jrmt'

ren: toaet ttt icflm të/ pe Opepmm j^att

ao&m nptgöeöieïöt / en onöetfcDepöenöeböen :öoe ö'cöppi^
fi pet öetepcftenöcn met bieten oft anDeciJ/en eemg^e
meewingöen te Rennen gauen/met nocftmeei:
omaantitcljeiBen.

Alies feer nut den vernuftighen Schilders, en oock Dichters, hun
Perfonnagïen in vertooninghenjofc anderSj
toe te maecken»

mj een ghehracht engheraemt, door C. vm Μ α ν β ε r

S-childer»

t'A

1300? petecf?» iBac^ter / ceotthmt
nenbe op öen ^am inbc gong^e ïi^afliier.

-ocr page 2-

Aen Conil-rij eken, cloeckfinniglicn M'· CorncHs Ketel,
Schilder en Dichter.

Lhoemleeniger meemnge in der daet merachtkh hcvondcn·
^^^^ n^i^^i, dat iw^den njan eenderky ntcringhc walcanderen af^
gunfitgh z,Ïjn: So en heeft, oft en behoort te hebbeny defwar-
^^^ ^^ ^'^dichejt gheen flaetfe bj den Schilders, om onder-
^^ffl ^^^ ^^^^^^^ ^^ hinder en i eft terghen: want den

aerdt onfer Confen daer toe te edel ü, foeckende oft lievfnde
^^^^ij^S-JsL haersgelijckej dat is, beleefthep, en vrtentHjckheyt. Enghe-
lijek Plutarchus vriendtfcha^ feght tewefen^'tedeifie in der Natuere^foo Is onfe
Schilder-confi geer η ghemeenfiem metfο edel deught, om dat den Schilder-gheefi,
geleek oock des Ρ oéten, geen fo giftige beroeringen en km 'verdragen^ maer geer η
gemflen Hil is^ om dat door fijn heymlijck werck d" inbeeldingen inden ghedachten
eerfl hebben f overleggen m te beflujten^ als in een Borgherlijck Stadts Raedt-hujs,
wat daer nae de handen, alsghehoorfaem dienaren, hebben ujt te richten oft te
doen.Wort nu den aert onfer Conflen geweltgedaen^ doorgebreck oft ormolcomen-
hepf dat fomtijts onder die van der ConB foo jet mifvalt, oft dmers raeckt voor
te comen^ door hethaet-voedtghe onver Handt ^ dat is met lofli]ck:doch weet Γ. E,
wely datfulcx nop tuffchen onfe kennis en vrientjchap-houdingeyvan over ontrent
twintigh laer^yet U gheweefl, dan een hertlijcke toegenegenthep elck ander lief en
nut te doen, en onderlinge vrientfchap en weldaet te bewijfen. En tot een volher-
deny en om fulcx noch meer te bevefiigtn^ heb ick genegen gerveefi emich teycken,
na mijn geringe vermagen^te toonen, Oaerom ifdat ick F. E. dees tipbeeldingen
der Figueren nu toefchrijf te meer om datick niemant in onfen tijt en weet noch
kenne, door wien menfè veelKerdige verfieringen^ enβη-rycke uytbeeldinghenj U
mgegebracht fiet: verhof ende dat het aenghenaem falwefen. En dat F, E. die tot
noch alken uyt fijn eygen geeii^envindingefo heel upnemende dingen heeft voort·
gebracht j defe van myby een vergaderdefchriften lefende en fiende^ verweckt fal
worden yet daer meer by te voegen^ oft beneffens uyt (ijnen vloeyenden geeïi voort
te brenghen. V. E. neme dan dees mijn willigegoetgonfiitheydt met goeder herten
aen in danckbaerheyt^fiende niet fo veelcf den cleengaef als op het gene β daed-
lijck aenwijfl en betejckent, dat is, mijn vrient-houdigegeneghenthep, waer door
ick mnfch^ F» E, langegefonthep en welvarende blijven.

Fan F. E, willigh Dienaer en vriendt

Carel van Mander.

-ocr page 3-

Μ.ΐϊΓ*

I^atttsci©ibeeiöirt!ïö£ttöftfi0uïett / m

i^oe De ouDc i^ipöenen (0oDen lieiJiJm «pf»

gèeöeeïtïi / en oriDerfcgepïJcn^
φοο| c. V. M.

IJet

ENaentoang bcc
T^ttM/üftii^u
mé öeeft&egon^

i&eneneeren/öié
trjöti^Beeltoit
en groaïa ban
oitbctDom/ met
itienicötc ïia"

ï)oojn-fecttien/enSaêr-i:ïmï>cïen/oVier
Ïang0 uooj bp gneffrefeeiu l|et
eerjïnietöeu252dben tn göeöacBtbe»
toaett getocejl be gebaienien ber ηιβφί
tiger/togfe/ en ttieï fteerfcgenbe Conin*
göen/en jlSannen/ bte bernuftigö noo#
bigöe üonben op Öebften gfjebjatftt tot
't gijetnecn nut:^ulf&e ijoeibaberö ber
toereïtsi beeïbé 3pn in fo grooter mtu
tengiietoeeft bp bentooMe/ bat i)et
mifbjuptfe is cntftaen/tofitB tot eeren
enaenbibbenfiitfenbe/ oocfe b'^ffcr^
bpercn beeft aengefïot Bt / gebïafen/ en
ïiOpflttgijeiibe gitaren met b'^ffet'
löanben iroé fmüocBen. <!Ên Dcetoeltoeie
fèo berooft tran finnen nietentoarèn/
batfe meenben/ bat ben onftenlëffeen
eeteigen <i5ob ftabbe aijs bejBenfcöen/
ïiocft/ ftanben/toeten/en anbec aerbt*
fïofige ïibtttiatcm ^oo öebben fp bei;ï
ijun 25eelben g^enmetèt alö naecSfö

menfcöen/tottienbe baec mebe aentotj*

tt' ï ^^^f ^^^ «i^obtg gefied g^eefï en reben/
^roodiiic; om bat geeng^iertiabec m0 om fulcr
Mr Beelden mebiaentetoijfenaï^ben jUïnffiï/bie
wisacnijhe- botociiaUefcbeiJfeïen eenen «©obïiffen
^cim. e(ï/en te rében bpelacfitigö JBet
ftet naecBt maiigii ber aSeeïben toilben
fp οοίδ ttptgebeelben / en betogfen/ bati
bemacötbeÏ (6óben toaiinfletBt/ên
ojjenbaecbooj eenpegöelgcfe / en batfe
tijarébioot en fupbec ban alle mtfoaet/
opretbt ban i)erteti/en onbebïetfet bait
lijï en bebjog^ / toaet tn be jBenfcfien
Öun mofïen na bootfen/en göeltjrö
fen, üct ontjecSebenbceïbt-toercfebe
^£Öilberi|e/f0 oocftijest bjoegö/mei
een fcöoonberïnigö bïtjbe aenffftgn/
be^ menfci)enbeilu(tent5éseftci)t/fin/
bjoplpcB tomen bermafien / göemeen
piaetfen/ H^ectSen / ^tabt-fiupfen / eti
ttjanbeï-gangen bevtterenbe, ^t^^t»^
baentertber<i&oben jpnootS ingeiïaïi
ten eu met teetfienen onberfcgepbégei
tooiben/fommtge oubt/foitmiige jong
ban toefen/ Jfêan eniaiouto Sunbtgö/
fommi^c feinbtfciv en fommtge tieai
<^oben/ öaïf beeillflcfi/ fiebbenbe ooife
berftöepbentoa3?iningen/aï^25ïii:em/
b?P-tanfct en ttoee-tanbft^e o^affeïen/
^langijben flocS / lelm / ^töiïbt/
éUjeerbt/3&ötBe/en ootfe berfcijcpbeis
gieten ontrent, ï©efer <i5oben beeïbé
5nn oocftg^trocBen getoetjt tot bet^
fcBepbenlïaten/aeröen/ en gftenegent*
lieben ber menftfien/ fo batuuple fnoof
besonbenooeftSuniatroonenen
ben fiabben, jSiet en toeet ftft offer ter
toereït pet fcgter toa^/ Öat ^gnen <©00
nietenöabbe/ en allejStoatfpDebbetr
tonnen uptbeelben/ met eenige bphoe*"
gingeoft tettfeen / ftebben fp teüiegöe
geb?ati)t. ï©aer bg be eerfïe befonber^
te aenbanggeriJspn göetoeeii/öiebatt

Cgppteti / toeïc6ernactreber0<0|ieci
Ben/en i^oinepnrn/ oft immet be CUf^
tanergi/ 5ρΐΐ gfietocjben*

eerden ©aber banaïïen/ noft
ben l^etrufftijen l&oeet Boccatius,
geftöilbert aïjS een öïeetB /birtmijeii/
arau-0ap?ta&/ en baerbigij out |Bmi//
met groen moftö bedeeöt/ enbifcöa^'^

l^oe fpöe eerlïe <0oötiteöm/ ofte öegmfcim Oer
bingen/gebben uptg^ebeeïbn.

-ocr page 4-

Van de Wtbeeldinglien der Figuren,

HeteerfteBoeck

Fol.iis·

tutiji met UotBttg&e mtjï-toDlcften/
liSSUenöe iupigch tn ö«t tooo^ftc Deel
ban een Dobbel ^ijelontfe oft bupl.
pe Eéuwic- ^eu eenber 3pDen öaöö^ DP be Cecoic
i'cydt. I^^jjf I göeclcebt / om

öatfealtpbt jeu^bigö blpft:ï©efe öab-
be een gcoen bUnc&enbe Slangge / bte
eenentonben^ctnt&maecj&enbe/ ben
fïeerc D^bbe in benbecg: w^t gaec
gooft ujaö g&elgc& een ^perttjccjs^
ma Chaos. b'anbec gpbe ban öem toa^ ben
Chaosj Dte fommtsöe oötft Den Dcmo-
gorgon atgteben te toefen : ^itbjasi
foo ggemaecftt/ gD^IS^i^ eenenonbe^
fupfDen §00]^ / fonDec foo bolcomen
B»Aerdc, iBenfc&gDebaentte fiebben. Wt be#
fen toeröaelbenfeupl quam opdasöen/
met bïoemsens en bjucöten gbeciect/
be beeï-bo|(ltgöe IBoebec b'^decbe.
Demogorgons ;©ieren/oft tcecfit-peer'
ben/luaren ttoee ifitfitec öem/

öabbe ben ^laep oocfe bleugöe-
ien met facDte toebeten/ baet iipben
i&lapet mebe töooft bebe£6te:Bp tuaö
jong geftfiilbert/toefenbeboojbe (Icrf*
iflCfeebeHbeÖae^ï0c6(lenbec«6oben.
Broom God ^jj gabbe tttjee cleeberen/1'bobenfïe
τΓ^Γ"'®" tolt / en 'tanberftoatt: l|abbe eenen
booiftögncnben 9oo?n / baet be toaete
g^jooraenuptbltegDen/ en eenen ban
«enen eiegfiant/ baer be logeixatgttge
uptbttegöen / footopinb'ï©t!eggin*

8ge Mctamorphofis in't «Iffte oöoecft
_ ebben tjerclaett, iöpbebalfcftejon-
öe i©?oomen/ toaren oocft gefcgHbert
onb|utBtbaec3Ê»oomert / met (ïuptcn^
be oft baUenbe blaberen/ombat ten
3^erftbeï©joom€n meefi: gbel 5pn»
Ovidius fcöübert Bet ï!^joam-<i?obtö
l&up!Sfeernatuerlijc& / en fiemopeen
<eben-ftoutfci)e25ebt(ïc&e/ onber een
ftoert becfefel; 3|cbb€nbe om 5pn oo#
ren mentti)te ban ï^joonien. oEcnen
ban 5(jnfonen/ oft blcuaet^/Morpheus,
tan öem alleen tn IBcnfcï) betanberen;
Fobetor tnbecficn: Phantafus in actbc/
toatet/ bergSen/ enanberonbefieïbe

lagö benfiuarten Erebus, ^gn foon/en
be jgacöt/botötct ber ^derben/èebben^
be in ben armen ttoeefiinberemginben
atnc&en/eé flapenbe tutt/ bat ben daep
bja^: en 'tfuoart op ben rechten/ trom^ J®
boetigö / uia^ be boot, g^efe lÊoebec kinderen dé
i^atDt öabbe 't ftooft met mancoppen flaep en de
becleet / op ben fcöoubecen ttoee groo* scbroe.
tefüjartebleugöelen/ baer fpb'aerbe '
mebe om0elfbe / en fcöeen te bliegöen»
!®efei^acöt fcDtcSte ootfe beel fuoarte
bioomen ban öaet «Pt: bjaii oocfe
fujart/ ban ftaer cïeet t0 toat blincSeni
be / en foo befc^ilbert / batmer be bet*
cierfelen bei ï^emeljs tn fiet / be ^tec»·
een öaecboc&teren bolgDen öaer nae/
fooboeiiben^laep/ en be<©?oomen^
^p ïjeeft eenen vuégöen met bier ra*
berss/ toelt&beüierbeelenber ^acfit
aenbogfen. Tibullus feg^t ban ben

fn be biepfle enboncfeerfte ;épeïontfi/

Speek, want alree dca Nacht fpant aen zijn Peerden fwert.
En 's Moeders waghen volght, oock menigh fchoon gheièert.
Den Slaep voight, maer niet fncl, al lUl met traghe leden,
Sijn vleughels zijn tanneyt, heel onghewis zijn treden.
Hem Yolghen Drooraen fwert, die liegich zijn van aerdt.

Hetlacr;

bingöen. ^et ^aet toojbtoocfi met
be ^langöe aengljetoefen /foo top in't
bolgöenbe j5oec&betöaelen: «©ft met
ttoee ^lang^en/b'een om b'anber g|)e^
toonben/oft itiet ben (leert tn be mont/
g&elfltfe b'iBeutotcöepbt / maer fonber
^pertoetjs &ooft, ^t j^atuere/ en be Nature cr.
moeber ^deroe/toojben beel opeen toiji^ d'Aerde.
feuptgöebeelbt/ met beel boiften/beeï dES
i^ieren bp öebbenbe/ en op 't öooft een en
Croon ban tftojen^, WMttbt toai chryfaor
oocfebooimaéliiuptgöebeelbt met
3teoe/bte Argus öoebebe/ Argus boo?Sde,X
bcnï|emelber(laen/ bte met $gn oo^dcAerdeecn
gen-fterren Daet aenfcDoutoenbe toaer
nam/ en Mercurius De éonne nam ben '
^tecrentoegö / boojbaerfcBtineiibe
Itcöt/oft 35iamanten ftoeerbt / toaer
bp be tïacröepbt bet ;§>onnen toojbt
berflacit / 't toelcSoorfi toojtgfiefifeei
ten Chryfaor, batt0/ getblincfeenbe
gulben ftoeerbt ban Apoiio. SMssmen
oorfe «lïtbceU be ^Herbe/ in een ber biet
ftooft-lloffen / toojbt öaer baerom/ en
om bat \)tt een ftoaer aerbfcÖ<©ier i^/
beH^oebp-gDeboegfit»

f^atlCoeluin.

coeium, oft T-\ «Hn 45obt Codum,oft bm ï|emeï/
den Hemel. JLJ foon ban ^ther (anber feggö^n be
26etbe)etiben 5©agt)/ben ©aber Satur-
m , toais uptgöebeclbt een b^oplDffe
aiongöelingö / met sön blaeuto tleebt
bol gulben Sterren/ öebbenbeopsön
liooft eeji Croon ban vêaffieren / en iu
be öant eé itruptfe / baer een blammen^s
betjperupt quam« =tP faöt op eenen
blautoen doot / toaer op be üemelfcöe
25eelöen tot 4S,toaren göefcöilöert»
fijnen toagljen toasf gljetrocBen ban
ben grooten en cleenen^ep^/ben eenen
Bebbenbe feben Sterren / en ben anbe*
ren eenenttointigö/op 8un Igf sefaept/
engöebeelt.^aer toozben op 3qncn
toagenoft anberiSbanpm febéDirïOi
7.Fabuien tten gftefcOtlbett. €eri! / baer öp ban
^ coeium. öe jiBocbet mrbe too^bt gïjebojen.
Ctoeebft/baer ftp met 5pn IBoeber
Sdetbe boeleert / baer Coelus, satumus,
Briareus,Gyges, en eenl goop geflac^tö
ban quam, ï©etb|l/ baer Coeium Defe
feinberen/Ciciopen,en anber gebjotöt/
flupt tn ben feupl ber 2(lerben / op batfe i
be HocDi niet fouben ften, iaterbfï/:
baer be jBoeber 3Cetbe ben fetnberen'
berïofï/ en rabet fjun aen ben ©aber te
tojefien. Btjfbfi/baerSatumusf'^a*'
beris manlqtèl^ept affnrjbt/met m ■
25ioeberen öulp: op b een ftjbe/baer
ban ftet bloest be aafergen enaeufen
toiefTen:ter anber / Venus tan öetfelbe
bloebt/enfcltupmber^ee, ^eft/baer
βρ tegen betï Titans ftcm toojnigö aen*
ftelt/batfe fjem geen liulp boenbe/öab-
ben laten lubben. ,t>eben(l/baer öp
ban ben miaiUifciie toojt aengebeben/
met Altaren / H^erc&ca/ en ©fferöan^
bengöc-eert,

l^an Saturnus.
S4tiirnu$. q Aturnus toaiS uptgebeeïbt/ fteeï toit
3 aan ouberbom/taelen bloobtftoof^
bigO/qualöc6 geflccbt/ met een fepfen
oft ftcfeel in b'een öanbt/ in b'anber een
tleebt/met eenen^ fïeenin betoonben/
meöp in bemonbtftfteentefïeften / en
^abbe ontrentgem biet deen Btnberé,
wage si- Stilten toagbentoaiS gi)etroc6enban
iarns. gtootg fujarti : op 5ijnm!

toagöen eöefcgiïbett bgf jpabuïen. vijfFab^c
€eifl/ baer i)p bp be j^pmpöe Phylhra
ban Ops toojDt betraept / en in Éeert
beranbert toojbt/ fefignenbe Den €en*
taure Chiron ijan beeis berfamtngDe te
3011 göetometu 'Stoeebfl/ sfin berfa-
mingöe met beBLatifcijeEHotria, baec^
t'eenber b?afÖt af guamen ianus,Hym-
nus, Eelices, en Feitus^ en baet ÖP ben .
IBenfcöen leert a®ijngaert planten/eti
j©Ö"niaerfien:elber toagi/baer lanus
comt in Latium:,eii leert bat routo bolc
5gn0 l^aber^ bont/te toeten/ben IS^gn
0Öebiupc&en:elber/baer fp b jontfe fla^»
pen/ en toacfeet g&etoojben/ meenenbe
ban öem bergiftigt te toefen/ftem boot
lïeenigOen, 55aer ban saturnus gun
om plaegfit met be 3^(ï/en fp öem rael
bibbenbjebigijen / öem eenen 'SCempei
op DéTarpea berg boutoenbe, 5^erbfï^
baer öp meenenbe luppiter eten/ bijt in·
ben beboecfiten (ïeen» ©ierbfl / baec
δρ beu Baberlubt/ aljiberöaelbti^^,
©ijfbfï/baer öp ban ben Titans geban*
göen/en ban luppiter too^t bcrlo(l.<©p
3ijn BtterfS maetfetemeneenen Triton,
jtjnen afeierfe-öooin blafenbejoft maecf
ten öcm met 5önen bobbelen l^ifcfi-
(ïeert bp Satumus alfo blafenbe/ betogV
ftnbebatbegöefcöitïHiiii befcölöbin;· Hiftori-b«i
ge ië begonnen met ben tijt/ toeltfe Sa-
turnus iji/en befen blafenben Triton, be
ÖifïojpbefcöiBbingöc. 25pöemtoais
oocfegeboegötbelftupföept itïtgroen Kayrney^:.
getleeot / fiebbenbe opgaren arem eeii
tolt 2Crmöntgen/met eerêgulöen galf^
banbt/en '^Topafe göeritenrtn: fp toajS
ροΓδ metem boo?fcöijnigö geelcleebt
bebecBt. OBot6 toaffer be iBaergepb t waerBeydfi
bp / een fcgoon naecfere jBaegfit/ me$
een toepnigö blintfeenbe en boo?friJe^ .
moBe boexSen betleebt, 5^aer toajs ^ctw
ootli De gulben €eutoe / een frgoon
naet&te jEaeggt/ met eenen gulben
tloot / en fp bercieröt met alberiep
bjucgttij. ïlBacr toaren οοίδ/bic Sai
tui-no bier bïcugöelen gaben / ttoee op
be fcöouberen/en ttoee op 'tfiooft7 bai?
meteen Croon bertierttoasf»

ÖmOccan..

Difn ocean, bfe ootS i^flbcr ber
<0obm / en oo^fp^ongö aller nw^

S&mï

-ocr page 5-

opent/en 'tfabont^ flupt/a!i( ben nacDe
met Dupfteröepbt be Mtm oberbecfet/
be ^onne begint en epnbigöt ban ghc^
loeten öet %m/in mtt beelen bat be^
leebenbe / te toeten / in l©intei; en ^o^
mec/fo batfe 0et iaer flupt en ontaupt:
l®aei:om b'eecfle maent na lanus bjoit
göeöeeten: l|eeft oocfe be ronbe (leeit^
bgtenbe en ^aec betepcfeenenbe .^lan^
gfje, 2.eeft ban öem in b'uptleggingöe
Mctamorph. tn't J 4% 25oetfe,

luppiter.

τ vppitór toass göemaecfet / fiebbenbe
X op mt ftooft eeii bUncfeenöe Croon/
meteen claerfcijgnenöe lampet / ban
Pallas eert0t0 geajeben/ bat yeni ^ïng
totopbenfcöouöeren. üjais ai ίπ
tolt göetieebt / ban öabbe cenen glasi-
claccn mantel boï gltiflecenbe
ren: öp Dabbe in $pn öauüt ttoee cloot».
feenjs/ beenban goubt/b'anberDalffii-
ber en goubt:5Èn be fiiiicfee ijatibt / een

—-------, Belemetfeüenfnarm:^önfcfjoeiien/

ter/inberccftter eenen^leutel/ombe» ^acen ban groen ^maraghDen · én
togfen batfe '0 ©intern g^efloten i0/ cleebt baer tjp op fat/ m^ giiemaecfet
m batfe in ben ?lenté be 5aben cn trup^ ban ^auto-plupmen / trebenbe öuDei:
ïien laet upt tomen. #aren bjagöen boet eenen biptanbt. ép toiert οοεδ
ban tüjee üeeubjen gftetrocfeen: uptgDebeelöt öalf naect/met ecu flapi^
<©p öaren toagöen toaren gefcöiïöert ïochigij öooft / en bicfeen baerDt/ ijeb^
iJier ban öaer eifto?ien» €erjl/bacr be benbe benblicBjrem / en bp öem ben
©eiïaelfcDe Claudia -t j§>tSip baer Cy- renbt, ^pnen toag^cn m^ ban ttoee
bele in i^/alleen boojt tret&t.^ U3ee(t/ SHrenben getrocfeen/ baer op toaren ae#
baer fp Cybele bjo^tgfjcbjacfit binnen ft!JiiöÈrtbijf:fab«len.€ecjï/baeriup-vüfFibuicsi
föoom ten ftupfe ban Scipio Nafica. puer Europa ontffijaecfef. Cbjeebft/
S5erbfï/baerfpin#ö^pgienüJ0jtbe;i Ganimeden. q^erbft / baer Dp fiem
focRt ban Ceres. ©ierbfï/ baer fp in! berfaemt met ^Egina, ï^Dcijter ban
iCgppienbliebtboojbenfenciHeufen/ Afopus, in tper üjefenöe beranberr
in in jBerle too^bt bcranöert, 23p I iBierö}! / m goubt-biuppdeti / iti be
öaertoareneenbeeï göcbJapenöe Co- fcijoot ban Danae. ©pfDiVbebcrIof»

Ban lanus.

rybinten.

fingDe Satumi.

Ncptunus.

ganiis.

Croon / in be retf)te ^anbt eenen flcu-
t«I/in b'anber een (laf feem^gn een aen»·
©esonne.ficöt ijs jongft/ en t'anberoubt* ^p
too^bt gefjouben boo j be ^onnc/b)elc#
fee üjeberfgb^ be ineerelt can fien / fon»»
ter ftaer om te feeercn. i^en fïaf be^
tojgfï/batfe be terelt {jeerfcï)t /«n ont^
aupt m^i: ben üeuïel/ batfe ben bagp

Τ « S^?eentbjcc ^τ Eptunus toa^ aorfe gemaetBt met
Χ aenitcijitcij öooft / en baer op een een €roon op t ijooft / ^ebbenbe
^^^ ^ ...... insönljanbtbenöjptanbt/ enbpiic»«

be 5^pmpöe Saiacia jgn ï^upfbjoubje/
bic feer aait befcijupait bja0. fijnen
bjagijen üja.ö een groote ^ee-fffinlp/
ben üjeïcöen baas gctrocfienbantujee
^ce-pecr&en/ öie acijttt i^ifcft toaren»
IBoojjgnenbJ^gBertgtngijen/ benge^
baerbenGiaucus j bm ouoen Protheus,

Van de Wtbeeldirighen dér Figurenj

mm üja^ gije]&«ién/3Ï?n'25geïist toiiss.
iJ'ittian Neptuno ntetfeecongöclgc&;
^P toagi göefcötlöert tian grsenacöti^
tïDe Igfüettoe/ met grootcn öaer&t / en
ïangö Dapj/ al nat/ en bol
ncn/öeïjbeniie in 5pn Danb cenen gtou,»
igcften Zee-0anbt, Tethys jpn Bjou*
toe/oocfe oubt en töit-öapjigö/toa^bp
ficm/ öebbenbe eeneugrooteni@tfïö,
^P öabbenbp ücel ï©atet-j^pm*
liften / en ^ee-<i5oben :ï|un toagöen/
aftelpcfeien^ee-cUp/ bjasi ban^^oL·
PÖinen gBetrocfeen» öun toaren be
;§>langB-Bapiige Gorgonen,]öun bocft^
iecen baefenbe/oocft Scylia en Carybdis,
wetbeöjitte Galatea.

Iiippiter

Cybele.

Ybclc, bltbe iBoebetbet (©oben
^ bjo^t gftenoemt/ ootfe Rhea,veiia,
Ops, en Tellus, oft b'3ierbe / göe^
fcgtlbert met een tleebt bol crupben en
bïoemen/op 'tj&ooft een croon ban tfto^
tens / inbe fltncfee öanbt eenen ^cep

!4ttde

gttBïaferttieTritons, Eoliw met ben toin^i
i>en/ifn fulrfe gefelfcöap. Nepmno
OOC6 gfttgöiben een ploigö-ijfer/en öet
t)00i(le ύηΐ ban een

I^an Apollo.

Α Polio bpeenigl^e ttiajSg^emaetBt
met eenen fcljcrp aftoopenben lan#
fien baert/biagenbc op jpn Ijooft eenen
Hpt^abbeeenenuiapen-iotkoft
{larna^ aen:in be retf)ter |)ant een pgc»
fie/'topper(ïc biefcnoe et otjtmimtng-
beelbtan 3pn flinc&e öant öebbenbe een
tupïtgenmet bloemen:op benftöoube»
wn eenen mantel /toacr in't geflangö»
tje Medufen booft toajs gfi£fci)ilbert:ter
fgoen Hem oocfe eenigöe «irenben/bie te
Jjïtegeh ftliencn* Booj 5pn boeten öab'
tt b|p i^|ou\i3-lirgamen met ben
goofbenen armen/toeïcBe bjptoaren
uan een jèlangbe btcftt om en om
luonben. «{^en baetbt beteecBenbe ben
firael ber jonnen ; ben gnlben feojf
op Ijetfjooft/ öctïlemeï-bper/tDaer
ban men a^t be ^onne te 5pn göe*
tnaefftt: be pgtfe en fiarnas / Beteet*
SenenMars: toant met Marsujais cotii
iie tracfit ber^onnrn betrpc6ent/en
wet be tjertotnningBe ber ;êonnen/
^eugöt, ïi^etbloem-bufTeltgenuijfl
aen/ be groote fcBoonöepbt berbtnf
BÖen / tiJeltfee be Ijepmelgcfee ;èonne-
trac!)t/ bte alle^ boetsaebt l^ebbenen
toaffen ^ewitw/met tbaeebenef:»
fen^tiaer ineen j^tangfte ggebonben/
Ben wagen jjjgg ^'^erbc te bfrfïaen, l^p toajs ooc6
ïe"tfcveï ' öP-emaetfit jongS/ en foi ber baert/met
ïabuicn. ftöoon gflecl öap^ / naerfet / met eenen
purpur wanteï/met ftarpe/bogfte en
pgllo%er.;&tinrn gtilben biaggenlbaë
getroffeen ban bier feer fnelïe i&ecrben;
toaerbanbebertijen 5pnbeftgiebenin
ftetbegtnban ttoeebe 35oec6 ber wt
ïeggingRen Ovidij: inbefentoarenfe

Apollo.

tingfte bp Admetus :bgfb(l/ 5pn blutst
tooo? Tipheus,tn 0aef öcm beranbereni
öe: fe(ï / jpnberanberingöe in Hceuto /
cn (Sier: febenbft / 5pn ong^eballigSe
lief&e met Daphne, bie in Hotttoer brc^
anberbet

Venus.

•TTEnustoaisbeeltijtjsrieel «actBtge^

V maetfetitoant bic Venus in onfeupff
geptbtenë/ bjojbf gebloot ban rtjtbom
eneere; fiacrbjagen-peerbcnspntoit^
te ®upben/cn ^tijanen. ©ooitjs öaec
tleeberf uiaréban be 45retien gtluebé/
Öaer tlcet toass ban een bjoplptfee grol
beroje/Baer onbercïectfcïioon geel /ge*
bo^buert metgoubt/filber/en #cmcljS
blaento/maer allejS foo jgeel bunne/ bat
toaimcer baer ben tuint tegen bïiejs/ mé
ton aï be fcgoonfiept ban ïjaer toel göe^
maec6tclebenfien:öaren riem Ceftus
toaö feer con(ïigi> getojocöt.Eeeft Biec
ban in'tbierbe 25eet6 ber ï©tleggingi
Ovidij, baer nocö tneer om(lanbic|ö^Pi
banvcnus too?tgi)elefen. épigfgöe"
croont met 0oofen / toant be tóoojï bie
ftaeft bergact/beteptfeent bentoeïluft
öer liefben/bie Bae|ï bergaet»

H^tcerileBocck. F0I.IÏ4;

Tuno;

τ vno toaiS gemaetfet fittenbe op ttoee
1 lleeub}en/doubenbein b'een gant ee^
nen €oning-(iaf / in b'anber een fpiile/
Öebbenbe op't ïjooftftögnenbe(ïralcn,
q^cn Scepter foube fp ijebben/om bat<.
fe s©obbinne tt^ rgcbomg pgr*
fte bjajs boojtöt^/cermê 25eelbi bonbt/
banben l^epbenen aengebeben/baerom
beel ben «6oben norl) bpgeboeg{)t.<ïDen
löautaj toa0 öaer ©ógfiel / en teag^cn-
peerbê/toiUenbe gefept 5pn/bat be rgc^
bommen be Öetten na D«n tretfeen/ ge-
Ipcfe ben i&aubj metjpnfc&oon beberen
b'oogen boet. lunotoaii feer pjatïjtigö
in öaer biatöt: fp gabbe een feer fcfioon
bloepenbe root purpur tleeöt / en eenen
blaeutoen mantel/ober al bol i^eerleny
<l5De(leenten/en ^ntoeelen.

MtieJ

Vensf,

Minerva.
Alias l&ebben top b^eebt genoec]^ be* paius.

toen Jfabwlen, €er(l / Phaêtons bal: τ> ^ll^s j&ebben top b^eebt genoecn vt*
(®tocebfï/be boot ban Python :ï©erb(l/ 1 fc9?eben/ inöetbgfbe25oer&onfet
Marfyas btlltnge :btcrbfï/5pniaee-ï)oei! 3©tleg0inge:fp &abbebég«löcni|elm/

bebranfl met een <©ltjftacfeil6en:fp Bab^
be b?pberlep rleeberen ban berfcijepben
bertoen/ al^ purpur / blaeuto / en toit/
toaer op be <èriec6fcöe letteren toaren
gilcbo?buert / en alberïep beugj^ö^"*
Haren ©oööeï toajs ben

-ocr page 6-

tiet tweede Boeck. F0I.114;

Van de Wtbeeldinghen der Figuerén,

IDpïaer / gclijcR een €tmtl fcefe j&fei
men Hermes. «ιΒίηίβδ? iDiUtn feg

Mars.

•e \ yf toagöcn toais ban ttoee
■· · iVlben/bjee0eniïecfcl)jtcfeen/göc#
irocfeen: foiiimigöemeenen / bait ttoce
J^oïoen/ om oat ben lö9oïf ^pn bier ijf.
ïlp Öabbe ijarnajs / ftfjübt/ftüeerbt/en
Pflcfee/en eené bïaebigcn mantel. 1^00?
5tjnen toagijen bloogft be ted-oagï)be
Fama. iLeefluan öemint üierbe
l>ecï©t!eggingöen«

Mercurius.

Hermei.

Mits

Bacchws.

Mcrcuiius. X rErcunus toajSuptgetieêïbtoftgei-
iVi i'cöilbcrt/een fc^oon giongelingii
fonDec baert / al naecfet/uptgöenomen
iwt ftem eenen cïeenl mantel b w fcfjoui
öeren afDingf): ^p Dteiinjpncecbter
Oanbt eenena^upbel/cufienbe op tfjooft
ban eené 25oc&/ bic bp 5pn boeten lagö:
in be aintfier fianbt gabb' bp jgnen
flöf flangöben balftocfe: öp Dabbe ooc6
bp Dem eenen laen: boo^tis 5pnöteï-
toiecfeen en 5Pn öooft-bleugfjelen/ göei·
ïgc6topöemijefcfi?ebenDcbben in ïjtt
eerfte en eïfiïe 25oec6 onfer uptleggtn^
mt Ovidij. €enigöe maecSen 38nen
toagfien ban Danen gÖetrocSen: anber
ljaiUtoee<©pbaec3S, :©atöpben#aen
IbpÖem geeft/10 / om bat fjp «iPobt bec
Coopmanfciiap/brjS geiuinif/en fclüec
3ban allen conften i^/ baer be iBenfr^en
Wfltigö tn toaec6enbein5pn/al0ben
3|acn/ bie boo^beüja&entDepbt tooit
se^ouben. ^ommigöe meenen/ betoijl
Mercurius too?tber(ïaen te biefen be re..
i>en/en'tltcnt/ bat tot Ëenntffe ber bin^
pften aenïepbet/bat ben ï|aen aentonfï/
. ïioe toaf fier/ fojg&üulbigi)/ en birjtig^
be töïjfenbeöoojen te toefen:ï©nnt 'tts
finn niet boegglptfe ben nacfttoberte
flapen, 3CengactT.be b'<©pbaer0 / betogi
5tjn ^laugij-roebe oft baiftocfe betepc^
fientbjebe/ en bte allen ttoifl öoetne*
berbaïfen: foo is? te toeten/ bat bp ben
b?ebe beftoeft eenb?aciit en getroubjic'
ijept / baer eenigfte b'#pbaer0 booten
nemen tot een tepcBenianöer be J^rape/
bie ftaec «oebcrpaer berlojen ftebbenbe/
aïtijt tioebuto foube blpben/ foo Elianus
gïietupgöt ^p maetfeteii oorB fom*
tm Mercurij beelbtbierfant/flellenbe
5ön öooft op eenen biercanten (ïeenen

Ccres.

—.......„ji

g0en/ batbitbebjgfl betcacijtenbe*
ftanbtcbepbt bec ceben/ oft ber beugfit^
faemöepbt / en bat öaer recijte naeboU
ggerjs ban bet abontuec niet bebaee^
en too?ben/ öet 5P Öot garbt fp öun tt^
ggenbalt*

Bacchus.

PHiloftrates in't 'Cafeteeïban Ariad-
"e fegt / batter ïitteecfeenen genoeg
5ön/ om Dionyfiura oft Bacchumfon*
oerfeennen / boo| bic toat tepcfeenen
oftbootfecen can: toant eenen tranö
bantacftf&enii clfjfoft bepl/ met 5i}n
croontgenö oft b^npffeen?/ to?oegöt
fiem Dionyfius te toefen/ altoaer Ret
toercfe niet befonber^; οοίδ be ttoee
eeriï uptcomenbe tleenBoo^nfeengiaen
3önfiooft-flapett/ toonen bat fietfip/
en niemanbt anberji eni0« Hetidan-
t^er-bier iss oocfe een ban só'n tepeSe*
nen: maer betoijl fiem Philoftrates Mee
minne-b^oncft befcöjöft / gaenbe be
flapenbe Anadne betrapen / fïeibt öp
Öem upt met eenen fcöoonenpnrpuren
mantel / en t'ftooft met Öoofen bu
cïeebt / boeg be pijtfeen met bepl bu
blotöten/ ï|crtf-ijupben / 25atr0an^
ten/ of 5pn rafenbe <©ffer-b|ontoen
met Bun Cpmbeïen / nocö >g>atp?en
ïnet rupf-pöpen (aïplegöcn fpfiemte
berfeïfcöappen) toaren ftier niet batt
boen: m feïf Pan ontzie! Öem ban ϊ)ψ
pelen en banfen / b^eefenbe be Ploffer te
toaefeeren. ï©efe ftoo^ntgens faetepc<»
«enen / bat ben ïl^gn (ïoutöept göeeft-
Bacchus, al toojtit bp göemeenÏBtfe gt*
fi ftilbert jongft/ en met een onbaerbtcg
bjopltjcfe aenficDty ii8 oofS booitgtir
(ïuer/ toön-b^ouüjtgD/ fiael-öoof bicD/
enmetbfnlangöen baerbt geftöiïbertr
toant ben iBtjn onmatigft geb^onrBenA
maec&t ben jHenfcD ontfïeït/ mtflrjcfe/
en too?nig0: maer maetïtjcfe/ berBeugt
fipBetBerte. t?0e oubtöept tonft oocfe
aen/ bat oubeS.iebenb?aneB-ïiefbice
too?bem i@an Bacchus Rebben top b?eet
berBaeltin't berbe 25oct6 bera^tleg*^^
gingen Ovidij.iau naöemaeï bat óp ben
IBiin tsi / Beeft berfcBepben fiinberen/
b^pboiflifBept/ be el-tooo^bt/ gfielacR/

öBefangD/

fe in iKeerie toaé beranbert / boe Ncp-
tunus ijaer gbefeïfcBap ïjabbe / aïo in't
ideranber boecfesi wpilègö te fient0,
ï|aer ï^eerbtftöe mane oft ft^pj toaten
^langöen/ en anber totïbe ^^ieren/ bie
om Öarcn BaljS fpeeïben: ^p Babbe eeti
ïangB cïeebt / en in b een Banbt eenen
i©oïpögn / in b'anber een ^upf. 25p
cercsbJo^btoocfeb'3terbeberfiae«/ en
fomt9bt0fitftCojen«
Pan.

Vm ben 45ept-boetfgl5en Bippeïaec
Pan, ïaetitSgBenoecBsijnteijeb*
ben gbefpjoBeti/ in't eet(ïe 25oet&ban
b' ïBtlegginge booj berbaelt: m^ oocft
b'anber €>oben/ric tn B«n pïaetfe matg
baec ban geUfen toojben. WP mogSert
on0 nu feeeren tot ben luieren/en an^
ber bingen / baer men pet mebe can üg*
\ teptfeenen/oft aentofifcn.

beelbéBun beteptBenenbe epgenfrBap^
penbpteboegBen» ^00 fullentopten
eerflen beginne aen B^t moebigfle öter/
oft ConingB ber <Sieren/ben iLeeuto.

Van den Leeu, en zijn be-

teyckeninghe.

M €t Bet ftooft ban ben %tm!\xint
jctepcfient öe toaBentBepöt/en be heyc.
Boeoe/ oft ffiacBt: om bat Bp onm aïle w ichthou^
crcm-nagelbe mittm tsS/öte ter toereït '"'"s'»®*
comenbe/Beeft 5pn gf ftcöt: oocB (ïaept
Bp toepnigft / en flapenDebiinrBen sgn
oogen/en berroert altpt 3pné (ï eer t/ Dat
emtgemeenébatBpnemmercn iïacpti
i^ocBnaemeeningÖe ban Ariftoteies,
, i(Ter geen i^eefie bie niet en ünept._
I Ρ ij SBtt

Eyndedes eerften Boecks.

mmuwmtitmw^i^^i^wcini Μ

Ut oude l^epoenen oft egpptettaten met at DteiDmse w

ipteren enbe anber bingen/ berftSepben meeningen Bebbtn aen^
ö&etoefen / en te Bennen gBegöcben*

tytt mtttit ^oecfe

γ gebentt/bat it
inB^t epnbe ban
Bet Capittcï
ber^tBilber-fó#
fïen grönt Bebbe
belooft /fo ie trjt
Babbe/tefcB^gbé
toat b^eeberban
beuptbeelbingen
ber ƒ iguren/baerom Beeft mu goet ge^
bocBt/bat it foube in't tojte bp eé b|cn'
SBenbebetepcBeningBen/ bic met ben
Slieten en anber tupgB 3pn te boen/ op
betogfeber Hierogiyphicis, oftfcB?if^
tenberouöeiEgpptenaren / op batbe
gene bie ban feïf^ gee|ïigft 5pn / mogen
j&ter een toepnigB beBulp binbé / eenige

öBefattÖ^/ OQeroep/ gftetier/gBebansS/
09eoec0t/ en meer fulcfe göebolgö / en
poeetjs gBefelfcljap. épnen l^oebtfter
baer ben ouben ^atpj Silenus op ben
«Efeï / en bergeïtjcfe ggeftacijt. ^pnen
ïuagben too|t ban 'Cpger^ getrocBen:
tienl[I^an$rinbonbt/ en be fnappigge
Cyfter/ toajben ftem toegetoijbt: 't ge*
bolg bet jêatpjen/betoijil bongefcBict*
Öept: <©e Cpgerö/ be tojeetDepbt: €n
tpi^rllcE / be iosi-tongtcöept ber bionr^
IBenfcpp.

Ceres.

CEres gabbe eenen toagen/ban^^a*
6en boojt gftetrocfeen / in be Banbt
een facfeel / en jeancoppen/ oocB fom.»
tgötö een ficfeel/ baer ban be berrlarin*
«ben 3pn in b'ï®tleggingBc Ovidij in
ietb9fbe25oecB: iBa^s oocB uptg&e*
lïeelbt met een #eerben S)ooft / om bat*

-ocr page 7-

Het tweede Boeck. F0I.115:

iiejs ILeeuüü^ / mojöt öctepcftent öe
Picht. fracgtittiant öefe leiié 5pn Uan bif

tiJoiiDettïertfe, i^anjDn ccatöt^toe*
Sen/ï3)0|t öp tot een ï|emel-teec6en ge-
fleltien aï0 be ;êonne baec in tornt/
öeeftfegrootecracöt.
Grootmoe- jfeet bctt Heeuto/ irojt oor δ betept'
«iicheyc» fegnt be flrootmoebtcïjept / gelpt be ge*
baent-oojbeeierjs upt ben ïebc bejs aen<=
fitötisrattïen; Ijjant iip Deeft een groot
Sooft/ feer öapjigöbïammenbe oogen/
enronbtaenficöt*

Heerfchap- Jl^et bCn %ttm I tóO^t tttt ^Ctt*

fcöapper betepcBcnt i ban «6 atöt/ öp
een Croon 05 mo(l fiebben,
Rafende ilafetrje en gramfcljap/tooit betept^
•ramfchap. gjnt itiet ben ILeeuto / bte 5pn jongijert
berftöeuct»

Heeuto biuijötenbeboojeenen

Codlyckc
vteefc»

berf£ö?tct ti/ beteertent bfeefu <i5ob33:
en ben ]^aen (foo eentgge meenen) be
<©obti&epbt
wijiïrtydt ï©en booten gBenoetö ïiggöenbe / en
lovê «acht. aji^ter ober epnbt/öebbenbe boben gent
eenen T©r: benILeeitto/craegt: en ben

3©l/ Minervae 13oget/UJpfbepbt: Oft OU

een HeeutoiS gooft eenen KBt
weifpre. ^m %.ttm fïgsenbe/ alis bergaelt/
ïcendicytin> gebbeube oy't 0ooft Mekurij roebe/ be#

^cncracht. teptfeenttoöföept/ofttoetfpieftetiöept

boben cracbt*
©«ught. iLetutojS öupt/ fieteetlent be

be ngïjt / bp toeltSe Hercuie&felf toojbt
bcrdaen/ bie Set Heentoen finpt gebza^
gDen beeft.

Goedertie- beteecScnt met bé Heen/bi e ti
Jöibcydt, jrj^an oiijjpj ijopj fjgeft/cn niet nn'föoet/

goebertiercni)ept:toant menfcg^t/ al^
ben IteenbJ taan ben iBenfcfinictgbei
fluctfi ofgöeVBonbt tiS/öp te bjeben m
bat Dp bem Hetfisi tonber Deeft,

Van den 01iphant,en zyn be-
teyckeninghe;

®«»c^ ΤΛ «©ïtpbant betfptgent ben Co*
U ningO/en b'ifigpïrtfEfie fiebbi Bem
baesmcbeBeteptBent,

t©iön©Itpöant/tn eentoater fïenbr
nai een nteuto i©aen/ betepcBent br
<i5otrfbifn|ïiröeiJt / oft <©obfb?«eetrc.

Dcpti mt^ip ^WtMmm inu fwpbe^

te eereit^.

Dé Stier,en zynbeteyckeninge»

E€nen fc^oonen tottten ^tter / be^ Maticheyï,
tepcfeent maticfiepbt: om bat ben
;§>tterbenbet)jut^te I^oepen metb^e»
ben/en onbemoeptlaet.

Vanden Os,en zynbeteyc-

keninghe.

\\7<®itbeteptBentmetben<©j5/bit sotsavm
YV ban ben W olf üDOjt bertoonnen/ vreemden
bena&ojgerban bjeemben berbjutfet: ^«^njsja.
toant ban oubtjS mocijtmen fo quatpcfe
een<©jsupt tooinicöept ombiengöen/
al0een25o}g!ier.

USet bet «©(Ten fiooft/oft met 'tftooffe Arceydi.
en Ijwpbt/ teo?t ben arbeptbcteetfeent.
eenigS» nemen Bet «©ffen öooftii g&e»«

tottten ^aen / baet ftp befonber batt | beentemet benboojmn m/Mooi

bepbten ggebult»

Het Peert^en zyn beteyc-

kcninghc.

"p\ €n ifecjjgö Uïojt met get peerbt κ*
jlJ beteptfeent / nae ber iöoeeten mee»»
ntnge/afjS getbcquaemfle ^ter tot ben
3fer#gö/toefenbe een moebtgö/bieef^
Iooj5/(fert6/en fneï ^ier^

€ê jBan ber rebf geftooifaem/too jr Kan.der ri-
betepeSentmet 't gebjepbctt l^eerbt^ den gehoor-
jBeiiftben biuföttgbieben/tooit '^wa^ckei-

' " ' ""eerbtafgebeelbt»baerheytdes

!erbt/ toojtgöe^ ^oSSi

metijalfjBan/öalf

IBettbïïegenbew____________ ^

rutöt betepefeent/ 'ttoelcfe bliegöt/ en

boet be 25o?ne ber ^angb-<0cbbinnen
biocpen/bat W beraetbt ben^Soetl te
fingen ben iofber bermaerbe llannen»

59cn oncnpfcften ilSeuftö/toojbtbp
benCentaure bftepcfetntrtoant (fegDt^*
een)am jlSenftB ijs geen |BenffÖ:toant
een bte bem tot onbengfit beg^^eft /
een^öcerbmcnfcö».

Van den Hondt,en zyn be-
reyckeninghe.

D€n!l0nbtbetiPfBent benreffiten ©ipïechj®
Eeeraer/bieonbtff8?oemt moet
gbeiiflbtïft baflen/ be toarjöt fiouben
obft fiBenffbenfteien/ en befïrafen be

Het Den ionbt too^t BetcptBent be heyds,

flÖtf

Van de Wtbeeldinghcn der Figueren,
I® et Set boojlgf/ oft get öoiige öeeï, ten met be nteuto |Baen/bic fp ftösttttt

getroutoitöept: i^ant ben ilonbt feer
öljetroubje 10/ ootfe geen melDaet m*
öDetenbe,

<iEenen gebonben l»onbt betepcBent
ben ItergcOf-man/ bte jgnlooftman
Sbetrouto / en aen $snen €ebt
berbonben*

5©en ïlonbt/ bie (fo Cicero getnpgt)
uptnemébe 10 ban riecBé/too^bt bp ben
reucfee gefielt/oft baer mebe beteptBét,
Vanden Aep, en zijn be-
teyckeninghe.

ofte^imme/beteptBeat
benonbeugbenben Ifêenfc^»

ï©en 3ïep betepcBent ben gebepnf^
ben/ bebjple ben jgnptffeflratjc
ftebecBt/ göeïgcB ben gtjebepnfben sïin
onbeugbt, <©otB öeeft ben nm fletötsi
centcB fcBönbanlBenfcb/ en t^botö
cen25£e(ï.

IBet ben ntp toojt oocB betepcBent
onfcbameïöept: biant ÖP ^gnonfcSa*
mei bloot ïtöt peber iaet ften/ en anber
onfcOamel bingé in peber^ aenfil boet«

Van den Hert en zijn be-

teyckeninghe.

Mi£t ben éertiDojt bOnboo^ficfi^
ticOept betepcBent/te toeten/oaer
sicheyt. gp bem laet bangöen / tetopie tip ïup»»
jlert nae eenen fluptfpeler/ marit öp be
foet&ept beg fpdii geern boojt/ en bem
feïbentiergbeci«
l^et ben l|erbt/ toaer boo^n aen
vrcefc. (ïocBf Ben0 b?aben 5Bn be&angöen met
roobe pïupmé/ beteecBent b?cefe:bjant
taoo|tgt0 inbe iagbt maren fpjfooom"
bangben met (ïocBen / maer aen roobe
beberen gefpannen btngöen/enfp bojf^
ten fienbe befebermaepen / niet aïbaer
boo}looien*
IIP U30}bt gbeftBiïbert bp 'tgeboov
Ghehoor. om bat Sp 5ön oojen ober epnt fjebbé^
be/ feer goet gbe&ooj beeft: bocb a!0
gpfe ïaet öanggen/ fioo^t öp ftgier niet
met allen/ foo bat bP ban lif bt te ban#
SbeniiS/ fooAriftoteiesberbaelt.

i^inbe bp een 25oine/ beteecBent
Vytrige be- bpertgbe begbeerte: toant fpiban beete
leeri. natuere 3gnbe / beeft gbeern baer ber^
maBenaenbe25o|ne.
^en ïlertmet afgebaïïenöoew/

KeucJc.

Booiên
Menfch.

Geveynfl'
iieydt.

Onrcbamel'
iieyt.

betepcBf t quabe abontuer: toeIcBer af^

ballen en bertoaficn/ beteprBentber en wiffct
abomueren oftebesi gelucBö onftabtc» bacrheye.
bept: beb3CÏgbeboo?ube/gbelöcBenbe
rtjcBe: enbeboojnloofe/ bte öun goet
50nquïjttoo|ben,

VandeMiere, enhaerbe-
teyckeninghe.

D<iE|Biere meteenCoojen-apjoft
gjaengöelaben/ beteecBent boo^i vooifichdr
ficbttcöept: toant fp bergabert be^
^omer^/ tegben ben ï©inter.

iBieren topfen ben göemeenen
arbepbt/ tnijttn toiercBmalcanberte Gemeenee
bulp comenbe/ jae ootB genoetö eenen arteyde.
göemeenen ftaet»

Van den Landt-Ecchel, oft Egel.

I/W1
opi
t'öo

D€n €ccBel / met fjgn fcfierpdeBébt
bo^jlelen / op een Üeen ofte iCltaec

Onkuyf*

Lichte
Vrouw.

'boijlelen / ^^....---------- ------ _

ïiggenbi/ met t'booft en boeten ingbe. te|è" d«
trocBen/ al0 eenen tloot/ i^tegöelgci noot ver
Ben ben JBan/ bie een bafl en berfefecrt ^«n·
göemocbt beeft tegben alletoeballen
ber abontner/bem öonbenbe getoapent
met be cracbt ber bencfiben»

Van het Vereken, en zijn

beteyckeninghe.

HiStBerchen/ Itggenbe in'tfl^cB/
aoofen bcrtrebenbe/ too?öt g&eïe<« .
BenbenlBan/ bic ban goebe ^tijm φ
gbefcliepben/inonöeucöbensÖnbeDai ^ '
gben beeft

ï^et i^ercBen betepcBent 00c ben an^ ®en onrey-
repnen/oft onöepligöen. nen.

ï©0n bJelluiligDen / onBupfrbe toeL·
lulïicbept/ enbe be ïupbept: befetooo?»·
ben ai met t'BercBen betepcBent.

Van de Geyte, en Iiaer be-
teyckeninghe, «

TL jrm be <f&epte toojt betepcBent bet. ^he».
iVigoet geiioo?:en eenige meené/batf
fe De totnöt inbaelt en iiptblaefï/ booj
D'oojeu foD toel/ al0 boo? be nenfgaten ♦ ^
IBet be <i5ept/ be^atpien oocB tcyt
baer onber begrepen/ ïDo^öt b'onBupf*
bept betepcBent.

ïj^eo^epte betepcBent beï^oere/ bie
be jonge Bnecbten berberft/ gbeljjcB be
il3ept bc jonge gjoen fpiupté affinaegt/
enfcliepnbet,

Ρ iij Van

-ocr page 8-

Vande Wtbeeldinghen der Figueren,

Hammon gabuc ttoee tïeett gooinSeHg
am bepöe fpben srjnjs öooftii» ^'se-»
Igtjc mocfjtwien nieenen uan Lyfima-
chasjintaieng penning men 3gn öoofÉ
oocfi fict göeijooim mei öamf-öooj^
nen/ bie atötcr om jgnoo^en tomen/
toaer ban b'uptieggingöe Appiani ijf/
bat öp ten tpöt fijnjs uoo^faebtö beit
gi'ooten Alexander, cenen ontloojieti
#ffcr-fitcr bp ben fioojnen battebe»^
g|c6 acöt.of be fiamf-öoofben / bie
ttten te aoom aen ben oube g?af-(ïee-
nen/ ofifooeïbec ftet'gfiebjupcöt/ en
aerbuöte paffe gbebjatDt tot berrie^

Van het Schaep, en zijn

beteyckeninghe.

iXDen ggelefeen be gemeen ontoeten*
be Hupben^ ®tn laoomfcfien Fabius
Marimus, om bat öp in 3ijne jeugöt öceï
eenfaem/ enftictjgöenlietiia^/ engöe#
meent tot lecringlje onbcquaem/tuecbt
^cöaep toesöenaemt.

C^fÖaep/ljefonbci; t'ILam/ beteeci
feent onnoofeïöept.

Cüambeteec&ent ooc6 faföimoei
tiicgept»

Draaciiett-

ShenieeHj

oft fiecht

»al volei;.

©nnoofcl-
heyc.
Sachcmoe-
dicheyt.

Vanden Rara,en zijn be-

teyckeninghe.

MiBt ben aam toojbt betepröent
(ïoutgept/ en bermcten^eptrttiant
Spaligtiiig&enegUen te (iooten / ban
aljS fjp öoojnen begötnt te Rebben/ en
jïeït Öem oocii tegöen be Jfêenfcöen/
toaerom öp onber b' temel-teerfeé mif»
ft|)ien Mars oocfe toegtepsent

3Βεη I5am tDajs een tecffeen be^
firgg^ bp ben ouben. SI0 fp ïirgg met
goebereben aennamen/fonbeiifp bp btii
bootfcfjappereenenJaam/biefpop ber
bpanben lanbt lieten»
-^CbJÉe ffaem (bjotenbs iSamttieti/
geefendc 'Öetepcfeenentbjee/ bie een boc^tertojpi
oft twee' ben / oft foo pet t'famen om ilrgbt be*
coningen g0eei'en.#ft beteprfeent oorfe ben ferng
SSe tuiTcDen ttoee Coningöenrgöelricfe San-
nafaro bjd te Senuen ggecft/ in'teerjte
ban5ö«35itcabia»

' Mercurius, gfebbenbe og 5ίίη fcfionber
eenenaam/ beteecfeent gSjefontjiept/
om bat b'oubellepbeneti fepDen/bat öp
gaenöe om be^tabt/ ben Tanagreen
ilielp ban be ^eft. §>p fcöiïberben öem
öaerom foo / en Bieten Üem Ram- drigh.

...... ï|et öooft ban ben éam beteerftent

of^ fïoutebaett toant
"· Hammon,coningö ban €gtpten/fjeb^
benbe gjoote BctjeÖ-öaben uptgerirfjt/
bjoeglj op 5ön gooft/ aenitjnöoebt/
tDjongb / oftmutis / eenöamf öooft.
af enen Ammianus looft grooteïtjife ijet
iïeebtbaubcnConingö Sapor, t'bjeïci
ergen baerfiet floot / fiabbe eenfcfioon
®o«bl dommige w«né/

WfCetheyt,

i. '--'l

Stoutheyt,
en vcrrne-
tenhcyc.

Wrake.

Krijob.

Twee eea

Snelheyt.

Ghefonr
htyt.

Kindet op.
voedingne,
oft iiinder-

ÏU£hC.

Veïwiniiin-

Tooraic-

liCyt.

rtngöe/ met bïoem en fcupt-fedonen/
beteecBenen be bjome en fïoutebabeti
ber begcabene: toant be öoojnen/ fon^
becïingöebec #ffcn oft ^tieren/ be^»
teecfeenen ftonbtbept oft cracftt: toant
men ieefï: i|ier mebe fuit g^p be ^p^
riei'^ iiooten / tot bat göpfe bernielt*

Van den Wo If,ende zijn be-

teyckeninghc.

M et ben i©oïf toojbt beteptient oft
Mars, om ropbocben ban Romu- de» Krijgfe.
lus, en Hemus, bie Mars Mnbeten toa#
r en / na be abel eft om ben bleefcft
berflinbenben pbec biein&endrgbtiii:
jBrjn fmeerbt fal bleefcji becflinben/
leeitmen»

ï®o|bi ootft met ben aaaolf afgfie^
beelbt ben aoober: toant ootfe b'oube
i^fifgtereïeerben/ bat ben rooffc^en
iBenfcii nae bit leben tn ï©oïfberan*
berbe» iBen leeft: tean btimen snnt
gtppenbe/ oftcoobenbe l©olben»

l^ojbt oocfi met ben ï©olfbetept^
6ent/ iioeren argftept; toant bat boicjc argSr
Öanben 59η ban rooben en nemen nem»·
mermeermoebe» <iBoffefnfienbella^
tónen be i|oeïe Lupa, en t'i^oer-öupsi
Lupanar.

ï®o^bt afgöebeeïbet met een
bie ben ï©oïf bp ben ooien fiee^/ tt* MenCdiW'
nen ttoöffeïarfitigöen J^enfcD / e&ee. wg^
nen miöbel öebbenbe öem te blpben''^
Öouben / nocD niet raebifaem bin^
benbe tc laten gaen. i^tt ijs bpbe ou-
be ?|>oeien een fpjeetfe-tooojt getoecft/
te feggijen; m öeeft bm Jï^olf bp be»

Van het Panther-dier, en zijn

beteyckeninghe.

H€t |0antBet:-biec / bp eenigfie ber^
fiaen ben Hupparbt/ een &eet bier/
Ijetepcfeent bjoncfeeflfc&ap / entsiBac-
chotoegöetoBbt; toant öet^ant&er-
ijier toojbt ban ben gjagger^ b^oncöen
ggemaecËt / bie gem booten (lellen ee«
tiigöen a^ön in t'belDt / baer öet feec
iufïtgg nae i0/ balt b|onc6en neber/ en
ïaetöembangöen.

Van het Tyger-dier, en

zijn beteyckeninghe.

ifCt öet Cpgöer-bier toojbt ber*
IViflaen tojeetgept» IBaerbae^fp
Bacchi toagöen ttecfeen / topfen fp/ bat
0001 ben S^gnbejSto^eebengeefïtoojt
berfacijt/ al0 öp maetljjcè too|bt gfte-
tioncften (alfo eenigDemeemn) :boc|^
onmaetlgcfe / maecfit ÖP öe to^eebe
tojeebec.

l©o?bt betHaen met ben CpgBer/
biet'löeecbtboobet/ to^afee/ baecben
giagöer3gn jongen in t afuiefenmebe
Öabae ontboert: toeltUen ban ben cp^
Sgec berbolg^t/ laet ter noot een jong
ballen/ bat rbeeü inben nefl loopt
SÖcn:en boo? 5gn groote fnelöept ijaefl
toeber gjfienabenbe/ laet een anbec baL·
ien/ enfoboojt/ totbatijpljemineen
iètöip bergljt/en t'i&eetbt moet laten/
bat ban (ïrat]c toojbt gfieboot»

3©ojbt metijemoocbfnelfjept/ om
be boojgaenbe ooifaetft / afgöebeel^
bet^

Vande Beyrinne.

Bf be aSepjinne / toeltfeet jongöe"
eet(i maer en sön een routoé tlomp
bleefcö / baet men niet aen gietal^be
nagelen / maer met lecfeen boet Öebben
gooft/oogöen/ en alle leben/ i0teber#
(iaën / bat ben JBenfcft 5ön göeflacijt
titet moet laten optoaffen/ongeft&tc&t
en toanfc&apen nae bengöeefl:: maer
metonbectopfigfte tongfte/ boïcomen
flöebaente ber goebe sebenflöeben.

jBet ben toojbi oocfe afgije^
beelbt betoo^nicijept: toant bit 5^ier
Öem feer öeftisö m to^eeblec^ ^^^^

Den Ezel,

"^m JBenftö uptgBebeelt met eett onverflant»
€iel0 öooft/ beiepcfeent onberfianbt:
toant ben Cfel i^fcec onbirfianöigö/
enberggeetlgcfe,

^^enCfel beteptSent oocfelup^ept* Luykcyt.
3|p toojDt berg&eleBen ben onberfïert
iiüolen-jïeen / bie altgbt fïtlle lig^t»
iBtt benCfel toojtoocfebetepcftent ge^
buerigöen flaefftgen bieng*

DenMuyI.

I® et ben iBupl too^bt ben 2&a(ïaerÉ
beteptfeent*

Den Kemel, oft Kameel.

J©etben3lteettieï too^uptgöebeelbt ^ ^
ben öeel rgcfeen mm (fo Origenes fegt)
ben l^emel ootfe öet cromjie en ou^
bolltgfie ^ier öatmen biutifiem tooj-
ben beel fenien en bgien toegeftöieben/

öelgcfebenrgcfeenbeelbermagÖ.iBit
ben memel toojöt ooc& ben beug&tfa^ lydtgiem-
men Igbtfamen iBan bergelefeemtoant heyc»
Öp ftercÊ/ iis berept te b jagen/ fenielen#
beneber om 'tiafï op gem te laben.^en
memel geftoolgen en be iBugge uptge^»
fpogöen / too|bt ban eeniglje berftaen/
bat ben i^erlofier / bie on^ la(ï op öem
nam/ ben memel ijS bergöelefeen / en be
«ptgftefifte j^uggfie ben J^oojbec
Barrabas.

Den Haes.

IBet ben Haes toerbt be toaBent- ^^^^^^
gept uptgebeelbt / om bat öp met open heyt. "
oogöen flaept:5pnen jietfeftöen naem
b?eng&t mebe fegcfeen / oft aenfcöou^
toen. JBet ben i^aes togfen eenigöe
ootfe 'tgöeöooj aen/ om 5pn grcote oop Gehoor,
ren toille-^pbeteptfeentoocfe eenfaem* ^ .
Öepbt: j^iet alleen i0 &P geern npt öet hey^ '
bolrfe: 5BaecÖpi0altgöt alleen in 50'
nen legeer. 5® et Bern too?btbeb?eefe vrcer%
beiepctot: toant öP een feer b^eefaiö*·

Den Vos,

IBet ben ©00 too^bt betepcBent
fcöalt&öept/ofi een fcöalcfe |Ban.<een aachtcs
Wofim öupbt met een ILceuiü fiwpt tfa^ ff't ^ ^
ρ iiij mm "

Het tweede Boeck.

-ocr page 9-

ttien gettacpt oft gö^ftonöeti / bmptht^
ncnïooföcptencracöt»

Den Mol.

ïHetbenJBoï bDojtöcblintöeptbei
tcpt&ent:ooc«toïtenöeoft niet IteUen*
öe 'tïicöt ber ^onmn/ berjlaetmen bp
ben i®oï / bte tioiUenö niet totilen vue»
ten, ^pbetepcfefntoor6gef)ao?:tüant
toerrc SoQit/tenmDpincftbafi

De Ratte.

Schade. iBet be öatte/bie een ftöabi

H/ tno jbt beteptfeent öe fchabe/ oft ftet
berUe^.

De Katte.

^e 3featte betepcfeent een onretgt*
beccDigft ötcöteï:toant fp igi bicftluilit
in öupgi fc&abigöer al0 be l©upfen/bte
fp aljs meeilen bief/omöunbieberrje
flraffenbeijï»

De Slanghe.

^ïangöe in't ront/met ben fïeeit
ben mont/beteptfeent be iBeereït/ baer
alleje in toefen bïpft öooj, boojtselmgr»
315ε ^lange aen eencu jtotfe/ al^ ^Efcu-
lapij flaf/geiBonben/baer aen ben fteert
Öet oime l)upbt af ijangöt / beteec^ent
Öijefoïttöepat.

'j^mt moit ooffe betepifeent met
be èlarigöe/ror.bt itggöcnDe / met ben
fïeevt oneer befeeïe* JBetbe ^iang^e/
too|ï»t aoth totjföepbt oft boo?ftcöttD
Öept bei-fïaen. -^t Söere/ öie in't
famen ijet jBannrfeen l)et booft afbijt/
bcteeciient Dnbanrfebtiecijept-.cn baec be
jong&e/ter Wmtlt comenae/ bi jifêoe^
bec booben/i0 Ui^a6e/.en onbant^baer^
tm.

Metcurij gheilanghde roede,

ïP'€gp^tfttse|Öebbeu beeö Mercmij
roebe bebupbt op be booj^t-teeiinge oft
SÖeboojt bet' JBenfeöen/fefigenbe/bati
tsx toaren b?p <^obcn obet öf iBenfcö/

bp gbebojen too jt/ben
bontuer/ beUiefbe/ en25eboeftiröept:
öe^onne/ boo? ben^fteeft: be ifêane/
troo? b ^bOTitner ober 't ïicöaem / bat
UiberanbetiiijiDe bet tocböUfntjSon.

Blintheyt.

Wilhghe
onwecen-
beyt.
Cehoor.

Onrecht-
veerdigen
Kichter.

De Weerelt.

Ghelbnt.

hcyt.

Hftlatr.

Wijfheyt,
oft voor-
lichticheyt.
Onrfanck.
baerhcyt.

Wrake^ en
sndanck»
iKerheyc.

S-Menfchen
gheboorc,

bertoojpen; belLiefbe uptgöefteeït wet
be bereeningöf / tn onberbuffing&e: be
25e00efticöept met bé fenoop: be blerci
6en oft beberen/be fneïftept ber gebac^*
ten. J®et Mercurij roebe/tooitbetept^» vrede, i®
fientbjebeen eenb|aefit:ban toojbtec «"bracht,
fomtüben bpgeboegbt benobetbïoebi*
göen boojnbol bjucbten / betoijfenbe/ voorfpoei..
bat upteenb|acgt/boo2fpoebt en ober*·
bïoebicöept tornt»

Het Schorpioen.

?|et ^cfioipioen/bat 3pn bergiftBept Bedrocb.
in ben (ïeftenberMleert öteft/beteetftent
een boojs oft bpanbicö bebj οφ»

Den Salamander»

ï^en^aïainanber/ ïebenbe mibben vontan&ï
'tberflinbenbebper/ toijH aen/een bol»» ^eyt.
bicB i®enfcö/oft be bolöerbicöept.

Van Medufa.

310 te fien in b'i©tïeggtnge op Meta-
morphofis, mat ftaer flangbe booft aen^
Ujg(t;foo οοΓδ ban Hydra.

Den Oyevaer.

τ^ een teecfien baix:SarmBerttf8ept/ Barmher-
Ifppfenbe sijn iiBuöeris. ï^en €gpptt# ticheyt.
fcyeConingli-fïafUiajS boben meteen
<©pböer0iiooft/enonbcr met eé Inliet* . .
peecbt/oft ïBater-^eerbt; betopfenbe/
bat aöarmïjertÏföept te boben gfjingó boven'
tojeeiiiept/oft onbarmöeriidjept.i^en wreetheyi^.
<8pbacr üjojt ooc geboecöt bp luiHtia,
oft be gbereröticBept / batfipeenicó
tec&t foube boen/ ban töcet niet oft ge^
göebji^isi.

DeKraen.

Ikraen / met een (ïeen in een op^ wa&entheyï
gbeöeben tlaeum oft boet / betepc&eiit
aiafeenöept, Met ben bergaberinge chemecne»
bie fpi)ouben/ bttei^en fp eenengbe* «aet,
meenenflaet. t©e l^raen / bjagfienbe
eené fleen in be boet/om ban ben tunibt
nitt üjecö gebjeben te toojben/ betept*
Kent toöföept.

Den Gier.

®en <6fer/ beteecSent S-fefbe/ en Liefdeles
barmf^rtitbept; toant in tjonbert en
ttointitöbaflenbatöpsönjangé boet/" ^^

ftgepbt

Vande Wtbeeldinghen der Figueren,

D'opiech.ftgepbtöp toepnigö ^an; maet
onShcy" öunaes al ontrent bennejï/ en
^' toanneer öp niet bint/ bijt bP 5Ön bgte
open/en geeft 30η jongé fiet bïoèbt/niet
mogende lijben batfe geb^ecEibebben>
I©aerom menbanoubt^ ben 43ier op
get crup0 (ïelbe ; iQ^ant ban ben
©eUicaen ïeeft men niet/ batfipjijn
jongen met 5ön bloebt fpnjï,ï©en ^ier
10 oocfe ben recbtbcerb irbften ban alïe
frombecfete roof-tiogöelen: toant öp
roert niet aen bat ïeeft/banket boo^
be / baer &p mebe te bjeben 10: be^
berft geen bjucöten/nocö ftinbett geen
tame t©ierc/toefenbe nsmoojbicD ban
aerbt» Plutarchus noemt ijcm onnoofeU

Van denArendt.

^ De Key. ij^en tfttenbt / bie ben H^epferlijtSen
mach: betotjfï/Öet aoomftö tepcfeen 10/

en bie luppiter boben al anber iaogbe>»
len matht beeft gbegi'eben/ iö f biact:
befen i0 litbt/ ebet/ moebig9/en fojgb^
bnlïsici) 5ijn bjucïjt te boeöé: befen be*
teir&ent be üepferlpcSe maci)t: toant
befen bogöel ijs Coningö inbe ïotgt/
gfteltjtfe ben '#olpöön in be Zee, ®en
^renbt betepcfeent oocS eeneii beerbi#
sneiKeyt gftcn fnelïen gecft; toant bp fiet3önen
desgecfts. roof ban berien/ en beelleegb in een
gjootebtipte/ t'toelcit opbebeerbic»»
lenen vaftc gcpt ijt0 gceftg too|öt gijeoupbt. ί^ρ
legher· jbtbupbt oofS eencn bafïen llcgfter/
flaenbe eené fïanto in b'Seebe/ battébe
metbéanberft'^tftaep bpsijnbïepö:
oocS öeeft f)p eenen (ieen in

Den Phoenix.

wtnemeni- jBet ben Phoenix too|bt berfïaen
b'uptnement^Êpt: ooc plcegtmen upt^
»e sonne. «cmenbe jBannen in gbeleertijept oft
Confi te Sleten Phoenix, om batmen
maereenen/ oft5nngigÖeïöc6 niet en
binbr» IBeπ gÖelijtSt bp befen bog^el
00C& be ^Dnne> ïpefen Phoenix foube
ooffe (naeeenigfter feggben) #tbgie
opcné/en boen bloebé/ ban toeic bloebt
eenen toozm foube toaffen/ baer ben
nitutoé Phoenix ban boojt comf foube.

Den Rellicaen.

DCtii&eliitaen een cleenen
gel/ bie in een eenfaé boffcBm öem

Föl.iif^

ontöonbt: oo£% beeibp ben jögï/inbe
maraffen. l^aer jijnber arioer bie
groot 5ön/ m (bp «eniger ftgge raeer^
ber al0 be ^\iiaen.<g)P leggenljun epe*
ren in eenen Bupl inb'aerbe^^eïier»·
bersi/ fooöaejUl^bejongötnuptben
bop sijn / gaen ben nejl ómfetteu met
b?oo#goebt/en itiaecfeeh einbper»
^en ^ellitaen fienbe ben rooife/ tornt nePde,
om fgn jongen tegetpen/meenenbemet barmhmie,
3ijntoiet6en'tbpet upt te boen/ ber^»""^^'·
bjanbt be beberen/ batöpboobi oft
gbeban® en blgft: foö bat l^em éentge
maften fUtenbe in een bper» Cn betoiji
Öpfoo beel boet/om 3pn jongöen te be^
fcöermen/ toojt met öem be üefbe oft
bacmöer ti tDept betepcftent»

DenWl.

i^entl^ïbetoijfttotiiDept / betoflï wijfkeyr;

Öp ben ^ogbeïisi ban Minerva, onnuttekr

binne m raebtg / enbe ber toijffjept.
dommige toillen / bat ftp beteprftent ninghe.
ben grenen / biepbeltoeienicöapnae* o^et.
tracs)t/fonber be beucj^t te behartigen:
toant befenl^ogelfiet inbenacöt/maec
bp ben batft niet. ^ie ban IStbenen
fiielben^em totteecfeen ban obettoin^
ningöe. ^e€gpptfc&e/ eenteetfee»
banöerboot»

De Kraye.

jBet ttoee^raepenbpeen/ tooibt yredigeiH
afgebeelbet benbjeebtfaméeenbjacö* ïeef'ciaps
ttgentiBcfiten(ïaet:toent bee0l^ogeï0 w.mer "
maelSanber feer lief bebbl. ^e ^rape
beteecfeent oocB gefnap/oftbeel clap^/
Minervx bpanbigö: toant totife lup^
ben/ bie met bunnen geeft te toercfeen
bebbi/ baten 'tgetïap. iHet bc 3^rape/
fonöerltngöe be bonte/toojt beu ïBin^
ter betepcèent. ï©e &rape toijft aen
een lang^ leben:toant men fegöt/ batfe
Bonbert^laerleeft,

DeMoiFchc.

55ê|Boflrcbe betepfBet onBupf 0eptï;
toant befen W ogd fcer onfeupfcb 10/ eti
baerom aen Venus toasBen s&efpan»»^
nen»

De Valcfe.

J®et öe ©aïc too?t brtepcfiit

F ψ

Het tweede Boeclc.

-ocr page 10-

. fcften grieeiï/bfe feer fnel : ï©ant bm
l^aiffe ίsS ben fnelften onöer alïe
ien; en Plato noemt ben göeeH getoïeu^
SBelt IBet be Balcfe / ttiojt oocfe rooi
Jjerge tjec|ïaen/cn btebecrje: toant 't
eentpjan onbec be ©oggieien / en feet
ftloetgier. €eniaöe / om bat be ©aïc&
allel^osöelen int bïtegöcnobectreft/
Öouben ijem booi be toertoinningöe/
οαεβ be beerbicöept/enbïötnnacr beeï
toojt Op ggegouben boo^ be ^opt / al$
ÖP töooft en 't gfteftcfit tierlïopt ijttft/
en batupt ijefe fp^eutfe / |ga be bup=.
fïeröeptöopeicfeöetïitDt»

De Duyve.

^e isupbe/ootfe een ban Venus n^a'
0]Öen-ieerben/i(i)o?t tooo? be ïiefbe gge^^
Öouben: ï©ant fp maïcanber ftDgnen
tefenffen. ^ommtgDetotUenbec een
gÖeeiIÏ0c6e Mefbe mebe betepcfeenen»

toojt ooffi genomen boo? b'eenbuï^
bicbepbt/ om öatmen lee(ï/eenbuïbigö
ai0 ^upben: €π om batfe fonbec galle
ijsi/ booj be goebcrtiecenöept»

De Tortel.

iBet be'Snoitel / fittenbe op een boj*
u tacfeffeen/ toojbt ben ï^ebutoïtjcfeen
fïaet faetepcèent. "mt Coitel betepc»-
feentootfefeupföept*

De Swaluwe.

^e^tuaïubse bjojt genomen booj
fitappergc/oft beeï gefnapsi: oocfe boo?
benïLenten / om batfe altgtsi met ben
?Lententoeber comt, βοΓδ boo^ ben
ontroubjen biienbt: öjant fp tsi onis besi
Romers bp/al0 bip boojfpoet Öebben/
en beeï b^uciitcn/raaec js ïPinter^/aljS
men ben nseeften noot öeeft / tg fp ban
oniSgebloben* ^p/oubeootfeme^öe^
renneft/ banSgc^gemaecfet/ aento)g#
fen Öet 25ouü3meeiïctfcf)ap,

DeSwaen.

^^e^bJanenbteeenigije feggmtoeï
te fingDen/ bpfonber in ben oii&eröom/
toojben gfieleSen bp ben idoeten/ iite tn
ben ouöerbom beft btc^tê, wm ött ftn^
g^enöec^toanen baeet Plinius niette
fci)?gben: ooc6 en bintmm Ster te ian^
t>e fcötec ööem ©og&el bie fo ujppnigö
g^elupt gOeeft^tct moeten in
lanbt eenigïïe anberespn göetoeeft. '©e
iBufiic6eö3o?btuptgtebeeïbt meteen
beeï^toanen/ op ben <©eberbaneen
!0Uet ftnsöenbe/ 5pnbe bemetfet booj
eenen zephyrus,te toeten/een fembt bat*
tec bp (ïaet / gebbenbe bïeugeïen / en
bïaeft bloemfienss upt: ttiant bte^toa^
nen gBtnbec in bette lanben fcijgnt fin*
gl^enfeetfoet/ al0 ben IBeften bitnbt
toaept»

ISeii Gheefi

ïloof.cn
diefte.

Verwinnin-
giie.

Vlydt.

iiefole.

Eenvul-
dicheyt.

Goedertie-
renhcydc.

Wediiwlyc-
feenllset.

fcuyilieyt.

Snappipghc,
lenten.

Ontrouw
vriendt.

iouw.mee-
fleifehap.

Pacten.

DenNachtegael.

^m ^acBtegaeï bjo?t ooc6 gïtefteït Mufycse
tot een teec&en banbe ^ang-tonft / oft
|©uföc6e*

DenPaepgaey.

©en ^aepgacp too jt geöouben booj
bettjeïfpje6ent9ept,

D'Exter.

!©'€yteïgBeeftbetoö^ban tlappe» ciapperye.
ttje.

Den Po uw.

ï©ett l&ouüJtogft aen b'onncetebeö oneeredes
figcfeöomjs: toai t al0 ben #oubJ ten ryckdoms.
mopften tö / met ^pnen cpgejjeben ope*
nenfteett/i0 ijp aiïeê frftoon ban boojé/
maet niet ban acfjtet/ ooc& niet frijoon
ban boeten.^o ooc6 ben öijf&öom ge*
ïijcfet bjeï fcfjoon: maer fietmê fomtgtö
te rnggöe/i'we betere gen bJ0?t/f0 tjs
Öet bif^toilöfcöiit&iicö enleeïgtft om
aenften. Cenen ouben Phocylides fegjftt/
'tgoet boet öoogmoebig ψη/ en tquaet Hoogmoet,
boen menigl&buibigïjt. <©m bie upt te
beeïben/moft ben f&oubj met betöeben
fteert/ eenen boet omöoogö ï^t^tnMl
faoubj toüft aen ben Öoog^moet: toant
aisj öem beeï ftaen en beften/rgft ÖP ben
fteert.^gnen fleert alleen/betogil ö'on^
SfteftabicöepbtbeörtjcfebomïS: tijdsdoms.
befen (leert baïtmetbaïïenbe^iïoof^/

entoaftmetöettoaiTcn,
De Henne.

m nne/met Daet iktecfienö onbec
Öacc bïeugeïen/ betogft
Den Haen.

Van de Wtbeeldinghen der Bigureri,

MuiiJcSfl.

Welfpre-
fcetitheyt.

licfUe.

waiêtheyt. fiouben / ctt &e fentineïïe / om bat öP be
ïuiet^en Oaenbe / tec miöösrnaiöt
tratpt/foo Lucretius fegljt / met ïupöec
flem/roept ï)p De mojgijenfïonöe. Hp
Gfoocmee. jf Mars i^ogeï geUcsten/en togft aeii
'''' ^ graotmoebif^epi/fnflrg&t-ïiifiitoant
stiydHiiit. bit goet isi aitgötbctept maïcanberte
bebet^tew.

Den Gans.

vafte vracht ^^^ <0ati3S/ aen eenen ancfeer gebon^
. i,g/i,etag|ibarreiïoebe/oftb3aci}i.iBet
eenen (leen tn ben bec&/ beüigft öp ftil.
stufwyeen fbJïjgöenttaaRt fp ronnen qualjjcfe fffig^
gen/baetom aïi£ fp ober ben bergö Tau-
rus bïiegSen/nemen fp (leenen in ben
becfi/ ombanben Sfirenben (biebaet
beeï 5pn) niet te u»efen g&eöoojt. ïpen
vyant der <©3055 bekijft Den gftenen / bie be i^oe^
yoëterye. tetge bpanDicö : toant öp togtïit ben
Houtoer,

DenStruys.

militie. fcïioon plupmen ban befen Ifo^
geï/om batfe foo eenpariglj oft gijieïptfe
5ga / ÏBo?öen gljeiionDen te beteei&enen
öe 3]ujlitie/oft gDerecijtitöept.

De Vleermuys.
onverftsndc ^ I01eenitups betcpcfeent een / bie
bcminnea. be teeicnfcftap oft bjgf è^Pt Öaet/ en be»
mint fiet onbetflani/om batfe ben bagö
lÖaei/en ben narDt bemint»

De Honigh-bie.

coning- ryc. ^t ^Ottf g-bien betepckentn een €χί*
ningörgcö» Wt! en tn ben l^eïm bïief

vreds. genbe/beteptfeenen biebe. ^e ï^onigD-
Kuyiheydt. bie beteptfeeut ooffe 6upffiept»

De Vlieghe.

Moeyiijck < "^t i01iege betepclient moepïgtöept/
h=yt. ,. enöactnecfetcftepDt/om batfe foo fiart'
Sydr "^ίδί^δ i»®" J® enfcöen gueït.

Den Stapel, ofc Douw-krekel

eiappaert. J^^^f^" togftaen een pbel dappaect-
l^en maett ooc6 eenen ^outo-fttefeel
fittenbe op be ILupbt neffeng be fnasen/
Mufydsc. tot een teecfeen bet jBufgtfee^

De Spinnekop.

¥4si wweJI· ^ét ^pinne-toebbe togfi aen ft^
^ ' fimtowmoftConji,

Fol.iif.

DenDolphijn.

t©en ^oïpBgn/ben fneïfli laifcg bet sneihiy<ifc
:Eee/öieobetDei)oogöflema(ïen Bem
opfcfjiet/betepcfeent fneïgeptl^an gem
ttia^ een fp jeecfebJoojDt: <0Öp leert beti
ïpoïpögnftoemmen.

Het Camelion.

liet Cameïton / bat aïbetïep bettoen lof-toyfer.
aenneemt toaet fïet bp comt/beteerSent
ben ILof-iapter/ bie pebet na Den mont
fpieetfet.

De Schiidpadde.

«Se ^tfiiïbpabbe togft aen/bat be inhuyfl<s
iaioutoen in&upftgbel^ooien te toefen/

gelgcfp/enbe^lecfeesöw» ^pbetepc^· Tracghi^dö
feentoocfetraegöept.

Den Kreeft.

t©é H^reeft beteerSét ongeftabifBepft
toant i)p gaitfomtgiit^ üoojtoaert^/ ^
fomtgtö ter fijben upt/en fomtgt^ aci)^
tectoaertö / toonenbe aïö een liigibeer^
bitöii^enftö gcoote ongöeftaöitöept»

DeSlecke.

üupfDjigMcÖ^ f)ïecBe/betepf#s^«iwthey«r
feent lietDtfcBe gi)«fi»tÖepDt.

^ot öiet toe öebben top bait béïSiei
ren/i0ogljelen/ en ©ifTcijen gefp^o&en*
j^u fulïen top Den jBenfrö boo| eerfï
boo jnemen/ beginnenbe aen sgn ftooft/
en foo booat^ aïïe 30« teben naeboï^
g^enbe»

Van TMenfchen Hooft.

\ yf €t f'jHenfcöé &ooft/too?t betepCf HcSaf.
iVi fientDet begin/ De ileerfröappge/
befonbet alfl bectoont ^t bobbel
Öooft/aïjs bat ba iatms,betepc6ent togf»» wyihcyti.
Öept:om bat ben H^gfen fo toeï boojfiet
Öet toecomenbe/aï0 öp öet boo?itbf na^» Djy
bent&t. Het b^p-fiooft ban Geryon,
toiïïen eenigfie beteptfeenen be b?p tg^
ben/ ben boo|leben / tegijentooojbigen/
en toecomenben. lano bier aen» yier
fitöten toe-epgöenen/ tolilen be biet dcsi?%
giatï-beelé bate mebe te betilaen gebé^

De Ooghen.

mtt eiit ogen ooge/tojoit öeteptfiettè

Het tweede Boeck.

-ocr page 11-

|®et o^en oojeint öert/ berftaetrnf
göetjoojfaemöept: met toeg0e(iópte/
onsSegooifaem^ept: een^anbt]bou«
bcnbe met be b«pm en ben bingec Daer
naeft/ beteetöent 0nφoubt/ oftme^

DcTonge.

^eni^Congöe ober-epnbegeBouben
met een öanbt / beteprfeent toelfp?eec^
feeniöept: ombattoelfpjefeeneenDaet
tis/ en bat be öanbt tottec baet bequaé
ijS / en ootft macöt betorjd. €en φ
gl^efneben CongDe betepc^ent fltUe
^üJijööem

T'Herte.

JBet'tllertetanbeeï bing^ beteec'
Bent tijojbcn: b janbenbe/tji ïtef0e:met
een ^ter je tn/ inbienbigöe üerUcf)ttni
ÖÖe: en meer batmet bp tooegcn macf),
2lll0 ttoeeï|erten t'famen gljebonben/
eenb?acötbeteer6enenbe: en t'gene mp
eïöer toan be ooge Daer tn fiebben g8e^
fept/enbergMöcfeen,

De Handt.

jfêet be rechter öanbt/ toojt toercft
betepcfeent: met tuoee toafTcDenbe öan^
ben/ onnofelöept: met ttoee recijter tn
een/berbinbinge/troutoe/ b?iétfcfiap/
en g?oetni0/bet«pg9enbe bat be ttoee/
btebeganbt g^ebw/ makfeanbec te
bten(ïe gefloté fitncBer iianbt/
tö gtertcöept oft bjccBgept: toacr op
Diogenes piagl^ tefeggen/ batmen ben
b?ienbengïjcfng§caoten fianbt mojï
bieben. be openöolïtgfte ftanbt/
betoijfl gtericbept / (laenbe aïtnt open
om t'ontfangDen/ t'toeïcfi ben mDenec
toerbt berbjeten met bitbeer^.

Van de Wtbeeidinghcn der ïigueren,
öÊti actiftenbé i^aber tier ItcRté/c^o&t,
jBet een open oogl^e mit t'Ietieii / en
met een göefloten be boot beteptfeent.
€en open oogfte tn een öerte/ tööf Öfpt
oft6enniffe« €en tranenbe oogbetn't
Öerte/eenbioefgfiemoet. een oogfte
inbe 0anbt/boojftc^ttf fiept/ oft te bo»
ren bebencBen 'tgene men boet: op ben
Coningö-fïaf/togfeöeerfc&inge» ^t
tesen-öeeïen tonnen met gefloten oo*
Senbeteptl&enttooibem

De Ooren.

•Godt.
Leven.
Doot.

Wijfheyt
oft kennis.

Droef ge.
inoet.

Voeifïch-
tichcyt.

Wyfehcer.
&Iiiaghe.

<jhehoor-
faemheyt.
Ongehoor-
faeailieyt.

Memorie.
Welfpre-
feentheyt.
Stilfvvijgen.

liefde.
Ver lich-
tinghe.
Ëctidracht.

WercK.

Onnoo-
iêlheytjofc
'©nfchuldc.
Trouwe·
Vrlendt-
ichap.

Vreckheyt.
Ciierkheyt.

Athener foo hy fterft, reyckt noch al uyt
zijn handt,

iaoojt0 tanmen beeï bingjS met ben
Öanben uptbeeib en: alfmer eenen toïeu*
gbelaen boet / eenbïptigfte oft fneïle
fianbt: rudenbeop ^lccbeoft^rbtlt^
pabbe/traecöept/oft tragDc öanbt»

Den Voet.
t®en boet op t'toatet flaenbe/betep*
fiéceen pbeï ofteboojgeef^boojneem
oft beftaen/ oft onflanttjalttcfiept/ üu
uogi men ben boet op t'toater niet Mtf
ftigijen tan* jiBaer ben boet ttaenbe
op eenen (leen oft aerbe/ betotjfï (tant<
balïicBept. ^p betepcfeent ootö een
gjonbt-jieen/ oft gjonbtbefttnge: tte*
benbe op fcgatten/ Croonen/ en tranf»
fen/betepcBft ootmoet/ oft beratötin»·
gbe beö rgtfeöom^/ en tgbtlijcfte eere.
©oetopboet/ beteptitent rufl: bit
bjojbttnaer genomen aenbeelben/ bte
men maecfet aen ben gjaben»

Dc Knien.
Ctoeegfieboogöenfenien/ betopfen
ootmoebigfie onbettoerptngBe*

Den Vingher.

totjfbtnger op ben monbt/ be^
toijd (iilf tupgfjen: in fulcben boen oft
gbefiaït toojt gftefept Harpociates en
Oros gDebojen üuaren/ oft ter ï®erelt
quamen^tpenfiing aen ben i5ing-btn<»
göer/ bat iii/ naefi: ben cleenen/betogfi
öenöoutoelijcfeenbanb» <CnalfooDen
ötngö t£( een teecfeen ber bten(l:baer#
iiept/ oftonbertöojpenöepbt/ fleecbt
ben 25jupbegom be25?upt eenen aen/
betopfenbe / bat fp öem bienfibaer oft
epgbenti^

Van den Circkel.

!©en Ctrc&el/ om 5ijn ronbicBepbt
en onepnbelijcfeftepbt / Debben b'onbe
€gpptfcöe toillcn Ö^bben tot een be^
tepchentnge Ban ben eeutoigen 45obt,
^p Öebben oocft be ^onne/ j!®ane/ en
ïBeerelt baer mebe aengBetoefen»

Van tViercant.

IBet een recöt biercmit toojt btttpt*

Hnt

SfteUc
handt.

TraghC
handt.

Ontftanm®
fticheyt.

ScantvS.
ftfcheyc.
Grondtfteé.

Ootmoet.
Ruft.

Octmoedi»
ghe onder-
werpinge.

S wij gen.

Houwlijc·

Goit.

Sonnc.

Manc.

Ma»· löant göeïtjtfe 't biercant Déeft bper ef*
fen (ire6en/en bier öoetfien / fóo iis $pn
Ööemoebt/mertfi/tooo^t/engöerucöt
op}ecöt/eerIijf6/cn ïoflöcfe.

Den dry-hoeck.

Üt'er bp tijojt 8et retDt oft g|u0it{e
geleden/ om bat ben bip^goech ober al
ööeïötfeii*
Van de Mutfe, oft Hoedt.

vryheye. |Bet ben ïloebt/ tcojt befonber aeni»
gfieb^efen be bjpj^cpt: toant out$ tijbt^
be^laben gfieen ï^oeben morgten bja^
gen/ban b?p gbemaecfit toefenbe / gaf*»
men öwn bi ï|oet,3|ier «pt ijès ban outjs
ÖÖecomen 't j|oebt-bjecren / en Dooft-
ontbec6enboojmalcan&er/totbeü300/
bat b een ben anberen ïjem acnbrebtjijn
bienaer te toefent^o ingitalfen be tog^
fe int boojbp gaen en groeien fjS te feg^
0f)en / b ben « btenaer, ;§>uïfδρ be-
toijltoocfefbant-bieben/ al^ booifiei
mn ijibct&aelt»

Scepter, oft Rijck-ftaf,

cbrfingü- agi&-fïaf/oft Conirrg-fïaf' be*
tep£feét€ouinsïicfiemacDtrbM2gppt*
wuiSheyt. fcöe maecSten op t'epnbe m

terjs een open oogb / betogfenbe / bat
ben (iontngö/ neffenjff 3pn inacöt in
5qn öeerfcöen/ moet toefen baacfier/ m
toefte 5tit|^/oft opfici)ttï&.

Des Conings Croon,

Cenigöe itieenen / bat be Croon be»
ieerfeent be ï©etten/ bie aen maitanber
baft fiangöen ati5 een Croone / en batfr
metgbeffbepbennotö göebiofifn mos»
ggen tooiben: bergi^elgt&en baerotn be
Croon een ftepninggr/ oftmupj:^p
beteetfienteere/ en ben 3&Ioeraftranit
bioïptftöept.

De Muyrefle·

ï©e Croon tooit gbenomen boo? ör

voor'stadVs «tuerenban een jg>tabt, Weerom Ana-
enucE. creon fepbe: be Croon ber^tab/Eepöt
neöerplat, j^ot& §onben eetiigbebe
Croon ban ben boo?n 5Pn Öeriomft te
Hebben / en batbp ben öoojn fConing*
crachev $P» bJ0|<rgöeie6en/en bp öe (catö^/fo

Set Kcht

Wetten;·

De Croon

Hóratiüs feggt ban Bacchus ί j§>iet baer/
gfip gÖKfi oot^ fioo^nen 't arm boïtft»
(^n ovidiiis ergen: l|et eenbicucöt/
aliS ben armen crggöt macfit.
Den Diamant»

diamant tooibtbpbebeugfie
geïefeen/bie niet te bertoinnen : ooc6
bp be bolfjerbitöept/ oft een bafl booi^ v^therdic-
nemen, |©aer't2&otBenbïoet/i0f)em bTytl '
meefi bpant: toant ben ïttfï ban bleefcft
en bïoebt / oft ontupftöe begöeerte / ijj
ber beuggt jgeel teg^en/ en ftgabit^»

Den Spieghel.

t©en ^piegörf Öouben topbeelboo? KeBw>
be betini0 onfc^felfi; bor^toojbtfip
banout^göeBoubenbooj balfcijepbt/
bertoonenbe flerö^ ben fcbgn ban öet
toaer toefen / maer be toaergepbtfelfs
niet: iBant al toat recgt ijS / toont
iltntfey/en toat flinfj: ti/retfit^»

Een Boghe»

!©en gefpannen 35oge/ met be« l^gï
aen be peejs/ aï berept te fcfitetew/ tooit
boöifergg&berfiaen^

De Pijlen.

^t ©öten/in eenen benbi gebonben/ κη^&ίίΦ»»
ïiggenbe eenberïep/ beteptfienen eenifi»
Öept oft eenbiatgt/ geïpcfe ben Conrnff
ban'Sartaren scyiutus baer mebe aen*
toeeis 3pn tatötenttgö feinberen / een
toepntg^ eer öp (larf / göeigtfe Plutar-
chu5 üer&aett/baer öpfcöiijft banket
tebeelfpiefeen, |19aer be #pïen onti^y^j-^r;!^^
bonben/en berftropt/beteetfeent ttoee#
bjaföt, <Bf fulc]c toojt aengetoefm met
ttoee pplen b» ongelijtK liggb^n/ maU
canber metSetftroefaen be beberen»

Den Schilt.

5Bet ben ^tbift too^t befonbec aeiti BcÊfe-
getoefenbeftbnbbingDe/aftoeerinflöe/mösher
oftbefiöcrtttingDe*

Het Sweerdt.

itSct Üet ^Hjceïbf todibf ööc6 fteit
Sr!ig& aengöetoefen.ïlct ^toeett in be
Öanbf ban luffitia oft ggercififticbepbr/

tooit berfiaenfitaffinsöe; ^oföb'óu.^

Fol.iigf;

Met tweede Boêd.

Ben oprtciislent tttt optit^t btugSblpcfe |®an: Wp not0 gfiiefipbt gebben, l®aeront

-ocr page 12-

Het tweede Boeclc. F0I.120

Aatonius Pius.

DeSoiine.

Ifêet be ^bnne too?t betepcBent ben
eenigen >i5obt/ oocfe D'opjecbte toacc#
Bept, iBet be ;èonne too|t öet giaec
betepcfeent/ tfoimpben ben bagö»

VandeMane.

<6|Öeltit6ecntge metbe^onneSeb^
benbe <i5obtfiept te fecnnen g&cgcben/
foo ftebben fp met bejBaenae jBen^
jfcgeïncfee natuere ootfe betepcfeent/om
bec iBanen becanöccigcfelVept:
IBane met ben boo?nen om leegf)/ be-
teecfeent be iraenöt, jBane be^
tepc&eiiDt oDtfe b'onflabicöepbt ban
fJBenfiöengeefl:.

De Sterren.

IBet be ^terje betepcfeenen foms»
mighr <0aöt rfommige oorfe be ^itlc
ban een Deriïo^bcn Utriiaem: en öc
mojgiienfïonöe met ben öagij-fïeïre/
Venustoefenbe,

Den Anclcer,

^cnHncRerbterufï/ bctepfecntbai
fltcficpt/enjliïDept: toefentte met eenen
^olpijgn betoenbetv üjgll acn matïc^

lifAieu.

ÖaiiDt eenen ftojs roeöcn tfamen efje^

bottöciv aenfepnteftebïïenbeöetböi/

opbeaoomfciietoijfe/ etitnöeftmcite
öanbt «n aöcIöcS Dangenbe ftöael.

De Saegh.

IBct He tooit aeneöttoefen
eet «luaetrpieccfeen: toant fp metftaec
tanöen berfltnbt/ en öacbt ijptenbe W
mafeenöÉ oot op ben quaftl tjegi öout0
fonbcclinaöe g|oot gftecucfit.

Den Blixem.

25It]cetti betepcient cenfeec
togt göerucöt ban petöecïlöcic gfte*
baen: fjiei: toe maetten bte ban iCgpp -
ten be (ïemmc beulLoc&t/ te toeten/
ben 5^onber : toelc60 bceïot te ben
25lt]cem« j©etben25Uyettitoo?tooc6
gjoote fneïöept betepcfeent: Uggfjenbe

iireien.

Wijtghc.
ïiicht.

Snelheyc,
Gedertie-
rcnheyt.

Godt.
Waerheyc.
laei'.
Dagh.

S'menichen
ïiatnerc.

Mjendc.
Onftadic-
Jieyt van
f'iMenfchen
, ghcpit.

Godt.
Si€lc.

Matichsyt.

Clcanthes, enEpiftetus,

Den Fackel.

^'iBgpptffcöe #?tc(tec0/
fp met t'toater/en bpfonber be^ee/öer*
(lonben tioo^ öaet en ngt/ lierflonben fp
metöetbperöe5,tefbe/ toaeiom Cu- onderiingj
pido i»en jfacfeelobecaïtoo^tgöegöei
ben» ILtefoe bieonberlingsisofttjan
toeber fpben göelqfjfe / too|bt afg^e*
beclötmet ttoee ƒ acfeeljS t'famen gfte^
bonisen/ ober epnbt ofte int ctupjS / en
bianbenbe: maer üt ipacfeeïen met
t'bper om ïeege / betepcfeent ttoee boo*
be gDtlteben/ befe tooo^ben aen be g{a«>
bengöemaecfet»

Den Roock.

«Pen 0ootö betepcfeent oniS bïutfiti'·
gi)eco^£leben: oockbebioefbebenbejs g^n.
leaens: en ontoetenliept / gfleïflcfe&ct oroefheyt.
bpcr ïeecingïie oft toetesifcfiap betofift.

Den drytandt.

lUet ben i3^?ptanbt toojbt ber(ïaen z««·
be Eee.

Den Ploegh.

mn i^Ioegö betepcfeent ben ?lanöt- i^^cm,
boüto,

Dcij

> Van dewtbeeidillghendefl·1guefen,

br^ïatfitetiBfler tt eeben inberecgtc ftcpt. ï®aecttJojt>t oocSmetiiettlltt^

Hope.

fteröopeaengöetoefen.

Den vifch-haeck,oft Angel.

5^enöaccfe/ btebenBiflTcöenffftönt Bcdrogb.
te fppfcn/ en gebangficn öoubt/ bitcec*
feentbebiogö.

De Lampe.

€cn bjanbenbe Hampe / betepcfeent icven
ftetiebenbeiSIBtnftoen: oe<aip/ beiS Aenghedaen
ieben^botöticbcpt/Dieriicöaemiitttti ^oot.
te onbecöoubt. éet bpec tian een jpac. S.'doï^'''
feel bat uptg&eleittjt toojDt/betepcSent wakénr
een boot / Die bóoj gbetoelt toO|Dt bec^ heyt.
oojfaecfet. <©aei: t'bpec ban een Seecfe/
:farfeel oft cojtfe / ban felfö booj ge*
b^etè ban floffe uptgaet/ tó een «a*
tuerirjcfee boot te feggften. mtt be
%Ampt toojtoocberfïaenbetoa&ent^

_______________, ........Ö^pt en natötfcöe bïgt: toaeró in g|oo-

op eé feuiTen/10 ÖP goeberttecenjept te i t^c toeecben toaren betoaect ne Ham*
berfltaen foo men ftet in be jlBunte ban P^n ^en Demofthenes, Ariilophanes

Nijdt,
Liefde.

Den Breydel.

|®en Boubt ben a^jepbeï boo^een
Maticheyt. teecfeen ban mattcirept / oft sebitfiept/
oftbebtoingöiflcfeijept.

Den Spinrock.

ij^en^ptnrocfe/ en be ^prtïebaer
ben bjaet gebjofeen/ betogil be boot«

De Stricken.

^tdtfeen/ betepcfeenen i>epmeïgcft
bebjdcö / en ïoofe aenOagben / oft bt*
bitegblgcfeelagben.

De Ketten.

©e 3^etten / betepcfeent be boofe
fnoobe toercfeen / bte aen malfeanbec
Öangbeny oft b'een upt b'anber boo?t^
tomen/ gelgcfe be 3^ctten met benfcba*
feeliÈt'famenöangt.

De Molen-fteenen.

^e IBoïen-fïeenen/baec b'een fonbet
b'anber niet bermacb/ betepcfeenen be
göemeenfaem&ept en bjtentfcbap ber
jBenfcöen/ toelcfee bjienbtfcbap toojt
Söeöeeten nootfaecfeelqcfeijepbt te toe*
fen: toant pebec behoeft b?tenben/ en
onberöanbeltngöete göebiupcfeen/ fal
δρ tonnen leüen»

DenAItaer.

5©en iCïtfler betepcfeent <6obfbienf!/
oft <©cbftijucï)ticftEpt,

Den Pyler, oft Colomne.

iSen ï^jQuto rufïenbe met beneïïe=i
boogO op een cojte Coïomne/öebbenbe
beb^nbt onbcrt'Oooft/ en inbe rechter
ïjanbt eenen #aïm/ betepcfeenbe onbtis
tó'tjsrnft/enftillicbept, €oïomne
betepcfeent oocfe bajiicgept.

Den Palm-boom.

ï©en löaïm-tacfe tjs een teecfeen ber
otiectoinningöe.

Den Louwer.

^en ?Loutoer betepcfeent oocfe ber^
tofnntngUe: met Rem toaren ^epferjs
tn^ottenbeferanfï.

Deoi.

Bedtogb.

Snoode
Wcrcken.

Ghemeen-
'a^mheyc.

Godf-
dicnit«

Ruft.

Vafticheyt-

Veiwinnin·

ghe.

Vei wlnnin-
glie.

D'Eycke.

<2Bptfe-Iooben fetanjj met ben
«lEpcfeeïen/ betepc6enbebanowt!Sbebe<» Bor«her
fc0ermtngbebec25o?ger0: toaermebe venofimge.
ban befetanfï toaren bte eenigb 25o?ger
Öabbe berlofi tnben ferijgft, ^e €pc6e
: beteecfeent oocfe beugftt/ 'en jïcrcfe&ept: Deught.
toant eenfgbe meenen / bat Hercuiis stercJiheyc,
fenobfebanbit öowttoajs/ombatöet
iïercfet^: éenigöe meenen / batfe ban
(©Ïgf-Öonttoais^

Den Note-boom.

__, ^ Houwelijc.

^t mtt tis ban oubtseen teetfeen KuyCheyu
banöettoutolötfe»

De Wilghe.

^emiïgöe betepcfeent feupf ftept/ en bacrheyt.
onblucbtbaeröept.

Den Olijf-boom.

^en <©Ï0f-tatfe/ tjs b^ebe: be <©ïpe/ Barmhtó
barmberticbept/enbjeugbbe» jBet^eyt.
tenigö gBeflac&tber «©Ipben/toajSbeï^ mmisH
toinningbebetoefeni .

■ Den Wi;n-ftam»

t©e l©ön·b?upf betepcfeent biolgtfe* „ ,
Dept/enbipmoebic&ept. hej?. -

Den Vijghe-boom.

3® et be ©ggbe toojbt aengfietoefen vrymoe-
be foetbept / oft be foet-aerbicbept bet tS·
goebertieren jllenfcfieni enbefoetijept Seyt'
bertoaerbept. derwaffl·»

beyt.

Den Roof boom.

^ m aoofe betogft becojtöepbtbatt c.M.nrche,.
riBenfcöen f toacfe ïeben / om baet on. In S
gbebup^tcbept / en batfe tn boojnen fwaciieveti»
toaft: gelflcfe bejs iBenfcften ïeben ban
beeï benoutbepbt too?taengeboibtem
βοοβ betepcfeent oocfe ben toeïlufl
ber bïeefcbeïrjcfeec ïieföe / om fiaer oit^.
gebupjtcbept.

Witte Lely.

^e tottte ILelp betepcfeent fnpber^
Öept bei göemoetjs/ en fcboon&ept.

DenDiftel.

^t tpifieï-bloé/ m öacfï bergaet en JJ^^itt
berfrupft/ hm-

-ocr page 13-

tecjttui>ft/betipflent bt füjac0ept ijdrt
»is|©enfci)eHïetïen.

Een Riet.

mckS r ^«afeöt utmM mtmm
<}i«heydt. ftDacftgepbty oocft biant6eImort>iC'

Sept.

De Couwoerde.

QefontiicyÏ. ^t Coutooetbc betepcftentgefonN
Dept:i]iant b'ouöe «i^ttet&eti Rebben be
ÖÖPtooonte te fcgflöcn: nifoo göefont
etörenCouïuflecbe.

Ν bit boojigj^e
Öebicfe nutnpn
^tftilber-jeugt
eenigbfinjs ben
toegögöeopent/
om fonber lette»
ren eentggen fin
of mcntnge booj
te ftellê/met bCi
bupbingen / bie alle boltfeen tn epgijen
fpjaccfe/ fo fp bof ö bernuftigD / oft pet
crbaten 3gu / fotiben tonnen raben / en
becflaen» .^aecneffen^ eenigefonbeuii
ïingöe ipiguren met bctepcfeeningfte
Mptbeelben/ en ben göeficöt hooifïeli
ïen, llfcr tn öoeftmen aenflagigb/ber*
fierigb/enbinbtg:macr niet bertfaegt/
oft fc9?omigb te toefen. ï©ant gelijcfi
een0bentgcfefinnigf)cn Coornhert op
befeboo^Banbige fïoffe oftmeeningije
fepbe: ©oo? öeui: (ïa«t geen galgii, <©f
Sp toilbe feggöen: öct paet b?ï>/cen pe*
oer 5ijncn gtjeeft en bernuftbierin te
50eb?upt6cn; baer iötoepntcb oft niet
aen te berbeucen; ^m icft toèl luiïtgö
tenigfteboojbcelben ber geraembebe>«
bupbfeïen / oft ftn-gebenbc göebaenten
ber beelbingfien booj te lïeïlen / tot een

t©en töön-aam/oft ï®?u|Jf/tuffcge«
ttoee Moolrn/ bfteptfecnt befiinDcrbc
b|oIqr&gept:l©ant be l^ool ben Wm*
gaecojpanbtt^*

Den Heul, oft Bolle.

Uml-boïle betepcfeent cctt (ïabty stMt»
bte met mueccn/fïcaten/en bccl uoltfep
i0 betDoont: i@ant fo i0 fp ban bttinen
onberfcöcpben / in metöeeïfaepftens
bet:bulr*

Eyndedes tweeden Boecks.

i^anbe aptbeeibingm bet ipiguten/

Door C, F» M,

^tt öecbe

meerberbolboeningöe/ baecom itfeet
eeniglje nae mpn befte bermogften fal
acn ben öagö b^ngöen. I|et toojbeti
b3el neel metberbionberen bp ben gge^
meenen boltfee gbefiin/ bie topfeban
fonber letteren tefcO^gben/ met teet&e-
nen oft ftaueren/gbcïncfe bc fietfio^oc*
feenseenigeDebpfenoft gebtcljten ple^
g&cn upt te ftellen / meltbe btngöen ai^
foofe niet alö in een fpjaetfe gelefen / of
ber(taenenöJojben/ enjijnfoauptne*
(menbe niet/al0 be oubeegpptfrfje wg*
; feberilteroglppgtcfeé/ oftuptbeelbtn*
i gen. Öabben be toijfe/batfc bie btn#
göen ban boben acn ben aenbangö ga*
ben / te toeten/ om ben §êiramiben/ofi
<i5raf-fpitfen: fomttjt^ maren fp oocfe
te lefen boo^toaertiS Benen / fommfgOe
ban atftter. ^ocö eenigebingm bunc*
Sen mp betamen foo toel ban onber om
ïjoogö gftcftcU te too^bcn / alss ban bo*
ben om laeg0: geltjcfe befenabolgenbe
göemeen fp?euc6/ ban öct ront beloop
ber ïBeereït / of besi ïi^eerempcBen
toefen0«

i0ieöe biengüt nertngbe / neeringSe
rncfebom/rncfiöom fioogömoet/öoog*

moetttoi(l/ttoi(i6rBgÖ/6ïS3armoe.

be/ ar<»

Vande Wtbeeidlnghen der Figueren;

Kooien.

be / atmeebe obtnibéf; / oMbéi; b^mgt

<©m nit bit ttpt fê Beiflbiii ypcft mét^

S^oett/be binggéh/ elt& fulcëè^ aljs ijét
mmttnï / eti maecfint oft Hellen in
tóbm/ 't5pbati bbbennae onber/ oft
iïMi ohber natröotett/ bè bergaelbe bin^

€etff ï0cB?Öooi ben ©^ebi iitatB men
fteUen Mercürij rbèbe I oft eenen 5(|eïra
tot 25ie6oif / oft eènen ^ïgftatfe. l^eé^
tinge macö men uptbeelben met ploeg-
feouter/fcDip-roer/öamer/truffel/fpoel/
en fwlcfe noobigéilc tupgD:^ttmatö^
men m ben boojfcpben aiieSorfftSen
l^lm/ oft anber to^ebe tepcfeen fleïlen/
tot bett}ii0bat©^ebe neering^ebooit"
bjenfiStoft bjaegèt. iöobenbeneerirt'
^e mat^men maetöm rgtSbom / met
een (iocft-beuré upt göebeeïbt. ï©t ben
bupbeï/oft op befe (lotfe-beurjs / matb'
nteh (ïellen b?p #auto-piupmen / boof
ben googftmoet. be #attto piup»
itien/ ontbonben berflroepbc ptjlf/boo?
be ttoeebiacfit oft ttoifï / met een ttoee-
fioofoigö ïtiöaemopbcnttotfi. €enen
ÖÖefpannen boogö / met eenen f^öl aen
be yee0/ booi ben fetiigb» Cappe / be^
bel-mael/fle^ enfcöoteï / booi b'armoe^
be/ tomenbe upt ben ferijg. <©p beejs ar*
moebe macömen mafeen ootnioct / upt^
gïiebeelbt met feranjs oft Croon-toertte*
benbeboet. Φρ befen boet/foube ban
toeber bolgen ben boojigenb^ebe: bocö
U onnoobigö ban ntetitojs upt tebeel»
ben / toetenbe bat Set toeber moet bene»
ten aenbanggen/ aen ben uptggebeelben

^nel toeïuplïeren oft Soojen / en
traegÖ30n in 'tfp^eecfem t0 toijföepbt*
^itmacömenaïöu^ uptbeelben / eecfi
falmen (ïeïien een ooje met een Woggel
op / öaer nae een menfcgien tonglje op
eett(!é^oft^cPbpabbe/tn booj be
tot)n5epbt eenflattg0e/ oft'tfiooft Me-
dufe. ,

<een fneïie Öanbt BjengBtröcfebom/
enéeittragöe /armoebe. ©itcanmen

ÖOïftinbe een (iotS-beUr^/ en een öanbt
ïiggöenbe öp ^ïetfie oft ;StpDpabbe/
l^oHbenbe een deppe oft (lapt

Icolïzu

Hét derde Bóeck;

31t6 itiocSi MfttBeetibeeïbooi^
beelben befer bet^t&entngjgen bphoe^^

f en / ban icS laet ben bemuftigöen
cöilbers boojtfelfiS nuberiieréen bp
bjengen / en fiiinnen göeeft fiier in oeffci
nen. SiS toeet toel / bat icft bet ïliero^
gli^ilicii oft «egpptftfier fcöitften öaï^
ben niet bolboe / nocö ben S.efcr niet
boïboen tan / 0et toelcfi be <i5öeleerb|le
ber 3a^erelt ootlë niet alleen ftoaer/maec
onmogbelpc&foHbe toefen: n^ant baer
fcj&ier göeen epnbt aen ben betftBcp^
ben Caracteren / alji itfeer toel beel
ggeficn'/ foo ban berfcfiepben bieren
enbeelberïep l^ogDelen/ foo bat Set nu
niet al te raben toaer/ toat fp baer mebe
meenben: ^otD öet toaren beel bingen f
biröuti<i5oben/ en be öepmltjcfeöepbt
besi 45obtfoieniï3S belanggben. ^efe
bingöen 59" beel boo? Puhagoras upt
<i2gppten gfteb^atijt in <i5?iec6en/ en
boojt in'Stuffanen/ en ^taliën / toaer
ban oocSeenigDe in b^ucl romen, eer
ic6 nocö epnbigbe / beöoeficfe toel eeni^
göe anber uptbèelbingge boo j te (ielkn/
aengaenbe be fin-gDebenbe beelben/
toaer ban beel bingöen giienoecBgöe*
meen ^n: Sle/Doe men be feben ^eug-
ben uptbeelbt/oocfe b'onbeugöben/bier
elementen/bier'Cvjbcn./ li. |Baen-
ben/ en bergÖeïtjtBe. ï|ier Öeb ic6 göfe^
nen moebt/ norö oocfe ttjöt/ peberte
bolboen / laienbe eïcfe bp te betfieren/
en Sent te beïiÉlpen / met 't gbene bco.i'
Öenenbanmp beröaelt iiS. ^cfe fal al-
leen eentoepnigö aentoijfingöDierban
boen» ♦

Van Vrede,oft Eendracht.

e 4iBube öebben i^iebe / oft een^
b^acDt (bat itfe göenoecöeenbin»
gen ac0t te toefen) uptgcbeclt een l^jou/
göecroont met «©lijftacfeen / en fora-
ttjbtjJmetlLoutoer/ oft eenen aoofen
CranjS/en Cojen-apjen in be öanbt: oft
een ©?outo/lftebbenbe in be rechte Dant
een beKcr / in b'anber ben oberbloebt-
bigöen fioojn/ om bat in bjèbièDen tgb
oberbïoebicöept iiS. i^pipo?bt oocB ge^
beeïbt itiet ben tjojs #bonben^ölen:,
oocfe met een b?ertfe-tupg5 7 baer be
3lijni>iiaepèï»i luefie öon toutoen oft

-ocr page 14-

Van dc Wtbeeldingen der Figuren;

SooibeSfits ijewenise» in öet ö^aepen^
w Van de'Trouw·

D<8 troubie (om batfe onbeblitBt
nioetmcfen ) toia^ lip tien #uDen
SOefcötlöert ïjedeeötin'ttoit: fominis
Qöe meencn tuit / om irat bp Den «©ube
lupsetimeEfl trouüj oöebonöen toojöt*^^
- dommige Doegöen oaei: bp ttuee re^
ter Danben in malrandeten: ^ΒΦ tUite
SanömmocDtmen fleüéopeené^cei}''
ter oft (laf/CH in Saer Oant gDeben^i^et
jöaöiié öe ©abc Dc retöteröant in groo*
ter Uieeriten: en g^elgclg aljs ofteu eeni'
se <0oI)Ï0cfeDepi oft Ufpltcfiept in toaer
Söelegöen/tiairomfp in trouto beret^
ninfl&s maïcanöei· öe recDtec fianbt 08«
öen : en toannecreemö0en oy^xicroft
ijeroerte lua^ onbci ben ijoicfee / om be
feitJc te (ïiilen / fiatè elcfi om ïjoogD be
recjOter Danbt: toantfoo een opengant
toonenbe/betoee^een aenbtebinge be;^
Jb^eeb^. ^eromfietmtn eenigebeel^
ben fo te i^eert al0 te boet ban ben
ten / bie be redjter ogen Danbt bieben*
Rebben oocS bp be g&etroutoöept /
oft boo| gDeti'onVüöeiit / gefffiilberi ee^
tientoitten3^onbt„

tenoBepbtbeiitpbtgtniet fottbeSottnetr
bertoeïcSeten :'tbIoot Öooft/batfe booi
alïeJUenfcöe» toont/ enncmmemecE
en ftöaemt biienbt te belpbcmi^et rou^
toe dect/batfe fiaer «iet entfiet/ oft bat^
fe nietberargert boojtegenfgoet/ maec
bemint tot ber boot; batfe oocig fmeer£
tot b^ienbt gaers öetten meenmh/m
Dem niet berbergfit / bat met mm
toonen bebupbttooiöt; 't fcöjift Serre
en bp / bat be toaere b;tentfr5an nem«
meer tooiöt uptgDetoifröt,,

Van d'Avontuer.

pw '«bontuere toaiiftp ben 3|épbene«!
i^uptgöebeÊÏbt cö berftSepbentog-
fen,Cebesfcöirberbcfeop eenen ronben
flren/ aïjs een raefenbe blinbei^^outo*
éommige maetfitenfe met ben ©emei-
tloot ofiftet Dooft / cninbe öanbtijen
bjucöt-uooiu: anbermaecfitenfc met
bfeugfielen en öanbcn/ bocD boet-Iooö t
oot& met een bijfTeï/ oft een oer/
en ben bollen Cenigge fcöiïber^
benfcmet eérat/bacr ritmmersi en baï-
lerjs op toaeren/en fp bit rabt ombiaep^
enbe: fom tnae cfetenfe ban boo^fcljijnifl
0ïe^ / om batfe foabjooji i^/en in meesi'
tosfen oftaDebaentrn.

VandeOorfaeck.
<eonbe3Latönen ^tgiïberben be

Van de Vriendtfchapï

DeouDeiLatönen ^tijiiDeröen be
eoifaerfeecenB^outoe / maerbe
<i^|ierfeen in longD 6inbt0 gfiebaente/
ben renen boet op een bjaepenbe rabt
Öebbcnbe/ en 'tboo^fle bess aei.fcDönsi at
met öapi bebecSt / en Det at^terfte bejs.
Öooftjei caeï en öBefciiojen/en metbïeu®
oD.dènaenbeboeten. <©p'trabtfïaen/
tonftöaeronfïabirBepbt: batgetacn-
ficöt bebec fit isS/betoiJd/bat be oo?faet6
fiarr aenbiebenbe menigeen onbefient
ïsi/bie Daer baercm ïatéongeatgt boo2=»
bp gaen / fonber öaer te nrrjpen ten afe
fp toecö ijs/binben geen önp? om batté/
ban caelgept, 4Een anber/te toeten/ Au-
ioect/aelötopbe
toifaedö öet beelt

ban ïcet toefen/om batmen be
nicttoa^r nemenbe/ bitStoil^naelw
Danbti^erouüdcrrriiSt

" Vaa

Lihus Giraidus in 5ijn ï^tfio?ie bet
<6oben/in5öti eerfleSyntagma,bi^
fc^jtjft be l^jienbtfrDap uptgDebeelb te
tuefen bpbcii öomepnen / en geftDiïbitt
imtbenblootettloofbe / eniongljban
Ötbaente / öebbenbe om 'tlijf eenen ton»
toen fltoben roc6/in toeïtfisÈ boojt toasi
0Difffi?etien/feben en boot: oftcon upt»
gljcbeeït toefen met b?anbcnbe Eampe/
«n met ^pinrocfe en ^yiï/mct göebp*
Sen bjaet / in ijtt boojgooft ^omcE en
aoatnter: oft uptgebeeibt met blaebloo^
tacfi/en mét een bloem/ afó cieraetoji 't
Ijoo^öoofr» ïlaecriecttoais open tot oj?
'toette / en toonbe meteenenbinggei:
SacEgertc/toaeccp UjassgfiefcDieben/, —
Jbftte enbp:botïjUjatméfonber ffijjtft i ionius, HombaertiS
ton boen/foub' icfe beter atftten. ^efe I fcDoubcren ban ber

upöieeïbingöe Öabb' aïbuii Öaer btttpc*
δίπβββ: jongBe gDebaente betoee^
m öttijbtberfcDc biienbtfcöa» / i/if tft

HetderdeBoecL

banber «aoifalfte/ili toaiS geïieeïbet meê
een jongD blinbt ginbt: ban toelcBe eett
^oeet fiiiefienbe/tomb &ein tot Appel-
lem ten^rSflber/feggfienbei

DenPoeet.

Pelles, reghttny doch, wat Vrouwe fft die ick fie
■ By lonrtealtyt? en blyftgheftadich aen haerüe ?
Α Ρ Ε Χ» Dat is Phiymftryckcrije.
P oe ε τ. En wie völght haer dan naer ? ,

Α ρ e x. 'tIsNydicheyt.
Poe ET+ Μ aer nu, wat is dat voor eert fchaer.

Die haer aldus omringht ?
Α ρ Ε x^ Siet, die haer dus rondtommee.

En onderdanigh zijn, dat zijn voor eerftrydcdommes,

Behaginghen, daerby van alle ondeughts bedrijf
Den ο orfprongh i n't ghemeen.
Ρ o E» Maer dat ghy jonit' aen 'tlyf

De Vloghels hebt ghefet, wat is daer van de reden ?
Α ρ Β x^ Om datfe niet en can op Aerd' een voetftap treden,
Maer haerom hooghe worpt, alwaer den goeden wint
Der avontueren waeyt.
Poe» Waerom raaeckt ghyfe blint ?
Α ρ Β χ, Om dat die machtich zijn,oft ryck, niet meer en kennen
Hun oude vrienden goet,oft niet tlaenlien ghewennen.
"P O E» Maer waerom fteldt ghy haer met eenen voet op 'ttadti
Α ρ E'Lt Om diefwil datfe volght, als inonfekerpadt.
Der avontueren ft^, dieonvaft,wanckeIbarigh,
Is even eens als fy»
Ρ o β« Waerom hebt ghy eenparigh,

FOI.I22«

Vatvdejonfte·

^flberijtbanbe SSonf!e / en
'00 fieeï niet ongj^eltjrlg bit

Soo opgheblafen haer ghemaeckt met awer handt ?
Α ρ Ε X« Ora dat voorfpoet verblindtder Menfchen ryp verilandt»

aen toilïe nemen, ^aertoftrtit tjetï öii»
ber bingDen fonber epnbt toelmeer bp
te bienggen: ti^an 't fa! genoetg toefen/
om «en anber te bertoetöen / öirr meer
bp te boegen/ oft berfcgepben bin*
l^en aen ben bar]^ te
b^tens^Ho

IBet befe Sonjït bjfï ic1& ben 3|οηβί'
aSen Confi-ïtebenben btbelen/beel an*
ber uptbeeïbingöen te toegöe te bitti'
flöen/entiooit uptipnen epgentn ggeefï
te betfieren/bebcïenbempioniïlijtS jpn
^oetionfïtröepbt ί en beggeer / Bp mpn
btiiÏ beel gjgebaett moepte banrMpcg

Ε Y Ν D E.

-ocr page 15-

EegiSet; o|i b'^rï^ssingl^e ban tm Metamorphcis
Pab. Pvid/Naibnis.

Ghelous,
Acheron,
Achilks,
AchimenideSj
AciSj
Aöaeon,
Adonis,
iEgeus,
^acus,
^gina,
iEgifthus,
^neas, ·
^neasin d'helle,
iEolus Wind-Godf»
uiEfculapiusj
^fculapij doodt,
Agamemnon,
Aganippides,
Aglató,
Aglauros,
AiaxOileifoon,
Aiaxden Telaraonfches^
Aiax dootj
Alcides,
Alcmena,
Alcdryon,
Alciihöë,'
Alcynoéi
AlpheuSj
Amaltheaj
Anibrolia,
Amphioo,
Amphitrite,
Anaxarete,
Andromeda>
Anius, en zijn dochters>
Anteros,
AonideSj
Aphrogeni3>
Apollo^

ApoHo ghebanneftj
AquariuS}
Arachney
Arcas,
Arethuia,
Argo,
ATgus,
Actadn?^

97.3.

78.t>

éo.b
6o,b

99.Λ

17.a

18.a i

9Ζ.Ά;

<57 ^a ;
69.h
H.b
Z4.a
8é a

. ésjy
3o«b
4y,a

loz.b

.a7«a
xs.b

4<J.b

78.a
f3>

ji.a
S.a

Althéa,

Ame,

Afcalaphu%

Afteria,

Atalanta,

Athamas,

Aflas,

Atreus,

Atys,

Augiasj

Aura,

AurorSj

7o,a\

33 >
S8>

• 39.»
iy>

sii.b·
3?.b
44,b
?8.b

60, a
78.a

74 b

36.2

ioo.a

44.b

Gocytus,

ΐό.Λ^

Cybelea

Bacchus,

Battus,

Baucis,

Belides. ji^a Bfblis^

Blixem wat hy is.
Boeren in Vorfchen;,
Boreas, ·

Cacus,
Cadmus,

Cadmus in Slangh©,,
Calchas,
Calliope,
Calyilo,
Canensi
CalTandra,
Caftalides.
CaftorenPolluK,
Ceeropfchein Apen^
Centauren,
Cephalus,
Ceraften,
Gerberus,
Gcres,

Celiusdengordelj,
Ceyx,
GhaoSj
Charon,
Charybdis,
Chione,
Ghiron,
Circcy

Glytemneiira,
Glytïe, i7.b
G©ronis>

Goribantes oftGureteSi
Cupido,

4i>
78.b

77.a
67,h

<S4.b

73. b

i3.b
47>
Jo,b

-ocr page 16-

Cybeb*;

Cyclopen ghedoot;

Cygnus,

Cynara,

Cypariiïus,
Cyppus,

Dxnions,
Daedalus,
Danaë,
Danaidcs^
Daphne,
Daphnis,
Dedalion^
Demogorgon,
Deucalion,
Diana^
Dianira,
Diomedes,
DiSjdifpater,
Doolhof van Minosj
Dryades,
Dyrce,

Echo,

Eleftra,

Elyfij veldeflj

Epaphus,

Epimetheusj

Erebusj

Erefichchoniusv

Eiiphile,

Erfe den dauw,

Efacus,

Etheocics enpolinices^
Euridice,
fiuropa.

EamaofcMare,
Faunus,

Galanthis,
Galathea,
Ganymedes,
Geryon,
Glaucus,
Goudts crachten^
Gryllus,
Gulden Eeuwé,
Guldenvlies,
Gulde roede.

77,a
9o,a

77.a
ao8»b

79,b
6i,b
33'b
3i.a

7.b
i7.b

Delia, yg^b

47,a

^.a^ïoz^b

28,a

io,b

43'4b

Haes en nydi^eft oydicheyEa is^a

3.3 *a
41.b
28,a
ii^b

73 .b

57 .a
87>
7i*b
74»a
I8,b

S8,b
€p,b

P7.3

77«b
70,b
i>7,b

sy.a

ioo,b

Haimdtyadesi

Harmonia,

Harpyen,

Hebe,

Hecate,

Hecuba,

Helena,

Helle,

Helles,

Hemus,

Hercules,

HermophtoditUSj

Herpocrates,

Herfe,

Hyppotnenesj
Hyacintiuis,
Hydra,
Hyineneus,

lants,

lapetusj

lafion,

lafon,

Icarus, '

ïcelus,

Ino,

lo,

loalus,
lole,
Iphiclus,
Iphigenia,
Iris,
Ifis.
luno,
luppiter,
Ixion,

Lemnofche Vrouwen gheftrafc vanVe-

70.x

57.a:
J<i*b

»4*b
47»b
Medeas

laomedon,
Latona,
Leda,

nus,
Letna,
Lernus,
Lethes,
Leucothoë,
lucina,
Luna,

Lyaus is Bacchiïs,
iycaon.

Mars,
Marfyasj,

IÖJêi

53M

77.b

18.S

3a«b
44,3
- é6,b
28.a

18*2
78.1»

70>
IOJ,Z

fi»a
S7,b

<J<5«b

4.b

So.b

4(7. b

44*a

-ocr page 17-

Regiftcr;

Ifedes;

Medufa;

Meieager,

Melpomene,

Meianon,

Mendausj

Mercurius^

Midas,

Milon,

Minerva^

Minos,

Minotatuw,

Mseonides,

Moeylijckenclappacttj

Morpheusj

Mufie>

Mycilus,

Myrmidoncs,

Najadesj

Napajar*

Narciflus,

Nedar,

Nemefis,

NereidcSi

Keftor,

Niobe,

Niana Pompilius,

Ocyrrhoë,
Ocdipus,
Ocnomas,
Omphale,

Oorfprongderartfoys
Ops,
Orcus,
Oreftes,
Orpheus,

Paleraona
Pales,
Pallas,
Pan,

Pandoraj,,
Parcaf,
Paris,
Pafiphaé,,
Pegafiw,
Pelops,
Pentheu^
Perifterai
Perfeus,

vmm»
hantai5i$^
hileaion,
phtlomela;,
philera,
phincus,
phlegeton,
phobetor,
phoenix,
phrixus,
picus,
pierides,
pluto,
polidorus,
polymneftors
polyphemusj
pomona;,
procris,
progne,
promctheusa
protheus,
pygmalioD^
pyramus enThifber
pyreneus,
pythagorasj
python,

J4.a
64.Λ
3S.b

9z.a

8*3

: 79.b
ro7.a
, 37.b
60.a»(f3^a

3j.b
89,3

xo.b
na

30.b
103.b
ri,b
8S;b

ï04.b

7i«b
4S»b

5>i.b

ii.a

xe.a
a.b
€o.h
82.a
6ub
36Jb
^.h

Raferijen,
RhadamanthuS}
Rhamulia^
Rhea,

Romuliafcomft,
Rooms opcomft,
Roomer Wct-tafclcn ;

S,.

Salmacis,,

Saturnus,

Satyreti,

ScyllaNifi dochter,
Scylla Phorcys dochterj
Seniele,
Siiyphus,

Slaep en Droora-Godt,
Sonnepcerdena
Sphinx,
Styx,
Syrenesi
Syringa>

Tagesj

TaluSi

TantaluSi

Tarpea,

Taruriis,

jo.a

17.»

SKh

87.®

io7«b

40.»
2 8.3

t05,a

i^.b
78.b
24.3

io6,b

303.b
4.b
loz.a
I04,a

104,a

ï o,a

io«b
|©.b

4i»b
9Λ

ïo8.a
éi.b

'104,3

ïelethui^^

-ocr page 18-

fi·!

/β

Regiftccr

TriroH!,

troyen ondergang,
8ö»b Tj^hoeusoftTyphoni
38»b V,

7i.a Venusi
yo»a Vertumnusj
i7> ulyiFes,
^jr.a Vonnis van PariV

y9«a vrefl,

ïp^b Vukanus,

424b Vuicanilóiechten>

Ε Ύ 2iJ> E,

Teleihwft,

Terpficofe,

Thcihys,

Thali»,

Thctnis,'

Thereus,

Thefeusj

Tirefias,

Tithod,

Tityus,

ïfjptolemuj.

14.»
Slib

Chidmh hj Paulus mn κανεβήη»
t^NNO 1616,

-ocr page 19-

t €tMü)t/tit jeboojt/

jpteetjBi/tpDi/lcbm/

cnttt tuncFun

Van

KAREL VAN

MAN D ER,

^diiiuec / en Poeet/

Zyn overlyden, ciide begraeiFenis.

Ν toaer'iöDecn
g|ooteonbant&'
baer0epm(lu(li'
flcEcfcr)bat!t6
DtefóUoIboenbe
|Ban/t)tetot;p'
nen epgeti otoo·
tldcgterbeelé be
étDflbet-feMiift
booi bc leereïtneenfoo fttcDtttgetiIfe^
teïtjcfe \}ttft tiefcöieben / en be booj'
naenifte ber beScntde^tgflberjis/rjof
toel boot 3ijtibt/e«efton(lcrffcl0c6 gfte»
maerfit/tnet fo selucBtgDe alss
HiglÖeti Öanbt / booj 't louter/en ïebeni
bicöafwökn teatiDeertoerfèenen \t*
ben/Dat tcft bte oorB niet en foube gl^e»
bencfieni 3|nfonberiieptnu ÖMnbc Qt*
lesgentgept fo ί onfittö openbaect: boo^
bicn Bet ;ètBitbcr-boef6bp0emgliei
maec^t / foo tuel g!)ebiilbt/en ber^oc^t
tjS ggetueen/bat baec naubjelijcftr eent«
g]Qe tot eenpioebe $pn obetgQebleben.
i8ber fuifje fienbe bat eenber bctoogDen
iff flöetoeeft Set felföe te gerbjucfeen/ nu
boc|)tet mgn niet alleen biel egertjmt te
iöii / maer Dotft beöoojlöcfe / en xttW
batinet ben Karei infldbt bfe lebenb*
3pnbe/ bebeccotte boobebtbenleben/
öaer aentre cSenbe ben ölojtoofcn rocS
bt& {ofltic&|gept0/fo \sm ban 't goet
en <0ob0 biegen fcguIbtcj^/Detn tn btet>
göelöcfeen nae te bootjen / en (loffeeren
Öem bjeber fo ruRicg upt met ben Caft^
bertbeis bermacct^epbt^/ eneeclgt&^
Deptii/ten berbjtitelecfecn fpot br^ np-
bigDen booDt^/en ten trot^ be0 boobt"
ipcSe J^pt0/foo faï B^jeettbJifDleben/eit
blintfeen met be BofteïgcBen ^paman^
ten fetoon bejs öcHtD'ïijc66epbt|8/notD'
tanji met foo aijs mpn gunfï biel toilbe/
macrgijdöfbempn Bïcenemacfiitbci;·
matö. j®aerbjaerbige Man-der man*
neniban toatr faï tcfe beginne ben roem
bpnjEi boojlucljtigöen geefr upt te blafm
om te trouiyetien be groottnocbitgept
ban u öeetïijffe/ eeritjcfe/ cnïeerlöcfe bt*
fiacni ï®at/fal tc6 fo bertoaent 5gn/bat
icfe met intjti menfcörtÖcBe/ en aertfc0e'
göebacöten fal berren aenbangDen te
begrgpen be cpe^enomtnftepbtbantt
^emelftDfgiicfd / biebe<0obbelöcfic
bingoën bet i^fpltgfter ^c&iifture foe
^aiitB öfiJt toeten is mengelen m u ge^
bic&ten/batfeben menfcöenalftngenbe
tet pielen tn/en «Ptgebaeren jpn. l®te«
öeeftet in u tiibt foo beel te toegDe Q^e*
b;a£gt inbc ($obb;uc5tige rpmergenl
R mt

-ocr page 20-

Het leven van

mat foetitfjepben Itunnê btt menfcOcn
öOemocbcnmcfrüjel öoeiicn ücröeu'

ÖÖenaIgU Gulden Harpe,met 5pnfanf
öDeciöD^fnaienöuntngijelupt eningei
ïupflMt Öecfti tB&t ijcrte en öecft Öein
niet üerlufiicijt in u €0ίί|ϊεϊίιδδ öeunt'
m / öie öÖP uptfcöatercnöe teuoïim
ooien inne tieeii toaeren/en ö^tngDen tot
in 't inflctoant öer öarfenê/alüjaerfe
tcpöen öonbeit öupfent onuptfp^efeCi
ïgcfee bjeucööe* ^f falicfe licUcrmct
tngn upterltjtfee oogden ïjcfcOouiuen en
öefcöipuen bc ftenclpcfee toereken ban
« öoocö/tn flcoot berftant; Det toekfeen
SDpfoelieïentie uptmuntenbe ö^btbe'
toont inbe onuptp^gfelgcfecftund beö
malcnjSJ l^ier (ïae άδ in een ttoijffel/
toelcfe / of ujié bcöooibe booi te eaé /na
bié öDp fo üjel in 't een/aïis 't anber Debt
msefïifeenboben u Cpbrgs-geïptficn*
iBaer toat { g&e reben Dtc fept mp/ bat
icfeftbepbe faï ebrn bol boen / en be*
«innen ban u felbe / bie be bojne en
jpiing-abei: jpt/baer fo gïjetocnfcDte fa»
feen 5pn upt ontfpjongöeti. ;g>o pimant
10 belttfï om te bieten / ban biaet { ban
Ibte^ bantoatggeflacIjtJenbjanneet
bat gDp u brgtnfel mmVMt gooit toe:

KArel van Mander ijS gftcbooicrftn 't
ja er onssi^eeren ι J48.fnbemaent
ban iBep/op een jg>onbarD/tn een boip
öBeDf είεπ IBctticbectBe/groot ontrent
negen mpïen in 't ommegaen/een Iu(li*
glje ballepe/bielbefet niet ILanbt/ ijitp^
fcn/boomen/öagr)en/boffci)en/mepim
bacr betfcBepberi beecirfieng booj büe*
ten om bte te bcfpioepen / gOeIrgOen in
'tmibbenban 't<0iaeffcftap ban laiaen.
i>'ren/cen mple ba Cöieït/een mple ban
gifegöem/ een mpl ban |5imDem/enbe
ten mp!ban iloofe-be^e/ in ttjelcB bo|p
gebonben toacen / booj be becnielmgfje
"tïooi be iBalecontenten / onber öet be*
lept ban Mantegni, bijftien-bonbett ge*
ttionfïcrbe toeerbare mannê-Snbe iSoe
ban cfiieït / baec mebe fojteetenbe on^
bet be Caffelrije ba €o|tr|jc6e/aIüiaer
ijgn laaber/ genaemt Cornelis van Man-
eer , bia0 langen tpbt ontfangj^et/ tttbe
Jöailiioubanben i^affael-l^eere ban't
booif? ^ojp/enbe toajS baer b3oonac0'
tisö in 5pn epsDen öupfïnsöen / goben/
enbe lanben felfiëE beftttenbeM tec Bupie
uptlatenbe/kuefenbe el man ban leenen/
l^ooitet ban 3^0|tct)cile / enbe fombip*
len 3|oocD-poinctet ben be booigefep^
be Cafleïróe / enbe biasi ootfe een i^jp-
laet ban 't 25iug8fcöe b|pe / obermitSi
Öp een öeerlgcfe 5Leen Öabbe(toaer ηοφ
acgt minbet %eenen onber foiteerben)
berfien met eé biel bebialtb3oon-gup0/
^töupien booi ©lucfiten/ ^taï ingen
booj ©eeflen / rontfom befingeïtin jp-
ne epgöen ?Lanben/|Bepien/2&o(TcDen/
iprupt-boomen/iapber/metelftooien
l@inb en Klater molen/geleggen inbe
|0|otDie ban I^olf-Bamti: b)elc& gp
met 3Ön ï|upfb|0utoe lohanne vander
B£ke> begoubi'lgc&t gabbe* tx^efen bian
in be beroerten een feer (ïcptbaer man /
bie ficD met be 3pne bapper/enbeman*
neïijcS OeeftgÖequeten/ggelgcfi alfmen
baer af J|ifïo|ïen foube&onnen toonen/
en fcDiijben/maer tcfi gae bie berbp om^
&o|tI)ept)Sb)tUe bied banbel^a*
ber enbe iBoeber ban onfe Karei van
Mauder,banbebïeIcBeöpiö gDebooien
ten 3!are/en bagöe boojgefept/en tatert
ten ^Boope ggebjaegt inbe JBrulebee*
fee-fiertfe/ enten bonte gljeDebenban
3tont6Deer Charles de Beir, bie ftem be
name liet g&eben in 't Jfranjs/ Charles,
ban bocO booj getooonte/enHantf-torj'
fe/aljSi ootSt booi be hcDttcOept ban upt«
fpiaecS/toiert öp mpelï Karei genaemt^
3tlbujsgeeft 8P3ön beginfeïgöenomen
inbitbaïbfr tranen / ban bie oubeen
Deerd0cfee gcOacöten van Mander, enbe
vander Beke. iBaer alfo men tn i^iaen*
beren be b))-naembati beiS |Boeber$
fpbe niet en reecËent: falic6 u ban
©aberïöfSe oire meerbcr aentoöfingöe
boett/ bielcëec oubtgepbt / en ebeigepbt
blijcfettipteen feSecout rcDiiftinpar*
Qfuement / in 't Cf oo(!er ten «épcfibou*
te tot 2&iuggge / bat in't Hatpn aibiDi
ïitpbt:

Reverendus in CHriflo Waltherus van
Mander Epifcopus EccleiMB Tornaccnlis
queftionem inter fratres &Sororesdiv®
Trudonis habitantis ad magnum pontem-
lapidiuitt via Ooftcampiana , vulgo be
groote ^eenb}tt0gge / compofuit tana
ad mobUia qu^ immobilia bona ^ una

cum

-ocr page 21-

KAREL van MANDER.

cam Abbate dulds vallis,vulgo ^ueten*
Oaele/ & Fratres inabbatianunc quer-
cuum vulgo tenCetOoute BrugaTranf-
pofuit juffu & petitione Theodorid Elfa-
tij Gomitis Flandriat. Anno Domini
M. CC.XLVIII. McnfeAugufto.

^e Cettoaerbigiie in CDiifio Guai-
tier van Mander, 25iffcDop Der Ifecccöe
ban ©oojnicfe / öecft ijcrö^ecD oDe-
maerfet tuflfcöen öe j^ioeHeriS enbe
(Hr0 Dan $*^rupen/notment)e aen öe
poote ^teen-fijuöflDe op ben <Φο|ϊ-
Samperfcgen toed) gDemeeneltjch gö^"
noemt be gcoote^teen&iuggge/fo toel
belansenbe be roedpcl&e elis be onroer^
lifche goebecen/met ben Mbt ban ^ue^
tenbaele / enbe geeft ben bjoeberiS tnbe
Hbbpe gl&efept ten «eecj^oute tot 252ug«
gfieobetgDefet/ opöet beöel enbebe»
geecte ban Theodoricus Eflatius, d^jabe
ban laiaenbetm 3n 't 3aet ens tee·-
ten le, €C § % 3 % 31nbe
^ogfïmaent«

befen teggenbioo}ttgge3!aere
Snno 1617. tnbe maent ban Kugufio
ïefHeben/5pnber betloopen 3 ^S'.iaeren/
batbien Waltheriusvan Mander,
ίφορ tnbe Stertl^e tot ΐ^οο|ηκ6 biajg*
J&otDiffec gfietoeefïeenen Gualtier van
Mander,ben ^one banGlaude,2&ioeber
ban M* lan vain Mander^ fitbbec/ #ut-
<0ioot-l0aber ban onfe boojfs. Karei,

babel02Oubie-lgercBetot2&iug'
g|^e/bte om 3pne geleectgept/ enbe bieU
^je&entSept ^mbaffabeuc i0 gefonben
banben ($2abe Philips ben goeben/ met
ben τ&ίί^φρ ban certoaenen/ om j^et
ÖutoelÉlffete fluptentnffcDen Hendrick
i&itnfcban i^aUesi in engftelanbt / en
be Ql^ocj^tet ban lohannes Borgundio,
toaer afijp0ïooteï0c]c begtfttoajsban
bibooinoembf <©?abe» Sijstnbebooi»
fcS^be lajoubie 3betc6e nocg tt <6^af-
fcD^ift op een metalen farifi te fien baer
ÖP onbct begraben ïf pt.

3|n bjeïcfee 3teetcBe fip berfcgepben
btngöenöeeft ïjefp?ofeenban spnegoc»'
beren / onber anbere een gouben-Iafien
feafupffeï/bte fo fionpitfi/ aljS rijrfeelgcB

al^ ooc&metget tuapen

Van Mander, get bjeltB ecbjitte

met opggtgeben bleugOelen tn een
fbjart belDt/fttJcmmenbe op öet bwtec
meteen goudenferoon aen benftaljs/
bie een banbe <5;abe ban f^laenberen/
naemeirjcfe Philippus begoebe bereert
Öeeft bte banbe Manders, ombatfp't
i^aberlanbt ter oojlocg goeben bienft
göebaen Dabben/ tcgöenbe êcöotten
en<etigeïftöen. ^itüjapenmetspneit
^elm/ ttiiüber en anber quartieren tu m
l^laenberlanöt op beel pïartfen tefim
gOetoeeH/ göglijcb al0 't nocö te beficB*
ttgentsc opeenen blaubjenfarcB-fleen
bte baerlepbt mtbben inbe Uttt^ttt
IBeuIenbe^e/ en oocië gegoten op be
6Ioe6enbtebaer]^angenop be fpi^cge
googgen tooien.^tt iiS ban een beteti^
of teerden ban be boojluegttcgepbt ban
bess Manders afcoomRe bie fo êenneljï^
10/bat ic6 niet noobttg acgt baer pet
meer af te bergalen: €n bjaerigcl^ foub
tc6 gier ooel^ flellen get ontalMtal
ber geïbeïptfee en geeiïpcüe mannen/
ben boó ber beutgbeltt^e en gobbjurg^
tige b^oiitoen/bie get Manderfche gge#
flacgt geeft boo;tgeb|argt t metfampt
ben recgtbeerbigrn lof ban gare b^ome
baben/ groote bietifïen bie fp gen ^jin-
ten en Ï^aberlanbe beUiefen gebben:
IBitfgaberiS / toat beufgben fp begaen/
toat (ïaten fp befeten / en toat toaerbit-
gepben fp gegabt gebben / en toaerbitS
ggemaecEt 5Pn j get foube een geeï bic6
en groot boecfe/ mpte ïaliicgteffg^p*
ben / en w teïefen ballen, ^aerom laet
gaer in gaere toaetben / en &eer tot
mpnbfClotenbefïerfe:

Karei getoonnen inbe l^arocgie ban
Meulenbeecke, aljS pfcpt ijS / ben t\mt*
ben 3one en Ëinbt l@o?berjE( / bie
Bem met gaer epgcn bojfïen gefooggt/
enopggeboebetgabbe/ nefFen0 $pnen
oubtfien bjoeber Cornelis grnaemt/bat
een foetfacgtfinnicg/ en toeeflqcB fiinbt
toais/feer toilïicg en gebienfïicg / be fa^
δΙ beis gupfgonbenjs neerfiicg betratg*
tenbe. IBaer Karei ban een googger en
lebenbtger geeft geb|ebé / ontgielt gem
ban alle nebetige bingen / ging in toac*
fiergept ban ber(ianbt / in fnelgeptban
begrip/in felucftticgrptban boertergen
en anbere aerbigge boojfïeïltnggen 3pn
R ij ipt-gcf

-ocr page 22-

Het leven van

Ipbt-e^enooten t»m te bdbtm ^e na*
tuec Itct tan aenbegtn arn Oeni blpci^en
tatfp petfontierigmetDem Hoojgeno"
roenöaööe. ï©ant(foo Fiutarchusfept)
tic 6tntiicen bte Dare bintfc[}e orffentn*
Q^e bcrIatenbe/(ttD begj^etoen tot ccntge
mnftigDec binggen al01}aete Stieten
teccpfft^en/bie oDeben ccntcg boo|-be^
buptfe ban sroct soet in toecomen<
bctpben/ fnbaecineenmcrfröspnbci
jgag^en t)cbben fa1/al0 DP
ïen fal jijn / bat ftet öp al ban berre/ cn
fP2ecc6t/en boet baei af b|biij0 tian 3pn
litntf^ebeenenaf* a^colisaicbegeef
beiS menfcDf ijS tt onbe{luptc!nc& btogv
fpopcnbaert öacr feibcn / 4&obi ööecf
ooc&tn mat bat fp ggegoten tjE( / fn &an
niet berbo^eljen blpben/eben en alleeiije
Sel{|c6 be b?cucgt-ma]^enbe t»0n/öotfi
til lebenbige baten fo ntet bergolen üan
SeÖeuben vuerbcn/of fp msib Öaer fcïb?
nut biolitfeeoeutiijeii/ fstte fotte Sla^
perptjesc/tii anbere b;oiii£ijênt}(0/aifoo
boet/cn becb be sDeefl in mift gebGC2en
fiDilbir/baant Bed iona ;pnbe/eljs ^png
i^abers ïDienit-impijenss be U)anbcn
lebben ööetoit/ gactöptetöctcft / en
tnaecBt baer cp met Bool/ wet toot/of
gceïe aerbe/ bie fjpïic&tfi / en bef! te be^
Seinen to)i|ï/ bi gOelDffeenifTé banljare
boere-bjpersï/eft minnaeris/b ei met eé
fcOebe ïangbe gibocDaeibe neug/en ben
mbtv met een groots bultop fpn fcgou'
ber/en ban t en upl cii fttf enbe/ flimme
beenen/ en öi'oote (ioitipboeicn/ fcfetj'
benbe baer bp Dutnie iiainfn / bjaesom
bJiBepfjeriS t ifttoei tebieben ^nnbc/
felaccijber 13gn «©uberjs / ban Kardtjea
SiJiJl batinct ftn fiJucf)iieU3el effen te
maeffeen. iEenjiinbebJtntft feerfiart
bjiefcnbi/ op eenm mo^genfionbtbooj
bctfbnnenop-garcS/ beiöcfbc Öpeen
ban 5ρπ0 ©aber0 ïDienfï-finecDten een
iUcbcSen te bicbtcn ban een l^^flet
iiieötni een fcDcttiperfiept gebaen i^ab-
bc/inet bien bebingev fo Dp 5pne blöote
tfli-ge baiï tegen een uftr bat aenbe boj·
ne put tDOjS/fó langg foube Douben/ tot
bat Karelkenten Pater nofter, enbe Ave
Μ aria fóube iefï;n/taaer tot ben flecötett
|i?ergreeticö tijasi/oin bat gp boo? eensf
anbetis mif bjnptEtt feunft/ en feöanbe/
Hstflribtoa jmrMebbg banbfb^ftitp
gept ^m beta)tfett,INt^0 mt/Kawkjc
{aj3/ onbertufrc^en berb^oo^betongd
een 't pfec/baec (lont ben bloet lia(!/fion
5een nocg toeer / 3gn tongj^e naec Dem
tret&enbe/feDieeuuDbe/en &reet ban
groote ppn/ tf leHt rucbte gpfe batr af/
banbP Iteter een groote iapbel0 aen^

gljen UiajS* j^otD recète ipeen;$ an een
fonberfingbe b|olIt^ept. 't ($efcDtebe
batbe buer-ëinberen (bte om^gn ftüu*
bolltcgeben/gaeten ntet ]^emfpeelbe)bp
ben anberen baaeren / battec een onbee
ben goop m^/ tuiend H^oeber b)a0 Η
IQ^ebub] D^oubie/bie be|«n Daeten foon
een nteutuenbaitte lange ftarfepen
babbe laten niai^en/en 0em öten felfben
bac^ecrp «engSebaen gabbe / baer öp
buis jrnt / en mop iöiibc / fit0 feïben ïiet
an Kareitjefwn/öic Dc felfbc 3eer piecjs/
en alfco 't boen inöe^arfe/ en feriecfte
tgbtbaajs/iïesonüpbe giongentuóStg
mafeen / bat be ^npber ben rorfe öabbe
tietoöeeten te boeiüen/ banfo bp ïKtlbe
ilal ijouben/en (liiie (laen / 0p foube bat
félbc toeïboen/ η toekB ben flecöten ful
toeïief/Karei iretfet te ük refe/bjucfet öet
fag upt be firiecSen/ maerBte rontfoni*
mc tü}ee boojben/en t«c fpben frape fea»
peUe/booj / cn aeijter op ïjet löf/ enbr
moubjcn niet berfupmenbe / bc jongfje
bïi^ berguïöt / en toegbemaecBt 5Pnbe/
iietficf) buncfeen bat ip nu toeltebegen
Ëoiirigcii uptglieflreiientoaii/ tuelcBe
bertoaentijepbt öem toelquaiijcb foube
bekomen ijebben/ ten laaere bat onfe
fcDilberiö boo?ftc^epbtbat met een aerf
biciiept boojgefeonien ftabbe: te toeten
fo f)aefi aïsSbeiBocberbtt boojtfielfou'
öiften/ bat boo?feecScr be toat
booj^^jöH billen fou geEregen öebben/te
eetber om biefajiHe / bat be Songftenjs
boen ïange fónber bioecfeUepen/föobe*
ïoafben bpioofien ren beelferiecfeente
gijeben/foo fip ftem toet op jgn afDter»
fi€ totlbe laten fcgtlberen/ epnbelingna
beeïmrpgj^eren/enbelbbeii/toaïibp te
bjeben. Kaïeitjc nam toeberom 'tfa jiba
fettecBen/en Jleïben begiongenmetben
biboten bilfennabe ^&onne/optat^gn

^cSiibeiji» teeetbe® fioube bioaen^ilp

-ocr page 23-

KAREL van MANDER.

eaettoe entvdttBt b^ecoi? een lelijtg
erpnfenttiuptidsibatfeuis/ tat öjoocö
gpnbe/ gaf KareUjeloosje öe feclooföc
fcriecben / tn Dp toelbetblpttt t'tjupf'
toeert bp jgn ^oeber to*

nenbe Doe geetlijcg bat |)ρ bercterbt
luajs. 3|ft l^joutje bit fienöc / betftmrt
Öaer/en netitit bóo?t ré rocbe om i ©of-
je te eftffelf η /ïtföt op De flipiJen» !©it
ïtIiif6öupbel0bacaö«3S fienbe/ Kêlsp
be roep UPt Daer fianot / en ijatr feiten
in onttiacgt neöetbalien/roepmbe: Och
Sinte Marren! Patroon van Meulebeecke,
ftaet my by I onber tuficöen öo^j 't gÖe«
ruf^t iffer b'een en b*anber bpQÖefeOi
incn/toaei; booj loosje b?p raec&ten/be
fflïte beter berfiaen/ en KartU i^abcr be
feïariitc cDeDaen 5Pnbe / toiert ombe
Êluiöt fiEfr grIacDgein Karei tonji ciibet
tof ifcenBe/bebjeef biel göf efitgbe cn be?
ïaeOeelïjclic booifctijcn / niet berfupi
menbe eenigöe bcelör 6f ng/ en oebirfjt'
je0/feootien in 't Oonbsri te ttiafeen/tn '^t
fcDool op ;pn iiff)?Öf-yapttv' / ni ί

en bïoei-bjienben/ ftenbf ben ^cngiien
begaeftmct een aErbigbC/en luiniif*
ïijifec gbeefi/ïjebbrn Ijtm met jpn bjoCi
brr Cornelis tot Ciftclt / in ren Hatpm
ffÖe bfllrctbatrDP =innGra

maticaenbe sintax us i:erbe/ en iïabbe al
fpiirjeiijs göebojbftt/ ( b^ncffenjs jph
bictiten/en iraelen/bai flp torïj niet latê
Êonbe) ban fp öJivbe cm ecnioile oojfai
δίπ böer ban gijfnomf η / en bffielbt ts

fisi' / alüjaer Fran90isvan Mander fjun
eom·/ baer tooonacijtiiö / öeicpfic&i:
cp bunBabbe / j^fer toooivbe fp eenrgije;
3afrcn/tn toeWie tijbf Karelt je ntct tra |
liet ie tefeenen/noci) te rpmen/islfo 't jrin
l^a titer epgben/ en göeitjrBfo?mici)(t
U)a0 / bit be l^aber / en ben <©om aen^
merc6enbe/bonben raetfaem öem bp ré
frap<&ebiïbet-mee(!er tebejïcbsn/
bat öp be confï bolcomenber inotïjtbf
Êomen/gemetcfet 3Pn ftnlöcfeReprbaer
fbofetrtoeegeneg^entoa^/^nbeHrllen
Öem bp eenen Lucas de Heere, bie een
frap fpttfinnitb feöilber/en l&oeet toaiö/
baer Kareitjen boo? be bjepntfö tpbt bie
fjpbPÖemtoaiS/Ujelql^ebo^bertbabbe/
ffl toel in't rpmen ftljSmtrtBilbiren/baii
tuaeroni bat bei^aber gent Iran bart
genomen üeeft tfi ttogfelaegticD^ ^eei:
na bsfrelbê DP Oem boo^ be tüieebi rep<'
fe bp sdn tuieebe / en lede meefier / tot
ISoitrocèbp een confüci) ^c8ï!öet/ge«'
naemt Peter vjerick, al toacc Karei UjaC
meer aïiS een jaer bpbjoonbe/te toietens
in't giaer enbeóp.ujattpbtte
^ojtrijrlt/en le aBoojnife/toant vierick
ban b'eene iètabt in b'anber mefter
üJocnbertrotfe/aliS Karei in spnïeben
in t ^cöiïber-boecfi bcröaelt, ©aer na
gtiam onfe ^cgilber / en #oeet bieber^
om in 5rjniS S^aöerjS 0upiS/en üjoningg/
bat langde bp be I^-rcbe te |BeuIebe6$
gefraen öabbe/alüjaer Dp öem meer tos
biii)ien/en befcij?öben/ aljs tot fcöiïberf
bfgaf, l^piielöe befonbeie fpelenban
rtnne/al0 eene ban Noah,boe öp be nrt^
6e boiiöe/be met.fcOen tot beiteeringen
pjebieliten bantoe ^ontbloet/ban't ber<'
gabf ren ber bieren/ fiet ingaen ter SIri'
ite/Jjet upt-fenbe ber ®»pbe/ en be iSa*
be /nacrtu«gaen«©oöt <8fferSenbe

ομ be luanfien/ en tocgfien: tï^e oubcr0; bocnbe/alleiifeer bebalücD /enaerbitft

<6ent/bp een ƒ rantopfcbf ^ciicolmef'; te menirfiteüjaren gefeomenupt be om<

toe GÖeiTiaecfet/ metbeei perfoonagien*
ï^n ijab op een groot fepl-boeefe gefe^lilo
bert beel Doobe licljamen ban menfcgeti
enbt beeden/bipbenbtiti'ttoater/ bat
oucr Dft toonce! gettoefel ü)iert/en met
ftatu-powpen ober een ftupjs 05 Det to:»
ïier I gebjaebt/albjaer aliölffeenftijarett
bjatfr biel/aliö oftfiarefegeregent lïab*
bs / tnbirt boegben bat beetbanbe om*
tnefïacnbersi/en aenftcnber33)biein gro*

mclfgoöenbe ^tcben / en ï^o?iien/om
btt fpel tc ften)berre te ruggeluaertiS be*
btuongöen irarsn te bji^cBen/Oaer bcf-
bionberenbe batoatr bit bjater raoeöte
feomen/en beeï oitbe Iteben toeenbentipt
mebelpben ber booben/en bjaren tnbec
ftelen belueegöt met bc bangtcfiept ber
libenbeitoant get ftljeen batie^refe op
0et toater bj eef/fó beöenbicö Babbe Ka-
rel bit bebocbt/ enbetoegenifi/baet 8P
langen tpt mebe befieïj üjajS/ Ujaer ober
3Pn 25?oeber Comelis geen goet gcnoe^.
^jerrbabbe/en öab lieöer gebiiït bat
Öem tnbe IpntoaetneeringbbeSalpicD
tojate gbeüjeell/ban boen aïiS be
fieren begon te naerberen / bjtll Op 50«
bioebec fftte begiiaté/bat Cojneiis alieis
R 'lij bat

-ocr page 24-

Het leven van

batl^emijattoobe Ιυβιίί tenfpelefelber
begofltcfide/ tDaeiU)^ t>e moebei: fepüe/
flÖP m fottct aH Karei, toant Bidt Qijp
u gmt in u iioffetDpen fouDetinet
bunnen «ptrngten. Ilpfieltie ooclè öer
lepe fotte-blupten ban eenigge boerten
tanbe boeten beDieben/ oocfe fommtge
^afel-fpelen/ aefetipnen/enbc fLtebe^
feenjS/ fo in't sgeeftelgtft al$i tn't bjoebe
in't fotte/ ofte in't minne/toant Dp upt
alle jgoe^en tn laiaenberen ban aeben^
rgtfe-feameKn feacrten bequain / en
ftcrecD om ^^tj^t te btcljten/ W ^ab feec
UeelCmnebjercj; eer-ïjiprengöebjoni
tien. lïp maecBte onbet anber Spelen/
fiet fpel ban Nabugodonofor, jjoe Die
»iacötifle|&jinjs«pt3pn J^oning-rgcS
toerdooten Ujert/en teu totlbernifie met
2ie onrebelgtl^e bieren gop enbegra<s
at / tot bat Dp b^el befabtcpt en toei ϋρ
5<nne 5pnbe / bjebecomme in 3pn rijciie
selielt toert. een anbeiv |&οε Da^
vid be 3fóom'ngi)iöc6e|&ioyö«et5pnfn
taiel-topfenfone Saiomon in'trtjcfeeiie^
tjefïicgbe / en gem be patroonen tot tie
opboubn'ngebe^ cempelssgaf. Botij

tin Salomons OOJbeeï. l^an Hieram,
tianbe -fconingiiinne ban saba,btecm
Salomons toöfll^t te Doojen/ en om 3P'
ne groote flrerïtjrSDept teften gefeomé
luajj/ enbe fo boojtii/fioe öp epnbeltng
boo; be ti^eembe l^^oubien f)emmet
SSfgoberge befonbtcDbe / bat ooc^ te
Meulenbeke ομ ben ^tnrfterbagD bjel
met bpfticD perfoonen / met Bfóemelen
fnanbergebiertecterlgtFi en BeerlpcS
uptgöeboert en göefpccit toerbt/en f)ct
igrooneeltoassjferaerbitö en feonliicft
toegöemaecfet/ baer Adam van Mander
3pn iongrifte ij^oer / ben Iteoning saio-
mon fpeelbe / een roUc ban een fonbec
linge groote: toaer toe mee(ï alle Bunne
bloet-bjienben upt <6ent/ 25?uggöe/
Cojtrgtfee / ^Cubenaerbe / en anbere
plaetfen met groote menicgte ban be
naeiï gelegen »©o?i>engecomen»Baren
om bie te aenffDoutoen-JlDaer booj bat
Karei obcr al beüent toert/en frPberbe
CeUïipIen binnen^ tpt^ Uiat boo; b'een
ofte ben anberen / oocfe om in 3fecrcBen
fn in öupfen te fetten en op te bangöen.
^otB öab θρ een 25?upt € Wt/ en een

fotte-feïuptgöemaef&ttegöen 5Pn
llcriS25iupiofi. ^otD öabbe Öpttoee
rpeIengergmtboo| bati)P3pn iEoom*
fcöe cepfe aennam / te toeten 'teen toatf
banben 23elte 25abel / en 't^nber toajs
banbe togfBepbt en be btoaefDepbt/ bie
terujpie öP in^talien toass/ijeteen ban
Daniël, tot CDTelt/en ö'anbectotlBeu·
lebeet&e gefpeelt en bertoont tjes.U^ant
in't 3laer i ƒ74. Beefc Kard ban ©aber
enbelBoeberberlofgel^reggen om na
0omen te gaen / j^p maecgte boo} 3pn
bertretó eenfcBepb-Iiebefeen/ö? fereerö
repf-feieeberen/ en geïbtinbe beurjei/ en
tuerbttot<i5entbp5pn<8om Francoys
van Mander gefiiett/ en bebolen/op bat
Öem bie banbe repfe fottbe onberrecDren
obermitjs öp be felbe gcbaen öabbe. SII·
bUiS oan nam Karei be rcpg acn/ in't ge»
feïfcöap ban eenigeiongfje ebei-Iiebcn/
bie i)p op De toec^moft berlaien/ ober^
bermitgi bat Dun ongeïegé toass na Dem
te toarDten/ alfo Bp infommfgDe fleoen
be hmfl en be meefïeris ging berfoefeé
eenigé tpt/geraeti^temetgoebe gefont'
Dept te fioomin / alfo Dpfeïfiö ban 3pn
repfe gDefiftjeben Beeft/ topfen top ben
j^imtiQf.giertgen ILefcr baer aen. ï|p
beeftfomtoplen ban baer aen 3pn ou^^
bcrjs gefcöjEben/ toefenbe baer in't iaer
i^7jbatBetSubiIegeBouben toiert/
baerBpbeeïbicembicDepbenfacB/ ÖP

toas baer ober be bjie iaeren / bp b'een
en b'anber ?pn Bun(ï oeffenenbe/ boo|
eerft ί^ttft Karei tecerni / een (iebefien
in 3|talien/ boo? een <6raef gBemaecfet
eenige groote (luc6en/5pnbe be gefc&ie*
benifTe ban be moojt ban #arü0/ baer
ben^bmiraeluptbe benfler getoo^pê
toert, i^p Babbe tot een gefel / genaemt
St- Cafpar uyt Puglia, Difdpelban laco-
mo de Gratifco. Karei ijidt f)tm altpbt

tn't gOefdfcBap banben 3|taïiaen/ma'
Benöe grooteffen/ baer infeertoeïei>
baren 5pnbe/ Beeft Bp boo| berfcBepbe
Carbinaien in iprefco gBeftÖilbertbeel
ÜantfcBappen.'Sre 0omen berfireegg
Bp be bipicBf Pt om 'trappter te blagen
b^penbjanc&boojbienbe |0au0 Bem
bat betoiüifBt Bab.3!n't gefeifcBap ba
spranger öjoegen Baer be fcBübers foa
toel / bat fp altptjs geit op be bant^ \tQo
gen Babbe. i|p Beeftbe boo|(!e getoeefi
bie te aomen De grotten toebetomme

gBeUonben

-ocr page 25-

KAREL van MANDER.

gebonbé^eeft/iieel cntier be aerbe con^»
terfeptentic/ nlji ooffebeelaiiDerefein*
gen/ mcefl alk be antiquitepten / flup^
telïjtfeaUc^ luat men Uoo? öiecint U»
bencl^enftan.

Sint 3iacr 1577. toeöeromme «»t
31talie feommbcte 25afel / inaetfitcn
baet: op be begraef-pIaetjEi /g^enaemt
Gods-Acker. eentöbeOucfeenjpnbcbe
iJÏHcBtingöe ban lacob, (biebe ^m
Spranger gefienHebbente/fepbc fonbti:#
ttngöe frapte jpne) ttoclï baer naetf
l©eenf tn <8c|lcn-VBffe/om met Spran-
gcr te maficn bc arrfee <®rtump8acl'te^
BÖen0 be tnfeonifïe bejs ïfóepfcrjs Rudol-
phus j btesecröcrftcripcïi/ cn cieriijcB
toaren/mct ban ben frapcn bcelt-
goutoec Hans Monde, biebe 25ceïbcn
bootfcerben. Karei na Dupjs/na oufceiii/
tn 't laaberlanbtberlangljenbe/totlben
bact niet bcrtocben/ tnaer anbcrjs bacc
ÖÖctoiffcïDcfe inbc0 a^epferjS bicnfi ge*
Weben : narrDupiS feeerenbeiwt becï
tcfecningDen/foo te ilomen/ aljs clöerjS/
nae beel Iclioone btngDen göebacn / aljs
berfjaclt j^u Öp Dct tDojp/ εη ^üniS
laabcrg toooningöen btgon tt nafecn /
toierbt be tpbingDe aen 3Pne «©ubcriS
Oib?atDt/5Pn ©ibeber Adam.be bienfï»
fencfl)ii/5ön ÊctDo?ifpn-maetii/en an^
nnbcre pjocfttanen / 5gn &em een JïucB
lucegöjs tegöen gDrioopen / cn Rebben
flfm met gcoote blpfcdap tot aen
birfelfcöapt / l^abet/ en iBoeber jjua^
men Dcmb|fenbeltjcli/en [iartelsr& om
i]clfen* ^m nae al0 fjp fiem met be
ïjjienben een toiji tptii bermaccBt Ijab^
be / begon Dp Öem aen 'tfcDilberen te
bpgöeben/en maicfite booj eerfï een a-
dam en Eva,gantj3 naecfitflaenbeaen
ben25oom banbe b^t^t br;^ toerend

aen
bee:
Wieg;

'ienbe/

gèebieiten/ foo biec-boetig&e/aïig
jBenbe/ meteen berftSietenba^
ter-upt/baec btelfcDoone rebieren ftfte-
nen te (!roomen/men fatj^ger beel Iuf!i«
Sgeboomen/ bee! groene 6rupben/ en
aengenaemeMeemS op be boo^gront/
filles: met een uptgfienomen toel^anbt/
bat in oïp-btrtoe. j^otö pilberbe ÖP
ten onbergant& be0 bieteibtjES met l^et
tuater/baetfaiSmtn aï^ of be δε^
gon te bïotten/ be ttgDen pioifelotB/eii
fïarr firïöcïi neber te fïojten/be beliepen
bol te bjcrben/ be menfcöen / en be bee*
(ié müt bebeEföcc foicDbuïbicÖept/ Beu'
beien / en Doogl^e Ooorgten tefoec^en/
jBoebcr-naecSt op be boomen U felau·
teren/en be bange jBosber^ I)un &Iepne
feinberen fiartelijcfe tnben armen ball
iioubenbc/benaer(lige/en beeftge man*
nen/l&aer ί^ρηίυεη/εη Binberéoptceci»
öenaïleö metbecbarfbeïpefetr ait]c(ïicf
öept/eentgöe be boot-beruttje aïguefet/
fccr beerlïjrii be Danben toiongöen.
fSnbere upt bertbJöfelbec bjan-^oope
't öapie upt ben öoofbe rutfienbe,
cn basrfatOmen ecnigöe tippen ban bc
beibjoncfien bergO^n/en toppen ban
-^To^miis / ban ötipfen / banboomeit
bobcti 'ibjater upriipl^é/toattei: b?oocö
biaiö/bJaiS met menirï^fe ban menfcöen
cn bccflcn befet/aUeö feet epgentïijffe en

j in befe albecgrooifie noobtte toerc&e
I ilelöen. ^ommigiieacöferuptfienbe/
i bften op öacr tanben/ boo? befcjliiefte^
i löcfei)ept|a'ttfgentooü|bitÖ enonupf
ïiomeïijtfeboobdptB gebaer/Öetbjeïcfe
fonbermebelpbenntetgeften en Sonbe
bjerben / fuïcy batiec beeï arme fletöte
ïieben ban get bojp bat fienbe/ baer be^
Uieegelrjffi om toeenbe/ bit en bat anbe-
re (iuffi toert ban ben feunjï-berftanbi^
göen feer göepjefen.i^otD maecfeten ÖP
een CpitBapBie boo? Fran^ois vander
Mandere,bie naer' t öof banbe 3Konins'
ïgcfee IBajefiept ban ^pangten beroj^
bent toaö/om Igf-toacDt neffenjj be an*
bere «ebelïieben te 5tjn/maer f!ojf/en ijS
begraben te ILonben tn <engelenbt/op
een panneel met oïpberuto fcDtlberbe
iip beeï feonfiige omme-bjercBen / baec
ïtcbe naerBte^ngl^Itjen^cp^ootjS'
Öoofben / en anber gftebeenten fateti
met bjanbenbe toojtfen nebertoaertjSi
Öoiitoenbe / |ler bebjoeft / en tojeemoe*
bitö feöeenen te Brpten / natituurlijcfe
aï0of be faïintfienbe traentjeigbaIfaer
boïIeroofe-toange^eiS afbtggeïbe. ^e
toapeniS vander Mandere ffbtlberbcn ftp
baer boben op/en fipTjtngb be Quartiie»
ren baer aen toeberfpben aen / enbin*
nen in t bati mae^ten Hp

-ocr page 26-

Het leven van

1 ittijttïpföteööiin CDitttifë i met een
Scoote öberimtuudgcbe ^laetOepe/üen
^eece oitifcötjncnDe / δηδε macijieiis
feec berbaef?/ ti'een met gft nenftrgt nu
iiecbiaertsi gebosen/en ben anöet üoo;
befe fc^ittereiiDe ^elDecDept Dein beöec^
&ent>e/ en eemg^eDe Uoeten gDeltcDt
Öeïïbenbe «pt erooterbjeefe/ omfoo 't
frOeen te bltcben. dSn baet onüer tn een
graflacg eenboobt-seraemte ban een
gantfrg afgfjeteect ItcDaem. €n befe
fran^ois RaDbe feïfjs baercp een grap
fc0)tft gptnaecbt/ bit U]a0 aUrjsfeec
fiunfiicD oDebaen /otn inbe i^etc&e tot
een pjoncfe/ en tot gftebacÖteniiTe op te
Öanflijen bpbe begraeffentjTe ban Fran-
soisj^aber s. m. jbaer metbcberoer^
ten be0 lant^/cn met bc ifeerchbiffeinge
Spn be felbe )luc6en berb^cmt/ en bet''
ïniplictt göeüaoiben / met noc& anbrre
bingenbie Karei bergabettOabbe, Ka-
rel tn jgn ©aberg Öupss beel Icfenbe/ m
fcD^Dbenbe/ enfombjulsnbjat fcDtlbe*
tenbe om ^öniufï ι gingö tn eenfgöe
g^oipe upt te ts jpen om te öoutoeïijc&é/
onbettnffcfien fiomen be Jöaleüontf n^
ff 8e toaïcn öer ^t ebrfeen inneuien/bcr*
iiflïben quamen be oiiimeUg^cnbe boe*
een tnbe biapen/bte ban cDtelt/bie ban

ftöeent bat i)tt platte ILantte» bcrnie
lingD/f" ten lieberbeobergiiegijeben
lüae / obermttji fp aen bjsbetfpben ban
't ütrtjiMboïra ferr belaft/ en bcr ober^
ïafl bjaren/booj bien fp öaer met geüjeit
upt teerenöe/ not D ijaer gijclbt en anbe^
rebingöen aftrot|len:i^tetoïier ficbtjf
Kareis ouber0 Daer befte itibjecïen/fiupf·
raeten / en goeöeren g^cpacfit / en nscr
25i«ggÖe/Én StOjirijcBe gcflEépt/m iit>
ijom/ten !rften een ö^ri^enb Irgcr
Hjoiiben / ban tn b'eeu/ m ban tn b anóct
^tabt/&a?r met be bïufftt beildpenbe.
3nbffe raiernr'e5ÖBbcybicDte Karei ren
ïiebefeen/baer in btrijalenbe banbe ber^
ïaeteti mtflroolïicliiepbtbér bïuii)tigÖe
5©ocDtetcn :enöe|öet begint:

Noch weet ickeencj
Aerdigher geene.
En die is bleven t'hiiys, &c.
S©efenbc een i^oc^terlieii ban iameïtjCi
feefdjconii cpt/en ban iiïeenen af^oem-
(ïc/out onirent acijticn 3ören/betoe!i#
fee ÖP troube tn befe enïufligöe tpbt/ en
h^ïi aen Ijaec een longiie foon / bten gip
nae gijn i^aber/ Comelis bebe noemen/
met biien t)p gem bebtoonggen boo} be
noot/ban feoitvgcite niofi berften / om
batöetmrntDfboIffebat boo^be dabt
ï[^oo|ntcit glicleg^ten Habbe/ obec be
%ptinbe CafTelrne ban ^o^trpcfee iiae
't2&iugöfcöe Ijun berfpjepenbe /
guam baer een tegtment )Balen/onber
't belepbt ban Montcgni, enoe een tegi*
mentiioocöbuptfcöent'sfffsöem leg^
gfje/bie bc Hant-ltcbcn gcoote obeilafï
beöen. iBibbelertpöt foo quam Karei
eciiss t'öupsi/ cm met biagljeng naec
^o|tnjtÉte te boeren't graen en anbetgt
bat notO tn 5pn l^aber^ gebleben
toa^/enfoogp rU}eeoftebitea}ag{|cn$
gOeïabcn öabbs / enbc ojj be toeci) gua^
Igtg een boorl}~fci)ooc banbr ]&erc&e
fpiibe/biclen Det legtment Haaien onbec
't beïept ban Montegni opben ïBiit l^o*
ningeti abont / c^ ben noen tn 't
en {lebben befenfpaerpotgebioiten/ en
alleis gOerooft biat fp baec bonben / get
nianbolffe feer flaenbe / en quetfenbe/be
l^ioumé/en jljnecijbibjert beélfcöan-
belöfBÖepbtiS aengöebaen / Kare s m*

giieleg^en Ijabbc / tatert be befeenjs en
Jafeensi / en 't bcbt / onber 50ti ïöf ban
baen gijerccfet. Adam ^m B?oeber out
ontrent 18. Siaeren / fienbebattn^ijn
©aserjsftipjs biiis cp een fmpté / eti (!aê
acngtngö/ ï)abbe frglöenst een rappier
berboigöen/bat Brpg0Enbe/en alfoo
toeï toafe feonöe fp^tMen / bermenggbe
fjp ftem onber be 3lo!igrg/en %at^tpm
met ren bloot rappter/en een fapïtjen tn
be ösïU&ciJbenbc/ ciöp baer mebe
op/ Stfteti / en buifeiten / trcfooien aen
ίϊΜίδεη Ëappenbe/ fereeci) ftpfoobeel
biiptjS/en bagasie/ meer al^ fip blagen
feoft. ^p trocfe fdf0 aen spn epgen moe*
ber om göeibt te ijebbfn/ ftaet b?iegen'
be te t«oo?ben (bocö fp berftonben ben
anbec bjel) toant bebipl ïjp §aer aenta.·
ftcn/fo toais fp ba fiet anber boebe-jacgt
bjp. 3n bit rumoer taiÊCt Carel met
bjagfietus göegtepenban cenigöc
Smalen bie getti ootg naccKt ont&Ieben/

IlSetiïebeecüe/ en anbere 3B>ojpen/ bjeï bersS Dupii oocfe gantfcfj geïebtcBt/ ben
bsfbupfent man bp een. ©tin bté tpt af ι armen oube jlBsn bie ïangö fiecBeïijtS

-ocr page 27-

KAREL van MANDER.

«lion ^fcBooti/ en ttioptje^ met gaer
Ite^taeten / ten jgulp l^eiti met / fp bebe
Sem tD^etiel^ egfeoo^t mntm /
fnbe-pbecDe j^ecmeteUer beftc^epDt
om aen el boom op te gangen/ten
fp ^Daer met ggeltt befaiitcgbe.<^er'
lugl bat bit ggeftiiacd / i^omt baeceen
Stalmenjsi l^aert-auptet: geceben / bte
btt fpel een Uigl met goebe oogjgen aen^
{αφ: c^rei (^jacg j^em een inbe 3|talt'
acnfcöc fpjaetfe / be bieembeïingö bec-
tuonberbe Dem/ maeü befe boere sgn
tael mocj^t gOeleert ]^ebben/ï)p b^aerD'
ben 't gem: i)et anttuoojt isais tn ^ta^
ïien/maetmeefl te ftomen/ ben ^uptec
b^aec&be biat gp baec ggebaen gabbe j

öOefcljil&ertfpiacfeCarel: q^en Stalt»»
aengem flercË tnspn gMtc&tftenbe/
toert öemfeennenbe / ÖP5pn3feo|teiaii
ban leer ggetrocEen / en onber be Wa»
(en (batmaer boet-gangiier^toaeren)
ggeflagften /feggl^enbefiucjt: boetOem
be ftrop af / en laet mp mpn bitent ïoji/
en ggeeftDem 3pne 6Ieeberen/|get tcelt^
SPbeben / enöpfeu Careloocfigaeren
Bpn anber gpebt boen gebben {)ebben/
maer j^et ^eboeft ttiiert te flertg / elc6
tiam toat tP b;aggen/en to^ffen i&on/en
Sing^en gaerë toeegg^ / ben Sitaltaen
Stelt IDem bp gem/o|i bat be anberefol'
baten gem niet meer enfoubemoepen/
<n ^p Dab Carei gaeren in 't legger gge^
!epbt om gem baat te fefieeren / baer gp
Sem af bebantl^te / en 3pn belangg ber*
Öalenbe/fepbe Carel bat gp nor 8 ee oube
fiecie iBaber tn't ^ojp gabbe/bie oocft
ggrplunbet t teajg / en bat gp 3pn l^upf'
b^ontoe met een Soncfe fönbt in Sko^t^
tgtfe göcïaten gab/aï toaer 8p spn ©a*
ber/|Iloeber/25?oeber0/en;èuf}er ooc&
Saetenb^cnggenfoube/ foo bleefbefen
Öupter fo Iangö(om Kareis bjil) tot bat
al't 3fórptgfboIc6 met a! geuren bitpt
toer trotfe en to ai8: €n gaf gem be gant /
fegggenbe: Α Dio Compagno fino a revi-
^erfi,te 45obe gtm bebelenbe tot toeber'
fien/ Karei bebantBte gem feer/en feuflé
gf m be ganben/bcfe Hnpter bienbe on^
ber be α Ibaneefen, enbe toajsi te fiomen
Carels gofbe feennfffe gfietorcfi in een
€atbitiaeïj8 gof/ baer Karei hjrï eer gge*
fcgflbert/ en gemfomtopien een teetfee'
ninggt / of pet anberjs gDeftgontgen
gabbe / en txm^ gier om eenige oo|fa&^
upt gtalten/inbe j^eberïantfcge ferptg
ggebomen. ;giet goebiel batget te tja0
comt batmen gem met eic& een toel be^
mint maetgt/ toant befr η onbettoaeStI
bitent gem nae ooggen-fcgpn gst leben
baeten« ;^aer nae Karei bp5pn1^abet
Bomenbe / fienbe goe <60bts!-iammer<'
Ijirfe get baer al ggejlelt Ujas/bcïfelaeti
be 3pn erbaeren/goe paecben/uiagbenjS
en a! 't goet/ oorli op be toecg genomen
toa^/fo geeft Adam jpn b^oer gem 5pn
bupt ïarenfien/en gtnggen t'famen gun
futier Sanne^en rgupjs galen / upt een
bpggrn bpcl^/bie tutfcgen tbieegaggen
lacg/altuaer gaer ^batn geborgen gab^
be/ bODitjs gebben fp ban be^ ^ongge*
ïincfijc begenbiggf buptgunne naerilte
©aber/j®oeber/2&joeberiï/en^u(leï/
biatom't igfggebaen / enbe repfenae
3^o|trpt6e aenggenomen/ gaer fietBe
Babet btcBUiiliS b^aggenbe/biant baet
nofg i&aert/ nocg tijaggen in'tgeéïe
^o^pte be&omen loajEi / bu^ bebenfp
bjie mpïentoeeggsi/ enbjotgten ben
iirant&en iBantn't graewto-|®innci»
bioersi-feïoofier / toaer gun eenfeamer/
bet en bulf!er ggebaen: en eeten / m
b}intgen booigge(lelbt toierbt/ tot een
bergelbingg ban be toelbaben bie befen
35}oeber!Eiboo^ geenenbanbenfietëen
laaber gabben ggenooten* ^ietbuiS
boenbe qs be eene b|ienbtfcgay ben an^
bertoaerbt* Bu Karei baer toefenbein
't 31aer i j § i ♦ toert gem aenbefleet ban
be ïBfbmW enbelepberjS ber Hlmmeïa#
fien-toertfeerjS-gtïbt / een <©utaer-tafeï
met ttoee beuren te fcgilberen / boo|
bgfenttointicg pont blaem0 / befy;acË
een beel geltjs op be ganbt 't toelc& gem
en be spne toel te pa^ quam* ^en tn^'
gcutbanbetafcï met gaer beuren toaf
ren ban bupten ftoact / enbe tott / met
ttoee gvoote (ïaenbe beelben / op b'eene
fpbe s.Catrynemetgct ftoaert/ enbe .
ftroone in be ganbt/get ggeb^ofien toiel
met gaer tpjannigf i^aber onber fiaet
boefen/en op be anber 3Pbe Meenegae*
ten Eeeracr in 't €ft?i(5en ggpïoof, (©p
be beureban binneninfejsi üterfianten
gare mar teïifatien/goe get ftgaerf-fnp»
benbe rabt baer fp banben CPian mebe
toajS gebiieggi te booben/en bermaïen/
5 ban

-ocr page 28-

Het leven van

tm *t im upt tt locgt den fhtcl&en se^
flagDen toecbt / 09 eicft quarttertie een
ftgfonöere martcferije/ feerneiiejsaöe'
liaen/ en onber elc& tüiee regelen bicgtjS
ban 3pn göeinaecfe/ tot ïjcbupDeniflTe
tan Bet toercS/met sulöe létteren göe*
fc^ietien. «anbmnen c^get ^^feree!
Öabbe öp öen tp?an met eé beel ferpcfiP»
lioltfe aen be eene spbe göefteibt / en op
b'anber aen Katharynen (ïtncSeröanbt/
een beel boobeontgoofbe fltcDaenien/
tiaer eenigl^e Bonben niet gun clauUien
opgBepIant (ionben/ toonenbe al grpn^
fenbe 6acr flacB en bac^-tanben / tegen
malcanber gnojrenbe/ opHefienbe Baec
ruggen met opgfjerefen en opgöerecBt
Siap} / algBereetomte beesten / tute
bat eerd ^pn ijongettge mup!/ in 't ber^
gooten JBenfcöen-bIcebt fou toaeben/
«η met be gatie tongDen opflojpên / en
fltcBen. jBaec m 't mibbm fit be fup»
Uerlpcfie «eoötbjucDtfgöe JBacgöt ge^»
finieltmctcettblpgöelaet/ ontoer-blin'"
be-oogöennae ben ï|emeï opflaenbe/en 1
öeöanöent'famin/ bertDafijtbm&oo'
öeïgtfeen üncö tjaii urn
ter/ bie ter fpbe fjaïf naefSt fïaenoe /
ftuaert cpöeft om ben iïatö tt göeben,
nat be ÏU£0i Somt een Macrliept bie be
JBaegBi befcïipnt/öet töeïrB een glanjs
ingloojgiieeftaenöaer aibafier-toitte
naecRte ieben. «Θρ be ^ttUingBen/ op
be teetiBlijfSfiepi/en op bt töe|cn0 ber
perfoonen fonberïingö toe! opgelet/
«n lö nc£0 foa feljoon en berfcB / en niet
ingBefrïicien/tïattef ömi ποεί) ïaetfien
of Ijet otiïatiOÖiS gekben gBcbaen toajS''
eBelncSaifmenfienmacl) tn s. Martens
Mmht / jêooittijaeriss ban 't öoogfte
δοο?/ in beffSoDn-ïaBcn-toebErö
pelle/ foo5P 'tte noemen*

SBcft bsect met bat Karei öa^r peijs mcefi
i5f r gemsecBt Decft / bat bjacrticD om
te beriladen iss.

Karei toiert baer ©aöer ba 5ijn ttoee*
be feint bat p·^· na jpn ^uireriS Annas
nian/Pï.Pype bebe noemen/bte met jpn
H^inberen/ aïbaer ban
öc tècfte üaaeren göellojbcn om bielc^
Be en anbere oo?faf6en ί)ρ i)em met 5οη
i^upfbioiitoten fitnbt./ banlfaernaer
25?irggiïe Sinno ijSz.bertrorfe/met
ee nigBe iJOSaaté/en toepnifD fleït/ toe?'
ben bmt be IDalc&mtenti/o^ btit
bieberom gantftB berooft /Bpea^gtt
i|upfbjouU)e tot op aetpfle ban
BeerUe&leebtren: Sabeoberggeben^
0epbt biajs foo gcooc / bat fp Bet gleene
6inbeBen ontnamen be boet&enbaer*t
tngebjonben mw fo battet be IBoeber
tnBaeren fcBooteenquabe/ enolgcKe
aet CbteBaer be ^êolbaten gelaten Bab«
ben) bjagBenmoefl^Cn Karei Bab niet
anbersiban een oubeafgBeOeten befien
om 't Igf gBefltngBerbt / ban alfoo ^pne
ilupfb^oubje tn een onber-rocB}e een
bgtefac& Babbe bte bubbelt biaiS / uiaer
tn een fïueb gout^ / bat be &rp«
gBer0 nut gBebonben Babbe/ fo fpiong
Karei notB eenjS om ban blptfcBap/ 3pn
sa^oubie bjeenbemet allen feer: Karei
Baer bertrooftenbe/fepbe: Non forsjmo*
gBen U)p OeeBtjS notB ongebangBen/ en
ongBequetd inbe fiabt gBeraften / allejS
fal feer lOL^el gaen/ en fong een ^tebefeen
upt be bo?(t/ jeggenbe: icfe fal fo lulitcB
en foo neerflicB ^tBilberen/bat bip toel
bJf ber fullen öeeberen aen ^t Igf/en geit
omeeten te fioopen firggBen/ nambe
jB oeber Bet Ifeinbtfeen af op 5pncn ar»»
men/ Bippelbe/ en banfie bacr mebe foo
bjolgcb üatbeia^oubie notijeen^lac
cöen mo(i / en quamen foo binnen / en
Bp bonbt baerbateltjfft een^cBilber
ban 5pn oube Sen«iff« / gBenacmt Pau-
lus Wcyts, bie fïclbe Bfm ftrarfijc tn 't
bjerc&/ foo toon iiP baer een teer-pen''
ningB / ban alfo baet oocfe geen rwlïe en
toö0/boc| öat be tipant baeglj ïdcBj: na^
btrbe/enbepeilcftciii fcapperberBitfin
be ^taöt/bertrotii Bem Karei met jpne
3|upfojouüje / en Ijaer iBoebet met 5P'
ne fetnberen / tan baer te frBrpe gaenbe
naer ï^oïïanist/ f η flelbe Bem iiebec inbe
oube/en eerlJjcfee^tabt ban ^aerlem/
baer ijp ban ben een cn ben anber tc
;ècïiilöeren/cn te teecSentn gBeSre gen
Beeft»

D!?5t ïcS u bettifnbeHcfer Bier fotr-
beeen 0rgi|ler meecfien biatonfr
^cBilber/en#oeet algBemaecfit/ en
gOebtcÖt fteeft/ftet fotibe on-epnbelgtSe
ïangB ballen / icfi ben 't niet ban ftnne/
alfoo bte boolBof boo^ mpte berbiere
en te fbjaer iji om upt te gBeraetfien/ ett

bae

-ocr page 29-

KAREL van MANDER.

bat befcgoone CtetenfcDe IBaecgt/mp
let Blaïuen-gaecèn geeft ontgonüien.
IBpfuIIen maei:6o2telpt6 oDecloo^en
ettelpc&e ban ;pn iueccBen/Dte top urne
{iefcgeptient&tpt aentoiöfen/ om be felbe
te beftcgtigl^en Uiat gp een geit in
tt finnfi gfoeefl ti5 / en luat gp tn 5Pn
fcöfltcöcöoettöeeft» j^ieinant isifoo
Ïupten jpnfinne / of ïjp flDelooft toel
ücöteltjc& bat befe onfe Man-der Man-:
nen een goet meedec moet geuieefi geb^
ben / nae bfenDpöeieugötfüogoeDen
toecè öDcïipot engfietofen öeeft/icfe
tbopffel niet of Dp fal b^n eentgjge on^
banc&baere/ ofte ban eentgge bienpt
gepmelgcfte gcamfc^a^ / tuin bat fjp
anbere te groot / enfiaette Blepngj^e^
(leibt j^eeft leltjcB Uiebecrp^oËen too^
ben / ban bat en fcgaebt niet: be laflet:
ban befulcl&e bjerben bp ben berflanbt'
ggen inel gDero&en/ en gDebgt j^aei;
tecgt anbec0 aljs fp fomioplen meenen*
tBp bibben ben goebenfp nemen onfe
gofbe meeningDe nae gaece goebigde
goctöepbt fn't goebe/ foofal öaerbe
goebertieten <i3ob goebeltjc& begoeben
met be albetbeflegoeberen bejs eeuUitc'
B(pt0 / fitt on0 gunne bie eeutot'
ÖÖe enbe ÖepligDe albergoetflc ^lit»
öuïbicöept. «men. ©aecttoeU

^an botg 3pn ^cgübernen / en ώρ^
mertjentn l^ollant gebaen / 3pn ten bee»
ïe befen: €erfielgcfe tot !|aeriem / etc.
gefeomen spnbe in 'tjacï i ^ ii 3 ♦ maecS*
ten l^p eenbelubie bantoit enftuart/
baec nae eenigj^e i^t(ioiptie0 in ronbe
fojme/biebel^ eer Rauwere gefienöeb»·
benbe / gDefiocöt ö«ft / en quam feojtjs
baer n&e aen BennifTe ban GoUAus , en
Mr.Kornelis, ïjieïben enmaecBten onber
Daer bjpen eèn Academie, om nae 't \to
ben te pubeeren/ Karei toeeö Daer be
taltaenfcge maniere/ ggelgc&'t aen ben
Ovidius ban Goitziusuje! tefien en te
mercBen iw boojber maee6ten öp beel
(ïUfSen ban bJit en ftoart / aïfoo bie be
ïieföebftetjS met beneerflentoeïbebiei
ïen. ^cliiïberbe booj Rauwert b e
paffiein ttoaelf (lutfien/een 25oere Ber*
mt;s bie feer frap i0 / met nocO beel an^
bece. laques Razetgatïberfföepbeban
5Pnbjerc6cn/ onbetanbereecniohan-
nes j^iebicatie, Ce ^aeclem iffet oocB
een tot l^toec / baer feer beeï öfgSc"
goubjenbierbt. ^t i&entmeefiet Kol-
derman een bifiructie ban een #icbica<
tit / noröeen ftucfebaer boo|'troeft
göeferopen toerbt. lan Mathyiz ©^ou·
mtt tot i^aerlem/ geeft ban gemeen
Davidt en Abigail, nocij ttoee 3fearf-
nacgtcii boo? Razec. get ;êiabt'
gupsi te ^iaerlem maetfeten öp een gBt·
bacgtenijTe ban lan Huygenfen van Lia-
fchooten, enboD| |®eefierAlbert een
(iucit ban lephthah, fcer net.l^ooj Mel-
chior Wyntjcns een ^fetupf-b^agingge /
nocg beel anbere glepne f!uc]i;&en!Ei /
οοίδ een25oere ^ermijibooj Razet,
een Crupcingöe €0μ|1ί / baer gp / enbe
Goltzius nae 't leben in jrin ggebaen/en
isi fonberïmggenet enfupbertiest^ie^
ganbelt/ fomma bacr^pnbiepnicgbe^
mtnber^ in ï^oilanöt offpgebben ban
3Dn binggen/ bjant gp geeft ontaUgcfee
biercSen ggemecrfet/ foo ggefcgflberÉ
al0 ggete&ent / baerom fullentop ben
gcooten goop oberflaen/ aUcenIgc6 bat
fegggen/ bat tot KorsReyerfz. 45out«·
fmit bi ie ban sgn bfftefcgilberpen sgn/
tiamelgci^/ een crupf-b^agingge/biefoo
aerbicg / en foo repn / bat get bp bett
3Kon(i-ber(ianbiggengoocg gDeroemt
engge^jefenijs* ^etanberi^een^iie
l^oninggen / bie bubbeibt goet / en feet
|@ee(!erlöc]& ggebi^ocgt berbe
iisbaeriacob be^ilHpf-goben begraeft/
baer gp be ]&un|l ooc& niet in ggefpaert
en geeft. ©OO^ Mr. Willem Bartjens
een %antffgap bolbjeïggcfïeïbe25oo'
men met 25oerc gupfen/be 23edbe6enss
5Ön met 5pne SCpofleïen / rep*

niggenbebeneggenmcïaetftge. ilotö
een /©artje beelbefien/met een Slofepg/
aïle^ feer Sonfïtcg / met groot op mert·
fien ggemarcfet. o^p get gup0 te
benberggen maecBten gp booi be !ieec
^tgepen lan de Witte tot ^mflerbam/
ttoee (lucfeen bie oocfe geel goet 5pn/get
een iis een ^^oopfel/ en 't anber een Pau-
lusbeBeeringge.

®an gclpcÊen mactfiten gp een fïudfe
boo? fie llecre ban «fTenbdft / en booj
Barthout Claefzoon te «©elft / OOCS een
frap (ïufft banben rgcften Songelingg.
Cot SCmUerbann inbe iBatmoejS-ltraet
tot Sr. Klaes Fredtrijckfz. Roch, een.

s i; ban

-ocr page 30-

lm m mtitdt fiut^eit/te toe^
tfη: m iïurS öaer be feinbcreii ban
fraci öoo| öe 3ioibane gam/ en ö^agöen
öc^fircitc (©oöesi emme/ altoaer öp Γίφ
fiïrj0ifiec6eigc& / ban ntettcmtn/Ujtl ge^
lÖcfecnbe aijs een of biager / ge»»
tontecfept Decft/als oocfeben eerficn
epgfjenaec sr. ifaac uan Gerven met sijn
eet(5e ï|upftiiOuto/en ff er taeï gebaen
göelticfe ató m^nfien fean/ be booifïe
ijeelben 5pn feer beftcö / foo ittpt ecnfii'
ide )ijactiensi/al0 met lx)erc&el0c&e \it>
(lelUngg feec btnbtcD/ en 't met een
lufltcD/^n iuc5ttc5 Iantfc0ap berdert/
met een&IucDttgDe^anbelingD/ oj^be
gtont legggen beel fcgeinen en gob^ent^
/ 60tk Ï|aefe-b)inben / en een coobe
bjacg/bte gnojrenbe 09 bêanbec srtm«
men / be3|t|lo^tsi mpnjsbebunc6enjsl
tameïtjtfe/ en tod uptgöebeeït: Φη om
be %pft 10 metgulbe letteren g6eft0;e«
ben/befe nabolgjgenbe regulen/ bien
göebtiötöeeft;

Het leven van

bjegtngfie Udn b;aaSett / ett dttberjl / be

Elck Chriiien hier ter werelt feer beftreden,
Komt noch op 't left in 't rijck vol vreucl^den foet,
Maer den lordaen, de doodt moet zijn gheleden.
Want 't is den wech voor alle vlees te tteden,
Den vyant ieft diemen verwinnen moet,
Gheluckt dees reys maer wel, fo ift al goet.

€t»n ofinbe felbetpbi fittfiW ootS
gemaecht taco? mijn ï^eer lan Hendricx
Zoop, /©f efïer/ cn boogöt taan 't <i5Iaf-
§up0 t'Sdmdelrebam / een groot Rucg/·
batt bt <0ob-taecgeeten ^inbetentaan
Sftael gobloofelgcg / en Itt^ttaaerbtcg
t>mD(t oygöerec^tel^alf banfen Α op
fse booi-gronben bancfeeteeren be rit'
fe IBannen met be iBoabptfcDeitc&te
©joubjen / altoaer fpboojbe fiertfee
biancfe bertoonnen 5pnbe / Sfaerfdber
bf rfmoojg inbe gepïe minne bet taiem'
ber ^^otöieren/ baer fp met bjönrSe
fiogen beloeren be bartelebiuntfcga;;}^
gen bec afgöerecDter beb^iegüertnnen.
i^t ^^outoen ^tjn rpcl&e!gti^ g5e&Ieebt
met boIftagDen groote la^enen / luflige
boutoen/frape tieraten Aiooi^tjs Je Doone
groene boomen / meergDebommeït en
Oegïatfeert/aï0 gijetejieit en opgSetipt,
^e lucl^t t'jS fjeelbterici^* San berre tn
'tberfcÖtetlTcöönt IBofejS met be 3|eer
ie fpieSen bootten tooïcö/ epnbfltjcö
'i fjï bjsï gftefcDiïbert/en göeflelt. CPt
D. lan Fonteyn t0 een ÖeïÖeïÖfS (i«C6/ fo
giiccfittft göefc&ilbeïbt/alss bjoclitö en
ii^benbtcft ggeoibonneert / en 8et be
tuffrgen Hanibal en Scipio be JOH»
^e/öjaer in feer gittttö öBebocfiteti en
ggcfffteïitimfêlt toerti. ^e feïecbingen
biel bIttrlDtigIg en fïrap ^aei; bertoeeren^
be/ en acDtet uptfcDtttenbe / menftetet
met een grootfDept tngOeboeg0t be
lepDanten met gaec ggetoapenbe Ca»
fieeïen bol bjeerbaere fcSutter^/beftan*
göen rontfommc metfcöilben/een (ίο|«
ter onbcr be boet / bte met 3pn ba! afó
oocS metfpn fiiupt groote fcöabe boet/
en 't fo toerifielpcfe/batter be oogöen
tn berbPfïcren/tn 't berftfiiet onber'i
gangliën ban 't ggebercgte toerbtmoe^
bicö / en mannelijcB gDebocöten / men
fieter fierbenbe perfoonen/en Dopen ba
boobe Ittcöaemen / ban lEenfcöen/ en
beeflen/ belucDttje ongDefïupmtcD eti
bgeembt/ en bit iis gebaen in'i 3aet
i^Qi^ 3lOt9 beebtöem lanvaa Wely
mafeen een 25ab-(iobe/en een Amor om-
nibus Idem, tn taooj w^iiiem een taai ban
ü&abel/ met beelbetft|gepben25Ioem-
potten ban toilbeaMoemen/ bie alte
llambojcg sgn gOeboert»

S0an 3pne teecgeningge binbtmen in
beelberiepe plaetfen/ eerfï booibe tref^*
feïgcfee ^apptfiec spienncxtot^elft/
ÖeelefiamcrenmetCapptfétpen, SWjS
ootB patroonen boo» anbete/ foo toe
^ania(ten/9lmmela&enst/ ^erbettett
enbe Itegatrnren/ booibeef glaaf-fföïPi
becti/maer infonberOept in 't

-ocr page 31-

KAREL van MANDER.

5pttba«öemupt8Csaenefgïoote ter*
fooien ^oone iiie6pbenDeGeyngcfne«
ttm ij3/nocgac|gt be&eeriïefontiaer^/
notö bepafipe Cöitfluii/ noc&ttoatl^
l^atttarcDen / nocg be iiouVsingge ban
aïlc il)tclien/ notö ttoaelf «popelen/ be
l^oeeten platen / en teel fin-eDet^enbe
j!uc):6ensi/foninia ontalIycËe menicOte
ban tepc&enitieBen/ bp boetten bol/foo
tiaec 't leben alii anber^/fonber e^tnbe*

l^ti bolg^t get ^eene gp tn atjm/ of
tn piofe g0ef!elt j^ceft/ bat t^/te meten
be iiiiacies Hömen, en tluee fteeïben ban
üaerïeHi/en fommtflöe lUeöeBenss/as'
ferepnf/ ;g>onn£tten/Bucoiicaenbc Ge-
orgica, be <0ulbe l^arp / en 't 25?oobt-
Öup^/ benicuüje toerrit oftebcfM»
bitiöDetan ï©elï-S"ö!«n / ben<élpf^
bersD* ^e gerl^cmtie/ be berntelttig en
iietoebec opgcmllebrr üabt ban^m^
flerbam / onber be afbeclbfnöö OÖ^^
bitttBt/bftjpn ;ètöilöer-bOfrS / b'upt*

feeOinoïje Metamorphofis Ovidij , rn
btiptbeeïbinflö bcrftgnetcn/ enbecen
fiteïban ;§>mne ba Dina, fep bc Matm*
Pc0e0eben'rijc6rr0 0ÖtfP«U / en ηοφ
beeïbatonööcbjutfetijs. öfcft fot
Haerïem gcüsoont banben gare i j 83 ♦
tot ben g;aeie 1603. bat jijn ttointicö
^aeren/ enbfrtrocfe ban baer cp^ct
mp^ te ^ben-bergöe / tuffrOen S^aer^
ïem en ailc&maer/baer Öp eenigöe fine
ficn ffötlberbe/en't nieerenbee! ban fpn
^eötlbir-feoccfe gefcg^eben &eeft.5@0ec
nooben fipeenfgöe boo^tiaemfïe
biunben / ootfe eenigöe beminnerjs / en
ïiefSebbcrö / btegpter eeren een ^peï
Ö^etnaffBt Sabbe / bat Dp booj $pn Ut*
reKngöen/op Bet binnen ilafïeel / öaer
ïicben ten ïufttïietfpeeïen/ben itigangö
tnboo^be pookte toa^ begangDenmet
groene Brupben/en firanffen baer tn %t*
blotgten/baer toasS ooc]^ aeibicö ing0e«
fltnoert/paliïtten/pinfeelen/niaeï-fioc'
Ifn/en önbEre^cöilber-toercfe-tupcö/
ύρ be itiatiiere ben Feftone, en anbere
Stallaenfeöe outl^eben / bertiecbtitièr
Sïier-toerfB / tn fcBut-gSebaert / Beeï
tieettibt te (ten boo? be ggeene bie nopt

ipnbie&tipnbe/ fjSDpin junio Siïnno
1604. t'^mfierbmti tnetfer tooon göes^
Somen in un
(SToojenjS tegijen oberbe ï^aeï / baer be
fcBepen bcrbJtntiien. ©anbat ineen
anber bp be upicnburgsi b|uggije*^nn0
1606, iniBepig öpgaen tooonenop
be©treröife ^tepgBer/ ineen banbe
^tabtsi-gaa^wpfem i4*€Rbe ntf
3pnfcö^ïjben bolepnbt 5pnbe/ teptfeen»·
be/cn ffötföeri)l Dp naerfïtcö. ï|p Sceft
berfföepöen bifcipulcngöeÖabt/ toaec
ban bat eenigöe goebe leeefïcriSgBe'
bjc^bcn jgn / namelgtS befe / laques de
Mofchero, lacob Martenfz, Cornelis En-
ghelfen, Frans Hals, fontetfeptec batl
ïlaerïeni/ Evert Krynfz. upt ben HagDe/
Hendrick Gerritfz. (©oii-^nbien / ett
FraticoisVenant, en bcel anber Bier te
ïanaöom te beröaelen/ a!^ ooeBsÖn
eutfïe ^oon Karei van Μ ander, ggebOO^
een ts Haerïem / bjoonenbe tot
bic m rgcBbom babtnötngen/ en fiout-
Öeptban ^cöilberen / en tefeenen/ bap«
ρ et te acöten en te pnjfen jtjn. <©nb«t«»
tuffcBen en mtbbeUriijt toert Karei ban
eé feöere fiecfete feec Qe^[Uêlt/bie Öp felfë
met ^pn berr.uft toaenbc te bcrbiPben/
tm fienbe bupten 5Pn Boop be felbe Boe
langljir Boe meer te ergperen/ foerfet
BPÖfuïaenbe JlSeöefiin/ biefteöfelfö
meer bertroube aïii in 3ίίη macBt toas/
gaf b£ fiecfie wan fcobeeï ptïïen in / bat
Bp bageïijcj; bcoi btn (iertfeen afgang&^
aUencfeiêtn bet flapie/ en fieB ter boobt
began te boêgBcn/ tegB^nsS B^tgBeboe®
lenban ;tjn t^oftooj / biettiüber ban
trooft / aï0 ban Bepïfame gBeneffingBe
Bem een b?ucBtiïöefc moeten in^
nefpjatS: liaer aïfüo bebooifttBtic«»
Βερί Bet anbf rjs met B^»" Böbbe berfil/
foo en baten Bern be^gBencifmeenerj?
b^antfeen niet / toant Bet Bunfl te If
ben alisbe boot lgomt« Sgti 25!oeber^
treutben tocemoebeïijtfe ober 56 η ftoati»
feen (!aet / en bat toclten reefiten* €n
obermitis BP booi be noot/ en bol ppne
5Pnbe Bem fcmtopïen bertrotS / en bat
3pn Banben en boeten Bout begonnen tr
toerben/en bat Bp 5Pn polö optrecfienf
be/spngBeficBt bafiberiiefenbe/ jriii
neug Sout en toit tooibenbe / in bie ge^
fïaït 3pnbe fejatfe Adam Beni aen/fee*
gBenbe:b|oeber mpn buncEt bat gBPfiï
gualpcB IegBt.ta[^aer op Bp anttoooibf;
Hoe qualijcker hoe beter en is gheen ·
S' men--

-ocr page 32-

mcnfchen w/s temaken watdesdoodts
noodenzyn. ^^cnacBtfoomctewotei:

bansic^ept obecbjengentie/font 'igmo^o
senjet Uiebet: om tie ^octo^/öte tuel
mondect ttia0 / bat gp ben man in fulc«
Ben grancg^ept fac0/ nocg feggenbe:be
tnan en geeft geen noot tjan flectten / be
fiecftte u onbe&enöt / W falber nocg
tuel boo; &omen« ^an 't imaecen Ujooi<
tien Uan een menfcD s^f^^oiien / latend
logflDeptloutere btoaefDept !0 tn't cabf
lianbebingé biebobé onjs en booi onsc
gedoten^n. ^poibineerbegemnocO
een biancfe baer öp toepnicö af aDenut^
tiiöt öab/of öp toiert foo ^out bamien
9em met geen Uiacme boerl^en ton Mtu
mannen/ 't seficgt lierg(tig/be fttzaecg
öttït 0p/5p öertrooHen öem met bc be-
fie Uioojben bie fp bcbentSen tcnbc/
feggenbe: ^em te bectroutioé op be bet'
bienfien ^efu €0 jiftt/ Det fupbet ILam
bat be fonben bec toerdt tjs tuetD
nemenbe, laques Rafet 5pn fcec gocbe
öjtenbt / fepbe öem in 5pn ijerfcftepben:

In manus tuas Domine comtncndo, &c.
l^P ïacD een toepnicö tpt^ met fcer lut-
tel bettoerenjs/bocD fcet finacrlgc fucO^
tenbe/ fiille in't bebbe / alfmen 0em bit^
toilisgöerontipnbe/ öaöbe tooien feg^

Sen: Als de doot komt daer en is geen^an-
eren raet, dan ftille legghen en derven,

*t toeltfi ÖP bebe met langeftuaie fuciii
ten/en btp aeffemi^ berftalenbe/mttis be
roctDeltnbe feele üjai^/b'oogé (igf fiaen=.
t»/ 'tboo2-Öooftenbe ncuss boot-tier^
toicö / b'omflaenberjs op ftuiineSnien/
öibbcnbeöem <i5ob genabitö te toefen/
gaf ten i z. uren beö miöbatiiis ben
I 5pncn gijeefl: / in SpnfictSte Drin
tiergenè mebe beitommetenbe/ba togf
«ή fetnberé niet een^ öecmenEnbe/ nor D
niemanbt fitaer beUelenbe / ïattnbe bc
toebutoe met feben tebenbe feinberé /tn
bip boobt* i»oonfbaeg^^ bet
boobe ïtcgaé met een Êianjs om 'tfiooft
fnbe δί|ϊ gelept / enijan acöt petfoonen
op be fcöouberen geb^ag0cn / en ijS met
een groote flacp en fleep / öan meer aïjs
tjie öonbert man berfeïfc&apt/inbe ou»
be geb jacDt/en onber eenl grau"
taen fartfe-fteen/aenbe fltitcBer fpbe ban
tienCOoo? ontrent een paii banbe mupj
nentfupb-ODfiepnbe/biföt bp een Slepn
ppïaertjcinbemtttirgöetoiotDt/ oofï-
maert ban 0et beurtjen inbe feibe muur
fiaenbesupttnaert^brgraben*
felfcDa^ aen't Iptggup? geneert en gge^
fcgepben/ latenbe be beb^oefbe toebuüi
en be &inberen fonbec bjoot-bitnner/tn'
begenabebegileerem 3n't nerf βαρύ
i0feertuepntc|^ban$pn teeclgeningeof
fcDtïberge gebonben / obermfts bat fip
3pn ujercften (!rac)c moebe boass/toan
lange te ften/ooc6üiaj$gem beel anbe*
fleet/ m al ober tien iaren gDeleben/bte
niet geepnbicöt toaeren.^pn alberïe(!e
(ïuefefdjiïbertje öeeftglje^abt eenen s^·
LouysPeris, üjonenbetot1Lepben/en
't toais genomen upt Numen zy. baer be
fetnberen ban 3!fraei / Dun faefonbicBbe
in't Dotrcren met be bocDteren bet mo-
abyten/toe!c6en öet bolcfi noobe tot of»
fer öaerber afgoben / en &et boIt& at en
b?onc6/ en baben Dacre <i5oben aen/en
Slfracl Ding Dem aenben Baal Peor. cn
Ijp 0abbe baer in gDemaer^t eenigge
mannefeenii te |&aerbe / bie be lit^te
b^oubjê bad aenb^ot&ten / gp Oaö baer
een toeter tnggeboeggt / baer naec&te
beelDen in baben en boeïeerben. ^n 't
berfcgteten een lantfr^a^ / baer banflen
en baben fp ben ^gobt aen. <Snberrt
in een Dut al batmen mertBen can/boo}«
fleetfet Phinehas be =3feraIptfcBeman/
en berlKoabptenïl^nf / alfeernet/en
frap jöeöanöelt. liet bit (ïutfeöeeft
ben JBr.pet befonber^ boo^ gef|abt/om
rpbsnen bie een Pï.Putmans ^utoelier/
beSent i^/ göemercfet/ öpfepbe batöp't
ielbe Dabbe boen mairm. I^et geen bat^
ter meer gebonbeti toirrt/toaren eenigi
(iucüen/fo göeieSent aïiS faegonnen/onf
ber anbere een bloetnpot ban alberöan*
be totibc blocmen/tia ber natupjen aert
engfietoajs ggebaem i^eeïebanbcsio»·
beriebenjS beminbe / tn feonfï-ïiebeube/
fiebben ijem berfc^f pbé feiacftt en graf-
fcftjiften ter eercn/en ter g^ebatSteniffe
gemaecfet/ baer ben ILefcr toe fenbe/

Hem vermanende zynhuyste bereyden.
Want wy eens van hier moetc fcheyden ,
Hoe fpae het is, de doodt volcht fnel,
Den eenen heden d'ander morghen,
Yeder behoort dit te beforghen.
Leeft, leeftj doet goet, ende böeït toeï,

TOE-

Hctlevenvan KAREL van MANDER.

-ocr page 33-

TOEGIFT·

Reurt nu ghy Rymers treurt, treurt aerdighe To'êtetii
Treurt brave Schilders eel, want iiet de felle doot,
^ Heeft met haer yire handt ghetrocken in haer ichoo^
Die Karei die eeft Man-der Mannen wel mocht heeien-

Sijn Lichaem is vergaen, zijn beenderen verimeten.
Dan doch zijn hooghe fiel die eet nu Hemels broot.
En laet hier nae een Naem ίο eeliwich, en ib groot,
Datmen daer duyfent laer fal af te fpreken weten.

Gheluckfalighe fiel van onfterflijcke Ιοζ
Ghelijck den Phcentx fich verbrandt tot as en ftof,
En met zijn eyghen doodt hem weer verweckt een andcf^

Soo ift met u gheilacht, foo ift oock met u iaet,
Waer uyt foo waerdelijck, en pryiTelijck op ftaet
Geen minder, maer foo groot een Κ ar el'v ander Μ ander»

G. A. Β R Ε D Η R O.

Ί Kan vtrkunm