A (cmpcr fuit ing^nuifas, atque is animi candoÉ
Clariffimi ac doäiffiiTii viri C A r o 11 Clvsi Tj\'
fclicifs. mem. vt per qiiofctinque aliquid profe-
ciflet, aut in Rei herbariae pr^îertim Cognitionen
adiutüsfuiffet ; eorum ille fepenunierb in operi-
bus fuis honorificentiffimam mentionétn fecerit,
ac in communi colloquio gratiffimam memo-
riam tenucrit quamdiutiffimè. Idem illi tecum quoq, vfu venifle,Yir
llluftris, ipfiteftari nos pofTumus^acidem confirmabunt plurimi^ qui
eum paucis hifce annis viderunt atque allocuti fuerunr. Nam ab illo
tempore quo tuam honorarilTimam ac fuauiffimam notitiam per hu-
manifllmas tuas ac creberrimas literas nancifci potuit-, non defiit gra-
tifîîmi accandidifTimianimi ille(ênex fummu illudgaudium.acfua-
uilfimum guftum quem ex literis tuis percipiebat , paffim apud öm~
nes, ôCpra^èrtim apud nos aliosque familiäres fuos amicos proficeri:
illas^üe herbas quas plurimas ad illnm rariores pro liberalitate tua
vltimis hiftc vitas ipfius annis trânfeittere confueuifti, quamdiligen-
tilTimè in horto fuo fouere ^ colere, SC quamaccuratiffimc in muféo
\' fuo defcribere, ac pofleris communes facere conari perfèuerauit. id^,
paenè ad vltimum vfque vitx fux halitum : quod literie ad te, Vit lllu-
ftris^ atque ad alios aliquot amicos, vix odiduö ante mortis ipfius
diem fcript?e,teftari ôideclarareluculentiffimè poffunt. Obeandem^
etiam caufam vltimo vit^ fuas menfe, cùm ïam labafcentis feneda:
grauitas, viriumque defîcientium imbecillitas ipfi fcribendi officium^
ademir, curfumque iflum diligentia^ interrupit, ac fatali vi prope-
modum abfcidit, non deflitit nos identidem monere, vt C v r a s has
Posteriores in ordinem redigere non tergiuerfàremur ^ casquo
prima occafione oblatà in lucem eraitteremus. Quod ipfum vt mo-
rienti amico noflro promifimus, fanóteque afHrmauimus, cur^ no-
bis fore-, ita etiam quamprimùm ab inchoatis typographias noftras
operibus refpirare, occafionemque accommodam adipifci potuimus,-
pr^lo hafce Cvras Posteriores fine mora commifimus : id-
que fub tutelâ nom inis tui, Vir llluftris :ob varias caufàs^ Is enim tui
vir es,cuius ftudium amor rei Herbaiias augenda: tantus eft,vt me-
ritô apud pmncs candidos âe reâi iudicii animos gratias tibi de-

beantuf^ bC prasconium induftrix tux irarRorcale;,&: prxtereà is cü es,
qui has vltinias Curas maximâ prxcipua mole auxifti - terbis
quàm rariffimis ad Clariffimum virum.^ CarolvmClvsivm
felicifs. mem. identidem indefeflb ftudio, ac immenfb fumptu tranf-
miflis-, ica vt ex parte tuum hoc opus iure quodam dici mereatur: ac
demum is tues5cui5 nigrauiter fallow ^ Clariflimus ille vir tale quid
aut maius fortarte aliquod ópus dedicarecogitàuerat^ 6c dedicafTet:\'
proculdubio^fi fata ilium fuperftitem reliquifTenr. Illius igitur vo-
luntatis tamquam heredes/hoc opus Illuftri tuo nomini dedicatum^
confecratumimusjClariis.acNobilifs. Matthe Cacci nij
fperantes illud ipfum tibi aeque gratum fore acfi ipfb Clvsivs am-
plius quidpiam ÔCperfedius ac climatius opus tibi viuus ac fuperftes
obtuliffeD. Huic autem operi fi quid défit, id fatali neceffitati, qu^
tantum virum nobis etfi in grandiflimâ actatc, tamen nimis pra^pro-
perèademit (fummorum enim virorum acerba femper àc immatura^
funt funera) Sc noftrx imperitiâ attribue^: quodcunque verb lau-
dandum in eo cricoid partim tua: diligentiae,ÔCmunificenti^,per\'
quamiîludjVtdiximus, praecipuumaugmentum cepit,partim verb
indefeffe Clufianîc induflri^ aflcribo. Noftram autem propenfi erga
llluftrem tuam magnificentiam animi promptitudinem beneuolo
animo interpretari ne dcdigneris. Ita te Deus Opt. Max. quàm diu-
tiffimè incolumem fêruet, ad rei herbaria incrementum, ô^ tui ipfius
gloriamimniortaicnb. Lug.Bat.Kal.Maii,i^ii,

o s t h v m v m hmp clmßimi m fdciß. mm. wiH
C aroli Cly su fié f um dmtih nos fouere notuu
mm\\ fed qumtumuü immaturum ^ro^emodum uc
prfeBum uh^u^orenobü vebBum, in lucem emittimmi^
^ç^rtimnjtwcfîr^ expêîutioniy\'partim ^t mffro ^romißo Uf dchitô
ergi^ defun£ium officio^(è-\' eim <rvltimodefideriofatisfitcii^^ jn hot
quid egerimus, monitos te wolumui^ mtequpLm ud leBiomm äm
terioremprgm. Locpt omniu tum in H istoria R arîorvm Plan-
Th^vu.eius^ appendicibvs.^^à^^/^exoticorym lêm^ucin
Garcia, a Costa,Clufw ^erßsope--
fihm fé i^fo emmdata mt m^ußcundumfcheduUm^ quam-^mculus
fepimunm mte ohitumfuumnohk commiferut, repfuimus mt mxi-
mm :, ideo^ titulos wuviûirum^lmturum mmufculis churucierihus
in hts CvRis posterioribvs notmimm: <rvtindekm intuitucou\'^
j^icm quis pOjfet qua fiirp (5^ quo capte, mt quupajinûi> deßriberetur,
mt quomodo eim wet m defer ipio emedutiorfievipfßt.-ideoß^ ßp Le^
Bore uh Appendice Frima ud Alterum, (5^ inde ud Appndick Alte-
rimAuölmum relegumm\'-) iis^diquot inter dum noumperio dos ut
teximm\\ <rvt ituM^^^^ormm di^A <rultimAfcheduU^Cuputdiquot
intégré ^fecundum Clufii woluntatem conçinnnremm: qmm mho"
rem fedulm acrei her hum umans fuhire non gruuahitur, fî qumdo
excmflur fuum quum emendutißimumhderecvolet :m ßfir te opui
hoc Ckßmum jemelintegrum recudutur^queripoßit^ fuum exemflur
cvUu in re iïîo nouiter excufo imperfe^im mt minus emendutu eße, (S*
ideo ulios fihifumptmeffefmendosincoémendumuâ editione. JVo
tumenquisexiïfimct Cvras hufceVosTrnxoKismhiluliudquum\'^
Furruginê qumdumepj &^lErrutorumfriorüedJtionisCutulojum
ßm emendutionem^fcim Beneuole Lector^ hk plurimus integrm ut que
fihfolutmnouurummineogniturußirpiumdeßriptionesreperiri: quod
cvelleuiterintuenti flutim uppurehit, Hm igiturfilummodaperlegere^
eis^folumßm poterunt ii quihm uut non w mat mt nonluhet <rvetus
fmm exempUr cum hoc njolumine conferre ud hoc praßriptum
emendßrejnfim etium huim operis quidam KDBiTKm.niKpoßtu
h mhisfunt, qui^poïî mortem Ckriß. C>\\ys\\\\ ad mmm noïîrm de-
mum per uenerunt ^ quumuis ud ipfum deBinutu :ideô^ non t emerge
medio open infer i dehebmt, ne Clußmum opus non Clußmis werhis
indecor}fortußisfmir emus uut interpolmmus. Vule^ Benmole Lé-
iforj&^fauCJ. * Z SYNO^

NarcilTos lancifolias pleno flore. 15
Pfeodonarcirtî pleuo flore vaiieias.
13.14

Pfeudonarciflï flore a!bo varîctas. 14
Pfeudooarci/Ti iunceis foliis varictas. 14
Leucoïum bulbofum Vernum mini-
inum, folio capillari, piœcox. îj
Hyacinthas praecox, flore albo, Cacci.

Hyaciothus orientalisex albo & taeru-
Ico virefcenté flotedoplo. 17,18
Hyacinthi minocis Hifpanici femine
natac plantx. 18

Hyacinthus obfoletus -StViiopicus. 19
Hyaciothu? ftellatus Bœttcus. 19
Hyijcinthusft{;UatuSià Portcto. lo
Hyacinthus Hifpaoicosftellacoflore.10
Ornithogalum ^thiopiciihi. xi
Croci yerni latifolii varietas. xî,
Croci verni folio cipillari femine na-
taE plants. 15

Indis bulbofae latifolix variecas. i?,x4
2ii$ bulbofà purpurafccnu lubto âoie.

Ranuncalus Afiaticus grumofa radice,
flauo rubris rents dilUndo flore,
Caccini. is.ti

Anemones teauifbliae floteflmplici va-
rieras. 27
Anemone latifolia pleno flore, Cacçi-
ni. i7
Anemone tenuifolia pleno purpureo,
fen ex atro purpurafcente flore, Cac-
cini; & altera tenuifolia pleno flore
fuaucrubeate, eiufdem C\'^ccini. z8

Cyclaminus vetnos albo flore. 19
PhaUngio Allobrogico congener, fcH
Phalangiam[aoäianum,Li!iago Va.
Icrii Cordi, 19.30

Auiiculaî Vrfî varictas, nempe, paili-
do flore, 6c Autifuîa vrfi fcptima.30
Auricula Vrfl oi^aua.& huic fimilis. j i
Viola montana pumila. ji

Plantageanguflifoliafruticans, & aha
Plaataginisanguftifoliœfpecies. 34
Luaarixtpeci^siitiua,feu Ophris. 94
Cichorium fîlucflrc putnilum, f«;u Hc-
d^pnois. _ 3j

Carlins filucflris aha fpecies.
Echii variecas, & Echium flauo flore.
Pyramidalis rillofaj faxattiis, lacifolia

Aftragali Bctici plcnior defcriptio. 3 8
Trifdlium Fragifcrum Fiificum. 38,39
Gladiolus la(ii{lns,aut fl9gnalis,Dotc. *

Nuculae Indic® fecund«alia icon. 45
Phalangiym feu Aranei quoddam gc-
nus Amerieanum. 4^
Quercus marina, cum faal bafi. à O.

Piper Amerieanum, & de eiùs varie-
tatc tradatus R. P. Grcgoriid« Re-
gio, nempe Piper rotundum maius
furreaum , & Ptper oblongum erc-
âummaïas pyramidale. 5 t

P ipcr erciäuro minus pyramidale» Se
Piper oblongum exiguum ere£lum
pyramidale. 51. Piper cordatum,
& Piper cum flliquaoliuaria. ibid.
Piper cum fïliqua rctanda ccrafo-
rum modo, & Piper cum fihqua lata
9c rugofà; itetnque Piper oblongum
rccurnis filiquis. 53. P<perloa.

flauâ, Piper Amerieanum vulgatiih-
inum. 54. PiperBfafilianuro.fJ.
Dcfiliquafîris in genere. 55. prs\'
parandi modus,facultates, & vtendt
modos. î^

Ciucttae feu felis mufcifcratveta icon. j/
Hoxocoquottiachf, Indfca flirps. \'S9
Tragacantha altera, feu Tragacanthœ
in GaUiar Prouinciâ nafcentis vera
icon. S9

robris fohis,Cacctni.
Narcifîûs maximus pallidus, amplo ca-
lice flaoo.
NarcifE latifolii fliauo flore amplo f«h-
ce, varictas. é i

NarciiC albi ipediolutci varictas. 61
Narciflus albus luteo longiore calice,
ferotmus & prxcox, eorumque ^^ *
rictates alix. 61

Narcißl pallidi medio.aurei varictas>
nempe NarcifTus fulfurei colons mi-
nor, Sc NaroiTus fulfurei colons ma\'
iufculus. 6z

D. lacobo Footano defcripta.
luncas Indicus porofHS.
Excerpta ex defcriptione Nauigatio-
BumStepbani Va/ider Hag«n.
Vinum dc Palma, Arak, Betule»
Funcs cx corticibus Nucum Indica-
tHm,01ctè Coco in mcdicinâ vfus}
M<Uo,&panisexco} Potio èMillo.
És. Sagu, Canes mud in Guinea,
Aligali, fea Ciuctta, Malaguctta.
Angues immancï in Sabo: Aogucs
immenflin Ambona : Angucsfimi\'
les in Banda.Coufa,animal.6£. Ver-
miculi m campis ^thiopias. Elepb»«
admodum magnus.Hayc.Hippopo-
tami, feu Equi mariai. P.fciuoi pc-
regnnotoro&incognitorum roagn»

copia. Vermes aqux tanatsntcs. 67,
Ayes in nauem dccidcntes. tui aut
gauiae. Arundo Indica. Locuflaf.Lu*
luperficiem maris illufîranï. C«ci-
tas feu nyûalopia fubitanea. Voat
lîacvinaceij. Mare albefccns. Na-
cum myrifiicarum Se Macis mcflîs.
Caryophyllorum arbores. «S.

Reliqua qua prater ßpradiSia w C v r i s bifce Posterioribvs reperientur^
non mm fmt, fèd duntaxat cornSiiores & locupletiores quarundum Stirptam, vel
K^nimaliumi &c. qua i» Rariorm Plantarum hiffortâ, aut Exoticorum
rastur,éfcriptio9es.

H VI V S vtdèfcfiptiommfUniormhdeas^Â^^ v lihrifrim {paginé quain /fp-
fenâke Aherâ notata funi^inferenda, antepmdHm V e r e r i ö V s ignotà, &c*

- Vt Bac plenedefcribdturi adde fini capltüfeptimrjib.i (pag. iz) /Ùâqfta ifß Altera Appendice
fiétaufikm* ^^

Defcriptio htitMarhdrùeU fubitctenda calci capitis lyL.lib l\'pag. i^.qttalem habes in Appendice -
primâ^ pag. €0.1.1 il. cuiaâtexe illa qua de eâdem arbore fub finem Alterim Apptndicismtantur»
iffferetidaanteperiodum Anwethj&c.ewfdempagina ccLiii.

Htiiia defcriptio alihipknior hakbttur ex iisquade ta i» Appendice Altera àdpmm capitè xi 11,
pag. ZI.addendamomi.

HiÏÏôria hum àrhorii addenda eH calci capitis xxix. e Prima Appendice\', autpojjfet huic peculiare
caput afignari ; ita vt Defriptio Guaiav/ft caput XX x: fed eamob cäu([ammmutandtü effetfe-
quentinm capitum toto hoc libroprimo \'mmerm.

FoJi TimhiHoriam,pa nmccap.x%\\11 defcril>itur,p4g.\'i o addipoteU.defcriptio Celaîfri^ cuipe-\'
culiare caput dari Poffet ^eo modo qmfuprà Guayava defcriptio proprium caput habuit :& ßcl ini hisio-.
riatitulocapitis xxxi 11 infcribetur: CelaHridefcriptiocapixxxiv efficiet: & caput xxxv de Alâ-
term aget, x x x v i d^r Pbiäyrea, xxXv 11 de Hdirno, x\\x^nide Frutice Coromrio, lixxixde
Jafmino Arabum^ feu Syringa Arabica.Caput de Euonymoerit XL^dePericlymeno xli. Chamamc\'
jpitusGefneri xLii. Vitis Idâa

XLiii. VuaVrß\\i.iv.Chamicefafti4X^Lv,Myrtu6%LVi.Myrtocerafiù
±Lvn.CiHmmasxhyiii. CiBt/s femina tttx. CiHifeniina claßis altera L.drßc reliquorum em-
mum capitum libri primi tituli immutandi. Sed vt ad Célafirtim r ettertamur^eim hac eH laHma^o-
cuwqueveîuerû titulo capiti de Tino fubneÙenda.

^ Apvd Veteres nullum facere mentionem reperio Celaftri arboris, praeter vnum ceUnm,,
Theophraftum : nam neque Diofcorides, neque Plinius (qui tamen ex Tlieophraflo plu- "rheofbraàh
rima mutuari folet) eius meminerunt; quemadmodum nec aliarum quàrundam ab ipfo
memoratarum. Theophraftus vetèj licet plenam eius hiftoriam non tradat, quod etiam

tarô fecit üi aîiis plantis, aliquot tamen illius notas dat plerisque iHiftorix fax Plantarum
locis, è quibus Celaftïi àrboris notitiam adquirere poifumus^ vt non fit dubitandum,
quin illam adhuc in rerum natura extare,demonftrari poflit. * _

B\'itis recenfet (ndnnullarujîj boîiiina.dumtaxat fubiiciamjnorjenim omnium necefle elt)-

idy (Àvm\'i^vd^^v/Q\'.ct, sÂcua,(poÎP/^,Act{l)m\'TÂs d^iùWjîXevryiyTnvHm»

Ariç-çç.v, pÀvm, ô^vaziu/dvç,à(pcipm< Item lib. III. cap. iv. perpetuam comam illi tribuit :

<p// fW, cl<pâf.}myS(z(pvn, jt^A^ç-e^f. Capite autera i, Iib.\'iv. fummisgelidiflîmisque locis Ce-
laftrum proucnire fcribit : (Jwr«/ «T« ^ « m^ç-es^stt} t axpcev\' defcendere
tamen ctiam in plana ait cap. iv. lib. m. cu tv\'A; mS\'îoiç uve/zn^ ^^kÓBhj ôçpvot,
Cap, verô VI. iib.îu.intér tardtflimè florentes&frudum pcificientes enumerat : nctTT»?
Si tïKcÂtIm}^ âpxdjbx^c, z^Â&ççsç, ^ tijfilvoÇ\' paullo poft : (ùacrî th ^ rlbù %Y\\Âctçe9*
^iudvûc, "^Êa.Weji/, Cap. item vu. lib. v. Hift. Plant. IEjjtwcÓtu^v J^ tp/At/«^, fy w Â^Ckovh »ç-
^\'tpn-rä KviÂdçpH. Etcap.Yiiï.ciufàemhbTiiKnÂàçp(aJ)ê}(^(4va\'29^
loci apud Theophraftüm de Plantarum hifloriâ, in quibus Celaftri arboris fit mentio : ÔC
è quibus colligere licet perpetuô virere,fummis frigidisque montibus prouenire,transferri
tàmBi in plana mitioraqueloca poflej tardèàdmodum florerc; & frudum propter iam m*
gruenterfi lïietiielxl^pemcère non póflej adèóque inutilem effe, praeterquâm ad baculos
profenibus.

Difpiciamus nunc^an pronunciare nonlicear, illani arborem perpetuô virentem, qu^
in Academico horto apud Lugdunum Batauorum coîitur, Celaftrum efle. Tinuscertè,
fro qua hadenu ^habita eft, eflè nequit : difterunt enim inter (è & floris formâ coloreque
& fitu, atque etiam foliis, licet vtrique plantas ea fint perennia. Qüoniam autem à Nco-
tericis, qui libros de Plantis ediderunt, nec eius hiftoriam defcriptâm, nec illius iconem
propofitam inuenio, in rei herbariasftudioforum gratiam, illius arboris ram um cum floris
rudimento in tabellâ adpofitâ exprimi curauimus,cui ipûus àrboris hiftoriam fubicc

A REO R igiturifla Academicihorti,qué
meâ opinione, Thcophrafti Gelaftrus
nuncupari poteft,humanam fuperataltitudi-
nem^firmoque & duro caudicccpnftat,atque
in fréquentés ramos diuifoj^ui dum nouelli
funt, viridi cortice integuntur, annotini verd
fufco: numerofa habet folia, ex aduerfo lèm-
per nafcentia, densâque lèrie congefta,fiipinâ
parte faturâ viriditate prasdita, pronâ autem
dilutiora, perennia, hoc eft, qux non dc-
fluunt,nifinouis recentibus iam natis,vt
\'ÏK arboribus perpetuô virentibus plcrunqoe
accidere folet: fplendent verô prx Ixuôrèèa
folia, nec Alaterni foliorum magnitudinem
fuperant, imô pleraque funt illis minora,prx-
fertim annotinà, qux ramulorum infimam
partem occupant fiue veftiuntinéc în ambitu
funt crenata, prxterquam nouella> quxçre-
nàrum quandam formam extrema parte ha-
bere videntur, attamen verè crenata dici ne-
queiint : amariufculi funt faporis. In nouel-
lorum ramuloruni extimâ parte inter folia
nafcuntur vncialis longitudinis petioli, fufti-
nentes quinque aut fèx paruos flofculos,qua-
tuor plerunque aut quinque foliolis ex flaue
virefcentibus confiantes, fuauiter odoratos,
racematim Lentifci flofculorum modo dif-
pofitos, noii vtTini âut Sambùci vmbellx
inftar expanfbs, qui fcrô admodum aperiun-
tur, ôc nifi éxtremo Autumno, aut hiemis initio, imè etiam (quàtido micior aura) vcris

mitiô~ Vt ânno Ghrifti 1ex ramis florcntibus à G. V. D. P. PaAVwib, imenfc MàHib
ad me miflîs obfbruarc potui i eart» ob cauflTain fruiStus màturari hoh poteft : imô ö œflâè
humida & frigida fuerit, qualis hoc anno Chrifti millefimo fexcentèûmô feptimo,vix flo-
res aperienturretetiiirtl flófculorum geminas dumtaxat oftendebat Odobri menfe, Qf a-
lern aUtem frudum proférât, dicere heqUeb, quia milium vnquam obleruarc potui,imô
ne frudus quidem rudimentum. Facilè potrô ramis pangi pofle, certum eft.

Post morttm cUriß\'"\' Clrfii idem Ci. V. Û.P. Paatt^iùâ fruBus rudimentum in horto Medico
obferumitf imo & frudum if fum-., cjualem (eq^ntibm hi fee verbis defcripßt : quk addenda effe iudi-
cAuimus^vtpcteadabfoltttAmhmmärbotüdefcriptionemtiectffafia,

Anni 1610. menfe lunio frudus rüdimentumöfteridèrecœpit, producenstireiicm j3C-
diculum, cui adhserebat bac\'ca myrti baccis maghitudihc fimihs. Hxcquamdiu in accrc-
tioneerat,viridemj iuftam adepta magnii:udincm,rubrumexhibebat colorem; qui paula-
tim ex punicieocoralhnusreddebatur, adeô vtafparagimaturam baccam (de minoribus
ioquor) te videre dixifles. Arridebat gratiflimo hoc colore ad Aligufti vfq. initium bacca:
tunc etenim paulatim cortugari incepit cutis fîué iextei:iorfuperficies,fimulque colorem
mutarerfufceditiemnamquecontrahebätjtändemque aduftàm nigrediiicm. Simul et-
iam ipfe frudus figuram fuam mutare, ac éx rotundo oblongus fieri cccpit. Poftquam
decidiflet, repertum intùs femen vnicum>oblóngum,quodamiriodo ttianguläre,vuarum
vinaceis admodum fimile. cuius cortice (durior is erat &: quodammodo ofleus) diffrado,
prodiitgranum quoq. vnicum, tedum membrantilâ crocei coloris; eaque ablata medulla
ÛUC caro durior, albicans, ei fimihs quam nuX auellana oftendere (biet. ti*c D. PaauMus.

Tag. 5 6. calci Capitis xxx V i. \'de Trttiice coronarid^ adii poteUßqueutü fraticù defcriptio : aut^p
mmU^mum tttulm tiaffingatur, vtfa Caput xxxix Übri 1. Rariorum Piafiiarur».

Prosper Alpinus hb. de Plantis iEgyjpticap. XiX. Sambac Arabunij fiuc lafminum ^-iwt-i« Am.
Arabicum defcribit his verbis. Gayri eft frutex iarmcntofus, qui farmentis fcrpendoi Jj\'».^^\'»»\'»»
altiùs fe extoUit, foliis mali aurantii proxi- UfmnHm Arabicum,feâ Sytinga Aréiftn * "

mis: flores albos proferens odonis foliispraé-
diEos, omnino fimiles vulgaris lafmini nori-
busîà quibus differunt numerofioribus foliisj,
magnitudine, odoceque prxualidiore ac fua-
uiore. Eius etiam iconem. exhibet odo folio-
rum floribus oimftam. Tametfi vero cxbac
ilhus dclcriptione, tum plantx quam propo-
nic icone, coniicete hcear, ipfum plantam
cam innuere velle, cuius iconem coloribus
expreffam îlluftris Vit Matthxus Càccini
anno Chrifti millefimo fexcentefimo fêxto
Florentia Hctruri^ vrbe ad me mittebat,hac
appellatione, S\']friffga ^rabicayüixc !a/mimm
n^nbicumy vel lafminam exQ»e:magnSL ta-
men eft differentia inter vtriusque flores j
quôd îafmini Profpcriani flores odo foliis
fimphciferie difpoficisconftentj iconis verô
quam accipiebam flores dena folia habebat,
duphci fcrie difpofica: duplicemque fcricm
fohorum effe debere, deprehendi è ramulo
fuis foins 8c floribus onufïo, quem infequêtb
anno ad me mittebat; hanc ob caufam illum
in labellâ adpofitâ exprimendum curabam,
vt ex eius cum Alpinianâ collatione,differen-
tia facihus obfcruari pofïît.

Vt porrôhuiusfruticispleniorem cogni-
tioncm habere queant Ledores , prxftât vc
îpfius Caccini verba fubiiciam, qux ad me
fcribebat, ciîm iconem mitterct: Accipies

h
ft
ii
ii

if
)>

*É>

rami cunjfHain plant«ex Alexandria ^gypti allat^e iconem, quam nonnulli lafminuni ex
j> Gine appellant,quidam Syringam Arabicam,alii lafminum Arabicum. Crefcit porro ca
" planta,quantum hadenus obferuare potui, ad duorum cubitorum , vel quatuor\'pedum
^ » altitudinem : eius ftipes infima parte pollicari eft crairitudme, folidâ materie conftans, &
« \'quae difficulter fcindi4)oflit : is duobus digitis fupra terram, aut paullô ampliùs, m tenues
&Iongiufculosramosdiuiditur, inftar lafmini Gata1onici,fiue Hifpanici; Moresque pro-
« ferre incipiens Aprili, définit extremo 0£i:obri:fîc vt quinque aut fex menfibus integris
fa planta floribus ooufta confpiciatur: flores eius albi funt,vt Nareiffi pleni Byzantini primi à
te defcripti,nuncdèc^em,modô<iuotlecim foliis conftanteSi& quando minimiim^noucmt
3f duplici ferie difpofitis, odoratiffimi, lafmini Hifpanici odorem etiam fupefantes>vcl quafi
florum maliaurantii&florum lafmini Hifpanici fimul permiftorum odorem references:
h defluunt autcm àplanta floreseodem modo quo alioïum îafminorum flores^ habenrqiie
?? tubum rllum pertufum quo fuispetiolis adh^ercnt, vt réliquorum Iafminorum flores, in-
3» feritur fupra vulgare lafm^inumjprimoquc vel codera etiam anno flores profert : melio-
3, resquefrogreüus facit vnoannoplanta taii infitione hîc adquifrta, quàm ex vEgypto al-
« lata in tribus : quia qux inde adferuntur, duobus aut tribus annis languent, Se difficulter
jî comprehendurit:qù2e verô infitione adquifitâ, facilimè crefcunt: valdè tamen fngora
» metuunt. rtaiàenus Caccini.

Cœterûm cum\'nullam in ea épiftola foliorum ipfiusflantx îTiCntionem faciat,quia

ex icone quam miaebatyqualia ellent fatis apparerefutabat; ex ramulo quem infequente
anno accipiebam, eorum formam,&quâ rationein planta fint difpofita,adiicere volui Ea
iautefn (quodadTormam attinet) non diflimilia mihi videntur foliis eius fruticis, quem
Syringam albo flore vulgô appellant, teneriora tamen, & in ambitu non crenara, fempec
ex aduerfo nafcentia, alternis, modô in vno rami ùtere, modô in alio, vt affabrè tabella
oftendit, quam ad ramuli miflî normam exprimendam curaui : florum eciam vmbilicum
m tubi ambitu flauefcere obferuabam. Quidporrôdeflorum Sambac Arabum vfu tra-
dat Profper Alpinus, hîc fubiic4e«dutn putaui. Vfus, inquit, florum eft magis ad orna-
tum corporis, quàm ad iànitatem : nihilominus paratit oleum,quo vtuntur mulieres m
balneis, ad vterum calefaciendum, & laxandum J eius enim fcirrofis tumoribus maximè
conferreexperts funt : vt pärtum ctiafti faciliorefn reddant, oleum ïioc 8ó bibunt cali-
dum, & ipfb\'liniunt extrinfccâs vteri pattes : vtuntut etiam co,cxteîiiîs inungentes thora-
cis regionem-, tum per osipfcim calidum ingerentes.ad tuÂîm anhelitus^tie difficulcatem,
& pleuritim lethalem, in quâ fputum maximâ euro diffieultate educitvirj Ôc ad peïipneu-
ïnoniam, atque ad dolores vehementes ftomächi, inteftinorum & vteri.

hkiiîâ ab iSo wpi^îura fdtem internofcere qtteat,( :D^çriftimm autem em fUnionm, frutter hanc
pBuram, à clariß.ctußo faBm mn comperimm. Et quamuU in ittcrà db Ulaß. Matthxo Caccini
fâuU ante morfem Clufà ad eam mißtiymmofiemfaÜdm imemmm cuiufdam àefcriftiovû huim
planta, faBa l Reuer, P. Gregorio de Reg£tis\\Umen<m mht{ tak inter eim fchedasreperirtfoffemuâ^
frater banc iconem, quam vltimü vita ßa menßbmfculp ci{r auerat ; huic defcriptionem quder/i
<2umoclit. Ciariß, Uachimus Camer anus in fuo Horto C^^edico dedit (cuim icon im mHra non dtfmtlà}
adiungere decreueramm : prafertim cum eam in India f^ameclit appelUrt fcrihat, indeg ante paucos
ÄX/oW." Europam a^atam, & « Cafalpino fub nomine lafmini fdto Miilefdii de fcriptam effe: poßeque

non inepte Conuoluulum tenuifolium vocari. Sed cum eadem hacßtrps ante quadrienniumàclarifi\'
conmktdm ^^^ Cdumna accuratius defcriptadeüneatafit^ iitdo Comdudi penMoti exotict rarioris, im
mnifolinu bahociocoponicurauimm^quafunthiec:

Conaolou- jy Nön aptius poterat ad aliud genus planta h:^c exotica refern,quam Conuoîuûîo-
«oUcuria! \' familieadfcribi.^ Natura totoque habitu ferè fimilis videtur, pra-cer foliö-

rior. " > pennatorum effigiem. Lade qiiidem turget dilutiore : Floribus oblongis,

^ ,, tubulofis, fed quinquepàctitis in fummo, & rofeo colore h^àri, linéis fiuc plicis

j, ftriatis, longo petiolo duobus vel fingulis infidentibus,alternacofitu ex geniculis
„ viticulorii:apicibusquinispallidis:Frududcindeoblongo,exfqüamraofocalicf\',

ÎJ in apicem definenté,cartiIîgineo cortice obduäOjVt vülgarisCohüöluuli.fed anr

gufliqre, feminibus intùs quàtuor \' QMnmUt^ftueîafmimm Amerlcmék
oblongis, nigris, duri5,acri guftu.
Folia viticulis purpurafcentibuS
alternatim hserent, pinnata, tenui
admodum diuifura, duplo vulga-
ris Eruçaginis Reïèdx putatx, mi-
nora, obfeurè virentia, fed tenella
pallentia, paucis primùm lobisj
deinde pluribus vtrinque, adter-
denosvfquê, & vnico in fummo:
at priores lobi bifurcantur.. Pro-
pter innumeros viticulos foliofos
& floridos,quos profert, arundi-
naceas crates adimplentesfélè con-
torquendo, maximè oculos cort-
fpieientium recreat : quare penft-
hbus hortis iucunda. Semeii pri-
mo Vere fatumj Iuriioemiçât:at-
ue prima folia Aceris frudus re-
erunt, eiBSgie alata, vel Ari modd
bifurcata, vtexpreftimüs.&apud
periturn aromatarium ac herbaria:
rei exercitatiflimii lólepliüm Gui-
dum, familiaritate nobis cöniun-
dum.obleriiauimusRomaî. Au-
gufti fine floret, & Septembri de-
inde frudus perficit. ^mocln no-
mihe fibi milfam refer ty

3î

»3

»I

»r

Fag. 5 7. lift.ylêgenâetm continens: is in fummo ramulpt in iconc ineptecoucicâturfcûpi
ex imo, ut flores, reponidebuiflfet. Sub Aiitumn.^c. \' f \' ^

Eadem pagMn.j.kgeffàum filua illa qui èx-Gfebèii ^^"r
Eadem çàg. Imedvltimalegendum defcriptio èxtat

êf. liK. z.ameperiàdftm Sam qui, ^tckcafimmcaj>if(s %Lii.{afit vt immiari poffet XtijM

■Defcnhitur Uc cLmdciHui pag, y6. fed hmc éfcripthnh^^ OiCTAvvs, ë\'C^adncè

hxc-, Crefcit hic Septimus Chamxciftus etiam in Tyrolenfibus Alpibüs : & Oéhipontc a«î
me mifliis eft adno 1508. à R. P. F. Grfcgorîo de Reggiö.

Pagina j^.àhteSéBèonem KtrtKAÜ^ Madritiana ;&€.fuh extremum caput xtViii.Ml^
HiH Planurumjnferendahàcde Hirculó Dortmanniyquàfetjuunti^^

Typis iam exprefsâtnè^Rariorum Plantarum Hiftpriâ,;Iôannîs Doitmanni pharmâ-
eopœi Grpeningenfis Celebris & éruditi epiftolam, accipiebam cum paucis quibijfdaril
Plantàtum iconibus, ipfius manu fatis fcitè delinèatis, qiiàrûm hehiinein adhùc rflèmi-
îliffe exiftitnabat, & Groeningenfi agrovicinisqtie loCis peculiàrèseflecrédebàt. Vetuni
enim verô nonnullas in aliis prouinciis etiam nafci îampblèruaueram,vt éx ineâPlaiiiâ-
rum Hift0rîâ Iiiquet;qualès funtErieâ bacdferâ ipfius, ^ùae itt van
ctusRofa aipina, à Silefiis Rofmarinus nuhcùpatâ, Ih TyrMèMbusètiamalpibué

nafcens. Sed tres inter illas fùêre, quibùs;fimilés ahteà hbira vidilTerifiieiiuefateor; èiûâ
videlicet Hircubs^ Trifolium fragifërumy & CSladiôIuîftagnàlîs. Harum brèüém dèfctî*

ptionem^ qualem ab eo accipiebam,poftreiîiSîâî ßieae HiÉoïià: ï»lantarum reeognitioî^î

additam efle voluiiacqöc eamm iconics Lô-
doris oculis prop^tas j & Hirculum qùi-
dera poft Chatnàeciftos collocafîdu cenlè-
baraûs, quia meo iudiciocongcnet illis cft -
planta, notis quibui^am quas in éa planta
oblèruabam, vt ita cenfeam me impellen-
tibus : Trifolium autem in Trifoliorum
clafle collocabimus ^ Gladiolum inter
aquatiles reponem us.

fimilis foliis & radice, eiusdemque prope-
pemodum magnitudinis: cauliculo tamea
dilpar éft ; qui graciUs, fefe ^ttollens, quinis
aut fenis ^öriNs onuftus confpicitur fpe-
cioûs. Ranunculi florum aemulis, fèx foliis
fimpliciforic difpofitis conftantibus, flaui
coloris, parm tamen maculis alteritis colo*
ris, duplici ferie, circa vmbilicum orbicu-
latim aiftin(äis: iis fucccdunt capita feu va-
\'icula iBucrone bifido prxdita, paleaceo fe-
mine referta. Tota planta aliquantulum
grauiter olet. Nafcitur in paluftribus fic-
cioribus locis, permixta Gramini ParnafS
vulgô didc, prope amœniffimum quem-
dam pagum ih Comitatu Drehtix.

Gognationem quandam habere videtur
cum Madritiana illa pinguiufçula planta;
cuiuffmemimcapTxLix Lib.i.
\'Chamaxiftos annuo«.

Tdjg. loi. ad cAp»t de Dorycnio, nempe ante pemdum Veteres porrô, c. aceerfe qud i» Pri-
tKâ Appendice de Dorycrno verû flattdu^fmhmurpag. cci.i\'^\'

Vag.ióiM»sz<{lege: Quo tempore florcbat,fubeâ ctcfcercóbferuabamïliEmodcri,^f-

eâdethpag. Un\' ^j. leg. materia turgcns
Vag. Io\\.lin. 5 8.leg. retcxendam non putaui.
Vag I Of. 2\\.legendum quoddam animalculum rc&rcfîtia.

Tag m.ädcap.de Spina infe^oria, ame feBi&nm Spin^ infed. d\'f. adde : Crefcit illa
«tiam in Tyrolcnfibus Alpibus,vtobferuabam ex plantis ficcis à P. Gregorio ad me miflîsi
Âlpes multas alias ftirpes aluni quasin Auftriacis^ St^iriads ^ PanHooicis legeram*

xjiâcàpit dtMßi nempe pag, 1feriodum Ç e t e r v m, aâdie» qmt de Rosa fiaua, pkn9
0mvotâ$a fmt ia, K^ppen^cealurdyhii verbü i^xccttèi&c, quibta àffexe & fubfeqttemid
verba.

A N î« O Clî^rïfti porrô fexccntcfîmo quinto fupra millcfinaum, accipiebam à GcBcrosâ
Domina de Heufènftain, fimilis R0I« fruticem, fuis radicibuü prxditum, cum Caftanex
Equinze pufilla arbufculâ : vtramquc autem plantam ftatim in Acadcmiciim hoMUin per-
^cadàas curabaxni in qm ciußcadhtac conQ>iciuntur.

îexenda verbaßbfequentia^vm cum icone,
^ Sed anno Chrifti MDCvii, Odobri menfe
accipiebam à prxdido Friderico Maiero j
ciufdem Ckmjatidis alterius,vt fcribebat,
pleno flore (cuius ficcj fpecimen paucis an-
te annis ab co accipiebam) plantam, nonnul-
lis radicibus prasd ita m , quam telluri fimili-
ter commifi, vt videam an comprehenrura
üt. Verümeodem anno"accipiebam ab III.
Viro Matdixo Gaccini fimilis pla-ntaz. rami
iuis floribus onuftj icpncin viuis coloribus
expreffam, quam ihco in tabella dehnean-
dam curabam, vt hoc loco apponeretur.

Poffet autem eius noua hiftoria concm-
nari, fimulac planta| ha:ç comprehenderit^
& flores protulerit: pofIetquc illi peculiare!
taputaptari.

Tàg. 12^. Ii». 31. legendum nüllaquèè

An ii 6 porrô Chrifti m d c v i i. Ódd-
bri menfe accipiebam à prxdido Frideripô
Mayerd Rofàe flauo pleno flore plantam,
quse paucas radices habebat, fed valdè ex-
ficcatam, vt metuani an comprehcndet :
telluri tamen conimifi, vt periculum fa-
ciam an cum tempore fit ad frugem pet-
uentura : fed afperrima hiems quaé fubfe-
quuta, prorfus CoWUpit»

Hum defcriptio (quk eU i» ÂuBario Appen"
dicü alterm) coUocanda eB pag.iiS Hiïîori^
Jflmtarumjénte Ro/àm CampeHrem»

Fag.i f^iâfkmMemmvMddeexaîtera Appendice,iÛam Lilii By^anmimlmatî^ecie^,
»tt^winJtdiâKizôâclhûgno^^^^^^^^

Pag. m.ante paragraphfim lilii porrè adde illaqua in Altera Appendice tf04«tur de
Lilio Miniato ni.\'^iviVQUQ\'.vbiparêgrapbus Vtrumque gcnus, ita eU refcrihenàta
C^ augtndm.

Vtrumque geriUs, àb iis qui diu aîuërîint, Uanàgén Tomponii vocatur, & hac appellatio-
ne ex italiâ fè accepifle afTetunt. Karum adhuc efl in his prouinciis, quia adnatis d jfÏÏcjUi-
mèfè prOpagat, necapud quempiam ipfam plantam fernen prxbuiffe intellexi : Ac anno
MDCVi. in meâ planta vniea :tri^ngularistheca nata,iis fimihs quas Lilium By2:antinum
miniatum ferre foletj fèd minor: in quâ fexruplici ferie continèbantur femina, illa verô
prorfus inania,prsctcr decem aut duodecim aliquaptulum folida, plana, orbiculata, parua,
fubrubentia: infequente etiam anno binas fihquas, in quarum alterâ circiter viginti grana
folida continèbantur,reliqua in vtrâquethecâ inania. Obferuàbàm etiam meam plantam
facihds alterâ proles profetre:

Pag.eMempoHpracedeMiaverhayanteeandemperiodum Lili i porrô,«■rz/wf addenda quai.iff
Prima Appendice, nempe pag. cclv. de Lilio mentano flauo flore y&c. traóïantur: & ibidem^
nempe anteperiodum Cetervm quatuor,*»/irr^»â^ eaqua de Ltlio rmntmofimpuroflore agu&tur
in calce Appendicfs alterim : qaibffj&bac adde: " ^^ ^^^^^^ ^^ ^ ^^ . ,

Solus veto Hogelandus Lilii montani flauo fîorè ptfVcri^lâ^^
iam Chrifïianus Porretus ptórraaeopoeus Leidenfis dih|çntil]îmûs> ^c^^^^^ me pàrticipéift
fecitjlicet ex iis quas à Venetib|)ufillas acceperinri,vha tandèm purum flauum dederit Sit\'
mil is generis planta foha habet fàçtiTâtiùs virentia, florem que magis flauum, atrioribu^
maculis diflindum. ^ \'

Bine redeundum ad ilîam periodum Appen^cis ^r/w« Cetervm qùatuOr
cui addenda & hac^ex fine Appendices alieriw^ nempe periodm Sïîîé ,dffEcùitat\'é, éy.cftm Mer&
/\'tfrWtf Pofîeà verô, &c. \' ■ "

Pag. 134. de Ülio mont ano flûre albo pur Ot anîefe(lionem^.S!txivm\\iAddefeqîk^^
in Appendice altera fcripta, fednimc hoc modo imrmtanda. v

Habui étiam à doâiflimo viro îoachimo Vènerio fimilis pîamx buIbum Burdigaià
miffura, cuius quidem forma ab illius bulbo non differebât,^ eius caulis non purpura-
fcebat quemadmodum illius qûx albos profert maculis purpureisinferiore parte dif^m-
dbs,at magis éx Viridi candefçe bât, eiu folia magis candicantia, flores autem fiuç
iîorum getnma; ântè qûàm expandantur mukâ candidâlanugine fuiitobfitie : explicafi
flores prorfus funt niuei, nec vllis maculis infedi; ftammum etiam apices\'ferruginei colo-
ris non funt, vt in aliis, fèd flaui: fubfèquutx thecal triangulares planufe^f^ ahai-uw
inflar continent, fed magis album.

CiETERVM quotquot adquifiui plantas alteriusalbos flores purpureis maculis infigm-
tos proferentis fèmine natas,mirum in modum florem variârunt,nec vllam habui matns
colorem referentem. , .

Hvivs auremqux püro älboeft flore> nondum feci periçulumi & vix faciam ob grani
dem xtatem : fèd ahis me iunioribus hanc prouinciam relinquam.

eadem pag. lin. 5 f. mutationem adquirebant, exîgua ea erat, & pier.
eUempag.lin.\'^6»(:onÇi^ç\\:>^i. Poflea fucceffu temporis obferuatum efl: illarum femine

plantas nafci quic flores gererent mira colôrùm varietate difirretos: atque kiatn Bônnuti-
quam ex elegantiflimarum vcrßcolorum femïné, Haüäs & rubras dumtaxat generatL

Pdg.j jo i cAp.y^lfit TuUf4 ftrfîm, Mnât B^mmâ dtïfi:"M^ùi confderanàmi an eà mn0
\' CfîUcA CuccinH tmdèm poU üMéffvp\'eÜMmf ^^^ndwm mntam Placentia \'^ hffç \'

modô : Ad calcem cäpim IX addi pot\'eU defmptio tuüpa Perßca^y out ex ea nomm capm x facie n^m i
ita vt Tutipa Byzântim altera caput x i fceup\'et. Ttdifk dutèm ferßcalMC eH àefcriptiio^, >

T A M E T s I Herbaria rei ftiidtum ad fummum cuÏmen perüenifle\' yideâ^r,fingulis ra-
men ferè diebus, nóuse ahcMiüs,;nec adhuc à quopiarh defcriptas plantareognitionem ad-
quirimus: adeô-mfinituni efl: höcftüdium; - î ^ , ^ - , , -

faceulo/rei heiibarise operam dederunt^eorürnquequi Plantariam hiftofiam fcripferunt, efl: ..

obferuata,atque quotidieadhuciDbferuatütrfemineènimqüarita variëtas colorum adqui-
tatur,verbis exprimere vix aliquis queat : nullüs tamen hadenus illius meminit, qua? pau- Tulift p«r/î-
cis abhinc annis ab Afia in Europam efl: tranfl^atä: prim usque omnium talc m reperiri, me
(quo efl caadore) mönuit Nobilis vir Florènnnus Matthküs Caccini, iqüi licet ante qua-
driennium dumtaxat ad hoc ftudium appIiGare ccepeiitammum, adeo fedulus &r dili-
gens fuit, vtnunc hortum habeat (cledtÉmarumplantàTtimcopiatnftrud.flimum. Js
anno Chrifti fexccntefirao fexto fupra millefimum, extremo Februarjo aceipiebat Con-
ftantmopoli TuhpiE cuiuBam nouae ahquotbulbos fatts p»ufilîos,quosè Perfia allatos eflc
fcnbebac qui ipfi mittebat; hi,licet adeô pufilli, & lóngiol:cvèdura fatr^
tenihilomrnus Apnli elègantiflTimuBiiflorem pEOtulerunt>;bipcdaiis longitudinis cauli
fubnixum: cuius iconem viuis eolonbusexpreiram.cum bulbùlo fubextrerouni jùliuhi
ad me mittebat ; ego verô extremo Septembri,accipiebam: is terrxcreditus comprehen-\'
ditjlicettotobimeftrirn itinere hicfiflet,necîJ^irafTcm adeô exiguum bulbum (Vtqui cxi-
guaj nucisaudlanac magnitudinem non exce- ■

deret) floreJsitproduiiurumv Q^iä ^^^ \',i ; : \'uTuüpaPerfmfr4CQx.
plantam florentem viderc mihi contigit, èiu^
hiftoriam defcribere, atc^ueicôoem>qiiamin
hgnea tabella exprimendam cutäbatoi Lèi-
doris ocuhs proponcre voluu

Hvivs itaque anni m dc. vit. Aprili tnen-
fe, cum praecocibus Tulipis , florem, dçdifc
mea plantula,Septeinbri prascedente, vtdixi,
terrasr commifla: eani tamen âltitùdinem nön
adquifimt, quam N. V. fuam liabuifle fcribe-
bac, {etenim propter immihentemhiememi
quam afperiorem futuram metuebani j Mill
vafi credideramj fed pedalis longitudinii
caulem dumtâxât protulit , fatis gracilem^
quatuor foliis non valdè latis pra?ditum,imô
anguftis, ôc Narbonenfis Tulipx foliorum
lantudinem haudfuperantibus, nori adeô tà-
men virenttbus,&^ ad pr^ecocium Tuliparuni
colorem magis accedentibus ac carinatis : qui
fuprema parte fiorem fuftinebatdelicatulum,
Narbonenfis velHifpanicseTulip2É flore paul-
lô maiorem^ (qüin altiiîs aflurgat,&: maioi:enà
fiorem libero loco näta proférât plantä, nori
dubitoî fed qualem mea plantain angufto lo-
co adferuatà habuit, defcribo) fex foliis bi-
nas vnciâs longis conftantem, qiiöruin ternâ
cxtenora pauÙÔ loiigiora Se liiucronata, fo-
ris quidem fuauerubentis coloris, cris tamen
albis i interné vero prorfus âlbîs. tria ÄUtefci

GAROH- iÇevsii
ïnteriora folia, quae aliqnantulifin breuiora, mucronem habebant nonnîliil orbiculatum,
îiiueique plané erant candpris : omnium autem vngüespurpiirea macula iniigniti : ftami-
na nigra, apices etiam nigri: bulbi cortex Foris nigricans & fufcus, interiore parte mofli la-
nugine fufci ÔC quodammodo ferruginei cploris obètus , qtiali ferè Rhododendri fiue
Neriifcmeneft,aut cafianearum cortex ipiiim riucleum tegens. De femine, nihil pro-
iiunciare poffum, quia obferuare non hcui\'t,"quandoquidem câulis fuperiorem partem

cum duobus foliis & flore prxftindebam,vtpiâ:pri dclineandam traderçm : eamque cau^

fam effe àrbitroT , cur infequçnce anno florem non protulerit,fed adeô imminuta fuerit
planta, vt vnicum dederit folium, Hlüdque .vailè anguftum.& quafi iunceum,accedente
prxfertim illiuseiufdem anni afperrima

Anno porrô Chrifti millefimo fexcentefimo feptimo accipiebam ab eodem T. Perfici
alteriüs generis exiguum bulbum^;p^iillo«blongiore forma, non orbicülata vc fuperioris,
=cui«5;pretium maius effet quàm fuperioris^ licet illud fetis ingens effe ad me fcriberet:pro-
tulit quidem anno infequente vnicum anguftum & carinatum folium prioris folio non
di-ffimile, fed ■ bfeui marccfcens : e.am oh caufam Maio menfeexifficbam, vt viderem an
bulbus corruptus eflet ; & prorfus flaccid um ^inanem reperi. atque eodem menfe ad me
fcribebat nobilis ille y ir» bulbosqjiosfibi retinumrj vnicum folium-dumtaxat protuliffe,

S^omt{mtxtrem{ifägi»€adde ea^MmtAtafuntin t^ffmdice AU
Uka^JeVritiliariaferetiHay & Fmiitariaalbofiere, his verbis, prxcociör videlicet, c^c. (juihw &
addenda fmt illa f Min Auöïarioti^dm Alterim Affendicisde eâdem Vnùllaria alba agußtur, his
WiuUm»Alh Mittcbatverô,&c. \'iùî(iâpmdifir>i attexamttr & fequentia verbsz Similes deinde an-

fkii \' no Y^a6 vidi apud HGg^dandtitft & Porretum v fed & anno prxcedente à rhizotomis
Gallis aliquot bulbos redimebam (qtios illi in Hollandiam venales proferre cceperunt)
quoshflores albos ferre affirmabant. eorum aliquos anno 1^08 fiorcntes habûi: fed bini
duntaxat albi fuerunt prorfus^aturècum vulgari prxcoce: reliqtii non albi erant,etfi pro
iis vendici, fed iis prorfus fimiles quosîproferuht piaQtx in Pyrenxiserutx,iioceft, cx viridi
fufco U obfoletô colore mixti^adhxc non prxcoces,fed ferotini. Obferuatu enim dignum
cft, plantas qux album florem tulerunt, caules & folia vulgarium habere fimilia, & prae-
caciùs cum vulgaribus florere.

FritiM/ Pofteà in variis Gallix prouiftciis fponte nafci intelligebam ; apud Piâones, (vbi circa
utrfi ttâuUi. vrbem Villefagna^ff Feflonnes appellant) apud Britannos, Aquitanosj & alios.
\'Pag.eadem i yi>tin. 17. legindum fc^ex^ verficolores eran«.

Appendice, de Fritiliaria Pyrenxâ, ac ibidem (nempe in Appendice Primi pag. cclvh) ante Seciiû-
nem Florebat M aio adde ea qua praterea de Fritillaria Vyrenaa vsrietatetraäamHr in Appendice
Mterâ: &tuncdemumreMadSeäi9nempradiäam

HÜ demum emnibm fubtexenda eïî fequens Fritillaria Lußtanica defcriptio : é\' tmc redemdur»
efi additamperiû4!»meâdempag, is^jQ^ ^dmc^t^^

vritiUmit A N N o Chrifti fexcentefîtôo quarto fupra millefimum, Nicolau^ le Queit, rhizotoi-
ußtanva. mus Gallus, inter alias plantas quas vénales proponebat, Fritillarias quoddam genus ha-
bebat, quod in Lufitania legiffe,& flauum florem geftare aflerebat: ego & plerique ahi re-
demimus: mihi quidem primo anno periit; apud nonnullos alios creuit, atque vnum aut
alterum annum permanfit, fed etiam tandem periit, nullo prolato flore: itaque nullus no-
ftrûm plantam confèruare potuit, prxter vnum Chtiftianum Porretum pharmacopolam
Leidenfem diligentiflîmum. Is enim vnicam plantam non modô conferuauit in tertium
annum, fed etiam florentem vidit in fuo horto inftruâiflîmo; atque eius caulem cura flo-
re prxcifum ad me mifit Vt confpicerem, & quâ in re ab aliis Fritillariis differrec, melids
\'obferuate poffem.

Eius porrô caulieulus pedalis erat longitudinis,\'valdè gracilisi firmus tamen • & Viridis ;
^ûem ièna aut feptena inxquali ferie ambiebant foliola, brcuia Se admodum-angufta :

fummo aiite^ faftigio fuftiïjebac florem nütantem, tintiti® üU inftar pén^u-

mucro reflexus non erac,& terna interiora externis tribus erant latiora ; foris quidem co-
loris purpurei obfoleti, in venas qiiaTdam ad ê^timas oràsvergentesdiftinâi, nullis macu-
lis teflellatim difpofitis apparentibus, fingulorum mucrone ex viridi paululum flauefcen-
te. floris pars interior fubflaui colorisierat-, vngirés ver^irefccntè macula infedi : è floris
vmbilicoprodibantfena ftamina alba, flauis apicib^prxdita : mediusque ftilus albus iis
longior, & extremâ parte trifidus: extretno Aprili flösa|>erfcl:iatur,in qUo nullum odorem
deprehendere potui: radix exigua, fed eiufdem foïiài^éiimàhartîmFritillari
dicibus. -

Pag. I C4p. xii. T^rciffommgenera aliter potent di0Mgé, m Latifdia videlicet & AnguBi-
filia,ßmplki & duplici flore-, deindeinVernos^ Autumndle s. ideh vidend^x^ppendices ,Frima»
K>iitera^& AuHarium-. & infmnda aliquot noua defcriptiones, bocmdo:

Pag. I\'S 4 K^cprimnm ante caput xu adâmur duo capitaux Appendice alter à,Hempe quibttsde- varietasNAr.
fcribmtur T^anijfta verni&t pr»cociorfiauo fi>re-.& TSljrcifid oblongo calice, k^c fob fiwem capitis de c^\'oblong»
Narcißü oUongo calice adde hac verba. In Narciffo oblongiore calice manifefîum obferuabam
difcrimen : nam quorundam flores medium ftilum habebant oblongiufculum ,& ipfum
tubum femunciâ pxnè fuperantem; aliorum ftilus tubi oras non excedebat:prxtereà quo-
rundam tubus coloris erat prorfus aurei ; aliorum flauii oris croceisj plurimorum omnino
flaui,& is interdum anguftior, nonnunquam laxior.

Hü ipfis verbis fubm^enâatU & fequens l^rcifi latifllii flauo flore differentia\'

A radice bulboß oblongiüfculaque ihftàfe Narciffi îiïncrfoîiii eaque mliîtis fibris pi-xdS-
tà,terna aut quaterna producebat foha latiufcula, vtaUi Narciflî latifolii, fefquipedem
longa: inter qux iiudüs prödibät câuhs,pedalis longitudinis, ftriatus, viridis, fummo fafti-
gio fuftinens; ynîcu m florem è raembrânacèb folliculo emergentem, fex foliis palîidis
fiue dilutè adïöódum fladilsCóftftahtem : è Cuius vmbilico exiliebat calixfiüe tubus Ic-
rnunciam i^gus, oris valdè fimbriatisjcol\'otîs aurei,päullo tàmen laxiorjin quo fex breuiuf^
cula ftamina ,flaijis àpicibûs prxdita, ô< médius ftilusÜaminibus longior : odor fatis ob-
fcùrus, nortrfifïif tàiiien fpinMppertdïcis ÄpWs bdorem referensi qui Aprili Maio men-
fe aperiebkttir cum NarciÉs anguftioreiStiëiünceb folio •

Primum mihi cónlpedü^ïfthüiüis Nàfeifî^^ flos Lügdurti Batauorum iri iiortogencró-
&DominxdeMatenefle,anno Chrifti millefimo fexcentefimo fexto, cui plahta pro ré
Valdè fingulaH aÏJteahqudtàino^ donata ^ératnquidëm\', fèd florem dumtaxat co anno
ipfi protulerat, à quâ abruptam prolem mihi cpmmunicabat : fed cùm incommodö
tempore c terrâ ci Uta fuerit, hinc faâum arbitror vt demum biennio poft apud mc
flomerit. \' ;

Ipß vero calci eiufdem cä0tü xii addenda hac verlade Appendice Altera;
iniô illos ipibsriülloinodo audos anni à Chrifto fiato roiTlcfimi (èxcentéfimi «fpcruin
geIu,<qüod Febroario meriïè valde àpud Belgas fxiiiit,prorTuscorrujpit jCuin plerifque aliis
rarioribus plantis. Hüß^ fubtexenda cr bac. At anno Chrifti mifleumo ïèxcentefimo fe-
èündo miffi funt quidam NârcîiÏÏàdoÛiŒmo Vefierio tali/nömineinligmtij atque cor
dem anno & fequentibus aliqiiot à rhizdtbmïs Gallis çtiam^^^^ quorum tamen folia
proTfus\'iuncea nonerantj longè tâmèn anguftiora quarii ïèliquorum Narci&rum: quo-
rum flores mihi viderenon contigit : imô quWdàm plantae integro anno lai^tunt: deinde
atperrima hiems annum Chrifti Mi)cvia futblèquutaj-ptorfus corrupit.

PoJlea fubfequaiur T^rciffus l(*ncifoUits flûjrédhoreflexOt äefcriptmn Appendiêïs alterita Âtf^^
no: cuimdefcriptioni &hac attexantur verhd: \'S^imili àppeîlatibhc pra^ditó\'s bulbos annis
Chrifti MDcv & mdcvi etiam venales attulerunt tres rhizotomi GaUi, à quibus ego &
alii aliquot redemimus: ii in terra ftatim repoliti, miagna ex parte prodieruntquidero,fed
nullum florem tulerunt; vt incerti fimus, qualis futurus fuerit: anno etiam infèquentc
quo terrx crediti fuerant, latuerunt prorfus, nec vllum folium tulerunt ; ànniautcm
Si Dcvi\'H a(perrima hiems omnes fuftulit, & alias plcrafque rariores,

12, Caroli Glvsü -" vï

\' î jS mtmrUdftm H^c funt, &c. in feri poffet aliaé" f^uh Acm^tmdtMtMà^

CvajE ËOSTERIÖÏLÏS^
ÊtsfklneUtndii^mtp$(mfag,i6t antefc&iQmm GetervmIiii\\
fcriptiaftquensl^Arà^iJunçtfolûpkmfimi ;

R A R I s s î M A eftiiïeç planta: propteiea mirum videri non debet Vfi qui càm pofil-
dent magno îeftimant. Ego,quidem iam ante plures annos fimilem plantam reperiri iû«
tcllexeram apud nonnullos meos Beîgasjqui rariorum plantarum ctilturac dant operami
nunquam tamen ab eis impetrarepotui, vt a;uripfiusplant£E floies vel iconem, multô mi-
nus plantam confpiccrem ^cüpiebam enim illius hiftoriam, vtialiarum variarum ftirpiunn^
in publicum proferre,quandoquidem nullum eorum qui plantarum Hiftöriasrcripferuilc
eius meminiue videam. Tandem nuperrimè Nobihs VirMatthïeüsrGaceini Florentinus^
(quem huiufmodi plantam, habere ex horti ipfius lîidice cognouerarri) r<5gatus vt meo vo-
to fatisfaceret, & iconem fuisrcoloribus expreffam, atque ipfius eriam plantaecaulcm tres
flores è membranacea vaginula prodeuntes fuftinencem,pr£rcifumi hocanno millefimÓ
fexcentefimo odauo mittebat: ex quibus & aliquot quas adiiciebat notis, hanc hiftoriaiû
concinnare,& iconeius v tin lignea tabella expnmereturcürarepotiiij qu« hîc adpone^»
recur.

E radice bulbofà & infimâ eius fede muîtis
fibris firmata inftar Narcifli iuncifoliirvwliga-
ris, profert ha;G planta quaterna aut quina Fo-
lia, furredajlaâuia, angufta, viridiaquejquaha
Narcifl\'us iuncifolius vulgaris : inter qu« af^
furgic, vt in illo, caulis redus, enodis, viridisv
fatisque firmusfumipo ifaftigip fçi,0?nens
membranaceum quoddat;! inuolucrura fine
vaginuiam,vt reliqui Nàrçiffi ,è quo exilic
ynicüs interdura , nonnunquam pluKs flo-
res oblongiufcLilo gracilique pedieulo in-
hérences, & multiplici foliorum texmrâ\'
conftantes, coloris prorfus aurei, & <iiuer-
fx omnino à vulgari formx, vt qui longioré
îllotûbo atqueetiam calice cârcncj§:ft^im
ab extremo pedieulo confertitn oriuntur, vi
in Anemones latifolise pleno flotCi eleganti
fanè fpedacuio: nullum autem femeh ferre
arbitror, quôd nodo illo careat qui fub Sbre
in vulgari cohfpicitut, & tandeïn in caput
trigonum formatur femen continens: fed ad*
natis eius propagationem fieri verifimile eft;
vndc eitis raritas. Nam qiai iconem & ftores
mittebat, mihi fignifieabat neminem huiüï»
modi plantam habere Florentin prxter fe; ôc
fe dolere quôd bulbum communicate nom
poflTec, quia vnicus illi eflrt, isque nullâ pro-
pagine audus.

pjg. J O f, 4j cap. xYii de Pfeudûnarcif^ {cuites mmerm immutaripoterit, eb infertas frâceâeif^
tesdefcriptiones,,qmbus(eparata capita debehamur\\nempe mte Se^iffnem EActkmJnfereeaquà
funt in Altera Appendice de Pfeudânarci^o^tno flore. Sedér eidem Capiti de Pfeudmarci^ê plttt»
flore, antefeiiitttemSctibcbn,interferefequentiAi^rbài ,

Gcceriïm videbanü anno Chrifti t tfo/ alium PfeudöharcïfTum pïenö âo^e,altcrîüsfo^-
mx:nam jfèx dumtaxat habebat folia expanfa,deinde tubum aurcuin,bris quideiti crifpis^\'
fèd in profundasrepandasque lacinias diuifis prxditum, qui continfebat alia fex foha pal-
iidi coloris, ampledencia fecundum tubum aurcum,profundis etiam laciniis fdfTurojCoii\'^

r^arö\'ti clvsii
ttnentemln meàio alia patliäa^^fo^ Sc tertii aureitubi infortnis lacinias fimial permixtas,

egregio fpedaculo. Hunc alebät in fuo horto Chriftianus Porretus pharmàcôpœus Lei*

\'mioreque caule prxditus, & fex floris foliis tubum ambientibus pallidioribus : tubo au-
tef«^:®^dioprotid3erantie aureicoloris, & örasfïmbriato, qui continebat alium ciuf-
\'àeiîîrço^^is tijbuitlin tres profundasl^ & frequentibus plicis conuolu-

t^pliVt;trcs tubi p^euliares viderentur, eiulHem cum tubo eos ampledetite longitudinis:
itîj-^ft®\'®^ medio fibgularisftijjus èminebatfereüjor, nec ad tü;bi oras pertingens.
Liif cî\'î^ Mattio florebâtj&in Ap^Hcm vfqüe flosdusperdürabatjAlteriu^ vko flos Aprih

. ; ïî^kî-ijEcÀ hÉitiî:A3T,flmilis craCilh, cuius pidî«ram ad me mittëbat tripîici tubo conftantis,
.qijQm.\'^mbiebaiît: duodecim-paHida folià i cuius figuram iri Altera Appendice exhibui :

R\'.etiam commsine habebaticpm Pfeudo-Narciflis vulgaribus pleno floré prxditis,
jgj^iusdiio reperiööjDur genera :.nam vnusvq ùrelegaiiriori, âorem explicatum femper gerit j
florem exphcat,fed füo\'iriüolucro vtplurimum inclufus permanet:
^lipul^jjcaütemflprcsexpallidiöribusfolijsmultiphci difpofitis confiant,nullo
tubofùntprxditi.

Eorum porrô qui fimpliccmfloremgerunt, prxter vulgarem vbique obuium , atque
maiorem & minorem Hifpanicum, quorum in Plantarum Hifi:oriâ meraiini, loachimus
Autiólcs. Veneriüs\'iplantam mittebat è maiori generej\'qùâfti O^mWwab incolis nuncupäri fcribe-
bat\'caflöretn\'longè ampliorerri atque laxiorem habebat, quam rnaior Hilpanicus : cuius
cqlor non valdèdiifimihs vulgari : binos item alios ciufdem fórmx &magnitudinis cum
vùîgàrijqaôriim vnius fex foha tubum ampledeötia exalbidrérantcoloriSj tubus fefcun-
ciam tóngus,anguftiör, & pei oras fimbriatusyaUtéiéolóris, fex ftamina flaua continens,
protubérante in medio longiufculo ftflo: alter fe!i{ f<Srlris flauis cohflàns vc vulgaris,tubo ve-
rô fimih cùm prxcedente, angufto &fitribriatîs oris prxdité, qui continebat ftamina &
ftilum priori fimilia. horum vterque fpinx appendicis florum odorem referebat, & Aprili
florebat. Rhizotom i G alii etiam genus adfetdDaîit riori diflîmile vulgari, quod pro Nar-
eiffo dupHci flore flauo fupponebant : quam frâudem dirmtàxat anno millefimo fexcen-
tefimo odauodeprehendimusi flore qui eo ai^ö aperçus eft ,fucufll& iriipofturam pro-
dente. Alius eft prxterea his, àtqtie etiam vulgari prrcócidrVcuius quidem forma fimilis
rel iquis, fed color clegâiîrior & magis viuiduis, tubus\'eriäm pauio anguftior.

Hmc demum rèdeund^m if/? sdStätBnm Sctxbéo^tyW MSfA ff indice Altera: étm^ fini at*
texendm Pfenémrâjftet alh florti defcriipteâin Afpeiiàm Alterius AùUariù : & eifti defcriptioni
calci fequmiav^rhafubne^iendai

ïn Pfeudo-\'Nardflb albo flore b^rias diffêïéiitias obfèïuàbaîïi ; vnam aîtids affurgcnte
câule,cuiusque flos oblongior anguftiore ctrbocorifti^at : alteram humiliorè caule prxdi\'
tam,cuiusfios breuior,& tubus laxiör;vtcrquetamen oris ïrixqualibus& paullulum fim-
briaris: ahoqùi foliis &ù bulbô non difcrepabant. Sed & ei<uscuius cauîis àltior &: flos angu-
ftiore longiore^ue tubo praèditus, mihi nataeft planta, qux florem protulit album qui-
dem, fe4 M eS^öÄdjKßv colorem tendentem. Porretus fimiliter plantam habuit, quse flo-
rem non niatantem& pendulum tuHt, aliorum eius generis inftar, fed protuberantcmvt
vulgares Plèudo-Narciffi. Aiperrima autem hiems,qiixanriu® Chrifti millefimum fex-
centefimum feptimumfubfèquuta cft, omwés ferè córrtipit, prêter paucos, quorum bins
duntaxat florem tulerunt.

iwfefcriïmriori môdôin Cantabrorum monribus, fèd ctiam vicinis Burdigateiocisnaîci
pofteà intelligebam. Nam anno Chrifti fexcentefimo fecundo fuprà millefimum, mihi
atque alns mittebat eruditifl^mus virloachimus Venerius aliquot Pfèudo- Narciflii iunci-
folii bulbos, fequentibus verôïinQis rhizotómi.G^h ad Bàtauos etiara inferrecœperunt :
inte\'reorum autem qui Batauicutp aërem ferreipotucrunt, nec corrupti funt,flores, non
exiguam diflèrentiam obferuabami<iuoniafnalii aUis aro^iorcs erant , îllique vel flaue-

fcentiscoîorisj velfîaui, vcl auréi : v bu m enim habui, qui anno millefimo fèxcentefimo
quarto florem tulit flauum ampliflim\'o calice prxditum ; infequente Veroanno nullum:
caufTam dum requiro, prorfus corruptum repperi. in nonnullis prxterea floribus ftilus ex
vmbilico inter ftamiria emergens longifïîmus erat, floris oras fuperabat ; irt ahis vix ad
fîoris oras pertingebat. Omnium porrô iftorum folia furreda erant,& plerumque bina nu\'
mero, interdum etiam ternaj non aUtem hümi pröcumbentia, vt nec eorum qui ex ipfo«
rum feminibus terrx creditismihi natifunt. Anno autem fe^ccenteflriSo fexto fupra millé-
fimum,cx eorum numero quos à rhizotomisrcdemeram,vnum habui qui floremprötuht
aurei prorfus coîoris,xqualibusque oris, non autem fimbriatis aut crifpis vt reliquorum;
fed ilh valdè fimilem, quem primo loco in meà Plantarum hiftoria defciripfi ,in pcffe^nria-
lione Hifpanica obferuatumjcuiusetiamfoliafurrcda, &ftilusmediumfloremoccupans
breuior, nec oras exùperânsj quemadmodum preriqué illorum quos à Venerio accipie-
bam,aut à rhizotomis Gallis redimebam- isannoinfeqüéntéin obîongiufculo trigono ca-
pitulo pufilfum fernen nigrum tuht: quod iiiixtaittatrem ilicô fatum, feliciterprouénit.

NARCISSVS MARIN VSi
■ Pdg. î 6y Antt St^ioftèm Eo porrô tempöre éc. inrirfere fequentUi

E variis Gallias, Hifpanix,Itahxquc locis marinmis,vt dixi,huiùs pi^^
& diuerfo tempore accepi; omheraque diligentiam adhibui vt eiiis flores ehccre poffem^
procuratâ etianî è matinis locis terrâ in quâ reponerem, fed operam lufi : etiam dum iri
Mompelio viuebam.narrabantmihi quidam fe plantam illam ante duodecim anno^in
fuos hortos tranftuliffe, fcdflörem nOri corifpexifie. Sed cHam nobilis vir Florentinus ad
me fcribebat, eas plantâsqux in continente è maritimis lôcis funt tranflatx, rariffimè flo-
res proferrè;fëdqüx eX infulis petitir, illas florem date, fë autem nonriullas plântâsin
Ifchia infula erutas habere,qiïx fingulis annis illi florerent. Sed hoc in calidioribus regio"
nibus fieri poteft: in his vérô frigidioribus regionibus, non florent,vt dixi.

Cdciv€r& ehfdem cafiiù addeiSa qaie m (Appendice alterâ mtantur ^nempè Hémerficaà\'idem
(^lantrdUfftimmwpSfléhm NAKCissvu UARimu ^^^ .

Narcissvs terîivs MATtHioL.!» ^
Fag. T6%a(tteS€0mem Illius ipoxtb.adde fHaquii» Ap^nàce Altera fradumttrde T^rctffi

Calci vero eiufdem capità \\Mi(poU periodum W\\is^otxo)etîà^adâeHâ4H Aûûariiô Appendicü^
Mterius qua de Narcijfo mariffo fecund^ ibidem prxterea traSîantur^hù verbüß Quüm anno milles
fimbquingentefîmononagefimo fecundo, rte; .

Vag. 169.mè femonem Q^À r r b, cuinqtie/^c. adde fèquentem defcripttémrfi leucoii Bfdboß
f dio capillaripracocù, feu Verni minirni,

Anno Chrifti fexcentefimo c]uîrtco îiipi-à miïlefimüm, inter bulbos peregrinos quos UmUw
Nicolaus lè QueIt Parifienfis rhizotomus vénales in Hollàndîam adferebat,nonnulii fue-
runt à nobis antea non confpedi,qüorünialiquotab eoredithebam, fed pauci compte-
hcnderunt, reliquos hiems fubfèquenscötirüpit. E:thisautêîn qui pcrftiterunt, vnus cui
nomen dederât NarCiffi parui ffcllato floréiVériùs inter Léucoîi bulbofi généra recenfen-
dns meo iudicio quàm Narciffi, nifi quiS (Matthibh fententiam fequutiis) LeucOïa iii
Narcifforum numero habere Velit.

Proferebat verô id Leuccium antfe hiettiem terna aut qiiaterha foliola pxhèca{jiilaria;
iis non valdè abfimilia,qux Leucoium minimum àutumnale(in Lufitania à me anno mil-
lefimo quingentefimo fexagefimo fub finem Odob. obferuatu) habere dixi: eà fequertté
Aprili cmarcuerunt. Extremo autem fubfequentis anni Maio nudus exiïisqueexortus efi
cauliculus àngulofus, femipedalislongitudinis.fummofaftigiomembranüCéum fuftinens
folliculum, C qUO bini exibanc flofculi Ibngiufculis tenuibUsq. pediculis fubnixi, deorfuni

inftar campanutó propendentes, fenisque fbhohs conftantes candidis, quoi^üm terna in-
teriora latiufcula,externa verô paullo anguftiora, & foris fecundum exortum circaquc cà-
pifeilum fubrubentibusj fiauis ftaminibusvrabilicum occupantibus: totus elegans erat
\' ■ hk

. CâRbti Clvsti
Îîie fïofculus & faàuis odoris,perftarbatquc in fua eîeg mciä quinos aut (ènos dies rnuîluia
verô dedit fenaen» atque fubfequens hicms plantam

Huic addipûteH é* defcriptio Lemii Auiumndü,<imd€Ü4rh iäpäaH eBfo^w fetenda epag.170^

fâg. xjflinkslanie fe^mern h^^o porrô, êtc.\'àddi
\'cóciépre albo, Caccim.

Sed poft viceftmùm ab ifto aÀtniià, Fîorentiâ accipiebam à nbbili viro Marrhxo Câc-
\'cini, aliud Hyacinthi genus albo flore, exteris prxcocms : nam fc nbc bar, ifthîc circa Kaî.
Kouembres ftotes proferre : mfhicertè annofnbfequente, qui fu-.t rnilltîimusfexcenteft-
mus oâauus, poft videlicerafperrimam illam hiemem, fub Kal. Marnai flores dedit, fu^
periOjibus,Ê reâè ob(èrûaui,nriïftôres,ipfiusl]ue plâw \'Hyacinthorum fo*

liis minora mihi vifa,anguftioraÔ«j dilutiùs virentia. Nullum fèmen dedit: fèd quando fe-
ret, anêx eo nat« plantae genus fuiitncqnfçî\'rudbunt, aut degencrabunt, & ahenus coloris
floTcsproferént, qaèmadmodum in a\'mbafum prxcedentium femine natis plantis non
ego folus obfèruâùi, fed etiam aHibbfcruârunt, dies docebit.

Pag. i y 6. ante caput xxv. addete pètes feqHentes du<es defcriptio aes^ & (t^gdù integrum caput af
fi^narCinempe vt xxvi caput Jit de H/acintho xxvxi de Hyacivtbo

oriéHtalifubuirefcente flore : fed tune capttumfequentiummm^erui ettumimmuian debet -, d* ff^d
haBenmfuit xxSierit %Yi.yui.&0cin reliquisprogrediendum.

Uyimth. haâ:enûsviderim HyiicinthOs vel ÄfiaricO«; veï Ëurop^os, eos omnès nu-

tmnt. foiim dum caulem habere obleruauuquapropter omnium Hya\':mi horum pccuMafcm naturam
fMft. ç^g ç^iftimàuiîVt nudum caulem proferrtiat veriim nulii;» Naturar legibus Deus eft ad-
iiri<äus,fed profaa volüntäce Natûrxleges mavàc,v< ex hoc Hyacmtho cuijs iconemin
tabella cxpreiram proponojvtderé licet: cuius fanè notitiam acceptam tero lluftri viro
Matthxo Caccini Horentino,qui iconem mitrebat Xv Augufti, anno Chnfti milh-fimo
fexcentefimo fcptimoj accipiebam vero Septembri infec]ucnte : me aurcm eâdem opeiâ
monebat, ne möMrofum quidpiam efle arbitrarer, quod interdum in planns cunnngere
folet,fediiuius Hyacinthi pecuharem effe naturam, quandoquidem plures quàm decem
fimiles Hyacinthi plantas Florentix fuifle confpcâas,qnx omnes caulem tuhofum,& Bo-
Tes eiuldem prorfus forma: fimihque ratione djfpofitos habuerunt , vt eius .planra quam
vhïcam illó anno Conftantmopoh accepifTet : hànc t)b caufam illam vt ipfi prouenerat,
vHiis coloribus exprïmi curabat, vt a:d me mittereï: itàqûe m e oonfidenrer illam dcfc n be-
re, & iconem exhibere poflH; hanc igitur iii lignea tabella expreftam, Leâoris ocuhs, vc
rem nouam, & à neminc aHh\\ic exhibitamj proponere volui.

Tam et si ipfam plantam non viderim > fedeiusdumtàxariconiem vims coloribus
cxprefTam, ilIam ex pidura ad me mifla, Sc quibufdam notis, quas in fua epiftola llluftr.
ille vir addiderat,huius Hyacinthi hiftoriam texere non fum vcritus.quia veracem ipfum
efïè, experientiâ didici/cum in Tulipa Perfiça, cuius ante memini, tum m ahis plantin quas
adme mifit.

Porrô habet i(lc Hyacinthus bulboïam radicem, aliis Fïyacinthis Afiaticis parem, ali-
quot candidis craflSoribusque fibris fitmatarn, è qua prodçunt qüina aut fena folia, viri-
dia, carinata, inftar eorum qux profert Hyacinthus oricntàhs vulgo notus, mrer qux exit
caulis dodrantahs,cindus ahquot fohis arde limul umdis, ante quàm flores oftendere in-
\'cipiat, qux deinde, caule incrementum capiente, explicantut\' i & nullâ ferie feruatâ, cau-
lem -ambircdcprchcnduntur : fliores, qui aliorum Hyacinthorum onentalium fîoribus

cvrä posteriores.
formâ & colore non funt diffimiles, etiam
confufo ordine in caule hafcuntur, modo in
foliorum fiim,,raodô, extra finum è nudo^
caule dependentes , qui . an ^nt odorati per^
inde ac aliorüm Hyacimhôrtîm Afiaticprum.
flores, me later,quiain epiftola ïiihü erat,ad-,
fcriptum î riec fcio an quae apud alios crène?-
runt fimiles plantx, nodofumcaulem etiam
habuerinç vt ea ,cuius iconadmeniifra,ô^
hîcpropofita. Illud folummodo in epiftola
additum, feriùs cxteris florcre;vel potius me-r
dio inter prxcoces & (èrotinos tempore.

Cxterûm Maio infequente fcribebat plan-.,
tam illam quam vnicamhabebat, rqrfus fi-
milibus foliis prxditum caulem protuliiTe, &
in eo feptemdecim flores, quibus (ucceflerint
trigona,vt in aliis Hyacinthis Afiaticis, capiw
femen inftar illorum continentia rotundum
nigrum, quod ad me infequente anno mif^
fumterrxcredidi.

Addebat, eorum, qui Florentix illius ge-
neris Hyacinthos habent, plantas, fimilifos
foliis obfeptos caules habuiffe.

IsTivs peregrini Hyacinthi notitiam lubens acceptamfero (quemadmodum alia- Byamth.
rum ahquot plantarum de quibus inJioclibello ago) Matthxo Gaccini Florentino,
qui vj. Id. Màrtii anno Chrifti fexcentefimo feptimo füpra millefimum ad me fcribebat «îf"\'®^®\'
Conftantinopoli aduedos efTe aliquotHyàçinthos ingentis quidem pretii, fed valdè ra- ^
los, ôc nunquam antea ifthîc confpedos; nec à quopiàm defcriptos : quorum vnum de tri-
bus qui aduedi fuerant, non fine magna diffieultate adquifiuiflet. Illius delcriptionem
(quia eodem anno florentem habuit) ad me etiam mittebat.

Bulbum, inquit,& folia habet aliohim Hyacinthorum foliis éi bulbo nondiffimili^:
eius flos initio cùm prodit viridis efl:, deinde fubcxruleura colorem contrahit dum expU- \'
cari incipit, apertüs Verô albus fit ex viridi, retinentque eius othnia folia exteriorem illum
neruum fiue venam medium folium occupantem viridem. petiolus florem fuftinens
paullô lOngior eft quàm in reliquis Hyacinthis : caulis verô viridis eft vt & aliorum Hya-
cinthorum Orientalium,.fedfuperiorcpärte pürpurafcif : quod autem flori venuftatem
addit\', eftaîterflofculus tribus foliis conftans è medio flore prorumpens, qui colorera
perinde mutât, vt primarius flos. Allatusèft cum infcriptione Hyacinthi viridis: Sc initio
quidem valdèobfoleti coloris apparet, deinde paullatim venuÔior fit.

Illum-ipfijm bulbum infeqüenteOdobri cum aliis quibufdam feledioribus plantis ab
co accipiebam, quas afperrima hicmsfubfèquüta corrupit prxter paucasadmodüm jlicec
aduerfus aëris inclementiam probè muniifle exiftimarem. Econferuatarum numero hic
Hyacinthus fuit; Aprili flores protulit, cum magna mea Ixtitia : Eam ob caufam in li-
gnea tabella delineandam curabam^ vt ledoris bcülis fubiicerem.

G ÄT E R y M eius caiïlis ptpdibat inter quinque auc {èx folia carinata,qualia f^^
rum Hyacinthorum,eaque furreda,initiopurpurafcens,deinde dum in longitudinem
excrefcit viridem colorem contrahens,aliquot fuftinens flores,initio antèquàm expande-

renrur vindes, deinde foris circa petiolum ij acin h Ûore du Hei ex albo virefcente, \' -
ex fubcarruleo candicantes, fex foliis con^ ^ . ^ * ^

ftantes, quorum extremxorx,aut floris laci-
nix albèfcébant, rionnihil tamen rémanente
confpicua viriditate: è floris vmbilico demde
emergebat alius flos ternis foliis conftans in*
teriore parte albefcentibus; exteriore veto,
viridi illa vena fiue neruo prxditis : medium
fiorem occupabant pauca ftamina nigrisapi-
cibus prxdita. Nullum gratum odorem in
illo obferuabam , fèd herbaceum\'quidpiam
fpirantemjcxlinenoftriinclementiam incu-
fém nec ne, hxreo. Maio porro infequente
ad me fcribebac, eas plantas qux Florentine
adfèruabantur longè plures flores proculiffe,
quàm mea hxc j cuius fupremos flores prx-
fcindebam, vt pidor in pugillaribus fuis de-
lineate poflet, donec ilh integram plantam
in lignea tabella exprimendam traderem:
reliquos in planta relinquebam in fpem fe-
minis colligendi, nam libenter periculum
facerem an ex plahtx qux ex illius femine
nafcentur, fimiles flores quales mater habuit
fint prolaturx : capita vero qux iis, floribus
fuccefferunt trigona etiam fuerunt vt reli-
quorum Hyacinthorum, eaque oblongiuf-
cula, femen continentia quale eil reliquo-
rum Orientalium Hyacinthorum, orbicula-
re, nigrum, quod dumtaxat fub extremum
lunium maturum fuit: eum enim annum
valdè ferotinuni habuimus , ob prxceden-
tem afperrimam hiemem. ^

Jm^^tZa \'poHca^üt de Hyacinth mfpanico addenda defcripto Hyacinthi minor à ffifamci^ex

Zm exlem- Appendice altera. Sed i» Hlâ hac emendandai&ei,ßvolueris,nouum caput aßign^^ü^vtßt caput
lit facie, alio XXIX. VerttmpriùsiikdintenYum caput in Appendice Alteraprdrfas concimandum, in fequen»
faSSe immutandum. 2iamlinea 6 conktù^ùyfcrihendum confèruaui: &poB verhum conti-

lu H 1X9, ante periodum Kcliquomüitaddenda hac verbaiPoj^ca, obferuabam adultiores plan-

tas longè plures flores proferre, etiam vfque ad vicenos. Sed ante fe^iionem Geterùm îHo
ipfo anno Nicolaus le QuQliieïc. addefequentiaverba\'. Hyacinthi porrô minoris Hifpanici
ferotini flore albo femine natas plantas habui, qux tertio & quarto à fatione anno flores
protulerunt, non albos vt fperabam fed prorfus cxruleos; fic vt incerra fit earum fàtio,per-
inde ac Hyacinthi Orientalis albo &: niueo flore : nam quotquot eius lèmine natx mihi
plantx diuerfis annis, maximâ ex parte alterius coloris flores tulerunt, non albos aut ni-
ueos> fed vel cxruleos dilutiores&: faturos, vel cineracei quodammodo colons, velex-
albidi.

Eadem Tag.iyy. linea vltimakge c\'^onfpicerentur, quidam etiam p^nè virantes. & addefe^
^uentemperiodum ex Appendice altera -. G e t e r v m mittebat iam didus YcnQï\'mSietc.fedeif*^^
fc6îmU calci adde & hac verba : prorfus effe fimiles,anni fubfequéntes declarârunt.

Plaîït AM Hyacintho obfoleto fimilem, ab extremo ./Etbiopix promontorio, cui Bonsë nynmhm
Spei nomen, reîatam a Bacauis, habuir ornatiffimus vir Daüid Moftart: cuius caulem prx- ehßiem
cifijm folia ad me mittebat; atque flores fex foliis confiantes proferre fcribebat,quorum
terna externa nonnihil reflexà effent, terna interna oras dentatas& àlbicantes haberenti
fotos tamen alioqui flores luteo colore prxditos,fed interna parte virides: ipfiiis verô plan-
ts caülcm,quum primiim prodit florum gemmîsonuftus,aliquantulam nutare fcribebat»
fed fenfim floribus fefe àperisntibus erigi : certe càuIis queni èmittcbat, ctaffiufculus erat
& firmus, viridis, quique denos âutpltrres flores fuflinuifîe Videbatur confufo ordinena-
. fcentes, quemadmodum Hyacinthi obfoleti, cuius Hiftoriam dedi, flores, vncialibus pe-
tiolis fubnixos : folia etiani qux mittebat qùina aut fena, impensè viridia, Hyacinthi ob*
ft>leri foliis valdè fimilia, paullo tamenfirmiora.

Alteram etiam plantam ab iisdem nautis relatam,fîbidonatam (cribebat, cuius radix
Hyacinthi vulgaris bulbo perfimdis eflet,& alba; hiiius folia mihi mittebat, qux valde
breuia erant, vt earum longitudo vix quatuor vncias fuperaret : etiam illa fracta lanugin«
abundare deprehendebam.

Eâdem pAg. 178 ,poîipracedentes defcriptifffies flyachthi obfètetijaempe ante caput de Mf4fcari,m2
ter fere caput de Hyacinthe Mauritanica, ex AppenSce primaxei£ peculiarem numerum a([cribe ^nempe
Cap. XXXI. fedvltimam pemdum, qux de.Sifynrichio Mauritaniccagit, ûmitte : iHam euim ad caput
deSifyrmchidreferendameffetinframenebimmadpagmantiij.

Vag. 17^ amefeäi9nem Ad Hyacinthi, addeeaqua de Mufcari fim flore notanturtn Âlterk
K^tppendice.

Pag. 1 ^ijdfite priodum Alter etiamdefcriptionem HyacinthifleSati VermnKi^ferefù

diamvarii generis peregrinos bulbos Nicolau? le Qnelc : inter quos Hyacmthï cuiufdam fuiT^^"^
craffa radice magnam Copiam, quem ex Africa recenter allatum djcebat, & fimilem ferè
Enophoro Peruano à me in Plantarum Hiftotixlib. ii. cap. xxîv exhibito. Eos autehi
tfipjici colorum vàrietàte flores proferre afTcebat : nam alios elfe cxruleos» alios albos,
quotdam etiam fuaue rubentes fiae carneos. Quos ab eo trium iftorum gencrum redi-
mebam, fubfequentequidemannofoha proculerunt, nullum verÔ florem ; Ghriftiano
autem Porreto, pharmacppoco dihgentiffimo, ahquot plantx flores dederunt cxrulcosj
vna autem albOs ad rubcdinem tendentes.

E radice porro bulbofa & oblongiufcula, ncc Mufcari bulbo valdè diflîîmiîi (nam fub-
f jfco cortice teâa erat, prominentemque fedem habebat, fupra quam in ambitu craflSufi
culas fibras fpargebat) quiha aut fena nouo Vere prodibant folia viridia,pasnè vnçiam lata*
cannata, dodrantem longa,humi in orbem fufa: inter qux dodrantafisafTurgebatcaulis^
tubipennxfcriptorias craffitie, qui circa faftigium frequentcs longiufcuîos petiolos ex
purpura quafi nigricantes producebant; quoirum finguh fuftinebant flofculum fex mucto-
natis foliis conlîantem, ftellulx inftar expanfis, coloris nunc ecxruleopurpurei, tïiodó
purpurei faturatioris Si qUafi vio lacei:è quorum vmbilico craffiufculus exibàtymix),colo-
îis impensè purpurei,cindus fex ftaminulislatiufculis, dilutioris in quilaufdam cxrulei
quafi albefcentis coloris,in aliis paullo faturatioris,quorurii apices flaui. tota autem florum
congeries xqualis ferèerat altitudinis, veluti vmbellx fortnam referebat: nullam verô
fuauitatem odoris in iis floribus obferuabam: fed cortex &; foha abrupta, non miniis in të-
riuiffima ftaminula diftrahebantut, quam in bulbo Eriophoro.

Qui ex albo rubicantibus floribus erat, fimilia iam dido folia habebat, humi ctiam iif
orbem fpatfa^fcdrarioresflores^necadcóconfertimnafcentes, fex tamen foliolisinftas:

illorum expanßs prxditos, vmbone floris vmbilicum occupante, flaminulisque eum ein-
gentibus albis, apicibus flauis : pedîcàli verô cos fuftinentes purpurafcebatrt^ florum au-
temgemmx extrinfecus fuave rubebant.

nint ; Nec verô id geiius quod albo flore prxditum eiTe dicébatur,hïc florerc confpedum
eft; atque quotquot eo anno & fubfequente plantas redemeramus, liiems rigidiflima prx-

cedens annum millefimum fexçentefimum odauum, prorfus corrupit, cum felediflimis
quibufque\'pïafttis. .

floc autem Hyacinthi genus planè mihi perfuadeo illud efle, cuius memini cap. xxx*
Lib. II. Hift. Plant, quodque loannes RobinusChriftianifllmi Francorum Regis Henrici
ï J11. Simplicifta inliorto Regio alebac,a Ser""" magno Duce Hetrurix mifllim Regi cum
plerifque aliis buibis,cuiusq. iconem C, V. LobeUus in Rariorum aliquot Simplicium Ap-
pendice exlîi\'bet : magnath vÈrô affinitatem habere cum meo Eriophoro Peruäno, nemo
diffitebitütjcuius tamen folia erant duplo latiora.

Anno porrô millefimo fexcéntèfimo odauo me monebat Gulielmus Boelius rhizoto-
niusdiligentiffimus, non fuifle necefle hunc bulbum ex Africapeti,quandoquidem circa
infulam Gades, acque adeô in ipfa infula (vnde aliquot adferebat) fatis copiosè nafcatur;
ex quibus locisvicinis Nicolaus haud dubiè fuos acceperat. .

Pâg. iî^.afJteSeÛiffmmTE.\'Rn o quaterna,ö\'t. rtfontndus eH fJyacmthm ßeÜMM UUi
folio O" Tsdice, ex Af pendice altera: etqne fubneSienda ea qua in i^ußario eiusdem dtenta Appen^
iäicü mantur : nef»fe Paragraf hm G E t e r v M anno ihillefimo, cuius finié\' hac verbs
fubimgantur, {poß verbum corrüpit.) omnes autem tam qui cxruleo prxditi funt flore,quam
qui albo, femeh ferunt in triangulis capitellis, nigrum & craffiufculum,non fplendens.

Eadem pag.i 8 5. 18. d* . ipfe paragraphsü tertio, ita immutandm: TERTioqua-
terna aut quina func folia humi fufa, longa, carinata, dilutè virentia , Hyacinthinis valdè
fim i lia; fed latiora, & ad fuperioris foliorum latitudinem quodammodo accedentia. inter
hxc, éC\'

Eadem fag, 183. ante SeBionem qy a r t v m, £^acinth«s fettam Pmetirefmndui}
cuius hac eh defcriptio:

m\'mhiä . E craffiufculo & quafi nucis iuglandis magnitudinebulbo quaterna duntaxat promc-
ßeUatui Por- bat hic Hyacinth«s fplialatiufciila,Hyacinthi ftellati Byzantini foliis non valdè diflimilia;
" ° in ter quas quinque auc fex exiîiebantdodrantalis longitudinis cauliculi, firmiores quàm in
By2ahtino, purpurafccntes & ftriati, fuftinentes è longis petiolis dependentes feptem auc
odo flores expaÏÏfos, Si fex foliis cxrâleis coftantes : qubrum vena medium folium fecans
iaturatior erat & quafi i^lolacei colorils. floris vmbilicum occupabat trigonum capitellum
virefcens, exiguo ftilo prominente prxditum, fex violaceis ftaminulis cindo, quorum api-
ces nigri: flos Aprih apcricbatur,& tenuem quemdam atque euanidum odorem habebat:
excuffo flore trigoha illa capitula maturitatem adeprapufillum nigrum femeh continere
deprehendebantur:radix autem non valdè dijfïirailis erat Hyacinthi fub auttimnum flo-
res pTafcrentis bulbo.

EUemfagträi^actdenti HyacinthifieHaii defcriftioni addi etiamfoteU feqms Hjacimhi ßel^^
latijfecieh ^

jjyamthiu Hvic Hyacintho, qXie\'ôl Nicolaus le (^uelt anno Ghrifti millefimôfèxccntefimb
It\'T renalem in Hollandiäm adferebàt,& ftellatüm Hifpanicum appellabat, fimilem

\' « anrè confpicere non memiheram : cam ob càùfTam illius etiam hoc loco mentionem face-

Is fubfêqùente Vere terna aut quaterna próduxit folia humi expanfâ,^^^^ longa, vi*
Tidia,carinata,fem unciam verô lata, atque fenfim in m ucronem definentia: inter qua: fub
extremum Aprilem prodiit caulis doc^iantahs aut paullo longiot, viridis, firmus, fuftineiiä
«xinteruallis ododenos vel vicenos flores, fex fohis ftell« ih modu expanfis prxditos, co-
lons cxrulei faturi , prxfertim circa vmbjjicum^nec valdè diffimiles EriophotiPeruäni

floribus: ê quorum vmbilico prodibant fçxpaUiaaftamina medium: capïtenum violacct
coloris ampleäenria: floribus fuccedebant tngona capiceyasfed quale Jemen continuif-
fent, mihi ignotum, quia ad frugem non pefupnerupt, ^radicem fubfequenshiems cor-

extremum Martium, vel etiam Aprili ; paulo tamen ferius vulgari : ijlius etiam femen, ^^^^^^^
quod in trigonis capitibus naftitur, maturitate nigrediném & fplendorem acquirir. -

Pag. 185. ante cap^t xxxi. àe Hyacinthe autumnali inferenda. Hyacinthi ßeSatlaUiui UB ors a ê^
\' t^ppeadfce altera, cum défcriptimü,calci adde\'& hac verbal Hyacinthi asfliiii Bores fu bcierulei
dilutioris funt coloris, & minoris adhuc,dilutioris : cuiusfemin.e nata altera planta album
protulit florem anno i ^07, ftaminibus praeditum purpurafcentibusj quem prorfus corru-
pit fubfequentis hyemis afperrimuip gelu«, ^ I . . ,

ipßsverbis fubne^e defcriptionem Hyacimhi ^eUau<&^iutrnimris,h Autark eiufdem Ap- tiyactmh-a
fendicis Alteri\'4à\\feàfh\'i^amavgefûfeq^rAih*iiver^ Huiusie- ^fj^^wsf^"\'

mine natx erant binae plantae, quae quarto a fatione anno flores, protulerij-nt in, breuiljus
cauliculis, matri quidem formâ fimiîes, fed altcrius coloris, videhcet exalbidi : fed eae
plants valdè tenella: afperrimam anni t6o8 hiemem fertenequiuerunt, fed prorfus cor-
luptceftint. ■ ; ^ : - \' \' _ -

Pug. 1^6 Ittt\' y ? adeystremufn caput his ^fré^v^licet, Matthiolus, xfr his pafeßuun"^

îur, reporte iUa quain Altera CAppendtce notdta fu^t, nempe par.agraphum Italps nunc, é-\'c»

tadem pag. 18^ attte Ornithogalm aliad, rèponendumex Mkra Appendice Ôrhithogâîm
plitamm*

ÖRNITHOGÄL VM MAXI MVM.
Tag.iSy.at/tefe^iofKm ALrnKVu^ addeOrnithogalummaximum,exAppem^^

féiMonsm Q^intvm, aâdecx K.Alîera Appendice defcrhtisnem Ofnithgdi omiiî^^jj*;
"p^rtnù\'.em^ fini (nempepoU iUavtrhài verifimile eft)ii^k feqfemm pemdnm : Annus autem
Chnfti M. D.cViioihil aliud efle docuit, quàm Ornithogalumprimum - à me hb. 11. capite
XXXIII exhibitum, & à iDódonaeo Afphodelus bülbofös -^^^^

Eââempa^. i%%^mtefUimem Sfi ptimvm OrniwogdmmtrifiâeP^remûyexi^p\'\'
fettdice prima. hmminmj

Gadern pag, 18> ad cdcem capitis xxki 11 adaefèquentem O*mt(Jifgdt peregrinam^e Jem,

. G e w e ris cuiufdam Ornithogah bulbos Bataui naut^e Amfteîdamum referebant,
ledosvt aiebant in qûodàm fiiîu,3d occafum extremi Îlîius &: celeberrimi Ethiopia? pro-
jnontorii, cui vulgô nomcn Caput bon^^ Spei inditum, fîtoj in quo per aliquot dies, hxle-
xuntjvt fc lefiçerent. Huiufmodi Ornithogali caulem fuis floribiis onü\'ftum Amdel-
danló adferebàt Chriftiatiiis Porretus eJ^tremo Augufto ànni millefimi & fexceniçfimi
quinti,quem rnihi donabat: ex quo, & paucis ahis quas mtelligebani nOtis, bireuem hanB
hiftoriam concinnabarii. , : ^^

Eic radice Orhithogalomàiorituî^aH (quod nbnmilli Afphod\'elum Galeni cognbmi^ oméo^
tiant) p^rnè fimili, tefte Dauide Mo^att, qui huius folia cum aliquot floribus ad me mit« Aethiopum^
tebat, multa producebat folia pedalem longitudinem habentia, vnciam aüt paulloam-
phüslata,molha, quas confrada tenui lanugine prïedita apparebant perinde äc Ërio\'phori
folia (quam fimihter notam in aliquot aharum bulbacearum plantarum fphis non femel
ëbferuare memini) inter quœcubitahsaflurgebat caulis fatisfirmus,viridis: à cuius medio
âd fummum \\fque faftigium prodibant flores, vnciàlibu,s aut longioribus,iis^uecralfiuf^

culis si vlrîdibùs pediculis inhérentes, jS: fölris niueis conftantes, Ornithogali Arabici
floribus pxnè fimiles, nec multo minoresjquorurn vngues aliquantulum fiaucfcebant: ex
eorum autem vmbilicoprodibant fex canÂda ftamina flauis apidbus prxdita, quorum
. te,rna latiore bafi capitulum medium crafl[iufculo breuique ftilo prxditum ampledeban-
tur,ac illud trigonum\', quod fucceifu temporis óblonguiu euadebat, lèmencontinens»

P4^.tpi.%8J/4/f^»</ö»^,: potucrim. Sed multos poft annos LugduhÏ apud Barauos,
»eum aliis aliquot bulbis accipiebam, qui nonnumquam in tantam altitudinem cxcrelce-
bat, vt humanam altitudineni fuperaret. Eum autcm, c^c.

fag. 19% ad extremum caflêt adde (JHôfy Pyremum pm^urto fort ^ ex Mm %JippmMce alter t
35 eo <ieuoraco.

Tâg. I antefèBionem G r iE ci sjnferenda AfphodéUwinçràfeu venus mintmi hiîîorto^eft
prima Appendice, qm eHpagim Qçvsill. >

Pag.zoo ante fcBionem Q vartvm. adde ex prima Appendice CûUhicum TiomXu\'M; al*
terf^m: cuimde/iriptivnüfini^nempe poBverbttm^xxccàmiCipag. ccvf iii^adàefequentempata\'
graphum,

Ceterùm ànno Chrifti ïèxcentcfimoiçxto fupra mîHefîmum fimile Colchici genus in
pratis Francofurto ad Mœnum vicinis nalci obferuabam êxiisbalbis quos prxcedentis
anni autumno honeftiiîîmi eius vrbis ciues loannes Theodorus, 6c loannes Ifraël deBry
fratres germani mittebant : nonnuUienim flores proifus fimiles iam dido tulerunt, ali-
qui etiam omntno fliueds,aliqulfuave rubentes, quörum Ma venam cxalbidam per eo-
rum longitudinem excurrentem habuërunt.

Pag. âoî. ad finem feStiânù P a v c ô s porrô,
lis tamen ipfis, &c.pag. gclix.

Pag.toz ad finem fedlionîs A L i vo porrô,rW e^tyadfinem capitis yx^addepara^aphum Hoius

Pag. 2 o ^ ante caput xl i i, reponenda Colchici verni hiHoriaj,ix Altera Kjîppendici,
Prf^^ 204 longiora iätiora^radix,d^f.

Cr»« verni PMem pag.Un, 16 addenda quaftq»ünturt fublatà: ïèd aliquot poft annos vnum & aîtcrurn
Ltifoih vatit\' fimilem bulbum denuô nadus fum,cuius fohis nulla alia latiora conlpexi,hcet genus illud
quod ni ueum fèrt florem, eactiara valdè ampla habeat.

Sed poftea femme terrx commiffo fimiles plantas âdquiïiui,atqueetiam ab âmic^o c%
Itaha reduce habui, quxmaiores reliquis Croci verni generibus flores protulerunt, mnl"
toque latiora tolia: prxmaturè autem floret, non fecus ac purpureus verûcolor, 6c. flauus
variusj nec iis infeliciiîs adnatis fè propagat.
Quattxfohif&c.vteBintextu»

\' Pag. z07. poU lineam 2 5 adde : Et hxc quidem funt qux circa Êroci verni tàtiofè foho
plantas obfeiuabam : nunc de illis quîe anguftiore & quafi capilla^ri funt prseditœ foho,
agamus.

Pag. 2,08, ame (e^mem n onnvll i VnmumyöLc. addeiaaqu^täe Croc» vermcâfillan

notantur fub finem Afpendicis alterim, nempe hac verha:6ctetiè illius, à c. quibus addenda hac-,

Huic planta? accidit quod quibufdam aliis, vt videlicet femine natas, parentis colprcin
non retineant, fed varient: nam loannes Hogelandus,qui plantas habebàtalbi coloris flo-
fes proterentes duorum gènerum, m aiores&: minores, vtriufque gérieris fèmen colligebat
anno 1604. cuius me participem faciebat illo ipfb annp, & ipfe fèrèbat î ego fimiliter quas
communicaucrat, terrx committebâm, vtnufque generis feoffim: ille aliquot plantas ha-
buit, qux tertio anno flores tulerunt: ego binas habui: fed vterque pro albis floribus, quos
éxpedabamus, cxruleosnadifumùs.

^.adem pag. 208, ante feSîionem k l t e r v m j adde de Croco Pj/renaOtex v^ltera Afpendice»

Pag.iï i antefeciionem Tertio, qùinquc aut fèx, &c. addenda ea qua fequuntur, fro fà
quA in Appendice altera de Iride bulbofa latifolia caruleo dr albo flore annotata fuerant-, ideß,periodfto
hAc, Multos poft ànnos^ &c. it\'emqueiUd, Cetervm ex e^ïÜoU,qua erant in diSla O^fpén-
altera, deler i debent, pro^ ils fequentia fubUituenda:

M vLTO S pofl ànnos erùditiflîmus vir loachimus Venerius memonebat hanc plan- ^\'«^iti^ß
tam maxima abundantia fponte nafci in Pyrenxis montibus : atque à Chrifti natiuitate /\'S«""*\'
fexcentefimo primofupra tnillefimum, inter multas myriades Ularum qux cxruleum fiue \' " \'
vioîaceum florem gerunt, vnicam plantam eiufdem generis reperiffe qùx florem prorfus
niueum haberet: ànno aùtem infequente, quum denuo montes illos confcendiflet, venu-
flarum plantarum qux in eis nafcuntur conquirendarum causa, paucas fimiles reperiffe
icnbebat; qiiarum vnam loanni Hogelàndo,alteram mihi mittebat. Quam accipiebam,
prxter meamexpedationem (nam valdè vedurâadflida) anno mdciii. binos flores tulit
congeneris viôlacex floribus forma quidem fimiles, fed niuei prorfus coloris, prxter par- /w."\'
uàm maculam flauam terna repanda fohä media inficientem vt in violaceis,& etiam
quemadmodum illx odoris expertes. Mèa porrô hiinç aërem diu ferre nequiuit,fed periit
nullo prolato femine : Hogelandus verô ex fuà maturuni ïèmeri legit^quod térrx crediAt»^
natxque ilU ex eo plantx : màtér tartdem etiam paullô poft corruptà.

c etervm ex epiftola quam idem Veherius ad me dabat illo ipfb aiino quo niueam i»ie»îirîiiwi
mittebat, varias alias îridum bulbofarû huius generis plantas ab ipfo inPyrenxis illis mon-
tibus obferuatàs intelligebâm, quarum formapi & colorerri fcripto côprehenderat, Vt àd
me mitteret exadam illarum defcriptionem : verum enim. verô dum m diuérfis illojrum mo»Ä
montium iugi\'s (quàs pxnè fexageria confcendit) perluflrandis pccùpatui àrat fcriptura
iilud ipfi excidiffe & periiffejmagnocum fuo dolore: fe enim npn probè meminifle colo-
rum diuerficateni; certo tarnen fcire,viginti fexgenerum defcriptionem fecifré;hùllu"m tà-
men genus aut flauo aut rubro flore in ilhs montibus obferüaffe.

. Et fine vera effe qux Venerius fcribebat, rhizotomiGalii, qui in Hollandiam plantas è
Pyrenxis erutas venales adferebant, confirmabant : prxfertim fummam varietateili
nafci aiebànt in.iugis qux Narbonehfem Galliàm ab HifpaniaTarràcohéhfi fèpàrant: ipfe
profedô Plantinianus Gaffanus,Chriftophori Plantini e filia nepos, qui fupra Tliolofam
Tedofagum habitat, anno Chrifti fexcentefimo quinto fupra millefimum ex illis iugis
erutas plurimas plantis fub extrenium Auguftum adferebat, flores fùoè taiiietfi ficcos ad-
huc retinentes,in quibus confpiciebatur fumma colorum varieras,perinde aciri iangufti-
fohisi vel enam maior: nam quxdam plané niueüm,prxter maculam, habebàiit floreiDj
alix prorfiis cineracei çoloris,quem fecabânt viôlacex venx $ nonnullx albi quideitl côlo-
ns, fed quarum repanda folia parte infernâ qux rnaculam ambit cineräceis venis érant di-
ftmda:aliquarum flores terna repanda folia habebant ferè fupradidis fimilia, terna auteni
furreda folia vel prorfus facuro violaceo colore erant prxditàj vel dilutiore. erant étiaîti

flores quorum repanda folia extremas oras habebant obfoleti coloris, circum veto mac«"
lam erant cxruleaiiJerna fîirèedafôlia velprOrfus\'faturi violaceî coloris,vel dilutions; alio-
lum flores prorfus violaceilaturi, yel remifliotis: quidam.florcs albo &: violaceo coloribus
variaratione inter fè mixtis conûàntes: quidam etiaml quafi fericeo panno villofb coloris
■^iolâcei cOntèxti. omnes autem flaua illa macula in medio folio reflexo fiue propendenté
labro infîghiti 5 quam interdum albiradii àmbiebant. Illud etiam obferuabamj geminos
flores,hoc eft binos,in fingularum Iridum cauhbus natos. Hanc autem adeô infîgnem
varietatem fèinihio fieri tioii eft dubiu quethaiimoduEn etiam inplerisque aliis plantis
qtiotidie experimur. Certè Hogclandus ex iis plantis c^ui^ ex albx femine funt natx, fex
aut feptem habuirVqux MDcyiu florerp prôtulçrunt geminy^mj illum verô nonniueum,
qualem fperabat, fed tofufti cxruleum dilutioreni, prxter flauam maculam, labrum vt in
aliis medium occupantem.
hkhnlkfa Plantinianus porrô vnatn plantam obfèruafTeferebatur,qux rubrum haberet florem :
fffbro m po- ^jjj^ ^^^^ iconem inter alias aliquot often de bac. Eam, licet vnica illi efret,biennio pôft Pôr-
jhttfejlre!\' reto fe mittere fcribebat, addito etiam illius femine: fed anno millefimo fexcentefimo
odauo purp.urafcemem quidèm potius quàm cxruleum,non, tamen exaó!è rubrum^ pro-
tuht florem. , ,,.

Jpß autem ßffiü qam eadem pag, iii. impît T e r t i -ffi, ^öf modo immutanda eB-.

Hactenvs de Iridibus bulbofa radice prxdids qux latiufcula habent folia egimuSj
nunc de illis guxanguftiore furit folio, nobis inftituendus eft ferm o.

Harum autem qux mihi primùm confpeda & cogruta, Primaque dici cam ob caufàn^
meruit, quinque aut fcx habet foîiaï d\'ff. -

^ Fag. I l 1. iift.^. lègendum A l t e r a, iam didx Primx per omnia ferè fimilis, &c,
J. quemadmodum érPrimx, folia
lin, 20. Tertiam primiim confpexi Lugduni Batauorum
\' \'lin, fenult. in m/irgim Iris bulbofa 1111.

\' Â». 14. fcio. Primam anguftifoliam
;; lin, \\6. appellabantj Alten à floris, &c.
^ ^ 71p«.i8. vocabant. Teitiàe, quum

Tag. X15 ^linJJ^z:in xtîî. fpecie Iridù èulbofk fie kgendam: capitula trigona oblongiufcula^
ilpfjar ferè capitum verficolbris làtiflorx, qux tamen primis aliquot annis nullum probum
\' fepien tulerunt ; fi^cçefTu tandem temporis nonnullx plantx ex earum nucleis adquifitas
lemen ad maturitatem perduxerunt, è quo terrx commifTo nàtx plantx florem matri fi-
milèmprotuleruntîVt exiftimarem in hoc genere nullam mutationem futuram ,prxfer-
tinî cùm viderern apud alios quibus fèmen com m unicaueram (multi enim ob floris elc-
jridù hnlhtfr gahtiamexpetebani) plantas illo femine natas flores matri fimiles ctiam protulifle: at è
xufvari«\' plantis qux anno Chrifti millefimo fexcentefimo tertio mihi natx fèmjne in peculiari
capfa fato, îiec ex eaerutx, vt certius quidpiani obferuare poflèm, binx quintum poft an-
nwm florem dederunt longè à matre diuerfum, non formâ quidem & foliorum numero,
fèd colore ; nam tiiarepanda folialutei fiue flaui coloris fuerunt, aureâ tamen macula ia
medio infignita, terna alata & bifida ligulam flauam tegentia iuhalbidum colorem habe-
bant} terna verô fbrreda & angufta fubcxruleum,medium tamen ncruum per longitudi-
nem^excurrentem exalbidumïodot illiuis qualîsin màtre, hoc eft perexiguusaut nullus :
radix bulbofa vt rehquarum Iridum bulbofàrum, pluresque nucleos ad latera generans.

Floruit primo anno circiter quindecim dies ante illas qux latifolix cxruleum habent
florem, aut anguftifolias Flauas: interdumetiam floresprofert çodem tempore cum aliis,
pro aêris temperie aut intemperie.

Àt anno Ghrifti fexcentefimo fupra millefimum ex Libyx maritimis adferebat Dodifs.
Medicus Augerius Glutiusjincer varias plantas quas in ea peregrinatione collegerat, Iridis
bulbofx genus pumilum ,cuius paucos bulbos Chriftianus Porretus habuit ; ii fequento
anno (licet valdè exiguis extremum minimi digiti articulum magnitudine vix xquantes)
flores tulerunt aliis Iridum bulbofàrum floribus forma non valdè diffimiles, in quibus ta-
men quoddam difcrimen appareret.

Tota autem pîanta fupra cubitalem altitudinem noti attollituf: |iro\'mit4üe ex illo exili
bulbocubitalernceretemcauiem,nodisaltquotdiftinâ:um,quem ambiunt terna aut qua-
terna angufta ftriataque folia pedalis longitudinis : fummo cauli infidet vnus aut alter flog
è vaginuhs quibufdam prodiens aliarum Iridum bulbofarum inftar, fed longe minor,eiuf.
detn tamen propemodum formaSi nam tria repanda folia habet,quibus incumbuntarcua-
ta illa & alata folialigulam tegcntia,eaque parte interiorc venisquibufdam mgris m latera
vergentibus infignita : tnbus illis fohis furredis qux iti aliarum Iridum bulbofarum flori-
bus confpiciuntur, carens , atque eorum loco tenues & quafi capillares apophyfes habec
circiter vnciam longas : flos eft totus flauus, &ftriüs reliquis iridibus bulbofis expanditur,
ferè cum Lufitanica anguftifolia cxrulea (qux nunc cft Anguftifolia Tertia) atque odo-
ris cxpcrs : ipfe bulbus multis nigricantibus durisque tumcis tedus.

Pag. 11fecfiomm Quo potiflimüm, Mdendâ illis^û de Sifynrichh \'Maaritanico elim
tiotâta. in fine capitis de Hyacinthe MamtaatcOj dppendicepr^à-^ ntmpeillafeû qmfeqmntur :

Inter reliquos bulbos,quos è Mauritania acççp,tos,mihï &:aliis communicabanc
honeftiflîmivin Willelmus Parduyn,&: IoannesSomer,ciues Medioburgenfesm >ala-
chnâ, fuerunt Narcifli (quorum flores iam prxterierant) & Sifynrichii maioris genus, si^Htîchiam
quod mihi flores protulit Sifynrichio maiori, quod in Luficamâ obferuabam,forma pror- Mmitmdi,
lus fimiles, non tamen cxruleos, vt illius, fed purpurei dilutions coloris,valdè etiam fuga-
ces & ephemeros, quorum terna maiora folia inflexa Se terram fpedanda, albâ macula

Allan autem erant ifti bulbi ex eâ Mauritanix parte in qua Feza & Maroco vrbcs fitx,
initio anni nonagefimi nom fupra milléfimum Ôc quingentefimum.

Pag. 242 dniéfemonem Et hxc cs^à^^m^mfctdt Creiici hiihna eË inferenda^ qu4 eB i»4.
teraAppendfceMtit»UiRanvincu\\m CretïcÜs grumofa radice, flore niueo.

mic deinde adànda eB defcriptie RamncuU Afiaticigmmûfr radice, fiam vario fiore, à Cmm\\

Cvm Tulipailla Pcrfica,cuius antè hiftoriam dabam/grumofam radicem cuiufdam R^ttHcuIm
Ranunculi ract admodiim ^nec adhue à quopiam defcripti accipiebam ab eodem N. V.
cui etiam flpns iconem fuis coloribus cxpreflam ad^iderat ,nc fimilem reperiri dubita fiZvJk
xcm, tametfi.negligcntiiis à pidorecxprcflàm cffè conquercretur, & prôpter temporis M
anguftiam non potuiffe\'magis perfedâm mitri : ex notis \'tamen quas adfcnpfcrât, atquo
^^Ihs qux mea planta binis f tquennbusannis tulit, ipfam iconem cmendandam, atque in.
Kgnea tabella delineandam curabam, vc fculpta ledoris ocuhs fubiicipofleczmeacnim
plan ta nullum adhuc florem dedit.

Es?: fàdîce igîtur multis grumis conftante,
qualis çft Ranunculi Tripolitani flore rubro,
prodibant initio tcrna aut quatórna folia lon-
gis pediculis innixa, per oras incifà & in tires
iacinias diuifa , quemadmodum in Tripoli-
tano, dilutiùs tamen aliquantulum virentia:
inter quicexiliebit cauliculus fatis j(irmus,fö-
Iiis in tenuiores frequentiores lacinias diui-
iis prxditus, prxfertim iis quas fummum
cauliculum ambiunt : fummo verô cauli in-
iïdebat flos fatis amplus,nouem foliorUm
fimplici ferie cortftans,orbicuIato mucrone fe-
fe mutuô arde contmgentium & veluti fcan-
dentium, flaui ad viriditatem vergentis colo-
ris, quas rubellis flue pufijüfeis veriis\'virgatira
funt diftinda; medium ^flOremoccupan ïcri-
be^t capitiilo, quäli in Tripolitano, eoque
multis ftamihibüs purpurafc-etibus cindo. aa
Verô magis frugiferüm fit quam Tripolitäni,
tne later: led quandoquidem eiusfädix aliis
propaginibusgrütnofis augetur,btilbilli adna-
ti feminis vicem fupplent. Éodem autem
tempore florerearbitrörqüoTripolitanus; li-
■ cetnihil adfcriptum effet, & folia eius plantas
quam habeo, praecociüs contabuerint quam
\'STripolitarti.

^adempag.i^ilifi.^Sdelemuncte^
Tag.24 f. //». 48 lege Vienna.
Tag. 1 f I. /w. 18 fuit is annus
Tag, 2 ^tMn.6. florem protulit

Anmonts la-. H A B v1T potrô loan. Hoglielandus anno Ghrifti Mdcvh Anemonatum làtiore fo-
vfotiafmpUci Ho plantas femine natas, quae eo anno primos fuos flores protulerunt, in quibus fumma
"varieras confpiciebatur; inter quas circiter quinquaginta, quarum flores omnisferè gene-
\' lis coloris duplicata atque etiam triplicata foliorum ferie conftantes, vtad me fcribebat,
vt confpedum irem inuitabatj quod fanè Iibenterfeciflem, nifi imbecilles corporis vires
Vfpiam progredi prohibuifTent. Verum^ netam arooeno Ipedaculo prorfus priuarer, isyi-
girtti ex feledioribus ad mer^itte\'bat colorum varietate difcretos, düplici triplici foHö-
rum ordine conftantes,vt in nonnullis triginta, quadraginta, vel etiam plura nuiheraue-
kîïn, & lila quidem anguftiora iis quas in Odo foliis dumtaxat conftantibus confpici folent:
color autem erat vcl exalbidus, vel fuave-rubens, vcl carneus, vel ruber, vel coctineus,vél
fanguineus, vel violaceusfàtur aut dilutus: foliorum vngues vel albi maiorcs&minoresj^
vel flatrefcen(es,vei nullT: iàîedia capita vmbilicum occupantia,aut cineracei coloris, aut
fufci, aut nigri: ftamina illa ambientia vei cxrulea, vel fubcxrulea: aperiebantur autem ii
Joresiunio. Scquente verô menfe alios etiam mittebat, in quorum colorc nOn minor
.\' ^^ bisnonnulli odo dumtaxat foliis latiufculis conftabant elegantiflTimi coloriisi
Yt ;è^ fericço viilofo panho kermefei colorisconflati effe viderentur, & eorum vngUes àl-
bi, oi-x eiiam albicantes, caput medjum fufcum, ftaminâ am bien tia nigra, apices ex fufco

cxrulei, alii hoUem, decem j vridecim, duodecim & tredecim folia habebant colore vio-
laceo faturiore prxdita, quorum vngues magni albi; vel dilutibre, nullis confpicuiS vngui-
biîs|Vèlpurpurco faturo, yel coloris fxcum vini rubri ifaelegantis, vel initio exalbidi, dc-
Me quodammodo cineracei, cuipro ftaminibus muka angufta foliola -eiufdem colöriïi
medium caput cingebant. vnusetiam odo foliis conftans elegantiflSmi coloris, cui parem
Videre non meminij nam veluti ex coccineo jfanguineo&kermefmo mixtis coloribUs

CVKM tól^ÏKiöKtl\'lJ
contexta effe videbantur, eisquc valde (plendentibus: yngues fatïs magnï k prorrus niüei,
ftamina fufca apieibus fubcaéruleisprèdita Vmbilicum occupabant fupraquae capituhim
ex violacco fuleum affurgebatjviccnisautpluribus anguftis foliolis cindum, eiufdem cum
maioribus foiiis coloris: breuiter,omnes inter fc diffimiles érantj nec binos confpiciebam
ciuldemcoloris. \' i;; :: ;. ; / -

Sed etiam extremo luIio flores liabuit,quorum vnus 8 fbliis exalbidis conflabat, & iis
quidem fu.aye^rubentibus venisradiatrm diftindis, vrigüibüs autem paruis albicantibus,
ftaminacumJapicibus fu)(Câ.i alter vndecimraiitduodöcim prseditiis erat foliis vario colore
radiatim diuifis purpura faturo,dilutiorcq(3e &^ exaibido;vnguibus ex alboflauefcentiv
bus j medium caput fufcuhi cingebantftamina fubca^rulea. tertius ex eadem planta quas
cineracei coloris illum foliola angufta pro ftaminibus habentem tulit,natus,valdè elegans
çrat; nam vigimïlatiulculis foliis conflabat ex albo cinèraceis: ftamina erant breuia, cx ci-
Beraceo violaceaj inter quae nata innumerà :alia angufta fojiola ex cineraceo violacei colo-
ris caput fufcum cingcntia, vt meritô pkni nomen libi vendicare pofle t : an verô eaplanta
ümiles annoiptoxiimo floresflt datui»a,ftempus docebrt*

BreuiteCi Latifoliarum Anemonurrï femine deciduo fponte nafcuntur ^fi
plantas, in<|riarum floribus confpicitur tanta colorum vaEietas,vt verbis exprimere fit val-
dè difficile; Variante etiam mirum in modum foliorum q|uibus conftant numero, tum vn-
guium illorum colore: nam hoe anno mdcviu\'habuit idem Hogelandus flores duplici,
triplici,quadruplici,quintuplici foliorum ferieconftantesiatq. etiam plenioresjvt triginta, .
quadraginta, quinquaginta, fexaginta, & plura vcl eçiato centum folia in\'vno flore nume-;
rare meminenm ; an verôexdem plantx flores adeô pleD^s.proxsmo anno fint prolaturac*
dies indicabit: fit enim interdum vt plantx femine natxk^uxfloteni valdè plenum protu-
lerunt mutentur, Ôc infequente anno dumtaxat illum habeant fimplici bü^ö, decern^ aus
duodecim foliorum lèrie conftantem»

15 7,qui purpureis venis
/w. i<î. ex radice promebat
If/f, 18. qux exurgebat palmaris

1$;. fidebat flos maior
/w.zi. eiufdem fcrè erant coloris
Äf». 21. adhxrebant quodammodo
l/tf, ij.abiic.

Haud diifîmilia folia radicem habebat xxi genus Äneinoncs tcnuifolix, eandeln-
que floris formam habebat, fed eius color plané ab ahis diuerfus : nam ex cineraceö fiue
furuo albicans erat tenui rubedine veluti perfufus, qualis ferè pannus eft quo Francif-
cani monachi Capuccini amiciuntur,Gallr^»/«Wquaâfumo tindum, BQ\\gXLMomch\'
graft appellant. Pofi^ hacipfa verba,antediffamftrkdurn Hmiüxitj&e.fieri etù^pojjet mentio
fequentium fpecierumCjinemones tenuiore folio, hàmlfimiltbm verbû\'.

fnter has porrô fpecies Anemones tenuiorefoliö, dux f;int rariöfcs, quas in horto fuö AntmtHés ui
alere fe,|litteris fuis mihi fignificauit llluftr. vir MatthxlasCaccini, nobilis Florentinus:
Q^rum prior florem fert Album, purpureis venis radiatim diftindum : Altera verôfpé-
cies album etiam fert florem ; fèd cuius vngucs funt purpurei.

Tag. z62,anteperiodui» Cetervm Alterius,é\'e. adêpoffuntfiequentiaverhdi
Idem Nob. Vir MatthxusCaccini Anemones latifolix fpeciem alit,yt ex eius littcris Anemm U*
Florentia miflTis intellcxijéuius flos duplex eft, fed longè amplior quàm Pauo maior vulgo J/o\'i«/»\'«» ^
dida: cuius quidem radicem aiino 1607 ad me mifit j fed ita\'afflidam accipiebam, vt flo-
rem nondum viderc licuerit.

Pdg.z6ilin./^iJegendumhcoho6eCàûàànhmètt.
Badem pag. ante feölionem Çl^àÇi,ideU, po3 Antmon.muif&l.fan^mm pleno ßore^infe-^
renda est defcriptio Anemones tènuijolia flenopurfureopre^Cacmi-^&alterifss pleno flore fraH
rubente-, qua fmt tales\', \' "

; AMEMOÎÀ TENWOUA jPlENO PVRPVREO FLORE, QiCCim\\
^ altera tenuifoliapkmflorefmue-ruhenteïemfdern (acctnL

A N T A fiat colorum varieras in Anemohibus fèmine natis, quotidie experimur r
vixenim quifpiam eriarrarequeat colorum varietatem , quse in illarum flonbus confpier
tur, prarfertim plantarum quas latifoliarum femine prognatx funt,quemadmodum pauUo
antèfcriptocomptchendereconati fumus. in tenuifoliarum fèmine natis longè minor
fic varieras, fed éft tamen etiam aliqua mutatip : nam prxter eas qux florem habent fim-
plici foliorum ferie eonfl:antem j eumque aut coccinei, aut fcermefini, fiita appellare
fas eft, aut fanguinei, aut violacêi, aut albii ant cineracei quodammodo &obfolcti colo\'
ris (variantibusetiam earum vngutbus) reperiri certum eft eciam albo flore rubris veniJ
diftinüo conftantes,&: albas purpureisvngutbusprxditas,quarum flores\'interchartas
repofitos anno Chrifti m.dc. vii.atque etiam radices, fed prorfusaridas & in pollinem at-
tritas, ab Illuftri viro Matthxo Caccini Florentino, qui anno prxcedentc me monuerac
etiam tenuifoliasreperiri pleno flore prxditas,qualis cft illa qux coccineum aut fangui-
neum eum habet, fed aliesius Sz diuerfi ab ea coloris ^ earum4ue binas fè habere plantas«
quarumvnapurpureo^cxfuleum fiorem pro- Anmm tenuifolia^^^^^
ferret, cuius etiam iconem viuis colonbus * \' \'

. exprefïam ad me^miciebac, altera veró eum
haberet fuaverrubcntis & nitidi coloris,cuius
etiam iconem mififfet, nifi ipfa planta Vitium
contraxiffec eamque ob caufam illo anno flo-
rem non protuliÄGt. Çùm itaque neminem
eornmqui de Plantis fcripferunt iftaru men-
tionem facere comperiam, rem non ingra-
tam me fadurum putaui,fi illius cuius exem-
plum fuis coloribus depidum ad me mifit
Nob illcvir,in tabella fculpendum curarem,
qux hoc loco adponeretur,adfcriptis Plantx
ipfius notis quas iconi adiunxerat :nam ciîm
plantam non viderim,nihil de illa pronuncia-
re pofTum , nifi quod ab alio didici; tametfi
biennio poft & hums,alterius qux fuauiter
rubet, florem inter chartas repofitum Maio
menfe acceperim, vt fimiles reperiri non du-
bitarem.

Scribe b at porro ad me Illuftris ille vir,
qui vßicam huius Anemonidis plantam ha*
bcbat,his verbis. Mitto tibi iconem Anemo-
nidis tenuifolix violaceo fiue purpuro-cxru-
ko flore pleno, quam Conftantinopoli acce-
pi : huius flos ciîm emergere incipit, violaceî
prorfus eft colorisj fed vt expanduncipit, fen-
}im colorem in icone exprefTum contrahit,
vel aliquantulum dilutiorem: eius foha & ra-
dix, nec à fohis nec à radice tenuifolix pleno
flore vulgaris Sc omnibus notx differunt Hxc
ille: fed quantum ex icone colligere licet, flos tredecim latioribus foliis exterioribus coiï-
ftat; reliqua qux ab ilhs ambiuntur latiufcula etiam funt, &non adeôtenuia, vtquxin
vulgari plena confpiciuntur.

Additum erat in epiftola, fe paueis antè dièbusConftatitirtöpöli aceepifTe pro vàîdè ta-
ris ptlantis binas Ânrmonidis radices, cum haC irt^riptiohe, Aiicmone Çhalcedonica Cd\'^
cumtrn MergrSic Cacitmem Mmngi\', fed illarum florem norldürtj vidifle: fed hec qualia pro-
ferrent folia fignifieabat.

Prxterea in alia quadam epiftola fcribebat fè Conftantinopoli etiam pro planta rara ac-
cepiffe Anemonidis latifolix genus coccineo flore duplo veletiam triplo denfiore & pie-
nmre quàm illud fit ilhus genus, Cuius iconem m Hiftorix Plantarum lib. ii. exhibeo, ab
Herbariis vulgo Pauo maior appellatum i alioqui eiufdem coloris form£E3 cuius etiam

radicem anno Ghrifti millefimo fexcentefimo reptimo mittebat; fèd a(perrîmà fubfe\'-
quens hiems corrupit cum felediffîmisquibufdam aliisquas adiunxerac plantis: fignifica-
bat autem cùm florem carere capitulo illo nigro aliorum florum vmbilicum occuparc
fol ito.

cââtm fog, Un. i6 Ugenhm cœpit, atque etiam è Pidonibus. Scd Sc cx Italia multos
rhizotomi quidam adferre foliti.

fïrf? qua verba, eadem pagina, nempe ante fe&ionem H a b v i etiam, addenda de Cyclamini
fûlio tiedera magna varietate, ex Jlterä Appendice.

Pag. 166. ad finem capit ü de Cyclamino adde defcriptionem Cyclamini verni albo floret tk Appetf\'
dicü alterm Au6lario\\ fedillim dèfcriptionü vliimisverbisinempe poil periodum Sub exttcmuiii
iWum, addefe^uentia:

E X iis porro quas à Venerio accipiebam
plantis, quasq. à rhizotomis Gallis illo.&fe-
q^entibus annis redimebam , anno Chrifti
millefimo fexcentefimo fexto & (equente
nonnullx fub extremum Aprileni & ineunte
Maiobmos aut tres flores proferre cœperut,
fed longe minores quàm in vllo Cyclamini
genere,eiufdem tamen formx cum illo qui
lubellumfert florem,eumq. odoratun: ,fcd
niuei prorfiis candoris, fiiauiterquevt illefp
rantes,quinq. anguftis laciniisfijrfiim reflex:?
conftanrcsj quibus dcciduis tencHi cauhcuh
fiue petioli lubrubcntes.quicösfuftinebant,
fereconrrahebant,& in orbiculos conoolüe-
bant altcnus Cyclamini inftar, atque m fum«
ma tellure procumbebant cum fua theca qua
fernen continebatur: plantx folia maiora fe-
fcunciam Ionga,tanrundem circa pediculum
lata, anguftiora tamen circa mucroném, per
oras aliquantulum angulofa, pronâ parte
quinque crafliufcuhs neruis prxdira ,& om-
nino rubefccntia, fupinâ verô viridia fed fre-
quentibus maculis albis afperfa,quorum pe-
dicuh circa fummum crafliufeuH, & fubru-
bentes qua parte extra terram cxtät,fub terra
auté candicant & paulacim exiliores fiunt àd

exortum vfque, quemadmodum etiam florum pcA\'ctili,Vtex adiëda icotie videre licet^
quam ex viua planta dehneari curabam at rigidiffimahiems, quxanni 15o8 initio fubfö-
quuta, omnes pene plantas, vt&alias plerafque fclediöres, eorrüpit. >

PaB quit verba addenda elî & defcriptio planta cuiufdam pro Cyclamintf verno j^uriomiJpSj tft
nufdem Appendicü alteritis

\'^^g\'^jX ànîecapuii^%\\iirèponéndaéBdefcriptiéPbalan^iAÜübrog^^^^
que htfiortA calci adde fequentia verbal \' r/\' .

Huic non valdè diflimilem plantaih pofïea ad me mittebat Argeiitoratd àtftplifs.&î ^Amfue
dodifs. Vir Fridericuj Mayerus, eius vrbis Armaraentarip Pixfedus; cuius tamen foha

huiusfoiiïs effent anguftiora, & flores paullo minores. Sed etîam in Pyrenxis montibus
crcfcereümilem plantam poftea intelleximus aVcnerio,qui illam iftîc legiflet^ô: à Richxo
lîrofeflbre botanico Mompelienû Liliaphodelu albo flore nuncupari fcribebat; & rhizo-
tomi Galli fimiles plantas in Pyrenxis cruras ad nos inferre coeperunt: atque loannes Ho-
ghelandus plantam habuit florentem anno Chrifti millefimo fexcentefimo o£tauo (à quo
•acceperit ignoro) cuius folia longè ampliora, longiora & crafliora quàm meas,caulis etiam
multoprocerior, qui ôdflores longiore fpatioab inuicem diftantes proferret. itaquenoti
modô AUobrogicum Phalangium appellanda erit hxc planta, fed montanum: & mihi
lilu^o VaU. omnino perfuadeo fuifle notam Valerio Cordo, atque ab iplb Liliaginem vocari.
«» cirâu pag. 17;in tituUicom^ fro Veratrum nigrum 11. Dodon. reponevdafacrat Veratrinigri in
^ri, Plmri Corifiligo.

Pag. eädcmßn, 11 fcribendum re (olet; interdum tamen à radicis latere noua germina pro-
ducit.

Huic valdè fimilem ad Batauos adferebat Francifcus rhixotomus Gallus, è Pyrenaîs
montibus erutam, anno Chrifti fexcentefimo quarto fupra mjllefimum : certèillius folia
non erant difliimilia : fed triennio poft dumtaxat florem protulit mihi, & Hoghelando»
breui quidem pediculo fubnixum,eiufdera prorfus coloris cum Quinta? fiue Landgrauia-
\' TÏX flore. Ghriftianus etiam Porretus tres aut quatuor plantas habuit,quae in extremo fe-
icuncialis cauliculi capite ternos aut quaternos flores fèmuncialibus petiolisinhxrentes
protulerunt: & anno fequente mea planta auâior fada cauliculos protulit firmos triun-
cialis longitudinis, fummo faftigio fuftinentes feptem aut odo flores fèmuncialibus petio-
lis prxditos; vtdubitarenequeam quin illud ipfum genus fit (^into loco defcriptum:co^
piofum autem habuit fernen in vafculis Secundx vafcUlis fimilibus.

Similem aliquot poft annos Lugduni Batauorum accipiebam à lacobo Plateau,cum
hac i nfcriptione Auricula Vrfi albo flore : fed ea demum florem proferre cœpit anno fex-
Am\'mU Vrft centefimo feptimo & odauo fupra milléfimum in triunciali gracilique cauliculo, & eum
paiitdofiort. quidem non album, fed verius qui tandem fenefcens. quandam albedinem

Htsfttbne^e hiUmam feptimx Auricuk Vrß^ hoc modo i
AwitHkYrß SeptimjE folia iis erant fimilia qux primum genus flauosgeftans flores, habet : prxfer-
tim his qux candicant,& veluti farina quadam fiint afpcrfa,miniis tamen ampla:caulis do-
drantalis, tamquam farinâ etiam afperfus, fummo faftigio multos flores in quinque laci-
nias diuifos fuftinet, quarum ßngul« in extremo crena funt prxditx, inftar florum flaux,
" , paulo

InBatauiam,vbi confpiciebam,ex Angha primüm allatum effe inteUigebam hoc gc-?
nus: an veró fpontè iftîc nafcatur an ahunde iliawm, lûc latet.
octa va craffiuf^ulârS$c. ; ^

Veir^ei»c9nte)ctu,pr0 Septima cralïîulculâ
tTià. fcribe»dum Octava crafliufc.d\'c. H<ec
e/nmeH defcriptio oBatut fpeciei AuricuUVrß-.ßui
Addenda [nempe poB finem fe^ionts Crefcit,d\'c.)
defcriptio ßmilU cuiufdam planfa, eur» icone exße»
câpUntaPXregoriidelineatâtfmeHtalûi ,
Similem huic Odauae etiam nafci, (fècjbrc-
uioribus foliis) in Tyrolenfibus Alpibus, pôfl"
ca intelligebam: nam inter ficcas plantas,quas
R. P. Gregorius da Reggio à fe ledas Oenj-
ponteadme mittebat fub extremum Augu-
ilum anni 1^08, hxc etiam erat: repofita ni-
mirum inter chartas^ cum ahis Alpinis plan-
tis,è Tyrolenfibus iftis montibus erutis ab ill6
Reuerendo Pâtre, profefïîone Gapaccino: ex
quibus obferùabai^ plerafque plantas iH iiè
montibus nafci, quas in Pannonicis & Stiria-
cis antè legeram. Cumqûé huius Auriculae
plantx (cui inpofterum Odaux locum dabi-
jnus) fàtis integram i(^önem àcceperimyiHani
in tabellâ exprimendam curabamus^ vtinteir
alias locum haberet.

Deinde ßattmfubiiciendk I^oha t^urictilaVrß,
cuim hiBoria petenda ex L^ußario dterimKjdp\'
fendicü, & ibidem Aüricüla Vrfi ix in ntargim
tH notanäa^

PoHremo fequètur Vecima AuricuUVrßyquäotH;^
nium minim à f & in context» oSiauum locum occu;
pabat. itaque in context» quadam vocabula erunt
immutanda, nempe fug. 305 Ii». 8. pro hts verbis
O CT hv Aio\\\\2L,&c. fcribendum erit
fólia vnguem,d\'^. & in margincnotanda Auricula Vrft x. Itaque titulusicttmi^iusrnnif^ ^ii^
rieuU"^rß(peciei,pro AmicuhVxG. vin mmïm^,immuta»dt/âeifinAnncnh Vrfix minima,
JBii^w^^^.jof Sextum,feptimum6iödäuuh^

Et certè, poftquam ad Bätauos veni, (Cortufx plantas in hortis eorum qui elegantes fle-
xes in deliciis habent,fatis copiofe naicentes confpexi; fçà nullas obferuaui, qux flores ge?
ftarent fürrcdös & cxïum fpeóïantes, vc Gortufus de fua afferit,fed nolarum iaftarpendU:
los & deorfum fpedantes, qüales efle iiiex Saniculx rm)iitanx flore

Gulielmus doè\'lius in Hifpania obferuauit Violam montanam quandam valdè pumi-
lam,adeè vt binàs Vnciàsaltitiîdine vix fiiperàret. àatis Crafla radice conftabat: cuius foli^i
anguftiora videre non memini. nam quafcunque alias videre mihi contigit, orbiculata fo-
lia habeban tjhuius vérÔ vt irbnsmarini toroharii angufta érarit,& vnciàm diimtaxat longa:
flos inter foha exili pedieulo inüdens,niueus, inodorus.

Pdg* ad calcem capitü xiv adpone ex altera Appendice ,fequentiayerba:lüäixi plai?tain iti
Pyrenxis inöntibus etiam nafci, mihirelàtiim èft: quemadmodum & Gentianarum varia
genera, .

Pàg. 51 î m margine pró Gehtiana fecunda Afclépiadis flore » jfcriîiendm tp Gentiana (d\'
cunda Afclcpiadisfolio. -

Pag.xii.pofi fe^hmm Sibi zutcm i&c,addenâm Piarmiu AuHnac^ idqmdfeqmtar;âe ?Im*
U c luth femme uatÀ.

Hulciîon valdè diffitnilisplanta,redlong^pîuribus ramis gracilibus &^^rmis prédira,
nata eft Amlleldami D. Augerio Clucio.annp fexcentefimo odauo, femine ex Hifpa-
nia relato prxcedente anno, etenim longa anguftaque habebat folia inftar foliorum
olex, fed moihorum, non minùs tamen candicantium. finguh ramuli fum mi definunt in
capitulum fquamatum veluti Auftriaca Ptarmica, aut Cyanus : quod tandem felèin flo-
rem explicat fex foliolis duris, ficcis,&mucronatis,perindcac Auftriaca, fed breuioribus
& minùs elegantis dilutiorisque coloris; medium florem occupantibus multis villofis fta»
miaibusrtotaplanta manibus traâata non ingtatum ft>irat odorem: florebat Augufto.

"Cbtîyizâ mihbr;qua^^^ Narbonerifi fiue^eptimanfa, tum ctiam Salmanticçnfi
agrc^C^ftéilx verèris obferuabam,licet valdèodqra^^ tamen illam qux in Bxticâna-t.
fcitur,longèodoratiorem efle intelligo,licet formation fit diflSmiHs, vtex planta ficca qux
mihiconfpeda (monftrante GuiL Boelio) conie^äuram fecere queo. De odore cnim,qui
prorfus euanuerat,nihil pronunciare\'poflljm. .....

\' \'Alr^îîpt tameW^ftFä plàntôi\'^éfùaî ramis tèîluri commiflrsadquirebat; qtias^amicis
cötiilriütiicabat: apud quos Lt^id Batauotum non femel vidi fingulis annis nouos flo*
res pfôîèitrttes, fed non frugiferö^,\'Quoniam nimiüni
XXV. ramos diuaric\'dtä,

Pag,xxxiuu ante Cap,de GaknhCaptttk Staéydt Spinefa inferendam, ex Append\'^
cefnrW\'i.

valde elegans etiam erat ca planta, tjux à nonnunisParictaria^^ appélîatijf^ PSeimi
c Bxticâ relata, pedalis longitudinis caûlçpfxditajquadrângulo, & tenui molitque lanu-
gine tedo, iti aliquot ratnös lècundum radicem (quam non perénnem fèd annuam vti
aliarum,effe arbitror) diuifb, quos per interualla,cx aduerfo femper naicentiaambiunt
folia oblongiùfcula & angufia, per oras ferrata, perinde férèvt Stoechados ferrât« folia.
Summum ramorum faftigium inoblongiufcülam fquammatam mollique tomento con-
ftantem fpicam définit: è qua flores elegantes oblongi prodeUnt, forma quidem aliorum
floribus fimiles, & in latus propendentes.

Tag. Lvr. ptfH äefcrtPtknein Valeriana faxatilU n. ante Seltenem d e Valeriänis, ttc. addi
fequemiaverba-. Vàlerianam Alpinamii.fiueSaxatilem inTyrolenfis Comitatusmontibus
etiam crefcere didici ex ficcâ plantâ,quara P. Gregorius de Regio anno iöo8 iftîc erue-
rat, quemadmodum &: Sedum minus ix & x à me in Plant; Hift. lib iv.exhibita.
ly.fenieninillis filiquulis.

Tag. LXX liante feäionem N o v v m ferenda tU TiUolochia dtera femper virtns^cüü

fag. Lxxxit ad calcem Ltkf iv UmoniiRatiffiolfianihiHória cum icone reponenda, & peculiari
esp, iaßgmenda, qua eH talis:

Peregrina illa planta, (^uam D. Au-
gerius Clutius è Numidia redux in Malacen-
û Bâsticx portu nafcentem öbferuabatjcuius-
que femen ledum àpud Batauos comunica-
bat, 6e. ipfèmet Amfterodami fèrebat, quod
jiatum eft, illiusque plantam florenteni mihi
mittebatj nata etiam efî in horto Academicö
LeidanOjVbi toto Augufto floruit,& Septem-
fcri. Ea autem non abfimilis mihi vifa eft illi,
quam GL Vi Leonardus Rauwolfius apud
lopen obferuabat,& Limonii genus effe ceri-
febat fui Itinerarii Lib. m. cap.ii. imó illam
ipfam effe afferere tiön dubitauerim , adeó
conueniunt omnes notx quasille fuo Limo-
jjio tribuit. Quia autem elegans & nOn vul-
garis cft planta, nec à quopiam prxterquam à
J<auwolfio,quod equidem fciam, defcriptas
lem non ingratam me fadurum fum arbitra-
tus,fi paullo pleniorem eius hiftoriam cum
|)lantxicone in medium profetrem.

Mvlta ab eadem radice pfoducebat hxc\'
planta folia, palmum aut amphus longa, bi-
Iias vncias lata,crcbrisque profundioribusin-
cifuris diuila, vt quodammodo afpleni fbliä
îmitarentur, fubhirfuta, craflîufculo neruo
prapd»ta,adftringentis faporis, humi in orbera
tufa, mrer qux excrefcebant aliquot cubitalîs
longitudinis aut ampliores caules, firmiores,
fatisq. afperi, & quodammodo alati, vt fpinx
folftitialis caules, pes inceruaila altetiiatim

tribus anguftis trîaiîgulisquê foliis tres vnciaslongis,& rudibus ctîam &afpè-

riscindi: definebantautena ilHfunimofaftigib in mukös ratlos fimiliter aJatos, fufti-
nentes frequentia capitella, èquoi;um fingulis fimul coniun^ieinergebanc terni, quater-
IIj, interdum etiam quini autieni flofculi concaui,vnico fofib memoranaceo conftahtes
tamquam parui calices, per oras ftriati & firpbriati, coloris cxrulei dilutioi-is fed iinmar-
cefcihilis, è quorum vmbilico in nonnullis exiUentem confpiciebam alium flofculum al-
tiüs afTurgentem,qüinque foliblis prorfus niueis conftantern,^ aliquot Candida ftamiiïa
continentem, cuius notx Raüwolfius in fuo Limoriio noïi meminit:fèmen non ofcfewa^:
radix autem oblonga erat & crafliufcula, à capite ad imutn (ènfim gracilefcens, & raris
breuibus tenuibusque fibris\'prxdita, füfcocbrtice teda^ quam ex notis quas in eaobferua-
tam, perennem effe,conieduram faciebam.

Simüem etiam nafci plerifque locis circa Gades poftea intelligebam à Gulielmo Bo^io
îbizotomo, qui illam florentem iftîc obferuauerat ÔC interiîccas quas vanigenerisattulc-
îàt plantas mihi oftendcbat.

Pdg.xcm.càp. vit. de Papauere fmfûjniîh pagina quadam immt^^^
fefè oftendit,HuiusplancîB,/J«:*è legeaik J^pendiae x^lterâ rePé"

4K- pag. cx.anteperiodum C ^e t e r v m huïc,addefequentia: Plantago anguftifolia fruticabS
admodum breues,infupeï molles, nafcitur ad ripas fluminum in Hifpania, vbî
cam GulielmusBoëliusobferuauit.
IS of X\' ^^^^^^ anguftifolia circa Hiifpalira crefcit, cui à radice multa exeunt folia valdè fcrratai
»/o. . quodammodo aculeata: inter qux dodrantalcs cmergunc pediculi, fuftmentes oblon-
gam florum fpicam, inftar Holofteifcrc. »

Pag. cxix ante fiSiiovem Cxterûm Silefii, exK^lterà Appendice ^ua fcrihumar in^
de Luuiif^ia minore ramofa^atque infuper adnotandumiLùnmisi autem qux non ramofà cft,etian*
in Tyrolenfîs Comitatus montibus rcperiturran porrô ramofa ifîîc etiam crcfc3t,me latet*
^ Sed Pater Grcgorius Regienfis iftîc obferuabat.pümilum & tenellum quoddam plant«
quam Ophrin vocant genus, cui fanè antè fimile confpicere non memini.

Vag.cxttvi. RuUmontmatêgkma ieon ihferendii^e\'mpa tnihi exhibetur Imo-^ta^ cx Alf era

Vag. cxLiir. äd finem capitis xxxvii de Bieracio, adde ex Prima Appendice Hieracium paruum
Cnticum^currncone. . ; ;; ; :: : : ; . . ^ ■ \' . , -

\'Eadem pag. addi & quadam po(je de Hieracio Bdtice, monuit nos Gulieîmus \'Bdelius idem : fedeim
defcriptionem nancifcihacîcnu\'inonpôtuimus.

K^h eodem Gtdielmo Èoelio, in Hiß>ama obfer nata eH alia Hedfpnoidis fpecies^ qtia etiam huic capiti
xxxvn fuhiungipûîeH-,hisverbù-.

Gichorivm liliieftre, ilue Hedypnois, Gadibus in maritimis nafcitur; puriiilaplanta, oicWiW
alioqui tQta facie nihil differens à vulgari, nifî quôd per omnia minor fit. Frequens eius
vfus apud incolas in acetariis: cict enim vrinas,.& hepar ab obflrudionibus liberat, haud
minus quam vulgaris, cuius vfum olim expertus fum mihi falutarcm ex conhlio & prx-
" fcriptione C. V. Gulielmi Rondeletii,cùm apud ipfum Viiiérèm.

Tag.ci.1 V.capiti xliiï de Scol/m TheophrafH fubiungi poßet fequens Ci^araßkeBrü de-
fcriptio: , — .

Cynara filuefîris Bxtica è fummo radiciscapite multaprofert multifida eaque fpi- c^narA ßue-
nofa folia, palmum & ampiius longa, pronâ parte candicarttia, fupina verô viridia: inter-fi"^-
quŒ caulisalfurgit firm us, canefcens, cubitalis psene altitudinis jper quem alternatim fpar-\'
fa funt fimihs formx folia, fed minora, prxfertifn circafurhmum eius faftigium, quod
craffiufculum fuflinet capitulum, è multis fquamis fpinofis compadum. è quo fiosexilic

Afferebat mihi honeftus vir Gulielmus Boelius,qui in fportuhs allatas mihi oftéridé-
bat ficcas plantas in fua pcregrinatione ledas, nonnullas etiam communicabat, ea capi-
ta, dum ftori proxima funt, à rufticis Hifpalim inferri, in foro venaha proponi, quôd
iftîc non minus in deliciis fint, quàm fatiux Cynarx capita.

Pag. CLVi & CLvii defcribo Carlins fduelîris (quam Theovhraîii Acarnam ejfe autumo) geîsw,
in collibta ^etrofis circa Salmanticam vrbem obferuatum. Cui âddere poter is ( nempe poH calcem capi^ ■
tis XLVi.) fequentemcongenerüplanta defcriptionem:

H VIC elcgântiânçnceditaliudgenusàGulielmo Boëlio inter herbas quasinHifpa- c^tlitußlae..
nia legit obferuatum, quod in eius fportuhs confpiciebam. firnaliHäge-

Planta autcm erat pedalis altitudinis, radice longa, fed non fibrofa,conftansjidcircô, vt
exiftimo,annuanonpetenni,multaèfumraoeius capite fupra terram habens folia, vn-
ciam, interdum fefcunciam aut binas vncias longa, vixfemunciam lata, per oras incifa &:
fpinora,vtiilla qux totum caulem indigefta ampleduntur. Summus caulis définit inglo-
-bofum caput, è multis anguftiftimis foliohs,vtrinqUe longiufculis fpinis armatis conftans:
è cuius vmbilico exilit flos flau us : is cauliculus circa fummum faftigium interdum in bi-
nos ramos diuidebatur,quifupraglobofum illud caput affurgcntes, capitella etiam fpino-
fa ptoferebantyfed minora^ Certè tota plantx gratia confiftit in globofis ilhs capitellis, qux
rericuli inftar quodammodo funt compofita.

In aruis nafci,mihi fignificabat,cura Eryngio illo purailo, quod poft demeffas fegetes in^
atuisobfcruabam.

Pag. CLxi.lin.^S. corrige, quod ipfe etiam in meo hortulo alere folebam. Secundum,d-f.

InGulielmi Boêlii fportulis ex Hifpania relatis videbam Ecliii pîantulam vix dodran-
talem,quam illeEchium flauo flore nuncupate Echium profedô effe, nemo negate pore-
rat, ita totâ facie refppndebat: &; interdum flauo flore reperiri, non magis mirum vider»
debet, quàm albo aut rubro, quae mihi olim confpeda.

Pag. CLxviit. adde antefe^knem^ De huius nomenclatufâ,^ô«< w Altera Appendice deCerin^
the ^^ntatradumur.

Pâg. cLxxiv. Cap. de Cûri in fire cap, de Pyramidali (diumâ à Campanula Pyramidalij cuit^
mmio fit pag. clxxi.) F. Gregorii de Regiff, cum icomi qmd trit peculiar i numero inßgniendum^
& fubfequentiumimmutandui\'.

Grcgorius de Regio, profefhone Capucci-
nus nomen dedit Pyramidalis villofae faxati-
lislatifolise, ipfe non obferuabam, fed eius
hifloriam cuiii icone viuis coloribus expref-
fa äd me mittebat Placentia anno Chrifti
millefimo fexcentefimo feptimo, vna cum
Siliquaftrorum Difceptatiuncula, illorum
variis iconibus :quohiam autem non vulga-
ris eft notixix, & à nemine defcriptam repe-
rio, eius hiftoriam, qualem ab ipfo accipie-
bam ,fed Latio dönatam (nam Ifalico fermo-
ne fcripta erat) in hac mea appendice locum
habere voluicum aliis plerifque plantis raris
&: cognitione dignis, à nullo adhuc, quod
equidem fciam, in publicum prölatis. Boni
confulat Ledor,& PatrisGregorii,& meum
de re herbaria promouenda propenfum ftu-
dium.

Habethxc Planta radicem .candicantem,
perenné,fiue plures annos durantem:etenim
quafdam craffiffimas eruere memini,quae ob
vetuftatem nodos vel tubera cotraxerant fu-
pra faxa inter qüx natx, inftar Rhodix radi-
cis, vel GampanulaÉ ladefcentis foetidioris
inueteratx, qualem ahquando in hortis ob-,
ferùate memini. Ex hac radicc profiliunt
interdum plures cauliculi teretes, inxquales
&contorti,palmaTis longitudinis, vel breuio-
res aut longiores, pro loci, in quo planta na-
ta, aut vetuftatis ipfiüs ratione, illique molU
& candidâ lanugine tedi, finguhs pereuntes annis, nouis & recentibus fCquente renäfcen-
tibus, qui fummo faftigio multis elegantibus floribus cxruleis fpicä in modum digeftis
fiint ornati, vt inTrachelio minore: quibus fuccedunt vafcula etiam Trachelio minori
fimilia, minutifrimö&: vix ob exihtatem confpicuo femine plena, longiufculatamen po-
riös quàm rotunda, coloris ex fpadiceo fufci : folia inxquäliter hinc inde fparfa cauliculos
ambiunt, ad Pulmonarix Galhcx (qux Hieracii genus) foliorum fimihtudinetn fatis ac-
cedçntia,ciim magnitudine, tumcrenarum in ambit« forma,atque ipfa etiam candidâ
knugine ferme obfita, pronâ parte prxfertim qua terram fpedant. Tota planta ladefeit,

ad Sonchi odorem proximè accedit, faporeque eft dulci^ prxfertim radix, vt pxnè Ra-
punculus vulgaris 5 eamque ob caufam nuncupari poffet Rapunculus fâxatilis montanus
Doronici foho,vel» Rapunculus montanus Pulmonarix Gallorum folio &: Trachelii flore«

Nafcitur in afperis&faxofis montibus Brixianis, circa fpecuum oras, inter duriffima

(axa, Vt non fine magnolabore radices eruipoffinc, licec commodis ad eruendas radices
ferreis inftrumentis faspiufculètentarim, nönnullas tamen magna cum moleftia tandeqi
eduxi, quas in hortum transferrem. Illud porró notatu dignum in hac piantaexiftimaui,
me nufquam iliam óbfêruafTe, prxterquam locis cauernolis, inqmbus nulix alix planta-
proueniunt: quodque magis mirum, (xpiiisanimaduertere nequiui, quâ ratione humo*
rem, quo aleretur,fugere ,autcxleftem rorem excipere poffer, nullâ prxfertim iuxta ap-
parente terra. Verunienimverô, cüm nos mortales Naturx fecreta curiofids ri^nari non
deceat, vt qux noftrum intelledum f^pifTimè fupe,rent>fohDco,qui omnia nouit, hxc
relinquenda funt. .........

Fag. CLxxXï adcafftü calcem adde Afcyrifuftnihiïhrim^ct AnBamft^und^ AfpendUis.

Vig, CLXXXIII. cifm IV finem àddé \\Mome(li K^nagaÜidem, cum icone^x Altera Affen«
dice de fum f tam.

Bodem fag.addenda ad calcem capitis v.qtta ih Altera Appendice de Planta hammbéidescurantel

Illam tamen aliis Hifpanix locis etiam crefcere,poftea deprehendi ex herbis fîcçrs>quas
GuîielmusBocliusex Hifpania redux adferebat : nam prorfus fSmilem habebat, quam
Herniarix fpeciem effe credebat. Sed cùm illam cuöi AnthyUideValentina diligentius
confero, eandem prorfus effe, manifeftô comperio.

Fag. cxcix adde ad cap Je KjAnthrifco finem,ex t^ltera Appendice,quadam JeJmfùmArathrù]

Est etiam elegans pura ila Caucalidis planta à G uliélmo Boëlio obfèruata,Gadibus iri
maririmis crefcens, binos aut ternos cauliculos triunciales teretes, &firmos inter folia
roultifîda promens, fuftinentesvmbellam Horum; quos non vidi, fed femen duntaXac
quod ill\'is fuccefferat, ftriatum afper um, quale ferè in maiore.

Tag.ccxvi.ante fe^imm Sed & hîc, addenda ex Kalter a Jpfeffdice qu<edam de Tanico

Pag. ccxviii. nempe in fine eapitü xxxviii, de Gramme Amourettes ex Hijpanfa re*

Gum Gramen tremul^a panicula {dm^rcttes îremUanih,) videHamia fportuhs à Gulielmo
Amsurettes Boëho ex Hifpania\'relâtis.duoriîiti^geWeTuitn vnum videlicet pa\'rîicula longiore & laxipre,
wnetis. colore candicante; alterum vero breuiore, &c fufco fiue fumigato colore, atque etiarn
maiore paniculâ, quàm ea qux vulgata.

Varia prxteteà in illis fportulis confpiciebam &: elegantia genera, à me vel non obfèr-
uata,vctnegleâsîiq.uis ebim in unta Graminis varietate (qux vt plurirnum non eft magni
momenti) defcribenda bonas horas impendere cuperet ? Non poffum tamen non memi-
midi^mmi\' niffeelegantifTimi pumili &peid^Ê hîiîôilîoris Gyperi rOtundi ; & alterius pumilx plantx
itu, graminacex Hordeum diftichqm adeo perfedè xmulantis, vt legitimum hordeum quif-

Tag. cc^yiXiuv-MfogdiBmàhimrUcorrigenda^^^^ & diligenter perpendenda funt fequen-
tiâmerka,adéiuàdMimemetufdï^hi^\'ên^^ tota defcriptioimmutandai \' ■ \' "

AHmalrn fiUqu^p^jcumenç^îi, .^ifl^sVRcias cum femiffe lohgx, vnam craffaé ; dorfo 8c

BitUm. ventre aliquantulum deprefîis, extremo mucronatajîin quibus maturis,fi agitentur,femen
crépitât, vt anno i ^08. deprehendebam: ex fîccaplanta quam G ulielmus jBoélius exBx-
tica cum plerifque aliis plantis retulerat; vbi plurima nafcitur.

Sed etiam in Creta infula nafcitur; nam meJniôvà Gl. V. Honorio Belli fernen accipere
Phafeoli peregrini appellatione ihögnïtum,qüód Lugduni fàtum anno i j creuit, &c in
planïam fetis firnkm\'adolenit: ad frugem tamçn non peruenit.

Ptf^.ccxLvii ante feclionem CeteRyMjquomaraid\'i^. reponendum Trifolium Fragife-
rum Dortmannii cuius bac eU deftripii^i . . : :

FrSrHi» ll i Fraglferi mih[ didi: folia, à Trifolii vulgarisaJbi foliis nihil aU£cette pa-

Fri/îcHJw. mm difTcrunt: fed in fîoribus.^ femine eft quxdam difîimilitudo : illi enim in globulum

CVRiE rJtOSrtKÏOKÉ^i
eolledi perqüatn exigui funt , & dilute ru-
bentes: quibus fucfccdunt vafcula rubrös / ■ I - /
âeinos tum formâ tum colore referentia,
inîus caiia : fembhfocnogrxcó nlinus con-
tirientia, qux in capituluni contrada, fra-
gum\'aut rubi ïdsi rubrum frudum for-
mât; colore valdè îémûl3iitur,fed iîiaiôra
iunt.

Efialia eius.fpecies, cuiûà capitulum
adriibi vulgaris frudus^ qui violaceo fâtu-
ratiore colore prxditUs éfl, formam valdè"^
accedit, decerptürii, diutius Colorem" \'

Nafcitur in iisdampië tjiii îiibefrio tem-
pore ftagnante aquâ obruuntur^ diuerfîjf
Frifix locis, prxfertim in agrö Groenin-
genfi.

Hà rrifôiiéfumgenérihus âàâ foffeat & diapiurim^jua à Migmiifimo Vire Gail. Bûèlh in
^mû ohfermia & dcßripta fm. Sed quommeornm defçripmnem d eo nondum accipere mtigié^
huic capitii>mcukt dumtaxat altudperegrinuè»ghttîiTrifolioruhattexemui, nempeTrtféliuw Fdca-
lum P. Gregorii Rhegienfts, cuim hiUoria ex ^^Itßrf Appenâke petenda, & pucedenti Jrijolii pir^^
gifero non inepte fuùiungetur, * \'

\' Pag.ccxi^iiiipoßlia. i^antecap.de Oxyjdddê de ffef^aticatrifolia pleno flore tjuaftqutth^^

Pofiquano verè Lugdunum Sätauorum oie contuli,bisàd mc plantulam mifîi, fed ad-
eô negligenter curatam & pyxidulx impofitam,^t quum àd irie peruemrent,prorfiis arid«
& corruptx effent, atqûé iü pollinem refôluerèntur ; imà eHam fi dili^ti\'ter cutàta eflèt;
,Vix falua ad me peruenire pötuiffetjob lohgam qua in itinere hxferat moram.

Pag. ccxLix. édpJe Mufeo tztrèi^ri addi poiiii^éHi qitéàdnotaiapl^^ P. Gregorii Rhegieä^
fis y & Gultelmi Béélii. fed & hac ad tnanuiMBrdshon pertienerunt: ideo^exptBa»äuth nobès tH^
f f me aliquando fpforüisikcubrationefi» lucem prodeanto

Pag. eadem,ad calcem càpità & librivi repeneciadiolumid^ifèm tfirimânniymmpeeitfsdèfcri:
. ^ iß^mm GÄ^\' tXYL; hêù rraà %

ckdiotm P L A N T A M, cui Gladioliôagnalis nomen
ffH^r», Dm- j^i^gj Dortmannus ille pliarmacopola Groe-
ningcnfisjcrefceredicebat inftagnis quorum
funduspuro fabulo fubfternitur,nullam alio-
qui plantam prseter hanc alente. Eius folia do-
drantalem longitudinem rarocxcedunt: craC-
fiuleula & concaua funt, interftitioque difcre-
ta inftar filiquarum albse violas & fimiliumi vi-
ridia alioqui, & dulcis faporis,anatibus vrinan-
tibusgratum pabulum; nam ad aliquot vlna-
rum altitudinem fub aquâ latent:quam tamen
caulis inter illa emergens fuperare confpicitur,
floribus albis onuftus Lcucoii floreampliori-
bus,caua illi & infima parte,pctiolo,a quo de-
pendent,proximâ,fiibcaerulei coloris, formam
pamè refercntes florisGIadiolijnon prorfus ta-
men fimiles ; quinque foliis conftantes, quo-
rum duo fuperiora ad pediculum refleduntur;
tria reliqua, quaslatiora, propendcnt. flohbus
fuccedunt tuibinata vafcula, rufo femine ple-
na- Sub extremum lulium florentem fè ob-
feruafle fcribebat apud pagiim Notch &:"We-
ftervclde in Drcntiâj nufquam alibi.

Q V O NI KU^fii^mndo Rarimm ham FUnmum HiSformm
iUmm exmdi contingenta A\'^pndsces omnesßa locowßri

imm^tmitmtmxit^ in hk
CvRis posTERioRiBvs ^mjti^ loco mmtmimmy id eïîy in
tßxtiimipß^m Hiifom Rariorf^mPlmtar^ efß monui-

rmm, ac demumferh^CHvas PoÉmom x ij^ßmfknta^^^ Ka^
vkkim himriftm immuUnrnt mgm » i^xta, dcßderium Clariß^
hfd, Imißimo negotio pßit^

quettÙA verba-. .Huius iconcra cum reliquis\'Moxcco.milèram vcexprimfioidarp curar.er;q;uac
ns.fcioeut negleda, quo4 valdè doleo : fcdlongè magis dolendum, quod U illius & reli-
quorum fungorura icor^çs, fuiscoloribus adviuum cxprelîx, quas ipfi miféram, perjciint.

tauos ligneis cabellis mei hortuli puluinos cingentibus adnalci Autumno obferuabam.

Eadem pag. ante feSihnem Semipedalis magnitudinis, infefénda esî ice» m« in Appendicis al-
terimfinepofttafuit, nefcioqaâ negligentiâolimprJetermtjfa. SedpoU perniciofûm Fungorum

genta addenda eUetiamilla Fungi coraf/oidis cmceüatihiuoriaicmn Icone,qùa elï in Alterim Appen-
dicü Aucîario, fub finem. ■ . ■

Tag\' 8. verfu z%.ßclege, ad circUmfeireßtiam düdis (vt ini raphani radice tranfuerfim ic-
ââ confpici poteft/magnam gratiam.

Pag.c,. adcapitù ix calcem adde: Poftea intelligebam hunë frudum ex infula S. Michaelis^
Açotum vnâ, relatum,& circa locum, cui Tunta delgada nomen, ledum.
Pag.i\'^& is^&iS\'promyt\\{ï\\c^reponevbiqHeziomzi\\cZi

Tag. if &^^,capite-:iSiideCaryophyS0yaddeeaquai» Au^^
\'&tràâantur, ^ - • ; " - •

Tag.töMbriprimi Exoticorum calci^^
Mamoera Lufitam di^a viliiquepecuüarecap^i^fgna^ipfeß\' B^mtemhae: -

huiiianiîîîmum vîrum löannem van Vfele, éjùi ex AmeriGarea parte, quae Brefilia nuncu-
patur, redux, mihi ofteqdebatanno Chrifti fexcentefimo feptimo fupra millefimum,Li-
brum in quo aliquoc platitas &: animalia viuis coloribus ipfemet exprefferat: nam, vt mihi
referebat, ciïm in varias regiones peregrinari inftituifTet, pidorise arti operam priùs dedit,
quô poflet,qux fingularia in iis obferuaret, coloribus exprimere, in rei memoria, &C fuam,
vbi domum rediiflet,deledationem. Inter eas.verô,quas in illo hbro expreffas habebat,
binas fingulares admodum & admirandx naturx confpiciebam,quarum exemplarabipf<3
nulla diffieultate impetraui: nam ipfis-met poftaliquot dies viuis coloribus expreffas attu-
lit, & dono mihi dedit, cum Ciuettx animalis, & Aranei fiue phalangii cuiufdam mon-
iftrdfi iconibus ad viuum expreflis,quiaillGruni exemplar etiam defideraueram, vt in Au-
- dario quod meislucubrationibus iam in lucem prolatisadiungerehabeo in animo,locum
etiam haberent. Arborum autem illarum ieones cùm à nemine adhuc fint exhibitx.nec
^ipfx arbores defcriptx, eas cum qualicumque hiftoria, quaiem videlicet ab loanne van
Vfele habere potui, ledorisocuhs proponercvdui.

Bî N ^ porrô ilîx àrbôïcvquàrum icöiicsMcâdiundashabes,eiufdem quidem fimt
generis, fèxu tamen inter fç4itferunt: nam illarum altera, mas videlicet, fterilis eft, & flo-
res dumtaxat gerit,nullum frudum-, fœmina autem frudum fblummodô,nullum florcms
adeô tamen inter feamicas eiusque naturx effe aiunt, vt, fi longo interuallo fint fèiundx,
nec fœmina marem vicinum habeat, ctiam fterilis fiat,nec frudum feraticuius naturx et-
iam Palmameffè tradunt. > J f/i ^ V

Çeterùm eius qux frudum gerit caucticeiji fiue truncum, circiter binos pedescrafTunt
cfTé intelligebam, & ad noucm pedum altitudinem aflurgere, antequam früdürh ferre
incipiatîcum verô iuftam magnitudinem adquffîuit,fuperiiain arboris partem fruda onu\'
ftamconfpici, &ab eo confertim nafcente veluti cingi adnoqem etiam pedum altitudi<
nem: frudus rotundus & orbicularis eft,exi^ipèponis roagnitudine &: fôrfnâjcarne prx-
•ditusjdum maturus eft,;flaûefçènte,qùamint^^ laxanjii gratiâ n^ândùcare folent:
idontinet adtém is frUdus plujfima grana eiigüi pifi magnitudinc,nigra ^ fpTe^ndentia:nul-
^Us vtintcllexerat vfus, fed qu^yt inutiliâ abiicérêtur : föïia intér frudiîsprédeunt longîs

|jéïiïcülis fubnïxa, quoTum forma ad Plarani aut Aceris ampïiflima folia vaidè acccdit. •
^ / Qjiod nomen apud incolas obrineretv ignorabar qui obfèruauerati fed à Lufitanisquf
\'in ea Prouincia habitant, ^JMamoira appellari aiebatjfrudum verèMammi^Lh vberum,vt

Inter trünci porrô & foliorum formam maris & fœminx nulla eft differentia: fblos au-
\' tem flores mas profert è longis pediculis dependentes racematim cohérentes, fàmbucî
"florum a:mulos, ex albo flauefcentes, eosque ad nullam rem vtiles, vt aiebant, ;

- Nafcitur vTraque haze arbor in ea Anurica: parte,in quacelebrisillelînus àLufîtanis
Bay I de todos les appellatus, ßtus eft, circirer trcdecimgradusdïftans^^

anttfeBionem Erat veró &c. ifffèretida eU figura rami, quem cum aliquot fiui
ilibta inhmmhus delineari curaui, é\'adne^endafequtntia verba, fro its qm fag, 3^8 admtMa
initio f^uä aril. , .

Cetervm anno Chrifti millefimo fexcentefimo quinto, menfe Julio accipiebathd-
neftiflrmus vir Chriftianus Porretus pharmacopolaLeydenfis, Anifteld3mo arboris vel
fruticis ramum feptem aut odo vncias longum,digitalis craffitudiniS) materid valdè lenta

& neruosâ cóftantem perinde ac magnariim .
illarum nucum Indicarum integumentum,
&: frequentibus fquamis fufci coloris obfi-
tum , è quo vndecim frudus, illi,qU^:m mo-
do defcripfi, fimiles depèndebantj &iongè
plures inhaffifte apparebat ex veftigiis vnde .
exciderant, aut refedi fuerant : horum maio
res, tres Vncias cum fèmrâ\'è eran :ongi,u:cs
in ambitu craffi jomnesq^ magis uiNCgri quam
ille primus in tabella cap. in. Lib. 11, cxpref^
fus: riam extrema pars infemu.ici lis longitu-
dinis mucronem definebat, ex quo manifeftè
apparebat omnes fquamasab extremo mu-
crone furfum verfus pediculum tendere:
fplendebant verô omnes, pohtiqueerant,&:
coloris fpadicei ; atque, fi quos villos habue-
runt fquamae, deterfi erant} cx autem omnes
media parte quafi in fulcum aut lacunam de-
preffx : fingulos autem frudus nucleum con-
tinere, fbnitus quem agitati edebant, indicio
erat. Qualis verô fit illa arbor in qua huiuf-
modi nafcuntur frudus, cerreftris-ne an ma-
rina, me fugit; quandoquidem nec nautam
qui peregrè attulit, ncc cum qui à nauta re-
demit, conuénire mihi licuit: propter elegah- "
tiam tamen &raritatem,ramum cum aliqUot
inhœrennbUs frudibus in tabella exprimen-
dum curabam,qui defcriptiçni adiungetetur.

Biennio autem pM Emanuel Swerts
ciuiiAmfteHamenfis, Cuius in hoc librotäli- . ;

quoties fit mentioi fimilis genèris biriös frudus mihi ofteiidcbâi, fed cräffiörcibrcuiöre^^

obtufoprorfus mucrófté, fiue frudus extima partcjqüique ad plenioremttiaitütita^
tem perueniiTe videbantur 5 nam fqnamas magis tumentes & turgidx, cordis formam (vt
vulgo pi ngitur) quodammodo expr rm entes,& fuperna parte latiores prófundiorequeful-
co fiue lacuna per medium difcrètx, infiàâ parte & petiolùm fpcdante angußioreSj om-
wesiütcm adcôardècontiexx, vt nullum Gommifllirx velîigium appareret, fed continuo
î&folidocortreefrudiisconflarevideretirr jeoque valdè terfo &; fplendente, colons fX
fpadiceo fufcL huius frudus longitudo à pediculo ad extimam partem trium vnciarupi
^rat j-eiusverô ambitus qujnque vnciarum cum femiffe, &:nticleumfiueofficulum con-
tinere ex ftrcpitu quem agitacus edebat, deprehendebam. ;

Sed illo ipfo anno Ghriftianus Porretus corollam fe redemiffe dicebat ex fimilibusfrü\'
âibus breuibus obtufbque mucrone prxditis confiatam, quam mihi etiam confpicien-
^am dedit. Conftabat verôea corolla ex vno & quadraginta frudibus funiculo per vtrarn-
que cxtremitatem traiedis, partim maiufculis, partim minoribus : maiufcuh fefcunciam
erant longi, quiituor vn\'ciarum eornm ambitusi minores vnciara longi,ambitus triuro vn-
ciatum, omnes autem dilutiore colore praîditi & quodammodo flauefcentes,vt immatu-
ros ledos fuiffe fufpicer; alio4ui non video qua ratione oiïîculâ per adeô exilia foramina,
j)er qux funiculus traiedus, eximi potuiffent frudu non corrupto. An porro eiufhiodi
frudus pluresfknulineodçi^taraonaïcantur^vt modô defcripti qüorum itonem exhi-
bui, mc latet.

y] J Èmiltf vérofia^éMuraitus,vtvtâetur,{kïiHeafamko-
" %ewhitbemfis ab Am^lißimg é" Nofr. Vira Nicola« Fabricio;
Domino de Peirefc,quamad Ciariß.Clußum tnißlim, paulo
foß eius mortem actepimtu: fed tamen vt hîc locum <\\um
merebam h»berét\\ feulai eam eurauithu^; tnà cum duabus
aliis ifonibus ab eodem Amplißimo Viroac(eptis,qHasin^à.
fuo loco po fuimus.

Frnàw fqttâ^ .. Scnhsbàt Aütem Nùh, itte Vir, in karte hac äelineari fe
tß alia deli, iuraße ßuclum ipfum cum pediculo, autßraceü neruis^qui\'
itma/bàri anmüitur i ac deinde fiûâtUm ipfum (onfraäumy
& nigramfublfantiamfeü pulpam,qua esî inm corticem
fquamofum & interiorem nucleum : cuius nuclei atumina-
tior pars proxima eß baß ipfm ßuäus (quod inßuäu à
Clujio defcripto f^uam<t ad petiolum conuerfa etiam de-
ciarare videtAur) fecus ac in Nucibm Indkü^ quarum i»\'
ferm pars, feu baß propinquior,obtttßor eß,vt appâret in
lome Nttcula Indica, quam ab toiem Ampliß. Domino de
IPtirefc babemuti & cap, i6 httius Bri inferendam effe, w-
ßk morubimm. Interior porro nucleus huius fiu^us, variä
venis dißinäus , folidus efi ac durus, tJuci Faufel non abß^
milis^quem nmlem ßmnl hic eâdem tabeüä ante oculos poni
mrauimus.

pa^, jfnÄ%.legenMm ân^uMïà èoiâô
Fa^, 49\'àd lineam adde in margineBtiùa£

Eadem fagJnmargineverhhacitarefcriki^uâ.v.V/d^^^^
hiittcbat Veronà pro Amprao vero. Eius memini & iconem dedi in Audtario ad Eätoticörum libros

A t hno lëox aUdU eîf ex Guïneâ in Galliam Ibica . nT„«,f. ^ "IT^Ta "Àù ÏÂ
non dißimiUbm prlcedem T ^n^^mctPcûnUâlAm

ftms-^cmus Uontm Nob. àt Ampliß. Vir Nicolaus Tabri-
Aquù smiù m, Gàîttif^fffumâa
ai clufium mi fer at anm 1609. cùm paullo poîi mor-
tem Ciariß. Clufii ad nos demum perlata fuerit, tamen hoc
loeo coäocanda effe videbatury VtJaUem quis earn cumaU
terk icone, ßmu^ta^ defcrijkiotie à Clufio faâà ceiiferfe
^ojjeftprafmim (jiûa yarias ei^factes reprafentat, ^

Trimum enim in hàctabeUâ videre eHfpicam ipfam, e
diuetßsfr^Uilfus^äpHentätam.^-eiitsque t^uolucmmßu
jaginam^ vt appellari qüis earn poßet : deinde Nuculam
vnam integram, priptiomlbfBajjt paleMeo cortice ^eäam:
ac demum lSlucülam ipfak\',\\iüädfB; \'&exterióü Wo^cmi-
ce (poUatam ; fub eo ehim eül^r^r tgïia, cohibèns iniè-
riorem pulpam, feu medullam. Sed exterior ille corte^
oleaceum quid emittebat, quod odore/uQ oleum
numvtcumque dmulabatur. \' \' " \' \'

Cdtterum arbor, mm hacnucula fruSta erat, plurimt
vfus apudincoloieiis hegfänutß, ièeMoiabatkr aTtisqta ■
,hos i^rçfa/frwwf liquorem expnj^

munt-,aut h in dqua\'decoquunti qui liquâr ipfis ypti^cerui\'
ft/ve, aut fältem communis potionis vicem füppte \'t} Ex
f-uiïu autem ipfo panem (onficiuntifuautm^ Jr^\'ip^tibus,
admodùm gratèm.

Anno deinde Ghrifti c I d. îd. c v 11. hùius loblfiüe cornïculi icon niiW
dodilTimo loanne Ponâ pharfflacdpdbo Vcrcînènfi, pro effigie frudus B^l^^ni Pèrôànu ^ ;

Pap ante Caput de Vefj^erttUonehferebiMam feuikfcriptU^ ManuwêatafeuAuüP^
Hdifaa, ex AuBario-. & tetam Pfntacórum hiHoriam^n\'empea pag.fque ad pag. 3 66. K^tqut
ita nmerets capitam toto libro v immutandm,vt caput de iJManucodiata (ttprimum libri ^ffthftr
cftndumde Rege \\Auiurn Paradifearum $ tértiumde Pfittacis-^ftartHm de Fe^ertilione ingenti (quod
mnc eB primum Caput libri v.)c^jtcdeincept. . : \'

NVMENIVS iNDIGvi* /
Pag. 96 ante caput de öurifia Jiue Tffminejo repom Numèhittm Indicmi èx A(t^ario,p^g.
^(ttainnmèroCapimmi

Fâg. 11 o^poH Tatou, {ante defcriptionem Ignaui) tnße hiHmam Cercopithecotum, quâ eBpag.

F^. 111. //».y I. contextus fie corrigendum : vt fer« melcs^ qui vul^o Taxus au ncupatur.

Fag. 118poJî Tuana hiHoriam,ideU,cdci libri ^»ti^adde Murà aquatîà hiftoriam ex Au^arii
pag.yyi ,cui dr fubneCfe verba qua fequuntur : Hac Hiftoria iam femel in publicum euulga-
tâ, monebat me eruditîflîmus Vit D. Leonardus Doldius, medicus Noricus: binos ie
huiuftnodi mures vidifle, atque etiamnum vnius pellem fe habere, cuius odor Zibethum
prorfus îemulareturjprafertim aucem ipfiuscaudx,qui co etiam eflTet grauior: addebat in-
fuper, opinionem efle quorundam, fomenta ex eofada, fouendo ventri idonea, vniuer-
fum corpus mofchi vel z»bt;tt3c odcre imbuere forinfecus.At in illo exuuio,quod commo*
dato accipiebam, nullum fimilem odorem obferuabam.

Fosiprtc\'edentiaverba {aut, fi velis,etiam poü caput de 1gnauo)id eH in calce libri quinti BPifftic«-
rum pag. 118 addipoteHfiquens FbMàn^it^mertcaddei^riptto^

pellatus fitus eft, quôd Kalendis Nouem-
bris primum ab ipfis detedus fuerit,obfèrua-
bat honeftiflSmus vir loanne^van Vfele j:(h3-
langium quoddam , fiue Aranei genus non
vulgare fed m on ft rofum; quod ob raritatem
&diuerfam ab eiufdem generis animalibus
formani J in fuo libro etiam viuis coloribus
expreflcratjóbferiiataomnium partium ma-
gnitudine, cuius, vt ahbi dixi, exemplar mihi
donabat, vt Audario, quod ad meam Exoti-
^ortim hiftoriam meditor, adiungi queat:
\'W^ropropter magnitudinem non vulgarem,
&5 diuerfam à vulgari phalangio formam,
à nemine firnilem iconem In publicum
produâam repenam, in tabella adpofita ex-
primendam curabamus.

omnibus Araneorumgeneribus,quorufn naturam egregiè defcribit, terna\'dumta-
^at internodia tribuit in cfuribus, &:corpus exiguum Phalangio : at hic araneus, fiue pha-
- langium.

l\'angiut^iyciiîus figuram damus,plura in fingulis cruribus interno(iiàhqi3et,quàm Vernac
nam p^rxter krtic^ corpori cOniunguntur, fingulis cruribus fiint quaterna, &

bifidiinfuperVn\'^ues, fiueclielx,vtexigùi cancricruraquodammodo referre videantui\'.
Totum aùtem corpus tres vncias fiue pöllices longum cft, vnam aUc paullô ampiius la*
ïum, fufci coloris quidem, fed totum birfutum denfisque &longis pilis nigris vndique te-
dum, mediO dorfo foramen confpicuum habens tamquam vmbilicum, in ambitu fimili-
bus pilis prxditum : caput fiue coaiporis pars anterior tota fimilibus pilis densèobfitai
quemadmodum & pofterior fiue aluus, qux vnciam longa craflîorque eft, atque bifidó
mucrone prxdita videtur: media corporis pars in vtroque latere quina crura habet fimili-
bus pilis hirfuta, & quatuor, vt dixi, internodiis fatis confpicuis diftinda, quia rubro.colo-
re infedafunt,vt etiam vngues fiuechelx. Breuiter: valdè monftrofum hoc animalculum;
& ipfo loanne van Vfele referente adeô no3iium,vt ipfi incolx çontadum eius etiàm fù*
giant formident.

Pag. ii%,a4capitù ivcalcem inßrenäaalteruü^»iefcmmarifukok cum^ elegantUfpl ^mmmk-
Clariß.Firo, D. D.PetroPaamoaccepta,

Fàg. 12 J fungU lapUeisffuhncefrngHaptdetformâ buhuU lingua fequentem deferiptionem :
; Al i vp porrô Fungi lapidei genus mihi oftendebat Emanuel Swerts anno Ghrifti fM^éâ
MDcvil. Erat veto fex vncias longus, diias latus, parte fupinâ carinatus & aliquantulum «Ï! -
afper atque rudis, pronâ àutem totus in ftrias frequentes bifariato &: tranfuerfîm diuiCuSi \'
bubulasqUè lingux formam prorfus refetcns; \' - - -- -

ignotum fuiffe non videtur illi qui Virginix hiftoriam fcripfit : Parte enim ii ,,inquade
Pifcibus agit, duro pilcandi ràtipnem apud eius regiom\'s incolas vfitatâm inx 111 figura
exhiber, fimilis Cancri iconem expreffam videre licet : tametfi qui Cancrum iftum Do-
dori yorftiocommodabat,e^tfv^/i?w

Päg. 119\' ft^fi hïUmâwCmm Mduccam fepi poteft éfcriptio locufîa cmfdam peregrift^,
pque caput peculiare ajfcnbi, qua caput xv de Mytulo Cmchifero pracedat.

îvî A G N A M & peregrinam Locuftam ma-
rinam fehabuilfc mihi referebat anno fex-
centefimo feptimo fupra miliefiijium hone-
flusvir EmanuèlSwerts ciuis Amfteldamen-
fîs, quam précédente anno Cxfarex Ma** tra-
didiife quidem aiebat, illius autem iconem
viuis coloribus expreffam adhuc habere : cam
vt ad aliquot dies- mihi concederet, quo con-
fpicere eius hiftoriam defcribere poffem,
non diffîculter impctrabam : hanc nadus, ex
notis quas ex pidura oblêruare licuit, eius hi-
ftoriam concinnabam,atq.ipfam iconem con-
tradiore formâ in lignea tabella exprimédam
curabam,vt Ledoris oculis proponerem :nam
Locuftam certèmaiorem &: elegantiorem (fi
exada eft pidura) neque vidçre memini, ne-
que apud vllum Audorem extare arbitror.

Corporis porrô à capite ad caudx extre-
mum vfque longitudo duodecim vnciarum,
fiue pedis Romani erat, latitudo dorfi quin-
que vnciarum;cauda fiue inferior pars corpo-
ris quinque tabellis teda,pxnè quatuor; fin-
gula: verô tabellx fatis breues,vtquxvnciâ
longiores non effent, at in trium vnciarum la-
titudinem expanfx: cauda in quinque pinnas
binas vncias lôngas & totidem ferè latas defi-
nebat Ixues & cineracei coloris,quarum exor-
tum tegebat duriorcs & mucronatx tabellx,
fïauefcente nigroque coloribus virgatim di-
ftindx: quinque autem illx tabellx extre-
mam corporis partem fiue caudam tegentes,
colons erant fubcxrulei vîrefccntis,albicanti-
bus quibufdam macuhs confperfi; quâ verô parte {îmul coönexx, lineis modô flauefcen-
tibus,modô atris alternatim diftindx, quemadmodum & tabéllarum latera in mucro-
nem definentia: tefta verô dorfum tegens mira colorum,fitu, & forma differentium, va-
rietate pida ; nam & niger & flauefcens, & exalbidus, viridis, & cxruleus, & fuaue-ru-
bens varia diuerfaque forma inter fe commixtiin ea confpiciebantur; quinos vtrimque
pedes habebat, quorum médius longiflSmus,vt quivndecim vnciarum eflet ; huic vtrim-
que proximj, feptemjprimus & poftremus,fex; finguh tribus articuhs conftantes, quorum
médius omnium breuiffimus,& tribus coloribus virgatim,diftindus, flauo, nigro, &: cx vi\'
ridicxruleo,reliquiduoflauodumtaxat&nigro , extremx vngulx flaux& vtrinque fre-
quentibus denticulis prxditx. Ceterùm duo habebat ante oculos maxima &longiflSma
cornu^vt qux viginti vnciarum longitudinem xquarent,in exortu ad quinque vnciarum
altitudinem jValdè crafla & aculeis prxdita,atque ad feeundum vfque articulum variis co-
loribus pida, flauo, nigro & fuauerubente, deinde ad extremum vfque paulatim gracile-
fcentia, ôc frequentibus aculeis afpera,nigroque 8>c flauo coloribus diftinda. His adiunda
alia duo cornua articulata,lxuio|a^f^3uo& nigro çolore etiam prxdita, duobus primis
quidem minora& gracdiora, fed qua? pede Ramanqhreuiqra n^ ^ a fex vncia-

hhbebat Vtrimque appendicem pedîiformant J^hîûîantem, binas vriçias longam, tribus
ctîàf^iafticuhs ôi fimrli viigulâ^^^^^^^ di-

fWtti^Ä \' Breüitef, toto\'corpore fàîdè elegaüs : hte auçe\'m q\'uaiemc äefcriptio-

îîëm boni conf^ltufum L^ôorcm copfido: quam ceitc qca^îçîem,mû Mot l iztc po
miffem, fi ipfum knimalc^fptîxEe WihiÂ \' ^ " \' ^

Pag. ^^i^^dnteSt&iffftem EthxcqmàcmfiàHl&cJnfi^^^^
iffsBttammSimnfibmanttotamnHiir\' » .■v»;-:..

Pag. 100 ad AmomiSchotium^^ ânU Caput ic^xït deCalamo Aromatic»,addequkm Au^ari»;

Ceterum dura exotica quse fepofueram excutîo,fimilem frudum tçpetio à diîigemifli«\'
mo pharmacopoeo Wilhelmo Parduyn Middeiburgenfî ad memiffum ; yerùm racema-
tim non cohsercntem ,at à ramuio diftradas baccas,etiam toto quadriennio ante quàm
hunc, qui expreffus, à loanne Ponâ accipcrem. Schedîe aütem quâ frudus inuolatus,
Parduynus adfcripferat, Gonfulem eius vrbis,inuitatum forfitan atomatico odore, licet
grauiufcuio, quo prxditus, baccamvnam fiue frudum edilTe , atque paulo poft in mor-
bum incidide: cam ob caulTam medicamentis iniiciendum minimè cenlèrçm. Vide
Frudum v. cap.xxii. Lib. i i^Exotic.

tägj^ilm^vlfwifrt gapsïcvm/îr/fo smoyastrvmjc^ pr» cabsicvm brasilianvm
firibe Siuqvastrvm Brasiliakvm.

mMb.n.Schâiâitâtmenda: Capfîcum hoc,feu Piper Indicum (Americum potiùs)
quod nonnullis Piperitis St Siliquafttum Plinii efle putatur, diligentiffiipè cohtur, &c.

Eâdem pag, pfifiliffem ii.ßue ad finem Scb$lH de Fixere, addefequentia qua de Pipere Jmeri^
£490i Ä. P. Gregoritaccepimut : cum eiufdem P. Gregarii Commentario, demmibm Piperù s^meri-^
cmgemibw,quemaàmmifit» Sedhçcfa£îi>,p0teritt9tumiâudSckliuthfag,^^idekri,

HIV $ Planta quam Piper Amtrtcanum appellantquidam Vipenùm,fitte Siliquatlrum PMi e]f(cenftnt,va\'
lUtatem, neminem exaäiiit ebferuajfe exiRimot Reuerendo Pâtre Gregor\'io de Regio, proftßione Capucàno, dum
Bononiainemihio agehati cut Montis Caluatia nomen. S cr ipfit en fm Comment ariolum De varietate Capfuor um
(ita roem ab Aüuario hanc plantam arbitrantur nonnuUt) Jndicorum,atque cum tredecim iconibm varias eorum ßf
mos exprimetitibus anno Chriiii fuillefimo fexcentefm\' feptimo ad me mittebat. lüud quia plurima fcitu digna con-
tinett nec à qmpiam%mei opinione adeh auuratè in hac materia expier ata {eïi enim r\'tr iBe diligens Plantarum ob*
feruator^ atque omnes neotericos Audores qui de re Herbaria fcripferunt feäulo euoluijfe ex hoe eins CommeotariolQ
apparet) Latinum facere volui» vt qui Italici fermonis, quo con fcriptum etl ^funt iwperiti, ex ißius leäipne aliqtiarà
etiam vtilitatem cenfeqm poßintt nam Auitario, quod ad meam Plantarum hi^oriam facere volo, adiungendum f «-
taut. Singulas tamen quas miferat iccnes exprimere neceffarium effe non exiHimaui, tum quia intégra non erant^
fedßngularum^ecierum ramum cum fuo jruäu dumtaxat continebant, tum qubd tjpograpbum inambus fumptibm
gnerandum non cenfebam: fed fruiluum varietatem tribus folummodo tabeüitcomprehendtndam (j exprimendam
turabamutttùm ßngularum alioqui plantarum forma nonßt valdè dißimilüi aut ß quaeti dijftrsntia, eain foliorum

Utitudme vd anguniA dumuxat confiiîii ; ér quMdoquidm cum vulgan atque omnhm mîà. S/ltqttdfiro crefcendi
ratione & ramoiumdiHofnïone conuemunt, tüm içgnem ipfis prapmereflatueramuf, exiUimmes beneuolum Lt\'
ÛQrsmnaUrumconfiliuninan\\m?ïobjiîWum\': fed cùm Auîtor illud decimetertie loeoreponat, tinsfcrtem immu-
tare noluimus : eam ob caufuw illius integram plantam iHk requirere çp»rtdit. Omnia autem generain très iUjfes
redest y fine m tres Seäioncs dtüinxit. Pnmà conttnentur quatuor genera fruä um fur rectum à" furfum ßieäantem
gerèntia. Altera quatuor etum genera habet, fedfruäu rotundo & ad terram indinato prxdita. Tertia quatuor ge-
mra deÇcribuntur oblongas cir deorfum propendentesßliquas habentia: deinde yulgatißimäm pecuHmemtabeMfn ha-
hcty cut adumximu^aliud ^ me m Lufitania obferuatum. Sed ipfum Patrem Capucmum loquentm audiamus.

N V N CLj A u dcftitir fuiiimi Dei Maieftris re-
rum cogniciouem in hominum animos inftillare
& quaii impnuieie,cùm vt laudetur, magnificetur

cebbretur eius glpria,tùm vt Diuma: ipfiiis Ma-
ieftatis magnitude in infimis iftis rebus agnofca-
tiu-. Ec licet fuperioribus f^culis ejctiterint do£tif-
iimi vii i,<5^in Plantarum cognitione pentiflimi,
omnium tamen cognitioncm non func adepti»
quia in dies nouarum 6c priùs non cognitarum fit
obferuatio. Nouiffimo enim hoc fsculo placuit
sterno Monarchy pauperibiis & infim« (brtis ho-
minibus fua fecfcta & opera reuclare,vc mihi pau-
peri difcalcearo cognitioné tribuere voluit varie-
ïatis huius Capfici, fiue Piperis Atttericanij cura
agcrem in nobiliifima &illuftn ciuitate Bononia,
in ccenobio Mons Caluaris nuncupatO; Iftiîc igi-
tur oblèruabam ea qua: à nemine adeô exade &
particulatim antea fuerunt ob(èruata, Vtper iftàs
res raateriales, Dei fummi omnium rerum Crea-
torisineffabilis potentia ôc infcrutabilis fapiencra
confpici poffit.

Has porio meas O bfèruationes tibi donare
volui, vt tam Celebris viri opera in lucc ptodeanr,
6c qus hadenus incognita atque fepulta iacebant,
omnibus nota fiant ; gratisqiie agâiituC Domino
Deo noftro propier tanta beneficia quxfiü^lis
diebus, horis & nioraentis nobis cohferr.
rùm mcam opellam in obferuanda huius ^lant«
tarn infigni varietate non ingra^tam futuram arbi-
tror, quandoquidem à nemine vël à paucis faltetii
tanta varietas fuerit obferuata & fcripto compres-
henfa. Boni ergo confulas hoc muilnfculum tibi
propter amorem quo te profeqaor libenti aiiimo
confecratum.-atque licct integrum non fit,fed par-
tium dumtaxat particulae, vtpote foh rarnf^ non in-
tegrseplantie,culpa in me reiidenda, tum quia ad-
eo fero ad cam rem animum applicui; tum ■quçkî
TOults occupationes me detinueruntjdeniq. quôd
non fim mei iuris î nihilominus non tara doni^
quàm cordis eius qui tibi donat, qttiqae fcfe.to^
tura tibi offert, rationem habeto.

P R T E RITIS diebus Siliquaftd, fîue -\'Pïpc-
ris Indici (Americani veriùs) vanetates obfcrua»
baraus, exadiijs forfitan quàm alius quifpiam, vt
ex earum piduris ad viuuni expreflîs iquefe\' po-
teft. Videtur quidem Bauhinus in fuo Matthioló
Lib. 11. fuprâ Diofcoridemcap. 155. pag. 4j_4 fi-
gura fecunda, filiquara rotundam pingere , qui
forte plant« huius primo loco expreilae frudum
reprsfcntare voluit, qui caeteris maioreft, & fatisi
cum Bauhirti filiqua conuenitj pediculo tamen cut
filiqua inhxret j difïêrr,qui adeô reflexus exhibe-
tur, vt terram ipedare videatur ; contrario plané
modoj quàm de quo nobis nunc efl fermo.

Ha^c igiturplanra,atque adeô omnes eicongc-
iieres naturâ funt calidœ ad quartum vfque gra-
dum- quapiopter in medicum vfiim non vfùrpan-f
d£B,neqüe eduliis admifccnd« ; nam ob infignem
acrimoniam non raodô cutem inflamma.nt, fed
etiani ejculcelrarit, Similiâ autem ciim Solahó hoi-
tenfi habet folia> tamêtfî patjllo maiora&longio-
ïa: calilem binos cubitos altuni j interdum etiam
longiotem aUt breiiiorem i prö löciin (quo tolîtur
natura, fîue in fîdihbus , fmst^ia hortis fertih &
pihgui folojviridethj bodis:& articulis diflindum-
florem verô album, quinqiTe aut fèx foliolis con -
ftantem, vt Solanüm vulgare: è\'quo nafcitur fru-
âus rotundus maïi apiani inftar» futredus caci
lum fpedàns, initio viridis, matujrefcehs rubicurtf
du^, plenâ maturitate ruber vtcorallium expoli-
tum. ■ . ;

florem: cui fuccedit früólus corniculi inftar, tres
auc amplius digitos tranfucrfos longus, mucrone
iiirredo & cxlura fpc<äantej initio viridis, deinde
ruber.

Habet etiam ifta Planta fimilia folia cum aliis
eiufdem generis-, licet pauHo "minora , &caulctti
hurailiorcm-. flores ctiam albi eiufdem cum fupe-
rioribus funt formxj quibus décidais,fuccedit ftu^
ÔUS pyramidis forma, dimidii tamen ex parte hji-
nor Secundo, nec adeo mucr©natus,initio viridisi
maturus ruber vt Primum.

Nt) M N V L L t forfitan hanc Plantam candem
eile cenfebunt cum ca quam Chifius exhibet in
icholio ad Simpliciam Monardi hiftoriam pro
Braliliano Piperc atque etiam in Icoilibüs pofita
eft pro Pipcrc In dico breuioribus fiiiquis pag. 317;
{qua jpfa è Cltißa, nempc ex eins febolio in Monat\'
dum, defumpta : ] poterunt rurfus aliqui crederc
illam ejTe quam proponit Xabernacmontajius
pro Siliquaftto rotundo anguftifolio in Iconi-
bus parte 1. fed. 10.pag.819. Sitamen diligen-
liùs ebtüm forma confiderabitur, euidentet ap-
parebit diuerfum eflfe ab eoquod apud illos con-
ipicitur: nam tametfi conueniant in filiquis fur-
tum fpeâamibùs, illorum tamen filiqua magis ad
oliuae filueftris formam accedunt; hums verô mes
plant« filiqtóï minores funt omiïiblïs quas obfer-
uauerim, vt ex eius icone ad viuüm expreffa cum
aliis coHata deprehendere licet. llabent autem haï
filiquèdrciter digiti tranfuerfi longitudinem cum
femiÊfë, [fiue vncialèm aut fat^o maiorem, nam
fitiquai^quat (um icone mittebat dimenfrn /»mj folia
illi JLaüri odoratae vülgaris; caule conftat tedo,bi-
nos aut tres cubitos alto, & in plures ramos diuilb,
deindefanta florum Sc fruduum pulchrifüdine or-
nate, vtmirandum fit. primùmautcm nati frudus
virefcunt, dum maturantur nigredinem contra-
hunt, maturi rubent vt ûii.[iSonitH autem Leäorem
fupio huic frudui adiunäu fuijfe alium frulfumcum in-
fcfipime Piperis oblongi ereät minimi, qui fanè dimidio
ferè mmor erat tÜ9 quod modo defcripß, quoique pOlurâ
exprejfuif},& plurimH accedere videbatur adâudquad in
fcholioad Monarâum exhiheo\\magnttudht tamen meum
adhuc fuper abat,vt probè memini-^nam ipfe plantain mea
Lußtanica peregrinatiom delineabam, feruatâ fruUus
ittiiâ magnitudine : ad huius peßea normam iton in fcho-
Ü0 ad Monardum pofita fuit fculpta\\ (f iîa ipfa deinde
exhibita à Lobelio in Iconibut; & itiam Tabernamenta\'
nw etiam inàtatuseU\'^ neuter veto plantam obfejuamt,
fedalienaßdevfuseB.

Absolvta quatuor generum Siliquaftri
quse frudum furredum & cxlum fpcdante m ge-
rationi ço^fonuni .^^^^^ vr 4e aliis
quatuorgeiieribus agamiîs qux fruâum\'nèn fùr-
rcdum, îed propendentem Se ad terram obnerfùm
mihi edisQtdattim..

: Habet hocSiliquaftrumfolia» i^iaiorisOcy-
jni hortenfîs foliis fimilia, caulem circiter fefqui-
cubitum altum: flores huius etiara albi funt,
quinis aut fenis foliis conftantesj c quibus oritur
frudus è pediculo anuli modo nunc magis nunc
minus contorto propendens, cordis forma & ad
terram convierfus , initio viridis, maturitatem ad-
cptus ruber vt expolitum corallium.ettàm
Tater Gregorim huius planta ßu£lam,tuius duo genera
coniittuehat, maius videlicet & minus feorfim in peculia-
rihus fihedis repofitum : oàdita praterea duo alia genera
feparata,cum hac infcriptione,Cordatum maius ereäum.
Si\' Cor datum minus ereäunt-, quorum tamen in Cerdatt
defcriptione nuBam mentionem fadt ; ft fettten nafcetur^
videbimtu an in nomine fit error commißus.]

- ï s t v b Siliquâfttum fiue Piper, fialüs non dif-
fert à Solano hortenß: eius cauhsadbjnoriim cu-
bitorum altitudinem afliirgit; fettque in fingulis
• n\'odis florem àlibriiô^ flori fimilem i tili fiiccedic
frudus oliux formâ & facie, propendens & terram
Ipsdans^, initiô viridis^ matuiu s ruber, vt aliori^rn
generum. [Sèd etiam huius duplicemßultum mittebat
\'ditiérfis fchedis ineluftint,& diUerftt infcr \'tptionihm infi-
gnifurh\'. vni enim infcriptio addita erat Capfici oHuafli
non ereilt, alteri vero Capfici oliuärii maior is ereÜi. iia-
que ft vera erant infcriptiorief, bina hum generis diuerf^
^edesreperientur.J

Tertia Secuiifix cläflis Siliquaftri planta
fülia piofert Circea: ab Andriea Ca:(alpiao defcri-
pLELib. viii, elePiantiscap. jj.pag. foliis (Î-
milia, caulem binos cubicos alcum, flores albos
Solani horrenfisfloribus limiles,& deinde früótum
cerafa lilueftri prorfits limilem, è fingulis articula-
t-iombus p^ndencem,iilitio viridem,poft matufira-
rem iabram.[£f tUitû b\'m£ fcheâa. mifx,jrHäum conti\'
mmes miiom^s minorù infcriptione infignitum: an duà
ütuerfsIpecies inueiiiantur igmro-, an vero diuerfa ma-
gmtudlnl^ filiqudt tn eUem pUnt* nata^ vt mterduttii
mofiC^tufcuLè fieri filet.]

F v c h s iv s \'Lib. quem de Plantis fcripfit,pri-
fercira vero in iconibus 8. & 16 formi expreffis
pag. 4^7-pro Capûco lato hanc plantam exhibet;
m eo vero qlii Latine in foho culiis Cap. 280. pag;
732.. pro Siliquaftro quarto. Dodonasus eandem
pro Capfico Lato in Hift. Plant. Gallica in fo. culà
lib. cap.69. pag.44z. atque etiam Hiftoria: plan-
tarum Lugduni exprcila lib./, cap. 35. pdg.ô^z,
Eiufdem cum illis opinionis videtur Bauhinus l\'ua:
Phytopinacis Lib. 11 i. Sed; i.pag. i illam ap-
pellans Capficum filiquis latis cordatis. Propo-
nunt interdum ifti in vnaeàdcmqiie planta diuer-
i\'dS filiquas j, vt Cordus tres, pio prima vulgarem^
pro altera oblongamanguftam & Curuam,pro tc^-
na qdam appellant latam. Bauhinus vero quatuor
diuerfas fpecies in eadem planta adpingit, vt videre
licct in eius Matthiolo, latam videlicet, cordatam,
oblongam rccuruâ fiiiquäj& quartam ab ipla plan-
ta {èparatàm,ab ipfo Capficüm rotundum didam v
uec fingiilas icones proponunt peculiariter fcparà-
tas; tametfi Fuchfius, Dodonsus,& Lugduni cufa
hiftoria aliquas icones (èparatas cxbibeani:,^ om-
riem nihilominus reuerentiarri illis defero,quia: vi-
rorum adeo celcbrîum opiniories in preèiö funt
habendi; halluciriari tamen vidéntur j^èum vcniâ
tliffturh fit, quia planta ah ipfis defcripta firniU fru-
ólu prxdita çft, quo ea qiiam cordato fruétu apjpel-
io: itaque in appellatione diflentire videmür. ve,-
rum quidem éll, illud quocî dèlcribo, ctim eoruri^
Capficis caule éc foliis Sûlaho fimilibus contienî-
rè, ltd differiint filiqua fiiie fruftu: nam cordatum
à me vocatum, fru£tum gerit inftär veficierugolàej
aliquantuliim latum Sc longum, nec vllam cordis
formam refert: fi\'UiStus viridis eft initio; paulatirti
deinde rubedinem contrahit, plene maturus totüs
iuber eft, quemadmodum reliquorüm : prœtére»
non eft ingrati odoris, fed Iridis fil, minoris, fiiie
Armeniaci mali odorem refert:de ifto folo lóqdor,
quia in co folo hanc notam obfeuiaui ; fed\'voléh-
lé Deo omnipotente, etiam inaliis pefictlltim fä-
. Clara. •

\'Absolvta Prima quatuor generum Piperià
Americani filiquas terram fpedtantès gerentis fe-,
dione, reftät vt de aliis quatüor frudum etiam
Verfus terram propendentem habentibus agamus,
inter quas primurh löcum obtinebit illud qüod à
plàribus Atictoribus exhibetur peculiariter à

fuchfio in iconibus iS. formi pag. 4ïö.pro
Capfico öblongiore, êc ab eod. lat. folio cap. iSo,
P^S\'TiS-P"^" Siliquaftro tertio : àDodonœo vero
Hift. Gall. lib. j.cap.öt). pag. 74 i. pro Capfico ob-
longo , quemadmodum Sc k Lugdun. Hift. lib.5.
cap.3j. pag.652. Bauhinus autem in Phytopinac.
lib. I ri. fed. i.pag.i 5j. ^ in fuo Matthiolo lib.2.
fupra Diofc. cap. 15 5. pag. 434. Capficum filiquis:
longis recuruis appellat: Tragus denique in fuà
Plant, hiftoria lib. 2. cap.148. pag. 32S. vnà cutó
Valerio Cordo, vnicam plantam ponic cum tribus
fpeciebus : fed & ipfc Cordiis inHiftor. dc Plantis
lib. i.cap.6. pag.SS. Piperitim, fiue Siliquaftrum
Peiuuianum appellat.

Tabella 111 .c»m\'mens quatuor genera alia,fruaum^re\'^
pendsntem&aiterrmobHerfumgeremia.

H^c autem planta fimilibus quibus alix foliis
eft prxdita,caule fefquicubitura alto,floribus albis\',
c quibus nafcuntur filiqux quinque digitos tranf-
uerfos cum femilTe longae, contortae incerdùm;inî-
rio quideni virides, fed riiatura; rubentes vt expoli-
tuni coraÜium ; e«que non valdè cralfae, cufpictc
niucronata inftar cornii multoru animalium qui-
drupedum non adultorum, peculiariter autem
hinnuli,

H O R V M Siliquaftrorum Altera planta fîraîli-
bus prxdita eft foliis, minoribus tamen quàm rclr«
quorum generum, caule cubitalis altitudinis ;ant
maiore,floribus rcliqüi^ fimilibus, quibtisdeciduis
fuccedunt filiquae dimidiam fuperioris Noni fili-
quarum longitudinem & craflitiem aequantes,tiiir*

crone etiam acuminato inftar cornii,iniiiö viiidcs,
mature riibrte vejiiiti rcliquoruoi generum.

Tertia cli<5toium Siliquaftrorum planta eiuf-
dem cmn ftipradiéèis eftfotma:; in iioc folódifFü-
reus , quod lilicJUas gerat non adeo mucronaias,
fed œqualis ferè craffitudinis,extrema tamen parte
aliquantulum anguftiote, & neruo prœdità,qu.^
illam veluti faifurcatam efficit.

C V M iftud Piper ab aliis qui de Plantis (cripfe-
runr, conlpedium & obleruatum eflè non dubitê,
non decrunt tamen fordtan nonnulli, qui à fupra
nominatis difTerre exiftiraabunt:fcd eiuldem nihi-
lominus eft naturx cum illis, (bloque in colore eft
differentia ; cum aliis enim generibus & foliis , &
caule, & floribus conuenit : quemadmodû auru ra
quia metailica: eft natuiœ, cum aliis mctallis con-
uenit, ab illis tamen differt multis in rebus ; ita
huius Piperis hliqu.1, licet vulgari fit fimilis, bre-
uior tamen eft,& magna ex parte in mucronem de-
, finit, & in colore maximè difpar, quia reliqua ge-
nera rubri funt coloris , iiuius verô filiquaflauc-
fcentis,lurei,crocei, aut vt venus dicam, aurei,
prorfus vt aurantia mala probe matura.

I s T1 s porrô duodecim Piperis Americani ge-
neribus defcriptis, figillatim eorum filiquis fi-
gura expreflîs, qux concinno quodam ordine co-
hxrenr,nempe rotundi maioris,longi furredi py-
ramidalis maioris, furredti pyramidalis minoris,
longi exigui pyramidalis furrèdijfîmilitercordati,
oliuaris, cerafo fimilis, & rugofi j his additœ, quô
mufica perfeda ellèt, oblongi filiquâ rccuruâ ma-
ioris & minoris, bifurcati, & aurei coloris : atque
vt fuauior fit concentus, adiungeturgeniisyulga-
tiflimum.

Piper iftud vulgatius Amerieanum à mukis
Authoribus diuerfis nominibus appellatur : Fuch-
fius enim Capficum rubrum & nigrum nominat
in Iconibus 8. Si i6. formâ expreflis pag, 425. Ei-
dem cft Siliquaftrum maius Se minus fol. lar. cap.
280. pag, 7}!, Piper Indicum dicitur Matthio o
lib.2. Diok.cap. ij 5. vltimâ editionc lat. pag.ƒ76.
& vulgari fol. cap. 148. pag. 60S. atque in omni-
bus itidem xditionibus. Clufius fcholio in Mo-
naldi Hiftoriam Capficum appellat, vulgarem no-
mcnclaturam feqüliuis\'rüïcitur eitiam Capficum
maiu5 & minus,fiùe Piper maius & rainus Lugdu-
nenfi^ Hift. lib.j. cap. J j;rpag;6j 2. Baühihüs nomi-
nat\'Çapiîcum filiquïs oblongis in Phytöpiilace lib.

i.pag. i:5 J:. & in fuo Matthiolô lib. 2. in
Diöfc. piper Indicum cap. 153. pag.434. Cifalpi-

Clvs 11

piperis Americani vu!g4t\'mii taheüa, quapetUa eU\'è
pag,^/^ifféolio adcap.tnu.Simpl. Hitîor.
Monardi in folio cufa De Pipere,

nus Circeam Diofc, fortè lib, 1 .de Plantis cap. iz*
pag.i 15. Caftor Durantes in fuo Herbario Piper
Indicum pag.j44. Siliquaftrum Tabernamont. in
Iconib. parte z. fèd. xi. pag.Siî». Lobel. in Obfer,
pag. 172.&175. Capficû vel Piper Indicum longiof
ribus filiquis , & Piperitim Cordi, Siliquaftrum
plinii Se Tragi, Sc Piper longum Diofc. pr£Etcrea
Capficum Aduarii, fiue Zinzibercaninum Aui-
cennœ, Calecutiurn Piper, Se Piper Indicum lon-
gioribus filiquiSjin Iconib. pag. 316,

Fert porrô hxc planta interdum fuas filiquas
quadrangula foimâ,nonnunquam rotunda, atque
etiam alterius forms , vt obferuaui in penfîlibus
hortis Ôc fi<flilibus ante feneftras apdificiorum in
Illuftri ciuitate Bpnonia,vtetiam alii obferuare
pottierunt, vel poterunt. De illo,cum omnibus fit
\'fötii\' riotum, plura non adiiciatn, fed Leétorem ad
eos Audorcs fupra memoratos qui de illo Icripfc-
rÏÏnr,ablegabo.

CETERVM quia vulgatioris Siltqua^ri icon qua hk proponeretur,petenda fuit i fcholio quod olim fcripfimus
aàcap. de Pipere in HiHoria fmplicium Medici Nicolai Monardi,quod eïl ûni. in pi^rema editioHee\'xpreffa infolio;
quidquid tum ftribebam, vt maior Iuk ad hanc Commentationem aicedat, remandum & hk repetendum
iUimaui, -

Piper igititr Ameticanum diligentipmècoUobferUMbam, per Hißianiamperegrinabar anno ChriÜi nitlîefwio
quingentefimo fexagefim quarto, in multis eiuf Regni ptauiticiü, praferttm verb totâ Caïtellâ vetere (7 noua, fàffi
abhortulanif, tum à tnùlierihus in adium fuart(r»pe.nfüibushoriis\'. etenim pet totum amum eo vtebantur retente &
ficco pro condimento m ctbif:(peü:abatitr autem.(vt noHer AuUo^^^ Memini etiam videre anno ChriHi

MÎîD.X\'if cv. maxim^.iopiâ cuUuminfuburbanis BrUnnaçeiebrû Marchionatui Morauia vrbii hortis, equo (ulto-
rtrnmcontemnendumqualîtmfaciebanty eratenim apud vulgt^ emvfm. Sed à aliquot eius genera ob-

P R ve T E R. M r T T B N D y M por/o tioH dttxi aliud
Stliquaßri genus quod iri eadem peregrinattone ohferua-
b.im, Vlifippone Conimbricam proficifçens, nonnußis Lufita-
nia locis, caule in cubitales ramoidinifoygraciiiores tarne»
quam in vttlgari,0s<^ vireAtes, foliis hortenfis folani fo~
Horum pane fimilibus, paullulum verb angufHoribus flori
paruo albo, folani hortenfis flori perftmili, longiufculo pedi-
culo fubnixo, é" furrello, quo decidente füccedebat ßu£lui
exiguus, & magnitudine eorum venerum qua equidem vi-
dere vnquam mihi contigit longè inferior, initio viridis, de--
inde nigricans, tandem, vbi maturitatem comraxerat,ru-
ber,continent multa femina latiufcula & plana praceden-
tis Siliquaüri modo, tam der è & férUidi faporis, vtguiia-
tum fauces incenderet, nec poffet illa acrimonia tolli nifi poß
aliquot dies. Flores profert, vt arbitror, toto Autumno, &
in calidioribus regiombtu étiàm hièmt t nm fub initia»
Decembris hanc plantam florentem,ßuQn^ immaturo,wa-^
turefcente & maturo onufiam inuerkbam^ Pimienta au-
tem de Brafil, hoc eH, Piper Sraßliamm vocabant^ in qua
Trouincia abundanter nafci, multipüci^inyfueffe, K/jr-
ßpponem redux, intelligebam i Roderic» Litis [apud cuius
patrem Sebaldam äiuertebani) qui recent ex FernambucOi
vbi habitabat, aduenerat. Huimßuäum maturum in Bei-*
gium eum plerisque aliis feminibus in iüa mea peregHnati»\'
ne colleäis referebam & amicis communicabäm-, in quorunt
numero fuit virillulîrii Carolus à S. Audomaro Moerkerk^

aliquot aliorum pagorum toparcha, qui anno ChriHi
fefquimillefimo & fexagefimo fexto in culttßimo fito horto
(quem contigmm habebat Moerk^tkana arci ab ipfo babi\'
iat£)ferebat,è qutnata aliquot planta,qua Autumno dum-
taxat florem ßuäum^ protulerunt, illis omnino fimiles cùm
forma, tum magnitudine, quos geüabat ea planta qUàm in
Lußtanu obferuabam & legebam, atque etiam cum fuo
ßored^ßuäu ipfedelineabami fic vt animaduertore pojfem,
nihil i» eo genere immutatum diuerfi climatu rationi»

Si exadè obfementui: horum Siliquaftro-
rum folia, caules & rami^euidcntcr apparebit, il-
lorum folia media elfe inter Solani& Lauri folia-
adeo autem viridi faturocolore prxdita, vt nigrà
videantur : horum caules ramique fradi, mediil-
iam continere deprehenduirttur fambuéi ramorum
medulliE fimilem; funtque in plures ramos diuifî,
Sc ii rami denuô in ramdfculos binos aut ternos
digitos tranfuerfos longos jin quorum alis bina
difparia foliajinter quae magnâ ci parte exeunt Ad-
res albi in quinque aUt fex foliola didifî ftellx for-
ma, pauca ftaminä in itiédio continentes j quibus
deciduis paulatim fuccrefcunt filiquscj fîîle vafcula
digitalis longitudinis, plus minûsve, & j5oliicaris
circiter latitudinis, pro fingulorum qualicate^ feii-
ßm à latitudine iticiifpidem definentes,qua£ vide-
lieeceius forms effe deberlt,iriitiö virides,per ma-
turitatem rufe aut punicex, deoirfiim fpedantes
aut fiirredaJ, quemadmodum eorum flores. Aper-
tae deinde ift^ë fiUquae, multa fêniina continere de-
prehendûtur lenti fîmiliaiflauefcentis ex albö co-
loris,confertim quafi fufpenfa & breuibus petiolis
cohzrentia itiembranis tribus hûhiidis,callôfià ta-
men^parteq. fuperiote latis^ circâ mucironem ver6
anguftis, & inftar piries cuiufdaffi nucis cöngefla ^
fic vt inferior filiquae pars inanis ôc vaciia reliii-
quatur.\'interiores autem illx mébranx,quatldo re-
ftcearç fiinc,intenui(lîmum polliné l\'edigi poîluntj

CVïliE POStERIORfes^ ^ _ j|

fermhxm cu\'.ta à monàM in mirMmo quodam Lußtanu inßa Vljßpponemßta ad Tagt^mm rtpam âextràm^
ßautßtmis coloris ßuäuprxät*.

Tabeäa Piperis Brafiliani, petita etiam } Scholio 4d cap:

Vt aichoholi Omnes ifkje Siliquaflri plantx nâi
merofis radicibus in varias partes fedis ôc capilla-
ribus prsditae funtj & orriatus dumtaxat gratiâ in
fidilibus aut hortis coluntur : nec quifquam eo-
rum qui de plantis fctipfernnt, neque ego, quid-
piam obferuationc dignum reperimus, quantum
ad faporem & odorem foliorum, florum, caudiçis
aut radiciith huiiis planta: attinet j fed in eius fili-
quis & femine dumtâxaCi atque tota filiquar»ni
carnofa parte vis confiftit. Eft porrô hoc Pipet
Americanum tantâ acrimoniâ prseditum, viexuf-
ceret & puftulas excitet vbicunque applicatunne-
que folum id prxftat, fed etiam filiquas tantum-
modo aperiendoôc femen cximendo» adeô acris
eîchalat vapor i vt per riares penetrans cerebrum
fubeatj& ex eo eliciat tantam eamque ientam5c
vifcidam materiam, vt admiratione dignum fit-
qiiin & guttur ingrediens, tufîim excitât, &adeo
vchementem vomitum, vt omnia interna vifcera
teiici debere videanturj fiUquas prieterea & inter-
nas partes confringendó, fterhütamfcrita ^alde ex-
citât; & manibus confradas tradando^ tâhram ini
iis inflammationem pârit,vt aliquot hofarüni fpa-
tio aduri vidéàtitiir, remediumqùe petcndum fic
ab aqux frigidœ aut vini lötiónc • haec ömhia fum
expettusdum lèmen c filiquis eximebâm» [ideni
fibi accidijfe fatetur Cdrolus Clufius anno Chriiii miUefi-
mo quingentefimo fexagefimo fexto: ndm dum huius pi-
pètis filiqUàs fémine quod ex Hi/paniis attulerat nataé
confitingtnds & eàtum femen evtmtndó lachrjmi ipfiob-

ormntur eh vdpoïûammmiani, & eas manihu exter\'
gtreveHet, oculorum infiammationetm vehemente cor-
rept use vt eorum vfHmdemçeps amittere metueret^^
non fiiß longa ér fapius repemâ Jrigidalotionfj^ iÜam tol-
lere pe/«.] quinimo in ignem iniedx fiîiqux, gra-
uem teimm excirancodorem,qui naufeara Si
faflidium adffiantibusproüocar. Dumfiliquxapc-
riuntur, cdorem quidem krem & Tubtilera cxha-
ienr, qui deinde tarnen in fads gratum sefoluitui;
Breuiterjfunt iftae Siliquaftti filiqux caiidx 6c ficcx
irt,quarto gradu, vei etiam maiore h quis extaret;
eam ob caufam adurunt & validé exulcerant.

:Originem duxcruntiftae piantae ex America fiuc
India quam vulgo occidentalem appellant, & Ce-
runttfr in hac noftra.regione fub Martii finem, de-
inde aatx tranfponuntur quocunque loco quis
volucrit, fiue in tiótiiibus ad feneftratum.ornatum,
fiuein hortis : flores proferunt Augufto menfe &
toto Autumno ; deinde frudlus maturefirit: at re-
gionibus calidis fiotenx frudtusque ad mamrita-
tem perducunt per totam hiemem.

Facilè -mihi perfuaferim, imô firmiter Credo,
cmnibus Auâroribus qui de Plantis fcripferunt,
non folùm nota fuifle iftius Piperis genera à me
pi;oduâ:a, fed eriam alias diffèrentias eos obferuaC
fe; nam alia duo genera reperiri,intelligo,Siiiqua-
ftrum videlicet pilofo caule, & aliud filiqua nigrâ
rotunda : Verifimile enim eft inter tam mukös
plantarum inueftigatores aha genera obferuata
elTe, & reftare adhuc obferuanda. Quidam fcri-
ftores duorum aliorum generum meminerunt,
alii plurium, fed eorum figuras nonexhibentj aut
fi exhibent, vnicam plantam proponunt varietate
filiquarum onuftam: id autem facere arbitror,quia
in ipfis plantis exiguum eft difcrimen, & id in folo
frudu con fiftit, eam obcaufam negligenter hanc
rem tradärunt, contenti dcmonftrare inucniïi
plantas longis filiquis prxditas,rotundis,& melo-
num cèraforomque formâ. Non défunt qui fuis
operibus inférant quafdam plantas nihil aflînitatis
cumSiliqjuaftro habentes,quemadmodumDale-
champius in fua hiftoria generali Lib.v. cap. xxxv.
pag. (îj j. pro Siliquaftro romndo plantam illam
proponit, quae ferè ab omnibus appellatur Sola-
num pomiferum, propter foiia Sciant foliisfimi-
lia,& frudum malo. parern. Atque etiam Dodo-
nreus Pfèudocapfîcum vocat Solanum illud arbo-
re fiiens injlia Stirpium hiftoria in folio expreflà
Libi4.cap.i7. pag.7o6..vt teftantur in Indice Ico-
nùm & in Obferuat.pag, i jé. Lobelius, Se lib. 5.
cap.27. pag.ópo. Hiftoria Lugdunenfis. Attamen
neqae Daîechampii planta,neque Dodona-j vllam
acrimoniam habent, tametfi in illarum frudu fit
aliqua fimilitudo, qui initio viridis éft, deinde ru-
ber perinde ac $iliquaftrorum,& etiam eius lèmen
planum Ôc albicans, tametfi aliter in filiqua dilpo-

N o n modô in Medicaraenti vfum receptum
nonerat hçc Piper, fed neque ip cibum etiam ad-
mittebatur, pippter infignem illam acrimoniam
quâ praeditum eft; nihilominus videturhumanum
ingenium irationem inueniflè quâ eius malignitas
corrigeriètur^vtinviljm recipi poffet fine vllo in-
commodo ad cibos condiendum, atque etiam pro
medicamento vfurpari, hoc modo prxparatum :

MaîUrîE huius Piperis veficx fiue fîiiquK leguntut
cum fuis pediculis,& invmbra ficcantur : quando
quis vti volet, reponat in vafe illi fimili quo vtun-
tui-pharmacopólx-ad teficcandos amygdalarum

& nuciis prnex niicbeos quos fàccharo operire vo-
lunt, cum farina -, & exfîccet lento igne : deinde à
fàrinâ purgcntur,:& à pediculis fuis Jiberentur;
deinde cum forcipe minUtiffimc#ura fuis femini-
bus incifaeponderantur, atque fingulis filiquarum
cum femine vnciis, pollinis farinx libra additut;
\' pinfuntur fimul omnia cum ferment© panis i,nftar,
& fernientari hxc mafTa finitur; probè fermentata
in clibano coquitur. coda intaleas fcinditur,&
denuô coquitur, inftar bifcodi ; poftcemô in ahe-
neo mortario aut alio tenuiffimèteritur& per cri-
brumxranfinittitur.

A pMiR ABit is cft hic puluiîs ad condien-
dum omnè cibi genus :valenter enim ventriculi &
inteftinorum flatus difcutit, otexim excitât, cibis
bonum faporem conciliât (atque etiam vino) prx-
fertim cibis humidfs & flatuofis infperfus; fingulis
diebus manè cum caponis aut vitulinx carnis iuf-
culpfumptusfcmpufi pondéré, frigidum ventri-
culum calefacit, pituitam difcutit, ôc lentos vifco-
fosque humores ventriculi fundum occupantes
abfumit, concodionem iuuat, vrinara ciet, & ocU\'
lorum caliginem tolht cibis admixtus; tribus con-
tinuis diebus manè fumptus cum pulegii decodo,
mprtuum fœtum è matrice expellit; huius plant®
filiqua recens aut fîcca vulux muh\'eris à partu im-
pofita, eam fterilcm reddit : puluis prxdidus euro
lohoc de mufcilagine mixtus, vetuftîe tufîî mede-
tur:cummellccmplaftri formâ fupra locum cali-^
dè impofitus, fçiaticam curat>;& cura melle codo*
gutturi appUcatuSjfynanchi medetutjhauftus cum
decodo foliorum Iauri,colicos dolores fèdat:manr.
ducatus cum uvà pafTa & ftaphifagrra, pituitam è
capite educit: exçeptuspice,fcrophulasiefbluit:
cbmmixtus nitro morphxam extergit : exceptus
acri aceto, apoftemata ôc lienis dutitiem emollit ;
hâuftus ex vino dulci, pituitam lentam&vifcidam
pedori, pulmonibus ôc inteftinis ïîihxrentcmin-
cîdit:mixtus cum vnguentode aIal>aftro,&ea mi-
xturâ inundâ dorfi fpinâ febris periodicx rigores
tolluntur: emplaftrum ejc eo ôc tabaci fdliis con-
fedum , morflii cuiufcunque venenofi animalis
impofitum, eum fanat: xquis partibus cura fœni-
culi femine commixtus & hauftus, ad binorum
fcrupulorum pondus fingulis diebus ieiuno ven-,
triculo,pcr quatuor aut quinque dies, matricis do-
lores fànat : peflàrium ex eo, oleo laurino, gen-
tiana, Ôc xylo fadum, vuluxque ori impofitum ,
purgationes menftruas deperditas reuocat: deco-
dione filiquarum eius ex vino fadâ calente adhuc
fi hernix aquofx foueantur manè Ôc vefperi, fa-\'
nantur: filiquarum ex aqua fontanadccodio, do--
lorem dentium mitigat,&: eos à putrefadione prx-
feruat; vinum in quo filiqux per integrum diem
maceratx fuerint, fingulis diebus manè ad bina
cochlearia hauftum, ons fœtorem rolUt ; ôc erxhi-
non cum hydromeUte ex eo fadum, nafi fœtorem
à pituita prognatum corrigit : haram filiquarum
cum fuo femine in aqua vitx per triduum macera-
tarum infufione membra paralyfi afïlida fî lauen-
tur,valdciuuabuntur; puluis cum gallinx axungia

GVRiE POSTERIORÊS^
miitus, FrigkJà apoftemata refoluit, & bubones
cmollit: eius cum terebinthina liquida inunârio,
arthriticos dolores fedat, & nodos în articulis ma-

20. auro & argento, quod vid.
Tag. ii.A«^^laborant,fiimbecülesfiriÊ^fcrrum,^^

Tag. ^o.lin. amepemltima tam tóulta aut cognitu dignâ dici potuiffe : nam fî qu«,

Tag.-^Zi ante annotationem Difpicicndum ^nimirum àd verba teUonii eirea initium èap/tà
XXVI. Apium raaius & minus, adde hacverbai Gallicum exemplar habet de t^Ape maieur &
mineur: an per eas voces Lappam maioretn ôe minorem intelligat, dubito.

Eâdentpag. adcapità xxwiifequentiaverba&e.ct\\ià3. Mouronia,tf^/â(^ hac i %^ûurone Bel-
lonius, populari fuis forfitan dialede, qua Sifymbrion cardaminen, fiue Nafturtium
aquaticum vulgo didum vocant ; nam alioquinikiwrw Gallorum, An^aUis Latimoru^,
in cibum recipi non folet.

Cdm Belloniuscap. xx. Lib. t h Obieruatioriumj Ciuettam,quâirt veterum Hyenam
magno errore effe arbitratur, (àtis fcitè defcripferit j iconem tamen adpofuic qu« ipfius
animalis formam non fatis exaâè ïepracfcittàt i legiiimam veto viuis coloribus expreffam

• cutó pilulis aiephariginis deiioratus ; cuth maluïé
decoaione calida hauftus, vrinara ciet; pituitam
qua: in fenibus cälcülum & ^renam gignit,hauftus
cum aqua faxifragix, tollif. Hdêténmiatet Ùtego.
im de sUiquaSimumgeneribus»

depmxcrar, facere non pomi,quin fubmota Bellonii Icone, illam eius loco reponerem, in
qua expreffus eft alfabrc meatus,è qiïo effluit odoratusille liquor qui in precioeft: prxter-
ea in mea icone omnes animalis partes mdiüs reprxfentantur,ctiam fecundum Bellonii
ipfius defcriptionem, quam figura à Bel lonio propofita.

Tng. iox.adfcholtum capitüxxwJiu addefeqaetttia verba: nec oberit obferuare primam
scotiem, SL ciusiiiftoriam, quam cap. xin. hb.ii.Exoticorum damus, noftrumque de eâ
iudicium,

T&gr i if. 8ch&Uum ad caput lxxiv. emferrepoterît cuhttumiB,eum Trouer* K^lpini capite de
\\j6^canna, ïn hbre de riantes z/£gypti: é* differentia defcriptiomsß^t^nßderare, Ham Frojperi
ic9n,prorfiuéuerfaabhacnoîîra,
144.//«. yi\'pî^tex
146./*«. 4. quotquot
Eâdem veropaginâinicone Arabù, Brachium dexrum nudum e^edebebat,nonßniHrum.

Tag. i ^j.lin. vj ftelege : Alinterno. Noflrumiterper valles profequuti, vetuftum.

Tag. 157. lin. 46. ad^iji margimx Cbnfcrendus cSct hiclocusCBtó Gallicö cxcróplari, H
quis nancifci poffet. - . -

Quorum ^umfi\'m m ipp mmofmîur ^ fed non dej^* ^
quidam itdi^ßm , Cwis fm Foïferiorihm adimgen
nei^uimt morupmentm-., quAdam^ i^um mfdem m-
gumenti erant^h nobis Mttptßnt.

Cv m mmen hum hér h magnam afßmtatem habeat cum ^mmoclit (cum iconem dellnun
rauerat^auUo ante mortem fuam cL & Piiß. tJMem. Carolm Clufm^ cuiusque defcriptionem â
Tahio Columtsaeditam Carü PoIieriortbminßruimusy vt videre eBpag. eius qualemcumque

defcriptionem (ßne icone tamen, aut ddineatione vlteriori) à Clariß, loach. Camer arid in Horto fuo
medico faSiamy hic locum habere voluimtis. EaautemeB talis -.

H o X q c o QV,o M a c LIT (fub quö barbaro vel Indico nomine füit Florcntiàffî, &
inde ad nos mifla) folia habet propemodum Fraxinellse: vel potiùs eodem ferè modo quo
Calfia ßliquofa proditj nullo irt cofta: extremitate imparitatem faciente folio. Cauies &
ramulti & foiiorum oras rubent. Florés flaui funt, Caffiac floribus fimiles. Hincemer-
gunt filiqua oblongac cylindrace^i cxterius pet matutitatem fufe^, intiis purputafcentes,
fufcis granis diftentze. Radix nigro coirticé obducitur ; quo abrafo, flauefcit; & fibris plu-
rimis conftat : viuitque fex tantiim menfes,geliiimpatientiffimaplanta,& apticum vul-
turnoque expofitum locum defidetansjalioquin nec flofculos explicat^ncc fpetïi ftugis fa-
cit. Odor illigrauiflimus,52 plane aboiiiinandus: fapor fubdulcis, nod ingratus, ctim ali-
qua adftridiane> paene vti Cliebulorum jminds tamenadfttingens: radicis veroaroarus 8c
Polypodii faporem repraéfentans, cum dulcedine aliqua, nifi quôd non ita filiceijro quid-
dam fapiat. Folia explicat oriente foie -, cadente temittit, & in fe contrahit, vt perirurs
videatur quiantea nonobferuârunt:&hocquidemcumaliis quibufdamleguminofisha-
bet commune. Sed hoc inprimis notatu digritim, alarum cauis, quâ parte caulem ample-
ditutlatiorcoftarumextremitas,innafci verruculas paruas rubentes, qu« intenfifiimd
5eftu exudant liquorem candidum, purum, pellucidum; vt minutas margaritas refertet, fi
paulo maior eius copia emitteretur. Vifcofusiseft,acdulciffimuS;ideoqucàmufcis aui-
diflîmè expetitur. Ineffe huic plants vim quandam planjè peculiarem, nemo negarit,qui
femel attentiùs paullô ipfam confiderauetit. H<ec Camerarins: ex quibus verèüjatil/imè cuiuik
difcrimen quod inter duas has peregrinasplantas {^amoclit nempe & Hoxocoquomaciit) eïî^liqueré
poterit.

Pag. 109. Hiftorise Radorum plantarum ^ poft finein capitis Lxx^i de Tragaéantha^ tfagàmtba
Poterio,addi poflet fèquens Tragacanthas icon, qua: nobis transmilTa eft è Gallije Prouin-
ciâ,nempe Aquis Sextiis, ab Ampliffimo & NobiHfs. Viro Nicolao Fabricio,Domino dà
PeirefcjConfiliario regio in fupremo Senatu Aquenfi,cUm 1 iteris ad Clatifs. Glufium an-
no T <îop deftinatis menfe Februario : quae htet± quamuis aliquot diebus poft obiturii Cl,
Clufii ad nos perlatae fint; tamen cum hanc Tragacantlia: exa«âiorém quam vfquam alibâ
excufa fit,delineationem animaduerteremus,tantum tanti viri beneficium minime negli-
gendum efle rati fumus: fed calci huius capitis adiiciendam. . .

Tag, 1 ƒ O Hiftoria: Rariorum plantarum^ poft Caïcem capitis ix, aut potiüs defcriptioni
Tulipx PerficïE prascocis, quam hoc libeÜo dèdimus, nempe pag. p i o. fubiungi poteft
& mira atque admodum rara Tulipa: Qjecies, ab ïll Matthxo Gaccini, Florentia Lugdu-
num Batauorum tranfmiffa praecedenti anno i^i o, ad Ghriftianum Porretum : in cuius
horto hoc anno 15II prodiit. Folia autem habet valdè angufta, Hyacinthinis non latio-
ra, oblcurè viridia. Scd qualia futura fint, cum huic aè\'riaffueaerint,ignoratur. Flos au-
tem ipfe, vt idem Nob. vir in literis fuis monuit, conftat fex foliis, quorum tria rubra funt,
tria veró lutea» amceniflimo & rariflimo fpedaculo.

R A RVM & hoc Narciffi gcnus, quod in horto fuo alit Cîiriftianus Porretus, Bruxellis
transmiffum (vndeeô perlatum, & vbinam vulgare fît illud genus, ignoramus) quod^
magnitudine fioris î\\Ciîmj(^2^0OTp4r«/i\'ifGallicano idiomate appellatur, id eft, Närciffus
încomparabilis,feu NarcifTus cui alius in genere fuo compar aut^equalis magnitudine non
reperitur: (Qariftim us tamen Glufîns maiorem ampHtudinem in caulibus & foliisNarcifS
fui totius lutei multiftori, à Clarifs. Simone Touar accepti animaduertit: & inter Pfeudo-
NarcifTos quidam funt, qulcaulinm &: foliorum altitudine, &praîfèrtim floris amplitu-
dine, huic non cédant.) Folia autem habet plusquam fefquipedem alta: incana,fatis lata,
& ferè carinata. Gaulis bipedalis, vnicum florem profert, magnum, foliis fèx pallidis aut
dilutè flauis conftantem, fatis latis, fed mucronatis, cingentibus medium flauum ,vel exa-
diùsluteum tubum fèu calicem, vnciâ longiorem , inferiori parte anguftiorem fuperiorî
magis patentem, oris paulum incifis rintcrmedius ftylus luteus breuis,& fèx quafi lutei
farina confperfis apicibus verius quam ftaminibus circumdatus. Odor floris non ingtatus,
fedobfcuruSb

ExprefTa autem hxc jcon ex florente
plantâîin quâ fimuï, ac etiam feparaiim, vi-
dere eft folia, fpinas, flores, fruâus & fèmi-
na. Foiiorum autem mediae alaî,fèu nerui,
funt acuminata j & deeiduis vtrinque foliis
jn nudam fpinam eodem anno indurefcunt.
Sed Tragacantha légitima non amittit folia
vetera,antequam noua fuccreuerint : ciïm
hxc, quam Tragacantham alteram voca-
mus , folia fua hieme amittat ; nouis non
ante f ïimum ver fuccrefcentibus.

Üi F fert àutcïîi hic Hirciffus Maximus acongenercTuoilloalioNa^ciffo Latifoho,
flauo florèjâtiiplocahce, quem à Gen. Domina de Mâtheneffe acceptutn in Guris hifcê
poftcrioribüs defctibit Glüßüs: quahs & in horto Ghriftiani Porreti floruit tnenfîbus mplocéee:
Martio & Aprih, hoc ipfo anno i ö 11 : fed flores habebat plerunque binos coniunaim éx
vno membranaceo folliculo prodeuntesj cùm ille qiiem Glufius delcripûti vnicum dun-
taxat florem tulerit : prxtereà color illorum qui in Porreti horto florent, intenfè luteus,
tiéc ita palhdus, vt fuum defcribit Glufius. Ita in eiufdem generis floribus ludit Natura.

Prxtet Communes differentiäs Nàrcifïîalbi tiiediolutei (aliud enim genus coronam ha-
bet pallidam planè, aliud flauam feu exadiüs luteam^ aliud item breuem planè, aliud ferè
tubiformem) aliud quoddam genus alit Chtifl:ianüsPörretüs,fatis ferô florens, fohis latis,
canis, magnis Se altis: quod non vnicutti florem habet, fed quatuor aut quinque flores ex
vno membranaceo folliculo protrudit: quorum finguli tamen xquè magni funt ac vulga-
res mediolutei, fed calix eorum feu corona paulo maior ^ magis crocei coloris, nec it^
pallefcentis, vt vulgaris: alioqui odor valdè gratus,

In Appendice^AIteradefcripfitClarifs.Clufius aliquot Narcifll fpecies oblongocaîi«
ce, multùm tamen à Pfeudonarciffo albo,luteo tubo,diflèrentcs; & multo pofi Pfeudo-
narciffos prxcoces,imô cum ferotinis Narciflüs,fiorcntes: nempe vnam fpeciem, cuius fo-
lia fatisangufl:a funt, carinata tamen, cxfii ex viridi coloris, flore albo fex foliis confiante^
circumdantibus medium calicem flauum,femunciam longura,oris aliquantum incifis, &C
quodammodo fimbriatis, admodum grati odoris : Et alteram tili fimilem, à Venerio ac»
ceptam, cuius cahcis orx magis erant crocex: Ac tertiam, quam Porretus ab eodem Ve-
nerio accepir, cuius fena foha cx albo pallefcebant, aut calix multo latior
&oras planècroceas habens. Cuius quoddam genus hoc anno 15 ii in eiufdem Chriftia-
ni Porreti horto floruit ; floribus magnis, non fex foliis conftantibus, fed odo,mueisaut
candidis, fed anguftioribus & oblongis, ita vt ftellx inflar radiatim difpofita videantur j
verùm odore grato& reliquis fignis, nihil ab aliis difFerentibus. Sed anno lôii,extremo j^Màpgtbi
Martio, & ineunte Aprili habuit idem Chriftianus Porretus fimilis ferè generis Narciffos oblonga ealieé
florentes, non ita ferotinos, fed prxcociores, & minores, è Pyrenxis erutos, & à D. Petro
Gaflano miiTbs, eosque triplicis fpeciei : Vna enim fpecies lata & carinata habet folia, non
incana,fed viridia,ferè qualia Leucoii bulbofivulgatioris,pedemalta: caulis foliis breuior,-
florem fert fex foliis albis conftantem , fatis grandem, fed tamen minorèm illo j quem à
Cl. Clufio defcriptù fuprà memorauimus: inter ca emergit tubus exaâè luteus feu flauus ,
femuncia longior, cum ftilo intermedio,fex ftaminibus farinaluteacofperfiscindo; inter-
dum longioribus ipfo ftilo,interdum verô breuioribus. Odor non ingratus,fed obfcurior.-

Altera eius fpecies folia habet anguftiora, non tamen ita angufta, vtiuncifolia dici
queat: caulis alioqui & floris magnitudo ac forma conueniunt cum priori. Floris folia in
vtraque hac fpecie,albafuntiita tamen vt pallorem aliquem occulantrqua nota prxcipuè à
fcrotims, tdeft, iis, quos Clarifs. Clufius in Appendice altera defcripfit,fecernuntür.

Tertia fpecies foliis & caulibus, ac florum forma &:tubo flauo cum prioribus düabus
conuenit:fed fex folia tubum cingentia non alba, fed planè pallida apparent, & paulo func
anguftiora, acuminatiora.

Rarum & hoc NarciflR genus, quod in eiufdem Chriftiäni Porreti horto florcns vidi- ^^ßi»
mus, huius anni tön extremo Martio & ineunte Aprfli, vnà cum reliquis Narciflis prx-
cocibus, nomine ad ipfum èGalliâ miflum. Habet autem illud folia lata

valdè,bipedalia,aut pede altiora, non adeô càna ; inter qux latet caulis breuior,craflus,ro-
tundus, firm us, ex vno membranaceo folliculo flores producens duodecim autpluresy
(quorum finguh maiores funt, quàm rehquorum Narcifforu, qui plures fimUl vnico cauli
innafcentes flores producunt, & paulo minores vulgaribus medioluteis àut mediopurpu-
reis Narcifljs) prorfus flaui & fplendentis lutei coloris: è quorum medio exilit calix
longus feu tubus, patulus, magis flauus quàm ipfa foha, (minor tubo Harci/fi iuncifolii
qui ab amplo calioenomè habet,& prinio loco à Clufio defcribitur inter iuncifolios, maioi

autem iiîo calîcé^qui în Nàrciffo pallido medio-aüreo confpicitur) ad îîodùm grati odo-
ris;minimecrenatis aut incifis ^ marginibus, led prxfedis quodammodo ^ xquaîjbus
plané oris : iti cuius medio apicçs fex lutei, farina quafi confperfi, non confpicùo ftylofeu
pifiillo.

Wmijfw fui- Aiic Porretus NarcifTorum pallidorum medioaureorum duo genera,pra£:cocia,e3i
whoif"^*^ Italia ad ipfiimab Illuftri Viro MatthxoCaccini tranfinififa. Quorum primus minor foha
habet qualia vulgaris Narciftus mediolutcus, latiufcula, pedalia ferè: cauhs altior, ex vnica
vagina fèu membranaceo folliculo profert tres plerunque, fed interdum plures flores.ilhs
qui fimilis ferè generis Pisa Italix,aut Byzantio tranfmiffi funt, itemque vulgatiorurn lun-
ci-foliorum floribus non maiores, fed collo breuiori, fex foliorum valdè pallidorum feu
fulfureorum texturâ conftantes,cingentium coronam longiufculam,fcd patulam. nec tu«
bi àut calicis formâ prxditam,croceam fèu auream , cum apieibus plunmis quafi farinâ
eohfperfis. Odor non ingratus. Similes è Gallia in Pyrenxis montibus erutas accepit à
D. Petro Gaffano idem Chriftianus Porretus.
if^cißs (ill\' Alter mâior,folia habet fefquipedalia, viridia, non incana, angufta pro longitudine:in,-
phnrticoioris tct quàs emergit cauhs breuior ipfis foliis, fed tamen plus quam pcdalis, plures ex vno fol-
min/cHl». jicuió florès protruden)?, fex foliis pallidis, ac propriè fulfurei coloris conftantes, f vnde Sc
nomen fuum Naräffo fdlfMg*i$ Itahco idiomate obtinuit) intermedio calice prorfus flauo,
breui, fed tamen tubiforiiii, cüm ftylo breuiculo & paruo mtermedioj tribus tantùm api-
eibus cindo. Odor gratus.

Narcissvs totvs lvtevs semperflorens, (accim,
Poll defcriptionem NarcifforDmlatifoliorum, nempe pag. 15 8,aut faltem ante genera

NarcifTorum iuncifoliorum , defcribi poffet k. fequéns admodum rara Narcifli lutei fpe-
cîesj anno löio Florentia ab Illuftri Matthxo Gaccini Lugdunum ßatauorum ad
Chriftianum Porretum tranfmiflai in cuius horto hoc anno I6ii menfe Martio extremo
floret.

SËL Folia habet àngufla, pedem autcîrciWr longa,coloris obfcurè virentis, & aliquo modo
tn imm, càrinata,mediaquodammodointer folia Pfeudonarcifll Hifpanici, & vulgattons mcdio-
jtmptrfloms, ptirpurei Narcifß-, faltem latiora, quam vt iuncifoliis accenferi debeant. Ideoque angufti-
c«f»»i, ^Qj-yj. j^arciflus vocari non incommodé poterit. Inter hxc folia, qux fans numerofa
cx vnicâ radice prodeuntj Caules aliquot afiurgunt, finguli duos aut tres flores profcrentes
paruos, luteos,media corona feu calice breui, prorfus flaui ctiloris, odoris obfcun.

Scribit auterh idem Nob. Vir, Ulam effe naturam huiUs Narcifli, vt (in fuohorto Flo-
lentiïe) fingulis caulibüs multos flores gerat, vfque ad quindenos : idque fatpids m anno:
ita vt numquam definat florere, ac ideo inter perpetuô florentes.hxc planta numerari de-
beat: quin &CX adnatis fuis bulbis, quoseodem quo terrxcomiffa eft,anno plures habere
folet,illo ipfo anno ahos caulcs Sz flores proferre. Qux resprofedô mira eft, &: rara adeô,
vt nufpiam huiufcemodi fpeciem Narciflbrum florentcm viderit idem ille Nob. Vir^
quàm m fuo horto, 8c apud alium quendam Floîentix. Sed fi hunc aérem ferre poflit,
(quod fperandum cft : Narcifli enim plerique aëris qualemcumque mutationcm fine in -
commodo pati confueucrunt) eâdem voluptate illos perpetuô florentes fpedandi frui-
<uros nos effe, confidimus.

Eodem anno i^i o mifit idem Nob. Vir Mattbxus Caccini Florentia,ad Chriftianum
î^orretum pharmacopœum Lugdunenfeni in Batauis, fpeciem quandam Anemones te-
nuioris föHi, cuius flores admodum magni, fuauerubentis, fiue carnei viuacifljmi colo\'
ïis, cum fundo feu vnguibus albis: qualesingcnerelatifoliarum Aneraonum interdum
videre eft,feâ intci tenuifolias non item.

mochryfoit Eleochryfi, feu Eliochryfî euiufdam meminit in Epiftola fua ad Clufium Monorius
crmmm. ^^^ ^^ p^g ^^^ Hiftorix Rariorum plantarum :nempe herbx cuiufdam in Crecà

É^tis vulgaris,elegantiffimae, qux tota tomentofa eft, folia fercns longa, anguftà^caules âà*

jdfaütaÏes; qüorüm vefticlbus innafcuntur vmbellati flores, auréîpuîclicrrblî, \'cöfyfïibo-
ruma:muli,quiinpappösreroluuntur:fedante maturitatem aut deflorefcendi tempus
carpti, perpetuô durant,eodem aureo coIoi:efulgentes,fi ficeo loeo reponantur. Häg ferè
funt verba Honorii Belli,

Porrô huiufmodi plantam ficcam, aut eiüs ramos aliquot eum fbliis, & florum corym-
baceis vmbellisaliquot mifit Florentia ad Clarifs. Glufium,Illufl:ris vir, Matthazus Cacci-
ni, vna cum eiufdem icone, quam & delineari curalfet idem Glarifs.Clufius,nifimort0
prxuentusfuilfetjaut fi elcgantiflim^c huius plantam plenam defcriptionem nancifci potui A
fet. Quam cum nec nunc habeamus, tamén aliqua eius mentio hic fieri debuit, propter
fummum defiderium quo Clarifs. Cltifiüs eius defcribenda: tenebafur. Et fanè propter
elegantiam fuam meretur haec planta omnibus Philobotanon hortis ali, Se maxima curâ
afferuari, quod iam hodie in Italia fît aliquot locis, vt ex eiufdem Nob. Viri Matth^èi Cac-
cini literis patet. Herba autem efî foliis longis Gonftans,ferè Gnaphalii fimilibus : inter ea
caules emittens fefquipedales ferè, aut, vt in literis fuis annotauit idem Matthäus Cacci-
ni, ahitudineTulipaeferotina: J tam copiofos ex Vna radice prodeuntes, vt mterdum
odoginta aut centum rami in vnâ plantâ numerari pofiint, florum corymbis onufli ; qui
adeô latè fe expandunt,vt quis eos brachiis fuis vtrimque rcdudis comprchendere omneS
non poflit. Annuanon efî planta, fed calidioribus locis & regionibus culta,qualis efl Italie
Etruria,per aliquot annos fuperftes m ancre potefi, & quotannis è radice fba nouos Caules
& flores emittere. Flores confertim crefcunt,pediculis pluribus coniundim affurgentibus
îcquali ferè altitudine, ita vt vmbellam quandam reprsfèntent : finguh autem flores Ion-
giufculis petiolis innixi ,folliculofifunt,autfquamatiminfl:ar exiguorum inuerforumco-
norum compadi: inferiûs enim pauciores fquamul^e funt,qu£e paulatim copiofioresfiunt,
•&feexpanduntcum fuis intermediis luteis tenuifi[imis flamjnibus : (fed fingula foliola
plané funt fplendétis aurei colorisj) adeô durabiles & aëris mutationirefifî;entes,vt per ali-
quot annos permanentes,recens carpti videantur,aureo fuo fulgore, maxim.è fi folis radiis
opponantur, valdè arridentes-.adeè vt non fine caufa Heliochryfon dici mereatur hic flosî
ob quam fuam gratiam in Grascia, & prsfertim Creta, etiamnum à feminis ad capitisauc
humerorum ornatum coli confueuit. Ob eandem autem fuam durabilitatem flores hi
niulto meliori iure Amarantbi lutei nomen obtinebunt, quàm hadenus cognita Eliochry-
fa; quorum aliquot tamen gênera in Italie multis locis, ^maramgiaSoviomïnzatMu

Pag. 18 Exoticorum hiftorix,poft finem capitis de Harundîne Indiea, fubiungi pötcril
epiftolâ qua-dam dodiflimi vin D. Dodoris Fontani ,quàm ad nos Aquis Sextiis mifîc
>\\ mplifrimus & prudentifïimus Vit Nicolaus Fabricius Dominus de Peitefc, inclufam h^
teris fuis ad Clarifs. Clufium deftinatis; quae quamuis poft mortem Ciarifs. Clufii ad nos
perlata fit, locum in his Additamentis aliquem mereri nobis videbatur. Ambiguum au-»
tem quibufdam cfTe poffet cui potiflimüm capiti attexi debeat: nam fî opinionem quo-
rundam feqUamur, defcriptioni Harundinis Indicie, vt diximus,fubiungenda erit; quo-^
niam & illi exiftimant iftasharundines aut ftipites adeôftupend£EGraffîtudinis& longitu^^
^inis,qui in porticu Horti Academici Lugduni Batauorum afreruantur,nonHarundinemi\'
autarboris Mambufcapum feu truncum, fed potiùs Aloës cuiufHam IndiCa» ftipitem effe»
iViii verô nihil iftas Harundines cum Aloë commune habere autumant : & ideô hanc epi«
ilolam non hoc loco ponendam effe affeuerant j fed fortafïis meliori iure capiti de Aîoé
Americana (Rariorum plantarum pagihâ clxi) attexendam effe. Quicquid fit, tempo-
ris diuturnitas, & induftriâ eorum qui in peregrinas oras pöfthac nauigaturi, rei veritatem
indagarenon cundabuntur, declarabit. Interim Epiftolaehuius haec ftint verba:

jllvstrissimo ï>ômino^ï).^tksio gapisyxa,
" tint <i!^archioni, Avt n i o n e n s i G v b E^n a t o r v wigiUmiß
fimo^mihtiA PontißctA ^ (omit dt us Venaifcmi p^afeÛo pmdentißiino»
Iacobvs Fontanvs, Doäor medicns félicitât em exopia^,

Na t v r a diues (Generalis Illuftrifïïme) mtilta qüotidie noua è fuo îocupletifïîmo penti in lüccra
emittit. quo fuam eximiam poteftatem mortalibus patefaciarj& multa futiira tum iam enata mon-
liret; ob itf non pauci monftrum appéllatum fuiït arbitraii, quod hominibus plurimos monftret eue«-
^uso Aaeoioni in horto D, Doins, i uxta mucum domus ptoxira« nîciidiera veïfus,nata eft Aloe ab hinc

centum annis,vt communis Aueftionenfium fert opinio,cuius folia in origine palmo fetc cralïà, longâ,
palmis decem aut duodecim. Hsc Aloëad hunc vfque annum nunquam caulem emiferat. Gaulis ex ea
oriri cxpit Sexto nonas Maii,qux dies Sanólas cruci colendx erat dicata, 1599. Hxc intra 4/ dies creuic
ad triginta duos palmos. A medio ferè huius caulis ad fummum vfque ramos fiue furculos emifit
peîindeciformatos ac brachiacandclabrorum qux Illuminationis caufa in aulis Magnatum fufpendun-
tur.ori^ihe ïe3:i,tandem futfum recurui: in quorum faftigio fummo valgx enatx funt plurirax,haftulx
regix valgis non abGmiles,quibus fuprema parte hxrebant flores crocei.floribus rofarum capillamentis
jnhxrentmm non difpates, ilepentinum huius caulis incrementumcundis admirandumextitit. Accur-
rebât ciues vndiquaquejuec non c proximis vrbibus homines promifcuè omnis conditionis; inter quos
multi aderantviri,prxilantiffimivqui pliirimasorbis regiones fuis Peregrinationibus perluftrauerantjqui
ingcnuè profitebantur (è Aloés propè infinitas in variis mundi partibus confpexifTe,nunquam tamen
caulem parem. Horum fermonibusSc veritatisftudio commotus,hbros illos euóluendos putaui qui
principes haberentm in plantis defcribendis. Diofcorides teftatur caulem Alocseflè haftulx regix cauli
ümileir-& flores albos illi tribuit:Plinius fententix Diofcoridis fubfcribit cap.4.1ib.i7.hiftorix natura-
lis. Ex quibus differentiis nonnulli coniiciebant hanc Aloëm diuerfam cfTe ab ea quam illi authores de-
!pinxcrunr,atquc,Marinum Sempcrviiutm vocitandum funt arbitrati, Chriftophorus à Cofta Aloem
femperviuum marinum appeliatam fcribit, qux conferuarar virens toto anno. Quare hxc planta Aloif
eft & verè dici poteft. Supereft vt hominum foHcitis ftadiis fatisfaciamus : Forfan caulis hic omnium
fententiâ incrementi celentate pïodigiofus,fignificat miram huius nobiliflimxCiuitatis pietatem «^di-
iiinicultus miramobfcruantiara,autgrandes dodrinx frudus qui in dies magis ac magiscrefcunt labo-
ribus dodorum picrate inïîgnium, quotum numerus maximusinhac ciuitate cxccllit. Aloë corpori
Chrifti conferuaiîdo reûeTaincorruptibiliab amicis illi«s opinione magis, quim neceffitate fuit vfurpa-
ta. ^Non enim pàiîiis eft deus fandum fuum videre cotn^tionem. Potefl ergo Aloë rerum diuinarura
& facrarumconfetuationem nec nou incrementum %nihcare. Phyfici limitibus naturx contenti,huius
cffedus rationem rcddent fuppöfitis efFedUum naturalium caufis; quarum prima eft materia:Hxc nam-
que Aloë centum annis nata multam & copiofam materiam accumulauit. Secunda cftcfficiens : ^ftas
namque huius annifuit caUdiflima, & fîcciffimâ. Si autem ad vim caufx efficientis acceflèrit patientis
prxparatio,inde facilè effedus emerget.Hic igiturmatena multa colleâa fuir,qux calore rarefada,cùrn
crallà fit, Natuix occafionem prxbuit caulem producendi ad hanc quam confpicimus magnitudinera
admirandum. Hoc brcui defcribere volui, Geneïalis llluftr"\'. quo aliquam mci in te obfequii partem
|icrfbiuerera. V^le.

fex Orientali India, aut illi adiaccntibus infulis adferri in has regiones fblct tnîtum
quoddam iunciaut viminisgenus, quod ClarifTimoClufîo fîEpevifum ,fèd nondum de-
fcriptum , quia à nemine veram aut accuratam eius hifloriam nancifci potuit. Quam
etiamfi nec hoc tempore habeamus j tatnen éius mentionem fieri hîc debere, monue-
rant nos quam plurimi, qui illud à Clanffimo Clufîo non memoratum ncdum defcriptum
cffetairabantur. Videtur autem hiciuncusviminis vfum in locis vbi crefcit habere, adeo
tenâx, lentus ac flexilis éft- Colorautem éiuspallidu$,aut fubluteus eft;longitudo trium,
quatuor autplurium interdum pedum,\'craffîtudoquahs communi afparago j fine vllo no-
do aut genicUlo, adeô vt iuncum hac in parte magis quàm arundinem referat: fubftantia
âutem interioradeô porofà eft,vi fiquisonadmoueat vnam extremitatem huiusviminis,
eique vel lcuiter tantiim infufflet, flatus feu halitus ex altera extremitate ftatim erumpat,
quod facillimè apparebit, fi quis extremitati vlteriori faliuar aut liquoris quippiam illinat:
^mul enim ac quis vna extremitate infufilaturus eft, dido citids bullsc ex altera fubfi-
lierit, pulcherrinio & propemodum ftupendo fpedaculo. Quem praeterea vfum habeat^
äut\'Cüius ftirpis pars, caulisne, an vimen, an iuncus, an arundo,an aliud quidpiam far*
mehfüm fit, hadenus ignoratur. Adeô négligentes fuerunt illi qui illud cx India in has
regiones attulerunt. Q^m culpàm illos quipcfthac ea loca adituri funt,euit3turos fpero.
Carterumobporofam illam fubftatttiam huiusviminis, fufpicari quis poffet, fortaffis illud
caulem aut pediculum efle cuiafdam aquaticae Se altiflîmas radices in lacuftribus locis
agentisplanta:,quailisin Bäiauix&vicinarumregionumpaludibuseft Nymphéa, cuius
folia & floresinterdum longiflîmis poröfis pediculis innafcuntur, & fuperficiei aquarum
jnnatantia, illo ta\'men caule feu pediculo radicibus fuis inhserent, & inde alinaentum tra-
hunt. Sedan talc quid éueniàtinlndico hoc vimine, fui)icarilicet, vt dixi 5 affirmarc
non licet.

ÈxcERiPTA è^ Defcriptmâ fiÂyiGATiôn^U Stephanî
v a n d e r-h a g e n J^mrcha feu aAdmiralii muium aliqtioty
\'verfm Guineam\\^ Orientales îndias è \'Bàtamâ miffarumj^

V IN V M quod iri Guinea reperiebâtur, à quibufdam Vinm de Palma nôminàtum,val- vinum îs
dè turbidum erat, & obfcuri coloris, fubalbuiii, fèrèinftar feri ladis; cui âliquot fo-
liolainnatabant,alixque plurimx ac vàrix fordes. Vinum hoc ex Palmarüm feu Niicura
Indicarum arboribus manauerat;gufl:àntibûsque melius multo fapiebati quàm id dunta-
xat intuentes fperârant aut opinati fuerant. Et, yt in fecunda nauigatione Ambonenfi de-
prehendimus, quantumuis in Ambonâ nullx vinex,aut qualefcunq. vux,vt nec in vicinis
regionibus, colantur aut fponte nafcantutî nihilominus tahien Summus Deus Ambonam
dotauit maximâ copiâ Palmiferarum arborum,quas CöWislVWw aiitNuceslndicasappel-
lant: ex quibus iflarum regionum incolx indi liquorem quendarh potabilem colligunt,
Vinum de Palma vocitatum. Liquor hic ficcatis cucurbitarum corticibusi qui illis vicem
lagcnarum fupplent, excipitur : fub vefpe\'ram enim didas Cucurbitas hifce arboribus ad-
mouentfeuappendunti & manè eas hoc liquore plenais reperiunt.\' Qux res Indis adeô
procliuis eft, fàcileque parabilis,ob immenfam harum arborum cofiiam , vt illis huiufce-
modi vino femper ôc quotiefcunq. ipfis lubet, frui liccat, quod ipfum guftii multo melius
cft{vt fupradiximus) quàm vifuslpoponderataut promiferat; imô qui paullô largiùsinde
bibunti etiam inebriantur. Non diu tamen durât hoc potionisgenUs : nam qiiod manè
ab arboribus relatum eft, pomeridiano tempore plus dimidio deteriusfttiquàm manè
fuerat} & poftero die planèinacuit. Hollandi iftas regiones incolentes, inter paftum hu-
iufmodi vino plerunque vtuntur, fed poft paftum aquam potare confueucrunt. Quin
ipfi Indi &c Lufitàni inquilini rarô hoc vino vtuntur, dicentes malum inde fanguinem ge-
nerari. Ex hoc vino de Palma per artem diftillatoriam eXtrahi folet vinum quoddam M-
latitium feuSpiritus vini, aut Aqua vitx, vt vocant, ipfis incohs K^rak didum, quod di- Ank.
tiores aut alicuius faltem facultatis Lufitani emere folent, & inter prandium aut cœnam
paruuliscyathis potare, ad ciborum fuorum in ventriculo concodionein iuuandam. In-
colx earundem regionum cis breue tempusTabacci,feu Nicotianx ftimum vfurparefîtié
hauriré à Batauisdidicerunt, cuius rei anteà planè ignari erant, contenti hadenus vnico
EetMleïó\\\\Qx\\xm. vfü^ dicentes eius Betuie folia manfa fitim ipfis leuare, vcntreth calface\'re, Mé:
ventriculumque expurgare. Ex eifdem infuper arboribus ÔC earum frudibus Cocûs didis
Oleum, Lac, Mel& Aceturri colligi aut apparariconfueuit. Nucleus, feu interior earum
pulpa,guftu lîOftrates Nuces Ausllanas quodammodo deferens, ab inquilihis comedi
folet ipforum Sagu feufärinxpermifta:fedid promifcuo vulgo éi feruis magis commune.
Exhirtis Nucum inuolucrîs, feu paleaceis integumentis norunt Ambonenfes magnos Funes ex cer-
reftes,feu funes conficete^ quibus Lufitani in nauibusfuis vtuntür. Sed ôc aliud ibidem »\'«6« N«cH»à
funium genus törquere folent ex herba quadam Sparto Hifpànico non abfimili, qtiam
alioqui feras equinas quis effe iudicaret: qui funes rilulto meliores funt fupradidis c GocCî
cortice, mehûs aqux iniuriis & piitrefadioni refiftunt.

VfurpantÔi Oleum de Palma fuuttï iri medicina : pfifèrtim vt membra & articulos nef- àmcocé\'m
aosque emolliant, qudd Nauarchafeu Admiralius Vander-Hagen ipfe cum regem Sabo
admodiîm decrepitum feriem atccederët, octilis fliis vidit : nam didus rex igni luculento
aflîdensjà duabus .^thiopiffis vxoribus fuis hoc olèo affiduè vngebatur & fricabaturs qùod
grauem fanè odorern, ignis caloris vi liqiiatum, emittebat.

In G uinea, nempe in dido regtio Sabo, iricölx prxcipuè vefèurituf ffürhertto quoddam\' MiSo, ô- f«-
c^//&vocitato,qüod paiuulum eft granum, rotundum, Milio forma, vtnomiriej nonab-
fimile, fèd guftu dulcius. Exhoc panem conficiünt,modo quem dicam: Ante omnia ma-
cérant illud granum : probè maceratum impöïïünt piano lapîdi feü lateri, humani genu
altitudine à terra eleuati j illudque aftîdùè alio lapide inanibus fuis teruiït moluntve,haud
fecusacnoftrates pidores coloramenta fua cOmriiinùere folent: coinminutum autem
hoc modo frumentüm aquâ fubigunt, rotunda inde hba aut globos conficientes: quos
iinteisfcu ahis fcrutis pannisve inuolùtos coqu tînt, quantum fufficerè ipfis videtur. Panis
hic non eft mali aut ingrati guftus : fed eiusconfedio mundiotibus aut delicatulis quibuf-
dam minimè fortafïis arridebit.

Èx èodem ifto grano Millo potionem quàndatn concinnare nouerunt, èoquendo,aut Poiio iMJff«.
aliter mifcciïdö: quam Admiralius didus in vrbe Berqu ad menfam regiam inuitatus,ma-

*îmo cum guftu bibit, vßjue adeo vt qui amcà fubaegrotabat, coïiualuifle ex hoc potu aut
faltim fanior faàus, fibi videretur.

Vt in tertia nàuigationê didicitïJus, Frudus ad humani corporis nutrimentum condu-
centes,in dida Ambona nafcentes, fiint ante omnia prxdidum iilud Sagu, ex quoineo-
_ ia:panem fiîum pinfiint:eftque farina alba inftar grandinis, quod nafcitur in ftipite feu
trunco cuiufdam arboris : ^ftus eius vtcunquc bonus : &; benenutrit ; vfque adeô vt no-
ftrates fbi habitantes ifti pani afiuefadi, Iibentiùs eo vefcantur, quàm noftro bifcodo feu
nautico pane, quod nos è nauibss noftris adferebamus. Cùm autem fècunda fua nauiga-
tione, didus Nauarchaeum fbciis fuis in terram defcendere vellet, vt Sagu (id cft, prxdi-
ôam mcdullamarb0ris\'cuiufdam,candidam vtgrando,& pollini mmuiiflîmonon difil-
jnilem.ex qua Ambonenfès panem fuum conficiunt, vt diximus) indepeteret, adeô ipfis
ciufcemodi panis placuit, vt aliquoties eadem de caufa ad terram reucrfi fuerint. Eft au-
tem ifta medulla admodum tenuis& candida vt pollen filigineus : vt fupra didum,
nafcirïfrin trunco arboris cuiufdam ^sil m am arborem no maie refcrentis; fed adeô mollis
materiae &:corricis, vt eam<:«kcllQ menfàriopenè tranffcinderequeamus. Hancfannam
igitur ex didis truncis deflimptam, manibus fubigentes & depfentes, aquâ madcfaciunt,
<auisquelapidibus,in hunc vfum antècandefadis,paftam iftam includentesspercoqtu nt:
autealidis lateribus affellisve impofitam candem paftam, haud fecus ac noftrates hba èfa-
gopyro folentiCoquunt. Ditiorcs depfunt hanc farinam lade e dida Palma arbore de-
fumpto madefadam: quod huic pani multum gratiaï addit ,fàporisque dulcedinem au*
get. Confici unt inde ^ alia fercula infiarpulcium noftratium , alia quamplura huiuf-
cemodi.

Primalùa NaüigatiöneÏnucniébat didus Nauarcha Vander-Hagen in Palatio cuiuf-
dam regis ad flumen Cheïîos m Guinea,canem quendam maiorem feu moloffum Germa-
ßicis fimilem,qui occipicbat latrare, fecus ac illarum regionum canes confueucrunt: quo-
rum ea natura cft, vt nullam vofcein edant, fed femper m uti fint ac permaneant.

Vidèbat tbidem infuper caneasieucortcs ahquot ligneas magnas, in quibus Aligali feu
pclcsZibe^tam aut Mufcumhabentes nutriebantur: quas rex ille ibidem alcbat, vt inde
Aligaliaraaut Ciuettam colligeret.

în dida Africa: regione Guinciabtandè crefcit fèmen,Cr^y*?(quafi Granum) noftratibus
didum, officinis cJWiif^^w//^, prafertim circa promontorium didum Gabe de tres pant mx ob
quam caufàm totus ille tradus à noftris nomen fortitur DeGreyn euïîe\'.c^x^zû dicas, Littus
Graniferumjid cft,Tradus regionis in qua Malaguetta crefcit: Secunda autem Naui-
gatiône,cùminlînu,dido La Wa^s/\'/^^\'^^^f^quiefcerent, fub infula SantaLMarti inuenie-
batur maxima copia didae îvlalàgiicta: adhuc immaturx, nempe bacc« rubrjr, admodum
grata; guftata, U fanae efu.

ïfililuâ vicina Sabo, (prima ncmpe Nauigatione) multi vifebantur angucs admodùm
vehenati, &permagni, imô fcdecim.ododccimac viginti pedum longitudinem fiîperan-
tes, cralîi è proportione i-quos tamen incolx capere non reformidant iimô àc iis maxi-
mo cum guftu vefcuptur.

Tertia Naoigationeifi Ambonâ eriam immanes angues vifi, viginti viginti quinqu«
l^diim longitudine, aut maiori,craflî pro ratione,qui intégras gallinas, imô & cercopithe-
tos deuorabant. Nam anno 15oo, in occidentali didx infulx tradu, huiufmodi ferpens
ôccifà, in cuius ventre intégra felis reperta : cuius ferpentis corium feu exuuium integrum
ad didum Admitalium Vander-Hagen relatum fuit. Qui cùm in Banda anno
Bofocomium quoddam feu domum curandis xgris fuis in maritimis locis extrui cu-
laffet, accidit nodu, fplendente Luna, talem anguem in didas xdes intraffe. poftesque
afcendentem, gallinas ahquot cx fummo xdium culmine rapuifre,&: deuoratfe, fpedan-
t-ibus xgris i qui inledo fuo decumbebant, & non fine maximo horrore & metu imma-
nem iftam belluam afpiciebant:tantaîcnim longitudinis erat iftud monftrum,vt maximâ
corporis fui parte adhuc humi ferpcret, nec totâ adhuc mole affurrexiffct.

C«»/». Eodem tertio itinere vifèbaturibidem mirandum ac rarum quoddam animal, incolis

vocitatum, paulo maius quàm felis noftratis, ruffispihs, quod ventri fijovtrem
quendam féu fàccum appcndentem geftat,villofum hirtum,in quod & papillx ipfx de-
finunt : cui catuli huius animalis adnafcuntur, didas papillas ore fuo afljduo tenentes, vf-
que quôiuftam fuam magnitudinem nadi à matre partu excludi poflint Poft quod
tempus tamen adhucindidoiftovtrcmanentfugentesj vfque quô adulticies fadi ma-

trem fequi, & cum ilîa paßum ircjvidumque quîrrcre poffint: tunç èhità Éôâfèf eos j)îanè
excludic &: reiicic. Vefcitur autem hoc animal gramine & herbis viridibus, aut oleribus.
Carnes eius à Lufitanis j aliisque Chriftianis harum regionum inquilimsinciboalTuml
confueuerunt î fèd Mahumetis fequaces eas inter prollibitas fibi carnes aut cibos habcntj
fiquidcm cornibus caret hoc animàî.

Càm didus Nauarcha Vander-Hägen primo fuo itinere, nempe anno i ysBjtediret è
Sabo verfus Mourre, in Guineâ,confpicatus eft in latifîimiscampis,&vaftâacpaucifrrniis
arboribus confitâ fterilique planicie, multos tumulos è rubra terrâ aggeftos, haud fècus ac
in Belgio fœnorum acerui per demeffoscampos fparfim confpici confueuerunt fœnifècii ^ a«thi$-
tempore. Ad quos tumulos cùm accedens,cofdem penitiUsadfpiCeret, animaduertit eos ju.
vndiquaqueperuiosac foratos effe, contextos à quibufdam exilibus vetmiculisjquos ibi-
dem affluenter circum repentes acvagantes contemplari erat, vt apes apud nosaluearia
fuacircumcurfàre folent. Hi tumuli quantumuis trium orgyiarumaltitudinem,aut circi-
ter quindecim & fedecim pedum menfuram fuperarent, à minutuhs hifce animalculis, vt
^thiopesinquilini affirmabant, trigintaaut quadraginta dierum fpatio corrafi fuerant
aggefti. Q^ res profedô miranda eft afpedu, & dignifîima notatu.

Haud procul inde occurrebant dido Nauarcha: aliquot armati iEthiopes, maximo iiephtsad\'
fremitu incedentes, onerati carnibus cuiufdam immaniflimi elephanti, qui miliari vno nudrnmi\'
inde vel paulo vlterius oGCifus aut madatus iacebat. Ad quem locum cùm & ipfè Van-
der-Hagen deuenifTet,eundem elephantcm immenfx magnitudinis fuiffe dcprehendit:
quippeciim aliquot centuri^e iËthiopum huius elephanti carnes domos fuas retuliflenc
(vefci enim elephantinis carnibus folet illa gens) vix tamen aliquid inde defumptum effe
(vt Ita dicam) animaduerti poterat. Sociienim ipfius nauaïes,didi elephanti cadaueraf-
fcendebant, haud fecus accedes quafpiam; non fine fummâ omnium ipforum admiratio-
ne : tantœ molis fuerat vaftum ac immane huius elephanti corpus.

Meminit & idem Nauarchus magni cuiufdam,&: valdè feri ac immanis pifcis ffaj^e didi,
adeô vt fxpiùs nauales aliquot focios ab illius generis pifcibus deuoratos aut faltem inter-
emtos fuifîe afterat. De hoc & in fècunda ûiâ Nauigatione fcripfit: vidifte nempe fc vnum
ex hoc genere, circa infulam Sanda Maria didam, adeô immanem,vt vix paulo minor
Cete aliquo aut Bala-nâ videretur, comitatum maximâ copiâ aliorum congenerum mino-
rum; qui tanquam Princeps aliquis aut dux cum fuis fàtellitibus,vel praçtorianis mihtibus,
natabat: fub quibus multi minuti pifciculi varicolores fine metu aut damno natabantj
quamuis alioqui ea natura fit huius pifcis, vt non folum hominrbus, fèd & aliis pifcibus
infeftiffimus & perniciofus efte debeat : Quare ^thiopes ac etiam Indi hocgenus pifcis
admodùm metuere & horrere confueuerunt.

In Guinea circa promontorium didum Cdû L6fe\\Gonfalaez» idemVander-Hagcn con- iffppôpiumh
fcenfa fcapha cum ahquot è fociis fuis naualibus aduerfo flumine nauigans, verfusoppi-/«".^îw
dum Vlibatto,deprehendit in dido flumine multos Hippopotames feu Equos marinos,
dimidio maiores quàm fint terreftres noftri equi; qui ab iEthiopibus ibidem capiuntur SC
in cibum aflumuntur. Qum & in ipfo oppido plurima horum equorum capita monftra-
bantur: è quibus & ahquot dentes mirand^e magnitudinis à comitibus eius relati funt. In
mediterraneis eiufdem regionis reperiuntur plurimi Bubali, aut potius BufKilifilueftres,
nec non & elephanti, quos ibidem frequenter pafèentes videre eft. Ad didum promon-
torium,inter infulam Corifeo vifebätur eo tempore admodum multîe Balxax immanes,
perfa^pe tam node quàm die haud procul à nauibus emergentes, cum admodum hor-
rendis aquarum erudationibus : fed tamen nihil damni ab ipfis vlli iftarum nauium illa-
tum fuiflcjteftantur omnes. Nautici nihilominus fbcii,duoauttres fimul in vnum ex iftis
Cetiscollineantes, fclopisfuis maioribus petentes caput, tetigiffe quidem id fe compe-
rerunt; fed an eos lacferint ignorabant : nam ab idu percepto merfèrunt fe iub aquis dida:
ßalasnse: nec poftea vnquam magis comparuerunt.

juxta infulam De JV/4y^,fecundâ Nauigatione focii nauales ex noftrâ clafTe ûgxnx vnico fifdmnu-
sradu grandiores pifces ceperunt, illius generis quos Capitones quidam Latinè, Itah
Cefali,H\\(^zm verô Li(jasde M^ir,noftri autem Harders vocant,admodum pingues & faporis
gratiffimi; quorum quidam duos pedes longi erant j fed minimi, pedis longitudinem ferè
attingebant.

Inter infulam ^Ànabon & Cap Lope&Gonfalaez^Xm\'xmoî vermes vîuosâqùx Tupernâ\' vetthuênu
gantes deprehendimus, quorum quidam duos, aliquot tres,quatuor,quinque & fex pedes »»«««»»«.

Am\'mtti- Girca Samatramï eâdem Nauigatione fecunda, aues qusedam, volando forfitan defcf-
m»decKietes. ç^^ itacicures in naues deciderunc,vt manu à fociis nóftris naualibus caperentur: erant au-
tem è Larorum &: Fulicarum genere, aut quas noftrates Zee-Meewen appellant, longis
roftris, & pedibus anatinis, qua: pifciculor um captura viuebant,fub aquis (émergentes:
quas tamen efu non iucundas Nauarcha deprehendit.

Tertia Nauigatione,gr. 34. p. m. non procul à Promontorio Bonx Spâ^Cdûd\'PiJ/erafsçd
dido,plurimi varicolores & maculati Lari confpiciebantur.

In Infula Samatra inueniebaturarundinis Indica: admodüm mirabile genus,varie fs
circum arbores vinciens,&: contortiplicatim crefcens,centum,ducentarum,mió trecenta-
rum & pludum orgyiarum longitudine, ita vt eius origo nec finis deprehendi vix poifet;
qqod valdè accommodum erat circulisvafariisconficiendis, quibus vafa reuiebant fodi
^auales.

In reditu è S. Helena multa: ruf^e fubalbida: locuftx vifebantur, aquse innatantes^ qua-
■ rum & qua:dam in naues ipfas aduoliubant.

^Uw^m^^\'l Circa Lineam ^quinodialem , fecundâ Navigatione, ita relucere & fcintillare fuper-
hpMs!"*\' \' ficies maris vilcbatur ,vt apud nos hiberno tempore vije niue plena: refplendere confueue-
runt: tantumque lucis ad puppim noftram lê expandebat,vt ad interiora vfque nauis pene-
trans, totara eam illuftraret,haudfecusacfi latema cum candelisaccenfisdeclauopepen-
diffec. Quîcfesmultisreinauticaeveteîanis mira videbatur^ qui nihil talevmquam vidilfe
rneminerant : Aliqui tamen ex iis qui Guineaip verfus f^epius nauigauerant, illud ipfiim
fibi interdum vfuuenilfe memorabant.

Eâdem (ècundâ nauigatione, circa infulam Coïuos& Payai, repente inter focios naua-
les Nauarchîc Vander Hagen c::ecitasfubitanea oborta eft,aut oculorum obfufcatio; qu«
indies ita increicebat, vt quatuordecim aut quindecim ex ipfius^Cociis repentino hoc ma-
lo cOrrepti fuerint; quod propriènydalopia dici debebat: nam fimulac obuefperalcere in-
cipiebat, adeo obfufcari ipfis&obtcnebrari vifus deprehendebatur,vt ne minimum qui-
dam profpicere poffent; adeoque ad nodurnas vigilias obeundas prorfus inutiles, imo ad
reliqua quaecunque nauaha officia ineptiffimiredderentur.

Tertiâ Nauigatione, Nauarcha naui cuidam obuius fadus eft circa Socatara, cuius do»
mini étant aliquot Arabes: quam cüm nullis Lufitanorum mercibus oneratam effc vi-
derei, a patronoeiusdonatus fuit aliquot frudibus noftro cdoignotis; & inter cœieros
veficâ quadam vuis paffis agigartis plena, id eft,qux vinaceis feu feminibus carcbant ; alio»
qui admodum dulces & gratiffimi faporis erant.

Eâdem, Nauigatione in flumîtte îacatrâ plurimos ratos încognîtosque nobis pifces cc-
pcrunt, aduerfo fluminefubnatanteS;quos non edulesdeprehenderunt: Vbi & plurimos
crocodilos confpexerunt: ex quibus vnas nido fuo infidebat, ibidem immotus manent,
4oncc àpr^Eternauigantibus vetbere aut idu conti naualis abigeretur.

M4ri4lte/ces. Mcnfè Iulio, eâdem nauigatione,haud proculab infulâ Bandâ, fingulis nodibus rn.ire
albefceredeprehendebatur inftar ladis fèrofi aut ebutyrati, vt vocant : & vt accolae iftius
f maris narrabant, quotannis ha:c mutatio circa idem illud tempus accidebat, qua:"ipfa mn-
tatiq illis idiomate vernacu lo t^/^r ^ö/^, id eft. Aqua alba dicebatur: perduratque hic
color vitra menfis vnius fpatium : poft quod tempus folitum fuum colorem recipit mare.
Nechocvllibi accidere videas,quam circa infulas dida: infulae ßandae adiacentes; ita vt
mutatio ifta prope Ambonam vix animaduerti queat.

Circa hoc tempus pra:cipua eft tempeftas colligendx Maci, &L Nuci myrifticas idonea :
quarum arbores tamen quotannis ter frudus ferre confpiciuntur.

Caryophylli, vt eâdem tertia Nauigatione pra:cipue didicerunt, crefcunt in Ambona
in aitis arboribus, Pyro noftro non diflimilibus : qua: nunc maiori copia ibidem reperiun-
tur, quàm vmquam antehac;ex quo nimirum tempore Lufitani eiuis dominium occupa-
rant ; quod ferè quadriennio ante euenit, quam didâ regione Nauarcha Vander-Ha-
gen potiretur: nam Lufitani fimul ac rerum ibidem abfolutè domini fadi funt, ftatina
multa m illia arbufcuiarum paflim per totam illam regionem conferi curarunt ; & illorum
^veftigiafecuti incoijE,indies noua plantaria earundem arborum inftituunt, maxima copiât;

nec fruftrà; quîppe cùm facillitïio negotio & feliciftîme iftx arboteS in diââ înfuîâ prooe-
niant&incrementa capiant,imè melius quàm invilâ Moiuccaruminfulâ ridqucpaffirn,,
fme loci dilcrimine, tam in planis vallibus, quàm in editis locis aut collibus. Frudlouro
tamen prouentus quotannis non xquè vber aut abundans exiftit : nam tertio plerumque
anno frudus in vnâ arbore magni deprehenduntur, fequentibus verô duobus minores
paulô. Breuiter,tn hacarbore confiftunt hodie omnes opes facultates incolarum didx
regionis : qux regio horum trium annorum fpatio Societati îndicx-Orientalis Batauicx
contribuit24oo bazares caryophyllorum-, quorum lingulus bazar, vtvOcant, 6^00 pondo
Amfterdamjca xquat, prxter illud qiiod tedè diftraxerunt, aut aliis vendiderunt. Quo-
rum caryophyllorum fumma fi fimul computetur, fupra quadraginta auri tonnas xfti-
mabituri id eft, decies centena Hungaricorum millia fuperabk.

Eâdem regione & plirrima genera pnlcherrimorum pfittâcqrum inueniuntur, maioris

minoris generis (quorum vltimos Parroqmttos vocant) diuerficolores plerique, & varié-
\'gatispluimistedi:acintereosaliquotalbi,quorumcapita tamen pulcro vertice ornan- pc^^^
tur, purpurafcentis aurei coloris,aut propriè eius coloris qui in malis aranciis confpicitur i
quem verticem admodum concinnè attollere feu erigere folent iftx aues, natura duce,
pulcerrimo fanè fpedaculo. Nidificantur & ibidem plurimx ardex, pariter albx/ac plu-,
rimx alix nobis incognitx volucres.

HAcfmtqm ex Nauigationihm aJmphßmi iBius Namrchd Varï^
der-\'Hagen excerf ta hmcpoBremii Cluftani operis Kecogràtioni adtungere
\'üißmfuit\'^qulapleraq. ad confirmai ionem eorum qmà CiarißimoQtußo
notataßnti conducmH qmdam ^et iam plane nom Leâori ftudio fo non
ingram fore mdehanmr. Nïhilautem in iu immutare "uoluimm^ & in
multis non potuimm-^quamuis plura folum ta&M aut leuiter memora^apo\'^
tius quàmplenè aut accurate defcripta fint. Sperandum eïi tamm ver
nauigationes fingulas huicfiudio femper aiiquîdnoui^ accuratms defcri-\'
pti acceffurum : Vt fk l^aturêt. dotmiracula non folum exirinßch
mirantßfpicere^fedpehitmrimar^ccoram infficerequeamm^
Hocfaxit ü}e^\\qm fiorummir^ß^mmmtor,plura admirationi np-»
fir^femper refermh qnàmccgnitimir\'d^^^^\' ~ ""

£x codice lü. Scaligeri {c^ui nmc eïl apud CL V. Tetrum Scmermm )
tpfim manu emendato ^ anâo^

Exmcorttm Clufti fol, 147 ad Cap. xviii. Xarahdar eft homo à potione:] Eft autem
Perficum. Petfïccnim cx ftibftantiuis adiedma formam addita paragoge D a K.Schttab-
dar ab Arabico Scherab, pocio. Dtjierdar, Quxftor. Deft ar, cft fcriptum ratjonum, cx

Tol,2 4 9, ad cap,xTiiv,verf.\\^.C[Viomoào non vidit C^aatAaSzà KahaU apud Auücnam
fcriptum effe:] Lege, quomodo non viditnon C/tcolaajed Kdkala,&cc.

ibiâ.ad Cap. xxx, verfi^. quod Arabibus dicitur ] Addeorhi^am vocm Kjiréicam, . t
rerf I s- Hcbrxi vocant pS) Scnbe, nV jy

Td. iji.adcap. xxnv nu addatur hac Kota, Perfx Badéi Frattgi.] ^^^ C^^ ^^^
malum Francicum.^Ovj Bade Perils cft malum.

Emendanda & addenda A n i m a d v e r s i o n i b v s
In BeLL ON 11 Obferuationum libros.

fol tos\', AHimad»erfverf.î.eoltim,i,CsSizmomthCotîuptum Icalico Gaftromunito]
fità Caftamonispoppiis.

ibid.cdm. i. verf^, Vocat litcras Scruianas, quar aliter dicuntur Hieronymianx J Adde,
& Buchuizza.

Fd. loj.cokm. i.poÏÏ verfum fextm à fine, medio Septembri luliano, infere hane Kotam
Pag. ead. verf. 19. Alcanna Auburn] Hxc %ura non conucnic cum ca, quam dedit Pro*

Perdvctis hue vfque Curis hifce poflerioribus,Nobilis & Clarifs. Vir. loannes ab Mofy »»»m-
Hoghelanderaram quandam Moly fpeciem nobis oflendic,emtam à rhizotomo quodam
Gallo , quam ille MolyHifpanicum nominabat. Nobis autem primo intuitu fpecies Hi|f«Mif«»t,i
quxdam Moly PyrenaïicfTe videbatur : Sed caulem habebat rotundum, firmum, tresfe- lofc.Ho^be-
rè pedes altum, fummo faftigio, è vagina quadam mcmbranaceâ in tres partes fifsâ flores
emittentem p. m. fexaginta, fatis magnos, fingulos vncialibus autlongionbus pediculis
fubnixos, fenis foliis, dilutè rubris aut carneis, purpurafcentibus, ftella: formâ radiatim
cxpanfîs conftantes, cum fex concoloribus intermediis ftaminibus, gerentibus apices lu-
teos,in quorum medio capitulum viride,interdum trifîdum aut triangulate, cum ftilo aut
piftillo intermedio, interdum verô quadrifidum,pra:fertim cùm florum folia odo numero
funt; tune enim & ftamina odo cum apicibus totidem in hoc flore confpiciuntur. Ex eâ-
dem enim vagina membranaceâ fèu folliculo prodeunt flores aliquot odofolioliscon-
ftanteSiCifi plerique fêx tantüm foliola habere confueuerint. Odor floris gratus, nec al-
îiaceâ aliarum Moly fpecierum grauitate capiti moleftus. Florebat autem fub zoMaii,
anni i6i i. Radix alba, rotunda & bulbofa, longis compluribus fibris terra: adha:rcns,ac
per eas eodem anno alias propagines emittens: magnitudo autem eius proportioni caulis
non refpofldet : vnciâ enim vix eft altior, tres vncias in circumferentia extuberans; folia
emittens duo, viridia autporracea (caulem quem modô defcripfimus ampledentia) bi-
pcdalia p. ro. lata, fed in medio latiora, id eft ferè tres vncias lata, carinata, & non folüm
caulem intermedium, fed & fe mutuoampledenria; nullius parnc odoris, faltem allium
non redolentia : inter qax, nempe haud procul ab exortu ipforum, & alii minuri bulbuli
crefcunt, praeter illos bulbulos qui iuxta radicem ipfam ex praedidis übzi$ cnafcuntur,* fti^
fendâ fancfecundiîate.

SENÀTORES Academici, Profeflbres Cl"^Illuftres ac genetofi
Barones, Viri Ampliflimi, doótiflimi & reuerendi, luuent^ or-

EGENS ac nuperutn Acadernix noftras fatumu^
alius nunc iterum longè acerbilßmus exc^pit ca-
fus. Extulimuspaucis abhinc diebus lofèphunx»
Scaligerum^, temporum noftrorum PhœniieçttL5
hunc breui adeo înteruàllo fu bfequutus eft Garo^
lus nofter Clufius-vixdum dolor nofter aliquantà
fubfêderar.ecce nouo percellimur ludu^malum-
que paullo remifTum rurfus integrafcit. nec enim vno contenta Scali-
gero ("in cuius tamen iadurâtotusingemuit orbis) mox ôC alterum^
hoc nobis fubduxit ornamentum inuida Parca.,, Huic venerando
fêni hodiè pro veftrâ pietate parentaftis\'jhuius honorandas memoria"
hue fréquentés conueniftis^ hirius defunfli gratiâ foris fbrdidatos, in-*
tus masroreobfèflbs vos maeftus intueor-, huius denique caußa in hunc
locum, non tam meâ voluntate, quàm yeftrâ, Patres Academici^ pe^
titione atque impulfu afcendi. Quàm durum fufceperim onusjuoft,
me fugit. didurus enim fum de eo Viro, cuius virtutes, eruditio, ia*
remp. litterariam mérita,omnem meam dicendi vim, omnem fupelle-
(äilemexcedunt longè: di(51:urusfum in eo loco^ in quem nihil adfêr-
ri folet, nihil debet nifi perfeólum ingenio, elaboratum induftriâ, ô^
quod demorfos fapiat vngues. à quo dicendifplcndore tametfi quàm^
longiflimè hanc meam Orationem abe(fc probè foiam, veftrâ nihilo-
minus fretus beneuolentiâ multus in meexcufàndo apud vos non ero,
excuûbit me Senatus Academici decretum, quod dicendi hanc im-
pofuit neceflîtatem.excufabit pietas^quâ defundi mânesprofêquutus,:
extremu hoc officium à medefideraripaffus non fui.exçufabit Vit^ac

profeflîônis me^genus quoi ab a;mœnioribus iftis lirreris\'SCeîoquea-
tiseftudiismûkûmfèfnôtûtTi eft. êkcuSbit demiirä témporîs anguftia/
quae medicanoni accuraciorilpatium perexigauni conceffit". Quaro
fi non ex dignitate orneia dixero^ ôC ex tam multis pauca folum deh-
baueroj haud fpero apud Auditores tàlti aequos iudicia mihi vlla foro
parata iniqua.. Fauete igitur piis conatibusAuditores humanifiTi-
mi-, fauorisque veftriauram tanti^er m\'ihi couGediteydum^a^c: dö
tanto viro ab aliis aliquandoornatius dici aut felicius fcribi poterunt.,
ego ä tî/tt» cra{saque,quod âiui1t,\'Mineruâ,adambrare ftudeo.

Qüi virös praeclaros laudandosfibi ftifcipiunt, à folo natali in quo
orti, in quo primum haufêrunt caslum.prationes fuas aufpicari folenc\'
non immeritq huic enini tantum à maioribuseft tdbutuni, vt paren-
tis fandiffmium nomen nobi&umcommune habere voluerint,nihil-
que prorfus efTe, quod à nobis vel fortiter geri, vel. prudenter agi, vei
fapiênter didipoffic, cuius patria fibi non arroget iure fuo partent. ^
ïequ\'iflirni réruhl aeftimatores cenfuerunr. Atfebatum vrbs Gallis
BelgicaeadScarpum fluuium antiquifFima eft, ampla, elegans,amce-
na, aercfaluberrimojingeniis acnobilitate florens^ totius gentis Me-
tropolis iara olim habita, in hac Clufius nofter nafcitur Anno fafutis
millefimo quingentefimo ôç vigefimo fexto, menfè Februario, patre^
Michaële de l\'Efclufe,Dominode Wacenes,ôc Confiliario Curiae Pro-
uincialis: matre Gulielma Quineaut, rariexempli foeniinà. quo in^
loco parentes fimul cum aninpià illî tradiderunt, patriam non obfcu-
ram, familiam non pœnitendam,domun7i innocen tem,opes honeftas,
ingenium hbèràle5ftudiisi^ueoptimârum arcîum capefTendis aptifti-
\'Hîunu Quare vr primàm exephœbisexceffir,Gandauum à parenti-
busiTLiiflus, fub optimis prieceptoribus iis artibus, quibus acras illa ad
bumanitatem inibrmàri folet,ritè imbutuseft. quo quidem tempore
multa neque ea vulgaria fpedatae indolis edidir fpecimina.. Terato
iam gràndior faótus, ad grauiores difcipiioas ôc imprimis lus Ciuilo
diicendum,Louanium totius Europe florentiflimum tune Gymna-
fium , ac litterarum Emporium ablegätur : vbi celebriores in omni
fcientiarum genere Viros publicè docentes cupidiffimè audiuit- pri-
tiatim etiam quibufdam ex praecipuis ôi familiariter vfus, aftiduâ illâ
dodorum hominum confuetudine effecit, vt breui admodum infi-
gnemoptimarum rerum peritiam, nomenque inter jequales clarunu
fibi compàraret. Erat enim eârunc in vrbe fummus pr^fta ntiflîmo -
rum virorum adolefcentum concurfus ex omnibus Europ^E pro-
lîinciis^ÔC docentium difcentiumque ftudia ad a^mulationem ^equè
feruebant. Anno ascaris vigefimo fecundo Louanio digreflus,ad vbe-
riorem ingenii cultum capiendum J externarum regionum vifén-
darum cupidine flagrans, in Germaniam con tendit, de Marpur^^i

apud Chattô§àliquandiurLibfl:icic;vbi Oldendorpium clanffimütti»
apud fuos Sc exterös îuHfconfukumjdiligennjGTirnè audiuit: ibidémq^,
ill famîliaricatem iiicidit Andrew Hyperii, niagnte exiftimationis ae
fàmae apud Germanos Theologi. Huiusconfilio anno in(èquente>
WictebergamSaxonu adiic,pociflimùmvtPhilippum Melanchtho-
nem viderec,audiret 6c coram cognofceret^virum mehercle egregium,
qui (cientiam orbem vniuerfum vel (blus,vel cum paucis apud popu--
lares fuos inteltóione coplexus eft ^ ÔC ob id dum viueret,Germanise
fuas Oraculum habitus. Circa annum Chrifti cÎd. Id. l. Witteberga
profeótusFrancofurtuminde^ue Argentinampetiit,vbipaulluluiTu
commoratusjcum Gallix luftrandx teneretur defiderio,per Heluetios
Allobroges Lugdunum peruenit, hinc Montepéftulum; in qua vr-
be certo confilio triennium totum egit, Gulielmi Rondeletii Me«
dici celebratilTimi cqntubernio ac mensa vfiis. Hoe primum in loco
illum cepit Medicina ftirpiumque nofccndarum amor^ quo ad extre-
mum vfque vit^e diem raptus,Iuris Ciuilis profeflioni nuntium remi-
fit, {èque totum Sacr^ Artis, ÔC prsecipuè fimplicium medicamento-
rum cognitioni tradidit, infito qiiodam naturas dudü. aiTiduusac fe
dulus Rondeletii, cui vnicè carus SC acceptus erat, auditor, ex ore do^
centis excepit Methodum curandorum morborum particularium.,
quam pofteà typis vulgauitLaur. loubertus. Reiherbarix ftudio fu-
pra modum delegatus, (â^piffimè in agrum & cirdumuicina loca pro-
dibat, totamquc Galliam Narbonen{èm perreptabat neque, quod
multi peregrin antes hodie faciunt, perfun6tofiè aut veluti cânis Ni-
lum lambit, exteras regiones obibat, verum penficulatè minutiffima-
etiam quasque animaduertebat-, nec folùm rerum naturalium ibi na-
fcentium indagatione contentus, quicqtiid praterea adfitum^ anti-»
quitatesôC populorum mores fpeótaret, mente ôC oculis attêntiflimis
obfcruabat. cui inter cxtera fidem facit Tabula illius Chorographica^
Gallias Narbonenfis, quam Theatrofup Geographico Abrahamus
Ortelius inféruit. Dum apud Montepeffulanos degeret, PetrumLó-
tichium Poëtaru m Germanie principem cognouit, Si iiiter reliquos
amicosfamiliariflimècoluit.huius ad Clufium verfus aliquotÔcEpi-
ftol^e cum reliquis eius operibus leguntur. Porroin ftudio Botanico,
cuius incredibili liagrabat amore^ ita breui profecit, vt vel tune Ron-
deletiOjScyronio aliisque AcademiasiUius Dodoribus liqueret^^qUan-
tus in illa profeffione aliquando futurus efïèt : non obfcuris quippe^
indiciis colligebant, ad rem herbariam ornandam.augendamque na^
tum atque vnicè fadum. vtpote cuius animo altiflîmè infixum hasre-
bat graue illud didum quod apud Galenum extare nouimus, àc ab
Oribafiorepetitum legimus, fimplicium medicamentorum, Si facul-
tatum qux eis infùnt cognitionem adeo Medico neceffariam effe, vt

fine eâîicftîo rite mederi queat.. Equidem ira iudico-, fi Medici alio-
quineximii animum herbarum hotitiâ (poliaucris, mentemque na-
tiuâ ftirpium fpecie nudaueris, licet cxlo deiedus^ licet i^fculapius
ipfè fuerit, licet omni Mulàrumchoro ftipatus, Phyfica, Anatomical
atquè Ghirurgica cailens ,placerc tamen poffi ne Apollini quidem
fuôjVtpote herbarum fcientiffimo. Fuit fanè hase Sapientiœ pars qu^
ftirpium hiftoriam comple6titur, non ita multis ab hinc annis in ob-
fcuro plané pofita,denfiffimisque inuoluta tenebris. nam prxterquam
qubd pèr (è fat difficilis effet,temporum longinquitas ôC crebrx popu-
lorum migrationes,incaufsâfuerunt,vtplerasque,ne dicam omnes,
plantai veteribusabiedis noua fepiùs induerintac commutârint no-
mina, ita vt priftinas nomenclaturas nec vola nec veftigium appareac
vllum. Hinc etiam morofior ac fcrupea prorfus reddita, qubd prifci
materiacmcdica2ScriptoreSjftirpium,quas pro vulgo cognitis habe-
bant, paucas inter defcribendum, non rarb nullas tradiderint notas,
quibus à pofteris recognofci pofïent.. Quibus & tertium acceffit ih^
commodum-., qubd recentiorum quidam ad primam quamque vel
leuiflimam notam à veteribus appofitam, aliénas ac nonnunquam^
contrarias fiipponunt plantas, adeovtloco falutarium remediorunrb,
venena etiam quidam nobis furrogârint nocentifîlma, damnabili
prorfus atque fceleratâ infcitia. Qu^ïbus malis ne diutiùs conflidare-
îur Ars medendi, fummi Numinis prouidentiâ fadum, vtpatrum-
noftrique memoria multi pr^clari exorti fint Viri, qui hanc Philofo-
phiaspartem illuftràndam fibi fumpfêrunt , inter quos primas obti-
nent Leonicenus,Ruellius,M atthiolus^Fuchfius,Tragus, Dodonxus,
Dalechampius,Lobelius,Cafpar Bauhinus, Clufius denique hicno-
fter5 de cuius in hoc ftudiorum genere excellentia, ôC fingulari peritiâ
non eft quod multis apud vos difièram -, res ipfà loquitur^ ôC qua: om-
nium manibus teruntur, Viri eminentiffimi Scripta id abundè teftan-
tur. inde enim apparet duo fibi potiffimùm propofita habuiffe, vt ab
antiquis defcripta auc memorata,altàque iam caligine merfà, eruerec,
atque in lucem protraheret-, noua verb aliisque indida ipfè reperire^
pofïèt, repertaque optima fide bono publico omnibus communicaro.
vtrumque feliciflimc peregit^ôc cum immortali nominis fuigloriau
perfecit. Verum ad reliquum de Vita Optimi noftri Senis fermonem.,
regredior. MontepefTulo, poft gradum, vt vocant, Licentise in Medi -
cina adeptum_, difcedens per Galliam Lugdunenfem, Geneuam^uo,
iterùm Bafileam peruenit,vbiexquifitiffimis honoribus ab Ordine.
Academico exceptus,fecundo Rheno vedlus Coloniam vfque Agri p.-
pinae, inde terreftri itinere Antuerpiam petiit, Sc ab anno quinquage-
fimoquinto fupra milléfimum quingentefimum vfque ad annunu
fexagefimum tertium in Belgio fere hrefit^nifi qubd Lutetiam Parifio-

\' rum femeî exailrréCe illi vifiim. Verrit interea temporis in ÜeMiönenl»
Gallicuié Vitas HaiinibaÏis S>C Seipionis à Donato Acciaiuolo Latinè
priùs éditas, cJù^e inter opera Plqtarchi Gallice euulgata hodiè le-
guntuf. Dodön^i prxterea Plantarum hiftoriam in eandem linguanL»
conuertiÉ>. Anno yero (exagefiniotertio Auguftam Vindelicorum pe-^
tiit, proximoque repetiit,ô6inde in comitatulUuftrium fratrum Fug-
gerorum^per Belgicam ^ ceteramque Galliani Oceano proximam,in^
Hifpani^ni profedus eftjquam vniuei;fam peragrauit accuratiflimè
perluftrauit à Pyrenaeis montibus ad fretum vfque Gaditanum : quo
in itinere ad Calpen equo dilapfus os tibias confregit. Olyfipone cùnx.
eftetjincidit forte fortuna in Dialogos Garçiaeab Orta Lufitanica Hn-
gua confcriptosi Aromatum apud Indos nafcentium defcriptioneiUp
compleâ;entes, quos cùm auidè percurriflet,dignosque qui toti orbi
innotefcerent iudicaffct, Latinè vertit, $C parergis omiflis contraxit,,
additis etiam Notis, Hos primùm anno fëptuagefimoquârto Chrifto-
phoriPlantiiiitypis Antuerpiaspublicauitî quibus adiunxk Nicolai
Monârdis Medici. Hifpalenfis de Simplicibus med. Noui Orbis
Librum ex lingua itidem Hifpanica in Latinam traduéum. Hifpâniâ
totâ decursâin Belgium reuerfus eft, & in eo vfque ad annum fêptua-
gefimumcommoracus eft,amicitiâ multorum prasftantium Virorunu
vfus^ Boyfbtti , Brancionis, Laurinorum fratrum , Plaritini, Raphe-
fcngii,êC aliorum. Hoc tempore ex fermone Italico in Latinum tranf^
tulit Antidofariura,vt vocant, Florentinum, quod anno lxvu. apud
Planrinum édi curauit. Anno verb Lxxi. in Bricanniam nauigauif,
indeque rcdux biennio exado ab imper Maxuniliano 11 Augufto
Viennam Pannoni^e honeftiffimis conditionibus euocatus {i\\iVy&C
numero familiarium aulicorum adfcriptus, commifsa illi etianu
Horti Ca^farei curâ: in quo munere ad annos circiter quatuordecioL»
durauit., in fummâ Isiaximiliani Aug, Rudolphi F. exiftima-
tione ac gratiâ.quo tempore Pragam vna cum hup.Maximiliano pro-
fedus eft) quo ibidem vitâ defundo, â Rudolpho fuccefToreprifti-
num illi munus confirmatum fuit. Hungariam etiam ^ totamquo
Auftriam peragrauit. Britanniam etiam permiifu Imp. iterum adiic.:
vbi in familiaritatem incidit generofiffimi Viri Philippi Sidn^i dC
Francifci Drake-, aquo fbciisque eius nauajibus permulta didicit quae
ad Exoticorum hiftoriam fpedant. In aulâGaéfaréâ quamdiu fuic/y
totum inueftigationiftirpium fe dabatj éiusque rei causa fkpiffimè in^
vicinosPannonias agros montesque excurrebat/. Hyberno verb tem-
pore, ôi quoties otium illi effet aifiduè aliquid quod ad ftudium hoc
pertinerçtcommentabatur. Edidit enim Anno Lxxvt. typis Pianti-
nianisHi^anicarumftirpium à fè obferuaçarumHiftoriam, prêter
Garçix ab Orta Dialogos, Chriftophori à Cofta Hiftoriam Aroma-

tutïîi & Nicolai Monardis Nöui Orbis SimplVm^ Anno-autem 83.
Plantarum Paiïóonicarum obfèruationês. Vêrfàbinturéèdem tem-
pore in aula lo. SambucusJuL Alexandrinus, Qrato, Do4ônieus,alii-
que non paiiei Viridoótffimi-, quos omiies amore fibi deuiiidos ha-
buit*. Patuit etiam illi aditus in multorum principum èc iltuÄriumj
Virorum amicitiam-, inter quos potiCimum coiebat,màximeque fai
miliares habebat Gomitemâ Serotin, & Baronem à Battfayan, Huii-
gariàr proceres. Aulicse tandem vitae pert^fus, Anno iXxxvii Fran^
cofurcum ad M^num conceflit-, ibi^ne per annos ferme fepriüatinx,
egitj fibi^ue yixit : nifi qubd interdum ad Principem Gulielmum..
Lantgrauium Gommeare foleref.cui tantoperè acceptus fuitiVt annuo
illum honoraret ftipendio- tantoperefamiHaris^vteadem cùm illo ve^
heretur rhedâ, intimeque confuefceret.complures etiam alios in hoc
fèceffujVt erat leniflini^ confi^ietudinis homojcomparauic fibi amicos^
màgni nominis regum ac principum Legatos; Illîc cùm eflèt, vertic»
è lingua Gallicain Latinam P. Bellonii Obferuationes, quas Anno
Lxxxix. publicäuit, addito eiufdem Bellonii Libello de negledâ ftir-
pium culturâ. Demùm Anho xcni. ab Academia; noftras Curatorî-
bus honorificis litteris ftipendio invitatus.huc venit. Ità enim indi-
cabant Viri prudentifrimî, à tam dari hominis prasfentiâ, non mini-
mum fplendoïis Acadenii^ huic accefTurutii.: nec opinione fija fru-
ftratifunt : quamdiuenim apud nos fuit quâ publicè quâ piriuatimL
vtilileflè nullovnquam tenipbre deftitit. Scripta fiiaomnia ad incu^
dem hîc reuocauit, extremamque manum addidir, ôc in duos tomos
digeflit,titulis Hiftoriae Rariorum Plantarum^ÔC Exoticorum: additis
ëtiam aliis quibufdâlibellis^EpiftolisôC obferuationibus Necfolùm
fcriptis aeternà memoria dignis illuftre reddidit Gymnafium hoc:fcd
quotidianis fèrmönibus omnes qui ad ipfum ventitabat crudiebat,be-
nigne^. omnia fuacommonftrabat atque communicabar.adéo vt cui
conferre cùm illo liberet, nôn inter plantas verfarii fed in Philöfophiac
ßnu conquiefcere fibi videretur. Efant quippé in hoc viro pî^ter ftir^
piiim cognitionem exaâiffimam , contiplures aliae infignes dotes.
Linguarum praeter Griccam & Latinam.^, Hifpafiicae, Italien ÔC Ger-
manicae callentiflimus fuit : ôC qui Italiam nunquam viderat, optimè
taràch illius gentis loquebaturôc fcribebat linguâ. Hiftoriarum ôi
Geographias peritiflimus. memoria tàm fèlids,vt quaecunqùe inter
petegrinandum etiam niiriutiflima quaeque oblêmaflèt, àd vnguem^
teneret ôc tanquam in numerato haberet.. Pieratis in Deum atquc.
homines non obfcura reliquit indicia, ipfe cùm maior nâtu eflet/ratri
tamen minori ceflit vitro feudo ac dominio Watenefii ^exeiTvplo nOf
ft;ris hifce moribus raro. Attritispraeteiea fuorum ob bellum noftrunti
ciùiieopibus, liberali manu fubuenit ex eo quod frugali fua^ c^libc

vita reliquum fibi fecerat: cibi enim pötusque defiderio naturali.noa.
voluptate, modus illi finitus erat-, ab eorum ingenio procuÏ^quorum^
corpora in (aglna, animi inmacie vcterno obrorpcfcunt.. Tran-
quillitas porro animi ac (êrenitas in illo incredibilis, q uam longo via
fibipepererat ex bonaconfcientia, redis atque boneftis adionibus ,
contemptufortuitorum, placido vitaeßC continuo tenore^ vnam ean-
demque pcrpetub premente viam. Temporis tam diligens difpenfa-
tor, vt nunquam deprehenfus fit,extremaetiam illâ xtatc,quin aut le-
geret aliquid aut commentaretur. Amicorum cultor religiofiffimus\'j
quos illi plurimos omnis ordinis conciliaiiit, prasterdodrinam,multa>
eius atque rara virtus, animique manfuetudo. ita vt vix dies prxteri^
ret quo non aut ipfe litteras daret,aut ab aliis acciperet,etiam ex remo-
tiilimis regnis ac prouinciis. Summis Principibus quanto in pretio
quam^. carus fuerit, vel ex folis litteris eorum ad ipfum fcriptis abun^^
dè colligere eft. ita vt vix credibile fit hominem priuatum exterura^.
in tanta maximorum Virorum dignatione vixiflè. Poftremis annis
duos ex amicisprascipuè ob{éruauit,Iofcphura Scaligerum ÔC Vincen-
tium Pinellum, quorum exceffu ita bonus indoluitScnex,vt deinceps
manifeftè in peius labi àC à priftino vigore fenfim remittere vifus fic.
Valetudo illi ab ineunte xtate varia,nec fatis profpera. Francofurti iiu
luxacionemcoxendicumincidit: quodincommodunieo folùm no-
mine moleftiùsferebat,qubd non, vtantè,montes camposque inuifer
re, plantasque indagarc liceret. Herniofus etiam poftrembßidus eft:
fenfibus alioquin integris ac mente, vifu tam perfpicaci atqueacutöjVC
in extremo illo fcnio citraocularium adiumentum optimè adhuc le-^
geret, calamocpe pingeret. Tandem longa xtate bc annorum decur-
îii feifus,poftquam iàmexplefTet annum oduagefimumqnartum, ex-^
tremum claufit Clafiusdiem. Vir, abfit inuidia didis, paucis confe-
rendos, vitâinnocentiftîmus,ingenio florentiflîmus,propofito fandit
fim us, 6C, vt verbo dicam, prifci moris 6L xui. Hîc agnofço libens di-
uinam tuam,beate Scaliger, ac prxfaga mentem. recordor enim, cùm
paullo anteobitum tuum Clufius per internuntiu fefcexcufaret qubd
valetudine impeditus inuifcre texgrotantem non poffet ,refpondifîo
te^Viueret, valeret tantifper- breui fe vifuros iterùm in beatorum fcde<»
Verus, ah nimium verus vates: quantuloenim tempore Clufium prx-
cetfitingens illa anima.? vix altero elapfo menfe fidiffimum fuunx»
ftquitur aflequiturque Scaligerum Clufius. Quàm forti verb ac con-
ftanti animo fatum fuum excepit.? quam placidé fupremum illud mo-
mentum Sc quàm auidè captauiD ? Qmdni veto captaret homo in^
Chrifti Seruatoris fcholà enutritus, Sc in fpem beatx refurredioniS\'
erechis? meminerat probè.animoque fuo proculdubio tune voluebat^
didum illud lobi,confolationispienilTimum: Scio qubd Redemptot^

meus vluit nouiffimo die de terra furredurus fim-,6i rurfus cîrcum-
dabor pelle meâ, in carne meâ videbo Deum. repofita efl h^ec fpes
mea in finu meo.\'

Talem tantum^ue Virum amifimus, Auditores ^cuius lane beati-
tudinivtinos inuidere impium plane fbret, ita rurius nofl-rum nos lu~
gere cafiim nulla vetat religio. Te quidem, ô beate Clufî, ô fortunate
Senex,non efl quod lugeamus qui fempiterna apud fu peros iam frue-
ris gloria: 6C apud nos in fummâ nominis celebritate vixifli, viuesquo
etiam pofl fata œternùmreos verb attigilli annos quos noflrûm aliquis
vix fperare änderet. Et quid ii non attigilTes^^noras n^ortalium condi-
tionem,cui nafci contigerit, mori reflate- interuallis nos diflingui^exi-
tua^quari:vt^ue mori neminem contingit qui non vixerit^ ira nec vi-
uere aliquem poffe, qui non fît moriturus. \'At verb noftram nos dole-
mus iaduram, noftrum totiusque reip. litteraria^irrècuperabile dam-
num. Luget Academia Crateuâ,Theophrafto, Diofcoride fuo orba -
ta. Lugec ftudiofàIuuentuSj5C Afclepiadum fbboles tanto rei Bota-
nica reftauratore ac patte deftituta^. Quin neque omnis intra loci
huius fèpta confiftit dolor, claudique fe patitur tàm angufto fpatio-,
emanabit hinc in vniuerfam Europam, imb ad extremes Indos vfque
difPundet fè longè lateque trifte hoc nuntium. Lugebit ipfa parens re-
rum Natura Myften fuum Clufîum,cuius ingenio atque induftria,
opes fuas reclufas ôi tam accurate defcriptas paullb antè lartabatur\'.
Qnareexceffjftitu quidem à nobis, beate Senex, Sc ad authorem ori-
ginis tux la^tus reuerflises, fed nobis omnibus defîderium tui reliqui-
fti triftilfimum, fîmulquc memoriam nominis tui nunquam interitu-
ram.tuaenim te monimenta,tua te virtus,ac fèriae aliorum laudes,non
leuis h^cmeaac breuis prxdicatia,perpetuôcelebrabunt. DeumSo-
fpitatorem fupplicibus votis oro, obfècro, obteftor^ vti volens propi-
tiusfofpitet Academiam hanc,tantisquecircumuentam ludibus ex-
pédiât, ôC mala quae iampridemplurimaperpeffi fumus, lactioribus
aliquando compenfèt euentibus. Ita voueo, ita auguror. Dixi,

H ahm fuît hac Oratio in (tAcademiâ poH du&urru
funus^dieyiu oÂpril, AnnoçXo, Id. cix.

Q_VI OB NOMINIS CELEBRIT\'ATEM
PROBITATE, ERVDITIGNE, TVM REI
INPRIMIS H E R B A RI ^ I LLVSTRATIONE
PARTAM, INTER AVLiE CMS, FAMILIARES
ALLECTVS; ET POST VARIAS PEREGRINA-
TIONES A NOBB. DEMVM ET AMPLISS.DD.
CVRR. ET COSS.IN HANGVRBEM CONDE-
CORAND^ ACADEMIiE EVOCATVS,ETSTI-
PENDIO PVB. PER ANNOS XVI. HONORA-
TVS, XXCIV JE. S. ANNVM INGRESSVS
OBIIT CELEBS IV. APR. M.DC.IX.

B OIS A R D y S Ii. pärk jcomm Vivomm iätsfirmm, doùîrmfi>
^mditiù\'mprâlfmtmm ^/Clvsii cßgiem,

Anno ^nató Chrifto m. n.x^y\'i menés Februarii xix fub horam v.antemeri-
diemnatuseft Garolvs ClvsivS Atrebati metropqh Comitatus Arte-
ftsem Galha Belgiea. ifticque in pueritia educatus : Gandauum inde^bjegatus, vt
operam pohtioribus literis daret, fub Paulo Euchario viro dodiflimo, apud quem bien-
jnio vixit: anno Xm Loüanium profeâus Làtina; & Gvœcx Lingua: profeflbres m collcgio
trilinguiflue Buflidiano, audiuit. Demde (ficvolente pâtre) luri Ciuihoperam dedit fub
C. V* Dodore Gabriele KiudsEotfeci cum animus effet peregrinas regiones hiftrandi,Ger-
maniam trienniopoftadiit: vbi ex magni Sc celeberrimi viri confilio &autoritatcftudii
rationem mutans, negleda lurifprudentia philofophicum ftudiurriàmplexus eft. Anno
quinquagefimo in Narbonenfem Galliam fc contulit .: vnde paucos poft annes ob bel-
lum inter Carolum V. C^farem & Henricum 11. Gallia: rcgem exortum, in patriam
àpatrereuocatus, iftîc ahquot annos vixit, donecanno lx dentiô in Galliam reuertere-
tur, Lutetisque biennio viueret. Inde propter inteftinum bellum, Aurelia à principe
Condîco occupata, Louanium abiit, & iftîc anno vixit. Anno i;54 euocatus m Ger-
maniam, bimeftri iftîc tranfado, perceleres equos in Belgium rediit, SsC inde per Gal-
liam in Hifpaniam profedus eft , cuius plures prouincias atque etiam magnam Lufitania!
partem annuo fpatio perluftrauit. Anno fequente in patriam reuerfus vfque ad 71 in câ
perrnanfit, quo Lutetiam profedus, & indeperCaie.tesin Anghain. Illâ auténicx parte
peragratâ,denuô Lutetiam & in Belgium regreffus eft: : iftîc barrens vfque ad annum 73
fupramdlefimum &:^uîngenÉefiiîiufh. tümenini à Ccefare Maxa;milianohiiius nomi-
nis n. euocatus Viennam Auftrise profedus eft, & iftîc in aulx CxCarex fiuniliarium
numerum benigne receptus fuit, quo çtiam loco apud Ca:farem Rudolphum 1 J. Max;:^-
miliani filium fuit; Vixit porfóVicnffa; vfque ad annum lxxxviii. (fufceptis tarnen
interea binis in Angliam peregrinationibus) quo Francofurtum ad Mœnum fc contu-
lit:xcin autemanno Lugdunum apud Batauos ab ordmibusconfsederatarum prouin-
ciarumeuocatus, eô peruenit annum gratis agensóS ; vbi adhuc yiuit celebs annnm
agens 7^.\'In pueritia. &: adolefcehtiâ variis morbis-obnoxius fuit ^ pra-ferxim febnbus
continuis aliquoc annis, omnibusque diuexatusefl,pra;terquam quartana & pefliiente.
Annum; agens 14 hydtope laborauitlex intempérante aquas frigidx potu ; quo-morbo
Gl. V. Gull. Rondeletii med. celeberrimi ôc profefforis in academia Montepefiuîana,
curâ:diligéntiaique hberatüs fuit. A\'nnoautetn^etati? xxxix iaHïfpahicà peregtiifötionc,
luente in curfu peracchuc equo cum ipfo fefforcj dextrum brachium fupra cubitum fre-
gitiSieunrinfequente,dextrum crus. Viennae porrô Auftrise, aniîûm apiénti 5\'5(.pes/]nifter
ilhluxatus,^ malleolus fràdus. Odehnio deinde pôft Francofurti ad Mœnum, ex cafu
dextrum femur luxatumr & luxationen^-à Medicis nec à Ghirurgisjagnita fed negleda,
adcontüfionem dumtaxat medicamenta apphcantibus, prorfus cîauduVeffediis eft,vt ne
pedem quidem promouere poflfir, niflgejnjno fcipione fub alis fivbni^us, eam~<ibtC3ufam
cum corpus exercere riequeat, fed perpetuö illi fedendhm aiit dccdrhbendum\' fit, graues
aliiaccefiere morbiipalculusjcoli dolor,& hernia. Italicani j^ofedipnem tcr tcnrauit:Flo-
rentiflSmam enim illam regionem viderefummopcfèàuebat:féd ifrilifemper fuere cona-
tus: primum Mon tepeffulano Maffiliam profedus eft: deinde ex ea vrbe rediens, apud
Allobroges haefitfere femeftre, parentis refponfura exfpedans:poftremô Auguftam vfque
Vindelicorum profedusjvnde curfum conuertere debuit in Hifpaniam. Quce adeoeaufa
fuitjVtadeundiItahatn-omnemcogitationemin poftefüm deponeret, exiftimansid in-
ftitutum Deo non probari,cuius voluntati obfifterenephasduceret. Eum ob tot animi Sc
ingenii virtutes atque dotes incomparabiles,Imp. Maxxmilianus H. Nobilitatis priuile-
giis optimo eius merito cohoneftatum, plurimum amabat. Linguarum v i r, vtpote Lati-
iïX,GïxcXj îtaiicx, Gallicazj Hifpanicas, Lufitanicar,& Belgica:, exadam habet peritiam:
variarum, autem reruip .prçeftantiflîmarum, pr^ecipuè verô m hiftoria fimplicium peregri-
norùiîl tantam notitiäm vfum fibiacquifiuit,vt per tot régna orbis terrarum fcripto-
rem earum vel grauiorem vel diligentiorem hodie non reperias. Hiftoriarum vulgô in-
cognitarum & fcriptor ÔC cenfbr acutiffimus, vti Gofmographia: dodiffimus. Scripfît
ÔC vertit hiftorias Americanas cx Hifpanico Idiomate, in Latinum fermonem. Dialogos
fiue hiftoriam Garciaz ab Horto, proregis India; medici,Lufitanicâ lingua fcriptam de aro-
niatis& fimplicibus aliquot medicamentis apud Indos nafcentibus, Latino fermone in
epicomencontraxit, ôc iconibus ad viuum expreflis,locupletioribusqueannotacionibus

illußrauit,qi!2: quarts editione apud PlantînIviduaTh fcafljgatîbr & audîoi pródüt itlS^
annop3. Lil^rum Chriftophori à Cofta medici chiirurgi de Aróitnatibiis & medica-
mentis in Ôrientali India nnfcentibus ex Hifpanico fermoiie Latinum fecit, & inepito-
mcn contradum quibufdam notis illuftrauit,qui altera editibneapudPïantinividuani
Antuerpiis anno in forma odaua publicatus efta«âibr &è. caftigatior. Hiftoriani
Nicolai Monardi Hifpaleniis Medici duobus libris fcriptam Hifpanico fermone dé
limplicibus Medicamentis ex nouöorbe delatis, quorum in medicina vftis cft, Latio
donauit in vnum volumen contradam^annotationeü &c Iconibus afiàbrè depidisj
illiiftrauit; qux tertia editione exculà eft ibidem ex poftrema authoris recognitione formâ
odauâanno ijpj. Idem fecit tabulam Hifpania:, antiquis & recentibus in ea locoruni
nominibus inferiptis; quam fe editurum promifît Ortelius. Eiufdem Hiftoria ali-
quot ftirpiiim per Hifpaniam obferuatarum libris duobus exprelfa eft Antuefpia: iis 8;
Anno

ffac Boifardué: efmh^vitam Clarif. Clufii vfque adanhum i^s^càmfendtt defcri-
pßt. vero fosîek in f :rim fuü mutauerit^ qua^ viu ißt feries vfque ad amttm ohi^
t((âei(iâ 1609 futrit,exprmeâénte Oratimt intelligerepoterté^ - - - - ,,

yifefpi>ti&^ montes pafimjyhas^pm
Qpic^md m Buroppt herbarum fiut\'mm^ lat eh fit
Qkfiàdïi <vlnm ^udio cöüegerM acri 5
ftîe etiam qmqmd tellus wel America^ (rvel^m
India [urgent em adSolem, wergensve eadentem
jnuifum Europe noïfrkpódmerat ork
[Qmcuariu diifcripferunt fingula^^

Ùô^matLdiofelielsmmerè pnMi
Eximiis fdgens per totumlmdibm orhem.
AtnunoeterrkincéLheatemplareceptm
A^eHHpropiorè\'DeifeCkfmexplet,
Mirifieas nutti qui wires indidit herhis.

MvtTVM hodie ctiiquamfires herhariftdeheti
Dehet Matthiole, doöte Lacuna tihi.
Far trihm hoe ipfi dehetm nomine Bel^

BjernA ornauit laudis honore^ tyj^is.
At Dodonai, (Sr Clusi^ fcriptis^ Lohelli
Plantinifummum prda dedere decus»
Ceffermt fatis omnes -, Te F may LohelldJ^
Lmdi quk fruerisdiufkpreffefinat.

A OT 21A A Oï (pihov Sßlov îçi ^ »Ôsa yvcSvoj^
ßo%tm TS (pvTöfy T ÄJSS ttglv^ \'ßpn\'
TLuü <5\' À^ciypiç /^(ÏAgy, «Î\' (JLOLAU <iSO<p§cûv oi dnßm^
Bar\'StS/xy (îg^f©-\'«WÖ;^©-•

L V s IA D ^ fiudia ^ mores qui nojfe lahorasi
Ffer h a mi nota ^ pUfit a fropèomnU craPt%

ih jacramt VorHius inferias.
Felkem dtces^ talu cui ^Jtta perßa efl,
Çmj^ viro à tali vita fecmda datuK

KA«cng, TTOUblsmq Qtw^é^ 0Ot/pfJLCtKlcUi\'\'
ÖUTB (Fi (p\'J%iXicà Srs ers ^dupot^

O Xfip OAs« ^S^^Ç ctÂeJ^tmK^iç,
Cv* kî âeivoiç^ ttpéûjov fMî^ç oU^iQA K^çdf\'^

Nota tihi fuerant ^ Cluf^péentia morhos
^harmaca diuerßs conjocïi^a modis.
Sed neque radices, nec te latuere faluhres

Herh^ymn frutices^-fruBiferuwq^genm-y
Omnia qm quôndam "uulganu dmite charta^
Qmmodopergentesper loca qmcymea^.
oAt twi mors nulla fmtemtdhilü art ^ :

Sed medicas njïcit tetrtca Tarca mantsd.
Haud totm morier e Umen : pars manmàcdo
Vtueti in terris fama fuperHes erit,

^ jttôtxûC^/V», poft eius obitum éditas, ôc
Orationem- fvnebrëh
à CL Viro

FloR iE facerdoSj candïdamherhantnu
Çl^afcUnfiUeTl^hm^^ aut âtit teUus,
nonra iantumjed remoûfyfedcunôh,
Qluam Tontm ambit^aut OlympUs im^lmt^
EreptusorbiClufm^tamenJotum^
Spargtt per orbem non minais fmsjlorek,
Jlltmdîferta\'VQceVorBiHSnuper, .

F lorum peritus ^ peritus herharum
%)iuperenniconfecramt ^ fawA, ^ .
ViBurm ipfe non minus célébrât 0^ ., i -
<tMuf& coroUam neBite hoc ^ hçc digriar^^.- ..

in bicorni colle^ qua fecat nubes - , , .
^arnajfus ingens^fetj^ cum polo iungit. \\
^ji^sprAferatiâCkfm dahitflores,

Hic miter mm ere de ver in hac "vrna
Croco ri4hente,flo/culù^U?irarcj*
£go tile faxo condor hoc^ inexpleta

mente dudumfctfcîtaharjn campis
procreatrix "vis inerret-, & magnum
H oc corpus animet :qu&hbtdoperteriteS

Qv a m q v a m citât as pemipes^ feBines^
HofJ>€s/efiHe.fmdeo* recufmtem
Vei (Ha prxfens pompa te retardant^
§luâ Denecales Feria celehrantur,
Cermscuprejjosy & choragium luBuSy
Homines^ triHes mortuahbns famptis^
^^adidisj^ oceIlié,cernî^ in fepulchretOy
Hîc quâ Ly emm per fonat Bat ammm
Jpfas Athenasprouocans SrechthAos^
eSManesciereflachrjmisq^ perfufum^ \'

Taxo^ apert um VorBium parcntart^\'^
JSIonfulminato cmpiam è hidentali^
Scurrdve^ ( ne nos fie putes inept ire^:)
Inu€r(afaxh&c^h&^imagmes piâ&y
Et figna le£toqu& feruntur Orcino
Meliora fpondenta : nempe funta iÜuHrtjy
e^ufis^ amicum, & innocentiA exemplum.

ille^qmris^flt cui Sacrum fa^ f
Cm tUe planum peâorum ci^lacertorum?
Jüe,ille magnuâClufm,pater Flor Ai
GeniUsa^ florum .fiirpiumq^ nutritor^
^oH explicata Exotici Orbis ^ NoUri
^merfadttisdonarara Natur^i
IBo qmefcît conditono.dixi,

jiddamm illud r^os tameny Virum talem^
Fmffe^qualemfeclavîxfermtvUa*
ilmiri\'î ^^"^ll^ fecundminfctenîiâherbarumj
jfb^\'i\'cl^i Flacmt Kudolpho^Frincîpiq^nonvni»
ï.fcT?cI- ^^ fipatritum non haberet hic nomeny

Se ^^t^ra \' Laurm {namque ^ arbores nomen
Apùîoio/ Dediffe memini Je f îles jj" iaBucas :)
utJoù^- ^ fl^^^ mmmare vel Florum.

Condigna merces-, dignus efl^ florèrtJ
^ternum^ ^ ora per volare doBorüm,
iN^niÜe €audex,am inutilis Truncm^
Non irrminuti Fungus eH cerebeliiy
Stolo^ Frutéxve. at Arhor admodum Felix^
"Bis ter<^ Felix^ tngentj^ dlutni^
Jndu^ri*iacriS\'idïligentt&rar&^
X>um peruagamr rura V annonum mohdam^
^lagasq^ luïirat tramites(^^ maccejjosi
(œcas^vaUcs non vereturintrarcj :
^ritannias^ Hil]?aniasg^percurrens
Incognitomm nos docet genusflorum,
Tlantasj^ & herhat prodit ante negleéîds»
Hac cura tantum Clußo fuit cordî\\
Fugiens docere mrapro trihunali^
Quéi, iuuenis alm& confecratusAÜrM
£x Vlpiano didicit ^ Adodeslino.
JSlon iüe auarus cuipiam dolos ßruxit,
(Haud ni rôt vüis inuidere thefauris^)
Nonfœnore \'vfm triïlium Kalendarum*
Nonpr&potentum (portulas fakmtor
Captauit ^dm^ AHudnsque^paUens^: ..

Et Ara centum, congtanum laßt
(sÄnteamhulonü^iußitille pbrarcjj
Jpfosq^reges,^greges togatorum» \'

Sparge, precor, flores fiipra mea bufta viaton
Debentur flores totaque prata mihL

Sv r g e Tater F brum, ft quis tibifenfus in "vrnâ
Qua te Lugdunum continet^ atque foue^
JUagne fenex C l v s i, qui maior Apolline quouU

Ingenio esyCAptii addito fumma tuis\'y
Nam nifiprima tui pars eft exaßn laboris^

Quam decorat lauroplehs^ßphusqueßoi
Orhibm ex mow mo noftro orbe Batauus
t^MateriA Oceanumfuggerit Indipem^
Quos ego! ni charumpatrü caput ejfera Mort a

Fortior omniheria contumulajfet humo:
Nil torrens terr ere ignis ^ nil triflia P ont i

Indedinati maxuma pars operis:
Claue etenim nemtis hoc Nature i;/- A p e r t a recludis^

Tefqudque^quAÇ^ nulla funt adeundaviâm
Saltibus ^ fefe quACUnque receßtbus abdantu

Tannoniam^atquejndos^SpanicaregnafimuL
Lugduni locus eflßperans vel Adonidis^ iftc^
Monfirat opes Tannon, Inde^ Ibere tuas.
Hunc metis Hippocratis Flos^ Vefallq^ Medulla

Pavivs arChuitdifpofitaferie^
a^agnißcum cimelium opum^ admirabilis artC>
3^oflrM dr* quiClvsi cluderedignus opus.
*Difpeream, Hippocrates ! ßquifquam dignior alter

Tangere ThœbAO tanta Viretapedcj.
Verum ignofie Senex multo quod membra labore
LaJJa fatiSyplacidum naBdque morte locunu
\\Adfolitos reuocem ingratus^ demensque labores-^
Nam mea menspeccat turbida^ morte ttiâ.

ens r edit lorequiefee fenex Jibigratiahonosque
T^ebitayperpetUAfurget ab ore tmA\\

Stirpe^ quod haud cer tas commonet ejji vices é
CAfaribus charm vernanti flore iuuent&y

Çloria qu£ nullâ eH interitura die*
Fatales luBris eadem labentibus orbi^
jitque operi. Mânes viuite Clußaci»

CLVsIVs Vt Menfis LabItVr, ad fVperos
pertsefVs terras pénétra Vit CLVfIVs hortos^
LVX Vbl perpetVo Vere trahtnda pöten&

l t lm a mjïlacio ex Medico qumnda^ Beate
Gloria^ defmäomm anima Aternißime C l v s i,
plmm\'no- ^^ fatuwy * AtemdmquepOYum carmina vatum
coüaudaßent vitam^ c^lóque locaßent.:
Gluiscum trifle Âpium^geminam ftAbrotanùmque^ Thymumquey
OmnigemsqueherhAßrmces mAroris alumnas,
Florésque^ vmheüasque^comas^frondésquey corjmhosque^
Et puUas capitalfiigiens^ea prAficaLaurus
Infer lauriuorisplenacum adiferginepompis.
^linivmhrAheul diuimaioresyentheadiui
SuadaT\'heophrafli^atque Anaz^arbeaalta^edaci
T>iua T>iofcoridis ï quos nunc exofa ^eati
Tars melior traduxfloret CAleflihm hortis:
Flora nat empâter florum^ herbarumque, cui ip/a
SquaUentis flerïles enixo in luminis auras
TeümfloridulisprAgnantemenitier aruiSy
oAtque aperire oculos^ quels tot mortalihm annos
mfafsTctl" "^Clußratingenuosfruämyflorumveprofundas
qtóTa^e ^uragiosiiamteheul deUto adcotifciaterrA

T*emplay vnde adfurguntflorum proiimina^ ^gdl^
TcUusopes, Jnutdereßas fuperis-^ radicibus ipsa
tices, fufFta- Tellure occlufks CAcas protrudere vit as ^
qac penkus Jnuitùmque animare lutum^ & variart colorum
QUO & oca- Tot vultusi/j^eciesqufy anthelasque admirandas I

Jmo ipfe in varios flores mut arierjpfiis
frSîo^io Flosflorum^ F lor a ^ qui huic operant ur Alumni

Fhresy indiBdsque herbas, exotica caIo
^iâPcSm Noflro ignota orbiy "BatauAO" ^iraculagenti

J\'èal fngen tique orb/y propriis qui floribus orbis
Graâuî" Iam facit indtgeti^ totus quem fioridus orbis
due«. TerrarumqueDii fatres^ nympha^ßrores,

Herbarumflorumque AnimamyCfeniumque louemque^
TslaturAque ßum my Ben, fratrémque magiBrum
haÜeolo indigitem per caIos tramite ducunt^.

SI c tihi concédât medicanti Tergamtis arte^
Neccertet dextrAdextera Çoa tm-y
Sic coeant queifcumquefacras admoué^is her has

Vulnera^ nec duhiam fentiat Ager operrr,
Smaque crudelis ceffent contagia morhi^
6tfiigiant fuccts viBa venena tuié-^
Vt mihi/e non ante oculis tam grata legendam^

Dum gémit abfumptum T)aultamater Ityn^
Qualia cantaha^ Geticis inrupthus Orpheus

Suridyçes queftus ait era fat a fuA,
Hac quoque vent uri dîfcant te vatenepotes^

ExequiasAUumpoHentatis eat.
Quid renuis fruBra} non eH tua pagina^y o R S T
QjiA lacrjmasferApofieritatis habet.

VID E R A T afîrorum motus^caufasqmnotarat
Qua faciant nafcifider^, quAq^ mort*
Emenfiu flellas^ & totum Clufim orhenu^

In gemino quantum car dine PhœhHsohit,
Iam didici ccelumy quid adhuc nifi terra reltCh eU ?

Hinc quoque^ fed maiorfama petetur^ait m
Jsfec mora^ i^elluris facras accingitur herbas ^

Et gremio quicquid omniparente fouet.
Jam pénétrât Gangen^ videt hmc iam MedmHydafpes^

Et qui feptsnogurgite Ndefluis.
Omnia quArehat.quArentidefuitorhis^
Vlterius nec qm progrederetur erat.
JSlmc iacet hic. Tellm varias fuptraddidit herbas^

Et tumulo lacrimis humida fert a dedtt.
Qui coluit pores^ ^ facr^ fennna matrts^
Çredîbile efl illum fie volmjjetegt.

- i \'

•r- \'

Qvod iacet hoc tumulo fi vis mu iffe^ viator^
Exuuias Clust continet iïie locus^
ConfeBasfenio^fraäasmorhisquemalisque,

H eu male forma ti corporis hoff es er at.
J^on quer im ur rap tum» Qjadquid mors inuida demp fiti
Jngenio nobis reddidit ille Juo.

CvM Clun corpm-tumulo Nattiralocaret^
^h^em mœrens rhanihm fear al ipfa Juis^
Ingemuit^ toDensqueman:^ adfiJera^Terrâ
0ÛCpeperii cœlum cdteraydixît^ habet.

QVï videthos flores tumuli de vertice hafci^
, H&c einer i teUm vltima dona dédite
P bene^ quod tumulo claudatur Clufif0 iïio !
Qui coluitßores ^floribus ille tàcet.

IVIN ï manes^ ^ t^mti nominis vmbra, \'\'\'
EtCiusi qiucqmdnbn tegtt vrna meii
^Accipite exiguum manfurlpignu^ anwrü-f \'

T)um Itceat nobis condere mmmw^»
t^ccipftey qüamms paruum ne jpermté munus*
Hac pietas femper digna fauorefuit n

■ . ■ ■
	-V
	IBRD IL G A		i

	r\'îïnam, mm ÏignuMw \'
Chrisi	rOPHORl A CôStA ÂR	OlAttM\'.Äo. .
	^ ■ • ■ ■ • \\.	■ i, ... . ■ \' ^
	5ÄW ExhâcaïboremmfiaHs

		- ...vr - ■ . Y\'- >•• \' , ■
			■ . N:: .

- . \\u\\Vr
	■ . - ■ ■		• - n\'.\'.\'n
		.. î . ; _ ^ _ . _
		î • " . i, ! ^
	■ \' • . - .	■ •ixt-, r.; -v-Ä\'. y- .. \'
		\' C.: \' - .■• ï\'VlV* \'.xv..\'	\'••A
		■ v; .
	■■■■ ■ .

If r	»• V	"S t	v	t> \' \'	«î: *^
i \' c		ii :	\' -
				V . t..