χ Ε fmullen h-j gebuai en wijn i
Met snfelp ^ich op te fronken-,
-En Ί,αη een vleyend krijflallijn
leeren fchandelijke lonken ;
, '^'jn oor met ydel jhaargeluid
^^ ßreden, en met dengle gangen,
^^ dat het werk, van C η ΚI s ΤI Bruid ?

ρ dien Minnaar dus ontfangen^
^ie haar , in't flilße -van de nacht,
Vol bl-jd^chap, voor :^ijn Hof verwacht^

^^ilt dee^e be^icheen -verlaaten!
_ J^o/iT uw vijf Zufi'ren, die uw doen >
ÖWaaze, fchüwen, -vlieden^ baateny
£«, brandende van min, :{ichffoën
.... ^aar 'i hoj van Christus, en de :{aakn
Gevloerd met feerlen^ en met gotid,
■ V^niulft met heldere :{(snnefiraaien ^
Steeds onver ander lij k.1 gebouwd ^
eeutvig, ponder ^iehverdrieten,
Haar bruigoms liefde te genieten.

Doc/i geene fwelt de borfl van weelde,
Baar wec:{en tuigd groote arremoed ;
5 als men hier ^ich tooide, en fireelde
'^ag ik^diens jchoud^ren, rood van bloed,
^^t koorde en ketenen sejlagen ί

ÊM dec:^e, al hygende onder 't juk,^
■öoc/j nimmer morrende in bet dragen ,
En vrolijk, ^aaVge druk.'
dee:(e wëer, met JKjruis en Leliy
weg inßaan van 'f Euangdi.

,E redenen die mijn bewogen
i hebben tot het by der hand vat-
ten van dit Werkje , zyn ge-
inoegzaaiD de zelve, die mytot
het maken van het voorgaande,
de Dragten der Geeftelijke Mannen-Or-
ders verbeeldende, aangepord hebben, en
genoegzaam in die Voorreden ter neder
gefteld zijn j zoo zijn der echter noch groo-
J®''. ge weeft, te weten, 't redelyk wel ver-
^οορςη ^ gj^ geftadig aanhouden der
^^efhebbers om'er de Nonnen byte heb-
die 't voorgaande niet anders als een
onvolmaakt Werkje befehouden, en nood-
^akelyk dagten te wezen dat 'er de Non-
^^^ .ïïioeftcn by gevofegd worden. De
nuttigheid van dit en 't voorgaande Werkje
yder genoegzaam befpeuren, wanneer
^de volgende Meeßers, 't zy Schilders,
* ^ikenaars , Beeldhouwers en Plaatfnij-
^^'"Srja zelfsTooneel-fchikkers haar Beêl-
^^ en Perfonagien met de behoorlykc
^''^cht.klederen , en die haar van andere
^'ders doen onderfcheiden , zullen zien
^offeren, en alles wat ze vïrtonen willen,
meerder eygenfchap afbeelden want
3 akoo

alzoo ongerijmt als het is een Koninglyk
Gebou niet naar de behoorlijke Boukonft
te timmeren, of een lompen Boer in zijn ge-
waat met een vork voor Koning te doen
Ipeelen 5 alzoo flegr is 't dat men in een
Klarifle Kloofter Auguftiner of andere
Nonnen zoude plaatzen. Behalven de vol-
doening die het mogelijk aan veelcurieufe
Liefhebbers zal können toebrengen , zal
'c ook veel ligt in 't lezen der Hiftoricn
geven, wanneer men den oorfprong en het
begin, mitsgaders de naam der Inftelders,
bewuii is. Aangaande de Klederen en
Befchrijvinge, twijfFel ik niet ol 'er zullen
geen , althans zeer vveynige , en geringe
fouten, in gevonden worden, want ik heb
my in't maken der verbeeldfelen na waar-
ichijnelijke en wel geloofwaardige afbeel-
dingen van Heiligen, bedient, ook zom-
mige gedaant-aftekeninge van voorname
Dochters , of wel Inileldilers van die ey-
gende Order, en die met haar behoorlijke
lilederen aangedaan waren voorts feebbe
ik, om dat de Plaatjes wac meerder fwief
cn welftant zouden hebbrn , hier en daar
een voorname Heylig , in een kennelijke
werkinge geteikend j 't welk ik in de be-
fchrijvinge ßiet aangemerkt heb, als zijnde
buytenons beftek, maar zende die geen,
die begerig zijn tc wetem wat 'er verbeeld

^ j tot de levens der Heyligen, die het
^aar in können vinden. Om de befchrij-
^inge is veel mocyten gcweeft , feer zy
Zoo ver als dezelve nu is, by malkander is
gekomen, nademaalmen zoo wijdloopige
aantekeningen van de Nonnen nergens en
^'nd als men van de Moniken heeft, en
hebbe het izeïve iluks-gewijze hier en daar
de volgende Schrijvers gevonden , al^
^'^fonhs , ΜϋϊψοΙοφύπ ^.Qmmum , Levens
^er Heyligen, Ven λ Sanäa, Tlat'ma de Vhis
^ontiftcum , Potdoriu^ Vergtlm\ Mgidii Gelemi Co-
Sanäa , Mcmn Aychontologu Cosmicay Petrus
^fimus, Flatus de Statu Religiofo, Mare Oceana
Tatte Ic Religioni del Motido di Silveßre MO'
''^ullo Q MauTolko i Mez,erai Abrege de ruißoire
^^ Trance» Vie de St. Franpis de Sales, Leut-
""^f. Van Leeuwens Batavia lllußratay Eoffmia-
> en Sebafliaan Franko; verders uyt de
J^ond van eenige Priefters , en Lief hebr-
. } cn door al dit zoeken en navragen
het wel wat langer onderhanden ge-
Bea daar en boven noch eenigen
tijd verlet geweeil: niet het maken van
.^ier-en-tv;/intig Plaatjes , die tot de be-
^'pyts uytgegevene Gallerye der Doorluch-
tige Vrouwen , van de Heer Doktor X«-
'^ph Snndsi ontbraken, en 't geen nu een
^ólkomen Werkjen is, Aangaande de
^hikking, zoo heeft het my niet oneygen
* 4

gedacht om eenige van de voornaamfte
Heiligen, en die men wel voor Inftelfters
of Patroneilèn van byzondere ilag vanGee-
ftelyke Levens achte , te doen voor af
gaan , om als voor een Inleyding te die-
nen. Dan volgen de Kanonikeflen , Be-
gynen , en Gailhuys - Nonnen, die meeft
ingeileld zijn, of om de Zieken re dienen,
of om de Pelgrims , en de ter Beevaard
reyzende met behoorlyke onderftand te
hulp te komen; mede eenige die gefteld
2yn om 't opzigt over Weeskinderen te
hebben, die voor het meeftendeel wel on-
der den Regel van den H. Auguftinus
üaan , maar echter geen Nonnen zijn die
Klooiterlijke Beloften van Armoede, Zuy-
verheid , of Gehoorzaamheid doen. Dan
volgen in de tweede afdeelinge, de Griek-
ze , Conilantinopolitaanze , jEgyptifche,
Jerufalemze en iEthiopifche Nonnen, die
volgens de Regels van de Heyligen Bazi-
llus , Pachomius, Antonius en Hilarion,
leven. De derde afdeelinge begrijpt de
Klooilerlijke Orders van den H. Benedic-
tus. De vierde , de Nonnen volgens de
inzettinge van den H. Auguftinus j en in
de vyfde afdeelihg vind men vericheide
ilag, als CarmeliteiTen, Klariflen, Capu-
cineflen en Minimen. De kleuren der
Klederen zyn op de zelve wyze in 't arze-

en opfchauwen , zoo veel doenlyk isj
^is 1Π de Drachten der Moniken, waarge-
, en 't geen in 't negentigfte Plaac-
Js aangewezen , alleenlijk is het onmo-
gelijk geweeft de bruynte of lichtigheyc
Kleuren 200 net uyt te drucken als het
perkje het wel vereyiTchen zoude. De
berken waar van zy haar bedienen , zyn
^oor 't nieerendeel de zelfde die de Man-
"εη van een Order gebruyken , en diens-
^oïgens onnodig geweeft alhier by te voe-
gen. Verders meyne ick datter zeer wey-
^ge Orders zulleii gevonden worden,
lens dragt -alhier niet in verbeeld is , mo-
S^lijk ^jg ggj^ andere benaming heb-
j ï maar men zal ze gemakkelyk by deze
jonnen t'huys brengen , als men haar oor-
na zoekt, en of ze niet uyt eenige
^&e Orders herkomftig zijn, wantzy
^bben dikmaals hare benanaingen na haar
^iooftcr, Piaacs qf Stichting.

Vordcrs heb ik noch onderhanden (om
^εη volkomen werkje derDragten te maken)
ttyzondere Klcdinge van alle Geeftelijke
Opper-Vorften, Princen, Hertogen,
^^ven, ^c. zoo als zy in haar bedienin-
P ïaet baar plechtige klederen aangedaan
> mitsgaders alle Ridderlijke Orders, die
karnen ook ontrent zoo talrijk zullen we-
als deze beyde Werkjes van de Geefte-
' ^ " ^· lyke

iijke Orders t'zartien, en dan bekwameli jk in
twee Bandjes zuilen können gebonden
worden, endaar mede meen ik de afbeel-
dinge van Dragten te belluyten.

Achter het getal van LX III. in'tNeêΓduytzeRe·
gifter, moer deze regel ingevoegt werden.
* LX IV. Nonnen van ti η H.Caffianus«
En in hetLatynze Rcgifter, achter hetgetai van 63»

3 zeer geiooffel ij k dat de oorfpronk
fan het afgefonderde leven der
Vrouwen van de Apoftelen tijden
moet afgerekend worden. De reden
is,om dat men leeft van verfchey den
Maagden en Martelareffen, die eens^
deels uyt liefde tot God^ belofteti.
^an zuyve:heyt deden, en haer het gewoel en we-
feltze pragt ontrokken, om door diebeieramering niet
' Q haer gebeden, of overdenkingen op de verborgenthe-
den desGeloofs, haar door de Apoftelen voorgehouden
en geleerd, belet of verftrooyt re worden; tcnanderen
de vervolging die in de eerfte tijd der ICerke haar met de
^reedftc pijniging en dood zogt van 't Geloof af te trek-
zoo datie genootzaakt zijngeweeft haar in ftilte,
van de omgang der mcnfchen'atte zonderen. Waer
^yt metter tijt gefeifchappen zijn voortgekomen van
ßogters die te zamenwoonden in een huis,cn maikande-
ren aldaar tot de volmaakthcit en deugt opwekten,gelijk
inde aaloude Kriftene Gedenkichriftenovervloe-
dig leeft. 't Zelve heeft in 't Keylin;e Land en ^Egypten
'Je eerfte Kriftenen, pp't voorbeelt der Apoftelen, een
■■"willige armoede en ongemak op zich dóen nemen, en
-kkende vee! Heylige Mannen en Vrouwen , die van de
•Jelheden der wereld walgden , indewoefteeenzaam-
"den, en aldaar een zeergodvrugtig leven leydende,
laar gcheelijk tot God en de deugd begaven , in zo groöt
«ngetal dat het fchier ongelooffelijk is, wacruytzoö

βύ en dan Mannen te voorfchijn zijn gekomen, die ee»
ruymer en bekwamer woaing timmerden, waer in veel
by malkander konden wonen.die echter voor 't meeften-
deel leefden na 't goedvinden van z.00 een (lichter j cn
siaerdien te vrcfen was dat daer onorder en bygclovighe-
dea mogten uy t komen te fpruyten, zoo heeft den H.Ba-
filius aldereerft in Grieken Eloofter-regels ontworpen
voord'een en d'anderSex, die door Pauzen bevcftigd.en
fchier van yder aangenomen en gevolgd wierden,behal-
ven dat noch verfcheyden andere Η eyl ige Vaders'teen
en 't ander daar by voegden ί 't geen zy dagtcn dat meer-
der tot ftrenghcyt en leering ftrekte. Den H. Augufti-
nus heeft naderhand, wanneer veel misbruyken en dwa-
lingen daar ingeiloopen waren, zoo voor Mannen als
Vrouwen, nieuwe Rloofters en Orders onder 't gezag
der Pauzen geflieht, overal met heilzame leringen ver-
vullende/t geen door den H. Benedi£lus ook in 't Wellen
is nagerolgdi Voorts zijnder van tijd tot tijd deugdlie-
vcnde Mans cn Vrouwen opgeftaan, die verfcheyden Or-
ders tot verfcheyden inzigtcn begonnen hebben,"t welk
noch tot dezen huydigen dag duurd, die echter door de
Pauzen meeft onder den regei van den H. Auguftinus, of
den H Benedidlusgefchikt worden,om dat niet fchijnen
zou dat iaeenGodsdienftveelderleyflag vanGodsdien-
ften was, maar al tezamen totecneynd heen ftrekken,
deze (wy fpreken van de Vrouwen) zya voor een ge-
(deeltealsuyt de wereld gefchcyden, en fchijnen niet als
tot haar ziels nut te zijn, haar tijd in gebeden en orer-
denkingen overbrengende; andereweer die van de we-
jreldze vermaken haar deel gehad hebben.vertrekken iich
om boete en berou te ocffenen andere zijn weer gefteld
om werken van barmhertigheid tegen haar naaiien te
gebruyken; weer zommige tot llicliting. en om andere
te onderwijzen, en voorts tot veel meer inzichten, die
al tc zamen in onderfcheydc manier van Ieren en kle-
ding, ook by byzondere benamingen bekend ziin. De-
ze gcellelijke Dochters zijn verlizheydelykj 'de La-
tijnen plegea zc fnrgmts , Maagden , tc noemen.

I Ν L Ε γ D I Ν Gj 5;
't Woort Umiales fchijnt van de Grieken te komen,ea
Wil zoo veel als alleen-lccffters zeggen } men noemtze
OokSanBimmiaki,l{zy\\gz Ki\f:en-\ee{ü.ers,Anachoreta^
Afgezonderde; JEriWiifiejna't Grieks woort Egs^ttej Woe-
ftijnliewoonfters en Kluyzenaerftersjzo hebbenwe noch.
^^nonifä'y die na eenregsMeven i alle welke namenal te
byna meteen woordby ons Nonnen zyn, het
geen als oorfpronkeüjk fchijnt van 't Egyptis woord
■ί^ο«?;«« te herkomen, waaronder die iVIaagden die God
^oegcheyligt waren , en haar zeiver van de v/ereld
^'icheydden , by hae.r verftacn wierden. Dan heb-
ben noch de plaatzen alwaar deze vergaderiogc haar
Onthouden en by ro al kanderen wonen, haarbyzonderc
Flamen en bcduydcniiTen, als Momßerhm , een plaats
daar vele afgezonderd t'zamen eenzaam leven , en Ca-
^btu^i, t'zamcnwoni'-g. Convent, t'zamenkoming,
"ebbende m'-de de zelve betekenis, gelyk Clauitrum^
'"st een aangenonr.en Duyts woord Kloofter, zynde
^ygentlijk een plaats daar men yets in opiluyt, zoo,
Worden ook alle deze bovenftaande woorden met een
iiaani by ons ICloofters, by de Duy tfe JBunfliCC, en van
"cFranfle Clotre genoemd. Eer wy evenwel toetreen
^ot de Orders, zal het niet ondienftig zijn iets van de Ier
vens dereerfte Maagden of Nonoen, of. liever, dc
voorbeelden der Nonnen , te zeggen , en dan tot de.
J^anonikeiTen, en zoo voort tot de Nonnen yder ia
t>yzonder over te ftappen.

D i Η. Maria Magdalena van zeer aanzienlijke
Ouders gefproten ^ had tot Broeder den Η.La-
zarus (door den Heer Kriftus van der dood ver-
wekt , cn, zo inen zegt, eerfte Biffchop van Mar-
feille) en tot Zufter de H. Martha : had van
Jhaar Ó.xders tor erfdeel gekregen 't Slot Magdalon
( vaer van haer naam Magdalena herkomt) in
<jali]een 3 zy was in haar jonge tijt van een uy tfte-
kende fchoonheyt, en van groote rijkdom , welke
voordeden door haar in 'tleyden vaneen fchande»
lijk en oneerlijk leven misbriiykt wierden. Maer
ïcomende tot kennis met ónzen Zaligmaker^ heeft
zy voor een fpiegel van deugd cn berouw voor de
«akomelingen verftrekt, na wiens dood zy in een
vervolging met meer andere Kriftenen in een fchip
zonder roer gezet j tor Marfeille aangedreven is>
alwaer zy door haar deugdelyk voorbeeld groote
vrugten dede, ftigtende een Kloofter of Woning,
alwaar veel aanzienelijke Dochters tot haarkwa^-
men^en na dat veel tot het Kriften Geloof bekeerd
waren^week zy in de woeftijne.de ongeregeltheden
van haer jonge tijr befchreijende 5 enftierf, na al-
daar ontrent dertig jaren veifleten te hebben. Zy
word , nademaalzy de eerite is geweeft die haer ,
in de woefte eenzaamhevt begeven heeft, als de
Stichilerj cn Patronerflc van het KluyzenarclTc
L'ven geacht. De gedaante en 't leeuskleur kleed
is verzierdjnademaal'er geen genoegzaam bewijs
is of zy ook een byzondere dracht of kleur ver-
kozen heeft, maar deze kleur, als een der verwor-
peniteen ongeachtfte, is óm haar berouw enboet-
Vaardigheyt meerder uyt te drukken, hierby ge-
i^oegd, ll-i

DEze mec haar Broeder Lazarus en zuftcr Ma-
ria Magdalena mede te Marfeille aangekomen ,
^iijnde, word van veel Schrijvers als deinftelfter
van de Herberglyke Order van den H. Geeft aan-
gemerkt j alhoewel veel dit wat te.diiyfter achten
om vaft re ftellen j althans 't is zeker dat zy van
die zelve Orderde Patronerjfeis.Zy leefde tot Mar-
feille in een Kloofter met veel andere Dochters, tot
op den 29 July des Jaers S4. wanneer zy fturf.
Deze nevenftaande Afbeelding is gelijk met die
op 't graf noch te zien is, maar de kleuren zyn on-
zeker ^ nochtans is, om dat die van d'Order van
den H.Geeft meeft in 't fwart gekleed gaan,'t Iwart
verkozen. De Order der Gafthuys-meefters en
Nonnen , die haar voor haar Patroon achten, zyn
door Italien , Vrankrijk, Duytsland, en meer Lan-
den, in de volgende tijden zeer uytgeipreid, en
met voorrechten van verfcheyde Pauzen beveltigr.

^ Y worc door den Apoftel Paulus aan ^t lefte
Hoofdftuk van de Ζ endbrief aan deRomey η en,
haermet deze woorden aanbevolen: Maar ik be-
vele u onze Zufter Phosbe, die een DienareiTe der
Cenchrenfer Kerk is, op dat gy haar ontfangt in
Krifto, gelijk Heylige Mannen betaamd , en dat
gy haar b^shulpig zijt in al't geen waar in zy uwer
van noden heeft j en gelijk zy veele bygeftaanheeft>
is zy my ook behulpg geweeft. Volgens d'Aan-
tekening van Erafmus van Rotterdam, zoude zy
ook die Zendbrief des Apoftels > van Corinthen
aan de Romeynen afgezonden hebben. Men vind
haar onder zeer oude overblijfzelsjopdeze nevens-
ftaande wijs afgebeelt, met een bos Sleutels aan
de hant; de kleur van 't kleet is duyfter om te we-
ten , maar wy hebbenze in 't fwart gefteld.

'Ύ Υ was geboren te Iconien inCilicien,haar moeder
^-ihad haer ten huwelijk beloofd aan een jongman,
genaamtTamirus. Ontrent deze tyd reyfde de Apo-
Itel Paulus van Antiochien na Iconienjalwaar hy iu 't
huys van eenen Onefiforus zeer ccrlyk wierd ontfan-
gzn, en veel vnigten deden, onder anderen was deze
Thecla door zyη leringen fodanig geraakt,dat zy haar
leven in zuyverheyt God opoiFerdej door den Apoftel
de wiel ontfing,en met hem veel jaren emreyfdej ook
de macht verkreeg om te dopen jte lerenjcn de geefte-
lijkeJonkvrouwen te wielen^zy wasde eerftediemea
zou können rekenen dat met de wiel is omhangen,
zynde alzo de Stichfter, of althans d'cerfte onder de
geeftelyke Maagden of Nonnen. Haar moeder ge-
waar wordende dat zyKriften was, zocht haar van
't KriftendomjCn haar belofte van zuiverheid,tot een
huwelijk te brengen j maar zy by haar opzet volhar-
dende, wierd door haar eygen moeder aan den Regter
gebracht j endoor haar volftandigebelydenis tot het
vuur verwezcHi maar zy ontging 't zelve op een won-
derlijke wij sj doch wierd weder aangeklaagd en voor
de leeuwen geworpen, ontkwam de dood wederom,
nademaalzy haar in plaats van verfch euren lekten en
vrientfchapbewefen.en dus ontging zy meermalen dc
dood,en op andere manierenj vertrok eindelijk na Se-
leucien,alwaer zy fturf. Verfcheide fchrijvers menen
dat zy een dogter van den Apoftel Paulus is geweeft.
De Keifer Zeno liet een koftelijke Kerk timmeren in
de naam van de H.Thecla; de Keifer Juftiniaan insge-
ïyks. Haar gedagtenis is door gants Kriftenrijk zeer
vermaard, cn haar lichaam is tegenwoordig ruftende
te TerraconeUjin Catalonien,enzy is Patrones van 'c
Klooft:eraldaer. PieterdelV. Koning van Arragon,
vermeende eenig regt te hebben op d'inkomfte dezer
Kerr,brachtfemet geweld onder zijnmagt, maar ge-
ftrafc,en krank werdende,deed het alles wederom ge-
ven,enherftelleneer hyftierf. Haar kleed isleeuws-
kleiirp met de fwarte wiel op 'i hoofd. . V.

ΤΛΕ aantekeningen van de levens der Heyligeii
"^-'meldenjdat zy Nicht was van FlaviusClemcns
Burgermeefter, (te weten dochter van zij η zufter,^.
gecroud met Aureliaan, zoon van een Rooms
Burgermeefter, en Neef van Keyzer Domitiaan.
Ζ7 wierd tot hetKriften Geloof door Nereus en
Achilleus, twe gefnedene,die men tot haar bewaar-
ders gefteld had, bekeerd, zoo dat zy belofte van
zuyverheyddedé, en de wiel ontfing uyt handen
van Paus Clemens, 't Groot aanzien dat haar man
Aureliaan had,was oorzaak dat hy yerkreeg dat zy
na Pontus gebannen wierditragtende door dit mid-
del haar te doen waggelen, maar haar ftaatvaftig-
heyd was oorzaak der dood van de twee Heyligen
die haer bekeerd hadden, nevens veel meer andere
Kriftenen ; Zy wiert na Terracine gebragt, alwaar
zy al die met haar omgingen, tot het Kriften Ge-
loof bekeerde. Eyndelijk deed Aureliaan haar in
een kamer fluyten met twee Roffianen omze tot
zi]n wil te krijgen, maar hy viel dood voor haar
voetenneer,en de twee andere,ontkwamen het ter
nauwer nood, 'tgeen zijn Broeder zoo zeer ver-
bitterde 5 dat hy verlof kreeg om 't vuur in de ka-
mer, daar zy met twee andere kuyze dochters,Eu-
j>luOiina en Theodofia, woonde, te werpen, waar
tioorzy alle drie verteerd wierden in 't Jaar 9S ,
het twaalfde van Domitiaans beftier. Nademaal
zy de eerfte is die haar in ftilce vertrok, hebben wy
haar als de Stichftervan 't afgezonderd leven hier
gefield. Haar kleed is leeuws-grau, meteen band
toegegord, met de fwarte wiel, volgens aaloude,
overblijfzels en aftekeningen noch voor handen.

Y^Ntrenc het Jaar 190. ten tyde der Kcyzcren
^^Diocletiaan en Maximiaan , leefde tot Antio-
chien een zeer fchoone en Godvru.chtige Dochter,
genaamd Bafilifla, die komende te trouwen aan
den HJuliaan, beiloten t'zamen op de eerfte nacht
van haar Huwelijk, haar Maagdelijke kuysheyd
te bewaren en aan God op te offeren j leefden
verders eenigen tyd in alle godvrezentheyd en zuy-
verhcydt'zamen,fcheyden met wederzijds bewil-
liging (weynignadathaar Ouders van weerkanten
geftorven waren) van malkander. Zy nu groot
goed beërft hebbende > ftigte Juliaan verfcheyde
Kloofters > en de H. Bafilifla vergaderde duyzend
geeftelijke Dochters, daar zy moeder af wasj die
ook al te zamen noch voor haar fturven, zijnde de
toekomende vervolging,die hier na begon, aan haar
door een gezicht geopenbaard. Zy volgde medé
heel kort al haer gezelfchap , waar door zy die
dreygende ftprm ontging die tegen de Kriftenen
aangelegt was3 haarman den H.Juliaan, deed haar
met groote agcing begraven. Men leeft in de levens
der Heiligen van veel wonderwerken die in haar
leven , in cn na haer dood, haar en haar man be-
jegent zijn. DenH. Juliaan na verfcheide maaien
de dood wonderlyk ontkomen te zijn, fturfbin-
nen Antiochien, onder't beftier van den wreden
Stedehouder Marciaan , op den 9 January des.
Jaars drie hondert negen. DeH. Bafiliffa vind men
op verfcheyde plaatzen in 't gegorde leeuwskleur
k eed,m€tdefwarte wiel op't hoofd afgebeeld.

ONder de boetvaardige Vrouwen is deH.Tlia!'
fis de eerfte geweeft die ineen beflotenKloo-
fter gegaan is , om de reft Tan haar leven in op'
regte boetvaardigheit en berouw over te brengen.
Zy leefde ontrent het Jaar 320. Men vint haar
met een lange graauwe rok, ongevlogten hair, en
blootsvoets, afgebeeld.

ZY is geboren tot Romen, van zeer aanzienlijke;
edele Ouders; Weduwe ( na zeven maanden
getrouwt geweeft zijnde) geworden , wierd-
ze van vele voorname pcriooncn tot een tweede
Huwelijk verzocht, onder anderen van eencn Ce~
ïealis, die rcets zeer bejaard was, en groot goed
hadj 't welk haar moeder gaarne had gezien jnaar
zy weygerde'c herhuwen zeer ftantvaftig, betuy-
gende datzy dereft van haar leven aan God wilde
toeheyligen; gelijk zy haar ook buyten Romen
op een van haar Landhuyzen vertrok j alwaar zy
verfcheyde edele Juffers tot haar en tot een gee-
ftelijk IcTen lokte, 't geen tot die tijd toe onder de
Komeynen voor een ichande geacht wierd j maar
zy de eerfte die een afgezondert t'zamen~leven
iÖchte, bracht het zelve door haar deugd onder
"t gantfche volk haaft in achting en aanzien ^ waar
door haar t'zamenwoning in korten tijd machtig
anngroeyde, en door alle Landen haar manier van
Heven verfpreyde j zyword als de Grondlegileren
Stichtfter van 'ε Kloofterlijk leven , en voor de
moeder van alle de ooft en wcftelijke Nonnen ge-
acht. Zy leefde gantfch zoberlijk , at noyt
vlecfchj maar dronk zopatijds een weynig wijn, ter
oorzaak van haar fwakke maag i zy had veel om-
gang met den H.HieronimuSjdie kaar al demoeye-
iijke plaatzcndcr H^Schrift en van 't Geloof, uyt-
Icydc. Deregels en manieren van leven van de H.
Antonius en Pachomius, aan de Maagden en We-
duw^n in Thebais voor gefchreven , uyt den mond
van den H-Athanafiusverftaan hebbende, omhelf-
4c zy dezelve; leefde voortsin grootcheyligheydj
enfturfin 't jaar 4io,als AIaric,dcr GottenKoning,
~ BLomen verwoefte. Haar klederen zijn op de
Gnekfi? naani er, gantfch fwart- IX ^

ΤΛΕζε Kanonikeflen vind men te Romen, in de
•'-^Kerk van S*. Jan te Lateraaa, en gaan gekleed
gantfchin'c wit. Zy dragen een rok en mantel,
ccn linnen overrok, en déf«^arte wiel. Men meynt
datze zeer oud zyn , zelfs van dc Apoftelen tyden
af. Paus Gelafius, Lcerlir^van den grooten Au-
guftinus, heeft ze onder deiïelfs regel gebracht, in

"^t jaar 440. Alexander Ï I. heeft haar Order goed
gekeurtin'tjaar loöo. Paus Bonifacius V III.
lieeftze uyt haar bezit g£jaagt > ter oorzaak van
eenige ingeflopene misbidyken , maar zy zyn door
Eugenius IV. wèderOi^ herfteltin'tjaar 1445 j
én hebben zedet, tot tégenwoordig toe, geruft
haar inkomen en bezit genoten. 'tMerk van d'Or-
deris de Maagd Maria, zittende met het kitidje
Jefusop haar fchopt, St. Jan te rechter, eh den H.
Auguftinus ter linkerhand, met deze woorden :
dm.c auferatuï /um^ tot dat de mane weg geno*
i«enwc)rd.

MSu vind in Vrankrijk tegenwoordig Kanoni-
, keffen van'c H. Graf van Jerufalem , ontrenr
het Jaer lözo, door d'eerwaärdige naoeder Maria
aS'ö.Francifco, eerrijtsgcnaemt Claudiadu Moyji
Gravinne vanChaligny, ingefteltj zy dragen de
fwarte wiel ende witte huyven, gaa« meteen
fwarte rok en mantel gekleed, op welker linker
zijde een rood zes-endig kruys is, 'c welk zich
mede op delinnc overrokvande linker zijde ver-
toont. Op dc rechter zijde van de mantel hangt
een dubbelde koort met verfcheyde knopen.Beho-
ren onder den regel van den H. Auguftyn.

Τ^Ε Η. Brigitte in Schotland uyt een ilavinnc
■^-'geboren (op wdke haar Vader t alhoewel
getroud, om haar byzondcre fchoonheyd , yer-
liefdc) door wonderwerken en groote heiligheyd
zeer vermaard. Zy was mede van zoo een vpl-
tnaakte fchoonheyd , dat ze van de aenzienlijkfte
des Rijks ten huwelijk verfocht wierd j maar haar
zin meerder toe de Godtsdienft en zuyverheyd
ftrekkendcj bad zy God dat hy de fchoonheyd Chaer
hinderlijk) geliefde weg te nemen > gelijk zy ook
haereenoog verloor , door welke mismaaktheyd
zy haaft ruit kreeg, en in een kloofterging ; zy
ftichte de Order der Geregelde Kanonikeffen, vol-
gens de regels van den H. Auguftijnj ontrent het
jiaar «15 j zy gingen voor dezen in Engeland^
Schotland, Yrland, en Nederland, met een fwarte
onder en linnen overrok, en mee een fwarte man-
tel, zelfs over de fwarte wiel> omhangen. Deze
klederen zijn by de Ncderlandfe tegenwoordig
wat verandert, als by de volgende blijkt.

»E H. Waldetriide, geboren ίη Henegouwen, (wei-
Vader w;w den Grave Walbert, uytKoning-
lijkeii bioe i gti'procen) troudc aan den Prince Magaldus,
(Jrrive van Henegouwsen, won-.t)y dezelve vier kinderen,
waar van de outlfte was,>,den'H. Latidry, Biflchop van
Mets, nawelketijdz/ffiethaermaninvolkomenzuy-
verheyd en huwelijks'-onthouding leefden, cn bc-
flooten van weerkanten gceftelijk te worden. Hy ver-
trok in een Kloofter, en is riadcrhand bekent gebleven
onder den naam van den H. Vincent. Zy boude een
Kloofter, daernu de Stad Bergen in Henegouwen legt,
doch 't was haer te koftelijk, en liet aanilonts een flech-
ter Plaatsje timmeren., alwaer véel der roornaamfte
dochters van die landftreektot haervloeyde, welke al
te zamen met behoorlijke renten en onderhoud uyt haar
huwelijks-goed en heerlijkheden van baar verzorgt
wierdën, mitsgaders van KeyzerOttho II. zeer mil-
delijk begiftigt, en met ongemeene Voorrechten van
Paus Joannes XV* voorzien. Zy leefde ontrent het jaer
65··, en legt in't Kloofter, door haer gefticht, (ea
waer van zy de ecrfte Abdiffe is geweeft ) begraven ,
't welk naderhand in een zeer vermaard cn ichatrijk
Collegie van edele Aochteis Kanenikejfen verandert is.,
ivaer van den Graaf van Henegouwen altijd-duurendc
Abt is. Zy word by die van Bergen in zeer groote ach-
ting en voor haer Patrones gehouden ; zy zij η in 't ver-
volg door gantfch Nederland, Duytslanden Lotharin-
gen verfprey t, die haar oorfpronk, alhoewel tegenwoor-
dig hier en daer wat in kleding verfchillen, uyt dit
Kloofter rekenen. Zy droegen de fwarte wiel, cn de
mantel met degegordclijfrokwit.

Eze zijn nu van de vorige beloften afgeweken,
Ce weteu , de belofte van eeuwige zuy verheyt^
alzoozy 's morgensgeeftelijk zijn, en de dienften
■waernemen als de Nonnen, en 's namiddags we-
xeltlijk; zy mogen ook trouwen als 't haer geet-
dunkt, zonder vermindering van haar agting, ere
beftaenalt'zamen uyt de grooÉfte , en edelftejuf^
fers van 'tlant, infwarte onderrokken gekleet*
met een witte linne rok daer over , en de fwarte
wiel op 't hooft. Men vintze ook van deze zelve
kleedingteNivellc.

> Egm der UrfuUnen komt van een Italiaanfe dochter , uyc
houders van middelbare ftaat gefprootcn j genaamt Angel»
V an Brixis. Na dat zy haar ouders vcrlooren had, wiert zy > ne-
vens haar zuftec, van haar Oom Kriftelijk opgevoed j haar zu-
fter quam mede te fterven, die na haar dood haar in een zali-
ge ftant verfcheen ; zy wiert hier door tot een zeer ftreng en fo~
bci leven aengedreven , en tot dc ftichting door een open-
baring van veel heylige verheerlijkte Maagden, die als by trap-
pen op en neder gingen , opgewekt, nevens een ftem tot haer,
zeggfcde, K^ngila gy^it niet ßtrven voor dst gy eengefelfchap
νβκ dsti gelijk,e maagden ingeßeh biht, Zy toog dan aanltonts na
Palcitincn , maar komende tot Venctien, verloor zy het gezicht,
reyiite echter voort, en voldee haer plicht met taften en wceneii
aan 't Heilige Grafen d'andere Heilige overblijffelen i 't geen
zy met haer oogen niet kon uyttechten i wederom kecrende,
kreeg zy op dezelve plaats daar zy haar gezicht, kwijt geraekt was,
't zelve ( God idaarom hcttelijk biddende} wederom, 't Ge-
beurde dat van drielthepcn uiet overbleef als 't cene dat haar
t'huys voerde, zy wederom door 't godlijk ingeven tot d'inftel-
ling acngemoedigt, begon haar gemcenfchap met zes-cn-zeven-
tig Maagden, dooreen wonderlyke eendracht alt'zamen hier
toe gezind, openende haarfchool om di vrouwelijke fex in de
Kriltelijke Leére , deugden en plichten, de maagden beramende,
te ondcrwijfen , op die voet gelyk dc Vaders Jeliiiten de manne.·
lyke doen i en op dat niemant van geringe ftaat van haar
goeddadigheid zoude verfteken wezen , tcchte zy des S ondaags
cn's Heyligcndaags openbare fpeeltyd aan voor dc arme Meysjes
en Dienftmaagden j opdat haar gemoederen door 't.aas der
Kriftdykeniildheyd, tot dc deugd zoude gelokt werden. Haar
regels zyn eerft door de beliwaamfte Biechtvaders overzien. Zy
ftiirf op den n Maert ij^o, en is haar inftelling van Paus
Pius III. in't jaar Iƒ44.. beveftigt.en't gefelfchap van S. Urful
na een geregelde inlkiling genoemt, die verders haar met veel
voorrechten en bevrijdinjje voorzag. Paus Gregorius XIII.
heeft mede op het verzoek van den H. Carolus Borromeus , die
h.iar onderzoeker was, in 't /aar dees Order bekrachtigt.
Zy gaan gantfch in 't fwart, en zyn met εςη kooit omgord.

Ta November, op den Fceftdag van den H.Mar"
-■-cinus 5 des jaers löix, heefc de eerwaardige
moeder Anna de Rouili tot Parijs jin de Voorftad
van S.Jacob, een huys hebbende, 't zelve ver-
bouwt tor een woning voor geeftelijke Uriüli-
ner Maagden, om, als de voorgaande, de jonge
dochtersin de Kriftelijkeleering , deugd,en tucht
reonderwijzen ; zy deedze't fwarte kleed, enden
regel van den H. Anguftijn aannemen , onder drie
plechtelijke beloften, volgens de brieven van Paus
Paulus V , door Franciicus, Cardinaal van Sour-
dis en Biffchop van Bourdeaux, deze geertelyke
dochters mede invoerende, verkregen in 't jaar
1519 j by de welke aan haar alle voorrechten ,en
gunlèen van alle andere Orders, toegeftaan wor-
den. 7')'xijn voor de Nederlanden, op'taanhou.
den van B'crdinandus, Aarcs-biiTchop van Keulen,
vau Paus Urbanus V I ï I. beveiligt, en zijn in
'tjaar χ Λ9 mede torLuyk, en X639 tot Keu-
len gekomen.

Dït Klooiler is geflieht in't jaar ijitfj en het
iiont wel eer onder 't algemeen Godshuys van
"Windesheim. elk opgerecht wierd igSy» ge-
horende onder *t Bifdóm van Utrechrjwelkvoorfe
Klooiler van S. Agniet yermek word in 't jaar
1430 ( onder Martinas V. ) 't voornoemde
fittel tot Windeshéym onderhoriggeweeil te zyn,
uitwijzende de namen écï J<^anonikXen-B^giilieren
en Rs3;tilicreße huyzen ftaande onder 't vooifchrevc
Godshiiysj waarin het genaemt werd Ocmmjanüic
A^et<e in Dordraco , üppido Ηοίΐαηάία, Di^ccßs Tra.
jedenfis; wierd grootclyksbegiftigt van Heer Ge^-
, rardvan Heemskerk,'Ridder j Heere van Ooft-
huyzcn , die van de Cabeljaufe zijdc binnen Dor-
drecht waSj cn Raad van Hartog Jan van Beyeren^
in 't jaar 1419; ook van Vrouw Walburg van
Ncrwede j aldaar Nonne 143 ο ί en van Reinier
de Jonge, Hccrc Reiniers, Schatbewaarder van
Dordj in 't jaar 1491. De Kerk dezes Kloofters
is geflieht 149.4 s had drie Autaren, en wasmet
een Choor a^efchGOtcni In dit Kloofter waren
eertijds veel adelijke Λ'rouwen en Jonkvrouwen^
V/aar onder geweeft is een dochter van Heer Jan
van Vliiïïngen ^ Baftaard des Graven van Holland,
cn anderen uyt de geflachten van Rommers waal,
Ruygrok, Kafliüej Scc. De Zufters droegen op
't hooft iwarte wielen t witte linne vouwen en huy-
ven; en om haar halzen witte geployde kragen;
voorts haddenze aan witte wolle rokken en fca^
jnilkren. Zy moeflert eeuwige zuy verheid beloven,
nevens't derven van eygengocd, en gehoorzaam-
heyd, als ook 't nakomen van den regel van den
H.Augufiijn. - XVIIL

Der Amiterdamfs Β Ε G G Y Ν Ε N.
k Ε Η. Begga.een Franfe Princes,was dochter van Pt.
pin , eerite Martog van Brabant, en zufler van de Η
Geertruyd ; zy troude met Anicgift, zoon van denH.Ar
nout, uyt wien her doorluchtig Koningiijk Geflacht de
Pepijns is gefproten.Na'tvermoorden van haer man blee
zy weduwe > gedurende welke tij d zy na Romen de H.
Plaatzen ging bezoeken, en weerlceerende in haar Land;
fliehte zy een kloofter van Geeftelijke dochters,'t welk
zy ter eeren der zeven Kerken , mede zeven Kerken
noemde; Zy fchikteze en regeldeze op d'ordre van haar
zufter Geertruyd, van wien zyeen goed getal Nonnen
verkreeg, om die kloofter-tucht in't hare ter oeffening t2
brengen j Zy wilde ook zelfs, nevens de andere zufters,
<3t-wiul ontfangen, en fturfden 7 December 698- Dit
'Klooilcr is in twcè'n verdeelt, te weten , in geeilelijke en
wereldlijke Kanonlkeffen ; deze manier van leven is in
irseeft al deSteden vanNeerland gebruikelijken in fwang
geweeil, gelijk zy noch (alhoewel de verandering vaa
de Godsdienft) op veel plaaticn hoven hebben. Tot Am-
ftcrdam is tegenwoordig wel het ichoonite en'ε neile,
"t geen zonder tvvi/ffc! zeer oud is,als men na de Kerk zal
reKcncn , maar vooraan boven den ingang itaat het getal

, dat zekerlijk van eenige vernieuwing zal weten j
de viochters van dit hof zijn voor dezen verbonden ge-
iveeft dc zieken te gaan bezoeken, maarzy zijn .nevens
al de Neucrlandfe enDuytze Beggijnen.door 't algemeen
€ af Ittel, gehouden tot Haarlem in't jaar ïj'oo, daar
van ontflngcn , eu leven nu maar geruft en Iii! onder den
regel van den H. Auguilinusj sy plegen noch onlangs
hiiyken over hnsx klederen te dragen,doch dnt is nu t'te·
iiemaal af, en als zy buyten 't hof komen,gaan zy zedig,
volgens de hedenstiaagzc manier,in 't iwavr, in huys zyn
zy op de nevensgaande v^rys gekleed , hebben de Iwarte
vvicl op alszyin de kerk zyn. Zy wonen in byfonderc
huilen op't hof,met twee,drieof meerder by malkander;
ais'crecn ilcrft, wordenzy van d'anderczußers begra-
ven.'t Leven der Beggijncn is door de Pauzen Gregorius
XI, Boniiacius X, Martinus IlIjEi-geuius IVjNlCülaus V.
cn Pius IL beveiligt. XI

DEze gaan mede in 'tfwart gekleed, met een
iiuyk o|> 't hoofd, en een fchorte-kleed voor
'tiyf, zy zijn aan geen beloften van zuyverheyd
voor altijd gebonden, maar als 't haar welgevald,
zoo word haar toegelaten te trouwen, zonder dac
het haar voor fchande gerekend word i maar haar
huys j 't geen zy op 't hof hebben, moeten zy
afftaan > ten behoeven der arme Beggijnen die daar
liytonderhouden worden*

^trent het jaar 15 <> 7 is te Milaan deze Order
^-'jegonnen door Louifa Toreila j Gravinnevati
Gaital a , die een t'zamenwonin fliehte op hec
goedvinden en raad van broeder Baptirta van Cre-
monaj uytd'Order der Predikheeren. Zy gingen
niet Nons-gewi)ze gekleed , maar byna wereldlyk
en zedig; doch deze zijn na weynig cyd om eenige
misbruyken, uyt alle Steden van Italien gejaagt,
en te niet gedaan.

ΙΛΕ wel-zalige Margareta Rufd, uyt Italien
•»-'geboortig, heeft ontrent het jaar 15;oö, tot
Ravenne de vergaderinge der Priefters van de
goede Jefusj geveftigtjneyens de Maagden van de
SEclvc naam»die in *t graau, met een fwarte mantel
gekleed gingen j haar zelfs vind men afgebeeld
met de huyve, byha als eeu tulband in malkander
gevlochten, met een f^ier Noßer om den hals,
en een ftok in de hand.

ΤΛΕη Η. Cxfarius vertrok zich in zijn jonge tyd
-^in 'tKlooiler van Lerins, door denH.Hono-
rarius gebouwd3 naderhand Abt en Aartsbifichop
van Arles gevi^orden zijnde , wierd hy valirchelyk
by Koning Alarik bsfchuldigd, en na Bourdeaux
in bitllingfchap gezonden , maar eenigen tijd daar
na zyn onfchuld blijkende , wierd hy wederom
geroepen, en boude verfcheyde Klooftersj waar
ondereen was voor Vrouwen, dicht by de Kerk,
daer hyzyn zufter , ds H. CsEfaria> inftelde tot
Abdiflej krijgende in korten tijd een groote toe-
loop van voorname dochters , die haar onder zyn
Kloofter-wetten begaven j maar een nieu ongemak
dwong hem zyn Aartsbirdom te verlaten, en zich
te gaan ontfchuldigen voor Theodorik j Koning
van Ravenne j dat gedaan zijnde, reyfde hy na
Romen j en wierd door den Paus Symmachusin
zijn Aartsbifdom, nevens zijn initelling, in 't jaar
47S, beveiligd. De Nonnen van zyn Order zyn
gewielr,en dragen een witte rok ona 't lijf gegord.

ONder veel Kloofters door den H. Carolus
Borron:ieus,Cardinaal en Aarts-BiiTchop van
Milaan j gefticht, is mede een vergadering of
fchool der Kriftelijke Leere, zoo wel van mannen
ale vrouwen. Ontrent hét jaar i<5ijS , aangeftek,
"Welkers plicht is de kinderen in 't gelooft te on-
derwijzen en te oeffenen. De Vrouwen gaan in
"c fwart gekleed3 meteen linnen overrok, heb-
bende dan noch een huyk of mantel j van 't hoofd
af tot de voeten toe. Zy leven na den regel van.
denH. Auguftijn.

TN 'tjaar Ι<ί74, is door den H. Carolus Bor-
-■•romeus een Vergadering van Vrouwen te Mi-
laan ingeftelt, aan de welken hy Kloofter-wonin-
gen verzorgde , en regels om na te leven voor-
fchreef, Zy gaan in 't fwart laken gekleed, en
haar lijfrok is gegord.

Rder van 'c bezoek der H, Maagd ΐΛίaria
is door den H. Francois de Sales^ Bii'
fchop enPrince yaiiGcncvCjOntrent het jaar ι<ίΐσ
ingeik-kizynde de regels van d'inftelling door hein
ontworpen, en van den Paus zelfs goet gekeurt ;
is verders 'zoo gelukkig in de voortgang van zyn
Order geweeil:,dat hy in zijn leven meer dan dertig
Kloofters heeft können tellen, die al te zamen na
zijn regels leefden. De Stichtftcr die deze Order irt
Vrankrijk tot ccn groote aanwas gebracht heeft j
cn als voor de grontlcgfter met recht kanverftrek-
ken^ is geweeft de eerwaardige moeder Joanna
Francifca Fremiot, Vrouwe van Chantail. Zf
%ijn gantfch in^cfwart laken gekleed,met een linné
overrokaan. De H. Francois de Salcs is in 't jaai
1664. door Paus Alexander VI ï. in't getal def
Heyligen geilek, en word zijn feeftdag dooï :
gantfeh- V rankrijk plechtelyk geviert.

De ilichtiler van deze Order is de eerwaardige ï
moeder Alis α f refentatione, in Lotharingen
geboren, geweeftj'ontrent het Jaar I616, Zy
dragen dc witte wiel, en 't kked fwart.

TJErfcheyde fchrijvcn 't begin der Mannen of
* Ridders dezer Orders roe aan Johannes Hir-
canus Λ een der kinderen Machabeën. Andere we-
der aan Johannes den Aalmoeffcnier , ^ Aartsvader
van Alexandrien. Alhoewel zy haar beloften aan
den H. Joannes den Dooper doen , en hem als
voorftander dezes Orders erkennen. Andere mey-
nen , en meer gegront, dat de oorfpronk maar van
cenen Gerard te achten zy , die ten tyde ais Godc-
froyde Bouillon Jcriifaleminnam, doorhem daar
ingezet is, en de ftichting van 't Jerufalems
Gafthuysde naam behouden heeft. Paus Gclazius
was deeerftedie deze inftclling voor goedkeurde.
De Gafthuys-Nonnen van deze zelve naam, die
men tot Romen , in 't Gafthuys van de H. Maria
Magdalena vind, zijn ontrent het Jaar loSo door
tie welzaligeAgnes,tot Romen geboren ingevoerd,
in't welk de reyzehde, cn pelgrims, die na't H.'
Land gaan, van nooddruft en reys-gek verforgc
worden. Zyzyngewiek, cn gaan met een leeus-
grauwe rok, met een rood kruysopdeborft, ge-
kleed , en leven volgens de regels van den 'H. Au-
guftyn.

, Yormde Gafthuys Nonnen, herbergende de rey-
zigers als de voprgaandej welke in 'c iwarc gekleed -
gaan , met een aehtpuntig wit fatijn kruys op dc
borft en flinker zijde des mantels, welke achtpun-
ten de acht Zaligheden willen verbeelden , gelyk
'c Makhezer kruys; en is ook op de mantel in acht
onderfcheyde rondjes de yoornaamite werktuygen
des lijdens verbeeld als in het bovenfte 't aan-
fchij η van de Heere Kriftus, in 'c tweede de doorne
kroon, in 't derde de drie nagels j in 'c vierde drie
dobbclfteenenyin 'tvyfde ('wederombovca aan)
de ongedeelde rok j in 't zefde't kruys ^ in't ze-
vende de püaar cn de Ipeer , en in't achtfte de zil-
verlingen, die;al te zamen als Medasljes aan coralen.
Pater Nojler gewijs , zijn t'zamen-geveft. Deze
hervorming is gefchied door d'cerwaardige moe-
der Gaillotrc de Vaillac van Anjou»ia 't begin van
de zeventiende ecu. Zy flierf op den 24 Juny
MI-S.·

IN 't jaar 1198. alsinnocentius III. den H.Stoel be-
klede,dróeg hy zorg dat het Gailhuys van den H.Gcefi:
St·*. Maria in Saxia (een plaats alwaar eertijds de Saxen
woonden binnen Romen ^ gctiramert wierd, en gaf
het de naam van 't Gaftliuys van den H. Geeft, ter oor-
zaak van een ftem die hem tot het bouwen verwekte,
cndic hyvaftßddex-an den H. Geeft te komen, ontrent
hetjaar 1201., fteliende daar in geeftelijke Mannen en
Vrouwen , omdc arme reyzigers, zieken en weeskin-
deren , ( die in'tblaau gekleed gingen ) te bezorgen j
'tgeen hy met ruyme inkomften begiftigde; hy ftelde
ook regels voor de broeders enzufters die in deze Order
begeerde te leven, die naderhand door den H-Stoel be-
veiligd wicrdeq. d'Ecrwaardige Vader Cyrillus Aqui-
leienfis,onderwijzer en meefter van dezeOrder, heeiVef
eenige hervormingen verbetering bygebracht, en zijn
vlijt bcfteed dat de zieken Wel gedient, de Aalmocflèn
vermeerdert, de dochters na behoren uytgehuwt, de
Godsdicnil: en 't onderhpud der v/oningbeter waarge-
nomen wierden j haarregei begrijpt dat de broeders en
zufters in ftriktegèhoorzaamheyd, zuyvcrheydjgantfch
geen ey gendom te bezitten , en op de kranken met alle
vlijt re paffen, moeten beloven, 't Merk dezer Nonnen
is gelijk met de mannen , te v/eren een witte duy ve,orn-
ilraalt j verbeeldende denH.Geeil:, opeen blasu veld,
boVen eenige rotzcn. De Nonnen zyn in iWartc rokken
gekleed, met een twaaUpuntig witkruysopdeborft.met
dewitte huyve en vviel op't hooft. Alhoewel 'cr veei
Gafthuyzcn {Hifpitalen) de ganfche ICriilen wereld door
zyn, zoo is 'i Roomfe echter 't hooft, alwaar d'algemene
vergadering en raadflagen gehouden werden; en ingeval
na dc dood eens zuiler of broeder (alwaar 'tde KeBor of
Generxal zelf) bevonden werd datzy tegens haar beloften
ycts eygens achter dc hand gehouden,of bezeten hebben,
wordenze niet ingewijde aarde begrayea, maar voor
gifxcmimunicecrt gehouden. " " XXX.

T^Ic is mede eenzoorEvanBeggijncndieraenop
•L^veel plaatfen van Nederland vind^, die van
St. Elizabeths Gafthuys rot Antwerpen beftaat
haar oeffening in 't bedienen der Kranken, Zy be-
horen onder den regel van den H. Auguftyn, en
gaan in't fwart gekleed, met de witte linne huy-
ve op 't hooft, en wanneer zy uytgaan, zoo dra-
genzy noch daar en boven een huyfc

Ζ γ gaan mede de zieken in hacr huyzeu
bedienen ^ waar voor ze dagelycks of
wekelyks haar loon hebben, 't geen tot voordeel
van 't Kloofter verftrekt; en in 'c bedienen hebben
zy een wit fchortekleed voor, meceenftrookje Öt
lapje linnen op 'r hööftl.

De eerfte die Orders voor de Vrouwen onr=
worpen en opgeileld heeft, om de kranken te
dienen, en alle noodzakelijkheden te verzorgen;
is de H.Fabiola geweeft;, die ontrent het jaar 390
iecfde. Men vind haar met fwarte klederen afgc-
fcecM.

"V/TEn mcyntdateen AbdilTevan't Klooftervan
•i-^-^den H. Geeft te Salamanca, de eerfte Cum-
mendadord of Bevclhebfter van de Ceeftelijke
Ridders Vrouwe Order van St. Jacob {de Spata)
met den Sv/aarde geweeft zy, ontrent het jaar
1030 : maar andere meynen dat dees Order opge-
recht is in Leon en Galiffien, door deflelfs Ko-
ning Ferdinand, ontrent het jaar 11705 haar
oeffening beftaatin 't herbergen en'tbehulpzaam
zyn der arme Reyzigers die na St. Jacob in Ga=
liffien haar bedevaard gaan doen. Zy zyn onder
den regel van den H. Auguftijn , en volgens Pauf-
iclyke brieven is den Koning 't alcijdduurend
hoofd van deze Order. Zy zyn geheel in 't zwart
gekleed j en op de rechter zijde haarsoverroks is
een rood fvvaai'dj met ecnfchulp op't kruys van
gevcit.

En H. Abc Pachomius woonde langen tijd ia
'de woeftijne van Thebais , in Egypten, al-
waar hy meer dan negen duyzend Moniken on-
der zig had, boude een · Klooiter in't Eyland Ta-
bennes , daar hy met veel Moniken woonde,die al
t'zamen vanden arbeyd harer handen leefden. 'tGe-
baurde dathem zijti zufter kwam bezoeken > hy
iveygerdeze te fprekenj ten zy datze de weteld
verlaten wilde, en geeftelijk worden ; zy door
deze béjegeningzeergevoeliggéraaktzijnde j liet
wederom weten datze g,enegen waar haar broe-
ders wil in te volgen j zo liet hy haar dan een kloo-
iier-woning timméren, gefcheyden van 't zyne,
en Ichreef haar regels en wetten voor om na te le-
ven j maakte haar ook Abdiffb van 't zelfde, al-
waar zy een groot getal van geeftêlyke Dochters
van alle wegen to.t haar trok j levende t'zamen in
zeer eenvoudige bewaarnis vän haar regel, god-
yruchtigheyd enftilfwijgen, ontrent het jaar 340.
Zy waren op de Griekze wijzegekleed in 'tfwart,·
dékapen overroks-boorden met kruyzen gedikt,
^tzdi'de merk 't geen de Moniken van haarbroe-
dervoerde,gebruyktez«medejte wetert, de Engel,
met de metale tafelen, waar in de regels gefchre-
ven waren die hy aandcn H.Pachomius beialte in te
ftellsn j met de fpreuk daar by,^ Angelnfui/ mandavk
de tc) hy heeft zyn Engelen uws aangaande bevolen.

/^Ntrent het jaar 300. na Chrifti geboorte^
'^leefde den H. Bazillus , die 't aldereeril de
Moniken en Nonnen ^ die tot dces tyd toe zonder
eenige gefchreve regels na haar eygcn goeddun-
ken in wilderniiïen 3 kloofters , en afgezonderde
•woningen geleefd hadden, vergaderde j en dcedze
in kloofters onder zekere regels , die hyze vooi-
fchreef j leven, welke door Paus Siricius beveiligt,
door veel volgende bekrachtigt j en met voorrech-
ten vereert zijn, 't geen een zeer groot gevolg heefc
gehad in Griekenland, Egypten , 't Heylige Land,
en zelfs in Europa, tot het binnenlle van Duyts-
land toe. Onder de ecrfte Nonnen teldmen een
van zijn toehoordfters, de H. Theodora, die de
eerfte Canonikcs vanzi)n Order, ontrent het jaar
^40· isgeweeili zy gingen gekleed met een wijde
l'warterok, een weynig metdePvIoniken van ge-
daante verichillende , met de fwarte wiel pp
't hooft, '

■j^En vind de H. Macrina, zufter van den groo-
-f-^-^ten Baülius , in 'r fwartbyna Priefterlijk ge-
waad , zeer veel trekkende na de gedaante eens
CaiTuffels, mogelijk datze ook eenige bediening
der Priefters waargenomen hebben, nademaal hy
haar op meer als-een plaats Sacerdota noemt, dat
eygentlijk die geen betekende , die eenige.heyligs
of gewijde dingen uytgaven. Zy wonderlijker wy-
ze van een kanker in dé borft genezen zij ndej ber
gaf haar op 't voorbeeld haars broeders, en volgens
zyn regels, tot het oprechten van kloofters, en
't vergaderen van geeftelijke dochters 3 die byzon-
derlijk belofte van zuyverhey den armoede deden.
Z/leefden zeerilreng, want droegen noythcmd>
iliepen op ftroo, en ateri nimmer vleefch, houden-
de fchier eipn geduurige vaften.

DEze inftelling is begonnen tot Konftantino-
polen, ontrent het jaar 45 9. Haar klederen
beftonden in een onderrok , overrok , brede
Scapulier, waar op een rood kruys geftikt was 3 en
een ruyme mantel, al te zamen groen , met de
witte huyve en fwarte wiel op 't hooft i deze
Nonnen zijn, zedert dat de Turken aldaar mee-
fter geweeft zijn, gantfch uy tgeroeyd.

j^Ntrent het jaar giS. leefde de Η. AbdiiTe
^^Synclctica, die in 't Egyptife Thebais de vrou'
wen tot kloofter-woning bracht, volgens de regels
van den H.Antonius en den H. Athanafius, Zy
gingen in ^t leeus-graeu gekleed , Eremitifchee
^yzea mét een fwarte naantel.

'tl^Riftendom, en de goede inftellingen van den
•^^H. Antonius tot in Ethiopien doorgedron-
gen zijnde, heeft aldaar zoo wel als in andere
Landen groote vruchten gedaan > en veel godlie-
vende harten opgewekt om de weg der zaligheyd
door het afgezonderd leven te zoeken. Men vind
'er tegenwoordig ook Nonnen die de regels van
den H. Antonius omhelzen, ingeftelt door de
eerwaardige moeder Imata, ontrent het jaari3Z5>
ay dragen daar , na 's lands wijze ^ een zoort van
een tulbandje op 't hoofd, uyt geltreept lywaat te
Samengevlochten jen een ichouwer-manteltje van
geelegeyte-velletjes gemaakt, zijnde de reftvan
Eaar klederen of geel of wit, nademaal zy geen
vaite verkiezing van kleur houden ; zy bidden om
dekoft, of winnen die met werken , deelenzeer
veel wederom aan. de armen uytzy komen ( als
mede geen andere vrouwen ) oyt in de kerk, maai'
de H. Sacramenten worden haar door de Priefters
of Moniken daar buyten uy tgedeelt; zy zijn voor
het meefte gedeelte zeer kuys, maar nademaal het
Volgens de manier van 't land daar niet veelfchan-
deis j gebeurt het wel datzommige kinderen heb-
ben.

ΤΛΕπ H.Benediaiis, die de Moniken in'tWe-
•'-'fteti weer tot de zuyvere klooftcr-tucht bracht,
cn alom de oude ftrengheyd herftelde, ontrent
het jaar <530,'als, Paus Joannes de I. leefde, had
eenzufter, de H.Scolallica, dje opzijn voorbeeld
de Vrouwen mede tot de Kloofteren, zuy verheid
cn armoede aanvoerde, onder de zelve regels >
gaande gantfch in'tfwart gekleed. Zy begon haar
order't aldereerft op den berg Kaflin j 't geen als
een kweekfchool verftrekt heeft om de gantfchc
wereld te vervullen, enis van alle andere Orders
geen,die zoo veel heilige en voortreffelijke Mannen
lieeft voortgebracht als deze. De France Nonnen
zijn door een algemeen concilie, met deBenedic-
tynen vereenigt; zy moeten de Getijden Ιοζεη,επ
haar regelszijn door Paus Gregorius dc Groote be-
veiligt en vermeerdert. De vermaarde Abdy vaii
Rijnsburg, buyten Leyden, is mede van deze
Order ge weeft, en mochten daar niet als edels
jüfFersin genomen werden.

't DEgia van deze Order word aan Odo toege-
•t'fchreven j dié eerft IQmonil{_ te Tours wasj
daarna Monik in 'tKloofter teGignac, wierdna-
derhand Abc van Clunv , begon aldaar de Order
van den H. Benédiftusj die fchier als vervallen
was, met zulk een vlijt te herftellen , ontrent het
jaar 940, dar hy binnenkorten tijd van meer als
twee duyzendKloofters gevolge wierdjhervormde
mede de Nonnen van deze Order, die tegenwoor-
dig met de fwarte wiel op't hooft, en een wye
fwarte rok, met witte onderklederen gekleed gaan-
Zy zijn door verfcheydene Pauzen en Conciliën
beveiligt. Odo ftierf in't jaar 944.

IN Vrankrijk vind men noch een zoorc van Be°
1 nediiflynen ΐ'der vergadering Ca[alis Benedicii,
door de eerwaardige Moederde Tovars, AbdiiTe
van't Kloofter Sta.jMAïia deCharenton, hervormd
ontrent het jaar 15 20. Zy dragen over haar fwartc t
klederen noch een mantel.

'tl^Loofter der Benediitincr Nonnen van den
■^Berg Kalvarien tc Poidiers, is door de eer-
waardige moeder Antonia d'Orleans, Marquife
van Belle-ijle, gezegtvan St.Scolaftica,eenFran-
ce PrinceSi gefticht, alwaar zy in 't jaar liiS.
ook geftorven is. De Nonnen dragen de fwarte
wiel en witte klederen,

: . XLV. Van d'O R D Ε R

Der

CAMALDULENSER NONNEN.

D'ïti H. RoiPiUalduSj geboren roe Ravenne 3 is
iHchtcr der CamaidulenzerGeeilelijken , zoo
mannen als vrouwen geweeft. Men fchrijfc in
't verhaal van zijn leven , dathy daar toe gekomen
is door een droomjdishy fiapendein CampoMal-
dalij dacht re zien, dat de Gceftelijke van zijn
Order (even als voorheen d'Aardsvadcr Jakob) op
een ladder, die van d'aard aan den hemel reyktc,
op ennederwaartsklomnien ,allein 't witgekleed,
welke droom' ook op de zelfde tijd de Graaf van
Maldoli verfcheen , die, daar door bewogen, aan
hem plaats enwoninge voor de Moniken gaf, en
welk gezicht mede oorzaak is dat de geeftclijken^
zoowel deMoniken als de Nonnen, in 't witger
kleed zijn , die eerft , als behoorende onder den
regel van den H. Benediiftus, in 't fwart gekleed
gingen. Den H. Romualdus is oud geworden om-
trent honderd en twintig jaren , en heeft zijn gant-
fche leven niet anders gedaan als dc ongeregelt»
heden der Geeftelijken verbetert, en fiooilers
gefticht. Hyfturfinhet jaar 1027, den 23 Juny,
in 'tKloofter Val del Caßrt, en is in 't jaar 1593.
door Clemens VIII. in 't getal der Heiligen
gcftelt.

94 XLVI. Van d'ÖRDER

Der

KATHUYSER nonnen, i

MEti vind in Vrankrijk , Duy tsland en Neder-
land j veel Kloofters van deze Order. Zy ;
dragen de fwarte wieli de rokj de Patience en Sca-
pilier wit, 't is de alderftrengfte Order, drageti
een haire kleed, en eeten noyt vleefch» oefFeneo
''tzwygenbezonderjen zijn zooftrikt opgelloten,
dathetzelf aan haar bloedvrinden niec toegelaten
word haar tc zien; Zy is door den H. Bruno, eert
Keulenaar, ontrent het jaar 108 o, geflieht. Paus
Alexander III. heeft haar regels te zamen geftelt,
en zijn beveftigc^^v^ Ii74· en 1391. j zy
zijn ook door Bönifacius IX, fchat-vry verklaard»
en met groote voorrechten begiftigt» De H. Bea-
trix, uyt Vrankrijk gefprote η, die geleeft heeft
ontrenthetjaar 13Ó?. is tegenwoordig de Pam'
nes dezerNonnen.

ΤΛΕη H.BernarduSydiegewecil isdeecrftc Abt
^-^ynn Clarer)dl, was in't Klooftcr te Cißeaux
gegaan, van der Bcncdidincn Order, cngcfticht
door d'eerwaardige Robert , Abt van Molefino;
had eerft al zijn broeders, en daar na ïijn vader
mede, nevensveel andere godvruchtige perzonenj
tot den geeftelijken ftaat gebracht j als wanneer
't gebeurde dat zijn zufter Humbeliaa \ Kloo-
iler kwam bezoeken , willende haar broeder
Ipreken, maar zy ftondwel verzet, als ze ver-
ftond dat haar niemand te woord wilde ftaan, doch
na lang aanhouden, fprak zy hem eyndelijk I
die aan haar de manier en oeffening van haar-
lieden leven verteldc,'t welk haar zoodanig raakte?
dac zy voortaan, de tijd te voren in wereldzc
ydelheden verfleten, in godvruchtige gedachten
overbracht j 't geen zoo veel te weeg bracht, dac
zy na twee jareniVerlof van haar man" verworf, en
gingin't Klooiler der Dochters Belletjes, alwaar
zy onder't beftier van den H.Bernardus't begin gaf
aandees Order, ontrent het jaar Ili8. Zygaan
gantfch in 't wit gekleet, uytgenomen de wiel eo
dc Scapulier, die zy fwart dragen.

De Ridderlyke krijgsOrder van Calatrava kent
tot haren Stichter Gomefius Ferdinandus Ko-
ning vanCaftilien.'t Aanvang-jaaris ll5S;dochde
beveiliging van Paus Adrianus valt in 't jaar 13 9 5;
voerd ten Kidder-teken een rood Kniys, aan wel-
kers hoeken vier lelyen zijn , nevens twee voer-
yzers, of banden j van haar trava^ geheeten.
Haarhoog-meefter is de Koning van Spanjcn zelfi
en d'Order van Alcantara in 't Koningrijk León,
welker Ridders, gelijk ook die van Calatrava®
eenni;aalin den huwelijken ftaat mogen treden, is
begonnen ÏI76. 't Wapen is een groenKruysjmeC
een groene Pereboom daar in; den Koning is van
deze Ridders insgelyks Groor-meetter, hebbende
't zelve Ferdinandus en ί fabella van Paus Innocen-
tiusVII|,(nademaal zy nictgaarn zagen dat ymant;
anders zoo groot een gezag zoude voeren) voor
hun cn hunne nakomelingen , ten eeuwigen dage
verkregen, maar de Nonnen van dees Ridderlyke
Vrouwe-Order zijn haar inftelling verfdiuldigi;
aan Eleonora GonzalcSj in 'tjaar 1119, onder
de regel uer Ciftercienfen; dragen de Schapulier,
als mede de rok wit, met het Ridder-teken van
Calatrava op de borft, en een. Ridderlijk lioofd-
dekzel, onder de fwarre wiel, hebbende daartoe
briéven van Paus Benediilus verkregen,

ΪΝ 't jaar ? 94 heeft Paus Gregorius de Groote
in Sicilicn verfcheyde Klooilers geboud, waar
onder mede van Vrouwen zijn geweeft, over wel-
ke hy zijn Moeye^ de H. Tharfilla heeft geftelc,
cn mee overvloedige inkomilen uyt zijn eygen
goederen voorzien 5 gaan gekleed gantfch in 't wirj
en behorende onder den regel van den H.Bene-
didus. Zy leefden volgens des Paus inftellingen
zeer ftreng en ingetogeni

DochtersvandenH. Ambrofius. Men zegd datze
ingefteldzijn lang voor dat den H. Benediélus het
Kloofter op den Berg Kaffyn inwijde, en de Kloo-
iler-tucht herftelde; maar 't is zeker datze nader-
hand onder zijn regels en inftellinge gefchikt zijn,
en nu eygentlijk onder de Ciftercienfen behoren.
Zy dragen de fwarte wiel op't hoofd, en de reft
van haar klederen zijn wit, alhoewel den H. Am-
broiiusgraauwe klederen ingeftelt heeft j en 't is
ook wel te gelooven datze t'zijner tijd graauw ge-
kleed zijn geweeft ; Hy zelve maakt gewag van
MauritaanzeMeysjes door hem zelfs gewield, on-
der de H.Marcellina, in't jaar 300.

"^TA dat den H. Columbanus, eeti Ter van ge-
boorte, in Vrankrijkveel weder-waardighe-
den geleden had , wiert daar na van de Köningen
Guntran en Childebert beter onthaald ^ die hem
verlof en macht gaven oin Kloofters op te rechten,
gelijk hy ook vervolgens het zeer vermaarde Kloo-
lier van Luxen 3 in't gebergte van Vosge, ftich-
tede, waar door zijn naam in V rankrijk zco ver-
maard wierd, dat zeer veel aanzienlijke lieden tot
hem kwamen « endaar door zijn vergaderingen in
korren tijd zieer aangroeyde. Het Concilie te
Mafcon , gehouden in 't jaar όζγ·, verdedigde
zijn leerc en regels tegen, den Monik Agreftinus,
ciie dezelve wilde wraken, 't geeii hem aanftonts
in zeergroote achting bracht, enzijn Order door
gantfch Vrankrijk en Italien deed verfpreyden. Dc
Nonnen doorhem ingcftelt, hebben haar begin ge-
kregen door de zufter van den Biiïchop Faron,
Faro^ of Burgundo Fare genoemt ,die 't Kloofter'
te Faremonftier fliehte, ontrent het jaar ói'?, zy
waren in 't wit gekleed, en den regel van den H.
Benediilus onderhoorig.

ΤΛΕη Η. Eloy, Biffchop van Noyon^ veranderde
•*-^inhetjaar ijo zijn huys binnen Parijs in een
Convent, 'c geen hy zoo rijkelijk met inkomften.
voorzag, dat 'er drie honderd dochters konden
onderhi^uden worden, verkrijgende daar-en-boven
van Koning Dagobert een ftuk moerafligen fchier
onnutland, daarnevens aan gelegen , om de wo-
ning wat ruymer te timmeren, maar van voorne-
men veranderende , boude een Vrouwe Kloofter,
waar in hy de H.Aurea, wonende toenmaals te
Parijs, als Abdiiïeinitelde. Zy was een Syrifche
dochter van geboorte j hebbende tot vader eenen
Morinus, en tot moeder Quiria. Zy door een
godlijk ingeven in Vrankrijk gekomen ,en na een
tijd lang zeer heiliglyk geleeft te hebben > fturf, èn
wierdinde Kerk van S. Paulus ('tgeen als doen
niet meer als een kleyn Kapelletje wasjcn door den
H. Eloy bayten de Stadgetimmert, om tot een
begraaf-plaats voor haar en haer dochters te die-
nen ) begraven. Naderhand is haarlichaam in een
zilvere kalTe geiegt,en overgebracht in de Kerk van
den H. Eloy, dicht by het Paleys. Men ziet het
noch tegenwoordig op den Autaar ftaan. Deze
Konnten dragen de wiel en de rok fwart, met een
witte mantel daar over.

DEze zijnkort na de Moniken van dezeOrdeo.
ingcftelt door Jan de la Barriere, begonnenjop
'de zelve wijs van leven, regels en beveitiging. ToC
Touloufe was 't eerfte Kloofter der Feuliantiner
Nonnen , geftichc door d'eerwaardige Vrouwe
Margareta de Polaftrpn, in 't jaar 1588. Zy zijn
van een byzonder ftreng leven, want eeten noyc
yleefch» vifch, eyeren , nochdrinken geen wijns
ten zy in de uyterftc noodzaaklijkheyd. Zy zijn
gantfch in zeer flechtwit laken gekleed > met de
fwartcwiel.

^En zeiven tijde als den H. Antonius in Egr
pten de Moniken tot kloofter-regels braclir»
leefde zijn leerling en tijdgenoot, den H-Hilarion^
te Jeruiitlem, vervullende 'c HeyligeLand insgS'
lijks met goede inzettingen en kloofters. Op zyi^
voorbeelden regels fliehte de H.Maria, die Äb-
diiïe van vyf-en-vyftig geeftelijke dochters waSj
mede vergaderingen van Nonnen onrrenthet jaaf
325 5 welke men afgebeeld vind op 'thoofdheb'
bende de fwarte maagdelijke wiel, met een witt^
in een gerolde linne band omvat, een kort graal·*
manteltje, en de lijfrok van de zelfie kleur;

ΤΛΕ H. Francifca de PontiamSj dochter van
-^-^Paulus de Brixis, en huysvrouwe van Lau-
rens dePontianis, heefc het begin aan deze Ordei·'

gegeven ontrent het jaar 1435. Zy was met haaf
man veertig jaren getroud geweeft, en haar laatft^
tijd in volkomen huwelijks onthouding doorgC'
bracht hebbende» begon zy (als Paus Martinus V'
leefde) haar infetting , gebruykende tot hulp ds
Vaders Olivetanen, die de Kerk van de H. Μλ-Η '^
Nova op CampoVaccim hebben,· mea zegt dat'/Ύ
tothet oprechten door een gezicht aangewakkera
wierd, in't welke haar de Apoftelen Petrus (dis
haar plechtelijk de wi-el omhing) en Paulus, ine^
de Η. Maria Magdalena , en den Η. Benediólti^
verfchenen, en haar de regels voorzeide, die 'if
zelf naderhand in \ gefchrift ftelde. Na de doo^i
van haar man ging zy in 't Kloofter, 't geengt
geboud had, over, Itaande dicht by 't Capiioliuf
rc Romen ,'t welk Tom di S^eculo genaamd wierdj
alwaar zy op den 19 Maart 1440, fturf. Veel-
wonderwerken verteld men in haar leven , en n?
haar dood gefchied te zijn. Paus Paulus V. heei^
haar in 't getal der Heiligen geftelt. De Weduwe"
en Dochters van haar Order zijn gantfchin 't fwai·^
gekleed.

ij^Ntrent het jaar 1120 gaf den Η. Norbertus
^^'t begin aaa de Order van 'P>-mflKy?mi ,y die
deze naam wegens een kleyn plaatsje, genaamd
Premonitrans , toegekomen is j alwaar dén H·
Norbertus, daar toe verlof hebbende van den
AartsbiiTchop van Lions, zich vertrok ; omboete
en berouw te oeiFenen. Men verzekerd dat een vari
isijn tóehoorfterSj de zalige Ricuvera j een Franfe
dochter van geboorte, de Nonnen van dees Order,
öntrent het jaar iiii, ingefteld heeft. Zy
dragen witte wolle klederen ^ en de fwarte wieK
iPaus Calixtus II. heeftze in't jaar 1141 beve-
iligd > daar na zijnze door zijn navolger Honorius
11. onder dc regel van den H. Auguftinus geichikt.
Pees Order is in Vrankrijk, Spanjen en Neder'
land j alwaar riien meer dan vijftig Kloofters
vind , uytaebjreid. _De zeer vermaarde Abdye
van Koninksveld (zijnde een van de zes zoo ge'
naamde Abdyen van Holland ) is mede van de
Premonftratenfer Order geweeft, zijnde een Ade-
lyk Geflieht j gelegen buyten Delf, aan de ryweg
op Rotterdam, door Richardis van Delf j dochter
van Willem I. en Florens IV. Graven van Hol-
land »gebout, en door die van Delf, in 't jaar 15
verbrand > uyc vrees dat de Spanjaarden haar daaf
mochten verftérkcn toe belediging der Stad.

Λ Ls den H. Dominieus in Languedocq tegens
J^d'Albigenfen leerde en predikte, omtrent hec j
jaar laoö. fteldehyditllag van Nonnen in, ondef
den regel van den H^ Auguftinus ·, hy verbond
haar tot gehoorzaamheid j zuy verheid en derving !
van eygen goed j dragen de fwarte wiel, en zyii I
geheel in't wit gekleed, deze noemt men van de»
eerften regel of't fchool van den H. Domini- i
cusi De regels zyn door Paus Honorius III·
beveiligd, en hy zelf door Gregorius IX. in het
jaar 1235. onder de Heyligen geplaatft. Dezc
Nonnen zyn_ fchier de gantfche Kriilen wereld
door verfpreid, en bezitten tegenwoordig vee'
rijke cn koftelijke Klnoilers.

ii6 LVII. Van d'ORDER

Der

NONNEN

Des tweeden regel van den

H. DOMINIGUS.

^T^Erwijl den H.Dominicustot Romen was had
PausHonorius III. voor hem genomen al de
Nonnen, die in kleyne afgezonderde vergaderin-
gen, zoo hier als daar door de Stad woonden ^
onder eenen regel te brengen, en niemand bekwa-
mer als den H. Dominicustot dit werk achtende',
leyde hy die laft op hem j die aan 's Paus bevelen
gekoorzamende, de hervorming en fchikking iiyt'
voerde in't jaar iziS , baardoende plaats grijpen
inde kerk van dcH. Sabina, alwaar zytegenwooi'-
dig door de goedheid der Pauzen noch in 'c bezit
zi;n j dragende de klederen van zijn Order, vaU
onderen wit , met een fwarte mantel daar ovef'
De cerfte van déze Nonnen isgeweeft een RoomS
dochtertje van leventien jaren; genaamt Csecilia.
Deze inilelling is mede als de voorgaande van dc
zelve Paus beveiligd;

T\E H. Catharina van Senen heeft in 'c jaa^·'
■l-^ljtfS i deze Order veel ftrengheid bygezet,
haar doende in grooce ftilfwijgendheid i zuyver-
heid, gehoorzaamheid, enopgefloten leven, want
als zy eens in 't Klooftcr gaan, mogen zy daar j
nimmer uyt komen j zy zijn als de voorgaande in '
't witgekleed, en hebben in Italien veel koftelykc
Klooiiers. Men vindze ook te Neurenburgj Augs- ^
burg, en in Nederland op verfcheide plaatzen« |

' Α Ls byna het gantfche Graaffchap van Toulou-
•^fe, en het onder-Alpife Vrankri)k, door dc
léering der Albigenieil befmet was , heeft den
H. Dominicus uy t dat getal meer als honderd duy-
zend door zijn predicatie tot haer plicht gebracht
en bekeerd; de reil hardnekkig blijvende, wierd'er
andere middelen ver^yfcht j hy ilelde dan een
Ridderlijke Order in j, die 't werk voort met het
fwaard zouden afdoen,:haar onder regels fchikken-
de die't gemene leven overtreftèjmaar echter niet
nefFcnsde verbonde geeftelijketeftellen waren, en
wierden genaamd broeders en zufters der Krijgs-
order van den H-Dominicus, Doen nude Albigen-
fen al uy tgeroeit waren, bleven zy echter altijd io
<lie manier van leven volharden, en als de vrouwen
kwamen te fterven, bleven de mans ongehuwtj en
vertrokken zich in kloofters, en namen 't kleed der
Preekheeren aan,zoo deden ook dc vrouwen als zy
na haar mans leefden y en gingen in 't wit als de
andere Nonnen, meteenlinne lobbe of kraag om
den hals, en een mantel ί half wit half fwart, haar
vorige wereldzeen tegenwoordige geeftelijkeltaac
verbeeldende, en alhoewel naderhand veel onge'
troude tot deze Order kwamen, zoo hebben zy
echter de zelve dracht gehouden ; haar regels zij
doorlnnocentius V L in't jaar 13ίο. voorgoed
gekeurd. LX·

"PEnigen tijd na dat de Order der Barmhertig-
•t^heid tot het verloffen der Gevangenen uyt de
Tiirkze ilavcrny , was ingefteld tot Barcelonca
door Jakob, Koning van Arragon, en in 't jaar
1230, van Paus Gregorius IX. onder den Regel
van den H. Auguftinus, beveiligd , heeft de za-
lige Maria Socors mede een Nonnen-Order tot die
zelve inzicht opgerecht. Zyisgeftorven tot Bar-
celone , in't jaar ii8S , en ligt daar ook begra-
ven, De Nonnen van dees Order zijn gewield c»
gantfchin't wit gekleed, met het wapeadesKc
nings van Arragon op dc borft,

/^Ntrent honderd jaar na datieven Florentyner
V^Kooplieden 't begin gegeven hadden aan de
Broeders Serviten j heeft de zalige Juliana de Fal-
coneriis d'Ordcr der Dochters dienareffen van de
H. Maagd Maria, te Florencen opgerecht, die op
de zelve wijs byna leven en in 't fwart gekleed
gaan als de Broeders ; zy ftierf op den 14 Juny
1341. Haar regelszyn door Leo X. enPauIusV.
beveiligd. Men vind in Italien ver over de vyftig
kloofters van deze Nonnen , alsmede tot Keulen.
Dionifius Buffot, algemeene beftierder van deze
Order, heeft, op datze te recht ware Dochters,
dienareffen van de H. Maagd zouden wezen , in
jaar I64i.haar tot de opgeiloten ftrengheid^en de
plechtelykheid van defwarte wiel gebracht.

Μ En verzekerd dat den Η. Auguftinus dcgee-
iteiijke Orders hervormende y mede de vrou-
wen cn dochters Icflen voorfckreef, en kloofter-
woninge ftichte , op 't verzoek van zijn zufterde
H. Perpetua i die gehouden word voor de moeder
en grondlegfter van alle Nonnen j en Orders, die
onder den regel van haar broeder zijn j alhoewel
'er tegenwoordig geen zufterfchap meer gevonden
word j die regelrecht zoude können rekenen van
haar inftelling af te dalen ^ maar al te zamen van
andere hervormingen haar begin en naam te heb-
ben ,als by de volgende zal blijken. De H. Perpe-
tua leefde ontrent het jaar 390, wanneer zy haar
inftellinge begon , en men vind haar afgebeeld in
een fwarteonder en witte linne overrokj met een
witte huyk van 't hoofd tot de voeten toe afhan-
gende , die vol roo kruysjesgeftiktis.

ΤΛΟοΓ veel hervormingen , fcheydingen en by-
••-'zondere manieren van leven, de geeftelijken
van den H. Auguftinus, in een menigte van den
anderen afgezonderde Broeder en Zufterfchappen
gedeeld zijnde, heeft Paus Alexander IV. die al
te zamen weer tot een hervormde Order en ver-
gadering gebracht 5 in't jaar la-ji» doende de
Vrouwen noemen Heremirinnen van den H. Au-
guftinus j en eenderley flag van klederen dragen,
te weten van onderen wit, en fwarte daar oveir
heen, die door een leere riem met een y vore gefp
gegord werden,Veel volgendePauzen hebben haar
in deze ftaat beveftigd , en zy zyn tegenwoordig
ook de gantfche Kriften wereld door, en] hebben
op veel plaatzen overfchone KJoofterSg met rykf;
inkomften voorzien.

De η. Paula j geboren tot Romen, cnzo mcri
zege van Vaders kant uyt Agamemnon ,tn van
moeders zijde uyt de Scipioos en Gracchen ge*
fproten, was gecroudmet Toxodusj dia zijn af-
komft van iEneaSjen'c doorluchtig bloed van Julius
Ca^far rekende, brachten overvloedige middelen
tezamen, en kregen verfcheide kinderen j maat'
xy de Roomze pracht verfmadende, trok na Pak-
ftina, om dc heilige Plaatzen te bezoeken, ilichte
een Klooiler in Bethlehem » 't geen den H.Hiero-
nymus langen tijd beftierdej boude mede in dc
woeitijne van Egypten Yecl Klooilers, op't voor-
beeld van de H. Antonius, Hilarionicn Macarius»
welke Geeftelyke zy altemaal , na de onderwij-
zingevan den H, Hieronymus, deed leven. Door
al dit Klooiler-timmeren j en 't overvloedig uyt-
deelen van aalmoeffen, fchooten haar middelen tc
kort, zoo dat zy aan haar dochter, de H. Eufto-
chia, veel fchulden naliet. Zyfturf in'tjaar4o4·
in 't Kloofter te Bethlehem* Den H; Hieronyjnus
heeft j haar gedachtenis ter ceren, noch eenige
latijnie Verffen gemaakt^ en indefteen op haar
graf doen uythouwenï Alhoewel zygeen regels in
gefchrift nagelaten heeft, en haar navolgfters ydei
iia haar cygen zinnelykheid leefde; en den weg der
volmaaktheid zochten; zo zijn die geen >zo Man-
nen als Vrouwen, die haar voor Stichtfter erken-
nen, door Paus Gregorius XI. onder den regel van
den H. Auguftinus, in't jaar 13 ^4. beveiligd, haar
noemende Heremiten en Heremitinnen , van den.
Hi Hieronymus. Zy droegen een grauwe rok mee
een leere riem omgord, en een mantel van de zelve
kleur j met de fwartc LX

152, *LXÏV. Van d'OjRDER
Der

NONNEN^

Van den

H. CASSIANUS.

DEze Order is ingeftelt doovden H. Caffianu?»
geboren tot AleXv^ndrien, in iEgypten, di'^
zyn wereltlijke goederen verlier om de eeuwig"^','^
rendete vinden. Hy toog dan na Paleftinai om
heilige Plaeczen te bezoeken i en van daar na Isl^'^"
feillej ton aan 't Stedeken Autun, alwaar de^
Nonnen haer begin, en hy zijn einde gevonJ^^
hebben ontrent het jaar 400. De Abdiflen gaan g^ _
kleet in witte Wol, met een linne Subtil daaj' ^
ver, en defwarteWielop'thooft. Zyzijnna«^,^
hand, volgens Paufelijke fchikking, onder
regel van den H. AiiguftinusUeveftigd,

fcE H. Florentina , van Götze afkomil,
Spanjen geboren, "was de zuiler van den H-
Leander en den H.Ifidorus, Biffchoppen van Si'
cilien. Zy ftichte een Order voor Vrouwen > οΠ'
trcnc het jaar i volgens de regels die hadï
broeder den H.Ifidorus, in zijn twee boeken vaó
deMaagdelyken ftaat, haar voórgeichreveii hai^·
Zy gingen in 'tleeus-graau gekleed.

De H. Brigitta (wiens vader Briger, cn moeder
Sigride genaamt waren) is geweeft een Sweedib
Vorftin, van groote godvruchtigheid en heiligheids
troiidejdoor't toedoen van haar ouders,met den dcug-
delyken en rijken \''orft IJlfe van Nericien, by wien
iy verfchcide kinderen won j ging met hem ter bede-
vaard na St. Jakob in Gallicien; weder t'huys komen-
de/cheidenzymet wederzijtze bewilliging van mal-
kanderen^en gingen yder in een byzonderkloofterjna
haar mans dood trok zy met haar dochter na Romen,
cn van daar door Napels en Sicilien na Jerufalemjom
de H. Plaatzen te bezoeken ; op welke reyze zy ét
boeken van haar openbaringe en wondere verbor-
gentheden fchreef, en ftierf weerom rey fende na Ro"
men op den i S July 13 7 3 .na baardood is haar lyk wc'
der na Zweden ge voert, enin'tkloOfterdesSahgma'
kerstcWatzftein, alwaar zy Non geweeft had^begra"
ven.Bomfacius IX.heeftzeonder't getal derHeiligeH
geftelt.Zy heeft veel klooftersgeboud,en d'Order diö
haar naam voerd, zo mansals vrouwen,ontrent 't jaai"
13 44.als zy uy t haar land trok, geflieht,waar van dc
beveiliging doorUrbanusV .op't aanhouden van haar
dochter in'c jaar 136b. verzorgtis; dezegeeftelyke
mans en vrouwen wonen by malkander in eenkloo"
iter^dochbyzonderlijkafgefchotenj cn voeren d'Ab'
diflen 't gebied zo wel over de Moniken als over dc
Nonnen, die in 't asgraau gekleed gaan met de fwarrs
wiel, en om't hoofd een band die kruys-gewijsovei'
't hoofd weder heengaat» aan welkers kruys-hoekei^,
vier rodeiHppenofknoppenVmetecn vyfde middeti
óp, zyn. Men plag eertijds in Sweden,en voorts doof
de meefte Noord'Ze Landen,als mede in Engelanci(al'
waar/.e in 't jaar 1414- gekomen zyn) veel klooftei^^.
van deze inftellingetc vinden ; maar zyn nu mecitj'',
wel allcj door 't veranderen van de Godsdienft,alciaa'·'
vernietigd ; doch men vindze noch in Duytslands

De eerfte Abdifle van deze Order is geweeil
, een Franfle Dochter, genaamt Petronelle de
Chcmillé, in 't jaar iioo. Zy ^ngen gekleed,
in 'c fwartlaken, met de witte wiel.

"ü Enige Schry vers Hellen dat, als de H.Brigirta
•f^Joor Vrankrijk na Roa:ien reyfde, zyd'Ordef
van Font Evrald, of Ebralds Fontein, in'tjaaf
1343. ftichtcs 'tgeen niet wel mogelijk is, nadc'
maal die over de twee honderd j aren ouder isj maac
'tis meer gelooffelijk datzc een verbetering onder-
nomen heeft, gelykmen uyt de kleding der Non-
nen , door d'eerwaardige moeder Maria van Bre-
tagne, ( mede Abdiffe^ in'c jaar 1404 hervormd»
kan afmeten, die met een afchgraauwe mantel eo
fwarte rok gekleed gaan, zijnde 't zelve kleed vati
^e voorgaande» en d'afchgraauwc mantel van-dc
H.Brigicu's Order,

ΤΛΕ Karmeliten houden voor inftelder van haar
^-^afgezonderd leven 3 den Propheet Elias, en
roemen dat het eerfte Kloofter van haar tt r eeren.
en in den naam der Maagd Maria^op den berg Kar-
mel geboiidi& 't Is nochtans zeker dat deH.. Ab-
diffe Sara, de ftichcfter is geweeft der Nonnen
van de H. Maagd Maria van den berg Karmel, inv
'tjaar 43z. op dezelve inftellinge cn regel als de
Broeders Carmeliten van die tijd. Men zegd dat zy
ditilagvan Nonnen uyt Paleftinen in Engeland
overgebracht heeft. Men vinddeze tdie meteen
grauwe rolc en witte mantel gekleed gaan ) tegen-
woordig in Europa niet, maar noch heel weynige
in Syrien, ontrent den berg Karmel, daar ze echter
haar celletjes, door de moeyelijkheyddie haarde
Turken dagelijks aandoen 3 moeten verlaten.

De Karmeliter Nonnen die men in Europa
vind, zyn byna als de voorgaande gekleed,
met een witte mantel en een graauwe rok. Zy
zijn ontrent het jaar lagS. als de Kriftcn Prin·
een ,door dc Turken weder uyt Paleftinen gedre-
ven wierden ^ in Europa overgekomen, om de
vervolging te ontgaan , en hebben haar (onder de
beveiliging vanHonöriusilI.) op vertcheide plaat-
zen nedergeilagen. Men vindze in Italien i Vrank-
rijk, Spanjen, en gantich Duytsland door. Tot
Keulen is 't Kloofter, genaamt de berg van Maria,
in't jaar 1304. geboud, door Chriitiaan TofFc-
lers en zijn huysvrouw Beatrix; die daar dochters
vandc Karmelite Order van denderden regelin-
ftelde, welke boven haar regels, in 'tjaar 1455.
opgeiloten wierden s en zijn verders in 't jaar
gantfchelijk in d'Order van de H.Maria
van den berg Karmel, met algemeen toeftemmcri
overgegaan.

DEze zijn haar inilclling verfchulidigd aai'
Francifca van Amboife , Hertoginne van Bre.'
tagne; die ontrent liet jaar Ι4<ίΐ.. deze Nonnei?
in Vrankrijk aangekweekt jinet bekwame Klooftef-
woninge , en inkomften voorzien heeft. MeO
vind haar afgeSeeld met de Patience en rok, beyde
graau , de fwarte wiel, en als een Hertoginri^
met een Bontemantel over haar klederen»

d'^Rder van de Η. Therefiahad in Spanjen en
^^Fortugacl, als mede in Italien , zeer groote
voortgang , era wierden van alle regeringen begun-
lligd 9 zoo dat haar Kloofters in getal en inkom-
ften byzonder aangroeyde , als wanneer twee
dochters, de eerwaardige moeder Anna de Jefu j
een Spaanfche, en zufter Maria derincarnation?
een Franffe van geboorte , de zelve in Vrankrijk
overgebracht en opgerecht hebben, in 't jaar iio4'
en zijn die geen die men in de Nederlanden vind^
mede uyt deze inftelling gefproten , en dcKeulz^»
hebben van die uyt 's Hertogenbofch gejaagt wier-
den, 'tbegin genomen. Zy zyn byna als d'aal'
oude Karmeliten gekleed , uytgenomen datzf
blootvoets gaan , en de mantel vry wat kortef
dragen, voor de reft is de kleur even eens, P^
moeders dragen de fwarcc wiel, en de zufters dc
witte huy ven.

I^En vind dat deze Joiikvrouwen j volgens
^^*Pauirelijke :beiluyten , niet mogen gewield
worden j voor dat den ouderdom van veertig
jaren bereykt iiebben. Dc eerwaavdige moeder de
A^illa Simplis hééft het begin aan de dochters van
dit Collegie gegeven , in ^t jaar i'53i. Ζγ zyn
garttich in'tgraauw gekleed.

TN 'tjaai· 14S4. is-deze Order in Portugaal doof
-Ide H.Beatrixdc Silva itigefteld. Zy gaarigantfcb
in 'ε blaau gekleed , hebbende op haar Scapuliet
een beeld van Maria, met hetkindje Jefus op deß
arm 1 't welk met een fpeer een draak onder
voeten van Maria dood.

Der KLARISSEN.
iE Stichtftcr van deze Order is de H, Clara, geboren
'tot Affifien, inUmbrien, een landftreek van Italien,
tot haar jaren van kennis gekomen zynde,wierdzy door
een uytncmcnde begeerte ontftoken haar geheel aan
God op te eiferen 5 zy neemt dan haar toevlucht tot den
H. Francifcus, aan wie zy haar rneyning openbaard >
die hsar raad 's nachts van haar ouders te vluchten, en
't geeftelijk kleed zijns orders te ontfangen , gelyk
geichiede in de Kerk van de H. Maria de Portiiincula,
gelegen een vierdedeel uursvan Affifien; datbefchikt
üijndc, geleyde hy haar in de Stad, en bracht haar ia
't Klooiler van de H.Paulus, by de Benedi£tinen,tot'cr
tijd toe dat hy haar van een Convent voorzien zoude
hebben, buyten de Stad ver van het gewoel afgefchey-
den.in'tjaar izro, alswanneer zyeengroote menigte
Jonkvrouwen by haar kreeg, begerig om onder haac
opzicht den weg der zaligheid te vindenj zy leydecen
leven van ongemeenehcyligheid, armoede, tucht en
ftrengheid , zoozeerdatPauslnnocentius IV.'tzelve
voor de vrouwelijke fex ondragelijk achte, en haar
van die belofte ontfloeg, maar zy volharde echter in
haar opzet > en de manier van leven haar door den H.
Francifcus voorgefchreven, en van PausGregorius IX.
beveiligd. Op haar ilcrfdag, dieopden 11 Auguftus
Iiöj. viel, heeft Innocentius IV· zelf haar noch de
katfte xegeniog gegeven . na dat zy haar Kioofter den
tijd van vier-en twintig jaren beilierd had ; zy wierd
doorde voornaamftc der Sfad, inde Kerk van den H.
Grcgorius, begraven. Tvyee jaren na haar dood wierd .
zy van Alexander IV. in't eerfte jaar van zijn Pauüelyk
beftier, ondcr'tgeta! der Heiligen gefteld, en zijn haar
regels door Honorius 11 Lbcveiligd.die de zelve met zyn
eigen hand gefchreven heeft. Deze Order vind men
gantfchKriftenrijk door, in een ongeiooffelijke menigte
van Klooftcrsi bchalven haar ongemene ilrcngheid moe-
tcnzenoch haarnpoddruft bidden, cn gaan meteen kc-
melshaireonderkleed, en een zeer flechtegroflakeleeus
kleurde rok, aismcdedc Scapulier van. de zelve kleur, en
(de ïwarte wiel; de rok gordenze met de koort van d'Or ·
dcrvandenH..Franci'cus, LXXVU·

1*6 LXXVÏL Van dOR^ER
Der

Κ L Α R I S S Ε

L Ε Ε Κ ZU 3T ER S.

DEze xijn alsdienftmaagdenvan de voorgaand^
Nonnenj en moeten buyten 't Kloofter de'
boodfchappen en nodige dingen waarnemen; coli
't onderhoud voor' t Kloofter bedelen,Zyzynnict
tot Nonnen gewijd, maar dragen by na de zclfdi
klederen met een mantel daar over heenjUytgeno-
men de fwartc wiel, en men rekentze van den der-
den regel van den H. Francifcus.

H. FRANCISCUS.
Λ-Ls den H.Francifcusdoor zijn leeringen en prc-
"dikatien 'e rondom leggende land van Aflilien
verlichte, trok hy zoo grooten menigte boetvaar-
dige luyden, van alderhande Ilag , tot zich j dathy
genoodzaakt was een regel te ontwerpen die min-
der als de voorgaande ( enkclyk voor Maagden ge-
ftichc) waren, dewelke hy noemde van den der-
den regel, en waar in alderley Ilag van menfchen
kwamen, zelfs gehuwde , die met bewilliging vai»
man of vrouw zich tot het Kloorter leven begaven?
en berouw wilden oefFenen. Deze regel of inietting
is door Honorius de III. voor goed gekeurd, en
in't )aar IZZ5 beveiligd; daarna noch van Inno-
centiüs IV. als mede vanNicolaas IV. Zy droegen
esn mantel ontrent zoo lang als de Capucineire> en
die met een iluk ftof van andere kleur tot de voe-
ten toe gelengd wierd , anders zyn haar klederen
lecus graau , gaan barrevoets, met de koord ge-
gord , en dragen de fwarte wie]. Men rekend voor
ftichtfter (^buy ten den H. Francifcus) en Patrones
de'H. Elizabeth, dochter van Andrews en Geer-
iruyd. Koningen Koningin van Hongaryen , en
Weduwe van den Landgrave Hertog van Turingej
äy was zoo zeer rot aalmoefien genegen, datze
door veelvoudig geven arm wierd. Zy boude een
Kloofter ter zyden haar Hof j alwaar zy na' haar
mans dood, (die met Keyzer Frederik in aantocht
na't Heylige Land, op SiciHcn ftorf) 't kleed
cn dOrder van den H. Francifcus» aannam, en fturf

opden 19 November 1231. wordende door Paus
Grcgoriuß IX. vier jaren na haar door gccanoni'
ƒ'.era* Men vind veel Kloofters en Gailhuyzcn, die
haar ter eeren geboud, en in haar naam gewijd
3yn, als tot Keulen, Antwerpen, ^c.

Ν Och vind men een Order van den derden re -
gel van den H, Francifcus, ingcftpld in't jaar
1405. dooreen Italiaanfe GravinnevanCivitellaj
genaamt Angelina de Termis j die vóór altyd op-
floten blyven. ^Zy zijn van een zeer ftrenge ma-
nier van leven j en onderhouden't ftilzwijgen by-
zonder; gaan gekleed als de andere Frandskancr
Nonnen, met een mantel, en 't kleed leeus graaii;
nevens de fwarte wiel

TN deze Order komen alderley flag van Doch-
■^tcrSf zoo wel eerlijke als oneerlijke, Maagden en
Weduwen 3 die over haar vorige leven genegen
zyn berouw te oefFenen ; de hervorming en't be-
gin word toegefchreven aan d'eerwaardige moe-
der Francifca van Befance, die in 't jaar 16x7. op
den eerften April j tot Parijs fturf. 'tiseenzoort
van Capucineffen, die haarde beveiligingen van
PausHonorius III. Innocentius IV. en Nico-
iaas IV. toe-eygenen, Zy gaan met een grauwe
rok. Scapulier, enlange mantel tot de voeten toe
gekleed ^ met de fwarte wiel op 't hooft.

104 LXXXI. Van d'O R D Ε R

Der

BOETVAARDIGE

NONNEN

Van den derden Regel van den

H. F R AN CISCOS
ItxDUYTSLAND.

IN *t hodgftevan Duytsland vind men noch eeii
zeker Ilag van Nonnen van den H. Francifcus,
die haar uyt het Kloófter inde bolTchagien bege»
ven, om aldaar meerder berouw énftrengheid re
oeffenen ,· Zy woiiert en leven daar als de aaloude
Kluyzenaarfters, in een van de Steden verafgele-
gen hoek, in een kleyn celletje of hutje, en levei»
meeftvankruyden of wortelen. Zy gaan gekleed
met een grauwe rok j die met de koord gegord is,
en dragen groote houtc klompen aan de blote
voeten.

DEze Order is mede een tak van de KlariiTen , enis
door de H.iVhagd Coleta,geboren teCorbie inPicar-
die, ingeftcld in 'rjaar 1410. in haar jonge tyd nam zy't
kleed en d'oriier van den H. Francilcus aan,maar na wey-
jiig tyd aanmerkende de ingeflopc onachtzaamheden,
fieluezich om de drie Orders weer tot haar oude tucht te
brengen, zy trok dan na Romen,en vraagde van den Paus
verlofom de hervorming te mogen beginnen,'tgeen haar
niet alleen vergunt wierr.maar dePaus ftelde haar ook als
moeder en Abdis,buyren hair weten,van de hervorming
fcy haar te ondernemen, maar zy dit verftaandc , week in
en kleyne cellerje,en omhelsde d'initellinge van den der-
den regeljzy bleef daar vier jaren,gaande alsdoen gekleed
jmet ecnhayre kleed,gegord door 3 yzere ketenen, maar
na die tijd dooreen openbaring opgewekt zyode, begOQ
zy aan haar voorgenome werk t'arbeydc,begevende haar
na Niceen toe, daar Paus Benediftus was, om de zaken
van de Kerkte beichikkenszy maakte aan hem haar voor-
nemen bekend« die haar voorftel voor goed kuurde, en
haar zelf tot moeder en Abdiffe der hervormde Klariflen
wijde, en haar ook zelf met de wiel omhing; maar zy
haar opzet beginnende, bejegende zoo veel tegen-
fpoed,en wederwaardigheden, van die geen die onder
haar gefteld warehjdat zy dat Kloofter vcrlietjdoch vond
een zeer god vrefende Jüiifer, die haar met geld en midde-
len de hand bood , gevende haar noch daar en boven het
grootile deel van haar flot, om haar voorgenomen werk
te volvoeren; zy kreeg alhier groter aanhang, cnwierd
haar'tklooüer van Bil'antine van de Paus gefchonken.
alwaar de godvruchtige Grävinne Blanche haarmilde-
lijk met alles byilond ; haar ftrengc inftelling heeft zich
in't kort doorgantfch Duytsland.Vrankrijk, Bourgogne
en Savoyen uytgefirekt; zy flapen op 't ftroo, gaan bloots
voets, en dragen een grauwe rok met de koord gegord,
cn beftaan meeft uyt dochters'die van een oneerlyk leven
géwc-eftzyn, en nu over haar misdryf boete doen. Zy
ilurftötGent in't jaari^i7, na over de veertig jaren ge-
arbeyd tc hebben, alwaar -zy ook begraven Jcy t.

De CspucHien en Capucincfleri rekenen mede haar
begin vsn'idenH Francilcus, en Ichryven haarde
vooj-gaafide beveftinge der Pau?;en to? j zeggen mede dat
den Η. Francilcusde ielvc klederen, én manier van leven
die zy nu houden, ingefteld heeft > 't is echter zeker dat
deze niet als een hervorming zyn, waar van die voor dc
broeders eerft't begin gekregen heeft door Vader Mat-
th ijs Bafd, in't jaar ifaj"» hebbendedaartocveriofvah
Paus Clemens Vilsen dc zulters zijn begonnen door dc
Η JVlaria Longa , in't jaar ifjS, wordende daar in na·'
gevolgd van de zalige moeder Paflathea Trogia , een Sc-
neniêr Maagd,die ICloofters voor Capucineiïen ofzufters
van den eeriten regel van den H.Francifcus j totScnen.
Fiombino, en Parysoprechte j 't vcrfpreydcn van deze
goede jnftciling heeft veel Klooilers der boetvaardigen
van den derden regel, deze hervorming doen omhelzen,
en alhoewel zy eygentlyk niet van den eerften regul wa- ·
ren , worden zy echter CapucineiTen geheten, zy ver-
ichclen ook niet in klederen, Godsdienft of ftrcngc ma-
ïlier vaa leven; als dat diè van dcri eerflen regel moeten
Jeven van d'aalmoeflen die haar aan dc deur gegeven
worden, en dat zy een R^ga/zir onderdanig zyn.'t geen
aan de andere ( van's Lands of Stads regcringe ) niet toe-
gelaten word i zy zijn door Pauflelyke gitten van'tge··
bied der Biflchoppcn bevrijd, dan ftaan eygentlyk onder'
't opzicht der vaders Capucijnen, doordealgemeyne bc-
fluytcn vanTrenten.is haar geen goed in eigendom tc be-
zitten toegeftaan, alhoewel zy veel fchoone ^looftcrs
hebbcnjzo worden die ooor Seculieren beßierd,bezittende
zyniet anders als een boek, kruysjcen geefiel, vorders
zijn van een overftreng enichier onverdragelijk leven»
cn gaan gekleed in't grau, bedaandein een rok die met
de koord gegord word , een kort manteltje van zeer
ilechteftof, zy nayenophaarnieuweklederenaltijdeen'
oude lap,om datzemet gelapte klederen moeten gekleed
gaan ,zyn ook blootsvoets , zonder Scapulier, wantzy
verzekeren dat den H. Francifcus gren Scapulier ingc-
fleld of gedragen heeft; Urbanus VlII.heeft al dc gunftert
en bevrydingc van voorgaande Pauzen aan haar vergunt»
en bekrachtigd,in 't jaar itiip.denij Augiifts.LXXXlV.

'tT^As ontrent het jaar 048, wanneer een
' ^ Spaanze dochter, genaamt Benedifta, een
zoort van Nonnen fliehte, die men nu B^colletiett
noemdj onder 't beleyt van den H. Fruduofns,
AardsbiiTchop vanBricharen,die verfcheyde Kloo-
fters voor mannen en vrouwen grondde , en naet
behoorlijke inkomften voorzag; hy fturf^en wicrd
begraven in'tKloofter tuflchen Diinicaen Bracha-
ren , 't geen hy zelfs geboud had, en tegenwoordig
noch 't Kloofter van den H. Fruftuofus genoemd
wordj zyn lichaam wierd vyfhonderd jaar daar na
gebracht naStJakobinGalilïien,alsJakob d'cerfte*
AardsbiiTchop dezer Kerk was, en wierd geplaatft
in eenkleyne Kapel, in 'tkruys van de kerk daar
menden Epißel leeft;, alwaar men zijn gebeente
noch zeer gaaf en ongefchonden in een koftelyke
kaïTe bewaard. Deze Order is naderhand door dc
Pauzen, onderden regel van den H. Francifcus,
gefchikt, en gaan geheel in 't graau, de rok doof
ccn leere riem gegord, cn een'kap-mantel als de
Moniken, alles van zeer grof lakes, ook barre-
voets, met groocc klompen aan,

ΤΛ ".n H· Lodewyk, Koning van Vrankryk, door
J-^ .yn moeder Blanche aangeport , heeft eea
t. rder van geeilelyken, zoo mans als vrouwen,
opgerecht, die in fakken gekleed gingen, en daar-
om Sakdragen de Saccariay en ook (de Nonnen)
dochrers der boetvaardigheid van Jcfus Kriftus*
genoemd wjerden j in't jaar ix6i· maar de mans
hebben niet lang geduurd, zijnde by verdrag uyt
het Kafteel (rot een Kloófter bekwaam gemaakt
zynde ) gegaan in andere Kloolters, 't welk in't
jaar 1293. gefchiede. Dat van de Vrouwen,ftaan-
de dicht bySc. Andries te Parys, heeft mede geen.
langen duur gehad,want zyn by zyn leven al te niet
gegaan. Men verzekerd ook dat tot Londen , in
"tjaar is,??» Nonnen van deze zelve Order ge-
vonden wierden i Zy gingen in zakken, of grove
hennippe klederen gekleed > en barrevoets.

'tü^Si"^ dezer Nonnen moet aan de Η, Ifabella, zuftervan
XJdcaH. Lodewykj Koning van Vrankrijk, toegefchrevert
woidcnj 2y , als een zeer godvruchtige Votftin, bracht haar
jongetydin alle dcugdelyke oefFeningen , en zalige neetftighe-
dendootj kerende't latye» ora zoo veel te beter de Heilige
Schrifc en de Oudvaders te können verftaani zy wieid van Koen-
laad, Keyzer Fredenk Barbarofla's Soon, ten huwelyk ver-
zocht , gelyk ook van anderen, maat te vergeefs. Paus Inno-
centius 1V. fchrecf zelf ( eenig nut voor de Kerk hier in beoe-
gende) aanhaar, tenvootdeele vanKoenraad, maar zy ant-
woorde dat zy ein belofte van auyverheyd gedaan had> by de
welke zy gsern wilde bly ven , 't welk ook van de ?aus voor goed
gekeurd wierd j zy verzocht haar broeders byftand, (die van dc
tocht na 't Heylige Land weerkeerende) om een Nonne Klooftet
ca Order op te rechten , volgens di regels van den H. Francii^
cus ( tot Wien zy een byzondere eerbiedigheid droeg ) 't geen
hy haar niet alken toeftond , maat alk hulp bewees dieze be-
geerde, latende eenige de voornaamfte en gtleerdfte mannen uyt
zyn Order te zanien komen , (te weten Kudus Rigaliius, nader-
hand Aardsbiflchop van Roan , Bonaventura, m't getal der
Heyligen gefield,Willem van VVillenfon, Godefroy de Marfon en
Willem d'Archembaut ) chd regels en inzettinge voor een nieu-
we flag van Nonnen, volgens d'inftcllinge van den H. Francifcus
te ontwerpen , welke door Alexander I V, bekrachtigd en voor
goed gekeurd wierden, haar doende noemen Clarille Urbani-
llen ; zy wilde dat het Kloofter zoude gebout en gewijd worden
onder den naam van de Nedrigheid van onlè Lieve Vrouwe,wor-
dende 't zelve getimmert op een plaats genaamt Long-dampt
dicht by't bofch van Boulongfe en St. Cloud, op dat in plaatze
van zoo veel doodflagen en roveryen , als daar dagelijks gefchie-
de, teclve dienen zoude tot zeo een geeftelyk en goed werk»
JJceerfte fleen wierd door den Η Lodewyk zelf, de tweede door
xyn Gemalinne Margareta , de derde door zijn oudfte Zoon»
cn de vierde uyt nedrigheid door de H. Ifabella , geleyt. De
geeftelyke Dochters wielden op de Feeftdag van den H. Johannes
den Doper daer ingebracht, en de plaats gewijd in 't jaar ιι5σ·
na dat zy alhier negen jaren gekeft had, fturf op den i j Febr. J
wierd doar Leo X. in t jaar i^ii. in January, onder de hei-
figen geplaat t. Haar Feeftdag word in de zelfde week van haar»
Broedeïs Feeft gevierd, Deze Nonnetje gaan zeer zelden buyten
't Kloofter, en zyn als de Klariflen in 't graau gekleed , uytge-
aotucQ dat» de Supeiier noch de Tvk'Utc wiel diagen.

Vande tien deugden of genoegtens vande HiMaagd
Maria j anders genaamd
Α Ν Ν U Ν Τ 1 Α Τ Ε N. .
"r\Eze behoren mede onder den regel van den H.
•^-'Francifcus,maar zyn anders gekleed,.beftaandc
uyt een afchverwige rok, en rode kruys-gewijfe
Scapulier, die door tien knopen ( de tien ge-
noegtens van Maria betekenende) met de koord
gegord worden , waar by drie mindere koordjes,
( verbeeldende de geezal waar mede de Haere Kri'
llus in 't huys van Pilatus gegeezeld is geweeft), af-
hangen} de of Nieuwelingen dragen de
Scapulier wit^ ter gedachtenis van d'onnozelheid
ons Zaligmakers. De H. Johanna, dochter van
Koning Lodewyk XL· heeftzein 'c jaar 1500«.
ingefteldjzy had veel moieten eer ze tot haar voor-
nemen kwam, en heeft eerft na tweemaal verzoe-
Jcens j by 't Roomze Hof ëe bevéftiging verkrS'
gen/tgeen evenwel niet zoude gefchied zyn, had
den Kardinaal Joannes BajJtifta Ferrierus nietbe'
kend gemaakt , dat hem in een gezicht den H·
Laurentius enden H.Francifcusverfchenen wa-
ren, belaftende dat hy deze inftelling zoude doeff
of helpen bekrachtigen en goed keuren, gelyk ooK
Alexander de VI. dezelve in een volle vergadc
ring van Kardinalen , op den 24 February 150I·
beveiligde , en naderhand noch door Leo X. op
den 25 July 1517. Veel van haar dochters heb"
ben vervolgens op haar naam, en onder 't befchiit
vande H. Maagd Maria, in Vrankrijk en Nedef'
land veel fchoone Kerken, Kloofters en Kapellek
getimmerd. Deze Order heeft zijn begin maai
uyt vyf Dochters genomen, en hoeft tegenwool'
<lig nietender dekleynfte geteld te worden. ^

Μ En vind tc Genua mede Nonnen die men
Rs^igtoße Ceeleftfs Annuntiationis Beat* Maria
noemd , waar van de ftichtitcr is een Genuefe
dochter, Maria Baptifta Fprnari genaamd, op
op den 15 December ïóij, geftorvenj zy dra^
genderoode Scapulier, en defwartewielj enter
oorzaak datze hemelfche AnnuntUta· genaamd
worden; zy zijn met een hemels blauwe rok ei>
mantel gekleed.

Τ Wee Spaanze Zuilers, Maria en Francifca de
Lucena, hebben begin gegeven aan de Non-
nen volgens de regels van den H. Francifcusde
Paula, die men gcmeenlyk Minimce alderminfte
noemd, in 't jara· 1495. zv mogen, volgens haar
voorgefchieve regels,geen vleefch , boter, eyeren,
noch melk ceten j alïeenlyk by hooge noodzaken
lykheid kaas; dragen de fwarte wiel, witte
Nonnen-doek oF huyve, een kap met een ronde
Fatkncc f die van de kap tot half wegen de dyen
afhangd, en die zy met een leere riem toegorden,
al te zamen donker leeiis graan. Hier is nu in het
kort by na al wat men vaa dOrders der geeftely-
ke Vrouwen en Dochters; haar begin, opkomftj
klederen, beveiliging , en v/at men voorts aanmer-
kenswaardig zoude können zeggen.

/^M clenaaukeurige Liefhebbers te voldoen ,
Vv'OO is in de handeling en flag van arzeringe,
waar mede de beelden opgefchaduwt worden, die
manier zoo veel doenlijk is, ( by de wapenkuu-
<iigers gebruykelijk) waargenomen, op dat, die
dit nevenftaande printje naziet j daadlijk met een ·
Qpilag, zonder 't zelve juyft na te lezen j zou
können zien van wat kleuren de klederen zijn, als
mede om die geen, die dezelve zoude genegen
we:zenmet haar behoorlijke verwen afte zetten j
in de moeyelijkheyd van 't nalezen te gemoed tc
komen j zo is dan de wiel door een kruysgewijze
over malkander gaande arzering, zwart j de Non-
nen-doek of'huyve maar enkelijk opgefchaduwt,
wits 'tkruysopde S c af ulier ^ of Patience y door
een recht op en nedergaande, róód j de Scapulier
door en dwarffe en op en nedergaande kruys-gewij-
2e met lankwerpige Hippels, grys of afchgraauj de
mantel door een recht op en nedergaande met Hip-
pels tuffchen beyde^ graau ofleeus-kleur; deover-
rok door een dwarffe, blaau ; de onderrok door
een recht op en neergaande ftippeling , geel i ea
de kouzen door een ichuynffe, groen , aangewe-
zen. Voor dereftzalmen't een weynigje moeten
infchikken > nadcmaal 't onmogelyk. is de juyfte
lichte , of bruynte, zoo behoorlyk aan tewyzen
als 't Werkje wel zoude vereyfchen.

ii·»

Iii

'i
l!.'

l'l

iiï

Leven -am de H. Martha,
't Leven van de H. Pkoshe.
^t Leven van ie H. Thecla,
't Leven van de H. Flavia Domitilla.
V Leven van de H. Bafiliffa rjan Antiochien»
. _ _. 'iL even van de H. Thaiju.
V I ί I.'i Leven van de Η. Marcelia.

II.

III.

IV.

V.
V I.
VII.

IX.

rujalem.

X I. Geregelde .K^nonikeffen van den H. Augußyn,
XIJ. Nederlandfc ^ Duytfeen Lotharingje Kjinoni-
iel[en.

Μ 5 XIV.

X LI. BenediHiner N$nnen.
X L11. BenediÜiner Nonttm te Cluny.
X L111. Hervormde Benediäinsr Nonnen.
X LIV. Bcnediäiner Nonnen van den Berjj
rien.

X LV. ü^maUulenfer Nonnen,
X LV I. JXjnhuyfer Nennen.
X LV11. Cißerctenfer Nennen.
Κ LV III. Nennender B^dderlijke'krijgsOrder van

Calatrdv* ein Aicantara.
XIL. Nonnen νΛη dm H. Gve^oriu!.
■L. Nonnen van den H. Jmiroßus*

Lv. Premonßratenfer Nomen.
■LV I, Nonnen des eerßen regel vanden Η. Demi'
nicus·.

L XI. NonnenServiten ofdienarejfe derH. MaagdMariet
L X11. Nonnen van den Η i^iigußtnus.
L Χ111, Heremitinnen van den H. /iugußtnus.
L XIV. Heremitinnen vm den H, Hitronymus.
L X V. Mannen volgens de regelen man den H. Ißdorits^
LX VI. Btigittmen.

L X V11. Abdi_if:n van Ebralds-fmtein in Frankrijk.,
Tj X V111. Hervormde Abdiffen van Ebralds^jentem.

L XIX. Rönnen derll Maagd Maria validen bergKarm'
LXX. Karmeliter Mannen.
L X XI. Frxnjfe Karmeliter Movnen.
LXXII. Ontjchoeyde Karmeliter Mannen.
L Χ Χ II L Ontfihoeyde Karmeliter Mannen in Franknß.
L X XIV. jonkvrouwen van 't Cgüegie van Sara^off*
Spanjen.

L X X V, Nonnen van d'ontfangenis der H.Maagd Maria.
Ι,ΧΧνϊ. Klariffin,
L X X V11. Klarife Leek^tßers.

LXXV11 l.Monnen vanäen derden regel vandejiH.Frandfcu^
L Χ Χ1 Χ. O^geßote Können van den derden regelnian den
Η. Francijats.

H, Framijcus in Duytsland.
L X X X11. Hervormde Nonnen van de drie rebels van den

LXXX VIL Monnen van de tien deugden of genoegterss vands
H. Maagd Maria,a»dersgenaamt Annmtiaten.
LXXXVIII./f«w«wi/^iw of Nonnen der Hemeljche Baod-

x^. jMatrona Congregationis do&ina; Chriffian:';.
Z4. Mulier Congregationis Mediolaneniis.
25. VirgoYifitanonisB.Marias.

±S. Hofpitalaria Reformata S^.JoannisHierof®'
lymitani.
Hofpitalaria S". Spiritus.

47· Monialis Cifterdenfis.
4S. Monialisordinis Equeilrisde Galatrava & AI-
cantara,

Monialis primiordinisS". Dominici,
5 7. Monialis iecundi ordinis S", Dominici.
5 8. Monialis Ciaufa tertii ordinis S". Dominici.

Difcalceatarum matcr & foror Carmelitarum.
Virgo CoIIegii Cxfar-Auguftae.
Monialis Conceptionis B.Marix Virgiois,
Ordinis S^f. Clarx.
Xraica Clarlifarumw
7S. Monialis tertii Ordinis S". Francifci.
jf. Monialis tertii Ordinis S^^ Francifci Clanfa.
So. Poenitenstertii OrdinisS»^'. Francifci.