OARSPRONKEUK FRYSK TOANIELSTIK

Frjentsjer,
by T. TELENGA

OARSPE0MKEL1K FETSK TOANIELSTIK

Fiower iitkomsten.

\'k SCIL \'t BISIIKJE.

In >virtl*e los\'ii-�t.

�Wikje\' Kar" is it alderl�st �ntstien nei oan~
lieding fen de bikinde �priisfraech" fen it Liowter
Toanielselskip. Dij \'t de Liowter kranten fen de
3de fen Heamoiinne oan \'t de 4de fen Hjearstmodnne
1884 l�sen hat, scil wlte hivet gong dij �priisfraech"
nomd hat, en dat �Wikje\' Kar" ien wier fen de fioiver
stikken, dij H troch de Karcommissie �op tal" set
binne.

Hied de titjower, dij \'t mei �Smids Feikje" al
oan H printsjen wier, der mij net op oansocht, den
wier ik er siker yet net sa ringen ta oergien om it
stik yn H liocht to stj�ren. Hivent ik bin gjin Fryske
skriuer; hab oan H nou yet nea net it ien ef \'t oar¹yn H Frysk printsje litten en think er op dit amerij
eak hiel-end-al net oer om dat yn \'t forfolch wer to
dwaen. Derom to minder ha \'k it nedich achte om
myn namme op it t�elbl�d to pleatsen.

�Wikje\' Kar" is hiel-end-al oarspronkelik. Ik
haw bij it skriuen derfen nin ink�ld � Frysk ef
�nfrysk � stik fen fleren ef tichte-bij folge. De
�karakters" binne krekt sa teikene as hia hiar yn
\'e Fryske wrald foardien habbe.

Under it opsetten fen it wirk haw ik yet eak hjir
it each op slem : om in stik to meitsjen, dat mei-iens
in ynerlik diel mielet fen echt-Fryske seden en
br�kmen, sa as dij yn \'t Fryske folkslibben f�stwodr-
tele sitte en troch de ieuen fen foaralder ta alder op
it tsjinwirdiche skaei oerbrocht binne; � seden en
britkmen, dij \'t min � leau ik � sa nearne yn
Nederlan werfynt; � seden en br�kmen eak, dij
\'t yn in tiid as tisers, dij \'t sa folie �t-en-oar smyt
en weifaeget; dij \'t de gek bat mei de oerlieuering
{traditie); en dij \'t wraldboargerskip fodr folks-
bistean yn \'t plak stelt, � sivietkeswei forbasterje en
mei koortere ef langere jieren fordtvyne modtte.

Hwet de litkomsten oangiet, yn de foarste wirt de
kn�atte lein en kin min da\'lik fiele hwet de �intrigne"
wirde scil. Yn de odrde is probearre om � s�nder
sleau to wirden � in fryersjoun uer to jaen, en to
teikenjen hwet soart fen pitearen der sokke Uiden
meast halden wirde. \'t Forhaeltsje fen Waltinga\'s

Doede mei Riemke Inia is bard, en kin tsjinje om
sjen to litten ta hwet �twrldske dingen de greate
frijheid yn \'e frijerij yn Fryslan soms hinne ftert.
Dat Lieue en Wikje mei gjin inkeld wird f en lieafde
praie, al kin min diidlik merke dat hja in bult fen
\'n oar halde, modt nimmen forw�nderje. Wij hawive
hjir yet allinne mei in �losse" frijerij to dwaen, en
beide partijen wolle derom noch net yn wirden �t-
sprekke, dat hja op elkoar forslingere binne. � Yn
de tr�dde �tkomste komt de smert fen Lieue oer
Wikje Mar dwaen oan H liocht, en yn de fjirde fol-
get de forsoening.

Ik ha der fjirder op At west om inkelde wirden,
dij H driigje foart to fleanen en tsjinwirdich mar to min
br�kt wirde, beet to halden en yn H pitear op to
nimmen.

Oer de spelwiize swij ik. Dij \'t er hjir ef der
hwette frjeamds yn fyne mochte, anderje ik allinne,
dat ik net mei willekar to ivirk gien bin.

� It stik einling Ut him maklik spylje. Dejong-
feinten Pyter, Willem en Dowe komme allinne yn
de foarste titkomste foar. Dijjinge hwa \'t disse per-
soanen foarstelle, kinne eak br�kt wirde, om de rollen
fen Oeds � dy H yn de oarde en fjirde � ; Sybren

.lennema en Rients � dij H yn de tr�dde �, en
Dokter � dij \'t yn \'e fjirde ittkomste opkomme
modt, op hiar to nimmen. Fodr Minke en Maery
kinne Anke en Wikje nomd wirde, as H nedich is,
hwent disse fiower froulhi komme eak yn �ngelykense
atkomsten foar. Mei 5 manliu en 2 frouliu is it
stik derom, as H w�se modt, op to fleren.

En hjirmei, l�sers, spiiers en hearders: farrewol!

Hjearstmoanne, 1884.

De foarste �tkomste spilet op in Thongersdei
(wikmerkedei), yn \'t efterkeamerke fen \'t ald Blauh�s,
in herberg to Bolswert.

De oarde op de Sneintqjouns deroan, yn it milh�s
fen Minne Gerbens.

De tr�dde de Mo�ndei\'s derop, oer in wike, yn \'e
p�skokeu bij Sybren Jennema.

De fj ir de in modnne ef fiif letter, yn \'t binhftsfen
Minne Gerbens.

De earste trije yn \'e simmer en de l�ste om kristiid
hinne, yn \'t jier 1870.

Lieue Sybrens Jennema,

Klaes Boukes Waltinga, / alle fiif jong-feinten en

Pyter Kueuds Heppema, ⁿ boeresodnnen, om Bols-

Willem Hanzes Ipkema, \\ wert-hinne wei

Uowe Sakes BrRNiA, \'

Minke, kasteleinske.

fammesbern, I
Wikje, \\ > f en

Minne Gerbens, in ivolsteld boer derearne.

\' heit en mem f en Lteuc bybrens.
MdERY, syn iviif )

Rients, in boerefeint.

Foarste �tkomste.

It toaniel stelt foar it efterkeamerke, mei de strjitte
allyk, yn \'t ald vBlauh�s," in bikinde herberg midden
yn Bolswert, sa as dit er foar de l�ste forbowing
fen dij herberg, yn \'e tiid dat dit stik spilet, yct yn
w�sen wier. {*> Oan \'e riuchterkant in bl\'me miwrre,
de eftermiiorrc jen de herberg. Op \'e eftergroun in
kas of kamminet, isjin in muorre oan Oan \'e lof-
tcrkant in houten skut, en yn \'t midden derfen in
ridlik breede doar, dij iepen stiet en wertroch min
ilt de jachtweide loei yn \'t keamerke � en ut it kea-

(*) Dit efterkeamerke wier in lyts , �ndjip fortrek , flak
oan \'e jachtweide, dy \'t min trochrinne nioast om er yn to
kommen. Thongersdeis wier it skut, dat dit keamerke fen \'e
jachtweide skaette, mear ef minder wiid weinomd ef opslein,
sa dat men er sa mar yn rinne koe. Dit uaem lykwol net
wei, dat der (bihalwen op \'e drokste dagen yn \'e hjearst en
maeitiid, foar in tochje) omtrint oars net as jong-feinten �
meast boeresoannen � yn gearhokken, dy \'t it keamerke
sahwet as hiarres oanmirken, der it oare foltsen, dat yn \'t
Blauh�s kaeui, njunkelytsen sunder praeten yn tastimd
skynde to hawwen. Alteas sa lang as \'t net knypte, gyng
niinmen oars der hast sitten.

Do \'t it Blauh�s foar koarte jierren forboud en yn in
njjmoaderige herberge foroare is, is dat alde, ienfaldige
keamerke eak wei britsen.

merke ivei yn de jachtweide opsjen kin. [De tapkas
is yn \'e jachtweide, tsjiii it houten shit f en it e/ter-
keamerke oan) It keamerhe is grien yn \'e ferwe
Op it toaniel in lange tae/el. Der omhinne stuollen,
dij sa set binne, dat hwa \'t er op sit, yn \'e jacht-
weide opsjucht, en dij \'t foar oan \'e lo/terkant nvt
fier fen \'t skut onsteane

Lieue allinne. (Hy stiet mei ien
hun restende op de b�kle-
ning fen in stoel.)
\'t Is dochs raer, hwer Klaes sa lang blieut. Ik hab
him d�d\'lik skrieun, dat ik him hjir om healwei alwen
forwachtsje scoe, en nou is \'t op slach fen al f ure,
wylst ik jimmer yet allinne biu. Mar ik bin itommers
eak wol wend: Klaes komt noait ier yn \'e st�d. Hja
habbe th�s in gieate boerkerij, dij \'t hja hast hiel-end-al
mei eigen folk bir�dde modtte. En derbij, thins ik,
tsjinwirdich eak yet drok yn \'e �ngetiid: de haeying
is sa let fen \'t jier. Ik hab to minsten yet gjin ien
fen �s kaemeraten yn \'e st�d sjoen,. en it blieut oan \'t
nou sa stil yn \'e herberg krekt as ef hjir hioed, buten
mij, nimmeii komme scil. As dij �ngetiid mar net
makket, dat myn hiele plan �t-enoar fait. Hwent Klaes

syn heit .... mar sjuch, der komt Klaes sels krekt
de jachtweide ynstappen. � (Wylst Klaes opkomt:) Sa
alde jonge, bist der einling? Hwet hast mij lang
wachtsje litten!

Goe\'n dei, Lieue. (Hja f�skje). It spyt mij ,
dat-ste op mij wachtsje modste, mar siker jonge, ik koe
net ierder fen \'e p�ale brekke. Dou witste ho drok it
mo&rns by �sers is, en den yet dij �ngetiid derbij. It
spant er danich om, der moarns sa gau tit to kommen.
Hied ik eak sa folie frij as dou, den scoe \'t makliker
gean. (Hja yeane op de staollen oan de lo/terkant,
bij it skut, foar op it toaniel sitten.)

Och, hwet praetste, ik ha neat mear frij as dou. Mienst
dou den, dat ik th�s neat �tfier? Mar, lit tis der mar
oer swije, want ik wit wol, dat-ste mij op dit pont dochs
net leaue wolste. Siz mij ljeaver e\'ris hwet-ste fen
myn plan thinkste, der \'t ik dij iu myn brieften forli\'ne
snein oer skrieun haw.

Om mei tis faminen nei Liowter merke to riiden ?

Krekt, mij thinkt, dou scilst er eak wol siu oan
liabbe, net?

Dat hoefst mij w\'reftich net to freegjen. Da\'lik do
ik dyn briefke �ntfiusen hie, ha \'k er mei �s heit
oer praet, en \'t loei mij gen�ch ta, dat dij net mear
swierrichheid makke. As de ungetiid fen \'e wfke dien
of skraeoh wirk dien koe, hie hij der neat op tsjin dat
ik gong, sei er. En nou it waer yn \'e l�ste daegen sa
f�st blieuu is, scille wij it hea oaremoarn in hiel ein
hinne yn \'e skuorre krije, thins ik. Fen myn syde bin
ik dos da\'lik klear om dyn foarstel oan to nimmen.

Kom, sa mei ik it heare! Wit-ste ho \'k \'t nou bi-
grepen ha? Wij wieren ommers beide doehs fen f\'oar-
nimmen om sneintojoune nei Minne Gerben\'s to gean,
om to sjen of syn beide fammes-bern yet soun binne;
kom dou den snein bij iisers to iten, den kinue wij �
lyk as wij dat wend binne op sokke dagen � e\'ris wer
in riu pleisierige �re mennich mei �s beiden slyte en
yet \'ris op syn alf-en-trittichst oer it pretsje, dat wij
yn \'t foar�tsicht ha, prate.

Ja, dat is allegearrc sa moai as \'t mar kin, en ik
scil jern oan dyn frieunlik noadsjen foldwaen, mar dou

praetst er oer, krekt as alles nou al fodr-cnoar is, en
thinkst er, sa \'t lyket, net om, dat wij der vet neat fen
wfte ef de frouliu wol mei �s plan iens binne.

D\'r mei iens P Thinkst dou den, dat der gefaer foar
is? Ik woe dij wiizer hawwe. Jonge fammen scoe\'n
eak bithankje as hiar oanbean wirt mei nei Liowter
inerke ut to riiden to gean! Kom, kom, leau mij mar
frij, dat Wikje en Anke snein-to-joune hwet bliid op-
heare en hiel net wegerje scille. as wij hiar freegje om
takomme freed mei �s nei Liowert en de oare deis nei
\'t Oranjewald of Beetstersweag to riiden ; � toaral Wikje,
dy \'t forh\'ne simmer, omdat hja do hiel-tiid gammel wier,
jimmer th�s sitten hat.

N�, sa dom bin ik eak net, mar dou litst mij net
�tpraete. Ik mien, al habbe de frouliu der noch sa\'n
sin oan om e\'ris mei hiar feinten �t to riiden to gean,
derom kin \'t yet wol w�se dat it foar hiar sels ef bij
hiarres th�s net sa goed �tkomt om der foart yn \'e nije
wike yn ienen mar �t to brekken ; dou witste, hja habbe
gjin mem en de h�shalding drieut ommers op hiar
beiden.

Der hast gelyk oan; mar om sok. ding hie \'k hiel-end-
al net thocht; it is mij yet nea oerkomd dat in faem

tsjin kearde, as ik hiar sa\'n soart fen foarstel die ; mar
dou biste eak in jier ef trije, fiower alder en sjuchste
de dingen better troch as ik. (Nei in amerljke) Nou,
as der gjin slimmer str�kelblokken yn it paed lizze,
ha \'k gjin noed ef it pleisierreiske scil wol trocligean.
Wier \'t mar sa fier! De frouliu scille wol soargje dat
bij hiarres it spil Mr in dei ef trije eak s�nder
hiar wol redden wirde kin. Thinkt dij eak net?

Mar uou \'t wij \'t dochs oer �s frijerij habbe, woe \'k
dij yet hwette freegje. Ho thinkste oer myn lange kom-
men bij Wikje^?

Ik mei dij wol werom freegje: ho mo&t ik dij fraege
opfetsje ?

Dat scil ik dij sizze. Dou witste, it is nou lykernoch
trije fearnsjier, dat ik bij hiar rin. \'t Is de earste kear
dat ik sa\'n rek oanien deselde faem ha. Foarhinne
duorre it nea net langer as twa, trije moanne en ik hie
wer in oaren. Mar mei disse faem is \'t hiel hwet oars.
Do \'k earst in kear twa bij hiar west hie, thocht ik :ik
leau net, dat dit jern spinne scil, sa �nforskillich en
op in oustan wier hja. Ik ha dij der wol e\'ris hwet
fen �tlitten. Ho faeker as ik lykwol bij hiar kaem, ho
mear dij iisko&rste bij hiar bigoun to teyeu en ho better
wij elkoar forstiene. Ik wit sels net ho \'t sa linkjende

wei korad is, en dochs, eltse kear as ik er yn \'e l�ste
tiiden oer thochte: �scoe it grapke mei �s twa-en nou
net langer-n�ch duorre hawwe?\'\' wier \'t as yn ienen
derop in stemme yn mij fl�stere: �n�, dou kinst yet
net fen hiar ousjen, probjearje it mar."

Hwet mei dat dochs wol w�se en hwet scil der ut
foartkomme ? Wier ik nou lyke ald as dou, den wier
\'t hwet oars. \'t Koe w�se, dat ik den myn sinnen wol
graech foar goed op ien frouminske sette woe, mar ik
bin ommers yet mar krekt tweintich jier en �in t�ste
faem" of �boaskjen" binue wirden, dy \'t nea yet net yn
mij opkomd binne, ja, dij \'t ik, om de wierheit to sizzen,
net begryp en eak yet net forstean ivol.
Klaes.

Ik wit siker net hwet ik dij derop anderje moat.
Faeker as ienderis as wij oer �s fammen praetten, haw ik
opmirken, dat Wikje dij lang net unforskillich wier;
hwet mear is: dat hja dij �ngemirken wei minder
unforskillich waerd; mar om \'t alles hwet ik dijoan-
geande oan \'t nou ta fen dij hearde jimmer loftich praet
wier, hie ik eak gjin reden om der djipper oer nei to thin-
ken. Nou-ste er lykwol sels fen bigjinste en myn miening
deroer fregeste, wol ik jern sizze hwet mij derfen thiukt.

As it wier is, dat dij stimme, hwer-st-dou niis fen
spriekste, sa yn dij fl�stert, is \'t eak wier, dat Wikje
dij neyer oan \'t herte leit as-t-dou sels op \'e flakte

miene scoeste. Ik leau frieun, dat-ste dyn hert nea yet
net �ndersocht haste, hwent hiest, nei al \'t jinge der oer
disse faem yn dij omgien is, dat dien, den scoest it
antwird op dyn fraegen al lang fen buten kind ha.
Wol ik dij nou e\'ris yn koarte wirden utlizze, hwet dat
mei dij w�se mei en hwet der ut foartkoinme scil? �
Dij sefte, golle, frieuulike Wikje hat dij s�nder erch
yn \'e maling krige en bitsjoend, en dou haldst folie mear
fen hiar as-te sels witste of dij bikinne scoest doare.
Sa is \'t mei dij. En hwet d�r �t foartkomme scil?
Earst yet in tochje mei elkoar frije, s�nder dat er fen
wearskanten eat oer it teare pont, dat alle twa hiel
goed kinne en deroin soarchfaldich mije, spritsen wirt,
ta \'t einling op in anierij, as der allerminst foar�f oer
neithocht is, de tongen losreitsje en utsprekke hwet er
al sa lang oplein hie, en jimme beide al wikeu fen to
foaren th�senkearen �t elkoars eagen l�sen hiene. En
as dat amerij foarbij is, traepje jimme fen sels svvietkes
wei it paed op, dat yn \'t einsl�ten op \'t boask �trint.
Nou, hwet seist\' der fen ?

Neat; sok praet rint mij to heech en to fier. Litte
wij hioed hjiroer mar net fierder trochgean, mar dit
preauke biwarje oan takomme snein ta, as-t-dou bij
�sers biste. Den biune wij eak frijer en is der minder
gefaer dat wij bil�stere wirde.

Dat hast\' goed, hwent niis seach ik yn \'e jachtweide
al in ploecbje folk om \'t taefeltsje bij de tapkas tij ir om
\'t hoekje gearhokjen, der \'t eak yette wol fen �s kunde
bij wier, sa as Riuerde Pyter, Sake Dowe en Willem
Ipkema. Bij \'t ynkommen habbe dij �s hjir wol sitten
sjoen, en ik think, bja scille hjir eak wol ringen komme. - -
Mar ho lyket dij it ta, as wij e\'ris in heal fleske biar (*)
keapen\' ? It is sa waerm, ik hab er al toarst op krige,
en de kastelein scoe \'k miene, scil mei de drokte op it
jjild hioed syn fortsjinst eak wol oersjen kinne. As \'t
er ueat op tsjin baste, wol ik dij nou e\'ris traktearje.
(Tsjin de hospes.) Lolke !

Minke.
{De kasteleinske komt op.) Hjir ha j imme inpleats
fen Lolke, syn wiit. G\'ndei Waltinga, Jennema. Hwet
modt der w�se ?

(*) Biar waerd yn de tiid dat it stik spilet yet lang net
sa folie dronken as tsjinwirdich. Meast wier \'t op wikmerke-
daegen k�fty, madera, bramboaskes ef sterke dranken. As
ik it jongfolk derora eltse kear biar freegje lit, kin dit er
allinne op troch, omdat it sa waerm wier djj deis.

Klaes.
In pear heale fleskes biar. Princesse.

Mei twa tellen, hear! (Hja giet nei de tapkas,
komt mei \'t biar werom, lukt de koark fen de fleskes
ou en seit:) Hjir is \'t feinten, as \'t jimme biljeaft. �
Scoene jimme hioed togearre yn \'t efterkeamerke sitten
bliue ? De tiid giet syn gong, en der komt mar net
ien mear fen de liu len \'t keamerke opdaechjen. Pyter
Heppema en hiar sitte al yn \'e jachtweide, mar \'tlyket
wol, dat dij hioed net fierder komme doare.
Klaes.

Bi n�, hja scille hjir strak yet eak wol efkes delfalle,
thocht ik.

Minke, (yn \'t ougean.)

Oars kinue hja to minsten eak net sizze, dat hja yn
\'t Blauh�s west hawwe.

De foarigen, s�nder Minke.

Klaes.
Kom Liene, jiet dij mar ringen yn. Forlieafde liu
habbe ommers jamk toarst, sa \'t sprekwird seit?

Lieue.
Ja, mar hwa seit, dat ik der �nder hear?

Ikke ommers � dou wolste mij, sa \'t skynt, eak net
fetsje. � Mar hark, der giet it ploechje yn \'ejachtweide
opsteau. Nou scille Pyter en hiar hjir da\'lik eak wol
komme. � Sprekste Pyter yet al faek ? Jimme binne
�t it selde gea

N�, inkeld snein neimiddeis yn \'e buorren. Wij keatse
of biljerte den wol-d-e\'ris, of kuyerje mei \'noar de
buorren lans, mar troch in dei sjugge wij elkoar net
folie. Hiar pleats stiet, lyk as\'t witste, oan \'eoaresyde
fen it gea, en der hawwe wij hiel-end-al nin lan lizzen,
sadat ik dij kant net jamk i\'itkom. Eak wit ik nea net
hwet ik oan Pyter hab en ef min him wol fortrowe kin :
hij haldt jimmer in slach om \'e earmtakke, is der wak-
ker slim op om jin �t to hearen en meastentiids tige

efterhalden mei \'t jinge him sels oangiet.....(S�-

nicher) St! der komme hja al oan. (Pyter, Willem
en Dowe komme yn)

De foarigen, mei Pyter, Willem en Dowe.

Pyter en hiar, {tagebjk.)
G\'n dei Lieue, Klaes. (Hja f�shje.)

Lieue.
Hwerom blieuen jimme sa lang yn \'e jachtweide
sitten en kaemen jimme net bij tis?

Pyter.
Wij hieden bij \'t ynkommeu wol sjoen, dat jimme sa
drok yn pitear wieren en woe\'n jimme ljeaver sa hommels
net forsteure. D�rora kr�pten wij earst hwet bij Bynse
Lykles en hiar oan \'t taefeltsje. Hwet drinke jimme,
biar? �o Minke, jow �s elts eak sa\'n poarsje! (Tsjin
Willem en Doive.) Ef wolle jimme hwet oars drinke ?
Willem.
Wol n�, biar mar, n\'t Dowe?
Dowe.
Ja, mij eak goed.

Kasteleinske.
Der binne al trije heale fleskes. {Hja makket se
iepen en set se fodr Pyter en hiar del.) As \'t jimme
biljeaft, feinten

Pyter.
Moai, hear! (Tsjin \'t selskip.) Minke is dochsjimmer
allyke bij-de-han, hin ? En hwet laekefc lija hioed wer
blier! O, hja wit sa mei de minsken om to geau.

Lieue
Der kinst op oan. Mar Pyter, dou biste fen dyn tekst

oudwaeld. Niis seiste, dat jimme feu �s ousitten gio»
wieren om \'t jimme seagen dat Klaes en ik sa drok
oan \'t pitearjen wieren; � thochtste den, dat wij elkoar
geheimen hie\'n to fortellen ? Hwent as \'t soks net wier,
hoefden jimme to minsten net foare to bliuen.

Pyter.
Och, hwet scil ik der fen sizze? As men yn \'e l�ste
wiken Klaes en dij bij \'noar sitten of togearre kuyerjen
sjocht, thinkt men al: �der is wer hwet to forhak-
st�kjen oer Minne Gerbens frouliu" Jimme komme
der ommers beide sa trou? En as min dat yn \'e noas
hat, scoe elts jimme den net jern yn sa\'n gewichtig pi-
tear yn jimme w�sen litte ?

Likue.
Mei it thinsen: �as ivy it eak oer soks habbe, wolle
wij allyke min ljeafst Kindere wirde," n\'t wier? � Dou
thinkst hast al to eabel oer sok soart fen dingen, Pyter,
mar hwet Klaes en mij oangiet, as wij bij \'noar binne
is \'t ut alde frieunskip, moast bigrype, en net, om oer
Minne Gerben\'s frouliu to praeten : de tiid dat wij dat
hoefden to dwaen, is foar �s beide al lang foarbij. Dij
frijerij is ommers al wiken �t en kald!

Klaes.
Och man, hja is �s al wer forgetten en wij sjugge
eltse dei fen \'e iere moarn ta de lette joun om in nij aven-
t�r �t Der hie\'n wij it niis sa drok oer, modste rek-

kenje Wij woe\'n Mr. Bolswerter merke elts minlike
jern wer in faem oan \'t snoer habbe.

Pyter, {spytgniishjende)
To mar, meitsje �s dat nou e\'ris wiis. M�enste den,
jonkje, dat ik net wit dat jimme forline snein Mr fjirtsien
daegen yet nei Minne Gerbens west habbe ? As \'t mij
forrifelje wolste, moast moarn\'s ierder opstean, hear !

Dowe.
Ei ja, jimme binne ommers yet mei de sjeas binnen-
troch de klaeidyk lansriiden ?

Willem.
En it hynser wykte noch ten syden fodr in pear einen
dij \'t ut \'e sleat fleagen, do \'t jimme de bocht fen de
Reade Leane omrieden? Nou, wite wij \'t eak?

Klaes.
Better as ik sels, nei \'t liket,\'hwent fen al dij dingen
is mij neat bikind. Ik ha snein foar fjirtsien daegen de
hele dei gjin foet bij tisers fen \'e p�ale hawn. Hwet
Lieue dij deis dien hat, wit ik fen sels net, mar ik
forwachtsje, hij hat allike min in stap fen \'t hiem oudien.

Lieue.
Nin stap, n�. Ik bigtyp stiver net, fen hwa \'t Pyter
en hiar sokke praetsjes heard hawwe. Dij frijerij, der \'t
hja �s mei pleagje, is sfker al wiken oan \'e kant.

Pyter.
O, o, hwet wolle jimme �s moai de eagen ticht

klieme, net? Der sitte hja nou beide mei in antlit sa
from as apelsmots, om �s fen \'t spoar to lieden. Me
scoe w\'reftich miene, dat hja sels eak leaue hwet
�s hjir op \'e mowe spjelde wirt. Mar lokkich, dat wij
it better wite, baeskes. It kin w�se, dat Klaes snein
foa> fjirtsien daegen net fen \'e p�ale west hat, mar den
hat dij fen niks ouwitende goede jonge in wike letter (*)
de reis dien; dat scoe de earste kear net w�se, dat hij
op in oare dei gyng as dou, Lieue, mar derom hoefst
dou mij net wiis to meitsjen, dat-st-dou eak gjin stap
fen \'t hiem oudien luiste

Nou, en ik siz dij yet \'ris: \'t is wier, ik hab er gjin
stap oudien.

Pytek, (hy laeltet)

Ha, ha, ha, nou tiel ik hwer-ste hinne wolste Sfkest
dij \'r mei in Menniste streek ut to redden, jonkje F �
N�, dou scilst wol gelyk habbe; dou hast dij deis net
in stap fen \'t hiem oudien, mar jimme donkerbr�ne sa
folie to mear, n\'t wier? As men yn \'e skuorre yn \'e

(*) Foar 14 jier wier \'t oan \'e Bolswerter kant yet, as
fen aids, br�kme om de reizen nei in faem om de trije
wike to dwaen. Inkelde hirdrinders begounen er do sa hwet
mei om de trjje wike net ou to wachtsjen, mar mei 14 daegen
al wer to kommen. Sa docht Klaes snein eak; dochs hjj
wier de l�ste kear , troch omstannichheden, in wike letter
gien as Lieue, en scil nou takomme snein al wer hinne,
om mei Lieue reisgje to kinnen.

sjeas kropt en it hynser fierder l�ke lit, is min eak
frij sels fen \'t hiem en nei Minne Gerben\'s famke to
stappen.

En nou mienste miskien, dat ik eak net fetsje, hwet
jimme pitear fen niis to bitsjutten hie. As dat sa
wier, mo&st ik jister op \'e wrald komd w�se. Mar ik
bin bij tafal better �tsliept N�, jonges, ik begryp alles
wol: jimme habbe krekt sa mei-\'noar oerlein, dat jimme
takomme snieun- of snein-to-joune (*) wer d\'ris togemrc
it bikinde paedsje lans stjure scille, en best m�\'lik,
dat er yet mear efter stiket, en dat jimme mei-iens
eak wol oerlein habbe, om yn \'e nije wike mei de frouliu
nei Liowter merke to riiden. Scoe \'k fier mis slein
hawwe, hwat thinkt jimme, Willem en Dowe ?
Willem en Dowe, (tagelyk.)

Hiel-end-al net. Krekt de spyker op \'e kop, hear!
Lieue.

Ik modt sizze, dou forstietst de kinst om de dingen
op to thinken en oan elkoar to frisseljen. Al woe ik
yet sa jern, ik scoe \'t dij net sa neidwaen kinne. Fen
alles hwet-st-der nou bij\'uoar thocht baste, is sjuch sa
folie Qiy makket in biweging mei tomme en fingcr)
net fen oan.

(*) Twisken Warkum, Harns, Frjentsjer en Bolswertgong
it jongfolk destiids lyke goed snieun- as sneintojouns nei de
frouliu, afteas oan de boppe-ein fen djj krfte.

Klaes.
Scoe Pyter sels eak mei sokke fo&rnimmens omrinne,
dat � alles sa moai foa> elkoar wit to setten ? Min
thinkt sa licht alle herten bij jins eigen (tsjin Pyter)
is \'t net wier Pyter?

Pyter.
Ik ha \'t fen \'t higjin ou oan al fornomd, dat jimme
myn wirden jimmei �ntwykje wolle. Mar derom bigrype
jimme mij wol, en jimme wite sels alderb�st, dat ik
de planke net sa stomme fier mis bin.
Willem.
Ik mat eak sizze, Pyter hat jimme hioed e\'ris kreas
f�st set Mar (op syn horloasje sjende) kom oan, it
is mear as myn tiid ; ik mo&t der ut. Hwa giet mei mij ?

Lietje.
En wij eak, n\'t Klaes?

Klaes.
Ja, hwent ik mo&t myn boadskippen yet dwaen.

Willem.
Wij kinne yn \'e jachtweide wol bitelje. Minke stiet
der dochs. Mar gietst dou net mei. Pyter?
. Pyter.
N�, ik mo&t hjir yet wol efkes bliue, om op �s omke
Johannes to wachtsjen ♦ dij scoe hjir om middei hinne

komme om mei mij oer in weidkou to praeten. Mar
gean jimme mar hinne : ik fyn jimme strak yet wol-d-ris
yn \'e Doele ef op \'e appelmerk ef derearne, as jimme �
twisken de beide piipen kuyerje. Sa lang den g\'n dei,
jimme!

Allegearre
Dei Pyter!

Pyter, (allinne.)
Hwet liab ik Lieue en Klaes der efkes moai yn \'t
nau hawn! Ja, min moat sokke baezen mar oer e staek
sette en beare dat min alles wit e f bigrypt, den merkt
min it gauste ho de foarke yn \'e stalle sit. Ik hie \'t
wol yn \'e gatten dat it sok spil wer mei hiar beiden
w�se scoe. Hwet die\'n hja hjir oars sa togearre yn dat
efterkeameike to m�skopjen? \'t Wier ommers klear
en bleat, dat bja \'t oer hiar frijerij hieden en derom
gong ik, do \'k yet yn \'e jachtweide siet, e\'ris �nge-
mirken nei de tapkas, hjir da\'lik efter it skut, � sa
beare om mei de kasteleinske in wirdmennich to praeten,
mar yn wierheit om in pear tellen skerp de earen op
to setten, ef ik der eak hwet fen Lieue en hiar\'s pitear
forstean koe. Nou, sa s�nich praetten hja net, efikkrige
de tried fen it pitear al sa\'n bitsje beet, en ik bigriep

er al ringen dit fen, dat de frijerij fen Klaes en Lieue
der bij Minne Gerbens yet fleurich oan \'e gong is en
dat er eak gn\'itsjen fen is om mei dij frouliu nei
Liowter merke to riiden.

\'t Is den duvels! Dij Anke mei Klaes om myn pari
halde, mar Wikje, dat begreatet mij raer. It is sa\'n
tsjep en aerdich frouminske, jimmer allyke blier en bij
de ban! Eu dat dij Lieue der mar mei oanhaldt,
wylst ik de fingers er net e\'ris twisken krije ken Min
scoe er p�r under wirde! Ho faek hat mij dat nou
al yn \'e wei west, as ik hiar bij in pretsje ef inkeld oer
iis jimmer bij \'n oar fyne moaste. En der skynt eak
mar neat oan to foroarjen to w�sen . . . (Op syn hor-
loasje sjendc). Omke scil eak liast komme, thins ik; ik
mei earst yet wol-d-e\'ris keapje. (Hij draeit kim om
oan \'e loftersyde en stekt it lege Heske yn \'e hichte.)
Kasteleinske, jow mij yet sa\'n po&rsje!

Kastei-einske, (Hja set in oar heal-
fleske biar op \'e taefel
del en nimt Pyter it
lege ou.)

Hjir stiet it al, Heppema. Seyen jou oer in hoartsje
net, dat jins omke Johannes hjir komme scoe? Hij
moast er eak al west ha, net?
Pvter.

O, Hij komt wis da\'lik, hwent hij is jimmer op tiid.

(Hja giet ou.) (Pytcr giet yn kim sels foart:) Mar
om (Hij giet /en \'e stoel ou en foar op \'t toaniel
stean; nou en den in bitsje \'hinn\' en wer rinnende.)
yet e\'ris op dij frijerij feu Lieue del to kommen, � ho
langer as dij duorret, lio mear as dij twa op elkoar for-
slingere reitsje. Yn Harnser merke, bij de hirddraverij, (*)
der \'t Wikje en Anke mei hiar heit liinne riiden wieren,
hab ik yn \'t lan yet in poaske bij hiar kapwein stien,
mei hiar praeten en grapkes makke, yn \'ehoapsa\'n bitsje
fen Wikje to fornimmen ho f�st as it spil twiskeu hiar
en Lieue stie, en of hja der eak earen foar habbe scoe
om e\'ris to foroarjen. Mar, pas op, hja is sa kein en
wit sa goed op tiid to sizzen en to swijen. Ik krige
neat �t hiar, hear, al leau ik foar f�st dat hia mij oars
net licht oustegerje scoe Nou, den hie hjasefteaksa\'n
flinken feiut as nou, scoe \'k thinke. Lieue, in stille
jonge, in soan fen in ienfaldige hierboer, dij \'t, as \'t
op jin yn \'e wrald to fortoauen ef mei stokmantsjes to
rinkeljen oankomt, yn \'e efterste ein stean moat; ef mij
in soan fen in eigenerfde boer, hwaens heit Lid fen de
Staeten is, en dij \'t him frij hwet better yn \'e wrald
redde en mei fammen omgean kin as sa\'n kalde, droege,
ienfaldige Lieue Sybrens. As ik dij forgelykinge yet
\'ris ophelje, is \'t, thinkt mij, hiel-end-al in minskegriis,

(*) Dat jiers is to Harns yn \'e merke hirddraefd.

dat san lieaf, kr�dich famke gjin oare feint hat ....
(Nei in amerij.) Scil ik it dochs net e\'ris op \'e man
ou probjearje ? Oan \'t nou, ha \'k yet neat dien as op
\'e kant ompraete. As ik l�ar e\'ris plan-�t frege om
bij hiar to kommen en mei mij ut to riiden to gean?
As ik mei sok in foarstel fiowerkant foar hiar stie, scoe
hja den wol wegerje doare ? Hja mei mei Lieue op ha,
mar mij derfoar in blauke to jaen en tagelyk hiar sels
alle kans to binimmen om mij eat oan \'t snoer to krijen,
dat scil hja dochs net bisteau doare, scoe min sizze
As¹ ik \'t e\'ris op weage I Best mu\'lik, dat ik Lieue �n-
forwacht it soaltsje lichte, en dat ik den yn pleats f en
hij mei Wikje nei Liowert ried. \'t Scoe stomme moai
w�se. Hwet scoe Lieue (en Klaes eak) raer bij de noas
lans sjen. Den koe er mei riucht en s�nder liigen
sizze, dat syn frijerij oan \'e kant wier. Al wier \'t mar
om dat wit to birikken, den wier it fyt allinne al raoayer-
n�ch. En as ik myn nocht wer f\'en Wikje 6f ha , lit
ik hiar dochs wer rinne en kin Lieue^- er ommers op nij
hinne tsjen. Ik moat er th�s yet e\'ris bidaerd oer nei-
thinke. � Mar der rint Omke krekt de herberge foarbij.
Hij skynt .hjir yet net to kommen. Den mo&t ik him
mar ringen efternei. {Hij giet.)

Oarde �tkomste.

It milh�s /\'en Minne Gerbens. Oan \'e riuchterhdn,
de muorre tsjin \'t binh�s oan, in alderwetske hege
skoarstienmantel; oan diz\' kant f en dij mantel hinget
in rakje mei piipen en der nest in Jouster-klok. Yn
\'e hoeke foar oan \'t toaniel stiet in hoekspine. Oan
\'e oare sydc Jen de mantel yn \'e hoeke in doar dij \'t
nei \'t binh�s laet. Op \'e cftergroun in muorre mei in
finster der yn. Oan \'e loftersyde stiet in alde houten
kas ef keeft, swart o/ donkerbri\'in opgldnse. Yn \'e
fierste hoeke de doar nei \'t foarh�s en it b�th�s.
De muorren binne net bihongen. Bij de muorren
lans matten oer \'e flier. Bij de taefel en tsjin de
muorren oan, stuollen. Op de taejel koffyguod.

\'t Is Sneintojoun. Lilue en Ki.aes binne om acht ure
binne komd en ha mei kofl\'ydronken. \'t Koffydrin-
ken is nou dien en de manliu binne nei efteren ta;
it eigen foltsen om yet\'ris yn \'t waer to sjen en den
op \'e feaven to kr�pen, en de beide frjjers om straks
werom to kommen en elts bjj syu faem op to sitten.

Wikje, allinne. (Hja stiet bij de
taefel it ih�guod om to
faegjen.)
\'t Scil mij dochs e\'ris binije ef Lieue der oanstouns
eak fen praete scil om mei \'enoar nei Liowter merke ta
to gean. Ik hoapje \'t al. Forline jier ha \'k troch myn
sjeachtme fen alles th�s bliue moatten, derom scoe \'k
fen \'t simmer to minsten jern hwet mei bilibje wolle.
Jimmer yn \'e kinkhoarn to sitten is foar in jongfaem
eak al net in bult oan. En it �tgean mei Lieue en mij
is oan \'t nou yet eak net sa folie wirden. Mei dij lette
winter yn Febrewaerje habbe wij mar inkelde daegen riide
kinnen j en dat wier yette tiige breklik, om \'t ik sa\'n
hakkenkruk wier en it hiel-end-al net �thaldekoe. Nou
derfoar scoeden wij feu \'t simmer de skea ynhelje, waerd
er sein. En sfker scoeden wij l�sten den eak in �tsetsje
ha, mar jawol, do \'t er alhiel tsjinoan wier, koe �s sel-
skip net. Sa misl�arre dat eak wer.

Anke, (Hja Jcomt �l it bin-
h�s wei.)
Hea Wikje, ik miende dat-st-dou debinh�sfinstersjouns
ynskoattele hieste Mar do \'k er nei seach, kaem it mij
foar fen net.

Nou, ik doch it oars eak altiid; dat witst wol; mar
ik ha \'t hioed forgetten, en mij thinkt, fen \'ejounmocht-
st-dou it eak wol-de\'ris dwaen. Hwa hat er straks it
measte bilang bij. (*)

Ei famke, rin hiiine! Mar honear, thinkste, scoe heit
joun thuskomme?

Ik miende fen net foar in ure ef tsien, alve. It is
ommers om oer \'t slatten fen de opfeart to praeten, dat
hja mei hiar fiiven bij-enoar komme scoe\'n ? Nou, heit
thochte, dat scoe wol net sa yn ienen ourinne, om\'t der
jimmer tsjierderij oer \'t �nderhald fen de opfeart is.
En hja scoe\'n om healwei achten eak pas gear komme.
Dou wierst fen \'e foarmiddei krekt it milhfis ut, do heit
der tsjin Oeds oer praette

Nou, heit scil, as-d-er werom komt, wol oan jimme
finster klopje. Den kinst dou him mar efkes ynlitte;
hij scil dochs net sa frjeamd opsjen, dat-st-dou yet op-
biste. (Nei in todmtsje) Wol, wol, hwet hie Oeds it
niis wer mei Klaes en Lietie to redden, net ? Dij jonge
mei hiar den sa dealse jern\' ris pleagje. En jouns,

(*) Anke en Klaes, as de aldste, geane straks yn \'t binb�s
(it moaiste fortrek) sitten.

nou \'t heit er net bij wier, naem er yet hwet mear frij
as oars

Ja, en hij haldt eak nea op, mar wit hiar jimmer wer
op hiar eigen wirden to fangen. It is foar Lieue en hiar
soms op it aeiJige ou, om \'t de boden der eak bij sitte,
en hja fen sels de m�le sa folie net frij jaen kinne
as Oeds, dij \'t th�s is. (Hja set it th�guod yn-en-oar
op it bl�dsje.)

N�, dat is sa, mar ik mei \'t oars wol-d-e\'ris heare, dat
de �iianliu mei elkoar oan \'t dwers-eidsjen binne Eu
Klaes kin, as \'t er op oan komt, Oeds soms eak kreas
op plak sette.

Ei, mij thinkt, dat Lieue, as \'t w�se moat, him eak wol
biskie wit to jaen. Ma* Lieue haldt him trochstriugs
earst hwet mear efter�t.

Dat bidoelde ik eak net mei myn sizzen, as ef Klaes

allinne il wird hat. Mar hald dij mar stil, ik liear de

b�thusdoar gean. Klaes en hiar scille der wol oan-

komme, thins ik (Klaes en Lieue komme at de ef-

terein fen \'t hits ivei it milh�s yn.. Hja habbe elts

in lange piip yn \'e hun, dij \'t rit is, de petten op,

in swart syden halsdoek urnen in wit oerliimdsjejoar.)

TK�D�E T�ANIEL.

De foarigen, Kj,aes, Lieue.

Kxaes.
Der steaue de fammen w\'reftich al op �s to wachtsjen.
Ho is ^:t Wikje, hat it jou al forl�eld ? Ef scoeden jou
Lieue hast helle hawwe Y

Wol, raiene jou den, dat ik sliucht w�se scoe ? N�
teint, ef bieden jimme yet in ure yn \'t b�th�s bliue
wollen, ik wier it milh�s net �tkomd, en Anke allyke
min, forwachtsje ik. As \'t �s to lang duorre hie, hieden
wij de milh�sdoar op \'e sko�ttel stritsen, wieren efter de
bedsdoarren kr�pt en bieden jimme stil wer nei h�s
kroaskje litten. Uigryp je ?

Och, hertsje, dat hieden jimme ten tierren net dien!
Jimme wolle ommers lier\'s to graech elts yet in skoftke
bij in soun minske weitsje.

Mien dat nou mar net, heite! Wij dogge it letterlik
om jimme e\'ris to wille to w�sen en in pleisierke oan to
dwaen, dat wij �s skoaudere nachtr�st sa opofferje. Jimme
komme hjir ommers hieltiid mar wer, en den slacht biar
en bermherticheit �s eak wer om \'t hert, moaste rekkenje.

t �kynt oars ten Anke syde net sa\'n botte opofferinge
to w�sen, hwent as \'t dat wier, scoe hja Klaes net om
de fjirtsien daegen op \'e nij tintbean ha, scoe me sizze.
Anke.
Op \'e nij untbean! Nou moat min dat w\'reftich
yette eak heare. Ik hab er al noch tsjin ynlein, dat
hij hioed lij ir al wer komme scoe to f�terjen, mar hij
woe sa jern, en al ho \'t ik eak tsjinkearde, hij halde
mar oan as stourein. (*)

Klaes.
N� liea, mar dou thochste sels, dat it sa moai �tkaem,
as ik hioed wer mei Lieue gyng.

Wikje
Kiekt as ef \'t ik Anke forteld hie, dat Lieue wer
komme scoe! Dat think\' jou nou eak allegearre wer op,
Klaes. Ik scoe eak oan Anke en hja oan mij sizze, dat
en honear �s feinten tor�chkomme scille. Wij scille
beide wol wiizei w�se. En as ien fen jimmen den letter
e\'ris yn \'e holle krige om net wer to kommen, � me
kin sa\'n bitsje op it wird fen feinten �f � den siet dij�

(*) Anke en Klaes binne hwet alder en hiar frjjerij is
hwette f�ster, dcrom sprekke hja eak yn \'t bjjw�sen fen
oaren, elkoar oan mei >dou", en doar Anke hjir sizze hwet
hiar yn \'e m�le lein wirt. Wikje scoe wearskynlik net
sa op \'e man ougien ha, mar mear yn \'t alyemien fen de
feinten sein ha, dat hja oanhalde om wer to kommen.

jinge fen �s hwa \'t it oangyng, mar moai mei in bi-
skamme troauje, hin ? N�, as der �iider jimme beiden
oer Lieue syn weromkoniinen praet is, ha jou dat sein
Klaes, en mo&t Lieue der tsjin jou fen �tlitten hawwe.

Wikje Wikje, ho doar jou (*) dat nou to sizzen ?
Klaes en ik praete hiel-end-al nea oer jimme as wij bij
melkoarren binne Wij hannelje oer hiel oare dingen as
oer frouliu, as wij yn pitear sitte Sok praet, der binne
wij boppe oer hinne, moatt\' jimme rekkenje.

En as jimme �s den sa\'n bitsje telle, hwerom stean\'
jimme den yn \'e moarntiid, eltse kear as jimme loart-
geane. der sa op oan om werom to kommen ?

Hea Anke, is \'t wier, docht Klaes dat ? As jou sizze
fen »jimme" mo&t min dat er wol foar halde, hwentjou
kinne fen sels oer syn dwaen en litten alliune oardielje.
[Oeds docht de milh�sdoar iepen, stekt de holle er
troch en blieut sa in eachopslach stean)

Moat dat nou tsjinje om mij yn \'t nau to krijen ?
Jou wite sels alderb�st ho untsettende jern jou om \'e

(*) Lieue en Wikje wolle foar de minsken � net iens
foar hiar neiste raiigen en frieunen � eak it minste net
trochsknnerje litte, dat hja eat oan elkoar hing.ju. Hja sizze
derom »jou" tsjin elkoar as er mimen bij is.

trije wike de Reade Leane e\'ris opriide wolle en bwet
l�st as Wikje bij \'t �fskie jimmer hat om fen jou of
to kommen. Ho let binne jou de l�ste kear, do \'t jou
hjir allinne west hawwe, wol foartgien ? Ik scoe mar
swije. as \'k jou wier.

Hearink Anke! En dat eak yet wol wylst Oeds der
yn \'e doar stiet. (Oeds komt it milhiis yn.)

(Hij is yn \'t �nderbaitsje en sliuchtwei forklaeid.)

De foarigen. Okds, {Hij blieut stean.)

Oeds.
Ja, as jimme sa drok yn \'t pitear binne, lyket it wol
dat jimme eak nearne oars earen foar habbe. Ik woe
myn horloasje yet ef kes helje; dat leit hjir op \'e kas;
oars wit ik feu nacht, as de feint fen \'t b�d ougiet om
it hynser yn to slaen, eak net honear Klaes en hiar foart
geane. Nou gyng ik vit it buthus wei yn \'t foarh�s op,
en do ik jimme der yet ridlik lfid mei-en-oar praeten
hearde, begriep ik da\'lik, dat Anke en Klaes yet net nei
de Mrein forfearu wiereu en dat ik derom �nforhindere
foartrinne koe Mar gjin ien fen jimmen hearde mij de
milh�sdoar iepen dwaen, sa \'t skynde, en derom wachte

ik in hoartsje om Anke utpraete to litten. Der, nou wite
jimme ho \'t ik hjir sa ynfal, en hwet ik hjir wol. Is
dat nou sa slim ?

Lieue, (gikoanstekjende.)

Hwet is \'t dochs in hearlik dinof san horloasje lizze
to litten op in plak der \'t me jern yet\'e\'ris efkes kypje
wol. \'t Is disse kear allinne mar in bitsje �nlokkicli
biteard, dat wij hjir yet mei us rioweren wieren, oars
hie \'t eak sa\'n moaye gelegenheit w�st om mei ienshiel
tafallich Wikje en mij e\'ris oer \'t mat to kommen. Ef
moat ik der �t opmeitsje, dat it wer is om �s mei �s
beiden in bitsje to narjen en in bitsje fen elkoar of to
halden ?

Jou meye der �t opmeitsje hwet je wolle. Ik haw

in breede r�ch, der stuitet in hoapen op of, moafje

telle. [Hij krijt �nderwylcs it horloasje fen \'e kas

ou en haldt it yn \'e hdn. Hij rint foar Lieue lans,

dij syn piip dertroch yn gefaer is.)

Lieue.
Nou, nou, der scoe mei jou geskrip myn piip it hoekje

hast al omgien hawwe.

En hwet scoe dat ? Dij piip der habbe jou ommers

jouns dochs mei dien, net ? Ef is it feintsje fen plan

om hiar op in oare joun yet ris to br�ken ? Me scoe

net sizze, hwet in ynbielding. Wij wolle him hjir lang
net wer op it hiem hawwe, hwet seist dou Wik, hin ?
Hij moat al fen genede sprekke, dat syn hynser hjir feu
\'e joun wer op \'e stal komd is. (*)
Klaks.

To Wikje, bergje dij piip mar ringen op, ef hingje
hiar der oan \'t rakje. Jou heare ommers wol, ho\'n noed
as Lieue der feu stiet. Dat bitsjut gen�ch, scoe\'k sizze.

Ja, dwaen it foaral yn-ienen, liea, oars mocht it wer
gean, lyk as foar trije wike. Do hie hja disse selde piip
de "Sneiusfoarmiddeis, dat Lieue de jouns fen to foaren
hjir west hie, efkes op \'e taefel lizze litten om hiar �
Hantsje-om mei. wite hwerhiune � �t \'e wei tobringen,
do \'t ik krekt it milh�s yn rinnen kaem, dij piip lizzen
seach en net witende dat it Lieue synen wier, der op
ta roun om er in ein 6f to brekken en er dij Sneins
sels �t to smoken. Mar jawol, Wikje seach net dat ik
op \'e taefel taskeat, of hja pakte de piip foar myn noas
wei. O! sei ik, nou wit ik eak dat Lieue wer komme

(*) Dit slacht op de fraech dij \'t in feint docht (binam-
men djj \'t foar de earste kear nei in faem tai�idt) as der
op sa\'n tiid jouns earne op \'t hiem komt. Den bynt er it
losse hynser ef bynser-en-sjeas mei in helter oan in ring
yn \'e eftermuorre fen de skuorre f�st, rint nei foaren, rinkelt
oan \'e klink fen de doar en freget, as him iepen dien wirt,
net ef hjj sels yn \'e h�s komme mei, mar ef syn hynser der
eak stalje kin.

scil. en och, och, hwet krige hja do in kaem, om \'t
hja hiar sa Hik forpraet hie.

Dou naere jonge moast tis eak jimmerpleachje en alles
oan \'e greate klok hingje! Hwet hat in oar der nou
mei nedich Invet Ander �s beiden bard is? Wier \'t
net moayern�ch dat ik mij sa dom skyne litten hie, dat
\'k dij piip bihalde woe ? En wier dyn wille yet net
greaternoch, dat it dij eiuling �nforwachte e\'ris lokt
wier dertroch sydlings Invette oangeande Lieue syn kommen
wiis to wirden ?

W\'reftich net, dat stikje wier fier\'s to moai om to
swijen. Fen \'e jouns bij de kofl\'ytaefel koe \'k it sa goed
net op \'e proppen bringe, mar nou \'t wij hjir dochs mei
�s fiiven binne, is \'t krekt de ure om it er ut to flappen.
Dou hoefst ;er sa\'n kleur net wer om to krijen, famke!

Hea, it is frjeamd Oeds. dat-ste feu \'e joun mule en
eagen sa goed iepen halde kinste. Oars bist om diz\'tiid
jiminer sa slieperich en kinst de klok fen acht ure
skraechwirk �f\'wachtsje, om nei \'t b�th�s to gean. Mij
thinkt, it is s�ver in griis foar dij dat-ste hjir yet stietste.
Dou koest dyn earste sliepke al �thawn hawwe!

Wolste mij sa jern foart hawwe sister ? Den scoe \'k

er siker nocht oan ha om yet in heal ftrke to bliuen.
Mar (hij sjucht op syn horloasje, dat er yn \'e hein
halden hat) om \'t mij foarkomt, dat myn wit nou
goedern�ch birikt is, scil ik mar opkroadsje. Ik woe
jimme mar efkes in toarntsje yn it oanfetsjen fenjimme
swiet wirk oplialde. oars hie \'k hjir nin boadskip \'t
Horloasje hie \'k fen e joun mei sin op \'e kas lizze litten.
\'n Joun, jimme, folie pleisier, en it net to bot oanlizze,
hear! (Hij giet iver nei e f teren.)
Lieue.
Ha \'k it net sein? Tk bigriep wol, dat it boadskip
om it horloasje mar in opthinksel wier.

Anke
Ja, it is altiid sa\'n biis, dij jonge. Narje en h�nje is
syn greatste nocht.

Klaes, (tsjin Anke, loylst er

op de binh�sgongsdoar

Mar wolle wij it nou eak\'ris fjirder op bisiikje, Anke ?

Wikje en Lieue sitte sa mei smerte to wachtsjen, dat

wij hiar einling togearre litte scille.

Anke.
Ja, dat thinkt mij eak. it wirt mear as tiid foar hiar.
(Hja geane nei \'t binh�s ta)
Wikje.
Foa> jimme net, hin ?

{Hij slacht hiar, sunder dal hja \'t merkt, de hun
om de hals en �ntstelt hiar in patsje.)

Wikje, (hja wearet him s�/\'t ou.)

Hou, hou, jonkje, clou bist er joun sa ringen mei klear.
Kinst sa lang net mear wachtsje, dat wij bij-en-oar sitte?
Lieue giet op in stoel bij de taefel sitten, oan \'e lof-
terkant fen \'t toanicl, en hja oan syn syde.)

Ei nou hju, scoe min der eak nin sin oan krije, as
min earst sa lang wachtsje modtten hat fodr \'t m�t om
\'e teannen wei is ?

Ja, sa binne jimme nou altiid! Nea kinn\' jimme
jimme sels bidibberje as jimme sin oan \'t ien ef oar
hawwe, nea jimme tiid net e\'ris bihoarlik �fwachtsje. \'t
Is mar goed dat wij �s better bihearskje kinne, oars
scoe \'t er w\'reftich moai �tsjen.

To mar, wolste wer oan \'e gong? Ik scil der joun
mar op swije; to minsten op dit amerij ; strak kinn\'
wij yet altiid e\'ris sjen. � Mar wol ik dij \'s hwet for-
telle ? Buwinga\'s Doedc hat forline snieun-to-joun nei
JRiemke Inia ta west.

Nei Saepkc Inia, mieuste. Nou, dat is just net sa
folie nijs. Forh\'ne simmer hat er der ommers eak al
in hoartsje bijkomd ?

N�, n�, nei Itiemke, siz ik dij.
Wikje.

Ei, dat moutte liigens w�se.
Lieue.



		/

	*.�?o\'-*

		WIKJE\' KAR.

		OARSPE0MKEL1K FETSK TOANIELSTIK

		VN

		Fiower iitkomsten.

		Frjkntsjer, by �. TELENGA. 1884.



		50

		LlEUK. Mar dou liast mij yet nin antwird op myn fraech jown. Hwet seiste ten myn plan? (Der wirt yet e\'ris l�der kloppe.) WlKJK. (Nei it finster.) Ja, ik kom al, heit. {1\'sjin Lieue, wylst hja rimpelt beide hunnen om syn hals slacht, him blierlaitsjende yn \'e eagen sjucht en him in t�tsje jowt.) Hwet ik siz? Dat hoefst net mear to freegjen, scoe \'k miene Ik nim it oan, hear! en wol jern mei dij tit to �iiden. (Hja rint hird foart troch de doar nei it foarh�s, wylst Lieue troch de doar der tsjin oer de wyk spilet. (*)

		\'t �irdyn fait.

		(*) \'t Sprekt fen sels, dat Anke en Wikje \'t earyzer op habbe. Yn 1870 droecb neibjj nin ien boeredochter yet it los-hier.



		01

		Wikje, (Hja wol oerein gean om him de hannen om \'e hals to slaen, doch sticht mei de holle op it k�ssen tobek, Ander it �troppen:) Lieue, myn beste Lieue! LiiiUE, (/en syden.) O God! Dit is to bot gien! De krefteu bijouwe hiar! (Hij rint nei de doar en ropt:) Dokter ! kom ringen hjir ! (Dokter, Minne, Anke en Oeds kommc hird de keamer yn. De earste stiet foar it b�d, skoddet de holle en seit:) To let, hiar striid is �t! (Oeds b�cht him oer it b�d hinne en Minne bodrst yn tric- nen �t, wylst Anke op in stoel delfalt en mei de busdoek foar de cagen it iltkryt)

		11 g i r d y n fait.

		XJt.



		6

		.lennema en Rients � dij H yn de tr�dde �, en Dokter � dij \'t yn \'e fjirde ittkomste opkomme modt, op hiar to nimmen. Fodr Minke en Maery kinne Anke en Wikje nomd wirde, as H nedich is, hwent disse fiower froulhi komme eak yn �ngelykense atkomsten foar. Mei 5 manliu en 2 frouliu is it stik derom, as H w�se modt, op to fleren. En hjirmei, l�sers, spiiers en hearders: farrewol! Hjearstmoanne, 1884.

		DE SKRIUER.



		PERSOANEN.

		Lieue Sybrens Jennema, Klaes Boukes Waltinga, / alle fiif jong-feinten en Pyter Kueuds Heppema, ⁿ boeresodnnen, om Bols- Willem Hanzes Ipkema, \\ wert-hinne wei Uowe Sakes BrRNiA, \' Minke, kasteleinske. Anke, ) j fammesbern, I Wikje, \\ > f en Oeds, soan Minne Gerbens, in ivolsteld boer derearne. Sybren Jennema, i \' heit en mem f en Lteuc bybrens. MdERY, syn iviif ) Rients, in boerefeint. In dokter.



		11 syn heit .... mar sjuch, der komt Klaes sels krekt de jachtweide ynstappen. � (Wylst Klaes opkomt:) Sa alde jonge, bist der einling? Hwet hast mij lang wachtsje litten! OARDE TOANIBL Lieue. Klaes. Klaes. Goe\'n dei, Lieue. (Hja f�skje). It spyt mij , dat-ste op mij wachtsje modste, mar siker jonge, ik koe net ierder fen \'e p�ale brekke. Dou witste ho drok it mo&rns by �sers is, en den yet dij �ngetiid derbij. It spant er danich om, der moarns sa gau tit to kommen. Hied ik eak sa folie frij as dou, den scoe \'t makliker gean. (Hja yeane op de staollen oan de lo/terkant, bij it skut, foar op it toaniel sitten.) Lieue. Och, hwet praetste, ik ha neat mear frij as dou. Mienst dou den, dat ik th�s neat �tfier? Mar, lit tis der mar oer swije, want ik wit wol, dat-ste mij op dit pont dochs net leaue wolste. Siz mij ljeaver e\'ris hwet-ste fen myn plan thinkste, der \'t ik dij iu myn brieften forli\'ne snein oer skrieun haw. Klaes. Om mei tis faminen nei Liowter merke to riiden ?



		12

		LlE(JE. Krekt, mij thinkt, dou scilst er eak wol siu oan liabbe, net? Klaes. Dat hoefst mij w\'reftich net to freegjen. Da\'lik do ik dyn briefke �ntfiusen hie, ha \'k er mei �s heit oer praet, en \'t loei mij gen�ch ta, dat dij net mear swierrichheid makke. As de ungetiid fen \'e wfke dien of skraeoh wirk dien koe, hie hij der neat op tsjin dat ik gong, sei er. En nou it waer yn \'e l�ste daegen sa f�st blieuu is, scille wij it hea oaremoarn in hiel ein hinne yn \'e skuorre krije, thins ik. Fen myn syde bin ik dos da\'lik klear om dyn foarstel oan to nimmen. Lieue. Kom, sa mei ik it heare! Wit-ste ho \'k \'t nou bi- grepen ha? Wij wieren ommers beide doehs fen f\'oar- nimmen om sneintojoune nei Minne Gerben\'s to gean, om to sjen of syn beide fammes-bern yet soun binne; kom dou den snein bij iisers to iten, den kinue wij � lyk as wij dat wend binne op sokke dagen � e\'ris wer in riu pleisierige �re mennich mei �s beiden slyte en yet \'ris op syn alf-en-trittichst oer it pretsje, dat wij yn \'t foar�tsicht ha, prate. Klaes. Ja, dat is allegearrc sa moai as \'t mar kin, en ik scil jern oan dyn frieunlik noadsjen foldwaen, mar dou



		17

		Klaes. Dat hast\' goed, hwent niis seach ik yn \'e jachtweide al in ploecbje folk om \'t taefeltsje bij de tapkas tij ir om \'t hoekje gearhokjen, der \'t eak yette wol fen �s kunde bij wier, sa as Riuerde Pyter, Sake Dowe en Willem Ipkema. Bij \'t ynkommen habbe dij �s hjir wol sitten sjoen, en ik think, bja scille hjir eak wol ringen komme. - - Mar ho lyket dij it ta, as wij e\'ris in heal fleske biar () keapen\' ? It is sa waerm, ik hab er al toarst op krige, en de kastelein scoe \'k miene, scil mei de drokte op it jjild hioed syn fortsjinst eak wol oersjen kinne. As \'t er ueat op tsjin baste, wol ik dij nou e\'ris traktearje. (Tsjin de hospes.)* Lolke ! TR�DDE �OANIEL. De foarigen. Minke. Minke. {De kasteleinske komt op.) Hjir ha j imme inpleats fen Lolke, syn wiit. G\'ndei Waltinga, Jennema. Hwet modt der w�se ? (*) Biar waerd yn de tiid dat it stik spilet yet lang net sa folie dronken as tsjinwirdich. Meast wier \'t op wikmerke- daegen k�fty, madera, bramboaskes ef sterke dranken. As ik it jongfolk derora eltse kear biar freegje lit, kin dit er allinne op troch, omdat it sa waerm wier djj deis. 2



		19

		Klaes. Ikke ommers � dou wolste mij, sa \'t skynt, eak net fetsje. � Mar hark, der giet it ploechje yn \'ejachtweide opsteau. Nou scille Pyter en hiar hjir da\'lik eak wol komme. � Sprekste Pyter yet al faek ? Jimme binne �t it selde gea Lieue. N�, inkeld snein neimiddeis yn \'e buorren. Wij keatse of biljerte den wol-d-e\'ris, of kuyerje mei \'noar de buorren lans, mar troch in dei sjugge wij elkoar net folie. Hiar pleats stiet, lyk as\'t witste, oan \'eoaresyde fen it gea, en der hawwe wij hiel-end-al nin lan lizzen, sadat ik dij kant net jamk i\'itkom. Eak wit ik nea net hwet ik oan Pyter hab en ef min him wol fortrowe kin : hij haldt jimmer in slach om \'e earmtakke, is der wak- ker slim op om jin �t to hearen en meastentiids tige efterhalden mei \'t jinge him sels oangiet.....(S�- nicher) St! der komme hja al oan. (Pyter, Willem en Dowe komme yn) FYFTE TOANIEL. De foarigen, mei Pyter, Willem en Dowe. Pyter en hiar, {tagebjk.) G\'n dei Lieue, Klaes. (Hja f�shje.)



		�20

		LlEUE EN KlAES. \'ii Dei, jimme. Lieue. Hwerom blieuen jimme sa lang yn \'e jachtweide sitten en kaemen jimme net bij tis? Pyter. Wij hieden bij \'t ynkommeu wol sjoen, dat jimme sa drok yn pitear wieren en woe\'n jimme ljeaver sa hommels net forsteure. D�rora kr�pten wij earst hwet bij Bynse Lykles en hiar oan \'t taefeltsje. Hwet drinke jimme, biar? �o Minke, jow �s elts eak sa\'n poarsje! (Tsjin Willem en Doive.) Ef wolle jimme hwet oars drinke ? Willem. Wol n�, biar mar, n\'t Dowe? Dowe. Ja, mij eak goed. Kasteleinske. Der binne al trije heale fleskes. {Hja makket se iepen en set se fodr Pyter en hiar del.) As \'t jimme biljeaft, feinten Pyter. Moai, hear! (Tsjin \'t selskip.) Minke is dochsjimmer allyke bij-de-han, hin ? En hwet laekefc lija hioed wer blier! O, hja wit sa mei de minsken om to geau. Lieue Der kinst op oan. Mar Pyter, dou biste fen dyn tekst



		22 kenje Wij woe\'n Mr. Bolswerter merke elts minlike jern wer in faem oan \'t snoer habbe. Pyter, {spytgniishjende) To mar, meitsje �s dat nou e\'ris wiis. M�enste den, jonkje, dat ik net wit dat jimme forline snein Mr fjirtsien daegen yet nei Minne Gerbens west habbe ? As \'t mij forrifelje wolste, moast moarn\'s ierder opstean, hear ! Dowe. Ei ja, jimme binne ommers yet mei de sjeas binnen- troch de klaeidyk lansriiden ? Willem. En it hynser wykte noch ten syden fodr in pear einen dij \'t ut \'e sleat fleagen, do \'t jimme de bocht fen de Reade Leane omrieden? Nou, wite wij \'t eak? Klaes. Better as ik sels, nei \'t liket,\'hwent fen al dij dingen is mij neat bikind. Ik ha snein foar fjirtsien daegen de hele dei gjin foet bij tisers fen \'e p�ale hawn. Hwet Lieue dij deis dien hat, wit ik fen sels net, mar ik forwachtsje, hij hat allike min in stap fen \'t hiem oudien. Lieue. Nin stap, n�. Ik bigtyp stiver net, fen hwa \'t Pyter en hiar sokke praetsjes heard hawwe. Dij frijerij, der \'t hja �s mei pleagje, is sfker al wiken oan \'e kant. Pyter. O, o, hwet wolle jimme �s moai de eagen ticht



		2�

		komme om mei mij oer in weidkou to praeten. Mar gean jimme mar hinne : ik fyn jimme strak yet wol-d-ris yn \'e Doele ef op \'e appelmerk ef derearne, as jimme � twisken de beide piipen kuyerje. Sa lang den g\'n dei, jimme! Allegearre Dei Pyter! SEKSTE TOANIEL. Pyter, (allinne.) Hwet liab ik Lieue en Klaes der efkes moai yn \'t nau hawn! Ja, min moat sokke baezen mar oer e staek sette en beare dat min alles wit e f bigrypt, den merkt min it gauste ho de foarke yn \'e stalle sit. Ik hie \'t wol yn \'e gatten dat it sok spil wer mei hiar beiden w�se scoe. Hwet die\'n hja hjir oars sa togearre yn dat efterkeameike to m�skopjen? \'t Wier ommers klear en bleat, dat bja \'t oer hiar frijerij hieden en derom gong ik, do \'k yet yn \'e jachtweide siet, e\'ris �nge- mirken nei de tapkas, hjir da\'lik efter it skut, � sa beare om mei de kasteleinske in wirdmennich to praeten, mar yn wierheit om in pear tellen skerp de earen op to setten, ef ik der eak hwet fen Lieue en hiar\'s pitear forstean koe. Nou, sa s�nich praetten hja net, efikkrige de tried fen it pitear al sa\'n bitsje beet, en ik bigriep



		29

		dat san lieaf, kr�dich famke gjin oare feint hat .... (Nei in amerij.) Scil ik it dochs net e\'ris op \'e man ou probjearje ? Oan \'t nou, ha \'k yet neat dien as op \'e kant ompraete. As ik l�ar e\'ris plan-�t frege om bij hiar to kommen en mei mij ut to riiden to gean? As ik mei sok in foarstel fiowerkant foar hiar stie, scoe hja den wol wegerje doare ? Hja mei mei Lieue op ha, mar mij derfoar in blauke to jaen en tagelyk hiar sels alle kans to binimmen om mij eat oan \'t snoer to krijen, dat scil hja dochs net bisteau doare, scoe min sizze As¹ ik \'t e\'ris op weage I Best mu\'lik, dat ik Lieue �n- forwacht it soaltsje lichte, en dat ik den yn pleats f en hij mei Wikje nei Liowert ried. \'t Scoe stomme moai w�se. Hwet scoe Lieue (en Klaes eak) raer bij de noas lans sjen. Den koe er mei riucht en s�nder liigen sizze, dat syn frijerij oan \'e kant wier. Al wier \'t mar om dat wit to birikken, den wier it fyt allinne al raoayer- n�ch. En as ik myn nocht wer f\'en Wikje 6f ha , lit ik hiar dochs wer rinne en kin Lieue^- er ommers op nij hinne tsjen. Ik moat er th�s yet e\'ris bidaerd oer nei- thinke. � Mar der rint Omke krekt de herberge foarbij. Hij skynt .hjir yet net to kommen. Den mo&t ik him mar ringen efternei. {Hij giet.)

		\'t Girdyn fait






		; !






		-

		¹

		!



		82

		WlKJE. Nou, ik doch it oars eak altiid; dat witst wol; mar ik ha \'t hioed forgetten, en mij thinkt, fen \'ejounmocht- st-dou it eak wol-de\'ris dwaen. Hwa hat er straks it measte bilang bij. () Anke. Ei famke, rin hiiine! Mar honear, thinkste, scoe heit joun thuskomme? Wikje. Ik miende fen net foar in ure ef tsien, alve. It is ommers om oer \'t slatten fen de opfeart to praeten, dat hja mei hiar fiiven bij-enoar komme scoe\'n ? Nou, heit thochte, dat scoe wol net sa yn ienen ourinne, om\'t der jimmer tsjierderij oer \'t �nderhald fen de opfeart is. En hja scoe\'n om healwei achten eak pas gear komme. Dou wierst fen \'e foarmiddei krekt it milhfis ut, do heit der tsjin Oeds oer praette Anke. Nou, heit scil, as-d-er werom komt, wol oan jimme finster klopje. Den kinst dou him mar efkes ynlitte; hij scil dochs net sa frjeamd opsjen, dat-st-dou yet op- biste. (Nei in todmtsje) Wol, wol, hwet hie Oeds it niis wer mei Klaes en Lietie to redden, net ? Dij jonge mei hiar den sa dealse jern\' ris pleagje. En jouns, () Anke en Klaes, as de aldste, geane straks yn \'t binb�s (it moaiste fortrek) sitten.



		34

		TK�D�E T�ANIEL. De foarigen, Kj,aes, Lieue. Kxaes. Der steaue de fammen w\'reftich al op �s to wachtsjen. Ho is ^:t Wikje, hat it jou al forl�eld ? Ef scoeden jou Lieue hast helle hawwe Y WlKJK. Wol, raiene jou den, dat ik sliucht w�se scoe ? N� teint, ef bieden jimme yet in ure yn \'t b�th�s bliue wollen, ik wier it milh�s net �tkomd, en Anke allyke min, forwachtsje ik. As \'t �s to lang duorre hie, hieden wij de milh�sdoar op \'e sko�ttel stritsen, wieren efter de bedsdoarren kr�pt en bieden jimme stil wer nei h�s kroaskje litten. Uigryp je ? Klae?. Och, hertsje, dat hieden jimme ten tierren net dien! Jimme wolle ommers lier\'s to graech elts yet in skoftke bij in soun minske weitsje. Anke. Mien dat nou mar net, heite! Wij dogge it letterlik om jimme e\'ris to wille to w�sen en in pleisierke oan to dwaen, dat wij �s skoaudere nachtr�st sa opofferje. Jimme komme hjir ommers hieltiid mar wer, en den slacht biar en bermherticheit �s eak wer om \'t hert, moaste rekkenje.



		85

		LlEUE. t �kynt oars ten Anke syde net sa\'n botte opofferinge to w�sen, hwent as \'t dat wier, scoe hja Klaes net om de fjirtsien daegen op \'e nij tintbean ha, scoe me sizze. Anke. Op \'e nij untbean! Nou moat min dat w\'reftich yette eak heare. Ik hab er al noch tsjin ynlein, dat hij hioed lij ir al wer komme scoe to f�terjen, mar hij woe sa jern, en al ho \'t ik eak tsjinkearde, hij halde mar oan as stourein. () Klaes. N� liea, mar dou thochste sels, dat it sa moai �tkaem, as ik hioed* wer mei Lieue gyng. Wikje Kiekt as ef \'t ik Anke forteld hie, dat Lieue wer komme scoe! Dat think\' jou nou eak allegearre wer op, Klaes. Ik scoe eak oan Anke en hja oan mij sizze, dat en honear �s feinten tor�chkomme scille. Wij scille beide wol wiizei w�se. En as ien fen jimmen den letter e\'ris yn \'e holle krige om net wer to kommen, � me kin sa\'n bitsje op it wird fen feinten �f � den siet dij� () Anke en Klaes binne hwet alder en hiar frjjerij is hwette f�ster, dcrom sprekke hja eak yn \'t bjjw�sen fen oaren, elkoar oan mei >dou", en doar Anke hjir sizze hwet hiar yn \'e m�le lein wirt. Wikje scoe wearskynlik net sa op \'e man ougien ha, mar mear yn \'t alyemien* fen de feinten sein ha, dat hja oanhalde om wer to kommen.



		42

		FYFTE TOANIEL. LiEUE WlKJE. {Hij slacht hiar, sunder dal hja \'t merkt, de hun om de hals en �ntstelt hiar in patsje.) Wikje, (hja wearet him s�/\'t ou.) Hou, hou, jonkje, clou bist er joun sa ringen mei klear. Kinst sa lang net mear wachtsje, dat wij bij-en-oar sitte? Lieue giet op in stoel bij de taefel sitten, oan \'e lof- terkant fen \'t toanicl, en hja oan syn syde.) Lieuk Ei nou hju, scoe min der eak nin sin oan krije, as min earst sa lang wachtsje modtten hat fodr \'t m�t om \'e teannen wei is ? Wikje. Ja, sa binne jimme nou altiid! Nea kinn\' jimme jimme sels bidibberje as jimme sin oan \'t ien ef oar hawwe, nea jimme tiid net e\'ris bihoarlik �fwachtsje. \'t Is mar goed dat wij �s better bihearskje kinne, oars scoe \'t er w\'reftich moai �tsjen. Lieue To mar, wolste wer oan \'e gong? Ik scil der joun mar op swije; to minsten op dit amerij ; strak kinn\' wij yet altiid e\'ris sjen. � Mar wol ik dij \'s hwet for- telle ? Buwinga\'s Doedc hat forline snieun-to-joun nei JRiemke Inia ta west.



		43

		WlKJE. Nei Saepkc Inia, mieuste. Nou, dat is just net sa folie nijs. Forh\'ne simmer hat er der ommers eak al in hoartsje bijkomd ? Lieue. N�, n�, nei Itiemke, siz ik dij. Wikje. Ei, dat moutte liigens w�se. Lieue. N�, yet \'ris, hij hat nei Riemke ta west en dat makket kiekt, dat hwet ik dij forhelje wol sok frjeamd nijs is. Lyk as-t-dou seiste, hat Doede forh\'ne simmer in tiidlang bij Saepke komd, ja der yet eak wol ienkear in dei ef hwet mei ut to riiden west. Mar hwet wier nou it �ngelok? Ho iaeker as hij bij lnia\'s kaem, ho minder as hij syn faem skynde hje to meyen, en ho mear sin as hij oan hiar sister Riemke like to krijen. Tsjin de hjearst rekke de frijerij mei him en Saep ut. Wikje Ja, om Joustermerk hinne, dat wit ik yet wol. Lieue. Krekt, om dij roai sahwet. Sount skynt Riemke him yet jimmer yn \'e holle om spile to habben, krekt sa lang dat er der einling ta oergien is om wer nei Jan lnia\'s to riiden en dizz\' kear Riemke to ireegjen.



		44

		WlKJE. En hied-er Riemke der foa>�f neat fen wite litten ? Lietje. Hiel-end-al neat. Do \'t Doede snieuntojoun der den eak it milhiis ynstapte, gyng Saep da\'lik opstean, helle in piip ut de foarkeamer en rikte dij, lyk as foarhinne* Doede ta . . . . Hie hja do witen hwet er (en sins wier ! Den scoe hja dat boadskip eak dien ha foar Riemke, dij- \'t-er sels libben bij siet! Mar fen sels, hwa koe eak oars thinse, as dat er op \'e nij om syn alde faem kaem ? Lykwol, dat wieren de boer syn giizen net. Do \'t it koffydrinken dien wier, kaem de moart �t. Hij frege Riemke, yn pleats fen Saepke. Ik moat sizze, \'t wier foar Saep �ntsettende sneu, en ik bigryp stiver net ho Doede it weagje dodi^fste, en hwerom as-d-er dat spil net hwet oars �nderlein hat. Wikje. En hat Riemke hira halden ? Lieue Ja, en dat is mij gen�ch tafallen. Wikje. Nou, hij moast mij net foar hawn hawwe. Ik hie him �ngetreast wer nei h�s ta panderje litten. In feint, dy \'t net mear earefieling hat, fortsjinnet net better. En boppe dat, scoe \'k soarch hawwe, dat dit hiele spil op gikoanstekjen �trinne scil; best m�\'lik



		45

		dat er wol in weddenskip twiske sit, en it weachstik fen Doede deroan syn �ntstean to tankjen hat. Rierake scil hiar yet wol-d-e\'ris. bikleye, as hja hitn net gau wer de bouns jowt. LlEUE. Kom, dat scil wol better biteare. Doede, al hat er him hjiryn tiige frjeamd halden, is hiel nin gikoanstekker, raar in earlike opriuchte feint. Wikje, (nei in amerijke). ....... Den scille hja miskien yet wol togearre nei Liowtermerke riide. Ha jou eak heard dat der mear �t �s kryte wei hinne scille ? Lieue. Oars net as fen Hiltsje\' Riemer en Oene Asiuga, mei hiar frouliu. Wikje. Ik miende fen Tjitske Warnia en Jan Dowes Klaske- en-hiar eak. To minsten, �s Oeds hat der gr�tsjen fen heard. Klaske hiar feint, Diurre Sfnes, hat der tsjin him oer praet. As \'t waer goed is, is \'t eak in aerdich reedsje, en in raoai pleisierke blieut it altiid. Lieue. Der \'t Wikjo eak hwet in sin oan habbe scoe, net? Wikje. Omdat ik dat sa sei? Och, ioir mij sels ha \'k der



		4(i hiel-end-al yet net om thocht Utgean der praktisearje ik or\'naris net folie oer, moat\'je rekkenje. Lieue. Altiid dij kearen �tiiomd, dat sok ding feu sels bij dij opwalt, n\'t wier \'i (Hy fettct hiar by de hdn, strykt hiar om \'t kin en kypet hiar yn \'e eagen) O, famke, nou wolst mij hwet op \'e ruowe spjeldsje. Ik l�s it ommers d�dlik �t dyn eagen, dat-st er eak sa bjustere jern hinne wotte! Wik je Gjin hier op myn holle, dij \'t er yette om thocht hat. Lieue. N�, liea, mar dyn sinnen saf�lle to mear. It spjtmij alliune mar, dat ik net kin, oars hie \'k it dij fodr in heal�re al oanbean. Wikje , (rimpen, ivylst hja syn hdn loslit.) Kinst dou net? Hwerom net? Lieue, (Hij lukt it antlit yn fleren.) Om de drokte hie heit ljeaver, dat ik tlms blieu. It spyt mij �ntsettend, foaral om dij. Wikje. Ik skyn eak nea net \'ris hwet wille hawwe to meyeii. Forline simmer ha \'k alles loarbij gean litte moutten om \'t ik jimmer poaterich wier, en hwet is der feu \'t



		�7

		pleisierjen komd sount jou () bij mij rinne? Fen \'t winter ha\' wij mar hiel inkeld earne hinue kind, en nei de ioarjiersmoanne is der hiel-end-al niks bard. Lieue. Wikje, famke, rinst nou net hwette to hird ? \'t Is wier, wij hieden mear �tgean kinnen, mar hwerom hat it net faeker pleats hawn ? Yn \'e foarwinter wachtten wij ommers jimmer op riiders-iis, dat mar net komme woe; � do scoe\'u wij mei-en-oar e\'ris op in joun nei st�d, as it selskip �Thalia" der spile, dat lykwol nou* krekt der net west hat; � en dat it flean\'de neiwinterke in fearnsjier foar Maeye, vis net mear wille jowch, hwa koe dat helpe\'? Wikje, [op in oare toan.) �ou net en ik net, jonge, mar myn ynhalden. Ik wit wol, dou woest mij dij daegen jern sa folie wille oandwaen ast\' mar koeste, en hast mij eltse dei hast oan- bean hjir ef der mei mij hitine to riiden, mar dou witst eak wol, do \'t wij in kear twa foart west hiene, ho min as mij it riiden �fgyng. Lieue, (Hij jettet Mar wer bij de hun, slacht syn earm om Mar hals en sjucht Mar min e/ mear earnstich oan.) En habbe wij krekt dij inkelde kearen oer iis, net nu (*) Nou en den lit Wikje de fortrowelike toan fan-e en seit hja tsjin Lieue fen »jou".



		18

		wille hawn ? O, ik forjit him nea, dij Snieun, do \'t wij bij de hirdriiderij to Frjentsjer togearre op \'e bijbaeu twiske al dat folk ynriedeu. Hwet wier \'k er grutsk op, dat ik der mei dij sa moai hinne sliuerke, en hwet die it mij goe, dat-st-dou dij bij dat �tflechtsje eak sa formakkeste. En de jouns op \'e weromreis, ja, it einde net hird, en wij foelen vet al-d\'-ris, mar do \'t wij yn dij kalde winter- nacht, om \'t yn de feart hjirhinne to folie wjekken wieren, it leste ein nei h�s ta rounen, wier \'t do binnen yn �s eak kald ef . . . . wier \'t sa, dat wij �s, just om en troch dij lytse tsjintrybelingen feu de reis, yn dat amerij lokkiger fielden as ien ure to foaren yette, lok- kiger eak as wij do sels hast wisten ? Siz, Wikje! Wikje, (Hja slacht de eagcn Jodrdel.) Dou hast gelyk, Lieue. Dij dei en dij joun .... en ho-ste dij do tsjinoer mij halden haste ; � hwet-ste dyn best dieste om mij to wille to w�sen eu yn \'t nei h�s riiden oppaste, dat ik mij net oerried ef op it iis foei, (ik hie sa\'n bitsje aesem!); � en ho\'st mij it leste ein, do t wij togearre it paed nei h�s oprounen, ticht oan dij l�kste en mij op sa\'n seafte toan f\'regeste ef it sa goed wier en ik mij net to wirch tielde om dat ein noch to linnen (Uja luorket him sahwet oan),* wylst- stou, al ho\'n sjou dat-ste eak mei mij hawn hieste, hiel net om dij sels thochste en nearne fen kikste .... sjuch ... n� � dat ha \'k net torgetten; � mar it hie sa



		40

		aerdich west om mei\'n-oar nei Liowter-merke ta; dou hiest it ommers l�sten eak sahwet heal trochskimerje litten, en nou .... yn-ienen sa riucht oars om! (Hja glimlcet hitn oan) Dat makke, dat ik niis hwet l�d bigoun to grynen. � Is der suwer neat oan to foroar- jeu, Lieue? Lieue. Ja � alles, famke. Ik woe dij mar ef kes pleagje, hear! Wij gean\' takomme freed nei Liowter-merke ta en riide dernei de Walden \'ris troch, as-t-er neat op tsjin haste; Klaes en Anke mei fen sels. Hwet ik fen de drokte sei, wier mar in grapke. Wij hawwe de ungetiid al in dei ef hwet dien; dij wier sa great net. Wol, hwet seiste nou ? Wikje. Hearink Lieue! ho kaemst er den bij, om mijearstsa to fiter to habben ? (Me heart siinich tikjen op it finster yn \'e eftermuorre.) O hea .... der wirt op it finster kloppe. Dat is heit, thins ik. (Mei it antlit nei it finster) Binn\' jou dat, heit ? Ik kom, hear! (Tsjin Lieue.) Ik scil heit gau ta de foarh�sdoar ynlitte. Gean dou nou troch dij doar (Hja wiist op \'e doar nei it binh�s) en sa troch de �tdoar yn \'e binh�sgong nei buten yn it hoaf; den hoeft heit dij hjir net to sjen, en kom ik da\'lik bij dij, om mei dij it hoaf e\'ris troch ef it h�s om to kuyerjen, yn \'e tiid dat heit ut \'e wei kropt A (Underwijlens binne beide opstean gien.) 4



		Tr-�dcle �tkomste.

		De puskoken bij Sybren Jennema. Oan\'eriuchter- hdn kas- en b�dsdoarren. Op \'e vftergroun in nmorre, der \'t in kamminet tsjin oanstiet. Yn dij muorre in doar, dij \'t nei \'t fodrh�s liet- Oan \'e lo/terkant de skodrstienmantel. Foar op \'t toaniel inpear streeken matten oer \'e f�er. Midden yn \'e keamer, moai fier nei foaren, de tae/el, der \'t in bledsje mei th�yuod op stiet. Tsjin \'t bedskut en de muorren oan, stnollen. It is de moarns twiske th�- en koffydrinken, om in ure ef nioggen, tsien. Lieue sit bij de taefel de Liowter- krante to l�sen. FOARSTE TOANIEL. Lieue, allinnc. Jimmor yet oer dij merke to Liowevt! It is mar goed, dat dij oarenioarn bir�dden is , den ha \'k er nin oaustriid ruear ten. Hwet kinsten eak len Anke en



		52

		hiar, om forline wike, sa\'n pear daegen Mr \'t wij utseoeden, \'t hiele reiske yn-ienen ut to stellen, allinne om \'ttroch de oarloch twisken de Fransken en D�tskers in stikmen- nich m�sikanten en toanielspilers nei hiar wenpleats werom tein binne, en der nou sa\'n bitsje yn de merke to dwaen hiet to w�seu. Earst bieden hja er sa\'n sin oan, en nou skyne hja, krekt as de measte minsken tsjinwirdich, troch dij oarlochspraetsjes eak al fen \'t stik brocht to vv�sen. Oars koeden hja �nmu\'lik sayn-ienen omkeard w�se De feint ropt lit it fodrh�s wei: Binn\' jou yn \'e puskoken, boer ? LiEUE. N�, Rients. Heit is \'t lan �t. Kom hjir mar. Hwet is der oan? OARDE �OANIEL. Lieue. Rients. Rients. Ik woe efkes freegje, hwet ik nou moast Ik ha de hokkelingen nei de efterste fjirdeheale brocht. Lieue. R�d de skuorre mar hwet op; dij leit er sa raer hinue. Ik kom da\'lik bij dij, den scil \'k dij helpe.



		58

		RlENTS. (ioed. Mar earst moat ik jou yette hwet nijs forhelje, der \'t jou frjeamd fen opheare scille. Lieue. En hwet is dat ? RlENTS. Jow Rinderts jonge mette mij krekt sa op \'e dyk, en dij f�rtelde mij, dat Riuerde Pyter forgongeu suieun- tojoun nei jou faem ta west hat en der fen \'e tnoarn mei nei Liowter-merke riiden is. Lieue, (Hij is tige oandien, mar forhaldt him sa folie as er kin.) Mei Wikje fen Minne �erbens? RlENTS. Ja, Willem Ipkema en syn fae\'ii binne mei hiaryn \'t selskip. Hja scoeden leau ik, oer Frjentsjer, en sa de Bildoarpen troch riide. Fen \'e moarn om healwei achten binne se al op reis tein. Ik ha der sa bryk (en op heard, dat ik de jonge wol ti�jeris frege haw, eft\' er mij net hwet koal forkeape, mar hij halde tol, dat it wieiheit wier, eii nou ik mij bithink, komt it mij yn \'t sin, dat ik Riuerde tilbury feu \'e moarn eak om dij skoat de p�ndyk lans riiden sjoen haw. Ik scoe sizze, dat Wikje hiar sinnen hird hinne en wer binne. In wike fen to foaren, habbe jou yet bij hiar opsitten.



		:>i

		LlEUE. En do is \'t eak krekt mei tis �trekke. \'t Hie sa lang al duorre, dat �s thochte beide, der moast nou mar e\'ris in ein oan komme. Oars scoed it njunkelytsen al to lest wirk wirde. Wikje mocht derom dwaen hvvet hja woe. Rients. Uat wol jou mij nou mar wiismeitsje, net ? Ho koe Pyter dat den sa yn-ienen wite, dat it twiske Wikje en jou forline wike oan \'e kant rekke wier? Kom, der scil wol hwet oars efter stikje. Ik sjuch it wol oan jou. Wij praete strak yet wol-d-e\'ris. (Hij giet on.) TR�DDB TOANIEL. Lieue, attinne. (Hij rint de keamer op en del.) Wikje Pyter halden, en hioed mei him �t to riiden! Ho is \'t m�\'lik, ho is \'t m�\'lik! Scoe \'t wol wier w�se ? N�, it kin net wier w�se. Ik kin \'t net leaue en ik wol \'t net leaue. Sa gernien kin hja hiar net draege. O, dat scoe to slim w�se. \'t Is krekt eft in bliksem- striel mij troffen hat, sa slacht de holle mij. En den mo&t min jin tsjin sa\'n teint mei syn �nforskillige praetsjes yet eak halde, as eft me dor neat under to dwaen hat. � Ik haw myn sinnen amper yet bij-\'n-oar



		f>5

		FJIRDE TOANIEL. Lieue. M&ery, (dij \'t de keamer yn ritmen komt mei in kanne fol koffy en fj�r der �nder.) M&ERY. Wier Rients krekt-sa bij dij, Lieue ? LlEUE. Ja, mem. M&ERY Hwet woe dij hjir ef hied er dij hwet to fortellen ? Lieue. N�, neat. M&ERY. Mar, hij hie dochs in boadskip, net? Oars scoed er omraers yn \'t skoft de foarein net yn rinnen korad ha? Lieue In boadskip ? M4ery. Hear�nk, jonge, hwer biste wol mei dyn sinnen, dat-st mij net forstietste? Tk sei, Rients hie hjir ommers (�st it ien efte oar to freegjen ef sa ? Lieue. O ja, hij freege hwet er dwaen moast. Hij hie de hok\'lingen forweide.



		56 M4ery, {Hja sjiicht him oan.) Mar ho bist cbchs sa frjeamd, jonge? Ik bin \'toars hiel-end-al net fen dij wend, dat-ste sa stroef en koart tsjiu mij biste. En bwet is dyn antlit bilitsen. Skeelt er hwet oan ? Lieue N�, neat, mem. M&ERY. Ei ja, Lieue; nou fiauste mij to foaren. Der man- kearret al hwet oan mei dij. Bist net to goed, ef hast er yet oanstriid feu dat-ste net mei Wikje nei Liowert ta biste? Lieue. Ik bigryp net Invet mem mei mij wol. Ik bin kiekt sa soun as oars, en Wikje kin mij neat mear skelej der hoef ik net oer to mymerjen. MiERY. Dat is den eak hird foroare, scoe \'k miene. Mar der scille wij mar oer swije, om\'t-ste mij der dochs neat fen �tlitte wolste; dat wit ik wol. Ik wier hwet binaud, dat dij \'t ien ef\'t oar dwers yn \'e holle siet. Douwierstsa w�nderlik tsjin mij. As dat net sa is, siz mij den ljeaver ef-ste eak witste hwer \'t jimme heit is. Ik ha de kofty klear; as er th�s wier, koeden wij wol koffydrinke. Lieue. Ik haw heit yn in hoart net sjoen. Wol ik e\'ris nei



		57

		efterh�s gean, om to sjen ef ik heit der eak fyne kin ? (Hij yiet timpen ou.) FYFTE TOANIEL. MaERY, allinne. Ik bigryp er neat fen hwet foar m�zen�sten dij jonge wol yn \'o holle sitte meye. Al woed er it foar mij biditsen halde, ik mirk dochs oan alles moale goed, dat hij hjir ef der oer roun to praktisearjen. Scoe \'t wer oer de frijerij w�se ? Ik leau, dat er der in danigen sin oau hawn hie, om mei Wikje �t to riiden. Nou, dat dat net trochgien is, is eak yn-ienen sa bare slim net. Hja kinne oramers fen \'t simmer yet nei sa\'n bulte pretsjes en setsjes ta, as hja wolle. SEKSTE TOANIEL. MaERY. Sybren, (Hij komt �t it Jodrh�s wei i syn deise klean oan, yn \'t t�nderbaitsje.) Ho is \'t M&ery, habbe jou de koffy klear ? MaERY. Ja, al oer in toarntsje. Mar is Lieue jou eak tsjin komd? Hij wier hjir niis yn \'e keamer, en scoe nei efteren ta om jou to siikjen.



		58

		Sybren. N�, mar ik ha eak net efterh�s west. Ik bin oer \'e tr�ddeheale hinne troch it hoaf werom gien, en sa de foardoar ynkomd. As er mij net fynt efterh�s, scil er eak wol ringen wer foare komme, thins ik. Ik scoe �s mar e\'ris iu pantsjefol koffy ynskinke, net ? Fen al dat hokseljen troch it Ian ha \'k al toarst krige. Muery, (wylst hja ynjiet.) Ja, dat \'s goed Oars kin de faem Lieue eak wol efkes warskowe. Mar, fortel mij e\'ris, ha jou fen \'e moarn eak hwet oan Lieue mirken ? Sybren. N�, ho dat sa? MaERY. Och, hij wier mis, do \'t ik de keamer ynkaem mei de koffy, sa ouw�sich. en sloech hiel-end-al gjin acht op hwet ik him frege. Sybren. Kom, kom, dat scil wol neat to bitsjutten hawwe. Fen \'e moarn �nder \'t th�drinken wier er to minsten yet sa opger�md as altiid. MaERY. Dat is sa, en derom koe \'k it mij eak net bigrype. Ik frege him al-e-\'ris, eft er it ien ef \'t oar oan man- kearre, mar hij andere oars net as: �neat, mem." Dat wier lvkwol koalforkeaperij, koe \'k wol sjen. Ik haw



		�il

		al thocht.....(Klaes Waltinga komt de kcatner ymtappen.) SAUNDE TOANIEL. De toarigen. Klaes. SYBREN en M;iery, (tagehjk.) Hea Klaes, jou hjir ? Klaes. Ja, myn paed roun hioed hjir lans, en om \'t ik bij de doar niramen seach, bin \'k mar yn \'t foarhns op gien Goe\'n dei, Jennema, frou Jennema Ho giet it yette ? (Hij f�sket mei Mar.) Sybren en M&ery. \'n Dei Klaes! Fiks, bo is \'t mei jou? Klaes. Tige best. Ik moast ten \'e foarmiddei foar heit in rintsje nei �s Omke Marten ta, en nou bin ik hjir lans gien om mei-iens to sjen ho \'t yet mei Lieue giet. Ik haw him sount forlfne snein-to-joun net spritsen. Sybren, (Hij set in stoel bijdetaefel.) Kom, der doch je fiks oan. Fal hjir hwet nest mij del. Der stiet in stoel. Dat \'s nou \'ris hiel �nfor- wachte, scoe \'k sizze. De measte tiiden dat jou oars hjir komme, wite wij er or\'naris foar�f wol sa\'n bitsje fen.