Oudtften en Oprecht-

Rehabeatns Raedt ver-
meerdert en verbetert.

By CYPRAK�S van der GRACHT, 167^

en Oprcchtften lira�liten aen Rehabeam,

Vermeerdert en verbetert.

Predikant, Ztewvv. Otrechtsma».

WY hebben laeft in onfen 'Kih��eams raedt gedifcoiireert
ovcrde motiven van de Teykemers van Vtrechty ende mijn
Heer heeft myeenighe tegemoet geyoert , die in't eerft
wat fcheenen: maer naderhandt {prekende met onfen goe-
den vriendt defen Otrecbtsman , ben ick van veele an-
dere dinghen onderricht , daervanghy liedenmynietsvcrhaek en hebt,
ende die nochtans van meerder confideratie �nde opmerckinghe fijn, en-
de hebbe doen oock verftaen , dat ύ Heden van alle faecken aen my ver-
-haelt , niet al te wel geinformeert en wacrt: waerommc ghy lieden oock
particulier en fonder fondament difrefpe�hi�ufelijck handelt _t ende ande-
ren haer hartfecr verwijt, dat haer buyten fchult over gekomen is.

"Wel mijn Heer , geen menfch is foo peri��t , of hy can dwalen , ick
beke.nne feer geerne, dat mijnen drift, doen ick metu lieden in dat dis-
cours ben gheweeil , om dat de facckmy ter harten ginck, een weynigh
yverigh was , ende dan ghebeurt het de befte wel , datmen fichwat ver-
grijpt, terwijlen, ghelijek ghy lieden feght , MenVtrechsmm fulcke
goede kennii�� van faecken heeft, foo kan het ghedrcfleert werden , ende
wil my feer geern verlegen laten naer des fclfs reden te luyfteren.

Zeetivv.
Goede vriendt verhaelt ons dan eens hoe het cenigen tijdt herwaerts ia
To�tie, Kerck, end� fttfiitie toe gegaen is.

,.� Otrechtsfnan. «

Mijn Heercn, als ickdewaerheyt feggen ihl, 't is al te met flecht ge-
n�eghtoe gegaen ; ende den Predikant heeftin fijn voorgaende difcours
in alles den bal niet al gheheel mis geflagen: want als'er ymandt in de

Froedfih�p tt kiefen was , om de Kuypcrye meefter te wefen, ©f Nichje
of Neefje dienft te doen, fagh men op geen bequaemheyt van perfoonen»
als zy te nauwer noot gecjualinceert, maer of ty jongens of tuflchen wijs
ende vroet waren , niet met al, zy moeiten in de Froedfcbap wefer�. Soo
heeft den Borgemeciler B&mel , om dat hy meende fijn "Kuypcrye dacr
acr� geleghen was, den ouden ν Ander Lingen Froedtjcbap gemaeckt, niet
jegenftaende dien ouden man al in terra fuf was. Den Borgermeefier Nel-
lefteyn, oin fijn vriendtjc te avanceeren, maecktsnt fijn Neef Nellefieyn,
dten goeden Heer, die noch de renten vm 't geen hem diepUets kpfle met σ he~
trocken beeft. Den Borgemeej�cr v&nder Duffe», om Zuylen aen de handt
te houden met deGoyers_y die hy van doen hadt om fijn Broer den Schout
vdnRbcnen> dat[cbrmder verUind, in 't eerfteLith te brengen, maecliten
Overmeer Kroetfihap. Niet jegenftaende dat zy in wcfen, ende in der daet
niet meer als kinderen fijn, niet becjuaem orcj een Borgerlijck difcoers te
voeren, ick laet ftaen dat'erdie wijsheyt ende achtbaerheyt in foude we-
ien die in een Regent vcreyfcht werdt j 'Borgemeefier vander Voort brach-
ter fijn Neef VFijck. in, anderen, als van Dinteren zyn Neef 'Bronckr
horfi, een paer Roomfe TSentvogekju&zt van den eenen maer een fuick, tiudcks
m&n is, ende den anderen een hovaerdtgen plompert,

Predicctnt,
ick hoor wei vrientfehap, dat het alleen aen de Religie niet gemanqueert
en heeft, maer dat bcbalven de Gtrtefianerye en Amiinianerye, noch. al
veel meer fauten in de Regeringe gegraiTeeit hebben,.

Utrechts man.
o Domine! die luydendie ick u daergenoemt hebbe, wiften foo veel
van Cdrtbefimeryc , ArmmUnerye of Socinianerye , lichtelijck minder�
als de kinderen die noeh in de Cuecbifmm leeren: maer u lieden ordere,
hebbe ick nu eenighe jaren herwaertsgeremarq�eert, isdaer maer alleen-
lijck op uyt gewe�ft, om die geene die u lieden in alles niet in en volghde,
caae in alle opinien toeftemden , uyt te ichelden voor c^rwiW^wiv? ende
S�cinunen, dat ick tot leetwefen moet feggen , ende onder ulieden cor�*
rec~tie Domine, al een groote faute onder u lieden ordere was: Neen-Do-
mms, 't is defeluyden ende meer met haer, om geen Arminimerye o�So-
cimmerye te doen geweeft, maer alleenlijck om den ronden (jrodt, een Ampt-
je of Oificietje dacr uyt teftryekon, dat was 't ooghmerek.

Zeeuw.
Wel Heerfcbopy de Ampten ende OiEciea moeten bedient wefen, foo
wel deden %y \ dan als anderen.

(5)
VtrechtsntAfti

Mijn Heer heeft gelijck, maer yder moet fchoenennaer fijn voeten heb-
ben, dat veel van die Heeren eens Schepens fbudcn firn , dacr zy al om
foiliciteerden, ende richten over eens anders, goet en bleet, watvon-
niifen foudend'er geftreecken werden, of alszy in hooghwichtighe Poli-
ticjue faccken hare ftemmen geven, met wat vvijsheyt en voori�chtigheyt
moet dat toegaen.

't Moet wel toegaen, vv&ntz.y meenen dats' het weten: maer of'er nu
al eenige onbequame onder fijn, het Coliegie is van fulcken grooten getal,
ende daer �jn fooveel bequame Perfoonen onder, dat het opdieonnoie-
kn niet aen en komt,

Datiswaer , maer als de bequame doodt fijn , danfouden de anderen
^?t feggen willen hebben, ende onder die anderen die wel anders bequaem
foudenwefen, liepen d'er veel , die door ouderdom al af geileten waren,
ende anderen die fulcke groote fouten hadden , dat'er weynigh over-
fchoocen, die 't werck bequamelijck doen koften , den een focht niet
Sudts of Burger eyfch voordeel, maer fijn eygen eer ende profijt, als'er
een OBreyt'^e te verfoecken was om eenighe Koopmanichap te drijven,
men fochter mede een profijtje in , den anderen had liever hetglaesjc en-
de het pijpje, ende vergat daerdoor hetgeen hem aenbevoolen «'as ; de
anderen die het minft paften, ende degrootfte affiiren moeften handelen,
droncken haer dickwils foo droncken, dat zy 's anderen daeghs nochonbe-
quaem waren tot haer befoingnes, ende occafie felfs aen onfe vyanden ga-
ven, dat ky haer voor droncken ende halve gecken fcholden : daer door
beipeurde men noch vigilantie noch dapperheyt, maer't febeen even veel
of de hen op deeyeren of daer nefrens fat, fulckx het veele goede Ingeieten
bedroefde , dat'er foo groote ilaphartighcyt ende irrefoluytheyt inde
iel ve was. . ' -

Hieruyt kan ick mereken , dat (y foo fchrickelijck jegens de.Kerck ende
de Kerckelijcken zyn ingenomen ghewetft: want ionder twijiFd fa! daer
Kerckelycke cenfure over geoeffent zyn, ende daer over qualijck te vrcden^-fijnde geworden, hebben het de Predicantenι, als Telingh, vander Velden
ende i^ettnm moeten befchelden.

Dat dat de reden fonds geweeft zyn, waeroro Telingh en van der Fel�

(6)
den de Stadt uy t moften, ende Nethenm gecaffe�rt, dat geloof ick niet;
maer dat de redenen fijn geweeft dat Teelingh ende vander Velden , het
een weynighje al te hoogh op ghefchalmt hebben jeghcns de Regeringh
ende fommighe van de Regenten, ende dat het twee extrAvagante humeu-
ren vmPredicanten waren , dat moeten wy, buyten partykhap zynde,
ront �yt bekennen. Niet tegenftaende wy de form ende manier van uyt-
fettinghe voor heel prijfelyck niet coanen keuren , noch de reden in het
voorgaende difcours verhaelt, ende by de Staten felfs laten drucken , voor
jfaffifant erkennen. Ende wat T>. Nethenm belanght, die is te beklagen,
vmeghje waerom ? Oai dat hy foo onaoofeJ isgheweeft, dat hy hem va»
anderen heeft laten oproyen, daer hy anders in't gevley komende, en noo-
pende hetgeen hy in zijnBoeckghefchrevenhadde, waer ovetdeHeeren
Staten van Vneflandt ende Grtemngen hadden geklaeght , aen de Staten en-
de de Stadt 'van Utrecht, meer hadt hoeven te feggen, dat hy 'tfelve niet geen
quade Intentie jegens de Regeennge hadde geschreven, ende daer mede hadt
de man gefalveert gewctit.

Zeeuw.
Mijn dunck't dat Nethenmdat hadde behooren te doen, want men lich-
telijck kan verklaren dat fijn intentie nietcjuaee en is tegensde R�geerin-
ghe, al h��ft men fchoon beftraft fouten dieindeRegeeringhe of Regen-
ten fijn , foo'tfelve niet en is met quade intentie tot de Regeeringhe, maer
met goede intentie omhaer te doen fayveren van hare gebreecken: doch
ick geloof dat Nethenm eengoetmanis , door ophitfinghe van anderen
den cordatttiy tot fijn eygenfehade, heeft gefpeelt.

Predikant*
De'Gemeente fal evenwel TeeUngh ende van der Velden, wederom be-
roepen'"willen hebben.

V trechtsman.
Terwylen zy bcydelnu op een goede plaetsftaen, is 't beft dat zy daer
blyven, ende de Gemeente fal daer heel wel mede te vreden fijn , ten zy
die, vaa uwes gelycken, opgemaeckt wert.

Zeeuw.
"Wat ons belangt, wy fuilcn van der Velden geeringh fonder eenige p�o-
teftatie laten volgen.

Vtrechtsman.
Daer fijn noch meer andere goede Predicanten in ons Landt, de minfte
Veranderingh is het beft : maer dat in voorgaende difcours den Predikant
foo heyigh heeft afgegaen ende ghefcholden op Bumanws die in Ne-

i�nus fijn plaets is gekomen ( dat wei niet al te genereus en was) paft eer
een fchuyte-boef als een Predikant, een Predikant moet niet alleen ne-
drigheyt keren , rnaer moet feJfs, oock nederighzyn, dat opboldcrcn.,
dat roepen en fdxefden , paft geen C&rifen", iel iaetftaen een Predikant.
"Biiermannus heb kfc altijds hooren reputeeren voor een geleert ProfeiTor,
ende een groot Leeraer, dathy fijn fauten heeft, daerin ftaet hy gefijek
met alle menfehen , ende dat men eens in een weeg fchael leggen foude
de fauten van de befchuldigers met de befchuldigde , ick weet niet waer
den evenaer overflaen foude.

.N'faermynen vriendt, den Predikant heeft my in zyn voorgaendedif-
coers verhaelt , dat'er foo veel fauten ontrent de Finantie waren, ende dat
men een {amer van Finantieopgericht heeft, om amptjes te fmeeden, en-
de dat Vehhuyfen daer Secretaris van moeit wefen om zyn Broer den
dofte r in de Froetfchtf konde komen.

Wat daer van is , fa! ick in 't korte feggen, ende heeft den Predicani
daeraf geoordeelt als de blinde vandekoleuren. Voordefefi, felfsdiein
de hooghft� Regeeringh waren, namenontfangenaen, omdatmen fey-
de eens ontfanger al fijn leven rijck genoegh: terwijlen datter geen kamer
van Finantie en was, foo fpeeld�n die Heeren altijdt haer perfonafi�-, ende
maeckten dat fy rijck , ende de Comptoiren arm waren, maerf�dertdat
een ordinaire Finantie kamer is opgericht ge weeft," ibis den gedreygden
onder gangh van dePr�vintie, die uytconfufi�ende verloop van Finantie
fekerlijck te wachten was , als men klaerlijck in het exempel van *^?<r-
Undt fiet , voorgekomen, fo� ver is 't van daer dat die kamer foude ge-
pra�tifeert fijn om meerder ampten te hebben, dat de b^fte Regenten van
de Staat jaren langh geurgeert hebben , om foo danigen kamer te maec-
ken , daer f j echter in e�n gentymen tijdtniet toe koffen geraecken, uyt
inlicht van veel geintereffeerden in de Provimie , die vreefden dat daer
door haer quaet voor den dagh foude komen: 't is wel wacr datter aenfien-
lijcker Secretaris als Veltb�yfen toegebr�yckt hadt konnen werden, om
dat het foo profijtabel een ampt is * maer of het Peter of dat het Pau-
vvels bedient , als't even wel voor't gemeen wel gaet, gclijckhetgedaea
heeft ? wat is dat ? want waer heeftmen federt die opgericht is, getioort,
dat foo merckelijck duyfcnden aen de Ontfangers flooten gherefteert
heeft , als voor defeh ; wanneer heeft men van 'Bereken gehoort, of van
Ni vmVFtjchfn , die foo veel tonnen goudts naer fijn doot aen 't Landt

ende de particulieren te kort quam , datter den Heer vmHeesvvikk in
moeit komen om den boedel te redden, of weeren op dat hy te beter fijn
profijten koft maecken , ende naer fijn overlyden om de hoef-yfers op
te lefen, hlhertm van Bentem, de Vader van Knfelntm, die tnedeghetekent
heeft, vm wekken boedel evenwel tot noch f e geen effeSlive rekemnggedten if.
Heeft men wel federt ghehoort van meer Ontfangen Pteuvv, die overlij-
dende, zyn Soon den Cameraer vandenLeckendijck, ende zynSwagher
Ram, Droft aen de Vaert in den boedel ende cantoor graffecrend�, ende
aende reeckeningh fooveel duyfenden tekort komende, jeghens proteft
van veel Meeren , 't geen zy aen't landt als een Wees-kint ichuldigh wa-
ren _y door hulp vande Burgermeefters, fijn Swager, onder pretext datfer
niet af g�profiteert en hadden, is quyt geicholden, daer de Steentjes-hacker
van Oort, die borgh was voor den ontfanck van den Jijende» Ruys _%den felven falieere-nde, tot een ftuyver toe te kort heeft aen 't Landt
moeten betalen , ende datoockmet rechtende redenen, ende hoe is dit fa-
men te brengen ? Den een is ten vreemt vanden principael, een eerlijck
Borger man, die geen vrienden inde Regeeringh en heeft, noch die ma-
niantieiioclTadminiftratie van penningen had gehad, diemoet betaelen,
de andere zyn kinderen, diefelfs inde Regering fitten, ende haer vrien-
den daer in hebben, die YLandtsgelt inde Ouders Cantoor gemanieert
hadden, onder pretext dat fy daer niet van gegaudeert en hebben, het
wordt quyt ghelcholden , dat is noch niet genoegh : maer Ampten en
Officien iiaen voor haer open, de een 'tDroft-ampt vande Vaert, dat
over de 4000, guldens *s Ja�rs opbracht , den anderen Kamelaer van
de Leckendijck , ende gheftorven zynde , durven de kinderen roemen,
dat zy veertighofvyftigh duyfent guldens op de Coroptoiren hebben
ftaen, ende de Vader had gefwooren, dat hy geen goet van zyn Ouders
heeft gehadt: noch moeft de Swager Lichtenbergh, wiens leven metfyn
naem vel over een komt , uyt den Haegh komen , om nevens eenen
blaesbalckfcn "Secker tot de grootfte fergien vande Stadt geavanceert te
werden, waer door andere bequame ende eerlijcke Borgheren moeftente
rugge ftaen. En wierde het falaris van defe vermaerde Secretarifl�n noch
merckelijck geaugmenteert door de dire&ie van de Borghemeefteren
vander Toert, envmderTluffent om dat den eenen Neef, enden anderen
goet Vrient van haer was.

Zeeuw.
Dat is nu vande*?*/***?, maer valt'er niet srat op de fufiitit ende de
Kere\ oock te icggen ?

DeKerck fullenwydit-mael overflaen: maer Γοο veel aengaet de Ju-
ititie, 't Hof is altijdt verfien gheweeft van feer goede Raets-heeren, ende
heeft oock die reputatie buyten de Provintie gehadt : maer t' zedert dat
die geen dieProceifen moeften hebben, koftenmereken , datmea door
een Raet-heers Soon tegehruyeken, veel tijts meer avantafie had als door
de gerechtigheyt van fijn faeck , ende datmen geen gefchencken liet te
�ntfangen uytconfcientie,maeralleenli)ek uyt vrees; dat als hetuytquam
eenquaden reuck mochten naer laten, ende daerom fijn Soon die liet ont-
fangen, ioo heeft het al een kleynvlackje gekregen. Ick ben in't feker
bericht , dat eenighe Kanonifan van den Dem , gevraeght zynde hoe
komt ghy lieden tot u Advocaet te hebben de Soon van den Raets-Heer
Kercken-raedt ? Dat is immers geen man van groote bequaernheyt ? Sy
dacr op fouden gefeydt hebben , wat geven wy om de bequaernheyt van
den Advocaet , als hy maer maecken kan dat wy onfe Procefl�n winnen',
ende t* zedert wy hem ghebruyekt hebben , hebben noch geen Procefl�n
verlooren. ■ -...

Ick hebbe veel van die man hooren fegghen, maer de man is doodt,
doch ick en kan nkt verftaen , hoe dat een man allen kan doen ₃ waren
daer dan geen andere eerlycke lieden meer in 't Hof ?

Ja doch, daer waren de verilandighfte> eerlijckfte, en de g�ttouwfte Ju-
ftic�ers die men vinden mach, als Nieu^mrt , l^Qodcnburgh , Morrlijfen,
Someren, Evv/jck., Cjruyter, Mansvelt, de Vfqkerfieot, tnda meer ande-
ren , die 't ielve, als zy het merekten wel tegen ginghen, maer hy.koft
maecken dat niema'nt en wifte dat zyn Soon daer in dienden, latende door
een ander Advocaet de pubjyeke dinghen doen : daer en boven had hy een
Confrater, diehy wift te vanghen eerhy't gewaerwiert, ende dan tijden
'. endegelegentheden waer nemende, geeft groote avamagie. In de Rev't-
j�en was't eenKuyperye geworden, men fagh niet na vroome , Geleer-
de ende'gepra�tifeerde Advocaten, maer yderfolliciteerde om 't .s'ecrft,
een vriendt of goedt bekende tot decifie van fijn faeck te hebben , of foo
daer niet om ge folli citeert en wierde , had yeder Gedeputeerde van Sta-
ten den zynen , of het een �erJijck man ende totfodanigh beroep ge-
qualificeert was, dacr wierdt wey nigh na gefien. Dit, en diergelycken,
ishetHeeren» waer oyerdeBorgersmct redenen mochten klagen; doch
nietasn al ds wereltV maer aen die geene di<i rechts wegen daer in te feg-

gen hebben ,-of z.t/n Hoogbeydt den He ere Prins van Oranje , als hy
't Stadihoudcrjchaf> van oniê Provmüe fal aen-ghevaert hebben , oock
niet met die intentie om de Regeeringh verandert te hebben, of felfs door
die occaile op't kuifen te raecken, maer met intentie alleenlijckomfulc-
ke groote abuyfen geredreifeert te hebben , welcke veelc haer oogh-
merek niet en is gheweeft , voornamentlijck die fulcke nominatie van
nieuwe Reeenten , door Landtnun enGentmans%aedt, op de baen ghe-
bracht hebben , waer onder den een zyn Soon , den ander 2yn Broer,
Swager endeVriendt heeft , lieden niet alleenlijck (lecht Hoofden , ende
foo weynigh in die valuatie geldende, als die wy vooren ghenoemt heb-
ben j maer die in regart vari qualificatie met haer gantfeh geen compa-
ratie hebben, zynde uytgenomen weymge van het geringhfte flach van Bur-
geren , als Rademaeckers , Schoen-maeckers en dierghelijcke , daer en
boven foo klaeght men dat veel van de Regenten Arminiaens , endede-
fen raedt heeft'er genomincert die den Arminiaenfchen doojer (met revt-
rentiegefëroocken ) noch in 't gat hanghf, ende die Moeders Sufters ende
Vrienden in 't Riet-fteegje hebben gelaten > ende zyn in den Dom geko-
men , omAmpten, Officien , ende dat is noch niet genoegh, maer tot
Luy-cker-Walen ende Bocre jongens incluys , ende was 't dit noch al:
maer baftcrdcn ( hoüa, 't is Landtmam Swager, ) en die op haer .achter
uytvaren ftaen , mfaemvoldje, en foude dat geen fraye veranderingh
fijn ? Ick meyn dat wy raacken fouden van de wal inde floot : maer
ick twijffel niet, of zjfn Hoogheyd fal naer zyn ordinaire hoogwyfe voor-
'fichtigheyt, iich niet door %ehabeams raedt, offeroheams Pnefers, maer
door raedt der eerfie, oudfleende �� desVolcx laten informeren, die de
faack met minder paflie, als die andere handelen Tullen.

Predicant,
Maer mynen vriendt, 't foude wel konnen zyn dat dat alfoo vraer was_aondertufichen foo kan niemandt ontkennen dat 'er veel vreemde opinien
t' Utrecht geweeft zyn, gelijck onder veele genoeghfaam blijekt uyt dat
verfoeyelijcke Boeck van teAfgUerye door L.V. Felthuyfen, ende dat de
Cartefixenfe ende Arminiaenfe faótie machtigh gedomineert heeft, foo dat'er
het Eenwigh Editt uyt-gefproten is.

Vtfechtsman.
I "Wat aangaat hetBoeckje van de ss4fg*derye\ dat is (myns *$rdtth)
door �3��. Vehhnyfen onvoorfichtelyck gefchreven gheweeft, veel tijde
voortkomende uyt de hardigheyt vanzynftijl, ende fteeckt zynonvoor-
fichtigheyt daar te meer uyt, dat hy ia 't Nederdoyts ende niet in 't La*

(υ; -
tijtt geichreven heeft, want fi�cke materien willen wel onder de Geleer-
den eerft watghekoutzijn, eer men die de gemeene man te eeten geeft,
opdat zydaer in't eerft niet te hart op hytende, hare tanden breecken,
ende dan door preindicien geoccupeert, naderhandt nooyt meer te recht
oordeelen konnen. Ende noopende't vorder, dat is maikandcren macr
quade namen geven, foo placht άζη eeneen Vaetlaen te zyn, den ander
eenMarefiaen, Coccuen, "^abadifi, "Bmynifl'» Lodefl'mtii «nde diergelijck�,
dat zyn maer quade Benaminghen, ende zyn daer veekijdts die Man-
nen felfs oorfaeckaf, omdat zy haerDiicipulen foo addi�t maecken aen
hare Leeringhen ende opinien, dat fy mcerendeels niet willen hebben dat
fy andere Meefters hooren of hare Boecken leei�n, ende daer uy t komt
dan voort, datzy aan't geen zy van hare Meefters hebben gehoort, foo
vaftblyvenhanghen, datzy alle andere opinien condemneren ende ver-
Werpen, fonder dat zy noch eens ondedocht hebben, of onderfoeckeu
willen, �fzygoetofquaedtfijn, ende dat be hoort mijns beduncken, ibo
niet te gheichieden: maer men behoorde de namen aen een kant te fetten,
cnde maer te examineren, hoe de faecken, warenfe goet, al quamenfe
van Mtrefttivzn dam, men behoordenfe aen te nemen; warenfe quaet,
al quamenfe van VOetrns van daen, men behoordenfe te verwerpen, maer
een Difcipel van M&reftw fal fegghen , 't is de opinie van Veetm^ by
gevolgh, ick hoefi� niet eens door mi/o gedachten te laten gaen, cnde
eenander weder tercontrarye, dat fijn geen Difcipujen die naer dewaer-
heydt foecken, maer alleenlijck Meefters opinien defenderen. Soo gaet
het oock in 't Polityc^ , yder drijft fijn tol foo hy't geleer t heeft, ionder te
examineren wat bed is, daer nochtans foo veel is aen gelegen, ende voor-
namentlijck in de Regeeringhe van Landt ende Steden, daer voor een
vaften grondt-regel alleenlijck maer te confidererenftaet : diteenighe,
desvolcks welvaerty dat vaft ftaende gelijckhet aitijdt vaftblijven moet,
ibo zyn tenhooghften dienftigh te confidereren de tyden, vaar in men
Jat goedt den volcke kan toe-brenghen. GeJi/ck het feer goede Patriot-
ten konnen gheweeft fijn , die geoordeeit hebben in tijdt van vreden het
lefle welvaren des Volck? te vvcfen, geregeert te werden fonder Stadthou-
der , erfuc daar met yver voor geftreden hebben : die felve , als goede
Patriotten fullen in tijdt van Oorlagh, trubeloimutinatie metdegrootfte
lidenen van de werelt , op het felfde fondament > weder oordelen dat de
RefiuhljcJi heeft van nooden een Stadtheuder , en waarom ? Om dat
het welvaren des Volcks daar in beftaat > wclck fondament haar dwinght
foo weder te yveren voor dieRegeringhe, als haargedwonghenhebben,

■�................■.......II...........■»■

foorgaende tijden voor ghepafieerde Regeeringhe. Daerom oock in
HolUndt foo veel eeriycke ende wijie Regenten inhaer iun�tien ghecon-
tinueert hebben , die anderfints, foo, zy het Eeuvvigh Edii� befworen
hadden uyt fadle ende partyichap, fonder na haergewif��, daer in te beoo-
gen den vvelvdert desyokk* onwaerdigh in hare bedieninghen foudeghe-

Sachjesvrient, fietoe, dat ghy het Eeuvvigh �ditt niet en fchijntt�
willen voor/p reecken.

Ter contrarie Domine: wat ingeval 't voorgaende difcours aengaet, fo
volght daer uyt, dat alle Regenten behoorden geconfidereert te hebben,
dat'er fulckc tyden koften komen , dat men nootfaeckelijck een Sttdt-
houdervoor het Welvaren des volcks van tiooden hadde, ende daerom niet
abfoluytelijck te fweren , dat zy riooyt Studthouder fouden kiefen : teri
zy faeckezy daer inuyt-fluyten dietyden, wanneer de nuotf*eckelij>:heyd?,
' ut welven des vq�cx , vereyfcht een S'tadthouder te hebben , ende dit
dandeneedt niet meqrobligatoir ioude zyn, gelyckeen reentfinnige in-
terpretatie mede brenghen kan, om dat den eedt van een goet Patriot
nooyt kan geinterpreteert werden'; oock niet en verbint teghens hetvvei-
vAven des volex, f�kks dan niet aenftootelijckx overblijft: als ijat de
Vjterfche foodanighe apen van HolUndt fijn gheweeit, vM'w� zy-nk foo
esrltjck geloont werden,\ om dat HolUndt een Eeuvvigh Ed�tl hadde ghe-
maeckt, datelijck zy moeiten volghen, foo anders buyten die aperye, de
faeck lichtelijck, met ongeprejudicieerder oordeel foude zyn ge-exami-
neert geweeft. Al hoewel men de faeck verder ophaelende, ial moeten be-
kennen, dat hetfelve Ed�Vv niet meer infigh behclft als in't J*er 1651.
by alle Regenten (niemant uyt-gefondert, felfsby die nu hex. Eeuvvigh
Bdift fchijnen teghen te willeij} fpreecken ) be�dight is, die oock fdfs geen
difrkultcy t hebben gemaeckt, om te feggen, dat zy doen gefworen hadden
't geen men nu eerft befweren wilde.

lek gheloof evenwel niet dat die Arminiaenfe voghels, en die in de
pruyl - kerek gacn, en die de Prcdicanten hebben helpen uytfetten, en
die het Eeuvvigh Edift beiwooren hebben , in de Regeeringhe iullea

Vtrechtsmm.
Ghy flaet den Bal mis Paftoor, wat is'er noch oyt ergher jegens Zyn

ffo�gheydt uyt*ghebraeckt~ ais die monftereuf� �<■<:/#/&, e» is den groot-
fteninveriteur daer van nu niet den grootften vriendt van fijn Hoogheydt,
onderde achtΤurgher Hopluyden} Dat nu immers voor Helden moeften
gehouden werden ten dienfte van 't ghemeen, is daer de Heer van Oimeren
niet onder? Die , eer hy Vroedtfchap wiert noch geen Lidtmaet was,
maeromdat'tfelve hem niet obfteeren foude, ende terwylen dat de Pre-
dicanten hem verongelijckten, niet willende daer toe. aenriemen als in de
vollen Kercken-camer, ('t geen watonrelijck is, voor een man die ai-
rede tot zyn Jaren gekomen was; ginck indepuyl-kerck, ende is'er ge-
bleven, niet teghenitaende hy mifichien niet veel van de Predicatie en
verftondt; inde Vroedtichap komende, heeft hy niet mede ^eyvcrt tot
het uytietten van de Predicanten? Heeft hy niet altijdt de Predicanten
mede helpen af-flacn ? Heeft hy mede het EeuwighEdicYbefwooren? En
is hy η u evenwel niet mede �ytvercooren ?

Predtcant.
Ick weet niet hoe hy daer toe gekomen is, of't fnoeft wefen dat zyn S wa-
ger Doeyenhurgh, die een groot Kercks- mm is dat befteit hadde.

Otrechtsman.
"Wat verftaet ghy door een groot Kercks-man? Ymandt die de ware
Gereformeerde Religie wel veritaet, daerprofeffie afdoet, ende de fel ve
beleeft? Soo gh�loof ick dat dien Heer van zyn Swagher T>oeyenhwph
Eisten behoefde j '^recommandeert te werden, omdat hy foo goeden
Ktrcks-man is als zyn Swagher: maer verftaet ghy daer door yemantdie
handt houdt om een Lkefiertfe fattie op te richten, ende het met de Pre-
duanten houdt om daer door g bevordert te worden, of die mede kan ap-
probeeren dat men in Enghelmit quanfuys om de Religie, een Koninck de
kopaf-fmijt, ende eenen fynen Crontwel, die met de Religie als veelen
huychgelde, voor een keyJigh' man, ende een herfielder des Godtsdienfl
prijft ? Dat is wat anders.

Predtcant.
■ Neen, neen van fulcke faecken teghenwoordigh niet te reppen. maer
verhaelons eens hoe het toeghekomen is, dat federt 'tjaer van \6^.
nooyt geen Ouderiingh in de Vroedtfchap kofte komen, ende fpeciafijck
wat de Heer H. Qmnt gedaen heeft, wiens Vader felfs al in de Vroedtfchap
is geweeft, dat hy nooyt daer toe en heeft konnen geraecken.

Dat is een nootoire onwaerheyt, want na 't Jaer i�^q. fijnder in de
Vroedtfchap ferfcheyden Ouderlinghenghekomen, usLttcas vanFoorfi,,

Cornelif van Royen, ende meer anderen, oude fatfoenelycke Borghcrs,dic
ianghen tijdt in de Kerckdijcke bedieninghe waren gheweeft, doch wat
in't particulier H. Ouint aengaet; 'tvolght juyft niet altijdt, om dat de
Vader in de Regeeringh isgeweeit, ergo moeter deSoon inkomen; zyn
Vader was een goetaerdigh aenghenaem Burgher- man, maer de Heer
H.Quint , dat is een ander man, die de pail�evan nydigheyt ten oogen
uytfiet, ende die foo opiniatreerende is in fijn opinien, dat hy noch reden
geven, noch reden ontfangen wil, daerenboven had hy zyn leven met den
kerckelijcken deckmantel niet konnen decken, hyhadde al overlangh on-
der de cenfure gheweeft, omdathyhemordinaris foovoldrinckt, dathy
moet t'huys gdevt ende gedragen werden, endedat niet eens byonghc-
luck j maeralshydaer de occafie maer toe heeft, tot erghenis van vele ecr-
lijcke liedeOjdat hem een voorgangher van de Kerck foo beeftelyck dronc-
kendrinckt, ende dan foo vol zynde was hy eengroot Prinfen man, daer
als hy nuchteren was, en folliciteerde om in de Vroedtfchap te komen, hy
in het befw eren" van het Eeuwigb Sdfft, geen difficulteyt maeckte, ghe-
lijekhyoock ecnige Jaren na malkander geen fwarigheyt gemaeckt heeft,
om acn de Nooihulpcrs ( ofte Aelmofl�niers) ten behoeven van den armen
te leveren fekcre ibebte Lakenen tot 27 gulden het Stuck, die menna-
derhandt bevonden heeft dat andere met een eerlycke winft tot 17 gul-
dens hebben konnen leveren, cnoock inderdaet gelevcrt. Ende deienis
het hooft gewceft van de Teykenaers, vvaer uyt ghy oordeelen kont wat de
anderen zyn, genera�jck, menfehen die niet foo veel tot haer ooghmerek
gehadt hebben de vrelftantder regceringe, als wel om te voldoen denhaet
die fyteghens de regeeringh ende de Regenten droegen, ende haer ambi-
tieus hart, dat haer felfs of haere vrienden op het kuifen wilde doen fitten,
mede blyckende uyt die magere ende leugenachtighe redenen die zy tot
pretext van hare teykeningh, fonder.naem vanden Autheur, hebben in
druck laten gaen , alle goede Ltefhehbers des VadtrUnts en konnen fooda-
nigeBorgers, die fulcks in f ?«�/'//*endegerufie'Borgerye ondernemen, ghe-
ls/c{hier was, niet houden als voor muteins, oproer inge, ende verbajter-
deChrifienen, die ds hebbende ghetr acht aen ie richten ftheitringhe inde Kerck
ende 'Polkje, tot den waren Dis des He eren niet behoorden toegelaten te wor-
den. Syndereenige onder, die een goede mee ninge hebben ghehadt, en
de faecke niet verftaen en hebben, of die door aenradinghe daer toe ghe-
bracht zyn, of die gelijck het van vcelen in de nacht geteyekent is, over-
vallen zyn geworden, ende niet geveten hebben wat zy teyekenden , die
fulleji t' fyner tijdt wel te voorichijn komen, 6! Dat zyn Excellentie den

(15)
Grove van Hoeren fich te dsgcn van onpartydighe daer ontrent liet infor*
meren, op dat hy xj_jn KomnckltjckeHoogheydt dacr met goedt fondament
m kofte adviferen , ick en geloof niet dat hy opdat oude difpuyt vande
Geeftclycke Goederen , mitsgaders het inkomen van de Goederen der
Duytfer Ordere, waar uyt fommighe van de Kerck geern een broek fou-
den hebben, eens reflexie nemen fal , fullendekonnen oordelen dat het
geval van confcientie daar nieuwers na foo groot in en is, als wel de morti-
ficatie van dien een gantfche omkeringhe van den Staat vande Provintie
foude veroorlaken, maar om dat van die materie foo menigh fraay Boeck
gefchreven is, fal ick hetinditdifcoursdaar by laten blyven, fullende in
alle ghelegentheydt van defe ende dierghclycke materkn feer geern mer
U E. fpreecken. Vaart wel.



				/ - /
				/ - /
		R Α E 'D"'T DER Oudtften en Oprecht- ften Ifra�liten

			Aen

REHABEAM, Ofte Rehabeatns Raedt ver- meerdert en verbetert.

	{�AMSTERDAM, By CYPRAK�S van der GRACHT, 167^



		(3) RAET DER OUDTSTEN en Oprcchtften lira�liten aen Rehabeam, EEHABEAMS RAEDT Vermeerdert en verbetert. Predikant, Ztewvv. Otrechtsma». WY hebben laeft in onfen 'Kih��eams raedt gedifcoiireert ovcrde motiven van de Teykemers van Vtrechty ende mijn Heer heeft myeenighe tegemoet geyoert , die in't eerft wat fcheenen: maer naderhandt {prekende met onfen goe- den vriendt defen Otrecbtsman , ben ick van veele an- dere dinghen onderricht , daervanghy liedenmynietsvcrhaek en hebt, ende die nochtans van meerder confideratie �nde opmerckinghe fijn, en- de hebbe doen oock verftaen , dat ύ Heden van alle faecken aen my ver- -haelt , niet al te wel geinformeert en wacrt: waerommc ghy lieden oock particulier en fonder fondament difrefpe�hi�ufelijck handelt _t ende ande- ren haer hartfecr verwijt, dat haer buyten fchult over gekomen is. Predikant. \ "Wel mijn Heer , geen menfch is foo peri��t , of hy can dwalen , ick beke.nne feer geerne, dat mijnen drift, doen ick metu lieden in dat dis- cours ben gheweeil , om dat de facckmy ter harten ginck, een weynigh yverigh was , ende dan ghebeurt het de befte wel , datmen fichwat ver- grijpt, terwijlen, ghelijek ghy lieden feght , MenVtrechsmm fulcke goede kennii�� van faecken heeft, foo kan het ghedrcfleert werden , ende wil my feer geern verlegen laten naer des fclfs reden te luyfteren. Zeetivv. Goede vriendt verhaelt ons dan eens hoe het cenigen tijdt herwaerts ia To�tie, Kerck, end� fttfiitie toe gegaen is. ,.� Otrechtsfnan. « Mijn Heercn, als ickdewaerheyt feggen ihl, 't is al te met flecht ge- n�eghtoe gegaen ; ende den Predikant heeftin fijn voorgaende difcours in alles den bal niet al gheheel mis geflagen: want als'er ymandt in de Α ζ Vroed-



		*(5)* VtrechtsntAfti Mijn Heer heeft gelijck, maer yder moet fchoenennaer fijn voeten heb- ben, dat veel van die Heeren eens Schepens fbudcn firn , dacr zy al om foiliciteerden, ende richten over eens anders, goet en bleet, watvon- niifen foudend'er geftreecken werden, of alszy in hooghwichtighe Poli- ticjue faccken hare ftemmen geven, met wat vvijsheyt en voori�chtigheyt moet dat toegaen. \eeuvv. 't Moet wel toegaen, vv&ntz.y meenen dats' het weten: maer of'er nu al eenige onbequame onder fijn, het Coliegie is van fulcken grooten getal, ende daer �jn fooveel bequame Perfoonen onder, dat het opdieonnoie- kn niet aen en komt, Vtrechtsman. Datiswaer , maer als de bequame doodt fijn , danfouden de anderen ^?t feggen willen hebben, ende onder die anderen die wel anders bequaem foudenwefen, liepen d'er veel , die door ouderdom al af geileten waren, ende anderen die fulcke groote fouten hadden , dat'er weynigh over- fchoocen, die 't werck bequamelijck doen koften , den een focht niet Sudts of Burger eyfch voordeel, maer fijn eygen eer ende profijt, als'er een OBreyt'^e te verfoecken was om eenighe Koopmanichap te drijven, men fochter mede een profijtje in , den anderen had liever hetglaesjc en- de het pijpje, ende vergat daerdoor hetgeen hem aenbevoolen «'as ; de anderen die het minft paften, ende degrootfte affiiren moeften handelen, droncken haer dickwils foo droncken, dat zy 's anderen daeghs nochonbe- quaem waren tot haer befoingnes, ende occafie felfs aen onfe vyanden ga- ven, dat ky haer voor droncken ende halve gecken fcholden : daer door beipeurde men noch vigilantie noch dapperheyt, maer't febeen even veel of de hen op deeyeren of daer nefrens fat, fulckx het veele goede Ingeieten bedroefde , dat'er foo groote ilaphartighcyt ende irrefoluytheyt inde iel ve was. . ' - Predikant. Hieruyt kan ick mereken , dat (y foo fchrickelijck jegens de.Kerck ende de Kerckelijcken zyn ingenomen ghewetft: want ionder twijiFd fa! daer Kerckelycke cenfure over geoeffent zyn, ende daer over qualijck te vrcden^-fijnde geworden, hebben het de Predicantenι, als Telingh, vander Velden ende i^ettnm moeten befchelden. Otrechtsmm* Dat dat de reden fonds geweeft zyn, waeroro Telingh en van der Fel� Λ 2 den



		es; ende de particulieren te kort quam , datter den Heer vmHeesvvikk in moeit komen om den boedel te redden, of weeren op dat hy te beter fijn profijten koft maecken , ende naer fijn overlyden om de hoef-yfers op te lefen, hlhertm van Bentem, de Vader van Knfelntm, die tnedeghetekent heeft, vm wekken boedel evenwel tot noch f e geen effeSlive rekemnggedten if. Heeft men wel federt ghehoort van meer Ontfangen Pteuvv, die overlij- dende, zyn Soon den Cameraer vandenLeckendijck, ende zynSwagher Ram, Droft aen de Vaert in den boedel ende cantoor graffecrend�, ende aende reeckeningh fooveel duyfenden tekort komende, jeghens proteft van veel Meeren , 't geen zy aen't landt als een Wees-kint ichuldigh wa- ren _y door hulp vande Burgermeefters, fijn Swager, onder pretext datfer niet af g�profiteert en hadden, is quyt geicholden, daer de Steentjes-hacker van Oort, die borgh was voor den ontfanck van den Jijende» Ruys _%den felven falieere-nde, tot een ftuyver toe te kort heeft aen 't Landt moeten betalen , ende datoockmet rechtende redenen, ende hoe is dit fa- men te brengen ? Den een is ten vreemt vanden principael, een eerlijck Borger man, die geen vrienden inde Regeeringh en heeft, noch die ma- niantieiioclTadminiftratie van penningen had gehad, diemoet betaelen, de andere zyn kinderen, diefelfs inde Regering fitten, ende haer vrien- den daer in hebben, die YLandtsgelt inde Ouders Cantoor gemanieert hadden, onder pretext dat fy daer niet van gegaudeert en hebben, het wordt quyt ghelcholden , dat is noch niet genoegh : maer Ampten en Officien iiaen voor haer open, de een 'tDroft-ampt vande Vaert, dat over de 4000, guldens s Ja�rs opbracht , den* anderen Kamelaer van de Leckendijck , ende gheftorven zynde , durven de kinderen roemen, dat zy veertighofvyftigh duyfent guldens op de Coroptoiren hebben ftaen, ende de Vader had gefwooren, dat hy geen goet van zyn Ouders heeft gehadt: noch moeft de Swager Lichtenbergh, wiens leven metfyn naem vel over een komt , uyt den Haegh komen , om nevens eenen blaesbalckfcn "Secker tot de grootfte fergien vande Stadt geavanceert te werden, waer door andere bequame ende eerlijcke Borgheren moeftente rugge ftaen. En wierde het falaris van defe vermaerde Secretarifl�n noch merckelijck geaugmenteert door de dire&ie van de Borghemeefteren vander Toert, envmderTluffent om dat den eenen Neef, enden anderen goet Vrient van haer was. Zeeuw. Dat is nu vande?/**?, maer valt'er niet srat op de fufiitit* ende de Kere\ oock te icggen ? Vtrtchts*



		(ρ; Otrechtsmdn. DeKerck fullenwydit-mael overflaen: maer Γοο veel aengaet de Ju- ititie, 't Hof is altijdt verfien gheweeft van feer goede Raets-heeren, ende heeft oock die reputatie buyten de Provintie gehadt : maer t' zedert dat die geen dieProceifen moeften hebben, koftenmereken , datmea door een Raet-heers Soon tegehruyeken, veel tijts meer avantafie had als door de gerechtigheyt van fijn faeck , ende datmen geen gefchencken liet te �ntfangen uytconfcientie,maeralleenli)ek uyt vrees; dat als hetuytquam eenquaden reuck mochten naer laten, ende daerom fijn Soon die liet ont- fangen, ioo heeft het al een kleynvlackje gekregen. Ick ben in't feker bericht , dat eenighe Kanonifan van den Dem , gevraeght zynde hoe komt ghy lieden tot u Advocaet te hebben de Soon van den Raets-Heer Kercken-raedt ? Dat is immers geen man van groote bequaernheyt ? Sy dacr op fouden gefeydt hebben , wat geven wy om de bequaernheyt van den Advocaet , als hy maer maecken kan dat wy onfe Procefl�n winnen', ende t* zedert wy hem ghebruyekt hebben , hebben noch geen Procefl�n verlooren. ■ -... �reiicmt, Ick hebbe veel van die man hooren fegghen, maer de man is doodt, doch ick en kan nkt verftaen , hoe dat een man allen kan doen ₃ waren daer dan geen andere eerlycke lieden meer in 't Hof ? Otrechtsman. Ja doch, daer waren de verilandighfte> eerlijckfte, en de g�ttouwfte Ju- ftic�ers die men vinden mach, als Nieu^mrt , l^Qodcnburgh , Morrlijfen, Someren, Evv/jck., Cjruyter, Mansvelt, de Vfqkerfieot, tnda meer ande- ren , die 't ielve, als zy het merekten wel tegen ginghen, maer hy.koft maecken dat niema'nt en wifte dat zyn Soon daer in dienden, latende door een ander Advocaet de pubjyeke dinghen doen : daer en boven had hy een Confrater, diehy wift te vanghen eerhy't gewaerwiert, ende dan tijden '. endegelegentheden waer nemende, geeft groote avamagie. In de Rev't- j�en was't eenKuyperye geworden, men fagh niet na vroome , Geleer- de ende'gepra�tifeerde Advocaten, maer yderfolliciteerde om 't .s'ecrft, een vriendt of goedt bekende tot decifie van fijn faeck te hebben , of foo daer niet om ge folli citeert en wierde , had yeder Gedeputeerde van Sta- ten den zynen , of het een �erJijck man ende totfodanigh beroep ge- qualificeert was, dacr wierdt wey nigh na gefien. Dit, en diergelycken, ishetHeeren» waer oyerdeBorgersmct redenen mochten klagen; doch nietasn al ds wereltV maer aen die geene di<i rechts wegen daer in te feg- B gen



		f ��; gen hebben ,-of z.t/n Hoogbeydt den He ere Prins van Oranje , als hy 't Stadihoudcrjchaf> van oniê Provmüe fal aen-ghevaert hebben , oock niet met die intentie om de Regeeringh verandert te hebben, of felfs door die occaile op't kuifen te raecken, maer met intentie alleenlijckomfulc- ke groote abuyfen geredreifeert te hebben , welcke veelc haer oogh- merek niet en is gheweeft , voornamentlijck die fulcke nominatie van nieuwe Reeenten , door Landtnun enGentmans%aedt, op de baen ghe- bracht hebben , waer onder den een zyn Soon , den ander 2yn Broer, Swager endeVriendt heeft , lieden niet alleenlijck (lecht Hoofden , ende foo weynigh in die valuatie geldende, als die wy vooren ghenoemt heb- ben j maer die in regart vari qualificatie met haer gantfeh geen compa- ratie hebben, zynde uytgenomen weymge van het geringhfte flach van Bur- geren , als Rademaeckers , Schoen-maeckers en dierghelijcke , daer en boven foo klaeght men dat veel van de Regenten Arminiaens , endede- fen raedt heeft'er genomincert die den Arminiaenfchen doojer (met revt- rentiegefëroocken ) noch in 't gat hanghf, ende die Moeders Sufters ende Vrienden in 't Riet-fteegje hebben gelaten > ende zyn in den Dom geko- men , omAmpten, Officien , ende dat is noch niet genoegh, maer tot Luy-cker-Walen ende Bocre jongens incluys , ende was 't dit noch al: maer baftcrdcn ( hoüa, 't is Landtmam Swager, ) en die op haer .achter uytvaren ftaen , mfaemvoldje, en foude dat geen fraye veranderingh fijn ? Ick meyn dat wy raacken fouden van de wal inde floot : maer ick twijffel niet, of zjfn Hoogheyd fal naer zyn ordinaire hoogwyfe voor- 'fichtigheyt, iich niet door %ehabeams raedt, offeroheams Pnefers, maer door raedt der eerfie, oudfleende �� desVolcx laten informeren, die de faack met minder paflie, als die andere handelen Tullen. Predicant, Maer mynen vriendt, 't foude wel konnen zyn dat dat alfoo vraer was_aondertufichen foo kan niemandt ontkennen dat 'er veel vreemde opinien t' Utrecht geweeft zyn, gelijck onder veele genoeghfaam blijekt uyt dat verfoeyelijcke Boeck van teAfgUerye door L.V. Felthuyfen, ende dat de Cartefixenfe ende Arminiaenfe faótie machtigh gedomineert heeft, foo dat'er het Eenwigh Editt uyt-gefproten is. Vtfechtsman. I "Wat aangaat hetBoeckje van de ss4fgderye\* dat is (myns $rdtth)* door �3��. Vehhnyfen onvoorfichtelyck gefchreven gheweeft, veel tijde voortkomende uyt de hardigheyt vanzynftijl, ende fteeckt zynonvoor- fichtigheyt daar te meer uyt, dat hy ia 't Nederdoyts ende niet in 't La*



		(15) Grove van Hoeren fich te dsgcn van onpartydighe daer ontrent liet infor* meren, op dat hy xj_jn KomnckltjckeHoogheydt dacr met goedt fondament m kofte adviferen , ick en geloof niet dat hy opdat oude difpuyt vande Geeftclycke Goederen , mitsgaders het inkomen van de Goederen der Duytfer Ordere, waar uyt fommighe van de Kerck geern een broek fou- den hebben, eens reflexie nemen fal , fullendekonnen oordelen dat het geval van confcientie daar nieuwers na foo groot in en is, als wel de morti- ficatie van dien een gantfche omkeringhe van den Staat vande Provintie foude veroorlaken, maar om dat van die materie foo menigh fraay Boeck gefchreven is, fal ick hetinditdifcoursdaar by laten blyven, fullende in alle ghelegentheydt van defe ende dierghclycke materkn feer geern mer U E. fpreecken. Vaart wel.

			E � ND E,