Cyr .

■ / / .

1. F. P. VAN ANROOY.

{[ill WlTÖl

V\'

Sil AI1II) AESCllïl

A* qu.
192

.. 1.1 ■,::. .

V.

\' Isl\'1

V

\' ■ ƒ.

■1

St-

(iUAESTIONES DE EPITHETORUM COMPOSITORUM
USU APÜD AESCHYLUM ET EURIPIDEM.

m

■ »ÖSIMÜl

Sü ÄPÜD iimil Eï FllPlli

DISSERTATIO LITTERAIUA

QUAM

ex aüctoritate rectoris maonifici

jr. J. F». V^ LKTOJST Jr.

Thcol. Doel. in Facul. Theol. Prof.
AMPLISSDII SF:NATÜS ACADEMICI CONSENSU

NOBILISSIMAK FACÜLTATIS PIIILOSOPIIIAE ET LITTKUARÜM DECRETO

PRO GllADU l)0(rr0RATUS

SUMMISQDE IN LITTERAUUM CLASSICARUM UISCII\'LINA
HONORIBIJS ET I\'I(IVir.EGIIR
IN ACADEMIA R H E N O - T R A I E C T I N A
RITE ET LEOITIME CONSKQUENDIS FACÜLTATIS EXAMINI I\'ROPONET

Joannes Iredericus fetrus van ftnrooy,

n0MELlE\\SlS.

Die XVI 111. Decomliris A. MDCCCXCVII, Hora IV.

Utrecht
C. H. E. 13 RE IJ ER
1897.

zuid-iioll. boek- en handelsdrukkerij.

MATRI OPTIMAE CARISSIMAE.

;

•S-.

• -.-.vi.

f .

V

in.

im

...

• • \' ■ v .

M

Studiis Acadeviicis peradis, ganäeo mihi äatam esse
occasionem, qua äedarem animuni metim gratum in Vos
omnes, Viri Clarissimi, Litterariae Facultatis Professores ^
quorum institutione frui per Septem annos mihi Ucuit.
Persuasum rohis haheatis, me mimqunm ohliturum esse,
quantum vobis deheam.

Imprimis ad te his verbis me converto, clarissime van
JleriDcrdcn, qui mnnus promotoris suscipere voluisti. Quad
specimen meum tibi cordi fuif, (jratias tibi ago quam
maximas.

Vbs, amici comt/jidissimi, valde, meiquc ne sitis im-
memnrcs.

7-: r"--:\'-

a

Ür-.

a

J \' \'

>

i

^ ... -v.

CAPUT 1.

Quaerenti de usu epithetomm compositorum apud
tragicos miraculo solet esse, quam libera iideraque per-
fectissima arte haec adhibuerint, ut breviter concinne
eleganter tamquam in pictura pro nudis prosae oratio-
nis notionibus proponerent mentibus animisque nostris
florentissimas poeseos imagines. Sed ipsa ilia libertas
propius intuentibus non paucas difficultates parit, si id
agimus ut data ratione diversitatem poetici generis
dicendi explicare eiusquo audaciam aliquibus certe
terminis definiro studeamus.

In summam autem eo spectatiir quod saepissime cum

substantivis nominibus apud tragicos iungnntur adiec-

tiva, quae primo obtutu ad eorum sententiam definien-

dam illustrandamvo pertinere nihil videantur. Unde

etiam Hermannus ad Vigor, pg. 889 dicit: „Poetae

Crraeci, maximeque tragici, satis habentes, si notiones

omnes, quibus opus est, afferantur, saepo nihil curant,

utrum sic iungantur, ut par est, an prorsus confun-

1

dantur ac permuteiitur. Itar non vidatauL corrigendum hoe
Euripidis in H. F. 398: xptrkm ttstxxoov xtto (a^xocpipov ^sp)
xxpTTov ußsp^av, quod, si recte loqui voluisset, dici debebat
Xp\'jo\'èov TrerxXuv XTTO [z,}j^o(pópuv xxpTTÓv.^^ 8ic Hermannus V).

Sed usu venit, ut in talibus locutionibus alterum
substantivum adsit, quocum aptissime ad sensum adec-
tivum illud iungatur, quod tamen alteri substantive
apponere maluit poeta. Quodsi Hermanni sententia vale-
ret, nee profecto id accideret et omnino talis habitus
poeticae orationis apud Graecos exspectandus fuerat,
qualis est apud Indos, qui radicibus nudis verborum
iunctis constructionem grammaticam legentibus relin-
quunt plerumque; cuius dicendi generis exemplum apud
Aristophanem exstat Eccl. 1169 sqq. Itaque alii, veteres,
grammaticos secuti, legitimam quandam rationem poetis per-
miserunt, cpitheti quam vocant traiectionem, quae tamen ne-
quaquam omnes casus complcctitur et ipsa explicatione eget.

Nobis autem cum propositum sit, quam plurimas
harum locutionum tractare et varium usum, quantum
potuerimus certis finibus distinguere\', aptum visum est
primo adliibita una tragocdia materiam tractandam pro-
ponere, sed non antequam unum animadvertimus, quod
nobis dabit locus Arist. Ran. 1138 sqq. Facit Comicus

1) Mihi tamen cum Wakefieldio corrigendum videtur liyt^otpófuv
of. V. Herwerden ad lonem 422.

ab Euripide rogari Aeschylum, ut prologum aliquem
examini suo subiciat; oui ille récitât initium Choeph.:

„\'EpjCi^ X^ôvie, TTXTfiCf èTOTTTsùuv xpxTij, vcrba scilicet
Orestis precantis in tumulo patris mortui. Tum Euripides
pergit: „An hoc vis: Hermes, qui patris mei caedem
aspexisti? Minime, respondet Aeschylus, sed hoc: Hermes,
qui ut munere fungeris, a love patre tibi dato

Utra probabilior huius loci sententia sit, in medio
relinquamus, sed hoc videmus Aeschylum voci xpartj omnino
alium sensum attribuere atque Euripidem, itaque ambigui
aliquid ex his verbis oriri; nempe diversa significatione
substantivi simul functionem adiectivi Trarp^og mutari.

Quam observationem, a nemine quod sciam factam ant
certe propositam magni momenti esse ad bene distin-
guendum artificiosum, ut ita dicam, ilium epitlieto-
rum compositorum usum apud tragicos, etiam appare-
bit, si epitheta ilia, quae in Helena tragoedia occur-
runt brevi examini subiecerimus.

Qua in fabula extant fere LX adiectiva composita,
quae munere epithetorum fungentia substantivis appo-
nuntur, XX in dialogo, XL in carminibus lyricis.

Maxima quidem eorum pars interpretationi nullam diffi-
cultatem aflEert. Primo invenimus:

Plura cum ev, töAü-, xxKM- composita:

0 Versuum numéros notavi ex Dindorfii editiono quinta poet,
seen, graec.

vs. 70 sv^piyxoi s^pxi
„ 76 si/ffTOXV TTTapco

„ 10 svysvij TTxp^évov

„ 1331 I^Uav

„ 1464 sii^^ifisvoug xxTxg
„ 1570 £V7Cpupog TTOvg.

In his exemplis nulla perspicitur in epithetorum
substantivorumque coniunctione audacia, ut non alia re
quam sola compositione a simplicibus adiectivis haec epi-
theta discrepent. In voce suysv^g = yevvalog, nobUis
vis compositionis plane evanuit. Significatione adiectiva
ita composita fere nihil differunt ab adiectivis derivatis
in — eig exeuntibus, cf. svmxXog i. q. xvKXosig. Idem cadit
in iis, in quorum priore membro ttoAu — et kxXXi —
c^nspiciuntur:

vs., 199 qvoflx ttoxuttovov
„ 202 TToXvTTXxviig 7ró<ng
„ 211 ^xlfZOVOg TTOP^UITTOVOU

„ 493 Evpccrxg

cf vs. 208 ^ovxxoévTog Evpurx.
Sis opposita sunt quae ab x,\'^vg — xxxo — incipiunt, ut
vs. 405 x^evot eTri\'Spof^.xl (Herw. eTivrpocpxl)
687 Sr Svoya/iöv

1120 Uxpig »hóyx(x,og, quod idem est ac ^v^yxfiog
694 ifil xxxóttotfiov

1327, 1485 xl3po%x Tri^ix yxg.

Ex his tria, vs. 213 aiuv "Bvjaiuv, vs. 363 èp-y avepy».,
vs. 690 yctfzog ciyctßog, nituntur illo apud tragicos dicendi
genere, quod oxymori nomine grammatici appellare
solent. In consuetudine enim liabent poetae in oratione
plena acerbitatis, ne nimis sint in usu adiectivorum ,
Toviipog, arvxh\';, id quod atrox ac funestum est ita
exprimere ut substantive apponant adiectivum eiusdem
stirpis ac potestatis cum x privative vel cum Jv? com-
positum. Imitati sunt Homerum, qui dicit Od. 23 : 97
fiïjTip êfii} ^va-fJiijTsp. Putanda tamen est liorum comjio-
sitorum primaria vis haec esse, ut riotioni substantivo
expressae contrarium ita apponant, ut nova evadat.
Praeivit idem Homerus, dicens Od. 18 : 73 "^Ipo? "Aipog
i. e. Irus, qui iam Irus non amplius est. Ad cuins
exemplum Aeschylus finxit: Pers. 680 è^i^pbivTxi
TphxxXfioi vxsq hxei; i. e. naves, quae iam naves non
amplius sunt. Eum. 457 xto^iv \'U/cu tto^iv eBtjKxg, ibid.
1034 Nwxtö? txl\'heg xttxi^si;, i. e. noctis filiae, quae non
iam aetate filiae sunt, i. e. grandaevae. Euripides:
Suppl. 32 ^ftTjCtè? x^ea-fAög i. e. vinculum, quod specie
tantum est vinculum. I. T. 832 ^xxpv xiaxpv, lacrimae,
quae lacrimae non sunt, ut nos dicimus „vreugdetranen"
cf. Hel. 054 ^xxpux x^Pßovxv.

Quoniam tamen, ut recte dicit tl. Schmidt \'), id quod

do Epithetis Compositis in tragoedia Gracca usurpatis pg. 44.

6

naturae suae répugnât, saepius atrox et funestum est,
haec notio aliis locis accedit, velut yàfioç xyxf^og, spy
avspyx. Cf. etiam Soph. El. 1143 xfnîrup, aliaque

exempla apud Schmidt 1. c., Dettweiler >), Römheld
qui omnes satis copiose ac diligenter de hoc usu dicendi
disputaverunt.

Porro legimus in Helena:

1) Ueber den freieren Gebrauch der zusammengesetzten Adj. bei
Aeschylus 11\'pg. 22.

2) De Epithetorum Compositorum apud Euripidem usu ac for-
matione. pg. 178 sqq.

quae omnia nihil liabent artificiosi nec andacia conspicua
sunt.

Utrumque enim membrum plenam suam signification em
conservât, et compositum prorsus définit atque illustrât
substantivum cui appositum est. —

Elegantia autem tragicae orationis simulque ubertas
dicendi perspicitur in adiectivis adverbio numerali com-
positis. Poetae enim ieiunitatis vitandae caii.sa, quae
inest in simplici numerali notione, venustissime com-
positis usi sunt. Habemus in Helena tria exemplar

vs. 378 a, Af^iwiy iTrißccg riTpcißäf^ojt yvlotc, pro TSTrxpa-i
\'yvloiq sed cum notione incedendi, quae etiam verbo
continetur (cf. Phoen. 809 rsTpxßüfiori rel^stri

XPlt^TTTOflèvCt).

vs. 1127 (JbovimTTOç àv^p de Nauplio dictum, qui solus
multas naves dolo perdidit.

vs. 358 rplt^vyot 9-f«/, pro simplici rpslq ^sxl. Minerva,

8

luno, Venus, de quibus haec verba dicta sunt, nullo
coniunctae sunt vinculo, ita ut notio quae voci ^y/Ji»
inest plane evanescat. Alia prorsus significatione Euri-
pides vs. 1039 scribit rerptx^vyoi oxoi,

Sequantur nunc ilia adiectiva, quae cum substantivis
coniuncta primo obtutu ad eorum sententiam definien-
dam periinere nihil videantur, et quorum varium usum
apud Aeschylum et Euripidem explicare mibi in hoe
libello propositum est.

Quae in Helena extant haec sunt:
vs. 3 Nf/Acy KXhhiTxpbevoi poxi
„ 136 svyevï^ \'Bspy^v. vs. 1187 xpxToq svysvóüg
„ 154 (pÓVXt ^^pOKTÓVOl

„ 204 Kxffropoi; rs crvyyovov ts ^i\'SvfAoyivèg
xyxKi^x TTXTpt^og .
^ ^tCpOKTÓVOV "BtÜyflX
( xvTOtxióXpoq XIMWX

„ 386 Ts^plxTTOvg x[Jt,i>.Xxg
„ 1320 7ro>,vir},xviÏTccv ttóvuv
„ 1382 vxv(p^opog vToXij. 1539 vxvcp^opoi TrévXot
„ 1474 /Scy&yxöv iifiépxv
„ 1502 mxvoxpox KVIIXTUV jèbix
KxXXiTTxpbsvoi poxi. Lobeck Paralip. II pg. 372 allique
de hoe ^pitheto disputantes id pro attributive haberi
volunt, i. e. xxXxg ■^xp^évoug ixovtrxi, explicantque Nilum
ita appellari propter nymphas quas veteres fontes et

fluraina incolere putabant. Equidem cum C. C. Henseno
potius credo, a poeta flumen tamquam virginem oculis
nostris subici. Epitheton igitur determinativum est et
üaWnrdp^svoi idem valent ac pox) kkXoc) xapbèvot. Eundem
in modum dictum est Bacch, 520 \'A^fAwcy ^vyxrep^
avTTxp^svs Alpnx, et Pers. 613 Xißxtyiv v^py^XxTg rxp^évcu
TTiiyii? ßSTx, ubi TTxp^ivov adiectivum est, quod a schol,
per xx^xpxg explicatur.

Quo fortasse nititur Hermanni sententia, quamprobare
non possum, censentis Hel. vs. 1 Euripidem aquas Nili
spectare nullius cum alius fluvii aquis commixtas, sed
e solis nivibus prognatas.

Vide apud Hensen 1. c. I pg. 227 etiam exempla non-
nulla e Latinis poetis citata: Verg. Copa 15 virgineus
amnis. Ovid. Amor. 3, 385 nec vos Campus habet, nec
vos gelidissima Virgo. Past. 1, 464 virginea campus
obitur aqua. Ad xxXXiTTikp^evoi pro Kxhx\\ xxpbévoi cf. I. T.
1234 evTTXit; O AxTOÜq yévog. Orest. 964 UepvicpxiriTX

TTXii; d\'ex. —

ßpdz^ êvx\\px(Txv evysvij ^épijv. ehyivviq i. q. „ nobilis"
epitheton est quod proprio personae additur A poeta

\') Pootischo Personification in Griechischen Dichtungen I p. 227.
-) cf. vs. 10 thytyVi et Ph. 445, Ale. 333. Andr. 56G.

Ion. 892. H. F. 8i8. El. 528, mnltos alios locos.

10

tamen ad partem corporis transfertnr, quoniam cervicem
commemorans totam personam cogitat. Quae igitur trans-
latie synecdochica iure dici potest. Item vs. 1186: h rs
xpxToç aùyavdùç xóf/,xg x7ré^pt7xç, —

In verbis Kxa-ropôç rs (rvyyôvov rs ^t^ufioysvsç xyxhi^x
TTxrpßog adi. ^i^v[ioysvsç proprie ad fratres geminos Cas-
torem et Pollucem pertinere luce clarius est. Quod
tamen adiectivum compositum additur voci xyx^fix hoc
ita explicandum est, ut per xyxXfix adhibita a poeta
periphrasi, quae singulares homines eorumque condicio-
nem depingit ac describit, epitheton cum eo quod peri-
phrasin facit copulatum esse intelligamus.

Porro ^i^vi^cysvég pro simplici \'^i\'Svfzoç dictum ad eun-
dem usum referendum est, quo dicit poeta rpi^vyoi bsx)
pro rp£7ç ^sxl. Cf. El. 117 ^iyovx acißxrx, H. F. 1023
Téxvx Tpiyovx, Ion 496 KÔpxi rpiyovoi. Oratio enim et Ae-
schylea et Euripidea abundat epithetis cum yovog et
yfvjjç compositis, quorum nascendi notio in altera parte
conspicua, addita tantum, ut plenior fiat et auribus
magis blandiens oratio, saepius evanescit. Pers. 6 äkp^vig

Axpsicysv^îç compositum quidem plenam habet significa-

«

tionem suam, quae etiam Pers. 12 kx^g "Aa-txroysv^g,
ib. 43 wsifcysveg sbvog, Agam. 898 fiovoysvsg rsxrov, Hec.
458 TrpwToycvog (poivi^ quodammodo sentitur. Sed Sept. 741
\'KxhxiysvAg \'TTxpßxfflx, Agam. 1637 ex^pog 7rx?,xtysvyig, Eum.

11

179 TTxKxfysvsiç Molpat, Med. 421 "srahxiyevkav âoiBciv,
Troad. 488 Trpea-^vyevsg Uplx/ze, Bacch. 117 ôy^Kv/evîjç cx^^oç
(cf Aesch. Suppl. 29 ^tjXvysvij trrcAov), ibid. 1156 ^t^Xvysviig
fTToK^, Or. 396 àvo ^soyôvoov yûf^uv (ex divinis nuptiis)
composita nihil a simplicibus irxhxioç, 7rpé(T(2uç, S-iîAyç,
^s7os difFerunt.

Denique animadvertimus xyxXfix etiam ad Trar/j/Soç
pertinere, ita ut hoc loco habeamus constructionem quae
dicitur h nrxpx>.Xi^>.ov, et totam locutionem, oui inesse
aliquam audaciam dicendi negari non potest, vernacula
lingua idem valere ac: „de tweelingen Castor en Pollux,
het sieraad van het vaderland." —

Ad rationem intelligendam, quae inest locutionibus
Ts^piTTTovi; xt^l^Xxç et xvTCffl\'Sxpoi; xf/,t^Xx adicctivi
coniuncti cum substantive, utile est conferre vernaciili
sermonis locutiones, qualis est: „bloedige strijd." Non
enim ita proprie adiectivura „bloedig" ad substantivum
»strijd" pertinet, ut cum dicimus e. c. „mensam rotun-
dam." In hac\'enim locutione statim sentitur vinculum
quo adiectivum cum substantive copulatur, sed in ^bloe-
dige strijd" aliquid extra verba ipsa cogitatione est
supplendura, notionem scilicet pugnantium, quos proprio
sanguine maculates dicere possumus. Ut supra tractan-
tes locum Arist. Ran. 1138 ssq. vidimus functionem
adiectivi Trxrpcpoi; mutari varia significationc substantivi

12

xpxTOi;, sic e functione quam habet „strijd,
pendet mumis, quo fungitur adiectivum cum substantivo
illo coniunctum. Conferri etiam possunt nostrae linguae
expressiones, quales sunt „een belemmerde vergadering,"
ubi actio verbi ipsa per substantivum verbale exprimi-
tur, „een voltallige vergadering," quae verba tantum
valent, quantum „voltallig vergaderden" ita ut „ver-
gadering" significet eos, qui convenerunt, et „de geest-
driftige vergadering," ubi substantivum vi collectiva
usurpatum deinde personae vice ra gerit.

Eundem in modum atque „voltallige vergadering"
dictum est: Ts^pkvroug ix[/,i>,xxg i. q. Tevrxpxg \'tVTTOug
xt/,i>,Xu(jt,évQvg.

xuTOji^xpog xf4,iKhx autem ita explicandum est, quoniam
xfiihXx hie ad actionem spectat, ut epitheton, quod sig-
nificat „ipse ferrum adhibens" cf. xvrovpyég, per traiec-
tionem ab actore ad actionem translatum sit, ut verbi
causa cum nos dicimus „verstandig onderwijs" adiectivum
traiectum est a praeceptore, qui prudens est, ad eius
institutionem. Eadem translatio epitheti a poeta adhibetur
in ^iCpQXTovov ^luynx. Contra in Or. vers. 989 rh Trrxvov
^iuyfAx TuXuv, „alatus equorum impetus", quae verba

valent idem ac ol tttxvo) ^tuxófisvoi ttuXoi, videmus sub-

«

stantivum liuyiix habere functionem diversam a ^Icoyfzx
in loco Helenae, et epitheton irrxvcv sine traiectione ad
substantivum pertinere.

13

Eandem interpretationem ac ^icpoxróvov \'Biayf^x admittit
vs. 154 cpovx) ^vjpoKTOvoi, et vs. 1320 •jroXuTrKxr^rav ttÓvuv.
]\\Iiiius recte igitur Hugo Jurenka (Wiener Stud. XVIII: 2
pg. 252) ad Aesch. Prom. 585 TroXvTrhxvoi ttXxvx) sic
interpretatur: „tto^vtt^xvoi bezeichnet die einzelnen Be-
standtheile der groszen Irrfahrt {tt^xvxI)." Tali inter-
pretationi quamvis locus esse possit in Alcm. fr. 17ro?,vß-
fifAè^ fjt,é>.og (vielgliedriges Lied), aut in Piatonis Phaedro
238 A vßpi? Sf TTcXvüvvf^iOV\' 7röAy/«(Ct£Aè^ yxp xx) Tro^vst^ég,
tarnen ex coraparato versu 202 Helenae: Tro^vjrXxv^g \'Kocig
apparet ad personam potius esse referendum epitheton. —

vs. 1474 ßcv^Tcv xfzépxv o Aihg sJtts trißsiv yóvog.

Tragicos maxime delectatos esse epitheto ßov%Tog cum
substantivo aliquo coniuncto colligi potest ex Aeschylcis:
Ch. 2G1\' ßov^vrotg hj {jßxtriv, Suppl. 706 ßouBvroicri rtf^xTg,
praeter Hei. locum ex his Euripidis: Ion 664 ßov^ürcp ixvv
Ale. 1159 ßov^vTOKTt TpojTpoTxTg, etSophoclis: O.G.
1495 ßov^uTov hrlxv. Similiter dicit idem poeta Trach. 609
ii/u.épiji rxvpoff^xycp, et Aeschylus Agam. 1592 xpsovpyhv
yißxp.

Credo his epithetis activam significationem adscribi
oportere, quod Lobeck in Commentario ad Aiacem vs.
324 me docet, disputans de accentu adiectivorum com-
positorum. Hei. 1474, Ch. 261 ßoübuTog „ boves immo-
lans", Trach. 609 rxvpoiTipxyog „tauros mactans", Ag.

14

1592 Kpssvpyôç „ carnes distribuens " proprie de bominibus
dicta translata sunt ad tempus, quo quis aliquid agit i).
Quoniam tamen ^fzap propriam suam signification em
amittit et in abstractam notionem „ temporis " abit, epi-
tbeta illa cum substantivis ad unitatem notionis coa-
lescunt, et quidem illam notionem actionis, quae adiec-
tivo exprimitur. Sic Hel. 1474, Ch. 261 (3uf/,oTç xpvt^si
^TJ^ûroiç êv yiiAdfxiv, Agam. 1592 upsovpyov ^f^xp sù^ùfiug
xysiv. Soph. Trach. 609 7rp)v — ^f/Çjj ^6o7txtv ^n^èpct. rxv^
po^cpxycp, adiectivo composito addito substantivo i^fjixp
nihil aliad significatur quam Qov^vjîx vel to (Sûv^utsTv^
upsovpyix, rxvpoiT(pxyix, quamquam haec substantiva apud
tragicos non occurrunt. Quod optime liinc intelligi
posse mihi videtur, quod a poeta, aliis substantivis cum
^oû^uToç coniunctis, fore idem significatur, velut Acsch».
Suppl. 706: ^sobç rloisv ^xCpvijipôpoiç (Sûv^ûtoiœi rtfiicïç, quod

1) Idem vir doetus citât complura exempla, o quibus patet hoc
dicendi genus etiam apud Hesiodum et posteriores poetas occurrere:
Hes. 0pp. 502 ßovSifx if\'/xar«, ibid. 781, 786 ^W« âvSfoyévot.
Aratus 824 ßou^va-tot éifti. Nicander Ther. \'494 fi^oró/ioi üf»/.

2) Quo verbo utitur Pindarus Nem. 10 : 28. Ol. 5 : 6.

3) Nostra lingua, servata voce dicere possumus: de koo-
offer-dag, de stier-slacht-dag, una notio quam Graeci malunt ox-
primere adiectivo composito cum substantivo coniuncto. Cf. Bernhardy
Griech. Syntax pag. 425: «Beim Adjectiv war der♦ allgemeino
Gesichtspunkt der verschiedenen Autoren eine nothwendigo und zu-
gleich\' anschauliche Verbindung desselben mit dem Substantiv an-
zudeuten.»

15

bene iam explicuit Schütz: „alludit poeta ad duo festa
Alhenis celebrari solita, quorum alterum AxCpvi^Cpopix,
alterum BovCpo\'via appelhtbaturJ\' Ion 664 t«v cp/Awi/ ttAjjiow^*
x^poidxc ßoii^-JTa ffhv JjSövjj. Ale. 1156 ßufiovg^ xstia^v ßov^v-

TOi(ri Tpoa-TpoTTxJc.

In epithetis his cum yif4,xp copulatis tragici Homerum
sequuntur, apud quem multa exempla inveniuntur eius-
dem generis dicendi. II. 16: 831, 20 : 193 dicitur
fAfuS-f^jcv ijfixp xTTOvpxi; pro iXsvbspixv. Duo loci obstant,
quominus id interpretemur, ut idem significet ac ^(Axp
i^^svBsplxg, adiectivo genitivo substantivi respondente,
quod vulgo creditur. ») Nam legitur II. 8 : 72 SsTrt
^^xhtfiov ^fixp ^A-XxiSiv, II. 22 : 212 p^tte V\'E.x.Topoq xlffifzov
ubi haec ratio interpretandi non obtinet; xhifiov
nihil aliud est quam v) xhx, fatum. Pro xhißcv
legitur II. 15 : 613 f^optrif^ov Jjf^xp, Od. 10 : 175 irpiv
ßip<Ti(iov JjfAxp Jrre^d\'f}. Cum hoc adiectivo Aeschyl. Suppl.
46 xiay coniungit eodem sensu: ixsKpxhsro fjt,6pffiijt,0g xUv.

11. 16 : 836 extat: Tpccv) ßSTXTrpiTru, o trCpiv xfivvu
^ßxp avxyKxm, ubi ultima verba idem valent atque r^v
«"\'\'«yxjjv. Pro ^ßxp scribit Sojihocles Ai. 480 rux\'ii \'):
^ S^o-tot\' t^? xyxynxix: Tvx^g ouk fVr/v oyJsv usT^ov

"\'vbpuTrois xxüöv, ubi »vxyaxix rjx>j non est ^ SoyA/xj^, ut

\') II. G : 528 Kp^T^fct iAfv^ifov ifT^fctir^ai, iAiiJär^ov intcrprctan-
dum est: fin honorem libertatis.»
cf. Lobeck ad hunc locum.

16

Eustath. pg. 1089, 38 explicat, sed nihil alind, nisi
quod dicit Diod. 15 : 63 ovTsv hx^pörspov xvxyxvii; kx)
Tvxvic, Eur. Hel. 524 "Bsivviq xvxyxyig ovTsv /o-^uf/ tXsov.
Pro xvxyxij autem dicitur xvxyxxlx róx^i, ut Plato Legg.
VII : 806: si \'ètxfji.xxsr^xi Trap) Trohsoog xvxytcxix rvx^
ylyvoiTO, quod fortasse etiam in loco Diodori legen-
dum est.

II, 22 : 490 legitur ^f4,xp èpcpxvinóv pro ^ êp(pxvlx;
eodem sensu Plato Legg. XI, 928a usurpatur tvx^
3p0XVlK}^.

II 11 : 484, 588, 15 : 375, 17 : 511 invenimus
i^jxxp, „dies sine misericordia," i. e. „mors" cf. II.
9 : 255 xxjiov m^p, 19 : 294, 409 (JAf&p/ov ^juxp.

II. 6 : 463 legitur SoyA/w ^fixp, ad cuius analogiam
Aeschylus finxit ^ovhiov t^vyov pluribus locis: Sept. 75,
471, 793, Pers. 50, Agam. 953, Euripides Troad. 600;
Sc\'yA/« xJa-x Ch. 77, ScyA/« fix^i^ Agam. 1041, cf., quod
eodem sensu extat Aias 499 SoyA/ds rpoCp^. Eandem sen-
tentiam quae Agam. 1041 est in verbis "BovXixg fix^ii?
tvxsTv, poeta Sept. 253 substantivo ^ouKslx exprimit:
ßyj ßs "BovXeixq rvx^\'iv.

Od. 8 : 466, 5 : 219, 3 : 233 legitur vojri[jt,ov mc^p
ihh^xi, 1 : 168 vóffTifiov ^fixp u^sTO, 1 : 9 xvrxp ó roTatv
xCpsl?,£TO vÓ7Ti(x,ov ^(ixp, quod Aesch. imitatur Pets. 261,
ubi dipit voa-Tißov Cpxog, Pers. 797 trrpxTog xup:^<rii vcvTlfiov
<ruT-^plxg, Agam. 343 Sf7 yxp Trpog ohovg votrriiiov (xur^pixg.

17

ibid. 1238 ^oxsJ Ss x^h^^^ voa-Tlfjc,C!) jumpltjt, ubi, quoniam
vojtifiog (tutvipix explicari non potest per „crutyipix tov
vQTTou, illa verba eadem sententia exhibentur ac votrjiiAov
^(Axp, vóffTifiov Cpxog, quae verba nihil aliud exprimunt,
nisi notionem ^vÓTTog". —

vs. 1382 vxu(pbopog (ttöA)^ , 1539 vxv(p%pci ttsttKci.

Epitheton vxu(pbopog qualitatem aliquam denotans sub-
stantivis \'tamquam innatam atque inhaerentem, ad ana-
logiam adiectivorum possessivorum in -tog, -^og, — ius {ohlx
Txrp^x, domus regia) cum substantivis cpniungitur, quam
coniunctionem nos substantivo composito reddimus, „schip-
breukelingkleed ". Quod autem nos hac forma compositionis
consequi studemus, Graeci malunt exprimere adiectivo
cum substantivo coniuncto.

Hunc in modum saepissime substantivis adduntur
epitheta, quae aut aliis locis pro substantivis staut,
aut substantiva sunt pro adiectivis usurpata \'). —

Errat autcm Schmidt pg, 14, putans II. 24 : B8: "extw/i hU
^vtfTit T«, yvvxiKx Tf äiiraro ficc^df, yvvcüxx insolontius pro yvvcciKÜav
exhiberi. Nam quamquam huc spoctant vorba Grcgorii gramm. de
dial. pg. 108: \'AxTixav *«« tÄ rä Krnnxk Aaiißdvtiv avri TpwTOTWTWv,
"t ri vafitvtK^ tf xafäivof, Kui ul/rk rk Tfurärvrx ivri ki^tikSSv, ä;
„yvvxlKct Tt b^truro liec^öv" üvri roC ywaiKilcv i^ij^aa-t nec^öv, pt

Schol. ad locum rocto dicit: „rdc ii \'att/xou« *«/ Aufiixt t«?;

xvfiuTifotf xt^o\'äxi ivri KmriKßv "EAAvva a-rfATOv avri roC \'EAAtfviHov xcci
«f^fUTov li^ef xvrt toc ivipÜTrivoy \'eaaij« SiüMKTev" tamon crcdo

2

18

vs. 1502 avxvéxpoa rê y.ufJt,aTuv póSrix, „caeruleus fluc-
tuum strepitiis."

Adiectivum proprie ad y.vf^xTuv pertinet, sed substan-
tivum regens cum genetivo in unitatis notionem coalescit,
cui deinde poeta addit epitheton. —

Ex his exempHs, quae ex Helena attulimus, satis apparet,
quanta audacia poeta epitheta composita in coniunctione
cum su])stantivis adhibeat. Animo autem colligentes, quae
de iis disputavimus, videmus complura epitheta ita coniungi
cum substantivis, ut tantum per traiectionem horum
cum substantivis coniunctio epithetorum explicari possit.

Unum genus, quod vocamus „ab actore ad actionem"
constituimus 4 locis, vs. 154 by^poKrivoi (povxi, vs. 354
^tipoxTÓvov ^luyfjix, vs. 356 xvTOtri\'Bxpov xf^iKXx, vs. 1320

TTO^UTT^XVijTCCV TCVCCV.

Alterum dant nobis vs. 136 svysV\'^ Sê/)>jv, vs. 1187
xpxTog svyevovi;^ ubi epitheton, quod de hominibus dici
solet, ad partem horum corporis transfertur, adhibita
figura, quae synecdoche dicitur.

ywuiKu Gsso accusativum totius, et accusativum partis. Quod
voces "EAAjjy et \'EAA«« sic usurpantur, (cf. Ag. 1254 "eaa^v« <p«r«v,
Heracl. 130 «-xoAi)* "eaajjv«, Philoct. 224 \'eaa^Jo« o-ToAüc.\'vido
etiam Prom. 2 £«i/5>fv oTftov, ib. 805 cTfitTiv \'A/i/^^äs-tov) indo oxplican-
dum est, ut recto dicit Schmidt, quod nomina gentium origine
adiectiva sunt, quae res do „yfi\'^\'" non ita statui potest.

19

Tertium et qiiartum genus prorsus differunt a duobis
primis : vs. 204 Kxa-Topog ... ^i^v/zoysuèg xyaÀf^a epitheton,
ut vidimus, cum voce quae periphrasin facit copulatur,
vs. 1502 xvxvéxpox xufixruv pcBix genetivus et nomen
regens in unam notionem coalescunt.

Contra epitheton sine traiectione adhibetur vs. 386
Ts^phiTQ\'j: xfil^^xi;, quibus in verbis idem valentibus ac
TSTTxpxc ÏTTrcvg xfitX^u[/,ivcvg vel ri^piTTTTX xynKXuiAsvx
epitheton proprie ad substantivum pertinet, quod par-
ticipii vice fungitur et pro praedicato est epitheti sub-
stantivi et subiecti vice fungentis („quadrigae quae
certant"), ita ut nihil ex trinsecus cogitationc supplcri
opus sit.

Restant tres loei, quorum unum vs. 1474 ßo\'j^vTcv
yilJt,spxv sic expHcavimus, ut epitheton cum substantivo
ad unitatem notionis coalescat, et illam quidem notio-
nem actionis, quae adiectivo exprimitur, ita ut ßoö^urov
^ßspxv nihil aliud sit, nisi ßovbwix, dum ^fispx genera-
lem temporis notionem cfficit; duo vs. 1382 vxûcp^opo:
a-To^tj, 1539 vxó(p^opci TTSTThoi pertinent ad illas locutiones,
in quibus epitheton ad analogiam adiectivorum possessi-
vorum cum substantivis coniungitur, quam coniuncti-
onem nos plerumque substantivo composito reddimus.

E locis qxios, ad explicandum ßcvbtjTov i^fiépxv, ex
Homero citavimus, videmus, liberiorem usum epithetorum
etiam in epithetis simplicibus locum habere. ]\\Iaior autem

20

dicendi audacia esse solet, si epitheta sunt composita.

Sed hoc maximum est, quod ex iis, quae hucusque
scripsimus, derivari potest, dignumque ad quod animum
attendas,. quod nos putamus traiectionem a poeta adhi-
beri etiam in illis locutionibus, ubi alterum substanti-
vum in genetivo positum non adsit, quocum melius ad
sensum epitheton coniungi possit. Quod non faciunt pleri-
que, qui ante nos de usu epithetorum compositornm
scripserunt. Nam grammaticos secuti traiectionem epitheti
tunc nominant, cum adiectivum pro genetivo, cui
aptandum fuit, tribuitur casui quern dicunt regenti.

Videamus igitur, quae illi de eorum usu in medium
protulerint.

CAPUT 11.

Primus Lobeck bene animum advertit ad liberiorem
ilium, quem statuimus, epithetorum usum. Dicit cnim
ad Ai. vs. 7 : sv ahcpipei xvvog AxKxivyiq ug rig evpivog
(3xa-ig, (ubi melius ad sensum svpnog, quod est nomina-
tivus, cum substantivo xwég coniungi potuisse videtur):
„Poetis familiare est epitheta traicere".

Sed quamquam certum videri potest, poetas a levibus
principiis (cf. iam apud Homerum è[Jt,x x>)^éx Bujizou) ex-
orsos ad maiorem transferendi audaciam progresses esse,
tamen nemo tradidit, ut Lobeck recte dicit, quibus haec
res regatur finibus. Nam Jacobs ad Anthol. Pal, VI :
230 TTpiffTBv ^yjXTpvig xvïja-fix cri^tjpó^sTCv in explicando
epitheto o-i^ijpó^eTov coniuncto cum substantivo xv^jfjtx,
tantum hanc regulam constituit: „in pcriphrastica cir-
cumloc\\itiono epitheton plerumque copulatur cum co,
quod periphrasin facit".

Neque magis Matthiae ad Phoen. 30 tov èfiov u^lvuv-
TTOvov, dicens hunc poeticum dicendi usum ibi tantum locum

22

habere, ubi aut substantivum cum genetivo periphrasi
inserviat, aut genetivus commode abesse possit (ut in
Ant. 793 viim xvBpüv ^vvxiiaov) sufficit ad omnia exempla
a Lobeckio citata explicanda. Saepe enim fit, ut
etiam praeter periphrasin adiectiva cum primario nomine
potius coniungantur quam cum genetivo, ut Eur. Electra
450 : shx^isv yovov.

Idem Matthiae Griechische Grammatik II pg. 1004
certas leges invenire conatus est. Sed post eins obser-
vationes, et id quod dicit Kühner Ausführliche Grie-
chische Grammatik II § 402 manet, quod putat
Bernhardy Wissenschaftliche Syntax der Gr. Sprache
pg. 427 ad calcem paginae: „Eine sorgfältige Forschung
über dieses poetische Idiom würde nicht unwichtig sein,
um die antike Dichtertechnik zu beurtheilen, selbst um
allerlei Mechanismus, wie die gefügige Hypallage zu
verdrängen."

Ergo nitentes iis, quae hi viri docti dispiitaverunt,
accuratius rem aggressi sunt J. Schmidt „de epithetis
compositis in tragoedia Graeca usurpatis", Dettwei-
ler „über den freieren Gebrauch der zusammengesetz-
ten Adiectiva bei Aeschylus", Römheld „de epitheto-
rum compositorum apud Euripidem usu ac formatione".
Sed non dubito, quin ne his quidem contigerit, ut id,
quod nos occupât, certis legibus circumscriberent atque
varium usum poetici huius generis dicendi in diversas

23

classes dividerent, quamvis saepius meliora dederint.

Sic Schmidt pg. 22, 23 tria genera traiectionis
epitheti distinguit:

1. In periphrasticis circumlocutionibus velut Prom. 91
rov TrxvûTTTVj\'j KVKKOV vjXio\'j.

2. Nomen pendens cum nomine unde pendet ad unita-
tem notionis coalescit, velut Agam. 743 ^ij^ßußov

spccTog hâoç.

3. „Idcirco epitheta non suis videntur applicata nomi-
nibus, quod vis corum tantopere praevalet, ut pro
licentia tragici scrmonis cum sibi locuni deposcant,
unde et ad nomen regens et ad genetivum referan-
tur." Ad hacc verba interpretanda esse: Eum. 718
TTpuToxTÔvotç TTpoffTpOTvxlç "l^iovoq, Plioeu. 1062 xlfix

Kt^SßoXov ^pxxovroç.

Eadem genera statuit Römheld pg. 162, 163.

Quod attinet ad tertium genus, Schmidt pauca tan-
tum exempla citât. Praeterea non dicit, quae sit ilia
licentia tragicorum poetarum, quare verba eins explica-
tione egent. Utrum igitur. omnia exempla quae Römheld
pg. 167 sqq. citât, velut Ion 112 u vt-^d^xXsg irpo-xéXsviAx
I. A. 771 ^optttóvoig x7ti(ti xx) xoy^xig \'ax^\'^v,
H. F. 883 hxTcyx£(px\\otç cipeuv txx\'-îf^xffi ad hanc legem
intcrpretationcm admittant, necnc, merito dubitari
potest.

Dettweiler pg. 16 non discernit inter primum et se-

24

cundum genus; nam verbi causa ad unam eandemque
classem refert rov TravöirTijv xóxXov vfhiov, et Agam. 743
"Sij^l^vfjc-ov epcäTog avbog.

Artificiosior epitlietorum usus, ut ita vocemus, apud
eum omnem explicationem desiderat. Ad hunc autem
usum dicit omnes locutiones redigendas esse eas, in
quibus vertendis epitheton cum genetivo iungendum sit.

Haec fere sunt, quae scriptores, quos nominavimus,
de poetico gen ere dicendi, cui grammatici nomen „epi-
theti traiectionis" vel „hypallages" indiderunt, disse-
ruerunt.

Videmijs:

1®, Tantum ibi traiectionis mentionem fieri, ubi sub-
stantive cum epitheto coniuncto alterum substan-
tivum casu genetivo adsit, quocum melius ad sen-
ium epitheton cohaeret.

2®. Ipsam autem hanc traiectionem, quam vocant,
explicatione egere. —

Contra illis locis, ubi genetivus non adest, multa
epitheta dicuntur ita cum substantivis coniungi, ut pro
genetivis substantivorum norainum posita sint: eandem
enim notionem attributivam, quae terminatione genetivi
designetur, etiam adiectiva forma indicari.

Qui sic opinantur \') nituntur sententia viri docti

1) Matthiae pg. 1005, Kühner II pg. 222—225, Dettwoiler pg. 5,
RöraheW pg. 190, J. Schmidt pg. 13.

25

Gr. C u r t i i, qui verbi causa genetivo \'Bvkio-i-o (pro
eandem originem vindicavit atque adiectivo
lvi(jt,Ó7io-q. quod maxime probabile esse videtur. Verum
igitur esse potest, saepius adiectiva genetivo substantivi
respondere, quod iam apud Homerum non raro accidere
videmus, velut II. 2 : 54 Nfcrcpijj Txpx vi^), Uu^viysviog
(3x(7iXijog, II. 5 : 741 Topyil>] x£(px^ij, ^sivoïo TreXupov,
II. 17 : 424 tTtèvjpsioi; opufAxy\'Sog, pro Néo-rö/jo? xxpx vi{i,
Topyoijg xeCPxXyj, <rt\'^)ïpou ipvpt.xy\'èéc. Nihilominus credo
banc adiectivi et genetivi permutationem salva non ex
omni parte sententia fieri; immo vero parvum discrimen
inter utramque attributivam forraam esse. Genetivo
enim notionem magis fortuito nomini additam denotante,
adiectivo autem qualitatem aliquam homini tamquam
inhaerentem, vinculum inter adiectivum et substantivum
prae illo, quod est inter genetivum et substantivum
artius putandum est. Cuius rei luculentissimum exem-
plum, quam vis in loco interpolate, exstat O. 11. 267
rü AxIB^xksIcc ttxivi HoAy^wpcu ts , quibus verbis propin-
quiorem cognationem, quae est Oedipo cum Labdaco

\') cf. etiam G. Mojer Curt. Stud. VI : pg. 250. AV. Clemm ibid.
VII : 84, 85.

2) Non bono, ut opinor, v. Leouwon ad hunc locum (nS^îftioç
intcrprotatur cinvictus,» quamvis translata haec .idiectivi signiflca-
tio optimo so habeat locis, quos comparat vir doctus II. 22 : 357
o-iStîftCf iv ^ptvi âv[iè(, 23 : 177 \'\' wu^èç fUvoi if*» a-iSijfiov.

26

bene exprimit, quisquis illorum versuum auctor est. Ut-
cumque res se habet, constat multa adiectiva in -tog,
-^og, -ifiog, -l\'KÔg exeuntia, aliisque suffixis formata, quae
omnia ad classem adiectivorum possessivorum pertinent,
addita nominibus substantivis, baud multum a natura
genetivi aliéna esse, dummodo id bene memoria tene-
amus, quod modo diximus de artiore, quod est inter adiec-
tivum et substantivum vinculo.

Dettweiler ex Aescbylo complura exempla citat,
et quidem adiectivorum in -tog\'.

Sept. 430 Kspavviot ßoXx\'i, i) Suppl. 2 s-to\'Aoç ■^[zhspog
vxiog. Prom. 25 tx^V\'I i^t», Agam. 2 Cppovpx heix, ibid.
1593, 1242 ^xTtx xxilsiuv xpsüv. Cboeph. 232 ^lîpstoy
ypxcp-^v, fr. 420 yóog xvihoviog

Minus bene tamen explicat Agam. 513 xyûvioi beo) :
bso) Ti5ç àyopxg, hac in re secutus Eustath., qui dicit ad
XI pg. 1335, 58 : kx) ttxp" A/V^uAcj xyûvioi beo), ot xyopxToi.
Verumtamen dii sunt, qui certaminibus praesunt (Hesych :
o\'i Twv xyûvwv \'TrpoecTKTec), quod ehiccf .ex Pind. Pyth.
II : 18 xyûviog "Lpiixg, et Aesch. fr. 387 êvxyûvie Mxlxg
xx) Aihg \'Epfix.

Adiectivorum in t[x,cg:

1) Idem invenitur Troad. 92, cf. Phocn. 184, Troad. 80, Bacch.
288 xepavvici TrCp , AlC. 129 xKxxTfOV TWfO< xtfxvvîov. BaCCh. 93

xtpxvviui 5rAayÄ, ibid. 594 Kipecvviov A«|tt?r«J«.

2) cf. Arist. Ran. 683 èT/*Aat/T0v à^lônov yâov.

27

Agam. 1405 ^xvxa-tßov yoov, ibid. 1276 Bxvxrificvi; tóxx?. \')
Agam. 10 x^ccffifzoc ßx^tg, Sept. 635 cchx^ifiog ttxixv.

in öcTig : Pers. 390 vyjvtürig TrsTpx, fr. 41 : 6 ^sv^pSiTig
äpx (Hermanni coniectura ex ^év^pccv rig codicum.)

Eodem modo Dettweiler dictum esse vult Homericum
ijfixp, vó(TTi[iov ^pcxp, adiectivo nomini abstracto
^ovXslxg, voffTov respondente.

Item J. Schmidt pg. 14, Römheld pg. 190, Kühner
II pg. 225. Cur tarnen aliam praestare interpretationem
his talibusque locutionibus, quibus tragici Homerum
imitati sunt, censeamus, iam vidimus pg". 15 sqq.

Liberiore usu, quo epitheta simplicia nominibus ad-
duntur, constituto, mirandum non est, ad analogiam
huius generis dicendi tragicos etiam epitheta composita
eodem pacto cum substantivis copulare. Iam ex Helena
attulimus vxvCp^opsg (ttöAjj, vx\'j(p%poi TreTry^oi. Porro legi-
mus Pers. 106 \'iTmoxi^pi^xc xXivovg, Hecuba 254 \'hvi[Jt,viyó-
pcuf Tifzxg. Ale. 549 x^y,(txts ^üpxg ß((Tx0^ovc. ]\\Iinus acci^
rate interpretatu\'r Dettweiler locum Aeschyleum: x^cvoi
\'iTTTTtoxxpf^^v, Römheld locos Euripideos: ^ijf^ijyopuv rißxg,
bïtpxg fifffxóxuv. Ad bene totam vim epitheti cum substan-
tive coniuncti assequendam vertendum Gst: „ ruiterge-
woel," „ redenaarseer," „hofdeur." Hac enim composi-

Ubi autem adiectivum coli. Ion. Olü äctiinnu, Aias

1012 äctvarluti TTiff^iiXTt fortasso etiam significarc potest: letalis i. e.
mortem afferens.

28

tionis forma, ut iam diximus pg. 17 tales locutiones
in nostram linguam transferre consuevimus. Eundem in
modum, si J. Schmidtio credere nobis licet, interpretan-
diun est Hel. 386 rsbp\'iTnrouq àfitXXxg, quod pg. 12 aliter
explicavimus.

Nam re vera difficile est credere hoc aliaque exempla
apud eum obvia, atque etiam omnia ea, quae occurrunt
apud Dettweiler pg. 6, 7, earn adiectivorum possessivo-
rum analogiam secuta esse, velut Suppl, 182 ox^og
v7raiT7n7rhp kxi ^opv(7(T0og, quod poetam dixisse pro ox^og
xjTTxuivKJT^pcov Kx) \'^opvffrouv cxistimat. Hie enim accidit, ut
saepius apud poetas, quod etiam nostra lingua probatur,
ut nomen collectivum epitheto instruatur, quod proprie
de iis, quibus continetur multitude, dictum est.

In universum credo scriptores commentatoresque nimis
hanc - rationem interpretandi secutos esse, ut indicarent,
quo modo tales vocabulorum coniunctiones vertendae
essent, ut iustus sensus oreretur. Si hoc quaeritur,
verum dicant, epitheta composita saçpius ita dissolvi
debere, ut utrumque membrum genetivo ponatur.

Sic explicantur Choeph. 335 tlirxig ^pîjvog per ^vo\'iv
TTXi^xv ^p^vog. Prom. 148 xBxiixvróhkoKri Xvf^xig per ada-
mantinorum vinculorum dedecore, Eurip. Elect.. 126
TToXv\'Sxxpvv x\'^cvxv, multarum lacrimarum delicias, Eur.
fr. 359 rpiTTxp^ivcv ^evyog per rpiuv Trxpd\'évuv i^eïiyog. Vide
Dettweiler pg. 8 sqq. Römheld pg. 192. J. Schmidt pg. 19.

29

Sed quamquam verum fortasse est, haec omnia in
solutam orationem sic transferri posse, tamen origo
eiusmodi epitheti cum substantivo coniimctionis tali
interpretatione plane non intelligitur. Explicatione etiam
egent illa epitheta composita, quae, ut Dettweiler et
Römheld putant, vix expediri possunt, nisi membra
divellantur, et ita quidem, ut alterum membrum gene-
tivo reddendum sit, prius autem ad substantivum accedat
tamquam huius attributum. Dettweiler ex Aeschylo citat :
Sept. 284 iTTTarsixstg t^oBoi, septem moenium exitus \'),
Choeph. 23 S^vxetp xrÓTrog, stridulus maniium sonus,
Römheld ex Euripide v. c. Hippol. 68 sùxxrépeixv xùXxv,
i. e. sù^xlfiovx TTxrpoç xù^xv. Haec enim interpretatio fines
compositionis longe excedere videtur, et quodammodo
congruit cum lege Hermanui, quam iam ab initio pg. 2
reiciendam putavi.

Locum Hel. 154 èv (povxlg Bijpourduoiç, quem pg. 12 per
„traiectionem ab actore ad actionem" dictum esse indi-
cavimus, Römheld pg. 191 ita explicat, ut prius mem-
brum pro genetivo sit, alterum autem abundet, additum

J. Schmidt pg. 19: ixrocTiixiit \'i^oSoi dictum osso ccnsot pro
\'i^osoi iirrk ti/%«13v, quibus in verbis rtlxn latiore significatu do turri-
bus accipit. Quod dubium videri potest, et praoterea sano sensu
caret. Fortasso legendum est iicrartvxi\'it \'i^oSoi, i. e. \'^^r»
numoralis nominis cum venustissima circumlocutiono, do quo genoro
dicendi vido pg. 7.

30

*

tantum, ut oratio plenior fiat, unde haec verba idem
valent ac CpovxTg bvipav. Sed quoniam causam apud eum
desideramus, qua secundum membrum compositi abundet,
et praeterea boe exemplum ab iis, quae ad analogiam
adiectivorum possessivorum dicta sunt, prorsus seiun-
gendum est, fieri non potest, ut in eins opinionem me
adducam. Eandem ob causam Dettweilerum pg. 14 sequi
non possum, ubi Prom. 580 ohTf/iKxTcv ^sTfzx interpreta-
tur: „Furcht vor der Bremse, dem Wahnsinn", Eumen.
496 Txi^órpuTx Trxbex „Leiden von Seiten der Kinder."

Item me longe discedere confiteor ab opinione in quam
idem Römheld adductus est pg. 198 sqq, complura
epitheta composita inveniri, quae toto enuntiato relative
dissolvenda sunt. Nam si vertit Med. 636 xfi(pi?xyoi ôpyxl
„animi perturbationes, quibus si homines afFecti sunt,
ab utraque parte fit altercatio". Hol. 1319 tüAus-Aävjjtö/
TTöVc/, „labores, qui in multis erroribus versantur ", Here.
F. 835 TTxi^ocTÔvcvç cppsvûv TxpxyiAOÙq „animi perturba-
tiones, quibus liberorum caedes conficitur", ibid. 812
^t(pi}(pópuy xyûvwv „ certaminum, in quibus ii, qui pug-
nant, gladios gerunt", Ion 664 ßovbÜTcc shv )55ovjj „cum
voluptate, quae ex immolandis bobus pereipitur", Suppl.
773 lioXTTxc hxiüs IxKpvppéc\'jç „cantus edo, quos dum
cano, ipse lacrimo," Troad. 1003 "BopixsTvig xyccvlx „cevta-
men, in quo hasta homines cadunt, interficiuntur," pro
interpretatione paraphrasin praebet, (juae nihil lucis

31

affert ad originem illarum coniunctionum constituendam;
et bene iam Dettweiler pg. 12 huic rationi explicandi
sic se opponit: „ Icli fiircbte, dasz man durch dieses rein
äuszerliches Schablonenwesen, wie es dem feinen grie-
chischen Sprachgefühle sicher nie innewohnte, der In-
terpretation eines Dichters mehr schadet, als nützt."

Sed haec hactenus. Difficultas explicandi epitheta
composita, de quibus J. Schmidt accuratius quaerere
instituit, quoniam „ homines docti\' de ea re vel tacent
omnino, vel in annotationibus per lexica et commenta-
rios dispersis mirifice dissentiuntetiam post ea, quae
hic vir atque Dettweiler et Römheld scripscrunt, adhuc
exstat. Non solum enim hi valde dissentiunt inter se,
sed etiam magna est incertitudo interpretandi in singu-
lis scriptoribus ipsis. Sic Dettweiler ct.liJt,x xotpoxrovov
passive „ sanguis porei occisi", Eumen. 233 KxbxpfjLolg
poKTom; autem active seil. tcD ^(Tsivsiv rohe xolpovg accipit. \')
Römheld ßovBurog yifiipx passive interpretatur „ dies, quo
boves immolantur", Ion. 664 ßouBiircp (tvv jJScviJ „ cum
voluptate, quae ex immolandis bobus percipitur", Ale.
1156 ßufiovg xvt(Txv /Sflu&uTö/ö-j TrpotTTpOTrxJg „precibus cum
boum sacrificiis (peractis)". Dettweiler autem ßoübvrog
^fiipx activo sensu dictum esse censet pro \'^fispx rov
Büeiv rohg ßovg. Quam ob rem aliam viam interprctatio-

\') Dindorf Lexic. Aosch, s. v.: „a porcis mactatis provenions."

32

nis ingrediendam esse persuasum mihi est. Quod etiam
perspexit Frey Studia Aeschylea III „Traiecticn" ScJiaff-
hattsen 1875.

Hic profectus a locis Aeschyleis qualis est Sept. 425:
<5 xéfiTOç où \'/.XT xvbpccTTOv cppovsl rcctc observât vocem
Ké[jt,Troç per personificationem pro ipso homine g^\'rianti poni ;
quodsi huic vocabulo adiectivum adiunctum inveniretur,
de homine glorianti, non de gloriatione id intellegendum
esse, cf pg. 67. Sic omnes status, acta omnia, omnia
accidentia homini, quin etiam partes coi-poris eius, tem-
pora, locaque, quibus quaeque agit, cogitationes vocesque
humanas a poetis pro ipsis hominibus poni solere, vel potius
ita, ut notio hominis involvatur, unde fiat, ut hisce omnibus
adiectiva coniungantur, quae proprie ad personas perti-
neant, ut nos dicimus „drukke dag," „blijde verwachting,"
„gezonde spijs," „zittend leven." Videamus igitur, quid
haec doctrina in interpretando liberiore epithetorum usu
lucri faciat. Primum notandum eum pg. 52 recte ani-
madvertere ad ea quae scripsit Todt \') de Eumen 476
ßoJpxv oùx svTriß\'TTsXov : „ suppleto — ait hic — infinitive
Tcü elvxi integrum compositum ponas nominative subiec-
ti " — „ (das) mag richtig die Art und Weise angeben,
wie wir den Ausdruck in Prosa umdrehen, für die
Uebersetzung selbst und dazu, dass wir die Entstehung

\') Do Aeschylo vocabulorura invontoro Halae 1854 pg. 56.

33

des Ausdrucks verstehen, gewinnen .wir damit nichts".
Profecto in locis, quales sunt Eumen. 102 vpsg ^f^wv
ilvitpoktó\'jxv, Sept. 932 vtt àxxx>,0(pév0lç xsp^h ôfio-
<T7rópot(j-iv non possumus non concedere vocabula x^p^v,
Xspiytv hominem designari, qui recte fiyirpoxrovog dicitur,
vel â?.XxÂo!pévoç, vel ó^s7iropog. Speciem enim his locis
quandam habemus eius figurae, quam synecdochen („par-
tem pro toto") grammatici vocant. — Deinde notiones
vitae, mortis, fortunae, afFectuum, cogitationum {ßloros,
Bxvxtoç , TTOTfjCog, rüx^l. <ppóv/j[ix, Bpxjog, ^sïfix) recte
dicuntur epitheta sua per traiectionem accipere translata
ab hominibus, ad quos proprie pertinent, ut v. c. „ani-
mus audax" latine pro audaci homine recte ponitur.
Deinde recto etiam cap. XII exempla qualia sunt i^y^rplg
niJi^\' sf4,xifiov, ubi adest gcnetivus traiectione explicare
videtur. —

Sed in ceteris multa male permiscuit. Nam explicatio-
nem traicctionis ab hominibus non accipiunt,■ nisi eae
notiones, quas supra enumeravimus similesque aliae
nonnullae. Nimis igitur longe processit Frey, cum in
locutionibus quales sunt xpfiXTOxTUTrog cToßog, xxz^y^v ep^-
psTficv, ch\'^fixrx, aliisque multis eandem

Luculoutum oxomplum huius dicendi genoris, quod volumus,
OXStat Horn. Od. 4:540: oiSi vv not *l?p i{yfA\' \'in ^linv xx) ifSv tpxof
iit^/oio, ubi patot voce nyp hominem dosignari.

3

34

traiectionem statuit. Partim enim aliter, partim ad ana-
logiam adiectivorum possessivorum (cf. vxvcpbcpog tnoX\'/iy
horum coniunctio cum substantivo est explicanda.

Deinde quod dicit pg. 68 traiectionem èt a subiecto-
èt ab obiecto fieri posse, illud quidem dandum est, sed
hoe non probatur exemplis, quae protulit xvxv^a-

lAS\'jBi etc.).

Sed quamvis non in omnibus cum Preyio facere possimus ^
in universum tamen multo magis eius ratio placet, quam
ceterorum, qui de hac materia egérunt.

CAPÜÏ III

Nos liberiorem epithetorum compositorum apud Ae-
schylum et Euripidem usum in quinque classes distinxi-
mus. Quarum in prima ilia recensentiir epitheta, quae
per „ transpositionem " non genetivo sed nomini regenti
adduntur. Secunda classe continentur illa epitheta, quae-
per „traiectionem" sunt explicanda, cuius decem genera
statuimus. Tertia classis versatur in epithetis, quae
sine traiectione adhibentur. Ad quartam illa pertinent,
quae ad nomen collectivum referuntur. Postremo quinta
classis illa continet, quae ad analogiam adiectivorum
possessivorum cum substantivis coniunguntur.

I. TRANSPOSITIO EPITIIETI.

Si quod epitheton pro genetivo, cui secundum logîcam
rationem aptanda fuit, tribuitur casui, quem dicunt
regenti, libertas dicendi oritur, quam ab omnibus scrip-
toribus traiectionem epitheti vocatam, nos „transposi-

36

tionem epitheti" norainare malumus, quoniam ita distat
ab ilia traiectione v. c., quam „ab actore ad actionem"
diximus.

Cuius transpositionis duo genera statuenda sunt.

A. In periphrasticis circumlocutionibus epitheton ple-
rumque copulatur cum eo, quod periphrasin facit.

Poetae saepius unius substantivi notionem duobus
nominibus cireumscribere solent, qui notissimus dicendi
usus periphrasis vocatur.

Talibus locutionibus si epitheton accedit, plerumque
id cum nomine regenti, non cum genetivo coniungi
videmus. Huius periphrasis tria genera distinguenda
sunt:

1. Notum est Homerum ad heroum personas, cor-
poris et animi virtutibus insignes, designandas, peri-

1) Quintil. 8 : 6 : 61: Pluribus verbis cum id, quod uno aut
paucioribus certe dici potest, explicatur, peripbrasin vocant, circum-
itum quondam eloquendi.
Ps. Plut. (de vita et poes. Homer. 29): -textiévtav Ai$t«v ri

o-tff^aivo/xeyov ivoSlSurtv, 6 Ku/^ürai TlrpiiPpx^ii\' «« tlrecv Ai\'y^ vT»; ^Kxou&v
Toii( \'A^aisÈj xoci /3/)jv \'HpaxAi/t)v rbv \'UpaKXéa,

Plioebammon pg. 47: n»/i%«9-/« ianv ipumf« Stic irXnóvm roO hie
luSf As^iw; o-tiiiecivoiiévov.

A Comificio IV: 32 flgura ilia «circuitio,» a Cicerone «circum-
scriptio» nominatur.

37

phrastico sensu voces /3/>}, >) fiévog, Kijp, alias
adhibere. Eum secutus Aeschylus periphrastice usurpât
vocabulum :

ßix Choeph. 893 (pîXrxr Aïyhbov ßix. Euripides Phoen.

56 KT^sivvjV re IloXvvsUcvg ßixv.
^éf/,xç, quod semel in periphrasi invenitur apud Aeschy-
lum Eumen. 84 ktxvsiv t\'sttsivx (jt,i)tpùov tèi^xc, i. e.
(jt,\\]Tépx, frequens, apud Sophoclem et Euripidem
est, velut Hecub. 368 "A/ïjj irpotnibêÏT\' ißov "èsfzxç,
Phoen. 699 (tov ^ißxg Bvtpûf^svog, Med. 388 rig pùasrxi
TOÙfACv ^é(x.xg, Hippol. 1418 ôpyx) xXtx^k^tttovviv s tg ro
<rov ^éfAxg, ibid. 198 xpxré fiov ^éf/,xc, ubi fortasse
xpxr ißcv ^éf/,xg legendum est.
Luculentissima exempla praebet Euripides, ubi
xxpx periphrasi inservit. Orest. 476 u Trpstrßv, %xlpe,
VJ^vog ôfiôXsxrpov xxpx, in quibus verbis \'o(iéKtxTpov
xxpx dicuntur pro èfiôxexrps seil. Tyndareus. Orest.
237, 294, Iph. T. 483 « xxviyvvtrov xxpx i. e. S>
xx(xiyvvtrê. Suppl. 163 : ù xxB" x^ifidirxrov

xxpx. Here. F. 465 ro xxX?^ivixov xxpx pro rov xx?.Xivixov
seil. Heradem. Troad. 656 "Exropog ipi^cv xxpx.

38

cAi^Jiz quo Aeschylus periphrastice non utitur, apud
Euripidem invenies : Hippel. 886 ro 7£fivov Z-^vog
ofzfi xtifixffxç, Here. F. 1200 xlBoßsvog to trov oßßx.
Phoen. 1702 S> (pi>^rxTov ^îjr ofzßx UoXwekovg èf^ol.

<T%^(jLx 1) Aeschylus Sept. 488 de Hippomedonte usur-
pât: \'iTTTTOlAslovroq (TX^ßX.

Locis citatis Choeph. 893, Phoen. 56,1702, Troad. 656,
Hippel. 886 epitheton copulatur cum eo, quod periphrasin
facit. Idem usu venit si epitheton est compositum.

Apud Aeschylum legitur:

Pers. 901 xkx(ji.xtov trxp^v abhog x\'jhpüv.

Sept. 521 tov A/oç xvtItuttov Ixovt x<PiXov iv ffxusi
tov "BéiMxç \'BxifÂ.ovoç, periphrastice pro tov ^S-ûvwi/

\'Bxtßovx. —

Euripides haec habet :

Ion 1261 a TxiipôfiopÇov o/zf^x Ki^Cpiaov TrxTpóg.

Orest. 1386 ôpvibéyovov o/zfix xvxvÓTTTepov AvtrsXévxç. Nam
sic fortasse optime haec verba coniunguntur.

Elect. 459 >,xifjt.0t(if/,xv*(puxv Vépyovog.

Cycl. 438 KùxXuTog èxCpvyévTsç xvé<Tiov xxpx.

De Hel. 204 KxiTTopóg ts avyyôvcu ts bi^vfioyeuèç xyxXfj^x
TXTpihog iam egimus pg. 10.

2. Ad loca, membra corporis, inanimasque res circum-

39

scribenda vocabula tts^ov, xvkKoç, \'é^px, ocx/Jt,-^, alia,
adhibentur.

Apud Aeschylum leguntur:

Prom. 1 x^cvoq fih slg ri]>>ovpov \') ï^xofisv ttsIov, pro
T\'/.Xovph ^S-aW cf. 807 ubi legitur ti)?.ovpsv y^v. Haec
periphrastica loquendi ratio tribus tragicis familiaris
est; ^fSöv ita adhibitum etiam occurrit Sept. 304,
Pers. 288, Suppl. 260, 662, apud Euripidem »),
Andrem. 11, ibid. 58, Hel. 57, 83.

Prom. 61 tov ttxvôttt^v x\'JxAov jJa/cu xxXx, i. q. j^\'Ajöv
periphrasi satis frequenti, cf. Pers. 504 hxyLitplq ^hicv
xvxXo;, Iph. A. 717 asXtjvfjç eÙTuxilÇ xùy.Xcq. Ant. 416
>.xfJi.7rpoq îjA/cu xvxhoq. Soph. fr. 771 tov (TTpéCpovTx xvxhzv
i^hlou.

Eumcn. 369 ßxpvjrsffij xxtx^épu ttoSoc xxßxv pro Trc\'hx.

Apud Euripidem praeter Iph. A. 617 (vide supra)
leguntur :

Ion 19 xolXvjq h xvTljryiyoq lùrpôxv h\'JkXx.

40

Vide Herwerdenum ad liiiiic locum, qui, quoniam
sùrpôxv absurdum est, collate Troad. 1197 Itvoc iv sùrôp-
voiat 7r£pi^pôf/,oiç, svTÓpva coniecit.

Ion 1133 âroixovç TrspißoKci: trxyivußxToiv, tabernacula
parieten! non habentia. \')

Troad. 1197 husç h sùrôpvoiji Trspi\'èpéfioi:. Ad eiusdem
substantivi circumscriptionem servit vocabulum s\'Spx^
Elect. 458 TrspiSpó^cp hvoç s^p^.

Bacch. 1206 ^.euKSTr-^z^a-i zsipccv xxfixTg cf. Eumen. 869.
Similiter Sophocles O. R. 1034 ^ixrópovg tto\'SoTv xnptxtg. —

3. Tertium genus periphrasis est, quod habet cogna-
tionem aliquam cum pleonasme. Saepe enim apud
tragicos coniunguntur substantiva, quae natura tan-
tum parvo discrimine inter se difFerunt, velut Ipiloç
xyuv, xySivx xyxvccv xpi,tK}.x\'j, Trîjfix voaou, uv/z-

(pcpxv XXXÜV. Si epitheton accedit, etiam in talibus
locutionibus epitheton saepius cum eo, quod peri-
phrasin facit, consociatnr.

Apud Aeschylum legimus:

Pers. 543 Kèxrpuv eùvx) xßpox\'iTuvsg cf. Eur. Ale. 925
hkxtpuiv xoItxc ig èpyifiovg. Here. F. 791 w xèxtpav
ffuyyeveîg sùvxl.

41

Prom. 805 xP^^óppurov vx/zx U?,ovruvoi; TÓpov, pro xpmip-
pvTov U?.cÓTccvog Trópov, ut Choeph. 366 Txpx 1,xxpcxv^pcv
TTÓpov, Pers. 493 eV\' \'A^/ou Trópov. Prom. 532 ^D.x£xvoi>

TTXTpOg X<t(o£(TTOV TTOpOV.

Suppl. 496 fiopcpi^g o[/.07rohog (pujig.

Apud Euripidem:

Phoen. 645 xxXXiTrorxf^og u^xrog vórig.

Cycl. 399 A6/S>}Tö? el: xórog

Here. F. 414 ffirAwv <pxpog.

„ 730 ^póxotvi yxpx\'juv ^iCpi;<pópof(Ti i. e. xpxvvi
^iCpijCpópcia-i.
His subiungere non dubito:

Med. 1136 fVf) rixvccv jüv ^xBe "èlvrvxcg ycv^, pro
réxiix (Tx.

]\\Ied. 1335 TO xx>M7rpcppcv ehéfii^g \'Apycvg ffxx(pog, nisi
in his \'Apyou; per genetivum „ definitionis" explicare
praestabit.

Elect. 1348 cüvovrs veSov jrpüpxg ivxXovg i. e. vxïig.
Phoen. 1536 ^vffru^h xyyeKixg tvog >)
„ 809 xiBepog e/g x/Sxrov Cpüg.

B. Alterum genus transpositionis epitheti in eo ver-
satur, quod genetivus et substantivum, unde hie casus

42

pendet, ad unitatem notionis coalescit, cui notioni,
quam nos substantivo composito reddimus, deinde accedit
epitheton, quod proprie secundum sensum logicum magis
genetivo convenit. Exemplum talium locutioniun iam
citavimus pg. 18 ex Helen. vs. 1502 seil, zvavêxpoa Koyt^xTnv
fébix. Eundem in modum epitheton nomini primario
additum videmus:

Apud Aeschylum:

Prom. 1083 sKvasi; ffnpotrijg ^xttvpoi, „bliksemschichten".

Agam. 219 cppsvog ttvsuv ^vatrsß^ rpOTrcclxv xvxyvov xvispsv,
„mentis mutationem impiam, incestam, profanam",
„gemoedsverandering". rpoTrxIx per (i£Txßo>.y,v explicat
Schol. Idem substantivum legitur Sept. 706, Choeph. 775.

Agam. 274. cvsipccv (px7ßXT sinribij, somniorum visa
probabilia, „ droomverschijningen."

Agam. 743 h^lbußov spccrog hbog, in quibus epitheton
magis sane ad genetivum spurog pertinet, Helena
vocatur: „flos amoris animum mordens, irritans",
„liefdebloem". \')

43

Agam. 960 tto^^^c TropCbùpag ijâpyvpov y.n)utx TxyxxlviffTov,
ubi TTopCpvpxg xijxT^x unam notionem efficit, „purper-
sap", TTxyxxIvKTTov, „ cuius talis est copia, ut ea
semper recenti quivis uti possit", ut Blomfield ad
locum in commentario explicat.

Agam. 1510 oßo^Tropoi: sTnppoxÎJiv xißXTccv „bloedstroo-
men". Cum o(/.c<T7ropov xJfix cf. c^xifiov xiiix Eumen. 653,
cognato sanguine Vergil. Aen. 12 : 29.

Eumen. 547 ^svorifiovq sTria-rpoCpxg ^ufixTccv xièéfisviq\' rig
ea-ru, colat aliquis domus hospitales, in quibus ver-
satur. i-ei\'crl/zcvg ad notionem ^i7rt7Tpo<pxg
pertinet; magis autem convenire cum ^ufixruv videri
potest e Sept. ,648 ttcA/v \'é^st Trxrpcfm "Buiixtuv t\'stti-
vrpo(pxg, ubi epitheton cum genetivo coniunctum habes.

Apud Euripidem:

Med. 841 po^iùiv TrXixov xv^kuv „bloemkrans", cf.

Iph. A. 759 ^Aa/JOXSjWW 7T£(pXV:Ç ^xcpvxg.
„frondem viridam babens".

Hippol. 868 xßloTog ßlov tx}%x, „ongelukkig levenslot",
pro xßlöTog ßlog, de quo generc dicendi cf. pg. 5, 6.

Heracl. 621 ev^OKißov bxvxTov ßipog „doodslot".

Suppl. 259 xÙTOïi Xt7rov<Txi Cpv?.^x^og xxrxjTsCpij.

Ion 1266 cixvipxTOvg rXéxovg xófutg.

Troad. 830 xxWiCpsyyeg jJA/cü (réhxg, cf. quod maiore
audacia dictum e.st:

44

Elect. 866 ré^piTrxov ^kiov „zonneglans".

Phoen. 308 Kuxvéxpxrx xxhxç TrKcxxficv.

Or. 225 u ßojrpöxcov ttivSi\'Bsç xxpx.

Portasse etiam sic explicari potest :

Elect. 450 Qhthoç shxKiov yôvov „de zeespruit van Thetis".
Thetis enim et Achilles {yévov) artissime inter se cohae-
rent, qua re poetae epitheton voci yôvov addere licuit,
quamquam re vera Achilles nequaquam sivàxioç nominari
potest. —

II. Traiectio epitheti.

Aeschylus, qui \' vim plasticam, qua Graeci tantopere
excellunt, singularem in modum excolebat, ita, ut
pingi posse eius cogitationes pûtes, non solum nova
verba composuit, sed etiam novas comparationes et me-
taphoras dramati suppeditavit. Sub limitas eius dicendi
generis cum in audacia verborum, tum vel maxime in
thesauro translationum ac figurarum, velut figura ety-
mologica, oxymoron, xxS-\'cAcv xx) kxtx ßspoq, alia,
cerni potest. Sed ne Euripides quidem in iis excolendis
frustra elaboravit, quamquam huius poetae orationis
suavitas valde discrepat ab Aeschyli gravitate dicendi.

Sic metaphorice usurpantur apud tragicos notiones
sumptae

1®. e rebus nauticis, velut xyxvpx, xlpu, iphva^
x.7Muy, i/rpvßvx, TriruKoç. —

45

e serendi metendique negotiis, velut dfoiu,
avboq (cf. pag. 42) , xxpTTÓg. —

3°. ex animalium consuetudinibus, velut TTSTOf^Xl ,
TTTccffa-u, (Txivco, v^xxTea.

Frequentissimi autem Graeci, praesertim tragici,
sunt in arte res tamquam personas fingendi (tt/js-
uoäxoTToislv) atque sensibus subiciendi. Ecce praecipua
causa, qua tam saepe apud tragicos epitheta inveniuntur,
quae primo obtutu ad substantiva, quibuscum iungnntur,
definienda nihil pertinere videantur. Nam si notiones
et res speciem personarum induunt, vel potius ita fin-
guntur, ut notio hominis involvatur (cf. pg. 39), mirari
non potest epitlieta his rebus addi, quae proprie ad
personas referenda sint, ideoque ab iis ti\'aiecta sint.

Cuius traiectionis epitheti haec genera inveniuntur:

a. Traiectio „ab actore ud actione m."

Eundem in modum ac loei Helenae: x\'Wotrilxpog xi/,tX?.x,
■^KpoxTÓvov llccyiJt.x, (pcvx) bvipcxrévoi, \'irohinrXx\'jTl^Tasv ttcvccv quos
pg. 12, 13, per liane traiectionem explicavimus\' dictum est:

Apud Aeschylum:

Prom. 585 xstjv [is ttop.vttäxvoi "khoimxi •ysyvf/.v^xxci,

^roAv^Aitvo? „multum circumcrrans" lo est, absque ea
ad actionem „ -zXxvxi" traiectum, cf. Suppl. 573
"xoXuTrXxyxTov xbxixv CKTrpohivyirov \'Iw, ubi virgo ipsa

46

TToXÛTrXxyxToç „multum circumerrans " dicitur. Simi-
liter :

Prom. 576 TVjXÊTrXxvoi ichàvxi,

„ 788 TTohvhovov 7r>.xv^v, „multum iactatus." Ad
huius compositi passivum sensum cf. Pers. 275 ïroAy-.
^ovx (TÓif^xTX, et Suppl. 17 ohrpotévov (Soéç.

Prom. 820 Tïjg 7roXv(pBópcu çrAavîjç „ multum vexatus,"
„multas strages habens" cf. vs. 633 xvr^g Ksyoûay^q-
rxç 7roKv(pBóp:ug TÙ^xq.

Prom. 838 TrxXtixTrXxyxToia-i ^péfMtq, „ retro errans".
„ 900 \'BvtTTTXxvoiq "Upxq xXxreixiq, collate cum vs.
608 ^vaTrXxvcp TTXpBévu. —

Prom. 531 Bsoùq otrlxiq Bolvxiq TroTivucroizèvx (oovCpôvoiq.

Is, qui epulas célébrât ^ovcpévoq est, „boves oeci-
dens," cf. Bacch. 384 xt<r7o:^ipotq iv bxXixiq, ubi
similiter epitheton traiectum est ab iis, qui epulaa
celebrant.

Sept. 179 cpihoBvTuv TToy^eoq Spyiuv fiv^irTopsq hrs [zoi, ab
iis, qui rx opyix, sacra in honorem. Bacchi (cf. Eur.
Bacch. 34, 79, 262, 470, 471, 476, 482, 996, 1079)
agunt.

Eumen. 283 KxBxpi/,oTq i^ÀxBij xo\'P^xTÔvoiq, „ porcos cae-

\') Male hoc Dindorf vertit: «in longinquos errores abducens.»
2) Dindorf interpretatur: c bourn occisorum sacrificiis.»

47

dens" \'). Epitheton etiam activo sensu usurpatur
fr. 340 TTxKxyfioli; x\'if4,xrsg ^s/psxrcVsy. Substantivum
xJ/^x enim hic pro (povsg est, ut saepius apud tra-
gicos. Vide pg. 56.

Sept. 1022 /itJ^S\'\' cf^xpreTv rvfißoxöx „officia,

munera tumulum aggerentia" cf. Schol, recentior,
qui explicat: tx ^ix xsipüv èpyx^ó(Jt,Evx. Non

bene, ut opinor, Schütz collato Choeph. 85 TJfißa
X$ov<7x rx(r^e x\'^\'^slou? x^^\'^ vertit: officium libationum
in tumulo effundendarum.

Alio sensu substantivum legitur Aga\'m. 1326 ScjAjj?^
Sxvovo-zjg, svßxpoxig , i. e. quae facile subigi

potest. Vide infra sub III.

Sept. 191 xx\\ vlv TToXiTxt? Txv\'Be ^tx\'^poficv? Cpuyxg ^sTrxi,
„discurrentes fugas". Similiter:

Suppl. 737 TTCk\'j^pof^su cpvyxq cC^eXog f/ ri (jloi, celeriter
currens \').

Suppl. 196 Topocq Xéycv^xi xvxifixxroug ¹) (pvyxg, et
„ 614 xTifisv eJvxt ^vv (p\'jy^ ubi ^tffi-^Xx-

tcg, alibi non lectum, ó vtto tóü ^fiov ikxäsig signi-

1  «weil sie nicht wegen Blutschuld geflohen sind» (Oberdick)i
cf, vs. 7.

48

ficat, epitheta ab hominibus agentibus ad substan-
tivum, quo actio exprimitur, traiecta sunt. —

Agam. 53. ^sfivtcr-^pyj ttovov èprx^lxav èxhxvrsq.

^sßvur^p-^g „ cubile servans." Hesycbius haec verba de
pullis nidos servantibus interpretatur. Tum ^siJLvior/jpvi
ttóvov oprxktz^v pro ipsis pullis eodem modo peri-
phrastice explicandum esset, ac Phoen. 30: rov è[üv
w^ivuv TTÓvsv dicitur pro infante, quem locaste pepererat.

Sed multo melius esse haec verba de perdita vul-
turum opera, quam in nutriendis pullis posuerant,
accipere, iam Stanley et Schütz monuerunt. Itaque
vertendum est: laborem cubile servantem pullorum,
„die nesthütende Arbeit mit den .Jungen", epitheto
^£f^visriïp)i a vulturibus. laborantibus ad ipsum labo-
rem traiecto. Idem epitheton invenitur Agam. 1449
^eiMviory^pvig ßo7px, „sors cubile servans." Omnino reiciendum
est, quod Dettweiler 1. c. pg. 17 putat ^eßvioryipijg\\mhove
passivam significationcm, explicans: „laborem pullorum
qui in cubili servantur", „sors alicuius, qui in cubili
servatur".

Eandem notionem „laboris" cum epitheto agentis
invenimus:

Agam. 330 vvKriTr^.xyxrog ix urovot; vyj7rig.

vvxr\'nr?^x\'yxroi i) enim „noctivagi", vj^fTf/i; „ieiuni", milities

49

sunt, qui laborant, v^jth;, quod Dindorf falso interpre-
tatur „inediam aflPerens" cum mvoi; coniungendum est,
neque scribendum est v^ffTsig, ut "Wecklein edidit.

fr. 131 t/ ttot" xv^pohxixTov xxoóuv kqttov oy TreXxBeig
fV xpccyxv.

Choepb. 1069 Trxi^o^ipoi [ih Trpürov Cnrijp^xv fzoxBot
(labores). Tbyestes enim ipse 7rxi^o(3ópoc est, „pueros
devorans", „ nativorus", qua re epitheton Txpo^uróvug
scribendum est, quod si Trpoxxpo^uTovug scriberetur, „ a
pueris devoratus " significaret, quod nequaquam de Thyeste
dici potuisset.

fr. 128 ^optXvfixvTci (passive: „hasta perditi") Axvxuv
(aóxBOI.

fr. 298 "ArXxvTog TxTBeg fiéyuTOv xBXov ovpxvsoTsyïj
xXxlsffKOv. oupxvcffTsyijg, „ eoelum sustinens " proprie Atlas
ipse est.

His subiungo:

3

50

Eumen. 375 »/.^sTspxn; i(pôloiç f4,sXavsîfio<nv opx^îo\'fioiç

T£7n(pbÓv0ig TTÔZÔÇ.

iz£\\»vslf^cveç „pulla veste indutae", sTricpbom „invisae"
ipsae Euriae sunt, de quibus dicitur:

Eumen. 250 virép rs ttovtou xTrrépoiç trotyif^airiv yj^bov,
„ volatu non alato ".

Choeph. 23 ix ^o^av sßxv o^ùxsipi któttcp , i) vel ut
Wecklein, alii, scholiastem secuti, qui explicat „ trw
xôTTfTçj edunt, xoTTCj}, „ planctus ". Ipsae feminae enim
lamentantes, pectus plangentes, sive manu tundentes
o^vxetpei; (acutas manus habentes) sunt. Collatis locis
Euripidis Aie. 87 X£püv ktùttov, Suppl. 87 uTepvccv ktûttov,
idem Troad. 789, Phoen. 1351 >.£vy.0Tryixeïi; ktvttovç, Suppl.
604 fftepvotvtteïi; ktvxoi, etiam Choeph. 23 ktvttcç fortasse
retineri potest.

Suppl-. 378 fiOvo\\p\'^:potiTt v£ù^x<xiv o-ébev xpkog ttxv èTrinpxl-
v£iç, de love dictum qui omnia suo unius arbitrio
decernit.

Sept. 741 TTxKxiya\'jîi yxp Aey« xxpßxaixv ùkùttoivov. ùkù-
TToivoç passive „ celeriter punitus " Laius ipse est, qui
violavit oraeulum Apollinis. Sed Agam. 226 yvvxiKOTrolvuv
■!TiKkiixv „mulierem (Helenam seil.) punientes, ulciscentes.

51 •

epitheton activo sensu usurpatur, ut Agam. 58 wrepoTromv
\'"Epiyjv, Choeph. 383 — xrxv, Agam. 155 tskvôttoivoç
(filiam Iphigeniam ulciscens) de quo vide pg. 91. —
Compliira exempla habemus, ubi actio „ caedis " in-
struitur epitheto hominis caedentis:

Sept. 681 dv\'SpoTv ofixlßuv ^xvxrog xùtoktôvoç.
Agam. 1573 «AAjjv ysvsxv rpißsiv Srxvxroig xù^évrxiri.
Eumen. 212 oùk xv yévoib" öfAxinog xv^svn^ç cpóvog.
Non aliter dicit Euripides \') Here. F. 839 xùâévr^ Cpóvcp,
Phoen. 880 ^xvxrog xvróx^ip, Orest. 947 xÙTÔxeipi (ripxy^,
Phoen. 334 sTrxMxeipx crcpxyxv.

xvTOKTÓvog, xv^hryiq, xvTÓxeip is est, qui se ipsum
interficit (qui propria manu interficit, qui sibi manus
affert), vel qui sua ipse manu alium interficit, ut Med.
1254 rékvoig trpocrßxxstv xh" xùtoktovov, quod ipsa mater
sua manu liberos interfectura, non alii interficiendos
traditura erat, cf. Wecklein ad Eumen. 212: „xù^ivT}jç wie
avTÓxetp, wer sein eigenes Blut vergieszt, indem er
Blutsverwandte umbringt".

Agam. 1494 legitur: xeTffxi... avsßsi bxvxra (i.e. cpovcfi,
caede) ßlov sKTviuv, quia Clytaemestra quae maritum
interfecit, xveßvig est. Aeschylum secutus est Euripides

1) Porverso hoc Prey vortit: «dos Kindes verlustiger Zorn.»

2) cf. etiam Plato Logg. 9 pg. 872 C.: ^vyytvSv «Mxtip»(
<pdvov( f) 3/\' irttßovfiiviTtut ytvoixivou(.

52

Medea 1287: cpovi^} tskvuv \'bwtrsßsl cf. vs. 1383 tou^s

^V77£ßoÜg (póvou.

Sed etiam notio „pngnae" habet epitheton eius, qui
pugnat his locis:

Choeph. 729 Xboviov V \'Epfiijv toT^^ sCpc^sujai ^tCpo^yjX-^-
Toiatv xyüffiv. „Gladio laedens" Orestes ipse est. Non bene
Frey 1. c. pg. 54 hoc passiva significatione accipit,
„gladio laesus, interfectus", putans pugnam habere
epitheton eius, qui cadit, interficitur, ut
^hxTog Agam. 1528, de quo vide pg. 58. Nam illo loco
agitur de Clytaemestra nondum gladio interfecta.
Choeph. 584 ^i:p}i<pópovg xyZvxq op^chjovTi f^oi.
^t<$\'^:pópog enim Orestes est. Eadem locutio redit Eur.
Here. F. 812.

Pers. 950 ^Ixvuv vxv(pxpy.Tog "Apyjg, in quibus verbis
"Apyj? „p\'ugna" significat.

Eumen. 472 ouSf (v/jv è(/,o) (Minervae scilicet) ^é/iig cpóvcv
"Bixipm ê^vfiijviTovg \'èixxg.

0^v[/,yjvtT0i „acefbe irascentcs" o\'l ^ix^ößsvoi ipsi sunt, cf.
Wecklein ad locum: „einen Rechtstreit, in welchem
sich die Gegner mit grimmigem Hasse gegenüber-
stehen." —

Euripid^es multo minus frequens est in hac traiec-
tione epitheti, quam Aeschylus. Pleraque\'exempla, quae
legimus apud eum eius naturae sunt, ut notio „pug-

53

nandi, certandi" habeat epitheton eins, qui pugnat, et
certat. Legimus :

Androm. 1020 Cpovlovg xvBpûv txfil^^xg sbsr àa-rsCpâvouç,
quorum verborum Römheld 1. e. pg. 201 hanc paraphra-
sin praebet : „ Talia instituistis hominura eertamina,
unde nemo coronas reportare posset". Ex quo facile
intelligi potest, eos qui certant à<rr£(pxvcvç, „non coro-
natos" esse.

Medea 557 slg xßixxxv ttokvtsxvov o-ttcv\'sîjv quod
mire, ut opinor, sic explicatur : iig ttoxvtekvIxv atrov^v ex^v
ffhv cf. J. Schmidt 1. c. pg. 28, vel: ek xiziKXxv

TToXXm TEKvuv (TîTOuS^v f, Römhcld 1. c. pg. 192. Weil
bene vertit: „Ni par le dósir, de rivaliser avec ceux,
qui ont beaucoup d\'enfants". Itaque homines, cum qui-
bus certatur, et ipsi quoque qui certant, in-oprie
TTO^ÛTSKyot „ multos liberos habentes " sunt.

Similiter Iph. T. 411 (pixévhiutov xfjitxkxv xv^ovtsç fie^x-
bpoiciv, „certamen divitias amans" epitheton ab agentibus
ad actionem traiectum est.

Porro legitur:

Androm. 106 u Tpo/x, ^op) xx) Trup) ly^txXuTov elKe tr\'ó
X\'^^tôvxv; \'EXKxhoç ùxbç "Apytg, ubi "ApJjç „ TTtSXsfioç" »pug-
na" significat. Xi^iôvxvg „mille naves habens" praeterea
invenitur: Orest. 352 x^^\'i^xw (rrpxTÓv, Rhes. 262
Xi^tôvxvv (TTpxrlxv, Iph. A. 174 Ihixxig x\'^\'°vxu(rtv. Idem est
Xi^tcvxÙT}jç, quod Aeschylus usurpât Agam. 45 oroAct/

54

XtXiovxvT^v, Euripides Ipli. T. 141 (tvv xÜTra, xiXiovxórtf,. \') —
Here. F. 789 ffvvxoï^oi (i. e. avv^ßoursg) vvfzCpx) rov-
\'HpxKXéovg xxXXiviKOv xyüvx. Hercules ipse xxXXtvixos dici-
tur vs. 582, 961.

Here. F. 812 ^HpjjCpSpuv sic xyüvuv xfiiXXxv , cf.
Ch. 584.

Troad. 363 f^i^TpoxTÓvovg xymxq , „ certamina matrem
interficientia."

Troad. 1003 ^opiTrsriig xyuvix. „ Hasta cadentes" ipsi
pugnantes sunt.

De Helenae vs. 356 xiiroai^xpov xfJt,iXXxv iam egimus
pg. 12. Totus locus, ubi haec verba leguntur, valde
impeditus est. Dicit autem Helena:
cpéviov xlupyjfix
^ix ^épf)g ips^ofixt,
>5 ^KpoxTÓvcv "^luyfzx
x\'ifzopvTov (7(pxyxg

xvToai^xpov tffu TTsXxffa ^ix (Txpxog xjMXXxv.
Dubitat Helena, utrum suspendio mortem sibi con-

cf. Homericum i^ot-v^oórm Ilias 9: 154, 296 i. q. vo^vfiout,
quemodmodum apparet ex forma toAi/>/»»v quacum 1. c. coniunctum
est hoe adiectivum.

2) Römheld pg. 200: ccertaminum, in quibus ii, qui pugnant,
gladios gerunt.»

3) Eömheld pg. 195: «actiones matricidii. >

Idem epitheton legitur Androm. 653: «a-^Var« 3op/t*t5).

55

sciscere melius sit an gladii auxilio. Aif^opvrou Härtung
coniecit pro codicis scriptura kxifJi,opÙTCv, vocabulum nus-
quam alibi lectum, quod praeterea cum (rCpxyxç nullum
sensum praebet. Non enim quid sit „ caedes e gula pro-
fluens" intelligitur. Recepta coniectura Hartungii Röm-
held pg, 202 putat x\'ißopvTou rrcpxyxç per alterius membri
abundantiam pro x\'ißxroq a-Cpxyxg dictum esse, nihilque
nisi sanguinis notionem pluribus verbis significare. \')
Sed ne sic quidem verborum ^icpoxróvov ^luyfzx x\'lfiopvTOv
ffCPxyxg sensus dare perspicitur. Nam insectatio sangui-
nis, quid sibi velit, non liquet, Substantivum aCpxyxl
numero plurali Aristot. H. A. 1 : 14 iugulum signi-
ficat, xoiviv liépoç xùxévoç xx) (rnî^ûuç, qua corporis parte
victimae mactari solebant. Eandem substantivi signifi-
cationem de hominibus habemus Prom, 863 "SibvixTov iv
ffCpxyxJa-i ßxipxcrx ^((pog, Orest. 291 itç trCpxyxg uœxi ^Icpoç,
cf, etiam Thue. 4 : 48 oio-toÙç qvç xipletrxv ixsTvot iq rxg
(Tipxyxg xx^iivrsq. Idem sensus in Helenae loco admitti
potest; qua significatione accepta intelligi potest, libra-
rium aliquem, qui eundem sensum desideraret, pro
x\'ifiopÛTou kxißopvTcu scripsisse. —

Here. F. 1193 og ix) ^opv yiyxvrcÇôvov ^lAS\'f, ubi Sopti
(i. e. pugna) yiyxvro$évov active dictum est, „gigantes

cf. Agam. 1889 ii«pvirißv u\'t\'iiaTOt a-<pefy^v.
-) (Ttpoty^ singulari numero legitur Plut. Caes. 60 eodem sensu.

56

interficiensnon „pugna, in qua caedebantur gigantes"
(Römbeld).

Ion 987 ohSra ytiyevij cf. Cycl. 5 àfi(p) yviysv^

(ikz^v.

Suppl. 525 àv^poKfji,îjTaç i) xymixq, „ viros interficiens."
Phoen. 500 ovk ^v âv xfiCpl^sxrog xvbpÙTroiç epig „hadern-
der Streit." x{/,(pl^£KTOç idem est ac xß(piX!}yog, quod
legitur Med. 637 à[i(pihéyoi opyxi, Soph. Antig. Ill

vsiksuv f\'ç xf4,(pi?>óyuv.

Similiter Med. 638 xxopsa-rx vsUi^ cum epitheto agen-
tium. —

Ut apud Aeschylum, notioni „caedis" additur epitheton
hominis caedentis, praeter Here. F. 839, Phoen. 880,
Orest. 945, Phoen. 334 (vide pg, 51), hoc loco:

Hel. 154 £v cpovxTg SrijpoKTom?, de quo vide pg. 13 et
aliis locis quattuor, ubi aïfix pro (póvog est:

Here, F. 1201 x}^éf^,£vog xJfix Txi^oipóvov, activo sensu
„pueros interficiens", quam ob rem xxpo^vróvug scriben-
dum est, \')

Orest, 833 f^xTpcxTÓvov xJf/,x Béa^xi.

„ 1649 S/XJj:/ Ü7röV%£$ x"ßXTog fHJTpOKTÓvOV.
Bacch. 139 xypsvccv xJf^x rpxyoxrévov.

1) Idem epitheton legitur apud Aeschylum quattuor locis:
Choeph. 889 ivSfOKn^ra tîAïxuv, Eumen. 248 fj-óx^ott àvSfoxn^<ri,

ibid. 956 rvx^t àv^poK^virat. Suppl. 679 AoiyJ« ùvSfOKniîi.

2) Römheld: «sanguis occisorum puerorum» interpretatur.

57

ad quos locos cf. Aeschylum fr. 340 iraXxyiitTiq x\'ifix
TOÇ ^o/jOöxToVcy „porcos interficiens". Vide pg. 47.

Laborem cum epitheto hominis laborantis praeter Hel.
1319 ^pofixluv ors troxvirxxv^tuv f4,xry]p ettxxkts ttovuv , in-
venimus :

Bacch. 873 f^ôxbotç ùxv^pôfioiç bp^a-xst tts^iov Txpx-

ttotxfzlov. -

h. Epitheta, quae propria sunt hominis
mortui ad mortem ipsam transferuntur.

Apud Aeschylum legitur:

Suppl. 987 \'Bopixxvsl >) {lépa, „ hasta caesus ". Sed
Agam. 1170 TroXvKxviig „muitos caedens", Blomfield ad 1.
etiam ^opixxvi^g active „hasta caedens" interpretatur,
quod nullum sensum dat. Legitur enim: xx) fzviT xiXTcruq
"hopixxvsi fiopcfl Bxvùv XxBoifii, i. e. ne forte inscio populo
praeter spem hasta interficiar.

fr. 118 TTKTcoxuvyiTOç lAÔpoq, „pice obductus sive oblitus".
Hesycb.: trura-oxûvyjtov ßöpov^ xsycwiv, otxv trhvvi xxtxxpt-
(xbsvTsg rivlc vtto Tvpoq xttoBxvuviv cf. Dindorf Lex. Aesch.
s. v. Trtffffoxûv^Toç. Compositum dictum est de tunica
molesta, de qua vide apud Romanos: luven. 8 : 235
(cf. 1 : 155), Martial. 10 : 25. Sen. op. 14 : 5. Tertull.
ad mart. 5, ad nat. 1 : 18. De eodem, ut mihi videtur.

\') Quod Porson corroxit ox: îopu«\' «vif/ui^wi.

58

supplicio Plautus agit Capt. 597 : Pix agitet apud car-
nuficem tuoque capiti inluceat.

Agam. 1530 bxvaTu r/cr«?, xTsp sp^sv.

^{(^QMMToq „gladio laesus" non „ gladio laedens"
(Dindorf s. v.), quod sanum sensum non praebet, Aga-
memnon ipse est. Cboepb. 729 tamen ^iCpoèiiK-^Tog activo
sensu usurpatur cf. pg. 52.

Fortasse etiam eodem modo interpretandum est:

Prom. 860 UeXxayia Sè ^é^erxi (seil, filios Aegypti)
9■>^AuxTöVçJ "Apei „ a mulieribus interfectus ", collatis Soph.
Aias 252 TrsCpoßvoj^xi XibéXev^rov "Apvi, Ant. 36 (pévov Trpo-
Ksltrbxi %yi(jt,éX£v<Trov iv ïroAf/, quae epitheta proprie ad
personam referenda sine dubio TrpoTxpo^vTÓvcog scribenda
sunt, ideoque habent sensum passivum cf. Lobeck ad
Aiacem\' vs. 325 et 252, qui comparat Maneth. IV: 614
bxvxroç bvip0ßopo(; „a bestiis dcvoratus".

Agam. 1309 (pévov ^éiioi Trvéovffiv xlfixToa-Txyij „ cruore
stillans" collato cum Sept. 836 xlfixToaTxyeTç veupoùç.

Apud Euripidem legitur:

Androm. 399 \'^riç ffCpxyxg f^sv "EKTopo? Tpoxil^xTOvç
•KxreUov

rpoz^î^xToç apud tres tragicos occurrit, sed diversa
significatioue. Hoc loco compositum „ rôtis agitatus" sig-
nificat. Item Iph. T. 82: /zxvlxg, de quo
vide pg. 80. Sophocles Elect. 49 epitheto de curribus

59

xititur: ix r/Jo^jjAarojy ^Icppuv, „ rotis actus". Apud
Aeschylum Pers. 1001 à/zCp) axi^vxTg rpoxil>^xToi(7iv, de
tentoriis „rotis sive curribus vectis" dictum est, fr. 171
t/3û%î^A«tov (r%<crTiJç xsAfuS-flu rpio^av, de trivio „ curribus
trito". Diversam prorsus notionem t/jc^^Aâtôç habet Aris-
toph. Eccles. 1 : w ^.xfiTrpov ofz/zx rov rpoxvjXxTov Aû^t/cu,
scilicet per paroediam adhibitum epitheton quasi tm
xspx/^écç T/5<3%u ixx^slç, „rota figulari circumactus". t/3<3%<jV
„rota figularis" occurit apud Homer. II 18 : GOO. —

Elect. 1172 f^y^rpo? vso^jovouiv x"f4,xcrt rscpupfiivoi, ubi
xJßx i. q. Cpôvoç cum epitheto matris interfectae.

Eandem notionem xtf^x habet:

Phoon. 1062 x dpxxouroç xlßx ktöóBoXov xxrstpyxTu. Cum
xJf4,x „ lapide ictus " comparari potest A/^oAfvcr-

Tov "Apyj. Hic autem epitheton nb animali traicctum est.
Similiter Aias 546 vsotrtpxyîj ro\'vSe rpock£vff(yccv (póvov^ ibid.
55 TToXvxipMv (povov „ caedem multicornem." —

c. Epitheta proprie de hominibus dicta,
ad locum transferuntur, ubi hi versantur,
vel aliquid agunt.

Apud Aeschylum legimus :

Prom. 389 ij t^ vicv ^xxovvrt TrxyxpxTsTg \'ilpxg, quod
poetice per figuram etymologicam dictum est pro 3".*-
XOVVTI iv TTxyxpxrsl eS/3^, cf. 0. R. 2 rivxg tto^\' ï^pxç Töco-Sf

60

(^01 Bûx^srs. — TTxyxpxTi^ç „super omnia regnans" lupiter
ipse est.

Eumen. 41 cpw .. . xv\'Bpx S-fc^utrjJ \'i\'èpxv sxovtx xpo^npo-
TTxiov, quibus in verbis TrpoaTpoTrxiog „supplex" adiectivum
est cum voce s\'Bpx coniungendum.

Suppl. 374 f/,ovo(7y.ii7rrpoi(7i 5\'ev bpôvotg xpkoq ttxv STrupxi-
veig. Non idem est ac ^povoiç ßovofTK-^Trrpov (Dettweiler).
Epitheton significans „solus sceptrum gerens," et pro-
prie régi conveniens, cf. Nonn. Ev. loann. 19, 12 Kxitxx-
poç fiovoa-x\'^TTTpov ßxtTiXijog, ubi alteram exemplum huius
compositi est, hic ad locum, ubi rex versatur, transla-
tum est, quod eo facilius fieri potest, quoniam ^póm
symbolice eodem modo usurpatur, quo nos dicimus
„Kroon, Scepter" pro rege, vel potestate regia. Idem
dicendi genus est, si invenimus „laurum" pro victoria,
„olivum" pro pace, „fasces" pro consule, „taedam" pro
nuptiis. Comparari etiam potest: „Er erhält den Feld-
hernnstab, den Ivardinalshut". Corneille: A la fin j\'ai
quitté la Hobe pour TEpée. \')

Similiter de Apolline Ipb. T. 1254 èv xxpsuhî ^pévu
/xxvreixg ßporolg vêficcv.

1) Gerbert «die Sprache als Kunst» II pg. 59 «Statt des Na-
mens, welcher den wesentlichen Begriff ausdrückt, findet sich oft
die Angabe des äuszeron Zeichens, mit welchem seine Erscheinung
verknüpft ist.

61

Agam. 12 wariTrXxyKTOv êv\'Bpocrov evvy^v ovsipoiç ovk

i7n7}i07rovf/,év^v.

vvKTlTT^xyKToç „ iioctlvagus " de quo vide pg. 48 sub
vvKrÎTrXxyxTO:; icèvoc; (Agam. 330), proprie homo est, qui
in eubili versatur \').

Agam. 411 hkxoq xx) a-rißot (piXxvopsç.

„ 1494, 1518 KOtTxv Txv^^ xveXsûbspov.

Eumen. 770 SBovi; xbù(icvç, ubi x%ßog non est „animo
non placens", ut Dindorf Lexic. Aeseb. s. v. explicat,
sed „animo cavens, ignavus", a persona translatum.

Suppl. 50 iv ttoicvoßoig ßxrpoc xpxxix: tÔttoiç.

TTOiovcfzoç niliil aliud esse potest nisi „licrbivorus" cf.
Agam. 1170 bv7ixi irxTpoq ttc^.vxxvsIç ßorüv TTOiovôfiwv, non,
ut nonnulli putant, inter quos Dindorf Lex. Aescli. s.v.,
Oberdick in Commentario ad Suppl. pg. 94, „bei-bosus"
significat. Proprie ad personam, matrem lonem ipsam,
pertinens, compositum ab ea ad locum, ubi versatur,
traiectum est; cf. Scliol. qui explicat: iv "Apysi, cy
ivèfisTO vj \'Ici. Similiter vs. 539 fixripo? xvbovófzovg iTTuxxç,
ubi xvbovófioi; activo sensu usurpatur, non „cuius flores
depascuntur" (Dindorf), sive substantivum ivairv^ cum

\') Sept. 364 autcm: »iciv «/^fiiAwrov àvifit tiruxoCvrcc, vocabulo
liviiv motaphorico usurpato pro coniugo, » epitlioton sino traicc-
tione adhibetur, ut Aias 212: in/ a-t A^x\'f Sov/nâAuro» im\'f^aç àvixi>

iovpioç Â\'/a!(.

2) cf. Pers. 136 <pi\\âyofi pg. 81.

62

Schol, per „KXTixvofiâ?^^ explicandum est sive significat
„locus, unde aliquid inspicitur". Neque aliter:

fr, 243 Y.T:kfXsia TCOTxyà (Bovvôfioi r s7n<7Tpo0x), ^ )
^ovyôfioç „boves pascens" active dicitur, ut omnia adiec-
tiva composita in -vófzog exeuntia, quae citavi pg, 67.
Traiectionem non intellexit Dindorf s. v. vertens, a bobus
depastus." Alii explicant „ iTriarpoCpx) (2ûcûv vsfzofiévuv ".
Epitheton Trxpo^vrôvug scribendum est. Item Soph. Elect.
181 ó Txv Kphcf, (3ovvóiu,ov \'éxccv xktxv , quamquam hoc loco
LA. ^ovvofiov ttpottxpo^utôvug pro loouvôfiov ttxpo^vtóvug
correxit, quam scripturam Suid. s. v. (^oùvoi^ov tuetur.

cf. etiam Suppl. 540 Xsif^civx „boves alens,"

ubi similis est usus dicendi.

Suppl. 40 Xénrpccv xsKÔvTuv - ixiloijvxi.
Pers. 543 Xkxrpm sùvxg xfSpoxîrccvxg.
Nisi XiTccvsg „ stragula" significare potest, epitheton
a feminis ad locum, ubi versantur, translatum est. De
periphrasi Xsurpccv sùvxg vide pg. 40.
Apud Euripidem:

Hippol. 68 "ApTSfii KXXX17TX TTxpBévcov, «... vxlstg

SÙTTXTSpSIXV XÙXXV.

Hic locQS luculentissimum, ut opinor, huius traiectio-

1) De voco èma-rpoipii, «locus in quem deverti potest» cf. Aesch,
fr, 264 Si x^pcc xxi Xûpm iwia-Tpotpaf.

Idem substantivum van Ilerworden in Hol. 404 pro iTriSpofiiç
proponit.

63

nis exemplum est. svTrxrspEix „ bonum patrem habens"
legitur Homer. H. 6 : 292 "£.}Avxv... sinrxTspsixv, ubi
epitlieton personae additur. Hic ad locum, ubi Artemis
versatur, translatum est Quam ob rem non necessaria
est coniectura, quam G-aisford proposuit et Nauck
in editione sua recepit: vxietg, evTrxTspsi, xv xvKxv.
De explicatione quam Römlield verborum avTrxrépsixv
xv>Mv dat, vide pg. 29.

Iph. T. 1116 ßoo(ioüq TS liviKobÓTouq, vel ut Enger et
Koechly coniecerunt: ßußoi/? ^\'iAAjji/oS-urou?, epitheton
active dictum est, „oves, Graecos immolantes," non
passive, ut Römheld putat, interpretans: „ arae in qui-
bus oves immolantur." cf. 0. C. 1495 ßcvBuTog idTix, et

Iph. A. 185 ttoKij^vtoi; x>,70(; , ubi lucus ipse sacra facere
dicitur.

Here. F. 798 u hsxTpuv Sw cwyysvsh; tvvxl.

Phoen. 217 éf^oysvsTg stt) AxIbu •rreßCp^sivx Trvpyovq.

Similiter Pind. Pytli. 9 : 83 XsvKlTnroiri Kxlfzsluv
xyvixTq, epitheton, quod frg. 11 : 113 de hominibus dic-
tum est, ad vias translatum est. —

d. Epitheta, quae proprie hominibus con-
veniunt, transferuntur ad eorum tela,
a r m a q u e.

Apud Aeschylum legimus:

64

Sept. 275 sqq. sTravxoi^xi

^•Jiastv rpoTTxTa, ^atuv ^Is-ä\'^pixrx
(TTs-petv Kà(pvpx ^ovpiTTXi^xy xyvoTç ^ô{4,oiç
278 [i7r£\\pu Tpo vxuv 7roXêf/,tuv iffBy^jiiXTx].

Probanda videtur baec Weilii lectio. Nam sine du-
bio vs. 278 interpretamentum est vs. 277, ab inter-
polatore additum. Vulgata lectio Kxcpvpx ^ovp\'nrXyjKrx
retineri potest, „spolia basta perculsa", neque opus
est scribere, quod Dindorf proposuit: Icvp\'fîrvix^\'\' xyvotç
^ôf^otg, collato Agam. 578 bsoTç KxCpvpx txvtx roïg
\'Eh\\xSx Uiioiç £7rxiT(Txh£v<Txv xpx^Tov yxvoç, neque quod
Porson edidit : collato Troad. 574 (tkùXoiç <\\^pvyôcv

^optbyjpxToiç. Quod schol, recentior ^oupIz-^.yjKTx interpreta-
tus est: ^ix Tùû £(A0V àopog o-xuAêu&fvt«, qua re fieri
potest, ut tavplKyiCpb" legerit, nullius momenti est,
cum haec \'a scriptura iam interpolata profecta esse
possint. —

Sept. 135 \'é-TTTx ^\'xyjîvop£ç 7rpé7rovT£ç frrpxToxi lopmtréotg
(xxyxiç.

Schütz mutât: ^opvaa-óoi\'irxyxig, iudicans epitheton, quod
significare non potest „hastam arcens", ab hastae impetu
praeservans", (ut Schol putat, cum explicat: Txîg ^tx tûv
\'Bopxruv Tcp^c\'jcxiç TTXvoTrXixiç,) inepte sagis tributum esse.
Eum sequi opus non est. Aopuirtrooi; enim, „hastam vi-
brans", „hasta impetuosus", „bcllicosusa militibus ad
ipsam armaturam traiectum est, cf. Suppl. 182 ubi idem

65

epitheton ad collectivum ö%Aov pertinet: c^Aov yÙTrajTt-

(ttijpa x») bopv<7(róov Afvo-o-a.

Eandem in modum a-xyoci cum epitheto, proprie de

homine dictum, occurrit:

t

Sept. 391 roixîjT xhxjav to7ç VTrepxôfZTroig (ràyxiq, „iacta-
bundus", et Pers. 240 ty^^ trrxBxla xx) (pepxffjn\'^sç
(Txyxi. —

Pers. 269 tx tto^Xx ßeXsx Trxfifiiyyj. „ Ex omnibus
mixtus" exercitus est, ideoque milites, qui tela emit-
tunt, cf. Pers. 53 txiz{iixtov oxXov, ubi ad collectivum
pertinet epitheton.

Pers. 239 x\\x(i^ to^ovXxôç, „arcum tendons". x\\xfn!t
hoc loco „sagitta" significat.

cf. quod etiam cum traiectione dictum est: Pers. 55
TO^OV^XOV XîjfiX, pg. 79.

Pers. 320 tto^vttovov bopv, quod epitheton non inter-
pretandum est „multos labores excitans", sed „laborio-
sus", translatum de milite multum hasta laborante.

Apud Euripidem:

Troad. 574 axvXotç <l>pvyûv ^optbtipxToiç, cf. Aeschylum
Sept. 275.

Heracl. 819 iTret^h ßovoßxxou xffTrßoq ^ixX^xyàç
£yvu<Txv où TeKcvfJLhxq.

Ab eo, qui pugnat, ad ipsa arma, quibus pugnat,
epitheton ßovöfixxcq „pugnam singularem suscipiens",

66

translatum est «ctt/c enim hoc loco non, ut Phoen.
1325 fiovofzxxV f^iXXsiv sig àtTTriV „pugna"

significat, quod patet ex ipsis verbis izovoßxxv in
quibus eadem traiectio adhibetur. Item Phoen. 1362 eh
xyüvx TxXKi^v ^cpéç. Minus recte igitur Röm-

held Heracl. 819 f^ovofAXXCJ xaTrßog vertit: „durch
Einzelkampf"

Iph. A. 771 ^opiTovoig x77rltTi xx) Xiyxxiç Epithe-

ton \'^opÎTrovoç propter sequens „ Xôyxxiç" credo habere*
passivam significationem: „hasta vexatus, pressus", cf.
Aeschylum Sept. 169 ttoXiv ^opiTrovov, ibid. 628 ^opmavx
Kxxx. Alia adiectiva composita cum ^opi- in priore
membro, quae passive usurpantur, sunt: ^opixß\'^g Choeph.
365 „hasta caesus", ^optXvfAxvTog fr. 128 „hasta perditus"
(vide pg. 49), ^optxxv^g Suppl. 987 „hasta interfectus"
(vide supra pg. 57), ^opiTlvxxrog Sept. 155 „hastis con-
cussus", ^optTß^Tog, Choeph. 347 „hasta occisus", ^opiB^-
pxTog cf. supra, lopixrvjrog Hec. 478, Androm. 155,
^opixXcoTog Troad. 518.

e. Vocabula, quibus inest notio vivendi,
instruuntur epithetis hominis viventis.

Apud Aeschylum occurrit:

1) cf. Aesch. Sept. 798: novonâxoit ^rfoo-rdruit;, ubi de hominibus
epitheton legitur.

67

Prom. 633 aÙTÎji; Myoóa-Tjc ràg Trokuip^ópou? rv^xÇ\'

TTO^MipB\'opog passive „ multum vexata " hoc loco lo ipsa
est. Bene comparat Wecklein vs. 820 rijç TroKvipbépov
\'TTXàvy,;, de eadem loue dictum. Vide pg. 46.

Sept. 899 àpxicp rix TTXTpoç ^ixôppovi 7rÓTfJt,a.

\'^ixé(ppuv\'. „qui mente est discordi." Quod Schol,
explicat: ^ovx ôfiovoovvrsç" ipsi fratres sunt, cf. Frey
1. c. pg. 51. Transit deinde locutio in simplicem notionem

Pers. 852 f^eyxxag âyxsrccg ts trokttrffovópcov /S/orâç, cf.
Choeph. 864 xpxxg trokijacvófzcug e quo apparet

epitheton Troktraovopiogy „urbem regens" proprie ad per-
sonam referendum esse. Ceterum troxuaovofiog ßiotvi non
multum discrepat a „ttoXitsIx, staatsleven." Dindorf
Lexic. s. v. mire troki^crovößog Choeph. 864 „ urbem re-
gens," sed Pers. 852 „in urbe sive civitate degens"
interpretatur.

Alia nomina composita in -vêfioç exeuntia apud
Aeschylum sunt: xjtvvô^oç Agam. 88 {^eüv), yxiovópcog
Suppl. 54, ßsXi^coviiioq fr. 84 (Ranae 1283), óixxovó(jt,og
Prom. 149, ohovó^og Agam. 155 (^vig), Tre^iovößog Sept.
272, 7rsi^ovô[zog Pers. 76, "xepcovoiAog Pers. 919 {rifiîig),
TTOWvéfiog Agam. 1170 (/sötwf), Suppl. 50 {rÔTroig), cf.
pg. 61, xv^ové[iog Suppl. 539 (eV«7r«ç) ibid., ffi^xpovéfiog
Sept. 788 ix^pi). —

Choeph. 1002 xpyvpoo-Tepîi ßlov „vitam furacem

68

agens, exerçons, profitens," i. e. een zilverroovend
leven leidend, cf. nostrum „ een zittend leven, een lui
leven", et apud Plat. in Rep. III pg. 407 B: è^pxToi
àpxxL

Agam. 245 Trxrpog rpiTOtnrovBov xlüvx.

TpiTûVTTOv\'^oç „qui tertium libationem facit" ad ipsum
patrem Agamemnonem referendum est, cf. Frey. 1. c.
pg. 51.

Agam. 1449 ^£ßvioTiip-/ig fio7px, active „sors cubile ser-
vans" \') cf. Agam. 53 ^sfivtorjîpii tóvov pg. 48. —

Agam. 1427 TrsplCppovx (superba) VeXxxeç, iWf/) ovv

CpOVOKlßsl (pp^V iTTlflxlvSTXI.

Chori scilicet verba ad Clytaemestram. <povo?,iß)iq
„cruorem stillans" (ut enim xïpcx pro cpövog dicitur, sic
etiam (póvog pro xJ^x), etiam legitur Eumen. 164.
Frey verba cpovo^ißeT ita accipit, ut epitheton réfé-
rât ad Agamemnonem, qui ab uxore necatus, cruorem
stillat. Wecklein vertit: „wie ja gewisz infolge des ver-
gossenencn Blutes dein Sinn toll ist". (pävof.tßsT rù^ct
igitur pro ro ^eißsiv Cpévov eodem modo intelligit, ut
^i^öpp^v 7rcTf/,og dictum est pro "^ix^ppoaùvv!. Sed cpóvov

1) Dettweiler contra epitheton passive interpretatur: sors eorum,
qui in cubili servantur.

2) cf. Sept. 44 SnyyiivovTii; x\'f^\' \'"«t/ff/öt/ <^6vov. Clioeph. 1012
(^6vov Si KijKÏi; e-ùv xP^^\'f Eumen. 184 ißoSa» äfSiißou^

ot/c ù^tlfuiufoti <pàvov.

69

Xsißsiv idem valens ac „ sanguinem efFundere " nusquam
invenitur. Milii maxime arridet coniectura Scliützii,
iudicantis e particula Sktttsp perspicuum esse in TÙ^cf
latere vocabulum, quod metaphoram contineat. Scribit
autem, referens ad illam superstitionem, ut, qui buma-
num sanguinem bibissent, eos furiosa quadam audacia
incendi : (povoKißsl tsùxsi , „ poculo cruorem stillanti, san-
guine redundanti," et germanice sie vertit: „Du rasest
nickt anders, als ob du dich in einem Blutbecher be-
rauscht hättest." —

Eumen. 960 vsxvlluv eTnjpxrm xv^pOTuxs\'îç ßiöroug ^óre.
„virum nanciscentes" proprie virgines sunt.

Eumen. 476 xörxt (seil. Furiae) exovai fioTpxv oùx sù^rêfi-
TreXcv.

fÙTf/iTTfAoç, „qui facile dimitti potest", Schol. meta-
phorice explicat: s\'JZ\'xpxhviTog, fù^tpjjç, svxpsvrog. —

Agam. 762 otKuv sùbvBUuv xx^xItxiç TrÔTfzoç àel, „ pul-
chram prolem habens" cf. Eumen. 1031 sùxv^poKri <ru(jL(po-
pxTç, et Eurip. Ion 491 ßtorxg sJttxi^oç. Aliter dictum
est Orest. 964 « xxtx viprépuv bsx de

Persephone, et Iph. T. 1234 evrxig h Axtoûç yôvoç de
Apolline, scilicet „een schoonkind". —

Apud Euripidem praeter Ion 491 (cf. supra) tantum
haec inveni:

Hippol. 1110 f^STX "(7TXTXt xv^px(7tv TTOXVTrhXVijrOÇ xlûv.

70

Orest. 79 ^rpog "IXiov sttXslktx bsoficcvsï trôtficç.

Bso(iixviîç, „oui a diis furor immissus est, divino furore
percita" Helena est. Transeunt deinde verba Bsof^ccvsT
TTÓrfiu in notionem „Beo(zxvlx", cf. vs. 845 rXijßuv "Ophrviq
BsoßxvsT Xvffffin "Bxfzsiç, ubi verbis BsofzxvsT Avcro-^j fere idem
significatur ac SrscpixvsT Torfia. Vide quod supra pg. 12 sqq.
diximus ad explicandum ßovSrvTOi; vsfiépx. Sine traiectione
BeoiJt^xv/iq substantivo additur Aeschylus Sept. 653 ubi
de Polynice legitur: « Bsofixvkg ts kx) Bsüv (jt,Èyx a-Tuyoc.
Hic enim (rróyog, quod proprie „odium significat,
concreta notione „hominis odiosi" adhibetur. Vide pg. .

Androm. 658. r^jSf (ruvrpxTst^cv x^iotg s^siv ßiov. auvTpx-
TTs^oq „eiusdem mensae particeps" homo est. sCiTpxTs^og
„ bonam mensam habens ", „ luxuriosus " legitur apud
Aeschylum Agam. 243 irxrpog xxr xv\'^püvxq eùrpx-
Tré^ovç, -apud Euripidem fr. 672 ßlog oùx eùrpxTre^og,
fr. 1039 vs. 3 op^ç rov eùrpxyrs^ov ùç vilvq ßicq. Oppositum
^u(rrpx7r£^oq habet Euripides Here. F. 385 ubi ttuXoi
(Diomedis equi) detestabilem mensam habere dicuntur,
quia peregrines a domino sibi obiectos homines devora-
bant. —

g. Epitheta, quae proprie de ipsis
hominibus dicuntur, ad m em bra corpori\'s
transferuntur.

Poetae Graeci, maximeque tragici, de membris cor-

71

poris humani ita loquuntur, ut ea, instructa epithetis,
quae proprie ipsis hominibus conveniunt, tamquam per-
sonas tractent, atque corlscientia animent. Sic adhibita
videmus :

O (Jt. fjt, ». Prom. 903 fiyi^i Kpsijtrémv £f/.oû cc(pvxTcv
ofjc,fix Trpoç^pccxot [AS, „oculus inevitabilis, cui propter
vim nemo resistere potest." Agam. 889 iv i^ixoiroii;
ySfifixaiv ßKxßxg „ oculis sero requiescentibus

Aesch. Suppl. 814 ßlxix (m^ hpüv ofJt,(4,x(nv iv^Uotg. Medea
1183 àvxij\'^ou ofißxrog.

Xs i p. Eumen. 102 xpog fztjrpoKTÓvuv de Orestis

manibus dictum. Pers. 202 <rùv %f/)/ ßu^ov -rpori-

(TTijv. Prom. 849 xrxpßsT x^\'P^- Sept. 788 kxI vCps crt^xpovóficfi
^ix x^pl Xxxeïv KTvtiixTX, Agam. IIG ix lopnrxX-

Tcv. Sept. 783 Txrpocpóvcp x^P^ xpsi7(Torsxvuv SßpcxTuv
éVAay^S-jj, quem locum difficillimum editores vulgo sic
interpretantur: „Manu, quae patrem occiderat, oculis se
privavit liberis praestantioribus." Dubitandum autem
est, num xpeiajorUvm genuinum sit. Nequo coniectura
Hermanni : xvpvorixvm ■ ififixruv, „ oculis , qui liberis
occursuri erant, i. e. visuri eos" sensum probabilem
affert.

Hecub. 1034 xTToXißco „manu belli imperita, i. e.
ignava".

(TTOßx. Aesch. fr. 281 : 5 rè \'Po/ßov BeTcv x\\f/euSig
jTÖßx, cf. Eur. Heracl. 891 x\\p6v^lg vtó/^x, Eur. Suppl.

72

869 £Ù7rpo<r^yopûv trTÓf^x. Prom. 319 ayav ù^iltyopov
„ magniloquus ".

lingua scilicet, quatenus illa utimur lo-
quentes, Agam. 636 xxxxyyiha /Awo-o-jj, „ mala nuntians",
Suppl. 948 iÄsu^epoo-TÖfiou yXûtro-yiç, Agam. 1399 B^xv-

(TOV yXuaaxv an; ^pxtrüffTOßog seil, hri, in quibus
exemplis posterior pars compositi eandem fere signifi-
cationem habet ac vocabulum, cui epitheton additur.
Bacch. 268 £vrpoxov yKü<r<rxv £%£/ç.

Kxp\'Six (xpx\'^lx in numeris dactylicis). Agam. 1402
xTpéjT^ Kxp\'^itf., Sept. 781 (^xfvüߣvi)i xpx^icf,, cf. Medea 433,
Hippol. 1274.
TOÛÇ. Orest. 1290 ttcS) ßovj^pofia.
Ex his exemplis, quamvis multa eorum sic in com-
munem usum abierint, ut translationem non amplius
sentiamus, tamen intelligi possunt illae maioris audaciae
locutiones, in quibus partes corporis ipsum hominem
désignant, unde fit, ut cum his epitheta coniungantur,
quae proprie ad personas pertineant.
Apud Aeschylum invenimus:
Sept. 932 o\'l «5\' £T£X£Ùtx7xv ùt xX\\xho<pévoiç %f/)o-)v

OfiOffTÓpOlfflV.

xXXxhoCpôvot, \'o[AÓtnropoi proprie ipsi fraies sunt, cf. vs.

\') cf. Aie. 775 thitfoa-viyifif ipfivf «animo, qui libenter. com-
pellatur.

73

820 ßxTiXsotv S\' ôf^offTÔpoiv TTSTTOJXSV xl(J!,x yxlx, ubi de
hominibus ô/zÔ77ropsç dicitur.

Similiter vs. 805 xv^ps? rebvxciv h x^p^^ xùtoktûvuv i).

Agam. 11 xv^poßouXov (Herwerden ex Hesych. àvBpôMiAov)
yvvxiKoç shTri^ov Kêxp „cor viri voluntatem habens." Alia
adiectiva composita in ßouXog apud Aeschylum sunt :
yvvxikoßovkog Choeph. 626 {iat^tiIxç), vide pg. 78, xvtô-
ßovxog Sept. 1052, ßxbvßovKoq Pers. 142 ((ppóvri^x), ôpbô-
ßovKo? Prom. 18 (Qéf^i^oi;), xfjc,0lßou>.og Eumen. 733, ^wttx-
pxßovXog Suppl. 106 {(ppsfflv).

Suppl. 71 xTeipó^xxpug x.xp\'Blx „ cor imperitum lacri-
marum."

Agam. 34 ysvoiro ovv ßoXovTo: xh^ xvxkto:

Tjjîf ßxCTXJXI

Choeph. 384 ßpoTÜv tKx[/,gvi xx) Ttxvovpya x^\'P\'-

]\\Iirum exemplum habemus:

Suppl. 656 Toiyxp ùttojxIuv ix rrofixTùsv trotxrbu (piXÓri-
[log eùxâ-

Ex eo, quod recte comparât Schütz, vs. 354 épü
xXxhoiviv vsoBpoTTOtç XXTX7X10V. véov ^ofiiXov, apparct proprie
homines i. e. puellas ùirocrxlov; (umbrosas) esse, quia
supplices olivae ramos praetenderint. Oppositum invenies
apud Euripidem, qui Orest. 383 «cpó^Xov créfAXTog i^xirruv
Kitxç, locum Aeschyleum imitatur. Quare non scriben-

\') Do opitlieto ctlroxrôvci vide pg. 51.

74

dum est, quod Reiske et Nauck coniecerunt: xCpvXXovg.
Cf. etiam HesycMus : \'AcpyAAcy a-TÓfzxTog- xvsv hsTvipioiç.

Apud Euripidem praeter Hei. 135 svysvîi Sép-^v, et
vs. 1186 fùysvoîjg xparog, de quo vide pg. 9, 10, legitur:
Ion 242 sùysvîj 7rxp-4^ci, „nobilem genam". Sed Ipli.
A. 1574 xJfix xxhXirxpBivou \') Si/jijç ad analogiam adiec-
tivorum possessivorum explicandum erit, cf. pg. 103. —
Orest. 383 xcpóxxou arô/zxtoç s^xtttcûv Xirxç.
xCpvXXoç „sine foliis" Orestes est, „in manu olivae
ramos non gerens", cf. supra ad Suppl. 656.

Medea 1254 rixvcig irpoaßxXslv xh^ xvtcxtóvov, cf. pg. 51.
Alcest. 103 cùS^ veoXxix \'BouttsI x^^P yvvxixûv. \'
vsoXxlx, quod per se substantivum est, legitur apud
Aeschylum Pers. 670 vsoKxix yxp yßvj ttxt" Sxuxev, et
Suppl. 686 £Ù(Z£vî]g Ó Aûx£IOç hru Trxccf. vfoXxicf,. Hoc loco
adiectivi vice fungitur, i. q. vkog. NfsA«/« autem nibil
aliud esse videtur nisi substantivum ab adiectivo vkg
derivatum. Quod si conceditur, necesse non est v£Ohxlx
in loco Euripideo cum Römheld, qui putat vocem cohae-
rere cum Xxiq et significare „ cuiusvis populi homines
adolescentes", ita explicare, ut alterum membrum signi-
ficationem suam amittat. —

Do Hel. V8 1 NlAow )<aAAjTap3«v<» p««/ cf. pg. 8.

75

h. Traiectio ab hominibus ad eorum vocem.

Vox humana et vocabula huic cognata, instructa
epithetis hominibus propriis, quasi personae sint, tractan-
tur. Si epitheta sunt composita, non raro videmus horum
posteriorem partem eandem fere habere significationem
atque substantiva, quae epithetis illis ornentur. Legun-
tur autem:

Apud Aeschylum:
Pers. 575 rsTvs Sè ^ixyßxvxrov ßsäriv xùlxv.
Prom. 173 (ieMyKÛs-(7oii; Trstbcvt; 5V«o/5«r(r/v, dulce loquen-
tes incantation es.

Pers. 940 xixvyj xxv^xiprov Svj^pocy xUhxv,

„ 935 Trpéçipboyyov ßoxv.
Eumen. 380 xù\'Sxrxi ttû^vjtcvoç (pxTtç.
Agam. 57 yóov ö^vßoxv cf. 711 7rc?.ù^pijvov vf^vov.
Sept. 1023 i^vfzoXTTx olfjc,cl>yfAXTx. —
Apud Euripidem:

Hecub. 6G1 KXKoy\\û(T<rov ßoyjg, Troad. 127 ffuplyyuv
eùcpboyya <puv^, Phoen; 1224 evxyykXov <p)îpt,iiç, Iph. T.
143 Iw^pvivyiroiç ^p^votç, quod aliter dictum est ac x\'iùv
^vffxluv, lv7^xl[Jt.uv ^xlfiuv, similia, de quibus vide pg. 5,-
liic enim secundum membrum verbalem habet naturam,
cf. Hecub. 212 kXxIu Trxv^vproig ^pvivotç. —
Iph. T. 178 xvTi^ixkfiouç ^^xç. Med. 1176 xvrlpio>.7rov

xukutÓv.

76

Ex Ms intelligi possunt ea, quae maiore audacia \')
dicta leguntur:

Apud Aeschylum:

Pers. 939 to>jj^xkpvv Ixkxxv. Epitheton quod proprie
significat „ multas lacrimas habens " ad personam per-
tinet, cf. Pers. 948 àp/^xxpug yo\'oç, ubi clamor ipse pro
homine clamanti lacrimas habere dicitur.

Agam. 244 dyvà \'B\'xrxvpuTog xù^x hlpix.

xTxûpuTog i. q. x^evKTog „ virum nondum experta"
ad Iphigeniam referendum est. Sic lectio mss., quam
plerique editores in xyv^ VxTxùpccrog xv^^ mutaverunt,
retineri potest.

Agam. 920 /xj^Ss ßxpßxpov ÇccTog lixy^v ^«(Ctix/TfTfç ß0xf/,x
irpùtjxxv\'^g £(J!.oi, „ humi prostratus clamor", a persona
(Clytaemestra) translatum cogitandum est de Trpo-
<jxuvtÎ7£i barbarorum, qui in terram prostrati reges
adorabant.

Sept. 348 ßKxxxi x](^xtÔ£<t(7xi räv £7n[/,x(XTi^luv ccpTi
rp£Cp£7ç ßp£[jt,ovrxt.

\') cf. quod pg. 72 diximus de partibus corporis.

2) Parodia huius compositi invenitur Lysistr. 217: dUoi S^iravpóim

Sii^u riv ßlov,

3) Sed Pind 01. 9:12 \\óyoi, Pyth. 6: 37

\'i-reoi proprie hurai^ cadentia verba i. e. nihil efficientia, vana, ima-
gine petita a lanceis, quae ante metara humi cadunt. (Briiuning de
adiectivis compositis apud Pindarum).

. 77

Sic habent omnes libri, nisi quod recentiores apti-
ßpsCpslg. Si vera est lectio xprirpecpsTg, verba magna
audacia dicta sunt pro ßKx^x) tüv xiyi.xrokvrav xpriTpeCpüv-
£7rifzx(rriBluv. Dindorf edit, quod Schütz proposuit ex
xprißpsipsiq ortum, apri ßpsCpSv cum eTTif^xa-Tt^lccv coniun-
gendum, cf. Iph. T. 231 £7ri{z,x(rTßiov ßpsipoq. Sed „ qui
omnem dictionis audaciam removere volebant, etiam
x\'iiAXToevTcov scribere debebant", Weil iure dicit.

Epitheta ab infantibus ad eorum vagitum traiecta
sunt, quam interpretationem cetera exempla satis, ut
opinpr, tuentur.

Sept. 916 ^x\'txTiip yóog, xvrovTOvog,.xvT0x^(Jt,(xiv, ^x\'ió<ppuv,.
cu Cpaoyxbijg, êrvfiug ^xxpuxéuv. De hoe loco cf. Frey 1. c.
pg. 62, ubi dicit epitheta ^xixTvtp (i. e. lacerans, intcr-
ficiens), ^x\'iócppxv (hostilia) ab obiecto seil, fratres ad
quos querela spectat, epitheta autem xi/too-tóvo?, xutottii-
ßuv, (pihoyxbijg, Bxxpvxéuv a subiecto i. e. ipsis
lamentantibus virginibus, traiecta esse.

Apud Euripidem: .

Suppl. 773 f^oXTTxg sxx^i} Bxxpvppiovg. Cantus ipse lacri-
mas stillare dicitur, epitheto a persona, qui cantat,
traiecto.

Jlirum exemplum habemus:

\') cf. Pers. 939, 948 supra et Choeph. 419 ToAi/Jaxpwv yrfov.

78

Phoen. 789 iXA« a-vv oT^oCpöpcp arpxTov \'Apysiuv êTTimsüa-xg

KÜfiOV xvxuXÓrxTOv Tpozop^^siq,

öuS\' VTTO BupirofixvsT vsßpllccv fiérx ^ivsvstg sqq.

^(r[/,XTi Badham et Nauck scribunt M pro ms. xißXTi,
quod nullum sensum praebet. Optime haec correctio
quadrat cum xvxuXorxrov KÜfiov et Bvp(70(Jt,xvsï, cui ^^iaxti
supplendum est.

Epitheton ÓTrXoCpópcp traiectum esse putandum est, quod
hie non maiore audacia fit, quam loco Aeschyleo Sept.
348 ßXxxxi xifzxrÓ£(77xi xprirpstpag. —

i. Traiectio ad voces, quae „animum, „con-
silium" significant,

Apud Aeschylum leguntur:

Choeph, 626 yvvxiKoßouXovg fijjTiSxg cppevuv.

Cum yvvxixißovXog ef. Agam. 11 xvlpoßovXog , quam
ob rem Dindorf epitheton male passive interpretatur:
„a muliere excogitatus". —

Prom. 602 "Upxg iTrtKÓroiat lAvi^airi ^xßeTffx, „ iratis
lunonis consiliis perdomita ".

1) "Wecklein: a-vv ixKo^ópif (r^yiiceri, qUOCUm COmparat t^kotA«
aiK^ußKvjfiKTct Phoen. vs. 779.

2) Vido pg. 73.

79

Pers. 55 tö^cwAxw Tria-Tcvg. Ipsa voluntas velut

arcum tendere fingitur. De composito To^c\'j?jcói; cf. Pers.
239 To^ov?MÓg pg. 65.

Pers. 29 Sc^j). Epitheton fyrAj^^cv/^„for-

tis" proprie ad hominem pertinens substantive ^ó^\'f
additur, quod hic non „gloria, existimatio" significat
(cf. Dettweiler, qui pg. 17 male vertit „Ruhm einer
mutigen Seele") sed „opinio quam de se habet aliquis.
Ad huius substantivi sensum cf. Demosth. 19 :29, Aesch.
de falsa legatione 73, Thuc. 7 : 66 : 3.

Suppl. 363 UpoloK» dsüv k-^f^xTx. Ipsa voluntas deorum
sacra oblata accipere dicitur.

Choeph. 606 ó Txihohuiikq QstrTixg fii^rxTo Trup\'^xi^Tiv
Tpóvoixv „consilium igni consumens".

Apud Euripidem solum inveni: Phoen. 1300 f^ovo-
fixx,ov iTr) cppév ^k^ên^v. De epitheto //.ovoptxxog cf. ad
Heracl. 819 pg. 65.

Je. Traiectio ab hominibus ad affcctus
animi quibus commoventur.

(^uo audaciae Aeschylus et Euripides in epithetis cum
substantivis coniungendis processerint, optime videri potest
ex exemplis, quae nunc prolaturus sum. Notiones autem,
quibus alFectus animi exprimitur, per personificationem
pro ipsis hominibus, quos commovent, ponuntur. C^uare

80

epitheta si accedunt traiecta esse dicenda sunt ab homine
ad quem proprie referenda sunt. Hue pertinent:
„ Audacia".

Prom, 861 \'^xijc.svtccv (seil, xvtuv, Aegypti filiorum)
vuxTiCppouff^rcfi ^pccTit, „ audacia noctis opportunitatem
observante,"
„ Timor."

Prom. 580 rl Troré (/," ohrpy^XxTM \'Beii/.xrt u^s Teipsiç.
ohrpysXxroq passive dictum est „ oestr o, o i. e. insania,
percitus". Collatis vss. 589 rvig ohrpó^ivvjxov xóptjg, 681
oiJTpoTrXî]^ Vèyù sXxvvofixi, Suppl. 572 ohrpoBóvviTov \'Iw,
perspicuum est lonem ipsam „ ôÎo-t/jjjAâts? " esse. Epithe-
ton, quod Schütz non bene expedit per „ex insania
ortus", a persona translatum est. Dettweiler „ IsifAXTi
ohrpou, timoré ocstri, insaniae" interpretans, non ver-
tit secundum compositi membrum. Omnino reiciendum
est, quod Schol, putat, ohrp^XxTco activum sensum
habere, reddens: Sf ohrpov xx) xvxßxxxevcjTi (poßi^fiXTi.—
„ Insania ".

Agam. 1576 txv xttôzp^ f^oi ßxvlxg f^êXx^puv «AA»;-
Xo(pévivç xpeXoÛT^.

xX^yjXûipévoi homines sunt, qui se invicem interfi-
ciunt.

cf. Schol. vvxTot Y^p tTtr^pvivxvrtt «ûtsû« àvilAov.

81

Euripides Iph. T. 83 êxBùv ^é o-\'jjpwTijir« îtwç rpox\'-lXx-
Tov [lavixç XV sxBoif^ sîç rkXoç ttÔvûv rifiûv.

In bis rpoxP\'XTsç vulgo active explicatur, scilicet :
„ furoris rôtis quasi agitantis ". Vide Römheld pg. 69,
et Weilium, qui comparat: Orest. 36 to i^yirpoi; xlizx
vtv TfoX\'jXxTsl f4,xvlxiaiv et Elect. 1252 ^eivx) Ss Kîjpsç
(Tx\'l XUVÛ~l^£Ç Bsx) TpOX1^XXT1^7CV(T SfZfiXVÎj TTXXVÛfjiSVCV. Ita
vero praestat rpùxi^i de „turbine" {(3£fi(3t^) accipere,
cf. Vergil. Aen. 7 : 377 immensam sine more furit
hjmphata per urhevi. Ceii quondam torto volitans sub
verhere turbo sqq.., ubi furor Amatae cum turbine com-
paratur. Tibullus 1:5:3. Namqiic agor, ui per plana
citus sola verbere turben.

Nihilominus, ut aliis locis, ubi Tpûx^XxToç invenitur
(vide pg. 58), sic etiam hic credo epitheton habere
passivam significationem \'), „rôtis agitatus". Epitheton
a persona (Oreste scilicet) translatum est. Poeta Ixionem
ante oculos habuisse potest, qui Here. F. 1297 xpfix-
T-JiXxTOç dicitur.

„Desiderium".

Pers. 136 îtc^çi; ÇiXxvopi, „desiderium maritos amans".

\') Nauck: To/vtjAârou, van Herwerden: o;VT/ii»AaTov.

2) Sept Tragédies d\'Euripide.

3) cf. etiam alia epitheta in »jAaTo« exeuntia, velut: o/a-r/njAaT«;
Prom. 580, Aesch. Suppl. 181 «Çov)ja«tcc «axi agitatus,» «/)/x«t»\'a«toc
«rota currus actus» Here. F. 1297.

6

82

dictum de feminis Persarum, quae maritorum expertes
in patria .relinquuntur. De epitheto Cpû.xvap cf. Agam.
411 A£%ôç }ix) crrißsi (piXxvspsç de Helena, vide pg. 61,
et ibid. 856 Tobg (piKxvspxg rpsTrcug de Clytaemestra. Op-
positum est crruyxvup, Prom. 724 \'\'At/,x^óvuv crrpxrov (TTuyx-
vopx, et xcrspyxvup ibid. 898 xirspyxvopx Trxpbsvlxv \'IsDç ,
quae epitheta sola apud Aeschylum leguntur.

Agam. 1478 spug xï/^xroXoizóg, „sanguinem lingens"
Idem fere est xif/,xroppóCpog Eumen. 193, leonis epitheton.

Phoen. 330 ttö^ov xij(,(pi^xy.pvtov xs) kxtsxuv. Proprie
„multas lacrimas habens".
„ Gaudium".

Complura exempla apud Euripidem inveniuntur:
Here. F. 385 xy^psßpx7i x^pf^c^xhiv. Cf. fr. 541 xv^po-

ßpÜTXc y{Bovxç.

Bacch. 1\'39 ù[AO^xyov xxpiv.
Phoen. 337 ^rxiloTrcih xèovxv. \')

Ion 664 ßovbvTM ffvv ^Sjvj?, quod non multum difFcrt
a notione „/Scy^yo-/«", vide pg. 13 sqq.
Phoen. 314 TrO-vêXiKTCv -^^ovh suslvs sex) ro ^sjps rrspixo-

PSVOVTX.

\'TroXukhiy.Tùg „ multum saltans " proprie ad personam
(locasten) pertinet. Deinde TroXvéXiy.rov yi^ovxv transit (cf.
Ion 664 ßovbvTu <jvv lî^cvîj) in simplicem notionem

Androm. 4 iûnup TrceiSoTOtö;.

83

„ TToKhohg ", accusativum interioris obiecti cum

\':repixop£vov7}c, coniungendum. —

Elect. 126 TTo^jj\'èax.pvv •^\'Bovxv, „tranenrijk genot".
Bacch. 376 Trxpx KxhXi<TT£<Pxvoiq svCPpoavvxic. —
„Cura, dolor".

Agam. 430 ttsv^eix rXyitruxplioi;, „ luctus patiens."
Eumen. 496 7ro?.kx trxt^irpootx ^rxbsx trpcff/zivei tcheüs-iv.
TTxi^OTpccTct „a liberis vulnerati"^\'), ipsi parentes sunt,
qui dolore affliguntur. —

Orest. 1500 ttoT^vttovx ttx^ex M£véXxoi; xyxirxoi^ivoi;.
Hippol. 1428 xs) ßoviroTroioq £]q o-^ irxp^èvMv hrxt
jiépt^vx, a virginibus, quae carraina finguut, translatum.

Agam. 180 f/.vy,(rix-^ptccv -^ovot;, „ angor malorum niemor"
a persona translatum, non „ ex malorum rccordatione
nascens" ut Dindorf Lexic. s. v. immerito addit.

Clioepli. 842. y.x) roT xfzcpipstv ^ófioii; yhotr xv xx^og
aïfixTC(TTxyi; (pcvx rx TrpócBsv hXmlvivvt xx) ^s^yf/fiévotg.

Wecklein adnotat: „ der Ausdruck xlfixrovTxyég und
h>,xxlvcv7i xx) ^£^}jy(jt,ivsig hat Bezug auf das Zerreiszen
von Brust und Wange bei einem Todesfälle". Epitheton
igitur xi/jt,xTorrxyég „ cruore stillans" proprie ad perso-
nam pertinet. Vel legendum est xtfJt,xro7Txy£7 Cpdvcc, ut
Agam. 1309, (vide pg. 58). —
Praeterea legitur:

1) Dindorf Loxic. s. v. «a liberis vulncrantibus inflictus.:

84

Med. 637 AtJjSé ttot xßCpi^.cyoug cpyxc TrpsaßxKoi ^sivx
Kvrrpiç. De xßCpiXoyog cf. ad Phoen. 500 pg. 56. •

Orest. 1571 (r^g ßov{BpöiJt,ov <77rc-Jh^:.

Here. F. 835 ttxi^oxtsvovç CppsvZv txpxyfisóg. —

l. Epitheta, quae proprie de homine di-
cuntur, transferuntur in vocabula: xrxy
xpxl, \'S!xxi, KitxL

Ad bene hunc usum diiudicandum operae pretium est,
conferre, quod Oberdick ad Suppl. 98 ex Steusloffio
pg. 27 citat, qui baec scribit de voce At^ : „ At>j ist im
Aeschyleischen Sprachgebrauche nichts anders, als der
Zustand, in den jedes xyxv den Menschen bringt, das
xyxv der Leidenschaft sowohl als der Macht und des
Reichthumes\', sqq.". Et porro: „Und doch ist "Arvi auch
Person; gleichwie auch heute noch dem von schweren
Krankheit Befallenen diese wie ein Böses Wesen vor-
kommt, mit dem er bis zum Siege des Lebens oder
Todes ringen musz, gleichwie die grosze Negation des
Lebens, der Tod, zu allen Zeiten und bei allen Völkern
personificirt worden ist, so erscheint "Atvj schwankend
zwischen abstractem Begriff und lebendigem Wesen". —

"Ar^ apud Homerum 11. 19 : 91 lovis filia nominatur :
■Trphßx Atsg %yxTijp "Arsj, ij irxvrxg xxrxi ovKoiikr/i. Apud
Aeschylum "Atäv saevam punientem deam invenimus :

85

Pers. 97 (pi?.écppuv yxp \'Trxpxjxivsi ßporov sk xpnvxg "At«.
Choepli. 383 kxtuBsv x/x,7réfÀ.7r&}v v^rspÓTTCivsv "Arxv, cf.
etiam Sept. 956, Pers. 1006, Agam. 1124, 1433, Agam.
386: ßixrxi Vx TxXxivx nfz&w, TrpoßovXou ttxTc \') x<p£prog
"Arxç, ubi rifi&û filia esse dicitur "Atj^c.

Ex hoe intelligentur loei, ubi xrfj quidem in abstrac-
tam notionem „pernicies, damnum" transiit, sed propria
vis vocabuli adliuc sentiri potest, quam ob rem epitheton,
quod accedit, propie ad personam referendum est. Legi-
tur autem :

Sept. 315 xv^p:>.érsipxv vôjcv, pi-^OTrXov xtxv, ubi pl-pSTrXcv
xTxv non significat: perniciem rov plzTsiv rx ottXx (Dett-
weiler), neque calamitatem, quae scutum abicere cogit
(Blomfield), sed „scutum abicientem". pi\\p07r>.si; i, e. pl^ix-
, is e.st qui clypeo abiecto c proelio fugit.

Sept. 637 Bv[io7rKviBv\\q ^oplfixpyog xrx „furibunda, hasta
saeviens pernicies". Eadem significatione ac ^cplßxpyoq
legitur ^opifixv\'^q apud Euripidem Suppl. 485: cùk xv ttsB\'
\'EXXxc "hopißxvy^q xTrÛKhvro.

Pers. 653 yxp xv^pxq ttot xttüKKu 7r:?.s^s:pBópoiTiv
&TXIÇ, „hello perdens". "

Agam. 643 liXoyxov xrvi\'j „duas gerens hastas".

Here. F. 1284 eÙTrpotrijyôpcvç xrxç.

Iph. T. 225 x\'ifiéppxvTcv t\\j!T(pép[iiyyx xrxv ^slvuv. —

>) Härtung pro: vpoßovKövceic.

86

Idem obtinet de voce y.àpai". Proprie enim Dirae,
Furiarum comités, sunt. Cf. Sopb. Elect. Ill, ubi \'Afi
iuxta Furias ponitur :

Z Z^Ó\'jC \'Epßyj Kx) ttótvl \'A/5«,
(tsl^vxi ts bszv lïxtbig \'e/j/vû£?.

Tum vocabulum transit in abstractam significationem:
„ exsecratio, imprecatio". Cum epithetis ab homine
sumptis legitur:

Sept. 787 xpxl, non „ amare dictae" ut

Dindorf Lexic. s. v. explicat, sed „amarara linguam
habentes". Similiter epitheton ad hominem (Oedipum
seil.) spectat:
Sept. 786 riKvoiTiy Vxpxg iCp^xsv sTrixórovg et

Sept. 721 TTspßufioi KXTxpxi \') Oi^iTTs^x ß?.x\\pl:ppovsg. -

Orest. 997 xpx ttoXvttovo?.
A ly. X I punientes deae vocantur :
Eumen. 186 y.xpxvi7T^psç ScpbxXf^xpvxct Ikxi, „vindictao
capita detruncantes, oculosque efibdientes".
Here. F. 889 >.v7axBsi; uf^oßpürsg ^Ixxi. — •
A it X i „preces" Homer. II. 9 : 502 y.x) yxp te
AiTxi ehi Aihg Kovpxi fisyx^.sio, lovis filiae nominantur.
Inde scribere potuit Aeschylus:

\') Cura xxrâfui cf. xxnvyixxTx. Sept. 709 èÇeÇ\'ea-fv yicf o/î/îrey
Kxreûytixrx. Idem vocabulum Euripides habet Hippol. lllOxKovrxt rSv
inüv xartvyiixTuv, eodem scnsu. Sed Sophocles 0. Il, 920 "xtnt
Toïa-Se CUV xxTtuyy.x(Tiv, xxTtvynx votum significat, ut Eumen. 1021»
Choeph. 218.

87

Sept. 172 zAvfTf TTctpbhuv hiTÜq, ubi preces

ipsae manus tendentes finguntur.

Sept. 320 i^uyóoig A/tä/V/v „clara voce eiulans".

„ 142 ÄiraTa-tv Ssox^ürsig, „ deos implorans" Ad
Lorum analogiam fortasse explicari potest, quod legitur
Eumen. 718 TrpuToxróvonn \'l^iovog TrpocTpoTrxlg, ubi ipsae
preces caedem perficisse dicuntur. De Euripidis Alc. 1159
ßufzsvg xvitTxv ßov^vroKTi TrpstrTpOTrxïg vide pg. 13 sqq.

III. De artificiosiore üsü epitiiet0rüm, quae sine
traiectione ADHIBENTOR.

Secunda causa, qua non statim vinculum, quo epitlie-
ton cum substantive copulatur, sentimus, versatur in eo
notissimo, imprimis poetarum, usu dicendi, quo per
figuram, quae dicitur metonymia , notionem abstrac-
tam in notionem concretam transire videmus.

Primo loco hoc caput continebit tales epithetorum
sub.stantivorumque coniunctiones, qualis una est Here. F,
181: Tsrpx^xehlq vßpta-fix, Ksvrxvpccv yévog, de quo loco

\') Verbum ^toK^vTi7v invcnitur apud Aeschylum Pors. 500,
Euripidem Medea 207.

2) Do diversis generibus motonymiao vide Bemhardy Synt. der
Griecii. Sprache pg. 45 sqq.. Kühner Gr. Gramm. II pg. 9 sqq.
Matthiao Gr. Gr. II § 309, 429. Gerbert <dio Sprache als Kunst".
Do «X Metonymia abstractao notionis pro concreta apud Aeschylum"
scripsit Rüter Halis 1877.

88

Römheld 1. c. pg. 170 sic scribit: „Haec nisi exstar et
illud ysvoi; essent saue simplicissima. Nam Kevrxvpuv
vßpKTfix quodammodo periphrastice dictum esse statuen-
dum esset pro Ksvraópoug, ita tamen, ut superba et atrox
Centaurorum natura hac circumlocutione non aliter sub-
intellegeretur, atque in xv^püv i^spxluv sù^evî^ç Txpomix
Ale. 606 hos viros coram adesse periphrasi insuper
indicatur; praeterea reTpximsXsq ut Ale. 606 sùfievj^ç tra-
iectum esse credendum est. Nunc vero ut illud yévog
explicemus duplicem periphrasin statuere cogimur."
Putat igitur Römheld „ Amphitryonem concitate hic
loquentem primum cum vßpitrßx genetivum KsvTxüpuv
coniunxisse, deinde autem primarii nominis iam oblitum
insuper yivog addidisse".

Ab hac mira interpretatione me longe discedere con-
fitendum est. Luce enim clarius est, Kevrxûpxv cum yévog
coniungendum esse; vßpiff/^x autem concreto sensu pro
vßpuTTxl adhibetur, quam ob rem epitheton re vera
ad substantivum pertinet neque traiectum esse creden-
dum est.

Secundo loco ea exempla proponam, quae ut Helen.
388 re^rpiTTxovg xfilxxxg, de quo egimus pg. 12 (cf. pg.
19) dicta esse censeo, et quodammodo cognata sunt iis,
quae primo loco- enumerabo. Substantivo enim participii
vice fungente, etiam res effecta pro re eflSicienti
adhibetur.

89

a. Primo generi tribiienda sunt haec:

Apud Aeschylum:

Choeph. 960 x^iov oùpxvcvxov apxxv (Tsßsiv, quod, xpx^
concreta notione adhibito, idem est ac oùpxvsûxotjç
apxovrxq, cf. Suppl. 485 y.xr xpx^Ç yxp cpiXxhioc Xsûc,
xpx^i^ eodem sensu concreto. Sed Choeph. 864 ttoXis-tovo-
ßov? xpx^?i xpxxl servat significationem abstractam. —

Ut Choeph. 960, Suppl. 485 xpx^, etiam aliae voces,
quae habent significationem regni, imperii, servitii, tran-
seunt ad notionem eius, qui regit, imperat, servit et
quidem :

r t ß-Ji: Agam. 44 MevsKxo; xvx^ vîB" \'Ayxßifivuv, ^ßpo-
vsu Kx) ^HTKi^TTTpov Tifii^ç ox^psv ^süyoc ""Arpsi^xv, quod ver-
nacula lingua reddi potest: „Hot sterke paar van de
regeerende beide met troon en schepter begiftigde
Atriden."

rvpxvvlç\'. Choeph. 973 l^sirSrs rijv ^nrXîjv rupxv-

vi^x de mortuis Clytaemestra aüjue Aegistheo.

xpxroç: Agam. 109 ""Axxiüv ^IBpsvsv xpxroç pro ^IBpo-
vsi xpxrtffTûi, dictum de îlenolao et Agamcmnone, cf. 619
rijtr^ê yîjç cplxov xpxroç do Blenelao.

Alia opitlieta composita in .oü^oi apud Aoscliylum sunt:
ia-TioCxot Pors. 511 (y«7av), -ro^ioCxot Sopt. 312, Suppl. 1020
822 (îa//zowc), "^oUoxot; motri causa Sopt. 110 (s»«/"), toa/o--
coijxoi Sept. CO, 185, 271. Agam. 388, Suppl. 493 (;&«/), Eumen.
775 (A«ci«), 883 {pforSy), 1010 (^«7?»«), rayoCxoç Eumon. 290
(àv^f), rec^avroCxot Agam. 439 ("Afifc).

90

Sept. 127 w Aisysvsg CpiXÓ(/,xzov y-pxrog (de Minerva)
i. e. w Aisysvsg cpiKÓf^xx^ xpctriTTe.

Cp pov p-^ fix »): Sept. 449 Uc^póvrcv ßia, Çspéyyvov
Cppo-jp\'^fix, cf. Eumen. 685. Similiter cppsûpisv, quod Eumen.
718 locus, qui custoditur, Eumen. 949 de hominibus,
qui locum custodiunt, usurpatur: ^ txV xkoósts, TréXeug
ppc\'jpiov; et £py.sg e notione munimenti transit ad signi-
ficationem eius, qui^ munimento est, Agam. 257 yxixt;
ßovöppsvpov epxcg, quod de Clytaemestra dicitur.

^ ov fi x : Eurip. Ion 748 yuvxTxsg, iœtïcv xxi xép-
xi^cg \'êoÙ7,£upix TTurrcv, i. e. ^r/trr«) \'Boï/Kxi.

£ p I (MV X proprie cura, sollieitudo concreto sensu
eius, cuius cura tenemur, qui curae alicui est, item
xxxx, invenitur de Polynice atque Eteocle:

Sept. 8i0 ^itt^xT [/.épifivxt, \'èïhv[/,xvop£X xxxx xùrocpôvx. Si
vera haec est lectio ^i^v/ixvspéx xxxx xÙTOpôvx poetice
dictum est pro Bßvfzoi htp£g y.xxûg CpsvEÓa-xvrsg.

xxy.x 3) igitur ipsi fratres miserrima caede interempti
appellantur, ut Sept. 984 ^ûrnvx x-^ls" ofiumizsi, de iisdem
Eteocle atque Polynice legitur. Ealso Dettweiler aliique

0 Apud Euripidem (^povf^^x concreto sensu legitur Elect. 798:

Sea-ttótov ^povp^ucctx,

2) Hermann.: S/Svii uyuvépt» (fortia) «a««.

3) Aliter Agam. 1091 auroipóva xxxie kxpxtólix, quod scribit poeta
pro xuTo^ovlx, xxpxroix/xj ut SeuMov ^nccp idcm ost quod JouAï/a, do quo
vide pg. 15 sqq.

91

Bi\'Bv,u,xvopéx xxxx xÙToCpévx 1) interpretantiir : „calamitates
duorum virorum se ipsum interficientium."

iz i xff [jt, X „piaculum" de Clytaemestra legitur notione
hominis scelesti:

Choeph. 1028 Trxrpoxróvsv i/.ix7i^x xx) bêuv a-róyog.
Item de Oreste: Eumen. 1G9 ê:p£7Tl^ ßixaf^xTi fivxov
£Xpxvxc, „homine scelesto maeulavisti" (sunt verba Fu-
riarum ad Apollinem). Sed de Eumen. 281 fiijTpoxTÓvov
fjt,lx7ßx vide pg. 101.

ffTvycç concreto sensu hominis odiosi etiam invenitur:
Sept. 653 m bssf^xvéç ts xx) bsüv iisyx 7Tjyos.
ß Ó7 xyi (ix proprie „ pabulum „ nutrimentum "
concreto sensu eius, qui pascitur, exstat:
Eumen. 302 xvxlf/,xT:v /ûsjxvj,«^, de Oreste.
xs l pce (^x Agam. 1326 ^oô?.-^? , sù{/,xpoZq x^\'-

pûpcxToi;, de ea, quae facile opprimi potest.
De Sept. 1022 TVf^ßoxöx cf. pg. 47.

ßijvi Ç concreto sensu Clytaemestra dicitur :
Agam. 155 filfivst ohovôfioç loXix u.vx>j.a\'j fiijviç TsxvoTromç.
Aliae voces ex abstracta notione concreto sensu ad-
hibentur, et quidem collective sensu, velut:

\') Pro uirotpóvx van Herworden « Eraendationos Aoschyleao" coll.
VS. 893 «vr<4>rfv«y âxvÛTuv et 933 vTr\'àWa^ot^ôvoit Xif^^^t àvmpivx pro-
ponit, quod, ut putat vir doctus, Schol, fortasse Icgit, explicans:
àAAtfAexTfl\'vo; yip iyévovro, Scd cf. âivxre; ai/roKTÓvot pg. 51.
-) Do aliis locis, ubi hoe epitheton legitur, vide pg. 70.
cf. Suppl. G20 xiitïx»vov ßÖTxriiix T»f//9vijc.

92

àpay^ Agam. 47 ffTpxriuriv âpccy^v, quod nihil aliud
est nisi (rrpxrix, (TTpxTiürai.

è TT ly. ov p iX Suppl. 721 de copiis auxiliaribus {stt\'ikov-
poî) : Kx) txK}^x 7r>.dïx -ttxs\'x ^ \'Trixcvpix svrps\'n-Tog.

? /3 Jî ipsi iuvenes appellantur : Pers. 512 tto^cvtxv (piX-
rxTi^v i^ßijv x,^ovéçj ibid. 733 oïxv xp"" \'^ßyjv ^v/zf^x^uv xttû-
Xstre, 923 yx xlx^st txv èyyxixv t^ßxv. Cf. c^is^A/x/jj pro
oß\'/iXiKsg, (TUfif^x^lx pro crófif^xxot, inventus pro iuve-
nes, passim, Eurip. Suppl. 175 TrpsrßsvfiXTX i. q. Trpia--
ßsig. Etiam Xenoph. Hell. V : 2 : 9 xxrxysiv ißsöxsvTo
Ti}v (pvyijy. —

Apud Euripidem praeter Here. F, 181 rerpxa-Ks^h
vßpi(TfJ!,x, legitur :

Phoen, 1492, ubi Antigone mortuorum fratrum corpora
comitans, se ipsa nominat: xy£(iévêvf/,x vsxpolvi tto^vvtovov ,
xy£f4,óv£vfix concreto sensu pro -^yàpcuv adhibito,

Suppl, 134 OÙK £yy£vyj auvij-px K-zi^slxv ^ofzotg, ubi xyi^£lx
pro xvih£(Tryig usurpatur, cf. Orest, 977 ubi mi\'^fvfix pro
u xx) o-j MfviAfw?, x-^\'S£Ufi èfiév.

Ion 112 « v£vi^x},lg w xxK^^httcj Trpo7ré>.£U[zx ^xCpvxg,
X (Txlpsig quod dictum esse puto pro: u v£-^^xX£g rpéTO-
Af ^xCP\'ji), 7rpo7ró>,£vf4,x „ ministerium " concreto sensu

Römheld hoc minus recto inter traiectionis exempla habet.

93

adhibito pro TrpÖTroKog „minister", quod exstat Helen. 576,
Hippol 200, Aesch. Choeph. 358. —

Ut Here. F. 181 üßpiaß» de Centauris concreto sensu
adhibetur, sic Androm. 261 de Andromaclie dicitur:

u ßäpßxpov 7v Bps/zfix XXI (TxXijpcv Bpx7og, Ion. 204 de
Chimaera: rxv rD/j msovvxv ivxipsi rpiau^xTOv x>jtxv. —

6. Eandem explicationem atque rsBpl^nroug
xßiXKxc \') admittunt:

Apud Aeschylum:

Prom. 852 yhvx (psiyovvx (rvyyiyij yxptov xvs^ptuv.

yxfiov participii vice fungente, ^vyyevij yxßov xvs^piicv
interpretor: truyyfvsTq. i. e. xve\\piovc, yxfiovvrxc.

Prom. 147 Trèrpxiq TrpoTxvxtvofisvcv rxlvV x^xfzxvro\'SsTOiffi
Xvfixtq i. e. xhxßxvThoit; \'^sffßolq ?,vpixivoßivoi<; vel Xvßxv-
T/ipioi; cf. ibid. vs. 991 z-p/v xv x^XxvB^ Iscßx XvßxvTtjpix.

Similiter xhlx usurpatur:

Prom. 599 cxtpryi^xTuv v)j7Ti7iv xlxlxiq Xxßpovvroq yjxBcv,
i. 0. ffxipryjßxvi vyi7rt7iv x]xl^ov7i, „ saltibus ieiunis,
(corpori) nocentibus."

\') Vido pg. 12, 19.

2) Dettweiler: Aiz/tt«; rßv «Ja/^avr/Vwy Si^iiSSv,
Frey putat epitheton traiectum esso a Prometheo, qui aSaixavTéStToi:
< adaraante vinctus » est.

Do epitheto v!;<rT/{ «ieiunus» cf. pag. 49.

94

Sept. 1064 zsTvcç 5\' ô (Polynices scilicet) [aovôkXxutov
bp^vov i. e. ixùù\'j (J!,0vhKxvT0v (solam lacri-

mantem) bp-z^vova-xv â^sKIpy/V, quam interpretationem susti-
net, ut mihi videtur, id quod praeit: av y s [jt,y,v (Eteocles
scilicet) ttoKKZv 7rêvbviT-/,pccv TéûÇjj.

Choeph. 335 Httxiç a sTiT\'jfA,ßio? Srpy^vog xvxrrsvx^si
quod poetice dictum est pro: Sûo ttxT^sç £TriTviJi,ßioi (in
tumulo) bpy,vôvvT£ç xvxjTsvx^ouut (T£. De iTriTÖi^ßiog addi-
tum voci Srpîjvog cf. xvr) Ts bp-^vccv iTiTvi^ßiBiccv^ Choeph. 342.

Suppl. 67. ^u7fiXTopoç KÓTOV Tu^ûv, i. 6. y-xy.îjç (Jt-\'/jTpog

y.OTOvjyjç.

Suppl. 1064. Z£vg x7ro(7T£polij yxf4,c!V ^v(Txvopx, i. e. yx-
ßcwrxc xxxcvg xvhpxg. Cf. Prom. 852 (jvyy£y^ yxfiov.

Suppl. 9 xvToy£yîj tcv (pv^xvopx yxf^cv cyoTX^0ߣVXi
AtyUTTTCU TTxßcCV.

De hoc\' loco difficillimo cf. Oberdick in Commentario
ad Suppl., qui, vertens: „die männerfliehende Heirat,"
dicit : ^(pv^xvccp wird der Bund genannt, weil er bewirkt,
dasz sie die Männer fliehen." Notandum est in hoc loco
ideo difficultatem inesse, quod vocabulum yxf^og dupliei
vice fungitur et participii, scilicet xÙToyevyj yxfiov, i. q.

1) Dettweiler: s^/iijw? Svoïv xxiSoiv, Dindorf: «a duobus liberis pro-
ficiscens »

2) Bamberger coniecit, quod plerique editores receperunt, cev7oytv$7
<^v%mo((a. Sed cf. Schol, qui, explicans: yanov 4>i/yijv ivlpSv fnuv iiiTroi-
oCvTce, sine dubio legit (pv^évofx. M. in textu habet: xuroytv^ rèv cpu^a-
Ifxvofxv (Uteris a« in rasura scriptis), in margine (pv^dvepx.

95

aÖTcysvsTg yxfiswrxg, et nomen actionis, scilicet tov (pv^xvopx
yäfisv.

(pv^xvopsg (of, (TTvyhoop) proprie filiae Danai sunt, ab
iis ad actionem yxfiov translatum.

xvToysvslg autem, „ex eodem genere nati" filii Aegypti
sunt. Hoc epitheton sine traiectione substantive yxi^ov
additum est, ut Prom. 852 avyyevii yx/^tov xvsiptxVy Suppl.
1064 yxiJLOv ^\'jjxvopx, ibid. 1054 yxfiov \\]yv7rTöysv^. —

Apud Euripidem:

Here. F. 1272 rsrpxjKskij KsvrxvpoTrki^^iï Tróksficv, i. e.
TSTpxcxsXsïg Kevrxvpoug TroXsucvvrxc.

Alc. 606 xvhpüv <-[>spxluv sufisvi^i; Trxpova-ix, i. e. sufisvsTc
av\'Spsg xxpi\'jrsq.

Here. F. 883 Yópyoov sxxToyxscpxXoig oCßeuv Ixx^ll^ocvi i. e.
exxTcynscpxXci: c(pa7i \\xxov7xiq cf. Vergil. Aen. 6 : 417
Cerberus trifauci latratu personat.

Here. F. 1035 -TroXvßpox xpi,fixruv spshiixrx \'UpiKhsiov
xfi<p) ^é/ixs, i. e. 7ro>,üßpox» xt^ßXTX spsi\'SovTx. Nam ita
sci\'ipsit Euripides, öri Si\' -xvrx \'llpxxMjq luSuv vphc xicv\'\'
êpei\'^sTXi xx) èpei^o(ievoq roTq bsxrxlq Tpoèsix.vvTxi (Barnes).

Med. 1010 h^xKyjv svxyyéXov, i. c. ^okuv suxy-

yskoq (seil. sJvxt) >).

\') Minus bono, ut opinor, Wecklein et Römheld interpretantur:

96

Suppl. 1137 ix.\\jt:vx to[a,u,xtm riAîj, vigiliae oculorum
somni expertes, i. e. oculi vigilantes somni expertes.

Troad. 79 Zshq Trif^\'psi yvopuSij xlbspog Cpva-^fixrx.

Fortasse eodem modo etiam explicari potest:

Troad. 485 x? sSrps^x Trxp^évovç eiç ù^iufix vv[^(pluv
è^xipsTov i. e. sk vv,u(phvç s^xipérouç x^iûZvtx? (xùtxç), et:

Troad. 564. h rs ^sßvloii xxpxrofioç spmj.ix \') vsxvßccv
(TTsCpxvov sCpepsv i. e. xxpxTopioi (passive: eapite

detruncati) sp-^ßoi vsxvi^sç. —

Phoen. 1635 ró skXittowx rpittrô^on? ^p-^vouq vsxpôôv,
i. e. rpiTTT\'Jxov; ^ptjvoufisvoui; vsxpcv:. Quoniam autem hoc
unicum exemplum exstat, ubi substantivum participii
passivi vice fungitur, fortasse cum codicibus recentio-
ribus scribere praestat rpiTrrvxav.

Phoen. 1351 Afyxs/D^^f/? xTJTrovg ^spar^, i, q. hsmoit\'/^yjic
•/.TVTTCxxxxi xsTpsç. —

IV. Epitheton ad nome.v collectivum refertur.

Hxxius generis dicendi, nostra quoque■ lingua pro-
bati, haec exempla leguntur:

1) Römheld hoc pg. 163 inter traiectionis exempla refert, sed
pg. 200 interpretatur: «solitude, qua efficitur, ut capita hominibus
amputentur».

2) Frequentissimus Euripides est in usu epithetorum Hzruxoi et
Tf/xTvxot pro simplici nomine numerali, notiono toD icTiaauv plano
excussa, cf. Schmidt 1, c. pg. 54. Römheld pg. 187.

3) Vide pg. 28.

97

Apud Aeschylum:

Prom. 723 ^Afzx^óvuv a-rpxToç a-Tuyâvup. Sept. 59 êyyùç
•yxp y{hvi TrxvoTrXog Wpyiluv ffrpxToq, Agam. 652 rhv Suo-tjjvov
""Apystoûv ffTpxróv, fr. 196 Aiyvuv xrxpi^virov (rrpxTov, Suppl.
933 yvvxmûv xvxxvk^iov (ttoXov, Pers. 53 BxfSvXccv TxpifJtiKTOv
o%Aûy tréfzttsi, Agam. 986 vxv^xTxg (TTpxTÔç, Sept. 170
hspócpavoi; trrpxTÔç, cf. 1186 %o/)àç a-ôfJi,cpBoyyoç, oùk suCpu-
voç, 1200 xXXéBpovv xôXiv. Prom. 804 ràv (zouvûttx 7rpxrov
"Apipt,x7-7rcv ]7nro(ix[/,ovx, Pers. 65 \'o TTêpakxTohiç crpxTÓs.

Suppl. 182 o%xov ùttxa-tnjtijpx kx) lopuirvóov ibid.
234 oftihov TÔv^e xvsXKvjvéïTTohov.

Pers. 432 TrXîjBog tojcutxpibfacv xv\'Spûv. Sept. 302 ttôXiv
xx) ffTpxTov Kx\'^fzoysvij (a Cadmo descendens.)

Prom. 853 îrf/ATTTjj yévvx ttsvt^xovtxttxi/; (quiuquaginta
filios habens). fr. 368 rè^pixTrov t^sûyoc.

Agam. 45 zi^\'ovxûtij; (i. q. „mille naves ha-

bens", ef. infra Orest. 352) (ttôXoç^ Pers. 416 xuTnîptj \'•)
(TTûXcv, cf. ibid. 408 x^^^P\'-l\'! ^TÓXog, „remis instruetus".
Pers. 56 /zxxxipo^fôpov IBvos. Pers. 1028 vxù:pxpxTov ofiiXov.

1) Idem epitheton infra Heracl. 774, Sept. 125 So(iv(T<róoi( (nkyetit
do quo vido pg. G4.

\'-) Schol.: T^v ovx ÏAAifva xaTÜt aroXi^v.
3) cf. Eurip. Plioen. 808 KaJ^zoyiviJ yiwxv.

Cod. rt^ftirieuv l^töyoc. Sed. cf. Eurip. fr. 359 fiCye« Tfivdipitvov
Idem epitheton legitur: Troad. ICO Hoi. 1897

x«T>)ffc a-iedtpo;.

®) Eurip. Iph. A 1250 vailpafKrov rrfXTtv/ia, Do Sopt. 950
\'lAvuv vuuipapKTOt "Aptit cf. pg. 52.

6

98

Apud Euripidem:

Hippol. 54 y xfi xvTCfi Trpos-TTÓXav öV/yS-aVsu^

y.Zfioç, cf. ibid. 1179 fivplx VoTir^ÓTrovc Cpikuv ^A/xwi/
\'oß-^yvpig. Here. F. 364 opsivófiov xypiuv Ksvrxópuv yàvvxv,
Suppl. 1220 Axvx\'i^wv (rrpxTÓv, Phoen. 1099

xsïikxattiv ^Apysluv a-rpxróv, Iph. T. 273 rov sùysvîj stixte
ttsvt-jixovtx l^yjpißccv IpLi. A. 1059 ißoxsv itttto-

ßxrxg \') ViEvrxvpxv, Phoen. 795 l.\'ïtxprwj yêvvxv, x<77n-
^oCpépfiovx, SrlxtTOv, s-jottKov , Androm. 1114 ^iCp^ptig
(cf. supra Aesch. Pers. 408, 416).

Phoen. 821 ô^ovToCpvî}? yévvx (de Spartis), fi;g. 462/7
(pikoarépxvoi xufiot^ Hecub. 1089 @py,xiji; Koyxopèpov svott^ov
eöiTTTTOv ysvoç. Heracl. 774 ^opurjûïiv trrpxróv (cf. supra
Aesch. Suppl. 182). Alc. 918 ToXvxxijTog sÎtteto xüfiog.
Suppl. 890 xüfiov tov ifiov xdttîhvipqpov. Bacch. 531 (rrsCpx-
v^pipov: bixffoug, Phoen. 149 ttxvottXo? Orest. 319

xßxv.xsuroz ^ix7o:, Hecub. 607 xxoXxctoc o%>.oq. Bacch.
1335 xvxplbfjt,^ 7tpxr£\'j;j!,xri, Phoen. 791 xSi[jt,ov xvxuàôtxtov,
Orest. 352 x\'^n^vxvv 7Tpxriy, (cf. supra Agam. 45), fr.
359 K^vyoq rptTvxpbsvov, (cf. Aeschyl. fr. 368), Orest. 989

te^pitttroßxfiuv 7tû}.0ç.

\') <Vro/3arac bOQO SCribendum proposuit pro IrrirofiiTai; Til. Gora-
pertz Khein. Mus. XI : 470, coll. Soph. Trach. 1085 Hi^iKToy /tto-
^aiiovx (TTpxTov àtipsiv (de Contauris).

2) ^lia epitheta iu exeuntia sunt: Ixto^^huv. Prom, 804

(vide supra pg. 97). Soph. Trach. 1095 Hiuktov ivxo^inovx a-Tpxrèv h\\tpüv,

99

V. Epitheta composita ad analogiam adiectivorum posses-
sivorum cum substantivis coniunguntur.

Ut v»ó:pbopog <tto\\)ï, vxócpbopoi ttsttXci, de quibus egiraus
pg. 17, dicta sunt:
Apud Aescbylum:

Sept. 204 xxo\'jffatTx tcv xp^xtóktvttov \') oToßsv, i. e. «pi^x-
Tshv cToßcv, „wagengeratel", fere idem, quod dicit poeta
vs. 151 hoßcv XpfiXTUV XflCp) TfoUv xAüw; cf. Suppl. 35

«equo voctus», vol «cquino gressuutons» (Ellondt), qua significatione
etiam usurpatur epitheton Aesch. Suppl. 272 iTToßißoinv x«/iijAo<c,
«equino gressu utentes», i. e. qui equorum instar incedunt. aipvto-
ßxiiuv Aesch. fr. 224 a-xatpii /.tovToßiixuvy i. 0. vas, quod podibus
leoninis nititur. a-KtixTfoßxiiuv Soph. frg. 766 i <rK^%T(oß&nm dUro^,
Hum Aióc, «aquila sceptro insedens», rptroßinm Troad. 275 rpiroßäixuv
ß&Krpov «baculum, quod pro tertio pede est». De his cf. J. Schmidt 1. c.
pg. 18. rtrpttßtißuv «quadrupes» legitur Eurip. Elect. 47(3 nrpct-
ßtinovit\'irirei. Mirum in modum Troad. 516 rirpxßdßem vrr\' ciTriiv}it,
do equo Troiano. quod por «quattuor rotis voctus» exjtlicatur. Van
Herwerden correxit Tirpaß^nom M to/vmc «do viervoetige zoening»,
quod optime de equo Troiano dici potest. Non minus audax quam
rirpccßiixuv ta/vij est apud Verg. Aen. 8:596 locus notissimus «quad-
rupedanto putrem sonitu qiiatit ungula campuni». De Phoen. 809
rtrpxß&novt %»jAaf7c, Hol. 378 rtTpxßii(iOirt yvfoit cf. pg. 7. Phoon 793
itvtûii( Uplxetvi Ktci \\^ifA/o<c rtrpuß&nori usivvx» tiCAov, ubi Hartling rtrpx-
ßiixoya legit, ut Eloct. 476 TtTpxß&novtt "xifot. Portasse rtrpxßinofi
retineri jmtest coll. üptist aiukóv Phoen. 172, ubi Schol. annotat: f^rvnè»

ri Upixa ^tfo-î Stic rovç "xrovf,

\') Perverse Frey 1. c. pg. 62: tepitheton traiectum est a terra».

100

XxlXxTTi woji/OTyjrçj, „winterstorm", et Agam. 656 <rvv
o{4,ßpoxTV7rcc, „regenstorm." Secundum membrum in bis
compositis additum tantum est, ut plenior fiat oratio.

Pers. 106 iTTTriozxpf^xg x?Jvoug, „ ruitergewoel". \'Ittttio-
ZxpiJi,yjg substantivum legitur Pers. 29 \'Aprsfißxpj^g S"\' Jtt-
TTioxxpf^ijç, „ex equo pugnans, eques Ceterum non
liquet, utrum adiectiva in -xxpf^ijg significationcm ba-
beant „gaudendi" an „pugnandi." In Homerico itttio-
Xxpf^i)? (subst.) II. 24 : 257, Od. 11 : 259 probabiliter
secundum membrum notionem pugnae habet. Pind. 01.
1 : 23 ixTTOxxpf^^l\'; ßx7ü.£vg, Pytb. 2 : 2 (rihpoxxpß-^g^
epitheton equorum, Isth. 5 : 26 x\'^^-xoxxpf^-^: -^roXsy-og,
Pyth. 5 : 82 X\'^^^^oX^Pf^\'^\' »ferro, acre, aut

gaudens, aut pugnans".

Ad \'tTTTTioxxpfixg xXovoug cf. Agam. 402 xitowx vx(7to1(tiv
xs-TrlffTopxg xXÓvcvg XoyX\'f^""\'^ vxvßxrxg OTXlrf^ovg,

i. e. „schild- en lansgedrang", „matrozenuitrustingen".

Agam. 210 pcixlvccv Trxp^evoripxyoifftv psßpoig Trxrpûoug
i<lem fere quod Trxp^evsloig peibpotg, „sanguine
virgineo". \') —

Eumen. 212 cùx h yévoiy ó\'(4,xifiog (póvog i. e. verwan-

tenmoord ", cf.
- *

>) Cf. pg. 10.

2) Male Dindorf Lexic. s. v.: ein virginis caede cffussus».

101

Suppl. 449 OTTccq oizxifzov aïfzx ia^ ysv^jsrxi, ubi xi[JC,x
pro cpivoi; usurpatur, cf. ex Euripide Here. F. 1076,
Suppl. 148, Orest. 411 infra. —

Eumen. 281 fii^TpoxTovov fzlarfzx „moedermoord - be-
zoedeling", quod licet comparare cum Eurip. Iph. T.
1200 xyjxiç fzijtpcxtóvoe, Here. F. 1155, tskvoxtÓvov [zùtroç.
Med. 1268 ôfzoysvîj fzixa-fixrx „verwanten - bezoedeling".

Suppl. 28 kértiv o-tûAov, i. e. „smeekende vrou-

wenschaar", cf. versu sequente xpasvoTrXijBii hptov
ù(3pi!7Tijv AlyvTTToysvîj. Similiter:

Pers. 122 j\'um/xcrAjj&Jij? of/^iXoç, quod Euripides imita-
tus est Aie. 955 yjvxixoTX^BsTç ^vXXoyct, ubi yvvxmTtM-
B^q proprie „ mulieribus repletus " significans, additum
substautivis idem valet ae yvvxixsTog, secundo membro
pervenuste notionem multitudinis augente.

Alia adiectiva cum ttAjjS\'^^ç composita sunt: xsvrxvpoxKv)-
Biîç, Here. F. 1272 (vide pg. 95), ^jtAxojrAtj&ij? Suppl.
1219, ôIvottAjîS\'jjç , Hom. Od. 15 : 406. %e//)ô7rA>fS";jç Xen.
Anab. 3 : 3 : 17, quod active dictum est „ manum im-
plens", ut Phoen. 1165 «/C4«Ço7rA>}9-iJ Xxxv, „ currum im-
plens". Alludens ad yuva/xoTAjjS"»}? Arist. Eccl. 387 finxit
A5ûxûffA)j&>jç êxxXvis\'Ix, i. e. albis (scilicet mulieribus) re-
pleta. —

\') Do Choeph. 1028 TUTfOKTÓvov nfcartut, Eumen. 169 »^»o-t/^«
[iiâ<r(xuTt vido pg. 91. —

102

Agam. 1134 ttoXvsttsTç rézvxi ^so-tti^\'So) (pößov (pépovtriv
Ts^vxi ^stTTTicç^ol, î. q. „waarzeggerskunsteii ". —
Choeph. 914 êg lôyt.o\\jg ^opv^évovg Idem habemus:

„ 562 ^svog rs xxk ^opu^svuv \'Bófjc,uv ex eoniectura
satis probabili Weilii pro textu quem codices prae-
bent: ^svog rs xx) ^opv^svog lii^oov. Non enim Orestes tam-
quam hospes Clytaemestrae in domum venit. —
Choeph. 75 xvxyxxv yap xßCplTrroXiv ^soi Tpor^vsyxxv.
Hermann: necessitas duplicis sedis. Schol, ix lixCpôpm
TTÓXsuv explicans refert ad Euripidem Androm. 465
x[4,Cpifixropsg xóüpoi cf. Hesych: x^q^ifixropsg oi ix xohXüv
(van Herwerden xXTmv coniecit) [iijrépuv ysyovôrsg

x^sXCpoL A/V%üAo? \'HpxxXsl^xtg (fr. 70). Itaque xijc.(phroXig
est qui duplicem patriam habet, ut xfiipif^xropsg n sunt,
qui duas matres habent. Non recte Blomfield interpre-
tatus est: „necessitatem urbi circumdatam", ut patet ex
eo quod sequitur: ix yxp oixuv Trxrpxuv "^oÙKiov icxyov xhxv,
quae verba explicant illud x[A(pi7rro>M xvxyxxv. —
Prom. 389 \'Bxxpmhrxxrov ßog, „ tranenvloed". \'

„ 789 xvroXx) yjXio<xrißs7g, „ zonsopgang". —
Apud Euripidem:

\') Cod. praebent ât<r^iuS6v ad tpäßov pertinentem «proi\'otenvrees».

-) Remarques sur j\\.eschyle. Revue de Philol. 1881 pg. 74.

3) Emendationes seloctae in Hesychium, Verslagen en Mededeelin-
gen Academie 3e reeks, Deel XI.

103

Med. 1268 ofioysvï^ ßixcf/^xrx, ef. Eumen. 281 supra
pg. 101.

Hippol. 952 Sr\' xxpuxat^ ßopxg „ plantenkost".

Hecub. 362 trpoffbsig xvxyxxv ffitoxoiov, i. e. tov jitotoisTv.

„ 254 cjoi ^}}f4.i}yópouq ^pjXoüts Tipcxg „redenaarseer",
cf. quod similem in modum expressum est: Troad. 196
xpxäyovq sJxov Tiizxg. Sed Aeschylus Suppl. 623 \'By\\[iyiyi-
po\\jt; vjxovffev svirtbslq (TTpo(pxq Siffioq IliXxa-yuv, epitheton
^ijiz^yopoi; passivum habet sensum: „in contione dictus".

Here. F. 1155 tsxvoktóvov fióa-oi; sk ofi/zxb^ >}§£/ (pixtxtuv
^huv 5>wi/ „ kindermoord-bezoedeling", cf. Eumen. 281
supra pg. 101.

Here. F. 1076 fis xxvsl irxtkp ovtx, xpog \'Eptvvo\'i xJfix
(niyyovov s^si, Suppl. 148 xJßx (ruyysvig 0£Üyuv, Orest. 411
irvyyevtT (póvu, „ vervvantenmoord ".

Suppl. 604 (TTepvoTVTTeJq xtvtoi, quod fere nihil discre-
pat a ffTépvnv ktvttoi ibid. vs. 87.

Ale. 549 xA}}ir«Tf bvpxg fi((rxvXoug „liofdeur".

Iph. T. 53 tixwiv ^cvoktövcv i. e. ^fvoxtovixg, cf. vs. 776

^evo^póvoug Tifzxg

Elect. 865 ixxsi^e Kx>.xiviKOv ^Ixv ifiip xöpVt i- 6. pul-
chrum cantum triumphalem (overwinningslied). Cf. xXüri-
fAog TTXtxv Sept. 618.

Iph. A. 1574 xJiJt,x xxKMxxpbhov ^ipt^g, quod non mul-
tum differt a Trxpbsvslxg notione „pulchri" insuper
addita.

104

Ipb. T. 949. fiovotpxtts^x [aol ttxpe^zov. -

Haec sunt, quae scribere in hoe libello mihi propo-
sui. Ex iis, quae protuli, haec concludi posse censeo:
Re vera substantivis epitheta ita adiungi, ut
horum coniunctio tantum per traiectionem expli-
cari possit.

2® Huius traiectionis causam esse, quod rebus epitheta
addantur, quae proprie ad personam referenda sint.

3® Nihil referre, utrum substantive cum epitheto
coniuncto alterum substantivum casu genetivo ad-
sit, necne.

4® Contra in alia substantivi functione aliter quoque
explicandum esse epitheti cum illo substantive
vinculum\'.

5® Utrumque peetam, Aeschylum et Euripidem, in
artificiosiore epithetorum compositorum usu prorsus
conspirare quod ipsum ab initio, cum in ilium
usum inquirere coepi, putavi, et nunc exemplis
allatis atque percensis manifestius apparet.

THESES.

-tt
; . ; ■

■ ■m

;

THESES.

I.

Antig. 211:

<t o) r xvt"" x p s (7 k £ i, tx7 Mfvoixéccg Kpéov,

TOV T^Sf ^VJVOVV xx) TCV £Vfi£Vij TOAf/.

Legendum est: «r u t xZt x s é ^ £ i g.

II.

Aesch. Suppl. 254 (Dindorf\'):

xx) 7rx7xv xlxv, yjg 5/\' xyvhg tpx^TXt
•ZTpvfiuv, Tb Tpog ^uvovTog >}A/cu xpxTÜ.

Propono: ttxitxv xJxv, vjv \'tikp%£t\'\' "A^iog

ZTpVfiUV Tf Tpèg ^ÜvOVTOg V^xiorj, XpXTU.

III.

Agam. 947:

xx) toT(t\'^£ (i ÈfA^xivovb" xXovpyhiv, bi-uv
AiJj Tig TrpóffubEV G(iiJt,xTog fixT^oi 0b óv o g.

Pro (pbivog lege CpB óv u.

108

IV.

Sept. 351:

ctpyrxyx) \'SixSpofzxv OfixtfJLOvsg.
Propono: xpjrxyx) ^txBpsf^oi \'^ixlfiovsg.

V.

Oed. R. 317:

t xvr x yxp KxXug iyu
s\'lSu? SiciXstrx.
Legendum est: txvtx tt s p.

VI.

Helena 342:

ttctspx ^spxstxt (p x 0 g
T £ ^ P I TT TT X XXioU

xiXev^x t" xtTTkpuv.
Legatur: (pxoq TibpnrTov xhiov.
In stropha: xymxg ivSSv ug

TTvS\'ifirS\'f Tovg if/,ovg.

VII.

Eurip. Elect. 98:

cpxff) yxp viv iv y X fzo ig
^ivz^sT^xv olxsTv a u 5 5 xxpbivov (livsiv.
Legendum ^est: iv t xy po t g i^svx^eT^rxv oixeTv o vt s\'
xxpbsvov f/,iv£iv.

1U9
VIII.

Eurip. Elect. 44:

v\' v outto^ xv-^p .... \'^(txvvêv £ ù v îj.

Melius est : .... ^^xuvsv s vv^ v.

IX.

Thucyd. Lib. II : 49 : to (zh l^w&fv x tt t o (z é v cp a-û fi x
ours xyx\'j Bspfzov yjv ovts xKccpov, xXX" ùxipvBpov,... .i
TX êvTOç ovTuç sKxero.
Delenda sunt verba xttt o (z sv u 7 âfz x ut glossema.

X.

Find. Pytli. 4 : 1G7 :

KXpTSpOÇ

0 p K 0 Ç X fJt, IjC. IV {/, X pT u Ç £7TU Zsl: Ô ysvèBXiûç

Legendum est: xxprepbç xi^iaiv opxou (AxpTuq.

XI.

Tacit. Ann. IV : 3. Postquam primi flagitii potitus est.
Pro primi lege prima.

XII.

Vergil. Aon. VI : 407 :

„At ramum hunc ....

Agnoscas. Tumida ex ira turn corda residunt."
Ilecepto résidant, tumida .sqq. pro verbis Sibyl-
lae habenda sunt.

110

XIII.

Ovid. Metam. IX : 196 visaque deieci.

Lege : disieci.

XIV.

Caesar B. G. I : 26 : 4: Diu eum esset pugnatum,
impedimentis eastrisque nostri potiti sunt.

Pro eastrisque legendum est earrisque.

XV.

Cicero pro Ligario §22: Nam si crimen est voluisse,
non minus magnum est vos Africam, arcem omnium

provinciarum..... obtinerc voluisse, quam aliquem

se maluisse.

Delendum est primum voluisse.

XVI.

Livius 21 : 18 : 8: Itaque quoniam discerni placet,
quid publico consilio. quid sua sponte imperatores
faciant sqq.

Ante placet inserendum est non.

XVII.

Livius 30 : 16 : 4: Qui ubi in castra liomana et in
praetorium pervenerunt, more a d u 1 a n t i u m pro-
cubuerunt. *

Adulantium mutandum est in adorantium.

III

XVIII.

Vergil. Aen. IV : 468.

Ire viam et Tyrios deserta quaerere terra.

Cum Seil rader o lege pi\'o Tyrios Teueres, vel

Plirygios.

XIX.

De historische betrouwbaarheid van Plato\'s Apologie
wordt ten onrechte door Schanz in de inleiding van
zijne uitgave 1893 sterk betwijfeld.

XX.

Betreffende de invallen der Galliërs na het jaar 391
v. Chr. is Livius (VI : 42; VII : 9 sqq.) minder geloof-
waardig dan Polybius (VI : 18).

XXI.

»

Het bij Appianus de bello Hannib. 14 en bij Zonaras
VIII : 26 voorkomende verhaal, dat Hannibal in het
jaar 217 v. Chr. eenige duizenden krijgsgevangenen liot
ombrengen is onhistorisch.

XXII.

Ten onrechte plaatst Busolt, Grriech. Greschichte II. pg. 39,
den zeeslag bij Lade in het jaar 497 v. Chr.

V • \\ - \' ^^

■ " -

■jm

.■fl

■ ; :■ \'AVv-li

- ^ -rv
\'■à: \'

11

\'h-

... " • ■ . • • . 1

\\ -

.....

■ \' .v

. ƒ

..... ., i \'i\'"\'\',i"l . i" ii \' . \' ^

j

fe:;:..

V h-

If -

•"■v** , p t

■ "-\'■ ■ H,- ■

s? t\'