ir \'t Begin, Midden en Eyndo

^tt ë>tt\'%oohttvm/ ban hm 3lberfainmftm

Z E E~R O O V E R,

CL AE S G. COM PA EN,

Van Ooftzanen in Kennemer-landt_5i

ïKtrbattmtse (m toontscripkc/ ü^eemöe m %mW

fcöaörïïjcïie ö?öf-toc{|ten.

Waer in verthoont -wordt,

met ^föepm ht Ztt mhepïm^ gliemacrâC/

«en ongekioffclö^ften ^wpt / en ßt\'oot getal toen ban a!{e

■jtian&en ßtcooft/ en afaflocpen öecfct

Michiel de Groot, ^oecft-telioûp^r / cp btU f

tuflcöen&ciitsrl^aerlemnuv-iluitfeii/ 1662. ,

V O O R - R^ E D E R

Et fal mogelick yefflant vreemdt duncken waerom ick de moeyte aan-ge-
noEnen heb, te befchrijven de verhandelde daden ^ en fchadeiijcke drijf-
tochten,van den Alderfameuften Zee-Roover Claes Compaeuj terwjjien
doch fijngantfche doe;! ende laten niet en heeft geftrekt dan tot ruine van

^rrcheydeiiYolcl^eren, en voarnemelijck van deingefetenenonfes Vadcrïandrs,
EtJele eïide Vrye Zee-vaert, de handelinge in vreemde Landen,d© Vriendfchap
ßoii4t-genooten,eude wat des meer is,foo heeft geviokert datter menigh arm
geworden, en van het hare ghekomen, fonder herh alleen een weynigh te
p^rijcken, des gelljcks nochby brengen(ken weet door wat vreemde forgejcn felt-
^■^^eniiTiaginatiê) dat foodanige dingen gefchte ven 3ynde,{eergevarelijckmóch-
pH Wefg^ voorfwacke finnen>ommedaer door geinfedeerttcworden,tot de dïijf-
ochteti des herten , van diergelijcken aiftien mede in \'t werck te w^illen fteilen, op
oope vanfoodanigen fucces te bekomen^ aenfehouwende de voorfpoedige voort-
^^fitk, het geluckigh middel,en geen boofe eynde^daer benevens mach ket andere
verwonderen, waerom ick defe fijn feer wondcriijcke en fchadelijcke
^Mftochten, niet volkomea en in zijn geheel befchrijft fo als men gewent zijn ye-
^^"^ts leven, handel ende wandel te befchrijven , het wekk een werck koude ghe-
\'lis men gemeenelijck feydt,Yan d\'ander Werelt, of ten miuften waerom dat ick
forgvuld«lijck het-klouwen by den draet gefocht,eeti recht achter een volgen-
Verhael maeck, dagh-tafels wyfe, dicrgelijck een k ete aen mali\'; ander gehecht
^^eaengenamerfoude zijn omme te door-lefen , en die alles wanneer mijn daer
^Ver gevraegt wiert, van \'t eerfte fo als van \'t laetfte,foude na mijn vermogen daer
P Antwoorden volgens defe by geftglde redenen, te weten, dat ick in defen dee!«
^^rgetnaeckt hebbende defe wonderiijcke en Landts fchadeiijcke handeJingherj:.
^nde weicke toen de gantfcheWerekwaeghde,noodigh achte daer vanyets wat
fondament te feggen, niet van voornemen zijnde omme den Duyveleenkaer-
^ ontfteecken,oft zijnbeelt op \'t altacr te zetten, alfo wey nig als de gene die fijn
1 en doen met alle fijne hoedanigheden bekendt maken, daeröm niet be-

j^^ï^enc^e geacht te wordenhemgcprefentehebbcn,gbeiijck als wei die hetloF van
^^e befchrevenjhem groote eere toe-voegden, ofte vande k oortfe ofte vaa eenig
j^^^er q^uaedt, want buytentwijfFelis daer vergrijpinge ia: nu de gene die het leveu
■"^tidel en wandel van Nm>ofte de aert,nature en geftalte vaa deFebrus befchrevcn
1 ^oben, want dat is de Hiftorien ende Medecijn-kenners gemeen, datfe alles asnte-
^\'^eti Wat tot de materie dient, felfs in denhooghften graetvan hetgoedeen van\'t
rj^e,Vande doodt ei;i van\' t leven,van gefontheydt en ^\'an fiec k te,wanneer ick op
„^ten tijcJt voorgenomen hadt om te verhalen van \'t leven en bedrijf fo veeier boo- ~
j^^en goddeloofer Keyferen, Koningen,Vorften,Princen, Graven,Baronnen,Ede-
,^\'i\'Amtenaren,Hooft-Officieren,Burgers en Boeren ,die voortijden in defe ver-
eeuwen het alles in\'t wildtaengeftelt hebben, wie fou fo uytiinnigh zijn, en

Al niy

V O O R - R E D E N.

my nageven, dat ick de goddeloosheden de bedriegeryen, \'t gewelt doen, Moof

ryen,Roven,Branden en dicrgelijcke prees, dacrom is dit feker geen flechtvoorli®

te achten fo \'t yemandt voorftelde en vaft daer by bie ve datmen van fodanige
gen niet reppen moeft om dat niet defes mans handelin ge niet alleen, maer oock "
naburen en verre Bont-ghenoten veel fchade is aenghedaen,jen dat dit licht fcby
nen mocht dat men door defe vertellingen fijn lof ofte roem niet gebreydt had.J\'^®
ick noeme hemin den titule den alder-famicuften Zee-roover, fo weynich tot fyo®
Yerheerlijckingh als Numroth een geweldige lager voor den Heere genoemt
niet om lijn goede maer quade Fame, die gantfch Europa over gebreydt, oock in
deelea van Libien» Mamtamien, Fees, Maraca, l\'anghs dé Kuften der Mooren ^^
ïndk door ghe vlogen was,en waerlijc k het qaet datter uyt foude moghen volghe\'\'\'
midts andere Vclckeren door \'t overwegen fijner Su.cceflê in de weynige laren ^^
hy ro©fde)dit lelende hem felven op wecken foude, om dierghelijcke a<5tien me"
t e beginnen, en daer door ons Landt, de Nabueren en Bondt-genoten Landen
fchadigeu mochte, ja fekerlijck dit foude eenforghvüldigheytwefen, föwannc^
die pjaets houden mocht onder de menfchen Kindren, die in een korten tijd alle ü

Hiltorien,aIie de Cronycken en voornamelijcit deJournalen ofteJaer-ti^-BoeC\'

ken (die nochtans voor alle tyden voorhetlichtder waerheydtjcnden weghj\'\'^
goede feden genaemt zijn,felfs by de verftandighfteVorftencn Heeren gheprefeiV

vanboven nederfouden werpen in Leth-is poel,ofte in den afgrondt der vergeteH\'
heydt, want in de felve vindtmende vootnaemfte daden vand? ald^r groocftej\'V^\'^\'^
narenen, Key feren. Koningen, Vorften,Priacen,Graven,Baroiinen,Edelen oneo^.^
lenjB^irgeren en Boeren die meeft al-te-maelmetGoddeloofe,m"oet-willige treuf^\'
ge en wonderlijcke Landtsfchadelijcke drijf-tochten verfien: daer de verlockin^^
%\'an verfcheydehaeftige op Icomingen, onrechtvaerdige verkrijginge vanKro^\'
nen, SepthetSjHeerfchappyen,machten middelen Rijckdommen,en met der
derich bioejen der G oddelooften, moetwilligften en aldcquaetften me nfchen,
^ Icerlijck noch eeaander in druck op\'t harte ghevenfou, nochtans en worden
niet alleen befchreven, uyt grooter voor wetenhey ten welberadentheyt van
leerde Mannen, maer oock daer o.Ver begaeft van wel wijfe Vorften, nietand^^^
wetende ofte fulcx ghedydtomme de quaden te Jaftren en de vromen te prijfen;. j\'\'\'®
om aen te wijfenen overvloedelijck te vertoonen, niet hoe dat men de quaden H\'\'^"
volgen foude maer de goede,en datmen daer in als in een fpiege! fien kan, hoe ä"\'^
oock feifs in defèn le ven het den goddeloofe vergolden wordt, die hetoockvs^"
wondert waerom dat ick hier niet breeder en handel, defgelijcx in ordre als vrd^\'^
een Hiitorie vereyfcht wordt, moet weten dat het my aen de ftof ontbreeckt ^ ^^
niet minder,aen de maet ftock om alles weite fchicken- ende te ftelien , want fö^
\' veel C</W|\'ö\'(?/^aengaer,diebyna van alles een oogh getuygegeweeilis,die heefth^\'^
van eerften aen feer ingetoge n gehouden,en by na niemant fijne dingen willen V^f\'
- tdlen, dan forawijlen liierèiids dasrcen weynigh aen fijnegoede beicendcnien d^^

hy

V O O R - R E D E N.

Overtrouwde datterfo heelveyln^ctmcdeenfoudenzijnrwaniieerhy vermerke
1 ^^ yemandt hem ernftclick vraeghde om fulcx te annoteren,ofte dat hy vrcefde fy
et vcrhaeldefouden op fchrijveiijfotreckthy zijn woorden binnen,en \\voudeniec
^«^er feggeiijck had langh gehoopt omme te komen tot een ware en voikomender
^icheydt van veele faecken, menende dat my niemandc beter helpen konde dan
. ^ perfo©ne relfs,te weten Com^aen, en focht daerom alle gelegentheyt om met hem
\'ïgcfpreck te komen, maer en vorderde niet,\'heb namaels uyt de mondt van een
. ^\'■^^mmerjSo^ïe&öö«; gehoordt, dat defelve door vrienden aenhouden belooft was
^\'^prefentie van d\'OöicierPiefer van en de Secretaris lacob ét Graef , dat

eenighe betóndere dingen by dito Compaen in minnelicke comunicatic fouden
^\'«rhaelt worden,maer fulcx na-vorfchende verftonden van de gemelde H.S.dat hy
niet vinden het ter geftelder tijt en plaetfe doemen hem focht, hem yan andere
^aer over aengefproocken zijnde, foude ghcfeght hebben, ick en wilhem niet een
^üy vel feggen, ey doch foude ick die lisden daer mede aen de gaïgh helpen, wan -
H^crfe oock al meenden te roven gelijck ick gedaen heb,fo vielenfe wel.haeft in den
fop,en fouden opgehangen worden, hy verwonderde hem met my van defe blau-
e üytvlucht,en docn ick geen meer beko men k®nde,dan\'t gene de vrient my noch
• . deelde dat hy van langer hant by malkander verfamelt had,mofl: ik oock roe-
m ^^^^riemendiemy terhandenbefteltwaren,feerverflijftzijndemet dcme-
^fi^n van dito 5ow&oo?»jcn voornamelick metdeaenteeckeningen van Nkolaes a
\'^If^na.er f die Ycle dinghen daer van forgkvuldelijck befchreyenenin\'t licht uyt
^^geven heeft, fulcx hy Compaen ühicr verklaerde by gelegentheyt ( het dertiende
\'^^el Van fVafemer doorkende.) fcggende en bekennende datt?r veel dinghen reclic
^^^ Aadc waerheydt gheftelt waren, oock veele dinghen niet» Want Compaen ved-
Jï^aels fijn tijdty er drijf nemende by eenen ïmVechterfz. Smit, tot Ooft-zane»
yiioverBücrman, vertelde foo nu en dan dingen diehy wellijden mocht datfe h«t
^^^ften, en buyten twijfFcl uyt de befte ben, gemelde Smït dede eyndcsüjck het fijne
daer toe, snverhaelde noch dit en dat daerby, waer op ClaesCompaen hem
^^^ghde wie fulcks ghefeght hadt l antwoorde fulcks wel t« weten, maer van wie
wederom? Y^nNicolaesfVafenaer, feyde lanVichierfi:. in deHiftorIe
^^\'^^uropd aen het derthiende deel, het weicke voor den daghghebrachtwierdtjhy
fiende,bcfagh oock alles meermalen over, en fprakdaer zijn veele faken in die
^i^Waérachtigh en noyt gefchiedt zijn, maer my verwondert feer hoe de^hemelde
.ifefirfer foo veel te weten gekomen is van mijn handel en doen, \'k e,n^heIoove
dat eenighe van mijne Schepen fulcks hadden können over-fchrij ven, want
®yde hy, wy liadden van overlanghen de Journalen (ofte dagh-tafcis) ne vensdc
pudere Eoeckenbuyten Boordtgheworpen, niette min hy mochtwei weten dat
een geleerde wel ervaren en naii doorfnufFelden Man, ahghemp-lde ^VaJfenaer
uyt een ruygh ontwerp, enbe Genoopte befchrijvingekondemakenjeen werck
Van een volkomens Hiftorie , met een vloey ende wsl--fprekenthey t,daer zijn ge-

Az ■ WiÜe-

V OOR-REDEN.

wliTelijck oock iiiandere talen dingen aengetcyckent die andereLanden hetrefTeii\'
want foo wanneer dingen die men in heymelijcke vertrecken fprcektjcndoet, vafj
dc Voghelen door de lucht, en overdegantfche werelt worden vervoert, hoe ve^
te meer dat men aen den dagh ,in\'tooghvan foo veel menfchen, en verfcheyden
Natiën bedry ven, iele heb hier in geene ofre feer weynigh ordre van Jaren konnei\'
houden, en minder van dagen,wann eer nu dit ofte dat gefchietis behalven op fonj"
mige plaatfen, 4aar van andere fchry vers j^iar en daghaengetekent wort, en heb
ftucken meeftelk op fich felven gehandelt,op dat, dat werck niet door malicand^
ghehafpelt fouden worden, verfoecke aen dengunftighen Lefèrdit van myi^^ ^
goede te wiilen nemen. Wanneer yemandt nader befcheydt van \'t ec,n ofte \'t and^
heeft,füllen by gelegentheyt fulcx hief in mede te pafle konnen brengen,eynden"®
defe voor-reden, wil den liefhebber van alle vreemcJigheden, en de geene die
Lefen mocht, noch hier by doen het geenede meer gemelde Nicolaasa jVaffen^^^^
tot fijn befluydt fieldt, daer hyfèght, het zijn de gheene die hunne reeckeninghe\'^
de Reders aengaende,oock hare Journalen ofBocckenverduyftren,in vier ©ftei\'^
Zee worpen om die te bedecken datfe niet ghefchreven ofte vertelt worden,
waerfchouwinge oftcaendieninghezijn,datfedaeromnietvry k önnen wefen oft®
haer gunft ftellen,eerftelijckenbeklaeghthun hare confcientie, die is bekcntWäC
fe bedreven hebben, die hem de meefteongeruftigheydt baert, ten anderen hoß\'
wel de Schriften verbrandt zijn, foo en zijnfeniet verborghen voor deningeve^
fulcker daden, dat is den Duyvel, die de adie niet fal vergeten,ten derden fyfijn^\'/
Godt bekent, die \'t fijner tijdt rekenfchap des HuysgefinseyfTchen fal volghens ^^
Heylige Schrifture.

Nihilocculmmquedmnrevelahitur»

NÏCOLAES A WASSENAER,

In de Hiftorie der Nederlanden 13 en 14 Deel.

Sïet foodanigen eynde hebben tnecft alle Zce-roveren gehadt, fiet eens wat ftrafFe dat g®\'
oefFent is aen een Franfman,dic de Zee onveyligh macekte, in \'t 14 Deel Pag. 24,
De Veenboer is mede een vermaert Zee-roorer en Hollander gcweeß, deïe haddeliccntJ^
genomen om op de vrye Neringe te gaen, maer geen buyt krijgende die bem verrijcken kon-
den, begaf hem tot ExGcfren,en ftroopte alles wat hem voor quam, meeft hem in dc middS\'
lantfehe Zee onthoudende, maer hoe ellendig den loop fijnes levens gefloten is,leeft 13 Ocs}
Pag, zo*

En doen den Ouden ^anffet fijn qaaetleven (met\'et verliefen van fijn hooft by de Turcken;
eyndighde, was Anno 1616. Hy bracht het Hof van den Köninck van Spanjen fuickcn fcbri»
aen,dat hy het Eylandt nis ghebrant-fchat hebbende, den Köninck van Spanjen advijs ded®
geven, wat hy liever wilde dat hy \'tplondecde, of dathy rantfocn of fchattinge daer van oft\'
fiagh,lceft 13 Oeel Pag. 30.

Sijn d^erlljcken omrac komen kanracn in *t brcedelefcn by mikm LitgoUj, in fijn 19 Jarig«
Reyfe» ,

\' »tBcgifl

. Fol: Ï .

\'t Begin 5 Midden en Eyndo
Der Z E E-R O O V E Pc Y E N.

y

ïïan ^lm3^Hlfrfatm^fl:ttl ^EM^ooöfr

^LAES G. COMPAEN

\\ Laes Gerritfz Compaen, geBoVCH tût Ooftzanen, ttt ï^mnemec-lanèt/ Compae®
woosacljtiöö ftencojîicn öefi^ercft/i^nict éjiî tian Dernmiîe ^etJErc^anwacr,
kntfcöe Ztt-toùMm ößUjfefî/ bie m foo îjeel €eutucn/aîji H ï^ollan^ \'^^
bcQfj, ^. ^ercn bs ^ee öeöaren Ije&beH/ nopt fón^ ôeïôcften ôecft ôcô3tit.3n fin zee-roven^
^on.Vhrn ^^ aö Öl" öem mtl durgetlïjcS/fönbe em op gefcfiorm

tt/ÖP^jman/ met tJion?)E Daj\'?en/eiibe fcöoontoanseöacnte / be®aeït offenen?
ôen/ttJIi 45U!ncâ alsS elöer^V foo bat om fön üBelttoeï aen i^leg^

laohfft ^P^^fï^öetnöf Öanöeïuan bt^ßöontuFpc/bfetot bienfïüan ïjet^aber?
irieïHcn! ^ûoge aen- geïea&t regent ^pan|en/enbe bD0?na?

ï^öpen^ be Caper^ an ^t. luca^ enöe CalïjS/ oocfi \'©upnficccfterss
oö/h^Jl^nöenaec^f. ^o men ffpbt / fïetöe 6? baer fijn meejle »bbelen öp
öL^pJ J^wcfie ooöen-fcööneïi cfi tuel gegaen foube beböen/niaec be SSupt? n bie
tere U»<ecben/enquamèn niet eens? tot bcoibeel 6an öem/ofte toan be ms
ten/ Jir^-tlanbersf/ maec tuaren ober aï 6p-nae ö?? gfieooibeeït/ cn öarcn la^
fiihefï \'\'^Öoon anber^ïJleecït/^uam cc cbentoel niet öan : tjettoelcßefip feei?
îJûûîfîrfr öeïboutüen ftonbe j ^an öooj^cótigö ftjnbe cfs men ôet

leetSu^Ö noemen macö) öieibt fön tjoo?-nemen binnen / enbe üropte fön
oubpf/v®« mcenmgö fönbe/om eens? fan g&elegentôepbtwnt te Wnben/bat öj?
tei/pffi öan feSüei; op ten ï^^ant tt toillen gaen/öem aïjS ban foube mogen
foühpr \'^^^\'^fön eigene ©eerenenbeSanbt^-Sieben / of batSp fijnefcijabe
jJa^v\'\'i^ïfien te öeröetecen/met\'et nemen bec ^cöepen üan fan epgen ©abec^
ïjat fSl^ Öier oöer folicireerben öp om Capitepnte toefen öanbe ^bontucpe /
bonSyöctoiüigBttoiecbt/ftjneïïeeWüpfocfienbe bie Seiten meejîen-beeïe
tivfe^9|tanberetoierböemtüetjecrroutot/nietbencÄenbeöatöptoat quaetsl
«en Är®^ * öu.é gersecRte bp allencrfien^ met föne bingôen göereebt/ fir eeg&
betrtrti^H\'î^ banöonbertlölïen men i7flucRen/cn baer ßp tacj&îcntigîj mannen;
ï\'îi hîîîlu r^er öegeerfgb te toefen om in ^ee te mogen gum enbe toanneec
QhphVF\'^9öemöepbtmetiiemanbtïntooü2benlïieï/ ban fijn booinemen te^
^minfierfiet^ enbe anbeiße ^pacnfïfie ^cöepen / fepbe öp meenigB-
ïck m "ttitfienbe met fön booft* Kom ick maer eensin Zee, ofte : fo wanneer
fignijr\'^fin Zee komen kan, ha, ha, en metbefefiaibecebentn Wenbeonbe^
len » m ^^ anöcï^ te ramen af ftp toiïbe ben ©panbt fee bioeft toacl^er op ncfie^
O ia\' tK\'^^aer fcóooi toat anber^ in be tooo?ben : Kom ik maer èens in Zee »
maer in koom , enbe biergbeltjcft / toaer u^t naemaeï^ toef
®öt niet anber^ boo? éi öabt/ ban tt boen öet öBeene batter toci
oy-agebûïglît ijS : niet-ts-min öp Sabt fijn Commifie eau be ï^oogö î

% 4 »3g

I 2 De Zee-Roveryen.

I J^loÉig: ï^ecrm Staten <5enevael / en be W^m toan ^^^öitjén om upt tf Ö^Jll

i •, Gerrit pic- Bi^ opjÈcijte fHößmutfctss toen. \'t öaer top uao^en^Hßn aen-ö^p^^.

ter;2. Avon- gebUen / iDaS geftocljt öan 53c U?eÖUttJe bau Gerrit Pieterfz, uan MedenblscJi»

1 SS öfööeejl ftjnteê een ^öcnturcer ijan öe i^cet:en Staten: öefe Dab öéhJ;

dics \'t scMp men op iie^paenffije^eecenaöe&enöupt MeDpna\'tiaabecIanöt memß/^
cofflpacn öjcnööen/maerenumöeloDfömftomcnbefooUjtctb\'iHb^^ aenöff\'
^««^pf- gïtootfcöapt öat een nan fijn aiöec-belie ^Bootfaefeilen cMaigom genaem DfJ
Doot^ noot m^f bfc^ ö? op lïont/ en m \'t boncßer upt fön Calupt baer na
ioopenbe / een öan be aupcften öan öoöen neber öfel/ en öem foo Befeerbe/c»J
ÖP öan öen öai ifürf/bi\'e^Cofspaen a?n bit^cöip tjuam öeo? een soebefcmp\'j\'
Én bïeeferacljt bupfentßulöenjS op tequaet/toa^geöeten/t^cötp WaUa, PJ

mebeinbefïag&bsnGibrsitcr göetneejï/boeniacob öan Heemskerk een
©tctojfe öcöotöt tegen^ be ^paenfcöe j fioe töeï ïjet Dem frjn ïeöen fto|ie.
couvpacn Mu feegoRt een^ töbt te üJo|öen batKiaes compaen na ^ee foube gaen / ßy;\'
«iit« en" 3Önije; ßöefiomen töefenbe tot Medenbiick: baer be?llbmttaeü\'tept0ï!e£\';
ccnBuyl- boen UJarcn; onbeï toten.ö opficfit Dp aï^ een öcebe €apttepn wiebe t\' ^ee
manm Ion-foo noobfoDDeDpDwte fifll?/omcenaffcDepbt^ maelttjbttcboeïï/ tn be m
■a rili "fr. I, ^^ öl^ncficn/ \'t tijekè qocfe aDebaen tciecbt / tiertroutnenbe bat Dp \'t toel mf
* 33i£|ïu6t!öcfte oföet ssmsene bejïe m«ehöett/<n fcöepben fenbe Compaen fp w»;;
ben fo toel boen en öetalen Det geene tietïecw toa^/tofjïen toel bat fip al fö^!
reet &e|Tegt Dab/aenbe liptcufiingeöan\'t ^cDfp en fön tèe-fieDoojen/foub Cf"\'
geeben bunt gelegen De&benbe; bat banfteifcfien toeberom beloonen/f n
bub&elt t>ctalen/m toaer öct toefen mocDtrtjcMtjcft becgeïben/ be Peercn f^
öen fukr upt een goeben fm-öojfï/^n baeï op ga^t Di; metuetï eccBtebigD^P^^/^e
^pnbehjjcftenmeteengoebßöooibetolmtn beSoojber oceaen, tjet eerfif »J!
öem ontmoete/ toa.ïf een^sup^ öan Egmont opzee, b(e Dp aen bü0?t öoer / JJ
öonbt fipöefïcD acDtec bp be<i5aïgD /baerfe gemeeniitßöe maK^j;
op leggen/ in ftomcnbe/ ötaeßD^e Dp terfionbt na ben ^tuer-man / ttt gus^J
becbaetï van begaebt in be Danbe/ Wbbenbc bat Dp fön en ber föner leöen
f£Öoonen toübe/ toant meenbe bat et een ^upnfiercRer toa^/bcn Compaen f«r
be nfet te öegeeren ban een aatï ISatütgD/en bat nocDöoo? geit/ Det toelcftn"^
SÖeUitiïfgD nae gtfiomen toterbV bat Dem be ^tuerman baer öpnocD een
fijuten ©ifcD öereerbe / enmen Danberbe©jïenbelöelt/ bocD (n plaet^
geïöt/ gaf Dp be25upsJ-manecnDanbt-teecfien om beöetaWngDe tot Hoorn ij
to^nben bp be Interen ter libmfrafrtcpt öan Der Jf^oojber <auartier / tattpf
L jtieöe te öieben mU n^tt toetende of Di\' toaisf een u?oom Capttepn mm;
Sanbt/ea Dabt ben ï^aringD buei? uecfiocDt / gDeïD\'cft befeïöe boen oocß ffX
gbelbtgD toa^ / fcDepben mer een goebe abteu. m^ be ^^atingD-tiangPJ^
sDebaen toai^ / en öe^upiS-ïïfeben tot Enckhuyren quamen/ gingD öß %
mondcr ttae Hoorn, en öetfocDt ban be Beeren te» 3tbmiraUtept fön öP\'\'
feoeninglje / bertoonenbeeen «Cebeltfe ban Compaen DamiCapftepn/ foo
meenbe/bel^eeren fagD^nop malBanberen/ berfeeeßerenbe Dun na bar
^ee roober ritetgoeötp in ben fïn Dabt / gaben tot befcDepbt/Dem aeKSaeHö^;;
öabbcnöaerbooi niettebetaien / totibe sDcen gDeïötgljeöm öooi foo

meto cö;ö^.miant(fbfr©oogD=W?oo0rlf?Eec£n Staten m\'^^
iuiucn »jinsö/ maer oocff geljcc! tegrnpljfrtoel-baren öan \'t ^sbedan^^
^imen:inö^ljt be fcDaöi?aen föuöeen öman?/ tr. 5DeIucivtóD, «ïiencn

van KLAES COMPAEN. 3

tif^fi öMomcn töa^/öJatït f$ compaen öacc na feujec tcgen^ ijem

P Ü? fetien ofte acöt feasöen iatep m fön geftomcn / ööcn öjo fe^Ê
• Eh op eenen öag nam/ fouö\' eocß al am ben feïüen öaniJöcmocten Seö^?

■ \' ^ai^enaea üeïöaelt.Dat Compaen m«eu6fer öösöenin^c ggaieell fpbe/

paen vang

burgerTJ;«"\' WefiolawBaH Rant OEnÄ flo taffÄcTwcÄtmS^

ö^fijS met tiKcl^jöfßti onöer ^ec-lanijt ßomenöc/ en tjerfTaent)« öartei; foa
ößh N\'v^\'^öeCognoftcmenten öSemeecRt toaten / tiaecom ocifaeR nam cm
^llj^i\'tniie tjan w iaojjen / öm Brm ftlöen ^eeflec uan be

jJa ö«Pen te maecken/ mM3\\ batmen ant Se t ööe^ne terteit t^ / irel fcerf?af n
bPH / Compaen m fön ujjt-öaten booigenomen ö ab / öem tot öet ^ce-tjöö^
öh tt °^65eöen/tof iDinecrie öan Set leebt Bat ßem bot&t aen-gebaen te liefen 5.
iiL"®tt^inlto2tentt)i5t/ jae(ntt)ei»ntcö,maenbeneenstoct gfjctal ban^töee^
sS®o«ptöet®aberIanbtaf#clb\'\'r^/ foometgö^toelt af^met Piacft\'tgcrje /

-wert Korneüfz , Jjan Suerwoa, ^cÖfppEK Ui?t ll^atet-lanbt / becfeöuam Kicv« «r,
Rft^^ fiopelöeS öÖflöben ^cDlp upt b« Conbaet/ firtjgöcnbe een si\'oote

öl^e Mö&en ontrent be foofben / öiierb na &et op öeiberen öan fiet dlcttoS""

fnir wscplöen/ cpnbellitüfnfcccjbten\'etflilrefiuam / foo fette Compscn
En ÜS^t u?t/ töel aemsnt/en m^r IHüfqiicttenberften / roiit Ijeni aen ßoozt /

öet t>cm tn / bÉ^cÖiPPi^ï! met UjnBolcfi / uiitgSefoRbect u
^tUeiv^aHenbebe Songften Unert uptDet^tittpööei]ndt/ ßi^fp alis imi
tüaren (Ujant&pljunftU)!?tcnttPMei om ijeel bfngöente treten
af-gUet,ioRaljen öeef; moiïenfe totöet om &oo|bt / um seyJm bner

% s- Mpni-

4 De Zee-Roveryen ,.

icïpga fttten/cn öüm Compaen tjofssn tot inbe ban^upttfimfi JJ/\'L

Wallenacr tjecljaftt)tsaeï laßÖ^H UJCI <^O2ÏOaÖ-ifeCÖfpCllUO0?/ mate fp

aen öaerHincfiet^ geïupt/aiffc &fnncn sefiomen Hjarèn/öcvfttjupltien Scn\'-fiiU
lanlacobfzögnSuervvoufn\'t^CÖlpfO ÖEöWßtCiÖCfifn batfe ÖÉm niet
gn fionöen/öoc feccre focUten: \'jS nacöt^ te elf uren öegaföp Ötm uptttn ftyJJ:/
ijoeeß/ t>aitï5ji öet 0oerneöec inbe ï^aöcn/BimfttDooj\'t^tot
öaet tj0o?tjS na Greveiingen,ftöemt aïbaec be^ nacöt^ te tiuaelf uren tneb« ®
fip öen l?oou/öp b\' anber fijöeöan be ^taöt/ en ïangö^ öc ^trant na Cai\'sj\'i
luaecöp möe€o?r£patbe (natfeeijgoefenenëpnaeDerfeïeumt) teb?^«""!

enten ^aclitbft öaer tot Caiis onimoete/ öen niet ontfet öabsen/ föofe
ßelöcrien öabben fionnen boen / €ompacn tua0 moßöetßcften cm fearerbt^^JL
oocft in be ïfauen öan 35upnfiercïien söeloopen/ben meet n(et met teat SiciJ^
t(c/ aïtöötbe ^cöt\'pper SiewcrtCornciifz, ïüferbtm \'t^jpöenfcöeroofnfï\'L
firengöersöetsangöenffegbefet/ betiielcRenocö 70 anbete göetjaBöy^f-È
mebequamen/bfemettertöbtbanben ©panbtin göeb?ac&tü3ierben/
compaen Uan Êieï Sn elber^i beöaïuen be ^cöepen ueel bupt ßrecgö / öatoP,
UïeeberiSfeei\'aenfiomenmoll/bocÖ öp ginget mebebeur/maeckcen hem vroiu
. met een anders Banckec.
m\'t nemen ^H\'t «emen öan be ^cfiepen sBeB?uptfit tip befe toooiftcB tfgöept/bat

ÄndeV ïentefcöm^ïen/ ofte ojj Öaet i^uilenJJ^p te fön / tran befe öepbei&oïcfteren^
Ö!? berfcöoonbe füllen öig nu öegfRnen laat te feggem Sn gdant tot
en baec ontrent quam öp bïcfittJ«i5/ Bj»-fonbet; Inben 3lare öan 16 2 5.
ËP eenjste ïtanbe gingö bp ben<Souöemeur Willem Hoi,en naemaefssno^tlö;:
öer om öem teöergaflen / m göefc&tebe / maec fën göefelfcöap Uet nopt nf/,
êem en ontrent öem te fiaen / gößlstfife Bp Symon De oanfTcr, be oube P«\'
gen/al^ ÖP nu inbe ï^amergöeïepbettoferbt/omme te fïaepen/bfe tuojbe
acöterenenöan öoojen met fiarßetoatöten öan be föne Befet / meer ban»^,
fïaetJ plaetjSöanbe macötïgöfle^ojtï / maerm ben bageraet Begaf BrÖ^S!
toebetom^cBeepnopt Bfnnen be ttnee faren fönöoet toeberom oufiet^i^®^
jïelïenbe / öp Öabbe hm toeïatingöe öan ben <Beuöerneut; / ecnf göe
rcöe25upbt>00cbei;en (ontcenbt 16000 «©uïben töaerWgö) aenSanötgS^
Bpcöt/bte aïbaer öerRocBt fouben tnoiben / en Beguam al eenfgöe «ennfitgö^v
vyandt. bact af/ msct tertööïen / öp\'erlatöquambesS föomncfijs öan «ßng&elanbr,
met ^cö^fp^« ficm bebe öenretfien / en boen m^ at fiet g&eene Bupbt bat ig
de tngd- aen Sanbt öabbe / b(t öertoo^nbe Bem foo feec bat öp öoo?nam alle*be
^e^door bancnöangcootBnttanjeaentetatlcncnteBeroöenj|aeöii nam on benbaSP
KonuKfeï ^öecïoopen^ fetien Cngöeïfcöe^tBepen bfe toeï cöclieföcfien göeiaben
• • cen/töfen nuBbeltfOn fcöabe öecfömnenbe/ geö^aegötfHnbe toaecom öP fuf^^
bebe i gaf tot anttooo?t / bat be0 ïftonmcfijS ^cBejpen &em öerfaegöt / en
fïjn goebt Bp ben «aouöecneuc ofte ?ËömfracI m onbecpanbt fïonbt/ baec oP
ÖP öen tKee0 / nae bten tßbt bebe öp gcoote fcöabe onbec beengelfcöe/^cöot^
fcfjten^IfcBe^cöepen/ alnemenbcWeöpöönbt/Deteecfiegoebt (foupt ^^
feKcefeülSötcj^ BïöcRt) bat Compaen öan be ïlanmcS öan Cnsöeïanbt g^^

nomfö^

Van KLAES COMPAEN.

ièriS^P SÖcnomen eenigbe ^cöepen bie uan Kandia quamen/ gefaben met
Unt K\'^manöelen enflnngjS totïlenïsenae ïlaüanbt/beserooföeeoebecen
bêtWi beeb\' öi\' in een iaacft-r^up^ ticnofjen / om albaer ten bietfïcn
fihciïft v^ U3o?ben/een ttJöltje baet gelegen öeböenbe/ltJiert\'et be gene befient
Wfi» ^ bte bevjBoebeten ontnomen toateu: be Cpgöenaeren tf»|ien &unne
ÏioSSk (fonbec fcliabe teïöben) toebet aen/cnbjneörenfe\'t öup.s metlietefï^
bon r t»^« ïHonmcfiuandiïngöelanbr / bfe boen tnbebecbclgmgi) begon
ÖEir^ i ^^ïJ^ten/en febett a»e uïöt aentuenbe om beEeerobtr/ofte iußt men ban
öaF^&^*^aïtnltonbeba|itiöottbenfonbettöeectcgtöen/enöaea^^ .,,

K^Öernm alle ï^abenen op te foecfien/ geöangen tc nemen/ en te boen ber^ pern«
jipV;"/ tQenebaet öem een anbei\'boo?tDac&tenmocBt.\'t(8eöiei bat een^cfjtpi racm v^n
öeJSl^^wï\'e upt be ^iboelantft&e-^ee) t-ot Plemuyden m Iteivboet be^töfp;
bsh ^tuerman ban gehangen tetecbf / toant fe feelsfi Uietben met be naem
HpJ.V-^ppaen, botö be^tuetmon rebbe öem eerf^ b^jven baer nae ben^töfp^
öÉh vS^ tien fóoninR bebont bat öp boo? be ïcofüej.n ban Rlaes Compaen bcb?o?
hfjj^js^^/bceb\' ÖP eenige ^cötpen upttujlen/bie met be mfpfTe mtm bte öem
ohpo öen/öaböp tebeftomen ö&elïseelT/rii fouben een bitteren gangö met öem
bSr ^ Öebben» Stomenbe bejs ïiJonlneFi^ ^cöepen in idanbt toietb\' op aï!e

baec be SSee-rober gocbeten öabbe befelbe p?ö0 gemaecüt/tot St claer. „
jfeijw/töaeï öan in\'tbetbolgö Bieber, tupbenbe fobe Lex Talie nis ofte be „^ - olcr

Ibojbcn en gaet met fobanige (©oeberen gemeenelijcft, gcUingc.

^ So *c quam fo\'t voor, fo gewonnen Ib^eronnen.

(iM?? ^^ ïl^crelt foetfit te ficrooöen/tbojbt toeber al be iBeveït tot cen bupt /
ert gfft be Sarmaten ofte ^CÖfltifCÖe ©Olßeten Alexander Magnus ÖOOJtbietpen/
" »önbfn Con« ban ^panïen ßöefesöt ttio^bt.

Dat hy de gantfche Werelt tot hem trecken focht,
^ t>aerom van alleNatienontrocken wiert,

ttnï«?\'^ toarelticBtnKiaes Compaen bie bp nae alle man becoofbc / moet
hJp öben/bat felfsJ bcgeene biefön i^ifenben fcöeenen te toefen / öem becoben/
bH?* toatï göeentoonbecbat öpftcö felben foo uecbaecbe / om öèm ntet
Cwinbetwutb öan btt®olcïf obecte göeben / al^tot Su ciaergöcfcölet

fft.\'is: ^ tbantaenbftfiaeltfetöa^toeUebefpeucen / tuatfe metöemgöebaen
gifoenöcbben/mMenbegelegemöepbtfultltj^öoo^göesjio^penöabt. fHï^nu ^

lantsSoon
wedervaren

baH\'3öen/en be Capftepnte befoefien/fonbecte mm (foo öet toel fcbnnt)
tmtS^nï^^ïe» Wc bae? tuffcöen ben viceroy bait yriant enbe Con^^paen ^"tom.
^fe / uptop?faec»e bat bie be| Conincfe^iajïbolgöen mof? /

«e/öeeft Compaen ööefepbtöP mod/m Set

/^ensaffiembereben toaecom / fotibt een gifman Francois
SonS^M ^^ öoubet ban oubhegh op bat bte foube ftomen om be
ÖPaihftï^\'^^\'^^^^off\'en/ tegöen^ecnig&c l^ictuaKeenbcanbere<Bcmvmbie
wwnPaeR-fiup^öaböeieösöen/ fönbeontwntöeberttgö bupfent

gulben

i

è De Zee-Roovcryen

ßul&en tüaecbicö/bocö f cancof^ Rccröe fotibeci&cfcöept ftiebecöm/t\'öcJ^^\'^ Jh
of fp\'w niet meöetet)Ocntu«t>e öebi^en/löeec boo? nocb tiieï ti2(em6lc"J;«
Söobeaf baerbföfiöemettijepg&tmenten batöp öe^s ?lltjr/i<rael? ^oeon g
öe Mtm Ujilbe Bangen ïattn/ fofe öem niet en lojien öoo? te gemelbe öoeöf
öan \'t üJo^ bat oube bc«mte/«n löeecccn niet/ baer beneöen^ en ftonbc öf
\'Befctiept öertoerben öan fön ö^\'öept/op brUabfnen baec öi» tanbe öco^nö^^
tïepiaetfennualafgebjeöen W / W üi^ocfiteöemUseöer op ben Müofd
pute oftjc ben vïceroy ösn Yi-iandtöm be^ittuflüe öieijjiop\'t öooe(ïe öan %
öabt/ en öem öntöoubcn taiecbt / Beeft epnbelicßen enbe iiiettegöefïanbe m
flcamfcBap / be SPongöman cnbefcöabigöt na Sanbt toegefonben/ en geffiSn

eyl wat fal ick met hem doen om my te wreecken o\\;er de ontfclmldighe,
fal my batet) fijn doot, ßetdefc Duyveken bewegen haar niet eens over hun
fchap,en fouden hem laten hangenjiever dan my het gcet te laten volgen,ten

tnp niet om \'tgoet/maermeejï om bcöictuaiiebiemp feecöetlegen tnaecj^;!
fïenöe batter niet cföalïentDilbe/Beeft ftjn^ejiïen cpgeBafït/en nomtetf\'^L
öoo? be öoet op/alle Cngeïfcöe/ ^cBocfcöeen f ifcöe ^cöepen/niemanbe
fcBoonenbe/öentDöfenbop\'tgcet/batöpBierfn baer tn onbec-panb gew^i

leeiïöiecöan Wa{icnacr,î3bei?!/^ag, ^u ^^

Device, ^^ü^iceropöanlerlsnöt / Miii\'rdDeputeftjnbebe<ïH?aöeStraffort,

TDY Ysn ij^ öermeit/ öielt öoo? en aïeer be ^onintfi fijn ia(ï gefonben öab/ cm Compa enjjl
omZL fö" .i®ö|e(ïept0 i^aöenen/ befgelöot: ftjne goeberen aen teteaun / fafe »\'j
nu vrik ürögenSonben/öeel cmmegancß^ met öem siaes Compaen, betPticlfte Bp wj
den morgen male?ï op föH i&eötp öergape/en Bupten aüe tiöijffeï Bab öp\'er geen fcöabe f
yjanae«. fo ju^ßp comöentie ofte oogö-ïuttRinge be ^töep«n öan be ^ee-roöerjJ 01Ç
iötfteti te ïlaöenen fn enbe upt quamen/ en batbe lïgatcofen toanneerfe
ijen/ö?pelöcfi aenSanö mocfiten gaen/omöoo? geibtaïie^ttSopen ; maei;
öesS ïSonfncfi^ geBobt gefiomen löa^/ en niet langfie baec na W StonincB^
Sëeii ^cöepenom öemteöecnefïeïén/ en \'tgeöoötficicittelöcfien teboenon^v
Ïiouben Bupten ttoöffel boo? fluace aenfcB?ööenge öan be BaBucfge Woi^^^L
iïoningen/ 3^?(nfen/enïïanbt^^tanben/ bieûnleetteïîjcfeboo2ôemî>ef#;
öigötöjacen/ foo töajl aï bc®ifentfcöapgebaen / e« Compaenmojï fön Bief?
jpacfien/ tnant anbec^ fouben öeel ï^onöen bec Isafen boot gBetoeefî m/ ^^^^ a
îiae-raegen öpontfpjenflB/ feecWagöenbeoöec be ontroutö öaitbegöeenebi^iU
©2ienbtf£Öap öemte öooien ünöec&jecfieiöcfien fefieen / fioetö« bi« niet aj;

öefgfielöcfi^ fP Willem Hol, Öie fön "ßoebecen p?öiS göemoefit fiabbe t^j
St.Kiar raijf öecflaelt ae fip ^ojbe be Cngbetfcge jgatie tegöen / foo ö/f;
fie©icecopaenöingö / (nöeteccjlemeenbeöpöocö tnef ttjeberommetbeff\'
üe in onbecöanbelingöete Semen / omootl&ö?pöept / aIfioj?fe tnatbuec/
öe Srfcöe ^ee-fioeffemen en l|aöen inte fioopen / maec öee Bp öet aenl^^S
felopte aen een boöe manjf beuc/tnaut be i^iienbtfcöap tjjcs? Beel i«^
geöjenbt / mp i^ öecBaelt öan een gBefoof-toaecbigö J^ecfeoH bie fepbe ö^»!
ßem feffjü göeöoo?t te DeBBen / öat Compaen fjfnbe be Beloften öan b«;
l^icecoF gant0 tegenjS Bern aen-riepen / en in plaet^ öan ftelpen /
«je5nbeteöeclei?&en/ öooM^amftcö felö^n ttt»imm / metbeeecfiegö/J;

É

De Zee-Roveryen.. j

mocöt/HU luafeu een CaHeeïop feecftet;e ï|aüen fn
te rjip, öaei; boen tec tiït be ©ïceco? oj? toaö/èet ttieicSe Bp Doornam \'

tot hp, \'^"^Pfï^n/om fsÉjn ongeïtjcfi te tjeceeïben / of üj^aecfie te oefenen/ allejj
«nartf < gijeceet 5tjnbc /met fgn floepen sbetnapent enöe toeï ööe?

aen hp V ^^^ {iülicöeyt en in\'t boncïtec baiec na toe gebaren / nu fo tua^\'et aïle^
betX ®^cecop te dooien ontbecfït bfe op öem paften / atnltomenbe fo toiecb\'
toni"^^^ ö^n \'t ecl af-geloiVbat bcn-Ueben onbecöoet^ toe (juam/fimbe
Üebhf ttia^/ fteecbe üsebet te rugb fonbec pe t^ tnat unt g&ececöt te

ijTgf fön öecjïoo^tgemoer te mogen ftoelen/een ofte töieJ bagen baer na
irtpCatleeil af-geib?anr/ nietmetenöe öjaer boo? fommige feyben / ges
betii ©muöerjSonöer beföne/bat oocft bel©ïcerop ontroutueperfo^
ÖeH ^ \'^arteei gabbe getjab/ bie ontgeftocöt fo een biertlf aen gelept mocljtcn
b ren beUetse ban Compaen, boen be ©tcecop booinoemt in ^ngelant ge^
(j^ttfat/enbannenonifünöal^ bongö/geltjcfiöp ootft namael^ om&ooft
^nh" Campaen mmïciimael/öct moejibe bem feer öan fön groote öeftenöe be
/ fn toaren toeJ eer foo meincb uuccien met maifianberen
lïttenöaer öet foo bermaecMöcfiett
foube/\'ttoslcfioocfttbepniati öaer nae bem fuer op-bpcft/ boen
^jJ^^tïïanöen op\'t,^cbaöotöaD|bi;iv525eul meteen^Srjïbftöooft ofgeöon^

^^^üne^yantfcbap i^meröeCnjeïfebe geMcöen totop\'t fang&fieban fm
ij.r^Qöen/ faicftsÉ öiöcftc iticï unt fón fciBtjoen^ ban WybraRt Schram, öaer !jii
ba.1 5ijnt!cöier^Hniïöelfcbe^cöepentenemen/ bie geSomcn tuaren

be i-p \' ry caelijtrten ge!aben/b&cö öaer meöe een jToï üan reecfieningö bab^^

lecfjen/ en ban boo^t^ na\'t ©aberïant te gaen.
ïit\'m^\'\'^ ^JBngsffcbeZ^t-mmtUt ftoilcitïcfie êuin -goeberen gbeffregen babbe / cen En-.
bcr4 ^^^^ ccn feetóer (öüiantban be iBeil-tabien tnosehjcfi om nocb mcerber te Rj^e

jj\'^^aianijeren/ mbaböen hm eenen m anöeren gaerne eenboo?beeiafgöeficiV
ig^^meiïjcften fa blarnaeCampa-ntjp bejSB^.jg^jfm.in/ p ö^^e bat ht ap

vüi\'» f --------1-----^ ............... ____

tch u\'^\'^-^\'coner öcni bao2fiomen mocljt/bsfe fenlbe (niagljelijcrien unt bcbuciji
Byant^ bOD?n5fir.) be?\' nacljtjj UJégÖ/ Compaen fuitftp bermtrcftt
niej^ r ^ aeuï na en bet bueröe een bagö eer ijy öem bonbr/ booina^
^eij,l)tt mlfïicö tsjeber iba^/bacr öp EocaKenbebertoonbe
Uimnbt/ Ut!$ fïbaoten ect|ï sl^sluelbeltjcfi reaöen^ m<t!ftanbercn /
Qcfff^\'^\'i^te Öi?\'er aen bö3jt / cn na ftloecrtm-sebigen lueöetilanbt fïenöe be Cn-
gcfiil^in-liBa^ onrbaai te fïaen / mofl\'ctaiiecgljeben in

be ban Compaen öieeci\'fi op aüeöin\'i&Ên goeac oi^it gljöilclc öeööcnse in

" ""\'\'"lebont/banvSsebmn/gcSbt/

roteer r<erUion&cröe/ fufcfi^\' me^
^•^■naacriiaitjt iiem \'ïsi-\'ijïrai jw/ jssci feaitien/iLi nien bont in befeliie-
one,ben/tïJne? obei; \'ml is besmoeöen tuoil/Sar fiii-be fcöat öaer ban niet

f^Yts \'iJsrrrrrrf-iJfócfö" nfng.^ef Ijtuct Salee cn Siphi öabbe/ Ut

m hnvm fcaet feèï öljnncalisn lu.n\'cd omte ijanuc?.^
uiuöi\'.\'^ec-roijeri^ / fn tJifelue ouöjr üai? ^efcljcrminglj «nemen/ om

De Zee-Rooveryeli

mt öRfc öOöJDfsitn ijansel feev öcrmeecöm toiect / joi ciiHoyuiun\'«»«
■ mpt/ren m f lüfen (feö^öfc Waflenaer; 1)1\'

Danflcrbejonsf/ tßt Saie,i£t0mben eerfïen goebtnönpt
fiï» acn aemelbg o^nffcr ,uetv e»^oot pjoföt meöe beeö/nauüjelöj; ijet
öanbetöaeïöpebaetöoojöetalenöe/ maee èv Öaßbeöe fioffeöan nooöf^ /
feiöc Danffer öem ïeöecbe/ öe^?öfén bi\'eöp öerftocöt toi

ftet men feec goeöe Boop öen oöerfetten/ \'t gebeurt bat Compaen een l
nam/ööf en-tactjtentigöbupfentgu!ben toaerb<gö fönbe/ (foo öe^cpgj^^

fepbe) öp Uep baer mebe nae Saie,bonbtec!|anbeiaersim\'e gfietioolen
op-ftoopen/ toüöe baer öooi iiivupöt/ Sooten Honten öeböen / be jj
mercfienbe bat Compaen be Hlmmonftte öan «i^ojiogö öannoobenö^ö/ytf\'j: j
tfeopgöeit/ entotlbentnietoöecfettenbanmet grooteaöance/ ^n&pa^JJßf
röcfie ^cötp öoo? ööf öupfent aulben^/ ontfangöenbe baer öoo? öan pct^u
i^urpi bat öaec toa^opbe Deiffchep^oeftS^ffgelöcjc geö(eltbat öp
tian St Maio nam/uptbe»bbelantfcöe^eefiomenbe / toaerbt\'sÖ3l3Uö^ Jr^
bect en öecttgD looo gulben^/ enSoe toel\'t öemmoepeltjefientoa^ fan ffg^
grooten fcöatöoo? fo toepnigö gelt^ te fcöepben/ tiorgtan^ foo toacen b« &
üäitbelingen ftjti toelöaect/ fonbec bt\'e niet üonnenbe uptrecßten/anbere WW^
tn\'e öp ölec en öaerlj?,ocöt/öerBoft öi« tot öogec piö^/be fioop ofte toaerbpe Hoj\'
iienbemtoac|ten/a¥ ÖP eenJ\'öe oöertoonnen öabbe/We fette Dp teSanbe/bas^,
Dem befl göeftgöen toa^/ be JF rancopfen bi\'e Dp op \'t ^cDip öan St Malo öonöt\'
tleibeDpopeenMooiss^cDcepjen/ bat Dp mebeafgDeloopen Dab/enbebajj
mebt«^enfena\'t©aöeclanöt, ©efgDeIöcfi^enimrföne5Supbti5oeber£n*5
siJfen r^TJetfiopen Sinnen Saiec,<0 Dem lan laniz öaniaer lern (na bat Dp öetarmt mH
ren Koninc\'k mebc feec btentligD getoeej^/ meem\'gDonbect bupfent gufben^ toaren aen lÄ
Myiaisiaafl, en J5o0?tfcDe5^ucatentoeberomb?engoenbe/ boen Dp DetconcraermetÖ»"\'
maecl^te/ om fönen maftelaec te fön/ gaf Dp Dem bupfent guiben^r op be ßaj\'y:
rot een öeceecfnge/en toat Dl? namael^ öaec meec dp bebe Df ec na. ^\'e öen sai®
DoubenDen Dp naefi al^ een JRepublöcque/ fp Deböen ben $»omncri öau Maroc"
(bie Miiay sidan gDensemt to(ecbt)tn \'t raetfie ölucDten/ öoo^ be Santo be^tßf^
-ßDetoepgect/ be^ngelfeöe j®cgoctauteii(ontcent Compaens 3ön aibaeolef«\'^;
ben Daec 12 fiutßen 000? alle be CngelfeDe^iaöen bie\'er toacen/incent\'ge cß^?;
öigö man öan bestoace bientlöaetfcept öeclofenbe/ be rmcten ler-benfe op
re l©a{Ien/om Daec te öetbefenberen: St^innen Sake fegt N. a Wafieoaer, (toifi^?,
tooo^ömtn bftöecDaelöeelgeb?up£rittoo|ben)toect grooten Danbel gebi^»«!^
banfijnmentngDßi^öansDecoofbegoeöecen. "©en^ee-coöec Compaen Dfnj
öp fön peröünmetbecöenöeöecrcoutoen/IaflDbaeccofiöoo^be ^tabmetttö^J
pjöfen/ b\' eene toa^ een €ngelfman met flufi-cjBoebecen/b\'anöec toa^ een »ö\';

Enckhu yfcn. lü!^\' be iäom\'ncf! Milay Sidan Öan Safi tOt Maroco toeöec Q^tW^)
toai^/ fo öecjlont Dp bat be ttoee Zanren (nametöcfien bfe tn \'t gebergDte
neu; gsacco?öeßct toacen om Dem toebec te fjefictjben/ fo bat fljn conieptöanp®

^ Van KXAES COMFAEN. 9

beJS^^^W m tïaen\'öm öoofet/ fji m öclispciDociTinsc öan Dtt T^^wt / (lön^
öan tnoom\'nöe/in^^enten/öelöcüf dc f^actc^/uerplacEfm uan
ïiirtonöes; öcfelöe cegeewccn l^oofr/biefc Zeck noemen, ^orn öe iiïo^
ïl^ej ^"\'^PfeCÜan MarocotOt Magadoor toa^y

(be® fön iaetfie aeroofïte gfec öecftecöt / in öer gijeftcöte tKin öen ^ontecfi /
UiêiVtT öieöem fdöec fp^eecfien tóilöe/ öet

be/holx®^^ öCQj-geöanen foube öeböen/ fo fulcjt: öet onüjeöec niet öelet en öab«
^eufctt?^^ tjeel laiai öieemtjS öp öen €onincf{/ (fcöjtift Waiienaer; fuicften fa-

ïmee

öan^öt» öecfiocöt fónefl^acen al öeel op Magadoor, bocö aïbec- meeiï
ig hjf\'fpen ^ftapec/ bat öp ftequam. ©an öet fïet\'öen be^f Stonincri^ Muiai sidan

laïï^ttlefeninbeï^ifioaienöanNicoiaesaWaffenacr, g^eeli5. l^m- 6r,
6eth,« H[acriem,t0asJmeteen öan be ïlonanbtfcöe^ee-tooüec^/ bic
bemiS^ï» aen tlelbe/ enbe fijn Commijfte scoffeitjcften te bupten gincli / aliej^
lani Jr\' ÖP ftonbeaclitei\'-öalen / öecj\'Eöoonenbe aöcfn öan onfe
fioehll ö^ ^cöepen / met belöelcfie öp nae Saphi enbe Saiee öoer/ om fön i^ocf-
Chllft ^^^^\'^open/ baecöjiecbt öp een RenegadosMamuiucos, een öecloocöenb\'
^ enbe ben aocftaen-söebaenöeööenöe/ to^nbe öeelanbsce Cüjiiïen
C&jfft?\'" benfïocS mebe aenteboen/ totöecloocöinahe bee^aligöept bie in
vcrfo\'^\'v^/Öp töa^ öeel ffimmec ban eenige €:utcïE/nae öet fpjeeta UJoojtt ten

Ju Cbrirtcn,den quaetften Mahutnetaen.

WiJ^\'^onöJbe tot Saiee, een ©joutö / ftjn epgen ïl^öfen töinbecen öeeïatenlie/
^örS Haerietn Öabbe/ töiem öaneen Mepn tot grootet/rnbe öoo?t^ tot een --
nteir\'^g^itec^«/ baec öem beContncft öan Maroco meöe legunfïigöt öabt /
gcteVri\'^nefitie öan ?6ncR^cagie/^iIotag(c enbelaöen-gelbt öan saiee,öat een

ntg^^ömme <!Belt# besf §aec^ Öeèft mog&en öp-öiengöen :öoei.i öp eecfï Ssn?
fobs«^^ Compaen ficeegö/ Piefenteecbeöe felbe een goebt ^cöip&p te fetten/öp

fSsge quamen/ öp toifi fiem öjel bupten te öouben/ baec na i^ öefe lan (ip
foöecacötect/mit^ öe Aicaide öan Saiee (be .ïHacootfifcöen Conincft
bei| ho Öebbenbe) öem be öoojigc öeneficien ontöiel/ en fcöoon öp fïm
Öelih7f? öm bieniet af te fïaeu / töa^ be anbece öem te mac&tisö/ een anbec
Ööefpïr J\'^^^^^^^^^^^^P\'^öeteeit/öetquam oocftfoöeecbatfón öoo?naem|le
^tfilïïx^^P ató Mattijs Boctei, öan Öem tcocfi/bie$f lan op öat öp niet in gcoore
9qiiJ;^^^efauïieöecöaIlcn/ Compaenöoo?marielaecbegonte btenen/ butifent
teh/;^^ öp öe öant ontfangenbe (aljï gefept m baec in öp cebeltjcTten pjofiteeiv
W ^^öeigftenenapöet fcöepbenöeceecbcöem Compaen cen öequaem ^cöip
^b^,,iA®tel^n3en/ baec meöe |p met eenöecloienfioop jicaetmaect in lieu r
faecft^fïenbe/ ent^öoojt^met öem öeel flecötafsöclöos

v^efi Waffenacr 13 Öan ftin ï^ijlo^ien»

^iUpÏ s" i^anireröie men be f anje noemïie\'! in tegöen-jïelïingöe öan fti\'nen
kftm.v^^-\'^^ Djhffer meöe een fee öecmaecbt ^ee-cooöec en selöefi alle
\'\'^^ceofte ten mee}ïenbeei/ gö^lufftigïj ö^gin/ maec em ongöelucritgtjen

epiibs

!■> Van KLAES COMPAEN.

cyiitit benomen BtBben/ fo fieeft befc mebe (üianneec \'t öecbjoot ^f
fijne jrouupne göeUjeïftelt en onber gelegen/ befe Uiagi\'et/ bie tes&\'et bïe
paen m\'ï eer|ïe öeel ?5uj.n^goe6?en cii^cDepen8f-fioc6t/UJanneer&pön^\'j
Sake ten Entficrquam/maer fogoebt Roop bat Compaen ncotfaReltjcften
25iuiten op een anber »enten mojï/bat fo\'t feljiint jaloufte onber öem«n \',,
toeroo^faecrite/ en epnbelijcfien iiptfc^acft tot openbare ©yantfcöap/ mtt^" b
oocfi mifgunbe begrootc bupten bie be anbere op &?egt/ öier ober lepbetsyi»^
dc Danffcr met nocö een bermaert ^ee-rober baer op toe/om öf m met f yn öJJJj,
re fcöat te obertneïbigen fco op \'t onbetfïen^ ofte anber^ / Compaen git\'öÖ

« « oDKcmimiueu 1UU uj^ i uiiuiTiiai^ urn;anoevj?/ compaen y^\'y^iT^Vt;

Saiee na ^ee/betiuam\'Uïeï öac|ï eenen bupt/en öepmelötfte fiontfeöap OiU"- 5\'Jîi;
bûûinemen op öem aengöelepbt / fiomenbe boo?Saiee tueber ten 2Cnclier / ^^
aenDanflers SBoo?t/ tnbe gingö/ eerfeöet bejfepn in öet icettrï ftoufccn
ïen öen bergafïenAöP toonbe fïcö öeel b^ienbelijcfien en tniert onber beel btnç ^

ban öeure gôelegentôepbt berteït/öcebanirö batfe\'töabben in öeure ^ee-t^L
îjer?icn/aïfonue«ngoebeenb^oitjcfiemaefttit göeüouben öabben/ mDfJ%/
©lienöen öem bien bagô toeöer ßp fiomen en in fijn ^cöip be maeltöt
beoanffer met ftjn mate quamen fonber eenigö ergö toaen en toaren,j4/g
itjcifi / îiae eetlîjcfi ontôaeï fepbe Compaen tegtn^ öen feo öp nu toilbe mcl\'^i
fiepbe fîjn get^angenen bföben/toant öp berflaen öab batfe ban mecning Ii\'*® ^ti
ÖemfönSBupbt/ ^cßipengoebt aföanbicB temaecftenboengaföeneen»^/
ttoee be fieur? cf ßem ter(ïont oepbe öunne ^cöepen tn öanben ober te febeti^^
oföinnenbier-en-ttointigöurengöereebtfcöap te macciîen cm teflaen/en^ J
bioome Capitepnen öet hm befcöermf n/b tt onbtvtoatöte boojilel ftïontft Iz
See! b?eemt in be oo?en/ban niet te min fioofen epnbeltjcfienalfo öet anberp
fen mocöt aijs van twee quaden\'tbette te kiefen, fieberte toiUen baer büß?
pen/ banfopïotfeîôcfîenôace^&tôepen oberregeben/boeien na bcojten
ten aïle^ tot ffaen baerbingö/be töö berJopen jMnbe/quam öc m Compaen fipy
iî?atl)ter fulcüen Canon-fpelen onbec/ bat be eeneöem ober gaf/ en Symoß "
Danffer ontîïîptcn/bte mocôtèn öcugöen.

Van den huy t des Bey rs koop gemaeckt te hebben,
eerbygevanghen was.

Compaen geeft tot fön göeö^ui\'cftbee! äcöepenßöeöabt/op\'tPocgljfTe»?\'®"

fcben fmrcrt gôetoeefî/ maerfiier bemacöttegroot fönbeemaliewcnoneiJ^\'\';\'
gelben öoop te öeöeeren/ baer beneöen.ö öet opîoopen ben bittuaiie en
fetjingeteftoaer/ bat niet allertoegen na noob^uft te ftrggen toa^/fo öiefi öl\' v,
aïltmeteen/aïtemec ttoee berminbert/fomttjtgs be saunten ooft te fcöarrp\' .
lenbe/üe ^töepen bis öp te beel öabbe/ üeeft ön boen berfiopen/en bt bcpt-^fg
trofen opbeanbeceberôseï/fomtoijîen gingöenfe feiber-met be ^chepei-i f^f.

à

0

^ Van KLAES COMPAEN. 29

«»öefoeetHoratiusol&u.^feg&t:

J^OCÖSiciliaenderfpÖfen

^uïf en Dem fün,t)?eu0t öoen tgfen /
ISocö öe Sieu laec foet aelupt 4
Bocö öer ® ogelen geffupt:
^tellen öet gemoeöt te üjeöen/
SBen öie JPan öot quïiöe jeöen/

op \'t öoof t fï et öangen ftlaec /
\'t25ïoet\'^tuaett aen een ^aeriien öaer.
m-tc-mfn fotjeel \'t meefle öeeiöan Compaens a£ngfna& / fcatteasS
ï^ötoföutöt/batpemanttianöe Ccoepen mtt etntge compiotceren feuben/en
om ben teb^engen/oan foube fiaer gefeifetiap te ntet loopen/en fj? aen
J^wal moettn/nfemanbtfulefien beyteritepi öebbenbe om ben ongöecegeiöen
Uf op bil een teö^ben A toelcMenbant ban befe^pnobe bec ^ee-coobï ren
3/en fobafi ftnoopte/batfelot b{ epnbe toe onberConapaens öaccCapitepnjS
fiiin ^^\'^eben/ennaöeilooprbutfegöefcöepöeniöaten /nocöibenfcötcnon&ei;
een te oienen/bie be Scoberfcötöjbie fo tneï onbectjtelb\'al^ ÖiP/nnt^ ye^
lünpoittebieöembanbenbupt toequam baieïtjcfientegeben:en nablen
vli l^Feber toelbetaelbe/ milbeoocftijeb^eefifyn/gelöcR be ban Mans-
bf, ïön autörttejit matntineecbe/ ÖP boo?ftm ^olbatengöelt öabbe om te
«i^öten/ bie^ Compaens feolbaten öem ootfi moften göeöoo?famen/bic öet niet
b\'®^öenmoflen be ^abeiüettuacöten / geïöcfi aI0 eenige tnebetfpannigegöe^
SS^ / omnueenbooi-beeïttefïellenban\'tgöebaecbaerinöponbecfon ep^

©oïcfi ii^a^ / foifi gebeurt nat öp een^ opbe ^paenftöe ^ee ren ^cöt\'P be^
g&ciaben met ttnee öonbert gijpen foete iliïtjn/en ontrent ttoeé öonbect
fupcfttt/ öier ober en töa0 Compaen fo feer nict beröeugljt/of öp b?ecfbe in üjft ih,.
ri,Öet quaet batter bp nabolgöbe / mepnenbe nae öet ouöe fp^eec6 UJoc2bt / ^ rf®«\'
^JJ\'yoit^.y cje oorenghévat te bebben :l^ieöpnictlo^iatenfionö/en met groot \'TS ""

c\'^öcïEtitjati ijouisenmoa / ttient be USatrofenbe gantfcö ongöeregljefben vokk.
Sï ^ t^egaben öen foo öaefi öet obermant/ en aüe^tn ojb^e gèüfïelt
tZ!/ tot ben liefeiijcSenbiancft/ enbattöeïbicfegöefupcriert/ ö?onc!5cn öim
(öïSP be mïöbernacöt bol en bol; eenig&e booj-naemf^e tan be fribe / ;tjnbe
^iTUicrgnbaBbr^ompaenie/ bieïansöe tegöeu^ compaen een ii^cei|ïnDpi

^ sebat

Il DeZee-Roverycn, ,

gcöaï Satben/bîe ßem fotljten ^ öee^ of gerne ßeleacmScptUan Möttf BÄ

efre cemtfcljoypcn/ tóüöer^ Öen ïiseefïepüan öeSSupt tt maßen/ namfn JJL

îtjîtoaer/teti3j|îlenCompaeDbolfoîgeenbeftcmmerniffrmôeCaîMptticw^^^
fien toß0/ ieggenöe op cen ögncft met getoeet onöcc en neffengi ßem î fp fi^^
Ifcn tegoisS öunne nieefregunjl-genooten/ öat nu ôeôefîegeïegentöept tes? JJj
ÖC£ iBoitff op i}en 3ïjöe te firH^en/ öeCapUepn gcöangcn te nemen/en fhh
föegö te Dosten/ tegen^öe anöere fcyöenfe al teïangeonöer eenss man^ 0«! JL
geïöeefï te 3ön/oat fün regeerïngnot ui?eeböept begon te firecßen / bat öPji\'/

- -- .. - - - . - ----jljiH/

focöt öan ö em fdöen tt berröcßcn en öun al-te-m^el ftael en öeropt te ÖbUw»"
fcoï Ijeljoeftïgüept blöümbe/fp Uiilben foeter met öen ljanbeI0/en öoojöeel
iaaer Ijet mogeiütften toa^/öier mei® berUjelitcnfe een groot gerütöt/peel ö»^
onöer jönöe/ Alflen töat öetêe&upben/ fp liepen mei getoapent »J\'

be upt om Compaen ftaec CapUenn góeüansöen te nemen ofte tian ßai^Ji/
jöeipen/ toierben aeboJgötöaneen öQop rautoe b^oncfien en onöefupfbegatS
Ij p öit ijoorenbe jïeeg oöer epnbe/ en terjïomöefet 3Önöe öan bjj\'e i^oofoen
Ijet fpeï/ö?aegljDeii3aïfe Oegeerben ^ baer op Hcndnckbeî^ûogbûctfmanbfîs
gfîîitlitnanîumftzî gaf/üï?? öegeeren bat güpafïeggen fuîî u ^Tapitepn^ f^^j.
ï\'H een üan oap in u plaetfeiatrn treben/töanttöp en\'tanfeer ©oicft niet long,
onöÈr u geöieöcH teiiien fïaen/boen ree^ óp op öan be &atrcß en riep oüerlüpjy,
of frjnïêolN (aliv begeerbennerfiont tuafferten geroep/tup iuiilen met öe^ßP^
wjii lebsn en ileraen/en met bit feggen ontöicl tt ntoet ber aengager^/enCo"^
pacn fón gemeer op geoat öe&öenöe/jïjnoc al ôereet^ gljeafifleert met eentgy

f 1] nn u uy i upt tot onbeï ôet ©ecbecfî/altoaeç bat Bier î^erff
îim bûobi ôleuefî / en ôoû^îiî met öst Sneuelen en göesangen nemen ber öc^«^
BSïiïifïe Sî^efijamtrp\' miemöeonrußgöefiilt/öet ©oicft öeeft Compaeo w
ïii?iitö «lie rrouiîDcn&pfïanîôeïûoft/bieniettegen-fiacnbe öet groot g&eüfl;ï
gt\'fieöenöanöegenieöieöpteöoorenfeer&eminbe/f&cötgöefn tö?aécli bJJ
öcots baeroi2£r ie nemen/maer alleen tien in öoejcRsS öajï teflunten/tot bot^ç
î!ieûpbeiiuaîîiîolJelfgenîô?îiïitriûnôe"bûenôcrIaten/gôelijtftôp beéb\'/b\'f^^j
l)fet\' £H ö\'anöéc baer/ op batfe niet tueber met inalRanber löat ïjuacs^ tegöeJ}^
ijcmbcrocüïnen fsuben/ öe i^aogö-tKietfman óielöi fip langîjiî öp ftcö/
liem epnbdycfîeiî met een öereëringe öan öeeï.?^ucaten mebe aen lanöt fettfn/
kîî öet toeïcfte öp niet aü£?n öeel onöej?! meerbe/macroocfi öe^ te mewbei" a^\'
fagïjöequam» , .a

C6:rp.-icrs 3in oïDie öan leöen fo öeel öeteeten en bjincrten aenging fegt Waffenaer.iög
siireiondcr gQet reglement/ ban top moeten toeren batter fomtoijlen be fpöfe grooteli^\'t/
ÄTaren ouiö^acS/en tîçeî ïjonger lijöen moflen/gelp &em felber oocfi biclitoöï^ gebs^f;
ifi hongcK- Df/ mïtö fp öun ober alnier ban eettoam fionben berfïen/ toant Jjp öetft

tiïpgöt/bat !)g£ gebiedt tod fo groot i^ getoeefï op fönScöepe«/bat men lifb^
lîîclîeiî een man om een öupcfï bol eten boobgefïagfn gabt/ befgelijcfii^ ijeeft %
toel bcrôaf ït/ bar op een feßeren töbt ten 3Iatöt-fcöip / ©ni een Con
ttoee of b^ie gaf/aï0 öem pemantbaer ober aenfP2acfi/batDfteenteciigeltJH^^

Ijanbcitoa^/fotoepniälßrtomn boûieen.ijtôiptenntfangcn/fepbeôp Öctfe\'E*

nocö booj gceaguabe toiffeîing te öouben/toant motö^ Ijet Sacgt toél maer e»
fürtoeren n-icï ontöcren/ljct bleetfi genoegö/öatöun be0 löfsincetbjuftmeen^S\'
niac! oîîtûMcfi/ öatfe boo? ï^onger^-noobt ecn ïïant-tocijt moefîen&oen/ en \'
f&lurïeg:öraomeuto{eï;^/b{emraanöfrWóm3t;0Ots i^öcSbommen niet ej

van KLAES COMPAEN.
fou&ên ftCnööÉn/teantom19iftuaIieteSJÊrfin)8&sn/foc[jtö!?tïfdd^|\'^

i fclf0 Honger een icharp fwacrc tjjnde.)

I Ipi^önicn omcenöt CSU plact^ öacc ^paKiaci-öen cöuncïit nin mecilcr iiia?
\' hpi-c ^^ ö\'^^öc iFcontiecDabben / teel öan eet-Ujai^m en anber lijf»6eDoeften
^jnen cöocD mn ip benaam bfec plaetfe noyt btkmt oUemaecfet} öier iKtce tjp
ml öoet aetal öan om een Santt-tocbt te boen / of öp mo0i3cl rftftm

hfn fw " \'\'\'\' Hölt/lUfnen icsjyi u««- WWVK ] y-a iutuuuye u

«ttiutiiomenUepeï tegcB0 ptont eenige baenlnge aen / Ijet tiieïcü eent\'sö engi\'i
«^tDcpbt beteoifaecfeie / mofïen beaen öet ^gntüec latin teggljcn/
i^et ïBatec öabcn/encorftftKemmnv öen Sicupt/ loabtcn ïïontsn fo®
J^f\'beöjpbenbeöoojöee&taljSöet tmmers^ mogijcftjcrttn UJa^:enopbc!Pal
toiecbenfeinojbjc göefieit / in ®roepen öeröefit enbe öoo^t

Kutagie öcïntetigöt iöierbt/ fp Dabben gljeen Canon mebe/en bc^ temi\'n&ei\'
Wen omb\' ctn of ti\' anber DoogDte (biefe op toscpes aonbeu) teöerbebigöen/
S K öp öieïen oecft be ©panbcn upt/geaffiRtert met Det <eefcöut öan öet .fojt/
^wenöunna^ee/ baer Det ootlt een öafartuiai?/ om baec beo? enatnbß
g^öten tcgDecaccftenCtieel fneuöelbcnop öct ïlant/ cenjgfje öfcfejoncften m be
Srt minbcc ban be Deïft quamen &eDouöcn t\'n teSScoien. Compa^n tonö rat
ijyej^toemmer/e^

jJ^^öeDoubenöefi&enbe/töillgeenraetem oöeröet tuatErtcliomm/fn bonbCK

trncficncnfecï

ip \'«iiMn-i»»?» ««»«v^-----------, «V.lieft fe!f0 öocli aenbecs

fL^ffictetengDefcD<eben. mm fepbt bat Compaen öecöaelt öeefc / bat ijp
i^^.nimcnbe oöcï een öan be ^^fïrtren / bie aï op be gi-onist öctb^iontficn
Srr boo? be öelöerDepbt öCjStöater^rtlaerUjcft gljejten fsonbe UiojDtn/
K Wefioojingö ftcecgD omme nac Dem te bupcfien / en ben ï^ïng j er af tè fnij?
JrJbaec Dp een<25ouben ïïingDmet eenupt nemenbeaDeileenteatnljobtofc
h{J®^<^ofnfet/tBeberomaenboo2tgeftommfön/beüonbt öP aen fijnS^oUfj
fp®öenitlï töiecbcn/ bat Detgecn frlepn getal en tna^/nocDtan,® öeeft iju (fa nun
Öicfitoöl^\' öectelt/ bat befemmc öan öet öeche^\' nocö tt teei^nial} fen?;/ bp
hp ^beene bat öan noêfeen DabgDetoeeiï/ om toat mecrbcï betücötincc lu
J\'lpfiteitFögen. Dabben/fcb?öftbemcecgDcm^lte Wairenaer, oc-tfimce^
^{«ymaclöeeler bingen @eb?ecrf/bäo?eenfeoUeït>teManbtj^<önrfn/aaöenfe ten
tY, öe ^llolet/enanbereBlepneïloUantfcöcnoot&iufrcnmojlcnrc&uüöekht-
jS\'^tt» i^et bobUelén en fpelen toa^ fonbet\' niaet/ en Datsbs nopt epnbe: on ts
SJ Rtoictt bep baegD^ geDanbelt/ en be^ nacDti^ gfjcbob&elt/ fae bumM gon^

twi^erfoonen ban Det Sanbt toaren op eennacötacn &ac,?t/ane

IftÄ^ ï^oercröcenonrepnigDcpbtbebitmcn\'oe/ lae toierrer QcDsnbt-Dacfr,

ml \'ÖngtlfcDe bie op ben Duptloopen / DEö&en een ïbeqnanier mi / bt^ ^ßcicn
peimenciijtüpen ©oojlefer mebe/cnalï^ biefï)nboo?ïcfInscgebaen tufr/bm
rsJsemecnclijcfi om een goeben Bupt/ cnbieSeFiomcnfr^ntt/ bancfun fpi^ni
KS\'\' öat bp DacrnotD een öHmP ban een berriccr&t mcHt / fier «f-c^
öat foo tod bc ®00|-ïcfer al# be Capitepn sen hm ge glicra trr /
bit^olcRfiicïbinDetDiöbcnnocDtn ött cooj-ïcfcn tcnfge ^mt\' ïï^fïis

^ 2 ItanUn

|.î

î I4i DeZee-Roverycn.

öan&fn^aóBeïftettütinbenfitjom-jïDnt/ niftôantJanbïûecïienetîfW^S
L barmen fjoo^be/baertolert ßccn mentte ban eentcö goet gebaen / fo bat

i öepïofebecgabecmaebanmenfciïenfc&eente fömKiacs Compaen öeeftmftJ^JJ

mael becöaelt / batbe eecjïe tiuee jaren öï» ®eji9menten/<©öeöebe büetHen p
|9faïmen öabt göeöiupcfit/ baec en beben notö boeien en f»ant)en om be mii®- \'
bige te fiafiöben/ iïiaer bot \'t baer na fo feer int tbilb ïiep/ (fonber etnige berjj\'
teringe te bertoacöten) bat öi\' Ccftarnenten/ «ïBebeben en ^faim-boctfttn/
ben^ boemnpV banben en aï cop fijn ^cöeep^ gefegüt ) bujiten
b?utiben/en liefet fo öeenen loopcn. 3Ia men becöaelt batetetr.? gebeurt I^J
Heylofc re- befön batter ttoee in fun ^c&tp beneöen in öetSupm aen\'t be£ötcntoar£|^\',
mcdic tegen (gcïtjtftfe mec(l alle bagenbocöten) en bat öï?baer in \'t mibbe liep/ baer ßßi^l\'A
\' vechten, jj^ ^^^^ jig pg^j g^iy (igj jjp jg j, jj, j jj^g j jjf jj^ p^jj, j met fön b^ebe en öeylofe

footosnneectmeeofmeer^^erfoonentegen^malfianbecenbotöten / b^F^
fo lange motïenftampen/tot batter eenbanbej^be op be rugge
fl£ moîî tecfîûnt aen btn Cöururgïin boojfón toonbenöonbect <©ulben?
len/cec men öem becbinbcn m§föt! en om batbe ttoee of meer becötenbe/i^Jh
fianber nictontlopen fouben/toiect\'er inber ban \'tïBootfbolcfi ofbanbeÄ
öntmesncmgö om gcmaecftt/tonercmfe eer booj\'t fcöerpte iepen liabbePÄ
öaec öoo? te komen/öet toelfte fo öp bp beel lieben beröaeit foube öebbcp/r\'Ir
Ecn fct)?ifït en af fiecc ban fiaen by be ftjne tojocöV batfe baer na toepnig cmI\'h
ûcn\'îtt££ômibo?îîc:t f!cmcn:li£bfecnbe ^ebertmeerbgtbe onfeer ben ßpl^f^jr
mu re bojcn/ßet tocifie niettemin een öeplofen cemebie U?a0/ fijn loof^lL
en gCjêïïint\'ae pjatfïtötiïcn acngerept om met toepm\'gö moeincn / en bat on^i:
Twee c- fcöïjn ban ö^ienbtfcljap be ^ätöepen te öeßomen/ is^ groot göetoeefï / en
jçruheydé HuTicft .fïtöippcc liefuetcn mocteu / metberlie0ban^cbipen<soebtfonjj;

condicicn f^soft£ffocu/ ijoc-toflöi\'öcmfcibeualjïccuï^rögö^-manbetöooubebaff?,"
w zcc-roo- jj^ öebDïc\'ecbc/toant al^ vvaifcnacr f£ö?i)fr/ en alrebe beröaeit / bat
Ö£t foo aenîît bat een nber boo? öem beb?ee|ï toajf/jae ^pang(aecben/ff/ft
tugrjfm / ;f canf£n£n€iigö£if£Ö£n/ enalle^ee-barenbe Sieben eenftöfc
ecn laegliöf/bie booz öem beeföen/ mit^ be ö^ftigöe aenballcn bien öp met ïE\'
b£ö£ / en alie^ï becntelbe toot in be furie aengöetrofen toierbe / mae^
li Delen biofbe niemant aen öet li)f beftOabigijbe/ban befettoee bingen fulKt^Kv
ucrbaioïjen^ nueenfgDe becteilingöe boen fo beel al^ mp beftentijf, ©et^wjf

JT.. c-T,;,. t^Omviiiörrn©ooinöaer.äcöipperoptoajSEvertComelifz. banBarckhoudr»
den Omval\' lilSÖ ilW Yfle de Majo om ^OUt te laebtU / by befen quam Klaes Compaen , ^

SycoAipacii met öe^cöipper een ©?ienbelö£fte om gangö Öielbt / beelbenmalftanbecy^^
i\'r\'Jna.rs ex Ijctaiiö^r meebe/ bergaifen ootft onber een öet toa0 af©2ienbt. Co®\'
ontnoaicn paen gab ÖUH bjycn te gafï/ toifïen niet bat öi> een^ee-roober toa^V Jî^lî^t
«n viiç de niernbm bat [jv een .âtaten €a];âite?,m toajf/bie^ bertroubtn alle^ goet^/ui^:
jjjj iKt evinbe fenöe Compaen, toaï büncßt u/ foo icft u alle b|ic öier göebai^öy
IsldD\' / ennin meciter ban utoe ^eöeepen maecftte i gön toeet ttel nU;\'
min macöt te fön / be âcîjipperjjöoe toel berfetban fnlcfte toooïben / ;
îsear üao? biw en ferîîien fuklîïî met ban öem te bcrtroutoen / bat ön öet ^^^^

betoflïcnöocnV fpenftonbenfaofebacUtenbaerobernietbeb^eetlfun/^L\'

vm ïïanbtö Iteöen m Die öet met be ggemeene faetfien toel meenben / l^eetsn»
öooittneenanberpjaerje / fcöenbenboen epnbeltjcften m£tb?olöcßöepöt«J
ban malfianberen/m^bbele^toöle^batfebaer

^ Van KLAES COMPAEN. 29

ISS ? iFcanfman öan onber be Linie Equinoaiaiis,bie mit^ öp fön tueefle
Com, öabbe/teftaacft lua^om Det ^cötp te regeeren/en gaf fu!cj;-ßen

önfe)-?»!" ^««öen / bie öaec oöec nam / niec-tc-mm ö?eefenbe funepae« ©P-
bin h K ^ofiTem te gaeecften/ cseiöcü öe 25oecman een feeclsec .Slangege?

focöt öem met goebe miööelen tuebec quöt te tuo^ben / en nam öooj
ficny^\'Pebanbeipcanfeneenöanbe^eöeiJenafte loopen/ ban foabeöpöß
le h?i.r Öet ^acöt fetten/en met aUe nooötoiuft öjel öecficn/om fön öepl
te^^oecficn/ öiec op UJierbt/gelegentfiept öan IBInten ^tcoom öectuacör/en
eentge jeattofenuptgefet/bCe om be minfle atötscöocöt te geben/
w.\'^Jen aen Sanbt öoecen/ om be geiegentöept öan öet ieoicii te öecrpieben/
i^lty^m be ^oHtpannen öjaren om ^out te ficu^en; öji öem fto menbe felaegö^

HJJ batfe öonaec ftabben / ban ßcegöen tot tsefcöept öattec geen Itjf rocöt meec
h^öenomen UJßö/öantottennootöjufttoanbi\'en bagU öoo? bc^Bcbeptfg-Ue^
oS^ 8tngcn i,ocn tuebecom na bc Sßooöt / enöoecen ^tcanb longegf baecfe met
S\'» fioftbe tooiben öp be gene blei&out te ficupen öabben/flaficnboen öoo|t^
fftötop bej, onval van Hoorn aen/McopöetSßncftecIagli/enöteunjenfönöcc^
Wüu aen ßucficn/fettenbec öe teufenftp/en gingen regel-rec&t op compaens
SPacn/bieftctölnöclHcßenöectöacöteU: ban öet b|ac&t ml öoejl een nacv
balr"^? Scötppec Hvert enöe föne/ tijant fo öaefl öp op ficfj / en öenneccftre
»cbe Sepien öpßonben/ enöet ^cB<pboo|gin@ö/ n\'epöincöDen.s\'fiju
gftcft; Oaer ben ick raijn fchip quijt, Beöonbt Öet ecnfl geltieeff it / öet gene

8?meent öabbe upt fcöecfe m^ / manbe be ?Bßot af en ce^itc öem na Com-

i6

De Zee-Royerycn.

paensîSûô?t/ôaer|î|iflumri/mî2WSmûôçrtc5-fpiacïî/ tn Scm iJlsfö^^j,
fösercm öy fulcfi^\'géöaeniïatï> beiyijÏfeBiïenöcntoaren/ öy fepDcDet
Uan nooöen te &e&öen; ^ttjipyer Evert icsïj\'er/Dat fult,r nter recljt #,
fi)n nt\'et mtfen moctît/îiien Ijaöfo niet inet mairianïieren te iïanoelen/ to^f^
öatiietDem ntettoequam/ \'ttoelcfteCmpaenïoe^ïont/ maernïoïïljftÖ\'\';y\'5J\'
èatinDet ©aberlant fiomenöe / feetrdcn oftoeberom&eöanölólitn/ öp öa^J\':,
RU feo i\'n\'t Isef te nemen / öaer toa^ nit t om le öoen / anöer ^ öan cm Oficö^»*, /
li£&ben/enïïetfiöt<ntetoacl)ten/ fjiitoübcmctöetfeitiefiïnUeiiiöerfisecnfn/
foube Bp ae!eaentBepbtalïe^\' bancBfeiijcSen öergelben / be ï^eer üabbet nu
nooben/en foo öoo2t^/ Ôettoa^ ban toel oftegualicft/ ^cïjfper EvcrtCornei\'\'^
mofi fón ^cöip miffen/ en öoe öp ftlaeaööe/ bat öem baer boo? alle mibifo
îîomïn toiert om ©?ou en Itf nber en t\'onberfjouben/öet solt nfet bet ^tW
ijp baer laten/ fïenöe öat bp fonber trooti / aertrechen mofï/ öerfocbt te m^^f,
Ijeb&en repfgelt om toeber t\' öup^ te ïïomen/fegeöenbe gbp beneemt on^ aïU^ J
en laer aierooerblyöen/ten mmtien geeft on^ aepfgeïr om na bet ©aberlaDJ:
felîûmeîi;toaerboo?bem Goœpaen een bereeilngegaf ban 50 ©ucatenl^aMJr
mer fön ©olcft in be anöere i&cfiepen na bet #aberlanr gerrotfeen / baer fjein J^,
laiïe geleyr toiert/ bat bp Öet ^cbtp aen Corapacn berJioft / en geit baer op 007,
îîûoten baö; boeb be toaerbepbt toiert nac-maef^ï toel bebönben/en bp ^eoer fP
öen Omval ^sbipper gemaecUt/ na bat compaen baer meöe tirtet ©lie gben C\'
men.toa^/ beeftnaemael^ (foo öpmpberftleertbeeft)mctbet <Èlbemeerbï»i\'
90000 <!Bulben^ getoonnen. ^nomvai genaemt en tn öet laetfï gsboertbn
anöer ijï om geballenen met Ijer^oïcfi bergaen inbctö&lfban Venetien, co^]
paen bereeröe fijn Ssrb aen bc jrcanfman afjs bp bet genomen ^cöip baer ui\'i;
berfïen babt / ban in bet epnbe toa^ be jFranfman niet göenoecbr / maer toti^!
;3a?tenbeelnotôbeîîôfn int gbenomen„^cbip/ öie^ïbp Compacnb?c<igüb^ï\'\'\'\'

öpbasrommet&emcenlïanfjeleggöentoilbe / boeb en toifï be ifranfmaï^
baer ban niet te toille/foo bat geen ftanfe ft enöe elcü fijnen toegb ginglj, c^in-
paen fieeft met ben «©mbal (bie feer toel feplöe) cen meenisbte ban^^eüepen Ö^-\'
nomen/eni^bp öcmgöe&ïebentotföH toeberiîomlîenacbupiS.

3|n\'t berrrecfien ban 3Ön getooonltjcfte ïifabenen ban Yriant,mû(î niet te n^t^
eer öP obeï^eRen fîonbenabeî33ar&arifcôei^ûir/bet 3p na Salee ofre Saphi,9f
nootfaecfielöcfèÊneertïmaelberberfcben banfiojï en biancïi/ toanrmen föf\'^^\'
Hoorbjuftcn tot g^ubltngö en elber^ cntbouöen ôabben/ bie« fynen toeg acb^^;
grlantûmncmenôe/lûûpt\'ôaeraieenboefem/enbinrerefnnieu^c&ipleôô^ï
cerflupt ïf oUant geboert fijnbe/öacr bp öp ten9î!ncrî er fetren tuffcben bem
be anbere Schipper toaren alle teftenen ban b jitntfcöap / en öteiben minnelö^;;
iïet\'famen-fp?aecli/ op bat ^cbiplagöen ttoeenieutoe / en beel fcboon
talen^rucFïen/ öie be^cbippe^^boo? fijn epgen lujïgeïfocöt babbe/ befe toou^J
Compaen öemgaeme boo?gfjeïbtafgbeÖünöclt bebben / maec en toilbefe ni^\'\'
mif en/boe beel <©elbt batter boo? geboben toferbt /be .ïKarroofenban b\'eeti^îî
ö\' anfeer ^öepen boeren na Hant/en in een llerbergb maecRtenfe bun b?oiyc^/
Compaen bebbenöe boo? gaenomen banbe ^tucften en eenigb anber
featbembannoobstoa^meeller tetboaben / onöerretöte fón ©eicfi / baif?
fee »trofen ban fietm\'eutoe ^cbip / metten bioncfi fouöen ftjn op te
.<n foo tijbeïgtrteïi alj? bet toefen mocbt/ben (ïeeïiS toij^ toeber ït rucö begebeiy
.iomfîjîîbeppnlimruptt? öwn/öDeïDfi 0ö?fcSim/ mibbelertoöï^"

let nieea Uan noben Dabben met be (lucften/ Uielefie al befcfiftltt iua^i /
(bïè fulcfi^ ßöeinaee uiierben) baec bp ftonben fsomen / btt aebatn
iipj; f" sel&tec göeenmfputecen nocö met toooiben / nocö met gfieJjjejt iim -
in iipïrccijten/ öp W öen te macötigö enmoRen öunne <2Bofbereit

een SeeuüJ op öet ae^ /op benSBöpt ïoeröe,
Ijjj^^Saeine m fón ßUiemBen öabt / maecaJj^öp ïjecmeccfuebnröct been re
ßinn. om aen te finflgen / öeeft fm ouüeïftl op ccn nteuin (n öet i-ïiercü hs^

IU. te/ itofr^trhr hft«^«].«!!!? ftfifiT \'ionnhÉ/ hnc Ankentn fHn ^ï^infiit

c.v ^^^^"^secpetefpelcn/maecbe ^cljippecbien^o? U3dftennenbe/ljstft

^ ßösantmcoibt/ bat öp ntet pan fin Uia^ fön ^cöip teiiedaten / fjofct ,
^f fecaen/ öp mocöt felber bp öem fiomen; aljj nube Eee-roobei;

^\'"Ouvv f^öete i-\'Uöge gebiacöt tsiect/ fo fepbe öy ; Immcrs is een Schelm niet ver ^

ooclüfeecfiecltjtnen toaes aen öem öeuonben/tnantbe meejlen öcöo
bejiV jr^^^^-aiectn/ töa^ 5jet nu al mm\\t geUioiben/toat §p m fulften gelegem\'
tsLfil^^ fauöe/enbefo Deel malen gtjebaen öabr; baec öem se Seeuicen öupt
^hH^am/baecüoegööe öp öet©offe-P£l bp / tn nam fco Peel cödtgelaben
of fonbec beel moepten/ öit öcutlm ipiecbe ouec Qüjagit-
\'«en löiii ijjgj ij,, jt j H^teubtfcöap bco? öabt.
lecn/VJJ\'^^.^^sDein (n \'t tlaen/ tnanneec \'t gelegen qua m /.onrSjatM^lniet ß!^ \'
^en cfttonsJ baec Uecl Uan te feggen/rcctüölen be memoiien nfet mot f\'\'\'\' ^^^

ftjn/uan fön uoojual mettejonaeDanfler,i\'.0öeiimcit/r£gniö
^e öavK ööi\'t geuecöt/iuant be fingö tnap" öfUicö/öccö on^ ontö.Klierti\'iC -\'•^i^cpcn.

S^öa-fn!!!"®?/ ^n önt befseioaip oe ^yanncgcytm ua-tnupmouii.

^^ rUbrntca! ttept Uan Smiid nfmt tSc^ Hl

ff\'^ öcS ßtJcnocgfaemUctnbefDneusrlatrn

gm/ wp

sS DeZee-Roveryeft.

etn/bic^Kj? met biet Rïce tïie (©aiïog-^cöcjjcn baec na toe tcotR tueï ööeoi®^
met ©olcfi/ enbe söfbient öan een goeben toint/baec mebe öp be ^ee-coüer »J
gen?? be 3©ai aen befet te/ foo bat öet tt>eï fiaetï ojeefleltcfe op een öecöten OS^^L
Het fcöeen <n tiet eecile of öp \'t Quae: genoegö öab/ maec in fo öoogen noot/ wj\'
tenbc Uïattec op ïoopen foube/al^ öp oöecmeetiect totecbt/ ineecbe öp
t^n ©o!c8 al? ïteeutBen / enbe maecftten fo cupmbaen/ batfec boo^floegen/e^\'
öe foo baec beöouben af quamen/befe fïagöcoecbt öp aenmbeSöitefnan
bran t Schram*® pt toertfieiöoo^ben gettoegöfacm te Befpeuce n iWöat\'et baf
fi<gö op aen geftomcn öabbe/ftöjuöenbe/ öp öabbe b jp tmi te feggcn/nan t öj\'
ne öem Bejegent luasï/iuaji met langöecïeben fïaegss getoeeiï tegöenif 4 ^Pf f».
fcöe ^£öepen/fp fiabben öem tegenjJ öe l©al befet/ bocö öabbe ^cö C baneRfJ"
be <6cbt) baec boo| g jecebbect: öet liet öem ten eec|ïen niet ttiel fcöiefien /
iraji öecfpier/ en ft ujifïen toel bat öp Compaen toa^; enbe een goebe toijl te
ren öab öp tegen^ fe^Moecfte ^paenfcöe ^cöepenffaegöjs ööetoeefi/ maeï ^
löarenban öemfelueceecflaengefotöt om een goebe bupt te Befómen/ en|".
sï.i« te- 1X12X1 fegt te öebBen/ of Buy c of flagen. ïiiec totecbt öp feec gecamponeect*
fpaefifcfic f^i"^ Befcöabföüt/bie^ na eenl^aöen iniilanbmotï/om fön ^eöepen te «eff»:
Schepen, ïifatecen/öicc ban fcö?öftN a Waflenaer albu^/enwan \'t bebo^beren fijn? P;^
cn bcvorck.|j0n^. €cn fgecfterpecfoöngDenacmbtBackcicfoth:(©genomen ^öHbe op\'l\'!
""-\'oiJf\' ^P\'^enftö ^cljip/boo? een ^cöotfcöc �-coobec/toierbt göeboert in
tot St Kuys>tiner öji Compaen bonbt/ bietegeniSfejS^pacnfcöe ^cöepen
gen/en niet upc gececöt öabbe/ öü? toiect boen göeoojbeeït/ een grooten ^tfy^
Bp öem te öeli&en/ alfo \'t al «©oubt toa^ toattecBloncfi/en toonbe bat boo? ÖJH\'
be arm-rmscn enbe ©aïjcf banben bieöp b^oegö/ metfacfeen bol ©ucaten /
öaer mebe Öetoöfcnbe:en alfo öP een gcoote Bupt/ niet alleen upt fün
.^cöcpen / maec oocfi ban be j^ebeclanbtftöe beftomen öabbe / niemanbt
fcöoenenbe/fo toiect öp tn-gecoepen/beöoope fönbe/bat öp gebonben faï ^ft
ijfn / ombefdnem\'etmeecteBefcöabigöfn; toant oocfe fijn Biienbenop
abötj^ban Backeieroth, «ae Öem cepfben om öet ^acbon bec leecen ^ta«**
fün ^ecfoon bergunt te B?engöen. Heyn Aertfz fön OalbeSBioebec ö^bbet op-
sUdcopen / enbe be SJeercn öan öet ïönbt focöten öem upttec ^ee te RrööÖtfZ
maer fün $3^oeber en fionbe öem nfet öinben/ enbe fo öet upt becfcöepbe fc^éö\'
nm Bnjcif t/ begon Compaen felöecBegeertc te firögöen/ om in fón ©abetlaP;-
u rfomen/ jijnbeeen .ïl^an öan 39 a 4° iaren / öeBBenbe ©jouto enbeWi\'^v"
tg ïfup^, öermat öem/foo men öem geen J^acbon cn Bclïelbe/böt öP B^,^

maetricn foube bsn pcmant / bie opt coofbc: öab boen op fsn ^ffciP Wl
berrenöIjftöifnoftettointigöH^an/ beSIoefiflc bie mtnöcBBenmoc&t/ ejf"
üenirefite tod een Hercules, fp öabben oocft een gcooten fcöat Bp öaecöatc^
efje litijop-lupben ntet toepnijfe fmecte / ön ö|ccfenbe bat meri öem met im "
fD rijte te ftrögen/b^epgöbe bat 0p öet met be Cuctii aen-fpannen toonbe /
ai ö?eefe boo? toa^ sf toeeH/ mibt^ ben ?Cbmicaeï teevee/ lan van Haeriem pr^
Seï.ift öabbe / Binnen Salee tefeomen/ ÖP toilbcöemeen^^cöipBp-fetten/ o"\'
^afactteloopen/tonntaï^fip oocft toebec iteerbeöan iilanbt/riuam ÖP "P
SBiirbarifcljemufl/bcnbteen^cöip öan befe 2anbe oöer Saphia, batp on^
tÉtrbe!5n/entroc8lroo?t^naebesieraLiona,altoaecöpmetöct ^töip
t^a in be öat rarcïitc/ enbe aen ben dommanbeuc ftö?eef/ bat ön öem opcninay
üftujs to^n ban fón farbon/öp toifbe öem baecboog een goebe bercen\'nge s^J

Van KLAES COMPAEN. 19

metanebiöt

ïenSïS^f lïaaÖÖan Compaen met Bet^cBfp «ollandia, Mf ^ Boefïc

^^^ t\'ön Ujebec^öate« met ceni®a«c-fanber/ ö^CHf\'\'\'""-
i>e öet Werm öatiöen t»an Compaen, SlkT

hi,»!;?P?eï;fceöeöen.^cÖiiJpeFaenïJ£it>2t fiomen/fiiistal^Öliacn boozDtquam/

\' "" • ----- - i. Comnai

van
Compaen.«\'

Uictf ftlr ocn.sïtuhivtv «sii wwwii nvijuu/ «iwv mj» yy «m ymwi,,/

»^Qcfi enbe le^ae Compaeuajelhorn/^el Boefje öoe Mt fo ^ ötbt söp ^ed«

aenoesö gcöabe ? meft gö? m? nocö tot een S^upt twoibe« i V
feS ^^^^ ♦ fuüen ixjp bit bejt obecïeggöen i be ^cöippec

be mM^^J\'^ft öoop bat beCapitepn fo becmöectigö toefen fat / enbe mp neöen^
bQ ontfermen/op bat iefi nietteeenemael in be gcont öecbojüen toozbe /
fuiïf ^^öecgöelegentöepbt fïenbe om toebecop te ftomen momt fepbe öp/ top
becbecffcöen/en ban eenj^ fïen toattec te boen fiaet, Cpnbelöcff
® JS\'IP^^"\' « öip en «öoet toebec öeböcn/ift fal fïecötjf maec
rtiiSfPp<9ö booj mon felben bcöouoen/ boet mp be bjienötfcöap/ en beiielt op

WSlï beel minnelöc&et\' famen-Routinge / fcöepbenfe ban maï^

ïïuam jeplenbe be een om be ^upt/ enbe anbeceom öe .ïgooiöt/be^ aboïtt^
öenS^^\'^^" ^^^^^ be tointliep in en upt;öe^ anöeren baeg^ moi^

Compaen fiet Boefjes^eöip getoaac/fepibeb? fiem/en liet be fdjtP\'

Qhcf/iï^^^^öp niet in quabe beRoocMenRome/ toanticRijeb bp mp feiben
® S?^Compaen gij?» gecft Boefje |o beel RoflelijcRöepöt^ meöe/ öet fal
Semi " ♦ öÊö lefi al toeeö/ Kiacs compaen bie öeeft öet

feo) i^\'öcR getoonnen en berfeFeegen/bctö öet öeeft mp minöer moepten eijt?

WhVS?^^ öebbe öet fonber gebaec beRomeni bocö Boefje gaf öet gjtoiiijrö
fiJfnn men bjoneft tenanbec-mael op be goebeSïep^/enbe fc&epDen

^oehV/i: jE;£Rct«Én0rooteboo2-fo?aöbau Compaen,toant öet geficoien
mochM,^\'\'\'^^^^ jtoaafe göetoiff en^/ öat öet toeber genomen toojöt/ men

ban©?ancRröcft en fijn^iBarottoÊJ
^am f \'t <!Belbt/mebe göegöeben aen een b^eemöe^^aec&e-iapfrcSer/

Betecgetoeeü boo?Con)paen,i^p öeeft oocR niet toen.- «.JnTf^f

ön nJr^ï^!^ öp ficö öabbe öet giacöt Gi-ootenbroeck en in befe öon&el betoonbe
te sijn een leeman bie fön ©pantjonbe aengaenbe/met lift en oock met

tjpV^cöepennae besieraUona-gaen / entoagStotCommanbeurobcc be fef
J.°«nm5anöafien Wybrant Schram ban CKïRöupfen op ben 5 ban^miiu^/
ïïuamenfpboo?öeööemelbeï^aben / en boerifc berber meenden in re
mSl" ^ fagljenfenmöetöp-gaentïanbe^cnbier^cöfpenaerJomcn/ m
öehï^^ öat bie mebe naefce r^acen totlbtn. ï^^et 3!ncöt Grooterbroeck ^epis
èiaSP^ iipt / enfy bieefenöe bat öet ööetn soeïsc ^t^röf pen en toai-tn- ©atr^
cp öïtfïsen aft Itdpen toievben op ben mw::

2t) De Zee-Rooveryeii

foopßtrct ©etiler en ü^ater-^stentot 7om\'t8öctaI öe55otsem^tn
gen / iJotien op \'c ©etbecfi götiejit/ om 55«cintötiöan nooörbej? te f
öHpten booit te fetten / nocöonfeeehcrsönbeöan ©jienbtof©panbt/|lt«>^v;
Bunne j^ö02ten open/ leiiben \'t eefeijut te boo?t/omtn aUejS 03^ liareöOvb£i^;J
3ün / topbet^EietlGienaIfoorebtct)tbj,iöei^abenttJaten ^eeteöouben/oi^^J
^cöepen bi\'e aen quamen te berp^atjen / en niet in be l^aben befet te bJOlti^J:
Italien baer mebe by / be anbete tjiet Ijeen en ibeber te jeplen (n toacötf^J,
maer aiffe bicötaen tbaren faocnfePimfe ©laggljen en llpimpelen ban öo^K\'
nen af tba jen / «Piejj bermoeben Oer foube ]|o!Iantfcöe ^cöepen im/ naher
Ftomenbeiagöenfebol v©&efcöut/ aönbe boben aen met roobe fcöan^-ßieeßf\'^\'\'^
om fcöoojen. 3!^erijalben ibaren öaer oberöeei bebucöt/ ben ?Bömiraei
boo? öeen ^epfen / en b?ac3öcn öfe ban D^oHanöia ban ibaer ^ bie tot antuiöj/:
gaf/ban ffimjleröam/en öatfe nae be siera UonaSjjiiörn» .!^enb?aegööeöt»;
ban tuaer öp teag\'i fi? fepbe ban upttr ^ee/en bat öp Compaen uiajS bertb^^fy\'
tcnöeftinpcrbon/babtbat meneenSBootmet eenman aftteee upt fetten fö"^^
om Dem in 5icra Uona te bjengcn/alfo öp\'er nietBefient iöa^ (ban \'t
omooifaecftetotfijnbooinementefoetßen/ affrtbeibltjtftt upt Ijftfcij^üp^^
Öiet\' na / aifo Ijv feergöemern metbe^tbartenöemBetoonbeteibcfen)

iDCo?&eban wybrantSchram,enbebeccopmanGiiiisSeys, baer op gaf
paer) öiieeerfcöoorcn/enHollandiabefgcltjvtbfbei-omjöit gebaen5önbe/fWg
Compaen na fijn anbere ^cöepen/enbefïoot met öun \'t^töip Hciiandia pen i
taffen/ fp U?ierbtn be SSioetblagö acöter upt / en quamen regel recOt op\'i f^vj.
aen 5s»fen/metcen öeeï goeöe o?b?c b\' eennaö\'anöerjbie ban\'t^cöipHoilai\'^ ,
oocfi met ftlepne^epfenberbiacöttbicröen» ^ïgi Compaen bicöte bpC\'^f^i
luierb\' gebjacstit toat öp fo naebceö/fo Öp naöer quam / l^rupt en 5tcot »a^
m fijnen ïie|?en/ gaf rot antl«oo2bt/göp toilt u 23oot met geen niïsn aenS^®?«
mtm / fo moetitft mermtjn ^cfjip aen55oo?t ficmen om fefcteöaïcn / m,
iisren\'ninisrjj iite! bat icfi Compaen hm/ bie niemanöt aen ïïtjf enöe <SDeör ^^^
fcftabiglj/bocij betoijle göp Sieben fulcj; niet en gefoofr/foo fal icft u niet berjj\'
tch beo? mtjs uiiHe ban u te öebben; baer op öp tot Befefiept firceglj/ foo ÖP
man ban ftjn toco?öt toejS fou ban\'r toercfi beginnen / en aen 2Boc?t Bc"

ibarljp^obt bancftcufouban öcn ontfïagcnre jün. ^!&erepötsJDab ben ©^ni

rannbeur Wybrant Schram öeyo ï0öPcnbujnenboo?tgöetoD?bcn/aUcbe ,

tinten baerbigö gijefreït/en boo?t0 aïle beSSoifeijftrcrsf en ^ScotjS- gÖefeUf»
fee iètutrien: compaen jlonbtacötsr/ op / met een groote ^iiberen SSCitcf».
fccijanbr/enmairirin|icrenecnb20KcSróegeb?Gncrien öeDbfnöe/
Bi\'anbt / toicr?jIjn öc^mïmin ^ee / en fepbebatiip öcmnutoeeren
nf^^ cen Ciljgljp-man / en gaf batr buer op / meenenbe Holbndia met WJ/r
ïenacnlï5oc|tteieggïjcn / ban bie amtooozbe/ cnfcöootfoob?eefJiiJf»JJ;,
.ïligufquertEiuot Compaens^eljipin / baraï fon Beben ïE^oïcff nae
moih feifiiCompaen bicmet fijn fïagö-.^toaett atörer op be

te b?asöïvïn / fcJecfnfctlangöRacn / mnerbi^Jmetfier rreH^i

^ Van KLAES COMPAEN. 29

be Cronipetîenaöejïabïgö güeblafen / gfjcöoi^öcn jünbcDunne
rp^fÊuntetteueelatenbanmetteboob. Compaen öettcoanenieneube
K^ebiaöejiQt öanHoiiandia fienbe/ en batmen öem in be plaetfe ban ioopcn
g^btn boot / oocS met fcöieten niet fcöulbtgö bieef/beranöetbe beginnen/
q" ötelöt m^t alle föne .^cöepen fcöut-göebaec&r/ om aifaa öet ^cöip tot opcr^
»^ösntc bUJingen / maee Hollandialtep öem meenigömael foöicöt op ö« löf
ïîftH\'i ^>00? biöansö bon be .ïKufqümen be pooiten baccfe ßaüen Heten/tt>ant fp
SS,® Qaalöcrtmi^ feöieten foo tnarenfe onbet be ^%cöepen bei^uaert : fijn on^
^bmieaelluiert fo getro jfen / bat öp be ©loot petliet om fön Sechen te fîop^
S\'ûûcfi tua^ b£ grooteBeep aen fïucfien gefcöootenïbefe uiaeöïe ^f Ö baei nae
\'yjûo btcöt onber öet göefcüut niet te ßomen/WeuenoanUecre ieggen te öen^
K te fcöieten. i^et 3acötGrooten.broeck bar -.4 ^ßotdti^aeen op ö«Bt/
t(.I ^ Öt in öet paertuater/ en beeb fön befr met ö et Canon op fce Etc loPf r^

^»ojjen/bocö quamen öem foo naniet/licötelöch pan geucelen snnoe a!|>f£ mt
g^ü/P Holiandia ujegö Öabben / bat öet 3|acötban oocTi aiet ontgutn kamt*
H^fi alfoo öan ttuaelben rot biet uren toe.?Mïl rsu Compaenfögij bat ÖP op
ßpf ^"dia ntEt öabbe/alfo Ijp r elcften^ te c»nt faft begrcebt iui\'erö t/ fette öet na
QfAj^aeöt toe/meenbe öet feltte öoo? öet^Cbontmael met fïcö re nemen/en me-
^-•«»üCRcnbnbocötbatHoliandiafooPetmocïUtoaj^/ batbtemetéensnaeüet
ß^m om ïïfn fou/macr eenjS nautoelötB^ in öet trercft gcley t/ c n ijrai Hoi lan-.

oföeeft be ^tcöen baer nae toegöetisent/ fetrc aUc nrAcn öy bic
hf utacen omme bp te fetten/ loopenbe be ^ee-rotjct te gcirioct / cn foo
ppfJJ^ ööet; aen bat ÖP allebepoo?tenballen liet/bieji\'niet tcgöenflacnbsieteiT
«itaöeutrtcnuiec op öem geeePen/aïfo öp be loef tean Compaen öab fiont tetn^
bjcpen na fönfeegeetten/niemant öan be^ee-roUcv^bo^ilcn &oöen lio^
fapT.^ be 5eplen bp re fercen omme te ont^eplen/ foo bat öp Compaen gfienoot^
ftö H^SiS öem 08 be oitbieptetebegeben/Uiiecbtniet te mtn nagefet op uö f of
nw""\'" ^Bater0:büen Ifep öet «»cöip Hollandia mtt öet 3Iat öt tócber \'r See/
banbe anbcretuflTcöen bepbe te ftrögen / • bocö fnapte üco? lum
bittif hin grooter bjeefen/Befïoten öebbenbe öem met goet iBcröjagljCfoo^
lïiaifcPlöft) Ober te geben/maer ontquament mebe op be onöiepte/baer fp\'r bp
ïiöii ^ren fetten/anberöalfmöl batr ban/en bat boo? inbe traben fette öem
öen / ï ^ / op be acöt babemen batcfe ben gantfcöen nacöt la^

tQ.\'L Wöen befóeere batter geen meet; a!^ fe^ ge^netjlcn in ben ilsgö gfie- Affciieyt
öefrh ^baccn/baer uan bier fïojben namenrlöcrt be iBjcbt cam bie fr-n SBccn af-\' \'\'\'\' \'
betfftr^®» nja0/ neöens^ be ©jouto bie öaer Bepbe boeten/ en iTincltet:-&il öabbe
i^iS»/ oberlebente famen opbenacöllen ban 3;ultujl/ baer nae petfi te
Qht^t^man en be 95offcbietcr/?önbeeicfi een 25een afgefcgooten/een ^argt-

tt De Zec-Roveryen

(îïptfeanïïanîitêif/beïî^onfeectbatôfcc^cBÉjjen fcoôj\'etn sfnôôtn Wj^fl
©celefc&Dotmuwcntitc öoo? ïjet ^cötp Hoiiandia gôegacn/ en mccmpL
ößo?be ^cpïen/ tan mmilngljB 3önbtbe mafîen tebödcc^ tc maechüi /^
S£facm.ô 0cîicû3a^\'acntîucrîen/ tsejpocïîc mail gtjstcofîEn/ enbcifety^)«
lichengbcbjoocl^cnöatfe ÖP öet ^t&i\'pncbccbïd/ maetUJietbtîjî aiiec pi »n,
nteuiîi aen gefïascn/enalle^toeber tenbefîen gefcôifît/Uîant ta- ^oUjc gcnoe^rj
tuaïî/tôîccbcn a!^ boen UjcI te Vomît gôefîelbt / be ^olbaten bleöen in 0«^ ßj^i
(îaen / öiec lî^annen Bp pcbec |ïuc6 / foo batret alJesf o^bentelefft toc a^^.Ç
\'©acgôâS bacr nafagenfc bc ^ee-i\'ûûôec0 op be öüo?tgöe plactp tcn SEntfttï if»
ôcn/gmgcn nanoencûnbec3epl/îoopcnbcbcï|aôenm.<©p öet ^c&ip Holland\'
löaccnfe b|te bagen öeftcö met Sepien cn aile^\' toel te lîeUen / fp Bieten ufL
öoojfgeöoo^nemen om mebc (n^e l^aöcn tc loopen/ en be leftRen te fîoppenQ
»00? alle bîngen tc boen teat tot be^s ^eö^PJS Beöoeften öan noobe mocfettn^
fonöec öunnc ©panben (n öet mmftc te toöcften ofte te ö^ucöten/öertcouir",
tjc op <!Bob bc lleccc bat Öp Bun Befcöccmen fo«/en ftloecftmoebigöept ôctïen^
Öfen öolgcnjftöfect öet Ißnehec gelicöt cn jön ben 9 lult met öet 3iacöt
gacn/cn ten ttcn ucen öoo| bc mibbag be l^aöen öan sieraLiona m geleptn/n\'L
cn öoebanfgö bft Hant f^ tcctoölcn fp öaec leggöen te ealifateten tn öem te » „r
\'t-Lmdt becffcöenfüllennui\'n\'tßojtcaenüJöfen» Heti^cengtBerßöteop\'tüaP«
van siera scnbc ^upt-^pöc Öan bc Ueöiece Me op be !Be(i-3Pbe öan Africa <n %tt
nom, wat baecmen gctöoon te ancfiecen/lept op bc jgoo?fcccBjectc öan ecöt ipf..
ende hoeda- ^^^ tHtnjtnrtgö lîiînuten/ feec öoegö ttöcccn b^fe büBBelt Sanbt / btcöt
Sßoomen Befet enbe Wcötom Rennen öooi bic öan\'tBoo2benficm£n/
men bacc ontcent geen fo öoog Uanbt op bt\'e iäuil ommoct boo? en al eicm^ii
Siere LionaRomt. 55cSima^î2Boûmentijafenbcc tn obecöloet/öan fmeef«}\'.
coleuc aï0 bc ^paenfeöe îllmoencn/ fp tnafen In öet tollt / q10 pemanbt met j»
^toactcn öecbjagcn W maeö öp fo öecl öalcn aljs \'t öem BeKeft/baec fön 0J5J
5paHmfta^ 25oomcn cn 3ßnnanatfcn/ t^\'cenBcquame î^abett en gelegcntö^f
toel öan öout al^ anbeccbtogen ommc bc^cöepen te ïaten beccal(fatecen.|p®"|
b ciRebc öintmcn cen affoopenbe toatec feec goet en Betiuaem om te öalen/op
föltppcn albaec ötotmen benaem ban Francifcus Draek,enbeanbece «öngelHÖf;\'
ö(e öoojtötjs befc öicbe Befocöt öeB&en. ©e ,S>toacten aen be i^oojt-jpbe öa^®.,/
IcnbagcltjcR^ mette ^ü?tugtjfen/öaec löbmen picötftel al0\' men te ïïanbe
al^ onfc ©ollanbccen tn öet ^acc ban 1623, baec toacen/qua m bc ïîtontnc» ö»\'*
Sicra Liona,(eccßmalenmet öccfc&epbctoatcn Bcfeöoncfien 3tinbe ) metftn^!:/

t>el acn 5®oo?t/b cfen toiect öan ben Capittpn met fön tïecp te gafîe
el^ be fôonfucft met be fönen ban ben ü^on ö?.oli|cfi toacen/begonncnfe te /
fen ap öun maniec en ö?ccmt tc ßngen/ ben ?Böcl toasi fee c b?ûlligô op gBcF^g^
ÖcB&cnbc\'tfiaicaljSopcccötelanefiammcngefc&ooacnbßn öoo?enaftota ^
mm toe/ «eten Boöcn bc oogen cenige ölecötcn öangcn/ekfi »am fo
toen tot fön göcB^upcfe aljS öp öoebenRonbc/ befôonto^fi öabbe 3°/ befe
met ï^teclanbtfeôe^eSen^ op göefcötcRt / ttoee öan bcfelöc Icggöen ti^g^
nacöt^Bpfiem/ enbacgö^ Blööenfe bacc ontrcnt ficm fccfïercnbc.
nmtß toagî fesel pïomp ban #o?bed tnôct göcencjcmöieembt öooi wan
wet öetttoec-maien nlcnfglerigô öcctoltSen/ Attente tn öct totbben ban ^ j
Sbcl onbec cen opseBoepbe Centc / lettc feec op öct göecnc öem tot öoojcj
b<enenraoe&t (fucftjsöabt Compaen octfi mtntöSmael Bebonben/

van KLAES COMPAEN

»if (let fcijitiug oen wybi-antSchram) ôn ïconöe öe onfe mCn cnj^ifentfcôap/

ÎÏÙ1JJ tieë Cnpitepn^ foet piaten en eupmen aenöoöt öan toegen öe ï^K
g^HCcae V CR fïjn sSjreleritfe fo fetc aetcocfien / öat ö? met alleen öe teaentooo??
alle Ut unt öe naem tJan öï l^oa- en onöec öe^lagge öepl^jmcen
namsel^ ftomen fouöen/alle ôantreyc&mge tollöe öoen/en al m
dîJÇ bt»ci\'ban öaen feóenöen quam nocïj eens! aen b90|t / öi\'e^ öem toeöcc een
j^^mcfïÊt Dcueer c tolett/mèt eenfgöe anöereCleynaöten/en böf ^anonfcöooten,
ftp ,7 iBaoainsöenföntianbmnsn met bectcecfien :Xifet^o?p öaecbe
öen /Ï!P "^«ïôoubr noemt men öe^ Conütcfi^ i^oip/ maer baer öe ^c&epen leg^
Lc; P^QOï aen bp een anöer St. Fratidfcus göenaemt öaer fpöfe ïéSö.ö/
metïftöoïelïepelen gegeten bie feer net ftjn/ ben fllbeloeffentöem frcr
^^e^aptncn/ fn fionnen meefl metöunne l^ttïen op een bjaetfcijfeten / «et
xt ur oocü éenlsD >6oubr/ en al^Ufant^-Canben : ©an bit aile,^ bjeöer

immmiU oan Nicolaes Y/aflfenaer. 3^eel/pag6u ,

b\'^nneer na öet âcbtp Hoiîandia enbe öet Sacöt Grootenbroecktn begaben y^n co.4.
Ä niet tunbt ban Compaenten ?tlnclier gefiomen Uiauen/bermoe^ paen-^en

ön m\'et tuepnlgö Êebucljt toa:S boo| bat naberen / mn ts^eefe ban öen
tjcnfeîtîen aensstaiï tefulleninerben/ tuant ÖP fonbt toeï(jaejl een^^jtcf aen siiKam:
Schram, beo? ttoee Stoarten ban lant / om öeftlbe met een
àcôui

\'muncfiecfiomm/toatöi?Dabï^tton.ö totöarenbeficn/ öetmoföttoefm

24 De Zee-Rooveryea

fcfJlDfi bp bat Ben Commanbf ur migt Ssmaen öats me &em ban tjoobfn p^S
bat foubs tbien bubbelt betaelt ü30?ben/ foßmenbetiuenigöconöerrecö^^
ffonbe Dom ban ftjnpei\'boK/foubeeen socbebereermse geben/bat b? tl^\'^^/no

iijit GuineacocwiöciißijmbfntnbegijemEibe Pabcn oueHotricn toaren /,
ijp baii!neenfngöetoa0tenemen / bat foufiin longblieüeflun-rgbetoeelf
(te toeten/ of ban fön gebeeie^ee-t^obtn / bat rap nietbimcft\'tfrjn meenjnyj
ofte ban ffot ban reecfieninglje rt^ette €ng|)elfcbe) toant fiP babb^ foo ^,
fepbt nocb toat aen Ijaer tr goebe / fp öabben bem een tcccrt gbefpeelt baey,:
fijn pecbon toe! boo? geftocbt foube öef ben (öpfiet biet\' op \'t geen bem ban
km Hol of be^i^onmcü^ban (iHngelaiir^?llömicael tot sr.Kicr in icrfantöJi:/
feam toa^/baecfe fön ^paenfcbe ^ißulit-coebeten totp^ö^ gbemaecßi Daö^^i
Ijoe toel bP bem toel t£5 begbeu met bonbert fout toeer gbenomtttte bc^öfiwj-
ki?oocften babbe( bp toaffer nu om gelfomen fp toarenber gbetoeefl / bocD
uertrocrten/blc^Jjptelaetquam/bat bp Öem ai^^pamtegcKSiHoiianciiay^
fielt öabr/toß^ böo| aenbiöben ban b^fe föner boojnöemtle^aS^fficieren/ bi« ö\'i
uDelBt berfpeelt öabben/ fs» toiflen (foo öp fcbjeef; bat öp fön parbon toUb^
foecüen/ en g&efint toa^ met al fön ?g)o!cff uptter ^ee te gaen / upt gefonber^;

Icroefient / te toeten baer toe acngermoopt batfe benU\'ebett aentafrew/maeP ^^

nu booi bp/ fp fouben m\'eutoe ©i^fnbfcbap maßen / toUben flecötp &p
ten Hncüer fiomen/en bat fonber fcbioom/alleblng foube boobt en tenfet fö^i
toat bp babt bat toa^ tot baren Beflen/ öptollbetoel een öalbe bagömÄ
€ommanbeur fpieecften/ om te öooztn toat nieutosf upt bet ©aberlant/en
oocfi b?p toat tefeggen ban bet göene bem Befegent toas^/ öab nttt rgngö bcn^
be tTaegö^ getoeeRtegen?^ bier ^paenfcbe ^cbepen (t^ toetmttgijeiiss Cos»"\'<
Hlbmlrael ban Spanien baer ban bct&aclt ijs / fp öabbemjrm f rgöcn^" öe ^tfri
liefet / boeb Öabbe ficö (bancfienöe<©obt) baer boo? gercöt-ft: öct it it bftn
cerjlen niet toel fcöicBen / öp toaer berfpiebt tn fp toiflen toel br, t Ijn
m^/ öi er op berfoecfienbe befiomfle ban öen c^c&ipper b^ öem/fouben
tien toefen/en babt beel nieutosf tebertellen / öoopte fuicit^ oocft ban öe ano^J^
teöooien/ alfoo ÖP felben bp€b?i|?enmenfcöen quam/ maer al h^^mvlt
nen en Curcien / bP berlangöbe feec met een CöjiRen menfcö ecnii tcfplf^:
Mü / beflioot epnöelöcfien ben UBiitfmit een öertslöclie groeteniffe/ en toap
berreecßent» KlacsCompaen. . ,

5gocö laaer öab Bp geflelt/batben Commanbeur foo toel toilbe bom/
ben befcBent met ben %?engöer befejJ: öab ooefi op öen2&2iefö{3Efcb|cben c»\'
fiien b€ feibe BeflcIleR foube aen ben ^cöippec ban ben §llbmf rad / fön Är
toaje? öemon&efienbt / boeb berboopte öefelbe in Wenbtfcöap naber
moc&teiato?bem 3Bijj^l^?ienöelöcRen tofüBpfieö te bepnfrnom toföerß"{
\'^lienbtfcöap te maßet? / en alle onmoebt in bergetenife te &-?engljen / bie b^g
l^ßUaiibia in flaepte toiegen enban een lecfierbeetjein bet net te rirüsen/0t»4;.^
besSuacßelaer met fön foetiTunten bef^ogöelfieniiboet/toant foobooi
fepör bofgenö Poiin^cus sia^&t fqcöt öp meefler tetooiben/met lüi en oock me^

krachte»

^ Van KLAES COMPAEN. 29

^^filj öp Ößö tcgen^ öc fijnt/ bf maji tm

bjag È£n , ^^^ftoaWïi tcn mintïen met acöt ftfjïen 45e!bt »ecfien.aBit
öaiihn ^cöip en foH meec möc5&en/met befeRaenrpiaecfi en öoojffag

tanahVnl\'W etilenmaaen. Wybrant Schram öen25^fefuan Compaen ont^

tiaecbigtibetecilent fön befcöepbtbaecopUjebecomacnben
. Dat hv H^Öenoegö ban befen 3^n-öoubt;

Jiihoijj./ met eenCanoa van heinCo!t?^aengcfoüóëïvel ontfangen,cn den rAnfworjrdt

tle dat ^^^ dcfgelijcx wel verftaen had,op welk tot antwoort diende

jsengaen- brief van

gclijij van herten leetwasfo een torn gedaen te hebbc hem was\'tóok van W. Schram.

datfede Wapenen haddê moeten wenden,tegen hunneLants-
fchjp VyantlikJiandelen,bewuft fijnde da top detSchip vele waren die Vrint-
"pStiepg hadden,ja een Soon fijnenVader het leerde doch de nature dat-
hadden genootfaektgevveeft om fulxtedoefl,
liarci^^ beter dan henlieden bekent waSjWarÊ beducbt,dattcr al eenige van

öcVrj en Vrienden,dir aentrcfFen, leven hadden moeten bekopc,

^\'^\'^ereo t v!^?^ ^P vcribcht, dat wasom Vrienden onderden

\'Jen vc, was hen aljeen feer lief.wantfe begeerden geenVyantfehap,lbu-

\'^wnne! ^a Oodes.en ten dienftc hunnesVaderlants behertigen,het geene

^^\'"liik^ gcwiffe mochte aen vvijfcn tebehooren,daer toe demeeftcrs alle be-
Qp hcfj,^ \'\'^^terie hadde medé gegcven,aeHgaende de Vricntfchap die hy Compaen
VanJiaj./^\'^^\'^\'^htjalsgefeytishaddénlevoorgoetgekent enaengenom5,bo0cook
wegen fulcx op fekere Voorwaercten te willen aengaea,te weten djt by
Veel y f\'^\'^^^an ^^^ Vrientfchap wou doen,en fijnerSchepen Anckcrs lichten,om fi»
\'\'y \'inevvaarti te\'lopen,alfIe tegenwoordich van den anderen lagcn^op dat

gelegen hadden, oni

gaet) (•„^^."^g^fondene Var)hera,ommetmalkandercnierpreke», tekomenen te
nirigg f dan gelcgei5theyc konnen hebben,om d\'een den ander alle haer .mee-
liiolte^j-f®^\'^ veritaenimaerfo hy dit vcrfeylen Bieten geliefde te verwillighen,
ï*erfQQ \'^\'^ren gedrongen hem Compaen mette fijnen te verl^laren,voor falcke
ten vijfcj ê^I\'jckformich men lukk Volck behoorde te doen ,die heure daden op
^cnhlT" voorleden

,tegens hen haddelaten blijken,eyndigende hier mede jwou-
Ziehen ßjngefeUchap, nefFens henlieden felver al-te-famenGode bevelen

9 Van H wilde wat ter faligheyt van nooden vvas,op\'t Schip Hollmê^ia den

Anno x6a6.en was ondertekent; IVyhant Schram.

>)an UiajJ aen be ^: feer öoo?fïem\'ge ^r.Kiaes Compacn,r^apitciin

fcöjaSï^l^nB: B\' tegem^öoibfgö m öc i^amiöan be siera Lionis, u;eit6c
^^bcn tuonberUjcTi omfïeïbe/ cn tegen?? be hs^fi toa?« / Öp cn fion^

"\'^etiöeï op eten/ toant gabbenfet göctCHC be ïlïeebe g^jecunmn
\'^tidia mP\'*" SymonfzStruyf,fijnc.^mermanßefonbeii acn
^o\'ïiDaTn^l\'^ö m öan frine gafttn / alle tefnmtn ftcfteiötïi gljeli?t;em7 .toant
/ fi«^ «ï^ \'t ööOJlge fcb?tjben/en fo öet fcöeen ïmf ön In

"ömcn/ rf\'i\'^ biepgöcmenteu bjccfcnbe bat öcmwoiiandia op öctitiffouös vanco«,

Schram

zê De Zee-Röveryen

Schram (tût fmafï\'öcpötijon Öe S=i:c-röotisr^) lictbê |>tuecmßn alfctn üiJf^^jE
men/ öe anbeten mopenöoe fraï" batfe cpgctcpt l^aren/ be aeöeeïe acl)tctiï\'\'\' „
basö m be regen bitjben frtten bat\'et toater onöer gunne fïletberen n eer fi^f\'Cü
tjocöt ban buiten fönbelaüterben ootfï ban btnnen met fotte iU\'tjn opgebiui/\';;,
batfe Blappen fjuben. lan Symonfz Struyfberfotöt m ben noem ban Cowp^
anbermael bat ÖP bocö opbe^ecbbïöben metöte/ en fonbrn ban öccï S^^Jr
©îienbenfîjn/mUfgaberp malfianberban öetgöeen men ober öabtonöeclW\'
boen/ baer op ön tot befeöept ftrecg/batter nu ntet beei ttjt^r ober tuacr
parlementeren ?oôp öun ©jfentfcöapbegöccerbe/ mofl fön Ißntfierp U\'cötcn/"
ïïebe rupmen/ en öem laten tn fïomen/bit altemalen ter #?tcntfcöap/ ban gj,
öenfebetuitte ©laggen laten tba^en/ enlB?ienb£H f^K/tofuIctTdet nagcboiftt
Sïïierbï/fouöen boen \'t gene in ben ïSaet alrcbc befïoten iua0 / tnant ^ nberjS
in fultfiien bal booï öenlteben ttnbefïen öabben/al fórupt en Soot / en bit aijg
gelöcftfoimieö öet boojigó fcöïöben* ï^ier meöe benamen fp tböberp" oocfi
toingelepbe/ban meer p|aetien0 te mafien en sen boojt te Ftomen/booi en
febeSleeöegöerupmtö&öben ; ^a e\'t untepnbe öan befe onberöanbcltngy/^\'
bsïfe ben ön beren be faligöep t toegetoenfcöt Ö^ibben / ijS be ^tuerman i^o ,
raonfz struyf met bcöoobtfcöap toeberomna fön Capitepn Compaen geba^^
bie ÖP te hertellen totfï/ toelcft öem öan fulcß beröaei niet göenoecöUJ^
aen en fïelbe/ nu alfo öp niet göeerneöen bc aeebe berfepkn toilbe/ oocfi óÖfLg
öanbe ftine meer fenben mocöt/fonb ecn ïö^ief booten gebeen ino p\' /
^toerten ineen3!nbiâenfcljeCanoa aen boc^t/ öïserinöp fïcö bertloD^bt»^\'
öonöï/en tb00 ban befen 3!nöüutï ^

Dat hy op gifteren fijn Stuerman aen de Heer Adnairaéls Boort gefonden V
te kennen te geven wat hy vriendelick van hem begheeren fou, nietvvctcnd^^^. ^
boodtfchap by hem belaft, wel gedaen vvasj defe was met al het by-bebbend\'
dronken acnSoort gekomen,vvift noch fo veel te feggen datter niet ten beften t" ,
defjjn,voorfaydcRedehadverlatê,endaertoeplactl"cvoorHo//<3nJ/<ïingeniy\'\'^^
dit was een groot dinck voor hem Cotnpaen te doen , en mogelijck was dc red® ^
diger voor de zijae, als de gene die \'c eyfchte,uochtans hy woude veel doen oJBO
met vrientfchaptefcheyden* ■

^Ön bevfoecft op ben ï|eer Shmicael öabt tuepnigö m \'t ïöf / en
naemeUjcftBoepen omme ftin ©aten mebe te betbinben/ bie öi? ööcbjecli m\'
foöemnuöerfeecfieringe gebaenüJieröt / öp feube binnen betijbt öan
ttuintigö uren be ïBieeberupmcn / en laten be lieer 2Ilbmirael in fön pla^t\'tla/
men/öp toiïöe ö^m beöulpig fön in allesi tnat bp be ^tearten teöoen boo? py \'
ïïeö&enbe bie op fijn öanbt / en öe5 ( fcö?cef öp ) miböelen göenoegö JJ,^.:»,
uolboen/bancftenbe <6obt en be IB^ienöen bie öet öem.göefonben
©an öetgöeenebp ömiinoberbloetenbpbcn ^CbmiraelgöebiecßUJa?/
milbdöcfimebebeelen / öpöcrfeeefieröcöabbel^eßr^^\'ybrantSchram,

nsem nu toel bp öem Befient m^ / eerjî laten aen feggöen ctn

3Inbifcö©aerbertefön / bat öet foo öerre niet göelfomcn foube ÖÄ" / %
l5ab be aenbansö öan fän 55olcrf înel görfîut/ bit nu boo? Bp / öP töoö""^
fees? fön ongenoegen ober be^töippcr öan fjet Slacöt/ boo? aenfeggen ban
^mcrmmi / ombatbefelöemeerberäJTnapsSöoerbebanalöctlBolcr^ban^\',
l^eer Schram, fuicFî een (berfjaelbe Iîtî) foube öet fpeï toel te grabbel tocrp^" \'
tn ijcr, in c^n wc^be tto^eb^aeDr niet msirtanberen b^engöen / öet en

^ Van KLAES COMPAEN. 29

fös^Rüeöö bat fuïcfiw ten fo toeeï fnaji^ foubeôe&Ben/Mc gern ppermac&t

ff?-* €hom bcnï^eec Schram focteiötß îuebetom aente^upten fo fcôieef biV
hflnh " ^tuerman poogbe obeï fiet go« ontöaei/ en geebe Uîoozben ban üem en
fiSl^^Öippet ontfangen/öat öp met aengenaemöeptaen aeôooitïjabt/bec^
yy^ baecopöst Schräm ftjn tî3oo|tit geben fou/ batfip eenige fjoepen mettoat
bS^ en (©o^tmoeöte ïîttjgen/foub\' ai^ öan be öeebetupmen binnen ben tiis
)jJ"/Hieemaelb<ec en tUsintiaîj ucen/ foo be Beer Schram fulcfi^ gefïnt toa^ te
wfp pm fîjn öeUeöen te geben/mtr^ eile? isei te öetafen/foo öabt öefeibe ant^
nsn/* ^^ösconitei\'ugge te fenben/ en om öier mebe een biepgcment bp te üoe?
lEh/F\'öci^ öem inbe üooigaenbe gebaen it3a^^/rcö?eef oocfi öp\'t toiloe Mts^
b^ubenfe niet een Simoen aen*25oo|t ftonnenfiifgen/ èn bat foube gcfcöie^
S&r öoefo?tg bat oe ^cöippei^ban \'t 31acöt tnag/ öp acöte bie maet bco? een
^iTOaecß / temeerombat be felbe altöbtin ben Sfeec ?!tbmirael^ en fnn

JJ Öp banen fön êcBipperalleen öet tnoojbt fouben boen / niet alle ma?^\' ben
iö h - Öiec/ben anberen baeiv öet<£Bjacu en oeöoefoe niet te feggen u Capireini
fe»y ^^ öat/ nocö bet;öalen UJat ÖP üia.ïf / öet felbe tna^ü bp peDtr ten ttel be^
«fth öem fo fiuaetaljj\'t moc&t/ albu^ boenbe foube öp tue! fiomen bacc
rnf\\f Qoebe menfcöen toel Poo? fouöe bctocren/ Öp Petljocpte Ijet fou (na^
Öet ^ee-cooüen) eenjJ een epnbe öebben/ \'t tuaff er nu in en mo}7er msi-t
b^^^ubat öjeemt bancRte ^5ob in \'t felbe nocö gsenbcrö|iettc öcbti£n/
bajyöt feöber^ of ben {|eer fibmirael öem eenigöesentDöfingöetDiil re ticrn
Ql!?Jönpat;bon/öp Mlbe\'tPoo^t^opfoecften/epnbelöefe grcote Ijp befeifccrnfc
ïjp|flo bette/neöeu^ be ^tötpper en alle goebe ©^ienben/ fonube ïi^eec Schram
JpJ^^ilbeBclooPen\'tgenebp tefettenbatöoorenöeröaeltjlonbt/feurupmte
y n en bectnacören baer fön ant tooojbt op; en op bat öp na tön meeningöe
j^\'^ötoaen foube loegö nemen / fcö?eef hattet öem bertoonberbe bat mtjn

öem quam/ öptua^gantfcönietbebieefï alluaett bat ben ï^eet-
jjeJ\'J^ïaei baer met fön ^cöiplagö / öp foube öet met ttoee ,i>cöepen teffenjS
fe" J^^gronbt öalen/ bat poojbp toa^ moefl toergeten inojbeu / en flenbe bat bs
gJJ^chramfönlagöenmöbt/ enöemtoilï te öoebenaljïeenUJö^Meep^-
^"cciîç/^c^jggftjQjjjfç^/ tenßonbe nietfcöaben bat een man toeltoefacö/

IJJ^tnatficn\'böojeen

Willem iTircklz Pan Enchu^ lcn bebeÖfm gtOCten / onberflOnbE niaes
Captl?"^^"- fcö?iftlupben/ benSaiieftèHeüellen aenbenl^fer mmi^
Crtln öet :^cbip Hoilandia met fön «JTompagnie. ï^ier op baetbigöbe ben
^ï^anbeur Schram metter öaefi beberom een S&?ief af/ Pan befen tnöout:
hy den Brief van hem Klaes Cómpam op den lo van lulius met een Ca-
9 ontfanghen den Inhoudt daer van wel verftaen had, daer defen tot
(j-pT®*"^« op diende , wat sergingh dat hy fchreef voor hem een groot
weien , de Reedc te moeten ruymen om hem te laten inkomen, \'t ieivé
en konden dat mede wel verftaen, maer hen vèrfoeck was fulcks, over-
RcfV= 4 g®legentheydt roet henlieden alfoo vorderde, en noodigh raaeckte, dit
Def^h alle opreclEigheyt fonder Hovaerdye, fy hadden van hem Compaen
jy*^tontfanghen van dat te willen doen bÏBnen twce-maci vier-^n-tvvingh
hen ter vriendtkhap , fofe hem wilde verfeeckeren, van eenige Höcpè\'n,

v,ac

2B DeZec-Rovefyen ^

wat vley S enGort,daer op tot befehey t diende datfe ra heaSchip niet meer das
in \'c lacht, vier Boffen Hoepen hadden yder van ontrent 25 ftucx,en alfo fy l\'^^^^gU
dat hy hunner en fy fijnerVriendtfchap fochten,fouden daer in, op dat hen verlö
voldoen mochte worden Broedcriikhandel2,hetftontookby hcni teoverweâ^"^
datfe fo een langhdiarige rcyle voor handen hadden,en over fulcx henlieden a3
niet veclvan cn mochten ontblootcn, te mecrom dat hunne Water ep Bicr,Vats \'
tot fijner eetfter aenkorafte gelijck hy felver wel gefien had buyten Boorrge^o
pen waren, om hun voor hem te befchermen,die hen nu wel te ftade komen \'
evenwel beloofde van het gene fy daer van hadden Broederlijk mede te deyl^\'^^fp
by wyders met Vleys enGort gedient,vvat min of meer wilden met hem handele^
alle redelijckheytalsLieden meteeren, daer op hy hem verlaten mocht, eo al" \'
gene gefchiet was foude niet eens verhaelt worden, fo hy daer mede gedient
met het gene te voren was belooft,fo verfochtenfe andermael dat hem geliefdeb\'^|.

eer hoe liever te vertrecken,op datfe huH voornemen mochten volbrengê,eoB\'

hem goede onderhandelinge houden,fo veel hem bewufl: was van fijn pardon>\\vo \'
den daer van feggen \'t geen fy\'er van wiftê,\'tgenc by Compaen gefchreven had, p
njelijl^^at deSchipper van\'t lacht te opgeblalen was geweelt met fpreken,f y
altemael geen Goden,en een yegelijk hadde fijn fauten, maer de oorfake was
min ontftaen uyt hetaendringhen van fijn eygen Stuerraan, infulcke gelegenthcy
baeldc het een woort het ander uyt, hy had mede gheklaeght dat de Stuerroan
Boort quam dronken fijnde, defe waflerniet toe gedrongen geweeft, maerhadd»-\'
malkandercn telkens minneliktoc gcdroncken fo veel als elckbeliefde,dathy ^
fo lang aen Boort bleef was hem niet lief geweeft door dienfe hem voor Sonnen
derganek wel wegh wilden hebben ,dit foude voortaen niet meer gefchiedenivvaw
fy hen voor Compaen wel hadden te verfekerS,van\'t gene hy hen gedreygt hadt, f
Svvarten van\'tLant op de hant te hebben, en foude weten te wege brenge,datfe
een Lamoen en fouden konnen krijgen, diende rot antwoert;dat by quaets g^^^^h
wilt te doen, \'t gene nadelig foude fijn tot hare Reyfe,maer mofï bekent fijn dat\'
wel wiftcn vvaerdcLamoenë ftonden,en fofe die gebrek hadden,wilden al de ^^^ 1
van Compaen daer in niet vrefen om die te bekomen,wiften ook wel dat het mecrd^
moeyten koften foude, daerom wasbet beter fy malkanderen te gemoetequaP^\'^\'
vriendelijck bejegende,en onderftantdede, by fo verre nu hen verfoek werd ifg^\'
willight ende Rede ingeruymt,fouden den anderen vriendelick ontmoeten,en

\'t gene voorby was niet meer fpreken, daer mocht hy hem op verlaten, fontbei®

hier op een Vactjen goede Mom, nevens de Brief, fo lange nu de bejegeningc
delick. was foüden den ander£ daer van mede delë,eyndelijk wilde JV^Schram Kl^^
Compaen met al hen gefelfchap, en henlieden alle te famen inde hoede Godes be^^^
len;die hen woude verlenen,\'t gene ter Saligheyt van nooden was;defen brief g"^\'
fchreven in\'cSchipHo//a«ii/^»,den i i.Iulius, i626.was ondertekenE: IVybrantSchrap

Over en OHtfangli bsK Defßn ^iHfCompaen in bc platte ban 48 uren bW\'

wecte hnn- btn ht 15 oubcr sepl sesaen/lleponttent fcn «GottHng fcßcotofttttoee lUft
deling in de ö^je ^c&epen be öaben in/be p^tj^ sönbeöet bferbe lepbeôî? aen be ïBal/nam
s.era Lio- gf j gefcöut©üitß en ?Smmonltie baer ban/om opfönanbere ^cöepen te

ren / en om eerbaeröeptjs teötlle «af öp \'t be naem bat öet acboîfîen toa^/ bfi "F
üermoeben ban ontbaeröent beftoog namael^ etnigeban Hoiiandia öet felb^
onbsrfoïc&en/fagen tbel bat fp öet (n begront geöoutoen ôabben/ en mogelöt»
îxiaji\'ft om bebîf e anbere te berfeßeren.©en ?llbmlrael Compaen öab op 44

m >0eftöut^/fün WUt Itmiraei a6/ fön ^tßowt naföt 24/ ^n bt \' li

betoûpf»^\'^

^ Van KLAES COMPAEN. 29

te famen 106 jiucften/\'t|&clj(p Hoiiandia öaöbet 26 op tfe nfet filepn
Paen S grootenbroeck 14 te fömen40 flUCj: ^Otelmgcn* ©oeiï Cora-

be P««be gecugmt fiab liepen &ep öe ^cöepen op öe öeciaten plaet^/ fo nu
benhJ^^öbep ustijaeït/ öaööenfe be felbe fo nooöfsó niet ban öoen geöaöt/fton^
öeftffwßttß batter te bemcöten t»asf/op beplaet^ baetfe lagen mel göebaen
^ie h« / ^^^^ toass êeretegen^ Ôart om bien ^ee-roober bie eece te benemen
l^ig.JI fiem in gebeelt fiab/öat öem oocÄ toel tec öegen gefpeten öeeft/ öet leeft \'t
<irt iJ t ^cöip Hoiiandia öabbe/baecomfe inbe öaben gefiamen toacen bonbenfe
ftjw^icj\'öe gejîeiit/\'t felbe toa^boo? an en boöcn be fenpe^ ban toeöec jööen te#
K» It^ben/ baei; ßet fo öol en t toeceft fo beccot toajS/batmec met bupmen en

betr fc ^ee-lieben boot. Compaen ficeeg inöe öolgenöe öagen eenige uecs
beJJ^böe ban Sant/ fonb op ben 14 met ben |>tuecman tot een beccecinge/een
bfipoone 4^iangie3Bppel/HlnnanefeH/9&onanefen met een^aetjenSSjan?
rfir i boo ? be felbe ontfingö öp toebecom totöancRbaecöepbt / een ©at met
öeh S^Ö/een lOTon met <®02t/en ööf 23ofen ]^oepeH/ bit becftceegöcn öebbenbe
bnbbelöe becgelöinge boo?öen te toillen cuglen notö toe! looooo

S^oenen/foSpfeBeftomen fionbe/boec alfoo toebec aen 55oojt/ boenbe mons
aen Compaen bebeöaojïöcfiegcoetet äi^öoelec-toöl^n bat Hoiiandia

C 2 en\'tgiaeöt

3 O DeZee-Roverycn. ,

m öet 3facöt tioen&e toaren em öet ïecft te fïoppen/fo öaeï&enfe öööêïöV
toaren oacft öoenöe om fo üeeiäamoenen aen öet 2Seo|t te firögen al^
ïijcftentoap: fnöaööen öaer öet aengöenaemiie lessöennietöii befenl^Ä^
öie öen fo minnelöcft met fgn eefcüut beiegent öaö/ mofien gejïaöig fï^öS/
tm toefen/ met bjartöenöe lonten bp öe ^tucfeen/ be .^olbaten-in Ö^t-se^Y..^
Sënöe ontrent een öalf mol rupmte tufcöen bepbe/be^étroom lieper fï»-\'^"®;-«/
in en upt/en toaji gebareiocft om nu ofte ban maifianberen op öet ioft ß
men ftonb toel bebjoeben luatfïapen öaerfnacöt^omgmgö/ toant in ft^^\'^Sn
men op een berbarfenbe plaetiS leggenbe/ toel een bjonc&jen meer nam eb
tjerbjolKfitcn/mofïnueenmmbersön. ^taettoelteobertoegm toat ^f^»^,
be 2Supt-b2t)jler batbefe ^oiltnblfcö ©aeröer boo? öem toa^/afn öetoeUs\'\'^
In \'t liebe loc&en/ö?öen en getoelt boen/niet alleeneen blaeutoen maer
bloebige fcöeen gelösten öaö/ toant öp\'er febentien ©ooöen en niet minöft^^.

Beeös öüo?/rupmen/en t felbe op öie liebe iaten mo{I/öat öp fcöjeeft n»
bat fuler Schräm ter BjtentfeÖap geöacn toaiss/ maer fp acötenöegoeöen o»»^
©penötfc&ap en batfe bau göeen i>töelm toat goeötö te bertoacötentos^*^^
öo2nöpbe!BeeDegljeru))mt?öab / guamenftjn©olcfifomtoölen tnetP^L«
toenaen^oojt/bjrscötenaamoeneneBanber ^oetle/öiefeonberöunbefte^JJj.
cp öet^cfitp upt beelben/be^ee-rooberiSlietentottte ©laggen toapen totj"
teecüen ban ^lebe en Biienbtfcösp (öan öet toferbe niet gelooft) öet ©oIcp^\' ,
Compaen aen Öjaojtgeftsmen jönoe/ bjaegöbe\'t\'elcItenjJ toaerom bie ban]/"
laiKüa fo fiagöbacröigö lagen^ feggenöe geen noot ban öen te fullen lööen f
foubrn öaer niet toeber aen/ toant toaren al te onfaft begroet / baer op
tboo|t toierbe/ öatfe fulcft^ Compaen ter eeren bebe/göp mocöt öen
benfe/ en gelooföenber niet aen al$f ö« toelreben toa^/ maer göebiaegöt^on"
fo)e on^ genomen öab/ öoe foulet ban göefilaert öebben ^ anttooorben öaUf"
öirn geballen op öet ^cöip fetiiglj Stucßen ban meeninge toaren te leggenA".
fo öosnöe ^^epthlmus banber ^ee te blöben/en fepben toßber^ be acöt ftifienii^J\'
foutoenfc mebe toel föntje^ Sonnen beelen/ maer toiere toeber geb?aegöt f"^^ f^t
öe uifalen ban acötentelicöt toaten öoebatfetöan maecßen fouben >
befcöou fn fouben/ baerom geenftraefteel aenrecöten/ enmalfianöeren öieog
öer-tocßbentoeltoe-telicn/ maeröe5^?upben toaren te fuer / en ßepnaert "jj
W-Qp ftonötfenietberp^ingWmen begon öunfomtoiltebermannenenboo?\'

flel.\'eti ban öen fonötgen 45obbeloo01eben/batfe fo menigö menfcö ontoeitenjj

tu teacn^allebimgöeptöefeöabigbben/en notötansS baer ban niet ofte toepn»»

Ucrberert toacen/offe niet en öoeöten öat öet <ßobt in ben öoogöfien l^emei f

icvutieii wut-cii/uj ysj mtv tu uutyvm vat. yj^i. vipuui m utu j.»

2 moeren berb?ieten i enbe bat ÖP Öun epnöelöcft ban een nietigöömgp "
n&er-gancft bebo^beren / Jae aljS men göemeenelöcfe fegöt ban een 2upp ",
fteel !ateaaf-öijteni toantfepöenfe/göp3tjt ban t!5oötfoo niet af-gö^btoaejy^

«11V» taitrt af-uyieu\'; uimu itiiutui«-/ wtm -i^^uwv ju« uitv uy»*"-^-

öftcMt fulrgöp moetenbenennen/ öteroptoiflenfe nocb ootmoebtgö ff
toooiöcn/ mt Ijtt öaer ban öerten leet toa^ bat bet fo langbeöueröe/ tp totjit»
niertoaecfebim parbon fouben foecßen / toaren ban boo? nemen uptter ^ff
teiöaen/ munncerfebjn sn biancfföacr upt ftonöen ftomen/ be^oogb-W?
inun/ oie ten^ aen ?3ao?t Quam om fön^oon tebefoecften / boen ÖP
enbe fp^a^f?/ fteson feer jammerlödr m t?. feösepen/ enöe tt toee-

Van KLAES COMFAEN. ,,

fc^Hf^^ïTïïaegöbe fön oBseluïi en quaïie gebaïHaÔei\'t/bat öp in futcfien frast Qt:^

/"lUSn îîtfiti/fHii iâr.h*^ i-i» Imnrm n<>n hP ït0ftncni>n/rtm m>f inï!ï>pn hip^ïstt Hc,U

legflen aen be mapentn/orn met aïleen bie Pan Hul-
epÏÏ" röet gemeen/ mactoocft mijetöpfonb«!;fiine pïepfelöl^en ^oon/bte öp
feïïr"?^ gemeejï ttia^ om <nt ïePen te.Scmen/ öet leben te benemen focöt/bei
gagenbe feee füne mifbaei / ötet moeötinen fïen een ootmoeöi\'gö tnecnen ban
^on / bit mat gefïantftt fijnbe / geeft nocö upt ©aberlDcfte milbig^
ap^^Jön een goebt fïucfi geltjS pereert/en öeeft befeipe baet nenen^ nocij

bat h J>^Öeepjl- o^pestlcn öoogelätft gececommanbeert/ met feecîtere beïoitta
ulfl fo Ôae{ï öet mogeltjcft tpajïupttcr^ee tt^ecßen fou/ nu fcaren be
Qpttu enCompaen met beföHebuj^negenbß^s

ö\'^nuefttö met alles« foöeel boenelßeft tna^ af te maßen»

HbanSßuliussfcö^eefCompacnujebei:aen w. Schram, en fonbtbie
Öön^tuerman met tenige PetbeiftôitîgeCal^ becôaelt igc;naHoiiandia öen de^^^^
tch X ^ ban ben ïS^ief töa^ bat ftp ben feer ^IJbmitael na gtoetentflejeen m-
^^röötoenfcöte/ fonbt öem 6p befe eenSaetlrn^ianbe-toönomatnbe
lente geben/(toantbatBoleft baer mebeteilligögfmaecfit too?t/3iinbe
L^fSenegentot fiat;cliien biancft)/ alsî battewgö tuasi foube ßem geeritemeer?
Sch \'^bben/ öab öp gfertpet^fi geöietfi/fouben öet laten toeten tnilbe öet beï^eeu
i\\t hl^ seetne bp fetten/ö\'ab p^ienbelicft be felüen toou Bp ben25?enget ban fö^
w;p5eringe/alit beï^oepen puren bie te ontbeeten fearen/ban ®lep0 encïHojt
beV^ gefonben toiert fout ten bancfie Betalen/öoe meer bat men fonbt/öee lie^
öet tlontaenbe goebe tpille ban öem WybrantSchram öet geneöp ont^
lu-P (in bie gelegentöept) fout öp bergelben/ boojt^ Um^ itjtt pm beronge^
ÖjifJ/m biener eenigö bingö aen of in gcponbep mocöt leojben ö^ m bienffelicft
Oûîff*^ " be JFoefiemafibfe öp öoo? fön ssejaensf-majl öalen fou/ gaf baer tce
tti\'1?\' om nae öem te nemen / en om te boen met öet ^cljip/ en met alle^\' inar^
bgJ^tttn optoa^naeföngeballen/tnöber^J foôetfionbeftin/ ôJilbebcntaegô
iJû ftP®^^" geerne öeöben/fulcß^ toa^ Öet ootfe gelegen met ® leefcö en <©02t op
öüSP ©lientfcöap/öet tDaecKcötgeßomenbaer met lange reblüben/ fen tetft
bj "^laet^ baec öp lagö geen iBater te hrögöen / en fukS^ Isierbt perfiinbsrt
öia^n be îleer Schram öem niet pertro übe neben?" öem op be reclne iPater-
jen/öpmotiöetbanopeenanbei; berfoetlien/ peröaelöe toeber/
. jcoot bingö batöettpa^beüebetecuinnen/maer meninojî Peel
\'Omrebenötoil/ öettuajSbeter bateenSioncltiKint ftöiepbebaneen onbt

€3

De Zee-Roovcryen

öaet\' oöer oo£S a! toat Baö/toa^ nocö in öertotacöttnöÖc öan ttoee
öocö öeöucöt batfe ntet fiomm foub?n/ öi« ößbbcnesneitac&t

vwtsis oicia ;i;u ut^ uui^ij hvituuirli luu ulli j,?»!/ vi«- ütit^uw\'» " h

tJ£n/ö|itoa^ntetni?uöoo2al bie ^lueöten/ bie baerteäsnbt toiefen/ nfi

toent toaren öeel tegföcn/toasit fcölöft ÖP bc Ponben (nameJijcfJ be Atricanew
fljn fc0erfeitöoei?tenfemeergeeft/geefc meertjcbben toükn/ fobeJtainc/^";
Quamen baer öp tcn aübermalen cm gefonbcn/ en öalf öco? Setaclt öabt / f^^?,
Spfe ben Peer fJlijmiraei al te macl latcn toe üomen/l!p felucr foubt mft \'f.
itunietlangöer ban \'^Jmo?ööen^ toetoacöten/toa^ösnmceninööein^ejj:
gaen/enbe^^cöepenbe eenen öoöjb\'anber taten ö«o?b9 se^icn/ bit fou vot^r
ßmmönllcergöeenmeer moepten acnte boen/üJeööcfbc fijn ^cü!?? Hoiiana\'^-
Niet gereebt te maecfien/ösrfeecherbe tcn anber-malen öan Ueber-lec b\' een B^tl
tn b\' anber na af te öaren (blt toaiS itocö op öet quacrtcl beentj\'e göeflßten/p)^^
tue! bt l^ogel niet in get net toübe; öp Öab oocä ö^ienbelöcfi te öerfoeciten/f ^^^

fcöicben / öab toel mcer geBjecS/ maer mibt^ bp Hoiiandia een langöe ^tm ^^
feöeaRont/baec tos öeel öan noobetoajl/ fooberfbeöp BenUefecnm\'et Im^z
Ssallen/m\'et te minBabtaocö fobe ^cötpper fo öeel toilfeeboen met be?
raef^ intoillin 3ö / öat öp Ijcmfionbc öelpen acn ttoee 3!mBiocg omfön
Biel te fjalen/en toöt marbeipn om be Sepien te öermsaficn/fo fcöiüft öP r l
Jiaer mebegöcriefaöeboen fionbe too?bcn / foub? fulcftA met ccn banc^t^Jp
g^^ienbtöcnöentöemöeegelben/ öerfeecüerenbctenberben male (mattQ\'f^
looöe bat öp fulcft^ m\'et meenbe) foo öaefi bc Samoenenquamen fotiben
sHcöemtoe ftomen / feoeö öptoacöte niet langer aii^öanbienbagö / metn^\'
moiaöen foo öet-JBabtBeliefbenboomte gaen/ bietoilbeöemcnbtl&eer
tieöouben 0epjiberlceHßn/ cn Booitjf göcöen öat fp Eichen öooi-fpoebiöö"^
Indien mocöteriomen/ fonbt een Menne öcreeringö aen bcn^tmiirael/ tt^M
öet öem öeliefbefiontbejSÄcöfppersi B^onto baer öan meae Deelen / wö^^f,
saf öem be groefct metal fijn I^ert/ öeifoecRt bc ^jicnbtfcöapte mcgöcn
fangöen/ batter göecn öan fnn©olcfiin bcCafuptgöelften foube tocröen/
tan öle öp ftuerbc osn mtt öem te fp^eeci^cn / ö^ toa^ öertoonbcrbi bat be Wj
^ömiraelöemfoonebccigööte!/ bat al fön ISoIeR fett lacc Bp öem ßcn^n\'
15\' cen fnapie öier enb\' snbJrc baer/ en fulcßcrebenen bie alöaer ösojöceien
ijenfieben toaeren met Berameläcfi te boen aen l^ecr vvybraot Schram»tn 0K
men öem Compaen te malen tcr oc?cn/ ©lientfcba« foubtbotn fo fijn wf"
Hiet iube €a|upt ö&elateu toierbt/epnbelijcfi toenfcöte ö? bar^Sobt öen ö»;^^
malen toel fegencn toilbc/ cn eengclucfiigcSeöouben Slen^ öeriecKcn/ toe?»»\'"

bertCCcTmtt: Klaes Compaen, «.y

w, Schmris WybrantSchramnacnCgScnbagÖCninbCSiera LionisOÖCiCgfjen

basP Vit

van KLAES COMPAEN.

^^tc^s-en ^m^mnm/ ft? tofsifc&tm itiel tost meerfcet gfFutgen te

bp^^f Ï »ytjintaja^ teDertccciicn/yet sr-ioek esn excs^cotu- sji^en sn
fefn/ s - ^öeni met be ^tuermanbgensei; ban bm Safgf aefon
mnn ®^^^ oebalfen toa^i aoebt ösfïöept fouöe Ronnei

f/r4fc

bg®? 450 pïfoonen/bit toaiSbeöatoen beSamocnmbieget ©sleft op öunfei^
J Jv8^ïutft/en ban Compaens oBaflen scfitegen tjabben/bat mebeeen scoot ges
hp^Wsö/ fuljc batfe ben fEïmacöttgen toelfjabfeentebamSen/boo? be ber^
lb® ^ en fo ban be ^ee cobecsS ontïagen gecaecSt« fön/ fp toacen aJfe te fa?

tMP

föVb\'atibec öaecS^

g,g^^|5cötban6embecbtoaéït/enböo?be boncfiece .^WJJ^tbbecm

^^Sö/hS.^®^^^^.^^" gbcbacen r fiet Mjf^HÖiiandia toa^n^ctfïaaö:staër-
f feomfï/enftoa^enöe baefol op bei

oïibectüfTcöentotfTaen geceebt rnmw motDt/aïfe ^oïsaten

ï\'^^öecoÏÏMei^/ oocfeopltjfflcafetoa^toelöafïelrt«/ biemetbanfct

SncGtihf befgeïijtj^^ fiabben be mttimn

nS?f becöonben op öe eebt öet aanbt en öunne ii^ee lec at,

toticfien/ maer alle bitibt boen om be boö2f3 ^ee-coober te bcr^

onöec öet ©ofcftmaecfitebatfebpnaemetlïeberfcöeene^^

imen/batfe aï^ ban mmeU|aet-Coe^gö?¥/ be^ei\'ï^n en

34 De Zee-Roveryen

hall bi Cct-roûba\'ii fecgeucn fcljaticlô^ fouîje fcö(É«n/U)üïjersi i^îK^nô^^
iàae .tsoïîsaicn uitj^ôcoôrcBtarOe a^l^it omijj?t ,4I©etale25o8efr qet ©w®,
!.cniîcb:antirûitian- .Sttli\'nrsbiengijeîî/aUc ôefebcititbf^ïen Uff^\'i^cnDe
vo£iisr;öHrüc5icr;iLi nalejgni&e/enfuBoiiandiafiomenDe/0K»<oe0Ö0«r«
al foo fukfixi ôen-îli öai b^ect un toon aejMt/nopt bcrboagen geüouöcn ibtfj.^\'
bUîS Daccöiai] f;m&ï7i3acliien al öaet felfpne^eplcn In/tüacötenöe ben
bcr/bie met f,jn b^ncn fen\'tteffclïjft/en tn öoebe ojb^e îa^ebcrom op öem
men latcnöe bnn acöteccn öe f ranftôe/en ban bobenbe^jlnce J^ïagö toa)»\'\',
eynöeUjtii quam Compaens ^S)ciiip fo na bp/öat men öem öerpiapöe/öi\' b»
be ht âc y tppcr tuin Hoiiandia, (öïe acöter op öet ^cölp fïont) naeöetSÜf
ïite f^iibe üaï Ijct ftl fac boo? fjjnUielbejepltöept boo? uïtgeloopen
be ku,t i]p fo na re boin fjabc\' of Öp OUf^m alg ®2ient of ©panbt ^ bat öP f^lf^f-
foutje feggen/ Ijp gafant\'üïoojöt ban©?lenttefón/ enfobani\'götetotllen
beu/ban om fiiicftp rc gdooben/toiert öem geraben af te toöcfien/öet toeie«
bt\'ïooföe re fuiim boen / ö icr op öeböenfe ben anberen een bjienbelijcRen ölv\'r:
ïccocöaöncfïrn/meï een ftöootbcreeït/enbeöoubenïïep? tûe8etoenfc&t/^7u
baer mee gefcijciifceiuöocö op bs nae-mtböag Kreeg öp \'t ^acfit Grootenbroe^
<n \'c oû^lj/Dacr al iveberom tii\'e ban Hoiiandia boo? b?eesibe/bat öen fulcft^^ ^\'It»
moeren foube/boenfe öem fyn€x!ur^ fagen Pellen/beraeötfïaegöben ö^»^
gantfcöcn bagij te bolgen/en recöt <n fón ©aer-toater te öouben/om foo j\'
neerfe bn öer3ïacljïtïuamcn/ aUemibbelen aen tetoenben/\'tfelbcteontfer";\',
Compaen naöcxtnöe\'tgïacötöeefterregel-recötüp^aen geöouben/ al^ HoU^^^
dia bat btruam/ iTacft bp/ cn toaa öem be loef af / fulcfts? uan Compaen tat^f\',
mercftt f^nbe/ alj3 meöe bar öp ban öet ^tö<p Hoiiandia fo ftojt gebsl«t »»S
toaet\' bcoz geen öalf uur tot fïaen en totbermeejïecenban ôet3Jacôtîîûn&f^?iJ
bUibcn/ beranberbe ban büö?-neem/en «óenïS ben abont boo? ï©tnt naf Is
^töüu|;bp jï^acör geloopen/ alfoo öte niet teel befeplttoa^s/ oocft toferop;/
Ka-redcn ^acljt öc^pöonrplaet uptbeRengenban Hoiiandiafioogö te loebm

Tkip Md- öupten pcrijchel aeoû?beelt/en feöert op be0c£ifcra"et toeber benomen.

landiaen feieeciï toel bótu öït S>cötpHoiiandiaaileen toajS/batfip\'t anbermaeltollbeüb®^

benbe b?ie ftloecfee ^cöepCR met ?llmmûn(rte/1^ûlcfi/ett io6 (ïucften «©Ö^ftö»»^
btr fien/ en fulcRen öupfen 2Bupbt / te toeten/ een ftôoon ^töi» met zófiucRJJ
(boe ö toel göemant en befet met ItufquettierjS) öeeft moeten üerïaten/ cn n^J
goeöer cogöen aenfren en göeöoogfien / bat öet felbe niet een (ïweefi om
toil upt ben toecö liep/ foo bt^cö?öberüp óct^êipHoilandiagetupgöt W.\'ïi
Sournaei öicrmectrgebolgöt/ ban ÔW toeï te bemertftenbatHoiian^\'X
iîoû?t fettenbe fijn loop nam/en tot fïaenbcrepbe/fijn ftoaer^efcöut nae «^Ji
teren &?engenbe/ Compaen öab öem meHicömalfn laten betlupben/j^eptO^y\'^
en J!©ee|ïer ban be ^eets toillen fgn/ toant óp fitm oocft beroembe a^n &
ïieben/cèn^" in öet Canael onbereen Bloatban 30i&töcpen/ foHollanb
Cngcifcöèn getoeefi te öeböen/bic alle beo? öem beblutijt namen/ upt aÖflÏSi
fceit rtoee/bie berobert toieröen/maeröierbeeböP nietop/oozfaecft bàtiJ^I
ffîjarfcnbe bdafi toierbt/ geen ^ofl-3fnbifcôl^erbgr^ meer aen tctafle^ût«
fouie öarbe 35ûûnen ïeeten fiautoen/ ban befctotöt toeet Compaen notö ö»^;®

ö?röalïn/óoe batöetöembeguam/ «ni^ öem m^mgömael öwnftutotf^JJJ;

en oock met kracht, fcÖOOH ÖCt Ö^Hl ÖÊpbe in U boqige Dertlk

t\'lf semiii 10/ tuant foo tnei unt föne enöeröanbeltnßen aljS ooth be
tjiv^en öefpVurenfdnlifiiglieptenaleiieryen/ maer ma^ tefeer baer ooeuèe?

^^ menigbulbige parten bp öem fo nu en ban gefpeeitca!^ uerfeaeit
bj,K®erom ma^ öetongeloof/öoefeer öp ooit oanöjientfcöap entrcu fppit
iupben in gegrift/en in be öarffenenaiji PeröaeU öet acüterbenthen
rch L\' ^aeütfpiegelen aen anberen/öab öarbigöïpttn begebatöten »an anöe^
semaccat/ en nu m^ öet met geen mop p?aten / en biiinbeUcRe beiegenin^

bat Compaen öem meerberaeniïelbe ban Wiimt te
^s/öoe hf te UiiHen na feomen/geenquaet te öoen bencfien/ofte bietasinc^

S^Cfiu?^ T f fïPöben Ïöelectiacen mmn fnmmh h^M^éUt

^ vericenen, dat hy fo wel met fijn doortraptelooshey t als kloeckmoe-
Comn "" V^d\'^rlant meerder dienft,dan nu wel fchade gedaen hadt.

ï\'ntS?^ onber-töegen nocö een .Stöip ofte goebenSJupt/töacrbigö göS
^eSlHr\'öft gelabm öa^umea öaa^ïJ«oopman/öp öcröiel öier in fön 6an=

©enjler ofte aaïberpc upt/ enbe riep/ we^eftweiiekom mijn goede

«entombacrnaöananbct^
wet rftfTt^yïü\'*-. —--------

Tot 5a!af.-
üjnpardöri

erïxde;. -

töa^itöant Abraham Vaickenburgh &?acöt fün cerfïc parbon
Sale ^ïfÖap banEvcrr Comclifz.^C&ipperöaïlbCnOm-valvan Hoorn,tOt
töe! pÄ öunfe öan benHbmitacl cn Scnigato^^ian laniz van Haeriem, bacrfe
\'\'♦^entlalfgiaejjtj^jjijjjjjjj^ffpjjjlj^ Compaen göctöacöt/tn Heyn Aertfz, ftju

€ s Öaï\'-?«-

De Zee-Roveryen.
Saïbe 25?0e&er piofónaatie fcan öet facöan ac&^acôt fiaöbe; been hktfèt^f^L

de »an Saiee oföcn ^ïaDïöou&er uon \'il i^oninß^ toegen/ of öp fcöeon fQÄ
moebtgö tüaj?/ bat be fdbe tn Ut banbe ^tsbt ( öun öouöenfee bp nacfï aî? %
jHepiîbitîque; be tîculneft ban Maroc^i Muiai zidan tn\'t laetfîe bïucöten bosi jJ
Santo be ^tabttoepgei\'en îsojfï/ en met (^efcijutbanbe Cngelfcöeüerjlenß;^:
baec uptöfeibt/uücijtattjj mofï öp in \'t af treeften ban Kiaes Compacn tee cen/ßj.

DcnAicaick bu.stoei tj^ berßocötUoojö^tiaetiWeneer Öp bertrocöfo Waffenaer berö^^^^^\'^

■ fonber lange om ben Cöupn gelept te toojWfonaobeCompaenDe felbe W.j
belncfî tegafï binnen ^eöeep^-2ßüO|t/öp quam met mugö gefslfcßap/ wL
mmnelöcR ontöaelt/ en ttiei opgöeisifcöt / nae be maeitöbt göebaen
Compaen (nu genocgö bcrepbt jönbe tot fön bectrecß ban baer) tx ^eer Aic^ .
mofl^oo lange bp ösm bl9bcn tot bat öp ftin «Selben bolftomcn öab / te
be rcfiant uan be öerftocöte itiaten acn öem : feie tot befcöejtt gaf/ ico beei
tauten nu niet bp llcö te öeböen/ puö btmmn

moß nmfa ?èaS B^geerma^.^ m h^ft

focöt cîibeeil ban aee^t megen/ bocö al fön fett fïupten enbe fc Boon fingen
niet/ \'t mofî tcefen/ bieiS Ujtertter gelt u^itte ^tab t geöaelt/beflaenbe tn Jj^f
öan atöten/ be felbe Uet Compaen 3I te malen bepgoeben/cn tîeBen/cm te we^

en aoe.

j upti^ btnîîer upttîstoptn \'t toater/ feggenbe fco en bebjlegöbper gö^ïu anb^^
mebe/eenfge bielenberm besaoobt/en tüterben ban be^lBatroofen gefinaPJ.p
Uiegö genomcn/be anbere gingen berloren/ ttiatter bojber^ cm gebaen en my,
j3|aet t»iert/be Akaide mo|! ten bellen bctalcn/bat eer öu upt öet äcöip
fonber langö te bepben/ betaeit ^ijnbe/ liet öp be fieibe nae öui?0 baren/ en
fön e??gen ©oleß béenen/ op batter göeen bsn fön ©olclt acn Sanbt gÖcÖ0.S
foubeiBoiben/gafö^m baerop eenige eerfeöoten toe.Compaen öabbeloof0J|.
uanbe Akaide, en bantre ^Bar&arifcöe Satien of »oren foo tnel "^^Pt^]^!,
bat ÔΫ öeJ öun nu op öet fcöepben b?» fuer ßeSomen beeb/fobeeb\' öP reobert»
be meefïe fafien ban fön ongerebberbe binsöen. ^aer toa^ oocfe een
Fensawe Sake biemct fönflaefaen?Bü02tquambön befen ^ee-roober/terttJîjiçnbnVj,
Iode bsdro- be in onberöanbelingö iaa^ met öet 25oot^-bolcfe/nu foo öabbe be ^»^^V-rti
g=n. patroon bepiact om fKïïftö teiioen/alfoo een ban ftjn SBloebt^toertoanten «"s
belooft öabfee/alffc toiïben bertf ecêen na ö«i©aberïant öem te fullen bf
gelijcSfe alrebe na op öet bertrecfien lagen/bieefenbe anberj?" batter ntet uj^,^
ïjaUen foube/ en mogeiöefien be lode get gaerne ntetten eerfienbequatt^ J«»
^cöip get omen 3lïnbe/ föierbt gefpjoocfien ober be pim en epnbeltjcK b«®^
- iemaeefet/ men begon öet rantfoen-gelt te tellen/ mibbelevöPijiefi Quam ^^^

^ Van KLAES COMPAEN. 29

fo fjgm ct.cn i^c cl/tcn

fcifu

ß De Zee-Rooveryen

ö(en cinibe fcS?eef öp am bfe ban&e anbcre ^rgejpen/eenêûit omî^oî^^i» ^jfj
ûntitntîjan befen (nöout. iSPaerbe©lienbenen b^ïniinbeifómberen/buoit^»^
ïnooïbicö on^ aengeboben be tUJce ^töepen bte fepons\' feggöen ban P^Vfîrt
gen^ûldî/ljet tnelcßt on^ licötßlöcft om « betfirggen foubeftjn / toanneef
Bit föubetlDilIenm gaen/een goeben S5upt fonbeclöfi^göebaei;/ öetteeU»« ^
beantujooiben öp îbtlbe maec gebiebén / fp fouben fön göebobt nafiomen/
btónjl-becepbe ûJînôectn ôeUoojben te boen aen ©abec înbe Capitepn/
mibbelectoölen bat menbm acntiancfe ôaejî meenbete malien pam ^fB^î^SS
Ëvcrtcoïrnetifzöatteöecfïaen/bieöem baec obec feecontfette/ujel mctenbei\'^
-ai fön gebanemaeptenuan megen \'t pacbon ban al berïoccn iva0/ öp %
Compaen en Bab met ftöiepenoe oogen (fo öp mp felöec beröaelt öeeft; ÖP
bebocöfoobanicööooanemen acötec Uiege laten / toitîimmec tneibat\'etF\';:
bon baec triebe gcöioïeect/ enbe baec na be genabe gantfeö upt foube fön/ bi^ ^Ji
öjel beeï moepten en Bofîen tuacen uecßcegöen/ tnant bit boenbe foud, de lact"
dwaiinge erger dan de ccrfte fijn. Cn baec tüa^ ootfi aicebe een macötige I^PJJ
^föepen onbec ben fCbmicael Lourens Read uprî^oUant boo? öanben om
optefoec&en/enfulcj;UJa0 toaec/toantcompaéii öabt naubiec bagen ban Sa^v
göemeejl/ of be gemelbe Hbmivaeï quam albaec om fönent teil/ öabbenfe
fianberenöeiegent öet foube öeet banbe ßooflec gegaen SeBBen/bie^s Evert co^
neiirz,fû lange met bibben en fmeefien aenöielb\'/bat Kompaen öem be öant g^J;
Belooföeenfcjibebattec geen onöepl foube gefcöien/öpttiilbe öoe eec öoe lifP^i
fönen U)eg na\'t ©abeclant/na ©?oa/»becen en l^iienben ôebû?becen/fcÔ?S
aen fön ©olcß/ bat öp ban fînne totcanbtct tuaj^ / om göetbieötigöe oejfaffR^^
Öp öet felbe na laten mofî.
Yrfche lieh- (©fibecYriandtßomenbe/ baecöp in\'tBegin fönec^ee-cobecnen foo btfP\'
tekZeX. tbiljs öabt getneefl (om albaec eenige becöacfeöinge te BeRomen/en töbinge b^;!
rcB loon, öet bedangen fön^ pacbonjJ/geraecfiteontcenteen feecRece ï^aüen/baecö? ^f,
s SCnefiec ballen en fön ^Booten naeîtanbt toe coepen liet / om eenigöe nootbJU];
ten te boen in ftoojpen/ be »atcüfen tec plaetfe^öeBomen fönbe / foeötcn n»ej
alleen ©itualie/en toatanbecjssmeectoannoobe mocötetïiefen/ maec ooc»
töil ban eenige licöte ©?outoen / bie becfïaen öeBBenbebat be ^ee-coobecjS baj^
lagöen/ ban «Sout / ^ilbec enittlepnobien tnel becfïen/ öaefïelöeft ineen go^Jr
, getalôaecnae\'t25oo|tBegaben/omttîatteljecbienen/ fpöiiccbenoocßnietj^
cugge göefonben boo? en aieec bat men öan ©enu^ toeccR becfabtgöt tua^ / Z
Compaen gecabenbocöt niet langecte bectoeben/op bat niet be töt banfön Ä
bon upt fönbe/öem nieuöje moepten en Rofïen foube geben/ baec toe ^f ß Wï:
Evert altôtfeeç öaet aenb?ongö/en be faecRe Bepbecbe/ biejj tsfetben be
liensi toebec in be ^Boot gelaten/en ban eenige rauUie <0a|ïen na ïïanbt toeôÇ^\'
öoect/ EvertCorneiifzBegaf öem aen\'tïloec (foöp mpbecöaelt öeeft)
^tcanb\' aen ftomenbe / foo Begonnen be maetjS boo? eecfï al öet göelt batfc
Ramen Öabben Öaec af te nemen/en niet tegenfiaenöebat be ï^oecen feö?^
ftermben /Baben / bloetfttennabätelcftgöeBetßrtoa^engelKcgeenbarmBjJ:\'
tig[jcpt/het loon vvïert gcoordcelt na derverdiennen,Compacns55oelt^enam
toebluclït By ^cöt\'ppec Evcrt bie öaecrabe Bupten SBoojt/enbe boo? öet ll-^^Jf^
een fab-vocgö tefitefen / gelöc&febebe / enbe caeeRte alleen ongemolefteert m
tot ijeuîe mibbel nat ftjnbe/ be anbere tuiecöen öaec lileebecen totöp^fr
oe mcbbel af-söïlneèben / en foo metBlooteïT^illen cp ^tcanbe gei^fô^r»

öatesM

^^ Van KLAES COMPAEN. 39

öoe h aeüoinen sijiiöe/öecöaeïDemeH befe jiojie möet (mp en fepmn
gCQ^^MÊöeïf geren upt gefïtelftenöaöben/ öettoeïcfibpisen meeflenöoop «en
^a^V^^eyen uertuecfiten/ Compaen ijerfïaentiebïiente bat be föne ö?p gecaefit

IWöß fo 1 li ban tueï/anbecfin^ icouber een quaet öup^ gelegen IjeBben*
filiiftfl^ ^ö2öe ètec ontrent boo? eenen Mr. lan Quenoy, »eertien bagen öerlan?, compacn^
bfeVh Pe^Jbon beöenbigt/en boo? beï|oUant feöe gate feplenbe fiab noclj
hfH^^S^ refpïjt^^/boo?\'tviie Somenbe ontbecte öp fön p?efentii/maer eer öenv tva-
\'t H 3aet|j begaf/fo baerbigbe öp een man sf/ble tot Medcnbück troc en öem cieriandt,
plaetfe baer öejielt tbasS quam Half/baer op feplbe öp met fan b?lc «"^\'^^rvi\'.
^mn^iu op\'t eene tsas? ÖP met fön25?öeber Heyn Aertfz.en Evert Cor-
\'\'önöe bgomvai banHoorn.be gemeloe^jtljipper Evert èpYio dcMaro onï^
r^.\'nen/f|^»1v>l\'H1^sf>^^■»^^/^!fl^•ft«\'>\'>r^nn tfRiiïhm rtfipfrhflt tnff\'rhp/rßfftfiniPiihpTfln

Sf^\' ,____________________

öan b7i>\'cöepen lagett negen jïucfïen tïi\'e Pieter Evertfz ontnomen toaren
tlüni.^^^^ Ön ooeft toeberom.SIn öet viie berilet Compaen al fön ^eöepen/en
feer& ^^^Öc op Sparendam aen (fcö?Öft Wafl\'esaer) fotumtge feggöen bat öp om
"^Öepbtfiin^^erfoon0boo?eer|ïno£ÖintïÜHgöeptnaeVyanen trocli/tor
\' naecber berfeftermgö/ upt ^Braben-öage quam/ boen troeft öp boo?t^
fiih ^^ Ha^ghe, altoaer ÖP fünboetbalboo? be^?mceban#rangienbebe/en
boo?t ber8unbe parbon aen fulcften 0eöelberleent/ln p?efens

4®

De Zee-Rooveryen

fön Cajupt-ltJacfttti; öÉtocetï/to fón ijoojnaemfl«©ftnaec/fccfe
öeel (ntjc feö?öf-fienfl ftp Mr Pieter Ras,pietf toepnig laren na öe t\'öupsEfiömpJ
be beröc tnajS eenjFranfman/en öefe aïle ö?<c toef scfleït om op bem te pm\'^ïi
tt min Hep Compaen fomtofilcn alleen fön öermaelt nemende aefiter öe

^aer een Saen ofwur»)}}*« tiit>» ^n wn^w wn^/ n««» whp\' ~

öjeemt^ öan Rlebere an öeöeenbe/bat öem be0 onfacöeliclfer maecftte / fif n^Sc
te öan fön toanbelplaetjS/liep öp boo?onfe feöool ö\'eene beurin/b\'anber toej;:
om upt/tertoölcn toaffer nauiitp tene bie opfiöcften bojfï/elft toa^ boo? anbef^
teleffn6e|tcö.ï^p<0nueenmanöanotrent7o|aren/ en boen öpt\'öupjJQ^t;/
öan ontrent be4o/ langöan öcjialte/en manöaftigö opfjcöt/fetr toelfp^eftei^p
met groote öeojftcötiööept fónen öanbel öerstoööenbe/mebebeelenbc biefo p
öerlijtfe aen ftjne öeRenben. i^et ®ifeöen ié\' tot op befe ^öt fön grootjle »erin»^

ft(>ïrtffeh«>Mhf /hPfhïHhftih« ho^r mphj>fntrirpn tMtiffgJ jjffJ HMuirfnne

öcmoebt^/eninbecÉcfie^arentoa^Uei öanbel öemgoet/ujuuu unvw»»*-
öerfoecft öan fo öeel öonbew menfeöen/ öan toelcfte tot öem quamen öan Öß^-
en lage (ïaet/al^ö2ienben/en bie öet niet anber^meenben ban öan öem in PJJ
fcösbe eenige öergtlbinge te ontfangen/bie öem öjienbelöR\'beiegenbf upt oi\'®^
alliantie/ ftennifff/ en öanbelingen/toaer onber niet be min|ïe en toasf een
tugeejS/ bie öem befoeefeenbe/ aljS een SSjoeber; om-§elfï^e/ anbere bie öem ^^
t»er in tegen beel alle fmaet en 3lnjurie foeöte n te boen/ foo öeel al0 fp fionben»
Een Btiys ^Jeufefter ?3upïimanöan EgmontopZce,baerin beöoo?igöe bifcourfenf®\'\'
^arcnri"\' Vermeit W quam tot Oofifancn, en Compaen tot fönen öupf e befoecRen/
Compaen. beöem bc oojfaetfiöan öe ftomlïe te fiennen/ en bat öp aeen <©elt öanbe

ralitept tot Hoorn ßabbe fionnenftrtigen/öan toegen be ï|arinô; Compaen Ö»^
Bem meteen fcßoon p?aet|en op/ ban ergen? te boen öeöBenbe/öeeft fönl|«i\'?/\'
ö^outo upt mebe bogen/oöecmit0 öp filacgbe/ niet tegen^ be fcöabe te
öem öier goube ïRöberiS öercert/ en eensf toe gefeöonclten/ niet tc öjebcn
iJlcef tot bat Compaen ftjcbcr Binnen quam/be^ Bcgsn op nieu tc filagf/en feï?"®,
Êst be I^aring boen op een feer öoogen p?ö0 toaiS /en bat öet niet en ficnbc
öcen meer bacr öooi te fullen öeBöen/öier op bjacgöbcn öp/öoc öeel öcBbp ba^^-
Be ©iffcöcr öaclbe bcöicr geubc ïStjber^öoo? ben bagö/tn gaffe oocfi Compaq"
te Bc^en/biefc terfïont in fön bieffacft toccö (ïaeft/ en fepbc nu niette fullen
ijcB/ (ïclbe öem gantfcö öer|ïoü?t/cn toilbcfc niet toeber geöen/öp troeft bien ep;
öcnjïc bacö met ftin ©|ou/fóinberen/cn een bicnacc na Sardam, geßicet in\'t roûj
^côarlaften metfïlöcrcpafamenren/nietöcrgctfnbc göetoapenttc 3tjn m«;
pitîolen en anbcr gctoccr/ be ©iffcöer-man gingö mebe/en fiouten onbertocegy
metmalïianber/onbcranbereöcröaclbe bc Egmonder, öoegcöarclijtft/ cn mtj
toat moeptc öp met fön ©iffcöcrp be ^ecBoutocn motï/ batfe öccl 3toariaöer
öabben/ öeel ongcmacfien upt^onbcn/cn gcöacr bc^f leöcn^i lebtn/booj be qu^®:
töben/ baer men \'t©oïc& Bupten Boojttoicrp/ .t fou öem boeö gelicöcn fön P^i
rc toillcn in-ften/cn\'t gene öp öefiocöt öab/öergocbf/compaen fenbe/öp Öf ö «Jf^^
groot ongemacß geleben/ cn ongelöcfi meer ban be ©itTcöer r en\'fo toanneer
toebcrom öeo?öiel ful^c aöonturen te foecfien/toilbc licöer te lanbe Beginnen/
en öoe ö?aegbe be l^ifcöcr^ een Munter toojbcn/en be ©linjS öan<ïl>?anjen biene
nnttooojbe öp/maer bacr cnfou/fepbe be 23u?irman/fo grbote ïi3uprcn niet fy
öaUen/ afsf göp toel ter � gefercgen öcBt; oocR meerber rufï fpiatfi Compae",
0ÖP filarg&t öan onsöemael^ / enbe ic&öeö mecnicömael öooieen uer ttoee ofte

02\'»

^ Van KLAËS COMPAEK 4t

i^lpfe^«^ batfe op mön pafien/ gcoot geit moetsn geben/en (ti gefïabfse foige
niet alleen boo? anbeten/ maec ooeft boo? mön epgen ©olts / mujc
bH^öcft ijl ittaeEteeelbe g&etbeeft bji öet mönc/en al^ göp tbafienbetiiierbt/
nfet öe ©tffcöet i ban anttooo?beöiVm0fïicft op mön felben pafen/en bat
Ohfl^bce beftammccfngöe/ icft öebbe üaecft göetoenfcöt/ inne fienbe be groote
^üw®^^^ möneiS i&tabtjj/ bat itß niet meec ban met mt of met öier bupfent
«n hlti?|i-öept/en in mön ©aberlant bg ©20utö en «inbecen mocöte3Ön/
iHcK^ailöcpt genieten/öoeteel mj? be #öecöloet banülöcßbommen/en ftojïe^
aeHFbengenoegöfaemtoeöloejibe.©itöoo?bebe©iffcöecmet öemonbering
W^^ESon \'t ongemacft ban be öare/ baer fcöiec foetigöept bp te reiienen / bc
ihPrt / öci0 öan Ooftzanen toa^ op \'t Weer of Rerk-pad mebe bp ben öoop geßo^
fiie t ^PSen in be ^ecbecg öanbc^alcfi/baecfe een^ om b?onfien/bocöCompaen
OühpS^ö al töanbelenbe/en beSSupfmah öecöiel metten b?anR Ujebecom op ftjtï
lioï^^cït/becfocöt bat öp boo? öet gene belooft töa^/betalinge töilbeboen/öp
fiÄ "^o^Öt niet tegenjs be fcöabe / en tbifi nict toat be ïReeber^ te feggen
baec biel ntet af/ öp fepbe r ecöt upt nocö int gcöeel nocö ten beele
ttcööecnoegöt öouben.J©ilbc beaeebcrjf öet
ban fön nageld niet geoen/ öabbec niet mebe te boen :öan meer ban

fw!!^^^^ ^upnfteraerö/ban mèenmge sönöe eenige ^cöepm aen tetref?
^üfttoa^ opeen ^onneöagö fmajgen^/ enomrenï^oggerfam; becfon?

42 De Zce-Rooveryenvan, 8cc. ^ ,

ijûîei; ô|ùêg fûtïânfôe fo?ae/öat öp öe^upnftercfier^ fceïgm yet toaeröCß«\' Ä
öoecen ^toasi\'om fp öan Itn^ toteibfn/öem n«t fcöuti fcöaöeioc^ xt mai^f/^
ïtepù\' een öem tcc 3ôtien/enlepîier öc Qantfcößlaegm/tn tiocn De anöeriVöf\'^P
meecmalmoefclJteüE/ öaec tegenp öp manlölft öjeettsc / toi tfe niettot P\'g
öoüjnemen Sonîïtn ftomen eer ben bas ceclopenüjag/be Conbojer öab
<n ^eôtp/enîlBaten\'n beoericeegen. ^^e^cöcpenliepen m bei\' ttsjj.
dfi öaer be|î teeeö/ mo^aen^ beöonö ben een ®Ui>cRecftei: öem öan b\'
af-sefïeften) op ben bagö/ öoetnel be ^^unnftecfierss op\'t fcöieten tneber bp lî^r/^
»anbeten geftomen toaren/ôeeft Capiïepn Scheiiinghout öet onöepi aen cf J^JL
6eIet/beöoIsenbenacötAettB0lebe^tuermanPanbeWattrhont(f0öpwP ftfl^
Saelt öeeft) boenbe toajj cm öet Itcötßcbtetop teb|enßen/if|cr een ^cötp g /
tnen bie öemmibbenop \'t itjf fejilbe/ bat\'et aile^ aen fmcfien fcöeen te bî^^Si^
ßiecoüet; n\'ep menbatmf ftn!«g jBou/aUe be»ttofen nanbe Waterhont
öen Ober cbeöalöenbe^cöipper/lloogöootfman enbeilîocft; mepnenbebeßöj;
fcentejön/oücfi fofp?ong Heyn Aertiz oöec^maertoattöa^ Ôct\'îûbttfonôÇ/L
fieîjontiîien bat öet ^cöip öet Uielche öun ober göe^eplt öaböe/en be vale h
î3an Hourngcnaemt/ tnateltjcf^enfoncft/ mit,^ betonten aen be ^Soegö böi^^j
^teöen afge&joüen/ \'t ^cöip baer bco? ôaefîehft te gronbe ginft/bocö c|:-\'£
bat öet in öab/nccö boben Uiater öielbt : eenige öan \'t ^sootjsi poîfî/t^aer ûî^JL
Heyn Aerifz mebetba^/raecßtcntocberin be^Bootom\'t leben te faibetreiî/n\'^.r
ßebinbenbe bat be Vale Hen niet gcöeel onbcr mocöt/en fn ban\'t anber niet
seficöt^ Öabben/oofi geen öoop bat\'et ongefonfien èïeef/ fot^,ten Uîcbercnî »^\'"j,
Vale Hen te ftomen/öet toelcfî tmee gelucFne / onber anbeten "oocft be
befegreep be-Befaen.ôfcôoot/toaerb0o?ôp\'ertDeberinqU\'am/maerHeynAer",
greeptöt be toutnen teïto|t/bïijbenbe met fön öanben aen \'tbarg-ljout ÎJ^^^E/
ttoeeupt\'et fcöip meenben öem binnen tc öaien/ban toags öeniiebf te
cn tnitiî be^eeö?p Pol fcöoot/tiuammet; een goif bie öem tnegnam/fonber ^^^
öem fagen boben fiomen/\'tbecmoebentnaj^/ bat öpetn öopenvSBdtomföJ^\'Jj
gebonben/ eneiberjf in fön ftleeberen bet^flefeen öab/bat öem foo nul te mce^^®^.
oojfaefttot\'et öaeßelift neber finit? gaf/üp toastebojenbefonbeclt?; &efo?8f ßji
itteejî/bat be ©upnlterfier^ öem nemenfoube/ en moR alö ban alle be J
öerloien gaen/en bit Itep nu arger af/nietfeooi Compaen tnaet- booa öem : ^rL
Klaefz waterhont, metfijn b|ien quamen beijouDcn in \'t viie, tot pciUionbenw
Uan al bie\'£ fagen/en öunaöontueröernatnen.^ie ep\'tgefcncfien ^röip^
fcenm\'etbebencrtenöGebatfegöebcrgötenbeöoubenmocötenlrc?t^en/bocy-^
î^eere berfacö öet/mant in ben lifôo^genfîont beoogöbenfe cen SSceier/Doö^fi\'j
Jueberbaecontrenr öertiallen / biecpöen-liefcen aenftomenbe etn becioffinsj^.
tnaeBte«^an\'t ^cöip be vvaterhont tnaa necgen^i in\'t oog/mepnenfec batbe
man met öet fcöip al om ben öal.^ tnareh/ maer beöont anb.r^. m^t^ öaer n»,
ïïuamciaesCompaêfeiPeraen2Soo;îbant!Ê Waterbonr,befii|ï met gelten /
sjerfefierenbe en per fegeî£nbe.2r>p\'t UJelcft tnp tot een fïotreben îjtt nocö
èat öem sebert ooß bele beranberingen oöer gefion) I frinbe/fo mrt f\'n
Compaen bî\'e op be^ee (om öeel Peelfiofïf itliöeptö tcberöanbelen upt töasJ)»^\'\'
ßinsö/arj^oocft met lieben bie öem ban alle ftantrnfoplujifben catöp fqnjj!*.
feg&t nu toe^inigö ® eberen in fön neß feeljouben/ een oubr man ge»iio2öen t J\'y
mogeltlcriûpôctlaetfifïecôtmeîeen ^laep-lafscn/ ea Oouten
mUïi &e|ïelr fal is^oaben nemenbe alfoo op öcfe ?F»ereft een. ;

e y n d e. ^