r

rehabe äms

Ontdeckende

d'intrigues der Machiavelfche

Politijken van ° U Τ R ,E C Η T? .

In wekke vertooot wert hoe-to op wa« manieredeJProvinae
cnStadt Utrecht nueenigentijtisgeregeetcgeweelt.

Door een Lief-hékr der Waerhejdt. ffamen-g^h·

Jufïitia Politica s Juftitia Diabolk^^

Cednickt tot Hmiekn ia de', mufisdt, by Everhard Fddthuy[m^
^ in wack u voor Schadé, het eerfte Jaar na de 2. herßellrngs

der Arminiaenfche ofte Loiïyefteyjifche Faäjc 1674;; „.^^^J

Äen den Lefen

BEminde Lefcr, ick druck hier niemants naam uic, een
Ichelmiseenfchelm, een hoeriscen Vrouwe naem, die
hct met IS die treckt iich dat nfet aan, raaar foo haarecni-
ge Lazari opdoen, of in haar droomdoor-knaginghdes ghe-
moets, alredeyoor denRediter iba:h, en haar noch willen ex-
cuferen, appliceert het op haar, dat ick die daer mede meen,
ick heb voor defengefchrcven, en mijn naem daer bygefet, nu
dunckt het mijn niet nodich,te meer ; terwijlick geloof,dat niet
een onpartijdigh Utrechts kindt, dit lefende, fal bekennen,niets
buiten de waarheit gefchrevente fijn: maarindien dit in'tpu-
bhjck tegen gefprppeken wort, fop fal mijnreplijcq behoor-
hjck onderteickent, voor den dach komen, cxcufeert de druck-
fouten, en vaert wel.

' Λ -

Μ . ^

' _ ί

ßehabeams Regeeringh.

a1 öv€r laiigh gëfi€n,dat vele Regëfttcn vande Pfóvia-
cie van Utreeht,m der felverlnwoondersyhaer leven,^
Wand ei foodaiiich aen ftddcn , dat fy, neffens de an dere fe are-
Bontgenofen, onv-ermiidelijck te verwachten' haddtn, de Êor-
icn'de Fiöleïï van des Heeren gramfchaj?.
Mij:n ooghnnerck is niet, öm hiet op te halen,en aen te wijfén·de generale
fonde van alle de Geünieerde ProvineieOi noch oock niet de Tonden derge-
nei;doOi· weicke de felve geregeert zijn, veel min de particuliere fohden dcii
lèlver Inwoonders het wekkal te langh en te grooten -w^rck foude \veien.

lek fal dan een yeder van deiè Provincie in 'C gencrael, en ook eenige Re-
genten der felverin 't parfi<rulier voorftellen hare fonden, en den gevolge
van dien,namentlijck: watdOorfaeck van 't Verraed.en de jammerlijke pla-
gen des Oorlogsr is geweeft. Wel-verftaende, dat gelijck de gequetfte Maje-
ftey t is tv veederley, alfoö ook van- verraderye gefproken moet worden.

Defonden in 't geiierael, fo wel van particulieren als Regenten in fvvang
gaende, fijn veel en uytfteeckende tot inden hoochften graat.

Alsdaar fijn die onverdragelijcke hovaerdye,en opgeblafenthey t, dron-
kenfchap, gaften en braffen, fpelen, hoereren, lichtveerdige en koftelijcke
kiecdingen , dat libertijns en Sociniaens leven , de verdruckinge der Ge-
meynte. Weduwen en Wefen,het fchryven en vryven tót verfchooninge
en voorftant van alderhande Seften, fon den en ongebontdentheden, die
kleynachtinge van Godts vvoort, van fijne heylige gebóden en Dienaers,,
dat liegen en bedriegen, in 't beküypen en vergeven der ampten en benefi-
ciën, die Sabbat-ichendinge,dat ligtveerdich fweren en vloecken van jonk
cn oudt,furcx dat een menfch de hairen te berge rijf€n,als men maar langhs
de ftraat gaende, het felfde gedurich komt te horen, vvaer op gevolcht is

wge Wereltfche vvijsheyt, mitfgaders vergetenheyc van Godts welda-
den, oorfaken van vervverringe des gemoets.

Ik fai dan hier uit het gros gaen aenvvijferi eenige particuliere fonden, be-
ftaendc in eenige maximes, by ettelijkeRegenten gepleegt, en geobferveert

tot onderdruckinge derGcmeynte,Weduwen enWefen,terfijdeftelknde

het gulde fpreekwoort, ßus populi fuprema lex eßoMt gemeen gaet voor het
pamculier, mcr van betgemptot God is gekomen,haerfelfs en Wevanden bloede
in Allnedmmgen indringende ^ met te rughßellingh van vele bequemer engequa-
Ir^ceerder, niet lettende me het land de meeßedienß kan doen, maerwiehaer
is mtßt Hf en bdufmjfd verßenks», alismen veer vjinhonck, meö

Ai " reyft

reyil des iirächts ea des daegs om by de Kant te wcfen, maar als de v/int eens noor-
den begint te wayen j dan b daar nilmaut tliiiys, men vlaeht ea verlaat isjii

Schapen, ^

Wedtrwen en weien Fiet hare te beneme» is maar een polkicqüègou.wic-=
heyE. lek weet dat fekcr voornaam Regent, nu al overleden, ia iijii levra feyde,
ickmoet my en de mijne helpen, föa ah ickj^eßk^n, beqmem of niet 'heqtfaem'j^
d^t geeft daarniet aen^ anders was ickjen vjant van mijn €jgen familie ^
- y Vaarom oock meeft alie oude, gequalificeerde, en door goede beproefde
coiTiportementea habiie luyden, worden ter fijdcn geftelt, wanneer de felve vanr
den bloede niet en öjii j iiyt vrees, dat defelve voor hare bcquarae vrienden ^ tót
"s Landts-dienft , mede foaden fpreken, waar door die vanden bloede van vele
vette broeken, die daeglijkx iii hare keuckens, tot de ièlver verftevingh konien,
verft eken fouden weien,en als men al met fjnmm niet we I door k^n^cn. om föo^'
een gequalificcerde, als voorfchreven is, te weren, dan iß, het ons Me man ne-
men, hy is een vreemdelinghjoj dependeertaen niemant hy heeft 'weynig vrien"
den, men fal hem met een ^ieynje hy de correfpondentie kjmnen 'houden.
, Als m ca volgens die regülen. fijn banden vail geleyC heeft, dan heeft men altijt
het fttier in de hant, al gast het lant verUren,watis daeraengelegen, het oogh"
merck^is niet. hetgenerael, maer hetpar:icHlier en der correfpondenten wel-
varen·^ daar is wel foa veel voor de goede corrcipondenten en iavoriten bedon-
gen, datfy sik hare goederen. Staten, eer en aanfien iulïen behouden,tot een lu-
dis pmningh^ wegens dat fy heti|)it foodanich inde afch hebben gewent,en noch
alfoo draeyen, alwort dpor harefecrete conferentien, de Gemejnte hefchadigi'
engeruineerty diit is'nieï.s ? Waar is een lande daar niet yemant wat voor-rechts
heeft. Terwijl men leeft, enin de Regeringis^moetmen fijntijtwelwaer ne-
men 5 iijn de kinderen en die vanden bloede met ampten en beneficien opge-
propt j dat moet ίόο wefen, de tijden loopen daar na, iïjn defelvé noth niet be-·
quaam j dat is evenveel j men kan den On fdngh,pen en degsn doorjemant an-
^rs laieri voeren en 'vedienen^mAczc borgcrs mogen baar behelpen rnec hetgeen
fy te-vorengedaan hebben, als mm het maer heeft^behhen is h;hbe?7,hst ßijft de
keucken, moet en courage, anders raackt men licht met het vendel inde /700 f,had-
den alle die vanden bloede foodanige onderfteuningh gehadt, óc Deventer
mercïitfoude van dat fnei Itwpen en vluchten füo nietgeheef y noch Schoonho-
Tmf iicke_ tragediegelevert hebben , en om voor diergeliick ohgeluck bevrijt.te
fiji\ doet meri wel met te raghilellingh van 's Landts-dieaftjen andere béqïiame .
en gequalificeerde peribnen,dat rnen de Cornpagnien geeft aan dkyde welkemet
i00pen k^mjen^Qo. daar op levenjby gebreck van andere weynich middelen by haar !
doorgebracht ,.^α die anders nae VmJc^iikgzio^n ibudéa hebben, eer lij k:·
,clatg3e!: ai wcl, ephet Lant is :wel bewjar't jinfonderheyt als t^cn foo
icksip moi^ï^^xi^Mêvdpi éenen fchelmyd^ nP^nßtr^roHjsn vmAen anderen fm ,

- vfient nietderfttcgen-ßreecken, om dat den and'ren fc!: dm fijn vrleni wede;r
inde weg foudeAvden ; ten fy hier of daer een ongeluc k'gc, al fijn fy vande
'Väillantfte en bequaepiile, wekkers atteftatien , fco van haar iiedien als
ghequetften men niet wil accept ircn, en voorts hare 3r.de;horigh.. be ol-
"den exaroineertjWdi fy by yeder lening trecken, want fodanige fijn vaiidea
bloede.n jet, kruyft haar f 'Soo iß gekomen, dat nieeii alle mcbtj'ens en neefjeni
ßedne Com^agmen hebben gehad,Yvelckeis exempel by vele anderen is gevolgt,
en het Landt in fodanigh verval gebracht, de voorfz maets waren fo laet-
dunckent en arrogantjdat al waren het m&Qv jongens van i^jaren^cn nouwe-
iijcx fuiEfant een degen te dragen, dat fy tegen dorßen[preken haren Captein^
Overften , en Generael hun latefide voorftaen,van alles grondige kenniffc
tèhebben, en wordendebygeval daarover bePcraft, heriep den fdvenficho^
pn Vucnje, OomofCniißjn^Öic^ in'teen of arder colugie fittende^ die [oude hem
mlrnmnteneicn en revengeren, wegensHiet ongelijck hem aangedaan., foo dat
geen commande wierdegerefpeäeert, maargedirpureert, dé minder aende
meercier, en den meerder aenden Opperften.,, niets defercrende, maerpeße
tneße, als freres compagnons levende, en in plaets van (ich en haar onder-heb-
bende militie in göede oeireninge te brengen en houden, meerder haer ge-
bonden hielden acn veelderhande desbauches, niet tpetendehèe fy betgehj:

wordenjroet de grootfte bekommering vande werelt opbragt)Ëaar gémoe»·
te, datdeftraat h aar te nauw was, gebeurde het noch dat fy' een quadêa
dobbel.hadden , ten eerften eenige tnufyuetten aeii de ^atidt, wel gevonden. '
Als men alfoo lijn vrienden geholpen heeft, dan kan men met'het over-
fchot vremde goet doen, doch met die voorllchticheyt, dat'men vóordeml-
daét joè veeltrektdsdefelve weerdtg is^en worden daer en boven nechge-eert enge-
refpeäeert mhet nadragenvande pis-pttoe ^ iïjndeden gebeneficëerdemaar
bliide^dat fijn gift wort aengenomê, wat raat dan met den,eet,is dat vragen?
Dit-k Vüsr de ongeluckße, die men weer en en onder wil hoédcn,en vatiden bloéde
niét irjn.men kan ίϊ)·η felfs óók vanden eedt ontflaen, inroriderhtit van die,·
^weicke leyt tegens fijn eygen intepft, en tegcns het genot,van giften en;
gaveCe hocfoudeanders dchuyfen en kailen van Ouders, kinddrerS endi®

j'y··:·
1'

leen, voigens hun iy^jen feggeii, meerder bedragen in weerdye,als het goet
dat man en vrouw, met trouwen en verfterf, te famen gebracht hebben,
dat nochtans te Utrecht kundieh is, al een goede penning te importeren,
behalven dat dc felvé Regenten, noch fo veel andere capitale goederen be-
iitten en aengecoft hebben, ishetdan vremt, dat fy niemant nefFens haer
willen hebben, die haar inde kaart foude kunnen iÏen,en het aes af-handich
maken.

Komt van buyten afecns yemant wat verioecken, niet tegeniTaendehy
vandebeftealóy,foo van af-komft en bequaamheytis,al b.eeit hy almede,
qMaj% en foo u}T:crlijk5een duyvel in de hel,dan ifb, U^benutirelgenegen,maer
dat αηψΐ, h-et fj bj rerßerf, of hj cmtpandetingb onder deleeden,vervalt aen ons lid
met, maef aen dat Itd, en daer is hei: ipeder mdergekot, ende dien Heer tot fijn tour
gevallen, dewelcke b^t fal geven aen fijn Soon, Swager of andernae verwant z.jnde
vanden bloede, maer, wort gefeyt, die man is niet bequaem,noch gequalifi-
ceert, patientie,men kan daer niet tegens,die Heer verftaet het fo, wie ial fig
oppoièren, hy fit vaft in dat lid, men heeft hem dagelijcx(te weten tot fijn
eygen vuylicheyt) oock van nooden, hy foude in diergelijke gelegentheyt
weder een inde weg fijn, welfeyt dan den follicitantby een ander occafie
tegens fodanigen vrient,dit ampt is aen u lid vacerende, ik weet wel dat het
Μ niet te lot is gevallen,maar u lot lijckt u confrater en fijn vrient beter, dat
gy met den felfden ruylde,dan was fijn vrient en ook ik geholpcn,dat is de
rechte flach, en fal tot ant woort bekomen, ik fal fien hoe het fich wil in-
fchicken^ dat draeyt dan op gek uit, en dien handel wort foo aerdig heftelt,
dat men foude ièggen, waar komen alle die haken en oogen van daan , het
welk alleenmaar dient, om den fijllicitant te doen geven, en te geloven dat
hy geluckich is, van het felfde noch te obtiner€n,maer wanneermen een ge^-
evalueerde Duyvel in de hel heeft, dan kan men tegens refolatienßaets-geti-p
t€»pariggenomen,ongequalifiieerde door ruyling vm loten tot Ridr-meeßers en Reg-
ters maken, komt dan noch een bui die van hemßootyenujrt de wey van mreffendent-
tie over deßoot wil firingen,foo moet fijn vrient hebben fiem en traäement^ dan heb-
je niet waer om waery quidpro quo, en hetßaet in 't hujsje, fulcx dat daer met em
éts tekort is, hetßryd met den Eed niet, klaer is k^es!

Ó Dupeifche letingeen infchickinge, dié erger als de feii is,tet verdruckinge va»
de bequAemüe engec{ualificeeriie,en tot promotie der Idioten en Vremdelingen,ßrec*
kende tot ruine vande goede Borgers en Ingefetemn, sn bjgevoUk vm de gantfche
trovincie, het wekk^ maeckjOor Godt roept.

Wat heeft men ai ftreken gebruikt,om creaturen na fijn fin,in het eerfte lidjby
f acature te mogen krijgen,tot verfekering en verfterking vande correfpondentie,
„ dan was nicmant gequalfficeert, ofhy moft capitalaar weien, en die men te vo-
„ ren van dat niet te fijn, hadgerecufeert, heeft men naderhant daar toe gepro·
ijmoyeetti cn^teydcdan raeni^ra^ uyt op yemant ^«enj^t baytens

~ Λ

jjbeens gemaakt had, of op een gek die niet een voet eygen inde Frovxnêiê
„ competeerde, en dewelke op een gekx dochter verlieft was, wefende den
„ Groot-vader een Soon van een gefchoren Paap , die fijn boeltje troude,
5, naar dat hy kinders daar by had, dat quam foo nau niet,de Capittels had-»
den daar eerft reden en aenleydinge toe gegeven, met yemant binnens tijts
Cappittulaer te maken,foo dat fy het haer felß ten delen hadden te impute^
ren,het iswaer^doch fy hebben daer na uy t hun aller naem een ample en wet
geraifonneerde dedu(^ie daer tegens ingelevert,maef op defelve worde min·
der reflexic genomen., dan op een requeft van een fackedrager, ick iien niet
dat een van die dedudie makers,met al fijn wijsheytjte Pari|s meerder heeft
uytgerecht,als met de voorfchreve deduftie gedaen is,dat Wirten eraige van
fijne committenten oock feer wel, fy fouden anders het vremptje op het
flach niet hebben laten komen, ify flachten de molenaers, fy füllen daer eer
en profijt aen vaft is, niet vande hant wijfen, en wanneer net haer niet ge-
lij ckt , evenwel de fecrete direótie aen haer houden, om haer doen en ïaten
daer na te reguleren,en achter te houden,dat haer niet dienftich is in 't licht
te komen, lijnde aenden ftaet foo weynieh brieven gecommuniceert, dat
men kan berekenen, dat yeder briefaende Provincie wel op hondert duca-
tons komt te ftaen.En wie foude gedacht hebben,dat den and'ren dedufitie-
makcfjfo y verich foude fijn geweeft,dat hy,om te weien premier noble van
Zeiand,de correfpondentie die hy hieltmet dien Affigen Heer,en den Ben-
fchoppér Advocaet of derde deduélie-maker, van tijt tot tijt foude hebbent
gecommuniceert aen het Franfche Hof, van velcker communicatie, fijne
correfpondcnten nietpnkundich fijn,het fijn te famen Yremden,enbuyteii
de regeringe, volgens dien te minder ionde. .

Is daer weer een ander die een ampt wil kopenden den [elven en den reßgnant niet
ml voorfien '^nvan vrienden van machti dan h hetOdaer leß een refolutie te-
gens alle reßgnatknjnfonderkeit wanneer gelt gegeven won,geen wonder,want dan
Jouden die correfpondentie maets niet mcken, docb komtjemant vanden hare m te
refignereHi (fchognßrhejdeTremtfijn,^ het fjf wegen [te ckt e, onbequaembejdt of
motfaeckelijck^ejidt ofgbebreckelykhep, dan wort daer ingedifpenfeerty doch met
eenplouftbel hedïngh, van 't felfdeutet te trecki^ ^^ confe^uentie, mei is verßaen,
tenwaerhet w^rtotdienB ymeenvandmhloedé ksndeßruken: Gaetdatniet
mUj* regel räbt na de hely datßf noch Paeps w^en^dan^ndenfj biechten en alf»
aifslutie ^ygen , efdat^ met dm Moordenaer berouw hadden, als in hm feo veel
vromheydt en deucht was : masr nu eßaes, dat Jj haer fogeboejt houden aen dien
Arminiaenfchen fuerdeefem ^ en fioc^regel van eygen vry en wil, en eygen ge-
recbtigheydt, Gods beßimngh niet anders modererende y als bygeval van haer*
luydereygenverfa^m^fm-dsm^, foofaLkkM^rbmreyft iuytm mip latenver-
vord^fon

Wat

"Wat heeft men dät gebfoet, federt het jaer i^j^o weder voortgeteelt, era
nevoeftert aendc ivitts borßen, fien woeden, en te famen fweren j in dcfe onië
Provincie , tegens de fmidamcntele wetten der Regeringe, en met eenen tegens
den Prins, de weicke noch een wees en een kint was, hebbende noyt ymandt
verongelijcktj weiênde by haar gehaet vande wiegh af, of eer hy geboren was
wat was de oóriaeck, eygen voordeei en ambitie, om haer eenen naem te maec-
ken, een yder vande Regeriuge fich inbeeldende een Souvereyn te weien, weic-
ke macht by veele van haer, hare vrienden en t'Hans abfoluyt oock ipodanich 3,
tot walgens toe is geufurpeert, en tegens hare mede Borgers en ingefetenen met
een uytfteeckende opgeblafentheytgeexerceert. VFasyvers.eengefelfchap^ al
iViierjmmt qnam, dié niet i'ade Re geringe was·^ alhoswei anders van geboorte ^
middelen en verftant ruym foo veel of lbo goet als die aldaer prefcnte Regenten,
hy worde natiwHjcx eens aengef^roocken dan over fchoer , en bracht hem y-
mant noch eens een glas wijns, dat was ibo veel faveurs ofgenade, aIsteR.O"
men,dat men des Paus voeten vermach te kuflèn. Sy rotten wel gedurich by een»
rrtaarom 's Landts-dienft of welvaren te beiörgen , ofdaareensomtedenckenj
vont men fulcker nauwlijcxfoo veel , als daar rechtveerdighein Sodom worden
vereyfehtjcn als fomtijdts een goet Patriot wat goetsyoorfi:elde,fQo tradt een an-
der ten eerften in de baen, het goede contraminerende^ of dsn vierden penningh
-voor ßch bedingende , voor en aleer het heylfaerttwerck^tp openbaren ^ waer
mede men het Lurtdt en Gemeynte f lüde kunnen, fubleversn, ßet hste leekt he$
vrertsde ksetje^ het vrernde kjilfjei hoe deftish exploiteerde hy fijne commißie^
'fis hy by denBrande'üiijn-brandergingh, emte.informeren:,WM kporn hydaer
toe in voorraet hadde, dat^ indien hy hem indeixiinß wilde inlaten^f mdér deel
s.en het verlies te hebben, d4thy dan "welmdkenfdude^ dat hy voort voer·^ met
het difi eieren van zyn Brandewijn, is dat geen leeuive ficieteyt ßjne aengèba-
ren happicheytfach men klaer, als hy fjoßijfkoppich bk'efflaen, dat diepS'

^oorgaende tijdên hadmsn dsnmderen wel eenßach Weten tevoégcHy hy deds
eock^ßjnbeß, neffens andere Gieß-dryvers, om dienman, dié foo mt op zyn.
Si^avantsniet naey haerfingefchreven had j t^doen deportéren', hemmèer ont"
nemende , als hem te vorengegevenwas^ 'gnomfooeenfchüontvèrckte.be"
fchicken, fo 0 haelde rhen eenßjnen Ρ rießer ujt het hof^ als men watfthurft
tvil uytwerckin, "dan heeft menfchHrfuinßrumentenvanho'oden ., ho&wet
hielt hy ^ijn trouw beloften ^ enhöevoleynde'hy hst uytlcggenvandèStadt 9

tmt hemmde den f dven ie Oeßers en Rijnf "hen-ivijn, dat is dien Overeeni*
f ώεη Borgemeeßer welgeuiasr worden, m als dis oejier-tiit weder aenqmm^
verliet de Stadt^ dte hentgoede wafdomgegeven had, en begaf ßch nner Hol-
landt^ wat lucizte het hem^ doen hy met de Eijnf ^hen-b^y foo ep~gevult was,dat
hj noch [moor de in 't water, waer mede defelve was afgehrachtjdiier hy^ fon^
der het äoorßeeikin vanden d^ck.^ dat vuyle flinchnde water foude hehbsfi
geflickt.·

Wie heeft eocknietgeßen, ditt huytennootfaeckiijcfzheyt engeneraelnut, tot
groote keßen van U gemeenten ondienß vmde Stad·, is verdiept en verbreet den·
YiTcl naer Montfoort, en weder belet het graven vande Vaert tot inde Eem, waer
by de gantfche Provincie, en inlbndcrheyt de yoorfchreye Stadt in tegendeel fou-
de hebben gcprofiteert, maar daar had den "^'aal geen Landt, noch V'ificheryen
leggen : Ick^tenosck^voor de waerheyt onderrecht, dat feker Landmeeter
overfiachgemaeckt hebbende, hoe veel dat de vsorverhaelde F'urtna de Eem
van graven, en hetgeen daeraen dependeert,f oude ksfien, en voaer voor hy het
wel hadde willen aennemen, het 'ivelck^ ten opßeht van het groote voordeelydat
de Provincie daer door foude hebben kunnen genieten niet veel geweefl foude
hebben, doch hy het felfdeaen een Borgemeesier van een voornaerype Stadt in
Hollandt bekent m'aeckende, bequam van hem tot antwoort, hebt ghy dien
Heer f Virechtalgefproocken,fpreecktdieeerjl·, cnkomtdanbj mijn, geli'jck^
gefehieds, maernae dat hy den V/aeL het gecomrrtumceert hadde, fy de geen lufi
tothetwerck^ te hebben, en dewijl den voorfz. Lantmeetergeoordeeltwordcy
en bekent was hy alle de xverelt, van fijn fluck^wel te verfiaen, fίο gebruyckte
hy tot reden van uitvlucht, ick^mocht kjmen teßerven, alvorens hetwerck^
ivas geperfeclioneert, dan f^ude mijn hujfvrou en kinderen in te groote fwaric-
hejdt blijven , dus koude de voorVerhaelde Borgemeeßer tendiensievanfijn
Stadt tot fijn ooghmerck^k^tnen, en den Otrechtf ':hen Heer mede, den een
'met te geven, en den anderen in 't aennemen, dat ick^fmde geloven, dat dien
Heer ofte IVael het haghje jaerlijcx , en den hantgift by den aenvangh vands
overkompße voor hem alleen heeft behouden, dat fy veer van mijn,den Borge-
meeiier d.aerhy hiermede correßondeerde, heeft oock^een kjeynendoop uit ds
fan gehad, hoe foude hy anders (gelijck^als dedevoorfz F'Fael) foo hebben
kunnen timmeren, heerlijcke en alodiale goederen tot foo merckelijikf fr/nme,
^enkopen,frnder nochtans geit te negotiëren, of ob ligatien af te ßaen,fiet Bor-
gers dat is dien man, vandewelcke ghy eengeruyme'n tijd foo fer en trots beje-
gent fijt, die vande Borgers meelfacken maackt, en op anderehtyden naem, voor
fijn particulier, foodanige iuycker oäroycn inde Froedtf"hap weet ujt te wer-
ken , tot nadeel vande gemene Borger, die, de weicke de fchadelijcke fectc der
Artninianen en der felyer maximes heeft gcpratrociaeert, mitigaders defelve, en

Β die

Cio.)

Se van hare cabalcn inde regeringe voorgedrongen, fich niet ontilende de Stadt-

iiers naar lamen t nuys louaen enigen, oi dat men het haar othare vrienden inde
Financic-canierfoude doen gevoelen, het [elfde alfoo met fijngebrldeldeßem-.
me te ho-ven komende^m weer-wil "υαη fco -veelan/re confderal'le Heeren,on-
der ivelcke waren vij[oudt-Borgemeeßers, den [elfden was abfent, ick, ffe)oof
dat die mede tegsn dim Eedtfoudefijngeweeß, maer, jvat[allck^[eggef?^ hy is
cm falivcuwer.

Tegen de Paeps ef Röomfch-geftndm fijn verfcheydepUccaten n-e;naeckly -.
docb[s}7d€r Zül, maer alhs rechtgsconßdereert yjalmen hevinden [dat de
A-fminimm hebben tn 't tverck^eßclt, hei- ivelck^ men hevrecfl is ge uwir,dat_
door de Room[ehi f mdegefckieden, hebben niet de u^rminianen'touder twee_
fpecieufe pretexten, isls die vand? religie en Itkrtejt, tot twee dffiin!:h· rey-
[en, den Staet gebracht ten uyterfien rmne toe, dornen refoLitie met kracht
nam, enpUccaten met Zilen maeckten tegens hare vergaderimren, foo wel als
tegensde Roomfch-geßnden {ende Officiersgelijck^vlelghefebiet niet Ueten
forromperen) het Land, dangevefi ep de oude fundamenten, fonds fioreren
als voer de[en,

u4nno Prins Maants [oo eenige verandering inde regeeringh-^he-

maeckt hebbende, vraechde aen[eker Edelman, wat dunckt u van dat wer'kyde-
welck^refoluit en ten propeofie anfwoorde, V Excdlmtïe heeft h^ar wel af-
•geffjeden de k^^mmen,maer niet de hallen, fy füllen xvederkrayen, en het laetße
fal quiider d^n het eerfle wefen, 'iv^er νΛη ivy dte ttjden nu, met groote droe[-
heyt, [martenfchjide, bekeven, en metks^cht haer voort-plantfnge heeft toe.
genomen.

Om weder totmißn voorgaende di[7ours te komen, doet eens hy hetfilfde, de
mif handeling indefinantie, [ijnde het bloet vande lieve Gemeente,en het murg
jsarer beenderen,deweleke ten deleßnißerlijck^gedirigeert wort totparticuli^
proßjt, als mede tot ^jerfievingh van vele vuy Ie cujperyen , die hare vrienden
ep't hjf vallende, de welckena Liren fm niet recht braden, nochpijpen-danfen
'Willen, en-meer anderen, die van haren bloede of conrefpondenten kten ßtten,
[onder reeckjmnge te doen, ßoten der [eher te [uy veren , ofhaerjchult te
betalen.

Indien maar eens by exempel klaerhcydt worde gemaackt vande penningen,
ondingen en geprocedecrt vanden ontfang en vercochte goederen vanden Heer
Aich van ^Jv^yck, wat foade dc arme Gemeente, weduwen en wefen daer door
worden gefubleveert, niettegcnftaende de direaeurs noeh het fdÖe foade kun-
nen voldoen, ja dubbelt, éq dat met de geproxjtccrde intereflèn hec welk haer ge-

nocgh

(η.)'

bracht, waar van ten haren behoeve obügatien iijngepafleert, endenintereft
loopt en betaalt is, men foude den Intendant voor een tijt, en in extinäie van ee-
nige petitien, of ten delen ofwel in 't geheel hebben kunnen ftillen of voldoen, te
meer als men de genegoticerde en noch onderhebbende penningen daar toe em-
ployeerde , maar die gaan tot betalinge van verfchene traäementen vande Hee-
ren, en der felyer bediende , fubfide filentii, anders foude alles ftii ftaen;·
Voor de Dïenaers van Godts woort is niets ten beften, and're verleentmen or-
donnantiën op dorpen daargeen huyfenftaan, foolaat men de arme Gemeente,
die niets winnen, oieenige renten ontfangen kan, inde grootfte ellende en ar-
moede iitten, die onmachtich is haar eygen nootdruft te beibrgen, veel min, dat
defclvc kan fumeren,het geen haar de'ingelogeerde Soldaten haar afperflèn,-waar
van die Meffieurs haar exempt houden, accordeert dat wel met te wefen Voor-
ilanders van ^t gemene beft, daar men fooomkuypt, en het hooft af wil iïjn^ als
men de leden in dier voegen traöeert, infonderheyt als men die buyten inquar-
ticringh, en niet in regering fijn, fonder aan te fpreken ofte te laten manen, aande
militie wegens het weeck-gelt van exemptie overlevert, is dat niet een fchoon
tritfche van Gecemmitteerdens, men behoorde haar namen tot een eeuwige
memorie aan de gaigh te fpijckeren, met een devis daar onder, ψοά non fecere „
Citlli feccrmt Vervscini.

DeFinantie-camer ismeteen goet inficht en ooghmerck, en na iterative in-
ftantien der vromen opgerecht, hadden de Regenten daar van geen leden ge-
weeft , op een inftruflie naar vereyfch van faken, als de Raden te Hoof hebben,
ick geloof dat dien Schout van feker Dorp foo merckelijcke fomme, fob veel ja.-.
ren nietfchuldich foude fijn gebleven, maarnu defepolitijcke Financie-camer
dufdanich geregeert wort, ίοο verwondere ick mijn geenfints, hy en fijne bor-
gen fijn vanden bloede, dewelcke buyten twijfel mede hebben ceparticipeert
indeichult-penningen, hoe na waren fy iiyt de borchtocht geraakt", hadden die
Heeren vande Stadt maar willen conienteren, dat den princ^aal, by fijn vrouw,
die op haar fterven lach, had mogen gaan, en alfoo efchapperen, wat worden daar
nu en dan al aardige uitvluchten gebruyckt, men foude feggen, waar komen de-
feive van daan, wel hoe, het is door de direäie van dien grooten direßeur, die ge-
Rurich als hygeen Boi^emeefter is, inde kamer van financie fidt, het fy van fijn of
een ander lidt, dewelcke neftêns mm Heer, fonder laft te hebben, buytai

Β Ά

(Ii·)

kcnnißc van de Staten, die daeghlijcx inde Stadt vergaderden,en fondcr afte wag-
ten, wat de Gecommitteerdens, cspreiTelijckaeiiden Köninck afgcveerdicht,ver-
handelt mochten liebben, veel min aan fijne committenten rapport te doen, dc
Stadts-poorien op genade en ongenade, ionder eenigc conditiën te bedingen, in
vremde handen gai-, ende Borgers van harebeftelde wacht gelafte naarhuyste
gaan, daar niet rncer verfocht was dan doortocht, en de troupes waren al doende
met buyten om tc marcheren, ililcx is by niemant, inde Steden op den Τ fel leg-
gende, gedaan, was dat niet wel iiigefchickt, dßtivas den dachfcyde hy aendm
Cardmael de Bouillon, den fehen omhelfende, daer hy voor fes jaer al 'Mer
haddegc'wenfcht, thoonende hy alfoo neffens fijn compagnon iljne openhartic ·
heyt, dat het beter is Franfch dan Prins te fiin, cm rccht em U'n kim te JVefen,
ivdnnesr den F rins als 'vrundt ontnnt ds Stad quamjjieh men die buyten,mcn
Wilde met βjn huyfvrouw eP eenpad ^ maerdoen den Aiarquis de Rochefort^
met de troupes -vanden Komnc\döortöcht verfocht, hlecfmen, en liet defelve
imnen, fiet men hier niet kJaar de vroeging van fijn genioet, en het quaat dat hy
gedaan hee 't, irefendc den Forfi, dewelcke hy befielt hadde, geen Stadt-houder
te kumemvor denken ontiangende den anderen, van wiens goede wil hy fich ver-'
feeckert hielt, hebbende alvorens den groeten Fulcanus aangeport, vanfich
tehaaften, om rnet den Köninck te handelen, alfooeen ooghblicx tijts ver-
fupit, te veel verloren was, laat een yeder eens in 't generaal acht nemen op den
fwier van fijn hiiyflioudingh, en cpvoedingh fijner kinderen, of alle het felRle

iirrnrHi^prf· mpt-lipf i^firtn U,, __l—____ r.:.^ ο_____ r.r.________< t 'i

_,^grooteMverelampet-fchotclsdefpijsaangedient, iuut viciuc

v/aicht hy fijn handen, de hantdwaal, naar mijn beft onthoudt, van biouw
Noorts-Hollants linnen, doch het waren pille-giften, maar ick fc en weet wel,
dat, die in foo een verdorven tijdt inde regeringh niet is,ofdaar in fijnde,vroom is,
of met veel tefeggen heel, noch inde correfpcndentie perticipeert, met foo
groote en koftelijcke pillegaven niet wort overdrongen, doch men moet geen
quaat achtcrdencken daar op hebben, een eerlijck man fal even wel doen, dat
tot ^s Landts voordeel, en ten beften van weduwen en wefen ftreckt, dat gelooft
denDiiyvel, correfpndentieenejgen voordeel ßaat boven datisdeleusen
ftock-regel.

Wat heeft men {om te belachen ) eens groote dijfentten geßen onder die twee ,
ccrrcß>ondenten,gecAufeert overhetvergeven vaneen Schoolmeefler-ampt^het
'wclc^foo hoochgingh, dat, gehjik^fy, leydsmetde Witte-quaflbefire^^en,
cpmgefomheyd des Frinsniet wilden drincken, fy ook, op die ^'an des eenen
en des anderen niet hegeerden te doen , inwelck^gefchilhaer coc'^vermengh -
dm hun refpe^ive huyfvromjenSi van welcke beyde geneegh te feggen fou-
de

(ΐ3·)

de vallen, doch dat foude buit en mijn propos fi wefm^macr hj de correfpomUn-
ten gemerkt wordende, d^t anderen een ßock m 't ivid mochten komen tefieee-
ken, hebben die quepe geappaifeert, Herodss en Pilatus vereenicht ea tot.
-vriendengemaeckt , voortgaende als tevooren, de ampten onder en in de he-
den verloot^.sn vervolgens koopmanfchap daar mede gedreven, dogiers enfoons
mede uitgeKrout, accoorden mede gemaeckt, erfentjen, foo binnen als buj/ten,
de Provinciemede gefchejden,alle het'welckf noch de mem moet dragen,van
de [ehe om niet, aende hequaemße en geqnahficeer^e gegeven te fijn, nntfga-
ders "s Landts,weduwen en 'ivefen haar voordeel- betracht te hebben,die dat te-
genfpreeekt en dewaerheit [eyt, diewort met een houtskooltje in't dootboeck^
o-eteyckent van noyt gheavanceert te worden, hj heeft deghefalfdegeraecki !
O wee onfe vervalkii Republijck, daar de particuliere heer en baatfucht fo hoog
gefteygert is, dat op eerlijcke luyden, en op het welvarender Gemeynte geen
beter acht genomen wordt, fchatten en icheren daar weten die gefellen raat toe,
wel wort by haar gefeyt, wy moeten daar mede inbetalen, hetTchynt Γο, maat
O weten dat weer met haar dagh-gelden te vinden, en de Pachters hebben altijt
het een oFander pretext om afflach te verfoeckcn, dan raecken de correfponden-
ten by den Pachter Vïy, of daar wort foo veel inde keucken vereert, dat fy door
een ander middel buyten bekftingh blijven, anders klopt den Pachter voor een
doomans deur, en trecken voorts foodanige dachgelden van die commiffien, de-
weicke fy gedurich fmeden, dat het landt wel daaghlijcx penningen diende te ne-
gotiëren,''om deielve te voldoen, fach men niet voorlede jaar, hoegrooten
fomme, boven ujn dachgelden, geforneert is, aan dien eenen Gecommitteer-
de ofgc volmachtichde te velde, tot iljn equipage, wat heeft hy daar voor gedaan,
nkt anders, zh den Prins in alles tegen te [preken, enfijnfchouders, als men
W itgoets konde doeny op te trecken, doch hy moft wel, hy was daar toe van-
den Groot-vorjl· gelaft, wiens ezel hy is, cn op wiens ftal hy de meefte tijt wel en
warm gcvoedert wort, en die had fijn Witte inßruflie, waar na hy den ezel
reguleerde, en in iijn Provincie komende, als hy het boven foo verbriiydt hadt,
en het leger voor dc Stadt lach, en hy daar binnen was, foo is hy niet eens inde
vergaderingc der Staten erfchenen, als een mede Lidt, veel min heeft hy rap-
port gedaan , wat te velde voorgevallen was , ofkcnniiïè gegeven van het pa-
tent dat de 'Staten Generaal gefondcn hadden , om het leger te doen rctirerea
naar HoHandt, waar na de Staten defer Provincie , fukx by tijdts geweten
hebbende, hare mefures hadden kunnen nemen, maar men fchcpte de vreught
uyt fijn aangeficnt, als den Har toch met hem hant aen hant over de 'waiginckj
cm ordre te fiellen,dat 's Landts en Stadt s canen, onder f"hijn van probeere'/f
fovJe tcnbsrßen enaenßucken gqfchotenworden, iijnreöor is voorfichtiger ,
doende fija beüellingh in 'c heymdijck, maar gaande naar Engelandt, tey-

B 3 keftÈ

(Η·)

kent eeril hst pateni,dat het ganfche leger de Pfovinck fou^e vcrlatenjcn ^ifoo
ten proye ftaan voor de Franfcher, fonder daar van fijne principalen nodiicatie
toe te fendcn, maervvift wel te beforgen, dat hem de penningen tot de equipa-
ge van fijne reys worde befteit, waer ναοί men wel drie ioodanige reyfen iotidc
hebben k-mneo doen,het was doe geen tijdt van parade, maar van ilpfeo aich,
wat koiidedenKoningh anders deocken , ah, is dir, dit volckherwekk my
haren difperaten iiint kompt bekent maken, en dat noch uyterüjck groots en
hoochmoedich,is,ofalies noch wit was, neen, fy moeten ai beter en nieerdfc
haer wonden ßea en ¥0«iin, dan iullea fy nae behooren leeren nederith
worden.

Ick fach laailmaal een boéckje aan hem gedediceert, daar hem by den autheirr
ibo veel perfecHen worde toegefchreven, als aan een Engel ibude kunnen ge-
fchieden, uytgefondert de preièntelijcke geluckialicheyt, maar had den autheur
geftreecken het kruit van leugens en bedroch,op de daygen^waar op fijn patroon
3e banden van famen-fweringe, met fijn drijf-hout van hoochmoet aandiflelde,
om het recht naar fijn intereiï inden haackte wercken, en dan noch wat anders
■wift of kenniflè hadde vanden Thymiaan-pot, ick wil hoopen dat den autheur foo
breet ofonbefchaamt niet ibude hebben gaan weyden, ten waar, dathy fijn pa-
troon, daar door, voor een ander man wilde doen gaan,dan hy inder daat is, het
welck ick vrees hem fal ontfchieten, als mede dat fijn boeckje daarom te meerder
getrocken en gelefen foude worden, aen de dedicatie heeft men genoech, om
wekker, en geen ander oorfaack ick geloof, dat het boeckje gemaakt is, hadde
het doch eerft in 't licht gekomen, naar het arrivement vanden Prins van Conde,
jhy foude oock hebben kunnen vermaan maacken vanden Ιοζ die den Prins hem
naar gaf, van die wel genegen expreffien, dewelcke hy gebruycktc, als hy den
Prins uyt dc naem vande Staten verwelkomde en naderhandt valcdiceerde en als
hy den felven trant hielten lofbequam, wanneer hy uyt den naam als boven, dc
Hartogin van Mekelenburch congratuleerde, tot welcke onthalinge hy, in 't fo-
crect, de Franfchenaengeraden hadde, datdiehetfouden urgeren, en om wel
te gevallen in 't oogh vande Princes ^ had hy een nieuw kleet aangedaan, geheel
op de Franfche fiiof geaccommodeert, maar het was geen fwar t met goude kan-
ten, dit alles is voor den autheur nu te laat.

Om voorts te gaan men verhoocht der Heeren traiiementen, men ièythetis
teedelijck, want de tijden fijn koftelijcker als voor defen, maar wie maakt die tij-
den foodanich,fy, die foo groote dachgelden en traclementen trecken,dat fy haaft
ïiiet weten, waar fy daar mede heen willen, het is fulcs, nu trecken fy, foo te ièg-
g"en niets, maar hoe kompt dat, omdat door de Yroedtfchap in het begin van
f .ebroariusverliindértis , eeiiige ordonnantiën te expedieren, dan met kenniflè

van

(ΐ5·)

vm \ vooi-fchreve CoIIegie,. daar fy, tot die tijt toe, haar fclfs traacmenten eti
leges heel wel hebben beforcht, doch krijgen fy de handen eens weder los, fy fül-
len voor haar achterild welforge dragen, datTjmijn eens befchaamdc, en tot
een leugeriaar maakten, en dat fy by defe bekoramerlijcken tijdt, het Lant voor
met dienden , en noch een gedeelte, van't geen fy voor defen foo diibbel-fout,
onrecatveerdich genoten hebben, rot verlichtingh vande arme G emcentc cn het
■Landt ionder Intereft leende, dan foude ick ftaan als Piet Snot.

pnigetrat%mentenvanbeamprepei-foonen , beken ick, fijn noch al lijde-
Iijckals fy daar biijten niet genieten fuicke menichvuldige groote dachgelden
boven die iware en kofteiijcke verteringen, en sXants middelen einployercn
daar toe deielve fijn gedefrineert, dat de ampten en beneficien gratis worden'ge-
geven engeconiereert aande gequaltficeerften en bequaamften, foo als de ereäie
vande Vroedtfchap wel mede brenght, niet aan kinderen en vreemdelingen ,
niet aan een perfoon iooveel, waarmede men bequamelijk, en tot meerder
dienit van t Landt twee en drie en meer perfoonen kanverfien, en daar van-
gedientwefen, nochoockniet aenknechts (dieonverdragelijckerfijn alshare
Heeren en Promoteurs, en dan haar felis niet kennen) dewelcke men by wij-
len mthoiiwlijckt aan de een of ander meyt by wien men te voren wat jonckx ge-
had heeit , en wat menich blaatje wort om fuicke of diergelijcke oorfaken uyt des
Wijn-c^oopers Brouwers en andere winckeliers-boeckcn gefcheiirt ofvoor
betaaltdoorgehaalt, het gefchict tufllhen vier oogcn, daaris.eenieltae.c^
ven, aen Eedt is gefalvsen. ώ ώ ώ ά .

En om alle hare vuyle kuyperyen, belaftinge cn verdriickinge der Gemeynte
te kunnen mamteneren, foo hebben die fijne quanten gecorreipondeert in Hol-
landt met die amneftie verbrekers ea die feclufie en eeuwigh Edia fabrieeerders
enbelweerders, en die vyanden M'aren, en noch fijn, van de goede oudefor^
me van regennge de goede niet te nae gefproken, waar by ons Ikvc Vaderlandt
ioo menichte vanjaren, heeft toe genomen en gefloreert, raitfgaders inliberteii
geleek, -hoe voorbanch was daarom dien eenen Souvereyn (door behulp vaa
dten witte Seavante Franfche en a la mode Secretaris, diefijnfti 1, alsvanfooda-
nige ftof gehandelt wort, op fijn Wkfch en FraniA aardich weet in te fchicken>
Γ" Groot-^Vorft het ontwerp vande refolutie de

Vroedtfchaps, dewelckeaienenfoude, omaftefweerendeStadthouderlijcke
regerp die het voorfchreven concept, fonder verfuym des tijdts, voor een
formele refolutje, aan fijn ^tte principaal over fondt', en die fukx oock ten

.ri Γί ' Τ niet verfeke-·

ringh die hem geaaan was door den Groot-Vorft, dat alledc andere leeden van

gayckenfouden doen, het welck achter bleef; maar men brorc fo veel te weei

ciat des Stadt-houders ftoel uyt het Hof raackte, ftlji den Sondach nSï

fieode,,

iiende , om daer aen te wercken , foo yvench waren die "Witte-geiinde en
flaven.

Ick^ße ïvely dat fy nu ^ voor foo veel nis het uy terlij ch^aengaet y aen alle
kantcnfoeekenfalm int vuer te leggen, by diegeeriy dewelckeaefiden Prins de·^
pcnderen, wereltlïjcke engeeßelijQ daer toe emplcjerende^ hangende alfa voor
een ti'itde huyck^naer dewinty afleggende de woiven-huyty enacndoende hst
vojfen vel, tengefchiet niet ter liefae vandsn Prins, noch fijne Domcftijcksn
en het Fader landt, waer van fy doot-vyanden fijn, wanneer het met hacr in-
terefi niet over een kompty maer orn, by veranderingh van tijden, doordat
middel hy den Prins aengenaem te wef rn, en weder in 't hoochße credit of ge·^
fafh te k:meny den Groot-Forfi is loosy hy doetgeli'jck, Reyntje en Zendt den
E^elvooraf te hoofydte daer als fpion of agent lejt, enhemalles overbriefty
en was het mogelijck^, om noch eenich goets voor het Franfche Hof uyt te

-wercken, daertm oock.fi']ngoet buyten conßfcatieen fijn huys flaenbhjft, an-
ders deninderljcken haet, voortgeqtiecks doordat Wttteingefsgen fech van
ejffcn voordeel en heerfuchty om met die van Babel haer eenen naemtemaec-
y en fchatten te vergaderen, is foo groot tegens den Prins , dat geen ge^
legentheyt hy haer verfuymt fal worden y om de Arminiaenfche wittefaBie
en maximes op hetjverichfie weder in te voeren, daer toe fiet men 'haer daeg-

.lijcxy feofecreethst moge lij ck, isy conferentie houden met die van het Fran-

fihe Hofy feggende den Gouverneur Stoppa den ij December tegens den
Groot-Forfl,' ick^falumergenachtermiddachfelfs feggen of late weten, dat
Leyden over is, dan fdmen de Hollanders wel anders tot vrede diuingen,
waarvan den roep in Hollandt tsgeweefi, als dat de Staten van ZJtrecht aen
het ffefeyde hof verfekeringe hadden gedaen, dat de gemelde Stadt haer op ds
eerfie fommatie foude overgeven,-hn welck^abuys is, en alleen maer is ge~
pleecht hy de -ivitte-ge finden y en die der felver vlagh voeren, fulcke luyden
mach men niets vertrouwen, alhoewel mien Heer (daer een ander fijn gele--
gentheyt vermindert, heeft een knecht achter hemy en een vergulden degen op de

fi)dey foude hydte wel ϋαη fijn rader ge-erft, of op Staten-beurs fiuderende
f^edragen hebben ) met fijn ßkbtielverßant, nefiens fijn gefpan van vieren, wel
fiouteïijck^bewerenderf, dat in gensn delen eenich verraet, ontrent hetge~
pafeerde, en de toevallen van voorleden jaer fmdefijn geiveeß, maer dat het
was een fckcr conftellatic der Planeten,dcweicke tegens het Landt heeft gelegen,
w.-ierdoor de Regenten als fupnde en bedwelmt fijn gehouden tn een tnymej-
ffeefl, f onder behoorlijcke acht te nemen op haer devotr, ende defenttedes
Landts, menmoet het geloven, want mien Heerenweten datwel, fy hebben
acces tot inde feereetfie met-kamers, daer haer diesgecommuniceert wordt,
ael^kjils den langen Swarten dienaar en den Lombardier, {dte hier foo jchoon^

(ΐ7·)

Franckzfoortfché en Uaêghfche brieven iveet te fchrijven y kethemtceßefif
■ dat hy niet hacft weder inde bonen raeckt)de deur achter haer toe, waeromnicty
den dienft des Konincx vereyfcht Λιΐοχ, niiea Heer heeft daerom oock federt het
Franfcke wefen , nefiensdeoutBorgemeeftersindevcrgaderinge vande Statei>
gecotiipareert, aldaar kunnen fy int heymelijk alles openbaren, hoe m en de Pre-
dicanten moet doen bidden, cn waer door men de regeringc en Gemcynte ka»
gedwee en gehoorfacm niaecken tot geven, gelijck men in het cerft al i^cwaar
worde Γ — -----« - . . ,·-'^ . . ο

iKvjiLWi, wi ijti. >vuitiai.1 gciciuLueerc,cn ly wOroen over αεablentie ha-
rernaafte vrienden niet aangefproocken de huysbouding is opgebroken, genoeg
voor fiivoriten want de coramiffietergeneraliteyt was al ingegaan, endsmea
^oorlaft vanden Commiflaris des broers huysbuy ten begint af te breken, ico
komt daar ordre van 't Hofom met het vorder te fupercederen ,hct is abuys, den
CommiiTaris weet het fecreet vande miflè niet, maar and're cerlijck ingefetenen-
(tegens dewekke den Coninckverclaerden den oorlochniet te hebben aatighc-
vangen) en die tot het been fijn a^ehaalt door tnquartieringh als anderiints, "daar
de and'rc vry van fijn, levert men inde klouwen, als cnnofeleen weerlofe
duyven, ten proye vanden vremdc grijp-vogd, fijndenict een vande minftc
gedeelte der paffie Chrifti, dat hy van fijn eygen Voick de Joden, aeneerï
vrcmde Rechter de Romeynen ^ worde overgelevert, is dat niet treÖelijck ge-
eorrefpondeert , ick geloof fyfoudenmet denDuyvelcorreiponderen, enalies-
weten in tefchickcn , als hy haar maar een gedeelte vande dir eöie inde regcria-
ge wilde laten behouden , fy blijven daar by als den diefby den baft, benJnncn^
hetfpeck, en gaan foo inoetwillens naar dc hel, als men fien kan, wanthee
gebeurde, als men tc Geulen ioiidc beginnen te handelen, een van haar irclï
iiet ontvaren, dat men de Vrede maar hadt, en de rcgeringh bfcef foo als die
is, alles foude wel haaft weder by komen, maar die tijt liet doen noch niet tcc,,
te vragen, welcke regeringh hy mcynde, ofde voorgaande Staatfche, of de
als doen Robbertfche , dewijl hetantwoort het welckdaar danopgepaft foude'
hebben te periculens was , alfoo beyd^ die formen hebben gedient tot geefièls^
onfcrfonden, fijn droom moet fijn gesiioct ontroert iiebben, fiende dat al dc"
wereltweet, hoe dat Montbas te Utrecht gevangen wotdend'c gebraelit, henr
ten eerften ontboot, als een vertrouwt correfpondent, gelijck hy oock niet man-
queerdc ten eerften by hem tc gaan, wacht u voor dat vokk , en voor dic
dewelchi den kêp of den tujn hangen, die defenderen dat fuperflitie en af (rode-
ryefulcx niet gedurich ftrevelen tegens goede Kerckelijcke ordres, die dg:
ßcutels vande kerck.aende Magiftmet overlereren,· gelï,ck.ry dkStadt hebben
gedam senden Marqutsde Eo(hefort, die de Miihie'hdhnpngeh^elt, on^

(iS.)

de Tndtcmtcn ψ te fetten, geUjck^fy^ die mede hebbe-a Uten h^menhn^.n
om den Pr r.s termneren cn de oude iundamenten derregcnW tereW?
ren, endat Arrnmnenfch-gebroet (vande welckeal voiw^flèf^n ηX^l
wen d.e uytkeels met macht krae^^den ) volkomen op den ίΗΓΟοπί^Γ
Godt y gedanckt die door fijne groote wyshcyt en genade, den eerften me d u
. and l en yan eaie hen voort-geteek enyoort-geyockc,dekam en ballen heeft la-
ten afhalen Godtgavedatfyde laetftewam., en de noch om'Sïya L
. haar fpiegelden, berouw en Icetwefen hadden. ^ e.^eD.eyenen

Wat heeft dat gebm^in ons bedoryen Sticht,deyoiren byhet hof aangewent
, dat alle Regenta. en Officnnten den Eedt aanden Köninck Ibuden doenfom by
tydenen wylenhaar doen ioo yeel te meer te mogen rechtycerdigcn: m^aa^dm
Konmck oordelende , dat hy by Vredc^handelin|., ofanderfints^defe Pro nde
ioudcyerlaten, enhemgecn reputatie foude ijn, die ioo haaft te abandonneren
die met eede-aan hem verbonden waren heeft ftxkx gedeclineert,maar ik h b mi π
laten onderrechten, en ickgdoof ooekfekerli;ck,dat yele hare ft ten en beS"
gen verlaten, eu den Eedt niet geprefteeit foiidcn hebben.

Dat eenige door fwackheyt bloharticheyt als anderiints, uyt de Proyincie fiin
geweccken en haar actie en bedrijf excuferen daar mede dat fy geen ded

aandeFranfcheregeennonbegeerdetewinenhebben,ofmet aarprefem der

felyer doen aanfieede, als te approberen, het fchijnt foo wat, maïr eerft,wat re-
denen, dat een Regent met Eedc aan fijn Gemeynte en Ingefetenen verbonden
om haar recht cn welvaren tebeforgen, gehjckeen PreScantin^tgeeftelijck;
dcfelve verlaat, gene, hadden alle de gevluchten gebleven, ik geloofdat^'die Frans-
gefmc^n foo opentrek alsiii ^t h eymelijck niet iouden hebben beftaan, alles ioo^
ten beften der Fr.iopen tot belaftinge der Gemeynte te dirigeren , en hoe dat in
een plaats meerder luyden van qaaliteyt en ycrftant gevonden worden,hoe dat die
geen, die d^cH'ï exactioneren wi! , tegens reden en op onbehoorlijcke en oi-e-
hoorde wijfc, fici meerder fthaempt, endoor de prefentie, enomdegetSy-
gemfle van foo veel eerlijcke luyden wort als daar van afgefchrickt en afeehluden,
geiijck aücde fteden, die minder als Utrecht iljn, en met foo groot a.ntal van
gequaiificeerdemwoonoer niet bewaart fijn gebleven, getuygen kunnen, hetis '
waar, ten langen leften wort UlifTes wel eens mede opgegeten, maar een beleger-
de Stadt, alhetèegeenontfttyoorhanden,moeti^chdefenderen, niet wegen-
de, waar noen yet goets van daan kan komen, wat aangaat, dat de abfenten willen
ieggen, dat (y der r ranfchen macht o^ financie niet hebben willen helpen ftij-τη,
met h^e conftimptien impoiicicnen taxen tei etalcn, daar op dient koi-tdijck,
dat iy fes maal en meerde Franichen hebben yerfterckt, dan die gebleven %

wan-

1 ^

wanneer men eens opmaackt, het geen iy gegeben hebben tot afcoop vsn hare
abièntis hiijieq en meubelen, mkigaders de weerdye vande meubilenin der
Franfcfen handen gebleven, en waar door die oock verrijckt fijn, het waar te
wenichea , dat alk dcfeh/e , om de yoorfchreve pretexten haar ocabientcert
hebbende, iyu Hoocheyt hadden geailifteert met raat ofmet dcndescn ^oi:
verioilmge en herficliinge der Gemeynte, die i^/geiworcn hadden te beichemien
entebeiorgcn, fyiouden haar bedrijf beter dan met de voorm-haaidc redenen
ree' tyeerdsgen kunnen, maar daar ran Leb lek weynich g-hoort ofgeficn, doch
die dat gedaan hebben jn Ιοί weerdich. '

K^iomtcbeiluyten, de militie was verrallen, en de politie inde ^rootfie con-
iuue, daar waren emiitóriircn dewelckeTchreyen, dat ^een Stadt-houder nodi"
was, aat Mollandr foo veel machts hadde, dat die aande" LJnie vande ond're Pro-
vinciën met g-legen lagh, oiliet rooit noch eenichfints Utrecht wcfen, v/?nt daar
vont men noch laydenyan hare maximes engeiinthcyt, als hootjens vaßaan't

rrvnnto Ifi^it-K J ^ ', Λ . f . . f . Τ 1 1 Tl·«. ' _

, . · "'O------------f. j^rtj Vfijl MKtf i.

'jdo^p, rnst di 'Witte vkgh op. Ieder Stadt van Hollant was Souyereyn,en
■publyck op{ijn felis, (ichkunnende oockaifoo mainteneren Wacr
IS nu dien Waal, dien leugenaar, en valfchen Intereft-fchrijver, had Godt niec
door die inncrlijcke beweginge der harten,en ingewanden der vrome en oprech-
te Ldeiluvuen Borgers en Ingefetenen te wegen gebracht in Holland: denop-
Uant der ielver, tegens de Witte en Arminiaanfche Fa^ie,. foude niet dien
Grooten Fulcmus met plain pouvoir verfterckt '-jngeweeft, om met den Co,-
nmcK te handelen, en oock volgens har voorgaande overkomfte, opfoodani-
ge nadcl-gc conditiën te fluyten, die ons daar door, als in eeuwige ilaverny Ton-
de neDoen geftelt,- met tegcnilaande een oudt^Utrechts Heer het ielfde in de ve»--
gadermge van de Staten Generaal krachtich tegen-fprack.

Maar ten eerften naer den voorfz. opftant heeft men beginnen te fnenren de
voorgaende liefde en trouwe, de Franfchen hare progreßlni geftuyt tei/dele door
de wapenen om dat fy ge&uftreert waren van alle raetfplegingcn en aenfiagen
van iijn Hoocheyt dewelcke eerder geexecutecrtiijngewceii als dar defclve^'^er
ooren van haer fijn gekomen, hoe loöelyck iljn meer gemelte Koophcyt, v«·-

mi^ cfc voo^hreve ficrcteflè mt ge&ht van ioo maAtige vyantlyäe Armade

de Stadt ^n Naerden heeft wegh genomen inioo weynich drgen.daer over moe-

^n iüie Krychs verftandigeniyoHoogheyt meerder gicr;etoeichrij7cn dan aen

den Jvonuicl-r van Vranckrijck het winnen van Maeftricht , bdialven aüe de an
dere heroique aäien by fijn Hoogheyt voor het winnen van Naerden, foo te wa-
ter ais te Lndt uytgevoert fijnde alle tcykenen en preuven van nea'cns £e
Hoogh-Io&ltjKe Voor-oiidershct Vaderiandt te willen befchermen en bewaren

(20.)

f" Sa dan Ιφώ ghy Patriotten ^ blijft hy u begonnen werc^ , enlaet ii
het mißandelde Vtrecht ep het fpoor volghen , hooch acht den Prinsen^
mvs, Frjheydt , die beyde wonderbaarlijck^ tot noch toe , door een fotider··
Imge heßteringh van Godt behouden fijn, dewelcke te famen moeten ßaen
iHijven of te gronde gaen, en dal· op dis oude falutaire gronden van reli-
gie^ eenicheydt ^ conßdentie, vigilantie en dapperheydt, leght af inve fan-
den^ 'ivaer mede ghy, als ick^hier voor in 'r begin gefejt hebt , God r<?r-
toornt hebti en oorfaeck^fijn, dat uwe Regenten^ in dier toegen, gelijk,
gefeydt is , gebruyckt fijn als inßrumenten tot ψααΐ , dan fal Godt den
Pnns geven Davits vroomheyty Sahmons wijsheydt en Samfons flerckte,
tot fißis N^ms eer, 'sPrinces langh knn en uwer aller vjcl-varen ter
Salichejdt. Α aj ε N. , --

Aldus geftelt in ^t Leger van iljn KonincklijcFce Hoog-
heydt ten tijde als de Franfchen te Naerdea dm
^ Uyttocht deden.

F I Ν I. S.