöebaensgn»
ipo!. ïcben ban Geerit
Pieterfz. ban i^tniletbam.ïDaec i0 ban Geerit Pieteriz. f^fimfierbam/ 011 s. Se- baiHaens tj^oeïen /bit g|aer i ^ 04. gele* betteen laot oft Co^poiaelfclgap/bjaei; ban Capttepn ΐίί (tcfemeen) lan lanfz» Carei,bat ban tronien/eelgcSen/rieebei ren/fpbé/en anber bp bjecc/uptnenienbe soet ta)ecc& t0/ feec aecbtcD eefcDübeit/ en in eé fo öeerïöcfee gemeen ïflaetsi 3gn ^laetsi betbieniltg bielb]eerbtc0. i^ocg Uiil öp't baec bp titst ïaten bïgben.'tnatr boojbiengen StDilber-Iu|l bannteuis ontflei^n/geeft een boojneem/ nu eetfl te beginnen biat boen/ al$i boogde' nennoptj^ebbenbeinbeConfl genoecD bolbaen: 't bielclg een goebe meeningge tl benitoniïenaré t^/bie anberfinji ïtc0t bcrnoegöt bjefenbe/ tomen tot göeenen booitgangö/ oft fp göerafeen tot eenen afgangO / göelrjcfeöctbeïen gefcgiet/ bte ingun Sleugj^t moote ttac0tinbe €on(l bebiefen/en acDtec aen in gun ou« tecbom / baüenbe in epgSenfinntg^e booïinge/oft baïfcöe ïatenbuncfienöept/ betltefen 't ggene fp in be Cotift gabben bemeggen/niet meer boenbe pet / bat ben Con(ï-ber(lanbigBen bebaït oft Ijolboet* |
lix. jpol
van Veen moet bit naboïgöenbe bpgöe* boegöt toefen. Oöavio van vecn geefl; tot 3iin 14« ^aren toegDelepbt te leetea be ^cgtlber-tond/ bp ifackciaefz. te iLepöen / en onbertuffrj^n eentgjgeuren bejei baeggis in be ^ettec-confl.en toert baernae gMcöicm banbeni^abetbp
Dominicam Lampronium, ^etcetar^ ban ben aöifTciiop ban SLupcS/ een göe* leert f^oeet/bie ooc]& bei ^cbilber-cónfl feer toel berflonbt/ foo bat oaavio goe^ be onberceclitinge ^clgtebe ban Lamp^ fonio, goetoeï fifpfeïfbe Confïnieten oeffenbe: ÏDan Oabfe in ^gn jeuggt niet alleen g^ieoeffient/maec ooc& $gnen om^ gangg gOegabt met be betmaertfïe ÜBeefierj^ ban CjgiiflenQepbt/al^met
Taddeo Zuccaro, en Frcderico te ÜOOm* oftaviot'5önen 18, gjarenguaminai· taliën / en bolgecbe ontrent feben Slae^ ren meed te 0oom. f^an Sitalien fc: benbe/ taiaj^Dp eeni^enttibtlang! ben teggentooo^igSim Mtpfet/ baec naebpben l^eriogö ban 25eperen / en boebp ben banCuelen/ upt
toien^ bienft jgp gualgc6 con ontaagen tooiben* oAaviomatDnu^nno i<}04 toefen eeniSan ban ontrent 47*3|aren* ^enlLefer fal t'fottitDbt ootft bebino ben / bat tc6 aebter aen ben ionger booi ben ouber lebenbe ^tPber jgebbe gdt* (leït: fuïcic t0 gefcöicbt/boo? bat itfe geb moeten na eenigöe toatftten / te toeten/ naebefcgepbtbanSunïeben: 'ttoeïdfe ' ood&ben üectn'tgoebe nemen fal* |
Menfch faelt, en dwaelt, veel tijdt, wat vlijt hy hem aenwend|.
Mijn werck is oock niet vry, noch fuyver van ghcbreken.
Door quaet bericht, oft ichrift, ick wil niet vooren fpreken
y Vergri jp dat ick beken : raaer maken elck békent.
FINIS.
Kegiftcr
-ocr page 225-
Rcgifter der oude Antijcke doorlachtighe Schildei^;
.^Acrefilas, r^asPrifcus, Jlftarchus,
jodrobius, r^lSopus,
iP?!lodorus,
9.Κ 9X1 jy.a,!
ïi.a, 20A
ii.a II,a,
ij.a.
i.b, i.a, ii.b^
aa^b^ i4«3
asjb
ivS^^ArcUius, zila;
Jajlolais'"
Λΐιοο, irPOdorus,
^JfQeUusPious, ^saterH^ |
Cratinus, zir.a,
Ctefidemus, 2i,b,
Ctcfilochus, ii.b^ Gydias, Gyzicus^zy^a,
DxdaluSj »
DemoHj 7,b.
Dinias, 2.b. Diogenes,
Diohifodorie. ay.a,
Dionifius, «^a^ij.b E»
Echion, i o.a, Elotas,
Encauftice wst het is, a,a,
Irigoniis, Zj«a,
Eudorus, i2,b, Evenor, Eumaras,
Eaphranor, 11 ,a, 2 j.a»
Eupompiis, 8.a. Eutychides,
EuthymedcSj 2.J«a,
Euxcnides, 9,a,
Fabius Piitor, i4.a.
G.
Glycera, " lo.b, Gyges,
Kadrianus, ij.b Heraclides,
Homerus wanneer geleeft,* 4.a Hygienontcs
Iphis, ϋΛ L,
Lala,2y.a, Leon.zz^b
Lcontifcus, 2
Lucius Scipioy ii.b» Ludiusj
Lyfippus, io,bi M^
Marcui Valcrius Meffiil3,i4,b;
Mechopanes,
Melanthus,
Metrodorust^ ij.a, Mnafithaeusj Mnatifimus,
Monochroiastt»,) ® |
Mycon,
N»
Nealces, Ncocles, Neffus, Nicaoer, NicearchK. Niceros, Nicias, Nicgmachiis^y Nicophanes, Nicofthenes,
O,
Oenias,
Olympias, iS*^*
Olympiade wat het is, Olympiadenbe^n, »3 Outhcy c der fchilder-cóft,· j
Pacuvins,
Pamphilus,
Panjeus,
Paralius,
Paufias,
Perfeus,
Phalerion,
Philifcus,
philochares^ li^h^
philocles, zjt^
phidias,
pliniustcgenlicmfelf» polemon, i/.a^
polygnotus Atbencr.. f olygnotus ThaicFj 3. a^ ppotogenes,
pyreicus, iO«b»
pyrrhus DaEdaliNceF> i«l> Q^
QuintusPedius,
Κ
Rooms bouw wanneeri * δ»
Serapio, ζ ojy^
Schildt van AchiüeSa · Simonides, 25,9
Simus, 2.3^3, Socfates,ii.I> Sophilos, ζ j.b*
Stadius, SyUanioo, f»»
T»
TaiffifcttSj arjX |
-ocr page 226-
X,
Tcyckifl-conil ouder als beeïc> fnyden.
Thelephanes, i;a
Theodorus, i ƒ 2 j »a ïheon, 15.3
Thufcans vroegh beelden, i ,b |
Regifter.
Timagoras, 3 ]
Timomachus, 23,a Timanthes, 8,a
Timarete, 2j.a
Tupilius, i4,b |
Xenocrates, ΧφΟΛ,
ζ.
Zeuxis, S"* |
^tQitttt op leben Der Scaliaenfcge DermaetDe ^tgtlDecjei.
A»
AMbrofiuslorent2etti,53.b
AndriesTafi, 2L9.,.b: Andries Orgagnaj
Andries Verrocchio, 40. b
Andries Mantegna, 4
Andries del Sarto, j ƒ ,a
Andries di Cofrao, a
Andries Bufculoj 11 g.a Antonello van Meffina, 3 8.a
Antonio Tempéft, 18.b Antó en PietcrPolIaivolij3i> b
Antonio G or regio, 48,3
B.
Baccio Bandinelli, 7 c),b
BaltazardaSiena, j^.b
Baflano, iSj.b
Bacilla Fontana, ii5?.a
Broer Philips Lippi, 41.3
Buffalmacco, 3 z.h
C,
Caratz, iiX.a
Caefar Orvieti, ii7.a
CaefardaSalufto, ii8,b
Carton van Vaga, yo.a
Carton van Vinei, 46,3 Cartó vaMichel Agnolbj95,a
Carubin del Borgo, 11 j^b
Daniël Volterra, Sj.a.
Daniël Argentreri, 118 .b Domenicus Girlandaio, 39.a
Domenico Beccafuri, 7i.a
DucciovanSiena, JK^ . - F* .■
Francefco Francia, 4 3 .a
Francefco Parmenlïs, 64 .a
Francifco Monfignori, 66,3.
Francefco Mazzpl^ |
Francefco Salviati, 84.3
Francefco Bologne, c^^.b
Fredcrick Zucchero, 11 o.a
Frederick Barozio, ï 11 .a G,
GaddoGaddi, jo.a
Giorgione, 47 .b
Gioan del Borgo, 118,a
Giottino, 3.5.a
Giotto, 3 o»b
Giorgio Vafarf, ια6,α\
Girolamo Lupacci, i χ ;
Girolamo Sermoneta, 118.b
Guidonio, iiS»a I.
lacob Puntormo, 75".a ;
lacobPalma, lu.b |
lacob Baflano, loj.b
lacob Tiiuurato, 103.b
lan Cimabue, z^.a
leronimus Muzziano, ii7,a
loan Antonio Licinio, ii.h loan Francefco Pennis, 44.b 1
loandaVdine, 73*a |
loanBoglion, ii5.b | loan Francefco Ruftici, 77»b |
lofeph van Arpino, 11 i.b j
lulius Romanus, 67,i j
L. ' ■ i Leon Batiila Alberti, 3 ί.b !
Lionardo da Vinei, 44.b ;
Lippo Florentijn, Si^b !
Lorenzino, ii7.a!
Lucas van Cortonen, 44.b j
Lucretia Quiftelli, u6 a
M. (36,b Mare cn Niclaes Calabrefen,
MarcodaSiena, ii9.a
Margaritone, ■ jo^a |
Mafaccio, Mattheo d'AfetzI, MichdAgRolo, Michel·Agnolo CaravaggiO ' iif.^
Morto da Feltro, β*'
Ν,
Nicolaesvan Modona,ioö,> Ρ,
Palqualijn de Ia Marcha, Panlo Vcronees,
Paulo Gydot, Pellegrino, Philippo Lippi, 41 -a. 37·' Pieter Laurati, 3'^"
Pieter Cavallini,
43.Ρ iié.» 69·^
Pieter Perufijn, Pierijn del Vaga, Pkutilla, Polidor, Pordenon, Propertia,
R.
Raphael Vrbijn, Raphael da Reggio, RoiTo,
S,
Sandro Botticellpj
40-t
Sebaitiaen del Piombo, ^ Simon van Sicna, Sophonifba va Cremon3,ii^ ^ Steffaen Horen tijn, StefFaenduParac, ^^ 'j, Stucco ghevonden, 73;
TaddeusGaddi, Iji, Taddeus Zucchero, ' ^ \ Tmturet,
TizianoVccello, |
-ocr page 227-
■
^t Cafel bec ^eb^tlantitrcSe m l^oogg-bupefcgr
• t»ermacri!e;ècÖtïiier3S»
Δ ^wham Blóemaert,21 o.a
^ .^Adam va Fracf00rt;,2,09»b ariövanOort, zo o.a de weert, i jo.b ^envanLeyden, Λς Mytens, i8o,a
iiS.b
4 Pieterfz. i(i3.b
^j, «nfz t)ruyvefteyn,215 .a AlK öurer, 13 o.b
A,°®«vanOuwater, ii8,b
A^.^'^ofius Franc ken, léi.b ^JonisMoro, iji.a BIocklandt, lyi.h '■ε Prancen, léz.a
/^nPieterfen. i^^.h loorilfen, I47.a Β Β
uJJ^'^lomeusSpranger, 184^ Β Sammeling, i (i i .b
Be^vanBruiTd, ijj.b lyS.b
iop.b
C^vanYper/ léj.h Ci:;|PiJnvadéBroecke,i6i.b i7j-.b I ƒ I .a lyi.a. 149.3
Rogier,
Cq Engelbrechtfz, i js.a
Co
Coi^dt-Viircher, Ι48>
^οί":iiS.b
^ JUUUlltl ,
B^JU^i^rtdeKijckè. ^Utief'·^^^" Sonier,
CoS^Iacobfen, zo7,b· cSlf^Floris, zia.b
^'^««lisEnghdn!, 2o7,b l· Vinckebomis
^^'^^vatiHaerlem; |
Dii'ck Pieterfz, i65,b
Dirck Barcntfz, 176,3
Du Breulj zop.a
E.
Evert van Amerffoort, i5z«a Evert KrijniFen van derMaes,
F. zi3.a Frans Floris, l i 8.b Frans Francken, j6i,b Frans Menton, liSi.b Frans en Gillis moft3ert,i78 a Frans Boels, 178, a Frans Crabbe, 149«» Frans Verbeeck, 1 ^ o.a Frans Minnebroer, i4o.b Francefco Badens, zii«b Frans Pieterfzr Grobber,21 3»a Frans SteUaert, 2.09,a
G.
Gafpaer Huevick, 2C9.a Geeraert van Brugghe, 12 8.a Geeraert van der Meire, i 28 a Geerac rt Horebcvut, i ζ 8,a Geertgcn van S, lans, 129.3 GeeritPieterfz, 207,3
Gijfbrecht van Veen, 209.3 Gillis Coignet, lyy.a
Gillis van Contngsloy, 184,3 Gregorius Eeerings, i4i?,b Guaidrop Gortius, J 9j-.b GuiliaenaTons, iJo,b
. ■ H. Kans Memmelinck, 127,b Hans Vereycke, 128,3
HansdeDuytfche, izS.b Hani'ken· va der Elburg, iz 8.b Hans Holbeen, I42.b
Hans Bamefbier, i48,b Hans Hoogenbergh, 14,9.3 HansTonSj Jjo.b
HansSpeeekaert, ijo.b HansMsier, ïéz.a
Hans Daelmans, 16 2,a Hans Bol, ' 177.3
Hans de Vries, iSi.a
HanS'Rotten-hamer, 209.b HansSoens, i78.a.202.b Hans van Aken, ^03.3. Heyndrick van Ciecf, 1 j i.b Heröun van der Maft, 1 |
Heyndrick vaSteenwycICjiyS .h HendrickGoitzius, Hendric Cornelifz*Vroó,ioi.b Herder van Groeninghe, 209^2 HerrideBles,
HubrechtvanEjrcki laj.a Η ubrecht Goltzius,
Η ughe van der<3oes> 117«»
lacob CcrneKfz^ ijo^a
laaMoftsrt, ΐ4?>
ïan van Eyck, laj^a
l3nTan Memfeiii i^M
IsnMandijn, liS.a
landen hollande?,, 157·® lan Schoorel, lao Cr3nire,
lanvsn-Calcker, 139Λ
lan Vermeyen, ΐ45'.ί>
laquesderPoindre» i45>,b
laques Grinamer, . 174^.
laqucs de Backerj Jfz^a
l3ques Saveray, i??»^
laques de Geyn> ioy.b
leorgeBoba, itfi^b
leroon Francken, ι^ι,,Ι»
leronimusBos, 138. b·
loachim Patenier^ ï40,l>
loachim Wtenwaeï,. ze^.b
loachim Bueckiaer, XS7·^ ïoandeMabufe,
loan Bnieghel, iH·»
loannes Str3danus3 184,»
locris van Cleef. ijr^a
locris Hoefnaghel, 179.3.
looris van Gendc. ï^i.b
loos van Cleef, i47*b
loos de Beer, léz.a
loos van Liere, ï74-t» loos van Wingheni 1«·
Lambertvan Oort^ liS.b
Lambert LombarduSi, 141.I> Lieven de Witte,
Loys van Brufièl^, ifiz .a
LucasCronach. ii7.b
Lucas van Leyden, 134,2 Lucas Cornelifz,K©c&, I39,b
Lucas Gaflèlj i4i> X.ucas |
-ocr page 228-
lucisdeHert'e, · s^ï.b,i73 M.
MarcnsWfllems, i49»a.
Marcus Gerarts, i7f-b.
MartenHemftercIr» i^j.b.
Marten vaö Kleef, iyr,a. Martcn va Vakkenbotg,i77. a,
MartendeVoStt iSiA
Mariftus de Z^eeu, 178« b«
MartinusFreminct, io?.a.
Matt-heusBrilo> zoy.b. Mathijs en IéroonCock,iirx.b.
Michiel Cocxie, ï7i .b.
MichkldeGaft, ii8.b, Michiel Miereyelc, N.
Niclacs vander Heek, 213 .a.
Ociav io van Veen, ao8. Κ Ρ.
Pauwels Bril, aoy.b.
Pauwels dc Vrits, 183 ,b. |
Regifter.
pauwels van Somerj a 13 .a. Pauwels Moreels, xia.b. Pieter Aertzen, b*
Pieter Pieterfz, i<53»b. pieter Coeck,
Pieter Bom, ïi8,b·
Pieter Brueghel, 1^3.a, Pieter pieterfz.BrciigeI.r5'4»a» Pieter Vlerick, x<i7.b*
Pieter Balten, 17+ b.
Pieteren Fws Pourbus,i74.b. Pieter Geeritfz,Montfo»2i3. a, Pieter Ifaacfz» _ io4,b,
Pieter Cornelifz.vaRijCjiii.b Pieter de Witte, aoj.a. Pieter Kluyt,
Qi,
Quintijn dc Smit» i37,b. Κ
Ravefteyn, "3-ï'»
! Rijckmettcrttelc, ' Roelandt Saver}^, i77>* |
Rogkr van Bnigghe, Rogier van der Weydejii?·®^
Saioraon de Vries, SebaiHaen Vranck, SibaldusBheérn, Simon lacobs, Simop van Amfterdam, Swartlan, H?*"·
T«
Thomas van Zirickzee» Thonis Arienfz. ai?·"'
Verfcheyden Moderoe Schil- ders, αΦ Vincent Geldcrfmaa, W*
Willem Tons, * Willem van Klecfi Willem Key,
b. |
l£pdt der Ntderlandtfck en Hooghdupfche Schilder.
T* Α μ s τ ε r da μ,
bp |0aulUjEe ban matieaepn*
Anno 1618.