reden in gefchrift te eifchen , waar om die
Heren vermeinden ongehouden tot defe beta-
hnge te zyn (t). Defe verweigeringe viel
defe Stad te harder, om dat fe door het onge-
val, de S. Michiels Kerk en Toren in den jare
lóBa. overgekomen, \'t welk wy elders zullen
verhalen, een capitaal van dertig duizent gul-

rent betalinge men leer verleö;en was, en men
genoodfaakt was het halve tVagte geld \'er toe
te emplojeren (p).

Dat de vertogen van Overylfeis Gecommit-
teerden ter Generahteit, by de Staten van Hol-
land, geen de minfte uitwerkinge hadden gehad,
bleek klaarlyk in het volgende jaar. Alfo de Sta-
ten , nieuwe klagten horende, hun Gecommit-
teerden gelaften herftellinge te verfoeken , ter
plaatfe daar fe vermeenden de meefte ingang te
zullen vinden. Immiddels was \'er al omme ver-
fpreid, dat de vermaarde Heer Gysbert Cuiper,
Burgermeefter van Deventer, en Gecommitteer-
de ter Generaliteit, in de Vergaderinge van Haar
Hoog Mogende voor eenige tyd, namens defe
Provintie zoude hebben verklaard, dat fe van
de tv/e gewysdens tot Mechelen over de vis-
fcherye affag. En in der daad de Raad pen-
fionaris van Holland had fulks, aan Haar Ede-
le Groot Mogende gerapporteert, wien ten
gevolge ftilks ook in diervoegen in de Regi-
fters was ingelaft geworden. De Staten van
Overyifel den Burgermeefter Cuiper over dc

1688.

-ocr page 109-

1688.

van zwolle. xxxix. hoofdst. 103

waarheid van dit gerügte onderhouden, en de
ongegrondheid befpeurd hebbende, gaven hier
van aan Haar Edele Groot Mogende by Mis-
fjve kennifTe, en verklaarden dat fy nooit daar
toe laft hadden gegeven, en oordeelden fy, dat
dit abuis, door misverftand tulTchen den Raad-
penlionaris en Burgermeefter Cuiper, veroor-
faakt was. Ook verfogten fy dat dit ingelafch-
te in de Notulen mogte worden gerojeert; of-
te dat by onftenteniffe van dien hier op altoos
opmerkinge zoude geflagen worden (w).

Het vuur van onenigheid, \'t welke federt
eenige jaren nu en dan gevlamt, en dan we-
der als gefmeult hadde, begon in den jare
1689. veel feller dan ooit uit te berften. De
Ridderfchap bad immiddels fo veel gehoor aan
het Hof verworven, dat Koning William ein-
delyk overreed geworden was, om de He-
ren Rofeboom, N. van Halewyn en N. Kan
te volmagtigen, om fig na de Provintie Over-
yfTel te begeven, en na bevindinge van faken
de hangende verfchillen te beflifl^en (x).

\'Er waren thans geen twe of drie pointen
In verfchil als te voren. Maar de Ridderfchap
„ beweerde nu « Eerftelyk

IX.
1690.

Grote
oneenig-
heid tus-
fchen
Ridder-
fchap en
Steden.

Pointen
van ver-
fchil.

Dat de Provinciale Ordonnantiën op de
Specien van confumtie door de Magiftraa-
ten der Steden fai moeten worden agtervolgt,
londer daar m verandering te kunnen brengen
buiten confent van de Ridderfchap, ende dat
G 4-ocr page 110-

Li-ocr page 111-

169a,

van zwolle. xxxix. hoofdst. 105

gemelde Raads Heren van fyn Majelleic te ver-
witdgen , dat fy niet gefint vi^aren fig aan ee-
nige üecifie ofte uitfpraak te ondenverpen,
hoewel de Raad en Gemeente wel mogten ly-
den, dat de Secretaryen der drie Hoofdfteden
met de CompromilTariftèn \'er over fpraken.
Dan fonder prajuditie en alleen om de voor-
flagen maar te aanhoren. Men had fo dra hier
van in \'t begin van Maart den Koning en de
Raads Heren niet verwittigt, of de laaft gemel-
den fchreven aan de Steden , dat fyn Majefteit
hen andermaal geautorifeerd had, ora de uit-
fpraak te doen ; dan de dag van him komfte
willen fe nog niet te bepalen (y).

Immiddels kwamen de Raads Heren in Over-
yfièl. De Ridderfchap ftelden haar blyken,
fchynen en belcheiden in hun lianden : maar de
Steden bleven weigerig, en in gebreke hun te-
gen belangen aan de Gecommitteerden over te
geven. Hoe wel fy eindelyk niet verv/eigert of
onderlaten hebben tot Deventer fig met hen in
gefprek te begeven. Dog met defe bepaalde
magt om maar den voorflag van fyn Majefteit
aan te hooren, en daar van aan de Raden en
Gemeentens verflag te doen.

Dus de Gecommitterden hier van fchrifte-
lyk verflag deden aan den Koning. Syn Ma-
jefteit , alles rypelyk hebbende overwogen,
vermeende wel., in gevolge het Reglement
van 1675, als Stadhouder bevoegt te zyn ge-
weelt, defe gefchillen eindvellig te befliflen.
Dan om de Steden niet onverhoord te veroor-
delen , bepaalde en gelaftede hy op den f f April
G 5-ocr page 112-

1690.

ï06 geschiedenissen

provifioneel, dat de Provinciale Ordonnantiën
op de verfcheidene delen van confuraptien,
door de Steden ftiptelyk en geheellyk zou-
den worden agtervolgd; en dat de Gedepu-
teerden der Staten fonder onderfcheid, vol-
gens dit Reglement, verpligt zouden zyn, rege
te doen. Voor behoudens dien nog het regt
aan de Steden, om eenige impofitien tot Stads
onderhoud en beftieringe noodfakelyk , van
haar ingefetenen te heffen , mits dat fo een
hefiinge niet tot nadeel der gemene middelen
was , en dat fy voor af een beworp daar
van, aan de Gecommitteerden over leverden.
Welke Heren als dan door hun voorfpraak
des Ridderfchaps toeftemminge zouden tragten
te verwerven, ofte by verweigeringe daar in,
na redelykheid vonniilèn; verder gelaftede de
Koning, dat de Steden als nog voor de aanftaan-
de maand September, haar fehriftelyke belan-
gens , tegens de fchynen en befcheyden van
de Ridde-ocr page 113-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 107

Wnnen Deventer, in de Herberge de Halve 1690.
^aan , de voorverhaalde uitfpraak gedaan had-
den , namen fy den 27 daar aan volgende, dit
manmoedig befluit. Om het oude „ regt, van
55 het trekken van Stads accyfen, tot fupport
5? van grote lallen, dewelke de Stad van tyd
» tot tyd , heefd te dragen , en voorkominge
,, van de totale ruine van defelve , als , fon-
5? der de gefeide accyfen, onmogelyk niet kon-
« nende beftaan , voortaan quovis modo te
1) mainteneren , en diens volgens, by het ver-
55 pagten van gemelde accyfen , voor dit jaar
5-ocr page 114-

io8 GESCHIEDENISSEN
XL. HOOFDSTU K.

I N H O U D.

1. Oordeel van fommigen over V gedrag der
Steden. De opgeßdde DeduBie word door
haar goedgekeurd. 11. Inhoud van haar
Mißve aan den Koning. Sy protefieren te-
gem dejjelfs uitjpraak. III. By V eerße
Deel der DediMe, tonen fy de eenfydigheid
der Gecommitteerden van den Koning aan.
By V tzvede Deel haar groot gefag. f On-
regt by fommigen betwiß. I V. Het Souve-
rain gebied van Overyffel is half by de Ste-
den. Nooit hebben fy een Souverain erkend.
V. De Lands Wetten verbinden haar niet.
Se hebben alle JurisdiSlien fonder uitfonde-
ringe. VL Het regt van Genade verbeurt
vef%laringè en Vrygeleyde. De kleine Ste-
den fyn aan haar Appellabil. Dog fy aan
niemant, VII. Se hebben het regt van non
Evocatie. Den Eed die de Droßen en de
Ridderfchap aan haar gedaan hebben. VUL
Se verkiefen haar eigen Regenten. En fei-
len Stads laßen op of aan volgens bekente-
nife der Ridderfchap. IX. Het regt der
Schepenen om de voorregten met Eede te he-ocr page 115-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 109

düar van De Gemeente voil eerft in geen
üccoord treden over de vyf fpecien. XV.
^-^almoefeniers van ongetroimigheid be-
fchuldigt , fuiveren fig met eede. De drie
Steden verdragen met de Generaliteit om^ met
haar munten\'ftil te ftaan., voor vier dutfend
guldens jaarlyksdie fe nog genieten. XVL
Duurte der granen. Men voert de nieuwe
Styl in. Einde der Gejchiedenifen.

den de Steden vele van \'t Hof tegens fig. 1690.
Die gene , die in defe verfchillen onpartydig oordeel
waren , konden by na niet gunftig over de ge- van fom-
grondheid van haar faak oordelen. Terwyl fy migen o-
dagten , dat fe anderfints wel haar tegen bewy-
fen en befcheiden de Gecommitteerden zouden sJ^gn ^
hebben onder \'t oog gebragt. Want weinig ^ ^
waren \'er, die fig alleen wilden vergenoegen,
of te vrede zyn , met de Aanmerkingen ,
uitgegeven door Stads School-Voogd Bruma-
nus, (io) tegens de Confideratien en Redenen.,
-ocr page 116-

Li-ocr page 117-

vam zwolle. XL. hoofdst. m

magtig moeften erhouden en uitfweren, der 1690.
Steden Regten en Privilegien te [uilen in agt
nemen, voor ßaan en maintineren^ fo bleek \'t
alienthalven , dat fe niet uit verfmadinge of
kieinagting lig fyn Majefteits uitfpraak ontcrok-
l^en, maar alleen pligts halven fig met de Rid-
derfchap in geen pleitgeding konden begeven.
Syn Majefteit felfs had haar nog onlangs toe-
geftaan , by \'t Reglement van \'t jaar 1675,
waar na de Regeringe van Overyfel in V toe-
komende zoude worden beleid, dat de Burger-
meefters, Schepenen en Radeö, en de Gefwo-
rene Gemeente , der Steden Deventer, Cam-
pen , en Zwolle , in het verdere, ieder zoude
hebben fodanig gefag en aucloriteit, als haar
refpeftivelyk is competerende , en daar van fy
jouïilèren, en in \'c gebruik wai-en. Onder wel-
ke woorden in het verdere ontwiftbaar behooi-
den by na, ofte alle die gewoontens en gebrui-
ken, die haar nu door de Ridderfchap beknib-
belt en betwift wierden.. Wel was het waar,,
dat by het gemelde Pveglement, aan fyn Ma-
jefteits belliffinge en uitfpraak gefteld wierden,
die verfchillen , die na hun aard natuure en or-
der der Regeringswyfe , op de Landdagen,
door de verfchiliende gevoelens der Leden,
niet konden worden ten einde gebragt. Dan
het was nooit het oogmerk der Regenten der
Steden, ofte felfs, van eenige Heren der Rege-
ringe , geweeft, ora vry. en geregtheden,
voorregten en oude gebruiken , onder d\'uit-
fpraak van den Erfftadhouder te ftellen en t\'on-
derwerpen. Nemaar , was fulks alleenlyk te
verftaan van fodanige verfchilkn , welke nie-
, mann geregtigheden raakm , en tuffchen Rid-
der-

-ocr page 118-

Li-ocr page 119-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 113

\'pye \'er van aan de Ridderfchap hebben medege- 1690,
deeld. Te meerder daar fy hier toe geheel on- vah den
bevoegt waren, terwyl fy, uitheemfcbé Raads Kotiing
Heren zynde , géén Jurisdiélie ofte gefag in de aan.
Provincie OverylTel konden oelfenen, fonder
vertoninge van genoégfarne geloofs brieven^
Daar en boven hadden\' fy fig niet verwaardigt^
op verfcheyden Mifiiven van de Steden eenig
antwoord te laten toekornén, nóg felfs kennifle
van hun twede aankomft in Ovefyflèl te geven.
Nog dat meer Is, hadden fy een Secretaris van
Zwolle audiencie verweigert, fchoon de Re-
geringe, het Ceremonieel ovefftappende, hem
ten dien einde met Ciredehtialen voorfien , na
Deventer gefonden hadde. Ook waren fy,
op den 6 April, in weerwille van dit alles,
inet hun provifiotiele, en aan de Steden fo na-
delig uitfpraak , hun gang gegaan. Voorts
hadden fy, tegens alle wyfe en ftyl van plei-
ten in Overyflel gebruikelyk, fig aan een on-
Verfchootilyke verhaaftinge fchuldig gemaakt,
ën aan haar geeft langere uitftellen, dan van
acht dagen willen toeftaart , ofte verlenen;
daar in alle mindere fakeft de uitftellen,\' wel
tot zes Weken en langer, aan de Ingefete-
nen wierden toegelaten. Gelyk dan ook fyn
Majefteit f lfs, aan de Steden, tot Septem-
ber tyd gegeven hadde , ora hun Verdedi-
ging m te brengen. Met eeft woord als men
de faak wel infag, hoe hadden de Steden met
grond voor fulke eehfydige Gecommitteer-
den kutinen antwoorden , daar de Befwaar-
tiiflèn van de Ridderfchap nog met ftukken
bekleed, nog naet een behoorlyke Eyfch voor-
iV. Deel H-ocr page 120-

114 geschiedenissen

1690. lien waren (ey Nooit was egter de Ridder-
fchap opgeleid, om haar fchynen en befchei-
den over te geven , hoewel de Steden fulks
aanftonds en in den beginne afgevergt was.
Met een woord het was de eenfydigheid felfs,
dat, terwyl de Ridderfchap nooit had ge-
eyfcht, dat de Steden hangende de proceduu-
ïe uit het befit van hun geregtigheden en voor-
regten zouden worden gefteld, fy Heren Ge-
committeerden egter dusdanig rapporteerden,
dat by de provifionele uitfpraak van den 6
April, de Steden in hun gegroeide befit van
Stads accyfen te kunnen invoeren, verftoord,
en felfs daar geheellyk van beroofd wierden.
Op defe twe verkeerde gronden, als of d\'In-
gefetenen te veel houden worden gedrukt,
en ten anderen , dat \'er een verwarringe in
de finantien der Provintien zoude moeten wor-
den veroorfaakt. Want , terwyl Raad en
Meente , altoos fig hadden beyvert, om dc
Ingefetenen nooit boven maten te befwaren,
met nieuwe belaftingen, waar om was fulks
thans meerder te vrefen dan te voren ? Aangaan-
de de te vrefene verwarringe in de Provinciale
finanden fulks was niet min een ydel en voorba-
rig voorgeven , daar d\'ondervindinge van ouds-
her leerde, dat het invoeren der Stads accyfen,
federt de oprigtinge van het Collegie der Ge-
deputeerden , nooit of ooit eenige ftremminge
of hinderinge , aan de Provinciale finanrien ,
toegebragt hadde. Hoewel het boven dien een
- ongehoorde Regtsgeleerdheid en Staatkunde
zoude zyn , om wegens een gewaande «e be-

vre-

(f) ^cle Deel hladf, 103 104.

-ocr page 121-

van zwolle. xl. hoofdst. 115

vreiene benadelinge , een derde van fyn regc 16^0,
en belittinge te ontfetten : daar geen Souve-
rain fejft iejT;jand een verkregen regt kan be-
nemen (ƒ) , ten zy door geweld.

Dus dat fy met dit alles genoegfaam ag-By\'tide
tende te hebben aangetoond, -ocr page 122-

ii6 GESCHIEDENISSEN

i6go. ve Steden in Polidque faken, overftemming
plaats heeft, altoos de meerderheid uitma-
ken.

Nooit hebben de Steden, nog de Biffchop-
pen van Utrecht, nog Keifer Carel de Vyfde,
nog Koning Philip de Twede , voor Souve-
rain in haar Steden erkend, nog aangenomen:
maar alleen tot hun Befchermheren verkoren,
gelyk uit de huldings brieven geblykt. Heb-
bende defe eedsleiftinge en beveilinge der voor-
regten , eerll: door den Lands Heer , en felfs,
voor dat binnen de muuren gelaten wierden ,
moeten gefchieden. Een onfeilbaar teken dat
maar Belcherm Heren , Princen op bepaalde
voorwaarden aangenomen , en geenfints, als
Lands Heren, die daar ora fweren, om dat
fy door eigen regt Lands Heren zyn, waren.
Ten derden alle Wetten en Coullumen, fo
De Lands ten platte Lande, als in de kleine Seden ,
wetten-ocr page 123-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 117

ne, die lig aan misdaden fchuldig hadden ge- 1690.
maakt, welkers fwaarte fo een ftralfe vereifchte. vryge-
^elyk mede ten zevenden, om vrygeleyde te leydc.\'
vergunnen , waar van duifenden voorbeelden
2yn, en welke \'s jaarlyks geoeffend word ten
aanfien van die gene, welke faken voor of op
de Claringe hangende hebben.

Ten agtften, appelleren de kleine Steden Deklei-
aan de drie Hoofdfteden. De Twentfchen ne Steden
ende St^d Haflèlt aan de Stad Deventer. Aan ^ .
Zwolle, Steenwyk, Genemuiden, Grafhorft,
Wilfum , Hardenberg enz. Daar in tegen- Dog fy
ftellingen ten negenden, de Vonnifien van haar aan nic-
geen nader appel revifie ofte. veranderinge
onderworpen zyn. Welk laafte geen gering
kenteken van Oppergefag is. Terwyl het niet
famen gaat een onderdaan te zyn, en fonder
appel te wyfen.

Synde het mede van feer veel opmerkin- vir:
ge, dat ten tienden , de gemelde drie Ste- Se heb.\'
den haar Burgeren en Inwoonderen , nooit ben het
voor een ander gerigte, het zy dan een Hof
van Juftirie , Commiflarien of Raads Heren , ^ -
getrokken kunnefi worden, felfs niet by wy-
f^ van befaat of hand oplegginge ; ten ware
i? eenige gevallen by het Landregt uitgedrukt.

in \'t welke de Steden tot bloejinge der
koophandel haare toeftemminge hebben gege-

^ en elfden, zyn de Provinciale Amptlieden, Dén Eed
tegenswoordig Droften genoemt, gehouden ^ie de
geweeft, onder plegtigen eede uit te fweren,

H 3-ocr page 124-

Li-ocr page 125-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. ï19

« Dat de Steden Deventer, Campen en ZavoI-
u Je , die tot geen beden van de Land Fur-
„ iten Heren Schattingen of andere contribu-
« tien geholden fyn geweeft, voor fo veele
» naar Steden en derfelver vryheden aangaat,
»-ocr page 126-

Li-ocr page 127-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 121

worden agtervolgt, fonder daar in eenige 1690.
veranderinge te maken : veel vi^einiger dat fy
eenige befwaringe zouden mogen ftellen, op
fodanige fpecien , waar op door de Staten
belaftinge waren gefteld. Op het eerfte Lid
Van dit verfchil-pimt antwoordden fy , dat
fy nooit gewoon waren die Ordonnantiën voor
langer tyd als voor een jaar ftand te doen
grypen. Dan evenswei, als fy hier in wet-
-ocr page 128-

Li-ocr page 129-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 123

waren , dat het onmogelyk was, eenige an-
dere belaftingen in te voeren: gelyk fy, van
alles wel onderrigt zynde, in geruften en on-
gekrenkten gemoede onder eede zouden kim-
den erhouden. Wat aanging het laatfte, ofte
^t tegen den Souverain geen verjaringe ftand
konde grypen , fulks was volgens het ge-
voelen van fommige Regtsgeleerde en po-
litique Schryvers wel een waarheid. Dan
geenfmts op het onderhavige geval toepalfe-
lyk. Terwyl de Ridderfchap nooit haar regc
van Souverainiteit op de Steden zoude kun-
nen aantonen. En de Steden niet fo feer om
hec begroeide befit alleen het regt van excyn-
fen te heffen , beweerden te hebben. Dan
veel eerder , om dat, by alle ftaats veran-
deringen, alle haare voorregten, befitdngen,
en vryheeden, waar onder dit mede gehoor-
de , wel uitdrukkelyk voorbehouden hadden;
byfonderlyk mede by het aannemen van \'t Ut-
rechtfche verbond.

Het derde en vierde point van befwaar Com XI.
maar \'t twede over te ftappen, zynde dat de
Stad Deventer de kannen verkleind had) be-®^^^® -
ftond hier in , dat tegens de Verpondinge,
Welke ten platten Land geheven wierd, een
evenredige belaftinge in de Steden zoude wer-
^ opgefteld; Gelyk dat fulks mede tegens
de dnsgenoemde contributie ofte brandfchat-
Jitige zouden gefchieden ; ofte dat die ander-
tints zoude worden afgefchaft. Op defe twe
pomten van befwaar , die in der daad maar
eene mtmaakten (/), merktCA de Regenten

aan,

{IJ De Verpondinge wierd door de Staten van dt;

JUa»^

-ocr page 130-

Li-ocr page 131-

VAN ZWOLLE. XL. HOOFDST. IS5

gaven fy te kennen, dat, ter fyden gefteld, 1690»
dat ly hier altoos van bevryd waren geweeft,
ly als nog gelyk meermalen te voren gedaan
was, bereidwillig waren , fig defe lall: te on-
derwerpen. Onder voorwaarden egter, dat die
van de Ridderfchap , ook fonder uitfonderinge
van iemant, fig die impoiide onderwierpen.
Het welke de redeljikheid ook mede bragt,
oni dat niemant ftg mag ontrekken een regt,
het welke hy tegens een ander gebruiken wil.
Te minder , daar by het Reglement op de
Regeringe van den jare 1675, defe exemtien
Weggenomen en afgefneden waren.

By het fesde vorderde de Ridderfchap, dat XIII.
het vergeven der Schout-ampten der Carfpe-De fesde.
len der drie Hoofdfteden, aan de Staten, of-
te den Heere Stadhouder in der tyd, zoude
werden toegekend. Daar omtrent fuftineer-
den de Regenten; Dat of fchoon al nu en
dan by oogluikinge ofte vrywillige toelatinge,
door d\'eene ofte andere Land Vorft, eenige
Schouten waren aangefteld, fulks egter nooit
gefchied was, dan na dat fy een perfoon aan
den Land Vorft benoemd hadden. Behal-
ven dat, federt de bekomene en verworvene
vryheid, in den jare 1580, defe Schout-amp-
ten opgehouden hebben, en de naam\'er van
by na alleen overgebleven is. Als zynde fe-
dert meer dan een eeuw, altoos d\'eene ofte
andere uit de Regeringe, dit ampt bevolen,
waar te nemen: fonder dat fo een Schout m.e-
de deelagtig wierde van het hoge gefag, ge-
regtigheden ofte gebruiken der drie^ Steden:
tiy net fevende eii agtfts eifchten de Heren Setzen en

van agtfte.

-ocr page 132-

j44 geschiedenissen

löpo. van de Ridderfchap, dac het verfchil over hèÈ
Schouc-ampt van Zwolle , en de Jagt van dé
Burgers der drie Steden, zouden werden af-
gedaan. Nopens het eerlle werd met korten
aangevoerd , onder eerbiedige erinneringen,
van lig iti generlei wyfe , aan eenig vonnis
te onderwerpen. Dat het Schout ampt, fo
wél van de Stad, als het Carfpel van Zwolle,
altoos door een en defelfde perfoon, ware be-
diend geworden; en dus altoos als een fubal-
tem ampt ter vergevinge van Stads Regeringe
geftaan hadde. Sonder dat de Land Vorften
dien aangaande een verdere magt hadden, dan
de perfoon, die hem voorgefteld wierd,, com-
miffie te verlenen. Ja die fig buiten toelatin-
ge der Regeringe, by den Vorft, vervoeg-
den , wierden niet alleen nooit geadmitteert,
maar vervielen in breuke, en waren onbe-
kwaam tot eenige ampten en bedieningen bin-
nen de Stad. Nooit hadden ook de Staten of
de Heren Stadhouders fig hier mede gemoeid.
Dus de Stad door hec regt van verjaringe al-
leen totbegevinge van het Schout-arapt bevoegd
was. En aangaande het agtfte of laatfte point
wierd aangemerkt. Dat de drie Hoofdfteden,
de helfte der Regeringe uitmakende, ook geen
minder regt, dan de Ridderfchap , tot de
jagt konden hebben. Dat fy van ouds her
dit regt genoten hadden. Dat de Ridderfchap
nooit zoude aantonen dit regt, met uitfluitin-
ge der Stedelingen , te befitten. Dat egter
fy fig gaarn zouden inlaten in een minnelyk
vergelyk, weringe van alle ingekropene mis-
bruiken, en vernieuwinge der vorige Placca-
ten

-ocr page 133-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. itf

ten van 1612, 1628 en 1671, door de Sta-
ten gemaakt (m-ocr page 134-

ïs8 geschiedenisseisr

i6-ocr page 135-

Van zwolle. Xh, Hoofdst. 129

verdenkende, hen den aangebodenen eed af- 1691.
leggen. Verbiedende onder fware ftraffe fo
een eerlofe taal te voeren, eh belovende eert
praïmie van hondert goud-guldens, voor dié
pne, welke fo een lafferaar aanbrengd, die
er van konde wordén overtuigd (p).

Meer dan eens hadden Haar Hoog Mogen- igp^,
getragt, de Staten en voornamentlyk de De drie
drie Hoofdfteden, over te balén om raet haar Steden
Munten ftille te ftaan. Dog nooit hadden de verdra-
Staceh, nog de Stede Regenten, hier in wft-
ien bev*7illigen ^ dan voor fekere bepaalde ja- raüteit
ren Qq). Öp het nadere aanhouden yan Haar om met
Hoog Mogende, bewilligden Ridderfchap enhaarraun-
Steden, in navolginge van de andere Provin--ocr page 136-

ï30 geschiedenissen

om de Muntmeefter met fyn onderhorigen,
aan het Regtsgebied van den Raad van Sta-
ten , te onderwerpen, oordeelden fe dat voor
als nog niet te pas kwam. d\'Uitkomft heeft
getoond, dat de Steden, die toen nog twyf-
felden , of fe die overeenkomft zouden on-
derhouden ofte niet, wel het meefte voordeel
by ftandgrypinge ondervonden hebben ^ waar
voor fe als nog alle jaren de gemelde en be-
dongene aanmerkelyke fomme gelds genie-
ten (r).

Wegens de grote duurte, die alhier binnen
defe Stad, in den jare 1698, heerfchte, fchaf-
ten Raad en Meente de gewone maaltyden,
op S. Lucize en S. Pauwel-dag, af. Men
fond verfcheiden perfonen na Amfterdam en
elders, toe, om een menigte granen voor de
winter op te kopen ; waarom men een aan-
merkelyke ftuiver gelds op nemen moeft.

Eindelyk , na dat men, gedurende defe ge-
hele eeuw , uitgefondert de jaren , dat de
Stad in Franfche en Munfterfche handen was,
den ouden Styl hadde gebefigt, wierd, in hec
laafte jaar, van de feventiende eeuw, de nieu-
we , ofte, na Paus Gregorius, de dus genoem-
de Gregoriaanfche Styl, ingevoert; het wel-
ke wy daar om des te eerder hier verhalen ,
om dat wy in de voorgaande eeuw defelfde
gevolgd hebben.

Wy eindigen, met het voleinden defer
eeuw, ook de Gefchiedenillèn defer Stad.
Zynde de twe laafte, in de Voorreden beloof-
de,

(r) Kffdatis van Ridder/, en Steden van 4 ^^\'Jrt

1694.

XVI.

I99B.
Duurte
der gra-
nen.

1700.
]V!en
voert de
nieuwe
Stvlin.

Einde der

Gefchie-

4eniffen.

-ocr page 137-

1700.

van ZWOLLE. XL. Hoofdst.

131

de, Stukken , reets fo verre in gereedheid ,
dat defelve binnen kort het ligt zullen kun-
nen fien. Wanneer ik befpeuren zal, dat de
Lelèrs een vervolg der Gefchiedeniflên , tot
^y na heden toe niet mishaagt, dan zal niec
nalaten defelve te vervolgen, en te gelyk,
niet eenige vermeerderingen en verbeteringen,
van de vroegfte Gefchiedeniflên , in hec ligc

geven.

E I N D Eo

B Y-

-ocr page 138-

13a geschiedenissen

bylage,

ZYNDE

DEDUCTIE

VOOR

Burgermeefteren, Schepenen, en Raden, nef-
fens de refpeélive Gefworen Gemeentens,
der drie Hoofdfteden , Deventer,
Campen , en Zwolle.

A i

et de uiterfte bevreemdinge , is het de re-
, fpedive Burgermeefteren , Schepenen , cn
Raden , en Gefworen Gemeentens , neffens het
gemene lichaam der Burgeiye , van de drie Ste-
den Deventer, Campen en Zwolle voorgekomen,
dat de Ridderfchap der Provintie van Overyffel,
door eene opgefogte en ongefundeerde klagte, aan
fyne Koninglyke Majefteit, als Erfftadhouder der
voorfchreven Provintien geaddreflèert, het no-
toire Hooge gefag en aufloriteyt , mdifputabile
Vry- en Geregtigheeden , oude Privilegien , be-
groeyde ufantien, en immémoriale pofleffien, de
gem: drie Steden en de Burgemeefteren, Gefwo-
rene Gemeentens en Ingefetenen van dien , com-
peterende , pogen te ondermynen : Ende fulx in
defe conftitutie van tyden (waar in alle cordate
Regenten het notable Devys defer Vereenigde
Nederianden , Concordia Res parvas crefcmt Dif-
cordia maximce delabuntur , voornamentlyk haar
felve dienden in te boefemen ;) en woedende oor-
logs donder geluyd , van een magtigen vyan^\'
midsgaders de verwagtinge van de gemeene bond-
. genoodfchap, fo hoog noodfakelyk, een Harmo-

nyque

-ocr page 139-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 133

nyque eenigheid, komt te vereyfchen, op dat met
des te meerder promptitude , onder Gods Zegen,
aüe vyandelyke ondernemingen , mogen kunnen
worden tegen gebouwet; fyne ondragelyke hoog-
moet gedempt, en eindelyk weder een gewenfcn-
^^ en heilfame vrede bekomen.

Ende vermids dit, op de doleantien van voor-
fchreven Ridderfchap van Overyffel, niet alleen
de Heren Rofeboom, Halewyn, en Kann Raads
Heren, refpeäive in den Hogen Raad, en Hof,
Provinciale van Holland , midsgaders van den
Raad van Braband, volgens Haar Ed: eigen mis-
fiven van den 7 Februarius en Martii, beide de-
fes lopenden jaars 1690 , onder de Letteren A Aimo
imo en ado hier by gaande; eerft; tot esn amaia- en ido.
hele accammodement, of hy ontflenteniffen van dien
Regtelyke Decifte, van eenige door voorfchreven
Ridderfchap te onregte, quseftieus genoemde dif^
ferenten, ende daar na totßmpele informatieen
kennisneminge van dien, lyn gecommitteert.

Maar ook op het Rapport van voorfchreven
Raads Heren, den || April laaftleden, der Hoog-
gedagte fyne Koninglyke Majefteit van Groot
Brittanien, d\'anexe Proviefie fub B gedecerneert. B.

So hebben meergemelde Regenten , van de
voorfchreven drie Steden, niet ondienftig geoor-
deelt, een kort vertoog of Dedu-ocr page 140-

Li-ocr page 141-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 135

, of Steden van dien, uit haren eigen hoof-
^^^-ocr page 142-

Li-ocr page 143-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 145)

alleen pogen op te dringen, om op defe prseten-
le belwaarniflèn binnen fodanige korte dagen, als
boven gemeld, van haar belang of berigt fchrif-
tólyk te dienen; Maar ook over te geven den
Itaat van hare befwaamiCTen, in geval eenigen te-^

met de Documenten en ßukken daar toe fpecierende;
daar nogtans nooit aan voorfchreven Ridderfchap,
nebben gelieven te ordonneren , hare fchynen
en bewyfen over te geven, ende aan gem: Re-
genten , uti ßyli, ^ moris efl te comnmnice-
i\'en.

Ende ten laafcen gereguardeert, dat gem: Re-
genten niet fy gebleken , dat de voorfchreven
Ridderfchap ooit hebben gepretendeerd (immers
haar ftaat van vermeinte befwaarniffiii komt fulx
niet te behelfen) dat hangende defe Proceduire, de
Steden van d\'aloude poflèflie, gebruik, en genot
van hare Stads accyfen, by provifie fouden wor-
den gefruftreert, en gedepolTideert. Ende dat
dies niet tegenftaande de voorfchreven Raads
Heren , fodanig hebben gerapporteert dat de
meergem: Steden buiten gedagte al oude in-
conteftabile pofleffie , fouden behoren te wor-
den gefteld ; Ende fulx onder dit twe ledige
motyl:, eerftelyk dat de Burgeren en Ingefetenen
der gem: Steden daar door te feer fouden wor-
den befwaart, ende ten anderen de Provinciale
impQfitien vernadeelt, en in confufie raken :
t Welk nogtans onder Reverentte niet operatyf
kan lyn.

Gereguardeert nopens het Eerfte „ dat in de
gem: Steden, door de Burgermeefteren , Sche-
nina^\' Raden, geen accyfen of impofitien
pn K? gorden opgeftelt, als met fpeciaal confent
j ri^r -ocr page 144-

geschiedenissen

dat alle \'t gene dusdanig door de refpedive Bur-
eermeefteren, Schepenen, ende Raden, en Ge-
fworene Gemeente (als opregte Zelateurs en Yve-
raars voor haren Burgeren welvaren;) wettelyk
is goedvonden, niec voor een drukkende belaffin-
ge, nemaar voor een vrywillige en nodige Im-
port, t\'eragten fy; Waar over niemand der Inge-
fetenen flg ooit of ooit met fundament en redenen
heeft kunnen beklagen.

Ende aan belangende het twede voor verhaalde
motyf, vinden de gem: Regenten fig genoodfaakt,
onder een diep refpeél te dienen ; Dat in de te-
genswoordige tyden, de Provindale Impoften niet
meer als ooit te voren , door de Stads Accyfen
kunnen worden benadeelt en in confufie gebragt.
Dat ook de gem: Regenten der Steden en derfel-
ver Gedeputeerden, volgens haar Eed en pligt num-
mermeer hebben gemanqueert, daar aan de goe-
de hand te flaan, dat defe bedugte vernadeling
in confufie wierde voor gebouwec, ende daar
in altoos feer gaarn fullen continueren, als maar
by voorfchreven Ridderfchap felfs door opgeraap-
te prïBtenfien, en gewaande befwaarniflen niet al-
les moge worden getroubeleert , ende in d\'uiter-
fte confufie gebragt, ende eindelyk dat een on-
gehoorde , en tegens de gronden van alle wel
gereguleerde policie^, en geraifonneerde Regts-
geleerdheid ftrydende fake fy , iemand om een
gefuftineerde vernadelinge , van een derde , van
fyn Regt en pofièffie te priveren: cum jus quteß-
tum mmini , th per princtpem quidem , auferri
pojjiL Ende de poiTeffie en befit regt (alfchoon
in continent!, en op ftannde voet, niet mogten
kennen worden gejuftificeert) by alle Volkeren
van die werkfame kragt fy, dat buiten een Reg-
telyke Decifie (onder Reverentie niemand daar
van mag worden gefrufireert.) Invoegen dat om
voorverhaalde, en andere by vervolg nader te de-ocr page 145-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 139

nen oordelen, dat de gem: Regenten der drie Ste-
den, de voorfchr. Raads Heren niet voor onge-
pallioneerde en onpartydige kunnen aanfien. En
oat diensvolgens met geen geruft gemoed fig
weder aan haar Ed: ftauden niogen addreftèren,
eenige appoindementen difpofitiven of rap-
porten verwagten. Behalven dat fulx het bo-
vengedagte Reglement van de Provinciale Re-
geeringe ook niet behelft , en tegens het Regt
iis non evocando foude ftryden , waar van men by
vervolg nader fal handelen. Ende met defe Pras-
milfen overgaande tot het Eerfte Lid van dit ver-
toog en daar by de Voorregten , Privilegien ,
Ufantien en Poflèftien van gemelde Steden aan»
tonen-

Wien aangaande men fig niet fal befig houden,
met d\'eerfte beginfelen, en veroude weegen en
oorfprongen van defelve Steden op te halen, nog-
te ook uit de Geheugs-fchryvers , Jaarboeken ,
en Archiven naukeuriglyk onderfoeken, wat vol-
keren eertyds defe landen hebben befeten, als de
Franci, Salii , Catti Marfi, Tubanres, Frifii,
ofte andere diergelyke; ende of defelve Landen,
ten tyde als de drie nagelaten Soonen van Key-
fer Lotharius , omtrent -ocr page 146-

Li-ocr page 147-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 141

d-ocr page 148-

Li-ocr page 149-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 143

^^^ \'ïu ^^^nmaligen Canceler Rhoon voor ant-
woord hebben doen toekomen , t\'erfien onder de
fetter f. ^ y^n ook hec voorbeeld van den
*jntüer Doornbus nog niet in vergeetfaamheid is
gekomen , wiens huis door de Magiftraat van De-
venter is geconfisqueert , en altoos ruftelyk en
Vredelyk befeten.

Insgelyx hebben gem: Regenten , tjus falvi
cónduêius^ of regt van vrygeleide, gelyk duifend-
malen is gebleken , en jaarlyx nog ten reguarde
van alle die geene , die in claringe (alwaar de
hoogfte vierfchaar gehouden , en alle faken van
Appel door de Haar Hoog Mog: Staten van gem:
Provintie van OveryiTel worden gedecideert) iets
doen hebben, geëxerceert word.
De kleine plaatfen van voorfchr. Provintie van
Overylfel , als Haffelt , Steenwyk , Oldenfaal ,
Ootmarfum , Enfchede , ende anderen, moeten
aan gem: drie Hoofdlieden appelleren , gelyk de
dagelyxfe experientie bekragtigt, ende ook bewe-
fen word met gem: commiflie, fub H i.

De Sententien van gem:Burgermeefteren, Sche-
penen ende Raden der drie Steden, in rauwe adlie,
ofte ook in cas d\'Appel gewefen fyn, geen verdere
pf\'ovocatie , reformatie., ofreviße fubjeé., gelyk al-
le oude , en nieuwe Regifleren van gewefene fa-
ken uitwyfen , ende by de voorfchr. Commiffie
van den 7 Oétober 1556 , en den 7 May 1571,
onder de Letteren H i., en G a. , de Ridder-

mede verklaren.
T» ^i^de neffens de Grave van Arenberg by de
^eiolütie van den 36 January 1551 , fub Letter

\'verfien , kragtelyk confirmeren,
teit i ^^ geen gering^ kenteken van Souveraini-
foon ^ \' ^^^-ocr page 150-

j44 geschiedenissen

fona fubditipugnat ^ proinde üd fumtnum impé\'
rium, aut partem ejus pertinet. Grotius de jure bel-
li(gf*pacis Lib. a. Cap. 4. N. 13-

De gem: drie Steden , ende burgeren j en inge-^
fetenen van dien , hebben ook altoos gegaudeert
van het jus de non evocando , gelyk blykt mt de
Privilegien van B. Rudolph van Diepholt, van\'e
L. jaar 1479. den 14 May, onder de Letter L. van
B. David van Bourgondien van \'t jaar 1433 ^
M. \'s maandags na de Palmdag, onder de Letter M«
Het voorfchr. Tradaat van Keyfèr Carel de
Vde, en Ryx affcheid, onder de Letteren E i.
en E a.

Nader declaratoir van Hooggem: Keyferlyke
Majefteit, van \'t jaar 154a. den la April , on-
der defelve Letter E 2. Verklaringe van voorfchr.
Ridderfchap en Steden van den 7\'Oaober 1556,
onder de Letter H i. ende Requefte van den
Grave van Megen, onder de Letter H 2.

Sulx dat nooit voor eenige vreemde Hoven van
Juftitie , Commiftarien , Raads Heeren of ande-
re uitheemfche Regteren convenibil , juftitiabil
lyn geweeft , ende gem: Regenten onfeiU^aarlyk
vertrouwen, dat Hoogged, fyne Majefteit van dit
voorfegt gecertioneert fynde, het contra-rie van
dien niet fal gelieven te disponeren.

De Provinciaale Amptluiden C^eg^nswoordig
Droften genoemd) waren gehouden aan gem. drie
Steden , onder folemnelen Eede te beloven , en
met genoegfame perfoneele , of reële cautie te
fekeren.-ocr page 151-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 145

Ende op dusdaanige maniere hebben ook no_g
met een geheugwaardig voorbeeld den 27 April
ÏS54- Unico Ripperda, als Droft van Salland,
onder de Letter N a. Ende den 4 Febr. 1612. N z.
een ander Unico Ripperda toe Boeculo , \' Droft
van Twente, onder de Letter N 3- t\'ei\'fien, re- N 3.
ipecl;ive aan de Steden bclovet, ende gefworen.
^ Daarenboven heeft de geheele Ridderfchap in\'t
jaar 1580, den 15 Martii volgens de annexe
Afte , onder de Letter N 4. by Adelyke lere , N 4.
en ti\'ouwe in Eedcs plaatfe gefekert, ende be-

love:.

Der gemeem Nederlanden., ende der Landfchip-
pen, ende Steden vanOveryfelPrmhgien^ Vry-, en

Geregtigheden , na aJle haar vermogen f helpen
hün-ocr page 152-

Li-ocr page 153-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst* s4r

eïi Caspar Clock. de Cdntnhm. Cap. 6. Wydlopig
aangetonet word.

Liide boveli defen allen, hebben de voorfaten
van de gem: Regenten , van die roemwaardige
Xoorfigtigheid geweeft, dat tot meerder verfeke-
l\'i\'^ge i en betere confervatie van de Regten, vry-
needon, en aloude poflèffien , ende hooge gefag
^er drie Steden, hebben verkreegen een byfonder
privilegie: Dat alle h geene, de lü Schepenen
®et folemnelen Eede tot God Almagdg fouden
«houden der Steden regten, Vryheeden, befittin-

Q r,

Qi»

op Valenrini dag, onder de Letter Q i. Frede-
rik Van Blankenheim van jaar 1419, op Alder-
heiligen avond , onder de Letter Q a. mids^ga-
ders üit de milfiven , commiffien , en confeffien
van de\' voorfchr. Ridderfchap, en Steden van den
♦11 January 1554 , oiider de Letter G., den 19
December I570, onder de Letter G imo, den 7
Mey, en i July 157t, onder de Letteren G
en G 3, ende 27 November delTelven jaars, on-
der de Letter G 4., refpedive ervintelyk.

Uit Welken allen nu is af te nemen, Wat vry-,
en geregtigheden , wat gebruyken , en pofTeffien ,
en wat gefag , magt, ende autoriteit, de gem;
drie Steäen Van eene immemoriaale, en begroei-
de oudheid hebben gehad. Eiide hoe heyiigly-
^en, en omfigtelyk (ie PrEedecelfeureh van gem:
Regenten , dk alles, als koftelyke juweelen, of-
namenten , en cieraden van haare refpeétive Ste-
dent-ocr page 154-

Li-ocr page 155-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 145)

Dat ook in de jaren 1569. en 1570. en 1571«
tegens het invoeren van een nieuwe criminele or-

Tk\'-ocr page 156-

Li-ocr page 157-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 145)

van voorfchr. Provmciaale ordonnantie gedecli«
neerd, verweygerd of nagelaten, als.defelve een-
^yettelyk volgens de ordre van Regeering
van Ridderfchap eri Steden was ingewilligd eu
geëmaneerd; invoegen dat dit eygentlyk geen
poinct van quaeftie ly, maar op wat voor funda-
nient de voorfchr. Ridderfchap het voorverhaalde
twede Lid , of verbod van alle Stads accyfen ,
pogen te bouwen, met welke befcheidenheid fulx
Iouden willen beweeren: Ende met wat fchyn-
redenen het felve foeken op te eieren , kunnen
gem: Regenten geenfmts befeffen. Ende hoe wei-
nig daar toe bevoegt fyn, komt uit volgende fun-
damentele redenen te manifefteren.

Geconfidereert eerftelyk dat nog de tydelyke
Heren BiOchoppen van Utrecht , nogte de
Poftenrykfe Furften , ooit of ooit eenigö gefag,
jurisdiBie, gebod of verbod over de Accyfen en
andere faken van de Steden, wettelykeu hebben
gehad ende geëxerceerd.

Nemaar dat ter connarie defe en diergelyke
Regalien, vry-, ende geregtigheden de gem: Steden
en naare Refpedtive Burgermeefteren en G.efwo-
rene Gemeenten , privative competeerden, gelyk
boven met verfcheidene Authentique Aften en
onlogenbaare blyken , fpeciaalyk mede onder de
Letteren D en H i. is aangetoont.

Ten tweden gelettet dat de Hoofdfteden van
immemoriaale tyden , ten minften de halve Re-
geeringe over de kleine Steden en \'t platte Land
van de Provintie, hebben geconftitueert, endeuit-
gemaket, vrede ende oorlog gefloten, alderhande)
iïnpofitie ende contributie beramet, hooge en laa-
Se Jurisdiaie geadminiftreerd , ende andere dier-
■-ocr page 158-

Li-ocr page 159-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 145)

aeeontinueerc. -ocr page 160-

Li-ocr page 161-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 155

teerde introductie van de gem: Articul van de
Unie, en daar op gevolgde dtgelyxe esperientiè,
bevonden fy defeive niet prafticabil, als met de
conititutie van de geünieerde Provintien in \'t ge-
neraal , en de Leden en Steden van dien in \'t by-
londer compatibil te vpefen, Ende daarom is by
de gemeene bondgenoodfchap daar van afgetre-
den, en een jufte quotifatie wat ieder Provinde
^ de Generaliteits laften , volgens een Geometri-
Iche proportie foude dragen, en contribueren,
vaftgeftelt. En daarenboven hebben de refpefti-
Steden onder d\'ünie reforterende , geenfints
afftand gedaan van haarë particuliere accyfen. Ne-
ter contrarie fyn in den voorverhaalden eer-
ften articul aan defeive Steden , en Ingefetenen
van dien, mede wel exprefièlykgereferveert, haa-
re fpeciale en particuliere privilegiën, vryheden,
exemtien, regten , flatuten , lofièlyke ende wel
hergebragte coftuimen , ufantien , ende alle ande-
re haare Geregtigheden , waar van de Stads accy-
fen een lofFelyke gedeelte waren.

De tweede boven verhaalde ftribbelingen is hier
boven genoegfaam ontfenuwet, ende dieswegen
fal men fig daar heene refereren ; Ende nopen-
de de derde dienen :

Dat het een morale en abfolute onmogelykheld
fy , der Steden hoog nodige accyfen op andere
plaatfen met geene Provinciaale impofitien belaftet
te kunnen vinden , dat geene faken overig , waar
op fonder een ruineufe uitputtinge van de burge-
Ff^ en ingefetenen , en verderf van alle overige
^oopni^j^f^^h^p ^ («^\'eenigfte fuil en plegt-ankervaa
de gemeene welvaart) en totalen ondergang van
gem: Steden, defe belaftinge fouden kunnen

alle die geene die de waare gefchapent-
^^S^^^er fake, en van het beklagelykl verval der
commercie , midsgaders infruaueufe en geldelofe
^aen , ende fobere ftsiat van de bürgere defer
^xmn ? twidaïaentelyk fyn ouderrigtet, iigt^k

-ocr page 162-

Li-ocr page 163-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. 157

fen , wel weten te feggen , dat olde en mmemo-
rtaale vryheid ^ poffejßen en gebruik na Regten , fo
veele^ kragts en vheur heeft, ah de befte titul en
privilepen.

Ende defelve Ridderfchap is nu fo verre ont-
aart, dat dö gem: Steden poogd te benemen het
notoire regt en gebruik van haare Stads accyfen,
welke Van een immemoriaale tyd hebben gehad
de tydelyke Biffchoppen , nooit hebben geprse-
tendeert, .fyne Keyferlyke Maj efteyt niet doen be-
twiften, de Koningen van Hifpannien haar niec
ontwrongen , ende by de Utrechtfe Unie fyn ge-
referveerd, met wat fchyn van Regten fullen alle
de wereld kunnen oordelen. Ende door de de-
ftruftie van dit eerfte poinéb aan het gewaande
befwaar, komt het twede ook van felfs in duigen
te vallen. Dat de verkleininge van de kannen die
buken kennis van Ridderfchap en Steden is gefcbied^
foude worden afgefchaft ; Ende een fpeciale re-
flexie op de voorn: Stad van Deventer hebben-
de, wien aangaande het dusdanig is gelegen.

Dat de gem: Stad van de vyandelyke Keulfche
en Munlterfche incorporatien , door Gods Gena-
digen fegen, en \'t Hooggedagte fyne Majefl;eyts
hoogwj^s beleid, in \'t jaar 1674. fynde gedelibe-
reerd , en de Unie /ure poflUminii weder ingely-
, door \'t fourneren van de g\'extorqueerde eva-
^\'^atie gelden , en in Holland tegen fes een quart
\'t hondert opgcnomene penningen, tot fpoe-
verloflinge van de mede genomen Ofl;agiers,
gevaer hondert en vyftig duifent Caroli guldens
^ re fchuldig geworden, Ende dat geen heilfa-
Mair-fl^^ dragel vker middel kunnende ukvinden, de
meem ^^^ met confent van de Gefworene Ge-
„g\' J-ocr page 164-

158 geschiedenissen

de daar voor den impofl: of Stads accys, van \'c
verkleinen der Bier^ en W^yn-maten lange te voren
binnen haare Stad voorgeftelt, fpecialyk geaffec*
teerd ende verbonden, gelyk iiit het concordaat
van Schepenen en Raden, en de Gefworene Ge-
meente dier Stad, van den 16 Oólober ió8ü. on-
W I. der de Letter W i. en de Publicatie van den a
W z. February 1685. onder de Letter W ü. kan ge»
blyken.

Nu word door de voorfchr. Ridderfchap ge-
querelleerd , of de Regenten van gem: Stad tot
het introduceren van dien bevoegt fyn. Ende
Haar Edt erroneufe fuftinue, word door de rede-
nen enmotyven ten remarde van het eerfte poinél
ran haare gewaande befwaarniffen gededuceert :
Ende met defe grondregel, dat het geene in h ge-^
heel regt is, in een gedeelte voor onregtmatig
niet mag gekeuret worden , ten eenemaal gede^
ftrueerd. Behalven dat nog de Provintie daar b
eenigfints ly geinterefièerd, gelettet dat deflèl
impoft na ae tonnen en oxhoofden gecalculeerd en-
de gerekend word , ende diensvoigens haar nies
en raaket of de tonnen groter of kleinder fyn ,
als trekkende al evenveel haar volle impofltie en
geregrigheid: anders fouden de Ridderfchap, nef-
fens de Steden ^ fulx aan andere plaatfen (uit haaf
eygen hoofde daar toe niet beregtigd fynde) nooit
hebben geaccordeerd , gelyk nogtans gefchied te
fyn uit het annex Extraft van den 19 ]\\leert 1686.
W 3. onder de Letter W 3. manifeft is.

Nog de particuliere tappen van bieren, koek-
en brandewynen , en andere gebrande wateren,
dieswegen eenige prsejudicie fchaade of nadeel ko-
men te lyden.

Want haare neringe en handteringe word daar
door geenfints geftremt. Ende fy geven van bo-
vengedagte verkleininge der kannen fo veel min-
der , dat daar by eerder komen te profiteren en
over te houden, als te verliefen; gelyk by vooi--

beeltt

! I
i i

-ocr page 165-

van ZWOLLE. Xxxix. Hoofdst. isp

beeld ten reguarde van de priefen uit de bygaan-
de calculatie onder de Letter w 4. evident is.

Wat redenen kunnen dan dienen om de Stad van
Ueventer van dit middel te priveren, deflèlfs ere-
ayt te labefaéteren, der Stads Gaft- armen en Wees-

™yien, hier by fo merkelyk fynde geinterefleerd,
het brood als uit de mond te nemen, en de Cre-
ditoren, die defe evacuatie of oflagie penningen
nebben uitgefchoten , haare deugdelyke fchulden
elufoor te maaken.

Voor het derde, praetenderen voorfchr. Ridder-
^ehap j dat tegent de verpondinge Jb ten platten
I^nde geheven word., een equivment \'middel in de
Steden fal worden geintroduceert; Ende voor V vier-
de. dat fulx meede tegens de contributie foude ge-
fchieden , of dat die foude worden afgefchaft.

Welke, beide men , moet combineren, als fynde
in effefte een en defelve faak met twe namen bo-
ven genoemt , namelyk een reële belaftinge van
de vafte goederen ten platten Lande van gem: Pro-
vintie van Overyflèl.

Ende_ dient tot deftruftie van defe prastenfie met
opmerkinge gereflecteerd, dat ten tyde van den
tagtig jarige Spaanfen oorlog, defe reële bela-
i^tage ten deele aan Haar Hoog Mogende , de
Heren Staaten Generaal , of de Staaten van
-ocr page 166-

Li-ocr page 167-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 145)

ien befwaren, te meer, dewyl HaarWel-Ed:haar
DUiten twyfFel in haar gemoed moeten vinden over-
luygd, (anders ook wei bewyslyk) dat indien niet
^ r \' ^\'^^ers een groot gedeelte van defeive, ten
^eipeéte van haare landeryen, in ^elykheid vanan-
aere particulieren, in de verpondinge en contribu-
niet komen te betalen. Edog dit alles is teti
reguarde van defeive Steden, en de Burgermeefte*
^en , en Ingefetenen van dien , geenfmts te ver-
itaan, dat minder als de Ingefetenen van ^t platte
Eand fouden geven , aangeüen dat niet alleen fo*
öamg derde part als de gem: Steden uit de Provin-
ciale middelen voor defen plegen te genieten: En-
de Waar van den as Martii löaa. alleen Voor een
aar (volgens het Extraót onder de Letter X i.)
lebben afftand gedaan , nu door de Provincie
Word geprofiteerd.

Maar ook dat de Bürgeren eti Ingefetenen vari
defeive Steden , boven de Provinciale middelen,
de Stads accyfen privative moéten betalen. Dat
tóeerendeels ten platten Lande conüderabel gegoe-
der fyri, ende van haare goederen aldaar gelegen,,
mede de contributie en veroondinge voldoen.

Dat ook de ingewilligde Provinciale middelen in
de gem: Hoofdfteden, door Pagters ftriftelykwor-
den geinnet, ende van de reó-ocr page 168-

li-ocr page 169-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. ï163

contributie, door voorfchr. Ridderfchap quafime-
f geprœtendeert word , alhoewel anderfints fulx
e gem: Steden niet onaangenaam foude fyn, in-
öien de finantien van de Provincie, en defe con-
ititune van tyden (waar inne alle die in uain we-
lende middelen, geenfints fuffifant fyn tot voldoe-
ninge van de oorlogs koften en ordinaire en ex-
traordinaire laften) \'t felve fouden toelaten , en
londer introduélie van andere nieuwe befwaringen •
der Ingefetenen mogte gefchieden : fonder \'t wel-
. ftg forte en ferme fullen houden in haare pri-
vilegiën, exemptien, poftefiien, vry- en geregtig-
heden , midsgaders defe grondregul : Quod in re-
bus novis conßttuendis evidens debeat ejje utilitas, ut
recédâtur ab eo jure ., quod diu aquum\'vifumeft L. 2.
£-ocr page 170-

ii54 geschiedenissen

ve juris in aJterum ßatuerit ipfe eodem jure uit de-»
-ocr page 171-

VAN ZWOLLE. XL. HOOFDST. 165

hoog gefag, of andere vry- en geregtigheden van
de refpedive Steden te participlrenr

V oorts dat defe Schout-ampten nooit aan Rid-
aericnap en Steden, nogre tot collatie van de
tydelyke Heren Stadhouderen hebben geftaan;
weshalven gem: Regenten van de hoog beroem-
de asquiteit van lyn tegenswoordige Majefteit
t^^ri 9^\'\'^o\'^-ßrittannien , fig ook fodanig verfe-
uern houdende, de Steden van defe vryheid niet
gelieven te priveren, als fynde by het boven-
gCMgte Reglement alleenlyk gefegt:

Dat de Schout-plaatfen van de Hooggemi Pro-
vincie ten platten Lande ^ met alle V geene daar aan
dependeert., midsgaders alle andere officien die voor
-ocr page 172-

j66 geschiedenissen

En concernerende het fevende.
Daf het diferent over het Schoutampt van H
Carfpel van Zwolle:
Ende agtfte of laafte, dat de quceftie over de

Jagt mede Joude werden afgedaan., (beide als een
appendix of toegift hier by gevoegt) fal men fig
kortheidshalven, en tot vermydinge van alle tae-
dieufe en onfmakelyke herhalingen refereren, tot
de mifliven en geraifonneerde deduélien, dieswe-
gen voor defen aan fyn Koninglyke Majefteit
B B ^ overgegeven, ende alhier onder de Letteren BB,
CCi. CCi.CCa. geanneéteerd in\'fubftantie (boven
C C 2. een geraifonneerde Deduótie van een refpeftueufe
declinatie van fyne Majefteits commiffien non fuh-
mijfte\') defe fondamentele redenen behelfende.
Nopende het eerfte, dat gem: Schoutampt fo wel
van de Stad, als onderhorige Carfpel, altoos ge-
conjungeerd , ende door een en defelfde perfoon
op een commilïïe ware bediend geweeft.

Ende alfo te famen als een fubaltern officie al-
toos hadde geftaan tot difpolitie en collatie der
voorfchr. Stad van Zwolle , volgens haare pri-
vative competerende Regt en diiputabile imme-
moriaale poflèflie : fonder dat de vorige Heren
BifTchoppen daar inne ooit Verder hebben gepar-
ticipeerd , als dat fy aan die geene, die van de
Magiftraat der Stad Zwolle daar toe wierden ge-
prEefenteerd, een commiffie hebben gegeven. En-
de als voorgem: Biflchoppen hebben onderno-
men de voorfchr. Commilïïe te geven aan een an-
der , als die haar alfo ware geprsefenteerd, de
voornoemde Magiftraten defeive niet hebben ge-
admitteerd, maar door gebreukt ende verklaart in-
capabil eenig ampten vorders binnen de Stad van
Zwolle te bedienen.

Dat nog de tydelyke Heren Stadhouders , nog
fyn Majefteits Doorlugtige Heren Voorouderen ,
nogte Ridderfchap en Steden daar in ooit hadden
geparticipeerd , nogte het vergeven van dien ge-
prsetendeeit. Ende daarom ook voornoemde Rid-

-ocr page 173-

van ZWOLLE. XL. Hoofdst. 167

derfchap en Steden de Collatie van dien aan fyn
Kotiinglyke Majefteit niet hadden kunnen defere-
ren : Quia jurisdiSiio prosfcriptione amitti ^ ad-
mm po$t. Ende ook fo een langdurige polTes-
lie de voorfchr. Stad libereert ah onere probante
titulum. Dat in het bovengedagte Reglement
-ocr page 174-

ï68 GESCHIEDENISSEN

ment van het notoir Hooge gefag en audloriteit,
indifpenfabile viy- en geregtigheden , oude pri-
vilegiën , begrooyde ufantien, en polfeflien, de-
ielve Steden en Regenten van dien conipeteren*
de, met byvoeginge van een fondamentele de-
ftruftie der gewaande voorverhaalde befwaarnis-
fen van voorfchr. Ridderfchap, fo willen de gems
Regenten onfeilbaarlyk vertrouwen , dat Hoog-
gedagte fyne Brittannifche Majefteit, en alle de
wereld ligtelyk fullen kunnen befeffènt

Dat def^ onderneminge van voorfchr. Ridder-
fchap niet anders en fy, als een pure nieuwigheid,
onderneminge en infraétie van der Steden vry-
en geregtigheden ; midsgaders dat fodanige o^e-
fbgte difputen , en queftien, in een vrye en Re-
pub licale Regeringe tegens de Steden, (van wiens
wel of kwalyk varen de confervatie en behoude-
nifle of ondergang en ruine van het gehele Land
principaal dependeertO en haare notoire Privile-
gien , Regten en Ufantien , niet behoorden te
worden gedoget. Nemaar buiten eenige esamina-
tie , determinatie of decifie, datelyk van de hand
afgewefen, ende in haare beginfelen in de aflche
van vergetelheid gefmoret. Ende dat daar door
anderfints ligtelyk kuuncn worden veroorfaakt
diflidentie ende tweefpalt, tuflchen de Regenten,
verval van de policie en finantien, ruine der
commercie , ontroeringe van de gemoederen der
burgeren en ingefetenen, en andere inevitabile
ongelegentheden , waar door alle Regeringe in \'t
einde noodfakelyk te gronde moet gaan.

ï N D E.

-ocr page 175-

l\'

-ocr page 176-

... •

-ocr page 177-

î-

-ocr page 178-